Maailm lii tievâ epivisesvuođâst já kriisijn – maht jo koolgâš? Iida Virtanen

MAAILM LII TIEVÂ EPIVISESVUOĐÂST JÁ KRIISIJN

– maht jo koolgâš?

Tekstâ já kove: Iida Virtanen

Kuovâmáánu muttoo njuhčâmáánnun, ko mun čokkáám pääihist já murâštâm maailm tile. Ukrainast lii suáti, já tot lii puoh, mast maailm sárnu. Jis mun kaavnâm mottoom uđđâs, mii ij muštâl suáđist, te saahâ lii jo-uv pandemiast, mii lii ain joođoost, teikâ šoŋŋâdâhnubástusâst, mii ij totkin lah liijkás positiivlâš fáddá.

Oro uáli epivuoigâlâžžân, ete ubâ ääigi puátih uđđâ stuorrâ kriisih, veikâ toh puárásehkin iä lah lappum kuussân. Já talle jo oro-uv, ete lam aaibâs tuávkki: jiemhân mun pyevti ettâđ, ete taat tile ličij munjin mahtengin väädis, ko mun lam kuittâg torvoost já lam iällám tiervân.

Lii tuotâ, ete láá ennuv ulmuuh, kiäin láá ääših ennuv hyenebeht ko mist, já lii tehálâš išediđ tommit ko puáhtá. Tot, ete lohá ubâ ääigi uđđâsijd já muurâšt, ij kuittâg iššeed kiämmán.

Veikâ oroččij, ete maailm kriisijn ij liččii mihheen tađe konkreetlub vaiguttâsâid mii elimân ko tot, ete mij luuhâp uđđâsijd já poollâp, te palo já epivisesvuotâ-uv láá tuođâliih čuolmah.

Eidu tääl maailm taarbâš ulmuid, kiäh pyehtih já halijdeh išediđ nubijdis. Jis mij huolâttep nubijnân, te puoh lii nuuvt pyereest ko epivises aaigij lii máhđulâš. Lii ennuv älkkeb leđe taggaar olmooš, jis siämmást muštá huolâttiđ, ete jieš vaja pyereest.

Kiinii lii motomin ettâm, ete láá kyehti ääši, maid ij kannat murâštiđ: toh, moid jieh pyevti vaiguttiđ já toh, moid puávtáh. Koronapandemia, šoŋŋâduv nubástusah já suáđih láá tagareh ääših, moid ohtâ olmooš ij pyevti ennuvgin vaiguttiđ, mut jieijâs pyereestvajemân puáhtá.

Tondiet ij kannat jurdeđ, ete jieijâs murrâšeh liččii liijkás uceh. Jis oro, ete maailm kriisih láá polâttitteeh ige tain piergii ohtuu, te tot lii aaibâs iberdittee. Iše kale kávnoo, ko tom pivdá, já mađe huápubeht tom pivdá, te tađe huápubeht piäsá jurduinis ovdâskulij. Kenski talle lii-uv jo tommit pyereeb vajo, ete puáhtá smiettâđ: Maht mun puávtám išediđ iärrásijd? Maht mun puávtám vaiguttiđ?

Vástuppeeivi mun huámmášim, ete kiđđâpiäiváš šoddâdij lättei äijihtäävgi. Tábáhtuuččijba maailmist veikkâ mii, te ohtâ äšši lii vises: kiđđâ lii puáttám, ige keesigin lah innig nuuvt kukken.