a percepci贸n dos BARRIOS
OS BARRIOS Como remate da investigación, preséntanse os resultados das enquisas realizadas nos barrios da cidade. Como xa se explicou, falar de barrios na Coruña é, nalgúns casos, moi doado e noutros, imposible. Na primeira das preguntas que se presentan a continuación, móstrase como non sempre é posible, e moito menos coincidinte, establecer os límites dun barrio. As contradicións atopadas son ás veces significativas, pero a pregunta serviunos pera establecer un mapa de coincidencias na percepción e, adicionalmente, para ver como na cidade coexisten moitas razóns para establecer fronteiras e, nalgúns casos, para sobrepasalas. No estudo dividimos a cidade por barrios -cando foi posible-, por agrupación de barrios -cando tiñan un pequena dimensión- ou por zona-barrio -cando a referencia histórica tiña desaparecido. Incluso nalgún momento formulamos a opción de considerar algunhas rúas como barrios en si mesmos, xa que a sensación de pertenza revelábase coa mesma intensidade cara á rúa -unha liña- ou o barrio -unha superficie-. Finalmente, como esta situación dábase en moi diferentes dimensións -desde as roldas até algunhas rúas do centro- decidímonos por considerar os 36 barrios que forman a base do estudo. Neste caso traballamos cun universo de 1586 entrevistados, polo que as enquisas realizadas en A percepción dos barrios
cada un dos barrios ronda as corenta. Este número vai amosar un erro máximo do 8% que, se ben é superior ao desexable nestes casos (1), durante a investigación serviunos para definir significativas tendencias en cada un dos barrios analizados e para obter resultados a nivel de cidade completamente válidos. Ao marxe da primeira cuestión que xa se describiu, as preguntas realizadas podense agrupar en tres grupos. O primeiro deles parte da concepción da cidade como un espazo de movilidade e relacións entre os seus usuarios (2). Con ese fin estudiamos as máximas distancias camiñando, os medios de transporte utilizados de xeito maioritario e paso, camiñando, polo centro da cidade. O segundo dos bloques de preguntas fai referencia aos hábitos de uso dos cidadáns tratando de facer visible o que acontece na cidade. En calquera caso, convén lembar, unha vez máis que toda observación da actual sociedade policontextual está condenada a revelar só parte das súas características, quedando emplazada ao desvelamento de novas zonas ocultas na actualidade (3). As actuais experiencias de prototipado urbano que se están levando a cabo en varias cidades dan testemuña da necesidade de avanzar mediante aproximacións en lugar de grandes accións finais dun forte sustrato imperativo. 410
(1) Consultar no artigo de Camilo Fernández a metodoloxía empregada neste estudo [pax. 16]. (2) Pozueta, Julio. La ciudad paseable. Ed. Ministerio de Vivienda. 2009. (3) Innerarity, Daniel. El nuevo espacio público. Ed. Espasa Calpe. 2006.
As cuestións formuladas neste bloque abordan os lugares de compra, o tempo no espazo público, os lugares nos que pasan máis tempo, a ubicación das persoas coas que máis se relacionan ou a aceptación de determinadas obras na cidade actual. As últimas tres preguntas realizadas tratan de ser un balance de todo o estudo. Finalmente ¿como nos sentimos no lugar no que vivimos?. Máis aló de todos os datos que podamos aportar os urbanistas, sociólogos, economistas, arquitectos... queda a opinión da xente. Sobre esa base todos pretenden -ou pretendemosconstruír a cidade: os técnicos, pola súa responsabilidade coa disciplina na que traballan, e que procura o benestar dos usuarios; os políticos, xa ben sexa pola súa función de xestores colectivos ou polos réditos políticos que acarrea; e os promotores, pola rendibilidade que supón ofrecer o que os cidadáns desexan. Con todo, esta coincidencia de intencións ten tantos matices e momentos que non pode resultar máis que un consenso provisional. Por esa razón, máis aló dos datos que acadamos, tratamos de reflexionar sobre o seu significado e apuntar cuestións de interés cara ao futuro.
en rasgos xerais polas características da súa xente ou pola paisaxe, pero descontenta coa forma da cidade. Foron moitos os erros cometidos nos últimos 50 anos na Coruña, pero a actitude dos habitantes da cidade sobreponse a esa situación. Cabe agardar que cun sustrato social tan rico como o existente, unha mellora nas estratexias de planificación serva para xerar unha cidade de altísima calidade urbana e ambiental. Os resultados presentados son unha representación gráfica dos datos acadados, pero para comprender a extensión do traballo é recomendable acceder aos datos dixitalizados a traves da web www.acidadedosbarrios.org. Ao tratarse de datos xeorreferenciados, as posibilidades dos cruces de información son ilimitadas, así como a escala dos datos ofrecidos. A continuación, describirase un resumo estatístico e gráfico dalgunhas das conclusións, pero a web seguirá aberta para posibilitar as descargas e a actualización dos datos, se fora o caso.
En base ás preguntas de que é o que máis -e o que menos- lle gusta do barrio e se preferiría vivir noutra zona da cidade, atopamos unha cidade satisfeita 411
A cidade dos barrios
1. ¿Cales cre que son as razóns para establecer o límite do seu barrio? [Definir o límite por direccións, elementos recoñecibles...]
Como quedou dito, esta é una das cuestions prioritarias do estudo. As respostas, xeograficamente, trasladáronse aos gráficos, que foron representados ao longo de cada un dos capítulos, pero nesta mostra conxunta, para un mellor entendemento agrúpanse en catro apartados. As infraestruturas, cando as rúas ou outros elementos marcan o límite; a memoria -cando se fai referencia a parámetros históricos, entre outros ; a tipoloxía, cando os cidadáns optan por referirse á linguaxe arquitectónica das construcións; e uso + trama urbana, cando se refiren ás diferenzas de uso entre diversas zonas ou estas diferenzas aprécianas polos cambios na tecido urbano. No conxunto da cidade, as infraestruturas e a tipoloxía son os feitos máis determinantes. As primeiras, nalgúns barrios como a Sagrada Familia, a Agra ou Matogrande teñen un peso claramente destacado. En canto á tipoloxía, é máis patente nos barrios cunha maior uniformidade edificatoria, intencionada ou non, como poden ser a Cidade Vella, Oza-As Xubias, etc. No caso da resposta de usos e trama urbana, vemos que, sen ser maioritaria, ten máis peso en barrios máis planificados, como poden ser Zalaeta ou As Roseiras. O recurso da memoria para a definición dos límites só supón un 5% no total da cidade, pero é moi representativa nos antigos nucleos rurais integrados hoxe na cidade e, sobre todo, na zona de Atochas-Montealto. A percepción dos barrios
CIDADE 1. infraestruturas 2. memoria 3. tipoloxía 4. uso + trama urbana
7% 43% 46% 4%
412
MESOIRO - FEÁNS
SAN VICENTE E CASTRO DE ELVIÑA 0%
10%
23%
50%
57%
14%
45%
MONELOS
NOVO MESOIRO
A ZAPATEIRA
7%
0%
29%
23% 44%
BIRLOQUE - SAN CRISTOVO - SOMESO - MARTINETE 0%
0%
9%
25%
14%
24%
11%
3%
75%
68%
64%
5% POLÍGONO DE ELVIÑA
BARRIO DAS FLORES
9%
17% 14% 6%
AGRA DO ORZÁN
29%
SAN PEDRO DE VISMA
11% 6%
67%
18%
39%
66%
8%
ATOCHAS
O PORTIÑO
0% 35%
62%
39%
ENSANCHE
CATRO CAMIÑOS
15% 2%
GAITEIRA - A CUBELA
0%
0% 20% 0% 80%
77%
85%
46%
45%
6%
0% 37%
33%
0%
3%
PEIXERÍA
13% 2%
26%
63%
10% DURMIDEIRAS
MONTEALTO
15%
16%
44%
43% 0%
16% 5%
CIDADE VELLA
3%
34% 58%
11% 11%
0% 37%
LABAÑOU
RIAZOR
0%
0%
17% 35% 9%
64%
ZALAETA
0% CANCES - PENAMOA
26% 83%
AS ROSEIRAS
94%
16%
69%
SAGRADA FAMILIA VIOÑO 0% 0% 6%
51%
47%
77%
7%
2% 11%
26%
23%
61%
VENTORRILLO
4%
5%
2%
0%
3%
CIDADE XARDÍN PASEO DAS PONTES
0%
22%
57%
OS MALLOS - SARDIÑEIRA
STA MARGARIDA FALPERRA 0%
17%
31%
63%
0%
MATOGRANDE
0%
18% 0%
42% 56%
82%
2% OS CASTROS
OZA - AS XUBIAS
CASTRILLÓN
2%
6% 43%
57% 0%
EIRÍS - A MADOSA
82%
PASAXE - MONTE MERO
0%
3%
18% 0%
37%
53% 2%
0%
34% 60%
49%
STA XEMA - PALAVEA
3% 25%
51%
0% 72%
3% 0%
413
A cidade dos barrios
LÍMITES DOS BARRIOS SINALADOS POLOS CIDADÁNS A percepción dos barrios
414
0-10% 10-15% 15-20% 20-25% 30-35%
-
40-45%
+
50-55%
0%
55-60%
0-5%
60-65%
5-10%
65-70%
10-15%
70-80%
20-30%
80-90%
30-40%
90-100%
40-50%
+
infraestrutura -
memoria
0-10% 10-15% 15-20% 20-25% 25-30% 30-35%
-
35-40%
+
40-45%
0%
45-50%
2-5%
50-55%
5-10%
55-60%
10-15%
60-70%
15-20%
70-75%
20-30%
75-80%
30-40%
80-85%
+
tipoloxĂa
40-50%
uso + trama urbana 415
A cidade dos barrios
2. ¿Cal é a máxima distancia á que se despraza camiñando? [Establecer a distancia desde a súa vivenda]
Un factor de mobilidade que non sempre se ten en conta, é a mobilidade peonil. Con todo, é importante non só en termos de eficacia, senón tamén de agrado da propia cidade. Observamos que a xente que menos distancia recorre a pé son os habitantes do Barrio das Flores, As Xubias, Labañou e O Portiño. Todos eles son barrios alonxados do centro, e podemos sacar a conclusión de que a xente que vive neles desprázase a pé para realizar actividades que se desenvolven no interior do barrio ou nos limítrofes. No caso dos cidadáns que se desprazan máis de 2 qm ou máis con frecuencia, observamos que é máis recorrente nas zonas máis céntricas, por exemplo, nos casos de Riazor e Catro Camiños. No extremo contrario está o Barrio das Flores, onde a mobilidade a pé e moi baixa, polo que concluímos que se produce maioritariamente no interior do barrio e que ten os servizos esenciais nun contorno próximo, e no caso de desprazamentos cara ao centro xa se recorre a outros sistemas de transporte. Non hai, polo tanto, unhas conclusións radicais no funcionamento da cidade en canto ás máximas distancias camiñadas, pero si que resulta revelador observar os puntos de destino citados, xa que a zona central preséntase como unha densa área de tránsitos entre os barrios da cidade.
A percepción dos barrios
CIDADE 1. até 500m 2. até 1000m 3. até 2000m 4. máis de 2000m
16%
40%
15%
29%
416
MESOIRO - FEÁNS 9%
21%
29%
SAN VICENTE E CASTRO DE ELVIÑA 18%
BARRIO DAS FLORES 15%
33%
POLÍGONO DE ELVIÑA
20%
22% CIDADE XARDÍN PASEO DAS PONTES 5% 10% 27%
6%
33% 16%
23% 20% 35%
AGRA DO ORZÁN
ZALAETA
29%
9%
18% 20% 44%
22%
70%
32%
27% 32%
65%
8%
39%
16%
417
49%
17%
39%
29% 18%
SAGRADA FAMILIA VIOÑO 12% 16% 39%
33%
LABAÑOU
RIAZOR
18% 41%
29% 12%
15% 10% 71%
13%
27%
29%
2% 7% 35% 56%
31%
CATRO CAMIÑOS
2% 10% 38%
25%
4% 6% 10% 80%
EIRÍS - A MADOSA 10% 27% 38%
PASAXE - MONTE MERO 15% 22% 35%
13% 37%
30% 20%
DURMIDEIRAS
MONTEALTO
50%
OZA - AS XUBIAS 6%
40%
25%
29% 57%
CASTRILLÓN
23%
12%
ENSANCHE
27%
29%
9%
6%
5%
6% 15%
32%
PEIXERÍA
3%
32%
9%
52%
ATOCHAS
O PORTIÑO
30%
CIDADE VELLA
OS CASTROS
OS MALLOS - SARDIÑEIRA
14%
CANCES - PENAMOA
18%
3% 6% 59%
STA MARGARIDA FALPERRA 4% 12%
14%
4%
13%
SAN PEDRO DE VISMA
37%
52%
4% 27%
20%
28%
45%
22%
VENTORRILLO
56%
14%
0% 25%
25%
MATOGRANDE
37%
37%
58%
AS ROSEIRAS
5%
45%
MONELOS
NOVO MESOIRO
A ZAPATEIRA
37%
36%
27%
40%
30%
15% 41%
BIRLOQUE - SAN CRISTOVO - SOMESO - MARTINETE 11% 11%
28%
10% 17% 40%
33%
GAITEIRA - A CUBELA 9% 11% 51%
29%
STA XEMA - PALAVEA
40%
22% 18%
20%
A cidade dos barrios
Montealto
Peixería
Agra do Orzán Catro Camiños
Matogrande
CONCENTRACIÓN DE DESPRAZAMENTOS
A percepción dos barrios
418
T orre de Hércules
Praias de Orzán e Riazor Rúa Real A Mariña Rúa Barcelona Praza das Conchiñas Centros Comerciais de Catro Camiños
Praia de Oza
Matogrande (actividades de lecer e equipamentos)
PUNTOS DE CHEGADA 419
A cidade dos barrios
3. ¿Cales son os medios de transporte que utiliza? [Sinalar o que máis use]
A eficacia dunha cidade está directamente en relación coa eficiencia do seu transporte público. Se analizamos os datos proporcionados polos cidadáns, observamos que a porcentaxe de movementos en transporte público depende fundamentalmente da situación xeográfica do barrio onde residen. E se imos máis aló, observamos que, paradoxicamente, é máis utilizado en relación a outros medios nalgúns lugares onde peor servizo ofrece, que é nos barrios máis periféricos, como é o caso de San Vicente-Castro de Elviña ou PalaveaSta. Xema. No caso doutras zonas da periferia, como A Zapateira ou Novo Mesoiro, óptase de xeito masivo polo vehículo privado, feito que pon en evidencia as malas comunicacións con estes barrios de nova ocupación. Os desprazamentos a pé son, en xeral e salvo excepcións como Cances-Penamoa, máis frecuentes canto máis céntrico sexa o barrio obxecto de análise, por exemplo no caso da Peixería-Orzán, a porcentaxe ronda o 80%. Tamén cabe salientar a baixísima utilización da bicicleta como medio de transporte en xeral, aínda que é posible que tras a apertura do servizo de bicicletas municipal melloren algo estes datos. O carril-bici só existe en zonas habilitadas para o paseo e non é respectado nin por peóns nin por condutores. Esta segue a ser unha asignatura pendente na cidade e na que, en lugar de notorios avances -como cabería esperar-, incluso se vai, nalgúns barrios, en retroceso.
A percepción dos barrios
CIDADE 1. transporte público 2. coche/moto 3. bicicleta 4. camiñar
22%
47%
30% 1%
420
MESOIRO - FEÁNS
21%
30% 0%
BIRLOQUE - SAN CRISTOVO - SOMESO - MARTINETE
SAN VICENTE E CASTRO DE ELVIÑA 31%
0%
49%
3% 0%
7%
29%
53%
MONELOS
NOVO MESOIRO
A ZAPATEIRA
0%
10%
13%
22%
28%
40%
52%
87%
40%
21%
59%
0%
0% POLÍGONO DE ELVIÑA
BARRIO DAS FLORES
MATOGRANDE
23%
15% 0%
40%
42% 46%
0%
72%
31%
31% 67%
0%
59%
4%
15%
SAN PEDRO DE VISMA
13% 34%
44%
27%
66%
72%
0%
ATOCHAS
O PORTIÑO
27%
0%
62%
0% 13%
22%
27%
50%
29%
26%
0% ENSANCHE
PEIXERÍA
DURMIDEIRAS
11%
0% 18% 20%
35%
3% 35%
MONTEALTO
62%
CIDADE VELLA
12%
18%
0% ZALAETA
16%
0%
29%
53%
0%
LABAÑOU
RIAZOR
16%
28% 28%
0% AS ROSEIRAS
70%
26%
CANCES - PENAMOA
44%
10%
15%
24%
0%
VENTORRILLO
AGRA DO ORZÁN
SAGRADA FAMILIA VIOÑO
50%
0%
CIDADE XARDÍN PASEO DAS PONTES 2%
0%
9% 15%
12%
81%
37%
OS MALLOS - SARDIÑEIRA
STA MARGARIDA FALPERRA
4%
58%
2% GAITEIRA - A CUBELA
CATRO CAMIÑOS
8% 20%
27% 46%
21%
18%
59%
69%
79%
OS CASTROS
63%
2%
32% 11% 0%
30%
36% 0%
18% 44%
EIRÍS - A MADOSA
40%
38%
34% 0%
421
47%
9%
30%
2%
0% OZA - AS XUBIAS
CASTRILLÓN
23%
26%
15%
3%
6%
57%
14%
11% 2%
20% 40%
0%
PASAXE - MONTE MERO
30% 0%
STA XEMA - PALAVEA
22%
24% 41%
3% 48%
32%
A cidade dos barrios
tranvía autobuses urbanos
transporte público A percepción dos barrios
camiñar 422
carril bici vías comarcais e urbanas vías de barrio vías en proxección
bicicleta
coche/moto 423
A cidade dos barrios
4. ¿Con que frecuencia pasa andando preto do Obelisco? [Entendemos Obelisco como a zona centro da cidade]
Entendendo o Obelisco como o centro tradicional da cidade, é salientable comprobar que, anque as porcentaxes varían en maior ou menor grao, principalmente dependendo da distancia ao propio Obelisco, en calquera das zonas consultadas, con poucas excepcións, os veciños que din pasar unha vez á semana ou máis son polo menos a metade do total. Facendo unha media en toda cidade, esta resposta supera o 50%, polo que vemos que é un lugar que segue a funcionar como centro, anque desde fai moito tempo xa non o sexa xeograficamente. Como diciamos, as porcentaxes vemos que varían dependendo da distancia, pero si vemos que nos barrios ao outro lado do Obelisco -Durmideiras, Montealto, Atochas, Cidade Vella, e Zalaeta- a maioría das respostas son tamén polo menos unha vez á semana, deducindo así que, en concreto, os veciños de Montealto, Atochas e Cidade Vella pasan por este punto para desplazarse a pé cara a outros barrios da cidade. No caso de zonas máis alonxadas, como A Zapateira, San Pedro de Visma ou Eirís, sen ser tampouco porcentaxes moi baixas, vemos que o máis probable é que o paso polo Obelisco sexa porque esta ou unha zona próxima son usadas como destino e non como lugar de paso.
A percepción dos barrios
CIDADE 1. 1/semana ou máis 2. 1/15 días 3. 1/mes ou menos
19%
19%
62%
424
MESOIRO - FEÁNS
SAN VICENTE E CASTRO DE ELVIÑA
21% 23% 56%
BARRIO DAS FLORES
30%
50%
20%
POLÍGONO DE ELVIÑA
12% 38%
45%
25%
BIRLOQUE - SAN CRISTOVO - SOMESO - MARTINETE
13% 27%
MATOGRANDE
8%
AGRA DO ORZÁN
80%
AS ROSEIRAS
SAN PEDRO DE VISMA
59%
ZALAETA
36%
46%
9%
61%
OS CASTROS
89%
16% 57%
13%
425
100%
62%
76%
CATRO CAMIÑOS
29%
17%
50%
GAITEIRA - A CUBELA
7% 22%
PASAXE - MONTE MERO
18% 57%
13%
74%
94%
25% 50%
22%
0%
6% 0%
EIRÍS - A MADOSA
45%
27%
26%
21%
25%
30%
DURMIDEIRAS
89% ENSANCHE
0% 0%
OZA - AS XUBIAS
CASTRILLÓN
39%
33%
13% 11%
11%
18%
31%
LABAÑOU
RIAZOR
MONTEALTO
26%
PEIXERÍA
0%
47%
SAGRADA FAMILIA VIOÑO
63%
90%
ATOCHAS
53%
23%
45%
27%
21%
CIDADE VELLA
27%
58%
O PORTIÑO
18%
21%
28%
2%
16% 25%
65%
33%
39%
8% 2%
9%
20%
11%
76%
CANCES - PENAMOA
MONELOS
14%
OS MALLOS - SARDIÑEIRA
10% 14%
3%
17%
60%
10%
15% STA MARGARIDA FALPERRA
VENTORRILLO
15%
30%
35%
50%
69%
15% CIDADE XARDÍN PASEO DAS PONTES
60%
23%
63%
NOVO MESOIRO
A ZAPATEIRA
26%
71%
STA XEMA - PALAVEA
21% 56%
28%
51%
A cidade dos barrios
1/semana ou máis
Durmideras
Montealto
Labañou O Portiño
Zalaeta
Atochas
As Roseiras RiazorPeruleiro
San Pedro de Visma
Cidade Vella
Peixería-Orzán
Cidade Xardín- Ensanche Paseo as Pontes
-
Agra do Orzán
20-25%
Ventorrillo
30-35% 35-40%
Sta MargaritaFalperraSta Lucía
Cances-Penamoa
45-50%
Sagrada Familia
Catro Camiños GaiteiraCubela
Os Mallos
Os Castros
50-55% Castrillón
55-60%
Monelos
Polígono Elviña
60-65% 65-70% 70-75%
BirloqueSomeso
75-80%
Barrio das Flores EirisA Madosa Matogrande
80-85%
PasaxeMonte Mero
85-90% San Vicente e Castro de Elviña
90-95%
PalaveaSanta Xema
95-100%
+
A Zapateira
Novo Mesoiro Feans-Mesoiro
A percepción dos barrios
As XubiasOza
FRECUENCIA DE PASO ANDANDO POLO OBELISCO 426
1/15 días 1/mes ou menos
FRECUENCIA ANDANDO PRETO DO OBELISCO 427
A cidade dos barrios
5. ¿Cales son os dous lugares aos que soe ir mercar con maior frecuencia?
Desde os anos 80, na cidade da Coruña foron abrindo un gran número de grandes superficies comerciais. Este feito produciu un cambio de tendencia nos hábitos de compra dos cidadáns. Vemos que a maioría dos usuarios habituais destes centros comerciais son precisamente os residentes na periferia, sendo máis do 80% en Palavea-Santa Xema ou no Birloque-Someso, sendo tamén máis da metade na Zapateira ou en San Vicente-Castro de Elviña. A cercanía a estas superficies comerciais e a escasez de tendas ou supermercados na zona son as principais causas desta diferenza. Unha situación semellante dase en Catro Camiños, aínda que se trata de un centro comercial xa integrado na cidade. Destaca notoriamente a situación da Cidade Vella, que ten un comportamento semellante aos barrios periféricos ante a escasez do pequeno comercio. Vemos tamén que a compra en tendas do propio barrio é máis frecuente en barrios máis “tradicionais”, como Atochas, Montealto, a Peixería, a Gaiteira ou a Agra do Orzán. No caso de Montealto, tamén é salientable o feito de que a apertura dun elevado número de supermercados nos últimos anos, algúns deles moi próximos, modificou en gran medida os hábitos dos consumidores en detrimento do pequeno comercio, que con todo, aínda se mantén, anque as perspectivas non son boas. Tamén é un dato preocupante que tan só o 17% do conxunto dos habitantes da cidade di mercar en tendas con frecuencia. A percepción dos barrios
CIDADE A. superficies comerciais
1. no barrio
B. supermercados 1. no barrio
C. tendas
1. no barrio
17% 41% 42%
428
MESOIRO - FEÁNS
SAN VICENTE E CASTRO DE ELVIÑA 10%
22%
40%
29%
38%
BARRIO DAS FLORES
6% 35% 59%
CIDADE XARDÍN PASEO DAS PONTES 26%
32%
AS ROSEIRAS
45%
AGRA DO ORZÁN
40%
23%
18% 15%
62%
OS CASTROS
CANCES - PENAMOA
3% 45%
22% 29% 49%
OZA - AS XUBIAS
CASTRILLÓN
21% 26%
24% 26%
53%
50%
429
51%
14% 30% 56%
18%
27%
31%
51%
EIRÍS - A MADOSA
11% 42%
47%
66%
19%
20%
34%
46%
DURMIDEIRAS 7% 36%
45%
CATRO CAMIÑOS
18%
15% 19%
LABAÑOU
RIAZOR
MONTEALTO
39%
SAGRADA FAMILIA VIOÑO
66%
55%
32% 29%
33% 53%
10%
24%
43%
ENSANCHE
PEIXERÍA
67%
6%
ATOCHAS
O PORTIÑO
52%
OS MALLOS - SARDIÑEIRA
29%
MONELOS
14% 41%
43%
49%
57%
29%
CIDADE VELLA
22%
47%
18% 25%
53%
16%
39% 54%
STA MARGARIDA FALPERRA
VENTORRILLO
27% 20%
18%
7%
13%
53%
ZALAETA 15%
MATOGRANDE
NOVO MESOIRO
A ZAPATEIRA
9% 83%
19% 18% 63%
SAN PEDRO DE VISMA
37%
8%
61%
POLÍGONO DE ELVIÑA
42%
18%
BIRLOQUE - SAN CRISTOVO - SOMESO - MARTINETE
15% 26% 59%
PASAXE - MONTE MERO
20% 12% 68%
46%
47%
GAITEIRA - A CUBELA
27% 39% 34%
STA XEMA - PALAVEA 4% 11% 85%
A cidade dos barrios
C.C Los Rosales M. San Agustín Rúa Real Praza de Lugo
Rúa Barcelona Barrio Catro Camiños C.C. Cuatro Caminos Corte Inglés C.C. Dolce Vita M.Elviña
Eroski Carrefour Espacio Coruña Gadis Alcampo Eroski Center
mercar no barrio A percepción dos barrios
mercar no barrio lindeiro
mercar noutro barrio 430
Mesoiro-Feáns P. de Elviña S.V de Elviña Matogrande Birloque-S.Cristovo- Sta Margarida-Falperra -Someso-Martinete Os Mallos A Zapateira Sagrada Familia Novo Mesoiro C.Xardín-P. das Pontes Monelos Agra do Orzán Barrio das Flores Ventorrillo Riazor As Roseiras S.P. de Visma Atochas Montealto Durmideiras Zalaeta C.Vella Peixería Ensanche Catro Camiños Gaiteira-A Cubela Os Castros Castrillón Oza-As Xubias Eirís-A Madosa Pasaxe-Monte Mero Sta Xema-Palavea
S.V. de Elviña Birloque-S.Cristovo-Someso-Martinete A Zapateira Novo Mesoiro P. de Elviña Matogrande Sta Margarida-Falperra Os Mallos Sagrada Familia C.Xardín-P. das Pontes Cances-Penamoa As Roseiras S.P. de Visma Zalaeta C.Vella Peixería Ensanche Catro Camiños Gaiteira-A Cubela Castrillón Oza-As Xubias Pasaxe-Monte Mero Sta Xema-Palavea
Rúa Real
C.C. Cuatro Caminos - Corte Inglés
C.C. Dolce Vita
Carrefour
Mesoiro-Feáns S.V. de Elviña Birloque-S.Cristovo-Someso-Martinete Monelos Barrio das Flores P. de Elviña Sta Margarida-Falperra Os Mallos Sagrada Familia C.Xardín-P. das Pontes Agra do Orzán Ventorrillo Cances-Penamoa Riazor As Roseiras S.P. de Visma O Portiño Atochas Montealto Durmideiras Zalaeta Ensanche Catro Camiños Os Castros Castrillón Oza-As Xubias
Eirís-A Madosa
Pasaxe-Monte Mero
431
Sta Xema-Palavea
Mesoiro-Feáns S.V. de Elviña Birloque-S.Cristovo-Someso-Martinete A Zapateira Novo Mesoiro Monelos Barrio das Flores P. de Elviña Matogrande Sta Margarida-Falperra Os Mallos Sagrada Familia C.Xardín-P. das Pontes Agra do Orzán Ventorrillo S.P. de Visma Atochas Montealto Zalaeta C.Vella Peixería Oza-As Xubias Ensanche Eirís-A Madosa Catro Camiños Pasaxe-Monte Mero Sta Xema-Palavea Gaiteira-A Cubela Os Castros Castrillón
A cidade dos barrios
6. ¿Canto tempo por día adoita estar en espazos públicos?
A cantidade de tempo que se pasa en espazos públicos ao longo do día depende en moitos casos de razóns persoais, pero os que construímos a cidade temos unha alta responsabilidade en xerar zonas máis ou menos amigables. Así, nos barrios onde hai preto zonas verdes de certa entidade, vemos que as porcentaxes aumentan dun xeito notable, por exemplo no contorno de Santa Margarida ou Eirís. Tamén en lugares cunha alta actividade social, distinguimos que a cantidade de xente que pasa dúas horas ou máis ao día en espazos públicos é maoiría, como é o caso de Montealto ou Matogrande. A situación contraria dase en zonas marcadas pola presencia de focos de marxinalidade como é o caso de Cances-Penamoa ou que non contan con moitas zonas axeitadas, como pode ser Os Mallos. Con todo, hai zonas cunha importante superficie de espazos verdes e grandes zonas de lecer e actividade no exterior no que o tempo de estancia é relativamente baixo. Este é o caso de Durmideiras e As Roseiras, dous barrios planificados nos que a incidencia do vento, probablemente, sexa determinante para o baixo uso do espazo público. Outro dos datos curiosos é o da Cidade Xardín-Paseo das Pontes, onde a porcentaxe de xente que pasa en espazos públicos dúas horas ou menos ao día case chega ao 70%, sendo unha área na que caberia esperar unha maior convivencialidade.
A percepción dos barrios
CIDADE 1. menos de 1 hora 2. de 1 a 2 horas 3. de 2 a 3 horas 4. máis de 3 horas
17%
25%
15%
43%
432
MESOIRO - FEÁNS 15% 17% 18% 50%
BARRIO DAS FLORES
SAN VICENTE E CASTRO DE ELVIÑA
BIRLOQUE - SAN CRISTOVO - SOMESO - MARTINETE 2% 12%
25% 22% 18%
35%
POLÍGONO DE ELVIÑA
59%
MATOGRANDE
20%
42%
CIDADE XARDÍN PASEO DAS PONTES 10% 18% 23% 49% AS ROSEIRAS
27%
15% 17% 55%
AGRA DO ORZÁN
22%
21%
13%
17% 50%
OS CASTROS
12% 15%
20%
53%
15% 28%
5% 27%
23%
11% 47%
29%
8% 49%
23%
5%
17%
55%
28%
23% 23% 19%
35%
SAGRADA FAMILIA VIOÑO 15% 8% 33%
44%
LABAÑOU
RIAZOR
12%
9%
50%
14% 18% 25%
43%
ENSANCHE
25%
29%
18% 19%
30%
16% 40%
47%
433
30%
41%
31% 20%
31%
DURMIDEIRAS 17% 32%
33%
49%
GAITEIRA - A CUBELA
21% 24% 49%
18% 7% 35% 40%
8% 10%
6% 6% 34%
EIRÍS - A MADOSA
37%
20%
33%
10% 37%
12%
33%
OZA - AS XUBIAS
37%
CATRO CAMIÑOS 8%
13%
18%
MONTEALTO
3%
24%
21%
40%
ATOCHAS
O PORTIÑO
PEIXERÍA
CASTRILLÓN
18% 18%
OS MALLOS - SARDIÑEIRA
15% 36%
24%
39%
45%
CANCES - PENAMOA
VENTORRILLO
45%
CIDADE VELLA 18% 15%
35%
36%
30%
45% ZALAETA
33%
26%
4%
SAN PEDRO DE VISMA
6% 27%
12%
11% 35%
STA MARGARIDA FALPERRA 2%
6% 22% 16%
3% 17%
27%
MONELOS
NOVO MESOIRO
A ZAPATEIRA
54%
PASAXE - MONTE MERO
22%
STA XEMA - PALAVEA
2% 8% 43%
47%
33%
5% 35%
32%
28%
A cidade dos barrios
Durmideras
Montealto
Labañou O Portiño
Zalaeta
Atochas
As Roseiras Riazor
Cidade Vella
Peixería
San Pedro de Visma Cidade Xardín- Ensanche Paseo das Pontes Agra do Orzán Ventorrillo Cances-Penamoa
-
Sta MargaridaFalperra
Sagrada FamiliaVioño Os MallosSardiñeira
Catro Camiños GaiteiraA Cubela
1h 24min
Castrillón
1h 30min
Monelos
Polígono de Elviña
1h 42min 1h 48min Birloque-San CristovoSomeso-Martinete
1h 54min
Barrio das Flores EirísA Madosa Matogrande
2h 00min_media da cidade
San Vicente e Castro de Elviña
2h 12min
Santa XemaPalavea
2h 18min
+
A percepción dos barrios
OzaAs Xubias
PasaxeMonte Mero
2h 06min
2h 30min
Os Castros
A Zapateira
Novo Mesoiro Mesoiro-Feáns
TEMPO NO ESPAZO PÚBLICO 434
25-34
1 - 1.4
1.5 - 1.9
45-54
2 - 2.4
55-64
35-44
2.5 - 2.9
3 - 3.4
3.5 - 3.9
+4
+
15-24
+65
TEMPO NO ESPAZO PÚBLICO SEGUNDO IDADES
435
A cidade dos barrios
7. ¿No seu barrio prefire beirarrúas máis anchas e arboradas ou máis zonas de aparcadoiros? Unha das operacións urbanas máis frecuentes nos últimos anos é a humanización ou peonalización de rúas. Na maioria das ocasións non se chega a prohibición total do tráfico -en especial pola existencia de entradas a garaxes- polo que se eliminan aparcadoiros e se amplían as beirarrúas. Isto é motivo habitual de amplos debates na sociedade, que se reflicten nos medios de comunicación. Neste caso, ratificamos como a preferencia de beirarrúas máis anchas sobre aparcadoiros é, en xeral, directamente proporcional a facilidade para estacionar na actualidade, xa sexa nun espazo público ou nun aparcadoiro privado. Así vemos que nas Roseiras, a Zapateira ou San Pedro de Visma, os enquisados decántanse polas beirarrúas de xeito masivo. Entre os que escollen esta opción, raramente máis da metade teñen coche, algo que vemos que ocorre onde é especialmente doado aparcar. A opción contraria é escollida moi maioritariamente en Durmideiras, O Ventorrillo ou Zalaeta, sendo este último unha das opcións de aparcamento en superficie existentes para aqueles que se dirixen a unha zona de moita afluencia de xente, como é a Peixería, tanto por motivos de traballo, como de lecer; polo tanto é unha zona complicada a calquera hora do día ou da noite. Ademais, na maioría do polígono, as beirarrúas xa son suficientemente anchas, polo que é doado entender por que unha grande maioría optaría por máis prazas de estacionamento. A percepción dos barrios
CIDADE A. beirarrúas
1. teñen coche 2. teñen coche e aparcadoiro
B. aparcadoiros
1. teñen coche 2. teñen coche e aparcadoiro
39% 61%
436
MESOIRO - FEÁNS
SAN VICENTE E CASTRO DE ELVIÑA
BIRLOQUE - SAN CRISTOVO - SOMESO - MARTINETE
10%
23%
41%
59%
BARRIO DAS FLORES
36% 64%
CIDADE XARDÍN PASEO DAS PONTES 25%
45% 77%
POLÍGONO DE ELVIÑA
45%
STA MARGARIDA FALPERRA
31%
SAN PEDRO DE VISMA
9%
71%
SAGRADA FAMILIA VIOÑO
37% 63%
30%
37%
70%
63%
DURMIDEIRAS
MONTEALTO
28%
437
40%
71%
OZA - AS XUBIAS
43%
43% 64%
ENSANCHE
29% 72%
57%
36% 69%
PEIXERÍA
CASTRILLÓN
44%
29%
LABAÑOU
RIAZOR
87%
ATOCHAS
91%
67%
OS CASTROS
64%
31%
CIDADE VELLA
33%
13%
36%
MONELOS
9%
91%
ZALAETA
53% 47%
52%
CANCES - PENAMOA
O PORTIÑO
OS MALLOS - SARDIÑEIRA
48%
69%
VENTORRILLO
53%
46% 54%
90%
MATOGRANDE
55%
AGRA DO ORZÁN
75%
56%
55%
47%
AS ROSEIRAS
NOVO MESOIRO
A ZAPATEIRA
52% 48%
57%
CATRO CAMIÑOS
EIRÍS - A MADOSA
30%
GAITEIRA - A CUBELA
56%
61%
PASAXE - MONTE MERO
33% 70%
37%
44%
39% 60%
63%
STA XEMA - PALAVEA
38% 67%
62%
A cidade dos barrios
Durmideras
Montealto
Labañou O Portiño
-
Zalaeta
Riazor
Cidade Vella
Peixería
San Pedro de Visma
aceras
Cidade Xardín- Ensanche Paseo das Pontes Agra do Orzán Ventorrillo Cances-Penamoa
Sta MargaridaFalperra
Sagrada FamiliaVioño Os MallosSardiñeira
Catro Camiños
Polígono de Elviña
Monelos
GaiteiraA Cubela
+ -
Atochas
As Roseiras
Os Castros
Castrillón
aceras-aparcamientos
+ -
Birloque-San CristovoSomeso-Martinete
Barrio das Flores EirísA Madosa Matogrande
OzaAs Xubias
PasaxeMonte Mero
aparcamientos
San Vicente e Castro de Elviña Santa XemaPalavea
+
A Zapateira
Novo Mesoiro Mesoiro-Feáns
A percepción dos barrios
PREFERENCIAS DOS CIDADÁNS 438
sen coche con coche e sen aparcadoiro con coche e aparcadoiro
CIDADĂ NS CON/SEN COCHE 439
A cidade dos barrios
8. ¿Cales son os tres lugares da cidade nos que pasa máis tempo? [Establecer a resposta sobre a base de tres motivos]
A cidade é esencialmente un escenario de convivencia. Xa comentamos que o principal foco deste traballo van ser as relacións entre as partes, pero progresivamente poderiamos considerar que a cidade pode dividirse entre os espazos domésticos e os urbanos. Nesta pregunta, interésanos saber as razóns de uso do urbano e os lugares aproximados destas actividades. A pregunta formulouse indicando só os tres lugares onde pasan máis tempo, e nun segundo momento indicouse a razón do uso dese espazo público. A nivel de global, trátase dunha cidade polarizada na que 3 de cada 4 coruñeses pasan a maior parte do seu tempo no propio barrio ou no limítrofe, pero con considerables diferenzas entre uns e outros. Deste xeito, algúns barrios como As Atochas ou Catro Camiños, dunha forte compoñente urbana, utilizan as distintas partes da cidade, mentres outros, no que os casos extremos son A Zapateria e Santa Xema, apenas participan da vida doutros barrios, agás os limítrofes. Por outra banda, novamente, Novo Mesoiro ten un corportamento atípico, xa que até un 70% do uso do espazo público -cunha alta porcentaxe de referencias ao traballo- realízase no propio barrio. Algo semellante ocorre en Durmideiras, aínda que, neste caso, por motivos de lecer. A posición central da Peixería queda de novo representada, ao ser os residentes nesta zona os que máis tempo pasan nos barrios veciños. A percepción dos barrios
CIDADE
1. no barrio
3. outro barrio
t. motivos de traballo l. motivos de lecer m. motivos de mercar
t. motivos de traballo l. motivos de lecer m. motivos de mercar
2. no barrio lindeiro t. motivos de traballo l. motivos de lecer m. motivos de mercar
mt l
l 41%
t
36% 23%
m
m t
l
440
MESOIRO - FEÁNS
l
47% 37%
44%
l m
16%
m
l
l
42% 43%
38% m
t
m
l
m
t
17%
40% 37%
m t
t
l
m
l
ZALAETA
32%
t
l
l
40% 28%
l
m
m t
t
OS CASTROS
m
t
t
m
l
l
l
48%
24% 28% l
t m
441
m
t
l
39%
t
38%
40%
m
t m
l
l
45% t
m
54%
l
t
l
38% m
l
m
l
42% 33% t
t
25%
m t
l
m
STA XEMA - PALAVEA t m
l
31%
l
m
m l
m m
15%
GAITEIRA - A CUBELA
t
25%
l
t
PASAXE - MONTE MERO l
31% l
t
23%
l
t
30% t
m t
39%
m
m
16% t
l l
EIRÍS - A MADOSA
l
m t
l
l
m
mt
l
49% 35%
DURMIDEIRAS
28%
m
m
l
m
36% 36%
t
13%
t
m
CATRO CAMIÑOS
22%
t
m
l
39% 48%
t
l m
m
OZA - AS XUBIAS
m
10% l
18% 61%
t m
l
m t
28% 33%
l
21%
t
44% 44%
m
m
CASTRILLÓN
m t
t
t
l
l
l
l
29%
m
t
l
m
l
l
l
MONTEALTO l
m
m t
17%
t
ENSANCHE
t
t
l
40% 43%
t
l
l
m
26%
m
m
l
LABAÑOU
l
m
m
m
l
t
31% 40%
l
43% 29%
l
PEIXERÍA
CIDADE VELLA m t
l
m
14%
t
m
28%
t
t
l
mt
51%
33% 41%
RIAZOR
ATOCHAS
35%
m
l
l
m t
t
l
l
mt
16%
t
t
SAGRADA FAMILIA VIOÑO
t
t
l
m
t
t
l
t
l
23% m
l
O PORTIÑO
l
l
l
l
m
t
45% 38%
31%
t
m
43% 41%
m
m
SAN PEDRO DE VISMA
m
t
t
l
m
CANCES - PENAMOA
30% 39%
m
t
AS ROSEIRAS
l
l
22%
l
m
m t l
l
m
38%
t
mt
32%
t
37%
t m
OS MALLOS - SARDIÑEIRA
38% 30%
t
VENTORRILLO
29%
49%
l
t
mt
22%
40% t
l
l
m
11%
t
l
25%
l
l
l
t
l
t
m
50% 39%
l
m
23% m 7% l
70%
l
STA MARGARIDA FALPERRA l
AGRA DO ORZÁN
CIDADE XARDÍN PASEO DAS PONTES m
36%
m
t
l
t
MATOGRANDE
m
2%
t
l
mt
32% 32%
57%
l
m
l
41%
m
l
t
m
15%
l
m
mt
m
m
25%
m
m
l
34% 41%
t
POLÍGONO DE ELVIÑA
BARRIO DAS FLORES
t
l t
m
l
l
l
MONELOS
NOVO MESOIRO
A ZAPATEIRA
m
49%
7%
t
t
t ml
l
t
m
m t
l
BIRLOQUE - SAN CRISTOVO - SOMESO - MARTINETE
SAN VICENTE E CASTRO DE ELVIÑA
58% 11% t
m
l
39% m t
l
61%
0%
l
m
t
A cidade dos barrios
no barrio no barrio lindeiro outro barrio
LUGARES A percepci贸n dos barrios
442
traballo lecer mercar
MOTIVOS 443
A cidade dos barrios
9. ¿Onde viven as tres persoas coas que máis te comunicas por teléfono?
Asociada directamente coa anterior, mediante esta pregunta podemos facernos unha idea do lugar onde residen as persoas coas que máis relación teñen os habitantes da cidade. Vemos que nos barrios máis antigos e consolidados da cidade, o número de chamadas con destino no propio barrio é maior, destacando o caso de Montealto, onde precisamente subliñabamos a enorme importancia do factor social. Pola contra, esta porcentaxe baixa drásticamente no caso dos barrios de recente urbanización, onde a relación entre os veciños é menor. Porén, no caso das Roseiras non é así, o que nos indica que é un barrio que se está a consolidar e onde as relacións de vecindade xa alcanzan as cotas doutras zonas máis asentadas. Na maioría das áreas da periferia da cidade, as chamadas dentro do propio barrio son tamén testimoniais. Nos anos 50 e 60, A Coruña foi unha cidade de acollida de traballadores de toda a provincia, cuxas familias seguen a ter vínculos con eses lugares. Como resultado, vemos que máis de unha de cada catro chamadas vai destinada máis alá da área metropolitana, especialmente en lugares como A Pasaxe-Monte Mero, O Portiño, Ventorrillo, Agra do Orzán, etc, fenómeno que se ve acentuado neste último caso pola alta presencia de poboación orixinaria tamén doutros países.
A percepción dos barrios
CIDADE 1. no barrio 2. noutra zona da cidade 3. no área metrolopitana 4. fóra (na provincia, en Galicia, en España, no estranxeiro)
19%
20%
12%
49%
444
MESOIRO - FEÁNS 3%
SAN VICENTE E CASTRO DE ELVIÑA 16%
16%
11%
18%
63%
BARRIO DAS FLORES
24%
BIRLOQUE - SAN CRISTOVO - SOMESO - MARTINETE 12% 10% 19% 59%
49% POLÍGONO DE ELVIÑA
MATOGRANDE
35%
21%
26%
9% 67%
44% CIDADE XARDÍN PASEO DAS PONTES 9% 18%
19% 76%
AS ROSEIRAS
AGRA DO ORZÁN
31%
10%
26%
25%
41%
12% 10% 14% 64%
18%
10% 53%
31%
18% 11%
38%
56% SAGRADA FAMILIA VIOÑO 13% 9% 31% 47%
39% LABAÑOU
RIAZOR
36% ATOCHAS
O PORTIÑO
25% 22% 17%
60%
50% ENSANCHE
34%
29%
47%
15% 10%
58% EIRÍS - A MADOSA
31%
31% 21% 6%
445
22% 42%
59%
13% 55%
44%
12% 10% 24%
GAITEIRA - A CUBELA
24% 21%
54%
PASAXE - MONTE MERO
42%
STA XEMA - PALAVEA 2% 12%
20% 26%
29%
10%
0% 19% 13%
15%
33%
13%
9% 28%
38%
17% 44%
CATRO CAMIÑOS
9% 12% 21%
16% 13%
DURMIDEIRAS
MONTEALTO
16% 25% 9%
36%
13%
4%
9%
32%
22% 18%
21% 17%
OZA - AS XUBIAS
CASTRILLÓN
29% 24%
20% 16% 8%
53%
OS MALLOS - SARDIÑEIRA
62% CANCES - PENAMOA
PEIXERÍA
19% 18%
58% OS CASTROS
12% 14% 12%
54%
8%
9%
CIDADE VELLA
7% 9%
15%
VENTORRILLO
28% 22%
39% ZALAETA
39%
MONELOS
2%
SAN PEDRO DE VISMA
20%
5%
17%
7%
22%
24% 20%
STA MARGARIDA FALPERRA
3% 9% 12%
NOVO MESOIRO
A ZAPATEIRA
54%
26%
60%
A cidade dos barrios
destino de chamada final envolvente de destino de chamadas liñas de chamadas (dende área de orixe a destino final)
Cidade Vella Peixería Ensanche
Mesoiro-Feáns San Vicente e Castro de Elviña Birloque-San Cristovo -Someso-Martinete A Zapateira Novo Mesoiro
COMUNICACIÓNS POR TELÉFONO NA CIDADE A percepción dos barrios
446
destino de chamada final envolvente de destino de chamadas liñas de chamadas (dende área de orixe a destino final)
Atochas Montealto Durmideras Zalaeta
Monelos Barrio das Flores Polígono de Elviña Matogrande
COMUNICACIÓNS POR TELÉFONO NA CIDADE 447
A cidade dos barrios
destino de chamada final envolvente de destino de chamadas liñas de chamadas (dende área de orixe a destino final)
Riazor Labañou As Roseiras San Pedro de Visma O Portiño
Sta MargaridaFalperra Os Mallos-Sardiñeira Sagrada FamiliaVioño
COMUNICACIÓNS POR TELÉFONO NA CIDADE A percepción dos barrios
448
destino de chamada final envolvente de destino de chamadas liñas de chamadas (dende área de orixe a destino final)
Cidade XardínPaseo das Pontes Agra do Orzán Ventorrillo Cances-Penamoa
Catro Camiños Gaiteira-A Cubela Os Castros Castrillón Oza-As Xubias Eirís-A Madosa Pasaxe-Monte Mero Sta Xema-Palavea
COMUNICACIÓNS POR TELÉFONO NA CIDADE 449
A cidade dos barrios
10. ¿Que é o que menos lle gusta do seu barrio?
As diferentes problemáticas de cada barrio son abordadas aquí mediante unha pregunta directa co obxecto de coñecer as principais demandas dos veciños en cada un deles. No total da cidade, a resposta maioritaria xira ao redor de factores sociais e ambientais, opinión maioritaría en barrios como o Ventorrillo ou Cances-Penamoa, probablemente derivados da conflictividade orixinada pola presenza do poboado neste último. Pero a porcentaxe máis alta neste senso está nas respostas da Peixería. Considerado o centro da cidade e un dos lugares máis emblemáticos, segue a ser o principal lugar de paso ou estancia do lecer nocturno da cidade, o que xera importantes queixas de ruido e suciedade. A nivel xeral, os veciños están, sobre todo, preocupados polos problemas de estacionamento (principalmente nos barrios centrais do Ensanche, Riazor-Peruleiro ou Catro Camiños), de infraestruturas (en especial nos barrios periféricos como San Pedro de Visma, O Portiño ou Santa Xema-Palavea) e de falta de espazos de estancia axeitados (xa ben sexa por carencia de zonas verdes ou demanda de melloras nos lugares públicos). Esto pon de manifesto a importancia do traballo de planificación da cidade e a urxencia de concienciar á sociedade da relevancia de actuar sobre o construído. As cuestións que preocupan son as de proximidade, as pequenas cousas; as actuacións de baixo custo poderían mellorar notablemente a percepción dos cidadáns sobre o seu barrio. A percepción dos barrios
CIDADE 1. Falta/mellorar os LUGARES DE ESTANCIA (parques, prazas, zonas verdes...)
2. Falta/mellorar a ESTRUTURA (rúas, edificios, mobiliario, barreiras...)
3. problemas de MOBILIDADE (aparcadoiros, vías, accesos...)
4. falta/mellorar os EQUIPAMENTOS/SERVIZOS 5. Factores SOCIAIS/AMBIENTE 6. Factores de LOCALIZACIÓN 7. outros/non contestan
6%
7% 5% 21%
24% 20% 17% 450
MESOIRO - FEÁNS 0% 12%
6%
20% 18%
BARRIO DAS FLORES
15%
29%
2%
11% 29%
9%7%
CIDADE XARDÍN PASEO DAS PONTES
0% 0% 7% 10%
15% 23%
45%
AS ROSEIRAS
3%
10% 2% 31%
15%
POLÍGONO DE ELVIÑA 0% 14% 8% 18%
AGRA DO ORZÁN
5%
35%
ZALAETA
9%
35%
12% 26%
18%
9%
3% 18% 17% 6%
23%
15% 18%
30%
12% 2%
23%
25% 22%
4% 4%
69%
19%
11%
2%
27%
27% 25%
2%
3%
3%
23% 25% 10%
32%
5% 9% 8%
39% 22%
9% 11%
CATRO CAMIÑOS
46%
12% 10%
DURMIDEIRAS
33%
31%
0%
5%
22%
0% 0% 6% 23% 20%
4% 2% 0% 11%
0% 0% 0%
SAGRADA FAMILIA VIOÑO
LABAÑOU
MONTEALTO
ENSANCHE
PEIXERÍA
0% 0% 0%
31%
31%
5%
25%
8% 14% 14%10%
4% 4%4%
0% 13%
35%
23%
24%
RIAZOR
0%
ATOCHAS
O PORTIÑO 6%
9%
10%
0% 9% 6%
26%
12%
50%
53%
27%
26%
22%
2%
CIDADE VELLA
23%
3% 3%
25%
24%
3%
CANCES - PENAMOA
0% 0%
33%
0% 2% 6%
18% 20%
35%
9% 11%
11%
OS MALLOS - SARDIÑEIRA
25%
29%
VENTORRILLO
0% 0% 27%
12%
5%
12%
5%
2% 2% 4%
8% 12%
10%
12% 29%
15%
15%
38%
STA MARGARIDA FALPERRA
22%
4% 10%
52%
16%
MONELOS
NOVO MESOIRO
5% 35%
MATOGRANDE
19%
0% 3% 2%
13%
31%
3%
A ZAPATEIRA 3%
16%
22%
30%
20%
16%
0% 2%
13%
SAN PEDRO DE VISMA
2% 4%
BIRLOQUE - SAN CRISTOVO - SOMESO - MARTINETE
12%
25%
29%
15%
0%
SAN VICENTE E CASTRO DE ELVIÑA
4% 47%
7% 8%
35% 0% 10%
35%
GAITEIRA - A CUBELA 0% 2% 20% 18%
5% 31% 24%
6%
OS CASTROS
29% 8% 9%
OZA - AS XUBIAS
CASTRILLÓN
2% 4% 17% 31%
6% 6% 19%
23% 18%
18% 10%
451
0% 0% 9% 21% 29% 23%
18%
EIRÍS - A MADOSA 0% 0% 5% 15% 25% 38%
17%
PASAXE - MONTE MERO 3% 0%3% 5%
STA XEMA - PALAVEA 0% 2% 5% 5%
17% 40%
38%
42%
32% 7%
A cidade dos barrios
primeira porcentaxe mรกis alta segunda porcentaxe mรกis alta
falta/mellorar os LUGARES DE ESTANCIA falta/mellorar a ESTRUTURA problemas de MOBILIDADE falta/mellorar os EQUIPAMENTOS/SERVIZOS factores SOCIAIS/AMBIENTE factores de LOCALIZACIร N outros/non contestan
O QUE MENOS GUSTA DO BARRIO A percepciรณn dos barrios
452
MESOIRO - FEÁNS
SAN VICENTE E CASTRO DE ELVIÑA
BIRLOQUE - SAN CRISTOVO - SOMESO - MARTINETE
A ZAPATEIRA
NOVO MESOIRO
MONELOS
BARRIO DAS FLORES
POLÍGONO DE ELVIÑA
MATOGRANDE
STA MARGARIDA FALPERRA
OS MALLOS - SARDIÑEIRA
SAGRADA FAMILIA VIOÑO
CIDADE XARDÍN PASEO DAS PONTES
AGRA DO ORZÁN
VENTORRILLO
CANCES - PENAMOA
RIAZOR
LABAÑOU
AS ROSEIRAS
SAN PEDRO DE VISMA
O PORTIÑO
ATOCHAS
MONTEALTO
DURMIDEIRAS
ZALAETA
CIDADE VELLA
PEIXERÍA
ENSANCHE
CATRO CAMIÑOS
GAITEIRA - A CUBELA
OS CASTROS
CASTRILLÓN
OZA - AS XUBIAS
EIRÍS - A MADOSA
PASAXE - MONTE MERO
STA XEMA - PALAVEA
453
A cidade dos barrios
11. ¿Que é o que máis lle gusta do seu barrio?
Se na anterior pregunta describiamos a importancia das pequenas cousas para transformar a percepción dos barrios, neste caso o determinante é comprobar que os rasgos máis positivos dos barrios da Coruña non se atopan na arquitectura nin na trama urbana, senón nas relacións entre as persoas. Hai que valorar positivamente o que iso significa en termos de cohesión social, pero non podemos deixar que oculte a ausencia doutros motivos de satisfacción. Os barrios que teñen unha privilexiada situación xeográfica, como a Peixeiría ou As Xubias, o destacan como un dos rasgos fundamentais. Os que teñen una estrutura urbana coherente e equilibrada ou servizos nas suas proximidades, como o Ventorrillo ou Catro Camiños, tamén o sinalan. E os que consideran o lugar para xerar unha secuencia de espazos de lecer axeitados, como o Barrio das Flores, As Roseiras ou Zalaeta, tamén inciden na súa descrición. O resto, e unha importante parte dos citados, o que máis lles gusta do barrio é a relación con outros. Como dixemos, isto pode ser interpretado como no “deber” da planificación urbana -nos barrios centrais, mellor coidados, os factores sociais son menos citados- ou no “haber” dos barrios -no centro da cidade xa se perderon as relacións de veciñanza. É probable que calquera das dúas interpretacións sexa válida e a bo seguro que das dúas podemos sacar leccións cara o futuro.
A percepción dos barrios
CIDADE 1. Os LUGARES DE ESTANCIA (parques, prazas, zonas verdes...)
2. A ESTRUTURA (rúas, edificios, mobiliario, barreiras...)
3. A MOBILIDADE (aparcadoiros, vías, accesos...)
4. Os EQUIPAMENTOS/SERVIZOS 5. Factores SOCIAIS/AMBIENTE 6. Factores de LOCALIZACIÓN 7. outros/non contestan
10%
6%
18% 4% 2% 15%
45%
454
MESOIRO - FEÁNS
SAN VICENTE E CASTRO DE ELVIÑA
0% 0% 15% 9% 6% 3%
0% 5% 0% 5% 23%
67%
2% 8% 10% 5% 10%
0% 2% 18% 2% 33% 7% 2%
12%
24%
35% 0% 10% 2%
AS ROSEIRAS
53%
0% 2%
70%
ATOCHAS
3% 3% 0% 3% 3% 15%
20%
73%
51%
LABAÑOU
8% 11% 0%
37%
4% 2% 0% 7% 5%
71%
73%
10% 35%
0% 5% 5%
DURMIDEIRAS
MONTEALTO
11%
29%
23%
27%
11% 18% 15% 5% 6%
6%
4%
SAGRADA FAMILIA VIOÑO
31%
17%
5% 0% 2%
O PORTIÑO
6% 29% 12%
0%
20%
38%
14%
0% 0% 12% 8% 8% 21%
RIAZOR
3% 0%
13%
33%
3% 3% 0% 9% 6% 6%
29%
41%
0% 4% 5% 7%
44%
0% 2%
CANCES - PENAMOA
VENTORRILLO
SAN PEDRO DE VISMA
2% 6% 4% 7% 6%
35% 20%
14% 21% 0% 2%
55%
2%
18%
20%
OS MALLOS - SARDIÑEIRA
STA MARGARIDA FALPERRA
0%
25%
3% 0% 0%
23%
40%
2% 2% 5% 11% 2%
3%
35%
25%
AGRA DO ORZÁN
CIDADE XARDÍN PASEO DAS PONTES 15%
31%
31%
36%
7%
5% 8% 10%
22%
70%
MATOGRANDE
POLÍGONO DE ELVIÑA
0% 5%
38%
60%
MONELOS
NOVO MESOIRO
A ZAPATEIRA
0% 7% 4%4%
47%
7%
BARRIO DAS FLORES
BIRLOQUE - SAN CRISTOVO - SOMESO - 0% MARTINETE
25% 4%
15%
41%
0% 15% 0% 5% 40%
2%
ZALAETA
ENSANCHE
PEIXERÍA
CIDADE VELLA 3% 9%
10% 35%
21% 20%
9%
16%
5% 0% 0%
4%
23% 6% 19%
4% 0%
33%
OZA - AS XUBIAS
CASTRILLÓN
2% 2%
31% 12%
62%
3% 3%
OS CASTROS
48%
4%
20%
0% 6% 27%
0% 59%
455
0% 0% 4%
32%
24% 0% 0% 3% 41%
GAITEIRA - A CUBELA
CATRO CAMIÑOS 0% 21%
23% 21%
0% 0% 11%
2% 2% 8%
23%
2% 0%
33%
EIRÍS - A MADOSA 3% 12% 40% 45% 0% 0% 0%
6%
0%
15% 49%
59%
PASAXE - MONTE MERO 5% 2% 7% 0% 10% 23% 53%
7% 18%
STA XEMA - PALAVEA 3% 0% 12% 0% 0% 5% 80%
A cidade dos barrios
primeira porcentaxe máis alta segunda porcentaxe máis alta
os LUGARES DE ESTANCIA a ESTRUTURA a MOBILIDADE os EQUIPAMENTOS/SERVIZOS factores SOCIAIS/AMBIENTE factores de LOCALIZACIÓN outros/non contestan
O QUE MÁIS GUSTA DO BARRIO A percepción dos barrios
456
MESOIRO - FEÁNS
SAN VICENTE E CASTRO DE ELVIÑA
BIRLOQUE - SAN CRISTOVO - SOMESO - MARTINETE
A ZAPATEIRA
NOVO MESOIRO
MONELOS
BARRIO DAS FLORES
POLÍGONO DE ELVIÑA
MATOGRANDE
STA MARGARIDA FALPERRA
OS MALLOS - SARDIÑEIRA
SAGRADA FAMILIA VIOÑO
CIDADE XARDÍN PASEO DAS PONTES
AGRA DO ORZÁN
VENTORRILLO
CANCES - PENAMOA
RIAZOR
LABAÑOU
AS ROSEIRAS
SAN PEDRO DE VISMA
O PORTIÑO
ATOCHAS
MONTEALTO
DURMIDEIRAS
ZALAETA
CIDADE VELLA
PEIXERÍA
ENSANCHE
CATRO CAMIÑOS
GAITEIRA - A CUBELA
OS CASTROS
CASTRILLÓN
OZA - AS XUBIAS
EIRÍS - A MADOSA
PASAXE - MONTE MERO
STA XEMA - PALAVEA
457
A cidade dos barrios
12. ¿Preferiría vivir noutra zona da cidade ou fóra dela?
A priori, o grao de satisfacción co barrio onde se reside parecería estar condicionado pola posición xeográfica do mesmo no conxunto da cidade. En liñas xerais, certificamos que canto máis preto do centro, máis satisfeita está a xente coa súa zona, pero a variación é moito máis pequena do que cabería pensar, e ademais existen notables excepcións. Tamén é un feito a destacar que a porcentaxe de cidadáns que preferirían residir fóra da cidade ou noutra zona da mesma é moito máis alta en barrios de recente creación, como son Matogrande (39%) Novo Mesoiro (38%), A Zapateira (23%) ou As Roseiras (19%), que coinciden tamén en seren barrios periféricos. No caso de Matogrande, hai que destacar tamén que os seus habitantes son os que máis preferirían vivir fóra da cidade, o que, con probabilidade, denota o seu caracter de barrio de transición de parellas novas cara a merca dunha vivenda unifamiliar na área metropolitana da cidade. No caso de Novo Mesoiro, e en menor medida Castrillón e Palavea, son barrios que están a acoller unha importante parte dos nados noutras partes da cidade e que todavía manteñen os vínculos cos seus barrios de orixe, polo que a porcentaxe de disposición a mudarse de barrio é máis alta nestas zonas. De calqueira xeito, a principal conclusión é que catro de cada cinco coruñeses está satisfeito co barrio no que vive, con bastante independencia da situación xeográfica e dos servizos que posúa. A percepción dos barrios
CIDADE 1. no barrio 2. noutra zona cidade 3. fóra da cidade
5% 11%
84%
458
MESOIRO - FEÁNS
3%
SAN VICENTE E CASTRO DE ELVIÑA
5%
8%
15% 82%
BARRIO DAS FLORES
BIRLOQUE - SAN CRISTOVO - SOMESO - MARTINETE
2%
11%
87%
POLÍGONO DE ELVIÑA
4% 16%
8% 86%
CIDADE XARDÍN PASEO DAS PONTES
AGRA DO ORZÁN
0% 5%
AS ROSEIRAS
78%
9%
85%
OS CASTROS
0% 0%
100%
13%
94% OZA - AS XUBIAS
CASTRILLÓN
4%
3% 6% 15% 79%
83%
459
6% 2%
11% 9%
15%
DURMIDEIRAS
6%
7%
87%
CATRO CAMIÑOS
0% 8%
0% 12%
92%
88%
EIRÍS - A MADOSA
5%
PASAXE - MONTE MERO
5% 0%
5% 3%
92% GAITEIRA - A CUBELA
4% 9% 87%
STA XEMA - PALAVEA
3% 17%
15% 88%
77%
92%
MONTEALTO
ENSANCHE
2% 4%
90%
LABAÑOU
RIAZOR
87%
80%
PEIXERÍA
CIDADE VELLA
94%
46%
45%
4% 7%
13% 10%
3%
81%
0% 6%
3%
ATOCHAS
O PORTIÑO
SAGRADA FAMILIA VIOÑO
87%
10%
86%
12%
ZALAETA
81%
2%
22%
6%
6%
78%
7%
CANCES - PENAMOA
VENTORRILLO
12%
SAN PEDRO DE VISMA
13%
61%
10% 12%
62%
OS MALLOS - SARDIÑEIRA
19%
13%
0%
95%
30%
77%
0%
26%
80%
8%
20%
STA MARGARIDA FALPERRA
6%
MONELOS
3%
87% MATOGRANDE
NOVO MESOIRO
A ZAPATEIRA
80%
95%
80%
A cidade dos barrios
Durmideras
Montealto
Labañou O Portiño
Zalaeta
Atochas
As Roseiras Riazor
Cidade Vella
Peixería
San Pedro de Visma Cidade Xardín- Ensanche Paseo das Pontes Agra do Orzán Ventorrillo Cances-Penamoa
Sta MargaridaFalperra
Sagrada FamiliaVioño Os MallosSardiñeira
Catro Camiños
Polígono de Elviña
Monelos
GaiteiraA Cubela
Os Castros
Castrillón
40-45% 60-65%
Birloque-San CristovoSomeso-Martinete
75-80%
Barrio das Flores EirísA Madosa Matogrande
80-85%
PasaxeMonte Mero
85-90%
San Vicente e Castro de Elviña
90-95%
+
Santa XemaPalavea
95-100% A Zapateira
Novo Mesoiro Mesoiro-Feáns
A percepción dos barrios
OzaAs Xubias
ELIXEN VIVIR NO SEU BARRIO 460
onde lle gustaría vivir
-
+
Para o degradado de barrios máis demandados tivéronse en conta as respostas dos cidadáns que contestaron un lugar en concreto.
BARRIOS MÁIS DEMANDADOS 461
A cidade dos barrios