Zuid Maart 2011

opinieblad voor ZUid-limbUrg

MAART 2011 · JAARGANG 2 · NUMMER 6 · WWW.ZUIDMAGAZINE.NL

bUrgemeesters over hUn vak

groenl specia zuid-maart-v4.indd 1

mathiJs mennen Accountants moeten vooruit kijken

renÉ gabriËls Dromen van een Vrije Republiek Limburg

ZUiderlicht Eigenzinnig ontwerpbureau

22-02-11 19:26

As man is considered a work of art...

HSI 2-1 pag. Blad Zuid adv. tefaf 2011.indd 2 zuid-maart-v4.indd 2

22-02-11 10:27 22-02-11 19:26

HSI 2-1

11 10:27

...it deserves the very best restoration

HairStemcell Transplantation® (HST) is the absolute state of the art technique when it comes to restoration and regrow of your hair. Not only the scalp, but also the eyebrows, moustache, beard and even the eyelashes. Quick, comfortable, painless and: without any scar! Developed and patented by Hair Science Institute HST is available at our clinics in Maastricht, Amsterdam, London and Vienna.

HaarStamcel Transplantatie® (HST) is de absolute state of the art techniek als het gaat om restoratie en hergroei van uw haar. Niet alleen van het hoofdhaar, maar ook van wenkbrauwen, snor, baard en zelfs wimpers. Snel, comfortabel, pijnloos en: zonder enig litteken! Ontwikkeld en gepatenteerd door Hair Science Institute staat HST tot uw beschikking in onze klinieken in Maastricht, Amsterdam, Londen en Wenen.

You will find all information at our website www.hasci.com. For more ‘before/after pictures’ please click on ‘Results’.

Ga voor meer informatie naar www.hasci.com.

Klik voor meer voor-/nafoto’s op ‘Resultaten’.

THE INVENTORS OF HAIRSTEMCELL TRANSPLANTATION ®

+31(0)43-601 81 01 / INFO@HASCI.COM / W WW.HASCI.COM

MA ASTRICHT / AMSTERDAM / LONDON / VIENNA

HSI 2-1 pag. Blad Zuid adv. tefaf 2011.indd 3 zuid-maart-v4.indd 3

22-02-11 10:27 22-02-11 19:26

Snelle incasso’s op advocaatnivo

Specialisten in ondernemingsrecht, financieel-economische problemen en bouw Tempsplein 29 | 6411 ET Heerlen | T: (045) 571 30 00 | F: (045) 571 66 66 | E: info@luckers.nl De Geusseltweg 33C | 6225 XS Maastricht | T: (043) 362 52 52 | F: (043) 363 72 73 | E: info@advocasso.nl 0032507.pdf 1

23-11-2009 13:56:06

Heerlen Bedrijvige stad in het hart van de Euregio

Gemeente Heerlen

zuid-maart-v4.indd 4

Wie een plek zoekt voor zijn onderneming, zoekt een thuis voor zijn bedrijf. Wie succes nastreeft, zoekt een prettige leefomgeving voor zijn personeel. Wie een toplocatie zoekt voor zijn bedrijf komt terecht in Heerlen!

Heerlen is een bruisende stad midden in het groen.

Een stad die nieuwkomers hartelijk in haar samenleving opneemt.

Wij nodigen u uit om kennis te maken met deze stad, een jonge levendige stad waar veel mogelijk is. neem daarom een kijkje op www.zakelijk.heerlen.nl om zelf te ontdekken wat Heerlen u te bieden heeft!.

telefoon: 045-560 48 88 email: bcp@heerlen.nl www.zakelijk.heerlen.nl

22-02-11 19:26

hoofdredactioneel commentaar 5

Uitgever Zuid Media Groep bv Postbus 4211 6202 WB Maastricht Tel. 043-3212144 mail@zuidmagazine.nl www.zuidmagazine.nl

bekrompen

oplage 30.000 exemplaren. Zuid wordt verspreid in Zuid-Limburg. freqUentie Zuid verschijnt tien keer per jaar, telkens in de eerste week van de maand directie Peter Eberson peter.eberson@zuidmagazine.nl 06 55932918 hoofdredactie mr. Maurice Ubags maurice.ubags@zuidmagazine.nl 06 24397212 vaste medewerkers Peet Adams, Sander Bisscheroux, Mariëlle Hartmann, Ruud Linssen, Wim Ortjens, Pedro Rademacher, Guus Queisen, Paul Rinkens, Marco Soeters, Gwen Teo, Govert Derix, PeterPaul Verreussel, Charles Lückers, prof. dr. Mariëlle G. Heijltjes fotografie Arnaud Nilwik, Koen den Os, Frits Widdershoven, Jeanine Opreij, Jean-Pierre Geusens vormgeving Stefan Roex Grafisch Design drUk Senefelder Misset Doetinchem verspreiding Alfa Groep, Jos Vaessen abonneren www.zuidmagazine.nl volgende nUmmer Het volgende nummer verschijnt 5 april. Aanleveren materiaal voor 25 maart. aUteUrsrechten Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande toestemming van Zuid Media Groep worden gepubliceerd, openbaar gemaakt of verveelvoudigd. coverfoto Arnaud Nilwik

zuid-maart-v4.indd 5

De Adviescommissie Deetman Bevolkingskrimp Limburg heeft zijn eindrapportage gepresenteerd.

Met 150 vooral bestuurders uit overheidsland, uit het onderwijs, uit de zorg, uit ‘wonen’ en uit ‘economie en arbeidsmarkt’ is gesproken. Tientallen onderzoeken, visies en programma’s zijn bestudeerd.

De commissie benadrukt voor Zuid-Limburg dat onorthodoxe maatregelen nodig zijn. Doel: zo snel mogelijk een transitie doorvoeren, waarna investeringen weer kunnen renderen in deze regio.

Zo snel mogelijk komen tot een sanering van de woningmarkt, een vitale economie, een doordachte spreiding van het zorgaanbod en van het onderwijs.

De kosten van de transitie belopen miljarden en daarvoor moet het Rijk bijspringen.

Om de doelen te bereiken moet er in dit gebied ‘doorzettingsmacht’ komen. Eén bestuurlijke aanpak, waarbij een clubje mensen gemandateerd is om beslissingen te nemen. De provincie moet daarin op zijn minst de regie nemen. Het liefst een fusie van alle corporaties tot nog maar één grote woningcorporatie. Onderwijs en zorg: de bestuurlijke schaal vergroten en de voorzieningen spreiden. Onderzoek en ondernemen: benoem met name, meestal de Universiteit Maastricht en DSM, wie welke kar trekt. In de woorden van Deetman: “Als ik iets op Campus Chemelot wil, moet volstrekt helder zijn wie ik moet bellen.”

De commissie, en dat valt te prijzen, adviseert tot het maken van scherpe keuzes. In de Parkstad wordt al aardig gesaneerd in de woningmarkt, maar dat moet eigenlijk veel rigoreuzer in de Parkstad en in heel Zuid-Limburg. Investeren alleen nog in de meest kansrijke delen van onze economie: Chemelot, Healthcare, een financieel-administratief cluster (gebouwd rond APG, AZL, CBS, Belastingen) en een innovatief midden- en kleinbedrijf. Die investeringen hebben alleen zin als er ook een internationale school komt en als burgers en ondernemers zelf ook de verantwoordelijkheid nemen grip te krijgen op de toekomst.

De commissie laat zien dat vooral door een Randstad-bril naar Zuid-Limburg is gekeken, als ze aangeeft waarin NIET meer geïnvesteerd hoeft te worden. Het grensoverschrijdende bedrijventerrein Avantis en de huidige manier van internationaal samenwerken worden bij het grof vuil gezet. De commissie verwacht na tien jaar Avantis (voor de helft in Duitse handen) niet dat het de komende tien jaar beter gaat en op het gebied van kijken over de grenzen: waarom zou Aken, de Duitse of de

Hoofdredacteur maurice Ubags

Belgische buren, of zelfs maar de regio-Eindhoven ons helpen? Dat doen ze alleen als daar wat bij te winnen valt. Dus daarom moet Zuid-Limburg eerst zelf op krachten komen, is de redenering.

Het is een klassieke Randstad-redenering. De commissie-Hermans zei in 2007 dat de toekomst van Limburg over de grenzen ligt. Ze heeft nog steeds gelijk. In Aken wordt een campus gerealiseerd voor twee miljard euro die groter is dan alle Nederlandse campussen samen. Goed voor twintigduizend banen. Om de hoek! Daar liggen de kansen voor Zuid-Limburg.

Om een vertrekoverschot tegen te gaan, als gevolg van het vinden van meer en betere banen in de Randstad, moeten we juist de andere kant opkijken. Over de grens. Dan heeft deze regio ineens evenveel banen als de Randstad zelf. Maar dan moet het onderwijs in Zuid-Limburg wel twee- of drietalig worden. Duits op zijn minst een verplicht vak. Dan moet alle administratieve ellende die samenhangt met werken over de grens opgelost worden. Limburg zou er veel baat bij hebben gehad als de Commissie Deetman het rijk zou adviseren op dit gebied Zuid-Limburg uit te roepen tot regelvrije zone en die status met veel doorzettingsmacht op korte termijn te realiseren.

In het rapport staat dat de Zuid-Limburgers een zeer hoge waardering hebben voor hun omgeving, veel hoger dan de Randstedelingen hebben voor hun gebied. Als we de banenrijkdom van de Euregio toegankelijk maken, hebben we evenveel banen in de aanbieding als de hele Randstad. Als we zorgen voor een adequate infrastructuur en uitstekende bereikbaarheid, is de optelsom duidelijk: De Limburgers heten u welkom!

22-02-11 19:26

— ADVERTORIAL —

Ease Travel Clinic… omdat reizen leuk moet zijn

L

ast minute naar de zon. Vierhonderd euro voor een weekje strandvakantie in Gambia. We reizen steeds vaker. En vaker naar verre landen. Vakanties zijn leuk, maar nog maar al te vaak worden mensen ziek op hun vakantiebestemming. Veel reizigers naar Turkije, Tunesië en Egypte laten zich niet vaccineren. “Ik verblijf toch alleen maar in een luxe resort en loop geen risico,” wordt nog vaak gedacht. “Een misverstand”, zegt Henriëtte ter Waarbeek, coördinator infectieziektezorg bij Ease Travel Clinic. “Slechtere hygiënische omstandigheden zorgen voor een verhoogd risico op ziektes als hepatitis A. In Azië en Afrika lopen reizigers risico door ziektes als malaria, buiktyfus en rabiës (hondsdolheid). Met de juiste vaccinaties wordt zoveel mogelijk voorkomen dat de vakantieganger ziek thuis komt.

Henriëtte: “Het begint met een goede voorbereiding. Informeer voordat je op vakantie gaat welk risico je loopt. Laat je op tijd vaccineren.”

Volgens de arts is het wel verklaarbaar dat mensen ziek worden. “Als je een reis boekt via een reisbureau wordt in een gesprek nog wel eens gewezen op het nut van vaccinaties, maar via internet gebeurt dat niet. Steeds meer mensen boeken via internet en daarbij zijn de last-minute reizen populair. Mensen vergeten dan dat ze in heel veel landen kans op ernstige ziekten hebben. Het is tegenwoordig ook zo dat meer mensen reizen, omdat vliegen goedkoper is geworden. Voor een klein bedrag zit je een week in het West-Afrikaanse land Gambia. Of vlieg je naar een all-inclusive resort in Turkije of Egypte. Dan wordt vergeten dat de hygiënische omstandigheden anders zijn waardoor je risico loopt. Zelfs in

ease-maart-v1.indd 1 zuid-maart-v4.indd 6

Henriëtte ter Waarbeek: “Met vaccinaties kunnen we een hoop ellende besparen.”

Europa worden vaccinaties geadviseerd. Het gaat dan met name om landen in Oost-Europa zoals bijvoorbeeld Kroatië en Roemenië.”

Niet alleen een slechte voorbereiding is de oorzaak voor het niet laten vaccineren. Er zijn vakantiegangers die schrikken van de kosten van de verschillende vaccinaties. “Gelukkig vergoeden de meeste verzekeraars vaccinaties. Dat is wel afhankelijk van welk pakket je hebt, dus het is goed om dit bij de verzekeraar na te vragen,” zegt Henriëtte ter Waarbeek.

Ease Travel Clinic heeft in Limburg drie vestigingen. In Maastricht, Heerlen en Geleen. Henriëtte: “Het grote voordeel van een bezoek aan Ease is dat er een advies op maat wordt gegeven.

Hier werken artsen en verpleegkundigen die een deskundig advies geven. Elke reiziger is anders.

De een gaat naar een luxe resort. De ander met een rugzak de jungle in. En als je in een resort bent, worden er toch vaak excursies gemaakt naar het binnenland. Daarom is het belangrijk dat de vakantieganger goed op de hoogte is van de risico’s. We zien ook steeds meer ouderen die veel reizen. Dat is natuurlijk prima, maar soms zijn zij extra kwetsbaar voor ziekten. En ook als je met kleine kinderen een verre reis gaat maken is een speciale voorbereiding nodig. En wat doe je als je in het vakantieland ziek wordt? Hoe zijn de medische omstandigheden? Zaken waarover je liever niet nadenkt, maar nog steeds worden veel mensen ziek tijdens vakantie. Met de juiste vaccinaties kunnen we een hoop ellende besparen.”

Ease Travel Clinic Maastricht azM - P. Debyelaan 25 Heerlen GGD - Het Overloon 2 Geleen GGD - Geleenbeeklaan 2 Centrale telefoonnummer: 0900 - 850 44 66 (22 ct per gesprek)

www.ease-travelclinic.nl

22-02-11 14:07 22-02-11 19:26

11 14:07

colUmn 7

MAART 2011

column

MEUBELKLASSIEKERS VRIJBLIJVEND MEUBELKLASSIEKERS VRIJBLIJVEND ADVIES C O M P L E T E I N R I C H T I N G ADVIES C O M P L E T E I N R I C H T I N G VL OE RB E DE KKING RAAMDECORATIE VL OE RB E DE KKING RAAMDECORATIE W O O N A C C E S S O I R E S VERLICHTING W O O N A C C E S S O I R E S VERLICHTING RESTAURATIE EXCELLENTE SERVICE RESTAURATIE EXCELLENTE SERVICE

Spagaat

V

oor deze editie van Zuid had ik afgelopen maand een gesprek met Reg van Loo, burgemeester van Vaals.

Een goed gesprek. Van Loo is een burgemeester met veel passie voor, en veel historische kennis van zijn gemeente. Zo’n man waar je urenlang naar zou kunnen luisteren.

In de loop van ons gesprek had Van Loo het ook over die vreemde spagaat waarin wij als Zuid-Limburgers zitten. Op papier zijn we Nederlanders, maar in wezen hebben we heel weinig met Nederland. “Boven Eindhoven voelen Limburgers zich al niet meer thuis”, aldus Van Loo. Net als ik is Van Loo iemand die vaak en graag in Aken verblijft. “Limburgers voelen zich thuis in het Rijnland en trouwens ook in de Belgische Voerstreek”, zei Van Loo. En dat is niet zo vreemd: tot en met Keulen en tot diep in België spreken de mensen een taal die heel veel lijkt op onze taal. We verstaan elkaar, we begrijpen elkaar. En dat is al heel lang zo.

Het lot van een grensgemeente als Vaals is al eeuwenlang heel nauw verbonden aan het lot van de grote buurstad Aken. En nu de binnengrenzen van Europa verdwijnen zal die verbondenheid alleen nauwer en nauwer worden. Omgekeerd zal daardoor de afstand tot de rest van Nederland mogelijk groter worden.

Limburgers en ‘Hollanders’ liggen elkaar niet. Limburgers joeksen over krenterige Hollanders met hun stekelige schraap- en schuurtaal. Hollanders grappen en grollen over Limburgers als de zijdezachte Monatoetjes van Nederland (“Lekker hè”). Dat hoort er blijkbaar allemaal bij. Dat noemen we ‘humor’.

Heel lang hebben Limburgers zich geschikt in een rol. Op school werd onze moedertaal systematisch afgeleerd en we gingen op een onwennige manier Nederlands spreken. We moesten wel. Zo werden we stilaan vreemden in ons eigen vel. Limburgers die in Holland gingen werken namen systematisch de schraap- en schuurtaal over, en verborgen hun ware aard zo diep als mogelijk was.

Ik kan me de tijd nog herinneren dat de Limburgse taal op sterven na dood was. Limburgs werd nog gesproken door de laatste stroper van Schinveld of een koppige boer uit Kuttingen. Limburgs was boers, achterlijk,

pedro rademacher

Bargoens, iets van heel vroeger.

Dat veranderde met het succes van Rowwen Hèze. En ook al zingt Rowwen Hèze in een taal die voor Zuid-Limburgers veel meer op Brabants lijkt: Rowwen Hèze heeft het Limburgs wakker gekust uit een heel diep coma. En dat ronduit kiezen en ronduit uitkomen voor je moederstaal heeft enorm veel zelfvertrouwen teruggegeven aan het Limburgs.

Inmiddels is het Limburgs zowaar (excusez le mot) ‘hot’. En een taal bestaat uiteraard nog steeds bij de gratie van mensen die die taal spreken, zingen en schrijven. En dat zijn er steeds meer. En met de herontdekking van hun taal herontdekken Limburgers ook zichzelf. En nu de Europese binnengrenzen verdwijnen schuiven we bijna als vanzelf weer aan bij de cultuur van onze buren. Want daar voelen we ons thuis. We verstaan elkaar en we begrijpen elkaar. De basis voor begrip.

Sittard organiseert inmiddels jaarlijks ‘Oktoberfeesten’. We leggen samen met Duitsers grensoverschrijdende bedrijventerreinen aan, Akense chirurgen opereren in Maastricht, en Maastrichtse chirurgen opereren in Aken, Limburgse bierbrouwers brouwen sinds kort het oer-Duitse Weizenbier. En dat is misschien nog maar het begin.

Aan het einde van ons gesprek vatte Van Loo kernachtig samen. “De toekomst van de gemeente Vaals ligt in het oosten.” Misschien geldt dat wel voor heel Zuid-Limburg.

Zodoende komen we misschien ook eindelijk uit die rare spagaat waarin we ons al lang bevinden.

Aan de Fremme 30/32 Aan de Fremme 30/32 6269 BE Margraten 6269 BE Margraten T 043 - 321 53 31 T 043 - 321 53 31 www.vanlijfinterieurs.com www.vanlijfinterieurs.com

vl_ad_zuid_sept2010.indd 1 vl_ad_zuid_sept2010.indd 1 zuid-maart-v4.indd 7

12-08-10 10:30 12-08-10 10:30 22-02-11 19:26

8 mvv

MAART 2011

de maatschappelijke glorie van us-mvv-ke Periodekampioen. Sportief gaat het MVV voor de wind, nadat de club eerder gered is door de gemeente. MVV Maastricht is een club in wederopbouw. Het succes van het nieuwe MVV Maastricht wordt echter niet enkel meer in sportieve en financiële termen gemeten.

DOOR marco soeters

Een derde pijler onder de club wordt gevormd door diens maatschappelijke oriëntatie. Het nieuwe bestuur draagt maatschappelijke betrokkenheid hoog in het vaandel. Verantwoordelijk voor het maatschappelijk beleid van de club is – de onlangs tot stadsprins uitgeroepen - Maurice Olivers die, samen met voorzitter Paul Rinkens, richting geeft aan de maatschappelijke koers van de club.

Voetbal als aanjager

De kernactiviteit van MVV Maastricht blijft onverminderd voetbal. Voetbal is een krachtig middel. De sport is immers veran-

zuid-maart-v4.indd 8

kerd in alle lagen van de maatschappij en heeft daardoor een enorm bereik. Eigenlijk is het de plicht van elke voetbalclub wat terug te doen voor de samenleving, simpelweg omdat diezelfde samenleving de vruchtbare bodem vormt waarop de voetbalclub zo goed gedijt. Als geen andere sport bindt voetbal, iets wat duidelijk zichtbaar was tijdens het afgelopen WK in Zuid-Afrika. Zo zou ook De Geusselt een etalage van waarden en normen moeten zijn, waar tolerantie en respect hoogtij vieren. Het nieuwe bestuur van MVV Maastricht wil de positieve kracht van de club nu benutten voor een betere samenleving

en zo en passant zijn aantrekkingskracht op supporters en sponsoren vergroten.

Club teruggeven aan Maastricht

De misschien belangrijkste uitdaging waar het nieuwe bestuur halfweg vorig jaar voor stond was de volksclub terug te geven aan het volk. Door de financiële malaise van de afgelopen jaren was het vertrouwen van supporters in hun club tot beneden het vriespunt gedaald. Onvermijdelijk had dit zijn weerslag op de clubliefde van zelfs de trouwste supporter, die meer en meer vervreemd raakte van ‘zijn’ MVV’ke. Al snel realiseerden Rinkens en consorten zich

22-02-11 19:26

mvv 9

MAART 2011

dat, om op de lange termijn te overleven, het nieuwe bestuur niet vanuit een ivoren toren moest gaan regeren, maar midden in de Maastrichtse samenleving moest gaan staan. Het bestuur besloot de maatschappelijke doelstellingen vast te leggen in een beleidsdocument en dit te verweven met de strategische doelen van de club.

“MVV is stevig geworteld in onze samenleving. De stad houdt van MVV, en dat gaat nog beter worden als MVV ook meer haar solidariteit met de stad laat zien. Ik juich daarom de plannen toe dat de club zich demonstratief laat zien in onze mooie wijken en buurten. In het belang van respect en tolerantie,tegen de verhuftering en voor het saamhorigheidsgevoel, maar zeker ook als voorbeeldfunctie voor een gezonde jeugd die actief beweegt en sportief bezig is.”

Jacques Costongs, wethouder Gemeente Maastricht

Geen eenmansmissie

Helemaal nieuw is de maatschappelijke oriëntatie van MVV Maastricht niet. In binnen- en buitenland zijn er tal van goede voorbeelden te vinden. De club hoefde het wiel dus niet opnieuw uit te vinden, maar kon leren van succesvolle initiatieven van clubs als FC Twente en SC Heerenveen. Inmiddels heeft het nieuwe beleid geresulteerd in tal van maatschappelijke initiatieven, van samenwerkingsverbanden met het Leger des Heils en MTB Maastricht en activiteiten op scholen en in de wijk, tot de inzet voor goede doelen.

MVV Maastricht wil, met voetbal als middel, een spilfunctie vervullen en is daarbij sterk afhankelijk van onder andere de gemeente en maatschappelijke actoren.

De club neemt haar maatschappelijke taak zo serieus, dat er een aparte stichting is opgericht: de Stichting Maatschappelijke Projecten Maastricht, bedoeld om de maatschappelijke activiteiten van zowel “Sport is meer dan wat zich op het veld afspeelt, sport is een vehikel.

Op scholen is het een verbindend element. Wij werken al enkele jaren samen met MVV Maastricht. Dat biedt tal van kansen op sportief, maar zeker ook op maatschappelijk vlak, in de vorm van maatschappelijke stageplaatsen bijvoorbeeld.”

Jacky Lamoré-Meijer, directielid Stichting LVO Maastricht

zuid-maart-v4.indd 9

MVV Maastricht als van andere actoren te structureren en te bevorderen.

Kapstok voor alle maatschappelijke initiatieven wordt gevormd door een vijfpuntige ster, het logo van de club en het wapen van de stad Maastricht. Het maatschappelijk beleid zet in op vijf thema’s, te weten: Iedereen doet mee, Social return, Respect en Fair Play, Lerend scoren in de wijk, en Bewegen en gezond leven. MVV Maastricht wil via zijn netwerk zo een gezonde levensstijl promoten, kansarmen perspectief bieden, de maatschappelijke betrokkenheid en het saamhorigheidsgevoel in de buurt en stad vergroten, en tot slot de verloedering van waarden en normvervaging bestrijden. Tal van maatschappelijke organisaties hebben zich gecommitteerd aan de opgaaf van MVV Maastricht. Het Leger des Heils, welzijnsorganisatie Trajekt, MTB Maastricht, MosaLira, zorgbureau Talent en tal van amateur(voetbal)verenigingen hebben reeds de positieve invloed van de betrokkenheid van MVV Maastricht ervaren.

Belangrijke rol voor spelers, sponsoren en supporters

Een cruciale plek in het maatschappelijk beleid van MVV Maastricht is weggelegd voor de spelers. Zij hebben een voorbeeldfunctie en kunnen als geen ander jongeren stimuleren om bijvoorbeeld meer te gaan bewegen. Wie als speler een handtekening onder een verbintenis met de club zet, verbindt zich automatisch aan het maatschappelijk beleid van de club. Contractueel is vastgelegd dat een speler ten minste twee uur per week besteedt aan maatschappelijke activiteiten, zoals een balletje trappen met buurtkinderen of deelname aan een activiteit voor het goede doel, zoals Zweit veur Leid. Ook de rol van de trainer mag niet worden onderschat. Toen MVV Maastricht begin dit seizoen op zoek ging naar een nieuwe trainer, was het een harde eis dat deze het maatschappelijk beleid van de club onderschreef. De aangetrokken René Trost voldeed aan deze randvoorwaarde.

In de inkleuring van het maatschappelijk beleid is ook een rol weggelegd voor twee andere stakeholders: sponsoren en supporters. Via hen heeft MVV Maastricht toegang tot een enorm netwerk.

“Ik vind het niet meer dan logisch dat onze spelers terug te vinden zijn in de stad, op een Cruyff Court bijvoorbeeld.

Maastricht komt op vrijdagavond toch ook naar De Geusselt?”

René Trost, trainer eerste elftal

Geen woorden, maar daden

MVV Maastricht geeft invulling aan zijn maatschappelijk beleid door zelf projecten te initiëren en door te participeren in andermans initiatieven. In 2010 is een meer dan voortvarende start gemaakt. De activiteitenkalender voor 2011 staat ook al behoorlijk vol. Een kleine greep uit de op stapel staande activiteiten: selectiespelers die worden ingezet als buurtambassadeur, projecten gericht op kansarme en kwetsbare jongeren, het continueren van de samenwerkingsverbanden met onder andere het Leger des Heils, Trajekt, UWV, MTB Maastricht, zorgbureau Talent en tal van scholen, waar er bijvoorbeeld Fair Play-clinics worden georganiseerd. Aan ideeën geen gebrek. Bij ideeën blijft het echter niet. Voornoemde initiatieven hebben zowat allemaal al concrete vormen aangenomen. En dan nog is dit slechts het topje van de ijsberg wat betreft maatschappelijke activiteiten.

“Wij richten ons op de talenten van kinderen en jongeren met een cognitieve beperking, psychiatrische achtergrond of gedragsproblemen. Wij hebben ook een voetbalclub. Ons project met MVV Maastricht is dan ook een enorme stimulans voor de spelertjes!”

Marc Huijnen, Zorgbureau Talent

Een uitwerking van het maatschappelijk beleid is vastgelegd in een 25 pagina’s tellend document, dat onder het hoofdkussen van elk bestuurslid en elke speler ligt. Het jaar 2011 zal vooral in het teken staan van de opstart van MVV Maastricht als ‘Maatschappelijke Voetbal Vereniging’ en het creëren van een MVV-familiegevoel.

Mettertijd moet het effect van de inspanningen van de club merk- en meetbaar worden. Daarvoor werkt de club samen met de landelijke stichting Meer dan Voetbal. Ook zullen de Universiteit Maastricht en Hogeschool Zuyd in de plannen worden betrokken. Met een nieuw bestuur dat voornemens is de populariteit van de club ten volle te benutten ten faveure van de samenleving lijkt dat slechts een kwestie van tijd. Het ‘nieuwe’ MVV Maastricht is in elk geval een club met ambities, op sportief, maar zeker ook op maatschappelijk vlak.

22-02-11 19:26

10 film

MAART 2011

In Rolduc in Kerkrade vonden de opnames plaats van de nieuwe film van Elbe Stevens. Hoofdrolspeler is Derek de Lint, op de foto rechts naast de guillotine.

de lange weg naar een limburgse filmindustrie De eerste stappen zijn gezet, maar de weg is nog lang. Een weg om in Limburg een serieuze filmindustrie van de grond te tillen. Kleine successen zijn er wel. Na een bezoek van vertegenwoordigers uit de Indiase filmindustrie aan Limburg zijn de eerste contracten gemaakt.

DOOR peter eberson

FOTO christian petermann

En dan is er nog regisseur Elbe Stevens, die zijn tweede korte film opnieuw in Limburg opneemt. Met acteur Derek de Lint in de hoofdrol. Het is bijzonder dat een grote naam als De Lint (Soldaat van Oranje, De Aanslag) in een Limburgse film speelt.

Derek de Lint kende de jonge regisseur Elbe niet, maar De Lint zei meteen ja op de vraag de hoofdrol in de nieuwe film ‘Anatole de kindervriend’ te spelen “Ik werd getroffen door het script. Het verhaal dat

filmisch wordt verteld, zonder dialoog sprak mij enorm aan. Elbe kwam naar mij toe en zei dat hij per se mij wilde hebben voor de rol. Ik vind het mooi als een jonge filmmaker dat zegt. Ja tegen de hoofdrol zeggen was een, het kunnen nakomen zou moeilijker worden gelet op de rol die De Lint speelt in de musical La Cage aux Folles. De draaidagen in Limburg in Rolduc in Kerkrade vielen precies in een week rust voor De Lint vlak voor een nieuwe reeks

optredens in Breda. En dus werden eind februari de opnames in Kerkrade afgerond met de voor regisseur Elbe gedroomde hoofdrolspeler.

De film neemt de kijker mee in een dag uit het leven van Anatole, een historisch figuur met het uitzonderlijke beroep van beul.

Elbe zegt dat hij de inspiratie voor de film van negen minuten op deed uit een artikel over een beul. Een bizar verhaal van een

— ADVERTENTIE —

045 shoppen.nl Creative concept by Mackintosh | www.m-netwerk.nl

zuid-maart-v4.indd 10

ns.nl

emontskeuke

vintage

045shoppenNL

Onze partners:

22-02-11 19:26

film 11

MAART 2011

man die de guillotine in zijn schuurtje bewaart en die na zijn werk zelf het plein moet schoon vegen.

“Iedereen kan zich dit beeld voorstellen.

Iedereen die ik het vertel begint meteen te lachen. Het absurde van de situatie wil ik in mijn film laten zien. Waarschijnlijk gaat de film, op het filmfestival in Utrecht in première.

Het is niet vanzelfsprekend dat Derek de Lint jonge filmmakers helpt. “Dat doe ik alleen als het script goed is. De presentatie van Elbe was zo goed dat ik meteen ja heb gezegd. Natuurlijk is het voor de regisseur leuk om een bekend acteur in de film te hebben. Ik hoop dat Elbe als hij zijn eerste lange film maakt ook weer aan mij denkt.”

Regisseur Elbe Stevens wil graag een Limburgse filmindustrie realiseren. “We hebben hier een toneelacademie, een prachtige omgeving, goede mensen. Het eerste wat ik wil doen is een website maken waar al die partijen bij elkaar komen. Zo moet het idee gaan groeien.

Elbe werkt daarbij samen met Annemiek Groen, vurig pleitbezorgster voor een Limburgse filmindustrie. Groen richtte voor dat doel de stichting Limburg film op.

“Limburg biedt weer eens een ander decor dan de binnenstad van Amsterdam of het Hollandse polderlandschap”

“Vorig jaar zijn zeventien mensen uit India hier op bezoek geweest om te kijken of Limburg geschikt is voor hun filmproducties. Deze mensen zouden eerst alleen in de Randstad blijven, maar we hebben ze in een bus naar Limburg kunnen halen en ze waren razend enthousiast,” vertelt

Groen. “Dit bezoek heeft meteen tot concrete opdrachten geleid. Het is nu nog zo dat de filmwereld nog niet voldoende op het netvlies zit bij gemeenten, bedrijven en de provincie terwijl er ontzettend veel kansen liggen. Kijk naar het succes van Flikken. Dat is pure reclame voor Maastricht en de regio. Limburg biedt weer eens een ander decor dan de binnenstad van Amsterdam of het Hollandse polderlandschap waar al zoveel wordt opgenomen.

Iedereen profiteert ervan. De toneelacademie, de hotels en de cateraars. Gelukkig zijn er bedrijven die net als ik steeds meer overtuigd zijn van de potentie. Er ligt een aanbod om een aantal leegstaande loodsen in Heerlen te gebruiken als studio. Dat zou een grote stap zijn, want dan heb je net als Van den Ende in Aalsmeer je eigen studiofaciliteiten in Limburg,” aldus Annemiek Groen.

De initiatiefneemster beseft dat een volwaardige filmindustrie in Limburg er niet van vandaag op morgen is, maar ze is ervan overtuigd dat het kan lukken. “Als meer partijen de potentie zien en er geld beschikbaar komt uit fondsen maakt het kans van slagen.”

— ADVERTENTIE —

Metis Notarissen:

“

Ricoh voor ons de ideale partner Wij hebben gekozen voor Ricoh als partner. Wij scannen al onze documenten naar de juiste plek in onze sytemen en kunnen zo vanaf elke lokatie snel bij alle klantdossiers. Dat maakt dat we nu al bezig zijn met de toekomst van Metis notarissen. We bereiden ons optimaal voor op het Nieuwe Werken.

Mr. Branko Reumkens (kandidaat-notaris), Mr. Nicky P.E. Bonnier (kandidaat-notaris), Astrid Pinckaers en Peter Severens van Ricoh Document Center Limburg

zuid-maart-v4.indd 11

www.metisnotarissen.nl

”

RICOH DOCUMENT CENTER LIMBURG Business Park Stein 108, 6181 MA Elsloo Tel: +31 46 763 0404 astrid.pinckaers@ricoh.nl www.ricoh-documentcenter.nl

22-02-11 19:26

12 accoUntancy

MAART 2011

‘accountants moeten vóóruit kijken’ Ja, we hadden fantastische jaren op de beurs. Het ging alleen maar omhoog.

Iedereen wilde meedoen. De overheid ook: die gaf bijvoorbeeld woningcorporaties de ruimte om zelf ook commercieel aan de gang te gaan. In de bouwsector groeiden de bomen tot aan de hemel: logisch dat er vooral gekeken werd naar de kansen en niet of veel minder naar de bedreigingen en risico’s bij het doen van grote investeringen. Dat moet anders, vindt accountant Mathijs Mennen.

DOOR maUrice Ubags

In een euforische sfeer vinden mensen die wijzen op mogelijke risico’s geen gehoor.

Zwartkijkers zijn niet populair. Als je bij een groot pensioenfonds werkt en je hebt het beste rendement gehaald, ben je aan het eind van het jaar ‘het mannetje’. Heb je minder rendement, krijg je geen applaus, ook al voer je aan dat je wel veel voorzichtiger belegd hebt om risico’s beheersbaar te houden. Zo is het systeem nu eenmaal.

De druk om zoveel mogelijk rendement te halen staat altijd haaks op het zoveel mogelijk beperken van risico’s.

Accountant Mathijs Mennen van RSM Wehrens Mennen & De Vries wijst er al langer op: in slechte tijden, maar zeker ook in goede tijden, moeten bedrijven en organisaties aandacht hebben voor de

zuid-maart-v4.indd 12

risico’s die genomen worden. “Als je vooraf de risico’s niet inzichtelijk maakt, kun je er tijdens de rit door verrast worden. Dan schrikt iedereen ruw wakker en krijg je paniek-reacties. Dan gaan betrokkenen bij een project ineens ieder heel scherp voor hun eigen belang en is de samenhang en vaak de meerwaarde weg. Dat leidt dan vaak tot onnodig veel extra schade.”

Mathijs Mennen: “Kijk naar Servatius.

Eerst wordt voor 30 miljoen euro in de grond gestopt voor de campus, waarna het project ineens – door welke oorzaak dan ook - gestaakt wordt. En dan loopt het verlies op naar uiteindelijk zo’n 70 miljoen euro. Dat is te gek voor woorden eigenlijk.

Eén conclusie kun je in elk geval trekken: het onderdeel risico-analyse bij het project

heeft waarschijnlijk niet veel aandacht gehad. Weet je namelijk vantevoren welke risico’s een project van dergelijke omvang met zich meebrengt, dan heb je er al over nagedacht wat met de risico’s te doen, blijf je volgen of ze zich daadwerkelijk voordoen, en dan ben je zeer waarschijnlijk ook in staat om een gigantisch verlies te voorkomen.”

Het voorbeeld Servatius staat bepaald niet op zichzelf. Kijk naar de volledig uit de hand gelopen bouwkosten van het Orbis-ziekenhuis. In dezelfde categorie vallen het wegzetten van gelden van het Waterschap, vijf miljoen euro, bij Landsbanki. En in iets groter verband: het bijna omvallen van de ABN Amrobank ten tijde van de banken- en kredietcrisis. Onlangs

22-02-11 19:26

accoUntancy 13

MAART 2011

boekte SNS Reaal Groep honderden miljoenen euro’s af op vastgoedposities in zonnige landen en in Amerika. Gekocht op het toppunt van de markt, nu nog niet meer de helft waard.

Alle vaak tientallen en honderden miljoenen kostende missers hebben niet alleen een spoor van ellende achtergelaten. Mennen: “Er is nu awareness met betrekking tot risico-analyse. Een directeur-grootaandeelhouder heeft impliciet natuurlijk altijd al rekening gehouden met risico’s. Als zo iemand investeert en het gaat mis, zit hij zelf met de financiele kleerscheuren. Hij of zij kijkt wel uit om roekeloos het voortbestaan van het bedrijf op het spel te zetten. Bestuurders van grote ondernemingen, instellingen en overheden stoeien niet met hun eigen geld. Dan heb je al sneller de neiging om risico’s te nemen, zeker als je ook nog extra beloond wordt bij uitzonderlijke prestaties. En in sommige gevallen wordt je ook als bestuurder daartoe aangezet: aandeelhouders willen nu vaak eenmaal het hoogst mogelijke rendement. En soms willen bestuurders een soort van standbeeld achterlaten. We hebben gezien dat de normen en waarden die in de samenleving achteruit zijn gegaan, ook in het bedrijfsleven en bij bestuurders zijn afgevlakt. Het is nu wel duidelijk geworden dat het ook mis kan gaan. Dat bijvoorbeeld ook een Europese bank als Landsbanki kan omvallen.”

Mennen ziet de rol van de accountant veranderen om klanten te helpen met het inzichtelijk maken van risico’s en het daadwerkelijk beheersen er van. Een verandering die het vak een ander aanzien zal geven. “Traditioneel keken accountants vooral achteruit. Hoe zijn de interne processen in een bedrijf, kloppen die, worden die nageleefd en wordt van de uitkomsten van die processen uiteindelijk een getrouwe financiële vertaling gemaakt in de boeken? De accountant deed de boekhouding niet over, maar keek naar de organisatie en de wijze waarop vooral financieel werd gerapporteerd, assertion based. Wat fundamenteel anders wordt is dat accountants veel meer vooruit moeten gaan kijken. Waar wil het bedrijf over drie jaar staan? Hoe komen ze tot keuzes voor hun beleid, voor hun uitgaven en investeringen? Kloppen de processen en de systemen die daarachter zitten? We hebben daarvoor geen glazen bol, maar we weten wel hoe we kunnen analyseren of de processen kloppen die organisaties gebruiken om naar de toekomst te kijken.

Worden in de processen de risico’s toe-

zuid-maart-v4.indd 13

Als je nu in een Raad van Commissarissen of in een Raad van Toezicht gaat zitten, moet je jezelf wel de vraag stellen wat van jou verwacht wordt en ook of je die verwachting vervolgens waar kunt maken. reikend beheerst? Is een vast onderdeel binnen zo’n proces ook aandacht voor alle mogelijkheden die zich voor kunnen doen, waardoor je je doelen niet bereikt? Weet je hoe groot de kans daarop is en wat de gevolgen daarvan kunnen zijn? Als je die processen op orde hebt, dan weet je in elk geval welke risico’s zich kunnen voordoen.

En als bestuurder of als Raad van Toezicht of Raad van Commissarissen kun je dan altijd nog bepalen dat je bepaalde risico’s accepteert. Soms accepteer je risico’s niet of kun je ze wellicht verzekeren. En soms kan een risico dermate groot zijn, dat het onverantwoord is het te nemen en dan voer je plannen niet uit. Maar het mag natuurlijk niet zo zijn dat je gaandeweg een project steeds onvoorziene tegenvallers moet incasseren waardoor je hele project out of control raakt.”

De nieuwe inzichten dat het ook mis kan gaan, vergen daarmee ook een andere houding van accountants. “Je moet vooruit denken. Wat is een grondpositie of een bedrijfsgebouw over drie jaar waard? Het is niet meer genoeg om te vertrouwen op de uitspraken die daarover gedaan worden door mensen uit een bedrijf. Het helpt natuurlijk als de manager die je iets zegt betrouwbaar en integer is, maar het is nog belangrijker om te kijken of de onderbouwing van zijn verhaal ook stoelt op een gedegen basis. Daar ligt een belangrijke taak van de accountant, dat kunnen wij ook: iets zeggen of de interne processen kloppen en ook goed uitgevoerd worden.

En om risico’s inzichtelijk en beheersbaar te houden ben je er niet met een keer toetsen of de systemen kloppen. Het gaat om een continue proces van beheersing: zijn we nog in control?”

Natuurlijk zullen er altijd risico’s zijn

die niet uit te sluiten zijn. Het nemen van risico wordt altijd onlosmakelijk gezien met ondernemen. “Accountants zijn niet in staat risico’s weg te nemen. Dat is niemand. Waar het om gaat is dat je een focus hebt op de belangrijkste risico’s en wel die risico’s die het grootste gevolg voor je kunnen hebben. Voor een Raad van Toezicht kunnen dat andere risico’s zijn dan voor een directeur van een organisatie.”

Wie de personeelsadvertenties in de kranten regelmatig bekijkt, ziet dat er nu met regelmaat leden voor een Raad van Toezicht gevraagd worden. Waar zo’n lidmaatschap of een commissariaat vroeger vooral een erebaantje was en een kwestie van ons-kent-ons, is daar ook een kentering te zien.

Mennen ziet in het verlengde van de risico’s die zich voorgedaan hebben ook de rol van toezichthouders veranderen: “Als je nu in een Raad van Commissarissen of in een Raad van Toezicht gaat zitten, moet je jezelf wel de vraag stellen wat van jou verwacht wordt en ook of je die verwachting vervolgens waar kunt maken. Een goede Raad bestaat minimaal uit een mix van mensen met verschillende achtergronden.

Het is goed voor de strategie als er iemand is die uit de branche zelf komt en iedereen op een bepaald terrein kent. Maar het is net zo belangrijk dat mensen die een heel andere achtergrond en attitude hebben in een Raad zitting nemen. Je moet als Raad van Toezicht niet te dicht op een bestuurder zitten. Je moet voldoende afstand houden om zo kritisch mogelijk te kunnen blijven. Als bestuurders en commissarissen of toezichthouders min of meer bekenden en of vrienden zijn, begeef je je op een gevaarlijk pad. Een buitenstaander heeft vaak een nuchtere kijk en kan vaak veel indringender doorvragen.”

Mennen: “Zowel directeuren als ook toezichthouders en commissarissen moeten zich nog veel meer laten bijstaan door deskundigen om hun rol goed te kunnen vervullen. Die deskundigen, zoals accountants bijvoorbeeld, kunnen dan veel beter inzichtelijk maken waar een organisatie voor staat en welke kansen en bedreigingen er zijn. Dan weet je waar je aan toe bent en kun je bewust kiezen. En je kunt het natuurlijk niet eens zijn met een advies of de risico-inschatting van een accountant. Dan houdt je rol als accountant op.

Maar je moet wel als accountant altijd de discussie aangaan. Dat heeft al een geweldige preventieve werking en het voorkomt in elk geval op termijn als de accountant toch gelijk bleek te hebben paniek, schrikreacties en onnodige schade.”

22-02-11 19:26

Het best bewaarde geheim van de Rabobank

termijn. De Rabobank heeft geen aandeelhouders voor wie winstmaximalisatie het hoogste doel is. Nelissen: “Het meest essentiële verschil met andere banken is, dat wij als hoogste doel tevreden klanten nastreven. Een perfecte klantbediening moet leiden tot een voor de klant optimale tevredenheid als hij zaken doet met ons. En natuurlijk: ook wij zijn als bank verplicht een gezond rendement te halen. Maar dat is bij Rabobank een middel en geen doel.”

Harry Lempens: “De crisis toont wat mij betreft aan dat we ook daadwerkelijk voor de lange termijn gaan.

We blijven de partner van bedrijven, in goede tijden maar ook in mindere tijden. We blijven die klanten die het moeilijk hebben ook zelf helpen.

We sturen ze niet door naar een landelijke afdeling beheer die, als het slecht gaat, de kortste weg naar de nooduitgang zoekt en zo snel mogelijk afscheid neemt.”

Pascal Vandermeulen: “De bankiers en de accountmanagers blijven bij ons ook veel langere tijd op hun post. Er is voldoende ruimte om je als bankier te ontwikkelen en carrière te maken binnen de Rabobank Groep. Bedrijven en ondernemers willen weten met wie ze zaken doen. Niks zo vervelends voor een ondernemer om iedere keer opnieuw je verhaal te vertellen aan weer een nieuw gezicht. Onze accountmanagers leren de ondernemingen door en door kennen. Dat is zoveel beter voor iedereen.”

Frans Perey vult aan: “De keuze voor de lange termijn vindt je automatisch ook terug in je personeelsbeleid. We selecteren mensen die betrokken zijn bij wat ze doen.”

De structuur van de Rabobank betekent dat de vier directeuren in Zuid-Limburg ook allen hun ‘eigen’ grote onderneming hebben. Met een eigen balans en een eigen verlies- en winstrekening. Frans Perey: “We kunnen zelfstandig beslissingen nemen over bijvoorbeeld grotere kredieten, ook in de grootzakelijke markt, en zijn daarmee slagvaardiger. Omdat elke Rabobank eigenlijk een eigen onderneming is en een eigen verantwoordelijkheid draagt, voelen we ook andere ondernemers goed aan.”

De verbondenheid van de vier lokale Rabobanken in ZuidLimburg met hun omgeving is één van de succesfactoren van de banken. Het coöperatieve model is bovendien als geen ander crisisbestendig gebleken. Het idee van de bank die altijd dichtbij is, geldt ook voor ondernemers met grote bedrijven.

Harry Lempens: “De lokale bankier blijft altijd het aanspreekpunt. Lokaal kunnen we de ondernemer goed faciliteren. Gaat

Hij noemt het ‘het best bewaarde geheim’ van de Rabobank. En: hij wil het graag verklappen.

Harry Lempens, directeur bedrijven van Rabobank Westelijke Mijnstreek, komt meteen ter zake: “Naast marktleiderschap bij Hypotheken en Sparen is over de hele breedte van de grootzakelijke markt Rabobank ook marktleider.”

H

arry Lempens, Lou Nelissen (Maastricht e.o.), Frans Perey (Centraal Zuid-Limburg) en Pascal Vandermeulen (Parkstad Limburg) bedienen de grootzakelijke markt. Voor het idee: dan gaat het om bedrijven met een omzet vanaf tien miljoen euro per jaar.

De vier directeuren hebben een missie. Ze willen veel meer, dan tot nog toe is gedaan, laten zien dat Rabobank ook voor grotere ondernemingen en non profit organisaties het onderscheid kan maken en daarmee het marktleiderschap verder uitbouwen. Lou Nelissen: “Elke bank heeft voor deze klanten ongeveer eenzelfde productenpallet. Of het nu gaat om leasing, factoring, fusies en overnames, financiële logistiek, treasury management of financieringen. We hebben dichtbij onze klanten lokale teams van specialisten en maken daarnaast, indien nodig, gebruik van landelijke sectorkennis.

Maar het gaat volgens ons uiteindelijk om de mensen die het verschil maken. Bij de Rabobank werkt een ander type bankier en werken andere types accountmanagers dan bij andere banken. We kiezen heel bewust voor de lange termijn en voor het opbouwen van een langdurige relatie met onze klanten.

We gaan niet voor de snelle winst en de korte termijn.”

Nelissen legt uit dat Rabobank, vanwege zijn coöperatieve structuur, ook heel duidelijk kan kiezen voor de relatie met de klant op langere termijn boven snel zaken doen op de korte

zuid-maart-v4.indd 14

22-02-11 19:26

e l e d 6 v o d b

h d M d h v b E o n m i

u j m o H z e

l b u k

s

d

Van links naar rechts: Frans Perey, Lou Nelissen en Harry Lempens een ondernemer zaken doen over de grens, dan regelt zijn lokale bankier alles wat hij daarvoor nodig heeft. Of hij nu gaat exporteren, importeren of investeren en of dat in China, Azië, de Verenigde Staten of waar ter wereld dan ook is: met ruim 600 eigen vestigingen in 46 landen profiteert de ondernemer van een groot internationaal netwerk van specialisten én van onze kennis over de meest uiteenlopende markten. De ondernemer kan zich focussen op zijn plannen, hij weet dat zijn bankzaken bij ons in goede en vertrouwde handen zijn.”

De vier directeuren stralen rust uit van bankiers die goed in hun vel zitten, die weten waar ze mee bezig zijn en die weten dat hun gedegen aanpak leidt tot de gewenste resultaten.

Maar ze zijn nog alle vier even ambitieus. Harry Lempens: “In de grootzakelijke markt wordt fel geconcurreerd. We zoeken heel bewust die concurrentie ook op. Iedereen wil het beste van zichzelf laten zien. Dat doen wij ook. Als je dan klanten binnenhaalt, geeft dat een goed gevoel. Ja, zeg maar een kick.

En wat dat betreft hebben we kansen te over: kijk eens naar de ontwikkelingen bij Holtum-Noord, bij de Chemelot Campus, naar Brainport Zuidoost-Nederland. Als je daar ontwikkelingen mee mogelijk mag maken, dan heb je het gevoel dat je echt iets bijdraagt aan Zuid-Limburg.”

Lou Nelissen: “Ik krijg een goed gevoel als ondernemers mij uiteindelijk hun vertrouwen schenken. Als ze zeggen: Lou, ga jij het maar regelen voor ons. Vertrouwen. Daar gaat het voor mij in de kern om. Bovendien leer ik ontzettend veel van alle ondernemers waar ik mee te maken heb en die ik tegenkom.

Hoe worden strategieën bedacht, hoe leidt een ondernemer zijn bedrijf? Dat zijn vragen waar ik veel van mee krijg. Die ervaringen zijn voor een bankier veel waard.”

Frans Perey: “Je bent bij Rabobank geen filiaalchef van een landelijke keten die moet werken binnen strakke kaders, je bent echt bankier binnen je eigen, lokale gebied. Je doet je uiterste best voor je relaties en voor de omgeving. De kennis, kunde en ervaring moet je daarvoor in huis hebben. Maar nog

zuid-maart-v4.indd 15

“In deze groot zakelijke markt wordt fel geconcurreerd. We zoeken heel bewust die concurrentie ook op.” veel belangrijker is het dat je oog hebt voor de langere termijn. Dat moeten we goed voor het voetlicht brengen, ook in de grootzakelijke markt. Als het in mijn omgeving goed gaat, gaat het ons als bank uiteindelijk ook goed. We moeten verder kijken dan een volgend krediet.

In onze cultuur voel ik me thuis.”

Pascal Vandermeulen: “In Parkstad zijn veel dynamische bedrijven gevestigd. Handen uit de mouwen en aanpakken, dat is hier de sfeer.

Als je dan eens kijkt naar de toekomst, zie je dat je hier voluit kunt gaan als bankier. Ik denk aan de realisatie van de onderwijs- en zorgboulevard, het bedrijventerrein Avantis met nieuwe energie als aandachtsgebied, de ontwikkelingen bij C-Mill op de Molenberg in Heerlen. Dat zijn zaken waar ondernemers op kansen inspelen, daar wil je ook als bankier bij zijn. We liggen letterlijk naast Duitsland, waar de economie het weer fantastisch doet. Kansen genoeg, we helpen de ondernemers er graag bij.”

Pascal Vandermeulen

22-02-11 19:26

kunstopleidingen starten engelstalige iarts-studie Niek Bisscheroux, Harrie van den Elsen en Leo Swinkels

Al meer dan vijftig jaar bezetten de kunstopleidingen een prominente plek in het Maastrichtse onderwijsveld en (ver) daarbuiten. Maar ook hier geldt: goede resultaten uit het verleden zijn geen garantie voor de toekomst. Daarom hebben de kunstinstellingen hun krachten gebundeld in een nieuwe opleiding, die het internationale karakter verder versterkt. Een gesprek met drie bevlogen directeuren.

DOOR meyke hoUben

P

laats van handeling is het Conservatorium, idyllisch gelegen aan de Jeker in Maastricht. In de grote ontvangsthal een kakofonie aan geluiden: muziek uiteraard, maar ook flarden van gesprekken. In het Nederlands, Engels, Maastrichts en Duits. Voor de directeuren van de Maastrichtse kunstopleidingen Harrie van den Elsen (Conservatorium), Niek Bisscheroux (Academie van Bouwkunst en Academie Beeldende Kunsten) en Leo Swinkels (Toneelacademie) dagelijkse kost.

Het Conservatorium heeft zo’n veertig nationaliteiten onder zijn dak, aan de Toneelacademie studeren veel Vlamingen, terwijl het percentage Duitsers bij de afdeling theatervormgeving op vijftig à zestig procent ligt, en ook de Academie Beeldende Kunsten telt zo’n 35 procent Duitse studenten.

zuid-maart-v4.indd 16

De opleidingen, die sinds 2001 gezamenlijk onderdeel vormen van de Hogeschool Zuyd, zijn blij met deze buitenlandse aanwas. Een zegen, noemt Niek Bisscheroux het. “Duitsers zijn beter opgeleid, daarom hebben ze een andere inbreng dan de Nederlanders. Een referaat houden kunnen de Nederlandse studenten bijvoorbeeld niet. De Duitsers wel, die hebben veel meer gelezen. Daar merk je aan dat de kwaliteit van de eigen reflectie verbetert naarmate je taalvaardiger bent.”

Ook de Vlamingen aan de Toneelacademie zijn een aanwinst, aldus Leo Swinkels.

“Zij brengen veel kennis mee en hebben een zeer geconcentreerde leerattitude. Daar staat tegenover dat de Nederlanders over het algemeen wat avontuurlijker zijn.” Bij het Conservatorium zijn de verschillen

minder duidelijk. “Bij muziek telt vooral de vakmatigheid, de ambachtelijkheid”, zegt Harrie van den Elsen. “Een student moet toch gewoon Beethoven of Stravinsky kunnen spelen.”

Ontstaan in de periode na de Tweede Wereldoorlog, zijn de kunstopleidingen niet meer weg te denken uit Maastricht. Maar in de afgelopen vijftig jaar is de samenleving ingrijpend veranderd. Hoe belangrijk is de rol van het kunstonderwijs nu nog voor het culturele klimaat van de stad?

“Wij zijn natuurlijk maar een smaldeel van het hoger onderwijs”, meent Swinkels.

“Maar wel een constante factor in de stad en de regio. De opleidingen brengen dynamiek in de stad. En wij leveren waar elke gemeente naar op zoek is: jonge talenten, die

22-02-11 19:26

onderwiJs 17

MAART 2011

zich ontwikkelen als starters op het gebied van educatie, creatief ondernemerschap etcetera.” Daarnaast is de Toneelacademie ook een niet onbelangrijk exportproduct: via de Jekerstudio – de projectorganisatie van waaruit de postacademische en internationale activiteiten worden georganiseerd – onderhoudt de opleiding samenwerkingsrelaties met partnerinstituten in Brussel, Antwerpen, Berlijn, München, Straatsburg en Wenen.

Conservatoriumdirecteur Van den Elsen is al even positief: “Het kunstonderwijs is geïntegreerd in de stad. We hebben verbindingen gelegd met alle mogelijke instituten, zoals Toneelgroep Maastricht, het Limburgs Symfonie Orkest of het Huis van Bourgondië. Bisscheroux: “Wij zijn als paddenstoelen, die ondergronds een hecht netwerk creëren dat voor de oppervlakkige kijker verborgen blijft.”

Dat het Maastrichtse kunstonderwijs een hoge aantrekkingskracht heeft, ook op buitenlandse studenten, is makkelijk te verklaren, vinden de drie directeuren. “Maastricht ligt in het hart van Europa. De stad vormt de historische kern van de Europese unie en we hebben de beste opleidingen”, meent Van den Elsen. Bisscheroux roemt het feit dat studenten zich in Maastricht op hun eigen manier kunnen ontwikkelen. “Het klimaat op school is hier meer ‘locker’ dan in Duitsland.” En Swinkels voert aan dat het Nederlandse theater school heeft gemaakt in Europa vanwege de vakmatigheid en de persoonlijke acteerstijl. “Regisseurs als Johan Simons en Ivo van Hove hebben internationaal de reputatie van het Nederlandse toneel versterkt. Dat heeft ertoe geleid dat nu bijvoorbeeld medewerkers van het Stadtheater in Bonn – dat een omzet heeft van maar liefst 35 miljoen – in Maastricht komen informeren naar acteurs, regisseurs en zangers op het gebied van theater en muziektheater. Tien jaar geleden zou dat ondenkbaar zijn geweest.”

Hoewel Maastricht dus niet te klagen heeft over aanwas van studenten, vertrekt het merendeel van hen weer zodra de studie is afgerond. Wat doen de opleidingen om deze jonge creatieven aan de stad te binden?

Van den Elsen: “Wij leiden op ín deze regio, niet vóór deze regio. Dat is ook niet erg, als je net bent afgestudeerd moet je de wereld in. Wij krijgen elk jaar een nieuwe lichting studenten, wat betekent dat de stad er om de vier jaar weer heel anders uitziet. Dat kun je ook als een pluspunt beschouwen.”

Swinkels: “Maastricht is een groot dorp op

zuid-maart-v4.indd 17

een internationale plek. Die charme moet je benutten. Maar de stad heeft nou eenmaal een beperkte armlengte. Er is hier geen ruimte voor bijvoorbeeld drie stadsgezelschappen, dus gaan mensen weg. Wel met Maastricht voor eeuwig op hun netvlies.

Vanuit het oogpunt van citymarketing is dat prima.”

De relativerende opmerkingen van de directeuren betekenen niet dat zij geen pogingen ondernemen om het kunstonderwijs verder te verankeren in de stad. “De verwevenheid met de omgeving ontstaat vooral vanuit ons eigen programma”, meent Swinkels. Zo is er het jaarlijks terugkerend evenement Coup Maastricht, waarbij alle kunstvakopleidingen zich ruim een week lang presenteren aan de Maastrichtse bevolking. Het Conservatorium verzorgt per jaar zo’n tweehonderd concerten en de Toneelacademie presenteert een groot aantal gratis voorstellingen, die voor iedereen toegankelijk zijn.

Met openbare lezingen, presentaties en workshops laten ook de ABK en Academie van Bouwkunst regelmatig van zich horen.

De recente ontwikkelingen hebben het denken over het onderwijs een nieuwe richting in geleid. Nu de hele wereld binnen een muisklik voor iedereen bereikbaar is, is samenwerking noodzakelijk. Samenwerking tussen verschillende disciplines, maar ook tussen beroepsopleidingen en wetenschappelijk onderwijs. “De scheiding tussen kunst en wetenschap werkt remmend”, meent Swinkels. “We moeten veel meer profiteren van elkaars talenten.”

Daarom hebben de Maastrichtse kunstopleidingen samen met de Faculteit der Cultuur- en Maatschappijwetenschappen van de Universiteit Maastricht plannen ontwikkeld voor een nieuwe interdisciplinaire opleiding: iArts. Het idee voor iArts komt voort uit de ontwikkelingen in de kunstpraktijk, de vraag van studenten naar verbreding en de veranderde positie van kunstenaars, die steeds meer opereren op het snijvlak van verschillende disciplines en zich presenteren op uiteenlopende (internationale) podia. Daarnaast komt het nieuwe curriculum tegemoet aan de wens om de bestaande kunstopleidingen in Maastricht verder te internationaliseren. “De organisatie van het huidige kunstonderwijs is gewoonweg niet langer meer toereikend”, meent Bisscheroux. “In de 21e eeuw zijn technologische ontwikkelingen en nieuwe media in toenemende mate belangrijk. De wijzen van communiceren en sociale verbanden zijn totaal gewijzigd.”

De Engelstalige iArts-opleiding, die in september 2012 van start gaat, wordt inge-

“Maastricht is een groot dorp op een internationale plek” richt via het bachelor-mastertraject. De opleiding is uniek in Europa, het bachelortraject iArts is zelfs wereldwijd enig in zijn soort. Uitgangspunt in de opbouwfase van de opleiding is het beschikbare aanbod op topniveau bij de deelnemende faculteiten. “Een student kiest uit de bestaande disciplines muziek, theater of beeldende kunst”, legt Van den Elsen uit. “Dit aanbod wordt uitgebreid met de nieuwe disciplines media-art en creative writing. Tijdens de studie komt gaandeweg meer de nadruk te liggen op de interdisciplinariteit. De huidige specialistische disciplinaire opleidingen blijven overigens gewoon bestaan.”

Voorafgaand aan het nieuwe curriculum hebben de initiatiefnemers uitgebreid arbeidsmarktonderzoek verricht. Daaruit is gebleken dat er vraag is naar interdisciplinair opgeleiden, die een brug slaan tussen kunst en wetenschap. Verwacht wordt dat iArts een grote aantrekkingskracht zal uitoefenen op studenten uit heel Europa.

Het initiatief sluit bovendien naadloos aan bij de plannen voor Maastricht Culturele Hoofdstad 2018.

Bij de plannen voor de iArts-opleiding hoort ook nieuwe passende huisvesting.

Op een spannende plek in het centrum van Maastricht moet het nog te ontwikkelen Quartier des Arts verrijzen. In de visie van de initiatiefnemers gaat het Quartier des Arts fungeren als een landmark voor de stad. Behalve onderwijsgebouwen komen er podia, ateliers, expositieruimtes, studentenhuisvesting, winkels en horeca. Bisscheroux: “Door al die activiteiten te bundelen, ontstaat een aantrekkelijke ontmoetingsplek voor studenten, bewoners en toeristen.”

Nu is het tij voor cultuur momenteel niet onverdeeld gunstig. Hoe bezien de directeuren de toekomst in het licht van de regeringsplannen, die willen afrekenen met de ‘linkse hobby’’ cultuur?

Van den Elsen: “We moeten af van het idee dat kunst een linkse hobby is. Het tegendeel is waar: kunst is van oudsher gelieerd met rechts. Neem de skyboxen in het Concertgebouw: die worden bezet door de elite. En Beethoven, hoe geniaal ook, werd gewoon betaald door zijn opdrachtgevers.”

22-02-11 19:26

18 opinie

MAART 2011

limburgs onderwijs kan leren van China In de Volkskrant stelde onderwijsminister Marja van Bijsterveld: ‘’De landen in het Verre Oosten streven ons voorbij. We zijn te gemakzuchtig geworden’’. Het kabinet Rutte gaat scholen dan ook ingrijpend hervormen om zo de concurrentie met het buitenland beter aan te kunnen. Kan het Limburgs (en Nederlands) onderwijs wellicht iets leren van China?

DOOR rob hermans

O

ude tijden lijken terug te keren. Al eeuwen geleden stuurde Nederland delegaties naar het Verre Oosten.

Niet alleen om handel te drijven maar ook om te bestuderen waardoor het mogelijk was dat er vanuit Azië zoveel innovatie en vernieuwing kwam die wij in het Westen vervolgens maar al te graag overnamen.

China en andere Aziatische landen verwerven zich steeds meer een vergelijkbare positie als enkele eeuwen geleden. Ook nu kunnen we weer van China leren, zonder dat we overigens maar alles klakkeloos zouden moeten of kunnen overnemen. Het Limburgse onderwijs zou haar Chinese evenknie kunnen bestuderen en bezien wat men daarvan kan leren in het licht van het verbeteren van ons onderwijs, onze kenniseconomie en hieraan gerelateerde concurrentiepositie. Het gaat hierbij zeker niet alleen om investeringen en geld, maar ook om visie, houding, gedrag, mentaliteit, levensinstelling, ambitie, drive en praktisch inzicht. Er (b)lijken nogal wat verschillen te zijn waaruit wij mogelijke lessen zouden kunnen trekken.

Een nadrukkelijke kanttekening. Deze bijdrage is gebaseerd op eigen ervaringen en waarnemingen in China en gelden niet per definitie voor het hele Chinese onderwijssysteem. Doel van dit artikel is het leveren

zuid-maart-v4.indd 18

FOTO clea betlem

van een bijdrage aan een discussie die mijns inziens ten onrechte nog maar nauwelijks wordt gevoerd.

In Shanghai gaat Xiao Huang naar de basisschool. Zij is 6 jaar oud. Tijdens haar eerste officiële Engelse les kiest zij een Engelse voornaam. Alle Chinese kinderen die Engelse les volgen doen dit. ‘Buitenlanders kunnen onze Chinese naam niet uitspreken, daarom zegt onze juf dat we een Engelse voornaam moeten kiezen’, zo legt Xiao ’s avonds aan haar ouders uit. Zij vindt Autumn wel een mooie naam. Tijdens de eerste les komt de juffrouw op school er achter dat Autumn al Engels spreekt.

Haar moeder heeft namelijk een privé lerares ingehuurd die Autumn al sinds haar vierde jaar elke dag een uur Engelse les geeft. ‘In Shanghai bestaat een moordende concurrentie op de arbeidsmarkt. Als ik mijn dochter niet de allerbeste opleiding geef die ik me kan veroorloven zal ze het in onze maatschappij niet redden’, aldus Alice, Autumn’s moeder. Op een avond schuif ik met Alice en haar gezin aan voor het avondeten. Autumn eet snel door, want na het eten heeft ze nog een uur Engelse les van Heather, de nanny uit Londen die al bijna een jaar bij de familie Huang woont.

Op school maakt Autumn bij haar Engelse les veel gebruik van de computer. De school

heeft allemaal nieuwe computers in gebruik met de modernste software. ‘Aangezien een groot deel van onze jeugd straks ook met computers zal gaan werken willen - veel - Chinese scholen dat de kinderen gebruik kunnen maken van de modernste hulpmiddelen, daar wordt veel in geïnvesteerd’ aldus Autumns’moeder Alice. ‘Overigens’, zo zegt Alice, ‘maakt de school dat geld waarschijnlijk vrij door te bezuinigen op de buitenkant van het gebouw. Dat ziet er echt niet uit’.

Alice stelt dat zij dit ook niet erg vindt omdat ze liever heeft dat haar kinderen gebruik kunnen maken van de beste en modernste hulpmiddelen en leerstof dan dat ze met ouderwets en niet werkend materiaal in een mooi gebouw zitten.

Autum’s zus Helen is 12 en zit op de middelbare school. Tijdens het eten heb ik een uitgebreid gesprek met haar. In het Engels uiteraard. Helen heeft inmiddels al bijna 8 jaar Engelse les en spreekt het meer dan uitstekend. Helen vertelt mij dat zij de mogelijkheid heeft om op vrijwillige basis op school een viertal vakken extra te volgen.

Dat doet ze. Daarnaast volgt ze ’s avonds en in het weekend nog privélessen Frans en Duits. ‘Als ik niet goed mijn best doe en hard werk zal ik later geen geld hebben om iets te kopen’, zegt Helen.

‘En er is helemaal niemand die voor later

22-02-11 19:26

voor mij zal – kunnen - zorgen als ik geen baan heb’, zo beweert Helen. Haar moeder Alice onderschrijft dit. ‘In China leren wij onze kinderen dat er maar 1 persoon is die verantwoordelijk is voor zijn of haar welvaart of welzijn: en dat ben je zelf ’.

In China geldt: geen werk, geen inkomen.

Een uitkering van de staat is een nagenoeg onbekend verschijnsel in China. Werkloosheidsuitkeringen zijn er amper.

Bijstand bestaat niet. Daarnaast leren kinderen in China al sinds jaar en dag dat zij voor hun ouders zullen moeten zorgen als deze oud zijn en niet meer kunnen werken. De loyaliteit aan de ouders is een van de belangrijkste basiswaarden in het Confucianisme.

Steve, de twintigjarige buurjongen van Alice volgt een opleiding aan een Shanghainese School for Entrepeneurship. Dit is een school die niet alleen door de overheid, maar voor een belangrijk deel ook door het bedrijfsleven wordt betaald. De directeur van de school, meneer Wu, is dan ook een gerenommeerd ondernemer. ‘Hoe zouden wij onze studenten kunnen leren om ondernemer te zijn als we er zelf geen kaas van gegeten hebben?’ aldus meneer Wu. Nagenoeg al onze docenten komen uit het bedrijfsleven of runnen, naast het lesgeven, een eigen bedrijf. ‘Alleen op deze

zuid-maart-v4.indd 19

manier kunnen wij garanderen dat wij onze studenten ook echt de kneepjes van het ondernemerschap kunnen bijbrengen’, zo stelt meneer Wu. Hij heeft in Europa wel eens vergelijkbare opleidingsinstituten bezocht en begrijpt niet dat daar zowel management alsook docenten overwegend bestaan uit mensen die nog nooit in het bedrijfsleven hebben gewerkt of nooit een eigen onderneming hebben opgezet. Volgens meneer Wu is dat hetzelfde als zou de Chinese luchtmacht haar piloten laten opleiden door mensen die nog nooit de binnenkant van een echte cockpit hebben gezien en al hun wijsheid hebben vergaard in een vluchtsimulator. Meneer Wu vraagt zich ook af hoe Europese scholen voor beroepsonderwijs studenten kunnen opleiden die aan de behoeften van het bedrijfsleven voldoen. ‘Wij weten dat precies omdat we zelf bedrijfsmensen en ondernemers zijn.

Daarnaast werken wij zeer intensief samen met het bedrijfsleven in de samenstelling en bijstelling van onze lesprogramma’s.

Ik mag een dagdeel meelopen met een aantal studenten die net met hun opleiding zijn begonnen. Op de allereerste dag krijgen ze van hun docenten de opdracht om een bedrijf te starten. Geen ‘’oefen-bedrijfje’’, maar een echt bedrijf dat producten gaat maken of diensten gaat leveren. Alle ken-

nis en vaardigheden die de studenten zich daarvoor eigen moeten maken, vergaren zij al doende. Op het moment dat ze een ondernemingsplan gaan opstellen krijgen zij bijpassende leerstof aangeboden. Op het moment dat zij hun eerste klantgesprekken gaan voeren worden de hiervoor benodigde vaardigheden aangeleerd. Er zijn dan ook geen vaste lesroosters. Het onderwijs is enerzijds volledig afgestemd op de eisen van het bedrijfsleven, maar anderzijds ook op de leerbehoeften en ontwikkelingssnelheid van de studenten. Dit betekent ook dat de docenten behoorlijk flexibel moeten zijn. Het is niet ongebruikelijk dat zij hun studenten ’s avonds of in het weekend treffen en dan les geven omdat zij het op andere momenten te druk hebben met hun eigen bedrijf. Daarnaast is er veel contact per telefoon, email etc. Toch zijn de docenten die ik spreek dolenthousiast en bijzonder gedreven. Aan het einde van de opleiding blijkt dat alle studenten zich allemaal de vereiste leerstof en vaardigheden eigen hebben gemaakt, maar dan wel op totaal verschillende wijzen en in uiteenlopende snelheden…afhankelijk van de behoeften en mogelijkheden van de studenten en het ontwikkelingsstadium van hun bedrijf. De omgeving van de ondernemersschool heeft zich in de afgelopen jaren ontwikkeld tot een broedplaats van jonge, nieuwe,

22-02-11 19:26

20 opinie

MAART 2011

creatieve bedrijven. Van de studenten zelf, maar ook van ondernemers die hun bedrijf graag vestigen (en vaak zien groeien) in de nabijheid van zo’n School for Entrepeneurship. ‘Ruim 70% van de studenten gaat door met het eigen bedrijf dat ze bij de start van hun opleiding hebben opgezet.

Bijna 20% start een eigen, nieuw bedrijf en slechts zo’n 10% van de leerlingen zoekt een baan in loondienst’, aldus meneer Wu., Hoe verhouden deze Chinese voorbeelden zich tot de situatie in het Limburgse onderwijs?

Met vreemde talen wordt, enkele uitzonderingen daargelaten, meestal pas gestart op de middelbare school. Waarom gebeurt dit niet veel eerder?

Er worden in Limburg, van basis- tot en met academisch onderwijs op behoorlijk wat locaties schitterende nieuwe gebouwen neergezet. In mijn eigen dorp is vorig jaar ook zo’n mooi nieuw gebouw geopend.

Investeren in moderne apparatuur en software lijkt een aanzienlijk minder hoger prioriteit te krijgen. ‘’Als er maar een mooi gebouw staat, de rest komt wel’’ lijkt soms het motto van het onderwijs te zijn. Een aanzienlijk deel van de Limburgse leerlingen in het basis- en voortgezet onderwijs werkt mede daardoor met verouderde apparatuur en software. Thuis hebben ze vaak betere apparatuur ter beschikking dan op school.

Hun computerkennis en vaardigheden lijken ze dan ook vooral thuis te leren en niet op school.

In vergelijking met China lijken veel van onze kinderen ook nauwelijks het besef te hebben dat er gewerkt moet worden om een inkomen te verwerven en dat zij zelf verantwoordelijk zijn voor hun eigen toekomst, welvaart en welzijn. Bewust of onbewust lijkt hen toch nog vooral het idee te worden overgebracht dat alles min of meer vanzelf z’n gangetje gaat, dat onze welvaart en welzijn onveranderlijk zijn en dat er altijd wel iemand anders verantwoordelijk is voor jouw welvaart en welzijn: ouders, school, werkgever, overheid. Dat is lekker makkelijk: als het niet goed gaat kun je makkelijk de schuld bij iemand anders leggen. Dat het vooral in jezelf zit (c.q. zou moeten zitten) en afhankelijk is of zou moeten zijn van eigen inzet en mentaliteit komt vaak niet eens in de gedachten op.

In Limburgse scholen voor beroepsonderwijs werken, in tegenstelling tot China, nog hoofdzakelijk mensen die een onderwijs- en of overheidsachtergrond hebben.

Dit geldt zowel voor docenten als manage-

zuid-maart-v4.indd 20

Rob Hermans

ment, enkele uitzonderingen daargelaten.

Over het algemeen wordt het ook niet echt op prijs gesteld wanneer er bij uitzondering wel eens een ondernemend iemand in dit type organisaties terecht komt. Ja, op papier spreekt men uit dat medewerkers en management ondernemend moeten zijn en dat men de verbinding met het bedrijfsleven moet intensiveren en ‘’van buiten naar binnen’’ moet denken. Echter, wanneer dit in de praktijk écht wordt toegepast stelt men dit meestal niet op prijs. Dan blijkt een ondernemende geest en handelwijze toch wel heel ver af te staan van het starre, aanbodgerichte traditionele denken en handelen in het Limburgse onderwijs. Dat men op deze wijze ook de afstand tot het bedrijfsleven erg groot maakt en houdt en een deel van onze jonge mensen zelfs worden opgeleid voor werkloosheid (omdat geen enkel bedrijf zit te wachten op iemand met een opleiding waaraan in het bedrijfsleven geen enkele behoefte bestaat) lijkt niemand in het beroepsonderwijs te deren. Waarom ook? Het systeem is zo georganiseerd dat er geen enkele reden is om anders te denken en te handelen. Er bestaan helaas zelfs teveel voorbeelden van het tegendeel. Wie keurig in de traditionele ganzenpas meeloopt wordt beloond terwijl personen die wel eens wat kolen op het vuur willen gooien worden ontmoedigd of bestraft. Geen wonder dat het overgrote deel van onze jonge mensen die het beroepsonderwijs verlaten keurig netjes in loondienst gaan werken

en het over het algemeen niet in hun hoofd op komt om een eigen bedrijf te starten, alle mooie initiatieven zoals ondernemersscholen en ‘’Centra voor ondernemerschap’’ ten spijt. En dat terwijl onze (kennis) economie dit juist zo ontzettend hard nodig heeft: nieuwe ondernemers met creatieve ideeën en nieuwe producten of diensten.

Maar goed, als opleiders en management van onze beroepsopleidingen nauwelijks tot geen idee hebben van wat er in het bedrijfsleven speelt, hun opleidingen nauwelijks tot niet aanpassen aan de behoeften van dat bedrijfsleven en nauwelijks tot geen kaas hebben gegeten van ondernemerschap, hoe kunnen we dan van onze jonge mensen verwachten dat zij dit allemaal wel hebben?

Goed voorbeeld doet immers goed volgen.

Daarnaast is het helaas ook in het beroepsonderwijs zo dat er naar verhouding weinig geld in het feitelijke onderwijs wordt gestoken. Onlangs maakte de vereniging ‘’Beter Onderwijs Nederland’’ bekend dat in veel instellingen voor beroepsonderwijs vaak slechts 20% van het geld naar het feitelijke onderwijs gaat terwijl de rest opgaat aan imposante nieuwe gebouwen, bureaucratie, promotiecampagnes en hoge salarissen en bonussen van bestuurders.

De concurrentiepositie van ons Limburgse (en Nederlandse) onderwijs en onze ‘’kennis-economie’’ staat op achterstand en raakt steeds verder achterop. Het is dan ook niet zonder reden dat het Kabinet Rutte onze scholen ingrijpend gaat hervormen. Wellicht zouden we, net als ‘’vroeger’’, eens wat meer naar China moeten kijken en proberen daar lessen uit te trekken, zonder dat alles we meteen maar zouden moeten kopiëren.

Dat zou niet kunnen en zouden we ook niet moeten willen. Maar het Chinese voorbeeld zet wel aan tot denken en daagt uit tot discussie daar waar het gaat om de toekomst van ons onderwijs, onze kenniseconomie en internationale concurrentiepositie.

Drs. Rob Hermans is directeur-eigenaar van Roha Ventures bv en Chitracon bv.

22-02-11 19:26

advertorial 21

MAART 2011

estafette column

hoe fileer je een bankier?

Vijf vragen aan Harm Loopstra, directeur bedrijven marktgebied Maastricht Willen banken nog wel krediet verstrekken aan ondernemers?

Wil de bakker nog wel brood verkopen aan zijn klanten?

Is eigenlijk dezelfde vraag. Wat is dan het verschil?

Brood wordt meteen afgerekend en krediet wordt vaak pas over jaren terugbetaald.

Dus de bank moet beoordelen of diegene aan wie het krediet wordt gegeven ook in staat is het terug te betalen (kredietwaardigheid). En stel dat dit toch niet lukt, dan moet de bank zorgen dat zij voldoende zekerheden heeft om de vordering van de bank veilig te stellen. Dit laatste dan weer omdat wij de spaarders die ons hun geld toevertrouwen altijd moeten kunnen terugbetalen.

In tijden van crisis zal de kredietwaardigheid van de meeste ondernemingen afnemen. Daardoor wordt er door de banken minder krediet verstrekt (“moeilijk gedaan”). Het lijkt alsof de banken niet meer willen.

Neemt u van mij aan, wij willen net zo graag groeien als iedere ondernemer, maar het moet wel verantwoord zijn. Elke bank die zonder kritische analyse krediet gaat verstrekken, gaat snel ten onder.

Waar zit de uitdaging het komende jaar?

Nu de economie weer gaat groeien en de banken de zwaarste tijd achter zich hebben ontstaat een nieuwe uitdaging. Een groeiende economie vraagt om financiering (werkkapitaal, investeringen), terwijl de crisis bij veel bedrijven een gat heeft geslagen in de vermogenspositie. De opdracht voor ons als bankiers is om toch de financiering te verstrekken die de groei mogelijk maakt.

Bestaan er goede bankiers (kwaliteit)?

Het oordeel is aan de klant. Mijn mening is dat je goede bankier o.a. herkent aan de volgende kenmerken: • komt afspraken altijd na • doet nooit toezeggingen die hij niet kan waarmaken • kan goed luisteren en snel analyseren • verdiept zich in onderneming en ondernemer; is betrokken • kan altijd duidelijk uitleggen waarom iets niet kan of juist wel kan Als je mazzel hebt heeft hij ook nog gevoel voor humor, maar daar worden bankiers niet op geselecteerd!

Zijn er wel genoeg goede bankiers over in Zuid-Limburg (kwantiteit)?

Als je de media volgt weet je dat er een forse uitdunning is geweest van het aantal bankiers in Zuid-Limburg.

Natuurlijk, ook de banken moesten snijden in de kosten en dat betreft bij een bank vooral personeel.

Bij alle banken zijn er goede bankiers vertrokken, waarbij er velen op zichzelf zijn begonnen als adviseur of consultant.

Een ondernemer die krediet van de bank nodig heeft is afhankelijk van de bankier die tegenover hem (of haar) aan tafel zit. Op dat moment is een goede bankier goud

zuid-maart-v4.indd 21

Lou Dolmans

Wijnand van Damme

Linda Ruiters

harm loopstra begint de estafette-column van ABN AMRO. Volgende maand geeft hij het stokje door aan een van zijn collega’s Lou Dolmans (directeur particulieren), Wijnand van Damme (directeur private banking) en Linda Ruiters (directeur bedrijven Parkstad) waard en is het dus jammer dat enkele goede bankiers het vak hebben verlaten.

Dit kan het komende jaar echt een probleem worden gegeven de hierboven genoemde uitdaging. Een tekort aan goede bankiers leidt tot (te) lange doorlooptijden bij kredietaanvragen en dat kan de groei hinderen.

Ik zie dan ook een gunstig klimaat ontstaan voor diegenen die actief zijn in de detachering van bankiers.

En jullie als ABN AMRO dan?

En wij dan? Wij zijn de crisis uitgekomen als een bank in handen van de Nederlandse Staat, als een fusie tussen ABN AMRO en Fortis, als een bank die onderdelen heeft moeten verkopen en als een Bank die zich vooral richt op Nederland. Dat alles onder de bezielende leiding van Gerrit Zalm (bankier met gevoel voor humor).

Ik ben zelf sinds afgelopen zomer actief als Directeur Bedrijven in Maastricht. In Maastricht hebben we onze zakenbank moeten verkopen aan Deutsche Bank. Ik probeer, samen met mijn team en met mijn collega’s Lou Dolmans (Directeur Particulieren) en Wijnand van Damme (Directeur Private Banking) de Maastrichtse markt terug te veroveren.

Ik heb als ambitie om van ABN AMRO weer de toonaangevende zakenbank van Maastricht maken. Dat betekent een snelle groei van ons marktaandeel en tegelijkertijd zorgen dat we de meest tevreden klanten hebben.

Kortom, ondernemers, als u een bankier zoekt die ervoor wil gaan, u kunt mij bereiken op 06-23362368!

“Als je mazzel hebt heeft hij ook nog gevoel voor humor, maar daar worden bankiers niet op geselecteerd!”

22-02-11 19:26

— ADVERTORIAL —

Bastiaan Klomp

‘Restaurants de ziel van WinselerHof ’ Hij is nog ‘maar’ 32 , maar draagt wel al veel verantwoording.

Bastiaan Klomp uit Maastricht is verantwoordelijk voor de WinselerHof in Landgraaf: een luxe hotel, twee restaurants en veel andere faciliteiten in een eeuwenoude carréhoeve.

011 is voor de WinselerHof, schitterend gelegen in het Strijthagerbeekdal, een volwaardig jubileumjaar. Camille Oostwegel opende de WinselerHof 25 jaar geleden, toen als vierde parel aan zijn ketting van ChâteauHotels & –Restaurants, waartoe nu onder meer het Kruisherenhotel en Château Neercanne in Maastricht en Château St. Gerlach in Valkenburg behoren.

Voor Klomp ‘ja’ zei tegen Oostwegel, had hij zich goed geïnformeerd. “Camille Oostwegel geeft je alle ruimte om ook echt de directeur-gastheer en de ondernemer te kunnen zijn.

Ik wist natuurlijk al dat hij zich altijd wilt onderscheiden met perfect gastheerschap en kwaliteit en daar nooit op inboet.” Voor Klomp is de WinselerHof daarom de ideale uitdaging waarmee hij “dicht bij zichzelf ” kan blijven.

Klomp: “WinselerHof heeft een fantastische potentie. Het ligt schitterend, de carréhoeve en de omgeving zijn magnifiek.

De hotelkamers zijn uitstekend. Dat is het decor. Nog belangrijker is de keuken. De restaurants, bij ons Ristorante Pirandello en Luigi’s Trattoria, vormen altijd de ziel van een hotel-restaurant. In de restaurants proef je de dynamiek. We hebben in WinselerHof een top-gastronomische keuken. De pasta, het ijs, de friandises en het koekje bij de koffie: het wordt allemaal in eigen huis gemaakt. De gasten moeten dat goed kunnen beleven.”

Gastheerschap en ondernemen. “We hebben enkele plannen voor WinselerHof. We investeren in het upgraden van de hotelkamers. De serre van Pirandello wordt een stuk groter en krijgt een fraai terras dat doorloopt naar de groene zone. Satijn Plus en Henk Vos uit Amsterdam helpen ons daarbij. We willen

zuid-maart-v4.indd 22

op de serre een eco-dak maken. De beplanting wordt aangepakt en we willen wijnstokken terugbrengen op de flanken van het landgoed. Dat is belangrijk: de naam WinselerHof komt van het Duitse woord Winzer, wijnbouwer. Gelukkig denkt de gemeente van harte met ons mee.”

Hard werken, duidelijk zijn en plezier hebben in je werk.

Klomp doet het elke dag in Landgraaf. “Bij WinselerHof werken ongeveer veertig mensen. Ik kan zien dat iedereen trots is op dit bedrijf. Dat geeft een goede en open sfeer. Gasten bespeuren dat ook.”

Klomp, gastheer en ondernemer, maar ook een man met een missie: “In Nederland is het – anders dan in het buitenland - nog altijd niet gewoon dat mensen naar een hotel gaan om er te lunchen of te dineren. Alleen Van der Valk en Camille Oostwegel zijn erin geslaagd die gewoonte te doorbreken. En dat is ook voor de WinselerHof ontzettend belangrijk. We hebben echt een fantastische keuken, die voor iedereen toegankelijk is. Voor wie alles erop en eraan wil is er natuurlijk Ristorante Pirandello, al 25 jaar een begrip. Het eerste Italiaanse restaurant op hoog niveau in Nederland. Voor wie niet elke dag zo chique wil eten, maar wel de kwaliteit van dezelfde keuken wil genieten, hebben we Luigi’s Trattoria. Vanwege het 25-jarig jubileum kun je er dit jaar zeven dag per week terecht voor een driegangenmenu van 25 euro, zowel lunch als diner. Dat loopt geweldig. Ik ben er blij mee: we kunnen nieuwe gasten een nieuwe belevenis laten meemaken. Want daar doen we het uiteindelijk voor.”

Gasten, toeristen en ondernemers WinselerHof laten ontdekken: het is een mooie opdracht voor Klomp. “We liggen midden in Parkstad. Ik ben geboren en getogen in Maastricht, maar zie hier haarscherp de dynamiek van het bedrijfsleven.

Misschien mag je het niet zo noemen, maar hier heerst bijna een Rotterdamse mentaliteit. Mouwen opstropen en aanpakken.

Dat spreekt me aan. Als je ziet welke bedrijvigheid hier alleen

22-02-11 19:26

€25 Jubileum lunch- en dinermenu in Luigi’s Trattoria Luigi’s Trattoria wil haar 25-jarig jubileum graag met u vieren en heeft hiervoor een speciaal jubileum menu samengesteld voor de speciale prijs van € 25,-! Het culinaire team van Luigi’s Trattoria serveert u graag een heerlijk Italiaans 3-gangen menu in de sfeervolle gewelvenkelder voor de jubileumprijs van € 25,-.

al op een steenworp afstand ligt. Die bedrijven kunnen hier terecht, uiteraard voor zakenlunches, maar ook met hun personeel.

Letterlijk om de hoek liggen attracties als SnowWorld, Mondo Verde en het GaiaPark. En wat een sterk punt is van onze rustige ligging: als bedrijven hier zijn met hun personeel, blijft de groep ook bij elkaar. Dat is waardevol. Zit je in een grote stad, gaan de jongeren al snel hun eigen weg zodra het officiële programma is afgelopen. Met de Euregio zitten we midden in een geweldig grote markt. Het is daarom ook goed dat het Parkstad Limburg Congres Bureau is opgericht, dat ons in Parkstad aanbod zichtbaarder gaat maken.”

Klomp kan mooi samenvatten waarom hij zelf zo blij is met de kans die hij van Oostwegel heeft gekregen om zijn stempel om WinselerHof te drukken. “Gastheerschap en kwaliteit zijn leidend.

Dat past bij me. Ik kan investeren. Het bedrijf heeft veel in zijn mars en het is motiverend om in deze ondernemende regio actief te zijn. Hier gebeurt nu heel veel. Kijk eens hoe in cultuur wordt geïnvesteerd.”

zuid-maart-v4.indd 23

Als u het jubileum lunch- of dinermenu wilt uitbreiden met feestelijke drankjes, bieden wij een bijbehorend drankenarrangement voor de speciale prijs van € 25,- p.p., bestaande uit: • wijnarrangement • waters • mokkaservies Het menu wisselt maandelijks en is in 2011 dagelijks te reserveren (m.u.v. feestdagen) voor lunch of diner via +31 (0)45 546 43 43, winselerhof@chateauhotels.nl kijk ook op www.chateauhotels.nl.

22-02-11 19:26

“ik ben geen standaardburgemeester” Burgemeester Jos Som heeft zijn tweede termijn in Kerkrade er bijna op zitten. De burgemeester denkt na over het vervolg. “Op de stad wordt je niet meteen verliefd, maar je gaat er wel van houden.”

DOOR peter eberson

“I

k kom uit een echte ondernemersfamilie. We hadden thuis een supermarkt met bakkerij. Dat was elke dag aanpakken. Servicegericht en dienstbaar.

Daar draaide het bij ons om. Dat ondernemende zie je bij mij ook terug in mijn werk als burgemeester. Ik ben redelijk bedrijfsmatig in mijn werk. Het gaat mij soms ook te langzaam. Te veel wetgeving in dit land. Soms wil ik te veel. Dat kan frustrerend zijn. Neem het centrum van Kerkrade. Daar moet echt iets gebeuren.

We stoppen er veel geld in. Het geloof om dingen te bereiken geeft mij energie, die ik

zuid-maart-v4.indd 24

FOTO arnaUd nilwik

op anderen wil overbrengen. Ben ook een rasoptimist. Al zou Kerkrade nog maar uit twee stenen bestaan, dan zou ik zeggen, ‘zo, we kunnen beginnen met bouwen’.

Als burgemeester moet je wel iets uitstralen. Je moet mensen enthousiast kunnen maken. Geloof hebben dat dingen veranderen kunnen. Mensen gek maken, dat doe ik wel. Na de verkiezingen vond je de grootste aanhang van Geert Wilders in Kerkrade en ik snap dat wel. Wilders spreekt duidelijke taal. Hij spreekt de taal van de mensen, benoemt de problemen en weet dat in oneliners over te brengen op

de mensen. Veel mensen zijn ontevreden.

Ze willen een veilige stad, handen aan het bed, hun baan behouden. Daar draait het om. Het gezag brokkelt af daar moeten we aan werken. Bij de politie en in de politiek.

Banken vallen om, de graaicultuur. Daar hebben mensen genoeg van. Gezag moet je verdienen. Dat wat de politiek belooft moet ze waarmaken, ik ook als burgemeester. Ik heb altijd in het openbaar bestuur gezeten.

Was op mijn 26ste wethouder en sta er om bekend dat ik mijn mening geef. Ik ben geen standaardburgemeester. Wel een politiek getinte burgemeester. Als burgemeester

22-02-11 19:26

Jos som 25

MAART 2011

van Gulpen-Wittem had ik een mooie tijd. In een kleine gemeente ben je als burgemeester meer de baas. In een grote gemeente heb je veel meer met politiek te maken. Dat werkt soms vertragend. Neem nou dierentuin Gaiapark. Kerkrade is voor 30 procent aandeelhouder. Een bedrijf moet investeren en dus moet ook de gemeente Kerkrade mee investeren. Risico’s nemen, natuurlijk, maar wel verantwoorde risico’s.

Het afbreukrisico als burgemeester is groot. Dat hangt samen met een publieke functie. De media moesten mij ook hebben.

Alle publicaties waren onterecht, maar ik had er wel last van. Het heeft ons als gezin geraakt. Ik ben een open boek. Journalisten weten dat ze altijd voor een pittige uitspraak bij mij terecht kunnen. Ik heb die periode van beschuldigingen achter mij gelaten. Ik heb er nooit iets over gezegd en ook nooit met modder gegooid en ben er alleen maar sterker door geworden. En ik kreeg de mensen mee. Dat was tijdens mijn herbenoeming als burgemeester. Dat heeft mij enorm gesterkt. Het voelde als een warme deken en voor mij de reden om door te gaan.

Ik wil de stad iets teruggeven. Kerkrade is een gevoel. De stad is zeker niet grauw en grijs. Ok, je wordt niet meteen verliefd op de stad, maar je gaat er wel van houden. De mensen zijn ontzettend trots op hun stad.

Vorig jaar heb ik alle inwoners een brief gestuurd met een oproep om in de toekomst van Kerkrade te kijken. Dit droomproject leverde bijna zevenhonderd goede reacties op. We zijn dagen bezig geweest met het lezen van de brieven en het rubriceren op onderwerp. Nu hebben we een enorme databank aan gegevens over Kerkrade. Over wat de mensen willen. Wat ze belangrijk vinden. Weet je dat ze de vereniging het belangrijkst vinden? Niet de buurt. Maar de vereniging. De harmonie, voetbalvereni-

“Geld is voor mij niet het belangrijkste.”

ging. Daarom vind ik ook dat je er moet zijn als burgemeester. Je moet je laten zien bij die verenigingen. Waarderen ze enorm. Ik kom na zo’n avond ook thuis met een stapel briefjes vol aantekeningen met wat mensen willen. Dan weet mijn secretaresse een dag later al dat ze het druk krijgt. Gaan allerlei mensen bellen. Het onder de mensen zijn is ook het mooie van het vak van burgemeester.

Volgend jaar loopt mijn tweede termijn af en ik ga dit jaar samen met mijn vrouw goed nadenken over onze toekomst. Ik heb nog geen beslissing genomen, maar het feit dat ik in een mooie stad woon en werk en ontzettend veel voldoening heb in het werk weegt wel zwaar mee. Natuurlijk krijg ik nu en dan een leuk aanbod voor een baan in het bedrijfsleven. Geld is voor mij niet het belangrijkste. Burgmeester ben je 24 uur per dag, maar ik klaag niet. In tegendeel. Het

plezier in je werk, je woonomgeving en de mensen met wie je werkt telt zwaar mee. Ik kan niet tegen negatieve mensen. Mensen moeten hun verantwoording nemen en ik geef als burgemeester ook veel ruimte aan mijn omgeving, en zoals gezegd, ik ben van Kerkrade gaan houden.

Als ik zelf droom over de toekomst van Kerkrade over tien jaar dan zie ik een goede treinverbinding met Aken, een mooi, vernieuwd centrum en een stad met trotse inwoners. Vergeet niet dat ze ons vijftig jaar geleden 50.000 bannen hebben afgenomen en Kerkrade heeft niets terug gezien. Maastricht kreeg na de mijnsluiting een universiteit, de westelijke mijnstreek kreeg Nedcar.

Maar wat is in Kerkrade terecht gekomen?

Niets. We zijn er helemaal op eigen kracht bovenop gekomen. Dat typeert de mensen van Kerkrade. Het is een trotse stad.”

— ADVERTENTIE —

zuid-maart-v4.indd 25

22-02-11 19:26

“burgemeester nog steeds een magische functie” In het clubhuis bij de golfbanen van Henri Chapelle is de burgemeester van Meerssen, Ricardo Offermanns, eigenlijk vooral Ricardo Offermanns. “Hier ben ik niet in functie, hier ben ik gewoon Ricardo.” Offermanns praat over zijn vele rollen als burgemeester.

DOOR maUrice Ubags

zuid-maart-v4.indd 26

FOTO frits widdershoven

22-02-11 19:26

ricardo offermanns 27

MAART 2011

“V

an een burgemeester wordt vooral veel verwacht. Je moet oppassen dat je niet zelf gaat geloven dat je ook alles kunt. Als burgemeester kun je alleen goed functioneren dankzij een grote staf mensen die achter je staat.

Ik heb hier mijn GVB (golfvaardigheidsbewijs, MU) in drie dagen gehaald. Drie lange dagen met een PRO. Dan weet je: het zijn geen stokken maar clubs. Je begint op de driving range, met een ijzer-7. Denk je nog: ik ga dat balletje eentje versauzen, heb je bijna je arm uit de kom. Snel ontdek je dat je met golfen volledig geconcentreerd moet zijn. Telefoon in de auto laten liggen.

Op de golfbaan kun je niet multi-tasken.

Golf is een heel zintuiglijke sport: je moet één worden met jezelf, met het balletje en met de omgeving. Het mooie is dat dankzij het systeem van handicaps iedereen tegen iedereen kan spelen. Het mooie van Henri Chapelle is dat je hier een geweldige natuur hebt en veel ruimte. Lange banen dus. Als je ’s morgens heel vroeg bent, zie je de herten.

In tegenstelling tot golfers moet je als burgemeester juist heel goed kunnen multitasken. Je moet een overall-manager zijn.

Krijg je tijdens een vergadering te horen dat een kind verongelukt is. Dan ben je ineens de burgervader die meegaat naar de ouders. Liggen zaken politiek moeilijk, moet je kunnen verbinden. En soms de crisis managen. Je wordt steeds op een andere rol beoordeeld. Mensen hebben ook allemaal verschillende verwachtingen van wat je moet doen. Kijk naar de sleuteloverdracht in Maastricht doet Onno Hoes dat geestig, is hij voor een groot deel van het volk een goede burgemeester. De inhoud van zijn beleid is dan ineens veel minder relevant.

Burgemeester is een dynamische functie waarvoor geen opleiding bestaat. Ja, er is een burgemeesters-klasje dat door het ministerie van BZK wordt gegeven. Dat gaat van crisismanagement tot etiquette.

Maar je moet het vooral hebben van je eigen opleiding en kunde en misschien nog meer van je levenservaring.

Ik ben in 2003 burgemeester in Roerdalen geworden en in de 2006 in Meerssen benoemd. Waar je mee moet leren omgaan is dat je nooit niet de burgemeester bent.

Of je nu bij de supermarkt bent of door het stadspark loopt, welk uur van de dag of avond het ook is. Van een burgemeester en van een pastoor verwachten ze 24 uur per dag beschikbaarheid. Van een directeur van een bank of van een school accepteren de mensen dat die kantoortijden hebben.

Ik heb er gelukkig geen moeite mee dat ik altijd gezien wordt als burgemeester. Ik ben geen 9 tot 5 type.

zuid-maart-v4.indd 27

“De charme van het vak is dat je als burgemeester veel deuren kunt openen.”

Waar je voor moet oppassen is dat je overdag wel vaak wordt aangesproken op allerlei zaken, maar dat je in werkelijkheid als burgemeester een bescheiden rol speelt.

Je kunt in een gemeente niks regelen omdat je de burgemeester bent. De wethouders en de politieke partijen bepalen wat gebeurt.

De charme van het vak is dat je als burgemeester veel deuren kunt openen. Het vak heeft nog altijd iets magisch. Hoe dat komt? Mensen zien hoe jij de koningin ontvangt als ze op bezoek is in je gemeente.

Je hebt de ambtsketen, een deftig pak. Voor sommigen ben je een beetje de koning of koningin van het dorp. En ik probeer daar iets mee te doen: ik schrijf geregeld een persoonlijk briefje naar mensen die iets hebben meegemaakt. Een paar regels op het briefpapier van de burgemeester. Dat is een kleine moeite, die door de mensen heel erg gewaardeerd wordt.

Meerssen is een heerlijke plaats om te wonen. Ik heb me hier heel snel thuis gevoeld, ook al was ik een echte jongen van Kerkrade. Alle voorgaande burgemeesters zijn hier ook blijven wonen. Majoor, Mans, Kockelkorn. Meerssen is voor mij niet te klein. Soms krijg je cadeautjes zoals een WK wielrennen of de huldiging van bondscoach Van Marwijk, die hier woont. Dat is geluk hebben. Dan kun je meteen de gemeente op de kaart zetten.

In 2005 ben ik begonnen als voorzitter van de VVD Limburg. Dan weet je dat je ook politieke uitspraken gaat doen, al is het maar dat de pers je om een reactie vraagt als voorzitter. Ik meng me ook bewust in het publieke debat. Ik heb dat vooraf goed gedeeld met de gemeenteraad. Het mooie is nu dat ik mijn eigen visie over zaken die in Limburg spelen kan uitdragen. Dat past goed bij mij en het past waarschijnlijk goed bij alle burgemeesters. De meeste collega’s

komen net als ik uit de politiek. Dan moet je eerst een mening hebben en dan is het raar dat je later geen mening meer zou mogen hebben zodra je burgemeester bent. Dat vind ik bijna tegennatuurlijk. Ik ben heel erg transparant in wat ik doe, zodat dat voor iedereen duidelijk is. Ik ga bijvoorbeeld nooit naar de vergaderingen en bijeenkomsten van de VVD in Meerssen. Wel naar alle andere afdelingen van de partij in Limburg.

Over het salaris heb ik niet te klagen, ook al is het laag als je het vergelijkt met andere functies en ook als je je bedenkt dat je inderdaad altijd de burgemeester bent, 24 uur per dag. Je hebt veel rollen, er wordt veel verwacht en over een ogenschijnlijke futiliteit kun je politiek in opspraak raken.

Het risico dat je afbrandt is een stuk groter geworden. Kijk naar de grote chemiebrand van een paar weken geleden. Een coördinerend burgemeester neemt de leiding in de crisis. De eigen burgemeester van de gemeente waarin de brand uitbreekt, Denie, is nauwelijks te zien op de tv. De inwoners denken dat hij zit te suffen en niet berekend is op zijn taak. Dan moet-ie ineens weg, puur vanwege de beeldvorming, terwijl hij er niks aan kan doen. Dat is niet goed.

Ik kom zelf uit de wereld van P&O. Ik heb oud-wethouders gezien die via outplacementtrajecten aan de slag gingen. Die dachten dat ze alles konden. Dat is een grote valkuil. Burgemeesters met een dienstauto moeten nog beter opletten. Die denken nog sneller dat de wereld om hen draait. Je moet je beperkingen goed kennen. Ik ga bewust veel met het openbaar vervoer. Sta je ook op een tochtig station. Als burgemeester kun je alleen goed functioneren als je een goede staf mensen om je heen hebt. Die mensen moet je ook goed waarderen. Je doet het echt samen, ook al ben jij degene die in the picture staat. Voor de rest is het ook gewoon een vak. Een vak waarbij je overigens wel zelf voor een belangrijk deel je agenda kunt bepalen. Dat heb ik altijd gewild. Ik ben niet gelukkig als anderen voor mij bepalen wat ik moet doen.”

22-02-11 19:26

“vaals voelt als een warme deken” “Vaals voelt voor mij als een warme deken. De cultuur, de historie, de mensen en hun taal boeien mij enorm. Als ik een koor uit Vaals hoor zingen raak ik ontroerd. Een Vaalser koor klinkt ronder en aangenamer, dankzij onze unieke taal. En als ik op een mooie dag tussen Vaals en Vijlen rijd vraag ik mij wel eens af: zoeken we de hemel niet veel te ver?”

DOOR pedro rademacher

zuid-maart-v4.indd 28

FOTO Jeanine opreiJ

22-02-11 19:26

reg van loo 29

MAART 2011

D

at zegt burgemeester Reg van Loo (Eys, 1952) van Vaals. Van Loo is momenteel de enige partijloze burgemeester van Nederland. Hij solliciteerde in 2006 met succes naar de vacature van burgemeester in Vaals.

“In die tijd vlogen mijn kinderen uit en ik gaf ze als advies mee om open te staan voor het avontuur van het leven, en om vooral niet te bang te zijn. Maar als je zo’n advies geeft moet je dat zelf natuurlijk ook volgen.”

Van Loo kwam uit het onderwijs. Als historicus gaf hij jarenlang les in geschiedenis en staatsinrichting aan het ADC en vervolgens het College Rolduc in Kerkrade. Later werd hij rector van dat college. In 2006 zag hij de vacature voor het burgemeesterschap in Vaals.

“Ik was toen 54 jaar en wist: als ik nog een sprong in mijn carrière wilde maken, moest ik het nu doen. Als historicus heb ik veel interesse gehad voor de rijke geschiedenis van Aken. Aken heb ik vaak bezocht. Je kunt Aken op tal van manieren bereiken, maar ik nam altijd de route via Vaals. Vaals is altijd heel nauw betrokken geweest met Aken. Vaals is eeuwenlang een dorp geweest met stadse allures, dankzij de dynamiek van Aken.”

Vaals zocht in die tijd een burgemeester die partijen kon verbinden. De sfeer in de gemeenteraad was vertroebeld door de bijna klassieke tegenstelling tussen de PvdA en het CDA. “Tijdens de sollicitatieprocedure heb ik mijn partijloosheid als troef gebruikt: door mijn partijloosheid zou het mij weinig moeite kosten om boven de partijen te staan.

Bovendien kende ik de omgeving goed en had ik de gemeente grondig geanalyseerd.

Mogelijk heeft dat de doorslag gegeven om mij aan te nemen.”

Inmiddels heeft hij er bijna vijf jaar opzitten. De sfeer in de gemeenteraad is aanzienlijk verbeterd, aldus Van Loo. “Achter de schermen heb ik vele gesprekken gevoerd met als kern: heb respect voor

elkaars mening, hoe afwijkend die ook mag zijn. Er zijn vele waarheden in het leven.”

Daarbij heeft zijn partijloosheid stimulerend gewerkt. “Ik zat niet in een hokje, was niet vooringenomen en kon daarom vrij en onafhankelijk met iedereen overleggen.”

Op de vraag of er aan die partijloosheid ook nadelen kleven, zegt Van Loo: “Je zou misschien verwachten dat een partijloze burgemeester een minder groot politiek netwerk heeft. Maar in de praktijk viel dat heel erg mee. Juist omdat ik partijloos was kon ik onverdacht contact zoeken met alle partijen, van links tot rechts. Dus dat nadeel was eerder een voordeel.”

Overigens is zijn partijloosheid nooit een bewuste keuze geweest. “Ik heb altijd een brede maatschappelijke interesse gehad, ook in de politiek. Maar in mijn onderwijsjaren heb ik domweg nooit de tijd gehad om aansluiting te vinden bij een partij.”

In de loop van zijn leven heeft Van Loo de samenleving drastisch zien veranderen.

“In de tijd van de koude oorlog bracht ik ooit een bezoek aan het Oostblok: overal camera’s en bewaking. Een sfeer van angst en intimidatie. Toen was ik blij weer thuis te zijn, terug in de vrijheid. Maar inmiddels hangen hier ook steeds meer camera’s.”

Vroeger was het heel normaal om bij familie en vrienden via de achterdeur binnen te lopen. Tegenwoordig zijn alle huizen hermetisch gesloten. “Niet omdat onze samenleving nu zoveel onveiliger is als voorheen.

Het zijn vooral de media die onnodig veel angst zaaien door dagelijks ieder incident breed uit te meten in onze eigen huiskamer.”

Van Loo ziet zichzelf als een idealist. “Ik geloof niet in een samenleving waarin de angst regeert. Ik wil toe naar een open samenleving op basis van respect en vertrouwen.”

Dertig procent van de inwoners van Vaals heeft de Duitse nationaliteit. In totaal telt de gemeente meer dan 50 verschillende nationaliteiten. Desondanks levert dat weinig

problemen op. “Vaals is sinds de 17de eeuw altijd al heel pluriform geweest, waar verschillende nationaliteiten en verschillende geloofsopvattingen vreedzaam naast elkaar leefden. Daardoor is een tolerante, open sfeer ontstaan.”

Van Loo is een fervent voorstander van ontwikkeling van de Euregio. “Helaas heeft dat in Den Haag heel weinig prioriteit. Dat is allemaal wat te ver weg voor ze. Maar we kunnen nog jarenlang blijven foeteren op Den Haag: dat zet geen zoden aan de dijk.

Wij moeten die Euregio hier zelf samen oppakken. Ik weet dat de burgemeesters van Aken en Maastricht ook verklaarde voorstanders zijn van de Euregio, dus de tijd is er rijp voor.”

“Aken loopt momenteel als een tierelier.

Innovatieve bedrijven investeren voor 2,5 miljard in participatie met de technische universiteit RWTH in Aken. Daar moeten wij bij zijn.” Bovendien, zegt van Loo: “Limburgers zijn van nature Rijnlanders.

Wij voelen ons in het Rijnland en in de Voerstreek net zo thuis als in Limburg. De Rijnlandse cultuur staat veel dichter bij ons dan de Angelsaksische cultuur.”

Euregionale samenwerking kan ook een heel ander licht werpen op typisch Limburgse ‘problemen’. “Hier in Limburg hebben we tegenwoordig de mond vol over de bevolkingskrimp. Maar als je het Drielandenpunt als middelpunt neemt, om vervolgens een Euregionale cirkel te trekken met een straal van 20 kilometer, dan zie je geen krimp maar juist groei. Dat geeft aan hoe relatief een Limburgs probleem kan zijn.”

De toekomst van Vaals ligt in het oosten en in het zuidoosten, denkt Van Loo. “En eigenlijk is dat ook altijd zo geweest.”

In 2012 verloopt zijn termijn als burgemeester. Van Loo heeft nog geen beslissing genomen om er misschien een tweede termijn aan vast te koppelen. “Daar ga ik de komende tijd eens goed over nadenken.”

(dreigend) Arbeidsconflict of Ontslag?

Als organisatie krijgt u regelmatig te maken met vraagstukken op het gebied van personeelszaken, arbeidsrecht, ontslagrecht of sociaal zekerheidsrecht. Onze ervaring leert dat bij het vroegtijdig inschakelen van een P&O professional en/of arbeidsrechtjurist, langdurige procedures en dus ook kosten kunnen worden voorkomen bij bijvoorbeeld (dreigende) arbeidsconflicten, reorganisaties, ontslagzaken, faillissementen, ziekteverzuim, Arbo, CAO, bedingen e.d.

Neem vrijblijvend contact op voor 1e lijn informatie of het plannen van een gesprek. Tijdens dit gesprek krijgt u meteen een idee van uw rechtspositie, kansen en mogelijkheden zonder dat daaraan direct kosten verbonden zijn.

De heer mr. Jean Lemmens via 06-46291201 of info@personeelsconsultancy.nl.

Bezoek ook onze website www.personeelsconsultancy.nl

zuid-maart-v4.indd 29

22-02-11 19:27

30 raymond vlecken

MAART 2011

de advocaat die burgemeester werd Eén ding is zeker. Burgemeester van Landgraaf Raymond Vlecken is geen man van oeverloos polderen. In den treure moeilijkheden blijven benoemen, is aan de voormalig advocaat niet besteed: “Wérk nou maar eens een keer, maak dingen af.”

DOOR gwen teo

W

ellicht is het de twintig jaar durende carrière in de advocatuur die ten grondslag ligt aan de aanpakmentaliteit van burgemeester Raymond Vlecken (44). Tenslotte weten beoefenaars van het eerstgenoemde vak als geen ander wat ‘time is money’ betekent.

En geld, dat valt er heus wel te verdienen als partner in een maatschap. Hoewel Vlecken dat meteen in perspectief plaatst: als ondernemer betaal je immers álles zelf. Feit blijft dat het weinig aannemelijk is dat hij de overstap van het bedrijfsleven naar het openbaar bestuur vijf maanden geleden uit winstbejag heeft gemaakt. Tel daarbij op dat de CDA’er voor zijn benoeming niet politiek actief was en zijn gekozen pad is des te opvallender.

Van Hundscheid, Vlecken & Sterk Advocaten in Heerlen - waar hij is geboren en getogen - naar het raadhuis in Landgraaf.

Met in zijn achterzak een portie bestuurlijke ervaring (Vlecken was onder andere voorzitter van de raad van toezicht van de katholieke stichting voor primair en speciaal onderwijs in Zuid- en Midden-Limburg Innovo, red.) en een berg toekomstambities.

Voor de gemeente Landgraaf, welteverstaan.

Toch komt er vast ook een klein beetje ijdelheid bij kijken? Vlecken: “Wat me aantrok in de profielschets van de gemeenteraad was dat ze iemand zochten die contact kan leggen met mensen binnen de verschillende geledingen van de bevolking. Iemand met een netwerk, die dat zelfstandig kan uitbouwen. Iemand met een eigen smoel, die voor de gemeenschap wil gaan. Daar herkende ik mezelf in. Ik wilde al langer meer de bestuurlijke kant op. Dít is mijn kans, dacht ik. En ja, er komt altijd wel enige ijdelheid

zuid-maart-v4.indd 30

FOTO arnaUd nilwik

aan te pas. Anders lukt het niet, dan werkt het niet. Mensen verwachten dat simpelweg bij bepaalde functies.”

Ten tijde van zijn benoeming werd Vlecken in verschillende media door anderen omschreven als een ‘verbeteraar, een goede verbinder en critical friend’, maar eveneens getypeerd als ‘fel, met vroeger een kort lontje’. Eigenschappen die niet per definitie allemaal even handig zijn voor het uitoefenen van het burgemeestersambt. “Dat is zeker waar. Hoewel ik in de loop der jaren heb geleerd om bepaalde zaken wat in te tomen. Anderzijds is een deel van de charme van een nieuwe bestuurder juist dat je af en toe ergens tegen kunt ageren en daarin fel kunt zijn. Op die manier schud je lopende organisaties wakker en kun je paden verder effenen.”

“Ik laat het gewoon over me heen komen. Je kunt niet alles beïnvloeden.”

In zekere zin heeft hij binnen de stadhuismuren reeds het één en ander wakker geschud. Vleckens stijl van communiceren is behalve opvallend weloverwogen namelijk tevens ‘snel-to-the-point’. Daaraan hebben medewerkers moeten wennen. “Ik vertrouw er op dat de mensen die hier werken hun taken prima zelfstandig kunnen volbrengen. Ik zet aan en vervolgens is het aan hen. Ik wil me niet continu met hun werk bemoeien. Als iets is afgerond, dan kijk ik ernaar en zeg ik: ok, heb het gezien, dankjewel, klaar. Dan hoef ik het er niet nog eens uren over te hebben.”

Desondanks is het geen eenvoudige opgave om een ambtelijke molen in een andere versnelling te laten draaien, dat geeft hij grif toe. “Maar we zijn er volop mee bezig.” Bovendien denkt Vlecken - ‘ik weet dat het banaal klinkt’- nu eenmaal liever in uitdagingen dan in problemen. Het is een mentaliteit die Landgraafs eerste burger overigens hard nodig heeft, gezien de alom bekende vraagstukken waarmee ook zijn Parkstad-gemeente worstelt, zoals hoe goed om te gaan met krimp en vergrijzing? Om het hoofd te bieden aan dergelijke complexe uitdagingen staat het ontwikkelen van ‘een model van samenspraak met de totale bevolking, waarin iedereen een plek krijgt’ hoog op Vleckens agenda. Dat model is niet alleen voor Landgraaf bestemd, maar voor heel Parkstad. “Ik besef dat het een algemene formulering is en bovendien een moeilijke taak betreft. Maar ik geloof dat als we zo’n gemeenschapsgevoel kunnen creëren, we slecht-nieuws-berichten en slechtnieuws-activiteiten op moeilijke momenten gezamenlijk beter kunnen aanpakken.” Het succes van dat model wordt bepaald door

22-02-11 19:27

reg van loo 31

MAART 2011

de mate waarin het lukt om gevoelige vraagstukken op een voor iedereen begrijpelijke manier te presenteren en te bespreken.

Daartoe moeten (lokale) overheden verder durven te kijken, de handen steviger ineen slaan. “Nu wordt in Parkstad nog veel te veel binnen de eigen grenzen gedacht, aan vooral de eigen producten. Natuurlijk, het bewaken en in stand houden van de eigen identiteit is belangrijk. Maar het één hoeft het ander niet uit te sluiten. Zo wordt de recreatieve waarde van Landgraaf door menigeen nog steeds onderschat. Daarmee kan zowel deze gemeente als Parkstad zich in de toekomst steviger positioneren.”

Vleckens ambitielijstje behelst verder onder meer het laten horen van zijn stem in landelijke overheidskringen, hij wil fors inzetten op nieuwe werkgelegenheid voor Parkstad. “Voor een deel zijn we daar zelf voor verantwoordelijk, anderzijds houdt politiek Den Haag niet op bij Den Bosch.

We mogen best wat meer naar de landelijke overheid kijken, tenslotte willen we hier allemaal blijven wonen. Dat houdt in dat mensen werk moeten hebben en wij tegen Den Haag moeten durven zeggen: wij hebben hier ook wat te bieden.” Vlecken denkt dat de behoefte aan nieuw elan en nieuwe bestuurders hem daarbij een handje kan helpen. Die hebben de in Den Haag geze-

zuid-maart-v4.indd 31

telde partijen nodig omdat ze de ‘klik met de achterban zijn verloren’, redeneert hij.

Kritiek waarmee zijn eigen partij, het CDA, tijdens en na de Tweede Kamerverkiezingen volop om de oren is geslagen. Vlecken: “Daar kan ik me echt wel iets bij voorstellen.

Vervolgens kun je twee dingen doen: achter de rododendron blijven zitten en daaraan meedoen óf er werk van maken.”

In hoeverre Vlecken in zijn missie zal slagen, en of hij zichzelf daarbij gaat tegenkomen, zal de tijd moeten uitwijzen. Vooralsnog analyseert hij vooral lopende zaken.

Het enige waaraan hij heeft moeten wennen, is de enorme diversiteit die onlosmakelijk is verbonden met het ambt. “Ik laat het gewoon over me heen komen. Je kunt niet alles beïnvloeden. Ja, advocaten hebben dingen graag onder controle. Maar ze weten tegelijkertijd dat ze voortdurend kunnen worden ingehaald door allerlei ontwikkelingen.”

De nieuwste ontwikkeling in Vleckens privéleven is de op handen zijnde verhuizing. Want de burgemeester woont met vrouw en kinderen nog altijd op een kilometer afstand van zijn ‘eigen’ gemeente, in Heerlen. Grappend: “Ik noem het Landgraaf-Zuid.” Een huis is gevonden en slechts een verbouwing van luttele weken staat nog in de weg. Thuis voelt Vlecken zich in

Landgraaf al helemaal. “Heerlenaren en Landgravenaren verschillen niet veel van elkaar. Bovendien spreek ik dialect, ik ben niet van buitenaf ingevlogen.” Of de nieuwe woning straks wordt overspoeld met familieleden die het interessant vinden om met een heuse burgervader te keuvelen, valt nog te bezien. Veel populairder op familiefeestjes is hij met zijn nieuwe titel namelijk niet geworden, concludeert hij, integendeel zelfs.

De reden? Vlecken zegt dat hij nu rustiger is dan pakweg een jaar geleden. En hij heeft beduidend minder profileringsdrang. “Ik sta tegenwoordig al genoeg in de picture.”

Bij zijn aantreden kondigde hij aan vooral zichzelf te willen blijven. Dezelfde man aan het burgemeestersbureau als aan de eettafel thuis, zeg maar. Inmiddels weet hij dat dat onmogelijk is. Mensen blijven immers naar hem kijken. Maar hij probeert het wel. Zodoende is zijn agenda op zaterdagochtend steevast een paar uur geblokt, dan supportert hij zijn hockeyende dochter of staat hij aan de rand van het voetbalveld zijn zoon aan te moedigen. Net zo hard te roepen als de andere ouders. Voor de eer van het houden van een speech tijdens een voetbalfeestje van het team heeft hij onlangs echter vriendelijk bedankt: “Dat kunnen anderen even goed, ik kijk de tekst wel na.”

22-02-11 19:27

GrouP EvEnts

Perfecte bedrijfsuitjes en meerdaagse arrangementen: • talent voor organisatie • full service faciliteiten • professionele begeleiding inspirerend - betrouwbaar - persoonlijk Maastricht Group Events Full service in advies en maatwerk T + 31 43 350 62 63 info@maastrichtgroupevents.nl www.maastrichtgroupevents.nl

zuid-maart-v4.indd 32

22-02-11 19:27

colUmn 33

MAART 2011

column

Limburgse Lente

H

et gaat goed met Zuid-Limburg. Zullen we dat nu gewoon eens afspreken? Een regio die dertiende staat op de wereldranglijst van hoogste bruto regionaal product per hoofd van de bevolking, moet nu echt eens ophouden zichzelf de put in te praten.

Terwijl de laatste sneeuwvlokken van de laatste, lange winter van het eerste, moeizame, decennium neerdwarrelen, maakt Zuid-Limburg zich op voor de Limburgse Lente. Eerst nog even carnaval, en dan in de handen spugen. Want er is werk aan de winkel. Afgelopen week werd de Brainport 2020-agenda gepresenteerd en in een vlammend betoog maakte de burgemeester van Eindhoven ons allemaal enthousiast om Zuid-Oost Nederland binnen 10 jaar de top-10 te laten binnendringen van de economisch meest succesvolle regio’s ter wereld.

Natuurlijk moet er nog veel gebeuren. Heel veel zelfs.

Eindhoven is de aanjager van deze monsterontsnapping, met Chemelot als belangrijkste helper. Wil Zuid-Limburg in het kielzog meespringen van deze twee kanjers, dan zal het als één en onverdeeld moeten optreden. Anders kijkt Eindhoven voor de laatste keer meewarig achterom, en sprint vervolgens alleen naar de finish. Zuid-Limburg heeft een paar weken geleden een proeve van eenheid afgelegd door zijn campussen als één Chemelot Consortium te presenteren aan Maxime Verhagen. Vasthouden, die eensgezindheid.

De Brainport-agenda stippelt de route uit naar het podium, en dat betekent dat er heel, heel hard afgezien moet worden op weg er naar toe. Dat kan ook, als iedereen weet wat zijn of haar rol is. Het benoemen van Brainport als hét strategisch agendapunt voor ZuidLimburg is cruciaal. De rest is ondersteunend, maar daarom niet minder relevant. Als de Brainport-agenda slaagt, is er grote behoefte aan designers, webbouwers, reclamejongens, architecten. Creatieve industrie als spin-off, niet als doel. Als de Brainport-agenda slaagt, is er grote behoefte aan vakmensen, die moeten wonen.

Stedenbouw als spin-off, niet als doel. Als de Brainportagenda slaagt is er grote behoefte aan voorzieningen, recreatie, vertier. En daarmee aan cultuur en sport. Als spin-off, niet als doel.

Focus dus. Alles wat helpt aan het realiseren van de Brainport-agenda zetten we op de agenda. Zo is de culturele hoofdstad simpelweg nodig als aanjager voor een rijker leefklimaat en daarmee voor het vasthouden en aantrekken van de kenniswerkers die de Brainportagenda kunnen verwezenlijken.

De grootste bedreiging voor de Zuid-Limburgse Lente is angst en sjagrijn. Een miezerig, zaaddodend fenomeen dat sluipend zijn werk doet. Angst om nú zaken in gang te zetten die pas stráks iets opleveren. Angst om het grote verhaal te vertellen, angst voor het gemakzuchtige verwijt dat er te weinig op de kleine burger wordt gelet.

zuid-maart-v4.indd 33

wim ortjens

Doodsbenauwd om voor elitair uitgemaakt te worden, pakken krant en omroep dagelijks groots uit met leedjeskonkoersen en andere carnavalaria, liever dan met het grote Brainport-nieuws, dat naar de uithoeken van de verslaggeving wordt verbannen. Terwijl de media juist een taak hebben om voor Sjeuf oet Sjummert te duiden wat Brainport voor hem betekent.

Angst lijkt ook de rode draad in verkiezingstijd, waarbij de nadruk vooral ligt op wat anderen fout hebben gedaan, dan wat er goed gaat. Terwijl de succesverhalen voor het grijpen liggen, en terecht geclaimd kunnen worden door vele bestuurlijke vaders en moeders van allerlei politiek pluimage. Het gaat namelijk gewoon heel goed met Venlo door de sterke focus op Floriade, Agrofood, transport en logistiek. Het gaat goed met Roermond, dankzij een krachtige concentratie op retail en bezoekers. Het gaat goed met Zuid-Limburg, dat tot grote teleurstelling van de doemdenkers, nog maar een half promille kromp en de snelst dalende werkloosheid van Nederland kent.

Natuurlijk moeten we problemen benoemen, aanpakken, oplossen, en daar zo nodig hulp bij vragen. Sommige delen van (Zuid-) Limburg krimpen onevenredig hard, en dat is een grote verantwoordelijkheid voor ons allemaal.

Daarom moet je maatregelen nemen, en die maatregelen kosten geld, en daarvoor vragen we steun aan Den Haag.

Maar vraag nooit hulp vanuit een verliezersrol, maar met een winnaarsmentaliteit. Het maakt nogal wat uit of je een wielrenner uit medelijden de col over helpt (om hem als laatste van het peloton net op tijd binnen te krijgen) of uit gedrevenheid om samen met hem de etappe te winnen.

Zullen we daarom vanaf nu maar gewoon afspreken dat het goed gaat in Zuid-Limburg? Uitstekend zelfs.

“De grootste bedreiging voor de ZuidLimburgse Lente is angst en sjagrijn”

22-02-11 19:27

DE NIEUWE PEUGEOT 508. QUALITY TIME.

VANAF € 25.740,NU BIJ ONS IN DE SHOWROOM

Gem. verb. (afh. van type motor en model) l/100 km: 4,4-7,3; km/l: 22,7-13,7; CO2: 115-169 gr/km.

WELLING CARS B.V. Heerlen Autoboulevard Terhoevenderweg 97 Tel.: (045) 570 08 00 www.wellingautobedrijven.nl De Peugeot 508 is er vanaf € 25.740,-. In genoemde consumentenadviesprijs is de bonus-malusregeling op basis van de CO2-uitstoot verwerkt. Wijzigingen voorbehouden.

Getoond model kan in details afwijken van de werkelijkheid. Vraag in onze showroom naar de voorwaarden of kijk op www.peugeot.nl.

295372_508_210x297.indd 1

21-02-11 17:05

zuid-maart-v4.indd 34

22-02-11 19:27

colUmn 35

MAART 2011

column

Rechters mogen niet eten

I

n de tweede akte van het toneelstuk Onze blonde Geert tegen de boze buitenwereld moet nu een rechter komen getuigen. De goede man aangezeten bij een etentje waar ook iemand aan zat die wel eens getuige zou kunnen worden (maar het in eerste instantie niet eens werd!) in het proces tegen Wilders. Ook al was het de rechter die in een voorstadium een rol had gespeeld, hij had geen deel meer aan de rest van de procedure.

De eerste vraag die zich aandient is, hoever we rechters in dit land willen dwingen zich van normaal sociaal contact te onthouden. Willen we volkomen wereldvreemde figuren als rechter, omdat zij nergens aan het maatschappelijk verkeer mogen deelnemen, dit omdat er altijd wel ergens enig verband met een rechtszaak gelegd zal kunnen worden? Als rechters helemaal in een ivoren toren worden opgesloten, ben ik benieuwd hoeveel we er nog over houden. Voor de salariëring hoeven ze het niet te doen in dit land, dat altijd al weigerde om een adequaat deel van de begroting toe te bedelen aan een goedwerkend justitieapparaat. Zelfs in dit door Wilders mede vormgegeven kabinet, moet justitie bezuinigen!

Bij het huidig selectiesysteem van rechters is het al een nadeel dat de meesten rechtstreeks vanaf de universiteit instromen en helaas niet eerst praktijkervaring opdoen.

Ook later in hun opleiding krijgen ze die mogelijkheid maar heel beperkt. Ze hebben dus al de handicap de wereld waarover ze moeten oordelen vaak niet echt van binnenuit te kunnen leren kennen.

De maatschappij is daarbij in de loop der tijd steeds gecompliceerder geworden en alles gaat stukken sneller. Overal heeft dat geleid tot verregaande specialisatie, alleen echter niet in de rechterlijke macht; daar worden de mensen nog steeds van links naar rechts geschoven.

Een prachtig voorbeeld daarvoor vind ik altijd mijn eigen zus. Zij schreef ooit aan de universiteit over het onderwerp Rechten van het kind liefst meer dan 600 pagina’s vol. Daarna werd door meerdere rechtbanken aan haar getrokken, ook al hebben wetenschappelijk onderzoek en onderwijs niet echt iets met rechtspraak te maken. Uiteindelijk hapte zij toch toe en zou men mogen verwachten dat zij dus ook met kinderrechtspraak te maken zou krijgen. Nee dus: ze moest tegen haar wil eerst strafrechter worden. Dat bleek zij blijkbaar zo goed te doen dat zij promoveerde naar het gerechtshof in Den Haag. Men zou dan mogen verwachten: in de strafkamer, maar helaas: nu ging ze inderdaad naar de afdeling familierecht. Dat is vergelijkbaar met een handballer die naar Ajax gaat. Blijkbaar doet ze dat echter weer zo goed, dat ze nu – wederom met behoorlijk wat dwang – is gepromoveerd tot manager van het gerechtshof (die profvoetballer wordt opeens wedstrijdzeiler).

Dat geschuif tussen sterk verschillende werelden en competenties is een bewust (!) onderdeel van het personeelsbeleid in de rechtspraak. De organisatie daarvan

charelles lückers Lückers BedrijfsAdvocaten / Advocasso Heerlen en Maastricht

geeft volgens rechters toch al niet direct prioriteit aan zaken als werkplezier, individuele vrijheid, ontplooiing, ondersteuning en begeleiding. De veel gehoorde klacht is dan ook dat het personeelsbeleid niet meer van deze tijd is.

We mogen nog van geluk spreken, dat de rechterlijke macht enorme aantrekkingskracht heeft op de betere studenten en dat er niet bepaald slecht materiaal in stroomt. De opleiding van een rechterlijk ambtenaar is intensief en ronduit beter dan bijvoorbeeld in de advocatuur. Daarbij nemen de meeste rechters hun vak uitermate serieus en werken wekelijks heel wat meer dan 40 uur en dat tegen een salaris dat aanmerkelijk lager ligt dan in het bedrijfsleven, notariaat of advocatuur, zeker voor dermate belangrijk en ingewikkeld werk.

Alle kritiek die de rechtspraak ervaart komt dan ook grotendeels voort uit de gebrekkige organisatie en de afstand die gecreëerd wordt tot de praktijk, meer dan dat rechters onvoldoende kwaliteit zouden hebben. Op de vraag of rechters slecht zijn, luidt mijn antwoord dan ook: nee, maar in het organisatiemodel zou wel eens een frissere wind mogen gaan waaien! Er zou best wat meer opening naar de praktijk gecreëerd mogen worden, gekoppeld aan specialisaties waarin rechters verder kunnen doorgroeien (zonder verder met hen te schuiven). Daarnaast moet de samenleving zich eens afvragen hoever het rechters verweten mag worden een normaal sociaal leven te willen hebben.

“De veel gehoorde klacht is dan ook dat het personeelsbeleid niet meer van deze tijd is.”

.

11 17:05 zuid-maart-v4.indd 35

22-02-11 19:27

groen special

hoe aangespoelde slippers een lamp op wielen werden Galerie Judy Straten uit Grubbenvorst (voorheen Marijke Raaymakers) had begin februari op de kunstbeurs Object Rotterdam de wereldpremière van A Flip Flop Story. Het verhaal van drie opmerkelijke objecten: een lamp op wielen, een schaal en een vaas, alle drie vervaardigd van weggegooide teenslippers. Ontwerp en scenario: Maastrichtenaar Diederik – duurzaam – Schneemann.

DOOR wim kUipers

L

aten we beginnen bij het begin van de Flip Flop Story. Ga mee naar Mumbai, het vroegere Bombay in India. Veertien miljoen inwoners – de op een na grootste stad ter wereld. Miljoenen (drie, acht?) lopen er op slippers. Geen probleem: het is warm, en de zee is niet ver. In die zee belanden duizenden slippers; verkleurd, gescheurd, gerepareerd, weggeschopt, achtergelaten op het strand, of daar aangespoeld door de riolen. Flip-flops

zuid-maart-v4.indd 36

worden ze genoemd. Een Engels woord, een klanknabootsing. Luister hoe ze praten als ze haast moeten hebben: flip flop flip flipperdeflip.

De zee neemt de flips en flops op, stuwt ze westwaarts de oceaan op, en die neemt ze mee naar Afrika. Zigzagkoers, misschien een laatste ronde midden op de oceaan en dan spoelen ze aan. In Tanzania, Kenia. Vandaar – we zullen de story versneld afdraaien – zijn ze via Maastricht als lamp of schaal op

de kunstbeurs Object Rotterdam beland. Ze maken zich nu op voor de Salone di Mobile in Milaan, het mekka voor design.

Maastricht? Lamp? Dat is de story van Diederik Schneemann (31) uit Maastricht.

Ontwerper, kunstenaar. In Kenia ontmoette hij de zeebiologe Julie Church. Ze maakte zich zorgen over de miljoenen plastic wegwerpspullen die ronddobberen op de oceanen. Flessen, flacons, slippers. Een vis ziet zo’n slipper voor een prooi aan, hap en hij

22-02-11 19:27

groen special 37

MAART 2011

heeft een paar ons troep binnen. Daar kun je je nog wat bij voorstellen. Maar dat schildpadden last hebben van slippers ...

Is zo. Op een paar paradijselijke eilanden voor de kust van Kenia leven zeldzame schildpadden. Vaak kunnen de vrouwtjes vanuit hun nest de zee niet snel genoeg bereiken door de aangespoelde slippers. En dan is er altijd wel een vijand die honger heeft. Oprapen die slippers. Maar wat doe je ermee?

Heel eenvoudig, vond Julie: we maken er speeltjes, sieraden en gebruiksvoorwerpen van. Dat gebeurde al op kleine schaal, maar zij richtte een organisatie op, UniquEco Designs. Ze betaalt de mensen die de slippers oprapen, en heeft werkplaatsen in Nairobi, waar andere armen de slippers reinigen, schuren en veranderen in nuttige dingen als sleutelringen en deurstoppers.

Of er worden armbandjes en hangers van gemaakt. Broches ook. Een win-win-winproject: de stranden worden weer schoon, goed voor de schildpadden en toeristen, enkele tientallen vrouwen hebben werk, en de slippers worden hergebruikt. Heel duurzaam, vinden de mensen van UniquEco. “Daar ben ik het niet helemaal mee eens”, zegt Schneemann. “Het leven van de slippers wordt verlengd, maar de productie was natuurlijk niet honderd procent duurzaam.

Bovendien worden die armbandjes na een paar jaar ook weer weggegooid.”

Hij zag andere mogelijkheden, maar wist nog niet wat. “Mijn handen begonnen wel te jeuken. Hier lang een kans. Ik was enorm geboeid door de haast kinderlijke kleuren van die slippers als ze geschuurd zijn.

Prachtig. Wist je trouwens dat driekwart van die slippers rose of blauw zijn? Babykleuren.”

zuid-maart-v4.indd 37

Terug in Nederland gaat hij naar zijn moeder in Maastricht, op Sint-Pieter. Daar is hij opgegroeid. “Ik wilde terug naar mijn kindertijd – door die kleuren misschien.

Wat voor speelgoed had ik? Ik wist dat mijn moeder veel bewaarde. Maar dat ze nog tientallen tekeningen van mij had, nee.

Op zolder. Ik zag daar dat ik als kind verhalen vertelde via mijn tekeningen. En wat ik helemaal niet wist: ik tekende nauwelijks natuur.” Geen zon, wolken, bomen of bloemen, maar vrachtwagens, hijskranen, bulldozers, auto’s en meer van dat spul op wielen. “Ik zie het nu zo: wat ik tekende moest wat kunnen, presteren; anders is het zo saai.”

Is hiermee zijn lamp op wielen verklaard?

“Nou, ik was wel meteen geïnspireerd en ging aan de slag. Ik had een paar balen slippers toegestuurd gekregen. Ja, ik denk dat mijn project daar op die zolder ontstaan is.

Toch een beetje Made in Maastricht.”

Maar die wielen? “Dan zie je: dit is geen gebruiksvoorwerp, omdat die wielen er natuurlijk niet onder horen. Het zijn daarmee autonome objecten, want wat voor nut heeft een rijdende lamp als ze vastzit in een stopcontact?”

Hij mijmert nog wat over zijn jeugd. Moeder was docente op de stadsacademie in Maastricht. Vandaar dat hij soms leerlingen van zijn moeder als oppas had. “Ik begreep er bijna niets van, waar die het over hadden. Woorden woorden woorden, zoals Shakespeare zegt. Misschien dat dat wel bijgedragen heeft aan mijn ambachtelijkheid.”

In de eindexamenklas van de middelbare school besluit hij vliegtuigbouwkunde te gaan studeren. Maar de appel viel volgens het spreekwoord, en het werd dus de kunstacademie. Eerst in Maastricht, daarna

Enschede: architectonische vormgeving.

“De opleiding daar is veel vrijer. Je hoeft niet prima te kunnen tekenen, of natekenen. Het gaat meer om creativiteit en ideeën.”

Na zijn afstuderen krijgt hij hier en daar opdrachten. Hij ontwerpt een eigen tafel, en interieurs voor woonhuizen in Maastricht en Amsterdam. Zijn kennismaking met Kenia en UniquEco is het begin van Studio Schneemann (www.studioschneemann. com). Hij heeft inmiddels drie objecten gemaakt van flip-flops: de lamp, een vaas met een handvat en een schaal. Nummer vier wordt een kast met een ingebouwde vaas. Wat hij maakt zijn prototypen. De kunstvoorwerpen zelf worden volgens zijn ontwerp en richtlijnen in Kenia gemaakt.

“Eigenlijk zet je ze als een legpuzzel in elkaar.

Lapjes, stukjes, schijfjes, hele plakken. Ik doe hier wel nog de afwerking.”

Dat kan hij makkelijk verhapstukken, want hij wil van elk object maar een beperkt aantal maken, vijftien of twintig. Geen bijdrage tot de welvaart van heel Kenia. “Nee, maar ik maak geen dingen die noodzakelijk zijn. Het gaat me bij dit project ook om bewustwording.” De artistieke bedoeling van Studio Schneemann is, zo staat in een persbericht: mensen in de maatschappij laten nadenken over de wereld om hen heen. “Ik wil geen dominee zijn, maar we moeten ons blijvend afvragen: wat kunnen we allemaal opnieuw gebruiken en hoe. Hoe kunnen we wat we nu achteloos weggooien gebruiken voor duurzame producten?”

Duurzaam? “Ja. Mijn lampen en vazen worden genummerd, en dat maakt ze uniek.

Kopers zullen ze koesteren, ervoor zorgen, zodat ze een paar generaties meegaan, die weggegooide slippers. Als dat niet duurzaam is.”

22-02-11 19:27

38 groen special

MAART 2011

M

s

D s d e g t w t n

groen special Directeur John Halmans

‘Zelfstandigheid is geen keuze, het is een opdracht’ Zelfstandigheid en duurzaamheid. Twee belangrijke woorden voor de Gulpener bierbrouwerij. Nog altijd een familiebedrijf en de familie Rutten wil dat graag zo houden.

DOOR peter eberson

FOTO Jean pierre geUsens

Grote internationale bierbrouwers zijn welkom in het kantoor aan de Rijksweg in Gulpen en ze krijgen ook allemaal een lekker glas bier, maar daarna worden ze vriendelijk de deur gewezen. Het moge duidelijk zijn, de Gulpener bierbrouwerij is niet te koop.

Aan directeur John Halmans de opdracht om dat zo te houden. “Dat is inderdaad geen keuze, maar een opdracht.”

Net zoals ook duurzaamheid een opdracht is voor de brouwerij. “We hebben een verhaal te vertellen en dat verhaal willen we delen,” zegt Halmans. “Tien jaar geleden heeft de brouwerij de keuze voor duurzaamheid gemaakt. Op dat moment nog een totaal onbekend thema voor bedrijven.

We hebben ook gekozen om er echt mee bezig te zijn. Een keurmerk hebben meer

zuid-maart-v4.indd 38

bedrijven, maar verder dan een bordje aan de muur of een logo op de website gaat het vaak niet. De vraag die wij ons als bedrijf stellen is welke rol wil je spelen in de maatschappij? Bij Gulpener willen we met partijen om ons heen bewust ondernemen.

Dat is een wisselwerking. Vroeger was er meer een scheiding tussen het bedrijf, wonen, werken en leren. Wij willen af van die aparte hokjes. Ieder bedrijf waar we mee werken is waardevol voor ons.

Daarom is gekozen om de grondstoffen zoveel mogelijk uit de directe omgeving te halen. Dat is geen chauvinisme, maar geloof in de kracht van de regio. Limburg heeft ontzettend veel potentie. Daar moeten we bewuster mee omgaan. Er is sprake van cultureel kapitaal. En we hebben het sociaal kapitaal. Dat is het verenigingsle-

ven, de schutterijen, fanfares. Als derde hebben we natuurlijk onze natuur. Hier moeten we op een meer zelfbewustere manier gebruik van maken. Gulpener wordt steeds meer zelfvoorzienend. We leggen straks het dak vol met zonnepanelen. In feite is zelfvoorzienend niets anders dan vroeger, maar we doen het met modernere hulpmiddelen. Als we oogsten dan doen we dat met moderne machines, maar wel op een klassieke manier. We betalen de boeren uit de regio een faire prijs De keten is bij ons heel transparant we weten precies waar de grondstoffen vandaan komen. De overheid zou dat trouwens ook meer mogen stimuleren. Ze praten wel over duurzaamheid, maar de praktijk is soms anders. Onlangs mochten we een offerte uitbrengen voor het leveren van bier voor een evenement waar de provincie bij betrokken was. Gaat de opdracht naar een Zuid-Afrikaanse brouwer, omdat die iets goedkoper levert. Dan denk ik ‘jammer, een gemiste kans’. We zijn daarom blij dat de Floriade heeft gekozen voor Gulpener. Dat is een duidelijk statement. We kiezen voor een duurzaam gebrouwen bier.

De koers die de brouwerij heeft ingezet betaalt zich nu terug. De kleine brouwerij groeit een paar procent per jaar in een krimpende biermarkt. De ambitie is niet om groter te worden, maar beter. Geen revolutie, maar evolutie bij Gulpener.”

22-02-11 19:27

“ I d n g g n m n o

N u t s g w w g u d t t “ m m d v h m t

I p e g k

Mosa’s

soep van de dag Dutch, design en duurzaam. Het is een van de strategische principes van Koninklijke Mosa, de Maastrichtse keramische tegelfabrikant die eind 2009 als eerste ter wereld cradle to cradlegecertificeerde tegels op de markt bracht. Industrieel vormgever José Maase stond mede aan de wieg ervan: “De uitdaging is om een product zo te ontwerpen dat het ook de volgende generaties niet schaadt”.

“Voor mij hoeft niet alles nieuw, nieuwer, nieuwst te zijn.

Ik koop net zo lief iets tweedehands. Dat betekent niet dat ik voor schaarste ben en vind dat er nooit meer een nieuwe stoel mag worden gemaakt.” José Maase drinkt groene thee terwijl ze praat. Ze gebaart enthousiast. “Het gaat erom dat je op een bewuste manier ontwerpt en nadenkt over de mogelijke gevolgen voor het milieu en de mensen om je heen. Door de stap die Mosa heeft gezet naar cradle to cradle heb ik als vormgever een andere kijk op dingen op gekregen.”

Negentig procent minder fijn stof, zeventien procent CO2uitstootreductie per kilogram eindproduct in de afgelopen tien jaar, een afzetmarkt die voor 85 procent binnen een straal van 500 kilometer ligt en duurzaam geëxploiteerde groeves. Het beleid en de productieprocessen bij Mosa werden al jaren voordat de cradle to cradle-principes werden omarmd, langs een milieuvriendelijke meetlat gelegd. Enerzijds verplicht door wet- en regelgeving en uit kostenbesparende overwegingen, anderzijds gedreven door ecologisch verantwoordelijkheidsgevoel. Het in de thuisstad gehouden ‘Let’s cradle’-congres in 2007 leidde tot een nieuwe filosofie: Mosa ging cradle to cradle.

“De directie heeft een prijsvraag uitgeschreven onder medewerkers met als resultaat dertig ideeën voor een milieubewuster beleid. Vervolgens zijn projectgroepen aan de slag gegaan met de belangrijkste speerpunten. Dat varieerde van het aanpassen van het productieproces tot het integreren van een digitaal archiveringssysteem om minder papier te gebruiken. Uiteindelijk moest dat leiden tot Cradle to Cradle-certificering. ” Inmiddels heeft Mosa dat streven zelfs naar een hoger plan getild. Er is fors in duurzaamheid geïnvesteerd: een miljoen euro. Vooral in het proces om naast nieuwe grondstoffen andere materiaalstromen te kunnen verwerken, zoals tegelafval. Onder begeleiding van EPEA (agentJosé Maase © Muriel Thies

zuid-maart-v4.indd 39

22-02-11 19:27

tegels, maar wel met C2C-certificaat.”

Terra XXL © Mosa. Tiles.

schap van cradle to cradle-medegrondlegger Michael Braungart, red.) werden de eerste inspanningen beloond: alle vloertegels zijn voorzien van het Basic-certificaat en klanten die voor glanzend geglazuurde wandtegels kiezen, kopen automatisch een Silver-gecertificeerd product.

Wie van felgekleurde wandtegels, zoals rood, houdt of van ultramat en zijdemat glazuur, loopt het certificaat vooralsnog mis. “Bepaalde kleuren kunnen alleen met behulp van dergelijke stoffen worden gemaakt. Weliswaar loogt dat lood bijvoorbeeld niet uit, ook niet na gebruik, maar het voldoet niet aan de criteria omdat de medewerkers van het toeleveringsbedrijf eraan kunnen blootstaan.

Nu werken we samen met de toeleverancier aan de ontwikkeling van loodvrij glazuur. Je kunt daarbij echter niet van vandaag op morgen resultaat verwachten.”

En dat is meteen de kern van de zaak. Volledig werken volgens de cradle to cradle-filosofie vergt behalve geld ook enorm veel tijd. Zelfs voor bedrijven die milieube-

Hopelijk nemen steeds meer ontwerpers die verantwoordelijkheid op zich. Ik weet in elk geval weer waarvoor ik het doe. Ik ben weer trots op mijn vak. wustzijn reeds hoog op de agenda hadden staan. Zo liep Mosa tegen beperkingen op tijdens de intensieve samenwerking met architectenbureau Koppert + Koenis, dat van de gemeente Maastricht de opdracht heeft gekregen om het duurzaamste zwembad van Nederland te bouwen. Mosa werd aangesteld als ‘tegelpartner’. De architecten wilden de gevel bekleden met tegels gemaakt van gerecycled tegelafval. Van iets ouds iets nieuws maken, zonder daarvoor nieuwe grondstoffen te winnen.

“Een complex verzoek, aangezien je nooit precies weet welke zware metalen in oude tegels van andere fabrieken zijn verwerkt. We zijn nog niet zover dat we dat gemakkelijk kunnen vaststellen. Daarom is na lang beraad toch gekozen voor met nieuwe grondstoffen geproduceerde

zuid-maart-v4.indd 40

Ook bij een proefproject dat samen met afvalverwerker Van Gansewinkel Groep op touw werd gezet, is de focus verlegd. Aanvankelijk wilden de bedrijven een logistiek systeem ontwikkelen voor het ophalen en sorteren van tegelafval van aannemers, bouwmarkten en milieuparken, dat Mosa vervolgens zou pogen te recyclen. Tegenwoordig zijn de pijlen gericht op grote renovatieprojecten.

Locaties waar oude gebouwen worden vervangen door nieuwe komen niet in aanmerking, om extra sloopkosten te besparen. Bovendien moeten de nieuw te plaatsen tegels van Mosa komen, dus geld wordt er sowieso verdiend. “Het heeft lang geduurd voordat er voldoende tegelafval was ingezameld om daadwerkelijk met een recycleproces te kunnen beginnen. Mijn taak is om al die afgedankte tegels in uiteenlopende kleuren te gebruiken als basis voor een nieuw, verantwoord product. Als ontwerper werk je in dat geval met een soort soep van de dag. Dat is een grote uitdaging.”

Binnenkort bekijkt Maase zo’n enorme berg ingezameld tegelafval. Mosa beoordeelt of de regels – die door de tegelfabrikant zijn bepaald- goed zijn nageleefd, want alleen afval zonder pvc, hout, roodgekleurde scherven en sanitairresten is geschikt voor verwerking. “In de vloertegelfabriek gebruiken we reeds al onze eigen tegelresten voor recycling, nu komt daar ander tegelafval bij. We kunnen nog geen tegels maken, die uit meer dan 45 procent recyclemassa bestaan. Dan voldoen ze niet meer aan onze kwaliteitseisen op het gebied van hardheid en poreusheid. Uiteindelijk hopen we, na veel research, dat percentage omhoog te kunnen schroeven, zodat we minder klei nodig hebben voor onze productie.”

Maase glimlacht. “Natuurlijk kan niet alles wat je wilt ook meteen. Het mooie van mijn werk is dat ik die uitdaging tenminste mag aangaan. Voordat ik me verdiepte in cradle to cradle twijfelde ik regelmatig over mijn beroep. Als industrieel vormgever bedenk je producten en het gevolg daarvan is dat er steeds meer afval bij komt in de wereld.

Inmiddels besef ik dat dat niet zo hoeft te zijn. Je moet verder denken dan: in deze fabriek maken we tegels, zodra de klant die koopt, houdt onze verantwoordelijkheid op. Dat betekent dat je ontwerpprocessen helemaal opnieuw onder de loep moet nemen. Weer bij het begin beginnen.” Desondanks is cradle to cradle in de ogen van Maase niet allesbepalend. Zo is ze het met bepaalde critici eens dat begeleiding en certificering beter door verschillende, niet van elkaar afhankelijke, partijen kan worden gedaan, in tegenstelling tot de huidige gang van zaken. “Maar dit traject laat bedrijven wel hele belangrijke duurzame slagen maken. Zodat we in de toekomst producten kunnen maken die veel langer meegaan. En we in toenemende mate ge-upcyclede grondstoffen gaan gebruiken. Hopelijk nemen steeds meer ontwerpers die verantwoordelijkheid op zich. Ik weet in elk geval weer waarvoor ik het doe. Ik ben weer trots op mijn vak.” www.mosa.nl

22-02-11 19:27

Gubbels Bouw

kiest voor duurzame ‘happinezz’ Drie jaar nadat hij het ‘Let’s cradle’-congres bezocht en 41 duurzaamheidsbijeenkomsten later weet Marc Pasmans, eigenaar-directeur van Gubbels Bouw, het zeker. Cradle to Cradle bouwen is onmogelijk, maar veel dingen kunnen beter. “We metselen al 75 jaar hetzelfde. Eerst op locatie, nu komen muren geregeld kant-en-klaar gemetseld uit de fabriek. Dan denk ik: welke innovatie is dat nou, waar zijn we mee bezig?”

Als zelf omschreven ‘niet-geitenwollensokken-groenof-eco’-type voldoet Marc Pasmans misschien niet aan het verwachte profiel van een duurzame ondernemer.

Hij geeft ook grif toe dat hij niet alleen maar duurzame panden bouwt, iets wat hij potentiële klanten geregeld moet uitleggen. “We doen nog steeds wat we voorheen deden. Daarbij proberen we zoveel mogelijk kennis over duurzame mogelijkheden over te dragen. De bewustwording te vergroten. Ik verbaas me er telkens weer over hoe weinig met name particulieren weten. Warmtepompen, daar hebben veel mensen nog nooit van gehoord.” Een veelvoorkomend heet hangijzer is de terugverdientijd. Is die langer dan tien jaar, dan beginnen opdrachtgevers er niet aan, benadrukt hij. Bovendien is ook bij het in Noorbeek gevestigde familiebedrijf klant uiteindelijk koning en die kiest er nou eenmaal vaak voor -vooral in krappe tijden- om kostbaardere investeringen in duurzaamheid het eerst te laten sneuvelen.

Toch is de nuchtere bouwbedrijfbaas overduidelijk de mening toebedeeld dat dit pas het begin is. Het begin van een nieuwe koers in de bouwwereld, die wellicht ooit zal leiden tot het ‘bouwen van een huis zoals een boom’ - naar de befaamde uitspraak van cradle to cradle-medegrondlegger William McDonough. Aangestoken door de Let’s cradle-beleving organiseerde Pasmans in 2008 zélf een cradle to cradle(afgekort C2C, red.)-symposium voor relaties. De gelegenheid: het bedrijf bestond precies 75 jaar, een ‘uitgelezen kans om anderen te inspireren’.

Hij wist voormalig astronaut en hoogleraar duurzaamheid Wubbo Ockels, auteur en duurzaam Search-ondernemer Anne-Marie Rakhorst en Limburgs milieugedeputeerde Bert Kersten te strikken als sprekers. “Het was een succes. De gemeente Margraten heeft naar aanleiding van die dag zelfs beleid ontwikkeld om windmolens te plaatsen.” Cadeaus hoefde niemand mee te nemen. Wie toch iets wilde geven, kon geld doneren aan Mama Alice, een stichting die Peruaanse straatkinderen helpt, opgeMarc Pasmans (c) Muriel Thies

zuid-maart-v4.indd 41

22-02-11 19:27

richt door de Noorbeekse Fréderique Kallen. Zo’n 12.000 euro, waaronder het volledige sprekersgage van Rakhorst, ging uiteindelijk naar Peru. Een foto met lachende kinderen die spandoeken met dankkreten vasthouden, staat op Pasmans’ bureau.

Met het symposium positioneerde Gubbels Bouw zichzelf stevig op de radar van duurzaam georiënteerde opdrachtgevers. Sindsdien werkt het bedrijf aan uiteenlopende

Cradle to Cradle bouwen is onmogelijk, maar veel dingen kunnen beter. bouwprojecten geïnspireerd door C2C, aangezien volledig volgens die visie bouwen vooralsnog verre toekomstmuziek is. Pasmans laat een rapport zien van EPEA, het agentschap van andere cradle to cradle-grondlegger Michael Braungart. De conclusie: C2C-bouwwerken bestaan niet. “Alleen al het definiëren ervan, is bijna onmogelijk”, leest hij voor. De 2500 euro die de EPEA-scan hem kostte (7500 euro werd door de Limburgse Industriebank Liof betaald, red.), had hij er graag voor over. “Ik ben niet geschrokken van de uitkomst. We gaan verder op de weg die we zijn ingeslagen. Tenslotte zijn cradle to cradle-uitgangspunten zoals nadenken over de omgeving, energie steeds efficiënter inzetten en recyclen in wezen prima toepasbaar in de bouwwereld. Dergelijke aspecten integreren, begint al bij de architect in de ontwerpfase.”

Een goed voorbeeld is het nieuwe onderkomen van de Maastrichtse kringloopwinkel Kringloop Zuid, dat in 2011 de deuren moet openen. Puien van flats die nu nog langs de A2 zijn gesitueerd, maar worden afgebroken wanneer die wordt ondertunneld, krijgen in de plannen een tweede leven als gevelmateriaal. Oude zeecontainers vormen het basisskelet van de ruimteverdeling, ze moeten dienstdoen als kantoren, toiletten en opslagkamers. De duurzame Wijk van Morgen op het Avantis-terrein in Heerlen vermeldt Gubbels Bouw als partner en in Sint Geertruid denkt Pasmans mee over zes energiezuinige nieuwbouwwoningen. “Het streven is om een RC-waarde, de warmteweerstand van een constructie, van 0,4 te realiseren.

Standaard is 0,8 RC. We overwegen onder andere om met hoogwaardig isolerende gasbetonblokken te werken, een soort dikke éénbloksmuren. Dan is een traditioneel gemetselde spouwmuur niet nodig. Als we uiteindelijk écht duurzaam willen gaan bouwen, moeten we niet blijven hangen in wat we al 75 jaar doen. Dan moet je kijken naar nieuwe systemen, innoveren.”

Met dat in het achterhoofd slaat de ondernemer samen met zijn vrouw ook voorzichtig de vleugels uit als projectontwikkelaar. Een op een glossy lijkende inspiratiemap onthult hun ‘Health & Happinezz’-droom: het idee om een bestaand pand cradle to cradle om te bouwen tot een bedrijfsverzamelgebouw waarin duurzame ondernemers een plekje krijgen. Yoga, fitness, Fair Trade-achtige hippe interieurspullen (“maar geen oubollige eco-dingen”), een kapsalon, tandartspraktijk en een biologisch eetcafé behoren tot de opties. “Duurzaamheid, cradle to cradle en

zuid-maart-v4.indd 42

gezondheid, het hangt allemaal samen. Ik ga regelmatig sporten. Dan vind ik het altijd jammer dat die opgewekte energie ongebruikt blijft. Het zou leuk zijn om dat daar binnen dit concept wel iets mee te doen, bijvoorbeeld door er een lamp op te laten branden.” Een geschikt pand heeft Pasmans reeds op het oog en gesprekken met overheid en potentiële huurders ‘lopen’. Op de vraag of een dergelijk vooruitstrevend project niet enorm kostbaar wordt, antwoordt hij dat zoiets als een gevel van strobalen, mits daar genoeg ruimte voor is, niet per definitie duur hoeft te zijn.

“Het is een kwestie van keuzes maken.” Als er één boodschap blijft hangen na een gesprek met Pasmans is het deze wel. Vooral voor ondernemers in een branche die het momenteel nog voornamelijk moet hebben van ‘beter’ in plaats van ‘helemaal goed’ wat duurzaamheid betreft.

Privé maakt de familie Pasmans die keuzes eveneens.

Ze plaatsten zonnecollectoren op hun dak en sloegen daarvoor twee skivakanties over. Barbies komen de deur waarschijnlijk ook bij komende generaties niet meer in, want ze zijn geschrokken van het grote aantal toxische stoffen die de populaire poppen bevatten. Barbies komen de deur waarschijnlijk ook bij komende generaties niet meer in, want ze zijn geschrokken van het grote aantal toxische stoffen die de populaire poppen bevatten. Ze zijn gezonder gaan leven. ‘Pasmans’ vrouw dient wegens een chronische aandoening een strikt dieet te volgen en sindsdien gaat het ‘beter dan ooit’. Als dit de nieuwe standaard is voor ‘niet-geitenwollensokken-groen-ofeco’types, dan kunnen duurzaamheidsgoeroes zoals Braungart en McDonough best tevreden zijn. www.gubbelsbouw.nl

REcentre - centre for sustainable design REcentre is een kennis- en promotiecentrum voor duurzaam design in de Euregio Maas-Rijn.

Daarvoor stelt Recentre zijn netwerk en knowhow ter beschikking aan bedrijven, ontwerpers en scholen. REcentre wil de Euregio Maas-Rijn laten uitgroeien tot een voorbeeldregio op het raakvlak tussen ecologie en economie. Met de Sustainable Success Stories, waarvan Mosa en Gubbels Bouw twee mooie voorbeelden zijn, wilt REcentre andere bedrijven inspireren om ook de duurzame weg in te slaan.

REcentre is een Interreg IVa project met steun van Wallonie Design ASBL (Luik, BE), Z33/ Design Platform Limburg (Hasselt, BE) , NAiM/ Bureau Europa (Maastricht, NL), Flanders District of Creativity (Leuven, BE) en Dutch Design Week (Eindhoven, NL). www.recentre.org

22-02-11 19:27

’

gastcolUmn 43

MAART 2011

gastcolumn

groen special

Walk the talk

H

et kan geen toeval geweest zijn. Heb je net ’s ochtends met een collega-ondernemer een pittige discussie gehad over de zin en onzin van duurzaamheidsbeleid en maatschappelijk verantwoord ondernemen, en dan zie je ’s middags de bestuurder van een zwarte Toyota Prius een heel ander gebaar maken: doodgemoedereerd zijn overvolle asbak legen in de berm van een rustige weg. Ook een soort hybride communicatie, schoot het toen het toen door me heen. En ik zag mijn scepsis op dit vlak weer eens bevestigd…

Los van de vraag wat nu precies onder duurzaamheid moet worden verstaan, moet ik vaststellen dat het geen sinecure is om als bedrijf een waarachtig duurzaamheidsbeleid te ontwikkelen en uit te voeren.

De invalshoek, de tijdgeest, uiteenlopende wetenschappelijke inzichten, politieke maatregelen – allemaal heel verschillende factoren. Dat is overigens minder nieuw dan we misschien geneigd zijn te denken. Toen ik begin jaren negentig werkzaam was bij een multinationaal verpakkingsbedrijf werkte daar de afdeling R&D aan een revolutionaire PET-fles die wel veertig keer her te gebruiken moest zijn, in plaats van vijf maal bij een gewone melkfles. De enorme milieuwinst (zo noemden we dat toen nog) bezorgde het concernmanagement dollartekens in de ogen, totdat een wetenschappelijke berekening van de milieubelasting van 39 maal reinigen aantoonde dat er van milieuwinst ten opzichte van de traditionele melkfles geen enkele sprake was. Integendeel zelfs! Onnodig te vermelden dat het experiment fluks werd afgeblazen…

Dat duurzaamheid ondanks alle tegenwerpingen en obstakels bedrijven wel degelijk kansen biedt om zich te onderscheiden, staat inmiddels wel vast. In Limburg blijken we bij nadere beschouwing op dat gebied veel meer in huis te hebben dan de Gulpener Bierbrouwerij.

Wat te denken van papierproducent Van Houtum, Moonen Packaging en tegelfabrikant Mosa? Zij zijn op een gegeven moment gewoon begonnen met het schrijven van hun eigen succesverhaal, met al het vallen van opstaan van dien. Over hun leerzame wederwaardigheden kunt u lezen in het in december 2010 verschenen boek ‘Beyond the Hype – Sustainable Success Stories’ van het Euregionale onderzoeksinstituut REcentre. De schrijvers zijn van mening dat iedere onderneming het in zich heeft om aansprekende resultaten te boeken. Dat lijkt me eerlijk gezegd nogal optimistisch, want je moet als ondernemer soms wel heel erg diep gaan.

In onze maatschappij hechten we sterk aan consistent en consequent gedrag. Pas daarom, zo zou ik ondernemers willen adviseren op met uw claims, met uw beweringen als het gaat om duurzaamheid. Milieutechnisch zeer verantwoorde productietechnieken en een wagenpark vol SUV’s laten zich nu eenmaal moeilijk

zuid-maart-v4.indd 43

ilmar woldring communicatiedeskundige

rijmen. Dat soort contravoorbeelden zijn er bij nadere beschouwing al vaak. Bovendien kunt u te maken krijgen met heel principiële kwesties. Wie bijvoorbeeld kritisch kijkt naar het Kies Bewust -concept, dat op het eerste gezicht toch alleszins logisch en redelijk in elkaar zit, zal daar al snel gaten in kunnen schieten. Zo is het alleen al zo dat kleine partijen in feite buitengesloten worden als gevolg van hoge toetredingskosten. Maar ook op het veelgeprezen Faire Trade-label, ook een vinding van grote partijen, is niet zo fair als de naam doet vermoeden.

Daarnaast kunnen we ons afvragen hoe duurzaam het is om honing uit Peru te importeren terwijl onze eigen Limburgse imkers dezelfde kwaliteit tegen bijna dezelfde prijs kunnen leveren. Of om de keuze te kunnen hebben tussen Canadese, Schotse en Noorse zalm. Ik ben benieuwd of bij een blindproeverij - welke cateraar pakt deze handschoen op? - de verschillen ondubbelzinnig boven water zullen komen. Overigens: proeft u het verschil tussen echte en gekweekte zalm?

Een goed voorbeeld doet goed volgen. Maar laat het dan wel voorbeeldig gedrag over de hele lijn zijn, en niet slechts om een stukje. Walk the talk, zoals de Amerikanen dat zo treffend plegen te zeggen. En blijf een tikje bescheiden, zou ik u willen aanraden. Het kan immers altijd beter, en morgen ligt de meetlat weer wat anders dan vandaag. Ook als het gaat om duurzaamheid!

“Milieutechnisch zeer verantwoorde productietechnieken en een wagenpark vol SUV’s laten zich nu eenmaal moeilijk rijmen”

22-02-11 19:27

passie

— ADVERTORIAL —

Groen, groener, groenst: Milford Sound in Nieuw-Zeeland. Dallas Holder is er geboren en getogen. Bijna onvermijdelijk dat buitensporten en respect voor de natuur dan belangrijke waarden zijn in je leven.

voor

groen Company proud. Een Engels woord waar niet direct een Nederlandse vertaling voor is te vinden. Company proud is een sterk gevoel van trots. Trots op het bedrijf waar je voor – mag – werken. Company proud straal je uit. Je gaat elke dag met plezier en vol overtuiging naar je werk. Want je draagt jouw steentje bij aan iets waardevols.

zuid-maart-v4.indd 44

H

onda is zo’n bedrijf waar de medewerkers trots op zijn. Een in 1948 opgericht bedrijf dat al decennia bouwt aan mobiliteit, aan een betere en vooral groenere wereld.

Een bedrijf dat al kan bogen op een rijke en zeer innovatie geschiedenis, maar dat vooral een visionair toekomstbeeld realiseert: de waterstof-samenleving.

Een samenleving die draait zonder CO-2 uitstoot. Een samenleving die volkomen in balans is met moeder aarde. Voordat het zover is, voert Honda een extreem beleid om het milieu zo veel als mogelijk te ontzien. Alle beschikbare mensen en middelen worden daarvoor ingezet. Daarom is elke Honda, in welke kleur van de regenboog dan ook, uiteindelijk altijd groen.

Dallas Holder (41) is een van die wereldwijd honderdduizenden Hondamedewerkers. In elke vezel belichaamt hij de waarden van Honda, in zijn geval van Honda Hensgens. Holder is een natuurmens: geboren en getogen in de schaduw van de fjorden van Milford Sound in Nieuw-Zeeland. Een geweldig natuurgebied dat toeristen vanuit de hele wereld trekt. Hier ligt volgens kenners de mooiste wandelroute ter wereld. Holder is fervent skiër, fervent golfer en fervent

tennisser. Sportman in hart en nieren. Via een tussenstop in Londen in Zuid-Limburg beland. “Ik hou van het Limburgse landschap. Ik hou van de Franse Alpen, weer net iets ruiger. Genieten in de natuur.

Buiten actief zijn met familie en vrienden, dat is mijn leven”, zegt hij met een sappig Nieuw-Zeelands accent.

Holder leeft gezond en bewust, met respect voor zijn omgeving. Hij voelt zich helemaal happy bij Honda, waar hij nu tien jaar voor werkt in dienst van Honda Hensgens. “Een wereldconcern met een missie. Geweldig om te zien hoe vooruitstrevend we zijn in alles wat we doen.

Of het nu gaat over waterstoftechnieken of over zuinige vliegtuigen. Honda loopt voorop in hybride-auto’s en heeft een duidelijk beeld van de toekomst. Niet iedereen in Nederland weet hoe groot Honda op wereldschaal is. Toen ik net begon, hadden we de eerste Insight, met een extreem laag verbuik. De auto met zijn gesloten wielkasten achter deed soms een beetje denken aan een Citroën. Nu hebben we vele groene modellen die – dat blijkt steeds weer uit testen – jaar in, jaar uit alle publieks- en juryprijzen winnen. In hybride-techniek lopen we al veel jaren voorop. Ik merk ook aan de mensen in onze showrooms dat ze vol overtuiging

22-02-11 19:27

k e m p

v b o p v N H o H

g

kiezen voor zo’n groene auto. Minder emissie is nog belangrijker geworden dan minder BPM of bijtelling, zo merk ik in de praktijk. Daar ben ik trots op.”

Holder heeft eigenlijk maar één punt van kritiek op Honda. “We hebben de beste groene auto’s van de wereld die ontzettend gewaardeerd worden door het publiek. Honda in Nederland zou daar nog veel meer bekendheid aan moeten geven.

Naar mijn idee gebeurt dat te weinig”, zegt Holder. Gedreven als hij is om anderen ook te laten delen in zijn passie voor Honda.

Daarom slaat Holder voor de Hensgens Mobiliteitsgroep zelf zo veel mogelijk op de trom. Zijn enthousiasme werkt aanstekelijk. Man with a mission, een groene.

Holder werkt al tien jaar voor Honda bij de Hensgens Mobiliteitsgroep. Hij is het gezicht van Honda Maastricht geworden.

Duidelijk iemand die plezier heeft in zijn werk. Inderdaad: een duidelijk voorbeeld van wat bedoeld wordt met company proud.

Hensgens verkoopt overigens ook Honda’s vanuit Nieuwstadt, Roermond en sinds vorig jaar ook Nijmegen.

Nieuwe hybride Honda Jazz

Hensgens Mobiliteitsgroep Bergerstraat 11 6226 BA Maastricht Kruisweide 3 6118 AP Nieuwstadt Jacob Romenweg 6 6042 EZ Roermond Microweg 25 6545 CL Nijmegen

De eerste Insight kwam al in 1999 op de markt. Honda liep en loopt voorop in het bouwen van groene auto’s.

s

t

zuid-maart-v4.indd 45

22-02-11 19:27

46 groen special

MAART 2011

De vele groene uitvindingen van Leon Mertens

flying eye kan echte helikopter vervangen Een van de voorrechten die je als journalist hebt, is dat je veel met interessante mensen in contact komt. Mensen met een verhaal. En sommige mensen hebben meerdere verhalen. Zoals techneut, uitvinder en vooral groene ondernemer Leon Mertens (54). Geboren in Mechelen gemeente Gulpen-Wittem, nu wonend bij Vaals de grens over, in Gemmenich. Een verhaal over de Zuid-Afrikaanse Blauwkop-aal, over vele patenten en over onbemande FlyingEye´s. “Ik zie nu eenmaal overal mogelijke verbeteringen, dat is kennelijk mijn roeping.”

DOOR maUrice Ubags

zuid-maart-v4.indd 46

FOTO’S flying eye

22-02-11 19:27

groen special 47

MAART 2011

groen special

M

ertens komt uit de agrarische hoek. Als chefmonteur hield hij zich in de landbouw bezig met mechanisatie, met machines. Het was in de tijd dat hij werkte bij Mertens Loon- en Grondverzetbedrijf in Mechelen. “Dan heb je het over dieselmotoren, over elektronica, over hydroliek, mechanica en pneumatiek.”

Het heeft hem de basiskennis geleverd om tal van innovatieve oplossingen te bedenken voor problemen die hij dagelijks in de landbouw en vervolgens ook daarbuiten – in bijvoorbeeld de glasindustrie en bij een bierbrouwerij - tegenkwam. Die oplossingen waren al snel heel groen van karakter.

Mertens ontwikkelde bijvoorbeeld een methode om gebouwen die in het water of in een heel drassig gebied staan droog te krijgen, zonder ze rondom vrij te hoeven graven. “Ik heb gewerkt met de Zuid-Afrikaanse Blauwkop-aal. Dat is een worm die zich laat sturen door licht. Ik liet de wormen zes uur lang tunneltjes graven, waarna het licht uitging. Dan kwamen ze naar boven en poepten ze de grond uit. Daarna kregen ze krachtvoer en vervolgens stuurden we ze weer met een lichtsignaal de grond in. Op die manier kun je de grond draineren, het

zuid-maart-v4.indd 47

water kan weg. Als je daar een onderbemaling op aansluit, kun je het water vervolgens wegpompen. Werkt perfect, ik heb het systeem gepatenteerd.”

Mertens ontwikkelde een methode om te natte landbouwgebieden sleufloos te draineren. Een vinding die werd geperfectioneerd door met laserstralen de sleuf exact mee te laten lopen met het afschot in een gebied.

Hij ontwikkelde de service-arm die koeien in een melkput beter leeg melkt waardoor er minder restmelk achterblijft.

Dat leidt tot minder mastitis en daardoor een lager celgetal en minder ontsteking van de uiers. De vinding is gepatenteerd.

Buiten de landbouw innoveerde hij ook, onder meer bij glasindustrie Jacques Salvino. Bij vlakslijpen en facet-slijpen moest aanvankelijk na vier dagen productie een dag onderhoud worden gepleegd. Oorzaak: het minuscuul kleine slijpsel (kleiner dan 1/100 millimeter) in het koelwater moest met veel gebruik van onder meer zuren verwijderd worden. Zuren die ook nog eens de machines aantastten. Mertens had andermaal een geniale inval. Middels beluchting van het koelwater wist hij te bereiken dat het slijpsel tot vlokken klontert. Vlokken die

naar de bodem zakken en daar een keiharde laag gaan vormen. De productie kan nu bijna onbeperkt doorgaan zonder onderhoud.

Een keer per jaar (!) kan die laag slijpsel nu eenvoudig verwijderd worden. Geen zuren en andere chemicaliën meer nodig.

Een pilsje van Alfa uit Schinnen? Mertens bedacht er een andere, vooral groene, manier om het afvalwater te zuiveren. Op een ingenieuze wijze wordt het bio-bezinksel opgevangen. Het schonere afvalwater wordt in een riet- en biezenveld gepompt en belucht en daardoor is het een voedingstof voor het riet-en biezenveld.

Daarna wordt het schone water via een sluisniveau bepaling schoon aan de natuur teruggegeven. In die bijzondere biotoop komen nu zeldzame vogels voor. En niet minder belangrijk: de brouwerij spaart jaarlijks een fors kapitaal uit aan zuiveringskosten.

Mertens keek ook naar de problemen bij de productie van glas-in-lood-ramen.

“Condensatie en oxidatie.” Hij wil geen details geven over de methode om daar een eind aan te maken. “Het resultaat is dat de condensatie en oxidatie voorgoed tot het verleden behoren en dat het raam

22-02-11 19:27

48 groen special

MAART 2011

een hogere K-waarde, een hogere energie-waarde heeft.”

Een ballonvaart bracht de Zuid-Limburgse uitvinder bij zijn nieuwste passie.

Luchtfotografie – en nu ook video-opnamen - met behulp van de FlyingEye R6 of R8. De nummers verwijzen naar het aantal elektromotoren. “Het perspectief van 3 tot 200 meter is fantastisch. Je ziet een gebouw in zijn totale omgeving met al zijn bijzonderheden zoals torentjes en ornamenten. Een schuine projectiefoto zegt meer dan zes horizontale foto’s. Je kunt er grote evenementen en groepsfoto’s mee vastleggen.

Grote gezelschappen zoals bijvoorbeeld schutterijen, bedrijfsfeesten, trouwerijen kun je er perfect mee fotograferen. Vroeger werd voor zo’n groepsfoto wel eens een hoogwerker ingehuurd. Of je liet de mensen op een trap exposeren om iedereen goed in beeld te krijgen, dit is nu niet meer nodig, je krijgt een totale indruk van het evenement en van de sfeer.”

“Vanuit de lucht kun je een plaatsdelict perfect overzien; je ziet de sporen in het gras.

Kledingstukken op de grond of plekken waar is gewroet, interessant voor de politie.

Archeologische vindplaatsen zijn perfect in beeld te brengen. Denk ook aan dak inspecties van kerken en hoge gebouwen op gebreken en van industrieschoorstenen op betonrot. Ik heb de mogelijkheid om een warmtecamera te monteren waarmee je bij gebouwen precies de koudebruggen in bijvoorbeeld daken of gevels kunt zien.

Bij industrie warmtetransport kun je zien waar isolatie defekt is. Ook interessant om illegale hennepplantages in gebouwen op te sporen. Gemeenten die willen controleren op illegale bouwsels in achtertuinen of milieuvluchten willen uitvoeren: met de FlyingEye R6 kan het allemaal.”

Vier jaar geleden startte Leon Mertens met de benzinehelikopter voor het buitengebied. Dit ging perfect maar vanwege het geluid en de gevaarlijk draaiende rotorbladen wordt deze helikopter niet meer ingezet.

Leo Mertens bedient de R6

Mertens stapte over op elektromotoren. De FlyingEye´s kunnen binnen enkele minuten ingezet worden, tot een hoogte van 200 meter en met een bereik van zo’n vierhonderd meter. Als Mertens luchtfoto’s maakt, kijkt hij door een speciale bril, waarop hij de beelden ziet die het oog van de camera ook ziet. De camera is zo opgehangen in servo’s en aangestuurd met giero’s dat hij altijd waterpas hangt, of de FlyingEye R6 of de FlyingEye R8 nu naar links of naar rechts hangt of naar voren of naar achteren.

Er hangt ook een zender aan die gebruikt wordt om roofvogels te traceren. Dat bedacht hij nadat hij een FlyingEye kwijtraakte. De FlyingEye R6 hangt vol met systemen en ondermeer met GPS, waardoor je bijzonder nauwkeurig weet vanuit welk punt de foto is gemaakt. De foto´s zijn messcherp en te vergroten tot drie meter.

Mertens: “Je moet een vergunning hebben van het ministerie van Defensie om met deze FlyingEye´s te mogen vliegen. Voorts is het de kunst om er goed mee te leren vliegen

zodat je ook het beeld kunt maken dat je wilt maken. Inmiddels kan ik opdrachtgevers ook vanaf de grond al mee laten kijken naar wat je vanuit de lucht ziet.”

Voor Mertens is de FlyingEye ook bijzonder milieuvriendelijk. “Als je bedenkt in welke situaties je de echte helikopter kunt vervangen, dan begrijp je hoeveel beter zo’n onbemande FlyingEyer is voor het milieu. Nul geluidsoverlast en nul brandstof.

Bovendien moet je met een bemande helikopter of vliegtuig boven 300 meter blijven.

Voor je foto betekent dat, dat je snel moet werken met telelenzen. Het gevolg daarvan is dat alles in één lijn komt te liggen en je minder perspectief in de foto’s krijgt. Het sterke punt van onbemande luchtfotografie is juist dat je de omgeving er maximaal bij kunt betrekken.”

“Vaak is het ook niet nodig om van honderden meters hoogte foto’s te maken. Al vanaf zo’n dertig meter krijg je een perspectief dat je helemaal niet kent. Ineens is alles anders.”

— ADVERTENTIE —

Comfortabel en veilig blijven wonen in uw eigen huis.

Dat wordt geregeld!

Oostenbach Advisering & Projecten Eckelraderweg 1, 6267 NM Cadier en Keer

F

043-4072097

T

043-4071431

I

www.oostenbachadviseringenprojecten.nl

M

06-50742827

E

info@oostenbachadviseringenprojecten.nl

zuid-maart-v4.indd 48

22-02-11 19:27

OppOrtunities

AvAntis Your link to the labour market Recruiting staff in both the Netherlands and Germany is not a problem. That’s the experience of a technology company specialising in solar power. Avantis’s border location gives your company access to the labour markets of both countries. The individual employee’s contract depends on the country where he or she lives, thus removing any barrier to working “abroad”. Each employee works in their own country on the border between the Netherlands and Germany.

Your link to advanced technology “There is no region as successful as this one. There’s been a smooth transfer of technology from research to business here.” These were the comments of the economics minister of North-Rhine Westphalia, Christa Thoben, concerning the number of participants in the “Objective 2 Programme”, set up to encourage cooperation between research and business. The programme is funded by the German federal state of North Rhine-Westphalia and the European Union.

AVANTIS YOUR LINK TO THE SUN

Your link to a sustainable future Constructing an energy-saving neighbourhood and producing solar cells are just two examples of how Avantis European Science & Business Park is preparing for a sustainable future. Sustainability is becoming ever more important. Make your contribution to building a sustainable society by locating your company at Avantis European Science & Business Park.

Avantis GOB NV Snellius 8 6422 RM Heerlen Tel +31 (0) 45 56 88 110 Tel +49 (0) 241 93 600 Fax +31 (0) 45 54 45 583 info@avantis.org

Avantis: the best of both worlds in the Netherlands and Germany. This cross-border science & business park offers unparalleled opportunities. The proof of the pudding is the eating, something that Solland Solar Energy is taking full advantage of by basing its operations on the Dutch-German border. Would you like to know what advantages Avantis can offer you?

Visit www.avantis.org

Duits adres Avantis GOB NV Snellius 11 D - 52072 Aachen Duitsland

zuid-maart-v4.indd 49

22-02-11 19:27

50 groen special

MAART 2011

Januskop van Maastricht

toekomst enCi verbroedert vriend en vijand Het was groot nieuws in 1997: een Oehoe-echtpaartje nestelde in de ruige ENCI-groeve. “Inmiddels zijn er twee Oehoe-mannetjes gestorven. Ik weet niet hoe het vrouwtje dat regelt, maar na een sterven is er binnen drie tot vier weken een nieuw mannetje.”

DOOR maUrice Ubags

H

FOTO’S maUrice Ubags

et is slechts een van de gezichten van de ENCI, de Eerste Nederlandse Cement Industrie. De ENCI, opgericht in 1926, heeft vele gezichten gehad. De komende tien jaren wacht een extreme make-over van het gebied op de linkeroever van de Maas, aan de Zuidkant van Maastricht. Het onverenigbare wordt verenigd: een fantastisch en in Nederland absoluut uniek natuurgebied met een industrieterrein. Oude vijanden werken nu samen aan de toekomst van wellicht het meest spannende deel van Maastricht als het op ontwikkelen aankomt.

Peter Mergelsberg (52) uit Noorbeek werkt al zijn hele leven bij de ENCI. Hij is nu namens het bedrijf voortrekker van de transformatie van het hele ENCI-terrein.

“De geschiedenis en de omgeving zijn bepalend voor de toekomst van de ENCI en dit gebied.”

Geschiedenis heeft de ENCI rijkelijk.

De Romeinen tekenden al op dat hier een steensoort gevonden werd die je in blokken kon zagen. Honderden jaren zwoegden blokbrekers in de groeves. Hun arbeid is zichtbaar in kastelen, verdedigingswerken en huizen. De blokbrekers lieten complexe gangenstelsels achter. Ideaal als schuilplaatsen en smokkelroutes in de wereldoorlogen.

Een ideale omgeving voor de vleermuis, voor het kweken van champignons en voor de toeristische mix van Maastricht. Onder leiding van VVV-gidsen vergapen groepjes toeristen zich aan de kunst en de tekeningen

zuid-maart-v4.indd 50

op de mergel-wanden. Ze horen de horrorverhalen over de mensen die verdwaalden in de gangenstelsels. Hoe hun vingers korte stompjes werden omdat ze letterlijk op de tast een uitweg zochten.

Voor Maastricht is de ENCI een Januskop geworden, een verwijzing naar de Romeinse god met de twee gezichten. Vele vaak elkaar opvolgende generaties Maastrichtenaren hebben bij de ENCI emplooi gevonden. De ENCI ontwikkelde zich tot een sterk sociaal bedrijf: niet alleen kregen de medewerkers zakken cement voor een weggeef-prijs, de ENCI vezorgde woningbouw en verstrekte goedkope hypotheken. Het bedrijf heeft op enig moment 1200 mensen in dienst gehad.

Gul is de ENCI ook altijd geweest voor de stad Maastricht. Of het nu ging om nieuwe uniformen voor de fanfare of om een bijdrage voor een boekje over Maastricht; elke sponsorcommissie kon op de ENCI rekenen.

De ENCI riep ook fel verzet op. De bewoners van ’t Rooth op het plateau van Margraten verzetten zich tegen verdere afgraving.

Ze kregen de steun en sympathie van de milieulobby. Een lobby die de ENCI altijd weer op de pijnbank van de publieke opinie wist te leggen. De ENCI was het kwaad: oorzaak van stof, van onherstelbare ingrepen in de natuur. Het bedrijf zou zijn ovens willen gebruiken als dekmantel voor een afvalverbrandingsinstallatie. Over Januskop gesproken.

De overheid, de provincie voorop, werd steevast verweten dat het de ENCI weigerde

te houden aan oude maar wel keiharde afspraken over het stoppen van de mergelwinning. In de raad van Maastricht kwam een partij als de VVD, een warm pleitbezorger van de ENCI en de werkgelegenheid, lijnrecht tegenover GroenLinks te staan.

GroenLinks, een partij die veel stemmen haalt in dat deel van het chique Sint-Pieter dat de – juridische - strijd tegen de ENCI tot Leitmotiv heeft verheven.

Wat velen niet hebben geweten: Tot midden jaren negentig was de ENCI overigens een door het rijk ‘beschermd’ bedrijf: in geval van nationale crisis zou de ENCI in elk geval energie krijgen. Want cement is nu eenmaal nodig om beton voor bunkers,

22-02-11 19:27

MAART 2011

groen special

vliegvelden en (kust)verdedigingswerken te kunnen bouwen.

De strijd over de mergelwinning is nu beslecht. In 2018 houdt het afgraven in Maastricht definitief op. Het moederbedrijf van de ENCI, Heidelberg, kan in het Waalse Antoing een groeve openen die voor de komende 150 jaar in de mergel-behoefte voorziet van haar werkgebied de Benelux.

“Wist je dat de ENCI dit jaar vijftig hectare grond op het plateau van Margraten heeft verkocht?” Peter Mergelsberg weet dat het zo is, maar ergens in de diepste kronkels van zijn hersens kan hij het nog steeds niet helemaal begrijpen. “Stel je voor dat hier geen mergel lag, maar aardolie. Zouden

zuid-maart-v4.indd 51

22-02-11 19:27

52 groen special we dan ook zeggen: dat is fijn, maar dat laten we wel liggen zoals het nu ligt? Of zouden we er dan wel voor kiezen de grondstoffen te winnen om onze werkgelegenheid en welvaart hier te vergroten?”

Niet alleen de verkoop van gronden in Margraten tekent de ommekeer. In oktober is de Observant in eigendom overgedragen aan Natuurmonumenten. Het is het begin van de grote transformatie van het ENCIgebied, die tien jaar in beslag gaat nemen en tien miljoen euro gaat kosten. Het bedrijf betaalt zoals altijd overeengekomen alle kosten van de transformatie.

Opmerkelijk is dat de vijanden van weleer elkaar hebben gevonden nu het gaat om de toekomst van het gebied. De Provincie, de gemeente Maastricht, de ENCI, Natuurmonumenten en de stichting SintPieter Adembenemend werken samen de plannen uit. Oud-directeur van de Kamer van Koophandel Peter Haane begeleidt op verzoek van de RO-groep uit Maastricht het proces. Zacht op de relaties, hard op de inhoud, zodat er een zinvolle toekomst in het verschiet ligt.

Toekomst is er voor iedereen. Zeker vanuit de gedachte dat in de toekomst wonen, werken en recreëren meer en meer op dezelfde locatie plaatsvinden. Tel daarbij op dat de historie en de omgeving bepalend

MAART 2011

Peter Mergelsberg

zijn voor de toekomst. Peter Mergelsberg: “De groeve heeft bijzonder hoge natuurwanden. De steile wanden zijn uniek. Die gaan we niet als bij de Observant is gedaan glooiend afwerken alsof het een natuurlijke heuvel in Limburg is.” De steile wanden zijn niet alleen een leefomgeving voor de Oehoe’s, maar bieden ook andere fauna en flora een biotoop.

Aansluitend aan de groeve is een overgangsgebied voorzien, waarin aangepaste recreatie mogelijk moet zijn met bijbeho-

rende horeca-voorzieningen. Dat recreatiegebied loopt bijna ongemerkt over in een gebied voor lichte industrie. Nog verder naar de Maas toe tot aan de zeshonderd meter kade is industrie mogelijk. In dit deel van het plan blijft ook het maalbedrijf van de ENCI aanwezig, ook na het sluiten van de afgraving hier. Dan wordt de klinker aangevoerd uit het nabijgelegen Lixhe en vermalen tot cement. In goede tijden zet de ENCI nog steeds 1.4 miljoen ton cement om.

In slechte tijden zo’n dikke miljoen toen.

— ADVERTENTIE —

Vergaderen in stijl Het Tulip Innn Heerlen City Cente beschikt over een aantal prachtige vergaderaccommodaties, ideaal voor een vergadering, seminar, beurs, workshop of bedrijfsevent. Gezelschappen van 8 Amrâth Grand Hotel Heerlen Groene Boord 23, 6411 GE Heerlen T: +31 – (0)45 – 571 38 46 F: +31 – (0)45 – 574 10 99

zuid-maart-v4.indd 52

tot 250 personen kunnen hier terecht.

Ruimte, rust en comfort staan in de zalen centraal. Dankzij de hoge plafonds en de authentieke inrichting heerst overal een inspirerende sfeer. De grote Clauszaal is meer dan indrukwekkend.

Daarnaast is er nog de spiegelzaal waar eveneens grote gezelschappen kunnen vergaderen. Vanzelfsprekend zijn alle technische faciliteiten aanwezig en zorgt het personeel ervoor dat het deelnemers aan niets ontbreekt.

Tulip Inn Heerlen City Centre Wilhelminaplein 17, 6411 KW Heerlen T: +31 – (0)45 – 574 13 55 F: +31 – (0)45 – 574 10 99

22-02-11 19:27

groen special 53

MAART 2011

groen special Marc Verbeet op het geografische middelpunt van Eijsden-Margraten in Sint Geertruid

het geruisloze ontstaan van de “bloesem van het zuiden eijsden-margraten” ‘Wetsvoorstel 32245 tot samenvoeging van de gemeenten Margraten en Eijsden.’ Marc Verbeet, een van de twee interne projectleiders achter de fusie, kan het nummer dromen. Achter de schermen heeft hij jaren intensief gewerkt aan de organisatie van de nieuwe gemeente.

DOOR maUrice Ubags

FOTO frits widdershoven

Een terugblik op een verrassend geruisloze fusie. “Het moet klikken tussen mensen is daarbij een voorwaarde/succesfactor” vindt hij. De procedure voor een nieuwe burgemeester, de vacature wordt nu tijdelijk waargenomen door Jean Bronckers, is gestart. Hij of zij krijgt een gemeente die qua oppervlakte anderhalf keer zo groot is als ‘grote buur’ Maastricht.

Februari 2010. De val van het kabinet Balkenende-4 heeft voor Verbeet een extra dimensie. Niet Uruzgan maar Eijsden-Margraten spookt door zijn hoofd.

zuid-maart-v4.indd 53

De vraag is aan de orde of – het demissionaire kabinet - het wetsvoorstel wel of niet controversieel verklaart. In tegenstelling tot het voorstel over de samenvoeging van Gennep, Mook en Middelaar en Bergen in Noord Limburg, is het Zuid-Limburgse fusievoorstel niet controversieel en kan dus verder parlementair behandeld worden. In april 2010 wordt het voorstel bijna unaniem aangenomen: alleen de PVV stemt tegen. De behandeling in de Eerste Kamer is een formaliteit. Een hamerstuk. Niemand van de Kamerleden wenst

stemming. Op 13 juli 2010 wordt wet 272 gepubliceerd en is de fusie wettelijk een feit. “De bloesem van het Zuiden” telt bijna 25.000 inwoners.

Het verhaal van de fusie begint in 2005.

Uit een onderzoek in opdracht van de provincie naar de bestuurskracht van zowel Margraten als Eijsden blijkt dat er ‘op het gebied van regionale samenwerking’ nog heel veel te winnen is. Het is een eufemisme voor wat iedereen al weet: gemeenten hebben vandaag de dag een bepaalde schaalgrootte nodig om goed te kunnen functioneren. Beide gemeenten wenden zich al heel snel tot elkaar en niet tot bijvoorbeeld Maastricht. Beide groene gemeenten zijn als het ware natuurlijke en gelijkwaardige partners.

Margraten en Eijsden beginnen aanvankelijk met een intensieve samenwerking in zeven projecten. Het gaat dan bijvoorbeeld om de uitvoering van de WMO (de Wet Maatschappelijke Ondersteuning) of de uitvoering van de wet Wabo, die de zogenoemde omgevingsvergunning regelt.

Na twee jaar, het is 2007, wordt duidelijk dat de intensieve samenwerking veel tijd en energie vergt maar per saldo te weinig oplevert.

Bureau Van Naem & Partners wordt gevraagd in beeld te brengen hoe verder te gaan. Drie alternatieven komen op tafel: samenwerking intensiveren, samenwerking stoppen of de

22-02-11 19:28

54 groen special fusiemogelijkheden onderzoeken. In deze fase worden ook de beide gemeenteraden nadrukkelijk bij het proces betrokken. Werden zij tot dat moment veelal geïnformeerd over de samenwerking, nu moeten zij nadrukkelijk de koers bepalen.

De beide raden begrijpen dat doorgepakt moet worden. Na twee raadsconferenties in de eerste helft van 2008 vragen de beide gemeenteraden aan de colleges om een herindelingsontwerp voor te bereiden. Daarin moeten de voor- en nadelen worden aangegeven. Ze willen verder dat de bevolking wordt gehoord, maar de belangstelling voor vijf informatieavonden is minimaal. Gemiddeld zijn veertig personen aanwezig, waarvan de helft functioneel. De fusieplannen leven niet onder de bevolking. Van verzet tegen de voornemens is geen sprake. Dat is een merkwaardige constatering: het behoud van de eigenheid heeft in het verleden hele dorpen op de been gebracht. Verbeet vermoedt dat de inwoners van alle kerkdorpen erop vertrouwen dat hun eigenheid niet verloren gaat, net zomin als dat het geval was bij de grote herindelingen in 1982. Gronsveld is Gronsveld gebleven, Banholt Banholt.

Alleen Maastricht, met dan nog burgemeester Gerd Leers, plaatst in het begin vraagtekens bij de schaalgrootte van de nieuwe gemeente. Maastricht, dat op dat moment druk is zijn koffieshops te spreiden – liefst ook naar Eijsden -, wil liever eerst een discussie over de gemeentelijke indeling in heel Zuid-Limburg.

Op 22 oktober 2008 vergaderen de beide gemeenteraden apart over het Herindelingsontwerp. Unaniem stemmen de beide raden vóór het voorstel om een volgende stap, het Herindelingsadvies, voor te bereiden. Dat wordt in maart 2009 wederom unaniem goedgekeurd. Tevens besluiten de raden dat ‘Eijsden-Margraten’ de naam van de nieuwe gemeente moet worden, dat het nieuwe bestuurscentrum in de kern Margraten komt en dat in Eijsden een servicecentrum wordt gehuisvest.

Voor het nieuwe gemeentehuis moeten beide gemeenten vijf miljoen euro op tafel leggen. Het ‘opmaken’ van gelden van een ‘oude’ gemeente aan bijvoorbeeld een sporthal of zwembad zoals dat vroeger in

zuid-maart-v4.indd 54

MAART 2011

het zicht van herindelingen gebeurde, kan niet meer. Wettelijk is geregeld dat vanaf het moment dat een fusietraject wordt ingezet, alle uitgaven moeten passen binnen de bestaande begrotingen en kaders.

Daarop is ook provinciaal toezicht.

Met het zetten van deze stap door de beide gemeenteraden begint het formele herindelingstraject. Vanaf nu zullen de processen niet alleen op het wettelijke traject gericht zijn, maar starten ook vele interne procedures. Regelgeving dient geharmoniseerd te worden; automatiseringssystemen moeten gekoppeld; een strategische visie dient tot stand te komen evenals een dienstverleningsconcept; de gemeente dient een nieuw gezicht te krijgen; de organisatie dient een nieuwe structuur te krijgen; functieboeken moeten vastgesteld en het personeel moet worden geplaatst.

Na een uitgebreide selectieprocedure wordt Twynstra Gudde aangetrokken als externe adviseur/projectleiding.

De oorspronkelijke Regiegroep (beide burgemeesters en beide secretarissen) wordt vervangen door een Stuurgroep en een Projectgroep met daarnaast een Projectbureau, waarin het intern projectleiderschap en de projectcoördinatie worden ondergebracht. Tevens ontstaat een Klankbordgroep (fractievoorzitters van de politieke partijen). Nog eens zes werkgroepen worden opgericht die zich bezig houden met zaken als Ict, Personeel & Organisatie, Dienstverlening, Harmonisatie regelgeving, Werkprocessen en Beeldvorming. Het Projectbureau is in beide gemeenten het interne gezicht van de fusie. De centrale plek in het traject, waar agenda’s, verslagen, vergaderstukken en opmerkingen/inzichten bij elkaar komen. ‘Horen, zien en koppelen’ is het motto daar.

Op 24 november 2010 vinden de gemeenteraadsverkiezingen plaats. Van dertig (tweemaal 15 in iedere voormalige gemeente) raadsleden in de ‘oude’ gemeenten gaat het aantal volksvertegenwoordigers terug naar negentien in de nieuwe raad. Het CDA is de grote winnaar van de verkiezingen. Drie januari 2011 worden de raadsleden beëdigd. Formateur Jos Custers kan snel tot zaken komen. De nieuwe gemeente krijgt vijf wethouders, drie uit ‘Margraten’, twee uit ‘Eijsden’.

De gouverneur benoemt Jean Bronckers als waarnemend burgemeester. Hij was al waarnemend burgemeester in Margraten.

Een van de eerste taken van de nieuwe gemeenteraad is om te komen tot een profielschets van de nieuwe burgemees-

WETHOUDER KRIMP Eijsden-Margraten heeft een van de vijf wethouders onder meer ‘krimp’ in zijn portefeuille gegeven. Voor de nieuwe gemeente, die in elke kern wel een fanfare/harmonie, voetbalclub of gemeenschapshuis heeft, wordt dat een grote uitdaging.

De eerste krimp-case is al beslecht in de gemeenteraad. Het ging over de vraag of de gemeente ervoor moet zorgen dat basisschool De Koelebösch in Bemelen openblijft, ook al zijn er nog maar 35 leerlingen. Een politiek gevoelige zaak, die raakt aan de leefbaarheid van de kernen. Een meerderheid van de nieuwe raad besloot de school niet langer te steunen, anders dan de oude raad van de voormalige gemeente Margaten. De nieuwe raad vreest voor precedent-werking: als we Bemelen nu helpen, moeten we in de toekomst ook alle andere scholen overeind houden.

Het open houden van de basisschool in Bemelen zou de gemeente 200.000 euro per jaar kosten.

ter en het starten van die werving- en selectieprocedcure. Inmiddels heeft de Gouverneur de profielschets opgehaald.

Eenzelfde procedure die ook door de raad gestart moet worden voor een raadsgriffier.

Want uit die procedure kwamen de beide raden vóór de fusiedatum niet.

De strategische visie van de jongste gemeente van Limburg gaat uit van drie principes. Kwaliteit in verscheidenheid: ruimte voor ontwikkeling gaat samen met versterking van de omgevingskwaliteit en er komt een flexibel woningbouwbeleid met verscheidenheid in woonmilieus als uitgangspunt. Duurzaamheid: versterking van de woon- en leefkwaliteit door de toepassing van duurzaam bouwen en duurzame energie en door een sociaal beleid is gericht op de best mogelijke participatie. Maatwerk in voorzieningen: keuzevrijheid op het gebied van wonen, welzijn en zorg, burgers geven invulling aan het voorzieningenniveau.

Voor Verbeet is de fusie nog niet ten einde. De laatste zaken moeten nog worden geregeld. Zo moet er een nieuwe ambtsketting voor de gemeente komen en een wapen worden ontworpen en goedgekeurd door de Hoge Raad van Adel.

22-02-11 19:28

colUmn 55

MAART 2011

column

Samen Ik zit in de Limburgzaal van het Parkstad theater in Heerlen te luisteren naar Wim Deetman die oproept tot onorthodoxe maatregelen om de kwaliteit van de Limburgse samenleving in een context van bevolkingskrimp te kunnen behouden. Naast mij zitten onder andere gouverneur Frissen, gedeputeerden Odile Wolfs en Noël Lebens en Deetman’s medecommissieleden Jan Mans en Pieter Zevenbergen. Achter mij ongeveer tweehonderd vertegenwoordigers van overheid, bedrijfsleven, onderwijs- en zorginstellingen van wie wordt verwacht dat ze samenwerken om de adviezen van de commissie te implementeren.

De vraag van de dagvoorzitter welke onorthodoxe maatregelen dan worden bedoeld wordt die middag echter slechts ten dele beantwoord. Deetman en de gouverneur refereren aan het faciliteren van samenwerking door vermindering van hinderlijke regelgeving en hinten naar het afdwingen van samenwerking binnen regio’s. Het zijn allemaal dingen die de context van de samenwerking positief proberen te beïnvloeden. Maar ondanks de goede intenties raken zij niet de kernvraag over wat een dergelijke complexe samenwerking succesvol maakt. Het is immers geen kwestie meer van een eenmalige samenwerkingstransactie waarbij de verschillende partijen ervoor kunnen kiezen alleen deel te nemen als de condities goed genoeg voor ze zijn. Het probleem is ook te complex om het in regels en voorschriften of zelfs uitgebreide centrale plannen te kunnen vangen. Om daadwerkelijk in een context van ontgroening en vergrijzing blijvende meerwaarde voor Limburg te creëren, moet elke partij zelf een verantwoordelijkheid nemen om zijn of haar unieke bijdrage aan deze complexe maatschappelijke verandering te definiëren en te implementeren. Ervan uitgaande dat de betrokken partijen als zelfstandige eenheden blijven functioneren, kan dat bijna alleen wanneer de samenwerking wordt georganiseerd als in een netwerk organisatie (*).

Een kenmerk van een netwerk organisatie is namelijk dat de betrokkenheid van partijen bij de samenwerking voortvloeit uit een besef van wederzijdse afhankelijkheid in de context van een gemeenschappelijke doelstelling.

Met andere woorden, iedere partij is er niet alleen van doordrongen dat ze samen moeten werken om de Limburgse samenleving succesvol te kunnen transformeren, iedere partij is ook bereid de locale offers te leveren die dat ongetwijfeld van de betrokken organisaties vraagt.

Om dat te kunnen realiseren is een heel andere kijk op leiderschap vereist dan de meer hiërarchische vormen van leiderschap die nu meest gangbaar zijn. De complexiteit van de problematiek zorgt ervoor dat er geen sprake kan zijn van slechts één leider die de troepen als het ware door de grote veranderingen voert en voorschrijft wie, wat wanneer moet doen. In een netwerk model neemt elke bestuurder leiderschapsverantwoordelijkheid wanneer de situatie daarom vraagt of volgt wanneer dat nodig is (**). Hoe de Limburgse bestuurders in deze

zuid-maart-v4.indd 55

prof. dr. mariëlle g. heijltjes is hoogleraar Managerial Behavior en directeur Postgraduate Education bij Maastricht University School of Business and Economics.

dus samen met elkaar omgaan en welke processen van besluitvorming ze gebruiken, bepaalt voor een groot deel of genomen beslissingen ook daadwerkelijk door de betrokken partijen in acties worden vertaald.

Dat betekent voor Limburgse bestuurders dat ze zich collectief een aantal wellicht confronterende vragen moeten stellen. Want in hoeverre vervullen zij hun voorbeeld rol binnen het netwerk? Dragen zij een eenduidige, inspirerende toekomstvisie uit ten aanzien van genoemde uitdagingen? Functioneren zij zelf ten opzichte van elkaar als voorbeeld van hoe zij zouden willen dat het netwerk functioneert? Naast deze collectieve opgave, ligt er ook een opdracht voor de individuele bestuurder: want wat heeft hij nodig om te kunnen kiezen voor regionale waardevermeerdering, ook al levert dat hem of zijn organisatie/gemeente (op korte termijn) geen winst op?

Wellicht dat de door de commissie Deetman gevraagde onorthodoxe maatregelen dichter bij de Limburgse bestuurders liggen dan ze zelf nu nog voor mogelijk houden. De sleutel tot de onorthodoxe maatregelen lijkt immers deels in hun eigen gedrag te liggen; in onorthodox gedrag dat is vereist om bovenstaande vragen te stellen, ze eerlijk te beantwoorden en met de antwoorden aan de slag te gaan. Dat vraagt moed. Moed om een toekomstvisie te creëren die zowel op regionaal als lokaal niveau boeit en inspireert. Moed om dit vanuit een netwerk model van samenwerking te doen. Moed om zelf als leider een voorbeeld te zijn van het gedrag dat deze vorm van samenwerking succesvol maakt. Daarvan kan de winst echter ook al op korte termijn zichtbaar zijn: want wat zou mij als burger – zeker in deze verkiezingstijd – nu meer kunnen inspireren en motiveren om ook tot actie over te gaan, dan het voorbeeld te volgen van een moedig bestuurder die consequent de daad bij het woord voegt.

(*) Powell, W.W. (1990), Neither market nor hierarchy: network forms of organization, in: Research in Organizational Behavior, 12, 295-336. (**) Raelin, J.A. (2003), Creating leaderful organizations: how to bring out leadership in everyone, BerrettKoehler, San Francisco.

22-02-11 19:28

56 ???

MAART 2011

Filosoof René Gabriëls droomt van een Vrije Republiek Limburg

limburgse identiteitspolitiek Het aandeel Limburgers in het nieuwe kabinet-Rutte is groot: Leers, Verhagen, Weekers. En niet te vergeten: gedoogsteuner Wilders. Wat is typisch Limburgs aan hen? Vertolken zij de Limburgse identiteit? Of verraden zij die juist? Geeft Wilders, zoals hij pretendeert, Limburg daadwerkelijk terug aan de Limburgers? Of is dat een holle frase?

DOOR sander bisscheroUX

zuid-maart-v4.indd 56

FOTO’S Jean-pierre geUsens

22-02-11 19:28

interview 57

MAART 2011

11 meter hoger dan de Mont Blanc. Om te kunnen skiën hoeven Hollanders niet meer af te reizen naar Oostenrijk, Zwitserland of Frankrijk. We kunnen de bergketen ook laten doorlopen tot Nijmegen. Dan zetten we er een sluis in, die we dichthouden als de Hollanders moeilijk doen.’

Wat bindt de Limburgers volgens jou?

renÉ gabriËls is geboren in het Limburgse Maasniel en als universitair docent verbonden aan de Faculteit der Cultuur- en Maatschappijwetenschappen van de Universiteit Maastricht.

Hij doet momenteel onderzoek naar voedselbanken in België en Nederland en schrijft een boek over de geschiedenis van de Nederlandse filosofie. Daarnaast is hij redacteur van het filosofisch tijdschrift Krisis.

D

eze en andere vragen komen aan de orde in een zoektocht naar de Limburgse ziel met René Gabriëls, docent aan de Universiteit Maastricht. Hij is voorzitter van zijn Limburgs Bevrijdingsfront (LBF) dat op een geweldloze manier een Vrije Republiek Limburg in het leven wil roepen. ‘In de Vrije Republiek Limburg is alleen plaats voor Wilders na een carnavaleske herburgeringscursus.’

Hoe ziet jouw ideale Limburg eruit?

‘Ik droom van een Vrije Republiek Limburg. Limburg moet zich afscheiden van Nederland. Samen met Belgisch-Limburg moet het een Vrije Republiek vormen met Maaseik als hoofdstad. Mijn voorstel zou zijn om van ecologisch verwerkt afval een bergketen te creëren tussen Limburg en Brabant. Dit wonder in het Peelgebied krijgt de hoogste berg van West-Europa, precies

zuid-maart-v4.indd 57

‘Wat ons bindt is het streven naar gelijke vrijheid. Dit streven was voor België de belangrijkste reden om zich in de negentiende eeuw af te scheiden van Nederland.

Dat is ook voor het Limburgs Bevrijdingsfront een motief om voor de afsplitsing van Limburg te pleiten. Dat destijds de meeste Limburgers bij België wilden horen, heeft te maken met het feit dat hun vrijheid en die van de Belgen werd onderdrukt door het despotisme van koning Willem I. Het argument voor een Vrije Republiek Limburg is dat Nederland geen volwaardige democratie is zolang de koningin zoveel macht heeft bij bijvoorbeeld de benoeming van de formateur. Een republiek maakt definitief een einde aan de idee dat iemand van adel bevoorrecht is ten opzichte van iemand die dat niet is. Een dergelijk privilege is onverenigbaar met het principe van de gelijke vrijheid. Door van beide Limburgen een nieuwe republiek te maken wordt ook een einde gemaakt aan een achterhaalde bestuurslaag als de provincie. Door de provincie als bestuurslag weg te halen, komt de politiek dichter bij de burgers te staan.

Een ander voordeel van een Vrije Republiek Limburg is dat de wind uit de zeilen wordt gehaald van het gevaarlijk nationalisme in België van iemand als Dewinter en van het chauvinisme in Nederlands-Limburg.’

Maar hoe zit het met de bindende kracht van de cultuur?

‘Kenmerkend voor het bindweefsel van de Limburgse cultuur is eenheid in verscheidenheid. Ook al is er grote verscheidenheid in de wijze waarop tussen Mook en Mesch carnaval wordt gevierd, de eenheid wordt duidelijk als het carnaval van de Limburgers wordt vergeleken met dat van de Brabanders, om nog maar te zwijgen over dat van de Hollanders. Als spel met de eigen identiteit en die van anderen past carnaval goed bij de multiculturele traditie van Limburg. Van oudsher kenmerkt het dit gebied, dat pas sinds 1839 samenvalt met Nederlands-Limburg. De cultuur is bepaald door de integratie van mensen met zeer uiteenlopende culturele achtergronden.

De Limburgse cultuur, in het bijzonder in de mijnstreek, is voor een groot deel het product van migranten. We zijn bijna allemaal

afkomstig van immigranten. Bij sommigen moet je daarvoor tien jaar terug gaan, bij anderen meer dan honderd jaar. Dit multiculturalisme vereist van Limburgers een mate van tolerantie die Wilders vreemd is.’

Dus Wilders is geen Limburger?

‘Wilders belichaamt in elk geval niet de tolerantie die ten grondslag lag aan de succesvolle wijze waarop bijvoorbeeld in de mijnstreek zogenaamde allochtonen en Hollanders succesvol zijn geïntegreerd. Het is heel vervelend dat Hollanders mij aanspreken over Wilders. Ze willen daarmee te verstaan geven dat de doorsnee Limburger dommer moet zijn dan de doorsnee Hollander als in deze provincie beduidend meer mensen op Wilders stemmen. Daarbij vergeten ze dat ook al stemde één op de vier Limburgers op Wilders, het er nog altijd drie op de vier zijn die dat niet deden. Wat vooral bedenkelijk is, is dat tweederde van de CDA’ers en nog meer VVD’ers hem gedogen. Dat zijn Wilders’ gewillige handlangers die christelijke en liberale waarden aan hun laars lappen. Zij steunen zijn inhumane beleid op het vlak van ontwikkelingssamenwerking en brengen nauwelijks iets in het geweer tegen zijn haatzaaien. Het is duidelijk dat Wilders geen liberaal is, want hij kijkt niet naar individuen, maar naar groepen. Hij hangt mensen op aan een collectieve identiteit. Dat moet je alleen doen als het met ironie gepaard gaat. In een Vrije Republiek Limburg is alleen plaats voor Wilders na een ‘herburgeringscursus’. Door prins carnaval van Venlo bijvoorbeeld.’

Is carnaval typisch Limburgs?

‘Nee, zij het dat het feest in Limburg een bijzondere couleur locale heeft. Net als vlaai is carnaval niet typisch Limburgs.

Carnaval is echter belangrijk, omdat tijdens dat feest heersende machtsverhoudingen belachelijk worden gemaakt. Het volk zet de machthebbers te kakken. Ik vind het jammer dat het carnaval in Limburg sterk gedepolitiseerd is. Dat politieke moet er weer in terugkeren, want dat behoort tot zijn kern. Carnaval staat namelijk voor burgerlijke ongehoorzaamheid. En het staat voor tolerantie en multiculturaliteit. Met het oog op het opnieuw politiek maken van carnaval zou ik een Limburgse variant van de Keulse Stunksitzung toejuichen. De in 1984 in het leven geroepen Stunksitzung laat bewust allerlei seksistische elementen van het traditionele carnaval achter zich en steekt de draak met de politiek en de clerus. Dat gaat er hard aan toe. Vragen de grijnzende domheid van Leers en de onbeschaamde hufterigheid van Wilders niet om

22-02-11 19:28

58 interview satire? Moet niet de spot worden gedreven met de doofpotstrategieën van het bisdom Roermond als het gaat om het seksueel misbruik in de katholieke kerk? En moet niet gelachen worden om de lichaamstaal van de machtsgeile Verhagen en de zichzelf overschreeuwende Eurlings tijdens het roemruchte CDA-congres? Met die onderwerpen zouden we iets moeten doen tijdens de volgende carnavalsoptocht. En ik zou ook alle Limburgers willen oproepen om iets rondom het thema Boer K te verzinnen en te tonen.’

Jij bepaalt dus zelf wat wel en niet Limburgs is?

‘Ja, zoveel mogelijk. Limburg moet zichzelf opnieuw uitvinden. Dat wil zeggen dat de identiteit van Limburg toe is aan verandering. Elke identiteit is een constructie en dus veranderlijk. Dè Limburger bestaat niet.

Als voorzitter van het Limburg Bevrijdingsfront beproef ik de mogelijkheid om een nieuwe Limburgse identiteit te construeren die berust op kosmopolitisme en niet op chauvinisme. Ik denk dat vanuit een kosmopolitisch perspectief naar Limburg moet worden gekeken. Mondiaal zijn er twee grote processen: globalisering en lokalisering. Beide zijn belangrijk. De lokalisering, het benadrukken van de specifieke identiteit van een regio, heeft vaak chauvinistische trekjes. Dat is gevaarlijk omdat het niet zelden gepaard gaat met onbeschaafde vormen van uitsluiting. Kijk, dialect en vlaai zijn prima, zolang je maar beseft dat onze identiteit niet afgebakend is. Het is een illusie om te denken dat Limburg zich een eenduidige identiteit zou kunnen aanmeten, ze is altijd gelaagd. Goede Limburgse muziek, denk aan Rowwen Hèze, heeft niet alleen lokaal zeggingskracht.’

Laten we de vrijheid nemen om te dromen.

Kun je jouw ideale Limburg schetsen?

‘Het Limburgs Bevrijdingsfront vat haar idealen in de volgende 11 punten samen: · punt 1. Nederlands-Limburg moet zich

op een geweldloze wijze afscheiden van Nederland om zodoende recht te kunnen doen aan twee waarden: democratie en mensenrechten. Als Belgisch-Limburg zich afscheidt van België kan het met Nederlands-Limburg een nieuwe staat vormen.

Maaseik is geschikt als de nieuwe hoofdstad. · punt 2. De democratisering van de Limburgse bestuurscultuur is van groot belang.

De affaires Leers en Winants bewijzen eens te meer dat de door journalist Joep Dohmen in zijn boek Vriendenrepubliek zo voortreffelijk beschreven cliëntelistische stijl van

zuid-maart-v4.indd 58

MAART 2011

besturen in Limburg nog niet verdwenen is. De vriendenrepubliek van hooggeklommenen en hooggeplaatsten moet vervangen worden door een Vrije Republiek Limburg waar burgers serieus betrokken worden bij het openbaar bestuur. · punt 3. In een herenigd Limburg wordt het basisinkomen ingevoerd. Hierdoor kan een dam worden opgeworpen tegen de armoede die de gelijke vrijheid van Limburgers in toenemende mate ondermijnt. Uit het ‘Armoedesignalement 2010’ van het SCP en het CBS blijkt dat Heerlen, Maastricht en Vaals de twijfelachtige eer hebben tot de top 10 van Nederlandse gemeenten te behoren met de meeste arme mensen. · punt 4. In een Vrije Republiek Limburg worden de belastingen zowel rechtvaardiger verdeeld als verhoogd. Het belastingstelsel moet zo zijn dat de sterkste schouders daadwerkelijk de zwaarste lasten dragen.

Door de belastingen te verhogen wordt de politieke stuurkracht van het openbaar bestuur vergroot om de kwaliteit van leven van burgers te verbeteren. · punt 5. Een Vrije Republiek Limburg opent de grenzen. Het hardvochtig vreemdelingenbeleid dat Wilders en Leers voorstaan, vloekt niet alleen met mensenrechten, maar is ook in economisch opzicht desastreus voor Limburg. In verband met de vergrijzing en ontgroening zijn juist meer immigranten nodig. · punt 6. Limburgse kinderen moeten opgeleid worden tot wereldburgers. Kosmopolitisch onderwijs vergt dat zij meer kennis vergaren over wat buiten de grenzen van de Vrije Republiek Limburg gebeurt. Het onderwijs moet van meet af aan tweetalig zijn: Limburgs en Engels. · punt 7. De Vrije Republiek Limburg maakt werk van duurzaamheid. In het hooggebergte dat tussen Limburg en Brabant wordt opgetrokken, worden stuwdammen gebouwd die voor de elektriciteitsvoorziening zorgen. Bovendien wordt een Euregionaal netwerk van gratis openbaar vervoer in het leven geroepen. We zijn ook trots op onze lokale producten, zoals bier en stroop.

Niet om chauvinistische, maar om ecologisch redenen. Door producten uit de eigen streek te eten, belast je het milieu minder. · punt 8. In een Vrije Republiek Limburg staat een pluralistische cultuur hoog in het vaandel. Naast de operettecultuur à la André Rieu, moet er ruimte zijn voor culturele experimenten. Dat betekent dat cultuur meer dan ooit gesubsidieerd wordt. · punt 9. Limburg verdient een nieuwe kwaliteitskrant. Anders dan bijvoorbeeld de huis-aan-huis-krant De Trompetter die primair commerciële en politieke belangen

dient, moet er ook een krant zijn die het publiek belang dient. Indien nodig zou de Vrije Republiek Limburg kwaliteitskranten moeten subsidiëren zodat burgers in voldoende mate worden geïnformeerd en via onderzoeksjournalistiek Limburgse tegels kunnen worden gelicht. Het zou mooi zijn wanneer de Limburgse onderzoeksjournalist Joep Dohmen dan hoofdredacteur wordt. · punt 10. Een Vrije Republiek Limburg zal zich inzetten voor een duurzaam, democratisch en sociaal Europa. In tegenstelling tot wat anti-Europese populisten als Wilders voorstaan, heeft Limburg meer aan een kosmopolitisch Europa dan aan een neonationalistisch Nederland. Een sterk Europa is een noodzakelijke voorwaarde voor het creëren van een rechtvaardige wereld. · punt 11. Bij het oprichten van de Vrije Republiek Limburg hoort het afschaffen van het Limburgs volkslied. Er staat in het huidige volkslied bijvoorbeeld dat alleen de zuiderling begrijpt hoe mooi Limburg is. Dat is onzin. Al die Hollanders komen toch niet voor niets hierheen? Laten we het Limburgse volkslied vervangen door bijvoorbeeld het lied ‘All you need is love’ van de Beatles. In dat liedje zit de melodie van de ‘Marseillaise’. Dat zijn de grondtonen van de Franse revolutie: vrijheid, gelijkheid en solidariteit.’

Staan je ideeën niet erg ver af van de gemiddelde Limburger?

‘Ik kom uit een ongeletterd arbeidersgezin.

Een Vrije Republiek Limburg geeft aan iedere burger een stem, dus niet alleen aan Henk en Ingrid, maar ook aan Ali en Fatima.

Dat doet Wilders juist niet met zijn autoritaire partijstructuur.

Ach, het zijn eigenlijk wel mooie tijden momenteel: je kunt je goed boos maken en dromen van iets nieuws. Een nieuw Limburg bijvoorbeeld.’

22-02-11 19:28

colUmn 59

MAART 2011

column

Boe is dat Feeske? Hey is dat Feeske!

N

a de landbouw, het industriële tijdperk en het informatietijdperk is de menselijke beschaving nu op weg naar een nieuw tijdperk, namelijk het tijdperk van de Mensgerichte Marketing.

Mensgerichte Marketing heeft alles te maken met het vermogen om de angsten van mensen aan te voelen die te maken hebben met creativiteit, cultuur, erfgoed en milieu. Social Media hebben de mensen de mogelijkheden geboden tot participatie en netwerken. Door de globalisering is de wereld platter en kleiner geworden, waardoor voor veel mensen de behoeften tot culturele eigenheid en herkenbaarheid sterker is geworden. Misschien wel een omgekeerde Maslow piramide waarbij spiritualiteit en waarden meer en meer een primaire behoefte zijn aan het worden.

Waarden als Fatsoen, Transparantie en Passie met de drie dimensies identiteit, integriteit en imago. Mag ik U voorstellen aan de Maatschappelijke Voetbal Vereniging Maastricht. Uit alle windstreken, van Wyck via Amsterdam tot aan Dubai werden SMSjes verzonden van trots en een nieuw gevoel van eigenwaarde. Het is een weerspiegeling van de normale maatschappij, een ontwikkeling die verder gaat dan een potje voetbal in een klein stadion in Eindhoven, namelijk een toenemende roep om authenticiteit, de noodzaak tot Co-Creatie en de behoefte aan community vorming. De afgelopen jaren is het doem denken en vooral het niet samenwerken in Zuid-Limburg leading geworden. Het vertrouwen van de burgers is niet erg groot. Het gebrek aan vertrouwen is een aanmoediging voor weerstanden, apathie en onzekerheid. Het beeld wordt geschetst van een passieve en incompetente regio. Frans Timmermans zei laatst: “Het allergrootste struikelblok zijn wijzelf, als we niet het lef hebben in onszelf en onze kracht te geloven.

Samenwerken is dan de sleutel, waarbij eigen grenzen moeten vervagen en macht vervangen dient te worden door inhoud. We zullen moeten veranderen. Einstein noemde het de enige constante in het leven, namelijk dat niets constant blijft.

De Maatschappelijke Voetbal Vereniging Maastricht staat voor veranderen door middel van de dialoog. Mensen willen best veranderen, ze willen alleen niet veranderd worden. Veranderen is een emotioneel proces dat mensen raakt. Het komt tot stand in de ont-moeting.

Dus niet in het moeten. Maastrichtenaren willen ertoe doen, willen dat successen van hun maatschappij ook hun successen zijn, dat hun inbreng noodzakelijk is, kortom: dat zij mogen participeren. Sinds het begin van dit seizoen is MVV is gesprek met de verschillende stakeholders, van supporters groeperingen, de lokale overheid, politie, justitie, sponsoren, medewerkers en

zuid-maart-v4.indd 59

paul rinkens

vrijwilligers. Iedereen doet mee en heeft een betekenis.

Het gaat er dan ook om vast te leggen wat ieders rol is.

Zo valt er onderscheid te maken in meeweten, meepraten, meedenken en meebeslissen.

Dat begint met de goede dingen te doen en deze dingen goed doen. Sommige dingen blijven altijd en veranderen nooit zoals betaalbare prijs, eenvoud, klantgerichtheid, hard werken en eerlijk zijn. Het gaat om de eenvoud, de dingen van alle dag. Het maakt niet uit voor welke bedrijfstak dan ook, dit gaat ook op voor de voetballerij. In de kern gaat het om de vraag wat wij nu willen betekenen voor onze klanten: willen we puur omzet draaien of echt resultaten boeken en daar geld mee verdienen. Bij MVV noemen we dat eerlijk scoren, waarbij professionals gezamenlijk nadenken over onderwerpen als kwaliteit, Klantrelaties, eerst delen en waarde creëren om daarna te vermenigvuldigen. Hiervoor hebben we de Stichting Maatschappelijke Projecten opgericht, om samen met bedrijven en instellingen verbindingen te maken naar de mensen in de wijken.

Neue Combinationen tussen bedrijven, de mensen in de wijken en MVV Maastricht als katalysator.

“Het gebrek aan vertrouwen is een aanmoediging voor weerstanden, apathie en onzekerheid”

22-02-11 19:28

60 essay

MAART 2011

de vooravond van een nieuwe verlichting DOOR govert deriX

T

erwijl menig westers land het multiculturalisme ten grave draagt, voltrekt zich in de Arabische wereld een revolutie die op het eerste gezicht weinig te maken heeft met multiculturalisme, maar die bij nadere inspectie wijst op een universeel menselijk verlangen dat openlijk of onderdrukt aan de basis ligt van elke cultuur. Dit verlangen naar vrijheid en het vermogen er mee om te gaan, komt ook in een opkomende economie als Brazilië steeds pregnanter uit de verf. En wie ooit de megaontwikkelingen in China op zich heeft laten inwerken, voorvoelt dat het ook daar niet lang meer kan duren of het vrijheidsverlangen breekt door de dammen van dictatuur en onderdrukking. Ook daar leeft op zijn minst ondergronds een wil tot democratie. Aldus staat de wereld in het algemeen en Nederland in het bijzonder aan de vooravond van een historische kanteling. Terwijl wij steeds meer moeite moeten doen om onze democratie levend te houden en tolerant te blijven jegens medelanders van niet-Nederlandse komaf, is men elders steeds meer in de ban van een nieuw optimisme. Bijna zou je de indruk krijgen dat de erfenis van het Westen – vrijheid, gelijkheid en broederschap – de komende decennia niet bij uitstek in het Westen zal worden verzilverd. Aan busladingen Japanners zijn we al gewend. Nog even, en Europa wordt ook overspoeld door Chinezen, Indiërs en Brazilianen die hier de bakermat van hun vrijheid en democratie komen bekijken.

Als Europa niet uitkijkt, wordt het behalve een tegen economische immigranten beveiligd fort ook een museum. Welkom in het Museum van Democratie, Vrijheid en Multiculturalisme! Maar pas op: Verboden voor Onbevoegden...

De moraal van het Tahrir-plein is echter

zuid-maart-v4.indd 60

FOTO koen den os

dat iedereen bevoegd is. De filosoof Slavoj Zizek zei het treffend in een debat op AlJazeera: Egypte is een levend bewijs van het bestaan van een universalisme inzake vrijheid en democratie. Vanuit een soort westerse arrogantie hebben we de indruk dat democratie en vrijheid vormgegeven moeten worden zoals dat in het westen is gebeurd. Alsof er in de actuele wereld maar twee smaken zijn: neoliberalisme of islamitisch fundamentalisme. Bullshit!

Het fascinerende van de menselijke soort is juist dat vrijheid duizenden gezichten kan hebben. Tegelijk moeten we beseffen dat revolutionaire processen tijd kosten.

Soms lijkt het alsof de consumentistische tv-mens vanuit een niet-goed-geld-terug mentaliteit meteen resultaat verlangt. De opstand in Egypte moet meteen tot een democratisch stelsel en een opengebroken markt leiden – alsof democratie iets is wat je out of the box kunt implementeren, en niet vanuit een volkseigen proces structuur en inhoud moet krijgen. Wat dat betreft zijn de ontwikkelingen in Tunesië, Egypte en andere ‘onrustige’ gebieden voor het Westen een uitgelezen kans om zich te oefenen in kwaliteiten die de laatste jaren in de verdrukking zijn geraakt, of misschien zelfs nooit ‘in ons systeem’ werden opgenomen.

Ik doel dan op geduld, nederigheid en het vermogen zich in de ander te verplaatsen.

Meer dan twee eeuwen na de Franse Revolutie kun je je afvragen of juist deze kwaliteiten niet hadden mogen behoren tot het pakket eigenschappen en voorstellen waarmee Europa gestalte kreeg onder de intellectuele regie van de verlichtingsdenkers (Rousseau, Montesquieu, Kant). Wie vanuit onze tijd terugkijkt naar de Europese Verlichting en wil benoemen waar het toen in de kern om ging, komt al snel uit bij het

fameuze essay ‘Wat is Verlichting?’ van de Duitse filosoof Immanuel Kant uit 1784.

Vooral de openingszin spreekt nog altijd boekdelen: ‘Verlichting is het uittreden van de mens uit de onmondigheid die hij aan zichzelf te wijten heeft.’ Vervolgens bepaalt Kant mondigheid als het vermogen om zijn verstand te gebruiken. En hij stelt vast dat daar onder het toenmalige politieke gesternte moed voor nodig was: reden waarom hij verklaart dat ‘Sapere aude’ (durf na te denken) de wapenspreuk is van de Verlichting.

Ook in het licht van het Tahrir-plein klinkt Kants oproep uitermate actueel.

De mondigheid die in Kants tijd vleugels kreeg door pamfletten en in salons, kreeg in Noord-Afrika op tijd van enkele dagen een boost door twitter en facebook: wording van een elektronische mondigheid zonder weerga. Maar let wel: mondigheid is méér dan stemverheffing en akoestiek.

Steeds opnieuw gaat het om de vraag wat het betekent om in een gegeven situatie je verstand te gebruiken. Inzake wetenschap gaat het daarbij om het ontsluieren van de geheimen van de natuur en het inzetten van de verkregen kennis voor een vergroting van de menselijke gezondheid, welvaart en veiligheid. Inzake moraal en politiek gaat het om het vinden van zogenaamde regulatieve principes: normen en waarden die het richtsnoer vormen voor gedrag, beleid en rechtspraak.

De levensgrote uitdaging die zich deze dagen en maanden aftekent voor Egypte is dezelfde die nog steeds actueel moet zijn in Europa en al die andere contreien die zich vrij en democratisch noemen. Namelijk het inrichten van een vrij, levendig en open debat over waar wij met onze samenleving naar toe willen. Inderdaad: een brede maatschappelijke discussie als

22-02-11 19:28

essay 61

MAART 2011

voorbereiding op een brede maatschappelijke praktijk van politieke, bestuurlijke en morele betrokkenheid. Dáár namelijk zit in Europa en de Verenigde Staten het grote lek.

Het gedachtegoed van de Europese Verlichting werd gekaapt door een kapitalisme en consumentisme dat ons voorhield dat alle geluk materieel is.

Diep in de harten van de Verlichtingsdenkers is echter te zien dat het hen óók te doen was om morele en esthetische waarden. Juist omdát door de onttovering van het wereldbeeld en de onttroning van God (leve het gebruik van het verstand!) een moreel vacuüm dreigde, was het zaak om normen en waarden op een nieuwe manier te funderen. Niet voor niets gaat een van de mooiste citaten van Kant over de ‘ethische wet in ons’ die volgens hem qua ontzagwekkendheid slechts te vergelijken is met de ‘sterrenhemel boven ons’. Dit enorme pathos inspireerde componisten als Beethoven tot hymnes aan de humaniteit en de menselijke vrijheid. En het bracht een visionair als Schiller tot zijn droom van de mensheid als een Esthetische Gemeenschap: een wereldwijde familie die in alle mogelijke opzichten het mens-zijn viert en constant bevlogen bezig is met de vraag der vragen: waarom zijn wij individueel en collectief op aarde?

Dergelijke Grote Woorden zijn moeiteloos los te laten op de beweging van het Tahrir-plein, de ultradynamische politieke realiteit en burgerlijke betrokkenheid van een land als Brazilië én de onvermijdelijke toekomst van China. In het Museum van de Verlichting vraagt men zich intussen af hoe een partij als de PVV in een provincie als Limburg met een minimaal percentage allochtonen in godsnaam zo sterk uit de bus kon komen. Het antwoord is van een onthut-

zuid-maart-v4.indd 61

sende eenvoud: omdat Europa vanaf ‘haar’ Verlichting verzuimde om haar kinderen en burgers systematisch met deze verworvenheid op te voeden (de spot waarmee een vak als maatschappijleer vaak bejegend wordt zegt genoeg). En omdat er economisch noch politiek een traditie of motivatie was om kwaliteiten als nederigheid, geduld en intercultureel inlevingsvermogen een integrale rol te laten spelen. Alleen al het feit dat menig lezer bij deze laatste zin zijn schouders ophaalt, geeft aan dat we op dit punt nagenoeg bij nul moeten beginnen – alle christendom, soefisme en geïmporteerde oosterse wijsheid ten spijt.

Het gebrek aan zulke vermogens leidde ertoe dat wij onze vrijheid onvoldoende op waarde schatten. Onder invloed van de vrije markt en het gebrek aan een gerichte Opvoeding tot Omgaan met de Vrijheid leidt vrijheid al snel tot vrijblijvendheid en een mentaliteit van na-ons-de-zondvloed. En het verklaart de westerse dubbele houding jegens democratieën in wording. Menigeen kan zich maar moeilijk verplaatsen in het ongebreidelde politieke enthousiasme in bijvoorbeeld Brazilië en de popelende massa’s in de Arabische wereld. We kijken ernaar als een aflevering van ‘Goede Tijden Slechte Tijden’ die niet echt over deze planeet gaat. Terwijl we juist hierdoor zouden kunnen gaan vermoeden dat wijzelf dreigen te verworden tot figuranten van onze eigen eindtijdsoap. Als Europa niet alles uit de kast haalt om zichzelf weer voor zichzelf te begeesteren, dan zullen we inderdaad dat fortachtige museum worden dat de deur niet alleen dichtdoet voor anderen, maar ook voor zichzelf.

Een analyse van de Franse filosoof Baudril-

lard bezorgt in dit licht de koude rillingen.

Hij beweerde dat niet de Sovjet Unie, maar het zogenaamde vrije Westen de grote verliezer was van de Koude Oorlog. Door het voormalige Oostblok binnen de kortste keren vol te plempen met MacDonald’s, westerse parafernalia en pornografica, verstikten we het zodanig dat een eigen vorm van vrijheid en democratie er geen kans kreeg. Het idee van vrijheid werd opgeofferd aan de zogenaamde symbolen van vrijheid. Vanuit een ongeduld, een ongepaste overwinnaarshouding én een vraatzuchtige economie kwam het zelfs niet bij ons op om die landen de rust en ruimte te gunnen om hun eigen weg te vinden. In het boek ‘De shockdoctrine’ van Naomi Klein is na te lezen hoe Rusland, maar ook andere ‘bevrijde’ landen, in no time door dit ‘rampenkapitalisme’ op de knieën werden gedwongen. Het zou niet verbazen als de regisseurs van een soortgelijk scenario ook achter de Egyptische coulissen staan te wachten om zo snel mogelijk munt te slaan uit een eventuele verdere collaps.

De boodschap van dit alles? In Heliopolis (‘Zonnestad’), nu een buitenwijk van Cairo, werd ooit de zonnecultus gevierd. Naar verluidt was de grote denker Plato hier in de vierde eeuw voor Christus op bezoek en raakte er geïnspireerd tot zijn inzichten over de inrichting van de ideale staat. De ideale staat, aldus Plato, staat voortdurend in het licht van de zon als symbool van het goede. Volgens de Griekse filosoof waren echter slechts weinigen in staat dat goede te doorgronden, laat staan het in praktijk te brengen – reden waarom hij tegen de democratie was.

Vierentwintighonderd jaar later staat Egypte voor de uitdaging het gelijk én het ongelijk van Plato te bewijzen. Gelijk: omdat het in weerwil van de eenzijdige Europese Verlichting mogelijk moet zijn om een Nieuwe Verlichting van de grond te krijgen waarbij het goede ondermeer door social media constant opnieuw wordt uitgevonden en gecorrigeerd. Ongelijk: omdat dit proces zich niet beperkt tot een verlichte elite.

Iedereen kan meedoen. Net als trouwens in Europa. Wellicht dat onze Arabische broeders ons kunnen leren hoe het ook bij ons anders kan. Zodanig dat we volwassen, nederig en op basis van dezelfde universele ethische wet op onze eigen manieren gestalte geven aan onze multiculturele planeet.

govert derix is filosoof, adviseur en schrijver van de onlangs verschenen (anti)roman ‘De wereldomwandelaar’.

22-02-11 19:28

P

V b a s c t r w k z

o I o

zuid-maart-v4.indd 62

22-02-11 19:28

ingeZonden brief 63

MAART 2011

heerlen: twee keer betalen voor een optocht (Zuid, februari 2011) Wat een zuur stukje met burgemeester Paul Depla van Heerlen in het vorige nummer van Zuid Magazine. Het gaat over de gemeentelijke subsidie van 18.000 euro voor de lokale carnavalsvereniging De Winkbülle. De carnavalsvereniging wil graag dat hun optocht live op L1 TV komt en dat vergt een hoop extra investeringen.

Zuid Magazine heeft geen wederhoor bij L1 toegepast. Anders had ik kunnen zeggen dat L1 geen cent voor het live uitzenden van de optocht krijgt. Ik hoop dat gebrek aan wederhoor niet de norm wordt voor het nog jonge opinieblad. Sterker, ik weet niet eens wat de kosten van de tv-opname zijn. We hebben namelijk afgesproken dat de Winkbülle de financiering regelen en het programma kant en klaar aanleveren bij L1. Wel is onze

eindredacteur vastelaovend inhoudelijk betrokken bij het project, zodat we vooraf weten wat we uitzenden. We willen een mooi programma voor onze kijkers. L1 wordt er geen dubbeltje wijzer van (hoeft ook niet). Depla stelt dat L1 al 10 miljoen euro belastinggeld krijgt van de overheid om programma’s te maken. “Dan is het niet logisch om nog eens te moeten betalen voor het uitzenden van een optocht.” Een belachelijk argument. Met die redenering zou L1 alle optochten in Limburg moeten uitzenden, want heeft Heerlen een ‘ei’ meer om als enige op tv te komen? Tenslotte betalen alle Limburgers belasting (en indirect L1). Als je bij de gemeente bijvoorbeeld een vergunning moet halen, dan moet je daarvoor extra betalen. Als je parkeert, dan moet je geld stoppen in

de parkeermeters van de gemeente. Om Depla te citeren: “Dat is niet logisch, want als burger betaal ik al gemeentelijke belasting.” De voorbeelden geven aan dat de argumentatie van Depla natuurlijk geen hout snijdt. Door sponsoring of lokale subsidies, kan L1 programma’s maken waarvoor anders geen geld beschikbaar is. De gemeenteraad van Heerlen heeft b & w gedwongen om te bevorderen dat de carnavalsoptocht live op tv komt. Tegen hun zin in hebben b & w dat gedaan. Het verklaart waarschijnlijk de zure toon van Depla. Maar dan moet hij zijn pijlen niet op L1 richten, maar op zijn eigen gemeenteraad. Dat vergt wel wat meer lef.

leo hauben, hoofdredacteur L1.

— ADVERTENTIE —

Parc Imstenrade: residentieel wonen Vitalis Parc Imstenrade, in de groene heuvels bij Heerlen is stijlvol wonen in een unieke atmosfeer. De voormalige vroedvrouwenschool is luxueus verbouwd tot een wooncomplex met 250 ruime huurappartementen. Speciaal bedoeld voor mensen die het rustiger aan willen gaan doen. Mensen die willen genieten van het leven en daarbij kunnen terugvallen op de 24-uurs service en zorgverlening van Parc Imstenrade.

Kwaliteit met een vleugje grandeur. Zo omschrijft directeur Leon Savelkoul ‘zijn’ Parc Imstenrade. Gelegen in een parkachtige omgeving met een fraai uitzicht en toch

zuid-maart-v4.indd 63

dichtbij de steden Heerlen en Maastricht.

Een plek om je thuis te voelen en dat doen de bewoners van Imstenrade. “Velen houden van een Bourgondische levensstijl en dat kan in Imstenrade, want we hebben uitstekende voorzieningen. Een restaurant, een fysiotherapeut, kapsalon, pedicure, tandarts en een Parcshop om een paar voorzieningen te noemen. Daarnaast biedt Imstenrade dagopvang en kleinschalig wonen in het luxe segment voor dementerende bewoners”, aldus directeur Savelkoul.

De mensen die kiezen voor Imstenrade, kiezen voor meer comfort, de luxe van een

ruim appartement, zonder een bewerkelijke tuin. Veilig en met alle diensten binnenshuis. Voor gasten van bewoners staan vijf hotelkamers ter beschikking. Parc Imstenrade staat bekend om het uitgebreide kunst- en cultuurprogramma.

In het hoofdgebouw is er een permanente expositie van amateurkunstenaars.

www.parcimstenrade.nl tel: 045 4004600

Parc Imstenrade is bekroond met het Gouden Keurmerk Prezo

Directeur Leon Savelkoul ontvangt nieuwe bewoners met open armen.

22-02-11 19:28

Opel Bedrijfswagens. Mooi werk.

OPEL MOVANO VANAF € 18.995,OF LEASE VANAF € 435,-««««

OPEL VIVARO VANAF € 16.200,OF LEASE VANAF € 389,-«««

Naast de zeer scherpe vanaf-prijzen op de Opel Vivaro en Movano proteert u tijdelijk ook van heel veel voordeel op onze uitgebreide optiepakketten. Kijk voor meer informatie op opel.nl of kom bij ons langs in de showroom.

OPEL MOVANO««««««««««««««««««««««««««««««««««« OPEL VIVARO«««««««««««««««««««««««««««««««««««««« Business pakket

Business pakket

van € 1.440,- voor € 0,Executive pakket

van € 1.145,- voor € 0,Executive pakket

van € 2.190,- voor € 495,-

van € 3.025,- voor € 495,-

Navigatie & Bluetooth pakket

Navigatie & Bluetooth pakket

van € 895,- voor € 295,-

van € 995,- voor € 295,-

Hekkert Heerlen Breukerweg 183, Heerlen, Tel. 045 - 563 88 88 Hekkert Beek Weth. Sangersstraat 1, Beek, Tel. 046 - 437 58 58 Hekkert Kerkrade O.L. Vrouwestraat 89, Kerkrade, Tel. 045 - 545 30 30 Hekkert Maastricht Willem Alexanderweg 99, Maastricht, Tel. 043 - 350 30 00

Hekkert Sittard Bergerweg 77, Sittard, Tel. 046 - 420 66 66 Hekkert Roermond Jacob Romenweg, Tel 0475 - 322 333 Hekkert Weert Kelvinstraat 8, Tel 0495 - 58 49 49

www.hekkertautogroep.nl

Hekkert Venlo De Sondert 2, Tel 077 - 4779977

Vermelde verkoopprijs excl. BTW/BPM, roetltersubsidie, kosten rijklaar maken en verwijderingsbijdrage. Leaseprijs via Opelleasing gebaseerd op 48 maanden en 20.000 kilometer. Rente, afschrijving, reparatie, onderhoud en banden, WA-, Casco- (ER € 135), inzittendenverzekering en rechtsbijstand zijn inbegrepen. Kijk op www.opel.nl voor de volledige actievoorwaarden. Wijzigingen voorbehouden.

41026-027 HEKKERT LCV MAGAZINE_191x270.indd 1

zuid-maart-v4.indd 64

22-02-11 16:44

22-02-11 19:28

colUmn 65

MAART 2011

column

Pensioen is uitgesteld loon De arbeidsmarkt is veranderd en op pensioengebied is slechts een beperkt aantal veranderingen doorgevoerd. Pensioen is niet meer uitsluitend gebaseerd op verzorging.

Meer mogelijkheden voor individuele invulling zijn wenselijk. De zogenaamde (onleesbare) UPO’s druppelen nu binnen. Een goed tijdstip om over pensioen na te denken.

Vroeger was de man kostwinner en werkte de vrouw niet. Het ouderdomspensioen werd gebaseerd op het laatstverdiende loon.

Vrouwen werken inmiddels full time mee.

Arbeidsmobiliteit is toegenomen, men werkt niet meer levenslang bij één werkgever. Een pensioenbreuk neemt men voor lief. Deze veranderingen hebben nauwelijks invloed gehad op pensioengebied.

De sterk gedaalde beleggingsopbrengsten van de pensioenfondsen treffen ook de werkgevers die de pensioentoezeggingen gedaan hebben. Pensioenfondsen dienen op korte termijn boven de minimum dekkingsgraad uit te komen. De dekkingsgraad geeft aan of het pensioenfonds voldoende vermogen heeft om de pensioentoezeggingen uit te voeren.

Inflatie is niet weg te denken. Indexering van de pensioenuitkering is gewenst daar de euro van vandaag over 20 jaar nog maar de koopkracht vertegenwoordigt van 50 eurocent. Op dit moment is de inflatie laag.

Gemiddeld genomen dient rekening gehouden te worden met inflatie.

De beleggingsverliezen en indexering vragen om extra inleg of korting op de uitkering.

Deze inleg moet worden betaald uit de loonruimte waardoor minder ruimte overblijft voor reële salarisverhogingen.

Veel werkgevers introduceren een beschikbaar premiestelsel. De werkgever stelt alleen een premie beschikbaar. De hoogte van het pensioen is afhankelijk van het rendement van de inleg en voor risico van de werknemer.

Basisvragen gebaseerd op de situatie van de werknemer worden te weinig gesteld. Bij het opstellen van een pensioenregeling dient de reden en doel van het pensioen geformuleerd te worden. Voorbeelden hiervan: beoogde pensioenniveau bij een bepaalde leeftijd, gelijkblijvende of op termijn oplopende kosten, optimale afstemming tussen

zuid-maart-v4.indd 65

de wensen van werknemer en mogelijkheden van werkgever, aansluiting met het bestaande pakket arbeidsvoorwaarden alsmede de uitruil tussen arbeidsvoorwaarden.

De pensioenvoorziening is een arbeidsvoorwaarde die waarde krijgt op het moment dat deze goed past in de persoonlijke leefomstandigheden van de werknemer. De regeling moet flexibel en modulair worden opgebouwd zodat iedere werknemer zijn eigen pensioenregeling kan samenstellen binnen een gegeven kostenstructuur. De praktijk leert dat veel mensen absoluut geen inzicht hebben in hun actuele pensioensituatie.

Aan het eindloonsysteem ligt de gedachte ten grondslag dat het laatstverdiende salaris ook het hoogste is. Een dergelijk systeem past niet in een tijd waarin voortdurend kortere of langere tijd op wisselende plekken wordt gewerkt.

Veelal is de nabestaandenvoorziening op kapitaaldekkingsbasis opgenomen die door alle deelnemers door middel van een gemiddelde premie wordt betaald. Ongehuwde deelnemers betalen zonder omruilmogelijkheden. Hiervoor krijgen zij niets terug.

Gehuwde deelnemers krijgen naast hun gewone salaris een nabestaandenpensioen.

De halve wezen krijgen een wezenpensioen.

Deze voorziening is voor ongehuwde deelnemers zonder kinderen overbodig. Ook hier is maatwerk gewenst. Deelnemers kunnen kiezen, wel of geen nabestaandenvoorziening. De nabestaandenvoorziening kan geruild worden voor een hoger ouderdomspensioen.

Bij een kapitaaldekking wordt gedurende het deelnemerschap gespaard voor een nabestaandenvoorziening. Bij uitdiensttreding wordt dit kapitaal premievrij gemaakt of overgedragen aan de nieuwe pensioenverzekeraar. Dit is kostbaar. Bij een nabestaandenvoorziening op risicobasis wordt niet per deelnemer gereserveerd maar vindt een uitkering plaats bij overlijden. Dit is goedkoper maar bij einde dienstbetrekking vervalt de voorziening geheel of gedeeltelijk. De deelnemer kan zelf voor aanvulling zorgdragen.

De nabestaandenvoorziening in nieuwe regelingen is facultatief en op risicobasis verzekerd. De deelnemer betaalt dan zijn eigen premies in plaats van een doorsnee premie. Wat betreft dit overlijden kom ik in

peter paul verreussel Baat Accountants en Fiscalisten p.verreussel@baat.nl

praktijk ook veel dubbele verzekeringen voor.

Een risicoverzekering in de hypotheek (‘ huis vrij bij overlijden’) en een goede dekking via de pensioenregeling. Dat vraagt maatwerk.

En uiteraard kritisch blijven. Voor velen zit dit risico in de jonge jaren als er geen vermogen is, maar hoe groot is die kans op overlijden?

Jongere generaties mogen vaak niet zelf bepalen op welk tijdstip zij met pensioen gaan. VUT-regelingen zijn verleden tijd. De pensioenregelingen gaan vaak uit van de leeftijd van (67 / )65 / 60 jaar. Veel tweeverdieners willen juist eerder stoppen omdat ze hebben gespaard of polissen afgesloten. In de meeste pensioenregelingen is op geen enkele wijze rekening gehouden met het integreren van koopsompolissen of andere spaartegoeden. Moderne pensioenregelingen moeten mogelijkheden bieden om bedragen in te brengen voor vervroegd stoppen.

Pensioenreglementen zijn op de wet gebaseerd en vaak onleesbaar zonder specifieke kennis.

Pensioenregelingen zijn op enkele onderdelen aangepast aan de moderne tijd. Pensioen is uitgesteld loon !!! Over het loon wordt wel met de werkgever onderhandeld, echter, de geldende pensioenregeling wordt geaccepteerd. En juist de pensioenregeling is een substantieel deel van de beloning als je nagaat dat dit het belangrijkste inkomen is na het bereiken van de pensioenleeftijd.

Werkgever en werknemer moeten in overleg maatwerk maken dat modulair is opgebouwd en rekening houdt met de verschillende levensfases en woonsituaties van de deelnemer.

22-02-11 19:28

n

n

s

g da

e op

gs

a nd

n

ok

O

zo

e op

ok

zo

O

Zilveren Sieraden - Schilderijen - Versteend hout - Interieur -Design - Sculpturen - Glaswerk terieur Desi Zilveren Sieraden - Schilderijen - Versteend hout - Interieur Design - Sculpturen Glaswerk

Pieterstraat Tel 26 043 MAASTRICHT 326 13 06 www.arteaux.nl 0 6 Sint Pieterstraat 26 Sint MAASTRICHT 326 13 06 Tel 043www.arteaux.nl

ARTEAUX_adv_2010-ZUID.indd 1 ARTEAUX_adv_2010-ZUID.indd 1 zuid-maart-v4.indd 66

25-11-2010 15:00:35 22-02-11 19:28

w

ZUiderlicht 67

MAART 2011

Andre Terlingen (links) en Martijn Kagenaar (rechts) en het team van Zuiderlicht

eerst richten, dan schieten bij Zuiderlicht Een kwart eeuw bezig, 21 mensen in dienst en weinig aan promotie hoeven doen. In die luxe verkeert het ontwerpbureau Zuiderlicht, naast het Kruisherenhotel in het centrum van Maastricht.

DOOR peter eberson

FOTO frits widdershoven

In het jubileumjaar verhuisde Zuiderlicht van de Geusselt naar de Kommel. Oprichter en creatief directeur André Terlingen noemt zijn bureau eigenzinnig. Directeur strategie Martijn Kagenaar verklaart het succes als volgt: “We nemen graag veel tijd voor een klant en gaan op onze eigen manier te werk. Succes hangt ook samen met kwaliteit, creativiteit en een klanthouding die op lange termijn is gericht.”

Die klanten zijn vaak grote bedrijven of organisaties. Zuiderlicht werkt onder meer voor Mosa, Vesteda, WML, Hogeschool Zuyd, Theater aan ‘t Vrijthof en de gemeente Heerlen. Met een opdracht voor laatstgenoemde kwam Zuiderlicht recent nog in het nieuws. Het bureau ontwikkelde een nieuwe huisstijl voor de gemeente die nogal de tongen losmaakte in politiek Heerlen. In totaal gaf de gemeente

15:00:35

zuid-maart-v4.indd 67

ruim twee ton uit voor een nieuwe website en huisstijl, waarvan 20.000 euro voor de complete nieuwe set communicatiemiddelen die door Zuiderlicht is gemaakt. De huisstijl ontwikkelde Zuiderlicht en het bureau koos voor grote, kleurige letters die het woord Heerlen vormen. De naam Heerlen spat nu van het briefpapier.

Critici kunnen zich niet voorstellen dat een dergelijk ontwerp veel geld moet kosten. André Terlingen legt uit: “In Heerlen gebeurt wat. Daar is sprake van een nieuwe, culturele lente. Heerlen ontdoet zich van een grauw mijnverleden. Dat komt tot uitdrukking in de nieuwe huisstijl. Grote letters, want trots moet je laten horen. Je moet het uitschreeuwen dat je uit Heerlen komt. En frisse, lente-achtige kleuren, die symboliseren dat nieuwe Heerlen.

PRIJZEN 2010 · Red Dot award ‘Communication design’ voor brand identity van Oktoplus (i.o.v.

MIK) · Gedeelde 1e prijs voor Best verzorgde Jaarverslagen van Nederland voor Woonpunt 2009 · Red Dot award ‘Communication design’ voor corporate identity van Theater aan het Vrijthof · Red Dot award ‘Communication design’ voor het logo van Open Universiteit 2008 · Aanmoedigingsprijs Grand Prix Nederlandse bladen voor Stadskrant Heerlen · Beste website Archiefdienst van Nederland voor Regionaal Historisch Centrum Limburg 2007 · 2e prijs Beste Nederlandse Huisstijlen voor eigen huisstijl: Zuiderlicht 2005 · Nominatie Grand Prix Nederlandse bladen voor Vormgeving magazine HandHaving Min. van VROM 2003 · Nominatie bij De Nederlandse Design prijzen voor de huisstijl van Change BBDO Brussel

22-02-11 19:28

68 ZUiderlicht Martijn Kagenaar begrijpt dat mensen kritisch zijn. “Hoe eenvoudiger een ontwerp lijkt, hoe moeilijk het is om te ontwerpen. Een goed logo is van essentieel belang. Moet minimaal 25 jaar mee kunnen gaan. Kijk naar KLM, drie letters.

Eenvoudiger kan het niet en toch enorm krachtig.”

Lange tijd mee gaan. Langdurige relaties.

Dat is waar Zuiderlicht voor gaat.

Er zijn klanten bij die al 25 jaar trouw aan het bureau zijn. Kagenaar: “We zijn een eigenzinnig bureau. Zeker geen trendsetter, maar wel hoge kwaliteit.” En dat vertaalt zich weer in een hele reeks vakprijzen die het bureau ontving. Zo werd dit jaar nog het jaarverslag van Woonpunt beloond en de corporate identity van het Theater aan het Vrijthof en het logo van de Open Universiteit met Red Dot Design Awards.

Andre Terlingen: “Prijzen winnen is belangrijk in ons vak. Het geeft erkenning.

En het is een bevestiging van kwaliteit.

Het is ook een beloning voor de klant.

MAART 2011

Het woord eigenzinnig komt een paar keer naar voren. Een ontwerpbureau voor visuele communicatie. Dat wil Zuiderlicht zijn. En noem ze geen reclamejongens, want dat is vloeken in de kerk. “We zijn geen reclamebureau. Wat niet wil zeggen dat we geen reclamewerk doen, maar dat is wat anders,” zegt Kagenaar. Door de prijzen die het bureau in de wacht sleept, krijgt Zuiderlicht ook het vertrouwen van klanten. Terlingen: “We gaan een klant geen drie voorstellen doen waaruit hij mag kiezen. Dan krijg je een discussie over smaak en ben je bezig het ontwerp drie keer te veranderen. Vergelijk het met een advocaat. Die schrijft ook niet drie verschillende pleidooien voor zijn client.

Wij maken een voorstel waar we volledig achter staan en de klant moet vertrouwen hebben, dat we het beste voorstel aan hem of haar laten zien. Bij ons is het eerst heel goed richten en dan pas schieten. Dan schiet je altijd raak.”

Een kwart eeuw bestaat het bureau. Terlingen en Kagenaar zien wel de grote

“Hoe eenvoudiger een ontwerp lijkt, hoe moeilijk het is om te ontwerpen”

veranderingen vooral de laatste jaren.

Terlingen: “Nieuwe media veranderen de manier van werken. Alles is op elk moment beschikbaar via je telefoon. Het echte reclamevak verdwijnt. Bedrijven willen een verhaal vertellen. Een echt verhaal en dat doen ze steeds vaker door filmpjes te maken en die op internet te zetten. De tijd van ‘wij van wc-eend adviseren wc-eend is voorbij.”

overgewicht en darmkanker: wat is de link?

In de westerse wereld staat kanker van de dikke en endeldarm (dikke darmkanker) bij zowel mannen als vrouwen op de tweede plaats van de meest voorkomende tumoren. In Nederland worden er jaarlijks circa 12 000 patiënten met dikke darmkanker gediagnosticeerd met een incidentiepiek tussen 60 en 80 jaar. Dit betekent dat in Nederland bijna één op de 20 mensen ooit de diagnose dikke darmkanker te horen krijgt.

Het ontstaan van dikke darmkanker wordt door verschillende factoren beïnvloed.

Ongeveer 5% van alle dikke darmkankerpatiënten leidt aan een erfelijke vorm van dikke darmkanker. Bij circa 15-30% van de patiënten komt dikke darmkanker in de familie voor zonder dat een duidelijke genetische oorzaak is gevonden. Het resterende deel van de patiënten leidt aan niet-erfelijke dikke darmkanker, waarvan de oorzaak nog niet volledig is opgehelderd. Bij deze laatste vorm van dikke darmkanker spelen omgevingsfactoren waarschijnlijk een grote rol.

Naast veroudering, roken en chronische

zuid-maart-v4.indd 68

ontstekingen van de dikke darm verhoogt ook een gebrek aan lichaamsbeweging en overgewicht (al dan niet samen) waarschijnlijk de kans op dikke darmkanker.

Net als in veel andere westerse landen neemt het aantal te zware mensen in Nederland toe. Deze situatie brengt bepaalde risico’s met zich mee, waarvan bijvoorbeeld hogere risico’s op harten vaatziekten en suikerziekte al langer bekend zijn. De laatste jaren wordt duidelijker dat overgewicht ook de kans op dikke darmkanker lijkt te verhogen, met name bij mannen. Aan de andere

kant is het ook aannemelijk geworden dat lichamelijk actief zijn juist de kans op het krijgen van darmkanker verlaagt.

Overgewicht weerspiegelt een langdurig overschot aan energie-inneming via de voeding ten opzichte van energieverbruik via lichamelijke activiteit. Zoals overgewicht positief is geassocieerd met dikke darmkanker, lijkt lichamelijke activiteit (ook onafhankelijk van overgewicht) juist een beschermend effect te hebben. De relatie tussen lichamelijke activiteit en dikke darmkanker is vrij uitgebreid bestudeerd en recent samengevat door de Signaleringscommissie van de Nederlandse

22-02-11 19:28

medisch 69

MAART 2011

Kankerbestrijding. Zowel bij mannen als bij vrouwen kan lichaamsbeweging het risico op dikke darmkanker mogelijk verlagen. Deze conclusies zijn voornamelijk gebaseerd op buitenlands onderzoek en nog onvoldoende gekwantificeerd. Uit een aantal onderzoeken blijkt dat lichaamslengte ook een risicofactor voor darmkanker lijkt te zijn. Lengte kan beschouwd worden als de resultante van genetische invloeden en omgevingsinvloeden, zoals een goede voedingstoestand (en relatieve afwezigheid van infectieziekten) gedurende de groei.

Twee afdelingen van de Universiteit Maastricht, de afdelingen Epidemiologie en Pathologie, werken samen om te onderzoeken of de relatie tussen factoren die de energiebalans beïnvloeden en dikke darmkanker afhangt van de erfelijke aanleg van individuen ten aanzien van insuline gerelateerde genen. Dit systeem omvat groeifactoren, hun bindingseiwitten, receptoren en substraten die allen erfelijke variaties kennen. Dit wil zeggen dat mensen onderling verschillen, door erfelijke aanleg, in de wijze waarop dit systeem functioneert. Het IGF systeem is betrokken bij de normale groei van het lichaam, maar bij ontregeling, bijvoorbeeld door een verstoorde energiebalans en/of door erfelijke aanleg, kan abnormale groei vóórkomen die uiteindelijk kan uitmonden in kanker.

Het onderzoek wordt uitgevoerd in de Nederlandse Cohort Studie naar Voeding en Kanker. In 1986, bij de start van de NLCS, hebben ruim 120.000 mensen tussen de 55 en 69 jaar een uitgebreide vragenlijst ingevuld over hun voedingsgewoonten en andere mogelijke risicofactoren voor kanker. De factoren die worden onderzocht zijn: overgewicht, vetverdeling, lichamelijke activiteit, en groeiomstandigheden in de vroege jeugd.

Deze laatste factor wordt gemeten aan de hand van de lichaamslengte, het gewicht op 20 jarige leeftijd, de toename in gewicht vanaf 20 jarige leeftijd, en een mogelijk voedseltekort in de jeugd. Deze laatste is gemeten aan de hand van informatie over eventuele werkloosheid van de vader gedurende de crisisjaren (1932-1940), en informatie over de woonplaats ten tijde van de oorlogsjaren (1940-1944) en de Hongerwinter (1944-1945). Na ruim 16 jaar, is bij 3360 cohort leden darmkanker geconstateerd. Uit afgeknipte teennagels, die in 1986 door 75% van de deelne-

zuid-maart-v4.indd 69

Prof. Piet van den Brandt, Dr. Manon van Engeland en Dr. Matty Weijenberg

mers zijn opgestuurd, zal DNA worden geïsoleerd en zal de erfelijke aanleg met betrekking tot insuline gerelateerde genen worden bepaald. In tumorweefsel van 734 darmkankerpatiënten die in de eerste zeven jaar zijn gevonden zal aan de hand van DNA analyses worden bepaald welk subtype van kanker ze hebben Verder zal in dit weefsel worden onderzocht of insuline gerelateerde genen uitgeschakeld zijn door methylering, een omkeerbare verandering aan het genetisch materiaal dat belangrijk is voor de expressie van genen en daarmee voor celgroei. In dit unieke bestand met moleculaire gegevens kunnen voor het eerst lichaamsgewicht en lichamelijke activiteit, belangrijke determinanten van de energie balans, gerelateerd worden aan het risico op dikke

darmkanker met specifieke moleculaire karakteristieken.

De kennis uit dit onderzoek over de complexe relatie tussen factoren die de energiebalans beïnvloeden en darmkanker zal een wetenschappelijke basis verschaffen voor het opstellen van specifiekere preventiestrategieën voor darmkanker in bijzondere subgroepen van de populatie om zo de kans op dikke darmkanker te verminderen.

Dr. Matty Weijenberg, Dr. Manon van Engeland en Prof. Piet van den Brandt Maastrichts Universitair Medisch Centrum www.kankerikhelp.nl

22-02-11 19:28

Maastricht, Severenstraat 202

Kantoorobject Kasteel Severen Op uitstekende locatie aan de rand van Maastricht in groenrijke omgeving gelegen zeer karakteristiek kasteel / kantoorobject. Uitstekende bereikbaarheid. Goede verbindingen met de uitvalswegen en de autosnelweg A79.

Ruime gratis parkeergelegenheid tussen de openbare weg en het kantoorobject.

Compleet opleveringsniveau inclusief vele authentieke elementen als plafond ornamenten, wanddecoraties etcetera. Kelder archiefruimten met aanhorigheden. Voor vele doeleinden geschikt. Kantoorruimten op de begane grond, totaal circa 300 m² VVO. Nadere informatie en bezichtiging uitsluitend op aanvraag.

Jonkheer Ruysstraat 95 • 6221 VS Maastricht Tel: 043 - 361 62 63 • info@bonnema.nl • www.bonnema.nl

zuid-maart-v4.indd 70

22-02-11 19:28

colUmn 71

MAART 2011

column

Hollands Next Top Model

I

k ben tante geworden. Van Liza. En Liza is het liefste, mooiste meisje dat ik ooit heb mogen aanschouwen. En als moeder van 3 knullen kan ik dat rustig toegeven zonder mijn eigen nageslacht te kort te doen. Liza bestaat uit amper 2 kilo, maar die zijn wel prima verdeeld. Over smalle vingers met piepkleine nageltjes, een lieflijk gezichtje en uitzonderlijk lange benen. Ondergewicht en benen tot in d’r nek, Hollands Next Top Model in the making. Ik heb zelf geen aandeel in haar ontstaansproces gehad, maar dat weerhoudt mij er niet van zeer trots te zijn.

Ondanks 42 jaar leeftijdsverschil hebben we iets gemeen, Liza en ik. We beginnen allebei aan een nieuw leven. Toen de haartjes op haar hoofdje gingen groeien, begonnen die van mij er ook weer voorzichtig aan. En de onbevangen kijk waarmee ze alles voor het eerst in zich opneemt, ik doe mijn uiterste best om ook zo in het leven te staan. Zonder oordeel, leven in het moment, niks plannen. Ik moet eerlijk toegeven dat mijn levenservaring me daarbij flink dwarszit. Want ik laat me nog te veel leiden door wat er in het verleden misging. En Liza is een onbeschreven blad. Heeft nog geen dromen die glorieus uitkomen of juist wreed worden verstoord. Ik zou haar –net als mijn eigen zonen – het liefste afschermen van deze soms grimmige wereld en ervoor zorgen dat verdriet en teleurstelling haar deur voorbij gaan.

Ik hoop dat ze zal leren niet altijd te leven vanuit haar ratio maar dat ze beslissingen vanuit haar gevoel mag nemen. Dat uit je hoofd leven soms betekent dat je geen kansen meer creëert. Ik hoop dat ze haar passie vindt en deze ook durft te volgen. Ik hoop dat ze zichzelf altijd zal accepteren zoals ze is en nooit zal vinden dat ze ontoereikend is. Het moet niet altijd mooier, slanker, intelligenter, liever. Dat ze al jong zal weten dat haar uiterlijke verschijning niet het allerbelangrijkste is. Dat ze zich niet zal willen vergelijken met vederlichte topmodellen of halfnaakte MTV-danseresjes die de uiterlijke lat voor jonge meisjes zo hoog hebben gelegd dat nog maar weinigen tevreden en vol zelfvertrouwen in de spiegel kunnen kijken. Ik zou haar zo graag deelgenoot maken van mijn ervaringen zodat de meest ellendige haar bespaard kunnen blijven. Er is zoveel te vertellen.

Lieve Liza, heb geen angst om te falen of om succes te hebben. Wees niet bang om niet serieus genomen te worden of om als meisje te pienter over te komen.

Wees niet bang voor veranderingen maar wees ook niet bevreesd dat het nooit meer anders zal worden. Wees niet hooghartig, maar waak er ook voor dat je je eigen kwaliteiten niet onderschat. Ik herinner me dat ik op kleuterschoolleeftijd al Jip en Janneke las. Een jaar later alle boeken van Pinkeltje en zelf schreef ik ook het ene ‘boek’ na het andere. In van die kleine schriftjes met lichtblauwe lijntjes en een roodborstje op de kaft. En taal is altijd mijn passie gebleven. Maar als iemand me vroeg of ik creatief was, dan schudde ik teleurgesteld

zuid-maart-v4.indd 71

mariëlle hartmann bestrijd in Zuid haar strijd tegen kanker

het hoofd. Want levensecht schilderen, acteren in een toneelstuk, een muziekstuk tot leven brengen, dat was creatief. Niet mijn gepriegel in een schriftje. Maar in creativiteit zit geen rangorde, weet ik nu. Dat je er zelf gelukkig van wordt, is het enige dat telt.

Ik hoop dat je zult leren dat je je eigen besluiten mag nemen. Als meisje loop je helaas een groot risico dat jouw levensloop wordt bepaald aan de hand van verwachtingen.

Men verwacht dat je altijd aardig en zorgzaam bent, dat je een adequate opleiding geniet, waarna een flitsende carrière volgt. Dat je tussen de bedrijven door ook nog een buitengewone moeder wordt en een formidabele steun en toeverlaat voor je echtgenoot bent. Maar lieve Liza, leef het leven dat jou gelukkig maakt. Doe niets enkel omdat de buitenwereld dat van je verwacht.

En uiteraard zullen er ook tegenslagen en zorgen op jouw levenspad komen. Dan wens ik je toe dat je altijd de innerlijke kracht zult vinden om deze het hoofd te bieden zodat je ze los kunt laten en ze niet je leven gaan beheersen.

Meisje, ik hoop dat je vol verwachting in het leven zult staan en er uit jouw ogen altijd levenslust zal stralen. En dat het universum er niet voor kiest om je door middel van een enge ziekte belangrijke levenslessen te leren. Dat je sowieso je leven leeft alsof iedere dag de laatste is. Maar bovenal hoop ik dat je gelukkig wordt Liza. En dat ik als fiere tante daar een klein beetje aan mag bijdragen.

“Ik ben tante geworden.

Van Liza. En Liza is het liefste, mooiste meisje dat ik ooit heb mogen aanschouwen.”

22-02-11 19:28

Heerlen, Zandweg 125

Internetnummer 35683

Dit vrijstaand landhuis is gesitueerd in Heerlen-Zuid en rustig gelegen aan de Zandweg. Het bloeiende stadscentrum van Heerlen bevindt zich op een steenworp afstand, het “Imstenraderbos” is op loopafstand gelegen en de aansluiting op de verbindingswegen richting Maastricht en Aken is uitstekend.

Het ruime, luxe uitgevoerde landhuis ligt op een perceel van 900 m² en heeft een volume van 850 m³. De woning is omgeven door een onder architectuur aangelegde tuin die aan de achterzijde 26 meter breed en geheel omsloten is. In het souterrain bevindt zich onder meer een multifunctionele ruimte. De oppervlakte van de woonkamer en keuken, beide met veel lichtinval, bedraagt samen 66 m². Vier slaapkamers, een goed geoutilleerde badkamer en een separate toiletruimte alsook een bergzolder completeren het geheel.

Prijs € 575.000,- k.k.

Kruisstraat 56 • 6411 BW Heerlen Tel: 045 - 571 22 55 • info@bonnema.nl • www.bonnema.nl

zuid-maart-v4.indd 72

22-02-11 19:28

boekrecensie 73

MAART 2011

w. paul young/de Uitnodiging DOOR mariËlle hartmann

Ik kreeg dit boek cadeau in de moeilijkste tijd van mijn leven en het heeft mijn wereld en zienswijzen op zijn kop gezet.

Lezen is mijn alles en toch lag deze roman heel lang op het nachtkastje op mijn belangstelling te wachten. Dat had er alles mee te maken dat God, of beter gezegd, De Heilige Drie Eenheid, een hoofdrol inneemt en ik me niet kon voorstellen dat een dergelijk pretentieus werkje lang mijn aandacht vast kon houden. Een uitermate verkeerde inschatting.

“De Uitnodiging” door William Paul Young is de Nederlandse editie van “The Shack”.

Deze debuutroman verhaalt over Mackenzie “Mack” Allen Phillips wiens jongste dochter Missy tijdens een vakantie wordt ontvoerd. In een verlaten hut in de wildernis van Oregon worden er aanwijzingen gevonden die erop duiden dat ze op brute wijze om het leven is gebracht.

Vier jaar later ontvangt de nog altijd zeer bedroefde Mack een opvallend briefje, naar het schijnt van God, met de uitnodiging om opnieuw naar de hut te komen.

Hij brengt daar het weekend door in het gezelschap van God in de vorm van een

Afro-Amerikaanse vrouw die zichzelf ‘Papa’ noemt, Jezus, een klusjesman uit het Midden-Oosten, en Saruya, een Aziatische vrouw en de verpersoonlijking van de Heilige Geest. Mack komt als gebroken man naar ‘The Shack” maar verlaat deze gerustgesteld en vredig.

Dit boek is niet voor iedereen. Het zal niet alom gewaardeerd worden dat de Almachtige is ‘vereenvoudigd’ tot een zwarte vrouw die de hut schoonmaakt en het kostje kookt. Je hebt wel wat fantasie en voorstellingsvermogen nodig om dit boek op waarde te kunnen schatten. Maar gelovig zijn is geen vereiste. Iedereen die het pad zoekt dat leid van chaos, verdriet en onrust naar vergeving en hersteld vertrouwen zal dit boek waarderen. Waar het samengevat op neerkomt, is dat de hoofdpersoon worstelt –net als zovelen van ons – met het theologische vraagstuk: waar is God in een wereld die zoveel pijn en verdriet herbergt? En wereldwijd zijn al miljoenen diep geraakt en geheeld door de verbijsterende antwoorden.

In de VS staat deze indringende roman al ruim 120 weken op de bestsellerlijst van

de New York Times.

Er werden alleen al in Amerika ruim zeven miljoen exemplaren verkocht. En dat voor een boek van een auteur die tot voor kort, met uitzondering van een enkel gedicht en wat korte verhalen, geen enkele aspiratie voelde om te schrijven. In het dagelijks leven werkte de in Canada geboren William Paul Young als office manager en conciërge. Maar aangemoedigd door zijn vrouw om zijn ongebruikelijke denkwijze op papier te zetten, schreef hij dit boek in de hoop hiermee zijn kroost een blijvende herinnering aan zijn levensvisie achter te laten. Gelukkig maar, want anders zouden we verstoken zijn gebleven van de troost en inzichten die dit geïnspireerde werk biedt. “De Uitnodiging” is geschreven met de enkele intentie als kerstgeschenk voor Willem Paul Young’s zes kinderen te dienen, maar is mijns inziens het onconventionele cadeau waarmee u zichzelf of anderen ten allen tijde mag verblijden.

Uitdaging voor een gezonde leefstijl

Terwijl u uitrust kijken wij naar uw hart www.demaastrichtstudie.nl

9>I EGD?:8I >H B:9: BD<:A>?@ <:B66@I 9DDG ::C 7>?9G6<: J>I =:I :JGDE::H ;DC9H KDDG G:<>DC6A: DCIL>@@:A>C< >C =:I @69:G K6C DE"OJ>9

zuid-maart-v4.indd 73

22-02-11 19:28

74 boekrecensie

MAART 2011

trustekus, ton smeets DOOR mariËlle hartmann

´Never judge a book by it’s cover’, zo luidt de populaire uitdrukking. In het geval van “Trustekus” kun je dat maar beter wel doen. Op de kaft staat namelijk een gepassioneerd ogende afbeelding van een verliefd stel. Daar vlak onder weliswaar vermeld “thriller’, maar “Trustekus” met als hoofdthema’s ontrouw, leugens, jaloezie en (soms rooie oortjes) sex leest zeker de eerste 150 pagina’s meer als een chicklit.

Het verhaal draait om twee vriendenparen, de snobistische, egocentrische Esther (“Bij mij en Bram is het krijgen van kinderen nooit een issue geweest, gelukkig maar.

Aan mijn lijf geen polonaise.”) getrouwd met de ongecompliceerde en toegeeflijke Bram (“Een voorstel uit de mond van Esther komt meestal neer op een besluit.

Pro forma wordt mij nog gevraagd of ik het er mee eens ben; ik stem toe.”) en de spirituele, psychologie-studerende Eef (“We gaan nu al zolang met elkaar om en toch denk ik dat ik je nog maar zo weinig ken, behalve dat ik weet dat je een lieve en superaardige man bent, een creatieve kei op je vakgebied, authentiek en zeer toegankelijk voor alles en iedereen.”) die een leven tracht op te bouwen met de materialistische, type patsertje, Laurent (“Scheiden van Eef zal mij in een moeilijk financieel pakket brengen. Ik zal miljoenen moeten afdragen. Ik denk na over een optie om van haar af te komen zonder dat het iets kost.”). Beide paren zijn hun al jaren doelloos voortkabbelend huwelijk moe en verwachten daar door middel van –overigens zonder er weet van te hebben dat de eigen partner ook een misstap begaat - partnerruil van los te kunnen komen.

Esther verlaat haar man Bram, maar Laurent kan de keuze om zijn vrouw Eef te verlaten niet zo gemakkelijk maken.

Ondanks zijn grote liefde voor Esther is hij zakelijk te verweven met zijn schoonvader Constant Cooman. Scheiden van zijn vrouw zou tevens het faillissement van zijn onderneming betekenen. Een andere uitweg dient dus bedacht en uitgevoerd te worden, en dat met enige spoed gezien de plotselinge zwangerschap van Eef welke de situatie verder compliceert. Hij krijgt hierbij hulp van studievriend, soulmate en persoonlijk adviseur, Jan Verboeket die

zuid-maart-v4.indd 74

zijn eigen motieven heeft om de familie Cooman dwars te liggen.

Veel tijd wordt genomen om de veranderende relaties tussen de hoofdpersonen uit te diepen waardoor het thrillerelement pas laat in het verhaal toegevoegd wordt.

Ik verwachtte al iets eerder de opbouwende spanning, vaart en actie, die zo kenmerkend zijn voor een misdaadverhaal.

De auteur heeft er gelukkig voor gekozen om de lotgevallen vanuit verschillende perspectieven te vertellen en dat originele gegeven draagt zeker bij aan de leesbaarheid en aan de sterkte van het plot.

Het boek is in een openhartige, vlotte schrijfstijl geschreven die sporadisch de ware liefde en inspiratie van de auteur verraad.

“Nog voor zijn dertigste verjaardag heeft Constance veertig medewerkers op de loonlijst staan, vijf jaar later is dat aantal gegroeid tot 250, verdeeld over zes vesti-

gingen. Door de fasegewijze toetreding van maatschapsleden verzilvert hij geleidelijk zijn eigen aandeel in het bedrijf.

Op zijn 37e heeft hij nog slechts een belang van zes procent in zijn bedrijf, en op de bank een deposito van vijf miljoen gulden’.

“Trustekus” is namelijk van de hand van de debuterende, 50-jarige Ton Smeets, die na zijn studie bedrijfseconomie aan de Katholieke Hogeschool Tilburg in dienst trad bij een grote bank waar hij vorig jaar zijn 25-jarig jubileum heeft gevierd.

Momenteel vervult hij de functie van Directeur Business Banking van een in ons fraaie Zuiden gelegen rayon.

Al met al een prima begin van een schrijverscarrière.

22-02-11 19:28

Eric van Royen (redactie) Maastricht kennisstad. 850 jaar onderwijs en wetenschap

geschiedenis van de stad als centrum van kennis aan de hand van twaalf portretten van Maastrichtenaren uit de wereld van de letterkunde en de geschiedenis (Veldeke,

w w w. vanti lt .n l

Herbenus, Endepols en Timmers), de ge-

ad.vantilt.maastricht.indd 1 zuid-maart-v4.indd 75

neeskunde (Pelerin), de rechtswetenschappen (Stas), de paleontologie en geologie (De Bosquet) en de exacte wetenschappen (Van Dopff, Minckelers, Hoffmans en Salmang). isbn 978 94 6004 71 9 rijk geĂŻllustreerd in kleur â&#x201A;Ź 24,95

ge schiedenis bij Vantilt

Maastricht kennisstad belicht de rijke voor-

21-2-11 10:29 22-02-11 19:28

76 boekrecensie

MAART 2011

een liefdesgeschiedenis in sneltreinvaart ‘Harthonger’ vertelt, zoals de ondertitel al vermeldt, het leven en de dood van een liefde. Deze titel heeft twee betekenissen. Het boek beschrijft letterlijk het leven en de dood van de jeugdliefde van de hoofdpersoon van het boek. Daarnaast kan de zin ook figuurlijk worden opgevat als het verloop van een relatie en de uiteindelijke breuk, die kan worden gezien als de dood van de relatie.

DOOR linda milder

‘Stella van de Sterre loopt door haar huis en kijkt om zich heen. In haar woonkamer slingert overal rommel: speelgoed, tekenpapier, stiften, potloden, brieven en felicitatiekaarten, voorwerpen die achterloos zijn achtergelaten door drukke ouders en speelse jonge kinderen. Stella heeft al weken geen tijd gehad om op te ruimen.’

Stella is pas bevallen van haar 3e kind en haar leven bestaat op dat moment uit zorgen voor haar kinderen. Ze is getrouwd met Tars en ze is over het algemeen dolgelukkig met haar gezin. Na weken geen tijd te hebben gehad om de post te openen is Stella nu bezig met het ordenen van haar kraampost. Haar blik valt op een rouwbrief van een oudere collega van haar man.

Ze leest de namen van de nabestaanden onderaan de brief en schrikt als ze de naam ‘Heleen Kooimans’ ertussen ziet staan. Heleen was vroeger Stella’s beste vriendin, maar een onprettig voorgeval zorgde ervoor dat de vriendschap ophield te bestaan.

Stella besluit om een bezoek te brengen aan Laura, de weduwe van de overleden collega van Tars. Ze wil graag praten over Heleen, maar het gesprek pakt toch anders uit. Laura wil het namelijk graag hebben over Sel, Stella’s grote jeugdliefde. Stella komt er op deze manier achter dat Sel 2 jaar geleden is overleden. Laura is ervan overtuigd dat Stella hier vanaf weet, maar Stella weet van niets. Niemand heeft eraan gedacht om Stella te bellen toen Sel overleed. Stella kan het niet geloven en haar emoties slaan op hol. Laura weet niet waaraan Sel is overleden en ze laat Stella vol vragen achter. Stella besluit dat ze het hier niet bij wil laten en gaat daarom op zoek naar antwoorden rondom de dood van Sel. In de weken die volgen na dit bezoek krijgt Stella het maar niet uit haar hoofd.

Alle momenten uit haar verkering met Sel schieten voorbij in haar gedachten. Als lezer ontdek je hoe de liefde tussen Sel

zuid-maart-v4.indd 76

en Stella is ontstaan. Naarmate de relatie vordert worden Sel en Stella ouder en ze veranderen beiden. Hun liefde voor elkaar overleeft ruzies en teleurstellingen, maar uiteindelijk komt er toch een einde aan hun relatie. Ook de relatie tussen Stella en haar ouders speelt een grote rol in het verhaal. De ouders van Stella zijn nogal losgeslagen en ze schenken hun dochter te weinig aandacht. Daardoor hebben Stella en haar ouders niet echt een band met elkaar en ze hebben erg veel ruzie met elkaar.

De verhaallijn uit het heden en het verleden worden met elkaar afgewisseld en zo werkt het boek langzaam toe naar het einde van de liefdesgeschiedenis en de dood van Sel. Het doel hiervan is het opbouwen van spanning. Naar mijn mening lukt dat niet helemaal, omdat het verhaal daar te alledaags voor is. Anne Keijzer probeert een thriller te maken van een, in mijn ogen, vrij normale jeugdliefde.

Sel en Stella mogen dan de nodige fouten maken in hun relatie, maar ook dit is niet buitengewoon. Het begin van het boek is leuk opgezet met de rouwbrief die aanleiding geeft voor een speurtocht. Als lezer verwacht je mysterieuze gebeurtenissen uit het verleden die plotseling opduikelen, maar het mysterie en de spanning blijven uit. Het overlijden van Sel blijkt uiteindelijk ook niet spectaculair te zijn, hoe erg het dan ook mag zijn voor Stella.

Het gebrek aan spanning probeert Anne Keijzer te verbloemen door overdreven taalgebruik en veel dramatiek. Stella is gebroken nadat haar relatie met Sel voorbij is en dat wordt dan ook uitgebreid beschreven. Elk gevoel wordt beschreven en uitgelegd en daardoor geeft het boek te weinig ruimte om je eigen fantasie te gebruiken.

Na het horen over het overlijden van Sel vervalt Stella weer in dramatische gedachten en huilbuien, terwijl ze in mijn ogen ondertussen wel over Sel heen zou moeten zijn. Ze is immers gelukkig getrouwd met

haar ware liefde en ze heeft drie leuke kinderen. Stella’s reacties op gebeurtenissen zijn te overdreven en irreëel, waardoor het bijna onmogelijk wordt om je in te leven in haar leven. Stella’s reacties zijn af en toe bijna kinderlijk en dat maakt haar ongeloofwaardig. Kortom, alle dramatiek die voorkomt in het boek lijkt op veel momenten misplaatst en je mist de nuchterheid van een volwassen vrouw.

‘Harthonger omvat een intense, bijna alles verschroeiende liefdesgeschiedenis vol intriges, verlangen en verraad’. Deze zin staat vermeld op de achterkant van het boek ‘Harthonger’. Net als het taalgebruik in het boek zelf is dit nogal overdreven en je verwacht hierdoor erg veel van het verhaal. Als je deze verwachtingen achterwege laat is het boek best aardig. Het boek is eenvoudig geschreven, waardoor je er vlot doorheen leest en de vrije, wilde jaren ’70 vormen een leuke achtergrond voor een verhaal. Anne Keijzer is er, mede door de hoge verwachtingen die ze schept door haar taalgebruik, in geslaagd om een boek te schrijven dat je uit wilt lezen. Je wilt weten wat er nu precies is gebeurd met Sel en Stella en je wilt weten waardoor Sel is overleden. De ontknopingen zijn echter vrij alledaags en daardoor blijf je een beetje teleurgesteld achter na het lezen van dit boek. ‘Harthonger’ is een prima boek voor een middagje vermaak op de bank zonder te veel na te hoeven denken. Als je op zoek bent naar spanning en meer diepgang zou ik dit boek echter laten liggen. anne keijzer studeerde aan de Universiteit van Maastricht en ontdekte daar haar liefde voor schrijven. Ze maakte van haar hobby haar beroep en werkt tegenwoordig als bibliothecaris, docent, redacteur en recensent. Met ‘Harthonger’ maakt ze haar debuut als schrijfster.

22-02-11 19:28

aUto 77

MAART 2011

ONDERWEG MET PHIL | ZUID | MAART | 7

bmw 535 i touring automaat Succes op én naast de Racebaan

ONDERWEG MET PHIL | ZUID | MAART | 7

Succes op én naast de Racebaan

Veel maken na loopbaan hun Na detopsporters GT en de sedan is hun het actieve nu de beurt aan decarrière te gelde. Slechts weinigen combineren hun sportieve ambities met geheel nieuwe Touring Phil op basis vanisdezo’n nieuwe BMW Hij hun zakelijke aspiraties.

Bastiaans uitzondering.

Veel topsporters maken na hun actieve loopbaan hun carrière moeiteloos zijngelijnde activiteiten op, met het circuit.te 5 verweeft Serie. Deze elegant combi isdie al naast vele jaren gelde.

Slechts weinigen combineren hun sportieve ambities met De intussen 37-jarige Bastiaans doet overigens geen concessies. een belangrijk succes nummer voor het merk uit hundezelfde zakelijkebezieling aspiraties.

Phil Bastiaans is zo’n over uitzondering.

Hij Met waarmee hij zijn wagen het circuit verweeft moeiteloos zijn activiteiten op, met die naast het circuit.

Beieren.

BMW-dealer De Maassche in Echt stelde stuurt, geeft hij ook richting aan zijn ondernemingen. Niet gek, De intussen 37-jarige Bastiaans doetop overigens concessies. want al zijn ondernemingen steunen dezelfdegeen pijler: een onhet topmodel, de 535i Touring High Executive Met dezelfde bezieling waarmee hij zijn wagen over het circuit noemelijke passie voor de autosport. beschikbaar een testrit. stuurt, geeftvoor hij ook richting aan zijn ondernemingen. Niet gek,

want al zijnFOTO ondernemingen steunen op dezelfde pijler: een onpeter woUters noemelijke vooris de autosport. e naam passie Phil Bastiaans onlosmaBastiaans Travel Club. Met onder anderen zijn

DOOR phil bastiaans

D D

kelijk verbonden met de autosport.

Het is niet overdreven te stellen dat het raison is: dat bee zijn naam Phil d’être Bastiaans is wat onlosmatekenis aan kelijk zijn leven geeft.

Een leven dat in verbonden met de autosport.

1995 overigens aan zijn ogen voorbij flitste, Het is niet overdreven te stellen dat toen hij éénhet vanzijn deraison zwaarste d’êtregeregistreerde is: dat wat becrashes vaderlandse tekenisinaandezijn leven geeft.autosport Een levenoverdat in leefde. werd alleen maar sterker van deze 1995 Phil overigens aan zijn ogen voorbij flitste, tegenslag, die hem een jaar geregistreerde aan de kant toen hij één van bijna de zwaarste hield.

Een in jaardena vaderlandse dato schreefautosport Bastiaans zijn crashes overeerste titelPhil bij werd op zijn palmares, de zege in leefde. alleen maar met sterker van deze detegenslag, Renault Clio Cup. Hierna behaalde de Limdie hem bijna een jaar aan de kant burger in maar liefstBastiaans vijf andere hield. de Eeneindzege jaar na dato schreef zijn kampioenschappen, het meest recent hetin eerste titel bij op zijn palmares, met deinzege HTC Dutch GT4 de koningsde Renault Clio Championship, Cup. Hierna behaalde de Limklasse vandedeeindzege Nederlandse autosport. is burger in maar liefst vijfHet andere niet verrassend dat Bastiaans’ kampioenschappen, het meestgedrevenheid recent in het opHTC de baan ook naast het circuit sucDutchhem GT4nuChampionship, de koningsces oplevert. klasse van de Nederlandse autosport. Het is

Phil Bastiaans is al meer dan 20jaar actief in de nationale en internationale autosport. De coureur uit Ulestraten heeft 5 nationale en 1 Europese titel op zijn naam staan.

Naast zijn autosport activiteiten runt u een event bedrijf datPhil zich toelegt isop en unieke auto autoBastiaans al exclusieve meer dan 20jaar actief in deennationale sport gerelateerde activiteiten Dituit seizoen zal en internationale autosport.en Dereizen. coureur Ulestraten Phil wederom actiefen zijn voor Porsche heeft 5 nationale 1 Europese titel in ophet zijnDutch naam GT4 staan.

Championship met aanactiviteiten zijn zijde Jan Lammers.

Naast zijn autosport runt u een event bedrijf dat zich toelegt op exclusieve en unieke auto en autosport gerelateerde activiteiten en reizen. Dit seizoen zal Phil wederom actief zijn voor Porsche in het Dutch GT4 met Autosport aan zijn zijde en Jan Phil Lammers.

NaChampionship Phil Bastiaans Bastiaans

vrouw Yvette houdt hij tegelijkertijd drie ballen hoog. Dat vraagt soms het nodige kunstenBastiaans – letterlijk – vliegwerk. was hij in 2010 Travel Club. MetZoonder anderen zijn tevrouw vindenYvette in onder andere Dubai, Le drie Mans, houdt hij tegelijkertijd balVallalunga, Pointsoms (VS) het en Oshersleben. len hoog.Summit Dat vraagt nodige kunstToch Bastiaans er in geen balhij te inlaten en –slaagt letterlijk – vliegwerk.

Zo was 2010 vallen.

Een kwestie goedDubai, plannen, een te vinden in ondervan andere Le Mans, goed team om je heen en (VS) je aandacht spreiVallalunga, Summit Point en Oshersleben. den, aldus de Bastiaans in Ulestraten Toch slaagt er inwoonachtige geen bal te gelaten boren Maastrichtenaar. vallen.

Een kwestie van goed plannen, een

Driving Experience kwam er de Phil Bastiaans Travel Club, een exclusieve netwerkclub voor mensen een passie voor auto’s autoNa Philmet Bastiaans Autosport PhilenBastiaans tische niveauregeling.

Deen testauto heeft sport.

DeExperience Phil Bastiaans Travel organiDriving kwam er deClub Phil Bastiaans regelbare schokdempers, waarbij je kunt seert jaarlijks hoogTravel Club, een handvol exclusievekwalitatief netwerkclub voor kiezen uit comfort, normaal, sport en sport staande exclusief voor leden. mensenactiviteiten, met een passie voor auto’s en Van autoplus. . Deverzorgde verhouding tussen sportiviteit een volledig reis naar de Club 24 Uur van sport.

De Phil Bastiaans Travel organien comfort is beter dan ooit in de 5-serie Leseert Mansjaarlijks tot eeneen bezoek aankwalitatief de Porsche-fahandvol hoogen het bochtige binnenwegen briek.

Metrijden twintigvan leden – amper eenleden. halfjaar staande activiteiten, exclusief voor Van is voor de liefh ebber van puur naeen oprichting is de clubreis snelnaar groeiende.

Niet volledig –verzorgde deautorijden 24 Uur van eende waar genot.

Travel Club branche-exgoed team om je heen en je aandacht sprei- gek, Le Mans tot een belooft bezoek leden aan de Porsche-faHoe zit het het gebruiksgemak en Naden, de autosporttak was Phil Bastiaans Driving enhet laatmet ze voor voetlicht aldus de in Ulestraten woonachtige ge- clusiviteit briek.

Met twintig leden – amper eentreden halfjaar de ruimte?

Net als bij het vorige model Experience de tweede tak die aan de onderop haar website. boren Maastrichtenaar. na oprichting – is de club snel groeiende. Niet is ook de achterruit de klep neming ‘PB’ ontsproot. Phil Bastiaans Driving gek, denu Travel Club belooftapart ledenvan branche-exExperience is eigenlijkwas de Phil professionalisering te openen.

En druk wel ophet afstand.

Handig belooft jaar te voetlicht worden voor Na de autosporttak Bastiaans Driving 2011 clusiviteit en een laat ze voor treden van iets wat hij veel langer mensen Niet alleen hij of twee alshaar er alleen maar moet een tas eenonderkofferExperience de al tweede tak diedeed: aan de onder- Bastiaans. op website. laten ruiken wat hijzelf dagelijks doet. draaiende houden, hij verdedigt tje naar binnen moet.

Het afdekzeil gaat neming ‘PB’aan ontsproot.

Phil Bastiaans Driving nemingen Begonnen als ishobby, is Phil Driving ook nogbelooft eensautomatisch zijn in het HTC Dutch GT4 Experience eigenlijk de Bastiaans professionalisering 2011 eentitel druk jaar te worden voor trouwens mee omhoog en Experience inmiddels uitgegroeid tot eenmensen pro- Championship. hoewel inhijtoenemende van iets wat hij al veel langer deed: Bastiaans.

NietWant alleen moet twee onderbij het sluiten weer terug.

De klep zelf onderneming die éénen meereen entrepreneur, blijft Bastiaans eerst niet verrassend dat Bastiaans’ gedrevenheid fessionele laten ruiken aan wat hijzelf dagelijks doet. mate nemingen draaiende houden, hij verdedigt is - optioneel – elektrisch te openen en te Bastiaans is een drukbezet man.

Racet hij zelf daagse evenementen op auto(sport)gebied en vooral coureur.

En dat zal hij, lang nadat op de baan hem nu ook naast het circuit suc- Begonnen als hobby, is Phil Bastiaans Driving ook nog Kijken eens zijnwe titel in het Dutch GT4 sluiten. naar de HTC bagageruimte niet, laat hij anderen delen in zijn passie organiseert. racen op een circuittotofeen rijden zijn helm de wilgen heeft gehangen, ces dan oplevert.

ExperienceVan inmiddels uitgegroeid pro- hij(nee, Championship.

Want hoewel in toenemende geenaan laadruim), dan zien we dat in die voor auto’s en autosport. Dat doet hij met opfessionele de weg en veiligheidstrainingen en nieren altijd blijven.blijft Bastiaans eerst onderneming die één-tot envollemeer- hart mate een entrepreneur, niet veel groter is dan die van de sedan. zijn Phil Bastiaans Driving Experience enhijPhil dig verzorgde reizen en toerritten.

Bastiaans is een man. Racet zelf verbruiksmeting. daagse evenementen op auto(sport)gebied en coureur.

En dat zaltot hij, 1.670 lang nadat Geheel in de lijn derdrukbezet traditie brengt BMW Bovendien zijn er landen De vooral inhoud bedraagt 590 liter. niet, dan laat hij anderen delen in zijn passie organiseert.

Van racen op een circuit of rijden hij zijn helm aan de wilgen heeft gehangen, in van de zesde generatie 5 serie een Touring waar je belasting betaalt op basis van het Uiteraard is de Touring wel breder inzetvoor auto’s en autosport. Dat doet hij met op de weg en veiligheidstrainingen tot volle- hart en nieren altijd blijven. aantal cc’s en ook dan is een kleine motor uit. De eerste, op basis van de E34, verbaar, doordat je bijvoorbeeld vier grote zijn Phil Bastiaans Driving Experience en Phil dig verzorgde reizen en toerritten.

scheen in 1991. De F11, zoals de huidige in de wandelgangen van de Beierse autobouwer heet, is de vierde generatie. De nieuweling is zes centimeter langer dan zijn voorganger en de wielbasis nam toe van 2,89 naar 2,97 meter. Op het motorenpalet staan hoofdzakelijk zespitters, maar met de lancering van de nieuwe 520d komt daar verandering in. En wie weet kunnen we in de toekomst nog een viercilinder benzinemotor aan de basis verwachten, bij voorkeur met een turbo. Goed voor het koppel en dankzij de beperkte cilinderinhoud een garantie voor mooie rapportcijfers tijdens de verplichte Europese

zuid-maart-v4.indd 77

gunstig.

Onder de motorkap van de testwagen ligt een 3 liter 6 cylinder met twin power turbo techniek. De motor combineert een twinscroll turbocompressor met valvetronic en directe benzine-inspuiting. Deze innovatieve combinatie zorgt niet alleen voor een duidelijk gunstiger brandstofverbruik, maar ook voor een vermogen van 225kw, een maximum Koppel van 400nm en een acceleratie van 0 naar 100km/h in 6.0 sec. Het onderstel van de Touring is gelijk aan dat van de sedan, met uitzondering van de achteras. Die is in dit geval luchtgeveerd en voorzien van automa-

reiskoffers naast elkaar kunt zetten. Of doorladen tot het dak. Onze test auto staat op 19inch lichtmetalen M wielen en zit helemaal “vol” met alle denkbare opties zoals: Park Assistant, PDC, achteruitrijcamera, BMW Night Vision met persoonsherkenning, Head-up display, Active cruisecontrole en Lane Departure warning en Lane Change warning. Om maar enkele opties te noemen.

Deze BMW 535i Touring maakt autorijden tot een heerlijk iets en zou voor mij een vriend voor het leven kunnen zijn! De nieuwe BMW 5 is nu te zien bij de BMWdealers in Limburg.

22-02-11 19:28

78 aUto

Ik kan het me nog goed herinneren. Toen ik vroeger naar de Tour de France keek, fan van ‘ons’ Team Raleigh, leverde Peugeot de auto’s voor de wielerronde. Het waren grote 504’s. Om een of andere reden staat dat beeld me nog helder bij. Ik vond het schitterende wagens in een schitterend spektakel.

DOOR maUrice Ubags

T

oen ik in 2004 mede-oprichter was van stadskrant De Ster in Maastricht, schreef ik mijn allereerste testverslag over de toen nieuwe Peugeot 407. Wat me direct opviel, ik ben bijna twee meter lang, was de wel erg krappe ruimte die overbleef voor de denkbeeldige passagier die achter mij zou moeten zitten. Voor zo’n grote wagen eigenlijk te krap.

En nu neem ik op de parkeerplaats van Peugeot Welling in Heerlen plaats in de nieuwe 508, met een fraai gestileerde leeuw op de kap en subtiel de naam Peugeot ook in letters op de grille. De 508 heeft de taak de 407 én de luxere en grotere 607 op te volgen. Voor Peugeot betekent dat dat de gigantische ontwikkelingsbudgetten voor twee auto’s nu volledig aangewend kunnen worden voor één model. Je hoeft natuurlijk geen management-goeroe te zijn om te begrijpen dat het aanbrengen van zoveel focus het eindproduct wel duidelijk ten goede moet komen.

De zin ‘Het beste van twee werelden’ had ik eerst in gedachte als kop voor dit verhaal.

Maar die kop is het niet geworden. Want de 508 is niet alleen maar een combinatie van de beste eigenschappen van twee Peugeots, de 508 is zowel op het gebied van design, ruimte, kwaliteit en prestaties een forse stap vooruit.

Peugeot heeft geleerd van de kritiek op de 407, die achterin te krap was. De 508 is gegroeid met precies 10,1 centimeter. Die ruimte komt voor het grootste deel ten goede aan de achterin zittende passagiers.

Peugeot claimt zelf dat mensen van 1.93 meter comfortabel achterin kunnen zitten.

Als je eens zoveel plaats in de hemel zou krijgen, zou mijn moeder zeggen, zou het goed zijn. Het is duidelijk dat op ruimtegebied de ‘oude’ 607 maatstaf is geweest.

zuid-maart-v4.indd 78

508 meesterwerk van peugeot De al eerder door Peugeot ingeslagen weg om continue de kwaliteit van de auto’s naar een nog hoger plan te tillen, is voortgezet in de 508. Het gaat dan om zaken als de gekozen materialen voor het interieur, de stijfheid van het koetswerk, de bouwkwaliteit. Of iets met zorg en met het oog op een lange levensduur is gemaakt, dat voel en zie je meteen. Van elk knopje op het dashboard voel je hoe het beweegt, schakelt, hoeveel weerstand het biedt. Je voelt het aan de zetel waar je op zit. Dat zit goed. De hoofdsteun ondersteunt ook het hoofd van lange mensen. Om kort te gaan: deze 508 klopt bij de eerste kennismaking.

Wordt die ‘first impression’ bevestigd als

je gaat rijden met de 508? Absoluut. Het is een stevige auto, die oneffenheden in de weg keurig wegwerkt. Je blijft strak sturen. De bezinemotor in de door mij gereden versie, een 1.6 turbo, is goed bij de les. In mijn rit van Peugeot Welling, naar de autosnelweg, door het Heuvelland en weer terug naar de dealer heb ik geen moment de behoefte gevoeld aan een nog sterkere motor. Het geluid van buiten dat doordringt in de auto is minimaal. Met de radio aan kun je nog prima een gesprek voeren in de auto.

Peugeot biedt de 508 vrijwel gelijktijdig aan als sedan en als SW, stationwagon. Vijf dieselmotoren worden aangeboden en twee benzinemotoren. Zeer interessant voor

22-02-11 19:28

leaserijders is de 1,6-liter e-HDI motor. Die is voorzien van een 2-tronic transmissie, is voorzien van een start/stop-system en haalt een gemiddeld verbruik van 4,4 liter per honderd kilometer. Hij stoot 115 gr/ km CO-2 uit en dat betekent dat hij goed is voor een bijtellingstarief van 20% over een prijs vanaf afgerond 29 mille. De topper van de reeks is de 2,2-liter HDI met 204 pk.

Topsnelheid? 234 kilometer per uur. Het gecombineerde verbruik blijft niettemin op een zeer bescheiden 5,7 liter per honderd kilometer. De 508 heeft een vanafprijs van 25.850 euro. Van de eerste 1250 bestelde 508’s in Nederland is overigens zestig procent een SW.

zuid-maart-v4.indd 79

De ‘harde’ cijfers van Peugeot over ruimte, prestaties en kwaliteit zijn prima. Net zo belangrijk bij een auto is hoever de emotie-meter uitslaat.

Hoeveel waarde hecht je bijvoorbeeld aan de head-up display die naar boven draait als je de auto start? In de praktijk blijkt dat in elk geval al heel snel een zeer handig en ook veilig gadget te zijn. Je houdt je ogen simpelweg meer op de weg, terwijl je toch ziet hoe hard je rijdt. Het interieur, Peugeot was er altijd al een meester in, is van grote schoonheid. Wat te denken van de zeer comfortabele zetels, die zelfs met massagefunctie besteld kunnen worden. Of van een JBL hifi-installatie? Alsof je in een

concertzaal op wielen zit. Meedraaiende koplampen, een parkeerassistent die meet of een vrij vak groot genoeg is voor de 508, een groot glazen panoramadak op de SW; elke 508 kan op vele manieren indruk maken.

En natuurlijk is er zoiets ondefinieerbaars als liefde op het eerste gezicht. In een oogwenk kun je vallen voor deze 508. Wat is-ie schitterend gelijnd! Beelden zeggen in dit geval veel meer dan woorden. Een design dat bol staat van karakter en sportiviteit, zo geraffineerd getekend dat het altijd elegant en ook wel chique blijft. Een waar meesterwerk. Te bewonderen bij Peugeot Welling in Heerlen.

22-02-11 19:29

80 society

MAART 2011

prinsengala De Maastrichtse carnavalsvereniging De Tempeleers houdt het jaarlijkse prinsenbal traditioneel in hotel Crowne Plaza Maastricht. Het bal is altijd druk bezocht.

FOTOâ&#x20AC;&#x2122;S Jean-pierre geUsens

Gwen Nelissen, Fabienne Hendriks en Gabby Tuinstra

Silvia Peutasz, Theo en Ans Quaedackers, Roy en Carmen Van Gulick

Het prinselijk paar opent het bal

Monique Engelen, John Seijben, Ellen en Richard van der Aa, Tanja Fonteijn, Mariola De familie Bovens, Theo, Fons, Martine en Lizzy

Sander van Veen en Jolien Dekker

zuid-maart-v4.indd 80

Baartscheer en Martin Jacobs.

Katja Kroon, Chantal Schultz en Stephanie

22-02-11 19:29

Reputatie moet je verdienen…

Daar moet je wel wat voor doen. Aan een reputatie moet je bouwen.

Sinds haar oprichting investeert Limbourg & Partners in haar re-

Vraag het maar aan de eigenaren van het wereldberoemde cham-

putatie als dé specialist in executive search, interim management

pagnemerk Moët & Chandon. Sinds 1743 bouwt dit merk aan zijn

en detachering in de Euregio. Wat dat betreft hebben ze inmiddels

nagenoeg smetteloze imago.

een naam hoog te houden. Integriteit, passie voor het vak en een grenzeloze interesse in mensen zijn de kernwaarden die ze hierbij

Respect voor traditie, lagering op de edelste houtsoorten en de beste

hanteren.

vinificatiemethodes zorgen ervoor dat dit champagnemerk zijn eigen ‘persoonlijkheid’ heeft. De champagne van Moët & Chandon

‘A match made by Limbourg’ staat garant voor succes! Kijk maar

is niet voor niets favoriet bij de echte connaisseurs.

naar de talrijke bedrijven en instellingen die inmiddels; topmanagers, aanstormend talent of interim specialisten via Limbourg &

Limbourg & Partners bestaat ‘sedert’ 1993. Nog niet lang genoeg

Partners aangetrokken hebben.

om net zo stevig in de samenleving verankerd te zijn als voornoemd champagnemerk. Maar toch…

L E A D I N G

E X E C U T I V E S

•

Y O U N G

E X E C U T I V E S

•

P R O J E C T

P R O F E S S I O N A L S

www.limbourg.eu

flap.indd 3

22-02-11 19:24

SRZL_adv_Zuid Mag 191x270.indd 1 flap.indd 4

21-02-2011 22-02-11 12:18:29 19:24

David Deprez, cinemadirecteur

â&#x20AC;&#x153;Ik werk in de meest internationale regio van het land.â&#x20AC;?