Jacobs House / F.L.Wright / 1936-37

Jacobs House (1936-1937)

Η οικία Jacobs χτίστηκε την πόλη Madison των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής το 1936 και αποτελούσε μέρος μιας σειράς κατοικιών του Frank Lloyd Wright με όνομα Usonian Houses. Οι κατοικίες αυτές που σχεδίασε ο αρχιτέκτονας στο τέλος της καριέρας του αποτελούσαν προσωπική του μελέτη, μέσα από την οποία ήθελε να ανατρέψει το τότε κατεστημένο στο σχεδιασμό κατοικιών, που βασιζόταν στην αποικιακή αρχιτεκτονική, και να δημιουργήσει μικρές και λειτουργικές κατοικίες στην αμερικανική ύπαιθρο, με μικρό κόστος ώστε να είναι προσιτές στη μέση αμερικανική οικογένεια. Η οικία Jacobs αποτέλεσε το πρώτο έργο του F. L. Wright από τα Usonian Houses και εκφράζει τη νοοτροπία και τις καινοτομίες που ήθελε να προωθήσει ο αρχιτέκτονας μέσα από αυτά. Πρόκειται για μια μονώροφη κατοικία με ένα μικρό υπόγειο, χτισμένη κατά κύριο λόγο με ξύλο και τούβλο και με εμφανείς επιρροές από τον σχεδιασμό του ξύλινου σκελετού στην ιαπωνική αρχιτεκτονική. Σε αντίθεση με τις αποικιακού τύπου κατοικίες, δεν τοποθετείται στη μέση της αυλής, αλλά σχηματίζει ένα Γ περικλείοντας δύο από τις τέσσερεις πλευρές του οικοπέδου, αφήνοντας ελεύθερο και αξιοποιήσιμο τον κεντρικό χώρο της αυλής. Η στέγη δεν είναι επικλινής και διαιρείται σε τρία οριζόντια, παράλληλα επίπεδα, σε μικρή απόσταση μεταξύ τους, με τα ενδιάμεσα κενά που προκύπτουν να καλύπτονται με συνεχή παράθυρα στο ψηλότερο μέρος του τοίχου, ενισχύοντας το φυσικό φωτισμό. Το μεγαλύτερο μέρος των υαλοπινάκων ανοίγεται προς το εσωτερικό της αυλής, ενώ οι πλευρές που βρίσκονται στην πλευρά του δρόμου είναι κλειστές και φαινομενικά απρόσιτες.

Ο τρόπος που ο αρχιτέκτονας έχει χωροθετήσει τις λειτουργίες και τα δωμάτια στην κατοικία αποτελεί άλλη μια καινοτομία. Καθώς οι οικογένειες είχαν δεν είχαν πλέον υπηρετικό προσωπικό όπως μαγείρισσα, όπως συνηθιζόταν παλιότερα, ο Wright μετέφερε το χώρο προετοιμασίας φαγητού, που ως τότε βρισκόταν απομονωμένος σε κάποιο μέρος του σπιτιού ώστε να αποφεύγεται η συναναστροφή μεταξύ της οικογένειας και του προσωπικού, και την τοποθετεί στο κέντρο της κατοικίας όπου ενώνονται οι δύο βραχίονες της κάτοψης σχήματος Γ. Με τον τρόπο αυτό καθιστά το χώρο αυτό, μαζί με το τζάκι και την τραπεζαρία που βρίσκονται δίπλα του, το νέο κέντρο βάρους της κατοικίας και το βασικό χώρο συναναστροφής των μελών της οικογένειας. Στον ένα βραχίονα της κάτοψης τοποθετεί έναν μεγάλο χώρο διημέρευσης, όπου βρίσκεται κανείς μόλις μπαίνει στο σπίτι, και στον άλλον οι χώροι ύπνου και ένα χώρο μελέτης. Ο χώρος προετοιμασίας φαγητού, το λουτρό και η σκάλα του υπογείου βρίσκονται στο σημείο άρθρωσης των δύο πτερύγων. Επιπλέον, στο σημείο από όπου γίνεται η είσοδος στο σπίτι, ο αρχιτέκτονας έχει συνδυάσει ένα μεγάλο στεγασμένο χώρο για το αυτοκίνητο, το νέο «σύμβολο» της εποχής της καινοτομίας και του μοντερνισμού, χωρίς ωστόσο να φτιάχνει ένα περίκλειστο γκαράζ. 62

62 Colin Davies, Key Houses of the Twentieth Century: Plans, Sections and Elevations (King 2006).

Εικόνα 1: Σχέδια Οικίας Jacobs, F.L.Wright

Διαγραμματική Ανάλυση

1. Γεωμετρία

1.1 Ογκοπλασία

Διάγραμμα 1: Jacobs House, Διάγραμμα Ογκοπλασίας

Η βασική ογκοπλασία του κτιρίου προκύπτει από το συνδυασμό δύο ορθογωνίων όγκων με ελαφρώς διαφορετικό ύψος, που συνδέονται μεταξύ τους με έναν τρίτο όγκο μεγαλύτερου ύψους που σχηματίζει την άρθρωση και τον πυρήνα της κατοικίας. Η γεωμετρία εμπλουτίζεται με προσθέσεις και αφαιρέσεις τμημάτων από τους βασικούς όγκους και έτσι προκύπτει η τελική μορφή του κτιρίου.

1.2 Σχέση με ανθρώπινη κλίμακα

Διάγραμμα 2: Jacobs House, Διάγραμμα Κλίμακας

Η στέγη του Jacobs House διαρθρώνεται σε τρία διαφορετικά επίπεδα, με το χαμηλότερο να βρίσκεται πάνω από τους χώρους ύπνου και το χώρο μελέτης, το μεσαίο πάνω από την τραπεζαρία και το χώρο διημέρευσης και το ψηλότερο πάνω από το τζάκι, το χώρο προετοιμασίας φαγητού και το λουτρό. Και στις τρεις περιπτώσεις, το ύψος του κτιρίου δεν ξεπερνά τα 4 μέτρα, καθιστώντας την κλίμακα του πολύ κοντά στις διαστάσεις του ανθρωπίνου σώματος, αφού δεν εμφανίζει υπερμεγέθεις αναλογίες.

2. Σχεδιασμός Ορίων

2.1 Όρια

Διάγραμμα 3: Jacobs House, Διάγραμμα Ορίων

Ο βασικός χειρισμός που εντοπίζεται σε ό,τι αφορά τα όρια στην οικία Jacobs είναι η εφαρμογή αυστηρών, ισχυρών ορίων στις όψεις του κτιρίου που βρίσκονται προς το δρόμο. Αντιθέτως, από την πλευρά του κήπου επιλέγονται διαπερατά όρια που αφήνουν το εσωτερικό της κατοικίας σε άμεση επαφή με το εξωτερικό περιβάλλον του κήπου. Στο εσωτερικό του κτιρίου, η τοιχοποιία παρουσιάζει δύο διαφορετικούς τύπους ορίων, με πιο αυστηρά τα όρια από επιφάνειες τούβλου και λιγότερο αυστηρά αυτά από τις ξύλινες επιφάνειες. Κοινό στοιχείο των δύο τύπων αποτελεί ο σταθερός χαρακτήρας τους και το γεγονός ότι εμποδίζουν ταυτόχρονα την κίνηση αλλά και την οπτική επαφή. Μεταβλητότητα και διαπερατότητα παρατηρείται μόνο στα όρια προς τον κήπο, δηλαδή τα υαλοστάσια, καθώς και στις πόρτες της κατοικίας. Η επιλογή του γυαλιού δίνει τη δυνατότητα να εμποδίζεται η κίνηση, όταν οι πόρτες είναι κλειστές, αλλά να παραμένει η οπτική επαφή ανάμεσα στον κήπο και το εσωτερικό της κατοικίας.

2.2 Ροϊκότητα Χώρου

Διάγραμμα 4: Jacobs House, Διάγραμμα Ροϊκότητας Χώρου

Στο σύνολο του κτιρίου παρατηρούνται περιοχές με πιο ελεύθερη ροή, αλλά και περιοχές με πιο καθορισμένη. Πιο συγκεκριμένα, οι χώροι κίνησης χαρακτηρίζονται από καθορισμένη ροή, όπως φαίνεται από την πύκνωση των γραμμών, ενώ σημεία στάσης μπορούν να οριστούν στις περιοχές όπου οι γραμμές έχουν μεγαλύτερη απόσταση μεταξύ τους. Ο ίδιος ο σχεδιασμός, χωρίς να περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό αμετάβλητων ορίων, δείχνει να κατευθύνει τις ροές της κίνησης, δίνοντάς τους παράλληλα τη δυνατότητα να επεκταθούν προς το εξωτερικό του σπιτιού, στην περιοχή του κήπου. Με τον τρόπο αυτό, οι περιοχές έντασης που προκύπτουν στα σημεία πύκνωσης μπορούν να εκτονωθούν προς το εξωτερικό και να προκύψουν οι χώροι στάσης.

3. Ακολουθία

3.1 Πορεία κίνησης - Οπτικές φυγές

Διάγραμμα 5: Jacobs House, Διάγραμμα Πορείας και Οπτικών Φυγών

Προσεγγίζοντας εξωτερικά το κτίριο δεν καθίσταται δυνατή η οπτική επαφή με το εσωτερικό της κατοικίας και πλησιάζοντας η κύρια είσοδος δεν είναι εύκολα διακριτή, διότι είναι τοποθετημένη σε εσοχή και δεν είναι ορατή από απόσταση. Καθώς εισέρχεται κανείς στο εσωτερικό αντικρίζει ένα μικρό μεταβατικό χώρο και προχωρώντας στη συνέχεια ανοίγεται μπροστά ένα το ευρύχωρο καθιστικό. Στο συγκεκριμένο χώρο υπάρχει άμεση οπτική επαφή και δυνατότητα εποπτείας του κήπου. Αντίθετα, οι υπόλοιποι χώροι της κατοικίας, με εξαίρεση την τραπεζαρία, δεν είναι ορατοί από τον χώρο του χώρο διημέρευσης. Συνεχίζοντας την αλληλουχία των χώρων συναντάει κανείς την τραπεζαρία και το χώρο προετοιμασίας φαγητού. Από το σημείο αυτό και έπειτα, γίνεται αντιληπτό ότι ο χώρος στενεύει και ξεκινάει ο χώρος κίνησης που οδηγεί στους πιο απομονωμένους χώρους, όπως είναι το λουτρό, οι χώροι ύπνου και ο χώρος μελέτης, κανένας από τους οποίους δεν είναι διαθέσιμος οπτικά. Η πορεία της κίνησης που περιεγράφηκε παραπάνω αποτελεί την χωρική συνέχεια η οποία προκύπτει από τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό της κατοικίας, χαρακτηριστικό στοιχείο του οποίου αποτελεί η μετάβαση και η οπτική συνέχεια ή μη μεταξύ των χώρων.

4. Λειτουργία

4.1 Χρήσεις και χώροι

Διάγραμμα 6: Jacobs House, Διάγραμμα Χρήσεων

Η διάρθρωση της κατοικίας σε δύο πτέρυγες δίνει τη δυνατότητα διαχωρισμού των χώρων διημέρευσης από τους χώρους διανυκτέρευσης και μελέτης. Η είσοδος του κτιρίου τοποθετείται δίπλα στο βασικότερο χώρο διημέρευσης της κατοικίας και δίπλα του βρίσκονται η τραπεζαρία, ο χώρος προετοιμασίας φαγητού και το λουτρό. Οι χώροι ύπνου και ο χώρος μελέτης συναποτελούν την άλλη πτέρυγα, σε συνδυασμό με αρκετούς αποθηκευτικούς χώρους υπό τη μορφή εντοιχισμένων ντουλαπιών, με στατικό επίσης ρόλο. Όλοι οι χώροι μαζί περικλείουν τον κήπο από δύο πλευρές και η πλειοψηφία των χώρων ανοίγεται προς αυτόν.

4.2 Ιδιωτικότητα

Διάγραμμα 7: Jacobs House, Διάγραμμα Ιδιωτικότητας

Η ενοποίηση των χώρων διημέρευσης (χώρος διημέρευσης, τραπεζαρία και χώρος προετοιμασίας φαγητού) καταφέρνει να μην προκαλεί προβλήματα ιδιωτικότητας και προσωπικού χώρου, χάρη στη μορφή Γ που έχει επιλεγεί για την οικία Jacobs. Η θέση κάθε χώρου φαίνεται να καθορίζεται από το βαθμό ιδιωτικότητας που είναι απαραίτητος για αυτόν, δημιουργώντας μια σταδιακή μετάβαση από τους πιο κοινόχρηστους προς τους πιο ιδιωτικούς χώρους, σύμφωνα με την κίνηση του ατόμου μέσα στο σπίτι. Μπορεί κανείς να διακρίνει μια περισσότερο και μια λιγότερο ιδιωτική πτέρυγα που αρθρώνονται μέσω του ξεχωριστού όγκου που αποτελεί ο χώρος προετοιμασίας φαγητού και το λουτρό. Με τον τρόπο αυτό, η μετάβαση από τους κοινόχρηστους προς τους ιδιωτικούς χώρους γίνεται ομαλά, χωρίς να είναι απαραίτητος ο διαχωρισμός μεταξύ τους με σταθερά όρια, όπως για παράδειγμα με περιμετρικούς τοίχους. Επιπλέον, κατά μήκος του χώρου κίνησης από τη μια πτέρυγα προς την άλλη, εμφανίζονται μικρές μεταθέσεις και «σπασίματα» στην τοιχοποιία που αποτελούν οπτικά εμπόδια και συμβάλλουν στη σταδιακή επίτευξη της ιδιωτικότητας.

5. Υλικότητα

5.1 Υφές και υλικότητες

Διάγραμμα 8: Jacobs House, Διάγραμμα Υφών και Υλικοτήτων

αυτά φυσικά υλικά είναι συνδεδεμένα με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική κατοικιών, στη συγκεκριμένη περίπτωση ο τρόπος που τοποθετούνται είναι καινοτόμος για την εποχή εκείνη. Κάνοντας χρήση του τούβλου στα σημεία που φέρουν στατικό ρόλο και του ξύλου στον σκελετό των στεγών και την υπόλοιπη τοιχοποιία, εναλλάσσοντας δυο διαφορετικά είδη ξυλείας, ο αρχιτέκτονας καταφέρνει να δημιουργήσει από την τοιχοποιία και το δάπεδο μέχρι τις οροφές ανάγλυφες ποιότητες και γήινους χρωματικούς συνδυασμούς.

Όσον αφορά τα υλικά που έχει επιλέξει ο αρχιτέκτονας, πρωταγωνιστικό ρόλο έχει το ξύλο και το τούβλο, αποτελώντας ταυτόχρονα και τα υλικά κατασκευής και επίπλωσης. Παρότι και τα δύο

5.2 Φως και σκιά

Διάγραμμα 9: Jacobs House, Διάγραμμα Φωτός

Ιδιαίτερος είναι και ο τρόπος που φωτίζεται φυσικά το εσωτερικό της κατοικίας. Αρχικά, τοποθετούνται υαλοπίνακες στο μεγαλύτερο μέρος των πλευρών που έχουν άμεση επικοινωνία με τον κήπο, επιτρέποντας το φυσικό φως να εισέλθει. Επιπλέον, στα σημεία που δημιουργούνται υψομετρικές διαφορές μεταξύ των στεγών γίνεται χρήση σειράς οριζόντιων υαλοπινάκων. Αντίστοιχες λωρίδες ανοιγμάτων τοποθετούνται και στο πάνω μέρος της εξωτερικής τοιχοποιίας προσφέροντας διάχυτο φυσικό φως. Η διαχείριση των ανοιγμάτων, σε συνδυασμό με τις επεκτεινόμενες στέγες που δημιουργούν περιοχές με έντονες σκιάσεις, καθώς και η χρήση προεξοχών που δημιουργούν σκοτίες, προσφέρουν αντιθέσεις μεταξύ φωτός και σκιάς. Τέλος, η επιλογή των υλικών και των ανάγλυφων επιφανειών ενισχύονται μέσω των σκιών.

5.3 Ατμόσφαιρα χώρου

Διάγραμμα 10: Jacobs House, Διάγραμμα Ατμόσφαιρας

Τόσο ο συνδυασμός των υλικών όσο και οι τρόποι με τους οποίους διέρχεται το φυσικό φως στο εσωτερικό της κατοικίας διαμορφώνουν μία ιδιαίτερη χωρική συνθήκη. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία είναι το τζάκι που κυριαρχεί στο χώρο του καθιστικού και αποτελείται από τούβλινους τρισδιάστατους όγκους, ξεφεύγοντας από την συνηθισμένη μορφολογία. Ο χώρος, περιτριγυρισμένος από τους ανάγλυφους ξύλινους τοίχους και την σχετικά χαμηλή οροφή, με το φως και τη σκιά να εναλλάσσονται και με επίκεντρο το τζάκι, αποκτά μία ζέστη και οικεία ατμόσφαιρα, ένα φιλικό περιβάλλον που προκαλεί τη αίσθηση του «σπιτιού» και όχι της κατοικίας, δηλαδή της ασφάλειας και της θαλπωρής. Αντίστοιχη λογική παρουσιάζεται και στο χώρο της τραπεζαρίας, όπου οι ξύλινες επιφάνειες της τοιχοποιίας και της επίπλωσης, όπως και των κουφωμάτων στα ανοίγματα, δημιουργούν ένα κάδρο για τη θέα προς τον κήπο. Τμήμα της χαμηλότερης οροφής που καλύπτει τους χώρους ύπνου και μελέτης έρχεται πάνω από την περιοχή της τραπεζαρίας, σε χαμηλότερο ύψος που είναι πιο κοντά στην ανθρώπινη κλίμακα και δίνει στο σημείο αυτό έναν ιδιαίτερα οικείο χαρακτήρα.

Ανάλυση ευρημάτων ως προς το θεωρητικό πλαίσιο

1. Οπτική αντίληψη

Λαμβάνοντας υπόψιν την ογκοπλασία του κτιρίου, αλλά και τον τρόπο που ο αρχιτέκτονας χειρίζεται τα όρια, γίνεται σαφές ότι ένας επισκέπτης δεν έχει οπτική επαφή με τη ζωή και τις δραστηριότητες στο εσωτερικό της κατοικίας αλλά ούτε και στον κήπο. Συνολικά, παρατηρείται ότι παρά την πρόθεση του Wright να διατηρήσει την ενότητα στους χώρους και να μην διασπάσει έντονα το εσωτερικό με τοίχους, έχει κατορθώσει να δημιουργήσει αρκετά καθορισμένες και ελεγχόμενες οπτικές και χωρικές διαβαθμίσεις από χαρακτηριστικά σημεία της οικίας, διαφυλάσσοντας την ιδιωτικότητα των ενοίκων. Από το εσωτερικό, είναι σαφές ότι δεν υπάρχει πρόθεση οπτικής επικοινωνίας με το δρόμο, ενώ αντίθετα η επαφή με τον κήπο ενισχύεται με τα μεγάλα ανοίγματα. Παρότι η κατοικία μοιάζει να έχει μια φωτεινή και μια σκοτεινή πλευρά, του κήπου και του δρόμου αντίστοιχα, η ύπαρξη των συνεχόμενων φεγγιτών στο ανώτερο τμήμα των τοίχων εξασφαλίζουν φυσικό φως σε όλα τα σημεία του σπιτιού. Ακόμη, από την άλλη πλευρά του σπιτιού οι μακρόστενοι υαλοπίνακες με τα λεπτά ξύλινα κουφώματα δημιουργούν στη διάρκεια της ημέρας ένα ενδιαφέρον παιχνίδι φωτός και σκιάς.

2. Ακουστική Αντίληψη

Ο τρόπος με τον οποίο έχει σχεδιαστεί στο σύνολό της η οικία Jacobs έχει ως αποτέλεσμα τη διαχείριση των πιθανών ηχητικών ερεθισμάτων με τρόπο που διευκολύνει και εμπλουτίζει τη ζωή μέσα σε αυτήν. Στο σύνολό της η κατοικία είναι χτισμένη με ξύλο και τούβλο, υλικά τα οποία παρουσιάζουν έντονο ανάγλυφο στις επιφάνειες τους που κατ’ επέκταση απορροφούν σε μεγάλο βαθμό τους ήχους και μειώνουν την αντήχηση. Οι κλειστές όψεις του δρόμου, πέρα από το να προστατεύουν από τα αδιάκριτα βλέμματα τρίτων, απομονώνουν εκτός της κατοικίας τους ήχους του δρόμου και των περαστικών, αφήνοντας μόνο τους ήχους που προέρχονται από τον κήπο να φτάνουν στο εσωτερικό, χάρη στα συνεχή υαλοστάσια από την πλευρά εκείνη. Η μεγαλύτερη καινοτομία του αρχιτέκτονα ως προς τη χωροθέτηση, δηλαδή η μετατροπή του χώρου προετοιμασίας φαγητού και της τραπεζαρίας σε μεταφορικό και κυριολεκτικό κέντρο του σπιτιού, έχει άμεσο αντίκτυπο στο ηχοτοπίο που δημιουργείται. Πλέον όλες οι δραστηριότητες στην κοινόχρηστη πτέρυγα μπορούν να γίνονται με φόντο τους ήχους της προετοιμασίας φαγητού και να υπάρχει διαρκής επικοινωνία μεταξύ των ατόμων που κάθονται στο χώρο διημέρευσης, τρώνε στην τραπεζαρία ή βρίσκονται στο χώρο προετοιμασίας φαγητού. Αντίθετα, οι χώροι που χρειάζονται περισσότερη ησυχία βρίσκονται στη δική τους ξεχωριστή πτέρυγα, έτσι ο βαθμός ιδιωτικότητας των χώρων τείνει να ταυτιστεί με την παρουσία ή μη ποικιλίας ακουστικών ερεθισμάτων.

3. Οσφρητική Αντίληψη

Ο χειρισμός των οσφρητικών ερεθισμάτων είναι παρόμοιος με αυτόν των ηχητικών, αφού τον καθοριστικότερο ρόλο διαδραματίζουν οι σχεδιαστικές επιλογές ως προς την οριοθέτηση. Τα ερεθίσματα που προέρχονται από το εξωτερικό περιβάλλον του δρόμου αποκλείονται μέσω της συμπαγούς τοιχοποιίας, ενώ οι οσμές του κήπου μπορούν ευκολότερα να εισέλθουν στον εσωτερικό από τα ανοίγματα. Η θέση του χώρου προετοιμασίας φαγητού στην καρδιά του σπιτιού συμβάλλει στη δημιουργία μιας πλούσιας ποικιλίας οσμών στο εσωτερικό του σπιτιού, που το καθιστούν πιο ζωντανό και λιγότερο αποστειρωμένο.

4. Απτική αντίληψη και σώμα

Ο συσχετισμός του ανθρώπινου σώματος με το κτίριο είναι ιδιαίτερα έντονος στην περίπτωση του Jacobs House, επειδή η κλίμακα και οι αναλογίες του δεν λαμβάνουν πολύ μεγάλες διαστάσεις και είναι κοντά στην κλίμακα του ανθρώπου, τόσο σε οριζόντιο, όσο και σε κατακόρυφο επίπεδο. Η κίνηση στο εσωτερικό καθοδηγείται από τη μορφή του κτιρίου, προσδιορίζοντας τη στάση στους πιο ανοιχτούς χώρους και κίνηση στους πιο κλειστούς, δίνοντας παράλληλα τη δυνατότητα στο χρήστη να αγγίζει τους τοίχους στους χώρους κίνησης, λόγω του μικρού πλάτους που έχει επιλεγεί. Η απτική επαφή του χρήστη με το κτίριο ενθαρρύνεται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την έντονη αναγλυφότητα των επιφανειών. Η επιλογές των υλικών προσφέρουν μια ποικιλία χαρακτηριστικών υφών, όπως τα ξύλινα πάνελ με τις σκοτίες, τα τούβλα με έντονους αρμούς και τα λεπτά και στενά κουφώματα. Ο χειρισμός των ανοιγμάτων δημιουργεί εναλλαγές φωτός και σκιάς και κατ’ επέκταση θερμοκρασίας, αφού χάρη στην ύπαρξη ή την απουσία άμεσου φυσικού φωτός προκύπτουν θερμότερες και ψυχρότερες περιοχές. Είναι, τέλος, σημαντική η επιλογή τοποθέτησης του χώρου προετοιμασίας φαγητού και του τζακιού, δύο ιδιαίτερα θερμών λειτουργιών, στο κέντρο της κατοικίας, γύρω από τα οποία συσπειρώνονται οι κοινόχρηστοι χώροι και ο μεγάλος χώρος διημέρευσης.