Met het hoofd in de wolken

Zoals vele ondernemingen is Defensie gestart met een migratie naar de ‘cloud’ voor al haar bureautica toepassingen en stockage van haar gegevens. Een ‘wolk’ van informatica diensten die zich ‘ergens’ bevindt. Maar waar ergens? Niemand die het echt weet en dat is nu juist het probleem.

Tegenwoordig is het gebruikelijk een goed te gebruiken zonder het te bezitten. Voor de muziek vervangt een ‘streaming’ abonnement de goede, oude CD’s en de jongeren kopen voortaan geen auto meer, maar een ‘mobiliteitsoplossing’. Een combinatie van autodelen, het openbaar vervoer en een onmisbaar netwerk van elektrische steps.

De informatica neemt de leiding met meer en meer ‘in de cloud’ oplossingen. Eigenlijk, in plaats van een programma te kopen om op een computer te installeren, betaalt men een abonnement voor een software waarvan de interface zich in een internet zoekmachine bevindt. Niet alleen draait de informaticatoepassing ergens bij de leverancier, maar worden de gegevens van de klanten ook ‘ergens’ opgeslagen. De voordelen zijn duidelijk. Geen nood meer aan een grote, performante computer, daar het programma toch ergens anders draait. Gelijk welke machine voldoet: laptop, PC, maar ook de tablet en de smartphone. Indien uw toestel defect is, of onderhevig aan een cyberaanval, wachten het programma en de gegevens veilig in ‘de wolk’. En er is ook geen noodzaak meer om de laatste versies te installeren, aangezien de updates permanent gebeuren.

Voor de grote organisaties is er geen nood meer aan servers, een intern netwerk, laptops, harde schijven, noch IT-specialisten, aangezien alles eigenlijk via de ‘provider’ gebeurt. Daarenboven is er zelfs geen ‘plaats op het werk’ meer nodig, aangezien de medewerker toegang heeft tot zijn ‘virtueel bureau’, gelijk waar en op gelijk welk ogenblik. En natuurlijk volgt Defensie, zoals gelijk welke andere privéonderneming. Behalve dat Defensie geen privéonderneming is en het is dit gegeven dat een van onze leden, die bij de ACMP-CGPM de alarmbel luidt, verontrust, nadat hij genegeerd werd door zijn hiërarchie.

Niet enkel voordelen

Onze informant is zelf IT-specialist en onder meer betrokken bij de actuele migratie. ‘De meest zichtbare verandering voor de militairen betreft de tools zoals Word, Outlook en Excel, die voortaan zullen gebruikt worden in hun online ‘M365’-versie, via een internet zoekmachine. Andere toepassingen zoals Teams en Sharepoint zullen vervangen worden door hun ‘in de wolk’ equivalent. Dit betekent dat de documenten op de virtuele plaatsen van de werknemers zullen opgeslagen worden, dit buiten Defensie en zonder ‘Corporate Governance’. Ik zie hier grote problemen voor onze Strijdkrachten, op alle niveaus.’

‘In termen van veerkracht en voortzettingsvermogen . In het geval dat onze leverancier in gebreke blijft, hebben we niets meer: geen documenten, geen programma’s en zelfs geen telefoon meer! Er bestaat absoluut geen plan ‘B’. Daar waar het vroeger nog mogelijk was om ‘lokaal’ te werken, in afwachting dat het netwerk zich herstelde, zal dit vanaf nu onmogelijk zijn. Het leger zal volledig zijn werkcapaciteit delegeren aan een multinational, genoteerd in Wall Street. Een onderneming die ook financiële problemen kan hebben, onderhevig kan zijn aan sociale conflicten, of bankroet kan gaan. Trouwens, wie zegt dat binnen tien jaar onze relaties met de Verenigde Staten nog altijd opperbest zullen zijn? In het geval van een verslechtering van de trans-Atlantische band kan een eenvoudige, politieke beslissing het Belgisch leger de toegang worden ontzegd tot  haar werkmiddelen! En ik spreek hier zelfs niet over de door Rusland gesaboteerde kabels en internetservers of een echt gewapend conflict.’

‘Vervolgens wat betreft de militaire veiligheid. Onze gevoelige gegevens zullen, we weten niet waar of voor wie toegankelijk, gestockeerd worden op een materiaal van onbekende herkomst, dit zonder enige garantie of controle. Microsoft is Amerikaans, maar doet beroep op onderaannemingen overal ter wereld. Servische programmeurs, Chinese routers, in Indië gelanceerde satellieten…? Daarenboven, aangezien alles zal plaatsvinden via het internet – en niet via het een door Defensie gecontroleerde intranet – zullen alle gesprekken en documenten transiteren via netwerken, voor iedereen toegankelijk. En wanneer de militairen hun privéapparaten zullen gebruiken, worden deze evenwel toegangspoorten tot de gegevens van Defensie.’

‘ Financieel , laat deze uitbesteding ons over aan de genade van een commerciële speler. Wanneer we afhankelijk zullen zijn van haar diensten, kan de onderneming eventueel haar prijzen verhogen en zijn we verplicht om hier aan toe te geven. Want, dit contract is niet zoals een aankoop bij Amazon, waar men het kan terugsturen, wanneer men er niet tevreden over is. Bovendien vrees ik voor een explosie van het volume aan gegevens, daar iedereen zomaar kan stockeren wat hij wil, zonder enige vorm van centralisatie en beheer. Terabytes aan archieven en afschriften zullen bewaard worden in een overvloed aan ongecontroleerde versies. Welnu, het economisch model vereist dat de klant ‘per megabyte’ betaalt. Niemand weet echter hoeveel dit nu echt zal kosten.’

‘Ook op het vlak van de privacy en de wettelijke verplichtingen voorzie ik problemen, want niemand zal weten waar de individuele gegevens van de militairen zich bevinden en wie er toegang toe heeft. Wat zullen we doen als iemand zijn recht van inzage en wijziging uitoefent, zoals de GDPR het voorziet? Door het uitbesteden van de opslag van haar documenten, zonder enige controle-, toegangsen beheersmiddelen te voorzien, plaatst Defensie zich de facto in de illegaliteit.’

Klaar voor vredestijd?

‘Uiteindelijk zal deze evolutie de grens tussen het werk en de vrije tijd doen vervagen

Bepaalde chefs zullen geneigd zijn hun ondergeschikten buiten het werk te storen, want zelfs tijdens de volle afvaart van de Lesse met een kajak, zullen de militairen via hun GSM toegang hebben tot hun ‘bureau’ om een nota op te stellen of ‘snel’ een belangrijke bestelling te wijzigen. En wat wordt er van diegenen die geen GSM hebben en niet ‘aansluitbaar’ zijn? Zullen ze een mindere evaluatie krijgen wegens gebrek aan beschikbaarheid?’

Desondanks alle alarmsignalen, in plaats van zich voor te bereiden op een oorlog, bereidt ons leger zich kennelijk voor op vredestijd. Onze Directeur-generaals doen het leger meer en meer kantelen in de logica van een burgerfirma, ten koste van de meest elementaire militaire basisprincipes. Door dergelijke initiatieven hypothekeert het leger haar slagvaardigheid in het geval van een conflict en riskeert het niet meer in staat te zijn haar opdracht te verzekeren: ons land verdedigen.