in
n cl u
1989 - 2009
b
L.C.N.
derland
dbouwm
ture
ne
n la
ia
Bijzondere modellen uit India Een speciale aevering van Oud Nieuws Agrifac modellen van Marien van Breugel
NUMMER 4 - NOVEMBER 2009
Landbouw Miniat urenclub Nederl and
AUTODROME Gedetailleerde metalen tractorkits schaal 1:32
Ford 2600 / 3600
Massey Ferguson 1130 Anniversary Model (1984-2009) Massey Ferguson 98
McCormick Farmall DF25
BM Volvo 600
Oliver 99
Ford 2000 / 3000 Volvo BM 350
In 2009 bestaat Autodrome 25 jaar. De Massey Ferguson 1130 is het Anniversary Model (1984-2009). Voor meer informatie zie onze website: WWW.AUTODROME.NET E-mail: info@autodrome.net Autodrome Kloosterweg 6 3882 NL Putten Holland tel. (0341) 35 64 20 fax (0341) 36 10 02 Adres showroom: Planetenveld 43 Zeewolde, geopend wo/za van 10.00 tot 17.00 uur.
INHOUD AGRITOY 4november 20 09
3
Informatie, lidmaatschap, inhoudsopgave
54 Zelfbouw van Arie van der Berg
106 Interview Tineke Vervloet
4
Van het bestuur en de redactie
57 Hun top drie, en waarom die
110 Fabrikanten toen en nu
8
Regiotrekkers en activiteiten
58 Buitenlandse tijdschriften
114 De top drie van Henry Walker
10 Onze zusterclubs
60 Zelfbouw van Rob Theunissen
116 Oud Nieuws, Nieuw Land
12 Beursverslag Fronville
62 Bouw je eigen...
120 Nieuwe modellen in 1989
14 Beursmodel 2009
67 Zelfbouw van Frederik Vanassche
122 De jeugd heeft de toekomst
16 De mensen achter...
70 Leven voor, tijdens en na de L.C.N. beurs
126 Nieuws uit Bergeijk
20 Op koffievisite...
72 Welkome Web Weetjes
129 Jopie Krukas
24 Big wheels, little wheels
73 Middenplaat
130 Zelfbouw van Marien van Breugel
26 De andere schalen van Wil Zoetekouw
77 Woordje van de voorzitter
134 Zelfbouw van Gert Verkerk
28 Op bezoek bij MarGe models
78 20 jaar L.C.N.
136 Verbouw van Henry Selten
32 Blik in mijn verzameling
84 20 jaar miniaturenbeurs
138 Verbouw van Niels van Eekelen
36 Modellen uit India
88 20 jaar Agritoy
140 Verbouw van John Kraaijvanger
40 LEGO modeltrekkers
90 20 jaar zusterclubs
142 Nieuwe modellen
44 De modellen van Brian Norman
94 Interview Theo van de Perk
145 Beursagenda
48 De kleine schalen van Wilco Schutte
98 Op koffievisite..bij Leen de Vos
146 Advertoytjes
50 Oud nieuws
102 Kijk en vergelijk
Twee primeurs voor de kom ende beurs in Zwolle bij elkaar. De McCormick TTX 190 is dan als beursmode exclusief verkrijgbaar bij l de Nederlandse fabrikant Ma L.C.N. stand. De nieuwe rGe Models zal tijdens de beurs verschijnen met dez e super gedetailleerde Fel 6-elements schudder. Me la er over beide modellen vin d je in twee uitgebreide report ages in deze Agritoy. Rond 14 februari 2010 ver schijnt de volgende Agrito y. Kopij en advertenties mo eten uiterlijk 2 januari bij de redactie binnen zijn.
Agritoy is het informatiecontactblad van Landbouwminiaturen Club Nederland en verschijnt 4 maal per jaar. De vereniging stelt zich ten doel: het bevorderen van de hobby van verzamelen en bouwen van miniaturen van trekkers en landbouwwerktuigen.
Lidmaatschap
Men kan lid worden op elk willekeurig moment. Per kalenderjaar bedraagt de contributie 20,- bij automatische incasso plus een éénmalig inschrijfgeld van 7,-. Voor leden in het buitenland bedraagt het 27,- per jaar. Opzegging van het lidmaatschap: schriftelijk vóór 1 december voorafgaande aan het nieuwe kalenderjaar. Leden krijgen -behalve AGRITOY- 25% korting op de abonnementsprijs van het blad TREKKER, soms korting bij aanschaf van modellen e.d. en gratis toegang tot de jaarlijkse beurs en show.
Advertenties
Leden kunnen gratis adverteren in de rubriek ‘Advertoytjes’ tot maximaal 300 lettertekens. Voor grotere advertenties - ook voor niet leden - gelden standaardtarieven. Voor informatie: redactie Agritoy, redactie@agritoy.nl. Internet: www.agritoy.nl
Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming worden overgenomen. Agritoy©
COLOFON
Bestuur
Voorzitter: J. Dokter, Duistereweg 18, 8431 VV Oosterwolde tel. 0516-512872 Secretariaat: B.R. Verwijs, Valleistraat 109, 3902 ZB Veendendaal tel. 0318-527261 Penningmeester: M.G.J. Scholten, Plataan 72, 6942 TS Didam tel. 0316-226995 Organisator reizen: M.J. van Driel, Tielerweg 16, 4191 NG Geldermalsen tel 0345-574341 Clubblad Agritoy: F. Postmus, Steiger 25, 8325 HB Vollenhove tel 0527-251867 Beursinformatie: A.J. Weernink, ‘t Kemerink 25, 7497 MN Bentelo tel. 0547.292679 Regiocoördinator: Th.G.M. Visser, Schamel 9, 6852 DT Huissen tel. 026-3252114
Ledenadministratie
J. van Leeuwen, Frambozengaarde 29, 3992 KC Houten tel. 030-6373070 e-mail: ledenadministratie@agritoy.nl
Organisatie Beurs Zwolle
A.J. Weernink, ‘t Kemerink 25, 7497 MN Bentelo tel. 0547-292679 e-mail: beurs@ agritoy.nl
Redactie Agritoy
Redactie Agritoy, Verwoldseweg 36, 7245 VX, Laren Gld Tel. 0573-795017 (na 19.00 uur) e-mail: redactie@agritoy.nl
Redactieleden
Emiel van Loon, Laren Gld tel. 0573-795017 (na 19.00 uur) e-mail: redactie@agritoy.nl Jan van der Zijden, Etten-Leur tel. 0765035534 e-mail: j.vanderzijden@tele2.nl Albert Jan Kamphuis, Dalfsen tel. 0529430705 e-mail: kamp2791@planet.nl Frits van Manen, Barneveld tel. 0342-412277 e-mail: frits-gerda@pensiondeboschkamp.nl Freerk Postmus, Vollenhove tel. 0527-251867 e-mail: fenmpostmus@online.nl
Rekeningnummer L.C.N. ING bank 2080735 Didam IBAN: NL88INGB0002080735 BIC: INGBNL2A
Druk
BDU Grafisch Bedrijf Reg. nr. ISSN: 1386-2472
Opmaak
ReproVinci BV www.reprovinci.nl Agritoy 4 - november 2009 - 3
dbouwm
in ndb
uren cl
1989 - 2009
u
derland
la
at
L.C.N.
ne
ouwm
ni
b
i
y ooit! De pagina’s de dikste Agrito Daar ligt hij dan, met 144 redactie de ook en n taa bes 20-jarig L.C.N. viert dit jaar haar ag met gra we bijdragen. Dat doen wil daar haar steentje aan de an In deze editie sta een extra dikke Agritoy. r beurzen in binnenove len ike art gebruikelijke , bouwverslagen, oude en buitenland, interviews ook van alles rondom ar ma , en nieuwe modellen e club. het vierde lustrum van onz r geleden het contactjaa ntig twi s wa y De Agrito renverzamelaars. Al iatu blad voor landbouwmin n nog kwijt op 16 pahet nieuws konden we toe g niet meer zo. In deze gina’s, maar dat is al lan wikkeling de Agritoy Agritoy leest u welke ont doorgemaakt. Ook de ft hee n de afgelopen jare
1989 - 2009
n la
L.C.N.
derland
Van de redactie
uren clu b
ne
Bestuur - R edactie
t ia
ste uur komen aan de verzamelaars van het eer die mede vorm hebben orde, evenals de mensen die we ste en professionele club sia gegeven aan de enthou 9 aan 198 van len del mo de nieuwe nu hebben. Verder komen n, ik ga enfi …. aan ht dac aan bod, besteden we aal oplepelen. Ik wens het blad nu niet al helem ezier. u gewoon urenlang leespl actie het L.C.N.red de Rest mij om namens t dit jubileum en ik wil bestuur te feliciteren me anken voor hun graag de redactieleden bed in het bijzonder voor en n inzet door de jaren hee r zo’n uniek nummer de extra inzet om deze kee te maken. n
Landbo uw Miniat urencl ub Nederl and
Emiel van Loo
Bijzondere modellen uit India Een speciale aflevering van Oud Nieuws Agrifac modellen van Marien van Breugel
Komt er (g)een clubm o
del 2010?
Normaal staat hierboven “voortgang clubmodel 2010”. Helaas ligt het hele project op dit moment stil. Alle activiteiten zijn (voorlopig) voor onbepaalde tijd gestaakt. In dit artikel zal ik uitleggen wat de reden daarvan is.
Ik beperk me in deze Agritoy tot de hoofdlijnen. Het is immers het jubileumnummer vanwege het 20-jarig bestaan van onze club. Daarin willen we niet meerdere pagina’s kommer en kwel opnemen over het (voorlopig) staken van het clubmodel 2010. In een volgende Agritoy (februari of mei 2010) komen we uitgebreid op het clubmodel terug. Wat is er aan de hand? We hebben van drie fabrikanten een offerte ontvangen. De offerte met de gunstigste prijs kwam uit op € 100,00 de 2e offerte op € 140,00 en de 3e offerte op € 180,00. Met de fabrikant die de laagste offerte heeft uitgebracht zijn we uiteindelijk niet in zee gegaan. Na het uitbrengen van de Belarus heeft het bestuur van veel leden de reactie gekregen dat men toch liever een model van metaal wilde dan van resin. Bij de 4 - Agritoy 4 - november 2009
offerteaanvraag aan de fabrikanten voor het clubmodel 2010 hebben wij daarom als eis gesteld dat het model voor het grootste deel uit metaal moest bestaan. Door de goedkoopste fabrikant wordt het model volledig van resin gemaakt en voldeed dus niet aan de door het bestuur gestelde voorwaarden. De andere twee offertes zijn uiteindelijk niet gehonoreerd vanwege de opgevoerde prijs. Een van de doelstellingen van het uitbrengen van een clubmodel is dat zoveel mogelijk leden het model moeten kunnen aanschaffen. Wij zijn als bestuur van mening dat met een bedrag boven de 100,00 deze doelstelling niet gehaald kan worden. Daarmee bereiken we veel te weinig leden. De aanschafprijs van een clubmodel moet ook aantrekkelijk zijn voor leden met een wat krappere beurs. Als er maar 400/500 van de 2700 leden een clubmodel aan zouden kunnen/willen schaffen vanwege de prijs, schieten we ons doel voorbij. Misschien is het bestuur te pessimistisch, maar bij een bedrag van 140,00 of 180,00 denken wij inderdaad dat er niet meer dan 400/500 modellen besteld zullen gaan worden. De fabricage van de mallen vormt verreweg de grootste kostenpost bij de productie van
een model. Daarbij moet je al gauw denken aan een bedrag van rond de € 60.000,00. Alleen door dit bedrag over zoveel mogelijk modellen uit te smeren kun je die kosten per model drukken. Een clubmodel is echter alleen voor L.C.N. leden bedoeld. Dat betekent dat je altijd met veel kleinere aantallen te maken hebt dan bij een standaard productiemodel van bijv. Siku, UH of Ertl/Britains. Er zijn diverse varianten te bedenken om het aantal clubmodellen “kunstmatig” op te hogen, maar dat is wat we juist niet willen. Dat gaat altijd
Beursnieuws Bij de werkzaamheden voor het organiseren voor de beurs hoort ook een stukje schrijven voor het clubblad. Iedereen ziet reikhalzend uit naar de indeling en de plattegrond. Hier zijn we 29 september druk mee in de weer geweest en het blijkt elk jaar toch het oplossen van een “kleine” puzzel. Er zijn dit jaar een paar standhouders die zich niet ingeschreven hebben. Daar staat tegenover dat er, ook voor ons, toch interessante standhouders bijgekomen zijn. Om er een paar te noemen: MarGe models, ScaleDown models en Profarmtoys. Zoals bekend is het weekend van 21 en 22 november het grote treffen van alle landbouwminiatuurverzamelaars uit heel Europa. Dit jaar zullen er 11 nationaliteiten aanwezig zijn. De standhouders die alleen op de zaterdag komen, staan wederom in de Dieze-hal. Ook de maquettebouwers hebben dit jaar niet stil gezeten en er valt zeker heel veel moois te zien. De buitenlandse clubs zijn uiteraard ook weer aanwezig. De Zweedse (MTK), de Zwitserse (AMC) en de Italiaanse (GAIMA) zullen er het hele weekend staan, net zoals de Franse (ACA) en Belgische (LMVB/AMAB) club. We hopen dat het weer een gezellig weekend wordt. U allen kunt daar een bijdrage aan leveren. Wel willen wij hier de standhouders op het hart drukken om, indien mogelijk, de duurdere modellen zodanig op te stellen dat ze niet gemakkelijk mee te nemen zijn zonder een tegenprestatie. De bezoekers willen we graag attent maken om geen modellen mee te nemen zonder te betalen!
ten koste van het voordeel van een lidmaatschap van de L.C.N. (exclusiviteit). Het clubmodel is immers niet bedoeld voor verzamelaars die géén lid zijn van L.C.N. Daarnaast is het ontzettend moeilijk, zoniet onmogelijk om in de huidige tijd een exclusief model (kleine aantallen en gedetailleerd) tegen een scherpe prijs te laten maken ten opzichte van de gedetailleerde standaard productiemodellen. Hoe nu verder? Misschien was de Belarus wel het laatste clubmodel! Het is niet leuk om
Beursmodel Verderop in deze Agritoy staat de gebruikelijke info over het beursmodel. Er is één model per persoon te koop voor de prijs van € 25,00. De oplage van dit model is 2250 stuks.
Kleurplaat Evenals andere jaren is er weer een kleurplaat bijgevoegd in deze Agritoy. Ook is het mogelijk deze van internet te halen via www.agritoy.nl. Voor de kleurwedstrijd zijn er 3 categorieën te weten: t/m 4 jaar, van 5 t/m 8 jaar en van 9 t/m 12 jaar. Per categorie zijn er leuke prijzen te verdelen. Wil je in aanmerking komen voor een prijs dan moet de kleurplaat zondag in het beursweekend uiterlijk om 12.00 uur binnen zijn. Je kunt de kleurplaat ook vóór 21 november 2008 sturen naar Gerrit Esselink Vermeersweg 23, 7391 JK, Twello. Entree De leden kunnen op vertoon van hun lidmaatschapskaart van 2009 gratis naar binnen. Kinderen tot 13 jaar onder begeleiding van een volwassene kunnen ook gratis naar binnen. Niet leden of leden die geen lidmaatschapkaart 2009 kunnen tonen betalen € 5,00 entree. Wellicht ten overvloede maar de leden met een lidmaatschapskaart dienen wel bij de kassa aan te gaan voor het verkrijgen van een:
Polsbandje Dit jaar zal er geen kaartje meer worden verstrekt, maar krijgt elke bezoeker een polsbandje. Iedereen zal dit polsbandje moeten dragen. Eenmaal op de pols is deze niet meer uitwisselbaar. Voor het verkrijgen van een beursmodel zal op de polsband een merkteken aangebracht worden. Mogelijk dat er bij de toegang iets vertraging optreedt, omdat erop toegezien zal worden dat het bandje daadwerkelijk om de pols zit. De beurs is beide dagen geopend van 10.00 – 17.00 uur. Heel veel plezier met het zoeken naar en het bekijken van de modellen. U bent van harte welkom en tot ziens in Zwolle. De beurscommissie,
dit te vermelden, maar het zou zomaar kunnen. Er moet nog veel nagedacht en uitgezocht worden, maar een ding is inmiddels wel duidelijk. Een clubmodel uitbrengen in 2010 gaat met de beste wil van de wereld niet meer lukken. We gaan ons als bestuur beraden om uit deze impasse te komen. Daarbij doen we ook een beroep op jou. Mocht je een goed idee hebben, schroom dan niet om dat met ons te delen. De as. miniaturenbeurs is daar een
Gerrit Esselink, Karel Hofs en Tonnie Weernink
mooie gelegenheid voor. Het clubmodel zal ook tijdens de Algemene Ledenvergadering op de agenda staan om daarover met jullie van gedachten te wisselen. Daarna gaan we opnieuw alle (on)mogelijkheden op een rijtje zetten. Het resultaat zullen we uitgebreid communiceren in de Agritoy van mei 2010. Dat klinkt nog ver weg, maar de tijd vliegt voorbij. Hier wil ik het even bij laten. Namens het bestuur tot ziens op de beurs in Zwolle of tot op een ander moment.
Marcel Scholten Agritoy 4 - november 2009 - 5
Bestuur - R edactie
0 1 0 2 g in r e d a g r e v n Algemene Lede ografisch gezien 1 tot 2 jaar uitgesteld. Ge ’s gehouden zijn in klopt het dat er meer ALV land. Het kadashet de zuidelijke helft van land is de stang der Ne van t traal middelpun ze Lieve Vrouwe boven op de spits van On we het geografisch toren in Amersfoort. Als bij Zeewolde) dan (na middelpunt hanteren zuidelijk deel van het in ’s ALV zijn vrijwel alle ja, zoekt u zelf maar Nederland gehouden. En het zwaarteuit wat het betekent als we Wij zijn ons en. ter han punt van Nederland dat er in ook n effe bes en hiervan bewust . en zijn Om u alvast Noord-Nederland bedrijv van 2011 is er te informeren: voor de ALV in de bovenrijf bed een afspraak met een r 2012 in het voo en d lan der ste helft van Ne voor u als lid niet midden van Nederland. En, lijk ook naar de uur onbelangrijk, kijken we nat de agrarische Kuhn is eind 2008 binnen hele dag te een om zijn d s geweest, omdat kosten die gemoei uw wereld nogal in het nie veel) geld zijn er ook de Kverneland organiseren. Met (soms van p ldro zij de fabriek in Ge tuur proberen bes als ar Ma en. hur te en. In de fabriek locaties Groep hebben overgenom erken of, zoals al bep te ten kos de u r voo ersen, grootwij worden o.a. rondebalen-p u deze dag gratis en maaiers een paar keer is gelukt, om ars pakpersen, balenwikkela gaat u aan het eind e locatie een dez aan te kunnen bieden en op is n gebouwd. Bovendie presentje naar een t me nog ook dag wezig voor de in de van de ontwikkelingsafdeling aan ening te houden rek we en ber pro k Oo s. hui uceerde producten. fabriek in Geldrop geprod bedrijven. Het zou ten over deze fabrimet de diversiteit van de we Wilt u alvast wat meer tussen dezelfde uhn.com. niet leuk zijn om elk jaar w.k ww op s kant, kijk dan een rt werktuig te , neem dan gen kleur of merk trekker of soo vra of ties ges sug en heeft laten weten Hebt u nog rijv bed tal aan Een de en. ken via tel. zitt contact op met ondergete r terug mogen koretariaat@ dat we best nog een kee sec 0318-527261, mail naar in gedachten voor bij men. Dat houden wij ook gs lan n eve agritoy.nl of kom is’. rs. ‘als de nood aan de man beu de ens tijd fel de L.C.N.-ta tal punten aangeeHierboven heb ik een aan Alg de r ove tie rma info ing Meer bij de besliss geven die een rol spelen in 2010 er meer zijn mene ledenvergadering s Som . den hou ALV waar we een ering erv res r (bijvoorbeeld voo r een locatie beredenen die de keuze voo imin de r voo l van een tafe ieder geval voor u palen. Wij proberen er in rs) beu ken ren miniatu dag van te ma een interessante en leuke te interesseren, drijf een rol vindt u bij de eerste tbe gas het een bedrijf voor een ALV ag gra ook waarbij we te komen. om bod aan een een van we Agritoy van het en gen gev het soms krij willen laten spelen door laat kunnen we toe het atie loc nieuwe jaar. Maar de als g. ja, En t sentatie of rondleidin zul pre U . ren ige we t nie lijk noteer nu alvast in een aanbod natuur echt kunter ral ove t nie r ook voo we atie uw agenda: L.C.N. begrijpen dat der over de loc dan 100 leden Nu weer even ver der min er uit en van am er kw Algemene Ledenis 5 n 199 ede nen. In ALV 2010. Een jaar of 3 gel rekening houden we n ete het mo vergadering 27 ren Nu . ede ALV gel d de op (toen nog) Kvernelan rijven de bed alle t Nie . ers te oek p februari 2010. ALV in Geldro met 200 tot 240 bez aanbod gedaan om een ontvante en son per n) eel eve zov chr om bes Ben R. Verwijs r (eerde zijn ingericht organiseren. Om diverse wel interesse die en t rijv aak bed gem er s zijn keu k de gen. Oo redenen hebben we toen ld met nieuwbouw jaren uit te stellen. hebben, maar bijvoorbee tal aan een bod aan het tijd d jaar meer zover: we gaan naar bezig zijn of in een bepaal Maar nu is het dan toch me aan een lna dee de aan en ted moeten bes Kuhn in Geldrop. ben we ons bezoek beurs. In die situaties heb
r in huis te vallen: Om maar gelijk met de deu ring (ALV) wordt de algemene ledenvergade bij Kuhn in en op 27 februari 2010 gehoud t wat uitleg. oef beh Geldrop. Een en ander aan de locaties ijk enl eig we Want hoe komen maken we als been aan de hand van wat locatie? stuur de keuze voor een eerst een ALV bij het r In 1995 hebben we voo wel bij Louis Nagel een bedrijf gehouden en ere importeur is in Nijmegen. De John De en stelde toen de al jaren lid van de L.C.N. hadden als bestuur We locatie beschikbaar. om te proberen de smaak aardig te pakken rs of machines te de ALV tussen de trekke velen van u weten, kunnen houden. En zoals dig gelukt is met aar 5 199 is dat het ook vanaf dberg, Lely, Beco, bedrijven als De Vor, Zui g, Kamps de Wild, Kuiken, Evers-Agro, Sieber en in 2009 bij con Hoogendoorn Houten, Pee bedrijven aan la sca l Schuitemaker. Een hee r het land zijn die enigszins verspreid ove er zelf op uit om gevestigd. Soms gaan we
6 - Agritoy 4 - november 2009
L.C.N. reizen Jullie hebben vast en zeker in de Agritoy van augustus jl. het reisverslag gelezen van onze reis naar de Franse club ACA in Chartres. Het was wederom een prachtige reis naar een hele mooie beurs met een aantal zeer enthousiaste leden. Het was voor mij een plezier om deze reis te organiseren. Al was het aantal deelnemers wel lager als door mij was ingeschat op basis van eerdere reacties. Dit mocht echter de pret niet drukken hetgeen door de leuke en enthousiaste deelnemers en de leuke beurs, meer dan goed is gemaakt. Ook voor het jaar 2010 heb ik weer plannen om een reis te organiseren. Daarvoor doe ik een oproep aan alle leden om mij te laten weten waar jullie aan denken om naar toe te gaan, zodat ik weet wat er onder jullie leeft om daar een reisje naar toe te organiseren. We moeten er wel rekening mee houden dat wij een landbouwminiaturen club zijn en de miniaturen dus wel onderdeel moeten uitmaken van de reis. Ik zelf ben dit jaar samen met mijn vrouw naar de Great Dorset Steamfair geweest welke gehouden werd van 2 september tot en met 6 september in de buurt van Blandford Forum in Zuid Engeland. Ook dit is een prachtig en indrukwekkend gebeuren met heel veel stoomtrekkers, ook mini stoomtrekkers en heel veel stoommachines. Tevens was er een hele grote kermis, zijn er paardenkeuringen en ook “gewone” landbouwtractoren. Ook wordt er gereden met voertuigen uit het verleden voor zware transporten, zijn er oude en antieke auto’s en ook veel militaire voertuigen. Er is van alles te zien en dit alles is in een dag niet te aanschouwen. Ook het showgebeuren er om heen, alsmede de grote braderieachtige markt, waar uiteraard ook miniaturen te koop zijn, zijn indrukwekkend. Echter dit geldt niet voor onze landbouwminiaturen, dit haalt het niet met de beurs in Chartres of Spalding en is zeker geen vergelijk met onze beurs in Zwolle. Van andere leden hoorde ik trouwens dat de beurs in Lochcristi in Belgie dit jaar ook een mooie beurs was. Voorts zit ik te denken aan de Sima in Parijs, welke beurs echter pas van 20 tot en met 24 februari 2011 zal worden gehouden. Ook de Traktorado in Husum in Duitsland zou natuurlijk kunnen, die in oktober 2010 wordt gehouden of de Agritechnika in Duitsland in november 2010. Ook zijn er, zoals jullie ook gelezen hebben in de Agritoy een aantal zeer enthousiaste leden die naar Spalding willen en waar, voor zover ik het nu weet, de beurs in april 2010 zal worden gehouden. Ook de reis daar naar toe in 2008 was een heel leuke reis en ook die leden die dit jaar op eigen gelegenheid naar de beurs in Spalding zijn geweest waren, zoals jullie gelezen hebben in de Agritoy, zeer enthousiast. Zo enthousiast dat ik als het ware opgeroepen word om de reis in 2010 weer naar Spalding te laten plaatsvinden.
Betaling van de contributie voor het jaar 2010 Machtiging Bij de leden die een macht iging hebben afgegeven wordt de contributie op 5 januari 2010 van de bankrekening afg eschreven. Helaas zijn er elk jaar +/- 50 leden waar het innen van de contributie in eer ste instantie niet lukt vanwege (tijdelijk) onvold oende saldo. Zorg dus dat u op 5 januari ten minste voor € 20,00 in de plus staat. Volgens mij mag dat, ook al is er sprake van een rec essie, toch geen probleem zijn? Is het rekeningnummer gew ijzigd? Geef dan vóór 20 december 2009 het juiste rekeningnummer door aan de led enadministratie. Dit voorkomt vertraging van de contributie inning en dus veel extra werk voor de penningmeester. Adres, telefoonnummer en e-mail van de ledenadm inistratie kunt u vinden op de eerste pag ina van Agritoy. Acceptgiro Als u aan de L.C.N. géén machtiging heeft afgegeven ontvangt u bij deze Agritoy de bekende acceptgiro. Gebruik deze acceptgiro om op tijd (uit erlijk 31-12-2009) de contributie te voldoen. Laat het niet aankomen op een te late betaling waardoor u het februari-numme r van Agritoy misloopt. Wilt u het lidmaatschap opzeggen (wat we uiteraard jammer vin den), doe dat dan schriftelijk vóór 1 dec ember bij de ledenadministratie. Het kom t nog te vaak voor dat men helemaal nie ts meer van zich laat horen en dat is niet zoals het hoort.
Marcel Scholten (penning
meester)
Wellicht hebben jullie nog meer ideeën. Ik hoor ze graag. Jullie kunnen me uiteraard altijd mailen op reizen@agritoy.nl of bellen naar 0345-574341, dan wel spreken op onze beurs in Zwolle waar ik uiteraard aanwezig hoop te zijn. Tot ziens in Zwolle,
Martien van Driel
Agritoy 4 - november 2009 - 7
Regiotrekk
Regio Midden en West Brabant en de ZuidHollandse Eilanden
ers
n de a v e j Woord oördinator regioc
Het is al een hele tijd geleden dat ik een regiodag heb georganiseerd. Dat komt onder andere omdat ik nog steeds geen geschikte locatie heb kunnen vinden. Denk eens mee en tip me. Ook praktische hulp kan ik gebruiken.
Jan van der Zijden Namens de L.C.N. op het Flaeijelfeest in Nieuwehorne Afgelopen 29 augustus was ik op de regiodag van de regio Zuid Holland georganiseerd door onze regiocontactpersoon Jan Verburg. Deze dag werd gehouden bij A.H. Vrij Groenvoorzieningen te Rijswijk. Ook de werkgever van Jan, L. van Leeuwen BV uit Delfgauw, heeft medewerking verleend aan deze dag. Ik maak hierbij mijn complimententen aan beide gastbedrijven. Dit in het bijzonder voor de openheid en medewerking aan het slagen van deze dag. Vooral de demonstraties van machines en werkzaamheden die zij uitvoeren voor de overheden in hun omgeving waren indrukwekkend. Ik zal niet verder uitwijden, anders maai ik het gras weg voor de voeten van Jan van der Zijden die een verslag maakte van deze bijzonder goed geslaagde dag. Verder kan ik mededelen dat we een nieuwe aluminium vitrine hebben aangeschaft. Dit als proefmodel, ter vervanging van onze oude houten vitrines.
Theo Visser
Regio Overijssel Op zaterdag 5 september jl. was er in Oudleusen, gel egen tussen Dalfsen en Ommen, een jaarlijkse oogstdag. Naast tentoonge stelde oude trekkers en werktuigen werd er gep loegd, graan gemaaid en met een dorsmachine gedorst. Door de L.C.N. -leden Johan Potjes, Wim Schoemaker, Albert de Weerd en ondergeteken de waren er tafels en sho wvitrines met landbouwminiaturen ingericht. De showvitrines stonden tentoongesteld op de laadbak van een fraai ger estaureerde Fendt werktu igendrager. Promotie voor onze club en de kom ende miniaturenbeurs in Zwolle werd natuurlijk niet vergeten. Ondanks het regionale karakter van dez e oogstdag hebben we toch 4 à 5 verzamela ars van landbouwminiatu ren enthousiast kunnen maken om L.C.N.-lid te worden. Hopelijk kan door deze promotie de ledenadministratie binnen kort weer één of meerdere leden inschrijven.
Albert Jan Kamphuis
Afgelopen zaterdag 26 september was het weer zover, het Flaeijelfeest. Dit oogstfeest (Flaeijel = dorsvlegel) is een groot dorpsfeest dat wordt gehouden in Nieuwehorne. Hier komen ongeveer 300 oldtimer trekkers bij elkaar vanuit bijna heel Nederland. Deze oldtimers bestaan natuurlijk uit alle bekende merken uit grootmoeders tijd, maar ook veel minder bekende merken tot 1970. Complete clubs reden dan ook in colonne naar Nieuwehorne. Dus alleen al bij de rit erheen was het alsof je in een drive-in museum reed. Op het hele terrein ploft, knalt en puft het van de stoommachines, stationaire motoren en oldtimers. Overal zie je rookpluimen van zacht wit tot diep zwart. Ook wordt er elk jaar een boerenoptocht met maximaal 50 oldtimers gehouden. Zoals op de site van het Flaeijelfeest (www.flaeijelfeest.nl) staat aangegeven, is er ook een openluchtmuseum in het klein. Op deze site staan ook foto’s van het feest en dit geeft een mooie impressie. Naast dit alles zijn er ook andere dingen te zien, een houthakkersshow, wedstrijden micropulling en ook trekkertrek in de schaal 1:1. Al een aantal jaren staan er mensen met (landbouw)miniaturen. Via Olke Dijkstra, één van de organisatoren heb ik van het Flaeijelfeest gehoord en afgesproken dat ik daar mocht staan. Samen met mijn gezin ben ik dan ook naar Nieuwehorne getogen. Daar was een tent geregeld st L.C.N. stand op het Flaeijelfee waar meer miniaturenliefhebbers stonden, iemand met handgemaakte miniatuur stationaire motoren en iemand met een dorsmachine met persinstallatie erachter. Net zo een als die op de beurs in Zwolle staat. Zelf had ik een deel van mijn verzameling meegenomen om de aandacht te trekken voor de L.C.N. De hele dag hebben wij geen gebrek aan aandacht en aanloop gehad. Ook mijn vrouw en kinderen hebben zich de hele dag prima vermaakt bij alle activiteiten. Al met al een erg leuke dag en voor de liefhebbers van oldtimers, techniek, opgevoerde trekkers, miniaturen of dingen en gewoontes uit grootmoeders tijd, zeker een aanrader.
Willem Hoekstra
8 - Agritoy 4 - november 2009
Regio Zuid Holland Verslag van de regiodag 2009 gepaste breedte en ook Op zaterdag 29 augustus nog intrekbare werd voor ass en i.v.m. het passeren van Zuid Holland een regiodag perrons. gehouden. De machine kan max. 4,5 Gastbedrijf was dit keer uur per nacht A.H. Vrij effectief werken en rijdt Groenvoorziening in Rijs dag elij ks op wijk in sameneigen kracht naar de we werking met L. van Leeuw rkp lek . De en BV uit machine voldoet dus ook Delfgauw. Op dit laatste aan wegspebedrijf werkt cifi caties. De lunch die doo ook organisator Jan Ver r het gastburg. Direct bij bedrijf werd aangeboden, aankomst viel al op dat dit bes tond uit geen klein een selectie van belegde bedrijf is. Dat bleek niet bro odj es, die alleen uit het er als koek ingingen. Hie grote aantal voertuigen en rna wa s het bedrijfstijd om de tentoongestelde auto’s, maar dat vertelde mo del len tijdens de te bekijken. Er waren mo rondleiding ook de heer oie staaltjes Vrij. Er zijn zel fbouw te zien van Gert Ver ongeveer 60 man in vaste kerk, dienst en dit Jan Verburg, Niels van Eek aantal wordt in de zomer ele n, Peter wel tot 100 Rietveld, Arie van der Be aangevuld. Na ontvangst rg en Henk met koffie en Spruit. Van bestuurszijde koek en een welkomstwo wa ren Tonnie ordje volgde Weernink en Theo Visser een rondleiding. Nou, het aan we zig en bedrijf had ze hadden zowel beursp goed uitgepakt. Veel dem ost ers als het onstraties prototype van het beursm met soms heel bijzonder odel 2009, de materieel. Mc Cormick TTX 190 bij zich. Heel leuk was ook dat er Dat ziet er de mogelijkveelbelovend uit en wordt heid was om met de hoo vol gens mij gwerker het weer een topper. Wie een bedrijf eens vanuit een and mo del wilde ere hoek te kopen, kon een keus ma bekijken. Het bedrijf hee ken bij Gijs ft veel Valtra Kool, die een ruime keus tractoren draaien, maar bood. Op deze ook van andag waren ongeveer 30 leden dere merken waren exemp afgekolaren aanmen. Niet veel, maar ze heb wezig. Te zien was onder ben wel andere hoe een interessante dag geh ‘bomenzand’ wordt gemeng ad, wa arv oor d en snoei- dank aan de organisatie. De gasthe hout wordt gehakseld. He er t eindproduct kreeg als dank een Valtra model me is fijn hakselafval wat we t er gebruikt bom enw age n op een ondergrondje wordt in de compostering en grover aangeboden. spul dat als biomassa wo rdt verkocht Jan van der Zijden aan energiecentrales. He el bijzonder zijn ook de trekkers en we rktuigen die Ook in 2010 komt er een op de rails kunnen werke regiodag n. Een trekker Als alle s gaat zoals nu (eind sep met een speciale aan de temvoorzijde ber) bekend is dan zal er aangebouwde schijvenm in het twe ede aaier wordt of derde weekend van jan bijvoorbeeld gebruikt om uar i we er gras te een regiodag zijn voor Zui maaien op plaatsen waar d Holland en de tramrails wa arschijnlijk ook voor Noord door gras lopen en dat is Holland. in Rotterdam Gert Verkerk wil ondergete en den Haag op diverse ken de plaatsen het bijstaan met de voorbereid geval. Heel bijzonder wa ing en s een machine organi satie van die dag. De dag die op verzoek van Vrij doo zal op r Hemos is Noord Hollands grondgebi gebouwd om zand en grin ed pla atsvind tussen de den op twee locaties in aan rails vandaan te zuigen. gre nze nde Deze machine gemeentes. Meer nieuw moest aan veel specificat s vol gt per ies voldoen, brief naar de betrokken led zoals rookafzuiging voor en zodra er gebruik in me er bekend is. tunnels en overdekte per rons, een aan-
1 2
Jan Verburg
1. Het L.C.N. geschenkje aan dhr. Vrij 2. Organisator Jan Verbur g
Agritoy 4 - november 2009 - 9
Nieuws van onze buiten lands
e Zusterclu b
s
BELGIË, de LMVB/AMAB
ZWITSERLAND, de AMC:
mooi ‘alte Landtechnik’ staat een In het laatste nummer van uci-tr min de over een bezoek aan artikel van de voorzitter ook een nd’. Zij hebben namelijk erla Ob er kersclub ‘Zürch rktuigen we als rs kke tre el n, zow aantal landbouwvoertuige rbaar. In tuu bes alles radiografisch op schaal nagebouwd en er hierover. een volgend nummer me n
Jan van der Zijde
10 - Agritoy 4 - november 2009
“de Struysvogel” in Hoegaarden. Dit is op 15 km van Landen, dus qua reistijd verandert er niet zoveel. De zaal zou ook eens zo groot zijn, dus dat is goed nieuws voor de mensen op de wachtlijst. Verzamelaars/zelfbouwers uit zowel België als Frankrijk toonde hun mooiste creaties op de tweede landbouwminiaturenbeurs in Arlon. Zo stonden er prachtige collecties van o.a. Joskin zelfbouw modellen van Pierre Bultot en Massey Ferguson modellen in alle schalen van Roger Therer. Ook waren er veel diorama’s met taferelen uit vervlogen tijden, die er goed verzorgd uit zagen. Heel interessant is ook het interview met Vinvent Colleville, directeur van het nieuwe merk Equaterre. Zij komen met enkele zeer mooie modellen uit. Tot zover de nieuwsbrieven dit kwartaal.
Jan van der Zijden
Zweden, MTK
Misschien is het jullie opgevallen, in het vorige nummer stond hierboven de naam van de oude club afgedrukt. Foutje van mij! In juli is er geen nieuwsbrief uitgebracht, dus beginnen we met Nieuwsbrief 22 van augustus 2009. Erwin somt de inhoud op. Die begint met beursnieuws. Eigenlijk ‘slecht nieuws’. De hal die voor tot Bul de volgende Landen beurs gebruikt zou rre De Schmotzer BK 400 van Pie gaan worden, is zeer waarschijnlijk toch niet beschikbaar. Dit komt door een brand in een naburige loods. De goederen daaruit komen nu tijdelijk, maar tot na februari 2010 in die loods te staan. Er wordt gezocht naar een andere locatie, want traiteur Marcel heeft zijn bedrijfsgebouw inmiddels verkocht aan de Aldi. Ook dit jaar gaat er weer een bus naar Zwolle en er is de mogelijkheid om hiervoor te reserveren. In de rubriek oude, zeldzame modellen dit keer de McCormick 574 in 1/32 van Tekno, de International 844 van Eligor/Diano en de International 844 in 1/43 van een onbekende fabrikant. Dit model zou jaren geleden bij tankstations cadeau zijn gegeven. Wie weet hier iets over? Dat er in Panningen steeds meer miniaturen te koop worden aangeboden, zal niemand die er geweest is ontgaan zijn. De nieuwste modellen die er te koop waren, worden in de Nieuwsbrief ook belicht. Een staaltje hogeschoolmodelbouw is de Schmotzer BK 400 getrokken bietenrooier. Nieuwsbrief 23 begint met het gebruikelijke voorwoord waarin voorzitter Erwin dit keer bekend maakt dat de club noodgedwongen uit Landen moet vertrekken en nu voor de organisatie van de beurs zijn intrek zal nemen in sporthal
Een fantastisch modelle
nfeestje
De modelbouwers hebben Kerstavond in Eskilstuna. In het Munktellm useum heeft zich de modeltractor-elite verzam eld, waar anders? Een gedeelte van de ten toongestelde tractoren is nauwelijks gro ter dan een duim, andere modellen zijn 40 cm of nog langer. De machines op de ruilmarkt van de Modelltraktorklubben zijn verschille nd, maar door elkaar genomen een lust voor het oog.
Van de leden zijn er 15 die hun modellen tentoonstellen tijdens de jaarlijkse ledenvergadering. Het gaat er ook om een gedeelte ervan te verkopen of te ruil en. Zo nu en dan glipt er een museumbezo eker naar binnen om te kijken naar zowel oud e, nieuwe, fabrieksof zelfgebouwde modellen .
“Ik ben er sinds 1969 me e bezig,” zegt Tord Karlsson, één van de clu bleden die de kans grijpt om o.a. zijn zelfgebou wde modellen op de ruilmarkt te laten zien. Tords eigen werk is klein, schaal 1/43. Dat is de Dinky Toys schaal, iets kleiner dan de Europe se schaal van 1/32, zoals deze al werd gebruik t door Britains aan het eind van de 19de eeu w. Door het Franse Universal Hobbies heeft 1/43 een kleine doorstart in latere tijd gekreg en, doordat dit bedrijf elke 14 dagen met een nie uw model uitkomt. (Hachette, red.).
FRANKRIJK, de ACA Op de voorplaat van Jouets et Miniatures Agricoles (JMA) nummer 01/2009 staat de David Brown Super 35 van Ateliers Christian Gouel. Na het woordje van de voorzitter volgt een verslag van de jaarvergadering. Hierin staat onder andere te lezen dat er 2800 bezoekers waren op de beurs in Chartres 2008 en dat er 25 leden naar Zwolle zijn gekomen. Er volgen 10 bladzijden met nieuwe modellen. Dit lijkt meer dan het is, want het zijn grote foto’s. Het clubmodel 2009, de Claeys M 103 wordt voorgesteld, samen met een stukje geschiedenis over de echte. Van het clubmodel 2007, de Ferguson FF 30 waren er blijkbaar behoorlijk wat over, want een aantal daarvan zijn nu voorzien van een cabine en worden voor 85,00 verkocht. Zonder cabine betaal je er 75,00 voor. Nieuw is het eerste deel van een vervolgserie over de geschie-
denis van Britains. Misschien iets om over te nemen in Agritoy. In de rubriek bijzondere modellen is te lezen dat er naast de twee bekende varianten van de Fiatagri Laverda 3890 combine nu een derde variant is opgedoken, met transparante zwaailichten! En van de Claas combine van Gama in 1/43 zijn twee varianten bekend, de Mega 218 en de Dominator. Er wordt afgesloten met een fotoverslag van de ruilbeurs in Orleans. Hier werd onder andere een bouwkit in plastic schaal 1/16 van een Allis Chalmers serie D aangeboden van het merk Strombecker. Op de voorplaat van Jouets et Miniatures Agricoles (JMA) nummer 02/2009 staat het prototype van de Fiat 640 in 1/32 die Replicagri uitbrengt. In het clubnieuws staat onder andere te lezen dat men onderkent problemen te hebben met de website. Vijf bladzijden nieuwe modellen deze keer, met onder andere de 12-rijige Gilles
bietenzaaimachine van ProFarmToys. Leuk is ook de vergelijking tussen de beide MB-trac’s van Schuco en Weise Toys door Jean Francois Berton. Philippe Decombat schrijft een heel stuk over de Deutz Intrac 2003 van Hausser Elastolin. Hierna volgt het tweede deel van de Britains story met dit keer voornamelijk de Fordson Major E27N. In de regio Rhône Alpen in Rontalon, een dertigtal kilometer ten zuidwesten van Lyon staat het museum Paul Buyer. Dit is een must voor de liefhebber van oldtimers en dan bedoel ik stoomtractoren en dorskasten, maar ook een Someca M 120 combine en allerhande andere agrarische werktuigen. Een verslag van Chartres staat in dit nummer met foto’s van grote en kleine diorama’s, zelfbouw van leden en materiaal voor de aankleding van de diorama’s. Ook nog enkele foto’s van prototypes en nieuwe modellen.
Jan van der Zijden Tord is niet alleen maar bez ig geweest met de Zweed se club. Aan het eind van novem ber elk jaar, onafgebroken sinds 1997, vindt men hem in Nederlan d tussen andere Europese modeltractorvrienden. “Het is de L.C.N.- tentoonstelling en markt in Zwolle, die tot 8000 bezoek ers trekt vanuit heel Europa en mij vanzelfsprekend ook.” In totaal heeft Tord bijna 500 modellen thuis in Arboga staan. “De meeste zijn landbouw - en grondverzetmodellen .” Een van de echt oogstrelende mo dellen is een BM 350 Bo xer, gemaakt van plastic. ”Die zijn reu ze moeilijk te pakken te krij gen.” Tord maakt van de gelegenhe id gebruik om een raritei t te laten zien waar hij samen met de wo ordvoerder van de club, Leif Ahman, een model van heeft: een BM 36 van kunststof. Dit model is uitgekomen tussen 1955-1 956 en werd geleverd doo r speelgoedproducent Brio. ”De spatborden zijn bijna altijd kapot. Ik heb nieuw e van een ijzeren plaat gemaakt voo r de verzamelaars. Het is erg leuk om ermee bezig te zijn, niet in de laatste plaats om de mo dellen zelf te maken.” Tord is niet de enige in het gezin met deze interesse, zijn vrouw Lena is penningmeester van de MTK. ”Het is leuk bin nen de club, we komen zoveel aar dige mensen tegen,” zeg t Tord.
Vertaald uit het Zweeds door: Annemieke van den Born
Agritoy 4 - november 2009 - 11
Foto-impressie
9 0 0 2 e i V Tracto
ille, een plaatsje Jaarlijks wordt in Fronv buurt van St.Vith, diep in de Ardennen in de uden. Deze show een oldtimerfestival geho ‘’Tracto-Vie’’. is bekend onder de naam ie wordt ook een Gelijktijdig met Tracto-V ellen en maquettes show van zelfbouwmod ude Ponsart en gehouden. Voorzitter Cla en terugzien op een zijn team kunnen tevred jaar op 12 juli voor de geslaagde show die dit . In alle straatjes van 8ste keer werd gehouden ren en werktuigen het dorp worden de tracto wonderd door het gestald om te worden be het zonnige weer ook publiek dat dit jaar door men. in grote getale was geko
12 - Agritoy 4 - november 2009
Op miniaturengebied is hier ook ieder jaar weer het neusje van de zalm op zelfbouwgebied aanwezig. Wat te denken van de oldtimer tractoren van dhr. Desterck uit Barvaux sur Ourthe. Hij had zijn complete verzameling uitgestald; allemaal door hem zelf gebouwde modellen. En dan niet de meest bekende, maar allemaal wel wat bijzonder, niet alleen wat betreft de uitvoering, maar ook de merknaam. Op de foto zie je namen waarvan ik in ieder geval nog nooit had gehoord. Wat te denken van Gray-Gougis bijvoorbeeld? Ook staan er enkele bij die ook door UH voor de Hachette collectie zijn gebouwd, zoals de rood/crème Citroen trekker. Alle modellen, ook enkele werktuigen zijn van metaal gemaakt.
Ook waren er twee broers die een deel van hun zelfgebouwde modellen in maquettes hadden opgesteld. Deze broers, Bruno en Pierre Petitfrère bouwen voornamelijk modellen van de merken John Deere en Lanz. Zij plaatsten deze in een diorama waardoor ze in een passende omgeving nog veel beter tot hun recht komen. Van een onbekende bouwer is de carousselmelkstal, zo te zien moet deze nog in een stal geplaatst gaan worden. Alle getoonde modellen zijn in schaal 1/32 gebouwd. Wil je meer zien van hetgeen in Fronville werd getoond, ga dan naar de rubriek Webweetjes elders in deze Agritoy. Met dank aan Marcel Delathuy voor de info.
Jan van der Zijden
Op zelfbouwgebied is hier ieder jaar weer het neusje van de zalm aanwezig
De broers Bruno (l) en Pierre Petitfrere
Agritoy 4 - november 2009 - 13
9 0 0 2 l e d o m s r u e B
k c i m r o McC 0 9 1 X T T Het beursmodel ick TTX 190 van dit jaar, de McCorm gewend zijn, van Siku is, zoals jullie een groot t.o.v. het winkelmodel op . Het beursaantal punten gewijzigd door de model is op maar liefst 32 even punten beurscommissie aangeg dus ook weer aangepast. Dit jaar is er er beursmoeen heel mooi en bijzond del te koop.
14 - Agritoy 4 - november 2009
De volledige lijst met aanpassingen op een rij: 1 Type aanduiding McCormick TTX 190 XtraSpeed 2 Zuidberg frontgewicht met logo Zuidberg 3 Schuif wielnaven achter 4 Zilverkleurige wielmoeren 5 Koplampen van helder glas met in elke koplamp 2 “lampen” 6 Hydrauliek aansluitingen aan de voorzijde 7 Bevestiging van het spatbord aan de voorkant in zilverkleur 8 Radiateur is uitgevoerd in de kleur zilver 9 Hydrauliek aansluiting op de achterbrug 10 Afgestompte gevarendriehoek aan de achterzijde 11 40 km bord 12 Velgen zijn witgrijs gelakt 13 Bedieningsknoppen op de spatborden 14 Fronthef zwart Cabine exterieur: 15 “E plus” aanduiding in de cabine-deuren 16 Handgrepen met zilver gekleurde knop 17 Zwaailamp aan beide zijden van de cabinestijl 18 Antenne aan de cabine 19 Kenteken GV-20-09 20 Ruitenwissers zijn zwart gespoten 21 Zwarte punten op de achterruit Cabine interieur: 22 Chauffeur met rode overal en logo op borstzak en “McCormick” op de rug 23 Logo in het hart van het stuur en stuurspaken zijn lichtgekleurd 24 Rode stoelzitting met logo en rode bijrijderstoel 25 Binnenspiegel linksboven in de cabine zilverkleurig 26 Vloer donker gekleurd 27 Pedalen gekleurd 28 Meters op het dashboard 29 Pookjes op bedieningsconsole rechts zijn gekleurd 30 Knoppen gekleurd in rechterspatbord 31 Links en rechts bekerhouders 32 Console en spatborden zijn donkergrijs gekleurd Het beursmodel 2009 is tijdens de openingstijden van de beurs op 21 en 22 november voor 25,00 te koop bij de L.C.N. stand. Ook dit jaar geldt de voorwaarde van één exemplaar per persoon. Zie voor meer details ook het beursnieuws op pagina 5 van deze Agritoy.
Emiel van Loon
Agritoy 4 - november 2009 - 15
n
e
s
De
n
e
achter...
m
zijn we begonnen In het augustusnummer achter…”. In die met de rubriek “De man r op dat gebied het aflevering was de nesto dit gesprek ging middelpunt. De reis voor t pittoreske Borne richting Twente en in he Anchelon. Een kwam ik terecht bij Niels n achter de tafel broekie op het gebied va die samen met staan, maar toch iemand nig verzamelaar zijn vriendin Carlijn al me cht en in vervoering heeft gebra al slapeloze verschillende collega’s nachten heeft bezorgd.
Ni els en Ca rli jn
1
3 2
4
16 - Agritoy 4 - november 2009
Het leuke was dat de modellen meer opbrachten dan waar hij ze een jaar of 12 geleden voor had gekocht
5
In de buurt van de zaak van de familie Vogelaar, Flying Toys, werd Niels Anchelon geboren in 1979 in Numansdorp. Vanwege werkzaamheden van Niels zijn vader toog de familie richting de andere kant van het land. Als kind van een heel gewoon gezin en als “braafste” jongen van de klas behaalde hij zijn diploma voor de detailhandel. Als assistent bedrijfsleider bij een supermarkt maakt hij lange dagen. Samen met Carlijn woont hij in een gezellig appartement. De interesse voor landbouwminiaturen is spontaan gekomen. Hij heeft helemaal geen agrarisch bloed in de aderen, maar als jongen was hij gek op auto’s en trekkers. Zijn moeder organiseerde in Borne de Agrarische Beurs en zo is de interesse voor de landbouw een beetje gekomen. Zijn zus had paardrijles en Niels mocht zich vermaken met tractoren. Uren spelen met modellen van Matchbox, Siku en Britains. Op een bepaald moment werd Niels daar te groot voor en alle modellen kwamen keurig netjes op zolder. Niels is groot geworden in het computertijdperk en hij was al snel thuis op internet. Marktplaats bestond al een poosje en daar kwam Niels verschil-
lende modelletjes tegen waar wel een aardige prijs voor werd geboden. Dus de zolder op en de modellen van een jaar of 12 geleden werden te voorschijn gehaald. Hij zette ze op Marktplaats, de biedingen liepen lekker en hij was zijn modellen zomaar kwijt. Het leuke was dat de modellen meer opbrachten dan waar hij ze een jaar of 12 geleden voor had gekocht. Het startkapitaal was er en Niels raakte steeds meer thuis in de wereld van landbouwminiaturen. Het eerste partijtje modellen werd in Arnhem aangeschaft. Een aantal modellen waren bestemd voor de eigen verzameling en de rest werd verkocht op Marktplaats. Als er dan eens een modelletje tussen zit wat € 85,00 opbrengt, dan smaakt dat naar meer. Dan hier eens een partijtje, daar een paar losse modellen en Marktplaats deed de rest. Later kwam eBay ook in aanmerking voor het kopen van miniaturen. Alles geregeld van achter het beeldscherm. In 2005 zag Niels op de site van de L.C.N foto’s van de beurs in Zwolle. Eerder wist hij nog niet van het bestaan van de L.C.N. Maar hij was erg verbaasd en tegelijk enthousiast dat er een grote beurs op dit gebied in Zwolle
6
1. Niels en Carlijn voor een deel van de verzameling 2. Collectie gouden modellen van Britains/ Ertl: - JD 8330 T uitgegeven tijdens de Agritechnica 2005, oplage 102 stuks - JD 9530 uitgegeven tijdens de Agritechnica 2007, oplage 102 stuks - JD 5430 Sprayer uitgegeven voor de fabriek in Horst in Nederland, oplage 100 stuks - Oliver 2655 Toy Farmer uitgegeven tijdens de Toy Farm Show in Dyersville, oplage < 10 stuks - JD 8010 Plow City set uitgegeven tijdens de Plow City Show 2009 in Amerika, oplage 29 stuks - JD 9530 T Farm Show Edition uitgegeven tijdens de Farm Show 2009 in Amerika, oplage 250 stuks 3. Oliver 2655, golden version. Er zijn nog geen 10 exemplaren van gemaakt. 4. Serie handgebouwde John Deere modellen van MiniagriPassion 5. John Deere 9430 – gun metal. Eén van de 250 modellen. 6. Fendt Favorit 926 van Thomas Höing, Zwolle 17 november 2001
Agritoy 4 - november 2009 - 17
n
e
s
De
n
e
achter...
m
7
8 9
was. Beurzen en shows, daar moest toch wel wat te doen zijn en misschien wel wat te verdienen. Genieten, contacten leggen en zelf handelen. Prachtig vond Niels dat. Als L.C.N.–lid schreef hij zich in voor de beurs van 2006 in Zwolle. Met slechts vier tafels kwam Niels vriend en vijand verbazen met een mooie collectie
tweedehands Britains die hij tijdens de beurs te koop had. Verder had hij een aantal limited editions en modellen van Thomas Höing die ook grif van de hand gingen. De naam Niels Anchelon was gevestigd in Zwolle, of was het toch maar een ééndagsvlieg? Het tegendeel is bewezen. Niels be-
7. Een mooi model, de Krone opraapwagen van Wiking, achter het beursmodel van de L.C.N. 8. Silagewagen van Krone, gebouwd door Helmut Lindner met het L.C.N. beursmodel 2009 9. Claas/Kaweco mesttank gebouwd door Helmut Lindner achter de Claas Xerion 2500 (Siku/L.C.N.) 10. Combine in 1/64. John Deere 9770 STS in Goud en Case IH 9120 AFS in “muddy’’ uitvoering 11. Claas Jaguar 960 met Fieldshuttle gebouwd door Helmut Lindner 12. Claas Xerion 3800 Saddletrac met Kaweco opslagtank gebouwd door Helmut Lindner 13. Niels in een van zijn garageboxen
zocht steeds vaker een beurs en omdat internet weinig geheimen meer voor hem kende, had hij een streepje voor op het gebied van speciale modellen. Betrouwbaar, correct, eerlijk en snel betalen, dat hebben de mensen graag en op die manier durfde Niels het ook aan om zelf een webshop te starten. De grote wereld werd steeds kleiner.
10
18 - Agritoy 4 - november 2009
11
Want ook vanuit het buitenland konden de verzamelaars Niels vinden. “De klant is koning” is het devies van Niels en dan moet je soms iets toegeven wat op een ander moment weer naar je toekomt. Een hele voorraad is opgeslagen in twee grote garageboxen. Volle bak, maar dit allemaal voor de klant. Zwolle, Chartres, Landen, Steenwijk, Husum, Arlon, Spalding en in nog meer plaatsen is Niels met zijn handel te vinden als er een beurs op het gebied van (landbouw)miniaturen is. En overal kom je aardige mensen tegen die wat te vertellen hebben. Carlijn: “Ik word er wel eens moe van. Niels is dan over de beurs, praatje hier, babbeltje daar en ik krijg allemaal moeilijke vragen waar ik op dat moment geen antwoord op heb.” Toch maakt dat Carlijn niet minder enthousiast om met Niels naar verschillende beurzen toe te gaan. Ook zij krijgt vaak leuke reacties.
12
13
Niels en Carlijn leven al helemaal naar de beurs in Zwolle toe. Het is echt het hoogtepunt van het jaar. Niels vindt het wel jammer dat het soms zo enorm druk is dat er eigenlijk geen tijd is voor een praatje. Vindt Carlijn niet altijd erg, want dan is Niels bij haar in de buurt voor lastige vragen. Het oneerlijk toe-eigenen van modellen is niet altijd even plezierig, een nadeel van de grote drukte. Maar…. er komen dit jaar vele leuke aanbiedingen en daar zullen de bezoekers van kunnen profiteren. Dus waarschijnlijk nog meer drukte bij de stand van Niels, die ondertussen is uitgebreid naar acht tafels.
en dat blijkt wel. Als handelaar kom je zoveel mooie spullen tegen die niet alleen voor de verkoop zijn. Een deel van de verzameling van Niels bestaat uit zeer bijzondere modellen. Zo bijzonder zelfs dat David Pullen diverse modellen op de foto heeft gezet voor zijn laatste boek. De foto’s spreken voor zich.
Niels verzamelt echter zelf ook. Maar alleen wat in de ogen van Niels mooi is
In 2010 zal Niels samen met twee bekende verzamelaars/diorama
meesters, Frank Janmaat en Rob de Groot de organisatie van de miniaturenbeurs bij Frans op den Bult in Deurningen op zich nemen. Kom je in Zwolle, neem eens een kijkje bij de stand van Niels. Heb je helaas geen tijd, jammer dan, maar op www.miniagri.nl is veel te zien van wat Niels verkoopt.
Freerk Postmus
Agritoy 4 - november 2009 - 19
op koffievi sit
e bij
s n a m e i B d r Gera l a d r e v j i N in al een aantal jaren met Gerard Biemans woont een nieuwbouwwijk zijn vrouw en kinderen in groeid op een boerdein Nijverdal. Hij is opge otgrondbezitter, in rij, eigendom van een gro der destijds bedrijfsVriezenveen waar zijn va en op de boerderij bij leider was. Na enkele jar rkt, heeft hij zich om zijn vader te hebben gewe ctie in het medisch laten scholen tot een fun als medisch verpleegcircuit. Vanaf 1979 is hij afdeling hartbewakundige werkzaam op de Almelo. Echter zijn king in het ziekenhuis in wereld en met name oude roots, de agrarische e, is hij nog steeds de landbouwmechanisati n mooie en vrij uitgeniet vergeten, getuige zij wminiaturen waarbreide collectie landbou rtellen. over hij met verve kan ve
1
2
20 - Agritoy 4 - november 2009
3
Als schooljongen was de kleine Gerard al geïnteresseerd in de trekkers en machines
1. Gerard bij zijn modellen 2. John Deere 7020 1/32 model van Ertl. 3. Claas Matador 4. John Deere stropers type 214T, 1/16 Precision model van Ertl 5. 1/16 model van de Fendt Favorit I 6. Fendt 936 Vario in 1/32 van Wiking 7. John Deere 730 in 1/16 van Ertl 8. Renault 155.54 in 1/32 van Britains
Halverwege de twintigste eeuw werden de veen- en heidegronden om en nabij Vriezenveen ontgonnen. De meeste van deze gronden waren eigendom van grootgrondbezitters. Na het ontginnen en daarna in cultuur brengen van de afgegraven veengronden werden in ze gebruik genomen voor het verbouwen van akkerbouwgewassen. Gerards vader is begonnen op een akkerbouwbedrijf van 22 ha. Ieder jaar werden meerdere gronden in cultuur gebracht, hetgeen een jaarlijkse uitbreiding van het akkerbouwbedrijf tot gevolg had. Het bedrijf is in de loop der jaren uitgegroeid tot een omvang van 220 ha. Dat had ook een groei van het aantal medewerkers en de uitbreiding van het trekker- en machinepark tot gevolg. Het bedrijf bestond uit drie vrij grote percelen die geschikt waren voor het werken met de grotere landbouwmachines. De eerste jaren werkten ze op de 22 ha nog met een paard en een lichte Lanz Bulldog trekker. De Lanz type D 2206 was voorzien van een tweetakt semi-dieselmotor van 22 pk. Ze werden geproduceerd van 1952 t/m 1955. Na de Lanz Bulldog kwamen er meerdere en steeds zwaardere tractoren. Zo werkten ze ook met een Renault D 22 voorzien van een 2-cilinder viertakt M.W.M. motor. Deze trekker, geproduceerd van 1956 tot 1960, leverde evenals de Lanz 22 pk. Al snel daarna kwam er weer, maar nu een zwaardere Renault bij. Het was een type 56 die van eind 1967 tot half 1973 is geproduceerd. Die had ook een luchtgekoelde M.W.M. motor, maar nu voorzien van drie cilinders en een vermogen van 43 pk. Naast de Renaults kwam er ook nog een Fendt Favorit I van halverwege de zestiger jaren. Hij werd geleverd door fa. de Vor uit Achterveld. Deze tractor had een watergekoelde driecilinder dieselmotor van 40 pk. De Fendt was echter geen succes. Al na een jaar, de garantieperiode was nauwelijks verlopen, knapte de achteras. Ondanks de jonge leeftijd en het lage aantal draaiuren wilde de leverancier geen garantie verlenen. Ook een beroep op een coulanceregeling had geen resultaat. Deze opstelling had wel tot gevolg dat het merk voor hen had afgedaan. Na reparatie is hij eind zeventiger jaren ingeruild op een John Deere. Deze trekker voldeed dermate goed dat er weldra meerdere volgden. De laatste jaren dat de boerderij bleef bestaan was voor hen John Deere het merk. Met de geelgroene trekkers en machines hebben ze goede ervaringen opgedaan. Ze waren betrouwbaar en prettig in het gebruik.
4
5
6
7
8
Ontstaan van de hobby Als schooljongen was de kleine Gerard al geïnteresseerd in de trekkers en machines. Met name de grotere Lanz Bulldog met gloeikopmotor maakte veel indruk op hem. Het starten van deze motoren, waarbij eerst de gloeikop werd warm gestookt om daarna met het afgenomen stuurwiel te worden aangeslingerd, vond hij indrukwekkend. Al vrij snel mocht hij meerijden op de tractor en één van de medewerkers leerde hem de trekker te bedienen en te besturen. Al op jonge
Agritoy 4 - november 2009 - 21
9
op koffievi si
te bij
leeftijd reed hij dan ook al met de trekker zijn rondjes op de grote percelen waar weinig mis kon gaan. Thuis gekomen had hij dan het gezicht vol sproeten, veroorzaakt door de vele olie- en roetspetters die de uitlaat uitbraakte. Na zijn studie heeft hij nog een poosje op het bedrijf meegewerkt. Maar de instelling en mentaliteit van de eigenaar / grootgrondbezitter ging hem steeds meer tegenstaan. Reden om het bedrijf de rug toe te keren en een nieuwe opleiding te gaan volgen. Vrijwel al zijn broers en zussen zijn werkzaam in de dienstverlening. Gerard ging dezelfde weg. Hij volgde een medische opleiding en is nu werkzaam in het ziekenhuis in Almelo. Daarnaast is hij hartreanimatie-instructeur. Vaak geeft hij bij diverse grote instellingen en bedrijven reanimatiecursussen. Inmiddels heeft hij ook een eigen bedrijf ”Biemans Opleidingen” opgestart.
10
Miniaturen
9. De zelfgebouwde Lanz Bulldog D 2206 10. 1/32 Precision model van Ertl deze John Deere combine type 9750 STS 11. John Deere 5010, 1/16 Precision model in gelimiteerde oplage van Ertl 12. John Deere 9420T Precision model van Ertl 13. Schlüter 1500 TVL 14. Renault 56 in 1/16 van UH 15. Renault D22 in 1/16 van UH
Gerards hobbykamer staat tot de nok toe vol met vitrinekasten gevuld met modellen. Maar niet alleen met miniaturen van trekkers, want er zijn ook enkele vitrinekasten gevuld met zelfgebouwde modellen van vrachtwagens. Daarnaast zijn er nog wat trekkermobilia te vinden. O.a. twee mooie messen met daarop John Deere logo’s, verpakt in een luxe opbergkoker. De uitgebreide collectie omvat diverse merken in de meest voorkomende schalen. Echter de schaal 1/32 overheerst. “Een gevolg van ruimtegebrek’’, aldus de verzamelaar. Je kunt dan wel 1/32 modellen gaan verzamelen omdat die minder ruimte innemen, maar dat is met de miniaturen van de moderne trekkers die de laatste jaren op de markt zijn gekomen en de combines maar betrekkelijk. Gerard wil graag van alle trekkers die op het bedrijf hebben gelopen ook een miniatuur in zijn verzameling opnemen. Dat lukt hem al aardig. “Verder zit er,” zo zegt hij, “achter ieder model wel een verhaal.” Dat het merk John Deere op de boerderij erg gewild was, zie je ook weer terug in zijn miniaturenverzameling. De vitrinekasten bevatten veel geelgroene trekkers, machines en werktuigen. De JD modellen zijn vrijwel allemaal van Ertl en in Precision uitvoering. Het betreft o.a. een JD type 5010 welke in een gelimiteerde oplage is gemaakt. De 5010 werd in 1963 geïntroduceerd. Hij heeft een 6-cilinder motor van 151 pk en acht versnellingen vooruit. Het was de eerste trekker met tweewiel aandrijving die een motorvermogen had van meer dan 100 pk. Ook de JD type 730 row crop tractor van halverwege de zestiger jaren is een mooi en minder bekend model. Hij heeft een tweecilinder benzinemotor van 53 pk. De JD 8430 uit de tachtiger jaren met een van een turbo voorziene zescilinder motor met een vermogen van 217 pk is min of meer de aanzet geweest tot nog grotere, zwaardere en luxer uitgevoerde machines. Het model van de Claas Matador combine is een model van de maaidorser waar Gerard nog mee heeft gewerkt op de boerderij. Het heeft dus een wat emotionele waarde voor hem. Verder zitten er in de collectie twee zelfbouwmodellen. Eén daarvan is een Schlüter 1500 TVL in schaal 1/32. Deze trekker met een vermogen van 150 pk is van halverwege de zeventiger jaren en was uitgevoerd met een bijzonder
22 - Agritoy 4 - november 2009
11
12
13
cabineconcept. De cabine was voorzien van schuifdeuren en had aan de achterzijde twee scharnierpunten zodat deze zonder sleutelen hydraulisch achterover kon worden gekanteld. Alleen de versnellingspook stak door de cabinevloer. Het tweede zelfbouwmodel is een Lanz Bulldog D 2206 in schaal 1/43. Dit was de eerste trekker die op de boerderij zijn intrede deed. Verder zien we een aantal Renault tractoren o.a. de types D 22 en de 56, van eind vijftiger en begin zestiger jaren in schaal 1/16. Ook is er een model van de Fendt Favorit I, de trekker die op het bedrijf toch voor teleurstelling heeft gezorgd. Ook de Claas Ares 697 ATZ, het beursmodel uit 2006 ontbreekt niet. En als abonnee op de 1/43 serie ‘Tracteurs et Monde Agricole’ zijn er de nodige 1/43 modellen te bewonderen. Door dit abonnement zal het aantal modellen in deze schaal nog wel steeds verder uitdijen, met nog meer ruimtegebrek als gevolg. De uitgebreide collectie heeft Gerard meeverzekerd op zijn inboedelpolis. Ze staan apart vermeld onder de noemer kostbaarheden / verzameling.
er minder tijd over voor de miniaturen hobby. Wel is hij nog regelmatig bezig met zijn andere grote hobby, fotograferen en videoreportages maken. Voor de CNH dealer Timmerman in Wierden heeft hij een bedrijfsreportage met geluid gemaakt. Deze wordt gebruikt voor promotiedoeleinden. Met zijn collega-regiovertegenwoordigers is bij dezelfde firma waar hij een goede ingang had, een regiodag van de L.C.N. afdeling Overijssel georganiseerd. Gerard is, met zijn veeleisende baan, zijn eigen bedrijf en als mederegiomanager een druk bezet man. Maar het is een man die de verzamelhobby en de vereniging een groot hart toedraagt. Als laatste wil ik hem bedanken voor de door hem beschikbaar gestelde tijd en de gezellige hobbyuurtjes.
Leen de Vos 14
Zelfbouw en verdere hobby`s De zelfbouwactiviteiten van Gerard zijn begonnen met het bouwen van vrachtwagenmodellen. Door een groot bouwbedrijf uit de omgeving werd hem gevraagd een model te bouwen van de truck waarmee één van hun chauffeurs reed. Ze wilden hem dat cadeau doen voor een jubileum. Dat lukte zo goed, dat hij daarop een vervolgopdracht kreeg voor het maken van nog tien modellen. Daarna kwam het verzoek van een Volvo garage. Of hij ook voor hen een proefmodel wilde maken van één van de door hen verkochte vrachtwagens. Ook deze opdracht voldeed aan de gestelde verwachtingen, met als gevolg weer een vervolgopdracht. Maar dat was even schrikken. Het ging om niet minder dan tweehonderdenachtentwintig stuks. Samen met een compagnon gingen ze de uitdaging aan. Voor de investering van de benodigde materialen werd door de opdrachtgever, transportbedrijf Nijhof en Wassink in Rijssen, de helft van de afgesproken prijs vooruit betaald. Voor het in de juiste kleur spuiten van de miniaturen maakten ze gebruik van de originele verf, met het officiële RAL kleurnummer, geleverd door de dealer. Ook stickers werden in eigen beheer vervaardigd. Omdat verf op oliebasis en verf op waterbasis elkaar niet verdragen, maakten ze transparante stickers. Na het aanbrengen op het model worden deze afgewerkt met blanke lak. Na het beëindigen van deze grote klus hielden ze het zelfbouwen wel even voor gezien. ‘Als je vrachtwagen modellen kunt bouwen dan moet het ook mogelijk zijn om trekkermodellen te maken’, zo dacht Gerard. Dus bouwde hij twee trekkerminiaturen. Eén van de Lanz 2206, welke op de boerderij heeft gelopen en één van de eerder genoemde Schlüter 1500 TVL. De laatste tijd blijft het bij, al is het sporadisch, het opbouwen van wat modelkitjes van Scale Down en Arie van Hoorn. Er liggen nog enkele exemplaren op een afwerking te wachten. Doordat zijn bedrijf “Biemans opleidingen” steeds meer tijd vergt, blijft
15
m De
iniaturenbo
er
In- en verkoop oude en nieuwe landbouw-, grondverzet-, truckminiaturen, folders, enz. Het nieuwste van Britains, Siku, Bruder, Ertl, Joal,Universal Hobbies enz. Meer dan 2000 modellen op voorraad. Gijs Kool, Nieuwendijk 20,4225 PE Noordeloos. tel.0183-582046, fax 0183-589525 e-mail: kool@agrimodels.com website: www.agrimodels.com Wilt U langs komen bel even voor een afspraak
Agritoy 4 - november 2009 - 23
Big Wheels/ lit
tle wheels
De vele verschijningen van de IH 66 serie 2
1
3
Geheel in stijl van dit jubileumnummer gaat deze aflevering over IH, want zoals misschien wel bekend is, schreef ik voor de eerste jaargangen Agritoy ook de IH historie in groot en klein. We zetten nu eens de 66 serie van IH voor het voetlicht.
5
24 - Agritoy 4 - november 2009
De zescilinder lijndiesels van IH Groot en indrukwekkend zijn ze als je voor het eerst zo'n tractor ziet aanhaken voor een sleepwagen tijdens een tractorpull in de buurt. De eerste keer dat ik deze typisch Amerikaanse tractoren zag, was niet eens zo gek ver bij ons vandaan bij een tractorhandelaar in Ederveen en natuurlijk later op mijn reizen door de U.S.A. Dan raak je verder onder de indruk van de verschijning van deze machines en word je langzaam aan besmet met het rode tractorverzamelvirus. Maar laat me niet verzanden in oubollig gezwets over hoe het zo is gekomen, maar de koe bij de hoorns vatten en verder gaan met het onderwerp. In 1971 introduceerde IH zijn nieuwigheden, die zoals elk jaar weer groter en sterker waren om kracht te tonen en kopers te lokken. De kleinste in deze serie was de 766, die 79 pk sterk was. Hij had een handgeschakelde versnellingsbak en geen hydrostaat. Zijn opvolger in de lijn was de 966 die zowel als 95 pk sterke handgeschakelde bak en ook als 90 pk sterke hydrostaat te koop was. In dit geval stond de tekst ‘Hydro’ in witte schrijfletters 4 op de motorkap. De 106 pk sterke 1066 was er ook in voornoemde varianten en de top werd gevormd door de 133 pk sterke 1466. Ten tijde van de ontwikkeling van dit type hadden de ingenieurs van IH ook een type met een V8 uit de vrachtautodivisie van IH die wel degelijk een telg was uit de 66 serie, maar omwille van de ego's bij research and development toch een apart typenummer kreeg. Dit waren de 1468 en 1568 modellen. Ze zien er trouwens wel mooi uit, met hun buiten de motor uitstekende cilinderbanken en de dubbele uitlaten. Twee jaar na dato werden zowel de 1466 als de 1468 opgevoerd naar een motorvermogen van 145 pk.
Tijdens de productie van de 1066 werd IH's vijfmiljoenste tractor geproduceerd. Iets wat men vierde met het uitbrengen van een speciaal model, rood met een witte motorkap en cabine met chromen uitlaat en wielen en met ‘fulloptions’ uitgerust. Deze toerde langs de NoordAmerikaanse farmshows. Een beetje jammer is dat tijdens deze serie de naam Farmall van de tractor werd gehaald, maar toch zijn er zowel verstelbare voorassen als echte rowcrop assen leverbaar geweest. Moet toch wel een raar gezicht zijn geweest, een beer van een tractor met zo'n magere voorkant.
De modellen van de IH 66 serie Ten tijde van de echte tractoren bracht Ertl ook de eerste 3 modellen uit in deze serie; een 966, die in het begin ook nog met witte voorwielen leverbaar was, een 1066 met een zonnedak en enkellucht, en een 1466 met dubbellucht en witte cabine. Ze waren allemaal in 1/16, maar al gauw verschenen deze ook in 1/64. Niet alleen het bubblepack kon verschillende opdrukken hebben, maar verschillen zaten ook in trekhaakvormen en achterassen. Wat echter aan geen van deze kleintjes klopte, was de rode uitlaat en de witte stickers in combinatie met de crèmekleurige cabines. De stickers moesten namelijk dezelfde kleur hebben als de cabines en de uitlaat moest zwart zijn. Ook een afwijkend model was het plastic modelletje wat men in 1/25 uitbracht als plastic bouwkit. Mooie details maakten het tot een gewild ding bij mijn bloedgroep en je kon eigenlijk stellen dat dit misschien wel het eerste Precision model was wat Ertl ooit maakte, al wist men dat toen zelf nog niet! Vanuit die tijd was ook het eerste model van de 1466 wat voor een van de eerste National Farmtoyshows in Dyersville
werd gemaakt. Dikke brede banden voor, dubbele wielen achter en een zonnedak op een valbeugel. Toen ook nog gewoon in een standaard doos zonder mascotte Zeke of showvermelding. Ertl viel vaak terug op deze serie en de tweede keer dat we dit zagen gebeuren was in het midden van de jaren '90. Toen kwamen er zes nieuwe collectors editions met zadeltanks en zowel witte sidepanels als de zwart wit gestreepte stickers van de latere jaren. Ook zagen we toen de eerste modellen van de vijfmiljoenste tractor, met als opvallendste minpunt een grijze uitlaat in plaats van een verchroomde. Bij latere 1/16 versies is dit trouwens wel de goede uitvoering geworden. In navolging van deze serie bracht Ertl ook een 40-tal variaties op de 66 serie uit in 1/64. Het betrof hier de meest voorkomende variaties met diverse cabines en allemaal met brede voorassen. Als bonus kwam hier een vijfmiljoenste tractor uit, die bij de setjes van 4 werd uitgebracht. Dit waren allemaal luxe uitvoeringen en zaten in doosjes die ook als showcase dienst konden doen. Bij deze vijfmiljoenste zat als enige een herdenkingsmunt. Wat betreft de 1468 en 1568 types waren er 4 collectors edities in 1/16 en minstens 3 verschillende showedities voor zowel oude tractorshows (Red River editie) als toyshows (Lafayette editie). Als Precision is er al een 1466 en er komt nog een 966 zonder cabine. Toen Ertl deze uitbracht, sneed men zich een beetje in de vingers, omdat deze tractoren zo mooi waren dat het gat tussen de shelfedition en de Precisions te groot was geworden. Bij Ertl probeerde men dit op te lossen door het uitbrengen van een 3-tal hybrides, vleesch noch visch zo u wilt. Ze hadden de bodies van Precisions maar er waren met opzet details weggelaten en een aantal plastic onderdelen toegevoegd. Dealers konden ze bestellen en de modellen die besteld waren werden geleverd en geen één meer. Daarom gingen deze ook als Dealer editions door het leven. In het geval van de 1466 met gehoekte cabine waren het met name de plastic cabinedak en de trapjes die het model zeer nadelig beïnvloedden. Alleen de Precisions hadden de voor IH kenmerkende frontgewichten. Ook zagen we een heruitgave van de vijfmiljoen-
ste tractor dit keer met de goede kleur uitlaat en voor een aantal verschillende shows en als FFA editie uitgebracht. Op de uitlaat zit nu zelfs een regenkap. Ook voor Toy Tractor Times maakte Ertl nog een 1066 uit de late jaren. Dit is af te leiden uit het feit dat een zwart witte omhooglopende typesticker op de motorkap prijkt. Deze was er net als de in de vorige aflevering beschreven Case zowel als gewone, maar ook als verchroomde uitvoering in een oplage van maar 28 stuks. Ze werden trouwens wel in de gewone doos afgeleverd waarop de rode tractor in vol ornaat stond. Als je de tekst tot nu toe bekijkt, zou je kunnen denken dat de 66 serie een alleenrecht is van Ertl en in eerste instantie was dit ook zo, maar de laatste jaren timmert ook Scale Models aan de weg met name met wat incourantere types van de 966 en de 766 rowcrop. De 766 werd in 2005 gemaakt voor de Farm Progress Show en kwam in dat jaar ook als goudkleurig kerstcadeau uit voor de medewerkers van Scale Models. Van dit model waren de banden en de sticker niet verguld, maar voor de rest de hele tractor. Een handtekening van Joe Ertl himself completeerde de tractor. Was bij het Farm Progress model de tekst gegraveerd op een koperplaatje wat op de chassisbalk is gemonteerd, later werd er een naam op het model gegoten. Een 966 rowcrop werd nog in het zelfde jaar gemaakt voor de Canadeese toyshow in Woodstock Ontario. De Maple Leaf was wel op de doos maar niet op de tractor gemaakt. Iets waar men met het uitbrengen van latere types weer verandering in bracht. Voor dit jaar maakt Scale-Models ook een 1066 wide front voor deze show en die heeft het esdoornblad weer op de tractor gemonteerd en op de doos gedrukt! Alle versies van Scale Models hadden ook frontgewichten! Zoals je ziet zit ik nu al op meer dan 60 variaties en dan hebben we alleen de fabrikanten Ertl en Scale Models besproken, als je de grote hoeveelheid customs mee telt kom je tot ver over de 100 maar voor deze aflevering laat ik het hier bij.
Klaas Schotsman
1. 66 serie set #4 in 1/64 2. 766 Farm Progress show van Scale Models 3. 1466 in 1/64 uit de jaren ‘70 van de Credit Union Bank 4. 966 rowcrop Woodstock Ontario Toyshow van Scale Models 5. IH 1066 van Scale Models in ‘’Canadian Farmtoyshow Woodstock'09’’ uitvoering 6. IH 1066 Toy Tractor Times gemaakt in een serie van slechts 36 stuks 7. IH 966 golden christmas edition van Scale Models 8. IH 966 uit de jaren ’70 van Ertl 9. 966 dealer edition van Ertl 10. Schaalmodel ter gelegenheid van het fabriceren van de vijfmiljoenste tractor
9
6
7
8
10
Agritoy 4 - november 2009 - 25
Andere scha len
1/43 w Holland verzamelaar Als Fordson, Ford en Ne aantal artikelen heb ik inmiddels al een . Deze artikelen gaan geschreven in de Agritoy bare verhoudingen over de wat minder gang n gemaakt met de waarin modellen worde ndacht voor te vragen. bedoeling daar meer aa haal 1/43 en de Dit artikel gaat over de sc ten. Mijn kennis komt daarbij horende fabrikan eigen verzameling vooral voort vanuit mijn elijk fabrikanten en ik zal dan ook voornam Fordson of Ford behandelen die ooit een model hebben gemaakt.
1. SpecCast – Pewter Ford 8N en New Holland 8870 2. Britains - Ford Force 5000 bouwpakket. 3. Tomte Toys – Fordson Major 4. Galanite – Ford 1000-serie 5. Arcade AC Williams – Fordson F 6. Kansas Toys, North & Judd – Fordson F
26 - Agritoy 4 - november 2009
De 1/43 schaal komt overeen met de 0-schaal van treinminiaturen en vindt daarin waarschijnlijk zijn oorsprong. Vooral autominiaturen worden in deze schaal gemaakt. Bij 1/43 denk je waarschijnlijk eerst aan de overbekende fabrikanten zoals Ertl (o.a. Vintage Serie), SpecCast, Matchbox (Kingsize serie), Corgi, Gama, Universal Hobbies en Hachette. Maar er zijn meer fabrikanten zoals degenen die maar één of enkele tractorminiatu(u)r(en) hebben uitgebracht in ca. 1/43 zoals Minialux (Ford 5000), Copycat (Fordson F), Galanite (Ford 1000-serie), Tomte Laerdal (Fordson Major), Maxwell (Ford 5000), Yaxon (Ford 8210) en Britains (Ford 5000 bouwpakket). Daarnaast werden er rond de jaren ‘20-‘40 van de vorige eeuw veel diecast modellen gemaakt in min of meer dezelfde schaal door oude, tot de verbeelding sprekende fabrikanten als AC Williams, Arcade, Kansas Toys and
1
Novelty, Kilgore en Champion. In de afgelopen jaren zijn er door Universal Hobbies en het Franse tijdschrift Hachette (Hachette Collections – Tracteurs et Monde Agricole) al meer dan 90 modellen uitgebracht. Deze resin-cast modellen zijn bij de meesten onder ons bekend en ik zal er daarom niet meer aandacht aan besteden in dit stukje. Ook de Ertl modellen acht ik meer dan bekend onder de L.C.N.-leden al is het maar, omdat ze in deze schaal de beursmodellen van L.C.N. uit medio jaren ’90 waren. Daarnaast stonden er vorig jaar een aantal zeer volledige stukjes over Corgi in de Agritoy, waardoor verdere informatie overbodig is. Als eerste laat ik SpecCast weer eens de revue passeren. SpecCast heb ik al behandeld als fabrikant van 1/16 miniaturen en in voornamelijk resin-cast. Ook maken ze riemgespen van AGCO en New Holland, truck- en automini-
aturen en in schaal 1/43 zogenaamde ‘Pewter’ modellen. Deze in gelimiteerde oplages gemaakte Pewter modellen zijn onbeschilderd en zijn gemaakt van een metaallegering. Een andere fabrikant is GAMA. Deze Duitse firma maakte in haar beginjaren (start van fabricage van speelgoed begon al in 1924) voornamelijk blikken modelauto’s. In de jaren ’70 volgden een aantal landbouwminiaturen van kunststof met delen van metaal. Veel 1/43 modellen van Claas werden in die periode gemaakt. Rond 1980 nam de firma Trix-Mangold GMBH de firma over die zelf net daarvoor Schuco had overgenomen. In 1994 werd de productie van GAMA ondergebracht bij Schuco en hield het merk op te bestaan. Naast de vele die-cast fabrikanten zijn er ook een paar fabrikanten geweest die modellen van kunststof, plastic of vinyl maakten. Tomte Laerdal is daar de bekendste van. Dit merk vindt zijn oorsprong in 1940. Toen richtte Asmund S. Laerdal een drukkerij op in de plaats Stavanger in Noorwegen. Tijdens een zakenreis in de VS kwam hij een innovatieve vinding tegen: plastic! Bij terugkomst ging hij experimenteren met het maken van plastic en vinyl speelgoed met als resultaat dat hij in 1958 zijn eerste modelletjes uitbracht in schaal 1/40 onder de naam Tomte Toys, die als meubelvriendelijk werden aangeduid. Al snel volgden in 1963 modellen in schaal 1/43 en in de grotere schaal 1/25. Al deze modellen werden van plastic en in vijf kleuren gemaakt, te weten: geel, oranje, rood, groen en blauw. In 1978 na de productie van ca. honderdmiljoen autootjes stopte Laerdal met de productie van speelgoed en schakelde over op het maken van medische apparatuur en de welbekende reanimatiepoppen. In de jaren dat ze speelgoed hebben gemaakt, zijn er twee tractormodellen geproduceerd: de Fordson Dexta in schaal 1/25 en de Fordson Major (no.19) in schaal 1/43. Later is die Fordson Major door Matchbox als basis gebruikt voor hun Kingsize Fordson Major in schaal 1/42. Naast Tomte bestond er nog een Europese producent van vinyl modellen die een 1/43 tractormodel heeft gemaakt namelijk Galanite (ook Vinylline heeft
plastic tractormodellen gemaakt, maar deze waren in ca. 1/25 schaal). Galanite startte in 1947 in Malmö (Zweden) met de productie van kunststof kerstballen. Daarnaast maakten ze allerhande plastic speelgoed waaronder zacht pvc-autominiaturen (waaronder een Ford 1000-serie in dezelfde vijf kleuren als Tomte Toys). Ook waren ze toeleverancier van Saab en Volvo. In 1971 werd het bedrijf echter aan Grenville & Co. verkocht en in 1979 werd het bedrijf opgedoekt.
2
3
Uiteindelijk eindig ik dit stukje met het deel waar de miniaturen juist hun oorsprong hadden: namelijk gietijzer uit een of twee stukken uit 1920 tot ca.1940. Eén van de bekendste fabrikanten uit die periode is Arcade. Dit bedrijf werd reeds in 1868 opgericht (in Freeport, Illinois USA) en maakte speelgoed tussen 1884 en 1946. De modellen waren veelal uit één stuk gegoten exemplaren die in meerdere kleuren werden verkocht. De hoeveelheid kleuren is niet bekend en ook door de leeftijd is het moeilijk in te schatten of de kleur van het model de originele was of een overgeschilderde versie. Soortgelijke bedrijven die (landbouw) miniaturen maakten, waren Kansas Toys and Novelty die tussen 1923 en 1935 produceerden en waar veel modellen meerdere versies kenden m.b.t. banden en velgen. North & Judd (New Britains, Connecticut USA) heeft ergens rond 1930 een jaar lang miniaturen geproduceerd, waaronder een Fordson. F.A.C. Williams heeft tussen 1893 en 1923 een groot aantal miniaturen gemaakt waaronder wederom een Fordson F. Het is bekend dat dezelfde mallen door meerdere bedrijven zijn gebruikt tot in de 50-er jaren en daar is meestal door slijtage van de mal of een andere versie van velgen, banden te zien welke fabrikant het betreft. In het volgende stukje zal ik de fabrikanten behandelen die modellen uitbrachten/uitbrengen in ca. 1/64.
Wil Zoetekouw
4 5
6
Op de volgende sites is meer informatie te vinden: www.lamsma.nl/tomte/galanite.htm www.oudennieuwarchief.nl/index59.html www.antiquetoys.com
Agritoy 4 - november 2009 - 27
j i b k e o z e Op b
1
s l e d o M MarGe
september slingert de Op een mooie zaterdag in sselt richting Zwolle. weg via Zwartsluis en Ha k zijn de eerste Links en rechts van de dij al te bemerken. tekenen van herfst 2009 kaalgevreten of net Weilanden zijn behoorlijk n laatste poging om gemaaid. De maĂŻs doet ee risten ďŹ etsen langs nog wat te groeien en toe e gras is nog wat te de dijk. Het net gemaaid de schudder kan er nog vochtig om te bewerken, de schudders zoals niet doorheen. Verschillen staan op verschillende een Krone, Lely of Claas werk. Of zijn ze al erven te wachten op het s in de winterstalling? klaar en kunnen ze strak en Fella schudder te Het valt me op dat er ge blijven rijden en bekennen is. Rustig door n Fella schudder te in Zwolle is vast wel ee Stadshagen is het doel. vinden. De nieuwe wijk direct agrarische Niet echt een wijk waar n, maar mij is verzekerd werktuigen zijn te vinde Zoekend door de dat het wel het geval is. rGe Models. Geen wijk kom ik terecht bij Ma , geen dieren, maar showroom, geen groot erf een huis in een rij.
2
3
28 - Agritoy 4 - november 2009
Marianne Lammers en Gert Valkema ontvangen me hartelijk in hun woning. Maar er is helemaal nog geen teken van een schudder. In de woonkamer wordt het al snel anders. Op de salontafel staat een Fella schudder in schaal 1/32. Ik ben toch goed, maar het resultaat valt me een beetje tegen, want ik zie een metalen model terwijl Fella schudders toch rood zijn? Of zou het dan toch dat witte doosje zijn wat op tafel staat? Of zitten er foto’s in de mapjes? Dit kan toch niet de bedoeling zijn? Na de nodige praatjes en koffie met koek komt het verhaal al snel op gang. De korte historie van MarGe models wordt toegelicht en ook het hele verhaal achter de schudder komt ter sprake.
Belarus geeft duwtje We gaan terug naar 2007. De L.C.N. had in Zwolle de Belarus BX 102-2 als clubmodel uitgebracht. Veel enthousiaste reacties en ook Gert is zeer te spreken over het model. Maar ja, het is wel gemaakt door de L.C.N. en niet door Gert Valkema. De droom van Gert om zelf modellen op de markt te brengen is er al een aantal jaren en de Belarus is het duwtje om te gaan
onderzoeken of er een mogelijkheid is om dat te gaan doen. Er zijn mogelijkheden genoeg, maar ook verschillende valkuilen. De spanning om niet in zo’n kuil te vallen is er altijd. Alle mogelijkheden werden onderzocht en zo probeerden Gert en Marianne een licentie te krijgen voor het maken van een tractor in schaal 1/32. Deze wordt hen ook toegezegd. Alles verloopt erg voorspoedig. Er worden foto’s gemaakt, afspraken vastgelegd met de eigenaar van de echte tractor en zo komen de plannen steeds verder. Er wordt gezocht naar een producent van het model en dan is het stop. De toegezegde licentie wordt ingetrokken. Einde verhaal van de tractor.
Een lang proces waar veel tijd en energie in is gestoken
4
De aanloop Gert en Marianne gingen niet bij de pakken neerzitten en het tweede plan werd uit de ijskast gehaald. Op het gebied van landbouwminiaturen zijn op dat moment nog helemaal geen schudders te vinden. Grote schudders worden niet erg veel gebruikt in Nederland en zo dachten Gert en Marianne aan een zes-elements schudder. Ze hebben alle merken bekeken en vergeleken en zo kwam het idee om een Fella te
5
6
7
1. In combinatie met een tractor een passend geheel 2. Marianne en Gert, trots voor een deel van de Britains verzameling dieren 3. Poseren bij Seeleman en Hoogendoorn 4. De schudder in zijn geheel 5, 6. Detailfoto’s van het metal-shot 7. Duidelijk is te zien hoe nauwkeurig het prototype is nagemaakt van de tekeningen 8. Het eerste prototype, al zeer herkenbaar als Fella schudder TH 680 D Hydro 8
Agritoy 4 - november 2009 - 29
10 9
11
30 - Agritoy 4 - november 2009
gaan maken. Fella is erg goed in hooibouwmachines, dus ook als miniatuur is het waarschijnlijk dat veel verzamelaars kiezen voor een Fella. De contacten werden gelegd met de Fella fabriek in Feucht, Duitsland en het hele verhaal begon enige vorm aan te nemen. Bij Fella was men erg enthousiast en Gert en Marianne kregen volledige medewerking. De licentie was geen probleem en in overleg met Fella werd gekozen voor de FELLA schudder TH 680 D Hydro.
Veel werk De keuze was gemaakt en in september 2008 kon worden begonnen met de voorbereidingen. Bij Seeleman en Hoogendoorn in Kockengen werden vele foto’s gemaakt van de echte Fella schudder. Bij dit mechanisatiebedrijf kregen ze ook weer alle medewerking. Samen met de tekeningen van de schudder werd er met een Nederlandse producent een prototype gebouwd. Gert en Marianne wilden een model van metaal en niet zoals tegenwoordig veel wordt gebruikt, een model van resin. Dit vooral omdat MarGe Models de hoogste kwaliteit nastreeft. In januari kwam het eerste prototype naar Nederland. Dit was gemaakt in China aan de hand van de originele technische tekeningen en de vele foto’s, maar wel tastbaar en zeer geslaagd voor een eerste proef, zoals de foto’s ook laten zien. Marianne en Gert gaven aan dat ze dachten dat het laten maken van een model wel een leuk karweitje was, wat ze naast hun gewone werk konden gaan doen. Maar toen begin april MarGe Models officieel werd, is Marianne gestopt met haar werk. Er viel zoveel te regelen en aan het eerste prototype waren al bijna 1000 uur aan voorafgegaan. Bij Fella waren ze positief over de foto’s van het model. Dat sterkt natuurlijk en een mooi signaal dat MarGe Models op de goede weg was. Na het prototype werd een pre-productie model gemaakt. Alle onderdelen die van metaal hoorden te zijn, werden ook in metaal uitgevoerd en dat noemt men dan het ‘’metal-shot’’ en dat bleek het model dat ik bij binnenkomst op de salontafel zag staan. Helemaal compleet, alle onderdelen draaiend en bijna volmaakt. Het enthousiasme werd steeds groter en met dit model
moest de finishing touch eigenlijk worden gemaakt. De laatste puntjes moesten worden ingevuld voordat het proces verder kon gaan. Alle medewerkers van MarGe Models gingen rond de tafel zitten om te kijken wat er nog anders moest. Deze gegevens moesten weer naar China en daarmee werd het pre-productiemodel gebouwd, gespoten, bestickerd en van de laatste details voorzien. De doos waar het geheel in komt, werd gemaakt en zo kwam er een mooi compleet pakket uit China naar Nederland. Dit pre-productiemodel zat dus in de witte doos die ik bij binnenkomst op tafel zag staan. Prachtig verpakt en dan het model in handen houden. Geweldig zo mooi, zo gedetailleerd. Daar werd ik even stil van en dat is heel bijzonder. De Fella was uiteindelijk klaar voor de allerlaatste wijzigingen en klaar om te worden geproduceerd voor de Europese markt. De doos, nu nog wit, krijgt mooie zwarte kleuren met een foto van de echte schudder. Fella werd ook steeds enthousiaster en draagt zorg voor een boekje met de geschiedenis van Fella en de technische gegevens van de schudder.
Het resultaat Al met al is er een jaar verstreken voordat het model in Zwolle is te verkrijgen. Een lang proces waar veel tijd en energie in is gestoken. De schudder is verkrijgbaar bij MarGe Models en bij diverse wederverkopers. Zelf wil Fella de modellen op de Agritechnica verkopen en gebruiken als relatiegeschenk. Gert en Marianne mogen trots zijn op hun eerste model. Ondertussen zijn ze bezig met de voorbereidingen van een tweede en derde model. Misschien wordt daarvan al een tipje van de sluier opgelicht in Zwolle. Voor meer informatie: www.margemodels.com, www.hooibouw.nl of www.fella-werke.de.
Freerk Postmus
9. Pre-productie model gespoten en bijna volledig 10. Luxe geschenkdoos met informatieboekje van Fella 11. Driepuntsbevestiging voor meerdere typen modellen 12. En het echte model
Fella schudder TH 680 D
Hydro
Schaal 1/32 s Producent: MarGe Model Prijs: € 67,00 met . Schudder is compatible Zeer gedetailleerd model kop kzij Ertl en Britains dan Universal Hobbies, Siku, k stu pel kop r baar, kan doo pelstuk. Aftakas is afneem . Het mechanisme is een toe r cto tra de r naa niet recht 680 D Hydro TH te exacte kopie van de ech ns: eve geg e Enkele technisch Hydro Fella schudder TH 680 D m 0 6,6 : ca. dte ree Werkb 6m Transportbreedte ca.: 2,8 shoogte ca.: 3,43 m ing tall e/s edt Transportbre darmen per rotor: 6 x 6 Aantal rotoren x aantal tan 540 in: Aftakas toerental t/m kW/PS: 30/41 Benodigd vermogen ca. kg 782 : ca. Gewicht 9.124,00 Bruto prijs excl. BTW: €
12 Agritoy 4 - november 2009 - 31
1
n j i m n i Blik
g n i l e m a verz
Als fervent Ford(son) le verzamelaar met een he t da ik d brede smaak vin gen blikken modellen niet mo g. lin me ontbreken in mijn verza m Het 20-jarig L.C.N.-jubileu om id he is een mooie gelegen per slot hier eens op in te gaan, kken van rekening bestaan bli or speelgoed modellen al vo de or vo r 1900, meer dan 100 jaa L.C.N. dus.
2
1. 2. 3. 4.
32 - Agritoy 4 - november 2009
thermann 1/12 modellen van Bing en G端n Kelch & rt ppe Links het model van Gre Mettoy modellen Modellen van Triang minic
De oudste modellen in mijn verzameling zijn die van Bing en Günthermann De oudste modellen in mijn verzameling zijn die van Bing en Günthermann. Beide firma’s zijn Duits en komen ook nog eens uit Neurenberg, speelgoedhoofdstad van Duitsland. De firma Bing begon in 1863 al met keukenbenodigdheden geproduceerd door de gebroeders Ignaz en Adolf Bing. Vanaf 1866 startte de speelgoedproductie met als hoogtepunt 1905 toen ze de grootste speelgoedproducent ter wereld waren, voornamelijk van speelgoedtreinen. In 1933 ging het bedrijf ter ziele. Bijna gelijktijdig startte de firma Günthermann hun productie: vanaf 1877, maar pas in 1898 met mechanische auto’s en opwindbare figuren. Het bedrijf werd in 1965 overgenomen door Siemens. Op de eerste foto staan de modellen: de grijze gelithografeerde Bing (beide motorzijden gelijk, latere versies hebben een beter lijkende afbeelding) en de groene Günthermann met carbidlampen voorstellend de Fordson F in de schaal 1/12 ongeveer, beide met opwindmechanisme. De volgende Duitse fabrikant is Greppert & Kelch gesticht door G. K. Gundha in 1912 in Brandenburg. Hun hoogtepunt was in 1920, tien jaar later viel het doek, waarschijnlijk door de depressie wereldwijd. Op de foto het groene model in ongeveer 1/16 met een opwindmogelijkheid voorop. Nog een Duitse maker is Gama dat in 1881 is opgericht door Georg Adam Mangold in Fürth. De eerste letters van de naam van de oprichter vormen de naam Gama. Rond 1980 is Gama overgenomen door Trix-Mangold terwijl Gama zelf Schuco overnam. Gama maakte voornamelijk 1/43 modellen, dat zijn ze op de foto ook ongeveer. Op de onderkant van de trekkertjes staat ‘made in Germany US zone’, wat volgens mij slaat op de na-oorlogse bezetting van Duitsland door de Amerikanen. Ook deze modellen hebben een opwindmechanisme. De volgende fabrikant is Gescha, overgenomen door het nog steeds bestaande Conrad, dat nu voornamelijk bekend is van modellen van bouwmachines, maar ook van trekkermodellen van o.a. Eicher, Ferguson en Case. Volgens Crilley en Burkholder zijn de modellen gemaakt in 1/32, maar volgens
mij is het eerder 1/20. De modellen hebben een frictiemotor, zie ook de groene en rode trekkertjes op de foto. Steken we de Noordzee over dan komen we in Engeland, waar de Duitse emigrant (mooie overgang) Philip Ullman samen met de Zuid-Afrikaanse Duitser Arthur Katz de firma Mettoy opricht in Northhampton in 1933, na 21 jaar ervaring bij de Duitse firma Tipp. Mettoy (Corgi Toys) later uit Swansea te Wales, was de directe concurrent van Meccano’s Dinky Toys. Op de foto zijn de verschillende groottes en uitvoeringen te zien: de grootste rood-blauwe naar schatting 1/12, de rest 1/16. De modellen zijn allen bedrukt, maar de geel-rode heeft een plastic motor gedeelte. Alle trekkers hebben een opwindmechanisme in het achterwiel. De volgende blikfabrikant uit Engeland is Triang, na de Tweede Wereldoorlog opgericht door de gebroeders George en Joseph Lines. De naam Triang is een afkorting van ‘triangle’ en dit betekent driehoek; dit slaat op de drie zoons van Joe Lines. ‘Triang minic’ slaat op de H0 schaal en ‘Triang Spot On’ op de exacte maat 1/42, alle aanduidingen komen voor op modellen. Alle genoemde namen komen voor op modellen, waarbij laatstgenoemde een aparte divisie was van Linesbros. Het bedrijf bestond tot 1983. Op de foto een groene rupsvariant en een rode tweewiel aangedreven trekker, beiden met opwindmogelijkheid. Op de onderkant staat ‘Triang minic’ (volgens info dus H0), maar ik schat de schaal op 1/32. Nog een grote plas verder komen we in de VS. Daar zit de firma Cragstan, gespecialiseerd in de import van mechanisch en batterijaangedreven speelgoed uit het na-oorlogse Japan. De naam van deze firma is een combinatie van de eigenaarsnamen. Het bedrijf is tot het midden van de jaren 60 actief. Eén van hun producten wordt vaak in één adem genoemd met Cragstan en dat is Alps, een kwaliteitsspeelgoedfabrikant uit Tokyo Japan. Zij maken blikspeelgoed van 1948 tot begin jaren ‘70, nu zijn ze industrie-electronica fabrikant. Dus Cragstan is verkoper en Alps de producent! Op de foto’s twee verschillend gekleurde Ford 4000 Indus-
3
4
Agritoy 4 - november 2009 - 33
5
6
af/ 5. Ford 4000 Industrial gra n gsta Cra laadtrekkers van an 6. Modellen van o.a. Marus en dell mo do nar Leo 7. er sa8. Ford 4040 met voorlad d 4000 For ken blik een men met s Alp van ruck heft 9. Fords 6600 van Strike
7
34 - Agritoy 4 - november 2009
8
trial graaf/laadtrekkers en een Ford 4040 met voorlader samen met een blikken Ford 4000 heftruck van Alps. Nu we toch in Japan zijn komen we de merken Marusan en Modern Toys tegen. Ik vermoed dat zij de producent zijn van de volgende tractoren op de foto: de oranje 8N en een rode Red Tiger (Jubilee) of 600 serie, beiden met frictiemotor in de schaal 1/20. Deze trekkers vertonen veel overeenkomst met de modellen genoemd in het ‘Ford Toy tractor’ boek van David Reed. Het Marusan logo slaat op de 3 stichters in 1947, ‘San’ betekent drie en ‘Maru’ cirkel dus drie in een cirkel. De tweede Japanse fabrikant is MT Maserdaya oftewel Modern Toys, maker van mechanisch batterijspeelgoed. Het bedrijf is na de oorlog opgericht en bestaat nog steeds. Op de foto zie je ook nog een op een Matchbox lijkende Ford, made in Japan, ongeveer 1/32 zonder aandrijving. We maken een sprong richting huiswaarts en komen uit bij Strike uit Zuid Afrika, dat eind 70-er jaren begonnen is als Olti. Nadat de oprichter begin jaren ‘80 verongelukte, ging het bedrijf verder onder de naam Strike. Ze maken grote 1/16 modellen van blik, met een opgeplakte plastic motor. Op de
9
foto zie je twee versies van de Ford 6600, maar je komt deze trekker ook tegen als 7000 en ook in het geel volgens David Reed. Zelf weet ik van een versie met zonnedak en dubbellucht. Terug in Europa duiken er op eBay modellen op van de jongste blikproducent volgens mij. De modellen worden Leonardo genoemd, en dat is een producent van grove volledig blikken trekkers (inclusief banden) van diverse trekkermerken. Ze variëren volgens mij van 1/12 naar 1/10 en kloppen niet altijd qua verhouding. Er bestaat naast de modellen op de foto ook nog een Red Tiger, die staat op mijn lange verlanglijst. De modellen zijn betaalbaar, maar zo lelijk dat er mensen zijn die niet willen weten dat ze ze leveren! Op de foto een Ford 4000, een Power Major, Superdexta, Ford-Ferguson en een Fordson F. Tot zover het blik in mijn verzameling. Misschien trek ik nog wel eens een blik open op een ander ogenblik en dan werpen we nog eens een blik in m’n collectie. Of een terugblik, zonder blikken of blozen.
Piet Postma
Agritoy 4 - november 2009 - 35
1
India is een groot land me t ongeveer 1 miljard inwoners en om een indruk te geven hoeveel dit er zijn: 1000 x ĂŠĂŠn miljoen mens en, dat zijn er 270 miljoen meer dan dat er in heel Europa wonen! Deze mensen moeten ook drie keer pe r dag gevoed worden. De landbouw is dan ook erg belangrijk in dit land. Daarom worden in India vele merken trekkers gebouwd en ge bruikt. We kennen o.a. de merken Ma hindra, Tafe, John Deere, Ford/Ne w Holland, Escort, Swaraj, Same/D eutz, HMT en Farmtrac. Minder beke nd zijn o.a. Preet, Sonalika, Sanktim aan, Field Marshall en Mahindra Gu jarat.
2
3
36 - Agritoy 4 - november 2009
5 4
Het is leuk om een miniatuur van deze merken in huis te hebben en daarbij heeft het verre Oosten mij altijd geboeid. Landen als India, China en Korea maken een enorme groei door en zijn belangrijke handelspartners voor ons land. De ontwikkeling van trekkers in deze landen volg ik op de voet, d.m.v. miniaturen, folders en tijdschriften. Hoe is deze interesse ontstaan? In 1981 bezocht ik Arie van Hoorn in Yde. Hij was toen een groot verzamelaar van modellen in alle schalen. Arie was een pionier op dit gebied. Hij had toen al verschillende India modellen in zijn verzameling. Zelf verzamelde ik al vijf jaar modellen, maar had nog niets uit India. Mijn interesse was gewekt, deze modellen moesten ook in mijn verzameling komen. Maar hoe kom je daar nu aan? Op de NAMAC beurzen in Driebergen kort daarop, vond ik de eerste India modellen van Swaraj, Ford, Escort, Hindustan voor een prijs van 25 tot 35 gulden per stuk in een mooi maar slap kartonnen doosje. Deze modellen waren van metaal gemaakt maar erg ruw afgewerkt. De finishing touch onbrak nog, zullen we maar zeggen. In de loop der tijd kwamen er meer modellen van trekkermerken uit India. Nu niet meer van metaal maar van kunststof. Meer details en ook de afwerking van deze modellen werd steeds beter. De modellen die vandaag de dag gemaakt worden bij HiTech Gallery zijn stuk voor stuk heel mooi en erg gewild. Het valt beslist niet mee om deze modellen hier naar toe te halen! Transport is duur, maar de modellen zijn ook erg kwetsbaar. In het begin ontving ik modellen die helemaal kapot waren. Dat is heel vervelend, voor beide partijen.
6
1. V.l.n.r. Ford/New Holland 3630, Ford 3630 en New Holland 3630. Schaal 1/18, Hi-Tech Gallery New Delhi, kunststof 2. Mahindra 275, schaal 1/18, Maxwell, 70-er jaren. Gemaakt van metaal en het oudste type van Mahindra. McCormick is duidelijk herkenbaar. Mahindra is de grootste producent op het gebied van tractoren in India. 3. Hindustan, schaal 1/20, Maxwell,metaal 4. Mahindra Arjun Ultra-1 605 DI, schaal 1/18, Hi-Tech Gallery New Delhi, kunststof, eind jaren negentig. DI staat voor Direct Injection. 5. Mahindra Sarpanch 595 DI, Turbo, schaal 1/18, Excel, kunststof 6. Swaraj 855, 55 pk, 3 cilinders, 8 versnellingen vooruit, 2 achteruit, L. 3420 mm, B 1715 mm, H 2275 mm en het gewicht is 1980 kg, Maxwell, kunststof 7. Swaraj 855, van links naar rechts, blauw en groene uitvoering uit de 70-er jaren, rode uitvoering uit de 80-er jaren, schaal 1/24, Maxwell, metaal
7 Agritoy 4 - november 2009 - 37
9
8
10
8. Escort 335, schaal 1/43, 1/24, 1/20, Maxwell, metaal 9. Same Greaves 503, Schaal 1/24, HiTech Gallery New Delhi, kunststof, jaren 80 10. John Deere 5310, Schaal 1/18, Hi-Tech Gallery New Delhi, kunststof 11. Ford 5000, Schaal 1/43, Maxwell, metaal 12. HMT 3522, (Hindustan Machine Tools) schaal 1/25 ?, Hi-Tech Gallery
New Delhi, kunststof. Op de achtergrond de folder van de echte tractor. 13. Sonalika 740 DI, schaal 1/18. Sonalika heeft connecties met Renault. Dit model komt rechtstreeks van de fabriek, producent van het model onbekend. 14. Eicher 242 XTrac, schaal 1/18, Maxwell, kunststof 15. Twee uitvoeringen van de Farmtrac, gelijkenis met Ford, schaal 1/18, Hi-Tech Gallery New Delhi, kunststof
11
38 - Agritoy 4 - november 2009
13 12
De modellen zitten in slappe kartonnen doosjes. Deze worden in een plastic zak van de koerier gedaan met een postzegel erop en naar Nederland gestuurd. Meestal zijn ze 10 tot 14 dagen onderweg met alle gevolgen van dien. Je begrijpt dat ik hier niet vrolijk van werd. Dit moest anders! Ruim vijf jaar geleden heb ik Mr. Deepak Kumar leren kennen. Hij is werkzaam geweest bij New Holland, later JD en Swaraj. Hij was verkoopmanager, maar volgt op dit moment een studie. Ik heb veel te danken aan deze persoon, hij heeft mij de adressen van veel fabrikanten in zijn land gegeven. Door zijn contacten met deze trekkerfabrikanten heeft hij al wat voorwerk voor mij gedaan. Het is altijd van groot belang dat je een persoon kunt aanspreken. Dit geeft vertrouwen en meer kans op succes. De ontwikkelingen gaan snel in India, maar ook in China. Trekkerfabrikanten daar gaan samenwerken met Europese en /of Amerikaanse fabrikanten. Nieuwe trekkers van o.a. John Deere, New Holland, Same/Deutz lijken steeds meer op onze vertrouwde westerse modellen. Daarom is het zo leuk om een model en/of folders te hebben van de oude typisch Indiase trekker.
Karel Hofs Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Jan Groot Jebbink
14
Meer informatie over de merken is te vinden op: http://www.mahindratractor.com http://escortslimited.tradeindia.com http://www.sonalika.com http://www.swarajenterprise.com http://www.hmtindia.com/
15
De modellen die vandaag de dag gemaakt worden bij Hi-Tech Gallery zijn stuk voor stuk heel mooi en erg gewild Agritoy 4 - november 2009 - 39
s r e k k e r t l e d o LEGO m oeger modeltrekkers!
ken, maakte vr ok bl uw bo de n va nd ke GO nu be
LE
40 - Agritoy 4 - november 2009
Harry Ferguson Harry Ferguson (1884-1960) was de zoon van een Ierse boer. Al op jonge leeftijd bleek hij talent te hebben op het gebied van mechanica. Nadat hij wat experimentele ploegen had gemaakt, ontwierp hij een ploeg voor de Fordson trekkers, model F. In 1925 richtte hij samen met Eber en George Sherman “The Ferguson-Sherman Inc. Entreprise” op in de Verenigde Staten. Hij ontwierp in deze tijd zijn eerste Ferguson hydraulisch systeem. In 1933 richtte hij de Ferguson-Brown Co. op met David Brown als zijn compagnon. In 1938 sloot Harry Ferguson een overeenkomst met Henry Ford. Ze namen
zich voor om samen Ferguson-systeem trekkers te bouwen. Henry Ford voegde zijn reputatie en zijn geld toe en Harry Ferguson zijn patenten. Harry verkocht de trekkers en gereedschappen die door zijn bedrijf werden gemaakt. In die tijd maakte Ford de Ford 9N trekkers (1939-1942) en Ford 2N trekkers (1942-1947). Aan het eind van 1946 kondigde Henry Ford's kleinzoon aan dat de overeenkomst tussen Ford en Ferguson op 30 juni 1947 stopgezet zou worden. In april 1952 staakte Harry Ferguson de rechtszaak die hij had aangespannen tegen Ford Motor Co. In 1953 werden Ferguson en Massey-Harris samen-
gevoegd tot Massey-Harris-Ferguson Co. wat later Massey-Ferguson Co. zou worden
Ole Kirk Christiansen LEGO werd in 1932 opgericht door timmerman Ole Kirk Christiansen. Hij maakte in het begin speelgoed van beukenhout, hieronder ook enkele houten trekker modellen. Na de Tweede Wereldoorlog besloot Ole dat het tijd was om te investeren in vernieuwingen. Hij kocht in 1947 de eerste spuitgietmachine in Denemarken om plastic speelgoed te gaan maken. In 1949 maakte hij voor het eerst “Automatic Binding Bricks”, plastic bouwstenen die op elkaar gestapeld
Agritoy 4 - november 2009 - 41
42 - Agritoy 4 - november 2009
konden worden en uiteindelijk zouden worden doorontwikkeld tot de huidige LEGO steentjes. LEGO bleef gedurende enige tijd houten speelgoed produceren naast de plastic artikelen, maar besloot in 1960, toevallig hetzelfde jaar als waarin Harry Ferguson overleed, na een brand te stoppen met houten speelgoed en door te gaan met plastic. Een van de eerste plastic speelgoed artikelen die LEGO maakte, in 1951, was de LEGO Ferguson Model Tractor (Model Nr. 780 of 1980). Dit stuk speelgoed werd gemaakt in samenwerking met Massey-Ferguson Co. Het was het meest complexe model van de eerste plastic speelgoed artikelen van LEGO en bestond uit meer dan 12 verschillend gegoten onderdelen die samen konden worden gevoegd tot een model. De machines om deze modellen te maken kostten meer dan 30.000 Deense Kronen; meer dan een echte traktor, een Ferguson TE 20 in die tijd kostte. De trekker was verkrijgbaar als een compleet gebouwde set, de “Samlesæt Til Model Traktor” als modelbouwset, om zelf in elkaar te zetten én de onderdelen konden zelfs los gekocht worden in de winkel. LEGO winkeliers verkochten de dozen of de onderdelen los, net zoals ze dat later bij de Automatic Binding Bricks en LEGO Mursten zouden doen. De Ferguson trekker verscheen in twee kleurvarianten: een grijze en een rode uitvoering. Het grijze exemplaar is tegenwoordig het gemakkelijkst te vinden, het rode exemplaar is een stuk zeldzamer. Naast deze twee “normale” versies kwam LEGO met twee speciale modellen. Eén model werd gegoten in transparant plastic. Van dit model werden er slechts 39 stuks gemaakt. Waarom het model is gemaakt is onbekend. Daarnaast is een LEGO Ferguson Tractor gemaakt door LEGO speciaal voor Massey Ferguson, ter gelegenheid van de verkoop van de 50.000ste originele Massey Ferguson Tractor. Deze kleine trekker van LEGO was een promotiemodel, een cadeau voor de kopers van de originele trekker. De doos is niet gemerkt met de naam LEGO. De doos is gemerkt als “Nordisk Traktor Company + Ferguson
System NTC”. De trekker is wel als LEGO gemerkt. Naast de trekkers maakte LEGO ook diverse gereedschappen voor de trekkers. Zo was er een plastic ploeg, een plastic cultivator, een houten roller, een houten (sneeuw)ploeg, een houten zelfbinder, een houten melkbustransportmiddel, twee soorten houten zaaimachines, een aantal modellen houten karren en een houten ringtrommel. Op die manier kon een kind echt
met een bedrijf genaamd “Triton”. Dit bedrijf zette de Ferguson trekkers in elkaar en stopte ze in de dozen. Het ging dan meestal om de rode trekkers, waar geen LEGO op staat. Op de doos staat dan in plaats van LEGO de naam “Triton”. Triton maakte ook zelf de toebehoren voor de trekkers, zoals een transportbak voor melkbussen. Triton maakte dit echter van plastic, terwijl LEGO het toen nog van hout maakte. Wat Triton ook maakte is de ploeg van
met de trekker spelen en had het veel gereedschappen voorhanden die ook de echte boer op het land gebruikte. De houten trekkers en trekkeraccessoires kwamen na 1960 op de markt onder de merknaam “BILOfix”, de bedrijfsnaam waar LEGO na 1960 al haar houtactiviteiten onderbracht. Vandaar dat er van sommige LEGO trekkeraccessoires zowel versies met het LEGO merkteken als het “BILOfix” merkteken voorkomen. BILOfix werd in 1972 omgedoopt tot Hanse. Onder dit merk zijn ook enkele plastic trekkeraccessoires uitgegeven die op de Ferguson van LEGO passen. LEGO werkte in de jaren '50 samen
plastic, hetzelfde model als LEGO. Een andere plastic trekker die LEGO gemaakt heeft, is de Farmall H trekker (modelnummer 770). De Ferguson accessoires passen naadloos aan dit model. Dit is echter een zeer zeldzaam model, waar helaas ook zeer weinig bekend over is… Voor meer informatie over deze LEGO Ferguson modellen of de accessoires kunt u terecht op de website www. miniland.nl, onder de knop geschiedenis vindt u meerdere pagina’s met informatie en foto’s over dit onderwerp.
Richard Topelen Met dank aan Karel Hofs en Jan Groot Jebbink
Agritoy 4 - november 2009 - 43
De modellen van
Brian Norman
De zeer bescheiden Brian Norman uit het Engelse Pembroke is al meer dan 25 jaar een trouwe deelnemer van veel bekende miniaturenbeurzen in Europa. Toch zal zijn naam niet bij ieder van ons even bekend in de oren klinken. En dat is jammer, want Brian heeft in de loop der jaren een aantal prachtige modellen in eigen beheer geproduceerd en uitgebracht. Je komt ze nog wel eens tegen in Zwolle. Gedwongen door problemen met zijn gezondheid neemt hij echter de laatste jaren wat gas terug en was zodoende in 2008 ook niet aanwezig op de beurs in Zwolle.
1
44 - Agritoy 4 - november 2009
Zelf leerde ik de naam Brian Norman kennen toen ik in 1994 een model van de Nuffield Universal DM4 kocht. Die werd toen verkocht voor de ‘vaste prijs’ van 135 gulden. Nu is hij omgerekend in Euro’s al meer waard dan € 135,00. Toen ik het model voor het eerst zag heb ik het direct gekocht, want ik had eigenlijk wel wat jeugdherinneringen aan deze trekker. Ook paste hij in de verzameling, ik koop (bijna) alleen trekkers die ik ook in Nederland aan het werk heb gezien. Dit was het begin van een hele reeks Brian Norman modellen. De Nuffields kwamen op de markt in 1992 en werden geleverd in een mooi, hard kartonnen doosje met deksel. Er zat ook een los kaartje bij waarop Brian uitlegt dat hij dit model opdraagt aan een veel te vroeg overleden (verzamel) vriend, Benny Kromrei. Verder staat er de handtekening van Brian op en het nummer van het model, mijn model is nr. 329. Dit nummer is op het model heel handig verwerkt op de nummerplaat, die Engelse tractoren moesten voeren. Net als maar één koplamp, aan de rechterkant van de motorkap. Op de foto’s is goed te zien dat we hier met een gedetailleerd model te doen hebben. Op de grille zit zelfs het Perkins embleem, wat inhoudt dat deze trekker is voorzien van een dieselmotor van dit merk. De Nuffield was de eerste trekker die in een oplage van 999 individueel genummerde modellen werd uitgebracht. Daarna zouden er nog een aantal prachtige modellen volgen, allen dus in een oplage van 999 en individueel genummerd. Met het ombouwen van modellen begon Brian al in 1988. In dat en volgende jaren waren het voornamelijk Ford conversies, de County 1884 en de Ford 7610, 7810 en 6600. Als basis voor de eerste serie County’s diende een Britains Ford TW 20. De banden kwamen van de MF 2680 duals. Het model werd ove-
2
3
4
5
1. Het Nuffield model met doosje 2. Nuffield met het serienummer op de kentekenplaat 3. Onderzijde van de Nuffield
4. Goed te zien zijn de dubbele zitting en het uit het midden geplaatst stuur 5. De bekendste modellen op een rijtje 6. David Brown Cropmaster in 1/32 6
Agritoy 4 - november 2009 - 45
7
11
8
9
10
46 - Agritoy 4 - november 2009
rigens gemeten in verkoopcijfers geen succes, want Britains bracht in dat jaar ook zijn County uit. De volgende modellen werden allen in series van enkele tientallen stuks gebouwd. Tot in 1992 dus de Nuffield uitkwam. Deze van metaal en resin gebouwde trekker was het eerste door Brian geheel zelfgebouwde model. De mallen voor dit model zijn door Denzil Skinner speciaal voor hem in schaal 1/32 gemaakt. Kenners weten dat deze Amerikaan enkele prachtige en inmiddels ook zeer prijzige modellen op zijn naam heeft staan. Onder ander ook een prachtige Nuffield. In 1993 volgde een Ferguson TE 20, waarvan de motorkap geopend kan worden. Zo werd er bijna ieder jaar wel een nieuw model uitgebracht. Na de Ferguson keerde Brian terug naar de Nuffields die hij in twee variaties aanbood: de Universal V front axle row-crop en de single Wheel row-crop. Niet alleen voor het ontwerp van de Nuffield was de al eerder genoemde Denzil Skinner verantwoordelijk. Hij ontwierp ook de mallen voor een andere zeer tot de verbeelding sprekende trekker, de David Brown Cropmaster VAK 1/C. Die werd een jaar na de beide Nuffields uitgebracht. Deze trekker met zijn opvallende uiterlijk, deels te danken aan een soort spoilerachtige beschermplaten aan weerszijden en bovenop de motorkap moesten waarschijnlijk de bestuurder wat meer comfort bieden. De velgen zijn heel mooi nagemaakt en detail is er ook voldoende in de vorm van een dorspoelie aan de achterzijde, diverse hendels, de tweezitsbank en het stuur uit het midden. En vergeet de temperatuurmeter bovenop de motorkap niet. Vervolgens kwamen er twee intussen veelgevraagde maar heel moeilijk te
bemachtigen Fordson modellen uit, de Dexta en de New Performance Super Dexta. Ook deze beide trekkers zien er super uit, het enige dat er aan te merken valt zijn de koplampen. Die zijn en dat geldt voor alle Brian Norman modellen, gewoon geschilderd in zilver, er zitten dus geen ‘diamantjes’ of iets dergelijks in. Hierna volgden nog twee Massey Fergusons, type 35 en een heel groot ‘familielid’ de 1200 kniktrekker. Qua grootte en bouw een wat vreemde eend in de bijt, maar ook heel mooi. De McCormick International B-250 is tot op heden het laatste model dat door Brian werd uitgebracht. In 2000 kwam er een dorskast van Ransomes uit, een buitenbeentje tussen al die tractoren. Voor Brian was de bouw van dit model niet zo’n probleem, een vriend had een dergelijke machine staan waardoor het voor de bouwer gemakkelijk was om het model op te meten en nog even te kijken hoe iets er ook alweer uitzag of bevestigd was. Ook van dit model zijn 999 exemplaren gebouwd. Jammer dat er ook geen pers gebouwd is. Misschien een idee? Waarom maar 999 stuks van elk model en geen 1000 zul je zeggen? De reden is volgens Brian van praktische aard. Er is op de kentekenplaat van de modellen maar ruimte voor drie cijfers, anders wordt het onleesbaar. Behalve de County’s en de dorskast behoren alle genoemde modellen tot de Farm Miniature serie. Het populairste model uit deze serie, de MF 35, was in twee jaar helemaal uitverkocht. Brian heeft ook nog een aantal New Holland customs gemaakt op basis van de Britains NH 8630 of TM 165. Dit waren veel kleinere oplages en zijn nog verkrijgbaar. Tot zover over de modellen van Brian Norman. Laten we hopen dat hij er weer bij is in Zwolle
12
7. Fordson Dexta en Super Dexta (r) 8. Massey Ferguson 1200 9. McCormick International B-250 10. Onderzijde met serienummer van de McCormick 11. Gedetailleerde achterhef op de B-250 12. Stuurinrichting en nog meer detail bv. de accu 13. Boven het naamplaatje zie je de onderuitlaat 14. De TE onder de motorkap 15. Ferguson 20 en MF 35 16. Massey Fergsuon 35
13
en dan liefst nog met een nieuw model ook. Met dank aan Wim Huisman voor het lenen van de MF 1200 voor de foto. Bij het samenstellen van dit stuk heb ik gebruik gemaakt van twee artikelen over Brian uit het Engelse blad Modeltractor.
Jan van der Zijden 14
Van Hoorn Model Tractor Kits metalen bouwpakketten: gedetailleerd tot en met de claxon
Bouw uw eigen 1:32 modeltractor in museumkwaliteit
15
Fordson Dexta, Super Dexta Leyland 384 en Bray-uitvoeringen Massey Ferguson 65, diverse uitvoeringen County Super 4, Super 6, Seahorse, rupstrekkers Nuffield 4/60, 10/60, 4/65, Universal M, Bray Marshall 10/20, M, serie 1, serie 2 Bolinder Munktell 2 en BM 20 Ferguson 20 met diverse werktuigen Fordson N en Fordson Blauwe Reiger, vele uitvoeringen Fordson Major, Power Major, Super Major, DOE Roadless, o.a. Ploughmaster 6/4 David Brown 990, Farmall A , Allis Chalmers B www.vanhoorntractors.nl Prima adviezen Vraag onze prijslijst aan Meer modellen leverbaar
16
Van Hoorn Model Tractor Kits Norgerweg 162 9494 PD Yde tel. 050 â&#x20AC;&#x201C; 4061750
Van Hoorn Model Tractor Kits is importeur van SCALEdown Models
Agritoy 4 - november 2009 - 47
Kleine schalen van
Wilco Schutte voorstellen. Ik heet Eerst zal ik mezelf even trouwd met Sabina Wilco Schutte, ik ben ge r kinderen: Jochem, en we hebben samen vie de leeftijd van 9 tot Erna, Guus en Jeroen, in d en al bijna 30 jaar 18 jaar. Ik ben 46 jaar ou wminiaturen. verzamelaar van landbou
3
4
2
5
48 - Agritoy 4 - november 2009
1
Na school heb ik eerst enkele jaren bij een loonbedrijf gewerkt en daar is de basis van de verzameling gelegd met miniaturen van trekkers waar we zelf mee reden: o.a. John Deere en een Deutz DX 110. Daarna heb ik een aantal jaren bij een grote speelgoedwinkel in Zwolle gewerkt. De combinatie van die twee laat zich raden. Ik wilde alles hebben wat er aan miniatuurtrekkers te krijgen was. Die illusie werd me echter al snel ontnomen na het lezen van artikelen in Agritoy en Trekker, want daar waren verzamelaars aan het woord die duizenden kilometers aflegden en duizenden guldens uitgaven aan hun verzameling. Maar nog steeds kocht ik alles wat te krijgen was.
waarvan enkele in schaal 1/25 en 1/32. Maar het echte verzamelen gebeurt in de kleinere schalen, die lopen van 1/43 tot 1/220. Sommige mensen hebben het wel over groene stroom, maar wat verzamelen betreft heb ik een groen hart. Mijn meeste interesse gaat uit naar John Deere.
Ondertussen was ik getrouwd en stond er een vitrinekast in hal of woonkamer en een deel van de verzameling stond in dozen op zolder. Toen heb ik besloten om me te specialiseren in miniminiaturen en (bijna) alles wat ik had in schaal 1/32 te verkopen. Ik kwam met een medeverzamelaar in contact en na enig onderhandelen verwisselden de trekkers voor 1111 euro van eigenaar. De achterliggende gedachte bij het getal 11 was dat je wel gek moet zijn om een deel van je verzameling te verkopen en het brengt op wat een gek er voor geeft. Er zijn enkele modellen die ik om verschillende redenen in deze schalen gehouden heb. De John Deere 3140, Deutz DX 110 en International 784 omdat ik er zelf op gereden heb, de David Brown 1412 van NZG voor z’n gedetailleerde hefinrichting en de Deutz van Hausser vanwege z’n waarde, waar ik gelukkig net op tijd achter kwam. Later heb ik nog weer de beursmodellen van John Deere en Valtra bijgekocht.
Andere modellen waar een verhaal bij hoort zijn onder andere: - de Locomobiel van Märklin, waar ik een dag voor gewerkt heb, - de Same Buffalo 130, waar ik van wist dat die er was en er jaren naar op zoek ben geweest, omdat er nog geen Same in m’n kast stond. Twee jaar geleden ben ik dit model tegengekomen op de beurs in Zwolle, - de Claas Ares 657 ATZ sleutelhanger, gekregen van een boer, die het gekregen had bij aanschaf van een nieuwe trekker. “Jij verzamelt toch miniatuurtrekkers. Heb je deze al? Hij hangt hier maar aan een sleutel te slingeren, en dan blijft er ook niets van over.”
Een waardevolle uitbreiding van de verzameling vind ik de John Deere’s van Athearn in de schalen 1/50, 1/87 en 1/160. Deze modellen zijn goed gedetailleerd en afgewerkt voor een redelijke prijs. Verder vind ik de modellen van Schuco en wel de Fendt’s en Claas in 1/87 erg mooi.
Een trekker waar ik nog graag een model van wil hebben, is een John Deere 3130, zonder voorwielaandrijving. Hier heb ik menig uur op doorgebracht. Maar daar moet ik maar een keer een verbouwer voor aanspreken.
Mijn verzameling bestaat nu uit ruim 300 modellen
7
8
9
10
11
Wilco Schutte
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Collectie sleutelhangers Same Buffalo 130, 1/43 van Yaxon Ruim 100 jaar John Deere geschiedenis in 1/64 John Deeres van Athearn Lanz Bulldog en Steyr kikker van MZZ 1/220 Om de paar jaar een andere kleur, wat resulteert in 7 kleuren Lanz Bulldog van Wiking in 1/87 7. Eén pk en veel pk’s 8-12. De vitrine 6
12 Agritoy 4 - november 2009 - 49
Oud Nieuws
s ’ i n i d Lan ns de persoonlijke van Oud Nieuws maar ee ng eri ev afl ze de or vo kid en De redactie haalt , -fotograaf, -internet-whiz ris iva ch -ar r, teu ac red ws Het wordt wederfavorieten van Oud Nieu kema uit de (vitrine)kast. Sik ns Ha r laa me rza ve enkele bloedfanatieke de fabrikant van slechts ry, rcu Me t me eid nh ge n 1932 tot 1980 om een Italiaanse aangele Turijn en produceerde va in nd sto k rie fab De . en trekkers. miniatuurtractor iniaturen en dus enkele tm rze ve nd gro t wa k oo even buiten bevooral automodellen en tjes 780, maar die laten we Fia t wa ze ten ak ma 7 vooral In schaal 1/8 ker. Onze aandacht gaat rek tot au e tig ch ela ds raa twee Massey schouwing, evenals een en wel twee Landini’s en ten ak ma ze die n lle de Fergusons. uit naar de 1/43 mo
50 - Agritoy 4 - november 2009
Om maar met de Landini’s te beginnen, we noemden ze in een eerdere aflevering al in een top 3 van mooiste tractoren ooit, het zijn de R 4000 en de R 5000. Wie het boek van Crilley & Burkholder er op naslaat, ziet bij de afbeeldingen een R-400 en een R-500, met als verschil de grille-variaties. De ene heeft een tweedelige grille met een verticale balk in het midden, de andere een enkele grille. Deze laatste is dus de R 5000, die behalve de enkele grille ook heel andere achterspatborden heeft. De aanduiding R-400 en R-500 moet dus R 4000 en R 5000 zijn. In de index achterin het boek wordt het wel correct beschreven en zien we ook dat de R 4000 in 1961 werd gemaakt. Mercury gebruikte twee kleuren blauw, we kennen de R 4000 met effen Landini blauw plaatwerk en ook met metallic blauwe motorkap en spatborden. De R 5000 hebben we alleen in effen blauw gezien. Met dit prachtige blauw in combinatie met het zilvergrijze onderstel en de knalgele velgen is dit modelletje een lust voor het oog, wij worden er tenminste
erg vrolijk van! Landini zou deze gele velgen weer op de modellen van vandaag moeten overwegen, het mooie diepe azuurblauw is inmiddels alweer in gebruik, na jaren van het wat matte lichtblauw dat op de opvolgers kwam. Grote aantallen zullen er wel nooit gemaakt zijn van deze modelletjes, want je ziet ze bijna nooit. Als je er al eens eentje ziet, is het vaak een R 4000, wij weten maar drie R 5000’s te staan bij verzamelaars. Dit is te verklaren doordat de echte R 5000 -dus waarschijnlijk ook het modelletje- maar erg kort is gemaakt, ongeveer van 1965 tot 1967 toen het hoekige design werd geïntroduceerd. Ook Crilley zette hierbij ‘’very rare’’. Dit geeft al aan dat ze nogal waardevol zijn (4 cijfers), al is dat maar betrekkelijk aan het worden. De 1/43 serie van Hachette/UH kwam al eens gevaarlijk dichtbij met de rups versie van de R-serie en die koop je voor een habbekrats in een krantenstalletje in Frankrijk. De 1/43 liefhebbers worden verwend vandaag de dag, elke 14 dagen komt er een nieuw model uit in deze serie, terwijl enkele jaren geleden deze
Agritoy 4 - november 2009 - 51
Oud Nieuws
schaal op sterven na dood was. Met lede ogen zien wij als liefhebbers van ‘antiek’ dit aan, want als dat deze stortvloed van modellen een oud zeldzaam modelletje overlapt, zoals bij de 1/32 MF 35 en 1/32 Fordson Major, dan zie je de vraag naar het oudje beduidend afnemen. Kleine serie-bouwers met navenant hogere prijzen moeten helemaal vrezen voor een botsing met de Chinezen. UH-liefhebbers zullen zeggen: mooi, een beter gedetailleerd model voor minder geld, maar anderen zien een verzameling van oude of kleine oplage modellen hard in waarde minderen. Terug naar ons Mercury speelgoedtrekkertje, want dat kun je de UH’s niet noemen. Helaas weinig speelwaarde deze keer, alleen het motorkapje kan open. Niet zo verwonderlijk, in deze schaal zijn er maar weinig die meer kunnen, al heb je Corgi 1/43’s met een werkende hefinrichting en besturing... Werktuigjes waren er dan ook niet bij de Landini’s, dit in tegenstelling tot de Massey Ferguson 65 in ons verhaal! De gevorderden hebben ons al betrapt op Massey Ferguson in het meervoud, er zijn namelijk 2 verschillende! De grote
52 - Agritoy 4 - november 2009
is volgens ons een 65 uit 1961, al vermeldt Crilley dat het een 35 is. Dan is er ook nog een kleinere, dit weten niet veel mensen, wij ontdekten deze in een basement in Pennsylvania USA, inderdaad, u weet al waar. Dat is meteen ook de enige keer dat we er een zagen. Indien er mensen zijn die dit modelletje ook hebben, horen en zien wij dit graag, met name zijn we erg benieuwd naar het doosje. Crilley vermeldt dit modelletje niet in zijn boek. Het zou heel goed een MF 50 kunnen voorstellen, die gebaseerd is op de MF 40. Deze werd met benzine, petroleum en een Perkins driecilinder geleverd, wat meteen de kortere wielbasis verklaart. Aan de MF experts: wij hebben spreekuur in Zwolle, 21 en 22 november, 10.00 tot 17.00 uur. De MF 50 is dus een totaal ander modelletje dan de 65, kijk maar naar de vooras, treeplanken en ook de wielen zijn helemaal anders. Onderin de motor staat dus Mercury voor het geval u aan ons twijfelt. Beide MF modelletjes zijn in ieder geval Amerikaanse types en als zodanig te herkennen aan de smalle verticale balk in de grille. De 65 van Mercury komt ook voorgemonteerd op een houten voetstukje en in een uiterst fraai setje met een
doseerwagen, een schijvenploeg en een stropers. Dit setje werd door Mercury gemaakt en door het Amerikaanse Lit’l Toy op de markt gebracht en komt dus opvallend vaak in de USA voor. De werktuigen doen ook allemaal een beetje Amerikaans aan, net als de met strohoed getooide ‘little farmer’ op de doos. Opvallend detail is dat de velgen en banden van de 65 ook zijn gebruikt voor de Landini’s. Hieruit kunnen we opmaken dat het MF’je eerder is gemaakt dan de Landini. De MF 65 mag zich verheugen in het feit dat het vaak als 1/43 speelgoedmodel is gemaakt, want behalve de Mercury zijn er modelletjes van Jue/Minimac, Triang/Spot-On en natuurlijk Corgi. Het Corgi modelletje kun je zien als de VW Kever onder de modeltrekkers, er zijn er heel erg veel van gemaakt, maar net als bij de Kever heeft een gaaf exemplaar vandaag
de dag ook al een behoorlijke waarde. De andere 2 zijn ook zeldzaam en waardevol. Oei, UH heeft ‘m ook al gemaakt in 1/43, klopt ons verhaal nog wel? En de kenners zullen zeggen dat de Israëlische (!) fabrikant Gamda, er ook een heeft gemaakt, maar die is zo zeldzaam dat we daar niet genoeg van weten om er iets zinnigs over te zeggen. Wel hebben we een leeg doosje van zo’n model... Vlak voordat wij onze kopij verstuurden werden we trouwens nog gewezen op een kleine zwart-wit afbeelding op internet waarop dit model te zien is samen met de doos, en aan de verhoudingen te zien lijkt het behoorlijk in de buurt van 1/43. U ziet hoeveel van dit model bekend is en kunt wel raden waar wij in onze vrije tijd naar zoeken... Ray Crilley kent een Amerikaanse verzamelaar die naar eigen zeggen niets bijzonders heeft, behalve een Gamda! We stonden erbij toen Ray nog weer eens informeerde of hij hem wilde verkopen. Nee, grapte hij, maar Ray zou ‘m van hem erven als het zover was... Tot ziens op ons spreekuur in Zwolle, IJsselhallen, 21 & 22 november van 10.00 tot 17.00 uur. Voor spoedgevallen: sikkemaj@planet.nl of tammobroekema@gmail.com
Hans Sikkema & Tammo Broekema Met dank aan Johan Arends, Ray Crilley en Charlie Burkholder.
Agritoy 4 - november 2009 - 53
zelfbouw
van
Arie van der Berg Van de modellen van Ar ie van der Berg gaan een aantal verder dan 20 jaar terug in de tijd. Samen met zijn vrouw W il is Arie van der Berg uit â&#x20AC;&#x2122;s-Gravenzande een tro uwe bezoeker van de regiodagen in Zuid Holla nd. Ook de laatste keer waren ze weer present en dit keer had Arie een aantal zelf- en verbouw de modellen bij zich.
2
3
54 - Agritoy 4 - november 2009
1
5 4
6 Nader bekeken zaten er toch wel een aantal bijzondere exemplaren bij. Dat komt omdat Arie van jongs af in de drainage heeft gewerkt. Toen hij begon was dat nog zwaar handwerk, zeker als je bedenkt dat de sleuven die gegraven moesten worden, meestal 80 tot 100 cm diep moesten zijn. Dat was dus slecht werk, vooral voor de rug. Hier was natuurlijk veel handgereedschap voor nodig. Dit heeft hij later allemaal nagemaakt als een herinnering aan die periode. Dat heeft hij heel knap gedaan, mooi ook.. en heel klein! Op de foto zie je links naar rechts een ballaster om schelpen op de drains in de sleuf te scheppen, een spitvork om de eerste twee steken diep te graven. Dan een bats of zoals ze die in het Westland noemen een ‘pannetje’ om de sleuf aan te schuimen. Met de
drainageschop werden de sleuven dieper en smaller gegraven. Met een slee werd de bodem van de sleuf glad en vlak gemaakt, waarna de buizen er met de drainhaak werden ingelegd. Ook voor andere werkzaamheden was men vroeger aangewezen op pure handkracht. Ook van deze gereedschappen maakte Arie de miniatuurversie. Je ziet op de foto’s onder andere een hooirijf, houweel, (hand-) zeis en sikkel en het gereedschap om die te ‘haren’ (scherp te maken) als ook de strekel. Ook een breekijzer, mest- en hooivork zijn heel realistisch nagemaakt. Toen de mechanisatie zijn intrede deed, kwam er een Irus sleuvendemper bij om de geul dicht te maken, nadat de draineerbuizen waren gelegd. Eigenlijk een soort ’ijzeren hond’ met wormwiel aan de voorkant. Ook een soort sleuven, maar dan breder, maakte je met de Ridder greppelfrees. Dit soort werktuigen werd meestal in de regio gemaakt door een smid. Een greppelfrees werd achter de trekker gekoppeld en aangedreven door de aftakas. Terug naar het draineren. Ook hier deed de trekker zijn intrede en voor dit soort specialistisch werk was de smalspoortrekker heel geschikt, hij kon ook in de talrijke kassen in het Westland worden gebruikt. De trekker werd dan wel aangepast voor dit werk en aan de achterzijde voorzien van een hefmast met lepels om pallets met materiaal te kunnen verplaatsen en aan de voorzijde voorzien van een sleuvendemper.
Samen met de McCormick V80 van UH is dit toch een prachtig modelletje, niet? Maar ook buiten de drainage was er inspiratie genoeg. Een vrij simpel werktuig is de weidebloter van PZ. Let op de (snaar-)aandrijving die door de geopende klep net te zien is. Een getrokken hakselaar van JF is ook een voorbeeld van een model dat je niet dagelijks tegenkomt. De Wifo mestvork is een heel ander soort werktuig. Het werd achter de trekker bevestigd en door dan met de trekker achteruit te rijden, kon je laden. Het lossen gebeurde nadat de trekkerbestuurder aan het touw had getrokken waardoor de mestvork kantelde en de schep mest (het liefst) in de kar viel. Dat dit eigenlijk een Bamfords pers van Britains was, is niet meer te zien
1. Irus sleuvendemper 2. Ridder greppelfrees 3. De McCormick ingericht voor drainagewerk 4. Handgereedschap tbv drainage 5. Overig handgereedschap 6. PZ Topper weidebloter 7. JF hakselaar
7
Agritoy 4 - november 2009 - 55
zelfbouw
8
9
10
11
aan de mooi verbouwde Welger AP 12 pers. Aan detaillering geen gebrek, te veel om op te noemen, zoals je op de foto’s goed kunt zien. Zelfs het logo van Cebeco, die destijds de persen leverde, staat erop. Dat Arie er na het maken van deze pers nog niet de balen van had, blijkt wel, want hij bouwde ook nog een Jones MK 12 pers, zo te zien iets minder gedetailleerd maar ook een leuk model, waarvoor ook een Bamfords pers werd opgeofferd. Om het snoeihout op en rond het eigen erf te versnipperen moest er een houtversnipperaar komen. Dat werd dus de Chipper 03 van Italiaanse afkomst, volgens Arie. Deze werd achter de trekker gekoppeld en daarna gaan met die ……. Ook trekkers werden verbouwd. En dan gelijk maar van een merk waarvan er nou niet direct veel miniaturen zijn. Twee Eichers werden door Arie gemaakt, een 3105 op basis van een oud type MF van Siku en de 3125 waarvoor een Ros model werd gebruikt. Best leuke modellen toch? Tot zover de modellen uit het Westland. Maar misschien komt er wel meer van Arie of ….. In ieder geval wil ik Arie bedanken voor zijn toelichting en foto’s.
Jan van der Zijden
12
56 - Agritoy 4 - november 2009
8. Wifo achterlader met mestvork 9. Chipper 03 TSP houtversnipperraar 10. Het Cebeco logo is goed te zien op deze Welger AP 12 K pers 11. Jones MK 12-T 12. Eicher 3105 en 3125 (rechts)
.. waarom die. Hun top 3 en
Peter Dinkla Op de vraag hoe hij wist van de L.C.N. antwoordde hij dat hij via Google op de site terecht is gekomen. Zodoende vernam hij in 2004 van de beurs in Zwolle en de bijbehorende beursmodellen die hij vanaf dat jaar tot nu allemaal heeft. Hij vindt het jammer dat hij niet een jaar eerder van de beurs wist, want toen was het beursmodel geel/groen en die is nu veel duurder. Pas dit jaar is hij lid geworden. Zijn verzameling bestaat uit John Deere, de genoemde beursmodellen en werktuigen in 1/32 en een beetje grondverzet. Zijn voorkeur gaat uit naar Siku vanwege de prijs en de steeds betere kwaliteitverhouding. Peter heeft wel twee keer een top 3; een wensen top 3 en een aanwezige top 3.
Deze top 3 komt van Peter Dinkla uit het Groningse Marum. Peter is een Havoscholier van 15 jaar en als de Agritoy uitkomt is ook hij (net als Henry Walker elders in deze Agritoy in de speciale jubileum top 3) weer een jaartje ouder. Peter heeft ook geen agrarische achtergrond, maar is toch fan van de groen gele trekkers. Om ze te bekostigen wast hij op zaterdagochtend vrachtwagens in het nabij gelegen Leek. Zijn toekomst hoopt hij aan het genoemde te koppelen, d.w.z. werken bij een loonbedrijf, vrachtwagenchauffeur worden of piloot, maar waar dat laatste vandaan komt is niet duidelijk. Van jongs af aan had hij al interesse in techniek en hij kreeg zijn eerste trekkers op verjaardagen en Sinterklaas.
Om met de eerste te beginnen: Op 1: Het gemiste beursmodel van 2003, een John Deere Op 2: Een John Deere van Wiking, mooi maar prijzig Op 3: Een Krone dubbeldoelwagen En dan de top 3 in zijn verzameling: Op 1: John Deere 7530 van Siku, pracht vorm en goede prijs Op 2: Claas Jaquar 960 hakselaar van Siku om dezelfde reden Op 3: De Valtra T191 L.C.N. beursmodel 2008 om zijn details en met metallic lak Een deel van de trekkers staat in een heus trekkerhok, stofvrij en hij kan experimenteren met diorama’s (gemalen koffiebonen doen het goed volgens hem). De zelfbouw artikelen uit de Agritoy hoopt hij nog eens te bouwen om deze ook in te zetten in z’n minibedrijf. Peter, bedankt voor je top 3 en welkom bij de club. Zo, dat waren ze dan, heb ik mooi wat artikelen in een gestopt! Henry Walker is als handelaar doorgelicht en Peter Dinkla in de jeugd heeft de toekomst. Bij beiden was ik ook nog eens op koffievisite en vroeg of laat is ook dit alles oud nieuws……
Piet Postma Agritoy 4 - november 2009 - 57
1
Uit het buitenland Dat verzamelaars buiten Nederland ook niet stil zitten, laat men zien in tijdschriften. Bij onze oosterburen heeft Jens Heine er voor gezorgd dat in het tweede Traktorado magazine een aantal zeer bijzondere verzamelaars de revue passeren. Het magazine is uitgegeven naar aanleiding van Traktorado in Husum. Dit gebeuren vond plaats op zondag 18 oktober en ik denk dat een aantal leden van onze club wel een bezoek heeft gebracht.
In het magazine is een terugblik te vinden van de grootste Modelltraktorenausstellung van Duitsland. Verder worden een aantal verzamelaars en zelf/verbouwers geïnterviewd. Er wordt stilgestaan bij 100 jaar Bukh, een foto-impressie van een velddag en op de middenplaat staat een mooie Schlüter. Prachtige diorama’s worden met foto’s uit een andere hoek tentoongesteld. Het geheel is een blad van 36 pagina’s om eens lekker ideeën op te doen. Uit Frankrijk kreeg ik de Tracteur Retro Spécial Miniatures onder ogen. Dit 100 pagina’s tellende magazine laat prachtige diorama’s zien, speciale modellen en een prachtige fotoreportage van een Claas Mercator in schaal 1/10. Verder een zeer lezenswaardig artikel (denk ik) over folders van miniaturen. Het aardige is dat er melding wordt gemaakt van “Le L.C.N. fête ses 20 ans et dévoile la miniature du prochain salon de Zwolle”. Ook staat er een opsomming in van modelbouwers in de professionele sfeer zoals Autodrome en Miniatuurbouw Berkmortel & Berkmortel. Echt de moeite waard, alleen al voor de mooie foto’s.
Freerk Postmus
2
58 - Agritoy 4 - november 2009
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Fordconversie van Achim Dau Diorama van Trino Klingenberg Traktoradomagazine front TracteurRetro omslag Het museum van Isabelle et Jean-Francois Dessaint Prachtige loods met werkplaats van Alain Chevalier
4
3
e deze twee John Westerveld bouwd de MF 1130 van “one-off’s” op basis van Autodrome. ycle uitvoering Je ziet een MF 1130 in tric uitvoering. rn ste en de MF 1130 in We r andere voo tie Misschien is dit inspira slag te de aan e zelfbouwers om hierme
5
gaan.
6 Agritoy 4 - november 2009 - 59
zelfbouw
1
n e r o t c Tra 87 in schaal
1/
ling in schaal n modeltractorenverzame Als je heden ten dage ee iddels ook zul je merken dat er inm n, ne gin be lt wi 0) (H 7 1/8 in zowel de een behoorlijke keus is in deze kleine schaal al naf de k de wat oudere types (va oo als n lle de mo e gs aa hedend afkomstig meeste aanbieders zijn 30-er jaren). Verreweg de Preiser, ereld zoals Wiking, Kibri, rw oo lsp de mo e its Du uit de erikaanse ook nog wat Britse en Am M+H en ook Siku. Er zijn rwinkel aans naar de modelspoo org do n me r oo arv wa aanbieders o.a. Woodlands tmetalen bouwkitjes van wi r hie ft tre be t He et. mo ringside n (Fordson model) en Sp rda Jo n), lle de mo ere De (John n). Langley en Amerikaanse modelle (een hele reeks Engelse dan in schaal 1/76 (00). produceert ook wat maar
2
3 60 - Agritoy 4 - november 2009
Een voordeel bij het bouwen van dit soort modellen is dat je niet geconfronteerd wordt met gecompliceerde designs en vormgeving
Zoek je een echte oldtimer (uit de beginperiode), dan houdt het aanbod plotseling op. Dit geldt overigens min of meer voor alle schaalverhoudingen (misschien een idee voor een toekomstig clubmodel, gegarandeerd geen gedonder met licenties). Ben je enthousiast modelbouwer, dan is er de mogelijkheid ze zelf te gaan bouwen. Voorbeelden op ware grootte zijn helaas zeldzaam op het Europese continent. Afgezien van het Amerikaanse 'prehistorische' hoekje op het HMT-festijn te Panningen (waar ik ook elk jaar weer sta te kwijlen) zul je de meeste informatie toch uit de boeken moeten halen. Een voordeel bij het bouwen van dit soort modellen is dat je niet geconfronteerd wordt met gecompliceerde designs en vormgeving. De hier getoonde modellen zijn opgebouwd uit een mix van materialen, profieltjes en losse onderdelen zoals wielen, motorblokken e.d. afkomstig uit de vergaarbakken op modelspoorbeurzen. In deze kleine schaal vind ik het ook niet zo belangrijk dat alle details overeenkomen met de werkelijkheid, het gaat om het totaalbeeld. Je moet echter wel een beetje gevoel hebben voor verhoudingen om het te bouwen model te kunnen inschatten. Zelf heb ik ook meestal niet meer informatie dan (een paar) fotoâ&#x20AC;&#x2122;s van waaruit ik aan het werk ga. Uiteraard moet het hanteren van pincet en naald, vooral in deze schaal, geen probleem zijn. Met andere woorden: beginnen je ogen na te laten (als je ouder wordt, ik merk het helaas ook al), niet meer aan beginnen! Heb je net een zware kast versleept of een kan koffie op, alles laten liggen tot je weer tot rust gekomen bent! Bij het afschilderen van de modellen (zoals de opschriften van de Rumely) moet je je adem inhouden. Mijn ervaring is dat als het eerste model goed gelukt is, het bij de volgende steeds gemakkelijker gaat en voordat je het weet staat er een hele collectie bij elkaar. Samen met mijn boerderijmodellen die te zien waren in de vorige Agritoy stond deze verzameling zo'n 10 jaar geleden te kijk op het HMT-festijn te Panningen. De hier getoonde foto's zijn geschoten op de regiodag te Well eerder dit jaar.
4
5
6
7
8
Rob Theunissen
1. Hart Parr collectie v.a. 1902 tot 1926 (op achtergrond een Best stoomtractor) 2. Links een Capital (Dissinger) uit 1904 en rechts een Twin City uit 1911 3. Minneapolis 1916
4. 5. 6. 7. 8.
Van Duzen 1894 Allis-Chalmers 1918 Lichte zelfbouwtractor 1910 Petters Iron Horse 1915 North-West Treshing stoomtractor uit 1903 9. Rumely's Oil Pull uit 1910
9 Agritoy 4 - november 2009 - 61
bouw je eig en...
Claas bunkerhakselaar! De herfstvakantie is al weer voorbij, de maïs is al lang van het land af en met het niet altijd even fraaie weer van de laatste weken is het mooi tijd om de bunkerhakselaar af te bouwen. In de vorige aflevering zijn we een heel eind gekomen met de onderbouw van de bunker. De bunker kan uitgeschoven worden en dat deel maken we in deze aflevering. Verder spuiten we het hele model in de juiste kleuren en kun je naar eigen inzicht nog details aanbrengen. Daarna is ‘ie af! Laten we dus snel beginnen, maar lees de beschrijving eerst goed door, voordat je begint te zagen en te lijmen.
62 - Agritoy 4 - november 2009
Bovendeel bunker Om de inhoud te vergroten kan de bunker naar boven uitschuiven en dat gedeelte ga je nu maken. Om te beginnen snij je een polystyreenplaatje 1 mm dik, 40 mm breed en 108 mm lang. Vervolgens snij je een plaatje van 1 mm dik, 5 mm breed en 108 mm lang, twee plaatjes van elke 9 mm breed en 108 mm lang en tot slot een plaatje van 11 mm breed en 108 mm lang. Allemaal zijn ze 1 mm dik. Deze laatste vier plaatjes lijm je tegen het eerste plaatje zodat je een terugliggende voeg krijgt. Tekening 1 laat de precieze maatverdeling zien. Je hebt nu één zijkant gemaakt. Maak nu nog een zijkant volgens bovenstaande beschrijving en tekening 1. Voor de achterkant ga je hetzelfde te werk. Weer lijm je strippen van 1 mm dik op een plaat van ook 1 mm dik. Maar let op, de bovenkant van de bunker loopt rond en die ronding moet je dus ook aan de achterkant maken. Snij daarvoor een plaatje
van 1 mm dik, 71 mm breed en 50 mm lang. Eén van de zijdes van 71 mm moet je afronden. Let er ook op dat de achterkant maar twee voegen heeft en geen drie zoals de zijkanten. Je lijmt dus maar twee strippen op de achterkant. De maatvoering voor dit onderdeel vind je in tekening 2. De voorkant ziet er iets anders uit, deze loopt namelijk schuin. Hiervoor snij je een plaatje van 1 mm dik, 71 mm breed en 27 mm hoog. Tekening 3 laat de details zien. Kijk goed naar de foto’s op deze pagina’s, want dan snap je waarom dit onderdeel schuin is en niet is afgerond zoals de achterzijde van de bunker. Je hebt nu alle vier zijden klaar en je kunt ze aan elkaar lijmen. Om de boel steviger te maken lijm je daarna op alle vier hoeken een hoekprofiel van 6 bij 6 mm en 40 mm lang. Nu is de bovenzijde aan de beurt en omdat deze rond loopt, moet je wat handigheidjes toepassen om het materiaal in de juiste vorm te krijgen. Begin met het snijden van een polystyreenplaat van 1 mm dik, 110 mm lang en 75 mm breed. In de lengte van deze plaat snij je om de ca. 12 mm het materiaal (voorzichtig!) met een scherp mes iets in. Zo kan je de plaat in de breedte zachtjes plooien om deze lichtjes rond te zetten. Snij nu drie open vierkante profielen van 3 bij 3 mm en 78 mm lang en twee stuks van 75 mm lang. In elk profiel steek je een messing staafje van 2 mm dik en 65 mm lang. Het messing staafje zorgt ervoor dat je het kunststof profiel kunt buigen en deze niet terugveert. Plooi nu deze profielen op de bovenkant van de achterplaat, zo krijg je steeds dezelfde boog. Als je alle vijf profielen gebogen hebt, leg ze dan even naast elkaar om te controleren of ze allemaal gelijk rond lopen. Buig ze waar nodig iets bij. Nu kan je de plaat op de profielen lijmen. Let op, lijm de plaat op de profielen en niet de profielen op de plaat, omdat de profielen een stevige boog hebben. Zorg er wel voor dat je ze aan de juiste kant lijmt, want de profielen liggen op het dak van de bunker. Kijk ook nu weer eerst naar de foto’s mocht het allemaal niet duidelijk zijn. Lijm eerst de voorste en het achterste profiel gelijk met de rand van de plaat volgens tekening 4. De andere drie langere profielen lijm je er tussen en die steken dan aan weerszijden 1,5 mm over de rand. Lijm nu het dak op de bunker zodat deze mooi op de hoekprofielen valt. Als het goed is, heb je nu aan de achterzijde van de bunker een klein overstekend dakrandje. Om het geheel af te werken lijm je een polystyreenstrip van 1,5 mm dik en 3 mm breed onderaan tegen de voor- en achterkant en de twee zijkanten. De strippen passen precies tussen de hoekprofielen en liggen tegen de onderzijde van de wanden. Op de voorkant van dit bunkergedeelte lijm je ook zo’n strip als rand van het schuine deel. Op beide zijkanten van het bovendeel van de bunker moeten nog drie strips gelijmd worden van 3 mm breed en ca. 40 mm lang. De precieze lengte moet je zelf opmeten tussen de dakprofielen en het onderste stripje. Let er op dat deze zijstrippen van boven naar onder 5 mm verspringen, ze lopen schuin naar achteren.
Agritoy 4 - november 2009 - 63
De achterkant krijgt nog een verticaal profiel in het midden van 2 mm dik en 4 mm breed. De lengte moet ca. 44 mm zijn, maar ook dat kun je het beste eerst even nameten. Foto’s 1, 2 en 3 laten in detail het resultaat van bovenstaande zien. Op deze foto’s zie je ook de bevestigingspunten voor de hefcilinders op de vier hoeken. Die gaan we nu maken. Snij hiervoor een plaatje van 1 mm dik volgens tekening 5. Lijm op elk uiteinde van dit plaatje een U-profieltje van 3 mm x 3 mm. Boor een gaatje door het plaatje en het U-profiel van 1 mm. Maak in totaal vier van deze bevestigingspunten. Let er op dat je twee linkse en twee rechtse maakt. Als ze klaar zijn, kan ze aan de bovenzijde tegen de voor- en achterkant van de bunker lijmen zoals je kan zien op de foto’s. Aan de bevestigingspunten komen de hefcilinders en hiervoor heb je vier messing staafjes nodig van 1 mm dik en 50 mm lang. Op elk messing staafje lijm je een stukje polystyreen van 2 mm dik, 3 mm breed en 3 mm hoog. Hierin boor je een gaatje van 1 mm. Lees de vorige aflevering van ‘Bouw je eigen...’ er nog maar eens op na als je niet precies meer weet hoe je cilinders maakt. Als de cilinders nu klaar zijn, bevestig je deze op elke hoek van de bunker met een kopspeld aan de bevestigingspunten. Nu zet je dit uitschuifbare deel van de bunker in de onderbouw die je in de vorige aflevering hebt gemaakt. Je kan nu aftekenen waar je een gaatje moet boren.
2 1
Let nu goed op. Als je de vier punten hebt afgetekend, haal je de bovenbouw van de bunker er weer af. Dan boor je HEEL VOORZICHTIG vier gaten verticaal in de plaat van 2 mm dik op de plekken die je hebt afgetekend. Boor eerst met een boortje met een diameter van 1 mm en daarna met 1,5 mm. Het boorgat is 10 mm diep en hierin schuiven dan de vier cilinders van het uitschuifbare deel. Als je later de bunker helemaal wil inschuiven steek je de cilinders gewoon in de bunker. Nogmaals, doe het rustig en heel geconcentreerd, want je moet een gat boren van 1,5 mm in 2 mm plaat en het moet in één keer goed!
Details Zo, nu moet je nog verder aan de slag met het chassis dat je in de eerste aflevering hebt gemaakt. Als je wil, kan je het chassis verder aankleden en dicht maken met polystyreen plaat van 0,5 mm dik. Je bevestigt deze platen met contactlijm en je schuurt de randen mooi bij. Er hoort nog een bumper op het chassis en die snij je uit 1 mm dikke plaat volgens tekening 6. Plaatjes 1 en 2 lijm je tegen elkaar volgens het zijaanzicht of, als dat duidelijker is, foto 4. Tegen de bumper moet nog een geleider voor kabels en leidingen komen. Snij van polystyreen plaat van 2 mm dik een stukje volgens tekening 7. Hierop moet een koker komen van 30 mm lang en een doorsnede van 6 mm bij 6 mm. Dit kan je doen door twee H-profielen van 6 mm x 3 mm tegen elkaar te lijmen. Maak er een inkeping in zodat je het plaatje uit tekening vier er schuin kan in lijmen. Foto 4 laat zien wat de bedoeling is.
64 - Agritoy 4 - november 2009
3
4
Nu moet je nog het koppelstuk maken tussen hakselaar en bunker. Op foto 5 zie je hoe het er uit moet gaan zien. Snij plaatjes 1 en 2 volgens tekening 8. Maak ook twee U-profielen van 4 mm bij 4 mm en snij een profiel van 3 mm bij 3 mm en 20 mm lang. Lijm eerst de twee U-profielen in de hoeken van plaat 2 tegen de 3 mm kant. Lijm daarna het profiel van 3 mm bij 3 mm op plaat 2 en tot slot lijm je plaat 1 op dit geheel. Als dit alles klaar is, lijmen je het geheel op de dissel. Voor bevestiging aan de hakselaar lijm je een U-profiel van 4 mm bij 4 mm aan beide zijden van de hakselaar, daar waar je de as hebt afgezaagd. Je kan het best het U-profiel eerst op een plaatje lijmen van 0,5 mm dik en 5 mm bij 5 mm en dan pas tegen de afgezaagde as bevestigen. Tussen hakselaar en bunker moeten twee stuurcilinders komen die passen tussen koppelstuk en achteras. De lengte van het vaste gedeelte van de cilinder is 30 mm en het inschuifbare gedeelte is 35 mm. Maak op deze manier twee clinders van messing buis met diameter 2 en 3 mm. Op de bodemketting in de bunker horen meenemers. Die maak je heel eenvoudig van stripjes van 1,5 mm dik, 2 mm breed en ongeveer 5,3 mm lang. Die laatste maat is de afstand tussen de loskettingen, maar meet dat voor de zekerheid eerst even na. Bepaal zelf hoeveel meenemers je nodig hebt; op het model van Marnik zit er om de 10 mm één. Lijm ze trouwens nog niet vast, want ze moeten eerst nog in de juiste, donkergrijze kleur gespoten worden. Als je de bunker nog verder wil detailleren, kan dat nog door stripjes te snijden van 0,5 mm plaat. Die moeten geleiderubbers voorstellen en die bevestig je op de losklep en de inschuifbare bunker.
5
Het spuitwerk Nu volgt een klus waarmee je het werk van de afgelopen maanden in één keer kunt verprutsen: het in de juiste kleur spuiten. Gaat dit niet goed, dan blijf je dat zien. Voorzichtig dus. Het is belangrijk dat het model stof- en vetvrij is, anders hecht de verf niet goed. Polystyreen plaat moet je vetvrij maken met een sopje of een middel dat speciaal hiervoor in de handel is. Gebruik je terpentine of wasbenzine, wees daar dan voorzichtig mee, want het tast het kunststof aan. Je kunt polystyreen ook niet schuren, want je blijft de krasjes zien. Gladder dan dat het al is, krijg je het toch niet! Als je dit allemaal goed hebt voorbereid, kun je gaan spuiten. Spuitbussen met de juiste kleur verf zijn het makkelijkst om te gebruiken, want je hebt geen geklieder met potjes en een verfspuit die je weer schoon moet zien te krijgen. Gebruik je geen spuitbus, dan moet je de verf eerst geschikt maken om te verspuiten. Giet de verf over in een potje die onder je verfspuit of airbrush past. Giet het potje halfvol zodat je er een klein beetje (voorzichtig!) wasbenzine bij kunt doen. Doe het potje dicht en schut de boel flink. Pak een satéprikker, doop deze in het potje en haal hem omhoog. Er mag maar één klein drupje aan de prikker blijven hangen, dus maak de verf absoluut niet te dik. Het is handig om 2-3 potjes verf in één keer aan te maken, want dan kun je doorwerken. Uiteraard moet je hiervoor genoeg lege potjes hebben.
Agritoy 4 - november 2009 - 65
Op de foto’s kan je zien welke kleur de onderdelen moeten hebben: • Donkergrijs: het complete chassis, kantelsysteem en meenemers op de loskettingen • Groen: onderbouw van de bunker, losklep en eindklepje • Licht grijs: het uitschuifbare gedeelte van de bunker, de twee schuine zijplaten tegen de bunker, de schuin plaat onder de losklep en de twee beschermingsplaten tegen de zijkanten van de losklep. De lak moet goed uitgehard zijn voordat je het geheel gaat monteren. Laat na de laatste laklaag de onderdelen dus een paar dagen liggen. Dan kun je nog aan de slag met rubberen slangetjes, lampjes en ga zo maar door. Heb je nu de smaak te pakken gekregen, dan kan je nog een hakselaar bouwen met een dolly voor opleggers of een achterlosser. Laat je inspireren door de foto’s!
Tot slot Het zit erop, het model staat er en volgend jaar bouwen we weer iets moois. Rest mij Marnik Vranken te bedanken voor de vele goede foto’s, tekeningen en uitgebreide uitleg. Zonder hem was de reeks dit jaar niet mogelijk geweest.
Emiel van Loon Met speciale dank aan Marnik Vranken
66 - Agritoy 4 - november 2009
zelfbouw
door
Frederik Vanassche Frederik Vanassche uit België is nog maar enkele jaren lid van de L.C.N. maar heeft naar eigen zeggen al zeer veel bijgeleerd over het bouwen en verbouwen van miniaturen. Toen hij de eerste Agritoys gelezen had, dacht hij dat zelfbouw niet aan hem besteed was. Maar toen hij de reeks van ‘’Bouw je eigen… carrier” gelezen had, wilde hij toch zelf wel eens aan de slag gaan. Door zijn baan als vrachtwagenbestuurder op een auto met afzetcontainers, weet hij wel hoe een container in elkaar zit.
1
Na het zoeken van de nodige onderdelen is hij aan de slag gegaan. Omdat de meeste merken die je in Agritoy voorbij ziet komen van Nederlandse fabrikanten zijn en dus in België niet zo bekend, heeft hij gekozen om miniaturen te bouwen van een bekend Belgisch merk, namelijk “Dezeure”.
Hooglossers De kleinere hooglosser op twee assen heeft het onderstel van een Siku Claas kipper. De wielen komen van de Siku Kaweco mesttank. De constructie om de bak te laten scharnieren en de balk waaraan de cilinders zijn bevestigd, zijn gemaakt uit polystyreen profieltjes. De bak is gemaakt uit 2 mm dik polystyreenplaat met een verhoogde opbouw en de achterklep wordt bediend met
1. Een maatje groter is deze 3-asser 2. Dezeure hooglosser
2
Agritoy 4 - november 2009 - 67
3
3. Dezeure carrier op basis van een Siku model 4. Silagebak met bodemketting 5. Afzetcontainer voor het vervoer van o.a. graan 6. De achterkant van de aanhanger heeft stootblokken 7. Aanhanger voor het vervoer van afzetcontainers
5
4
68 - Agritoy 4 - november 2009
Hij weet wel hoe een container in elkaar zit twee cilinders. Aan de voorkant is een inkijkrooster gemaakt van vliegengaas. Het model is natuurlijk in de originele kleuren gespoten en voorzien van stickers, verlichting en een aftakas. De 3-asser staat op het onderstel van een Siku Krampe kipper met Trelleborg banden. De verdere opbouw en afwerking zijn gelijk aan die van de 2-asser.
Carrier met haakarm De carrier van Siku werd als basis gebruikt voor dit model. De achterkant is verwijderd en opnieuw opgebouwd uit polystyreen zodat er nu plaats is voor verlichting en twee stootblokken. Aan de kant van de carrier hangt nu een bak waar je wat materiaal of een afdekzeil op kwijt kunt. Aan de andere zijde is een beschermbeugel aange-
bracht en een olietank. Om het model wat echter te laten lijken zijn de Siku wielen vervangen door Trelleborgs in de juiste kleur. Op de carrier kunnen verschillende containers geplaatst worden. De silagecontainer is gemaakt van polystyreenplaat en U-profielen en voorzien van een inkijkrooster en een bodemketting. De mengmesttankcontainer is gemaakt van een stuk PVC buis waarvan de voor- en achterkant zijn dichtgemaakt met polystyreen. De tank is voorzien van een pomp, drukcilinders en een aanzuigbuis. Aan de achterkant zit een mangat en een spuitstuk. De afzetcontainer is gemaakt van de bak van een Siku Krampe kipper waar-
aan Frederik een oppikhaak maakte.
Aanhanger voor afzetcontainer De carrier kan de afzetcontainers op een eenvoudige aanhanger zetten waarmee de containers vervoerd kunnen worden. Deze aanhanger is gemaakt van 2 mm dik polystyreenplaat en voorzien van twee geleiders die precies tussen de rongen van een container past, zodat de container altijd juist op de aanhanger staat. Aan de achterkant zijn twee stootblokken gemaakt, zodat je met de carrier tot tegen de aanhanger kunt rijden zonder schade op te lopen. Ook hier maken verf en stickers het model af. Tot slot bouwde Frederik een Siku dieplader om tot een Dezeure uitvoering.
Emiel van Loon
6
7
Agritoy 4 - november 2009 - 69
Leven n e , voor s r u e b . N . C . na de L
tijdens
een el mensen ondertussen De L.C.N. beurs is voor ve n die t er toch nog mensen zij begrip. Raar eigenlijk da s bben. Zo was dat trouwen er nooit van gehoord he ik of . Mijn collega vroeg voor mij ook 9 jaar terug ouwminiaturenbeurs in mee wilde naar de landb el verbaasd over dat er zove Dronten. Ik was er toen t Binnen gekomen was he belangstelling voor was. ar en zien. We hebben da dringen om wat te kunn . En ja hoor, ik had het bijna de hele dag vertoefd virus. Het hangt op elke te pakken, het miniaturen niet is besmet heeft hele beurs en iemand die nog grote kans om het te krijgen. Thuisgekomen heb ik mijn ‘spul’ van vroeger uit de kast gehaald en ben lid geworden van de L.C.N.
70 - Agritoy 4 - november 2009
2
Het jaar daarop ging ik weer naar Dronten. Daar stond Kees van der Kar met een diorama met grupstal. Zo’n diorama maakte een verzameling voor mij toch wel af. De tijd daarna liep ik met het idee rond om ook een stal te maken. Een stal die paste in “mijn plaatje”: een veehouderijbedrijf van ongeveer 60 koeien met daarbij de bijpassende stal, schuur en machines. Dus heb ik gezocht naar een bouwtekening en ben begonnen met zagen, lijmen. Eerst gewoon zomaar, maar steeds gedetailleerder, terwijl ik op het internet zocht naar oplossingen bij de bouw. Het idee om ‘beton’ te maken door schelpenzand in grijze verf te strooien, is een tip van Kees van der Kar die een keer in de Agritoy stond. Toen de stal klaar was, wilde ik deze ook wel eens laten zien maar wist niet of deze mooi genoeg was. Daarom heb ik met Piet Postma gebeld om de stal te laten keuren. Met de goedkeuring van Piet stond ik eerst op de regiodag bij Bakker in
1
Ulrum en vrij vlot daarna in de gang in Zwolle. De aandacht en de belangstelling op zich was al leuk en samen met de standhouders rechts en links hebben we een supergezellige dag gehad. Vanaf die tijd zit ik dus ook elk jaar achter een tafel bij de L.C.N. beurs. Eerst met twee tafels, daarna met vier en het vierde jaar samen met Johan Bos met zes tafels. Sinds vorig jaar staan we er met een oppervlakte van bijna 15 vierkante meter en dit jaar zelfs 18 vierkante meter aan diorama. Wel was het motto altijd: “als ik niets nieuws kan tonen, ga ik niet op de beurs staan.” Maar dan moet je wel wat maken als je er dus wel wilt staan. Dit betekende de afgelopen jaren dat ik vooral de laatste twee maanden voor de beurs meer met mijn miniaturen bezig ben om deze te bouwen/ verbouwen, dan normaal is en misschien ook wel goed voor mij is. Dat er jaren bij geweest zijn dat ik tot diep in de nacht aan het werk was om zo’n stom ding (als het niet wil, krijgt het die bijnaam vanzelf!) klaar te krijgen. Maar als je dan de volgende dag op de beurs staat en je ziet de bezoekers genieten van de dingen die er staan, is het toch altijd weer de moeite waard. We hebben in 2008 een groot diorama gemaakt. We hebben gestreefd naar een zo realistisch mogelijke weergave met genoeg ruimte om met de trekkers en machines goed rond te kunnen rijden. We hebben veehouderij (mijn ding) en akkerbouw, omdat dit laatste meer Johans ‘tak van sport’ is. Al met al hebben we weken voor de beurs alles uitgestald in de garage en we verven, plakken, spuiten en decoreren. Halverwege kwamen we erachter dat de platen niet recht bleven, dus die hebben we verstevigd aan de onderkant. Als dan alles klaar is, moet het ook nog vervoerd worden. Tot dan toe gebruikten we een busje via mijn zwager Willem. Maar nu moest er een grotere komen en werd door Johan een bus geregeld met daarin een metalen rek om de platen een voor een in te kunnen schuiven. Dit alles betekent wel dat je twee dagen voor de beurs vrij moet nemen om alles bij elkaar te zoeken en de bus in te laden. ’s Morgens moet je vroeg (belachelijk vroeg!) uit de veren om ervoor te zorgen dat we om half zeven in Zwolle voor de deur staan. Als we dan verwelkomd zijn door de leden van het bestuur en hun leger aan vrijwilligers begint het slepen met tafels, bekijken hoe het ingericht moet worden
3
4 en het leeghalen van de bus. Op zaterdagmorgen doen we dat met vier à vijf man: Johan, zijn broer Bert, Willem (mijn zwager) en Paul Klaassen (regiocoördinator van Flevoland). Om alles dan klaar te hebben voor 10.00 uur moet je niet lui zijn. Maar dat geldt ook voor heel veel andere standhouders. Met een beetje geluk kun je dan nog even de beurs over lopen om hier en daar eventjes te kijken of “om een piep vol te proat’n”, dan komt de laatste oproep van Freerk dat de deuren dicht gaan en er niets meer naar binnen kan. Om 10.00 uur begint het: een continue loop van mensen, klein, groot, oud en jong, vaak al bepakt en bezakt voor de tafel langs. De enige keren dat wij achter de tafel vandaan komen is eigenlijk om te toiletteren. Maar de dag is zo om. Afgelopen jaar hebben we voor het eerst twee dagen op de beurs gestaan. Twee dagen, twee soorten publiek: zaterdag toch mensen die proberen dat wat van hun gading is te bemachtigen. Zondag is alles iets rustiger. Dan, na twee dagen op de beurs te hebben gestaan is er aan het eind toch wel een sfeer van: “inpakken en wegwezen”. Iedereen probeert snel zijn dingen in te pakken. Maar dat is altijd lastiger dan toen je het thuis rustig inpakte. Maar goed, als alles in de bus zit, starten we en we rijden een dik uur om thuis te komen. Dan de spullen uitladen zodat Johan naar huis kan met bus. Die moet dan nog bijna een half uur rijden. Tsja, en daar staat alles dan: in kratten, het diorama zo de garage in geschoven. De dag erna alles weer een beetje opruimen, diorama aan de kant. En elk jaar komt er dan bij mij een soort anticlimax en loop ik met het idee rond om met alles te stoppen. Maar als dan de algemene ledenvergadering er weer is, dan begint het toch weer te leven. Als ik dit schrijf zijn we ondertussen alweer begonnen met de beurs van 2009. Er komt nóg een plaat bij dus we moeten nog aan het verven, schuren, plakken e.d. Het opgaveformulier is de deur uit. Zo heeft u een indruk van wat er bij komt kijken voordat Johan Bos en ondergetekende op de beurs samen met ons diorama (ook wel eens “diodrama” genoemd) op de L.C.N. beurs staan.
Willem Hoekstra
1. Detail van het diorama 2. De opzet van 4 jaar terug 3. De beurs bekeken vanaf onze kant 4. Het diorama in aanbouw in de garage
Agritoy 4 - november 2009 - 71
2
WELKOME WEB WEETJES Y.NL
WWW.AGRITO
1
Ook deze keer waren er weer lezers die een of meerdere tips instuurden om jullie op die manier deelgenoot te ma ken van wat zij op het Intern et ontdekt hebben en de mo eite waard vinden om te bekij ken. En natuurlijk kom ik zelf ook nog wel eens een leuke site tegen, zie hieronder het resultaat.
3
4
Tips van lezers
1. Een hoog Deutzgehalte op www. kleinetrecker.de 2. Prachtige dioramaâ&#x20AC;&#x2122;s van Marco Walkling op www. kleinetrecker.de 3. Op www.bokkenrijdersburcht. nl/britains/ zijn ook verschillende catalogi te vinden 4. toyfarminllc. proboards.com is een landbouwminiaturenforum
Freerk Postmus vroeg of de volgende link al eens was geplaatst. Volgens mij wel, maar er staat zoveel moois en nieuws op dat een vernieuwde kennismaking geen kwaad kan. Op www.kleinertrecker.de tref je bijvoorbeeld veel RadioControl modellen en zeer veel fotoâ&#x20AC;&#x2122;s aan. De moeite waard. Verder kwam Freerk met een site over Britains in de ruimste zin van het woord. Michel Heijnen heeft een uitgebreide site genoemd: http://www.bokkerijdersburcht.nl/britains/ Neem maar eens een kijkje en raak verwonderd over de hoeveelheid Britains er in de afgelopen jaren is uitgegeven. Alles gerangschikt op merk, type en soort. Luc Deganck had er ook weer een, ik bedoel een tip. Deze website is eigenlijk een forum en gaat voornamelijk over 1/64 modellen. Maar als je een beetje de tijd neemt, kom je genoeg tegen. Kijk op http://toyfarminllc.proboards.com/ index.cgi.
Bij de artikelen Wie meer wil over het materieel van A.H. Vrij moet maar eens kijken op www.ahvrij.nl. Ook de werkgever van Jan Verburg, van Leeuwen heeft een website www.lvanleeuwen.nl.
72 - Agritoy 4 - november 2009
Wil je meer zien van hetgeen zoal op de achtste Tractovie in Fronville te bewonderen was, kijk dan eens op www.tractovie.be. Ook van de zelfbouwende broers Bruno en Pierre die in Fronville showden, is meer van hun zelfbouwwerk te zien. Ze hebben namelijk ook een web-site op http://jdmini.skyrock.com. Dan hieronder nog even de links naar de websites van de buitenlandse clubs: Zwitserland de AMC: www.agromodellclub.ch Frankrijk, de ACA: www.agri-coll-association.com Zweden, de Modelltraktorklubben: www.modelltraktorklubben.se Denemarken, de Modeltraktor Klubben: www.modeltraktorklubben.dk Italie, de Gaima: www.gaima.it
Tenslotte Dit was het voor deze keer. Blijf ze insturen die tips en maak andere leden deelgenoot. Veel surfplezier op het Wereld Wijde Web.
Jan van der Zijden
t a a l p n e d d i Bij de m McCormick TTX 190 McCormick TTX 190 1/32 iaturen Club Nederland Eigenaar: Landbouwmin (prototype) beursmodel u Sik r: Geproduceerd doo 2250 stuks rs 25,00 tijdens de L.C.N. beu Aanschafprijs in 2009: € in Zwolle McCormick TTX 190 1/1 del Specificaties standaardmo TI. 6.7 L r, nde cili 6 , Motor: 126 kW 25 32/ ie: Transmiss Hefvermogen: 109.5 kN. Hydrauliek: 129 l/min Aftakas: 540/1000 Cabine: N.A. Afmetingen: L: 550, H: 330 650/65R42 Bandenmaat: 540/65R30 L 350 d: Tankinhou Gewicht: 7250 kg. 2009) (Bron: Trekker jaarboek . Vegt - Mariënheem v.d f drij nbe Loo Eigenaar: Geproduceerd in 2009 af € 85.640,= excl. BTW Aanschafprijs in 2009: van
denplaat. Het is een 9 van de L.C.N. op de mid 200 l ode rsm beu het nkt tal punten aangepast, Deze keer pro t model is op een flink aan He u. Sik van nog 190 TTX k McCormic foto het prototype, waar y staat beschreven. Op de rito Ag e dez in ers eld ls zoa doorgevoerd. enkele wijzigingen in zijn
Foto: Jan Groot Jebbink
comh graag de middenplaat at niet uitneembaar. Toc plaat den mid de en .nl Deze keer is de middenpla ine onl r fenmmpostmus@ naa iltje ma een n Eve ? pleet hebben komt via de mail retour.
Agritoy 4 - november 2009 - 73
in
ture
n cl u
la
nd
L.C.N.
derland
1989 - 2009
b
ne
bouwm
ia
74 - Agritoy 4 - november 2009
Agritoy 4 - november 2009 - 75
76 - Agritoy 4 - november 2009
in
ture
n cl u
la
nd
L.C.N.
derland
1989 - 2009
b
ne
bouwm
ia
staat vol Deze tachtigste Agritoy inmiddels met artikelen zoals je ze nd bent, door de jaren heen gewe afgelomaar blikt ook terug op de gende pen twintig jaar. Op de vol r de paginaâ&#x20AC;&#x2122;s vind je alles ove en gebb he .N. L.C de mensen die fabrikanmaakt tot wat het nu is, de beurs, en ten en hun modellen, de Jopie! uiteraard een feestelijke
De L.C.N. is jarig, de L.C.N. viert dit jaar zijn twintigjari g jubileum. Wat ooit is begonnen als 4. Agritoy.nl, de interne een enthousiast clubje lan tsite die jaarlijks ca. 70.000 dbouwminiakeer bezocht turenverzamelaars in Wa wordt geningen is in 2009 uitgegr oeid tot een bloeiende verzamelaarsclu 5. de reizen, jaarlijks wo b van bijna 3000 leden. Als rdt geprobeerd een reis je alle Agrinaar het buitentoys (ca. 80 stuks) op een land te organiseren waar rij legt, zie je de progressi tentoonstellingen en/of fab e die het blad rikanten doorgemaakt heeft; van van landbouwmachines volledig zwart/wit naar een bezocht worden fullcolourblad nu. Voor u ligt het jubileu 6. de regionale bijeenk mnummer en dit is gelijk omsten waar in kleinere ook met meer dan groepen van leden 140 bladzijden de dikste de verzamelhobby uitgeoe Agritoy ooit. En deze Agrito fend kan worden y komt niet alleen bij onze leden in Ne 7. als laatste element, derland, maar bijna over maar zeker niet het onbela de gehele wereld. ngrijkste is Als jarige club ontvangen het enthousiasme van de we allerlei felicitaties van leden van de redactiecom zusterverenimissie, die elke keer weer kans gingen uit het buitenland, zien om een schitterende maar Ag ritoy te maken met behulp van de tevens geven we als jari vele vrijwilligers die de kop ge ook ij en het fotowerk aanleveren. Oo een cadeau aan onze led k de beurscommissie is nat en; wat uur lijk bijna het gehele jaar dru is dat dan wel? k met het reilen en zeilen van de beurs in Zwolle. De voorbereid Bijna tegelijkertijd met het ingen, de opbouw, de beu rs in de en de afbouw hiervan gebeurt bus vallen van de Agrito altijd met veel enthousia y ontsme door de beu rscommissie en ondersteu vangen alle leden een â&#x20AC;&#x153;bu nd door de vele vrijwillige ckleâ&#x20AC;?. rs, die 3 dagen lang allerlei han Een buckle is een gesp om d- en spandiensten voor de aan com missie verrichten. een broekriem te bevest igen. Na een jaar intensieve voorbe reiAl deze vorengenoemde activiteiten worden uitgevo ding is het gelukt om ter erd onder ere van verantwoordelijkheid van het hoofdbestuur van de ons jubileumjaar een tas L.C tbare .N., waarvan onze secretaris al vanaf de oprichting in het bestuu herinnering te laten maken r zit. . Of De huidige de buckle ook daadwerk bes tuursleden zitten samen elijk gedragen wordt, zal al 71 (!) jaar in het bestuu de praktijk leren. r. Bij sommige leden komt Als voorzitter van de L.C.N. prij de buckle onmiddellijk in s ik mij gelukkig bij het leid de vitrine van de miniaturen, bij andere inggeven aan de club omringd te zijn leden zal de buckle missch doo r hele enthousiaste mense ien gebruikt worden waarvoor hij gem n, die vee l energie en vrije tijd stoppe aakt is, dus aan de broekr n in onze club. Vanaf dez iem.! e plaats wil ik deze mensen harteli jk bedanken voor hun tom eloze inzet. De L.C.N. heeft een zevent Hetzelfde geldt natuurlijk al bindende elementen tus voo r de vele vrijwilligers, die sen de 3000 belangeloos leden namelijk: hun diensten steeds weer aanbieden. 1. de Agritoy, die 4 x per jaar aan alle leden verstu urd wordt 2. de landbouwminiatu Kortom een prachtige clu renbeurs in Zwolle, de gro b, die bloeiend de twintig otste op dit ste verjaardag gebied in Europa met ca. hee ft bereikt. Ik ben trots op 10.000 bezoekers onze club en wens de L.C .N. nog vele 3. de Algemene Ledenv jare n erbij. Met een vriendelijk ergadering, roulerend doo e groet van jullie voorzitter, r Nederland met een jaarlijkse opkomst van ca. 200 leden Jaap
Dokter
Agritoy 4 - november 2009 - 77
Canon
twintig
r a a j n a v d n la r e d e N b lu C n e r u t Landbouwminia n te r L.C.N. is niet niks. En da jaa ig int Tw . op na bij er t er wel eens Het vierde lustrum zit or een aantal mensen da do rd pe op ge rd we 89 19 rs van bedenken dat er in ht van en voor verzamelaa ric ge op n rde wo en nn rs kunnen zijn. een vereniging zou ku minstens 1000 verzamelaa en ud zo Er . ren atu ini in de landbouwm vogelvlucht. Vogelvlucht in . .N L.C r jaa ig int tw n k va ig modern. In dit artikel een terugbli , want dat is tegenwoord achteruit en in canonvorm
2009
November 2009 is de 21ste landbouwminiaturenbeurs, de grootste van Europa en daar kunnen we als L.C.N. maar wat trots op zijn. En dat allemaal in ons kleine Nederland. Dit is onze afsluiting van het 20ste jaar met voor alle leden een ‘buckle’ en een afsluiting met een hele dikke Agritoy van meer dan 140 pagina’s. En ook de kalender is het hele jaar aanwezig geweest om nadruk te leggen op het 4de lustrum. Eerder dit jaar werden voorbereidingen getroffen voor het beursmodel. Een primeur, want zelfs bij Siku was de McCormick TTX nog niet eens uit. Een bevestiging dat de contacten met Siku
erg goed zijn en dat men ook bij Sieper Werke vertrouwen heeft in onze club. De ledenvergadering vond plaats in Rijssen. Al vele jaren is het gelukt om een locatie te vinden in of bij een bedrijf dat met landbouw te maken heeft. Schuitemaker verzorgde na de vergadering een mooie rondleiding door het bedrijf. De afdeling reizen van de L.C.N. heeft een prachtige reis georganiseerd naar de beurs van onze Franse zusterclub. Verder is besloten om de Agritoy in het 20ste jaar een flinke metamorfose te laten ondergaan en de reacties daarop waren over het algemeen erg positief.
1
beurscommissie 2009 Het bestuur, redactie en Visser, Karel Hofs, Gerrit Driel, Marcel Scholten, Theo van n rtie s van Ma ts: rech r naa s Van link s, Albert Jan Kamphuis, Frit n van Leeuwen, Freerk Postmu Esselink, Emiel van Loon, Joh p Dokter. Op de foto ontManen. Verwijs. Tonnie Weernink, Jaa Ben ts: rech r naa s link van Voorste rij breekt Jan van der Zijden. 78 - Agritoy 4 - november 2009
2008
In 2008 waren er weinig spectaculaire zaken te vermelden. De ledenvergadering was in Etten-Leur bij Peecon en dat was voor de noordelijke leden een eind rijden. Het beursmodel in dat jaar was een schitterende Valtra T 171 met teleurgestelde mensen tijdens de beurs, want ze konden geen model meer bemachtigen. Later werden beursmodellen tegen woekerprijzen aangeboden op internet en dat deed de oprechte verzamelaar zeer. Het bestuur en de beurscommissie werden daar niet vrolijk van. Als vrijwilliger wordt er veel werk verzet en dan wordt er vier tot vijf keer zoveel voor een beursmodel betaald als de aankoopprijs. Jammer dat er dit soort mensen zijn. Martien van Driel volgde Harrie van Haren op in het bestuur en nam de portefeuille reizen onder zijn hoede.
2007
Een jaar eerder was er een hoogtepunt wat betreft het clubmodel. De Belarus BX 102-2 werd aan de leden die er een hadden besteld, uitgegeven. De Belarus werd geproduceerd door Replicars BV en is met behulp van Geert (Belarus) Hetterscheid en Bennie Groenewoud tot stand gekomen. Tijdens de 19de beurs was de Deutz-Fahr Agrotron K 110 het model wat gretig aftrek vond. Tijdens shows zoals bij het IHF in Panningen werd een prototype getoond van het
2
club- en beursmodel en de reacties waren lovend. Fijn om dat te horen. De ledenvergadering was mooi centraal in het land, namelijk in Houten bij mechanisatiebedrijf Hoogendoorn. Bij deze ledenvergadering was er geen rondleiding door het bedrijf, maar was er een heuse veiling. Sommige modellen veranderden van eigenaar voor forse prijzen. Tijdens de mini-miniaturenbeurs namen de meeste bezoekers nog een aantal modellen mee.
dienst als hoofdredacteur van de Agritoy werd hem tijdens de ledenvergadering als blijk van waardering een ballonvaart aangeboden. Emiel van Loon werd en is een waardig opvolger.
2005
In 2005 kwamen er een aantal zaken voorbij die minder plezierig waren voor de L.C.N. Tijdens de ledenvergadering bij Sieberg overleed ons lid Aart van Driel. Een heftige afsluiting van wat een mooie dag had moeten worden. In overleg met de mensen van Sieberg werden alle activiteiten van die dag na de vergadering afgelast. Een trieste dag in de geschiedenis van de L.C.N. en daar heeft het bestuur het niet gemakkelijk mee gehad. Het clubmodel, de BM Volvo in 810 of 814 uitvoering, was klaar in dit jaar. Het productieproces had vertraging opgelopen, maar aan het eind van 2005 waren bijna alle bestelde clubmodellen afgeleverd. Sommige leden waren zelfs “vergeten” dat ze een clubmodel hadden besteld. Het beursmodel in 2005 was de JCB Fastrac 2135. Een mooi model, met veel wijzigingen t.o.v. het standaardmodel, maar niet een echte klapper, zoals we dat de laatste jaren hebben meegemaakt.
2006
Op de beurs van 2006 werd het prototype van het clubmodel getoond. Compleet grijs, maar duidelijk genoeg om een indruk te krijgen wat voor een schitterend model het zou gaan worden. Het beursmodel was de Claas Ares 657 ATZ; een prachtig model en voorzien van vele details. Voor € 25,00 ging het dan ook grif van de hand. Deze beurs trok meer dan 8000 bezoekers naar Zwolle. Dat Zwolle een begrip is, blijkt wel. Tijdens de ledenvergadering in Zevenaar bij Kamps de Wild werd de bekendmaking van het beursmodel met applaus begroet. Verder werden er contacten gelegd met de producent van het clubmodel, want in eerste instantie zou het clubmodel 2007 een Fiat Winner worden. Door gedoe met licenties werd dit project voortijdig afgebroken. Frits van Manen werd extra in het zonnetje gezet. Voor zijn 17 jaar trouwe
2004
Het derde lustrum
In november 2004 kwam het 3de lustrumnummer van de L.C.N uit. Een hele dikke in onze
3
1. 2008 Zelfs in de States staan onze clubmodellen in het National Farm Toys Museum 2. 2007 Dit werd niet het clubmodel voor dit jaar 3. 2006 Na 17 jaar werd afscheid genomen van Frits van Manen als hoofdredacteur 4. 2005 Na enige vertraging kwam dan toch eindelijk clubmodel 2004 5. 2004 15de Landbouwminiaturenbeurs 5 4
Agritoy 4 - november 2009 - 79
ogen op dat moment. Frits had er heel veel tijd en energie in gestoken. Veel aandacht werd er geschonken aan 15 jaar L.C.N. Ook de beurs was een groot succes, met als beursmodel de Deutz-Fahr Agrotron 235. De ledenvergadering was bij Evers Agro in Almelo. Voor het eerst was de vergadering niet bij het gastbedrijf zelf, omdat er bij Evers Agro niet genoeg ruimte is voor 250 personen, maar wel een boeiende rondleiding.
2003 6. 2003 Beursmodel 7. 2002 Tijdens de rondleiding bij Lely in Maasland kwam dit bijzondere prototype te voorschijn 8. 2001 Miniminiaturenbeurs na de ledenvergadering bij Zuidberg in Ens 9. 2000 Clubreis naar Tractor 2000 in Spalding, alle deelnemers voor de bus 10. 1999 Het vierde clubmodel de Vredo Trac 3306 11. 1998 L.C.N. stand op de boerendag in Rijsbergen 12. 1997 Kårel Høfs en Tåmmø Brøekemå brengen een bezoek aan Zweden
In 2003 was de 15de landbouwminiaturenbeurs. Het beursmodel de John Deere 6820 was in een mum van tijd uitverkocht en dat gaf een aantal teleurgestelde gezichten. Het beursmodel is trouwens al jaren een punt van discussie, maar men kan of wil niet begrijpen dat de L.C.N niet met een aantal beursmodellen kan blijven zitten. De L.C.N. is een vereniging en heeft geen winstoogmerk. Tijdens de 15de beurs kwam ons ledenaantal boven de 2000, dus dat was een mooie opsteker. De ledenvergadering werd bij Beco in Vianen gehouden. Deze locatie was aanleiding tot een bouwwedstrijd van de mooiste Beco kipwagen. Er kwamen maar liefst 32 inzendingen, dus zeer de moeite waard. Misschien een idee om dat nog eens te organiseren. Theo Visser en ondergetekende kregen
13. 1996 Na de ledenvergadering kreeg iedereen een mooie bierpul 14. 1995 Het tweede beursmodel met een echt Nederlands tintje 15. 1994 L.C.N vitrine tijdens de opening van het nieuwe pand van Rietman Hasselt 16. 1994 Het 500ste lid, Marcel Roelfsema 17. 1993 Autodrome Tractor Kits – ook toen al adverteerder
2002
Een jaar eerder had Tonnie Weernink het stokje overgenomen van Karel Hofs als beurscoördinator. Een verantwoordelijke taak, maar beurs 2002 was weer prima georganiseerd. Het beursmodel de Massey Ferguson 8270 Xtra was weer een topper. De L.C.N.clubreis ging in dat jaar naar Zweden en daar werd de ledenvergadering van de MTK bijgewoond. Een mooie reis, waar veel nieuwe contacten zijn gelegd. De ledenvergadering van 2002 was in Maasland bij Lely. Daar heeft men kunnen genieten van de Lely Hydro en het prototype van een zes-wielige Lely trekker. Het is bij een prototype gebleven. Wim Willemsen nam afscheid als regiocoördinator en Karel zette er na tien jaar bestuur ook een punt achter.
2001
In 2001 kwam de Landini Mythos 100 uit, het clubmodel wat besteld kon worden door de leden. Naast het beursmodel, de Claas Xerion 2500 was het een drukte van belang bij de L.C.N stand in dat jaar. En dat was ook hele-
maal niet vreemd, want het was de eerste keer dat de beurs in de IJsselhallen werd georganiseerd. Een groot succes, goed bereikbaar voor alle bezoekers en met een respectabel aantal van meer dan 6000 bezoekers was iedereen zeer tevreden. In de verslagen is te lezen dat de beurscommissie nogal wat buikpijn had over de tijdige levering van het beursmodel, maar dat alles toch op zijn pootjes terecht kwam. Tijdens de dat jaar gehouden ledenvergadering bij Zuidberg in Ens kwam de dreiging van mond- en klauwzeer ter sprake, die inderdaad een paar weken later uitbrak.
2000
In 2000 werd de laatste beurs van de L.C.N. in de Meerpaal in Dronten gehouden. De Meerpaal ging verbouwen en een aantal jaren zou er geen mogelijkheid zijn om daar evenementen te organiseren. Maar de beurs was al uit zijn jasje gegroeid in Dronten, dus een ander locatie was niet bezwaarlijk. Het beursmodel was de Fendt 712 Vario en voor het eerst in de geschiedenis moest er nee worden verkocht. Het beursmodel was helemaal uitverkocht. Tijdens de ledenvergadering bij Louis Nagel in Nijmegen nam Wim Willemsen de lege plek aan de bestuurstafel in. Albert de Weerd nam afscheid en ook Frits van Manen deed een stapje terug. Zijn stoel werd opgevuld door Albert Jan Kamphuis.
9
7
6 80 - Agritoy 4 - november 2009
een zetel in het bestuur. Theo nam de regioactiviteiten onder zijn hoede en ik heb de Agritoy, met contacten naar redactie, bestuur en drukker. Tijdens die vergadering werd afscheid genomen van Albert Jan Kamphuis als bestuurslid.
10 8
1999
Het tweede lustrum
De tijd gaat steeds verder terug en de herinneringen worden wat minder. Maar in 1999 kwam het vierde clubmodel uit. De Vredo Trac 3306 kon worden uitgeleverd tijdens de beurs en het beursmodel was een Case CX 100 in schaal 1/32. Hier en daar is dit model nog wel verkrijgbaar. Op de voorkant van de veertigste Agritoy pronkten de vier clubmodellen. Iets waar we als club best trots op mogen zijn, maar wat helaas voor 2010 wat moeilijker wordt. Ook de Agritoy werd in het laatste nummer veel kleuriger en dat werd door veel leden gewaardeerd. De oplage van dat nummer was maar liefst 1450 stuks. De ledenvergadering was voor de verandering een keer niet bij een bedrijf wat met de landbouw te maken had. Er was geen goede locatie te vinden en zo kwam men terecht in de kantine van IMAG-DLO in Wageningen waar ook de wieg van de L.C.N. heeft gestaan. Met een veiling en een mini-miniaturenbeurs was het een geslaagde dag.
1998
De tiende beurs was in 1998 een feit. Elke bezoeker werd verrast met een mooie tas die kon worden weggegeven in samenwerking met het maandblad Trekker & Werktuig. Het beursmodel was een John Deere 4230 in schaal 1/43. Het blijkt dat de
16 km sticker op dit model een zwarte rand heeft. Uniek dus. Verder kwam de website in de lucht met de naam: http:// www.bos.nl/homes/agritoy. Men kon in vier talen informatie en de nieuwe kleuren-strooifolder opvragen. De ledenvergadering was ook dit jaar in de Noordoostpolder en wel bij Kuiken in Emmeloord. Dit bedrijf was toen nog importeur van Valmet. De rondleiding was indrukwekkend in het nieuwe pand langs de A6.
1997
In 1997 mocht de L.C.N het 1000ste lid verwelkomen. Uit handen van de voorzitter kreeg Marthijn van der Wal een mooi model aangeboden. Het beursmodel in dit jaar was de New Holland Fiatagri M115. De ledenreis in dat jaar ging naar Siku in Duitsland. Belangstelling was er zeker, want er gingen maar liefst 50 leden mee. De ledenvergadering werd gehouden bij Motrac in Zutphen en als attentie kregen alle leden een Massey Ferguson model mee. Jaap Dokter, al een jaar lid van het bestuur, werd voorzitter en Karel Hofs trad af als interim-voorzitter en nam zijn gewone stoel weer in rond de bestuurstafel.
1996
November 1996 was de achtste beurs in Dronten. Klapper was de uitreiking van het derde clubmodel, de GeDe 20. De aanschafprijs was destijds 215 gul-
13
14
den (ongeveer € 100,00) en natuurlijk alleen voor leden. Het beursmodel was de Case Golden Demonstrator in 1/43. De ledenvergadering was in Achterveld bij de Vor. Jaap Dokter werd met 117 stemmen gekozen als nieuw bestuurslid. Teakele Miedema gaf zijn functie als voorzitter op en Karel Hofs werd een jaar voorzitter. De grote stenen mok met de Fendt er op ging mee naar huis als herinnering aan deze ledenvergadering.
1995
Tijdens de beurs in 1995 werd als beursmodel de Allis Chalmers 220 uitgegeven. Het bijzondere aan dat model was de Nederlandse 16 km sticker. Wat was ik nog groen op het gebied van landbouwminiaturen. De ledenreis ging in 1995 naar Siku. Wat opvalt is dat Emiel van Loon, onze huidige hoofdredacteur, toen in de redactie meedraaide. Verder kwam Jan van der Zijden de redactie versterken. Harrie van Haren kwam in het bestuur en er werd afscheid genomen van Roel de Langen. Als één van de medeoprichters van de L.C.N werd hij tijdens de ledenvergadering in Nijmegen bij John Deere importeur Louis Nagel in het zonnetje gezet.
1994
Het eerste lustrum
Aangekomen in 1994 werd stilgestaan bij 5 jaar L.C.N. In een speciaal jubileum-
16
11
17 12
15 Agritoy 4 - november 2009 - 81
nummer van 32 bladzijden werd teruggeblikt door Frits van Manen. - Een wat ouder man schuifelde langs de vitrines. “Mooi hè,” zei ik. Hij haalde zijn schouders op. “Speel je er nog mee?” vroeg hij, waarop ik hem antwoordde dat ik er vroeger wel mee had gespeeld, maar dat ik ze nu verzamelde. “Is dat allemaal van verzamelaars?” ging hij verder. “Ja”, antwoordde ik. “Hoeveel verzamelaars zijn er dan wel?” Ik zei dat ik het niet wist. Hij ging verder, maar bleef plotseling staan voor een vitrine. Even later kwam hij terug. “Daar staat een trekkertje in die kast, precies zoals de echte waar ik vroeger mee geploegd heb! Zijn die dingen nog te koop?” Ik raadde hem aan om te gaan kijken in de verkoophoek: “Misschien kun je daar nog zo eentje vinden.” Wat later kwam hij triomfantelijk kijkend teruglopen. Hij had zijn trekkertje gevonden en het “VIRUS” had toegeslagen. – In het lustrumjaar konden de leden het clubmodel de Lely Hydro 90 bestellen voor f 185,00, die werd uitgegeven tijdens de beurs in Dronten. Er zijn slechts 200 modellen van gemaakt. Het eerste “beursmodel” was ook een feit. In samenwerking met de National Farm Toy Show werd de Europese editie van de Minneapolis Moline G 950 uitgegeven. Tijdens de ledenvergadering in restaurant d’Avondwake werd het 500ste lid in het zonnetje gezet. De voorzittershamer werd door Theo van der Perk overhandigd aan Teakele Miedema. Verder werd het bestuur versterkt met een zevende man, Albert de Weerd.
18. 1992 Trekker – al twintig jaar adverteerder 19. 1990 Het eerste clubmodel 20. 1991 De derde beurs in Wageningen 21. 1989 Het lijkt duidelijk wat er in het hoofd van deze jongen omgaat: “Hoe vaak moet ik buurmans auto nog wassen om deze Trike Trac te kunnen kopen?” Bron: Trekker nr. 10 - 1989 82 - Agritoy 4 - november 2009
1993
De beurs in 1993 had weer een flink aantal bezoekers, maar vanwege het slechte weer kwamen er slechts 2181. Het aantal leden eind 1993 was 491 stuks. In een Agritoy las ik een interview met Emiel van Loon. Jouke Bokma beschrijft aan het eind: ….De gedrevenheid van Emiel voorspelt mijns inziens voor de toekomst een grote en bijzondere verzameling. Verder denk ik dat Emiels redactielidmaatschap in de toekomst nog wel wat opvallender zal worden……. Had Jouke een vooruitziende blik? Tijdens de jaren hieraan voorafgaand was het hoogtepunt de uitgifte van het eerste clubmodel, de Brons. Veel leden hebben toen één of twee van deze bijzondere modellen kunnen bestellen. Er zijn slechts 220 exemplaren van gemaakt, uitgekomen als bouwkit of in elkaar gezet.
1992
Op de ledenvergadering in 1992 kwamen Marcel Scholten en Karel Hofs in het bestuur. In de beginperiode waren er een aantal bestuurswisselingen zodat een en ander niet altijd even voorspoedig liep.
1989
Tijdens de oprichtingsvergadering van de L.C.N. kwamen de volgende mensen in het bestuur. De heer Heestermans, Ben Verwijs, Roel de Langen, Theo van der Perk en Frits van Manen. Dat was in december 1989, dus bijna 20 jaar geleden. Tijdens de zomer van 1989 waren een aantal verzamelaars die aan de rest van Nederland wilden laten zien
wat er op het gebied van landbouwminiaturen te doen was. Ze organiseerden een beurs/show samen met en in het Museum Historische Landbouwtechniek in Wageningen. Op 1 en 2 juli 1989 was het fundament gelegd voor de grootste landbouwminiaturenbeurs van Europa. Een aantal verzamelaars en handelaren toonde aan het publiek wat er allemaal te zien en te koop was. Een aantal namen is in dit artikel voorbij gekomen. Volledig kan het natuurlijk nooit zijn, maar wat opvalt is dat er nog steeds personen zijn die vanaf de oprichting zich hebben ingezet voor de L.C.N. Zij hebben er voor gezorgd, samen met tientallen andere vrijwilligers, dat de L.C.N de grootste club op het gebied van landbouwminiaturen in Europa is, de grootste landbouwminiaturenbeurs van Europa organiseert en maar liefst 80 Agritoys heeft uitgebracht. Dan zijn er natuurlijk nog de mensen die de regio’s onder hun hoede hebben en geregeld een bijeenkomst verzorgen in die regio. Verder hebben we al twintig jaar lang erg goede contacten met Misset, nu Reed Business. Vooral in de beginperiode hebben we veel steun gehad van Misset. Siku is al eerder genoemd in dit verhaal, maar drukker BDU mag natuurlijk ook niet worden vergeten net als ReproVinci die de opmaak van de Agritoy doet. Geweldig dat een grote groep vrijwilligers - want dat wordt wel eens vergeten - met behulp van professionals meer dan 2800 leden voorziet van veel informatie met betrekking tot hun hobby. Op naar het volgende lustrum in 2014.
Freerk Postmus
20
21 18 19
Agritoy 4 - november 2009 - 83
1 3
2 4
20 jaar L.C.N., 20 jaar
miniaturenbeurs Een samenvatting van 20
jaar beurzen met feiten en
Op 1 en 2 juli 1989 werd in het Museum Historische Landbouwtec hniek in Wageningen de eerste landbouwmini aturenbeurs gehouden. Met de eenentwintigste editie voor de deur kijken we met feiten en fotoâ&#x20AC;&#x2122;s terug op de vorige 20 beurzen.
84 - Agritoy 4 - november 2009
fotoâ&#x20AC;&#x2122;s 5
Inmiddels is ‘de beurs in Zwolle’ een begrip geworden
6
De eerste landbouwminiaturenbeurs werd gehouden op 1 en 2 juli 1989 in het Museum Historische Landbouwtechniek in Wageningen. Met ongeveer 2000 bezoekers was dit genoeg reden om ook het jaar erop een soortgelijk evenement te organiseren. Op 7 en 8 juli 1990 kwamen 2500 bezoekers op de beurs af. De derde en laatste beurs die gehouden werd in Wageningen trok vanwege het extreem warme weer in het weekend van 6 en 7 juli 1991 ten opzichte van voorgaande jaren maar ruim 1000 bezoekers.
7
Vanaf 1992 werd de beurs in de maand november gehouden in de Meerpaal te Dronten. Het bezoekersaantal steeg door de jaren heen gestaag van zo’n 4000 in 1994 tot ruim 6300 in het jaar 2000. Doordat vanwege de verbouw van de Meerpaal deze niet beschikbaar was voor de beurs van 2001, werd er een nieuwe locatie gezocht. Dit werd de IJsselhallen in Zwolle. Inmiddels is ‘de Beurs in Zwolle’ een begrip geworden. Het bezoekersaantal steeg van 6300 in 2001 tot ruim 8600 het afgelopen jaar. Om aan te geven dat de beurs ieder jaar weer groter werd en in de IJsselhallen steeds meer ruimte nodig was, vind je onderstaand de inleidende tekst van het verslag van de miniaturenbeurs 2002 (geschreven door Jan van der Zijden): “De verwachtingen waren bij de beurscommissie en ook bij de bestuursleden dit jaar hoog gespannen. Aan de ene kant was men toch wel benieuwd naar het aantal beursbezoekers, kan het nog hoger? En aan de andere kant zou de teruglopende economie mogelijk ook nog roet in het eten kunnen gooien qua omzet. Maar het antwoord op deze beide onderwerpen is inmiddels bekend en de beurscommissie kan zeer tevreden terugkijken op de 14de beurs. Met in totaal 6944 bezoekers is er een nieuw record
8 10 9
12 11
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9-12.
Zo ziet de hal er de vrijdag voor de beurs uit Met vele handen worden de tafels netjes volgens een plattegrond neergezet Geheel ingericht met o.a. de vlaggen krijgt de hal de bekende gezellige uitstraling Bij de ingang staat ieder jaar een 1/1 trekker van het merk van het beursmodel In de hal staat meestal een oldtimer van het merk van het beursmodel van dat jaar In 1996 stond een 1/1 Case trekker in de Meerpaal In het jaar van uitgifte van een clubmodel staat ook het merk in 1/1 voor de deur Ook in 1999 stond het clubmodel in schaal 1/1 voor de Meerpaal in Dronten Aanverwante artikelen
Agritoy 4 - november 2009 - 85
13 14
17
16
15
19
20
18
22
21
23
26
86 - Agritoy 4 - november 2009
24
27
25
28
31
30 29
13-20. Landbouwminiaturenbeurs en tentoonstelling 21-28. Wat er zoal nog meer te zien is, is in enkele fotoâ&#x20AC;&#x2122;s samengevat 29-30. Voor de kinderen is er ieder jaar de kleurwedstrijd en diverse andere attracties 31. Een overzicht van de beurs in 2004 32. De serie 1/32 beursmodellen op een rij
gevestigd. Een rondje langs wat standhouders leverde ook alleen maar positieve geluiden op, men was zeer tevreden, het was een goede beurs geweest. Een record ook wat betreft het aantal standhouders, dit jaar waren dat er op zaterdag 143 en op zondag 116. Veel handelaren hadden om uitbreiding van het aantal tafels gevraagd, op zaterdag 350 tafels en op zondag 285 tafels voor de handel. Tel daarbij nog 24 showtafels, 18 promotietafels (op zondag 15) dan kom je op totaal 392 tafels voor de zaterdag, met een totale lengte van 470 meter. In tegenstelling tot vorig jaar waren nu dus op beide dagen drie hallen nodig om alle tafels kwijt te kunnen. Was op zondag de 3de hal, waar toen ook de traptrekkerwedstrijd werd gehouden niet helemaal bezet, op zaterdag daarentegen was zelfs de ruimte in deze 3 hallen niet toereikend, zodat toen een aantal leden in de gang een tafel had gekregen.â&#x20AC;?
Beursmodellen Vanaf 1994 werd er ter gelegenheid van de beurs een beursmodel uitgebracht. De eerste jaren was dit een model van Ertl in schaal 1/43. Vanaf 1999 werd op veler verzoek
het beursmodel in schaal 1/32 uitgebracht, dat jaar nog een model van Ertl. Vanaf 2000 wordt het beursmodel door Siku gefabriceerd. De beursmodellen 1994 t/m 2008 nog een keer op een rijtje: 1994 Minneapolis Moline G 950 1995 Allis Chalmers 220 1996 Case AgriKing Demonstrator 1997 New Holland M115 1998 John Deere 4230 1999 Case IH CX 100 European Edition 2000 Fendt Favorit 712 Vario 2001 Claas Xerion 2500 2002 Massey Ferguson 8270 Xtra 2003 John Deere 6820 2004 Deutz-Fahr Agrotron 210 2005 JCB Fastrac 2135 4WS 2006 Claas Ares 657 ATZ, 2007 Deutz-Fahr Agrotron K 110 2008 Valtra T 171
Albert Jan Kamphuis
32
Agritoy 4 - november 2009 - 87
2 1
n e . N . C . L r a 20 ja 20 jaar
3
Agritoy
bladzijden 4 4 1 t to it w t/ ar zw in Van 16 bladzijden
full colour
32 eind 2002. In feite n 8 in november 1998 tot va in en he rsc ve oy rit lour. Vanaf Het eerste nummer van Ag t blad toen al bijna full co he s wa de , en de 16 bladzijd oy in kleur gedrukt, januari 1990. Het blad tel 2004 wordt de hele Agrit b clu de n va ei rake van t de gro f dat moment is er echt sp na omslag was in kleur. Me va s du e. me econtactblad dzijden neemt vanaf groeide ook het informati full colour. Het aantal bla g lan r jaa n ee oy ging het rit ook in snel tempo toe. Zo De eerste jaren had de Ag nt me mo t da n ee in mmer kon or jaargang 2006 naar dezelfde omslag. Het nu ntal bladzijden van 48 vo aa n ve hre sc ge lad umnummer t voorb november 2008. Het jubile rondje rechtsonder op he or vo 72 de or do ijden groeide 15 jaar L.C.N. kende worden. Het aantal bladz 004 ter gelegenheid van 4-2 en ijd dz bla 32 5 jaar later gemiddeld hieter 80 bladzijden. Nu sc uit jaren heen gestaag, van als n ne he februari 1998 versc echt record aantal in 1995 tot 40 in 1998. In nt dit nummer 4-2009 een ke 4 er ren wa dit ur, bladzijden. de eerste bladzijden in kle er me l werd geleidelijk van de 40. Ook dit aanta
4
88 - Agritoy 4 - november 2009
Aan de inhoudsopgaven is te zien welke onderwerpen er door de jaren heen in Agritoy verschenen zijn. Nieuws over de club en clubactiviteiten, nieuwe modellen, beursagenda Advertoytjes en Jopie Krukas zijn onderwerpen die vanaf het eerste nummer in iedere Agritoy als constante factor terug te vinden zijn. De eerste jaren waren de onderwerpen daarnaast veel gericht op diverse modellen, fabrikanten en tips over het verzamelen zelf, zoals het onderwerp ‘Hoe leg ik contact met (buitenlandse) verzamelaars’ in Agritoy nummer 1. In de loop der jaren kwamen steeds meer artikelen over zelfbouw en verbouw. Ook de regiotrekkers en nieuws over buitenlandse zusterclubs zijn steeds terugkerende onderwer-
pen. Ook kwamen er nieuwe onderwerpen die in iedere Agritoy als vaste rubriek terugkomen, zoals ‘Op koffievisite..’ en met zijn tijd mee werd ook ‘Welkome Web Weetjes’ een vast telkens terugkomend item. De laatste jaren kende Agritoy een uitbreiding van vaste rubrieken, te noemen zijn hierbij ‘De jeugd heeft de toekomst’, ‘Bouw je eigen’, ‘Hun top drie en waarom die’, ‘Aanverwante artikelen’, ‘Oud nieuws’, de middenplaat en artikelen over andere schalen (dan 1/32). En zo zijn er natuurlijk alle overige, soms eenmalige artikelen over de diverse zaken over het verzamelen van landbouwminiaturen die de Agritoy de Agritoy maken zoals we die al 20 jaargangen, met steeds meer bladzijden en kleur kennen.
Onderstaand enkele (verkorte en incidenteel toegelichte) inhoudsopgaven uit diverse jaargangen. Naast steeds terugkerende rubrieken van het bestuur, de redactie, de beursagenda, advertoytjes en de strip ‘Jopie’ is het volgende te lezen:
Inhoud Agritoy no. 1, januari 1990 -
Nieuw miniaturenboek Verslag oprichtingsvergadering op 09-12-1989 Presentatie bestuursleden Nieuwtjes (nieuwe modellen en boeken over landbouwminiaturen) - Verzamelen wereldwijd - Hoe leg ik contact met (buitenlandse) verzamelaars - Massey-Harris 44 tractor (diverse miniatuurmodellen die van dit trekkertype uitgebracht zijn)
Inhoud Agritoy no. 1, februari 1995 -
Toypost Algemene Ledenvergadering 1995 Jaarverslag Verslag miniaturenbeurs Dronten Nieuwe modellen Verslag toyshow in Dyersville Een swapmeet in Engeland (reisverslag) IHC geschiedenis in groot en klein
In dit eerste nummer van 1995 zijn geen artikelen over zelfbouw gepubliceerd, maar in de overige nummers van dat jaar zijn telkens 3 artikelen over verbouw en zelfbouw te vinden.
Inhoud Agritoy 4, 1999 -
Toypost Beurs in Dronten Kijk en vergelijk Zelfbouw (6 artikelen) Oude tijden (nieuwe modellen van MoMiniatur in schaal 1/16 en 1/87) Nieuwe modellen Op Koffievisite bij... Nieuw in gelimiteerde oplage (miniatuurmodellen van Profarm uit Italië) Oldtimer tractor show (maquette van een oldtimertentoonstelling in schaal 1/87) Regiotrekkertjes Het verhaal achter het Vredo model
Inhoud Agritoy 3, augustus 2004 -
Terugblik 15 jaar L.C.N. Regiotrekkers Aanverwante artikelen Dubbelartikel Lemken (verslag excursie regio Noord Brabant Oost en Limburg Noord naar de Lemken fabriek gecombineerd met artikel over zelfbouw Lemken wentelploeg in 1/32) - Nieuwe modellen
- De kosten van zelfbouw (Claas Lexion maaidorser schaal 1/87) - Zelfbouw (naast bovengenoemde artikel nog 7 artikelen over zelfbouw) - Op koffievisite... - Kabelbestuurde Kramer - Reisverslag naar Siku - Welkome Web Weetjes
5
Inhoud Agritoy 2, mei 2007 -
Regiotrekkers en activiteiten Onze zusterclubs Verslag Algemene Ledenvergadering Beursverslag Landen Verbouw Hun top drie, en waarom die Op bezoek bij Bruder 65 jaar Güldner tractoren Oud geld (bankbiljetten met afbeeldingen van tractoren etc.) Clubmodel Nieuwe modellen Op koffievisite... Oud nieuws American promo’s (verzamelen van promotieen showmodellen) Bouw je eigen... (zelfbouw) Precisiesnijwerk (detaillering van het Claas Europa maaidorser model van UH) Aanverwante artikelen Nieuws uit Bergeijk (verbouw en zelfbouw) Zelfbouw (5 artikelen naast de eerder genoemde over zelfbouw) De jeugd heeft de toekomst Welkome Web Weetjes Achtergronden bij het clubmodel
Albert Jan Kamphuis
1. De omslagen van jaargang 1990 (links) en 1991 (rechts) 2. Agritoy’s uit 1995 en 1996 3. Agritoy nummer 4 uit november 1999, jubileumnummer 10 jaar L.C.N. 4. Agritoy’s uit 2000 en 2002 5. Agritoy’s uit 2006 en 2007 6. Kijk en vergelijk middenplaat, nummer 2 mei 1997 (Fendt Farmer 2 van Cursor 1/25) 7. Diorama’s met landbouwminiaturen in het Science Museum in Londen, gefotografeerd tijdens de L.C.N. ledenreis naar Tractor 2000 in Spalding 8. Jopie Krukas had in 1991 al een probleem dat veel verzamelaars zullen herkennen 9. 20 jaargangen Agritoy komt ongeveer overeen met de inhoud van 6 verzamelbanden
6
7
8
9
Agritoy 4 - november 2009 - 89
L.C.N.
20 jaar en zusterclubs Dat de L.C.N. intussen de tienerjaren al is ontgroeid is, om even die vergelijking te maken, is duidelijk. Dat is zowel aan het ledental als de oplage en dikte van Agritoy goed te zien. In de ons omringende landen zijn in navolging van de L.C.N. ook clubs opgericht die louter bestaan uit verzamelaars en liefhebbers van landbouwminiaturen. Maar er waren ook al enkele clubs actief voordat de L.C.N. werd opgericht. Welke dat zijn, lees je in de opsomming van clubs in dit artikel. Ik heb getracht zo volledig mogelijk te zijn, maar mocht ik een club vergeten zijn laat me dat weten dan meld ik het in het volgende nummer van Agritoy. Dat moet ook weer vol en liefst zo dik mogelijk worden, ja toch? Ik begin in willekeurige volgorde met om te beginnen de club in Zwitserland.
90 - Agritoy 4 - november 2009
Zwitserland, de AMC Deze club werd opgericht in 1996 door een toen zeer gedreven Peter Vogt. Het eerste nummer van clubblad Agromo News kwam in de winter van 1997 uit in een oplage van 400 stuks. De krampachtige pogingen van oprichter, voorzitter en hoofdredacteur Peter Vogt ten spijt, slaagde hij er niet in om het blad goed van de grond te krijgen. Dit was vooral te wijten aan te weinig medewerking en aanlevering van kopij. Hij moest het blad eigenlijk voor een groot deel vullen met advertenties of kopieën van artikelen uit andere bladen. Met nummer 11 in de zomer van 2002 viel dan ook het doek, de oplage was toen 500 stuks. Om gezondheidsredenen moest ook Peter zelf afhaken. Groot was de verrassing toen in mei 2007 weer een Agromo News op de deurmat viel. Dit keer niet een gekopieerd boekwerkje, maar netjes gedrukt en met kleurenfoto’s in een oplage van 250 stuks. Er stonden enkele zeer interessante artikelen in onder andere over het bouwen van RadioControl modellen. Helaas viel na drie nummers het doek alweer. Hiervoor waren twee redenen aan te wijzen, te weinig kopij vanuit de leden en het door de ‘moeder-organisatie’ FALS uitbrengen van een nieuw blad (zie hieronder), waarin ook plaats was voor stukjes van de AMC. De AMC heeft zich vanaf de oprichting direct aangesloten bij de F(reunde) A(lter) L(andmachinen) S(chweiz). Behalve de AMC zijn er nog dertien oldtimerclubs aangesloten bij deze overkoepelende organisatie die hun nieuwtjes en activiteiten uitwisselen
in een clubblad dat elk kwartaal verschijnt. Tot enkele jaren terug was dat het blad d’Fettpress, een in handig A5 formaat uitgebracht boekje. Inmiddels is een mooi uitgevoerd blad in A4, genaamd ’alte Landtechnik’. In dit blad vult de AMC meestal slechts een of twee bladzijden met clubnieuws of het voorstellen van nieuwe modellen. In 2003 werd zelfs een clubmodel uitgebracht, de Buhrer C in 1/32.
Italië, GAIMA Deze Italiaanse club heet voluit Gruppo Amatoriale Italiano Modellismo Agricolo en is officieel opgericht op 20 april 2007. Er is een vierkoppig bestuur, bestaande uit Sandro Poli, Giuseppe Martini, Andrea D'Ippoliti en Alex Lunardi. De club heeft momenteel 55 leden. Gaima organiseert jaarlijks eind april een beurs in Budrio (bij Bologna). Dit jaar al voor de vijfde keer, dus je snapt wel dat de club waarschijnlijk is opgericht door een aantal vaste deelnemers en organisatoren van die beurs. Zo ging dat eigenlijk toch ook bij de L.C.N.?
De beurs beslaat ongeveer 650 m2, heeft tussen de 45 en 50 standhouders en trekt altijd meer dan 2000 bezoekers die uit heel Italie komen. In tegenstelling
tot bij ons Zwolle staan er in verhouding veel meer deelnemers die oldtimers hebben nagebouwd, zowel tractoren als dorskasten, klein gereedschap, paarden en daarvan is heel veel van hout.
Zweden, Modelltraktorklubben MTK De Zweedse “Modelltraktorklubben” is opgericht in 1988, dus een jaar voor de L.C.N.! Leif Ähman is de voorzitter en is ieder jaar op onze beurs in Zwolle aanwezig. Dit jaar komt men weer met een bus vanuit Zweden naar Zwolle. Het aantal leden bedraagt nu ongeveer 138, waaronder tien Nederlanders. Het clubblad van de Modell Traktor Klubben heet ‘Lilla Traktornytt Infoblad för medlemmar i Modell Traktor Klubben’, en verschijnt twee keer per jaar. Het blad bestaat uit vijf pagina's zwart-wit en soms met foto's van nieuwe en zeldzame modellen. Het blad is vanaf het begin uitgegeven. Het was toen maar een enkel blaadje. De MTK heeft twee keer per jaar een bijeenkomst. In het vroege voorjaar eind februari/begin maart wordt de wintermeeting gehouden in het BM/ Volvo museum in Eskilstuna. Hier wordt de stand van zaken van de club besproken en een ruilbeurs gehouden, uitgebreid gegeten etc. In de zomer (juni) wordt de zomermeeting gehouden ergens in Zweden. De locatie hiervoor wisselt. Enkele leden in dat gebied organiseren de meeting. In 2006 was de zomermeeting in ons land. Harrie van Haren en Johan Bruygom hebben zich hier voor ingespannen. Hier vindt de jaarlijkse vergadering plaats met bezoeken aan musea, lokale verzamelaars en voor de dames is er een eigen programma. Soms komen hele gezinnen mee naar de meeting. De meetings vinden plaats in een weekend, de afstanden zijn groot in dit land. Men komt op zaterdagmorgen om 11.00 uur samen en zondagmiddag om 14.00 uur is de meeting afgelopen. Zo heeft iedereen de tijd om weer naar huis te gaan. In 2003 bestond de club 15 jaar. Er is toen een model uitgebracht en wel een 1/43 Volvo T600 met typisch Zweeds veiligheidsframe. Hier zijn er 88 van gebouwd door Tord Karlsson. Omdat de club in 1988 is opgericht, zijn er 88 modellen gemaakt met een prijs voor de leden van € 88,00). In 2008 vierde men het 20-jarig bestaan weer een
nieuw model de 1/43 Volvo Krabat T-425 met hetzelfde veiligheidsframe. Er zijn hier 90 modellen van gebouwd door Tord.
Denemarken, Modelltraktorklubben Deze club is waarschijnlijk opgericht in 2007. Het clubblad “Modeltraktor Klubben” verschijnt 2x per jaar, begin april en begin december. De club heeft wel een website, uiteraard alleen in het Deens en die is te vinden op www.modeltraktorklubben.dk Helaas is er verder geen informatie beschikbaar en heeft men niet gereageerd op mijn mails, dus moet ik het hierbij laten. Ook Karel Hofs lukte het niet om contact te krijgen en dat wil toch wel wat zeggen.
Frankrijk, ACA Opgericht in 1997 door Jean Marc Bougan, die ook tot voorzitter werd gekozen met Damien Laroche als tweede voorzitter. Door een tragisch ongeval is Jean Marc op 8 november 1997 overleden. Hij heeft dus nog geen jaar van zijn club kunnen genieten. Op de beurs in Dronten in 1997 werd een stiltehoekje ingericht ter nagedachtenis aan deze gedreven verzamelvriend die veel te vroeg van ons heen is gegaan. Momenteel bedraagt het aantal leden ongeveer 316. Het clubblad JMA, of voluit Jouets et Miniatures Agricoles is voor het eerst uitgebracht begin 1998 en verschijnt vier keer per jaar. Dit blad werd opgericht door Damien Laroche en de hoofdredacteur is Patrick Saulas. Ook dit blad heeft een ontwikkeling doorgemaakt. Het bestond eerst voornamelijk uit zwart-wit foto’s en nu is alles in kleur, voordeel van de digitalisering. Dikker is het blad niet echt geworden. Het grote probleem, waar overigens de meeste clubs mee kampen, is het gebrek aan kopij. Wat hebben wij van de L.C.N. redactie het dan goed, met meestal wel een of artikel of wat ‘in de wacht’, omdat het blad weer vol is. In de JMA hebben overigens in de loop der jaren wel enkele heel interessante artikelen gestaan. Wat te denken van het (vervolg-)verhaal over de geschiedenis van Porsche aan de hand van de bestaande modellen? Jaarlijks wordt er ook een clubmodel uitgebracht. Inmiddels is er al een hele lijst, die begon in 1999 met de Renault 651 van Solido in de witte uitvoering als Serie Speciale, in 2000 volgde de Renault E30, in 2001 een Renault ATLES 925 RZ met rondom dubbellucht van UH, in 2002 kwam de Someca 1000 4RM, in 2003 gevolgd door de Someca 1000 2RM, in 2004 volgde de IH 1066.
Agritoy 4 - november 2009 - 91
BLC/CMAB
In 2005 keerde de ACA weer terug naar Renault met de SUPER 7 met of zonder cabine. In 2006 kwam een FARMALL H en in 2007 een Ferguson FF 30. In 2008 kwam er eens geen trekker maar een combine de BRAUD 504 en in 2009 tenslotte nog een combine de CLAEYS M103. Jaarlijks wordt ook een beurs gehouden die tegenwoordig zijn vaste stek heeft gevonden in Chartres, en op de eerste zondag in juni wordt gehouden. Ook komt er tegenwoordig dan een beursmodel uit, dit jaar was dat bijvoorbeeld een witte MB Trac 1600 van Siku in een oplage van 2500 genummerde exemplaren. Eerder zijn er ook modellen van UH uitgebracht als beursmodel. Een aantal ACA-leden komt tegenwoordig met een bus naar onze beurs in Zwolle. Ze maken er gelijk een clubreisje van.
België, MTCB en BLC/CMAB In België heeft men op een of andere manier wat meer moeite met het in stand houden van een club. Inmiddels is de derde achtereenvolgende club actief. Dat de reden van opheffen niet altijd leuk is lees, je hieronder.
MTCB Zo was er begin 90’er jaren al een club van liefhebbers van landbouwminiaturen. Die was echter geen lang leven beschoren, slechts een jaar of twee. Die club heette de MTCB of wel Mini Tractor Club Belge en was hoofdzakelijk Franstalig. Er waren echter ook Nederlandstalige leden, in totaal een honderdtal herinnert een van de oudleden zich. Ze gaven af en toe een ‘clubblad’ uit, te weten twee dubbelgevouwen A4’tjes. Dat men de smaak te pakken had blijkt wel als een tijdje later een andere club wordt opgericht.
92 - Agritoy 4 - november 2009
Er werden al in 1993 en 1994 kleine beursjes georganiseerd. De eerste beurs telde een veertigtal genodigde bezoekers en tien verkooptafels in een klein zaaltje. Pas in 1995 werd de BLC/CMAB opgericht, de Belgische Landbouwminiaturen Club/Club Miniatures Agricoles Belges. In datzelfde jaar werd ook het eerste nummer van het clubblad uitgebracht. Dit clubblad verscheen vier maal per jaar. Ook bleef men beurzen organiseren. Die groeiden uit tot een maximale bezetting van 110 verkoopstafels en 800 betalende bezoekers. Deze beurzen werden gehouden in Landen bij Traiteur Marcel. Dit pand schijnt inmiddels verkocht te zijn aan de Aldi. Het grootste ledental van de club was 345 leden. In 2006 werd mevr. Deweerdt, de drijvende kracht achter de club, ziek en op 31 december van datzelfde jaar werden de activiteiten stopgezet met pijn in het hart. De BLC deed niet aan beursmodellen, maar wel was er een model van het trimester (kwartaal) dat besteld kon worden bij het bedrijf CeTheNa van oprichter J.P. van Heeswijk. In 2005 werd ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de club een 1/32 model van een Belgische trekker, de Spinnekop uitgebracht. Een jaar later werden we verrast met een model van een hakselaar, de Laverda TA50.
LMVB/ AMAB Een aantal leden waaronder Erwin Mievis en Eddy Verbuist vonden het jammer
om wat er was opgebouwd zo maar verloren te laten en met nog enkele zeer gedreven verzamelaars die ook al in de BLC actief waren, werd een nieuwe club opgericht die verder ging in de voetsporen van de vorige. Zo werden op 25 juli 2007 de statuten van de nieuwe LMVB/ AMAB gedeponeerd bij de Rechtbank van Koophandel en gingen de nieuwe club van start. De LMVB/AMAB heet voluit Landbouw Miniaturen Vereniging België/ Association Miniatures Agricoles Belge. De club brengt niet zoals de vorige vier keer per jaar een clubblad uit, maar maandelijks een nieuwsbrief in de mailbox van de leden. Op die manier denkt het bestuur iedereen ook beter op de hoogte te kunnen houden van de nieuwe modellen, want die zijn er zonder meer, zelfs te veel. De club heeft momenteel 134 leden. Evenals de vorige club gaat ook een aantal leden jaarlijks met de bus naar Zwolle. Geen van de drie Belgische clubs had of heeft dus een website beschikbaar. De BLC/CMAB ‘liftte’ wel mee op de website van oprichter Jean Pierre van Heeswijk beter bekend als CeTHeNa. Tot zover een opsomming van de clubs die er zijn (geweest). Het kan zijn dat ik iets vergeten ben, ik weet ook niet alles. Ook zijn er natuurlijk nog tijdschriften, maar daar zit dan geen club achter. Wat te denken van een blad dat volgens mij toch wel heeft bijgedragen aan de oprichting van de L.C.N. en Agritoy, ik bedoel ToyFarmer! Het eerste nummer kwam uit in 1979 als een dubbelgevouwen A3 nieuwsbrief. Helaas is oprichter Claire Scheibe overleden, maar zijn vrouw Cathy staat nog elk jaar op onze beurs. Met dank aan Patrick Saulas, Sandro Poli, Karel Hofs en Erwin Mievis voor hun info en advies.
Jan van der Zijden
n e n e d e h Verleden, Twintig jaar L.C.N.
! t s m o k e to
er dit onderwerp Met wie kun je beter ov oprichter en één praten dan met een mede Juist! Vanaf de van de eerste voorzitters? is Theo v.d. Perk uit oprichtingsvergadering vereniging. Tijdens Beesd betrokken bij de hij gekozen als deze vergadering werd al na ruim een jaar de bestuurslid en hij volgde . Theo, toen eigenaar toenmalige voorzitter op nisatiebedrijf, van een landbouwmecha hobbyist en een is nog steeds een echte n diverse zaken. Zijn fanatieke verzamelaar va l alle gerelateerd verzamelobjecten zijn we n. Na zijn aan het agrarisch gebeure groot plezier zijn pensionering heeft hij tot rborgen talenten plotseling opkomende ve gesprek met Theo is verder ontwikkeld. Een daarbij een groot genot.
94 - Agritoy 4 - november 2009
Hoe het begon Eind tachtiger jaren wilde het Nationaal Museum Historische Landbouwtechniek in Wageningen gaan reorganiseren. Men dacht aan het opnemen van een collectie landbouwminiaturen. Met deze uitbreiding wilde men meer bezoekers trekken. Maar hoe pak je zoiets aan en geef je dat vorm? Op 14 juli 1989 werd er een voorbereidingsvergadering belegd door dhr. Van Brakel, destijds beheerder van het museum en dhr. Cor Crux, bestuurslid. De heren hadden een aantal grotere verzamelaars uitgenodigd voor een oriënterend gesprek. Naar aanleiding van dit gesprek heeft dhr. Heesterman geadviseerd het idee over te nemen en te trachten een vereniging met als doelstelling ‘het verzamelen van land-
1
bouwminiaturen’, te gaan oprichten. De oprichtingsvergadering vond plaats op 09-12-1989 in zaal d’ Avondwake in Wageningen. Er kwamen enkele tientallen geïnteresseerden op af. Gezamenlijk besloten ze een vereniging voor het verzamelen van landbouwminiaturen te gaan oprichten. Er werd een bestuur gekozen en de oprichtingsakte passeerde op 11 april 1990. Daarmee was de vereniging officieel erkend. Het bestuur ging voortvarend aan de slag. In de zomer van 1989 werd de eerste nationale landbouwminiaturenbeurs georganiseerd in het museum te Wageningen. De eerste tegenslag voor de bestuurders kwam op 28 juni 1991. De eerste voorzitter kondigde geheel onverwacht aan om per direct zijn functie als voorzitter en bestuurslid beschikbaar te stellen. Daar sta je dan. Wat nu? Er waren nog diverse probleempjes op te lossen. Het voorbereiden van de miniaturenbeurs vergde veel aandacht en inzet. En nu dit! Daar kwam nog bij dat er nog weinig geld in kas was. De vergaderingen vonden om kosten te besparen, beurtelings plaats bij de bestuursleden thuis. Theo is toen voorzitter geworden en door een gezamenlijke en eensgezinde aanpak trok men de kar weer vlot. Hij zag zichzelf als interim voorzitter en was van mening dat de vereniging recht had op een gekozen voorzitter. Voor de jaarvergadering van 1994 werden kandidaat-voorzitters benaderd en kandidaat gesteld. Theo heeft zich doelbewust niet herkiesbaar gesteld. Als opvolger werd Teake Miedema uit Drachten gekozen.
Een terugblik op twintig jaar L.C.N. Dat geeft Theo een goed gevoel; de L.C.N. is een hechte en een gezonde vereniging met inmiddels voldoende financiële middelen. Deze reserves zijn nu eenmaal nodig om eventuele tegenvallers of missers op te kunnen vangen, aldus Theo. Verder neemt het ledental nog steeds toe en jaarlijks is er een succesvolle beurs. Ook Agritoy, het clubblad als informatieblad voor de leden, maar zeker ook als bindmiddel voor de vereniging, ziet er gelikt
uit. Hij spreekt als senior verzamelaar en oud bestuurslid zijn waardering uit voor de mensen die zich belangeloos voor de vereniging inzetten. In het bijzonder voor het standvastige en hechte bestuur en de mensen achter het clubblad.
De toekomst ziet er zonnig uit Het ledental zal minder snel toenemen, maar de hang naar nostalgie zal blijven. Voor de continuïteit op de langere termijn zal veel afhangen van de opvolgende bestuurders. Vormen die eveneens een hechte club die de vereniging financieel gezond houden en zorgen voor eenzelfde, hoogwaardige kwaliteit van het clubblad en het organiseren van goede beurzen, dan is succes verzekerd. Binnen een vereniging van ruim 2500 leden zullen er altijd mensen zijn die, als de noodzaak zich aandient, zich beschikbaar willen stellen voor een bestuursfunctie. Leden met een jonger gezin hebben een andere tijdsinvulling dan de wat oudere leden. De tijdsinvestering en de kosten die een bestuursfunctie met zich meebrengen, zijn voor hen soms een drempel. Maar desondanks, vervangingen lossen zich altijd wel op, aldus een optimistische oud voorzitter.
2
3
4
Theo van der Perk als seniorverzamelaar Bij een man met een zo brede belangstelling mag je een uitgebreide collectie verzamelobjecten verwachten. Naast zijn schaduwarchief van de L.C.N. vanuit zijn bestuurlijke periode met daarin nog diverse officiële stukken, vind je verder een scala aan moois. Zo heeft hij een klein aantal oude trekkers en meerdere stationaire motoren als Lister en Bernhard. Heel apart en leuk is de verzameling hooibouwwerktuigen zoals hooiharken, vorkjesschudders, maaimachines en gecombineerde harkschudders. Alle uit de 50er en 60er jaren, dus bestemd voor paardentractie. Ook een collectie agrarisch handgereedschap ontbreekt niet. Daarnaast is er nog een uitgebreide serie traptrekkers te bewonderen. En wat te denken van de verzameling
5
1. 2. 3. 4.
Theo’s eerste modelletje, een Nuffield Co-op E 2 in 1/16 Renault D 22 met boomstamwagen Co-op Duplex nr. 2 in 1/16 van Scale Models 5. Terra Gator 1664T
Agritoy 4 - november 2009 - 95
6
11
7
12
postzegels en papiergeld met daarop afbeeldingen van trekkers, machines en oogsttaferelen?
8
9
10
96 - Agritoy 4 - november 2009
Natuurlijk mogen ook de landbouwminiaturen niet onvermeld blijven. De veertien tjokvolle vitrinekasten herbergen meer dan 3000 exemplaren. Daarnaast zijn nog een paar honderd modellen die wegens plaatsgebrek nog in de verpakking zitten. Het zijn allemaal modellen van bekende en minder bekende merken en in diverse schaalgroottes. Niet alleen modellen van trekkers, maar ook die van werktuigen en machines zijn goed vertegenwoordigd. Graag wil hij achter elke trekker een passend werktuig. Een trekker zonder werktuig is niet compleet vindt Theo. Ondanks de toegenomen detaillering van de huidige modellen gaat zijn voorkeur toch uit naar de modellen die hij in de beginjaren verzamelde. Het was toen veel minder een massaproduct. En als je spreekt over iets aparts dan vindt hij de oude blikken trekkertjes met een opwindmechanisme nog steeds uniek. Prachtig dat zoiets van blik gemaakt kon worden. Van deze modellen heeft hij er een dikke honderd in zijn verzameling opgenomen. De totale collectie is in ruim vijftig jaar opgebouwd. Zijn eerste miniatuur, een plastic model van een Nuffield, kocht hij toen hij 21 jaar jong was.
De winkel die opruiming hield, wilde het graag missen voor de prijs van f 2,50. Voor dit soort modellen wordt nu ongeveer het honderdvoudige gevraagd. Maar ja wat is een model waard? Er is een groot verschil tussen de marktwaarde en de emotionele waarde. Duidelijk is inmiddels wel dat de prijs van een model voor een groot deel wordt bepaald door de originaliteit en zeldzaamheid. Verbouw van modellen tast de originaliteit aan en verlaagt daarmee de marktwaarde. ‘’Verbouwde en zelfbouwmodellen hebben alleen een grote emotionele waarde voor de bouwer zelf’’’, zegt de ervaren verzamelaar. Om een zo realistisch mogelijke waarde te laten bepalen, adviseert Theo om een aantal oudere verzamelaars de collectie te laten taxeren. Zelf heeft hij zijn gehele collectie voor zowel diefstal als brand laten verzekeren. Een inspecteur van de verzekering heeft de taxatie uitgevoerd. Niet per model, maar per inhoud van de vitrinekast. In dit geval zijn er dus veertien verzekerde objecten. De taxatie is aan de hoge kant, hetgeen ook een vrij hoge verzekeringspremie betekent. Niet iedereen heeft dat ervoor over. Maar tijdens een kleine binnenbrand, enkele jaren geleden, waarbij een deel van de collectie zware rook- en roetschade had opgelopen, werden alle beschadigde objecten
13
15
14
weer keurig in de originele staat teruggebracht. Wel dienen voor de diefstalverzekering alle vitrines met een slot afgesloten te zijn. Bij diefstal zijn braaksporen vereist.
Agritoy. Enkele foto’s van de blikken modellen en Theo’s schilderkunst maken de fotoreportage compleet.
16
Verborgen talenten Uit deze omvangrijke verzameling heb ik slechts enkele exemplaren gefotografeerd. Het betreffen o.a. twee modellen van het hier onbekende merk Co-op. De Canadese landbouworganisaties hadden destijds leveringscontracten afgesloten met de gevestigde fabrikanten met als doel om de levering van goede tractoren tegen een lage prijs in stand te houden. De Co-op Duplex nr. 2 had een vermogen van 33 pk en was de snelste trekker in zijn tijd. Hij werd in 1937 en 1938 gebouw bij de Co-operative Manufacturing Company in Michigan. Het model zelf is gemaakt door Scale Models. De Co-op E 2 is eigenlijk een trekker van het merk Cockshutt type 20, maar dan voorzien van een ander merklogo. Beide trekkers zijn in de kleur “pumpkin”-oranje gespoten. Verder mag een foto van de eerste door Theo aangeschafte miniatuur, de Nuffield, niet ontbreken. Die was verantwoordelijk voor de besmetting met het verzamelvirus. Tevens betekende dat het begin van de verzamelhobby. Ook de Terra-Gator 1664T is een leuk model en verdient een plaatsje in
Na de pensionering kwam er ineens een heleboel vrije tijd beschikbaar. Niet dat daar geen passende tijdsinvulling voor was, maar Theo moest het wat kalmer aan gaan doen. Maar hoe kun je dan je vrije tijd zinvol gaan besteden? Theo was altijd al creatief en tekende niet onverdienstelijk. “Hoe groot is de stap van tekenen naar schilderen?” vroeg hij zich af. Dus de proef op de som genomen, schildersattributen aangeschaft en toen maar kijken hoe ver hij kwam. En weldra kwamen zijn verborgen schilderstalenten bovendrijven. Inmiddels schildert hij niet onverdienstelijk. Zijn schilderijen mogen gezien worden. Het schilderen geeft hem heel veel voldoening. Je kunt er je emotie in kwijt en het geeft je innerlijke rust. Ik wens Theo dan ook nog veel plezier met zijn nieuwe hobby. Als laatste wil ik hem en zijn vrouw bedanken voor de beschikbaar gestelde tijd en de gezellige hobbyuurtjes.
Leen de Vos
17
6-10. Een greep uit Theo’s blikken modellen voorzien van een opwindmechanisme 11. Fordson type F bij de bosrand 12. John Deere met oprolpers 13. Trekker in het landschap 14. En de boer hij ploegde voort 15. Schilderstukken op de schildersezel 16. Collage v.d. bedrijfsontwikkeling 17. Een kijkje in één van de vitrines
Agritoy 4 - november 2009 - 97
op koffievi sit
e bij
… n e y m e i R j bi s o V e d n e Le er de vijftigste In deze Agritoy staat al we s. Hoog tijd om een kop bijdrage van Leen de Vo Oosterwolde. Ja zeker, koffie te gaan drinken in el goede dingen komen al weer Oosterwolde. Ve itter, Jos Russchen (zie daar vandaan, onze voorz derde Leen de Vos. Agritoy nr. 2 – 2008) en als t. Drie maal is scheepsrech
1
2
98 - Agritoy 4 - november 2009
3
Vlak na de oorlog, op 16-jarige leeftijd haalde Leen het trekkerrijbewijs Koffie met echte “fryske” oranjekoek werd mij aangeboden en dat zal wel te maken hebben gehad met de vijftigste bijdrage. Samen met zijn vrouw Riemy woont Leen in een rustige wijk van het dorp. Ze genieten daar van de rust na een arbeidzaam leven. Leen en zijn vrouw hebben veel zaken ondernomen zoals verder in dit verhaal wel zal blijken en met zijn 78 jaren denkt Leen er nog niet aan om het heel rustig aan te doen. Er is altijd wel wat te doen.
Het begin In 1931 werd Leen geboren in het Zeeuwse Kats (Noord Beveland, bij de Zeelandbrug). Zijn ouders hadden daar een fruitteeltbedrijf met stamfruit zoals appels en peren. Het bedrijf was ongeveer 2 ha groot. In de crisisjaren waren de ouders van
Leen hun boerderij kwijtgeraakt en met behulp van moeders vader werd begonnen met fruit. Het was niet Leen zijn ding. Hij was liever bij opa en zijn ooms op de boerderij. Die boerderij lag ongeveer 300 meter van de ouderlijke woning en met 40 ha akkerbouw was er altijd wel iets te beleven. Leen heeft bewust de oorlog meegemaakt, maar op Noord Beveland was er weinig van te merken en zo had Leen een gelukkige jeugd. Op 16-jarige leeftijd haalde Leen het trekkerrijbewijs. Vlak na de oorlog was dat ook al noodzakelijk en zo kon Leen zich bij opa uitleven op de David Brown Cropmaster. Voor dit merk is de liefde altijd blijven bestaan. Zijn familie was op landbouwgebied best wel vooruitstrevend en Noord Beveland lag als eiland behoorlijk geïso-
1. Leen bladert in het blad ‘Zeldzaam huisdier’ en zit op de plek waar hij zijn pennenvruchten neerschrijft om die later uit te werken op de computer. 2,3. Waar het allemaal mee is begonnen…….. 4. Leen op de D.B. Cropmaster met daaraan gekoppeld een Krakei voorraad aardappelrooier. De aardappelen werden gerooid en op een zwad gelegd, om daarna met de hand te
4
5
6
worden geraapt. Het voordeel was dat er, in enkele werkgangen, voor een dag aardappelrapen gerooid kon worden. De trekker was daarna weer beschikbaar voor andere werkzaamheden. 5. Dierbare herinnering aan Tilligte 6. Prachtige Zetor 5711 zelfbouw in schaal 1/32 7. De verzameling 1/32 met hier en daar een verdwaalde schaal
7 Agritoy 4 - november 2009 - 99
op koffievi si
te bij
8 9
leerd, dus alle nieuwe zaken werden uitgebreid besproken door de bewoners. Veel vrije momenten werden op de D.B. doorgebracht. Na de lagere landbouwschool, gevolgd door de R.L.W. school - in Goes en altijd met de boot over - durfde Leen het aan om als 18-jarige naar de nieuwe polder te gaan.
De Noordoostpolder en verder... De Noordoostpolder, een heel eind van huis, maar Leen heeft trekker(s)bloed in zijn aderen en bij de Rijksdienst voor IJsselmeerpolders was hij werkzaam in de buurt van Ens en Nagele op een mooie Blauwe Reiger. Al snel promoveerde Leen naar de Caterpillar D4 rupstrekker. Als er zwaar werk gedaan moest worden, zoals greppels trekken, dan kwamen er twee D6 trekkers aan te pas. In die periode ontmoette Leen ook zijn vrouw. Na de periode Ens kwam Leen te werken op de proefboerderij in Marknesse, de Kandelaar. In de jaren ‘50 was een beroemde kreet: “beter kleine baas dan grote knecht” en die zette Leen aan het studeren. Een middenstandsdiploma moest er komen en dat lukte. Hij nam afscheid van de agrarische sector en nam in Leeuwarden een klein warenhuis over. Acht jaar met veel plezier
100 - Agritoy 4 - november 2009
hard gewerkt, maar de burgers in Leeuwarden gingen naar het centrum, bakker en slager kregen minder klandizie en zo moest afscheid worden genomen van het warenhuis. Maar in een andere provinciehoofdstad kon hij afdelingsmanager worden bij V & D. Hij was weer kleine baas af, maar had wel acht jaar met plezier in Zwolle gewerkt. Het trekker(s)bloed begon nog een keer te borrelen en er werd gesolliciteerd naar de functie van bedrijfsleider bij een toeleveringsbedrijf voor land- en tuinbouw in Dronten. Leen kreeg de baan, omdat hij iemand was met verkoopervaring in het grootwinkelbedrijf en hij kende de agrarische sector. Een aantal klanten uit de NOP kende hij nog uit de jaren vijftig. De tijd ging door en eind jaren tachtig kwam de VUT in beeld. De kinderen waarschuwden hun vader dat hij na zijn harde werken nog wel wat om handen moest hebben. Dat heeft hij ter harte genomen en zo kwam hij in beeld als ledenadministrateur en secretaris van de OTMV. Het trekkerbloed borrelde nu op een andere manier. Dit had ook te maken met de klanten die bij Bol – Dronten kwamen om verf voor hun oldtimer tractor. Zo hoorde Leen van het bestaan van de
OTMV en daar heeft hij zich acht jaar ingezet als vrijwilliger. In 1998 zijn Leen en zijn vrouw verhuisd naar Oosterwolde. Mooi centraal tussen de woonplaatsen van de zoons.
De hobby Tot zover helemaal nog geen landbouwminiatuur in het verhaal. Heeft Leen dan wel miniaturen en hoe is dat dan begonnen? De foto’s bij dit artikel geven aan dat Leen inderdaad miniaturen heeft. David Brown heeft een speciaal plekje in zijn hart en begin jaren negentig gaf de Boerderij een aantal trekkertjes uit. Kleine witmetalen kitjes waar Leen er een van kreeg voor zijn verjaardag. Het begin was er. Wel klein, schaal 1/64 schat Leen, maar een echte Cropmaster. Tijdens een evenement van de OTMV stond er ook een stand van de L.C.N. en zo is Leen in 1999 lid geworden van onze club. Hij had
10
11
per slot van rekening al een model. Na contacten met Frits van Manen begon Leen met zijn rubriek “Op koffievisite bij…” In februari 1999 verscheen de eerste koffievisite bij Piet en Annita Mooij in Schagen. Daarna zijn er nog 43 verschenen en Leen gaf aan dat hij nog niet wilde stoppen. Verder heeft hij nog zes bijdragen geleverd over zelfbouwers. Op de vraag hoe Leen aan adresjes komt, blijkt mond tot mondreclame toch heel veel te doen. Vaak weet de geïnterviewde wel een ander leuk adresje om eens te gaan koffiedrinken en dat resulteert weer in een boeiend verhaal. Hij is altijd nieuwsgierig wat er na een afspraak boven tafel komt. De meeste mensen zijn enthousiast en vinden het leuk om over hun hobby te praten. In de hobbykamer van Leen komt duidelijk de voorkeur van verzamelen naar voren. Grote modellen - 1/16 sieren de wanden. Mooi op glasplaten, strak tegen de muur. Boven het bureau staat een mooie verzameling modellen in schaal 1/32. Andere schalen zijn eigenlijk minder mooi. Maar er zit nog wel een “verdwaalde” David Brown Cropmaster tussen in 1/43. Leen verzamelt alleen maar modellen van oldtimers. Trekkers waar hij zelf
mee heeft gewerkt of die de buurman had. De moderne tractoren zeggen Leen weinig, hoewel hij ze wel erg mooi vindt. Detaillering is erg belangrijk en dat is duidelijk te vinden bij de modellen in 1/16. Aan de wand sieren ook verschillende borden van de oldtimershow in Tilligte en als deelnemer aan de Friese Elfstedentocht (met tractor) kreeg hij ook een mooi aandenken. Waardevolle zaken voor de verzamelaar. Verder is er een kast vol naslagwerken over tractoren, zeldzame landbouwhuisdierrassen en tijdschriften. De foto’s geven een duidelijk beeld van de verzameling van Leen.
…en er is meer dan de L.C.N. Verder is Leen in het dagelijks leven druk met het secretariaat van het dorphuis, penningmeester van de Fiat tractorclub en de lokale omroep O3. Het schrijven zit Leen ook in de vingers, want hij schrijft regelmatig in de regionale krant de Noordoostpolder artikelen over ploegwedstrijden en een verslag van onze beurs. Vanaf 2003 is Leen mederedactielid van ‘Zeldzaam huisdier’. In dit magazine verzorgt hij ook één keer in de drie maanden een soort van koffievisite. Een heel andere tak van sport maar niet minder boeiend.
12
Ik sluit af met de zin die Leen altijd gebruikt: Als laatste wil ik Leen en Riemy bedanken voor de gastvrijheid, de beschikbaar gestelde tijd en de gezellige hobbyuurtjes.
Freerk Postmus
8. Deze mooie Holder A55 kreeg Leen toen hij afscheid nam bij zijn baas. Cursor, 1/32 9. Een deel van de 75 modellen in schaal 1/16 10. Achtergrondinformatie 11. Eén van de mooiere modellen, de Massey Harris K22 van SpecCast 1/16 12. Het andere deel van de collectie
Agritoy 4 - november 2009 - 101
Kijk en ver gelijk
Landbouwminiature
n
te koop in 1989 In deze "Kijk en vergelijk " gaan we terug naar 1989, het oprichtingsjaar van de L.C.N. We gaan per fabrikant kijken naar enkele modellen in schaal 1/32 die toen te ko op waren. Als vergelijk is van de meeste modelle n ook een afbeelding van de folder te zien.
Britains
tains Bekende modellen van Bri t goed ref bet ails det t wa en kom . Bij de overeen met de 1:1 versie inecab zijn s tain Bri MF 2680 van . In erd evo uitg wit in gen vel dak en an sta 9 198 de Britains catalogus rs naast de afgebeelde trekke ld: me ver rs kke tre de de volgen 4 uit de 188 nty Cou en 35 TW d For terijaanPowerfarm serie met bat twee in 92 DX utz De drijving, de met uitvoeringen, waarvan een nje ora t me ht rondom dubbelluc d For , -14 145 TX t aul velgen, Ren rac lf-T Ha t Fia en 805 t me Val 5610, as Cla De met rupsen achter. laar was Jaguar 690 SL veldhakse r. jaa dat nieuw
102 - Agritoy 4 - november 2009
MB-trac 1500, MF 2680, Krone Benac rondebalenverzamelwagen en MF 130 zaaimachine
International 844-S (1/30)
Bruder
en Deutz-Fahr M 1102 (1/3
2)
De International 844-S van Bruder ziet er 'standaard ' niet direct uit als een mo del voor de verzameling, maar al met een paar wij zigingen is er een heel mo oi model van te maken. Het hier afgebeelde model is voorzien van andere ach terbanden (Carraro van Ros ) en een vooras van Britain s. Ook van de Deutz-Fahr maaidorser is met enkele wijzigingen een leuk model te maken. De gele haspel is vervangen door eentje van Siku, de gele stoel en motor zijn in kleur aangepast, andere wielen eronde r, belettering aangepast, en het lijkt al aardig 'net als de echte'. De bekend e modellen in schaal 1/16 zoa ls de Krone opraapdoseerwagen, Mengele sta lmeststrooier, 'VacuĂźm Super' mengmesttank, en in kleinere schaal de Me ngele veldhakselaar, WeIge r opraappers en Grimme aardappelrooimachine wa ren toen ook te koop.
-305 en Case International Ford TW 5, Deutz-Allis 4W
1680 Axial Flow
Ertl
en was in Europa inste type uit de TW serie De Ford TW5 was het kle Generatie II, de van ring heeft de belette niet leverbaar. Het model foto is gewijzigd ze grille. Het model op de maar een zwarte i.p.v. grij hift. De feitelijke ers ende serie, de 8630 Pow in een model uit de opvolg aanbod van het s wa 2 1/3 de 8530. In schaal opvolger van de TW-5 is n Deere 3350, Case zo groot, namelijk een Joh Ertl in trekkers toen niet r en de Case Interkke International 9150 kniktre International 2294, Case reven trekkers: ged aan l eta k had Ertl een twe Oo m. xxu Ma 0 512 al ion nat ijving en een Ford ktrekker met batterijaandr een John Deere 8970 kni 7710 met frictiemotor.
Gama
Fendt Favorit 620 LS, Deutz Intrac en Grimme aardappelrooimachine
De Grimme aardappelrooier werd als set met een MF 2640 geleverd. De rooier op de foto is verbouwd, de standaard versie heeft geen bunker, maar een platform met een opzakinrichting aan het eind van de sorteerband. De Massey Ferguson 2640 is in schaal 1/28. De Intrac en Fendt Favorit 620 LS waren verhoudingsgewijs iets kleiner, rond schaal 1/29 â&#x20AC;&#x201C; 1/30. De Deutz Intrac heeft typeaanduiding 2004. In werkelijkheid is het een 2005, een 80 pk systeemtrekker met een hydrostatische aandrijving (traploze rijsnelheid) die midden jaren zeventig op de markt was. Deutz bracht in 1975/1976 een opvolgend model uit, de Intrac 2006, deze was gebaseerd op de 2005 en had een 116 pk motor. Gama had een model met een sproeitank en een met een kipbakje achterop de trekker. Naast genoemde trekkers was er van Gama ook een Deutz D 10006 in schaal 1/30 in diverse uitvoeringen: met cabine, valbeugel en een in de kleur oranje.
Agritoy 4 - november 2009 - 103
Kijk en verg elijk
Scale Models
Scale Models bouwde rond 1989 vooral trekkers (in schalen 1/64, 1/32 en 1/16) van de merken Versatile en White. Na de overname van Versatile door Ford New Holland werd door Scale Models o.a. de Versatile 836 in de blauwe kleur als Ford 846 Versatile uitgebracht. De White 160 is een van de weinige 'rowcrop' trekkers die door Scale Models in schaal 1/32 werden uitgebracht.
White 160 en Ford 846 Versatile
Ros Ondanks een verhoudingsg ewijs lagere prijs maakte Ros toch behoorlijk gedetailleerde tre kkers die overeenkwamen met de werkelijke trekkers en werktuigen. Andere 1/32 Ros modellen uit 198 9 zijn de Fiat 80-90, MF 1014, Landin i 10000, Agrifull en rupstrekkers van Fiat en Agrifull. Ook was er een Fendt te koop, dit was echter een Fiat in Fendt kleuren.
Massey Ferguson 3050 met een Fiatagri Hesston 4700
104 - Agritoy 4 - november 2009
Als vergelijk is van de modellen ook een afbeelding van de folder te zien MB Trac 800, stalmeststrooi
er en Deutz-Fahr M36.10 com
bine
Siku
Andere Siku trekkermodellen uit 1989 zijn de Deutz-Fahr DX 4.70, Renault TX 145-14, Massey Ferguson 284S, Fendt Farmer 308 LS, Unimog en de Ford TW 35.
Albert Jan Kamphuis
Agritoy 4 - november 2009 - 105
2
1 3
Een bezoekje aan
Tineke Vervloet De L.C.N. heeft onder ha ar leden 29 dames. EĂŠn daarvan is Tineke Ve rvloet en zij is zwaar besmet met het groenge le virus. Ondanks dat ze apothekersassistente is, heeft zij nog geen middel gevonden om dit virus te bestrijden. Laten we me t zâ&#x20AC;&#x2122;n allen hopen dat er oo k nooit een middel voor komt. Voor Tineke hoeft het ook helemaal niet, want zij vindt het veel te leuk.
4
106 - Agritoy 4 - november 2009
Even kort hoe het begon, in Agritoy nummer 4 van 2003 staat hier meer over; in 1995 zag ze een plaat van het merk John Deere en ze viel voor de kleurencombinatie groen en geel. Voordien had ze niet veel met landbouw op, laat staan met de bijbehorende machines. De plaat paste mooi in hun nieuwe woning die hiervoor destijds ruim genoeg was. Daar bleef het echter niet bij. Vanaf toen is ze samen met haar man Rob door een samenloop van toevalligheden gaan verzamelen. Die toevalligheden zijn: • het zien van een 1/32 schaalmodel van een John Deere tractor in een winkel in Barneveld • het getipt worden over een landbouwminiaturenbeurs in Dronten door de vader van een zwager • de kennismaking met Theo van der Perk op die beurs die haar vervolgens enthousiast maakte om lid te worden van de L.C.N. Dit heeft ze ook gedaan in 1998.
1. Tineke bij de kast met Precisionmodellen 2. Waar een dressoir al niet goed voor is 3. JD geeft “een steuntje in de rug” 4. Echte “Deeres” 5. Uitbreiding na 2003 6. Cadeau ter ere van Tinekes 12 1/2 jarig dienstverband
5
Eerst was ze alleen lid, maar omdat Rob altijd meeging, ook naar de jaarvergaderingen, is hij een paar jaar later ook lid geworden. De reden: zij belde Ben Verwijs met de vraag of Rob ook mee mocht naar de jaarvergadering. Het antwoord luidde: “ja, maar hij mag niet stemmen als dat nodig is voor een besluit.” Dit is een paar jaar zo gegaan en om de vraag niet meer te hoeven stellen heeft ze Rob ook als lid opgegeven. Hoewel hij zegt niet veel te hebben met “haar” hobby is Rob door “zijn” hobby, computertechniek, erg betrokken om met Tineke via internet naar bepaalde modellen te speuren. Tineke’s verzameling is in de loop der jaren zodanig uitgegroeid dat je in elk vertrek, behalve de badkamer en slaapkamer, iets van het merk John Deere terugvindt. Elk hoekje, plankje, kastje of stukje vrije muur is bezet met iets in de kleuren groen en geel. Zodra je de hal binnen komt, is het eerste dat opvalt, een paar platen van JD met daarnaast een prachtige foto van een echte “Deere”. Je hoeft haar eigenlijk niks te vragen, want zodra ze begint te vertellen over haar passie stroomt
6
Agritoy 4 - november 2009 - 107
8 7
haar mond over in een stortvloed van woorden. Haar ogen twinkelen, het gezicht straalt en haar enthousiasme is niet te stuiten. Prachtig om mee te maken. In haar verzameling vind je schalen die variĂŤren van 1/128 tot 1/16, maar ook zeer bijzondere details van machines van JD. Zo heeft ze een aantal gietijzeren klepdeksels van JD zaaimachines, autoâ&#x20AC;&#x2122;s in de JD kleuren, spaarpotten die JD elk jaar uitbrengt, bestek en serviesgoed voor dagelijks gebruik, kussens, boeken, eigenlijk teveel om op te noemen. De Precisionmodellen heeft ze bijna allemaal. Deze staan in een mooie kast in de woonkamer. Veel modellen zitten nog in de verpakking, gewoon omdat dat beter uitkomt en het jammer is om de verpakking te beschadigen. De verpakkingen worden ook bewaard.
9
10
108 - Agritoy 4 - november 2009
In de vrije tijd proberen Tineke en Rob zoveel mogelijk evenementen en tentoonstellingen in het land te bezoeken om daar de verzameling uit te breiden. Bovendien zijn ze niet bang voor een ritje van honderden kilometers om een model op te halen. De vakanties staan voor een groot gedeelte ook in het teken van JD. Amerika is daarbij hun favoriete vakantiebestemming. Aangezien Rob daar een zus heeft wonen, wordt dat adres veelvuldig gebruikt als tussenopslag voor de modellen die ze via internet bestellen. Ooit is ze een keer alleen naar Amerika geweest. Tineke had echter zoveel modellen verzameld dat ze op de terugweg niet genoeg kofferruimte had om de modellen in de dozen mee te nemen. Ze heeft toen de modellen uit de dozen gehaald en in haar koffers gestopt, want die moesten toch echt mee naar Nederland. De dozen heeft ze netjes verpakt en opgestuurd.
11
7. Als er maar plek is 8. Ook een raamkozijn doet prima dienst als vitrine 9. Wachten op een beter plekje 10. JD “geeft licht” 11. JD in het dagelijks gebruik
Dat ze haar passie voor dit merk wijd uitdraagt blijkt uit het feit dat haar collega’s en vrienden foto’s opsturen van JD’s, als ze een model zien haar bellen met de vraag of ze die al in haar collectie heeft en als dat niet het geval is, deze dan meebrengen voor haar. Ook haar werkgever was blij met haar passie, want toen ze 12½ jaar in dienst was kreeg ze een wandbord van JD. Hij vertelde erbij dat het geen moeite kostte om een passend cadeau te vinden voor haar jubileum.
Ze voelt zich bij de L.C.N. helemaal op haar gemak en heeft totaal geen moeite met de “mannenwereld”, omdat we allemaal dezelfde hobby hebben. Zelf heeft ze niet veel met het bouwen of verbouwen van modellen maar ze bewondert ze wel. Verwondering heeft ze voor het feit dat de soms grote “knuisten” met zulke kleine onderdeeltjes bezig zijn en er iets moois van maken. Tot slot vindt Tineke Agritoy een “superblad” dat er steeds mooier uit komt te zien.
Tonnie Weernink
Agritoy 4 - november 2009 - 109
n e t n a k i r Fab en
r u t a i n i m w u o b van land ) 9 0 0 2 ( u n n e ) toen (1989 ren er leden opgericht werd, wa Toen de L.C.N. 20 jaar ge Britains, n landbouwminiaturen. va ten an rik fab e ers div al kende in hoofdzaak de meest be Ertl en Siku waren toen ijk en ten. Zie ook het artikel â&#x20AC;&#x153;K an rik ab urf atu ini wm ou landb ar ook de turen te koop in 1989â&#x20AC;?, wa vergelijk, Landbouwminia men. In Scale Models aan bod ko en s Ro , ma Ga er, ud Br merken modelbouwers er diverse fabrikanten en n zij r jaa 20 n pe elo afg de van de Hobbies (vanaf 2003) een l rsa ive Un an arv wa n bijgekome fabrikanten n in de loop van de jaren meest bekende is. Ook zij l en Siku zijn Britains, Bruder, Ert ug ter r jaa 20 als t Ne . verdwenen t huidige aanbod n heel groot deel van he ee or vo lijk rde oo tw ran ve hillende n aan de hand van versc ke kij e W . ren atu ini wm aan landbou odellen door nder bekende miniatuurm bekende, en wellicht mi 89 en na riodes voor 1989, rond 19 pe de in ze de ten an rik n. welke fab 1989 tot nu uitgebracht zij
New Holland Clayson 8070 van Giodi, enkele jaren terug is deze maaidorser (zonder typeaanduiding) door Jadi Toys opnieuw uitgebracht. Als miniatuurmodel dus terug in het nieuws.
110 - Agritoy 4 - november 2009
Voor modelspoor in schaal G had Pola in 1990 naast diverse (waterbestendige) gebouwen ook een Lanz Bulldog in schaal 1/22,5 in de catalogus staan. Tevens waren er voor de Lanz een ploeg en een eg beschikbaar. Ook een Lanz Eilbulldog kon als decor voor de modelspoorbaan dienen.
Renault 651-4 met kipwagen van de Franse fabrikant Solido van eind jaren zeventig.
Van Conrad is deze Eicher 3105A in schaal 1/35 van rond 1980. Net als een MB-trac 800 en 1500 (1/50) en een Steyr 8130 in schaal 1/43 was deze in 1989 nieuw als miniatuur te koop.
Hausser (Elastolin) maakte voornamelijk Deutz modellen en een reeks werktuigen in schaal 1/32 van eind jaren zeventig. In 1989 waren de modellen hoewel nieuw te koop, al zeldzaam.
In Agritoy is afgelopen jaren in de vorm van een artikelreeks diverse malen aandacht besteed aan Corgi en de vele modellen van vooral MF en Fordson die deze fabrikant in de jaren zestig en zeventig uitgebracht heeft. Hier zien we de combinatie van de David Brown 1412 met de JF aanbouwmaaidorser uit de jaren zeventig.
Hier zijn diverse bouwpakketten te zien in schaal 1/32 van Scale Down Models. In 1989 waren er al diverse kits te koop. Het assortiment bij Van Hoorn Tractor Kits bestaat momenteel uit 90 verschillende tractor kits met daarnaast 15 kits van diverse werktuigen.
Cerberus bracht in 2002 enkele modellen van McCormick trekkers uit in schaal 1/32 en 1/16. Hier de McCormick CX 100 in schaal 1/32.
Agritoy 4 - november 2009 - 111
Replicars, fabrikant van o.a. het clubmodel 2007, heeft als landbouwminiatuur ook een maaibord voor Siku maaidorsers in het programma.
Vanaf 2002 tot enkele jaren terug kwamen er diverse plastic modellen van TimToys uit. Dit waren voornamelijk trekkers en werktuigen van o.a. Deutz-Fahr, John Deere, Pöttinger en de hier afgebeelde Fendt Farmer 309 Ci en Massey Ferguson 4260.
De Spaanse fabrikant Joal bracht rond 1989 een Ebro 6100 in schaal 1/38 uit, daarna volgde o.a. de Valmet 8400 in schaal 1/35.
Deze (actuele) Claas Celtis 446 van Dickie kan door een batterijvoeding in de trekker via een snoer diverse werktuigen aandrijven. Met een druk op een knop op de motorkap maakt de Claas ‘motorgeluid’, knippert met de koplampen en toetert tenslotte een keer.
De Claas Jaguar 880 van Norscot kwam in 1999 op de markt.
112 - Agritoy 4 - november 2009
Claas Jaguar 900 van Westend uitgekomen in 2004.
Deutz D40L schaal 1/32 van M.H. Modelle uit het jaar 2000
International 953 maaidorser in schaal 1/43 van de Franse fabrikant Diano (Reflex). Van Diano is ook de International 844 met de witte cabine in dezelfde schaal bekend.
In diverse catalogi van landbouwminiaturen uit het jaar 1989 komen we naast de in dit artikel genoemde fabrikanten o.a. nog tegen: - Cursor, modellen in schaal 1/43 - Wiking, schaal 1/87 - N.Z.G. met o.a. de bekende New Holland maaidorser in schaal 1/43 - Diapet met modellen van Kubota en Yanmar in schaal 1/25
Albert Jan Kamphuis
Agritoy 4 - november 2009 - 113
Hun Top 3 en waarom die
r e k l a W Henry rig jubileum deze keer In het kader van het 20-ja het eerste uur. de top 3 van een lid van kend: Henry Walker, Hij is bij iedereen vast be ngsvergadering waar het 51e lid op de oprichti ezig waren. Henry ongeveer 55 mensen aanw stickerman binnen is nu de onderdelen- en r geleden gewoon de L.C.N. maar was 20 jaa begonnen met een Field verzamelaar. Het is ooit , die nog steeds in zijn Marshall van Dinky Toys leden begon het echt, bezit is. Maar 30 jaar ge nodige Britains uit de natuurlijk was er al het vroege jeugd.
114 - Agritoy 4 - november 2009
e achtergrond maar was Henry had geen agrarisch de grote combine in het altijd geĂŻmponeerd door huis. Hij werkte inmiddels veld naast het ouderlijk kreeg bij aanschaf van bij een loonwerker en die e een Gama model erbij een nieuwe Claas combin niet los te koop, maar op kado. Deze was toen nog f t in het Drentse Eelde tro de wekelijkse vlooienmark te l Hoogezand, die deze we Henry Elzo Doddema uit koop had. en een week later was Elzo kende Arie van Hoorn om Arieâ&#x20AC;&#x2122;s collectie te Henry daar al op bezoek te rollen, want Arie kende bekijken. Zo begon de bal Kool weer, namen die nog John Westerveld en Gijs de club. Het beursbezoek steeds luid klinken binnen en naar Houten (voorheen begon ook met Arie, sam
Driebergen). Daar kwamen in die tijd Kim Nielsen uit Denemarken met o.a. oude Britains modellen en Graham en Michelle Miller uit Engeland ook al. Daar begon de onderdelenhandel al kleinschalig, 25 jaar geleden. De Millers hadden Britains uitlaatjes en Henry kocht voor eigen gebruik en al snel voor vrienden en bekenden. Wie is Henry Walker eigenlijk? Nou hij is getrouwd, heeft 3 zoons en hij woont prachtig in het Groningse Lellens. Als deze Agritoy uitkomt is Henry net 50 geworden. Hij is jarenlang werkzaam geweest als combine- en maaikorfchauffeur, maar is tegenwoordig huisman omdat het werk moeilijk was te combineren met zijn handel. Combinen doet hij overigens nog wel voor z’n hobby!
Als gezegd is hij de grootste en bekendste Nederlandse onderdelenhandelaar. Zijn assortiment bestaat uit zo’n 850 verschillende onderdelen, variërend van banden tot cabines. Verder heeft hij duizenden soorten stickers en 180 kleuren verf. Stickers maakt hij zelf op de computer met tekenprogramma’s en kwaliteitsprinters. De onderdelen komen uit Duitsland (Siku), Spanje (Joal), Amerika (via onderdelengroothandels) en uit Engeland waar Henry veel gevraagde onderdelen (betaalbaar) laat maken. Hij is er maar druk mee, de telefoon rinkelt geregeld. Een eigen website is volgens Henry te tijdrovend, hij is nu al tijden bezig met het verzendklaar maken en nota’s maken. Daar komt de administratie en eigen voorraad bestellen nog bij. Vorig jaar zijn zo’n 1300 pakketjes de deur uit gegaan en verder is Henry standhouder in Houten (6x per jaar), Joure (5x), Zwolle (2 dagen), Landen (1 dag), en in Beilen (1 dag). Dan zijn we nu na deze lange inleiding bij de top
3 beland. Allereerst vroeg ik me af wat het best verkocht. Dan staan met dikke vette stip op 1 de stickers, op 2 de Trelleborg banden (moeilijk betaalbaar aan te komen) en op 3 showspul als zwaailampen en Michelin poppetjes. De top 3 van miniaturen wordt wat moeilijker. Henry verzamelde vroeger alles in 1/32 Britains, Siku etc., maar deze verzameling heeft hij jaren geleden verkocht, een aantal fraaie verbouwmodellen daargelaten. Tegenwoordig staat het verzamelen op een lager pitje maar er zijn nog steeds prachtmodellen te zien. Op nr. 1 de Claas combine’s in het algemeen, altijd mee gewerkt en imposante machines. Op nr. 2 de County-modellen van David Purdue, kwaliteitsbouwwerken. Op nr. 3 International 1466 een zelfverbouwproduct van een Ertl 66 serie IH, een zeer geslaagd project waar vraag naar is. Tot slot nog een fotootje van een artikel in het 16e nummer van het blad “Trekker”, van februari 1990 en volgens Henry nog geschreven in z’n goede jaren. Nou Henry, jij mag van mij nog jaren mee om onderdelen te leveren aan al die miniatuurfanaten. Bedankt!
Piet Postma
Agritoy 4 - november 2009 - 115
oud nieuws. ..
d n a L Nieuw 1
van dit Wat we ter gelegenheid ns hebben jubileumnummer maar ee eens het ondernomen, zou zo maar riek kunnen begin van een nieuwe rub lijk om de worden. Het idee is name rste uur te verzamelaars van het ee t voor fraais bezoeken, en kijken wa bben. Als ze in hun verzameling he a bezocht; eerste werd Jouke Bokm ey Ferguson trekkerliefhebber, Mass teur-in-ruste, specialist, Agritoy redac veel meer. museumbouwer en nog
116 - Agritoy 4 - november 2009
Dat is dus precies de charme van Zuid-Amerikaanse trekkers
Hij is met zijn gezin een paar jaar geleden op een boerderij in Espel in de Noordoostpolder gaan wonen en is bezig deze om te bouwen naar wat hij heel toepasselijk de Ferguson Farm noemt. Zoals bij alle hobby’s is het erg hinderlijk dat je overdag gewoon moet werken, Jouke is dan ook nog niet helemaal klaar met de verbouwing. Het gedeelte waar Jouke’s miniaturen komen te staan is al wel geheel afgetimmerd en zeer ruim opgezet. Hij ondervindt hier een probleem wat ons ook allemaal bekend voorkomt, namelijk dat vitrines niet zoveel miniaturen kunnen herbergen als je zou willen. De vitrines die er nu staan huisvesten vooral de MF miniaturen, maar nog veel meer miniaturen staan in dozen opgeslagen. Achterin heeft Jouke een kantoortje waar ook zijn folderkasten staan. Aan de wand hangen schitterende ‘jeugdfoto’s’ van een drietal gezworen vrienden in actie bij de Rijksdienst IJsselmeer Polders, waar het idee wel lijkt te zijn om Amerika naar Europa te halen; kniktractoren (MF!), combines in slagorde (MF!), graan in van-die-trechterwagentjes in plaats van kippers etc. De drie gezworen vrienden zijn Jouke, Adrie ter Hoeve en Martin Smits, die we allemaal wel kennen.
1. De moeder van alle modellen 2. ‘Nooit eerder gezien; voorlader met blauw plastic frame op een Same Trident van Yaxon’
Martins 1/1 MF 1200 staat bij Jouke in de schuur geparkeerd en trekt in de buurt nogal eens iets los wat vast zit. In de handen van kundige chauffeurs kunnen deze trekkers bijna alles, al moet je volgens Jouke natuurlijk wel durven… Fraai hoe dit hele verhaal in elkaar past, ‘grote mannen’ in de miniaturenhobby die als jonge kerels lange dagen maakten in de polder, daar ook zijn blijven wonen en nog steeds hun materieel van destijds koesteren. Het zal u niet verbazen dat we bij Jouke miniaturen hebben gezien die we zelden zien, en dat dat nog MF’s zijn ook. Jouke heeft via zijn zeer uitgebreide netwerk in Brazilië MF modellen gevonden waar vooral Tammo stinkend jaloers op is, het zijn namelijk nog 1/32 modellen ook! Het zijn niet de meest natuurgetrouwe modellen, maar wel op en top Zuid-Amerikaanse modellen, veel pk’s, weinig techniek en meestal een rolbeugel met zonnedak. Verschillende bekende ‘trekjes’ zijn aan de miniaturen te vinden, zo lijkt de manier waarop de stuuras de vooras beweegt regelrecht van Siku te zijn gekopieerd. De banden met brede wangen komen ons bekend voor van een HongKongachtig Same model en zo zie je wel meer bekende dingen. Het model wat al jaren bovenaan het verlanglijstje
van Tammo staat, een MF 1195 S2 van Sigomec uit Argentinië, heeft ook van dit soort kenmerken. Zuid Amerika lijkt het werelddeel te zijn waar nog veel te vinden is. Het grotere model met de dubbellucht en cabine lijkt een nieuwere versie te zijn van de andere. Volgens Jouke is deze afgeleid van de 7000 serie, we zien hier hoe het nieuwe type snuitje gemonteerd is met kunstig gebruik van oudere componenten. Precies zoals het in het echt ook gaat. Men probeert vaak om beproefde techniek de uitstraling van de nieuwste modellen uit de USA en Europa te geven, vooral door het plaatwerk daarvan te gebruiken of het na te maken. Daarbij worden concessies gedaan die een beroepsvormgever als Hans de wenkbrauwen doen fronsen, maar dat is dus precies de charme van Zuid-Amerikaanse trekkers. Op een andere foto zien we nog een modelletje in ongeveer 1/64 dat van dezelfde fabrikant lijkt te komen, Hans vond al eens een soortgelijk modelletje dat we ook maar even laten zien.
2
Agritoy 4 - november 2009 - 117
oud nieuws.. .
Een bekende categorie in miniatuurtrekkers is de categorie ‘’salesman samples’’, zeg maar demonstratie modellen. Ze werden gebruikt om vorm en functies te demonstreren aan potentiele kopers, boeren dus. Nog een stapje verder zou het later gaan door deze modelletjes ook daadwerkelijk weg te geven bij aankoop van een ‘echte’.
118 - Agritoy 4 - november 2009
Laten we dit maar promotiemodellen noemen. Beide categorieën horen tot de meestgezochte en gewaardeerde in onze hobby. Als je het nu over deze demonstratiemodellen hebt, springt er eentje uit wat wij bij Oud Nieuws wel de Moeder-Aller-Modellen (MAM!) noemen. Het is het model wat door Harry Ferguson is bedacht om de
wereld met (grijze) Ferguson trekkers te laten werken. Het is een door Mills uit Sheffield gemaakt kistje met een opwindbaar Ferguson model erin die je over een testbaantje kunt laten rijden. Er is een getrokken ploeg bij en een door Ferguson bedachte gedragen ploeg, zonder loopwiel. Het fameuze Ferguson-systeem, de diepteregeling op de 3-punts hefinrichting houdt de ploeg op diepte, wat nog steeds de wereldstandaard is. Als de getrokken ploeg een in de testbaan ingebouwd obstakel raakt, (in het echt een kei) gaat de trekker gevaarlijk steigeren, bij een gedragen ploeg niet! Ook zat er in het kistje een boekje met de voordelen nog eens opgesomd, zeg maar het ‘verkooppraatje’. De verkoper moest hameren op het idee dat trekkers goedkoper waren dan paarden, efficiënter en dat dit alles bedacht was om het wereldvoedselprobleem op te lossen vlak na de Tweede Wereldoorlog. Je zou het als idealisme in zijn eigen
straatje kunnen beschouwen, maar wij geloven dat het toch behoorlijk oprecht bedoeld was. Zoals al meer dingen in dit verhaal past ook hier alles in elkaar. Harry Ferguson zou later een deal met de andere trekker-idealist, Henry Ford sluiten om samen te werken. Er zijn zelfs foto’s van de twee aan weerszijden van het hier omschreven model. Het zal u niet verbazen dat op de Ferguson Farm in
Espel zo’n model staat, waarvan er nooit veel gemaakt zijn (+/-200?) en waar er natuurlijk nog minder van over zijn. Het is ook Jouke’s enige model waarvoor telefonisch overleg met het thuisfront nodig was alvorens de koop in Engeland te sluiten. Hans is ook trotse eigenaar van de trekker en de gedragen ploeg. Jouke’s getrokken ploeg heeft nagemaakte aluminium wielen, die echter nogal
nieuw aandoen. Tammo werkt veel met aluminium en zag hier een schone taak weggelegd om dat nog een beetje te verfraaien. De ploeg ging daarvoor mee huiswaarts, en al na 3 kilometer had Hans een plan bedacht: Een kopie voor zichzelf maken van de ploeg! Het houten kistje en de baan is ook niet onmogelijk, dus als u Hans tegenkomt met een timmermans-potlood achter zijn oor… Andere fraaie modellen uit Jouke’s verzameling zijn de door Adrie ter Hoeve gebouwde MF’s en Landini’s waarvan we ook wat laten zien. Vooral de ‘dikke’ Landini is prachtig. Jouke, bedankt voor de rondleiding en tot ziens als alles uitgestald is!
Hans Sikkema & Tammo Broekema
Agritoy 4 - november 2009 - 119
1
e t r e s a w t a W in
1989?
L.C.N. in 1989 waren bij Bij de oprichting van de llen verzamelaars bekend mij slechts enkele tienta op na hielden. In 1989 die er een zelfde hobby Replica en het door de werd ik abonnee op The uitgegeven maandblad Amerikaan Claire Scheibe tijd was het eenvoudig The Toy Farmer. Vanaf die n van de nieuwste om op de hoogte te blijve Models miniaturen. uitgaven van Ertl en Scale iniaturen bestond tot Lectuur over landbouwm n tweetal boeken van 1989 vrijwel alleen uit ee arles Burkholder over Raymond E.Crilley en Ch die zij in de loop van voornamelijk de tractoren . jaren verzameld hebben
120 - Agritoy 4 - november 2009
koop
2
4
5
3
Wat werd er al zo gemaakt aan miniaturen in 1989? Ertl uit Dyersville was al enkele jaren daarvoor gestart met de “Vintage Series” in schaal 1/43 die in 1989 nog steeds werden aangevuld met diverse miniaturen. Het waren de eerste serie miniaturen die Ertl in China liet maken. Enkele jaren later werd gestopt i.v.m. de tegenvallende belangstelling van verzamelaars voor deze 1/43 modellen. Deze schaalgrootte is inmiddels een groot succes in de serie ‘’Tracteurs et Monde Agricole’’ van Universal Hobbies en Hachette welke in drie jaar tijd de honderd modellen is genaderd. Bij Ertl waren in 1989 de meest gangbare schaalgroottes 1/16 en 1/64. In schaal 1/32 vermeldt de catalogus van Ertl een Ford TW-5, Massey Ferguson 3050, John Deere 3350, en een Case IH 2294 trekker. Als nieuw model worden in 1989 een batterij aangedreven Case IH 4994 en Case IH 9150 met hefinrichting aangekondigd. Deze nogal lompe hefinrichting die een slechte kopie van Siku/Britains was, is later verbeterd om ook Britains werktuigen te kunnen gebruiken. Scale Models, eveneens gevestigd in Dyersville, produceerde vanaf 1979 een hele serie miniaturen in SCA (zand casting) de zgn. JLE Collector Series en Antique Series
in schaal 1/12 en 1/16. Zo rond 1989 kwamen de die-cast gegoten modellen pas goed op gang bij Scale Models met de White American serie, Oliver en Minneapolis Moline modellen in schaal 1/16. SpecCast uit Dyersville begon net zo’n beetje actief te worden in 1989 en maakte o.a. een tweetal Allis-Chalmers modellen in schaal 1/16. Korter bij huis was Britains nog gewoon zoals het jaren was geweest, al had de “vooruitgang” ook hier z’n intrede gedaan. Verschillende werktuigen die aangedreven konden worden door de aftakas met het ‘Powerfarm’ systeem plus een tweetal County 1884 trekkers waren in 1989 ‘’NEW’’ in de Britains Trade catalogus. Een Claas Jaguar hakselaar, een New Holland TR96 combine beiden met ‘Powerfarm’ en een Fiat 90-90 trekker werden zowel in 1988 als in 1989 nieuw aangekondigd bij Britains. Overigens was de ‘Powerfarm’ aandrijving geen lang leven beschoren, want na 1990 verdween het weer uit de catalogus. Van de in 1986 geïntroduceerde Volvo BM Valmet serie werd in 1989 een unieke serie van vijf Valmet 805 trekkers in rood, wit, blauw, geel en groene kleur gemaakt. De gelimiteerde oplage werd speciaal in Nederland uitgegeven. Scale Down
model kits bestond ook al in 1989 en bleef na een latere overname tot vandaag de dag witmetalen bouwkits van trekkers en landbouwmachines maken in schaal 1/32. Siku uit Duitsland was met 5 verschillende trekkers en een combine bezig aan een opmars die tot nu voortduurt. Deze trekkermodellen, MF 284 S, Deutz DX 470, Fendt Farmer 308LS, MB Trac 800, Ford TW 35 en een Deutz Fahr M 36.10 combine schaal 1/32 waren nogal simpel van constructie, maar wel degelijk gemaakt. Overigens gold dat voor de meeste miniaturen uit die tijd, het was toch speelgoed! Fabrikanten verdwenen of werden overgenomen door anderen. Formaplast werd Yaxon en ineens was daar Ros waarna Yaxon van het toneel verdween. Ros-Jouef stond er ook nog een tijdje op de verpakking. Ros bleef, maar Lone Star uit Engeland en Giodi uit Italië verdwenen in die jaren. Er kwamen handige modelmakers die kleine series modellen gingen maken speciaal voor de verzamelaar. De L.C.N. werd opgericht en dat werd een begrip en een stimulans voor verzamelaars en fabrikanten om steeds meer en mooiere miniaturen op de markt te brengen!
Frits van Manen
1. Waterloo Boy in 1/16 van Ertl 2. Ook NEW in 1989 waren een 1/16 Case VAC, Fordson Major en Massey Harris 44 3. Een aantal modellen uit de Vintage Series in 1989 4. Britains Valmet’s in 5 kleuren speciaal voor de Nederlandse markt 5. Ford County met en zonder ‘Powerfarm’ in 1989
Agritoy 4 - november 2009 - 121
De jeugd he eft de toek omst..
.
ook met een baan buiten de
agrarische sector Vanwege het 20 jarige be staan van de L.C.N. leek het mij wel leuk om een interview te houden met iemand die zeer recent lid is geworden en met ieman d die al lid is vanaf het ontstaan van de L.C.N . Daarom deze keer een dubbelinterview me t de 14-jarige Nico Aalvanger, lid geworden in juli 2009 en de nog net geen 70 jarige Siebe Cuperus, lid kort na de oprichting in 1989. Beide wonen in de â&#x20AC;&#x153;polderâ&#x20AC;?. 122 - Agritoy 4 - november 2009
1
2
3
4
Nico woont samen met zijn ouders, broertjes en zus op een nieuw melkveebedrijf in Tollebeek. Enkele jaren geleden woonde de familie Aalvanger nog in Hasselt. Omdat de bebouwing van Hasselt steeds sneller richting het ouderlijk bedrijf kwam, heeft Nico’s vader toen in Tollebeek een akkerbouwbedrijf gekocht. Daar is een oude schuur afgebroken en daarvoor in de plaats zijn een nieuwe jongveestal en ligboxenstal verrezen. Ook is er een mooi nieuw woonhuis gebouwd. Als ik binnenkom is de familie net de laatste aankoop (een Claas hark van UH) aan het bewonderen. Ook Siebe is een keer verhuisd. Eind jaren ‘60 runde hij samen met twee broers een melkveebedrijf, melkrijderij en een loonbedrijf. Later is Siebe uit het bedrijf gestapt en na enkele jaren werkzaam te zijn geweest bij een groot melkveebedrijf is hij uiteindelijk bij loonbedrijf Breure aan de slag gegaan. Daar heeft hij ruim 23 jaar gewerkt. Inmiddels woont hij samen met zijn echtgenote al vanaf 1972 in Swifterbant.
Hoe ben je met de L.C.N. in contact gekomen? Nico: Een broer van mij kwam eind 2007 met een heel enthousiast verhaal terug van de miniaturenbeurs in Zwolle. Toen dacht ik, daar moet ik volgend jaar ook naartoe. Dus november 2008 heb ik met een goede bekende de beurs bezocht. Het was inderdaad fantastisch wat ik daar allemaal heb gezien. Later heb ik via internet een inschrijfformulier ingevuld en sinds juli ben ik dus lid van de L.C.N.
Siebe: Ik ben destijds enthousiast gemaakt door Roel de Langen. Ik kwam Roel regelmatig tegen op diverse beurzen. Roel wist dat ik modellen verzamelde en kwam regelmatig even aan als hij voor zijn werk in de buurt was. Er is net een club opgericht en dat is ook wel wat voor jou hield Roel mij een keer voor. Zo ben ik met de L.C.N. in contact gekomen. Dat was twee maanden na de oprichtingsvergadering in Wageningen.
Kun je nog herinneren wat je eerste model was? Nico: Dat is niet zo moeilijk, dat was een Deutz DX met fronthef van Siku. Door de vele speeluren zit de fronthef er helaas niet meer op. Siebe: O, daar vraag je me wat. Even denken, volgens mij was dat een Leyland van Dinky Toy. Die heb ik bij toeval tijdens een fietstocht in een speelgoedwinkel in Assen gekocht.
5
Verzamelen jullie nog ’n bepaald merk of schaal? Nico: Ik heb niet direct een specifieke voorkeur voor een bepaald merk, maar Volvo’s, Valmets en Valtra’s hebben toch wel een speciale plaats in mijn verzameling. Dat komt natuurlijk ook omdat op ons bedrijf 4 Valmets in gebruik zijn. Het is dus toch een beetje met de paplepel ingegoten. Verder vind ik de beursmodellen wel mooi. Uiteraard was ik natuurlijk heel blij met het beursmodel van vorig jaar, de Valtra T171. Laatst heb ik nog de Allis Chalmers aangeschaft. Dat was het beursmodel in 1995, het jaar dat ik geboren ben. Daardoor heeft dit model iets speciaals voor mij. De meeste
6 1. Een tekening gemaakt door een van de kleinkinderen toen Siebe in het ziekenhuis lag 2. Een aantal kleine Hanomags uit de verzameling van Siebe 3. Een mooie blikken doos met kaarten van oude tractoren. Per toeval tegenaan gelopen 4. Een hele mooie handgemaakte Hanomag R24. Een keer op de beurs gekocht
bij Brian Norman 5. Een Hanomag uit het historische setje van Jens Heine. Dit model in rood met ijzeren wielen heeft men vroeger bij Siebe thuis gehad om de vuilnisbelt mee aan te rijden 6. Onder het huisnummer prijkt een mooie afbeelding van een Case, geschilderd door de echtgenote van Siebe
Agritoy 4 - november 2009 - 123
124 - Agritoy 4 - november 2009
De jeugd he eft de toek omst..
.
8
7 modellen zijn schaal 1/32, maar ’n mooi model in een andere schaal sla ik niet automatisch af. Siebe: Hanomag is verreweg mijn favoriet. Dat was de eerste trekker die mijn vader ooit heeft gekocht. Op een bepaald moment hadden we er zeker vier in gebruik op ons loonbedrijf. Helaas zijn er niet zoveel modellen van te koop en daarnaast zijn ze meestal ook nog eens behoorlijk prijzig. Ik verzamel schaal 1/32 en kleiner. Ik heb nu al ruimtegebrek, dus schaal 1/16 begin ik maar niet aan. Verder heb ik alle beurs- en clubmodellen, behalve de Vredo, die was me toen te duur.
Waar kopen jullie de modellen?
7. Een mooie Hanomag rupstrekker uit de verzameling van Siebe. 8. De verzameling Valtra’s van Nico. Op de achtergrond het bord dat destijds door Kuiken tijdens de open dag is uitgereikt en de draagtas waarin het beursmodel 2008 mee naar huis is genomen. 9. Het eerste model van Nico, de Deutz van Siku en het beursmodel uit 1995, het geboortejaar van Nico. 10. Ook de jeugd heeft belangstelling voor oldtimers 11. Een van de 4 Valtra’s met Nico achter het stuur aan het voer mengen.
Daar waar Nico nog wel eens via internet een model aan wil schaffen, houdt Siebe het bij de aankoop tijdens een beursbezoek. Nico zegt regelmatig internet af te speuren naar nieuwtjes (forums) en om modellen te bestellen. Dat kost wel veel tijd en daar is zijn moeder niet altijd even blij mee. Hij heeft het geluk dat een tante van hem tegenover een dealer van een webwinkel woont. ‘’Dat scheelt weer verzendkosten’’, aldus Nico. Siebe zegt zijn modellen meestal op de diverse beurzen en oldtimer dagen te kopen. Soms wordt er ook wel eens een modelletje besteld bij de plaatselijke Case dealer. ‘’Ik heb nooit een lijstje bij me’’, zegt Siebe, ‘’maar ben pas één keer met een dubbel model thuisgekomen”.
Wat vind je van de Agritoy? Nico: Ik kan het blad niet vergelijken met enkele jaren geleden, omdat ik pas enkele maanden lid ben, maar het ziet er schitterend uit. Ik blader hem eerst gauw door, daarna bekijk ik de foto’s en dan lees ik als eerste de zelfbouwverslagen.
Siebe: Ik heb alle Agritoys nog. De afgelopen 20 jaar heeft het blad een geweldige ontwikkeling doorgemaakt. Wacht, ik pak het eerste nummer er even bij. Hier kijk, toen nog 16 pagina’s tekst en een enkele foto, allemaal in zwart/wit en nu 72 pagina’s volledig in kleur. Meer hoef ik eigenlijk niet te zeggen.
9
Aan het eind van het interview krijg ik van Nico nog een rondleiding over het melkveebedrijf o.a. om de echte Valtra’s te bekijken. Tijdens deze rondleiding blijkt dat Nico best veel over het bedrijf weet te vertellen. ‘’Zie je jezelf nog een keer als bedrijfsopvolger’’, vraag ik aan hem? “Ik vind trekkerwerk wel leuk en melken doe ik ook regelmatig, bv. als mijn vader naar een vergadering moet, maar het bedrijf overnemen, nee dat zie ik niet zo zitten”, zegt Nico. “Ik ga nu naar het VMBO en volg de richting economie. Iets met handel lijkt mij wel leuk.” Nico is pas lid en nog jong, Siebe is lid vanaf het begin en loopt al heel wat jaartjes mee. Toch blijkt dat er buiten de leeftijd niet zo heel veel verschillen zijn. Beiden vertellen gepassioneerd over hun hobby. Beiden hebben een favoriet merk en voor allebei ligt de oorsprong op het ouderlijk bedrijf. Zowel Nico als Siebe hebben veel lof en waardering voor de Agritoy. Voor de aanschaf van miniaturen is Nico iets meer op internet te vinden dan Siebe, maar voor beiden is de prijs een belangrijke afweging bij de aankopen. Kortom er zijn veel minder verschillen dan ik vooraf had verwacht. Ik wil zowel Nico als Siebe bedanken voor de gastvrijheid en ik denk dat we elkaar op de beurs in Zwolle vast nog wel zullen zien.
Marcel Scholten
10
11
Agritoy 4 - november 2009 - 125
1
k j i e g r e B t i u Nieuws g nog steeds actief!
wijzigde samenstellin s van Bergeijk zijn in ge
De bouwer
2
126 - Agritoy 4 - november 2009
igaren en weer later met maïskorrels, later bre Op . ons van en vel bij afrastering, werden Het begon allemaal net als spijkers en breigaren als k vaa t me ’ len spe tje een poosje kwam er nog jonge leeftijd al ‘boerderij percelen aangelegd. Na te l vee t nie nog er dat Ven. Het was dit drietal zelfgemaakte spullen, om een vriend bij, Rob van de Bri van len del mo r de februari 1996 voor het koop was. Toen wat late waar ik in de Agritoy van en t och gek die n rde we reef. Via Hugo bleef ik tains op de markt kwamen eerst een artikel over sch uit. ie ser r me Far u zijn s en dat is nog zo. Als weer wat later bracht Sik in contact met de jongen is. p koo te rde ik op 19 juli 1997 zelfs En moet je zien wat er nu regioactiviteit organisee het go Hu bij ook s wa n naar Bergeijk voor Dat ‘boerderijtje spelen’ nog een trip met jeugdlede d dee len Koo m e Bra tte en buurman Hougeval. Zijn schoolvriendj een bezoek aan de maque mid dag ens wo op af om de maquette bij Bram hetzelfde en ze spraken braken. In de periode dat n gaa te is thu hen van s ook nog 2 video’s opdag afwisselend bij een stond, hebben de jongen oer onb wo de van g eens terug te zien. Je spelen. Toen de verbouwin genomen. Heel leuk om nog te gro een er am kw s, gang; meer gebouwen, derij bij Bram gereed wa zag ook bij hen de vooruit lag bes in l sne s gen jon jongens van school af zolder beschikbaar die de machines en vee. Toen de en en ouw geb rijfs namen. Ze plaatsen er bed
3
6 1. 2. 3. 4.
4
5
7
8
De eerste zelfbouw uit Bergeijk! De allereerste gierton De Steyr 8080 in het hooi Waarschijnlijk het eerste model van deze hakselaar 5. Nog een Claas zelfbouw van voornamelijk hout
kwamen en gingen werken, was er minder tijd voor het bedrijf en werd besloten om de maquette af te breken en de spullen gingen naar de huizen 9 van hun respectievelijke eigenaren. Ondanks zijn drukke baan bij loonbedrijf Houbraken in Bergeijk, zag Hugo toch kans om thuis verder te gaan met de zelfbouw en hij ging er best hard tegenaan. Dat resulteerde niet in veel modellen, integendeel. Nee, er werd veel meer tijd in de bouw gestoken. Er werden voornamelijk grote werktuigen gebouwd, vooral aardappelrooiers en Hugo probeerde daar mede op aanraden van vriendin Karin zoveel mogelijk detail in te krijgen. Als uitgangspunt heeft Hugo nog steeds dat 10 het ‘speelbaar’ moet blijven, dus niet te kwetsbaar. Een Grimme DL 1500 getrokken rooier en de zelfrijders van Dewulf o.a. de Largia 5-wieler zijn daar het resultaat van en wat te denken van de AVR Puma? Gebouwd naar voorbeeld van de echte machine zoals die in gebruik is bij van den Borne Aardappelen in Reusel. Van dit bedrijf heeft Hugo meer mechanisatie nagebouwd zoals de onderlossers.
Weer een diorama De tijd gaat door en Hugo is intussen gaan samenwonen met vriendin Karin in Weebosch.
6. Onderdeel van één van de diorama’s 7. Gras kuilen met Fendt en Dewa 8. Een van de vele karren, een dumper met silageopbouw 9. Dikke Fendts met 2 gekochte Joskin karren 10. Zelfbouw maiszaaier
Omdat het bij Hugo toch weer begon te kriebelen en er voldoende ruimte in en rond hun huis is, werd besloten om weer een maquette te gaan opzetten. Begin dit jaar werd op de garagezolder een soort diorama gemaakt van ongeveer 60 m2. Niet zo gedetailleerd als sommige andere bouwers dat doen, maar wel met een grote hoeveelheid materiaal. Om je een idee te geven: er staat een melkveebedrijf met 130 melkkoeien, aardappelschuren voor de opslag van 10.000 ton aardappels, een varkensbedrijf met 580 zeugen, bijbehorende biggen en honderden mestvarkens. In totaal is er ook 55 meter houtwal geplaatst. Die werd gemaakt van coniferen takken. Nadeel is wel dat die op den duur uitdrogen, maar dan worden ze wel weer een keertje vervangen. Ook een deel van het bedrijf van Van den Borne Aardappelen uit Reusel vind je hier terug, compleet met een aantal voertuigen en de inschuurlijn. Bij de inrichting van dit diorama kreeg Hugo hulp van Rob van de Ven, Jari Slenders en Frank Clemens. De twee laatstgenoemden wonen in de buurt en zijn ook besmet met het miniaturenvirus.
De zelfbouw van Hugo Hoeks Met de zelfbouw is Hugo eigenlijk noodgedwongen begonnen. Hij en ook Rob en Bram wilden trekkers en ander materieel dat in de omgeving rondreed. Loonbedrijf Houbraken uit Bergeijk was de buurman van Bram, voorbeelden genoeg dus.
Agritoy 4 - november 2009 - 127
11
14 11. 12. 13. 14.
Van den Borne wagens in het klein Het varkensbedrijf vanuit de lucht Materieel stalling De inschuurlijn in de nog lege opslagloods
13
15
16
15. Stortbak van de inschuurlijn 16. Grimme DL 1500 wagenrooier 17. De AVR Puma
Zo reed daar bv. een Steyr 8080 rond. Deze was niet als model te koop dus maakte Hugo er een. Gebouwd in 1995 en hij heeft hem nog steeds, met ‘veel uren op de teller’. De Steyr is gebouwd op basis van een MF 595 met behulp van kunststof. Leuk om te zien dat hij nog steeds dienst doet voor de Fella hark. Behalve kunststof werd er in de beginperiode van de zelfbouw ook gebruik gemaakt van hout. Van de eerste modellen zijn er een aantal bijna compleet van hout, behalve de wielen dan. Wat te denken van de Claas hakselaars, dit waren waarschijnlijk de eerste miniaturen van dit type zelfrijdende werktuig. Een Fendt 926 en een JD hakselaar werden ook van hout gemaakt. Het allereerste model dat Hugo maakte, was een giertank. Deze is gemaakt van hout met een chocomelblikje als tank, rietjes voor de slang en spuitstuk en vliegtuigbanden. Een leuke anekdote uit de tijd dat de jongens nog op de zolder speelden is de volgende: de modellen werden vaak bij een dealer in de buurt gekocht. Zo ook een Case 956. Maar door het vele gebruik was de vooras kapot. De jongens belden op naar de dealer en legden het probleem voor. Maar blijkbaar heel summier, waardoor men daar in de veronderstelling was dat het om een defect aan een echte trekker ging en ze werden doorverbonden met de werkplaats. Daar weer alles uitgelegd, maar weer niet goed begrepen, waardoor men uiteindelijk wel een serviceauto wilde sturen. Toen kregen de jongens in de gaten
128 - Agritoy 4 - november 2009
12
dat dit niet goed ging komen en legden ze uit dat het om een miniatuur tractor ging……
Hoe verder… Het werken met RC modellen laat Hugo aan anderen over. Hij is niet van plan om daar iets mee te gaan doen en blijft liever modellen bouwen op zijn eigen manier. Dat gaat hem ook steeds beter af, waardoor de uitdaging blijft. Daar komt bij dat er nog een lijst ligt waar wel 200 modellen op beschreven staan die hij graag zou willen (ver-)bouwen en die lijst breidt steeds uit. Je begrijpt dus wel dat hij moeilijk kan stoppen. Naar de VS hoeft Hugo ook niet zo nodig, net als ik trouwens. Hier is genoeg te zien en hij interesseert zich toch voornamelijk voor de mechanisatie uit zijn woonen werkomgeving. Maar dat we van Hugo zullen blijven zien en lezen staat als een paal boven water. Karin en Hugo bedankt voor de gastvrijheid en tot in Zwolle.
Jan van der Zijden
17
jopie kruka s
Agritoy 4 - november 2009 - 129
Zelfbouw
van
Marien van Breugel Als loonwerkerszoon be n ik van jongs af aan nauw betrokken geweest bij all es wat met landbouw te ma ken heeft. De specialiteit lag op het gebied van gewasbesch erming. Daarvoor zijn op het oude rlijk bedrijf in de loop van tijd diverse spuitmachines ontwikkeld en toegespits t op effectiever en zuiniger sp uiten met name in de rijentee lt. CAD weergave van de Amac
130 - Agritoy 4 - november 2009
ZM4 007
Naast de tractoren en werktuigen wekte de bouw van machines ook een grote interesse. Hierop heb ik destijds besloten het ouderlijk bedrijf te laten en een studie in de techniek te gaan volgen. Na de HTS en deels TU ben ik in 1995 bij mijn huidige werkgever terecht gekomen. Mijn kost verdien ik met het ontwikkelen van volledig geautomatiseerde productiesystemen voor met name in de scheepsbouw. Dit loopt van relatief eenvoudige transportsystemen tot complexere robotsystemen. Een aantal jaren geleden werd een nieuw 3D CAD pakket aangeschaft en om daarin thuis te raken, moest ik een doel hebben. Ondanks mijn besluit de techniek in te gaan, heeft de landbouwsector mijn nooit losgelaten. Het doel was daarom ook snel bepaald; het werd de Agrifac ZA215EH zelfrijdende
bietenrooier, omdat deze ook op het loonbedrijf aanwezig was. Het tekenen ervan ging voorspoedig en al snel ontstond de gedachte de rooier ook te gaan bouwen. In miniatuur wel te verstaan. De tekeningen werden opgeschaald naar 1/32. Na wat oriĂŤnterend speurwerk op internet werden de eerste messing profielen en polystyreen platen aangeschaft. Alle onderdelen zijn met de hand gezaagd, gevijld en geschuurd volgens de gemaakte tekeningen. Het bleek allemaal wonderbaarlijk goed te passen en de bouw van het miniatuur vorderde in een goed tempo. Inmiddels waren er ook al contacten gelegd met de fabrikant in het Overijsselse Steenwijk. Ook daar ontstond het enthousiasme rond de miniaturenbouw. Na een aantal bezoeken op de Agrifac fabriek met het model, kreeg de bieten-
Agritoy 4 - november 2009 - 131
De onderdelen zijn weer een combinatie van messing en gefreesde polystyreen onderdelen, zo’n 3000 in totaal
rooier een plaatsje op de Agrifac stand tijdens de Agrovak beurs in Leeuwarden en Den Bosch. Vanwege het enthousiasme – ik had het Landbouw Miniaturen Forum net ontdekt – werd een volgend model op het computerscherm getoverd: de Agrifac ZA3400P zelfrijdende veldspuit. Het moest alleen anders: sneller en nauwkeuriger. Naast het bouwen van de miniaturen ben ik toen in de wereld van het CNC frezen gedoken. Gelijktijdig met het tekenen van de spuit heb ik een 3-assige freesmachine gebouwd. Als test maakte ik de eerste onderdelen van de spuit. Het doel was bereikt, want het bouwen kon een stuk sneller en met betere onderdelen. Na diverse aanpassingen zijn er intussen al heel wat spuiten gebouwd. Maar er moest meer uitdaging komen, iets anders wat er nog niet of nauwelijks was. De lat ging omhoog met als inzet een geheel zelfgebouwde aardappelrooier, volledig werkend en radiografisch bestuurd. Na bijna een jaar tekenen en engineeren was het tekeningen pakket van de AMAC ZM4 zelfrijdende aardappelrooier klaar. De bouw begon, eerst een messing frame, daarna de diverse onderdelen. Ook de elektronica kreeg een plaats en de bouw liep uitermate vlot. De besturing van alle vier de wielen, de ingebouwde aandrijving in de achterwielen, ja zelfs het aandrijven van de
132 - Agritoy 4 - november 2009
rooimatten en elevator leek een succes. Leek, want al snel bleken de speciaal gemaakte motoren met eindreductors niet bestand tegen langdurige belasting en gaven al snel de geest. Om de tegenslag te verwerken werd de rooier in de kast gezet. Opnieuw kroop ik achter ‘de tekentafel’, nu voor een Agrifac HEXA12 bietenrooier. Weer een nieuwe uitdaging en uitermate goed gedetailleerd. Ook hiervoor is een klein jaar aan voorbereiding nodig geweest. De onderdelen zijn weer een combinatie van messing en gefreesde polystyreen onderdelen, zo’n 3000 in totaal. Geen elektronica deze keer, maar wel alles bewegend, tot in detail. Zo zijn er bijvoorbeeld 22 cilinders kompleet met leidingen op maat gebouwd. Ook de ringelevator en de afvoerband zijn spijltje voor spijltje in elkaar gezet met als resultaat een natuurgetrouwe flexibele band. Natuurlijk mocht de krachtbron niet vergeten worden. De motor is een samenstelling uit 3 bestaande motorblokjes. De tank, oliekoelers en hydrauliekpompen zijn eigen makelij. Naast de bouw van miniaturen voor ‘eigen gebruik’, komt er steeds meer vraag om onderdelen voor anderen te tekenen en frezen. Hieraan probeer ik zo professioneel mogelijk te voldoen onder het label ‘Agriscale’, ondanks dat Agriscale (nog) een hobby is en ook de intentie heeft dit voorlopig te blijven. Daarnaast worden er bouwpakketten gemaakt van o.a. Zuidberg fronthef systemen. Het assortiment zal komend jaar uitgebreid gaan worden met diverse andere modellen en bouwpakketten. Ook zal komend jaar de AMAC ZM4 weer worden opgepakt. Samen met de modellen van FarmModels (Henry Selten) zullen de miniaturen van Agriscale te zien zijn op zaterdag 21 en zondag 22 november tijdens de beurs in Zwolle.
Marien van Breugel
Agritoy 4 - november 2009 - 133
verbouw
van
Gert Verkerk Gert Verkerk uit het ZuidHollandse Zevenhoven verzamelt en verbouwt al jaren landbouwminiaturen en heeft al verschillende keren in Agritoy gestaan als hij weer wat interessants had gebouw d. Vorig jaar zag hij in de po lder een combinatie in de maĂŻs die hem opvie l en ook aansprak door de afwijkende kleur van de trekker; achter een paarse Fendt 936 hing een 3-assige Schuitemaker SIWA 370 silagewagen. Die moest nagebouwd worden. Hij heeft toen wat fotoâ&#x20AC;&#x2122;s van de combinatie genomen en folders opgevraagd bij Schuitemaker. Toen die binnen waren, kon de bouw beginnen.
1
1. 2. 3. 4.
134 - Agritoy 4 - november 2009
Het origineel van loonbedrij f Immink Natuurgetrouwe koppeling Uiteraard kan de achterklep open En zo werd het een mooie com binatie
Immink uit Uithoorn rijdt met de echte
Er werd een 3-asser van Ros gestript en hier moest een compleet nieuwe bovenbouw op komen. Voor de bodem werd een plaatje kunststof gebruikt en daar werden balken onder gelijmd. Voor de zijwanden werd een stuk van een lamel gebruikt. Hierop kwamen kunststof profieltjes, die als de ribben voor de opbouw dienst doen. Aan de voorzijde werd een stuk fijn gaas geplaatst. Ook voor de achterklep werd lamel gebruikt en genoemde profieltjes. De cilinders zijn gemaakt van messing. Vervolgens werd de bak op het chassis bevestigd. De spatborden van Ros werden weer geplaatst en er werd een balk langs
2
de bak gemaakt die zwart werd geschilderd. De bak is in de juiste kleur gezet, rood met een gele bovenrand. De juiste stickers waren inmiddels geleverd en werden er op geplakt. Nadat aan de voorzijde van de wagen de leidingen waren aangebracht en de wielnaven zwart gemaakt, was de silagewagen klaar. â&#x20AC;&#x153;Immink uit Uithoorn rijdt met de echte en ik heb hem nu in miniatuurâ&#x20AC;?, zegt Gert en zo is het. Hij heeft er weer een mooie combinatie bij.
Jan van der Zijden
3
4
Agritoy 4 - november 2009 - 135
verbouw
n e t l e S y r Hen van
rschillende foto's Op deze paginaâ&#x20AC;&#x2122;s zie je ve . Marien van van mijn laatste projecten Agrifac modellen Breugel, bekend van de llen in Zwolle dit in deze Agritoy, en ik zu kele showtafels jaar voor het eerst met en en zien. Er zullen komen om modellen te lat laras en Claas veel Veenhuis, Fendt, Ho we hopen samen modellen te zien zijn en komen. Daarop met een leuk diorama te t laatste jaar in de staan de modellen die he est. Agritoy te zien zijn gewe
136 - Agritoy 4 - november 2009
Het gaat waarschijnlijk niet lukken om de beloofde Veenhuis mesttanks klaar te hebben. Zo ben ik nog bezig met een tandemtank met injecteur, een 3-asser met injecteur en een 4-assige transporttank, maar daar moet nog veel aan gebeuren voordat ze geshowed kunnen worden. Wel is in ieder geval de nieuwe Veenhuis haakarmcarrier te zien met alles erop en eraan. Deze kan kiepen en containers optrekken, is voorzien van een bandendrukwisselsysteem, heeft een compressor en is verder gebouwd naar de laatste uitvoering zoals Veenhuis deze produceert. Ik heb voor deze carrier vele opbouw-
mogelijkheden gemaakt, zoals een silagebak, een platte bak en een container. Ook komt hier nog een mesttank met injecteur, de Tebbe strooi-unit, een Jan Veenhuis zandbak met afdekschotten, een overlaadsysteem en een hoge bak bij. Er staat dus nog genoeg op stapel, zodat we ons ook de komende winter niet hoeven te vervelen. Ik ben trouwens bang dat ik het modelvirus ook op mijn vrouw heb overgebracht. Zo is zij op allerlei manieren bezig gegaan met het bedenken van dingen om de modellen nog echter te laten lijken. Zo heeft ze de koelboxjes bedacht en
gemaakt en zag ze me altijd friemelen om de toplichtjes er netjes op te krijgen. Daarvoor heeft ze bij Marien van Breugel beugeltjes laten frezen, waar nu makkelijk die toplichtjes in kunnen. Ze zal met deze en veel meer onderdelen, stickers en banden op Zwolle te zien zijn, naast onze showtafels. Op www.farmmodels.webs.com kun je alvast een voorproefje krijgen van hetgeen ze allemaal mee gaat nemen. We hebben in ieder geval erg veel zin in de beurs en hopen jullie daar dan ook te zien.
Henry Selten van der Rijt
Agritoy 4 - november 2009 - 137
verbouw
1
De passie voor
Massey (Ferguson) Sinds een jaar heb ik ov er onze gezamenlijke hobby een leuk contact met de 16-jarige Niels van Eekelen die bij mij in het dorp woont. Niels heeft iets met MF. Op mijn vraag naar het waarom is het antwoord eigenlijk voor de hand liggend. â&#x20AC;&#x153;Mijn opa heeft altijd MF gereden op zijn melkveebedrijf en oo k ik werk regelmatig met MF tractoren, tot mi jn grote plezier dus vandaar mijn voorkeur vo or deze rode reuzenâ&#x20AC;?, aldus Niels. 2
138 - Agritoy 4 - november 2009
De eerste grote verbouwklus was de Massey Ferguson 8280, een model waar veel werk aan zat
3
4
Als je dan gaat verbouwen is het logisch dat de keuze dan op modellen van dit merk valt. De eerste trekker die hij verbouwde, was de Massey Ferguson 6290. Dit van oorsprong Britains model werd ontdaan van achterbrug, cabine en motorkap. Die onderdelen zijn allen met wat aanpassingen op het onderstel van een Deutz Fahr TTV 1160 van UH geplaatst. Daarna werden er verschillende details aangebracht, zoals een realistisch ogend dashboard, (afkomstig van de MF 5455 van Siku), een stoel met gedetailleerde vering, een stel handrails aan de cabine met daarop gemonteerde knipperlichten, een paar werklampjes op de achterspatborden en tenslotte een zwaailamp. De eerste grote verbouwklus was de Massey Ferguson 8280, een model waar veel werk aan zat. Als eerste werden de standaard fronthef en achterhef van Siku verwijderd. Aan de hand van tekeningen van Zuidberg maakte Niels zelf van polystyreen fronthef, die ook beweegbaar is. 5 Voor de achterhef maakte hij het zichzelf minder lastig en bestelde een bouwkitje van PMA32. Die hoefde alleen maar in elkaar gezet en geplaatst op de trekker te worden. De trekker werd vervolgens volledig in de originele Massey Ferguson kleuren gespoten. Ook zijn er diverse details aangebracht, zoals de driehoekconstructie van de spiegels, handrails
6
naast de cabine, knipperlichten, een zwaailamp, werklampen en werd het interieur gepimpt. Het tot nu toe (lees eind augustus ’09) laatste project was een Massey Ferguson 2680. Van deze krachtpatser reden er in de kleinere uitvoering (als type 2640) erg veel rond in Nederland, vandaar dat Niels deze trekker gebouwd heeft. Hij kocht van een collega-MF verzamelaar een Britains 2680 sloper, waar vervolgens vooras, wielen en achterhef van werden verwijderd. In plaats van de Britains vooras, werd er een Joal vooras geplaatst, zodanig dat deze kan pendelen. De banden met velgen komen van verschillende modellen: de voorwielen van de Deutz Fahr K100 van UH en de achterwielen van de McCormick MTX 175 van UH. De velgen zijn in de originele MF kleur gespoten en het wielhart in de chassiskleur gezet, net zoals dat bij de echte trekkers ook is. Bij deze trekker zijn motorkap, grille, cabine en spatborden ook opnieuw gespoten, uiteraard in de juiste kleuren. Ook werden op de cabine spiegels en handrails toegevoegd en het interieur geverfd. Op de wensenlijst van verbouwprojecten staan nog verschillende types van MF, dus Niels is voorlopig nog wel even zoet. Samen met John Kraaijvanger wiens modellen ook in deze Agritoy te zien zijn, heeft hij een showtafel in Zwolle. Als je dus de modellen ‘live’ wilt zien of meer wilt weten over de verbouw, sta dan even stil bij hun tafel en maak een praatje.
1. MF 2680 2. Mooie combinatie zo samen met de Miedema 3. De MF 6290
Jan van der Zijden 4. De zelfgebouw fronthef op de 8280 5. Nogmaals de MF 8280 6. De PMA achterhef is hier goed te zien
Agritoy 4 - november 2009 - 139
verbouw
van
r e g n a v j i a a John Kr het meienkwamen in Agritoy. In teg hn Jo we t da en led ge jaar van zijn hand. Hij Het is al weer anderhalf en MF Valtrac conversies s ter hlü Sc we n ge za r je op deze nummer van vorig jaa hlüter en enkele MF’s die Sc n ee t me id bre ge uit nieuw hebben staan, volgt heeft zijn verzameling op n ook in hun kast willen lle de mo ze de die n ne een korte beschrijving. pagina’s ziet. Voor diege
140 - Agritoy 4 - november 2009
De MF 8160 is gemaakt op een chassis van de Siku MF 8280. John heeft de motorkap zelf gemaakt uit kunststof plaat. De cabine komt van een Britains MF 6290 en daar heeft John zelf het interieur in gezet van de Siku 8280. De trapjes aan deze trekker zijn gemaakt van kunststof strips en de stickers komen van Walker Parts. De MF 8130 is begonnen als een Renault Ares van UH. Cabine en spatborden zijn van een Britains MF 6290. Net als bij de 8160 heeft John in dit model ook het interieur ingebouwd van een Siku MF 8280. De motorkap is zelfgemaakt en het frontgewicht komt van Baerny’s. Walker Parts mocht weer de stickers leveren. John heeft inmiddels een ruime voorraad Britains MF 6290 sloopmodellen, want ook voor de MF 6140 Steepnose moest een 6290 zijn cabine afstaan. Een Britains MF 6140 leverde zijn motorkap in voor dit model dat is gebouwd op het chassis van een Deutz Fahr Agrotron K100 van UH. Al wat ouder is de MF 699 en zeker in 1/32 zijn daar maar weinig modellen van. John bouwde het model op uit de motorkap van een Britains MF 2680 en het chassis van een Britains Volvo BM trekker die al ver beschadigd was. Cabine en spatborden komen van een MF 1014 van Ros. De spiegels zijn zelf gemaakt uit messing draad. Toen John een jaar of negen was, mocht hij op een MF 3080 leren trekker rijden. Hij wilde dit type daarom als model hebben en bouwde er een. Aan dit model zat wat meer werk. John begon met het chassis van een Renault Celtis van UH, sleep daar de trapsteunen van af en zette er een zelfgemaak-
te motorkap op. Het luchtfilter komt van een Britains John Deere 4020. Uitlaat en cabine komen van een Ros MF 3050. Het interieur heeft John gemaakt uit kunststof ‘putty’, balsahout en kopspijkers voor de versnellingshendels. De spiegels die Walker Parts samen met de stickers voor dit model stuurde, heeft John zelf omgebouwd naar driepunts spiegels. De MF 8480 is gebouwd op basis van de Siku MF 8280 waarvan de motorkap is verlengd en verhoogd. Hierdoor moest John wel zelf een grille maken, want de oude paste niet meer. De cabine komt van een MF 5480 van UH waarvan John de spatborden heeft verbreed. De achterhef komt van PMA32. De trapjes komen van een Claas Ares van UH. Fronthef en frontgewicht zijn ook zelf gemaakt uit respectievelijk kunststof en hout. Op één van de foto’s zie je ook nog een MF 8690. Deze is van UH en het enige dat John aan dit model gedaan heeft, is het zgn. ‘weatheren’ ofwel ‘vervuilen’. De Schlüter Profitrac 3000TVL tot slot is een opvallende verschijning tussen de MF’s. Profitracs sturen met beide assen en dus kon John prima het chassis gebruiken van een Claas Xerion. Alle onderdelen zijn hier vanaf geslepen zodat alleen een frame met assen en achterhef overbleef. Dit chassis heeft John bekleed met kunststof plaat, ook voor de motorkap en cabine. De wielen komen van een Fendt 718 van Siku. Het gaas in de motorkap komt van een zeef die je kunt kopen bij Blokker. Zo zie je dat je met wat creativiteit en een flinke doos onderdelen, je eigen favoriete modellen kunt bouwen.
Emiel van Loon
Agritoy 4 - november 2009 - 141
NIEUWE MODE LLEN TE KOOP HT OF REEDS C A W R E V T R O BINNENK
AUTODROME 1/32
REPLICAGRI 1/32
Volvo BM 800
Maupu Tray bleu PM 1180/200 palox aanhanger
ERTL/BRITAINS 1/32 Case IH Steiger 535 4WD Case IH Steiger Quadtrac 535 Case IH Magnum 180 Stars and Stripes Case IH LB-433 grootpakpers New Holland BB 9080 grootpakpers John Deere 9530 T Special Farm Progress Ed. John Deere 9530 kniktrekker John Deere 7630 John Deere 8295R Prestige John Deere 8020 Prestige John Deere 7820
ERTL 1/16 John Deere A 75th Anniversary Collectors edition met DVD John Deere 50 John Deere 4610 John Deere 2 gang schijvenegge Key Precision Series #8: John Deere R John Deere 8345R Prestige John Deere 630 Prestige John Deere 620i Special Black Edition
IMBER MODELS - ROS 1/32 Ford 5640 SL 4WD Ford 5640 SL 2WD Ford 5640 SLE 4WD Ford 5640 SLE 2WD
SCALEDOWN 1/32 4wd Dexta 1959 model 4wd Dexta 1961 model 4wd Super Dexta 1962 model 4wd Dexta 1964 model 4wd Super Dexta 1964 model
3
SIKU - L.C.N. 1/32 McCormick TTX 190 beursmodel 2009
UNIVERSAL HOBBIES 1/32 Massey Ferguson 1200 met Massey Ferguson 24 vaste tand cultivator Massey Ferguson 8690 USA versie Claas Crop Tiger rijstoogst machine Lemken Sirius 9 1900 veldspuit Lemken compactor Krone KW 15.02/14T Massey Ferguson 590 – 1979 Valtra Mezzo Hi-Tech 6850 (Blue) Valtra Mezzo Hi-Tech 6850 (Orange) Deutz-Fahr K7.39 ladewagen Vicon K7.39 ladewagen Jeantil PR2000 stroblazer Deutz-Fahr DrumMaster 431F + KM4.90 maaicombinatie
4
UNIVERSAL HOBBIES 1/43 Massey Ferguson 825
ROS 1/32 New Holland T7070 New Holland NH2 Horsch Sprinter 8 ST Joskin TR weidebloter Joskin TRT 750 C6 en Joskin ATR 270 C3 frontweidebloter Joskin Multiaction Injecteur
REPLICAGRI 1/16 Vierzon 201
UNIVERSAL HOBBIES 1/43 + magazine ‘Tracteurs et monde agricole’ # 87 Renault Super 6D # 88 Robuste K50 # 89 Castor Sinpar # 90 Fordson Super Dexta # 91 Latil H 14 TL10 # 92 Labourier LD 15
5
WEISE TOYS 1/32 Schlüter 2000 Super TVL
6
1 142 - Agritoy 4 - november 2009
2
7
8
12
9
13
10
11
1. De naam Steiger is gebleven bij de nieuwe Case IH 535 kniktrekkers 2. Amerikaanser kan het niet bij de Case IH 180 3. Nieuwe grootpakbalenpers van Ertl/Britains 4. John Deere A 75th Anniversary collectors edition met DVD 5. John Deere schijvenegge in schaal 1/16 6. Vierzon 201 trekker van Replicagri 7. Een MF 1200 ontbrak nog in de meeste verzamelingen 8. Claas Crop Tiger rijstoogstmachine van UH in 1/32 9. Een MF 825 van UH, ook bekend als MF 25 in schaal 1/43 10. Zeer gedetailleerd is de Schl端ter 2000 Super TVL van Weise 11. Autodrome Volvo BM 800 met en zonder frontgewicht als opgebouwd model leverbaar 12. Lemken Sirius 9 gedragen veldspuit van UH 13. Lemken Rubin 9 schijveneg combinatie van UH Agritoy 4 - november 2009 - 143
Nieuwe mode llen
18
14
19
15
20
16
21
14. 15. 16. 17.
17
144 - Agritoy 4 - november 2009
Valtra Mezzo Hi-Tech 6850 in 1/32 Krone KW 15.02-14T schudder Deutz-Fahr K7.39 opraapwagen De Deutz-Fahr is ook in een Vicon uitvoering verkrijgbaar 18. 4wd Dexta uit 1959, witmetalen bouwkit van ScaleDown models 19. 4wd Dexta, 1964 uitvoering 20. Prachtige Ford 5640 SLE 2WD, wordt geleverd met afneembare fronthef en gewichten van Imber models 21. Deutz-Fahr maaicombinatie
AGENDA BEURZEN EN EVENEMENTE N
2009
27
Amsterdam, Hotel Mercure. AMC-beurs , Joan Muyskensweg 10. Voor informatie, 0206413082
27
Eernewoude 2de Friese miniaturendag. Voor informatie, www.miniatuurorganisatie.nl
November 6-8
Dyersville, USA National Farm Toy Show. Voor informatie, www. toyfarmer.com
8
Malle, België Logistiek Centrum F.B.C. 1ste miniaturen beurs. Voor informatie, tel. 0032-3124048 of brek2@telenet.be
10-14
Duitsland, Hannover. Agritechnica. Voor informatie, www.agritechnica.de
15
21-22
Sevenum, De Schatberg Modelauto ruilbeurs. Voor informatie, tel. 0478692314 of 06-515448129 Zwolle, IJsselhallen Internationale Landbouwminiaturenbeurs en tentoonstelling L.C.N. Voor informatie, tel: 0547-292679, www.agritoy.nl , beurs@agritoy.nl
21-22
Utrecht, Jaarbeurs Verzamelaarsjaarbeurs. Voor informatie, www.verzamelaarsjaarbeurs.nl.
29
Maasmechelen, België Beurs LIMAC. Heilig Hartcollege, Rijksweg 357. Voor informatie, tel. 0032-(0)495-226942
December 5
Houten, Euretco gebouw NAMAC ruilbeurs, Meidoornkade 22. Voor informatie, www.namac.nl
6
Nijeholtpade, Hoofdweg 269, Open dag Landbouwminiaturen Ronald en Stefan Voor informatie, tel. 06-23045410, www.landbouwminiaturenlrs.tk, miniaturenlrs@hotmail.com
12
Rijssen, ‘t Witte Hoes Autominiaturen beurs, Markeloseweg 90. Voor informatie, 055-5429302
2010 Januari 31 Lochristi, België 2de Landbouwminiatuurbeurs, Zaal Uyttenhove, Zavel 7 Voor informatie, 0032-(0)475-628129, www.oldtimertractoren.be Februari 27 Geldrop, Kuhn Ledenvergadering L.C.N. Voor informatie, www.agritoy.nl 28 Deurningen, Frans op den Bult Schaalmodellenbeurs van 10.00 tot 17.00 uur. Voor informatie, anchelon2@hotmail.com April 10-11
Zwolle, IJssel ha llen 21-22 no vem be r Internatio na le La ndbouw mi niaturen be urs en tentoo nst elli ng L.C.N. www.a gritoy.nl
Expo Rijswijk Darling Market. Modelbouw & Miniatuurbeurs. Voor informatie, tel. 070-3075900
De gegevens zijn ontleend aan allerlei bronnen, voor de juistheid is de redactie niet verantwoordelijk. Het is raadzaam om genoemde informatiebronnen te raadplegen in verband met eventuele wijzigingen.
Agritoy 4 - november 2009 - 145
ADVERTOYTJ
ES
LEDEN ALLEEN VOOR
erijden naar Oproep: Met wie kan ik me ben Fred Ik ? olle de L.C.N. beurs in Zw Zoom. Ik op n rge (46 jaar) en kom uit Be aal reisbet en ag ga het liefst op zaterd 64714. 360 06tel. geld. Fred Meeusen, dellen Gevraagd: Twee schaalmo voor het u Sik r die gemaakt zijn doo tival van Fes h isc Internationaal Histor 5 en de 200 uit de HMT, de Ursus C45 aers, del Fid Tom Pampa T-01 uit 2006. tel. 06-25390165.
tij kniktrekmeer. Ook een groot par chinefolders ma en ker-, maaidorserte: http://sibsi we de aanwezig. Bekijk rliterature/. cto tra e/jl tes.google.com/sit ik op de L.C.N. Op zaterdag 21 nov. ben beurs in Zwolle. of tel. 0032 jan.lambrechts@skynet.be 14618116 Agritoy een Oproep: Heeft u bij deze r betaling voo gen acceptgiro ontvan dan voor 31 l taa Be ? van de contributie , groot eite mo ine Kle december 2009. plezier.
folders van Gevraagd: melkmachine RMES en HE de merken SIMPLEX BRANDARIS. 91 of email D. Bosma, tel. 0512-5101 d.bosma@chello.nl. het InterTe koop: Fotoreportage van 2009 in l tiva Fes nationaal Historisch in hoge ’s foto 500 Panningen met ca. incl. ver90 19, € r resolutie. Wordt voo als bonus t me D DV zenden geleverd op in Zet9 200 g eda foto’s van de Porsch ngen. Do in l iva est ten en het oldtimerf 13128 -52 076 tel. da, Jan van Zuilen, Bre l. et.n lan of janvanzuilen@p 2, Big Bud Te Koop: Ertl 1/32: NH 988 MF4900 4, 489 en 370, Case-IH 9150 0, Steiger 100 gar en 4880, Steiger Cou FW60, JD d For , rial Wild Cat en Indust d 1156 en For . 305 rs 8950, Allis Chalme c 1500 -tra MB s. del 846 1/32 Scale Mo ere A De n Joh s. tain en County 1884 Bri ren. iatu min 4 1/6 ks 1/16 Ertl. Ca. 80 stu 97 245 1-4 R. Legendal, tel. 051 Europa, Te koop: Tractorfolders uit JD, MF, IH, van lië Amerika en Austra nog veel en utz De , Ford, Case, County
jopie kruka s
146 - Agritoy 4 - november 2009
in tractorTe koop: houten lampjes ot voor vorm, ongeveer 25 cm gro voor een € 17,50. Heb je voorkeur ag dit dan vra e, typ en rk bepaald me in Zwolle op tijd dan kunnen we dat r boeksteunen afleveren. Tevens tracto nde merken. voor € 15,00 in verschille of voor de Leuk voor de verzamelaar en: kids. Voor info of bestelling .nl live ng@ anitadolfi
tellen voor Te koop: Als u iets wilt bes dan a.u.b. de beurs in Zwolle geef dat n of e-mail foo tele per ruim voor die tijd wachttijden door. Dat voorkomt lange tel. 050-302 ts, Par r lke op de beurs. Wa rts@planet.nl. 2760 of e-mail walkerpa achtigd Oproep: Heeft u L.C.N. gem utie? Zorg trib con de van voor het innen 0 tenminste dan dat er op 5 januari 201 at. sta ng eni rek € 20,00 op uw e-IH Te koop: International, Cas Cub, 544 ld bee oor bijv trekkers zoals 66 serie, ie, ser 56 ie, ser Farm Sets, 06 4, 4994, 5488, 1468V8, 1568V8, 2594, 329 , MX240, C90, C100, MX110, MX135 450, Case STX , 440 STX , MX270, STX375 5); veel trekAgri King (1070, 1170, 117 cial editions. kers zijn collector of spe rktuigen. Daarnaast ook diverse we a allemaal bijn en L ERT Alles 1/16 van Verwijs, tel. “nieuw in doos”. Ben R. s@solcon.nl wij ver ben 0318-527261 of stand tijdens of kom langs bij de L.C.N. de beurs in Zwolle.
Nor m op d a a l t r h et ez e p le e f j e Jo j p l a n g u bile u k a a n. i e K ru m k J m e e e af le v m et e opi e v i a s e pa g ti jd e li j e ri n g e e n ext r rt n a ina k 129. ve rh u is d a a i sd n a a rr
ijziging of Oproep: Heeft u een adresw enadministraandere zaken voor de led met John van tie, neem dan contact op dministratie@ Leeuwen. E-mail: ledena 70. agritoy.nl of tel. 030-63730 seum FriesLandbouwminiaturen Mu d. Op een wijk is op afspraak geopen ter staan oppervlakte van 13 bij 5 me t ongeveer vele vitrinekasten vol me rekkers en 1300 prachtige miniatuurt vendien zijn er -landbouwmachines. Bo en kalenders emaille borden, posters illende trekte bewonderen van versch de gelegenkermerken. Tevens is er l in te zien. heid uniek foldermateriaa ijkerweg 7, Familie Venneman, Friesw 92 69. Meer Schalkhaar, tel: (0570) 60 ijk.nl info: www.museumfriesw voor leden en Advertoytjes zijn alleen ens groot zijn. mogen maximaal 300 tek
Agritoy 4 - november 2009 - 147
148 - Agritoy 4 - november 2009