Beleggingsstrategie | december 2016
Platform voor groei in 2017
Inhoudsopgave Introductie 1 Platform voor groei in 2017
2
Wereldeconomie wint aan kracht
4
Groei geeft aandelen steun in 2017
6
Positioneren in online platforms
8
Onvriendelijk klimaat voor obligaties
10
Grondstoffen: verschillende krachten aan het werk
12
Marktnormalisatie gunstig voor hedge funds
14
Vastgoed: in afwachting van betere tijden
15
Valuta’s: positioneren voor machtswisseling VS
16
Performance 18 Assetallocatie per profiel Dit is een publicatie van ABN AMRO MeesPierson. Neemt u voor informatie contact op met uw lokale adviseur.
19
Beleggingsstrategie | december 2016 | 1
Introductie In deze Beleggingsstrategie staan we stil bij de manieren waarop u zich als belegger kunt positioneren voor 2017 – een jaar waarin belangrijke veranderingen de overgang naar verbeterde economische vooruitzichten kunnen versnellen. De aantredende Republikeinse regering in de VS zal de Amerikaanse economie voorzien van een nieuwe impuls. Hierbij zal een simpele, effectieve groeiagenda bepalend zijn voor het economische beleid. Wij denken dat de positieve implicaties hiervan wereldwijd merkbaar zullen zijn. Te midden van hogere groei en stijgende inflatie zal de Amerikaanse Federal Reserve zich waarschijnlijk besluitvaardig opstellen en de rente
Didier Duret Chief Investment Officer ABN AMRO Private Banking
verhogen. En terwijl traditionelere vormen van handelsglobalisering wat kunnen stagneren, zien we ruimte ontstaan voor nieuwe manieren van handel op basis van wereldwijde digitalisering. Dit type globalisering brengt een nieuwe economische orde met zich mee, die kansen biedt voor consumenten, ondernemers en beleggers. Cyclische aandelen kunnen profiteren van het groeipotentieel dat in de komende tijd aangeboord wordt. Maar in de obligatiemarkten heerst het risico van hogere rentes; obligatiekoersen dalen als obligatierentes stijgen. Voor het behalen van rendement zijn aandelen dan ook onze favoriete beleggingscategorie. We denken dat aandelen kunnen profiteren van zowel de positieve cyclische ontwikkelingen als van de structurele veranderingen die voor ons liggen. Ook voor de Amerikaanse dollar zijn de vooruitzichten gunstig.
Ben Steinebach Hoofd Beleggingsstrategie ABN AMRO MeesPierson
Snelle veranderingen gaan gepaard met risico’s. In de VS hebben die risico’s nu betrekking op de implementatie van het beleid door de nieuwe regering. In Europa zien drie belangrijke EU-landen verkiezingen in 2017 tegemoet. Hierdoor loopt het invoeren van stimulerend begrotingsbeleid vertraging op en zal Europa het qua groei langer moeten hebben van stimuleringsmaatregelen door de Europese Centrale Bank. Tegelijkertijd vormt de hogere inflatie een obstakel voor kapitaalbehoud. De lage obligatierentes – erfenis van bijna tien jaar monetaire stimulering – maken dat de obligatiemarkten weinig speelruimte bieden. De beleggingsspecialisten van ABN AMRO MeesPierson werken hun aanbevelingen verder uit op de volgende pagina’s van deze Beleggingsstrategie. Uw adviseur is u graag van dienst bij het samenstellen van een portefeuille waarmee u als belegger voorbereid bent op wat er in het verschiet ligt in 2017.
2 | Beleggingsstrategie | december 2016
Platform voor groei in 2017 Didier Duret – Chief Investment Officer
Krachtige fundamentele trends, zoals een verbeterend
Globalisering krijgt in toenemende mate een digitaal
economisch plaatje, op handen zijnde stimulering in de VS en
karakter en is steeds meer gericht op dienstverlening.
technologische ontwikkelingen, vormen samen een platform voor groei waar beleggers in 2017 van kunnen profiteren.
Technologie en sociale trends vormen hierbij drijvende krachten; globalisering hoeft niet langer via de traditionele handelskanalen tot stand te komen. Het globaliseringsproces kent duidelijke winnaars en verliezers. Bedrijven
Door de uitkomsten van de Amerikaanse verkiezingen is
die als winnaars uit de bus zullen komen, worden
een politiek landschap ontstaan waarin een duidelijke focus
gekenmerkt door bovengemiddelde winstgevendheid en
ligt op de stimulering van de Amerikaanse economie. Op
zijn relatief onafhankelijk van macro-economische
de korte termijn brengen de verkiezingsuitkomsten ook een hoger risico voor de obligatiemarkten met zich mee en op
hobbels, beleidsdilemma’s en politieke ontwikkelingen. ▶▶ Op weg naar inflatie: naar verwachting zal de inflatie in de
middellange termijn nemen de risico’s voor de wereldhandel
VS een niveau van 2,7% en in de eurozone 1,2% bereiken
toe. De marktontwikkelingen na het Brexit-referendum en na
in 2017. Brede looninflatie lijkt onwaarschijnlijk. Een
Donald Trumps verkiezingsoverwinning wijzen op veerkracht
stabiele Amerikaanse dollar en een langzaam in waarde
en aanpassingsvermogen.
dalende Chinese yuan verkleinen het risico op ‘geëxporteerde’ inflatie vanuit de VS en China.
In het vierde kwartaal zijn we positiever geworden over aandelen. We zijn er nog steeds van overtuigd dat aandelen
Uitdaging om beleid onderling af te stemmen
het portefeuillerendement kunnen aanjagen, zeker tegen
▶▶ Sterk uiteenlopende vormen van begrotingsbeleid: ten
de achtergrond van gematigde economische groei en
aanzien van het te voeren begrotingsbeleid speelt een
in vergelijking met andere beleggingscategorieën. Het
gebrekkige coördinatie de Europese landen parten. Dit
beleggingsklimaat is aan het normaliseren. De angst voor
kan ertoe leiden dat Europa te sterk afhankelijk blijft van
deflatie neemt af, nu we onderweg zijn richting aanhoudende
monetaire stimulering. In de VS – met een Republikeinse
inflatiegroei. Obligaties zijn uit de gunst, omdat de
president én een Republikeinse meerderheid in het
obligatierentes zeer laag zijn. En aangezien centrale banken
Congres – zal het eenvoudiger zijn om begrotingsbeleid te
gericht zijn op het aanjagen van de inflatie, is het lastig
implementeren.
manoeuvreren in de obligatiemarkten. Grondstoffen kunnen
▶▶ Inflatie kan sneller oplopen dan verwacht: in de VS kan
een rol blijven vervullen als bescherming tegen zowel inflatie
budgettaire stimulering resulteren in een krachtigere
als beweeglijke markten. In het dynamische marktklimaat dat
normalisering van de rentestanden. Als de markt ervan
we tegemoet zien, kan cash worden ingezet als zich kansen
overtuigd raakt dat de Federal Reserve agressiever te
voordoen. Dergelijke kansen kunnen bijvoorbeeld ontstaan
werk moet gaan, kan dat een plotselinge stijging van de
als de obligatierentes stijgen of als de aandelenmarkten corrigeren.
Fundamentele factoren krachtiger dan politiek rumoer ▶▶ We verwachten een opleving van de wereldwijde groei, gestuwd door krachtig begrotingsbeleid in de VS
rente op Amerikaanse staatsobligaties tot gevolg hebben. ▶▶ Politiek risico verschoven naar Europa: nationalistische partijen kunnen zich aangemoedigd voelen door het succes van anti-establishment-bewegingen in de VS en het Verenigd Koninkrijk. Hierdoor kan de angst voor een nieuwe Europese crisis oplaaien.
(6,5%). Regionaal momentum in de opkomende markten
Kansen en spreidingsmogelijkheden in de portefeuille
(4,4%) en in de eurozone (1,4%) zal eveneens helpen het
▶▶ Binnen de portefeuille hebben aandelen onze voorkeur:
(verwachte BBP-groei VS in 2017: 2,4%) en in China
wereldwijde patroon van middelmatige groei, lage
het herstel van de bedrijfswinsten zou aan momentum
productiviteit en tanende handel te doorbreken.
moeten winnen door de verbetering van de economische
▶▶ Nieuwe regering VS geeft prioriteit aan groei; handelsprotectionisme heeft minder urgentie.
situatie. Aandelen zouden ook kunnen profiteren van een kapitaalstroom vanuit de obligatiemarkten.
Beleggingsstrategie | december 2016 | 3
Wij verwachten dat beleggers zich weer sterker gaan oriënteren op cyclische sectoren. We zien kansen om te profiteren van de trend dat mensen en bedrijven steeds
ACTIEVE STRATEGIEËN Weergave van de absolute afwijking ten opzichte van de benchmark, voortvloeiend uit onze actieve beleggingsstrategie. Deze strategieën hebben betrekking op alle profielen; profiel 3 (gematigd) is hier weergegeven.
meer online met elkaar verbonden zijn: via nieuwe
neutraal
producten en een vergroot geografisch bereik neemt de winstgroei van socialmedia- en e-commerceplatforms toe.
cash
▶▶ Neutrale visie op zowel ontwikkelde als opkomende markten: binnen de opkomende markten heeft Azië onze voorkeur, vanwege de stabiliserende politieke en
vastgoed
economische krachten in China. ▶▶ Met grondstoffen kan extra portefeuillespreiding worden aangebracht; de correlatie tussen grondstoffen en
grondstoffen
aandelenmarkten is lager geworden.
olie, basismetalen
▶▶ Een selectieve benadering van de obligatiemarkten is raadzaam; wij geven beleggers in overweging om te
consumptiegoederen, nutsbedrijven, telecommunicatie
focussen op investment-grade bedrijfsobligaties, vanwege de hogere rendementen in dit obligatiesegment.
aandelen IT, gezondheidszorg
▶▶ Een sterke Amerikaanse dollar kan gunstig zijn voor eurogedenomineerde portefeuilles.
hedge funds obligaties
investment-grade, inflation-linked, high-yield
'core' staatsobligaties
-30
-20
-10
10
actieve afwijking (%)
Bron: ABN AMRO Private Banking
20
30
4 | Beleggingsstrategie | december 2016
Wereldeconomie wint aan kracht ECONOMISCH BUREAU | Han de Jong – Hoofdeconoom ABN AMRO
De groei van de wereldeconomie trekt aan. Het economische
Stimulering via begroting nodig in Europa
beleid van de regering Trump zou die groei een extra impuls
Recent hebben we het ondernemersvertrouwen in Europa
kunnen geven. Maar opkomende markten zijn op langere termijn kwetsbaar voor protectionistisch Amerikaans handelsbeleid.
zien groeien. Maar de regio loopt het risico om wat momentum te verliezen. Gunstige weersomstandigheden aan het begin van 2016 en toenemende koopkracht als gevolg van dalende inflatie vormden een tijdelijke impuls voor de economie. Maar de effecten hiervan zijn aan het wegebben.
De wereldeconomie lijkt wat aan momentum te winnen. Stijgende indicatoren voor het ondernemersvertrouwen in
In hoeverre Europa qua groei de VS zal volgen in de komende
een groot aantal landen en hogere prijzen voor industriële
twee jaar, hangt af van de vraag of Europese beleidsmakers
metalen vormen het voorlopige bewijs hiervoor. Dit
zich met succes weten te richten op hervormingen. Wij
vriendelijkere plaatje is het resultaat van een viertal
gaan ervan uit dat beleidsmakers, tegen de achtergrond van
factoren: grondstoffenprijzen zijn dit jaar gestegen (wat een
dreigend politiek populisme, minder sterk zullen bezuinigen.
stabiliserend effect had op de energiesector en positief is voor opkomende economieën), Chinese beleidsmakers
Onzekerheid voor opkomende economieën
hebben de economische groei in China met succes
Opkomende landen plukken de vruchten van de
ondersteund, de voorraadcyclus in de VS ontwikkelt zich
groeistabilisering in China, aantrekkende grondstoffenprijzen
positief en de wereldwijde IT-cyclus wint aan kracht.
en de verbetering van het cyclische momentum die wereldwijd gaande is.
Waarschijnlijk zullen deze factoren in de komende kwartalen de economie blijven ondersteunen. En tegen de tijd dat
Maar op de langere termijn zullen de opkomende
het effect van deze factoren afneemt, kunnen op groei
economieën zich geconfronteerd zien met agressiever
gerichte beleidsmaatregelen van president Donald Trump de
handelsbeleid in de VS. Het is lastig om in te schatten hoe
economische activiteit in de VS een impuls geven. In onze
sterk de opkomende economieën hierdoor geraakt zullen
voorlopige schatting gaan wij ervan uit dat Trumps groei-
worden. Wellicht zullen valuta’s van opkomende landen
agenda op jaarbasis zal leiden tot 0,5% extra groei in de VS.
moeten corrigeren, wat in sommige gevallen al gebeurd is.
Op groei gericht beleid in VS
Langzame normalisering monetair beleid
Op de agenda van Donald Trump staan onder meer een
Over het algemeen is de inflatie nog laag. Wel neemt
aanzienlijke impuls voor de Amerikaanse economie via
de inflatie in de VS geleidelijk toe en zien we de
belastingverlagingen en uitgaven aan infrastructuur,
inflatieverwachtingen stijgen. Verschillende factoren dragen
energiebeleid dat vriendelijk staat tegenover het gebruik van
hieraan bij, waaronder de aanhoudende gematigde groei,
fossiele brandstoffen, pogingen om huidige handelsverdragen
stijgende grondstoffenprijzen, verschuivende verwachtingen
te wijzigen en veel strenger immigratiebeleid.
rond het beleid van centrale banken en de angst dat protectionistisch beleid van de regering Trump de inflatie zal
We weten natuurlijk nog niet hoeveel beleidsmaatregelen
aanwakkeren.
de nieuwe president door het Congres zal weten te loodsen. Maar we kunnen er redelijkerwijs van uitgaan dat
Wij verwachten dat centrale banken een ondersteunend
de Amerikaanse economie een flinke impuls zal krijgen
beleid zullen blijven voeren, waarbij de monetaire teugels
in de periode 2017/2018. Van de beleidsinitiatieven die
in de komende twee jaar geleidelijk worden aangetrokken.
waarschijnlijk genomen zullen worden, zal een aantal nadelig
Hierbij ontstaat wel weer de kans dat het monetaire beleid
zijn voor opkomende economieën, al zullen de effecten per
van centrale banken onderling uiteen gaat lopen.
land verschillen.
Beleggingsstrategie | december 2016 | 5
Risico’s voor beleggers zijn geconcentreerd rond het
PROGNOSE: MACRO (%)1
Reële groei BBP 2017
groeitempo van de economie. Enerzijds is er het risico
ABN AMRO
dat de groeiverwachtingen overtrokken zijn en dat het
Marktvisie
Inflatie 2017 ABN AMRO
Marktvisie
daadwerkelijke groeitempo teleurstelt. Anderzijds kan te
VS
2,4
2,2
2,7
2,3
sterke groei negatieve consequenties hebben op het gebied
Eurozone
1,4
1,3
1,2
1,3
van inflatie.
VK
1,7
0,9
2,7
2,3
Japan
0,7
0,9
0,8
0,4
Andere landen*
2,1
2,1
1,6
1,8
Opkomend Azië
5,9
6,0
2,9
2,8
Latijns Amerika
1,3
1,7
7,4
5,9
Opkomend Europa**
1,9
2,1
5,1
4,9
Wereld
3,4
3,4
3,3
2,8
Alle prognoses zijn jaargemiddelden. De wegingen van de regio’s zijn gecorrigeerd voor koopkrachtpariteit. * Australië, Canada, Denemarken, Nieuw-Zeeland, Noorwegen, Zweden en Zwitserland. ** W it-Rusland, Bulgarije, Kroatië, Tsjechië, Hongarije, Polen, Roemenië, Rusland, Slovakije, Slovenië, Turkije, Oekraïne. 1
Bron: ABN AMRO Economisch Bureau, Consensus Economics, EIU
CYCLISCH HERSTEL INGEZET
index 60
50
VS Eurozone China 40 jan 10
jan 11
jan 12
jan 13
jan 14
jan 15
jan 16
Op basis van PMI indices (Purchasing Managers Indices; indicatoren voor ondernemersvertrouwen). Niveaus boven de 50 duiden op groei; niveaus onder de 50 duiden op een krimp. Bron: Thomson Reuters Datastream
6 | Beleggingsstrategie | december 2016
Groei geeft aandelen steun in 2017 INVESTMENT STRATEGY & PORTFOLIO EXPERTISE | Annemijn Fokkelman – Hoofd Aandelenresearch & Portefeuillebeheer
De economische groei lijkt een nieuwe impuls te krijgen.
Wij verwachten dat beleggers zich blijven focussen op de
Tegen die achtergrond geven wij beleggers in overweging
positieve fundamentele factoren. Vandaar dat we ruimte
om in hun portefeuille meer nadruk te leggen op cyclische aandelen, ten koste van rentegevoelige defensieve aandelen.
zien voor aandelen om goed te presteren. Met een koers/ winstverhouding van 15,1x (op basis van de verwachte winst in 2017) zouden de wereldwijde waarderingsniveaus van aandelen geen belemmering hoeven te vormen voor
Voor 2017 verwachten we dat verschillende positieve
koersstijgingen.
fundamentele factoren een gunstig effect zullen hebben op aandelen. We denken dan onder meer aan verbeterende
Verschuiving naar cyclische sectoren
macro-economische omstandigheden, sterkere groei van de
Wij geven beleggers in overweging om binnen hun
bedrijfswinsten en aantrekkelijke dividendrendementen in
portefeuille een verdere verschuiving door te voeren richting
vergelijking met andere beleggingscategorieën. Afgelopen
cyclische aandelen en minder rentegevoelige posities aan te
oktober waren we al positiever geworden over aandelen.
houden. Dit betekent onder meer dat het defensievere deel
Inmiddels zijn de Amerikaanse presidentsverkiezingen achter
van de markt, zoals de telecomsector, minder interessant
de rug en is onze visie nog meer uitgesproken positief.
geworden is. In plaats daarvan geven wij beleggers in overweging hun posities in de sector industrie uit te breiden.
Solide fundamentele factoren
Indicatoren voor de industrie wijzen op een verbeterende
Economische indicatoren voor productie en consumptie
situatie; wij verwachten dat een verbetering op het vlak van
zijn aan het verbeteren: dit duidt op een opleving van
investeringen en omzetten in de sector zal volgen.
de wereldwijde vraag en de economische groei. De ondernemersvriendelijke agenda die de regering Trump
De verschuiving richting cyclische sectoren staat niet op
waarschijnlijk gaat volgen in de VS zal leiden tot een
zichzelf. Eerder namen we al een positiever standpunt in
wereldwijde groeiversnelling en gunstige omstandigheden
ten opzichte van de sector financiële dienstverlening. We
voor aandelen creëren.
verwachten dat banken en verzekeraars zullen profiteren van stijgende rentes. Daarnaast zou het groeimomentum
Bedrijfswinsten groeien: het cijferseizoen over het derde
de operationele marges van banken en verzekeraars ten
kwartaal liet zien dat het momentum voor winstgroei positief
goede moeten komen. We zijn eveneens optimistisch
is. Er waren meer bedrijven die beter dan verwachte cijfers
over de winsttrends van bedrijven in de sectoren
rapporteerden dan bedrijven die tegenvallende resultaten
gezondheidszorg en IT op middellange termijn. Onze
publiceerden. We verwachten dat de bedrijfswinsten in 2017
visie op de sector nutsbedrijven blijft negatief. Bij het
sneller zullen stijgen, om uit te komen op dubbelcijferige
vaststellen van onze sectorvisie als geheel is de gevoeligheid
groeipercentages. Hiermee zouden bedrijven uitstijgen
voor renteontwikkelingen een factor die we sterk laten
boven de vlakke winstontwikkeling van 2016.
meewegen, zoals ook zichtbaar is in de bijgaande grafiek.
Aandelenrendementen aantrekkelijk in vergelijking
Uitgebalanceerde regiovisie na verkiezingen VS
met andere beleggingscategorieën: het gemiddelde
Na de Amerikaanse presidentsverkiezingen hebben wij onze
dividendrendement op aandelen is 3%. Daarnaast
regiovisie voor alle regio’s op ‘neutraal’ gezet. Dit brengt
verwachten we dat de aandelenkoersen ondersteund zullen
met zich mee dat wij beleggers in overweging geven hun
worden door een sterkere groei van de bedrijfswinsten. We
aandelenposities binnen ontwikkelde markten in de VS
denken dat deze positieve factor ook aan de orde zal blijven
en Europa uit te breiden. Binnen de opkomende markten
als de rente in de VS geleidelijk stijgt naar normalere niveaus.
handhaven wij onze voorkeur voor Azië. Binnen Azië geven
Beleggingsstrategie | december 2016 | 7
wij beleggers in overweging om te kiezen voor landen die
PROGNOSE: AANDELENINDICES
minder gevoelig zijn voor renteontwikkelingen en minder
Regio
Positie
Aandelen wereldwijd
Overwogen
15,1
Neutraal
16,7
-Europa (MSCI Europe)
Neutraal
14,0
-Japan (MSCI Japan)
Neutraal
14,0
- Azië (MSCI Asia ex-Japan)
Neutraal
12,4
- Latijns Amerika (MSCI Latin America)
Neutraal
14,1
- Opkomende markten EMEA
Neutraal
10,0
afhankelijk zijn van handel. We hebben daarom een voorkeur voor China, vanwege de binnenlandse consumentenvraag en de mogelijke budgettaire stimulering aldaar. Minder
k/w (verwacht) 2017
(MSCI World All Countries)
positief zijn we over Hong Kong en Singapore, gezien hun gevoeligheid voor de ontwikkeling van de Amerikaanse
Ontwikkelde markten
rente.
-VS (MSCI US)
Opkomende markten
(MSCI Emerging Markets EMEA) Bron: Bloomberg, MSCI. Gegevens per 28 november 2016.
financiële dienstverlening industrie
lage groei winst per aandeel 2015-2018
0,2 informatie technologie 0,1 basismaterialen
telecom gezondheidszorg consumptiegoederen nutsbedrijven
energie luxegoederen & diensten hoge groei winst per aandeel 2015-2018
-5%
5% negatief effect van rentestijging
-10%
positief effect van rentestijging
RENTEGEVOELIGHEID BELANGRIJKE FACTOR IN SECTORVISIE
10%
15%
20%
-0,1 -0,2 -0,3 -0,4 -0,5
overwogen neutraal onderwogen
Deze grafiek is een weergave van de verwachte winstgroei 2015-2018 (horizontale as, in procenten per jaar) versus de correlatiecoëfficiënt van de sector op lange termijn ten aanzien van rentewijzigingen 2002-2016 (verticale as, van min 1 tot plus 1). Bron: MSCI, IBES, ABN AMRO Private Banking
8 | Beleggingsstrategie | december 2016
Positioneren in online platforms INVESTMENT STRATEGY & PORTFOLIO EXPERTISE | Piet Schimmel – Senior Expert Aandelenthema’s
Voor zowel consumenten als bedrijven wordt het steeds
Nieuwe diensten en producten
belangrijker om (online) verbonden te zijn. In het middelpunt
De zich steeds verder uitbreidende socialmedia- en
van deze mobiele wereld bevinden zich de grote socialmediaen e-commerceplatforms. Deze platforms breiden hun dienstverlening en hun geografische bereik steeds verder uit en bieden kansen voor beleggers.
e-commerceplatforms kapen bij een breed scala aan bedrijven een deel van de omzet weg. Naast hun oorspronkelijke functies bieden dergelijke platforms steeds meer abonnementen of anderszins betaalde diensten en producten aan. Direct in Google Maps bestel je een taxi en reserveer je een tafel in een restaurant met goede
De online wereld is in toenemende mate een mobiele
reviews. Vervolgens kun je via een online app de rekening
wereld. De jongere generatie is continu online verbonden
voor het diner splitsen en jouw deel betalen. En als je wat
met vrienden. Online shoppen is voor velen een tweede
geld overhebt, kun je dat nog tijdens de taxirit naar huis
natuur geworden, net als ‘gaming’ op smartphones en
online overmaken naar een beleggingsfonds via het Chinese
het online bekijken van video’s en tv-programma’s – waar
Alibaba.
je ook bent en wanneer je maar wilt. En het zijn niet alleen onze persoonlijke levens die hierdoor veranderen. Bedrijven werken steeds meer ‘in the cloud’ en kiezen voor nieuwe manieren van samenwerking, onafhankelijk van de locatie. Daarnaast maken ondernemingen in toenemende mate gebruik van social media en e-commerce om met hun klanten te communiceren en hen aan zich te binden. Het belang van de mobiele telefoon zien we terug in de advertentieomzetten. Vijf jaar geleden werd minder dan 10%
socialmedia-, onlinevideo- en e-commerceplatforms
35%
winstgroei in 2017 en 2018
van de online bedrijfsadvertentiebudgetten gespendeerd aan
Bron: ABN AMRO Private Banking, Bloomberg
mobiel adverteren. Inmiddels is dit percentage gestegen tot
Door het aanbieden van dit soort diensten vormen de grote
bijna 50% (zie grafiek).
online platforms geduchte concurrenten voor uiteenlopende bedrijven, variërend van reisbureaus tot banken.
36%
voorziene jaarlijkse groei in komende jaren
wereldwijd dataverbruik op mobiele apparaten Bron: PwC
Platforms kijken verder dan hun thuismarkt Naast het uitbreiden van hun dienstverlening, groeien de online platforms ook door over de landsgrenzen heen te kijken. Alibaba, bijvoorbeeld, benadert Duitse detaillisten actief met de vraag om webwinkels voor Chinese klanten te openen. De enorme cashflows die online platforms genereren worden bovendien aangewend om innovatieve online spelers over te nemen. Ook hier vormt Alibaba
In het centrum van deze nieuwe, mobiele wereld vinden
een interessant voorbeeld: het Chinese bedrijf nam
we de grote socialmedia- en e-commerceplatforms. Deze
recent e-commercespeler Lazada over en betrad op die
bedrijven trekken door hun dominantie een groot deel van de
manier de Zuidoost-Aziatische markt. De Zuid-Afrikaanse
winst die online te behalen is naar zich toe. In eerste instantie
internetonderneming Naspers is eveneens een fervent
groeiden deze platforms vooral door een explosief toenemend
opkoper van bedrijven die actief zijn op het gebied van
aantal gebruikers. Inmiddels zien we dat productuitbreiding en
internet en online entertainment. Door middel van
verbreding van de geografische horizon voor deze bedrijven de
overnames is Naspers uitgegroeid tot één van de vijf
volgende belangrijke aanjagers zijn van groei.
grootste bedrijven in de opkomende markten, in termen van marktkapitalisatie.
Beleggingsstrategie | december 2016 | 9
Bovengemiddelde winstgroei Met nieuwe initiatieven, in de vorm van zowel producten als regionale uitbreiding, weten deze platforms voor social
‘MOBIEL’ DOMINEERT ONLINE ADVERTENTIEMARKT* % 50
media, online video en e-commerce een bovengemiddelde winstgroei te realiseren (afgezet tegen de MSCI World Index). Op basis van eigen research verwachten we dat de
40
negen grootste online platforms hun winsten met 35% per jaar zullen zien stijgen in 2017 en 2018. De waarderingen van deze bedrijven zijn stabiel gebleven in de afgelopen twee
30
Mobiel Zoekmachines Anders Banner Rubrieksadvertenties
jaar en recent zelfs gedaald. Ook vanwege die acceptabele waarderingsniveaus geloven wij dat socialmedia-, onlinevideo- en e-commerceplatforms voor beleggers
20
interessant kunnen zijn. 10
De opmars van social media en e-commerce zal niet zonder slag of stoot verlopen. Privacyregelgeving en overheidstoezicht, bijvoorbeeld, kunnen obstakels vormen, zoals Baidu nu ondervindt. Bovendien zijn er tal van kleine, innovatieve ondernemingen die mogelijk aan momentum zullen winnen. Daarom is een breed gespreide belegging, bijvoorbeeld een fonds, volgens ons een geschikte manier om uzelf als belegger te positioneren in online platforms.
0
2008 2009 2010
2011
2012
2013
*Percentages van bedrijfsadvertentiebudgetten. Bron: IAB, PwC Internet Ad Revenue Report, HY 2016
2014
2015
2016
10 | Beleggingsstrategie | december 2016
Onvriendelijk klimaat voor obligaties INVESTMENT STRATEGY & PORTFOLIO EXPERTISE | Mary Pieterse-Bloem – Hoofd Obligatiestrategie & Portefeuillebeheer
Obligatierentes stijgen, in reactie op verwachte rentestijgingen
VS en Europa volgen elk eigen monetaire koers
in de VS. Wat hierbij een rol speelt, is de verwachting dat de
Het beleid van de Fed zal resulteren in hogere
inflatie zal aantrekken en dat in de VS een stimulerend begrotingsbeleid zal worden gevoerd. Het goede nieuws is dat obligaties – uiteindelijk – weer hun traditionele rol van vangnet in beleggingsportefeuilles kunnen gaan vervullen.
obligatierentes. Dit geldt niet alleen voor obligaties met een lange looptijd maar ook voor kortlopend schuldpapier. Voor de ECB ligt de situatie anders, aangezien economische stimulering via het begrotingsbeleid in de eurozone nog niet echt aan de orde is. Dit betekent dat de Fed en de ECB elk een eigen monetaire koers zullen varen en dat
Na de verkiezingsoverwinning van Donald J. Trump zijn de
er sterkere verschillen ontstaan tussen de rentes op
obligatierentes in een opwaartse spiraal terechtgekomen.
Amerikaanse staatsobligaties en de rentes op staatspapier
Uit deze reactie van de obligatiemarkten sprak de angst dat
van Europese kernlanden. De bijgaande grafiek laat zien
het stimulerende begrotingsbeleid van Trump de inflatie zal
hoe de obligatierentes uiteen zijn gaan lopen sinds de
aanwakkeren. De snelle stijging van de inflatieverwachtingen
verkiezingswinst van Donald Trump.
duwt ook de nominale yields (couponrentes) omhoog. Omdat uitgaven aan infrastructuur gefinancierd worden
Het door de ECB gevoerde opkoopprogramma van
met langlopend Amerikaans schuldpapier, werd de
bedrijfsobligaties zal Europese investment-grade
rentecurve in de VS steiler. Op dit moment is het lastig
bedrijfsobligaties steun in de rug blijven geven. In 2016
om te zeggen hoeveel financiering er nodig zal zijn om de
hebben wij beleggers in overweging gegeven het
stimuleringsmaatregelen te bekostigen.
zwaartepunt van hun obligatieportefeuilles te verschuiven naar dit segment, vanwege de hogere verwachte rentes en
Er is een keerpunt bereikt in het traject van normaliserende
de relatieve veiligheid die deze obligaties bieden.
rentes. De nieuwe Amerikaanse regering en de Federal Reserve (Fed) streven beide naar hogere groei en een
Politieke risico’s in de eurozone
opleving van de inflatie. En gezien de sterke link tussen de
De reeks verkiezingen in Europa die we tegemoet zien
Amerikaanse en de Europese financiële markten, trekken
in 2017 kan golven van populisme met zich meebrengen,
de rentes op Amerikaanse staatsobligaties ook die van
zoals we dat eerder zagen bij de uitkomst van het Brexit-
langlopend Europees staatspapier omhoog.
referendum en de verkiezingswinst van Trump. In 2016 hebben we beleggers al in overweging gegeven, hun
Obligatierentes trapsgewijs omhoog
posities in obligaties uit de Europese periferie grotendeels af
Wij verwachten dat de obligatierentes trapsgewijs omhoog
te bouwen.
zullen gaan. Beleggers geven wij in overweging de duratie1 te verlagen en posities in inflatiegeïndexeerde obligaties te
Als populistische politici veel kiezers achter zich krijgen,
nemen, om zo hun obligatieportefeuilles te beschermen tegen
dan zullen de spanningen toenemen. Hierdoor zou er een
hogere rentes. We verwachten dat zich in 2017 momenten
scherper contrast ontstaan tussen het noordelijke en het
zullen voordoen waarop de posities in inflatiegeïndexeerde
zuidelijke deel van Europa, zowel op politiek gebied als in de
obligaties kunnen worden uitgebreid. Als de nominale yield
obligatiemarkten. Mochten de risico-opslagen (yield spreads)
het niveau overstijgt dat wij verwachten voor obligatierentes
op perifere staatsobligaties extreme niveaus bereiken, dan
of als de inflatie lijkt te pieken, dan is de tijd rijp om weer
zou daarmee een nieuw instapmoment kunnen ontstaan.
staatsobligaties (met middellange tot lange looptijd) te kopen. 1
De duratie is in feite de rentegevoeligheid van een
obligatieportefeuille. Hierbij geldt: hoe langer de duratie, hoe gevoeliger de obligatieportefeuille is voor rentestijgingen (rentestijgingen zijn slecht nieuws voor obligatiehouders, aangezien de obligatiekoersen dan dalen).
Risico van Amerikaans protectionisme Een tweede risico – eveneens van politieke aard – is dat de VS harde protectionistische maatregelen neemt. In combinatie met een sterke dollar en een versnelde rentestijging, zou dit protectionisme de opkomende
Beleggingsstrategie | december 2016 | 11
economieĂŤn een flinke klap toebrengen. In november
PROGNOSE: RENTE EN OBLIGATIERENDEMENT (%)
hebben wij beleggers in overweging gegeven, obligaties uit
VS
25 november 2016
2e kw. 2017
4e kw. 2017
opkomende markten te verkopen. Pas als de spreads veel
Fed
0,50
1,00
1,50
hoger zouden zijn, zouden wij weer een reden zien om in
3-maands
0,93
1,20
1,60
te stappen. Wereldwijde high-yield obligaties, daarentegen,
2-jaars
1,14
1,20
1,50
zouden kunnen profiteren van de op Amerikaanse groei
10-jaars
2,36
2,60
2,90
25 november 2016
2e kw. 2017
4e kw. 2017
gerichte agenda van Trump. DUITSLAND
Een lichtpuntje voor obligatiemarkten
ECB Refi
0,00
0,00
0,00
Hoewel het klimaat ongunstig is voor obligaties, zien
3-maands Euribor
-0,31
-0,35
-0,35
wij een lichtpuntje. Nu we op weg zijn naar normalere
2-jaars
-0,76
-0,70
-0,50
renteniveaus, zullen de obligatiemarkten minder sterk
10-jaars
0,23
0,50
0,80
afhankelijk worden van het monetaire beleid. Wij verwachten
Bron: ABN AMRO Economisch Bureau
staat zullen zijn om hun rol als vangnet in goed gespreide
RENTE 10-JAARS STAATSOBLIGATIES VS EN DUITSLAND
beleggingsportefeuilles te vervullen.
Obligatierente in %
dat obligaties, als de rook eenmaal is opgetrokken, weer in 3,5 3,0
VS Duitsland
2,5 2,0 1,5 VS verkiezingen
1,0 0,5 0,0 -0,5 nov 11 Bron: Bloomberg
nov 12
nov 13
nov 14
nov 15
nov 16
12 | Beleggingsstrategie | december 2016
Grondstoffen: verschillende krachten aan het werk ECONOMISCH BUREAU | Hans van Cleef – Senior Sectoreconoom Energie
De stijgende trend in grondstoffenmarkten zal zich
geopolitiek en renteverhogingen, kan ook een sterke impact
waarschijnlijk voortzetten, maar niet over de gehele linie. Wij
hebben op de olieprijs. We handhaven onze positieve visie
zijn nog steeds optimistisch over de prijsontwikkeling van basismetalen en olie. Maar de vooruitzichten van edelmetalen, goud in het bijzonder, zijn minder positief.
op olie. We verwachten dat de olieprijs in de loop van 2017 een evenwicht tussen vraag en aanbod zal bereiken. Onze prognose is dat de gemiddelde olieprijs in 2017 op USD 55 per vat zal uitkomen.
Voorraadstabilisatie, opwaarts bijgestelde groeiprognoses
Edelmetalen onder druk
voor de VS en een gestabiliseerde Chinese economie heb-
De vooruitzichten voor edelmetalen zijn in 2016 verslechterd,
ben geresulteerd in gunstigere vooruitzichten voor basisme-
onder invloed van de afnemende vraag naar fysieke edel-
talen. Maar tussen de uiteenlopende metalen zien we grote
metalen in India en China. De goudprijs zal waarschijnlijk
verschillen.
onder druk blijven staan, gezien het vooruitzicht van hogere rentestanden in de VS en een sterkere Amerikaanse dollar.
In de kopermarkt is het beleggerssentiment positief, onder-
Het afbouwen van speculatieve posities in de markt kan
steund door solide macrocijfers uit China en het vooruitzicht
eveneens negatief uitpakken voor de goudprijs.
van hogere infrastructuuruitgaven. Bovendien is het koperaanbod minder sterk gestegen dan verwacht en zijn de koper-
Hoewel we uiteenlopende ontwikkelingen in de grondstof-
voorraden van de London Metal Exchange afgenomen. Ook
fenmarkten zien, zijn we van mening dat grondstoffen nog
voor zink en nikkel zijn de vooruitzichten positief.
steeds kunnen worden ingezet om spreiding in de beleggingsportefeuille aan te brengen. Te midden van een klimaat
De nu al lage aluminiumprijzen, daarentegen, kunnen als
van aanhoudende onzekerheid over de inflatieontwikkeling,
gevolg van het overvloedige aanbod nog verder onder druk
geven wij beleggers die goede portefeuillespreiding nastre-
komen te staan. We verwachten dat de vraag naar al deze
ven in overweging om ook een positie in grondstoffen aan te
metalen in 2017 op peil zal blijven. Al met al denken wij dat
houden.
de positieve economische trends belangrijke aanjagers zullen blijven voor de ontwikkeling van basismetalen op de lange termijn.
Olie minder gevoelig voor productieverlagingen De olieprijs is opgeveerd vanaf extreem lage niveaus, maar er zou neerwaartse prijsdruk kunnen ontstaan. Het effect van
PROGNOSE: GRONDSTOFFEN
de overeenstemming tussen de OPEC-leden om de pro-
Spotindex
2017 gem.
ductie te verlagen wordt namelijk ondermijnd door politieke
OLIE
krachten. Als de dollar stijgt, zou dat de olieprijs verder onder
Brent USD/bbl
49
55
WTI USD/bbl
48
55
druk kunnen zetten.
METALEN
In de VS zal de regering Trump zich waarschijnlijk een voor-
Goud USD/oz
1188
1125
stander betonen van deregulering. Die deregulering is naar
Zilver USD/oz
16,3
15,4
verwachting gunstiger voor de traditionele energiesector dan
Platina USD/oz
931
863
voor, bijvoorbeeld, duurzame energie. Dit betekent ook dat
Palladium USD/oz
733
722
het herstel van de Amerikaanse schalie-industrie een impuls
Aluminium USD/t
1778
1800
kan krijgen. Onzekerheid rond andere VS-gerelateerde on-
Koper USD/t
5731
5685
derwerpen, waaronder de Amerikaanse vraag naar ruwe olie,
Bron: ABN AMRO Economisch Bureau, spotprijzen 23 november 2016
Beleggingsstrategie | december 2016 | 13
14 | Beleggingsstrategie | december 2016
Marktnormalisatie gunstig voor hedge funds INVESTMENT PRODUCTS & WEALTH SOLUTIONS | Wilbert Huizing – Specialist Beleggingsproducten
Hedge funds hebben in 2016 lastige periodes meegemaakt.
Trading-strategieën
Maar met de terugkeer naar normalere marktomstandigheden
Trading-strategieën boden goede spreidingsvoordelen in de
zou het tij voor hedge funds ten goede moeten keren.
eerste zes weken van 2016 en rond het Brexit-referendum in
Hedge funds hebben in 2016 te maken gehad met de nodige
vormde de grootste uitdaging voor trading-strategieën.
juni. De kracht van de verschillende opluchtingsrally’s in 2016
uitdagingen. Maar grosso modo herstelde deze markt weer wat gedurende de zomer. Hoewel onze voorkeursstrategieën
Trading-strategieën zijn sterk afhankelijk van trends. Als
risicobescherming bieden, stelde het rendement al met al
er eenmaal een shortpositie is ingenomen, bijvoorbeeld
teleur. Wij denken dat de uitdagingen waar hedge funds mee
in aandelen, obligaties of grondstoffen, kan het dagen of
geconfronteerd werden dit jaar specifiek waren voor 2016.
weken duren voordat die shortpositie verruild wordt voor een
We hebben nog altijd vertrouwen in de groeivooruitzichten
longpositie (en vice versa). Een dergelijke draai kan gunstig
van hedge funds en in de rol die deze beleggingscategorie
zijn vanuit spreidingsoogpunt; maar het rendement kan door
speelt bij het aanbrengen van portefeuillespreiding.
zo’n draai onder druk komen te staan.
Aandelenstrategieën
Trading-strategieën zullen in 2017 waarschijnlijk profiteren
Politieke schokken en extreem monetair beleid resulteerden
van een terugkeer naar normalere aandelenvolatiliteit- en
in een sterk wisselende risicobereidheid onder beleggers en
renteniveaus, in combinatie met een krachtige trend in de
in scherpe richtingveranderingen van de markt, zowel positief
ontwikkeling van grondstoffenprijzen.
als negatief. Long/short equity-strategieën zijn gebaseerd op het identificeren van ‘winnaars’ en ‘verliezers’. Deze strategie werkte in 2016 niet optimaal, omdat aandelen in veel gevallen over de gehele linie omhoog of omlaag gingen. Maar wij verwachten dat de aandelenmarkten zullen normaliseren, in het verlengde van een terugkeer naar normaler economisch beleid. Hiermee zou weer een klimaat ontstaan dat kansen biedt voor gespreide long/short equity-strategieën.
Obligatiestrategieën De bedrijfsobligatiemarkten hielden in 2016 wereldwijd geen gelijke tred met elkaar. Naar verwachting zal deze gunstige situatie nog geruime tijd voortduren, zeker gezien de nieuwe richting die de aantredende regering in de VS lijkt te willen inslaan. Zowel qua monetaire koers als qua begrotingsbeleid zijn wereldwijd verschillen zichtbaar. Deze verschillen bieden goede mogelijkheden om richting-specifieke obligatiestrategieën te volgen (zowel long als short). Kansen rond specifieke uitgevers van obligaties zullen zich naar verwachting voordoen in de sectoren energie, vastgoed en gezondheidszorg. Bij long/short obligatiestrategieën ligt het zwaartepunt doorgaans bij long-posities. Dit betekent dat onverwachte marktonrust tijdelijk kan leiden tot negatieve rendementen.
Beleggingsstrategie | december 2016 | 15
Vastgoed: in afwachting van betere tijden INVESTMENT STRATEGY & PORTFOLIO EXPERTISE | Ralph Wessels – Expert Aandelenresearch- en advies
In 2017 zullen het dividendrendement van vastgoed en de
sterk jaar tegemoet; hetzelfde geldt voor kantoorruimte in
spreidingsmogelijkheid die deze beleggingscategorie biedt
Frankrijk. Ook in Spanje is de situatie aan het verbeteren: we
naar verwachting weer sterker op de voorgrond treden.
verwachten daar een sterke groei in de huur van toplocaties.
In de loop van 2016 en na de Amerikaanse
huurgroei in Italië zal naar verwachting afnemen, na de solide
presidentsverkiezingen heeft beursgenoteerd vastgoed
groei die in 2016 werd gerealiseerd. We blijven voorzichtig
terrein verloren. De verschuiving naar cyclische sectoren na
ten aanzien van het Verenigd Koninkrijk, ondanks een
de verkiezingen en het vooruitzicht van hogere rentes in de
eerdere correctie daar.
Voor wat betreft winkelruimtes blijft de situatie lastig. De
VS drukten de wereldwijde resultaten van beursgenoteerde vastgoedfondsen (REITs; real estate investment trusts).
Vastgoed in Azië toont nog altijd een gemengd beeld. In
Het sentiment liep ook een deuk op door de stijging van de
Japan voorzien we positieve trends; in Australië lijken de
obligatierentes in de VS en de vrees dat de ECB en de Bank
waarderingen aan de hoge kant. De Chinese vastgoedmarkt
of Japan een minder verruimende koers gaan varen.
wordt ondersteund door accommoderend beleid, al blijven we voorzichtig ten aanzien van China. In Singapore lijken de
Wij denken dat die vrees zal afnemen en dat beleggers zich
negatieve ontwikkelingen hun dieptepunt bereikt te hebben,
weer zullen gaan focussen op de fundamentele situatie in
maar in Hong Kong blijven de meeste trends negatief.
de vastgoedmarkt. Maar de weg voorwaarts zal niet zonder obstakels zijn, gezien de gevoeligheid van vastgoed voor renteontwikkelingen. Wij verwachten dat het proces van renteverhogingen in de VS geleidelijk zal verlopen. Bovendien betekenen renteverhogingen niet per se dat vastgoed minder goed zal presteren dan andere beleggingscategorieën. We verwachten namelijk verbeteringen aan de vraagzijde, in het verlengde van de economische groei. Daarnaast beschikt vastgoed over een natuurlijk beschermingsmechanisme tegen inflatie, aangezien in de meeste gevallen contractueel is vastgelegd dat huren verhoogd kunnen worden als de inflatie stijgt.
Solide fundamentele situatie In fundamenteel opzicht staat vastgoed er nog altijd goed voor. Vastgoed biedt een dividendrendement van circa 4%, de schuldenlast in de sector ligt onder historische trendniveaus, de waarderingen zijn redelijk en het aanbod in belangrijke markten is beperkt. Urbanisatie – de toename van de stedelijke bevolking – vormt op lange termijn eveneens een aanjagende factor voor vastgoed.
Vooruitzichten variëren per regio In de VS zijn de prognoses voor vastgoed nog steeds relatief gezond: het fundamentele plaatje is solide, gezien de robuuste vraag en het relatief beperkte aanbod. In Europa verwachten we een sterke vraag naar vastgoed, tegen de achtergrond van lage rentestanden. Vastgoedportefeuilles bestaand uit woonhuizen in Duitsland gaan weer een
16 | Beleggingsstrategie | december 2016
Valuta’s: positioneren voor machtswisseling VS ECONOMISCH BUREAU | Georgette Boele – Coördinator Valuta- en Edelmetalenstrategie
Valutamarkten zijn zich aan het herpositioneren, nu er hogere groei en inflatie in de VS worden verwacht. Daarnaast geven valutabeleggers zich rekenschap van de politieke risico’s in Europa. De Amerikaanse dollar zal naar verwachting terrein winnen. Daarentegen kunnen kapitaaluitstromen leiden tot verzwakkende valuta’s in de opkomende markten.
DOLLAR GEVOELIG VOOR HOGERE RENTE AMERIKAANSE STAATSOBLIGATIES Rente (%) US Dollar Index (rechteras) 2,4 Rente op 10-jaars Amerikaanse Treasuries
Index 102 100
2,2
98
2,0
96
Financiële markten lijken zich te positioneren voor hogere economische groei en inflatie in de VS, nu Donald Trump
1,8 94
verkozen is tot president en de Republikeinen een meerderheid hebben behaald in zowel de Senaat als in
1,6
92
het Huis van Afgevaardigden. Tijdens zijn campagne heeft Trump zich een voorstander betoond van omvangrijke
1,4
90
budgettaire stimulering en van ondernemingsvriendelijk beleid. Tegelijkertijd lijkt het optimisme onder beleggers het vooralsnog te winnen van de angst voor mogelijk toenemend protectionisme en geopolitiek risico. Wellicht geloven
1,2 jan 2016
88 mrt 2016 mei 2016 jul 2016
sept 2016 nov 2016
onderwerpen uiteindelijk niet in daadwerkelijk beleid zal
De US Dollar Index is een maatstaf voor de waarde van de dollar ten opzichte van een mandje van valuta’s. Bron: Bank of England, Bloomberg
worden omgezet. Ten slotte: in Europa hebben valutamarkten
We denken nu dat de rally van de Amerikaanse dollar
meer politiek risico ingeprijsd. Dit duidt erop dat beleggers
mogelijk nog een vervolg krijgt. We verwachten dat de dollar
er rekening mee houden dat het populisme in Europa aan
de pariteitsgrens met de euro zal doorbreken en dus meer
kracht wint.
waard zal worden dan de euro (pariteit: 1 dollar is evenveel
beleggers dat Trumps verkiezingsretoriek aangaande deze
waard als 1 euro). Daarnaast denken we dat de wisselkoers
Trump geeft dollar vleugels
tussen de dollar en Japanse yen richting de 115 zal bewegen.
Sinds de Amerikaanse presidentsverkiezingen heeft de dollar terreinwinst geboekt ten opzichte van de meeste valuta’s.
We verwachten dat de valuta’s van opkomende markten
Op basis van onze voorlopige inschatting van de impact van
grosso modo zullen verzwakken. Stijgende rentes op
Trumps economische agenda hebben wij onze prognoses
Amerikaanse obligaties kunnen namelijk leiden tot
voor de dollar opwaarts bijgesteld. We verwachten nu dat
kapitaaluitstromen vanuit de opkomende economieën. Maar
de groei en de inflatie in de VS substantieel zullen stijgen,
voor de meeste opkomende landen verwachten we dat die
tot een niveau dat hoger ligt dan de trendmatige cijfers.
verzwakking hun valuta’s niet tot onder de dieptepunten van
Daarnaast verwachten we dat de Fed de rente agressiever
2015 zal brengen. De rally van de Amerikaanse dollar zal aan
zal verhogen dan de financiële markten nu denken. Wij
kracht inboeten wanneer de financiële markten zich hebben
rekenen nu op zes renteverhogingen in de komende twee
ingesteld op een sterke groeisprong in de VS en een verdere
jaar, waar de futures-markt momenteel slechts twee
verkrapping van het monetaire beleid aldaar. In 2018 zou
renteverhogingen incalculeert voor diezelfde periode.
de kracht van de dollar bovendien kunnen afnemen als de verschillen in renteniveaus tussen de VS en de rest van de
De combinatie van sterke groei en inflatie in de VS in 2017
wereld kleiner worden, omdat de Amerikaanse economie
én hogere nominale en reële renteniveaus (reële rente:
vertraagt of omdat de markten weer gaan anticiperen op een
nominale rente minus inflatie) in de VS dan in andere
onderbreking van de renteverhogingen door de Fed.
belangrijke markten is gunstig voor de dollar (zie grafiek).
Beleggingsstrategie | december 2016 | 17
PROGNOSE: VALUTA’S OPKOMENDE MARKTEN
PROGNOSE: VALUTA’S ONTWIKKELDE MARKTEN
25 nov. 2016
ultimo kw4 2017
6,94
7,15
USD/INR
68,47
70,50
USD/SGD
1,43
1,50
25 nov. 2016
ultimo kw4 2017
EUR/USD
1,0605
0,95
USD/CNH (offshore)
USD/JPY
112,96
115
EUR/JPY
119,79
109
VALUTAPAAR
VALUTAPAAR
GBP/USD
1,2435
1,20
USD/TWD
31,91
33,00
EUR/GBP
0,8528
0,79
USD/IDR
13.525
13.900
EUR/CHF
1,0737
1,11
USD/RUB
64,68
67,00
AUD/USD
0,7447
0,71
USD/TRY
3,46
3,50
NZD/USD
0,7049
0,66
USD/ZAR
14,15
15,25
USD/CAD
1,3496
1,44
EUR/PLN
4,42
4,30
EUR/SEK
9,7751
9,50
EUR/CZK
27,04
26,50
8,50
EUR/HUF
309,35
300,00
USD/BRL
3,42
3,70
USD/MXN
20,64
19,00
EUR/NOK
Bron: ABN AMRO Economisch Bureau
9,0754
18 | Beleggingsstrategie | december 2016
Performance RESULTATEN (%) VAN TACTISCHE T.O.V. STRATEGISCHE ASSETALLOCATIE
22 mei 2003 tot 30 november 2016*
2016 YTD (30 november 2016)
Strategisch
Tactisch
Extra rend.
Strategisch
Tactisch
Extra rend.
Profiel 1
72,76
76,36
2,08
1,19
1,13
-0,06
Profiel 2
83,35
93,32
5,44
1,95
1,99
0,04
Profiel 3
107,96
133,29
12,18
2,39
2,57
0,17
Profiel 4
122,76
148,71
11,65
2,95
3,18
0,22
Profiel 5
145,13
180,33
14,36
3,47
3,84
0,36
Profiel 6
157,44
190,49
12,84
3,83
4,12
0,28
* Profiel 1 en 2 zijn gekoppeld aan het ‘oude’ conservatieve profiel, profiel 3 en 4 aan het ‘oude’ balanced profiel en profiel 5 en 6 aan het ‘oude’ groeiprofiel.
Beleggingsstrategie | december 2016 | 19
Assetallocatie per profiel ASSETALLOCATIE
PROFIEL 1
Beleggingscategorie
Strategisch Neutraal
Liquiditeiten
PROFIEL 2
Tactisch
Min.
Afwijking
Max.
5
0
60
Obligaties
90
40
100
Aandelen
0
0
10
Altern. beleggingen
5
0
10
Funds of hedge funds
5
Strategisch Neutraal
44 51 0 5 5
Tactisch
Min.
Max.
39
5
0
70
-39
70
30
85
0
15
0
30
0
10
0
20
0
5
24 39 22 15
Afwijking 19 -31 7 5
5
0
Vastgoed
0
0
0
3
6
3
Grondstoffen
0
0
0
2
4
2
100
100
100
100
TOTAAL
ASSETALLOCATIE
PROFIEL 3
Beleggingscategorie
Strategisch Neutraal
Liquiditeiten
PROFIEL 4
Tactisch
Min.
Max.
5
0
70
Obligaties
55
20
70
Aandelen
30
10
50
Altern. beleggingen
10
0
20
Afwijking
Strategisch Neutraal
15 30 40 15
Tactisch Afwijking
Min.
Max.
10
5
0
70
-25
35
10
55
10
50
20
70
5
10
0
30
7 18 60 15
10 -17 10 5
Funds of hedge funds
5
5
0
5
5
0
Vastgoed
3
6
3
3
6
3
2
4
2
2
4
2
100
100
100
100
Grondstoffen TOTAAL
ASSETALLOCATIE
PROFIEL 5
Beleggingscategorie Liquiditeiten
Strategisch Neutraal
Min.
Max.
5
0
70
Obligaties
15
0
40
Aandelen
70
30
90
Altern. beleggingen
10
0
30
Funds of hedge funds
5
PROFIEL 6
Tactisch
Afwijking
2 7 76 15
-3
5
Strategisch
Tactisch Afwijking
Neutraal
Min.
Max.
5
0
60
-8
0
0
25
6
85
40
100
5
10
0
30
0
5
2 0 86 12
-3
5
0
0 1 2
Vastgoed
3
6
3
3
3
0
Grondstoffen
2
4
2
2
4
2
100
100
100
100
TOTAAL
De tactische assetallocatie geeft actieve strategieĂŤn weer die betrekking hebben op visies voor de korte en middellange termijn en afwijken van de strategische assetallocatie voor de langere termijn.
20 | Beleggingsstrategie | december 2016
Medewerkers LEDEN ABN AMRO BELEGGINGSCOMITÉ Didier Duret
Chief Investment Officer Private Banking
Gerben Jorritsma
Hoofd Investment Strategy & Portfolio Expertise
Han de Jong
Hoofdeconoom ABN AMRO
Olivier Raingeard
Hoofd Beleggingen Private Banking Neuflize OBC
Bernhard Ebert
Hoofd Vermogensbeheer Bethmann Bank
Rico Fasel
Directeur Beleggingsadvies en Zelf Beleggen
ECONOMISCH BUREAU Georgette Boele
Coördinator Valuta- en Edelmetalenstrategie
Hans van Cleef
Senior Sectoreconoom Energie
Roy Teo
Senior Valutastrateeg
INVESTMENT STRATEGY & PORTFOLIO EXPERTISE Mary Pieterse-Bloem
Hoofd Obligatiestrategie & Portefeuillebeheer
Roel Barnhoorn
Senior Expert Obligatiethema’s
Willem Bouwman
Portefeuillebeheerder Obligaties
Chris Huys
Senior Portefeuillebeheerder Obligaties
Shanawaz Bhimji
Portefeuillebeheerder Obligaties
Jasvant Jadoenathmisier Assistent Portefeuillebeheerder Obligaties Carman Wong
Hoofd Obligaties Opkomende Markten
Grace M K Lim
Senior Expert Obligaties
Barbara Cheung
Expert Obligaties
Annemijn Fokkelman
Hoofd Aandelenresearch & Portefeuillebeheer
Maurits Heldring
Expert Aandelenresearch- en advies
Jaap Rijnders
Expert Aandelenresearch- en advies
Ralph Wessels
Expert Aandelenresearch- en advies
Piet Schimmel
Senior Expert Aandelenthema’s
Paul van Doorn
Senior Portefeuillebeheerder Aandelen
Chris Verzijl
Portefeuillebeheerder Aandelen
Martien Schrama
Profielbeheerder
Chew Hwee
Hoofd Aandelenstrategie Azië
Javy Wong
Aandelenstrateeg Noord-Azië
INVESTMENT PRODUCTS & WEALTH SOLUTIONS Wilbert Huizing
Specialist Beleggingsproducten
Eric Zuidmeer
Specialist Private Equity
RISICOBEHEER Hans Peters
Hoofd Investment Risk
Paul Groenewoud
Specialist Quant Risk
MET SPECIALE DANK AAN Ben Steinebach
Hoofd Beleggingsstrategie ABN AMRO MeesPierson
INVESTMENT COMMUNICATIONS Het Global Investment Communications team is verantwoordelijk voor de totstandkoming van deze publicatie. Heeft u vragen/opmerkingen? Stuur dan een e-mail naar I-Comms.Global@nl.abnamro.com.
Beleggingsstrategie | december 2016 | 21
Private Banking wereldwijd Europa ABN AMRO MeesPierson
Nabije Oosten
Amsterdam
ABN AMRO Private Banking
Rico Fasel
Dubai (DIFC)
rico.fasel@nl.abnamro.com
Bjorn Holderbeke bjorn.holderbeke@ae.abnamro.com
Banque Neuflize OBC S.A. Parijs
AziĂŤ
Wilfrid Galand
ABN AMRO Private Banking
wilfrid.galand@fr.abnamro.com
Hong Kong William Tso william.tso@hk.abnamro.com
Bethmann Bank AG Frankfurt Bernhard Ebert
ABN AMRO Private Banking
bernhard.ebert@bethmannbank.de
Singapore Peter Ang
ABN AMRO Private Banking
peter.ang@sg.abnamro.com
Luxemburg Jean-Marie Schmit jean.marie.schmit@lu.abnamro.com ABN AMRO Private Banking Antwerpen - Berchem Erik Joly erik.joly@be.abnamro.com ABN AMRO Private Banking Kanaaleilanden Andrew Pollock andrew.pollock@gg.abnamro.com
Neem voor meer informatie contact op met een van de bovenstaande vestigingen. Wij hopen kennis met u te maken en zien ernaar uit u van dienst te kunnen zijn.
www.abnamroprivatebanking.com
Disclaimers
Algemeen Deze publicatie is gemaakt door ABN AMRO Bank N.V.. ABN AMRO staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Voor meer informatie over de waardering en/of methodologie, zie de volgende website: www.abnamro.nl/nl/privatebanking/beleggen/beleggingstools/beleggen-bij-abnamro-meespierson/index.html. Daar vindt u ‘Het beleggingsbeleid van ABN AMRO’. De in dit document aangeboden informatie is bedoeld als informatie in algemene zin en is niet toegespitst op uw persoonlijke situatie. De informatie mag daarom nadrukkelijk niet beschouwd worden als een voorstel of aanbod tot 1) het kopen of verhandelen van beleggingsproducten en/of 2) het afnemen van beleggingsdiensten noch als een beleggingsadvies. Beslissingen op basis van de informatie uit dit document zijn voor uw eigen rekening en risico. De informatie en de voorwaarden die van toepassing zijn op door ABN AMRO aangeboden beleggingsproducten en beleggingsdiensten verleend door ABN AMRO kunt u vinden in de Voorwaarden Beleggen ABN AMRO die verkrijgbaar zijn via www.abnamro.nl/beleggen. Hoewel ABN AMRO tracht juiste, volledige en actuele informatie uit betrouwbaar geachte bronnen aan te bieden, verstrekt ABN AMRO expliciet noch impliciet enige garantie dat de aangeboden informatie in dit document juist, volledig of actueel is. ABN AMRO aanvaardt geen aansprakelijkheid voor druk- en zetfouten. De in dit document opgenomen informatie kan worden gewijzigd zonder voorafgaand bericht. ABN AMRO is niet verplicht de hierin opgenomen informatie te actualiseren of te wijzigen. Aansprakelijkheid ABN AMRO en/of haar agenten of onderaannemers aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid ten aanzien van enige schade (met inbegrip van gederfde winst), die op enigerlei wijze voortvloeit uit de informatie die u in dit document wordt aangeboden of het gebruik daarvan. Auteursrecht en verspreiding ABN AMRO, of de rechthebbende, behoudt alle rechten (waaronder auteursrechten, merkrechten, octrooien en andere intellectuele eigendomsrechten) met betrekking tot alle in dit document aangeboden informatie (waaronder alle teksten, grafisch materiaal en logo’s). Het is niet toegestaan de informatie uit dit document te kopiëren of op enigerlei wijze openbaar te maken, te verspreiden of te vermenigvuldigen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van ABN AMRO of rechtmatige toestemming van de rechthebbende. U mag de informatie in dit document wel afdrukken voor uw eigen persoonlijk gebruik. US Person Disclaimer Beleggen ABN AMRO Bank N.V. (“ABN AMRO”) is niet geregistreerd als broker-dealer en investment adviser zoals bedoeld in respectievelijk de Amerikaanse Securities Exchange Act van 1934 en de Amerikaanse Investment Advisers Act van 1940, zoals van tijd tot tijd gewijzigd, noch in de zin van andere toepasselijke wet- en regelgeving van de afzonderlijke staten van de Verenigde Staten van Amerika. Tenzij zich op grond van de hiervoor genoemde wetten een uitzondering voordoet, is de beleggingsdienstverlening van ABN AMRO inclusief (maar niet beperkt tot) de hierin omschreven beleggingsproducten en beleggingsdiensten, alsmede de advisering daaromtrent niet bestemd voor Amerikaanse ingezetenen [“US Persons” in de zin van vorenbedoelde wet- en regelgeving]. Dit document of kopieën daarvan mogen niet worden verzonden of meegebracht naar de Verenigde Staten van Amerika of worden verstrekt aan Amerikaanse ingezetenen. Andere rechtsgebieden Onverminderd het voorgaande is het niet de intentie de in dit document beschreven beleggingsdiensten en/ of beleggingsproducten te verkopen of te distribueren of aan te bieden aan personen in landen waar dat ABN AMRO op grond van enig wettelijk voorschrift niet is toegestaan. Een ieder die beschikt over dit document of kopieën daarvan dient zelf na te gaan of er wettelijke beperkingen bestaan tegen de openbaarmaking en verspreiding van dit document en/of het afnemen van de in dit document beschreven beleggingsdiensten en/of beleggingsproducten en zodanige beperkingen in acht te nemen. ABN AMRO is niet aansprakelijk voor schade als gevolg van beleggingsdiensten en/of beleggingsproducten die in strijd met de hiervoor bedoelde beperkingen zijn afgenomen. Disclaimer inzake duurzaamheidsindicator ABN AMRO Bank N.V. heeft alle redelijkerwijs vereiste zorgvuldigheid betracht om te waarborgen dat de indicatoren betrouwbaar zijn. De informatie is echter niet door een accountant gecontroleerd en is aan wijziging onderhevig. ABN AMRO is niet aansprakelijk voor enige schade die een gevolg is van het (directe of indirecte) gebruik van de indicatoren. De indicatoren op zich zijn niet bedoeld als een aanbeveling met betrekking tot individuele bedrijven, en evenmin als een aanbod tot het kopen of verkopen van beleggingen. Hierbij dient te worden aangetekend dat de indicatoren een opinie op een bepaald moment weergeven, waarbij een aantal verschillende duurzaamheidsaspecten in aanmerking is genomen. De duurzaamheidsindicator geeft slechts een indicatie van de duurzaamheid van een bedrijf binnen zijn sector.
abnamromeespierson.nl | financialfocus.nl