XII. ευτοπία

XII.ευτοπία

“...Οι λωτοί αναπτύσσονται σε βάλτους. Άν βάλετε έναν λωτό σε μία υπέροχη μπλε πισίνα, θα πεθάνει. Χρειάζεται τη λάσπη ενός βάλτου για να μεγαλώσει και να μετατραπεί σε όμορφο λουλούδι. Άπό το σύμβολο αυτό, του λωτού, πρέπει κανείς να συμπεράνει ότι ο κόσμος είναι στη πραγματικότητα ένας βάλτος. Πάντα θα υπάρχει πολύ λάσπη. Η πρόκληση είναι να μετατρέψουμε αυτή τη λάσπη σε τροφή για τη δική μας διαφώτιση. Επομένως είναι θεωρητικά άχρηστο, και ενδεχομένως ακόμη και καταστροφικό να φανταστεί κανείς έναν κόσμο με τέλεια ευδαιμονία, αρμονία ή ακόμη και αποτελεσματικότητα. Δεν πρόκειται να συμβεί. Οι προσπάθειες είναι πιθανό να δημιουργήσουν μία δυστοπική κατάσταση. Άυτό όμως δε σημαίνει ότι οι άνθρωποι πρέπει να παραιτηθούν και να ζήσουν σαν πλάσματα του βάλτου. Σημαίνει ότι ο διαφωτισμός και ο βάλτος δεν είναι δύο αδιαίρετες σφαίρες ύπαρξης. Ο βάλτος είναι δεδομένος. Ο καθένας, όμως, πρέπει μόνος του, ενεργά, να δημιουργήσει την αιτία για τη δική του διαφώτιση...”³⁷ (Muschamp)

Κάθε ευτοπικό όραμα, χρειάζεται να περιέχει την περιγραφή της δημιουργίας σωστού/ιδεώδους φυσικού-πολιτικού περιβάλλοντος/ υποβάθρου, ενσωματώνοντας κριτικά τις πολυπλοκότητες και τις αντιφάσεις του πραγματικού κόσμου, ως συνθήκες που πρέπει να αντιμετω-

πιστούν-ρυθμιστούν. Δεν πρέπει να οραματιζόμαστε την ουτοπία ως μεμονωμένη στιγμή σε χώρο και χρόνο, αλλά ως έναν προσεγγίσιμο δυνατό στόχο που προσπαθούμε να επιτύχουμε, καθώς, παράλληλα, παλεύουμε για την βελτίωση και την επίλυση κάθε είδους πολυπλοκότητας και αντίφασης που προκύπτει από τις καταστάσεις τις καθημερινής ζωής.

Χρησιμοποιώντας την χωρική-χρονική απομόνωση ως απαραίτητη κριτική παράκαμψη στο δρόμο για την συνολική ευημερία, καταφέρνουμε μόνο να δημιουργήσουμε μία περιοχή μειγμάτων σημασίας παρόμοια με την μπλε πισίνα, όπως εκφράζεται στο παράδειγμα του Muschamp, υπέροχη μεν αλλά μη βιώσιμη για το λωτό, δηλαδή το ευτοπικόx όραμα που προσπαθούμε να επιτύχουμε. Στην πραγματικότητα ο βάλτος ιδεών-τροφής-ύλης, είναι αυτό που πρέπει να εννοήσουμε και να χρησιμοποιήσουμε ως βάση για τη πολιτική βελτίωση μας. Μόνο μέσω τις κριτικής των σημερινών κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών συνθηκών και ζητημάτων μπορεί κανείς να έχει μία δυνατή βάση για να ξεκινήσει να επιχειρεί ολοκληρωμένες πολιτικές αλλαγές.

Φαίνεται πως δεν είμαστε πλέον οραματιστές μίας αρχιτεκτονικής χωρίς τόπο-χώρο, αλλά αναγνώστες/ακόλουθοι και κριτές μίας αρχιτεκτονικής εικονογραφημένων προτάσεων -όχι πλέον πρωτοπόροι κτίστες-παραγωγοί, αλλά κάτοικοι επικρατειών του στοχασμού. Αυτό μετατρέπει ριζικά την ιδέα της ουτοπίας ως τελικού ορισμένου σε τόπο και χρόνο επιτεύγματος, ιδέα που σχετίζεται άμεσα με μία τελική ολοκληρωμένη κατάσταση, σε μία διαφορετική, πιο καρποφόρα τακτική, αυτή της διαδικασίας, της αναζήτησης.

x. Ενα δυνατό/υλοποιήσιμο ουτοπικό όραμα μετονομάζεται σε ευτοπικό. Η ευτοπία μπορεί να υπάρξει σε πραγματικό χώρο και χρόνο, δε χρειάζεται έναν μυθικό τόπο με συγκεκριμένα ιδεώδη για να πραγματοποιηθεί. 56