İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN KAVRAM VE KURALLARININ GELİŞİMİ
LÜTFEN TELEFONLARINIZI KAPATINIZ..!
ÖĞRENME HEDEFLERİ Bu dersin sonunda katılımcılar; İş sağlığı ve güvenliği kavramını tanımlar. İş sağlığı ve güvenliğinin Türkiye ve Dünyadaki tarihsel gelişimini özetler. Çağdaş iş sağlığı ve güvenliği yaklaşımını tanımlar. İş sağlığı ve güvenliği uygulama ilkelerinin belirtir.
İSG KAVRAMI İş yerlerinde işin yürütülmesi sırasında çeşitli nedenlerden kaynaklanan sağlığa zarar verebilecek koşullardan korunmak amacıyla yapılan sistemli ve bilimsel çalışmalardan;
İSG KAVRAMI İş yerlerinde işin yürütülmesi ile ilgili olarak oluşan özel tehlikelerden ve sağlığa zarar verebilecek şartlardan korunmak için yapılan metotlu çalışmalardır.
İŞ SAĞLIĞINDA TEMEL KAVRAMLAR
İş Hekimliği Çalışma hayatı ile ilgili sağlık sorunlarının hastalıkların tanı ve tedavisi ile bu hastalıklardan korunma konusundaki tıbbi etkinlikler.
İŞ SAĞLIĞINDA TEMEL KAVRAMLAR
İş Hijyeni İşyerlerinde bulunan sağlık risklerinin saptanması, ölçümler yapılması, bu risklerin ortadan kaldırılması amacı ile teknik düzenlemeler yapılması.
İŞ SAĞLIĞINDA TEMEL KAVRAMLAR
Meslek Hastalığı İşyeri ortamında bulunan faktörlerin etkisi ile meydana gelen hastalıkların ortak adı.
İŞ SAĞLIĞINDA TEMEL KAVRAMLAR
Meslek Hastalığı Sigortalının çalıştırıldığı işin niteliğine göre tekrarlanan, bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza durumlarıdır.
İŞ SAĞLIĞINDA TEMEL KAVRAMLAR
İşyeri Bir işverenin maddi olan ve olmayan araçlarla belirli bir teknik amacı gerçekleştirmesine yarayan ve süreklilik gösteren organize bir bütündür.
İŞ SAĞLIĞINDA TEMEL KAVRAMLAR
Yükümlülük Süresi Zararlı mesleksel etkinin sona ermesi ile hastalığın ortaya çıkması arasında geçebilecek, kabul edilebilir en uzun süre.
İŞ SAĞLIĞINDA TEMEL KAVRAMLAR Maruziyet Süresi (Etkilenme ya da Sunuk kalma Süresi) Zararlı etkene sunuk kalma süresidir. Hastalık belirtileri henüz görülmeyebilir.
İŞ SAĞLIĞINDA TEMEL KAVRAMLAR Latent (Gizli) dönem: Zararlı etmene sunuk kalan kişide, ilk hastalık belirtilerinin görülünceye kadar geçen süredir. Buna tıp biliminde “Kuluçka dönemi” de denir.
İŞ SAĞLIĞINDA TEMEL KAVRAMLAR Latent (Gizli) dönem: Örnek: Kanser ya da Pnömokonyoz olayları. Kanser ya da Pnömokonyonyoz yapıcı etmene sunuk kalan kişide hemen kanser ya da Pnömokonyoz belirtileri görülmeyebilir. Bunlar için genellikle belli bir sürenin geçmesi gerekir.
İş Güvenliğinin Tarihi Gelişimi
İş Güvenliğinin Tarihi Gelişimi İş güvenliği ilk çağlardan günümüze kadar iş ve insan ilişkilerindeki gelişmelere göre sürekli değişme içinde olmuştur..
İş Güvenliğinin Tarihi Gelişimi İş güvenliği kaynağını tıp,hukuk psikoloji, ekonomi gibi bilim dallarından almaktadır. İş güvenliği konusundaki gelişmeleri üç kısımda incelemek mümkündür:
İş Güvenliğinin Tarihi Gelişimi
a) Tanzimat’tan Önceki Dönem Bu dönemde üretim şekli zanaatkarlıktı. Esnaf teşekküllerinden oluşmaktadır. Bu teşekküller hem dini hem de esnaf birliği şeklindeydi. Onbirinci ve onikinci yüzyılda Ahi ocakları mevcuttu.
İş Güvenliğinin Tarihi Gelişimi b)Tanzimat ve Meşrutiyet Dönemi Bu dönemde çeşitli mesleklere mensup işçiler için kanun ve tüzükler çıkarılmıştır. İlişkileri sağlayan mevzuat 865 yılında çıkarılan ve “Maadin Nizamnamesi” adını alan nizamnamade önemli hususlara yer verilmiştir.
İş Güvenliğinin Tarihi Gelişimi Cumhuriyet dönemine kadar genellikle maden işçilerine yönelik düzenlemeler yer almaktadır. Çünkü o dönemde en fazla işçi çalıştıran iş kolu “madenkömürü sektörü “ olarak bulunmaktadır.
İş Güvenliğinin Tarihi Gelişimi
c) Cumhuriyet Dönemi Bu dönemin ilk zamanlarında yine kömür işçilerine yönelik kanuni hükümler yer almaktadır.
İş Güvenliğinin Tarihi Gelişimi
10.09.1921 tarih ve 151 sayılı kanunlara göre hasta olanlar ve kaza geçirenleri tedavileri hastanelerde yapılmaktadır.
İş Güvenliğinin Tarihi Gelişimi Yine bu kanunla çalışma süresi sekiz saatle sınırlandırılmıştır. On sekiz yaşından küçüklerin çalıştırılmaması, eczane ve hekim bulundurulması, iş kazası sonucu işçiye ve ailesine tazminat ödenmesi gibi önemli karalar alınmıştır.
İş Güvenliğinin Tarihi Gelişimi Dünya’da İş Güvenliği Çalışmaları Çalışanların sağlığı ile yapılan iş arasındaki ilişki çok eski çağlara dayanmaktadır.
İş Güvenliğinin Tarihi Gelişimi Yunanlı düşünür Herodot, yine aynı çağlarda Eflatun ve Aristoteles gibi düşünürler işçilerin sağlığı ve iş kazaları üzerinde durmuşlardır.
İş Güvenliğinin Tarihi Gelişimi Ancak bilimsel esaslara dayalı olarak bu konunun ele alınması 17. yüzyılda İtalya'da Bernandino Ramazzini tarafından olmuştur.
İş Güvenliğinin Tarihi Gelişimi Daha sonraları İngiltere'de Sanayi Devriminin başlamasıyla birlikte sağlık ve iş güvenliği sorunları ortaya çıkmıştır.
Buna bağlı olarak devlet, gerekli yasal düzenlemeleri yapmıştır.
İş Güvenliğinin Tarihi Gelişimi 1890 yılında, Rusya dışında 17 Avrupa devletinin katılımı ile Berlin Konferansı yapılmıştır. Konferansta, aşağıdaki öncelikli dört konu belirlenerek bu konularda çalışmalar yapılması kabul edilmiştir.
İş Güvenliğinin Tarihi Gelişimi 1919 yılında, temel çalışma hakları, örgütlenme hakkı, toplu pazarlık, fırsat eşitliği ve çalışma hayatı ile ilgili diğer konularda asgari standartlar koymak amacıyla “Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)” kurulmuştur.
İş Güvenliğinin Tarihi Gelişimi
7 Nisan 1948’de “Dünya Sağlık Örgütü (WHO)” kurulmuştur. 7 Nisan her yıl "Dünya Sağlık Günü" olarak kutlanmaktadır.
ÇAĞDAŞ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
Çağdaş İş Sağlığı ve Güvenliği İş Güvenliği ; “Çalışanın çalışma ortamını, koşullarını, ilişkilerini ve çevresini, kendisini güdüleyen bir çalışma yürütecek bir biçimde etkileyebildiği; sağlıklı ve güvenli bir üretim ortamının ürünü olan bedensel, ruhsal, toplumsal optimal (en uygun) iyilik halidir”.
İş Sağlığı ve Güvenliğinde Geçen Kavramlar
Meslekî ve teknik eğitim, İnsan sağlığı, İş güvenliği, İş kazası, Yaralanma, Meslek hastalıkları, İlkyardım,
İş sağlığının gelişme aşamaları
İlk çağlar Taş ocakları, madenler Bernardino Ramazzini Endüstri devrimi ve izleyen yıllar Günümüz
İş Güvenliğinin Kapsamı İş güvenliği çalışmaları: Öncelikle, çalışanların can güvenliğini, Daha sonra makine, araç ve gereçlerin güvenliğini, İşyerinin güvenliğini, Çevre güvenliğini, Son olarak da, üretilen malın güvenliğini kapsar.
İş Sağlığı ve Güvenliği İş sağlığı güvenliği, Çocukların Sosyal
çalıştırılmaması,
güvenliğin sağlanması,
Çalışma
sürelerinin ayarlanması,
konularını da içerir.
Çağdaş İş Sağlığı ve Güvenliği İlkeleri
Uygun işe yerleştirme İşyeri ortam faktörlerinin değerlendirilmesi İşyeri risklerinin kontrolü Aralıklı kontrol muayenesi İşyerinde sağlık hizmeti
UYGUN İŞE YERLEŞTİRME Uygun; Bireysel özelliklerine uygun, İşe giriş muayenesi, Birincil koruma,
İşyeri Faktörlerinin Değerlendirilmesi Tehlikenin tanımlanması Maruziyetin değerlendirilmesi Doz-cevap ilişkisi Risk karakterizasyonu
Tehlikenin Tanımlanması İşin niteliğine göre tahmin Kullanılan maddeler, işlemler, kullanılan aletler, vs. Gözlem Olası tehlike noktaları, kaçak, tehlikeli aletler, işlemler
Tehlikenin Tanımlanması Kayıtlar Sağlık kayıtları, iş hijyeni kayıtları vs. Akut belirtiler Solunum sıkıntısı, kaşıntı, gözde sulanma
Maruziyetin Değerlendirilmesi Süre Düzey Ölçümü Gürültü (dB), sıcaklık, radyasyon, ... Toz (türü, miktarı – mg/m3) Kimyasal, metal (türü, miktarı...) Gaz
Maruziyetin Değerlendirilmesi Doz – cevap ilişkisi Maruziyet arttıkça etkilenme artıyor mu?
Maruziyetin Değerlendirilmesi Risk karakterizasyonu Kim(ler) için risk var? Ne düzeyde risk var? Topluma yansıyan tehlike var mı?
İşyeri Risklerinin Kontrolü Teknik önlemler Yöntem - teknoloji değişikliği ikame Havalandırma Kapatma Ayırma
İşyeri Risklerinin Kontrolü Risk kavramı İşin yapılması – yapılmaması Diğer risklerle karşılaştırma
Aralıklı Kontrol Muayenesi Uygun yerleştirme
Risklerin saptanması ve kontrolü Çalışma ortamının güvenliği
Aralıklı Kontrol Muayenesi Aralıklarla sağlık kontrolü (İşin niteliğine göre değişik sıklıkta) - Erken tanı - İkincil korunma
İşyerinde sağlık Hizmeti Birinci basamak hizmetler Koruyucu hekimlik hizmetleri İşe giriş, periyodik muayene Riskli olanlara özel yaklaşım Tedavi hizmetleri Basit hastalıklarda tedavi
İşyerinde sağlık Hizmeti İlkyardım ve acil hizmetlerin organizasyonu
Aşılama Kreş, çocuk yuvası
Sağlık Eğitimi Uygun gruplarda İşyeri riskleri, sağlık etkileri, korunma yolları Genel sağlık konuları Beslenme, aşılama, kişisel hijyen, sağlıklı yaşam, ...
TEŞEKKÜRLER