Accountancy Greece - Τεύχος 27 by Accountancy Greece

ACCOU N TAN CY GRE E CE 27

ACCOUNTANCY GREECE Π Ε Ρ Ι Ο Δ Ι ΚΟ Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι ΚΟΥ Λ Ο Γ Ι Σ Μ ΟΥ

ΆΓΓΕΛΟΣ ΠΑΓΚΡΆΤΗΣ

Η οικονομική διπλωματία ως εργαλείο εξόδου από την κρίση

ΤΟ ΣΩΜΑ ΟΡΚΩΤΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΣΩΜΑ ΟΡΚΩΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ ΕΧΟΥΝ ΙΔΡΥΣΕΙ ΤΟ

ΕΚΔΗΛΩΣΗ

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣωμΑΤΟΣ ΟΡΚωΤωΝ ΕΛΕΓΚΤωΝ ΛΟΓΙΣΤωΝ ΜΕ ΣΚΟΠΟ ΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ & ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ, ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΟΥ ΚΑΙ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ.

60 ΧΡΌΝΙΑ ΕΛΕΓΚΤΙΚΌΣ ΘΕΣΜΌΣ 6 ΧΡΌΝΙΑ ACCOUNTANCY GREECE

ΕΡΕΥΝΑ

Η παγκόσμια οικονομία το 2017

Συνεργασία με την ACCA, ICAEW, ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

Ξεπερνώντας την αβεβαιότητα

www.soel.gr, www.iesoel.gr ΑΘΗΝΑ: Καποδιστρίου 28, 10682 Τηλ. 210 3891400 Φαξ. 210 3825159 email: info@soel.gr ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Γιαννιτσών 31 & Καριοφύλλη, 54627 Τηλ. 2310 502980 Φαξ: 2310 566387

ΤΡΙΜΗΝΙΑΊΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΌ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΩΜΑΤΟΣ ΟΡΚΩΤΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ (ΙΕΣΟΕΛ) ΤΙΜΉ €10 ΑΠΡΙΛΙΟΣ/ΜΑΪΟΣ/ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

adv.indd 4

06/04/2015 10:01 ΠΜ

ACCOUNTANCY GREECE.27

EDITORIAL

ACCOUNTANCY GREECE Τριμηνιαίο Περιοδικό Οικονομικού Λογισμού www.accountancygreece.gr Τεύχος 27 Απρίλιος/Μάϊος/Ιούνιος 2017 Τιμή πώλησης 10 ευρώ

Αγαπητοί αναγνώστες, Εορταστική ήταν η ατμόσφαιρα, την Πέμπτη 27 Απριλίου, στο Μέγαρο Μουσικής, όπου οι ορκωτοί ελεγκτές λογιστές, παλιότεροι και νέοι, εόρτασαν τα 60 χρόνια του ελεγκτικού θεσμού και τα 6 χρόνια της κυκλοφορίας του περιοδικού Accountancy Greece. Την εκδήλωση οργάνωσε το Σώμα Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών, στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσής του, που διεξήχθη την ίδια μέρα νωρίτερα. Την ίδια μέρα έγινε απονομή της άδειας άσκησης επαγγέλματος σε 50 νέους ορκωτούς ελεγκτές λογιστές. Στο τεύχος αυτό θα βρείτε στιγμιότυπα και αποσπάσματα των ομιλιών σε αυτή τη σημαντική επετειακή εκδήλωση. Ο Άγγελος Παγκράτης, ειδικός συντονιστής, υπεύθυνος για την Ευρωπαϊκή Οικονομική Διπλωματία στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, μιλά αποκλειστικά στο Accountancy Greece αναφορικά με το πώς η Ελλάδα, αξιοποιώντας τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα, μπορεί μέσω της άσκησης οικονομικής διπλωματίας να γυρίσει υπέρ της το «παιχνίδι» και να βγει ξανά αυτόνομη στις διεθνείς αγορές. Η επιχειρηματική αισιοδοξία έχει ανακάμψει στην Ε.Ε., αλλά και παγκόσμια. Λεπτομέρειες για τα στοιχεία αυτών των θετικών δεδομένων θα βρείτε σε μια έρευνα της Grant Thornton, ενώ και σε ένα άρθρο της ΕΥ φανερώνεται η επιχειρηματική αισιοδοξία για τη σύναψη συμφωνιών παγκοσμίως. Στο τεύχος αυτό θα βρείτε ακόμα πολλές έρευνες, τάσεις της αγοράς, θέματα για τα «κόκκινα» δάνεια, την κυβερνοασφάλεια, ενεργειακά ζητήματα, φορολογικά θέματα, στατιστικά στοιχεία κ.ά.. Η Συντακτική Επιτροπή

ISSN 1792-6009 ΚΩΔ. ΕΝΤ. 01-0028 ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΩΜΑΤΟΣ ΟΡΚΩΤΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ ΕΚΔΟΤΗΣ ΧΑΡΙΛΑΟΣ ΑΛΑΜΑΝΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΑΖΑΣ ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ Ν. ΜΠΑΣΚΟΖΟΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΉ ΕΠΙΤΡΟΠΉ ΕΥΑ ΑΓΓΕΛΙΔΗ ΑΘΗΝΑ ΓΚΟΥΖΙΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΟΥΛΟΥΡΗ ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΚΟΥΝΑΔΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΥΓΙΑΚΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΝΙΦΟΡΟΠΟΥΛΟΣ ΒΑΙΟΣ ΡΙΖΟΥΛΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΜΑΞΙΜΟΣ ΣΚΟΠΕΛΙΤΗΣ ΜΑΡΙΑ ΤΥΡΟΒΟΛΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΙΛΙΠΠΑΚΗ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΒΑΣΩ ΜΟΥΖΑΚΙΤΗ vaso.mouzakiti@soel.gr Τ. 210 3891400-466 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΤΖΟΒΑΡΑΣ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ- ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ Τ. 210-3839020 prosxe@otenet.gr

ACCOUNTANCY GREECE

IEΣΟΕΛ, Καποδιστρίου 28, 10682, Αθήνα, Τ. 210 3891400-466 F. 210 3825159 www.soel.gr, info@soel.gr, iesoel@soel.gr

ACCOUNTANCY GREECE.27

Ag_INDEX

NEWS

62.

60 ΧΡΌΝΙΑ ΕΛΕΓΚΤΙΚΌΣ ΘΕΣΜΌΣ, 6 ΧΡΌΝΙΑ ACCOUNTANCY GREECE

64.

ΘΕΜΑΤΑ

04. 08. 22.

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉ ΔΙΠΛΩΜΑΤΊΑ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΊΟ ΕΞΌΔΟΥ ΑΠΌ ΤΗΝ ΚΡΊΣΗ ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΑΓΓΕΛΟΥ ΠΑΓΚΡΆΤΗ ΣΤΗ ΜΑΡΊΑ ΑΚΡΙΒΟΎ

27.

ΤΙ ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΜΆΘΕΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΌ ΕΠΆΓΓΕΛΜΑ ΑΠΌ ΤΗΝ ΠΑΓΚΌΣΜΙΑ ΈΡΕΥΝΑ 2016 ΤΗΣ IFAC ΠΕΡΊ ΜΙΚΡΏΝ ΚΑΙ ΜΕΣΑΊΩΝ ΕΛΕΓΚΤΙΚΏΝ ΓΡΑΦΕΊΩΝ; BODO RICHARDT, PAUL THOMPSON

32.

Η ΠΑΓΚΌΣΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΊΑ ΤΟ 2017: ΞΕΠΕΡΝΏΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΒΕΒΑΙΌΤΗΤΑ GRANT THORNTON

42.

ΜΙΑ ΥΠΕΡΆΣΠΙΣΗ ΤΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΉΣ ΜΕ ΒΆΣΗ ΤΗ ΝΕΌΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΊΑ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Ι. ΝΙΦΟΡΟΠΟΥΛΟΣ, ΩΡΙΩΝ Α.Ε.

48.

ΤΟ ΜΈΛΛΟΝ ΑΝΉΚΕΙ ΣΤΟΝ «ΝΈΟ ΠΕΛΆΤΗ» ΠΟΥ ΕΠΙΒΆΛΛΕΙ ΤΙΣ ΕΞΕΛΊΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΟΡΓΆΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΉΣ ΑΛΥΣΊΔΑΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΩΝ ΓΙΏΡΓΟΣ ΨΩΜΆΣ, KPMG

50.

ΚΌΣΤΗ ΕΚΚΊΝΗΣΗΣ ΜΙΑΣ ΕΠΙΧΕΊΡΗΣΗΣ ΚΥΡΙΆΚΟΣ ΠΑΤΑΤΟΎΚΑΣ, ΜΑΡΊΑ ΧΑΜΠΙΛΟΎ, ΣΟΛ Α.Ε.

56.

ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΟΝ ΚΥΒΕΡΝΟΧΩΡΟ: ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙΤΑΙ ΜΙΑ ΑΞΙΟΠΙΣΤΗ ΑΛΥΣΙΔΑ BDO Netherlands

59.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉ ΠΛΗΡΟΦΌΡΗΣΗ: ΠΕΡΙΘΏΡΙΑ ΓΙΑ ΒΕΛΤΊΩΣΗ ΚΏΣΤΑΣ ΜΌΣΧΟΣ, KPMG

60.

Ο ΔΡΑΣΤΙΚΌΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΌΣ ΚΑΙ Η ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΉ ΑΒΕΒΑΙΌΤΗΤΑ ΕΠΙΤΑΧΎΝΟΥΝ ΤΙΣ ΑΠΟΕΠΕΝΔΎΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΏΝ EY

2017: ΜΙΑ ΔΥΝΑΤΉ ΧΡΟΝΙΆ ΠΑΓΚΟΣΜΊΩΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΎΝΑΨΗ ΣΥΜΦΩΝΙΏΝ EY ΤΟ ΝΈΟ ΘΕΣΜΙΚΌ ΠΛΑΊΣΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΉΣ ΕΛΈΓΧΟΥ ΓΕΡΆΣΙΜΟΣ ΚΟΥΝΆΔΗΣ, DELOITTE

68. 71. 74.

ΜΗ ΕΞΥΠΗΡΕΤΟΎΜΕΝΑ ΔΆΝΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΏΠΗ: ΠΟΙΕΣ ΕΊΝΑΙ ΟΙ ΛΎΣΕΙΣ; KPMG ΔΙΕΘΝΕΊΣ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΥΒΕΡΝΟΕΠΙΘΈΣΕΙΣ ΕΥ

ΟΙ ΠΡΟΤΕΡΑΙΌΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΏΝ ΙΔΡΥΜΆΤΩΝ ΣΤΙΣ ΑΥΡΙΑΝΈΣ ΠΡΟΚΛΉΣΕΙΣ EY

78.

OΙ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΙΣ ΕΝΈΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΉΣ ΩΦΈΛΕΙΑΣ ΕΠΕΝΔΎΟΥΝ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΆ ΔΊΚΤΥΑ EY

80.

ΤΑ ΠΡΟΗΓΜΈΝΑ ANALYTICS ΜΟΧΛΌΣ ΑΝΆΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΙΣ ΕΥ & FORBES INSIGHTS

82.

ΑΎΞΗΣΗ ΤΗΣ ΑΞΊΑΣ ΤΩΝ Σ&Ε ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΉ ΚΑΙ ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΉ ΕΥΡΏΠΗ ΤΟ 2016 EY

84.

ΤΑ DATA & ANALYTICS ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΊΑ ΤΩΝ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΏΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΏΝ ΧΡΉΣΤΟΣ ΚΡΈΣΤΑΣ, KPMG

86.

ΑΝΆΛΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΕΡΕΎΝΗΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΤΆΣΕΩΝ ΤΑΜΕΙΑΚΏΝ ΡΟΏΝ ΚΥΡΙΆΚΟΣ ΠΑΤΑΤΟΎΚΑΣ ΣΟΛ Α.Ε., ΝΙΚΌΛΑΟΣ Λ. ΠΑΠΆΚΗΣ

92. 92. 94.

ΘΕΤΙΚΈΣ ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΈΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΗΜΌΣΙΕΣ ΕΓΓΡΑΦΈΣ ΔΙΕΘΝΏΣ EY ΘΕΤΙΚΈΣ ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΈΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΗΜΌΣΙΕΣ ΕΓΓΡΑΦΈΣ ΔΙΕΘΝΏΣ EY ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΑ IFRS

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

ACCOUNTANCY GREECE.27

NEWS Eν περιλήψει...

H ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΗΣ IFAC ΑΝΤΙΚΑΤΟΠΤΡΙΖΕΙ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΠΡΟΚΛΗΣΕΩΝ ΠΡΟΣΕΛΚΥΣΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΩΝ ΤΑΛΕΝΤΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Οι ελεγκτές - λογιστές που εργάζονται σε μικρά και μεσαία ελεγκτικά - λογιστικά γραφεία (SMPs) σε ολόκληρο τον κόσμο αντιμετωπίζουν αυξημένες προκλήσεις σε σχέση με την προσέλκυση προσωπικού, σύμφωνα με τα τελευταία αποτελέσματα της ερευνάς «Global SMP Survey» της IFAC. Παράλληλα με την προσέλκυση νέων πελατών, την τήρηση των νέων κανονισμών και τις πιέσεις για μείωση των αμοιβών, που παρέμειναν οι βασικές προκλήσεις που αντιμετώπιζαν τα SMPs, η προσέλκυση/διατήρηση νέων στελεχών συμπλήρωσε τις τέσσερις κορυφαίες προκλήσεις για πρώτη φορά από τότε που διεξήχθη η ερευνά, το 2011. Επιπλέον, ο προβλεπόμενος αντίκτυπος των εξελίξεων στην τεχνολογία κατά τα επόμενα πέντε χρονιά αυξήθηκε σημαντικά το 2016 σε σχέση με το 2015. Πρόσφατα βασικά ευρήματα από την έρευνα περιλαμβάνουν: Τα SMPs αναγνωρίζουν την αξία της παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών. Οι ΜμΕ εξακολουθούν να κλυδωνίζονται από την οικονομική αβεβαιότητα και το αυξανόμενο κόστος. Οι επιδόσεις των SMPs το 2016 βελτιωθήκαν ελαφρώς από το 2015. Η ανωτέρω έκθεση βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση: https://www.ifac.org/news-events/2017-03/ifacglobal-survey-reflects-growing-accountancy-talentand-technology-challenges

ΣΧΕΔΟΝ ΤΟ 75% ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΤΟΥ ΟΟΣΑ ΥΙΟΘΕΤΗΣΑΝ ΤΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΒΑΣΕΙ ΔΕΔΟΥΛΕΥΜΕΝΩΝ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΝΕΑ ΜΕΛΕΤΗ ΑΠΟ ΤΗ IFAC ΚΑΙ ΤΟΝ ΟΟΣΑ Σχεδόν τα τρία τέταρτα των χωρών του ΟΟΣΑ έχουν υιοθετήσει λογιστική βάσει δεδουλευμένων για τις ετήσιες οικονομικές τους εκθέσεις και πάνω από το ένα τέταρτο αυτών προετοιμάζουν τους ετήσιους προϋπολογισμούς τους βάσει δεδουλευμένων, σύμφωνα με τη μελέτη ορόσημων και τις εμπειρίες μεταρρύθμισης στις χώρες του ΟΟΣΑ από τη Διεθνή Ομοσπονδία Λογιστών (IFAC) και τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). Η μελέτη έδειξε ότι οι περισσότερες χώρες του ΟΟΣΑ έχουν μεταρρυθμίσει και εκσυγχρονίσει τις πρακτικές χρηματοοικονομικής αναφοράς τους τις τελευταίες δεκαετίες: Περίπου τα τρία τέταρτα των χωρών του ΟΟΣΑ έχουν υιοθετήσει τη λογιστική βάσει δεδουλευμένων για τις οικονομικές τους εκθέσεις στο τέλος του έτους ως βασική προτεραιότητα. Πάνω από το ένα τέταρτο των χωρών του ΟΟΣΑ προετοιμάζουν τους ετήσιους προϋπολογισμούς βάσει δεδουλευμένων, και Οι τεχνικές ελέγχου και οι μηχανισμοί καθορισμού των λογιστικών προτύπων έχουν επίσης εξελιχθεί σημαντικά μετά τις λογιστικές μεταρρυθμίσεις. Η ανωτέρω έκθεση βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση: https://www.ifac.org/publications-resources/ accrual-practices-and-reform-experiences-oecdcountries?utm_source=IFAC+Main+List&utm_ campaign=1ec1971ba4-EMAIL_ CAMPAIGN_2017_03_23&utm_ medium=email&utm_term=0_cc08d670191ec1971ba4-80265369

Από την Επιτροπή Διεθνών Σχέσεων ΣΟΕΛ

ΕΙΣ ΒΑΘΟΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ IFAC ΠΕΡΙ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ Τα αποτελέσματα της νέας μελέτης «G-20 Public Trust in Tax», στην οποία ερευνήθηκαν πολίτες σε ολόκληρη την ομάδα G-20 για ζητήματα εμπιστοσύνης και διεθνούς φορολογίας, κυκλοφόρησαν σε συζήτηση στρογγυλής τραπέζης που περιελάμβανε τον ανώτατο φορολογικό διαχειριστή του Ηνωμένου Βασιλείου, Edward Troup, προϊσταμένους φορολογικών τμημάτων παγκοσμίων επιχειρήσεων, μέλη του ελεγκτικού - λογιστικού επαγγέλματος και τον Τύπο. Η μελέτη, που εκπονήθηκε από την το ACCA, το Σώμα Ορκωτών Λογιστών Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας, και την IFAC, βασίζεται στις απόψεις περισσότερων των 7.600 ατόμων σε όλες τις χώρες της G-20. Μερικά από τα βασικά ευρήματα περιλαμβάνουν τα εξής: Οι άνθρωποι θέλουν τις κυβερνήσεις να θέσουν τη φορολογική συνεργασία προ του φορολογικού ανταγωνισμού –το 73% των ανθρώπων στις χώρες της G-20 πιστεύουν ότι είναι σημαντικό ή πολύ σημαντικό οι κυβερνήσεις να συνεργαστούν μεταξύ τους για τη φορολογική πολιτική, για να δημιουργήσουν ένα πιο συνεκτικό διεθνές φορολογικό σύστημα. Το 57% των ανθρώπων στις χώρες της G-20 εμπιστεύονται ή εμπιστεύονται απόλυτα τους επαγγελματίες φοροτέχνες - λογιστές ως πηγή πληροφοριών για το φορολογικό σύστημα, και Αντίθετα, οι πολίτες των χωρών της G-20 είναι βαθιά δυσαρεστημένοι από τους πολιτικούς όταν πρόκειται για πληροφορίες σχετικά με το φορολογικό σύστημα, ενώ το 67% είναι είτε δύσπιστοι είτε πολύ επιφυλακτικοί με τους πολιτικούς. Η ανωτέρω μελέτη βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.accaglobal.com/uk/en/technicalactivities/technical-resources-search/2017/march/ g20-public-trust-in-tax.html

ACCOUNTANCY GREECE.27

NEWS Eν περιλήψει...

ΤΟ IESBA ΕΙΣΕΡΧΕΤΑΙ ΣΕ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΝΑΘΕΩΗΣΗ. ΖΗΤΕΙΤΑΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΑΠΟ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ Το Διεθνές Συμβούλιο Προτύπων Δεοντολογίας για Ελεγκτές - Λογιστές (IESBA) δημοσίευσε σήμερα μια ηλεκτρονική έρευνα όπου αναζητά σχόλια, απόψεις και ιδέες από όλους τους ενδιαφερόμενους για να συμβάλει στη διαμόρφωση της μελλοντικής στρατηγικής του κατεύθυνσης. Η έρευνα ολοκληρώνεται στις 18 Ιουλίου 2017. Η έρευνα επιδιώκει την έγκαιρη εισαγωγή στα βασικά ζητήματα που θα πρέπει να αντιμετωπίσει το IESBA, τα οποία ενδέχεται να επηρεάσουν τον Κώδικα Δεοντολογίας για τους Επαγγελματίες Λογιστές. Πρόκειται για ένα πρώτο βήμα στην ανάπτυξη της στρατηγικής και του σχεδίου εργασίας της IESBA πέραν του 2018. Η ανωτέρω μελέτη βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.surveygizmo.com/s3/3498885/ IESBA-Strategy-and-Work-PlanSurvey?utm_source=IFAC+Main+List&utm_ campaign=a4878e6fcc-EMAIL_ CAMPAIGN_2017_04_19&utm_ medium=email&utm_term=0_cc08d67019a4878e6fcc-80265369

ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΝΕΩΝ ΟΡΚΩΤΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ ΣΕ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ. Το Σώμα Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών (Σ.Ο.Ε.Λ.) συγχαίρει τα μέλη του για τις επιτυχίες τους στις πρόσφατες εξετάσεις του ACCA (Association of Certified Chartered Accountants) στο πλαίσιο απόκτησης επαγγελματικού τίτλου του Ορκωτού Ελεγκτή Λογιστή. Οι εξετάσεις αυτές, στις οποίες συμμετέχουν υποψήφιοι από πολλές χώρες, είναι μεταπτυχιακού επιπέδου, καλύπτουν ευρύτατο φάσμα θεμάτων, διεξάγονται με βάση την αμοιβαία αναγνώριση Σ.Ο.Ε.Λ. - ACCA και είναι παγκοσμίως αποδεκτές. Τα διακριθέντα μέλη μας που πρώτευσαν στην Ελλάδα με αλφαβητική σειρά είναι τα εξής: ΕΠΩΝΥΜΟ

ΟΝΟΜΑ

ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΣΕΙΡΑ ΚΑΤΑΤΑΞΗΣ

Βάγια

Αλεξάνδρα

F7 – Financial Reporting

Γεωργούδης

Παντελής

F5 – Performance Management

Διαμαντέα

Ροδάνθη - Νίκη

P2 - Corporate Reporting (ΙΝΤ)

Καμπάναρος

Ιωάννης

F6 – Taxation (UK)

Μαγγιώρου

Αθηνά

P3 – Business Analysis

Μπάρμπα

Ελένη

Νοικοκύρης

Παναγιώτης

Παναγιωτοπούλου

Αλεξάνδρα

P4 – Advanced Financial Management P5 – Advanced Performance Management P2 - Corporate Reporting (ΙΝΤ)

Σαγιούν

F9 – Financial Management

Τσεκούρας

Χριστίνα Ταμάρα Χαράλαμπος

P1 – Governance, Risk and Ethics

Χανιώτη

Αικατερίνη

F8 – Audit and Assurance

22 30

Τα παρακάτω μέλη, ολοκλήρωσαν με επιτυχία τη διαδικασία των εξετάσεων και παρατίθενται με βάση τη σειρά κατάταξής τους:

ΕΠΩΝΥΜΟ

• Η Μεσογειακή Ομοσπονδία Ελεγκτών - Λογιστών (FCM) θα πραγματοποιήσει το 15ο Ετήσιο Συνέδριό της στην Αθήνα την 20.10.2017. Το θέμα του Συνεδρίου είναι: «Παράθυρο στο μέλλον: Το ελεγκτικό - λογιστικό επάγγελμα στις χώρες της Μεσογείου αντιμετωπίζει τις προκλήσεις του μέλλοντος» («A Window into the Future: The Mediterranean Accountancy Profession Facing the Challenges Ahead: Generation Next»).

Από την Επιτροπή Διεθνών Σχέσεων ΣΟΕΛ

ΟΝΟΜΑ

ΣΕΙΡΑ ΚΑΤΑΤΑΞΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΣΕΙΡΑ ΚΑΤΑΤΑΞΗΣ

Τσουμελέα

Βασιλική

Λάγου

Παρασκευή

Φωκά

Λευκή

Το Σ.Ο.Ε.Λ. θα συνεχίσει να αποδίδει την απαιτούμενη προσοχή και να υποστηρίζει μέσω του Ινστιτούτου Εκπαίδευσης Σώματος Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών (ΙΕΣΟΕΛ) την εκπαίδευση και συνεχή επιμόρφωση όλων των μελών του, ως ένα από τα προαπαιτούμενα για τη διατήρηση του κύρους του ελεγκτικού θεσμού.

20 Χρόνια Επιτυχίας στον Ελεγκτικό Κλάδο

UHY ΑΞΩΝ ΟΡΚΩΤΟΙ ΕΛΕΓΚΤΕΣ ΑΕ ΚΕΝΤΡΙΚΟ

UHY ΑΞΩΝ ΟΡΚΩΤΟΙ ΕΛΕΓΚΤΕΣ ΑΕ ΓΡΑΦΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ

Τηλ : +30 210 8211 754 Fax: +30 210 8256 067 Email: info@axonaudit.gr Web: www.axonaudit.gr

Τηλ: +30 28210 95120 Fax: +30 28210 95120 Email: info@axonaudit.gr Web: www.axonaudit.gr

Γέφυρα Κλαδισού Νέα Κυδωνία Χανιά, Κρήτη

The innovating An independent member of UHY International

partner you need

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

Πατησίων 75 104 34 Αθήνα

ACCOUNTANCY GREECE.27

60 ΧΡΌΝΙΑ ΕΛΕΓΚΤΙΚΌΣ ΘΕΣΜΌΣ

6 ΧΡΌΝΙΑ ACCOUNTANCY GREECE

Ο πρόεδρος του ΣΟΕΛ, Χαρίλαος Αλαμάνος, στην εναρκτήρια ομιλία του τόνισε τη σημασία του ελεγκτικού θεσμού όλα αυτά τα χρόνια και τις νέες ευθύνες των oρκωτών ελεγκτών λογιστών στις σημερινές συνθήκες. Καλωσόρισε τους νέους ελεγκτές, υπενθυμίζοντας το χρέος τους προς την κοινωνία.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

Σε μια εορταστική ατμόσφαιρα, την Πέμπτη 27 Απριλίου, στο Μέγαρο Μουσικής, οι ορκωτοί ελεγκτές λογιστές, παλιότεροι και νέοι, εόρτασαν τα 60 χρόνια του ελεγκτικού θεσμού και τα 6 χρόνια της κυκλοφορίας του περιοδικού τους, Accountancy Greece. Την εκδήλωση οργάνωσε το Σώμα Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών, στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσής του, που διεξήχθη την ίδια μέρα νωρίτερα. Την εκδήλωση άνοιξε ο πρόεδρος του Σώματος Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών κ. Χαρίλαος Αλαμάνος, με μια ομιλία - αναδρομή στη διαδρομή του θεσμού του ορκωτού ελεγκτή, τις δυσκολίες και την τελική καταξίωσή του στην ελληνική κοινωνία. Επεσήμανε ότι τα σημερινά προβλήματα στην ελληνική οικονομία καθιστούν κομβικό τον ρόλο του ελεγκτή. Μιλώντας προς τους νέους, που τώρα μπαίνουν στο επάγγελμα, τόνισε το ζήτημα της ανεξαρτησίας και της συνεχούς μελέτης που πρέπει να τους διακρίνει ως προσωπικότητες. O πρόεδρος της ΕΛΤΕ καθηγητής Γεώργιος Βενιέρης, στον σύντομο χαιρετισμό του, αναφέρθηκε στο νέο νομοθετικό πλαίσιο που αφορά το ελεγκτικό επάγγελμα, το οποίο τέθηκε σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2017, ορίζοντας την ΕΛΤΕ ως τη μόνη αρμόδια εποπτική αρχή επί των ορκωτών ελεγκτών λογιστών και των ελεγκτικών εταιρειών και αναγνωρίζοντας παράλληλα τον σημαντικό ρόλο της αρμόδιας επαγγελματικής ένωσης, δηλαδή του ΣΟΕΛ. Στη συνέχεια, ο πρώτος αντιπρόεδρος της ΕΛΤΕ κ. Παναγιώτης Γιαννόπουλος αναφέρθηκε αναλυτικά στα προβλήματα που σχετίζονται με τον έλεγχο των μικρών οντοτήτων, σε μια ομιλία με τίτλο « Ελεγκτικά πρότυπα στις μικρές επιχειρήσεις και όρια υπαγωγής στον υποχρεωτικό έλεγχο - Ν. 4449/2017». O καθηγητής Σταύρος Θωμαδάκης, στην κεντρική ομιλία, αναφέρθηκε στους νέους ορκωτούς ελεγκτές που στο τέλος της εκδήλωσης θα λάμβαναν τις άδειές τους. Τόνισε ιδιαίτερα την ανεξαρτησία γνώμης και συνείδησης που πρέπει να διαθέτουν απέναντι στον ελεγχόμενο φορέα. Επεσήμανε τον κίνδυνο «ο ελεγκτής να διολισθήσει σε μια εύκολη αποδοχή των απόψεων και των επιθυμιών του “πελάτη”», τονίζοντας ότι «ο πραγματικός πελάτης του ελεγκτή δεν είναι ο ελεγχόμενος φορέας αλλά είναι οι μέτοχοι και οι άλλοι συμφεροντούχοι του ελεγχόμενου, το επενδυτικό κοινό και το γενικότερο συμφέρον της αγοράς και της οικονομίας, το δημόσιο συμφέρον εντέλει». Κατέληξε λέγοντας ότι «όλοι αυτοί επιθυμούν και επιβάλλουν την ανεξαρτησία του ελεγκτή, ενός δηλαδή έγκυρου, ενημερωμένου, αντικειμενικού παρατηρητή - αναλυτή, με στόχο μια ανεπίληπτη και αξιόπιστη έκφραση γνώμης». Την ίδια ημέρα εορτάστηκαν και τα 6 χρόνια συνεχούς παρουσίας του περιοδικού του ΙΣΟΕΛ Accountancy Greece. O διευθυντής του περιοδικού και μέλος του Εποπτικού Συμβουλίου κ. Βασίλης Καζάς μίλησε για τον νέο ρόλο του λογιστή και την προσπάθεια του περιοδικού να ανταποκριθεί στις σύγχρονες ανάγκες των ορκωτών ελεγκτών λογιστών,° προσφέροντας πληροφόρηση αλλά και απόψεις και σκέψεις σε ζητήματα που απασχολούν το επάγγελμα σε διεθνές επίπεδο. Στο ίδιο κλίμα μίλησε και ο αρχισυντάκτης του περιοδικού, δημοσιογράφος Γιάννης Ν. Μπασκόζος, επισημαίνοντας τις πολλές δυνατότητες που προσφέρει το περιοδικό. Η εκδήλωση, της οποίας συντονιστής ήταν ο κ. Γεώργιος Σαμοθράκης, μέλος του Εποπτικού Συμβουλίου του ΣΟΕΛ, έκλεισε πανηγυρικά με την απονομή της άδειας άσκησης επαγγέλματος σε 50 νέους ορκωτούς ελεγκτές λογιστές.

ACCOUNTANCY GREECE.27

Η ηθική και η ανεξαρτησία των νέων ελεγκτών: Προκλήσεις του μέλλοντος

ΣΤΑΎΡΟΣ Β. ΘΩΜΑΔΆΚΗΣ

Chairman, International Ethics Standards Board for Accountants (IESBA)

γαπητές νέες και νέοι αδειούχοι του ΣΟΕΛ, συνάδελφοι, κυρίες και κύριοι, Ευχαριστώ πολύ για τη σημερινή πρόσκληση και συγχαίρω το ΣΟΕΛ για τα 60στά του γενέθλια. Εύχομαι παραγωγικό μέλλον που θα ανεβάσει ακόμη υψηλότερα την καλή φήμη και την αξιοπιστία του ελεγκτικού επαγγέλματος. Είναι μεγάλη ευχαρίστηση και τιμή για μένα να απευθύνω μερικές σκέψεις αυτή τη σημαντική ημέρα για εσάς τους νέους και

νέες αδειούχους του ΣΟΕΛ, ως μέλη που θα πυκνώσετε τις τάξεις του ελεγκτικού επαγγέλματος στην Ελλάδα. Το επάγγελμα αυτό έχει διεθνώς μεγάλη σπουδαιότητα για τη σταθερότητα των αγορών και την πρόοδο των οικονομιών. Για μας στην Ελλάδα έχει κρίσιμη σημασία για την επάνοδο της χώρας στην ομαλότητα μέσα από μια νέα αναπτυξιακή πορεία. Η σημασία του επαγγέλματός σας εδράζεται στο γεγονός ότι μέσα από την επαγ-

γελματική του δραστηριότητα ο ελεγκτής υπηρετεί και οφείλει να υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον. Πρέπει σε κάθε του βήμα, σε κάθε επαγγελματική του απόφαση, να πρυτανεύει η αποστολή του, όχι μόνον ως επιμελούς ελεγκτή αλλά και ως λειτουργού του δημoσίου συμφέροντος. Ο ελεγκτής είναι θεματοφύλακας της εγκυρότητας και της ακρίβειας των οικονομικών καταστάσεων των ελεγχόμενων φορέων, δηλαδή εκείνων των χαρακτηριστικών που εγγυώνται την αξιοπιστία των επιχειρήσεων απέναντι στους μετόχους και το επενδυτικό κοινό. Χωρίς αυτήν την αξιοπιστία ούτε οι επιχειρήσεις ούτε οι αγορές κεφαλαίου συνολικά μπορούν να λειτουργήσουν ομαλά και αποδοτικά. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά και τα ζητούμενα περιέβαλλαν από παλιά το ελεγκτικό επάγγελμα. Μετά τη μεγάλη χρηματο-οικονομική κρίση του 2008 όμως η προσφορά του επαγγέλματος απέκτησε νέα βαρύτητα. Πολλοί αναρωτήθηκαν για την επάρκεια των ελεγκτών και των ελεγκτικών διαδικασιών κατά την εκδήλωση της κρίσης και βέβαια οι προσδοκίες και οι απαιτήσεις για τα καθήκοντα και την προσφορά του ελεγκτικού λειτουργήματος έγιναν ακόμη υψηλότερες και πιο συγκεκριμένες. Για τον λόγο αυτό εντάθηκαν οι επεξεργασίες βελτίωσης της αποτελεσματικότητας με αναμορφώσεις των ελεγκτικών προτύπων και των προτύπων δεοντολογίας. Έκαμαν ισχυρή πλέον την παρουσία τους οι δημόσιοι μηχανισμοί εποπτείας των ελεγκτών, όπως η δική μας ΕΛΤΕ, που επιδίδονται στον έλεγχο της ορθής και αξιόπιστης εφαρμογής των προτύπων. Ποιες είναι οι προσδοκίες από τους ελεγκτές σήμερα; Ο ελεγκτής, ως φύλακας της διαφάνειας και της εντιμότητας των οικονομικών καταστάσεων, πρέπει να παρακολουθεί και να καταγράφει κινδύνους, διαχειριστι-

της ρόλο στην αποτελεσματικότητα και την ποιότητα των ελέγχων. Καταρχήν ανεξαρτησία σημαίνει ανεξαρτησία γνώμης και συνείδησης απέναντι στον ελεγχόμενο φορέα. Επειδή το ελεγκτικό έργο στηρίζεται στη στενή επικοινωνία και συνάφεια με τον ελεγχόμενο και επειδή ο ελεγχόμενος εμφανίζεται ως ο συμβατικός πελάτης του ελεγκτή που τον αμείβει για το ελεγκτικό έργο, υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο ο ελεγκτής να διολισθήσει σε μία εύκολη αποδοχή των απόψεων και των επιθυμιών του «πελάτη». Αυτός ο κίνδυνος είναι, ακριβώς, που μπορεί να διαβρώσει την ανεξαρτησία. Ωστόσο ο πραγματικός πελάτης του ελεγκτή δεν είναι ο ελεγχόμενος φορέας αλλά είναι οι μέτοχοι και οι άλλοι συμφεροντούχοι του ελεγχόμενου, το επενδυτικό κοινό και το γενικότερο συμφέρον της αγοράς και της οικονομίας, το δημόσιο συμφέρον εντέλει. Όλοι αυτοί επιθυμούν και επιβάλλουν την ανεξαρτησία του ελεγκτή, ενός δηλαδή έγκυρου, ενημερωμένου, αντικειμενικού παρατηρητή - αναλυτή, με στόχο μια ανεπίληπτη και αξιόπιστη έκφραση γνώμης. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι η ανεξαρτησία και η κριτική θεώρηση –ο επαγγελματικός σκεπτικισμός– γίνεται εντέλει ο ακρογωνιαίος λίθος της αξιοπιστίας των ελεγκτών και του ελεγκτικού επαγγέλματος. Η ανεξαρτησία, όπως την περιέγραψα, είναι μια νοητική κατάσταση του ελεγκτή που δεν μπορεί να παρατηρηθεί άμεσα, ούτε να μετρηθεί με ακρίβεια. Τα δείγματα και τα αποτελέσματά της ενσωματώνονται στα συσσωρευμένα αποτελέσματα και την ποιότητα των ελέγχων και αυτά επιχειρούν να διαπιστώνουν οι εποπτικές αρχές που ελέγχουν τους ελεγκτές. Πρέπει, επιπλέον, να τονίσω ότι η ανεξαρτησία δεν είναι μόνο ζήτημα της ατομικής συνείδησης του κάθε ελεγκτή αλλά και του εταιρικού ήθους –της corporate culture– των ελεγκτικών εταιρειών, των διευθυντικών στελεχών τους, καθώς και των

επαγγελματικών ενώσεων, όπως το ΣΟΕΛ. Ωστόσο μπορούμε –και ο Κώδικας Δεοντολογίας (Κ.Δ.) το περιγράφει– να ανατρέξουμε σε ορισμένα εξωτερικά γνωρίσματα της ανεξαρτησίας, τα οποία βλέπουν και αποτιμούν οι επενδυτές, οι μέτοχοι και οι αγορές γενικότερα. Θα αναφέρω τρεις κατηγορίες ως παραδείγματα τέτοιων εξωτερικών γνωρισμάτων. Μία είναι η περίπτωση όπου ο ελεγκτής συνδέεται με ιδιωτικούς, π.χ. οικογενειακούς ή προσωπικούς, οικονομικούς δεσμούς με τον ελεγχόμενο. Ο Κ.Δ. ρητά απαγορεύει τέτοιες καταστάσεις που καθιστούν διαβλητά τα αποτελέσματα των ελέγχων και τα πορίσματά τους. Είναι φανερό ότι ακόμη και αν ο ελεγκτής πιστεύει ότι ενεργεί αντικειμενικά σε αυτές τις περιπτώσεις, στα μάτια των τρίτων η αξιοπιστία του κλονίζεται σοβαρά. Άλλωστε τέτοιου είδους σχέσεις δεν διαφέρουν ηθικά από πράξεις δωροδοκίας και διαφθοράς. Μία δεύτερη κατηγορία περιπτώσεων όπου εμφιλοχωρεί η υπόνοια κλονισμού της ανεξαρτησίας είναι όταν ο ελεγκτής ή η ελεγκτική εταιρεία έχουν οικονομική εξάρτηση από τις αμοιβές που τους εξασφαλίζει ο ελεγχόμενος φορέας. Αν, λόγου χάριν, οι αμοιβές που προέρχονται από συγκεκριμένο ελεγχόμενο αποτελούν σεβαστό ποσοστό των συνολικών εσόδων της ελεγκτικής εταιρείας, δημιουργείται ένα ισχυρό πρόκριμα εξάρτησης αντί της επιθυμητής ανεξαρτησίας. Με απλά λόγια, το σκεπτικό που λέει ότι «επειδή δεν θέλω να χάσω τον κύριο πελάτη μου να πάω με τα νερά του» είναι σκεπτικό εξάρτησης. Για αρκετά χρόνια, και πολύ εντονότερα στη μετά την κρίση εποχή, υπάρχουν συζητήσεις και τίθενται περιορισμοί στην παροχή συμβουλευτικών και βοηθητικών υπηρεσιών σε φορείς που επίσης δέχονται ελεγκτικές υπηρεσίες. Και σ’ αυτήν την περίπτωση ο στόχος είναι η διατήρηση της ανεξαρτησίας, τόσο στην ουσία της όσο και στα εξωτερικά της γνωρίσματα που όλοι παρατηρούν. Όπως γνωρίζετε, η τελευταία ευρωπαϊκή νομοθε-

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

κές ανεπάρκειες, παραβιάσεις νόμων και κανονισμών. Πρέπει να προσβλέπει στην αποτροπή της οικονομικής απάτης και της παραπληροφόρησης, και να διαπιστώνει εντέλει τη βιωσιμότητα μιας επιχείρησης ή οργανισμού. Σε πλείστες περιπτώσεις ο ελεγκτής καλείται επίσης να εκφέρει γνώμη για οικονομικούς σχηματισμούς και λειτουργίες του δημόσιου τομέα ή διεθνών οργανισμών και δράσεων. Η παγκοσμιοποιημένη οικονομία φέρνει συχνότατα τον ελεγκτή αντιμέτωπο με διεθνείς δραστηριότητες και διασυνδέσεις και επομένως ο ρόλος και οι υποχρεώσεις του παύουν να περικλείονται στα εθνικά οικονομικά σύνορα. Αυτή η πραγματικότητα άλλωστε είναι εμφανής και από τον αριθμό και το μέγεθος των ελεγκτικών εταιρειών που αποτελούνται από διεθνή δίκτυα και που διατηρούν μεγάλο μερίδιο αγοράς στις διεθνείς ελεγκτικές εργασίες. Είναι αυτονόητο ότι η σταδιοδρομία σας που ξεκινά αύριο δεν σημαίνει καθόλου το τέρμα της μελέτης και της ενημέρωσης για όλες τις τεχνικές εξελίξεις και εφαρμογές σχετικά με την ελεγκτική διαδικασία και τις δικλίδες για την επάρκεια και την ποιότητά της. Καθώς τα ίδια τα πρότυπα αλλά και οι πρακτικές εφαρμογές τους εξελίσσονται συνεχώς –ανάλογα και με τις εμπειρίες– είναι απόλυτη ανάγκη για τους ελεγκτές, τις εταιρείες και το συλλογικό όργανο του επαγγέλματος να τηρούνται οι ελεγκτές ενήμεροι και να μελετούν τις αναμορφώσεις ώστε να προσφέρουν την πιο σύγχρονη και αποτελεσματική μορφή ελεγκτικού έργου. Πέρα όμως από την επαγγελματική επάρκεια και την επιστημονική εγκυρότητα, ο Κώδικας Δεοντολογίας των ελεγκτών απαιτεί μίαν ιδιότητα υψηλότερη και σπουδαιότερη: την ανεξαρτησία του ελεγκτή. Αν και βέβαια γνωρίζετε το περιεχόμενο αυτής της ιδιότητας, επιτρέψτε μου να αναδείξω τη γενικότερη σημασία της και τον κεντρικό

ACCOUNTANCY GREECE.27

σία (π.χ. Ευρωπαϊκός Κανονισμός 537/14) απαγορεύει ρητά την παροχή μη ελεγκτικών υπηρεσιών σε ελεγχόμενους από την ίδια εταιρεία πελάτες, ακριβώς ως υποστήριξη της ανεξαρτησίας των ελέγχων και των ελεγκτών για τις εταιρείες δημοσίου συμφέροντος. Η τάση προς την κατεύθυνση αυτή είναι διεθνής και ισχυρή και έχει βέβαια σημαντικές επιπτώσεις στο «επιχειρηματικό υπόδειγμα» (business model) και τη στρατηγική των ελεγκτικών εταιρειών. Θέλω όμως να επιστρέψω στην ουσία της ανεξαρτησίας, που εδράζεται στη συνείδηση του ελεγκτή, διότι πιστεύω ότι εσείς οι νέοι ελεγκτές πρέπει, καθώς ξεκινάτε την άσκηση του επαγγέλματός σας, να εργάζεσθε και να σκέπτεσθε τη διατήρηση της ανεξαρτησίας ως συνείδησης και ως επαγγελματικού ήθους. Τα εξωτερικά γνωρίσματα δεν φθάνουν. Χρειάζεται η εσωτερική συνειδητοποίηση της ανεξαρτησίας. Πώς διαφέρει η ανεξαρτησία από την αντικειμενικότητα, την εντιμότητα και την αμεροληψία, που είναι και αυτές θεμελιώδεις αρχές της ηθικής του επαγγέλματος; Καταρχήν διαφέρει από αυτές διότι η ανεξαρτησία προϋποθέτει και στηρίζεται σε μία σύνθεση και των τριών αυτών αρχών. Διαφέρει όμως από αυτές με έναν άλλο τρόπο. Η σχέση ελεγκτή και ελεγχόμενου δεν είναι μια σχέση «παρατηρητή» και αντικειμένου. Είναι σχέση δύο υποκειμένων που επικοινωνούν και συνδιαλέγονται. Είναι σχέση δύο υποκειμένων όπου το ένα απορεί και ερωτά και το άλλο απαντά και προσπαθεί να πείσει. Σε ένα τέτοιο πλέγμα σχέσεων μπορείτε να δείτε καθαρά ότι η αντικειμενικότητα, η εντιμότητα και η αμεροληψία δεν αρκούν. Ανεξάρτητος έλεγχος είναι εκείνη η στάση που επικοινωνεί, μαθαίνει, λαμβάνει εξηγήσεις και κατόπιν αξιολογεί με κριτική διάθεση τα ευρήματά του. Από μια διαφορετική οπτική, ο ελεγκτής οφείλει επικοινωνώντας με τον ελεγχόμενο να λαμβάνει τις πληροφορίες, αλλά να κρατά ταυτοχρόνως μια απόσταση από την οπτική γωνία του ελεγχόμενου. Η γνώμη που εντέλει εκφράζει ο ελεγκτής είναι ανεξάρτητη όταν ακριβώς έχει διαφυλαχθεί αυτή η απόσταση. Η ολοκλή-

ρωση κάθε ελέγχου απαιτεί πάντα ένα τελικό βήμα αυτοαξιολόγησης: τηρήθηκε επαρκώς η απόσταση; Ένας τρίτος θα συμφωνούσε ότι η γνώμη διαμορφώθηκε ανεξάρτητα; Το πόρισμα του ελέγχου ενημερώνει επαρκώς και αμερόληπτα τους μετόχους και άλλους συμφεροντούχους ή μήπως προστατεύει τις αποφάσεις και τη διοίκηση του ελεγχόμενου φορέα από κριτική ή αμφισβήτηση; Η ενίσχυση της ανεξαρτησίας, τόσο στην ουσία όσο και ως προς τα εξωτερικά της γνωρίσματα, πιστεύω ότι είναι η πιο μεγάλη πρόκληση για το ελεγκτικό επάγγελμα διεθνώς, στην περίοδο που διανύουμε. Και αυτό διότι οι μέτοχοι, οι επενδυτές, οι αγορές εν γένει, και οι εποπτικές αρχές έχουν –όπως ήδη ανέφερα– ανεβάσει τον πήχη των προσδοκιών τους για τη συνεισφορά, τη βαρύτητα και την επίδραση στο δημόσιο συμφέρον των ελέγχων. Υπάρχει όμως ένας ακόμη λόγος που η ανεξαρτησία περιέχει νέες προκλήσεις: οι μεγάλες αλλαγές στο τεχνολογικό περιβάλλον του ελεγκτικού επαγγέλματος, που ήδη διαγράφονται και πραγματοποιούνται. Κατ’ ουσίαν οι τεχνολογίες της επικοινωνίας, της αποθήκευσης πληροφορίας, της αναλυτικής μεγάλων βάσεων δεδομένων, προσφέρουν διαδικασίες που υποκαθιστούν και τυποποιούν εργασίες που προηγουμένως προσφέρονταν από ανθρώπους. Ο ρόλος του ανθρώπινου παράγοντα περιορίζεται από μία άποψη, αλλά εκτοξεύεται από την άλλη, διότι ο ελεγκτής έχει στη διάθεσή του πολύ καλύτερο και αντιπροσωπευτικότερο πραγματολογικό υλικό. Η επαγγελματική κρίση του ελεγκτή έχει, δηλαδή, ισχυρότερα εργαλεία στα οποία μπορεί να στηριχθεί. Υπάρχουν όμως τουλάχιστον τρία ζητήματα που αφορούν θέματα των ηθικών αρχών. α) Οι ψηφιακά προσφερόμενες υπηρεσίες στηρίζονται σε πρωτόκολλα και αλγορίθμους που εμπεριέχουν ανθρώπινη κρίση, επιλογή και παραδοχές στο σχεδιασμό τους. Όπου όμως υπεισέρχεται κρίση τίθεται κάθε φορά το ζήτημα της αμεροληψίας. β) Οι τεχνολογικά ωθούμενες επεξεργασίες υποχρεωτικά θα στηρίζονται σε ανθρώπους με νέες ειδικότητες και δεξιότητες, που δεν θα

είναι υποχρεωτικά ελεγκτές, ούτε θα υπόκεινται στον κώδικα δεοντολογίας. Υπάρχει λοιπόν ζήτημα ότι μπορεί, ιδίως σε περιπτώσεις εξωτερικών υπεργολάβων, να κλονίζεται, λόγου χάριν, η αμεροληψία και η ανεξαρτησία, λόγω ενδεχομένων δικών τους εξαρτήσεων. γ) Το όλο θέμα της εμπιστευτικότητας και της εχεμύθειας, που θα αφορά πλέον στοιχεία φυλαγμένα σε πελώριες βάσεις δεδομένων, θα αλλάξει μορφή, θα πρέπει να προστατεύεται το υλικό από κυβερνοεπιθέσεις και κλοπές, και γενικότερα θα επιβάλλει την ανάπτυξη νέων συστημάτων ασφαλείας των ελεγκτικών αρχείων. Έδωσα μερικά παραδείγματα και είμαι βέβαιος πως υπάρχουν πολλά άλλα. Η γενική όμως αρχή είναι ότι όσο πυκνώνει το τεχνολογικό υπόβαθρο της ελεγκτικής διαδικασίας τόσο θα πρέπει να επανεξετάζονται οι εφαρμογές των προτύπων στο νέο περιβάλλον. Προβλέπω ότι αυτό θα απασχολήσει τόσο το Συμβούλιο των Διεθνών Ελεγκτικών Προτύπων (International Audit and Assurance Standards Board) όσο και το Συμβούλιο των Προτύπων Δεοντολογίας (International Ethics Standards Board for Accountants) τα προσεχή χρόνια. Ένα τελευταίο θέμα που θα παρουσιάσει προκλήσεις στο μέλλον είναι η προσφορά ελεγκτικών υπηρεσιών στον δημόσιο τομέα. Δύο θέματα που μπορεί να δοκιμάσουν την ανεξαρτησία είναι, πρώτον, το μέγεθος και η επιρροή του «πελάτη» και, δεύτερον, η αποδοχή των ελεγκτικών προτύπων από τον «πελάτη». Μπορεί ο καθένας να σκεφθεί ότι οι δύο αυτές συνθήκες περιέχουν καταστάσεις οι οποίες μπορεί να δημιουργήσουν πιέσεις και προσκόμματα στην άσκηση ανεξάρτητων ελέγχων. Κλείνοντας, θέλω και πάλι να σας ευχηθώ καλή και γόνιμη σταδιοδρομία. Η σταδιοδρομία, η συμπεριφορά σας και οι επιτυχίες σας θα συμβάλουν –είμαι βέβαιος– στην ενίσχυση της καλής φήμης και της αξιοπιστίας του ελεγκτικού επαγγέλματος στην Ελλάδα. Σας ευχαριστώ πολύ.

›

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

ACCOUNTANCY GREECE.27

To μέλλον αλλάζει, αλλάζουμε κι εμείς

ΒΑΣΙΛΗΣ KAΖΑΣ

Διευθύνων Σύμβουλος, Grant Thornton

ο φθινόπωρο του 2010 κυκλοφόρησε το πρώτο τεύχος του περιοδικού μας Accountancy Greece. Μπαίναμε σε μια νέα εποχή και από το τετρασέλιδο ενημερωτικό φυλλάδιο που φρόντιζε με συνέπεια η Επιτροπή Διεθνών Σχέσεων του ΣΟΕΛ περάσαμε σε ένα τεύχος 90 σελίδων με πολλαπλάσια ύλη. Ήταν εποχή μεγάλων αλλαγών. Μόλις είχαμε μπει στην κρίση και άρχιζε η εποχή των μνημονίων. Παράλληλα, ήταν η εποχή που

το επάγγελμα του ορκωτού ελεγκτή λογιστή εισερχόταν και αυτό σε μια νέα εποχή. Όπως τονίζαμε στο editorial του πρώτου τεύχους, «ο χώρος μας έχει διευρυνθεί, το πεδίο των επαγγελματικών μας ενασχολήσεων έχει εισέλθει σε νέα αντικείμενα, το επιστημονικό πεδίο έχει απλώσει τους ορίζοντές του και, ενώ νέα ζητήματα προστίθενται προς διερεύνηση, οι εταιρείες του κλάδου καλούνται με μεγαλύτερη συχνότητα να επιλύσουν όλο και δυσκολότερα προβλήματα».

Υπήρχε λοιπόν η ανάγκη της ύπαρξης ενός περιοδικού επιστημονικής αιχμής αλλά και βαθύτερης πληροφόρησης και αλληλοσυνεννόησης. Ένας από τους βασικούς στόχους του περιοδικού ήταν να γίνει συνεκτικός κρίκος του κλάδου, ένας τόπος συνάντησης, όχι μόνον πληροφόρησης αλλά και προβληματισμών, ανταλλαγής απόψεων και ιδεών. Στο πρώτο τεύχος ο πρόεδρος του Σώματος, Χαρίλαος Αλαμάνος, σε συνέντευξή του είχε τονίσει ότι το περιοδικό πρέπει να συντονιστεί με τις προτεραιότητες που είχε θέσει το ΣΟΕΛ, τις οποίες όριζε ως εξής: η αναβάθμιση του ελεγκτικού επαγγέλματος, η παροχή υψηλής ποιότητας εκπαίδευσης στα μέλη του ΣΟΕΛ και η διενέργεια συστηματικών ποιοτικών ελέγχων. Και νομίζω ότι, επτά χρόνια μετά, μπορούμε να πούμε ότι το περιοδικό μας κινήθηκε σε αυτούς τους στόχους. Το στήσιμο του περιοδικού βασίστηκε στα πρότυπα του ανάλογου περιοδικού του Ινστιτούτου Ορκωτών Ελεγκτών του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά βεβαίως το προσαρμόσαμε στις ελληνικές οικονομικές προτεραιότητες και, κυρίως, στα θέματα, μικρά και μεγάλα, που αφορούσαν τον κλάδο των ορκωτών ελεγκτών λογιστών. Η προσπάθειά μας στηρίχτηκε από αρκετές εταιρείες του κλάδου μας, μικρές και μεγάλες, όχι όμως τόσες όσες θα θέλαμε και όσες χρειάζονται για να διευρυνθεί η απήχησή του. Η Συντακτική Επιτροπή ορίστηκε από εκπροσώπους εταιρειών, οι οποίοι καθόριζαν την ύλη του σε τακτές συνεδριάσεις που συγκαλούνταν ενδιαμέσως μεταξύ των τευχών, έχοντας ως αρχισυντάκτη τον έμπειρο δημοσιογράφο Γιάννη Μπασκόζο και μια ισχυρή γραμματεία από τις κυρίες Βάσω Μουζακίτη και Κατερίνα Κουλούρη. Παράλληλα άρχισε να λειτουργεί το site του περιοδικού, για το οποίο πιστεύω ότι έχει πολλές δυνατότητες, που χρειάζεται να αναπτυχθούν παραπέρα. Τώρα σχεδιάζουμε την αναβάθμισή του, ώστε να γίνει πιο φιλικό και να μπορέσει να διαδραματίσει ένα μεγαλύτερο ρόλο στην αλληλοσυνεννόηση και αλληλοπληροφόρηση του κλάδου μας. Γνωρίζω ότι κάθε εταιρεία διαθέτει το δικό της site, αλλά ας χρησιμοποιήσουμε το accountnacygreece. gr ως έναν ενδιάμεσο κρίκο σύνδεσης των προβληματισμών μας και διάχυσής τους σε όλα τα μέλη μας. Σχετικά με αυτήν την προ-

“Practical solutions. Delivered. Every time.” BDO Transfer Pricing

BDO’s transfer pricing professionals work with clients and directly oversee the analysis supporting their transfer pricing. This is essential given local legislation in many jurisdictions is based on the OECD Transfer Pricing Guidelines which have heightened the emphasis placed on the importance of identifying quality third party comparables. However simple or complex the solutions, the pragmatic, practical and clear advice that BDO’s experts offer, better enables clients to make informed transfer pricing decisions.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

Audit | Tax | Advisory www.bdo.gr

ACCOUNTANCY GREECE.27

σπάθεια σκοπεύουμε να σας στείλουμε ένα ερωτηματολόγιο ώστε να συγκεντρώσουμε τις δικές σας προτάσεις, να τις επεξεργαστούμε και να τις υλοποιήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Αγαπητοί φίλοι, Κοιτάζοντας τα 26 τεύχη του περιοδικού μας βλέπω τις αλλαγές που συνέβησαν στη χώρα μας. Μέσα από τα κείμενα που μας παραχώρησαν εκλεκτοί συνάδελφοι διακρίνονται τα γεγονότα, οι αλλαγές και οι αναγκαιότητες που καθόρισαν την πορεία του κλάδου μας. Γιατί οι αλλαγές δεν άλλαξαν μόνο τη χώρα μας αλλά και μας τους ίδιους, ως επαγγελματίες. Σκεφτείτε μόνον πόσο λιγότεροι ήμασταν, πόσο μικρότερο το εύρος των δραστηριοτήτων μας, αλλά και των προβλημάτων που καλούμασταν να επιλύσουμε. Αυτά τα χρόνια που πέρασαν μας έβαλαν μπροστά σε νέα καθήκοντα, σε προβλήματα που έμοιαζαν άλυτα, τα οποία ανάγκασαν τα στελέχη μας να σκύψουν πάνω σ’ αυτά, να μελετήσουν, να οργανώσουν με νέους τρόπους τη δουλειά τους.

Το ελεγκτικό επάγγελμα και γενικότερα τα χρηματοοικονομικά επαγγέλματα πρωτοστάτησαν τα τελευταία χρόνια στο άνοιγμα της ελληνικής κοινωνίας στις νέες παγκόσμιες πραγματικότητες, ίσως και με αστοχίες και λάθη, αλλά προσηλωμένα στο να αποκαταστήσουν την ενότητα της ελληνικής κοινωνίας, η οποία βρισκόταν σε μια δίνη αλλεπάλληλων σοκ. Το περιοδικό μας, με πολλές συνεντεύξεις ξένων και ελλήνων παραγόντων της οικονομίας και του ελεγκτικού κλάδου, με εξειδικευμένα αφιερώματα, με έρευνες, στατιστικά, προβλέψεις, ειδικά θέματα, νομίζω ότι βρέθηκε αρωγός στην προσπάθεια του κλάδου να βοηθήσει τα μέλη του, ειδικότερα τα νεότερα, να κατανοήσουν τις αλλαγές που είχαν ήδη ενσωματωθεί στην ελληνική πραγματικότητα, αλλά κι αυτές που έρχονταν με γρήγορους ρυθμούς. Κλείσαμε ήδη 60 χρόνια λειτουργίας του ελεγκτικού θεσμού. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια ο λογιστής εθεωρείτο ένας «βαρετός» υπάλληλος τεχνικού χαρακτήρα. Σήμερα εί-

ναι ένας σημαντικός κρίκος της κοινωνίας, συνομιλεί με τις ρυθμιστικές αρχές, με τους πολιτικούς, γίνεται σύμβουλος όχι μόνον προς τις επιχειρήσεις αλλά και προς όλους τους θεσμούς, κυβερνητικούς και μη κυβερνητικούς. Ο λογιστής είναι μια εξωστρεφής μονάδα που συνομιλεί με την κοινωνία και τη διαμορφώνει παράλληλα. Όπως έγραφε πρόσφατα στο περιοδικό μας ο Olivier Boutellis-Taft, «είμαστε οι πάροχοι εμπιστοσύνης». Η εμπιστοσύνη είναι η προστιθέμενη αξία που δίνουμε στην ελληνική κοινωνία. Στον νέο κόσμο των ταχυτήτων, των κοινωνικών δικτύων και των παγκοσμιοποιημένων αλλαγών, τα μέσα διαδραματίζουν νέους ρόλους. Δεν μπορούμε να μείνουμε έξω από την κίνηση των εποχών. Είναι στο χέρι μας να κατευθύνουμε και να αναπτύξουμε τη δράση του περιοδικού μας για το καλό του κλάδου των ορκωτών ελεγκτών λογιστών, αλλά και της ελληνικής κοινωνίας. Και σε αυτό πρέπει να συμβάλουμε όλοι.

HELEN BRAND OBE

Εκ μέρους του ACCA θα ήθελα να στείλω τα θερμότατα συγχαρητήριά μου σε όλα τα μέλη του Σώματος Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών, για την 60ή επέτειό σας. Αυτές τις έξι δεκαετίες, ο επαγγελματικός φορέας σας και τα μέλη που εκπροσωπεί έχουν συμβάλει απεριόριστα στο ελεγκτικό - λογιστικό επάγγελμα στην Ευρώπη, και όχι μόνο. Το ACCA είναι πολύ υπερήφανο για τη συμφωνία στρατηγικής συνεργασίας που υφίσταται μεταξύ μας, όπως και για την προστιθέμενη αξία που αυτή προσδίδει στα μέλη και τους σπουδαστές των δύο φορέων μας. Σε μια εποχή κατά την οποία η Ευρώπη εξακολουθεί να βιώνει σημαντικές αλλαγές και έλλειψη σταθερότητας, τα προσόντα των επαγγελματιών ελεγκτών - λογιστών παίζουν πιο καθοριστικό ρόλο παρά ποτέ. Εάν θέλουμε να δημιουργήσουμε μακροχρόνια οικονομική σταθερότητα και βιωσιμότητα, θα τα καταφέρουμε μόνο μέσω ξεκάθαρων, αμερόληπτων

και στοχευμένων δράσεων –το είδος των αποφάσεων που εξοπλίζουμε τα μέλη μας να λαμβάνουν και που τους συνοδεύουν καθ’ όλη την επαγγελματική τους σταδιοδρομία. Ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο, η συνεχής επένδυση στη λογιστική εκπαίδευση είναι καίριας σημασίας. Γνωρίζω ότι ο πρόεδρος Αλαμάνος μίλησε με ευφράδεια για το πώς το Κοινό Σχήμα Εξετάσεων μεταξύ ACCA και ΣΟΕΛ έχει ενισχύσει το επάγγελμα στην Ελλάδα, καθώς και την καλή φήμη που απολαμβάνουν στον εργασιακό χώρο εκείνοι που διαθέτουν τις απαιτούμενες δεξιότητες. Προσδοκώ ότι η συνεργασία μας θα συνεχιστεί για πολλά ακόμα χρόνια και ότι θα συνεχίσουμε να συνεισφέρουμε μέσω και εκ μέρους των μελών μας. Ευχόμαστε σε όλους σας χρόνια πολλά από καρδιάς.

Διευθύνουσα Σύμβουλος, Ένωση Ορκωτών Λογιστών Αγγλίας (ACCA)

Βιντεοσκοπημένο μήνυμα για τα 60 χρόνια του ελεγκτικού θεσμού στην Ελλάδα.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

ACCOUNTANCY GREECE.27

MICHAEL IZZA CEO, ICAEW

γαπητοί ελεγκτές - μέλη του Σώματος Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών, αγαπητοί συνάδελφοι, αξιότιμοι καλεσμένοι. Θα ήθελα να συγχαρώ εσάς και όλα τα μέλη του Σώματος Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών για την 60ή επέτειο από την ίδρυσή του. Αναγνωρίζουμε τις δυσκολίες με τις οποίες βρέθηκε αντιμέτωπη η ελληνική οικονομία προσφάτως. Είναι αξιοσημείωτη η βοήθεια που έχει προσφέρει το Σώμα Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών στην Ελλάδα, ώστε να προβεί στις απαραίτητες αλλαγές για να κατορθώσει να επιστρέψει στη βιώσιμη ανάπτυξη, μέσω των ποικίλων πρωτοβουλιών του και την τήρηση των επαγγελματικών προτύπων κατά την εκτέλεση των έργων του. Οι αναγνωρισμένοι φορείς παίζουν εξαιρετικά καίριο ρόλο στην πληροφόρηση των ενδιαφερομένων μερών σχετικά με τη σπουδαιότητα του να διέπονται από διαφάνεια τα οικονομικά του δημοσίου τομέα, της ορθής εταιρικής διακυβέρνησης και των υψηλής ποιότητας ελέγχων, ώστε να επιτυγχάνεται ανάπτυξη, καθώς και αποδοτική και ωφέλιμη λειτουργία των κεφαλαιαγορών. Η δυναμική ενασχόληση με σοβαρά ζητήματα δημοσίας τάξεως παίζει αποφασιστικό ρόλο στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης σχετικά με το επάγγελμα –αλλά και στην προσέλκυση των κορυφαίων ταλέντων στον επαγγελματικό μας κλάδο

στο μέλλον. Αισθάνομαι πραγματικά υπερήφανος για τον ισχυρό δεσμό ανάμεσα στους δύο φορείς μας, τον οποίο εκτιμούμε απεριόριστα, και για τη συνεργασία μας. Έχουμε δουλέψει στενά για την προώθηση αυτής της συνεργασίας, πιο πρόσφατα μέσω του Προγράμματος Πιστοποίησης Μελών (Accredited Membership Programme), το οποίο φέρνει στην ελληνική αγορά τη δυνατότητα αναγνώρισης ως μέλους τόσο στο ΣΟΕΛ όσο και στο Ινστιτούτο Ορκωτών Λογιστών Αγγλίας και Ουαλίας (ICAEW). Συνεργαστήκαμε επίσης για τη διεξαγωγή του ετήσιου Στρατηγικού Φόρουμ του Λογιστικού Επαγγέλματος, το οποίο διοργάνωσε εξαιρετικά το Σώμα Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών στην Αθήνα, το 2015. Οι συνάδελφοί μας στο ΣΟΕΛ εξακολουθούν να υποστηρίζουν το Στρατηγικό Φόρουμ του Λογιστικού Επαγγέλματος, μέσω της συμμετοχής τους στο Δίκτυο Διασφάλισης Ποιότητας. Το δίκτυο επιτρέπει σε επαγγελματικούς φορείς να μοιράζονται τις εμπειρίες και βέλτιστες πρακτικές τους μεταξύ τους, ενόψει των ολοένα και πιο πολύπλοκων διεθνών προτύπων και κανονισμών. Ο τρόπος με τον οποίο εκτελούμε τους ελέγχους σήμερα δεν μοιάζει καθόλου με εκείνον που γνωρίζαμε πριν από 60 χρόνια. Εκείνο όμως που παραμένει το ίδιο είναι οι κοινές μας αξίες και οι πρωτοβουλίες που αναλαμβάνουμε ώστε να εξασφαλίζουμε σταθερή εμπιστοσύνη προς το επάγγελμά μας. Σε μια εποχή αβέβαιη όπως η σημερινή, οι οικονομίες έχουν ανάγκη από συνεργασίες σαν τη δική μας. Παραμένουμε αφοσιωμένοι στη σχέση μας με το Σώμα Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών και προσδοκούμε πολλά ακόμα χρόνια συνεργασίας και αποδοτικού διαλόγου. Εύχομαι σε όλους σας εποικοδομητικές και ευχάριστες εργασίες και εορτασμούς.

RACHEL GRIMES

Πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Λογιστών (IFAC) Στην ψηφιακή εποχή που ζούμε, είναι μεγάλη μας χαρά που βρισκόμαστε κοντά σας μέσω βίντεο, για να γιορτάσουμε την 60ή επέτειο του ελεγκτικού επαγγέλματος στην Ελλάδα. Είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για να αναλογιστούμε πόσο πολύ έχει εξελιχθεί το επάγγελμα και για να γιορτάσουμε τις επιτυχίες σας όσον αφορά το δημόσιο συμφέρον. Οι σημαντικές επέτειοι αποτελούν επίσης αφορμή να ατενίζουμε το μέλλον και να φανταζόμαστε πώς θα είναι το επάγγελμα σε μία ή ακόμα και σε δύο δεκαετίες από τώρα. Λατρεύω την τεχνολογία. Και στην 60ή σας επέτειο, σας παροτρύνω να αναλογιστείτε πώς η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να σας απαλλάξει από εργασίες ρουτίνας και να τροφοδοτήσει τη στρατηγική σας σκέψη. Ο τρόπος με τον οποίο ανταποκρινόμαστε στις ευκαιρίες της τεχνολογίας σήμερα θα βοηθήσει να τεθούν τα θεμέλια του ελεγκτικού επαγγέλματος για την επόμενη δεκαετία ή και παραπέρα. Σας προτρέπω να κάνετε μεγαλεπήβολες σκέψεις!

RUSSELL GUTHRIE

Εκτελεστικός Διευθυντής Εξωτερικών Υποθέσεων και Οικονομικός Διευθυντής της IFAC ...Και θα θέλαμε επίσης να σας συγχαρούμε για 6η επέτειο της κυκλοφορίας του επιστημονικού περιοδικού Accountancy Greece. Τα περιοδικά αναγνωρίζουν τη σπουδαιότητα της έρευνας και τον ρόλο που παίζει στην εξέλιξη του επαγγέλματος. Η έρευνα τροφοδοτεί την καινοτομία και τα περιοδικά αποτελούν εξαιρετικά μέσα για την ιστορική καταγραφή νέων ιδεών και νέων σκέψεων. Ευχόμαστε στο περιοδικό σας καλή πορεία τα επόμενα χρόνια. Και από όλους εμάς στην IFAC, χαρούμενη επέτειο!

ΓΙΑΝΝΗΣ Ν. ΜΠΑΣΚΟΖΟΣ

Αρχισυντάκτης του περιοδικού Accountancy Greece

ας ευχαριστώ που μου κάνατε την τιμή να μιλήσω στην εκδήλωσή σας για τα 60 χρόνια του ελεγκτικού θεσμού και τα 6 χρόνια του περιοδικού Accountancy Greece. Το 2010 που δημιουργήθηκε το περιοδικό ήταν μια κομβική στιγμή για το επάγγελμα του ορκωτού ελεγκτή λογιστή και ο χώρος έμπαινε σε μια νέα εξωστρεφή φάση, που έπρεπε να υποστηριχτεί ακόμα πιο δυναμικά. Νομίζω ότι τα έξι αυτά χρόνια ήμασταν συνεπείς στο να εκδίδουμε τέσσερα τεύχη τον χρόνο και δικαίωσαν την ιδέα του προέδρου και των άλλων στελεχών του Δ.Σ. να δημιουργηθεί από τον ΣΟΕΛ ένα περιοδικό που θα αποτελεί έναν ιμάντα συνεννόησης

μεταξύ των εταιρειών του κλάδου. Η μορφή του περιοδικού, μετά από πολλές συσκέψεις και συζητήσεις, αποτυπώθηκε σε αυτό που βλέπετε όλα αυτά τα χρόνια, έναν συνδυασμό μοντέρνας αισθητικής σε κλασικό φόντο. Πιστεύω ότι είναι ένα περιοδικό που ξεχωρίζει. Το Accountancy Greece είχε ως υπότιτλο: «Περιοδικό οικονομικού λογισμού». Δεν μπήκε τυχαία η λέξη «λογισμός». Η λέξη προέρχεται από τα μαθηματικά και έχει ως αντικείμενο τα προβλήματα ορισμού μιας καμπύλης και στη συνέχεια πέρασε στη λογιστική, ως ο υπολογισμός αριθμητικών δεδομένων για την καταγραφή της οικονομικής κατάστασης μιας οικονομικής μονάδας. Όμως λογισμός

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

Οι νέες δυνατότητες του έντυπου και ηλεκτρονικού περιοδικού

σημαίνει και «έχω έγνοια», σημαίνει τη σκέψη και τον στοχασμό. Και είναι φυσικό, καθώς όλες αυτές οι έννοιες προέρχονται από το λογιάζω, που σημαίνει (κατά τον Μπαμπινιώτη) «σκέφτομαι, λογαριάζω, υπολογίζω, σχεδιάζω, θεωρώ». Κι αυτός ακριβώς ήταν ο στόχος του περιοδικού, να γίνει ένα πεδίο ανταλλαγής λογισμών, σκέψεων, ιδεών, απόψεων. Και νομίζω ότι σε αυτήν την κατεύθυνση κινήθηκε η Συντακτική Επιτροπή, δημοσιεύοντας έρευνες, αφιερώματα, στατιστικές, απόψεις για οτιδήποτε μπορούσε να αφορά την οικονομία, την ελεγκτική και την φορολογική επιστήμη. Όλα αυτά τα χρόνια στο περιοδικό μας δημοσιεύτηκαν πάνω από 500 επιστημονικά άρθρα, μεταξύ των οποίων πολλές έρευνες. Συνεισφορά, και μάλιστα μεγάλη, του περιοδικού ήταν τα πολλά άρθρα που δημοσιεύτηκαν για τα Διεθνή Λογιστικά πρότυπα°, μιας και η δημιουργία του περιοδικού συνέπεσε με την εισαγωγή των ΔΠΧΑ στο ελληνικό λογιστικό σύστημα. Ενδιαφέρον είχαν και έχουν οι προβλέψεις για το μέλλον, τόσο σε ελληνικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Ξεχωριστό ρόλο είχαν οι συνεντεύξεις και τα άρθρα κορυφαίων παραγόντων της ελληνικής οικονομίας, μεταξύ των οποίων οι κ. Γιώργος Προβόπουλος, Σταύρος Θωμαδάκης, Ιωαννης Στουρνάρας, Γκίκας Χαρδούβελης, Λουκάς Παπαδήμος, Νίκος Καραμούζης, ο υπουργός Οικονομικών της Κύπρου Χάρης Γεωργίου, ο πρόεδρος της ΕΛΤΕ κ. Βενιέρης, ο πρώην πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου Ιωάννης Καραβοκύρης, πολλοί έλληνες ευρωβουλευτές, αλλά και κορυφαίοι θεσμικοί παράγοντες από το εξωτερικό, όπως η Janine Van Diggelen, πρόεδρος του Διεθνούς Φόρουμ των Ανεξάρτητων Ρυθμιστικών Αρχών, ο Joergen Holunquist, πρόεδρος του Συμβουλίου Διεθνών Προτύπων Δεοντολογίας για Λογιστές από τη Διεθνή Ομοσπονδία των Λογιστών, ο δρ Andreas Bergman, πρόεδρος του Συμβουλίου Λογιστικών Προτύπων Δημοσίου Τομέα (IPSAS της IFAC), o Charles Dalara, διευθύνων σύμβουλος του Ινστιτούτου Διεθνών Χρηματοοικονομικών. Φιλοξενήθηκαν, παράλληλα, απόψεις κορυφαίων εταιρικών στελεχών, όπως των Γ. Σαμοθράκη, Χάρη Αλαμάνου, Μάριου Κυριάκου, Βασίλη Καζά και άλλων που δεν υπάρχει χρόνος να τους αναφέρω. Επιτρέψτε μου μια ξεχωριστή αναφορά. Είναι η στήλη με την «Ιστορία της Λογιστικής»,

ACCOUNTANCY GREECE.26

που επιμελείται με περισσή φροντίδα ο Κώστας Νιφορόπουλος. Είναι ο άνθρωπος που φροντίζει τη μνήμη ενός ολόκληρου κλάδου και που φέρνει στη δημοσιότητα άγνωστες πτυχές της ελληνικής κοινωνίας από την πλευρά των λογιστών. Παράλληλα δημιουργήθηκε το site, το οποίο ανακατασκευάζεται και μπορεί να έχει έναν πιο διευρυμένο ρόλο. Σας καλώ να σκεφτείτε και τον τεράστιο χώρο των κοινωνικών δικτύων για τον οποίον πρέπει να προβληματιστούμε για τη συμμετοχή μας. Με όλα αυτά που ανέφερα δεν σημαίνει ότι είμαστε ικανοποιημένοι απόλυτα. Τα δίκτυα ενημέρωσης μερικές φορές τρέχουν πιο γρήγορα από τις δικές μας σκέψεις. Οι ανάγκες ακόμα περισσότερο. Βεβαίως, γνωρίζω ότι ο κλάδος των ορκωτών ελεγκτών λογιστών θέλει να κρατά ένα χαμηλό προφίλ, κάτι που επιβάλλει και ο ρόλος του στην ελληνική οικονομία. Από την άλλη, όμως, πλευρά υπάρχει η πραγματικότητα που τρέχει και θέτει συνεχώς καινούργια ζητήματα. Τα σημερινά προβλήματα έχουν ξεφύγει από τη λογική των εγχειριδίων, απαιτούν συνολικότερες προσεγγίσεις. Η κοινωνία έχει ευαισθητοποιηθεί απέναντι στον ρόλο των ελεγκτών λογιστών, ζητά ελέγχους, απαιτεί πολύ περισσότερα από αυτούς, τα διάφορα σκάνδαλα, όπως τα Panama Papers κ.ά., έχουν θέσει την εμπιστοσύνη ως κορυφαίο διακύβευμα. Τα μέσα, όπως το περιοδικό μας, μπορεί να συνεισφέρουν πολύ σε όλα τα νεοφυή ζητήματα. Και σε αυτή την προσπάθεια θα θέλαμε ακόμα ισχυρότερη τη στήριξη και τις ιδέες όλων των μελών του κλάδου. Επειδή πίσω από κάθε επιτυχημένο περιοδικό υπάρχουν πάντα οι άνθρωποι που το δημιουργούν να αναφέρω ότι το περιοδικό στηρίχτηκε εξαρχής σε μια Συντονιστική Επιτροπή με επικεφαλής τον κ. Βασίλη Καζά, ως διευθυντή, τον κ. Βάιο Ριζούλη, τον κ. Κώστα Νιφορόπουλο, τις κυρίες Εύα Αγγελίδη, Μαρία Τυροβολά, Κατερίνα Κουλούρη, Βάσω Μουζακίτη, τον υπογράφοντα και εκπροσώπους ορισμένων εταιρειών που άλλαζαν κατά καιρούς. Σημαντική για το τελικό αποτέλεσμα είναι η συμβολή του art director Χρήστου Τζοβάρα. Αυτοί αποτέλεσαν τον σκληρό πυρήνα που όλα αυτά τα χρόνια παρέμεινε σταθερός, αυξάνοντας τη συνοχή, τη συνεργασία και την κατανόηση μεταξύ όλων των μελών της Επιτροπής.

OLIVIER BOUTELLIS-TAFT

Διευθύνων Σύμβουλος Accountancy Europe

γαπητέ πρόεδρε Αλαμάνε, αγαπητοί φίλοι του ΣΟΕΛ, αξιότιμοι καλεσμένοι, σας ευχαριστώ για την ευκαιρία να σας απευθύνω έναν χαιρετισμό κατά τον σημερινό εορτασμό που σηματοδοτεί τα 60 χρόνια του ελεγκτικού επαγγέλματος στην Ελλάδα, αλλά και τα έξι χρόνια κυκλοφορίας του επιστημονικού περιοδικού σας: πρόκειται για ένα πραγματικό κατόρθωμα. Πριν από 30 χρόνια, το Σώμα Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Accountancy Europe, και εκτιμούμε απεριόριστα τη συνεχή σας παρουσία στα ευρωπαϊκά δρώμενα. Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω τους κυρίους Χαρίλαο και Παναγιώτη Αλαμάνο για την αφοσίωσή τους και τη διαχρονική εκπροσώπηση του ΣΟΕΛ στις συνελεύσεις των μελών μας. Αποτελεί πάντα μεγάλη μας χαρά η συνεργασία μας μαζί σας. Το ενδιαφέρον έχει επικεντρωθεί κατά πολύ στις πρόσφατες δυσκολίες που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία. Εντούτοις, μακροπρόθεσμα, η Ελλάδα έχει κάνει αξιοσημείωτα βήματα ανάπτυξης από τότε που εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την ενιαία αγορά. Αυτό είναι που θα μνημονεύουν τα ιστορικά βιβλία. Αυτούς τους δύσκολους καιρούς, το επάγγελμα και το Σώμα Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών έχουν διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην εξεύρεση λύσεων και την υποστήριξη επιχειρήσεων και κυβερνήσεων. Ανακοινώσαμε τη νέα μας ονομασία, Accountancy Europe, τον περασμένο Δεκέμβριο, κατά τους εορτασμούς της 30ής μας επετείου. Πιθανόν να μας γνωρίζατε ως Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ελεγκτών - Λογιστών (FEE). Το λογότυπό μας εμπεριέχει πολλούς συμβολισμούς. Αλλά κυρίως συμβολίζει τον άνθρωπο. Και αυτό επειδή οι άνθρωποι έχουν σημασία. Αυτό ισχύει τόσο στο επάγγελμά μας όσο και στην κοινωνία γενικότερα. Οι άνθρωποι βρίσκονται στην καρδιά της

αποστολής και στρατηγικής της Accountancy Europe. Μιας και μιλήσαμε για στρατηγική, θα ήθελα να σας υπενθυμίσω τους τρεις στρατηγικούς στόχους μας για την περίοδο 2017-2018: - Εξασφάλιση διαφάνειας. - Ενίσχυση εμπιστοσύνης και ακεραιότητας. - Υποστήριξη βιώσιμης οικονομίας. Αυτός είναι ο πυρήνας του επαγγέλματός μας. Εντούτοις, μας ενδιαφέρει πολύ και η τεχνολογία. Δεν αποτελεί είδηση το ότι η ψηφιοποίηση θα επηρεάσει πάρα πολύ το ελεγκτικό - λογιστικό επάγγελμα, όχι στο μακρινό μέλλον αλλά τώρα. Κάποιοι ενδεχομένως να βλέπουν την αυτοματοποίηση και την τεχνητή νοημοσύνη σαν απειλή: εγώ τη βλέπω σαν μια ευκαιρία. Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές θα μας βοηθούν να αναλύουμε τεράστιες ποσότητες δεδομένων, να αυτοματοποιούμε την επαναλαμβανόμενη εργασία και να διευκολύνουμε την επικοινωνία με τους πελάτες μας, αλλά το ανθρώπινο στοιχείο παραμένει θεμελιώδες. Το επάγγελμά μας δεν έχει να κάνει μόνο με αριθμούς. Οικοδομεί την εμπιστοσύνη στην κοινωνία, παρέχει επαγγελματική κρίση πέραν της τεχνικής εμπειρογνωμοσύνης και προωθεί ισχυρές ηθικές αρχές, κάτι που οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές αδυνατούν να κάνουν χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση. Ας ενστερνιστούμε την αλλαγή και ας χρησιμοποιήσουμε την τεχνολογία σαν ένα εργαλείο παροχής καλύτερων υπηρεσιών. Καθώς θα γιορτάζετε το παρελθόν σας –και η Ελλάδα διαθέτει ένδοξο παρελθόν– σας καλώ να παραμείνετε δίπλα μας και δίπλα στην Accountancy Europe, κοιτώντας μπροστά, τόσο στις δυσκολίες όσο και στις ευκαιρίες του μέλλοντος, και ας τις αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο μέσα από τη συνεργασία μας. Για άλλη μια φορά, σας απευθύνω τα συγχαρητήριά μου και σας ευχαριστώ που μοιράζεστε αυτή τη μοναδική στιγμή στην ιστορία σας με την Accountancy Europe.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

Aspire with assurance Building future visions on strong foundations

ACCOUNTANCY GREECE.27

Η οικονομική διπλωματία ως εργαλείο εξόδου από την κρίση Συνέντευξη στη Μαρία Ακριβού

πό το 2008, όταν ξέσπασε η οικονομική κρίση στην Αμερική, μέχρι και σήμερα, αρκετές χώρες παρασύρθηκαν στο πέρασμά της, αλλά καμία δεν είδε τα οικονομικά της μεγέθη να «εκτροχιάζονται» για οκτώ συνεχόμενα χρόνια, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της Ελλάδας. Εύλογα οι έλληνες πολίτες, που είδαν στην καθημερινότητά τους να μπαίνουν ζητήματα όπως αυτό της έκβασης της αξιολόγησης, της διαχείρισης της οικονομικής κρίσης και κατ’ επέκταση της επιστροφής στην ανάπτυξη, να διερωτώνται: Τι πάει στραβά; Γιατί η Ελλάδα δεν καταφέρνει να επιτύχει τους στόχους της; Γίνεται όντως διαπραγμάτευση ή οι έλληνες πολιτικοί είναι απλώς αποδέκτες μιας γραμμής που καθορίζεται από τους ευρωπαίους εταίρους; Ερωτήματα όπως αυτά ανακύπτουν διαρκώς και όλοι ξεχνούν να

εστιάσουν στο αυτονόητο: ότι, δηλαδή, για να μπορέσει μια χώρα να διαπραγματευτεί τα εθνικά της συμφέροντα, θα πρέπει να έχει «μελετήσει» καλά τους κανόνες που επιτάσσει η οικονομική διπλωματία. Ο Άγγελος Παγκράτης, ειδικός συντονιστής, υπεύθυνος για την Ευρωπαϊκή Οικονομική Διπλωματία στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, μιλά αποκλειστικά στο Accountancy Greece αναφορικά με το πώς η Ελλάδα, αξιοποιώντας τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα, μπορεί μέσω της άσκησης οικονομικής διπλωματίας να γυρίσει υπέρ της το «παιχνίδι» και να βγει ξανά αυτόνομη στις διεθνείς αγορές. Ο ίδιος έχει αφιερώσει τη ζωή του στις διεθνείς διπλωματικές σχέσεις και αποτελεί κεφάλαιο για την προάσπιση των συμφερόντων της Ελλάδας στην παγκόσμια οικονομική «σκακιέρα». Στο πα-

ρελθόν έχει διατελέσει πρέσβης και μόνιμος αντιπρόσωπος της Ε.Ε. στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ), λειτουργώντας ως άνθρωπος-κλειδί στις πολυμερείς εμπορικές συμφωνίες και διαπραγματεύσεις. Σήμερα μάλιστα είναι ένας εκ των τριών Ελλήνων που κατέχουν διευθυντική θέση στα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. και η εμπειρία του θεωρείται μεγάλη όταν πέφτει στο «τραπέζι» η έννοια της διαπραγμάτευσης. Τι είναι όμως η Ευρωπαϊκή Οικονομική Διπλωματία (ΕΟΔ), για την οποία γίνεται έντονος λόγος από τότε που η γηραιά ήπειρος αποφάσισε να ισχυροποιήσει τη θέση της μέσω της χάραξης μιας ενιαίας οικονομικής πολιτικής για τα κράτη μέλη της; Όπως εξηγεί ο κ. Παγκράτης, στην απλούστερή της έκφραση η ΕΟΔ είναι η προσπάθεια της Ευρώπης να γίνει πιο δυνατή και αποτελε-

Eιδικός συντονιστής, υπεύθυνος για την Ευρωπαϊκή Οικονομική Διπλωματία στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης

››

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

Άγγελος Παγκράτης

ACCOUNTANCY GREECE.27

σματική στην υποστήριξη των οικονομικών της συμφερόντων σε όλα τα επίπεδα των εξωτερικών της σχέσεων. Οι στόχοι της ΕΟΔ τοποθετούνται σε δύο μεγάλα αλληλοσυμπληρούμενα επίπεδα: Το πρώτο αφορά την εναρμόνιση των μεγάλων παγκόσμιων, περιφερειακών, γεωγραφικών ή θεματικών πολιτικών (εμπορική, αναπτυξιακή, γειτονίας, την έρευνα και τεχνολογία κ.λπ.) και των εργαλείων τους, ώστε να εξυπηρετούν πιο αποτελεσματικά τα οικονομικά συμφέροντα της Ε.Ε. όταν χρειάζεται. Στο επίπεδο αυτό βλέπουμε συνήθως ισχυρή συμπληρωματικότητα των οικονομικών και των πολιτικών στόχων. «Ένα παράδειγμα είναι οι ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες που αφορούν την προσπάθεια ανακοπής ή μείωσης των μεταναστευτικών ρευμάτων μέσω επενδύσεων, δανείων και κινητοποίησης δημοσίων και ιδιωτικών επενδυτικών κεφαλαίων (Resilience Initiative, External Investment Plan κ.λπ.) Αυτή η εναρμόνιση πολιτικών και οικονομικών στόχων και μέσων σε επίπεδο μεγάλων πολιτικών αναφέρεται συχνά, κυρίως στην Αμερική, σαν Statecraft και σε αυτήν έδωσε ιδιαίτερη έμφαση η Χ. Κλίντον όταν ήταν υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ». Το δεύτερο επίπεδο έχει να κάνει με τη στήριξη των επιχειρήσεων της Ε.Ε., ιδίως των μικρομεσαίων, ώστε να κερδίζουν στις διεθνείς αγορές απέναντι στον συνεχώς αυξανόμενο ανταγωνισμό, συχνά με έντονες κρατικές παρεμβάσεις από άλλες κυβερνήσεις, οι οποίες αλλοιώνουν τις συνθήκες ανταγωνισμού σε βάρος των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων. Σύμφωνα με τον κ. Παγκράτη, εδώ υπάρχει μεγάλος αριθμός εργαλείων και παρεμβάσεων που μπορούν να υποστηρίξουν τις προσπάθειες των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων σε ξένες αγορές και αφορούν, μεταξύ άλλων: διεθνοποίηση των δραστηριοτήτων των ΜμΕ, πρόσβαση στις αγορές,

Η εκλογή Μακρόν κράτησε την Ε.Ε. δυνατή και ικανή να αντιδράσει και να πάρει πρωτοβουλίες προς τα έξω και προς το εσωτερικό της. Η εκλογή Τραμπ ανέδειξε ορισμένες βασικές διαφορές με τους Ευρωπαίους.

προώθηση εξαγωγών, παρεμβάσεις βελτίωσης του επιχειρηματικού και επενδυτικού περιβάλλοντος, χρηματοδοτικά εργαλεία, άλλες απαραίτητες υπηρεσίες, αντιπροσώπευση και ρόλος του ευρωπαϊκού ιδιωτικού τομέα σε τρίτες χώρες, διπλωματική κάλυψη όπου χρειάζεται σχετικά με θέματα θεσμικά, οριζόντια, τομεακά ή ακόμη και συγκεκριμένα θέματα σε επίπεδο επιχείρησης κ.λπ. Οι διπλωματικές αντιπροσωπείες της Ε.Ε. σε τρίτες χώρες θα γίνουν γενικά πιο ευπρόσιτες στις επιχειρήσεις των κρατών μελών. Ο κ. Παγκράτης υπογραμμίζει πως λόγω των ραγδαίων οικονομικοπολιτικών αλλαγών που συντελούνται σε διεθνές επίπεδο, η οικονομική διπλωματία γίνεται όλο και πιο σημαντική προτεραιότητα για όλο και περισσότερα κράτη εντός και εκτός της Ε.Ε. και επισημαίνει ότι η Ε.Ε. πρέπει να προσθέσει τη δική της προστιθέμενη αξία στις προσπάθειες των κρατών μελών και να υπερασπιστεί δυναμικά τα συμφέροντα των εταιρειών και των πολιτών της. «Το βασικό κριτήριο για κάθε απόφαση ΕΟΔ θα είναι η αναζήτηση της λύσης με το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα όσον αφορά την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής οικονομίας και τη δημιουργία θέσεων εργασίας στην Ευρώπη, μέσα στο πλαίσιο, βέβαια, των στόχων και προτεραιοτήτων των υπαρχουσών πολιτικών και των αξιών της Ε.Ε.» Πιο συγκεκριμένα η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως σε δύο λόγους: - Η εξέλιξη της παγκόσμιας οικονομίας δημιουργεί συνθήκες εντονότερου ανταγωνισμού (εμβάθυνση του ρόλου των «αλυσίδων αξίας» στο παγκόσμιο εμπόριο, γεωγραφική ρευστότητα της παραγωγικής βάσης, κυρίως λόγω τεχνολογικής προόδου και της «4ης βιομηχανικής επανάστασης» κ.ά.) Δημιουργεί επίσης συνθήκες γενικά μεγαλύτερης παρέμβασης του κράτους

«Η Ευρώπη πρέπει να πάρει τη μοίρα της στα χέρια της» Ερωτηθείς αναφορικά με το πώς αναμένεται η αλλαγή του πολιτικού σκηνικού, με την εκλογή του Τραμπ στις ΗΠΑ και του Μακρόν στη Γαλλία, να επηρεάσει τις διπλωματικές σχέσεις των δύο μερών και πού πέφτει πλέον το βάρος σε ό,τι αφορά την άσκηση οικονομικής διπλωματίας , ο κ. Παγκράτης αναφέρει ότι και οι δύο εκλογικές αναμετρήσεις ήταν εξίσου σημαντικές, τόσο για τις χώρες τους όσο και για την Ευρώπη. «Η εκλογή Μακρόν κράτησε την Ε.Ε. δυνατή και ικανή να αντιδράσει και να πάρει πρωτοβουλίες προς τα έξω και προς το εσωτερικό της. Η εκλογή Τραμπ ανέδειξε ορισμένες βασικές διαφορές με τους Ευρωπαίους. Δεν

πρέπει όμως να προτρέχουμε σε βιαστικά συμπεράσματα. Ορισμένες από τις διαφορές αυτές ίσως αποδειχθούν μακροπρόθεσμα λιγότερο δυσεπίλυτες, ακόμη και θετικές συνολικά για τον ευρωπαίο πολίτη». Συνεχίζει λέγοντας πως η Ευρώπη θα ήταν υποχρεωμένη, έστω κι αν δεν υπήρχε ο πρόεδρος Τραμπ, να πάρει περισσότερο τη μοίρα της στα χέρια της σε πολλούς τομείς, ώστε να ξεπεράσει γρηγορότερα τις δικές της προκλήσεις. «Η Ε.Ε. και οι ΗΠΑ έχουν με μεγάλη διαφορά την πιο σημαντική οικονομική σχέση στον κόσμο, όσον αφορά το εμπόριο και κυρίως τις επενδύσεις. Αν πάρουμε το σύνολο των πωλήσεων των εταιρειών που βρίσκονται στην Ε.Ε. οι οποίες ανήκουν σε επενδυτές από την άλλη μεριά του Ατλαντικού και τις αντίστοιχες πωλήσεις των επιχειρήσεων που έχουν δημιουργήσει ευρωπαίοι επενδυτές στις ΗΠΑ και προσθέσουμε τα δύο αυτά σύνολα, τότε το μέγεθος αυτής της διατλαντικής οικονομίας είναι μεταξύ ενός τετάρτου και ενός τρίτου της οικονομίας της Ε.Ε. ή των ΗΠΑ». Προσθέτει δε πως η κατανομή του μεγέθους των δύο κομματιών και των αντίστοιχων θέσεων εργασίας είναι εξαιρετικά ισορροπημένη, γεγονός που καταδεικνύει ότι υπάρχει μια τεράστια βάση κοινού συμφέροντος η οποία θα ωθεί σε βάθος χρόνου τις δύο πλευρές προς κοινά αποδεκτές λύσεις. Κάνοντας έναν απολογισμό του τι έχει πετύχει η Ε.Ε. όλα αυτά τα χρόνια σε επίπεδο οικονομικής διπλωματίας, ο κ. Παγκράτης υπενθυμίζει ότι η Ε.Ε. διαθέτει πάρα πολλούς μηχανισμούς και πρωτοβουλίες και κυρίως τις διπλωματικές της αντιπροσωπείες, που εξυπηρετούν τα οικονομικά συμφέροντα των εταιρειών και των πολιτών της ανά τον κόσμο. Πολλές από τις κεντρικές της πολιτικές (εμπορική, αναπτυξιακή, έρευνας και τεχνολογίας κ.λπ.) έχουν ηγετικό ρόλο παγκοσμίως, ωστόσο, όπως λέει, οι καιροί απαιτούν

μια ισχυρότερη Ευρωπαϊκή Εξωτερική Δράση και η ΕΟΔ πρέπει να αυξήσει σημαντικά τη συνολική αποτελεσματικότητά της. Κατά πόσο όμως μπορεί στην πραγματικότητα η Ε.Ε. να ακολουθήσει μια κοινή γραμμή πλεύσης, όταν μέσα στους κόλπους της υπάρχουν κράτη μέλη με εντελώς διαφορετικές οικονομικές δυνατότητες και κουλτούρες; Σχεδόν ένας χρόνος ζυμώσεων χρειάστηκε, σύμφωνα με τον κ. Παγκράτη, προκειμένου να οριστούν πρακτικοί τρόποι αντιμετώπισης των δυσκολιών που απορρέουν από αυτές τις διαφορές και αναφέρει χαρακτηριστικά: «Αναπτύξαμε μία συγκεκριμένη μέθοδο την οποία εφαρμόσαμε πειραματικά σε 8 χώρες. Οι βασικές ιδέες της μεθόδου αυτής είναι ότι σε κάθε χώρα ανά τον κόσμο η Ε.Ε., μαζί με τις πρεσβείες των κρατών μελών, θα ορίζουν τους στόχους και τις προτεραιότητες της ΕΟΔ. Μετά θα ορίζουν μαζί τις δράσεις που απαιτούνται για να προωθηθούν οι κοινοί στόχοι. Η δράση της Ε.Ε. θα είναι πάντα συμπληρωματική των δράσεων των κρατών μελών». Με τον τρόπο αυτό όποιο κράτος μέλος είναι πιο δραστήριο θα επωφελείται περισσότερο. Συγχρόνως τα μικρότερα κράτη μέλη, τα οποία συχνά δεν έχουν πρεσβεία ή εμπορικό ακόλουθο σε μερικές χώρες, θα μπορούν να επωφεληθούν αναλογικά περισσότερο από τα κοινοτικά εργαλεία και μηχανισμούς. «Οι ελληνικές θέσεις δεν έχουν γίνει κατανοητές στους ευρωπαίους πολίτες» Για την περίπτωση της Ελλάδας σημειώνει πως η αύξηση των εξαγωγών είναι απαραίτητη, αφού λειτουργεί ως δείκτης εξέλιξης της ανταγωνιστικότητας της πραγματικής οικονομίας. Παράλληλα, η αποτελεσματικότητα των μηχανισμών οικονομικής διπλωματίας, και κυρίως των μηχανισμών υποστήριξης των ΜμΕ, είναι ένα βασικό στοιχείο της

›

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

στην οικονομία, με κανόνες και κανονισμούς που αφορούν: ασφάλεια, δημόσια υγεία, καινούργιες τεχνολογίες, μεταφορές, προστασία του καταναλωτή, της πνευματικής ιδιοκτησίας, ανταλλαγής δεδομένων κ.λπ.) Έτσι, οι εταιρείες συνολικά χρειάζονται πιο συχνή και περισσότερη κρατική παρουσία και υποστήριξη στις δραστηριότητές τους πέραν των εθνικών συνόρων. - Η συνεχώς επιταχυνόμενη παγκοσμιοποίηση θα απαιτούσε από τη διεθνή κοινότητα μια αυξημένη ικανότητα παραγωγής κοινά αποδεκτών κανόνων, που θα έπρεπε να ρυθμίζουν και να ελέγχουν την αυξανόμενη αλληλεξάρτηση, εξασφαλίζοντας ένα αποδεκτό πλαίσιο ανταγωνισμού για όλους. Όμως, η συνολική ικανότητα της διεθνούς κοινότητας να παράγει τις πολυμερείς συμφωνίες που απαιτούνται για τον σκοπό αυτό βαίνει εμφανώς φθίνουσα τα τελευταία χρόνια. Το κενό που έτσι δημιουργείται καλύπτεται βασικά από πολιτικές ισχύος και αυξάνει τις τριβές και τελικά τις διαμάχες και τις συγκρούσεις.

ACCOUNTANCY GREECE.27

ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων κάθε κράτους στις διεθνείς αγορές. Ωστόσο, η οικονομική διπλωματία είναι πολύ ευρύτερη αυτών των μηχανισμών στήριξης. Είναι ένας συνολικός σύνδεσμος με το παγκόσμιο περιβάλλον σε όλα τα επίπεδα και καλύπτει όλες τις διαστάσεις των σχέσεων των ελληνικών επιχειρήσεων με το διεθνές οικονομικό γίγνεσθαι κι όλες τις σχετικές δράσεις της δημόσιας διοίκησης και των διάφορων εθνικών πολιτικών. «Είναι η αποτελεσματική σύνδεση του ελληνικού παραγωγικού ιστού με τις διεθνείς αγορές και με τα διεθνή δρώμενα σε όλα τα επίπεδα, π.χ. εισαγωγών, εξαγωγών, τεχνολογίας, επενδύσεων και προς τις δύο κατευθύνσεις, στρατηγικών και άλλων απαραίτητων συνεργασιών, κατανόησης και ενημέρωσης για τις εξελίξεις και προοπτικές, καθώς και δημιουργίας του κατάλληλου διεθνούς πλαισίου (π.χ. προστασία της φέτας, κανόνες εμπορίου και συναλλαγών, θεσμικό διμερές μα και πολυμερές πλαίσιο σε όλα τα θέματα που αφορούν την ανταλλαγή προϊόντων και υπηρεσιών κ.λπ.) Το εθνικό επιχειρηματικό και επενδυτικό πλαίσιο πρέπει να προσαρμόζεται συνεχώς και οι δράσεις του ιδιωτικού τομέα και του κράτους να είναι συμπληρωματικές και αποτελεσματικές». Ο ίδιος καταλήγει στο συμπέρασμα ότι δεν μπορεί να υπάρξει εθνικό σχέδιο ανάπτυξης δίχως ιδιαίτερα αναπτυγμένη οικονομική διπλωματία, απλούστατα διότι δεν μπορεί να επιτύχει η εθνική προσπάθεια ανάπτυξης αν δεν προσαρμοστεί και δεν συνδεθεί λειτουργικά και άμεσα με τις εξελίξεις της παγκόσμιας οικονομίας. Ο λόγος δε που η χώρα μας δεν αξιοποίησε όσο θα έπρεπε αυτό τον «άσο» στο «μανίκι» της είναι η έλλειψη ξεκάθαρης οικονομικής πολιτικής και εθνικού σχεδίου ανάπτυξης στα οποία πρέπει να στηρίζεται η οικονομική διπλωματία. «Οι ελληνικές θέσεις, κυρίως όσον αφορά

Δεν μπορεί να υπάρξει εθνικό σχέδιο ανάπτυξης δίχως ιδιαίτερα αναπτυγμένη οικονομική διπλωματία, απλούστατα διότι δεν μπορεί να επιτύχει η εθνική προσπάθεια ανάπτυξης αν δεν προσαρμοστεί και δεν συνδεθεί λειτουργικά και άμεσα με τις εξελίξεις της παγκόσμιας οικονομίας

το χρέος, δεν έχουν γίνει αρκετά κατανοητές στους ευρωπαίους πολίτες. Η λιτότητα αναγνωρίζεται πια ευρέως ως υπερβολική και άδικη, αλλά η εικόνα της χώρας μας βασικά υποφέρει διότι δεν μπορέσαμε να βάλουμε πειστικά την οικονομία μας σε τροχιά ανάπτυξης μετά από τόσα χρόνια κρίσης. Πολλά μηνύματα ακόμα τονίζουν το ότι δεν έχουν γίνει σημαντικές μεταρρυθμίσεις για τη βιώσιμη ανάπτυξη της οικονομίας μας, πράγμα το οποίο μεταφράζεται σαν κάποια ασυνέπεια. Η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων βοήθησε σημαντικά στο σημείο αυτό, αλλά δεν αρκεί». Η πραγματικότητα είναι ότι η Ελλάδα δεν έχει κατορθώσει ακόμη να πείσει ότι μπορεί να ενσωματώσει στην οικονομική της πολιτική και στην κυριαρχούσα νοοτροπία της κοινωνίας της τα μεγάλα μαθήματα της μετάλλαξης που συντελείται στην παγκόσμια οικονομία. Η ανάγκη ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας της παραγωγικής της βάσης, ο κεντρικός ρόλος της υψηλής τεχνολογίας και η ανάγκη επαναβιομηχάνισης της χώρας, η ανάγκη δημιουργίας θετικού πλαισίου επιχειρηματικότητας και επενδύσεων, η ανάγκη καθοριστικής καταπολέμησης των ιστορικών παθογενειών (διαφθορά, υπερφορολόγηση της παραγωγής, δυσλειτουργία της δημόσιας διοίκησης κ.λπ.), η ανάγκη ενσωμάτωσης στις παγκόσμιες αγορές και στις αλυσίδες αξίας και άλλα, αποτελούν, για τον κ. Παγκράτη, το σωστό μείγμα σοβαρής οικονομικής πολιτικής για τη χώρα. «Όταν έρθει η ευλογημένη ώρα όπου τα στοιχεία αυτά κι άλλα θα συγκεντρωθούν σε μια πειστική πρόταση διακυβέρνησης και θα υπάρχει μια τέτοια σωστή βάση οικονομικής πολιτικής, τότε η οικονομική διπλωματία θα είναι ένα πολυτιμότατο στοιχείο, συμπληρωματικό και απαραίτητο στην επιτυχία του εθνικού σχεδίου ανάπτυξης» καταλήγει.

Τι μπορεί να μάθει το ευρωπαϊκό επάγγελμα από την παγκόσμια έρευνα 2016 της IFAC περί μικρών και μεσαίων ελεγκτικών γραφείων; BODO RICHARDT

Προέδρος, European Federation of Accountants and Auditors for SMEs

PAUL THOMPSON

Διευθυντής, European Federation of Accountants and Auditors for SMEs

Παγκόσμια έρευνα 2016 της IFAC περί μικρών και μεσαίων ελεγκτικών γραφείων (2016 IFAC Global SMP Survey) ζήτησε από τους επαγγελματίες μικρών και μεσαίων ελεγκτικών γραφείων (SMPs) σε ολόκληρο τον κόσμο να αναφέρουν: τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν, με προσεκτική εξέταση των επιπτώσεων της τεχνολογίας, του προσωπικού και των

θεμάτων επάνδρωσης, του τρόπου με τον οποίο μπορούν να επηρεαστούν διάφοροι περιβαλλοντικοί παράγοντες κατά τα επόμενα πέντε χρόνια, τα έσοδά τους για το 2016 και τα προβλεπόμενα έσοδα του 2017, τους βασικούς δείκτες απόδοσης, δηλαδή τον όγκο προσλήψεων και απασχόλησης εργαζομένων και τις συμβουλευτικές υπηρεσίες που παρέχουν. Επίσης, αναφέρει τις απόψεις

›

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

Μετάφραση Μαρία Τυροβολά, Γραφείο Διεθνών Σχέσεων Σώματος Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών (ΣΟΕΛ)

ACCOUNTANCY GREECE.27

ΕΠΙΠΤΩΣΗ 11 ΠΡΟΚΛΗΣΕΩΝ ΣΤΑ SMPs*

των επαγγελματιών σχετικά με τον αντίκτυπο των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι πελάτες τους που είναι μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ - SMEs). Περίπου 5.060 ερωτηθέντες που αντιπροσώπευαν 164 χώρες ολοκλήρωσαν την έρευνα. Αυτό το άρθρο παρέχει μια σύνοψη των αποτελεσμάτων στην Ευρώπη, επιλεγμένες συγκρίσεις με την παγκόσμια εικόνα και πιθανές επιπτώσεις των ευρημάτων για τους ευρωπαϊκούς Επαγγελματικούς Οργανισμούς Λογιστικής και Ελέγχου (PAOs). Οι ερωτηθέντες Οι μεγαλύτερες ομάδες ερωτηθέντων στην έρευνα ήταν από την Ευρώπη (38%), δίνοντας ένα μεγάλο αντιπροσωπευτικό δείγμα. Ως εκ τούτου, από τις 164 συμμετέχουσες χώρες, οι ευρωπαϊκές χώρες που εμφανίζονται κατά κύριο λόγο στη λίστα με τις χώρες που απάντησαν ήταν: η Ρουμανία που είναι η 3η με 365, η Τουρκία που είναι 4η με 259, η Πολωνία που είναι 6η με 191, η Γαλλία που είναι 7η με 168, η Ιταλία που είναι 9η με 142, και η Φινλανδία που είναι 10η με 134. Η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ισπανία ήταν επίσης στις κορυφαίες 25 χώρες. Το υψηλό ποσοστό ανταπόκρισης από την Ευρώπη οφείλεται εν μέρει στην Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Λογιστών και Ελεγκτών για τις ΜμΕ (EFAA) και στις οργανώσεις των μελών που ενθαρρύνουν τα μέλη τους που είναι SMPs να συμμετάσχουν. Η πλειοψηφία (73%) των ευρωπαίων ερωτηθέντων ήταν είτε οι ίδιοι επαγγελματίες (37%) είτε επαγγελματίες από γραφεία με δύο έως πέντε εταίρους και προσωπικό (36%). Οι περισσότεροι από αυτούς ήταν εταίροι, μοναδικοί ιδιοκτήτες ή συνιδιοκτήτες. Τέλος, το 65% ήταν άνδρες.

Ευρώπη

Κόσμος

Προσέλκυση νέων πελατών

47%

46%

Παρακολούθηση νέων κανονισμών και προτύπων

47%

41%

Υφιστάμενη πίεση προκειμένου να μειωθούν οι αμοιβές

41%

Διαφοροποίηση από τον ανταγωνισμό

37%

39%

Αυξανόμενα κόστη

33%

39%

Τεχνολογικές εξελίξεις

36%

35%

Εξυπηρέτηση πελατών που δραστηριοποιούνται διεθνώς

27%

34%

Ζητήματα προσωπικού και προσλήψεων

30%

33%

Διαχείριση ταμειακών ροών και καθυστερούμενων πληρωμών

31%

32%

Διατήρηση υφιστάμενων πελατών

27%

23%

Σχεδιασμός διαδοχής

16%

23%

*Συνδυάζοντας υψηλές και πολύ υψηλές

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΘΑ ΕΠΗΡΕΑΣΟΥΝ ΤΑ SMPs ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ ΠΕΝΤΕ ΧΡΟΝΙΑ – ΣΥΓΚΡΙΣΗ 2016 ΚΑΙ 2015* Ευρώπη

Κόσμος

Ευρώπη

Κόσμος

2016

2015

Κανονιστικό περιβάλλον

62%

56%

58%

52%

Τεχνολογικές εξελίξεις

55%

52%

39%

43%

Ανταγωνισμός

47%

48%

47%

46%

Ικανότητα προσαρμογής στις νέες ανάγκες των πελατών

51%

45%

40%

36%

Αντίληψη περί εμπιστοσύνης και αξιοπιστίας του επαγγέλματος

49%

43%

40%

35%

Πολιτική αστάθεια

41%

40%

37%

Παγκοσμιοποίηση

30%

38%

25%

33%

Συγχωνεύσεις, εξαγορές και ενοποιήσεις στον κλάδο λογιστικής και ελέγχου

32%

33%

26%

29%

*Συνδυάζοντας υψηλές και πολύ υψηλές

ΑΥΞΗΣΗ ΤΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΑΠΟ ΤΟ 2015 ΕΩΣ 2016 ΑΝΑ ΠΕΡΙΟΧΗ SMPs * Ευρώπη

Κόσμος

Ευρώπη

2016

2015

Λογιστική, κατάρτιση και άλλες υπηρεσίες που δεν σχετίζονται με τη διασφάλιση

35%

32%

30%

27%

Φορολογικά (συμμόρφωση και σχεδιασμός)

33%

24%

29%

23%

Παροχή συμβουλών και διαβουλεύσεων

35%

32%

26%

Έλεγχος και διασφάλιση

30%

23%

27%

18%

*Συνδυάζοντας μέτρια και ουσιαστική αύξηση

ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΗ ΑΥΞΗΣΗ ΑΜΟΙΒΩΝ ΑΝΑ ΠΕΡΙΟΧΗ SMPs * Ευρώπη

Κόσμος

Λογιστική, κατάρτιση και άλλες υπηρεσίες που δεν σχετίζονται με τη διασφάλιση

37%

44%

Φορολογικά

31%

42%

Παροχή συμβουλών και διαβουλεύσεων

38%

45%

Έλεγχος και διασφάλιση

25%

38%

* Συνδυάζοντας μέτρια και ουσιαστική αύξηση Προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα SMPs Οι τέσσερις κορυφαίες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ευρωπαίοι ερωτηθέντες είναι η συνεχής παρακολούθηση νέων κανονισμών και προτύπων (47% ως υψηλή / πολύ υψηλή πρόκληση), η προσέλκυση νέων πελατών (47%), η πίεση που υφίστανται προκειμένου να μειώσουν τις αμοιβές (41%), καθώς και η διαφοροποίηση από τον ανταγωνισμό (37%). Τα αποτελέσματα αυτά αντανακλούν τις τέσσερις παγκόσμιες προκλήσεις που είναι η προσέλκυση νέων πελατών (46%), η συνεχής παρακολούθηση νέων κανονισμών και προτύπων (41%), η πίεση που υφίστανται προκειμένου να μειώσουν τις αμοιβές (41%), καθώς και η διαφοροποίηση από τον

ανταγωνισμό (39%). Η τήρηση των νέων κανονισμών και προτύπων ήταν μια σχετικά μεγαλύτερη πρόκληση για τα ευρωπαϊκά SMPs από ότι για τα SMPs παγκοσμίως. Η έρευνα εξέτασε λεπτομερέστερα τον αντίκτυπο της τεχνολογίας, του προσωπικού και των προσλήψεων στα SMPs. Όσον αφορά τα ζητήματα τεχνολογίας, η έρευνα αποκάλυψε διαφορές μεταξύ ευρωπαϊκών και παγκόσμιων αποτελεσμάτων. Τα ευρωπαϊκά SMPs ανέφεραν ότι επενδύουν και ενημερώνονται αναφορικά με το λογισμικό (45% ως υψηλή / πολύ μεγάλη πρόκληση) και καθορίζουν ποια τεχνολογία είναι η καλύτερη για το γραφείο (40%), ενώ τα τεχνολογικά ζητήματα που είχαν το μεγαλύτερο αντίκτυπο σε σύγκριση με την επένδυση στο

λογισμικό (38%) ήταν η επίτευξη ενός ψηφιακού περιβάλλοντος χωρίς χαρτί (37%) για όλους τους ερωτηθέντες. Όσον αφορά το προσωπικό και τις προσλήψεις, τα ευρωπαϊκά SMPs θεώρησαν ότι το μεγαλύτερο αντίκτυπο με 47% και 40%, αντίστοιχα βρίσκουν στο να έχουν και να διατηρούν εξειδικευμένο προσωπικό σε όλα τα επίπεδα, θεωρώντας τον αντίκτυπο υψηλό / πολύ υψηλό, σχεδόν ταυτόσημο με αυτόν όλων των ερωτηθέντων (45% και 41%). Αυτό υποδηλώνει ότι οι Επαγγελματικοί Οργανισμοί Λογιστικής και Ελέγχου (PAOs) θα πρέπει να εξετάσουν εάν κάνουν αρκετά για να βοηθήσουν τα SMPs να προσελκύσουν και να διατηρήσουν προσωπικό. Περιβαλλοντικοί παράγοντες π ου επηρεάζουν τα SMPs Οι ερωτηθέντες αξιολόγησαν οκτώ περιβαλλοντικούς παράγοντες για να εκτιμήσουν τον βαθμό στον οποίο πιστεύουν ότι μπορεί να επηρεάσει ο καθένας από αυτούς τους παράγοντες τα SMPs τους κατά τα επόμενα πέντε χρόνια. Σύμφωνα με το 2015 και την παγκόσμια εικόνα, το ρυθμιστικό περιβάλλον (62% ως υψηλός / πολύ υψηλός αντίκτυπος, 58% το 2015, 56% για όλους τους ερωτηθέντες) και οι τεχνολογικές εξελίξεις (55%, 39% το 2015, 52% για όλους τους ερωτηθέντες) θεωρήθηκε ότι έχουν τις μεγαλύτερες πιθανές επιπτώσεις στους ευρωπαίους ερωτηθέντες. Οι τεχνολογικές εξελίξεις (55%, 39% το 2015), η ικανότητα προσαρμογής στις νέες ανάγκες των πελατών (51%, 40% το 2015) και η εμπιστοσύνη και αξιοπιστία του ελεγκτικού - λογιστικού επαγγέλματος (49%, 40% το 2015), ενδέχεται να έχουν υψηλό / πολύ υψηλό αντίκτυπο στα ευρωπαϊκά SMPs κατά τα επόμενα πέντε χρόνια, μια σημαντική αύξηση από το 2015. Οι PAOs πρέπει να αναρωτηθούν εάν κάνουν αρκετά ή έχουν

›

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

Κόσμος

ACCOUNTANCY GREECE.27

σχέδια για να βοηθήσουν τα SMPs ώστε να προετοιμαστούν για αλλαγές στην τεχνολογία και στις ανάγκες του πελάτη, καθώς και για την προώθηση της εμπιστοσύνης και της αξιοπιστίας στο επάγγελμα. Απόδοση SMPs το 2016 Οι μεταβολές στα έσοδα από τις αμοιβές των γραφείων μεταξύ 2015 και 2016 διαφέρουν σημαντικά ανά περιοχή. H μειοψηφία των ευρωπαϊκών SMPs (48%) ανέφερε συνολική αύξηση των εσόδων από τις αμοιβές των γραφείων κατά το 2016, σε σύγκριση με μια μικρή πλειοψηφία (52%) για όλους τους ερωτηθέντες. Η Ευρώπη παρουσίαζε γενικά βραδύτερη ανάπτυξη από άλλες περιοχές: αντίθετα, σημαντική πλειοψηφία των ερωτηθέντων από τη Βόρεια Αμερική (64%), την Αφρική (58%), καθώς και την Αυστραλασία και την Ωκεανία (57%) ανέφεραν αύξηση των εσόδων. Οι PAOs ίσως χρειαστεί να σκεφτούν πώς μπορούν να βοηθήσουν τα SMPs να οικοδομήσουν τη βάση εσόδων τους, ενδεχομένως με την οικοδόμηση των συμβουλευτικών υπηρεσιών τους στην περιοχή τους. Εξάλλου, οι συμβουλευτικές υπηρεσίες φαίνεται να έχουν προωθήσει την ευημερία των βορειοαμερικανικών SMPs από τότε που ξεκίνησε η παγκόσμια οικονομική κρίση. Και για τους τέσσερις τομείς υπηρεσιών (έλεγχος και διασφάλιση, παροχή συμβουλών και διαβουλεύσεων, φορολογικά, συμπεριλαμβανομένης της συμμόρφωσης και του σχεδιασμού, καθώς και λογιστική, κατάρτιση και άλλες υπηρεσίες που δεν σχετίζονται με τη διασφάλιση), τα έσοδα από αμοιβές αυξήθηκαν για το 30-35% όλων των ερωτηθέντων γραφείων. Για τα ευρωπαϊκά SMPs η εικόνα ήταν λιγότερο θετική: μεταξύ

23-32% των ερωτηθέντων ανέφεραν αύξηση με τους ελέγχους και τις εργασίες διασφάλισης καθώς και τα φορολογικά να παρουσιάζουν την πιο αργή ανάπτυξη. Τα ευρωπαϊκά SMPs, σε συνεννόηση με τα SMPs άλλων περιοχών, σημειώνουν την μεγαλύτερη ανάπτυξη υπηρεσιών παροχής συμβουλών και συμβουλευτικών υπηρεσιών λογιστικής, κατάρτισης και άλλων υπηρεσιών που δεν σχετίζονται με τη διασφάλιση. Για πρώτη φορά, η ετήσια έρευνα περιελάμβανε ερωτήσεις σχετικά με βασικές μετρήσεις απόδοσης. Μια ερώτηση σχετικά με τη χρησιμοποίηση αυτών αποκάλυψε ότι σχεδόν το ήμισυ (49%) όλων των ερωτηθέντων με SMP στην αγορά εργασίας είχε ένα ποσοστό χρήσης (χρεωστικές ώρες διαιρούμενο με συνολικές ώρες) 61-90%, ενώ το 9% είχε ποσοστό χρησιμοποίησης άνω του 90%. Η χρησιμοποίηση σε λιγότερο από το ήμισυ της παραγωγικής ικανότητας ήταν μόλις 8% για τα ευρωπαϊκά SMPs, λιγότερο από τον παγκόσμιο μέσο όρο 12%. Αυτό υποδηλώνει ότι τα ευρωπαϊκά SMPs λειτουργούν με περιορισμένη πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα. Μια άλλη ερώτηση αποκάλυψε ότι το 26% όλων των ερωτηθέντων SMPs βίωσε μια μέση περίοδο είσπραξης απαιτήσεων από 0 έως 30 ημέρες. Τα ευρωπαϊκά SMPs ανέφεραν υψηλότερο ποσοστό 33%, γεγονός που δείχνει πιο έγκαιρη είσπραξη των απαιτήσεων από τον παγκόσμιο κανόνα, ένα προφανώς καλό αποτέλεσμα, δεδομένου ότι οι ευρωπαϊκές οικονομίες αναπτύσσονται τόσο αργά.

Μόνο το 25% των ευρωπαϊκών SMPs (38% για όλους τους ερωτηθέντες) προέβλεπε αύξηση των εσόδων για υπηρεσίες ελέγχου και διασφάλισης και 31% για φόρους (42% για όλους τους ερωτηθέντες). Χαμηλότερο ήταν το ποσοστό αναμενόμενων αυξήσεων εσόδων για υπηρεσίες λογιστικής, κατάρτισης και άλλες συναφείς υπηρεσίες που δεν είναι υπηρεσίες διασφάλισης (37%, 44% για όλους τους ερωτηθέντες), καθώς και συμβουλευτικές υπηρεσίες (38%, 45% για όλους τους ερωτηθέντες). Οι PAOs πρέπει να εξετάσουν αν κάνουν αρκετά ώστε να βοηθήσουν τα SMPs να επιτύχουν την ανάπτυξη αυτών των γραμμών εξυπηρέτησης και να μάθουν από δικαιοδοσίες, όπως οι ΗΠΑ και η Αυστραλία, όπου τα SMPs έχουν ήδη σημειώσει σημαντική ανάπτυξη σε αυτούς τους τομείς.

Η προοπτική των SMPs για το 2017 Οι ερωτηθέντες από την Ευρώπη ήταν γενικά λιγότερο αισιόδοξοι όσον αφορά τις αυξήσεις για τις τέσσερις γραμμές υπηρεσιών.

Προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι πελάτες που είναι ΜμΕ Οι ΜμΕ συνέχισαν να αντιμετωπίζουν πολλές προκλήσεις, ενώ η πλειοψηφία των

Επιχειρηματικές και συμβουλευτικές υπηρεσίες Οι πιο συχνά παρεχόμενες επιχειρηματικές και συμβουλευτικές υπηρεσίες από ευρωπαϊκά SMPs το 2016 ήταν κοινές για όλους τους ερωτηθέντες. Οι δύο πιο συχνά προβλεπόμενες ήταν η εταιρική συμβουλευτική (52%, 48% για όλους τους ερωτηθέντες) και η λογιστική διαχείρισης (41%, 46% για όλους τους ερωτηθέντες). Οι επόμενες πιο συχνά παρεχόμενες υπηρεσίες περιελάμβαναν τους ανθρώπινους πόρους και τις υπηρεσίες απασχόλησης (40%, 30% για όλους τους ερωτηθέντες) καθώς και την ανάπτυξη των επιχειρήσεων (27%, 29% για όλους τους ερωτηθέντες).

πελάτες τους έχουν βρει το 2016 καλύτερο από το 2015 και, επιπλέον, αναμένουν ότι το 2017 θα είναι ακόμα καλύτερο. Το επιχειρηματικό περιβάλλον εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση, αλλά τα έσοδα από αμοιβές των SMPs αυξάνονται. Οι PAOs στην Ευρώπη θα βρουν τα δεδομένα της έρευνας χρήσιμα για να τους βοηθήσουν να προσδιορίσουν τον καλύτερο τρόπο με τον οποίο μπορούν να βοηθήσουν τα SMPs να υλοποιήσουν το δυναμικό ανάπτυξής τους. Ποιοι είναι οι δύο συγγραφείς Ο Bodo Richardt είναι ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Λογιστών και Ελεγκτών για τις ΜμΕ (EFAA) και είναι λογιστής εδώ και περισσότερα από 30 χρόνια. Έχει εργαστεί σε ποικίλες επαγγελματικές πρακτικές, συμπεριλαμβανομένων πρακτικών μεγέθους που κυμαίνονται από τις Big 4 έως SMP, που λειτουργούν στην πατρίδα του τη Γερμανία, τη Γαλλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Έχει βιώσει και απολάμβανε τη δουλειά του σε διεθνή και εθνικά συμβούλια καθορισμού προτύπων, όπως το Διεθνές Συμβούλιο Ελέγχου και Διασφάλισης (IAASB) και το Ινστιτούτο Ορκωτών Ελεγκτών στη Γερμανία (IDW). Έχει επίσης τη δυνατότητα να υπηρετεί το ελεγκτικό επάγγελμα ως πρόεδρος εκ Βαυαρίας και μέλος του συμβουλευτικού συμβουλίου του Ινστιτούτου ΟΕΛ Wirtschaftsprüferkammer. Σήμερα εργάζεται ως αυτοαπασχολούμενος επαγγελματίας (SMP) σε ΜμΕ και οικογενειακές επιχειρήσεις, όπου ειδικεύεται ως εμπειρογνώμων σε θέματα λογιστικού και τακτικού ελέγχου, αποτιμήσεων επιχειρήσεων, διαμεσολάβησης και διαιτησίας

Ο Paul Thompson είναι διευθυντής της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Λογιστών και Ελεγκτών για τις ΜμΕ (EFAA) και σύμβουλος που ασχολείται με την ανάπτυξη του παγκόσμιου επαγγέλματος της λογιστικής. Από το 2004 έως το 2016 ο κ. Thompson εργάστηκε για την IFAC, τελευταίως ως διευθυντής στην Υποστήριξη Παγκόσμιου Ελεγκτικού - Λογιστικού Επαγγέλματος, έναν ρόλο που επεκτείνεται στην επίβλεψη της πύλης Global Knowledge, της έρευνας και της καινοτομίας και των δραστηριοτήτων υποστήριξης των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και των επαγγελματιών λογιστών στις επιχειρήσεις. Προηγουμένως ο κ. Thompson εργάστηκε για την Touche Ross & Co., στο Λονδίνο, προτού προχωρήσει σε διαλέξεις σχετικά με την εταιρική αναφορά και ανάλυση σε πανεπιστήμια του Ηνωμένου Βασιλείου, της Σιγκαπούρης και της Μαλαισίας. Έχει αρκετές δημοσιεύσεις σε ακαδημαϊκά περιοδικά και τον επαγγελματικό Τύπο στους τομείς της δεοντολογίας χρηματοδότησης, της εταιρικής πληροφόρησης, της εταιρικής διακυβέρνησης, της ολοκληρωμένης αναφοράς, της διαχείρισης των πρακτικών και του μέλλοντος του επαγγέλματος. Ο κ. Thompson αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο του Warwick με πτυχίο επιστήμης στη λογιστική και οικονομική ανάλυση και είναι συνεργάτης του Ινστιτούτου Ορκωτών Λογιστών στην Αγγλία και την Ουαλία (ICAEW). Ο κ. Thompson είναι διεθνώς καταξιωμένος δρομέας αποστάσεων.

›

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

ευρωπαίων ερωτηθέντων βλέπουν την οικονομική αβεβαιότητα (66%, 65% το 2015 και 61% για όλους τους ερωτηθέντες), την αύξηση του κόστους (59%, 57% το 2015 και 59% για όλους τους ερωτηθέντες), τον ανταγωνισμό (57%, 58% το 2015 και 53% για όλους τους ερωτηθέντες) και τις δυσκολίες πρόσβασης σε χρηματοδότηση (52%, 55% το 2015 και 51% για όλους τους ερωτηθέντες) ως υψηλή / πολύ μεγάλη πρόκληση για τους πελάτες που είναι ΜμΕ. Μπορεί κανείς να δει ότι, εκτός από την οικονομική αβεβαιότητα, ένα χαμηλότερο ποσοστό ευρωπαίων ερωτηθέντων αποδίδει υψηλή / πολύ υψηλή βαθμολογία σε όλες τις κορυφαίες προκλήσεις. Η οικονομική αβεβαιότητα εξακολουθεί να σκιάζει και πιθανότατα θα συνεχιστεί μέχρι να επικρατήσουν ευρύτερες κοινωνικές και πολιτικές ανησυχίες. Ενώ οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής εξακολουθούν να ανησυχούν για την πρόσβαση στη χρηματοδότηση, η έρευνα δείχνει ότι αυτή η πρόκληση είναι συγκρίσιμη με την παγκόσμια θέση και έχει μειωθεί κατά το παρελθόν έτος. Το αυξανόμενο κόστος είναι αναμφισβήτητα η μόνη πρόκληση στην οποία οι λογιστές πρέπει να έχουν άμεσο ρόλο στη διευκόλυνση και τη διαχείριση των ΜμΕ. Σε γενικές γραμμές, οι κορυφαίες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ευρωπαϊκές ΜμΕ είναι παρόμοιες με τις κορυφαίες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν όλοι οι ερωτηθέντες. Είναι σημαντικό ότι λιγότερο από το ήμισυ των ευρωπαίων ερωτηθέντων θεώρησαν την ανταπόκριση στη νέα τεχνολογία, τη συμμόρφωση με τους κανονισμούς και την προσέλκυση και διατήρηση του προσωπικού ως υψηλή / πολύ μεγάλη πρόκληση για τους πελάτες ΜμΕ. Συνολικά τα ευρωπαϊκά SMPs και οι ΜμΕ

ACCOUNTANCY GREECE.27

Η παγκόσμια οικονομία το 2017: Ξεπερνώντας την αβεβαιότητα Grant Thornton International Business Report Η αισιοδοξία αυξάνεται παγκοσμίως, καθώς οι επιχειρήσεις δεν αντιμετωπίζουν, πλέον, την οικονομική αβεβαιότητα ως τροχοπέδη για την ανάπτυξή τους Ερευνα Grant Thornton Πρόλογος από τον Βασίλη Καζά Managing Partner, Grant Thornton Greece

Αν έπρεπε να διαλέξω μια μόνο λέξη για να περιγράψω το επιχειρηματικό κλίμα του προηγούμενου έτους, αυτή θα ήταν «αβεβαιότητα». Κατά τη διάρκεια του 2016, οι επιχειρηματίες σε όλο τον κόσμο ανέμεναν την ψήφο της Μεγάλης Βρετανίας για την παραμονή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) και τα αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ. Σημαντικά γεγονότα όπως τα παραπάνω δεν επηρεάζουν μόνο τις οικονομίες στις οποίες συμβαίνουν αλλά ο αντίκτυπος είναι αισθητός παγκοσμίως. Όλοι είδαμε την εμπιστοσύνη να κλονίζεται, καθώς η αβεβαιότητα κυριάρχησε. Με τo πέρας των παραπάνω γεγονότων, όμως, επιχειρηματίες από όλο τον κόσμο αναφέρουν ένα πιο θετικό κλίμα για το 2017. Αυτή η φωτεινή προοπτική είναι ιδιαίτερα ορατή μεταξύ των μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου, όπως των ΗΠΑ και της Κίνας. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η αισιοδοξία των επιχειρήσεων ανήλθε στο 38% στο τέλος του

2016, αντιπροσωπεύοντας μια άνοδο 5 ποσοστιαίων μονάδων από το προηγούμενο τρίμηνο και το υψηλότερο ποσοστό των τελευταίων χρόνων. Παρά το Brexit και τις επακόλουθες ανησυχίες για τις διακυμάνσεις στις συναλλαγματικές ισοτιμίες, είδαμε επίσης μια σημαντική αύξηση στην αισιοδοξία των επιχειρήσεων σε ολόκληρη την Ε.Ε., της τάξης των 6 ποσοστιαίων μονάδων, από 28% σε 34%. Φυσικά, πολλά ζητήματα εξακολουθούν να παραμένουν άλυτα, όπως το σχήμα που θα πάρουν οι διαπραγματεύσεις για το Brexit ή ο αντίκτυπος της προεδρίας του Donald Trump στην παγκόσμια οικονομία. Θα ήταν λάθος να υποθέσουμε πως η αβεβαιότητα έχει αντικατασταθεί με τη βεβαιότητα, αλλά τουλάχιστον οι επιχειρήσεις σήμερα γνωρίζουν την κατεύθυνση στην οποία κινούνται. Γνωρίζουν πως η Βρετανία θα αποχωρήσει από την Ε.Ε., καθώς και ποιος είναι ο νέος πρόεδρος

Στοιχεία για την παγκόσμια αισιοδοξία

Q3 2016

Παγκοσμίως

ΗΠΑ

Κίνα

ΕΕ

Ρωσία

-7

Παγκοσμίως

ΗΠΑ

Κίνα

ΕΕ

Ρωσία

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

Q4 2016

ACCOUNTANCY GREECE.26

των ΗΠΑ, έχοντας έτσι μια καλύτερη αίσθηση του πλαισίου στο οποίο θα λειτουργήσουν τους επόμενους 12 μήνες. Τα ευρήματά μας δείχνουν πως η αύξηση της αισιοδοξίας στηρίζεται σε σημαντικά οικονομικά μεγέθη, μέσα από ένα ευρύ φάσμα βασικών επιχειρηματικών δεικτών. Παγκοσμίως, η αναλογία των επιχειρήσεων που αναμένουν αύξηση των εσόδων το 2017 έχει ανέβει στο υψηλότερο ποσοστό των δύο τελευταίων ετών, ενώ τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Κίνα αναφέρθηκαν στις προσδοκίες για αύξηση εσόδων. Οι παγκόσμιες προοπτικές για τις τιμές πώλησης και την κερδοφορία είναι ιδιαίτερα θετικές, ενώ τα σχέδια για επιπλέον επενδύσεις σε εγκαταστάσεις και μηχανήματα βρίσκονται στο υψηλότερο ποσοστό των τελευταίων δύο ετών. Φυσικά, η εικόνα που παρουσιάζεται από τους επιχειρηματίες παγκοσμίως δεν μπορεί να είναι η ίδια για όλες τις χώρες. Στο Μεξικό η επιχειρηματική αισιοδοξία έχει μειωθεί κατά 6% και στη Ρωσία κατά 13%, ενώ οι επιχειρηματίες των ανεπτυγμένων οικονομιών της Ασίας - Ειρηνικού, όπως η Ιαπωνία και η Σιγκαπούρη, αναφέρουν, κατά κύριο λόγο, απαισιόδοξες προβλέψεις. Εν τω μεταξύ, το ποσοστό των επιχειρήσεων στην Ε.Ε. που επικαλούνται τις διακυμάνσεις στις συναλλαγματικές ισοτιμίες ως περιορισμό της ανάπτυξης έχει αυξηθεί σημαντικά, καθώς οι εκλογές στη Γαλλία και στη Γερμανία απειλούν να προκαλέσουν νέα αστάθεια.

Οι προκλήσεις δεν θα λείψουν ούτε από το επόμενο έτος: τα επίπεδα του χρέους της Κίνας αποτελούν πηγή ανησυχίας, οι τραπεζικές ανησυχίες στην Ιταλία προκαλούν άγχος σε όλη την Ευρώπη, ενώ τα μέτρα για την καταπολέμηση της διαφθοράς στην Ινδία προκάλεσαν προβλήματα στις εμπορικές συναλλαγές. Εν τω μεταξύ, η έρευνά μας αποκαλύπτει μια ιδιαίτερη για τις επιχειρήσεις πρόκληση, όσον αφορά την αντιστοιχία των κερδών με την αύξηση των μισθών, η οποία αναλύεται λεπτομερώς παρακάτω. Όμως, όπως ανέφερα προηγουμένως, με ενθαρρύνει ιδιαίτερα το γεγονός πως το μεγαλύτερο μέρος των επιχειρήσεων παγκοσμίως προτίθενται να ακολουθήσουν στρατηγικές περαιτέρω ανάπτυξης. Είναι σημαντικό τα σχέδια αυτά να μην εγκαταλειφθούν, είτε αφορούν επενδύσεις για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, είτε προσλήψεις νέων εξειδικευμένων εργαζομένων, είτε έρευνα για νέες αγορές και υπηρεσίες. Φέτος, οι επιχειρήσεις που δεν θα επηρεαστούν από την αβεβαιότητα και αναζητούν ευκαιρίες ανάπτυξης θα είναι εκείνες που θα μπορούν να περιηγηθούν στο παγκόσμιο, συνεχώς μεταβαλλόμενο οικονομικό τοπίο, και τελικά να βγουν νικητές. ΕΥΡΏΠΗ Οι επιχειρήσεις δείχνουν ανθεκτικότητα, παρά το Brexit και τις επικείμενες εθνικές εκλογές σε

πολλές χώρες Αν και η περιοχή έχει βιώσει μια πολυτάραχη δεκαετία, οι προοπτικές της για το 2017 μοιάζουν ευνοϊκότερες, καθώς οι επιχειρηματίες εξετάζουν τρόπους για να εφαρμόσουν στρατηγικές ανάπτυξης. Η επιχειρηματική αισιοδοξία έχει ανακάμψει στο 34% στην Ε.Ε., μια αύξηση 6 ποσοστιαίων μονάδων από το προηγούμενο τρίμηνο, ενώ η αύξηση είναι ακόμα μεγαλύτερη στην Ευρωζώνη, της τάξης των 10 μονάδων, φτάνοντας στο 37%. Το παραπάνω είναι ιδιαίτερα εμφανές στην Ισπανία, στη Γαλλία και στην Ολλανδία, όπου τα επίπεδα αισιοδοξίας ενισχύθηκαν από τις προσδοκίες βελτίωσης στα έσοδα και στην κερδοφορία. Στην Ευρωζώνη, οι προσδοκίες σχετικά με τις τιμές πωλήσεων αυξήθηκαν κατά 7 ποσοστιαίες μονάδες, η κερδοφορία κατά 5 μονάδες και οι εξαγωγές κατά 2 μονάδες, και παρόλο που η Μεγάλη Βρετανία αποφάσισε να αποχωρήσει από την Ε.Ε., οι επιχειρηματίες στο Ηνωμένο Βασίλειο αναφέρουν αύξηση 5 μονάδων στην κλίμακα αισιοδοξίας. Υπάρχουν ενθαρρυντικές ενδείξεις πως οι επιχειρήσεις στην Ευρώπη προσπαθούν να αυξήσουν τις επενδύσεις, γεγονός καθησυχαστικό για την επιχειρηματική ανθε-

Στοιχεία για την απασχόληση Q3 2016 Q4 2016

Ευρωζώνη

Ηνωμένο Βασίλειο

Γερμανία

Γαλλία

Ιταλία

Στοιχεία για την απασχόληση Q3 2016 Q4 2016

Ευρωζώνη

κτικότητα και αντοχή. Αυτές οι επενδύσεις αναμένεται να πραγματοποιηθούν σε διάφορους τομείς, αλλά κυρίως σε εγκαταστάσεις και μηχανήματα, σε νέα κτίρια και σε έρευνα και ανάπτυξη. Η Ευρώπη έχει επίσης βιώσει τη μεγαλύτερη αύξηση σε προγράμματα για την απασχόληση από οπουδήποτε αλλού στον κόσμο και κυρίως στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Ιταλία, στην Ολλανδία και στη Γερμανία. Και παρά τις θετικές εξελίξεις, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε το γεγονός ότι ορισμένες χώρες εξακολουθούν να υποφέρουν από τον επίμονο απόηχο της κρίσης χρέους της Ευρωζώνης του 2009, και πως η συνεχιζόμενη πολιτική αστάθεια σε ορισμένες περιοχές αποτελεί πηγή απαισιοδοξίας. Στην Ιταλία, για παράδειγμα, η αισιοδοξία των επιχειρήσεων μειώθηκε σημαντικά το 4ο τρίμηνο, αντανακλώντας το αβέβαιο πολιτικό κλίμα στην πορεία προς το δημοψήφισμα του τότε πρωθυπουργού Matteo Renzi. Ωστόσο, οι δείκτες σχετικά με την απόδοση των επιχειρήσεων στη χώρα εξακολουθούν να είναι υψηλοί, με αυξημένες προσδοκίες για έσοδα (αύξηση 4 μονάδες στο 52%), για κερδοφορία (αύξηση 16 μονάδες στο 48%) και εξαγωγές (αύξηση 16 μονάδες στο 28%).

Ηνωμένο Βασίλειο

Γερμανία

Η απόφαση της Μεγάλης Βρετανίας να εγκαταλείψει την Ε.Ε. εξακολουθεί να έχει αντίκτυπο σε χώρες με στενούς δεσμούς με το Ηνωμένο Βασίλειο –όπως η Ιρλανδία και η Πολωνία– οι οποίες φαίνονται λιγότερο αισιόδοξες, καθώς το χρονοδιάγραμμα και το περιεχόμενο των διαπραγματεύσεων για το Brexit δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο. Σε αυτές τις χώρες σχεδόν όλοι οι επιχειρηματικοί δείκτες έχουν φθίνουσα πορεία. Η ανάκαμψη μετά το Brexit Το 2016 το Ηνωμένο Βασίλειο ψήφισε την αποχώρησή του από την Ε.Ε., μια απόφαση που είχε ως άμεσο αποτέλεσμα την πτώση της επιχειρηματικής αισιοδοξίας. Ωστόσο, από εκείνη τη στιγμή και παρά την αβεβαιότητα για τη διαπραγματευτική θέση της Μεγάλης Βρετανίας στο Brexit, η αισιοδοξία ανέκαμψε κατά 5 μονάδες, στο 26%, στις αρχές του 2017. Και δεν είναι μόνο η αισιοδοξία που βελτιώθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά οι επιχειρήσεις αναμένουν επίσης αυξημένα ποσοστά στην απασχόληση (+18 μονάδες), στα έσοδα (+1 μονάδα) και στην κερδοφορία (+4 μονάδες) μέσα στους επόμενους 12 μήνες. Εντυπωσιακό είναι το γεγονός πως υπάρχει επίσης σημαντική αύξηση

Γαλλία

Ιταλία

στις προσδοκίες για επενδύσεις σε Έρευνα και Ανάπτυξη (+14 μονάδες), ίσως επειδή οι επιχειρήσεις στρέφονται στο μέλλον και εκτός Ε.Ε., με νέα προϊόντα και σε νέες αγορές. Φυσικά, η διαδικασία του Brexit δε θα είναι εύκολη, καθώς οι βρετανικές επιχειρήσεις εξακολουθούν να ανησυχούν για τις συναλλαγματικές ισοτιμίες (+12 μονάδες), απόδειξη πως βλέπουν την πιο αδύναμη λίρα περισσότερο ως πρόκληση παρά ως ευκαιρία. Σε γενικές γραμμές πάντως, η βρετανική επιχειρηματική κοινότητα έχει αρχίσει να αναπνέει και πάλι φυσιολογικά, ύστερα από μια δύσκολη περίοδο. Η ελληνική πραγματικότητα Στην Ελλάδα η απαισιοδοξία είναι κυρίαρχη τα τελευταία χρόνια, παρουσιάζοντας μια διαρκή μείωση στα ποσοστά αισιοδοξίας των ελλήνων επιχειρηματιών, αγγίζοντας για το τελευταίο τρίμηνο του 2016 το -56%. Οι προσδοκίες για την απασχόληση παρέμειναν σε σταθερά χαμηλά επίπεδα ολόκληρο το έτος, ενώ οι προσδοκίες για κερδοφορία δεν παρουσιάζουν κάποια σημαντική μεταβολή και κυμαίνονται κοντά στο 25%. Η οικονομική αβεβαιότητα των ελληνικών επιχειρήσεων βρίσκεται ανάμεσα στα υψη-

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

ACCOUNTANCY GREECE.27

Το διάγραμμα απεικονίζει την αισιοδοξία στον Καναδά τα τελευταία δύο χρόνια Αισιοδοξία στις ΗΠΑ & επιχειρηματική εμπιστοσύνη

Q4 2016 40

54%

Αισιοδοξία

58% Έσοδα

2015

-30

2016

λότερα ποσοστά που παρουσιάζονται στην Ευρώπη, αλλά και παγκοσμίως, για το 2016, γεγονός που εξηγείται αν λάβουμε υπόψη τη δυσκολία της χώρας να ξεπεράσει την κρίση χρέους. Η έλλειψη χρηματοδότησης και η γραφειοκρατία εξακολουθούν να αποτελούν δύο από τους σημαντικότερους παράγοντες δυσκολίας των ελληνικών επιχειρήσεων να ανακάμψουν, ενώ η μικρή αλλά αισθητή μείωση που παρουσιάζουν οι εξαγωγές σε σχέση με το 2015 αποτελεί ένα γεγονός στο οποίο θα πρέπει να δοθεί η ανάλογη σημασία.. Βόρεια Αμερική Αυξημένη αισιοδοξία σε όλη την περιοχή, ως αποτέλεσμα των εκλογών Η επιχειρηματική αισιοδοξία στη Βόρεια Αμερική ανέκαμψε σημαντικά, φτάνοντας στο 51% το 4ο τρίμηνο του 2016, το υψηλότερο επίπεδο από το 3ο τρίμηνο του 2015. Τα σχετικά ποσοστά αισιοδοξίας έχουν προέλθει σε μεγάλο βαθμό από τις ΗΠΑ, όπου η αβεβαιότητα που είχε προκληθεί

από τις εκλογές, αποκαταστάθηκε πλήρως. Η αισιοδοξία στις ΗΠΑ έχει ανέβει κατά 10 μονάδες, στο 54%, μια θετική προοπτική που αντικατοπτρίζεται επίσης στη βελτίωση πολλών βασικών επιχειρηματικών δεικτών, όπως είναι η αύξηση, κατά 11 και 7 ποσοστιαίες μονάδες, στις προσδοκίες εσόδων και κερδοφορίας, αντιστοίχως. Αντιθέτως, η αισιοδοξία στον Καναδά έπεσε κατά 17 μονάδες, από το 50% στο 33%. Παρόλα αυτά, βρίσκεται ακόμα σε υψηλότερα από τα περσινά επίπεδα και υπάρχουν ενθαρρυντικές ενδείξεις, καθώς οι προσδοκίες για έσοδα και εξαγωγές βελτιώνονται. Αυτοί οι δείκτες επιχειρηματικής εμπιστοσύνης είναι πιθανό να ενισχύθηκαν από τη Συνολική Οικονομική και Εμπορική Συμφωνία (ΣΟΕΣ) μεταξύ Ε.Ε. και Καναδά, η οποία ολοκληρώθηκε ύστερα από μια δεκαετία διαπραγματεύσεων. Για τον Καναδά, η συμφωνία αυτή προσφέρει ελπίδα για ενίσχυση του εμπορίου με την Ε.Ε., η οποία αποτελεί τον μεγαλύτερο οικονομικό συνασπισμό στον κόσμο. Αυτό το γεγονός εξηγεί γιατί οι προσδοκίες για αύξηση των εξαγωγών στη χώρα

55% Κερδοφορία

34% Τιμές πώλησης

βρίσκονται στο υψηλότερο σημείο κατά το τελευταίο έτος (αύξηση 4 μονάδων από το τέλος του 2015). Οι επιχειρήσεις στη Βόρεια Αμερική έχουν ανακουφιστεί μετά την έντονη αβεβαιότητα του προηγούμενου έτους, καθώς έχει πλέον εκλεγεί ο επόμενος ένοικος του Λευκού Οίκου. Παρόλα αυτά, η πιθανότητα αλλαγών στη Συνολική Οικονομική και Εμπορική Συμφωνία (ΣΟΕΣ) μεταξύ Ε.Ε. και Καναδά έχει προκαλέσει φόβους για την αποδυνάμωση του καναδικού δολαρίου, γεγονός που ίσως επηρεάσει την εμπιστοσύνη μεταξύ των επιχειρηματιών στον Καναδά. ΑΣΊΑ - ΕΙΡΗΝΙΚΌΣ Η περιοχή της Ασίας - Ειρηνικού διχάζεται ως προς την αισιοδοξία, με τις ανεπτυγμένες και τις αναπτυσσόμενες περιοχές να βαδίζουν σε διαφορετικά μονοπάτια Με το βλέμμα στραμμένο στους επόμενους 12 μήνες, οι επιχειρηματίες στην περιοχή της Ασίας - Ειρηνικού αναφέρουν διαφορές στα επίπεδα αισιοδοξίας, οι οποίες υποδηλώνουν πως οι ανεπτυγμένες και οι

›

αναπτυσσόμενες οικονομίες της περιοχής βαδίζουν σε διαφορετικές κατευθύνσεις. Στις ανεπτυγμένες οικονομίες της Ασίας - Ειρηνικού η αισιοδοξία των επιχειρήσεων έχει πέσει κατά 8 μονάδες το τελευταίο τρίμηνο του 2016, με τις επιχειρήσεις σε χώρες όπως η Ιαπωνία να συνεχίζουν να αναφέρουν κυρίως δυσοίωνες προοπτικές. Η πτώση σε αυτές τις ανεπτυγμένες οικονομίες οφείλεται εν μέρει στην πιθανότητα διάλυσης του Συμφώνου Συνεργασίας των δύο πλευρών του Ειρηνικού, μια εμπορική συμφωνία από την οποία οι ανεπτυγμένες οικονομίες της περιοχής, όπως η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία, φαίνεται να ωφελούνται περισσότερο. Η αύξηση της αισιοδοξίας στην Κίνα ίσως προέρχεται από το παραπάνω γεγονός, καθώς, όπως φαίνεται, η ίδια δημιουργεί τη δική της περιφερειακή, οικονομική συνεργασία, η οποία θα μπορούσε να καλύψει κάποιο από τα κενά που θα αφήσει το Σύμφωνο Συνεργασίας των δύο πλευρών του Ειρηνικού. Σε αντίθεση, οι επιχειρηματίες στις αναπτυσσόμενες χώρες της Ασίας - Ειρηνικού βλέπουν φωτεινότερες ημέρες, καθώς η αισι-

οδοξία έχει ανέβει συνολικά κατά 11 μονάδες το τελευταίο τρίμηνο του 2016. Τέτοια υψηλά επίπεδα μας δείχνουν τι μπορεί να συμβεί αν υπάρξουν στενότερες σχέσεις, μετά το σχηματισμό της Οικονομικής Κοινότητας ASEAN το 2015. Παρά τις διαφορές στα επίπεδα αισιοδοξίας, πολλοί δείκτες είναι αρκετά καθησυχαστικοί σε όλη την περιοχή της Ασίας - Ειρηνικού. Το ποσοστό των επιχειρήσεων που αναμένουν κερδοφορία έχει αυξηθεί κατά 5 μονάδες τους τελευταίους 12 μήνες και βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 2 χρόνων. Οι προσδοκίες για την απασχόληση παραμένουν υγιείς στο 29% και τα σχέδια για Έρευνα και Ανάπτυξη μέσα στο 2017 είναι περισσότερα απ’ ό,τι την ίδια περίοδο πέρσι (αύξηση κατά 8 μονάδες, από το 23% στο 31%, αν και ελαφρώς κάτω από το 32% που σημειώθηκε κατά το 3ο τρίμηνο). Ο τομέας της Έρευνας και Ανάπτυξης σε περιοχές της Ασίας και του Ειρηνικού έχει φέρει ένα διαφορετικό τρόπο σκέψης σε διάφορους κλάδους, ωστόσο η αύξηση της

Γραφική αναπαράσταση των στοιχείων για την αισιοδοξία

αυτοματοποίησης θα δημιουργήσει νέες προκλήσεις για τις επιχειρήσεις και τους εργαζομένους. Πρόσφατα, μια μεγάλη ιαπωνική εταιρεία ανακοίνωσε ότι θα απολύσει εργαζόμενους και θα τους αντικαταστήσει με συστήματα Τεχνητής Νοημοσύνης (AI), ικανά να υπολογίζουν τις ασφαλιστικές εισφορές, ένα μόνο παράδειγμα για όσα πρόκειται να ακολουθήσουν. ΛΑΤΙΝΙΚΉ ΑΜΕΡΙΚΉ Οι μεγαλύτερες οικονομίες της περιοχής βιώνουν ευνοϊκές αλλαγές Οι προοπτικές φαίνεται να είναι ιδιαίτερα ευνοϊκές για τη Βραζιλία. Η μεγαλύτερη οικονομία της Λατινικής Αμερικής έχει βγει από ένα δύσκολο χρόνο, όπου αντιμετώπισε τόσο πολιτική όσο και οικονομική καταστροφή και υπέμεινε ύφεση και σκάνδαλα διαφθοράς στα υψηλότερα κλιμάκια της κυβέρνησης. Με τη μομφή και απομάκρυνση της πρώην προέδρου Dilma Rousseff και το γιορτινό κλίμα που επικράτησε με τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο, οι επιχειρηματίες αναμένουν

Οικονομικοί δείκτες για τη Βραζιλία

Q3 2016

Q4 2016

Q4 2015 Q4 2016

Βραζιλία Μεξικό

Αργεντινή

Έσοδα

Τιμές Πώλησεων

Κερδοφορία

Επενδύσεις για Έρευνα & Αναάπτυξη

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

Βραζιλία

ACCOUNTANCY GREECE.27

Έλλειψη χρηματοδότησης

Προσδοκίες εσόδων

Q3 2016

Q4 2016

Q3 2016 Q4 2016

Μποτσουάνα

Νιγηρία

θετικές αλλαγές. Η αισιοδοξία στη Βραζιλία έχει αυξηθεί κατά 14 μονάδες, στο 59%, το τελευταίο τρίμηνο, ενώ έχει σημειώσει μια θεαματική βελτίωση 71 μονάδων κατά τη διάρκεια ολόκληρου του έτους. Η επιστροφή στην αισιοδοξία είναι ορατή σε βασικούς τομείς της επιχειρηματικής απόδοσης, όπως είναι η πρόβλεψη των εσόδων με αύξηση 5 μονάδων, καθώς και η αύξηση κατά 10 μονάδες τόσο στις τιμές πωλήσεων και τις επενδύσεις όσο και στην Έρευνα και Ανάπτυξη. Αυτό σηματοδοτεί ένα σημείο καμπής στην οικονομική ανάκαμψη της χώρας, η οποία πλέον καθοδηγείται από ξεκάθαρη οικονομική πολιτική. Η νέα κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να εξισορροπήσει τους εθνικούς λογαριασμούς με περιορισμό των δαπανών και μείωση των επιτοκίων, γεγονός που συμβαίνει για πρώτη φορά μέσα στην τετραετία. Εν τω μεταξύ, το Μεξικό, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ηπείρου, παρουσιάζει

Μποτσουάνα

μια τελείως διαφορετική εικόνα. Η επιχειρηματική αισιοδοξία έχει βυθιστεί σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, μόλις στο 8%, ενώ το πέσο αποδυναμώνεται σταθερά τους τελευταίους μήνες, φθάνοντας στη χαμηλότερη τιμή όλων των εποχών έναντι του δολαρίου κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2016. Το Μεξικό βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των σχεδίων της νέας κυβέρνησης των ΗΠΑ για να φέρει τις εταιρείες «πίσω στην πατρίδα», ενδεχομένως με επαναδιαπραγμάτευση ή ακόμα και διάλυση της Συμφωνίας Ελεύθερου Εμπορίου της Βόρειας Αμερικής και ίσως με την επιβολή υψηλότερων δασμών στις εξαγωγές. Η απόκλιση μεταξύ των δύο κορυφαίων παικτών της Λατινικής Αμερικής, της Βραζιλίας και του Μεξικού, έρχεται σε πλήρη αντίθεση με ό,τι συνέβαινε ένα χρόνο πριν, όταν η επιχειρηματική αισιοδοξία στη Βραζιλία είχε πέσει στο -12%, ενώ στο Μεξικό είχε

Νιγηρία

Νότια Αφρική

ανέλθει στο 54%. Στην Αργεντινή, η αισιοδοξία βελτιώθηκε από το προηγούμενο τρίμηνο κατά 6 μονάδες, στο 32%, αλλά η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της περιοχής δεν έχει ακόμα επανέλθει στα υψηλά επίπεδα του προηγούμενου έτους. Ωστόσο, οι προσδοκίες για τα έσοδα έχουν σημειώσει οριακή άνοδο κατά τη διάρκεια του 2ου εξαμήνου του 2016, ενώ η σταθερή αύξηση στις προσδοκίες για την απασχόληση αποτελεί πολύ καλή είδηση για μια χώρα όπου η ανεργία βρίσκεται σήμερα στο 9,3%. ΑΦΡΙΚΉ Σταθερές προοπτικές για κάποιες από τις μεγαλύτερες οικονομίες της Αφρικής, αλλά παράλληλα μεγάλες ανησυχίες για έλλειψη χρηματοδότησης Οι επιχειρηματίες σε κάποιες από τις μεγαλύτερες οικονομίες της Αφρικής αναφέρουν μια μεικτή κατάσταση.

Στη Νιγηρία τα επίπεδα αισιοδοξίας πήραν μια θετική στροφή το τελευταίο τρίμηνο του 2016, ύστερα από μια ύφεση τον Αύγουστο, όταν οι επιχειρηματίες το 3ο τρίμηνο του έτους εξέφρασαν όλοι μαζί την απαισιοδοξία τους. Ωστόσο, η οικονομική ύφεση της χώρας δεν έχει ξεπεραστεί ακόμα, με τις προσδοκίες για τα έσοδα, τις τιμές πώλησης και τις εξαγωγές να βρίσκονται σε πτώση τους τελευταίους τρεις μήνες. Στη Νότια Αφρική η αισιοδοξία των επιχειρήσεων έχει υποχωρήσει κατά 4 μονάδες το τελευταίο τρίμηνο, στο 6%, γεγονός που, παρά την πτώση, θεωρείται βελτίωση για την εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων τα τελευταία δύο έτη. Μια ελαφρά βελτίωση υπήρξε επίσης σε μια σειρά βασικών δεικτών, με τις προσδοκίες για την κερδοφορία να αυξάνονται κατά 5 μονάδες, στο 49%. Οι προσδοκίες για τα έσοδα, τις τιμές πώλησης και την απασχόληση έχουν επίσης βελτιωθεί από το προηγούμενο τρίμηνο. Η Δημοκρατία της Μποτσουάνα, από την άλλη πλευρά, βιώνει μια δραματική στροφή προς τη γενική απαισιοδοξία, με τις επιχειρή-

σεις να αναφέρουν πτώση 30 μονάδων στην αισιοδοξία για το τρίμηνο, από 24% στο -6%, γεγονός που ακολουθεί τη σταθερή μείωση που υπήρχε όλο το 2016. Παρόλα αυτά, συγκεκριμένοι δείκτες, όπως η κερδοφορία, αναμένουν αύξηση 6 μονάδων, αγγίζοντας το 58%, γεγονός που αποδεικνύει πως το απαισιόδοξο κλίμα δεν επικρατεί παντού. Παρόμοιες προσδοκίες υπάρχουν και για τα έσοδα και τις εξαγωγές, όπου για όλα έχουν καταγραφεί μικρές αυξήσεις κατά την πάροδο του τριμήνου. Η πρόσβαση στη χρηματοδότηση φαίνεται να αποτελεί μια αυξανόμενη ανησυχία για τους επιχειρηματίες στην Αφρική. Δύο από τις σημαντικότερες οικονομίες της ηπείρου, η Δημοκρατία της Μποτσουάνα και η Νιγηρία, αναφέρουν μια απότομη επιδείνωση των προβλημάτων που σχετίζονται με την πρόσβαση στη χρηματοδότηση. Οι επιχειρήσεις της Νότιας Αφρικής δεν φαίνεται να αντιμετωπίζουν έλλειψη πιστώσεων, αλλά αυτό ίσως να είναι αποτέλεσμα της μικρότερης ζήτησης για χρηματοδότηση, δεδομένου ότι οι προσδοκίες των εσόδων τους έχουν απο-

δυναμωθεί, οδηγώντας σε μειωμένη ζήτηση κεφαλαίου κίνησης. Αυτό θα μπορούσε να έχει αντίκτυπο στα επενδυτικά σχέδια και να λειτουργήσει ως τροχοπέδη για τις αναπτυξιακές προοπτικές στην περιοχή. ΠΑΓΚΌΣΜΙΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΈΣ - ΜΙΣΘΟΊ ΚΑΙ ΕΡΓΑΖΌΜΕΝΟΙ Οι επιχειρήσεις προβλέπουν μεγαλύτερη κερδοφορία αλλά η αναντιστοιχία μεταξύ κερδών και μισθών συνεχίζεται Η επιχειρηματική αισιοδοξία έχει αυξηθεί συνολικά σε όλο τον κόσμο, όπως επίσης και οι προσδοκίες για την κερδοφορία και τα έσοδα, κατά 5 μονάδες, στο 41% και 50%, αντίστοιχα. Τα ποσοστά αυτά αποτελούν τα υψηλότερα από το 2ο τρίμηνο του 2015. Κι όμως, το 50% των επιχειρήσεων δηλώνουν πως αναμένουν μεγαλύτερα έσοδα μέσα στο 2017 και, ενώ 4 στις 10 επιχειρήσεις αναμένουν κερδοφορία, μόνο το 20% αυτών σχεδιάζει αυξήσεις μισθών άνω του πληθωρισμού. Και παρόλο που το ποσοστό αυτό έχει αρχίσει να ανεβαίνει, σιγά-σιγά, από τα μέσα του 2015, δεν συνάδει με τον

Πρσδοκίες για κερδοφορία και μισθούς Q4 2016 Κερδοφορία Q4 2016 Παγκοσμίως

ΗΠΑ

Κίνα

ΕΕ

Χώρες APAC

Λατινική Αμερική

Παγκοσμίως

ΗΠΑ

Κίνα

ΕΕ

Χώρες APAC

Λατινική Αμερική

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

Πραγματική αύξηση μισθών Q4 2016

ACCOUNTANCY GREECE.27

ρυθμό τον οποίο οι επιχειρήσεις προβλέπουν αύξηση των κερδών τους. Ως εκ τούτου, μπορούμε να αναμένουμε μια κλιμάκωση στη σύγκρουση μεταξύ εργασίας και κεφαλαίου μέσα στο 2017. Πράγματι, έχουμε ήδη αρχίσει να παρατηρούμε μια αυξανόμενη δυσαρέσκεια ανάμεσα στους εργαζομένους λόγω της αναντιστοιχίας μεταξύ εταιρικών κερδών και μισθών, γεγονός που αποτέλεσε και βασικό παράγοντα στα αποτελέσματα της βρετανικής ψηφοφορίας για το δημοψήφισμα της Ε.Ε. Με τις εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για φέτος σε χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία, η δυσαρέσκεια σχετικά με την ανισότητα του εισοδήματος θα μπορούσε να κινητοποιήσει μια σειρά από πολιτικές ανατροπές –ιδιαίτερα σε χώρες όπου τα επίπεδα ανεργίας είναι ήδη υψηλά. Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να είναι προσεκτικές με την επικρατούσα άποψη ότι οι μισθοί που καταβάλλουν δεν συνάδουν με τα κέρδη τους. Πέρα από τις πολιτικές αναταραχές που μπορεί να προκληθούν από μια τέτοια πρακτική, οι επιχειρήσεις πιθανόν να αντιμετωπίσουν θέματα δυσφήμισης σε περίπτωση που το προσωπικό τους αισθάνεται πως δεν ανταμείβεται επαρκώς. Σε πολλές από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου τα ζητήματα που σχετίζονται με την εταιρική διακυβέρνηση έρχονται ολοένα και περισσότερο στο προσκήνιο, με τους πολιτικούς ηγέτες να τονίζουν πως η σωστή διακυβέρνηση πρέπει να πηγάζει από τα ανώτερα κλιμάκια της επιχείρησης. Η πρωθυπουργός της Βρετανίας Theresa May αναφέρθηκε τους τελευταίους μήνες στην ανάγκη να διασφαλιστεί πως σε κάθε

Η επιχειρηματική αισιοδοξία έχει αυξηθεί συνολικά σε όλο τον κόσμο, όπως επίσης και οι προσδοκίες για την κερδοφορία και τα έσοδα, κατά 5 μονάδες, στο 41% και 50%, αντίστοιχα. Τα ποσοστά αυτά αποτελούν τα υψηλότερα από το 2ο τρίμηνο του 2015.

επιχείρηση «όλοι πρέπει να παίζουν επί ίσοις όροις» για τη δημιουργία μιας οικονομίας με οφέλη για όλους. Οι επιχειρήσεις μπορούν να διατηρήσουν το κύρος τους και την καλή τους φήμη, προσφέροντας δίκαια και επαρκή επίπεδα αμοιβών. Από εμπορικής άποψης, οι επιχειρήσεις πιθανόν να βρεθούν αντιμέτωπες με αποχώρηση κάποιων ταλέντων τους, στην περίπτωση που οι ανταγωνιστές προσφέρουν στο εξειδικευμένο προσωπικό την υπόσχεση για μεγαλύτερους μισθούς ή μερίδιο κέρδους. Μεθοδολογία IBR Η έρευνα International Business Report (IBR) της Grant Thornton είναι η κορυφαία παγκόσμια επιχειρηματική έρευνα και διεξάγεται πραγματοποιώντας συνεντεύξεις σε περίπου 2.600 ανώτατα στελέχη εισηγμένων και ιδιωτικών επιχειρήσεων παγκοσμίως κάθε τρίμηνο. Ξεκίνησε το 1992 σε εννέα ευρωπαϊκές χώρες, και πλέον ερευνά περισσότερες από 10.000 επιχειρήσεις σε 36 χώρες σε ετήσια βάση, παρέχοντας πληροφορίες σχετικά με οικονομικά και εμπορικά θέματα που επηρεάζουν τις επιχειρήσεις παγκοσμίως. Τα δεδομένα της παρούσας έρευνας προέρχονται από 2.600 συνεντεύξεις που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ Οκτωβρίου - Δεκεμβρίου 2016, με διευθυντικά στελέχη, διευθύνοντες συμβούλους, προέδρους και άλλα ανώτερα στελέχη επιχειρήσεων μεσαίου μεγέθους, από όλους τους κλάδους της βιομηχανίας, σε 36 χώρες. Ο ορισμός «επιχειρήσεις μεσαίου μεγέθους» διαφέρει ανά περιοχή: στην Κίνα οι συνεντεύξεις έγιναν σε εταιρείες με 100-1.000 υπαλλήλους, στις ΗΠΑ σε εταιρείες με ετήσια έσοδα US$ 20 εκατ. έως US$ 2 δισ. και στην Ευρώπη σε εταιρείες με 50-499 υπαλλήλους.

www.diplographia.gr

›

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

Διπλογραφία σημαίνει λογιστική και λογιστική σημαίνει Διπλογραφία

ACCOUNTANCY GREECE.27

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛ

Μια υπεράσπιση της λογιστικής με βάση τη νεότερη ιστορία της Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Ι. Νιφορόπουλος Ορκωτός Ελεγκτής - Λογιστής, Ωρίων Α.Ε.

«Η διπλογραφία μάς αποκαλύπτει το σύμπαν του οικονομικού κόσμου σύμφωνα με την ίδια μέθοδο όπως αργότερα οι μεγάλοι φυσικοί το σύμπαν του κόσμου των ουρανίων σωμάτων... Η διπλογραφία στηρίζεται στην εφαρμοζόμενη με συνέπεια βασική ιδέα ότι όλα τα φαινόμενα μπορούν να συλληφθούν ως ποσότητες». Werner Somdart, Der Moderne Kapitalismus II (σ. 119)

ι περισσότεροι από εμάς που διδάσκουμε λογιστική στα πανεπιστήμια «υποφέρουμε» από μία εύσχημη περιφρόνηση συναδέλφων μας, οι οποίοι κοιτούν τη λογιστική ως έναν παρείσακτο, έναν Σαούλ ανάμεσα στους χρισμένους από τον «γιο του Θεού» προφήτες, έναν παρία (απόβλητο) του οποίου η παρουσία αφαιρεί κάτι από την ιερότητα των ακαδημαϊκών αιθουσών. ...Η περιφρόνηση για τη λογιστική δεν περιορίζεται σε πανεπιστημιακούς κύκλους, αλλά είναι σχεδόν παγκόσμια. ...Ας θυμηθούμε πώς η λογιστική έχει παραμεληθεί στη λογοτεχνία. Το βλέμμα του κοινού έχει γενικώς, τόσο στην πραγματική ιστορία όσο και στη μυθιστορία, στραφεί προς εκείνον ο οποίος αποδίδεται ως ηρωική μορφή. Σε αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, οι γνωστοί συγγραφείς τους έχουν επικεντρώσει την πλοκή των έργων τους σε έναν λόγιο πολυμαθή όπως ο Φάουστ, σε έναν βιομήχανο όπως ο Γιάννης Αγιάννης στους Αθλίους (Les Miserables) του Βίκτωρα Ουγκώ, σε έναν ναυτικό όπως τον Ροβινσώνα Κρούσο ή τον Γκιούλιβερ, σε εταίρες όπως στη Νανά του Εμίλ Ζολά, σε κλέφτες και λωποδύτες όπως στις Μεγάλες προσδοκίες ή σε ιστορίες του Καρόλου Ντίκενς και άλλων κ.ο.κ., με τις αφηγήσεις για ένα σωρό περίεργα κεντρικά πρόσωπα δίχως τέλος. Ουδέποτε όμως, εξ όσων γνωρίζω, ένας καταστιχογράφος (παλαιότερα) ή ένας λογιστής

(πιο πρόσφατα) έχει γίνει ο κεντρικός ήρωας μιας νουβέλας, ενός θεατρικού έργου ή ενός ποιήματος. Ο καταστιχογράφος (λογιστής) δεν έχει τιμηθεί ούτε με το να γίνει σε κάποια ιστορία ένας αξιοσημείωτος κακός... (Σε ένα από τα καλύτερα ποιήματά του, στην ποιητική συλλογή Μαραμπού, εκδόσεις Άγρα, Αθήνα 1991, ο Νίκος Καββαδίας, στο «Mal du depart», έχει το εξής δεύτερο τετράστιχο: «Γ ια το Μαδράς, τη Σιγκαπούρ, τ’ Άλγέρι και το Σφαξ θ’ αναχωρούν σαν πάντοτε περήφανα τα πλοία, κι εγώ, σκυφτός σ’ ένα γραφείο με χάρτες ναυτικούς θα κάνω αθροίσεις σε χοντρά λογιστικά βιβλία». Ο ποιητής, στο ποίημά του αυτό, αναφέρεται σε έναν λογιστή του οποίου το όνειρο ήταν να κάνει μακρινά ταξίδια ως ναυτικός, που όμως έμεινε απραγματοποίητο παραμένοντας λογιστής, δηλαδή σε ένα πεζό επάγγελμα...) Η λογιστική έχει σχετικώς πρόσφατα αρχίσει να απαιτεί αναγνώριση ως ένα επάγγελμα με γνωσεολογικό υπόβαθρο επιστήμης. Εγώ προσωπικά έχω εκτιμήσει ότι οι πρώτες αξιώσεις της λογιστικής να θεωρείται ως αυτόνομη επιστήμη τίθενται στις αρχές της δεκαετίας του 1920 με τις εργασίες του Ρωσοελβετού Leon Gomberg, του Γερμανού Eugen von Schmalenbach, κ.ά. ...

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

ΛΑΔΑ

ACCOUNTANCY GREECE.27

Για να καθιερωθεί ως αξιοσέβαστος ένας κλάδος, τρία στοιχεία οδηγούν στο συμπέρασμα της επιστημοσύνης του, που όντως έχει ως προαπαιτούμενα. Αυτά είναι: πρώτον, η καταγωγή και η «γενεαλογία», δεύτερον, η «συντροφιά» την οποία κάποιος διατηρεί και, τρίτον, τις υπηρεσίες τις οποίες κάποιος αποδίδει στην κοινότητα. Ας εξετάσουμε τη λογιστική από αυτές τις όψεις της. Καταγωγή και «γενεαλογία» Χωρίς να εγείρουμε το ζήτημα ως προς το τι ήταν η λογιστική στην αρχαιότητα, ας εστιάσουμε την προσοχή μας καταρχήν στον φραγκισκανό καλόγερο Πατσίολο ως τον πατέρα της σύγχρονης λογιστικής, καθώς το έργο του Summa..., δημοσιευθέν το 1494, το οποίο ήταν το πρώτο τυπωθέν έργο που σχετιζόταν με την άλγεβρα, επίσης περιείχε το πρώτο κείμενο επί της λογιστικής, μία μάλλον ισχνή διατριβή με τίτλο «De computis et scripturis». ... Το 1496 κλήθηκε (ο Πατσίολο) στο Μιλάνο από τον τότε βασιλεύοντα δούκα Ludovico il Moro, του οποίου η αυλή ήταν το κέντρο διαφωτισμού και μάθησης, και το να καθιερωθείς εκεί ήταν μεγάλη τιμή. Στο Μιλάνο, ο Πατσίολο ήλθε σε επαφή με πολλές εξέχουσες προσωπικότητες, με την πλέον σημαντική εξ αυτών να είναι ο Λεονάρδος ντα Βίντσι, ανατόμος, φυσικός, εφευρέτης κ.ά., ίσως ο πλέον διαπρεπής άνδρας της εποχής του (κατά τον Ντελακρουά, ο μεγαλύτερος καλλιτέχνης όλων των εποχών και το πλέον κορυφαίο πνεύμα της Αναγέννησης). Ο ίδιος ο Ντα Βίντσι λέγει ότι έσπευσε να αγοράσει ένα αντίτυπο του βιβλίου του Πατσίολο Summa... ευθύς μόλις κυκλοφόρησε, και αυτός συνεργάστηκε με τον Πατσίολο σε ένα μεταγενέστερο βιβλίο, το De divine proportione (1508), στο οποίο ο Πατσίολο προμήθευσε το κείμενο και ο Ντα Βίντσι

Ο ίδιος ο Ντα Βίντσι λέγει ότι έσπευσε να αγοράσει ένα αντίτυπο του βιβλίου του Πατσίολο Summa... ευθύς μόλις κυκλοφόρησε, και αυτός συνεργάστηκε με τον Πατσίολο σε ένα μεταγενέστερο βιβλίο, το De divine proportione (1508), στο οποίο ο Πατσίολο προμήθευσε το κείμενο και ο Ντα Βίντσι την εικονογράφηση

την εικονογράφηση. Την πραγματεία αυτή θεωρείται ότι χρησιμοποίησε ο Λεονάρδος ως βάση για τη δημιουργία των γλυπτών και ζωγραφικών αριστουργημάτων του. Οποία τιμή, πραγματικά, για έναν καθηγητή πανεπιστημίου! Με άλλα λόγια, το πνεύμα του «ελαχίστου» αδελφού Λουκά επιζεί όχι μόνο στις καθημερινές λογιστικές εγγραφές εκατομμυρίων λογιστών ανά την υφήλιο αλλά και στη θεωρητική - μαθηματική βάση των αθάνατων αριστουργημάτων του Ντα Βίντσι στα περιφημότερα μουσεία του κόσμου! ... Ας υπενθυμίσουμε σε αυτούς οι οποίοι καυχώνται τις ανώτερες αρετές άλλων επιστημονικών κλάδων ότι αυτή η πρώτη παρουσίαση που έκανε ο Πατσίολο δεν ήταν ακατέργαστη και λανθασμένη αλλά περιέχει τα ουσιώδη της λογιστικής όπως τη γνωρίζουμε σήμερα, παρά το γεγονός ότι αυτή συνεγράφη σε καιρό που η χημεία μετείχε των φαντασιοπληξιών της αλχημείας, η βιολογία ήταν μια εξωτική συλλογή εσφαλμένων εκτιμήσεων και η ιατρική είχε περισσότερα κοινά με το μάγο ιατρό απ’ ό,τι έχει ακόμη και σήμερα. Περίπου πριν από διακόσια χρόνια, η κατάσταση των άλλων –πλην της λογιστικής– επιστημών συνίστατο σε μια μάταιη και αστεία (αν όχι γελοία) έκθεση άγνοιας. Περισσότερο από πεντακόσια χρόνια, ακριβώς στο πρώτο βιβλίο που εκδόθηκε επί του εν λόγω θέματος, η λογιστική περιγράφηκε με μια μορφή η οποία ακόμη κυριαρχεί στην πράξη σε ολόκληρο τον κόσμο. Πώς δεν μπορεί, επομένως, η λογιστική να έχει την (εύλογη) απαίτηση να της αναγνωρίζεται μία ευυπόληπτη και πολύ παλιά γενεαλογία; Η «συντροφιά» Η λογιστική καθιερώθηκε επιστημονικά από έναν θιασώτη του αγίου Φραγκίσκου

Βρίσκουμε αυτούς να είναι αυθεντίες στην άλγεβρα (όπως αυτό θα ήταν αναμενόμενο), στη ναυσιπλοΐα, στην οπτική, ένας είναι ανώτερος υπάλληλος εντεταλμένος να ρυθμίζει τα του συναλλάγματος, ο συγγραφέας του Γαλλικού Εμπορικού Κώδικα του 1763 (ο οποίος όχι μόνο έδωσε το όνομά του στον σπουδαίο αυτό εμπορικό νόμο, ο Κώδικας του Savary, αλλά ίσως τον κάνει ακόμα πιο διακριτό το ότι είχε δεκαεπτά παιδιά, τα οποία επίσης έφεραν το όνομα του), αστρονόμοι, ένας γάλλος καθηγητής Λυκείου, μια αυθεντία επί της πυρίτιδας, και ο σημαντικότερος ιστορικός της Εκκλησίας των Βαπτιστών. Προκειμένου κάποιος να βρει αυτά τα ονόματα στην Encyclopedia Britannica ή σε άλλη μεγάλη εγκυκλοπαίδεια, δεν ψάχνει στο λήμμα λογιστική ή καταστιχογραφία. Αυτά τα λήμματα είναι ανεπαρκή και μη ικανοποιητικά και αμφότερα περιέχουν εσφαλμένες δηλώσεις αναφορικά με την ιστορία του θέματός μας. Βρίσκει όμως για τη λογιστική στα ακόλουθα λήμματα: άλγεβρα, ναυσιπλοΐα, Napier, μαθηματικοί πίνακες, λογάριθμοι, ασφάλιση, απειροστικός λογισμός, βαρύτητα κ.ά... Παραθέσαμε επιφανείς άνδρες οι οποίοι έχουν γράψει βιβλία λογιστικής, παρά διάσημους συγγραφείς της λογιστικής. Το κάναμε αυτό για να θεμελιώσουμε τον ισχυρισμό ότι η λογιστική είναι ένα θέμα που αξίζει την προσοχή ικανών ανθρώπων και, επομένως, αξίζει να ανελιχθεί και να εξυψωθεί πάνω και πέραν από μέσες ή ανώτερες εμπορικές σχολές (δημόσιες ή ιδιωτικές). ... Η ανάπτυξη της εθνικής λογιστικής άρχισε από τα τέλη του 16ου αιώνα, όπως δε αναφέρει ο άγγλος καθηγητής της λογιστικής F. Sewell Bray, στο έργο του The Interpretation of Accounts (A formal review of social accounting), Λονδίνο 1957, σ. 205

κ.ε., η λογιστική των τομέων της συνολικής οικονομίας ανάγεται στον 17ο αιώνα. Το 1619, στη Σουηδία, επί βασιλέως Γουσταύου Αδόλφου, υφίστατο σύστημα διγραφικής λογιστικής, το οποίο σκοπό είχε την αδρομερή παρακολούθηση του εισοδήματος και των δαπανών ολόκληρου του βασιλείου. Το δε 1623 μετεκλήθη, για την καλύτερη οργάνωση του συστήματος αυτού, ο διάσημος ολλανδός λογιστής και έμπορος Abraham Cabiljan. ... Ο Werner Sombart, διάσημος συγγραφέας της ιστορίας του καπιταλισμού, διερωτάται εάν ο καπιταλισμός μας προήγαγε τη σύγχρονή λογιστική ή η σύγχρονή λογιστική τον καπιταλισμό. ... Ο Karl Marx (1818-1883), μία από τις μεγαλύτερες παγκόσμιες μορφές, χωρίζει το κύκλωμα της συνολικής παραγωγής κάθε εθνικής ή κοινωνικής οικονομίας σε δύο τομείς: τον τομέα των μέσων παραγωγής και τον τομέα αγαθών κατανάλωσης. Περαιτέρω ερευνά την παραγωγή αμφοτέρων των τομέων ως άθροισμα των –κατ’ αυτόν– σταθερού κεφαλαίου (κτίρια, μηχανήματα, πρώτες ύλες, ημικατεργασμένα προϊόντα), μεταβλητού κεφαλαίου (ημερομίσθια) και υπεραξίας. Δηλαδή όπως οι λογιστές πράττουν σε αναλύσεις τους. Η δε θεωρία του περί της αξίας της εργασίας δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια ανάλυση της κοστολογικής δομής κάθε προϊόντος, συνδυαζόμενη με μια πιο δίκαιη κατανομή της παραγωγικότητας της εργασίας, του κατ’ αυτόν μοναδι κού συντελεστή της παραγωγής. ... Οι «υπηρεσίες» στην κοινότητα Το τρίτο, κατά συμπερασμό, τεκμήριο του κανόνα της σημαντικότητας και σεβασμιότητας είναι ότι κάποιος υπό κρίση εκτελεί και εκπληροί κάποια σπουδαία υπηρεσία προς τον κόσμο. Είναι δυνατόν να λεχθεί αυτό για τη λογιστική; Ίσως αυτό

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

της Ασίζης, στο λίκνο των μαθηματικών, με την άλγεβρα ως δίδυμη αδελφή της, κάτω από την αιγίδα μεγάλων πανεπιστημίων της Αναγέννησης: Σίγουρα αυτή είναι μια αφετηρία επαρκούς ακαδημαϊκής οντότητας, ώστε να της δίδεται ο απαιτούμενος από κάθε πανεπιστημιακό ίδρυμα σεβασμός. ... Το δεύτερο βιβλίο επί της λογιστικής γράφτηκε επίσης από έναν διακεκριμένο άνδρα, τον Schreiber, ο οποίος μεταγλώττισε το όνομά του στην ελληνική: Grammateus (Γραμματεύς)! Αυτός, όπως και ο Πατσίολο, συνδύαζε την άλγεβρα με τη λογιστική και το βιβλίο του, χρονολογημένο το 1518, ήταν το πρώτο έργο που εκδόθηκε στη Γερμανία, το οποίο είχε άμεση σχέση με αμφότερα τα προαναφερθέντα θέματα. Με βάση τον Cantor, μια αυθεντία στα μαθηματικά, αυτός ίσταται, ως μαθηματικός, αναμφισβήτητα στην πρώτη σειρά αυτών της εποχής του. Σχεδόν αμέσως, τον Grammateus ακολουθεί ο Jerome Cardan, αυτός ο γραφικός αγύρτης και λαμπρότατος λόγιος, αστρολόγος, ιατρός, επιστήμων, μαθηματικός, καθηγητής της ιατρικής, αρχικά στη Παβία και αργότερα στη Μπολόνια. Αυτός, επίσης έγραψε ένα βιβλίο το οποίο συνδυάζει άλγεβρα και λογιστική. Αυτό το έργο, λέγει ο Richard Garnett, σημειώνει μια ολόκληρη εποχή στην ιστορία των μαθηματικών, αφού είναι το πρώτο στο οποίο η αρχή των κυβικών εξισώσεων (εξισώσεων τρίτου βαθμού) εξηγείται πλήρως... Επεκτείνοντας κάπως το πεδίο της επισκόπησής μας, βρίσκουμε ότι ο Brown παραθέτει μόνο 150 ονόματα συγγραφέων επί της λογιστικής προ του 1800. Αλλά ακόμη και η μειωμένη λίστα αυτών οι οποίοι έχουν φήμη σε πεδία άλλα εκτός λογιστικής είναι πολύ μακρά για να την επαναλάβουμε λεπτομερώς. Αυτοί δεν είναι μία ομάδα άκρως εξειδικευμένων ατόμων.

ACCOUNTANCY GREECE.27

είναι δυνατόν να απαντηθεί καλύτερα με το να δείξουμε ότι η λογιστική εμφανίστηκε όχι ως ένα τυχαίο φαινόμενο αλλά καθαρά σε ανταπόκριση προς μια ανάγκη του κόσμου. ... Δεν είναι δίχως σημασία ότι η λογιστική εμφανίστηκε στο τέλος του 15ου αιώνα (υπό την ευρύτερη –αρκετά διαδεδομένη– εφαρμογή της διγραφικής τεχνικής), ούτε ότι τόπος γέννησής της ήταν οι δημοκρατίες της Ιταλίας. Όλοι γνωρίζουμε τη θαυμάσια αφύπνιση της περιόδου της Αναγέννησης, και ιδιαίτερα της απότομης ανάπτυξης του εμπορίου. Ο Sieveking, ένας από τους λίγους ιστορικούς ο οποίος έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στο θέμα μας, λέει ότι η λογιστική ανέκυψε ως άμεσο αποτέλεσμα της καθιέρωσης προσωπικών εταιρειών (partnerships) σε μεγάλη κλίμακα συγκέντρωσης κεφαλαίων, ένα χαρακτηριστικό του γρήγορα αναπτυσσόμενου παγκοσμίως εμπορίου. Αλλά η λογιστική βρισκόταν εν υπνώσει για αρκετούς αιώνες, και δεν συνέβη παρά μόνο εκατό χρόνια περίπου μετά το βιβλίο του Πατσίολο, που μία εντυπωσιακή αφύπνισή της έγινε. Νέα έργα πρωτάκουστης αφθονίας και εξαιρετικής ποιότητας άρχισαν να εμφανίζονται και τα πανεπιστήμια ξανά ανέλαβαν την εισαγωγή ενός μαθήματος το οποίο δεν είχε μέχρι τότε ακαδημαϊκά καλή υπόσταση. Γιατί αυτή η εξέχουσα θέση σε ένα μάθημα που άρχισε να διδάσκεται προ του 1500; Στο τέλος του 15ου αιώνα σημειώθηκε μια εκπληκτική διόγκωση των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Τότε ήταν η περίοδος της οργάνωσης μεγάλων εταιρειών (στις ΗΠΑ καλούνταν συνήθως trusts), ένα φαινό-

Ο Pixley πρώτος στις ΗΠΑ και μετά ο Dicksee άρχισαν να γράφουν ογκώδη συγγράμματα τα οποία ασχολούνταν με πιο προχωρημένα και εξειδικευμένα προβλήματα των εταιρικών λογαριασμών. Λίγο αργότερα εφευρέθηκε η αθροιστική μηχανή, οι πίνακες με τους λογαρίθμους τέθηκαν δίπλα στο καθολικό, οι καταχωρίσεις στα λογιστικά βιβλία γίνονταν με τον δέοντα τρόπο, επιστημοσύνης

μενο κοινό στην Αμερική, την Αγγλία και τη Γερμανία. Τότε πρωτοεμφανίστηκαν εταιρείες με κεφάλαια της τάξης του ενός δισεκατομμυρίου ευρώ και τότε –μια όχι περίεργη σύμπτωση, αλλά αναγκαία αντίδραση (ανταπόκριση)– αφυπνίστηκαν οι λογιστές. Ο Pixley πρώτος στις ΗΠΑ και μετά ο Dicksee άρχισαν να γράφουν ογκώδη συγγράμματα τα οποία ασχολούνταν με πιο προχωρημένα και εξειδικευμένα προβλήματα των εταιρικών λογαριασμών. Λίγο αργότερα εφευρέθηκε η αθροιστική μηχανή, οι πίνακες με τους λογαρίθμους τέθηκαν δίπλα στο καθολικό, οι καταχωρίσεις στα λογιστικά βιβλία γίνονταν με τον δέοντα τρόπο, οι πρώτες συνήθειες έγιναν γενικά αποδεκτές λογιστικές αρχές, η λογιστική άρχισε να αναπτύσσεται με πιο γρήγορους ρυθμούς επιστημοσύνης. Κατά ένα μέρος, η νέα αυξημένη σημασία της λογιστικής οφειλόταν στον διαχωρισμό της ιδιοκτησίας από τη διοίκηση/ διαχείριση και στον διαχωρισμό του ελέγχου από την ιδιοκτησία, φαινόμενα τόσο χαρακτηριστικά της σύγχρονης εταιρικής μορφής των επιχειρηματικών οργανισμών. Εάν η υποκατάσταση του ατομικού επιχειρηματία από μια μικρή προσωπική εταιρεία απαιτούσε βελτίωση των λογιστικών τεχνικών, πόσο πολύ περισσότερο βελτίωση ήταν αναγκαία όταν η προσωπική εταιρεία εκτοπίστηκε από την ανώνυμη εταιρεία, με τους ιδιοκτήτες της να αριθμούνται σε δεκάδες ή εκατοντάδες χιλιάδες μετόχους; Πιο σημαντικό γεγονός όμως ήταν η επένδυση μεγάλων ποσών σε μόνιμο κεφαλαιουχικό εξοπλισμό, κύριο χαρακτηριστικό του σύγχρονου τρόπου παραγωγής, που κατέστησε εφικτή την καλύτερη οργάνωση

υπάρχουν αρχές επί των οποίων εδράζεται η λογιστική και οφείλουν να τις συνυπολογίζουν στις αποφάσεις τους; (Δεν αρκεί, δηλαδή, να ισχυρίζονται οι ενδιαφερόμενοι ότι κάτι ισχύει επειδή έτσι συνήθως γίνεται στην πράξη. Και οι αρχές αυτές εξελίσ σονται...) Στην εργασία μας αυτή προσπαθήσαμε να αφαιρέσουμε το στίγμα το οποίο προσκολλάται στη λογιστική, δείχνοντας ότι οι απαρχές της, με βάση τη διγραφική μέθοδο, είναι σεβάσμιες και σημαντικές ή μάλλον ακαδημαϊκού χαρακτήρα. Ενάντια στο ότι ακόμη και σήμερα δεν έχει καλή φήμη, η λογιστική προσέλκυσε την προσοχή ανθρώπων αναμφίβολα υψηλών διανοητικών επιτευγμάτων. Η λογιστική δικαιολογεί το κύρος της από το ότι ανέκυψε για να ικανοποιεί κοινωνικές ανάγκες. Μεταξύ άλλων, οι λειτουργίες της είναι να εντοπίζονται ευθύνες (responsibility accounting), να προλαμβάνονται απάτες, να καθοδηγείται η βιομηχανία προς καλύτερα αποτελέσματα, να προσδιορίζονται καθαρές θέσεις επιχειρήσεων, να λύνεται το πιο δύσκολο πρόβλημα των οικονομικών μονάδων: «Ποια είναι τα κέρδη μου;», να διευκολύνεται η κυβέρνηση στις δημοσιονομικές λειτουργίες της, να καθοδηγούνται τα ανώτερα διοικητικά στελέχη στις προσπάθειές τους για περισσότερη αποδοτικότητα κ.ο.κ. Δεν είναι αυτές οι λογιστικές εργασίες (και πολλές άλλες ακόμη) άξιες προσοχής και σεβασμού από οποιονδήποτε καλοπροαίρετο άνθρωπο; Ο ρομαντικός Scott δήλωσε το επάγγελμα του λογιστή ως «respectable». Ο Goethe, η παγκόσμια αυτή ιδιοφυΐα, ομιλεί για τη λογιστική ως «μία από τις ωραιότερες επινοήσεις του

ανθρώπινου μυαλού». ... Οποτεδήποτε και οπουδήποτε οικονομικές υποθέσεις έχουν προοδεύσει πέρα από τις πλέον στοιχειώδεις συνθήκες παραγωγής και συναλλαγής, «συστήματα» λογαριασμών έχουν εμφανιστεί. Απογραφές, κατάλογοι μισθοδοσίας, καταλογισμοί φόρων και τήρηση λογαριασμών έχουν βρεθεί τόσο παλιά έως το 4500 π.Χ., και υπάρχουν πολλά λογιστικής φύσεως αρχεία στην αρχαία Αίγυπτο, Ρώμη, στην πρώιμη ιστορία του οικονομικού βίου της Ευρώπης και αλλού. Σε κάθε στάδιο ανάπτυξης, άνθρωποι έχουν χρησιμοποιήσει τη λογιστική, σύμφωνα προς τις ανάγκες τους, και εντός των ορίων (περιορισμών) των τεχνικών καταχώρισης και ανάλυσης που τους ήταν γνωστές, προκειμένου να απαριθμούν και να ελέγχουν περιουσιακά στοιχεία, ως μηχανισμό αναφοράς αντιπροσώπων, επιστατών και φοροεισπρακτόρων, ως τεκμηρίωση εμπορικών σχέσεων, για τον έλεγχο της παραγωγής και τη διαχείριση των επιχειρήσεων. Γι’ αυτούς και άλλους λόγους έχει βάσιμα υποστηριχθεί ότι η λογιστική –ως αναγκαιότητα του ανθρώπου– προϋπήρξε των μαθηματικών. Η τήρηση λογαριασμών σε σχοινιά με κόμπους και η χάραξη εγκοπών σε ξύλα (tallies) το υποδεικνύουν... • Το παραπάνω κείμενο αποτελεί απόσπασμα από το βιβλίο «Η θεωρία της λογιστικής - Η λογιστική ως επιστήμη», Εκδόσεις Εταιρείας Αξιοποιήσεως και Διαχειρίσεως Περιουσίας ΟΠΑ, Αθήνα 2017, του Βασίλη Φ. Φίλιου, καθηγητή της Λογιστικής του Πανεπιστημίου Πατρών.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

των εκμεταλλεύσεων των εταιρειών. Η χρήση παγίου κεφαλαίου σε μεγάλη κλίμακα αυξάνει ανυπολόγιστα τη δυσκολία προσδιορισμού των κερδών που επιτεύχθηκαν σε οποιοδήποτε δοθέν έτος. Ο Πατσίολο δεν έκανε σοβαρή προσπάθεια στην κατεύθυνση αυτή, γιατί τότε δεν ήταν τόσο αναγκαίο. Η επιχειρηματική δράση στις μέρες του ήταν ένα σύνολο από μη συνδεόμενα μεταξύ τους εγχειρήματα. Ένα πλοίο ήρθε εδώ, ένα καραβάνι πήγε εκεί, ένα από κοινού με άλλους εγχείρημα αναλήφθηκε με τον κύριο Χ για την αγορά και εισαγωγή μαλλιού από τη Γαλλία κ.ο.κ. Καθώς αυτά τα εγχειρήματα ολοκληρώνονταν επιχειρησιακά, το επιτευχθέν κέρδος στην ολοκληρωθείσα συναλλαγή εξακριβωνόταν, κάπως χονδρικά (στο περίπου, είναι αληθές), αλλά αυτό ήταν σχετικά ικανοποιητικό. Καμία προσπάθεια δεν γινόταν για να αντιμετωπιστούν λογιστικά ημιτελή εγχειρήματα. ... Ξεχωρίζουν όμως δύο συνεισφορές/ συμβολές στην εργασία του λογιστή. Η πρώτη αφορά τις αναρίθμητες μικρές συσκευές με τις οποίες εξοικονομείται εργασία που αλλιώς θα χρειαζόταν για τον χειρισμό μεγάλων μαζών αριθμητικών στοιχείων. Έτσι, τα ζητούμενα αποτελέσματα γίνεται εφικτό να αποκτώνται με λιγότερη ανθρώπινη εργασία. Η δεύτερη αφορά την προσπάθεια να εξακριβωθεί το ακριβές κόστος παραγωγής αντικειμένων ή συστατικών μερών αντικειμένων επί βιομηχανικών διεργασιών συνεχούς ροής. ... Πρόοδος συνεχίζει να γίνεται στη λογιστική. Τι καλύτερη απόδειξη από το ότι πλέον οι δικηγόροι και οι δικαστές στα δικαστήρια έχουν αρχίσει να εκτιμούν ότι

ACCOUNTANCY GREECE.27

▲ Προβλέψεις

Το μέλλον ανήκει στον «νέο πελάτη» που επιβάλλει τις εξελίξεις στην οργάνωση της εφοδιαστικής αλυσίδας των επιχειρήσεων Γιώργος Ψωμάς Διευθυντής, Management Consulting Operations & Supply Chain, KPMG

ίτε είναι έφηβοι σε πολυκατάστημα είτε γονείς που ψωνίζουν ηλεκτρονικά ή πολυεθνικοί οργανισμοί που αγοράζουν πρώτες ύλες για παραγωγή, οι σημερινοί πελάτες έχουν ανεβάσει πολύ τις προσδοκίες τους. Ζητούν συνεχώς περισσότερες επιλογές προϊόντων, μεγαλύτερη ευελιξία στις επιλογές παράδοσης και πιο γρήγορη εξυπηρέτηση. Οι «νέοι πελάτες» είναι επίσης συνδεδεμένοι στο Διαδίκτυο με πολλές πηγές πληροφόρησης, είναι ενημερωμένοι και έχουν τη δύναμη της μετάδοσης της γνώμης και εμπειρίας τους. Οι εταιρείες οφείλουν να προσαρμοστούν για να ικανοποιήσουν και να κρατήσουν τον «νέο πελάτη». Να αποδεχθούν την αλλαγή στην αγοραστική συμπεριφορά, να χρησιμοποιήσουν υλικό πληροφόρησης προερχόμενο από τους καταναλωτές για να καινοτομήσουν και να βελτιωθούν, να προσφέρουν ψηφιακή δυνατότητα αγοράς που να είναι απλή, ενστικτώδης και αδιάλειπτη, και να λάβουν μέτρα προστασίας του πελάτη. Η συνεχώς αναπτυσσόμενη ανάγκη για στρατηγική προσέγγισης της αγοράς με πολλά κανάλια διανομής - πώλησης (omnichannel strategy) θα καταστήσει τις εφοδιαστικές αλυσίδες σημαντικά περίπλοκες, καθώς οι εταιρείες αναζητούν να ικανοποιήσουν τους πελάτες τους δι-

ώστε να χτίσουν μια συνεπή και εξατομικευμένη εμπειρία σε κάθε πελάτη (Customer Experience). Μοντέλα υπολογισμού ζήτησης και προγραμματισμού διαχείρισης αποθεμάτων και διανομής δίνουν τη δυνατότητα στους πελάτες να επιλέγουν, να λαμβάνουν και να επιστρέφουν προϊόντα/ υπηρεσίες όταν και όπου επιθυμούν, με ένα συνεχώς μειούμενο χρόνο μεταξύ παραγγελίας και παράδοσης. Η εφοδιαστική αλυσίδα αρχίζει από τον αγοραστή, με την αγορά ή την επιθυμία να αγοράσει, που στέλνει «σήμα ζήτησης» ώστε να κινητοποιηθεί η παραγωγή και η αναπλήρωση αποθέματος. Σημεία λιανικής, διανομείς, παραγωγοί και προμηθευτές συνεργάζονται για να ανταποκριθούν στις αυξομειώσεις της ζήτησης ή να προσαρμοστούν στη ζήτηση νέων προϊόντων. Εταιρείες που υιοθετούν ένα μοντέλο λειτουργίας όπου η εφοδιαστική αλυσίδα αναγνωρίζει και προσαρμόζεται στις ανάγκες της αγοράς, επενδύουν σε 5 βασικούς πυλώνες: 1. Ευθυγράμμιση της εφοδιαστικής αλυσίδας με την ευρεία εταιρική στρατηγική, με στόχους απόδοσης και ανταμοιβής που εστιάζουν στον πελάτη. Ανοικτή επικοινωνία και συνεργασία με τους προμηθευτές, που επιδοτεί την αποτελεσματικότητα και την ικανότητα γρήγορης ανταπόκρισης σε

μεταβαλλόμενες ανάγκες. 2. Ανοιχτή ροή πληροφορίας, που εξασφαλίζει ότι κάθε συντελεστής της εφοδιαστικής αλυσίδας κατανοεί τι θέλουν οι πελάτες και έχει γνώση της κατάστασης των πρώτων υλών, ημιέτοιμων και έτοιμων προϊόντων. Προβλέψεις και προγραμματισμός ζήτησης πιο ακριβείς και αξιόπιστοι, με χρήση δεδομένων σε πραγματικό χρόνο. 3. Ευελιξία και ευκινησία για την προσαρμογή σε αναμενόμενες και μη κινήσεις και μεταβολές της αγοράς. 4. Αναγνώριση της διαφορετικότητας των αναγκών και των αξιών των πελατών, ώστε να οργανωθεί κατάλληλα η εφοδιαστική αλυσίδα από την αρχή έως το τέλος, για να προσφέρει εξειδικευμένα προϊόντα και υπηρεσίες που θα έχουν αξία σε κάθε κατηγορία πελατών. 5. Εφοδιαστική αλυσίδα οργανωμένη να αντιμετωπίζει τον ανταγωνισμό, καθώς και κανονισμούς που εξελίσσονται σε σχέση με φορολογία, εκτελωνισμό, τιμές μετάβασης κυριότητας (transfer pricing) και μείωση κερδοφορίας. Οι εταιρείες είναι πλέον υποχρεωμένες να επιχειρούν σε ένα περιβάλλον που απαιτεί βέλτιστη λειτουργική απόδοση της εφοδιαστικής αλυσίδας, με στόχο την ικανοποίηση, εξυπηρέτηση και διατήρηση του «νέου πελάτη».

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

αδικτυακά, τηλεφωνικά, και μέσω σημείων λιανικής και άλλης φυσικής πώλησης. Όλη αυτή η αλλαγή, μαζί με τη συνεχή μεταφορά αγοραστών από το ένα κανάλι διανομής - πώλησης στα άλλα (κυρίως προς το διαδικτυακό, που επιπλέον απαιτεί γρήγορη εξυπηρέτηση) επιδοτεί τη μη προβλεψιμότητα της ζήτησης και καθιστά πολύ δύσκολο τον προγραμματισμό και την κατανομή των παραγωγικών πόρων εξυπηρέτησης. Βασική προϋπόθεση για να υλοποιηθούν οι προσδοκίες ανάπτυξης μιας εταιρείας είναι να συμβαδίζουν με αυτές η απόδοση και η δυναμική της εφοδιαστικής της αλυσίδας, ώστε να μη μείνουν ανεκμετάλλευτες οι ευκαιρίες. Για να υποστηρίξει αποτελεσματικά η εφοδιαστική αλυσίδα την ανάπτυξη μιας εταιρείας, αλλά και πολύ περισσότερο για να δώσει ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα που θα οδηγήσουν σε περαιτέρω ανάπτυξη, πρέπει να επαναπροσδοριστεί η θέση της μέσα στην οργανωτική δομή της εταιρείας και να αναδιοργανωθεί ο τρόπος λειτουργίας της, ώστε να οδηγείται, αντί να σύρεται, από τη ζήτηση της αγοράς. Κάτω από αυτή την αρχή λειτουργίας οι εταιρείες ανιχνεύουν με ακρίβεια σε τι δίνουν αξία οι πελάτες και οργανώνουν το σύνολο των λειτουργιών τους γύρω από την ικανοποίηση αυτών των αναγκών,

ACCOUNTANCY GREECE.27

▲ Αρθρο

Κόστη εκκίνησης μιας επιχείρησης Κυριάκος Πατατούκας Επιθεωρητής Ποιοτικού Ελέγχου, ΣΟΛ Α.Ε. Μαρία Χαμπιλού Ασκούμενη Ορκωτός Λογιστής, ΣΟΛ Α.Ε.

ια επιχείρηση είναι κάτι περισσότερο από επίπλωση και ενοίκια γραφείων. Ειδικότερα στο αρχικό στάδιο, τα κόστη έναρξης απαιτούν προσεκτικό και λεπτομερή σχεδιασμό. Πολλές νέες επιχειρήσεις αμελούν αυτή τη διαδικασία και, αντίθετα, βασίζονται σε μια μεγάλη εισροή πελατών για να διατηρήσουν τη λειτουργία τους απερίσπαστα, συχνά με δραματικά αποτελέσματα. Σχεδιασμός πριν την ίδρυση Προϋπόθεση στη σχεδίαση του κόστους έναρξης αποτελεί η δημιουργία ενός επιχειρηματικού πλάνου, ένας λεπτομερής χάρτης της νέας επιχείρησης που θα δημιουργηθεί. Ένα επιχειρηματικό πλάνο απαιτεί να ληφθούν υπόψη τα διαφορετικά κόστη έναρξης για την εταιρεία. Υποεκτιμώντας βέβαια τις δαπάνες, θα αυξήσει εσφαλμένα το αναμενόμενο καθαρό κέρδος, κάτι που δεν συμφέρει κανέναν επιχειρηματία. Όταν λέμε κόστη έναρξης εννοούμε δαπάνες που προκύπτουν κατά τη διαδικασία

έναρξης, επιβάλλεται να παρθεί μια απόφαση: Ενοικιάζεις ή αγοράζεις; Η κεφαλαιακή διάρθρωση της εταιρείας θα παίξει σημαντικό ρόλο στη λήψη αυτής της απόφασης. Ακόμα κι αν υπάρχουν αρκετά χρήματα ώστε να αγοραστεί ένας εξοπλισμός, οι αναπόφευκτες δαπάνες μπορούν να κάνουν το leasing, με την προϋπόθεση αγοράς σε μεταγενέστερη ημερομηνία, να φαίνεται ως μια βιώσιμη επιλογή. Ωστόσο κρίνεται σημαντικό να θυμάται κανείς ότι, ανεξαρτήτως της ύπαρξης ρευστότητας, μια μίσθωση leasing μπορεί να μην αποτελεί πάντοτε την καλύτερη λύση. Η επιλογή εξαρτάται από διάφορες παραμέτρους, όπως το είδος του εξοπλισμού που θα μισθωθεί και τους όρους της μίσθωσης.

1. Έξοδα ερευνών Προσεκτική έρευνα στον βιομηχανικό κλάδο και όσον αφορά το καταναλωτικό «μακιγιάζ» πρέπει να διενεργηθεί προτού ιδρυθεί μια εταιρεία. Μερικοί επιχειρηματίες επιλέγουν να ενοικιάσουν εταιρείες

ερευνών αγοράς για να βοηθηθούν στη διαδικασία αξιολόγησης των εξόδων. Για τους επιχειρηματίες που επιλέγουν να ακολουθήσουν αυτήν την πορεία οι αμοιβές και οι δαπάνες έρευνας θα πρέπει να συμπεριληφθούν στο επιχειρηματικό τους πλάνο. 2. Έξοδα ασφάλισης, πιστοποιήσεων και αμοιβών για παροχή αδειοδοτήσεων Στις περισσότερες περιοχές οι εταιρείες αναμένεται να υποβληθούν σε υγειονομικούς ελέγχους και πιστοποιήσεις ώστε να λάβουν συγκεκριμένες εταιρικές άδειες και πιστοποιήσεις. Κάποιες εταιρείες απαιτούν να λάβουν βασικές αδειοδοτήσεις, ενώ άλλες θα χρειαστεί να λάβουν συγκεκριμένα δικαιώματα του κλάδου στον οποίο δραστηριοποιούνται. 3. Εξοπλισμός και προμήθειες Κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα απαιτεί κάποια μορφή εξοπλισμού και βασικές προμήθειες. Προτού προστεθούν οι δαπάνες εξοπλισμού στη λίστα με τα κόστη

Οι επιχειρηματικές δαπάνες οφείλουν να έχουν σημαντικές φορολογικές ελαφρύνσεις Το να ερευνήσει κανείς τη δυναμική που θα αναπτύξει μια επιχείρηση, ώστε να τη θέσει σε λειτουργία, μπορεί να αποδειχθεί μια δαπανηρή πρόταση. Ωστόσο δεν μπορεί κανείς να εκπέσει φορολογικά αυτές τις δαπάνες γενικά, διότι μόνο λειτουργικές δαπάνες μπορούν να εκπεσθούν από μια λειτουργούσα εμπορική επιχείρηση. Εξ ορισμού αυτές οι δαπάνες υλοποιούνται προτού ακόμα γεννηθεί η επιχείρηση. Ευτυχώς υπάρχουν κάποιες επιλογές για την αντιμετώπιση αυτών την διλημμάτων, αν τα κόστη έναρξης καταλήγουν σε μια λειτουργούσα επιχείρηση τότε μπορεί να εκπέσει μέρος από τα κόστη τον πρώτο

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

δημιουργίας μιας νέας επιχείρησης. Κάθε επιχείρηση είναι μοναδική και απαιτεί διαφορετικά είδη κόστους έναρξης. Οι on-line επιχειρήσεις έχουν διαφορετικές ανάγκες από τις συμβατικές επιχειρήσεις, π.χ. Οι εταιρείες πώλησης καφέ έχουν διαφορετικές από τα βιβλιοπωλεία κ.λπ. Ωστόσο υπάρχουν μερικά γενικά κόστη που απαντώνται συχνά σε όλες τις επιχειρηματικές δραστηριότητες όπως: 1. Έξοδα ερευνών. 2. Έξοδα ασφάλισης, πιστοποιήσεων και αμοιβών για παροχή αδειοδοτήσεων. 3. Εξοπλισμός και προμήθειες. 4. Προώθηση και διαφήμιση. 5. Κόστος δανεισμού. 6. Δαπάνες αμοιβών προσωπικού. 7. Δαπάνες τεχνολογίας.

Κόστη έναρξης και έξοδα οργάνωσης ανακτώνται μέσα σε 18 μήνες Οι δαπάνες που διενεργούνται όταν προετοιμάζεται κάποιος να κάνει έναρξη μιας νέας επιχείρησης οφείλουν να αποσβεστούν εντός 18 μηνών, αντί για όλο το ποσόν εφάπαξ, όπως θα γινόταν σε περίπτωση που η εταιρεία ήδη λειτουργεί. Στα τυπικά κόστη περιλαμβάνονται τα κόστη έρευνας για την έναρξη της επιχείρησης, παραγγελίες στους προμηθευτές και η εκπαίδευση των υπαλλήλων.

ACCOUNTANCY GREECE.27

χρόνο λειτουργίας και να αποσβεσθούν τα υπόλοιπα κόστη σε ισόποσες δόσεις μέσα σε χρονικό διάστημα 18 μηνών, ξεκινώντας από τον μήνα στον οποίο δηλώνει έναρξη η επιχείρηση. Τι προϋποθέτουν τα κόστη Οι δαπάνες ερευνών προϋποθέτουν δαπάνες που σχετίζονται με το ευρύτερο περιβάλλον της επιχείρησης γενικά και ειδικά. Π.χ., έξοδα έρευνας, έξοδα αγοράς προϊόντων έως και κόστη ελέγχου των παραγόντων που απαιτούνται για την επιλογή της τοποθεσίας όπου θα λειτουργήσει η εταιρεία χωροταξικά, ώστε να καταστεί εφικτό να γίνει έναρξη αυτού του συγκεκριμένου τύπου εταιρείας. Επιπρόσθετα, τα κόστη δημιουργίας μιας νέας εταιρείας περιλαμβάνουν κόστη διαφήμισης, αμοιβών μισθοδοσίας, επαγγελματικές και συμβουλευτικές αμοιβές. Τι θα συμβεί αν δεν ξεκινήσει η επιχείρηση Αν τελικά ληφθεί η απόφαση να μη λειτουργήσει η επιχείρηση, τι θα συμβεί στα διάφορα κόστη; Αναλογία από τα κόστη που πληρώθηκαν ώστε να διερευνηθούν οι πιθανότητες να προχωρήσουν οι διαδικασίες ή να αγορασθεί μια μη καθορισμένη πλήρως υπάρχουσα επιχείρηση θεωρούνται κόστη του επιχειρηματία και δεν έχουν κάποιο φορολογικό όφελος. Ωστόσο, τα συνολικά κόστη που πληρώθηκαν στην προσπάθεια να αρχίσει ή να αγορασθεί μια καθορισμένη οντότητα θεωρούνται ως ένα έξοδο κεφαλαίου και μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι είναι απώλεια κεφαλαίου υποκείμενη σε όλους τους κανόνες που βρίσκουν εφαρμογή σε μια απώλεια κεφαλαίου που δεν σχετίζεται άμεσα με την οντότητα. Αν αγοράσει κανείς πάγια της εταιρείας π.χ μια μηχανή που φτιάχνει bagel, μπορεί

να ισχυριστεί απώλεια μόνο εάν και όταν την πουλήσει. Οδηγός για νέες επιχειρήσεις με μικρό αρχικό κεφάλαιο Επαγγέλματα που είναι σε θέση να αποφέρουν ένα καθ’ όλα αξιοπρεπές μηνιαίο εισόδημα για τον επιχειρηματία εν μέσω κρίσης Είναι δεκάδες χιλιάδες οι άνεργοι νέοι –και όχι μόνο– που επιζητούν να δραστηριοποιηθούν επιχειρηματικά λόγω της έλλειψης εργασίας επί μήνες. Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν είναι, βέβαια, η ύπαρξη κεφαλαίων για την αρχική ίδρυση, καθώς και για την κάλυψη του κεφαλαίου κίνησης μέχρι την εξισορρόπηση εσόδων - εξόδων. Οι τράπεζες επί χρόνια πια έχουν κλείσει ερμητικά τις στρόφιγγες δανειοδότησης και δεν δανείζουν ούτε καν με εξασφαλίσεις προσημείωσης ακινήτων τους νέους επιχειρηματίες. Τι

μπορεί να γίνει επομένως σε αυτήν την περίπτωση; Επιχειρήσεις χαμηλού ή μηδενικού κόστους αρχικής εγκατάστασης. Πρόκειται για επαγγέλματα που στο εξωτερικό συνήθως αποτελούν μια οικιακή επαγγελματική απασχόληση, κυρίως για μητέρες. Ωστόσο, είναι σε θέση να αποφέρουν ένα καθ’ όλα αξιοπρεπές μηνιαίο εισόδημα για τον επιχειρηματία, έστω και εν μέσω κρίσης. Οι επιχειρήσεις χαμηλού κόστους είναι κυρίως στον τομέα της παροχής υπηρεσιών, ώστε να αποφευχθεί το κόστος αγοράς εξοπλισμού (μεταποίηση) και αγοράς εμπορευμάτων (εμπόριο). Η σημερινή αγορά έχει κατακλυστεί από άνεργους πτυχιούχους χωρίς εμπειρία και χωρίς γνώση για τη λειτουργία των επιχειρήσεων. Πολλές φορές η δραστηριοποίηση σε άσχετο τομέα προς το επιστημονικό

«Έξυπνες» επιλογές με υψηλές προοπτικές Business in business: Η ιδέα αφορά τη χρήση του εξοπλισμού της μεταποιητικής επιχείρησης από μια υφιστάμενη επιχείρηση που διαθέτει τον υλικοτεχνικό εξοπλισμό με ενοικίαση για χρήση από τον νέο

επιχειρηματία. Αν, π.χ., ο νέος ξυλουργός έχει γνωριμία με μάστορα, μπορεί να δουλέψει στο ξυλουργείο του χρησιμοποιώντας πρώτες ύλες του μάστορα και να επιτύχει κόστος λίγο μεγαλύτερο από όσο θα του κόστιζε στο δικό του ξυλουργείο, που δεν έχει. Ο μάστορας είναι επίσης ευχαριστημένος, αφού έχει έσοδα σε δύσκολους καιρούς, ενώ ο νέος ξυλουργός αγοράζει πια έτοιμο προϊόν φτιαγμένο από τα χέρια του σε τιμή που επιτρέπει καλύτερο κέρδος από την εμπορία. Η προσωπική του εργασία λοιπόν μεταφράζεται σε κέρδος χρηματικό και άμεσα. Αντίστοιχα μπορεί να λειτουργήσει και στην παροχή υπηρεσιών το πλάνο, όπως π.χ. στα κομμωτήρια κ.ά. παρεμφερείς δραστηριότητες. Πωλήσεις τρίτου μέρους: Αρκετοί έμποροι/κατασκευαστές, με έδρα την Κίνα κυρίως, εδώ και λίγα χρόνια προσφέρουν ένα εξαιρετικά ανταγωνιστικό εμπο-

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

υπόβαθρο κάποιου του δίνει επιλογές ανάδειξης δυνατοτήτων που δεν τις είχε υπόψη του έως εκείνη τη στιγμή. Επειδή σπούδασε μαθηματικός κάποιος, λοιπόν, μπορεί κάλλιστα να είναι πετυχημένος σχεδιαστής ιστοσελίδων με ηλεκτρονικά καταστήματα, αρκεί να εμφανίσει τη λεγόμενη έφεση, είναι σημαντικό το αξιόλογο ανθρώπινο δυναμικό των Ελλήνων να μείνει στη χώρα μας. Αυτοί είναι το μοναδικό μέλλον της χώρας μας και αποτελούν τα θεμέλια της ελπίδας. Ας δούμε λοιπόν τις επιλογές:

ρικό μοντέλο: Αυτός που συνεργάζεται μαζί τους πουλάει τα προϊόντα τους μέσω ηλεκτρονικού καταστήματος, εισπράττει την πληρωμή από τους πελάτες του, αγοράζει τα πωληθέντα από τον προμηθευτή και ο προμηθευτής αποστέλλει ανωνύμως το πακέτο στα στοιχεία του πελάτη. Η όλη διαδικασία ολοκληρώνεται σε 3-4 εργάσιμες ημέρες. Έτσι δεν απαιτείται κεφάλαιο για χρήση αποθήκης, δηλαδή εμπόριο χωρίς αποθήκη. Πρώτα εισπράττεις, μετά αγοράζεις τα πωληθέντα και αυτά στέλνονται απευθείας στη διεύθυνση που θα ορίσεις. Ουσιαστικά ο Έλληνας αποτελεί τον μεσάζοντα-μεσίτη του Κινέζου στην ελληνική αγορά. Σύγχρονος γραφέας: Οι παλιοί θα θυμούνται τον συμπαθή κύριο με το τραπεζάκι, τα χαρτόσημα και τις υπεύθυνες δηλώσεις έξω από δημόσιες υπηρεσίες που συμπλήρωνε αιτήσεις έναντι αμοιβής. Παρά τη λειτουργία των εξυπηρετικότατων ΚΕΠ, η διεκπεραίωση υποθέσεων με δημόσιες υπηρεσίες απαιτεί γνώση, χρόνο, υπομονή και επιμονή. Ένας «διεκπεραιωτής» λοιπόν είναι πάντα χρήσιμος σε πάρα πολλά επίπεδα. Από τη διόρθωση των στοιχείων Ε9 στο Ίντερνετ από συνταξιούχους, μέχρι την αίτηση για σύνταξη και τόσα άλλα μέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών. Μεσίτης εξαγωγών: Ίσως το πιο δυναμικό επάγγελμα για την επόμενη δεκαετία. Με μια αγορά στην Ελλάδα σε βαθιά ύφεση, οι αγορές των πλουσιότερων ευρωπαϊκών και μη κρατών έχουν πάντα ανάγκες σε ελληνικά προϊόντα. Μέσω Διαδικτύου, η ανεύρεση πελατών είναι αρκετά εύκολη. Αν μάλιστα είναι δραστήριος ο νέος, γνωρίζει πώς να κινηθεί με φυλλάδιο, οικονομικές προσφορές και να έχει μια ελκυστική ιστοσελίδα, τα πράγματα διευκολύνονται σε μεγάλο βαθμό για την επιτυχία. Όλες οι ελληνικές επιχειρήσεις θέλουν να εξάγουν

ACCOUNTANCY GREECE.27

και όταν ξεπερνούν το ταμπού «της αρπαχτής των εξαγωγών» (εφόσον είναι ξένος θα το πληρώσει «χρυσό»), κάνουν θαύματα εμπορικά. Προσοχή στη σταθερή ποιότητα των προϊόντων, καθώς απαγορεύεται η διακύμανση της ποιότητας στις εξαγωγές. Με το πρώτο λάθος, ακυρώνεται η συνεργασία. Δεν υπάρχει ανοχή. Ερευνητής αγοράς: Ο χρόνος είναι χρήμα. Είναι πολλοί εκείνοι που αναζητούν προϊόντα είτε για να τα πουλήσουν διαφοροποιημένα στους πελάτες τους είτε για να καλύψουν κάποιες συγκεκριμένες ανάγκες που έχουν ανακύψει. Όσο περίεργο και αν φαίνεται, δεν έχουν τη γνώση να ψάξουν διαδικτυακά. Ο ερευνητής αγοράς ερευνά την παγκόσμια αγορά, έρχεται σε επαφή με κατασκευαστές - εμπόρους σε όλο τον κόσμο και βρίσκει είτε προϊόντα ειδικών χαρακτηριστικών/προδιαγραφών είτε καινοτόμα. Αντί αμοιβής, τα προτείνει στους πελάτες του, οι οποίοι εν συνεχεία τα εμπορεύονται. Απαραίτητες οι γνώσεις χειρισμού υπολογιστή και τουλάχιστον η αγγλική γλώσσα. Αφανή έξοδα και κόστη νέας επιχείρησης Ο μελλοντικός επιχειρηματίας, εφόσον έχει αποφασίσει να προχωρήσει στο επόμενο βήμα της ίδρυσης εταιρείας, θα πρέπει να έχει υπόψη του κάποια ίσως όχι και τόσο εμφανή έξοδα και κόστη που θα πρέπει σίγουρα να υπολογίσει αρχικά, αλλά και στη συνέχεια της λειτουργίας της επιχείρησης. Τα έξοδα αυτά είναι τα παρακάτω: Εισφορές Εφόσον πλέον θα ανήκει στον κλάδο των εμπόρων και ελευθέρων επαγγελματιών, η εγγραφή του στον ασφαλιστικό φορέα που ανήκει (π.χ. ΟΑΕΕ) και η συνδρομή του θα καταβάλλεται από τον ίδιο κάθε δίμηνο (6 δίμηνα τον χρόνο).

Η ασφαλιστική του εισφορά είναι ένα σημαντικό ποσό, το οποίο αυξάνεται με κάθε κλίμακα που θα ανεβαίνει (κάθε 3 χρόνια) μέχρι τη συνταξιοδότησή του. Έξοδα επαγγελματικού χώρου Κατά την ενοικίαση του επαγγελματικού χώρου (σε περίπτωση μικρής ατομικής επιχείρησης μπορεί να δηλωθεί ο τόπος κατοικίας) θα πρέπει να υπολογιστούν τρία ενοίκια τουλάχιστον που θα πρέπει να προκαταβληθούν πριν την έναρξη (δύο ενοίκια εγγύηση και ένα του τρέχοντος μήνα). Αν το ακίνητο βρέθηκε μέσω μεσίτη, θα πρέπει να προστεθεί ακόμα ένα ενοίκιο (σε κάποιες περιπτώσεις μισό) ως αμοιβή του, συν ΦΠΑ 24%. Μόλις κλειστεί οριστικά ο επαγγελματικός χώρος θα χρειαστεί, για την επανα-

σύνδεση του ηλεκτρικού ρεύματος στην επιχείρηση, εκτός από την καταβολή του τέλους και ηλεκτρολογικό σχέδιο. Επίσης θα χρειαστεί η τοποθέτηση των βασικών πυροσβεστικών μέσων, τα οποία ανάλογα με το αντικείμενο της επιχείρησης μπορεί να έχουν αρκετό κόστος (πυροσβεστική φωλιά, φώτα διαφυγής στην πόρτα και πυροσβεστήρες απαραίτητα για όλες τις επιχειρήσεις και κατά περίπτωση αρκετά περισσότερα). Οι περισσότεροι επαγγελματικοί χώροι έχουν υποστεί σημαντικές φθορές από τη χρόνια χρήση των ενοικιαστών και χρειάζονται τουλάχιστον μια μικρή ανακαίνιση (αν όχι μια εκτεταμένη), ανάλογα με τις ανάγκες της επιχείρησης που πρόκειται να λειτουργήσει, κάτι που πολλές φορές μπορεί να στοιχίσει ένα σημαντικό ποσό.

Κόστος πρώτου διαστήματος λειτουργίας Το πρώτο διάστημα λειτουργίας της επιχείρησης, πλην εξαιρέσεων, είναι ζημιογόνο για τον επιχειρηματία. Μέχρι να έρθουν οι πρώτες εισπράξεις από τις περιορισμένες αρχικά πωλήσεις μεσολαβεί κάποιο διάστημα. Γι’ αυτό το διάστημα, που συνήθως είναι από λίγες εβδομάδες έως λίγους μήνες, η επιχείρηση έχει κανονικά τα λειτουργικά της έξοδα (ενοίκια, κοινόχρηστα, ρεύμα, τηλέφωνο, μισθοδοσία, αν υπάρχει υπάλ-

ασφάλιστρα, οι έκτακτες προμήθειες κ.λπ. Εάν τώρα παραστήσουμε τα απαιτούμενα δεδομένα για την ανάλυση του payback period ως: - T = Payback period in months (περίοδος επανάκτησης σε μήνες) - TFC = Total fixed cost (συνολικό σταθερό κόστος) - TVC = Total variable cost (συνολικό μεταβλητό κόστος) - SC = Start-up cost (κόστος εκκίνησης) - RC = Recurring cost per month (επαναλαμβανόμενο μηνιαίο κόστος) - X = Number of units sold (σύνολο πωληθέντων μονάδων που αντιστοιχούν στο νεκρό σημείο) - x = Number of units per month (αριθμός πωληθέντων μονάδων μηνιαία) ή x=X/t - P = Selling price per unit (τιμή πώλησης ανά μονάδα) - V = Variable cost per unit (μεταβλητό κόστος ανά μονάδα ) Τότε: - TFC = SC + (RC *t) Και ο υπολογισμός της περιόδου επανάκτησης της επένδυσης που απαιτείται για να φτάσουμε στο νεκρό σημείο προσδιορίζεται από τις ακόλουθες σχέσεις: Payback Period (t) = SC/ (P * x - V * x RC) και Break even sales (S) = P * x * t Από τα ανωτέρω προκύπτουν ότι όσο μικρότερη είναι η περίοδος επανάκτησης της επένδυσης, καθώς και το νεκρό σημείο, αυτό είναι κίνητρο για κάποιον νέο επιχειρηματία να ξεκινήσει μια επιχείρηση.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

Για ένα βασικό επίπεδο επικοινωνίας στην επιχείρηση (τηλεφωνία - Internet, πολλαπλές γραμμές) χρειάζεται ένα τηλεφωνικό κέντρο και συσκευές, το οποίο αποτελεί ένα υπολογίσιμο κόστος.

ληλος, κ.λπ.) καθώς και τις προσωπικές εισφορές του ασφαλιστικού ταμείου. Αυτό το συνολικό κόστος ο μελλοντικός επιχειρηματίας θα πρέπει να το συνυπολογίσει στην αρχική επένδυσή του, ώστε να μην ξεμείνει από χρηματικά διαθέσιμα. Νεκρό σημείο και περίοδος επανάκτησης της επένδυσης (Payback period) Για πολύ απλά σενάρια πωλήσεων και όταν πρωτοξεκινά η εμπορία ενός προϊόντος, το μοντέλο κόστος - ποσότητα έσοδα (cost - volume - profit, CVP) μπορεί να χρησιμοποιηθεί στον υπολογισμό της «περιόδου επανάκτησης της επένδυσης» (Payback period) ή του αριθμού των μηνών που απαιτείται για να φτάσουμε στο σημείο εκείνο όπου ούτε κερδίζουμε ούτε χάνουμε από τη συγκεκριμένη επένδυση που αποφασίστηκε (time it will take to breakeven on your investment). Όπως κάνουμε στους υπολογισμούς του νεκρού σημείου, έτσι και εδώ αρχίζουμε με τη βασική σχέση: Σύνολο πωλήσεων = Συνολικό κόστος (Total revenue = Total cost ή TR = TC). Αμφότερα, πωλήσεις και κόστη εξαρτώνται από τον χρόνο δημιουργίας τους, οπότε πρέπει να προσδιορίσουμε καινούργιους όρους. Για τον υπολογισμό της περιόδου επανάκτησης της αξίας της επένδυσης ο αριθμός των πωληθέντων μονάδων (x) προσδιορίζεται ως ο αριθμός των μονάδων που θα πουληθούν ανά μήνα. Το σταθερό κόστος διασπάται σε «κόστος εκκίνησης» (Start-up cost, SC) και σε «επαναλαμβανόμενο κόστος» (Recurring Fixed Costs, RC). Start-up cost είναι το κόστος που απαιτείται για να δημιουργηθεί ή να αναπτυχθεί ένα προϊόν. Recurring fixed cost είναι εκείνο το οποίο πληρώνεται σε μηνιαία ή ετήσια βάση, αλλά δεν προσαρμόζεται άμεσα στον αριθμό των πωληθέντων μονάδων, όπως είναι οι δαπάνες μηνιαίας διαφήμισης, τα

ACCOUNTANCY GREECE.27

▲ Eρευνα

Ασφάλεια στον κυβερνοχώρο: Πώς δημιουργείται μια Α αξιόπιστη αλυσίδα BDO Netherlands

σφάλεια στον κυβερνοχώρο» (cybersecurity) σημαίνει ελευθερία από τον κίνδυνο ή τη ζημιά που προκαλείται από τη διακοπή, βλάβη ή κατάχρηση των πληροφοριακών συστημάτων. Αυτός ο κίνδυνος ή η ζημιά μπορεί να συνίσταται στον περιορισμό της διαθεσιμότητας ή της αξιοπιστίας των πληροφοριακών συστημάτων, την παραβίαση του απορρήτου των πληροφοριών που αποθηκεύονται στα συστήματα ή τη ζημιά που μπορεί να προκληθεί στην ακεραιότητα των πληροφοριών. Η διασφάλιση της ψηφιακής ασφάλειας και ελευθερίας και η διατήρηση ενός ανοικτού και καινοτόμου ψηφιακού χώρου βρίσκονται μεταξύ των απαραίτητων προϋποθέσεων για την εύρυθμη λειτουργία μιας κοινωνίας. ΟΙ 5 ΒΑΣΙΚΟΙ ΚΥΒΕΡΝΟ-ΚΙΝΔΥΝΟΙ Οι 5 συνηθέστεροι και βασικότεροι κυβερνο-κίνδυνοι είναι οι εξής:

ΠΙΝΑΚΑΣ 1 ΚΤΒΔΡΝΗ΢ΔΙ΢

ΙΔΙΩΣΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙ΢ΜΟΙ

ΚΛΟΠΗ ΚΑΙ ΔΗΜΟ΢ΙΟΠΟΙΗ΢Η Η' ΠΩΛΗ΢Η ΠΛΗΡΟΥΟΡΙΩΝ

ΔΠΙΔΔΞΙΑ ΦΡΗ΢Η ΠΛΗΡΟΥΟΡΙΩΝ

ΠΑΡΔΜΠΟΔΙ΢Η ΠΛΗΡΟΥΟΡΙΑΚΩΝ ΢Τ΢ΣΗΜΑΣΩΝ

ΠΛΗΡΗ΢ ΚΑΣΑΛΗΧΗ ΠΛΗΡΟΥΟΡΙΑΚΩΝ ΢Τ΢ΣΗΜΑΣΩΝ

ΧΗΥΙΑΚΗ ΚΑΣΑ΢ΚΟΠΔΙΑ

ΔΠΙΘΔΣΙΚΔ΢ ΚΤΒΔΡΝΟ-ΙΚΑΝΟΣΗΣΔ΢

ΣΡΟΜΟΚΡΑΣΔ΢

ΠΑΡΔΜΠΟΔΙ΢Η / ΠΛΗΡΗ΢ ΚΑΣΑΛΗΧΗ ΠΛΗΡΟΥΟΡΙΑΚΩΝ ΢Τ΢ΣΗΜΑΣΩΝ

CYBER VANDALS ΚΑΙ SCRIPT KIDDIES

ΚΛΟΠΗ ΠΛΗΡΟΥΟΡΙΩΝ

ΠΑΡΔΜΠΟΔΙ΢Η ΠΛΗΡΟΥΟΡΙΑΚΩΝ ΢Τ΢ΣΗΜΑΣΩΝ

ΚΛΟΠΗ ΚΑΙ ΔΗΜΟ΢ΙΟΠΟΙΗ΢Η ΠΛΗΡΟΥΟΡΙΩΝ

DEFACEMENT (ΠΑΡΑΜΟΡΥΩ΢Η)

ΠΑΡΔΜΠΟΔΙ΢Η ΠΛΗΡΟΥΟΡΙΑΚΩΝ ΢Τ΢ΣΗΜΑΣΩΝ

ΠΛΗΡΗ΢ ΚΑΣΑΛΗΧΗ ΠΛΗΡΟΥΟΡΙΑΚΩΝ ΢Τ΢ΣΗΜΑΣΩΝ

ΠΡΟΔΛΔΤ΢Η ΣΗ΢ ΑΠΔΙΛΗ΢

ΔΠΑΓΓΔΛΜΑΣΙΔ΢ ΔΓΚΛΗΜΑΣΙΔ΢

ΚΡΑΣΙΚΟΙ ΥΟΡΔΙ΢

ΚΛΟΠΗ ΠΛΗΡΟΥΟΡΙΩΝ

- Οι ανθρώπινες πράξεις και (μη συμμορφούμενη) συμπεριφορά, καθώς και η έλλειψη γνώσης. - Οι αλληλεξαρτήσεις που προκύπτουν στην επιχειρησιακή αλυσίδα. - Η ανάμεικτη χρήση ιδιωτικών και επαγγελματικών συναλλαγών στη χρήση των κινητών συσκευών. - Τα ευάλωτα πληροφοριακά συστήματα που δεν είναι πλήρως ενημερωμένα. - Λογισμικό για το οποίο δεν έχει γίνει ασφαλής προγραμματισμός. Οι εγκληματίες του κυβερνοχώρου δεν συμπεριφέρονται όλοι με τον ίδιο τρόπο. Πού βρίσκονται λοιπόν οι μεγαλύτερες απειλές; Και ποιοι «κακοί» έχουν στόχο ποια θύματα; Σύμφωνα με έρευνα της BDO Netherlands, εάν μπορούσαμε να συγκεντρώσουμε σε έναν πίνακα τις κυβερνοαπειλές, τότε αυτός θα έμοιαζε με τον πίνακα 1: Ανοιχτό γκρι χρώμα: «Χαμηλός κίνδυ-

νος», δεν έχουν εντοπιστεί νέες τάσεις ή φαινόμενα που να αποτελούν απειλή. Ή υπάρχουν (επαρκή) διαθέσιμα μέτρα για την εξάλειψη της απειλής. Ή στη διάρκεια της έρευνας έλαβαν χώρα μη αξιόλογες εκδηλώσεις της απειλής. Σκούρο γκρι χρώμα: «Μεσαίος κίνδυνος», δεν έχουν εντοπιστεί νέες τάσεις ή φαινόμενα που να αποτελούν απειλή. Ή υπάρχουν (περιορισμένα) διαθέσιμα μέτρα για την εξάλειψη της απειλής. Ή στη διάρκεια της έρευνας έλαβαν χώρα κάποια τέτοια γεγονότα εκτός Ολλανδίας και κάποια μικρής έκτασης εντός Ολλανδίας. Κόκκινο χρώμα: «Υψηλός κίνδυνος», υπάρχουν σαφείς εξελίξεις που κάνουν την απειλή άμεση. Ή τα διαθέσιμα μέτρα για την εξάλειψη της απειλής έχουν περιορισμένο εύρος, οπότε η απειλή παραμένει σημαντική. Ή στη διάρκεια της έρευνας έλαβαν χώρα τέτοια γεγονότα στην Ολλανδία.

7 ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΗ ΘΩΡΑΚΙΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΒΕΡΝΟ-ΕΓΚΛΗΜΑ Όλοι γνωρίζουμε ότι δεν πρέπει ποτέ να ανοίγουμε συνημμένα έγγραφα από άγνωστα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (emails), αλλά οι εγκληματίες του κυβερνοχώρου προχωρούν πολύ περισσότερο και εργάζονται με όλο και πιο έξυπνους τρόπους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο μπορεί να είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθούν οι ζημίες που προκαλούνται από το έγκλημα στον κυβερνοχώρο, όχι μόνο οι άμεσες απώλειες, όπως η κλοπή εμπιστευτικών πληροφοριών, προσωπικών δεδομένων και χρημάτων, αλλά και οι έμμεσες απώλειες, οι οποίες συχνά υποτιμώνται. Απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις ώστε να καθαριστούν σωστά και, όπου χρειάζεται, να επαναπρογραμματιστούν τα πληροφοριακά συστήματα μετά από μια επίθεση στον κυβερνοχώρο.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

HACKTIVISTS

ACCOUNTANCY GREECE.27

Έπειτα, υπάρχει η ζημιά στην εταιρική εικόνα κάθε εταιρείας, την οποία δεν πρέπει να υποτιμούμε. Μια οντότητα δεν μπορεί να κερδίσει εύκολα την εμπιστοσύνη των πελατών της όταν έχουν κλαπεί τα προσωπικά της δεδομένα, λένε οι ειδικοί της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο. Επιπλέον, τα πρόστιμα για την παραβίαση προσωπικών δεδομένων στην Ολλανδία είναι σημαντικά. Φτάνουν έως και τα € 820.000 ή το 10% του τζίρου. Από το τέλος Μαΐου 2018, αυτά τα πρόστιμα θα αυξηθούν ακόμη περισσότερο, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Οδηγία για την Προστασία Προσωπικών Δεδομένων, σε μέγιστο ποσό έως € 20 εκ. ή 4% του παγκόσμιου εισοδήματος μιας εταιρείας. Οι πλέον κατάλληλοι τρόποι για να προστατευθούν οι εταιρείες κατά το μέγιστο δυνατό από το κυβερνο-έγκλημα είναι να εξασφαλίσουν ότι: 1. Το προσωπικό τους εκπαιδεύεται να αναγνωρίζει τα σημάδια της πειρατείας και λαμβάνει ενημέρωση για τους σχετικούς κινδύνους. 2. Έχει δημιουργηθεί μια κουλτούρα στην οποία οι εργαζόμενοι αισθάνονται αρκετά βέβαιοι και έχουν την άνεση να αναφέρουν προειδοποιητικά σημάδια ή συμβάντα. 3. Έχουν καθοριστεί και καταγραφεί τα βασικά δεδομένα των εταιρειών και έχουν ληφθεί κατάλληλα μέτρα προστασίας τους (τόσο στα πληροφοριακά συστήματα όσο και στις επιχειρησιακές διαδικασίες). 4. Υπάρχει παρακολούθηση των πληροφοριακών συστημάτων για την ανί-

Εάν ξοδεύετε περισσότερα για καφέ απ’ ότι για την ασφάλεια των πληροφοριακών σας συστημάτων, θα σας χακάρουν. Και το βασικότερο είναι ότι θα σας αξίζει να σας χακάρουν. Richard Clarke,

White House Cybersecurity Advisor

χνευση σχετικών συμβάντων σε πρώιμο στάδιο. 5. Υπάρχει έτοιμη, σχεδιασμένη απάντηση. Οι εταιρείες πρέπει να μάθουν πώς να αντιδρούν όταν συμβαίνει κάποιο περιστατικό. Αυτή η αντίδραση πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον τεχνικές δράσεις στα πληροφοριακά συστήματα και σχέδια εσωτερικής και εξωτερικής επικοινωνίας. 6. Υπάρχει συνεργασία μεταξύ των τμημάτων (επιχειρησιακή αλυσίδα) για την καταπολέμηση του κυβερνο-εγκλήματος. 7. Η κυβερνο-ασφάλεια είναι μια μορφή διαχείρισης κινδύνου που πρέπει να βρίσκεται πάντοτε στην ατζέντα της διοίκησης. Και οι βασικότεροι λόγοι προκειμένου να πειστούν τα διαφορετικά τμήματα μιας οντότητας να συνεργαστούν μεταξύ τους είναι ότι: 1. Η αλυσίδα θα αντιστέκεται περισσότερο και συνεπώς θα γίνει πιο ισχυρή στο σύνολό της. 2. Όλοι μαζί, σε συνεργασία, είναι πιο εύκολο να εντοπίσουν νέες πατέντες επίθεσης από χάκερς. 3. Όλοι μαζί, σε συνεργασία, είναι πιο εύκολο να εντοπίσουν τα σημεία αλληλεξάρτησης και να συνειδητοποιήσουν ποιοι από κοινού χρησιμοποιούμενοι σύνδεσμοι (shared links) πρέπει να είναι ισχυροί. 4. Η εταιρεία θα είναι σε θέση να κατανοεί τις απαιτήσεις των πελατών της για συνοχή, ποιότητα και προστασία δεδομένων –στοιχεία που δοκιμάζονται υπό συνθήκες κυβερνο-επίθεσης.

▲

Χρηματοοικονομική πληροφόρηση: Περιθώρια για βελτίωση Κώστας Μόσχος Διευθυντής, Τμήμα Ελεγκτικών Υπηρεσιών, KPMG

ορισμός και η έκταση της ετήσιας Χρηματοοικονομικής Έκθεσης ποικίλλουν ανά χώρα, καθώς οι εθνικές πρακτικές παίζουν σημαντικό ρόλο. Πρόσφατη έρευνα της KPMG αποκαλύπτει αρκετά ζητήματα που εμποδίζουν τη σαφή και συνοπτική αναφορά, όπως η επανάληψη στοιχείων σε διάφορα τμήματα της έκθεσης, η παράθεση βασικών δεικτών απόδοσης (KPIs) αντί της αιτιολόγησής τους, με αποτέλεσμα οι επενδυτές να μην καλύπτουν τα σημεία ενδιαφέροντός τους. Η χρηματοοικονομική πληροφόρηση έχει καθοριστική σημασία, αλλά δεν μπορεί από μόνη της να παρουσιάσει μια πλήρη εικόνα της εταιρικής απόδοσης και των προοπτικών της. Οι επενδυτές πρέπει να αξιολογήσουν την εταιρεία, το δυναμικό της για ανάπτυξη και τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των κερδών της. Αυτές τις

πληροφορίες θα μπορούσαν να παρέχουν και οι ετήσιες εκθέσεις, παρουσιάζοντας ένα ευρύτερο φάσμα επιχειρηματικών πληροφοριών. Τα «must do» για βελτίωση 1. Χρήσιμες πληροφορίες στους επενδυτές: Οι εκθέσεις πρέπει να δίνουν αντικειμενική πληροφόρηση για την τρέχουσα απόδοση, λεπτομέρειες της επιχειρηματικής στρατηγικής και την πρόοδο εφαρμογής της, και πληροφορίες για τη χρήση βασικών εταιρικών πόρων για τις μακροπρόθεσμες εταιρικές ανάγκες. 2. Σαφές και σχετικό περιεχόμενο έκθεσης: Οι επεξηγήσεις και αναφορές των εταιρικών επιδόσεων συχνά επαναλαμβάνονται, χωρίς να αναδεικνύουν τις επιχειρηματικές προτεραιότητες. Το μήκος των εκθέσεων συχνά καθοδηγείται από εθνικές

πρακτικές και όχι τις ειδικές συνθήκες της εταιρείας. Όμως, μεγαλύτερες εκθέσεις δεν είναι κατ’ ανάγκη πιο επεξηγηματικές. 3. Επιχειρησιακά KPIs για μακροπρόθεσμη άποψη: Η επιλογή μη χρηματοοικονομικών δεικτών, που σχετίζονται άμεσα με τους παράγοντες επιτυχίας μιας εταιρείας, μπορεί να παρέχει μια πιο μακροπρόθεσμη άποψη της επιχειρηματικής απόδοσης σε βασικούς τομείς, όπως προϊόντα, πελάτες/ πωλήσεις, μάρκα/μερίδιο αγοράς, εξειδίκευση/know how, αποτελεσματικότητα και προσωπικό. 4. Πρακτικά KPIs που αφορούν τη στρατηγική: Ορισμένοι δείκτες, όπως εάν η εταιρεία κερδίζει ή διατηρεί πελάτες, ή πώς αναπτύσσεται το μερίδιο αγοράς, εξηγούν μερικές σημαντικές πτυχές της επιχειρηματικής απόδοσης και βοηθούν τους επενδυτές να εκτιμούν την εμπορική επιτυχία και τις προοπτικές της εταιρείας. 5. Βαθύτερη στρατηγική ανάλυση: Οι περιγραφές του επιχειρηματικού μοντέλου και της στρατηγικής πρέπει, αντί να επικεντρώνονται μόνο σε μερικές πτυχές της εταιρείας και την βραχυπρόθεσμη απόδοση, να εστιάζουν στην μακροπρόθεσμη εταιρική κατεύθυνση. 6. Εστίαση σε ανάλυση κινδύνων για το μέλλον: Πολλές αναλύσεις κινδύνων γίνονται απλά για συμμόρφωση με κανονισμούς, αντί να βοηθούν τους επενδυτές να κατανοούν τη διαχείριση των κινδύνων και τους κινδύνους που αφορούν την επιχειρηματική αξία και τις στρατηγικές ανάπτυξης. Αυτές οι αλλαγές χρειάζονται χρόνο, και συνεπώς πρέπει να θεωρούμε αυτήν τη διαδικασία ως εξελικτική μέσα στις επιχειρήσεις. Οι εταιρείες που αναγνωρίζουν αυτήν την πρόκληση θέτουν τη βάση για μια εμπορικά εστιασμένη συζήτηση με τους επενδυτές τους αναφορικά με τις επιχειρηματικές τους επιδόσεις και κινούνται σε αυτήν την κατεύθυνση.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

Επιχειρήσεις

ACCOUNTANCY GREECE.27

▲ Έρευνα

Ο δραστικός Τ μετασχηματισμός και η γεωπολιτική αβεβαιότητα επιταχύνουν τις αποεπενδύσεις των εταιρειών ΕΥ

ο απρόβλεπτο επιχειρηματικό και πολιτικό τοπίο, καθώς και οι μεταβολές στο ρυθμιστικό περιβάλλον, είναι μεταξύ των κορυφαίων γεωπολιτικών δραστικών μετασχηματισμών που ωθούν τις επιχειρήσεις να επιδιώξουν αποεπενδύσεις. Ωστόσο, οι αιτίες διαφέρουν ανάλογα με το γεωγραφικό αποτύπωμα των επιχειρήσεων, σύμφωνα με την έκτη έκδοση της ετήσιας έρευνας της EY «2017 Global Corporate Divestment Study», η οποία καταγράφει τις απόψεις περισσότερων από 900 στελεχών εταιρειών παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας. Οι επιχειρήσεις στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική (EMΑA) αναφέρουν ότι εξωτερικοί παράγοντες, όπως οι γεωπολιτικές ανησυχίες, αποτελούν το σημαντικότερο στοιχείο που οδηγεί σε αποεπενδύσεις. Παράλληλα, το 81% των ερωτηθέντων αναφέρει την πολιτική αστάθεια της περιοχής και το 73% επικαλείται το Brexit, μεταξύ των σημαντικότερων θεμάτων. Η γεωπολιτική αβεβαιότητα απασχολεί τις μεγάλες επιχειρήσεις της EMΑA σε σχεδόν διπλάσιο βαθμό από τις αντίστοιχες επιχειρήσεις στην αμερικανική ήπειρο (59% έναντι 30%), οδηγώντας σε ταχύτερες πωλήσεις, αλλά με μειωμένες τιμές πώλησης και χαμηλότερο βαθμό ικανοποίησης από τη μακροπρόθεσμη αξία που προκύπτει. Κατά την έρευνα διαπιστώθηκαν, επίσης, σημαντικές γεωγραφικές διαφοροποιήσεις ως προς την επιτυχία των αποεπενδύσεων σε όλο τον κόσμο, λόγω της έμφασης στην

Οι δυο όψεις των φορολογικών μεταρρυθμίσεων Η φορολογία έχει γίνει πλέον ένα θέμα αυξανόμενης ανησυχίας για τις επιχειρήσεις που σκέφτονται να αποεπενδύσουν, ωστόσο, όπως διαπιστώνει η έρευνα, το μεταβαλλόμενο φορολογικό τοπίο προσφέρει, παράλληλα, και ευκαιρίες. Σχεδόν οι μισές (48%) επιχειρήσεις πιστεύουν ότι οι φορολογικές προκλήσεις έχουν αυξηθεί, περιπλέκοντας την υλοποίηση των αποεπεν-

δύσεων κατά τον τελευταίο χρόνο. Σε ό,τι αφορά τη στρατηγική, το 80% των επιχειρήσεων αναφέρει ότι η προετοιμασία πριν την πώληση, προκειμένου να μετριαστεί η μείωση των τιμών λόγω φορολογικών κινδύνων, έχει αποδειχθεί αποτελεσματική. Αξιοποιώντας την τεχνολογία για τη μελλοντική θωράκιση των επιχειρήσεων Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, οι ιθύνοντες των εταιρειών αναγνωρίζουν την αξία των analytics. Η συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρήσεων (88%) αναφέρει ότι τα προηγμένα analytics θα μπορούσαν να τους επιτρέψουν να λαμβάνουν ταχύτερες και ορθότερες αποφάσεις για τις αποεπενδύσεις, καθώς και να βελτιώσουν τη διαδικασία προετοιμασίας. Η αποτελεσματικότητα των analytics περιγραφικού και προγνωστικού χαρακτήρα (descriptive and predictive analytics) στη διαδικασία λήψης αποφάσεων χαρτοφυλακίου πλέον αναγνωρίζεται ευρέως. Ενώ μόλις το 21% των στελεχών αναφέρθηκε στην αποτελεσματικότητα των επεξηγηματικών analytics (prescriptive analytics) κατά τη διαδικασία αποεπένδυσης, μεταξύ των επιχειρήσεων με τις κορυφαίες επιδόσεις το αντίστοιχο ποσοστό φτάνει το 49% –ποσοστό αυξημένο κατά 28 ποσοστιαίες μονάδες στο ευρύτερο σύνολο. Ωστόσο, τα επεξηγηματικά analytics –τα οποία συμβάλλουν στην εκτίμηση της βελτιστοποίησης απόδοσης, με βάση μια συγκεκριμένη

επιχειρηματική στρατηγική– δεν έχουν ακόμη κερδίσει την εμπιστοσύνη του 48% των εταιρειών που δεν τα χρησιμοποιεί ή αναφέρει ότι δεν τα θεωρεί αποτελεσματικά. Σε ό,τι αφορά την ευρεία χρήση μιας τεχνολογικής πλατφόρμας για τη βελτίωση του λειτουργικού μοντέλου μιας επιχείρησης, το 49% των επιχειρήσεων αναφέρει ότι αναζητά να επενδύσει σε τεχνολογίες όπως η ρομποτική, η τεχνητή νοημοσύνη (AI), το λογισμικό ως υπηρεσία (software as a service, SaaS) και το Internet of Things (IoT) για να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα μελλοντικών αποεπενδύσεων. Σχολιάζοντας τα ευρήματα της έρευνας, ο κ. Τάσος Ιωσηφίδης, επικεφαλής του Τμήματος Χρηματοοικονομικών Συμβούλων της ΕΥ Ελλάδος, παρατηρεί: «Η συνεχής αξιολόγηση του χαρτοφυλακίου και η αποτελεσματική ανακατανομή των κεφαλαίων επιτρέπει στις επιχειρήσεις να αξιοποιήσουν νέες ευκαιρίες, αλλά και να μπορέσουν να συμβαδίσουν με τις ραγδαίες αλλαγές της τεχνολογίας και τις μεταβαλλόμενες ανάγκες και προτιμήσεις των καταναλωτών. Επιπλέον, η αποεπένδυση αποτελεί μια σημαντική επιλογή για τις ελληνικές επιχειρήσεις που αναζητούν κεφάλαια για να χρηματοδοτήσουν τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη των βασικών τους δραστηριοτήτων. Ωστόσο, η αποκατάσταση του επενδυτικού κλίματος στη χώρα μας αποτελεί προϋπόθεση για μια επιτυχημένη αποεπένδυση στη σωστή αξία».

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

ταχύτητα, σε σχέση με την αξία. Μόνο το 62% των επιχειρήσεων στην EMΑA αναφέρει ότι οι αποεπενδύσεις δημιούργησαν μακροπρόθεσμη αξία, έναντι του 88% στην αμερικανική ήπειρο και του 80% στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού. Μεταξύ των επιχειρήσεων της ΕΜΑΑ, το 43% δίνει προτεραιότητα στην ταχύτητα της ολοκλήρωσης έναντι της αξίας της αποεπένδυσης, σε σύγκριση με μόλις 18% στην αμερικανική ήπειρο και 29% στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού. Στην αμερικανική ήπειρο, το 57% των στελεχών πολυεθνικών εταιρειών αναφέρει ότι οι αποφάσεις τους για αποεπένδυση έχουν ως κίνητρο τις τεχνολογικές αλλαγές, ενώ ένα συντριπτικό 84% επικεντρώνεται σε νέες αλλαγές του ρυθμιστικού περιβάλλοντος. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η πολιτική αστάθεια έχει, επίσης, σημαντικό αντίκτυπο στις αποφάσεις αποεπένδυσης, καθώς το 56% του συνόλου των ερωτηθέντων δηλώνει ότι ένα απρόβλεπτο περιβάλλον καθιστά πιο πιθανή την απόφαση αποεπένδυσης.

ACCOUNTANCY GREECE.27

Η ▲ Επιχειρήσεις

2017: Μια δυνατή χρονιά παγκοσμίως για τη σύναψη συμφωνιών ΕΥ

ανάπτυξη θα παραμείνει κύρια προτεραιότητα για τα στελέχη το 2017, καθώς οι ραγδαίες αλλαγές στο επιχειρηματικό περιβάλλον αντισταθμίζουν τις ανησυχίες σχετικά με τη συνεχιζόμενη γεωπολιτική αβεβαιότητα. Οι συγχωνεύσεις και εξαγορές (Σ&Ε) –παράλληλα με τις κοινοπραξίες, τις συμμαχίες και τις συμπράξεις– αποτελούν πλέον τον ακρογωνιαίο λίθο της σημερινής εταιρικής στρατηγικής, ως η ταχύτερη οδός προς την ανάπτυξη. Παρά την αυξημένη αβεβαιότητα καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς, το 2016 αποτέλεσε μία από τις καλύτερες χρονιές παγκοσμίως για τη σύναψη συμφωνιών. Συνολικά, το 2016 σημείωσε αύξηση κατά 9% έναντι του 2014 και κατά 44% έναντι του 2013, παρά το γεγονός ότι η αξία των συμφωνιών παγκοσμίως (3,5 τρισ. δολάρια1) μειώθηκε κατά 17% έναντι του 2015, που ήταν μια χρονιά ρεκόρ. Πέντε κυρίαρχες τάσεις αναμένεται να προσδιορίσουν την αγορά των Σ&Ε διεθνώς το 2017: 1. Διασφάλιση έναντι των μελλοντικών εξελίξεων: Οι σημερινές συμφωνίες καθορίζουν τις αυριανές εξελίξεις Ο ρυθμός των επιχειρηματικών μοντέλων διασφάλισης έναντι των μελλοντικών εξελίξεων θα επιταχυνθεί, καθώς οι επιχειρήσεις εξακολουθούν να προσαρμόζονται στον ψηφιακό μετασχηματισμό, τα ασαφή όρια των παραδοσιακών κλάδων της οικονομίας και τις μεταβαλλόμενες προτιμήσεις των καταναλωτών. Μεταξύ των συμφωνιών που ολοκληρώθηκαν το 2016, οι 9.616, αξίας 937 δισ. δολαρίων, ήταν διακλαδικές συναλλαγές, σημειώνοντας αύξηση κατά 11% σε σχέση με το 2015, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι τα στελέχη ήδη εξασφαλίζουν την καινοτομία που θα τροφοδοτήσει την επανίδρυση των επιχει-

2. Πληθώρα ευκαιριών διασυνοριακών συμφωνιών το 2017 Το 2016, οι κινέζοι αγοραστές κυριάρχησαν στα πρωτοσέλιδα παγκοσμίως, με τη συνολική αξία μόνο αυτών των συμφωνιών να αγγίζει τα 210 δισ. δολάρια, αυξημένη κατά 127% σε σχέση με το 2015. Συνολικά, πέρυσι ολοκληρώθηκαν 8.731 διασυνοριακές συμφωνίες μεικτής αξίας 1,3 τρισ. δολαρίων (37% της συνολικής αξίας). Το 2017, είναι πιθανό να προστεθούν και άλλες χώρες στη μάχη για την απόκτηση μεριδίου στην ανάπτυξη και τη διασφάλιση εφοδιαστικών αλυσίδων σε μια εποχή αυξανόμενης γεωπολιτικής αβεβαιότητας. 3. Οι ισοτιμίες δημιουργούν παράθυρα ευκαιριών για συμφωνίες Η χρονική συγκυρία των συμφωνιών μπορεί να επηρεαστεί από τις διακυμάνσεις των ισοτιμιών, ενώ η υποτιμητική πίεση στη βρετανική λίρα και το ευρώ ενδέχεται να καταστήσει τα περιουσιακά στοιχεία στην Ευρώπη πιο ελκυστικά. Φαίνεται πως τα σχέδια στρατηγικής ανάπτυξης ενισχύουν τις συμφωνίες και όχι τις ισοτιμίες. Οι άνθρωποι δεν αγοράζουν σπίτια που δεν τους αρέσουν μόνο και μόνο επειδή η τιμή τους έχει πέσει κατά 10%. Το ίδιο ισχύει και για τις Σ&Ε. Ωστόσο, ευρωπαϊκές επιχειρήσεις με ταμειακές ροές σε ξένο νόμισμα –ιδιαίτερα σε δολάρια ΗΠΑ– θα βρεθούν σε ισχυρή θέση στην εγχώρια αγορά, έχοντας τη δυνατότητα να προβούν σε περισσότερες συμφωνίες. Οι αποκλίνουσες οικονομικές επιδόσεις σε διάφορες γεωγραφικές περιοχές το 2017 θα δημιουργήσουν προκλήσεις, αλλά και ευκαιρίες για όσους προχωρούν σε συμφωνίες, προσφέροντας πρόσθετη ώθηση στις διασυνοριακές Σ&Ε.

4. Θα επηρεάσει το ρυθμιστικό περιβάλλον; Το 2016 είδαμε έναν αριθμό-ρεκόρ συμφωνιών να αποσύρονται λόγω των ανησυχιών για τις ρυθμιστικές και αντιμονοπωλιακές παρεμβάσεις. Το 2017, η ρυθμιστική πτυχή των συμφωνιών θα βρεθεί στο επίκεντρο, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ, όπου, μετά το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών, είναι πιθανή μια χαλάρωση στους ελέγχους. Παρατηρείται μια αυξανόμενη τάση σε ορισμένες χώρες για τη δημιουργία εθνικών οικονομικών πρωταθλητών που θα δραστηριοποιηθούν στο ολοένα και πιο ανταγωνιστικό επιχειρηματικό περιβάλλον. Οι ρυθμιστικές αρχές στις αναπτυγμένες αγορές, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, μπορεί να επιδιώξουν να αντιμετωπίσουν αυτήν την τάση στην παγκόσμια αγορά. 5. Η επιτάχυνση της ανακύκλωσης των χαρτοφυλακίων θα επικρατήσει το 2017 Οι δεξαμενές των σχεδιαζόμενων συμφωνιών παραμένουν υγιείς, παρά τη γεωπολιτική αβεβαιότητα και την ταχύτητα των αλλαγών, δείχνοντας μια εξίσου ισχυρή, αν όχι ισχυρότερη, δραστηριότητα Σ&Ε το 2017. Είναι σαφές ότι η εξασφάλιση του ισχυρότερου και υγιέστερου χαρτοφυλακίου θα εξακολουθήσει να Ε προτεραιότητα. Οι επιχειρήσεις δεν έχουν την πολυτέλεια να διατηρούν περιουσιακά στοιχεία τα οποία δεν συμβάλλουν στην αύξηση των καθαρών εσόδων ή των μεικτών πωλήσεών τους. Αυτό αναμένεται να οδηγήσει σε αναζωπύρωση των ιδιωτικών μετοχικών κεφαλαίων το 2017, ιδιαίτερα στην αγορά μεσαίων επιχειρήσεων, καθώς οι εταιρείες εγκαταλείπουν περιουσιακά στοιχεία χαμηλών αποδόσεων, τα οποία αποτελούν πρωταρχικούς στόχους των χαρτοφυλακίων επιχειρηματικών συμμετοχών. Τα στελέχη των επιχειρήσεων θα συνεχί-

σουν να αναζητούν τους κατάλληλους στόχους σε ένα μεγάλο εύρος επιλογών, καθώς και να δοκιμάζουν μια ποικιλία δομών για τις συμφωνίες τους. Το 2017, οι επιχειρήσεις πιθανότατα θα επιταχύνουν τις εξαγορές εκτός του βασικού τομέα δραστηριοποίησής τους, ανταποκρινόμενες στον αυξανόμενο ανταγωνισμό, επιδιώκοντας να εξασφαλίσουν νέους πελάτες και να αυξήσουν το εύρος των παρεχόμενων προϊόντων και υπηρεσιών τους. Ο κ. Τάσος Ιωσηφίδης, εταίρος και επικεφαλής του Τμήματος Χρηματοοικονομικών Συμβούλων της ΕΥ Ελλάδος, σχολιάζει: «Ο κόσμος των Σ&Ε μεταβάλλεται διαρκώς, ωθώντας τα διοικητικά συμβούλια των επιχειρήσεων να υιοθετήσουν νέους τρόπους σκέψης, λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες από το ρυθμιστικό περιβάλλον και τις γεωπολιτικές εξελίξεις, τον ψηφιακό μετασχηματισμό και τον πολλαπλασιασμό των δεδομένων, μέχρι και τις νέες δομές συμφωνιών και τη διακλαδική ενσωμάτωση. Οι ελληνικές επιχειρήσεις θα πρέπει και αυτές να προσαρμόσουν τις στρατηγικές τους, επιδιώκοντας την ανάπτυξή τους και μέσω των Σ&Ε. Η αναδιάρθρωση επιχειρήσεων και ολόκληρων κλάδων ως απόρροια της εντατικής προσπάθειας διαχείρισης, ρύθμισης και διευθέτησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPEs), έχει ήδη αρχίσει να δημιουργεί τάσεις συγκέντρωσης μέσω εξαγορών και συγχωνεύσεων σε εγχώριο επίπεδο. Παράλληλα, προσδοκούμε στην όσο το δυνατόν ταχύτερη ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης και στην επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων, ώστε να δημιουργηθεί ένα πιο εύπορο έδαφος για τη βελτίωση του κλίματος και την προσέλκυση επενδυτών από το εξωτερικό». 1. Στοιχεία της Dealogic και ανάλυση της ΕΥ.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

ρηματικών τους μοντέλων και του τομέα τους ευρύτερα.

ACCOUNTANCY GREECE.27

▲ Mελέτη

Το νέο θεσμικό πλαίσιο της Επιτροπής Ελέγχου

Γεράσιμος Κουνάδης Manager, Deloitte Ανώνυμη Εταιρεία Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών

τις 27 Μαΐου 2014 δημοσιεύτηκαν στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 537/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16ης Απριλίου 2014 σχετικά με ειδικές απαιτήσεις όσον αφορά τον υποχρεωτικό έλεγχο οντοτήτων δημοσίου συμφέροντος και την κατάργηση της απόφασης 2005/909/ ΕΚ της Επιτροπής (εφεξής «Κανονισμός 537/2014») και η Οδηγία 2014/56/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Απριλίου 2014, για την τροποποίηση της οδηγίας 2006/43/ ΕΚ για τους υποχρεωτικούς ελέγχους των ετήσιων και των ενοποιημένων λογαριασμών (εφεξής «Οδηγία 2014/56/ΕΕ»). Τα δύο ως άνω νομοθετήματα αποτελούν το νέο ενωσιακό πλαίσιο για υποχρεωτικούς ελέγχους. Εισαγωγή στο νέο πλαίσιο Ο Κανονισμός 537/2014 εφαρμόζεται από τις 17 Ιουνίου 2016,1 ενώ, έως την ίδια ημερομηνία, τα κράτη μέλη έπρεπε να θεσπίσουν και να δημοσιεύουν τα μέτρα που απαιτούνται για τη συμμόρφωση προς την Οδηγία 2014/56/ΕΕ.2 Προς τούτοις, στις 24 Ιανουαρίου 2017 δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ο Ν. 4449/2017 («Υποχρεωτικός έλεγχος των ετήσιων και των ενοποιημένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων, δημόσια εποπτεία επί του ελεγκτικού έργου και λοιπές διατάξεις», με τον οποίο ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο η Οδηγία 2014/56/

κών με απόφασή του δύναται να ορίσει κι άλλες οντότητες ως ΟΔΣ.5 Σύσταση, δομή και στελέχωση της Επιτροπής Ελέγχου Δυνάμει της παρ. 1 του άρ. 44 του Ν. 4449/2017, η Επιτροπή Ελέγχου πρέπει να αποτελείται από τρία τουλάχιστον μέλη και είναι είτε ανεξάρτητη επιτροπή, δηλαδή μία ξεχωριστή επιτροπή ανεξάρτητη από οποιοδήποτε όργανο της οντότητας, είτε επιτροπή του Διοικητικού Συμβουλίου, δηλαδή επιτροπή που απαρτίζεται από μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου. Η Επιτροπή Ελέγχου αποτελείται από μη εκτελεστικά μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου και από μέλη που εκλέγονται από τη Γενική Συνέλευση των μετόχων. Προκύπτει, λοιπόν, ότι ως μέλη που εκλέγονται από τη Γενική Συνέλευση των μετόχων δύνανται να είναι τα ανεξάρτητα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου ή/και πρόσωπα που δεν είναι μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, τα οποία μέλη πληρούν τις διατάξεις περί ανεξαρτησίας του άρ. 4 του Ν. 3016/2002 («Για την εταιρική διακυβέρνηση, θέματα μισθολογίου και άλλες διατάξεις»). Σημειώνεται, επίσης, ότι τα μέλη της Επιτροπής Ελέγχου, στο σύνολό τους, πρέπει να διαθέτουν αποδεδειγμένα επαρκή γνώση στον τομέα στον οποίο δραστηριοποιείται η οντότητα και τουλάχιστον ένα μέλος να είναι ορκωτός ελεγκτής λογιστής σε αναστολή ή συνταξιούχος ή να διαθέτει επαρκή γνώση στην ελεγκτική και λογιστική. Στο πλαίσιο αυτό,

το Διοικητικό Συμβούλιο της οντότητας θα μπορούσε να διενεργεί την αξιολόγηση των υποψηφίων μελών της Επιτροπής Ελέγχου (ενδεχομένως κατόπιν πρότασης της Επιτροπής Ανάδειξης Υποψηφίων). Αρμοδιότητες Με την επιφύλαξη της ευθύνης των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου, οι αρμοδιότητες της Επιτροπής Ελέγχου ορίζονται τόσο στην παρ. 3 του άρ. 44 του Ν. 4449/2017 όσο και σε ορισμένες διατάξεις του Κανονισμού 537/2014. Αναφορικά με τον εξωτερικό έλεγχο, η Επιτροπή Ελέγχου παρακολουθεί τον υποχρεωτικό έλεγχο των ετήσιων και ενοποιημένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων, ενημερώνει το Διοικητικό Συμβούλιο της ελεγχόμενης οντότητας για το αποτέλεσμα του υποχρεωτικού ελέγχου και επεξηγεί, αφενός, πώς συνέβαλε ο υποχρεωτικός έλεγχος στην ακεραιότητα της χρηματοοικονομικής πληροφόρησης και, αφετέρου, ποιος ήταν ο ρόλος της Επιτροπής Ελέγχου στην εν λόγω διαδικασία (π.χ. καταγραφή των ενεργειών στις οποίες προέβη η Επιτροπή Ελέγχου κατά τη διαδικασία διεξαγωγής του υποχρεωτικού ελέγχου). Επιπρόσθετα, επισκοπεί και παρακολουθεί την ανεξαρτησία των ορκωτών ελεγκτών λογιστών ή των ελεγκτικών εταιρειών και ιδίως την καταλληλότητα της παροχής μη ελεγκτικών υπηρεσιών στην ελεγχόμενη οντότητα σύμφωνα με το άρ. 5 του Κανονισμού 537/2014. Σημειώνεται δε ότι, σύμφωνα με την παρ.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

ΕΕ «για την τροποποίηση της οδηγίας 2006/43/ΕΚ για τους υποχρεωτικούς ελέγχους των ετήσιων και των ενοποιημένων λογαριασμών»).3 Ο Ν. 4449/2017 καταργεί4 μια σειρά άρθρων του Ν. 3693/2008 («Εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας με την Οδηγία 2006/43/ΕΚ περί υποχρεωτικών ελέγχων των ετήσιων και των ενοποιημένων λογαριασμών, για την τροποποίηση των Οδηγιών 78/660/ΕΟΚ και 83/349/ΕΟΚ του Συμβουλίου και για την κατάργηση της Οδηγίας 84/253/ΕΟΚ του Συμβουλίου και άλλες διατάξεις»). Μεταξύ των καταργούμενων διατάξεων εντάσσεται και το άρ. 37 του Ν. 3693/2008 («Επιτροπή Ελέγχου»). Το νέο θεσμικό πλαίσιο της Επιτροπής Ελέγχου, την οποία πρέπει να διαθέτει κάθε «οντότητα δημοσίου συμφέροντος», προβλέπεται στο άρ. 44 του Ν. 4449/2017, το οποίο ενσωματώνει το άρ. 39 της Οδηγίας 2014/56/ΕΕ, καθώς και σε διατάξεις του Κανονισμού 537/2014. Στον ορισμό των «οντοτήτων δημοσίου συμφέροντος» (ΟΔΣ) εμπίπτουν οντότητες των οποίων οι μεταβιβάσιμοι τίτλοι είναι εισηγμένοι προς διαπραγμάτευση σε οργανωμένη αγορά στην Ελλάδα ή σε οργανωμένη αγορά οποιουδήποτε κράτους μέλους, πιστωτικά ιδρύματα, ασφαλιστικές και αντασφαλιστικές επιχειρήσεις με έδρα στην Ελλάδα (εξαιρουμένων των αλληλασφαλιστικών συνεταιρισμών) και υποκαταστήματα ασφαλιστικών και αντασφαλιστικών επιχειρήσεων τρίτης χώρας . Επισημαίνεται ότι ο υπουργός Οικονομι-

ACCOUNTANCY GREECE.27

4 του άρ. 5 του Κανονισμού 537/2014, η συγκατάθεση της Επιτροπής Ελέγχου (αφού προηγουμένως έχει εκτιμήσει δεόντως τις απειλές για την ανεξαρτησία και τις διασφαλίσεις που εφαρμόστηκαν) αποτελεί προϋπόθεση της παροχής από τον ελεγκτή στην ελεγχόμενη οντότητα μη ελεγκτικών υπηρεσιών διαφορετικών από τις απαγορευμένες μη ελεγκτικές υπηρεσίες που αναφέρονται στις παρ. 1 και 2 του άρ. 5 του Κανονισμού 537/2014. Ως προς την παρακολούθηση της ανεξαρτησίας του νόμιμου ελεγκτή ή του ελεγκτικού γραφείου, βάσει της παρ. 2 του άρ. 6 του Κανονισμού, η Επιτροπή Ελέγχου λαμβάνει, σε ετήσια βάση, έγγραφη επιβεβαίωση από τον νόμιμο ελεγκτή ή το ελεγκτικό γραφείο ότι ο νόμιμος ελεγκτής, το ελεγκτικό γραφείο και οι εταίροι, τα ανώτερα διοικητικά στελέχη και τα διευθυντικά στελέχη που διενεργούν τον υποχρεωτικό έλεγχο είναι ανεξάρτητοι από την ελεγχόμενη οντότητα και συζητά με τον ελεγκτή τους κινδύνους για την ανεξαρτησία του και τις διασφαλίσεις που εφαρμόζει για τον περιορισμό των εν λόγω κινδύνων. Επίσης, η Επιτροπή Ελέγχου είναι υπεύθυνη για τη διαδικασία επιλογής ορκωτών ελεγκτών λογιστών ή ελεγκτικών εταιρειών και προτείνει τους ορκωτούς ελεγκτές λογιστές ή τις ελεγκτικές εταιρείες που θα διοριστούν σύμφωνα με το άρ. 16 του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 537/2014, εκτός εάν, σύμφωνα με την παρ. 8 του άρ. 16 του Κανονισμού 537/2014, η ελεγχόμενη οντότητα διαθέτει Επιτροπή Ανάδειξης Υποψηφίων στις αρμοδιότητες της οποίας εντάσσεται και η διατύπωση συστάσεων

για την επιλογή ελεγκτών. Ειδικότερα, δυνάμει της παρ. 2 του άρ. 16 του Κανονισμού, η Επιτροπή Ελέγχου υποβάλλει σύσταση στο Διοικητικό Συμβούλιο της ελεγχόμενης οντότητας για τον διορισμό νόμιμων ελεγκτών ή ελεγκτικών γραφείων. Εκτός εάν αφορά την ανανέωση διορισμού για ελεγκτική εργασία, η σύσταση είναι αιτιολογημένη και περιέχει τουλάχιστον δύο εναλλακτικές επιλογές για τον διορισμό για ελεγκτική εργασία και η Επιτροπή Ελέγχου εκφράζει δεόντως αιτιολογημένη προτίμηση για μία εξ αυτών. Επιπρόσθετα, σύμφωνα με την παρ. 5 του άρ. 17 του Κανονισμού, η μέγιστη διάρκεια της ελεγκτικής εργασίας μπορεί να παραταθεί μόνο εφόσον, κατόπιν σύστασης της Επιτροπής Ελέγχου, το Διοικητικό Συμβούλιο εισηγείται στη Γενική Συνέλευση την ανανέωση της εργασίας και η εν λόγω εισήγηση εγκρίνεται. Ως προς τη διαδικασία της χρηματοοι-

κονομικής πληροφόρησης, η Επιτροπή Ελέγχου παρακολουθεί τη διαδικασία χρηματοοικονομικής πληροφόρησης και υποβάλλει συστάσεις ή προτάσεις για την εξασφάλιση της ακεραιότητάς της. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή Ελέγχου παρακολουθεί, εξετάζει και αξιολογεί τη διαδικασία σύνταξης της χρηματοοικονομικής πληροφόρησης (π.χ. τους μηχανισμούς και τα συστήματα παραγωγής των χρηματοοικονομικών πληροφοριών) και ενημερώνει το Διοικητικό Συμβούλιο σχετικά με τις διαπιστώσεις. Τέλος, η Επιτροπή Ελέγχου παρακολουθεί την αποτελεσματικότητα των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου, διασφάλισης της ποιότητας και διαχείρισης κινδύνων της οντότητας και, κατά περίπτωση, της Μονάδας Εσωτερικού Ελέγχου της, όσον αφορά τη χρηματοοικονομική πληροφόρηση της ελεγχόμενης οντότητας, χωρίς να παραβιάζει την ανεξαρτησία

πα (πιστωτικά ιδρύματα και ασφαλιστικές εταιρείες) και σε περίπτωση διαπίστωσης παράβασης δύναται να επιβάλει τις κυρώσεις που προβλέπονται στο άρθρο 55Α του Καταστατικού της, στην παρ. 2 του άρθρου 59 του Ν. 4261/2014 και στο άρθρο 256 του Ν. 4364/2016.

διορθωτικών ενεργειών, όπου απαιτείται. Αρμόδιες αρχές Στην παρ. 4 του άρ. 44 του Ν. 4449/2017 ορίζεται η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ως αρμόδια αρχή για την εποπτεία και τον έλεγχο της ορθής εφαρμογής των διατάξεων του άρ. 44 από τις εποπτευόμενες από αυτήν εταιρείες με κινητές αξίες εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών (εξαιρουμένων των πιστωτικών ιδρυμάτων και των ασφαλιστικών εταιρειών). Σε περίπτωση διαπίστωσης παράβασης των σχετικών διατάξεων, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς δύναται να επιβάλει στα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου ή και στα μέλη της Επιτροπής Ελέγχου τις κυρώσεις που προβλέπονται στο άρθρο 10 του Ν. 3016/2002. H Τράπεζα της Ελλάδος δύναται να διενεργεί ελέγχους για την τήρηση των προαναφερθέντων διατάξεων από τα εποπτευόμενα από αυτήν πρόσω-

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 1. Κανονισμός 537/2014, άρ. 44. 2. Οδηγία 2014/56/ΕΕ, άρ. 2 παρ. 1. 3. ΦΕΚ Α 7/24.1.2017. 4. Ειδικότερα, τα άρθρα 1 έως και 43 και το άρθρο 45 του Ν. 3693/2008 καταργήθηκαν με το άρθρο 53 παρ. 1 του Ν. 4449/2017. 5. Ν. 4449/2017, αρ. 2 παρ. 12.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

της οντότητας αυτής. Συνάγεται, λοιπόν, ότι η Επιτροπή Ελέγχου παρακολουθεί, εξετάζει και αξιολογεί την επάρκεια και την αποτελεσματικότητα του συνόλου των πολιτικών, διαδικασιών και δικλίδων ασφαλείας της οντότητας αναφορικά, αφενός, με το σύστημα του εσωτερικού ελέγχου και, αφετέρου, με την εκτίμηση και τη διαχείριση κινδύνων, σε σχέση με τη χρηματοοικονομική πληροφόρηση. Σχετικά με τη λειτουργία του εσωτερικού ελέγχου, η Επιτροπή Ελέγχου παρακολουθεί και επιθεωρεί την ορθή λειτουργία της Μονάδας Εσωτερικού Ελέγχου σύμφωνα με τα επαγγελματικά πρότυπα καθώς και το υφιστάμενο νομοκανονιστικό πλαίσιο και αξιολογεί το έργο, την επάρκεια και την αποτελεσματικότητά της, χωρίς ωστόσο να επηρεάζει την ανεξαρτησία της. Για όλα τα ως άνω, η Επιτροπή Ελέγχου ενημερώνει το Διοικητικό Συμβούλιο σχετικά με τις διαπιστώσεις της και υποβάλλει προτάσεις

Ενέργειες συμμόρφωσης Το νέο θεσμικό πλαίσιο της Επιτροπής Ελέγχου εισάγει νέες διατάξεις για τη σύσταση, τη δομή και τη στελέχωσή της, προβλέποντας ταυτόχρονα αυξημένες αρμοδιότητες και υποχρεώσεις. Υπ’ αυτό το πρίσμα, οι οντότητες δημοσίου συμφέροντος καλούνται να λάβουν τα αναγκαία μέτρα συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις του νέου πλαισίου αναφορικά τόσο με τη σύσταση, δομή και στελέχωση της Επιτροπής Ελέγχου (π.χ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ένα μέλος πρέπει να διαθέτει εξειδικευμένες γνώσεις λογιστικής και ελεγκτικής) όσο και με την εκπλήρωση των αρμοδιοτήτων της. Στο πλαίσιο μιας ανάλυσης αποκλίσεων με το νέο πλαίσιο, οι οντότητες ενδεχομένως να πρέπει να προβούν σε επαναξιολόγηση τόσο της σύνθεσης των Επιτροπών Ελέγχου τους όσο και των αρμοδιοτήτων τους βάσει του άρ. 44 του Ν. 4449/2017.

ACCOUNTANCY GREECE.27

▲ Επιχειρήσεις

Μη εξυπηρετούμενα Π δάνεια στην Ευρώπη: Ποιες είναι οι λύσεις;

KPMG

ολλές τράπεζες σε όλη την Ευρώπη πάσχουν από υψηλά επίπεδα μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs), ιδίως στην Κύπρο, την Ελλάδα, την Πορτογαλία, την Ιρλανδία, την Ιταλία και ορισμένες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Τα NPLs σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ ανήλθαν στο 8% του συνόλου των δανείων το 2013 και, έκτοτε, έχουν μειωθεί σταδιακά σε ορισμένες χώρες. Μετά τη δημοσίευση, στα τέλη του 2016, των κατευθυντήριων οδηγιών της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) προς διαβούλευση, σχετικά με τις προκλήσεις εφαρμογής που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες εντός του χώρου της τραπεζικής ένωσης που επιδιώκουν να μειώσουν τα NPLs τους, η KPMG διεξήγαγε έρευνα απευθυνόμενη σε 18 τράπεζες σε 10 κράτη μέλη του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού για το θέμα αυτό («Non-Performing loans in Europe»). Από τις απαντήσεις τους προκύπτει ότι μια τράπεζα θα χρειαστεί κατά μέσο όρο 1-2 χρόνια για να εφαρμόσει τις κατευθύνσεις της ΕΚΤ, ενώ αναμένεται να δαπανήσει περισσότερα από 5 εκατομμύρια ευρώ για τη διαδικασία. Οι υποδομές διαχείρισης δεδομένων και πληροφοριών, παραγωγής εσωτερικών αναφορών και διαχείρισης/παρακολούθησης των εξασφαλίσεων είναι οι τομείς οι οποίοι θα υποστούν τις σημαντικότερες μεταβολές και θα χρειασθούν τις μεγαλύτερες επενδύσεις. Εν τω μεταξύ, οι τράπεζες αυτές αναμένουν ότι θα υπάρξει λιγότερη ανάγκη

μόνο αντίκτυπο στις πωλήσεις χαρτοφυλακίων NPLs, στις χώρες που ακολουθείται συστηματικά η πρακτική αυτή. Βασικά ζητήματα για τις τράπεζες Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα της διαχείρισης των NPLs δεν επαφίεται αποκλειστικά στους μηχανισμούς και στις διαδικασίες των τραπεζών. Η KPMG, μέσα από την πρόσφατη αναλυτική της μελέτη, επισημαίνει μια σειρά διαρθρωτικών εμποδίων που πρέπει να αντιμετωπιστούν σε ορισμένες χώρες για να διευκολυνθεί η αποτελεσματική διαχείριση των NPLs.

Βασικές περιοχές που απαιτούν δράση σε εθνικό επίπεδο ή σε επίπεδο Ε.Ε είναι και οι εξής: - Η εισαγωγή ενός πιο συγκεκριμένου νομοθετικού πλαισίου για τις εταιρείες σε καθεστώς πτώχευσης, με συγκεκριμένες διαδικασίες, χρονοδιαγράμματα και αποτελέσματα των νομικών διαδικασιών για την υποστήριξη, αφενός, των ενεργειών διαχείρισης των τραπεζών, καθώς και της ωρίμανσης της αγοράς των NPLs. - Η ανάπτυξη μιας αγοράς τιτλοποίησης για NPLs ενδέχεται να απαιτήσει ευνοϊκότερο νομοθετικό περιβάλλον, καθώς και

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

βελτίωσης των εσωτερικών τους διαδικασιών και των δομών διακυβέρνησης, των δεικτών έγκαιρης προειδοποίησης για την πιθανή αθέτηση χρέους του πιστούχου, των διαδικασιών και δεικτών που βρίσκουν εφαρμογή στη διενέργεια προβλέψεων, των συντελεστών κάλυψης, καθώς και των μονάδων διαχείρισης καταγγελμένων δανείων. Εντούτοις, οι τράπεζες ενδέχεται να υποτιμούν τον βαθμό στον οποίο η ΕΚΤ μπορεί να πιέσει για αλλαγές και σε αυτούς τους τομείς. Οι τράπεζες αναμένουν επίσης ότι οι οδηγίες της ΕΚΤ θα έχουν περιορισμένο

ACCOUNTANCY GREECE.27

την παροχή κρατικών εγγυήσεων. - Η διεύρυνση των συμμετεχόντων που δύνανται να αναλάβουν τη διαχείριση NPLs. - Η ενοποίηση διαφορετικών υποδομών πληροφόρησης που λειτουργούν ώς σήμερα, παρέχοντας τη συνολική εικόνα για τον πιστούχο, τη δανειακή έκθεση και τις αντίστοιχες εξασφαλίσεις. - Η αποσαφήνιση και ενδεχομένως η χαλάρωση των παραμέτρων της Ε.Ε για το καθεστώς εξυγίανσης των τραπεζών (BRRD), ώστε να επιτρέπεται η κρατική στήριξη για την επιτάχυνση της απομόχλευσης των NPLs. Παρόλα αυτά, πολλά μπορούν να επιτευχθούν και σε επίπεδο μεμονωμένων τραπεζών. Η καθοδήγηση της ΕΚΤ προς τις τράπεζες σχετικά με τα NPLs αποτελεί ένα χρήσιμο και εποικοδομητικό σημείο εκκίνησης. Στο πλαίσιο αυτό, οι τράπεζες μπορούν: - Να αναλύσουν τις ενδεχόμενες αποκλίσεις στη διαχείριση των NPLs σε σχέση

με τις κατευθύνσεις της ΕΚΤ, καθ’ όλο τον «κύκλο ζωής» των NPLs πάνω στον οποίο βασίζεται η καθοδήγηση της ΕΚΤ. - Να επανεξετάσουν την αποτελεσματικότητα των στρατηγικών και των διαδικασιών για τη διαχείριση των NPLs, συμπεριλαμβανομένου του φάσματος επιλογών (ανάθεση σε εξωτερικούς συνεργάτες της διαχείρισης κόκκινων δανείων, σύσταση joint ventures ή εξολοκλήρου πωλήσεις χαρτοφυλακίων), των ανθρώπων και των δεξιοτήτων, της βελτίωσης των μεθόδων διαχείρισης των δεδομένων και των πληροφοριακών συστημάτων, και των αποτιμήσεων των εξασφαλίσεων. - Να εξασφαλίσουν ότι μπορούν να ανταποκριθούν στις ενισχυμένες απαιτήσεις υποβολής εποπτικών αναφορών και δημοσιοποίησης. - Γενικότερα, να προσδιοριστούν αλληλεξαρτήσεις με τρέχοντα έργα υλοποίησης (για παράδειγμα, για το ΔΠΧΑ 9, οι ορισμοί της αθέτησης πληρωμής και η συγκέντρωση και υποβολή δεδομένων κινδύνου) και

να ευθυγραμμιστούν με τις ενέργειες που απαιτούνται για να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με τις οδηγίες της ΕΚΤ. - Να εξετάσουν ποια από τα στοιχεία ενεργητικού θα μπορούσαν ενδεχομένως να πωληθούν σε μια εταιρεία διαχείρισης στοιχείων ενεργητικού στην οικονομική τους αξία (economic value) ή χαμηλότερα, και να ασκηθούν πιέσεις σε εθνικές και κοινοτικές αρχές για την παροχή τέτοιας δυνατότητας. - Να συνεχίσουν να εστιάζουν σε μέτρα για τη μείωση της δημιουργίας NPLs, συμπεριλαμβανομένων των διαδικασιών τιμολόγησης και χορήγησης πιστώσεων. Τέλος, οι τράπεζες σε ορισμένες χώρες θα χρειασθεί να αντικαταστήσουν τα NPLs με υψηλότερης ποιότητας και πιο κερδοφόρες χρηματοδοτήσεις, προκειμένου να καταστούν μακροπρόθεσμα βιώσιμες, ενώ θα χρειασθεί να επανεξετάσουν από μηδενική βάση τα λειτουργικά τους κόστη.

▲ Ερευνες

Διεθνείς επιχειρήσεις και κυβερνοεπιθέσεις

ΕΥ

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

ρευνα της ΕΥ αναδεικνύει πως οι διεθνείς επιχειρήσεις είναι πιο σίγουρες από ποτέ ότι μπορούν να προβλέψουν και να αντιμετωπίσουν μια πολύπλοκη κυβερνο-επίθεση (cyber attack). Υστερούν, όμως, ως προς τις επενδύσεις και τα σχέδια προκειμένου να ανακάμψουν από μια επίθεση στο σημερινό περιβάλλον, όπου εντοπίζονται αυξημένες απειλές. Η ετήσια έρευνα της ΕΥ, Global Information Security Survey (GISS), «Path to cyber resilience: Sense, resist, react», η οποία διεξάγεται τα τελευταία 19 χρόνια, καταγράφει τις απόψεις 1.735 επιχειρήσεων διεθνώς σχετικά με μερικά από τα πλέον κρίσιμα ζητήματα κυβερνο-ασφάλειας (cybersecurity) που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις στο σημερινό ψηφιακό οικοσύστημα. Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, το 50% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι θα μπορούσε να ανιχνεύσει μια πολύπλοκη κυβερνο-επίθεση, καταγράφοντας το υψηλότερο ποσοστό από το 2013. Οι κύριοι παράγοντες που διαμορφώνουν το ποσοστό αυτό ήταν: οι επενδύσεις σε συστήματα και υπηρεσίες πληροφόρησης κυβερνο-απειλών και στις δυνατότητες πρόβλεψης των επιπτώσεων μιας επίθεσης, οι μηχανισμοί διαρκούς παρακολούθησης, η αξιοποίηση των κέντρων λειτουργίας ασφάλειας (Security Operations Centers, SOCs) και οι ενεργοί μηχανισμοί άμυνας. Ωστόσο, παρά τις επενδύσεις αυτές, το 86% των συμμετεχόντων θεωρεί ότι η λειτουργία του cybersecurity δεν ανταποκρίνεται πλήρως στις ανάγκες της επιχείρησής τους. Σχεδόν δυο στις τρεις επιχειρήσεις (64%) δεν διαθέτουν ένα εγκεκριμένο πρόγραμμα ανάλυσης απειλών ή έχουν μόνο ένα πρόχειρο πρόγραμμα. Ως προς τον εντοπισμό

ACCOUNTANCY GREECE.27

τρωτών σημείων, πάνω από τους μισούς (55%) δεν διαθέτουν σχετικούς μηχανισμούς αναγνώρισης ή έχουν μόνο άτυπους μηχανισμούς, ενώ το 44% δεν διαθέτει SOC για τη διαρκή επίβλεψη κυβερνο-επιθέσεων. Σε ερώτηση σχετικά με πρόσφατα σημαντικά περιστατικά κυβερνο-ασφάλειας, πάνω από τους μισούς ερωτηθέντες (57%) είπαν πως αντιμετώπισαν κάποιο περιστατικό. Σχεδόν οι μισοί (48%) αναφέρονται στα μη ενημερωμένα συστήματα ελέγχου και στην αρχιτεκτονική ασφάλειας πληροφοριών ως το πιο ευάλωτο σημείο τους, ποσοστό που είναι σημαντικά αυξημένο σε σύγκριση με το 34% που καταγράφηκε στην έρευνα του 2015. Επιπλέον, οι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι όλες οι βασικές κυβερνο-απειλές βρίσκονται σε άνοδο: α) το malware (52%), β) το phishing (51%), γ) οι απόπειρες κλοπής χρηματοοικονομικών πληροφοριών (45%) και δ) οι κυβερνο-επιθέσεις με στόχο την κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας ή δεδομένων (42%). Η ορθή λειτουργία της επιχείρησης και η ανάκαμψη από μια καταστροφή –που αποτελούν τον πυρήνα της ικανότητας μιας επιχείρησης να αντιδράσει σε μια επίθεση– αναφέρονται από τους ερωτηθέντες ως η

κορυφαία τους προτεραιότητα σε ποσοστό 57%, μαζί με τη διαρροή δεδομένων και την πρόληψη απώλειας δεδομένων (επίσης 57%). Παρά το γεγονός ότι το 42% σχεδιάζει περισσότερες δαπάνες φέτος στον τομέα διαρροής δεδομένων και πρόληψης της απώλειας δεδομένων, μόνο το 39% σχεδιάζει να δαπανήσει περισσότερα για την ορθή λειτουργία της επιχείρησης και την ανάκαμψη από καταστροφές. Τρωτά σημεία και εμπόδια εξακολουθούν να υπάρχουν Σύμφωνα με τη φετινή έρευνα, οι ερωτηθέντες εξακολουθούν να αναφέρουν ως πλέον ανησυχητικούς τομείς για το cybersecurity τους αυξημένους κινδύνους από ενέργειες απρόσεκτων ή ελλιπώς ενημερωμένων εργαζομένων (55%, έναντι

44% το 2015), καθώς και τη μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση σε δεδομένα (54%, σε σύγκριση με 32% το 2015). Συγχρόνως, τα εμπόδια για την ικανοποιητική λειτουργία της ασφάλειας πληροφοριακών συστημάτων παραμένουν σχεδόν αμετάβλητα σε σχέση με το 2015. Πιο συγκεκριμένα: α) Περιορισμοί του προϋπολογισμού (61%, σε σύγκριση με 62% το 2015), β), έλλειψη εξειδικευμένων πόρων (56%, έναντι 57% το 2015) και γ) έ λλειψη ενημέρωσης ή στήριξης των στελεχών (32%, όπως και πέρυσι). Το ψηφιακό οικοσύστημα και οι διασυνδεδεμένες συσκευές θέτουν προκλήσεις Παρά τα αυξημένα χαρακτηριστικά διασύνδεσης που διαθέτει το σημερινό ψηφιακό οικοσύστημα, η έρευνα διαπίστωσε

περίπτωση μιας σημαντικής επίθεσης. Όσον αφορά τις συσκευές, οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν δυσκολίες σχετικά με το πλήθος των συσκευών που συνεχώς προστίθενται στο ψηφιακό τους οικοσύστημα. Σχεδόν τα τρία τέταρτα (73%) των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα ανησυχούν για τη χαμηλή ευαισθητοποίηση και τη συμπεριφορά των χρηστών σε σχέση με τις φορητές τους συσκευές, όπως οι φορητοί υπολογιστές, τα tablets και τα smartphones. Οι μισοί (50%) ανέφεραν την απώλεια μιας «έξυπνης» συσκευής ως τον κορυφαίο κίνδυνο που απορρέει από την αυξανόμενη χρήση των κινητών συσκευών, καθώς μπορεί να οδηγήσει τόσο στην απώλεια προσωπικών δεδομένων όσο και ταυτότητας του κατόχου. Ο κ. Λεωνίδας Κωβαίος, εταίρος στο Τμή-

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

ότι το 62% των διεθνών επιχειρήσεων αναφέρει ότι δεν θεωρεί πιθανό να αυξήσει τις δαπάνες του στον τομέα του cybersecurity, έπειτα από μια παραβίαση που δεν φάνηκε να προκάλεσε κάποια ζημιά στις δραστηριότητές του. Επίσης, το 58% των ερωτηθέντων αναφέρει ότι δεν είναι πιθανό να αυξήσει τις δαπάνες ασφάλειας πληροφοριακών συστημάτων σε περίπτωση επίθεσης σε ανταγωνιστή (58%) ή προμηθευτή (68%). Στην περίπτωση επίθεσης που αποδεδειγμένα έθεσε σε κίνδυνο δεδομένα, σχεδόν οι μισοί από τους ερωτηθέντες (48%) δήλωσαν ότι δεν προτίθενται να ειδοποιήσουν τους πελάτες που επηρεάστηκαν κατά την πρώτη εβδομάδα αντιμετώπισης του συμβάντος. Συνολικά, το 42% των ερωτηθέντων δεν διαθέτει μια εγκεκριμένη επικοινωνιακή στρατηγική ή ένα σχέδιο στην

μα Συμβουλευτικών Υπηρεσιών της ΕΥ Ελλάδος, σημειώνει: «Καθίσταται σαφές πως είναι κρίσιμη όχι μόνο η καλή προετοιμασία για την αντιμετώπιση κυβερνο-επιθέσεων αλλά και η δυνατότητα αποκατάστασης των ζημιών έπειτα από ένα αντίστοιχο γεγονός. Είναι, επίσης, σαφές ότι η άλλη όψη του νομίσματος της ψηφιακής ανάπτυξης είναι η αύξηση των απειλών, ειδικά σε ένα περιβάλλον το οποίο από τη φύση του επιτρέπει τη διακίνηση της πληροφορίας από πολλαπλά κανάλια και με μεγάλη συχνότητα. Ιδιαίτερα οι ελληνικές επιχειρήσεις, οι οποίες αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες της οικονομικής κρίσης που βιώνει η χώρα μας, έχουν ένα λόγο παραπάνω να θωρακιστούν απέναντι σε τέτοιου είδους απειλές. Οφείλουν να διαθέτουν ένα οργανωμένο σχέδιο ανάκαμψης έπειτα από μια κυβερνο-επίθεση, το οποίο θα ενισχύσει τόσο την εμπιστοσύνη των πελατών και των συνεργατών τους όσο και θα εξασφαλίζει την ομαλή λειτουργία των δραστηριοτήτων τους, ειδικά στους καιρούς κρίσης που διανύουμε. Είναι λάθος να θεωρούμε τις επενδύσεις στην κυβερνο-ασφάλεια ως πολυτέλεια, καθώς η διατάραξη της ομαλής λειτουργίας ή η απώλεια δεδομένων μπορεί, τελικά, να έχει σημαντικά μεγαλύτερο κόστος».

ACCOUNTANCY GREECE.27

▲ Ερευνες

Οι προτεραιότητες των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στις αυριανές προκλήσεις

ΕΥ

α χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που θα κυριαρχούν στην αγορά στο τέλος της επόμενης πενταετίας θα διαφέρουν δραστικά από τους οργανισμούς που γνωρίζουμε σήμερα, σύμφωνα με την πρόσφατη έρευνα της ΕΥ «Building financial institutions for the future now». Οι μεταβαλλόμενες προσδοκίες των καταναλωτών, ο τεχνολογικός μετασχηματισμός, η εξέλιξη του ανθρώπινου δυναμικού, σε συνδυασμό με την πίεση του ρυθμιστικού περιβάλλοντος και του έντονου ανταγωνισμού, θα μεταβάλουν ριζικά το τραπεζικό τοπίο. Για να ανταποκριθούν στις προκλήσεις αυτές, τα τραπεζικά και ασφαλιστικά ιδρύματα θα πρέπει να δώσουν προτεραιότητα σε νέες δεξιότητες, να οικοδομήσουν ένα περιβάλλον που ενθαρρύνει την καινοτομία, που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες των πελατών, και να ενσωματώ-

Κλειδί η ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού Στα χρόνια που ακολούθησαν την οικονομική κρίση του 2008, οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί διεθνώς μείωσαν δραστικά το προσωπικό τους, ενώ υπολογίζεται πως, μέχρι το 2020, με την ανάπτυξη της ψηφιακής τεχνολογίας, θα έχουν εξαφανιστεί έως και 7,1 εκατομμύρια επιπλέον θέσεις εργασίας. Με την ψηφιοποίηση των καθημερινών δραστηριοτήτων, οι αυριανές θέσεις εργασίας θα απαιτούν πλέον εργαζόμενους με πολύ μεγαλύτερο εύρος δεξιοτήτων, με έφεση στην καινοτομία και ευέλικτους στην κινητικότητα. Ικανότητες όπως η ανάλυση

δεδομένων, η λήψη στρατηγικών αποφάσεων και ο σχεδιασμός πελατοκεντρικών λύσεων θα έρθουν στο προσκήνιο. Καθώς οι τράπεζες θα ανταγωνίζονται άμεσα τις εταιρείες τεχνολογίας στην αναζήτηση ανθρώπινου δυναμικού, η έμφαση θα πρέπει να μετατοπιστεί από το κόστος και την αποδοτικότητα στην καινοτομία και την αποτελεσματικότητα. Ο ανταγωνισμός αυτός θα ενταθεί λόγω της περιορισμένης προσφοράς καταρτισμένου ανθρώπινου δυναμικού, ιδιαίτερα στους κρίσιμους κλάδους της τεχνολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών. Σε πρόσφατη έρευνα που διεξήγαγε το Chartered Institute of Personnel and Development (CIPD) για την αγορά εργασίας, το 24% των ερωτηθέντων στον χρηματοπιστωτικό τομέα αναφέρει ότι αντιμετωπίζει δυσκολίες στην κάλυψη συγκεκριμένων θέσεων, ποσοστό υψη-

λότερο από όλους τους άλλους κλάδους της οικονομίας. Παράλληλα, οι τραπεζικοί οργανισμοί θα πρέπει να διαχειριστούν τις μεταβαλλόμενες ανάγκες και επιθυμίες πέντε διαφορετικών γενεών εργαζομένων. Με την είσοδο της γενιάς που γεννήθηκε μετά το 2000 στην αγορά εργασίας, η παραδοσιακή έμφαση στις αμοιβές και τις προαγωγές ως εργαλείο προσέλκυσης και διατήρησης του ανθρώπινου δυναμικού θα δώσει τη θέση της σε νέους παράγοντες, όπως η ευελιξία, οι ικανοποιητικές συνθήκες εργασίας και η απόκτηση διαφορετικών εμπειριών και δεξιοτήτων. Παράλληλα με την προσέλκυση των νέων αυτών εργαζομένων, θα πρέπει να δοθεί έμφαση και στην καλύτερη αξιοποίηση του ήδη υπάρχοντος προσωπικού, μέσω προγραμμάτων μετεκπαίδευσης με τη χρήση σύγχρονων εργαλείων, όπως το

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

σουν στη στρατηγική τους ένα βαθύτερο νόημα και όραμα της αποστολής τους. Οι επερχόμενες αλλαγές θα είναι σαρωτικές και η ανάγκη προσαρμογής άμεση.

ACCOUNTANCY GREECE.27

e-learning. Με την εξέλιξη της τεχνολογίας, οι διευθύνσεις ανθρώπινου δυναμικού έχουν σήμερα στη διάθεσή τους τόσο τα εργαλεία όσο και τον όγκο των πληροφοριών που απαιτούνται για να διαχειριστούν το ανθρώπινο δυναμικό, καθώς και να διατηρήσουν και να προσελκύσουν τα ικανότερα ταλέντα στην αγορά. Κρίσιμη η δημιουργία ενός περιβάλλοντος που ενθαρρύνει την καινοτομία Για να αξιοποιήσουν αυτό το ανθρώπινο δυναμικό στην ψηφιακή εποχή, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα χρειαστεί να εξελιχθούν, σχεδιάζοντας και εφαρμόζοντας νέες πρακτικές, όπως δυναμικές δομές εργασίας και ευέλικτα μοντέλα διακυβέρνησης και να πειραματιστούν με νέα οργανωτικά σχήματα. Τα σημερινά μοντέλα οργάνωσης δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν στον καταιγιστικό ρυθμό των αλλαγών στην τεχνολογία, αλλά και στις προτιμήσεις των καταναλωτών. Χρειάστηκαν 13 χρόνια για να πειστούν δύο εκατομμύρια καταναλωτές παγκοσμίως να χρησιμοποιήσουν το Internet Banking, ενώ η αντίστοιχη διείσδυση του mobile banking χρειάστηκε μό-

λις δύο μήνες1. Τον προηγούμενο χρόνο, ένας στους πέντε καταναλωτές είχε πρόσβαση στον τραπεζικό του λογαριασμό αποκλειστικά μέσω κινητών συσκευών2. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, η ικανότητα για καινοτομία και η δυνατότητα άμεσης ανταπόκρισης στις επιθυμίες και τις ανάγκες των πελατών θα κρίνουν τον κυρίαρχο του κλάδου στα επόμενα χρόνια. Παραδοσιακά, οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί βασίζονταν σε ένα συντηρητικό διοικητικό σχήμα «ηγεσίας εκ των άνω» και σε μια άτυπη διάκριση μεταξύ αυτών που συλλαμβάνουν τις ιδέες και αυτών που τις εκτελούν. Σε ένα παρόμοιο περιβάλλον, οι εργαζόμενοι επικεντρώνονται στην εφαρμογή των εντολών που έχουν λάβει, ενώ οι περισσότερες προσπάθειες πειραματισμού με νέες ιδέες προσκρούουν στο αυστηρό διοικητικό πλαίσιο της επιχείρησης. Το σχήμα αυτό δεν είναι το καταλληλότερο για έναν κλάδο που σήμερα χαρακτηρίζεται από έντονη μεταβλητότητα και απαιτεί ευελιξία και τη συνεχή δημιουργία καινοτομιών. Η ανάδειξη μιας νέας νοοτροπίας, πιο φιλικής στην καινοτομία, δεν θα είναι ένα εύκολο βήμα, με δεδομένη την παραδοσιακή συντηρητική προσέγγιση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στην

ανάληψη ρίσκων, αλλά και την ανάγκη συμμόρφωσής τους απέναντι σε ένα αυστηρό ρυθμιστικό πλαίσιο. Ένα πιο αποκεντρωμένο διοικητικό σχήμα, το οποίο θα ενθαρρύνει την ταχύτερη λήψη αποφάσεων, παρέχοντας στους εργαζόμενους μεγαλύτερη αίσθηση ενδυνάμωσης και υπευθυνότητας, αποτελεί προϋπόθεση. Ενσωματώνοντας ένα όραμα στη στρατηγική της επιχείρησης Οι επιχειρήσεις που έχουν υιοθετήσει έναν σαφώς διατυπωμένο σκοπό και όραμα στη στρατηγική τους είναι αυτές που αναπτύσσονται ταχύτερα και καινοτομούν περισσότερο, και οι εργαζόμενοι που έχουν την αίσθηση ότι οι προσωπικοί

Σχολιάζοντας τα ευρήματα της έρευνας σε σχέση με την Ελλάδα, ο κ. Γιώργος Παπαδημητρίου, εταίρος της ΕΥ Ελλάδος και επικεφαλής του Τμήματος Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης, αναφέρει: «Παρά τα κρίσιμα ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές τράπεζες, όπως αυτό των μη εξυπηρετούμενων δανείων, θα πρέπει να στρέψουν την προσοχή τους και στις επιπτώσεις των ραγδαίων εξελίξεων στην τεχνολογία και των διαρκώς μεταβαλλόμενων καταναλωτικών συμπεριφορών. Για να διατηρήσουν τη θέση τους στην αγορά το επόμενο διάστημα με βάση τις εξελίξεις που αναμένονται, οφείλουν να προβληματιστούν σχετικά με το πώς θα

προσελκύσουν, θα διατηρήσουν και θα αξιοποιήσουν με τον καλύτερο τρόπο το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό. Πρέπει, επίσης, να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον που θα προσαρμόζεται στις νέες προτιμήσεις των καταναλωτών και θα ενθαρρύνει την καινοτομία, ενώ, παράλληλα, θα πρέπει να μεταδώσουν με σαφήνεια το όραμα των οργανισμών τους, με τρόπο που θα εμπνέει και θα ενισχύει την εμπιστοσύνη τόσο των καταναλωτών όσο, τελικά, και των εργαζομένων». ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 1. Πηγή: Barclays Bank. 2. Πηγή: Lloyds Banking Group.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

τους στόχοι ταυτίζονται με αυτούς της επιχείρησης αποδίδουν περισσότερο. Δυστυχώς, ελάχιστες επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των τραπεζών, κινούνται προς αυτήν την κατεύθυνση. Είναι επιτακτικό για τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς να επικεντρωθούν όχι τόσο στο τι κάνουν αλλά στο γιατί το κάνουν. Οι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας αποτελούν ένα καλό παράδειγμα και για τις χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις. Οικοδομώντας ένα ισχυρό brand, ταυτισμένο με ένα ξεκάθαρο όραμα, τράπεζες και ασφαλιστικές επιχειρήσεις θα μπορέσουν να ισχυροποιήσουν την εμπιστοσύνη των πελατών και θα μεγιστοποιήσουν την απόδοση του ανθρώπινου δυναμικού τους.

ACCOUNTANCY GREECE.27

▲ Ερευνα

Oι επιχειρήσεις ενέργειας και κοινής ωφέλειας επενδύουν σε ψηφιακά δίκτυα ΕΥ

α ευρήματα νέας έρευνας της ΕΥ αναδεικνύουν ότι τα ψηφιακά δίκτυα εξελίσσονται σε ένα πρωτεύον σημείο ενδιαφέροντος στον κλάδο ενέργειας και εταιρειών κοινής ωφέλειας παγκοσμίως. Σύμφωνα με την έρευνα «Digital Grid: Powering the future of utilities», το 92% των επιχειρήσεων που συμμετείχαν σχεδιάζει επενδύσεις σε ψηφιακά δίκτυα κατά τους επόμενους 12 μήνες, ενώ οι επενδύσεις αυτές αναμένεται να φτάσουν στο επίπεδο των 500 δισ. δολαρίων μέσα στα επόμενα 5 έως 7 χρόνια. Το 46% των συμμετεχόντων στην έρευνα επιβεβαίωσε ότι τα ψηφιακά δίκτυα, δηλαδή η ψηφιοποίηση των δικτύων ηλεκτρισμού, αερίου και νερού, αποτελούν ένα κορυφαίο στρατηγικό πρόγραμμα ή έναν επενδυτικό στόχο για τον επόμενο χρόνο. Η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (72%), η βελτίωση της λειτουργίας και απόδοσης δικτύων και υποδομών (72%) και οι κίνδυνοι της κυβερνοασφάλειας (60%), αναφέρθηκαν ως οι βασικοί παράγοντες που ωθούν τις επενδύσεις προς αυτήν την κατεύθυνση. Γίνεται, πλέον, σαφές ότι ο σημερινός κόσμος, για να ικανοποιήσει τις μεγάλες

Οι εταιρείες κοινής ωφέλειας αναφέρουν τρία βασικά εμπόδια για την υιοθέτηση των ψηφιακών δικτύων Τρία βασικά εμπόδια για την υιοθέτηση των ψηφιακών δικτύων αναφέρθηκαν από το 48% των συμμετεχόντων στην έρευνα: η δυσκολία διαμόρφωσης μιας ολοκληρωμένης επιχειρηματικής πρότασης, οι μη ώριμες ακόμα τεχνολογίες και η ελλιπής γνώση και εμπειρία των προμηθευτών, καθώς και η έλλειψη κατανόησης των επι-

πτώσεων. Ωστόσο, τα εμπόδια αυτά δεν αποτελούν έκπληξη, δεδομένου του ρυθμού των αλλαγών στον τομέα των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, της έντασης των καινοτομιών που μετασχηματίζουν την αγορά και της πίεσης προς τη διεθνή εφοδιαστική αλυσίδα να συμβαδίσει και να εξυπηρετεί την παγκόσμια τρέχουσα ζήτηση. Οι μη παραδοσιακοί νεοεισερχόμενοι στην αγορά κοινής ωφέλειας αυξάνουν την πίεση για την υιοθέτηση ψηφιακών δικτύων Το 56% των συμμετεχόντων συμφωνεί ότι οι μη παραδοσιακοί νεοεισερχόμενοι στον κλάδο των εταιρειών κοινής ωφέλειας θα μεταμορφώσουν ολοκληρωτικά τον κλάδο. Οι νέοι αυτοί ανταγωνιστές –από εταιρείες τηλεπικοινωνιών και τεχνολογίας μέχρι φορείς συγκέντρωσης ενέργειας (aggregators) και εταιρείες παροχής ενεργειακών υπηρεσιών– επενδύουν σε υπηρεσίες που μπορούν να περιορίσουν τις αποδόσεις των επενδύσεων των παραδοσιακών εταιρειών κοινής ωφέλειας στα ψηφιακά δίκτυα. Οι παροχές αυτές περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, «έξυπνες» οικιακές

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

ενεργειακές του ανάγκες, απαιτεί μεγαλύτερη ευελιξία από τα δίκτυα. Τα ψηφιακά δίκτυα θα αποτελέσουν τη ραχοκοκαλιά για πιο «έξυπνα» και αξιόπιστα συστήματα ενέργειας στο μέλλον –και αυτό βρίσκεται στο κέντρο της προσοχής των εταιρειών κοινής ωφέλειας. Η γρήγορη διασύνδεση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τα «έξυπνα» σπίτια, ο ανταγωνισμός από τους νεοεισερχόμενους παίκτες και άλλες δυνάμεις που μετασχηματίζουν την αγορά, υποχρεώνουν τις εταιρείες κοινής ωφέλειας να δώσουν προτεραιότητα στα ψηφιακά δίκτυα. Οι εξελίξεις αυτές αντικατοπτρίζονται σε εκτεταμένα, μεγάλης κλίμακας επενδυτικά προγράμματα.

συσκευές, λύσεις διαχείρισης της οικιακής ενέργειας και λύσεις εκτός δικτύου. Η έρευνα υπογραμμίζει τις καινοτόμες προσεγγίσεις που υιοθετούν οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας για να διαχειριστούν τις καινοτομίες που εισάγουν οι νεοεισερχόμενοι στην αγορά, όπως, μεταξύ άλλων, την ανάπτυξη μιας εικονικής μονάδας παραγωγής ενέργειας με βάση την αποθήκευση ενέργειας σε συσσωρευτές (μπαταρίες), την προώθηση ενός επιχειρηματικού μοντέλου ιδιόκτητων οικιακών μπαταριών («bring your own battery») και τη δοκιμαστική χρήση του blockchain για τη φόρτιση ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Ο κ. Λεωνίδας Κωβαίος, εταίρος του τμήματος Συμβουλευτικών Υπηρεσιών της ΕΥ Ελλάδος, σχολιάζοντας τα ευρήματα της έρευνας παρατηρεί: «Οι εταιρείες κοινής ωφέλειας του μέλλοντος θα πρέπει να λειτουργούν σε μια νέα αλυσίδα δημιουργίας αξίας, ενισχυμένη και διασυνδεδεμένη μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας, όπου η ενέργεια και η ροή πληροφορίας (βασισμένη στην αξιοποίηση δεδομένων σε πραγματικό χρόνο) θα κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση, τόσο για την καλύτερη διάκριση της ζήτησης και της εξοικονόμησης ενέργειας όσο και για την πιο αποδοτική διαχείριση των πόρων. Τα ψηφιακά δίκτυα είναι απαραίτητα για την επίτευξη αυτού του στόχου. «Η Ελλάδα έχει σημαντική απόσταση να διανύσει στην κατεύθυνση της υιοθέτησης των ψηφιακών δικτύων, σε όλους τους κλάδους (ηλεκτρισμός, φυσικό αέριο, νερό). Αυτό συνεπάγεται τόσο τη διαμόρφωση ενός ελκυστικού επενδυτικού περιβάλλοντος όσο και τη δυνατότητα χρηματοδότησης, αλλά και τη σύναψη συμμαχιών και συνεργειών με εταιρείες που μπορούν να καινοτομήσουν και να στηρίξουν στην κατεύθυνση αυτή τους παραδοσιακούς παίκτες. Τα ψηφιακά δίκτυα είναι σίγουρο ότι θα έχουν πολλαπλά οφέλη για τους καταναλωτές, την οικονομία και το περιβάλλον».

ACCOUNTANCY GREECE.27

▲ Ερευνα

Τα προηγμένα analytics μοχλός ανάπτυξης για τις επιχειρήσεις ΕΥ και Forbes Insights

χεδόν δύο στις τρεις επιχειρήσεις με εδραιωμένες στρατηγικές προηγμένων analytics αναφέρουν αύξηση λειτουργικού περιθωρίου κέρδους και εσόδων της τάξεως του 15% ή και περισσότερο, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση που εκπονήθηκε από το Forbes Insights, σε συνεργασία με την ΕΥ. Η έκθεση «Data & Advanced Analytics: High Stakes, High Rewards» αναδεικνύει την υπεροχή και το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των επιχειρήσεων εκείνων που έχουν αναπτύξει μια καλά εδραιωμένη στρατηγική analytics, με βασικό ρόλο στη συνολική επιχειρηματική τους στρατηγική. Το 2016, μεταξύ των επιχειρήσεων αυτών: α) το 66% πέτυχε αύξηση εσόδων κατά τουλάχιστον 15%, β) το 63% ανέφερε ότι τα περιθώρια λειτουργικού κέρδους αυξήθηκαν κατά τουλάχιστον 15%, γ) το 60% δήλωσε ότι βελτίωσε και το προφίλ εταιρικού κινδύνου τους. Με τόσο εντυπωσιακές επιδόσεις, μια στρατηγική για δεδομένα και analytics καθίσταται απαραίτητη για τους παγκόσμιους οργανισμούς. Περισσότερα από τα μισά στελέχη που συμμετείχαν στην έρευνα σκοπεύουν να επενδύσουν τουλάχιστον 10 εκατ. δολάρια σε δεδομένα και προηγμένα analytics στα επόμενα δυο χρόνια. Η έρευνα, στην οποία συμμετείχαν περισσότερα από 1.500 στελέχη πολυεθνικών εταιρειών με ετήσια έσοδα πάνω από 500 εκατ. δολάρια, αξιολογεί την ωριμότητα των επιχειρήσεων ως προς την ικανότητά τους να εφαρμόσουν τα analytics σε όλο το εύρος των δραστηριοτήτων τους. Με βάση τα αποτελέσματα αυτής της αξιολόγησης ωριμότητας, η Κίνα διατήρησε την πρώτη θέση στην κατάταξη. Οι Ηνωμένες Πολιτείες βρέθηκαν στη δεύτερη από την πέμπτη θέση, ενώ το Ηνωμένο Βασί-

Σε σχετική έρευνα της ΕΥ και του Forbes Insights πριν από ένα χρόνο, μόνο το 16% των ερωτηθέντων είχε καταφέρει να ενσωματώσει μια στρατηγική analytics, η οποία να εξασφαλίζει τη διάχυση της πληροφόρησης σε όλες τις λειτουργίες των επιχειρήσεων, όπως το τμήμα ανθρώπινου δυναμικού (HR), το οικονομικό τμήμα και η εφοδιαστική αλυσίδα. Το αντίστοιχο φετινό ποσοστό ανέρχεται στο 23%, δείχνοντας ότι έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος, αλλά υπάρχει ακόμα πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει. Η φετινή έρευνα υπογραμμίζει ότι η έμφαση πρέπει να παραμείνει στα άτομα που εφαρμόζουν τα αποτελέσματα των analytics, λαμβάνουν αποφάσεις

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

λειο παρέμεινε σταθερά στην τρίτη θέση. Όσον αφορά την κατάταξη των κλάδων ως προς την ωριμότητα χρήσης προηγμένων analytics, οι τηλεπικοινωνίες βρέθηκαν στην πρώτη θέση, ενώ τα καταναλωτικά προϊόντα και το λιανεμπόριο έπεσαν στη δέκατη από την τέταρτη θέση που κατείχαν το 2015. Ο τομέας της τεχνολογίας κατατάχθηκε στη δεύτερη θέση φέτος, ενώ ακολούθησε η μεταποίηση στην τρίτη θέση. Στον χώρο των αναδυόμενων τεχνολογιών, οι επιχειρήσεις που κυριαρχούν στην αγορά χρησιμοποιούν προγνωστικά μοντέλα (67%), τεχνητή νοημοσύνη (53%) και ρομποτική αυτοματοποίηση διαδικασιών (43%).

και τροποποιούν τις επιχειρηματικές διαδικασίες μέσα στους οργανισμούς. Το 41% των επιχειρήσεων συνεχίζει να έχει έλλειψη της απαραίτητης συνεργασίας μεταξύ του τμήματος πληροφορικής, της ομάδας δεδομένων και analytics και της επιχειρηματικής ομάδας. Σύμφωνα με την έρευνα, τα κρίσιμα προβληματικά σημεία ως προς την επιτυχή στρατηγική ενσωμάτωση των analytics σε όλο το εύρος της επιχείρησης εξακολουθούν να αφορούν το ανθρώπινο στοιχείο, και όχι την τεχνολογία. Η συνεργασία, η κουλτούρα και οι δεξιότητες αναφέρονται ως βασικά εμπόδια σε όλο τον κύκλο ζωής μιας επιχείρησης, προσδίδοντας ένα ευρύτερο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στις επιχειρήσεις που επικεντρώνονται στο ανθρώπινο στοιχείο και διαχωρίζοντας τους νικητές από τους ηττημένους. Ο κ. Ηλίας Βυζάς, εταίρος στο Τμήμα Συμβουλευτικών Υπηρεσιών της ΕΥ Ελλάδος και επικεφαλής του Κέντρου Αριστείας για Analytics της ΕΥ Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης, σχολιάζοντας τα ευρήματα της έρευνας, σημειώνει: «Σε μια εποχή που η τεχνολογία έχει μεταβάλει τον τρόπο που λειτουργούν οι επιχειρήσεις, τα analytics αποτελούν κρίσιμο στοιχείο και πρέπει να είναι αναπόσπαστο κομμάτι της στρατηγικής τους. Έχοντας να αντιμετωπίσουν όχι μόνο τον δραστικό μετασχηματισμό που επιβάλλει η τεχνολογία αλλά και την οικονομική κρίση, οι ελληνικές επιχειρήσεις θα πρέπει να συμβαδίσουν με τις εξελίξεις και να τοποθετήσουν τα analytics στις προτεραιότητές τους. Η επένδυση χρόνου και πόρων στα analytics είναι ζωτικής σημασίας, αν θέλουν να εξασφαλίσουν τη βιώσιμη ανάπτυξή τους κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης».

ACCOUNTANCY GREECE.27

Σ ▲ Ερευνα

Αύξηση της αξίας των Σ&Ε στην Κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη το 2016 ΕΥ

τα 47,7 δισ. δολάρια εκτιμάται ότι διαμορφώθηκε η αγορά των Συγχωνεύσεων και Εξαγορών (Σ&Ε) στην Κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη κατά το 2016, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 10,7% σε σχέση με πέρυσι, σύμφωνα με έρευνα της ΕΥ. Η αύξηση αυτή είναι αξιοσημείωτη, καθώς ο αριθμός συμφωνιών εμφανίζεται μειωμένος κατά 9,1% σε σύγκριση με το 2015, στις 1.165 συμφωνίες. Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από την έρευνα της ΕΥ «M&A Barometer 2016: Central and Southeast Europe», η οποία καλύπτει 11 χώρες της περιοχής (Βουλγαρία, Ελλάδα, Κροατία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ρουμανία, Σερβία, Σλοβακία, Σλοβενία, Τουρκία και Τσεχία). Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται στην αισθητή αύξηση της μέσης αξίας των συμφωνιών, από τα 361 εκατ. δολάρια το 2015, σε 385 εκατ. δολάρια το 2016, καθώς και των μεγάλων συμφωνιών άνω του ενός δισ. δολαρίων (mega deals), η μέση αξία των οποίων διαμορφώθηκε στα 3,324 δισ. δολάρια. Παράλληλα, σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε και η έντονη δραστηριότητα Σ&Ε στην Πολωνία και την Τσεχία, όπου καταγράφηκε μεγάλη αύξηση της συνολικής αξίας των συμφωνιών, ενώ αύξηση σημειώθηκε και στην Ουγγαρία. Η μεγαλύτερη αξία συμφωνιών καταγράφηκε στην Πολωνία (11,6 δισ. δολάρια, αύξηση κατά 53,9%), ακολουθούμενη από την Τσεχία (9,9 δισ. δολάρια), ενώ η Τουρκία βρέθηκε στην τρίτη θέση, με συνολική αξία συμφωνιών 7,3 δισ. δολάρια, μειωμένη από τα 10,7 δισ. δολάρια το 2015. Αναφορικά με τον αριθμό των συμφωνιών, η Τσεχία πέτυχε σημαντική αύξηση, καταλαμβάνοντας την πρώτη θέση στην περιοχή με 288 συμφωνίες, ακολουθούμενη από την Τουρκία (273) και την Πολωνία (216). Οι μόνες άλλες χώρες όπου σημει-

Ισχυρή παραμένει η παρουσία των στρατηγικών επενδυτών Η συμμετοχή στρατηγικών επενδυτών στις Σ&Ε παρέμεινε υψηλή, στο 78% του αριθμού των συμφωνιών, με εντονότερη παρουσία, όπως και το 2015, στην Κροατία (93%), τη Βουλγαρία (82%), την Πολωνία και τη Ρουμανία (81%). Τα υψηλότερα ποσοστά συμμετοχής χρηματοοικονομικών επενδυτών καταγράφηκαν στην Ουγγαρία και τη Σλοβακία (32%), τη Σερβία (31%) και την Ελλάδα (30%). Κυριάρχησαν οι ενδοσυνοριακές συμφωνίες Η πλειοψηφία των συμφωνιών το 2016 ήταν ενδοσυνοριακές, αντιπροσωπεύοντας το 52% του συνόλου, έναντι 49% το 2015. Οι συναλλαγές από επενδυτές του εξωτερικού διαμορφώθηκαν στο 36%, έναντι 39% πέρυσι, ενώ, όπως και το 2015, μόλις το 12% αντιπροσώπευσε τις συμφωνίες που κατευθύνθηκαν σε χώρες του εξωτερικού. Τα υψηλότερα ποσοστά ενδοσυνοριακών συναλλαγών καταγράφηκαν στην Τσεχία (68%) και την Ουγγαρία (54%), ενώ τα υψηλότερα ποσοστά συμφωνιών που κατευθύνθηκαν προς χώρες του εξωτερικού καταγράφηκαν στη Σλοβακία (24%) και την Ελλάδα (21%). Τα υψηλότερα ποσοστά συμφωνιών από επενδυτές του εξωτερικού προσέλκυσαν η Κροατία (68%) και η Ρουμανία (56%). Μεταξύ των χωρών που ολοκλήρωσαν συμφωνίες στην περιοχή της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης, την εντονότερη παρουσία είχαν οι ΗΠΑ με 45 συμφωνίες, εκ των οποίων 16 στην Πολωνία και 15

στην Τουρκία, ενώ ακολουθούν η Γερμανία (με 33 συμφωνίες) και το Ηνωμένο Βασίλειο (με 31 συμφωνίες). Με βάση τον αριθμό των Σ&Ε κατά το 2016, η μεγαλύτερη δραστηριότητα καταγράφηκε για ακόμη μία χρονιά στον τομέα της πληροφορικής (189 συμφωνίες, οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 16% του συνόλου), η μεταποίηση (148 συμφωνίες, 13%) και η παροχή υπηρεσιών (104 συμφωνίες, 9%). Έντονη κινητικότητα σημειώθηκε και στους τομείς της ενέργειας και της εξόρυξης, με 95 συμφωνίες, και των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, με 87 συμφωνίες. Η μεγαλύτερη συμφωνία του 2016 στην περιοχή πραγματοποιήθηκε στον κλάδο των τροφίμων και των ποτών. Πρόκειται για την εξαγορά της CEE Business of Anheuser-Busch InBev από την ιαπωνική Asahi Group Holdings έναντι 7,8 δισ. δολαρίων. Ακολουθούν η εξαγορά της πολωνικής Allegro S.A. από την κοινοπραξία Cinven, Permira και Mid Europa Partners στο χώρο της πληροφορικής έναντι 3,25 δισ. δολαρίων και της τσεχικής PointPark Properties s.r.o. από την GIC Private Limited της Σιγκαπούρης, με τίμημα 2,67 δισ. δολάρια. Περισσότερες συμφωνίες μικρότερης συνολικής αξίας στην Ελλάδα Στην Ελλάδα το 2016 πραγματοποιήθηκαν 33 συμφωνίες Σ&Ε, έναντι 28 το 2015 και 22 το 2014. Ωστόσο, η εκτιμώμενη συνολική αξία των συμφωνιών στα 1,27 δισ. δολάρια ήταν αισθητά μειωμένη έναντι του 2015 (1,77 δισ. δολάρια) και οριακά έναντι του 2014 (1,33 δισ. δολάρια). Από τις συμφωνίες που ολοκληρώθηκαν στη χώρα μας, οι 14 ήταν ενδοσυνοριακές, οι 12 προήλθαν από επενδυτές του εξωτερικού, ενώ πραγματοποιήθηκαν και επτά

συναλλαγές από την Ελλάδα προς το εξωτερικό. Το ποσοστό των εισερχόμενων συμφωνιών (36%) ήταν το τρίτο χαμηλότερο στην περιοχή, μετά την Τουρκία (32%) και την Τσεχία (23%). Μεταξύ των ξένων επενδυτών, τέσσερις προέρχονταν από τις ΗΠΑ και τρεις από το Βέλγιο. Σε 23 από τις 33 συμφωνίες συμμετείχαν στρατηγικοί επενδυτές. Καμία από τις συμφωνίες που ολοκληρώθηκαν στην Ελλάδα δεν περιλαμβάνεται μεταξύ των 10 μεγαλύτερων συμφωνιών που πραγματοποιήθηκαν στην περιοχή. Οι κλάδοι με την εντονότερη δραστηριότητα Σ&Ε στη χώρα μας ήταν τα κτηματομεσιτικά (real estate), η ενέργεια και οι εξορύξεις. Σχολιάζοντας τα ευρήματα του Βαρόμετρου, ο κ. Τάσος Ιωσηφίδης, επικεφαλής του Τμήματος Χρηματοοικονομικών Συμβούλων της ΕΥ Ελλάδος, σημειώνει: «Οι συγχωνεύσεις και εξαγορές, και ιδιαίτερα οι επενδύσεις από το εξωτερικό, αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για την επάνοδο της Ελλάδας στην ανάπτυξη. Η αύξηση του αριθμού των συμφωνιών που ολοκληρώθηκαν στην Ελλάδα είναι θετική, ωστόσο η πτώση της συνολικής αξίας των συμφωνιών προκαλεί ανησυχία. Ειδικότερα, η χαμηλή συμμετοχή των επενδύσεων από το εξωτερικό πρέπει να μας προβληματίσει, καθώς αντανακλά ενδεχομένως τη συνεχιζόμενη αβεβαιότητα ως προς τις βραχυπρόθεσμες προοπτικές της ελληνικής οικονομίας. Η ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης είναι αυτονόητη προϋπόθεση για τη μεταστροφή του κλίματος, ωστόσο δεν επαρκεί. Αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα η ανάληψη πρωτοβουλιών για τη βελτίωση της ελκυστικότητας της χώρας μας και η αποφυγή πρωτοβουλιών και δηλώσεων που κλονίζουν την εμπιστοσύνη των επενδυτών».

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

ώθηκε, οριακή έστω, αύξηση του αριθμού των συμφωνιών από το 2015 στο 2016 ήταν η Κροατία (από 27 σε 28 συμφωνίες) και η Ελλάδα (από 28 σε 33).

ACCOUNTANCY GREECE.27

▲ Eρευνα

Τ Τα Data & Analytics

στην υπηρεσία των φορολογικών διαδικασιών Χρήστος Κρέστας Γενικός Διευθυντής, Τμήμα Φορολογικών Υπηρεσιών, KPMG

ο επιχειρείν έχει πλέον μπει για τα καλά στην ψηφιακή εποχή των Big Data και των Data & Analytics. Μήπως όμως ορισμένες επιχειρήσεις αφήνουν τις εξελίξεις να τις προσπερνούν; Η αξιοποίηση στη φορολογία των Big Data, του συνόλου, δηλαδή, μεγάλων σε όγκο δεδομένων με φορολογικό ενδιαφέρον, τα οποία χαρακτηρίζονται από συνεχή ροή πληροφοριών, απαιτεί την εφαρμογή μεθόδων δυναμικής ανάλυσης (Data & Analytics, D&A), ούτως ώστε η επιχείρηση να οδηγείται στη λήψη αποφάσεων με άμεσα οικονομικά –και όχι μόνο– οφέλη. Ωστόσο, η επένδυση σε τεχνικές D&A συχνά αναβάλλεται εξαιτίας σειράς παρανοήσεων, οι οποίες μπορεί να σχετίζονται είτε με τον φόβο αντιμετώπισης υψηλού κόστος ή και μη άμεσης απόδοσης μίας τέτοιας επένδυσης, είτε με τον φόβο εμπλοκής σε χρονοβόρες διαδικασίες κατά την ενσωμάτωση τέτοιων τεχνικών στην καθημερινότητα της εκάστοτε οικονομικής μονάδας. Οι φόβοι αυτοί, όμως, αμβλύνονται όταν

οι επιχειρήσεις αντιλαμβάνονται ότι η διαδικασία ενσωμάτωσης και χρήσης τεχνικών D&A είναι εξαιρετικά σύντομη, απλή και άκρως αυτοματοποιημένη, με αποτέλεσμα την εξαγωγή σε πραγματικό χρόνο αναφορών (reports) που μετατρέπουν με ακρίβεια τα πρωτογενή φορολογικά δεδομένα σε προστιθέμενη αξία. Τεχνικά, αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση κατάλληλων λογισμικών (εργαλείων) που συνεργάζονται αποτελεσματικά με το ERP συστήματος επιχείρησης, συλλέγουν φορολογικά Big Data σε πρωτογενή μορφή (όπως δηλαδή καταχωρηθήκαν αρχικά στο ERP), τα αναλύουν με τη χρήση αλγορίθμων και παραμετροποιήσεων ανάλογα με τις δραστηριότητες της επιχείρησης και συνθέτουν reports Βασικών Δεικτών Απόδοσης (KPIs), τα οποία είναι χρήσιμα για την εξαγωγή συμπερασμάτων ή/και τη λήψη προληπτικών μέτρων, με ορατά οφέλη στους ακόλουθους τομείς. Φορολογικός έλεγχος Διευκόλυνση/επιτάχυνση ελεγκτικής διαδικασίας: Με την εξαγωγή και τη διά-

θεση στους ελεγκτές ευπροσάρμοστων και αξιόπιστων reports, η επιχείρηση μπορεί να επιτυγχάνει εξοικονόμηση σε ανθρωποώρες, καθώς τα εν λόγω reports μπορεί να υποκαθιστούν μέρος της ελεγκτικής διαδικασίας. Μείωση κόστους ελεγκτικών υπηρεσιών: Με την προαναφερθείσα διευκόλυνση και επιτάχυνση της ελεγκτικής διαδικασίας οι ανεξάρτητοι εξωτερικοί ελεγκτές επενδύουν λιγότερο χρόνο για την ολοκλήρωση του ελέγχου, με αποτέλεσμα η ελεγχόμενη επιχείρηση να επιτύχει μείωση του κόστους που σχετίζεται με τον εξωτερικό έλεγχο. Φορολογική συμμόρφωση Έγκαιρη διάγνωση λαθών: Το εξαιρετικά πολύπλοκο και διαρκώς μεταβαλλόμενο φορολογικό μας σύστημα, καθώς και ο συνεχώς αυξανόμενος όγκος φορολογικών δεδομένων, οδηγούν συχνά σε λάθη. Οι τεχνικές D&A μπορούν να συνδράμουν στον εντοπισμό τέτοιων λαθών και στην προληπτική διόρθωσή τους, με αποτέλεσμα η επιχείρηση να αποφεύγει πρόστιμα

Ταμειακές ροές Εξοικονόμηση οικονομικών πόρων: Η αξιοποίηση των Big Data μπορεί να οδηγήσει την επιχείρηση στη διαπίστωση ότι ο φορολογικός χειρισμός ορισμένων δραστηριοτήτων ή επιμέρους συναλλαγών χρήζει βελτιστοποίησης, η οποία θα οδηγήσει στην εξοικονόμηση πόρων. Η εξοικονόμηση αυτή μπορεί να επιτευχθεί είτε μέσω της διόρθωσης λαθών που είχαν ως αποτέλεσμα την καταβολή περισσότερων φόρων είτε μέσω επιστροφής φόρων, για τους οποίους προβλέπεται δικαίωμα ανάκτησης, το οποίο όμως η επιχείρηση δεν έχει ασκήσει. Συμπερασματικά, οι επιχειρήσεις καλούνται να ξεπεράσουν αγκυλώσεις και αντιλήψεις που, έως τώρα, οδηγούσαν στην αναβολή της επένδυσης σε τεχνικές D&A, και να χαράξουν μία επιχειρηματική στρατηγική που θα ενσωματώνει τη χρήση της τεχνολογίας στην καθημερινή λειτουργία τους. Η αποκομιδή σημαντικών και άμεσων οφελών που θα προκύψουν από την αλλαγή της συγκεκριμένης νοοτροπίας μπορεί να συνδράμει αποτελεσματικά στην επιχειρησιακή εξυγίανση και μακροημέρευση των επιχειρήσεων, ακόμα και μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

κατά τη διάρκεια φορολογικών ελέγχων. Βελτιστοποίηση αξιοποίησης προσωπικού: Η ταχύτερη και πιο αξιόπιστη φορολογική συμμόρφωση με τη χρήση τεχνικών D&A δίνει τη δυνατότητα στην επιχείρηση να αξιοποιεί καλύτερα το προσωπικό της, το οποίο πλέον μπορεί να επενδύει περισσότερο χρόνο σε πιο παραγωγικές διαδικασίες/δραστηριότητες.

ACCOUNTANCY GREECE.27

▲ Αρθρο

Ανάλυση και διερεύνηση των καταστάσεων ταμειακών ροών Κυριάκος Πατατούκας Επιθεωρητής Ποιοτικού Ελέγχου ΣΟΛ Α.Ε. Νικόλαος Λ. Παπάκης Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής Master of Accountancy & Business Finance, University of Dundee, Scotland

General Electric Company, από τους μεγαλύτερους κατασκευαστές ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών προϊόντων, κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 1980, συχνά κατηγορήθηκε για το μεγάλο ύψος των ταμειακών διαθεσίμων που κατείχε στους τραπεζικούς λογαριασμούς της. Ο διευθύνων σύμβουλος εκείνης της εποχής, λόρδος Weinstock, κατηγορήθηκε ότι δεν είχε νέες ιδέες, ούτε στρατηγική για την ανάπτυξη της επιχείρησης. Ενώ άλλες επιχειρήσεις του κλάδου έκαναν σημαντικές επενδύσεις, επιχειρώντας, για παράδειγμα, εξαγορές άλλων εταιρειών, η General Electric είχε διαθέσιμα τα οποία έφθαναν το 1 δισ. λίρες Αγγλίας. Όμως το 1991, που οι περισσότερες οι-

ματοοικονομική κατάσταση η οποία εμφανίζει τις εισπράξεις και τις πληρωμές μιας επιχείρησης είναι γνωστή ως Κατάσταση Ταμειακών Ροών (Cash Flow Statement). Κατάσταση Ταμειακών Ροών (Cash Flow Statement) Η Κατάσταση Ταμειακών Ροών είναι η βασικότερη χρηματοοικονομική κατάσταση μετά από τις καταστάσεις συνολικού εισοδήματος και χρηματοοικονομικής θέσης, οι οποίες εμφανίζονται στις σημειώσεις των επιχειρήσεων, και δημοσιεύονται σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (IFRS), καθώς επίσης και σε μη εισηγμένες επιχειρήσεις οι οποίες εφαρμόζουν τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα και κατατάσσονται σε

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

κονομίες της Δυτικής Ευρώπης παρασύρονταν από την ύφεση, η στρατηγική της General Electric να διακρατεί υψηλά επίπεδα ρευστότητας ήταν σωτήρια. Με ταμειακά διαθέσιμα που ξεπερνούσαν τα οκτακόσια εκατομμύρια λίρες Αγγλίας και επιπλέον εξακόσια εκατομμύρια λίρες Αγγλίας σε κοινοπραξίες της με τη γερμανική Siemens και τη γαλλική Alsthom, αποτελούσε για τους επενδυτές μια ασφαλή επένδυση με ευελιξία στρατηγικών ανάπτυξης, όταν εκείνη την ώρα άλλες επιχειρήσεις στραγγαλίζονταν από την έλλειψη ρευστότητας, προσπαθώντας να επιβιώσουν. Συνεπώς, μπορούμε να εξάγαγουμε με ασφάλεια το συμπέρασμα ότι τα ταμειακά διαθέσιμα για μια επιχείρηση είναι ένα πολύ σημαντικό περιουσιακό στοιχείο. Η χρη-

οντότητες μεγάλου μεγέθους. Αρκετοί οικονομικοί αναλυτές, ορκωτοί λογιστές αλλά και θεωρητικοί της λογιστικής, θεωρούν ότι η Κατάσταση Ταμειακών Ροών είναι ίσως η πιο σημαντική χρηματοοικονομική κατάσταση, γιατί σε συνδυασμό με τις δύο άλλες καταστάσεις (Κατάσταση χρηματοοικονομικής θέσης και Κατάσταση εισοδήματος) δείχνει τη δυνατότητα της εταιρείας να συνεχίσει την δραστηριότητά της (James A. Largay και Clyde P. Stickney). Επίσης, η Κατάσταση Ταμειακών Ροών δείχνει την ποιότητα των αποτελεσμάτων (π.χ. κέρδη - ζημίες) που εμφανίζει η Κατάσταση Αποτελεσμάτων. Η Κατάσταση Αποτελεσμάτων εμφανίζει το κέρδος ή τη ζημία που πέτυχε μια επιχείρηση κατά τη διάρκεια μιας χρονικής περιόδου (εξάμηνο ή έτος), καθώς επίσης και τους παράγοντες που διαμόρφωσαν το αποτέλεσμα αυτό (κέρδος ή ζημία). Η Κατάσταση Αποτελεσμάτων καταρτίζεται σύμφωνα με τις γενικά αποδεκτές λογιστικές αρχές. Επιπλέον, η διοίκηση της επιχείρησης προβαίνει σε εκτιμήσεις και παραδοχές για κονδύλια όπως, για παράδειγμα, οι αποσβέσεις (εκτιμώμενος χρόνος ζωής παγίων) ή οι προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις. Συνεπώς, τα κέρδη ή οι ζημίες μιας επιχείρησης αντανακλούν μια σειρά από εκτιμήσεις και παραδοχές, οι οποίες μάλιστα αναθεωρούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Τα μετρητά και τα ταμειακά ισοδύναμα αφορούν το ταμείο, καθώς

ACCOUNTANCY GREECE.27

επίσης και τις καταθέσεις στις τράπεζες. Σύμφωνα με το ΔΛΠ 7, μια επένδυση η οποία μπορεί να εισπραχθεί εντός 3 μηνών θεωρείται ταμειακό διαθέσιμο. Τα ταμειακά διαθέσιμα είναι ένα στοιχείο του ενεργητικού το οποίο δεν επιδέχεται εκτιμήσεις και παραδοχές, όπως συμβαίνει με άλλα στοιχεία του ενεργητικού. Δηλαδή, όταν μια επιχείρηση εμφανίζει στον λογαριασμό «Καταθέσεις όψεως» εκατό χιλιάδες ευρώ σημαίνει ότι πράγματι έχει τόσα χρήματα στην τράπεζα. Θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι ο Ισολογισμός, η Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσεως και οι Ταμειακές Ροές συνδέονται μεταξύ τους. Δηλαδή η Κατάσταση Ταμειακών Ροών μας εξηγεί τη γενεσιουργό αιτία για τις μεταβολές που επέρχονται στα ταμειακά διαθέσιμα μια επιχείρησης, ενώ η Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσεως μας εξηγεί τις μεταβολές που επέρχονται στα ίδια κεφάλαιά της. Επιπλέον, οι ταμειακές ροές μας παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες για την ποιότητα των κερδών, καθώς επίσης μας πληροφορούν για την ανάπτυξη μιας επιχείρησης σε μια δεδομένη χρονική περίοδο. Ταξινόμηση των ταμειακών ροών Η Κατάσταση Ταμειακών Ροών (Cash Flow Statement) ταξινομείται σε τρεις βασικές κατηγορίες: 1) Ταμειακές ροές που προέρχονται από ή χρησιμοποιούνται σε λειτουργικές δραστηριότητες (Operating Cash Flow). Αυτή η κατηγορία περιλαμβάνει τις ταμειακές ροές που προέρχονται από τη λειτουργική δραστηριότητα της επιχείρησης, όπως, για παράδειγμα, εισπράξεις μετρητών από τους πελάτες ή πληρωμές που κατέβαλε η επιχείρηση για εξόφληση μισθών ή προμηθευτών. 2) Ταμειακές ροές που προέρχονται από

ή χρησιμοποιούνται σε επενδυτικές δραστηριότητες (Investment Cash Flow). Αυτή η κατηγορία περιλαμβάνει τις ταμειακές ροές που προέρχονται από επενδυτικές δαπάνες, όπως π.χ. η αγορά ενός μηχανήματος ή ενός φορτηγού αυτοκινήτου. Με την ίδια λογική, εάν η επιχείρηση πουλήσει ένα άλλο πάγιο (περιουσιακό στοιχείο), τα χρήματα που θα εισρεύσουν στην επιχείρηση θα εμφανισθούν σε αυτήν την κατηγορία. 3) Ταμειακές ροές που προέρχονται από ή χρησιμοποιούνται σε χρηματοδοτικές

δραστηριότητες (Financial Cash Flow). Αυτή η κατηγορία περιλαμβάνει τις πηγές χρηματοδότησης των δραστηριοτήτων της επιχείρησης τόσο από ξένα όσο και από ίδια κεφάλαια. Δηλαδή η αποπληρωμή ενός δανείου, η αύξηση του κεφαλαίου της επιχείρησης ή η καταβολή μερισμάτων θα εμφανισθούν σε αυτήν την κατηγορία. Διερεύνηση των Καταστάσεων Ταμειακών Ροών (Cash Flow Statements) Πολλοί επαγγελματίες, όπως χρηματοοικονομικοί αναλυτές, λογιστές αλλά και

Δείκτης αποδοτικότητας κερδών

Ταμειακές ροές από λειτουργικές δραστηριότητες =

Λειτουργικά κέρδη

Αυτός ο δείκτης μάς παρέχει μια ένδειξη για τις μεταβολές που έχουν επέλθει μεταξύ λειτουργικών ταμειακών ροών και λειτουργικών κερδών. Τα λειτουργικά κέρδη περιέχουν κονδύλια όπως αποσβέσεις και προβλέψεις. Ωστόσο μια επιχείρηση όπου, π.χ., το κονδύλι των αποσβέσεών της είναι σημαντικό, αναμένεται αυτός ο δείκτης αποδοτικότητας των κερδών της

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

ορκωτοί λογιστές, χρησιμοποιούν χρηματοοικονομικούς δείκτες βασιζόμενοι κυρίως στον Ισολογισμό και στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσεως. Όμως και η Κατάσταση Ταμειακών Ροών, σε συνδυασμό με τις άλλες δύο χρηματοοικονομικές καταστάσεις, μπορεί να προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για την κατάσταση της «υγείας» μιας επιχείρησης. Για παράδειγμα η ποιότητα των κερδών μιας επιχείρησης μπορεί να εξαχθεί από τον εξής δείκτη:

να είναι μεγαλύτερος του ένα (1). Επιπλέον, θα πρέπει να αναζητηθεί η αιτία, καθώς επίσης και το μέγεθος για τη διαφορά μεταξύ ταμειακών ροών από λειτουργική δραστηριότητα και λειτουργικών κερδών. Για παράδειγμα, όταν ο δείκτης για κάποια σειρά ετών βαίνει μειούμενος και ειδικότερα κάτω του ένα (1), μια πιθανή αιτία είναι η επιχείρηση να μην εισπράττει επαρκώς τις απαιτήσεις της ή να μην πληρώνει επαρκώς τις υποχρεώσεις της. Επίσης άλλη αιτία μπορεί να είναι ότι οι απαιτήσεις της δεν είναι πραγματικές ή ότι δεν αναγνωρίζει στα βιβλία τις υποχρεώσεις της. Επίσης άλλη μια πιθανή αιτία για έναν υψηλό δείκτη θα μπορούσε να είναι ότι η επιχείρηση εισπράττει επαρκώς τις απαιτήσεις της, διακρατεί ελάχιστο απόθεμα (απόθεμα ασφαλείας) και δεν εξοφλεί επαρκώς τους προμηθευτές της. Οι ταμειακές ροές οι οποίες προέρχονται από τις λειτουργικές δραστηριότητες της επιχείρησης είναι ένα από τα πιο σημαντικά μεγέθη της. Θετικές λειτουργικές ροές σημαίνει ότι η επιχείρηση μάλλον είναι και κερδοφόρα και πιθανόν μετατρέπει τα κέρδη της σε μετρητά. Δηλαδή, μια επιχείρηση θα πρέπει να έχει όχι μόνο ρευστότητα αλλά και κέρδη, διότι εάν έχει συνεχώς ζημιές θα οδηγήσουν την επιχείρηση με μαθηματική ακρίβεια διαχρονικά σε αρνητικές ταμειακές ροές. Συνεπώς, μια υγιής επιχείρηση χρειάζεται τόσο ταμειακά πλεονάσματα όσο και κέρδη. Συνεπώς, η επιχείρηση μπορεί να χρηματοδοτήσει τις επενδύσεις της χωρίς να χρειαστεί να προβεί σε αύξηση κεφαλαίου ή να δανειστεί. Επιπλέον ο Albrecht (2003) και ο Wells (2005) υποστηρίζουν ότι η ανάλυση με δείκτες των οικονομικών καταστάσεων είναι πολύ χρήσιμη στην αναγνώριση παραποιημένων οικονομικών καταστάσεων και ειδι-

ACCOUNTANCY GREECE.27

κότερα της Κατάστασης Ταμειακών Ροών, διότι, για παράδειγμα, η ανάλυση με δείκτες του Ισολογισμού αφορά τη δεδομένη χρονική στιγμή που καταρτίζεται ο ισολογισμός, ενώ η Κατάσταση Ταμειακών Ροών αναφέρεται σε ολόκληρη την περίοδο που δραστηριοποιείται, συνήθως το έτος. Επίσης η Κατάσταση Ταμειακών Ροών παρέχει πληροφορίες σχετικά με την ικανότητα της επιχείρησης να λειτουργεί αποτελεσματικά, να παρουσιάζει τον τρόπο χρηματοδότησης της ανάπτυξής της, καθώς και την εξόφληση των υποχρεώσεών της. Ωστόσο οι πωλήσεις μιας επιχείρησης συνδέονται σε μεγάλο βαθμό με τις απαιτήσεις της από πελάτες, δηλαδή με το εσωτερικό αλλά και με το εξωτερικό περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιείται. Ο Foster προσδιόρισε, σε μια μελέτη που έγινε το 1983 για μια περίοδο 20 ετών, μεταξύ 1964-1983, για 315 εταιρείες, ότι οι μεταβολές στα κέρδη μιας εταιρείας επηρεάζονται (κατά μέσο όρο) κατά 36% από παράγοντες του ίδιου του κλάδου όπου δραστηριοποιείται η εταιρεία και κατά 17% από παράγοντες που αφορούν το σύνολο της οικονομίας. Συνεπώς, τα κονδύλια των λογαριασμών στις οικονομικές καταστάσεις μιας εταιρείας δεν διαμορφώνονται τυχαία. Όταν ερμηνεύουμε τα λογιστικά δεδομένα κοιτάζουμε μόνο τα συμπτώματα. Οι αιτίες για τη σχετική θέση της επιχείρησης στον κλάδο όπου δραστηριοποιείται συμβαίνουν πολύ νωρίτερα και συνήθως σχετίζονται με τις αποφάσεις που λαμβάνει

η διοίκηση της επιχείρησης. Επομένως, μπορούμε να προσδιορίσουμε τη σχετική θέση της επιχείρησης στην αγορά που δραστηριοποιείται σε σχέση με τις υπόλοιπες ανταγωνίστριες επιχειρήσεις. Γνωρίζοντας η διοίκηση τη σχετική θέση της επιχείρησης μέσα στην αγορά όπου δραστηριοποιείται, μπορεί να χαράξει τη μελλοντική στρατηγική της. Η συνεχιζόμενη ύφεση στην ελληνική οικονομία έχει αυξήσει την ένταση του ανταγωνισμού και έχει επηρεάσει δυσμενώς την κερδοφορία και τη ρευστότητα πολλών επιχειρήσεων, και ιδιαίτερα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Σε μια αγορά που συνεχώς συρρικνώνεται, οι στρατηγικές επιλογές μιας επιχείρησης δύναται να είναι οι εξής: α) Στρατηγική ηγέτη Η επιχείρηση ανακαλύπτει τρόπους να γίνει ο κυρίαρχος «παίκτης» στην ήδη συρρικνούμενη αγορά. Η επιχείρηση αυξάνει το μερίδιό της στην ήδη μειούμενη αγορά μαζεύοντας τα μερίδια των επιχειρήσεων που φεύγουν από την υπάρχουσα αγορά. Αυτή η στρατηγική έχει νόημα να εφαρμοστεί στην περίπτωση που η επιχείρηση έχει εξαιρετικά πλεονεκτήματα, που της επιτρέπουν να πάρει μερίδιο αγοράς από τους ανταγωνιστές της σε μια φθίνουσα αγορά και οικονομία, δεδομένου ότι η ταχύτητα και η ένταση του ανταγωνισμού είναι σχετικά χαμηλή. Για παράδειγμα, η Philip Morris Co. έχει υιοθετήσει μια τέτοια

στρατηγική, αυξάνοντας το μερίδιο αγοράς της, κερδίζοντας τεράστια κέρδη στην αγορά του καπνού. β) Στρατηγική σε συγκεκριμένα κομμάτια της αγοράς Με αυτή την στρατηγική η επιχείρηση στοχεύει σε συγκεκριμένα τμήματα της αγοράς, για τα οποία η ζήτηση μειώνεται λιγότερο σε σχέση με το σύνολο της αγοράς του κλάδου στον οποίο δραστηριοποιείται. Αυτή η στρατηγική εφαρμόζεται όταν η επιχείρηση έχει μοναδικά πλεονεκτήματα, όπως, για παράδειγμα, η εταιρεία Naval Inc., η οποία κατασκεύαζε εξοπλισμό για κυνήγι φάλαινας, έχοντας σχεδόν μονοπωλιακή θέση στην αγορά, επιτρέποντας στα κεφάλαιά της να έχουν ικανοποιητική απόδοση σε αυτή τη μικρή αγορά. γ) Στρατηγική σε αναδιαρθρούμενη αγορά Με αυτή την στρατηγική η επιχείρηση βελτιστοποιεί τις χρηματοοικονομικές ροές της. Αυτή η στρατηγική θεωρείται η καλύτερη όταν μια επιχείρηση θέλει να βγει από την αγορά. Η συγκεκριμένη στρατηγική εφαρμόζεται όταν η διοίκηση της επιχείρησης προβλέπει ότι το μέγεθος της αγοράς θα μειωθεί απότομα και συνεπώς ο ανταγωνισμός θα ενταθεί ή της λείπουν οι δυνάμεις για να κρατήσει το υπάρχον μερίδιο που κατέχει στην αγορά. Σε αυτήν την περίπτωση, η επιχείρηση θα πρέπει να μειώσει ή να μηδενίσει

δ) Στρατηγική της αποεπένδυσης Με αυτή την στρατηγική η επιχείρηση πωλείται σε τρίτους. Αυτή η επιλογή βασίζεται στην ιδέα ότι η επιχείρηση θα ρευστοποιηθεί προτού η αγορά που δραστηριοποιείται αρχίζει να συρρικνώνεται απότομα. Αυτή η στρατηγική εφαρμόζεται για επιχειρήσεις οι οποίες είναι αδύναμες σε σχέση με τον ανταγωνισμό και ο ανταγωνισμός αναμένεται να ενταθεί. Η επιτυχία αυτής της στρατηγικής εξαρτάται από την ικανότητα της διοίκησης της επιχείρησης να προβλέψει μια επικείμενη πτώση της αγοράς πριν αυτή γίνει περισσότερο έντονη, έτσι ώστε η επιχείρηση να πωληθεί σε μεγαλύτερη τιμή. Οποιαδήποτε στρατηγική επιλογή κάνει μια επιχείρηση, αυτή η επιλογή αργά ή γρήγορα αντανακλάται στις οικονομικές καταστάσεις. Ένας επενδυτής κυρίως ενδιαφέρεται

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

τις καινούργιες επενδυτικές της δαπάνες, όπως αγορά νέου εξοπλισμού, δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης κ.λπ. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα η επιχείρηση να χάσει μερίδιο αγοράς που κατέχει, όμως επειδή για αρκετό καιρό δεν επενδύει, αρχικά οι ροές χρήματος (Cash Flows) θα είναι θετικές. Ουσιαστικά η επιχείρηση παίρνει πίσω τα χρήματά της σε αντάλλαγμα του μεριδίου αγοράς της. Ωστόσο οι ροές χρήματος (Cash Flows) θα αρχίσουν να μειώνονται και τελικά η επιχείρηση θα εισέλθει στη διαδικασία της ρευστοποίησης. Στην πράξη αυτή η στρατηγική επιλογή είναι δύσκολη, διότι, αφενός, θα έχει αντίκτυπο στους εργαζόμενους, αφετέρου, οι πελάτες εάν καταλάβουν ότι η επιχείρηση οδεύει για ρευστοποίηση θα φύγουν πολύ πιο γρήγορα και συνεπώς το μερίδιο που κατέχει η επιχείρηση θα μειωθεί πιο γρήγορα απ’ ό,τι ανέμενε.

για το ύψος, τη χρονική στιγμή, καθώς και για την αβεβαιότητα των μελλοντικών ελεύθερων ταμειακών ροών μιας επένδυσης Οι ελεύθερες ταμειακές ροές προκύπτουν εάν από τις ταμειακές ροές από λειτουργικές δραστηριότητες αφαιρεθούν οι επενδύσεις για κεφαλαιουχικό εξοπλισμό. Οι ελεύθερες ταμειακές ροές είναι ίσως από τους καλύτερους δείκτες της απόδοσης μιας επιχείρησης, και αυτό διότι μας δείχνει τα ταμειακά διαθέσιμα που προέρχονται από τη λειτουργική δραστηριότητά της, μείον τα διαθέσιμα που χρειάζεται για να διατηρηθεί εύρωστη στο μέλλον. Θετικές ελεύθερες ταμειακές ροές δείχνουν ότι: ¾ Η επιχείρηση έχει επιλογές, δηλαδή έχει τη δυνατότητα να διαθέσει τις ελεύθερες ταμειακές ροές έτσι ώστε να εξαγοράσει μια ανταγωνίστρια εταιρεία ή να καταβάλει μερίσματα ή bonus ή να διακρατεί ρευστότητα σε υψηλά επίπεδα, έχοντας περισσότερες εναλλακτικές ευκαιρίες. ¾ Η διοίκηση της επιχείρησης δεν επικεντρώνεται μόνο στο πώς θα εξυπηρετήσει τις τρέχουσες ανάγκες (είσπραξεις από πελάτες, εξόφληση μισθοδοσίας, προμηθευτών, φόρων), αλλά στο πώς η εταιρεία μπορεί να γίνει περισσότερο ανταγωνιστική. ¾ Εάν η επιχείρηση είναι εισηγμένη στο χρηματιστήριο, η εποπτεύουσα αρχή αλλά και οι επενδυτές μάλλον θα δουν ευνοϊκά τη μετοχή της.

ACCOUNTANCY GREECE.27

▲ Ερευνα

Θετικές οι προοπτικές για τις δημόσιες εγγραφές διεθνώς

ΕΥ

ρευνα της ΕΥ παρατηρεί ένα δυνατό ξεκίνημα στην παγκόσμια δραστηριότητα δημοσίων εγγραφών, η οποία κινήθηκε σε εντυπωσιακά επίπεδα κατά το α’ τρίμηνο του 2017, ενισχυμένη από τα ισχυρά κέρδη στις αγορές της περιοχής Ασίας-Ειρηνικού και των ΗΠΑ, όπου καταγράφηκαν και οι δύο πρώτες μεγάλες συμφωνίες (άνω του 1 δισ., megadeals) της χρονιάς. Κατά τους πρώτους τρεις μήνες του 2017, 369 δημόσιες εγγραφές συγκέντρωσαν 33,7 δισ. δολάρια, καταγράφοντας 92% αύξηση σε ετήσια βάση ως προς τον αριθμό των δημοσίων εγγραφών και 146% ως προς τα αντληθέντα κεφάλαια παγκοσμίως. Το α’ τρίμηνο του 2017 ήταν, επίσης, το πιο δραστήριο πρώτο τρίμηνο ως προς τον αριθμό δημοσίων εγγραφών παγκοσμίως, μετά το αντίστοιχο τρίμηνο του 2007 (οπότε πραγματοποιήθηκαν 399 δημόσιες εγγραφές, που συγκέντρωσαν 47,5 δισ. δολάρια). Τα ευρήματα αυτά περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, στην τριμηνιαία έκθεση της ΕΥ «Global IPO Trends: Q1 2017». Πρόκειται για ένα ελπιδοφόρο ξεκίνημα στη δραστηριότητα των δημοσίων εγγραφών για το 2017. Είναι προφανές ότι, παρόλη την παρατεταμένη παγκόσμια οικονομική αβεβαιότητα, το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους έχει θέσει τις βάσεις για την επιτάχυνση της ανάπτυξης το 2017. Τα θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη βελτιώνονται στις μεγάλες αναπτυγμένες οικονομίες. Οι αποδόσεις των δεικτών μετοχών και οι αποτιμήσεις κινούνται ανοδικά, με αρκετούς βασικούς δείκτες να βρίσκονται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα. Σε αυτό το πλαίσιο, η

Η περιοχή Ασίας-Ειρηνικού κυριαρχεί στις δημόσιες εγγραφές Η περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, με επικεφαλής την περιοχή της ευρύτερης Κίνας (ηπειρωτική Κίνα, Χονγκ Κονγκ, Ταιβάν και Μακάο), κυριαρχεί για άλλη μια φορά στην παγκόσμια δραστηριότητα δημοσίων εγγραφών κατά το α’ τρίμηνο του 2017, αντιπροσωπεύοντας το 70% του αριθμού των δημοσίων εγγραφών παγκοσμίως και το 48% των αντληθέντων κεφαλαίων. Το επόμενο χρονικό διάστημα, η περιοχή της ευρύτερης Κίνας, και κατ’ επέκταση η περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, αναμένεται να διατηρήσει την κυριαρχία της στην παγκόσμια αγορά δημοσίων εγγραφών, καθώς η εποπτική αρχή κεφαλαιαγοράς της Κίνας (CSRC) αναμένεται να προωθήσει ένα σημαντικό αριθμό εκκρεμών δημοσίων εγγραφών, αυξάνοντας τον ρυθμό των εγκρίσεων στη διάρκεια του χρόνου. Οι δημόσιες εγγραφές στην ΕΜΑΙΑ επηρεάσθηκαν από τη γεωπολιτική αβεβαιότητα Εξαιτίας της αύξησης της γεωπολιτικής αβεβαιότητας, η δραστηριότητα στην περιοχή EMΑIA (Ευρώπη, Μέση Ανατολή, Ινδία και Αφρική), ελαφρώς αυξημένη κατά 8,5% σε ετήσια βάση, κατέλαβε τη δεύτερη θέση παγκοσμίως κατά το α’ τρίμηνο,

αντιπροσωπεύοντας μόλις το 21% και 15% του αριθμού των δημοσίων εγγραφών και των αντληθέντων κεφαλαίων αντίστοιχα. Το χρηματιστήριο της Μαδρίτης, η κύρια και δευτερεύουσα χρηματιστηριακή αγορά του Λονδίνου (London Main και AIM) και η κύρια και η δευτερεύουσα χρηματιστηριακή αγορά της Βομβάης (Bombay Main και SME) ήταν οι τρεις πιο δραστήριες αγορές από πλευράς αντληθέντων κεφαλαίων. Η Ινδία και το Ηνωμένο Βασίλειο αποτέλεσαν τις πιο δραστήριες αγορές στην περιοχή, με 26 και 12 δημόσιες εγγραφές αντίστοιχα, ακολουθούμενες από τη Σαουδική Αραβία. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Ελλάδα δεν καταγράφηκε καμία δημόσια εγγραφή. Ο κ. Τάσος Ιωσηφίδης, εταίρος και επικεφαλής του τμήματος Χρηματοοικονομικών Συμβούλων της ΕΥ Ελλάδος, σημειώνει: «Παρά το γεγονός ότι η δραστηριότητα δημοσίων εγγραφών του α’ τριμήνου στην ΕΜΑΙΑ επηρεάστηκε από τις επερχόμενες εθνικές εκλογές σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και από τη συζήτηση για την ενεργοποίηση του άρθρου 50 από το Ηνωμένο Βασίλειο για την έξοδό του από την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι προοπτικές είναι θετικές. Καθώς διαφαίνεται ότι η αβεβαιότητα σταδιακά υποχωρεί από την Ευρώπη, ευνοώντας τις εισαγωγές στο χρηματιστήριο, στη χώρα μας υπάρχει αρκετός δρόμος ακόμη να διανυθεί. Ο δρόμος αυτός περνάει από τη γενικότερη βελτίωση της εμπιστοσύνης και του όλου επενδυτικού κλίματος, με προσέλκυση επενδύσεων, ενθάρρυνση ιδιωτικοποιήσεων και ολοκλήρωση διαρθρωτικών αλλαγών, συμπεριλαμβανομένου ενός σταθερού φορολογικού

περιβάλλοντος, ώστε να υπάρξει θετικός αντίκτυπος όσον αφορά την ελκυστικότητα της ελληνικής κεφαλαιαγοράς. Ένα πρώτο ενθαρρυντικό βήμα θα είναι, φυσικά, η ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης». Ανακάμπτει η αγορά των ΗΠΑ Οι δημόσιες εγγραφές στις ΗΠΑ σημείωσαν ένα ισχυρό ξεκίνημα κατά το α’ τρίμηνο του 2017, ξεπερνώντας με ευκολία τα επίπεδα του αντίστοιχου τριμήνου του 2016, όσον αφορά τόσο τον αριθμό δημοσίων εγγραφών όσο και στα έσοδα. Φέτος, 24 δημόσιες εγγραφές άντλησαν 10,8 δισ. δολάρια, καταγράφοντας αύξηση της τάξης του 200% ως προς τον αριθμό των εγγραφών και 1.380% ως προς τα έσοδα. Τέσσερις από τις δέκα μεγαλύτερες δημόσιες εγγραφές του α’ τριμήνου ολοκληρώθηκαν στις ΗΠΑ. Το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης (NYSE) συγκέντρωσε τα περισσότερα κεφάλαια παγκοσμίως αυτό το τρίμηνο, καθώς φιλοξένησε τα δύο μοναδικά megadeals που πραγματοποιήθηκαν. Παρά τις μεικτές ενδείξεις, οι προοπτικές για το 2017 παραμένουν θετικές Οι αντιδράσεις των χρηματοπιστωτικών αγορών στις γεωπολιτικές εξελίξεις είναι πολύ πιο θετικές απ’ ό,τι πολλοί είχαν προβλέψει. Την ώρα που η συνεχιζόμενη αβεβαιότητα εξακολουθεί να κυριαρχεί στην παγκόσμια συζήτηση, η αποκατάσταση της ζήτησης για δημόσιες εγγραφές υποδηλώνει ότι η δραστηριότητα δημοσίων εγγραφών είναι πιθανό να συνεχίσει να αυξάνεται παγκοσμίως το 2017, ιδιαίτερα στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

χαμηλή μεταβλητότητα φαίνεται να στηρίζει το θετικό κλίμα ως προς τις δημόσιες εγγραφές, το οποίο υποστηρίζεται, επίσης, από την επιτυχή εισαγωγή στις ΗΠΑ μιας εταιρείας τεχνολογίας με αποτίμηση που ξεπερνά το ένα δισ. δολάρια.

ACCOUNTANCY GREECE.27

IASB: Σχέδιο Δράσης και Εκτιμώμενο Χρονοδιάγραμμα

ΕΞΕΛΊΞΕΙΣ ΣΤΑ IFRS

τον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται οι εκτιμήσεις αναφορικά με τις επερχόμενες ημερομηνίες δημοσίευσης των εργασιών σε εξέλιξη του IASB. Η ημερομηνία έναρξης ισχύος των τροποποιήσεων και των νέων προτύπων εκτιμάται σε 6 – 18 μήνες μετά την ημερομηνία δημοσίευσής τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ωστόσο, μπορεί να επιτραπεί νωρίτερη εφαρμογή των τροποποιήσεων ή νέων Προτύπων. ΕΝΕΡΓΈΣ ΕΡΓΑΣΊΕΣ ΤΡΈΧΟΥΣΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΑ

ΕΝΤΌΣ 3 ΜΗΝΏΝ ΕΝΤΌΣ 6 ΜΗΝΏΝ ΜΕΤΆ ΑΠΌ 6 ΜΉΝΕΣ

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΈΣ ΕΡΓΑΣΊΕΣ

Γνωστοποιήσεις: Αρχές γνωστοποιήσεων (η περίοδος λήψης σχολίων ολοκληρώνεται στις 2 Οκτωβρίου 2017) Βασικές Οικονομικές Καταστάσεις Συνενώσεις επιχειρήσεων που υπάγονται υπό κοινό

έλεγχο

Δυναμική Διαχείριση Κινδύνων

Δημόσια Διαβούλευση

Καθορισμός προσανατολισμού της εργασίας

Ανάλυση

Δημοσίευση ΣΣ ή ΠΠ

Ανάλυση

Δημοσίευση ΣΣ

Ανάλυση

Δημοσίευση ΣΣ

Σχέδιο

Δημοσίευση ΣΣ

Υπεραξία και απομείωση

Ανάλυση

Καθορισμός προσανατολισμού της εργασίας

Επιτόκιο προεξόφλησης

Σχέδιο

Πληρωμές βασιζόμενες σε Συμμετοχικούς Τίτλους

Σχέδιο

Χρηματοοικονομικά μέσα με χαρακτηριστικά Ιδίων Κεφαλαίων

Δημοσίευση Σύνοψης Βασικών Αποτελεσμάτων της Έρευνας

ΔΙΑΔΙΚΑΣΊΑ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΎ ΠΡΟΤΎΠΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΈΡΓΑ ΣΧΕΤΙΚΆ ΜΕ ΑΥΤΉΝ Θεωρητικό Πλαίσιο Κατάρτισης (Conceptual Framework)

Σχέδιο

Αρχές γνωστοποιήσεων - Δήλωση εφαρμογής του Επιπέδου σημαντικότητας (Materiality)

Σχέδιο

Αρχές γνωστοποιήσεων: Ορισμός του Επιπέδου σημαντικότητας (προτεινόμενες τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 1 και στο ΔΛΠ 8)

Σχέδιο

Νομοθετικός προσδιορισμός τιμών

Ανάλυση

Δημοσίευση Δήλωσης εφαρμογής (αναμένεται τον Ιούνιο) Δημοσίευση ΠΠ (αναμένεται τον Ιούνιο)

Δημοσίευση Θεωρητικού Πλαισίου Κατάρτισης

Δημοσίευση ΣΣ

ΤΡΟΠΟΠΟΙΉΣΕΙΣ (ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΈΝΗΣ ΈΚΤΑΣΗΣ ΣΤΟ ΠΕΔΊΟ ΕΦΑΡΜΟΓΉΣ) ΚΑΙ ΕΔΔΠΧΑ ΔΙΕΡΜΗΝΕΊΕΣ

ΤΡΈΧΟΥΣΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΑ

Λογιστικές Πολιτικές και Εκτιμήσεις (προτεινόμενες τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 8)

ΕΝΤΌΣ 3 ΜΗΝΏΝ ΕΝΤΌΣ 6 ΜΗΝΏΝ ΜΕΤΆ ΑΠΌ 6 ΜΉΝΕΣ Δημοσίευση ΠΠ (αναμένεται τον Ιούνιο)

Σχέδιο

Ταξινόμηση υποχρεώσεων (προτεινόμενες τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 1)

Έκδοση ΔΠΧΑ τροποποίηση

Ανάλυση

Ορισμός της Επιχείρησης (Προτεινόμενες τροποποιήσεις στο ΔΠΧΑ 3)

Καθορισμός προσανατολισμού της εργασίας

Ανάλυση

Προηγούμενες Συμμετοχές σε από κοινού δραστηριότητες (Προτεινόμενες τροποποιήσεις στο ΔΠΧΑ 3 και ΔΠΧΑ 11) Βελτιώσεις στο ΔΠΧΑ 8 Λειτουργικοί Τομείς (Προτεινόμενες τροποποιήσεις στο ΔΠΧΑ 8 και ΔΛΠ 34) (η περίοδος λήψης σχολίων ολοκληρώνεται στις 31 Ιουλίου 2017)

Ανάλυση

Έκδοση ΔΠΧΑ τροποποίηση

Δημόσια Διαβούλευση

Καθορισμός προσανατολισμού της εργασίας

Τροποποίηση του Προγράμματος, Περικοπές ή Διακανονισμός / Διαθεσιμότητα Επιστροφής (Προτεινόμενες τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 19 και ΕΔΔΠΧΠ 14)

Έκδοση ΔΠΧΑ τροποποίηση

Ανάλυση

Eνσώματα: Ενέργειες πριν την προβλεπόμενη χρήση (Προτεινόμενες τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 16)

Δημοσίευση ΠΠ (αναμένεται τον Ιούνιο)

Σχέδιο

Χαρακτηριστικά προπληρωμής με αρνητικές αποδόσεις (Προτεινόμενες τροποποιήσεις στο ΔΠΧΑ 9) (η περίοδος λήψης σχολίων ολοκληρώθηκε στις 24 Μαΐου 2017)

Καθορισμός Δημόσια Διαβούλευση προσανατολισμού της εργασίας

Αβεβαιότητες στην Φορολογία Εισοδήματος (Σχέδιο ΕΔΔΠΧΑ Διερμηνείας)

Έκδοση ΕΔΔΠΧΑ Διερμηνείας (αναμένεται τον Ιούνιο)

Σχέδιο

Δημόσια Διαβούλευση

Καθορισμός προσανατολισμού της εργασίας

Μακροπρόθεσμες επενδύσεις σε συγγενείς και κοινοπραξίες (Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 28) (Προηγούμενα μέρος των ετήσιων βελτιώσεων 2015-2017)

Ανάλυση

Έκδοση ΔΠΧΑ τροποποίηση

Ετήσιες Βελτιώσεις (επόμενος κύκλος)

Ανάλυση

Ετήσιες Βελτιώσεις 2015-2017

Δημοσίευση ΠΠ

ΤΡΈΧΟΥΣΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΑ

ΔΠΧΑ ΤΑΞΙΝΌΜΗΣΗΣ Επικαιροποίηση Ταξινόμησης ΔΠΧΑ Ασφαλιστικές Συμβάσεις (η περίοδος λήψης σχολίων ολοκληρώνεται στις 18 Σεπτεμβρίου 2017)

ΕΝΤΌΣ 3 ΜΗΝΏΝ ΕΝΤΌΣ 6 ΜΗΝΏΝ ΜΕΤΆ ΑΠΌ 6 ΜΉΝΕς Επικαιροποίηση της Δημοσίευσης

Δημόσια Διαβούλευση

ΕΠΙΣΚΟΠΉΣΕΙΣ ΜΕΤΑΓΕΝΈΣΤΕΡΑ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΉΣ ΕΜΕ του ΔΠΧΑ 13 Επιμέτρηση σε εύλογες αξίες

ΤΡΈΧΟΥΣΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΑ Σχέδιο

ΕΝΤΌΣ 3 ΜΗΝΏΝ ΕΝΤΌΣ 6 ΜΗΝΏΝ ΜΕΤΆ ΑΠΌ 6 ΜΉΝΕΣ Δημοσίευση αιτήματος παροχής πληροφοριών

ΕΜΕ των προτύπων ΔΠΧΑ 10-12 αναφορικά με τις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις και τα σχήματα υπό κοινό έλεγχο

Διεξαγωγή ΕΜΕ

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΈΝΕΣ ΕΡΓΑΣΊΕΣ ΔΠΧΑ

ΔΠΧΑ 9 Χρηματοοικονομικά Μέσα ΔΠΧΑ 14 Μεταβατικοί λογαριασμοί Ρυθμιζόμενων Δραστηριοτήτων ΔΠΧΑ 15 Έσοδα από Συμβάσεις με Πελάτες.

ΗΜΕΡΟΜΗΝΊΑ ΈΚΔΟΣΗΣ

ΗΜΕΡΟΜΗΝΊΑ ΈΝΑΡΞΗΣ ΙΣΧΎΟΣ

Ιούλιος 2014

1η Ιανουαρίου 2018

Ιανουάριος 2014

1η Ιανουαρίου 2016

Μάιος 2014

1η Ιανουαρίου 2018

Απρίλιος 2016

1η Ιανουαρίου 2018

Ιανουάριος 2016

1η Ιανουαρίου 2019

ΔΠΧΑ 17 Ασφαλιστικές Συμβάσεις

Μάιος 2017

1η Ιανουαρίου 2021

2015 Τροποποιήσεις για τα ΔΠΧΑ για Μικρές και Μεσαίες Επιχειρήσεις

Μάιος 2015

1η Ιανουαρίου 2017

Επεξηγήσεις στο ΔΠΧΑ 15 Έσοδα από Συμβάσεις με Πελάτες ΔΠΧΑ 16 Μισθώσεις

ΕΠΙΠΛΈΟΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ

Τον Σεπτέμβριο του 2015, το IASB αποφάσισε την αναβολή της ημερομηνίας έναρξης ισχύος του Προτύπου κατά ένα χρόνο έως την 1η Ιανουαρίου 2018.

➥

ΙΟΥΝΙΟΣ 2017

ΔΙΑΔΙΚΑΣΊΑ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΎ ΠΡΟΤΎΠΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΈΡΓΑ ΣΧΕΤΙΚΆ ΜΕ ΑΥΤΉΝ

ACCOUNTANCY GREECE.27

➥

ΗΜΕΡΟΜΗΝΊΑ ΈΚΔΟΣΗΣ

ΗΜΕΡΟΜΗΝΊΑ ΈΝΑΡΞΗΣ ΙΣΧΎΟΣ

Λογιστική Απεικόνισης της Απόκτηση Συμμετοχής σε μία Κοινοπραξία (τροποποιήσεις στο ΔΠΧΑ 11)

Μάιος 2014

1η Ιανουαρίου 2016

Διευκρινήσεις αναφορικά με Αποδεκτές Μεθόδους Αποσβέσεων (τροποποιήσεις στα ΔΛΠ 16 και ΔΛΠ 38)

Μάιος 2014

1η Ιανουαρίου 2016

Γεωργία: Καρποφόρες Φυτείες (τροποποιήσεις στα ΔΛΠ 16 και ΔΛΠ 41)

Ιούνιος 2014

1η Ιανουαρίου 2016

Αύγουστος 2014

1η Ιανουαρίου 2016

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΈΝΕΣ ΕΡΓΑΣΊΕΣ - ΤΡΟΠΟΠΟΙΉΣΕΙΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΈΝΟΥ ΣΚΟΠΟΎ

Η Μέθοδος Καθαρής Θέσης στις Ατομικές Οικονομικές Καταστάσεις (τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 27)

Πωλήσεις ή Εισφορές στοιχείων του ενεργητικού μεταξύ επενδυτή και συγγενούς ή κοινοπραξίας (τροποποιήσεις στα ΔΠΧΑ 10 και ΔΛΠ 28)

Σεπτέμβριος 2014

Ετήσιες Βελτιώσεις 2012-2014 ΔΠΧΑ 5 Μη κυκλοφορούντα στοιχεία του ενεργητικού κατεχόμενα προς Πώληση και Διακοπείσες Δραστηριότητες Αλλαγές στις μεθόδους της Πώλησης ΔΠΧΑ 7 Χρηματοοικονομικά Μέσα - Γνωστοποιήσεις Συμβάσεις υπηρεσίας Εφαρμογή των απαιτήσεων του ΔΠΧΑ 7 στις Ενδιάμεσες Οικονομικές Καταστάσεις ΔΛΠ 19 Παροχές σε Εργαζομένους Επιτόκιο προεξόφλησης ΔΛΠ 34 Ενδιάμεσες Οικονομικές Αναφοράς Γνωστοποιήσεις πληροφοριών στην ενδιάμεση οικονομική αναφορά.

Σεπτέμβριος 2014

1η Ιανουαρίου 2016

Επενδυτικές Οντότητες: Εφαρμόζοντας την Εξαίρεσης της Ενοποίησης (τροποποιήσεις στα ΔΠΧΑ 10, ΔΠΧΑ 12 και ΔΛΠ 28)

Δεκέμβριος 2014

1η Ιανουαρίου 2016

Γνωστοποιήσεις (Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 1)

Δεκέμβριος 2014

1η Ιανουαρίου 2016

Αναγνώριση της αναβαλλόμενης φορολογικής απαίτησης για μη πραγματοποιημένες ζημιές (Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 12)

Ιανουάριος 2016

1η Ιανουαρίου 2017

Γνωστοποιήσεις (Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 7)

Ιανουάριος 2016

1η Ιανουαρίου 2017

Ετήσιες Βελτιώσεις 2014-2016 ΔΠΧΑ 12 Γνωστοποίηση συμμετοχών σε άλλες οντότητες: Διευκρινήσεις του πεδίου εφαρμογής του Προτύπου ΔΠΧΑ 1 Πρώτη Εφαρμογή ΔΠΧΑ Διαγραφή βραχυπρόθεσμων εξαιρέσεων για οικονομικές οντότητες που υιοθετούν τα πρότυπα για πρώτη φορά ΔΛΠ 28 Επενδύσεις σε Συγγενείς Επιχειρήσεις και Κοινοπραξίες Επιμέτρηση συγγενής επιχείρησης ή κοινοπραξίας στην εύλογη αξία Ταξινόμηση και Επιμέτρηση Συναλλαγών Πληρωμής βασιζόμενων σε Συμμετοχικούς Τίτλους (Τροποποιήσεις στο ΔΠΧΑ 2) Εφαρμογή του ΔΠΧΑ 9 Χρηματοοικονομικά Μέσα και του ΔΠΧΑ 4 Ασφαλιστήρια Συμβόλαια (Τροποποιήσεις στο ΔΠΧΑ 4) Συναλλαγές σε ξένο νόμισμα και εξέταση της προκαταβολής Μεταφορές επενδυτικών ακινήτων (Προτεινόμενες τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 40)

Τον Δεκέμβριο του 2015, η IASB αποφάσισε να αναβάλει την ημερομηνία έναρξης ισχύος αυτής τροποποιήσεως επ’αόριστoν, αναμένοντας τα αποτελέσματα της έρευνας της λογιστικής μεθόδου της καθαρής θέσης

Δεκέμβριος 2016 Δεκέμβριος 2016

1η Ιανουαρίου 2017 1η Ιανουαρίου 2018

Δεκέμβριος 2016

1η Ιανουαρίου 2018

Ιούνιος 2016

1η Ιανουαρίου 2018

Σεπτέμβριος 2016

1η Ιανουαρίου 2018

Δεκέμβριος 2016

1η Ιανουαρίου 2018

Δεκέμβριος 2016

1η Ιανουαρίου 2018

Σημείωση: Οι εργασίες αυτές αποτελούν μέρος του Μνημονίου Συνεννόησης (Memorandum of Understanding) το οποίο και θέτει τα βασικά σημεία που συμφωνήθηκαν μεταξύ FASB και IASB προκειμένου να επιτευχθεί η σύγκλιση των Προτύπων. Συντομογραφίες: ΠΠ: Προσχέδιο Προτύπου, ΣΣ: Σχέδια Συζήτησης, ΔΛΠ: Διεθνές Λογιστικό Πρότυπο, IASB: International Accounting Standards Backup, ΔΠΧΑ: Διεθνές Πρότυπο Χρηματοοικονομικής Αναφοράς, FASB: Financial Accounting Standards Board, ΕΜΕ: Επισκοπήσεις μεταγενέστερα της εφαρμογής