Accountancy Greece - Τεύχος 29 by Accountancy Greece

ACCOU N TAN CY GRE E CE 29

ACCOUNTANCY GREECE Π Ε Ρ Ι Ο Δ Ι ΚΟ Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι ΚΟΥ Λ Ο Γ Ι Σ Μ ΟΥ

ΤΟ ΣΩΜΑ ΟΡΚΩΤΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΣΩΜΑ ΟΡΚΩΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ ΕΧΟΥΝ ΙΔΡΥΣΕΙ ΤΟ

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣωμΑΤΟΣ ΟΡΚωΤωΝ ΕΛΕΓΚΤωΝ ΛΟΓΙΣΤωΝ

Αφιέρωμα

Ο ελεγκτής -λογιστής στη νέα εποχή ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ:

ΜΕ ΣΚΟΠΟ ΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ & ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ, ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΟΥ ΚΑΙ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ.

In-Ki Joo

Αναπληρωτής προέδρος της International Federation of Accountants (IFAC)

Συνεργασία με την ACCA, ICAEW, ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ και το ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

Αφιέρωμα

Διαφθορά και απάτη

www.soel.gr, www.iesoel.gr ΑΘΗΝΑ: Καποδιστρίου 28, 10682 Τηλ. 210 3891400 Φαξ. 210 3825159 email: info@soel.gr ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Γιαννιτσών 31 & Καριοφύλλη, 54627 Τηλ. 2310 502980 Φαξ: 2310 566387

ΤΡΙΜΗΝΙΑΊΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΌ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΩΜΑΤΟΣ ΟΡΚΩΤΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ (ΙΕΣΟΕΛ) ΤΙΜΉ €10 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ/ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ/ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

adv.indd 4

06/04/2015 10:01 ΠΜ

η και Επιµόρφωση ΤΕΙ)

ωστικά αντικείµενα πόκτηση της

Ορκωτού Ελεγκτή

ζει επιτυχώς για

πουδαστές του ός του Master, και

έχει τον τίτλο

(ΠΑ ΜΑΚ) σε µείς αυτούς. ης συνεργασίας

A), δίνει τη παγγελµατικού ασθούν ήµατα του ACCA

ute of Chartered κτήσουν τον

να αποκτήσουν την α εξεταστούν στην ταυτόχρονα κάτοχοι

ρογράµµατα

ΕΚ και έχουν την

ΕΛ τη διαρκή όρφωση αυτή

ών και εκπαιδευτικών

ACCOUNTANCY GREECE.29

EDITORIAL

Το ΣΩΜΑ Το ΟΡΚΩΤΩΝ ΣΩΜΑ ΟΡΚΩΤΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ Το ΣΩΜΑ ΟΡΚΩΤΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΙ ΤΟ

ΣΩΜΑ ΟΡΚΩΤΩΝ ΣΩΜΑ ΟΡΚΩΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ ΣΩΜΑ ΟΡΚΩΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ ΕΧΟΥΝ ΙΔΡΥΣΕΙ ΕΧΟΥΝΤΟ ΙΔΡΥΣΕΙ ΤΟ ΕΧΟΥΝ ΙΔΡΥΣΕΙ ΤΟ

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΩΜΑΤΟΣ ΣΩΜΑΤΟΣ ΟΡΚΩΤΩΝ ΟΡΚΩΤΩΝ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΩΜΑΤΟΣ ΟΡΚΩΤΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ (ΙΕΣΟΕΛ) (ΙΕΣΟΕΛ) ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ (ΙΕΣΟΕΛ) µε σκοπό την µε σκοπό Επαγγελµατική την Επαγγελµατική Μεταπτυχιακή Μεταπτυχιακή Κατάρτιση Κατάρτιση και Επιµόρφωση, και Επιµόρφωση, µε σκοπό την Επαγγελµατική Μεταπτυχιακή Κατάρτιση και Επιµόρφωση, των Μελώντων του Μελών και Στελεχών του καιΕπιχειρήσεων. Στελεχών Επιχειρήσεων. των Μελών του και Στελεχών Επιχειρήσεων.

Το ΙΕΣΟΕΛ, το οποίο διανύει το 18ο έτος επιτυχούς λειτουργίας του, παρέχει διετή Μεταπτυχιακή Επαγγελµατική Κατάρτιση και

Το ΙΕΣΟΕΛ, Το τοΙΕΣΟΕΛ, οποίοστους διανύει το πτυχιούχους οποίο το 20ο διανύει έτοςΑνωτάτων το επιτυχούς 20ο έτοςΕκπαιδευτικών λειτουργίας επιτυχούς λειτουργίας του,Ιδρυµάτων παρέχειτου, διετή παρέχει Μεταπτυχιακή Μεταπτυχιακή Επαγγελµατική Επαγγελµατική Κατάρτιση και Κατάρτιση Επιµόρφωση και Επιµόρφωσ Επιµόρφωση (ΑΕΙ) και διετή Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυµάτων (ΤΕΙ) στους πτυχιούχους στους πτυχιούχους Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυµάτων (ΑΕΙ) Ιδρυµάτων και Τεχνολογικών (ΑΕΙ) και Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Εκπαιδευτικών Ιδρυµάτων (ΤΕΙ) Ιδρυµάτων (ΤΕΙ) που προορίζονται που προορίζονται που προορίζονται • για το ελεγκτικό και λογιστικό επάγγελµα για το ελεγκτικό για το και ελεγκτικό λογιστικό λογιστικό επάγγελµα • για στελέχη επιχειρήσεων και καιεπάγγελµα οργανισµών για στελέχηγια επιχειρήσεων στελέχη επιχειρήσεων και οργανισµών και οργανισµών στα αντικείµενα στα αντικείµενα στα αντικείµενα της ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗΣ και ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ της ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗΣ και ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ της ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗΣ και ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ Το διετές µεταπτυχιακό πρόγραµµα του ΙΕΣΟΕΛ έχει ως αντικείµενο την Εφαρµοσµένη Ελεγκτική και Λογιστική και περιλαµβάνει όλα

γνωστικά αντικείµενα τωντου επαγγελµατικών εξετάσεων, όπως αυτά άρθρο 8και τουΛογιστική Ν. 3693/2008 εφαρµογή της αντικείµενα Το τα διετές µεταπτυχιακό Το διετές µεταπτυχιακό πρόγραµµα πρόγραµµα ΙΕΣΟΕΛ έχει του ΙΕΣΟΕΛ ως αντικείµενο έχει ωςτην αντικείµενο Εφαρµοσµένη τηνορίζονται Εφαρµοσµένη Ελεγκτικήστο καιΕλεγκτική Λογιστική και περιλαµβάνει και περιλαµβάνει όλα τα κατ’ γνωστικά όλα αντικείµενα τα γνωστικά 2006/43 Ε.Κ., για τηναυτά απόκτηση της άδειας Ορκωτού Ελεγκτή Λογιστή (Νόµιµου Ελεγκτή). τωνοδηγίας επαγγελµατικών των επαγγελµατικών εξετάσεων, όπως εξετάσεων, ορίζονται όπως αυτά στοεπαγγελµατικής ορίζονται άρθρο 9 στο του άρθρο Ν. 4449/2017 9 του του Ν.κατ’ 4449/2017 εφαρµογή κατ’ τηςεφαρµογή οδηγίας 2006/43 της οδηγίας Ε.Κ.,2006/43 για την Ε.Κ., απόκτηση για την τηςαπόκτηση της Συνεπώς,επαγγελµατικής οιάδειας απόφοιτοι του ΙΕΣΟΕΛ, έχοντας καιΛογιστή. την απαιτούµενη ελεγκτική προϋπηρεσία, αποκτούν την άδεια ασκήσεως Τριμηνιαίο Περιοδικό επαγγελµατικής του Ορκωτού άδειας του Ελεγκτή Ορκωτού Λογιστή. Ελεγκτή Οικονομικού Λογισμού επαγγέλµατος του Ορκωτού Ελεγκτή Λογιστή. Συνεπώς, οι απόφοιτοι Συνεπώς, του οι απόφοιτοι ΙΕΣΟΕΛ, του έχοντας ΙΕΣΟΕΛ, και την έχοντας απαιτούµενη και την απαιτούµενη ελεγκτική προϋπηρεσία, ελεγκτική προϋπηρεσία, αποκτούν τηναποκτούν άδεια ασκήσεως την άδεια επαγγέλµατος ασκήσεως επαγγέλµατος του Ορκωτούτου Ελεγκτή Ορκωτού Ελεγκτή www.accountancygreece.gr Το ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ (ΕΚΠΑ), σε συνεργασία µε το Σώµα Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστή. ■Λογιστή. Τεύχος 29 Σπουδών Λογιστών (ΣΟΕΛ) συνεχίζει επιτυχώς για δέκατη χρονιά τη λειτουργία Προγράµµατος Μεταπτυχιακών ■ Το Εθνικό και ■ Το Καποδιστριακό Εθνικό και Καποδιστριακό ΠανεπιστήµιοΠανεπιστήµιο Αθηνών (ΕΚΠΑ), Αθηνών σε συνεργασία (ΕΚΠΑ), σεµε συνεργασία το Σώµα Ορκωτών µε το Σώµα Ελεγκτών Ορκωτών Λογιστών Ελεγκτών (ΣΟΕΛ) Λογιστών συνεχίζει (ΣΟΕΛ) επιτυχώς συνεχίζει για επιτυχώς για Οκτώβριος/Νοέμβριος/Δεκέμβριος 2017 Αγαπητοί αναγνώστες, (MASTER) στην Εφαρµοσµένη Ελεγκτική και Λογιστική. Οι σπουδαστές του Προγράµµατος αυτού έχουν τη δυνατότητα να Τιμήκαι πώλησης 10και ευρώ δωδέκατη χρονιά δωδέκατη τη λειτουργία χρονιά τη Προγράµµατος λειτουργία Προγράµµατος Μεταπτυχιακών Μεταπτυχιακών Σπουδών (MASTER) Σπουδώνστην (MASTER) Εφαρµοσµένη στην Εφαρµοσµένη Ελεγκτική Ελεγκτική Λογιστική. Οι Λογιστική. σπουδαστές Οι του σπουδαστές του

ACCOUNTANCY GREECE

συµµετέχουν στις επαγγελµατικές εξετάσεις του ΣΟΕΛ και να αποκτούν, εκτός του Master, και την άδεια ασκήσεως του Προγράµµατος Προγράµµατος αυτού έχουν τη αυτού δυνατότητα έχουν τηναδυνατότητα συµµετέχουν να συµµετέχουν στις επαγγελµατικές στις επαγγελµατικές εξετάσεις τουεξετάσεις ΣΟΕΛ καιτου να ΣΟΕΛ αποκτούν και να ταυτόχρονα, αποκτούν εκτός ταυτόχρονα, του Master, εκτόςκαι του Master, και ISSN επαγγέλµατος του Ορκωτού Ελεγκτή Λογιστή, εφόσον έχουν και την απαιτούµενη ελεγκτική προϋπηρεσία. Το Accountancy Greece σας εύχεται Καλή χρονιά την άδεια ασκήσεως την άδεια επαγγέλµατος ασκήσεως επαγγέλµατος του Ορκωτούτου Ελεγκτή Ορκωτού Λογιστή, Ελεγκτή εφόσον Λογιστή, έχουνεφόσον και τηνέχουν απαιτούµενη και την απαιτούµενη ελεγκτική προϋπηρεσία. ελεγκτική προϋπηρεσία. 1792-6009 Το αναπληρωτής ΕΚΠΑ αναγνωρίζει τον χορηγούµενο από το ΙΕΣΟΕΛ τίτλο σπουδών και µετά από εξετάσεις σε ορισµένα γνωστικά Ο In-Ki Joo, πρόεδρος της International Federation of Το ΕΚΠΑ αναγνωρίζει Το ΕΚΠΑτο αναγνωρίζει χορηγούµενο το χορηγούµενο από το ΙΕΣΟΕΛ απότίτλο το ΙΕΣΟΕΛ σπουδών τίτλο καισπουδών µετά από και εξετάσεις µετά από σε ορισµένα εξετάσεις γνωστικά σε ορισµένα γνωστικά παρέχει αντικείµενα, τον τίτλο παρέχει τον τίτλο ΚΩΔ.αντικείµενα, ΕΝΤ. 01-0028 παρέχει τον τίτλο MASTER στην του Εφαρµοσµένη Ελεγκτική και Λογιστική και στους αποφοίτους του ΙΕΣΟΕΛ. Accountantsαντικείµενα, (IFAC), σε μια αποκλειστική συνέντευξή στο περιοδικό MASTER στην MASTER Εφαρµοσµένη στην Εφαρµοσµένη Ελεγκτική καιΕλεγκτική Λογιστική και και Λογιστική στους αποφοίτους και στουςτου αποφοίτους ΙΕΣΟΕΛ. του ΙΕΣΟΕΛ. ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ μας, μιλάει■για τον ρόλο του ελεγκτή λογιστή στη εποχή, τονίζοντας ότι ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ στο πλαίσιο συνεργασίας µενέα τηνέτος Ένωση Ορκωτών Αγγλίας - Association ofκαι Chartered Certified ■ Το ΣΟΕΛΤο συνεργάζεται ■ ΣΟΕΛ, Το ΣΟΕΛ συνεργάζεται από το εκπαιδευτικό από το εκπαιδευτικό έτος 2012-2013 µε2012-2013 το Πανεπιστήµιο µε το Λογιστών Πανεπιστήµιο Μακεδονίας Οικονοµικών Μακεδονίας Οικονοµικών και Κοινωνικών Σπουδών Κοινωνικών (ΠΑ Σπουδών ΜΑΚ) σε(ΠΑ ΜΑΚ) σε ΣΩΜΑΤΟΣ ΟΡΚΩΤΩΝ «η συνεχής ενίσχυση της εμπιστοσύνης του κοινού στο επάγγελμά μας θα Accountants δίνει τη δυνατότητα στους και αποφοίτους του να αποκτήσουν τονΕΛΕΓΚΤΩΝ επαγγελµατικό τίτλο του ACCA Μεταπτυχιακό Μεταπτυχιακό Πρόγραµµα(ACCA), Σπουδών Πρόγραµµα στην Σπουδών Εφαρµοσµένη στην Εφαρµοσµένη Λογιστική Λογιστική Ελεγκτικήκαι που Ελεγκτική αποβλέπει που στη αποβλέπει χορήγηση στη τίτλου χορήγηση Master τίτλου στους Master τοµείς αυτούς. στους τοµείς αυτούς. ΛΟΓΙΣΤΩΝ είναι πάντα σημαντική. Ωστόσο, οιτομεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωµόνοσυνεργασίας στα πέντε (5) του Επαγγελµατικού Επιπέδου τουσυνεργασίας φορέα αυτού. Το πλαίσιοεξεταζόµενοι αρχών Το πλαίσιο συνεργασίας αρχών µε ΠΑ ΜΑΚ µεείναι τοµαθήµατα ΠΑ ίδιοΜΑΚ µε τοείναι προαναφερόµενο ίδιο µε το προαναφερόµενο πλαίσιο συνεργασίας πλαίσιο µε το ΕΚΠΑ. µε Βασικός το ΕΚΠΑ. σκοπός Βασικός της συνεργασίας σκοπός της συνεργασίας ΕΚΔΟΤΗΣ Επίσης, όσοι ενδιαφέρονται, νατου συµµετάσχουν στο Κοινό Σχήµα Εξετάσεων JES και, ΑΛΑΜΑΝΟΣ αφού εξετασθούν επιτυχώς πίζει το επάγγελμά μας, να μπορέσει ναµπορούν αξιοποιήσει πλήρωςστην τιςΙΕΣΟΕΛ δυνατόΧΑΡΙΛΑΟΣ αυτής είναι η αυτής επέκταση είναιγια των η επέκταση προσφερόµενων των προσφερόµενων υπηρεσιών υπηρεσιών ΙΕΣΟΕΛ του Κεντρικήστην Μακεδονία. Κεντρική Μακεδονία. στην Ελληνική γλώσσα στα µαθήµατα που απαρτίζουν το φορολογικό το νοµικό κύκλοΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ καιCertified εν συνεχεία στα υπόλοιπα τητές του, είναι οπλαίσιο τρόπος που εργαζόμαστε για την προσέλκυση νέων καιΑγγλίας και ■ Το ΣΟΕΛ, ■ στοΤο ΣΟΕΛ,συνεργασίας στο πλαίσιο συνεργασίας µε την Ένωση µεΟρκωτών την Ένωση Λογιστών Ορκωτών Αγγλίας Λογιστών - Association -ofAssociation Chartered Certified of Chartered Accountants (ACCA), Accountants δίνει(ACCA), τη δίνει τη ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΑΖΑΣ µαθήµατα του ACCA στην Ο Αγγλική να αναφέρεται γίνουν ταυτόχρονα κάτοχοι του επαγγελµατικού τίτλου και των δυο το πώς αγκαλιάζουμε την τεχνολογία». In-Ki Joo στα Paradise δυνατότητα στους δυνατότητα αποφοίτους στουςτου αποφοίτους να αποκτήσουν του να τον αποκτήσουν επαγγελµατικό τον επαγγελµατικό τίτλο του ACCA τίτλο εξεταζόµενοι του ACCA µόνο εξεταζόµενοι στα πέντε µόνο (5) στα µαθήµατα πέντε (5) τουµαθήµατα Επαγγελµατικού του Επαγγελµατικού ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ ΣΟΕΛ και ACCA. Papers και τα φορέων ζητήματα που αναδύθησαν από την αποκάλυψή τους,ναστη Επιπέδου του Επιπέδου φορέα αυτού. του φορέα Επίσης, αυτού. όσοι Επίσης, ενδιαφέρονται, όσοι ενδιαφέρονται, µπορούν να συµµετάσχουν µπορούν συµµετάσχουν στο Κοινό Σχήµα στο Κοινό Εξετάσεων Σχήµα(JES) Εξετάσεων και, αφού (JES) εξετασθούν και, αφού εξετασθούν ΓΙΑΝΝΗΣ Ν. ΜΠΑΣΚΟΖΟΣ φορολογική δικαιοσύνη, στις νέες και τις ανατροπές που φέρ■ Το ΣΟΕΛ, στα τέλη του 2014, σύµβαση συνεργασίας µε το και Ινστιτούτο Αγγλίας και Ουαλίας επιτυχώς στην επιτυχώς Ελληνική στην γλώσσα Ελληνική στατεχνολογίες µαθήµατα γλώσσαυπέγραψε στα που µαθήµατα απαρτίζουν πουτοαπαρτίζουν φορολογικό τοκαι φορολογικό το νοµικό κύκλο το νοµικό και εν Ορκωτών συνεχεία κύκλο καιστα ενΛογιστών συνεχεία υπόλοιπαστα µαθήµατα υπόλοιπα τουµαθήµατα ACCA του ACCA ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΉ ΕΠΙΤΡΟΠΉ νουν στο ελεγκτικό και λογιστικό επάγγελμα και το όραμα της IFAC να αναThe Institute of Chartered Accountants in England and Wales (ICAEW). Στο πλαίσιο της συνεργασίας αυτής, δίνει τη στην Αγγλική,στην να γίνουν Αγγλική, ταυτόχρονα να γίνουνκάτοχοι ταυτόχρονα του επαγγελµατικού κάτοχοι του επαγγελµατικού τίτλου και τωντίτλου δυο φορέων και των ΣΟΕΛ δυο φορέων και ACCA. ΣΟΕΛ και ACCA. ΕΥΑ ΑΓΓΕΛΙΔΗ ΑΘΗΝΑ ΓΚΟΥΖΙΑ δυνατότητα στους αποφοίτους του να αποκτήσουν τον επαγγελµατικό τίτλο του ICAEW εξεταζόµενοι µόνο σε τέσσερα (4) γνωριστεί το παγκόσμιο λογιστικό επάγγελμα ως απαραίτητο για ισχυρούς ■ Το ΣΟΕΛ, ■ στα Τοτέλη ΣΟΕΛ, του στα 2014, τέλη υπέγραψε του 2014, σύµβαση υπέγραψε συνεργασίας σύµβαση συνεργασίας µε το Ινστιτούτο µε το Ορκωτών Ινστιτούτο Λογιστών Ορκωτών Αγγλίας Λογιστών και Ουαλίας Αγγλίας -και TheΟυαλίας Institute- of The Chartered Institute of Chartered ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΚΥΡΙΤΣΗ µαθήµατα του Ανώτερου Επιπέδου. και βιώσιμους οργανισμούς, χρηματοπιστωτικές αγορές και οικονομίες. Accountants in Accountants England and in England Wales (ICAEW). and Wales Στο (ICAEW). πλαίσιο της Στοσυνεργασίας πλαίσιο της συνεργασίας αυτής, δίνει τηαυτής, δυνατότητα δίνει τηστους δυνατότητα αποφοίτους στουςτου αποφοίτους να αποκτήσουν του να τον αποκτήσουν τον ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΟΥΛΟΥΡΗ Επίσης, ΙΕΣΟΕΛ τησελειτουργία Προγράµµατος Πιστοποίησης Μελών (AMP) το οποίο θα επιτρέπει στους ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΚΟΥΝΑΔΗΣ H συνέντευξη ανοίγει το αφιέρωμα στον «Λογιστή ελεγκτή της σημερινής επαγγελµατικό επαγγελµατικό τίτλοτοτου ICAEW τίτλοέχει εξεταζόµενοι του αναλάβει ICAEW εξεταζόµενοι µόνο τέσσερα µόνο(4) σε µαθήµατα τέσσερα (4) τουµαθήµατα Ανώτερου του Επιπέδου. Ανώτερου Επιπέδου. ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΥΓΙΑΚΗ σπουδαστές του να αποκτήσουν την ιδιότητα του µέλους και των δύο Ινστιτούτων, ΣΟΕΛ και ICAEW. Συγκεκριµένα, εποχής» και ακολουθείται από σειρά άρθρων που αντιμετωπίζουν σύγχροΕπίσης, το ΙΕΣΟΕΛ Επίσης,έχει το αναλάβει ΙΕΣΟΕΛ έχει τη λειτουργία αναλάβει τη Προγράµµατος λειτουργία Προγράµµατος ΠιστοποίησηςΠιστοποίησης Μελών (AMP)Μελών το οποίο (AMP) επιτρέπει το οποίο στους επιτρέπει σπουδαστές στους του σπουδαστές να αποκτήσουν του να την αποκτήσουν την ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΝΙΦΟΡΟΠΟΥΛΟΣ όσοι συµµετέχουν αυτό, θα µπορούν να εξεταστούν στην γλώσσα σταθα φορολογικά και νοµικά ΒΑΙΟΣ ΡΙΖΟΥΛΗΣ νες πλευρές του λογιστικού ελεγκτικού επαγγέλματος. ιδιότητα του µέλους ιδιότητα και του των µέλους δύοστο Ινστιτούτων, καιπρόγραµµα των δύο ΣΟΕΛ Ινστιτούτων, και ICAEW. ΣΟΕΛ Συγκεκριµένα, και ICAEW. Συγκεκριµένα, όσοι συµµετέχουν όσοιΕλληνική συµµετέχουν στο πρόγραµµα στο αυτό, πρόγραµµα µπορούν αυτό, να θα εξεταστούν µπορούν ναστην εξεταστούν στην ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΜΑΞΙΜΟΣκάτοχοι ΣΚΟΠΕΛΙΤΗΣ µαθήµατα στην στα Αγγλική γλώσσα στα υπόλοιπα µαθήµατα του και θα γίνονται ταυτόχρονα To Ελληνική δεύτερο μεγάλο αφιέρωμα του τεύχους έχει τίτλο: «Απάτη και δι-ICAEW γλώσσα Ελληνική στακαι φορολογικά γλώσσα και φορολογικά νοµικά µαθήµατα και νοµικά και µαθήµατα στην Αγγλική και στην γλώσσα Αγγλική στα υπόλοιπα γλώσσα στα µαθήµατα υπόλοιπα τουµαθήµατα ICAEW του θαICAEW γίνονταικαιταυτόχρονα θατου γίνονταικάτοχοι ταυτόχρονα κάτοχο ΜΑΡΙΑκαι ΤΥΡΟΒΟΛΑ επαγγελµατικού τίτλου και των δύο φορέων ΣΟΕΛ και ICAEW. ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΙΛΙΠΠΑΚΗ αφθορά», στηρίζεται στα και υλικά της ημερίδας με θέμα του επαγγελµατικού του επαγγελµατικού τίτλου τωντίτλου δύο φορέων καιενημερωτικής των ΣΟΕΛ δύο φορέων και ICAEW. ΣΟΕΛ και ICAEW.

■ Όλα εκπαιδευτικά προγράµµατα του ΣΟΕΛ έχουν έγκριση της ελληνικής αρχής –σε ΕΛΤΕ. «Financial Statements +συνεργάζεται Fraud», που τον περασμένο Νοέμβριο ■ Το ΣΟΕΛ συνεργάζεται ■ ΤοταΣΟΕΛ από το εκπαιδευτικό απόδιεξήχθη το εκπαιδευτικό έτος 2015-2016 έτος µε2015-2016 το ΤΕΙτην Δυτικής µε τοΜακεδονίας ΤΕΙ Δυτικής και Μακεδονίας το ΤΕΙρυθµιστικής Καβάλας και το ΤΕΙ σε Καβάλας µεταπτυχιακά µεταπτυχιακά προγράµµαταπρογράµµατα ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ στην Αθήνα, με οργανωτές το Σώμα Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών (ΣΟΕΛ) σπουδών στη σπουδών Λογιστική στη και Λογιστική Ελεγκτική και που Ελεγκτική αποβλέπει που στη αποβλέπει χορήγηση στη τίτλου χορήγηση Master τίτλου στους Master τοµείς αυτούς. στους τοµείς αυτούς. ■ Το ΣΟΕΛ έχει υπογράψει σύµβαση επιστηµονικής συνεργασίας µε το Πανεπιστήµιο Μακεδονίας. ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ και ■τοΌλα Ελληνικό Ινστιτούτο κατάπρογράµµατα της Απάτης στο πλαίσιο της τα Όλα τα εκπαιδευτικά προγράµµατα του ΣΟΕΛ διεξάγονται του (HACFE), ΣΟΕΛ σύµφωνα διεξάγονται µε σύµφωνα τις απαιτήσεις µε τιςτου απαιτήσεις Ν. 4449/2017 του Ν. 4449/2017 της Οδηγίας καιµε της 2006/43/ΕΚ Οδηγίαςαπόφαση και 2006/43/ΕΚ έχουν την ■εκπαιδευτικά Το■ ΙΕΣΟΕΛ, ως επίσηµος εκπαιδευτικός φορέας στην Ελλάδα, έχει αναλάβει από τοκαι έτος 2009 σχετική τουκαι έχουν την ΒΑΣΩ ΜΟΥΖΑΚΙΤΗ έγκριση της ελληνικής έγκριση της ρυθµιστικής ελληνικήςαρχής ρυθµιστικής – ΕΛΤΕ. αρχής – ΕΛΤΕ. Παγκόσμιας Εβδομάδας Ευαισθητοποίησης για την Απάτη (International vaso.mouzakiti@soel.gr Εποπτικού Συµβουλίου του ΣΟΕΛ τη διαρκή επιµόρφωση των Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών όπως αυτή προβλέπεται από ■ Το ΙΕΣΟΕΛ, ■ ως ΤοWeek). επίσηµος ΙΕΣΟΕΛ,Παίρνουν ως εκπαιδευτικός επίσηµος εκπαιδευτικός φορέας στην φορέας Ελλάδα, στην έχει αναλάβει Ελλάδα, έχει µε σχετική αναλάβει απόφαση µε σχετική τουαπόφαση Εποπτικού του Εποπτικού του Συµβουλίου ΣΟΕΛ τη του διαρκή ΣΟΕΛ τη διαρκή Τ.Συµβουλίου 210 3891400-466 Fraud Awareness συνεργάτες. τις διατάξεις του άρθρουμέρος 11 τουειδικοί Ν. 3693/2008. Η επιµόρφωση αυτή παρέχεται µε την οργάνωση ειδικών σεµιναρίων σε επιµόρφωση των Ορκωτών των Ελεγκτών Ορκωτών Λογιστών Ελεγκτών όπως Λογιστών αυτήτης προβλέπεται όπως αυτή προβλέπεται από τιςφοδιατάξεις από του τις διατάξεις άρθρου 12 τουτου άρθρου Ν. 4449/2017. 12 του Ν. Η4449/2017. επιµόρφωση Η επιµόρφωση αυτή αυτή Στοεπιµόρφωση παρόνθέµατα τεύχος δημοσιεύεται το δεύτερο μέρος Ιστορίας της που ενδιαφέρουν το ελεγκτικό επάγγελµα. παρέχεται µε παρέχεται την οργάνωση µε την ειδικών οργάνωση σεµιναρίων ειδικών σε σεµιναρίων θέµατα που σε ενδιαφέρουν θέµατα που ενδιαφέρουν το ελεγκτικό επάγγελµα. το ελεγκτικό επάγγελµα. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ - ΠΑΡΑΓΩΓΗ ρολογίας στην Ελλάδα, γραμμένη από τον Κώστα Νιφορόπουλο, η οποία ■ Το■δραστηριοποιείται ΙΕΣΟΕΛ δραστηριοποιείται επίσηςσεσε επιστηµονικές, οικονοµικές καικαθώς λογιστικές εκδόσεις, και στη διοργάνωση ■ Το ΙΕΣΟΕΛ Το ΙΕΣΟΕΛ δραστηριοποιείται επίσης σε επιστηµονικές, επίσης επιστηµονικές, οικονοµικές και οικονοµικές λογιστικές και εκδόσεις, λογιστικές εκδόσεις, και στηκαθώς διοργάνωση καιΠΡΟΣΧΕΔΙΟ στηκαθώς επιµορφωτικών διοργάνωση επιµορφωτικών και εκπαιδευτικών και εκπαιδευτικώ αρχίζει από το 1920, με τα πρώτα τέλη κυκλοφορίας αυτοκινήτων και τον Τ. 210-3839020 επιµορφωτικών και εκπαιδευτικών σεµιναρίων σε στελέχη δηµοσίων οργανισµών, τραπεζών, µεγάλων επιχειρήσεων σεµιναρίων σεσεµιναρίων στελέχη δηµοσίων σε στελέχη οργανισµών, δηµοσίων οργανισµών, τραπεζών, µεγάλων τραπεζών, επιχειρήσεων µεγάλων επιχειρήσεων κ.λπ. κ.λπ. prosxe@otenet.gr πρώτο φόροκ.λπ. ακίνητης περιουσίας, για να φτάσει στους σημερινούς Ειδικότερα έχει αναλάβει από τον Απρίλιο 2010 τηνπολλαεπιµόρφωση στελεχών του Οικονοµικού Σώµατος του Γενικού πλούς φόρους που γέννησαν οι εποχές και οι ανάγκες. Επιτελείου Στρατού και από το 2011 του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού.

ACCOUNTANCY GREECE ΠερισσότερεςΠερισσότερες λεπτοµέρειες λεπτοµέρειες στην ιστοσελίδα στην τουιστοσελίδα Σώµατος του Ορκωτών Σώµατος Ελεγκτών Ορκωτών Λογιστών. Ελεγκτών Λογιστών.

Περισσότερες λεπτοµέρειες στην ιστοσελίδα του Σώµατος Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών. 28, 10682, IEΣΟΕΛ, Καποδιστρίου Η Συντακτική Επιτροπή Αθήνα, Τ. 210 3891400-466 F. 210 3825159

ΑΘΗΝΑ: ΑΘΗΝΑ: Καποδιστρίου 28, 10682•28, ·Τηλ. Τηλ. 10682 21038.91.400 · 38.91.400 Τηλ. 210 38.91.400 · Φαξ 210 Φαξ 210info@soel.gr, 38.25.159 ΑΘΗΝΑ: Καποδιστρίου Καποδιστρίου 28, 10682 210 • Φαξwww.soel.gr, 210·38.25.159 38.25.159 Web ·• e-mail: info@soel.gr Web site: www.soel.gr ·info@soel.gr e-mail: info@soel.gr iesoel@soel.gr Website: site:www.soel.gr www.soel.gr e-mail: ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Γιαννιτσών 31&&Καρυοφύλλη, Καρυοφύλλη, 31 & Καρυοφύλλη, 54627 2310 54627 502980, · 2310φαξ: φαξ: 502980, 2310φαξ: 566387 2310 566387 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: ΓιαννιτσώνΓιαννιτσών 31 54627 • ·2310 502980, 2310 566387

4/8/15 11:32 AM

ACCOUNTANCY GREECE.29

Ag_INDEX

04. 08.

NEWS

ΟΙ ΛΟΓΙΣΤΈΣ ΕΊΝΑΙ ΜΕ ΤΟ ΜΈΡΟΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΎ ΠΡΟΣ ΤΟ ΔΗΜΌΣΙΟ ΣΥΜΦΈΡΟΝ IN-KI JOO

14. 18.

Η ΜΕΓΆΛΗ ΕΙΚΌΝΑ ΚΑΙ ΤΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΌ ΕΠΆΓΓΕΛΜΑ CHRISTIANA DIOLA, FCA

ΟΙ ΑΛΛΑΓΈΣ ΣΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΌ ΕΠΆΓΓΕΛΜΑ ΚΑΙ ΠΏΣ ΕΠΗΡΕΆΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΕΤΑΙΡΕΊΕΣ ΔΗΜΟΣΊΟΥ ΕΝΔΙΑΦΈΡΟΝΤΟΣ ΠΑΝΑΓΙΏΤΗΣ ΜΠΟΎΝΤΡΟΣ, KPMG

58.

ΝΌΜΟΣ 4469/2017: ΕΞΩΔΙΚΑΣΤΙΚΌΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΌΣ ΡΎΘΜΙΣΗΣ ΟΦΕΙΛΏΝ ΒΑΣΊΛΗΣ ΠΕΤΊΝΗΣ, RSM GREECE, ΜΆΝΘΟΣ ΤΡΙΧΙΆΣ, RSM GREECE

60.

ΟΙ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΈΣ ΑΒΕΒΑΙΌΤΗΤΕΣ ΜΕΤΑΤΟΠΊΖΟΥΝ ΤΟΥΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΎΣ ΚΙΝΔΎΝΟΥΣ ΣΤΙΣ ΑΝΑΠΤΥΓΜΈΝΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΊΕΣ EY

62.

ΤΟ ΤΟΠΊΟ ΤΩΝ ΜΕΣΑΊΩΝ ΚΑΙ ΜΙΚΡΏΝ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΩΝ (ΜμΕ) ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ: ΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΌ ΠΡΟΦΊΛ ΠΟΥ ΑΝΤΈΧΕΙ ΣΤΗΝ ΚΡΊΣΗ, EY

20.

65.

24. 28. 32.

66.

40.

77. 78.

ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΒΑΣΙΚΟΊ ΠΑΡΆΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΑΝΑΜΈΝΕΤΑΙ ΝΑ ΑΛΛΆΞΟΥΝ ΤΟ ΕΠΆΓΓΕΛΜΑ ΤΩΝ ΕΛΕΓΚΤΏΝ ΜΙΧΆΛΗΣ ΚΑΡΑΒΆΣ, DELOITTE, ΘΕΌΔΩΡΟΣ ΤΑΣΙΟΎΛΑΣ, DELOITTE ΔΠE 701 «ΣΗΜΑΝΤΙΚΌΤΕΡΑ ΘΈΜΑΤΑ ΕΛΈΓΧΟΥ», ΣΟΦΙΑ ΜΑΝΕ, ΣΟΕΛ ΘΈΤΟΝΤΑΣ ΠΥΞΊΔΑ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΊΑΣ ΣΤΗΝ ΨΗΦΙΑΚΉ ΕΠΟΧΉ BRIAN McENERY

ΑΛΛΑΓΈΣ ΣΤΟΝ ΚΏΔΙΚΑ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΊΑΣ - ΑΝΤΊΔΡΑΣΗ ΣΤΗ ΜΗ ΣΥΜΜΌΡΦΩΣΗ ΜΕ ΝΌΜΟΥΣ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΎΣ ΒΑΣΊΛΕΙΟΣ ΜΠΕΡΤΖΕΛΈΤΟΣ, ΣΟΕΛ ΠΏΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΎΟΝΤΑΙ ΟΙ ΠΟΛΊΤΕΣ ΚΑΙ Ο ΡΌΛΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΤΡΟΠΏΝ ΕΛΈΓΧΟΥ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΩΝ ΣΤΈΦΑΝΟΣ ΠΑΝΤΖΌΠΟΥΛΟΣ

44.

Η ΑΠΟΤΎΠΩΣΗ ΤΗΣ ΓΝΏΜΗΣ ΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΉ ΣΤΗΝ ΈΚΘΕΣΗ ΕΛΈΓΧΟΥ ΣΕ ΣΧΈΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΆΤΗ ΧΑΡΆΛΑΜΠΟΣ ΣΥΡΟΎΝΗΣ, KPMG

48.

Η ΈΚΘΕΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΉΣ ΣΥΜΜΌΡΦΩΣΗΣ ΚΑΙ Η ΈΚΘΕΣΗ ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗΣ ΤΟΥ Δ.Σ. ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΊΑ ΑΠΟΚΆΛΥΨΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉΣ ΑΠΆΤΗΣ, ΕΙΡΉΝΗ Ι. ΠΑΠΑΔΟΠΟΎΛΟΥ, ΣΟΛ CROWE

54.

ΕΊΔΗ ΑΠΆΤΗΣ ΣΤΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΈΣ ΚΑΤΑΣΤΆΣΕΙΣ ΜΆΡΙΟΣ ΛΑΣΑΝΙΆΝΟΣ, GRANT THORNTON

ΓΙΑΤΊ ΝΑ ΟΡΊΣΕΤΕ ΥΠΕΎΘΥΝΟ ΠΡΟΣΤΑΣΊΑΣ ΔΕΔΟΜΈΝΩΝ (DPO) ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΊΑ ΣΑΣ; ΈΛΕΝΑ ΠΟΥΛΉ, KPMG ΑΔΙΚΗ ΦΟΡΟΛΌΓΗΣΗ ΜΕ ΜΟΝΑΔΙΚΌ ΚΡΙΤΉΡΙΟ ΤΑ ΤΕΚΜΗΡΙΑ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΔΗΜΉΤΡΗΣ ΓΙΏΓΟΣ, ΣΟΛ A.E.

70.

Ν. 4449/2017, Η ΝΈΑ ΝΟΜΟΘΕΣΊΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΌ ΈΛΕΓΧΟ: ΜΙΑ ΝΈΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑ ΒΑΣΊΛΕΙΟΣ ΚΑΜΙΝΆΡΗΣ, ΕΥ

74.

Η ΕΛΛΆΔΑ ΈΤΟΙΜΗ ΝΑ ΑΝΑΔΕΙΧΘΕΊ ΣΕ ΔΙΕΘΝΈΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΙΚΌ ΚΈΝΤΡΟ ΕΥ - O.MIND CREATIVES Η ΧΡΉΣΗ ΤΩΝ DRONES ΣΤΗΝ ΕΛΕΓΚΤΙΚΉ ΔΙΑΔΙΚΑΣΊΑ ΕΥ

Η ΙΣΤΟΡΊΑ ΤΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΊΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ Ι. ΝΙΦΟΡΌΠΟΥΛΟΣ, ΩΡΊΩΝ Α.Ε

86.

ΕΞΕΛΊΞΕΙΣ ΣΤΑ IFRS

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

ACCOUNTANCY GREECE.29

NEWS Eν περιλήψει...

ΤΟ ΣΥΜΒΟΎΛΙΟ ΔΙΕΘΝΏΝ ΠΡΟΤΎΠΩΝ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΊΑΣ (IESBA) ΑΝΑΚΟΙΝΏΝΕΙ ΜΕ ΕΥΧΑΡΊΣΤΗΣΗ ΤΗΝ ΑΝΑΝΈΩΣΗ ΤΗΣ ΘΗΤΕΊΑΣ ΤΟΥ ΠΡΟΈΔΡΟΥ ΤΟΥ, Κ. ΣΤΑΎΡΟΥ ΘΩΜΑΔΆΚΗ, ΓΙΑ ΈΝΑ ΑΚΌΜΗ ΈΤΟΣ, ΠΟΥ ΑΡΧΊΖΕΙ ΤΗΝ 1Η ΙΑΝΟΥΑΡΊΟΥ 2018. Η ανωτέρω ανακοίνωση βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://bit.ly/2ze6p3B Η ΕΙΔΙΚΉ ΟΜΆΔΑ ΕΛΈΓΧΟΥ ΟΜΊΛΩΝ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΎΣ ΕΠΙΤΡΟΠΉΣ ΕΛΈΓΧΟΥ ΚΑΙ ΔΙΑΣΦΑΛΊΣΕΩΝ (IAASB) ΕΞΈΔΩΣΕ ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΜΈΝΗ ΠΡΌΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΈΛΕΓΧΟ ΟΜΊΛΩΝ. Η ανωτέρω πρόταση βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://bit.ly/2CfbcAg ΤΟ ΣΥΜΒΟΎΛΙΟ ΔΙΕΘΝΏΝ ΛΟΓΙΣΤΙΚΏΝ ΠΡΟΤΎΠΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΗΜΌΣΙΟ ΤΟΜΈΑ (IPSASB) ΕΚΔΊΔΕΙ ΑΝΑΘΕΩΡΗΜΈΝΑ ΠΡΌΤΥΠΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΉΣ ΣΕ ΤΑΜΕΙΑΚΉ ΒΆΣΗ (REVISED CASH BASIS IPSAS). Το ανωτέρω υλικό βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://bit.ly/2zeQ0fm Η ΔΙΕΘΝΉΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΊΑ ΛΟΓΙΣΤΏΝ (IFAC) ΑΝΑΖΗΤΕΊ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟΎΣ ΥΠΟΨΗΦΊΟΥΣ ΜΕ ΙΣΧΥΡΉ ΔΈΣΜΕΥΣΗ ΠΡΟΣ ΤΟ ΔΗΜΌΣΙΟ ΣΥΜΦΈΡΟΝ ΠΡΟΚΕΙΜΈΝΟΥ ΝΑ ΣΥΜΒΆΛΟΥΝ ΣΤΗ ΔΎΝΑΜΗ ΚΑΙ ΤΗ ΖΩΤΙΚΌΤΗΤΑ ΤΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΉΣ ΣΕ ΠΑΓΚΌΣΜΙΟ ΕΠΊΠΕΔΟ, ΚΑΛΎΠΤΟΝΤΑΣ ΑΝΟΙΚΤΈΣ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΈΣ ΘΈΣΕΙΣ. Το ανωτέρω δελτίο τύπου και οι σχετικές πληροφορί-

Από την Επιτροπή Διεθνών Σχέσεων ΣΟΕΛ

ες βρίσκονται στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http:// bit.ly/2AvgE1w ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΉ ΠΡΆΞΗ 004/2017 ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΉΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΉΣ ΤΥΠΟΠΟΊΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΈΓΧΩΝ (ΕΛΤΕ) ΠΕΡΊ ΔΗΜΟΣΊΕΥΣΗΣ ΤΟΥ «ΚΏΔΙΚΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΉΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΊΑΣ ΤΗΣ IFAC», ΦΕΚ Β’ 3916/0711-2017: Το ανωτέρω υλικό βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://elte.org.gr/images/files/pdf/ FEK_B_3916_7_11_2017.pdf

Η ΠΡΏΤΗ BLOCKCHAIN ΠΛΑΤΦΌΡΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΉ ΑΣΦΆΛΙΣΗ H EY και η Guardtime παρουσίασαν την πρώτη πλατφόρμα blockchain για τη ναυτιλιακή ασφάλιση διεθνώς. Η πλατφόρμα παρουσιάσθηκε σε συνεργασία με τους A.P. Møller-Maersk A/S, ACORD, Microsoft, MS Amlin και XL Catlin, έπειτα από μια περίοδο δοκιμαστικής λειτουργίας διάρκειας 20 εβδομάδων. Η πλατφόρμα blockchain, η οποία διαμορφώθηκε στην τεχνολογία cloud Microsoft Azure, θα εξασφαλίσει σημαντικά οφέλη για την ασφαλιστική αγορά και αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία από το 2018. Η αρχική σταδιακή ανάπτυξη της πλατφόρμας, η οποία είναι η πρώτη του είδους της για τον ασφαλιστικό κλάδο, θα περιλαμβάνει την αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων της τεχνολογίας blockchain σε όλο το φάσμα του κλάδου της ναυτιλίας. Η παγκόσμια blockchain πλατφόρμα συνδέει πελάτες, μεσίτες, ασφαλιστές, καθώς και τρίτα πρόσωπα σε διαμοιρασμένα, κοινά μητρώα, που συλλέγουν

δεδομένα σχετικά με την ταυτότητα, τους κινδύνους και την έκθεση σε αυτούς, και ενσωματώνει αυτή την πληροφόρηση σε ασφαλιστήρια συμβόλαια. Στις δυνατότητες της πλατφόρμας περιλαμβάνονται η δημιουργία και συντήρηση στοιχείων ενεργητικού από πολλαπλές πηγές, η σύνδεση δεδομένων με ασφαλιστήρια συμβόλαια, η λήψη πληροφοριών, με βάση τις οποίες μπορούν να υλοποιηθούν αλλαγές τιμολογίων ή επιχειρηματικών διαδικασιών, η σύνδεση στοιχείων ενεργητικού, συναλλαγών και πληρωμών πελατών, και η καταγραφή και επικύρωση επικαιροποιημένων αναγγελιών ζημίων. Η πλατφόρμα blockchain στηρίζει τον κλάδο της ναυτιλιακής ασφάλισης στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που δημιουργεί το πολύπλοκο διεθνές οικοσύστημά της, περιλαμβάνοντας ένα μεγάλο αριθμό παικτών, πλήθος εγγράφων, διπλότυπα, υψηλό όγκο συναλλαγών και μεγάλο βαθμό ταυτοποιήσεων, παράγοντες που πιθανώς εμποδίζουν τη διαφάνεια, τη συμμόρφωση και την αποτελεσματική διαχείριση της έκθεσης σε κινδύνους. Η πλατφόρμα blockchain συνδέει ανόμοια δεδομένα και διαδικασίες, με στόχο να αντιμετωπιστούν και να μετριαστούν τα προβλήματα που συνδέονται με την ταυτοποίηση σφαλμάτων. Οι ασφαλιστικές εταιρείες μπορούν να χρησιμοποιήσουν την πλατφόρμα blockchain για να αξιοποιήσουν καλύτερα τα κεφάλαιά τους και να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητά τους, αυξάνοντας τη διαφάνεια και μειώνοντας τις χειρωνακτικές καταχωρήσεις στοιχείων, τις ταυτοποιήσεις και τα διοικητικά έξοδα.

ΔΙΟΡΘΩΣΗ Το λογιστικό γραφείο της κ. Ελευθερίου Σωτηρίας ονομάζεται SotEle Accounting Office.

ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΝΕΩΝ ΟΡΚΩΤΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ ΣΕ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ. Το Σώμα Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών (Σ.Ο.Ε.Λ.) συγχαίρει τα μέλη του για τις επιτυχίες τους στις πρόσφατες εξετάσεις του ACCA (Association of Certified Chartered Accountants) στο πλαίσιο απόκτησης επαγγελματικού τίτλου του Ορκωτού Ελεγκτή Λογιστή. Οι εξετάσεις αυτές, στις οποίες συμμετέχουν υποψήφιοι από πολλές χώρες, είναι μεταπτυχιακού επιπέδου, καλύπτουν ευρύτατο φάσμα θεμάτων, διεξάγονται με βάση την αμοιβαία αναγνώριση Σ.Ο.Ε.Λ. - ACCA και είναι παγκοσμίως αποδεκτές. Τα διακριθέντα μέλη μας που πρώτευσαν στην Ελλάδα με αλφαβητική σειρά είναι τα εξής: ΕΠΙΘΕΤΟ

ΟΝΟΜΑ

ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΣΕΙΡΑ ΚΑΤΑΤΑΞΗΣ

Γκούμα

Μαρίνα

P3 – Business Analysis

Δημητρόπουλος

Νικόλαος

P7 – Advanced Audit and Assurance (ΙΝΤ)

Ευθυμίου

Βασίλης

P5 – Advanced Performance Management

Θεοδωρακόπουλος

Κωνσταντίνος

F8 – Audit and Assurance

Ξενόφου

Δήμητρα

P1 – Governance, Risk and Ethics

Πανέτας

Αριστοτέλης

F6 – Taxation (UK)

Σκαρκάλας

Ιωάννης

P2 - Corporate Reporting (ΙΝΤ)

Συμεωνίδης

Δημήτριος

F7 – Financial Reporting

Τζίγκα

Θεόκλεια

F9 – Financial Management

Το παρακάτω μέλος, ολοκλήρωσε με επιτυχία τη διαδικασία των εξετάσεων: ΕΠΙΘΕΤΟ

ΟΝΟΜΑ

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΣΕΙΡΑ ΚΑΤΑΤΑΞΗΣ

Τριγάζης

Απόστολος

101

Το Σ.Ο.Ε.Λ. θα συνεχίσει να αποδίδει την απαιτούμενη προσοχή και να υποστηρίζει μέσω του Ινστιτούτου Εκπαίδευσης Σώματος Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών (ΙΕΣΟΕΛ) την εκπαίδευση και συνεχή επιμόρφωση όλων των μελών του, ως ένα από τα προαπαιτούμενα για τη διατήρηση του κύρους του ελεγκτικού θεσμού.

Accounta

Accountancy_Magazine_8.5x11_hires.indd 1

16/11/2017 4:17:49 μμ

ACCOUNTANCY GREECE.29

Ο λογι

αφιέρωμα

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

γιστής-ελεγκτής στη νέα εποχή

ACCOUNTANCY GREECE.29

Οι λογιστές είναι με το μέρος του κοινού προς το δημόσιο συμφέρον IN-KI JOO

Αναπληρωτής πρόεδρος της International Federation of Accountants (IFAC) Συνέντευξη στον Γιάννη Ν. Μπασκόζο

Μετάφραση: Μαρία Τυροβολά, Γραφείο Διεθνών Σχέσεων Σώματος Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών (ΣΟΕΛ)

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

››

ACCOUNTANCY GREECE.29

Το λογιστικό επάγγελμα έχει περάσει από μια περίοδο έντονου δημόσιου ελέγχου. Οι απαιτήσεις είναι πια πολύ μεγαλύτερες. Ατενίζοντας το μέλλον, ποιες φαίνεται να είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει το επάγγελμα; Πιστεύω ότι η συνεχής ενίσχυση της εμπιστοσύνης του κοινού στο επάγγελμά μας θα είναι πάντα σημαντική. Ωστόσο, οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει το επάγγελμά μας για να μπορέσει να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές του είναι ο τρόπος που εργαζόμαστε για την προσέλκυση νέων και το πώς αγκαλιάζουμε την τεχνολογία. Τα Paradise Papers συγκλόνισαν την παγκόσμια κοινότητα. Τα μέλη της IFAC μπορεί να έχουν ένα ρόλο στην πάταξη της φοροδιαφυγής και ποιον; Για δεκαετίες, το ελεγκτικό - λογιστικό επάγγελμα, συμπεριλαμβανομένων των ελεγκτών και των επαγγελματιών λογιστών στις επιχειρήσεις και το κράτος, υποστήριξαν την καταπολέμηση της διαφθοράς και της φοροδιαφυγής. Η διαφάνεια, η υπευθυνότητα και η εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος παρακινούν την υποστήριξή μας σε παγκόσμια πρότυπα αναφοράς και δεοντολογικής συμπεριφοράς. Πέρυσι, σε μια συνάντηση των υπουργών Δικαιοσύνης του ΟΟΣΑ, η IFAC εκπροσώπησε την επιθυμία του παγκόσμιου επαγγέλματος για καλύτερη προστασία όλων εκείνων των πολιτών που καταγγέλλουν φαινόμενα διαφθοράς. Υποστηρίζοντας ένθερμα την υιοθέτηση και εφαρμογή των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων για τον Δημόσιο Τομέα στην κατάρτιση οδηγών χρηστής διακυβέρνησης, το

Η διαφάνεια, η υπευθυνότητα και η εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος παρακινούν την υποστήριξή μας σε παγκόσμια πρότυπα αναφοράς και δεοντολογικής συμπεριφοράς.

ελεγκτικό - λογιστικό επάγγελμα και εμείς οι εκπρόσωποί του, δεσμευόμενοι από τον μοναδικό παγκόσμιο Κώδικα Δεοντολογίας για οποιοδήποτε επάγγελμα, δεν μιλάμε μόνο για διαφάνεια και λογοδοσία. Προσφέρουμε όλοι πραγματικές λύσεις. Ο Κώδικας Δεοντολογίας της IFAC είναι ένα μεγάλο και ζωντανό έγγραφο που πρέπει να επισημάνουμε με έμφαση. Υπάρχει δυνατότητα να υπάρξει φορολογική δικαιοσύνη σε όλο τον κόσμο; Κι αν ναι, πώς; Η IFAC έχει υποστηρίξει με συνέπεια τη μεγαλύτερη συνεργασία σε θέματα φορολογίας, κυρίως επειδή ο ρυθμιστικός κατακερματισμός καθιστά την επιχειρηματική δραστηριότητα στην παγκόσμια οικονομία πολύ πιο δύσκολη. Η IFAC, μαζί με ένα από τα ινστιτούτα μέλη της στο Ηνωμένο Βασίλειο και ένα στην Αυστραλία, δηλαδή τα ACCA και CAANZ, αντίστοιχα, εξέτασε πρόσφατα 7.600 άτομα σε χώρες της ομάδας G20. Συντριπτικά, το 73% επιθυμεί οι κυβερνήσεις να υιοθετήσουν τη διεθνή συνεργασία στον φορολογικό τομέα ενόψει του φορολογικού ανταγωνισμού. Επιπλέον, τα στοιχεία της Transparency International δείχνουν ότι η πλειοψηφία των πολιτών σε όλο τον κόσμο αισθάνεται εξουσιοδοτημένη για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Δεδομένης της σημασίας που έχει η καλλιέργεια συμμόρφωσης στη γενιά του 2000, οι επαγγελματικές λογιστικές οργανώσεις έχουν μια σημαντική ευκαιρία να επιδείξουν τη δέσμευση του επαγγέλματος στην ποιότητα, επισημαίνοντας την πειθαρχική δίωξη εναντίον εκείνων που παραβιάζουν τον Κώδικα Δεοντολογίας.

Είμαι βέβαιος ότι το ανθρώπινο δυναμικό των ελεγκτών - λογιστών θα είναι σύντομα οι τελικοί χρήστες των πληροφοριών που παράγονται από την τεχνητή νοημοσύνη με τον ίδιο τρόπο. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν έρχεται να πάρει τη δουλειά μας, αλλά είναι τέλεια για να μας βοηθήσει να κάνουμε τις δουλειές μας καλύτερα.

Το λογιστικό επάγγελμα πρέπει να καταστεί ελκυστικό για τους ταλαντούχους νέους και να ενσωματωθεί στην πρακτική εκτέλεσή του η τεχνολογία. Σκέφτεστε κάποια μέτρα γι’ αυτό; Η PwC μας λέει ότι η γενιά του 2000 αποτελεί ήδη το 25% του εργατικού δυναμικού των ΗΠΑ –και το ήμισυ του πληθυσμού της Ινδίας. Και μέχρι το 2020 η γενιά του 2000 θα αποτελεί το μισό παγκόσμιο εργατικό δυναμικό. Ωστόσο, αυτό που κάνει αυτή την αξιοσημείωτη γενιά τόσο πολύτιμη είναι το γεγονός ότι μεγάλωσε μαζί με το Διαδίκτυο και συμμετείχε στη γέννηση του ψηφιακού πολιτισμού. Είναι γεννημένοι ψηφιακοί –η τεχνολογία είναι η μητρική γλώσσα τους. Είναι η συγγένειά τους με την τεχνολογία που τους ξεχωρίζει από τις άλλες γενιές. Η PwC επίσης προσδιόρισε πρόσφατα ότι η γενιά του 2000 αποτελεί την πρώτη γενιά που έχει καλύτερη επίγνωση του Διαδικτύου ως επιχειρηματικού εργαλείου απ’ ό,τι ανώτερα στελέχη επιχειρήσεων. Τώρα, το τεχνολογικό ταλέντο απαιτείται από όλους, από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα μέχρι τους κατασκευαστές. Για να αναπτυχθεί, ακόμη και η Google έπρεπε να δείξει πώς οι τεχνολογικές δεξιότητες οδηγούν σε ρόλους διοίκησης, όχι μόνο σε λειτουργίες υποστήριξης. Νομίζω ότι αυτή η άποψη αποτελεί διορατικότητα ζωτικής σημασίας. Ως επάγγελμα, πρέπει να κάνουμε το ίδιο. Πρέπει να δείξουμε πώς η ικανότητά τους θα μεταμορφώσει το ελεγκτικό - λογιστικό επάγγελμα, όχι μόνο την υποστήριξή του. Με τη βοήθεια της ηγεσίας της ομάδας Generation Next, ένα επόμενο βήμα για το επάγγελμα είναι να συνεργαστείτε με τους

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

Οι νέες τεχνολογίες, η αυτοματοποίηση, οι διαδικτυακές ευκολίες αλλάζουν το λογιστικό και ελεγκτικό επάγγελμα. Ποιες είναι οι σημαντικότερες αλλαγές που επιφέρουν; Τα επόμενα χρόνια, η τεχνητή νοημοσύνη θα έχει μεγάλη επίδραση στο επάγγελμα και στην κοινωνία μας. Νωρίτερα φέτος, διευθυντές από 40 ινστιτούτα μέλη της IFAC επισκέφθηκαν το γραφείο της IBM στη Νέα Υόρκη. Εκεί είδαν την τεχνητή νοημοσύνη του Watson να εφαρμόζεται από πρώτο χέρι στην ιατρική βιομηχανία. Ο Watson –δηλαδή, η πλατφόρμα τεχνητής νοημοσύνης της IBM για επιχειρήσεις– έχει διαβάσει και διατηρήσει εκατομμύρια σελίδες ιατρικής έρευνας. Μόλις εισαχθούν τα συμπτώματα ενός άρρωστου, ο Watson παράγει αμέσως μια σειρά από πιθανές διαγνώσεις –ακόμη και υπό σπάνιες συνθήκες, που λίγοι γιατροί αντιμετώπισαν ποτέ. Με αυτές τις πληροφορίες, ένας γιατρός θα μπορούσε να εργαστεί αναλύοντας τα αποτελέσματα και να αρχίσει να θεραπεύει τον ασθενή γρηγορότερα... μια ενδεχόμενη διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου. Ωστόσο, ένας δημοσιογράφος θεμάτων τεχνολογίας του «Business Week» έγραψε κάποτε ότι ενώ ο Watson ήταν πολύ εξελιγμένος στην ικανότητα διαχείρισης πληροφοριών, απείχε πολύ από το να καταφέρει να διαχειριστεί ένα νηπιαγωγείο! Είναι παρήγορο να γνωρίζουμε ότι απαιτείται ένας γιατρός για να αναλύσει τις ιδέες της τεχνητής νοημοσύνης και να αποφασίσει για τη θεραπεία. Η προγνωστική ικανότητα, η μνήμη και η αφομοιωτική δύναμη της τεχνητής νοημοσύνης βοήθησαν τους γιατρούς να κάνουν καλύτερα τη δουλειά τους.

ACCOUNTANCY GREECE.29

σχεδιαστές λογισμικού για να καταλάβετε και να δημιουργήσετε αλγόριθμους μάθησης που μπορούν να κάνουν περισσότερα από τη βασική μας εργασία. Συχνά στο παρελθόν μη κυβερνητικές οργανώσεις υπήρξαν πολύ επικριτικές για το επάγγελμα του ελεγκτή - λογιστή. Βλέπετε κάποια συνεργασία με αυτές και σε ποια πεδία; Πρέπει να υπάρξει μεγαλύτερη επικοινωνία και αλληλεπίδραση με τις μη κυβερνητικές οργανώσεις και το ελεγκτικό - λογιστικό επάγγελμα, κυρίως επειδή μεγάλο μέρος της κριτικής προέρχεται από την έλλειψη κατανόησης του ρόλου των ελεγκτών - λογιστών. Έχουμε ένα πολύ καλό μήνυμα προς τις μη κυβερνητικές οργανώσεις: • Το ελεγκτικό - λογιστικό επάγγελμα έχει Κώδικα Δεοντολογίας που βελτιώνεται συνεχώς για να ανταποκριθεί στις υψηλές προσδοκίες της κοινωνίας. • Υποστηρίζουμε έντονα τα διεθνή πρότυπα, και • Προωθούμε έντονα την καταπολέμηση της απάτης, της διαφθοράς και της δωροδοκίας, συμπεριλαμβανομένων άλλων επαγγελμάτων, όπως το επάγγελμα του νομικού. Κι όμως, κάθε σκάνδαλο εταιρικής λογιστικής έχει πάντα την προοπτική να ζημιώσει την εμπιστοσύνη προς το επάγγελμα, και ειδικά προς τους ελεγκτές. Ωστόσο, λίγοι καταλαβαίνουν ότι η σκόπιμη, αθέμιτη σύμπραξη στο πλαίσιο της ηγεσίας μιας εταιρείας μπορεί να είναι εξαιρετικά δύσκολο να εντοπιστεί. Έτσι, εκτός από το να ενθαρρύνουμε ανοικτές και διαφανείς εταιρικές κουλτούρες, πρέπει να κατανοήσουμε καλύτερα ότι η χρηματοοικονομική πληροφόρηση περιλαμβάνει πολλούς δι-

Οι λογιστές ανέκαθεν βρίσκονταν με το μέρος του κοινού, προς το δημόσιο συμφέρον. Όσο πιο καινοτόμα μπορούμε να επιδείξουμε αυτή την αξία τόσο περισσότερο μπορούμε να κατανοήσουμε τι κάνουν οι επαγγελματίες ελεγκτές - λογιστές

αφορετικούς παράγοντες –συμπεριλαμβανομένων των επιτροπών ελέγχου, των επικεφαλής οικονομικών λειτουργών και των ισχυρών ανεξάρτητων μελών του Διοικητικού Συμβουλίου– οι οποίοι είναι όλοι κρίσιμοι για τη δύναμη και την ποιότητα στις εταιρικές αναφορές. Όπου υπάρχει πραγματική επιθυμία να εργαστούμε εποικοδομητικά και συνεργατικά με το επάγγελμα για να βελτιώσουμε την εμπιστοσύνη του κοινού, μπορεί να υπάρξουν πραγματικές ευκαιρίες συνεργασίας με μη κυβερνητικές οργανώσεις. Σε σχέση με τον καθορισμό των διεθνών προτύπων, η διαδικασία είναι ανοικτή και διαφανής και οι μη κυβερνητικές οργανώσεις είναι πάντα σε θέση να παρέχουν σχόλια και συμβολές στην ανάπτυξή τους. Οι λογιστές ανέκαθεν βρίσκονταν με το μέρος του κοινού, προς το δημόσιο συμφέρον. Όσο πιο καινοτόμα μπορούμε να επιδείξουμε αυτή την αξία τόσο περισσότερο μπορούμε να κατανοήσουμε τι κάνουν οι επαγγελματίες ελεγκτές - λογιστές. Μεγαλύτερη συνειδητοποίηση και κατανόηση θα βοηθά πάντα το επάγγελμα να αντιμετωπίζει αναπόφευκτες καταιγίδες. Από το 1977 που ιδρύθηκε IFAC το όραμά της ήταν και είναι να αναγνωριστεί το παγκόσμιο λογιστικό επάγγελμα ως απαραίτητο για ισχυρούς και βιώσιμους οργανισμούς, χρηματοπιστωτικές αγορές και οικονομίες. Πιστεύετε ότι έχει προχωρήσει σε ικανοποιητικό βαθμό σε όλο τον κόσμο; Υπάρχουν προβλήματα που χρειάζεται να επιλυθούν; Έχουμε ένα αποτελεσματικό σύστημα για να καθορίσουμε τις στρατηγικές για την επίτευξη της αποστολής μας. Οι στρατηγικές αυτές επανεξετάζονται τα-

›

εκπονηθεί από το Συμβούλιο Διεθνών Προτύπων Ελέγχου και Διασφάλισης (IAASB) και το Συμβούλιο Διεθνών Προτύπων Δεοντολογίας για Ελεγκτές - Λογιστές (IESBA) υιοθετήθηκαν ή χρησιμοποιήθηκαν ως βάση των εθνικών προτύπων σε περισσότερες από 100 χώρες. Έχουν εξυπηρετήσει καλά την κοινότητα και την παγκόσμια οικονομία. Εξακολουθούν να εξελίσσονται και εμείς στην IFAC προσβλέπουμε στη συνεργασία με την Ομάδα Παρακολούθησης για τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να ενισχυθούν και να βελτιωθούν. Η IFAC πιστεύει, επίσης, ότι η φωνή του ελεγκτικού - λογιστικού επαγγέλματος είναι θεμελιώδης για την ανάπτυξη προτύπων. Πρέπει να φροντίσουμε έντονα για τον καθορισμό προτύπων και πρέπει να παραμείνουμε αποφασιστικά επικεντρωμένοι στην ποιότητα και τη συνάφεια αυτών. Οφείλουμε αυτή την προστασία του δημόσιου συμφέροντος όχι μόνο στην κοινότητα που υπηρετούμε τώρα αλλά ειδικότερα στην ταλαντούχα επόμενη γενιά. Οι νέοι που έρχονται στο επάγγελμα πρέπει να εφαρμόζουν αυτά τα πρότυπα. Και, κατά την επόμενη δεκαετία, είναι πολύ σημαντικό οι νέοι που σκέφτονται την ελεγκτική - λογιστική ως επάγγελμα να βλέπουν πρότυπα που προσδίδουν προστιθέμενη αξία, είναι εφαρμόσιμα και γενικά αποτελούν κίνητρο και όχι εμπόδιο ώστε οι νέοι αυτοί να ενταχθούν στις τάξεις μας. Copyright © Νοέμβριος 2017. Όλα τα δικαιώματα διατηρούνται. Χρησιμοποιείται με άδεια του συνεντευξιαζόμενου. Επικοινωνία με το ΣΟΕΛ για αίτηση άδειας αναπαραγωγής, αποθήκευσης ή μετάδοσης αυτού του εγγράφου.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

κτικά, κάθε τρία ή τέσσερα χρόνια, από το Διοικητικό Συμβούλιο και εγκρίνονται από τη Γενική Συνέλευση της IFAC. Είναι σαφές ότι, ενώ υπάρχει πάντα πολύ περισσότερη δουλειά, η IFAC είναι πλέον μια σεβαστή και σύγχρονη φωνή δημόσιου ενδιαφέροντος σε μεγάλες, παγκόσμιες συνομιλίες, που περιλαμβάνουν θεσμούς όπως η Παγκόσμια Τράπεζα, ο ΟΟΣΑ, οι G20 και άλλοι. Έχουμε ήδη συζητήσει αναφορικά με την προσέλκυση του ταλέντου της επόμενης γενιάς στο επάγγελμά μας και την υιοθέτηση της τεχνολογικής ανάπτυξης. Πρέπει επίσης να προωθήσουμε ένα πιο διαφοροποιημένο και περιεκτικό επάγγελμα. Το σημαντικό είναι το πώς η IFAC ηγείται αποτελεσματικά αυτών των πρωτοβουλιών στο επάγγελμα, μαζί με τους Οργανισμούς Δημόσιας Λογιστικής (PAOs). Τώρα έχουμε μια άλλη σημαντική πρόκληση: Τον Νοέμβριο του 2017 η Ομάδα Παρακολούθησης (Monitoring Group) εξέδωσε ένα έγγραφο διαβούλευσης που περιγράφει προτάσεις για τη δημιουργία ενός νέου φορέα επίβλεψης και καθορισμού προτύπων για τους ελέγχους και τις εργασίες διασφάλισης, καθώς και προτύπων δεοντολογίας. Οι προτάσεις επιδιώκουν να αλλάξουν δραματικά τον τρόπο με τον οποίο δημιουργούνται τα διεθνή πρότυπα. Ενώ οι περιοδικές αναθεωρήσεις της διαδικασίας καθορισμού προτύπων είναι χρήσιμες, έχουμε επιφυλάξεις σχετικά με την έλλειψη μιας αποδεικτικής βάσης για ριζικές αλλαγές, καθώς και με το γεγονός ότι στην πρώτη διαβούλευση δεν περιλαμβάνονται βασικά ζητήματα, όπως η δομή διακυβέρνησης, το μοντέλο χρηματοδότησης και η αξιολόγηση των κινδύνων. Λέω απλά αυτό: Τα πρότυπα που έχουν

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο In-Ki Joo Ο κ. In-Ki Joo έγινε αναπληρωτής πρόεδρος της IFAC τον Νοέμβριο του 2016, έχοντας προστεθεί στο Διοικητικό Συμβούλιο της IFAC το Νοέμβριο του 2012. Ορίστηκε από το Κορεατικό Ινστιτούτο Πιστοποιημένων Λογιστών (KICPA). Προεδρεύει της Επιτροπής Σχεδιασμού και Οικονομικών του Διοικητικού Συμβουλίου της IFAC και διορίστηκε στην Επιτροπή Υποψηφιοτήτων το 2014. Ο δρ Joo είναι ομότιμος καθηγητής Λογιστικής στην Σχολή Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Yonsei (Δημοκρατία της Κορέας). Ήταν προηγουμένως ο κοσμήτορας του πανεπιστημιακού κολλεγίου και ο κοσμήτορας των ακαδημαϊκών υποθέσεων στο πανεπιστήμιο Yonsei. Ο δρ Joo είναι πρώην πρόεδρος της Συνομοσπονδίας Λογιστών της Ασίας και του Ειρηνικού (2009-2011). Έχει επίσης διατελέσει πρόεδρος της Κορεατικής Λογιστικής Ένωσης, καθώς και πρόεδρος της Κορεατικής Ακαδημαϊκής Εταιρείας Διοίκησης Επιχειρήσεων. Ήταν μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής του Γενικού Γραφείου Ελέγχου στη Δημοκρατία της Κορέας και του προέδρου της Κορεατικής Ακαδημίας Επιχειρηματικής Δεοντολογίας. Σήμερα είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου διαφόρων οργανισμών της Κορέας. Ο δρ Joo έλαβε τιμητική διάκριση για Εξαιρετική Επίδοση από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας της Κορέας το 2004 και τιμή από τον αναπληρωτή πρωθυπουργό και το Υπουργείο Οικονομικών και Οικονομίας το 2001. Έχει επίσης δημοσιεύσει πολλά βιβλία, συμπεριλαμβανομένης της «Θεωρίας των Χρηματοοικονομικών Λογιστικών Προτύπων», και πολλά άρθρα σχετικά με την οικονομική λογιστική. Ο δρ Joo πήρε πτυχίο MBA και διδακτορικό στη Λογιστική στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης (ΗΠΑ) και είναι μέλος του KICPA και πρώην μέλος του Αμερικανικού Ινστιτούτου CPAs.

ACCOUNTANCY GREECE.29

Η μεγάλη εικόνα και το λογιστικό επάγγελμα CHRISTIANA DIOLA, FCA

Διευθύντρια Μελών και Ενδιαφερόμενων Μερών του ICAEW, Ευρώπη Μετάφραση: Μαρία Τυροβολά Γραφείο Διεθνών Σχέσεων Σώματος Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών (ΣΟΕΛ)

νέα τεχνολογία επιφέρει αξιοσημείωτες εξελίξεις σε όλες σχεδόν τις πτυχές της ζωής μας και μεταμορφώνει τον τρόπο με τον οποίο εργαζόμαστε, ζούμε και επιδιώκουμε τα συμφέροντά μας. Όταν ο Duncan Wiggetts, εκτελεστικός διευθυντής, Επαγγελματικά Πρότυπα ICAEW, εντάχθηκε στο δυναμικό του ICAEW το 2014, εισήγαγε τις κινηματογραφικές ταινίες ως αποτελεσματικό τρόπο εκπαίδευσης, που επιτρέπει στους επαγγελματίες να μάθουν και να συζητήσουν σε ασφαλή χώρο περίπλοκα ζητήματα, όπως η εταιρική διακυβέρνηση και η άσκηση ορθής ελεγκτικής κρίσης. Έχοντας ήδη γράψει και παράγει

τέσσερις εκπαιδευτικές κινηματογραφικές ταινίες, γνώριζε πόσο χρήσιμο είναι το μέσο αυτό για την παροχή μιας νέας προοπτικής στις επαγγελματικές προκλήσεις. Οι εκπαιδευτικές ταινίες καθιστούν την εκπαίδευση πιο αποτελεσματική και αξέχαστη. Η πρώτη ταινία του ICAEW, «False Assurance», υπογραμμίζει τη σημασία της ισχυρής δεοντολογίας, της αποτελεσματικής επικοινωνίας, της πρόκλησης, της ανάγκης να μιλήσει κάποιος ανοιχτά σε άβολες συνθήκες, καθώς και της ανάπτυξης άλλων πολύ σημαντικών δεξιοτήτων, όπως η προσπάθεια αντιμετώπισης ενός δύσκολου πελάτη.

Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι, από την παρουσίασή της στο κοινό, η ταινία «False Assurance» έχει γίνει παγκοσμίου φήμης. Είναι υποτιτλισμένη στα γαλλικά, στα ισπανικά, στα πορτογαλικά, στα γερμανικά, στα τσεχικά, στα ρουμανικά, στα ρωσικά, στα τουρκικά, στα αραβικά, στα ιαπωνικά και στα κινεζικά. Πρόσφατα υποτιτλίστηκε στα ελληνικά και σύντομα θα υποτιτλιστεί στα πολωνικά, στα ταϊλανδέζικα και στα βιετναμέζικα. Οι δικαιοδόχοι μας εκτιμούν ότι περισσότεροι από 200.000 ελεγκτές σε όλο τον κόσμο έχουν ήδη επωφεληθεί από την εκπαίδευση που προσφέρει η ταινία. Την παρουσιάσαμε στο Συμβούλιο Χρηματοοικο-

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

››

ACCOUNTANCY GREECE.29

νομικής Αναφοράς (FRC) στο Λονδίνο, στο Συμβούλιο Λογιστικής Εποπτείας Δημοσίων Εταιρειών των ΗΠΑ στην Ουάσιγκτον και στον διοικητή και το Διοικητικό Συμβούλιο της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας. Το παρουσιάσαμε επίσης σε μια συνάντηση του φόρουμ των επιχειρήσεων της Διεθνούς Ομοσπονδίας Λογιστών (IFAC). Εκτός από τη χορήγηση άδειας χρήσης στις περισσότερες από τις 30 μεγαλύτερες εταιρείες του Ηνωμένου Βασιλείου, υπάρχουν 11 παγκόσμιες άδειες εκμετάλλευσης, με ελεγκτικές εταιρείες που επιθυμούν να χρησιμοποιήσουν την ταινία για να εκπαιδεύσουν τις ομάδες τους στα δίκτυά τους και μόλις ξεκινήσαμε μια εξωτερική άδεια για να μπορέσουν οι ελεγκτικές εταιρείες να χρησιμοποιήσουν μια αναθεωρημένη έκδοση της ταινίας με τους πελάτες. Είμαστε στην ευχάριστη θέση να συνεργαζόμαστε με το ΣΟΕΛ για τη δημιουργία και προώθηση της ελληνικής έκδοσης της ταινίας «False Assurance» με υποτίτλους στην ελληνική γλώσσα, για την εκπαίδευση των ελεγκτών σε όλη την Ελλάδα, στο πλαίσιο του προγράμματος συνεχιζόμενης επαγγελματικής επιμόρφωσης του ΣΟΕΛ και για τη διεξαγωγή συζητήσεων με ευρύτερους οικονομικούς παράγοντες επί σημαντικών θεμάτων περί εταιρικής διακυβέρνησης και επιχειρηματικής δεοντολογίας. Η ταινία πραγματεύεται τρία ταραγμένα χρόνια στη ζωή μιας εταιρείας τεχνολογίας που ονομάζεται D-Merton, μέσα από τις αναμνήσεις του πρώην οικονομικού διευθυντή της, που διδάσκει σε μια σχολή επιχειρηματικών σπουδών. Εξηγεί πώς η εταιρεία γονάτισε από τις ενέργειες των εκτελεστικών διευθυντών της, την έλλειψη επαγρύπνησης και θάρρους εκ μέρους του

Η Christiana Diola είναι ορκωτή ελέγκτρια του ICAEW και διευθύντρια Μελών και Ενδιαφερόμενων Μερών του ICAEW στην περιοχή της Ευρώπης, με συγκεκριμένες αρμοδιότητες σε Ελλάδα και Κύπρο. Έλαβε τον τίτλο της εργαζόμενη στην EY London, εργάστηκε σε εργασίες διασφάλισης και εταιρικής χρηματοδότησης στο Λονδίνο, στην Κύπρο και στην Ελλάδα. Η Christiana Diola έχει επίσης εργαστεί ως εισηγήτρια στο τμήμα λογιστικής του Πανεπιστημίου Κύπρου και τα τελευταία εξίμισι χρόνια εργάζεται στο ICAEW. Ηλεκτρονική διεύθυνση επικοινωνίας: christiana. diola@icaew.com.

Διοικητικού Συμβουλίου και την αποτυχία των ελεγκτών να εντοπίσουν και να ερευνήσουν κρίσιμα ζητήματα. Η ταινία χωρίζεται σε τέσσερις ενότητες, γεγονός που επιτρέπει τη διακοπή της μετά από κάθε ενότητα, δίνοντας το περιθώριο στους θεατές να συζητήσουν τα θέματα που έχουν δει. Ποιο είναι, λοιπόν, το σημαντικότερο πράγμα που προσφέρει η «False Assurance»; Κάνει τους ανθρώπους να μιλάνε. Ανακαλύπτουμε επίσης ότι το κοινό θυμάται τα εκπαιδευτικά κομμάτια καλύτερα απ’ ό,τι αν προσπαθούσε κάποιος να

διδάξει τα ίδια θέματα μέσω μιας παρουσίασης PowerPoint. Βλέπετε, μέσω ταινιών με ταλαντούχους ηθοποιούς μπορείτε να εμπλακείτε στη συναισθηματική πλευρά του εγκεφάλου του ακροατηρίου και να οδηγήσετε τα μέλη σας να συνεχίσουν το ταξίδι με τον χαρακτήρα που μπορούν να ταυτιστούν περισσότερο και να νιώσουν την αίσθηση της εγρήγορσης ή της θλίψης αν συμβεί κάτι κακό σε αυτόν τον χαρακτήρα. Αυτός ο συναισθηματικός αντίκτυπος θα διαρκέσει πολύ περισσότερο από το να ασχοληθεί κάποιος μόνο με τη γνωστική πλευρά του εγκεφάλου του μέλους του ακροατηρίου. Ο τρόπος με τον οποίο διενεργούνται οι έλεγχοι σήμερα μπορεί να μη συγκρίνεται με εκείνον που χρησιμοποιούνταν κατά την ίδρυση των ICAEW και ΣΟΕΛ, αλλά οι βασικές δεξιότητες παραμένουν αμετάβλητες και η σημασία του επαγγελματικού σκεπτικισμού και της επαγγελματικής δεοντολογίας είναι σημαντικότερες από οτιδήποτε άλλο. Θα θέλαμε να συγχαρούμε όλους στο ΣΟΕΛ για την 20ετή συμβολή του ΙΕΣΟΕΛ στην ελληνική οικονομία. Προωθώντας πρότυπα στην εκπαίδευση και τη συνεχή επαγγελματική κατάρτιση, το ΣΟΕΛ τροχοδρομεί το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του ελεγκτικού επαγγέλματος στην Ελλάδα. Μέσω της συνεχούς καινοτομίας και της συνεργατικής εργασίας, το ΣΟΕΛ εξακολουθεί να προσελκύει στο επάγγελμα τα καλύτερα ταλέντα και να υποστηρίζει τη συνεχή επαγγελματική τους εξέλιξη. Ελπίζουμε ότι τα μέλη του ΣΟΕΛ θα βρουν πολύτιμη βοήθεια στην ταινία «False Assurance». Το τρέιλερ της ταινίας είναι διαθέσιμο στην ακόλουθη διεύθυνση: www.icaew.com/ falseassurance.

“What we need is not just someone who understands the industry worldwide, but who is also fully aligned with our needs.” People who know, know BDO.

Fully aligned with you

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

BDO provides audit, tax, accounting and financial advisory services to businesses across the world. Our deep commitment to client service is matched only by our in-depth knowledge of the issues that affect both individual businesses and entire industries.

ACCOUNTANCY GREECE.29

Οι αλλαγές στο ελεγκτικό επάγγελμα και πώς επηρεάζονται οι εταιρείες δημοσίου ενδιαφέροντος ΠΑΝΑΓΙΏΤΗΣ ΜΠΟΎΝΤΡΟΣ

Ορκωτός Ελεγκτής, Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής, Τμήμα Ελεγκτικών Υπηρεσιών, KPMG

Η νέα ευρωπαϊκή νομοθεσία περιλαμβάνει την Οδηγία 2014/56/ΕΕ για τους υποχρεωτικούς ελέγχους των ετήσιων εταιρικών και ενοποιημένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων (η «Οδηγία») και τον Κανονισμό 537/2014 (ο «Κανονισμός») σχετικά με ειδικές απαιτήσεις όσον αφορά τον υποχρεωτικό έλεγχο εταιρειών δημοσίου ενδιαφέροντος. Οι εταιρείες δημοσίου ενδιαφέροντος με έδρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) και οι θυγατρικές τους θα πρέπει να διερευνήσουν εάν μπορούν να συνεχίσουν να συνεργάζονται με την υφιστάμενη ελεγκτική εταιρεία, να αξιολογήσουν ποιες μη ελεγκτικές υπηρεσίες επιτρέπεται να λαμβάνουν πλέον από αυτήν και να ενημερωθούν για τις αυξημένες αρμοδιότητες της Επιτροπής Ελέγχου. Σκοπός της μεταρρύθμισης του ελεγκτικού επαγγέλματος είναι η αύξηση της ποιότητας του ελέγχου, η ενίσχυση της ανεξαρτησίας και της διαφάνειας του ελεγκτικού έργου, η βελτίωση της εποπτείας των ελεγκτικών εταιρειών και η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των επενδυτών στις χρηματοοικονομικές πληροφορίες, η οποία αποτελεί βασικό παράγοντα για

μελλοντικές επενδύσεις και οικονομική ανάπτυξη. Στην Ελλάδα, η ενσωμάτωση της ανωτέρω Οδηγίας στο εθνικό δίκαιο έγινε με την ψήφιση του νόμου 4449/2017 τον περασμένο Ιανουάριο, στον οποίο εμπεριέχονται και ορισμένες ρυθμίσεις για τη δυνατότητα επιλογών που καθορίζονταν στον ως άνω Κανονισμό. Τα λοιπά άρθρα του Κανονισμού ισχύουν ως έχουν. Ειδικότερα για τις εταιρείες δημοσίου ενδιαφέροντος προβλέπεται: • Υποχρεωτική εναλλαγή ελεγκτικής εταιρείας κάθε 10 έτη Προκειμένου να μην προκληθεί αναστάτωση στην αγορά, έχουν συμπεριληφθεί μεταβατικές διατάξεις στον Κανονισμό και στον Ν. 4449/2017, σύμφωνα με τις οποίες οι εταιρείες δημοσίου ενδιαφέροντος οι οποίες, κατά την ημερομηνία που εκδόθηκε ο Κανονισμός (16 Ιουνίου 2014), ελέγχονταν από την ίδια ελεγκτική εταιρεία θα πρέπει υποχρεωτικά να αλλάξουν ελεγκτική εταιρεία σταδιακά, ανάλογα με τα έτη συνεργασίας τους. • Απαγόρευση παροχής ορισμένων μη ελεγκτικών υπηρεσιών Ενδεικτικά αυτές οι υπηρεσίες περιλαμβάνουν την παροχή φορολογικών συμβουλών, υπηρεσιών αποτίμησης, νομικών υπηρεσιών, την τήρηση βιβλίων και την κατάρτιση χρηματοοικονομικών καταστάσεων. • Καθορισμός ανώτατου ορίου για τις αμοιβές που μπορούν να χρεώνονται από την παροχή μη ελεγκτικών υπηρεσιών Οι επιτρεπόμενες μη ελεγκτικές υπηρεσίες που θα παρέχει η ελεγκτική εταιρεία

εγκρίνονται πλέον από την Επιτροπή Ελέγχου. Από το 2020 και μετά η συνολική αξία των υπηρεσιών αυτών θα πρέπει να μην ξεπερνά το 70% του μέσου όρου των αμοιβών που καταβλήθηκαν τα προηγούμενα 3 έτη για τον έλεγχο της ελεγχόμενης εταιρείας και των θυγατρικών της. • Ενίσχυση του ρόλου και των αρμοδιοτήτων της Επιτροπής Ελέγχου Η Επιτροπή Ελέγχου, μεταξύ άλλων, παρακολουθεί τον υποχρεωτικό έλεγχο των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, επισκοπεί και παρακολουθεί την ανεξαρτησία της ελεγκτικής εταιρείας και την καταλληλότητα της παροχής μη ελεγκτικών υπηρεσιών στην ελεγχόμενη οντότητα και είναι υπεύθυνη για τη διαδικασία επιλογής και διορισμού της ελεγκτικής εταιρείας. Κλείνοντας, αξίζει κανείς να επισημάνει ότι η εναλλαγή της ελεγκτικής εταιρείας μπορεί, από μια πρώτη ματιά, να μην αποτελεί εύκολη απόφαση, έχει ωστόσο σημαντικά πλεονεκτήματα, όπως μια νέα προσέγγιση στον εντοπισμό των κινδύνων και μια νέα αξιολόγηση των διαδικασιών και των συστημάτων της εταιρείας. Παράλληλα, ενισχύεται η ανεξαρτησία του ελέγχου και η διαφάνεια. Καθώς έχουν ήδη τεθεί σε ισχύ οι νέοι κανόνες και περιορισμοί, είναι σημαντικό τα ενδιαφερόμενα μέρη να κατανοήσουν τις αλλαγές που θα επιφέρουν στη σχέση τους και στις αποφάσεις που θα πρέπει να πάρουν.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

Στις 16 Ιουνίου 2016 τέθηκε σε εφαρμογή η νέα ευρωπαϊκή νομοθεσία για το ελεγκτικό επάγγελμα, η οποία θεσπίζει νέους κανόνες και επιφέρει περιορισμούς στις σχέσεις ελεγκτή και εταιρειών που υπόκεινται στον υποχρεωτικό έλεγχο.

ACCOUNTANCY GREECE.29

Οι τρεις βασικοί παράγοντες που αναμένεται να αλλάξουν το επάγγελμα των ελεγκτών ΜΙΧΆΛΗΣ ΚΑΡΑΒΆΣ

Audit and Assurance Leader, Deloitte

ΘΕΌΔΩΡΟΣ ΤΑΣΙΟΎΛΑΣ

Senior Manager, Audit and Assurance, Deloitte

ύμφωνα με την Cathy Engelbert, διευθύνουσα σύμβουλο της Deloitte USA, τρεις είναι οι σημαντικοί παράγοντες που εκτιμάται ότι θα διαμορφώσουν το επάγγελμα των ελεγκτών του μέλλοντος:

α) ο αντίκτυπος των νέων τεχνολογιών, β) τα νέα δημογραφικά στοιχεία και γ) οι νέες απαιτήσεις των πελάτων μας. Διανύουμε μια εποχή απρόβλεπτων αλλαγών και καινοτομιών. Το μέλλον θα εξελιχθεί

Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΉ ΤΆΣΗ Οι λογιστές ήταν πάντοτε προσαρτημένοι σε κάθε τεχνολογική αλλαγή που συνέβαινε κατά καιρούς και μέχρι σήμερα, αλλά οι επικείμενες τεχνολογικές εξελίξεις δεν είναι σε καμία περίπτωση όμοιες εκείνων του παρελθόντος δεδομένου ότι αποτελούν πλέον ένα συνονθύλευμα εργασίας, τεχνολογίας και βιολογίας. Η εκτεταμένη χρήση προηγμένης τεχνολογίας εκτιμάται ότι θα αλλάξει θεμελιωδώς τον τρόπο με τον οποίο διεξάγουμε τους ελέγχους, τηρούμε τα λογιστικά βιβλία και αρχεία, και υπηρετούμε τις κεφαλαιαγορές. Το περασμένο έτος ήταν το «Έτος της γνω-

στικής τεχνολογίας στην Deloitte», κατά το οποίο, καινοτομώντας, εξερευνήσαμε τρόπους εφαρμογής της τεχνολογίας στην εργασία μας. Έχουμε πλέον στη διάθεσή μας εργαλεία ανάλυσης δεδομένων, καθώς και αυτοματοποιημένες τεχνολογίες ροής εργασίας. Με τον τρόπο αυτό είμαστε σε θέση να κάνουμε καλύτερη ανάλυση και εντοπισμό των κινδύνων κατά τη διεξαγωγή των ελέγχων, έχοντας έτσι τη δυνατότητα να παρέχουμε στους πελάτες μας σε πραγματικό χρόνο προτάσεις μελλοντικής βελτιστοποίησης των διαδικασιών και συστημάτων τους, προσδίδοντας σε αυτούς πραγματική προστιθέμενη αξία μέσα από τον έλεγχό μας. Φανταστείτε την ημέρα που η τεχνολογία θα μας επιτρέπει να ελέγχουμε το 100% των λογαριασμών μιας εταιρείας. Φανταστείτε την ημέρα που η ρομποτική θα χρησιμοποιείται για την αυτοματοποίηση χειρωνακτικών εργασιών, όπως είναι η επεξεργασία τιμολογίων. Η μέρα αυτή έρχεται. Δεν είναι ακόμα εδώ, αλλά τα παραπάνω δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση επιστημονική φαντασία. Ενδεχομένως κάποιοι στο επάγγελμά μας

μπορεί να ανησυχούν με το γεγονός ότι η τεχνολογική εξέλιξη μπορεί να αφήσει κάποιους από εμάς εκτός πεδίου εργασίας, αλλά δεν πρέπει παράλληλα να ξεχνάμε ότι ο χώρος μας έχει ήδη υποστεί έντονη αυτοματοποίηση τα τελευταία 30 χρόνια και παρόλα αυτά ο αριθμός των εργαζομένων έχει αυξηθεί αντί να μειωθεί, όπως θα περίμενε κάποιος. Σχετική μελέτη που έχει γίνει επί του θέματος καταδεικνύει ότι μόνο μία από τις συνολικά 200 επαγγελματικές θέσεις που είχαν απογραφεί το 1950 έχει αυτοματοποιηθεί και δεν υφίσταται πλέον. Βεβαίως, είναι αναπόφευκτο ότι η φύση των θέσεων εργασίας θα αλλάξει και νέες θέσεις θα δημιουργηθούν. Σχετική μελέτη αναφέρει ότι το 65% των σημερινών μαθητών της μέσης εκπαίδευσης θα απασχοληθούν σε κάποια θέση εργασίας η οποία δεν υπάρχει ακόμη. Ανεξάρτητα από την έκταση των εργασιών που θα μπορούν τελικά να κάνουν οι υπολογιστές και τα λογισμικά που θα αναπτυχθούν για τον σκοπό αυτό, οι άνθρωποι θα είναι απαραίτητοι, εν προκειμένω ως προς τις δεξιότητες της συναίσθησης, περιέργειας, δημιουργικότητας και νοημοσύνης. Αυτά

›

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

με τρόπους που δεν έχουμε καν φανταστεί. Κινητήρια δύναμη της εξέλιξης αυτής θα αποτελέσει η επίδραση της τεχνολογίας στον επαναπροσδιορισμό του τρόπου με τον οποίο εργαζόμαστε, η επίδραση των δημογραφικών στοιχείων και της καινοτομίας στην αναμόρφωση του εργατικού δυναμικού του μέλλοντος, καθώς επίσης και οι τρόποι με τους οποίους αλλάζουν οι ανάγκες των επενδυτών και μετόχων.

ACCOUNTANCY GREECE.29

τα χαρακτηριστικά είναι άλλωστε και τα ποιο δύσκολο να αυτοματοποιηθούν και αναπαραχθούν. ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΆ ΣΤΟΙΧΕΊΑ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΊΑ Το 60% του εργατικού δυναμικού της Deloitte παγκοσμίως αποτελείται από ανθρώπους της γενιάς των «Millennials», στην οποία ανήκουν όσοι γεννήθηκαν μεταξύ του 1980 και του 2000 και οι οποίοι είναι πολύ πιο πρόθυμοι να αλλάξουν θέσεις εργασίας και να δημιουργήσουν τη δικιά τους πορεία προς την επιτυχία. Οι νεότεροι, λοιπόν, εργαζόμενοι, οι οποίοι είναι «εθισμένοι» στη νέα τεχνολογία, διαχειρίζονται την καριέρα τους με πολύ πιο έντονο τρόπο και θα πρέπει οι επαγγελματίες του χώρου μας να βρουν τρόπους προκειμένου να τους προσελκύσουν και να τους στηρίξουν, με απώτερο σκοπό να τους οδηγήσουν στην επιτυχία. Αποτελεί επιτακτική ανάγκη να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις προκειμένου να κάνουμε πιο ελκυστικό το επάγγελμά μας στους νέους αυτούς ανθρώπους. Θα πρέπει, λοιπόν, να πούμε την ιστορία μας στους νέους αυτούς ανθρώπους πολύ νωρίς, ακόμα και κατά την περίοδο που διανύουν τα τελευταία χρόνια στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, πριν δηλαδή διαμορφώσουν

την τελική τους απόφαση για το ποιος είναι ο επαγγελματικός χώρος στον οποίο επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν. Έχουμε ένα αρκετά δυναμικό και συναρπαστικό επάγγελμα, αλλά σπάνια το παρουσιάζουμε ως τέτοιο στους νέους ανθρώπους. Θα πρέπει, λοιπόν, ό,τι σχετικό με το επάγγελμα θεωρούμε ότι είναι συναρπαστικό να το μοιραστούμε με τους ανθρώπους αυτούς. ΑΛΛΑΓΉ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΏΝ ΤΩΝ ΠΕΛΑΤΏΝ Ακριβώς όπως οι νέες τεχνολογίες αναδιαμορφώνουν τον τρόπο με τον οποίο οι λογιστές εργάζονται σήμερα, κατά τον ίδιο ακριβώς τρόπο μεταβάλλονται και οι ανάγκες των πελατών μας και των επενδυτών, καθώς και οι απαιτήσεις αυτών από τους λογιστές. Ο όγκος, η ταχύτητα και η ακρίβεια των δημοσιοποιούμενων πληροφοριών είναι εκρηκτική. Θα πρέπει να φύγουμε από τα όρια της στενής παραδοσιακής χρηματοοικονομικής πληροφόρησης. Σχετική έρευνα που διεξήχθη από την Deloitte αποκάλυψε ότι πολλές επιχειρήσεις είναι διατεθειμένες να πληρώσουν περισσότερα χρήματα για τη διεξαγωγή ενός ελέγχου το εύρος το οποίου θα εκτείνεται πέραν της πιστοποίησης των πληροφοριών που περιλαμβάνονται σήμερα στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις. Κατά την έννοια αυτή, οι εκθέσεις ελέγχου

θα πρέπει να περιλαμβάνουν περισσότερες πληροφορίες, οι οποίες να δημιουργούν προστιθέμενη αξία στους επενδυτές και λοιπούς χρήστες της χρηματοοικονομικής πληροφόρησης. Δεδομένου ότι η έκταση των πληροφοριών που μπορούν να αφομοιωθούν από τους ανθρώπους συνεχώς αυξάνεται, θα πρέπει να περιμένουμε ότι αυτό θα έχει τελικά ανάλογη επίδραση στη χρηματοοικονομική και λοιπή πληροφόρηση η οποία θα αποτελέσει στο μέλλον αντικείμενο ελέγχου. Κατά συνέπεια, θα πρέπει να αναμένουμε ότι το εύρος των πληροφοριών που θα πιστοποιείται από τους ορκωτούς ελεγκτές στο μέλλον θα είναι αρκετά μεγαλύτερο, συγκρινόμενο με την υπάρχουσα πρακτική. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ως προς το γεγονός ότι το λογιστικό και ελεγκτικό επάγγελμα είναι αντιμέτωπο με πρωτοφανείς και σαρωτικές αλλαγές, οι οποίες όμως αναμφισβήτητα συνοδεύονται και από σημαντικές ευκαιρίες. Θα πρέπει, λοιπόν, να προσελκύσουμε νέα ταλέντα, να επενδύσουμε και να υιοθετήσουμε νέες τεχνολογίες, δεδομένου ότι οι προοπτικές εξέλιξης του επαγγέλματος είναι σημαντικά ευοίωνες και οι προϋποθέσεις εξέλιξής του περισσότερο υπαρκτές παρά ποτέ.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

Aspire with assurance Building future visions on strong foundations

ACCOUNTANCY GREECE.29

ΔΠE 701 «Σημαντικότερα Θέματα Ελέγχου» Προσέγγιση στη νέα έκθεση του Ορκωτού Ελεγκτή Λογιστή

ΣΟΦΊΑ ΜΑΝΈ

Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής, Ποιοτικός Έλεγχος ΣΟΕΛ Το παρόν άρθρο επιχειρεί να παρουσιάσει συνοπτικά τα βασικότερα εδάφια που απαρτίζουν το νέο ΔΠΕ 701, στο πλαίσιο της νέας μορφής της έκθεσης ελέγχου. Ο σκοπός της γνωστοποίησης των σημαντικότερων θεμάτων ελέγχου είναι να ενισχύσει την επικοινωνιακή αξία της έκθεσης ελέγχου, παρέχοντας μεγαλύτερη διαφάνεια αναφορικά με τον έλεγχο που έχει διεξαχθεί. Οι στόχοι του νέου ΔΠΕ 701 είναι ο ελεγκτής να καθορίσει τα σημαντικότερα θέ-

γνωστοποίηση των σημαντικότερων θεμάτων ελέγχου στην έκθεση του ελεγκτή δεν είναι: α) Ένα υποκατάστατο για τις γνωστοποιήσεις στις οικονομικές καταστάσεις που το εφαρμοστέο πλαίσιο αναφοράς απαιτεί η διοίκηση να πραγματοποιήσει ή που για οποιοδήποτε λόγο είναι απαραίτητες για την επίτευξη της εύλογης παρουσίασης. β) Ένα υποκατάστατο για τον ελεγκτή που εκφράζει μια διαφοροποιημένη γνώμη όταν αυτό απαιτείται από τις περιστάσεις για συγκεκριμένη ανάθεση, σύμφωνα με το αναθεωρημένο ΔΠΕ 705. γ) Ένα υποκατάστατο για την αναφορά σύμφωνα με το αναθεωρημένο ΔΠΕ 570, όταν υπάρχει ουσιώδης αβεβαιότητα σχετικά με γεγονότα ή συνθήκες που μπορεί να εγείρουν σημαντική αμφιβολία αναφορικά με τη δυνατότητα της συνέχισης της δραστηριότητας της οντότητας. δ) Μία ξεχωριστή γνώμη σε μεμονωμένα θέματα. Το συγκεκριμένο ΔΠΕ 701 έχει εφαρμογή για ελέγχους πλήρους σειράς οικονομικών καταστάσεων γενικού σκοπού εισηγμένων οντοτήτων, καθώς και σε περιπτώσεις όπου ο ελεγκτής αποφασίζει να γνωστοποιήσει τα σημαντικότερα θέματα ελέγχου στην έκθεσή του. Αξίζει να σημειωθεί ότι το αναθεωρημέ-

νο ΔΠΕ 705: α) δεν επιτρέπει στον ελεγκτή να περιλαμβάνει τμήμα με «Σημαντικότερα Θέματα Ελέγχου» όταν ο ελεγκτής δηλώνει αδυναμία έκφρασης γνώμης επί των οικονομικών καταστάσεων, εκτός εάν απαιτείται από νόμο ή κανονισμό, και β) δεν επιτρέπει στον ελεγκτή να γνωστοποιεί ένα θέμα στο τμήμα «Σημαντικότερα Θέματα Ελέγχου» όταν ο ελεγκτής απαιτείται να τροποποιήσει τη γνώμη του επί των οικονομικών καταστάσεων ως αποτέλεσμα του εν λόγω θέματος. Συμπερασματικά, σε συνέχεια του ανωτέρω, ένα θέμα το οποίο απαιτεί τροποποιημένη γνώμη σύμφωνα με το αναθεωρημένο ΔΠΕ 705 ή μια ουσιώδη αβεβαιότητα σχετικά με γεγονότα ή συνθήκες που μπορεί να εγείρουν αμφιβολία για τη συνέχιση της δραστηριότητας της οντότητας σύμφωνα με το αναθεωρημένο ΔΠΕ 570 είναι από τη φύση τους σημαντικότερα θέματα ελέγχου. Ωστόσο, σε τέτοιες περιπτώσεις, αυτά τα θέματα δεν θα πρέπει να περιγράφονται στο τμήμα «Σημαντικότερα Θέματα Ελέγχου» της έκθεσης ελέγχου, αντιθέτως, ο ελεγκτής θα πρέπει: α) να αναφερθεί σε αυτά τα θέματα σύμφωνα με τα εφαρμοστέα ΔΠΕ και β) να περιλαμβάνει μια παραπομπή μέσα στο τμήμα «Σημαντικότερα Θέματα Ελέγχου» προς την παράγραφο «Βάση για γνώμη με επιφύλαξη» ή «Βάση για αρνητική γνώμη» ή «Ουσιώδης αβεβαιότητα σχετικά με τη

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

ματα ελέγχου και, έχοντας σχηματίσει γνώμη επί των οικονομικών καταστάσεων, να τα γνωστοποιήσει περιγράφοντάς τα στην έκθεσή του.

ACCOUNTANCY GREECE.29

συνέχιση της δραστηριότητας» για τα εν λόγω θέματα. Επιπροσθέτως, αν ο ελεγκτής κρίνει ότι δεν υπάρχουν σημαντικότερα θέματα ελέγχου να γνωστοποιήσει στους χρήστες των οικονομικών καταστάσεων ή τα μόνα σημαντικότερα θέματα ελέγχου είναι εκείνα που αναφέρονται σχετικά με τις ανωτέρω περιπτώσεις, θα πρέπει να περιλάβει μια σχετική αναφορά στο ξεχωριστό τμήμα στην έκθεσή του με τον τίτλο «Σημαντικότερα Θέματα Ελέγχου». Τα σημαντικότερα θέματα ελέγχου είναι αυτά που σύμφωνα με την επαγγελματική κρίση του ελεγκτή: α) έχουν πρωταρχική σημασία στον έλεγχο των οικονομικών καταστάσεων της τρέχουσας περιόδου και β) επιλέγονται από τα θέματα που έχουν κοινοποιηθεί στους υπευθύνους για τη διακυβέρνηση. Καθορισμός σημαντικότερων θεμάτων ελέγχου Το νέο ΔΠΕ 701 δεν απαιτεί από τον ελεγκτή να επικαιροποιήσει τα σημαντικότερα θέματα ελέγχου που περιλαμβάνονταν στην έκθεση ελέγχου της προηγούμενης περιόδου, ωστόσο μπορεί να είναι χρήσιμο για τον ελεγκτή να εξετάσει εάν ένα θέμα το οποίο υπήρξε σημαντικότερο θέμα ελέγχου στον έλεγχο των οικονομικών καταστάσεων της προηγούμενης περιόδου εξακολουθεί να είναι ένα σημαντικότερο θέμα ελέγχου στον έλεγχο των οικονομικών καταστάσεων της τρέχουσας περιόδου. Ο ελεγκτής μπορεί να σχηματίσει μια προκαταρκτική άποψη στο στάδιο του σχεδιασμού σχετικά με τα θέματα που είναι πιθανό να αποτελέσουν περιοχές σημαντικής προσοχής του ελεγκτή στον έλεγχο και συνεπώς ενδέχεται να αποτελέσουν σημαντικότερα θέματα ελέγχου. Ο ελεγκτής μπορεί να γνωστοποιεί την άποψη αυτή στους υπεύθυνους για τη διακυβέρνηση κατά τη συζήτηση του σχεδιασμού του πεδίου εφαρμογής και του χρονοδιαγράμματος του ελέγχου σύμφωνα με το αναθεωρημένο ΔΠΕ 260. Εντούτοις, η απόφαση του ελεγκτή για τον καθορισμό των σημαντικότερων θεμάτων ελέγχου βασίζεται στα αποτελέσματα των ελεγκτικών τεκμηρίων που αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια του ελέγχου του. Για να καθορίσει τα σημαντικότερα θέματα ελέγχου, ο ελεγκτής θα πρέπει να λάβει υπόψη του τα ακόλουθα: α) Περιοχές εκτιμώμενου υψηλότερου

κινδύνου ουσιώδους σφάλματος ή σημαντικούς κινδύνους σε σχέση με το αναθεωρημένο ΔΠΕ 315. Αυτές οι περιοχές και οι σημαντικοί κίνδυνοι απαιτούν ιδιαίτερη ελεγκτική επιμέλεια. Περιοχές σημαντικής κρίσης της διοίκησης και σημαντικές ασυνήθιστες συναλλαγές μπορεί συχνά να χαρακτηριστούν ως σημαντικοί κίνδυνοι και, κατά συνέπεια, είναι περιοχές που απαιτούν σημαντική προσοχή εκ μέρους του ελεγκτή. Ωστόσο, αυτό μπορεί να μην ισχύει για όλες τις περιπτώσεις των σημαντικών κινδύνων. Για παράδειγμα, το ΔΠΕ 240 υποθέτει ότι υπάρχουν κίνδυνοι απάτης στην αναγνώριση των εσόδων και απαιτεί από τον ελεγκτή να χειριστεί αυτούς τους εκτιμώμενους κινδύνους ουσιώδους σφάλματος εξαιτίας της απάτης ως σημαντικούς κινδύνους. Ανάλογα με τη φύση τους, αυτοί οι κίνδυνοι μπορεί να μην απαιτούν σημαντική προσοχή εκ μέρους του ελεγκτή και επομένως δεν θα λαμβάνονταν υπόψη κατά τον καθορισμό των σημαντικότερων θεμάτων ελέγχου από τον ελεγκτή. Ακόμα, η αναθεώρηση στην εκτίμηση των κινδύνων του ελεγκτή και η επαναξιολόγηση των σχεδιασμένων ελεγκτικών διαδικασιών σχετικά με μια συγκεκριμένη περιοχή των οικονομικών καταστάσεων μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα η περιοχή να χαρακτηριστεί ως περιοχή που απαιτεί σημαντική προσοχή εκ μέρους του ελεγκτή. β) Σημαντικές εκτιμήσεις του ελεγκτή σχετικά με περιοχές των οικονομικών καταστάσεων που απαίτησαν σημαντικές κρίσεις της διοίκησης, συμπεριλαμβανομένων των λογιστικών εκτιμήσεων, οι οποίες χαρακτηρίστηκαν ότι έχουν υψηλή εκτίμηση αβεβαιότητας. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι χρήστες των οικονομικών καταστάσεων εστιάζουν το ενδιαφέρον τους στις λογιστικές εκτιμήσεις που έχουν χαρακτηριστεί ότι έχουν υψηλή εκτίμηση αβεβαιότητας σύμφωνα με το ΔΠΕ 540 και μπορεί ωστόσο να μην έχουν χαρακτηριστεί ως σημαντικοί κίνδυνοι. Μεταξύ άλλων, τέτοιες εκτιμήσεις εξαρτώνται σημαντικά από την κρίση της διοίκησης, είναι συχνά οι πιο πολύπλοκες περιοχές των οικονομικών καταστάσεων και μπορεί να απαιτούν την ανάμειξη τόσο του ειδήμονα της διοίκησης όσο και του ειδήμονα του ελεγκτή. γ) Την επίπτωση επί του ελέγχου των σημαντικών γεγονότων και συναλλαγών που

έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια της περιόδου. Γεγονότα ή συναλλαγές που είχαν σημαντική επίδραση στις οικονομικές καταστάσεις και μπορεί να αποτελούν περιοχές σημαντικής προσοχής εκ μέρους του ελεγκτή και μπορεί να αναγνωριστούν ως σημαντικοί κίνδυνοι. Για παράδειγμα, ο ελεγκτής μπορεί να έχει εκτεταμένες συζητήσεις με τη διοίκηση και τους υπευθύνους για τη διακυβέρνηση σε διάφορα στάδια κατά τη διάρκεια του ελέγχου σχετικά με την επίδραση επί των οικονομικών καταστάσεων των σημαντικών συναλλαγών με συνδεδεμένα μέρη ή σημαντικών συναλλαγών που είναι εκτός της συνήθους επιχειρηματικής δραστηριότητας ή που για οποιοδήποτε λόγο δείχνουν να είναι ασυνήθεις. Η διοίκηση μπορεί να έχει κάνει δύσκολες ή σύνθετες κρίσεις αναφορικά με την αναγνώριση, επιμέτρηση, παρουσίαση και γνωστοποίηση τέτοιων συναλλαγών, οι οποίες μπορεί να είχαν σημαντική επίδραση στη συνολική στρατηγική του ελεγκτή. Εκτός από τα θέματα που σχετίζονται με τους ανωτέρω παράγοντες, μπορεί να υπάρχουν και θέματα σχετικά με τον έλεγχο που γνωστοποιήθηκαν στους υπευθύνους για τη διακυβέρνηση, τα οποία ενώ δεν απαιτούν γνωστοποίηση στις οικονομικές καταστάσεις, εντούτοις θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως σημαντικότερα θέματα ελέγχου. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η εφαρμογή ενός νέου πληροφοριακού συστήματος (ή σημαντικές αλλαγές σε υφιστάμενο πληροφοριακό σύστημα) κατά την περίοδο αναφοράς μπορεί να αποτελεί περιοχή σημαντικής προσοχής εκ μέρους του ελεγκτή, ιδιαίτερα αν μια αλλαγή είχε σημαντική επίδραση στη συνολική στρατηγική του ελέγχου ή είχε σχέση με ένα σημαντικό κίνδυνο. Ο ελεγκτής θα πρέπει να περιγράφει κάθε σημαντικότερο θέμα ελέγχου χρησιμοποιώντας έναν κατάλληλο υπότιτλο σε ξεχωριστό τμήμα κάτω από τον τίτλο «Σημαντικότερα Θέματα Ελέγχου». Η σειρά παρουσίασης των μεμονωμένων θεμάτων μέσα στην παράγραφο των Σημαντικότερων Θεμάτων Ελέγχου είναι θέμα επαγγελματικής κρίσης. Η απαίτηση να περιλαμβάνονται υπότιτλοι στοχεύει σε περαιτέρω διάκριση των θεμάτων. Η περιγραφή ενός σημαντικότερου θέματος ελέγχου στο τμήμα «Σημαντικότερα Θέματα Ελέγχου» πρέπει να περιλαμβάνει αναφορά στις γνωστοποιήσεις των οικονομικών καταστάσεων, εάν υπάρχουν, και θα

τας να μην έχει θεωρήσει στην έκθεσή του τουλάχιστον ένα από τα θέματα που γνωστοποιήθηκαν στους υπευθύνους για τη διακυβέρνηση ως σημαντικότερο θέμα ελέγχου, το οποίο θα έπρεπε να γνωστοποιηθεί στην έκθεσή του. Ωστόσο, σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις (δηλαδή εισηγμένη οντότητα με περιορισμένες δραστηριότητες), ο ελεγκτής μπορεί να αποφασίσει ότι δεν υφίστανται σημαντικότερα θέματα ελέγχου, διότι δεν υπάρχουν θέματα που απαίτησαν σημαντική προσοχή εκ μέρους του. Ο ελεγκτής θα πρέπει να ενημερώνει τους υπευθύνους για τη διακυβέρνηση για: α) Τα θέματα εκείνα τα οποία έχει καθορίσει ότι είναι σημαντικότερα θέματα ελέγχου. β) Την απόφασή του ότι δεν υπάρχουν σημαντικότερα θέματα ελέγχου που να γνωστοποιηθούν στην έκθεσή του, ανάλογα με τις συνθήκες και τις περιστάσεις της οντότητας και του ελέγχου. Η επικοινωνία με τους υπευθύνους για τη διακυβέρνηση αντιμετωπίζει εκείνες τις εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις κατά τις οποίες ένα θέμα που θεωρείται σημαντικότερο θέμα ελέγχου δεν γνωστοποιείται στην έκθεση του ελεγκτή. Επιπροσθέτως, η απαίτηση για την επικοινωνία με τους υπευθύνους για τη διακυβέρνηση, όταν ο ελεγκτής έχει συμπεράνει ότι δεν υπάρχουν σημαντικότερα θέματα ελέγχου για να γνωστοποιηθούν στην έκθεσή του, μπορεί να παρέχει μια ευκαιρία στον ελεγκτή να έχει περαιτέρω συζήτηση με άλλους που είναι εξοικειωμένοι με τον έλεγχο και τα σημαντικά θέματα που μπορεί να έχουν προκύψει (συμπεριλαμβανομένου του υπευθύνου της επισκόπησης των δικλίδων ποιότητας, εάν υπάρχει). Τέτοιες συζητήσεις μπορεί να οδηγήσουν στην επαναξιολόγηση του συμπεράσματος του ελεγκτή αναφορικά με τη μη ύπαρξη σημαντικότερων θεμάτων ελέγχου. Ελεγκτική τεκμηρίωση στο πλαίσιο του νέου ΔΠΕ 701 Η ελεγκτική τεκμηρίωση, σύμφωνα με το ΔΠΕ 230, στοχεύει να αναδείξει τα σημαντικά θέματα που ανέκυψαν κατά τη διάρκεια του ελέγχου, τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξε η ομάδα ελέγχου και τις σημαντικές επαγγελματικές κρίσεις που έγιναν για να καταλήξουν σε αυτά τα συμπεράσματα

και εξυπηρετεί σαν ένα αρχείο για τη φύση, τον χρόνο και το μέγεθος των ελεγκτικών διαδικασιών που εκτελέστηκαν, τα αποτελέσματα αυτών και τα ελεγκτικά τεκμήρια που αποκτήθηκαν. Αυτή η τεκμηρίωση μπορεί να βοηθήσει τον ελεγκτή στην ανάπτυξη της περιγραφής των σημαντικότερων θεμάτων ελέγχου και να εξηγήσει τη σημαντικότητα του θέματος. Οι επαγγελματικές κρίσεις περιλαμβάνουν τον καθορισμό, εκ των θεμάτων που πρέπει να γνωστοποιηθούν στους υπευθύνους για τη διακυβέρνηση, των θεμάτων που απαίτησαν σημαντική προσοχή εκ μέρους του ελεγκτή, καθώς και το εάν κάθε ένα από τα θέματα αυτά αποτελεί σημαντικότερο θέμα ελέγχου. Αναφορικά με την τεκμηρίωση που οφείλει να υπάρχει στον φάκελο ελέγχου σχετικά με τις απαιτήσεις του νέου ΔΠΕ 701, ο ελεγκτής θα πρέπει: α) Να αναφέρει τα θέματα τα οποία απαίτησαν σημαντική προσοχή εκ μέρους του και το σκεπτικό ως προς το εάν κάθε ένα από αυτά αποτελεί σημαντικότερο θέμα ελέγχου ή όχι. β) Όπου έχει εφαρμογή, να καταγράψει το σκεπτικό για την κρίση του ότι δεν υφίστανται σημαντικότερα θέματα ελέγχου προς γνωστοποίηση στην έκθεσή του ή ότι τα μόνα σημαντικότερα θέματα ελέγχου προς γνωστοποίηση είναι εκείνα τα οποία απαιτούν τροποποιημένη γνώμη σύμφωνα με το αναθεωρημένο ΔΠΕ 705 ή μια ουσιώδη αβεβαιότητα σχετικά με γεγονότα ή συνθήκες που μπορεί να εγείρουν αμφιβολία για τη συνέχιση της δραστηριότητας της οντότητας, σύμφωνα με το αναθεωρημένο ΔΠΕ 570. γ) Να συμπεριλάβει το σκεπτικό που υποστηρίζει την απόφασή του να μην γνωστοποιήσει στην έκθεσή του ένα θέμα το οποίο έχει οριστεί ως σημαντικότερο θέμα ελέγχου. Κατόπιν των ανωτέρω, συμπεραίνεται ότι η παράθεση των σημαντικότερων θεμάτων ελέγχου στην νέα έκθεση ελέγχου συνεισφέρει στην παροχή περισσότερης πληροφόρησης προς τους χρήστες των οικονομικών καταστάσεων και αποτελεί μια νέα πρόκληση για τον ελεγκτικό χώρο.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

πρέπει να αναφέρει: α) γιατί το θέμα θεωρήθηκε ότι είχε πρωταρχική σημασία για τον έλεγχο και β) πώς αντιμετωπίστηκε κατά τη διάρκεια του ελέγχου. Η επάρκεια της περιγραφής ενός σημαντικότερου θέματος ελέγχου αποτελεί θέμα επαγγελματικής κρίσης. Η περιγραφή ενός σημαντικότερου θέματος ελέγχου στοχεύει στην παροχή μιας ισορροπημένης επεξήγησης στους χρήστες των οικονομικών καταστάσεων για να κατανοήσουν τον λόγο για τον οποίο το θέμα ήταν πρωταρχικής σημασίας στον έλεγχο, καθώς και τον τρόπο που αντιμετωπίστηκε κατά τη διάρκεια του ελέγχου. Ο αριθμός των σημαντικότερων θεμάτων ελέγχου που περιλαμβάνονται στην έκθεση ελέγχου μπορεί να επηρεαστεί από το μέγεθος και την πολυπλοκότητα της οντότητας, τη φύση της επιχειρηματικής της δραστηριότητας και του περιβάλλοντος αυτής, καθώς και από τα δεδομένα και τις συνθήκες της ανάθεσης ελέγχου. Η εισαγωγή του ξεχωριστού τμήματος «Σημαντικότερα Θέματα Ελέγχου» κοντά (in close proximity) στο τμήμα της γνώμης του ελεγκτή μπορεί να αναδείξει τη σπουδαιότητα αυτής της πληροφορίας και να αναγνωρίσει την αξία της ιδιαίτερης πληροφόρησης για τη συγκεκριμένη ανάθεση. Η περιγραφή ενός σημαντικότερου θέματος ελέγχου δεν είναι συνήθως από μόνη της μια πρωτογενής πληροφόρηση σχετικά με την οντότητα, καθώς περιγράφει το θέμα στο πλαίσιο του ελέγχου. Εντούτοις, είναι σκόπιμο ο ελεγκτής να αποφύγει την περιγραφή ενός σημαντικότερου θέματος ελέγχου παρέχοντας, ανάρμοστα για το ρόλο του, πρωτογενή πληροφορία σχετικά με την οντότητα. Παρόλα αυτά, αν αυτή η πληροφορία κρίνεται απαραίτητη από τον ελεγκτή, μπορεί να ενθαρρύνει τη διοίκηση ή τους υπευθύνους για τη διακυβέρνηση να γνωστοποιήσουν πρόσθετη πληροφορία και όχι να αναφερθεί ο ίδιος σχετικά στην έκθεση ελέγχου. Ο καθορισμός των σημαντικότερων θεμάτων ελέγχου περιλαμβάνει την αξιολόγηση αναφορικά με την αντίστοιχη σπουδαιότητα των θεμάτων που απαίτησαν σημαντική προσοχή εκ μέρους του ελεγκτή. Κατά συνέπεια, πρέπει να θεωρείται σπάνιο ο ελεγκτής ενός πλήρους πακέτου οικονομικών καταστάσεων γενικού σκοπού μιας εισηγμένης οντότη-

ACCOUNTANCY GREECE.29

Θέτοντας πυξίδα δεοντολογίας στην ψηφιακή εποχή BRIAN McENERY τ. πρόεδρος ACCA

Μετάφραση: Μαρία Τυροβολά Γραφείο Διεθνών Σχέσεων Σώματος Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών (ΣΟΕΛ)

ι επαγγελματίες σε πολλούς τομείς χαίρουν της εμπιστοσύνης των πελατών τους και του κοινού δεσμευόμενοι να επιδεικνύουν υψηλό επίπεδο δεοντολογικής συμπεριφοράς και προθυμία να «κάνουν το σωστό». Υπάρχει η προσδοκία –και δικαίως μάλιστα– ότι μια ισχυρή πυξίδα δεοντολογίας είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τους επαγγελματίες. Η εμπιστοσύνη είναι εγγενώς συνδεδεμένη με τη δεοντολογική συμπεριφορά. Το Edelman Trust Barometer του 2017, μια ετήσια παγκόσμια έρευνα για την εμπιστοσύνη και την αξιοπιστία, αποκάλυψε ότι η εμπιστοσύνη των πολιτών έχει μειωθεί

στα βασικά θεσμικά όργανα της κοινωνίας: κυβερνήσεις, επιχειρήσεις, ΜΚΟ και μέσα ενημέρωσης. Τα ευρήματα είναι ένα σαφές σημάδι ότι οι επαγγελματίες του αύριο αντιμετωπίζουν τόσο προκλήσεις όσο και ευκαιρίες, καθώς προσπαθούν να αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη του κοινού στις επιχειρήσεις και στους θεσμούς. Η δεοντολογική συμπεριφορά θα είναι ζωτικής σημασίας, καθώς ο επαγγελματισμός θα έχει μεγαλύτερη σημασία. Η δεοντολογία διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο σε ό,τι κάνουν οι ελεγκτές - λογιστές. Λόγω της πολυπλοκότητας πολλών

χρηματοοικονομικών συναλλαγών που ευθυγραμμίζονται με τη σπουδαιότητα της βέλτιστης πρακτικής για τις επιχειρήσεις και την κοινωνία, οι επαγγελματικοί φορείς, όπως το ACCA, έχουν ιδιαίτερη ευθύνη να υποστηρίζουν και να ηγούνται δεοντολογικών ζητημάτων. Ο Κώδικας Δεοντολογίας και Συμπεριφοράς του ACCA –εφεξής «ο Κώδικας»– είναι δεσμευτικός για όλα τα μέλη και τους σπουδαστές μας, καθώς και για οποιονδήποτε εταίρο ή διευθυντή σε γραφείο του ACCA. Βασίζεται στον Διεθνή Κώδικα Δεοντολογίας του IESBA και οι βασικές αρχές που καθορίσαμε είναι οι ίδιες με αυτές του IESBA.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

››

ACCOUNTANCY GREECE.29

Επομένως, προκειμένου να παραμείνουν σε επαγρύπνηση για παραλείψεις, λάθη και εσκεμμένες λογιστικές παραβιάσεις, όλοι οι επαγγελματίες λογιστές θα χρειαστεί να αναπτύξουν και να εξισορροπήσουν τους απαραίτητους επαγγελματικούς δείκτες, ώστε να ταιριάζουν στον ρόλο και το στάδιο της σταδιοδρομίας τους. Ένα βασικό πηλίκο είναι οι τεχνικές δεξιότητες και η ηθική – αυτό που ονομάζουμε TEQ. Αυτές είναι οι δεξιότητες και οι ικανότητες δραστηριοποίησης σύμφωνα με καθορισμένο πρότυπο. Οι επαγγελματίες του χρηματοπιστωτικού τομέα πρέπει να σκέπτονται και να συμπεριφέρονται με ακεραιότητα, ανεξαρτησία και επαγγελματικό σκεπτικισμό. Αυτά πρέπει να αποδεικνύονται στους ενδιαφερόμενους φορείς, συμπεριλαμβανομένων των ρυθμιστικών αρχών, των επενδυτών, των συναδέλφων και των οντοτήτων που αποτελούν αντικείμενο υποχρεώσεων ελέγχου και διασφάλισης. Πολλοί λογιστές, λόγω της δουλειάς τους, ενεργούν ως ηθικός θεματοφύλακας στην επιχείρησή τους. Τι συμβαίνει όταν κάποιος πρέπει να επισημάνει ένα πρόβλημα και να το καταγγείλει; Μιλώντας ανοιχτά με αυτοπεποίθηση Στον παγκόσμιο αγώνα κατά της ανήθικης και αντιδεοντολογικής συμπεριφοράς είναι σημαντικό οι ενδεχόμενοι καταγγέλλοντες να έχουν σαφή εικόνα όχι μόνο για τις διαθέσιμες οδούς αλλά και για τη διαδρομή που πρέπει να διανύσουν στο ταξίδι της καταγγελίας. Αυτό δεν είναι μόνο το σωστό, είναι επίσης το καλύτερο για τις επιχειρήσεις. Εάν οι εργαζόμενοι θεωρούν ότι οι αδικίες και η αντιδεοντολογική συμπεριφορά πατάσσονται άμεσα, δίκαια και με διαφάνεια, είναι σχεδόν απίθανο να δημοσιοποιήσουν τέτοια ζητήματα. Τώρα πλέον, περισσότερο από ποτέ, ο τρόπος με τον οποίο ένας οργανισμός επιχειρεί είναι εξίσου σημαντικός με τα αποτελέσματα που επιτυγχάνονται. Δεν είναι μυστικό ότι πολλές από τις μεγάλες καταστροφές φήμης των τελευταίων ετών έχουν επιδεινωθεί από τις προσπάθειες συγκάλυψης και «κουκουλώματος». Μιλώντας ανοιχτά και εφαρμόζοντας αποτελεσματικά την έκθεση ενός θέματος εταιρικής διακυβέρνησης, ευθύνης δημόσιου τομέα και

επαγγελματικής υπευθυνότητας, δημιουργείται ισχυρή διαχείριση κινδύνων, η οποία είναι προς το ύψιστο συμφέρον του εν λόγω οργανισμού. Εκπαίδευση για μια δεοντολογική και επαγγελματική στάση Το ACCA έχει από καιρό υποστηρίξει τη σημασία της δεοντολογίας ως μέρος του να είναι κανείς επαγγελματίας λογιστής. Ήμασταν οι πρώτοι που εισήγαγαν υποχρεωτικό μάθημα δεοντολογίας το 2007. Και η νέα μας ενότητα περί δεοντολογίας και επαγγελματικών δεξιοτήτων εστιάζει στην ανάπτυξη ζωτικής σημασίας δεοντολογικής συμπεριφοράς και κρίσης, που εξασφαλίζει ότι οι επαγγελματίες του χρηματοπιστωτικού τομέα είναι εξοπλισμένοι με τις δεξιότητες που απαιτούνται για τη μελλοντική τους επιτυχία. Η ενότητα εξετάζει την ικανότητα ηγεσίας, τη διαπραγμάτευση, τη διαχείριση συγκρούσεων, την εμπορική σκέψη και την ανάπτυξη σκεπτικισμού, όλα ενσωματωμένα σε ρεαλιστικές επιχειρηματικές καταστάσεις, που παρακινούν όσους συμμετέχουν να αποφασίσουν επί δεοντολογικών και επαγγελματικών διλημμάτων. Πιστεύουμε ότι η δεοντολογία έχει μια θέση στον πραγματικό κόσμο. Ναι, υπάρχει μια πληθώρα φιλοσοφικών, θρησκευτικών και ακαδημαϊκών θεωριών σχετικά με την ηθική, αλλά όλοι γνωρίζουμε τις πραγματικότητες όταν η ανήθικη συμπεριφορά δεν αμφισβητείται. Χάνοντας την εμπιστοσύνη, η φήμη καταστρέφεται. Όσον αφορά τη δική μας πυξίδα δεοντολογίας, η επιλογή είναι δική μας –αλλά η ενότητά μας θα βοηθήσει τους επαγγελματίες λογιστές του αύριο να διατηρήσουν τα υψηλότερα επαγγελματικά πρότυπα δεοντολογίας, όπου κι αν βρίσκονται στον πραγματικό κόσμο.

O Brian McEnery (FCCA) ήταν πρόεδρος του ACCA μέχρι και τον Νοέμβριο του 2017. Ο Brian McEnery είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου και πρόεδρος της Επιτροπής Ελέγχου του Εθνικού Οργανισμού Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων (ΝΑΜΑ) της Ιρλανδίας.

Copyright © Δεκέμβριος 2017. Όλα τα δικαιώματα διατηρούνται. Χρησιμοποιείται με άδεια του ACCA. Η έκδοση αυτή έχει μεταφραστεί από την αγγλική στην ελληνική γλώσσα από το Σώμα Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών (ΣΟΕΛ). Το ACCA και ο συγγραφέας του άρθρου δεν αναλαμβάνουν καμία ευθύνη για την ακρίβεια και την πληρότητα της μετάφρασης ή για ενέργειες που μπορεί να προκύψουν ως αποτέλεσμα αυτής.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

ACCOUNTANCY GREECE.29

ΒΑΣΊΛΕΙΟΣ ΜΠΕΡΤΖΕΛΈΤΟΣ

Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής, Ποιοτικός Έλεγχος ΣΟΕΛ

ο Συμβούλιο Διεθνών Προτύπων Δεοντολογίας για Επαγγελματίες Λογιστές (εφεξής IESBA) εξέδωσε τον Ιούλιο του 2016 την τελική διακήρυξη (pronouncement) του νέου πλαισίου (framework) για την αντίδραση των επαγγελματιών λογιστών (αναφέρονται και με το ακρωνύμιο PA’s) σε ζητήματα μη συμμόρφωσης ή υποψίας μη συμμόρφωσης με νόμους και κανονισμούς (εφεξής, για λόγους συντομίας, θα χρησιμοποιηθεί το ακρωνύμιο του αγγλικού όρου NOCLAR). Με το νέο πλαίσιο προστέθηκαν τα νέα τμήματα 225 και 360 στο Εγχειρίδιο Κώδικα Δεοντολογίας για Επαγγελματίες Λογιστές έκδοσης

2016 (εφεξής «Κώδικας»). Η ημερομηνία ισχύος των αλλαγών βάσει της Διεθνούς Ομοσπονδίας Λογιστών (εφεξής IFAC) είναι η 15η Ιουλίου 2017, επιτρέπεται ωστόσο η υιοθέτησή τους πριν την ανωτέρω ημερομηνία. Σημειώνεται ωστόσο ότι τα εν λόγω τμήματα 225 και 360 δεν περιλαμβάνονται στο Εγχειρίδιο Κώδικα Δεοντολογίας για Επαγγελματίες Λογιστές έκδοσης 2015, που μεταφράστηκε στην ελληνική γλώσσα και εγκρίθηκε από την Επιτροπή Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων (ΕΛΤΕ), αναμένεται ωστόσο να ενσωματωθούν και στην ελληνική νομοθεσία. Αντικείμενο του παρόντος άρθρου είναι η

αρχική προσέγγιση των κυριότερων σημείων του νέου πλαισίου για τους επαγγελματίες λογιστές. Στόχοι του νέου πλαισίου Ένας από τους βασικούς λόγους ανάπτυξης του πλαισίου ήταν, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι ανησυχίες από την κοινότητα των ρυθμιστικών αρχών και λοιπών συμφεροντούχων (stakeholders), ότι η αρχή τήρησης της εμπιστευτικότητας λειτουργούσε ως εμπόδιο στο να λάβουν γνώση ζητημάτων NOCLAR οι δημόσιες αρχές. Ο κύριος σκοπός του νέου πλαισίου είναι να παραθέσει τις ευθύνες του επαγγελματία

››

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

Αλλαγές στον Κώδικα Δεοντολογίας Αντίδραση στη μη συμμόρφωση με νόμους και κανονισμούς

ACCOUNTANCY GREECE.29

λογιστή (PA) όταν αντιμετωπίζει ζήτημα/ τα NOCLAR και να τον καθοδηγήσει στην αξιολόγηση των επιπτώσεων του ζητήματος/των και των πιθανών δράσεων που θα αναλάβει ως αντίδραση. Τα τμήματα 225 και 360 ισχύουν ανεξαρτήτως εάν ο πελάτης ή εργοδοτικός οργανισμός είναι οντότητα δημοσίου ενδιαφέροντος ή μη (PIE’s and non PIE’s)(Παρ. 225.1 και 360.1). Απαραίτητο για την κατανόηση του πλαισίου είναι ότι οι επαγγελματίες λογιστές διακρίνονται αρχικώς σε όσους: α) Είναι σε δημόσια άσκηση του επαγγέλματος ή β) απασχολούνται σε επιχειρήσεις. Ειδικότερα, η πρώτη κατηγορία αφορά όσους: α1) Διενεργούν ελέγχους στις οικονομικές καταστάσεις (αναφέρονται με το ακρωνύμιο PAPPs) ή α2) δεν έχουν αναλάβει αναθέσεις ελέγχου και παρέχουν μη ελεγκτικές υπηρεσίες (αναφέρονται με το ακρωνύμιο PAPPs other than auditors), ενώ η δεύτερη κατηγορία όσους: β1) Κατέχουν αξιώματα και είναι σε θέσεις ευθύνης (αναφέρονται με το ακρωνύμιο Senior PAIBs), ή β2) δεν κατέχουν θέσεις ευθύνης (αναφέρονται με το ακρωνύμιο PAIBs other than seniors). Διευκρινίζεται ότι το τμήμα 225 του Κώδικα καλύπτει τις απαιτήσεις για τους PAPPs και PAPPs other than auditors, ενώ το τμήμα 360 αναφέρεται στους Senior PAIBs και PAIBs other than seniors. Ορισμός NOCLAR Τα ζητήματα NOCLAR ορίζονται στο πλαίσιο ως εξής (Παρ 225.2 και 360.2): «Οποιαδήποτε πράξη παράλειψης ή εκτέλεσης με ή χωρίς πρόθεση που διαπράττεται από ένα πελάτη ή εργοδότη ή τους υπευθύνους για την διακυβέρνηση1, από τη διοίκηση ή λοιπά άτομα που εργάζονται για ή υπό την καθοδήγηση ενός πελάτη ή εργοδότη και είναι σε αντίθεση με τους ισχύοντες νόμους και κανονισμούς». Επομένως, εντός πεδίου οριοθετούνται και τα ζητήματα NOCLAR που διαπράττονται όχι μόνο από τους εργαζομένους αλλά και από μέρη (parties) που εργάζονται ή συνεργάζονται με τον οργανισμό, π.χ. μη εκτελεστικά μέλη της διοίκησης, εργολάβοι (contractors), αντιπρόσωποι (agents).

Νόμοι και κανονισμοί εντός πλαισίου Παρατίθεται ο σχετικός ορισμός (Παρ. 225.5 και 360.5): α) Νόμοι και κανονισμοί που γενικά αναγνωρίζεται ότι έχουν άμεση επίδραση στον καθορισμό σημαντικών ποσών και γνωστοποιήσεων στις οικονομικές καταστάσεις πελάτη/εργοδοτικού οργανισμού. β) Λοιποί νόμοι και κανονισμοί που δεν έχουν άμεση επίδραση σε ποσά και γνωστοποιήσεις βάσει της προαναφερθείσας παραγράφου (α), αλλά η συμμόρφωση με αυτούς δύναται να είναι θεμελιώδης σε λειτουργικές πτυχές των δραστηριοτήτων του πελάτη/εργοδοτικού οργανισμού, στην ικανότητά του να συνεχίσει τις δραστηριότητές του ή να αποφύγει σημαντικά πρόστιμα. Θέματα εκτός πλαισίου - Θέμα καθαρά ασήμαντο (clearly inconsequential) (Παρ 225.8 και 360.8). - Παραβατική συμπεριφορά ατόμου η οποία δεν συνδέεται με τις επιχειρηματικές δραστηριότητες του πελάτη/εργοδοτικού οργανισμού (Παρ 225.9 και 360.9). - Μη συμμόρφωση που διαπράττεται εκτός από τον πελάτη/εργοδοτικό οργανισμό, τους υπευθύνους για τη διακυβέρνηση πελάτη/εργοδοτικού οργανισμού, τη διοίκηση ή λοιπά άτομα που εργάζονται για ή υπό την καθοδήγηση πελάτη/εργοδοτικού οργανισμού. Διαφορική προσέγγιση των ζητημάτων NOCLAR για τις διαφορετικές κατηγορίες επαγγελματιών λογιστών (PA’s) Οι βασικές αρχές δεοντολογίας είναι ίδιες για όλους τους επαγγελματίες λογιστές (PA’s). Παρόλα αυτά, σημαντική καινοτομία του πλαισίου αποτελεί η διαφορική προσέγγιση των ζητημάτων NOCLAR, βάσει της κατηγορίας στην οποία εντάσσεται και λειτουργεί ο κάθε επαγγελματίας λογιστής. Εν ολίγοις, η εφαρμογή των αρχών δεοντολογίας θα διαφέρει ανάλογα του ρόλου του, του βαθμού του στην ιεραρχία (level of seniority), τη σφαίρα επιρροής του και τα διαφορετικά επίπεδα προσδοκιών των συμφεροντούχων.

1. Εφεξής για λόγους συντομίας θα χρησιμοποιηθεί το ακρωνύμιο του αγγλικού όρου TCWG

Οι βασικές αρχές δεοντολογίας είναι ίδιες για όλους τους επαγγελματίες λογιστές (PA’s). Παρόλα αυτά, σημαντική καινοτομία του πλαισίου αποτελεί η διαφορική προσέγγιση των ζητημάτων NOCLAR, βάσει της κατηγορίας στην οποία εντάσσεται και λειτουργεί ο κάθε επαγγελματίας λογιστής. Εν ολίγοις, η εφαρμογή των αρχών δεοντολογίας θα διαφέρει ανάλογα του ρόλου του, του βαθμού του στην ιεραρχία (level of seniority), τη σφαίρα επιρροής του και τα διαφορετικά επίπεδα προσδοκιών των συμφεροντούχων. Πλαίσιο αντιδράσεων σε περίπτωση NOCLAR Ελεγκτές - Αντιδράσεις τους όταν αντιμετωπίσουν ή λάβουν γνώση για NOCLAR ή υποπτευόμενο NOCLAR

Οι ελεγκτές να αναδείξουν το ζήτημα στη διοίκηση/όσους είναι επιφορτισμένοι με την εταιρική διακυβέρνηση, εκτός και αν αποκλείεται από νόμο ή κανονισμό.

Οι ελεγκτές πρέπει να εκπληρώσουν τις επαγγελματικές τους υποχρεώσεις:

• Οι ελεγκτές να αποσαφηνίσουν την αποκτώμενη κατανόηση του ζητήματος και μέσω της συζήτησης να παρακινηθεί η διοίκηση/TCWG να διερευνήσουν το ζήτημα (Παρ. 225-14-15).

• Κατανόηση και συμμόρφωση με τους ισχύοντες νόμους και κανονισμούς. • Συμμόρφωση με τα ισχύοντα γγγγγ ελεγκτικά πρότυπα, περιλαμβανομένων και εκείνων που σχετίζονται με (Παρ. 225.20):

• Ο ελεγκτής συμβουλεύει (advise) τη διοίκηση/TCWG να (Παρ. 225.18): α) Διορθώσουν/αποκαταστήσουν/μετριάσουν τις συνέπειες στους συμφεροντούχους. β) Αποτρέψουν τη διάπραξη μη συμμόρφωσης με νόμους και κανονισμούς όταν δεν έχει ακόμα συμβεί. γ) Γνωστοποιήσουν το ζήτημα στην κατάλληλη αρχή όταν απαιτείται από νόμο/κανονισμό ή κρίνεται απαραίτητο για σκοπούς δημοσίου συμφέροντος.

Οι ελεγκτές πρέπει: • Να αξιολογήσουν την καταλληλότητα της αντίδρασης της διοίκησης και όπου συντρέχει περίπτωση του TCWG (Παρ. 225.23) και: • Υπό το πρίσμα της αντίδρασης της διοίκησης/TCWG, οι ελεγκτές να καθορίσουν εάν χρειάζονται περαιτέρω δράσεις εκ μέρους τους για το δημόσιο συμφέρον (Παρ. 225.25).

α) Εντοπισμός και αντίδραση σε ζητήματα NOCLAR, συμπεριλαμβανομένης και της απάτης. β) Επικοινωνία με TCWG. γ) Εξέταση των επιπτώσεων στην Έκθεση Ελέγχου. • Κατάλληλη επικοινωνία του ζητήματος στο πλαίσιο ελέγχου ομίλου (Παρ. 225-21-22).

Η ανάγκη για περαιτέρω δράσεις, η φύση και έκταση αυτών θα εξαρτάται από παράγοντες όπως (Παρ 225.26): • • • • •

Νομικό και κανονιστικό πλαίσιο. Το επείγον και το διάχυτο του ζητήματος. Εάν η ακεραιότητα της διοίκησης/TCWG είναι υπό αμφισβήτηση. Πιθανότητα να ξανασυμβεί ζήτημα NOCLAR. Αξιόπιστα τεκμήρια πραγματικής ή ενδεχόμενης σημαντικής βλάβης στην οντότητα ή τους συμφεροντούχους.

Εφαρμογή της δοκιμασίας του τρίτου μέρους (third party test) στον καθορισμό της ανάγκης, της φύσεως και έκτασης των περαιτέρω δράσεων (Παρ. 225.28).

Ελεγκτές - Καθορισμός της ανάγκης για περαιτέρω δράσεις

Οι τρόποι περαιτέρω δράσεων ενδέχεται να περιλαμβάνουν: Γνωστοποίηση του ζητήματος στην κατάλληλη ρυθμιστική, αρχή ακόμα και όταν δεν απαιτείται από νόμο ή κανονισμό (Παρ. 225.29). Αποχώρηση από την ανάθεση και τη σχέση με τον πελάτη όταν επιτρέπεται από νόμο ή κανονισμό (Παρ. 225.29).

•

Η αποχώρηση του ελεγκτή δεν συνιστά υποκατάστατο λοιπών κατάλληλων δράσεων βάσει του Κώδικα (Παρ. 225.30). Εάν αποχωρήσει ο ελεγκτής, να ενημερώσει τον προτεινόμενο διάδοχο επαγγελματία λογιστή για το ζήτημα NOCLAR (Παρ. 225.31).

•

Ο ελεγκτής ενδέχεται να λάβει νομική συμβουλή (Παρ. 225.32).

Νόμο ή κανονισμό, π.χ. απαγόρευση γνωστοποίησης λόγω νόμων περί τήρησης εμπιστευτικότητας.

•

Ο ελεγκτής ενδέχεται να διαβουλευτεί διαμέσου της επιχείρησής του ως επαγγελματίας λογιστής, τη ρυθμιστική αρχή ή τη επαγγελματική ένωση (Παρ. 225.32).

Λοιπά μέρη του Κώδικα Δεοντολογίας.

Τμήμα 140, Εμπιστευτικότητα (Εχεμύθεια): •

Όπου, βάσει της επαγγελματικής κρίσης του επαγγελματία λογιστή, η γνωστοποίηση εμπιστευτικής πληροφόρησης δίχως τη συγκατάθεση του πελάτη θα ήταν μια κατάλληλη δράση για να συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις δεοντολογίας (Παρ. 225.35-36).

Τεκμηρίωση •

Απαιτείται (Παρ. 225.37-38).

3 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

•

Οι διαθέσιμες επιλογές θα εξαρτώνται από (Παρ. 225.33):

ACCOUNTANCY GREECE.29

Αντιδράσεις:

Εξέταση περαιτέρω δράσεων που χρειάζονται για το δημόσιο συμφέρον, όπως π.χ. (Παρ. 225.51):

Συζήτηση με τη διοίκηση και αν έχουν πρόσβαση και ενδείκνυται με τους υπευθύνους για τη διακυβέρνηση (TCWG), εκτός και αν αποκλείεται από νόμο ή κανονισμό (Παρ. 225.41). Εάν ο πελάτης είναι επίσης πελάτης ελέγχου (ή συστατικό αυτού) της λογιστικής εταιρείας, επικοινωνία του ζητήματος εντός της εταιρείας, ώστε να ενημερωθεί σχετικά ο εταίρος ανάθεσης ελέγχου (Παρ. 225.44). Εάν ο πελάτης είναι πελάτης ελέγχου (ή συστατικό αυτού) της λογιστικής εταιρείας δικτύου, να εξεταστεί η επικοινωνία του ζητήματος εντός του δικτύου, ώστε να ενημερωθεί σχετικά ο εταίρος ανάθεσης ελέγχου (Παρ. 225.45). Εάν ο πελάτης είναι πελάτης ελέγχου άλλης λογιστικής εταιρείας, να εξεταστεί η επικοινωνία προς τον εξωτερικό ελεγκτή αυτού (Παρ. 225.46).

•

Θα εξαρτηθεί από παράγοντες όπως (Παρ. 225.50): Νομικό και κανονιστικό πλαίσιο. Το επείγον του ζητήματος. Αντίδραση/ανάμειξη της διοίκησης/TCWG. Πιθανότητα σημαντικής βλάβης στον πελάτη ή τους συμφεροντούχους.

•

θα• • •

•

Γνωστοποίηση στην κατάλληλη ρυθμιστική αρχή, ακόμα και όταν δεν απαιτείται από νόμο ή κανονισμό.

•

Αποχώρηση από την ανάθεση και την επαγγελματική σχέση όταν επιτρέπεται από νόμο ή κανονισμό.

•

Ο επαγγελματίας λογιστής ενδέχεται να λάβει νομική συμβουλή (Παρ. 225.55). Ενδέχεται να διαβουλευτεί εντός της λογιστικής του εταιρείας, με τη ρυθμιστική αρχή ή την επαγγελματική του ένωση (Παρ. 225.55).

•

Τεκμηρίωση •

Ενθαρρύνεται (Παρ. 225.56).

Ανώτεροι επαγγελματίες λογιστές επιχειρήσεων (Senior PAIBs)

Ορισμός του Senior PAIB: Μέλος της διοίκησης, στέλεχος ή ανώτερος υπάλληλος ικανός να ασκήσει σημαντική επιρροή σε αποφάσεις ή/και να λαμβάνει αποφάσεις αναφορικά με την απόκτηση, την ανάπτυξη και τον έλεγχο ανθρωπίνων, χρηματοοικονομικών, τεχνολογικών, φυσικών και άυλων πόρων (Παρ. 360.13).

Αντιδράσεις τους όταν αντιμετωπίσουν ή λάβουν γνώση για NOCLAR ή υποπτευόμενο NOCLAR

Πρέπει να:

Πρέπει να εκπληρώνουν τις επαγγελματικές υποχρεώσεις/απαιτήσεις δεοντολογίας: • • • • •

Να εγείρουν το ζήτημα σε ανώτερο/TCWG (Παρ. 360.16). Να κατανοούν και να συμμορφώνονται με τους ισχύοντες νόμους και κανονισμούς. Να διορθώνουν/αποκαθιστούν/μετριάζουν τις συνέπειες και να μειώνουν τον κίνδυνο επανεμφάνισης του ζητήματος. Να αποτρέψουν τη διάπραξη μη συμμόρφωσης με νόμους ή κανονισμούς όταν δεν έχει ακόμα συμβεί (Παρ. 360.17). Να καθορίσουν εάν θα ειδοποιήσουν τον εξωτερικό ελεγκτή (εάν υπάρχει) (Παρ. 360.18).

•

Αξιολογήσουν την καταλληλότητα της αντίδρασης των ανωτέρων τους (εάν υπάρχουν) και TCWG (Παρ. 360.19) και Υπό το πρίσμα της αντίδρασης των προαναφερθέντων προσώπων, να καθορίσουν εάν χρειάζονται περαιτέρω δράσεις εκ μέρους τους για το δημόσιο συμφέρον (Παρ. 360.21)

•

Η ανάγκη για περαιτέρω δράσεις, η φύση και έκταση αυτών θα εξαρτάται από παράγοντες όπως (Παρ 360.22): • Νομικό και κανονιστικό πλαίσιο. • Το επείγον και το διάχυτο του ζητήματος. • Εάν η ακεραιότητα των ανωτέρων και TCWG είναι υπό αμφισβήτηση. • Πιθανότητα να ξανασυμβεί ζήτημα NOCLAR. • Αξιόπιστα τεκμήρια πραγματικής ή ενδεχόμενης σημαντικής βλάβης στον εργοδοτικό οργανισμό ή τους συμφεροντούχους (stakeholders). •

• Εφαρμογή της δοκιμασίας του τρίτου μέρους (third party test) στον καθορισμό της ανάγκης, της φύσεως και έκτασης των περαιτέρω δράσεων (Παρ. 360. 24).

ενδέχεται να διαβουλευτεί διοίκησης της μητρικής • Νόμο ή κανονισμό, π.χ. εντός του εργοδότη εταιρείας στην απαγόρευση οργανισμού του, με μια περίπτωση που η γνωστοποίησης λόγω ρυθμιστική αρχή ή την Οι τρόποι περαιτέρω δράσεων οντότητα είναι μέλος νόμων περί τήρησης επαγγελματική του ένωση ενδέχεται να περιλαμβάνουν ομίλου. εμπιστευτικότητας. (Παρ. 360.27). (Παρ. 360.25): • Γνωστοποίηση του • Λοιπά μέρη του Κώδικα ζητήματος στην της ανάγκης για περαιτέρω δράσεις Ανώτεροι επαγγελματίες λογιστές επιχειρήσεων (Senior PAIBs) - Καθορισμός Δεοντολογίας. • Ενημέρωση της λογιστές κατάλληλη ρυθμιστική(Senior PAIBs) - Καθορισμός της ανάγκης για περαιτέρω δράσεις Ανώτεροι επαγγελματίες επιχειρήσεων διοίκησης της μητρικήςαρχή ακόμα και όταν δεν εταιρείας στην απαιτείται από νόμο ή περίπτωση που η • Ο επαγγελματίας λογιστής κανονισμό. • Ο επαγγελματίας οντότητα είναι μέλος ενδέχεται να λάβειλογιστής νομική • Παραίτηση από τη Οι τρόποι περαιτέρω δράσεων ενδέχεται να λάβει νομική ομίλου. συμβουλή (Παρ. 360.27). ενδέχεται να περιλαμβάνουν σχέση εργασίας τους. συμβουλή (Παρ. 360.27). • Γνωστοποίηση του Οι διαθέσιμες επιλογές θα (Παρ. 360.25): Οι διαθέσιμες επιλογές θα ζητήματος στην εξαρτώνται από (Παρ. 360.28): • Ο επαγγελματίας λογιστής εξαρτώνται από (Παρ. 360.28): • Ο επαγγελματίας λογιστής κατάλληλη ενδέχεται να διαβουλευτεί • Ενημέρωσηρυθμιστική της ενδέχεται να διαβουλευτεί αρχή ακόμα καιμητρικής όταν δεν • Νόμο ή κανονισμό, π.χ. εντός του εργοδότη διοίκησης της • Νόμο ή κανονισμό, π.χ. εντός του εργοδότη απαιτείται από νόμο ή απαγόρευση οργανισμού του, με μια εταιρείας στην απαγόρευση οργανισμούαρχή του, με μια κανονισμό. γνωστοποίησης ρυθμιστική ή την Τμήμα λόγω 140, Εμπιστευτικότητα (Εχεμύθεια): Η αποχώρηση του περίπτωση που η • Τεκμηρίωση γνωστοποίησης λόγω ρυθμιστική αρχή ή την • Παραίτηση απόμέλος τη επαγγελματική του ένωση επαγγελματία λογιστή νόμων περί τήρησης οντότητα είναι νόμων περί τήρησης επαγγελματική σχέση εμπιστευτικότητας. 360.27). του ένωση • Όπου, βάσει της επαγγελματικής (Παρ. ομίλου.εργασίας τους. δεν συνιστά • Ενθαρρύνεται (Παρ. 360.32). εμπιστευτικότητας. (Παρ. 360.27). • Λοιπά μέρη του Κώδικα κρίσης του επαγγελματία λογιστή, η υποκατάστατο λοιπών • Γνωστοποίηση του • Λοιπά μέρη του Κώδικα Δεοντολογίας. γνωστοποίηση εμπιστευτικής κατάλληλων δράσεων ζητήματος στην Δεοντολογίας. πληροφόρησης δίχως τη συγκατάθεση κατάλληλη ρυθμιστικήβάσει του Κώδικα (Παρ. του εργοδότη θα ήταν μια κατάλληλη 360.26). αρχή ακόμα και όταν δεν δράση για να συμμορφωθεί με τις απαιτείται από νόμο ή Τμήμα 140, Εμπιστευτικότητα (Εχεμύθεια): • Η αποχώρηση του δεοντολογικές απαιτήσεις (Παρ. κανονισμό. Τεκμηρίωση επαγγελματία λογιστή 360.30-31). • Παραίτηση από τη • Όπου, βάσει της επαγγελματικής δεν συνιστά σχέση εργασίας τους. • Ενθαρρύνεται (Παρ. 360.32). κρίσης του επαγγελματία λογιστή, η υποκατάστατο λοιπών γνωστοποίηση εμπιστευτικής κατάλληλων δράσεων δίχως τη συγκατάθεση βάσει του Κώδικα (Παρ. Επαγγελµατίες λογιστέςπληροφόρησης επιχειρήσεων που δεν κατέχουν θέσεις ευθύνης (PAIBs other than seniors) του εργοδότη θα ήταν μια κατάλληλη 360.26). δράση για να συμμορφωθεί με τις δεοντολογικές απαιτήσεις (Παρ. Τμήμα 140, Εμπιστευτικότητα (Εχεμύθεια): • Η αποχώρηση του Βασικές ευθύνες Τεκμηρίωση Τεκμηρίωση 360.30-31). επαγγελματία λογιστή • Όπου, βάσει της επαγγελματικής δεν συνιστά • Ενημέρωση του άμεσου προϊστάμενου ή προσώπου • Ενθαρρύνεται (Παρ. 360.37). • Ενθαρρύνεται (Παρ. 360.32). κρίσης του επαγγελματία λογιστή, η υποκατάστατο λοιπών στο επόμενο ανώτερο επίπεδο ιεραρχίας. γνωστοποίηση εμπιστευτικής κατάλληλων δράσεων πληροφόρησης δίχως τη συγκατάθεση βάσει του Κώδικα (Παρ. Να χρησιμοποιήσουν τον υπάρχοντα εσωτερικό μηχανισμό του του εργοδότη θα ήταν μια κατάλληλη 360.26). εργοδοτικού οργανισμού για την αναφορά παράνομων πράξεων για να συμμορφωθεί με τις (whistle-blowing mechanism)δράση (Παρ. 360.35). δεοντολογικές απαιτήσεις (Παρ. 360.30-31).

Επαγγελµατίες λογιστές επιχειρήσεων που δεν κατέχουν θέσεις ευθύνης (PAIBs other than seniors) Επαγγελµατίες λογιστές επιχειρήσεων που δεν κατέχουν θέσεις ευθύνης (PAIBs other than seniors) Βασικές ευθύνες Βασικές ευθύνες

Τεκμηρίωση Τεκμηρίωση

Ενημέρωση του άμεσου προϊστάμενου ή προσώπου • Ενθαρρύνεται (Παρ. 360.37). Ενημέρωση άμεσου προϊστάμενου • Ενθαρρύνεται (Παρ. 360.37). στο επόμενοτου ανώτερο επίπεδο ιεραρχίας. ή προσώπου Συμπεράσματα στο επόμενο ανώτερο επίπεδο ιεραρχίας. εσωτερικό • Να χρησιμοποιήσουν τον υπάρχοντα μηχανισμό του εργοδοτικού οργανισμού για την Τοτον νέο πλαίσιο (μοντέλο) έχει τα εξής Να χρησιμοποιήσουν υπάρχοντα εσωτερικό μηχανισμό του πλεονεκτήματα: αναφορά παράνομων πράξεων (whistle-blowing εργοδοτικού οργανισμού για 360.35). την αναφορά παράνομων πράξεων mechanism) (Παρ. (whistle-blowing mechanism) (Παρ. 360.35). • •

Καταλήγοντας, η περαιτέρω ανάλυση των διατάξεων του νέου πλαισίου, καθώς και του επεξηγηματικού υλικού που έχει ήδη εκδώσει το IESBA, θα αποτελέσουν αντικείμενο μελλοντικής αρθρογραφίας. 5 Πηγές αναφοράς: IESBA, «Non Compliance with laws & regulations. Exposure draft». IESBA, «Responding to NOCLAR. Basis for conclusions». 5 IESBA, «Responding to NOCLAR. Pronouncement». IESBA, «Responding to NOCLAR. At a glance». IESBA, «Handbook of the Code of Ethics for Professional Accountants, 2016 Edition». «Responding to NOCLAR», Technical Article published by ACCA.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

Συμπεράσματα στις περιπτώσεις εκείνες όπου υφίσταται Το νέο πλαίσιο (μοντέλο) έχει τα εξής νομικό κενό. Το IESBA έχει τονίσει ότι ο πλεονεκτήματα: Κώδικας σαφώς και δεν μπορεί από μόνος του να αντιμετωπίσει ζητήματα μη συμμόρ• Είναι ολιστικό και ισορροπημένο. • Εφαρμόζει την έννοια της αναλογικής φωσης. Απαιτείται η ύπαρξη αξιόπιστων προσέγγισης (proportionate approach) για συστημάτων εταιρικής διακυβέρνησης, η διαφορετικές κατηγορίες επαγγελματιών υποστήριξη και συνεργασία των κυβερνήΣυμπεράσματα λογιστών. σεων, των νομοθετικών και εποπτικών αρΤο νέο (μοντέλο) έχει τα καεξής πλεονεκτήματα: • Ανανεώνει τηπλαίσιο σημασία της ύπαρξης χών, για την ανάπτυξη και διατήρηση ενός τάλληλου κλίματος (tone) και κουλτούρας αποτελεσματικού νομικού και κανονιστικού για συμμόρφωση και αποτροπή ζητημάτων καθεστώτος. Επίσης, η ορθή αντιμετώπιση NOCLAR από τους ανώτερους επαγγελμα- των ζητημάτων προϋποθέτει συνεχόμενες τίες λογιστές επιχειρήσεων (Senior-level προσπάθειες από τις λογιστικές εταιρείες, PAIBs). τις επαγγελματικές ενώσεις των επαγγελμα• Αποτελεί μια διευρυμένη εργαλειοθήκη τιών λογιστών, τα ακαδημαϊκά ιδρύματα και (toolkit) για τους ελεγκτές. λοιπά μέρη, ώστε οι επαγγελματίες λογιστές • Συμπληρώνει το νομικό και κανονιστικό να αποκτήσουν βαθύτερη κατανόηση των πλαίσιο των ευθυνών των επαγγελματιών νομικών, κανονιστικών και δεοντολογικών λογιστών για ζητήματα NOCLAR, ιδιαίτερα ευθυνών τους για τα ζητήματα NOCLAR.

ACCOUNTANCY GREECE.29

Διαφθορά ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

ά και απάτη

ACCOUNTANCY GREECE.29

Πώς προστατεύονται οι πολίτες και ο ρόλος των επιτροπών ελέγχου των επιχειρήσεων ΣΤΈΦΑΝΟΣ ΠΑΝΤΖΌΠΟΥΛΟΣ

λησή μου στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Οι παρατηρήσεις μου αυτές μεταφέρονται όχι ως επικρίσεις για κακές πρακτικές αλλά ως οδηγίες για τον προβληματισμό εξυγίανσης του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, της προστασίας μετόχων, των εργαζομένων σε αυτές και του Δημοσίου. Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις για δικό τους όφελος πρέπει να επιδεικνύουν ευαισθησία και στα θέματα καλής διαχείρισης των επιχειρήσεων (εταιρική διακυβέρνηση) και όχι μόνο στις κομματικές επιταγές των πολιτικών παρατάξεων που εκπροσωπούν. Αναγνωρίζω ότι το θέμα δεν είναι εύκολο. Είναι όμως ευτύχημα ότι στη χώρα μας υπάρχει σχετική νομοθεσία, παρόλο που η εφαρμογή της παρουσιάζει σοβαρές αρρυθμίες, με πρώτο και κυριότερο τη σύνθεση των επιτροπών και την τήρηση του όρου της ανεξαρτησίας των. Τα μέλη των επιτροπών διορίζονται

από τις γενικές συνελεύσεις και παύονται από αυτές και μόνο. Ο ρόλος των επιτροπών ελέγχου συνεχώς αναβαθμίζεται, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη, καλύπτοντας όλο και περισσότερες αρμοδιότητες. Η σχετική ευρωπαϊκή νομοθεσία, όπως προανέφερα, έχει υιοθετηθεί από τη χώρα μας. Το άρθρο 44 του Ν. 4449/2017 περιγράφει αναλυτικά τις διατάξεις της λειτουργίας των επιτροπών, καθώς και αυτές του υποχρεωτικού ελέγχου των ετήσιων χρηματοοικονομικών καταστάσεων και της δημόσιας εποπτείας του ελεγκτικού έργου. Σύμφωνα με το άρθρο 44, κάθε οντότητα δημοσίου συμφέροντος πρέπει να διαθέτει επιτροπή ελέγχου η οποία αποτελείται από τρία τουλάχιστον άτομα. Η ανεξαρτησία και η γνώση των μελών είναι βασική προϋπόθεση για την επιλογή τους. Οι επιτροπές πρέπει να έχουν κανονισμό λειτουργίας και πρόγραμμα εργα-

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

απάτη είναι ένα θέμα επίκαιρο και ενδιαφέρον, δεδομένου ότι κατέστη καθημερινό σχεδόν φαινόμενο στην κοινωνία. Κακόβουλη, δόλια, παράνομη εκμετάλλευση με ποινικές προεκτάσεις για τους δράστες που ενεργούν ως άτομα ή ομάδες. Οι επιχειρήσεις παντός είδους είναι εκτεθειμένες στον κίνδυνο της απάτης, η οποία μπορεί να είναι ασήμαντη οικονομικά, αλλά και πολύ σημαντική για τις επιχειρήσεις τόσο του δημοσίου όσο και του ιδιωτικού τομέα. Θα επιχειρήσω να αναφερθώ στις Επιτροπές Ελέγχου των Δ.Σ. εισηγμένων κυρίως εταιρειών, που, εφόσον λειτουργούν σωστά, συμβάλλουν στον περιορισμό και την καταπολέμηση της απάτης. Θα αναφερθώ επίσης και σε άλλα συναφή θέματα διοίκησης, αναφορών και γενικότερα εποπτείας των εταιρειών, που διδάχθηκα κατά τη μακρόχρονη ενασχό-

ACCOUNTANCY GREECE.29

σίας. Η εργασία τους πρέπει να τεκμηριώνεται και να κρατούνται πρακτικά για τις τακτικές και έκτακτες συνεδριάσεις της. Η επιτροπή πρέπει να συντάσσει εκθέσεις προς το Δ.Σ. που να περιλαμβάνουν ουσιώδεις παρατηρήσεις και οδηγίες και ο πρόεδρός της να παρίσταται στη γενική συνέλευση των μετόχων για τυχόν ερωτήματα και διευκρινίσεις. Τέλος, η επιτροπή πρέπει να διαθέτει τα κατάλληλα μέσα για την εκτέλεση των καθηκόντων της και τα μέλη της πρέπει να εισπράττουν αξιοπρεπείς αμοιβές σύμφωνα με τις ευθύνες τους. Ενδεχομένως η εποπτεύουσα αρχή πρέπει να έχει πρόσβαση στις εργασίες των επιτροπών. Κύριες αρμοδιότητες των επιτροπών ελέγχου είναι η εποπτεία λειτουργίας του συστήματος εσωτερικού ελέγχου της εταιρείας, συμπεριλαμβανομένων και των ελέγχων λειτουργίας και ασφάλειας των μηχανογραφικών συστημάτων και η διαπίστωση της επάρκειάς των. Αυτό από μόνο του είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο, το οποίο μπορεί να εξετάζεται και να αξιολογείται μόνο από ειδικούς επιστήμονες και είναι προϋπόθεση για την περιστολή των φαινομένων απάτης. Άλλη ουσιώδης αρμοδιότητα των επιτροπών ελέγχου είναι η διαβεβαίωση ορθότητος και πληρότητος των οικονομικών καταστάσεων, σε συνεργασία με την οικονομική διεύθυνση και τους ορκωτούς ελεγκτές. Έτσι, η επιτροπή ελέγχου καθίσταται ο θεματοφύλακας του Δ.Σ. στο ιδιαίτερο αυτό θέμα που και πάλι απαιτεί γνώση και ανεξαρτησία. Για τον λόγο αυτό, ο νόμος προτείνει έγκριτους πρώην ορκωτούς ως προέδρους των επιτροπών. Τρίτο θέμα αρμοδιότητος των επιτροπών ελέγχου είναι η επιλογή των ελεγκτών, όπου η επιτροπή προτείνει τους ορκωτούς ελεγκτές ανάλογα με το μέγεθος και την πολυπλοκότητα του ελέγχου. Η επιτροπή εποπτεύει και αξιολογεί το έργο τους. Η εφαρμογή των νόμων, η αποφυγή φαινομένων σύγκρουσης συμφερόντων και η ύπαρξη σχεδίου αντιμετώπισης κινδύνων είναι σημαντικά θέματα, τα οποία πρέπει να παρακολουθήσει η επιτροπή. Υπογραμμίζω ότι η σκόπιμη παραποίηση των οικονομικών δεδομένων ενέχει στοιχεία απάτης. Είναι αλήθεια ότι οι διοικήσεις με τις αποφάσεις τους μεταφέρουν μηνύματα προς το προσωπικό, θετικά ή αρνητικά, που πολλές φορές τις καθιστούν αιχμάλωτες των αμαρ-

τημάτων τους. Προς τούτο βοηθά η ύπαρξη κανόνων δεοντολογίας που πρέπει να γνωρίζει το προσωπικό. Στις ΗΠΑ οι επιτροπές ελέγχου δέχονται καταγγελίες από το προσωπικό και τρίτους για παραβάσεις των διοικήσεων ως προς τη χρηστή διαχείριση. Ως προς το θέμα της επιλογής των ορκωτών ελεγκτών, η επιτροπή πρέπει να λαμβάνει υπόψη το μέγεθος της εταιρείας, την επάρκεια των διαδικασιών εσωτερικού ελέγχου, καθώς και την πολυπλοκότητα των λειτουργιών της. Ο ελεγκτής πρέπει να είναι ο κατάλληλος και όχι ο φθηνός. Αποκλίσεις από τη βασική αυτή αρχή δημιουργούν τα παρατράγουδα και βλάπτουν την αξιοπιστία των οικονομικών καταστάσεων, αλλά και της ίδιας της εταιρείας. Για μεγάλες εταιρείες δημοσίου συμφέροντος ίσως θα πρέπει τα πιστοποιητικά ελέγχου να υπογράφονται από δύο εταιρείες, η μία εκ των οποίων να έχει διεθνή παρουσία και τριετή σύμβαση εκτέλεσης έργου. Στις εταιρείες αυτές δεν πρέπει να επιτρέπεται η εκτέλεση άλλων έργων κατά την περίοδο της τριετίας. Οι διοικήσεις των εταιρειών και οι ελεγκτές τους έχουν την ευθύνη της απόδοσης ειλικρινούς και πλήρους εικόνας των οικονομικών δεδομένων, εφαρμόζοντας πιστά και χωρίς εκπτώσεις τα λογιστικά και ελεγκτικά πρότυπα και προστατεύοντας, με σημειώσεις και παρατηρήσεις, τους ενδιαφερόμενους από δυσάρεστες εκπλήξεις. Η κοινή γνώμη θεωρεί ότι οι εποπτικές αρχές και οι τράπεζες ενέχουν ευθύνες για τη σημερινή οικονομική κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας. Οι ενδιαφερόμενοι δεν ενημερώθηκαν εγκαίρως για την επερχόμε-

Ο κ. Στέφανος Παντζόπουλος διετέλεσε πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Arthur Andersen στην Ελλάδα, μέλος του Δ.Σ. της Εθνικής Τράπεζας και πρόεδρος της Επιτροπής του Ομίλου της Εθνικής, μέλος του Δ.Σ. της Finansbank στην Τουρκία, καθώς και σε άλλες εισηγμένες εταιρείες κατά την τελευταία δεκαπενταετία. Επίσης είναι αντιπρόεδρος της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων του ΣΟΕΛ.

νη καταστροφή και οι επιπτώσεις για μεγάλο αριθμό επενδυτών υπήρξαν δραματικές, με κατάρρευση και του Χρηματιστηρίου. Όσον αφορά την παρακολούθηση λειτουργίας των ανωτέρω νομοθετημάτων, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς εποπτεύει την τήρηση των διατάξεων και δύναται να διενεργεί ελέγχους για την τήρηση αυτών, εξαιρουμένων των πιστωτικών ιδρυμάτων και των ασφαλιστικών εταιρειών. Σε περίπτωση παράβασης των διατάξεων, δύναται να επιβάλει στα μέλη του Δ.Σ. ή/και στα μέλη της Επιτροπής Ελέγχου κυρώσεις που προβλέπονται στο άρθρο 10 του Ν. 3016/2002. Εκτός της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, και η Τράπεζα της Ελλάδος δύναται να διενεργεί ελέγχους για την τήρηση των διατάξεων, όπως και η ΕΛΤΕ δύναται να ενημερώνει τα μέλη των επιτροπών ελέγχου των οντοτήτων δημοσίου συμφέροντος για τα ευρήματα ποιοτικού ελέγχου που προκύπτουν από τις επιθεωρήσεις ελεγκτικών έργων που διενεργεί. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς πρόσφατα εξέδωσε κατατοπιστική εγκύκλιο προς τις εταιρείες του Χρηματιστηρίου Αθηνών, σχετική με την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 44 και τη λειτουργία των επιτροπών ελέγχου, που αποτελεί χρήσιμο βοήθημα για τους ενδιαφερομένους. Η κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας αντιμετωπίζεται χλιαρά και με σοβαρές αποκλίσεις από την ισχύουσα νομοθεσία, πράγμα που αποδυναμώνει γενικά το σύστημα. Λίγες από τις μεγάλες εταιρείες έχουν επιτροπή ελέγχου που λειτουργεί σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου, ενώ στις μικρότερες η κατάσταση δεν αποδίδει τα προσδοκώμενα. Έχω τη γνώμη ότι οι λειτουργίες των εποπτικών αρχών, των ελεγκτικών εταιρειών και των διοικητικών συμβουλίων πρέπει να καθοριστούν προς το αυστηρότερο, προκειμένου να αποφύγουμε την επανάληψη των δραματικών για τη χώρα οικονομικών και κοινωνικών αποτελεσμάτων των τελευταίων ετών. Είναι γεγονός ότι μεγάλος αριθμός ελλήνων πολιτών έχασε περιουσίες από την κατάρρευση μεγάλων εταιρειών χωρίς να έχει ενημερωθεί, ως όφειλε, για επερχόμενη καταστροφή από το σύστημα. Ποιος αποζημιώθηκε για την καταστροφή αυτή και ποιος τόλμησε να αναφέρει την επερχόμενη καταιγίδα; Ερωτήματα χρήσιμα, πιστεύω.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

ACCOUNTANCY GREECE.29

Η αποτύπωση της γνώμης του ελεγκτή στην Έκθεση Ελέγχου σε σχέση με την απάτη Με βάση τον Ν. 4449/2017 και τα αναθεωρημένα Διεθνή Ελεγκτικά Πρότυπα

ΧΑΡΆΛΑΜΠΟΣ ΣΥΡΟΎΝΗΣ

έκθεση ελέγχου του ορκωτού ελεγκτή των οικονομικών καταστάσεων μιας οντότητας περιέχει το αποτέλεσμα του ελέγχου που διενήργησε, εξηγώντας τη μεθοδολογία και τα κρίσιμα σημεία του ελέγχου, μαζί με το συμπέρασμα της ελεγκτικής του εργασίας. Το περιεχόμενο της έκθεσης ελέγχου όταν ο ελεγκτής διενεργεί τον έλεγχό του με βάση τα Διεθνή Πρότυπα Ελέγχου (ΔΠΕ) ορίζεται από τα εξής πρότυπα: ΔΠΕ 700 «Διαμόρφωση γνώμης και έκθεση επί των οικονομικών καταστάσεων». ΔΠΕ 705 «Διαφοροποίηση γνώμης στην έκθεση του ανεξάρτητου ελεγκτή». ΔΠΕ 706 «Παράγραφοι έμφασης θέματος και παράγραφοι άλλου θέματος στην έκθεση του ανεξάρτητου ελεγκτή». Όταν ελέγχεται μια οντότητα δημοσίου συμφέροντος έχει εφαρμογή το ΔΠΕ 701 «Σημαντικότερα θέματα ελέγχου», βάσει του οποίου απαιτείται να γίνεται αναφορά στην έκθεση ελέγχου στα θέματα εκείνα τα οποία έτυχαν ιδιαίτερης προσοχής από τον ελεγκτή διότι αφορούν περιοχές είτε σημαντικού κινδύνου ουσιώδους ανακρίβειας, είτε σημαντικές εκτιμήσεις της διοίκησης και του ελεγκτή, είτε σημαντικά γεγονότα ή συναλλαγές της ελεγχόμενης χρήσης. Ειδικά για την ελεγκτική εργασία σε σχέση με την απάτη έχει εφαρμογή το ΔΠΕ 240 «Ευθύνες του ελεγκτή σχετικά με απάτη σε έναν έλεγχο οικονομικών καταστάσε-

ων». Στο Πρότυπο αυτό αναφέρεται ότι ο ελεγκτής πρέπει να σχεδιάσει τον έλεγχο ούτως ώστε να εντοπίζει και να εκτιμά, καθώς και να συλλέγει κατάλληλα τεκμήρια σε σχέση με τον κίνδυνο ύπαρξης ουσιώδους σφάλματος στις οικονομικές καταστάσεις λόγω απάτης, και να αντιμετωπίσει κατάλληλα το θέμα σε περίπτωση που εντοπιστεί απάτη ή υποψία απάτης κατά τη διάρκεια του ελέγχου. Για να πετύχει τα παραπάνω, συνήθως ο ελεγκτής ακολουθεί τα εξής βήματα που πρέπει να αποτυπώνονται στα φύλλα εργασίας: 1. Να προσδιορίσει τους παράγοντες κινδύνων για απάτη. 2. Να καταλήξει και να προσδιορίσει τον βαθμό κινδύνου απάτης. 3. Να σχεδιάσει και να εκτελέσει διαδικασίες αντιμετώπισης των κινδύνων ουσιώδους σφάλματος στις οικονομικές καταστάσεις λόγω απάτης, είτε αφορά απατηλή χρηματοοικονομική αναφορά είτε κατάχρηση περιουσιακών στοιχείων. 4. Να σχεδιάσει και να διενεργήσει ελεγκτικές διαδικασίες ειδικά για τον κίνδυνο υπερκάλυψης καθηκόντων ή της παραβίασης των δικλίδων από τη διοίκηση. 5. Να καταλήξει στο συμπέρασμά του σε σχέση με τον κίνδυνο ύπαρξης ουσιώδους σφάλματος στις οικονομικές καταστάσεις λόγω απάτης. Εάν ο ελεγκτής εντοπίσει ένα σφάλμα,

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

Γενικός Διευθυντής, Τμήμα ελεγκτικών υπηρεσιών, KPMG

ACCOUNTANCY GREECE.29

πρέπει να αξιολογήσει εάν ένα τέτοιο σφάλμα είναι ενδεικτικό απάτης. Εάν υπάρχει μια τέτοια ένδειξη, ο ελεγκτής πρέπει να αξιολογήσει τις επιπτώσεις του σφάλματος αναφορικά με άλλες πτυχές του ελέγχου, ειδικότερα στην αξιοπιστία των διαβεβαιώσεων της διοίκησης. Αν ο ελεγκτής μέσα από την εργασία του εντοπίσει κάποιο γεγονός ή πράξη και πιστέψει πως από το γεγονός αυτό υπάρχει ουσιαστικό θέμα ή υποψία απάτης, θα πρέπει πρώτα να συμβουλευτεί ειδικούς σε θέματα κινδύνων και απάτης. Στη συνέχεια, αν πράγματι υπάρχει απάτη, τότε πρέπει να ενημερωθούν αυτοί που είναι υπεύθυνοι για τη διακυβέρνηση της εταιρείας, όπως η Επιτροπή Ελέγχου στις εταιρείες δημοσίου συμφέροντος. Η διοίκηση της εταιρίας θα πρέπει να αντιμετωπίσει το θέμα κάνοντας, μεταξύ άλλων, τις αντίστοιχες εγγραφές ή άλλες ενέργειες. Η διοίκηση επίσης, πάνω απ’ όλα, πρέπει να καταλήξει αν το λάθος αυτό ήταν μεμονωμένο ή υπάρχει μεγαλύτερο ζήτημα. Ο ελεγκτής, κρίνοντας από τις ενέργειες και από τις εξηγήσεις της διοίκησης, θα πρέπει να αναθεωρήσει τις ελεγκτικές διαδικασίες του. Εάν ο ελεγκτής επιβεβαιώσει ότι, ή αδυνατεί να συμπεράνει εάν, οι οικονομικές καταστάσεις είναι ουσιωδώς εσφαλμένες ως αποτέλεσμα απάτης, ο ελεγκτής πρέπει να αξιολογήσει τις επιπτώσεις για τον έλεγχο και, σε εξαιρετικές περιστάσεις, να αποφασίσει αν μπορεί να συνεχίσει τον έλεγχο ή όχι. Το ΔΠΕ 700 θεσπίζει απαιτήσεις και παρέχει καθοδήγηση για την αξιολόγηση σφαλμάτων και την επίδραση επί της γνώμης του ελεγκτή στην έκθεση ελέγχου. Ο ελεγκτής δεν μπορεί να εκφέρει γνώμη όταν το λάθος είναι ουσιώδες ή το όλο περιβάλλον εσωτερικού ελέγχου της εταιρείας περιέχει μεγάλο κίνδυνο να υπάρχουν και άλλα λάθη. Ωστόσο, αν δεν εντοπίσει κάποιο ζήτημα βάσει των τεκμηρίων που συγκέντρωσε, τότε θα προχωρήσει στη σύνταξη της έκθεσης ελέγχου.

Βάσει των ΔΠΕ όπως ίσχυαν προ της αναθεώρησής τους, η έκθεση ελέγχου έδινε αναφορά στο σκοπό του ελέγχου, ο οποίος είναι η απόκτηση εύλογης διασφάλισης για το αν οι οικονομικές καταστάσεις είναι απαλλαγμένες από ουσιώδη ανακρίβεια, είτε οφείλεται σε απάτη είτε σε λάθος. Με βάσει τα αναθεωρημένα ΔΠΕ (που δεν έχουν υιοθετηθεί ακόμα στην Ελλάδα) η έκθεση ελέγχου πρέπει να αναφέρει μεταξύ άλλων την ευθύνη του ελεγκτή ως προς τα εξής: 1. Αξιολόγηση κινδύνων ουσιώδους σφάλματος που οφείλονται σε απάτη ή λάθος και σχεδιασμός ελεγκτικών διαδικασιών που ανταποκρίνονται στους κινδύνους αυτούς. 2. Διευκρίνιση στην έκθεση ελέγχου ότι ο κίνδυνος να μην εντοπισθεί ένα ουσιώδες σφάλμα που οφείλεται σε απάτη είναι υψηλότερος από εκείνον που οφείλεται σε σφάλμα, λόγω του ότι η απάτη μπορεί να εμπεριέχει συμπαιγνία, πλαστογραφία, εκ προθέσεως παραλείψεις, ψευδείς διαβεβαιώσεις ή παράκαμψη των εσωτερικών δικλίδων. Από την άλλη πλευρά, με τον Νόμο 4449/2017 που υιοθέτησε τον Κανονισμό (ΕΕ) 537/2014, προβλέπονται οι ακόλουθες νέες απαιτήσεις για τον ορκωτό ελεγκτή στον έλεγχο των οντοτήτων δημοσίου συμφέροντος, όπου πρέπει στην έκθεση ελέγχου να αναφερθεί μεταξύ άλλων στα εξής: - Περιγραφή των σημαντικότερων κινδύνων ουσιώδους ανακρίβειας που αξιολογήθηκαν, συμπεριλαμβανομένων των κινδύνων ουσιώδους ανακρίβειας λόγω απάτης. - Παρουσίαση της αντίδρασης του ελεγκτή στους κινδύνους αυτούς. - Η έκθεση ελέγχου πρέπει να εξηγεί τον βαθμό στον οποίο ο έλεγχος ήταν σε θέση να εντοπίσει παρατυπίες, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων απάτης. Συγκρίνοντας τα αναθεωρημένα ΔΠΕ (που δεν αποτελούν ακόμα μέρος της ελληνικής νομοθεσίας) με τις απαιτήσεις του

Ν. 4449/2017 που ισχύει για εταιρείες δημοσίου συμφέροντος, δεν υπάρχει μεγάλη διαφορά για το περιεχόμενο της έκθεσης ελέγχου ως προς το θέμα της απάτης. Υπάρχει μεγαλύτερη ανάλυση και επεξήγηση για την ευθύνη του ελεγκτή στο θέμα της απάτης σε σχέση με τα προηγούμενα ΔΠΕ. Η ανάλυση αυτή μπορεί να είναι ακόμα μεγαλύτερη, ανάλογα με το αν ο ελεγκτής θεωρεί πως ένα θέμα αποτελεί σημαντικό θέμα ελέγχου εξαιτίας του κινδύνου απάτης. Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε πως ο ελεγκτής πάντα έχει ως κύρια αποστολή να καταλήξει ως προς το αν οι οικονομικές καταστάσεις έχουν συνταχθεί από κάθε ουσιώδη άποψη με βάση τους λογιστικούς κανόνες, όπως τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς ή τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα. Είναι σημαντικό να τονιστεί πως ο ελεγκτής δεν θα καταλήξει σε συμπέρασμα αν υπάρχει ή δεν υπάρχει απάτη. Ωστόσο έχει ευθύνη στην έκθεση ελέγχου του να αναφέρει ότι έχει κάνει αξιολόγηση του κινδύνου απάτης και ότι έχει σχεδιάσει την εργασία του με τρόπο που θα ανταποκριθεί στον κίνδυνο αυτό. Για να γίνει σωστά η αξιολόγηση του κινδύνου απάτης, ο ελεγκτής πρέπει να έχει την εμπειρία, την ικανότητα, την κατάλληλη ομάδα και πάνω από όλα την ανεξαρτησία για να κάνει σωστή εκτίμηση του κινδύνου απάτης. Με βάση την εκτίμησή του θα μπορεί να σχεδιάσει σωστά τα βήματα που πρέπει για να συγκεντρώσει τα απαραίτητα τεκμήρια ελέγχου για τη διατύπωση γνώμης επί των οικονομικών καταστάσεων. Με λίγα λόγια, το συμπέρασμα που αναφέρεται στην έκθεση ελέγχου στηρίζεται στο αποτέλεσμα των ελεγκτικών εργασιών και των τεκμηρίων ελέγχου, λαμβάνοντας υπόψη μεταξύ άλλων και την εργασία του ελεγκτή για να εξασφαλίσει ότι οι οικονομικές καταστάσεις δεν περιέχουν σφάλματα λόγω απάτης.

www.diplographia.gr

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

Διπλογραφία σημαίνει λογιστική και λογιστική σημαίνει Διπλογραφία

ACCOUNTANCY GREECE.29

Η Έκθεση Φορολογικής Συμμόρφωσης και η Έκθεση Διαχείρισης του Δ.Σ. ως εργαλεία αποκάλυψης της οικονομικής απάτης

ΕΙΡΉΝΗ Ι. ΠΑΠΑΔΟΠΟΎΛΟΥ

CPA, CFE, MBA Partner, ΣΟΛ CROWE

Φοροδιαφυγή (tax evasion) Όπως αναλυτικά περιγράφεται στο άρθρο 66 του Ν. 4174/2013, φοροδιαφυγή διαπράττει όποιος με πρόθεση, προκειμένου να αποφύγει την πληρωμή φόρων: • Αποκρύπτει φορολογητέα εισοδήματα (μη υποβολή δήλωσης ή υποβολή ανακριβούς δήλωσης). • Δεν αποδίδει φόρους. • Αποδίδει ή συμψηφίζει/εκπίπτει ανακριβώς φόρους. • Παραπλανά τη φορολογική διοίκηση με

την εμφάνιση αναληθών γεγονότων ως αληθινών. • Παραπλανά τη φορολογική διοίκηση με παρασιώπηση ή απόκρυψη αληθινών γεγονότων. Φοροαποφυγή (tax avoidance) Με το άρθρο 38 του Ν. 4174/2013 εισάγεται για πρώτη φορά στο ελληνικό φορολογικό δίκαιο η έννοια της κατάλυσης του πνεύματος της φορολογικής νομοθεσίας. Η φοροαποφυγή αφορά πράξεις που αντίκεινται κυρίως στο πνεύμα και όχι στο γράμμα του νόμου. Αποτελεί συνειδητή εκμετάλλευση των αδυναμιών του φορολογικού συστήματος και πρακτική επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού (tax planning). Σημειώνεται ότι, ενώ δεν προβλέπονται κυρώσεις εάν βεβαιωθεί ύπαρξη φοροαποφυγής, εντούτοις, με βάση το αρ. 38 Ν. 4174/2013, η φορολογική διοίκηση δύναται

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

Α. Η Έκθεση φορολογικής συμμόρφωσης ως μέσο αποκάλυψης της φορολογικής απάτης Οι κυριότεροι τρόποι εκδήλωσης της φορολογικής απάτης, ως υποσύνολο της εν γένει οικονομικής απάτης, αφορούν τις πράξεις φοροδιαφυγής (tax evasion) και φοροαποφυγής (tax avoidance).

ACCOUNTANCY GREECE.29

να αγνοήσει τις «τεχνητές διευθετήσεις φοροαποφυγής» που έχουν σκοπό να οδηγήσουν σε φορολογικό πλεονέκτημα. Η σχέση της φορολογικής απάτης με τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις Η εκδήλωση φορολογικής απάτης συνδέεται με την αλλοίωση της εικόνας των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, με συνέπεια την παραπλάνηση όσων τις χρησιμοποιούν. Ενδεικτικά, αναφέρουμε κάποιες περιπτώσεις αλλοίωσης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων από φορολογικές απάτες: • Η μη έκδοση από την Επιχείρηση φορολογικών στοιχείων για πραγματοποιημένες συναλλαγές, σχετίζεται με τη μη καταχώρηση στα βιβλία των συναλλαγών αυτών, άρα την απόκρυψη εισοδημάτων με σκοπό τη φοροδιαφυγή • Η έκπτωση από τα φορολογητέα έσοδα της Επιχείρησης δαπανών μη παραγωγικών, συνδέεται με την καταχώρησή τους στα βιβλία της Επιχείρησης και τη συμμετοχή τους στη διαμόρφωση των αποτελεσμάτων χρήσεως, αλλοιώνοντας τα κατά την αξία αυτών των δαπανών • Η έκδοση εικονικών φορολογικών στοιχείων από το φορολογούμενο συνδέεται με την απεικόνιση στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις συναλλαγών που δεν πραγματοποιήθηκαν • Η καταχώρηση από μία Επιχείρηση στα βιβλία της δαπανών ή αγορών προερχόμενων από κράτη μη συνεργάσιμα ή υποκείμενα σε προνομιακό φορολογικό καθεστώς (σύμφωνα με τις διατάξεις του αρ.65 Ν. 4172/2013), χωρίς να πληρούνται οι προϋποθέσεις φορολογικής τους αναγνώρισης, είναι πιθανό να συνδέεται με μη πραγματοποιημένες δαπάνες-αγορές, που δηλώνονται για σκοπούς αποφυγής φορολόγησης ή μεταφοράς κεφαλαίων

εκτός των συνόρων της χώρας. Έκθεση φορολογικής συμμόρφωσης Η Έκθεση φορολογικής συμμόρφωσης εκδίδεται από τους νόμιμους ελεγκτές με σκοπό τη διαπίστωση της συμμόρφωσης μίας επιχείρησης (Α.Ε ή ΕΠΕ) προς τις ισχύουσες φορολογικές διατάξεις. Από 1.1.2016, σύμφωνα με την ισχύουσα φορολογική νομοθεσία (αρ. 56 Ν. 4410/3.8.2016, που τροποποίησε τα άρθρα 65α και 72 Ν. 4174/2013), η έκθεση φορολογικής συμμόρφωσης επεκτείνεται και στις μικρές οντότητες, αλλά εκδίδεται πλέον προαιρετικά. Η προαιρετική χρήση της έκθεσης φορο-

λογικής συμμόρφωσης δεν παύει να επιφέρει τα ίδια αποτελέσματα που θα επέφερε η υποχρεωτική χρήση της. Η ευθύνη των νόμιμων ελεγκτών περιορίζεται στα αντικείμενα που καθορίζονται από το πρόγραμμα ελέγχου της ΠΟΛ. 1124/2015, τα οποία ελέγχονται με βάση το Διεθνές Πρότυπο Εργασιών Διασφάλισης 3000. Αντίθετα, η ευθύνη της διοίκησης του φορολογούμενου νομικού προσώπου είναι διευρυμένη. Συγκεκριμένα, η διοίκηση ευθύνεται για: • Την ορθή τήρηση των προβλεπόμενων βιβλίων και στοιχείων. • Την έγκαιρη υποβολή των φορολογικών δηλώσεων.

κής συμμόρφωσης στην πρόληψη και αποκάλυψη της φορολογικής απάτης. Τέτοια οφέλη είναι: 1. Ο έλεγχος φορολογικής συμμόρφωσης λειτουργεί καταρχήν προληπτικά. Διαπιστώνονται σφάλματα προς τακτοποίηση, τα οποία δεν θα γίνονταν αντιληπτά σε άλλη περίπτωση. 2. Δημιουργείται αίσθημα ασφάλειας από την ελεγχόμενη επιχείρηση, που γνωρίζει ότι επιβλέπεται από ειδικούς σε συγκεκριμένα φορολογικά αντικείμενα. 3. Εντοπίζονται παραβάσεις που σχετίζονται τόσο με τη φοροδιαφυγή όσο και με τη φοροαποφυγή. 4. Δημιουργείται σχέση διαφάνειας και βεβαι-

ότητας ανάμεσα στις ελεγχόμενες επιχειρήσεις και τις φορολογικές αρχές. 5. Αναπτύσσεται «φορολογική συνείδηση» από τις ελεγχόμενες επιχειρήσεις, καθότι η διατύπωση της γνώμης του ελεγκτή μέσα από την έκθεση φορολογικής συμμόρφωσης δεν απομακρύνεται χρονικά από τη λήξη του φορολογικού έτους και την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος. Ο έλεγχος φορολογικής συμμόρφωσης που διενεργείται από τους ορκωτούς ελεγκτές λογιστές μπορεί να συμβάλλει στον εντοπισμό περιπτώσεων φοροδιαφυγής ή φοροαποφυγής, όπως για παράδειγμα τα εξής: • Η μη υποβολή φορολογικών δηλώσεων ή η υποβολή ανακριβών φορολογικών δη-

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

• Τον ορθό υπολογισμό φόρων. • Την έγκαιρη καταβολή φόρων. • Την εν γένει τήρηση της φορολογικής νομοθεσίας. Η χορήγηση της έκθεσης φορολογικής συμμόρφωσης από τον νόμιμο ελεγκτή, ακόμα και στην περίπτωση που φέρει τον τύπο «με σύμφωνη γνώμη», δεν εξαιρείται από τη μετέπειτα διενέργεια φορολογικού ελέγχου, σύμφωνα με τα όσα ορίζονται και στην ΠΟΛ.1006/5.1.2016. Παρά το γεγονός ότι η χορήγηση του φορολογικού πιστοποιητικού δεν αποτελεί οριστική κρίση επί της φορολογικής συμμόρφωσης των ελεγχόμενων νομικών προσώπων, υπάρχουν οφέλη από τον έλεγχο φορολογι-

ACCOUNTANCY GREECE.29

λώσεων. • Ο εντοπισμός καταχώρησης στα βιβλία της επιχείρησης δαπανών μη παραγωγικών, με σκοπό τη φορολογική ελάφρυνση. • Η διαπίστωση πληρωμών προμηθευτών εκτός τραπεζικού συστήματος, οι οποίες θα μπορούσαν να συνδέονται με εικονικά τιμολόγια αγορών/δαπανών. • Ο εντοπισμός δαπανών που καταβάλλονται σε φορολογικούς κατοίκους κρατών μελών μη συνεργάσιμων ή με προνομιακό φορολογικό καθεστώς, οι οποίες δεν πληρούν τις προϋποθέσεις που ορίζονται από τα αρ. 22, 23 Ν. 4172/2013 και την ΠΟΛ. 1197/22.12.2016 περί εκπεσιμότητας και θα μπορούσαν να στοχεύουν στη μεταφορά κερδών ή εισοδημάτων ή κεφαλαίων για σκοπούς φοροαποφυγής ή φοροδιαφυγής. • Η διαπίστωση από τον έλεγχο μη επαρκούς τεκμηρίωσης των ενδοομιλικών συναλλαγών συνδεμένων επιχειρήσεων, με σκοπό τη φοροδιαφυγή. Β. Η Έκθεση Διαχείρισης του Διοικητικού Συμβουλίου ως μέσο αποτύπωσης της ορθής εικόνας και των πιθανών κινδύνων απάτης στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 43α του Κ.Ν. 2190/1920, συντάσσεται κατ’ έτος ετήσια Έκθεση Διαχείρισης του Διοικητικού Συμβουλίου της ανώνυμης εταιρείας προς την τακτική Γενική Συνέλευση των μετόχων. Η Έκθεση Διαχείρισης, σύμφωνα με το ίδιο άρθρο, περιλαμβάνει τουλάχιστον την πραγματική εικόνα της εξέλιξης και των επιδόσεων των δραστηριοτήτων της εταιρείας και της θέσης της και την περιγραφή των κυριότερων κινδύνων και αβεβαιοτήτων που η εταιρεία αντιμετωπίζει Με τον Ν. 4403/2016, ο οποίος τροποποίησε άρθρα του Κ.Ν. 2190/1920, ανανεώθηκε

το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει την Έκθεση Διαχείρισης, αναδιατυπώθηκε η Δήλωση εταιρικής διακυβέρνησης του αρ. 43ββ Κ.Ν. 2190/1920 και προστέθηκαν νέες εκθέσεις μη χρηματοοικονομικής πληροφόρησης για τις μεγάλου μεγέθους εταιρείες. Αξίζει να αναφερθεί ότι με τον Ν. 4403/2016, η ελληνική νομοθεσία εισάγει για πρώτη φορά στις απαιτήσεις πληροφόρησης από τις δημοσίου ενδιαφέροντος επιχειρήσεις μεγάλου μεγέθους, την περιγραφή των πολιτικών που ακολουθούνται για την καταπολέμηση θεμάτων διαφθοράς και δωροδοκίας, δύο εννοιών που σχετίζονται άμεσα με την ευρύτερη έννοια της οικονομικής απάτης. Πληροφορίες που πρέπει να περιλαμβάνει η Έκθεση Διαχείρισης Η ελληνική νομοθεσία, ενσωματώνοντας τις ευρωπαϊκές Οδηγίες 2013/34/ΕΕ και 2014/95/ΕΕ, ζητά να περιλαμβάνονται στην Έκθεση Διαχείρισης, κατ’ ελάχιστο, τα κάτωθι: • Περιγραφή της πραγματικής εικόνας και των κυριότερων κινδύνων - αβεβαιοτήτων, όπως αυτά περιγράφονται παραπάνω. • Χρηματοοικονομικοί και μη χρηματοοικονομικοί δείκτες επιδόσεων. • Πληροφορίες σχετικά με περιβαλλοντικά και εργασιακά ζητήματα. • Αναφορές και πρόσθετες εξηγήσεις για τα ποσά που αναγράφονται στις ετήσιες οικονομικές καταστάσεις. • Στοιχεία που αφορούν την προβλεπόμενη εξέλιξη, τις δραστηριότητες στον τομέα ερευνών και ανάπτυξης, την απόκτηση ιδίων μετοχών, την ύπαρξη υποκαταστημάτων και • Εφόσον χρησιμοποιούνται χρηματοπιστωτικά μέσα, τους στόχους και τις πολιτικές για τη διαχείριση του χρηματοοικονομικού κινδύνου και την έκθεση της εταιρείας στον πιστωτικό κίνδυνο, τον κίνδυνο ρευστότητας και τον κίνδυνο ταμειακών ροών.

• Στο άρθρο 1 παρ. 6 του Ν. 4403/2016 (ΦΕΚ 125 Α’) προβλέπεται ότι οι μεγάλες ανώνυμες εταιρείες που αποτελούν οντότητες δημοσίου ενδιαφέροντος, και οι οποίες, κατά την ημερομηνία κλεισίματος του ισολογισμού τους, υπερβαίνουν τον μέσο αριθμό των 500 εργαζομένων, περιλαμβάνουν στην έκθεση διαχείρισης μία μη χρηματοοικονομική κατάσταση. • Δήλωση Εταιρικής Διακυβέρνησης από τις εταιρείες δημοσίου ενδιαφέροντος (αρ. 43ββ Κ.Ν. 2190/1920). Η Δήλωση Εταιρικής Διακυβέρνησης αποτελεί «ειδικό τμήμα» της Έκθεσης Διαχείρισης ή και «χωριστή έκθεση». Με το άρθρο 2 του Ν. 4403/2016 επήλθαν τροποποιήσεις ως προς το περιεχόμενό της. Η Κατάσταση μη Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών και η Δήλωση Εταιρικής Διακυβέρνησης αποτελούν δύο πολύ σημαντικά στοιχεία της Έκθεσης Διαχείρισης μίας οντότητας δημοσίου ενδιαφέροντος, καθότι σε αυτά ξεδιπλώνονται αναφορές, πολιτικές, κρίσεις και αποφάσεις της διοικήσεως σχετικά με ζητήματα που αφορούν την έκθεση της οντότητας σε κινδύνους που συνδέονται και με μορφές απάτης, όπως διαφθορά και δωροδοκία, καθώς και η περιγραφή των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου που διαθέτει η οντότητα προκειμένου να αντιδράσει σε τέτοιους κινδύνους. Ως εκ τούτου, είναι χρήσιμο να προβούμε σε μία συνοπτική αναφορά στα βασικά τους χαρακτηριστικά. Κατάσταση μη Χρηματοοικονομικών πληροφοριών Όπως προαναφέρθηκε, η κατάσταση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών συντάσσεται από επιχειρήσεις δημοσίου ενδιαφέροντος που απασχολούν περισσότερους από 500 εργαζόμενους. Με βάση και τα προβλεπόμενα στην ευ-

Σχέση της Κατάστασης μη Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών με τη διαφθορά και τη δωροδοκία Οι οντότητες που υποχρεούνται να συντάσσουν Κατάσταση μη Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών θα πρέπει να παρέχουν επαρκή

πληροφόρηση για τον τρόπο που διαχειρίζονται την καταπολέμηση της διαφθοράς και της δωροδοκίας. Οι πληροφορίες που πρέπει να δημοσιοποιούνται σχετικά με τα δύο φαινόμενα απάτης αφορούν την οργάνωση, τις αποφάσεις, τα μέσα διαχείρισης και τους πόρους που η οντότητα διαθέτει προκειμένου να τα καταπολεμήσει. Επίσης, πρέπει να δίδονται επαρκείς εξηγήσεις για τον τρόπο με τον οποίο αξιολογούν οι οντότητες την καταπολέμηση της διαφθοράς, τα μέτρα που λαμβάνουν για την πρόληψη ή τον μετριασμό των δυσμενών επιπτώσεων, την παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας και της επικοινωνίας των αποτελεσμάτων των ενεργειών εντός και εκτός του πλαισίου της οντότητας. Δήλωση Εταιρικής Διακυβέρνησης Οι κατ’ ελάχιστον πληροφορίες που πρέπει να περιλαμβάνονται στη Δήλωση Ε.Δ. είναι: • Ο Κώδικας Εταιρικής Διακυβέρνησης στον οποίο υπόκειται η εταιρεία. • Οι πολιτικές που ακολουθούνται σχετικά με την πολυμορφία των διοικητικών της οργάνων. • Περιγραφή των κύριων χαρακτηριστικών των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου και διαχείρισης κινδύνων, ως προς τη σύνταξη των οικονομικών καταστάσεων. • Η σύνθεση και ο τρόπος λειτουργίας των διοικητικών, διαχειριστικών και εποπτικών οργάνων και των επιτροπών τους. Συμπεράσματα - Σκέψεις 1. Τα τελευταία χρόνια έχουν εισαχθεί στο εθνικό εταιρικό δίκαιο, με την ενσωμάτωση των ευρωπαϊκών Οδηγιών, έννοιες όπως «πραγματική απεικόνιση», «διαφάνεια», «κίνδυνος», «διαφθορά», «δωροδοκία» και, ως εκ τούτου, αποτελεί βασική επιδίωξη του νομοθέτη η καταγραφή και δημοσιοποίηση

από τη διοίκηση της επιχείρησης προς κάθε ενδιαφερόμενο, μέσω της Έκθεσης Διαχείρισης, της πραγματικής της εικόνας, η οποία είναι απαλλαγμένη από ουσιώδη σφάλματα ή λάθη που σχετίζονται με πράξεις απάτης. 2. Η Έκθεση Διαχείρισης σχετίζεται άμεσα με τις οικονομικές καταστάσεις και για τις ανάγκες συγκεκριμένης πληροφόρησης λειτουργεί επεξηγηματικά ή και συμπληρωματικά αυτών. Σημειώνεται δε, ότι για τους σκοπούς της εμπορικής τους δημοσιότητας, με βάση την υπ’ αρ. 62784/2017 εγκύκλιο του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης, θεωρείται μέρος των καταστάσεων αυτών. 3. Ο νόμιμος ελεγκτής οφείλει να εκφράσει τη γνώμη του, στην έκθεση ελέγχου επί των οικονομικών καταστάσεων, για τα περιγραφόμενα από τη διοίκηση στην Έκθεση Διαχείρισης χαρακτηριστικά των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου της εταιρείας και της διαχείρισης των κινδύνων της, συνεπώς καθίσταται από τον νομοθέτη υπεύθυνος για τον έλεγχο της ορθότητας όσων δημοσιοποιούνται σε σχέση με τις άμυνες της εταιρείας σε περιπτώσεις απάτης και πώς αυτή δηλώνει ότι τις διαχειρίζεται. 4. Επειδή η εταιρική διακυβέρνηση και ό,τι δηλώνεται σε σχέση με αυτήν στην Έκθεση Διαχειρίσεως έχει ιδιαίτερη βαρύτητα, θα ήταν χρήσιμο να θεσπιστεί με νόμο, υπό τη μορφή υποδείγματος, το πλαίσιο των πληροφοριών που πρέπει να περιλαμβάνει ένας «Κώδικας Εταιρικής Διακυβέρνησης», προκειμένου να επιτευχθεί η εναρμόνιση και η πληρότητα στην πληροφόρηση.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

ρωπαϊκή Οδηγία 2014/95/ΕΕ, η Κατάσταση μη Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών στηρίζεται σε συγκεκριμένες αρχές, οι οποίες είναι οι εξής: 1. Οι πληροφορίες όσον αφορά τις συνδεμένες επιχειρήσεις παρέχονται σε επίπεδο ομίλου και όχι από ξεχωριστές οντότητες. 2. Οι βασικές έννοιες που πρέπει να χαρακτηρίζουν την κατάσταση είναι «ουσιαστικότητα» και «σημαντικότητα». 3. Οι επιχειρήσεις που εμπίπτουν στην παρούσα Οδηγία πρέπει να παρέχουν επαρκείς πληροφορίες για θέματα που πιθανολογείται να προκαλέσουν τους κυριότερους κινδύνους με σοβαρές επιπτώσεις. 4. Σκοπός των κατευθυντήριων γραμμών είναι η παροχή συνδρομής στις εταιρείες για τη δημοσιοποίηση υψηλής ποιότητας, συναφών, χρήσιμων, συνεπών και περισσότερο συγκρίσιμων μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών, ώστε να εξασφαλίζεται εκτός των άλλων και η διαφάνεια. 5. Η Κατάσταση πρέπει να είναι ορθή, ισορροπημένη και κατανοητή. 6. Θα πρέπει να γίνεται σαφής διάκριση ανάμεσα στα γεγονότα και τις απόψεις - ερμηνείες. 7. Η Κατάσταση πρέπει να εστιάζει στις ανάγκες πληροφόρησης των ενδιαφερόμενων συνολικά και όχι μεμονωμένων ενδιαφερόμενων. 8. Θα πρέπει να διευκρινίζονται οι μεσοπρόθεσμες, βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των πληροφοριών της εταιρείας. 9. Η κατάσταση θα πρέπει να αναφέρεται με σαφήνεια στα πλαίσια που στηρίχθηκε.

ACCOUNTANCY GREECE.29

Είδη απάτης στις οικονομικές καταστάσεις ΜΆΡΙΟΣ ΛΑΣΑΝΙΆΝΟΣ

FCCA | CFE, Partner Grant Thornton

ο συγκεκριμένο άρθρο προφανώς δεν έχει σκοπό να εξαντλήσει τις κατηγορίες απάτης των οικονομικών καταστάσεων, αλλά να παρουσιάσει συνοπτικά το πλαίσιο στο οποίο μπορεί να ενταχθούν τα διάφορα ήδη απάτης, με σκοπό την καλύτερη κατανόηση και αντιμετώπισή της. Γιατί είναι σημαντική η απάτη στις οικονομικές καταστάσεις Τα τελευταία εννιά χρόνια η Αμερικάνικη Ένωση Πιστοποιημένων Ελεγκτών κατά της Απάτης (ACFE) διενεργεί μια μελέτη, μέσω των μελών της, όπου συγκεντρώνονται διάφορα ποιοτικά και οικονομικά στοιχεία για τα διάφορα είδη απάτης. Η ένατη έκδοση, που αφορά το 2016, είναι η πιο εκτενής και βασίστηκε σε 2.410 περιπτώσεις, όπως καταγράφηκαν από 41.788 πιστοποιημένους ελεκγτές κατά της απάτης. Τα βασικά πορίσματα της μελέτης, σε σχέση με τα περιστατικά απάτης αλλά και τη σημαντικότητα των διαφόρων ειδών της, είναι τα ακόλουθα: • Οι επαγγελματίες που συμμετείχαν στην έρευνα εκτιμούν ότι μια τυπική οργάνωση

χάνει περίπου 5% των εσόδων της από περιστατικά απάτης σε μια δεδομένη χρονιά. • Οι συνολικές ζημιές που προκλήθηκαν από τα περιστατικά που συγκεντρώθηκαν από την έρευνα υπερέβησαν τα 6,3 δισ. δολάρια, με τον απλό μέσο όρο ζημιάς ανά περίπτωση να ανέρχεται σε 2,7 εκ. δολάρια. Η μέση ζημία ανά περίπτωση από όλα τα περιστατικά που καταγράφηκαν ανήλθαν σε 150.000 δολάρια, ενώ 23,2% των περιπτώσεων προκάλεσαν ζημιές τουλάχιστον 1 εκ. δολαρίων. • Αυτό που είναι ενδιαφέρον είναι πως, ενώ τα περιστατικά υπεξαίρεσης περιουσιακών στοιχείων είναι μακράν η πιο συνηθισμένη κατηγορία απάτης, γιατί ανέρχεται σε ποσοστό 83% όλων των περιστατικών που αναλύθηκαν, με το αντίστοιχο ποσοστό για απάτες των οικονομικών καταστάσεων να ανέρχεται σε μόλις 10%, εντούτοις η μέση ζημιά που προκλήθηκε από απάτες των οικονομικών καταστάσεων ανέρχεται σε περίπου 1εκ. δολ., έναντι 125 χιλ. δολ. που παρατηρήθηκε, αντίστοιχα, για υπεξαιρέσεις.

Καταλαβαίνουμε τον σημαντικό αντίκτυπο για την οικονομία γενικότερα που προκύπτει από περιστατικά απάτης στις οικονομικές καταστάσεις. Τι εννοούμε ως απάτη στις οικονομικές καταστάσεις Με βάση τον ορισμό της ACFE, με τον όρο απάτη στις οικονομικές καταστάσεις εννοούμε τη σκόπιμη διαστρέβλωση της οικονομικής κατάστασης μιας επιχείρησης, η οποία επιτυγχάνεται με εκ προθέσεως ανακρίβειες ή παραλήψεις ποσών ή γνωστοποιήσεων με σκοπό την εξαπάτηση των χρηστών των οικονομικών καταστάσεων. Παρόμοιος είναι και ο ορισμός της απάτης στις οικονομικές καταστάσεις που προβλέπεται από τα Διεθνή Ελεγκτικά Πρότυπα, όπου, σύμφωνα με το Διεθνές Πρότυπο Έλέγχου 240, oι ελεγκτές καλούνται να λάβουν υπόψη τους για τον έλεγχό τους ανακρίβειες που προκαλούνται είτε από απάτη στις οικονομικές καταστάσεις είτε από υπεξαιρέσεις περιουσιακών στοιχείων. Από τα παραπάνω καταλαβαίνουμε πως η

83,5% 85,4%

Asset Misappropriation TYPE OF FRAUD

86,7% 35,4%

Corruption

36,8% 33,4%

9,6%

2016

Financial Statement Fraud 9,0%

2014 2012

7,6% 0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

PERCENT OF CASES

Figure 5: Occupational Frauds by Category-Median Loss

$125.000

Asset Misappropriation

$130.000

TYPE OF FRAUD

$120.000 $200.000

Corruption

$200.000 $250.000 $975.000

2016

$1.000.000

Financial Statement Fraud

2014

$1.000.000 $0

$500.000

$1.000.000

MEDIAN LOSS

$1.500.000

2012 $2.000.000

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

Figure 4: Occupational Frauds by Category-Frequency

απάτη προϋποθέτει τον σκοπό και την πρόθεση ή, με άλλα λόγια, την ύπαρξη δόλου για τη διενέργεια της παράνομης πράξης. Ο δόλος είναι και ο βασικός παράγοντας που διαχωρίζει την απάτη από το λάθος. Σε ένα γενικότερο πλαίσιο, η απάτη μπορεί να ενταχθεί στις παρακάτω κατηγορίες: • Εξωγενείς μορφές απάτης είναι εκείνες που διενεργούνται από οργανισμούς ή άτομα ενάντια σε έναν άλλο οργανισμό, κοινωνική ομάδα ή άτομα, όπως π.χ. καταναλωτές. Πολλές φορές τέτοιου είδους απάτες μπορεί να γίνονται σε συνεργασία με εργαζόμενους (συνήθως υψηλόβαθμους) στον ίδιο οργανισμό. Οι απάτες αυτού του είδους γίνονται γνωστές λόγω του ότι διενεργούνται σε συγκεκριμένους τομείς όπως: - Τραπεζικά ιδρύματα και συναφείς υπηρεσίες, π.χ. καταχρήσεις λογαριασμών, πλαστογράφηση ή χρήση ψευδών στοιχείων σε επιταγές, απάτες σε μηχανήματα ανάληψης κ.λπ. - Ασφαλιστικές εταιρείες, π.χ. ψευδείς δηλώσεις για λήψη αποζημιώσεων. - Απάτες στον χώρο της υγείας, π.χ. λήψη μεγαλύτερων αμοιβών μέσω παραποίησης ιατρικών στοιχείων ή χρήση ψευδών στοιχείων ή πράξεων. - Ηλεκτρονική απάτη η οποία αφορά απάτες υψηλής τεχνολογίας και Ίντερνετ, όπου εκ προθέσεως αποσκοπείται η διαστρέβλωση γεγονότων ή πληροφοριών με σκοπό να αποκτηθεί ή να ληφθεί κάποιο στοιχείο με αξία ή η πρόκληση ζημιάς σε έναν οργανισμό. - Απάτες προμηθειών. Αυτές αφορούν πολλές φορές. μικτή μορφή, αφού χρειάζεται και συμμετοχή του προσωπικού της εταιρείας που βάλλεται. Έτσι αυτές μπορεί να είναι: - Σχήματα που αφορούν τη συνεργασία μεταξύ προμηθευτών. - Σχήματα που αφορούν συμφωνίες μεταξύ προμηθευτών και υπαλλήλων τμημάτων προμηθειών. - Σχήματα υπερτιμολόγησης. • Η εταιρική απάτη αφορά την απάτη που διενεργείται από εταιρείες και οργανισμούς όπου γίνεται εκμετάλλευση σύνθετων σχέσεων και απαιτήσεων ή δομών μεταξύ διοικήσεων και στελεχών από τη μία και μητρικών εταιρειών τμημάτων και θυγατρικών από την άλλη. Με άλλα λόγια, πρόκειται

ACCOUNTANCY GREECE.29

για απάτες όπου γίνεται εκμετάλλευση κάποιας πολύπλοκης δομής ενός ομίλου ή ενός οργανισμού, καθώς σε τέτοια περιβάλλοντα είναι πολλές φορές δύσκολο να προσδιοριστεί ποιοι εταιρικοί παράγοντες είναι υπεύθυνοι σε προσωπικό επίπεδο για κάποιο παράνομο περιστατικό. Αξίζει να σημειωθεί ότι μέρος της εταιρικής απάτης αποτελεί και το white/pink collar crime, όπως έχει επικρατήσει να λέγεται, το οποίο αφορά παράνομες πράξεις που διενεργούνται από άτομα με συγκεκριμένα κοινωνικά χαρακτηριστικά, αφού πρόκειται συνήθως για άτομα της μεσαίας τάξης, αρκετά πάνω από τα όρια της φτώχειας, τα οποία χρήζουν κοινωνικής αναγνώρισης και έχουν ένα άνετο σχετικά βιοτικό επίπεδο. Οι απάτες αυτού του είδους διενεργούνται για την επίτευξη προσωπικού οφέλους, με κίνητρο όχι την αύξηση της περιουσίας αλλά περισσότερο την κάλυψη υπερβολικών υποχρεώσεων. Δηλαδή το αυξημένο βιοτικό τους επίπεδο είναι πλασματικό και συνήθως βασίζεται σε υπερβολικό δανεισμό ή σε κάποιους άλλους παράγοντες αδυναμίας. Το pink collar crime αφορά την ίδια μορφή απάτης, απλά έχει ενταχθεί στην ορολογία προκειμένου να προσδιορίσει πιο συγκεκριμένα το γεγονός ότι οι δράστες είναι γυναίκες αντίστοιχου βιοτικού επιπέδου, όπως παρουσιάζεται και στον βασικό ορισμό • Η απάτη εκ των έσω περιλαμβάνει κυρίως την επαγγελματική απάτη (occupational fraud), όπως θα εξηγήσουμε και παρακάτω Σε τι διαφέρει η απάτη στις οικονομικές καταστάσεις από άλλα είδη απάτης Η απάτη στις οικονομικές καταστάσεις αποτελεί ένα από τα τρία είδη επαγγελματικής απάτης (occupational fraud), όπως έχει κατηγοριοποιηθεί από το ACFE. Σε ό,τι αφορά τους αποδέκτες της απάτης, συνήθως οι υπεξαιρέσεις αποτελούν απάτες εις βάρος της επιχείρησης, ενώ πραγματοποιούνται κυρίως από εργαζόμενους ή/και τρίτους με σκοπό το προσωπικό όφελος. Οι απάτες των οικονομικών καταστάσεων έχουν διαφορετική λογική και οι διαπράττοντες ενεργούν με διαφορετικά κίνητρα.

Οι απάτες λόγω υπεξαίρεσης διακρίνονται σε υπεξαιρέσεις ταμείου ή διαθεσίμων και σε υπεξαιρέσεις αποθεμάτων και λοιπών περιουσιακών στοιχείων. Οι υπεξαιρέσεις σε γενικότερο επίπεδο αφορούν κατά κύριο λόγο κλοπές περιουσιακών στοιχείων (ταμείο ή αποθέματα) τα οποία είτε έχουν λογιστικοποιηθεί στα βιβλία είτε πριν αυτά λογιστικοποιηθούν, ενώ υπάρχουν και πολυάριθμά σχήματα απάτης τα οποία αφορούν έσοδα, επιταγές, τιμολογήσεις κ.λπ. Τέλος σε ό,τι αφορά τις υπεξαιρέσεις αποθεμάτων ή άλλων περιουσιακών στοιχείων, μιλάμε είτε για κακοδιαχείριση περιουσιακών στοιχείων, όπως π.χ. εταιρικά αυτοκίνητα, εκτός πολιτικής προμηθειες της εταιρειας κ.λπ., καθώς και για κλοπή των περιουσιακών στοιχείων, κυρίως αποθεμάτων ή προμηθειών.

Είδη και χαρακτηριστικά απάτης στις οικονομικές καταστάσεις Οι απάτες στις οικονομικές καταστάσεις αναλύονται στα ακόλουθα είδη: • Απάτη που αποσκοπεί στην αύξηση καθαρής θέσης/καθαρών αποτελεσμάτων. Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται: - χρονικές διαφορές, - εικονικά έσοδα, - αποκρυμμένες υποχρεώσεις/έξοδα, - ακατάλληλες αποτιμήσεις/γνωστοποιήσεις. • Αντίθετα, υπάρχουν και απάτες που αποσκοπούν στη μείωση της καθαρής θέσης/ καθαρών αποτελεσμάτων. Αντίστοιχα, σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται: - χρονικές διαφορές, - μειωμένα έσοδα, - επαυξημένες υποχρεώσεις/έξοδα, - ακατάλληλες αποτιμήσεις/γνωστοποιήσεις. Η αύξηση της καθαρής θέσης ή καθαρών αποτελεσμάτων επιτυγχάνεται τις περισσότερες φορές με σχήματα απάτης που αφορούν την αύξηση των εσόδων. Αξίζει να σημειωθεί ότι το κύκλωμα των εσόδων αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες που λαμβάνεται υπόψη από τους ελεγκτές για τον κίνδυνο της απάτης. Κάποια σημεία που αξίζει να αναφέρουμε σχετικά με τις κατηγορίες είναι τα εξής: • Η κατηγορία των χρονικών διαφορών έχει ως αντικείμενο τα έσοδα αφού γίνεται προσπάθεια χειρισμού της αναγνώρισης των εσόδων σε σχέση με τα πραγματικά παραστατικά και τις λογιστικές αρχές που ισχύουν σε κάθε περίπτωση. Για παράδειγμα, η πρώιμη ανα-

φορολογικών εξόδων και υποχρεώσεων. Ακόμη και σε επίπεδο αναφορών/reporting έχει παρατηρηθεί η χρονική υστέρηση αναγνώρισης εσόδων σε μια περίοδο με υψηλή δραστηριότητα προκειμένου να υπάρχει βελτίωση σε μια χρονιά με χαμηλή δραστηριότητα.Σε πολλές περιπτώσεις η διενέργεια απάτης στις οικονομικές καταστάσεις είναι αποτέλεσμα κουλτούρας όχι μόνο εταιρικής αλλά και κοινωνικής. Τέλος, ενδεικτικές αιτίες διενέργειας απάτης στις οικονομικές καταστάσεις, όπως αναφέρθηκαν και πιο πάνω, είναι: • Η ενίσχυση και ο επηρεασμός της τιμής μετοχής προς επίτευξη μεγαλύτερων κερδών ή/και μερίσματος. • Υπάρχει πίεση ενδογενώς ή/και εξωγενώς επίτευξης στόχων κερδοφορίας συνολικά. • Για επηρεασμό της ανταμοιβής της διοίκησης ή/και υψηλόβαθμων στελεχών (bonus/share options schemes). • Για να καλυφθούν αδυναμίες δημιουργίας ταμειακών ροών. • Για να ληφθεί νέα χρηματοδότηση, να υπάρχει πιο ευνοϊκή μεταχείριση στην υπάρχουσα χρηματοδότηση ή την κάλυψη δεικτών (debt covenants). Σημαντικά σημεία για την αντιμετώπισή της

Αν και η αντιμετώπιση της απάτης είναι συνήθως θέμα ενός οργανισμού συνολικά, θεωρούμε πως 3 πυλώνες είναι βασικοί για τον περιορισμό ή την αντιμετώπισή της. Οι πυλώνες αυτοί, διοίκηση - εξωτερικός έλεγχος - εσωτερικός έλεγχος, έχουν ο καθένας μερίδιο ευθύνης, άλλες φορές λιγότερο, άλλες φορές περισσότερο, στον καθορισμό πολιτικών αντιμετώπισης της απάτης. Βλέποντας τα αποτελέσματα της μελέτης, αλλά και περιπτώσεις απάτης που δημοσιεύτηκαν στον τύπο κατά καιρούς, είναι σημαντικό οι διοικήσεις να λαμβάνουν μέτρα τόσο για την πρόληψη και την αποθάρρυνση της απάτης όσο και για τον περιορισμό της έκτασής της όταν αυτή εμφανιστεί. Είναι λογικό, από τη στιγμή που η διοίκηση της επιχείρησης έχει την ευθύνη για την κατάρτιση των οικονομικών καταστάσεων, η αντιμετώπισή της

να απαιτεί την ελαχιστοποίηση των πιέσεων, κινήτρων και ευκαιριών που αφορούν τις διοικήσεις για να χειραγωγήσουν τις οικονομικές καταστάσεις. Η καθιέρωση κουλτούρας από τη διοίκηση της επιχείρησης παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση και πρόληψη της απάτης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα περιστατικά απάτης που παρατηρήθηκαν στους δύο ιαπωνικούς κολοσσούς Toshiba και Olympus. Κατά τη διάρκεια των ερευνών στα περιστατικά αυτά προέκυψε ότι είχε δημιουργηθεί τέτοια κουλτούρα όπου ήταν αδύνατο το προσωπικό να αντιταχθεί σε αποφάσεις της διοίκησης, ενώ οι ερευνητές της υπόθεσης έκαναν αναφορά σε ένα σύστημα που ισχύει στις ιαπωνικές εταιρείες, για ισόβια απασχόληση με αντάλλαγμα την πλήρη αφοσίωση στην εταιρεία. Οι αποφάσεις αυτές όμως οδήγησαν σε απάτες στις οικονομικές καταστάσεις τους ύψους 1,5 δισ. και 2 δισ. δολαρίων αντίστοιχα. Τέτοια περιστατικά κουλτούρας, ίσως όχι τόσο θεσμοποιημένα, συναντώνται και σε άλλους οργανισμούς. Οι εξωτερικοί ελεγκτές, από την άλλη, οφείλουν να διατηρούν την ανεξαρτησία τους και να εξασκούν αυτό που λέμε επαγγελματικό σκεπτικισμό, περιλαμβάνοντας πάντα στη στρατηγική τους την περίπτωση ύπαρξης απάτης στις οικονομικές καταστάσεις. Πολλές φορες η επιλογή τους αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για τη διενέργεια απάτης. Τέλος, οι εσωτερικοί ελεγκτές θα πρέπει να εκπαιδεύουν και να εκπαιδεύονται στην πρόληψη, αντιμετώπιση και αποθάρρυνση της απάτης, διενεργώντας προγράμματα τα οποία λαμβάνουν υπόψη την απάτη στις οικονομικές καταστάσεις, αλλά και εκείνοι να διατηρούν την ανεξαρτησία τους στο πλαίσιο του ρόλου τους και της σχέσης τους με τις διοικήσεις. Είναι σημαντικό να ενημερώνουν και να ενισχύουν προγράμματα εκπαίδευσης του συνόλου του προσωπικού πρόληψης της απάτης και της καθιέρωσης αναλυτικών διαδικασιών και προγραμμάτων πρόληψης, αντιμετώπισης και προστασίας κατά της απάτης.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

γνώριση αφορά την αναγνώριση του εσόδου, κυρίως υπηρεσίας, σε προγενέστερη περίοδο, αντί να γίνει σωστός διαχωρισμός ανάλογα με το ποσοστό ολοκλήρωσης της υπηρεσίας. • Οι αποτιμήσεις είναι μια περιοχή όπου σε πολλές περιπτώσεις χρειάζονται εκτιμήσεις της διοίκησης αλλά και επιλογές συγκεκριμένων πολιτικών, οι οποίες, υπό κανονικές συνθήκες, πρέπει να τηρούνται με συνέπεια. Οπου υπάρχει χρήση εκτιμήσεων υπάρχει αντίστοιχη ευκαιρία για τη διενέργεια απάτης. • Τέλος, σε ό,τι αφορά τις αποκρύψεις εξόδων/υποχρεώσεων, το αντικείμενο της απάτης αφορά τη διαστρέβλωση των αποτελεσμάτων είτε θετικά είτε αρνητικά, δηλαδή είτε με την κεφαλαιοποίηση εξόδων, τη μεταφορά τους δηλαδή στην κατάσταση χρηματοοικονομικής θέσης αντί για την κατάσταση αποτελεσμάτων, ή το αντίστροφο. Η απάτη στις οικονομικές καταστάσεις συνήθως αποτελεί το μέσο και όχι τον σκοπό. Αν και συνήθως αποσκοπεί στη μεγέθυνση εσόδων/στοιχείων ενεργητικού/κερδών, το αντίθετο δεν αποκλείεται, ενώ υπάρχει συμμετοχή της διοίκησης ή στελεχών με αυξημένο διοικητικό ρόλο. Ο πρωταρχικός σκοπός δεν είναι πάντα το προσωπικό όφελος του δράστη ή των δραστών (χωρίς να αποκλείεται βέβαια και αυτό). Όταν γίνεται, συνήθως αποσκοπεί στο να κερδηθεί κάποιος χρόνος για διορθωθούν κάποια προβλήματα που αντιμετωπίζει η επιχείρηση και τα οποία την εμποδίζουν να ικανοποιήσει συγκεκριμένους στόχους, όπως π.χ. - την αύξηση της κερδοφορίας της, - την επίτευξη κάποιων χρηματοοικονομικών δεικτών, - τη λήψη νέας χρηματοδότησης ή την ανανέωση της υπάρχουσας. Από την άλλη, κάποιος που έχει το κίνητρο ενδέχεται να πραγματοποιήσει απάτη στις οικονομικές καταστάσεις ως εξής: - να μεριμνήσει για τη λήψη δανείων από την εταιρεία, τα οποία στη συνέχεια τα διοχετεύει σε προσωπικούς λογαριασμούς ή με σκοπό την αύξηση της τιμής μετοχής και στη συνέχεια τη λήψη και εξαργύρωση stock options, - τη λήψη bonus με βάση την τεχνητά αυξημένη κερδοφορία. Αν και ο στόχος συνήθως είναι η μεγέθυνση εσόδων ή κερδών και η μείωση υποχρεώσεων εξόδων και ζημιών, εντούτοις έχουν παρατηρηθεί και περιπτώσεις όπου αποσκοπείται η μείωση των στοιχείων ενεργητικού ή εσόδων/ κερδών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ηθελημένη μείωση κερδών για μείωση των

ACCOUNTANCY GREECE.29

▲ Αρθρο

Νόμος 4469/2017: Εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών Βασίλης Πετίνης General Manager & Partner in Charge of Advisory Services, RSM Greece Μάνθος Τριχιάς Assistant Manager, Advisory Services, RSM Greece

Σκοπός του νόμου Οι διατάξεις του νόμου ρυθμίζουν τη διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης χρηματικών οφειλών προς οποιονδήποτε οφειλέτη, οι οποίες είτε προέρχονται από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητάς του είτε αποτελούν οφειλές από άλλη αιτία, εφόσον η ρύθμιση των εν λόγω οφειλών κρίνεται από τους συμμετέχοντες στη διαδικασία απαραίτητη προκειμένου να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα του οφειλέτη. Πεδίο εφαρμογής Κάθε φυσικό πρόσωπο με πτωχευτική ικανότητα και κάθε νομικό πρόσωπο το οποίο αποκτά εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα και έχει φορολογική κατοικία στην Ελλάδα μπορεί να υποβάλει αίτηση για υπαγωγή στη διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών, εφόσον: α. κατά την 31η Δεκεμβρίου 2016 είχε οφειλή προς χρηματοδοτικό φορέα από δάνειο ή πίστωση σε καθυστέρηση τουλάχιστον ενενήντα (90) ημερών ή οφειλή που ρυθμίστηκε μετά την 1η Ιουλίου 2016 ή είχε ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τη Φορολογική Διοίκηση ή προς Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης ή προς άλλο νο-

Έναρξη ισχύος Η ισχύς του παρόντος νόμου αρχίζει τρεις (3) μήνες μετά τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, δηλαδή από τις 3 Αυγούστου 2017.

μικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, περιλαμβανομένων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, ή είχε βεβαιωθεί η μη πληρωμή επιταγών εκδόσεώς του λόγω μη επαρκούς υπολοίπου ή είχαν εκδοθεί διαταγές πληρωμής ή δικαστικές αποφάσεις λόγω ληξιπρόθεσμων απαιτήσεων εις βάρος του, β. οι συνολικές προς ρύθμιση οφειλές του ξεπερνούν το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ και γ. πληροί τα κριτήρια επιλεξιμότητας. Κριτήρια επιλεξιμότητας Ο οφειλέτης που τηρεί απλογραφικό λογιστικό σύστημα, σύμφωνα με την παρ. 12 του άρθρου 3 του Ν. 4308/2014, κρίνεται επιλέξιμος για υπαγωγή στην εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών του παρόντος νόμου, εφόσον έχει θετικό καθαρό αποτέλεσμα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων σε μία τουλάχιστον από τις τελευταίες τρεις χρήσεις πριν από την υποβολή της αίτησης. Ο οφειλέτης που τηρεί διπλογραφικό λογιστικό σύστημα, σύμφωνα με το άρθρο 3 του Ν. 4308/2014, κρίνεται επιλέξιμος για υπαγωγή στην εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών του παρόντος νόμου, εφόσον πληροί μία από τις παρακάτω προϋποθέσεις σε μία

ΒΑΣΙΚΆ ΣΤΆΔΙΑ 1. Υποβολή αίτησης Κάθε οφειλέτης μπορεί να υποβάλει αίτηση για την υπαγωγή του στη διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών έως την 31η Δεκεμβρίου 2018. Αποκλείεται η υποβολή δεύτερης αίτησης από τον ίδιο οφειλέτη όσο εκκρεμεί η πρώτη ή μετά τη σύνταξη από τον συντονιστή πρακτικού περαίωσης της διαδικασίας ή πρακτικού αποτυχίας για οποιονδήποτε από τους προβλεπόμενους στον νόμο λόγους. 2. Διορισμός συντονιστή - Δικαίωμα αποποίησης Εντός δύο (2) εργάσιμων ημερών από την κατάθεση της αίτησης, η ΕΓΔΙΧ (Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους) διορίζει συντονιστή της διαδικασίας από το μητρώο συντονιστών που τηρείται στην ΕΓΔΙΧ. Η έδρα του συντονιστή πρέπει να βρίσκεται εντός της Περιφερειακής Ενότητας στην οποία έχει την έδρα του ο οφειλέτης. Αν δεν υπάρχει εγγεγραμμένος συντονιστής στο μητρώο με έδρα εντός της Περιφερειακής Ενότητας στην οποία έχει την έδρα του ο οφειλέτης, διορίζεται συντονιστής που εδρεύει εντός της διοικητικής περιφέρειας της έδρας του οφειλέτη. 3. Διαδικασία διαπραγμάτευσης Για την έγκριση πρότασης αναδιάρθρωσης οφειλών απαιτείται συμφωνία του οφειλέτη και πλειοψηφία τριών πέμπτων (3/5) των συμμετεχόντων πιστωτών, στους οποίους συμπεριλαμβάνεται ποσοστό δύο πέμπτων (2/5) των συμμετεχόντων πιστωτών με ειδικό προνόμιο. Αν εγκριθεί η πρόταση αναδιάρθρωσης οφειλών, υπογράφεται με επιμέλεια του συντονιστή μεταξύ των συναινούντων πιστωτών και του οφειλέτη η σύμβαση αναδιάρθρωσης οφειλών.

4. Υποχρεωτικοί κανόνες σύμβασης αναδιάρθρωσης οφειλών Οι πιστωτές και ο οφειλέτης μπορούν να διαμορφώσουν ελεύθερα το περιεχόμενο της σύμβασης αναδιάρθρωσης οφειλών. Τα δικαιώματα των προνομιούχων πιστωτών διατηρούνται υπέρ της απαίτησής τους, όπως αυτή διαμορφώνεται με τη σύμβαση. 5. Διορισμός εμπειρογνώμονα Η εκπόνηση αξιολόγησης βιωσιμότητας του οφειλέτη που αποτελεί μικρή επιχείρηση μπορεί να ανατεθεί σε εμπειρογνώμονα, εφόσον υποβάλλεται σχετικό αίτημα από συμμετέχοντες πιστωτές, οι οποίοι είναι δικαιούχοι τουλάχιστον του ενός τρίτου (1/3) του συνόλου των απαιτήσεων που συμμετέχουν στη διαδικασία (προαιρετικός διορισμός εμπειρογνώμονα). Στην περίπτωση των μεγάλων επιχειρήσεων, ο διορισμός εμπειρογνώμονα είναι υποχρεωτικός. 6. Υπογραφή σύμβασης αναδιάρθρωσης οφειλών Η υπογραφή λαμβάνει χώρα με τη σύνταξη του σχετικού πρακτικού περαίωσης της διαδικασίας από τον συντονιστή και την αποστολή του στους συμμετέχοντες. 7. Επικύρωση από το δικαστήριο Ο οφειλέτης ή ο συμμετέχων πιστωτής μπορεί να υποβάλει στο Πολυμελές Πρωτοδικείο, στην περιφέρεια του οποίου έχει έδρα ο οφειλέτης, αίτηση για την επικύρωση της σύμβασης αναδιάρθρωσης οφειλών. Η υπόθεση εκδικάζεται κατά τις διατάξεις της εκούσιας δικαιοδοσίας. Οι παρεμβάσεις, πρόσθετες ή κύριες, ασκούνται αποκλειστικά με κατάθεση προτάσεων κατά τη συζήτηση της αίτησης στο ακροατήριο χωρίς τήρηση προδικασίας. 8. Συνέπειες μη τήρησης της συμφωνίας - ανατροπή ή ακύρωση Αν ο οφειλέτης δεν καταβάλει προς οποιονδήποτε πιστωτή οποιοδήποτε οφειλόμενο ποσό σύμφωνα με τους όρους της σύμβασης αναδιάρθρωσης οφειλών για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των ενενήντα (90) ημερών, ο πιστωτής δικαιούται να ζητήσει την ακύρωση της συμφωνίας ως προς όλους, καταθέτοντας αίτηση στο δικαστήριο που επικύρωσε τη σύμβαση αναδιάρθρωσης οφειλών ή στο Πολυμελές Πρωτοδικείο, στην περιφέρεια του οποίου έχει έδρα ο οφειλέτης. Η αίτηση εκδικάζεται κατά τις διατάξεις της εκούσιας δικαιοδοσίας.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

τουλάχιστον από τις τελευταίες τρεις χρήσεις πριν από την υποβολή της αίτησης: α. έχει θετικά αποτελέσματα προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων ή β. έχει θετική καθαρή θέση (equity).

ACCOUNTANCY GREECE.29

▲ Αρθρο

Οι γεωπολιτικές αβεβαιότητες μετατοπίζουν τους φορολογικούς κινδύνους στις αναπτυγμένες οικονομίες

ΕΥ

γεωπολιτική αβεβαιότητα μετατοπίζει τους φορολογικούς κινδύνους από τις αναδυόμενες αγορές στις αναπτυγμένες οικονομίες, με τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Αυστραλία να αποτελούν τις τρεις χώρες με τους μεγαλύτερους φορολογικούς κινδύνους. Την πρώτη πεντάδα συμπληρώνουν η Κίνα και η Ινδία. Αυτά προκύπτουν από την πρώτη έκδοση της σειράς ερευνών της ΕΥ 2017 Tax Risk and Controversy Survey Series, με τίτλο «Tax steps into the light», η οποία καταγράφει τις απόψεις πάνω από 900 φορολογικών και χρηματοοικονομικών στελεχών σε 69 χώρες. Σύμφωνα με την έρευνα, το 59% των στελεχών έχει διαπιστώσει αύξηση των κινδύνων ή της αβεβαιότητας γύρω από τη φορολογική νομοθεσία ή το ρυθμιστικό περιβάλλον, ως αποτέλεσμα της παγκοσμιοποίησης. Παρά το γεγονός ότι, τα

ενώ το 41% έχει παρατηρήσει μια αύξηση στον αριθμό ή/και στην ένταση των φορολογικών ελέγχων. Ωστόσο, περισσότεροι από τους μισούς (53%) δηλώνουν πως κατέχουν τα απαραίτητα συστήματα αναφοράς για να συμμορφωθούν με τις δράσεις BEPS, σε σύγκριση με το 71% που δήλωνε το 2015 ότι χρειαζόταν πρόσθετους πόρους για να καταφέρει να ανταποκριθεί στις νέες απαιτήσεις πληροφόρησης. Αναφορικά με το μέλλον, το 55% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι οι παγκόσμιες απαιτήσεις δημοσιοποιήσεων, υποβολής αναφορών και διαφάνειας θα αυξηθούν σημαντικά, ενώ μόνο το 3% εκτιμά ότι θα παραμείνουν ως έχουν και το 56% δηλώνει ανήσυχο πως οι κυβερνήσεις θα απαιτήσουν τη δημοσιοποίηση φορολογικών πληροφοριών. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 42% χαρακτηρίζει ως τη μεγαλύτερη πρόκληση εφαρμογής του BEPS τη διαθε-

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Έκθεση της ΕΥ «In the spotlight: a new era of transparency», 2016.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

τελευταία χρόνια, οι φορολογικοί κίνδυνοι επικεντρώνονταν κυρίως στις αναδυόμενες αγορές1, γεωπολιτικοί παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των φορολογικών επιπτώσεων του Brexit και της αβεβαιότητας ως προς τις κατευθύνσεις της φορολογικής πολιτικής στις ΗΠΑ, μετατοπίζουν το επίκεντρο του φορολογικού κινδύνου προς τις αναπτυγμένες οικονομίες, οι οποίες παραδοσιακά χαρακτηρίζονται από μια πιο μετρημένη προσέγγιση στους κινδύνους. Σύμφωνα με την έρευνα, ο αντίκτυπος των γεωπολιτικών αλλαγών επιδεινώνεται περαιτέρω από τις απαιτήσεις διαφάνειας και αναφορών που επιβάλλει το σχέδιο G20/ΟΟΣΑ για τις δράσεις BEPS (Base Erosion and Profit Shifting - Διάβρωση Φορολογικής Βάσης και Μεταφορά Κερδών). Το 55% των ερωτηθέντων έχει διαπιστώσει αύξηση των μέτρων για τις αναφορές φορολογικών στοιχείων και τη διαφάνεια,

σιμότητα και ποιότητα των δεδομένων για την υποβολή αναφορών. Το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 57% για τις μεγάλες επιχειρήσεις, με ετήσια έσοδα άνω των τριών δισ. δολαρίων. Η έρευνα επιβεβαιώνει, επίσης, ότι οι φορολογικοί κίνδυνοι απασχολούν όλο και περισσότερο τα διοικητικά συμβούλια και διεισδύουν στις επιχειρηματικές λειτουργίες, με το 41% των στελεχών να δηλώνει ότι, τα τελευταία δύο χρόνια, έχει αυξηθεί η επίβλεψη των φορολογικών κινδύνων και αντιπαραθέσεων από τους διευθύνοντες συμβούλους και/ή τα διοικητικά συμβούλια. Το 73% δηλώνει ότι παρέχει περιοδικές ενημερώσεις στον διευθύνοντα σύμβουλο ή στον οικονομικό διευθυντή για τους φορολογικούς κινδύνους ή/και τις αντιπαραθέσεις. Όσον αφορά τις μη φορολογικές λειτουργίες που επηρεάστηκαν σημαντικά από την εφαρμογή των δράσεων BEPS, οι λογιστικές βρίσκονται στην κορυφή με 71%, ενώ ακολουθούν οι χρηματοοικονομικές (62%) και οι νομικές (30%). Ο κ. Στέφανος Μήτσιος, επικεφαλής του Φορολογικού Τμήματος της ΕΥ Ελλάδος, σχολιάζοντας τα συμπεράσματα της έρευνας, ανέφερε: «Τα φορολογικά θέματα και η αντιμετώπισή τους από τις επιχειρήσεις έχουν ενταθεί στις αναπτυγμένες οικονομίες, καθώς αυξάνονται οι απαιτήσεις διαφάνειας και δημοσιοποίησης οικονομικών στοιχείων. Αν και οι επιχειρήσεις εμφανίζονται καλύτερα προετοιμασμένες, σε σύγκριση με το 2015, ωστόσο η εφαρμογή των δράσεων BEPS παραμένει πρόκληση. Λόγω των αλλαγών που έχουν επέλθει στη φορολογική νομοθεσία –εκσυγχρονισμός της με την ευρωπαϊκή νομοθεσία– οι ελληνικές επιχειρήσεις θα πρέπει να εστιάσουν περισσότερο στα φορολογικά ζητήματα, επενδύοντας σε ανθρώπινο δυναμικό, περισσότερη και καλύτερη εκπαίδευση, συστήματα και διαδικασίες».

ACCOUNTANCY GREECE.29

▲ Ερευνα

Το τοπίο των μεσαίων και μικρών επιχειρήσεων (ΜμΕ) στην Ελλάδα: Το επιχειρηματικό προφίλ που αντέχει στην κρίση Μελέτη του ΣΕΒ και της EY καταγράφει τη συμβολή τους στην οικονομία, τις εξελίξεις και προκλήσεις που αντιμετωπίζουν και τα χαρακτηριστικά των ΜμΕ που αντέχουν στην κρίση

Το τοπίο σήμερα Τα σημαντικότερα ευρήματα της ΕΥ για τη σημερινή κατάσταση των ΜμΕ είναι τα ακόλουθα: Σύμφωνα με τη σχετική μελέτη, αντιπροσωπεύουν το 99,9% του συνολικού αριθμού των ελληνικών επιχειρήσεων, το 87% της απασχόλησης και το 19,3% του ΑΕΠ. Ωστόσο, ο πολύ μεγάλος αριθμός των πολύ μικρών επιχειρήσεων (96,9% έναντι 93% στην Ε.Ε.) και ο συνακόλουθος παραγωγικός κατακερματισμός αποτελούν τροχοπέδη για την ανταγωνιστικότητά τους. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα, η πολύ χαμηλή παραγωγικότητα των ΜμΕ στην Ελλάδα, η οποία κυμαίνεται στο 50% του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Ωστόσο, μεταξύ των ΜμΕ, οι μεσαίες επιχειρήσεις εμφανίζουν 178% μεγαλύτερη φαινόμενη παραγωγικότητα από τις πολύ μικρές και 40% από τις μικρές. Ένα άλλο σημαντικό εύρημα είναι ότι η ευελιξία του πολύ μικρού μεγέθους δεν μετασχηματίζεται σε απόδοση, με τις πολύ μικρές επιχειρήσεις (το 96,9% του συνόλου) να παράγουν περίπου το 9,3% του ΑΕΠ, ενώ οι μικρές και οι μεσαίες (το 3% του συνόλου) παράγουν

περίπου το 10% του ΑΕΠ. Τέλος, πλέον οι ΜμΕ έχουν εξελιχθεί σε «τροφοδότη» της ανεργίας (από 2,39 εκατ. εργαζόμενους το 2008, σε 1,79 εκατ. το 2014). Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των ΜμΕ που αντέχουν στην κρίση Μέσα στην κρίση αναδεικνύεται ένα προφίλ ΜμΕ που αντέχουν και ενισχύουν τις δυνατότητες ανάκαμψης και παραγωγικής μεγέθυνσής τους. Σύμφωνα με τη μελέτη της EY, o επιχειρήσεις αυτές παρουσιάζουν ένα ή και περισσότερα από τα παρακάτω χαρακτηριστικά: Σχετικό μέγεθος, που δίνει ανθεκτικότητα και προσαρμοστικότητα: Οι μεσαίες επιχειρήσεις αύξησαν τα περιθώρια κέρδους έως 35%, ενώ οι μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις είχαν πτώση 50%. Επίσης, αν και μειώθηκε ο συνολικός αριθμός των μεσαίων επιχειρήσεων, η μοναδιαία προστιθέμενη αξία παρέμεινε σταθερή, ενώ των πολύ μικρών και μικρών μειώθηκε σημαντικά (-12,5%). Εξωστρέφεια και εστίαση σε εμπορεύσιμα προϊόντα/υπηρεσίες: Οι ΜμΕ είναι κυρίως εισαγωγικές, όμως, ειδικά οι μεσαίες,

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

ι μεσαίες και μικρές επιχειρήσεις αποτελούν σημαντικό πυλώνα της ελληνικής παραγωγικής διαδικασίας και μπορούν να έχουν κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξη και τον παραγωγικό μετασχηματισμό της οικονομίας και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Όμως, οι πιέσεις που ασκήθηκαν κατά την κρίση έχουν αφήσει έντονο το αποτύπωμά τους. Σήμερα στην Ευρώπη ο αριθμός των ΜμΕ, η απασχόληση σε αυτές και η παραγόμενη προστιθέμενη αξία έχουν επιστρέψει στα προ κρίσης επίπεδα, με λίγες μόνο εξαιρέσεις, μία εκ των οποίων είναι και η Ελλάδα. Παρόλα αυτά, υπάρχει ένα επιχειρηματικό προφίλ μεσαίων και μικρών επιχειρήσεων που αντέχει στην κρίση και που μπορεί να οδηγήσει και στην ανάκαμψη. Το μήνυμα αυτό αποτυπώνει σχετική μελέτη του ΣΕΒ και της EY Ελλάδος. Το πρώτο μέρος της μελέτης καταγράφει τις εξελίξεις και τα βασικά προβλήματα των ΜμΕ στη χώρα μας και εντοπίζει τα επιχειρηματικά χαρακτηριστικά που ενισχύουν τις αντοχές τους στην κρίση, βελτιώνουν τις δυνατότητες ανάκαμψής τους και επιταχύνουν την παραγωγική τους μεγέθυνση.

ACCOUNTANCY GREECE.29

πέτυχαν 40% αύξηση των εξαγωγών τους. Έργα σε δραστηριότητες προστιθέμενης αξίας: Η φαινόμενη παραγωγικότητα (προστιθέμενη αξία ανά εργαζόμενο) στις μεσαίες επιχειρήσεις είναι περίπου 40% μεγαλύτερη από τις μικρές και περίπου 178% μεγαλύτερη από τις πολύ μικρές. Έμφαση στη μεταποίηση, όπου εμφανίζεται τετραπλάσια προστιθέμενη αξία (ανά επιχείρηση) σε σχέση με τις υπηρεσίες. Καινοτομία, με τις επιδόσεις στον δείκτη καινοτομίας (European Innovation Scoreboard, EIS) στο 29,6 έναντι 30,6 μ.ο. στην Ε.Ε. Συμμετοχή σε παραγωγικά (Β2Β) δίκτυα και συνεργασίες με μεγαλύτερες επιχειρήσεις: Ειδικά για τις καινοτόμες επιχειρήσεις, αυτό αφορά το 12,4%, έναντι 10,3% του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Η μελέτη εκπονήθηκε στο πλαίσιο του Φόρουμ Μεσαίων και Μικρών Επιχειρήσεων του ΣΕΒ, με τον συντονισμό του Τομέα Βιομηχανίας, Αναπτυξιακών Πολιτικών και Δικτύων του ΣΕΒ. Αποτελεί μια στρατηγική συνεργασία του ΣΕΒ με την ΕΥ, για την ανάδειξη των πραγματικών ζητημάτων και των τεκμηριωμένων πολιτικών για την ταχύτερη παραγωγική μεγέθυνση των μεσαίων και μικρών επιχειρήσεων που αντέχουν στην κρίση. Η θέση του ΣΕΒ Η συμμετοχή των μεσαίων και μικρών επιχειρήσεων που αντέχουν στην κρίση στο δημόσιο διάλογο υστερεί, με πρώτα θύματα την προοπτική παραγωγικής μεγέθυνσής τους και τις νέες δουλειές που μπορούν να δημιουργήσουν. Ταυτόχρονα, υστερεί η ανάδειξη των χαρακτηριστικών που μπορούν να στηρίξουν την επιβίωση του συνόλου των ΜμΕ στην Ελλάδα. Ο ΣΕΒ θεωρεί αναγκαία τη μετατόπιση της δημόσιας συζήτησης για τις ΜμΕ, με έμφαση στα παρα-

γωγικά χαρακτηριστικά που ενισχύουν τις αντοχές και προωθούν τη μεγέθυνσή τους, με εξειδικευμένες προτάσεις πολιτικής βάσει διεθνών καλών πρακτικών. Για να έρθουν αυτές οι πολιτικές στον κεντρικό δημόσιο διάλογο, ο ΣΕΒ θα διοργανώσει επιχειρηματικό συνέδριο για τις μεσαίες και μικρές επιχειρήσεις την 21η Φεβρουαρίου 2018. Αντικείμενο του συνεδρίου θα είναι οι προϋποθέσεις επιβίωσης, αλλά, κυρίως, οι διαδρομές ταχύτερης παραγωγικής μεγέθυνσής τους. Στο πλαίσιο του συνεδρίου, θα παρουσιαστεί το δεύτερο μέρος της μελέτης ΣΕΒ-ΕΥ, το οποίο θα επικεντρωθεί στις πρακτικές και έξυπνες προτάσεις πολιτικής για σύγχρονες και δυναμικές ΜμΕ και στη μετάβαση προς ένα αναπτυξιακό πρότυπο με περισσότερη και καλύτερη επιχειρηματικότητα όλων των μεγεθών. Δήλωση Θεόδωρου Φέσσα, προέδρου ΣΕΒ: «Ο παραγωγικός μετασχηματισμός της ελληνικής οικονομίας αποτελεί κρίσιμη προτεραιότητα για τη βιώσιμη ανάκαμψη και την οριστική έξοδο από την κρίση. Στο πλαίσιο αυτό, είναι σημαντική πρόκληση και ευκαιρία ο εντοπισμός επιχειρήσεων όλων των μεγεθών στη βιομηχανία, τη μεταποίηση και συναφείς δραστηριότητες, οι οποίες συνθέτουν το ελληνικό επιχειρηματικό οικοσύστημα, συνεργάζονται σε παραγωγικά δίκτυα, καινοτομούν, εξάγουν και δημιουργούν δουλειές. Οι μεσαίες και μικρές επιχειρήσεις είναι αναπόσπαστο τμήμα του ελληνικού παραγωγικού συστήματος και πηγή απασχόλησης. Η οργανωτική ενδυνάμωση και παραγωγική τους μεγέθυνση είναι κρίσιμη προτεραιότητα για την ανάκτηση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της οικονομίας. Ο ΣΕΒ ανέλαβε πρωτοβουλία για την

αντιμετώπιση των αναγκών των δυναμικών μεσαίων και μικρών επιχειρήσεων, που αποτελούν, άλλωστε, και το 70% των μελών του. Η εκπροσώπηση αυτών των επιχειρήσεων στον δημόσιο διάλογο με όρους παραγωγικής μεγέθυνσης και η μετουσίωση των αναγκών τους σε συγκροτημένες και εξειδικευμένες προτάσεις πολιτικής αποτελεί ουσιαστική ανάγκη και σημαντική πρόκληση»ß. Δήλωση Τάσου Ιωσηφίδη, εταίρου και επικεφαλής του τμήματος Χρηματοοικονομικών Συμβούλων της ΕΥ Ελλάδος, αναφορικά με τη μελέτη Στην ΕΥ δουλεύουμε καθημερινά με ένα μεγάλο αριθμό ΜμΕ και γνωρίζουμε καλά τη μάχη που δίνουν για τον εκσυγχρονισμό και τον αναπροσανατολισμό τους. Για να στεφθεί, όμως, με επιτυχία αυτή η μάχη, πρέπει να αντιμετωπισθούν τόσο ενδογενείς αδυναμίες των ΜμΕ όσο και προκλήσεις που αφορούν το ευρύτερο πλαίσιο λειτουργίας της οικονομίας. Ειδικότερα, όσον αφορά το ζήτημα των μη εξυπηρετούμενων δάνειων, η κύρια πρόκληση έχει να κάνει με την αναγνώριση και υποστήριξη από το χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΜμΕ, που, παρά τον υπέρμετρο δανεισμό τους, έχουν προοπτικές επιβίωσης και ανάπτυξης. Στο πλαίσιο αυτό, ιδιαίτερης σημασίας είναι, από τη μία, η εξειδίκευση και η καινοτομία και, από την άλλη, το ζήτημα της μεγέθυνσης των ελληνικών ΜμΕ, μέσω συνεργασιών, συγχωνεύσεων και συμπράξεων, που θα υποβοηθήσει την απορρόφηση των επιμέρους προβλημάτων και θα επιτρέψει την πραγματοποίηση οικονομιών κλίμακας, δημιουργώντας έτσι τις προϋποθέσεις για να μπορέσουν οι ελληνικές ΜμΕ να ανταγωνιστούν στο διεθνές περιβάλλον».

▲ Αρθρο

Γιατί να ορίσετε Υπεύθυνο Προστασίας Δεδομένων (DPO) στην εταιρεία σας; Έλενα Πουλή Δικηγόρος, Κ. Παπακωστόπουλος & Συνεργάτες (μέλος του διεθνούς δικτύου της KPMG)

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

ε σχεδόν έξι μήνες τίθεται σε ισχύ ο Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων (ΓΚΠΔ - (ΕΕ) 2016/679), ο οποίος περιλαμβάνει ένα ενιαίο, εκσυγχρονισμένο και εν πολλοίς αυστηρότερο πλαίσιο συμμόρφωσης για την προστασία των προσωπικών δεδομένων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στηριζόμενος κυρίως στην αρχή της λογοδοσίας, αλλά και σε επιμέρους αρχές. Η πρόκληση συμμόρφωσης που τίθεται στις επιχειρήσεις για την εφαρμογή του είναι σημαντική, μιας και μέχρι τη θέση του σε ισχύ στις 25 Μαΐου 2018 ο δημόσιος τομέας και οι ιδιωτικές επιχειρήσεις οφείλουν ως ένα πρώτο και πολύ σημαντικό βήμα να εναρμονίσουν τα συστήματά τους με το πνεύμα του Κανονισμού και μετά τη θέση του σε ισχύ να συνεχίσουν να είναι συμβατοί με αυτόν. Καίρια πρόβλεψη που περιέχεται στον Κανονισμό είναι ο ορισμός υπεύθυνου προστασίας δεδομένων (Data Protection Officer, DPO). Η υποχρέωση αυτή ισχύει για όλες τις δημόσιες αρχές και φορείς, καθώς επίσης και για άλλους οργανισμούς που έχουν ως κύρια δραστηριότητα τη συστηματική παρακολούθηση φυσικών προσώπων σε μεγάλη κλίμακα ή την επεξεργασία ειδικών κατηγοριών δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα (τα οποία με το παλαιό καθεστώς αναφέρονταν ως ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα) σε μεγάλη κλίμακα. Από την παραπάνω ρύθμιση συνάγεται ότι δεν είναι όλες οι επιχειρήσεις ή οργανισμοί υποχρεωμένοι να ορίσουν υπεύθυνο προστασίας δεδομένων. Παρά το γεγονός αυτό, ο ορισμός DPO, αν και μη υποχρεωτικός για όλους, είναι εν τοις πράγμασι η προτιμητέα επιλογή. Ο εθελοντικός

ACCOUNTANCY GREECE.29

ορισμός DPO συστήνεται ανεπιφύλακτα από τους ειδήμονες του Κανονισμού1 και οι λόγοι είναι αρκετοί. Ο ρόλος του υπεύθυνου προστασίας δεδομένων είναι πρωτίστως συμβουλευτικός και υποστηρικτικός. Λαμβάνοντας υπόψη τον κίνδυνο που συνδέεται με τις πράξεις επεξεργασίας, συνεκτιμώντας τη φύση, το πεδίο εφαρμογής, το πλαίσιο και τους σκοπούς της επεξεργασίας, ο υπεύθυνος προστασίας οφείλει να ενημερώνει και να συμβουλεύει τον υπεύθυνο επεξεργασίας ή τον εκτελούντα την επεξεργασία δεδομένων και τους υπαλλήλους της επιχείρησης σχετικά με τη νέα νομοθεσία για την προστασία δεδομένων, καθώς επίσης να παρακολουθεί τη συμμόρφωση με τον Κανονισμό με σκοπό την ελαχιστοποίηση του κινδύνου παραβίασης, η οποία θα επιφέρει υψηλά πρόστιμα, τα οποία μπορεί να ανέρχονται μέχρι το ποσό των 20 εκ. ευρώ ή, σε περίπτωση επιχειρήσεων, έως το 4% του συνολικού παγκόσμιου ετήσιου κύκλου εργασιών του προηγούμενου οικονομικού έτους. Ο ορισμός DPO συνιστά ένα εργαλείο

στα χέρια κάθε επιχείρησης, μιας και αυτός, έχοντας, πέρα από τα παραπάνω, ρόλο διαμεσολαβητή, μπορεί να συνδράμει στη λογοδοσία και την επικοινωνία με την εποπτεύουσα αρχή και να διαβουλεύεται με αυτήν όταν αυτό απαιτείται. Λόγω των επαγγελματικών προσόντων και ιδίως λόγω της εμπειρογνωσίας που πρέπει να διαθέτει στον τομέα της προστασίας δεδομένων, ο DPO αποτελεί εχέγγυο για την καλή εφαρμογή του Κανονισμού και μπορεί να αποτελέσει ένα «ανταγωνιστικό πλεονέκτημα» στην αγορά έναντι άλλων επιχειρήσεων, αφού αποδεικνύει την ευαισθησία των επιχειρήσεων για συμμόρφωση, όπως έχει σωστά επισημάνει η ομάδα προστασίας των προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα του άρθρου 292. Ένα ισχυρό πρόγραμμα συμμόρφωσης με τον ΓΚΠΔ, εποπτευόμενο από έναν κατάλληλο DPO, μπορεί να συμβάλει στην ελαχιστοποίηση του κινδύνου παραβίασης προσωπικών δεδομένων και συνεπώς στην αποφυγή προστίμων και λοιπών κυρώσεων, αξιώσεων αποζημίωσης από τα

υποκείμενα των δεδομένων σε περίπτωση παραβίασης των δεδομένων τους. Μπορεί, τέλος, να ενισχύσει την αφοσίωση του προσωπικού της εταιρείας που το υιοθετεί, καθώς επίσης και τη φήμη και την αξιοπιστία της, βοηθώντας την να κερδίσει νέες ευκαιρίες. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 1. Βλ. σχετικά τις κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τους υπευθύνους προστασίας δεδομένων της Ομάδας προστασίας των προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα του άρθρου 29, διαθέσιμο σε : http://ec.europa.eu/newsroom/document. cfm?doc_id=43823. 2. Η ομάδα αυτή συστάθηκε με την Οδηγία 95/46/ΕΚ, που αποτέλεσε τη βάση του εθνικού δικαίου που ισχύει σήμερα (Ν. 2472/1997) και αποτελεί ένα ανεξάρτητο ευρωπαϊκό συμβουλευτικό όργανο σε θέματα που αφορούν την προστασία των δεδομένων και την ιδιωτική ζωή.

▲ Αρθρο

Αδικη Φορολόγηση με μοναδικό κριτήριο τα τεκμηρια διαβιωσης Δημήτρης Γιώγος Ορκωτός Ελεγκτής, ΣΟΛ Α.Ε., Μέλος Φορολογικής Επιτροπής ΣΟΛ Α.Ε.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

ο εισόδημα κάθε φορολογούμενου, και κατά συνέπεια η φορολογητέα ύλη, διακρίνεται σε δύο είδη, το πραγματικό και το τεκμαρτό. Ο Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος (Ν. 4172/2013) κατατάσσει το πραγματικό εισόδημα στις ακόλουθες κατηγορίες: 1. Εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις. 2. Εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα. 3. Εισόδημα από κεφάλαιο και 4. Εισόδημα από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου. Ιδεατά, το πραγματικό εισόδημα θα πρέπει να ταυτίζεται με το δηλωθέν, δηλαδή με αυτό που δηλώνει ο φορολογούμενος. Σε αντίθεση με το πραγματικό εισόδημα, το τεκμαρτό προκύπτει από υπολογισμούς που γίνονται βάσει άλλων δεδομένων, όπως είναι οι δαπάνες διαβίωσης που πραγματοποιεί ο φορολογούμενος, καθώς και οι δαπάνες για την απόκτηση ενός περιουσιακού στοιχείου. Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 30 του Ν. 4172/2013, ο φορολογούμενος που υπόκειται σε φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων υποβάλλεται σε εναλ λακτική ελάχιστη φορολογία όταν το τεκμαρτό εισόδημά του είναι υψηλότερο από το συνολικό εισόδημά του. Σε αυτήν την περίπτωση στο φορολογητέο εισόδημα προστίθεται η διαφορά μεταξύ του τεκ μαρτού και πραγματικού εισοδήματος. Ο τεκμαρτός προσδιορισμός του εισοδήματος καθιερώθηκε για πρώτη φορά με το Ν.Δ. 3323/1955 (το οποίο αποτέλεσε τον κορμό του σημερινού ΚΦΕ) ενώ βελτιώθηκε στα επόμενα χρόνια. Τα τεκμήρια διαβίωσης θεσπίστηκαν

ACCOUNTANCY GREECE.29

προκειμένου να συμβάλλουν στην ανεύρεση της μη εμφανούς φορολογικής βάσης κάθε πολίτη, με απώτερο σκοπό την πάταξη της φοροδιαφυγής. Στόχος τους είναι ουσιαστικά η αντιμετώπιση των αδυναμιών του φορολογικού συστήματος να προσδιορίσει επακριβώς το φορολογητέο εισόδημα. Σύμφωνα με το άρθρο 31 του Ν. 4172/2013 τα τεκμήρια διαβίωσης, τα οποία ονομάζονται πλέον «Αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης», είναι ποσά τα οποία αντιπροσωπεύουν: Α. Τις ελάχιστες ετήσιες δαπάνες χρήσης και συντήρησης περιουσιακών στοιχείων, όπως: - Ιδιοκατοικούμενη ή μισθωμένη ή δωρεάν παραχωρούμενη κύρια κατοικία ή δευτερεύουσα. - Επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης. - Σκάφη αναψυχής ιδιωτικής χρήσης. - Αεροσκάφη, ελικόπτερα και ανεμόπτερα. - Εξωτερική και εσωτερική δεξαμενή κολύμβησης. Β. Πραγματικά καταβληθείσες δαπάνες για: - Δίδακτρα ιδιωτικών σχολείων στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης. - Την καταβολή αποδοχών σε οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό. Γ. Τα ελάχιστα ετήσια έξοδα του φορολογούμενου για την ατομική του συντήρηση - Ποσό 3.000 ευρώ προκειμένου για τον άγαμο και - Ποσό 5.000 ευρώ για τους συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση, εφόσον δηλώνεται πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα. Ο προσδιορισμός του φορολογητέου εισοδήματος βάσει της αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης εμφανίζει πολλές αδυναμίες και προκαλεί πολλά προβλήματα, όπως απεικονίζονται κατωτέρω: • Οι αντικειμενικές δαπάνες παραμένουν στα ίδια επίπεδα τα τελευταία έτη, ενώ τα πραγματικά εισοδήματα συρρικνώνονται λόγω της πολυετούς οικονομικής κρίσης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να προκύπτουν, σε πολλές περιπτώσεις, διαφορές μεταξύ των πολύ χαμηλών πραγματικών εισοδημάτων και των πολύ υψηλών τεκμαρτών

με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης. Η συνηθέστερη πρακτική που ακολουθείται σε αυτές τις περιπτώσεις από τους φορολογούμενους, προκειμένου να αποφύγουν την φορολόγησή τους με βάση το τεκμαρτό τους εισόδημα, είναι η χρήση της μεθόδου «ανάλωσης κεφαλαίου». Πρέπει να αναφερθεί ότι υπάρχουν φορολογούμενοι οι οποίοι δεν μπορούν να επικαλεστούν αποταμιεύσεις προηγούμενων ετών, όταν κινδυνεύουν να φορολογηθούν με βάση το τεκμαρτό τους εισόδημα, λόγω του ότι: - Έχουν χρησιμοποιήσει τα περισσεύματα εισοδημάτων ή εσόδων από παρελθόντα έτη σχεδόν στο σύνολό τους, για την κάλυψη τεκμηρίων σε προηγούμενα έτη. - Είναι νέοι φορολογούμενοι και δεν κατάφεραν να συγκεντρώσουν ακόμη τέτοια περισσεύματα εισοδημάτων. • Ο προσδιορισμός της αντικειμενικής δαπάνης των κατοικιών (κύριων και δευτερευουσών) δεν λαμβάνει υπόψη: - Την παλαιότητα αυτών καθώς και - Τη διαφοροποίηση τους στην περίπτωση που βρίσκονται σε περιοχές με τιμή

ζώνης, σύμφωνα με τον αντικειμενικό προσδιορισμό των ακινήτων, έως 2.800, όπου δεν υπάρχει προσαύξηση της αντικειμενικής τους δαπάνης. • Η τεκμαρτή δαπάνη συντήρησης ενός αυτοκινήτου είναι πολλές φορές μεγαλύτερη της αγοραίας αξίας του και πολλαπλάσια της πραγματικής του δαπάνης. • Για τα εταιρικά ιδιωτικής χρήσεως αυτοκίνητα των οποίων το κόστος αγοράς και συντήρησης βαρύνουν αποκλειστικά τις επιχειρήσεις, τα τεκμήρια βαρύνουν τους διοικούντες. • Υπολογισμός προκαταβολής στις περιπτώσεις φυσικών προσώπων που αποκτούν εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα και φορολογούνται βάσει τεκμαρτού εισοδήματος (προκαταβολή στη διαφορά μεταξύ πραγματικού και τεκμαρτού εισοδήματος σχετ. ΠΟΛ. 1067/2015). • Κατά τον προσδιορισμό των κερδών από επιχειρηματική δραστηριότητα η ζημία του ίδιου φορολογικού έτους ή και των προηγούμενων δεν εκπίπτει και δεν μεταφέρεται για συμψηφισμό στα επόμενα

Τα τεκμήρια διαβίωσης είναι μαχητά, δηλαδή μπορούν οι φορολογούμενοι να αμφισβητήσουν την ετήσια αντικειμενική δαπάνη τους στις περιπτώσεις που εμπίπτουν στις κατηγορίες: - στρατευμένων, - φυλακισμένων, - ανέργων, - νοσηλευομένων σε νοσοκομείο κ.λπ. Οι φορολογούμενοι θα πρέπει να κάνουν αίτηση αμφισβήτησης στην αρμόδια ΔΥΟ, η οποία θα πρέπει να συνοδεύεται από τα απαραίτητα δικαιολογητικά (π.χ. βεβαίωση ανεργίας από τον ΟΑΕΔ στην περίπτωση που υπόχρεος είναι άνεργος κ.λπ.) Σημειώνεται ότι λόγω ανεπαρκούς

ενημέρωσης των φορολογουμένων, οι αιτήσεις αμφισβήτησης είναι ελάχιστες σε σχέση με τις πραγματικές καταστάσεις. Σχετικά με τη νομιμότητα των τεκμηρίων διαβίωσης αναφέρονται τα εξής: Έχει αμφισβητηθεί κατά καιρούς αν η θέσπιση των τεκμηρίων για τον προσδιορισμό του φορολογητέου εισοδήματος είναι σύμφωνη με τους κανόνες των άρθρων 4, 5 και 78 του Συντάγματος, όπου αναφέρεται η αρχή της καθολικότητας της φορολογικής δικαιοσύνης και η κατανομή των βαρών με βάση τις πραγματικές οικονομικές δυνάμεις του φορολογούμενου. Κατά τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, με την επιβολή των τεκμηρίων δεν επιβάλλεται φόρος επί πλασματικής φορολογητέας ύλης αλλά καθιερώνεται ειδική μέθοδος εξεύρεσης υπαρκτής μεν αλλά μη εμφανούς φορολογητέας ύλης (ΣτΕ 4897/1987). Με άλλες αποφάσεις, κατά πάγιο τρόπο (ΣτΕ 2779/1994, 622/1993, 1694/1990) ορίζει ότι η θέσπιση των τεκμηρίων κατά τρόπο γενικό και απρόσωπο και ανταποκρινομένων στα δεδομένα της κοινής πείρας και μάλιστα μαχητών, συνάδει με τα άρθρα 4, 5 και 78 του Συντάγματος. Σύμφωνα με τα ανωτέρω, κρίνεται άδικη η φορολόγηση, με μοναδικό κριτήριο τα τεκμήρια διαβίωσης, γιατί συνήθως αποτελούν ένδειξη και όχι απόδειξη ότι ο φορολογούμενος διαθέτει εισόδημα το οποίο αποκρύπτει. Η διεύρυνση της φορολογητέας βάσης θα πρέπει να γίνει στα επόμενα χρόνια μέσω της πραγματικής ανάπτυξης, τον περιορισμό της απόκρυψης των εισοδημάτων και τη βελτίωση των μηχανισμών συλλογής εσόδων. Κρίνεται πλέον απαραίτητη: • Η διαφοροποίηση της υφιστάμενης μεθοδολογίας εντοπισμού της τυχόν μη δηλωθείσας φορολογητέας ύλης. • Η σταδιακή κατάργηση των τεκμηρίων διαβίωσης και η αντικατάστασή τους με άμεσες και ουσιαστικές διασταυρώσεις περιουσιακών στοιχείων. • Η εφαρμογή του περιουσιολογίου, δηλαδή η ηλεκτρονική καταγραφή του συνόλου της ακίνητης, κινητής και άυλης περιουσίας όλων των φυσικών και νομικών προσώπων, καθώς και των νομικών οντοτήτων.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

φορολογικά έτη, όταν προκύψει διαφορά μεταξύ του τεκμαρτού και του συνολικού εισοδήματος (όπως αναφέρεται στην παρ. 3 του άρθρου 34 του Ν. 4172/2013). • Υπολογισμός ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης στο σύνολο των εισοδημάτων, πραγματικό ή τεκμαρτό, άνω των δώδεκα χιλιάδων (12.000) ευρώ (όπως αναφέρεται στο άρθρο 43Α του Ν. 4172/2013). • Αποτρεπτικός παράγοντας στην αγορά κινητής και ακίνητης περιουσίας. • Πιθανή διοχέτευση εισοδημάτων στο εξωτερικό και παρεμπόδιση επαναεισαγωγής εξαχθέντων από τη χώρα μας κεφαλαίων. • Τα τεκμήρια διαβίωσης προκαλούν σε πολλές περιπτώσεις την απώλεια του δικαιώματος είσπραξης διαφόρων κοινωνικών επιδομάτων για ευάλωτες κατηγορίες πολιτών, λόγω του ότι για τη λήψη τους λαμβάνεται υπόψη το εισόδημα που αναφέρεται στο εκκαθαριστικό σημείωμα, ήτοι τόσο το πραγματικό όσο και το τεκμαρτό εισόδημά τους. Ενδεικτικά αναφέρονται τα εξής επιδόματα:

- Κοινωνικό μέρισμα (Ν. 4254/2014) που αποτελεί επιστροφή μέρους του πρωτογενούς πλεονάσματος στους οικονομικά ασθενέστερους πολίτες. - Επίδομα τέκνων. - Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο (ΚΟΤ) της ΔΕΗ. - Φοιτητικό στεγαστικό επίδομα. • Σε περιουσιακά στοιχεία του φορολογούμενου, όπως η πρώτη κατοικία και το ΕΙΧ, τα οποία καλύπτουν βασικές ανάγκες διαβίωσης, λαμβάνεται υπόψη το τεκμήριό τους από το πρώτο ευρώ. Από άποψη κοινωνικής δικαιοσύνης, θα ήταν ορθότερο να υπάρχει ένα συγκεκριμένο εισοδηματικό όριο στον τεκμαρτό προσδιορισμό αυτών. • Η ελάχιστη τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης υπολογίζεται και προστίθεται σε κάθε περίπτωση, ακόμη και όταν ο φορολογούμενος διαθέτει πληθώρα περιουσιακών στοιχείων. Ο νομοθέτης κρίνει δηλαδή πως όλα τα φυσικά πρόσωπα, τα οποία είναι υπόχρεα σε φορολογική δήλωση, πραγματοποιούν τουλάχιστον τη δαπάνη αυτή, από τη στιγμή της ύπαρξής τους και μόνο. • Διάθεση περιουσιακών στοιχείων λόγω αλλαγής της οικονομικής κατάστασης των φορολογουμένων. Είναι σύνηθες πλέον στις μέρες μας, πολίτες με περιουσιακά στοιχεία που απέκτησαν σε προηγούμενα έτη, όταν το εισόδημά τους ήταν υψηλότερο, να οδηγούνται στην αναγκαστική πώληση αυτών, λόγω της συνεχούς υπερφορολόγησής τους βάσει του τεκμαρτού εισοδήματός τους.

ACCOUNTANCY GREECE.29

▲ Αρθρο

Ν. 4449/2017, η νέα νομοθεσία για Μ τον υποχρεωτικό έλεγχο: Μια νέα πραγματικότητα Βασίλειος Καμινάρης Partner EY, Επικεφαλής Τμήματος Παροχής Υπηρεσιών Διασφάλισης Ελλάδας και Κεντρικής & Νοτιοανατολικής Ευρώπης

ε τον Ν. 4449/2017 ενσωματώθηκε στην εθνική νομοθεσία η Οδηγία 2014/56 και συγκεκριμένες διατάξεις του Κανονισμού 537/2014. - Η Οδηγία 2014/56 περιέχει μια σειρά απαιτήσεων που διέπουν κάθε υποχρεωτικό έλεγχο στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τροποποιεί την υπάρχουσα Οδηγία 2006/43 για τον υποχρεωτικό έλεγχο, ισχύουν δε με την υιοθέτησή τους στην εθνική νομοθεσία (Ν. 4449/2017). - Ο Κανονισμός 2014/537 περιέχει μια σειρά από πρόσθετες απαιτήσεις για τον έλεγχο των οντοτήτων δημοσίου συμφέροντος (Public Interest Entity, PIE). Oι υποχρεωτικές ρυθμίσεις του κανονισμού ισχύουν από 16 Ιουνίου 2016, ενώ οι ρυθμίσεις που παρέχουν επιλογές ισχύουν με την υιοθέτησή τους στην εθνική νομοθεσία (Ν. 4449/2017). Οι στόχοι της νέας νομοθεσίας αφορά τέσσερις ενότητες ενδιαφερομένων μερών ως εξής:

σε οργανωμένη αγορά στην Ελλάδα ή σε οποιοδήποτε άλλο κράτος μέλος. - Πιστωτικά ιδρύματα. - Ασφαλιστικές επιχειρήσεις. Διορισμός των ελεγκτικών γραφείων και μέγιστη διάρκεια ανάθεσης ελέγχου (Mandatory Firm Rotation, MFR) Στο διάγραμμα που ακολουθεί απεικονίζονται συνοπτικά οι διατάξεις της νέας νομοθεσίας αναφορικά με τη μέγιστη διάρκεια ανάθεσης ελέγχου για μια οντότητα δημοσίου συμφέροντος (και ως εκ τούτου την υποχρεωτική εναλλαγή ελεγκτικών γραφείων και ελεγκτή σε οντότητες δημοσίου συμφέροντος). Υ ποχ ρεωτική εν αλ λ αγή ελ εγκτικών γραφείων

Υ ποχ ρεωτ ορκωτ Αλλαγή κάθε

Μέγιστη διάρκεια ανάθεσης ελέγχου

10 χρόνια

Cooling-off period

Αλλαγή Βασικώ Ε Cooling-off period

4 χρόνια

Αλλαγή όταν κ σύμφωνα με τ της ελεγχόμ

Υ ποχ ρεωτική εν αλ λ αγή ορκωτού ελ εγκτή Αλλαγή κάθε

5 χρόνια

Cooling-off period

3 χρόνια

Αλλαγή Βασικών Στελεχών Ομάδας Ελέγχου

Αλλαγή όταν κρίνεται απαραίτητο σύμφωνα με την πολυπλοκότητα της ελεγχόμενης οντότητας Η μέγιστη διάρκεια ανάθεσης του ελέγχου σε μια οντότητα δημοσίου συμφέρο-

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

- Επενδυτές: επιδιώκεται η αύξηση της - Τον ορισμό των οντοτήτων δημοσίου προστασίας των επενδυτών και η ενίσχυσυμφέροντος (PIEs). ση της εμπιστοσύνης των επενδυτών - Το διορισμό των ελεγκτικών γραφείων στην αξιοπιστία και την αντικειμενικότημέγιστη (MFR). Υ ποχ ρεωτική ενδιάρκεια αλ λ αγήανάθεσης ελ εγκτικών τα των οικονομικών καταστάσεων που - Τον καθορισμό των επιτρεπόμενων μη γραφείων δημοσιοποιούν οι επιχειρήσεις. ελεγκτικών υπηρεσιών (NAS). - Αρχές δημόσιας εποπτείας: επιδιώκεται - Το ανώτατο επιτρεπόμενο όριο αμοιβών η εδραίωση της ανεξαρτησίας των αρχών από μη ελεγκτικές υπηρεσίες. δημόσιας εποπτείας. - Θέματα σχετικά με τη σύνθεση, τον διο- Εταιρείες: σκοπός είναι η ενίσχυση της ρισμό και τις αρμοδιότητες της επιτροπής αξιοπιστίας των ελεγχόμενων Μέγιστη οικονομι-διάρκεια ελέγχου. 10 χρόνια ανάθεσης κών καταστάσεων των οντοτήτων δημο- ελέγχου Τα ανωτέρω θέματα αναλύονται περαιτέσίου συμφέροντος. ρω στις ενότητες που ακολουθούν. - Ελεγκτές: στόχος είναι η μεγαλύτερη διαφάνεια στον τρόπο άσκησης του ελεγκτι- Ορισμός της οντότητας δημοσίου συμκού έργου, η ενίσχυση της ανεξαρτησίας φέροντος (Public Interest Entity, PIE) και της αντικειμενικότητας του ελεγκτή Βάσει της νέας νομοθεσίας, ως οντότητες και η περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας δημοσίου συμφέροντος (Public Interest Cooling-off periodPIE) ορίζονται οι εξής: των υποχρεωτικών ελέγχων στην Ευρω- Entity, 4 χρόνια παϊκή Ένωση. - Οντότητες που διέπονται από το ελληνιΤο νέο νομοθετικό πλαίσιο επιφέρει μια κό δίκαιο (ή το δίκαιο άλλου κράτους μέσειρά από αλλαγές, οι σημαντικότερες εκ λους), των οποίων οι μεταβιβάσιμοι τίτλοι των οποίων αφορούν: είναι εισηγμένοι προς διαπραγμάτευση

ACCOUNTANCY GREECE.29

ΠΙΝΑΚΑΣ 1 Υ πάρχ ουσα Σ χ έση Αρχικός Διορισμός

2 0 ή περισσότερα χ ρόν ια Πριν την 16 Ιουνίου 1994

Έναρξη ισχύος

Μεταξύ 1 1 και 2 0 χ ρόν ια Μεταξύ 17 Ιουνίου 1994 και 16 Ιουνίου 2003

Λ ιγότερα από 1 1 χ ρόν ια Μεταξύ 17 Ιουνίου 2003 και 16 Ιουνίου 2014

16 Ιουνίου 2014

Μεταβατική Περίοδος

6 χρόνια

9 χρόνια

n/a

Προθεσμία για σύναψη νέας ή ανανέωση υπάρχουσας ανάθεσης ελέγχου

16 Ιουνίου 2020

16 Ιουνίου 2023

16 Ιουνίου 2016 *

* Όταν η σχέση ελέγχου υπερβεί τα 10 χρόνια

ντος δεν μπορεί να υπερβαίνει τα δέκα έτη, ενώ ο έλεγχος δεν μπορεί να αναληφθεί από την ίδια εταιρεία πριν την παρέλευση τεσσάρων ετών («cooling-off period»). Ένας ορκωτός ελεγκτής λογιστής (φυσικό πρόσωπο) δεν μπορεί να αναλάβει τον έλεγχο μιας οντότητας δημοσίου συμφέροντος για περισσότερα από πέντε συνεχόμενα έτη ενώ, μετά την παρέλευση της πενταετίας συνεχούς ελέγχου, δεν μπορεί να αναλάβει τον έλεγχο της οντότητας αυτής για τρία συνεχόμενα έτη. Τα βασικά μέλη της ομάδας ελέγχου μιας οντότητας δημοσίου συμφέροντος πρέπει να ανανεώνονται/αλλάζουν όποτε αυτό κρίνεται σκόπιμο, προκειμένου να διαφυλάσσονται οι αρχές της ανεξαρτησίας και αντικειμενικότητας. Μέγιστη διάρκεια ανάθεσης - μεταβατικές διατάξεις Στον πίνακα 1 απεικονίζονται συνοπτικά οι μεταβατικές διατάξεις της νέας νομοθεσίας αναφορικά με την υποχρεωτική εναλλαγή ελεγκτικών γραφείων και ελεγκτή στον έλεγχο μιας οντότητας δημοσίου συμφέροντος . Σύμφωνα με τον Κανονισμό 537/2014, οι ακόλουθες διατάξεις προβλέπονται για υφιστάμενες, κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του, ελεγκτικές εργασίες: - Μεταβατική περίοδος έξι ετών (16 Ιουνίου 2020) σε περίπτωση που ο αρχικός διορισμός πραγματοποιήθηκε πριν από τις 16 Ιουνίου 1994, δηλαδή πριν από 20 ή περισσότερα έτη από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του Κανονισμού (16/6/2014).

- Μεταβατική περίοδος εννέα ετών (16 Ιουνίου 2023) σε περίπτωση που ο αρχικός διορισμός πραγματοποιήθηκε μεταξύ 17 Ιουνίου 1994 και 16 Ιουνίου 2003, δηλαδή μεταξύ 11 και 20 ετών από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του Κανονισμού (16/6/2014). - Σε περίπτωση που οι ελεγκτικές εργασίες έχουν συναφθεί πριν από τις 16 Ιουνίου 2014, αλλά εξακολουθούν να υφίστανται στις 17 Ιουνίου 2016 και η σχέση ελέγχου έχει υπερβεί τα δέκα έτη, πρέπει η οντότητα να προχωρήσει άμεσα με τη διαδικασία διορισμού νέου ελεγκτικού γραφείου. Πλέον των ανωτέρω, τα οποία προδιαγράφονται στον Κανονισμό 537/2014 και ως εκ τούτου η εφαρμογή τους είναι υποχρεωτική, το άρθρο 52 παρ. 9 του Ν. 4449/2017 προβλέπει ότι από τις 17 Ιουνίου 2023 μια οντότητα δημοσίου συμφέροντος δεν συνάπτει ή δεν ανανεώνει ελεγκτική εργασία με συγκεκριμένο ορκωτό ελεγκτή λογιστή ή ελεγκτική εταιρεία, εάν ο εν λόγω ορκωτός ελεγκτής λογιστής ή η ελεγκτική εταιρεία έχει παράσχει υπηρεσίες ελέγχου στην εν λόγω οντότητα δημόσιου συμφέροντος για λιγότερα από δέκα (10) έτη κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 537/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16ης Απριλίου 2014 (δηλαδή την 16 Ιουνίου 2014). Καθορισμός επιτρεπόμενων μη ελεγκτικών υπηρεσιών Οι υπηρεσίες που δεν βρίσκονται στη λίστα των απαγορευμένων υπηρεσιών επιτρέπο-

νται (με την επιφύλαξη των γενικών αρχών ανεξαρτησίας). Η λίστα απαγορευμένων υπηρεσιών είναι αρκετά διευρυμένη σε σχέση με αυτά που ίσχυαν μέχρι σήμερα. Οι επιτρεπόμενες μη ελεγκτικές υπηρεσίες που παρέχονται από την ελεγκτική εταιρεία πρέπει να προεγκρίνονται από την επιτροπή ελέγχου. Οι απαγορευμένες υπηρεσίες περιλαμβάνουν: - Φορολογικές υπηρεσίες. - Αποτιμήσεις εταιρειών. - Σχεδιασμό και υλοποίηση διαδικασιών εσωτερικού ελέγχου ή διαχείρισης κινδύνου σε σχέση με την κατάρτιση και/ή τον έλεγχο των οικονομικών πληροφοριών. - Διαχείριση και λήψη αποφάσεων. - Σχεδιασμό και υλοποίηση τεχνολογικών συστημάτων χρηματοοικονομικών πληροφοριών. - Τήρηση λογιστικών βιβλίων. - Μισθοδοσία. - Χρηματοδότηση, διάρθρωση και επενδυτική στρατηγική του ελεγχόμενου φορέα. - Προώθηση ή underwriting μετοχών της ελεγχόμενης εταιρείας. - Νομικές υπηρεσίες. Ειδικότερα, ως φορολογικές υπηρεσίες νοούνται οι υπηρεσίες που αφορούν τα εξής: - Κατάρτιση φορολογικών δηλώσεων. - Φόρος μισθοδοσίας. - Τελωνειακοί δασμοί. - Εντοπισμός των κρατικών ενισχύσεων και των φορολογικών κινήτρων, εκτός εάν προβλέπεται από τον νόμο. - Υποστήριξη όσον αφορά τις φορολογικές επιθεωρήσεις από τις φορολογικές αρχές, εκτός εάν προβλέπεται από τον νόμο. - Υπολογισμός άμεσων και έμμεσων φόρων και αναβαλλόμενης φορολογίας. - Παροχή φορολογικών συμβουλών. Ανώτατο όριο αμοιβών από μη ελεγκτικές υπηρεσίες Θεσπίζεται ανώτατο όριο εβδομήντα τοις εκατό (70% ) στις αμοιβές από μη ελεγκτικές υπηρεσίες που παρέχονται στην ελεγχόμενη εταιρεία για τρία συνεχόμενα έτη, με βάση τον μέσο όρο των αμοιβών ελέγχου των προηγούμενων τριών ετών. H εφαρμογή για το ανώτατο όριο CΑP ξεκινά να ισχύει από το πρώτο οικονομικό έτος που αρχίζει κατά ή μετά τις 17 Ιουνίου 2016. Υπολογισμός του ανωτάτου ορίου αμοι-

Μη ελεγκτικές υπηρεσίες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης Όταν ένα μέλος του δικτύου του ελεγκτή της οντότητας δημοσίου συμφέροντος παρέχει μη ελεγκτικές υπηρεσίες σε θυγατρικές της οντότητας εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο ελεγκτής της οντότητας πρέπει να αξιολογήσει τις επιπτώσεις των εν λόγω υπηρεσιών στην ανεξαρτησία του. Ωστόσο, σε μια τέτοια περίπτωση εξακολουθούν να υπάρχουν τρεις σημαντικές απαγορεύσεις συγκεκριμένων υπηρεσιών που θεωρούνται ότι θέτουν σε κίνδυνο την ανεξαρτησία του ελεγκτή της οντότητας δημοσίου συμφέροντος. Οι απαγορεύσεις αυτές είναι: - Τήρηση και προετοιμασία λογιστικών στοιχείων και οικονομικών καταστάσεων. - Σχεδιασμός και εφαρμογή διαδικασιών εσωτερικού ελέγχου και διαχείρισης κινδύνων που σχετίζονται με την προετοιμασία ή και τον έλεγχο των οικονομικών πληροφοριών ή τον σχεδιασμό και την εφαρμογή συστημάτων τεχνολογίας χρηματοοικονομικής πληροφόρησης, και - Υπηρεσίες που σχετίζονται με τη διαχείριση ή τη λήψη αποφάσεων της ελεγχόμενης οντότητας. Μη ελεγκτικές υπηρεσίες εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης Οι θυγατρικές και η ελέγχουσα μητρική της οντότητας δημοσίου συμφέροντος που βρίσκονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να συμμορφώνονται με την ισχύουσα νομοθεσία για τις οντότητες δημοσίου

συμφέροντος που εφαρμόζεται στη χώρα τους (και όχι με την ισχύουσα νομοθεσία της χώρας της μητρικής οντότητας). Η απαγόρευση παροχής μη ελεγκτικών υπηρεσιών τίθεται σε ισχύ για την πρώτη οικονομική περίοδο που αρχίζει την ή μετά την 17 Ιουνίου 2016 (π.χ. για μια εταιρεία με χρήση που λήγει στις 31 Δεκεμβρίου οι απαγορεύσεις τίθενται σε ισχύ από 1/1/2017). Όλες οι επιτρεπόμενες μη ελεγκτικές υπηρεσίες θα πρέπει: - Να λάβουν προέγκριση από την επιτροπή ελέγχου. - Να βρίσκονται εντός του ανώτατου ορίου αμοιβών από μη ελεγκτικές υπηρεσίες. - Να μην απαγορεύονται από οποιαδήποτε ρύθμιση του Κανονισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης. - Να μην απαγορεύονται από την ελληνική νομοθεσία. Επιτροπή Ελέγχου: σύνθεση, διορισμός και αρμοδιότητες Η Επιτροπή Ελέγχου πρέπει να αποτελείται από μη εκτελεστικά μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου και μέλη που εκλέγονται από τη Γενική Συνέλευση των μετόχων της ελεγχόμενης οντότητας (στην περίπτωση οντοτήτων χωρίς μετόχους, από ισοδύναμο όργανο). Τουλάχιστον ένα μέλος της Επιτροπής Ελέγχου είναι ορκωτός ελεγκτής λογιστής σε αναστολή ή συνταξιούχος ή διαθέτει επαρκή γνώση στην ελεγκτική και λογιστική. Τα μέλη της Επιτροπής Ελέγχου σαν σύνολο θα πρέπει να έχουν επαρκείς γνώσεις σε σχέση με τον τομέα που δραστηριοποιείται η ελεγχόμενη εταιρεία. Τα μέλη της Επιτροπής Ελέγχου είναι στην πλειονότητά τους ανεξάρτητα από την ελεγχόμενη οντότητα (κατά την έννοια των διατάξεων του Ν. 3016/2002). Ο πρόεδρος της Επιτροπής Ελέγχου ορίζεται από τα μέλη της ή εκλέγεται από τη γενική συνέλευση των μετόχων της ελεγχόμενης οντότητας και είναι ανεξάρτητος από την ελεγχόμενη οντότητα. H Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς εποπτεύει την τήρηση των διατάξεων του άρθρου 44 αναφορικά με τη σύνθεση, τον διορισμό και την τήρηση των αρμοδιοτήτων της Επιτροπής Ελέγχου και σε περίπτωση διαπίστωσης παράβασης αυτών των διατάξεων δύναται να επιβάλει στα μέλη του

Δ.Σ. ή και στα μέλη της Επιτροπής Ελέγχου τις κυρώσεις που προβλέπονται στο άρθρο 10 του Ν. 3016/2002. Κύριες αρμοδιότητες της Επιτροπής Ελέγχου Όπως προκύπτει από τη νέα νομοθεσία, οι κύριες αρμοδιότητες της Επιτροπής Ελέγχου είναι οι εξής: - Ενημέρωση του Δ.Σ. της ελεγχόμενης οντότητας για το αποτέλεσμα του υποχρεωτικού ελέγχου και τον ρόλο της Επιτροπής Ελέγχου κατά τη διαδικασία σύνταξης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων. - Παρακολούθηση της διαδικασίας σύνταξης και κατάρτισης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων. - Παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας του εσωτερικού ελέγχου και των συστημάτων διαχείρισης κινδύνου. - Παρακολούθηση του υποχρεωτικού ελέγχου για τις ετήσιες και ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις. - Επισκόπηση και παρακολούθηση της ανεξαρτησίας της ελεγκτικής εταιρείας. - Συμμετοχή στη διαδικασία επιλογής ελεγκτικής εταιρείας, πρόταση για τον διορισμό ελεγκτικής εταιρείας. Υποβολή συμπληρωματικής έκθεσης από τον ελεγκτή στην Επιτροπή Ελέγχου Οι ελεγκτές των οντοτήτων δημόσιου συμφέροντος υποβάλλουν συμπληρωματική έκθεση προς την Επιτροπή Ελέγχου το αργότερο έως την ημερομηνία υποβολής της έκθεσης ελέγχου. Η έκθεση αυτή, μεταξύ άλλων, πρέπει να αναφέρει: - Κατηγορίες λογαριασμών στις οποίες ο ορκωτός ελεγκτής εφάρμοσε ελεγκτικές διαδικασίες: • Ουσιαστικού ελέγχου (substantive audit procedures). • Ελέγχου των δικλίδων ασφαλείας που έχει εγκαθιδρύσει η ελεγχόμενη εταιρεία (test of controls). - Το ποσοτικό επίπεδο σημαντικότητας (materiality) που εφαρμόστηκε συνολικά και κατά περίπτωση λογαριασμού. - Γεγονότα και συνθήκες που υποδηλώνουν την ύπαρξη σημαντικής αβεβαιότητας σχετικά με τη δυνατότητα συνέχισης της δραστηριότητας της ελεγχόμενης οντότητας. - Τυχόν σημαντικές ελλείψεις στο σύστημα εσωτερικού ελέγχου της οντότητας.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

βών (αμοιβές επιτρεπόμενων μη ελεγκτικών υπηρεσιών / μέσο όρο αμοιβών ελέγχου των τριών προηγούμενων ετών): - Ο αριθμητής είναι οι αμοιβές των επιτρεπόμενων μη ελεγκτικών υπηρεσιών που παρέχονται από το ελεγκτικό γραφείο για την ελεγχόμενη οντότητα, καθώς επίσης και για τυχόν θυγατρικές εταιρείες. - Ο παρονομαστής είναι ο μέσος όρος των αμοιβών υποχρεωτικού ελέγχου των τριών προηγούμενων ετών. - Οι αμοιβές του υποχρεωτικού ελέγχου είναι οι αμοιβές που καταβάλλονται από την ελεγχόμενη οντότητα, καθώς επίσης και από τις θυγατρικές επιχειρήσεις είτε εντός είτε εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

ACCOUNTANCY GREECE.29

▲ Τάσεις

Η Ελλάδα έτοιμη να αναδειχθεί σε διεθνές εμπορευματικό κέντρο

ΕΥ - o.mind Creatives

κλάδος μεταφορών και logistics είναι ένας από τους σημαντικότερους τομείς της ελληνικής οικονομίας και αποτελεί σημαντική πηγή εισοδήματος, πλούτου, θέσεων εργασίας και κύρους για την Ελλάδα, καθώς αντιπροσωπεύει το 10,85% του ΑΕΠ και ανέρχεται σε 19,8 δισ. ευρώ. Σε ένα παγκόσμιο, γεμάτο προκλήσεις περιβάλλον, ο κλάδος επενδύει σημαντικά και επεκτείνει διαρκώς την παρουσία του. Εδώ και τουλάχιστον δύο δεκαετίες, ο κλάδος και οι εκπρόσωποί του έχουν εκφράσει την άποψη πως η χώρα μας πρέπει να προσδιορίσει τους όρους με τους οποίους θα καταφέρει να μετατραπεί αποτελεσματικά σε ένα ολοκληρωμένο εμπορευματικό κέντρο και πύλη logistics της Ευρώπης. Δεδομένων των παραπάνω συνθηκών, η ΕΥ, πρωτοπόρος στον κλάδο μεταφορών και logistics, τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε εθνικό επίπεδο, συνεργάστηκε με την o.mind Creatives, εκδότρια εταιρεία του κορυφαίου περιοδικού του κλάδου «Supply Chain & Logistics», δημι-

εξυπηρετεί όλο και περισσότερο διεθνές φορτίο (transit hub). Παράλληλα, μεταξύ των στόχων είναι η χώρα μας να αναπτύξει όλες τις δυνατότητές της, παρέχοντας υποστηρικτικές υπηρεσίες, οι οποίες θα έχουν άμεσο όφελος στο εγχώριο ΑΕΠ (υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας, ανασυσκευασία, μερική μεταποίηση κ.λπ.) Ο κλάδος των ελληνικών ναυτιλιακών και ναυτικών logistics Η κεντρική γεωγραφική θέση της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο παρέχει μια ανταγωνιστική δίοδο διατροπικών μεταφορών για το θαλάσσιο εμπόριο της Ευρώπης με την Ασία. Ο χρόνος διέλευσης ενός πλοίου μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων από την Κίνα με προορισμό τον Πειραιά εκτιμάται σε 8-9 λιγότερες ημέρες, σε σύγκριση με τα λιμάνια που βρίσκονται στη Βόρεια Ευρώπη, καθιστώντας τη χώρα μας ιδιαιτέρως ανταγωνιστική και ελκυστική. Η σημασία του Πειραιά ως βασικής ναυτικής πύλης στη θαλάσσια δίοδο Ανατολής

- Δύσης έχει εντοπισθεί από την COSCO ήδη από το 2008, όταν έλαβε τη συμφωνία παραχώρησης για τη λειτουργία του Προβλήτα ΙΙ των εμπορευματοκιβωτίων του λιμένα Πειραιά. Η Ελλάδα αποτελεί την έδρα της μεγαλύτερης κοινότητας πλοιοκτητών παγκοσμίως, ενώ έχει αναπτύξει ένα παγκοσμίου φήμης ναυτιλιακό κέντρο, το οποίο προσφέρει διαφοροποιημένες προς τη ναυτιλία υπηρεσίες. Ο Πειραιάς, μάλιστα, συγκεντρώνει την πλειονότητα των δραστηριοτήτων των ελληνικών ναυτιλιακών πλεγμάτων. Όλοι οι «υποστηρικτικοί» ελληνικοί λιμένες, τα τελευταία χρόνια, έχουν επιτύχει ραγδαία ανάπτυξη, με τη μεταφορά εμπορευματοκιβωτίων να παρουσιάζει τη μεγαλύτερη αύξηση σε όρους συνολικής χωρητικότητας. Παράλληλα, τα μεγάλα έργα ιδιωτικοποίησης και οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα αποτελούν τους πυλώνες εδραίωσης της Ελλάδας ως νότιας πύλης διακίνησης εμπορευμάτων στην Ευρώπη.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

ουργώντας μία αποκαλυπτική έκθεση της ελληνικής αγοράς μεταφορών, logistics, υπηρεσιών εφοδιαστικής αλυσίδας, με τίτλο «Ελλάδα: Διεθνές εμπορευματικό κέντρο». Στη μελέτη αποτυπώνονται αναλυτικά όλα τα στοιχεία που αφορούν: - Τα ναυτιλιακά και ναυτικά logistics. - Τις οικονομικές επιδόσεις της ελληνικής αγοράς στον κλάδο των logistics. - Τις οδικές εμπορευματικές μεταφορές. - Τις σιδηροδρομικές εμπορευματικές μεταφορές. - Τις αεροπορικές εμπορευματικές μεταφορές. - Την υποστήριξη του δημόσιου τομέα στον κλάδο. Μέσα από τη μελέτη ακτινογραφείται συνολικά ο κλάδος και αναλύονται τόσο τα δυνατά σημεία του όσο και οι προκλήσεις που ακόμη αντιμετωπίζει. Στόχος και επιθυμία των φορέων του κλάδου είναι να δομηθεί μια εθνική στρατηγική που θα μετατρέψει την Ελλάδα σε νοτιοανατολική πύλη logistics της Ευρώπης, ώστε να

ACCOUNTANCY GREECE.29

Οικονομικές επιδόσεις της ελληνικής αγοράς στον κλάδο των logistics Οι 3PLPs (Third Party Logistics Providers) στην Ελλάδα καταφέρνουν να αντεπεξέλθουν στην οικονομική ύφεση και την αργή ανάπτυξη του διεθνούς εμπορίου, παρέχοντας υπηρεσίες αποθήκευσης αγαθών, καθώς και άλλες υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας. Μελέτες στο πεδίο της βιομηχανίας αναδεικνύουν τη σταθερή αναπτυξιακή πορεία των 3PL (Third Party Logistics), παρά τη συνεχιζόμενη κρίση χρέους της χώρας. Ενδεικτικά, πέντε από τους 163 μεγαλύτερους 3PLPs μοιράζονται το 26% των εσόδων της αγοράς και το 29% των κερδών αυτής. Όσον αφορά τις εγκαταστάσεις των logistics στη χώρα μας, έχουν εκσυγχρονιστεί και επικεντρωθεί στις περιφερειακές αγορές του κλάδου, με βελτιωμένη πρόσβαση στα λιμάνια της χώρας. Οδικές - αεροπορικές - σιδηροδρομικές μεταφορές Οι οδικές εμπορευματικές μεταφορές κυριαρχούν στο εμπορευματικό έργο της χώρας. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το 2015 αντιπροσώπευαν το 98,5% των συνολικών τονοχιλιομέτρων εσωτερικής μεταφοράς. Ωστόσο, οι μειωμένοι όγκοι των εμπορευμάτων που μεταφέρονται στο εσωτερικό της χώρας ασκούν πίεση στις οδικές εμπορευματικές μεταφορές. Την ίδια ώρα, οι διεθνείς οδικές εμπορευματικές μεταφορές έχουν ανακάμψει, καθώς το διεθνές εμπόριο μέσω των ελληνικών λιμένων επεκτείνεται ταχύτατα. Παράλληλα, η ολοένα και αυξανόμενη διακίνηση επιβατών, σε επίπεδο αεροπορικών μεταφορών, οδηγεί στην ανάκτηση του όγκου εμπορευμάτων που διακινούνται στα ελληνικά αεροδρόμια. Ο κλάδος των αεροπορικών μεταφορών θεωρείται εξαιρετικά ανταγωνιστικός για τη μεταφορά σχετικά ελαφρών αγαθών σε μεγάλες αποστάσεις ή τη μεταφορά πολύτιμων

αγαθών άμεσα. Ως αποτέλεσμα, οι αεροπορικές εμπορευματικές μεταφορές στην Ελλάδα έχουν μερίδιο περίπου 35% του διεθνούς εμπορίου σε αξία, αλλά μόνο 1% σε βάρος. Πρωτοβουλίες, όπως η συνεργασία μεταξύ του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών και του λιμένος Πειραιά, αναμένεται να συμβάλουν στην ανάπτυξη της Ελλάδας ως σημαντικού περιφερειακού κόμβου logistics, που συνδέει την Ευρώπη με τη Μέση Ανατολή, την Αφρική και την Ανατολική Μεσόγειο. Στο επίκεντρο έχουν έρθει και οι σιδηροδρομικές εμπορευματικές μεταφορές, καθώς τα τελευταία χρόνια πολλές επιχειρήσεις έχουν επενδύσει σε τροχαίο υλικό και καινοτόμες υπηρεσίες σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών. Οι επιχειρήσεις αυτές έχουν σημαντικά επενδυτικά πλάνα, ευελπιστώντας στην οικονομική ανάκαμψη της χώρας και στην αύξηση των υπό μεταφορά φορτίων. Υποστήριξη από τον δημόσιο τομέα Στη μελέτη επισημαίνεται η ανάγκη ενός φιλικού προς τις επενδύσεις και απλοποιημένου πλαισίου για την ανάπτυξη των διατροπικών κόμβων στην Ελλάδα στον κλάδο των μεταφορών και logistics. Παράλληλα, γίνεται αναλυτική αναφορά στους νόμους που διέπουν την εφοδιαστική αλυσίδα και το διαμετακομιστικό εμπόριο, καθώς και στις προτάσεις βελτίωσης για άμεση και επιτακτική καταπολέμηση της γραφειοκρατίας. Επισημαίνεται και η σημασία του διασυνοριακού εμπορίου ως ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος της χώρας, με βάση τόσο τη γεωγραφική της θέση όσο και τα προαναφερθέντα στοιχεία, ενώ γίνεται αναλυτική αναφορά στις πέντε Ζώνες Ελεύθερων Συναλλαγών και Τελωνειακών Αποθηκών στη χώρα μας, οι οποίες παρέχουν σαφή οφέλη στους εισαγωγείς και τους φορτωτές, προσφέροντας απαλλαγή των εισαγωγικών αγαθών από δασμούς, ΦΠΑ

και άλλες χρεώσεις. Σχολιάζοντας τα ευρήματα της μελέτης, οι κ.κ. Θάνος Μαύρος, εταίρος της ΕΥ Ελλάδος και επικεφαλής του τμήματος Εφοδιαστικής Αλυσίδας και Λειτουργιών της ΕΥ Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης, και Γιάννης Πιέρρος, εταίρος της ΕΥ Ελλάδος και επικεφαλής του τομέα Μεταφορών ΕΥ Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης, τονίζουν: «Η Ελλάδα, πλέον, πληροί τις προϋποθέσεις και μπορεί να πρωταγωνιστήσει ως διεθνές εμπορευματικό κέντρο. Οι υποδομές έχουν αναπτυχθεί, οι απαραίτητες ιδιωτικοποιήσεις έχουν πραγματοποιηθεί σε όλα τα κύρια μέσα διατροπικών μεταφορών, οι ικανότητες και η γνώση υπάρχουν –θυμηθείτε τη σπουδαία δουλειά των ολυμπιακών μεταφορών και logistics το 2004. Δουλεύοντας έξυπνα, ο στόχος της Ελλάδας να καθιερωθεί ως διεθνές εμπορευματικό κέντρο είναι πλέον ορατός». Από την πλευρά του, ο κ. Θεόδωρος Δημητριάδης, διευθύνων σύμβουλος της o.mind Creatives και εκδότης του περιοδικού «Supply Chain & Logistics», επεσήμανε: «Η συζήτηση για την ανάδειξη της χώρας σε εμπορευματικό κέντρο είναι πολύχρονη. Στην o.mind Creatives θεωρήσαμε ότι η αποτύπωση των πραγματικών στοιχείων σε μια μελέτη θα αναδείκνυε τόσο την υπάρχουσα δυνατότητα της χώρας όσο και τις μελλοντικές τάσεις. Η παρούσα μελέτη επιβεβαιώνει πλήρως την εκτίμησή μας. Η χώρα μπορεί να αναδειχθεί άμεσα σε εμπορευματικό κόμβο, αρκεί όλοι οι εμπλεκόμενοι –πολιτεία, κλαδικοί φορείς, επιχειρηματική κοινότητα– να συνομολογούν τους ίδιους στόχους. Από την πλευρά μας, ως το κατεξοχήν media του χώρου, σε συνεργασία με την ΕΥ, παραδίδουμε τη μελέτη αυτή στη διάθεση όλων. Ευχή μας να αξιοποιηθεί δεόντως προς όφελος του κοινού εθνικού στόχου άμεσης μετατροπής της χώρας σε διεθνές εμπορευματικό κέντρο».

Τάσεις

Η χρήση των drones στην ελεγκτική διαδικασία ΕΥ

ΕΥ έχει προχωρήσει σε παγκόσμια κατοχύρωση ιδέας (Proof of Concept, POC) για να επεκτείνει τη χρήση μη επανδρωμένων ιπτάμενων συσκευών (drones) για την καταγραφή αποθεμάτων, στο πλαίσιο των ψηφιακών ελεγκτικών της υπηρεσιών. Το εκτεταμένο αυτό πιλοτικό πρόγραμμα θα αξιοποιήσει πρωτοποριακή τεχνολογία για να βελτιώσει την ακρίβεια και να αυξήσει τη συχνότητα της συλλογής δεδομένων καταμέτρησης αποθεμάτων, με σκοπό να ενισχύσει την ποιότητα του ελέγχου. Η πλατφόρμα εντοπισμού περιουσιακών στοιχείων, η οποία βασίζεται σε τεχνολογία cloud και τροφοδοτείται από ένα δίκτυο αισθητήρων Internet of Things

(IoT), θα αναλύει τις ποσότητες αποθεμάτων σε πραγματικό χρόνο, διαβάζοντας Quick Response (QR)/γραμμωτό κώδικα (barcode)/ετικέτες ραφιών, και θα μεταφέρει αυτές τις πληροφορίες απευθείας στην παγκόσμια ελεγκτική ψηφιακή πλατφόρμα των Ελεγκτικών Υπηρεσιών της ΕΥ, το EY Canvas, η οποία συνδέει περισσότερους από 80.000 ελεγκτές. Η πιλοτική λειτουργία θα χρησιμοποιηθεί αρχικά στους κλάδους της μεταποίησης και του λιανικού εμπορίου. Για παράδειγμα, στους ελέγχους των κατασκευαστών αυτοκινήτων θα χρησιμοποιούνται drones για την αυτοματοποιημένη καταμέτρηση των οχημάτων στις μονάδες παραγωγής. Στους ελέγχους στον κλάδο

του λιανεμπορίου, για την καταμέτρηση αποθεμάτων αποθήκης, τα drones θα λειτουργούν αυτόνομα, αξιοποιώντας μια σειρά από διαφορετικά εργαλεία αναγνώρισης εικόνας και αντικειμένου, ιδιαίτερα κατά τις ώρες που τα καταστήματα δεn λειτουργούν, για να ελαχιστοποιηθούν οι ελεγκτικοί κίνδυνοι για τα ενδιαφερόμενα μέρη και να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα. Η χρήση drones στην απογραφή αποθεμάτων επιτρέπει την καταγραφή περισσότερων δεδομένων, δίνοντας τη δυνατότητα στις ελεγκτικές ομάδες να επικεντρωθούν στον εντοπισμό πιθανών κινδύνων, αντί να απασχολούνται με τη χειροκίνητη καταμέτρηση αποθεμάτων. Ο εκσυγχρονισμός της διαδικασίας καταμέτρησης των αποθεμάτων με τη χρήση καινοτόμου τεχνολογίας drone, τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) και νοημοσύνης των μηχανών θα ενισχύσει τις ελεγκτικές μας υπηρεσίες, εξασφαλίζοντας δυνατότητες που θα προσφέρουν σημαντικά οφέλη για τα ενδιαφερόμενα μέρη της ελεγκτικής διαδικασίας. Σχολιάζοντας τη χρήση drones στην ελεγκτική διαδικασία, ο κ. Βασίλειος Καμινάρης, εταίρος, επικεφαλής του Ελεγκτικού Τμήματος της ΕΥ Ελλάδος και Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης, αναφέρει: «Η πρωτοποριακή χρήση drones στην ελεγκτική διαδικασία από την ΕΥ αναμένεται να βελτιώσει τόσο την ποιότητα όσο και την ακρίβεια του ελέγχου. Παράλληλα, η χρήση τεχνολογίας drone επιτρέπει στην ελεγκτική ομάδα να επικεντρωθεί στην αντιμετώπιση προκλήσεων και κινδύνων. Στην ΕΥ επενδύουμε στις νέες τεχνολογίες, αξιοποιώντας τις για τη βελτίωση της παροχής υπηρεσιών προς τους πελάτες μας».

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

▲

ACCOUNTANCY GREECE.29

ΜΈΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: 1920-2014

Η ιστορία της φορολογίας στην Ελλάδα

Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Ι. Νιφορόπουλος Ορκωτός Ελεγκτής - Λογιστής, Ωρίων Α.Ε.

1. Οι κυριότερες φορολογικές αλλαγές α) Τελωνειακός Κώδικας: Με τον νόμο

2110 (ΦΕΚ 151/14.7.1920) συμπληρώθηκε ο Ν. 1165 (ΦΕΚ 73/6.4.1918), «Περί Τελωνειακού Κώδικος». β) Τέλη Διαφημίσεως: Εκδίδεται ο νόμος 2075 (ΦΕΚ 60/13.3.1920), «Περί δημοτικής φορολογίας των διαφημίσεων», ο οποίος μεταξύ άλλων προέβλεπε: «Άρθρον 1: Επιβάλλεται υπέρ των Δήμων Αθηναίων, Πειραιώς και Θεσσαλονίκης, από 1 Απριλίου 1920, φόρος δημοτικός ή τέλος επί πάσης αγγελίας, ειδοποιήσεως, προγράμματος, δρομολογίου και εν γένει επί πάσης οιασδήποτε διαφημίσεως, είτε παγίως εντοπιζομένης ή προσαρτωμένης είτε οπωσδήποτε κυκλοφορούσης εν τη περιοχή των ως άνω οικείων Δήμων [...]». γ) Τέλη Χαρτοσήμου: Με το Π.Δ. της 28ης Ιουλίου 1931 «Περί κώδικος των νόμων περί τελών χαρτοσήμου» (ΦΕΚ Α› 239/28.7.1931) κωδικοποιήθηκαν οι διατάξεις των νόμων 4755/13.5.1930 και 5164/17.7.1931 σε ενιαίο κείμενο νόμου (ο νόμος αυτός είναι ο παλιότερος εν ισχύ φορολογικός νόμος). δ) ΦΚΕ: Με τον Α.Ν. 660/1937 (ΦΕΚ 159/1.5.1937, τεύχος Α’) «Περί φόρου κύκλου εργασιών», εφαρμόζεται ο ΦΚΕ (Φόρος Κύκλου Εργασιών) και αντικαθίσταται ο Ν. 5822 (ΦΕΚ 290/02.10.1933). «Ο φόρος θα επιβάλλεται εφεξής: α) επί των ακαθαρίστων εσόδων των βιομηχανικών επιχειρήσεων, β) επί των ακαθαρίστων εσόδων των Τραπεζών, και γ) επί της αξίας των εκ της αλλοδαπής προερχομένων εμπορευμάτων ή άλλων αντι-

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

Η φορολογία στην εποχή του Μεσοπολέμου (1919-1939) «Για τους μελετητές της ελληνικής ιστορίας, ο Mεσοπόλεμος [η χρονική περίοδος μεταξύ Α› και Β› Παγκοσμίου Πολέμου] θεωρείται η περίοδος που σηματοδότησε τις απαρχές της σύγχρονης οικονομικής ανάπτυξης. [...] Στα ιδιαίτερα στοιχεία της πρέπει να προσμετρήσουμε τους γοργούς ρυθμούς εκβιομηχάνισης, την αριθμητική αύξηση του εργατικού δυναμικού και την αναδιάταξη των μεσαίων κοινωνικών στρωμάτων. [...] Ουσιαστικά, η κρίση των παραδοσιακών δομών ξεκίνησε το 1922-23 με το προσφυγικό ζήτημα [λόγω της Μικρασιατικής Καταστροφής], αλλά καταλυτική στάθηκε η διεθνής οικονομική κρίση του 1929. H αποσύνθεση του διεθνούς οικονομικού συστήματος επηρέασε πολλαπλά την Ελλάδα, αποσυνδέοντας την αναπτυξιακή πορεία της χώρας από τις παραδοσιακές δεσμεύσεις της. [...] Στο πεδίο της βιομηχανικής ανάπτυξης σημειώθηκαν έντονες αυξητικές τάσεις μετά το ’22, με την προσέλευση ενός τεράστιου εργατικού δυναμικού, ενώ και η συνολική οικονομική δραστηριότητα της χώρας, με εξαίρεση το διάστημα 192932, ακολούθησε θετική πορεία ως τις παραμονές του μεγάλου πολέμου (1939)».1

ACCOUNTANCY GREECE.29

κειμένων». Ο ΦΚΕ υπολογιζόταν στην αξία των καθαρών πωλήσεων μείον την αξία των πρώτων υλών, εφόσον όμως είχαν υποβληθεί σε ΦΚΕ, ως προϊόν άλλης βιομηχανίας. Το ποσοστό του ΦΚΕ οριζόταν σε 3% και για τις τράπεζες 1%. 2. Τα πρώτα τέλη κυκλοφορίας των αυτοκινήτων (1920) Με τον Ν. 2332 (ΦΕΚ 140/27.6.1920), περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως του νόμου 863 «περί προσθέτων τελών», επιβάλλονται πρώτη φορά τέλη κυκλοφορίας ΕΙΧ αυτοκινήτων. «Η κυκλοφορία εν δημοσίοις τόποις ποδηλάτων και των προς ταύτα εξομοιουμένων μηχανημάτων, καθώς και των βενζινοκινήτων ποδηλάτων και των παντός είδους αυτοκινήτων και βενζινακάτων, υπόκεινται εις τα κατωτέρω οριζόμενα καθ’ έκαστον έτος ειδικά τέλη [...]». 3. Ο πρώτος (έκτακτος) «φόρος περιουσίας» (1923) Φόρος περιουσίας (επί κινητής και ακινήτου) επιβλήθηκε μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή (Ν.Δ. της 3ης Μαρτίου 1923, ΦΕΚ 55Α’) με στόχο την κάλυψη των αυξανόμενων δαπανών για την περίθαλψη και αποκατάσταση των προσφύγων (ήταν ο πρώτος φόρος επί της περιουσίας που επιβλήθηκε στην Ελλάδα). Υπολογιζόταν επί φυσικών και νομικών προσώπων και ο φορολογικός συντελεστής ανερχόταν (με βάση κλίμακα), από 2% (αξία περιουσίας από 50.001 δρχ. –έως 50.000 δρχ. ήταν αφορολόγητη) και έφτανε έως 20% (αξία περιουσίας από 25.000.001 δρχ. και άνω) Η φορολογία στην εποχή του πολέμου και στα πρώτα χρόνια της απελευθέρωσης (1940, 1945) «[...] Η έκταση των καταστροφών του πολέμου 1940-44 ήταν τόσο μεγάλη ώστε, παρά την επισιτιστική βοήθεια από διεθνείς οργανισμούς (UNRRA κ.ά.), η χώρα αδυνατούσε να εισέλθει αποτελεσματικά σε

Η κυκλοφορία εν δημοσίοις τόποις ποδηλάτων και των προς ταύτα εξομοιουμένων μηχανημάτων, καθώς και των βενζινοκινήτων ποδηλάτων και των παντός είδους αυτοκινήτων και βενζινακάτων, υπόκεινται εις τα κατωτέρω οριζόμενα καθ’ έκαστον έτος ειδικά τέλη

πορεία ανασυγκρότησης. Η διάλυση των επικοινωνιακών δικτύων και της δημόσιας υποδομής της χώρας, η συρρίκνωση του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ) και η εσωτερική πολιτική ρευστότητα προκαλούσαν τη ραγδαία άνοδο του πληθωρισμού και υπονόμευαν κάθε απόπειρα ανάκαμψης στα προπολεμικά επίπεδα [...]».1 1. Έκτακτοι φόροι και απαλλαγές Στα ταραγμένα αυτά χρόνια είχαμε την «προσαρμογή» της φορολογίας στις ανάγκες της εποχής. Ειδικότερα: α) Α.Ν. 2645 (ΦΕΚ 388/13.11.1940) «περί παροχής προς τους κληθέντας εις τας τάξεις του στρατού φορολογικών απαλλαγών και μειώσεων», β) Ν.Δ. 441 (ΦΕΚ 294/30.8.1941) «περί επιβολής προσωρινού φόρου επί των εκτάκτων κερδών». Υπολογιζόταν από τη χρήση 1940, επί του «υπερβάλλοντος κέρδους» (κέρδη μείον μέσος όρος των κερδών της προηγούμενης τριετίας) με βάση κλίμακα από 15% έως 50% και αφορολόγητο ποσό 100.000 δρχ., γ) Ν.Δ. 442 (ΦΕΚ 294/30.8.1941) «περί επιβολής εκτάκτου φόρου επί των πωλήσεων εμπορευμάτων και των εμπορικών υπηρεσιών» (υπολογιζόταν σε 3% επί των πωλήσεων και σε περίπτωση που οι πωλήσεις υπόκεινταν σε Φόρο Κύκλου Εργασιών, 1% επί των πωλήσεων, δ) Ν. 171 (ΦΕΚ 151/27.5.1943) «περί αναστολής φορολογιών τινών και διαρρυθμίσεως διατάξεων τινών της αμέσου φορολογίας». Αναστέλλεται η βεβαίωση και είσπραξη του φόρου για ορισμένες κατηγορίες εισοδημάτων. 2. Το «πολεμόσημο» (Ένσημο υπέρ Εθνικού Αγώνος): Ένας προαιρετικός φόρος Με τον Α.Ν. 2778 (ΦΕΚ 23/25.1.1941) «περί καθιερώσεως ενσήμου υπέρ του εθνικού αγώνος» («πολεμόσημου»). Η χρήση και η κατανάλωση γινόταν επί της κάθε είδους συναλλαγής (εξαιρούνταν οι αγοροπωλησίες τροφίμων) και ήταν προαιρετική.

αριθμός των 30.000 προδοτών, απ’ τους οποίους είχε καταδικαστεί και φυλακιστεί το 1,3%».2 Η περίοδος 1946-1973 «Για πρώτη φορά στην περίοδο 1952-63 συντελέστηκε μια διαδικασία αστικοποίησης του πληθυσμού στην Ελλάδα, κατά την οποία η αναλογία αγροτικού-αστικού τομέα ανατράπηκε υπέρ του δεύτερου, με κύριο τόπο απορρόφησης το πολεοδομικό συγκρότημα των Αθηνών. Παράλληλα, η αθρόα κίνηση από την ύπαιθρο στις πόλεις συνοδεύτηκε από τη ραγδαία ανάπτυξη του εξωτερικού μεταναστευτικού ρεύματος. Οι δομικές αλλαγές που σημειώθηκαν αποτυπώνονται κυρίως στην εργασία (μορφές απασχόλησης), στην κατανάλωση και στα κυβερνητικά μέτρα για τη σταθεροποίηση και την ανάπτυξη της οικονομίας [...]».1 1. Η περίοδος της ανασυγκρότησης και η καθιέρωση των λογιστικών βιβλίων Η περίοδος της ανασυγκρότησης αποτελεί μια κρίσιμη περίοδο για την ελληνική οικονομία και βασικό στοιχείο της περιόδου αυτής είναι το Σχέδιο Μάρσαλ (19481952). «Η Ελλάδα βγήκε από τον πόλεμο κατεστραμμένη. Το 1948 η Ελλάδα χρειαζόταν εισαγωγές αξίας 480 εκατομμυρίων δολαρίων για τροφή, καύσιμα και τις βασικές λειτουργίες της οικονομίας, αλλά είχε τη δυνατότητα απορρόφησης μόλις 150 εκατομμυρίων. Τα τραπεζικά αποθέματα ήταν σχεδόν ανύπαρκτα. Οι άνθρωποι έδιναν μάχη να επιβιώσουν [...]. Έφεραν τους Αμερικανούς όχι απλά ως συμβούλους αλλά ως ελεγκτές και υπεύθυνους των αποφάσεων [...]»3 Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στο Ν.Δ. 1211 (ΦΕΚ 279/27.10.1949) «περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως των διατάξεων φορολογικών τινών νόμων» αναφέρεται μεταξύ άλλων: «...προτείνεται η έκδοσις Νομοθετικού Διατάγματος [...] ως αναγόμενου εις την εφαρμογήν του προγράμμα-

τος Αμερικανικής Βοηθείας». «H ανάγκη για φορολογική μεταρρύθμιση στην άμεση φορολογία απασχολεί την πολιτεία και την επιστημονική κοινότητα αμέσως μετά τη λήξη του Β' Παγκόσμιου πολέμου. Προς την κατεύθυνση αυτή το 1948, με εισήγηση του αείμνηστου Γεωργίου Nέζη, θεσπίζεται η υποχρέωση τήρησης βιβλίων και έκδοσης στοιχείων από τους επιτηδευματίες. Επίσης, το 1949, με υπουργό Οικονομικών τον αείμνηστο Δημήτριο Χέλμη, θεσπίζεται ο Ν. 942/1949, με τον οποίο επέρχονται μεταρρυθμίσεις στη φορολογία καθαρών προσόδων, οι οποίες προετοιμάζουν την εισαγωγή του ενιαίου φόρου εισοδήματος, σε αντικατάσταση της φορολογίας των αναλυτικών κατηγοριών προσόδων».4 «Μετά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο καθιερώθηκε για πρώτη φορά στη χώρα μας σύστημα τηρήσεως λογιστικών - φορολογικών βιβλίων και εκδόσεως φορολογικών στοιχείων από τους επιτηδευματίες. Τα αρχικά νομοθετήματα που επέβαλαν είναι: το Ν.Δ. 578 έτους 1948 [«περί τηρήσεως βιβλίων υπό επιτηδευματιών», προέβλεπε τέσσερις κατηγορίες βιβλίων (πρώτη έως τέταρτη)] και ο Α.Ν. 810/1948 [«περί συγκεντρώσεως φορολογικών στοιχείων», υποχρέωνε την αποστολή αντιγράφων τιμολογίων στην εφορία] που συμπληρώθηκαν και αυτοί αργότερα [...]. Στη συνέχεια με το Β. Διάταγμα της 7.7.1952 κωδικοποιήθηκαν όλες οι προγενέστερες διατάξεις σε ενιαίο κείμενο που πήρε τον τίτλο Κώδιξ Φορολογικών Στοιχείων».5 Τα τηρούμενα έως τότε «Εμπορικά Βιβλία» (δηλαδή τα βιβλία τα προβλεπόμενα από τον Εμπορικό Νόμο), εφόσον τηρούνταν σύμφωνα με τις διατάξεις της φορολογικής νομοθεσίας επείχαν θέση «Ημερολογίου» και «Βιβλίου Απογραφών». Η προσπάθεια αυτή συνάντησε αρκετές αντιδράσεις εκ μέρους των επιχειρήσεων και καταστηματαρχών. Οι εφημερίδες της εποχής συχνά αναφέρουν απεργίες και άλ-

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

3. Ο «Φόρος πλουτισάντων επί Κατοχής» Επί κυβερνήσεως του Νικολάου Πλαστήρα εκδόθηκε ο Αναγκαστικός Νόμος 182 (ΦΕΚ 56/12.3.1945) «περί ειδικής φορολογίας των κατά την πολεμικήν περίοδον πλουτισάντων». «...Οι “πλουτίσαντες επί Κατοχής” ήταν υποχρεωμένοι να πληρώσουν τους φόρους που θα ορίζονταν. Η τιμωρία που προβλεπόταν ήταν αυστηρή, καθώς προβλεπόταν η εκτόπισή τους, η φυλάκιση και η δήμευση του συνόλου ή μέρους της περιουσίας τους. Είναι γεγονός ότι η τροποποίηση αυτή (δηλ. του αρχικού νόμου) επέτρεψε σε πολλούς δωσίλογους ν’ απαλλαγούν με βουλεύματα. Παράλληλα, εκδόθηκε στις 21/12/45 ο Α.Ν. 753/45 “περί αποσυμφορήσεως των φυλακών”, ο οποίος συμπληρώθηκε αργότερα με τους Α.Ν. 1204/46 και 428/47, διά του οποίου παραγράφηκαν όλα τα αδικήματα που είχαν διαπραχθεί από τις 27 Απριλίου 1941 (ημέρα καταλήψεως της χώρας από τους Γερμανούς) μέχρι και τη 12η Φεβρουαρίου 1945 (ημέρα υπογραφής της Συμφωνίας της Βάρκιζας) και με αυτόν διατάσσονταν οι δικαστικές αρχές να εκδώσουν σε διάστημα 30 ημερών νέα εντάλματα για όσους δεν ευεργετούνταν από τον νόμο και ταυτόχρονα καταργούσαν όλα τα ανεκτέλεστα εντάλματα. [...] Δημοσιεύματα σχετικά με το θέμα των δωσιλόγων έβλεπαν συχνά το φως στη διάρκεια της πενταετίας μεταξύ 1945-1950, ώσπου τον Απρίλιο του 1950 δημοσιεύτηκε η είδηση της διαλύσεως της Υπηρεσίας Δωσιλόγων του Εφετείου Αθηνών και δημοσιεύτηκε απολογισμός του έργου της, από τον οποίο καθίσταται σαφές ότι υπήρξε διάθεση συγχώρησης και απαλλαγής πολλών ενόχων. Από τους 25.000 κατηγορουμένους που είχαν συρθεί στη δικαιοσύνη μετά από 6.442 μηνύσεις, είχαν καταδικαστεί 350! Σε πανελλήνια μάλιστα κλίμακα, στις 31.3.1950, σε σύνολο 21.915 καταδίκων στις φυλακές, υπήρχαν 96 δωσίλογοι! Αλλού μάλιστα δινόταν ο

ACCOUNTANCY GREECE.29

λες εκδηλώσεις διαμαρτυρίας για το θέμα αυτό. «Η λογιστική ακαταστασία και η μέχρι τούδε ανυποληψία των λογιστικών βιβλίων οφείλεται κατά πρώτον λόγον εις τας απηρχαιωμένας διατάξεις του εμπορικού μας νόμου και κατά δεύτερον λόγον εις την άσκησιν του λογιστικού επαγγέλματος υπό του πρώτου τυχόντος. Το νέον Ν. Διάταγμα [...] θέτει τέρμα εις τας ερμαφροδίτους διατάξεις του εμπορικού νόμου και επεκτείνει την υποχρεωτικήν τήρησιν των λογιστικών βιβλίων εις όλους τους επιτηδευματίας (εμπόρους, βιομηχάνους, επαγγελματίας, βιοτέχνας, ιατρούς, δικηγόρους, μηχανικούς κ.λπ.) Ο νέος νόμος, διά της συστάσεως Κεντρικής Επιτροπής Λογιστικών Βιβλίων, προσδίδει πλήρη αποδεικτικήν δύναμιν εις τα λογιστικά βιβλία ενώπιον όλων των διοικητικών αρχών του Κράτους. Προβλέπει όμως και βαρυτάτας κυρώσεις διά τας λογιστικάς αταξίας ή παραλείψεις και ακόμη βαρυτέρας διά τους μη τηρούντας λογιστικά βιβλία και δικαιολογητικά έγγραφα των συναλλαγών των».6 2. Η «φορολογική μεταρρύθμιση» του 1955-58 Τα δύο επόμενα νομοθετικά διατάγματα αποτέλεσαν τους πυλώνες της φορολογικής αυτής μεταρρύθμισης: α) Ν.Δ. 3323/1955 «περί φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων» (ΦΕΚ 214/12.8.1955 Τεύχος Α’). «Άρθρον 2. Εισόδημα: 1.Εισόδημα, επί του οποίου επιβάλλεται ο φόρος, είναι το εκ πάσης πηγής προερχόμενον τοιούτον, μετ’ αφαίρεσιν των δαπανών αποκτήσεως αυτού [...] 2. Το εισόδημα, αναλόγως της πηγής προελεύσεως αυτού, διακρίνεται εις: Α. Εισόδημα εξ οικοδομών. Β. Εισόδημα εξ εκμισθώσεως γαιών. Γ. Εισόδημα εκ κινητών αξιών. Δ. Εισόδημα (κέρδη) εξ εμπορικών εν γένει επιχειρήσεων. Ε. Εισόδημα (κέρδη) εκ γεωργικών εν γένει επιχειρήσεων. ΣΤ. Εισόδημα (αμοι-

Η λογιστική ακαταστασία και η μέχρι τούδε ανυποληψία των λογιστικών βιβλίων οφείλεται κατά πρώτον λόγον εις τας απηρχαιωμένας διατάξεις του εμπορικού μας νόμου και κατά δεύτερον λόγον εις την άσκησιν του λογιστικού επαγγέλματος υπό του πρώτου τυχόντος

βαί) εκ μισθωτών υπηρεσιών. Ζ. Εισόδημα (αμοιβαί) εξ υπηρεσιών ελευθερίων επαγγελμάτων και εκ πάσης άλλης πηγής [...] Άρθρον 5. Τεκμαρτόν εισόδημα: 1. Το συνολικόν καθαρόν εισόδημα δύναται κατ’ εξαίρεσιν να προσδιορίζηται και επί τη βάσει των δαπανών διαβιώσεως του φορολογουμένου [...]». «Επικεφαλής των εργασιών, οι αείμνηστοι Δημήτριος Κόλλιας, καθηγητής Πανεπιστημίου, διευθυντής Φορολογίας Εισοδήματος, οι τμηματάρχες της ίδιας Διεύθυνσης Νικόλαος Τότσης, Χαράλαμπος Τυροδήμος και Παναγιώτης Φωτόπουλος. Τιμή οφείλεται και στα στελέχη της Διεύθυνσης Φορολογίας Εισοδήματος, επιλεγμένους υπαλλήλους, με άρτια επιστημονική, επαγγελματική υποδομή και εργασιακή αφοσίωση, που τους επέτρεψε να συντάξουν την οικεία ερμηνευτική εγκύκλιο σε χρόνο που δεν πρόκειται ποτέ να ξεπερασθεί (μια εβδομάδα μετά τη δημοσίευση του νομοθετήματος)».4 β) Ν.Δ. 3843/1958 «περί φορολογίας εισοδήματος Νομικών Προσώπων» (ΦΕΚ 148/30.9.1958 Α’). 3. Φόρος κληρονομιών και δωρεών Ο νόμος 1641/1919 εφαρμόστηκε με αρκετές, όχι όμως σημαντικές τροποποιήσεις μέχρι το Ν.Δ. 118/1973 «περί κώδικος φορολογίας Κληρονομιών, Δωρεών, Προικών και Κερδών εκ Λαχείων» (ΦΕΚ 202/6.9.1973 Τεύχος Α’), ο οποίος μετά από πλήθος τροποποιήσεων ίσχυσε μέχρι και το Ν. 2961 «Κύρωση του Κώδικα Διατάξεων Φορολογίας Κληρονομιών, Δωρεών, Γονικών Παροχών Προικών και Κερδών από Τυχερά Παίγνια» (ΦΕΚ Α› 266/22.11.2001), ο οποίος (μετά τροποποιήσεων) ισχύει μέχρι σήμερα. Η περίοδος (1974-2014) 1. Η καθιέρωση των τεκμηρίων (1978) Ουσιαστικά η καθιέρωση των τεκμηρίων έγινε με τον Ν. 820/1978 «περί λήψεως μέ-

2. Ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (1987) Ο ΦΠΑ επιβλήθηκε στην Ελλάδα το 1987 (Ν. 1642/ΦΕΚ 125/21.8.1986) «Για την εφαρμογή του φόρου προστιθέμενης αξίας και άλλες διατάξεις», ως υποχρέωση της χώρας μας στις κοινοτικές επιταγές για την ολοκλήρωση της λειτουργίας της Κοινής Αγοράς και ήταν καταλυτι-

κός παράγοντας, αφενός στα φορολογικά έσοδα του κράτους και αφετέρου στην ανάπτυξη του λογιστικού - φοροτεχνικού επαγγέλματος. Ο νόμος αυτός κατήργησε κυρίως τις περισσότερες διατάξεις του ΦΚΕ (Φόρος Κύκλου Εργασιών), με εξαίρεση τις διατάξεις που αφορούν τα έσοδα των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, του «Φόρου κέντρων διασκεδάσεως κ.λπ.», του «Φόρου δημοσίων θεαμάτων» (Α.Ν. 505, ΦΕΚ 79/2.3.1937), του «Φόρου του άρθρου 5 Α.Ν. 843/48» (αφορούσε ειδικό φόρο 6% υπέρ τρίτων, επί των αμοιβών εργατών και υπαλλήλων) και μέρους των διατάξεων της φορολογίας χαρτοσήμου. «Με τον Ν.1642/1986, όπως τροποποιήθηκε με τις διατάξεις του Ν.1676/1986 «Καθορισμός των συντελεστών του φόρου προστιθέμενης αξίας και ρύθμιση άλλων θεμάτων» (ΦΕΚ 204/Α’) [καθορίστηκαν συντελεστές 18% (κανονικός) - 3% (χαμηλός) - 36% (υψηλός)], καθιερώνεται ένα καινούργιο σύστημα έμμεσης φορολογίας, το σύστημα του φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ). Με το νέο αυτό φορολογικό σύστημα δεν επιβάλλεται κανένας απολύτως καινούργιος φόρος, αλλά αντικαθίσταται ένας σημαντικός αριθμός έμμεσων φόρων, που ισχύουν στη χώρα μας, από ένα μόνο φόρο. Οι κυριότερες καινοτομίες του νέου φόρου, που αποτελεί πραγματικά μια από τις μεγαλύτερες θεσμικές φορολογικές μεταβολές που έγιναν μεταπολεμικά στη χώρα μας, αναφέρονται: α) Στον τρόπο λειτουργίας και εφαρμογής του ΦΠΑ, ο οποίος επιβάλλεται τμηματικά στην προστιθέμενη αξία των αγαθών και υπηρεσιών, δηλαδή στη διαφορά ανάμεσα στην αξία των εκροών (παράδοση αγαθών - παροχή υπηρεσιών) και στην αξία των εισροών (εισαγωγών, αγορών, λήψη υπηρεσιών κ.λπ.). Έτσι, παρακάμπτονται τα σημαντικά μειονεκτήματα των καταργούμενων έμμεσων φόρων και κυρίως των σωρευτικών (χαρτοσήμου κ.λπ.). β) Στην ίση φορολογική επιβάρυνση των αγαθών και υπηρεσιών,

που επιτυγχάνεται αφενός με την καθιέρωση ίδιων συντελεστών για όμοια αγαθά και υπηρεσίες και αφετέρου με την αναλογικότητα του φόρου, χάρη στην οποία ο φόρος είναι απόλυτα ανάλογος με την τιμή των αγαθών και υπηρεσιών και ανεξάρτητος από τον αριθμό των συναλλαγών που μεσολαβούν μέχρι την επιβολή του. γ) Στα σημαντικά πλεονεκτήματα του ΦΠΑ έναντι των καταργούμενων γενικών έμμεσων φόρων, πλεονεκτήματα που καλύπτουν τόσο τον φοροτεχνικό τομέα όσο και τον δημοσιονομικό και οικονομικό γενικότερα. Πραγματικά, με τον νέο φόρο θα απλουστευθεί το σύστημα έμμεσης φορολογίας και αναμένεται ότι θα παταχθεί σε μεγάλο βαθμό η φοροδιαφυγή, λόγω της ίδιας της φύσης και της λειτουργίας του ΦΠΑ, που δημιουργεί αντίθετα συμφέροντα μεταξύ αγοραστή και πωλητή. Ακόμη, στον οικονομικό τομέα αναμένεται η ενίσχυση των εξαγωγών και η προώθηση των επενδύσεων, αφού ο φόρος των αγαθών επένδυσης θα εκπίπτεται ολοσχερώς ή θα επιστρέφεται (άρθρο 27)» (Π.4336/3162/ Εγκ.10/10.7.1987 «Για την εφαρμογή του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας και άλλες διατάξεις»). Με τον N. 2859/2001 «Κύρωση Κώδικα Φόρου Προστιθέμενης Αξίας» (ΦΕΚ Α› 248/711-2000) κωδικοποιήθηκαν οι διατάξεις του ΦΠΑ. 3. Οι φορολογικές «περαιώσεις ανέλεγκτων χρήσεων» (1978-2010) Με τους κατά καιρούς νόμους περί «περαιώσεων» καθορίζεται προαιρετικός ειδικός τρόπος επίλυσης των φορολογικών διαφορών που προκύπτουν από τις εκκρεμείς φορολογικές (ανέλεγκτες) υποθέσεις. Το 1978, με τον τότε υπουργό Οικονομικών Αθανάσιο Κανελλόπουλο, φέρεται να ξεκινά η ιστορία των «περαιώσεων», με τις αποφάσεις Κ. 13082/1044 (Πολ. 177) 23.12.1978, Κ. 1005/124 (Πολ. 15) 27.1.1979, Κ. 1877/238 (Πολ. 30) 22.2.1979, κ.λπ. και η οποία με αλλεπάλ-

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

τρων δια την περιστολήν της φοροδιαφυγής», άρθρα 10-14 (ΦΕΚ 174/17.10.1978 Τεύχος Α’), ο οποίος προέβλεπε ότι: «Ο προσδιορισμός του συνολικού εισοδήματος των φυσικών προσώπων ενεργείται κατά τας διατάξεις του Ν.Δ. 3323/55. Εις ην περίπτωσιν η κατά τας διατάξεις των άρθρων 11 και 12 του παρόντος προσδιοριζομένη δαπάνη είναι ανωτέρα του συνολικού εισοδήματος του προκύπτοντος κατά τας διατάξεις του ανωτέρω Νομοθετικού Διατάγματος, το υποκείμενον εις φόρον εισόδημα προσδιορίζεται κατά τα οριζόμενα εις το άρθρον 14». «Στην από το 2002 έκθεση της επιτροπής για την αναμόρφωση του φορολογικού συστήματος (επιτροπή καθηγητή Γεωργακόπουλου), στο πόρισμα της οποίας αναφέρεται ότι ο προσδιορισμός του εισοδήματος με τα τεκμήρια εξασφαλίζει στο κράτος ορισμένα έσοδα και χρησιμοποιείται συνήθως σε λιγότερο αναπτυγμένες χώρες, όπου η φοροδιαφυγή είναι περισσότερο εκτεταμένη και ο προσδιορισμός του ύψους του πραγματικού εισοδήματος αντιμετωπίζει περισσότερες δυσκολίες, ενώ, αντίθετα, τέτοιος προσδιορισμός δεν συναντάται, κατά κανόνα, στα φορολογικά συστήματα των αναπτυγμένων χωρών...»7 Σε όλη τη διάρκεια των προηγούμενων ετών, έως και σήμερα, προβλέπεται η φορολόγηση με βάση τα τεκμήρια. Σήμερα ισχύουν οι διατάξεις του κεφ. Δ› «Εναλλακτικός τρόπος υπολογισμού της ελάχιστης φορολογίας» (άρθρα 30-34) του Ν. 4172/2013.

ACCOUNTANCY GREECE.29

ληλες παρατάσεις έφτασε έως το 1981. Ακολούθησαν και άλλοι νόμοι για την «περαίωση», με την πιο πρόσφατη αυτή του Ν. 3888/2010 «Εκούσια κατάργηση φορολογικών διαφορών, ρύθμιση ληξιπρόθεσμων χρεών, διατάξεις για την αποτελεσματική τιμωρία της φοροδιαφυγής και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α› 175/30-9-2010) επί υπουργίας Γιώργου Παπακωνσταντίνου, με τον οποίο επιχειρείται η «περαίωση» των χρήσεων έως το 2009. 4. Η επιβολή φόρου ακίνητης περιουσίας (1975-2014) «Η θεωρία του φορολογικού δικαίου διακρίνει τους φόρους με κριτήριο το αντικείμενο της φορολογίας σε φόρους επί του εισοδήματος, φόρους επί της περιουσίας και φόρους επί της δαπάνης ή κατανάλωσης. Οι φόροι περιουσίας διακρίνονται: α) στους φόρους κατοχής και β) στους φόρους μεταβίβασης περιουσίας. 1975: H κατοχή της ακίνητης περιουσίας παρέμεινε στη συνέχεια αφορολόγητη μέχρι το έτος 1975, όπου ψηφίσθηκε για πρώτη φορά τακτικός φόρος κατοχής ακινήτου περιουσίας με τον Ν. 11/1975. Ο φόρος αυτός όμως δεν λειτούργησε ικανοποιητικά στη πράξη, κυρίως λόγω της ανεπιτυχούς αντιμετώπισης του προβλήματος αποτίμησης των ακινήτων. Οι αδυναμίες του Ν. 11/1975 επιχειρήθηκε να καλυφθούν με τις τροποποιήσεις που επήλθαν με τον Ν. 231/75 και Ν. 542/77, ενώ τελικώς καταργήθηκε με το άρθρο 9 του Ν. 1078/1980. 1982: Η φορολογική υποχρέωση για την ακίνητη περιουσία θεσπίστηκε εκ νέου με τις διατάξεις του Ν. 1249/1982, οι οποίες καταργήθηκαν με τον νόμο 2065/1992, από 1.1.1993. 1993: Στη θέση του ο Ν. 2130/1993 εισήγαγε το «Τέλος Ακίνητης Περιουσίας» (ΤΑΠ), το οποίο θεσπίστηκε ως ίδιος πόρος των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης. Όμως, με τον Ν. 2459/1997 (άρθρα 21 επ.) επιβλήθηκε παράλληλα εκ νέου προς

Στο πόρισμα της επιτροπής για την αναμόρφωση του φορολογικού συστήματος, αναφέρεται ότι ο προσδιορισμός του εισοδήματος με τα τεκμήρια εξασφαλίζει στο κράτος ορισμένα έσοδα και χρησιμοποιείται συνήθως σε λιγότερο αναπτυγμένες χώρες, όπου η φοροδιαφυγή είναι περισσότερο εκτεταμένη και ο προσδιορισμός του ύψους του πραγματικού εισοδήματος αντιμετωπίζει περισσότερες δυσκολίες

το ΤΑΠ ως φόρος επί της κατοχής μεγάλης ακίνητης περιουσίας (ΦΜΑΠ). 2008: Καταργήθηκε ο ΦΜΑΠ, με την θέσπιση του νόμου 3634/29.1.2008, ο οποίος εισήγαγε το «Ενιαίο Τέλος Ακινήτων» (ΕΤΑΚ). Με τον Ν. 3808/2009 επιβλήθηκε έκτακτη εισφορά στη μεγάλη ακίνητη περιουσία φυσικών προσώπων. Το ΕΤΑΚ καταργήθηκε με τον Ν. 3842/2010 και αντικαταστάθηκε εκ νέου από το φόρο ακίνητης περιουσίας.8 2014: Από το έτος 2014 και για κάθε επόμενο έτος επιβάλλεται Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ), Ν. 4223/2014 (ΦΕΚ Α’ 287/31.12.2013). Στο πεδίο της φορολογίας της κατοχής της ακίνητης περιουσίας ισχύουν σήμερα ο ΕΝΦΙΑ, το Τέλος Ακίνητης Περιουσίας (ΤΑΠ) (άρθρο 24 Ν. 2130/1993), ο Ειδικός Φόρος επί των Ακινήτων (άρθρα 15-18 Ν. 3091/2002) και το Έκτακτο Ειδικό Τέλος Ηλεκτροδοτούμενων Δομημένων Επιφανειών (ΕΕΤΗΔΕ), (άρθρο 53 Ν. 4021/2011). 5. Οι μεταβολές στον Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων (1977-2014) Οι σημαντικότερες μεταβολές του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων στην περίοδο αυτή ήταν: α) Π.Δ. 99 (ΦΕΚ 34/09.02.1977) «περί τροποποιήσεως, συμπληρώσεως και κωδικοποιήσεως εις ενιαίον κείμενον των διατάξεων περί τηρήσεως βιβλίων και στοιχείων». Προέβλεπε (μεταξύ άλλων) τέσσερις κατηγορίες βιβλίων και για πρώτη φορά υποχρεωτική υπογραφή του Ισολογισμού από πτυχιούχους Ανώτατων Οικονομικών Σχολών. β) Ν. 1809 (ΦΕΚ 222 A’/5.10.1988) με τον οποίο καθιερώνονται οι φορολογικές ταμειακές μηχανές, γ) Π.Δ. 186 (ΦΕΚ 84/26.5.1992) «Κώδικας Βιβλίων και Στοιχείων». Προέβλεπε (μεταξύ άλλων) τρεις κατηγορίες βιβλίων, διασύνδεση με το Ενιαίο Γενικό Λογιστικό Σχέδιο (ΕΓΛΣ) (Ν. 1041, ΦΕΚ 75/2.4.1980) και για πρώτη φορά ειδικές διατάξεις για τα «μηχανογραφημένα» βιβλία. δ) Ν. 4093/2012 [υποπα-

6. Οι μεταβολές στη φορολογία εισοδήματος (1992-2012) Οι σημαντικότερες μεταβολές του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων στην περίοδο αυτή ήταν: α) Νόμος 2065/1992 «Αναμόρφωση της άμεσης φορολογίας και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 113/30.6.1992). Μεταξύ άλλων προέβλεπε: Αναπροσαρμογή της αξίας των ακινήτων ανά τετραετία, υπολογισμό επιχειρηματικής αμοιβής στις προσωπικές εταιρείες, την φορολόγηση του συνόλου των κερδών τους, είτε ήταν διανεμόμενα είτε αδιανέμητα. β) Νόμος 2238/1994 «Κύρωση του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος» (ΦΕΚ 151/16.9.1994). Με τον νόμο αυτό τα νομοθετικά διατάγματα 3323/1955 και 3843/1958 κωδικοποιήθηκαν σε ενιαίο κείμενο. γ) Νόμος 3842 «Αποκατάσταση φορολογικής δικαιοσύνης, αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α› 58/23.4.2010), με τον οποίο επήλθαν τροποποιήσεις σε αρκετούς φορολογικούς νόμους. 7. Η επιβολή τέλους συνδρομητών κινητής τηλεφωνίας (1998) Στην Ελλάδα η κινητή τηλεφωνία έκανε την εμφάνισή της το 1993, λίγα χρόνια αργότερα με τον Ν. 2579/1998 (ΦΕΚ Α› 31/17.2.1998) επιβάλλεται τέλος υπέρ του Δημοσίου (σύμφωνα με την προσφιλή τακτική των εκάστοτε κυβερνήσεων, να επιβάλλεται επιπλέον φόρος/τέλος, επί δημοφιλών αγαθών/υπηρεσιών που χρη-

σιμοποιεί ο πολίτης), με την ονομασία «τέλος συνδρομητών κινητής τηλεφωνίας». Υπολογίζεται προ του ΦΠΑ και ως ποσοστό επί κάθε μηνιαίου λογαριασμού κάθε σύνδεσης, με βάση κλίμακα από 12% έως 20%. 8. Ο νέος φορολογικός νόμος (2013) «Με το παρόν νομοσχέδιο εισάγεται ο νέος Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος, με τον οποίο επιδιώκεται η δημιουργία μιας δίκαιης βάσης αναδιανομής του εισοδήματος, μιας σταθερής πηγής χρηματοδότησης των δημόσιων υπηρεσιών και αγαθών και, παράλληλα, η δημιουργία ενός Κώδικα εύληπτου, κατανοητού και προσιτού στον κάθε πολίτη, προκειμένου να επαναθεμελιώσουμε συνθήκες εμπιστοσύνης και σταθερότητας στο κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον και να θέσουμε τις προϋποθέσεις ώστε η φορολογική διοίκηση να μπορεί να αντιμετωπίσει τη μεγαλύτερη πηγή οικονομικής αδικίας που είναι η φοροδιαφυγή» (Αιτιολογική έκθεση του Ν. 4172/2013). Ριζική αλλαγή στη φορολογία έγινε: α) Με τον Ν. 4172/2013 «Φορολογία εισοδήματος, επείγοντα μέτρα εφαρμογής του Ν. 4046/2012, του Ν. 4093/2012 και του Ν. 4127/2013 και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α’ 167/23.7.2013), με τον οποίο αντικαταστάθηκε από 1/1/2014 ο Ν. 2238/1994, που αφορούσε τη Φορολογία Εισοδήματος Φυσικών και Νομικών προσώπων. Διακρίνει τις ακόλουθες κατηγορίες ακαθάριστων εισοδημάτων: α) εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις, β) εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, γ) εισόδημα από κεφάλαιο και δ) εισόδημα από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου, και β) Με τον Ν. 4174/2013 «Φορολογικές διαδικασίες και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α› 170/26.7.2013). Καθορίζει τη διαδικασία προσδιορισμού και είσπραξης των εσόδων του Δημοσίου, καθώς και τις διοικητικές κυρώσεις για τη μη συμμόρφωση με την κείμενη νομοθεσία, η οποία ρυθμίζει τα έσοδα αυτά.

ΠΗΓΕΣ 1. Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, «Ελληνική Ιστορία στο Διαδίκτυο», http://www.ime.gr/ chronos/ 2. Αμαλία Σκούρα, «“Η εθνική Νέμεσις θα είναι αδυσώπητος”. Δίκες δωσιλόγων στο Ειδικό Δικαστήριο Δωσιλόγων Καλαμών (1945-1953)», ΕΚΠΑ, Ιστορίας μέριμνα. Τιμητικός τόμος στον καθηγητή Γεώργιο Ν. Λεοντσίνη, Αθήνα 2011, σ. 1281-1296. 3. «Το Σχέδιο Μάρσαλ άλλαξε την Ελλάδα», Συνέντευξη στον Αθανάσιο Έλλις του Τζέιμς Γουόρεν (ηγετικού στελέχους της αμερικανικής οικονομικής αποστολής που υλοποίησε το σχέδιο Μάρσαλ στην Ελλάδα), Καθημερινή, 17.6.2007, http://www.kathimerini.gr/289454/article/ epikairothta/ellada/to-sxedio-marsal-alla3ethn-ellada. 4. Γεράσιμος Κουνάδης, «Πενήντα χρόνια “ενιαίος” φόρος εισοδήματος», Λογιστής, τχ. 605. 5. Στέφανος Σελλάς, Το ελληνικό φορολογικό σύστημα, Εκδόσεις Παπαζήση. 6. Νικόλαος Αλικάκος, Πρακτικός οδηγός τηρήσεως λογιστικών βιβλίων (Επί τη βάσει των επιστημονικών αρχών της λογιστικής και του υπ’ αρ. 578 Ν.Δ. της 5/4/48 «Περί τηρήσεως Λογιστικών Βιβλίων υπό των Επιτηδευματιών»). 7. Γ. Κορομηλάς, «Τεκμήρια διαβίωσης ή φορολογικής εξόντωσης;», Liberal, 8.7.2017, www.liberal.gr/arthro/151041/apopsi/arthra/ a-koromilas-tekmiria-diabiosis-i-forologikisexontosis.html. 8. Αικατερίνη Τενεκετζή, «Φορολογία στην κατοχή ακίνητης περιουσίας», διπλωματική εργασία, ΑΠΘ/ΝΟΠΕ, Τμήμα Νομικής, Θεσσαλονίκη, Μάρτιος 2012. ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΕτΚ = Εφημερίς της Κυβερνήσεως. Ν. = Νόμος Α.Ν. = Αναγκαστικός Νόμος Ν.Δ. = Νομοθετικό Διάταγμα Π.Δ. = Προεδρικό Διάταγμα

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

ράγραφος Ε1 της παραγράφου Ε’ του άρθρου πρώτου (Κώδικας Φορολογικής Απεικόνισης Συναλλαγών, ΚΦΑΣ)]. Προέβλεπε (μεταξύ άλλων) δύο κατηγορίες βιβλίων, απλογραφικά και διπλογραφικά, ε) Από την 1.1. 2015 καταργήθηκε ο ΚΦΑΣ και τη θέση του πήρε ο Ν. 4308/2014 «Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα, συναφείς ρυθμίσεις και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α› 251/24.11.2014), που ισχύει έως σήμερα.

ACCOUNTANCY GREECE.29

IASB: Σχέδιο Δράσης και Εκτιμώμενο Χρονοδιάγραμμα

ΕΞΕΛΊΞΕΙΣ ΣΤΑ IFRS

τον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται οι εκτιμήσεις αναφορικά με τις επερχόμενες ημερομηνίες δημοσίευσης των εργασιών σε εξέλιξη του IASB. Η ημερομηνία έναρξης ισχύος των τροποποιήσεων και των νέων προτύπων εκτιμάται σε 6 – 18 μήνες μετά την ημερομηνία δημοσίευσής τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ωστόσο, μπορεί να επιτραπεί νωρίτερη εφαρμογή των τροποποιήσεων ή νέων Προτύπων.

ΕΝΕΡΓΈΣ ΕΡΓΑΣΊΕΣ ΤΡΈΧΟΥΣΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΑ

ΕΝΤΌΣ 3 ΜΗΝΏΝ ΕΝΤΌΣ 6 ΜΗΝΏΝ ΜΕΤΆ ΑΠΌ 6 ΜΉΝΕΣ

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΈΣ ΕΡΓΑΣΊΕΣ Γνωστοποιήσεις: Αρχές γνωστοποιήσεων

Σχέδιο

Δημοσίευση ΣΣ (Αναμένεται τον Μάρτιο)

Βασικές Οικονομικές Καταστάσεις

Ανάλυση

Δημοσίευση ΣΣ ή ΠΠ

Συνενώσεις επιχειρήσεων που υπάγονται υπό κοινό έλεγχο

Ανάλυση

Δημοσίευση ΣΣ

Δυναμική Διαχείριση Κινδύνων

Ανάλυση

Δημοσίευση ΣΣ

Σχέδιο

Δημοσίευση ΣΣ

Υπεραξία και απομείωση

Ανάλυση

Καθορισμός προσανατολισμού της εργασίας

Επιτόκιο προεξόφλησης

Σχέδιο

Πληρωμές βασιζόμενες σε Συμμετοχικούς Τίτλους

Σχέδιο

Χρηματοοικονομικά μέσα με χαρακτηριστικά Ιδίων Κεφαλαίων

Δημοσίευση Σύνοψης Βασικών Αποτελεσμάτων της Έρευνας

ΔΙΑΔΙΚΑΣΊΑ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΎ ΠΡΟΤΎΠΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΈΡΓΑ ΣΧΕΤΙΚΆ ΜΕ ΑΥΤΉΝ Θεωρητικό Πλαίσιο Κατάρτισης (Conceptual Framework)

Σχέδιο

Αρχές γνωστοποιήσεων - Δήλωση εφαρμογής του Επιπέδου σημαντικότητας (Materiality)

Σχέδιο

Αρχές γνωστοποιήσεων: Ορισμός του Επιπέδου σημαντικότητας (προτεινόμενες τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 1 και στο ΔΛΠ 8)

Σχέδιο

Ασφαλιστικές Συμβάσεις

Σχέδιο

Νομοθετικός προσδιορισμός τιμών

Ανάλυση

Δημοσίευση Δήλωσης εφαρμογής (αναμένεται τον Ιούνιο) Δημοσίευση ΠΠ (αναμένεται τον Ιούνιο) Έκδοση ΔΠΧΑ (αναμένεται τον Μάιο)

Δημοσίευση Θεωρητικού Πλαισίου Κατάρτισης

Δημοσίευση ΣΣ

ΤΡΟΠΟΠΟΊΗΣΗ ΤΩΝ ΔΠΧΑ ΠΡΟΤΎΠΩΝ ΤΡΟΠΟΠΟΙΉΣΕΙΣ (ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΈΝΗΣ ΈΚΤΑΣΗΣ ΣΤΟ ΠΕΔΊΟ ΕΦΑΡΜΟΓΉΣ) ΚΑΙ ΕΔΔΠΧΑ ΔΙΕΡΜΗΝΕΊΕΣ Λογιστικές Πολιτικές και Εκτιμήσεις (προτεινόμενες τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 8)

ΤΡΈΧΟΥΣΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΑ

ΕΝΤΌΣ 3 ΜΗΝΏΝ

ΕΝΤΌΣ 6 ΜΗΝΏΝ

Σχέδιο

Ταξινόμηση υποχρεώσεων (προτεινόμενες τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 1)

ΜΕΤΆ ΑΠΌ 6 ΜΉΝΕΣ

Δημοσίευση ΣΣ Έκδοση ΔΠΧΑ τροποποίηση

Ανάλυση

Ορισμός της Επιχείρησης / Προηγούμενες Συμμετοχές σε από κοινού δραστηριότητες (Προτεινόμενες τροποποιήσεις στο ΔΠΧΑ 3 και ΔΠΧΑ 11)

Βελτιώσεις στο ΔΠΧΑ 8 Λειτουργικοί Τομείς (Προτεινόμενες τροποποιήσεις στο ΔΠΧΑ 8 και ΔΛΠ 34) Τροποποίηση του Προγράμματος, Περικοπές ή Διακανονισμός /Διαθεσιμότητα Επιστροφής (Προτεινόμενες τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 19 και ΕΔΔΠΧΠ 14) Eνσώματα: Ενέργειες πριν την προβλεπόμενη χρήση (Προτεινόμενες τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 16)

Ανάλυση

Καθορισμός προσανατολισμού της εργασίας

Σχέδιο

Δημοσίευση ΣΣ (αναμένεται τον Μάρτιο) Έκδοση ΔΠΧΑ τροποποίηση

Ανάλυση

Σχέδιο

Χαρακτηριστικά προπληρωμής με αρνητικές αποδόσεις (Προτεινόμενες τροποποιήσεις στο ΔΠΧΑ 9) (Προηγούμενη ονομασία «Επιλογές συμμετρικής προπληρωμής»)

Αβεβαιότητες στην Φορολογία Εισοδήματος (Σχέδιο ΕΔΔΠΧΑ Διερμηνείας) Ετήσιες Βελτιώσεις 2015-2017 (η περίοδος λήψης σχολίων ολοκληρώθηκε την 12η Απριλίου 2017) Επικαιροποίηση Ταξινόμησης ΔΠΧΑ Ασφαλιστικές Συμβάσεις

ΕΜΕ του ΔΠΧΑ 13 Επιμέτρηση σε εύλογες αξίες

Δημοσίευση ΣΣ

Σχέδιο

Δημοσίευση ΠΠ (αναμένεται τον Απρίλιο)

Σχέδιο

Έκδοση ΕΔΔΠΧΑ Διερμηνείας (αναμένεται τον Ιούνιο) Καθορισμός προσανατολισμού της εργασίας

Δημόσια Διαβούλευση

Σχέδιο

Ανάλυση

Δημοσίευση Επικαιροποίησης (αναμένεται τον Μάιο) Δημοσίευση αιτήματος παροχής πληροφοριών (αναμένεται τον Μάιο)

ΕΜΕ των προτύπων ΔΠΧΑ 10-12 αναφορικά με τις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις και τα σχήματα υπό κοινό έλεγχο

Διεξαγωγή ΕΜΕ

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΈΝΕΣ ΕΡΓΑΣΊΕΣ ΔΠΧΑ

ΔΠΧΑ 9 Χρηματοοικονομικά Μέσα ΔΠΧΑ 14 Μεταβατικοί λογαριασμοί Ρυθμιζόμενων Δραστηριοτήτων

ΔΠΧΑ 15 Έσοδα από Συμβάσεις με Πελάτες.

Επεξηγήσεις στο ΔΠΧΑ 15 Έσοδα από Συμβάσεις με Πελάτες ΔΠΧΑ 16 Μισθώσεις 2015 Τροποποιήσεις για τα ΔΠΧΑ για Μικρές και Μεσαίες Επιχειρήσεις

ΗΜΕΡΟΜΗΝΊΑ ΈΚΔΟΣΗΣ Ιούλιος 2014 Ιανουάριος 2014

Μάιος 2014

Απρίλιος 2016 Ιανουάριος 2016 Μάιος 2015

ΗΜΕΡΟΜΗΝΊΑ ΈΝΑΡΞΗΣ ΙΣΧΎΟΣ 1η Ιανουαρίου 2018 1η Ιανουαρίου 2016

1η Ιανουαρίου 2018

1η Ιανουαρίου 2018 1η Ιανουαρίου 2019 1η Ιανουαρίου 2017

ΕΠΙΠΛΈΟΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ

Τον Σεπτέμβριο του 2015, το IASB αποφάσισε την αναβολή της ημερομηνίας έναρξης ισχύος του Προτύπου κατά ένα χρόνο έως την 1η Ιανουαρίου 2018.

➥

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

ΔΙΑΔΙΚΑΣΊΑ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΎ ΠΡΟΤΎΠΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΈΡΓΑ ΣΧΕΤΙΚΆ ΜΕ ΑΥΤΉΝ

ACCOUNTANCY GREECE.29

➥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΊΑ ΈΚΔΟΣΗΣ

ΗΜΕΡΟΜΗΝΊΑ ΈΝΑΡΞΗΣ ΙΣΧΎΟΣ

Λογιστική Απεικόνισης της Απόκτηση Συμμετοχής σε μία Κοινοπραξία (τροποποιήσεις στο ΔΠΧΑ 11)

Μάιος 2014

1η Ιανουαρίου 2016

Διευκρινήσεις αναφορικά με Αποδεκτές Μεθόδους Αποσβέσεων (τροποποιήσεις στα ΔΛΠ 16 και ΔΛΠ 38)

Μάιος 2014

1η Ιανουαρίου 2016

Γεωργία: Καρποφόρες Φυτείες (τροποποιήσεις στα ΔΛΠ 16 και ΔΛΠ 41)

Ιούνιος 2014

1η Ιανουαρίου 2016

Αύγουστος 2014

1η Ιανουαρίου 2016

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΈΝΕΣ ΕΡΓΑΣΊΕΣ - ΤΡΟΠΟΠΟΙΉΣΕΙΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΈΝΟΥ ΣΚΟΠΟΎ

Η Μέθοδος Καθαρής Θέσης στις Ατομικές Οικονομικές Καταστάσεις (τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 27)

Πωλήσεις ή Εισφορές στοιχείων του ενεργητικού μεταξύ επενδυτή και συγγενούς ή κοινοπραξίας (τροποποιήσεις στα ΔΠΧΑ 10 και ΔΛΠ 28)

Σεπτέμβριος 2014

Ετήσιες Βελτιώσεις 2012-2014 ΔΠΧΑ 5 Μη κυκλοφορούντα στοιχεία του ενεργητικού κατεχόμενα προς Πώληση και Διακοπείσες Δραστηριότητες Αλλαγές στις μεθόδους της Πώλησης ΔΠΧΑ 7 Χρηματοοικονομικά Μέσα - Γνωστοποιήσεις Συμβάσεις υπηρεσίας Εφαρμογή των απαιτήσεων του ΔΠΧΑ 7 στις Ενδιάμεσες Οικονομικές Καταστάσεις ΔΛΠ 19 Παροχές σε Εργαζομένους Επιτόκιο προεξόφλησης ΔΛΠ 34 Ενδιάμεσες Οικονομικές Αναφοράς Γνωστοποιήσεις πληροφοριών στην ενδιάμεση οικονομική αναφορά.

Σεπτέμβριος 2014

1η Ιανουαρίου 2016

Επενδυτικές Οντότητες: Εφαρμόζοντας την Εξαίρεσης της Ενοποίησης (τροποποιήσεις στα ΔΠΧΑ 10, ΔΠΧΑ 12 και ΔΛΠ 28)

Δεκέμβριος 2014

1η Ιανουαρίου 2016

Γνωστοποιήσεις (Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 1)

Δεκέμβριος 2014

1η Ιανουαρίου 2016

Αναγνώριση της αναβαλλόμενης φορολογικής απαίτησης για μη πραγματοποιημένες ζημιές (Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 12)

Ιανουάριος 2016

1η Ιανουαρίου 2017

Γνωστοποιήσεις (Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 7)

Ιανουάριος 2016

1η Ιανουαρίου 2017

Ετήσιες Βελτιώσεις 2014-2016 ΔΠΧΑ 12 Γνωστοποίηση συμμετοχών σε άλλες οντότητες: Διευκρινήσεις του πεδίου εφαρμογής του Προτύπου ΔΠΧΑ 1 Πρώτη Εφαρμογή ΔΠΧΑ Διαγραφή βραχυπρόθεσμων εξαιρέσεων για οικονομικές οντότητες που υιοθετούν τα πρότυπα για πρώτη φορά ΔΛΠ 28 Επενδύσεις σε Συγγενείς Επιχειρήσεις και Κοινοπραξίες Επιμέτρηση συγγενής επιχείρησης ή κοινοπραξίας στην εύλογη αξία

Ταξινόμηση και Επιμέτρηση Συναλλαγών Πληρωμής βασιζόμενων σε Συμμετοχικούς Τίτλους (Τροποποιήσεις στο ΔΠΧΑ 2) Εφαρμογή του ΔΠΧΑ 9 Χρηματοοικονομικά Μέσα και του ΔΠΧΑ 4 Ασφαλιστήρια Συμβόλαια (Τροποποιήσεις στο ΔΠΧΑ 4) Συναλλαγές σε ξένο νόμισμα και εξέταση της προκαταβολής Μεταφορές επενδυτικών ακινήτων (Προτεινόμενες τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 40)

Δεκέμβριος 2016

Τον Δεκέμβριο του 2015, η IASB αποφάσισε να αναβάλει την ημερομηνία έναρξης ισχύος αυτής τροποποιήσεως επ’αόριστoν, αναμένοντας τα αποτελέσματα της έρευνας της λογιστικής μεθόδου της καθαρής θέσης

1η Ιανουαρίου 2017

Δεκέμβριος 2016 1η Ιανουαρίου 2018 Δεκέμβριος 2016

1η Ιανουαρίου 2018

Ιούνιος 2016

1η Ιανουαρίου 2018

Σεπτέμβριος 2016

1η Ιανουαρίου 2018

Δεκέμβριος 2016

1η Ιανουαρίου 2018

Δεκέμβριος 2016

1η Ιανουαρίου 2018

Σημείωση: Οι εργασίες αυτές αποτελούν μέρος του Μνημονίου Συνεννόησης (Memorandum of Understanding) το οποίο και θέτει τα βασικά σημεία που συμφωνήθηκαν μεταξύ FASB και IASB προκειμένου να επιτευχθεί η σύγκλιση των Προτύπων. Συντομογραφίες: ΠΠ: Προσχέδιο Προτύπου, ΣΣ: Σχέδια Συζήτησης, ΔΛΠ: Διεθνές Λογιστικό Πρότυπο, IASB: International Accounting Standards Backup, ΔΠΧΑ: Διεθνές Πρότυπο Χρηματοοικονομικής Αναφοράς, FASB: Financial Accounting Standards Board, ΕΜΕ: Επισκοπήσεις μεταγενέστερα της εφαρμογής