Economisch Bureau
Macro Visie
Macro & Financial Markets Research
Griekse schaduw zal wegtrekken
Nick Kounis 020 343 5616
25 juni 2015 Griekenland bepaalde in de afgelopen weken het beeld op de financiële markten. Deze gingen duidelijk gebukt onder de vrees voor een Grieks faillissement en een vertrek van Griekenland uit de euro. Inmiddels lijkt de kans dat er toch een akkoord komt, te zijn toegenomen, al moet er nog veel werk worden verzet. Nu het risico van een Grexit – in ieder geval op dit moment – minder acuut wordt, moeten beleggers zich weer gaan richten op de fundamentele economische situatie. Op dit punt valt er goed nieuws te melden; de vooruitzichten zijn verbeterd. Als de situatie rond Griekenland inderdaad tot rust komt, zien wij een gelijktijdige groeiversnelling van de drie grootste economieën van de wereld als een reële mogelijkheid.
Griekenland bepaalde het beeld op de financiële markten
deze maand tot nut toe al meer dan EUR 10 miljard aan
Het land is goed voor slechts 0,4% van het mondiale BBP
banktegoeden is opgenomen (zie grafiek), terwijl met nog eens
maar heeft beleggers de laatste paar weken wel volop
EUR 5 – 10 miljard rekening moet worden gehouden gegeven
hoofdbrekens gekost. Toen in het weekend van 13 en 14 juni
de laatste ontwikkelingen. Hebben de Griekse regering en de
de onderhandelingen tussen de Griekse delegatie en de
Europese leiders wel genoeg gedaan om het vertrouwen te
instellingen mislukten en de Griekse premier Tsipras
herstellen en de geldopnames een halt toe te roepen? Het
vervolgens hard van leer trok in het Griekse parlement, nam
risico bestaat dat de autoriteiten bij een verdere versnelling
de vrees voor een Grieks faillissement en een vertrek van
van de geldopnames geen andere keus hebben dan opname-
Griekenland uit de euro (‘Grexit’) toe. Het risico was
en kapitaalbeperkingen in te stellen. En dat zou de
onmiskenbaar aanwezig dat de financiële spanningen en
economische en budgettaire situatie alleen maar verslechteren
onzekerheden de vertrouwensindicatoren zouden gaan
en toekomstige besprekingen compliceren.
ondermijnen.
Europese bankleningen aan Griekenland Europa schudt de schaduw van de Griekse crisis van zich af… Gelukkig is inmiddels het risico van een Grieks staatsbankroet
EUR mld
140 120
en een Grexit inmiddels afgenomen. De kans dat er deze week
100
toch een akkoord komt, is toegenomen nu de Griekse regering
80
in een nieuw ingediend plan op een aantal belangrijke punten
60
water bij de wijn heeft gedaan. De Griekse regering en de
40
instellingen buigen zich momenteel in meer detail over de
20
voorstellen. Zo worden onder meer de nieuwe Griekse plannen
0
doorgerekend en wordt een lijst van maatregelen opgesteld die
11Q1
12Q1
Griekenland moet uitvoeren voordat opnieuw geld wordt
Collectieve sector
13Q1 Banken
14Q1
Particulier, niet-banken
vrijgegeven. Het is dus zeker nog geen gelopen race maar de vooruitzichten voor een goede afloop lijken wel aanzienlijk te
Bron: BIS, ABN AMRO Group Economics
zijn verbeterd. Wat gebeurt er als Griekenland toch uit de euro stapt? ...maar hiermee zijn alle problemen nog niet uit de wereld
Het voortsluimerende risico van een Grexit roept de vraag op
Ons basisscenario is dat Griekenland in de euro blijft maar een
wat dit zou betekenen voor de economie van de eurozone.
vertrek uit de euro kan, ondanks de recent geboekte
Waarschijnlijk nemen de spanningen op de financiële markten
vooruitgang, nog niet helemaal worden afgeschreven.
dan toe, waarbij staatsobligaties van perifere eurolanden en
Griekenland moet nog altijd met zijn schuldeisers
andere financiële markten van Zuid-Europese landen de
overeenstemming bereiken voor de langere termijn. Het kan
zwaarste klappen krijgen. Deze situatie hoeft echter niet lang
dus niet worden uitgesloten dat we over een paar maanden
te duren. Waar zijn beleggers dan echt bang voor? De andere
weer in hetzelfde schuitje zitten. Daarbij komt dat het Griekse
eurolanden hebben hun uitzettingen op Griekenland immers
bankenstelsel kwetsbaar lijkt. De Grieken blijven ook deze
sterk teruggebracht. De vrees onder beleggers houdt
week op grote schaal geld van de bank halen. Wij schatten dat
2
Macro Visie - Griekse schaduw zal wegtrekken - 25 juni 2015
waarschijnlijk verband met een eventueel uiteenvallen van de
dat de komende tijd drie krachtige factoren de vraag zullen
eurozone maar het ziet er niet naar uit dat andere landen het
steunen. Ten eerste de lagere olieprijzen, ten tweede de
eventuele Griekse voorbeeld zullen volgen. Er lijkt dus weinig
goedkopere euro en tot slot de soepeler kredietvoorwaarden.
reden voor aanhoudende forse spanningen op de financiële
Bankkrediet is inmiddels ruimer beschikbaar en goedkoper,
markten. Bovendien beschikken de beleidsmakers over
ook voor het MKB dat goed is voor 70% van de
middelen om in te grijpen. Mocht het risico van een Grieks
werkgelegenheid in de eurozone. Uit recente peilingen onder
uittreden sterk toenemen, dan activeert de ECB vermoedelijk
consumenten en bedrijven blijkt dat de economie van de
het OMT-programma. Ze koopt dan in grote hoeveelheden
eurozone goed bestand was tegen de weer opflakkerende
staatsobligaties van probleemlanden op, wat de rente op
Griekse schuldencrisis.
staatsobligaties weer doet dalen en de financiële markten over de gehele linie ondersteunt. Uiteindelijk keert de rust weer, al
Wereldeconomie uitermate zwak in eerste kwartaal
is dan inmiddels wel aanzienlijke economische schade
Wereldhandel , %3m-o-3m
aangericht. Als het niet al te lang onrustig blijft, moet de
14 12 10 8 6 4 2 0 -2 -4 -6
economie op den duur weer vaste grond onder de voet krijgen. Kan het slechter aflopen bij een Grexit? De risico’s zijn aanzienlijk. Een Grieks uittreden kan het vertrouwen van beleggers in het voortbestaan van de euro aantasten. Ze zouden dan permanent een hogere risicopremie kunnen verlangen, vooral van de zwakkere lidstaten. Bovendien kan het langer duren voordat het vertrouwen weer is hersteld. Probleemlanden moeten officieel in een
11
12
13
14
15
aanpassingsprogramma zitten. Het is dus nog onduidelijk hoe snel het OMT-programma kan worden geactiveerd.
Bron: Thomson Reuters Datastream, CPB
Focus op verbetering van conjunctuur
Op weg naar autonoom herstel
Nu het risico van een Grexit minder acuut wordt, moeten
De euro, de olieprijzen en de obligatierendementen zijn recent
beleggers zich weer gaan richten op de fundamentele
gestegen maar de positieve effecten van de economische
economische situatie. Op dit punt valt er goed nieuws te
rugwind voor de eurozone hebben zich nog niet in hun volle
melden; de vooruitzichten zijn verbeterd. Als de situatie rond
omvang gemanifesteerd. Belangrijker is echter dat het
Griekenland tot rust komt, achten wij de kans dan ook groot
economisch herstel van de eurozone een autonoom karakter
dat in de komende kwartalen de groei van de drie grootste
begint te krijgen. Nu het vertrouwen terugkeert, zouden
economieën van de wereld gelijktijdig versnelt. Het wordt ook
bedrijven weer meer moeten gaan investeren en meer
hoog tijd dat dit gaat gebeuren. Het begin van dit jaar was
personeel moeten aannemen. Een herstel van de banengroei
namelijk ronduit slecht, met een fors lagere economische groei
kan de consumptieve vraag een impuls geven.
in de Verenigde Staten en een verdere groeivertraging in China. Volgens onze berekeningen ontwikkelden het mondiale
Amerikaanse economie is gekrompen
BBP, de industriële productie en de handel zich uitermate
Voor het tweede achtereenvolgende jaar is de Amerikaanse
zwak in het eerste kwartaal. Gelukkig lijkt zich een herstel van
economie in het eerste kwartaal gekrompen. Dit heeft het
de indicatoren van de economische bedrijvigheid af te tekenen
optimisme over de vooruitzichten voor de VS dat in de loop
vanaf het twee kwartaal.
van 2014 juist was gegroeid, weer getemperd en ertoe geleid dat de groeiramingen voor de Amerikaanse economie naar
Europa heeft vanuit drie richtingen de wind in de zeilen
beneden zijn bijgesteld. Ook wij hebben dat gedaan. De
Afgezien van Japan was de eurozone de enige grotere regio
economische zwakte in het eerste kwartaal was echter te
waar de economie wel goed draaide in het eerste kwartaal.
wijten aan een aantal bijzondere factoren, waaronder het
Voor het tweede kwartaal op rij kwam de economische groei
slechte weer, de havenstakingen en statistische effecten als
hier uit op 0,4% kwartaal-op-kwartaal. Een gematigd tempo
gevolg van problemen bij de correctie voor seizoensinvloeden.
naar internationale maatstaven maar het ligt wel boven het
Een meer fundamentele factor die op de korte termijn een
trendmatig niveau. Ook de samenstelling van de groei zorgde
negatieve uitwerking op de Amerikaanse economie lijkt te
voor goed nieuws. Zowel de consumentenbestedingen als de
hebben gehad, was de daling van de olieprijzen. De
investeringen in vaste activa namen vorig kwartaal toe, wat
investeringen in de olie- en gassector zijn hierdoor zeer snel
een gunstig voorteken is voor een duurzame groei. Wij denken
teruggeschroefd en dit had een aanzienlijk effect op de totale
3
Macro Visie - Griekse schaduw zal wegtrekken - 25 juni 2015
vraag. Bovendien gaven consumenten de oliegerelateerde
drie maanden op rij gestegen. Een toegenomen vraag uit de
meevallers niet meteen weer uit.
VS en de eurozone zal bovendien de export uit China en andere Aziatische markten steunen. Wij verwachten dat de
Amerikaanse consument koopt weer
Chinese economie verder gaat aantrekken en dat de
Maar er is inmiddels ook goed nieuws. Volgens de laatste
gemiddelde groei voor dit jaar rond het streefniveau uitkomt.
gegevens zijn consumenten bezig aan een inhaalslag. De detailhandelsverkopen duiden op een krachtig herstel van de
Risico van vroegtijdige verkrapping
consumptieve vraag in het tweede kwartaal. Dit is ook logisch.
Afgezien van een Grexit lijken de risico’s vooral te schuilen in
De arbeidsmarkt is immers gezond, de balansen zijn sterk en
het toekomstig monetair beleid in de welvarende economieën.
het vertrouwen van consumenten is hoog. Voor huishoudens
De grote centrale banken hebben de monetaire teugels sterk
was er dan ook eigenlijk geen reden om de financiële
laten vieren en moeten nu de verwachtingen goed managen.
meevaller van de lagere olieprijzen op te potten. Nu ook de
Het is zaak dat de teugels niet te snel weer worden
huizenmarkt aantrekt en ondernemingen meer lijken te gaan
aangehaald. De Amerikaanse centrale bank (Federal Reserve)
investeren, staat het licht op groen voor een sterke
zal ergens in de komende paar maanden (wij houden het op
economische groei in de komende kwartalen.
september) de rente voor het eerst in tien jaar verhogen. De Europese Centrale Bank (ECB) zal daarentegen vermoedelijk
VS detailhandelsverkopen
de komende maanden nog obligaties blijven aankopen, ook al
%3m-o-3M
heeft zij in de afgelopen twee maanden een duidelijke stijging van de obligatierendementen en de euro niet kunnen stoppen.
15 10 5 0 -5 -10 -15 -20 -25
De wereldwijde uitverkoop op de obligatiemarkten heeft het risico verhoogd dat de financiële voorwaarden abrupt en te vroeg worden verkrapt en dat daardoor het economisch herstel in gevaar komt. Obligatiezeepbel langzaam laten leeglopen Wij denken dat deze risico’s beheersbaar zijn, niet in de laatste 09
10
11
12
13
14
15
plaats omdat de inflatie gematigd is. De stijging van de rendementen op staatsobligaties vormt deels een opwaartse correctie van de extreem lage niveaus eerder dit jaar, toen
Bron: Thomson Reuters Datastream
beleggers agressief longposities innamen in de aanloop naar en tijdens de eerste fase van de kwantitatieve verruiming door
China kiest voor stimulering van economie
de ECB. Hierdoor werden de waarderingsniveaus opgeblazen
Aan het begin van het jaar ging ook bij de Chinese economie
tot de proporties van een zeepbel. Op de zeer korte termijn
de vaart er flink uit. De autoriteiten hebben hun
zien wij echter factoren die de stijging van de
tweesporenbeleid voortgezet, namelijk enerzijds een
obligatierendementen kunnen remmen. Een eerste
duurzamere samenstelling van de economische groei zonder
renteverhoging door de Fed zal het rendement op
dat de financiële risico’s van vastgoed en schulden toenemen,
Amerikaanse staatobligaties (Treasuries) ongetwijfeld verder
en anderzijds handhaving van de groeidoelstelling van 7%.
opdrijven maar de Fed heeft wel aangegeven dat zij haar
Door een aanzienlijke terugval van de investeringen en de
beleidsrente in een zeer laag tempo gaat verhogen. Verder is
export lijkt de economische groei echter te zijn vertraagd tot
de ECB van plan om haar obligatieaankopen voort te zetten tot
onder het beoogde groeitempo.
september 2016. Op de korte termijn zou de aankoop van
Tegen deze achtergrond heeft de Chinese centrale bank
netto aanbod, moeten leiden tot een gebrek aan
(PBoC) haar monetair beleid verruimd door zowel de rente als
staatsobligaties van eurolanden met een AAA rating en de
de reservevereisten te verlagen. Bovendien werden de
koersen moeten steunen.
staatobligaties door de ECB, in combinatie met een gering
voorwaarden voor de aankoop van een tweede woning versoepeld. De regering heeft inmiddels maatregelen
Inflatie loopt op maar blijft binnen doelstelling
genomen om de uitvoering van infrastructurele projecten, zoals
De wereldwijde inflatie is zeer gematigd. In de VS en de
de aanleg van spoorwegen, te stimuleren. Deze maatregelen
eurozone gaat de inflatie naar verwachting oplopen naarmate
lijken effect te sorteren. De inkoopmanagersindices (PMI’s)
de olieprijsinflatie normaliseert en de economische groei
beginnen te stabiliseren en de maandelijkse indicator van
aantrekt, maar de inflatiedoelen van de centrale banken
Bloomberg voor de BBP-groei is na een laagtepunt in februari
komen waarschijnlijk niet duurzaam in gevaar. Dit houdt in dat
4
Macro Visie - Griekse schaduw zal wegtrekken - 25 juni 2015
de Fed en de ECB ruimte hebben om in actie te komen als de financiële omstandigheden te snel verkrappen. Zo zou de Fed bijvoorbeeld renteverhogingen kunnen uitstellen of kunnen besluiten om de normalisatie van de rente in een nog langzamer tempo voort te zetten. De ECB van haar kant kan de kwantitatieve verruiming nog oprekken, zowel qua omvang als qua looptijd van het programma. Blik op de aanbodzijde Een punt van zorg op de langere termijn is dat de potentiële groei van de grote economieën lijkt te zijn gedaald. De trendmatige groei wordt nu geraamd op amper 1% voor de eurozone en 2 à 2,5% voor de VS. Dit is in beide gevallen ongeveer één procentpunt minder dan vóór de crisis. In China regisseren de autoriteiten een groeivertraging nu zij tot het inzicht zijn gekomen dat een tweecijferige groei niet langer houdbaar is. De beroepsbevolking groei minder snel, hoofdzakelijk als gevolg van de vergrijzing, terwijl in de VS en de eurozone de productiviteitsstijging geringer is dan verwacht. Dit zou nog een na-ijleffect van de crisis kunnen zijn. Het is immers goed mogelijk dat door de hausseperiode die voorafging aan de crisis, een te rooskleurig beeld van de trendmatige economische ontwikkeling is ontstaan. Kortom, de economische groei zal de komende jaren waarschijnlijk op een relatief laag niveau blijven, met een cyclische versnelling in de komende twee jaar. Alleen structurele hervormingen om de arbeidsmarktparticipatie te stimuleren en de productiviteit te verbeteren zouden daadwerkelijk tegenwicht kunnen bieden aan deze trends maar er zijn op dit moment weinig tekenen dat regeringen op grote schaal in actie komen. Ook een herstel van de investeringen zou op den duur de productiviteit moeten verhogen. Technische vooruitgang en toepassing van nieuwe technologieën in het productieproces zijn tot slot nog andere mogelijkheden om de productiviteit naar een hoger niveau te tillen.
Lees meer van het Economisch Bureau op: insights.abnamro.nl/category/economie/ Dit document is samengesteld door ABN AMRO. Het heeft uitsluitend als doel om financiële en algemene informatie te verstrekken over de economie. ABN AMRO behoudt zich alle rechten voor met betrekking tot de informatie in het document en het document wordt uitsluitend aan u verstrekt voor uw informatie. Het is niet toegestaan dit document (geheel of deels) te kopiëren, distribueren, door te geven aan een derde of om het voor enig ander doel te gebruiken dan hier boven bedoeld. Dit document is informatief bedoeld en vormt geen aanbieding van effecten aan het publiek, of een uitnodiging om een aanbod te doen. U mag niet om welke reden dan ook vertrouwen op de informatie, meningen, beramingen, en aannames in dit document noch dat het compleet, accuraat of juist is. Er wordt geen garantie gegeven, uitdrukkelijk of stilzwijgend, door of uit naam van ABN AMRO, haar directeuren, functionarissen, vertegenwoordigers, gelieerde partijen, groepsmaatschappijen of werknemers met betrekking tot de juistheid of volledigheid van de informatie in dit document, en geen enkele aansprakelijkheid wordt geaccepteerd voor enig verlies als direct of indirect gevolg van het gebruik van deze informatie. De opvattingen en meningen opgenomen hierin kunnen op enig moment aan verandering onderhevig zijn en ABN AMRO heeft geen enkele verplichting om de informatie in dit document na de datum hiervan te herzien. Voordat u in enig product van ABN AMRO investeert, dient u zich te informeren over de verschillende financiële en andere risico’s, alsmede mogelijke beperkingen voor u en uw investeringen als gevolg van toepasselijke wetgeving en regels. Indien u, na lezing van dit document, overweegt een investering te doen in een product, raadt ABN AMRO aan om een dergelijke investering met uw relatiemanager of persoonlijke adviseur te bespreken om nader te bezien of het relevante product – met inachtneming van alle mogelijke risico’s – past bij uw investeringen. De waarde van beleggingen kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garanties voor de toekomst. ABN AMRO behoudt zich het recht voor wijzigingen in dit materiaal aan te brengen. Alle rechten voorbehoude
5
Macro Visie - Griekse schaduw zal wegtrekken - 25 juni 2015
25-6-2015
BBP (% j-o-j)
Inflatie (% j-o-j)
Werkloosheid (%)
2013
2014
2015E
2016E
2013
2014
2015E
2016E
2013
2014
2015E
VS
2,2
2,4
2,7
3,1
1,5
1,6
0,4
2,4
7,4
6,2
5,2
4,7
Japan
1,6
-0,1
1,1
1,2
0,3
2,8
0,8
1,4
4,0
3,7
3,6
3,4 10,6
Eurozone
2016E
-0,4
0,9
1,8
2,3
1,3
0,5
0,4
1,7
12,0
11,6
11,2
Duitsland
0,2
1,6
2,0
2,5
1,6
0,8
1,0
2,0
6,9
6,7
6,5
6,3
Frankrijk
0,4
0,4
1,4
1,9
1,0
0,6
0,4
1,7
10,3
10,3
10,4
10,2
Italië
-1,9
-0,3
0,5
1,0
1,3
0,1
-0,7
0,7
12,2
12,6
13,5
13,7
Spanje
-1,2
1,4
2,8
2,9
1,5
-0,2
-0,4
1,8
26,1
24,5
22,6
20,4
Nederland
-0,4
1,0
2,3
2,2
2,6
0,3
0,1
1,6
7,3
7,4
7,0
6,6
België
0,3
1,1
1,7
2,1
1,2
0,5
0,5
1,6
8,4
8,5
8,3
8,0
Oostenrijk
0,2
0,3
1,2
2,0
2,1
1,5
1,3
2,2
4,9
5,6
5,5
5,3
-1,2
-0,1
0,4
1,2
2,2
1,2
0,5
1,6
8,2
8,7
8,9
8,7
Finland Griekenland
-4,4
0,7
0,5
2,7
-0,9
-1,6
-1,9
0,0
27,5
26,3
24,8
23,2
Portugal
-1,4
0,9
2,0
2,6
0,4
-0,2
0,1
1,5
16,4
14,3
13,3
12,6 8,5
0,2
5,3
3,7
3,3
0,5
0,4
0,6
1,7
13,1
11,0
9,5
VK
Ierland
1,7
3,0
2,8
2,6
2,6
1,4
1,1
1,9
7,5
6,1
5,3
5,2
Zweden
1,3
1,1
1,6
2,0
0,2
0,0
0,3
1,0
8,2
7,9
6,5
6,0 4,5
Denemarken
-0,5
1,1
1,5
1,2
0,8
0,6
0,6
1,1
5,7
4,9
4,7
Zwitserland
1,7
1,5
0,8
0,8
-0,2
0,0
-1,5
-0,8
3,2
3,1
3,5
3,6
Noorwegen
2,0
2,2
1,7
2,0
2,0
2,2
2,2
2,2
3,5
3,5
4,0
4,0
Canada
2,0
2,2
2,2
2,7
1,0
2,0
0,5
2,1
7,0
6,8
6,5
6,0
Australië
2,8
2,9
1,9
2,9
2,5
2,5
2,0
2,7
5,9
6,2
6,5
6,0
Nieuw Zeeland
2,7
3,5
2,9
2,8
1,6
1,4
1,0
2,0
6,0
5,2
5,0
4,7
4,3
3,9
3,7
3,7
2016E
Wereld Wereldhandel
3,2
3,3
3,2
3,8
2,6
3,3
5,0
6,0
Lopende rekening (% BBP) VS Japan Eurozone
Begrotingssaldo (% BBP)
Overheidsschuld (% BBP)
2013
2014
2015E
2016E
2013
2014
2015E
2016E
2013
2014
2015E
-2,4
-2,3
-2,3
-2,4
-4,1
-2,8
-2,5
-2,2
72
74
75
77
0,7
0,6
0,6
0,6
-8,3
-7,0
-6,5
-6,3
243
247
243
240
2,6
2,9
3,2
3,1
-2,9
-2,4
-2,3
-2,0
91
92
92
91
Duitsland
6,9
7,6
7,3
7,0
0,1
0,7
0,6
0,5
77
75
71
68
Frankrijk
-1,9
-1,6
-1,0
-1,5
-4,1
-4,0
-3,8
-3,5
92
95
97
98
1,0
2,0
2,0
2,5
-2,9
-3,0
-2,9
-2,9
129
132
134
134 102
Italië Spanje
0,8
0,6
1,1
1,0
-6,8
-5,8
-4,2
-3,3
92
98
101
Nederland
11,0
10,8
10,4
10,0
-2,4
-2,4
-2,0
-1,0
68
68
67
66
België
-1,5
0,4
1,5
1,5
-2,9
-3,2
-2,8
-2,6
104
107
107
106
Oostenrijk Finland
2,3
2,3
2,5
2,3
-1,3
-2,4
-1,9
-1,6
81
85
87
86
-2,0
-1,8
-1,0
-0,7
-2,5
-3,2
-3,3
-3,1
56
59
63
64
Griekenland
-2,7
-2,8
-1,8
-1,8
-12,3
-3,5
-2,0
-0,5
175
177
177
175
Portugal
-0,3
-0,1
0,2
0,5
-4,8
-4,5
-3,5
-2,8
130
130
129
127
4,4
6,0
6,0
5,5
-5,8
-4,1
-3,0
-3,0
123
110
110
105
-4,2
-3,9
-3,7
-3,6
-5,8
-5,4
-4,4
-3,4
87
89
90
90
Ierland VK
Bron Thomson Reuters Datastream, ABN AMRO Economisch Bureau
6
Macro Visie - Griekse schaduw zal wegtrekken - 25 juni 2015
25-6-2015
BBP (% j-o-j)
Inflatie (% j-o-j)
2013
2014
2015E
2016E
2013
2014
2015E
Opkomend Azië
6,5
6,4
6,3
6,4
4,7
3,5
2,7
3,2
Opkomend Europa
1,8
1,3
-1,0
1,9
5,3
6,3
11,2
5,3
Latijns-Amerika
2,4
1,0
0,3
2,0
8,9
12,6
13,5
11,5
Midden-Oosten / Noord-Afrika
1,5
3,0
2,9
4,1
13,5
7,4
7,1
6,8
Opkomende markten totaal
4,6
4,4
3,9
4,8
6,5
5,8
6,1
5,2 1,7
Eurozone
2016E
-0,4
0,9
1,8
2,3
1,3
0,5
0,4
VS
2,2
2,4
2,7
3,1
1,5
1,6
0,1
2,5
Wereld
3,2
3,3
3,2
3,8
4,3
3,9
3,7
3,9
China
7,7
7,4
7,0
7,0
2,6
2,0
1,5
2,0
India
6,9
7,3
7,5
7,5
10,7
6,7
5,5
5,5
Turkije
4,2
2,9
3,0
3,5
7,5
8,9
7,3
6,5
Rusland
1,3
0,6
-4,0
0,5
6,8
7,8
15,0
6,0
Brazilië
2,7
0,1
-1,0
2,0
6,2
6,3
8,3
5,5
2016E
Opkomende markten
Lopende rekening (% BBP)
Begrotingssaldo (% BBP)
2013
2014
2015E
2016E
2013
2014
2015E
1,2
1,8
2,5
2,0
-2,5
-2,3
-2,5
-2,5
Opkomend Europa
-1,3
0,1
1,0
0,0
-1,6
-1,5
-3,0
-2,0
Latijns-Amerika
-3,0
-3,0
-3,5
-3,0
-2,8
-4,7
-5,5
-4,0
Midden-Oosten / Noord-Afrika
8,5
5,7
-1,0
1,0
0,3
-2,0
-7,0
-4,0
Opkomend Azië
Eurozone VS
2,6
2,9
3,2
3,1
-2,9
-2,4
-2,3
-2,0
-2,4
-2,3
-2,3
-2,4
-4,1
-2,8
-2,5
-2,2
-3,0
Opkomende markten* China
2,1
2,3
2,5
2,0
-1,9
-1,8
-2,5
India
-2,6
-1,3
-1,5
-2,0
-4,4
-4,0
-4,0
-4,0
Turkije
-7,9
-5,7
-5,5
-6,0
-1,2
-1,3
-1,5
-1,5
Rusland
1,7
3,2
5,0
4,0
-0,5
-0,5
-3,5
-1,5
Brazilië
-4,0
-4,5
-4,0
-4,0
-2,9
-6,3
-6,5
-4,5
* 2015 en 2016 voor de lopende rekening en b egrotingssaldo zijn afgerond Bron: Thomson Reuters Datastream, EIU, ABN AMRO Economisch Bureau
7
Macro Visie - Griekse schaduw zal wegtrekken - 25 juni 2015
25-6-2015
Officiële beleidsrente (%, eindejaar)
3m interbank rente (%, eindejaar)
2013
2014
2015E
2016E
2013
2014
2015E
VS
0,25
0,25
0,75
2,25
0,2
0,3
0,9
2,4
Japan
0,10
0,10
0,10
0,10
0,2
0,1
0,2
0,2
Eurozone
0,25
0,05
0,05
0,05
0,3
0,1
0,0
0,1
VK
0,50
0,50
0,75
1,75
0,6
0,6
1,0
2,0
Zweden
0,75
0,00
-0,50
-0,50
0,8
0,3
-0,5
-0,3
Denemarken
0,20
0,20
-1,00
-1,00
-0,2
0,0
-1,0
-1,0
Zwitserland
0,00
0,00
-1,00
-1,00
0,0
0,0
-1,0
-1,0
Noorwegen
1,50
1,25
0,75
1,00
1,5
1,5
0,8
1,3
Canada
1,00
1,00
0,75
1,25
1,1
1,2
1,0
1,5
Australië
2,50
2,50
1,75
2,25
2,6
2,7
2,0
2,5
Nieuw Zeeland
2,50
3,50
2,75
3,00
2,7
3,7
3,0
3,2
10jr staatspapier (%, eindejaar)
2016E
Spread versus 10j Duits staatspapier (% pt)
2013
2014
2015E
2016E
2013
2014
2015E
2016E
VS
3,0
2,2
2,8
3,0
0,5
0,4
0,1
0,1
Japan
0,7
0,3
0,7
1,0
2,3
1,4
0,7
0,6
Italië
Eurozone (Dtld)
1,9
0,5
0,9
1,8
2,2
1,3
0,4
0,3
Spanje
Frankrijk
VK
2,4
2,2
2,0
2,7
0,3
0,1
0,0
0,0
Nederland
Zweden
2,5
1,2
1,3
1,5
0,6
0,3
0,1
0,1
België
Denemarken
2,0
0,9
1,2
1,3
0,3
0,2
0,0
0,0
Oostenrijk
Zwitserland
1,0
0,4
-0,3
-0,3
0,2
0,1
0,0
0,0
Finland
Noorwegen
3,0
2,3
1,8
2,5
6,5
7,3
4,5
3,0
Griekenland
Canada
2,8
2,1
2,0
2,8
4,1
2,4
1,2
0,8
Portugal
Australië
4,3
3,3
2,5
3,5
1,7
0,8
0,3
0,2
Ierland
Nieuw Zeeland
4,7
4,1
3,5
4,0
Wisselkoers (versus USD, eindejaar)* 2013
2014
2015E
Wisselkoers (versus EUR, eindejaar)* 2016E
USD USD/JPY
103
120
128
135
USD/EUR
0,73
0,83
1,00
0,87
2013
2014
2015E
2016E
1,38
1,21
1,00
1,15
EUR/USD
141
145
128
155
EUR/JPY EUR/GBP
GBP/USD
1,66
1,51
1,49
1,51
0,83
0,80
0,67
0,76
USD/SEK
6,35
7,77
9,5
8,3
8,75
9,40
9,5
9,5
EUR/SEK
USD/DKK
5,41
6,15
7,1
7,8
7,46
7,44
7,5
7,5
EUR/DKK
USD/CHF
0,91
0,99
1,1
1,0
1,25
1,20
1,1
1,1
EUR/CHF
USD/NOK
5,88
7,56
8,5
7,0
8,10
9,15
8,5
8,0
EUR/NOK
USD/CAD
1,07
1,16
1,3
1,4
1,47
1,40
1,3
1,6
EUR/CAD
AUD/USD
0,89
0,83
0,7
0,7
1,55
1,46
1,4
1,7
EUR/AUD
NZD/USD
0,82
0,77
0,7
0,6
1,68
1,57
1,5
1,9
EUR/NZD
Opkomende markten USD/CNY
6,10
6,20
6,3
6,4
8,40
7,51
6,3
7,4
EUR/CNY
USD/INR
61,90
63,33
65
66
85,29
81,06
65
76
EUR/INR
USD/TRY
2,14
2,33
2,9
2,9
2,94
2,82
2,9
3,3
EUR/TRY
USD/RUB
32,73
60,74
50
45
45,10
73,50
50
52
EUR/RUB
USD/BRL
2,34
2,66
3,2
3,4
3,23
3,21
3,2
3,9
EUR/BRL
* cijfers voor 2015 en 2016 zijn afgerond
Bron Thomson Reuters Datastream, ABN AMRO Economisch Bureau