จากสํานักพิมพ์ เรื่องอาหารปนเปอนสารเคมีกําลังเปนภัยคุกคามและนํามาสูความเสี่ยงตอ สุขภาพของคนในสังคมมากขึน้ เรือ่ ยๆ ขณะนีก้ ารเกษตรของเราเปนเกษตรกรรม ทีพ่ งึ่ พาสารเคมีในทุกขัน้ ตอน เกษตรกรกวา ๙๐ เปอรเซ็นตในประเทศไทยเปน เกษตรกรทีผ่ ลิตในแบบเกษตรเคมีแทบทัง้ สิน้ มีเพียงไมกเี่ ปอรเซ็นตทยี่ งั คงวิถี เกษตรพืน้ บาน เกษตรผสมผสาน เกษตรนิเวศและเกษตรอินทรีย เมือ่ อาหาร โดยเฉพาะพืชผัก ผลไม ถูกผลิตดวยการใชสารเคมี ไดแก สารกําจัดศัตรูพืช พวกยาฆาแมลง ยาฆาหญา ปุย เคมี ฮอรโมนเรงการเจริญเติบโตตางๆ มากมาย หลายชนิด คําถามคือ แลวอาหารพวกพืชผักและผลไมมคี วามปลอดภัยเพียงใด ตอการบริโภคในทุกๆ วัน ยิง่ องคการอนามัยโลกระบุวา เราทุกคนควรบริโภคผัก และผลไมในอัตราสวนวันละ ๔๐๐ กรัม อันเปนสัดสวนทีช่ ว ยใหเราไดรบั คุณคา และสารอาหารรวมทัง้ แรธาตุตา งๆ ทีร่ า งกายตองการ ดังนัน้ ความพยายามทีจ่ ะ สรางเกณฑมาตรฐานตางๆ เพือ่ คุม ครองผูบ ริโภค โดยเฉพาะมาตรฐานการปฏิบตั ิ ทางการเกษตรทีด่ แี ละเหมาะสม (Good Agriculture Practice-GAP) อันเปน เบื้องตนของการเกษตรที่ยังใชสารเคมีทางการเกษตร แตใหอยูในระดับหรือ ปริมาณทีร่ บั ได รวมทัง้ ระดับการตกคางทีย่ งั นาจะพอรับได จึงมักถูกทึกทักเรียก กันวาผักและผลไมมาตรฐานปลอดภัย ซึง่ เมือ่ ใชนานวันเขาก็ไดกลายมาเปนความ เชือ่ วา พืชผักและผลไมนนั้ ปลอดภัยอยางแทจริง แตเกณฑทวี่ า นีก้ ม็ กั ไมไดมี หลักประกันและการยืนยันทีห่ นักแนนมากพอจากหนวยงานทีร่ บั ผิดชอบในเรือ่ งนี ้ ทัง้ ในระบบตลาดก็ยงั เรียกชือ่ ผักทีย่ งั คงใชสารเคมีหากอยูใ นระดับทีพ่ อจะรับได นีว้ า พืชผักและผลไมปลอดภัย อันยิง่ เพิม่ ความนาเชือ่ ถือและความสับสนในเวลา เดียวกัน การพัฒนาใหอาหารมีคณ ุ ภาพทีป่ ลอดภัยอยางแทจริงจึงเปนเรือ่ งเรงดวน และจําเปน ดวยการเจ็บปวยทีม่ เี พิม่ มากขึน้ ในสังคมทุกหนแหงมาจากรูปแบบ การใชชวี ติ ทีเ่ รียกวา โรควิถชี วี ติ (Non-communicable Diseases-NCD) การ ผลิตอาหารควรเปนการผลิตแบบเกษตรอินทรีย เพราะเปนการเกษตรทีไ่ มพงึ่ พา การใชสารเคมีสงั เคราะห หากใชปจ จัยการผลิตแบบชีวภาพทดแทน บํารุงรักษา ดินและระบบนิเวศของฟารมใหสมดุล ความทาทายทีส่ าํ คัญเพือ่ สนับสนุนเรือ่ ง คุณภาพของอาหาร โดยเฉพาะหลักฐานขอมูลทางวิทยาศาสตรที่จะมาพิสูจน จากสํานักพิมพ Ù
เกณฑมาตรฐานอาหารอินทรียว า ดีตอ สุขภาพมากกวาอาหารทัว่ ๆ ไปทีผ่ ลิตดวย เกษตรเคมี ยังมีอภิปรายอยูท วั่ ไป ยิง่ การอภิปรายโตแยงในเรือ่ งจีเอ็มโอหรือการ ตัดแตงพันธุกรรมพืชและสัตวดว ยแลวยิง่ มีความทาทายมากยิง่ ขึน้ ไปอีก โดยกลุม ทีร่ ณรงคใหยตุ กิ ารใชจเี อ็มโอหรือเรียกรองใหมกี ารติดฉลากทีช่ ดั เจนวามีสว น ประกอบของจีเอ็มโอ มักถูกมองวาเปนพวกปฏิเสธวิทยาศาสตรและการคนควา ทดลองใหมๆ หนังสือเลมนี้เขียนขึ้นโดยอองเดร ลิว เกษตรกรผลไมชาวออสเตรเลีย ผูม ปี ระสบการณในการศึกษาคนควาและสํารวจวรรณกรรมทางวิทยาศาสตรที่ เกี่ยวกับสารกําจัดศัตรูพืชและการดัดแปลงอาหารในทุกวันนี้ของเรา ที่ไดจาก หองทดลอง จนสามารถยืนยันดวยขอมูลความรูแ ละงานวิจยั สนับสนุนอยางหนัก แนน เขายังมีหลักฐานขัน้ ปฐมภูมอิ นั เกิดจากประสบการณตรงของเขาเอง อัน ทําใหเขาตระหนักอยางชัดแจงวาปจจัยการผลิตทางเคมีนนั้ สงผลตอสุขภาพ จาก อาการเจ็บปวยในทันทีทเี่ พือ่ นบานพนยากําจัดศัตรูพชื ในพืน้ ทีก่ ารเกษตร เขา เปนเกษตรกรอินทรียมาเปนเวลาชานาน อาศัยการศึกษาดวยตนเองจากการ รวบรวมขอมูลหลักฐาน ไมแตทไี่ ดจากประสบการณของตนเองเทานัน้ หากยัง ไดจากหนังสือและงานวิจยั จํานวนมากทีแ่ สดงใหเห็นวาสุขภาพของคนเรา โดย เฉพาะสุขภาพของเด็กๆ และลูกหลานของเรากําลังอยูใ นอันตรายถึงขัน้ เกินระดับ ปกติอยางไมอาจจะจินตนาการไดเลย เขาไดพบวา สาธารณชนรวมทัง้ ผูม อี าํ นาจ รับผิดชอบในเรือ่ งอาหาร กําลังถูกทําใหเขาใจผิดอยางเปนขัน้ เปนตอนและเปน ระบบ ในนามของวิทยาศาสตรทเี่ ต็มไปดวย ‘มายาคติ’ มายาคติอนั เลวรายนี ้ จําตองมีการทาทายอยางเรงดวน ควรมีกระบวนการตรวจสอบและวงสนทนาที่ มีหลักฐานอางอิงทางวิทยาศาสตรประกอบเพือ่ ชวยใหเกิดความกระจางมากขึน้ นับจากวันทีก่ ารจัดพิมพหนังสือเลมนีใ้ นภาษาไทยโดยสํานักพิมพสวนเงิน- มีมาไดเผยแพรออกไปสูส งั คมในวงกวาง คงไมมผี ใู ด องคกรใด หนวยงานใดใน ประเทศไทยจะปฏิเสธวาไมมขี อ มูล และไมมใี ครจะอางวาไมมคี วามรูแ ละหลักฐาน ทางวิทยาศาสตรตอ ปญหาและขอเท็จจริงทีน่ า เปนหวงในเรือ่ งสารเคมี เพราะสิง่ เหลานีก้ าํ ลังจะทําใหเห็นกระจางมากขึน้ เรือ่ ยๆ และหนังสือนีก้ เ็ ปนสวนหนึง่ ของ กระบวนการสรางความกระจางในเรื่องสารกําจัดศัตรูพืชที่ถูกใชกันอยางแพร หลายในขณะนี ้ ใหเกิดความชัดเจนมากขึน้ ไมปด บังอําพรางและสรางมายาคติ แกสงั คมอีกตอไป Ú • มายาคติวาดวยสารกําจัดศัตรูพืชที่อางวาปลอดภัย
สารบัญ จากสํานักพิมพ กิตติกรรมประกาศ คํานํา โดย วันทนา ศิวะ บทเกริน่ นํา มายาคติท ี่ ๑ มายาคติท ี่ ๒ มายาคติท ี่ ๓ มายาคติท ี่ ๔ มายาคติท ี่ ๕ บทสรุป บรรณานุกรม
ทดสอบอยางเครงครัดแลว ปริมาณนิดเดียว การสลายตัว หนวยงานกํากับดูแลทีเ่ ชือ่ ถือได สารเคมีกาํ จัดศัตรูพชื จะขาดเสียมิไดในการทําเกษตร
๗ ๑๑ ๑๒ ๒๑ ๒๙ ๗๑ ๙๙ ๑๑๑ ๑๕๓ ๑๘๕ ๒๐๕
คํานํา มายาคติวาดวยสารกําจัดศัตรูพืชที่อางวาปลอดภัย ของ อองเดร ลิว พาพวกเราทองไปในเวลาเกือบหนึง่ ศตวรรษของการใชสารกําจัดศัตรูพชื นับจากการเริ่มใชมันเพื่อเขนฆามนุษยดวยกันในคายกักกันและในการ สงคราม จนถึงการนํามาใชฆา ศัตรูพชื ในการทําเกษตรเคมีแบบอุตสาหกรรม ในปจจุบนั จึงไมนา แปลกใจทีส่ ารเคมีทมี่ รี ากเหงาอยูใ นระบบคิดแบบทหาร ยังคงกออันตรายอยูท กุ วันนี้ ราเชล คารสนั เขียนไวใน Elixirs of Death บทที ่ ๓ ของหนังสือ เรือ่ ง Silent Spring ถึงการทีส่ ารกําจัดศัตรูพชื เปนผลพลอยไดของสงคราม “ในการพัฒนาสารเคมีเพือ่ ใชในการสงคราม มีการคนพบวาสารเคมีบาง ตัวที่สรางขึ้นในหองทดลอง สามารถฆาแมลงได...และบางตัวเปนกาซที่ ทําลายระบบประสาทอยางรุนแรง สวนตัวอืน่ ๆ ทีม่ โี ครงสรางใกลเคียงกัน มากกลายเปนยาฆาแมลง” โศกนาฏกรรมกาซพิษทีเ่ มืองโบพาลในป ๑๙๘๔ เปนเครือ่ งเตือน ความจําถึงฤทธิ์สังหารของยาฆาแมลง กาซที่รั่วจากโรงงานผลิตยาฆา แมลงของบริษทั ยูเนียน คารไบด ในอินเดีย ซึง่ ปจจุบนั เปนของบริษทั ดาว ฆาคนมากกวา ๓,๐๐๐ คนภายในคืนเดียว และหลังจากนัน้ ประมาณวาได รับผลกระทบอีกกวา ๓๐,๐๐๐ คน สารกําจัดศัตรูพชื ทีใ่ ชในภาคเกษตร และที่ตกคางในอาหารยังคงสังหารคนที่ทํางานในไรนา ผูบริโภค เด็กๆ ผีเสือ้ ผึง้ และอืน่ ๆ ตอไป โศกนาฏกรรมโบพาลยังไมสนิ้ สุด ผูค นนับพัน ÓÔ • มายาคติวาดวยสารกําจัดศัตรูพืชที่อางวาปลอดภัย
ยังคงไดรบั อันตรายและพิกลพิการไป และเหตุการณโบพาลใหมๆ ก็กาํ ลัง มีการสรางขึน้ อีกในอินเดีย ทีร่ ฐั คาเรลาเกิดโศกนาฏกรรมเอนโดซัลแฟน และทีป่ ญ จาบมีการเปนมะเร็งตอเนือ่ งเปนขบวน ในชวงเวลา ๕ ปทผี่ า น มามีผเู สียชีวติ ดวยโรคมะเร็งถึง ๓๓,๓๑๘ ราย ในรัฐปญจาบ และมะเร็ง เหลานั้นก็มีความสัมพันธกับการใชสารเคมีที่เปนพิษในปริมาณมาก ใน การเกษตรแบบปฏิวตั เิ ขียวตัง้ แตป ๑๙๖๕ โศกนาฏกรรมทีเ่ ผยโฉมใน ปญจาบและโบพาลเชือ่ มโยงกับมรดกพิษของการปฏิวตั เิ ขียวทีอ่ ยูบ นฐาน ของสารเคมีอนั ตราย ปุย และสารกําจัดศัตรูพชื สังเคราะห ในหนังสือของเรา Poisons in Our Food (เขียนโดยฉัน ดร.มิรา ศิวะ และ ดร.ไวภาว สิงห พิมพในอินเดียโดยสํานักพิมพนัทราจ ในป ๒๐๑๒) เราสังเคราะหงานวิจยั วาดวยความเกีย่ วโยงระหวางการระบาด ของโรคตางๆ เชน มะเร็ง กับการใชสารเคมีกาํ จัดศัตรูพชื ในการเกษตร ของอินเดีย หนังสือ มายาคติวา ดวยสารกําจัดศัตรูพชื ทีอ่ า งวาปลอดภัย อองเดร ลิวปลุกใหพวกเราไดรบั รูถ งึ แบบแผนระดับโลกของการระบาดของ โรคตางๆ ทีก่ าํ ลังคุกคามชีวติ และสุขภาวะของมนุษย ซึง่ เกิดจากภัยคุกคาม ของสารกําจัดศัตรูพชื ผสมกับพืชตัดแตงพันธุกรรมทีผ่ ลิตสารกําจัดศัตรู พืชไดเอง ตามทีล่ วิ รายงานไว ระหวางป ๑๙๘๐ ถึง ๒๐๐๘ มีประชากรเปน โรคเบาหวานประเภท ๒ เพิ่มขึ้นจาก ๑๕๓ ลานคนเปน ๓๔๗ ลานคน อัตราการเกิดโรคออทิสซึมในสหรัฐฯ เคยอยูท ี่ ๑ คนในเด็กทุก ๘๘ คนใน ป ๒๐๑๒ กระโดดเปน ๑ ตอ ๖๘ ในป ๒๐๑๔ โรคมะเร็งเตานม มะเร็ง ตอมไทรอยด และมะเร็งกระเพาะปสสาวะเพิม่ ขึน้ แบบยกกําลังในสหรัฐอเมริกา ตามการเพิม่ ขึน้ ของการใชพชื จีเอ็มโอและไกลโฟเซต (ราวดอปั ) พันธุวศิ วกรรมไดรบั การนําเสนอเปนทางเลือกแทนการใชสารเคมี กําจัดศัตรูพชื แตมนั ก็เปนสวนหนึง่ ของตรรกะเดียวกันกับการทําสงคราม กับธรรมชาติดว ยยาพิษ ตอนนีม้ กี ารใสยาพิษเขาไปในตนพืชในรูปของยีน คํานํา • ÓÕ
ทีส่ ามารถผลิตสารพิษได ดังนัน้ พืชจีเอ็มโอจึงเปนพืชทีผ่ ลิตสารเคมีกาํ จัด ศัตรูพชื ไดเอง ผลลัพธกจ็ ะเชนเดียวกับการทีส่ ารกําจัดศัตรูพชื ผลิตแมลง ศัตรูพชื แทนทีจ่ ะควบคุมมัน เพราะพืชจีเอ็มโอทีผ่ ลิตสารกําจัดศัตรูพชื ได กลับทําใหศตั รูพชื เพิม่ มากขึน้ และสรางซูเปอรศตั รูพชื ทีส่ ามารถตานทาน สารกําจัดศัตรูพชื ไดขนึ้ มา เทากับเรามีศตั รูพชื ชนิดใหมเกิดขึน้ สวนชนิด เกาก็สามารถตานทานสารเคมีได ผลทีต่ ามมาก็คอื การเพิม่ ปริมาณการ ใชสารเคมีกาํ จัดศัตรูพชื ขึน้ ไปอีก พืชทีต่ า นทานยาฆาวัชพืช เชน ขาวโพดและถัว่ เหลืองราวดอปั เร็ดดี้ ทําใหมีการใชไกลโฟเซตเพิ่มมากขึ้น ซึ่งเปนสารเคมีที่ฆาพืชอื่นทุกชนิด รวมทัง้ ตนมิลควดี ซึง่ เปนพืชประเภทเดียวทีผ่ เี สือ้ โมนารคใชวางไข เมือ่ การปลูกพืชราวดอปั เร็ดดี ้ เพิม่ ปริมาณขึน้ เปนรอยละ ๙๐ ของพืชไรทงั้ หมด ตนมิลควดี ก็ลดจํานวนลงถึงรอยละ ๖๐ และจํานวนผีเสือ้ โมนารคทีป่ กติ จะอพยพผานสหรัฐอเมริกาทุกป ไปอาศัยอยูในปาในเม็กซิโกตลอดชวง ฤดูหนาว ก็ลดลงจากกวา ๑ พันลานตัวในป ๑๙๙๗ เหลือเพียง ๓๓.๕ ลานตัว การศึกษาเมือ่ ไมนานมานีจ้ ากศรีลงั กา แสดงใหเห็นวามีการระบาด ของโรคไตลมเหลวซึง่ สัมพันธกบั การใชไกลโฟเซต ศรีลงั กาไดประกาศ หามใชสารเคมีตวั นี ้ แตแลวก็ตอ งยกเลิกประกาศนัน้ หลังจากถูกกดดันจาก อุตสาหกรรมสารเคมีทางการเกษตร สวนในสหรัฐอเมริกา ราวดอปั ไม สามารถจะควบคุมวัชพืชไดอีกตอไป และทําใหเกิดซูเปอรวัชพืชขึ้นมา ตอนนีก้ าํ ลังมีการตัดแตงยีนพืชจีเอ็มโอใหตา นทานสารทีเ่ ปนองคประกอบ หนึง่ ของฝนเหลือง ระบบนิเวศทีม่ คี วามหลากหลายทางชีวภาพ ไมเพียงแตปกปองผึง้ และแมลงทีช่ ว ยผสมเกสรพืชทีห่ ลอเลีย้ งชีวติ พวกเรา แตยงั ชวยควบคุม ศัตรูพชื ดวยการรักษาสมดุลของศัตรูพชื กับตัวหํา้ โดยการคํา้ จุนศัตรูธรรมชาติทมี่ อี ยูม ากมายเพือ่ ปองกันไมใหเกิดการระเบิดตัวของจํานวนประชากร ÓÖ • มายาคติวาดวยสารกําจัดศัตรูพืชที่อางวาปลอดภัย
ศัตรูพชื การปลูกพืชเชิงเดีย่ วเปนการจัดงานเลีย้ งใหญใหกบั ศัตรูพชื เพราะ ในพืน้ ทีน่ นั้ ไมมคี วามหลากหลายทางชีวภาพทีจ่ ะทําหนาทีท่ างนิเวศในการ ควบคุมศัตรูพชื อยางไรก็ด ี ในกระบวนทัศนของอุตสาหกรรม การควบคุม ศัตรูพืชเปนเรื่องของสงคราม ดังที่ตําราวาดวยการจัดการศัตรูพืชระบุ วา “สงครามตอตานศัตรูพชื เปนสงครามหนึง่ ทีย่ งั ดําเนินอยู ทีม่ นุษยตอ ง ตอสูเ พือ่ ประกันการอยูร อด ศัตรูพชื (โดยเฉพาะแมลง) เปนคูแ ขงตัวฉกาจ ของเราบนโลกใบนี”้ แตสงครามตอตานศัตรูพชื เปนสิง่ ทีไ่ มจาํ เปนและไมเกิดประสิทธิผล สารกําจัดศัตรูพชื สรางศัตรูพชื ไมไดควบคุมมัน ศัตรูพชื เพิม่ จํานวน ขึน้ จากการใชสารกําจัดศัตรูพชื เพราะชนิดพันธุท มี่ ปี ระโยชนถกู ฆาตาย และศัตรูพชื ก็กลายเปนสายพันธุท ตี่ า นทานสารเคมีได เดอ บาค กลาวไว วา “ปรัชญาของการควบคุมศัตรูพชื ดวยสารเคมี คือการฆามันใหมากทีส่ ดุ เทาทีจ่ ะทําได และอัตราการตายเปนมาตรวัดหลักในการคัดสรรสารเคมี ตัวใหมในหองทดลอง เมือ่ วัตถุประสงคเพือ่ ฆาใหมากทีส่ ดุ เทาทีจ่ ะทําได มาผนวกกับความไมร ู หรือไมไยดีกบั แมลงและตัวเห็บตัวไรทีไ่ มใชเปาหมาย ยอมรับรองไดวาจะเปนเสนทางที่เร็วที่สุดที่การระบาดจะฟนคืนกลับมา และความตานทานฤทธิส์ ารกําจัดศัตรูพชื ก็จะพัฒนาขึน้ ” ศัตรูพชื จะอยู ภายใตการควบคุมเมือ่ มีสมดุลทางนิเวศ ระหวางองคประกอบทีห่ ลากหลาย ของระบบการทําการเกษตร ความหลากหลายทางชีวภาพเปนเพือ่ นทีด่ ที สี่ ดุ ของเราในการรับมือ กับปญหาศัตรูพชื ประการแรก ศัตรูพชื จะไมเกิดขึน้ ในระบบการเกษตร ทีอ่ ยูบ นฐานของความหลากหลาย ประการทีส่ อง หากเกิดการระบาดของ ศัตรูพชื ความหลากหลายทางชีวภาพจะจัดหาทางเลือกทางนิเวศวิทยาให ใช เชน สารสกัดจากพืชเชนสะเดาสําหรับควบคุมแมลง สะเดาเปนไม พืน้ เมืองของอินเดียทีท่ นแลงไดด ี ซึง่ สามารถใชเปนสารกําจัดศัตรูพชื ทาง เลือกแทนสารเคมีสงั เคราะหได ในป ๑๙๘๔ ชวงเวลาทีเ่ กิดเหตุหายนะที่ คํานํา • Ó×
โบพาล ฉันไดเริม่ การรณรงค “ตองไมมโี บพาลอีก ปลูกตนสะเดากันเถอะ” สิบปหลังจากนัน้ ฉันก็พบวาการใชสะเดาถูกจดสิทธิบตั รโดยกระทรวงเกษตร ของสหรัฐฯ และ ดับเบิลยู. อาร. เกรซ ฉันกับแมกดา อาลวูท จากพรรค กรีนในรัฐสภายุโรป และลินดา บุลลารด อดีตประธานสมาพันธเกษตร อินทรียน านาชาติ ไดยนื่ ประทวงคัดคานโจรสลัดทางชีวภาพทีเ่ กิดกับสะเดา มันใชเวลาถึง ๑๑ ป แตสดุ ทายเราเปนฝายชนะ สิทธิบตั รสําหรับการใช สารสกัดจากสะเดาเปนยาฆาเชือ้ ราถูกยกเลิกไป การระบาดของศัตรูพชื เปนอาการของระบบทีไ่ รดลุ ยภาพ สิง่ ทีจ่ าํ เปน ตองทําคือ คืนสมดุลใหกบั ธรรมชาติดว ยการสรางความหลากหลายทาง ชีวภาพ แตการทําเกษตรแบบอุตสาหกรรมรังแตจะทําใหภาวะไรดลุ ยภาพ นีร้ นุ แรงมากยิง่ ขึน้ ดวยการเติมสารพิษอันตรายไปฆาศัตรูพชื ดังทีอ่ ลั เบิรต เฮาเวิรด ตัง้ ขอสังเกตไว “การทําลายลางศัตรูพชื เปนการหลบเลีย่ งปญหา ในการเกษตรทัง้ หมด มากกวาจะเปนทางแกปญ หา” ดังทีร่ าเชล คารสนั สรุปไวใน Silent Spring “การควบคุมธรรมชาติ” เปนวลีอหังการ ทีถ่ อื กําเนิดขึน้ ในยุคของ มนุษยหนิ ทางชีววิทยาและปรัชญา ซึง่ ทึกทักเอาวาธรรมชาติดาํ รง อยูเ พือ่ ความสะดวกสบายของมนุษย มโนทัศนและแนวปฏิบตั ิ ทางกีฏวิทยาประยุกต สวนใหญเริม่ ตนจากยุคหินทางวิทยาศาสตร นี ้ มันเปนความโชครายอันนาตระหนกของเรา ทีว่ ทิ ยาศาสตร โบราณนี้ไดติดอาวุธใหตัวเองดวยเครื่องประหารที่ทันสมัยและ รายแรงทีส่ ดุ ซึง่ เมือ่ นํามาใชทาํ ลายแมลง ก็ทาํ ลายโลกไปพรอม กันดวย
ระบบอาหารและการเกษตรทีอ่ ยูบ นฐานของความหลากหลายทาง ชีวภาพ และปลอดจากสารเคมีและยากําจัดศัตรูพชื เปนคําตอบทีแ่ ทจริง ÓØ • มายาคติวาดวยสารกําจัดศัตรูพืชที่อางวาปลอดภัย
ทัง้ ทางดานการควบคุมศัตรูพชื และดานความมัน่ คงทางอาหารและโภชนาการ ผลิตภาพทีแ่ ทจริงของระบบเกษตรตางๆ ไมเคยมีการวัด เพราะการเกษตร เชิงอุตสาหกรรมเนนการผลิตสินคา ไมใชการผลิตอาหาร การผลิตสินคา โดยการปลูกพืชเชิงเดีย่ วตองใชปจ จัยนําเขาทัง้ ปุย เคมีและสารกําจัดศัตรู พืชอยางเขมขน และตองใชเงินทุนและเชือ้ เพลิงฟอสซิลอยางเขมขน คือ ใชพลังงานมากถึง ๑๐ กิโลแคลอรีเพือ่ ผลิตอาหาร ๑ กิโลแคลอรี ในแง ของผลิตภาพทีแ่ ทจริง นีเ่ ปนเศรษฐกิจทีต่ ดิ ลบ แตกม็ กี ารสรางภาพลวงตา วาระบบอาหารทีใ่ ชปจ จัยนําเขาในการผลิตมากกวาผลผลิตทีไ่ ดออกมานัน้ มีประสิทธิภาพและผลิตภาพ และจําเปนตองทําใหมนั ขยายตัว สินคาที่มากขึ้นหมายถึงอาหารที่นอยลง เพียงรอยละ ๑๐ ของ ขาวโพดและถั่วเหลืองที่ผลิตเปนสินคากลายมาเปนอาหารมนุษย สวน ที่เหลือกลายเปนเชื้อเพลิงชีวภาพและอาหารเลี้ยงสัตว กวารอยละ ๗๐ ของอาหารทีเ่ รากินมาจากฟารมเกษตรขนาดเล็ก มีเพียงรอยละ ๓๐ เทานัน้ ที่มาจากฟารมอุตสาหกรรมขนาดใหญ ในขณะที่ผลิตอาหารใหโลกใน สัดสวนทีน่ อ ยกวา ระบบเกษตรเคมีแบบอุตสาหกรรมกลับมีสว นกอใหเกิด ปญหาทางนิเวศสวนใหญคอื การเสือ่ มโทรมของความหลากหลายทางชีวภาพ การใชนาํ้ สิน้ เปลืองและมลพิษในนํา้ การกัดเซาะและการเสือ่ มสภาพของ ดิน และการเปลีย่ นแปลงสภาพภูมอิ ากาศ เราจําเปนตองนําผลกระทบ เหลานีม้ าคํานวณเปนตนทุนภายในระบบการผลิตอาหาร ตองไมปลอยให เปนตนทุนภายนอกทีส่ งั คมและสิง่ มีชวี ติ สายพันธุอ นื่ ตองแบกรับ เราจําเปนตองรวมตนทุนทางสุขภาพเขามาในสมการอาหารและ เกษตร อาหารเปนเรือ่ งของการหลอเลีย้ งรางกายและโภชนาการ การ ผลิตสิง่ ทีไ่ มมคี ณ ุ คาทางโภชนาการทีเ่ ต็มไปดวยสารพิษ เปนการผลิตสิง่ ที่ ตอตานอาหารไมใชอาหาร หากเราอยากใหอาหารชวยบํารุงรางกายไมใชนําโรคสูรางกาย ก็ จําเปนตองเปลีย่ นกระบวนทัศนในการทําการเกษตร เมือ่ พูดถึง “การเพิม่ คํานํา • ÓÙ
ความเขมขน” ในการทําเกษตร เราตองเจาะจงลงไปใหชดั ขึน้ ระบบเกษตร ทีเ่ ปนกระแสหลักมีความเขมขนในแงของการใชสารกําจัดศัตรูพชื ซึง่ สงผล อันตรายตอสุขภาพดังทีบ่ รรยายไวในหนังสือเลมนี ้ มันมีความเขมขนใน แงการปลูกพืชเชิงเดีย่ ว ซึง่ นําไปสูก ารสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ ดวยอานุภาพทําลายลางหนาทีท่ างนิเวศของความหลากหลายทางชีวภาพ ของการควบคุมศัตรูพชื และวัชพืช การใชสารกําจัดศัตรูพชื จึงเทากับไปเพิม่ ปญหาดานศัตรูพชื และวัชพืชขึน้ ซึง่ จะนําไปสูก ารใชสารกําจัดศัตรูพชื และ สารพิษเพิม่ ขึน้ อีก นอกจากนี ้ มันยังบัน่ ทอนสุขอนามัยและโภชนาการที่ จะเกิดขึน้ ไดจากระบบความหลากหลายทางชีวภาพทีม่ คี วามยัง่ ยืนทางนิเวศ เทานัน้ เราจําเปนตองขยับออกจากการเกษตรทีใ่ ชสารเคมีอยางเขมขน ใช เชือ้ เพลิงฟอสซิลอยางเขมขน และใชเงินทุนอยางเขมขน มาสูร ะบบเกษตร ทีม่ คี วามเขมขนของความหลากหลายทางชีวภาพ ความเขมขนของระบบ นิเวศ ความเขมขนของความรูท อี่ ยูบ นหลักการของนิเวศวิทยาการเกษตร และความหลากหลายทางชีวภาพ หากวัดผลลัพธตอเอเคอร ในแงของ ผลผลิตทีม่ คี วามหลากหลายและในแงของสุขภาพกับคุณคาทางโภชนาการ ระบบนิเวศวิทยาทีห่ ลากหลายทางชีวภาพผลิตอาหารและคุณคาทางโภชนาการไดมากกวา แมวา จะควบคุมศัตรูพชื ดวยกระบวนการทางนิเวศเทานัน้ ความหลากหลายทางชีวภาพไมเพียงเสนอทางเลือกทางนิเวศสําหรับ แทนทีก่ ารใชสารกําจัดศัตรูพชื เทานัน้ ระบบนิเวศวิทยาการเกษตรยังเพิม่ พูน รายไดใหเกษตรกร และนําไปสูก ารลดความยากจนดวย ภาระหนีส้ นิ ทีเ่ กิดจากการซือ้ เมล็ดพันธุจ เี อ็มโอและสารกําจัดศัตรู พืชที่มีราคาแพง ผลักดันใหชาวไรชาวนากวา ๒๘๔,๐๐๐ คนในอินเดีย ฆาตัวตาย ตัง้ แตป ๑๙๙๕ เปนตนมา ไมมเี กษตรกรอินทรียร ายใดทีใ่ ช เมล็ดพันธุพื้นเมืองและปลูกพืชผักหลากหลายชนิดในอินเดียฆาตัวตาย การฆาตัวตายทัง้ หมดเกิดขึน้ กับเกษตรกรทีต่ ดิ กับอยูใ นวงจรหนีส้ นิ อันเกิด ÓÚ • มายาคติวาดวยสารกําจัดศัตรูพืชที่อางวาปลอดภัย
จากเมล็ดพันธุแ ละสารกําจัดศัตรูพชื ทีม่ รี าคาสูง การฆาตัวตายสวนใหญ กระจุกตัวในเขตพืน้ ทีป่ ลูกฝาย ซึง่ กวารอยละ ๙๕ เปนฝายบีท ี การเกษตร ทีป่ ลอดสารกําจัดศัตรูพชื ปลอดเมล็ดพันธุจ เี อ็มโอ สามารถเพิม่ รายไดสทุ ธิ ใหกบั เกษตรกรได ๒-๑๐ เทา ซึง่ แปลไดวา เปนระบบการเกษตรทีป่ ลอด หนีแ้ ละปลอดการฆาตัวตาย อองเดร ลิวนําเสนอบทสังเคราะหขอ มูลระดับโลก เกีย่ วกับหลักฐาน ทางวิทยาศาสตรของอันตรายของสารกําจัดศัตรูพชื และพืชจีเอ็มโอทีผ่ ลิต สารกําจัดศัตรูพืชไดเองที่มีตอสุขภาพของสาธารณชน และยังไดจัดหา หลักฐานทางวิทยาศาสตรมาแสดงใหเห็นวา ทางเลือกทีป่ ลอดสารกําจัด ศัตรูพชื มีผลิตภาพมากกวา ถึงเวลาแลวที่เราตองสรางการเปลี่ยนผาน และใชปญญาของเรา ทําการเกษตรทีป่ ลอดสารพิษ หรือตามคําของราเชล คารสนั คือกาวไปให พน “ยุคของมนุษยหนิ ทางนิเวศวิทยาและปรัชญา” อันเปนยุคแหงสารเคมี กําจัดศัตรูพชื และพืชทีผ่ ลิตสารกําจัดศัตรูพชื ไดเอง ดร.วันทนา ศิวะ นิวเดลี อินเดีย ๒๐๑๔
คํานํา • ÓÛ
บทเกริ่นนํา
ชีวิตการทําเกษตรที่ประกอบดวยความสุข ความเพลิดเพลิน และ ความจุใจยิง่ ยวดกับการไดเก็บเกีย่ วผลผลิตจากนํา้ พักนํา้ แรงของตนนัน้ ดําเนินไปพรอมกับความยากลําเค็ญทีเ่ กิดจากภัยแลง นํา้ ทวม ศัตรูพชื โรค พืช ตลาด และสารพัดความไมแนนอนอืน่ ๆ เกษตรกรทีด่ เี รียนรูท จี่ ะเฝา สังเกต ตัง้ คําถาม และศึกษาขอทาทายเหลานีอ้ ยางใกลชดิ เพือ่ ใหสามารถ ตัดสินใจไดดขี นึ้ วาจะรับมือกับปญหาเหลานีอ้ ยางไร สาเหตุหนึง่ ทีเ่ ขียน หนังสือเลมนี ้ มาจากการทีไ่ ดสงั เกตเห็นการเจ็บปวยมากมายในชุมชนของ เรา โดยเฉพาะโรคมะเร็ง ความผิดปกติทางพฤติกรรมและโรคทีเ่ กีย่ วกับ การเสือ่ มสภาพของอวัยวะ กรณีของผมเองนัน้ จะลมปวยในฤดูฉดี พนยา ทุกครัง้ แมวา ในฟารมของตัวเองจะไมมกี ารฉีดพนเลยก็ตาม เจาหนาที่ กํากับดูแลและสงเสริมการเกษตรก็จะบอกวาไมเกีย่ วอะไรกับยากําจัดศัตรู พืชทีใ่ ชในการเกษตร เพราะขอมูลทางวิทยาศาสตรระบุวา เปนการใชอยาง ปลอดภัย ดังนัน้ ผมจึงตัดสินใจนําบทเรียนทีไ่ ดเรียนรูใ นฐานะเกษตรกร มาประยุกตใช แมจะไมไดเปนนักวิทยาศาสตร แตผมก็เริม่ ตัง้ คําถามตอ ÔÔ • มายาคติวาดวยสารกําจัดศัตรูพืชที่อางวาปลอดภัย
คํากลาวขางตน โดยการศึกษางานวิจยั ทางวิทยาศาสตรเกีย่ วกับสารกําจัด ศัตรูพชื ทีต่ พี มิ พเผยแพรและผานการประเมินโดยผูร เู สมอกันแลว การเกษตรทีท่ าํ กันทัว่ ไปพึง่ พายาพิษสังเคราะหในการกําจัดศัตรูพชื เปนอยางมาก ยาพิษเหลานีน้ าํ มาใชในการผลิตอาหารเพือ่ กําจัดแมลง โรค พืช และวัชพืช การใชสารพิษเหลานีอ้ ยางแพรหลายไดรบั การรับรองจาก หนวยงานรัฐที่ทําหนาที่กํากับดูแลวาปลอดภัยตราบที่มีการใช “อยาง ถูกตอง” ทัง้ ภาคอุตสาหกรรมและรัฐบาลกําลังสงเสริมแนวคิด “การปฏิบตั ิ ทางการเกษตรที่ดี” เพื่อสรางความมั่นใจใหผูบริโภคไมตองวิตกกังวล เกีย่ วกับการตกคางของสารกําจัดศัตรูพชื ทีเ่ ปนพิษในอาหาร สวนหนึง่ ของ กิจกรรมการสงเสริมนีค้ อื การติดฉลากสินคาวา “อาหารปลอดภัย” “ธรรม-
ã¹»‚ ñùùù §Ò¹ÇԨѨҡ»ÃÐà·ÈÊÇÔµà«Íà Ᏼ áÊ´§ãË à Ëç ¹ Ç Ò ºÒ§Ê Ç ¹¢Í§¹íé Ò ½¹·Õè µ ¡ã¹ÂØ â û ÁÕ Ê ÒÃà¤ÁÕ ¡í Ò ¨Ñ ´ ÈÑ µ ÃÙ ¾× ª »¹ÍÂÙ ã ¹ÃÐ´Ñ º ÊÙ § ÁÒ¡¨¹ ÍÒ¨¼Ô´¡®ËÁÒÂËÒ¡¹íÒ仨 ÒÂà» ¹¹íéÒ´×èÁ ชาติ” “ใชยาปราบศัตรูพชื ระดับตํา่ ” “เพือ่ สิง่ แวดลอม” เปนตน อยางไรก็ด ี รายงานการศึกษาระหวางประเทศชิน้ สําคัญๆ เชน รายงานของคณะกรรมการมะเร็งของประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกา ป ๒๐๑๐ ทีช่ี อื่ รายงานการ ประเมินระหวางประเทศวาดวยความรู วิทยาศาสตรและเทคโนโลยีทาง การเกษตรเพือ่ การพัฒนา สถานะของวิทยาศาสตรวา ดวยสารเคมีทรี่ บกวน การทํางานของตอมไรทอ ๒๐๑๐ โดยองคการอนามัยโลกและโครงการ สิง่ แวดลอมแหงสหประชาชาติ รายงานสังเคราะหการประเมินคุณคาระบบ นิเวศในรอบสหัสวรรษขององคการสหประชาชาติ และรายงานการศึกษา อีกหลายชิน้ ทีจ่ ดั ทําโดยนักวิจยั ทางวิทยาศาสตร ลวนชูประเด็นวาสารเคมี ทางการเกษตรมีสวนอยางสําคัญในการกอการเปลี่ยนแปลงทางลบของ บทเกริน่ นํา • ÔÕ
สิง่ แวดลอมโลกและกอผลรายตอสุขภาพของมนุษย เนือ่ งมาจากการตกคาง ของสารพิษตางๆ ในสิง่ แวดลอมทัง้ ระยะยาวนานและระยะสัน้ ๑ ความเสียหายตอสิง่ แวดลอมและสุขภาพมนุษยทเี่ กิดจากสารเคมี ทางการเกษตร เริม่ ไดรบั ความสนใจตอนตนทศวรรษ ๑๙๖๐ เมือ่ ราเชล คารสนั เขียนหนังสือ ฤดูใบไมผลิทเี่ งียบงัน (Silent Spring)๒ ทีแ่ สดงให เห็นวา สารเคมีเหลานีต้ กคางยาวนานและสะสมอยูใ นสิง่ แวดลอม ทําให เกิดการเสียชีวติ ความพิการของทารกแรกเกิด การกลายพันธุ และโรคภัย ตางๆ ในมนุษยและสัตว จากนัน้ มา จํานวนประเภทและปริมาณการใชสาร เคมีในการผลิตอาหารของเราและในสิง่ แวดลอมไดเพิม่ ขึน้ แบบกาวกระโดด ในทศวรรษ ๑๙๙๐ หนังสืออยาง อนาคตของเราทีถ่ ูกขโมย ของ ธีโอ คอลบอรน, ไดแอน ดูมานอสกี และจอหน ปเตอรสนั ไมเออรส และ ความเปนหญิงของธรรมชาติ ของเดบอราห แคดเบรี ทําใหเรือ่ งราวของ การทีส่ ารเคมีสง ผลรบกวนตอการเจริญพันธุแ ละระบบฮอรโมนของสิง่ มี ชีวติ ทุกสายพันธุร วมทัง้ มนุษยเปนทีส่ นใจของสาธารณะ หนังสือเหลานี้ ไดสรุปผลงานวิจยั ทางวิทยาศาสตรทผี่ า นการประเมินโดยนักวิทยาศาสตร ดวยกัน ซึง่ แสดงใหเห็นวาสารเคมีจาํ นวนมากโดยเฉพาะสารเคมีทางการ เกษตรไดเลียนแบบฮอรโมน เชน เอสโตรเจน และสงผลใหเกิดการถดถอย ของภาวะเจริญพันธุเ นือ่ งจากทําใหการผลิตสเปรม ลดปริมาณและคุณภาพ ลง และทําใหระบบอวัยวะเพศและทางเดินปสสาวะเสียหาย อีกทัง้ มีสว น สําคัญทีท่ าํ ใหอตั ราการเกิดมะเร็งของเนือ้ เยือ่ ทีเ่ กีย่ วกับเพศสูงขึน้ อยางมาก ไดแก มะเร็งเตานม มดลูก รังไข ชองคลอด อัณฑะ และตอมลูกหมาก๓ ขอมูลวิทยาศาสตรโดยรวมที่แสดงวาสารเคมีทางการเกษตรเปน ตัวการทีท่ าํ ใหความหลากหลายทางชีวภาพลดลง และสรางปญหาทางสิง่ แวดลอมและสุขภาพนัน้ กําลังเพิม่ พูนขึน้ อยางตอเนือ่ ง บัดนีส้ ารพิษเหลานี้ ไดแพรกระจายไปทัว่ โลก ไปสรางมลพิษในนํา้ ดิน อากาศของเรา และที่ สําคัญสุดในเนือ้ เยือ่ ของสิง่ มีชวี ติ จํานวนมาก๔ ในป ๑๙๙๙ งานวิจยั จาก ÔÖ • มายาคติวาดวยสารกําจัดศัตรูพืชที่อางวาปลอดภัย
สวิตเซอรแลนดแสดงใหเห็นวา บางสวนของนํา้ ฝนทีต่ กในยุโรปมีสารเคมี กําจัดศัตรูพชื ปนอยูใ นระดับสูงมากจนอาจผิดกฎหมายหากนํามาจายเปน นํา้ ดืม่ ๕ นํา้ ฝนในยุโรปมีสารอะทราซีน อะลาคลอร 2, 4-D และสารเคมี ทางการเกษตรอืน่ ๆ ทีใ่ ชฉดี พนพืชผลทีป่ ลูก งานวิเคราะหนาํ้ ฝนในประเทศ กรีซ ในป ๑๙๙๙ พบวารอยละ ๙๐ ของนํา้ ฝน ๒๐๕ ตัวอยาง มีสารกําจัด ศัตรูพชื ปนอยูห นึง่ ชนิดหรือมากกวา๖ การควบคุมการใชสารเคมีกําจัดศัตรูพืชที่ไมเพียงพอ ทําใหเกิด ปญหากับสิง่ แวดลอมและสุขภาพของมนุษยอยางสําคัญ ขอสรุปนีไ้ ดรบั การยืนยันจากงานวิจยั ทางวิทยาศาสตรจาํ นวนหลายรอยชิน้ ทีส่ าํ คัญมาก ทีส่ ดุ ชิน้ หนึง่ คือ รายงานป ๒๐๑๐ ของคณะกรรมการมะเร็งของประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกา (USPCP) ซึง่ เขียนโดยนักวิทยาศาสตรทมี่ ชี อื่ เสียงและ ผูเ ชีย่ วชาญทางการแพทยในสาขานี ้ และตีพมิ พโดยกระทรวงสุขภาพและ บริการมนุษย สถาบันแหงชาติวา ดวยสุขภาพ และสถาบันมะเร็งแหงชาติ รายงานนีร้ ะบุอยางชัดเจนวา สารพิษในสิง่ แวดลอมรวมถึงสารเคมีทใี่ ชใน การทําเกษตรเปนสาเหตุหลักของโรคมะเร็ง รายงานนีไ้ ดนาํ เสนอประเด็น สําคัญหลายประเด็นเกีย่ วกับการควบคุมสารเคมี สารเคมีกาํ จัดศัตรูพชื เกือบ ๑,๔๐๐ ชนิด ไดรบั การขึน้ ทะเบียน (คือ ไดรบั อนุมตั )ิ โดยองคการพิทกั ษสงิ่ แวดลอม (EPA) ใหใช ไดทงั้ ในภาคการเกษตรและนอกภาคการเกษตร การไดรบั สาร เคมีเหลานีม้ กี ารพิสจู นแลววา เชือ่ มโยงกับโรคมะเร็งระบบประสาท/ สมองสวนกลาง เตานม ลําไส ปอด รังไข (หญิงที่สมรสแลว) ตับออน ไต อัณฑะ และกระเพาะ รวมถึงมะเร็งตอมนํ้าเหลือง ทัง้ ชนิดฮอดจกนิ และไมใชฮอดจกนิ (non-Hodgkin) มะเร็งเม็ด- เลือดขาวชนิดมัลติเพิล มัยอิโลมา และมะเร็งเนือ้ เยือ่ ออน พบวา เกษตรกรทีส่ มั ผัสกับยาปราบศัตรูพชื ผูท ฉี่ ดี พนยา นักบินทีข่ บั บทเกริน่ นํา • Ô×
เครือ่ งบินพนยา และผูผ ลิตสารเคมีเหลานีล้ ว นมีอตั ราเสีย่ งตอการ เปนมะเร็งตอมลูกหมาก เมลาโนมาและมะเร็งผิวหนังอืน่ ๆ และ มะเร็งริมฝปากเพิม่ สูงขึน้ สารเคมีประมาณ ๔๐ ชนิดทีอ่ งคการนานาชาติเพือ่ การวิจยั โรคมะเร็ง (IARC) จัดประเภทวาเปนทีร่ ชู ดั นาจะเปน หรือเปน ไปไดวา จะเปนสารกอมะเร็งในมนุษย รวมอยูใ นบัญชีสารเคมีกาํ จัด ศัตรูพชื ทีอ่ งคการพิทกั ษสงิ่ แวดลอมใหการรับรองและวางขายใน ตลาดอยูท กุ วันนี๗้
มายาคติทงั้ ปวง หนังสือเลมนีไ้ ดรวบรวมหลักฐานทีห่ นักแนนตอตานสารเคมีกาํ จัดศัตรูพชื บนฐานของงานวิจัยทางวิทยาศาสตรที่ไดรับการตีพิมพนับรอยชิ้นที่ตั้ง คําถามอยางจริงจังถึงประเด็นความปลอดภัยทีเ่ กีย่ วของกับการควบคุมสาร เคมีทเี่ ปนพิษ หนังสือนีเ้ สนอวา หลักเกณฑทใี่ ชสนับสนุนการใชสารกําจัด ศัตรูพชื ในอาหารและสิง่ แวดลอมของเราในปจจุบนั นัน้ ไดมาจากกระบวน วิธที ลี่ า สมัย ไมใชจากการศึกษาทางวิทยาศาสตรทตี่ พี มิ พเผยแพรลา สุด ความเชือ่ ทีว่ า ปริมาณของสารตกคางในอาหารและสิง่ แวดลอมของเราอยู ในระดับทีป่ ลอดภัยนัน้ จึงไมมหี ลักฐานทางวิทยาศาสตรใดๆ ทีด่ พี อรองรับ จนกวาจะมีการออกระเบียบควบคุมการใชสารเคมีกาํ จัดศัตรูพชื ทีก่ าํ หนด ขึน้ บนฐานของวิทยาศาสตร ทีผ่ า นการประเมินของนักวิทยาศาสตรดว ย กันและไดรบั การตีพมิ พเผยแพรในปจจุบนั หนวยงานรัฐทีม่ หี นาทีค่ วบคุม การใชสารเคมีกาํ ลังใชขอ สันนิษฐานทีป่ ราศจากขอมูลมาเกือ้ หนุนใหมายาศาสตรทงั้ ชุดคงอยูถ าวร เพือ่ กลอมใหประชาชนหลงคิดไปวาระดับของสาร กําจัดศัตรูพชื ทีพ่ วกเขาไดรบั อยูน นั้ ไมเปนอันตราย ÔØ • มายาคติวาดวยสารกําจัดศัตรูพืชที่อางวาปลอดภัย
ดวยเหตุทมี่ สี ตู รผสมสารเคมีนบั พันสูตรทีใ่ ชในการผลิตอาหารของ เรา การลงรายละเอียดทัง้ หมดนัน้ จะทําใหหนังสือเลมนีห้ นาเกินไป ผมจึง เลือกใหความสําคัญเฉพาะกับสารเคมีทางการเกษตรทีใ่ ชกนั มากทีส่ ดุ เพือ่ เปนตัวอยางของความหลากหลายของประเด็นปญหาทีแ่ วดลอมการใชสาร เคมีเหลานี้อยางกวางขวางในการผลิตอาหารและในสิ่งแวดลอมของเรา หลายตัวอยางทีย่ กมาแสดงในทีน่ มี้ าจากประเทศสหรัฐอเมริกาและออสเตรเลีย ซึง่ เปนประเทศทีผ่ มรูจ กั ดีทสี่ ดุ เมือ่ พูดถึงการใชสารกําจัดศัตรูพชื อยางไร ก็ด ี ประเด็นคลายกันนีม้ อี ยูแ ทบทุกประเทศ หนังสือเลมนีใ้ ชคาํ วา “สารกําจัดศัตรูพชื ” เปนคําศัพทสามัญทีห่ มาย ถึงสารเคมีทฆี่ า สิง่ มีชวี ติ (ไบโอไซด) หลายชนิดทีใ่ ชกนั ในภาคเกษตร เชน ยาฆาหญาหรือวัชพืช ยาฆาเชือ้ รา และยาฆาแมลง หนังสือเลมนีม้ งุ เนน ทีผ่ ลกระทบดานลบหรือผลรายของสารกําจัดศัตรูพชื ตอสุขภาพของมนุษย เปนหลัก โดยมีการอางอิงถึงผลทีเ่ กิดกับสิง่ มีชวี ติ สายพันธุอ นื่ ดวย สวน ขอมูลเกี่ยวกับผลรายของสารกําจัดศัตรูพืชที่มีตอสิ่งแวดลอมนั้น คงจะ เขียนเปนหนังสือไดอกี เลมหนึง่ ทีห่ นากวานี ้ เพราะมีเนือ้ หาสาระมากมาย และแผซา นทัว่ ทุกสวนของโลกใบนี ้
บทเกริน่ นํา • ÔÙ
อางอิง ๒ ๓ ๑
๔
๕
๗ ๖
Millennium Ecosystem Assessment Synthesis Report, United Nations Environment Programme, March 2005. Rachel Carson, Silent Spring (New York: Penguin Books, 1962). Theo Colborn, Dianne Dumanoski, and John Peterson Myers, Our Stolen Future: Are We Threatening Our Fertility, Intelligence, and Survival? A Scientific Detective Story (New York: Dutton, 1996); Deborah Cadbury, The Feminization of Nature: Our Future at Risk (Middlesex, England: Penguin Books, 1998). Kate Short, Quick Poison, Slow Poison: Pesticide Risk in the Lucky Country (St. Albans, NSW: K. Short, 1994); “U.S. President’s Cancer Panel 2008–2009 Annual Report; Reducing Environmental Cancer Risk: What We Can Do Now,” Suzanne H. Reuben for the President’s Cancer Panel, U.S. Department Of Health And Human Services, National Institutes of Health, National Cancer Institute, April 2010; Åke Bergman et al., eds., State of the Science of Endocrine Disrupting Chemicals 2012, United Nations Environment Programme and the World Health Organization, 2013; Colborn, Dumanoski, and Myers, Our Stolen Future; Cadbury, Feminization of Nature. Fred Pearce and Debora Mackenzie, “It’s Raining Pesticides,” New Scientist, April 3, 1999, 23. Emmanouil Charizopoulos and Euphemia Papadopoulou-Mourkidou, “Occurrence of Pesticides in Rain of the Axios River Basin, Greece,” Environmental Science & Technology 33, no. 14 (July 1999): 2363– 68. “U.S. President’s Cancer Panel Annual Report,” 2010.
ÔÚ • มายาคติวาดวยสารกําจัดศัตรูพืชที่อางวาปลอดภัย