De toekomst van de industrie is duurzaam en digitaal

Met een aandeel van rond de 12 procent in het BBP mag de bijdrage van de industrie aanzienlijk worden genoemd. Vooral in de machine-industrie, de voedings- en genotmiddelenindustrie en de chemische industrie is Nederland goed vertegenwoordigd. De sector is sterk internationaal gericht. In 2021 betrof ruim de helft van de 400 miljard ‘made in NL’ export vanuit de Nederlandse industrie’, aldus ‘De waarde van de Nederlandse industrie’, een whitepaper van TNO uit april 2023.

De industrie is in de afgelopen jaren flink gegroeid: gemiddeld 2,1 procent per jaar in de periode 2013-2021, sterker dan de Nederlandse economie als geheel (met een gemiddelde jaarlijkse groei van 1,5 procent). In het bijzonder groeide high-tech industrietakken in Nederland in de periode 2013-2021 op een bovengemiddeld tempo. Opmerkelijk is dat de industrie in Nederland aanzienlijk productiever is dan in veel andere Europese landen. In 2019 bracht een werkzame persoon binnen de industrie in de EU27 gemiddeld 66 duizend euro aan toegevoegde waarde voort. In Nederland was dit gemiddeld 105 duizend euro.

Tot slot levert de industrie een belangrijke bijdrage aan de innovatiekracht van Nederland. Industriële bedrijven zijn namelijk toonaangevend als het gaat om investeringen in research and development en innovatie in Nederland. De R&D-uitgaven van de industrie bedroegen in 2019 volgens het Rathenau Instituut 6,8 procent van de toegevoegde waarde. Gemiddeld over alle sectoren in Nederland was de R&D-intensiteit van bedrijven in dat jaar 1,6 procent. So far so good.

Een ‘mix van positieve en negatieve signalen’

De positie van de Nederlandse industrie is echter niet onbedreigd. De vooruitzichten voor de industrie zijn een ‘mix van positieve en negatieve signalen’, zoals het heet in de ‘Sectorprognose: meevallers en uitdagingen’ van de Rabobank (maart 2023). Zo ‘krimpen de energie-intensieve sectoren’. Ook hebben ze het ‘lastig’ in de concurrentie met andere landen. Terwijl juist de industrie gevoelig is voor geopolitieke spanningen: de industrie is tenslotte sterk afhankelijk van de import van grondstoffen. Wat als de toeleverketens het weer laten afweten, zoals sinds de coronacrisis keer op keer is gebeurd?

Het is door de gestegen rente bovendien duurder geworden om te investeren. Dat raakt een grote groep bedrijven, zeker bedrijven die willen investeren in de energietransitie of in energiebesparing. Dit geldt niet alleen voor industriële bedrijven natuurlijk, maar gezien de kapitaalintensiviteit van de industrie, zijn zij wel extra kwetsbaar. Terwijl ze wel moeten investeren in verduurzaming, gezien de voortdurend aangescherpte wetgeving. Daarbij is het de vraag is of de industrie buiten Europa vergelijkbare offers moet maken.

Ook verdergaande digitalisering vraagt om investeringen. Zeker voor industriebedrijven die willen meedoen aan de ontwikkeling van de ‘Smart Industry’ in Nederland, en voor hun productie gebruik willen maken van big data, van 3D-printing, van robotisering, kunstmatige intelligentie, cloud computing en van het Internet of Everything, waarin alles en iedereen met elkaar verbonden is.

Weerbaarder door fusies en overnames

Fusies en overnames om alle kwetsbaarheden te beperken en om makkelijker te kunnen verduurzamen en digitaliseren, kunnen een manier zijn voor industriebedrijven om weerbaarder te worden.

In de dealdatabase van MenA.nl is een mooi voorbeeld te vinden: de overname eind 2022 van Machinefabriek

De Valk uit Valkenswaard (Anvil Industries acquires Machinefabriek De Valk, MenA.nl) door het Brabantse

Anvil Industries, een deelneming van VADO Beheer, het investeringsvehikel van de familie Van Doorne. De Valk is gespecialiseerd in de snelle productie van mechanische componenten voor met name de optischeen halfgeleider industrie. Van prototypes bijvoorbeeld en van onderdelen die afnemers stante pede nodig hebben de zogeheten Quick Response Manufacturing, QRM). Ook is het bedrijf een pionier in 3D-metaalprinten, en kan het in RVS, aluminium of titanium printen en nabewerken (additive manufacturing). De Valk is een van de gezichtsbepalende bedrijven binnen het K3D-AddFab, een innovatienetwerk van bedrijven, onderwijsinstellingen en overheden op de Brainport Industries Campus in Eindhoven – bekend als ‘de intelligentste vierkante kilometer van Europa’.