Economisch Bureau Emerging Markets
Brazilië Watch
Marijke Zewuster, 020 383 0538 marijke.zewuster@nl.abnamro.com
Van kwaad tot erger
17 augustus 2015
Begrotings- en politieke problemen maken doorbreken van economische vicieuze cirkel steeds lastiger Afwaardering Moody’s met één stap naar laagste ‘investment grade’ met stabiele vooruitzichten een opluchting Toch is het risico van afwaardering naar junkstatus, ook gezien de negatieve ‘outlook’ van S&P, niet verdwenen
Politieke problemen worden erger
De industriële productie blijft krimpen en het
Bijna een jaar na de verkiezingen is de populariteit van
ondernemersvertrouwen is in geen jaren zo laag geweest. De
president Dilma Rousseff nog nooit zo laag geweest. Ook in
werkloosheid loopt sterk op en de reële inkomens worden
het parlement begint zij steeds meer steun te verliezen. Uit de
aangetast door de hoge inflatie. Dit heeft ook zijn neerslag op
laatste Datafolha-peiling in juli blijkt dat het percentage
het consumentenvertrouwen en zorgt voor een verdere krimp
respondenten dat vindt dat de regering het “goed” of
van de detailhandelsverkopen.
“geweldig” doet, naar 8% is gedaald; 71% vindt de regering “slecht” of “zeer slecht”. Verder vindt 66% dat het parlement
Terwijl de inflatie dicht in de buurt komt van de 10%
een afzettingsprocedure moet beginnen (april: 63%) en denkt
Door de politiek-economische problemen en bezorgdheid over
inmiddels 38% (april: 29%) dat de president inderdaad zal
de begrotingsconsolidatie is de real verder gedaald. Daarnaast
worden afgezet.
zijn de gereguleerde prijzen gestegen. Samen vertaalt zich dat in een sterke toename van de inflatie. De inflatie wakkerde in
Afgelopen zondag gingen voor de derde keer dit jaar door het
juli aan naar 9,6% (juni: 8,9%). De verdere verhoging van de
hele land mensen de straat op om te protesteren tegen de
beleidsrente met 50bp naar 14,25% op 29 juni kwam dan ook
corruptie en het aftreden te eisen van de president. De
niet als verrassing.
opkomst was met rond de half miljoen mensen, zeker in het licht van de verder gedaalde populariteit, opnieuw niet erg
Meer renteverhogingen nog steeds mogelijk
hoog. Dit maakt het voor de oppositie minder makkelijk om de
% j-o-j
stap naar een afzettingsprocedure daadwerkelijk te zetten. De recessie verdiept zich
20 15
De economische bedrijvigheid daalde in mei met -4,75% j-o-j, na een terugval van 3,1% in april. Het vandaag of morgen te
10
publiceren cijfer over juni is wellicht iets beter, vanwege het lage vergelijkingsniveau, maar de trend blijft neerwaarts.
5 0
Ondernemersvertrouwen daalt steeds verder
04
05
06
% j-o-j
07
08
09
10
selic minus inflatie
11
12
inflatie
13
14
15
selic
70 Bron: Bloomberg
60
Het is moeilijk te zien hoe Brazilië uit deze vicieuze cirkel – 50
diepere recessie, verslechterde begrotingssituatie, zwakkere munt, oplopende inflatie – wil komen. De BRL blijft hierdoor
40
onder druk staan. Ondanks dat de economische cijfers op een verdere verscherping van de recessie wijzen, kan daarom niet
30 10
11
12
13
14
15
worden uitgesloten dat de rente nog een of twee maal wordt verhoogd.
Bron: Bloomberg
Begrotingsdoelstelling bijgesteld Na zeer tegenvallende begrotingsresultaten en gezien de verdere groeivertraging en het gebrek aan politieke steun voor
2
Brazilië Watc ch, Van kwaad tot erger – 17 augustus 2015 5
belangrijke maatrregelen, bleek de d eerdere doe elstelling van e een
ec conomische pro oblemen verdeer verergeren. De in vergelijkiing
mair overschott totaal onrealisstisch. Het was s dan ook niet prim
met andere landen met een BB BB/BBB- rating g toch al hoge
raa ar dat de regering zich gedwo ongen zag om deze d doelstellin ng
CDS-spreads lopen dan ook noog verder op.
bij te t stellen. Maa ar de mate waa arin (2015: van 1,1% BBP naa ar 0,2 2%; 2016: van 2 2% naar 0,7%)) was toch nog een
CDS-spreads C duiden op to oegenomen riisico’s
ona aangename ve errassing. Wat de d zaak verderr verergert, is
bp
niet alleen een ge ebrek aan politieke bereidheid d in het bezuinigen, ma aar het Lagerhuis heeft zelfs parrlement om te b
320
een n wet aangenomen om somm mige ambtenare ensalarissen te e
280
verrhogen.
240 200
Een n lager primair overschot in combinatie c mett een hogere ren nte heeft ook ee en negatief effe ect op het nom minale
160 120
ove erheidstekort en de bruto staa atsschuld. Het nominale ove erheidstekort iss inmiddels opg gelopen tot meer dan 8% van n
80 10
hett BBP en de sta aatschuld tot meer m dan 60%.
Brruto-staatssc chuld verslechtert in rap te em
11
12
13
14 4
15
Brron: Bloomberg
% BBP
Groeicijfers verrder neerwaarrts bijgesteld
80 0
ot voor kort gingen wij ervan uuit dat de groei in 2016 zou To
75 5
aa antrekken dank kzij verbeterde macro-econom mische factoren n
70 0
en n een krachtige er mondiale grooei. Het idee was w dat 2015 ee en
65 5
jaar van transitie e zou zijn. De nnoodzakelijke egrotingsaanpa assingen zoudeen in eerste ins stantie zorgen be
60 0
vo oor een scherpere recessie, zzwakkere muntt en hogere 55 5
inflatie. Maar de uiteindelijke veerbetering van de verheidsfinanciën en de toegeenomen concu urrentiekracht door d ov
50 0 00
02
0 04
06
08
10
12
14
16
de e zwakke muntt zouden zorgeen voor een ve ertrouwenshersstel en n zo de vicieuze cirkel doorbrreken. Nu de politieke p en
Bron: EIU, ABN AMR RO Economisch Bureau
be egrotingsproble emen echter aaanhouden, lijkt het erop dat de d ec conomie voor la angere tijd in hhet slop blijft. Vandaar V dat wij
Bez zuinigingen essentieel voor kredietwaard digheid
on nze groeiprognose voor 20155 hebben verlaa agd van -1% naar
De slechtere begrrotingsvooruitzzichten waren voor v S&P de
-2 2% en voor 2016 van 2% naa r 0%.
en om de BBB--rating deze ma aand op een belangrijkste rede v Moody’s om o Brazilië af te e ‘negative outlook’’ te zetten en voor
Ho oofdindicatoren economie e Brazilië ë 2 2012
2013
2 2014
2015e
20 016e
pas ste de outlook echter aan van n negatief naarr stabiel. De
BB BP (% j-o-j)
1.8
2.7
0.1
-2.0
0.0
Fitc ch-rating ligt no og altijd twee niveaus n boven junkstatus, j ma aar
In flatie (% j-o-j)
5.4
6.2
6.3
8.8
5.9
waa arderen naar B Baa3, hetzelfde e niveau als S& &P. Moody’s
de outlook is nega atief. % BBP) Overheidssaldo (%
-1.8
-2.9
-6.5
-6.5
-4.5
w overigens eerder een De afwaardering d door Moody’s was
Overheidsschuld (% % BBP)
54.8
53.3
58.9
65.1
68.0
en teleurstelling g. De markt wa as bang gewee est opluchting dan ee
opende rekening (% BBP) Lo
-2.7
-4.0
-4.5
-4.0
-3.5
or een verlaging met twee sta appen of een negative outlookk. voo er Hett risico van afw waardering naa ar junkstatus is daarmee echte
In vesteringsquote (% ( BBP)
20
21
20
18
18
nog g niet verdwenen. De politiek-economische situatie
Sa avingsquote (% BBP)
18.1
17.3
15.6
14.3
14.3
USD/BRL (ultimo)
2.04
2.34
2.66
3.6
3.5
EU UR/BRL (ultimo)
2.65
3.23
3.21
3.6
4.0
verrslechtert zo sn nel dat ook de nieuwe n veel minder ambitieuzze beg grotingsdoelste ellingen mogelijk nog te optim mistisch zijn. n negatief prim mair begrotingsssaldo zou een reden kunnen Een zijn n voor een verd dere downgrad de. Als dat gebe eurt zullen de
O verheidssaldo en lo op. rekening voor 20 015 en 2016 zijn afg geronde getallen
Brron: EIU, ABN AM MRO Economisch Bureau B
3
Brazilië Watc ch, Van kwaad tot erger – 17 augustus 2015 5
Lee es meer van he et Economisch Bureau op: htttps://insights .abnamro.nl Laats ste bewerking van dezze publicatie heeft plaa atsgevonden op 17 aug gustus 2015. Dit document d is samengessteld door ABN AMRO. Het heeft uitsluitend als a doel om financiële een algemene informatiie te verstrekken over de d economie. ABN AM MRO behoudt zich alle rechten voor met betre ekking tot de d informatie in het doccument en het docume ent wordt uitsluitend aan u verstrekt voor uw w informatie. Het is nie et toegestaan dit docum ment (geheel of deels)) te kopiëren, distribue eren, door te geven aa an een derd de of om het voor enig ander doel te gebruikken dan hier boven bed doeld. Dit document iss informatief bedoeld en e vormt geen aanbied ding van effecten aan het publiek, of een uittnodiging om een aanb bod te doen n. U ma ag niet om welke reden n dan ook vertrouwen op de informatie, meningen, beramingen, enn aannames in dit docu ument noch dat het com mpleet, accuraat of juisst is. Er wordt geen ga arantie gegeven, uitdru ukkelijk of stiilzwijgend, door of uit n naam van ABN AMRO O, haar directeuren, fun nctionarissen, vertegennwoordigers, gelieerde e partijen, groepsmaats schappijen of werknem mers met betrekking to ot de juistheid of volled digheid van de informatie in dit do ocument, en geen enkkele aansprakelijkheid d wordt geaccepteerd voor enig verlies als direct of indirect gevo olg van het gebruik vaan deze informatie. De D opvattingen en men ningen enomen hierin kunnen op enig moment aan verandering v onderhevig g zijn en ABN AMRO hheeft geen enkele verp plichting om de informatie in dit document na de datum hiervan te herzien. opge Voorrdat u in enig product van ABN AMRO invessteert, dient u zich te in nformeren over de verrschillende financiële en e andere risico’s, alsm mede mogelijke beperk rkingen voor u en uw investeringen i als gevo olg van toepa asselijke wetgeving en n regels. Indien u, na lezing van dit document, overweegt een innvestering te doen in een e product, raadt AB BN AMRO aan om eenn dergelijke investering met uw relatiemana ager of perso oonlijke adviseur te be espreken om nader te bezien of het relevante product – met inachhtneming van alle mog gelijke risico’s – past bij b uw investeringen. D De waarde van belegg gingen kan fluctueren. In het verle eden behaalde resultatten bieden geen garanties voor de toekomst. ABN AMRO behoudt zzich het recht voor wijz zigingen in dit materiaa al aan te brengen. Alle rechten r voorbehouden n