Financial Focus 02 2017 by ABN AMRO

INSPIRATIE, MENINGEN EN VERHALEN UIT DE WERELD VAN VERMOGENDEN

DE FINANCIÃ&#x2039;LE VOORJAARSSCHOONMAAK

STOF ERAF, SOPJE EROVER PORTRETTEN RISICO NEMEN + FEATURE NAAR DE STERREN + INFOGRAPHIC DUURZAAM BELEGGEN

02 / 2017

FINANCIAL FOCUS

XXX

‘Een goede planning is de basis voor een geniale improvisatie’ Pieter Broekaart Directeur kantoren Nederland

FINANCIAL FOCUS

Portretten Risico nemen

Han de Jong Niet alleen Trump

Column

Geen ruimte meer voor ‘Rupsje Nooitgenoeg’

DOSSIER Stof eraf, sopje erover

FINANCIAL FOCUS

Netflix

Wie kijkt er nog tv?

INHOUD

FINANCIAL FOCUS // 02 // 2017 Financial Focus is een uitgave van ABN AMRO MeesPierson. De informatie in deze uitgave is informatie in algemene zin en is niet toegespitst op uw persoonlijke situatie. Meer informatie hierover leest u op pagina 52.

Sleutelmomenten Edwin van Huis

MEER MEDIA DAILY FOCUS DAGELIJKSE NIEUWSBRIEF Selectie nieuws en achtergronden uit de internationale media FINANCIALFOCUS.NL CONTENTPLATFORM Blogs van specialisten, artikelen, video’s & het magazine

Infographic

Duurzaam beleggen in 3 stappen

32 Feature

Richting de sterren

YOUTUBE VIDEOKANAAL FINANCIAL FOCUS Met reportages, achtergronden & interviews

FINANCIAL FOCUS ONLINE Veel artikelen uit deze uitgave kunt u ook online terugvinden en makkelijk delen. Op de website van Financial Focus vindt u veel meer video’s, artikelen en verhalen uit de wereld van vermogenden, blogs en nieuwsberichten van de specialisten van ABN AMRO MeesPierson. WWW.FINANCIALFOCUS.NL CONTACT MET ONS? Hebt u vragen naar aanleiding van artikelen in deze uitgave? Bij veel artikelen staan contactgevens van de betrokken specialisten. Op pagina 53 vindt u algemene contactgegevens. En uiteraard ontvangt uw private banker graag uw vragen of verzoeken om meer informatie.

FINANCIAL FOCUS

FINANCIAL FOCUS Illustratie: Hanneke van der Meer

VOORWOORD

De planning op orde houden... ‘Een goede planning is de basis voor een geniale improvisatie.’ Deze tegeltjeswijsheid hing destijds in de keuken van mijn ouders. De onderliggende boodschap was vooral dat we altijd ons uiterste best moesten doen. De tweede laag was dat naarmate je beter op iets bent voorbereid er meer ruimte is voor eigen invulling. Dat geldt voor kleine en grote plannen: die belangrijke speech, een gewenste aanpassing van uw woning of uw financiële planning voor de toekomst. Maar persoonlijke omstandigheden wijzigen, zeker in onze zeer snel veranderende financiële wereld. Ook solide plannen moeten soms worden afgestoft. Sluiten uw wensen voor later nog aan op uw spaargelden en beleggingen? Kunt u nog iets betekenen voor uw dochter of zoon die binnenkort een huis gaat kopen? Passen de bepalingen van de huwelijkse voorwaarden nog bij de risico’s die u als ondernemer loopt? Het is zinvol uzelf dit soort vragen regelmatig te stellen. Uw vermogen verandert, de wereld verandert en uw wensen veranderen. Het dossier in deze Financial Focus nodigt u hopelijk uit deze zaken opnieuw op een rijtje te zetten. Graag nodig ik u uit hierover ook met uw private banker te spreken, met alle ruimte voor uw eigen geniale improvisatie. PERSOONLIJK

PIETER BROEKAART Directeur kantoren Nederland PIETER.BROEKAART@NL.ABNAMRO.COM

FINANCIAL FOCUS

SLEUTEL

MOMENTEN

1972

IN DE BOEKENKAST VAN ZIJN VADER SLEUTELMOMENT

Edwin van Huis las het rapport

Grenzen aan de groei van de Club van Rome. Hij schrok van de conclusies van het rapport en besloot zijn leven drastisch te veranderen.

SKELET

Trix Het skelet van de Tyrannosaurus.rex in Naturalis is het bewijs dat door klimaatverandering forse veranderingen op

fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Erik van der Horst

aarde kunnen plaatsvinden.

FINANCIAL FOCUS

SLEUTELMOMENTEN

SLEUTELMOMENT EDWIN VAN HUIS

‘‘Voor mij geen brommer, ook al waren de leuke meisjes er dol op’’

EDWIN VAN HUIS (58) IS DIRECTEUR VAN MUSEUM NATURALIS IN LEIDEN,

TEGENWOORDIG ‘NATURALIS BIODOVERSITY CENTER’ GEHETEN. IN 1972, ALS

DERTIENJARIGE PUBER, PAKTE HIJ HET RAPPORT “GRENZEN AAN DE GROEI” VAN DE CLUB VAN ROME UIT DE BOEKENKAST VAN ZIJN VADER, DIE BURGEMEESTER

WAS. ‘DAT RAPPORT HEB IK VAN KAFT TOT KAFT MET RODE OORTJES GELEZEN,’

ZEGT VAN HUIS. ‘DE STREKKING WAS GITZWART: DE AARDE ZOU BINNEN VEERTIG Á ZESTIG JAAR VOLLEDIG ZIJN UITGEPUT. JA, IK SCHROK HEEL ERG.’ RUIM VIER DECENNIA LATER, IN ZIJN HUIDIGE FUNCTIE, KAN VAN HUIS ALS BIOLOOG EN

BEDRIJFSKUNDIGE VEEL VAN ZIJN (GROENE) ENERGIE KWIJT: GROTE STROMEN BEZOEKERS BEWUST MAKEN VAN DE BIODIVERSITEIT VAN ONZE PLANEET. EN DAARMEE VAN DE NOODZAAK ER GOED VOOR TE ZORGEN.

LEES MEER

SLEUTELMOMENTEN www.financialfocus.nl

FINANCIAL FOCUS

Waarom is het lezen van “Grenzen aan de groei” zo belangrijk voor je geweest, dat je het kiest als jóuw sleutelmoment?

Ik had een betrekkelijk zorgeloze jeugd. Mijn vader was burgemeester in Wageningen. De wereld lag voor me open en ik kon eerlijk gezegd niet wachten tot het echte leven zou beginnen. Door het lezen van dat rapport kreeg dat optimisme een deuk. Een serieuze deuk.

Je schrok.

Heel erg. De harde conclusies van het rapport maakten zoveel indruk dat ik me, na het dichtslaan, voornam mijn leven drastisch te veranderen.

Een totale omslag in wie je was? Ging het zó ver?

Stel je er niet te veel van voor… Als dertienjarige kun je jouw leven wel willen veranderen. Maar op zo’n leeftijd is er nog niet zoveel leven dat je kúnt veranderen. Maar ik deed op kleine schaal wel mijn best!

Wat veranderde er dan?

Ik weigerde van de ene op de andere dag mijn vaders benzinemaaier te gebruiken voor het maaien van ons grote gazon. Daar pestte mijn vader me voortdurend mee, want

FINANCIAL FOCUS

SLEUTELMOMENTEN STEUN NATURALIS NATURALIS WIL HET LEVEN

OP AARDE BETER BEGRIJPEN EN HELPEN DE RIJKE

VARIATIE VAN DE NATUUR IN STAND TE HOUDEN.

WILT U ONZE AMBITIES DE

EENMALIG OF DE KOMENDE JAREN STRUCTUREEL ONDERSTEUNEN, EN

INVESTEREN IN DE TOEKOMST VAN ONZE PLANEET? MEER INFORMATIE / MINETTE ALBERS

RELATIEMANAGER FONDSEN EN PARTICULIEREN

E MINETTE.ALBERS@ NATURALIS.NL

M 06-1583 89 12

handmatig kostte het veel meer tijd. Maar ik hield vol. Dat beetje extra pijn en die extra zweetdruppels, had ik graag voor de aarde over. Ik weet nog het merk van die verafschuwde benzinemaaier, die was van ‘Wolf Geräte’.

Veranderde alleen het grasmaaien?

Nee, ik weigerde vanaf dat moment ook een brommer te nemen. Voor mij geen blitse Puch om leuke meisjes mee op te halen, zoals mijn vrienden wél deden.

Een echte opoffering, dus.

Opoffering? Ach… De leuke meisjes waren dol op brommers. Dat is waar.

Wat is de verbinding tussen dat alarmerende milieurapport begin jaren ’70 en wat je nu doet als directeur van Naturalis?

Het rapport heeft mijn liefde voor de natuur verder aangewakkerd en ervoor gezorgd dat ik biologie ging studeren. Bij Naturalis mag ik die liefde in de meest positieve zin vertalen. In deze functie hoef ik mezelf, zoals in mijn jeugd, geen dingen te ontzeggen, maar wordt mij gevraagd juist iets toe te voegen. Met de vondst en het opzetten van Trix, onze machtige Tyrannosaurus.rex, hebben we een

grote slag kunnen slaan. Via haar imposante verschijning proberen we onze bezoekers respect en liefde voor de natuur bij te brengen of, meer nog, daadwerkelijk te laten vóelen.

Lukt dat?

Meestal heb ik de tijd om een aantal keren per week naar de zaal van Trix te gaan. Behalve dat we met dit skelet een succesvolle hype hebben gecreëerd, merk ik telkens dat mensen stil worden als ze oog in oog staan met dit gigantische dier. Vaak zie je vaders bij soortgelijke opstellingen snel naar een bordje lopen, zodat hij zijn kinderen kan vertellen naar welk dier ze kijken, en lopen ze snel daarna weer door. Maar bij Trix zie je dat gezinnen wel tien á vijftien minuten rondlopen en heel goed kijken. We hebben een écht verhaal rond Trix gemaakt, zodat zij voor de bezoekers, jong en oud, gaat leven. Dat werkt.

Welke ‘boodschap’ zit er achter Trix, behalve dat het een indrukwekkend natuurwonder is?

Dat te snelle veranderingen in de natuur rampzalige gevolgen hebben. Honderd duizenden jaren was de Tyrannosaurus.rex onbetwist de baas op deze aardbol en kon niks en niemand zich voorstellen dat het ooit anders zou zijn. Nou, binnen drie jaar was het afgelopen

met die heerschappij. Hetzelfde geldt nu voor klimaatverandering. Als we niet oppassen, zullen we daar zelf het slachtoffer van worden.

De tentoonstelling van Trix maakt verschil voor de toekomst van de aarde?

Dat is een grote claim. Maar ik denk wel dat de positieve benadering van Naturalis – kijk eens hoe rijk de natuur is, zorg er goed voor – voor een grote groep mensen veel productiever is dan ze op een belerende of een bestraffende wijze aan te spreken.

Hoe kijk je nu terug op dat rapport “Grenzen aan de groei” uit 1972, dat je als jongen zo heeft beïnvloed?

De korte termijn waarin de ondergang van de wereld werd voorspeld, blijkt achteraf niet te kloppen. Maar het thema ‘uitputting van de aarde’ is anno 2017 nog hyperactueel. En vergeet niet: als Nederland hebben we dat rapport destijds zeer serieus genomen. En vervolgens grote sprongen gemaakt bij het verbeteren van de luchtkwaliteit en het weer zuiver maken van ons oppervlaktewater. Daar profiteren we nu volop van. De biodiversiteit neemt op een aantal plekken zelfs weer een beetje toe. Om die ontwikkeling volledig terug te redeneren naar dat rapport gaat ver, maar het heeft er zeker een rol in gespeeld.

FINANCIAL FOCUS

In focus HYBRIDE AUTO’S UIT DE GRATIE

De verkoop van hybride auto’s stagneert. In Nederland reden in 2016 bijna de helft minder hybrides de showroom uit in vergelijking met een jaar eerder. In 2016 daalde het aantal verkochte hybride personenauto’s met zo’n 25.000 naar een totaal van 30.000. Een daling van ruim 46%. Belangrijkste oorzaak lijkt een minder gunstige bijtelling per 1 januari 2016. In het laatste kwartaal van 2015 vond een piek plaats in de verkoop van hybride auto’s. Dat had te maken met deze wijziging. In het laatste kwartaal van 2016 zagen we eenzelfde ontwikkeling vooruitlopend op de wijziging van de fiscale bijtelling per 1 januari 2017.

2016

30.100

55.200 2015

2014

26.800

VERKOOPAANTALLEN HYBRIDES IN NEDERLAND

FINANCIAL FOCUS

Bron: CBS

INFOCUS

MARKTEN EN BELEGGEN

Zo vindt u sociaal ondernemers online Googelen? Dat doen we niet meer. Als we op zoek zijn naar bedrijven die sociaal verantwoord ondernemen dan ‘Googelen’ we met een nieuwe zoekmachine: The Good Search. Natuurlijk, ze leveren een product of dienst. En de schoorsteen moet roken. Maar sociaal ondernemers doen dat nét even anders. Zij ondernemen met een maatschappelijke missie. Winst maken is niet hun hoofddoel, het is een middel om die missie te realiseren. Sociaal ondernemers streven ernaar maatschappelijke meerwaarde te creëren. Hoe? Ze zoeken naar innovatieve oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen. Ook sociaal ondernemers hebben klanten nodig. En dus moeten ze ook online goed vindbaar zijn. Zijn we op zoek naar een leverancier voor een product of dienst? Dan ‘Googelen’ we die gewoon even. Alleen verschijnen in Google na elke zoekopdracht vooral die ondernemingen bovenaan die het meeste geld besteden aan zoekmachineoptimalisatie of hebben geadverteerd. En dus niet per se de sociaal verantwoorde ondernemingen. Sociaal ondernemers hebben volgens de Social Enterprise-monitor veel moeite om door het grote publiek gevonden te worden. ABN AMRO helpt sociaal ondernemers daarom nu om goed vindbaar te zijn op internet. Met een ‘sociale’ zoekmachine: The Good Search, een zoekmachine die de zoekresultaten filtert op hoe sociaal verantwoord ze zijn. In The Good Search staan sociaal verantwoorde ondernemingen bovenaan in de zoekresultaten. Hoe dat kan? Aan een zoekopdracht worden op The Good Searcht automatisch ‘sociale’ zoektermen toegevoegd. Ook kijkt de zoekmachine of er een relevant resultaat beschikbaar is in de database van sociale ondernemingen in Nederland. ABN AMRO werkt voor dit initiatief samen met Social Enterprise NL. Bijvoorbeeld, wie nu op The Good Search als zoekterm ‘leren tas’ invult, vindt OhMyBag bovenaan in zijn zoekresultaten. Een bedrijf dat leren tassen verkoopt die fairtrade en zonder chemicaliën zijn gemaakt. Oftewel: maatschappelijk verantwoord.

Bron: ABN AMRO, Social Enterprise NL

VOLG DE MODE. OF VOLGT DE MODE JOU?

Hoe bewegen consumenten in de winkel? Welke afdeling promoot haar artikelen het best? Met de modernste technologieën volgen retailers elke stap. Sterker nog: ze zijn in staat consumenten gericht aanbiedingen te doen en binnenkort zelfs gericht te sturen naar een artikel van hun gading.

Bepaalde winkels hangen er vol mee, ‘verborgen’ minuscule sensoren die elke stap die we zetten feilloos registreren. Hoe? Door gebruik te maken van de signalen die onze smartphones afgeven, op zoek naar een WiFi-netwerk bijvoorbeeld. Retailers volgen consumenten dus ook ín de winkel. De technologie achter de volgsystemen is ingenieus, waarin onze smartphones en de signalen die zij afgeven een centrale rol spelen. Gezien de toename in smartphonebezit heeft de markt voor het indoor volgen van smartphones de potentie om te groeien tot ruim 21 miljard euro (het vijfvoudige van nu) tussen nu en 2021. Wat hopen retailers te winnen met het volgen van consumenten? Dat ligt eraan in hoeverre zij gebruik maken van de technologische mogelijkheden. Zo zijn winkels beter in te richten of krijgen retailers inzicht in welke afdeling het best haar producten promoot. Zonder verder ook maar iets te weten over die consumenten, behalve hun ‘gang’ door de winkel. Als retailers consumenten nu ook nog zover krijgen dat zij persoonlijke informatie prijsgeven, dan valt er nog veel meer te winnen. Denk alleen al aan de schat aan informatie die uit een smartphone te halen valt, zoals het historisch online zoekgedrag en de locatie. Moeilijk is dat niet: ze hoeven het alleen maar op te nemen in de WiFi-gebruikersvoorwaarden en het cookiebeleid, die consumenten vaak achteloos accepteren. Retailers met lef gebruiken de informatie nu al. Door bijvoorbeeld gerichte aanbiedingen te sturen naar de smartphone van consumenten die in de winkel via hun telefoon de prijzen checken van de concurrent. Bron: The Economist

FINANCIAL FOCUS

In focus

MARKTEN EN BELEGGEN

Digitale toegang

Overal inloggen en online identificeren met iDIN Wachtwoorden, gebruikersnamen, toegangscodes. Met de invoering van iDIN behoren ze tot het verleden. Hoe fijn is dat? Dat u overal op dezelfde manier kunt inloggen én dat u niet op elke afzonderlijke website uw persoonsgegevens opnieuw hoeft in te voeren? Met behulp van de veilige en vertrouwde inlogmiddelen van de eigen bank kunnen consumenten zich nu online bij andere organisaties identificeren. Zoals bij webwinkels, verzekeringsmaatschappijen of overheidsinstanties als de belastingdienst. Dat is iDIN, een gezamenlijke dienst van de banken in Nederland. Als een soort van iDEAL, maar dan voor het verifiëren van persoonsgegevens. Wie met behulp van de inlogmiddelen van de eigen bank inlogt op de website van een organisatie die gebruik maakt van iDIN, is ervan verzekerd dat zijn bank aan de betreffende organisatie bevestigt wie hij is. Met de inlog verstrekken banken persoonsgegevens, zoals naam, adres, geboortedatum of geslacht. Het aanmaken van een account bij aangesloten webwinkels is dan niet meer nodig. Net als het onthouden van toegangscodes, gebruikersnamen en wachtwoorden. Via iDIN worden in geen geval financiële gegevens

gedeeld. Ook is het niet mogelijk te betalen met behulp van iDIN. Organisaties waarbij het mogelijk is om in te loggen via iDIN maken dit kenbaar door het iDIN-logo op hun website weer te geven. Op dit moment is inloggen via iDIN mogelijk op de website van de belastingdienst, zorgverzekeraar ONVZ, hypotheekverstrekker Florius en telecomaanbieder Youfone. Maar de verwachting is dat het er snel meer zullen zijn. Vooral webwinkels lijken het systeem snel te willen invoeren.

Bron: Betaalvereniging Nederland, NOS, NU.nl, ABN AMRO

FINANCIAL FOCUS

COLUMN: HAN DE JONG

Na de Amerikaanse presidentsverkiezingen zijn aandelenbeurzen gestegen, is de rente opgelopen en zijn ook economische cijfers verbeterd. Doorgaans worden deze zaken direct met elkaar in verband gebracht: Donald Trump als aanjager van aandelenkoersen, de rente en de economie. De vraag is of dat klopt.

Koersstijgingen

Niet alleen Trump Van rente en aandelenkoers tot opkomende markten. Chief Economist van ABN AMRO Han de Jong geeft enthousiast commentaar op de ontwikkelingen op de financiële markten. Door zijn verrassende inzichten leert

Wat gemakkelijk wordt vergeten, is dat cijfers met betrekking tot de conjunctuur al aan de beterende hand waren vóór de Amerikaanse verkiezingen. Hetzelfde geldt voor aandelenkoersen en het dieptepunt van de rente werd bereikt in juli. De verkiezingsoverwinning van Trump heeft dus bestaande ontwikkelingen in een stroomversnelling geduwd, maar heeft ze niet veroorzaakt. In hoeverre iets vergelijkbaars was gebeurd als Hillary Clinton had gewonnen, zullen we natuurlijk nooit weten.

u de financiële wereld te doorgronden. De vraag die zich opdringt, is wat dan wél de onderliggende oorzaak is van de verbeterende conjunctuur en hogere aandelenkoersen en kapitaalmarktrente. Dat is niet makkelijk vast te stellen en soms komen dit soort ontwikkelingen eigenlijk gewoon uit de lucht vallen. Als ik toch probeer een logische verklaring te vinden, zou ik stellen dat de sleutel ligt bij de verbeterende economische cijfers. Ook al zijn het lange tijd voornamelijk vertrouwensindicatoren geweest die een verbetering toonden. Een sterkere conjunctuur leidt tot een hogere rente en sterkere winstgroei bij bedrijven, wat goed is voor aandelen.

PERSOONLIJK HAN DE JONG Chief Economist bij ABN AMRO HAN.DE.JONG@NL.ABNAMRO.COM ONLINE TWITTER > @HANDEJONG14

Ik denk dat toenemend vertrouwen in de economie terug te voeren is op een aantal factoren. Zo heeft de stijging van de olie- en andere grondstofprijzen de druk op de energiesector verminderd. Die sector is in de VS van groot belang, terwijl diverse opkomende landen ook hebben geprofiteerd van hogere grondstofprijzen. Daarnaast zijn Chinese beleidsmakers succesvol geweest in het stutten van de economische groei, waarvan landen in de regio stevig profiteren. Ook van belang is dat de zogenaamde voorraadcyclus, het proces van de opbouw en vermindering van voorraden bij bedrijven, in belangrijke economieën omgekeerd is van een remmer naar een aanjager van de groei. Ik zie deze positieve factoren niet snel veranderen. Daarom denk ik dat de positieve ontwikkelingen in de economie en zelfs die op financiële markten minder afhankelijk zijn van de nieuwe Amerikaanse president dan doorgaans wordt aangenomen.

FINANCIAL FOCUS

DOSSIER AAN DE SLAG!

Stof eraf,

sopje

erover

DE FINANCIÃ&#x2039;LE VOORJAARSSCHOONMAAK

FINANCIAL FOCUS

VOORJAARSSCHOONMAAK

Belastingrente

Marie Kondo

Schenken

Papier of digitaal?

Schoenendozen met bonnetjes? Klappers met rekeningen? Ongeopende enveloppen? Als het bij u al zo ver gevorderd is, heeft u misschien meer hulp nodig dan we u in dit dossier kunnen bieden. Maar als het er allemaal nog niet zo erg voor staat, kan het ook een goed idee zijn om eens een “financiële voorjaarsschoonmaak” te houden. We richten ons in dit dossier op een viertal kamers in de financiële huishouding: familie (en bedrijfsoverdracht), vastgoed, pensioen en sparen/beleggen/schenken. Om iedere kamer een opfrisbeurt te geven, hebben we een aantal suggesties voor u. Deels praktisch van aard, deels van fiscale aard. De suggesties die specifiek voor ondernemers bedoeld zijn, hebben we apart gemarkeerd.

LET OP BELASTINGRENTE

De eerste waarschuwing vooraf is bedoeld voor ondernemers. Zorg ervoor dat u als ondernemer niet te veel aan belastingrente moet betalen. Wie nog belasting moet betalen over een oud jaar, moet namelijk vaak ook een hoge belastingrente betalen. Tenminste, als de Belastingdienst de aanslag na een bepaalde datum oplegt. De rente begint meestal te lopen vanaf de 7e maand na afloop van het belastingjaar. Dus in de praktijk vaak vanaf 1 juli van het volgende kalenderjaar. De belastingrente is een bedrag voor rente die de Belastingdienst is misgelopen.

info voor ondernemers

Legt de Belastingdienst dan later dan 6 maanden na afloop van het belastingjaar een aanslag vennootschapsbelasting op? Dan kan daarin belastingrente zitten. Die berekent de Belastingdienst over het bedrag dat de BV aan vennootschapsbelasting moet betalen. Stel dat het boekjaar gelijk is aan het kalenderjaar. En dat de Belastingdienst een aanslag vennootschapsbelasting over 2016 oplegt na 30 juni 2017. Dan kan de Belastingdienst belastingrente in rekening brengen over de periode 1 juli 2017 tot 6 weken na de datum op de belastingaanslag. Als de BV tijdig actie neemt, dan kan de BV belastingrente voorkomen. Bijvoorbeeld door de aangifte vennootschapsbelasting over het belastingjaar 2016 vóór 1 april 2017 in te dienen bij de Belastingdienst. Of vóór 1 mei 2017 een voorlopige aanslag vennootschapsbelasting te vragen aan de Belastingdienst. De Belastingdienst moet het natuurlijk wel eens zijn met de cijfers in de aangifte dan wel het verzoek om de aanslag. Dat kan een besparing opleveren voor de

BV van minimaal 8% belastingrente over het betaalde bedrag.

FAMILIE EN BEDRIJFSOVERDRACHT

Huwelijken, echtscheidingen, geboortes en overlijden. Uw familie(situatie) staat geen enkel moment stil. Dat betekent ook dat het goed is om ieder jaar even te kijken of de veranderingen ook zouden moeten leiden tot aanpassingen in uw financiën of vermogen.

DIT ARTIKEL

DELEN?

www.financialfocus.nl

FINANCIAL FOCUS

Tip: Situatie gewijzigd? Pas de voorwaarden aan!

Uw huwelijksdag is al weer jaren geleden en net na de geboorte van de eerste liet u uw testament opmaken. Misschien is uw situatie in de tussentijd wel wat gewijzigd. U bent gaan ondernemen of er zijn nog een paar kinderen bijgekomen. Of u heeft uw hart verloren aan een goed doel dat u na uw overlijden graag nog zou willen blijven steunen. Hoe het ook zij, wellicht is het een

FINANCIAL FOCUS

goed idee om uw huwelijkse voorwaarden of testament om de zoveel tijd weer eens uit de kluis te halen en door te nemen. U wilt uw partner waarschijnlijk niet graag meeslepen in een eventueel faillissement van uw bedrijf. Of uw vermogen aan een goed doel nalaten waar u inmiddels geen band meer mee heeft.

Tip: Slim alimentatie betalen

Moet u kinderalimentatie betalen voor het levensonderhoud van uw kind(eren)?

Bijvoorbeeld omdat uw kind bij uw ex-partner woont? Dan kunt u de contante waarde van de toekomstige kinderalimentatieverplichting als schuld in box 3 in uw belastingaangifte inkomstenbelasting 2016 opnemen. Hierbij is onder andere uw leeftijd van belang en hoeveel jaar en maanden u nog kinderalimentatie moet betalen, te rekenen vanaf het belastingjaar (2016) tot en met het jaar waarin uw kind 21 jaar wordt. Op de website van de Belastingdienst vindt u nadere informatie.

DE MARIE KONDO METHODE Marie Kondo heeft met haar boek Opgeruimd!

op veel plekken in de wereld een opruimwoede veroorzaakt. Deze Japanse auteur hanteert

een aparte methode om op te ruimen waarbij het met name draait om afscheid nemen van spullen. Het resultaat is wel een veel legere

kamer en, inderdaad, een opgeruimd gevoel. Haar methode in een notendop: ◆

◆ ◆ ◆ ◆ ◆

Ruim niet per kamer op, maar per categorie (bijvoorbeeld alle boeken, of alle kleding in plaats van kamer-voor-kamer)

Vraag bij alle spullen af of het bezit ervan je nog vreugde schenkt

Bewaar zo weinig mogelijk papier

Bezwaar geen geschenken vanuit schuldgevoel

Gebruik geen kasten en dozen om op te ruimen, maar gooi weg!

Berg alles daarna zo op dat je al je spullen in één oogopslag kunt overzien

Tip: Uw bedrijf overdragen? Zet dan alvast deze stappen …

Tip: Wat doet u met uw erfbelastingschuld?

Veel belastingschulden tellen niet mee voor box 3. Erfbelastingschulden (inclusief de eventuele belastingrente of invorderingsrente daarover) kunt u meestal wel als schuld in box 3 in aanmerking nemen in de belastingaangifte 2016 als deze schuld op 1 januari 2016 bestond. Ook als u hiervoor nog geen (voorlopige) aanslag heeft ontvangen. Bij erfbelastingschulden bij landgoederen kan een afwijkende regeling gelden.

Bent u van plan uw bedrijf over te dragen aan uw kind(eren)? Dan is het misschien slim om alvast een aantal stappen te zetten. Deels omdat het overdragen van uw bedrijf niet iets is wat u op een vrijdagmiddag eventjes regelt, maar ook omdat met de komst van een nieuw kabinet de regels mogelijkerwijs gaan veranderen. Misschien wilt u uw bedrijf schenken of een korting geven op de koopsom? De vrijstelling bij bedrijfsoverdracht voor bijvoorbeeld de schenkbelasting is nog nooit zo ruim geweest als in 2017. Zo kan uw bedrijfsopvolger op verzoek en onder bepaalde voorwaarden een 100%-vrijstelling voor de schenkbelasting krijgen voor het ondernemingsvermogen tot een waarde van 1.063.479 euro van de onderneming. Voor zover uw bedrijf meer waard is, is een aanvullende vrijstelling voor de schenkbelasting van 83% van het meerdere aan ondernemingsvermogen beschikbaar. Mogelijk kan ook de inkomstenbelastingclaim worden doorgeschoven naar de bedrijfsopvolger.

1. Praat er over! Wilt u uw bedrijf gaan overdragen aan uw kinderen? Knoop dan tijdig het gesprek hierover aan met uw kinderen. Willen zij wel het bedrijf overnemen of hebben ze hele andere plannen? Maar vergeet ook niet tijdig om tafel te gaan met uw adviseurs. 2. Juiste ondernemingsstructuur? Een flexibele ondernemingsstructuur kan zorgen voor een soepele bedrijfsoverdracht. Met name als nog niet bekend is wie de bedrijfsopvolger is, kan dat wenselijk zijn. Want als de bedrijfsopvolger nog niet in zicht is, dan is het ook niet bekend wat hij of zij uiteindelijk wil overnemen van het bedrijf. En wat niet. Even belangrijk is wat u zou willen houden. Bijvoorbeeld het bedrijfspand? 3. Opschonen van de balans Het aflossen van ondernemingsschulden kan belangrijk zijn. En natuurlijk ook het binnenhalen van openstaande bedragen kan zorgen voor een betere

FINANCIAL FOCUS

balans van het bedrijf. Vaak kunnen ondernemers overtollige liquiditeiten naar een afzonderlijke holding-BV brengen, waardoor de bedrijfsopvolger deze gelden niet hoeft te financieren.

Tip: DGA? Heeft u alle risico’s in kaart?

Als ondernemer wilt u waarschijnlijk vooral uw tijd steken in ondernemen. Al die zaken eromheen vindt u misschien alleen maar vervelend. Maar stel nu even dat uw leven anders verloopt dan u misschien had gedacht? U wordt arbeidsongeschikt of u gaat scheiden. En wat gebeurt er als u komt te overlijden? Heeft u nagedacht over wat deze gebeurtenissen doen met uw financiële plaatje? Bent u goed verzekerd? Heeft u ook een potje voor onvoorziene gebeurtenissen en is uw administratie zo op orde dat bij een overlijden het bedrijf overgenomen kan worden of zonder te veel gedoe kan worden opgedoekt?

VASTGOED

Een woning kopen of verkopen leidt tot een hoop extra administratie. Zeker wanneer de belastingaangifte nadert. Maar dat geldt ook voor een aantal andere bijzondere situaties.

Tip: Maak gebruik van fiscale voordelen voor uw buitenlandse vakantiehuis

Voor uw vakantiehuis in het buitenland kunt u in de belastingaangifte om vermindering van belasting vragen. U kunt dit in het onderdeel ‘vrijstellingen en verminderingen’ doen. De vermindering bedraagt – kort gezegd – 1,2% van het positieve verschil tussen de waarde van uw buitenlandse huis en de financieringsschulden voor dit buitenlandse huis. En de vermindering staat los van de vraag of u in het buitenland daadwerkelijk inkomstenbelasting betaalt over de (inkomsten uit deze) woning.

Tip: Nieuw huis gekocht? Trek de kosten af voor uw leningen

Kosten die rechtstreeks verband houden met het opnemen, verlengen of aflossen van een geldlening voor uw hoofdverblijf zijn fiscaal

FINANCIAL FOCUS

aftrekbaar van uw belastbaar inkomen in box 1. Het gaat bijvoorbeeld om: de bemiddelingskosten voor het krijgen van uw hypotheek of lening, zoals advies- en afsluitkosten ◆ notariskosten en kadastrale rechten voor de hypotheekakte (inclusief btw) ◆ taxatiekosten (maar alleen om een lening te krijgen) ◆

kosten van de aanvraag van een Nationale Hypotheek Garantie ◆ bouwrente over de periode na het sluiten van de voorlopige koopovereenkomst ◆

Tip: Uw boeterente is aftrekbaar bij oversluiting hypotheek

Betaalde u in 2016 boeterente bij het oversluiten of aflossen van de eigenwoningschuld voor uw huis (hoofdverblijf)? Dan mag u de boeterente in box 1 in aftrek brengen. Maar de rente over meegefinancierde boeterente is niet aftrekbaar.

PENSIOEN

Voor de een is het pensioen nog ver weg terwijl de ander er al dichtbij is. Wat kunt u regelen om die tijd zo aangenaam mogelijk te maken?

Tip: Maak (financiële) plannen voor uw pensioen

Als u de 50 bent gepasseerd, heeft u vermoedelijk al wel eens serieus stilgestaan bij uw pensioen. En met name hoe uw vermogen daarbij een rol kan spelen. Kunt u op termijn voldoende rendement maken om, in combinatie met uw AOW en mogelijk een bedrijfspensioenregeling, vanaf enig moment te stoppen met werken en uw tijd in andere activiteiten te steken? Wie slim is, denkt echter al wat eerder na over zijn pensioen. Zeker wanneer de 40 in zicht is, maar misschien ook al veel eerder. Bijvoorbeeld direct na het aanvaarden van een eerste baan. Want wie dan

al een beperkt bedrag opzij zet (en bijvoorbeeld belegt) heeft na verloop van tijd een aardig potje om in te zetten voor een prettig pensioen.

Aan de slag met uw Pensioen Eigen Beheer?

Op 9 februari 2017 heeft de Tweede Kamer (wederom) ingestemd met het wetsvoorstel Uitfasering pensioen in eigen beheer. Op 7 maart jongstleden heeft de Eerste Kamer over dit wetsvoorstel gestemd. Op financialfocus.nl vindt u de uitslag hiervan met achtergrondinformatie.

SPAREN/BELEGGEN/SCHENKEN

Op 1 januari is de stand van uw vermogen bepaald door de Belastingdienst. Het kan zinvol zijn om vermogen van box 3 naar box 2 over te hevelen, maar laat u hierover goed adviseren voordat u daartoe stappen onderneemt. Als lezer van Financial Focus heeft u enig vermogen opgebouwd om mee te sparen, te beleggen of te schenken. U bent uiteraard helemaal vrij om te bedenken wát u met dat vermogen gaat doen. Maar de ene keuze is misschien fiscaal slimmer dan de andere.

Tip: Sparen of beleggen?

Sparen zal naar verwachting de komende tijd nog nauwelijks iets opleveren. Dat is ondermeer de consequentie van de reddingsoperatie waarmee de ECB de economie al jaren op gang probeert te krijgen. Beleggen levert historisch gezien meer rendement op. Maar het venijn zit ‘m in die woorden “historisch gezien”. Wie belegt, neemt ook een risico. Financiële markten kunnen omhoog, maar zeker ook omlaag

VOORJAARSSCHOONMAAK

PAPIER OF DIGITAAL? We ontvangen steeds minder papier van officiële instanties. En wat er aan papier

binnenkomt kan wellicht ook de deur uit nadat u het heeft ingescand. Dat ruimt op en in veel gevallen kunt u uw documenten ook zelfs nog makkelijker terugvinden dan voorheen.

Om uw documenten te digitaliseren, kunt u gebruik maken van een scanner. Maar ook uw mobiele telefoon kan hierbij goed van pas komen. Er zijn diverse apps te vinden waarmee u uw mobieltje verandert in een effectieve scanner. Apps als

Google Drive en Evernote hebben zo’n scanfunctie zelfs al in de app ingebouwd. Het gebruik van uw mobieltje als scanner is door deze slimme apps vaak een fluitje van een cent. U legt het document op tafel en maakt er een foto van.

De app analyseert vervolgens waar de hoeken van het document op de foto te vinden zijn en trekt het plaatje weer in het juiste perspectief. Vaak wordt ook

automatisch de belichting en de scherpte van de foto aangepast zodat de teksten beter te lezen zijn.

gaan. Wie rendement op de korte termijn wenst te maken, neemt met beleggen een groot risico. Voor wie een langere termijn zijn geld kan missen, is beleggen een logischere keuze. Wie wil gaan sparen heeft grofweg de keuze om geld op een spaarrekening te zetten of te kiezen voor een spaardeposito. In dat laatste geval staat het geld voor langere tijd vast maar is de rente meestal ook hoger. Wie wil gaan beleggen kan ervoor kiezen

om dit uit handen te geven aan een vermogensbeheerder of zelf aan de knoppen te gaan zitten. Wat voor u de beste keuze is, hangt mede af van uw ervaring met beleggen maar ook met hoezeer u uw zenuwen in bedwang kunt houden. Raakt u in paniek als de beurs – en daarmee uw vermogen – met een paar procent daalt? Of ziet u dat soort momenten juist als hét moment om bij te kopen? Dit verschil van inzicht kan u op termijn erg veel verlies of juist winst opleveren.

Als u zelf gaat beleggen zijn er grofweg drie smaken. U kunt aandelen van individuele bedrijven kopen, u kunt uw geld inleggen in fondsen of u kunt indices volgen met behulp van ETF’s. Heeft u tijd en zin om u te verdiepen in het reilen en zeilen van een specifiek bedrijf? Dan kunt u zelf selecteren welke bedrijven in uw ogen een interessant rendement kunnen gaan opleveren en aandelen van deze bedrijven aanschaffen.

FINANCIAL FOCUS

Mocht u dit teveel werk vinden dan kunt u ook iemand anders de meest interessante bedrijven laten selecteren, namelijk de manager van een fonds. Beleggingsfondsen zijn er in alle soorten en maten. Wilt u alleen beleggen in de meest belovende bedrijven in India of Zuid-Amerika? Daar bestaan fondsen voor. Of ziet u meer kansen in de biotech- of farmasector? Daar bestaan ook fondsen voor. Of juist alleen kleine technologiebedrijven uit Israël? Waarschijnlijk bestaan ook dáár fondsen voor. Het voordeel van een beleggingsfonds is dat een manager voor u tijd en energie steekt in de selectie van de juiste bedrijven voor het fonds. In de regel is hij of zij daarbij wel gebonden aan duidelijke afspraken die voor het fonds gelden. Die afspraken kunnen betrekking hebben op de regio, de sector en de omvang van het bedrijf. Maar bijvoorbeeld ook de verdeling van de portefeuille van het fonds

FINANCIAL FOCUS

VOORJAARSSCHOONMAAK

Kinderen

Kinderen 18-39

Andere personen

€5.320

€25.526

€2.129

jaarlijkse vrijstelling

eenmalige vrijstelling

jaarlijkse vrijstelling

VERHOGING NAAR

€53.176

Bij besteding aan bepaalde dure studies

VERHOGING NAAR

€100.000

EENMALIGE VERHOGING NAAR

€100.000

Voor ontvangers in de leeftijd 18-39 jaar bij besteding aan eigen woning (hoofdverblijf)

Bij besteding eigen woning (hoofdverblijf) *Kinderen die vóór 2017 een beroep hebben gedaan op een eenmalige vrijstelling kunnen recht hebben op een ‘overgangsvrijstelling’.

of de omvang van het aandeel in het kapitaal van een bedrijf dat het fonds mag nemen. Zo is van te voren al een aardige inschatting te maken van het risico dat u loopt wanneer u kapitaal in het fonds stort. Die fondsmanager gaat natuurlijk niet voor niets aan de slag. U betaalt hem of haar dus ook een percentage voor de geleverde diensten. Wilt u de kosten zo laag mogelijk houden maar wel een brede spreiding over regio’s of sectoren? Dan zijn ETF’s wellicht wat voor u. Een ETF volgt een (deel van) een index en wordt daarom wel een “passief” fonds genoemd. Verandert de index, dan verandert de samenstelling van de ETF mee. Dat gebeurt vaak zelfs met automatische aankoop- en verkooporders. Omdat er geen manager aan te pas komt die de beste bedrijven selecteert, zijn de kosten zeer beperkt. Het nadeel is natuurlijk dat u niet kunt profiteren van de inzichten van een

belegger die wellicht sommige bedrijven uit een index niet in zijn portfolio zou nemen. En u weet: in het verleden behaalde resultaten geven geen garantie voor de toekomst …

Tip: Groene beleggingen: geef ze op!

Had u op 1 januari 2016 erkende groene beleggingen? Dan kunt u gebruikmaken van de vrijstelling in box 3 van 57.213 euro per partner. En van de heffingskorting van 0,7% van het vrijgestelde bedrag voor groene beleggingen in box 3.

Tip: Maak gebruik van de schenkingsvrijstelling

De schenkbelasting kent een aantal vrijstellingen. Een schenking tot het bedrag van de vrijstelling aan dezelfde ontvanger in een kalenderjaar wordt niet belast met schenkbelasting als aan de voorwaarden is voldaan. Schenkt u meer dan de reguliere vrijstelling of doet u een beroep op een

verhoogde vrijstelling? Dan moet er aangifte voor de schenkbelasting worden gedaan en (eventueel) schenkbelasting worden betaald. Het uitgangspunt is dat de ontvanger aangifte doet en de schenkbelasting betaalt. Voor een schenking in 2017 moet vóór 1 maart 2018 aangifte worden gedaan. Het is sinds dit jaar (ook voor schenkingen in 2016) verplicht om voor een aangifte schenkbelasting het door de Belastingdienst voorgeschreven aangifteformulier te gebruiken. Hierboven ziet u in een overzicht welke vrijstellingen er zijn in 2017.

Tip: Denk ook aan uw eigen toekomst

Hoewel het weggeven van uw vermogen natuurlijk sympathiek is én leidt tot een verlaging van uw belasting, is het misschien ook verstandig om niet té rigoureus te werk te gaan. Het is namelijk natuurlijk ook van belang dat u in de toekomst op een prettige

FINANCIAL FOCUS

VOOR IN DE AGENDA Belastingaangifte over 2016: Mogelijk vanaf 1 maart tot 1 mei. Uitstel nodig? Aanvragen voor 1 mei. U krijgt dan uitstel tot 1 september. Btw-aangifte: Aangiftetijdvak

Uiterste ontvangstdatum aangifte en betaling

2e kwartaal 2017

31 juli 2017

1e kwartaal 2017 3e kwartaal 2017 4e kwartaal 2017

30 april 2017

31 oktober 2017 31 januari 2018

manier oud kunt worden. En als u daarbij prijs stelt op comfort dan hangt daar een prijskaartje aan. Probeer daarom ook eens verschillende scenario’s op een rijtje te zetten. Zo kunt u inschatten hoeveel vermogen u nodig heeft om bijvoorbeeld in uw eigen huis oud te kunnen worden met zorg, in een verzorgingshuis of in een zorgvilla.

ALLES AFGENOMEN EN AFGESOPT?

De (financiële) voorjaarsschoonmaak weer achter de rug? De mappen weer op orde

FINANCIAL FOCUS

en de rekeningen betaald? Dat geeft een prettig gevoel, niet? Mocht u wijzigingen willen doorvoeren in uw financiën dan kunt u uiteraard contact opnemen met onze specialisten. Op financialfocus.nl bieden we u daarnaast regelmatig handige suggesties om het maximale uit uw vermogen te halen. Probeer er een gewoonte van te maken ten minste tweemaal per jaar even een avond te reserveren om uw situatie weer eens tegen het licht te houden. Dan blijft uw administratieve en financiële leven in ieder geval in topconditie.

Met medewerking van Peter Pleijsant (Specialist Fiscaliteit, eigen woning, bedrijfsopvolging), Masha Bril (Specialist pensioenen), Tjarko Denekamp (Specialist Schenken en erven) en Ben Steinebach (Hoofd Beleggingsstrategie).

EXPERTISE AANDEEL

Stryker Corporation

ROBOT VAN STRYKER VEROVERT PLAATS AAN DE OPERATIETAFEL

Bij operaties aan knieën en heupen staat naast de chirurg steeds vaker een robot aan de operatietafel. Niet voor niets, de precisie van een robotarm blijkt niet te evenaren. Bijvoorbeeld bij het vervangen van de delen van de knie die zijn aangetast door osteoporose (botontkalking). De robot kan beter dan een chirurg van vlees en bloed de kunstknie-onderdelen op de juiste plaats zetten, op basis van driedimensionale CT-scans van de patiënt. Voorloper op het gebied van medische robottechnologie is het Amerikaanse medische technologieconcern Stryker. Het gebruik van de innovatieve instrumenten van Stryker neemt snel toe in ziekenhuizen. De orders voor de innovatieve Mako robotarm van Stryker stromen binnen.

KOSTEN ONDER DRUK

De robottoepassingen hebben diverse voordelen. Niet alleen

SYK

€

ISIN-code:

US8636671013

140 120 100 80 60 40 20

Ja nMa 12 rMa 12 y1 Ju 2 l Se -12 pNo 12 vJa 12 nMa 13 rMa 13 y1 Ju 3 l Se -13 pNo 13 vJa 13 nMa 14 rMa 14 y1 Ju 4 l Se -14 pNo 14 vJa 14 nMa 15 rMa 15 y1 Ju 5 l Se -15 pNo 15 vJa 15 nMa 16 rMa 16 y1 Ju 6 l Se -16 pNo 16 vJa 16 n17

Het Amerikaanse medische technologieconcern Stryker loopt voorop in innovatieve operatietechnieken met onder andere chirurgierobots. De robot krijgt een steeds nadrukkelijkere rol in de operatiekamer. Met voordelen voor patiënten én beleggers.

Stryker Corp

zijn patiënten na een operatie sneller weer op de been, ook het aantal complicaties is lager dan bij gewone operaties. Deze lagere kosten voor nazorg zijn belangrijk nu de kosten van de gezondheidszorg wereldwijd onder druk staan. Stryker profiteert van de vraag in de gezondheidszorg naar innovatieve oplossingen die helpen de kosten van de zorg beheersbaar te houden. Zeker omdat ook de vraag naar knie- en heupoperaties door de vergrijzing wereldwijd snel toeneemt. De onderneming blijkt bovendien succesvol in het weerleggen van de weerstand bij de medisch specialisten. Het concern doet dit door hen nauw te betrekken bij de ontwikkeling van de nieuwe robotapparatuur.

DIVERSIFICATIE

Hoewel de meeste aandacht van beleggers uitgaat naar de innovatieve robottechnieken, zijn de activiteiten van Stryker breed gedifferentieerd. Zo heeft het bedrijf een groot marktaandeel in de ontwikkeling en productie van orthopedische implantaten en medische instrumenten – zoals stents – voor hersenchirurgie en vaatchirurgie. Deze diversificatie wierp zijn vruchten af toen tijdens de kredietcrisis veel consumenten knie- en heupoperaties uitstelden om kosten en tijdelijke arbeidsongeschiktheid te voorkomen. Anno 2017 gebruikt Stryker de brede expertise op diverse terreinen om nauw samen te werken met grote ziekenhuizen. De vooruitzichten voor Stryker

zijn positief. We verwachten dat de onderneming de omzetgroei kan voortzetten door zowel overnames als organische groei van de activiteiten. Voor 2017 verwachten we een omzetgroei van 6 procent, de winstgroei komt naar verwachting uit tussen de 7 en 9 procent. Daar betaalt de belegger met een koerswinstverhouding van 19 een redelijke prijs voor. Die prijs is realistisch gezien de aanhoudende vraag naar innovatieve technologie binnen de gezondheidszorg waar Stryker ook in de komende jaren van zal profiteren.

PIET SCHIMMEL Senior Thematic Equity Expert PIET.SCHIMMEL@NL.ABNAMRO.COM

FINANCIAL FOCUS

Alles draait om

investeren VERKIEZINGSJAAR 2017

De afgelopen weken hebben in het teken gestaan van de Tweede Kamerverkiezingen. De economische plannen van de partijen lopen flink uiteen. Bijvoorbeeld op het gebied van belastingen en de rol van Europa. Beleggingsstrategen Ben Steinebach en Ralph Wessels zetten de plannen in perspectief.

Nederland staat er economisch goed voor. Dat vertaalt zich in verkiezingsprogramma’s die zich richten op forse investeringen door de overheid. Vooral ouderen, het midden- en klein bedrijf en kleine spaarders gaan profiteren, zo blijkt uit de plannen van de elf nationaal vertegenwoordigde partijen.

WERK

Werkzekerheid is een belangrijk onderwerp in bijna alle verkiezingsprogramma’s. Onder andere de VVD wil meer flexibiliteit in arbeidscontracten. Werkgevers kunnen daardoor makkelijker mensen in dienst nemen en ook weer ontslaan.

FINANCIAL FOCUS

SP en GroenLinks pleiten juist voor meer zekerheid voor alle werknemers. D66 wil af van tijdelijke contracten voor werknemers. Het CDA noemt de ongelijkheid tussen vaste en flexibele contracten een serieus probleem voor de arbeidsmarkt. Ervaring in het buitenland laat zien dat werkgevers bij een soepelere ontslagbescherming medewerkers in economisch moeilijke tijden weliswaar snel ontslaan, maar dat werknemers ook veel sneller weer worden aangenomen bij de eerste tekenen van economisch herstel. Een sterkere ontslagbescherming gaat juist meestal gepaard met een hogere werkloosheid. De hoge werkloosheid onder

50-plussers baart alle partijen zorgen. Het CDA wil voor deze groep meer geld voor scholing, de VVD wil onder andere een belastingverlaging voor oudere werknemers.

DE ROL VAN DE ZZP-ER

Veel aandacht is er voor de positie van de zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers). De VVD pleit voor meer ruimte (en minder regels) voor deze ondernemers. Veel andere partijen wijzen erop dat zij zich vaak niet verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid en geen pensioen opbouwen. Niet alleen een maatschappelijk probleem, ook oneerlijke concurrentie,

zo is het oordeel. De zzp’ers krijgen vaak aanzienlijke fiscale kortingen, zonder mee te betalen aan collectieve regelingen. Onder andere SP, CDA, D66, ChristenUnie en GroenLinks willen de zzp’ers dan ook laten meedoen aan de collectieve regeling die pensioenopbouw en bescherming tegen arbeidsongeschiktheid regelt.

INKOMEN NA PENSIOEN

Over het inkomen na pensionering – de AOW en werkgeverspensioen – zijn partijen minder uitgesproken dan bij de vorige verkiezingen. Er zijn voorstellen om de huidige AOW-leeftijd terug te brengen

MARKTEN

naar 65 jaar (PVV, 50Plus). Bovendien mag het pensioen niet langer worden gekort (50Plus) en moet de koopkracht van het pensioen worden behouden door indexatie. Niet duidelijk is hoe deze veranderingen moeten worden gefinancierd. Juist de verdeling van lusten en lasten tussen generaties maakt de discussie over de AOW en het werkgeverspensioen complex. Onder andere de VVD en de ChristenUnie willen meer flexibiliteit in het pensioen. Opname van een deel ineens moet mogelijk zijn, bijvoorbeeld om de hypotheek af te lossen.

BELASTINGEN

Alle partijen zetten de belastingheffing in om zoveel mogelijk kiezers tevreden te stellen, de eigen achterban voorop. Neem de behandeling van kostwinners versus tweeverdieners. Met name CDA, ChristenUnie en SGP willen de belastingdruk voor de kostwinners – huishoudens waarin één partner het merendeel van het huishoudinkomen verdient – verlagen. VVD, PvdA, D66 en GroenLinks willen juist meer kostenvoordelen voor tweeverdieners.

VERMOGENSRENDEMENTSHEFFING

De vermogensrendementsheffing wordt in bijna alle verkiezingsprogramma’s genoemd. Het fictief rendement voor de belastingheffing in box 3 is een doorn in het oog van veel

partijen. In ieder geval VVD, PvdA, CDA, D66, ChristenUnie, GroenLinks, SGP en 50Plus willen een belastingheffing in box 3 over het werkelijk behaalde rendement. Bij de huidige lage spaarrente verlaagt dit de belastingdruk voor kleine spaarders. Onder andere PvdA en SP willen Nederlanders met een vermogen boven één miljoen euro in box 3 zwaarder belasten. De overstap van fictieve belasting naar reële belasting op vermogen is echter geen sinecure. Niet alleen is de administratie van het werkelijke rendement complex, ook fluctueren de belastingopbrengsten met de koersen op de financiële markten. Terwijl het Ministerie van Financiën gebaat is bij een stabiele inkomstenstroom.

ERFBELASTING

Waar GroenLinks grote erfenissen zwaarder wil belasten, verlaagt de VVD deze belasting juist. 50Plus wil de erfbelasting helemaal afschaffen. D66 en GroenLinks willen dat de fiscale behandeling van erfenissen leefvormneutraal wordt. Het zou voor de belastingheffing niet moeten uitmaken of een kind erft of bijvoorbeeld een vriend.

HYPOTHEEKRENTEAFTREK

Verdere versobering van de hypotheekrenteaftrek is niet langer een taboe bij een aantal partijen. In ieder geval PvdA, SP, D66, ChristenUnie en GroenLinks willen de hypotheekrenteaftrek verder beperken. Bijvoorbeeld

FINANCIAL FOCUS

boven de 350.000 euro (SP), 500.000 euro (PvdA) of 750.000 euro (ChristenUnie). Onder andere VVD, CDA, PVV, SGP en 50Plus veranderen de hypotheekrenteaftrek niet.

ZORG

Zorg is een populair verkiezingsonderwerp, elke partij maakt extra geld vrij voor ouderenzorg en thuiszorg. PvdA en PVV stellen bovendien voor het eigen risico van de basisverzekering af te schaffen. Onder andere SP, GroenLinks, PvdD en 50Plus willen een lager eigen risico. VVD en D66 laten het eigen risico ongemoeid.

EUROPA

Over de rol van Europa zijn de meningen verdeeld, maar bijna alle partijen willen minder bemoeienis uit Europa. Focus op de kerntaken, heet dat in verkiezingsjargon. Meest genoemde kerntaken zijn migratiebeleid, werk, veiligheid en economische stabiliteit. De PVV wil dat Nederland helemaal uit de Europese Unie stapt. De meeste partijen willen Europa

FINANCIAL FOCUS

niet verder uitbreiden met nieuwe lidstaten, maar verdieping zoeken met bestaande lidstaten.

EURO-OBLIGATIES

D66 en GroenLinks zien ook na de verkiezingen een belangrijke rol voor Europa. GroenLinks pleit zelfs voor het uitgeven van euro-obligaties. Als deze worden gecombineerd met een eigen Europees belastinggebied, zou een Europese federale staat ontstaan – naar model van de Verenigde Staten – met een flink budget. Dat laatste zou gebruikt kunnen worden om conjunctuurpolitiek te voeren. Het huidige budget van Europa is daarvoor te beperkt en wordt voornamelijk gebruikt om het beleid in de landbouw te sturen.

HARMONISATIE VAN BELASTING

Veel partijen worden enthousiast van een rol voor Europa in de aanpak van belastingontwijking. Als het aan GroenLinks ligt, wordt Nederland aanjager van de internationale aanpak van belastingontwijking. Harmonisatie van de vennootschapsbelasting

lijkt een oplossing. De VVD pleit voor lagere vennootschapsbelastingtarieven (nu: 20 procent en 25 procent). PvdA, SP en GroenLinks willen juist een verhoging om oneigenlijk bedrijfsvoordeel te voorkomen. Een oplossing moet zich bovendien niet beperken tot het eurogebied, maar moet zich over de hele Europese Unie uitstrekken. Mogelijk leveren de plannen van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) voor een belastingharmonisatie een oplossing: een minimum vennootschapsbelastingtarief (bijvoorbeeld 20 procent) in alle landen.

Duurzame Economie dat onder andere op het behalen van de doelstelling toeziet. Onder andere D66 is voorstander van een investeringsbank – gevoed door onder andere aardgasbaten – die initiatieven op het gebied van klimaatbeheersing ondersteunt. Dat maakt ook samenwerking met banken, woningcorporaties en pensioenfondsen makkelijker. Zij beheren een groot deel van het vermogen van Nederlanders, vaak vast in stenen en pensioenen. Uitbreiding van de binnenlandse investeringsmogelijkheden biedt spreidingsvoordelen voor deze partijen, maar ook de Nederlandse economie en het klimaat profiteren.

KLIMAAT

De onderwerpen milieu en klimaatbeheersing zijn onderbelicht. Bijvoorbeeld PvdA, D66 en GroenLinks benoemen deze expliciet. Opvallend, gezien het klimaatakkoord dat 174 landen twee jaar geleden in Parijs overeenkwamen. Nederland heeft de afgesproken doelstellingen nog niet behaald. GroenLinks wil een Ministerie voor Klimaat en

BEN STEINEBACH Hoofd Beleggingsstrategie BEN.STEINEBACH@NL.ABNAMRO.COM

RALPH WESSELS Specialist Beleggingsstrategie RALPH.WESSELS@NL.ABNAMRO.COM

Met medewerking van Peter Pleijsant, Specialist Fiscaliteit.

EXPERTISE FONDS

JP Morgan Europe Strategic Value

HET BETERE SPEURWERK

VOORKOM WAARDEVAL

Het fondsteam gebruikt een systematisch en gedisciplineerd beleggingsproces. Door verschillende modellen los te laten op het universum wordt een selectie gemaakt van kwaliteitsaandelen uit de laagst gewaardeerde 30 procent van het pan-Europese universum. Belangrijk criterium is de waardering. Maar het fondsteam kijkt naar veel meer dan de koerswinst-verhouding alleen. Het selecteren van de kwaliteit is cruciaal. Valkuil voor waardebeleggers is immers de zogeheten value-trap, ofwel waardeval. Wie waardering als criterium gebruikt loopt het gevaar te beleggen in

€

Fondsmanager:

LU0828466382

Michael Barakos / Ian Butler

Benchmark: MSCI Europe Value

250 200 150 100 50

JPM Global Focus C (acc) EUR

BREDE INDEX

Het beleggingsproces levert een breed gespreide portefeuille op met 200 tot 400 aandelen. Nadruk in de portefeuille ligt op aandelen met een grote marktkapitalisatie (large caps). De top-tien van holdings bevat veel oliemaatschappijen en financiële dienstverleners. Het fondsteam weet met deze strategie niet alleen de brede value-index (MSCI Europe Value) op lange termijn te verslaan. Ook

Het JP Morgan European Strategic Value fonds profiteert van de zogeheten sectorrotatie die op dit moment op de aandelenmarkten plaatsvindt. Er is een verschuiving zichtbaar op de financiële markten van de groeistijl naar de waardestijl. Een voorkeur die wordt versterkt door de stijgende rente en inflatie. Hiervan profiteren de meer cyclische sectoren zoals financiële dienstverleners, grondstoffen en industrie. De hoge rente heeft een negatief effect op meer defensieve sectoren zoals voeding, dranken, nutsbedrijven en gezondheidszorg. Het JP Morgan European Strategic Value fonds doet het traditioneel beter

17 1-0 20

16 1-0 20

1-0 20

presteerde het beter dan de brede index, de MSCI Europe EUR.

TEKENEN SECTORROTATIE

13 1-0 20

-0

11 1-0 20

10 20

-0

09 1-0 20

08 1-0 20

07 1-0 20

06 1-

aandelen waarvan de koers om gegronde redenen laag is. Zo kan de winstgevendheid van een onderneming op lange termijn achterblijven omdat de producten niet verkopen of het management steken laat vallen. Een systematisch beleggingsproces voorkomt de value-trap.

MSCI ACWI NR USD

-0

De fondsbeheerders van het JP Morgan European Strategic Value fonds zoeken binnen het universum van zo’n 1.800 Europese aandelen naar aantrekkelijke aandelen. Het fonds weet rendement te behalen door de aandelen te verkopen als de koers ervan op termijn stijgt. Daarnaast zorgen de dividendinkomsten voor rendement. Deze beleggingsstijl wordt ook wel value- of waardebeleggen genoemd. Het fondsteam bevindt zich in goed gezelschap; onder andere de Amerikaanse belegger Warren Buffett is een fervent aanhanger van de waardestrategie.

ISIN-code:

JP Morgan Europe Strategic Value

Het JP Morgan European Strategic Value fonds belegt in ondergewaardeerde Europese aandelen.

Fonds:

wanneer de waardestijl populair is onder beleggers. Dat kan ook betekenen dat het fonds in resultaat achterblijft als de waardestijl tijdelijk uit de gratie is. Onderzoek laat echter zien dat op lange termijn de waardestijl beter presteert dan de groeistijl.

MANUEL HERNANDEZ FERNANDEZ AA Advisors MANUEL.HERNANDEZ@NL.ABNAMRO.COM

FINANCIAL FOCUS

WIE KIJKT ER NOG TV? Wanneer een bedrijfsnaam langzaamaan een werkwoord wordt, kun je wel stellen dat de onderneming succesvol is. Netflixen heeft het televisiekijken bijna vervangen. En het begon met een boete â&#x20AC;¦

Koers Netflix (in dollars)

160,00 140,00 120,00 100,00 80,00 60,00 40,00 20,00

FINANCIAL FOCUS

01 7 12 -0 04

01 6 12 -0 04

01 5 04

-0

14 20 04 -0 1-

01 3 12 -0 04

-0

01 2

11 20 01 04 -

-0

01 0

0,00

MEMORABELE AANDELEN

Wie kan zich nog de videotheekboete herinneren? Het lijkt al decennia geleden, met dank aan Netflix. De applicatie waarmee series en films binnen een druk op de knop op tv, tablet en laptop te zien zijn, is niet meer weg te denken uit onze dagelijkse mediaconsumptie. Toch is het Amerikaanse bedrijf pas sinds 2013 actief in Nederland.

Een dergelijke schommeling is inmiddels niet meer bij Netflix voor te stellen. Dankzij een groei van meer dan 800 procent in de laatste vijf jaar is Netflix één van de best presterende bedrijven in de Amerikaanse aandelenindex S&P 500. Het dvd-verhuurbedrijf is namelijk verworden tot een niet meer weg te denken online applicatie waar de gebruiker films, series en documentaires kan streamen.

Die videotheekboete is de reden van de oprichting van Netflix. In 1997 kwam Reed Hastings op het idee, nadat hij 40 dollar aan moest betalen doordat hij de gehuurde film Apollo 13 te laat had ingeleverd. Netflix ging het anders doen. Het bedrijfsmodel was het voor onbepaalde tijd huren van dvd’s die per post werden verstuurd in markante rode enveloppen. Zodra je de dvd terugstuurde, zond Netflix een volgende film.

De Amerikaanse gigant heeft daarmee een revolutie ontketent. Netflix is niet alleen de eerste, het heeft ook een omvangrijke database met content. De slimmigheden van Netflix zorgen ervoor dat de leden blijven toestromen. Het selecteert het aanbod op basis van kijkgedrag. Er wordt niet jaarlijks een grote bak met nieuwe films en series over de kijker leeggegooid, maar het aanbod wordt heel gefaseerd door het jaar heen ververst. En het produceert zelf succesvolle series als House of Cards.

Prima businessmodel in die tijd, wat blijkt uit 600.000 Amerikaanse leden in 2002. Dat jaar trekt Netflix naar de NASDAQ. Het wordt een succes omdat 82,5 miljoen dollar nieuw kapitaal wordt aangetrokken, terwijl het bedrijf rekent op ruim 69 miljoen dollar. Het aandeel weet in de eerste jaren niet stabiel te presteren. In 2003 bereikt het aandeel een dieptepunt van 11,05 dollar en een hoogtepunt van 69,21 dollar.

ZELF GEMAAKT Hoewel Netflix begon met het distribueren van films van anderen is een groot deel van het hedendaagse succes te danken aan succesvolle eigen producties. Denk

daarbij aan series als House Of Cards, Narcos, Orange

Is The New Black en The Crown. In 2016 gaf Netflix naar schatting zo’n 5 miljard dollar uit aan eigen producties.

In Nederland heeft het na het eerste jaar al een miljoen leden. Hoeveel dat er nu zijn is niet exact duidelijk. Wereldwijd heeft Netflix meer dan 86 miljoen leden. Uit onderzoek van Statista blijkt dat in 2020 meer dan 30 procent van de Amerikanen gebruik zal maken van betaalde streamingdiensten. In Nederland bijna 25 procent. Televisie kijken zal nooit meer hetzelfde zijn.

DOLLARCENT KOSTTE HET IN 1998 OM EEN FILM VIA NETFLIX TE HUREN

2007

2016

Gebruikers kunnen nu ook films en series offline bekijken

Netflix start met aanbieden streaming media

1997

Netflix wordt opgericht en start met het verhuren van DVD’s

2002

Het bedrijf gaat naar de beurs

2013

Het bedrijf start met eigen productie films en series

DIT ARTIKEL

DELEN?

www.financialfocus.nl

FINANCIAL FOCUS

Richting de

sterren en daar in de buurt VAN STAATSPROJECT NAAR COMMERCIËLE RUIMTEVAART

‘We choose to go to the moon in this decade.’ Dat zei de Amerikaanse president John F. Kennedy in 1962. Hij hield postuum zijn woord, want in 1969 landden Amerikaanse astronauten op de maan. Tegenwoordig is ruimtevaart niet meer een kwestie van nationale trots, maar een commerciële onderneming. Elon Musks SpaceX vliegt in opdracht de ruimte in en Richard Bransons Virgin Galactic brengt binnenkort betalende klanten op meer dan honderd kilometer hoogte naar het begin van “de ruimte”. ‘We choose to go to space.’

FINANCIAL FOCUS

FEATURE

MARSHALL SPACE FLIGHT CENTER FACTS WANNEER /

CAPE CANAVERAL,

16 NOVEMBER 1963 WAT /

WERNHER VON BRAUN LEGT UIT HOE HET

LANCERINGSSYSTEEM VAN DE SATURN WERKT AAN JOHN F. KENNEDY.

ARTIKEL

ONLINE LEZEN? www.financialfocus.nl FINANCIAL FOCUS

‘Naar de sterren en daar voorbij’, zo luidt een bekende spreuk. Het is de vraag of mensen de sterren ooit zullen bereiken. Volgens de bekendste wetenschapper ooit, Albert Einsten, is de theoretische topsnelheid waarmee we kunnen reizen namelijk driehonderdduizend kilometer per seconde. Praktisch ligt die snelheid zelfs veel lager. De dichtstbijzijnde ster bereiken we pas na 4,4 lichtjaar, dus na zo lang op de fysisch maximale snelheid te hebben gereisd. Dat redden we in ieder geval niet in de nabije toekomst. Maar na nog geen zestig jaar na president Kennedy’s beroemde speech, kunnen bemiddelde burgers weldra de rand van de ruimte bezoeken. Ruimtetoerisme is hot en wordt waarschijnlijk steeds goedkoper. ‘Door de dampkring en daar voorbij’ wordt iedere dag meer haalbaar.

EEN NIEUWE GRENS Elon Musk voor de SpaceX Dragon capsule. De Dragon werd in 2013 gelanceerd.

FINANCIAL FOCUS

“Space Age”, het klinkt zo futuristisch maar het ruimtetijdperk is in een belangrijk opzicht al voorbij: ruimtevaart is niet langer een

WAT IS DE GRENS VAN DE RUIMTE? In de Mojave woestijn in California bevindt zich een Virgin Spaceship. Hier vinden wekelijkse trainingen en testvluchten plaats. Toeristenvluchten kosten $200.000.

slagveld in de Koude Oorlog. De Space Age begon in 1957: toen bracht de Sovjet-Unie de eerste kunstmatige satelliet in een baan om de aarde met de Sputnik 1. Dit was een mijlpaal en tegelijkertijd een slag voor de Amerikanen die kennelijk achterliepen op het terrein van ruimtevaart. Dat werd in 1961 wederom pijnlijk duidelijk: de Sovjet-Unie stuurt Yuri Gagarin de ruimte in. Hij is de eerste mens die in de ruimte een baan om de aarde voltooit. De Amerikanen zetten hun zinnen op de maan en in 1969 loopt er voor het eerst een mens op de maan. Dit is onderdeel van het Apollo Project, het hoogtepunt van de Space Age. De laatste mens liep in 1972 op de maan. Zijn naam was Eugene Cernan en hij overleed in januari van dit jaar. Aan het ruimtetijdperk komt echter pas een einde na de Koude Oorlog. Er wordt nog wel naar de ruimte gevlogen, maar de competitie tussen de grootmachten Amerika en de

Hoe hoog moet je vliegen om te kunnen zeggen dat je in de ruimte bent? Het antwoord: op honderd kilometer hoogte. De grens tussen de ruimte en de atmosfeer van de aarde lijkt door het ronde getal arbitrair, maar dat is niet zo. Op ongeveer honderd kilometer hoogte is de atmosfeer te ijl om te kunnen vliegen op basis van aerodynamische lift. Dit werd voor het eerst berekend door de Hongaars-Amerikaanse natuurkundige Theodore von Kármán, vandaar dat de ruimtegrens ook bekend staat als de Kármánlijn.

Sovjet-Unie verdwijnt. Dat is geenszins slecht nieuws, want hiermee ligt de ruimte open om door andere staten maar vooral door commerciële partijen ontsloten te worden. Wat ooit een overheidsgesponsord avontuur was, wordt een commerciële onderneming.

OP NAAR SPACE AGE PART 2

De beginjaren van de 21e eeuw waren in veel opzichten het begin van een nieuwe Space Age. Natuurlijk, vanaf de jaren zeventig deden defensiebedrijven in opdracht van staten ook experimentele ruimtevluchten en vanaf de jaren tachtig is er al sprake van private ruimtevaart, maar deze eeuw kan de eeuw van de burgerruimtevaart worden. Er zijn in de geschiedenis ongeveer vijfhonderd mensen in de ruimte geweest, waarvan slechts een handvol op commerciële basis. De overgrote meerderheid van de ruimtereizigers bestond uit astronauten en kosmonauten die door overheden de ruimte in werden gestuurd. Sinds 2001 zijn er zeven

mensen geweest die hebben betaald voor een vlucht de ruimte in. In totaal ging het om acht vluchten - één persoon ging twee keer. Wat betreft de toekomst van ruimtetoerisme zijn dit geen bijzonder indrukwekkende aantallen. Maar dan zien we iets over het hoofd: prijs. De mogelijkheid tot ruimtevaart rust grotendeels op twee pijlers die nauw met elkaar samenhangen: de beschikbaarheid van technologie en geld. Deze twee pijlers hangen met elkaar samen: het ontwikkelen van space age-technologie is bijzonder kostbaar. Dat dwingt ruimtevaartbedrijven om technologie te pionieren die de kosten drukt. En dat is precies wat gebeurt. De voornoemde acht ruimtetoeristen betaalden tussen de $20 miljoen en $35 miljoen voor hun reizen. Inmiddels kunnen betalende klanten zich in een baan om de aarde laten brengen voor nog geen 100.000 dollar, hoewel dat in de meeste gevallen meer een vooruitbetaling is dan een

FINANCIAL FOCUS

De SpaceX Falcon raket wordt startklaar gemaakt om de Iridium NEXT sateliet in een baan om de aarde te brengen (januari 2017).

garantie volgende week te kunnen instappen. Het aantal partijen dat ruimtereizen aanbiedt, mag dan relatief groot zijn, ze hebben nogal wat moeite daadwerkelijk de dampkring te verlaten met een menselijke vracht. (Hier spelen ook regelgeving en een weinig enthousiaste NASA, de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie, een rol.)

SATELLIETEN GAAN VOOR MENSEN

Het domein waar de hoop voor het ruimtetoerisme op is gebaseerd, is eigenlijk het vrachtverkeer. SpaceX van Teslaoprichter Elon Musk is een mooi voorbeeld van vrachtvervoer als opmaat voor ruimtetoerisme. SpaceX brengt in opdracht van derden bijvoorbeeld satellieten in een baan om de aarde. Dat dit tamelijk lastig is, bleek in september vorig jaar. Toen ontplofte een van SpaceXâ&#x20AC;&#x2122;s Falcon 9 raketten bij de lancering. Begin dit jaar was de oorzaak voor het ongeval gevonden en verliep de lancering van een nieuwe Falcon 9 vlekkeloos. SpaceX innoveert al jaren om de kosten te drukken en de vooruitzichten zijn goed. Een enkele Falcon 9-lancering kost meer dan $61 miljoen, maar SpaceX is erin geslaagd om de vaartuigen weer veilig op aarde te laten landen. Normaliter gaan raketten bijna letterlijk in rook op, de Falcon 9 niet.

FINANCIAL FOCUS

Volgens deskundigen kan dat de prijs van een lancering met een factor 100 verminderen. Hergebruik bestaat echter uit drie fasen: een succesvolle lancering, een veilige landing van een intacte raket en die raket daarna opnieuw kunnen gebruiken. De laatste fase wordt momenteel getest. Als alles lukt, is SpaceX verantwoordelijk voor een van de grootste kostenbesparingen in de geschiedenis van de ruimtevaart. Daarmee is aan een belangrijke voorwaarde voldaan om ruimtetoerisme echt van de grond te laten komen. Dat is ook wel nodig, want de ambities zijn groot. Zowel Elon Musk als Richard Branson hebben zichzelf tot doel gesteld om bijvoorbeeld Mars te koloniseren. Branson (66) gelooft zelfs dat hij dat nog zal meemaken. Op een bijzondere manier herhaalt de geschiedenis zich. Tijdens de Space Age was het doel om mensen de ruimte in te brengen, in een baan om de aarde of naar de maan. De fase die daaraan voorafging, was echter het lanceren van satellieten. Nu gebeurt min of meer hetzelfde: ruimtevracht is het opstapje om mensen richting de sterren te sturen. Misschien is ook het koloniseren van Mars niet meer dan een tussenstation.

19 november 1969: de Apollo Lunar Module, gefotografeerd vanuit de Command en Service Modules. Vanuit de Lunar Module verkenden astronaut Charles Conrad en piloot Alan Bean het oppervlak van de maan.

PORTRET: RISICO NEMEN

3X Investeerders HOE GA JE OM MET RISICO?

‘Investeren is risico nemen, je hart volgen, maar wel verstandig zijn’ DRIE PORTRETTEN VAN INVESTEERDERS DIE RISICO

NEMEN. WELK RISICO WILLEN ZE NEMEN? HOE GAAN ZE ER MEE OM? EN HOE PROBEREN ZE ZO WEINIG MOGELIJK RISICO TE LOPEN?

FINANCIAL FOCUS

PORTRET Vastgoed

Zorg voor een plan B ‘Vergroot je kansen bij het investeren in vastgoed door risico in te calculeren’ ‘Risico lopen voelt doorgaans niet goed. Ingecalculeerd risico daarentegen, is helemaal niet erg. Feitelijk is dit inherent aan investeren. Hoe je risico incalculeert, is afhankelijk van de business waarin je actief bent. Bij het investeren in vastgoed, bepalen we doorgaans aan de hand van drie elementen de risico’s, te weten de locatie, de bestemming (inclusief toekomstbestendigheid) en de huurder. In hoeverre hebben we het over een lange termijn, courante locatie, in hoeverre is het mogelijk om in de toekomst de bestemming of de functie te wijzigen, en hoe zit het met het trackrecord en de kredietwaardigheid van de huurder. Belangrijk is te spreiden en een balans te zoeken tussen beheersbaar risico met een interessante “upside” en beleggingen die “rated” zijn. Oftewel, zorg ervoor dat tegenover een aantal kortlopende, en daarmee onzekere huurcontracten, ook langlopende huurcontracten met een vaste kasstroom staan. En tegenover een gebouw met slechts één huurder ook eentje met meerdere huurders.’ ‘Investeringsbeslissingen beginnen veelal vanuit een bepaald gevoel. Maar emotie geeft zeker niet de doorslag. Een uitgebalanceerd team van mensen met allemaal hun eigen capaciteiten en kennis van zaken, doet uitvoerig onderzoek. Er wordt gekeken naar de harde feiten en cijfers aan de hand van een commercieel, financieel en juridisch due diligence, zodat een gefundeerde beslissing genomen wordt. En als het eens lastig is om de risico’s, haalbaarheid en financierbaarheid in te schatten, dan hebben we altijd nog de bank die achter ons met haar eigen expertise naar de propositie kijkt.’ ‘Wat ook bij het nemen van een investeringsbeslissing hoort, is het achter de hand hebben van een plan B. Wat ik daarmee bedoel te zeggen is dat als je ergens een mogelijk probleem ziet dat je in dat geval altijd een “out-of-the-box” alternatieve oplossing hebt. Bijvoorbeeld: in een van je gebouwen zit een meubelgigant maar na verloop van tijd vertrekt deze om welke reden dan ook uit jouw gebouw. Dan probeer je voor dat gebouw een nieuwe huurder te vinden die qua bestemming past. Maar wat als dat niet lukt? Is het dan mogelijk de oplossing te vinden in een andere bestemming, bijvoorbeeld een hotel? In hoeverre is een bestemmingsplan te wijzigen? Oftewel, zorg voor een alternatief plan, voor het onwaarschijnlijke geval dat zaken anders lopen dan vooraf bedacht. Het hoort bij je ingecalculeerde risico.’

FINANCIAL FOCUS

FEITEN WIE /

BART MEIJER WAT /

DGA VAN MEIJER REALTY PARTNERS HOE? /

INVESTEREN IS RISICO INCALCULEREN

Foto: Maurice Heesen

PORTRET: RISICO NEMEN

FINANCIAL FOCUS

PORTRET Digitale media

Het gevoel moet goed zijn ‘Investeren is risico nemen en je hart volgen, maar tegelijkertijd wel verstandig zijn’

‘Risico doet niets met me. Dat was ook niet het geval toen ik zestien jaar geleden voor mezelf begon. Als het niet lukt, verkoop ik mijn appartementje en ga ik in loondienst werken. Dat was wat ik destijds dacht. Natuurlijk is mijn situatie sindsdien veranderd en zit het niet in me om alles op het spel te zetten. Daarom zijn de investeringen die we nu doen enkel naar gelang de middelen die we hebben en brengen we de risico’s zo veel mogelijk in kaart.’ ‘Dat kan heel goed door allerlei analyses uit te voeren. Denk aan een uitgebreid due diligence, de cijfers, contracten, afspraken die er liggen. Nog belangrijker dan de feiten is het gevoel dat je hebt bij de mensen waarmee je te maken hebt, de ondernemer of team aan ondernemers. Leer ze beter kennen, het zijn toch de mensen waarmee je jarenlang gaat samenwerken. Voelt het goed? Is er een klik? Zijn de mensen complementair aan elkaar? Hoe is hun trackrecord? Zitten ze er met eigen geld in? Staan ze open voor suggesties? Als het niet helemaal goed voelt en de feiten zijn ook nog enigszins gammel, stap er dan niet in.’ ‘Ben je een startend ondernemer, dan moet je toch wel diepgaande risico’s nemen. Dan moet je bereid zijn eigen geld te investeren in je plan. Dan moet je eventueel ook bereid zijn met minder inkomen genoegen te nemen dan je altijd gewend was. Iemand die investeert, moet in zijn eigen plannen geloven. En vooral zijn hart volgen, maar natuurlijk wel verstandig zijn. Oftewel, risico’s in kaart brengen, slim omgaan met de feiten die er liggen en er dan helemaal voor gaan. Of een investering uitmondt in een succes, dat krijg je niet op een presenteerblaadje. Om een indruk te geven, van onze dealflow van jaarlijks vierhonderd investeringsaanvragen blijven er na onze eerste schifting dertig over waar we dieper op in gaan. Uiteindelijk blijven er daarvan gemiddeld twee per jaar over waar we daadwerkelijk in investeren. Statistisch gezien zijn twee op de tien investeringen die we met ons fonds doen serieuze “fund returners”. Een paar doen het prima en enkele gaan er kopje onder. Waar het om gaat, is dat je risico’s durft te nemen. En denk maar zo: als je het niet probeert, weet je zeker dat het niet lukt.’

FINANCIAL FOCUS

FEITEN WIE /

HELEEN DURA-VAN OORD WAT /

MEDE-OPRICHTSTER VAN DQ&A MEDIA GROUP EN PARTNER BIJ

PEAK CAPITAL & FUTURE FOOD FUND HOE /

RISICO’S IN KAART BRENGEN, SLIM OMGAAN MET DE FEITEN DIE ER

LIGGEN EN ER DAN VOL VOOR GAAN

Foto: Maurice Heesen

PORTRET: RISICO NEMEN

FINANCIAL FOCUS

PORTRET Media en internet

Onbekende sector? Niet doen dan! ‘Er zijn genoeg kansen, dus doe alleen datgene waar je verstand van hebt’ ‘Risico loop je wanneer je ergens in investeert zonder kennis te hebben van de sector. Niet doen dus. Zorg ervoor dat je een redelijke mate van zekerheid hebt dat dat goed gaat. Ik heb dan ook geen last van de “fear of missing out”. Er zijn genoeg mooie kansen in het domein waar ik wél verstand van heb. Dus alle verhalen aan de bar over prachtige kansen en investeringen laat ik vrolijk aan me voorbij gaan.’ ‘Natuurlijk kun je daarnaast ook op allerlei manieren due dilligence doen om je risico te beperken. Je kunt referenties checken. Ook kijk je natuurlijk naar de financiële onderbouwing van de plannen. En omdat ik inmiddels een aantal jaren meedraai, heb ik al snel door of iemand maar een beetje in het wilde weg aan het ouwehoeren is of er echt verstand van heeft. Dat is geen intuïtie, maar gewoon ervaring.’ ‘Wanneer ik een investering overweeg, zijn voor mij twee zaken van belang. Ten eerste moet een investering 1111 punten kunnen scoren. Je verdient 1 punt voor het idee, 10 punten voor als je het goed kunt opschrijven, 100 punten als je de financiering kunt regelen en 1000 punten voor de executie. Om dat laatste draait het namelijk. Het idee zelf is eigenlijk minder van belang. Ten tweede, en dat hangt hiermee samen, is het van belang dat de ondernemers het vermogen hebben om flexibel te zijn. Ook moeten ze goed omgaan met de informatie en niet koppig of halsstarrig zijn. Want als je de onderneming op gaat bouwen, zal je allerlei onverwachte zaken op je pad krijgen. Daar moet je mee om kunnen gaan. Je moet je dus, met andere woorden, kunnen aanpassen. Daarom noem ik dat ook het “principe van Darwin”.’ ‘Verder moet je bij de start van de investering bepalen voor wie de onderneming uiteindelijk interessant is om over te nemen. Daarmee weet je dus ook wat je moet doen om waarde te creëren. Die analyse bepaalt voor een belangrijk deel de koers die je moet volgen. Is het van belang om je te concentreren op je thuismarkt of is juist van belang om geografisch te expanderen? Ga je voor omzetgroei of winstgevendheid? Door een stip aan de horizon te zetten, verminder je ook het risico.’

FEITEN WIE /

WILLEM SIJTHOFF WAT /

MEDIA- EN

INTENETONDERNEMER, O.A. ADFOGROEP EN CATAWIKI HOE /

NIET INVESTEREN IN WAT JE NIET KENT EN DOEL ALTIJD VOOR OGEN HOUDEN

FINANCIAL FOCUS

Foto: Maurice Heesen

PORTRET: RISICO NEMEN

FINANCIAL FOCUS

Duurzaam beleggen in 3 stappen Natuurlijk moet uw vermogen renderen, maar u wilt ook dat de maatschappij en het milieu daar niet onder lijden. Wat valt er voor u te kiezen als u wilt beginnen met duurzaam beleggen?

Smaak bepalen

Verschillende beleggers hebben verschillende motieven. Grofweg zijn er vier categorieën beleggers, die in twee soorten rendement geïnteresseerd zijn.

TRADITIONELE BELEGGER De traditionele belegger gaat voor het hoogste rendement.

DUURZAME BELEGGER

De duurzame belegger gaat ook voor het

hoogste financiële rendement én kijkt naar

prestaties op het gebied van duurzaamheid.

BRANCHE GEMIDDELDE

financieel rendement

In de Duurzaamheidsindicator is een score altijd relatief. We vergelijken

SCORE AANDELEN

bedrijven met het gemiddelde in hun

De duurzaamheidsindicator

branche. De gedachte is dat voorlo-

werkt zo: aandelen en obliga-

pers een stimulans moeten krijgen.

ties krijgen een score op een

schaal van 1 tot 5, van ‘slecht’ tot

Keuzes in het kleurenpalet Hoe bepalen we wat duurzaam is en wat niet? Daarvoor heeft

de bank de Duurzaamheidsindicator ontwikkeld. Die geeft een

‘uitstekend’. De gegevens komen van het onafhankelijke onder-

NIET IN TE BELEGGEN

zoeksbureau Sustainalytics.

duurzame ‘scorecard’ voor een belegging. Zelfstandige beleggers kunnen de Duurzaamheidsindicator online raadplegen. De scores zijn ook de basis onder ons beleggingsadvies.

1 2 3

FINANCIAL FOCUS

DUURZAAM BELEGGEN

FILANTROOP

De filantroop gaat nog een

stap verder. Onder meer de

opbrengsten van (duurzaam) beleggen doneert hij aan IMPACT BELEGGER

duurzame projecten.

De impact belegger wil resultaat zien in

maatschappij of milieu. Prestaties gaan voor

financieel rendement.

impact rendement

Kiezen of laten kiezen? Beleggers kunnen grofweg op drie manieren investeren. Zelfstandig, met advies of via vermogensbeheer.

ZELFSTANDIG BELEGGEN

Een belegger kiest zelf effecten zoals aandelen. Of investeert in fondsen zoals het ABN AMRO Global Sustainable Equity Fund.

1 2

Zelfstandig

BELEGGINGSADVIES

Advies

Adviseurs van ABN AMRO MeesPierson helpen duurzame beleggingen te kiezen binnen een

bepaald risicoprofiel. Een belegger maakt uiteindelijk de definitieve beleggingskeuzes.

Beheer

VERMOGENSBEHEER

Een belegger geeft ABN AMRO MeesPierson kapitaal

in beheer. We hebben twee duurzame ‘mandaten’. Het Duurzaam Beleggen Mandaat (vanaf 500.000 euro) en

Meer info?

abnamromeespierson.nl/duurzaam

het Duurzaam Fondsen Mandaat (vanaf 75.000 euro).

FINANCIAL FOCUS

Het is geen tijdperk van verandering, maar verandering van tijdperk. Nederland heeft het over het algemeen goed begrepen. De absolute trend anno 2017: duurzaamheid. Wie denkt er tegenwoordig niet na over de toekomst van onze planeet?

Gulzige ‘rupsjes nooitgenoeg’ tellen niet meer mee De wereld en het bedrijfsleven veranderen snel. Het goede nieuws is dat Nederland samen met Scandinavische landen de absolute koploper is als het gaat om aanpassingsvermogen. Maar geen succes zonder valkuilen.

In Nederland wordt goed gedrag beloond. Zit er een duurzaam element in je bedrijfsplan? Dan krijg je extra financiering van de bank. Zo heeft ABN AMRO een belangrijke rol gespeeld bij de financiering van een mestvergistingsinstallatie van Campina waarmee mest omgezet wordt in elektriciteit. Door de schaarste aan grondstoffen en de grote van de wereldbevolking kan een bedrijf niet langer alleen gedreven zijn door groei. ‘Rupsjes nooitgenoeg’ hebben geen bestaansrecht meer. De meeste Nederlanders weten niet hoe groot onze voorbeeldfunctie is. We zijn transparant en niet hiërarchisch. Managers maken ook fouten en daar komen ze voor uit. Werknemers worden beoordeeld op hun output en hebben een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Het gevaar schuilt hem in het feit dat er in deze bedrijfscultuur wel erg veel van managers wordt verwacht. Zij moeten bepalen welk DNA er op de werkvloer gewenst is: welke normen en waarden wil je delen? Hoe meer mensen er thuiswerken of bij klanten, hoe lastiger het is om de bedrijfscultuur te bewaken. Hoe je dat voor elkaar krijgt? Houd kennissessies, blijf alert bij verjaardagen en andere kleine gebeurtenissen. En vier gezamenlijke successen.

PERSOONLIJK

HAN MESTERS Sector Banker Zakelijke Dienstverlening

GENERATION NEXT ACADEMY

Ook de manier waarop diensten en producten worden aangeboden, is veranderd. Er komt een tijd aan dat bedrijven beseffen dat ze niet alles alleen kunnen. Een bedrijf met alleen de beste diensten is niet meer goed genoeg. Spreek met elkaar af dat een klant ook altijd het beste product krijgt. Soms betekent dat dat je een dure zzp’er moet inhuren om je naam hoog te houden. En hoewel mensen belangrijk blijven, gaat ook in Nederland de technologie grote gaten slaan in de economie. Over twintig jaar is 47 procent van de bestaande banen verdwenen; vooral op mbo-niveau. Maar nog steeds studeren er elk jaar mensen af bij administratieve opleidingen.

ABN AMRO MeesPierson heeft een jaarprogramma ontwikkeld dat gaat over het krijgen en hebben van vermogen. Of het nu gaat over beleggen, schenken, privacy, ondernemen of de invloed van geld op relaties. De Generation Next Academy is speciaal ontwikkeld voor de kinderen van relaties van ABN AMRO MeesPierson tussen de 18 en 30 jaar. Han Mesters is een van de sprekers tijdens het jaarprogramma.

FINANCIAL FOCUS

De vraag is: welke taken laat je nog uitvoeren door dure mensen als machines het ook kunnen? En wat doen we met alle mensen die geen nieuwe banen kunnen vinden? Hoe vooruitstrevend Nederland ook is, er is een aannemelijke kans dat we niet voor ogen hebben hoe groot dit maatschappelijke probleem kan worden. Werk aan de winkel dus!

COLUMN

DIT ARTIKEL

DELEN?

www.financialfocus.nl

FINANCIAL FOCUS

Dagelijkse bankzaken

WE MAKEN HET LEUKER ÉN MAKKELIJKER

De bankzaken regelen is voor veel mensen geen hobby. Net als de Belastingdienst proberen we dit voor u daarom zo makkelijk mogelijk te maken. Naast allerlei tools om uw bankzaken online af te handelen, hebben we ook sinds kort een exclusief team klaar staan dat snel uw vragen over dagelijkse bankzaken kan beantwoorden: het team van Private Assistance.

HET TEAM STELT ZICH EVEN VOOR … Het team stelt zich even voor … Private Assistance is een team

van 40 private banking adviseurs, mensen met jarenlange ervaring binnen de bank die u helpen bij

uw dagelijkse bankzaken. In een

korte video vertellen een aantal leden van het team en een

banker hoe Private Assistance u kan helpen bij uw dagelijkse bankzaken.

U vindt de video op

abnamromeespierson.nl/ privateassistance

FINANCIAL FOCUS

Wat doet u als u met uw vrienden uit eten bent gegaan en eentje de rekening heeft opgepakt? Precies! Geen gehannes meer met overboeken, want u kunt met behulp van uw mobiele telefoon en de Mobiel Bankieren-app direct het geld overmaken. En diezelfde app vertelt u terwijl u op de trein aan het wachten bent, of uw dochter al het geld heeft overgemaakt dat ze had geleend voor haar vakantie naar Spanje. Zo wordt bankieren steeds simpeler en gebruiksvriendelijker. Maar ook op de momenten dat u online niet verder komt, kunnen we u van dienst zijn. Want hoe moet u de limiet van uw creditcard verhogen als u op zaterdagochtend op uw vliegtuig aan het wachten bent op Schiphol? Of, op datzelfde moment, de dekking van uw reisverzekering? Daarvoor kunt u het team van Private Assistance inschakelen. Ook op zaterdag, en buiten kantooruren. Private Assistance is een team van 40 private banking adviseurs, mensen met jarenlange ervaring binnen

de bank die u helpen bij uw dagelijkse bankzaken. Daarmee is Private Assistance een belangrijke aanvulling op de dienstverlening van ABN AMRO MeesPierson.

SNEL EN PRAKTISCH ADVIES ÉN DIRECT CONTACT

Private Assistance is speciaal bedoeld voor uw vragen over dagelijkse bankzaken. Zoals vragen over bankpassen, creditcards, sparen, betalen, schadeverzekeringen en lenen. Onderwerpen die vragen om snel en praktisch advies. Voor het regelen van een hypotheek, een advies over de structurering van uw vermogen of het oprichten van een goed doel, moet u toch echt even met uw private banker praten. Hoe gaat het in zijn werk? Wanneer u belt, krijgt u direct een medewerker van het team aan de lijn. Ook in de avonduren en op zaterdag. En het nummer is daarnaast vanuit het buitenland bereikbaar.

HULP NODIG ONLINE?

Veel informatie over diensten en producten van de bank is

HOE, WAT, WAAR? Telefoon: 020 34 34 343 Werkdagen: 8.00 – 22.00 uur Zaterdag: 9.00 – 17.30 uur Ook bereikbaar vanuit het buitenland op +31 20 34 34 343. Directe toegang vanuit Mobiel Bankieren-app

EXPERTISE HULP EN ADVIES

inmiddels online te vinden. Maar natuurlijk kan het gebeuren dat u er toch niet zo goed uitkomt. Het team helpt daarom ook bij vragen over Internet Bankieren en Mobiel Bankieren. Medewerkers kennen de systemen tot in detail waardoor ze snel kunnen helpen bij het navigeren naar de juiste pagina. Datzelfde geldt voor de Mobiel Bankieren-app. Als u niet zoveel ervaring heeft met apps, kan het gebruik ervan zo nu en dan vragen oproepen. Daarom is er een toets opgenomen in de app waarmee u direct naar Private Assistance belt. Ook kunt u bij hen terecht als u vragen heeft over de veiligheid van bankieren. Bijvoorbeeld als u een ogenschijnlijk valse email hebt ontvangen.

VOORBEELD: MEDISCHE KOSTEN VIA UW CREDITCARD In veel gevallen zal Private Assistance vooral handig zijn.

U komt er even niet uit en met een telefoontje bent u weer op weg geholpen. Maar in sommige gevallen kan deze dienst ook écht zijn waarde bewijzen. Zo hadden we laatst een klant die op het punt stond te vertrekken naar de Verenigde Staten met zijn vrouw om een speciale medische behandeling te ondergaan. ‘s Avonds vlak voor vertrek wilde hij de limiet op zijn creditcard verhogen. In de Amerikaanse ziekenhuizen moet meestal direct worden afgerekend. Hoewel de private banker zelf niet meer op kantoor aanwezig was wist het team van Private Assistance in overleg met de banker alles te regelen. De klant beschikte bij aankomst in de VS over voldoende bestedingsruimte op zijn creditcard om de medische kosten te voldoen. Dat leverde hem én ons een prettig gevoel op.

VEILIGHEID VOOR ALLES

Om de veiligheid hoeft u zich geen zorgen te maken. Als u belt, stellen we met behulp van een aantal controlevragen eerst vast dat we inderdaad ú aan de lijn hebben. Gaat het om complexe vragen, dan bellen leden van het team u bovendien terug op een telefoonnummer dat bij de bank bekend is. En Private Assistance werkt natuurlijk in nauwe samenwerking met uw private banker. Zo weet uw banker dus altijd wat er bij u gebeurt en neemt zo nodig contact met u op. Zo wordt het doen van uw bankzaken én leuker én gemakkelijker.

WAAR KUNNEN WE U MEE VAN DIENST ZIJN? Een betaalrekening of spaarrekening, een lening of schadeverzekering ◆ Internet Bankieren en Mobiel Bankieren ◆ Aanvragen, blokkeren, vervangen of wijzigen van uw bestedingslimiet op creditcards en passen. ◆ Het aanvragen van formulieren, rentetarieven of een e.dentifier. ◆

RUUD DIRRIWACHTER Adviseur Private Assistance RUUD.DIRRIWACHTER@NL.ABNAMRO.COM

FINANCIAL FOCUS

EXPERTISE

ANBI’S

GOEDE DOELEN

VOOR KLEIN EN GROOT GELDT DEZELFDE MAATSTAF Veel vermogenden willen graag iets teruggeven aan de maatschappij. Soms uit ideële motieven, omdat zijzelf bijvoorbeeld uit een kansarm milieu kwamen, soms uit frustratie dat bepaalde schrijnende situaties nog altijd kunnen voortbestaan.

Eerder in Financial Focus passeerden de mogelijkheden die u ter beschikking heeft. U kunt natuurlijk een groot bedrag schenken aan een goed doel, of periodiek geld overmaken. En u kunt ook een goed doel aanwijzen in uw nalatenschap.

UW EIGEN GOEDE DOEL

Veel mensen willen echter graag zélf zien wat er met het geld gebeurd en directe sturing geven aan de manier waarop het doel dat zij voor ogen hebben wordt bereikt. Dat kan door een eigen stichting op te richten. Het staat eenieder vrij om een stichting in het leven te roepen om daarmee uw doel na te jagen. Maar wilt u gebruik kunnen maken van bepaalde fiscale voordelen, dan moet u voor uw goede doel een ANBIstatus (‘Algemeen Nut Beogende

Instellingen’) aanvragen. Enkele belangrijke voordelen van zo’n ANBI-status zijn: ◆ Een ANBI betaalt geen erfbelasting of schenkbelasting voor erfenissen en schenkingen die de instelling ontvangt voor het algemeen belang. ◆ Als een ANBI zelf schenkingen doet in het algemene belang, dan hoeft de ontvanger geen schenkbelasting te betalen. ◆ Donateurs van een ANBI mogen hun giften in aftrek brengen van de inkomsten- of vennootschapsbelasting.

EISEN AAN EEN ANBI

Een ANBI-status wordt echter niet zomaar verleend aan een instelling. En wij merken dat veel mensen verbaasd zijn over de strenge eisen waar zij aan moeten voldoen. U wilt toch alleen maar goed doen? Geld geven aan een doel dat dat hard nodig heeft? Waarom worden er dan opeens zoveel regels opgelegd? De eisen aan een ANBI gelden voor iedereen. Of het nu een klein fonds betreft ter bescherming van de huismus bij u in de buurt of een grote stichting als KWF Kankerbestrijding die jaarlijks

verantwoording aflegt over de besteding van tientallen miljoenen euro’s. Het idee van de wetgever is dat iedereen die gebruik wil maken van belastingvoordelen ook moet voldoen aan dezelfde eisen. Omdat u geen belasting betaalt over het bedrag dat u in uw eigen ANBI stopt, wil de overheid wel zeker weten dat het geld maatschappelijk nuttig wordt besteed. Of in andere woorden: voor wat, hoort wat. Aan welke eisen moet u nu voldoen als ANBI? Een paar belangrijke eisen zijn de volgende: ◆ Uw instelling zet zich voor minstens 90% in voor het algemeen belang. ◆ De instelling heeft met het geheel van haar algemeen nuttige activiteiten geen winstoogmerk. ◆ De bestuurders of beleidsbepalers van uw instelling mogen niet over het vermogen van de instelling beschikken alsof het hun eigen vermogen is. Er moet sprake zijn van gescheiden vermogen. ◆ De beloning voor bestuurders is beperkt tot een onkostenvergoeding of minimale vacatiegelden. ◆ De instelling heeft een redelijke

LET OP DE STATUTEN

Voor het oprichten van een instelling, vaak een stichting, waarmee u een ANBI-status aan wilt gaan vragen,

heeft u statuten nodig. Regelmatig wordt een ANBI-status aanvraag afgewezen omdat deze statuten niet de

juiste bepalingen bevatten in lijn met de ANBI vereisten. Natuurlijk kunt u daarna opnieuw de statuten wijzigen, maar dat is een verspilling van tijd en geld. Zorg er daarom voor dat de statuten meteen kloppen. Niet iedere

notaris heeft evenveel ervaring met het oprichten van een instelling die een ANBI-status moet krijgen. Vraag dit daarom na en kies eventueel voor een gespecialiseerde notaris.

FINANCIAL FOCUS

EVALUATIE

Er is onlangs een evaluatie

verschenen van het Ministerie van Financiën van de ANBIen giftenregeling. Het is

aan een volgend kabinet

om te bepalen of de huidige

regelingen aangepast moeten worden. Op financialfocus.nl leest u hier meer over.

verhouding tussen kosten en bestedingen. ◆ Geld dat overblijft na opheffing van de instelling wordt besteed aan een ANBI met een soortgelijk doel.

VERDUIDELIJKING VAN DE EISEN

Een aantal van deze eisen blijkt in de praktijk vragen op te roepen. Daarom hebben we de Belastingdienst gevraagd om enkele eisen nader toe te lichten. Wilt u meer weten? Het blog met de vragen en de antwoorden vindt u op financialfocus.nl/anbi-eisen.

TJARKO DENEKAMP Specialist Schenken en erven TJARKO.DENEKAMP@NL.ABNAMRO.COM

JASMIJN MELSE Specialist Filantropie JASMIJN.MELSE@NL.ABNAMRO.COM

UITGELICHT

DUURZAME ELEKTRICITEIT MET EEN ZUIGNAP

NAAM PRODUCT /

WINDOW SOCKET WAT IS HET /

Window Socket is een simpele lader op zonneenergie. Ontworpen om door middel van een

zuignap op een raam te plakken waar zonlicht

naar binnen komt. Op die manier kan de Window Socket meteen elektriciteit genereren. VOOR WIE IS HET BEDOELD /

De Window Socket is bedoeld voor mensen

die kleine apparaten willen opladen. Het kan gebruikt worden in ruimtes waar beperkte

oplaadmogelijkheden zijn, zoals in het vliegtuig, de trein en de auto.

MEER INFORMATIE IS TE VINDEN OP DUBAIDESIGNWEEK.AE

UITGELICHT WINDOW SOCKET

MEER

UITGELICHT www.financialfocus.nl FINANCIAL FOCUS

SERVICE

dagelijkse inspiratie via

Daily Focus

Daily Focus is de nieuwe dagelijkse nieuwsbrief van Financial Focus. Daily Focus scant voor u wereldwijde zakelijke media en biedt u een compacte selectie met een samenvatting van deze artikelen. U ontvangt deze nieuwsbrief elke werkdag om 8:00 uur. U kunt zich aanmelden via financialfocus.nl/dailyfocus.

OVER ABN AMRO MEESPIERSON ABN AMRO MeesPierson is een handelsnaam van ABN AMRO Bank N.V. ABN AMRO Bank N.V. is gevestigd aan de Gustav Mahlerlaan 10 (1082 PP) te Amsterdam (Nederland). Het internetadres van ABN AMRO MeesPierson is abnamromeespierson.nl. ABN AMRO Bank N.V. heeft een bankvergunning van De Nederlandsche Bank N.V. en is opgenomen in het register van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) onder nummer 12000004. ABN AMRO Bank N.V. kan optreden als: ◆ aanbieder van betaal-, spaar- en kredietproducten; ◆ bemiddelaar en adviseur van betaal-, spaar-, krediet- en verzekeringsproducten; ◆ beleggingsonderneming voor alle beleggingsdiensten, beleggingsactiviteiten en nevendiensten. Informatie over de klachtenregeling van ABN AMRO Bank N.V. en de geschilleninstantie waarbij ABN AMRO Bank N.V. is aangesloten kunt u vinden op abnamro. nl/klachtenregeling of opvragen via telefoonnummer 0900-0024 (€ 0,10 per minuut). Op ABN AMRO Bank N.V. zijn het beleggers-compensatiestelsel en het depositogarantiestelsel van toepassing. Meer informatiedaarover kunt u vinden op: abnamro.nl/garantieregeling of opvragen via telefoonnummer 0900-0024. ABN AMRO Bank N.V. is ingeschreven in het Handelsregister K.v.K. Amsterdam onder nummer 34334259. Het BTW-identificatienummer van ABN AMRO Bank N.V. is NL820646660B01. ALGEMENE DISCLAIMER De in dit document aangeboden informatie is opgesteld door ABN AMRO Bank N.V. en is bedoeld als informatie in algemene zin en is niet toegespitst op uw persoonlijke situatie. De informatie mag daarom nadrukkelijk niet beschouwd

FINANCIAL FOCUS

worden als een advies of als een voorstel of aanbod tot 1) het aankopen of verhandelen van financiële instrumenten en/of 2) het afnemen van beleggingsdiensten noch als een beleggingsadvies. Beslissingen op basis van de informatie uit dit document zijn voor uw eigen rekening en risico. De informatie en de voorwaarden die van toepassing zijn op door ABN AMRO Bank N.V. aangeboden financiële instrumenten en beleggingsdiensten verleend door ABN AMRO Bank N.V. kunt u vinden in de Voorwaarden Effectendienstverlening ABN AMRO N.V. en het Informatieblad Effectendienstverlening ABN AMRO Bank N.V. die verkrijgbaar zijn via abnamro.nl/beleggen. Hoewel ABN AMRO Bank N.V. tracht juiste, volledige en actuele informatie uit betrouwbaar geachte bronnen aan te bieden, verstrekt ABN AMRO Bank N.V. expliciet noch impliciet enige garantie dat de aangeboden informatie in dit document juist, volledig of actueel is. ABN AMRO Bank N.V. aanvaardt geen aansprakelijkheid voor druk- en zetfouten. De in dit document opgenomen informatie kan worden gewijzigd zonder voorafgaand bericht. ABN AMRO Bank N.V. is niet verplicht de hierin opgenomen informatie te actualiseren of te wijzigen. ABN AMRO Bank N.V. en/of haar agenten of onderaannemers aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid ten aanzien van enige schade (met inbegrip van gederfde winst), die op enigerlei wijze voortvloeit uit de informatie die u in dit document wordt aangeboden of het gebruik daarvan. ABN AMRO Bank N.V. , of de rechthebbende, behoudt alle rechten (waaronder auteursrechten, merkrechten, octrooien en andere intellectuele eigendomsrechten) met betrekking tot alle in dit document aangeboden informatie (waaronder alle teksten, grafisch materiaal en logo’s). Het is niet toegestaan de informatie uit dit document te kopiëren of op enigerlei wijze openbaar te maken, te verspreiden of te ver-menigvuldigen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van ABN AMRO Bank N.V. of rechtmatige toestemming van de rechthebbende. U mag de informatie in dit document wel afdrukken voor uw eigen persoonlijk gebruik.

US PERSON DISCLAIMER ABN AMRO Bank N.V. (“ABN AMRO”) is niet geregistreerd als broker-dealer en investment adviser zoals bedoeld in respectievelijk de Amerikaanse Securities Exchange Act van 1934 en de Amerikaanse Investment Advisers Act van 1940, zoals van tijd tot tijd gewijzigd, noch in de zin van andere toepasselijke weten regelgeving van de afzonderlijke staten van de Verenigde Staten van Amerika. Tenzij zich op grond van de hiervoor genoemde wetten een uitzondering voordoet, is de beleggingsdienstverlening van ABN AMRO inclusief (maar niet beperkt tot) de hierin omschreven beleggingsproducten en beleggingsdiensten, alsmede de advisering daaromtrent niet bestemd voor Amerikaanse ingezetenen [“US Persons” in de zin van vorenbedoelde weten regelgeving]. Dit document of kopieën daarvan mogen niet worden verzonden of meegebracht naar de Verenigde Staten van Amerika of worden verstrekt aan Amerikaanse ingezetenen. Onverminderd het voorgaande is het niet de intentie de in dit document beschreven beleggingsdiensten en/of beleggingsproducten te verkopen of te distribueren of aan te bieden aan personen in landen waar dat ABN AMRO op grond van enig wettelijk voorschrift niet is toegestaan. Een ieder die beschikt over dit document of kopieën daarvan dient zelf na te gaan of er wettelijke beperkingen bestaan tegen de openbaarmaking en verspreiding van dit document en/of het afnemen van de in dit document beschreven beleggingsdiensten en/of beleggingsproducten en zodanige beperkingen in acht te nemen. ABN AMRO is niet aansprakelijk voor schade als gevolg van beleggingdiensten en/of beleggingsproducten die in strijd met de hiervoor bedoelde beperkingen zijn afgenomen.

COLOFON

02 // 2017 FINANCIAL FOCUS

is een uitgave van ABN AMRO MeesPierson. De informatie in deze uitgave is informatie in algemene zin en is niet toegespitst op uw persoonlijke situatie. Meer informatie hierover leest u in de disclaimer op pagina 52. AFMELDEN

U kunt het abonnement opzeggen via uw private banker.

In de volgende editie Uw tweede huis DE VOLGENDE EDITIE VAN FINANCIAL FOCUS VERSCHIJNT IN MEI

Uitgever

ABN AMRO MeesPierson

Concept & Realisatie LVB Networks

Drukwerkcoรถrdinatie

Sumis Printmanagement

Hebt u vragen voor onze experts uit dit magazine? Zij helpen u graag! U kunt altijd bellen met uw eigen private banker. Of met de assistenten van Private Assistance. Zij zijn bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 8.00 uur tot 22.00 uur en op zaterdag van 9.00 uur tot 17.30 uur.

020 - 343 43 43

Redactieadres ABN AMRO

Redactie Financial Focus Postbus 283 (AA1040) 1000 EZ Amsterdam

Een vraag voor de redactie?

financial.focus@nl.abnamro.com

Omslagillustratie PIETER BROEKAART Directeur kantoren Nederland PIETER.BROEKAART@NL.ABNAMRO.COM HAN DE JONG Chief Economist HAN.DE.JONG@NL.ABNAMRO.COM PETER PLEIJSANT

Ella Nitters

(Met nieuws na 10 februari 2017

kon in deze uitgave geen rekening meer worden gehouden.)

Financial Focus online

Op www.financialfocus.nl leest u

meer artikelen over en uit de wereld van vermogenden.

Specialist Fiscaliteit, eigen woning, bedrijfsopvolging PETER.PLEIJSANT@NL.ABNAMRO.COM

ABN AMRO MeesPierson online

MASHA BRIL

en diensten van ABN AMRO

Specialist pensioenen MASHA.BRIL@NL.ABNAMRO.COM

Informatie over producten MeesPierson vindt u op

www.abnamromeespierson.nl

TJARKO DENEKAMP Specialist Schenken en erven TJARKO.DENEKAMP@NL.ABNAMRO.COM

FINANCIAL FOCUS

TON 5 VRAGEN MEIJERAAN

VASTGOEDBELEGGER Marion Weijman

directeur operationele zaken van IMC Weekendschool

TON MEIJER (1940) RICHTTE IN

1970 PROJECTONTWIKKELAAR

MAB OP.INHIERMEE REALISEERDE DE RUBRIEK 5 VRAGEN

HIJ VELE GROOTSCHALIGE AAN OP FINANCIALFOCUS.

PROJECTEN. HIJ VERKOCHT DE NL VERTELLEN BESTUURDERS

ONDERNEMING IN DOELEN 2004 EN HET VAN GOEDE OVER

BELANG IN DE LAATSTEBAND MAB-MET DE PERSOONLIJKE

PROJECTEN 2012. DOEL EEN GROOT HUN IN GOEDE EN DE

DEEL VAN HET FAMILIEKAPITAAL UITDAGINGEN WAARMEE ZIJ IS VIA NIEUWEWORSTELEN. BEDRIJVEN WEER BELEGD IN INTERNATIONALE

VEELAL ERFGOED GERELATEERDE VASTGOEDPROJECTEN.

‘Op de weekendschool leer je de échte zaken’

‘IMC Weekendschool is 18 jaar geleden begonnen in Amsterdam. Inmiddels zijn er 10 scholen door heel Nederland. Iedere zondag bieden we 1100 leerlingen van 10 tot 14 jaar uit achterstandswijken een bredere blik en geven we hen een beter toekomstperspectief. Ze krijgen 3 jaar lang les van experts die hen laten kennismaken met verschillende vakgebieden. De bedoeling is om de kinderen hun talenten te laten ontdekken en meer zelfvertrouwen te geven. De vakken die onder meer gegeven worden zijn journalistiek, recht, geneeskunde, ondernemen en beeldende kunst. En inmiddels zijn er bijna 2.100 alumni. Zij spelen een belangrijke rol bij de verdere ontwikkeling van IMC Weekendschool. Als ambassadeur, maar inmiddels ook als gastdocent.’

MEER 5 VRAGEN AAN?

financialfocus.abnamro.nl/5