Aedes-Magazine 4/2014

CORPORATIES EN DE WONINGMARKT / 4 / 2014

Marcel van Dam

‘WE VERKWANSELEN GOED WONEN’ » ALLEENWONEN IS DE TREND » » ‘STAP ZELF DIE SAMENLEVING IN' » » 16 VRAGEN AAN VINCENT VAN ROSSEM » » EUROPA: HOE WONEN ONZE MIGRANTEN? »

Voordelen

Advies op maat voor uw huurders

ntie, ook bij Top 3 prijsgara verlengingen •• ene stroom ro g 100% •• rders bij r o Hulp vo huu ren energie bespa

Met onze EnergieTest bieden onze energie adviseurs advies op maat. Daarmee krijgen uw huurders praktische tips die direct energiebesparingen opleveren. Ook voor uw corporatie interessant, want de resultaten delen we met u. Meer weten? Bel dan met onze accountmanagers: (035) 626 50 87 of kijk op www.woonenergie.nl.

Het BespaarPlan is ontwikkeld samen met

www.woonenergie.nl (035) 626 50 87

Aedes-commentaar DAK REPAREREN OF NIEUW HUIS BOUWEN? We zijn met zijn allen doorlopend bezig met correcties en aanpassingen op onze regels en ons systeem. Of zoals emeritus hoogleraar Hugo Priemus het omschrijft: plakkertjes aan het plakken op een band. Als na dik tien jaar een wet bijna rond is, moet het ineens toch weer anders. We zoeken naar nieuwe vormen van het stelsel. Met als uitgangspunt het bestaande stelsel. Terwijl we bereid moeten zijn om opnieuw te beginnen.

nog steeds nodig om mensen te helpen bij het vinden van een huis? Zijn daar woningcorporaties voor nodig? Of kan het ook heel anders? Waar slaat dat verschil tussen DAEB en niet-DAEB eigenlijk op? En kunnen we niet een veel simpeler scheidslijn maken tussen wat een marktpartij doet en wat een corporatie van de toekomst doet? En wat zouden we samen kunnen doen?

Wat kunnen we eigenlijk niet meer als we geen niet-DAEB kunnen bouwen? Wat doen wij nu en hebben we eigenlijk altijd al gedaan wat marktpartijen ook heel goed zouden kunnen doen? Hoe kunnen we samenwerkings-

Nadenken over wat het doel is van ons werk, van de volkshuisves-

verbanden aangaan waarbij wij doen waar wij

ting. En van daaruit iets nieuws opbouwen. Een nieuwe visie op

goed in zijn, maar al het andere overlaten aan

waar de volkshuisvesting voor staat en hoe die georganiseerd moet

partijen die beter zijn in dat deel? Moeten

worden. Je zou kunnen zeggen dat dit rijkelijk laat is gezien de ontwik-

we wel in het gat springen en middeninko-

kelingen rond novelle en parlementaire enquête. Misschien was tot nu

mens aan een huis helpen? Moeten we niet

toe de nood niet hoog genoeg. Dan is die dat nu zeker. Dus beter laat

eerst de fundamentele vraag stellen of we ons

dan nooit. En de volkshuisvesting moet nog heel lang mee. Een heldere,

maatschappelijk vermogen daarvoor in willen

integrale visie op de toekomst van de volkshuisvesting geeft ons niet

zetten? Of dat we simpelweg de vraag terug-

alleen een sterkere uitgangspositie in het huidige debat.

leggen bij de overheid om de woningmarkt

Wat is dan het doel van ons werk? Fatsoenlijk wonen, betaalbaar wo-

zodanig te hervormen dat deze groep wel

nen, voldoen aan persoonlijke zorgvragen bijvoorbeeld, segregatie

bediend gaat worden. Want net zoals geldt dat

in de samenleving voorkomen, uitsluiting

wij niet moeten doen wat de markt kan doen,

voorkomen. Daarbij ook regelen dat mensen

geldt ook dat de markt niet zo snel iets zal doen

volkshuisvesting in Nederland als ‘hun’ volks-

als wij het al doen.

huisvesting zien. Dat zij beseffen dat zij recht hebben op fatsoenlijk wonen en een systeem – ondersteund door hun overheid – dat daartoe leidt. En dat zij dit systeem kunnen beïnvloeden.

Om die visie te krijgen, moet je dus bereid zijn opnieuw te beginnen. Niet uit gaan van wat er al is. Dat betekent ook dat heilige huisjes omver moeten. Of in ieder geval open moeten staan voor discussie. Is het in de 21e eeuw

‘Beginnen met de vraag wat het doel moet zijn van je werk’

Bovenaan staat dat we in Nederland willen waarborgen dat mensen fatsoenlijk kunnen wonen. En dat we met alle veranderingen niet de verworvenheden aan de kant moeten schuiven. Maar als je de baby niet met het badwater wilt weggooien, dan moet je beginnen met de vraag wat het doel moet zijn van je werk. En dan kijken wat er nodig is. De volgende stap is om te kijken wat, van wat we nu hebben, daar in past.

1

2

32 ALLEENWONEN IS DE TREND WAT HEBBEN MENSEN NODIG? 1 4 14 15 16 25 26 28 40 42 54 56

AEDES-COMMENTAAR Dak repareren of nieuw huis bouwen?

ONDERTUSSEN IN Rotterdam Hoogvliet OPINIE ‘Waarom zo’n haast met die novelle’ – Gert-Jan Leenknegt COLUMN Jos van der Lans OPINIE ‘Maak beleidskeuzes toetsbaar’ – Peter van Os en Erik Bruns FEITEN & CIJFERS over huurders van 65-plus HET WERK VAN woonconsulent voor studenten Barbara Heutink PRIKBORD Weetjes en tips 16/32 Zestien vragen aan Vincent van Rossem HUISVESTER VAN HET VOLK Zeeger Gulden NETWERK Carrièrenieuws en events ACHTERAF EN COLOFON

8

inhoud

3

STAP DE SAMENLEVING IN Van positieve waardering voor corporaties is weinig meer over. Aedes-leden willen er wat aan doen bleek op het verenigingscongres 17 april.

Een reactie van deskundigen en mensen uit de praktijk.

20

MARCEL VAN DAM ‘Sinds 1900 bevorderen we volkshuisvesting vanwege de grote effecten van goed wonen: die gedachte laten we nu varen.’

Oud-politicus Marcel van Dam ziet het somber in.

46

ARBEIDSMIGRANTEN IN EUROPA De Europese Commissie werkt aan een stedenagenda. Eén van de onderwerpen op die agenda: betaalbare woningen voor migranten uit de Europese Unie.

4

ondertussen in Rotterdam Hoogvliet TEK ST : MARGRIE T PFLUG

8/4 Campus

|

FOTO : ANNE REITSMA

Van VMBO tot gymnasium. Zo’n 1.100 leerlingen uit

wijkrestaurant, gerund door de onderwijsinstellingen. Hier

Rotterdam Hoogvliet hoeven niet meer naar school in

kunnen jongeren werkervaring opdoen. Ouderejaars MBO-

Spijkenisse of Albrandswaard. Ze kunnen sinds dit jaar

of HBO-studenten kunnen in het woongebouw een kamer

terecht op de Campus Hoogvliet op twee middelbare scho-

of studio huren. Wooncorporatie Woonbron heeft het com-

len en een instelling voor middelbaar beroepsonderwijs. De

plex ontwikkeld in samenwerking met de drie onderwijs-

leerlingen hebben allerlei gezamenlijke voorzieningen tot

instellingen en de gemeente. De schoolgebouwen zijn nu in

hun beschikking zoals sportzalen, muziekruimtes en tech-

eigendom overgedragen aan de gemeente Rotterdam. Het

nieklokalen. Bij de officiële opening nam koningin Máxima

woongebouw blijft in beheer bij Woonbron.

onder andere een kijkje in de professionele keuken van het

www.campushoogvliet.nl

5

al Bent udigd? o n uitge kaarten

OP EN AVOND ei Do 2 2 m

u uw Koop n 95 op voor € nd.nl gholla in d il u www.b

Samen bouwen aan nieuwe kansen

ONTWIKKEL JE BEDRIJFSKUNDIGE BLIK EN MANAGEMENTVAARDIGHEDEN

Blijf aangesloten!

•

Hét jaarlijkse platform voor beslissers in de woning- en utiliteitsbouw

•

Nieuwe producten en diensten van ruim 100 deelnemende bedrijven

•

Met absolute topsprekers en een toonaangevend netwerk van partners

•

Brengt alle schakels in de keten samen voor kennisdeling, conceptontwikkeling en samenwerking

Ben je werkzaam in de corporatiesector, krijg je een steeds meer coördinerende en regisserende rol en wil je jezelf verder ontwikkelen? Laat je dan informeren over de deeltijdstudie Ad Ondernemend wijkmanagement bij CAH Vilentum in Dronten.

Meer weten over ons studieaanbod?

Kijk op www.cahvilentum.nl

6 t/m 8

mei 2014

Kijk voor meer informatie op www.buildingholland.nl Event partners:

Een coproductie van:

Hoger onderwijs dat er toe doet The Floor is Yours

+

VISIE

020-6751605

BLIK OP DE CORPORATIE VAN MORGEN.

werkopdracht u kunt werk aan Emarkus uitbesteden Woningcorporaties bezuinigen tussen de 10% en 20% op personeelskosten. Het is straks even wennen voor het blijvende personeel: zij zullen de komende tijd veel te doen krijgen. Om de druk op de vaste formatie te verlichten, bieden wij een nieuwe dienst aan, die goed bij uw bezuinigingsplannen past: “Werkopdracht”.

Graag willen wij elke Manager of Hoofd van een afdeling; hierop attenderen. U kunt de taken of klusjes waar de vaste formatie niet aan toekomt, gewoon aan Emarkus uitbesteden in de vorm van een Werkopdracht.

Emarkus schakelt heel snel de juiste expertises in om de klus voor u te klaren.

Op deze manier kunnen u en uw team zich goed focussen op de kwaliteit van de dienstverlening.

Voor meer informatie verwijs ik u naar onze website www.emarkus.nl Daar leest u de voordelen van deze nieuwe dienst naast ons bestaande aanbod van Detachering, Interim management en W&S.

Dene Fransen Daalmeijer & Abdellatif Chehdaoui

020-6751605

Op 25 juni verschijnt Visie+ als bijlage bij Aedes Magazine .

Uw verhaal in Visie+? Het kan!

Bel Wouter Otto of Richard Onnes: 026 376 34 69.

8

legitimering 9 tek st : marjon van weersch

|

illustr aties : pe ter van hugten

Hoezo samenleving naar binnen halen?

‘ sTAP er zelf IN’

De positieve waardering voor woningcorporaties heeft in twee decennia plaatsgemaakt voor negatieve beeldvorming. Corporaties hebben een legitimeringsvraagstuk. Op het verenigingscongres op 17 april besloten de Aedes-leden dit probleem samen met belanghouders aan te pakken. Een reactie van deskundigen en mensen uit de praktijk.

‘In de jaren 90 hadden corporaties veel

beleid. ‘In nog geen twintig jaar is die beeld-

vrienden: onder wie niet alleen gemeen-

vorming totaal gekanteld. Nu hebben veel

ten en welzijnsinstellingen, maar ook de lande-

mensen een negatieve associatie bij het woord

lijke politiek. Corporaties stonden voor het

woningcorporatie.’ Deels hangt dit negatieve

goede, voor handen uit de mouwen in de wij-

imago samen met de inmiddels bekende inci-

ken, voor voortvarend maatschappelijk onder-

denten die veelvuldig in het nieuws kwamen,

nemerschap’, zegt Cor van Montfort. Hij is

ongeveer een twintigtal.

bijzonder hoogleraar Goed Bestuur aan de ­

Ad Leenhouts, van de Maatschappelijke Advies

Universiteit van Tilburg en gastraadslid voor de

Raad van woningcorporatie RWS Goes: ‘Een

Wetenschappelijke Raad voor het Regerings-

klein aantal incidenten dat de landelijke pers

10

haalt, kan al zorgen voor een gebrek aan vertrouwen bij alle andere

Kleine wereld

corporaties. Dat hebben wij hier in Zeeland ook gemerkt.’ Tegen dat

De corporaties hebben op een eerder Aedes-

beeld – ‘Als het daar zo’n rommeltje is, zal het bij ons ook wel zo zijn’ –

congres in reactie op De balans verstoord vast-

kan een individuele corporatie nauwelijks in zijn eentje opboksen, heeft

gesteld dat corporaties de verbinding met de

Leenhouts ervaren. ‘Daar zijn de media-aandacht en de daarop volgende

samenleving moeten herstellen. De maat-

politieke stormen te sterk voor. Ook al presteert een corporatie goed en

schappij naar binnen halen, kortom. Dat laatste

efficiënt en is ze financieel gezond. Zoals RWS in Goes.’

is een ongelukkige formulering, vindt Gabriel

Voor Leenhouts was dat in 2011 één van de redenen om onafhankelijk

van den Brink. Hij is hoogleraar Maatschappe-

voorzitter te worden van de Maatschappelijke Advies Raad (MAR). Die

lijke Bestuurskunde aan de Universiteit van

raad adviseert het bestuur en management van RWS over strategie en

Tilburg en lector Gemeenschappelijke Veilig-

beleid. Leenhouts is gepensioneerd directeur van de Sociale werkvoor-

heidskunde aan de Politie Academie. ‘Is het

ziening in Goes. Een organisatie enigszins vergelijkbaar met een corpo-

niet een beetje arrogant om een samenleving

ratie, zegt hij. ‘Beide maatschappelijke ondernemingen met een zekere

van bijna 17 miljoen mensen de relatief kleine

monopolie: de één biedt werk aan mensen met een kwetsbare positie op

wereld van de corporaties binnen te willen

de arbeidsmarkt, de ander zorgt voor huizen voor mensen met een

halen? Draai het om, zou ik zeggen. Corpora-

kwetsbare positie op de woningmarkt. Juist als monopolist is het heel

ties moeten zich aansluiten bij het groeiend

belangrijk om in gesprek te zijn met je klanten en andere belanghebbenden in de samenleving. Daarmee win je vertrouwen. En zo’n MAR is één van de instrumenten die daaraan bijdraagt.’

Betuttelend Het geschokte vertrouwen in woningcorporaties is één van de redenen dat er nu een parlementaire enquêtecommissie woningcorporaties aan het werk is. Het vorig jaar op verzoek van Aedes geschreven rapport De balans verstoord analyseert hoe de corporatiesector de afgelopen twintig jaar haar legitimering verloren heeft. Legitimering blijft een lastig te definiëren begrip. Behalve met vertrouwen heeft het te maken met de beleving vanuit de maatschappij over de toegevoegde waarde van corporaties: wat presteren ze eigenlijk en wie gaat daar over? Het gaat dus (ook) over beeldvorming.

‘ eigenlijk is het eenvoudig: practice what you preach’

Wim Derksen, hoogleraar Bestuurskunde aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam, ziet die beeldvorming bepaald somber in. ‘Als ik kijk naar het

aantal maatschappelijke initiatieven van bur-

beeld dat de gemiddelde krantenlezer en de politiek hebben van de cor-

gers.’ Hij wijst op buurtbewoners die samen

poraties, twijfel ik sterk of corporaties erin kunnen slagen om dat beeld

projecten aanpakken. Zoals buurthuizen ‘nieu-

te doen kantelen’, zegt hij. ‘Ook ik denk bij cor-

we stijl’ in bijvoorbeeld de Indische Buurt in

poraties tegenwoordig eerst aan de incidenten.

Amsterdam. ‘Burgers tonen zich steeds minder

En dat maakt mij cynisch als ik corporaties

afhankelijk van overheden of instellingen. In

hun opdracht hoor verkondigen: huisvesting

die zin is de doe-democratie – naar een notitie

bieden aan mensen met een smalle beurs. De

van minister Plasterk – realiteit.’

woordkeuze alleen al stuit me tegen de borst.

Van den Brink onderzoekt ‘vanuit de alledaag-

Geef de ruimte aan burgers. Makke-

Zo betuttelend. Laat mensen zelf hun woon-

se realiteit’ al langer het legitimeringsvraag-

lijk gezegd. Ook eenvoudig gedaan?

ruimte regelen, desnoods via een coöperatie.’

stuk bij de politie. ‘De tijd dat de politie auto-

Discussieer mee tijden de workshop

Volgens Derksen is het terugwinnen van de

matisch haar gezag kon laten gelden, is al lang

Burgerkracht: samen voor beter

legitimering voor corporaties een haast on-

voorbij’, zegt hij. ‘Tegenwoordig moet de poli-

tijdens de Aedes Corporatiedag

mogelijke klus. ‘Vertrouwen komt te voet en

tie de ­balans zoeken tussen handhaven van de

op 22 mei in ’s-Hertogenbosch.

gaat te paard’, zegt hij. De verbetervoorstellen

orde en empathie tonen. En daar kunnen cor-

Kijk op aedescorporatiedag.nl

van corporaties blijven in de beeldvorming

poraties van leren.’

of facebook.com/corporatiedag.

waarschijnlijk too little en too late aldus deze

Corporaties moeten volgens Van den Brink

hoogleraar.

weer meer oog hebben voor ‘de morele agen-

legitimering 11

Balans Het rapport De balans verstoord is te downloaden van Aedes.nl, dossier P ­ arlementaire enquête.

da’. Toon daadwerkelijk empathie voor huurders die het risico lopen hun baan te verliezen.

En wees als corporatiebestuurder ook bereid om zelf offers te brengen. ‘Dus geen te groot salaris, niet te lang blijven zitten. Dat was vroeger al niet te verkopen. Maar in deze tijden van sociale media val je helemaal door de mand. Transparantie heeft een nieuw gezicht gekregen.’ Van den Brink: ‘Eigenlijk is het vrij eenvoudig: Practice what you preach.’

Visietafels ‘Iedere corporatie heeft natuurlijk last van de negatieve beeldvorming die landelijk de boventoon voert’, zegt Ingeborg van den ­ Wijngaart, communicatieadviseur bij Volks­ belang in Wijk bij Duurstede, ‘hoewel het misschien vooral speelt bij grotere corporaties die werken in een grote regio’. Van den Wijngaart: ‘De parlementaire enquête is niet voor niets ­ingesteld: de sector heeft een legitimerings­ probleem. Dat komt ook omdat corporaties lange tijd erg naar binnen gekeerd waren.

Maar wij willen absoluut niet in die constatering blijven hangen. En zoeken als corporatie de samen­leving op.’

Sinds 2009 doet Volksbelang dat onder meer met zogeheten ‘visietafels’. Behalve huurders en kopers van corporatiewoningen schuiven daar ook andere mensen en organisaties aan die zich met wonen bezighouden. De directie en de raad van commissarissen van Volksbelang gaat samen met de verschillende visietafels, samengesteld uit vertegenwoordigers van verschillende belan-

positief waarderen.’ De landelijke negatieve

gengroepen, om de tafel zitten om de langetermijndoelen te bepalen.

beeldvorming over corporaties gaat wat hem

‘Op die manier halen we thema’s uit de samenleving op’, legt Van den

betreft dan ook niet op voor Volksbelang. ‘De

Wijngaart uit. Recente gespreksonderwerpen zijn bijvoorbeeld duur-

corporatie ziet welke ontwikkelingen zich in

zaamheid, leefbaarheid en betaalbaarheid.

de samenleving afspelen en speelt daar goed

‘Het is een leerproces’, vervolgt ze. ‘Het blijft zoeken hoe we dit instru-

op in.’

ment ten volle kunnen benutten.’ Bij de belanghebbenden van de corporatie zijn de visietafels ondertussen al een begrip, zegt Edwin van Dorp,

Jongeren

programmamanager Sterke Samenleving van de gemeente Wijk bij

Ook de MAR van RWS in Goes heeft inmiddels

Duurstede. ‘Het is voor ons één van de redenen waarom we Volksbelang

ook een goede reputatie opgebouwd. De raad

12 legitimering

bestaat uit acht representatieve vertegen­

Betrokkenheid

woordigers van onder meer senioren, jongeren

Het zijn zeker niet alleen organisaties die zich in het nauw gedreven

en starters, mensen met een functiebeperking

voelen voor wie de legitimeringsvraag relevant is, zegt hoogleraar

en mensen met een minimuminkomen. Het is

Cor van Montfort die momenteel met een aantal collega’s bij de

niet nodig dat de leden huurder of koper zijn

WRR de studie Verantwoord publiek middenveld afrondt. ‘Eigenlijk

van RWS, zegt voorzitter Ad Leenhouts. ‘Een

moeten alle organisaties hierbij regelmatig stilstaan, omdat de we-

eis is wel dat ze maatschappelijk betrokken zijn

reld om hen heen verandert.’

en hun woordje kunnen doen.’ Ook hier was

Tegelijkertijd vindt hij dat de corporaties hun legitimeringsprobleem

het even zoeken naar de beste werkwijze.

in de juiste proportie moeten zien. ‘Ik geloof er niets van dat dit zo’n

­Inmiddels zijn ze daar aardig in geslaagd, vindt

fundamenteel probleem is dat het de hele sector ondermijnt. Maar er

Leenhouts. Mede omdat RWS zich echt

moet wel iets gebeuren om te voorkomen dat die negatieve beeld-

­openstelt voor de adviezen die de raad geeft,

vorming doorwoekert’, vervolgt hij. De verbeterpunten die hij sug-

vervolgt hij.

gereert sluiten deels aan bij wat Van den Brink ook noemt: ‘Laten

De adviezen van de MAR gaan schriftelijk naar

zien dat je er daadwerkelijk voor de mensen bent. Als corporaties

bestuur en management van de corporatie en

hun huurders achter zich hebben staan, krijgen ze hun legitimiteit zo

zijn ook op de website van de MAR te vinden.

terug.’ Verder benadrukt hij het belang van goede, interne controle-

‘Dat doen we dus redelijk formeel. Het mag

mechanismen in de corporatie. Een goed geïnformeerde en goed

niet zo zijn dat we alleen maar ergens over

functionerende raad van commissarissen is van wezensbelang. ‘Als

meegepraat hebben.’ Een recent advies van de

daar in het verleden beter op was gelet, waren er ongetwijfeld

MAR gaat over het scheiden van wonen en

­minder incidenten geweest.’

zorg. De MAR bepleit daarin onder andere dat

Ook volgens Van Montfort is de kernboodschap in het legitimerings-

de corporatie op een heldere manier communi-

debat eigenlijk simpel: luisteren naar wat de mensen willen. ‘Per-

ceert over haar rol in dit proces en de gevolgen

soonlijk weet ik dat veel corporatiemedewerkers erg betrokken zijn

voor de ouderen.

bij hun werk en bij bewoners. Maar die betrokkenheid komt soms tot

Er geldt een maximale zittingstermijn van vier

uiting in een erg aanbodgerichte wijze van werken. Wellicht is dat

jaar voor de MAR. Jongeren blijven meestal

wat mijn collega Derksen “betutteling” noemt.’

korter omdat ze na hun studie uit Zeeland vertrekken, zegt Leenhouts. Een advertentie

Corporaties missen de legitimeringsinstrumenten waarmee burgers

voor een nieuwe jongere heeft al verschillende

bij overheidsorganisaties en bedrijven hun invloed kunnen uitoefe-

reacties opgeleverd. ‘De MAR is dus zeker

nen, zoals democratische verkiezingen en een vrije keuze op de

geen clubje van blanke 50-plusmannen’, lacht

markt. Maar de wet op de remmende voorsprong kan dit gemis wel-

de voorzitter.

licht in een voordeel veranderen. De samenleving verandert. Wat je ook van de begrippen doe-democratie en participatie-samenleving mag vinden: het is een feit dat democratische vernieuwing een hot

Klankbordgroep Legitimatie

issue is en dat burgers elkaar vinden in een groeiend aantal maatschappelijke initiatieven. Zoals bewoners die zich collectief sterk maken voor de aanschaf van zonnepanelen of voor een zorgzame

Managers en bestuurders van corpora-

buurt. Naast de meer formele manieren om de dialoog met de

ties die willen meedenken over de aan-

samenleving te zoeken, zoals de Maatschappelijke Advies Raad in

pak van het legitimeringsprobleem,

Goes, kunnen corporaties ook bij dit soort initiatieven hun oor te

kunnen zich aanmelden voor de net ge-

luister leggen. Niet om de maatschappij naar binnen te halen, maar

starte klankbordgroep.

om in wisselwerking met de samenleving woonvraagstukken te

Voor informatie en aanmelding: Natha-

agenderen en helpen op te lossen.

lie Boerebach, n.boerebach@aedes.nl

Projectmatig onderhoud op z’n simpelst met de gratis VELUX projectmanager

Projectmatig onderhoud Jaarlijks vastgoedonderhoud drukt steeds meer op de begroting. Laat VELUX Nederland u duurzaam en gratis ontzorgen met uw eigen VELUX projectmanager. Projectmatig onderhoud op z’n simpelst! Ga de samenwerking met ons aan en bespaar op uw projectmatig onderhoud.

Ga voor meer informatie naar velux.nl/ uwprojectmanager

De VELUX diensten • Advies over duurzame projectaanpak • Inventarisatie en inspectie van uw woningen • Opmaken van uw bestekken • Netwerk van gecertificeerde montagepartners • Woninginspectie achteraf

14 Gert-Jan Leenknegt universitair hoofddocent Law School Universiteit van Tilburg

‘ Waarom zo’n haast met die novelle?’

De parlementaire enquêtecommissie woningcorporaties zit midden in haar onderzoek. Ondertussen legt minister Blok voortvarend belangrijke thema’s voor corporaties in nieuwe wetgeving vast. De novelle voor herziening van de Woningwet is al bij de Raad van State. Ligt het niet voor de hand dat de minister wacht op de conclusies van de commissie, is de vraag aan staatsrechtgeleerde Gert-Jan Leenknegt. tek st : marjon van weersch

Hoe zit dit eigenlijk staatsrechtelijk?

eigen rol en een parlementaire enquêtecommissie heeft in

SP-Tweede Kamerlid Paulus Jansen heeft ­onlangs aan minister Blok gevraagd waarom hij niet op de uitkomst van de parlementaire enquête wacht. Wat vond u van het ­antwoord van de minister?

die politieke arena weer een andere rol. Er is wel een onge-

‘Zijn antwoord was dat hij de beleidsontwikkeling onder-

schreven staatsrechtelijke regel: de vertrouwensregel. Een

tussen niet stop wil zetten. Op terreinen waar nu al duidelijk

minister die het vertrouwen van de meerderheid in de

is welke zaken moeten worden verbeterd, moet dat gebeu-

Tweede Kamer verliest, moet opstappen. Het is dus nooit

ren, vindt de minister. Hij zei ook nog dat de uitkomsten van

verstandig voor een minister om de goede relatie met de

de parlementaire enquête na bespreking van het rapport en

Tweede Kamer op het spel te zetten.

de kabinetsreactie daarop uiteraard worden betrokken bij

Dat het geschreven staatsrecht op dit terrein weinig houvast

verdere beleidsontwikkeling. Eigenlijk zegt hij daarmee:

biedt, is eigenlijk onbevredigend. Het zou mooi zijn als de

ach, als dat rapport er eenmaal is, kunnen we altijd nog zien.

Wet op de Parlementaire Enquête regelde hoe te handelen

Dat is illustratief voor ons wetgevingsproces. We gooien

in een situatie als deze wanneer een enquêtecommissie

vrijwel nooit een wet in de prullenbak om helemaal op-

onderzoek verricht en er tegelijkertijd een ingrijpend wet-

nieuw te beginnen. Het is altijd aanpassen en bijslijpen. Veel

gevingstraject over het zelfde thema loopt. Maar helaas, dat

van onze wetten zijn bouwwerken waar voortdurend aan

is er niet. De vraag of het verstandig is, is meer een politieke

wordt verbouwd.’

‘Voor deze samenloop van omstandigheden biedt het staatsrecht op zichzelf geen uitkomst. De minister heeft een eigen verantwoordelijkheid, de Tweede Kamer heeft haar

vraag.’

En wat is uw persoonlijke antwoord op die vraag?

De minister verwacht dat de Eerste Kamer de novelle nog dit najaar behandelt.

Kan hier nog een kink in de kabel komen?

‘Ik vind het wel bijzonder dat de minister zo’n haast maakt

‘Ook daarvoor geldt dat zij zelf kunnen bepalen wanneer

met de novelle. Vooral omdat dit wetgevingstraject al een

ze het wetsvoorstel behandelen. Als de Eerste Kamer het

lange geschiedenis heeft. Er is meer dan tien jaar over

rapport van de parlementaire enquêtecommissie wil af-

gesproken. Waarom dan nu niet nog een paar maanden

wachten, zal minister Blok dat moeten accepteren. De par-

wachten tot dat de parlementaire commissie haar eind-

lementaire geschiedenis laat overigens zien dat een minister

rapport dit najaar klaar heeft?

die laat blijken veel haast te hebben, soms kan rekenen op

Overigens kan de Tweede Kamer daar ook zelf toe besluiten

een Eerste Kamer die een beetje achterover gaat leunen. En

als de novelle terugkomt van de Raad van State. Zij gaan zelf

daarmee benadrukt dat alleen zij zelf over hun eigen agenda

over hun eigen agenda. Stel dat de novelle inderdaad

gaan. Maar ik kan natuurlijk niet voorspellen of dat deze

volgens de planning van de minister nog voor de zomer aan

keer ook het scenario zal zijn.’

de Kamer aangeboden wordt. Dan kan de Kamer, mits daar een meerderheid voor is, besluiten de behandeling van het wetsvoorstel een paar maanden uit te stellen.’

opinie 15

Column Boter-op-het-hoofd Begin jaren 90 was de algemene Wo-

gehekeld. Corporatiegeld moest rol-

als twee druppels water lijkt op

ningbouwvereniging (aWv) de groot-

len. Dat vond het Fonds, dat vond het

die weigerachtige amsterdamse

ste woningcorporatie van amsterdam.

ministerie, dat vonden de dames en

reus aWv – een corporatie die

De corporatie telde een kleine 20.000

heren aan het Binnenhof, dat vonden

zich als een schoenmaker bij

woningen, bouwde keurige sociale

de wethouders, dat vond iedereen.

zijn oude leest wilde hou-

huurwoningen en was zeer goed in

in de discussie over woningcorporaties

den. Dat corporaties in

renoveren. in een paar jaar tijd begon

moet het dus niet alleen gaan om een

de tussenliggende jaren

echter alles te veranderen. Corporaties

paar uit de hand gelopen schandalen;

hele wijken hebben

moesten vernieuwend, ondernemend

het gaat om een cultuur die met veel

opgekrikt, diversiteit

worden, investeren, risico’s nemen.

enthousiasme en hardnekkig gedram is

hebben gerealiseerd,

amsterdamse corporaties vielen in

aangejaagd door lokale en nationale

maatschappelijk vast-

elkaars armen, fuseerden in rap tempo

politici, toezichthoudende organen en

goed hebben ontwikkeld,

en begonnen groot te denken. Behalve

ambtelijke diensten van het ministerie

waardoor nederlandse ste-

de aWv, die van mening was dat ze

van vrOM. Zonder ook maar een mo-

den

vooral moest doen waar ze goed in

ment de megalomane misgrepen van

bijliggen, dat lijkt er ineens

was. Binnen vijf jaar was de aWv het

de erik staals en Hubert Molenkampen

niet

lachertje van de amsterdamse volks-

te willen vergoelijken, is het evident

Zo dreigt de parlementaire

huisvestingswereld. Pvda-wethouder

dat hier sprake is van een collectieve

enquêtecommissie

Duco stadig sprak openlijk van ‘een

verantwoordelijkheid.

boter-op-het-hoofd-show te

slapende reus’.

De vraag is of de parlementaire enquê-

verworden die er toe moet

De aWv was niet de enige corporatie

tecommissie die in juni aan haar open-

leiden dat de corporaties weer

die opgejut werd om haar kapitaal te

bare verhoren gaat beginnen, ook deze

het hok in worden gestuurd,

gelde te maken. Dat gebeurde begin

kant van het verhaal in haar onderzoek

waar de politiek ze zelf uit

deze eeuw bij veel meer woningcorpo-

gaat betrekken. ik vrees van niet. ik

heeft gejaagd.

raties. na de jaarlijkse controle van het

vrees dat Barbertje moet hangen.

erg treurig, maar laten we

Centraal Fonds volkshuisvesting ont-

De tragiek daarvan is dat de ideale

hopen dat ik ongelijk heb.

ving menig corporatie een beoor-

corporatie die uit deze onderzoeken

delingsbrief waarin een te grote finan-

tevoorschijn dreigt te komen en die

JOs van Der Lans is cultuurpsycholoog en

ciële passiviteit onomwonden werd

minister Blok nu al wil doen herrijzen,

publicist. www.josvdlans.nl en @josvanderlans

Hein de Kort

behoorlijk

meer

toe

goed

te

doen.

tot

een illustr atie : menno wit tebrood

er

16

opinie Peter van Os partner onderzoeksbureau RIGO en Erik Bruns projectmanager RijnhartWonen

‘ Maak beleidskeuzes toetsbaar’

Corporaties staan financieel onder druk en moeten keuzes maken.

Om dat legitiem te doen, is het noodzakelijk dat corporaties het maatschappelijk en financieel rendement van hun investering transparant en openbaar toetsbaar maken. Dat vinden Peter van Os en Erik Bruns. illustr atie : menno wit tebrood

Nog niet zo lang geleden beschikten corporaties over

terugtrekken op de ‘kernactiviteit’: het bouwen en ver-

een schijnbaar oneindige hoeveelheid geld. Overleggen

huren van betaalbare woningen.

met belangenhouders ontaarden hierdoor nogal eens in

Om hun keuzes te legitimeren, is het noodzakelijk dat cor-

sinterklaas-achtige bijeenkomsten waarop iedereen zijn

poraties hun afwegingen en het resultaat dat zij realiseren

verlanglijstje kwam inleveren.

transparant en openbaar toetsbaar maken.

Corporaties kunnen door de economische crisis en verhuurdersheffing niet meer voor Sinterklaas spelen. Zij

Gesprek

moeten keuzes maken op basis van de lokale opgave, de

Het transparant maken van de afwegingen van een corpo-

eigen ambities en de beschikbare financiële middelen.

ratie is nodig omdat dan op basis van het beoogde doel en

Ook als zij zich vrijwillig of door Den Haag gedwongen

te realiseren resultaat een gesprek mogelijk is met de

17

‘Om de wisselwerking met de samenleving te krijgen, moeten ambtenaren ook op andere plekken werken. (...) Een tijdje bij een woningcorporatie werken of een zorginstelling juich ik ook toe.’ belangenhouders – de gemeente, de huurders, de zorgen welzijnsorganisaties. Tot op heden gebeurde dat te

Marc Frequin, directeur-generaal Bouwen en Wonen ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, in Public Mission.

weinig. Hierdoor maakten corporaties veel strategische beslissingen op gevoel of vanuit een bepaalde politieke ambitie dan wel maatschappelijke overtuiging. Als vooraf duidelijk is wat de investering oplevert, dan is juist op inhoud een keuze mogelijk.

Een voorbeeld: een wethouder wil 100 nieuwe woningen bouwen. Na doorrekening van het maatschappelijk en financieel rendement van deze investering, blijkt dat dat relatief weinig oplevert door de verwachte bevolkingskrimp in de gemeente. In dit geval zou de corporatie in financieel en maatschappelijk opzicht meer uit dezelfde euro’s halen door bestaande woningen geschikt te maken

‘De vraag of iemand zijn werk goed doet, kan niet alleen gaan over fraude of integriteit. Een ethiek die zich beperkt tot de vraag of je binnen de lijntjes bent gebleven, is wel heel mager.’

Martin Sommer, commentator van en in, De Volkskrant.

voor zorg aan huis.

Betere prestaties Het transparant en toetsbaar maken van strategische beleidsbeslissingen kan op verschillende manieren. Zo kun je een project met een maatschappelijke kostenbatenanalyse (MKBA) doorlichten. Ook andere meetinstrumenten zijn denkbaar. Bijvoorbeeld de prestaties

‘Betaalbaarheid zonder voldoende beschikbaarheid is een lege dop.’

Ton Selten, Voorzitter werkgroep Wonen en Ruimte at Nationaal Netwerk Bevolkingsdaling, Corporatieforum.

van de eigen corporatie toetsen aan branchegenoten met de voornamelijk op financieel rendement gerichte aeDex of het Corporatie Benchmark Centrum van Aedes.

Een meer inhoudelijk, op maatschappelijk en financieel rendement gebaseerde discussie over de keuzes van een corporatie leidt niet alleen tot betere prestaties. Als je de uitgangspunten en beoogde en gerealiseerde effecten van een investering duidelijk vaststelt, dan is het ook eenvoudiger om de legitimiteit van een investeringsbeslissing te onderbouwen. En die legitimering, waar het momenteel zo aan ontbreekt, is misschien wel het belangrijkste winstpunt.

Peter van Os promoveerde in februari 2014 aan de Universiteit van Tilburg op het proefschrift Verdeel en beheers. Grondslagen voor een allocatiemodel ten behoeve van woningcorporaties. Erik Bruns studeerde eind vorig jaar af aan de Amsterdam School of Real Estate (ASRE) op de scriptie Legitimatie voor de ­besteding van maatschappelijk corporatievermogen.

‘De gemeente zorgt voor het groen, corporatie Lyaemer voor de stenen en wij voor het hart dat klopt.’

Maartje Jongeleen van Bewonersinitiatief Hart voor de Lemstervaart, in Leeuwarder Courant.

Bent u op zoek naar een betaalbare partner

voor het organiseren, structureren en beheren van uw vastgoedinformatie?

Tekenplus hanteert tarieven die tot wel 40% lager liggen dan de geldende markttarieven.

Dat is mogelijk omdat Tekenplus werkt volgens de Social Return on Investment (SROI)-gedachte.

Voordelige partner in vastgoedinformatie

Jos Boetekees, directeur van Tekenplus: "Bij ons werken professionals die vanwege ziekte of werkloosheid al enige tijd niet meer actief waren op de arbeidsmarkt. Stuk voor stuk geschoolde mensen: architecten en mensen met een HBO-opleiding Bouwkunde. Bij Tekenplus kunnen zij twee jaar lang aan het werk, waarbij ze uiteraard gebruikmaken van de nieuwste software. Wij bieden onze medewerkers ook coaching, cursussen en sollicitatietraining aan.

Zo doen ze niet alleen werkervaring op, maar wordt ook hun kans op een baan aanzienlijk vergroot."

Sociale onderneming

Tekenplus is erkend door Social Enterprise. Deze organisatie beoordeelt bedrijven op sociale betrokkenheid en maatschappelijke doelstellingen. "Wij willen zo veel mogelijk mensen weer aan het werk helpen. Dat vinden wij belangrijker dan winstmaximalisatie", legt Jos Boetekees uit. "Een concrete bijdrage leveren aan oplossingen voor de problemen die spelen in onze maatschappij en economie: dát is onze drijfveer. We zijn transparant naar onze mensen, naar elkaar en naar onze klanten. Door onze werkwijze en sociale doelstelling zijn onze tarieven meer dan concurrerend."

Portaal koos bewust voor Tekenplus

Een van de opdrachtgevers van Tekenplus is Portaal.

Manager André Tijssen van Portaal: "De samenwerking met Tekenplus was een bewuste keuze. Natuurlijk wil je een bedrijf dat het werk voor een gunstige prijs doet.

Maar daarnaast werken we bij voorkeur met een partij die maatschappelijk net even wat extra’s doet.

Als werkgever en als opdrachtgever willen wij ook kansen bieden aan mensen voor wie het moeilijker is om op eigen kracht (weer) aan het werk te komen."

Bent u al toe aan BIM? Woningcorporaties maken momenteel een belangrijke ontwikkeling door. Tekenplus kan een rol spelen bij het evolueren naar een regie-organisatie. Met het Bouwwerk Informatie Model (BIM) kunt u uw efficiency verbeteren waardoor u lagere onderhouds- en overheadkosten heeft.

Tekenplus kan u helpen met het inrichten van uw BIMcartotheek.

Interesse?

voor meer informatie kunt u vrijblijvend contact opnemen met ons of kijk online.

Hoofdvestiging Roermondsplein 25c 6811 JN Arnhem T. 026 3707491

Contact: www.tekenplus.nl info@tekenplus.nl @Tekenplus

* Mits toegepast en onderhouden volgens voorgeschreven verfsysteem. Kijk op sigma.nl/voorjarenklaar voor de voorwaarden.

VERLAAG EXPLOITATIEKOSTEN MET SIGMA S2U ALLURE. Kostenbeheersing. Dáár draait het om bij vastgoedonderhoud. Geen wonder dat steeds meer woningcorporaties kiezen voor Sigma S2U Allure. Een verf zo geavanceerd, dat ze voor jááááren klaar zijn. 10 jaar om precies te zijn, want Sigma garandeert een onderhoudsinterval van 10 jaar! Daarmee verlaagt u de exploitatiekosten van vastgoed aanzienlijk. En de robuustheid en het glans- en kleurbehoud zijn beter dan ooit. Als dat geen aantrekkelijke propositie is ... Ga voor meer informatie naar sigma.nl/voorjarenklaar

Uw resultaat telt. Sigma.

Met 10 jaar garantie*

20

Marcel van

volkshuisvesting 21 TEK ST : JEFFRE Y LEMM

‘SINDS 1900 BEVORDEREN WE VOLKSHUISVESTING VANWEGE DE GROTE EFFECTEN VAN GOED WONEN: DIE GEDACHTE LATEN WE NU VAREN’

|

FOTO ’ S : MARK WEEMEN

Er is weinig hoop voor de volkshuisvesting zoals we die de afgelopen 100 jaar in Nederland hebben gekend, denkt Marcel van Dam. Dat ligt in zijn ogen vooral aan de corporaties zelf. ‘Als ze zich beter hadden georganiseerd, dan was de sector een machtsfactor van betekenis geweest. De politiek had het dan niet in haar hoofd gehaald om een verhuurdersheffing op te leggen. Nu wordt onze sociale huisvesting stap voor stap vernietigd. Dat vind ik heel erg treurig.’

‘Als twee corporaties het met elkaar eens waren, dan had je mazzel. Ook toen waren het allemaal koninkrijkjes.’ Van Dam hield zich als politicus al in de jaren 70 bezig met volkshuisvesting. Hij zag hoe verdeeld corporaties waren op congressen en constateert dat er op dat punt niks veranderd is. Hij vindt dat de sector na de brutering een gemeenschappelijke visie en agenda had moeten ontwikkelen. Volgens hem worden corporaties nu gestraft voor het gebrek hieraan. ‘De fout is dat corporatiebestuurders volkshuisvesting als eigen doel zagen, niet als iets van de hele sector. Corporaties waren tientallen jaren hopeloos verdeeld en kwamen niet tot beleid. De politiek maakt daar nu gretig gebruik van en speelt ze tegen elkaar uit, bijvoorbeeld met een heffingskorting voor krimpgebieden.’

Wat zijn uw grootste zorgen voor de volkshuisvesting?

‘Het is een trendbreuk dat de politiek is begonnen met het onttrekken van geld aan de sociale woningbouw. Sinds 1900 hebben we volkshuisvesting altijd bevorderd omdat we vonden dat de externe effecten van

Dam

goed wonen groot waren. Die gedachte laten we nu met zijn allen definitief varen omdat de liberalisering van de woningmarkt het grote politieke doel is geworden. De verhuurdersheffing zal geleidelijk alle investeringen van de afgelopen eeuw uit de corporatiesector halen om de schatkist te vullen. Corporaties moeten door dit beleid hun beste bezit verkopen. De inkomensgrenzen zorgen er daarnaast voor dat steeds meer mensen naar inkomen gaan wonen. Als mensen door hun inkomen fysiek van elkaar worden gescheiden leidt dat tot getto’s met meer werkeloosheid, criminaliteit en allerlei andere ellende.’

22

Verwacht u dat het politieke klimaat ooit weer gunstiger wordt voor corporaties?

‘Ik heb heel lang geloofd dat er wel weer een tijd zou komen waarin de politiek er anders over zou gaan denken. Maar als ik kijk hoe de PvdA zich heeft neergelegd bij de liberalisering van de woningmarkt, dan ben ik heel pessimistisch. Het is een illusie om te denken dat de politiek elders 1,7 miljard euro gaat bezuinigen om de verhuurdersheffing ongedaan te maken.

Ik voorspel dat die heffing alleen maar hoger gaat worden. Het probleem is dat de politici van nu alleen aan de korte termijn denken en geld willen binnenhalen. Ze houden zich niet bezig met de keerzijde zoals gettovorming. Dat is ook wel logisch, want de negatieve gevolgen voor

‘POLITICI VAN NU DENKEN ALLEEN AAN DE KORTE TERMIJN EN GELD BINNEN HALEN’

de volkshuisvesting zie je pas over een jaar of twintig. Het kost namelijk tijd om iets wat in lange tijd is opgebouwd weer af te breken. Politici rekenen zich wat

zijn met die mensen, omdat ze goed zijn voor

dat betreft te vroeg rijk met de heffing, want de problemen in de toe-

de wijk. Als de helft van een wijk werkloos is,

komstige getto’s gaan op den duur gigantische sommen geld kosten.

dan is de drang om werk te zoeken kleiner.

Maar dat zien ze als een probleem van hun verre opvolgers.’

Maar als je de enige werkloze in de straat bent,

Wat heeft Nederland eigenlijk aan sociale huisvesting nodig?

dan ga je harder op zoek naar werk omdat dat de norm is. Goed wonen is veel ruimer dan die vier muren om je heen. Het gaat ook om

‘Het behoud van de differentiatie van het wonen zodat je kunt zien dat

een goede omgeving. Hoogopgeleide mensen

we een samenleving vormen. Dat we niet alle rijke of arme mensen bij

die een voorbeeldrol hebben horen thuis in

elkaar stoppen. En dat was nu het mooie van de Nederlandse volkshuis-

die omgeving, anders krijg je segregatie. Die

vesting. Dat sociale en particuliere woningen dicht bij elkaar stonden,

inkomensgrens moeten ze dus meteen afschaf-

ook in een plaats als Wassenaar. Het is nu eenmaal zo dat mensen die het

fen. Daarnaast moeten corporaties ook de

goed hebben, beter willen wonen. Dat zal altijd zo blijven en dat moet je

ruimte krijgen voor commerciële activiteiten in

ook niet willen tegenhouden.

wijken. Commerciële partijen blijven namelijk

Er is gelukkig ook een categorie mensen die wil blijven wonen in een

weg als ze denken dat een armere wijk niet

sociale huurwoning omdat ze de buurt prettig vindt. Nu worden mensen

koopkrachtig genoeg is. Daarom is het belang-

met een hoge opleiding en wat meer inkomen weggejaagd uit armere

rijk als corporaties een eerste stoot geven in

buurten omdat ze scheefwoner zouden zijn. Ik denk dat je juist blij moet

een wijk.’

volkshuisvesting 23

Marcel van Dam (1938) is voormalig staatssecretaris en minister van Volkshuisvesting voor de PvdA. Ook als Tweede Kamerlid hield hij zich bezig met deze portefeuille. Daarnaast werkte hij lange tijd bij de VARA, onder andere als ombudsman en omroepvoorzitter. Van Dam was tot april 2009 voorzitter van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Momenteel is hij columnist voor de Volkskrant.

Waaraan zouden corporaties hun legitimiteit moeten ontlenen en wat zouden ze hiervoor moeten doen?

Zou een andere organisatievorm van corporaties ­kunnen helpen? De coöperatie bijvoorbeeld?

‘Door een gemeenschappelijk volkshuisves-

tie zoals Adri Duivesteijn (PvdA, Eerste Kamerlid) die heeft geïntroduceerd

tingsbeleid met een eigen investeringsfonds.

vind ik een heel sympathieke variant, maar die hoeft niet overal te werken.

De corporatiesector had dat eigenlijk meteen

Het maakt niet uit hoe corporaties er uitzien, het gaat om het grote volks-

na de brutering in 1995 moeten doen, dan was

huisvestelijke verhaal.’

de situatie nu heel anders geweest. Vooraf-

‘Er is geen heilige graal voor de inrichting van corporaties. Iedere wijk en stad zijn anders, dus zijn er ook meerdere concepten denkbaar. De coöpera-

gaand aan deze financiële verzelfstandiging

Wat verwacht u van de parlementaire enquête?

had de overheid nog een sturende rol. Sinds de

‘De corporatiesector heeft te veel incidenten laten ontstaan en is er daarom

overheid zich teruggetrokken heeft is er geen

zelf schuldig aan dat de politieke en publieke opinie zich tegen haar hebben

sprake meer geweest van een gemeenschap-

gekeerd. Tot dusver werden incidenten bij parlementaire enquêtes altijd

pelijk beleid. Toen de waarde van het vastgoed

bevestigd, dat hoort er ook gewoon bij. Als je zoekt naar het minder goed

in de jaren 90 enorm steeg hadden corporaties

besteden van geld, dan vind je daar ook voorbeelden van. Politici hebben de

over een bestemming voor dat vermogen moe-

neiging om te kijken naar wat het volk van ze verwacht. En dat spreekt

ten praten. De overheid pakt nu het geld omdat

schande van de incidenten. Het feit dat de enquêtecommissie naar bonnetjes

de corporaties geen duidelijk doel hebben en

van bestuurders vraagt is eigenlijk al een teken aan de wand.’

onderling verdeeld zijn. De deal van Aedes en minister Blok in de zomer van 2013 was daar

Wat zou er volgens u uit moeten komen?

weer een voorbeeld van. Dat was een capitula-

‘Persoonlijk vind ik dat die brutering een enorme gok was. Daarvoor deed

tie. Aedes slaagde er niet in de leden op één lijn

de overheid alles en was er controle. Die verstrekte leningen en subsidies en

te krijgen en dat maakt de sector zwak. Corpo-

stelde vooraf eisen waaraan corporaties moesten voldoen. Met de brutering

raties zouden meer moeten kijken naar de

veranderde dat, toen werd er pas achteraf gekeken of het allemaal goed zat.

branches gezondheidszorg en onderwijs, daar

Als die discipline er niet in zit, dan gebeuren er ongelukken. Het Waarborg-

hebben ze hun verhaal veel beter op orde. Ver-

fonds Sociale Woningbouw (WSW) en Aedes hebben in de loop der jaren

gelijk dat eens met de positie van volkshuisves-

heel veel disciplinering aangebracht, met eisen voor borging en een Gover-

ting. Goede zorg en goed onderwijs worden in

nancecode. Het valt me wat dat betreft mee dat er geen grotere ongelukken

de politiek unaniem gezien als primaire levens-

zijn gebeurd in de sector. Iedereen heeft zitten slapen en wijst nu naar

behoeften. Iedereen heeft er recht op, onge-

elkaar, ook het WSW kreeg de schuld. Maar het WSW kocht geen boten en

acht het inkomen. De politiek moet weer op

derivaten, dat waren corporatiebestuurders die dat mochten van hun raad

dezelfde manier tegen goed wonen gaan aan-

van commissarissen. De overheid hield op haar beurt weer toezicht hierop

kijken en het is aan Aedes om dat verhaal te

en heeft daarin volkomen gefaald. Dat zou uit de parlementaire enquête

vertellen.’

moeten komen als men naar de feiten en bevoegdheden kijkt.’

Verwezenlijk uw visie met onze technologie.

Innovatieve gevelsystemen Laat u niet in uw ontwerp beperken en ontdek de vele creatieve mogelijkheden van ROCKWOOL gevelsystemen. Bekijk onze innovatieve buitengevelisolatiesystemen en geventileerde gevelsystemen op www.rockwool.nl.

feiten & cijfers 25 TEK ST : JEFFRE Y LEMM

1 OP DE 3 HOOFDHUURDERS VAN EEN CORPORATIEWONING IS 65-PLUS > 65 jaar

(713.600)

45-65 jaar (728.700) 25-45 jaar (599.400) < 25 jaar

(71.400)

Meer gegevens vindt u op Aedes.nl/feitenencijfers

Van alle huishoudens in een corporatiewoning is een derde van de hoofdbewoners ouder dan 65 jaar. Twee derde is ouder dan 45 jaar.

Wat betekent dit voor de politieke besluitvorming over de corporatiesector?

We vroegen het aan politicus Norbert Klein van 50PLUS.

NORBERT KLEIN, VOORZITTER TWEEDE K AMERFRACTIE 50PLUS

‘Gebruik deel van de verhuurdersheffing voor ouderenwoningen’ ‘Ik vind het belangrijk dat ouderen langer in hun eigen omgeving kunnen blijven wonen. Senioren maken geen grote stappen meer in hun wooncarrière en hebben een levensloopbestendige woning met goede voorzieningen nodig. Corporaties zijn hierin onmisbaar, maar kunnen door de verhuurdersheffing onvoldoende investeren in ouderenhuisvesting. En dat terwijl er nu al een structureel tekort is aan woningen voor ouderen. Een deel van de verhuurdersheffing moet daarom worden gereserveerd en ingezet voor dit soort woningen.

Hierdoor krijg je ook meer doorstroming op de woningmarkt. Want veel ouderen die doorverhuizen, laten op hun beurt immers weer woningen achter voor gezinnen.’

26

Barbara Heutink Idealis

het werk van de woonconsulent voor studenten TEK ST : JEFFRE Y LEMM

|

FOTO : MARCEL VAN DEN BERGH

WERKEN BIJ EEN STUDENTENHUISVESTER IS VOLGENS WOONCONSULENT BARBARA HEUTINK (36) DYNAMISCH, ALLEEN AL OMDAT JAARLIJKS DE HELFT VAN DE HUURDERS VERHUIST. ‘VOORAL DE EERSTE WEKEN VAN HET NIEUWE STUDIEJAAR ZIJN BIZAR DRUK, DAN TEKEN IK SOMS ZEVEN CONTRACTEN IN EEN KWARTIER.’

B

ij Idealis is het iedere zomer een komen en gaan van

niet op tijd een baan of woning hebben

studenten en afgestudeerden. Iedereen die in Wage-

gevonden. Ik ga dan met hen in gesprek om

ningen gaat studeren en een kamer nodig heeft komt

een oplossing te vinden die past bij hun indi-

bijna automatisch terecht bij deze studentenhuisvester die goed

viduele situatie. Als iemand bijvoorbeeld

is voor ongeveer 5.000 kamers. Het grootste deel van de nieu-

een maandje extra nodig heeft, dan valt daar

we studenten komt rechtstreeks van het VWO, maar de toe-

altijd over te praten.’

stroom van studenten uit het buitenland groeit. Deze internationale studenten komen vaak een jaar studeren (short stay) en

CULTUREN

krijgen daarom een zogenaamde inventaris-kamer. Dit zijn vol-

Heutink krijgt veel energie van het contact

ledig ingerichte kamers die in augustus weer beschikbaar komen

met studenten. ‘Het zijn geen doorsnee

voor nieuwe buitenlandse instromers. Met de doorstroming zit

huurders. Het zijn jongeren met allerlei

het volgens Heutink wel goed. ‘Veel afge-

studieachtergronden en natio-

studeerden blijven voor hun werk hangen in

naliteiten. De doorstroom is

Wageningen. En omdat onze woningmarkt niet zo gespannen is als die in de Randstad, verruilen ze hun studentenkamer vaak snel voor een nieuwe woning. Met het campuscontract zorgen we ervoor dat er genoeg kamers beschikbaar zijn voor nieuwe studenten.’

STUDENTENLEVEN Die eindige huurcontracten dwingen studenten een andere woning te gaan zoeken als ze zijn

‘Met het campuscontract blijven er genoeg kamers beschikbaar voor nieuwe studenten’

afgestudeerd. De universiteit geeft Idealis ieder

bovendien groot en daardoor maak je ieder jaar weer kennis met veel nieuwe mensen uit de hele wereld. Dat maakt het afwisselend.’ De diversiteit in culturen kan weleens spanningen opleveren tussen bewoners. Heutink en haar collega’s grijpen in als het nodig is. ‘Iemand van 18 uit Groningen heeft een ander ritme dan een

kwartaal een overzicht met daarop wie van de

huisgenoot van 30 uit een

huurders recent is afgestudeerd of zijn studie heeft gestaakt. Zo weet

andere cultuur. Dat kan weleens botsen.

Heutink precies wie op termijn zijn of haar studentenkamer moet ver-

Onze huismeesters signaleren dat soort din-

laten. Afstudeerders krijgen daarvoor bij Idealis een jaar de tijd. ‘We

gen en wijzen bewoners op hun gedrag. Als

geven studenten vanaf het begin duidelijkheid hierover omdat onze

het nodig is ga ik met de studenten in ge-

kamers nu eenmaal bedoeld zijn voor studenten. Maar het levert nooit

sprek om te bemiddelen. Maar dat gebeurt

echt problemen op. De meeste afstudeerders zijn na dat jaar ook wel

zelden, de bewoners zijn heel relaxed in de

klaar met het studentenleven. Natuurlijk zijn er altijd wat mensen die

omgang.’

27

28

FOTO : HOLL ANDSE HOOGTE

I LIEVENDAAL

EÉNKEUKENHUIS Mevrouw Kruys, medewerker van het

van ongehuwden en richtte Coöperatieve

Parlementaire enquête

Woonvereniging Het Nieuwe Huis op.

Tot nu toe speelt het werk van de

In 1928 stond het er: een chique coöpe-

parlementaire enquêtecommissie

ratief appartementencomplex, met

woningcorporaties zich vooral

169 woningen voor vrijgezelle mannen

achter de schermen af. Binnenkort

én vrouwen. Die konden elke avond aan-

verandert dat: op 4 juni starten de

schuiven in de gezamenlijke eetzaal, wat

openbare verhoren onder ede.

het complex tot een zogenaamd één-

Zoals het er nu naar uitziet, kan

De afgelopen maand was in Gemeen-

keukenhuis maakte. Het huis staat er nog

deze fase in het onderzoek duren

schapscentrum Lievendaal in Eind-

steeds en is inmiddels een Rijksmonu-

tot medio juli. Daarna buigt de

hoven de foto-expositie I love Lieven-

ment. Dorothee Oorthuys schreef Het

commissie zich over haar eind-

daal te zien, met foto’s van buurt-

Nieuwe Huis, architect

rapport dat naar verwachting dit

bewoners en van de wijk. Tijdens de

Barend van den Nieu-

najaar klaar is.

fotosessies – met ruim 100 bewoners

wen Amstel, over de

www.aedes.nl, dossier

– haalden woningcorporatie Woon-

ontstaansgeschiede-

Parlementaire Enquête

bedrijf en de gemeente Eindhoven

stadhuis in Amsterdam, wilde begin vorige eeuw iets doen aan de woonsituatie

nis, de architectuur

hun verhalen en wensen op. Dit

en de man die het

leidde tot de nieuwe wijkvisie over

gebouw ontwierp.

Lievendaal.

www.stokerkade.nl

www.woonbedrijf.com/pers

@WATERWEGWONEN START NIEUW PROJECT ‘FLAT OP LED’. ENERGIEZUINIGE VERLICHTING IN ONZE APPARTEMENTENGEBOUWEN. HTTP: //BIT.LY/1PYPRCQ #DUURZAAM #VLAARDINGEN

prikbord 29

EVEN BELLEN MET...

HOE KOMT DE HUUR TOT STAND? Woningcorporatie St. Joseph organiseerde samen met HuurdersBelangenVereniging Boxtel twee bewonersbetaalbaarheid. De corporatie gaf uit-

Gert van Otterloo

leg over de eigen opbrengsten en be-

Bij de voorbereidingen voor groot on-

drijfslasten: wat doet de organisatie

derhoud, trof de Goede Woning vleer-

zelf om het huishoudboekje op orde

muizen aan in een flat in Apeldoorn.

te houden? Huurders konden ook vra-

Projectleider Gert van Otterloo vertelt

Duurzame energiecentrale

gen stellen over de huur (denk aan:

wat corporaties kunnen doen bij

‘Hoe komt een huurprijs tot stand?’ en

beschermde diersoorten om te voor-

‘Waarom betaalt mijn nieuwe buurman

komen dat het werk wordt stilgelegd.

Een kant-en-klare mini-energie-

cieel deskundige Eef van Opdorp, bij

Wat was er aan de hand?

centrale. Dat is het Slimme

het tv-programma Koffietijd regelmatig

‘Wij wilden onder meer spouwmuren

Portaal, een uitvinding van bouw-

te gast als budgetcoach, gaf ten slotte

isoleren. Een half jaar vooraf

onderneming VolkerWessels. In

tips over geld besparen.

onderzochten we met een ecologisch

het portaal passen alle installaties

www.sintjoseph.nl

bureau de populatie vleermuizen in het

avonden over verschillende kanten van

meer voor eenzelfde woning?’). Finan-

gebouw. Toch werd het werk halverwege

luchtwarmtepomp, mechanische

de uitvoering stilgelegd omdat we niet

ventilatie en een omvormer voor

voldeden aan de Flora-en Faunawet. We

zonnepanelen. Aan de buitenkant

hadden een jaar van tevoren al moeten

van de woning, zodat een mon-

kijken of de vleermuizen hier zowel

teur er makkelijk bij kan voor regulier onderhoud. Het portaal doet ook dienst als brievenbus voor pakketten. VolkerWessels bedacht dit systeem voor de Stroomversnelling, een deal tus-

FOTO : PE TER DE KONING

voor duurzame energie, zoals een

’s winters als ’s zomers verbleven. Nu hangen er vleermuiskasten voor de winter en hebben we bij de bovenste woonlaag van binnenuit geïsoleerd, zodat de vleermuizen kunnen blijven. Het leverde wel veel vertraging op.’

bouwers met de overheid om

Wat is uw advies aan andere corporaties?

11.000 woningen te renoveren

‘Vooral bij oude panden is de kans op

tot een nul-op-de-meterwoning.

beschermde diersoorten als mussen en

www.volkerwessels.nl en

vleermuizen aanwezig. Zorg daarom dat

www.stroomversnelling.net

je minimaal een jaar voordat een

sen zes woningcorporaties en vier

onderhoudsplan start, door een ecoloog een inventarisatie laat doen. Dan kom je niet in de problemen met de planning en levert het je ook nog sympathie op.’

Advies? Mail Gert van Otterloo, g.vanotterloo@degoedewoning.nl

prikbord

Buurtidee in bloei

ZuidAfrikaanse stage Medewerkers van Zuid-Afrikaanse

FOTO : HOLL ANDSE HOOGTE

30

de dagelijkse praktijk van Neder-

CORPORATIES & SOCIALE MEDIA

landse woningcorporaties te erva-

Adviesbureau Upstream deed

ren. De stage werd georganiseerd

onderzoek naar het twitter- en

door Aedes en de Zuid-Afrikaanse

facebookgedrag van woning-

koepelorganisatie, de National

corporaties. Daaruit bleek

Association of Social Housing

onder meer:

Organisations (NASHO). De

• 78 procent van de woning-

medewerkers uit onder meer

corporaties is actief op een

Woningcorporatie Standvast

Johannesburg en Witbank gingen

sociaal mediaplatform

Wonen bedacht samen met advies-

woningcorporaties kwamen in april op bezoek in Nederland om

langs bij Aedes, Woonplus Schie-

• 200 van de 381 corporaties is

bureau Companen een website

dam, Patrimonium Barendrecht,

actief op zowel Twitter als

waar buurtbewoners initiatieven

3B Wonen, De Samenwerking,

Facebook, 85 alleen op Twitter

met elkaar kunnen delen en opzet-

De Leeuw van Putten en Wonen

en 21 alleen op Facebook

ten. Op De Kiemplek kunnen men-

Midden Delfland. NASHO wil de

• De top 3 van de meest inter-

sen een account aanmaken en hulp

komende jaren meer van deze

actieve corporaties op Twitter:

vragen om hun idee (bijvoorbeeld

bezoeken organiseren.

Ymere, Vestia en Rochdale

fiets- of taallessen of hulp bij tuin-

www.nasho.org.za

Wil een woningcorporatie succes-

onderhoud) van de grond te krij-

vol inzetten op klantenservice via

gen. Ze krijgen dan begeleiding

sociale media, dan zou ongeveer

van een Kiemcoach. In de gemeen-

25 procent van de huurders het

ten Beuningen en Druten zijn de

Twitteraccount moeten volgen

eerste versies van de website

en 55 procent fan moeten zijn

gelanceerd, die worden beheerd

op Facebook.

door welzijnsstichtingen. Stand-

www.upstream.nl

vast financierde de ontwikkeling van de website. www.dekiemplek.nl

60 jaar Hard gegaan.

In 1954 opgericht met een beginkapitaal van ƒ 1,35 miljoen. Bijna € 50 miljard aan uitstaand krediet anno 2014. Het is hard gegaan in 60 jaar financiële dienstverlening aan de publieke sector.

Zo is al heel wat gefinancierd met zekerheid. Door de Huizenbank.

In 60 jaar tijd is de Waterschapsbank uitgegroeid tot de hedendaagse NWB Bank.

Solide en betrokken financier van droge voeten, schoon water, betaalbaar wonen, gezonde zorg, duurzame ontwikkeling en andere voor de samenleving essentiële voorzieningen. Van een bescheiden beginbalans naar een balanstotaal van ruim € 70 miljard. Maar gelukkig nog net zo bescheiden. Financiering en betrokkenheid vindt u bij de NWB Bank. De Huizenbank.

Postbus 580, 2501 CN Den Haag t 070 416 62 66 e info@nwbbank.com www.nwbbank.com

32

foto : fr ank GroeLIken

in HOlland staat een HUis Papa, mama en twee kinderen vormen niet meer het standaardhuishouden in nederland. en zeker niet in een doorsnee corporatiewoning: in de helft ervan woont iemand alleen. dat worden er de komende decennia alleen nog maar meer, zegt het CBs. wat betekent dat voor de woningvoorraad? wat hebben mensen nodig? we kijken bij woningcorporaties in valkenswaard en arnhem.

woningmarkt 33 tek St : Hanneke naGtZ a aM

In de helft van de 2,4 miljoen corporatiewoningen woont een alleenstaande. Dat aantal groeit. Het aantal

alleenwonenden in Nederland groeit van 2,8 naar

3,8 miljoen in 2060, denkt het CBS. Dan bestaat 44 procent van de huishoudens uit ĂŠĂŠn persoon.

Dat komt doordat mensen later gaan samenwonen, vaker scheiden en omdat Nederland vergrijst.

34 In 36 procent van de corporatiewoningen woont minimaal één kind. Twee derde van hen woont er

met twee ouders, een derde van hen woont er met één

ouder. Tot 2025 stijgt het aantal alleenstaande ouders licht, denkt het CBS. Het totaal aantal huishoudens in

Nederland neemt in die periode toe met 630.000. Van alle corporatiewoningen is 43 procent een eengezinswoning. De rest zijn appartementen.

ties steeds groter en kwalitatief beter.

Dankzij economische voorspoed konden ze zich dat ook veroorloven. Totdat Nederland, en daarmee veel bouwprojecten, in 2008 de crisis inliep. De prijs van woningen staat nu weer op ons netvlies gebrand. Daarnaast veran-

foto : fr anCo GorI

Tot voor kort bouwden woningcorpora-

dert de huishoudenssamenstelling in Nederland. Mensen worden ouder, wonen vaker alleen en verhuizen meer. Dat duurt naar verwachting zeker tot 2060.

en 4 meter 80. ‘Het aantal vierkante meters

Omstandigheden die veel corporaties aangrijpen om hun bouw- en

zegt niet zoveel’, vertelt manager Wonen en

renovatieprogramma te herzien. Hoe moeten onze sociale huurwonin-

Wijken Anton Maréchal. Ten eerste omdat je

gen er vanaf nu uitzien?

in een nieuwbouwwoning minder vierkante meters nodig hebt: ‘We hebben geen enorme

kleiner en GOeDkOPer

radiatoren meer en plattere tv’s. Jongeren

In ieder geval kleiner en goedkoper, zegt Woningbelang, een corporatie

vinden het belangrijker dat er glasvezel ligt dan

met zo’n 3.800 woningen in de regio Valkenswaard. Daar groeit de

extra ruimte voor een boekenkast.’ Ten tweede

komende jaren de vraag naar sociale huur, neemt het aantal 65-plussers

is het een kwestie van handig indelen op de

toe en bestaat straks 71 procent van de huishoudens uit één of twee per-

behoefte van de eindgebruiker.

sonen. ‘Langdurige werk- en liefdesrelaties zijn minder vanzelfsprekend.

‘Bij het bepalen van de plattegrond proberen

Daardoor willen mensen vaker huren’, zegt directeur-bestuurder Rob

wij zo objectief mogelijk te bepalen: wat moet

Möhlmann. Volgens hem verschuift het belang dat mensen hechten aan

erin passen? Een kleiner huishouden heeft

hun woonsituatie van grootte en stabiliteit naar flexibiliteit en de prijs.

genoeg aan een kamer waarin een eettafel

Voor Woningbelang reden om aan de slag te gaan met een ander type

voor 4 in plaats van 6 past.’ En omdat Woning-

woning. De corporatie bouwt de komende jaren grondgebonden star-

belang er rekening mee houdt dat er niet per se

terswoningen voor 90.000 à 100.000 euro (inclusief BTW en bijko-

een paar in de woning komt wonen, maken ze

mende kosten, exclusief grond). Die zijn kleiner dan voorheen, met een

de twee slaapkamers op de bovenverdieping

beukmaat (de breedte van een woning, waarmee je voor een groot deel

identiek: elk 14 vierkante meter en zo inge-

bepaalt hoe je de woning vervolgens kunt indelen) tussen 5 meter 10

deeld dat er een tweepersoonsbed in past waar

woningmarkt 35

Kwestie van slim indelen Grootte is relatief, zegt Woningbelang: een kwestie van wat een land gewend is, of je in de stad of in een dorp woont, hoeveel spullen je hebt. Manager Wonen en Wijken Anton Maréchal: ‘Je moet vooral slim inde­ len. Dus geen raam dat op 30 cm afstand van de muur begint, terwijl de meeste ­kasten 60 cm breed zijn.’ VACpunt Wonen doet jaarlijks onderzoek naar deze ‘kleine ergernissen’ in woningen.

De top 5 van 2014: 1. De afmetingen: moeilijk indeelbare ­kamers, hal zonder plek voor kinder­ wagen of rollator 2. Deuren draaien de verkeerde kant op

je nog fatsoenlijk omheen kunt lopen. Dankzij

gebied, niet anders. ‘Wij hebben enorm lange

een vaste trap naar zolder is de bergruimte

wachttijden bij eengezinswoningen, die ik

goed bereikbaar. Voor seniorgeschikte wonin-

­alleen maar zie toenemen’, zegt wethouder

3. Indeling van de woning

gen kijkt Woningbelang samen met belangen-

Wonen Gerrie Elfrink (SP). Ook volgens direc-

4. Te kleine berging en buitenruimte

verenigingen wat nodig is om de woning

teur-bestuurder Eric Angenent van Vivare

5. Onhandig geplaatste installaties als

zorggeschikt te maken. Bijvoorbeeld meer

(25.000 woningen) loopt het tekort aan

loopruimte om het bed en een plafond dat

eengezinswoningen op.

geschikt is voor een tillift.

Op de vraag wat bewoners precies nodig

of belemmeren de looplijnen

­thermostaten en stopcontacten www.vacpuntwonen.nl

hebben, antwoordt hij: ‘Dat moet je mij niet

Wilma en Tarik

vragen, maar onze huurders.’ En dat is precies

Anders dan je misschien zou verwachten met

wat Vivare doet. Ze vragen: wat vind je van je

het groeiend aantal alleenstaanden, blijft de

woning en woonomgeving en als je verhuist,

eengezinswoning in Valkenswaard veruit het

wat zou je dan willen? Angenent: ‘Mensen

meest gewilde woningtype (wachttijd: 5 tot

willen vaak meer betalen dan ze kunnen, dus dat deel zoeken we zelf

8 jaar). Möhlmann: ‘Gestapelde bouw is ook

uit.’ Op basis van de resultaten maakte Vivare een indeling van klant-

niet goedkoper, want je hebt extra voorzienin-

groepen op huurklasse, woningtype en omvang. Dat leverde vijf ijkper-

gen als galerijen en trappenhuizen nodig die

sonen op, met namen als Jefke, Tarik en Wilma. ‘Voor Tiny, de oudere

niet terugkomen in het woonoppervlak. Alleen

alleenstaande, is de grootte niet belangrijk, maar de omgeving. Starter

in grote steden moet je wel de hoogte in.’ Dat

Jefke wil middenin de stad wonen en waardeert grootte minder. Eén van

geldt voor Arnhem, een meer verstedelijkt

de deelnemers aan het onderzoek had een bovenwoning in het centrum.

foto : bart van overbeeke

36

Hij gaf zijn huis en woonomgeving een 9. Toen kreeg hij een zoontje, en

vertelt Möhlmann. ‘Is een woning gewild, dan

moest hij elke keer met de kinderwagen de trap op en af. Toen kreeg

is hij goed. Bij opgeleverde nieuwbouwwonin-

diezelfde woning en omgeving een 6.’ Waarmee hij maar wil zeggen:

gen vragen we de bewoners naar de sterke

wat mensen nodig hebben, is niet te vatten in één prototype woning.

punten en de verbeterpunten.’ Die informatie

Vivare bouwt daarom niet langer volgens een vastgetimmerd program-

vertalen ze in het programma van eisen voor de

ma van eisen, maar vanuit de belangrijkste ijk-

volgende woning. Woningbelang is niet bang

punten in het eindproduct.

Divers

Woononderzoek

dat ze een verkeerd product neerzetten. ‘De woning is nu een welkome aanvulling op onze

De overheid onderzoekt om de drie jaar

voorraad. Je kan nooit voorspellen wat er in de

De fout die veel corporaties maken is dat zij niet

de woonsituatie en woonwensen van

toekomst gebeurt. Tot niet heel lang geleden

vragen naar wat hun huurders willen, denkt

­Nederlanders. Woningcorporaties en

dachten we: mensen willen groter, dus bou-

Angenent. ‘De kennis over wat mensen in

­gemeenten kunnen zich

wen we ruim. Woonwensen veranderen altijd

2030 willen schiet bij veel corporaties tekort.

voor WoON 2015

en dat is niet erg. Er zijn meerdere doelgroepen

Het is ook heel ingewikkeld om dat uit te zoe-

­inschrijven om extra

met verschillende wensen. De tijd dat je je hele

ken.’ Woningbelang meet de geschiktheid van

­onderzoek te laten doen

leven in één huis blijft wonen, is voorbij.’

een woning af aan de vraag en tevredenheid,

in de eigen regio.

De diversiteit die op die manier vanzelf in de

woningmarkt 37

Van een derde van de corporatiewoningen is

de hoofdbewoner 65-plus. Dat zijn er in totaal

713.600; 41 procent van alle hoofdbewoners die 65-plus zijn.

Het aantal 65-plussers in Nederland stijgt van 2,8 naar 4,7

miljoen in 2040. De krimpregio’s vergrijzen het sterkst.

29 procent van de corporatiewoningen is een nultredenwoning. Ruim de helft daarvan is extra aangepast voor ouderen en gehandicapten. bron : aeDeS kennISCentrUM . Meer feIten

&

CIJferS oP aeDeS . nL / feItenenCIJferS .

BeTaalBaar?

Zowel de gemeente Valkenswaard als de gemeente Arnhem maken vooral afspraken met de corporaties over aantallen woningen in bepaalde huurklassen. Uit alle gesprekken blijkt dat betaalbaarheid op dit moment met stip de belangrijkste behoefte is. Wethouder Elfrink: ‘Je kunt sociale huurwoningen van alle gemakken voorzien, maar dan kan een groot deel van de mensen het al niet meer betalen. Corporaties moeten niet op energiezuinigheid beknibbelen, dat werkt averechts. Dus moet je het zoeken in de afwerking en de grootte.’ De overheid moet wat hem betreft (financieel) bijspringen om de woningen goed, betaalbaar en aangepast op de veranderende bevolking te maken. Ook voor de Woonbond staat de huurprijs bovenaan de prioriteitenlijst, laat woordvoerder Erik Maassen weten. ‘Wij willen vooral goedkopere woningen. Als dat betekent dat je wel een goede, maar niet perfecte woning hebt, dat zij dan maar zo.’

Bij nieuwbouwwoningen is dat heel erg moeilijk voor elkaar te krijgen, zeggen Woningbelang en Vivare. Möhlmann: ‘Een nieuwbouwwoning die ook energiezuinig is voor een huurprijs van 400 euro, dat gaat gewoon niet.

Vergeet het maar.’ Volgens Angenent moeten gemeenten en corporaties voorraad ontstaat, wordt door de gemeente

meer afspraken maken over wat betaalbaar is, in hoeverre de woning-

Valkenswaard erg gewaardeerd. Met de tech-

voorraad daaraan voldoet en wat dat betekent voor de kwaliteitseisen aan

nische eisen bemoeit de gemeente zich niet

woningen.

zo, vertelt wethouder Wonen Egbert Buiter

Hij denkt dat de oplossing voor dit probleem vooral zit in hoe je als corpora-

(PvdA). ‘Hoewel ik wel vind dat we moeten

tie omgaat met je bestaande woningen. Hij vertelt hoe hij een tijdje terug

oppassen met kleinere woningen. Als de eco-

eens meeliep in een woning die opnieuw geschikt gemaakt moest worden

nomie over tien, twintig jaar weer aantrekt,

voor de verhuur. Het was een heel leuke, oude woning, met mooi uitzicht en

zeggen we: dat was misschien toch niet zo’n

lage huur. Wel met een douche waarvoor eerder een kast was verbouwd en

goede keuze.’ Vooral de woonomgeving vindt

een boiler in de keuken. ‘We liepen er doorheen en de opzichters zeiden bij

hij belangrijk. ‘De bewoner mag erop rekenen

alles: dit moet eigenlijk vervangen worden. Aan het eind was dat een enor-

dat hij in een gemengde en prettige wijk komt

me waslijst. Terwijl niemand in die straat ontevreden was.’ Door de waslijst

wonen. Dat betekent allerlei soorten wonin-

uit te voeren zou de huur flink omhoog gaan. In andere woorden: door het

gen bij elkaar en niet te veel woningen op

onderhoudsniveau aan te passen aan de kwaliteit van de woning, hou je de

een klein oppervlak.’ De beeldkwaliteit van

huur laag en voorzie je ook in een grote behoefte. Angenent: ‘Natuurlijk

straten is belangrijk: ‘Soms leggen we daarom

vindt iedereen dat ieder kind een eigen slaapkamer moet hebben. Maar als

tot in detail het materiaalgebruik vast.’

je daarvoor het geld niet hebt, dan neem je snel genoegen met minder.’

E AEDES D P O S N O K E O Z BE MEI 2014 2 2 P O G A D IE T A CORPOR

RENDEMENT IS MÉÉR DAN KOSTEN VERLAGEN

DAT TELT. Omdat mensen tellen.

Als bestuurder of commissaris van een woningcorporatie denkt, handelt en organiseert u op zodanige wijze dat continuïteit is gewaarborgd. Dus wil je als accountant of adviseur werkelijk van meerwaarde zijn als het gaat om rendement. Dan moet je niet alleen over vakkennis en branchekennis beschikken. Gelukkig werken bij BDO mensen die luisteren en meedenken.

Zij snappen dat rendement méér is dan alleen kostenbesparing. Een gezonde bedrijfsvoering omvat het continu streven naar efficiency en operationele resultaten. Zo bent u in staat om gericht te sturen. De adviseurs van BDO begeleiden ook u graag bij alle stappen.

Geïnteresseerd? Ga naar bdo.nl/woningcorporaties of bel voor een persoonlijke afspraak met onze specialisten van de branchegroep Woningcorporaties via telefoonnummer (088) 236 48 00.

EEN UNIEKE COMBINATIE VAN KWALITEIT EN KLANTVRIENDELIJKHEID Service Glasherstel - waar meer dan 160 monteurs werkzaam zijn - reikt jaarlijks de prijs “Bedrijf en monteur van het jaar” uit.

OR

G GL OR

KW

ARB

Dag- en nachtservice is wat ons bezighoudt.

E L IT IT A

AS

EI T

Wij wensen

Eigen meldkamer De totale intake van de gesprekken wordt al 25 jaar gedaan door Service Meldkamer Hoorn.

Deze verwerkt jaarlijks meer dan 350.000 meldingen, 24 uur per dag, zeven dagen per week.

Naast de glasschademeldingen verwerkt Service Meldkamer Hoorn ook voor 23% van de corporatiemarkt de intake van storingsmeldingen. We kunnen dus wel stellen dat onze medewerkers kennis hebben op het gebied vaneen ueeninruime ieder geval alvast (bouwkundige) schades.

WA

Van links naar rechts Ruud Klabbers en Paul Pol

Kwaliteit Service Glasherstel heeft in 2005 de “Service Glasherstel Academie” opgericht. Hier wordt iedere Service Glasherstel monteur jaarlijks

Monteur van het jaar 2013 Dit jaar viel de eer te beurt aan Paul Pol van Service Glasherstel Keur, gevestigd in Zandvoort.

Naast de technische resultaten, waarop Paul uitstekend scoorde, behaalde hij ook een hoog cijfer tijdens de tevredenheidonderzoeken bij de klant. Uit handen van Ruud Klabbers mocht Paul het certificaat en een vakantiecheque ter waarde van € 750,- in ontvangst nemen.

ARB

OverGelder bedrijf van het jaar 2013 Op basis van SLA’s waarin o.a. verwerkt zijn plaatsingseisen, doorlooptijd, kwaliteit, facturatie én communicaties, wordt deze prijs jaarlijks uitgereikt. Service Glasherstel OverGelder met het hoofdkantoor in Deventer had dit jaar op basis van de diverse rapportcijfers recht op deze prijs. Door de heer Ruud Klabbers - Quality Manager van Service Glasherstel - werd de speciale “fusion” schaal van kunstenaar Rob Dashorst uitgereikt aan een zeer tevreden Richard Ackerstaff - directeur van bovengenoemd bedrijf.

getraind op de nieuwste technieken, wetgeving, normen en communicatie. Daar bovenop controleren onze inspecteurs een substantieel deel van de schades. Dit alles moet er voor zorg dragen dat ieder opgeleverd herstel conform de hoge eisen van Service Glasherstel heeft plaats gevonden.

WA

In de woningcorporatiemarkt is Service Glasherstel al jaren een begrip. Wij hebben het grootste netwerk van regionale glasschade herstellers, welke gezamenlijk een krachtige, landelijke organisatie vertegenwoordigen. Voor meer dan 38% van de huurwoningen verzorgen wij al meer dan dertig jaar de glasschades, hetzij via verzekeraars hetzij via directe contracten.

ww.serviceglasherstel.nl | tel. 0800 022 66 88 Voor wmeer informatie kijk op www.serviceglasherstel.nl of bel naar tel. 0800 - 0611

40

VINCENT VAN ROSSEM TEK ST : JEFFRE Y LEMM

|

woont 2 Hoe u als u 85 bent?

FOTO : JEROEN POORT VLIE T

‘WAARSCHIJNLIJK IN DE HEMEL. MET MIJN ROOKGEDRAG IS ER GEEN SPRAKE VAN DAT IK DIE LEEFTIJD HAAL. EN IK BEN NIET VAN PLAN TE STOPPEN MET ROKEN.’

13

Uw buurmeisje van acht vraagt wat voor werk u doet. Wat antwoordt u?

‘Dat is bij volwassen mensen al lastig.

Als ik mensen aan de telefoon vertel dat mijn beroep architectuurhistoricus is, blijft het altijd angstvallig stil aan de andere kant van de lijn. Ik probeer oude gebouwen te redden van de sloop, maar ik denk niet dat een meisje van acht dat begrijpt.’

16 MIN OF MEER PERSOONLIJKE VRAGEN EN 16 VRAGEN OVER SOCIALE HUIS VESTING. DEZE KEER IS HET VINCENT VAN ROSSEM DIE BLIND DE VRAGEN KIEST.

3

u minister voor Wonen was, wat zou 25 Als u als eerste doen?

‘Ik zou serieus overwegen om de brutering terug te draaien, want dat vind ik een mislukt experiment. Dat betekent wel dat je vanuit Den Haag de corporaties opnieuw zou moeten subsidiëren. Want zolang mensen niet in staat zijn om hun woning te betalen, moet er ergens geld vandaan komen.’

1

16/32 41

land vindt u een voorbeeld als het gaat 31 Welk om wonen?

‘Nee. Veel huizen zijn te duur voor

opgeknapt worden en weer 25 jaar

sen in Duitsland eerst moeten sparen

mensen met een laag inkomen. Als je

meekunnen.’

voor een eigen huis en geen rare top-

de woningmarkt volledig aan de markt

hypotheek kunnen krijgen. Daarom

overlaat, dan krijg je daklozen en

hebben ze een veel gezondere koop-

krottenwijken.’

Waarover heeft u voor het laatst wakker gelegen?

heeft u van uw 6 Wat vader?

‘Als je bedenkt dat we wachtlijsten van tien jaar hebben en steeds meer mensen hun baan verliezen, dan

kan komen. Mijn vader kon eindeloos

hebben we fors veel extra sociale

‘Dat was toen ik mijn inaugurele

ouwehoeren. Hij nam aan de eettafel

huurwoningen nodig. Maar dat kan ik

rede als hoogleraar moest houden.

altijd een halfuur de tijd om de wereld-

verder niet in getallen uitdrukken.’

Ik heb daar verder nooit last van,

politiek door te nemen. Het vele praten

maar op dat moment was ik extreem

heb ik dus niet van een vreemde.’

Met wie zou u het liefst een uur in de lift willen vastzitten?

is het meest 3 Wat persoonlijke dat u van uw buren weet?

woon-minister vond/vindt u de beste?

20 Welke

‘Het zijn lange tijd al allemaal prutsers.

Dat komt vooral omdat ze de subsidie op zowel koop- als huurwoningen

‘Dat het mijn buren zijn. Hun zoontje

nooit durfden aan te pakken. Nu pas

‘Bob Dylan. Maar ik zou waarschijnlijk

speelde vroeger met onze kinderen en

wordt er een beetje wat aan gedaan.’

stomverbaasd zijn hem te zien en

die heette Jerry. Vandaar dat wij onze

daarom niet weten wat ik zou moeten

buren altijd de Jerries noemen.’

zeggen. Mijn tong zou denk ik vast-

Waar moeten corporaties eens mee ophouden?

En waar moeten ze mee doorgaan?

‘Ze moeten ophouden met het vervangen van goedkope huurwoningen voor nieuwbouw. Stadsvernieuwing moet meer gericht zijn op het opknappen van woningen, daarmee behouden wijken hun karakter. Daar moeten ze dus vooral mee doorgaan.’

was u voor het laatst verschrikkelijk 15 Wanneer boos? En waar ging dat over?

‘Waar ik me elke dag geweldig aan erger is de Range Rover, een volkomen misdadige auto die nergens goed voor is. Er komt allemaal troep uit en ze kosten hartstikke veel ruimte.

Ik vind het een raadsel waarom mensen zo’n ding kopen.’

wilt u nooit meer spreken?

4 Wie

‘Ik heb met niemand ruzie, maar op

vriezen aan mijn gehemelte.’

19

26

Hoeveel sociale huurwoningen heeft Nederland nodig?

‘Dat ik makkelijk uit mijn woorden

zenuwachtig.’

10

‘Als eenvoudige oude huisjes netjes

‘Ik vind het heel verstandig dat men-

markt dan wij in Nederland.’

7

we in Nederland Waar wordt wonen helemaal aan de 28 u in uw werk blij van?

32 Kunnen markt overlaten?

23 Hoeveel

vierkante meter heeft een mens nodig om prettig te wonen?

‘IK ZOU PRIMA KUNNEN LEVEN IN EEN STUDIO VAN TWINTIG VIERKANTE METER.’

een gegeven moment ben je uitgepraat met mensen. Vroeger had ik bijvoorbeeld kennissen met wie ik jarenlang naar de Rolling Stones heb zitten luisteren. Die heb ik gewoon niks meer te melden.’

VINCENT VAN ROSSEM (1950) is architectuurhistoricus bij het Bureau Monumenten en Archeologie van de gemeente Amsterdam. Daarnaast is hij hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. In die functie houdt hij zich bezig met monumenten en stedenbouwkundige vraagstukken sinds de negentiende eeuw.

42

ZEEGER GULDEN Een echte specialist in volkshuisvesting.

echte netwerker is. Hij zit in allerlei com-

Zo zou je architect Zeeger Gulden (1875-

missies en verenigingen, is 30 jaar lang

1960) kunnen typeren. Van Schagen tot

SDAP-gemeenteraadslid in Amsterdam en

Maastricht, in grote delen van Nederland

hij heeft een broer die verzekeringsagent is

is zijn Amsterdamse architectenbureau

en ook weer veel mensen kent. Zeeger

Gulden & Geldmaker betrokken bij het ont-

Gulden biedt meer dan alleen woningont-

werp en de bouw van arbeiderswoningen.

werpen: hij gaat ook de boer op om aarze-

Dat krijgt hij voor elkaar omdat hij een

lende notabelen over de streep te trekken.

huisvesters van het volk 43 TEK ST : MARGRIE T PFLUG

|

FOTO : SIMONE - MICHELLE DE BLOUW

Moet er nog een woningbouwvereniging

met zijn architectenbureau tussen 1909

Van der Mey. Ook na de Tweede Wereld-

worden opgericht? Geen probleem, Gulden

en 1959 heel wat arbeiderswoningen.

oorlog blijft Zeeger Gulden bouwen. Zo

weet hoe het moet. Een rijksvoorschot aan-

Hoeveel is niet precies bekend, al in 1934

heeft hij in Baarn in 1951 dit complex van

vragen om te kunnen bouwen? Geen pro-

is er sprake van 45.000 woningen. In

48 woningen ontworpen voor Arbeiders-

bleem, Gulden kent de weg. Onderhande-

Amsterdam levert Gulden geregeld alleen

bouwvereniging Ons Belang. Inmiddels

lingen met de provinciale inspecteur van

de woningplattegronden â&#x20AC;&#x201C; de specialiteit

zijn het allemaal koopwoningen. Ons

volkshuisvesting? Geen probleem, Gulden

van zijn bureau â&#x20AC;&#x201C; en zijn de straatgevels van

Belang is door fusie in 1993 opgegaan

regelt het. Zo initieert Zeeger Gulden

bekende architecten als Berlage, Staal en

in Eemland Wonen.

www.recticelinsulation.nl

Vraag een gratis projectadvies aan: vanderhoek.roland@recticel.com

Is uw project toe aan een tweede leven?

Isofinish® is een geïsoleerde voorzetgevel met vele ideale kwaliteiten voor renovatieprojecten. Bewoners ondervinden geen hinder van de werkzaamheden omdat isolatie aan de buitenkant wordt aangebracht. Bovendien gaat er binnen geen woonruimte verloren. Daarbij zorgt het unieke isolatiemateriaal Powerwall® van Recticel Insulation dat uw huurders enorm besparen op hun stookkosten.

Vraag een gratis projectadvies aan bij Roland van der Hoek: bel 06 - 5151 7087 of mail: vanderhoek.roland@recticel.com

Sietse Jager, project manager vastgoed bij woningcorporatie Talis uit Nijmegen over succesvolle aanpak groot onderhoud Hippe Hoogbouw Nijmegen: “Het isolatiepakket dat uiteindelijk gekozen is, gaat op papier dertig jaar mee.

Maar ik vermoed, dat we met dit pakket zeker vijftig tot zeventig jaar vooruitkunnen.

Dat is wat ik duurzaamheid noem!”

Scan deze advertentie met uw Layar ®-app op uw smartphone voor meer informatie.

www.recticelinsulation.nl

3 4 5 JUNI

2014

AMSTERDAM RAI

De PROVADA, hét jaarlijks ontmoetingspunt van de vastgoedbranche, zal dit jaar voor de 10e keer plaatsvinden in de Amsterdam RAI. Een mooie lijst van nieuwe en bestaande standhouders bevestigt wederom dat de PROVADA een niet meer weg te denken evenement is.

Het programma staat online!

Voor de invulling hiervan is veel meer dan voorgaande jaren een beroep gedaan op de ideeën, expertise en vooral ook inbreng van de standhouders.

De zes woningcorporaties Eigen Haard, Parteon, Portaal, Staedion, Wonen Limburg, Stichting Woonbedrijf SWS.Hhvl zorgen dit jaar op het Corporatieplein voor drie boeiende dagen, vol inhoudelijke discussie. Zo leggen de corporaties op dinsdag de focus op herontwikkeling (van o.a. zorgvastgoed), verdiepen zij zich woensdag in alle mogelijke vormen van duurzaamheid en belichten zij op donderdag het thema co-creatie.

Het jaarlijkse Corporatiedebat zal ook weer plaatsvinden op donderdag 5 juni van 14.00 – 16.00 uur.

Ga voor meer informatie naar www.provada.nl.

Koop nu uw kaarten op www.provada.nl en maak gebruik van de gratis PROVADA Afsprakenmodule.

MAKE IT HAPPEN MAKE IT REAL

Vind ons op Twitter @PROVADAre

www.provada.nl | info@provada.nl, +31 (0)30 60 514 24

46

‘eUroPeSe arBeIdSmIgranten VerdIenen een Warm WelKom’ de europese verkiezingen komen er aan op 22 mei. de woningmarkt speelt in de verkiezingsprogramma’s een bescheiden rol. europa wordt daarin als een bedreiging gezien die buiten de deur moet blijven. desondanks werkt de europese Commissie aan een europese stedenagenda – mede op initiatief van nederland. een van de hoofdonderwerpen op die agenda: betaalbare woningen voor migranten uit de europese Unie.

IERLAND

VERENIGD KONINKRIJK

FRANKRIJK

SPANJE PORTUGAL

Europa 47 TEK sT : AErnoUT boUWMAn - sIE

FINLAND

ESTLAND ZWEDEN

LETLAND

nederland is in de europese Unie populair bij duitsers en Polen. In

DENEMARKEN LITOUWEN

2012 staken 13.462 duitsers de grens over, tegen 18.348 Polen.

België is met 9.115 goed voor een derde plek op de lijst van landen die de meeste eU-immigranten leveren, terwijl Spanje met 7.526 immigranten een vierde plek noteert.

Polen, Bulgaren en roemenen waren in 2012 samen goed voor bijna

BELGIË

26.000 immigranten. daarmee ver-

POLEN

tegenwoordigden zij in dat jaar 16 procent van de in het totaal 158.374

TSJECHIË

LUXEMBURG DUITSLAND

eU-immigranten. Uit de Baltische SLOWAKIJE

landen estland, letland en litouwen kwamen in 2012 in totaal 2.593

OOSTENRIJK

mensen naar nederland. Van het Baltische drietal leverde letland

HONGARIJE

met 1.147 de meeste immigranten.

SLOVENIË

er staan ongeveer 200.000 personen uit midden- en oost-europa bij

KROATIË

gemeenten ingeschreven, zo meldt het ministerie van Binnenlandse Zaken. Veel mensen schrijven zich

ITALIË

BULGARIJE

echter niet in. Het meest recente onderzoek kwam op basis van cijfers uit 2010 uit op een schatting van 340.000 in nederland wonende oost- en midden-europeanen.

GRIEKENLAND

MALTA

CYPRUS

48

‘Voor Poolse gezinnen is er een groot gat. Die mensen wonen vaak in een caravan op de camping’, vertelt manager Leefbaarheid Annelies Wals van woningcorporatie Thuisvester. De toon van haar stem verraadt haar zorgen. Nogal wat arbeidsmigranten uit met name Polen komen naar West-Brabant – de regio waarin Thuisvester met 13.500 woningen actief is – en vestigen er zich na verloop van tijd.

‘Mensen ontmoeten elkaar hier en stichten een gezin. Hun wensen veranderen daardoor en een bed of kamer, waarmee veel arbeidsmigranten uit Oost- en Midden-Europa genoegen nemen, is dan niet meer genoeg’, vertelt Wals. Maar in de behoefte aan gezinswonin-

Litouwen heeft arbeidsmigratie op de Europese agenda geplaatst: daar trekken veel mensen weg

gen kan Thuisvester vooralsnog niet voorzien.

Wals: ‘In ons werkgebied geldt een wachtlijst van drie tot vier jaar, ook voor arbeidsmigranten. Om wat voor de Poolse

tweede helft van het afgelopen jaar het tussen

gezinnen te doen is met de gemeente Zundert en kennisinstituut

de 28 lidstaten roulerende voorzitterschap van

Platform31 de mogelijkheid van flexibele huisvestingsconcepten onder-

de Europese Unie (EU) vervulde, en de huidige

zocht. Maar de realisatie van zo’n plan is gestrand in de gemeenteraad.’

voorzitter Griekenland agendeerden de steden

In Zundert wonen tussen de 1.550 en 2.550 voornamelijk Poolse immi-

agenda bij de Europese Commissie. Grisel:

granten. Wals begrijpt daarom de politieke weerstand wel. ‘De gemeen-

‘Als land dat relatief veel mensen ziet weg-

schap staat gewoon behoorlijk onder druk.’ Tegelijkertijd heeft zij moei-

trekken heeft Litouwen arbeidsmigratie op de

te met de ontstane situatie. ‘Deze mensen zouden toch de kans moeten

onderwerpenlijst gezet. Betaalbaar wonen is

krijgen om hier een leven op te bouwen.’

door Nederland voorgedragen.’

Dit is een onderwerp op de Europese stedenagenda die in ontwikkeling

De behoefte bij Frequin en zijn Europese col-

is. ‘Arbeidsmigratie, armoede en betaalbare huisvesting voeren daarin de

lega’s om meer over de inhoud te praten was

onderwerpenlijst aan’, vertelt directeur Mart Grisel van het bij Plat-

volgens Grisel de belangrijkste aanleiding voor

form31 ondergebrachte European Urban Knowledge Network (EUKN).

het plan om tot een Europese stedenagenda te

Het opstellen van de Europese stedenagenda, of op zijn Brussels EU

komen. ‘Veel overleggen in Brussel gaan over

Urban Agenda, is volgens de expert op het gebied van urbanisatie in

procedures, regels, doelstellingen en fondsen.

volle gang. ‘Ik ben net terug uit Athene. Daar hebben de Europese lid-

Onderwerpen als stedelijke ontwikkeling, het

staten unaniem besloten dat de stedenagenda een langdurig lopend

economische belang van Europese steden en

project wordt’, vertelt Grisel. De Europese Commissie gaat samen met

de sociale gevolgen van arbeidsmigratie blijven

de lidstaten een ­stedenagenda formuleren ter voorbereiding op het

hierdoor onbesproken.’

Nederlandse ­EU-voorzitterschap van 2016.

Europese beleidsmakers mogen graag in Brussel over stedelijke ontwikkeling praten. In

Arbeidsmigratie

de programma’s van politieke partijen, die voor

Directeur-generaal Wonen Mark Frequin nam samen met zijn Belgische

de Europese verkiezingen op 22 mei zijn ge-

collega het initiatief voor de Europese stedenagenda. Litouwen, dat in de

schreven, is Brussel vooral een bedreiging voor

Europa 49

Immigranten in Nederland naar nationaliteit in 2012 POLEN

18.348

DUITSLAND

13.462

BELGIË

9.115

SPANJE

7.526

VERENIGD KONINKRIJK

7.446

BULGARIJE

4.852

FRANKRIJK

4.309

ITALIË

4.085

GRIEKENLAND

3.916

HONGARIJE

3.118

Naties.

PORTUGAL

2.703

Hahn pleit met veel overtuiging voor ‘inclusive

ROEMENIË

2.459

ZWEDEN

1.143

mensen ‘insluiten’ en niet ‘uitsluiten’. Want

LITOUWEN

1.136

dan krijgen zij de kans om zich aan de armoede

LETLAND

1.147

SLOWAKIJE

0.943

IERLAND

0. 857

OOSTENRIJK

0. 778

TSJECHIË

0. 763

‘inclusieve steden’ te realiseren. ‘Ik zie de ”EU

FINLAND

0. 718

Urban Agenda“ zich ontwikkelen als een ge-

DENEMARKEN

0. 705

ESTLAND

0. 310

schetst Hahn zijn visie.

SLOVENIË

0. 274

Het doel van de agenda is volgens de Euro-

LUXEMBURG

0. 225

CYPRUS

0. 169

den gemaakt met moderne ICT-infrastructuur.

KROATIË

0. 148

En het energieverbruik zou zo veel mogelijk

MALTA

0. 105

Totaal alle Europese landen

158.374 bron : cbs

gevoelig voor het verzet van de Nederlandse politieke partijen. Hij benadrukt de brede steun voor de Europese stedenagenda van ­onder meer de nationale overheden binnen de EU, het Europees Parlement en de Verenigde

cities’, of ‘inclusieve steden’. Steden en verstedelijkte regio’s zoals West-Brabant moeten

te ontworstelen. Hahn: ‘Sociale insluiting op stedelijk niveau leidt tot uitdagingen op tal van beleidsterreinen, inclusief betaalbare huisvesting.’ Hahn wil met de Europese steden­ agenda tot een afstemming komen van alle onderwerpen die raken aan de ambitie om

meenschappelijke r­ outekaart die alle aspecten van relevant ­stedelijk beleid bij elkaar brengt’,

commissaris duidelijk. Steden moeten niet alleen mensen insluiten, maar ook ‘slim’ wor-

­teruggedrongen moeten worden door onder meer gebouwen en woningen te verduur­ zamen. ‘Twee derde van de Europese bevolking woont in een stad of verstedelijkt gebied’, stelt Hahn. Een effectief en samenhangend stedelijk ­beleid moet daarom op Europees niveau

­belangrijke rechten. Zo wijst de VVD ‘onnodige bemoeizucht’ van Euro-

worden afgestemd. Hahn: ‘Nationale en lokale

pa met zaken als pensioenen, het zorgstelsel en de woningmarkt van

overheden en hun partners als woning­

de hand. En de PvdA vindt het ‘onaanvaardbaar’ dat mensen met een

corporaties en ondernemers vervullen hierbij

middeninkomen door Europese regels niet meer in aanmerking komen

een belangrijke rol.’

voor sociale huisvesting.

Inclusieve steden

Minimumeisen Aedes-voorzitter Marc Calon ziet wel wat in

De Oostenrijkse Eurocommissaris Johannes Hahn, binnen de Europese

een Europese stedenagenda. ‘Kijk je naar de

Commissie verantwoordelijk voor regionaal en stedelijk beleid, is niet

kaart van Europa en je laat de landsgrenzen

50

‘EU-arbeidsmigranten die een woning nodig hebben moeten die hoe dan ook krijgen’

Europese afstemming is volgens Jorritsma wel wenselijk tussen zendende en ontvangende Europese steden en regio’s. ‘Denk maar aan Litouwen. Dat land heeft arbeidsmigratie voorgedragen als onderwerp voor de Europese stedenagenda omdat daar een “brain drain“ dreigt.’

Litouwen ziet veel hoog opgeleide mensen wegtrekken naar West-Europa. Voor de steden die de migranten achterlaten is dat niet goed, want die hebben de vertrekkende dokters en ICT-specialisten hard nodig. Maken Europese steden onderling afspraken over de terugkeer

weg, dan valt op dat de economische ontwikkeling zich voornamelijk

van migranten, zo stelt Jorritsma, dan kan de

voordoet in steden en verstedelijkte regio’s. Tegelijkertijd zorgt de trek

schade beperkt worden voor de ‘zendende’

naar de stad, die steeds meer op Europees niveau plaatsvindt, lokaal voor

steden en regio’s. ‘Europese steden zouden

een gemengde samenstelling van de bevolking.’

dit soort zaken direct in Brussel met elkaar

De verstedelijking in Europa en daarmee gepaard gaande arbeidsmigra-

kunnen regelen, zonder de onnodig vertragen-

tie heeft volgens Calon voordelen; de diversiteit in steden zorgt voor

de tussenkomst van nationale overheden.’

dynamiek, innovatie en vernieuwing. Maar er zijn ook nadelen; niet alle

EU-burgers die tijdelijk elders werken, daar is

immigranten vinden werk en een betaalbare woning. Zij worden dak-

volgens Jorritsma helemaal niets mis mee. In

en werkloos en kunnen de kansen die de stad hen biedt niet benutten.

tijden van economische crisis heeft het zelfs

Om de negatieve gevolgen van arbeidsmigratie te beperken ziet Calon

een gunstig effect. Zo bespaart Spanje miljar-

allereerst een ondersteunende rol voor Brussel weggelegd. Zo zou de

den euro’s op werkloosheidsuitkeringen om-

Europese Investeringsbank (EIB) een rol kunnen krijgen in de financie-

dat hoog opgeleide Spanjaarden naar landen

ring van betaalbare huisvesting. Calon: ‘Momenteel wordt deze moge-

als Nederland en Duitsland gaan om daar te

lijkheid in Nederland onderzocht. Maar de EIB kan in heel Europa lenin-

werken. En veel van deze mensen keren terug

gen verstrekken aan sociale woningbouwers.’

zodra de economie thuis aantrekt. Jorritsma:

De Europese stedenagenda zou wat Calon betreft een kader stellende

‘Dat dat kan, is wat mij betreft één van de

rol kunnen vervullen. En dan niet op detailniveau. ‘Dat wil de politiek

mooiste verworvenheden van de Europese

niet. En corporaties zitten er ook niet op de wachten.’ Maar Brussel zou

Unie.’

wel de minimumeisen kunnen formuleren waaraan betaalbare huisvesting in Europa zou moeten voldoen.

Goed fatsoen, daar komt het wat Annelies

Calon: ‘Ik kan me voorstellen dat we op Europees niveau op hoofdlijnen

Wals van woningcorporatie Thuisvester be-

afspreken aan welke eisen een corporatiewoning moet voldoen. Naast

treft op neer als je alle discussies over arbeids-

afmetingen, kwaliteit en voorzieningen zou het hierbij ook moeten gaan

migratie, ‘inclusieve steden’ en economische

over de energieprestaties van een woning.’

ontwikkeling even vergeet. En dat betekent dat EU-arbeidsmigranten die een woning nodig

‘brAin drAin’

hebben, die hoe dan ook moeten krijgen.

Lokale overheden willen volgens Annemarie Jorritsma van Brussel juist

‘Uiteindelijk zijn het mensen die een warm

ruimte om zelf beleid te maken. En meer Europese regels horen daar niet

welkom verdienen.’

bij. Jorritsma is, naast burgemeester van Almere en voorzitter van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), ook voorzitter van de Council of European Municipalities and Regions (CEMR).

Corporaties als Thuisvester, die de plannen voor flexibele huisvesting voor Poolse arbeidsmigranten en hun kinderen in de lokale politiek zien stranden, moeten volgens Jorritsma lokaal met eigen belangenhouders het debat aangaan. ‘Bedenk gewoon heel goede argumenten voor wat je wilt. En ga daarmee naar de gemeenteraad toe.’

Europa 51

DELFZIJL EN OMGEVING OVERIG GRONINGEN NOORD-FRIESLAND

OOST-GRONINGEN NOORD-DRENTHE

ZUIDWEST-FRIESLAND ZUIDOOST-FRIESLAND

KOP VAN NOORD-HOLLAND ZUIDWEST-DRENTHE

ZUIDOOST-DRENTHE

ALKMAAR EN OMGEVING NOORD-OVERIJSSEL

IJMOND ZAANSTREEK

FLEVOLAND

AGGLOMERATIE HAARLEM

ZUIDWESTOVERIJSSEL

AMSTERDAM HET GOOI EN VECHTSTREEK

AGGLOMERATIE LEIDEN EN BOLLENSTREEK

AGGLOMERATIE ‘S GRAVENHAGE

OOSTZUID-HOLLAND

VELUWE

UTRECHT ACHTERHOEK

DELFT EN WESTLAND

GROOT-RIJNMOND

ZUIDOOSTZUID-HOLLAND

ZUIDWESTGELDERLAND

ARNHEM/NIJMEGEN

NOORDOOST-NOORD-BRABANT WEST-NOORD-BRABANT OVERIG ZEELAND

MIDDENNOORD-BRABANT NOORD-LIMBURG ZUIDOOST-NOORD-BRABANT

ZEEUWSCH-VLAANDEREN MIDDEN-LIMBURG

In 2013 komen naar verhouding de meeste europese arbeidsmigranten terecht in de regio's amsterdam, den Haag en rotterdam.

Bron: CBS.

ZUID-LIMBURG

TWENTE

Hoe check je de kwaliteit van een schoonmaakbedrijf?

In Nederland zijn veel schoonmaak- en glazenwassersbedrijven te vinden die staan voor kwaliteit en betrouwbaarheid. Bedrijven die beschikken over brede vakkennis, goed omgaan met hun personeel en netjes belasting betalen. Maar hoe zijn die te vinden? Sinds 2013 zijn ze gemakkelijk te herkennen aan het keurmerk van brancheorganisatie OSB. Een nieuw label, exclusief voor bedrijven die het goed doen! Zo heeft heel Nederland voortaan helder zicht op de kwaliteit en betrouwbaarheid van een schoonmaak- of glazenwassersbedrijf. Check dus altijd het OSB-Keurmerk. Wilt u meer weten over het keurmerk en de voorwaarden? Kijk op www.osb.nl

Samen voor een schone zaak

Het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) draagt als ‘hoeder van de borg’ door objectief risicomanagement bij aan optimale financiering van de volkshuisvesting. WSW is een onderlinge waarborg. Goede afstemming en communicatie met de in WSW deelnemende corporaties is van groot belang. De Deelnemersraad van WSW is hierbij van bijzondere betekenis. WSW is op zoek naar twee nieuwe leden per 1 juli 2014. Daarnaast zoekt WSW ook alvast naar een kandidaat die per 1 januari 2015 de categorale sector van zorgvastgoed kan vertegenwoordigen.

De voordrachtscommissie roept kandidaten op om zitting te nemen als:

Lid van de Deelnemersraad WSW De Deelnemersraad maakt deel uit van de statutaire bestuursstructuur van de stichting WSW. De Raad adviseert het bestuur van WSW, hoofdzakelijk over onderwerpen van beleidsmatige en strategische aard, maar waar nodig of gewenst ook over uitvoeringsaspecten van het voorgenomen beleid. De Deelnemersraad heeft tevens het recht een bindende voordracht te doen voor benoeming van een lid van de Raad van Commissarissen van WSW. Leidraad in de adviesrol van de Deelnemersraad is het streven naar een beheersing van de risico’s uit hoofde van de collectieve waarborg, voorwaarden te scheppen voor optimale financieringscondities en het bijdragen aan een goede dienstverlening door WSW.

In verband met de gewenste gevarieerde samenstelling van de Deelnemersraad nodigen wij met nadruk uit om zich te kandideren:

Benoeming vindt plaats door de Raad van Commissarissen, op voordracht van de Deelnemersraad zelf, voor een periode van drie jaar met de mogelijkheid tot eenmalige herbenoeming.

Geïnteresseerden kunnen zich aanmelden bij het WSW, mevrouw D. Beverdam, e-mail: diny.beverdam@wsw.nl. U wordt vriendelijk verzocht een cv bij te sluiten. Sluitingsdatum is 15 mei 2014.

• Directeur/bestuurders van een middelgrote/grote woningcorporatie met als werkgebied Brabant.

• Directeur/bestuurders van een middelgrote woningcorporatie met als werkgebied Overijssel.

• Directeur/bestuurders van een woningcorporatie die de categorale sector van zorgvastgoed vertegenwoordigt.

Voor selectie en voordracht zijn profielschetsen opgesteld. Deze zijn te vinden op www.wsw.nl/overwsw/organisatie/9. In het bijzonder vrouwelijke kandidaten nodigen wij uit om zich kandidaat te stellen.

Meer informatie over het lidmaatschap van de Deelnemersraad is te verkrijgen bij de voorzitter van de voordrachtscommissie, de heer Anton Zuure via 035-528 64 72.

werk aan wonen TEK ST _ PE TER HENDRIK S

FUNCTIES

Directie/RvB/RvC

BEDRIJF

PLAATS

Directeur vastgoed

Dudok Wonen

HILVERSUM

Directeur-bestuurder

Woonstichting De Zes Kernen

ABBENBROEK

Directeur ontwikkeling (36 uur)

Woningstichting Eigen Haard

AMSTERDAM

Leden van de raad van commissarissen

Tablis Wonen

SLIEDRECHT

Lid raad van commissarissen

Woonpalet

ZEEWOLDE

Lid raad van commissarissen

Wonen Midden-Delfland

MAASLAND

Lid raad van commissarissen

Wooncorporatie Stek

LISSE

Lid raad van commissarissen (m/v)

Wooninc.

EINDHOVEN

Voorzitter en lid raad van commissarissen

Vallei Wonen

WOUDENBERG

Financieel/Administratief Adviseur inkoop

Stichting Havensteder

ROTTERDAM

Controller

Rijswijk Wonen

RIJSWIJK

Financial controller (financieel specialist)

Viveste

HOUTEN

Financieel economisch medewerker (m/v) voor 36 uur per week

Rhenense Woningstichting

RHENEN

Medewerker informatievoorziening (36 uur per week)

Woningstichting Rochdale

AMSTERDAM

Vastgoedeconoom

Centraal Orgaan opvang asielzoekers

RIJSWIJK

Medewerker informatievoorziening

Woonstad Rotterdam

ROTTERDAM

Procesmanager

Woonstad Rotterdam

ROTTERDAM

Arcade

NAALDWIJK

Area

UDEN

ICT

Management Manager wonen Projectontwikkeling Generalist vastgoedontwikkeling 2.0.

Technisch toezicht Opzichter projecten

Tiwos, Tilburgse woonstichting

TILBURG

Projectregisseurs

Centraal Orgaan opvang asielzoekers

RIJSWIJK

Wonen Wateringen

WATERINGEN

Coördinator brede school (24 uur)

Domesta

EMMEN

Medewerker huurdersbegeleiding bewoningsproblematiek (m/v)

Woongoed Middelburg

MIDDELBURG

Opzichter

Zayaz

’S-HERTOGENBOSCH

Verhuur en Verkoop Allround woonconsulente Woningbeheer, Wijkbeheer en Leefbaarheid

|

BEELD _ CURVE

OP ZOEK NAAR EEN BAAN BIJ EEN WONINGCORPORATIE OF WONINGBOUWVERENIGING? HIERNAAST EEN OVERZICHT VAN DE ACTUELE ONLINEVACATURES. BEKIJK DE VACATURE OP WWW.WERKAAN WONEN.NL.

53

54

ANDERS SAMENWERKEN BIJ HEEMWONEN Een nieuw kantoor met een nieuwe manier van samenwerken. Dat was het uitgangspunt van de verhuizing van fusiecorporatie HEEMwonen, vertelt directeur Wijken Marjo Vankan.

Wat wilde jullie bereiken met deze verhuizing?

‘Na de fusie begin 2013 hebben we nog een jaar in twee kantoren gezeten. De verhuizing naar één kantoor in het centrum van Kerkrade hebben we aangegrepen om een nieuwe manier van werken te introduceren. We zijn daarbij begeleid door adviesbureau Conclusion, vanuit de pilotgroep Het Nieuwe Werken van Aedes. Met een klankbordgroep, waarin mensen vanuit de drie fusie-organisaties zaten, hebben we een gezamenlijke visie gemaakt.’

Hoe zie je die visie terug in het kantoor?

‘Ons nieuwe kantoor maakt een nieuwe werkwijze mogelijk: ruime open werkruimtes, waar mensen van verschillende afdelingen samenwerken. Wij

CORPORATIES DELEN OPLEIDINGEN MET ELKAAR Haag Wonen, de Alliantie en Portaal willen de opleidingen die woningcorporaties voor hun eigen medewerkers ontwikkelen, zoveel mogelijk delen met de héle sector. Als eerste zijn online leerprogramma’s voor huurrecht en asbest aan de beurt.

‘Vakkennis delen maakt ons allemaal beter.’

Onder de naam de Samenwerkende Corporaties gingen de drie met dit idee aan de slag. Sinds begin april kunnen corporatiemedewerkers het e-learning programma Huurrecht basis gratis volgen op de website van de Corporatie Academie. In mei volgt de training Asbest basis, ontwikkeld door Portaal.

GOEDKOPER Deze eerste trainingen zijn bedoeld als proef, om te kijken of er genoeg animo is voor een gedeeld systeem van opleidingen. Het Fonds Leren en Ontwikkelen

hebben de hokjes tussen de drie oude organisaties letterlijk afgebroken. We hebben geen aparte

Haag Wonen ontwikkelde voor haar

Wooncorporaties (FLOW) financiert de

kamers en vaste werkplekken meer. Iedereen heeft

eigen medewerkers een online training

pilot. ‘De harde kosten kregen we ver-

een eigen laptop en smartphone. Zodat we overal

(e-learning) over huurrecht. ‘Toen de

goed. Zelf hebben wij er veel uren in

ons werk kunnen doen. Op kantoor, thuis of bij de

Alliantie en Portaal die van ons wilden

gestoken, maar daar staat tegenover dat

klant.’

kopen, dachten we: zou het niet mooi

de training wel ons eigendom blijft’,

zijn als we dit soort programma’s met

vertelt Dikshoorn.

Heeft het resultaat?

de hele sector kunnen delen?’, zegt

Om de educatieve kwaliteit te garan-

‘Collega’s werken nu op een andere manier samen

Wendy Dikshoorn, adviseur personeel-

deren, schakelde Haag Wonen profes-

en weten elkaar snel te vinden. We gaan meer naar

en organisatieontwikkeling bij Haag

sionals in die de inhoudelijke kennis

buiten, naar de klant toe. Vanaf dag één liep het

Wonen. ‘Bij corporatiemedewerkers zit

omzetten in een leerprogramma. ‘Dat is

aantal e-mails terug. Collega’s van verschillende

heel veel vakkennis uit theorie en prak-

veel goedkoper dan je medewerkers bij

afdelingen zoeken elkaar nu op, dat werkt prettiger

tijk. Die kennis delen maakt ons beter

een extern bureau een training te laten

en is effectiever.’

en efficiënter.’

volgen.’

www.heemwonen.nl

netwerk 55

CORA NAUTA Sinds begin dit jaar is Cora Nauta commissaris bij Ymere. Zij richt zich voornamelijk op Markt en Vastgoed. Daarnaast is zij benoemd tot voorzitter van de Commissie Vastgoed.

PETER RUIGROK Sinds 1 april is Peter Ruigrok interim-directeur-bestuurder van Rijswijk Wonen. Hij is de opvolger van Jan Leo van Deemter. Ruigrok heeft ruime ervaring in de sector en was eerder interim-directeur-bestuurder van Mozaïek Wonen in Gouda.

FOTO : CASPER RIL A

CARRIÈRENIEUWS

TEK ST : HANNEKE NAGTZ A AM EN CAROLIEN VAN DER PLOEG

JACQUES THIELEN Jacques Thielen is sinds 7 april interimbestuurder bij De Veste in Ommen. Hij volgt directeur Jan Sinke op na zijn vertrek.

PIETER WITZENBURG, HASSAN NAJJA EN MATTHIEU VAN OLFFEN Het nieuwe directieteam van woningcorporatie Lefier in Emmen, Groningen, Hoogezand en Stadskanaal bestaat vanaf 1 juni uit Pieter Witzenburg, Hassan Najja en Matthieu van Olffen. Witzenburg en Najja treden in dienst als directeur En het wordt nog goedkoper als meerdere

Vastgoed en directeur Maatschappelijk presteren. Olffen

corporaties hun trainingen uitwisselen,

werkt al bij de corporatie als directeur Financiën en Control

zegt Dikshoorn. ‘Wij hopen dat meer cor-

en wordt directeur Financiën en Ondersteuning. Met het

poraties zich bij ons aansluiten. We willen

nieuwe directieteam verdwijnen de huidige woonbedrijven

graag samen met Aedes en de Vernieuwde

en wordt Lefier omgevormd tot één organisatie.

Stad nagaan aan welke trainingen behoefte is en een corporatie zoeken met voldoende

JOHN VAN NIMWEGEN

kennis van zaken om dat thema uit te

John van Nimwegen is vanaf 1 juni de nieuwe

werken. Nu stonden wij voorop, volgende

directeur-bestuurder van corporatie Wormer-

keer iemand anders.’

Wonen. Na het vertrek van de vorige directeur-bestuurder op 1 augustus 2013 volgde

Als aanvulling geeft Haag Wonen ook workshops over huurrecht. Op 12 mei is de

een interim-periode. Van Nimwegen is nu nog manager

eerste. Dikshoorn: ‘De plaatsen die over

Vastgoed bij de VIVA! Zorggroep in Heemskerk.

zijn, bieden we tegen kostendekkend tarief aan andere corporaties aan. Zo kunnen we

FRANK BRITS

op allerlei manieren samenwerken. Dat

Per 15 juni treedt Frank Brits (53) bij Ymere in dienst als

levert kennis, tijd en geld op. En het

directeur Verhuur en Verkoop. Momenteel is hij directeur bij

belangrijkste: we kunnen onze huurders

Déhora Consultancy Group. Na 15 juni kan Eric van Kaam,

beter van dienst zijn.’

nu nog directeur Verhuur en Verkoop ad-interim, zich weer

www.decorporatie-academie.nl

volledig richten op zijn directeurschap voor Wonen en Leven FOTO : JANITA SASSEN

bij Ymere.

VINCENT VAN OORDT De Woonmensen heeft een nieuwe directeurbestuurder: Vincent van Oordt (54). Hij begint op 1 mei en is de opvolger van interimbestuurder Matthie van Merwerode.

achteraf

Kwetsbaar

ILLUSTR ATIE : MENNO WIT TEBROOD

56

colofon Aedes-Magazine is een uitgave van Aedes vereniging van woningcorporaties. Aedes-Magazine verschijnt 12 keer per jaar.

Woningcorporaties zorgen dat ruim 2,4 miljoen huishoudens in Nederland goed kunnen wonen en dragen bij aan leefbare buurten, wijken en regio's. Corporaties nemen op dit moment zo'n 60 procent van de bouwproductie in Nederland voor hun rekening en investeren in de toekomst op terreinen als zorg en duurzaamheid.

Aedes behartigt als branchevereniging de belangen van woningcorporaties in Den Haag en Brussel, zoekt oplossingen voor het beter

‘Opeens voel ik me zo verloren in

nog altijd zo, dat wie kan, niet in de sociale sector

dat grote huis. Ik wou dat het

woont. En als je eenmaal kwetsbaar bent, komt

kleiner was’, verzucht een moeder

alles harder aan. De moeder van mijn zoons

van een vriendje van mijn zoon. Ze

vriend heeft een goede baan, een lieve man. Maar

is in tranen. En dat is niet zo gek

wat als je dat allemaal niet hebt, en je wordt ziek

na een jaar waarin haar moeder

en je moeder overlijdt tegelijkertijd?

stierf, zij zelf kanker kreeg en haar

Onder bewoners van corporatiewoningen zijn

kind heftig reageerde op alle verdriet om zich

dus veel kwetsbare mensen. Onlangs was er nog

heen. Ik herken dat. En je hoort het van iedereen

een onderzoek dat arme mensen niet dommer zijn

die ooit een crisis in zijn leven meemaakt. Of je nu

dan rijke, maar doordat de armoede zoveel vraagt

een burn-out krijgt, gaat scheiden, een geliefde

van hun improvisatievermogen, dat ze weinig

verliest of ziek wordt. Als je kwetsbaar bent, wil

ruimte hebben om zichzelf te ontwikkelen. Mis-

je je als een slak kunnen terugtrekken in je huis. Je

schien is zo’n onderzoek nog wel belangrijker

veilige omgeving. Een klein wereldje. Dat is niet

voor hoe de corporatiesector georganiseerd moet

iets waar je dan voor kiest. Het is een basis-

zijn dan vragen over DAEB en niet-DAEB, over

behoefte. Zonder die veiligheid, gaat ook al het

financieel toezicht al dan niet in één hand of

andere op de helling, raak je de mogelijkheid

WWS-punten.

kwijt om je leven weer op de rails te krijgen.

Het goede nieuws is dat corporatiemedewerkers

Te midden van alle gedoe in de corporatiesector,

die direct met huurders werken, dit heel goed

zou je het bijna vergeten. Dat het daarom gaat.

weten. Vooral als zij in staat zijn om op een men-

Want hoe geven een novelle, een parlementaire

selijke manier hun werk te doen. Zij kennen de

enquête, vragen over toezicht antwoord op de

sores van hun huurders en weten wat zij nodig

vraag hoe je kwetsbare mensen helpt aan een vei-

hebben. Namelijk een veilig thuis, een schuil-

lige schuilplaats?

plaats om je in terug te trekken als het leven even

En kwetsbaar zijn ze, die bewoners van woning-

niet zo gaat als het zou moeten. Zodat je daarna

corporaties. Wie met gevoel naar de cijfers kijkt,

weer volop deel kan nemen aan het leven. Dat is

ziet dat het gaat om mensen die alleen wonen,

de drijfveer van de beste mensen die in deze

alleenstaande oudereren, ouderen zonder een

sector werken.

goed pensioen. Mensen die het meer dan gemiddeld voor hun kiezen krijgen in dit leven. Want

Christine de Ruiter

door de bank genomen is het ook in Nederland

Hoofdredacteur

functioneren van de woningmarkt en draagt bij aan een professionele sector. Zo'n 95 procent van de corporaties is lid van Aedes. Wij maken ons sterk voor optimale omstandigheden waaronder zij als maatschappelijke ondernemingen hun werk kunnen doen.

Aedes is ook de werkgeversvereniging van de corporatiebranche waarin ruim 28.000 werknemers dagelijks werken aan goed, betaalbaar en duurzaam wonen.

Voor informatie over het lidmaatschap van Aedes zie www.aedes.nl.

Redactie Christine de Ruiter (hoofdredacteur); Margriet Pflug (eindredactie); Latifa van Heerde, Jeffrey Lemm, Hanneke Nagtzaam, Quinten Snijders, Marjon van Weersch (redactie); Carolien van der Ploeg (productie).

M.m.v. Aernout Bouwman-Sie.

Redactiesecretariaat T (088) 2333750 E aedesmedia@aedes.nl Grafische vormgeving Curve grafische vormgeving BNO, Haarlem; Henk Stoffels (artdirection), Patrick Hoogenberg (basisontwerp), Mieke van Weele (vormgeving).

Druk Senefelder Misset, Doetinchem Abonnementen T (06) 35111630 E publicaties@aedes.nl I www.aedes.nl>publicaties Prijzen (excl. BTW) Losse nummers: € 12. Een jaarabonnement kost € 103,80; voor studenten € 32,10. Aedes-leden ontvangen één gratis abonnement. Extra jaarabonnementen voor Aedes-leden kosten € 69,60. Vanaf het 16e abonnement geldt een kortingsregeling.

Jaarabonnementen worden automa-

tisch verlengd. Opzeggingen dienen op 1 november, dus twee maanden voor het nieuwe abonnementsjaar, binnen te zijn.

Advertenties Multor Media BV, Wouter Otto Postbus 5085, 6802 EB Arnhem T (026) 3763451 E wouterotto@multormedia.nl I www.multormedia.nl Aedes vereniging van woningcorporaties Koningin Julianaplein 10 2595 AA Den Haag Postbus 93121 2509 AC Den Haag T (088) 2333700 E aedes@aedes.nl I www.aedes.nl @aedesnet Auteursrechten voorbehouden ISSN 1388-8528

woonruimte verdeling en koop

online communicatie

www.zig.nl zekerheid | innovatie | gemak

klantcontact oplossingen

Wat kan Hofmeier voor uw organisatie betekenen?

Focus op Finance Focus op Processen Capaciteit, kennis en ervaring: professionals met drive Hofmeier FinanciĂŤle Professionals staat voor gezonde, frisse en professionele dienstverlening. Onze bedrijfsfilosofie is gericht op een duurzame en constructieve samenwerking met zowel onze Opdrachtgevers als de Professionals.

Met de inzet van ruim 100 Professionals en Consultants in vaste dienst levert Hofmeier u expertise en capaciteit. Naast de reguliere administratieve taken zijn de actuele onderwerpen die spelen in de corporatiesector bij onze specialisten in goede handen. Onze Professionals en Consultants zijn breed inzetbaar op alle binnen uw sector spelende vraagstukken.

FinanciĂŤle Professionals | Interim Management | Consulting Witte Singel 93, 2311 BR Leiden | Postbus 1086, 2302 BB Leiden | t. (071) 572 75 55 | f. (071) 579 09 51 | info@hofmeier.nl | www.hofmeier.nl