a day BULLETIN 627

628 627 626

TODAY EXPRESS PRESENTS

27 JAN 2020

中國夢

C H I N E S E

D R E A M

CONTENTS 627

P04

DATABASE ประเทศจี น ในฐานะยั ก ษ์ ใ หญ่ แ ห่ ง เ อ เ ชี ย ที่ ค ว า ม พ ย า ย า ม ขึ้ น ม า เ ป็ น ประเทศมหาอ�านาจ

P06 628 627 626

TODAY EXPRESS PRESENTS

27 JAN 2020

THE CONVERSATION ต้ อ นรั บ ตรุ ษ จี น ด้ ว ยบทสนทนากั บ ‘แหม่ม’ - วีรพร นิติประภา นักเขียน ชาวไทยเชื้อสายจีน และ ‘แหม่ม’ วาสนา วงศ์สร ุ วัฒน์ อาจารย์ผห ู้ ลงใหล ในประวัติศาสตร์ของชาวจีนโพ้นทะเล

P18

HE SAID ร�าลึกถึงอดีตกันอย่างมีความสุขผ่าน หนังและละครฮ่องกงกับเจ้าของเพจ ‘เก้ากระบี่เดียวดาย’

P22

中國夢

C H I N E S E

D R E A M

ความเป็นจีนมีหลากมิติ ซับซ้อน งดงาม เจ็บปวด พร่างพรายไปด้วย รายละเอียดเช่นเดียวกับความเป็นชาติอน ื่ ๆ ในโลก adB ชวน วีรพร นิตป ิ ระภา มาสนทนาถึง ‘ความเป็นจีน’ ในมุมมองของลูกจีนแซ่ต้ง ั คนหนึ่ง ซึ่งพานพบ รับรู้ และซึมซับด�่าดื่มความเป็นจีนของคนหลากรุ่น จนกลั่นออกมาเป็นนิยาย ่ แปลว่า ทีไ่ ด้รบ ั รางวัลซีไรต์ เธอปรากฏบนปกด้วยท่าทีคล้ายก�าลัง ‘เลียะพะ’ (ซึง ‘จั บ และตี ’ อั น เป็ น ศั พ ท์ ส มั ย อั้ ง ยี่ ) ภาพของเธอจึ ง เป็ น ภาพเชิ ง ซ้ อ นที่ มี หลากอุดมการณ์ หลากยุคสมัย และหลากอารมณ์ความรู้สึกทาบทับกันอยู่ เพื่อต้อนรับตรุษจีนด้วยการครุ่นคิดวิเคราะห์ถึงความเป็นจีนอย่างลึกซึ้ง

FEATURE เ ส้ น ท า ง แ ล ะ ก า ร เ ป ลี่ ย น ผ่ า น จ า ก ดิ น แดนที่ ป ่ว ยไข้ สู่ จี น แผ่ น ดิ น ใหญ่ อย่างภาคภูมิ

P28

SPACE & TIME เที่ยวเยาวราชใน 1 วัน สัมผัสความเป็ น จี น ร่ ว มสมั ย ผ่ า นวั ด พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ คาเฟ ่ และร้านฟิล์ม

P30

EDITOR’S NOTE บทบรรณาธิการ ทัศนคติต่อชีวิตและ สังคมผ่านสายตาของ โตมร ศุขปรีชา

TEAM ่ รึกษา สุรพงษ์ เตรียมชาญชัย บรรณาธิการอ�านวยการ นิภา เผ่าศรีเจริญ บรรณาธิการผูพ ทีป ้ ิมพ์โฆษณา/บรรณาธิการบริหาร โตมร ศุขปรีชา บรรณาธิการบทความ ทรรศน หาญเรืองเกียรติ ปริญญา ก้อนรัมย์ กองบรรณาธิการ ศรัญญา อ่าวสมบัตก ิ ล ุ ชยพล ทองสวัสดิ์ กฤตนัย จงไกรจักร สุธามาศ ทวินน ั ท์ นักเขียน/ผูป ้ ระสานงาน ตนุภท ั ร โลหะพงศธร หัวหน้าช่างภาพ กฤตธกร สุทธิกต ิ ติบต ุ ร ช่างภาพ ภาสกร ธวัชธาตรี ธนดิษ ศรียานงค์ บรรณาธิการศิลปกรรม พงศ์ธร ยิม ้ พิทยาเวทย์ ศักดิส ้ แย้ม ศิลปกรรมอาวุโส สิริลักษณ์ ตะเภาหิรัญ ศิลปกรรม ฐิติชญา อนันต์ศิริภัณฑ์ อุษา นพประเสริฐ พิสูจน์อักษร หัสยา ตัง ์ ิทธิ์ ไม้ล�าดวน ่ ออนไลน์ ธมนวรรณ กัวหา ฝ่ายผลิต วิทยา ภูท ่ รึกษาฝ่ายโฆษณา พิสจ ู น์อก ั ษร/ผูด ้ แ ู ลสือ ่ อง บรรณาธิการดิจต ิ อลคอนเทนต์ ภัทรพร บุญน�าอุดม ฝ่ายสร้างสรรค์วด ิ โี อ วงศกร ยีด ิ สกุล กวินนาฏ หัวเขา ทีป ่ วง รัชต์ภาคย์ แสงมีสน ศรวณีย์ ศิรจ ิ รรยากุล ผูจ ้ ด ั การฝ่ายโฆษณา มนัสนันท์ รุง ่ รัตนสิทธิกล ุ 08-4491-9241 ผูช ้ ว ่ ยผูจ ้ ด ั การฝ่ายโฆษณา ภรัณภพ สุขอินทร์ 08-9492-3444, ธนาภรณ์ ศรีจฬ ุ างกูล 08-1639-1929, พงศ์ธด ิ า อังศุวฒ ั นากุล 09-4415-6241, ณัฐวีณ์ ประมุขปฐมศักดิ์ 08-3922-9929 เลขานุการฝ่ายโฆษณา อัจจิมา กาญจนสมทรัพย์ ฝ่ายธุรการ ศันสนีย์ สีเขียว นักศึกษาฝึกงาน ธนโชติ ทองรัก ปิ่ นเพชร ภูจ่าพล คุลิกา แก้วนาหลวง ฟ้าใส ผลผลาหาร ผูผ ้ ลิต บริษัท เดย์ โพเอทส์ จ�ากัด เลขที่ 33 ซอยศูนย์วิจัย 4 แขวงบางกะปิ เขตห้วยขวาง กรุงเทพฯ 10310 ติดต่อกองบรรณาธิการ โทร. 0-2716-6900 อีเมล contact@adaybulletin.com เว็บไซต์ www. adaybulletin.com, www.daypoets.com ฝ่ายสมาชิก โทร. 0-2007-0155-7, www.godaypoets.com 02 2

658

206

จีนเป็นประเทศทีม ี วามเข้มแข็ง ่ ค ทางการทูตสูงทีส ่ ุด เนือ ่ งจาก มีจ�านวนสถานที่ทางการทูต ที่ตั้งอยู่ในประเทศต่างๆ รวมกันเป็นอันดับหนึง ่ ของโลก มากถึง 273 แห่ง แบ่งเป็น สถานเอกอัครราชทูต 169 แห่ง สถานกงสุล 96 แห่ง ส�านักงานผู้แทนถาวร 8 แห่ง และส�านักงานผู้แทน ทางการทูต 3 แห่ง

ประเทศจีนมีมหาเศรษฐีระดับ 1,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ (หรือไม่ต่�ากว่า 30,000 ล้าน บาท) อาศัยอยู่มากที่สุดในโลก โดยมีจ�านวนทัง ้ สิน ้ 658 คน ท�าให้กรุงปักกิง กลายเป็ น ่ เมืองหลวงที่มม ี หาเศรษฐีอาศัย อยูม ่ ากทีส ุ ในโลกตามไปด้วย ่ ด ซึง มี จ า � นวนรวม 103 คน ่

ประเทศจีนมียูนิคอร์น หรือ ธุรกิจสตาร์ทอัพที่มีมูลค่า บริษัทมากกว่า 1,000 ล้าน ดอลลาร์สหรัฐฯ มากที่สุด ในโลก รวมทั้งหมด 206 บริษัท ส�าหรับยูนิคอร์น สัญชาติจีนที่มีมูลค่าสูงสุด ถึง 150,000 ล้าน ดอลลาร์สหรัฐฯ คือบริษัท ในกลุ่มอาลีบาบาที่มีชื่อว่า Ant Financial โดยประสบ ความส�าเร็จจากการพัฒนา Alipay ให้เป็นแพลตฟอร์ม การช�าระเงินออนไลน์ชั้นน�า ของโลก

2016

2013

2012

2011

2010

พู ดภาษาจีน ใช้ผลิตภัณฑ์ของจีน กินอาหารจีน ดูซีรีส์จีน ลงทุนในธุรกิจ สัญชาติจีน และท่อ งเที่ย วประเทศจีน กระแสนิย มความเป็ นจีน เหล่ า นี้ ไม่ได้ก�าลังเกิดขึ้นเฉพาะสังคมไทยเท่านั้น แต่ในระดับโลก ความเป็ นจีน ก� า ลั ง มี บ ทบาทส� า คั ญ ในทุ ก มิ ติ ทั้ ง ด้ า นเศรษฐกิ จ สั ง คม การเมื อ ง วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี รวมไปถึงวัฒนธรรม ความส�าเร็จอย่างก้าวกระโดด ของจีนแผ่นดินใหญ่ จึงท�าให้ทง ้ั โลกต้องหันมาจับตามองประเทศจีนในฐานะ ยักษ์ใหญ่แห่งเอเชียทีค ่ วามพยายามขึน ้ มาเป็ นประเทศมหาอ�านาจ

2017

11.138

2015

2014

11.016

10.439

9.570

8.532

7.552

6.087

CHINA: RISE OF AN ASIAN GIANT

2018

12.143

ภาพ : สิริลักษณ์ ตะเภาหิรัญ

ผลิตภัณฑ์มวลรวม ภายในประเทศจีน (GDP) หรือมูลค่า ที่ระบบเศรษฐกิจ ทั้งหมดของ ประเทศจีนสร้าง ขึ้นมาได้ ระหว่าง ปี 2010-2018 (หน่วย: ล้านล้าน ดอลลาร์สหรัฐฯ)

中 华 人 民 共 和 国

32.7%

จากการวิเคราะห์ข้อมูล ของกองทุนการเงิน ระหว่างประเทศหรือ IMF พบว่าประเทศจีนถือครอง สัดส่วนมูลค่าเศรษฐกิจโลก เป็นอันดับหนึ่ง เท่ากับ 32.7% และภายในปี 2024 ประเทศจีนจะยังคง อันดับหนึ่งไว้ได้ แต่จะลด สัดส่วนลงอยู่ที่ 28.3%

10,143,336 สถิติเบื้องต้นของกระทรวง การท่องเที่ยวและกีฬา ระบุว่านักท่องเที่ยวต่างชาติ ที่มาเยือนประเทศไทยมาก เป็นอันดับหนึง ่ คือนักท่องเทีย ่ ว ชาวจีน ด้วยจ�านวน 10,143,336 คน เมื่อ เปรียบเทียบกับปีทแี่ ล้วเพิม ้ ่ ขึน 4.61% และสร้างรายได้ ให้ประเทศไทยเป็นเงิน 504,150.08 ล้านบาท

20

ที่มา : www,globaldiplomacyindex.lowyinstitute.org, www.hurun.net, www.wipo.int, www.hurun.net, www.data.worldbank.org, www.mots.go.th, www.bloomberg.com

273

องค์การทรัพย์สน ิ ทางปัญญาโลกเปิดเผย ว่า ปีท่ผ ี ่านมาประเทศจีนยื่นจดสิทธิบัตร จ�านวน 1,542,002 รายการ คิดเป็น 46.4% หรือเกือบครึ่งหนึ่งของจ�านวน สิทธิบต ั รทัง ุ ประเทศทัว ่ ก ่ จด ้ หมดทีท ่ โลกยืน แต่ขณะเดียวกันจีนก็เป็นประเทศส่งออก สินค้าละเมิดลิขสิทธิ์มากที่สุดในโลก

13.608

เรือ ่ ง : ตนุภัทร โลหะพงศธร

DATABASE

1,542,002

REPORT

LIFE

LIFESTYLE

PEOPLE

CULTURE

THOUGHT

เรือ ่ ง : ภัทรพร บุญน�าอุดม, ปริญญา ก้อนรัมย์

ภาพ : กฤตธกร สุทธิกิตติบุตร, รัชต์ภาคย์ แสงมีสินสกุล

T H E C O N V E R S AT I O N

06

中 國 夢

R a g s - t o - r i c h e s F a i r y T a l e s

issue 627

27 JAN 2020

้ สายจีนเติบโตมากับ Chinese Dream คนไทยเชือ หรือ ‘ฝันแบบคนจีน’ กับต�านาน ‘เสื่อผืนหมอนใบ’ ่ งเล่าของบรรพบุรษ หรือเรือ ุ ทีเ่ ดินทางข้ามน�า้ ข้ามทะเล จากจีนมาสูเ่ มืองไทย ยากจนข้นแค้น กัดก้อนเกลือกิน สู้ ไ ม่ ถ อย ลื ม ตาอ้ า ปาก กระทั่ ง กิ จ การรุ่ ง เรื อ ง จนกลายเป็นเศรษฐีในที่สุด แต่ไม่ใช่ทุกคนจะมีชีวิตเหมือนฝันเช่นนั้น ่ ริงแล้ว เรือ ่ งราวของการก่อร่างสร้างฐานะ ทีจ จาก ‘ศูนย์’ นัน ้ มักไม่ได้ดา� เนินไปตามพล็อต Chinese Dream นี้สักเท่าไหร่ นิยายอย่าง ‘พุ ทธศักราชอัสดงกับทรงจ�าของ ทรงจ�าของแมวกุหลาบด�า’ นวนิยายเล่มที่ท�าให้เกิด นักเขียนหญิงคนแรกและคนเดียวที่ได้ดับเบิลซีไรต์ สะท้อนความเจ็บปวด และการต่อสู้ท่เี ข้มข้นซับซ้อน ของครอบครัวชาวจีนโพ้ นทะเลออกมาอย่างเข้มข้น ่ วงวด ทว่าแจ่มชัด งดงาม และรวดร้าวในหลากรุน เคีย ่ ซึ่งแสดงให้เห็นว่า ชีวิตชาวจีนโพ้นทะเลไม่ได้เป็นไป ตามพล็อต Chinese Dream เสมอไป ในวาระตรุษจีน a day BULLETIN จึงเลือก สนทนากับ ‘แหม่ม’ - วีรพร นิตป ิ ระภา นักเขียนชาวไทย เชื้ อ สายจี น ด้ ว ยเรื่ อ งของชี วิ ต ชาวจี น โพ้ น ทะเล ประวัตศ ิ าสตร์นอกต�ารา และการตัง ้ ค�าถามกับมายาคติ ที่ครอบง�าและกดทับผู้คนในสังคม นอกจากนี้ เ รายั ง ชวน แหม่ ม วี ร พร และ ‘แหม่ม’ - วาสนา วงศ์สุรวัฒน์ ที่ต่างหลงใหลใน ่ นกัน ประวัตศ ิ าสตร์ของชาวจีนโพ้นทะเล ให้แลกเปลีย ถามค�าถาม พบกับบทสนทนาระหว่าง ‘สองแหม่ม’ ผ่าน ‘หนึ่งค�าถาม’ ได้ตอนท้ายของบทสัมภาษณ์ 07

ในนิ ย าย ‘พุ ทธศั ก ราชอั ส ดงกั บ ทรงจ� า ของทรงจ�าของแมวกุหลาบด�า’ คุณเลือก ถ่ายทอดชีวิตของครอบครัวจีนที่ย้ายมา ตัง ้ า่ ความเป็น ้ รกรากในเมืองไทย อยากรูว ชาวจีนโพ้นทะเลน่าสนใจตรงไหน

คือเรามักจะได้ยินคนพูดว่าคนจีนมาอยู่ เมืองไทยด้วยการหอบเสื่อผืนหมอนใบเข้ามา

พึ่งพระบรมโพธิสมภาร คนจีนยากจนข้นแค้น ต้ อ งกั ด ก้ อ นเกลื อ กิ น และท� า งานหนั ก จน กลายเป็นเจ้าสัวได้ในที่สุด แต่เรากลับรูส ้ ึกว่า เฮ้ย ไม่นา ่ จะใช่วะ่ เพราะสิง่ ทีเ่ ราเห็นจริงๆ ก็คอ ื

พวกคนทีเ่ ป็นเสือ ่ ผืนหมอนใบในตอนนัน ้ ทีเ่ ข้ามา เป็นกุลี ท�างานถีบสามล้อ หรือรับจ้างขุดคลอง อย่างดีก็คือวันนี้ได้เป็นเจ้าของร้านช�า ร้านขาย

ที่ เข้ า มาหลายระลอก อย่ า งเช่ น ตั้ ง แต่ ส มั ย การเปลี่ยนแปลงการปกครองของจีน รวมถึง ช่วงก่อนหน้านั้น พูดง่ายๆ คือมีเงินไหลเข้ามา ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้อยูต ่ ลอดเวลา ตรงนี้

ต่างหากทีน ่ ่าสนใจ และในขณะเดียวกันคนจีน ก็ไม่ได้คด ิ ว่าพวกเขาเข้ามาพึง่ พระบรมโพธิสมภาร แต่เขาสามารถเข้ามารับราชการได้ พูดให้ถก ู ทีส ่ ด ุ

คือประเทศเราอยูใ่ นเงือ ้ มมือของคนจีนมานาน แล้ว อาจจะตั้งแต่สมัยต้นรัตนโกสินทร์ทค ี่ นจีน พาวเวอร์ฟูลมากๆ ถึงขั้นได้เป็นเจ้าพระยาก็มี หรือถ้าสืบสาวตระกูลหลายๆ ตระกูลจะพบว่า มีเชือ ้ สายจีน

แล้วต้นตระกูลของคุณเป็นใคร และเข้ามา ท�าอะไรในเมืองไทย เราแซ่ ตั้ ง บรรพบุ รุ ษ เข้ า มาเมื อ งไทย

ตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 6 บ้านอยู่เยาวราช ขาย รังนกไปเมืองจีนแล้วต่อมาก็ขายน� ามัน มีปั๊ม

เล็กๆ ริมคลอง ซึ่งก็ไม่ได้มีเงินอะไรมากมาย เพราะไม่ใช่คนจีนทุกคนทีค ่ ้าขายเก่งหรือสนใจ เงิน และการที่คนชอบมองว่าคนจีนทุกคนงก เงิน ก็เป็นเพราะว่าเขามีความฝันว่าจะกลับบ้าน เขาไม่ได้อยากจะมาตั้งรกรากอยู่ที่นี่เป็นการถาวร ดังนั้น เขาจึงขยัน ประหยัด และอดทน เหลือเกิน แล้วการทีค ่ นจีนชอบค้าขายก็เป็นเพราะ ว่าอาชีพนี้ไม่ต้องพึ่งพาสภาพแวดล้อมที่เดี๋ยว

แล้ ง เดี๋ ย วหนาว เดี๋ ย วน� า ท่ ว ม เขาจึ ง ตั้ ง ใจ ท� า งานเพื่ อ ที่ จ ะตั้ ง ตั ว ให้ ไ ด้ แ ล้ ว กลั บ ไปเป็ น เจ้าที่ดินที่บ้านเกิด คือมีชีวิตที่ดีแบบที่ชาวนา

รู จ ้ ั ก มีที่ดินแปลงหนึ่ งให้คนเช่า วันๆ นั่งเก็ บ ค่ า เช่ า และอยู่ ส บายๆ ดั ง นั้ น ความคิ ด ของ การหารายได้แบบ Passive Income ก็มีมา ตั้งแต่สมัยนั้นแล้วเช่นกัน

รู้ ป ระวั ติ ศ าสตร์ ข องครอบครั ว ตั ว เอง มากน้อยแค่ไหน

ประวัติศาสตร์จริงๆ จะอยู่ในเรื่องเล่าต่างๆ ที่อยู่ในครัว ซึ่งเด็ดมาก เพราะมันเป็นโลกของผู้หญิง เป็นเรื่องที่ผู้ชายไม่มีทางรู้

เรากลับไม่ค่อยพูดกัน ถ้าย้อนกลับไปดูในประวัติศาสตร์ จะพบ ว่าคนจีนทีย ่ า ้ ยมาตั้งรกรากในเมืองไทยไม่ได้มี แต่ พ วกเสื่ อ ผื น หมอนใบเท่ า นั้ น แต่ มั น มี ทุ น

พวกผู้ชายจะรู้แต่ว่าเราค้ารังนก เราไปขายที่ตรงนัน ้ ตรงนี้ ก๋งมีพ่ีน้องกี่คน จบแล้ว ในขณะที่พวกผู้หญิงจะรู้มากถึงขั้นที่ว่า ‘เนี่ยนะ ตอนหนุ่มๆ ตานี่เขาไปชอบผู้หญิงบ้านนู้น’ หรือ ‘เดี๋ยวนี้ผู้หญิงบ้านนู้นเขาได้เป็นเมียเจ้าสัวแล้วนะ’ ส่วนใหญ่จะเป็นพวกเรื่องซุบซิบ

เขาต้องมีทน ุ ติดตัวมาอยูก ่ ่อนแล้ว หรืออาจจะ มี ค อนเนกชั น กั บ คนจี น ในต่ า งประเทศ เช่ น ในมาเลเซีย สิงคโปร์ ไต้หวัน ฯลฯ เรือ ่ งพวกนี้

นินทา ด้วยความที่ผู้หญิงมีนิสัยเมาท์แตกเมาท์แตน ประวัติศาสตร์มากมายในโลกนี้จึงอยู่ในมือของผู้หญิง

ก๋วยเตีย ๋ ว หรืออาจจะมีรา้ นรวงอะไรเป็นของตัวเอง แต่ การจะเปลี่ ยนสถานะจากเสื่อผืนหมอนใบ กลายเป็นเจ้าสัวทีม ่ เี ป็นพันล้านหมืน ่ ล้านได้นั้น

QUOTE

เขาแทบไม่พูดให้ฟังเลย แต่เราค่อนข้าง

08

ถ้ า เนีรก่ เ็ ป็านมี สิ่ ง ข่ า่อสนใจมากในการท� ง อ ยู่ เ าวความเข้ ล าาห ยิ บ น วมอ�าานาจในการเล่ ก็ จ ะ ท�าาประวั ใ ห้ตศิ าสตร์ควรจะ ่ ริขึง้ แล้ ทีจ อีกประเด็นทีน ใจ

เชือ ่ ว่าส่วนใหญ่เขามาเมืองไทยด้วยเป้าหมายว่าจะมา ท�ามาหากินจนได้เงินก้อนหนึ่ งแล้วจะกลับไปตั้งต้น

นของใคร โพ้นทะเลกับคนจีนแผ่นดินใหญ่สมัยใหม่ นึ ก ถึคนจีงนช่ ว ง เ ว ล า นั​ั ้ น แ ต่ ถ้ า เ ร าเป็ท� าขึ้นมัอยูน ห า ย ห รื อ ่ว่าคุณจะมองมันแบบไหน เนื่องจากเรา สมัยก่อนพอคุณอายุได้สก 15-16 ปี คุณต้องมีเมีย พบว่าประวัติศาสตร์ในช่วงเวลาหนึ่ งมักจะเขียนขึ้น ว เพราะว่าคุณต้องออกไปท�ามาหากิน ดังนัน ้ จึงต้อง ลื ม มัแล้ น ไ ป แ ล้ ว บ า ง ที เ ร า จ ะ ไ ม่ รู้ ด้ ว ย ซ�้ า ว่ า เ ค ย มี ้ าย เพราะ โดยรัฐบาลเวลานั้น กับนักวิชาการทีเ่ ป็นผูช มีคนคอยท�ากับข้าวและคอยซักผ้า พอคุณโตขึ้นมา

ชี วิ ต ใหม่ กั น ที่ เ มื อ งจี น แต่ พ ออยู่ ไปอยู่ ม าดั น เกิ ด สงครามโลก ในทีส ่ ด ุ จึงไม่ได้กลับไป ซึง่ ครอบครัวจีน ในไทยส่วนใหญ่ก็เป็นแบบนี้ แล้วเขาก็จะเล่าอยูแ ่ ค่วา ่

ะยุง่ อยูก แค่เรือ ่ งการเมือง การสงคราม ค ว าอีกมหน่ทอย รต้องย้ งาจ�ยเข้าามาท� ร่ าวงานในเมื ม กัอนงไทย กัทีบนใี้ ครจะ เ จ้ า ขฉะนั อ้นงมันอก็จยู ่ ่ ่ ับงอะไรที การปกครอง ส่วนเรือ ม ่ น ั จะส่งผลสะเทือนกับ

ตอนเด็กๆ อากงอาม่าล�าบาก คงอยากให้ลก ู หลานรูส ้ ก ึ ว่าเขาไม่ได้อยูก ่ น ั แบบสบายๆ นะ ให้เราขยันและอดทน หรืออะไรก็แล้วแต่ แต่มน ั ไม่มเี รือ ่ งจะเล่า กระทัง ่ เคย โดนดูถก ู อย่างไร หรือเขาเคยดูถก ู คนไทยอย่างไรก็ยงั

ซักผ้าท�ากับข้าว สมัยนัน ้ ไม่มรี า้ นอาหารเยอะแยะอย่าง ทุกวันนี้นะ แปลว่าคุณก็ต้องหาเมียใหม่อีกคนหนึ่งสิ พอมีลูกก็จะส่งลูกหัวปีของเมียทางนี้ไปให้เมีย

แต่เรายังมีปา ้ คนหนึ่งทีส ่ นิทกัน เขาเป็นตัวแทน ของตัวละครยายศรีที่อยู่ในนิยาย เราชอบนอนหนุน ตักเขา แล้วเขาก็จะเล่าเรือ ่ งนู่ นนี่ ให้เราฟังเยอะแยะ

ทุกคนอยู่ภายใต้ความคิดที่ว่าพวกเราคือครอบครัว เดี ย วกั น มั น เป็ น วิ ธีก ารเชื่ อ มครอบครัว เข้ า ด้ ว ยกั น ครอบครัวจึงเป็นมากกว่าครอบครัว เพราะมันคือธุรกิจ ด้วย

ไม่ค่อยถูกพูดถึงเลย เราว่ามันก็ดูถูกกันไปกันมาทั้ง สองข้างนั่นแหละ เห็นได้ชัดว่าเขาไม่ได้อยากอยู่ที่นี่ แล้วก็ไม่ได้คด ิ ว่าแผ่นดินนีม ้ น ั น่าสนใจอะไร แต่มน ั มีงาน มีโอกาส แล้วการแข่งขันมันก็ต�ากว่าทีจ ่ ีนแค่น้ันเอง

จริงบ้าง ไม่จริงบ้าง ซึง่ เราก็มารูท ้ ห ี ลังเมือ ่ ตอนทีโ่ ตขึน ้ จนเกือบจะแก่แล้วว่ากว่าครึง่ ของเรือ ่ งทีเ่ ขาเล่ามันเป็น เรือ ่ งทีม ่ โนมากเลย (หัวเราะ)

ในช่วงเวลานั้นคุณตระหนักว่าตัวเองเป็นคนจีน หรือคนไทย

รูส ้ ก ึ ว่าเป็นคนไทย แต่เวลาอยูท ่ บ ี่ า้ นแม่กจ ็ ะชอบ บอกว่าเราเป็นจีนเนอะ ตอนสาวๆ แม่อยากให้แต่งงาน กับคนจีน มีการเรียกกันมากินข้าวดูตว ั ซึง่ เราก็ทา � หน้า แบบงงๆ รีบๆ กินให้มน ั จบๆ ไป ต่างคนต่างแยกย้าย และจ� า ได้ ว่ า ในสมั ย ของเรามี ลู ก จี น เข้ า มาเรีย นใน

โรงเรีย นไทยเยอะ มี เพื่ อ นที่ ยั ง ใช้ น ามสกุ ล เป็ น แซ่ เต็ ม ไปหมด มี โรงเรีย นจี น บางแห่ ง ที่ ส นั บ สนุ น ลั ท ธิ คอมมิ ว นิ ส ต์ แล้ ว ก็ มี ก ารเปิ ด ๆ ปิ ด ๆ โรงเรีย นจี น ซึ่ ง ถื อ ว่ า เป็ น การถู ก ตั ด ขาดไปจากความเป็ น จี น

คนรุน ่ เราก็จะพูดจีนกันไม่ค่อยได้ เราเป็นชนชัน ้ กลาง ช่วงประถมได้เรียนโรงเรียน เซนต์จอห์น ซึ่งเป็นโรงเรียนเอกชนคาทอลิก ค่าเรียน แพง แล้วตอนนั้นก็มล ี ก ู จีนเรียนอยูร่ าว 50 เปอร์เซ็นต์ เลยนะ แต่ ทั้ ง นี้ ทั้ ง นั้ น เราไม่ ไ ด้ มี เงิ น มากมายอะไร แม่ ยั ง ต้ อ งไปเป็ น ครู อ ยู่ ที่ น่ั น ตั้ ง สองปี เพื่ อ ให้ ลู ก ได้ เข้าเรียนโดยทีไ่ ม่เสียค่าแป๊ะเจีย ๊ ะ เพราะฉะนั้น เราก็จะ

ได้เรียนร่วมกับเพือ ่ นๆ ซึง่ ผสมผสานทัง้ คนไทยและจีน

่ นล้อว่าเป็นลูกเจ๊กหรือเปล่า เคยโดนเพือ

ก็เล่นด้วยกัน เวลามันด่าเรา ‘เจ๊ก’ เราก็ด่ามันว่า

‘ด�า’ ด่ากันไปกันมา อีด�า อีเผือก อีวอก (หัวเราะ) แต่ที่ บอกว่ า เรารู ้สึ ก ว่ า ตั ว เองเป็ น คนไทยมากกว่ า ก็ เป็ น การบ่มเพาะมาจากโรงเรียนนี่แหละ เวลาที่เขียนระบุ

ไปว่าเป็นประชากรไทย เกิดในแผ่นดินไทย นับถือศาสนา พุ ท ธ ถึ ง จะมี เชื้ อ สายจี น แต่ ก็ ไ มได้ รู ้สึ ก ว่ า เป็ น จี น อย่างไรก็ตาม เราค่อนข้างมั่นใจว่าในยุคของแม่หรือ ป้าของเราซึง่ เป็นคนจีนไทยเจนทีส ่ องจะมีความรูส ้ ก ึ ว่า พวกเราเป็นครอบครัวคนจีน พูดจีนได้ พูดไทยไม่ชด ั อะไรท�านองนั้น ภาษาเป็นสิง่ ส�าคัญมากในแง่ตัวตน

จริ ง ไหมที่ พ่ อ แม่ ใ นครอบครั ว จี น รั ก ลู ก ชาย มากกว่าลูกสาว

ไม่จริงส�าหรับครอบครัวเรา เพราะเราไม่ได้อาศัย อยูก ่ ับปูย ่ า ่ ตายาย แล้วแม่เราก็เป็นลูกคนสุดท้องของ บ้านคนจีนที่มีลูกผู้หญิงถึงเจ็ดคน มีลูกชายคนเดียว เท่านั้ น ดั งนั้ น ไอเดี ยที่ว่าผู้หญิงจะต้ องโดนกดดั น

เพราะว่าพ่อแม่รก ั ลูกชายมากกว่าจึงจางหายไปเลย นอกจากลูกชายคนเดียวของครอบครัว แม่เรายังมีพช ี่ าย ทีเ่ ป็นลูกเลีย ้ งอีกคนหนึ่ง ซึง่ จะว่าไปแล้วก็อาจจะไม่ใช่

ลูกเลี้ยงเสียทีเดียว แต่เป็นลูกเลี้ยงของเมียทีเ่ มืองจีน

issue 627

27 JAN 2020

ทางนูน ้ เลีย ้ ง แล้วทางนูน ้ ก็จะส่งลูกหัวปีมาให้ทางนีเ้ ลีย ้ ง เช่นเดียวกัน เพื่อที่จะได้ไม่มีลูกฉันลูกเธอหรือแม่ฉัน แม่เธอ แต่ละครอบครัวจะมีทง้ั แม่คนไทยและแม่คนจีน

นิยายเล่มนี้จึงเต็มไปด้วยตัวละครในชีวิตจริง ของคุณ

อ่า… ไม่ได้ใส่ลงไปมากนักหรอก พอถึงจุดหนึ่ง ทีเ่ รารูส ้ ก ึ ว่าเริม ่ อึดอัด ไม่สะดวกใจ เราจะหยุด เพราะ

การเขียนนิยายแบบนี้มันง่ายมากที่คนจะพุ่งเป้าไปที่ คนในชีวต ิ จริงของเราเลย ซึง่ เราไม่อยากให้เขาต้องมา ถูกเปิดเผยชีวต ิ ส่วนตัว ดังนั้น พระเอกของเราจึงขาย

ข้าวสารแทน นอกจากนัน ้ แบ็กกราวนด์ตา่ งๆ ของตัวละคร ก็หยิบมาจากเรือ ่ งเล่าในอินเทอร์เน็ต บางอย่างก็เป็น เรือ ่ งเล่าในครอบครัวของเพื่อน หรือเพื่อนของคนใน ครอบครัวเรา เช่น เราเล่าถึงผูช ้ ายทีเ่ สียงดังมากๆ ซึง่ เวลาเขาเดินมาคุยด้วยแล้วจะได้ยินไปจนถึงเจ็ดบ้าน แปดบ้านเลยทีเดียว ฮามาก บ้านเราเรียกเขาว่า ‘อากู๋ ผายปอด’ คือครอบครัวเราก็เป็นคนปากจัดอย่างนั้น จริงๆ นอกจากนั้ นก็ เป็นเรือ ่ งที่มาจากห้องแชตของ

คนแก่ ๆ ซึ่ ง เราชอบมาก เพราะว่ า เราต้ อ งการ ประวัติศาสตร์เรือ ่ งเล่า แล้วเราก็คิดว่าประวัติศาสตร์ ทีเ่ รียนกันอยูท ่ ก ุ วันนี้เป็นเรือ ่ งทีโ่ คตรจะบัดซบเลย ประวัตศ ิ าสตร์จริงๆ จะอยูใ่ นเรือ ่ งเล่าต่างๆ ทีอ ่ ยู่ ในครัว ซึง่ เด็ดมาก เพราะมันเป็นโลกของผูห ้ ญิง เป็น เรือ ่ งทีผ ่ ช ู้ ายไม่มท ี างรู ้ พวกผูช ้ ายจะรูแ ้ ต่วา่ เราค้ารังนก เราไปขายทีต ่ รงนัน ี่ อ ้ งกีค ่ น จบแล้ว ในขณะที่ ้ ตรงนี้ ก๋งมีพน พวกผูห ้ ญิงจะรูม ้ ากถึงขัน ่ า่ ‘เนีย ่ นะ ตอนหนุม ่ ๆ ตานี่ ้ ทีว เขาไปชอบผูห ้ ญิงบ้านนู้น’ หรือ ‘เดี๋ยวนี้ผห ู้ ญิงบ้านนู้น

เขาได้เป็นเมียเจ้าสัวแล้วนะ’ ส่วนใหญ่จะเป็นพวกเรือ ่ ง ซุบซิบนินทา ด้วยความทีผ ่ ห ู้ ญิงมีนส ิ ย ั เมาท์แตกเมาท์แตน ประวัตศ ิ าสตร์มากมายในโลกนีจ ้ ง ึ อยูใ่ นมือของผูห ้ ญิง แต่วา ่ มันเชือ ่ ถือได้ยากไง เพราะมันเต็มไปด้วยอารมณ์ ความรูส ้ ก ึ แต่ไม่เป็นอย่างนั้นในประวัติศาสตร์บน ั ทึก คุณจะเห็นว่าเวลาเราเล่าถึงเหตุการณ์ ใดเหตุการณ์

หนึ่ ง ที่ เกิ ด ขึ้ น ในเวลาสงคราม เราไม่ ไ ด้ เ ล่ า เลยว่ า แผ่ น ดิ น ไทยรู ้สึ ก อย่ า งไร หรือ ผู้ ค นหวาดกลั ว หรือ เปล่า

ประวัตศ ิ าสตร์ทเี่ ราร�า่ เรียนกันมามันบัดซบอย่างไร

มันเลือกเล่า เราต่างก็เลือกเล่า จะว่าไปนิยาย

ก็เลือกเล่าเหมือนกัน อย่างเราเราเลือกเล่าความรูส ้ ก ึ เล่าเรือ ่ งทีถ ่ ก ู เล่าและอาจไม่ถก ู เล่า เพราะเวลาเราอ่าน งานประวัติศาสตร์ในต�ารา เราพบว่าที่ เฮ้ย ท�าไมเขา

ไม่ พู ด ถึ ง เหตุ ก ารณ์ นี้ ทั้ ง ๆ ที่ มั น เกิ ด ขึ้ น ในช่ ว งนั้ น ในปีเดียวกัน หรือมันน่าจะมีอะไรใครอยูเ่ ชือ ่ มเรือ ่ งตรง นั้น หรือเรือ ่ งเล็กๆ น้อยๆ ของคนสามัญไม่สลักส�าคัญ

คือมันไม่มีค�าให้การของผู้เป็นแม่ หรือว่าลุงคนที่อยู่ ตรงหัวมุมถนนนู้นเลย มีแต่ชด ุ เหตุการณ์

ยุ ค สมั ย ก็ จ ะถู ก ตั ด ออกไป เราคิ ด ว่ า ประวั ติ ศ าสตร์ มันควรจะถูกมองทัง้ กระดาน ควรจะมีการเก็บเรือ ่ งเล่า และเปิดพืน ้ ทีใ่ ห้กบ ั เรือ ่ งเล่าใหม่ๆ ด้วย เช่น ยายคนหนึง่ ซึง ่ เล่าว่าเห็นฝูงเครือ ่ งบินผ่านมา มันดูระยิบระยับไป ทัว ่ ทัง้ ฟ้า เออ กี่ล�าวะ สองร้อยล�าเหรอ แล้วฝูงบินหนึ่ง มันจะมาพร้อมกันทีเดียวสองร้อยล�าได้ไหม เอ๊ะ ตอนนัน ้ ทั้ ง ญี่ ปุ่ น มี เ ครื่อ งบิ น อยู่ กี่ ล� า กั น แน่ ประวั ติ ศ าสตร์ จากการบอกเล่าของยายคนนี้ไม่ควรจะถูกทิ้งไปเลย แต่ควรถูกน�ามาชั่งน�าหนักหรือลดทอนความไม่จริง ออกไปมากกว่า

ระหว่ า งจี น กั บ ไทย ประวั ติ ศ าสตร์ ข องใคร คลุมเครือกว่ากัน

พอๆ กันเลย แต่จน ี อาจจะมีเรือ ่ งเยอะกว่าเรามาก เพราะจีนอยูภ ่ ายใต้การปกครองของพรรคคอมมิวนิสต์

แล้วพวกก๊กมินตั๋งก็บ้าพอกัน ซึ่งคุณอย่าไปคาดหวัง เลยว่ า ประวั ติ ศ าสตร์ที่ เรากั น อยู่ ในทุ ก วั น นี้ มั น จะมี อะไรที่ น่ า เชื่ อ ถื อ จนถึ ง ขั้ น ยึ ด ถื อ เป็ น ความจริง ได้ เราเชือ ่ กันมาค่อนชีวต ิ ว่าเรามาจากเทือกเขาอัลไตนัน ่ น่ะ และจนป่านนี้ก็ยงั มีคนเชือ ่ แบบนั้นอยูเ่ ลย สมั ย เป็ น เด็ ก เราก็ เบื่ อ วิ ช าประวั ติ ศ าสตร์ไทย ในชัน ่ วกคุณเบือ ่ นัน ู ้ ะเรียน ้ เรียนพอๆ กับทีพ ่ แหละ ไม่รจ

ไปท�าไม เป็นวิชาทีเ่ ฮงซวยทีส ่ ด ุ แล้ว แต่ในขณะเดียวกัน มันคือวิชาทีจ ่ ะท�าให้เราเข้าใจความเป็นมนุษย์ของเรา แล้วถ้าคุณศึกษาดีๆ จะพบว่ามนุษย์ไม่ได้ทา � อะไรมาก ไปกว่าเดิม ซ�าๆ เดิมๆ ตลอด ประวัติศาสตร์จึงซ�ารอย เสมอ เพราะว่ามนุษย์ไม่ได้ดีขน ึ้ เลย

เราจ� า เป็ น ต้ อ งศึ ก ษาประวั ติ ศ าสตร์ ไ หม หรื อ การไม่ศึกษาประวัติศาสตร์จะส่งผลเสียกับชีวิต ของเราหรือเปล่า

การไม่รูป ้ ระวัติศาสตร์อาจท�าให้เราฟั่นเฟือน หรือความไม่สมเหตุสมผลทางประวัติศาสตร์อาจจะ ท�าให้เราเป็นบ้าได้ เช่น พอศึกษาประวัติศาสตร์ไป จนถึงจุดหนึง ่ จะท�าให้คณ ุ เริม ่ เข้าใจว่าขบวนการลูกจีน รักชาติเป็นอย่างไร ท�าไมคนจีนในไทยถึงไปเข้ากับม็อบ ก็เพราะว่าเขาไม่มค ี วามเป็นประชากรยังไงล่ะ ทัง้ ทีค ่ า� ว่า ‘ลูกจีนรักชาติ’ โดยนัยยะของมันต้องหมายถึงรักชาติ จีนใช่ไหม แล้วท�าไมค�ามันถึงเลื่อนลอย ท�าไมเขาถึง

ออกมาเป่านกหวีดแล้วบอกว่าตัวเองเป็นลูกจีนรักชาติ คุณเข้าใจความฟั่นเฟือนตรงนี้ไหม ดังนั้น ถามว่าควร รู ้ไหม ควร แต่ ถ้ า ถามว่ า แล้ ว เราจะรู ้ข องจริง ไหม ้ ค่นั้นเอง ไม่ทราบ เรารูเ้ ท่าทีร่ ูแ

คุณเคยประสบกับความรูส ้ ก ึ ของการเป็นคนไทย ่ ณ พลัดถิน ุ ไปเรียนต่อ ่ หรือเปล่า อย่างเช่นตอนทีค ต่างประเทศ

เราเป็นคนทีเ่ ติบโตในช่วงสงครามเวียดนามแล้ว ไง ช่วงนั้นคนไทยไปเรียนอเมริกาเต็มไปหมด หรือไม่ก็

ไปเป็นโรบินฮูดกันเยอะเลย ความรูส ้ ึกของพรมแดน หรือการ belong กับสถานทีใ่ ดทีห ่ นึ่งจึงไม่คอ ่ ยชัดเจน สักเท่าไหร่ แล้ วเราก็ ไม่ได้ รูส ้ ึกว่าการเป็นเจ๊ กอยู่ใน

เมืองฝรัง่ จะเป็นเรือ ่ งตกต�าแต่อย่างใด เพราะมันพ้น ช่วงสงครามโลกไปแล้ว ผู้คนก็กระจัดกระจายกันไป แทบจะทัว ่ ทัง้ โลก

09

ตอนนั้ น เรามองว่ า สงครามเวี ย ดนามเป็ น สงครามของคนอืน ่ เราไม่รเู ้ รือ ่ งและไม่สนใจ ซึง่ ความเป็น ชาติมน ั ถูกสร้างขึน ้ ในช่วงสงครามโลกสองครัง้ เท่านัน ้

คุณก็จะผ่อนไปเรือ ่ ยๆ ผ่อนแม่งทุกอย่าง ผ่อนกล้อง ผ่ อ นรถ ผ่ อ นบ้ า น ผ่ อ นแมว ผ่ อ นหมา ผ่ อ นเมี ย ในขณะที่โลกมันเปิดกว้างมากขึ้น เด็กๆ เขาย้ายไป

เป็ น ฝั่ งไหน แต่ เ ส้ น เขตแดนมั น มาแบ่ ง ชั ด ในช่ ว ง

ผ่อนนี่กันอยูเ่ ลย

เอง ก่อนหน้านี้เราก็อยู่เป็นเพื่อนกัน คนศรีสะเกษ เดินไปกินเหล้าฝั่งเขมรโดยทีเ่ ขาไม่รด ู้ ว ้ ยซ�าว่าฝั่งไหน

สงคราม รัฐเป็นคนสร้างและคอยบอกว่าเธอต้องสู้

เพราะเธอเป็นคนไทย เธอเป็นศัตรู กับประเทศนั้ น

ประเทศนี้ แต่ปญ ั หาทีใ่ หญ่มากๆ ก็คอ ื ท�าไมจนป่านนี้ ประเทศเรายังติดอยู่ในความเป็นชาตินิยม ซึ่งเป็น อย่างยาวนานมากกว่าประเทศใดๆ ในโลกนี้ อาจจะ เว้นไว้แค่เกาหลีเหนือเท่านั้นเอง (หัวเราะ)

คุณมองว่าเด็กรุน ่ ใหม่มค ี วามเป็นมนุษย์นอ ้ ยลง หรือเปล่า

มีๆ แต่แปลกๆ ไป (หัวเราะ) เราจะเจอค�าถาม

แบบว่า ‘โอ๊ย จะท�าอย่างไรดีคะคุณแม่ คือรูส ้ ก ึ ท�าใจ ไม่ ไ ด้ เ ลยที่ จ ะต้ อ งไม่ ท� า งานในวั น หยุ ด ยาว’ หรือ ‘จะท�าอย่างไรให้หยุดปีใหม่แบบสบายๆ โดยไม่รส ู้ ก ึ ผิด’ (ยิม ้ งนะลูก แล้วดูมน ั นอน นัน ้ ) ไปหาแมวมาเลีย ่ แหละ คือสิง่ มีชว ี ต ิ ทัว ่ หิวเท่านั้น คนเรา ่ ไป มันจะออกล่าเมือ

ก็ควรจะท�างานเมือ ่ หิวหรือเปล่า แต่ระบบบริโภคนิยม หรืออะไรก็ตามกลับเลี้ยงให้คุณรูส ้ ึกผิดที่ไม่ท�างาน ท�าไมต้องรูส ้ ก ึ ผิดด้วยล่ะ นอนได้ก็นอนไปสิ คุณเป็นคนไม่ขยัน คุณยังไม่ได้ผ่อนคอนโดฯ คุณไม่มห ี ลักประกัน คุณไร้ความมัน ่ คงใช่ไหม แต่ถ้า คุ ณ ผ่ อ นคอนโดฯ วั น นี้ อี ก สามสิ บ ปี ข้ า งหน้ า คอนโดฯ ถึงจะเป็นของคุณ แล้วอะไรคือความมัน ่ คงวะ คุณยังไม่มอ ี ะไรเลย อยากจะย้ายงานยังท�าไม่ได้เลย เพราะยังติดผ่อนเขาอยู่

ที่ ต้ อ งผ่ อ นก็ เ พราะว่ า กลั ว จะแก่ ตั ว ไปโดย ไร้ที่อยู่ กลัวว่าจะต้องนอนตายอย่างเดียวดาย อยู่ข้างถนน

ก็ต้องเรียกร้องรัฐสวัสดิการสิ ถูกไหม แทนที่ คุ ณ จะเรีย กร้อ งรัฐ สวั ส ดิ ก าร คุ ณ กลั บ เลื อ กที่ จ ะ ผ่ อ นคอนโดฯ ซึ่ ง อาจจะท� า ให้ คุ ณ ไม่ ส ามารถจะ แต่งงานกับคนทีค ่ ณ ุ รักแถมยังอร้อยอร่อย คุณแต่ง กับเขาไม่ได้เพราะว่าแม่งขีเ้ กียจ คุณจึงต้องหาแฟน ทีพ ่ อมีเงินนิดหน่อย แต่แม่งอาจจะโคตรไม่อร่อยเลย

สันดานก็ เหี้ย เพื่อที่จะให้เขามาช่วยผ่อนคอนโดฯ พวกคุณอยากมีชว ี ต ิ แบบไหนกันแน่ เพราะคุ ณ ไม่ ถู ก สอนให้ มี ชี วิ ต แล้ ว คุ ณ จะรู ้ ได้อย่างไรว่าคุณอยากมีชีวิตแบบไหน เพราะฉะนั้น

เรามีลูกด้วยเหตุผลอื่น เพราะตอนนั้นเรายัง ไม่รูจ ้ ั กชีวิตเลย เราคิ ดว่าการมีลูกจะท�าให้เรารู ว ้ ่า

มนุ ษ ย์ คื อ อะไร ไม่ เ กี่ ย วกั บ การเป็ น หรื อ ไม่ เป็ น รัฐสวัสดิการ เรามีลก ู ตอนปี 1991 ประเทศนีก ้ า� ลังรวย และดีกว่านี้ คิดว่าตัวเองเอาอยู่ ไม่ได้หวังว่าเขาจะ ต้องมาเลี้ยงดูเราตอนแก่ สิ่งที่เราท�าหลังจากได้รบ ั รางวั ล ซี ไรต์ ค รั้ง แรก ซึ่ ง ประมาณหนึ่ ง ปี ห ลั ง จาก การปฏิ วั ติ โ ดย คสช. ก็ คื อ บิ น ไปหาลู ก ที่ เ ยอรมนี หลังจากทีไ่ ม่ได้เจอหน้ากัน 4 ปี เพือ ่ ทีจ ่ ะบอกเขาว่า ไม่วา่ จะเกิดอะไรขึน ้ อย่ากลับมา และอย่าเปลีย ่ นอีเมล แล้วฉันจะตามหาเธอเอง เพราะเราไม่รูจ ้ ริงๆ ว่าจะมี อะไรเกิ ด ขึ้ น บ้ า งหลั ง จากนั้ น เขาจะปิ ด ประเทศ หรือ เปล่ า ซึ่ ง ทุ ก วั น นี้ ถึ ง แม้ เราจะไม่ ปิ ด ประเทศ ในรูปแบบเดียวกับเกาหลีเหนือ แต่ก็แทบจะไม่มใี คร ค้าขายกับเราแล้ว คนในประเทศก็อดๆ อยากๆ กัน อยูน ่ ี่ คุณเห็นหรือเปล่า

่ เป็น คุณคิดอย่างไรกับความกตัญญูกตเวที ซึง คุณธรรมประจ�าใจคนจีน

ลูกไม่ได้ มีหน้ าที่ที่ต้องเลี้ ยงดูเราเลย พ่อแม่ ของพวกคุณเพ้อกันไปเองมากกว่า ซึ่งพวกเขาก็ถูก สอนกั น มาอี ก ที ว่ า ให้ มี ลู ก ทั น ใช้ ลู ก จะต้ อ งเลี้ ย งดู พ่ อ แม่ บ้ า บอ เราบอกลู ก เลยว่ า ไม่ ต้ อ งไปสนใจ เรือ ่ งทีค ่ นอื่นคอยฝังหัว เราไม่มบ ี ุญคุณต่อกัน แหม เวลาคนเอากันก็มน ั จะตายนีน ่ า (หัวเราะ) ถ้ามีลก ู แล้ว หวังจะให้ลก ู เลี้ยงอีกเหรอ บ้าชัดๆ เราสอนลูกนะว่าเวลาใครดีกับเราก็ให้รูว ้ ่าเขา ดี ด้ ว ย และตอบแทนเขาเท่ า ที่ ท� า ให้ ถ้ า ตอบแทน เจ้าตัวไม่ได้ก็ให้ตอบแทนไปทีค ่ นอื่นๆ แต่ถ้าคนไม่รู ้ ว่าใครดีกบ ั คุณ คือมันก็จะเท่ากับรูส ้ ก ึ ว่าใครแม่งก็ไม่ดี ทั้งนั้น คุณจะมีปัญหา การรับรู ว ้ ่ามีคนท�าดีกับเรา คือการมีชว ี ต ิ ทีส ่ วยงาม เมือ ่ คนคนหนึ่งให้โอกาสคุณ พอถึ ง วั น ข้ า งหน้ า ถ้ า คุ ณ นั่ ง อยู่ ในที่ ที่ ส ามารถให้ โอกาสคนอืน ่ ได้ จงท�า ก็เท่านัน ้ งตอบแทน ้ เอง ไม่ใช่ตอ แต่บุพการี ถ้าเธออยากดูแลฉันก็ทา � อยากอยูก ่ ับฉัน ก็ อ ยู่ ไม่ เธอก็ ดี ล กั บ ความรู ้สึ ก ผิ ด ของเธอเองไป ถ้ าวันหนึ่ งฉั นเสือกช่วยตั วเองไม่ได้ งี่เง่าหรือเกิ ด เป็นง่อยขึน ้ มาแล้วเธอไม่อยากเป็นภาระ ไม่ก็ปล่อย ไปนั่ งขอทานข้างถนนในประเทศที่ไร้รฐ ั สวัสดิ การ คื อ ปั ญ หามั น เกี่ ย วอะไรกั บ กตั ญ ญู เ ลย มั น เรื่อ ง รัฐสวัสดิการล้วนๆ

QUOTE ถ้าคุณอยากจะมีราก ถามว่ารากจริงหรือรากปลอม แล้วจะเอารากไกลแค่ไหนล่ะ คุณลองสาวไปเลย จะพบว่าคุณไม่ได้มาจากเทือกเขาอัลไต แต่คุณมาจาก

คนรุน ่ ใหม่ไม่จ�าเป็นต้องมีรากแล้ว เพียงแต่วา ่ มั น จะมี ค นคอยจ้ อ งจะบอกว่ า เราต้ อ งอยู่ ต รงนั้ น ตรงนี้ เพือ ่ ทีเ่ ขาจะควบคุมเราได้ ถามอย่างนี้แล้วกัน ตอนนี้พธ ิ ไี หว้ตรุษจีนของคุณเหลืออะไร ไม่เป็ดก็ไก่ ใช่ไหมล่ ะ ที่เหลื อไม่มีแล้ ว คุณไม่รูด ้ ้ วยซ�า ว่าต้ อง จั ด โต๊ ะ อาหารอย่ า งไร หรือ ต่ อ ให้ คุ ณ รู ้วิ ธี ก ารจั ด แล้วคุณรูค ้ วามหมายของมันเหรอ ถ้าคุณอยากจะมีราก ถามว่ารากจริงหรือราก ปลอม แล้วจะเอารากไกลแค่ไหนล่ะ คุณลองสาวไปเลย จะพบว่าคุณไม่ได้มาจากเทือกเขาอัลไต แต่คุณมา จากแอฟริกา เราทุกคนล้วนมาจากแอฟริกาทั้งนั้น ถ้านับแบบนั้นก็มช ี าติเดียวเป็นหนึ่งเดียวอยูด ่ ี ในยุค สมัยใหม่เราขับเคลือ ่ นไปด้วยความเป็นมนุษย์ตา่ งหาก ซึ่งความเป็นมนุษย์ การมีความรูส ้ ึก หรือการมีชีวิต จิตใจ มันเป็นอะไรทีไ่ ม่ได้ถก ู โปรโมตในประเทศนี้นะ

แล้ ว การที่ คุ ณ มี ลู ก ไว้ ทั น ใช้ เป็ น เพราะว่ า ประเทศนี้ไม่ได้เป็นรัฐสวัสดิการใช่ไหม

แอฟริกา เราทุกคนล้วนมาจากแอฟริกาทัง ้ นัน ้ ถ้านับแบบนั้นก็มีชาติเดียวเป็นหนึ่งเดียวอยู่ดี ในยุคสมัยใหม่เราขับเคลื่อนไปด้วยความเป็นมนุษย์ต่างหาก ซึ่งความเป็นมนุษย์ การมีความรู้สึก หรือการมีชีวิตจิตใจ มันเป็นอะไรที่ไม่ได้ถูกโปรโมตในประเทศนี้นะ

การมี ร ากไม่ จ� า เป็ น ต่ อ ชี วิ ต ของพวกเราแล้ ว ใช่ไหม

อยูท ่ น ี่ ่ันทีน ่ ี่ เขาไปนั่งจิบชาทีท ่ เิ บต เขาแชตกับเพือ ่ น เรือ ่ งการเดินทางของดวงดาว แต่เด็กไทยยังผ่อนนู่น

10

‘แหม่ ม วี ร พร’ ถาม ‘แหม่ ม วาสนา’

ในฐานะลู ก จี น โพ้ น ทะเล อยากรู้ ว่ า ค น จี น ยุ ค ใ ห ม่ ม อ ง ลู ก จี น ยุ ค เ ก่ า ในประเทศต่างๆ อย่างไร เราคิดว่าคนจีนรุ่นใหม่ท่ีได้สัมผัส ทีเ่ ขาไปเรียนต่างประเทศ มาเรียนทีเ่ มืองไทย มาท�าธุรกิจทีเ่ มืองไทย เขามีความเป็นปัจเจก เขาไม่ได้รักชาติเหมือนสมัยสงครามโลก ่ อง เขาต้องการมีชว ่ ี ต้องการ ครัง ี ต ิ ทีด ้ ทีส ท�าเพื่อคุณภาพชีวต ิ ของเขากับครอบครัว เขาก็มาไทยเพื่อประโยชน์ทางเศรษฐกิจ ส่ ว นเขาจะมองลู ก หลานคนจี น ในประเทศไทยอย่ า งไร ส่ ว นหนึ่ ง เขา อ า จ จ ะ ม อ ง ว่ า ค น พ ว ก นี้ อ า จ จ ะ พู ด ภาษาจีนไม่เป็น แต่กลับมีไอเดียความเป็น จี น ที่ จี น ยิ่ ง กว่ า เขา เรามี ลู ก ศิ ษ ย์ ค นจี น ที่ ม า จ า ก ปั ก กิ่ ง ที่ ม า ท� า วิ จั ย เ รื่ อ ง การบู ช าบรรพชนในศาลเจ้ า จี น ของ กรุ ง เทพมหานคร อยู่ จี น เขาไม่ เ คย บูชาบรรพชนเลย เพราะว่าพ่อแม่เขาก็โต มาในยุคปฏิวต ั ว ิ ฒ ั นธรรมของเหมาเจ๋อตง ที่ ก วาดล้ า งวั ฒ นธรรมพวกนี้ ไ ปหมด ซึ่ ง คนจี น ก็ จ ะมองว่ า ไทยหรื อ ประเทศ เอเชียตะวันออกเฉียงใต้มีความเป็ นจีน ที่ อ ยู่ ใ น พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ที่ เ ข า ต้ อ ง เ รี ย น รู้ เป็นจีนยิ่งกว่าเขา issue 627

27 JAN 2020

11

QUOTE “ สิ่ ง ส� า คั ญ ที่ สุ ด ที่ ไ ท ย ค ว ร จ ะ จั ด ก า ร ตั ว เ อ ง ใ ห้ อ ยู่ ร อ ด ใ น ศ ต ว ร ร ษ นี้ ภ า ย ใ ต้ ก า ร ข ย า ย อิ ท ธิ พ ล ข อ ง จี น

เ ข้ า ม า คื อ ต้ อ ง ผ ลั ก ป ร ะ เ ท ศ เ ข้ า สู่ ก า ร เ ป็ น ป ร ะ ช า ธิ ป ไ ต ย ถ้ า ไ ม่ เ ป็ น ป ร ะ ช า ธิ ป ไ ต ย เ ร า จ ะ ไ ม่ ร อ ด ”

中 国 梦

หลั ง การปฏิ รู ป เปิ ด ประเทศ ของเติ้ ง เสี่ ย วผิ ง ใน ค.ศ. 1978 ช่ ว งเวลา 40 กว่ า ปี ที่ ผ่ า นมา จี น ก้ า วขึ้ น มาเป็ นประเทศผู้ ท รง อิทธิพลของโลก โดยมีอัตราเติบโต ของ GDP กว่า 10% เกือบทุกปี จีนขึ้นแท่นเป็นผู้ส่งออกที่ใหญ่ท่ีสุด เป็ น เจ้ า ของเทคโนโลยี ท่ี ล้� า สมั ย ไม่แพ้ใคร อีกทั้งยังเป็น 1 ใน 9 ประเทศ ที่ถือครองอาวุธนิวเคลียร์ และมีกองก�าลังทางทหารแข็งแกร่ง ที่สุดในโลก จี น ก ล า ย เ ป็ น ป ร ะ เ ท ศ มหาอ� า นาจที่ ไ ม่ ว่ า ขยั บ ตั ว อย่ า งไร ทั่ ว โลกล้ ว นต้ อ งเฝ้ า จั บ ตามอง และก� า ลั ง แผ่ ข ยายอ� า นาจตั ว เอง อ อ ก ไ ป ทั่ ว เ อ เ ชี ย ผ่ า น โ ป ร เ จ็ ก ต์ ขนาดใหญ่ อ ย่ า งเส้ น ทางสายไหม ของศตวรรษที่ 21 หรือ Belt & Road (B&R) ซึ่งประเทศที่จะได้รบ ั ผลกระทบแน่ๆ คือประเทศไทย เราได้ฟง ั ได้เห็นด้านที่ยิ่งใหญ่ ของจีนมาโดยตลอด แต่ไม่ค่อยมี ใครพู ดถึ ง ความป่ว ยไข้ ที่ ซุ ก ซ่ อ น อยูใ่ นตัวมังกรใหญ่รายนี้ ไม่วา่ จะเป็น ปัญ หาความขั ด แย้ ง ทางชาติ พั น ธุ์ ที่ เ กิ ด จากการรวมชาติ ที่ บิ ด เบี้ ย ว โดยไม่มค ี วามเข้าใจความเป็นรัฐชาติ สมัยใหม่อย่างแท้จริง ความชอบธรรม ในการปกครองในระบอบเผด็จการ ที่ ก� า ลั ง จะหมดไป เพราะเริ่ ม เกิ ด ปัญ หาการเติ บ โตทางเศรษฐกิ จ ที่ ชะลอตัว และปัญหาความเหลื่อมล�้า ที่แทรกซึมอยู่แทบในทุกพื้นที่ ความป่วยไข้และความไม่มน ั่ ใจ ในตัวเองของจีน เริม ่ เผยตัวออกมา ให้ เ ห็ น ผ่ า นปัญ หาการประท้ ว งใน ฮ่องกง การสร้างค่ายกักกันในอุยกูร์ หรือการสร้างแรงกดดันทางการเมือง กับไต้หวัน รวมไปถึงการใช้ Soft Power โดยใช้ เ งิ น ทุ น และลู ก จี น โพ้ น ทะเลยุ ค ใหม่ ที่ จ ะสร้ า งปัญ หา เกิ น คาดเดาขึ้ น มาอี ก ในอนาคต หากโปรเจ็ ก ต์ Belt & Road เกิดขึ้นจริง บทสนทนากับ อาจารย์วาสนา วงศ์สรุ วัฒน์ อาจารย์ประจ�าภาควิชา ประวัติศาสตร์ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จะท�าให้ คุ ณ รู้ ว่ า แท้ จ ริ ง แล้ ว มั ง กรที่ ดู ยิ่ ง ใหญ่ อ ย่ า งจี น นั้ น ซ่ อ นความป่วยไข้ไว้มากแค่ไหน และไทยควรจะ ตัง ้ รับ Soft Power และแรงกระแทก อย่างไร หากมังกรตัวนีเ้ กิดเจ็บป่วย ขึ้นมา

T h e M

12

中 国 梦

e S i c k M a n o f A s i a

issue 627

27 JAN 2020

้ ในพืน ้ ทีท ่ เี่ ราอยากเรียกว่า อยากรูว ้ า่ ความขัดแย้งทีเ่ กิดขึน ‘จีนทีไ่ ม่ใช่จน ี ’ เกิดจากอะไร ในปัจจุบน ั จีนเข้าถึงยุคทีก ่ ารเติบโตทางเศรษฐกิจถดถอย

อย่างเป็นระบบ เพราะฉะนั้น ปัญหาความขัดแย้งก็ยงั ไม่หายไป

ทีเ่ กิดขึน ้ กับจีนคือ เราจะรวยขึน ้ เรือ ่ ยๆ อย่างนี้ได้จริงหรือเปล่า ถ้าเกิดว่าอยูไ่ ปเรือ ่ ยๆ แล้วเศรษฐกิจชะลอตัว จะมีความชอบธรรม

ปั ญหาในทิเบตมี ความน่ าสนใจ อาจารย์ คิด ว่ าการเอา ระบอบสังคมนิยมแบบจีนๆ หรือก็คือทุนนิยม เข้าไปใน ทิเบต หรือการกลืนวัฒนธรรมด้วยการเอาคนฮั่นเข้าไป จะละลายความเชื่ อ มั่ น ที่ ค นทิ เ บตมี ต่ อ ทะไลลามะได้ ในเร็ววันนีไ้ หม

เราก็ เลยเห็ นปัญหาความขัดแย้งต่ างๆ ขึ้นมาเรือ ่ ยๆ ปัญหา

ให้จ�าแล้ ว แต่ นี่ทะไลลามะยังอยู่ไง หรือถ้ าประเทศทิเบตอยู่

ลงเยอะ จากทศวรรษ 1990 ที่โตปีละ 10% จนถึงปัจจุบันนี้

เหลือไม่ถง ึ 5% และมีแนวโน้มลดลงเรือ ่ ยๆ พอเป็นแบบนี้ค�าถาม

อั นอื่ นใดที่ พ รรคคอมมิ ว นิ สต์ จี นจะยั ง เป็ น เผด็ จการอยู่ อย่างในฮ่องกงไม่ใช่แค่เรือ ่ งของประเทศฮ่องกง แต่คืออาการ ของความป่วยไข้อันใหญ่กว่านั้นของประเทศจีน

ความป่วยไข้ทว ี่ า่ ของจีนคืออะไร

จี น ยั ง คงยื น ยั น จะปกครองประเทศแบบจั ก รวรรดิ ยังคงจะมีประชากรหลากชาติหลากภาษา มีวฒ ั นธรรมต่างกัน แต่ เมื่อก่ อนจี นอาจมี ความชอบธรรมร่ว มกั น คื อ การเป็ นคน ช น ชั้ น ก ร ร ม า ชี พ เป็ น ค น จ น ที่ อ ยู่ ใ ต้ ร ะ บ อ บ เ ผ ด็ จ ก า ร เพื่ อ ท� า ให้ ค นรวยขึ้ น เรื่อ ยๆ แต่ ต อนนี้ ไ ม่ ใช่ แ ล้ ว เพราะจี น ก็ กลายเป็นนายทุน ซึ่งสิ่งที่จะตามมาเมื่อมีการพัฒนาระบบ เศรษฐกิจในทุกประเทศ คือความเหลื่อมล�า และในจีน ปัญหา ความเหลื่อมล�าเป็นปัญหาใหญ่มาก รวมทั้งเรายังไม่เคยเห็น เผด็จการในประเทศใหญ่ๆ ทีไ่ หนแก้ไขปัญหานี้ได้ พอลองมาดูประเทศใหญ่ๆ ในเอเชียอย่างไต้หวัน เกาหลีใต้ ฯลฯ พอกลายเป็นประเทศอุตสาหกรรม เริม ่ ร�ารวย ก็จะน�าไปสู่ ปัญหาความเหลือ ่ มล�า พอเกิดปัญหาความเหลือ ่ มล�า จะมีความกดดันให้ประเทศเข้าสูค ่ วามเป็นประชาธิปไตย (democratize) โดยธรรมชาติ เพราะไม่อย่างนั้นก็จะอยูไ่ ม่ได้

จีนมีความพยายามแก้ไขปัญหาความป่วยของตัวเองไหม

รัฐ บาลจี น มี น โยบายแก้ ไขปั ญ หาในรู ป แบบต่ า งๆ กั น มีนโยบายผลักดันเศรษฐกิจด้วยการปัดฝุน ่ นโยบายทีเ่ รียกกันว่า เส้นทางสายไหมของศตวรรษที่ 21 หรือ Belt & Road (B&R) ซึ่งก็ ยังไม่สัมฤทธิ์ผล แล้ วก็ พยายามแก้ ไขด้ วยการใช้อ�านาจ ปราบปราม บังคับให้ความหลากหลายนั้นหายไป เช่น การส่ง คนจีนฮั่นไปอยู่ในทิเบต ส่งคนไปอยู่ในซินเจียงเยอะๆ เพื่อให้ คนฮั่นเข้าไปออกลูกออกหลาน เพื่อให้ประชากรของชาติพันธุ์ ต่างๆ เจือจางลง หรือเวลาที่เราได้ยน ิ ข่าวเล็ดลอดออกมาจาก ฝั่ งตะวั น ตกว่ า มี ก ารเข้ า ไปควบคุ ม คนมุ ส ลิ ม ในซิ น เจี ย ง มีการเซ็นเซอร์เนื้อหาในคัมภีรศ ์ าสนาต่างๆ เราจะเห็นการเข้ามา ควบคุมทางสังคม เข้ามาควบคุมทางวัฒนธรรมเพิม ้ ทัง้ หมด ่ ขึน ก็เป็นเพราะว่าความชอบธรรมเดิมของจีนทีใ่ ช้ปกครองดินแดน ทีก ่ ว้างใหญ่ราวกับจักรวรรดิใช้ไม่ได้ผลแล้ว

อยากให้อาจารย์พูดถึงรายละเอียดของปัญหาแต่ละจุด ่ งอะไรทีเ่ ราควรจับตามองบ้าง ในจีนหน่อย ว่ามีเรือ

ทางตะวันตกเฉียงเหนือของจีนอย่างซินเจียงทีม ่ ช ี าวอุยกูร ์

อาศัยเป็นส่วนใหญ่ ความขัดแย้งทีเ่ กิดขึน ้ ก็คอ ื ประชากรส่วนใหญ่ เป็นมุสลิมเชือ ้ สายเติรก ์ เราได้เห็นข่าวการท�า Concentration Camp เอาคนอุ ย กู ร ์ไปปรับ ทั ศ นคติ กั น เป็ น แสนคน และก็ มี การปราบปรามกันอย่างรุนแรงมาก นี่แสดงให้เห็นว่ารัฐบาลจีน เอาไม่อยู่ และพืน ้ ทีต ่ รงซินเจียงคือปากประตูสเู่ ส้นทางสายไหม ของศตวรรษที่ 21 เป็นตัวชีว ้ ด ั ว่า Belt & Road (B&R) จะส�าเร็จ หรือ ไม่ ซึ่ ง ตอนนี้ ภ าพฟ้ อ งว่ า จี น เอาไม่ อ ยู่ และถ้ า เอาไม่ อ ยู่ การจะพลิกการชะลอตัวของเศรษฐกิจก็เป็นไปได้ยาก หรือ อย่ า งพื้ น ที่ ในทิ เบตก็ เป็ น ปั ญ หามายาวนาน จี น ก็ พยายามส่งคนฮัน ้ ไปส่งเสริมการท่องเทีย ่ ว ่ เข้าไป ท�าทางรถไฟขึน หรือแม้แต่การควบคุมการเผยแผ่ศาสนาอย่างเข้มข้น แต่เรือ ่ งของ ทิเบตก็ยงั ไม่จบ เราอาจจะได้ยน ิ เรือ ่ งทิเบตน้อยลงในข่าว เพราะ ว่าเราได้ ยินเรือ ่ งซิ นเจี ยงเยอะกว่ า แต่ ทิเบตยั ง มี ทะไลลามะ ทีอ ่ ยูน ่ อกประเทศ ซึง่ เป็นขวัญใจของประชาคมโลกมาก แล้วก็มี คนทิเบตที่อพยพมาอยู่นอกสาธารณรัฐประชาชนจีนเยอะมาก ไปอยูใ่ นอินเดีย ไปอยูใ่ นโลกตะวันตก ซึง่ กลุ่มนี้มก ี ารเคลื่อนไหว

คงจะได้ถ้าทะไลลามะตายไปสักพักหนึ่งจนไม่เหลือใคร

ภายใต้การควบคุมของจีนแล้วร�ารวยขึน ้ ประชาชนมีชว ี ต ิ ดีขน ึ้ ไป

เรื่อ ยๆ คงไม่ มี ปั ญ หา แต่ ส ถานการณ์ ยั ง ไปไม่ ถึ ง ตรงนั้ น ถ้ าเศรษฐกิ จจี นโตปีละ 10% ไปเรือ ่ ยๆ คนคงลื มทะไลลามะ

อย่างรวดเร็ว แต่พอเศรษฐกิจเริม ่ มล�า ่ ชะลอตัว และเริม ่ มีความเหลือ คนทีก ่ ระทบกระเทือนมากทีส ่ ด ุ ก่อนก็คอ ื คนจน คนชายขอบ และ คนกลุม ่ น้อย จึงเกิดการประท้วงในพืน ้ ทีต ่ า ่ งๆ ประเด็นในฮ่องกง จึงเป็นเรือ ่ งใหญ่ เพราะว่ามีข่าวการประท้วงเผยแพร่ออกมา ตลอดเวลา พอคนเห็นก็อาจจะลุกขึน ้ มาประท้วงบ้าง คิดดูวา ่ เรา ไม่ ไ ด้ เห็ น การประท้ ว งในทิ เบตมานานแล้ ว แต่ ปี ที่ แ ล้ ว ก็ มี เหตุ ก ารณ์ ค นมาเผาตั ว ตายขึ้ น การประท้ ว งในพื้ น ที่ ต่ า งๆ ของจีนเหล่านี้คือการเติมเชือ ้ ไฟให้กันและกัน

แล้วในพื้ นที่อย่า งฮ่ อ งกง ไต้ ห วั น มาเก๊ า ต้ อ งจั บตา อย่างไร

เอาฮ่องกงก่อน ตามหลักแล้วใน ค.ศ. 2047 ฮ่องกงก็จะ กลับเข้าไปเป็นส่วนหนึ่งของจีน ไม่มี 1 ประเทศ 2 ระบบแล้ว ตามหลักต้องเป็นแบบนั้น แต่สงิ่ ทีเ่ กิดขึน ้ คือจีนสนับสนุนนายทุน อย่างมาก ต้องการให้ฮ่องกงเติบโต แต่วา ่ พอพัฒนาเศรษฐกิจ ไปเรื่อ ยๆ ก็ เกิ ด ความเหลื่ อ มล� า จนท� า ให้ ป ระชาชนไม่ พ อใจ และเรียกร้องอยากได้ประชาธิปไตย จีนก็พยายามเข้าไปแก้ไข ด้วยการแทรกแซงกฎหมายต่างๆ เพือ ่ ให้สามารถไปควบคุมได้ มากขึน ้ ทีนี้ก็หนักเลย ประชาชนบอกว่าอันนี้ผด ิ สัญญา นี่ไม่ใช่ 1 ประเทศ 2 ระบบ เลยเกิดการประท้วงใหญ่โต ซึง ่ จริงๆ แล้ว ถ้าจีนไม่พยายามเข้าไปแทรกแซง ก็อาจจะเนียนๆ อยูไ่ ปได้เรือ ่ ยๆ แต่พอจีนพยายามเข้าไปแทรกแซงด้วยการมีกฎหมายส่งผู้รา้ ย ข้ามแดน การไปอุ้มหายคนในฮ่องกง ท�าให้คนลุกขึน ้ มาประท้วง แต่ ถ ามว่ า ปั ญ หาฐานรากเกิ ด ขึ้ น จากอะไร มั น เกิ ด ขึ้ น จาก ความเหลื่อมล�าทีร่ ฐ ั บาลจีนแก้ไม่ได้

่ าเก๊าเราถึงไม่เห็นแรงต่อต้านจีนมากนัก แต่ทา� ไมทีม

เพราะว่ามาเก๊าเป็นประเทศทีเ่ กิดจากการทีเ่ จ้าอาณานิคม

อย่ า งโปรตุ เ กสตั ด สิ น ใจทิ้ ง ประเทศอาณานิ ค มของตั ว เอง เพราะบอกว่าตัวเองไม่มเี งินดูแลต่อแล้ว ซึง่ มาเก๊าเป็นประเทศที่ มีบอ ่ นกาสิโน และสร้างรายได้ได้เยอะ จีนเลยบอกว่า อย่างนั้น ค่ อ ยๆ อยู่ เ ลี้ ย งตั ว เองไปก่ อ น แล้ ว ให้ ใช้ ดี ล เดี ย วกั บ ฮ่ อ งกง พอครบก� าหนดใน ค.ศ. 2092 ก็ จะท�าเหมือนฮ่ องกง เราจึ ง ไม่เห็นการประท้วงต่อต้านอะไรของมาเก๊ามากนัก เพราะตัง้ แต่แรก ก็ไม่ได้มก ี ารประท้วงเรียกร้องอะไรเท่าไหร่ และก็เป็นประเทศที่ เกิดจากการเจ้าอาณานิคมทิง้ ไม่เหมือนฮ่องกงทีเ่ กิดจากการที่ เจ้าอาณานิคมมาเจรจาท�าข้อตกลง มาเก๊าก็เลยมีสม ั พันธ์อันดี กับพรรคคอมมิวนิสต์จน ี มาตลอด แต่กจ ็ ะเห็นว่ามาเก๊าไม่ได้เป็น ศูนย์กลางการเงินการธนาคารทีต ่ อ ้ งติดต่อกับโลกภายนอกเยอะ เท่ากับฮ่องกงเหมือนกัน ส่วนไต้หวันเป็นคนละสถานการณ์กันโดยสิ้นเชิง เพราะ อย่างฮ่องกงเจ้าอาณานิ คมเดิมคืออังกฤษ เห็นด้วยกับการที่ ฮ่องกงจะกลับเข้าไปเป็นส่วนหนึ่งของจีน แต่วา ่ ไต้หวันไม่เคยมี ความเห็ น ร่ว มด้ ว ยกั น และปั ญ หาคื อ พรรคประชาธิ ป ไตย ก้าวหน้า (Democratic Progressive Party : DPP) ซึ่งเป็น รัฐบาลปัจจุบน ั บอกว่าเขาไม่อยากเป็นจีน เขาอยากเป็นประเทศ ไต้หวัน ถึงแม้ว่าประเทศส่วนหนึ่งในโลกและสหประชาชาติจะ บอกว่า ไต้หวันเป็นส่วนหนึ่งของจีน เพราะว่ามีความสัมพันธ์ ทางการทูตกั บจี น แต่ ก็ไม่มีประเทศไหนที่เชื่อมั่นในไอเดี ยนี้ มากพอ และเข้าไปช่วยจีนยึดไต้หวัน นอกจากนี้ประเทศอย่าง

13

สหรัฐ อเมริก าก็ ยั ง คงเข้ า ไปแทรกแซง

มีกองเรือที่ 7 คอยป้องกันช่องแคบไต้หวัน ไม่ให้จีนข้ามมา

จี น เดิ น เกมผิ ด หรื อ เปล่ า ที่ รี บ เข้ า ไป แทรกแซงฮ่องกงและไต้หวัน เพราะ ข้ อ ได้ เ ปรี ย บของสองประเทศนี้ คื อ การมี Rules of Law ของตัวเอง จึง สามารถดึงเงินลงทุนจากประเทศเสรี เข้ามาได้ เป็ น ความไม่ มั่ น ใจในตั ว เองของ

รั ฐ บาลจี น เพราะถ้ า เขามั่ น ใจเหมื อ น

ยุ ค เติ้ ง เสี่ ย วผิ ง ที่ เ ขามี ค วามรู ้ สึ ก ว่ า เศรษฐกิจจีนจะโตขึน ้ ไปเรือ ่ ยๆ จนกระทัง่ จี น รวยมาก และฮ่ อ งกงต้ อ งเรีย กร้อ ง อยากมารวมกั บจี น ถ้ าเขามั่ น ใจคง ไม่เข้าไปแทรกแซง แล้ ว ที่ น่ า คิ ด คื อ ถ้ า จี น เข้ า ไปยึ ด ฮ่องกงโดยสิน ้ เชิง และใช้กฎหมายการเงิน กฎหมายต่างๆ เช่นเดียวกับจีน ฮ่องกงก็จะ ไม่ ต่ า งอะไรกั บ เซี่ ย งไฮ้ ที่ ไ ม่ ใช่ เ มื อ งท่ า นานาชาติ อย่างแท้จริง และกลุ่มทุนที่มี ก็ ม าจากแค่ จี น ส่ ว นไต้ ห วั น ก็ ต่ า งจาก ฮ่องกงอีก เพราะไม่สามารถเป็นศูนย์กลาง การเงิ น การค้ า โลก เพราะว่ า ไต้ ห วั น ไม่ได้มส ี ถานภาพเป็นประเทศ อาจจะเป็น ที่ที่น่าลงทุนผลิตสินค้า แต่ว่าสถานภาพ ไม่ชด ั เจนในเวทีโลก ส่วนถามว่าจีนเดินเกม ผิดไหม จะเรียกว่าเป็นการทดลองก็ได้นะ ก็ลองดูวา ่ ถ้าลองเปลี่ยนกฎหมายส่งผูร้ า้ ย ข้ามแดนในฮ่องกง คนจะโอเคไหม แต่สง่ิ ที่

พลาดคือ พอมีคนออกมาต่อต้าน 2 ล้านคน แล้วจีนไม่หยุด เรือ ่ งก็เลยลากยาวมาถึง จุดที่รฐ ั บาลจีนยอมไม่ได้ เพราะถ้าท�าให้ โลกเห็ น ว่ า แพ้ ที่ ฮ่ อ งกง คนที่ ซิ น เจี ย ง คนทีท ่ เิ บตก็คงท�าตาม จะเป็นปัญหาใหญ่ ตามมา

ท� า ไมจี น ถึ ง ยึ ด มั่ น ความเชื่ อ เรื่ อ ง การรวมชาติ ถึ ง ขนาดนั้ น ทั้ ง ๆ ที่ มองดูแล้วมีแต่ปัญหา อั นนี้ มั น เป็ น ศาสนาโดยสิ้ น เชิ ง

ตั ว อย่ า งที่ เราชอบยกมาพู ด ก็ คื อ ตอน โอลิ มปิกปี 2008 ที่ปักกิ่ ง มีคนบอกว่า ให้ ไ ต้ ห วั น ท� า ประชามติ และประกาศ เอกราชเป็ น ประเทศไต้ ห วั น เลย เพราะ ในงานโอลิมปิกทั่วโลกก�าลังจับตาจีนอยู่

จี น ก็ บ อกเลยว่ า ถ้ า ท� า ประชามติ วั น นั้ น ก็ ก ดนิ ว เคลี ย ร์ วั น นั้ น แหละ เพราะว่ า สิ่งส�าคัญอันดับแรกของจีนคือความเป็น อันหนึ่งอันเดียวเหนือสิง่ อื่นใดมากทีส ่ ด ุ แต่สถานการณ์ในวันที่เติ้งเสี่ยวผิง เปิดประเทศ กับสถานการณ์วน ั นี้ทส ี่ จ ี ิ้นผิง เผชิญอยู่ มีความแตกต่างกันมาก เราคิดว่า เติ้งเสีย ่ วผิงก็คิดมาไม่ถึงตอนนี้เหมือนกัน สิ่งที่จีนก�าลังท�าคือความท้าทายที่ไม่เคย มี ป ระเทศอื่ น ท� า ได้ ม าก่ อ น คื อ การเป็ น ประเทศใหญ่ ที่ มี ค วามหลากหลายทาง ชาติ พันธุ์และวัฒนธรรม แล้ วก็ มีความเหลื่อมล�าสูงมาก เพราะพัฒนาเศรษฐกิจ ไปถึงจุดหนึ่งแล้ว แล้วก็ไม่ได้เป็นประเทศ ประชาธิ ป ไตยอี ก ด้ ว ย ยั ง ไม่ เ คยมี ใ คร แก้ ปั ญ หาเหล่ า นี้ ไ ปพร้ อ มกั น ได้ โ ดยที่ ไม่เป็นประชาธิปไตย หรือเสแสร้งว่าเป็น ประเทศประชาธิปไตย

เราพู ดถึ ง ‘จี น ที่ ไ ม่ ใ ช่ จี น ’ ในเชิ ง กายภาพ ที่ เ กิ ด จากประวั ติ ศ าสตร์ ก า ร ร ว ม ช า ติ อั น ซั บ ซ้ อ น ไ ป แ ล้ ว แ ต่ สิ่ ง ที่ น่ า สั ง เ ก ต อี ก อ ย่ า ง ห นึ่ ง คื อ การใช้ Soft Power ของจี น ในการเข้าไปทุม ่ ลงทุนในประเทศต่างๆ หรือถ้า Belt & Road ส�าเร็จ ก็จะเกิด ลู ก จี น โพ้ น ทะเลยุ ค ใหม่ คุ ณ คิ ด ว่ า ้ ะท�าให้เกิด ‘จีนไม่ใช่จน ปัจจัยเหล่านีจ ี ’ อีกแบบผ่าน Soft Power เหล่านี้ หรือเปล่า มีสองเรือ ่ งนะทีค ่ ณ ุ พูด คือการออกไป

ของทุนจีน กับการอพยพออกไปของคนจีน ในประเทศต่างๆ เรือ ่ งทุนจริงๆ เราไม่อยาก เรียกว่า Soft Power นะ เพราะถ้าคุณเป็น ประเทศด้อยพัฒนา แล้วมีคนเอาเงินมาให้ ร้อ ยทั้ ง ร้อ ยท� า ไมจะไม่ เอา ตั ว อย่ า งใน ประเทศศรีลังกา ทีท ่ น ุ จีนเข้าไปยึดท่าเรือ ยึดสาธารณูปโภคต่างๆ เยอะมาก และก็ เกิดแรงต่อต้านจากประชาชน อันนั้นคือ ลักษณะของการครอบง�าโดยการเอาเงิน ลงทุนหรือเอาเงินไปให้กู้ ท�าให้เกิดหนี้สน ิ ล้นพ้นตัว แล้วเข้าไปยึด อันนีเ้ ราไม่เรียกว่า Soft Power เราว่าเป็น Hard Power แต่การเข้าไปลงทุนของจีน เงินอาจจะ ซือ ้ รัฐบาลหรือผูป ้ กครองได้ แต่พอกระทบ กระเทือนต่อชีวิตประชาชนจริงๆ สุดท้าย ก็ จ ะไปไม่ ร อด อย่ า งตอนนี้ จี น ควบคุ ม แม่ น� า โขงได้ ใช่ ไหม แต่ ว่ า คนที่ อ ยู่ ร อบ แม่ น� า โขงก็ ไ ม่ พ อใจรัฐ บาลของตั ว เอง แล้วเดี๋ยวก็จะเกิดแรงต่อต้านต่างๆ นานา เกิ ด ความไม่ ส งบของคนในพื้ น ที่ ที่ จี น เข้าไปลงทุน ในแง่หนึง ่ ในฮ่องกงก็เป็นแบบ

เดียวกัน เพราะเงินจากจีนทีเ่ ข้าไปมันเป็น ประโยชน์กับคนแค่ 2% ในประเทศ และ ท� า ให้ ฮ่ องกงเป็ น ประเทศแก๊ สน� า ตา มาจนถึงวันนี้

แต่อย่างโปรเจ็กต์ Belt & Road รัฐบาลจีนก็มีวิธีพูดที่น่าฟัง โน้มน้าว ประเทศต่ า งๆ ในเอเชี ย บอกว่ า นี่เป็ นเส้นทางความรุ่งเรืองร่วมกัน และจะท�าให้เราเป็น Asian Century ใช่ แล้ ว รัฐ บาลจ� า นวนมากก็ เชื่ อ

หมดเลย แต่ ป ระชาชนที่ อ ยู่ บ นพื้ น ดิ น คนทีไ่ ด้รบ ั ผลกระทบเมือ ่ มีโครงการลงไป เขาจะยอมรับหรือเปล่า แล้วถ้าเขาไม่ยอมรับ มีการประท้ ว งขึ้ นมา รัฐ บาลในประเทศ นั้นๆ เอาอยูห ่ รือเปล่า ประเด็นนี้จะได้เห็น ในแม่น�าโขงของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

แล้วเรื่องของลูกจีนโพ้นทะเลยุคใหม่ ล่ะ น่าสนใจอย่างไร

อั น นี้ น่ า สนใจมาก การจะขยาย อิทธิพลโดยการส่งคนออกไปอยูต ่ า่ งประเทศ เป็นดาบสองคมมาก เพราะว่าคนจีนทีอ ่ ยู่ ในประเทศจีน เขาไม่มีเฟซบุ๊ก ไม่มีกูเกิล แถมมีการปิดกั้นสือ ่ แต่คนจีนทีอ ่ อกมาอยู่ นอกประเทศ เขาสามารถเข้าถึงข่าวสาร จากโลกตะวันตก สามารถอ่านทวิตเตอร์ ของคนในฮ่ อ งกงได้ อย่ า งหนึ่ ง ที่ ต้ อ ง ตระหนั ก คื อ เวลาที่ ค นของตั ว เองออก พ้นประเทศไปแล้ว รัฐบาลจีนไม่สามารถ ควบคุมความคิดเขาได้ แล้ ว ก็ ไ ม่ รู ้ ว่ า แรงงานจี น ยุ ค ใหม่ ทีอ ่ อกมา จะมีความผูกผันกับความเป็นจีน

จริง จั ง แต่ ถ้ า มาย้ อ นดู ป ระวั ติ ศ าสตร์

ชนชั้ น น� า จะเข้ า ข้ า งจี น โดยสิ้ น เชิ ง โดยที่ ไม่เผือ ่ ใจไว้เลย แล้วการทีจ ่ ะได้รบ ั การให้

เมืองไทยรุน ่ ที่ 2-3 เขาก็รส ู้ ก ึ ตัวเองเป็นไทย และมีจ�านวนมากทีเ่ กลียดคอมมิวนิสต์จีน

การท� า ตั ว เป็ น ทาสผู้ ซื่ อ สั ต ย์ สิ่ ง เหล่ า นี้ มาจากการท�าตัวไม่ให้เป็นของตาย ท�าตัว

มากแค่ไหนเพราะยังไม่มก ี ารศึกษาอย่าง คนจี น ที่ ย้ า ยมาอยู่ เ มื อ งไทยจนมี ลู ก จี น

ซึ่ ง ไม่ แน่ น อนเลยว่ า คนที่ ย้ า ยออกนอก ประเทศเขาจะเกลี ย ดคอมมิ ว นิ ส ต์ จี น เหมือนกันหรือเปล่า

เหมื อ นที่ เ ราเห็ น ตั ว อย่ า งในฮ่ อ งกง หรื อ ไต้ ห วั น ใช่ ไ หม ที่ พ อประเทศ ตัดขาดจากกันหลายสิบปี คนก็ไม่ได้มี ความผูกพั น ไม่ได้มีความอินกับจีน แผ่นดินใหญ่แล้ว

คนจีนเป็นคนทีอ ่ รรถประโยชน์นิยม มาก พูดในฐานะที่เป็นเราเป็นคนเชื้อสาย จี น ด้ ว ย คนจี น จะเลื อ กไปอยู่ ในที่ ที่ เป็ น ประโยชน์ ต่ อ เศรษฐกิ จ ของเขา ดี ต่ อ ลูกหลานของเขา ก็คงมีบางส่วนที่คิดว่า ถ้าการกลับเมืองจีนท�าให้เขากินดีอยูด ่ ก ี ว่า เขาก็คงกลับเมืองจีน แต่ถ้าไม่ก็คงไม่กลับ ความรูส ้ ก ึ ถึงความเป็นจีน อันนีก ้ เ็ ป็น สิ่งที่น่าสนใจมาก ยุคนี้ถามว่าลูกจีนที่อยู่ ในเมืองไทยรุ น ่ ใหม่ๆ เขาเรียนภาษาจี น หมดเลย แต่ ถามว่านี่ คือการหวนกลั บสู่ ความเป็นจีนหรือเปล่า ไม่ใช่นะ คนรุน ่ ใหม่ ที่เรียนภาษาจีน เขาเรียนเหมือนคนเรียน ภาษาอังกฤษเมือ ่ 40-50 ปีทแ ี่ ล้ว เรียนเพราะ นี่ เป็ น ภาษาที่ จ ะมี โ อกาสในการท� า งาน มากขึ้ น ถ้ า คุ ณ มี สิ่ ง นี้ ใ นใบสมั ค รงาน คุณจะได้ งานที่ดีกว่า ไม่ใช่ความผูกพัน ในการรักชาติอะไร อย่าว่าอย่างนัน ้ อย่างนี้ แม้แต่คนไทยเองก็ตาม เวลามีคนบอกว่า ถ้ า ไม่ ร ัก ประเทศนี้ ก็ อ อกจากประเทศนี้ ไปเลย เราคิ ดว่าคนจ� านวนมากก็ คงคิ ด ถ้าฉั นไปอยู่ในประเทศนั้ นประเทศนี้ แล้ว

ชีวต ิ ดีกว่า ฉันก็ไป ไอ้คนทีพ ่ ด ู เองนั่นแหละ ถ้าไปอยู่ที่อื่นแล้วรวยขึ้น 50 เท่า มีชีวิต ทีด ่ ๆ ี สามารถส่งลูกไปเรียนโรงเรียนดีๆ ได้ จะไม่ไปเหรอ

กลับมาที่ประเทศไทย คิดว่าเราเลย จุ ด ที่ จ ะมานั่ ง พู ดกั น ว่ า เราจะเอาจี น หรือไม่เอาจีนไปแล้ว อาจารย์คิดว่า ควรต้องเตรียมรับมือ Soft Power ่ ะเข้ามาอย่างไร ของจีนทีจ คิ ด ว่ า จี น ไม่ ไ ด้ อ ยากได้ เ มื อ งไทย

เป็นเมืองขึ้นหรอก (หั วเราะ) ประเทศที่ น�าประปาเค็ม หรือมีฝน ุ่ PM 2.5 เยอะมาก คนก็ขเี้ กียจ แต่จน ี คงอยากได้ผลประโยชน์ ในการท�ามาค้าขายกับไทย เขาก็คงอยาก ให้ ป ระเทศเราอยู่ ในเขตอิ ท ธิพ ลของเขา

แ ล้ ว ป ร ะ เท ศ เร า มี ป ร ะ วั ติ ศ า ส ต ร์ ใ น การบาลานซ์อา � นาจระหว่างประเทศต่างๆ ดีมาก มีความฉลาดในการวางตัวมาตลอด ในศตวรรษที่ 18-20 แต่วา ่ ในศตวรรษที่ 21 ตั้ งแต่ เรากลั บเข้ า สู่ ค วามเป็ น อื ม... ประชาธิปไตยแบบไทยๆ ดูเหมือนว่าทักษะ ในการบาลานซ์อ� านาจในเวทีนานาชาติ จะลดลงอย่างมาก อันนี้ก็เลยเป็นปัญหา เราต้องรูจ ้ ักบาลานซ์ความสัมพันธ์ กั บ มหาอ� า นาจต่ า งๆ ถ้ า อยากจะท� า มา

ค้าขาย จะไปซื้อเรือด�าน�าจากประเทศนี้ แ ล้ ว ไป ซื้ อ ร ถ ถั ง กั บ อี ก ป ร ะ เท ศ ห นึ่ ง แล้ ว อยากให้ อี ก ประเทศหนึ่ ง มาลงทุ น แต่ ปัญหาที่เกิ ดขึ้นตอนนี้ ดูเหมือนว่าคน

เกียรติ การจะได้รบ ั ดีลดีๆ ไม่ได้เกิดจาก

ให้สวยเลือกได้ ว่าถ้าคุณไม่มาลงทุนกับฉัน ฉั น จะไปหาอเมริก า ฉั น จะไปหาญี่ ปุ่ น

ฉั นจะไปหาออสเตรเลีย จะไปหาอินเดีย ถ้ากระจายความเสีย ่ งแบบนี้ เราจะได้รบ ั

ความเคารพจากประเทศมหาอ�านาจมากขึน ้

แต่ทก ุ วันนี้ทา � ตัวเป็นของตาย และพอเป็น ของตายเราก็ จ ะได้ ดี ล ที่ แ ย่ ที่ สุ ด เป็ น เศษเหลือทีเ่ ขาไม่ยอมทัง ้ และเราก็ต้อง ้ สิน

ยอม ดังนั้ นถามว่า สิ่งส�าคัญที่สุดที่ไทย ควรจะจะจั ด การตั ว เองให้ อ ยู่ ร อดใน ศตวรรษนี้ ภายใต้การขยายอิทธิพลของ จีนเข้ามา คือต้องผลักประเทศเข้าสู่การเป็นประชาธิปไตย ถ้าไม่เป็นประชาธิปไตย เราจะไม่รอด

ท�าไมการเป็ นประชาธิปไตยถึงท�าให้ ประเทศไม่เป็นของตาย

เพราะว่าประชาธิปไตยตรวจสอบ ได้ ถ้ามีรฐ ั บาลมาจากการเลือกตั้งจริงๆ นายกรัฐมนตรีจะต้องมีความกลัวว่าถ้าเขา ท� า อะไรไม่ ดี จ นคนในประเทศไม่ ช อบ สมั ย หน้ า เขาจะไม่ ไ ด้ ร ับ เลื อ ก ถ้ า เขามี ความกลัวตรงนี้ เขาจะไม่ไปทูนหัวทูนเกล้า ทุ ก อย่ า งให้ จี น หรือ จะไม่ ไปยิ น ยอมให้ แม่ น� า โขงเป็ น แบบนั้ น ดั ง นั้ น รั ฐ บาล ประชาธิปไตยจะน�ามาซึ่งการต่อรองของ กลุ่มผลประโยชน์ต่างๆ อย่างกว้างขวาง ซึ่ ง ไม่ ส ามารถมี ไ ด้ ในรัฐ บาลเผด็ จ การ หรือภายใต้อา � นาจทีน ่ ายกรัฐมนตรีไม่กลัว ว่าจะไม่ได้รบ ั เลือกตั้งในสมัยหน้า

ในปี 2050 จีนประกาศว่าตัวเองจะ กลายเป็นประเทศมหาอ�านาจ คุณคิด ว่าจีนในวันนัน ้ จะเป็นอย่างไร

เราไม่ รู ้ว่ า จี น ในปี 2050 จะเป็ น

อย่างไร แต่ทเี่ รามัน ่ ใจแน่ๆ ว่าจีนจะไม่เป็น อย่างทีเ่ ป็นอยูว ่ น ั นี้แน่นอน 100% ถ้าไม่มี การปฏิ รูปการเมืองอย่างมีนัยยะส�าคั ญ จีนจะไม่ได้เป็นประเทศมหาอ�านาจอย่าง สมบูรณ์แน่ๆ ในปี 2050 การเป็นประเทศ

ใหญ่ขนาดนี้ มีความหลากหลายขนาดนี้ และก�าลังเผชิญสภาวะเศรษฐกิจถดถอย ทางเลื อกเดี ยวที่ มี อ ยู่ คื อคุ ณ ต้ องท� า ประเทศให้เป็นประชาธิปไตย ยกเว้นว่าคุณ สามารถท� า ให้ Belt & Road มั น เวิ ร ์ก แล้วก็รวยต่อไปเรือ ่ ยๆ แต่คณ ุ จะท�าให้เวิรก ์ ได้ ยังไง ในเมื่อคุณยังเอาซินเจี ยงไม่ อ ยู่ เอาฮ่องกงไม่อยู่ เอาทะเลจีนใต้ไม่อยู่ และ ถ้าจะใช้ความรุนแรงปราบปรามไปเรือ ่ ยๆ เราว่าเป็นไปไม่ได้

อาจจะมีการสร้างประชาธิปไตยแบบ ้ มา จีนๆ ขึน

ใช่ อาจจะมี ก ารเลื อ กตั้ ง ระดั บ ท้องถิ่น มีการตรวจสอบทีโ่ ปร่งใสมากขึน ้ หรืออนุ ญาตให้ มีพรรคฝ่ายค้ านมากขึ้น เพราะในประวั ติ ศ าสตร์ ที่ ผ่ า นยั ง ไม่ มี ประเทศรัฐชาติสมัยใหม่ทม ี่ ค ี วามแตกต่าง หลากหลายขนาดนี้ แล้ ว ไม่ มี ค วามเป็ น ประชาธิปไตยในรูปแบบใดรูปแบบหนึง่

14

‘แหม่ ม วาสนา’ ถาม ‘แหม่ ม วี ร พร’

ทราบมาว่าลูกคุณอยูร ่ ะหว่างการเรียน ่ า่ งประเทศ จึงอยากรูว ต่อทีต ้ า่ คุณมอง ว่าการเป็น ‘คนไทยโพ้นทะเล’ ของลูก มีความเหมือนหรือแตกต่างจากชีวิต ของตัวละครใน พุ ทธศักราชอัสดงฯ ทีเ่ ป็น ‘ชาวจีนโพ้นทะเล’ อย่างไร ไม่เหมือนกันเลย เราไม่ได้มองว่าเขา เป็ น คนพลั ด ถิ่ น อี ก ต่ อ ไปแล้ ว หนึ่ ง — อเมริ ก าไม่ เ หมื อ นเมื อ งไทย สอง— ยุคสมัยนี้ก็ไม่ได้เหมือนกับยุคสมัยก่อน ค น ไ ม่ ไ ด้ ถู ก ส อ น ใ ห้ มี s e n s e o f belonging กับอะไรเลย แม้กระทั่งกับ พ่ อ กั บ แ ม่ ข อ ง มั น ยั ง ไ ม่ ต้ อ ง มี เ ล ย ้ ทีใ่ นแผนทีย ่ ง เพราะฉะนัน ิ่ ไปกันใหญ่ ้ กับพืน ลูกเราเกิดมาเขาถูกสอนให้เป็น free man เป็ นคนที่มีเสรีภาพที่จะเลือกในสิ่งที่เขา ชอบ ความหวังของเราก็แค่ขอให้เขาหา ที่ ท่ี ช อบได้ ซึ่ ง ก็ ไ ม่ ไ ด้ ง่ า ย อาจจะเป็ น เยอรมนี อเมริกา อังกฤษ ฯลฯ ที่ไหน ก็ได้ในโลกใบนี้ ซึ่งก็หมายความว่าเขา อาจจะเลือกเมืองไทยก็ได้

issue 627

27 JAN 2020

15

A MUST BOOK

13 บุปผาแห่งนานกิง

สนใจจับจองเป็นเจ้าของ a day 233 ได้ตามแผง หนังสือชั้นน�า หรือเข้าไป สั่งซื้อได้ที่เว็บไซต์ Godaypoets.com ในราคาฉบับละ 100 บาท เท่านัน ้

วันที่ 13 ธันวาคม 1937 ญีป ่ น ุ่ ยกทัพเข้ารุกรานเมืองนานกิง ประเทศ จีน เกิดเหตุการณ์สงั หารหมูน ่ านกิง จากเรือ ่ งจริงของทีโ่ หดร้ายทีส ่ ด ุ เท่าที่ มนุษยชาติเคยกระท�าต่อกัน สูน ่ ย ิ าย อิงประวัตศ ิ าสตร์ทน ี่ า � เสนอเรือ ่ งราว ของซูเจวียนและกลุม ่ เพือ ่ นนักเรียนหญิง รวม 13 คน ผ่านมุมมองและสายตา ของหลานสาวผู้เขียนหนังสือเล่มนี้ เนื้ อหาของนิ ยายจึ งสะท้อนให้เห็น ความด�ามืดในจิตใจของคน รวมถึง ความเป็นมนุษย์ที่บางครัง้ ก็ไม่อาจ ตัดสินได้จากภาพภายนอกทีป ่ รากฏ เพราะงดงามดัง่ ดอกไม้ทเี่ บ่งบานอยู่ ภายในคือความหวังของผูค ้ นทีอ ่ บ ั จน หนทางในเหตุการณ์สงั หารหมูน ่ านกิง (ส� า นั กพิ ม พ์ เ อิ ร์ น เนสต์ / ราคา 200 บาท)

MAGAZINE

a day 233 นิตยสาร a day ฉบับ World-Life Balance ต้อนรับปี 2020 ด้วยการชวน ผู้ อ่ า นมาปรั บ สมดุ ล ในตั ว และโลกอย่ า ง ยัง ุ ภาพชีวต ิ ่ ณ ่ ยืน โดยในเล่มจะเล่าถึงยุคทีค กลายเป็ นประเด็นส�าคัญ ที่มาของค�าว่า ‘Work-Life Balance’ ทีผ ู้ นต่างถามหา ่ ค บาลานซ์ระหว่างชีวต ิ และการงานทัง ้ การให้ ความส�าคัญเรื่องสุขภาพกาย สุขภาพใจ และสุขภาพความสัมพันธ์กันมากขึ้น

ซึง่ ความสมดุลทีว ่ า่ นีไ้ ม่ได้มค ี วามส�าคัญกับแค่เรือ ่ งของตัวเองเท่านัน ้ แต่ยงั โยงไปถึงชุมชน สังคม และสิง่ แวดล้อม เพราะทุ ก วั น นี้ ธ รรมชาติ ก็ ก� า ลั ง ขาดสมดุ ล อย่ า งรุ น แรง โดยเฉพาะปั ญ หาที่ เกิ ด จากฝี มื อ ของมนุ ษ ย์ ด้ ว ยกั น เอง ซึ่งก�าลังส่งผลกระทบอย่างต่อเนื่องในรูปของภัยพิบัติต่างๆ ที่เราเห็นกันอยู่ นิ ตยสาร a day ฉบับนี้ จึงชวนไปท�าความเข้าใจค� าว่า sustainable ในมิติที่กว้างกว่าเรือ ่ งสิ่งแวดล้ อมแล้ ว โดยในเล่มยังมีพาร์ต ‘World-Life Balance Handbook’ คูม ่ อ ื ทีจ ่ ด ั ท�าพิเศษเพือ ่ บอกเล่าการบาลานซ์โลกไม่ให้บด ู เบีย ้ ว ไปกว่าเดิ มผ่านวิถีชีวิตประจ� าวัน โดยไล่ ล�าดั บตั้ งแต่ วิธีง่ายๆ ไปจนถึ งขั้นตอนแอดวานซ์ที่ก็ไม่ยากเกิ นพยายาม เท่าไหร่ นอกเหนือจากเนื้อหาดีๆ ที่อัดแน่นแล้ว ในเล่มยังมีควิซสนุกๆ ที่ชวนคุณมาลองตอบค�าถามเพื่อหา ค�าตอบว่า “คุณเป็นใครในโลก (ไร้) บาลานซ์” และพิเศษไปกว่านัน ้ ในเล่มยังมีแถมโปสเตอร์ 366 World-Life Balance Calendar ที่ก�าหนดภารกิจในแต่ละวัน ไว้เป็นแนวทางปรับชีวิตให้สมดุลอีกด้วย

EVENT BANGKOK HANDPAN GATHERING #1 งานชุมนุมคนเล่นแฮนด์แพน (Handpan) ครัง้ แรก ทีจ ่ ะจัดขึน ้ ใน กรุงเทพฯ ภายในมีกจ ิ กรรมทีน ่ า่ สนใจ ทั้ง Yoga With Handpan ฝึกกาย และใจในท่วงท่าโยคะ ได้ทดลองเล่น แต่ละสเกล และสอนวิธเี ล่นเบือ ้ งต้น จาก MUTA Sound Sculptures ซึง่ เป็นผูผ ้ ลิตแฮนด์แพนในเมืองไทย และปิดท้ายด้วยการคอนเสิรต ์ จาก นักดนตรีแฮนด์แพนมืออาชีพทัง้ 5 คน จาก 4 ประเทศ งานจั ด ขึ้ น ในวั น ที่ 2 กุมภาพันธ์นี้ ที่รา้ น 1234 Hub of Happiness ซ.สุขม ุ วิท 64 ดูรายละเอียด และซื้อบัตรได้ที่ www.facebook. com/Bkkhandpan

16 12

EXHIBITION

FLY ME TO THE MOON โรงแรมโซ แบงคอก ก�าลังจะถูกเปลีย ่ นให้เป็น นิทรรศการงานแสดงผลงานศิลปะโดย Kostar ศิลปินชาวฝรัง่ เศส ทีพ ่ ร้อมด้วยผลงานศิลปะและ ผลงานประติมากรรมร่วมสมัยชิ้นส�าคัญซึ่งได้ ออกเดินทางไปในอวกาศมาแล้วอย่าง ‘มิสเตอร์ บอลลูน’ ซึง่ เปรียบดังตัวแทนของความหวังและ อิ สรภาพ โดยเขาออกแบบให้มิสเตอร์บอลลูน มีดวงตาขนาดใหญ่เพียงหนึง่ ดวง แสดงให้เห็นถึง วิ สั ย ทั ศ น์ ข องศิ ล ปิ น ระดั บ โลก รวมทั้ ง สื่ อ ถึ ง ความเปราะบางและความสมดุลทีเ่ ข้ากันได้อย่าง สมบูรณ์แบบ จัดแสดงตั้งแต่วันที่ 29 มกราคม31 มีนาคม 2563 ณ พาร์ก ล็อบบี้ ชั้น 9 โรงแรม โซ แบงคอก ผู้ ส นใจสามารถเข้ า ชมได้ ทุ ก วั น ตัง้ แต่เวลา 09.00-21.00 น.

BEAUTY

M.A.C LUNAR ILLUSIONS เห็นแล้วใจสั่นไปกับ M.A.C คอลเลกชัน ต้อนรับตรุษจีน Lunar Illusions ด้วยแพ็กเกจจิง้ สุ ด เก๋ ที่ มี สี สั น ฉู ด ฉาด ลวดลายมั ง กร ซึ่ ง ได้ แรงบันดาลใจมาจากพระราชวังต้องห้าม เซตนี้ ออกมาทัง ้ หมด 5 ชิ้น ได้แก่ อายแชโดว์พาเลต, ไฮไลต์ , บลั ชออน, ลิ ปสติ กและลิ ปกลอส แต่ ที่ น่าสนใจทีส ่ ด ุ คงเป็น Extra Dimension Skinfinish แป้งไฮไลต์เนื้อละเอียด เนียนเหมือนเนื้อลิควิด ที่จะช่วยให้ผิวดูเรืองรอง ด้วยความวาวขั้นสุด แถมยังติดทนนานถึง 10 ชัว่ โมง ขนาด 9 กรัม ราคา 1,920 บาท ไปลองคอลเลกชันใหม่ได้แล้ววันนี้ ที่เคาน์เตอร์ M.A.C ทุกสาขา และช้อปออนไลน์ ได้ที่ www.maccosmetics.co.th

ISSUE 627

2277 J JAANN 22002200

MOVIE

SWEETS

AN ELEPHANT SITTING STILL

KRISPY KREME

เตรียมชมภาพยนตร์จีนที่เป็นที่กล่าวขาน ทัง้ ความยาวถึง 4 ชัว่ โมงไม่มก ี ารพักครึง่ การได้รบ ั เลือกไปฉายครัง้ แรกทีเ่ ทศกาลภาพยนตร์นานาชาติ เบอร์ลน ิ ปี 2018 และได้รบ ั รางวัลภาพยนตร์เรือ ่ งแรก ยอดเยี่ ย ม รวมถึ ง เหตุ ก ารณ์ ก ารเสี ย ชี วิ ต ของ ผูก ้ า� กับ Hu Bo เพียงไม่กว ี่ น ั ก่อนกระบวนการสร้าง ภาพยนตร์จ ะเสร็จ สิ้น ที่ ท� า ให้ ใครๆ ต่ า งสนใจ อยากเข้าไปชมภาพยนตร์เรือ ่ งแรกและเรือ ่ งสุดท้าย ของเขา หนังเล่าถึงเรือ ่ งราวของคน 4 คน ที่ต้อง เข้ามาเกี่ยวโยงกันอย่างช่วยไม่ได้ สะท้อนภาวะ หนักอึง้ ของหนุม ่ สาวจีนปัจจุบน ั ทีต ่ อ ้ งคอยแบกรับ ความคาดหวังของคนรุน ่ ก่อนหน้า และเต็มไปด้วย ความเศร้า สิ้ น หวั ง ตี ต๋ั ว เข้ า ชมได้ ตั้ ง แต่ วั น นี้ เป็นต้นไป ที่ Lido Connect

ค่ านิ ยมเกี่ ยวกั บความสุขอย่างหนึ่ งของ คนจีนคือการได้กน ิ ของอร่อย และหากของกินนัน ้ มีความหมายทีด ่ ก ี ย ็ ง่ิ ทวีคณ ู ความสุขมากขึน ้ ไปอีก ตรุษจีนนี้ KrispyKreme ต้อนรับปีหนูทองด้วย โดนัท Happy Chinese New Year ทีม ่ าพร้อมกับ ความหมายดีๆ ถึง 4 รสชาติ เริม ่ ด้วยตัวแทนแห่งปี HappyMouse โดนัทแห่งความสุข Golden Ring โดนัทแห่งความมัง่ คัง่ Lucky Orange โดนัทแห่ง ความสิรม ิ งคล และ Pink Blossom Strawberry โดนัทแห่งความเบิกบาน จ�าหน่ายในราคาเพียง ชิ้ น ละ 35 บาท หรือ แบบกล่ อ ง 12 ชิ้ น ราคา 296 บาท (ยกเว้ น สาขาสนามบิ น สุ ว รรณภู มิ และสนามบินดอนเมือง) ตัง้ แต่วน ั นีถ ้ งึ 9 กุมภาพันธ์ 2563

COLLECTION

WORKSHOP

LEVI’S® CHINESE NEW YEAR 2020

NATURAL HANDMADE PAINT WORKSHOP

ต้อนรับเทศกาลตรุษจีนปีหนูดว้ ยคอลเลกชัน จาก ลีวายส์ โดยเน้นโทนสีแดงซึง่ เป็นตัวแทนแห่ง พลั งและความโชคดี และสีทองซึ่งเป็นตั วแทน แห่ ง ความมั่ ง คั่ ง รุ ่ง เรือ ง มาพร้อ มลู ก เล่ น เพิ่ ม ความโดดเด่ นแต่ ยังคงเอกลั กษณ์ สุดคลาสสิก ในแบบฉบับของลีวายส์ได้อย่างลงตัว นอกจากนี้ ยังมีไอเทมสุดพิเศษที่ได้รว ่ มมือกับ จาฮัน ลอห์ (Jahan Loh) ศิลปินร่วมสมัย ให้สาวกลี วายส์ ได้สะสมอีกด้วย สามารถช้อปปิ้ งได้แล้วทางออนไลน์ ตลอด 24 ชัว ่ โมง ที่ www.levis.co.th/cny2020

จะดีแค่ไหนหากได้ลงมือสร้างสรรค์เซตสีนา� จากวัสดุธรรมชาติดว ้ ยตัวเราเอง และยังได้เรียนรู ้ แลกเปลี่ ยนประสบการณ์ เกี่ ยวกั บการท�าสีน�า แฮนด์เมดกับ ‘ครู แซนด์’ - สุวัลญา ศักดิ์สมบัติ ศิ ล ปิ น ผู้ คิ ด ค้ น สี น� า ท� า มื อ ในวั น ที่ 8 และ 9 กุมภาพันธ์นี้ ที่ Better Moon Cafe x Refill Station ซ.สุขม ุ วิท 77/1 ราคาคอร์ส 3,000 บาท/ คน รายละเอียดเพิม ่ เติม www.facebook.com/ bettermoonshop

13 17

เรือ ่ ง : ทรรศน หาญเรืองเกียรติ

ภาพ : ธนดิษ ศรียานงค์

HE SAID

18

MADE IN HONGKONG ความเฟื่องฟู ของละครและหนังฮ่องกงได้เสื่อมถอยลงไปตามเวลา แม้จะมีประกายเล็กๆ ถูกจุดติดขึ้นมาบ้างจากหนังดังๆ หลายเรื่องแต่ก็ไม่ฟู ่ฟ ่าเหมือนเมื่อก่อน ด้ว ยความคิดถึงนี้จึง ท� าให้ ‘อาร์ ม ’ - ริ ท ธิ เ มธ ทั บ สุ วรรณ สร้ า งเพจขึ้นมาในชื่อ ‘เก้ า กระบี่ เ ดี ยวดาย’ โดยที่ เ ขาจะน�าเรื่องเล่าของนัก แสดงและเกร็ด สนุก ๆ ่ ในฐานะทีเ่ ราเองก็เป็นคนชอบดูหนังฮ่องกงอยูเ่ ป็นทุนเดิม จากหนังและละครฮ่องกงในอดีตมาเล่าให้กบ ั แฟนหนังจีนในบ้านเราได้รา� ลึกถึงอดีตกันอย่างมีความสุข ซึง เราจึงชวนเขามาย้อ นถึ งวั น วานกั บความสุ ข ที่ไ ด้ ข ลุ ก อยู่ กั บ การติ ด ตามเรื่องราวในวงการบั นเทิ ง ฮ่ องกงที่ เ คยได้ ช่ือว่าเป็ นฮอลลีวูด แห่งเอเชีย มาแล้ว

ความเฟื่องฟู ของหนังจีน (ฮ่องกง) เริม ่ ต้นในยุค 80s

“ ล ะ ค ร ฮ่ อ ง ก ง ร่วมสมัย เป็นละคร ที่ มี เ นื้ อ เ รื่ อ ง ใ น ปัจจุบน ั เขาจะเรียก ้ า่ ‘over ละครแนวนีว acting’ แต่ เ ป็ น โ อ เ ว อ ร์ แ อ็ ก ติ้ ง ที่ ไ ม่ เ ห มื อ น ล ะ ค ร บ้านเรา”

“บ้ า นเรามี ค นไทยเชื้ อ สายจี น เยอะ หนังจีนจึงได้รบ ั ความนิยมสืบต่อ กันมา โดยทางบริษัท ชอว์บราเดอร์ส เป็นผูน ้ �าเข้าภาพยนตร์ ซึง ่ ในยุคนั้นเรา ไ ม่ ไ ด้ มี โท ร ทั ศ น์ กั น ทุ ก บ้ า น แ ล ะ รายการโทรทัศน์เองก็ไม่ได้ออกอากาศ 24 ชั่วโมงแบบสมัยนี้ ให้เราต้องนั่งรอ อยู่หน้าจอดูรอจนกว่ารายการแรกจะ ออกอากาศ “ ต อ น นั้ น คื อ ช่ ว ง เฟื่ อ ง ฟู ข อ ง หนังจีน คนดูหนังจีนกันเยอะเพราะเรา มีวฒ ั นธรรมทีใ่ กล้เคียงกัน เพราะคนไทย เชื้อสายจีนส่วนใหญ่ก็มาจากกวางตุ้ง ที่ เป็ น จี น ตอนใต้ เราจึ ง รั บ อิ ท ธิ พ ล การดูหนังฮ่องกงมาจากคนเหล่านีด ้ ว ้ ย “และในช่ ว งเวลาใกล้ เ คี ย งกั น โลกก็ได้รูจ ้ ักกับ บรูซ ลี พาภาพยนตร์ เรือ ่ ง ไอ้หนุ่มซินตึ๊ง (The Big Boss) ผงาดไปทัว ่ งสุดท้ายของ ่ โลก ซึง่ หนังเรือ บรูซ ลี ท�ารายได้มหาศาลเลยนะ ถ้าจ�า ไม่ ผิ ด น่ า จะได้ ถึ ง 200 ล้ า นเหรีย ญ สหรั ฐ ฯ (ยอดรวมจากทั่ ว โลก) ซึ่ ง บรูซ ลี คือคนที่ท�าให้โลกหันมามองว่า หนังฮ่องกงก�าลังท�าอะไรอยู่”

TVB ยุคทองของละครชุดฮ่องกง ทีเ่ ป็นปรากฏการณ์ไปทัง ้ เอเชีย

“ยุคทองของบริษัท TVB นั้นแบ่ง ออกเป็ น สามรุ ่น รุ ่น แรกคื อ ยุ ค ของ สามพีใ่ หญ่นน ่ั คือเจิง้ เส้าชิว ทีโ่ ด่งดังจาก บทบาทของชอลิ้วเฮียง, หลิวสงเหยิน จ า ก บ ท ข อ ง เ ล็ ก เ ซี ย ว ห ง ส์ และละครเรื่อ ง ฤทธิ์ ด าบวง พระจันทร์ ส่วนคนทีส ่ ามคือ โจวเหวินฟะ ซึ่งเขาจะเล่น ละครร่ว มสมั ย เป็ น หลั ก เช่น เทพบุตรชาวดิน หรือ เจ้าพ่อเซีย ่ งไฮ้ ซึง่ ตอนนัน ้ ชือ ่ เสียงของโจวเหวินฟะ เ ป็ น ที่ รู ้ จั ก ไ ป ทั่ ว เอเชียแล้ว เขาก็เริม ่ รับแต่งานหนังใหญ่ เพ ร า ะ ที วี บี เ อ ง ก็ ใช้ ง านเขาเยอะจน แทบไม่มเี วลาพักผ่อน ซึ่ ง นั กแสดงอย่ า ง เ จิ้ ง เ ส้ า ชิ ว แ ล ะ หลิวสงเหยิน ก็โดน ใช้ ง า น ห นั ก ห น่ ว ง เช่นกัน จนเวลาต่อมา พวกเขาก็ไม่ตอ ่ สัญญา กับทางทีวบ ี ด ี ว้ ยเช่นกัน นั่ น จึ ง เป็ น การมาถึ ง ข อ ง ที ม นั ก แ ส ด ง

issue 627

27 JAN 2020

เลือดใหม่ทช ี่ อ ื่ 5 พยัคฆ์ทว ี บ ี ”ี

เปิ ดศักราชของละครดังร่วมสมัย สุดเข้มข้นอย่าง คู่แค้นสายโลหิต เพื่อนรักเพื่อนแค้น เจ้าพ่อตลาดหุน ้ ่ มโหด ฯลฯ เพื่อนรักหักเหลีย “ยุ ค ของละครฮ่ อ งกงร่ว มสมั ย เป็นละครทีม ่ เี นื้อเรือ ่ งในปัจจุบน ั เขาจะ เรียกละครแนวนี้ว่า ‘over acting’ แต่ เป็ น โอเวอร์แอ็ ก ติ้ ง ที่ ไ ม่ เหมื อ นละคร บ้านเรา เนือ ้ เรือ ่ งของเขาจะเป็นตัวละคร ประเภทโอชิน ที่ค่อยๆ ไต่เต้า ค่อยๆ เจอปั ญ หาชี วิ ต เล่ น บทเดี ย วแต่ เ ล่ น หลายอารมณ์ เดี๋ยวก็มีความสุข เดี๋ยว ก็มป ี ญ ั หา เกิดเรือ ่ งราวเรือ ่ งโน้นเรือ ่ งนี้ โดยทุกปีเขาจะมีละครฟอร์มยักษ์แบบนี้ ปี ล ะหนึ่ ง เรื่อ ง มี ก ารรวมดาราดั ง ๆ มาเล่นด้วยกัน ใครทีเ่ ป็นดาวรุง่ อยูก ่ ็จะ ถูกผลักดัน ถูกแทรกเข้าไปอยู่ในละคร ฟอร์ม ยั ก ษ์ เหล่ า นี้ เนื้ อ เรื่อ งก็ จ ะเป็ น การสู้ชีวิต ครอบครัวมีปัญหา ปัญหา ชีวต ิ ปัญหาธุรกิจแบบ เจ้าพ่อตลาดหุน ้ เจ้าพ่อสนามม้า ตี๋ใหญ่เลือดมังกร หรือ เป็นละครฟอร์มยักษ์ อย่าง ไซอิ๋ว ในปี 1986 ที่จางเหว่ยเจี้ยนเล่น”

โมงยามแห่งการรอคอย การหวน ่ าย้อนไปเจอกับความคิดถึงอดีตทีพ สุขในวันทีไ่ ด้นง ั่ อยูห ่ น้าจอโทรทัศน์

“ความถวิ ล หาก็ เ ป็ น ส่ ว นหนึ่ ง แต่ ค วามเป็ น จริง อี ก อย่ า งคื อ first impression ทีเ่ ราดูครัง้ แรก ถ้าไปถาม คนรุน ่ พ่อรุน ่ แม่วา่ มังกรหยก เวอร์ชน ั ไหน ดีทส ี่ ด ุ เขาอาจจะบอกว่าเวอร์ชน ั หมีเซียะ กับไป่เปียว เพราะเขาดูครัง้ แรก เขาก็จะ ไม่ลืม พอมีเวอร์ชน ั อื่นเกิดขึน ้ มา แม้จะ เต็ ม ไปด้ ว ยฉากแอ็ ก ชั น อลั ง การหรือ อะไรก็แล้วแต่ เขาก็จะบอกว่าเวอร์ชัน ยุคเขาดีทส ี่ ด ุ นัน ่ คือความประทับใจแรก ถ้าคุณดู มังกรหยก เวอร์ชน ั องเหม่ยหลิง กับหวงเย่อหัว คุณก็จะจ�าได้วา่ เวอร์ชน ั นี้ ดี และตอนนี้ ทุกอย่างมันเร็วและง่าย ไม่ เหมื อ นสมั ย ก่ อ นที่ ก ว่ า จะได้ อ ะไร สักอย่างต้ องรอคอย เพราะช่องทาง การสื่อสารมีน้อย เดี๋ ยวนี้ เราแค่ หยิบ มือถือขึ้นมาก็ดูได้เลย สมัยก่อนละคร จะมาตอนสีโ่ มงเย็นหรือหลังหกโมงเย็น ทุกคนต้องรอ การรอคอยท�าให้สงิ่ ทีเ่ รา ได้ดม ู น ั มีคณ ุ ค่าขึน ้ ”

หว่องกาไวคือรสชาติใหม่ของหนัง ฮ่องกง

“ปกติ ห นั ง ฮ่ อ งกงจะมี แ ค่ ห นั ง ก� า ลั ง ภายใน หนั ง ตลก หนั ง แอ็ ก ชั น หนังมาเฟีย แต่หนังของหว่องกาไวนั้น ไม่เคยมีมาก่อน ไม่เคยเจอหนังอารมณ์

เหงาๆ หนังทีล ่ งลึกไปในความรูส ้ ก ึ ของ ตัวละคร มีคนถามผมในเพจบ่อยๆ ว่า ท� า ไมดาราดั ง ๆ ถึ ง มาเล่ น หนั ง ของ หว่องกาไว ทั้งๆ ที่หนังของเขาไม่มีบท ซึ่ ง นั่ น คื อ เสน่ ห์ เ ฉพาะตั ว ที่ นั ก แสดง ได้ อิ ม โพรไวส์ ตั ว ละครของเขาเอง อย่าง เลสลี จาง ที่เป็นขาประจ�าของ หว่องกาไว ทีเ่ ขารับเล่นเพราะเขาจะได้ อิมโพรไวส์ตว ั ละครเอง ทัง้ Day of being Wild, Ashes of Time หรือ Happy Together จะมีหลายอย่างทีเ่ ป็นตัวเขา ออกมา ทั้งเรือ ่ งไดอะล็อก วิธค ี ิด “ความเหงาของ เลสลี จาง กับ เ ห ลี ย ง เ ฉ า เ ห ว่ ย ก็ ไ ม่ เ ห มื อ น กั น เหลียงเฉาเหว่ยใน Chungking Express เป็ น ผู้ ช ายเหงาแต่ เ หงาแบบน่ า รั ก คุยกับตุ๊กตาหมี คุยกับสบู่ได้ สบู่ท�าไม แกผอมลง ผ้าขีร้ ว้ิ ท�าไมร้องไห้ตลอดเลย เธอไม่อยู่แล้ว เสื้อของเธอที่ท้ง ิ ไว้เหงา หรือเปล่า เอาไปรีดให้ความอุ่นหน่อย ดีกว่า เหลียงเฉาเหว่ยจะเหงาสไตล์นั้น แต่ เลสลี จาง จะเป็ น ความเหงาที่ หนาวเหน็บ เหงาแบบเหงาจริงๆ แล้ว มันก็ จะมีค� า พูดหนึ่ งของตั วละคร ฮาวเอี้ ย งฮง ใน Ashes of Time ที่ผมว่ามันสะท้อนความเป็นตัวเขา”

ตูฉ ้ ฟ ี ง ความหวังของหนังฮ่องกง ในตอนนี้

“หลังจากทีห ่ วังเทียนหลิน ซึง่ เป็น ผูก ้ า � กับขาประจ�าของทีวบ ี ท ี ล ี่ ะครอย่าง มังกรหยก หรือ คมเฉือนคม เมือ ่ ถึงตอน จะเกษี ย ณ ตู้ ฉี ฟ งในตอนนั้ น ก็ อ ยาก ทดแทนบุญคุณให้กับอาจารย์ของเขา จึ ง ร่ ว มทุ น กั บ เพื่ อ นๆ ท� า หนั ง เรื่ อ ง ผู้ ห ญิ ง ข้ า ใครอย่ า แตะ ขึ้ น มา โดย ตอนแรกหวังไว้แค่ ว่าได้ ก�าไรกลั บมา ให้กบ ั หวังเทียนหลินเป็นทุนไว้ใช้ตอนแก่ แต่ กลั บกลายเป็นว่าหนั งได้ เงินเยอะ มาก มีภาคต่อออกมาอีกสองภาค ซึ่ง ตู้ฉีฟงเป็นผูก ้ �ากับและโปรดิวเซอร์หนัง มาตั้งแต่ยุค 80s หนังดังๆ ที่เราเคย ผ่านตากันมาถ้าย้อนกลับไปดูมเี ครดิต ของเขาเกื อ บทั้ ง นั้ น เลย ซึ่ ง ตอนนี้ หนั ง ฮ่ อ งกงส่ ว นใหญ่ ก็ จ ะมาจากเขา และตู้ฉีฟงเป็นคนที่ท�าหนังสนุก ท�าได้ ทุกแนว และหนังของเขาน่าสนใจ บางเรือ ่ ง ก็จะหักมุมจนคนดูทึ่งซึ่งต่อมาก็ได้รบ ั ค� า ชื่ น ชมว่ า เป็ น เจ้ า พ่ อ หนั ง หั ก มุ ม บางเรื่อ งก็ ต ลกมากๆ หรือ บางเรื่อ ง คนดูกจ ็ ะเอาใจช่วยตัวร้าย เพราะตูฉ ้ ฟ ี ง ชอบเขียนบทหนังให้ตัวละครแต่ละตัว มีความเทา ร้ายก็รา้ ยไม่สุด แต่ก็ไม่ได้ เป็นคนดีขาวสะอาดอะไรแบบนัน ้ ”

19

BULLETIN B GC ThinkCycle Bank ก้าวแรกในโรงเรียนที่เปลี่ยน การทิ้งขยะไปสู่การออมด้วย มือเล็กๆ ของเด็กนักเรียน บริษัท พีทท ี ี โกลบอล เคมิคอล จ�ากัด (มหาชน) หรือ GC ร่วมกับ ม.มหิดล เปิดตัว โครงการ ‘Think Cycle Bank’ หรือ ‘ธนาคาร ทิง้ -ไซเคิล’ มาราวสองปีกว่า โดยโครงการนี้ เ น้ น ไปที่ ก ารส่ ง เสริม ก้ า วเล็ ก ๆ ของเด็ ก นั ก เรีย นให้ ไ ด้ เรีย นรู เ้ รือ ่ งการทิ้งขยะแบบ หมุนเวียนเพื่อเปลี่ยนโลก ผ่านการคัดแยก ขยะให้ถูกประเภทและน�าไปฝากผ่านบัญชี ธ นาคารขยะจากโรงเรียนเพื่อเปลี่ยนขยะ รีไซเคิลให้เป็นเงินออม T hinkCycle Bank เป็นโครงการที่ ส า น ต่ อ โ ม เ ด ล ก า ร ด� า เนิ น โ ค ร ง ก า ร ‘ ธนาคารขยะรีไซเคิ ล’ จากมหาวิทยาลั ย ม หิดล ที่ได้ด�าเนินงานกับโรงเรียนรอบรัว ้ วิทยาเขตศาลายา ปัจจุบน ั GC ได้นา� โมเดลนี้ ไปปรับใช้ตามบริบทแต่ละโรงเรียนในพื้นที่ จั ง หวั ด ระยอง และจั ง หวั ด ชลบุ ร ี รวม จ�านวน 22 โรงเรียนแล้ว

การประชุมวิชาการทางการแพทย์ ABLS in AEC Symposium Agenda Highlight

ฟรีสแลนด์คม ั พินา่ อินกรีเดียนท์ เปิ ด ตั ว คี วิ ท อิ น สแตนท์ มิ ล ค์ แคพ พาวเดอร์

LH Bank ชวนฉลองตรุษจีน ให้ม่ง ั คั่งทุกราศี ด้วยแคมเปญ ‘Chinese New Year 2020’

ยกระดับประสบการณ์เทศกาล ดนตรี กับ ‘คัลเลอร์ อิน เดอะ พาร์ค Experience The Energy’

นายแพทย์สถาพร จินารัตน์ ผูอ ้ า� นวยการศูนย์ความงาม Prima Aesthelica, Renovia ABLS Academy (สถาบันเรโนเวีย และบอร์ดออฟอเมริกน ั ) ร่วมกับโรงพยาบาล พริน ้ ซ์ สุวรรณภูมิ จัดงาน ‘ABLS in AEC Symposium Agenda Highlight’ การประชุม วิชาการทางการแพทย์ ในเรือ ่ งความสวยงาม ทางด้ านเลเซอร์โดยผ่านมาตรฐานระดั บ นานาชาติ เพื่อให้บรรดาแพทย์ในไทย และ แพทย์ที่มาจากต่างประเทศอีก 3 ประเทศ มาเลเซีย สิงคโปร์ และพม่า ได้ เรียนรู ถ ้ ึง ความก้าวหน้าในวงการแพทย์ ที่นับวันจะ มีเครือ ่ งมือในวงการแพทย์สมัยใหม่เกิดขึน ้ อย่างมาก

ฟรี ส แลนด์ คั ม พิ น่ า อิ น กรี เ ดี ย นท์ เปิดตัวคีวท ิ อินสแตนท์ มิลค์ แคพ พาวเดอร์ (ผลิ ต ภั ณ ฑ์ ท� า ฟองครีม ชนิ ด ผง) ส� า หรับ ตกแต่งเครือ ่ งดืม ่ ตอบรับกระแสชาชีสทีก ่ า� ลัง ได้ ร ับ ความนิ ย มจากผู้ บ ริโ ภคในปั จ จุ บั น ผลิตภัณฑ์ทา� ฟองครีมชนิดผงคีวท ิ ใช้ตกแต่ง บนเครื่อ งดื่ ม หรือ ขนมหวานหลากหลาย ประเภท ให้ชน ี่ วยงาม มีเนือ ้ สัมผัส ้ั เลเยอร์ทส ครีมเข้มข้น เนียนนุม ่ ละมุน หอมมัน ช่วยสร้าง เอกลั ก ษณ์ ให้ เ มนู เ ครื่อ งดื่ ม ในร้า นของคุ ณ รายละเอียดเพิม ่ เติม www.frieslandcampinaingredients.com

LH Bank ร่วมฉลองเทศกาลตรุษจีน ด้วยแคมเปญ ‘Chinese New Year 2020’ รับของก�านัลเสริมทรัพย์ให้ดวงการเงินเฮงๆ เพียงเปิดบัญชีเงินฝากประจ�า 6 เดือน 2 ล้าน บาทขึน ้ ไป หรือลงทุนในกองทุนรวม 2 ล้านบาท ขึ้นไป หรือซื้อประกันและช�าระเบี้ยประกัน ตัง้ แต่ 100,000 บาทขึน ้ ไป เลือกรับของก�านัล เสริมมงคลเทพเจ้าแห่งโชคลาภ (ไฉ่สง่ิ เอี๊ย) โดย ‘หมอช้าง’ - ทศพร ศรีตล ุ า มูลค่า 1,500 บาท หรือบัตรชมภาพยนตร์โรง Ultimate Screen ที่ Paragon Cineplex จ�านวน 2 ทีน ่ งั่ มูลค่า 2,000 บาท พบแคมเปญดีๆ วันนีถ ้ งึ 31 มีนาคม 2563 รายละเอี ยดเพิ่มเติ มที่ LH Bank ทุกสาขา หรือ Call Center 1327 หรือ www.lhbank.co.th

คั ลเลอร์ (Kolour) ผู้เชี่ยวชาญด้ าน การจัดงานอีเวนต์ลา� ดับต้นๆ ของประเทศไทย เผยรายละเอียดงาน ‘Singha Music Presents: Kolour in the Park’ ที่ จ ะจั ด ขึ้ น ในวั น ที่ 7 มีนาคม 2563 ณ ไทยเวคพาร์ค ล�าลูกกา คลอง 6 จ.ปทุมธานี ด้วยการพาทุกคนก้าว ข้ามขีดจ�ากัดด้านประสบการณ์ดนตรีรป ู แบบ เดิมๆ ศิลปินในปีนี้ ได้แก่ โปรดิวเซอร์และดีเจ ระดับต�านานจากแอฟริกาใต้อย่าง Black Coffee และนักร้องสาว Sabrina Claudio นอกจากนีย ้ งั มีศล ิ ปินขาประจ�าของคัลเลอร์ อย่าง ATMA and Dark White และศิลปิน หน้าใหม่ อาทิ Miss Foster, Gioli & Assia, Pyra, Rabbit Disco และ Running Touch ฯลฯ ติดตามรายละเอียดเพิ่มเติมที่ www. kolourinthepark.com 20

BOARD

TALK OF THE TOWN

อัพเดตแวดวง ข่าวสังคม ที่น่าสนใจ ในรอบสัปดาห์ ททท. ชู ดร. คฑา ชินบัญชร เปิด เส้นทางรับพลังบวก จากสายน�า้ แม่กลอง ณ จังหวัดสมุทรสงคราม การท่องเทีย ่ วแห่งประเทศไทย (ททท.) ชู ดร. คฑา ชินบัญชร เปิดเส้นทางรับพลังบวก ในโครงการ ‘เทีย ่ วไทยรับพลังบวก กับ ดร. คฑา ชินบัญชร’ ท่องเทีย ่ วสบายๆ ที่ จ.สมุทรสงคราม เริม ่ ต้นทริปที่วัดเพชรสมุทรวรวิหาร สักการะหลวงพ่อบ้านแหลม พระพุทธรู ป คูบ ่ า้ นคูเ่ มืองสมุทรสงคราม จากนัน ้ ไปสัมผัส ชุมชนวิถีไทยทรงเสน่ห์ที่ตลาดน�าบางน้อย ตลาดน� า เก่ า แก่ ที่ มี อ ายุ ม ากกว่ า 100 ปี จ ากนั้นเดินทางไปรับพลังบวกกันต่อที่วัด บ างกะพ้อม อ.อัมพวา ปิดท้ายเส้นทางรับ พ ลั งบวกแสนเพลิ น ใจที่ โ ครงการอั ม พวา ชั ย พั ฒ นานุ ร ั ก ษ์ ของมู ล นิ ธิ ชั ย พั ฒ นา แหล่งเรียนรูแ ้ ละส่งเสริมวิถีชุมชน จ บ ท ริ ป แ ส น สุ ข รั บ พ ลั ง บ ว ก ใน โครงการเทีย ่ วไทยรับพลังบวก กับ ดร. คฑา ชินบัญชร กันแล้ว อย่าลืมส่งรูปถ่ายกับสถานที่ ท่องเทีย ่ วรับพลังบวกทัง้ 12 แห่งในโครงการ ไปลุ้ น รั บ ของรางวั ล มากมายที่ www. เที่ยวไทยรับพลังบวก.com

‘หมอเปียง’ ส่งมอบทุน

เฉลิมฉลองเทศกาลตรุษจีน ปีหนูทอง ณ โรงแรมอนันตรา สยาม กรุงเทพ

CENTRAL Chinese New Year 2020

‘Oscar Parade’ ที่ House สามย่าน

หลังเสร็จสิ้นโครงการแสดงผลงาน ภาพถ่ า ย ‘See What I See : PYONG Traveller X Doctor 1 st Exhibition’ ที่ นายแพทย์กันตพงศ์ ทองรงค์ หรือ ‘หมอ เปียง’ เจ้าของแฟนเพจ PYONG : Traveller X Doctor ทีไ่ ด้เชิญชวนแฟนๆ เพจและแฟน หนังสือ ‘PYONG : See What I See ทริป ฉุกเฉินของหมอเปียง’ ร่วมสนับสนุนผลงาน ภาพถ่ายและงานศิลปะอื่นๆ เพื่อรวบรวม เงินเป็นทุนการศึกษาให้กับน้องๆ นักเรียน ที่ห่างไกล ล่าสุด หมอเปียงได้ส่งมอบเงิน จ� านวน 133,796 บาท ให้แก่ น้องๆ บ้าน ห้วยปูเลย จ.แม่ฮ่องสอน เป็นที่เรียบร้อย แล้ว

โรงแรมอนันตรา สยาม กรุงเทพ ขอเชิญ ทุกท่านร่วมเฉลิมฉลองวันตรุษจีน ต้อนรับ ปีหนูทองปีนี้ ด้วยอาหารที่รงั สรรค์ขึ้นเป็น พิเศษจากหลากหลายห้องอาหารของโรงแรมฯ อาทิ ห้องอาหารญีป ่ น ุ่ ชินทาโร่ เพลิดเพลินกับ เมนูพเิ ศษจากล็อบสเตอร์ บรรจงปรุงรสอย่าง พิถีพิถันโดย เชฟซาโตชิ ซาวาดะ, มอคค่า แอนด์ มัฟฟินส์ หลากหลายเมนู ขนมเค้ ก ขนมอบ และของหวานที่ ร ัง สรรค์ ขึ้ น เป็ น พิเศษ, เดอะ ล็อบบี้ จิบชามาคิยาจ แฟรส์ เบลนด์พเิ ศษส�าหรับโรงแรมอนันตรา สยาม กรุงเทพ ในบรรยากาศล็อบบีอ ้ ันโอ่โถงและ หรู หราเคล้ าเสียงเปียโน ฯลฯ วันนี้ ถึง 31 มกราคม 2563 ส�ารองที่น่ังล่วงหน้าได้ที่ โทร. 0-2126-8866 ต่อ 1201 หรือ www. anantara.com/en/siam-bangkok

เสริมสิรม ิ งคล รับตรุ ษจีนปีหนู ทอง ณั ฐ ธี ร า จิ ร า ธิ วั ฒ น์ บุ ญ ศ รี จั ด ง า น ‘CENTRAL Chinese New Year 2020’ กับ คอนเซ็ปต์ ‘The Luckiest Store in Town’ พบกิ จ กรรมหลากหลายเสริม ความเฮง รับศักราชใหม่ ช้อปรับทรัพย์ รับโชค กับ โปรโมชันพิเศษ วันนี้ถึง 2 กุมภาพันธ์ 2563 ที่ห้างเซ็นทรัลทุกสาขา

ใกล้ ประกาศรางวัลออสการ์เข้ามา ทุกที เพื่อให้เข้ากับบรรยากาศเฉลิมฉลอง รางวัล โรงภาพยนตร์ House สามย่าน จึง จัดเทศกาลเล็กๆ ทีช ่ อ ื่ ว่า ‘ออสการ์พาเหรด’ ขนขบวนหนั ง ที่ มี บ ทบาทโดดเด่ น บนเวที แจกรางวัลต่างๆ และบนเวทีออสการ์ กลับมา ฉายอีกครัง้ เพือ ่ ให้คอหนังได้สม ั ผัสคุณภาพ เช่น Parasite, Once Upon a Time in Hollywood, Judy และอีกมากมาย วันนีถ ้ ง ึ 12 กุมภาพันธ์ 2563 ณ โรงภาพยนตร์เฮาส์ สามย่ า น ติ ด ตามโปรแกรมฉายได้ ท าง www.facebook.com/HouseSAMYAN, www.housesamyan.com หรือโหลดแอพฯ House Cinema

ISSUE 627

27 JAN 2020

21

เรือ ่ ง : สุธามาส ทวินันท์

FEATURE ภาพ : Reuters

THE RISE OF THE GREAT POWER จ า ก ดิ น แ ด น ที่ ป่ ว ย ไ ข้ สู่ เ ส้ น ท า ง มหาอ�านาจโลก

“1 ใน 5 ของคนฮ่องกงมาจากจีน แต่ไม่มใี ครอยากให้รว ู้ า่ มาจากจีน ถ้าใครรู้ ่ วิน จะมีคนรูว้ า่ คุณมาจาก ว่าคุณชอบเติง ้ ลีจ แผ่นดินใหญ่” ความอั บ อายในการเป็ น คนจี น ถูกบอกเล่าผ่านประโยคของหลี่เสี่ยวจิน ่ ง ‘เถียน มี มี่ 3650 วัน ในภาพยนตร์เรือ รักเธอคนเดียว’ ภาพยนตร์เรื่องนี้แม้จะ ่ งราวความรักเคล้าน�า้ ตา แต่อก ดูเป็นเรือ ี มุมหนึ่งคือภาพสะท้อนของคนจีนในยุค ข้าวยากหมากแพง ต้องระหกระเหินจาก แ ผ่ น ดิ น ใ ห ญ่ มุ่ ง สู่ เ ก า ะ ฮ่ อ ง ก ง เ พื่ อ ้ สร้างตัว ผิดกับทุกวันนีท ้ ค ่ี นจีน สร้างเนือ ไม่ได้รส ู้ ก ึ ต้องหลบซ่อนจากการเป็นคนจีน แต่ ส ามารถยื ด อกได้ อ ย่ า งภาคภู มิ ว่ า ถือ ‘สัญชาติจีน’ อ้างอิง : www.kasikornbank.com, www.depa.or.th, www.thestandard.co, www.bot.or.th, www.bbc.com, www.posttoday.com, www.thansettakij.com, www3.ru.ac.th/k, www. library2.parliament.go.th, www.tci-thaijo.org, www.the101.world

่ นผ่านแต่ละยุคของจีนนัน การเปลีย ้ กว่ า จะก้ า วขึ้ น มาเป็ น มหาอ� า นาจโลก ได้อย่างทุกวันนี้ นับว่าไม่ต่างอะไรจาก ภาพยนตร์ สู้ ชี วิ ต เรื่ อ งหนึ่ ง ที่ เ ปิ ด เรื่ อ ง ด้ ว ยความสิ้ น เนื้ อ ประดาตั ว ทุ ก อย่ า ง ้ สู้ ก้าวพ้นทุกอุปสรรค ก่อนจะกัดฟันลุกขึน ที่ถาโถมเข้ามาไม่ย้ง ั จนสามารถกลับมา ยิง ่ ใหญ่ได้มากกว่าเดิม พร้อมวางรากฐาน ที่ ยั่ ง ยื น ไม่ ใ ห้ ตั ว เองกลั บ ไปล้ ม อี ก ครั้ ง เฉกเช่นในอดีต ครั้ ง หนึ่ ง ประเทศจี น เป็ น แหล่ ง อารยธรรมที่ ยิ่ ง ใหญ่ มี ค วามเจริ ญ รุง ่ เรืองทางด้านศิลปวัฒนธรรม ปรัชญา วิทยาศาสตร์ การบริหาร การปกครอง ตลอดจนการค้ า ขายกั บ ต่ า งประเทศ แต่ ค วามรุ่ ง เรื อ งเป็ น เพี ย งบทหนึ่ ง บน ประวัตศ ิ าสตร์อน ั ยาวนาน เพราะตลอด ช่วงปลายของราชวงศ์ชง ิ ก่อนธงพรรค คอมมิวนิสต์จะโบกสะบัด ชาวจีนยุคหลัง มองว่าเป็น ‘ร้อยปี แห่งความอัปยศ’ การโดนคุกคามจากสหราชอาณาจักร ่ นอย่ ่ ง บวกกับ โปรตุเกส และญีป ุ่ างต่อเนือ ความอ่อนแอของราชส�านักทีไ่ ม่สามารถ ควบคุมสถานการณ์ไว้ได้ ท�าให้จน ี พบกับ ความยากล�าบากทุกหย่อมหญ้า ความสิน ้ หวัง ในอ� า นาจการปกครองแบบระบอบ สมบูรณาญาสิทธิราชย์กบ ั ความทุกข์ยาก ที่ประชาชนต้องเผชิญ จึงกลายมาเป็น เชื้ อ เพลิ ง อย่ า งดี ท่ี จุ ด ชนวนให้ เ กิ ด เหตุการณ์จลาจลหลายครั้งเพื่ อหาทาง กอบกูป ้ ระเทศให้หลุดพ้นจากความล่มจม 22

ISSUE 627

27 JAN 2020

23

壹 SICK MAN OF ASIA ่ ว่ ยไข้ แผ่นดินทีป

ในปี 1911 เหตุ ก ารณ์ ป ฏิ วั ติ ซิ น ไฮ่ โ ดยพรรคก๊ ก มิ น ตั๋ ง ที่ ยึ ด มั่ น ในระบอบทุ น นิ ย มประชาธิ ป ไตย ภายใต้ ก ารน� า ของ ‘ดร. ซุนยัตเซ็น’ สามารถล้มการปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์มาเป็นระบอบสาธารณรัฐได้ส�าเร็จ แต่แสงสว่างที่ ทุกคนรอมาอย่างยาวนานก็ไม่ได้เฉิดฉายอย่างที่หวัง เพราะการปกครองในยุคถัดมาภายใต้พรรคก๊กมินตั๋งเกิดการคอร์รัปชัน ส่งผลให้คนจีนทั่วทั้งแผ่นดินเดือดร้อนจากความยากจน เกิดภาวะขาดแคลนอาหาร และมีอัตราเงินเฟ ้อที่พุ่งสูงกว่า 3,000% กลุ่มต่อต้านมากมายเกิดขึ้นอีกครัง้ เพือ ่ โค่นล้มการปกครองของพรรคก๊กมินตัง๋

ด้วยการรวบทุกอย่างเข้าไปอยูใ่ นศูนย์สงั่ การ จากส่ ว นกลาง ไม่ ว่ า จะเป็ น ทรั พ ย์ สิ น

หรื อ นโยบายปฏิ วั ติ วั ฒ นธรรมก็ ส ร้ า ง

ซึ่ ง มี ‘เหมาเจ๋ อ ตุ ง ’ เป็ น แกนน� า ส� า คั ญ

มีค่าเป็นทรัพย์สินของรัฐ แรงงานมีหน้าที่

โค่ น ล้ ม แนวคิ ด ทุ น นิ ย ม และวั ฒ นธรรม

โดยกลุม ่ ทีส ่ า� คัญทีส ่ ด ุ คือ พรรคคอมมิวนิสต์จน ี

中 华 人 民 共 和 国

การต่อต้านทวีความรุ นแรงขึ้นกลายเป็น ศึกสงครามกลางเมืองสองระลอกระหว่าง

ปัจจัยการผลิต หรือผูใ้ ช้แรงงานล้วนต่างก็ เพียงท�าตามค�าสั่งจากส่วนกลางเท่านั้น

ความถดถอยแก่ ประเทศซ�าเติ มลงไปอี ก เมือ ่ มีค�าสัง ่ ให้โค่นล้มวัฒนธรรมจีนเก่าแก่

ตะวันตกทีย ่ งั เหลืออยูใ่ นสังคมจีนให้หมดไป

ซึง ่ กระบวนการนี้เกิดขึน ้ ต่อเนื่องกว่า 10 ปี ก่อนจะสิ้นสุดลงหลังเหมาเจ๋อตุงเสียชีวิต

แต่ ท้ า ยที่ สุ ด ของการต่ อ สู้ ค รั้ง นี้ ก็ ม าถึ ง

นโยบายดั งกล่ าวได้ พาประเทศดิ่ ง ลงเหวสู่การเป็นคนป่วยแห่งเอเชียเพราะ

‘เหมาเจ๋อตุง’ เดินเข้าสูป ่ ระตูเทียนอันเหมิน

ถึงขัน ้ ท�าให้สง่ิ แวดล้อมและระบบนิเวศของ

คนจีนจากแผ่นดินใหญ่ในช่วงเวลานัน ้ จึงต้องดิน ้ รนเดินทางออกไปต่างบ้านต่างเมือง

จ�านวนกว่า 650 ล้านคน ออกมาท�าลายหนู

บ้างโล้ส�าเภามาเอเชียตะวันออกเฉี ยงใต้

ค.ศ. 1927-1937 และ ค.ศ. 1946-1949

เมื่ อ พรรคคอมมิ ว นิ ส ต์ จี น ได้ ร ับ ชั ย ชนะ อย่างสง่าผ่าเผย และสถาปนาสาธารณรัฐ

ประชาชนจี นได้ ส�าเร็จในวันที่ 1 ตุลาคม ค.ศ. 1949

ค�าสั่งที่ผิดพลาดหลายหน โดยมีครัง้ หนึ่ง ประเทศล่มสลายด้วยการรณรงค์ให้คนจีน แมลงวัน ยุง และนกกระจอก เมือ ่ สัตว์เหล่านี้

ถู ก ท� า ลาย ระบบนิ เวศก็ เ สี ย สมดุ ล ตาม

การปกครองที่ เปลี่ ย นมื อ ท� า ให้ จี น

เป็ น ผลให้ เ กิ ด ภาวะอดอยากปากแห้ ง

ทางมนุษยชาติทเี่ ลวร้ายทีส ่ ด ุ เมือ ่ นโยบาย

คนจีนกว่า 10-40 ล้านคน เสียชีวิตจาก

ในช่วงทศวรรษ 1950 เผชิญกั บหายนะ

ก้าวกระโดด (The Great Leap Forward) และการจัดตั้งระบบคอมมูน (Commune)

ครัง้ ใหญ่ใน ค.ศ. 1959-1961 โดยคาดว่ามี

เพือ ่ คว้าโอกาส บ้างไปไต้หวัน บ้างไปฮ่องกง ปากกัดตีนถีบต่อสูก ้ บ ั อุปสรรคทีผ ่ า่ นเข้ามา

ในชี วิ ต แบบไม่ เ ลื อ กเฟ้ น เพราะสิ่ ง ที่ เจอ

ยังนั บว่าน้ อยนิ ดนั กหากเทียบกั บความล�าบากที่ต้องผจญในบ้านเกิด

นโยบายดังกล่าว ซึง่ นับเป็นภาวะขาดแคลน

อาหารทีร่ า้ ยแรงทีส ่ ด ุ ในประวัตศ ิ าสตร์โลก 24

เศรษฐกิ จในสังคมชนบทด้ วยการจั ดตั้ง วิสาหกิจอุตสาหกรรมต�าบลและหมู่บ้าน เพื่ อ แก้ ไ ขปั ญ หาความเหลื่ อ มล� า ทาง เศรษฐกิจระหว่างชนบทกับเมือง พร้อม

ยกเลิกการก�ากับควบคุมระบบการผลิต และก� า หนดราคาผลผลิ ต การเกษตร ปล่อยให้กลไกตลาดท�าหน้าที่เอง

ภายใต้แนวทางการปฏิรูปนี้ ท�าให้

ป ร ะ ช า ช น ศึ ก ษ า เรี ย น รู ้ แ ล ะ เพิ่ ม พู น

ประสบการณ์ เกี่ ย วกั บ ระบบเศรษฐกิ จ ใน รู ป แบ บ นี้ อ ย่ า ง ค่ อ ย เป็ น ค่ อ ย ไป นโยบายดังกล่าวเริม ่ ท�าให้เศรษฐกิจจีน

เปลีย ่ นแปลงไป มาตรฐานชีวต ิ ความเป็นอยู่

ของประชาชนดี ขึ้ น จากตั ว เลขของ London School of Economics ชี้ว่า ในปี 1978 มูลค่าสินค้าส่งออกของจีนมี มูลค่าสูงถึง 1 หมืน ่ ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ

อย่างไรก็ตาม การลงทุนของต่างชาติ

ทีห ่ ลัง่ ไหลเข้ามาเป็นจ�านวนมาก ประกอบกับ ความต้ อ งการบริโ ภคภายในประเทศ ทีเ่ พิม ้ จากการเติบโตทางเศรษฐกิจ ่ สูงขึน

อย่างเร็วรวด ได้ก่อให้เกิดปัญหาเงินเฟ้อ อย่างหนัก รวมทั้งปัญหาด้านอื่นๆ อย่าง การกระจายรายได้ทไี่ ม่เป็นธรรมระหว่าง

เขตเศรษฐกิจพิเศษกับส่วนอืน ่ ๆ ของประเทศ และปั ญ หาคอร์ ร ั ป ชั น ของหน่ ว ยงาน

ราชการ ทั้ ง ยั ง เกิ ด ความขั ด แย้ ง ด้ า น ทัศนคติ ความเชือ ่ ค่านิยม และจริยธรรม ในสังคมจีนระหว่างกลุ่มคนหัวก้าวหน้า

เปิดประเทศสูค ่ วามมัง ่ คัง ่

กับกลุ่มคนที่ยังยึดมั่นในแนวคิดเดิม

ในที่สุดความความขัดแย้งกันทาง

อุดมการณ์ที่รุนแรงขึ้นก็ก่อตัวกลายเป็น ‘เหตุ ก ารณ์ สลายการชุ มนุ มที่ จั ตุ ร ั ส

เที ย นอั น เหมิ น ’ เรื่อ งราวอั น น่ า สลดใจ

่ นจากความป่วยไข้ของประเทศนีม ้ าสูก จุดเปลีย ่ ารลืมตาอ้าปากได้ เป็นผลมาจาก การปฏิรูประบบเศรษฐกิจตามแนวทางสังคมนิคมการตลาดของ ‘เติ้งเสี่ยวผิง’ ด้ ว ยนโยบายเปิ ด ประเทศสู่ สั ง คมโลกและจั ด ตั้ง เขตเศรษฐกิ จ พิ เ ศษที่เ ซิ น เจิ้น ่ เหมิน จูไห่ ชานโถว และเกาะไหหล�า ส�าหรับรองรับการลงทุนจากต่างประเทศ เซีย

รถถังและปืนกลบดขยีค ้ วามหวังจนหมดสิน ้ โดยคาดว่ามีผู้เสียชีวิตหลักร้อยไปจนถึง หลักหมื่น

หลังจากนัน ้ รัฐบาลจีนก็ออกกฎหมาย ให้สามารถใช้อา� นาจคอยสอดส่องพฤติกรรม

中 华 人 民 共 和 国 ISSUE 627

ทีน ่ ักศึกษาเรียกร้องประชาธิปไตย แต่ถก ู

ของประชาชนได้อย่างชอบธรรม ส่งผลให้

จี นกลายเป็นประเทศที่มีความก้ าวหน้ า

ที่ สุ ด ในการก� าหนดขอบเขตอ� านาจ อธิ ป ไตยทางไซเบอร์ ทั้ ง ยั ง มี เว็ บ ไซต์ แอพพลิเคชัน รวมถึงบริการทางออนไลน์ ของตนเอง

นอกจากนี้ยังมีระบบจดจ�าใบหน้า

คอยสอดส่ อ งประชาชน พร้อ มมี ก ารทดลองใช้ระบบเครดิตสังคมที่รฐ ั จะคอย

หั ก คะแนนคนที่ มี พ ฤติ ก รรมไม่ ดี ต ามที่ รัฐ บาลก� า หนดไว้ ซึ่ ง เครดิ ต สั ง คมนี้ มี

ผลกระทบกั บ ความสามารถในการซื้ อ ตั๋วเครือ ่ งบินหรือการกู้ยืมเงิน

27 JAN 2020

25

ความขั ด แย้ ง กั น ทางอุ ด มการณ์ ที่ รุ น แรงขึ้ น ก็ ก่ อ ตั ว กลายเป็ น ‘เหตุ ก ารณ์ ส ลายการชุ ม นุ ม ที่ จั ตุ รั ส เที ย นอั น เหมิ น ’ เรื่องราวอันน่าสลดใจที่นักศึกษาผู้เรียกร้องประชาธิปไตย แต่ถูกรถถังและปืนกลบดขยี้ความหวังจนหมดสิ้น

贰

ขณะเดียวกันก็วางรากฐานการพัฒนา

ตลอดช่ ว งทศวรรษ 1990 เศรษฐกิจจีนเริม ่ เติบโตอย่างรวดเร็ว ้ และยิง มากขึ น ไปอี กหลังผูน ้ า� รุน ่ ที ่ 3 ่ ‘เจียงเจ๋อหมิน’ พาจีนเข้าไปเป็นสมาชิก องค์การการค้าโลก (World Trade Organization: WTO) ในปี 2001 ่ ข้อกีดกันทางการค้าลดลง สิง เมือ ่ ที่ ้ คือสัดส่วนการส่งออกของจีน เพิม ่ ขึน ้ ถึง 4.3 % ภายใน ในตลาดโลกทีเ่ พิม ่ ขึน ปีเดียวกัน แต่ผลข้างเคียงจากการพั ฒนาเศรษฐกิจเต็มก�าลังท�าให้จีน กลายเป็ น ประเทศที่ แ ปดเปื้ อนด้ ว ย มลพิ ษ มากที่ สุ ด ชาติ ห นึ่ ง ของโลก ทั้ ง ยั ง เกิ ด เหตุ เ จ้ า หน้ า ที่ รั ฐ ฉกฉวย คดโกงผลประโยชน์ จ ากประชาชน และคนงานหลายสิ บ ล้ า นคนต้ อ ง สูญเสียงานในวิสาหกิจรัฐ จนเกิด ่ กรณีในแต่ละปี การประท้วงนับหมืน

ทะยานสู่ ผู้น�าทาง เศรษฐกิจ

THE PARAMOUNT LEADERS OF CHINA

ซุนยัตเซ็น

ผู้น�าคนส�าคัญที่พลิก บทบาทประเทศจีน

การปกครองในยุค ถัดมาภายใต้พรรค ก๊กมินตัง ๋ ทีเ่ ขาก่อตัง ้ ้ เกิดการคอร์รป ขึน ั ชัน ท�าให้คนจีนทัว ่ ทัง ้ แผ่นดินเดือดร้อน จากความยากจน ภาวะขาดแคลน อาหาร และอัตรา ่ ุง เงินเฟ ้อทีพ ่ สูง กว่า 3,000%

แต่ เ น้ น ให้ ก ารบริ โ ภคภายใน

เขาเข้ามาแก้ไขปัญหาทีถ ่ ก ู ทิง้ ไว้

เศรษฐกิจ และมุ่งเน้นการแก้ไข

เวียนมาถึง ‘หูจน ิ่ เทา’ ผูน ้ า � รุน ่ ที่ 4 ด้วยแนวคิดการพัฒนาบนหลัก

วิทยาศาสตร์ (The Scientific Outlook on Developmen) ที่ เน้ น การพั ฒนาแบบค� า นึ งถึ ง

ทุกๆ ด้าน เน้นคุณภาพมากกว่า ปริมาณ และขับเคลือ ่ นเศรษฐกิจ

อย่ า งไม่ ท� า ลายสิ่ ง แวดล้ อม

中 华 人 民 共 和 国

ใช้เวลาไม่นานเศรษฐกิจจีนใหญ่ ก็ก้าวขึ้นมาเป็นอันดับหนึ่งของ

โลกแซงหน้าสหรัฐฯ แต่ความชื่นบานมีอันต้ องสะดุดลง เมื่อ เกิดวิกฤตแฮมเบอร์เกอร์ (Sub

Prime Crisis) ท�าให้ก�าลั งซื้อ

ของยุ โรปและสหรัฐ ฯ ซึ่ ง เป็ น ลูกค้าหลักของจีนถดถอย จีนที่

พึง่ พาการส่งออกเป็นหลักจึงต้อง

ปฏิ รู ป ระบบเศรษฐกิ จ อี ก รอบ

โดยครัง้ นี้เกิดขึ้นพร้อมกับการเปลี่ ย นเข้ า สู่ ยุ ค สมั ย ของผู้ น� า รุน ่ ที่ 5 ‘สีจ้ินผิง’

จี น ยุ ค สี จิ้ น ผิ ง จึ ง จ� า เป็ น ต้องปฏิรูปโครงสร้างเศรษฐกิจ

สถานะ: ประธานาธิบดีชว ่ั คราว ่ บ ทีม ี ทบาทส�าคัญ ในการโค่นล้มการ- ปกครองแบบระบอบ สมบูรณาญาสิทธิราชย์ มาเป็นระบอบ สาธารณรัฐ

นโยบายก้าวกระโดด ปฏิวต ั ว ิ ฒ ั นธรรม และการจัดตัง ้ ระบบ คอมมูน (ทรัพย์สน ิ ทุกอย่างเป็นรัฐ) ส่งผลให้ระหว่างปี 1959-1961 มีคนจีน เสียชีวต ิ กว่า 10-40 ล้านคน นับเป็น หายนะของ มนุษยชาติที่

ความยากจน สร้างฐานะให้คนจีน รวยขึ้ น เพื่ อ ให้ ค นจี น ที่ ร วยขึ้ น นี่แหละเป็นตลาดส�าคัญในการ-

บริ โ ภคสิ น ค้ า ภายในประเทศ โดยปั จ จุ บั น อั ต ราการบริโ ภค

ภายในประเทศของจีนขยายตัว ขึ้นสู่ระดับ 40% ของ GDP และ ใน ค.ศ. 2017 จีนมีเศรษฐีพน ั ล้าน

รายใหม่เกิดขึ้นสัปดาห์ละ 2 คน

ตั ว เลขเหล่ า นั้ น เป็ น ตั ว ชี้ วั ด ว่ า กรอบการพั ฒ นาประเทศของ

สี จิ้ นผิ ง บรรลุ เ ป้ า หมายแล้ ว

ในระดั บ หนึ่ ง แต่ นี่ เ ป็ น เพี ย ง จุดเริม ่ ต้นเท่านัน ้ เพราะการเติบโต ของประชากรจ� านวนมหาศาล ในการยกเลิกนโยบายลูกคนเดียว

นวั ต กรรมด้ า นเทคโนโลยี ข อง

จี น ประกอบกั บ การสนั บ สนุ น จากรัฐบาลก� าลั งเปิดโอกาสให้

ประชากรจี น สร้า งความมั่ง คั่ ง อย่างที่ไม่เคยมีมาก่อน

เติ้งเสี่ยวผิง

1949 - 1976 การบริหาร ประเทศ:

ป ร ะ เ ท ศ เ ป็ น ตั ว ขั บ เ ค ลื่ อ น

ให้ลดการพึ่งพาตลาดภายนอก

เหมาเจ๋อตุง

1919 - 1925 การบริหาร ประเทศ:

เมื่อเวลาเปลี่ยนผ่าน ผู้น�า

สถานะ: ผูก ้ อ ่ ตัง ้ พรรค คอมมิวนิสต์แห่ง สาธารณรัฐประชาชน ่ นแปลง จีน และเปลีย การปกครองของจีน ให้เป็นระบอบ คอมมิวนิสต์

1976 - 1993 การบริหาร ประเทศ:

ปฏิรป ู ระบบเศรษฐกิจ ตามแนวทางสังคม- นิคมการตลาดด้วย การเปิดประเทศสู่ สังคมโลกและจัดตัง ้ เขตเศรษฐกิจพิเศษ ส่งผลให้ใน ค.ศ. 1978 มูลค่าสินค้าส่งออก ่ ของจีนอยูท ่ ่ี 1 หมืน

สถานะ: ผูน ้ า� รุน ่ ที ่ 2 ของ พรรคคอมมิวนิสต์ ่ ลิกฟื้นประเทศจีน ทีพ ให้กลับมา ลืมตาอ้าปากได้

ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ

เลวร้าย ่ ด ทีส ุ

26

นวัตกรรมด้านเทคโนโลยีของจีน ประกอบกับการสนับสนุนจากรัฐบาลก�าลังเปิ ดโอกาส ให้ประชากรจีนสร้างความมั่งคั่งอย่างที่ไม่เคยมีมาก่อน

CHINA’S PEACEFUL RISE

叁

ผสานเทคโนโลยี ด้ า นอุ ต สาหกรรม

และทางทะเล และปัจจุบน ั เกิดโครงการ

เพื่ อ ลบภาพสิ น ค้ า จี น ด้ อ ยคุ ณ ภาพ

ใหม่นี้ครอบคลุมทุกภูมิภาคทั้งทางบก

การผลิตเข้ากับเทคโนโลยีสารสนเทศ

ระดั บ ทวิ ภ าคี ภ ายใต้ น โยบายนี้ แ ล้ ว

ไปสู่สินค้าจีนสุดล�า

283 โครงการ ทั้งยังขยายอิทธิพลโดย ใช้การทูตเชิงเศรษฐกิจและวัฒนธรรม

ปัจจุบน ั จีนนอกจากเน้น พัฒนาเศรษฐกิจโดยมุ่งเน้น การปรับโครงสร้างเศรษฐกิจ ่ การพัฒนา ภายในประเทศเพือ ที่ ยั่ ง ยื น แล้ ว ยั ง น� า แนวคิ ด เส้ น ทางสายไหมที่ ป ระสบ ความส�าเร็จในอดีตมาปัดฝุนใหม่ ่ เพื่ อ ใช้ ข ยายอิ ท ธิ พ ลการค้ า ผ่านการเชื่อมโยงโครงสร้าง พื้ น ฐานด้ า นการขนส่ ง และ ่ สารในชือ ่ ‘นโยบาย การติดต่อสือ One Belt, One Road’

中 华 人 民 共 和 国

โครงการตามแผนยุทธศาสตร์

เป็นเครือ ่ งมือในการสร้างความเชือ ่ มโยง

ดั ง กล่ า วด� า เนิ น การน� า ร่อ งไปแล้ ว

เฉี ยงใต้ แอฟริกา และลาติ นอเมริกา

ในมณฑลเจ้อเจียง ทีผ ่ ลักดันด้านการ-

เป็นวงเงินรวม 60,000 ล้านดอลลาร์

ห รื อ โ ค ร ง ก า ร ป ร ะ ก อ บ ไ ม โ ค ร -

และเน้นให้ภาคเอกชนไปลงทุนทีแ ่ อฟริกา

ในมณฑลชานซี, โครงการ Industrial

ต่างๆ พร้อมเข้าไปจับธุรกิจด้านอื่นทีย ่ งั ไม่เคยไปลงทุนอย่างธุรกิจอสังหาริมทรัพย์

หู ห นาน และการหมายมั่ น ปั้ นมื อ เปลีย ่ นเมืองเซินเจิน ิ อนวัลเลย์ ้ เป็นซิลค

สร้า งงาน สร้า งอาชี พ ให้ คนแอฟริก า

ระบบสาธารณูปโภค พัฒนานวัตกรรม

รอบด้านกับประเทศในเอเชียตะวันออก

หลายเมือง ไม่ว่าจะเป็นเมืองหนิงโป

อย่างกรณีแอฟริกานัน ้ จีนให้ความช่วยเหลือ

ผลิตแบบอัจฉริยะไปกว่า 46 โครงการ

สหรัฐฯ แต่นอกเหนือจากการปล่อยกู้

อิ เ ล็ ก ท ร อ นิ ก ส์ แ บ บ อั จ ฉ ริ ย ะ

จีนยังเข้าไปช่วยพัฒนาระบบสาธารณูปโภค

3D Printing System ในมณฑล

หรืออุตสาหกรรมเหมืองแร่ที่เป็นการ-

แห่ ง เอเชี ย ด้ ว ยการทุ่ ม งบปรับ ปรุ ง

ไปในตัว

เทคโนโลยี และการขนส่ง เพือ ่ ผลักดัน

อี ก เรื่อ งที่ ทั่ ว โลกให้ ก ารจั บ ตา

ก็คือ ‘แผนยุทธศาสตร์ Made in China

2025’ ที่ เน้ น ให้ ค วามส� าคั ญ กั บ การสร้างสรรค์ 10 อุตสาหกรรมแห่งอนาคต

ของจีนด้วยนวัตกรรมอัจฉริยะที่ผสม-

ให้เป็นเขตเศรษฐกิจภาคเทคโนโลยี อย่างเต็มรูปแบบ

ค ว า ม ส� า เร็ จ ใน ก า ร ป ฏิ รู ป

ประเทศ ท� า ให้ จี น มี ค วามทั น สมั ย แปรเปลี่ ย นจากประเทศที่ ใ นอดี ต

เคยด้อยพัฒนามาเป็นหมากส�าคัญ ในการชี้ชะตาเศรษฐกิจโลก คาดว่า

ไม่ น านในด้ า นวิ ท ยาศาสตร์ แ ละ เทคโนโลยีก็คงตามมาติ ดๆ เพราะ

ทุกวันนีไ้ ม่วา่ จะเป็นรถไฟความเร็วสูง

มังกรสยายปีก

ย า น ที่ ขึ้ น ไ ป ส� า ร ว จ ด ว ง จั น ท ร์ เทคโนโลยี AI วิศวกรรมชีวเวช และ

Digital Economy เจ้าใหญ่ของโลก อย่ า ง Tencent, Alibaba และ

Xiaomi ล้ ว นแล้ ว แต่ เป็ น ผลผลิ ต

ของจี น ในอนาคตจี นอาจสยายปีก อย่างยิง่ ใหญ่ในฐานะ ‘มหาอ�านาจโลก อันดับ 1’ ก็เป็นได้

เจียงเจ๋อหมิน

1993 - 2003 การบริหาร ประเทศ:

พาประเทศจีนเข้าเป็น สมาชิกองค์การ การค้าโลก (World Trade Organiation: WTO) ใน ค.ศ.

2001 ท�าให้สด ั ส่วน การส่งออกของจีน ในตลาดโลก ค.ศ. ้ 4.3% 2001 เพิม ่ ขึน และ ค.ศ. 2009 ้ เป็น เพิม ่ ขึน 9.6%

ISSUE 627

สถานะ: ่ า� ให้ บุคคลส�าคัญทีท ่ งไฮ้กลายเป็น เซีย ศูนย์กลางทาง เศรษฐกิจ ก่อนจะ ้ มารับต�าแหน่งผูน ขึน ้ า� รุน ่ ที ่ 3

2003 - 2013 การบริหาร ประเทศ:

ใช้แนวคิดการพัฒนา ด้วยหลัก วิทยาศาสตร์ ่ นประเทศ มาขับเคลือ และเน้นการพัฒนา ประเทศอย่างรอบด้าน ส่งผลให้ใน ค.ศ. 2009 เศรษฐกิจจีนเติบโต เป็นอันดับที ่ 2 ของ โลก และใน ค.ศ.

2012-2013 ขยับ ้ เป็นอันดับหนึง ่ ขึน ของโลก

27 JAN 2020

สีจิ้นผึ้ง

หูจิ่นเทา

สถานะ: ผูน ้ า� ทีเ่ ข้ามาแก้ไข ปัญหาผลกระทบ อันมาพร้อมระบบ ทุนนิยมหลังจาก เดินทางพัฒนา เศรษฐกิจเต็มก�าลัง

2013 - ปัจจุบัน การบริหาร ประเทศ:

ใช้นโยบาย One Belt, One Road ในการวาง รากฐานขยายการค้า ไปทัว ิ าค และมี ่ ทุกภูมภ แผนยุทธศาสตร์ Made ่ ง in China 2025 ทีม ุ่ พัฒนาเชิงรุกในด้าน อุตสาหกรรมเทคโนโลยี ปัจจุบน ั GDP ของจีน ขยายตัว 40% และใน ค.ศ. 2017 จีนมีเศรษฐีพน ั ล้าน ้ รายใหม่เกิดขึน

สถานะ: ่ ภาประชาชน ผูน ้ า� ทีส แห่งชาติจน ี ลงมติ วาระให้ดา� รงต�าแหน่ง ประธานาธิบดีได้โดย ไม่มก ี า� หนดหมดวาระ

สัปดาห์ละ 2 คน

27

ความส�าเร็จในการปฏิรูปประเทศ ท�าให้จีนมีความทันสมัย แปรเปลี่ยนจากประเทศที่ในอดีตเคยด้อยพัฒนา มาเป็นหมากส�าคัญในการชี้ชะตาเศรษฐกิจโลก

THE DRAGON SPREADING ITS WINGS

肆

ส�าหรับเส้นทางสายไหมเวอร์ชัน

เรือ ่ ง : ธนโชติ ทองรัก, ปิ่ นเพชร ภูจ่าพล, คุลิกา แก้วนาหลวง

SPACE & TIME

A SENSE OF YAOWARAT

2

6

1

3

5 1

10.00

น.

รองท้องกับของอร่อย ในร้าน Zong Ter จากทางขึน ้ ทางออก 2 ของสถานี

วัดมังกร เราแทรกตัวผ่านผูค ้ นทีก ่ า� ลังเดิน

4

ภาพ : ธนโชติ ทองรัก, คุลิกา แก้วนาหลวง

ขวักไขว่บนถนนเพือ ่ ตรงไปยังคาเฟ่ตม ่ิ ซ�า

สไตล์โมเดิรน ์ ไชนีส แต่เมือ ่ เข้ามาภายใน

ความเปลี่ ยนแปลงที่สัมผัสได้ ทันทีคือ

ความเงี ย บสงบ ส่ ว นแสงไฟสลั ว จาก โคมแดงและหลอดนีออนให้ความรูส ้ ึก ทีต ่ ่างออกไปราวกับเราได้เป็นส่วนหนึ่ง

ของฉากหนังจีนในวันวาน ที่นี่เกิดจาก

เที่ยวเยาวราชใน 1 วัน สัมผัสความเป็นจีนร่วมสมัย ผ่านวัด พิพิธภัณฑ์ คาเฟ ่ และร้านฟิล์ม

การเปลี่ ยนผ่ า นกิ จการสู่ รุ ่ น หลาน

จากร้านส่งขนมและร้านโชห่วยทีต ่ ระกูล ซงเต๋อด�าเนิ นมาเป็นสิบๆ ปีกลายเป็น

คาเฟ่ ร ่ว มสมั ย อาหารเรีย กน� า ย่ อ ย

ที่ขอแนะน�าคือ สามก๊ก (39 บาท)

3

2

2

4

1

11.00

น.

ไหว้พระขอพรที่วัดมังกรกมลาวาส (วัดเล่งเน่ยยี่)

12.00

น.

เยือนบ้านเก่าเล่าเรื่อง ด้วยความสงสัยว่าวิถช ี ว ี ต ิ ของ

วั ด เล่ ง เน่ ย ยี่ คื อ ที่ พึ่ ง ทางใจ

ของคนในย่านเยาวราช คนส่วนใหญ่

นิยมมาไหว้พระขอพรที่นี่ ลักษณะ สถาปั ต ยกรรมของวั ด เป็ น ไปตาม

แบบฉบับช่างสกุลแต้จว๋ิ เมือ ่ เดินเข้ามา ภายในวัด เราจะเห็นผู้คนมากมาย ก�าลังแสดงความเคารพต่อเทพเจ้า

ถึ งแม้ว่าม่านหมอกควันจากธู ปจะ

คละคลุง้ ไปทัว่ บริเวณ แต่ภาพตรงหน้า

สะท้อนให้เห็นถึงความศรัทธาของ คนไทยเชื้อสายจีน รวมถึงคนทั่วไป

ที่มีความเชื่อ และชื่นชอบการขอพร เพื่ อ ค ว า ม เป็ น สิ ริ ม ง ค ล ใน ชี วิ ต

วัดเล่งเน่ยยีจ ่ ง ึ เป็นหมุดหมายส�าคัญ

ที่ผู้คนจะมากราบไหว้ส่ิงศักดิ์ สิทธิ์ ทุกครัง้ ที่มาเยือนเยาวราช

คนเยาวราชในอดี ต แตกต่ า งจาก

14.00

6

3

น.

เรียนรู้ท่ศ ี ูนย์ประวัติศาสตร์ เยาวราช

ภายในวัดไตรมิตรวิทยาราม-

วรวิหาร เป็นที่ตั้งของศูนย์ประวัติ-

ตอนนี้ อ ย่ า งไร เราจึ ง เดิ น ลั ด เลาะ

ศาสตร์เ ยาวราช หรือ พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์

เล็ ก ๆ ไปหยุ ด อยู่ ต รงหน้ า ตึ ก แถว

ชุ ม ชนชาวจี น ในเมื อ งไทย ตั้ ง แต่

ประวัติศาสตร์ของชุมชนเจริญไชย

แผ่นดินสยาม และการเปลีย ่ นแปลง

ที่จ�าหน่ ายสินค้ าเกี่ ยวกั บประเพณี

ยุ ค สมั ย ในอนาคตเราเชื่ อ มั่ น ว่ า

ตามถนนเจริญกรุง เลี้ยวเข้าตรอก

ทีบ ่ อกเล่าเรือ ่ งราวความเป็นมาของ

หลั ง เก่ า สองชั้ น ที่ นี่ คื อ พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์

จุดเริม ่ าวจีนย้ายถิน ่ ต้นทีช ่ ฐานมายัง

ซึง่ เป็นย่านการค้าเก่าแก่ของเยาวราช

ต่อมาของเยาวราชทีเ่ ป็นไปตามแต่ละ

และความเชือ ่ ของชาวจีน ส่วนชัน ้ บน

พิพิธภัณฑ์แห่งนี้จะต้องขยายพื้นที่

จีน และเนื่ องจากตึกหลังนี้ เคยเป็น

เยาวราชเป็ น ย่ า นที่ ไ ม่ เ คยหลั บ

หลั งโรงงิ้ว ซึ่งเป็นเบื้องหลั งศิลปะ

ได้ เ สมอ ส� า หรับ พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ แห่ ง นี้

ใครทีอ ่ ยากสัมผัสกลิน ่ อายวัฒนธรรม

มี เพื่ อ นต่ า งชาติ แ ล้ ว อยากเรีย นรู ้

ให้มาที่นี่

ค่าเข้าชม 140 บาท

เป็นมุมให้ความรูเ้ กีย ่ วกับวัฒนธรรม

เพื่อบอกเล่าเรือ ่ งราวใหม่ๆ เพราะ

ที่ฝึกซ้อมของคณะงิ้วเฮี ยเฮง จึ งมี

ท� า ให้ เกิ ด การเปลี่ ย นแปลงใหม่ ๆ

ด้านการแสดงทีห ่ าดูยากในปัจจุบน ั

คนไทยสามารถเข้าชมฟรี แต่ถา ้ ใคร

เก่ าแก่ ของชุมชนจี น เราขอแนะน� า

ความเป็นมาของเยาวราช ต้องเสีย

5

YAOWARAT 2020 การเดินลัดเลาะไปริมถนน และตรอกซอกซอย ท�าให้เราได้เห็นเยาวราช ในหลายมิติ ทั้งเก่า ใหม่ และร่วมสมัย ถึงแม้ว่าหลายสิ่ง ในเยาวราชจะต้อง ปรับเปลี่ยนไปบ้าง เเต่หากลองมองให้ลึก ถึงเเก่น ทั้งอาหาร ตึกรามบ้านช่อง ร้านค้า คาเฟ ่ รวมถึงวิถีชีวิต ต่างยังคงความเป็นจีน สมัยก่อนไว้ได้เสมอ ไม่มุมใดก็มุมหนึ่ง และทั้งหมดนี้ก็คือ ประสบการณ์ท่เี รา ได้เห็น สัมผัส และรู้สึก ่ ว ตลอดทัง ้ วันทีไ่ ด้เดินเทีย ในย่านเยาวราช 28

่ รึกครืน ้ ไปด้วยผูค ่ ยูอ บรรยากาศของเยาวราชทีค ้ นและเสียงสนทนาของพ่อค้าแม่ขายดังจอแจไปทัง ่ าศัย ้ สองฟากถนน คือภาพจ�าของย่านท�ามาหากินและชุมชนทีอ ของคนไทยเชื้อสายจีน ซึ่งยังคงเสน่ห์อันน่าหลงใหลให้ทุกคนที่มาเยือนได้สัมผัส เพียงแต่เยาวราชในวันนี้ก�าลังเปลี่ยนไป เมื่อรถไฟฟา้ ใต้ดินสถานีวัดมังกรเปิ ดให้บริการเมื่อปลายปี ท่ีผ่านมา ความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นตามยุคสมัยเช่นนี้ย่อมสร้างนิยามและภาพจ�าใหม่ให้กับย่าน ่ี วะเวียนมาในย่านเก่า และร้านค้าแห่งใหม่ในอาคารหลังเดิม ทัง ่ า� ลังปรับเข้าหา ทีไ่ ม่เคยหลับใหลหรือหยุดนิง ้ นกลุม ่ ใหม่ทแ ้ ผูค ้ หมดคือความแตกต่างทีก ่ อย่างเยาวราช ทัง ่ นแปลง เช่นเดียวกับสถานทีส ่ า� คัญและร้านค้าต่างๆ ในเยาวราชทีท ่ ก กันอย่างสอดรับเพื่อส่งเสริมให้เยาวราชเป็นย่านทีโ่ ดดเด่นท่ามกลางความเปลีย ุ คนสามารถเดินเท้า ไปเยี่ยมชม ซึมซับ และลิ้มรสชาติความเป็นจีนร่วมสมัยได้ภายใน 1 วัน

5

15.00

6

17.30

น.

เติมพลังกับของหวาน ที่ Ba Hao Tian Mi เวลาบ่ายๆ หากได้ของหวานๆ

เย็ น ๆ มาช่ ว ยดั บ ร้ อ นคงดี ต่ อ ใจ

4

น.

โลกของแอนะล็อก กับร้านไชยโฟโต้ซัพพลาย เราเลื อ กแวะร้า นฟิ ล์ ม เป็ น

ที่สุดท้าย ตลอดทั้งวันที่เดิ นเที่ยว

ไม่นอ ้ ย เราเดินเข้ามาในซอยผดุงด้าว

ในเยาวราช เราเห็ น คนรุ ่ น ใหม่

มี ค นจ� า นวนหนึ่ ง ยื น เข้ า แถวอยู่

อย่างเอาจริงเอาจัง ก็อดสงสัยไม่ได้

ห รื อ ซ อ ย เท็ ก ซั ส สุ กี้ จ ะ เห็ น ว่ า ทีต ่ รงนั้นคือ Ba Hao Tian Mi คาเฟ่

หลายคนต่างถือกล้องฟิลม ์ ยืนถ่ายภาพ ว่ า กล้ อ งฟิ ล์ ม กลั บ มาฮิ ต อี ก ครั้ ง

พุ ด ดิ้ ง ขนาดเล็ ก ที่ เพิ่ ง เปิ ด มาได้

ได้อย่างไร เมือ ่ เข้าไปในร้าน เราเห็น

เป็นซุม ้ วงกลมคล้ายทางเข้าบ้านคนจีน

อยู่ ซึง่ เจ้าของร้านทีค ่ อยให้คา� แนะน�า

ให้สง ั เกตสิง ่ อื่นๆ ทัง ้ ชุดโต๊ะเก้าอี้ไม้

ก็ ไ ม่ ใช่ ค นรุ น ่ ใหม่ แต่ ก ลั บ เป็ น คน

ไม่นาน ด้านหน้าของร้าน ออกแบบ ในสมัยก่อน ช่วยดึงดูดสายตาของเรา ถ้วยลายคราม และช้อนทองเหลือง รายละเอี ย ดเล็ ก ๆ เหล่ า นี้ ต่ า งสื่ อ

ความเป็นจีนได้อย่างแยบยล แม้จะ ต้องอดใจรอคิวสักหน่อย เพราะมี ที่น่ังจ�ากัด แต่เมื่อได้ลองกินพุดดิ้ง

งาด� า (128 บาท) ก็ รู ้สึ ก ว่ า เป็ น การรอที่ค้ม ุ ค่า

ISSUE 627

กล้องฟิลม ์ จ�านวนมากมายเรียงราย เกี่ ย วกั บ วิ ธี ก ารใช้ ง านกล้ อ งฟิ ล์ ม รุน ่ เก๋าอย่างอาม่า หลังจากพูดคุย ได้สักพัก อาม่าก็แนะน�าฟิล์มที่เรา ตามหามานาน หวังว่าฟิล์มม้วนนี้

จะช่วยเก็บภาพความทรงจ�าไว้ ไม่ตา่ ง

จากร้านนี้ทย ี่ ง ั คงรักษาบรรยากาศ ในวันเก่าได้อย่างน่าประทับใจ

27 JAN 2020

29

เรือ ่ ง : โตมร ศุขปรีชา

EDITOR’S NOTE ภาพ : กวินาฏ หัวเขา

​อ เมริ ก ามองจี น ว่ า เป็ น เหมื อ น​‘ลู ก ไล่ ’​

CHINA’S PLASTICITY

​อย่างไรก็ตาม​คุณสมบัตห ิ นึง่ ทีค ่ นอเมริกน ั

มายาวนานขนาดไหน​แต่ซก ั เคอร์เบิรก ์ ก็พยายาม

หลายคน​ก็คอ ื การบอกว่าจีนนัน ้ เป็นประเทศทีเ่ ป็น​

และอื่นๆ​แต่ที่ท�าให้หลายคนทึ่ง​(และอึ้ง)​ก็คือ

มาโดยตลอด​-​ตั้ ง แต่ ศ ตวรรษที่ ​19​ไล่ ม า

ชอบพูดถึงจีน​และปรากฏอยู่ในค�าพูดของผู้น�า

สงครามโลกครัง้ ทีส ่ อง,​เพราะจีนไม่เคย​‘ผงาด’​

‘พลาสติก’

ในปี​2015​เมื่อเขาร่วมโต๊ะกับสี​เขาได้เอ่ยปาก

ความยิง ่ ใหญ่ทางเศรษฐกิจ

ทีอ ่ ยูใ่ นมือของประเทศตะวันตกทีแ ่ ข็งแกร่งและ

ไม่เกิด)​ของเขาหน่อย​ซึง่ ถ้าเป็นคนทัว ่ ไปก็คงจะ

ชื่อดัง​ยังรูส ้ ึกเห็นอกเห็นใจจีนเลย​เพราะในยุค

อย่ า ง​เซลสการ์​กั น น์ ​(Selskar​Gunn)​ก็ เ คย

สหประชาชาติ​รวมถึงเป็นยุคสงครามเย็นทีก ่ า � ลัง

ตอนนี้จีนกลายเป็นประเทศพลาสติกไปแล้ว

จีน เดินทางไปอเมริกา​และกลับมาเขียนข้อสรุป

ทัง้ ทางการทูตและทางเศรษฐกิจมากเสียยิง่ กว่า

ตาม​‘อ�านาจ’​ที่อเมริกาจะกดจะบีบ​เหมือนกับ

มีศรัทธาในศาสนา​เชือ ่ ในพระเจ้ากันมาก​แต่กระนัน ้ ​

​แฟรงก์เคยให้สม ั ภาษณ์นต ิ ยสาร​Playboy

แต่ เรื่อ งเหล่ า นั้ น แทบกลายเป็ น อดี ต ไป

จนถึ งสงครามโลกครัง้ ที่สอง​และกระทั่งหลั ง ขึ้ น มาได้ เ ลย​โดยเฉพาะในฐานะประเทศที่ มี

ขนาด​แฟรงก์ ​ซิ น าตรา​นั ก ร้อ งอเมริกั น

หกศูนย์ที่พูดได้ว่าอเมริกาครองโลกและครอง

เย็ น เยี ย บอยู่ นั้ น ​อเมริก ามี ก ารคว� า บาตรจี น คว�าบาตรรัสเซียเสียอีก

​วูดโรว์​วิลสัน​เคยบอกว่า​จีนคือพลาสติก

เก่งกาจ​หรือรองประธานของมูลนิธริ อ ็ กกีเ้ ฟลเลอร์

บอกว่าหลังจากจีนแข็งแกร่งมานานหลายร้อยปี​ ค�าว่าพลาสติกในที่นี้คือการเปลี่ยนรูปได้

การขึ้นรูปพลาสติกนั่นเอง

เอาไว้ ใ นปี ​1963​โดยเรีย กร้อ งให้ ​‘จี น แดง’​

หมดแล้ว​เพราะทุกวันนี้​พูดได้ว่าอเมริกาเกือบ

ชาติ ​เขาบอกว่ า ​“ผมไม่ คิ ด ว่ า เราจะเอาคน

ที่มีอิทธิพลเหนืออเมริกาในหลายด้าน

(คนสมัยนั้นเรียกจีนแบบนี้)​มีทน ี่ ั่งในสหประชาแปดร้ อ ยล้ า นคนไปซุ ก ไว้ ใ ต้ พ รมท� า เหมื อ น

การประท้ ว งในฮ่ อ งกง​ปรากฏว่ า จี น เล่ น แรง

อเมริกานั้น​‘กลัว’​จีนต่างหาก

สุดท้าย​นักกีฬาระดับดาราของทีมก็ตอ ้ งออกมา

กีดกันคนจีนทีเ่ รียกว่า​Chinese​Exclusion​Act​

จบลงง่ายๆ

ความรักในพระเจ้าก็ยงั เป็นจริงน้อยกว่าความรัก ในก�าไร

​นี่อาจเป็นข้อสรุปส�าคัญทีแ ่ สดงให้เราเห็น

อย่างอเมริกาก็ยังต้องค้อมศีรษะให้จีน ‘พลาสติก’​ในอุ้งมือของใคร​

​แต่ เรือ ่ งนี้ ยังถื อว่าธรรมดา​อี กเรือ ่ งหนึ่ ง

ที่ส่งสัญญาณชัดเจน​ว่ายิ่งใหญ่แค่ไหนในโลก

เพียงแต่นี่ออกมาเป็นกฎหมายที่จริงจังกันเลย

มาร์ก​ซักเคอร์เบิรก ์ ​แห่งเฟซบุก ๊ ​มีโอกาสร่วมโต๊ะ

มากกว่า

ถึงชาวอเมริกน ั ทีเ่ ขาได้พบเห็นว่า​คนอเมริกน ั นัน ้

ขอโทษ​และบอกว่าพวกเขารักจีน​แต่เรือ ่ งก็ไม่ได้

กีดกันการทีค ่ นจีนจะเข้ามาในประเทศ​(แบบเดียว

ทีเดียว)​ซึ่งลึกๆ​แล้วแสดงให้เห็นถึงความกลัว

​ในศตวรรษที​่ 19​เคยมีตว ั แทนคณะทูตของ

​และเอาเข้าจริงแล้ว​ใครกันแน่​-​ทีก ่ ลายเป็น​

ถึ ง ขั้ น สั่ ง พั ก รายการของ​NBA​ในจี น ​และ

กั บ ที่รฐ ั บาลทรัมป์กีดกันคนเม็กซิกันในปัจจุบัน​

​แต่ปรากฏว่าสีจิ้นผิงปฏิเสธ

​ตั ว อย่ า งเช่ น ​เมื่ อ ปี ที่ แ ล้ ว ​ผู้ จั ด การที ม

เพราะไม่ ช อบจี น ​แต่ ที่ จ ริง อาจต้ อ งบอกว่ า​

ซึ่ งพู ด ได้ เ ลยว่ า เป็ น กฎหมายเหยี ย ดเชื้ อ ชาติ​

ยินดีตั้งให้

ก็ ได้ ​-​ว่าท�าไมในปัจจุบัน,​กระทั่งมหาอ� านาจ

บาสเกตบอลดังคนหนึ่งทวีตข้อความสนับสนุน

ย้ อ นกลั บ ไปในปี ​1882​เคยมี ก ฎหมาย

ขอให้สช ี ว ่ ยตั้ง​‘ชือ ่ จีน’​ให้เป็นเกียรติกับลูก​(ทีย ่ งั

ไม่มอ ี ท ิ ธิพลอะไรเหนือจีนเลย​กลับเป็นจีนต่างหาก

พวกเขาไม่ได้มีอยู่จริงได้หรอกนะ”

​ห ลายคนอาจคิ ด ว่ า ​อเมริก ากี ด กั น จี น

ทุกวิถีทางที่จะ​‘เอาใจ’​จี น​เช่นเรียนภาษาจี น

ตะวั น ตกก็ ยั ง ต้ อ งค้ อ มศี ร ษะให้ จี น ​ก็ คื อ เมื่ อ​

กับประธานาธิบดีจีนอย่างสีจ้ินผิง

เร า ค ง รู ้ อ ยู่ ว่ า ​เฟ ซ บุ๊ ก ถู ก แบ น ใน จี น 30