Wit-Russische importban treft perenexporteur

De Wit-Russische regering heeft met ingang van 1 januari dit jaar voor een periode van zes maanden een ban ingesteld op de import van levensmiddelen uit de EU, waaronder groenten en fruit. Het embargo komt als antwoord op enkele Europese maatregelen tegenover Wit-Rusland na de migrantenkwestie aan de grens met Polen van afgelopen herfst. Na de handelsboycot van Rusland, die op 7 augustus 2014 van kracht werd als reactie op de sancties van de Europese Unie tegen Moskou na de annexatie van de Oekraïense Krim, is dit een volgende, zij het kleinere, klap voor enkele van de Nederlandse en Belgische perentelers en -handelaren. Urfruit uit Duiven was toentertijd voor de perenexport voor 80% afhankelijk van de Russische markt. Nu Wit-Rusland als bestemming wegvalt, moet de hardfruitteler weer op zoek naar alternatieve markten.

“Maar gelukkig gaat het dit keer niet om heel grote volumes,” zegt Mark Vernooij. “We doen een auto of twee per week, met peren die allemaal voor de binnenlandse Wit-Russische consumptie bestemd waren. Geen peren voor de re-export dus. Maar er is nog steeds een kans dat, wanneer er een tekort ontstaat op de Wit-Russische markt, er via een vrijwaringsclausule weer een stuk kan worden geëxporteerd. Daar hopen wij op. Toch hebben we ons nu, in tegenstelling tot 7 jaar terug, goed ingedekt tegen dit soort situaties door ons klantenbestand geografisch te spreiden. Nu hebben we veel klanten over heel Europa. Maar het blijft natuurlijk een vervelende situatie, vooral omdat het niet onze fout is als sector. Het heeft bijvoorbeeld niets te maken met ons product of de teeltwijze. Het is echt een puur politieke kwestie, zoals in 2014 met Rusland.”

KLASSE II FRUIT

Vooral voor klasse II fruit moet nu een nieuwe afzetmarkt worden gezocht, zo weten ook Spaanse kakitelers, die door de plaagdruk sowieso al meer volumes fruit van mindere kwaliteit hadden en die nu niets meer kwijt kunnen op hun natuurlijke markt: Wit-Rusland. “Ja, dat geldt ook enigszins voor onze peren. Niet zozeer voor de Conference, want klasse II van die traditionele peer vindt altijd zijn weg. Maar voor de Lucassen was Wit-Rusland wel een leuke bestemming die we achter de hand hadden. Bij die peer zie je nu al dat het even wat stroef verloopt.”

PERENIMPORT WIT-RUSLAND

In 2020 exporteerde Nederland volgens gegevens van de Wit-Russische douane ongeveer 13.000 ton peren naar Belarus. België zond 32.000 ton en ook Turkije zette er ruim 26.000 ton af. Polen was evenwel koploper met 34.000 ton. De Nederlandse appelexport lijdt minder onder de nieuwe ban, omdat de enorme hoeveelheden goedkopere Poolse appelen het Nederlandse fruit geen ruimte lieten op die markt. Nu ook Polen geen hardfruit meer mag exporteren naar buurland Wit-Rusland, liggen er kansen voor nieuwe, opkomende teeltlanden, en dan in de eerste plaats Turkije.

COMPENSATIE?

“We hebben nog niets gehoord van compensatieregelingen,” zucht Mark. “Maar ook toen de Russische boycot in werking trad, hebben wij geen euro compensatie gekregen. Wij zijn als sector het slachtoffer van geopolitieke kwesties die zich boven ons hoofd afspelen. Het is niet fair, maar het is wel zo. Wij gaan ons dus nog meer moeten concentreren op Europese vaste lijnen voor lange programma’s. Want eigenlijk is er nog veel terrein te winnen in de perenconsumptie in Europa. En er is zeker ook veel meer winst te behalen dan op de verre bestemmingen. Die kunnen wel leuk en uitdagend zijn, maar ze zijn ook vrij risicovol. Zo hebben we van collega-bedrijven in België en Polen vernomen dat in Noord-Afrika hier en daar nog wel een paar openstaande rekeningen liggen waarvan de betaling nooit meer zal binnenkomen. Ook de export naar China lijkt mooi, maar het kost enorm veel geld. Als je er geen echt grote volumes naartoe kunt sturen, is het niet rendabel voor een klein bedrijfje zoals wij. Dat is eerder voor de grote spelers op de markt.”

OPENING RUSLAND

Mocht de Russische markt ooit weer de deuren opengooien, denkt Mark niet dat de afzet weer op het oude niveau komt. “Ik vermoed dat het onmogelijk is. Het is niet zo dat alles weg is wat we toen hebben opgebouwd, maar het is een utopie om te denken dat, wanneer de Russische markt vandaag weer opengaat, het morgen weer business as usual is. Er zijn natuurlijk ook concurrenten bijgekomen, zoals Turkije, maar ook Rusland zelf heeft geïnvesteerd in hardfruit,” besluit Mark, die in zijn hoofd al volledig de switch heeft gemaakt naar de markten van de omringende Europese landen. (PB/PDC) 

Het team van Urfruit met Mark Vernooij links

m.vernooij@urfruit.nl