Transport en logistiek: tijd om stil te staan bij strategie

De transportsector is in 2023 na drie roerige jaren in een ‘rustiger vaarwater’ beland, zoals ABN AMRO het uitdrukte in een recente ‘Sectorprognose Transport en logistiek’, maart 2023. “Toeleveringsketens hebben zich hersteld van de coronacrisis, terwijl goederenstromen door de oorlog in Oekraïne zijn verlegd.”

Dat was medio 2022 wel anders. In september constateerde de overheidsorganisatie Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) dat de stijgende energieprijzen, de logistieke verstoringen door Covid-19 en de Oekraïne-crisis in combinatie met de EU-sancties mogelijk grote invloed zouden hebben op het goederenvervoer. Op dat moment was alleen de luchtvracht getroffen, maar het KiM hield rekening met hogere kosten en tot een teruglopende vraag naar vervoer. (‘Recente ontwikkelingen en de gevolgen voor het goederenvervoer van, naar en door Nederland’, KiM).

'Kwakkelen op hoog niveau'

Een half jaar later lijkt het allemaal wel mee te vallen, al groeit de sector slechts mondjesmaat. “Wij zien ook geen sterke toename in het aantal faillissementen in deze sector”, zegt Schellekens. “Wel zien we een forse toename van non-betalingen bij diverse polishouders van Coface die tankkaarten uitgeven. Dit is wel een indicator dat men regelmatig niet ruim bij kas zit. Men is dus mogelijk de crisis redelijk goed doorgekomen, maar de cash flow is zeker niet altijd optimaal.”

Het heeft er veel van weg dat bedrijven in de sector niet blaken van gezondheid maar ‘kwakkelen op hoog niveau’, zoals analisten van ABN AMRO het noemen. ‘Kwakkelen’ omdat de sector transport en logistiek in 2023 naar verwachting met slechts 1 procent zal groeien. ‘Op hoog niveau’, want de sector is van groot belang voor de Nederlandse economie, zoals blijkt uit cijfers van het CBS (‘ Hoe belangrijk is de transportsector voor de Nederlandse economie? ’). In 2020 was de bijdrage van de bedrijfstak vervoer en opslag aan de Nederlandse economie 4,3 procent. Eind 2020 telde de sector bijna 50 duizend bedrijven en waren er een kleine 500 duizend mensen werkzaam.

Van de nood een deugd

Ook de komende jaren blijft het waarschijnlijk ‘kwakkelen op hoog niveau’, in elk geval in 2024. De sector heeft dit jaar te maken met inflatie. Aan de ene kant kan die de stijging van de loonkosten versnellen. Aan de vraagkant heeft de inflatie ook z’n uitwerking: hierdoor kopen veel consumenten minder goederen – ook online, terwijl e-commerce de kurk is waarop pakketvervoerders drijven. Daarnaast wordt de groei afgeremd doordat de productie in bouw en industrie onder druk staat. De lagere volumes aan bouwmaterialen die het gevolg zijn, spelen vooral de binnenvaart en het wegvervoer parten. Verder zet de versnelling van de energietransitie vermoedelijk een rem op de groei in de logistieke sector: de vraag naar steenkool zal hierdoor dalen, wat vooral de Nederlandse binnenvaart zal raken. Al deze externe omstandigheden leiden ertoe dat de winst van veel transportbedrijven onder druk komt te staan.

Het advies van veel deskundigen aan de ondernemingen in de sector is om van de nood een deugd te maken. “Ondernemers doen er goed om zich te richten op zaken waarop ze wel invloed hebben, zoals het besparen van energie. Dit is mogelijk door te investeren in bijvoorbeeld de isolatie van een warehouse, de aanschaf van zonnepanelen of energiezuinige trucks”, suggereren de analisten van ABN AMRO. “Daarnaast zijn aanvullende maatregelen mogelijk, zoals een cursus zuinig rijden voor vrachtwagenchauffeurs. Ook kunnen transporteurs op basis van data hun planning optimaliseren, zodat de beladingsgraad kan worden verhoogd.”

Verduurzaming, digitalisering en personeelsplanning

Door energie te besparen, pakken ondernemers meteen een van de strategische thema’s bij de kop waar de sector de komende jaren mee te maken krijgt: het thema verduurzaming.

Twee andere strategische thema’s zijn digitalisering (datagedreven werken, onder andere door data te delen met andere bedrijven in de keten) en personeelsplanning (gezien de aanhoudend krappe arbeidsmarkt).

Uiteraard kunnen maatregelen meerdere doeleinden dienen, en is het soms zelfs mogelijk om drie vliegen in één klap slaan. Digitalisering kan er bijvoorbeeld toe leiden dat de efficiency wordt bevorderd, en leiden tot minder CO2-uitstoot en besparingen op energie en menskracht.

Overnamegolf

De vele investeringen die nodig zijn om dit soort strategische maatregelen te nemen zijn beter te dragen naarmate de onderneming groter en kapitaalkrachtiger is. Alleen al daarom zien we dat de sector wordt overspoeld door een overnamegolf. Die golf zal in de – nog altijd sterk gefragmenteerde – sector de komende jaren verder aanzwellen, zo wordt verwacht. Doordat veel kleinere bedrijven ook nog eens met opvolgingsproblemen zitten, wordt deze trend naar verdere consolidatie waarschijnlijk verstrekt, is de verwachting van de deskundigen die op de website MenA.nl aan bod komen in de ‘Sectoranalyse Transport & Logistiek: Uitbreiden, uitkopen of heruitvinden’.

Maar ook grotere ondernemingen doen mee aan deze ontwikkeling. Niet omdat ze om geld verlegen zitten, maar om een antwoord te formuleren op de strategische uitdagingen waarmee zij zich geconfronteerd zien.

Zo investeerde de holding van Nunner Logistics vorig jaar in het datasciencebedrijf Bright Cape (data-analyse), dat op zijn beurt EyeOn (planning en forecasting) overnam, met als doel te kunnen profiteren van de technologieën van de twee bedrijven. Alle analysemethoden en kunstmatige intelligentie van de twee datasciencebedrijven moet ertoe bijdragen dat de vrachtwagens van Nunner Logistics makkelijker kunnen worden volgeladen, met een minimum aan loze ruimte. Daarnaast verwacht het bedrijf klanten logistiek te advies te kunnen geven – en voorkomen dat ze met te veel of juist te weinig voorraden komen te zitten. Verder maakt robot-fabrikant SARA deel uit van Bright Cape. SARA is bekend van de schattige zorgrobots, maar kan in de toekomst makkelijk robots fabriceren die mensen in het magazijn allerlei werk uit handen kunnen nemen. •

Advanced Valuation

Are you looking for a deeper understanding of how to create value for your company? Ready to gain new insights into company valuation in just four days? Take part in this inspiring and transformative Advanced Valuation program, taught by Prof. Kevin Kaiser (Wharton School). Join us for what one participant called ‘a life-changing week’.

How you will benefit by attending

• Understand the ‘why we do it that way’ behind valuation concepts you practice daily and identify common mistakes and misunderstandings.

• Enhance your awareness of the key finance principles which underpin our approach for estimating the discount rate used in valuation.

• Develop the capability to distinguish value creation from value destruction to ensure competitive success and the long-term survival of your company.

Ready to learn more? Enroll now for 3-6 July or 18-21 December via AIF.nl

Amsterdam Institute of Finance connects you with the brightest minds in finance from world-renowned business schools. For more than 30 years, more than 15,000 ambitious professionals from over 100 countries boosted their careers at AIF. Become part of the AIF Alumni Network, connecting you to peers from more than 1,200 organizations.