Economisch Bureau
Macro Weekly Divergentie regeert
Han de Jong +31 20 628 4201
21 september 2015 Kenmerkend voor de huidige fase van de wereldeconomie is de grote variatie: de welvarende economieën doen het vrij goed maar de opkomende economieën worstelen met problemen. In een geïntegreerde wereldeconomie kan deze divergentie niet heel lang duren. Verder blijken binnen het beleidscomité van de Amerikaanse centrale bank de opvattingen uiteen te lopen (of misschien is dit al enige tijd het geval). Dit alles creëert onzekerheid. Wij hebben onze groeiramingen voor een aantal belangrijke opkomende economieën verlaagd. Opkomende markten kampen met problemen
de eurozone in het bijzonder is weliswaar niet spectaculair
De opkomende economieën krijgen het dit jaar steeds
maar ligt boven de langetermijntrend. De werkloosheid neemt
moeilijker. Wij zien meerdere oorzaken. Allereerst is er de
hier af en de overheidsfinanciën zijn aan de beterende hand.
afkoeling van de Chinese economie, en meer specifiek de
In de laatste paar kwartalen is de basis voor verdere groei van
afkoeling van de industriesector in China. Veel andere
deze economieën verbreed.
opkomende markten zijn sterk afhankelijk van de industriële bedrijvigheid in China. De afkoeling gaat dan ook niet
Divergentie kan niet heel lang duren
ongemerkt aan deze landen voorbij. Een tweede, verwante
De grafiek toont de PMI’s voor geïndustrialiseerde landen en
factor is de daling van de grondstoffenprijzen. Hierdoor is voor
opkomende economieën. Het is logisch dat in een
veel opkomende markten de ruilvoet aanzienlijk verslechterd.
geïntegreerde wereldeconomie de correlatie hoog is. Dit is
Verder gaat een aantal opkomende landen gebukt onder
inderdaad ook het geval). Hierbij moeten wel enkele
politieke perikelen en slecht macro-economisch beleid. Brazilië
kanttekeningen worden geplaatst. Zo worden de PMI’s voor
in het bijzonder is een land dat op al deze punten slecht
opkomende economieën nog niet zo lang bijgehouden. Bij de
scoort. De economie is in een recessie beland en het is
interpretatie van deze cijfers moet de nodige voorzichtigheid
onduidelijk hoe de beleidsmakers het tij kunnen keren. De
worden betracht, vooral wat betreft het niveau. Duidelijk is wel
inflatie is gestegen en de centrale bank heeft in reactie daarop
dat de PMI voor opkomende economieën dit jaar een
de rente verhoogd. Een logische stap, maar op de korte
onafgebroken dalende lijn vertoont (en recentelijk onder 50 is
termijn niet gunstig voor de groei van de economie. Daarbij
gedoken). De PMI voor welvarende economieën is dit jaar ruim
komt dat door de economische zwakte de overheidsfinanciën
boven 50 gestabiliseerd.
achteruit zijn gehold. Maatregelen zijn nodig om te voorkomen dat de situatie al te sterk verslechterd maar dit zal evenmin
PMI verwerkende industrie
bevorderlijk zijn voor de economische groei. En alsof dit nog
Index, <50 = negatief, >50 = positief
niet genoeg is, zorgt de politieke situatie voor verdere
60
complicaties. Diverse corruptieschandalen zijn aan het licht gekomen. De populariteit van Dilma Rousseff, die vorig jaar
55
nog werd herkozen voor een tweede termijn als president van het land, is tot een dieptepunt gedaald.
50
Behalve met al deze factoren hebben de opkomende markten ook te maken met kapitaalvlucht. In dit verband wordt ook wel gesproken over kwantitatieve verkrapping. De omvang van dit
45 10
11
12
Ontwikkelde economieën
13
14
15
Opkomende markten
proces en de gevolgen zijn moeilijk in te schatten. Bron: Thomson Reuters Datastream
Welvarende economieën doen het goed De welvarende economieën hebben op dit moment de wind in
Ik denk dat deze divergentie niet lang kan duren. Ofwel de
de zeilen. De economische groei in de Verenigde Staten en in
welvarende economieën trekken de opkomende economieën