Zaadje van bewustwording

Krachtpunten brengen gesprek over energiebesparing op gang

Zaadje van bewustwording

Met behulp van het Krachtpunt gaan energiecoaches in workshops het gesprek aan. (Beeld Michel Lammerse)

Hoe breng je buurtbewoners op een laagdrempelige manier in contact met energiebesparende maatregelen? Door het tastbaar te maken en het gesprek op gang te brengen. En dat is iets wat Krachtpunten bij uitstek doen. In opdracht van welzijnsorganisatie Diverz heeft Moxie Design drie echte conversation pieces ontworpen. Eén van die drie Krachtpunten behuisd een heel scala aan adviezen en voorwerpen die op een makkelijke manier bij kunnen dragen om de energierekening flink naar beneden te krijgen.

De Krachtpunten staan op centrale plekken in de wijklocaties van Diverz. Buurtbewoners kunnen meedenken over de inhoud en elke paar maanden rouleren ze over de locaties. Michael Randoe van Diverz werkt als beheerder van het Wijkgebouw Hart van Meerdervoort, een multifunctioneel pand in Zwijndrecht waar een school en een kinderdagverblijf gevestigd zijn, maar waar, met onder andere een wekelijkse wijkkeuken en kidsclub, ook een huiskamer voor de buurt is. “Hier proberen we buurtbewoners actief in contact te brengen met woningverduurzaming. Dat doen we met behulp van het Krachtpunt Duurzaamheid. We stellen vragen en brengen bewoners op een interactieve manier in aanraking met het onderwerp. Zo komt het tot leven”, aldus Randoe.

Bewustwording creëren

In Hart van Meerdervoort is ook André Lodder, Opbouwwerker Energietransitie, werkzaam voor Diverz. “Door middel van de Krachtpunten, waaronder die met het thema duurzaamheid, wordt het onderwerp energiebesparing tastbaar gemaakt en komt er met bezoekers makkelijker een gesprek op gang over klimaatverandering en het belang van energiebesparing. Zo creëren we bewustwording. Ook verbinden we lopende activiteiten als taallessen, de moedergroep en een lesbrief over energie en energiebesparing voor de basisscholen aan het Krachtpunt. Zo kan in een taalles het accent gelegd worden op energiebespa

Het Krachtpunt biedt tal van voorbeelden van attributen die bij kunnen dragen om de energierekening naar beneden te krijgen. (Beeld Michel Lammerse)

ring en kan dat gecombineerd worden met een bezoek aan het Krachtpunt. Daar voeren ze dan verschillende opdrachten uit. Zo sla je twee vliegen in één klap. Begrippen rond klimaat en energie worden besproken in combinatie met handig te nemen maatregelen voor thuis.” Diverz zet de Krachtpunten zelf in Zwijndrecht in, maar levert ze ook aan andere welzijnsorganisaties of energieloketten. In Arnhem en Huissen wordt al dankbaar gebruikgemaakt van deze mogelijkheid. Diverz levert de inhoud als bouwpakket aan en op locatie worden de Krachtpunten door de vrijwilligers ter plekke in elkaar gezet, waarmee elk Krachtpunt een unieke uitwerking krijgt.

Meteen winst

Hanspaul Maarseveen van Rijnstad is opbouwwerker in Malburgen, Arnhem, een wijk met ongeveer 20.000 bewoners en van oudsher de nodige uitdagingen. Sinds kort zet hij het Krachtpunt naar tevredenheid in. “Ik hoorde er ongeveer een jaar geleden over op een bijeenkomst van Diverz. Het concept past heel goed in een wijk als de onze. Je maakt iets direct concreet.” Dat begon al bij de bouw door mensen uit de wijk. “Omdat het zichtbaar is zijn mensen benieuwd en komen ze kijken. Daarmee komt het gesprek op gang.” Maarseveen kan zich één zo’n gesprek nog goed herinneren. “Een vrouw kwam langs, zag het Krachtpunt met de zonnepanelen en vertelde dat zij onlangs een aanbod van de woningcorporatie had gehad om die te laten installeren. Ze had het afgewezen, omdat de huur omhoog zou gaan. Dan is er iets fout gegaan in de communicatie. Ik heb direct contact opgenomen met de woningcorporatie, de huurder is gerustgesteld en nu worden ze alsnog geïnstalleerd. Dat is meteen winst.” Een buurthuis is wat dat betreft de ideale plek om deze reizende minitentoonstelling te plaatsten. Maarseveen: “Er worden hier natuurlijk allerlei activiteiten georganiseerd. Van biljarttoernooien, tot naaicursussen en kookworkshops. En terwijl dat allemaal plaatsvindt worden mensen geconfronteerd met het Krachtpunt en de energiebesparende maatregelen die er in tentoongesteld worden. Niet alleen ligt er een pakje radiatorfolie dat je vast kunt pakken, maar je ziet ook hoe het toegepast is. Het is allemaal te zien.” Uiteraard wordt het Krachtpunt ook ingezet op een meer actieve manier. “We organiseren workshops

Dankzij de bouwers in Arnhem, kreeg het Krachtpunt in Malburgen een compleet eigen signatuur. (Beeld Michel Lammerse)

waarin energiecoaches het gesprek aangaan. Er gaat een lamp rond, een besparende douchekop en we laten zien hoe deurveren worden toegepast. Daarbij wordt bewustwording gecreëerd? Wat doe jij al?” Na afloop kunnen deelnemers zich direct inschrijven voor een afspraak met een energiecoach die hen helpt bij het nemen van laagdrempelige maatregelen binnenshuis.”

Meetbaar effect

En het effect. “Tot nu toe ben ik zeer tevreden”, aldus Maarseveen. Na drie van de zes activiteiten in buurthuizen met rond de 168 deelnemers, hebben 72 mensen zich ingeschreven voor de energiecoach. “Met flyeren halen we één op honderd”, geeft hij het verschil aan met andere communicatievormen. Maarseveen heeft prestatieafspraken met de gemeente. “Voor 31122022 moeten we 200 mensen ‘light’ geïnformeerd hebben doormiddel van een workshop en 200 mensen moeten een afspraak met de energiecoach hebben. Mede dankzij de inzet van het Krachtpunt liggen we op koers om die afspraak te halen.” Maarseveen ziet nog een factor die de communicatie met bewoners makkelijker maakt. “Steeds meer mensen krijgen een nieuw aanbod van hun energieleverancier. Dat aanbod is zo extreem.” Zelfs mensen die van nature niet geneigd zijn om met hun problemen te koop te lopen, voelen zich nu genoodzaakt naar oplossingen te zoeken. “Mensen zijn de schaamte voorbij.” Het ijzer wordt dan ook gesmeed nu het heet is. “Naast de workshops hebben we nu ook twee keer in de week inloopspreekuur. Daar zetten we het energiehuisje in, maar uiteraard pakken we het samen met vrijwilligers in de wijk, breder op. We werken met een stroomschema. Aan de hand van de problematiek worden mensen naar de juiste personen doorverwezen. Dat kan een energiecoach zijn, maar ook sociaal raadslieden of de schuldhulpverlening.”

Eigen signatuur

Hoewel het Krachtpunt in Arnhem als bouwpakket is afgenomen van welzijnsorganisatie Diverz, heeft het een duidelijk eigen signatuur. Vrijwilligers Willem Hissel en Arie Sijtsma zijn daarvoor als bouwer verantwoordelijk. Hissel: “We hebben er een week of zes werk aan gehad, twee a drie dagen in de week in een hoekje in de gymzaal. Het aangeleverde pakket zat vernuftig in elkaar, maar was naar onze smaak wel iets te steriel. Daarom hebben we verf uitgekozen voor de muren en het dak. Daardoor is het een echte blikvanger geworden. Je ziet het direct bij binnenkomst. Verder hebben we het ‘hufterproof’ gemaakt door losstaande onderdelen vast te zetten. Ook was er na opening ruimte voor suggesties. Bijvoorbeeld van de energiecoaches die het jammer vonden dat niet alle lampen waren aangesloten. Dat houdt ons aan de slag.”

De twee buurtvrijwilligers zien dat het Krachtpunt impact heeft op de bezoekers van het buurtcentrum. Zelf zijn ze al langer bezig met energie. Sijtsma: “Ik kom uit de techniek en ben al veel langer bezig met duurzaamheid. Ons huis is goed geïsoleerd, maar het gaat ook om een stukje bewustwording. Het aanpassen van gewoontes. Ik ben veel in de haven, daar is water sowieso beperkt, dus dan is het onder de douche, afspoelen en wegwezen. Vanwege mijn technische achtergrond probeer ik dat door te trekken naar het wijkgebouw en geef ik het aan bij Rijnstad als ik denk dat iets verbeterd kan worden. Daarnaast heb ik aangegeven dat ik open sta voor vragen van energiecoaches voor wat betreft de technische kant van de verduurzaming.” Hissel en Sijtsma hebben na zes weken, hun werkzaamheden afgerond, maar hebben nog wel een nadrukkelijke mededeling. “Het is belangrijk dat deze boodschap van duurzaamheid breed uitgedragen wordt in de wijk. De deur staat voor iedereen open.”, aldus Sijtsma. “Maak het kenbaar”, voegt Hissel toe. “We willen iedereen bereiken!”

Op het moment dat deze uitgave naar de drukker gaat worden de drie Krachtpunten van Diverz in Zwijndrecht opnieuw ingericht. Het Krachtpunt duurzaamheid krijgt een invulling onder het motto ‘groen is koel’. Het Krachtpunt heeft een groene uitstraling met planten, een regenton en een plantenbieb. Het Krachtpunt gezond eten krijgt het thema ‘suikerbewustzijn’ met een bijbehorende suikerchallenge. Het derde Krachtpunt bewegen wordt ingericht op ‘spelen en bewegen’ met een beweegbingo waar je met bewegen prijzen kunt winnen.