ANBO Magazine 4 - 2020

4

Nº

JUNI 2020

120 JAAR

UW GIDS VOOR GOED OUDER WORDEN LOSSE PRIJS € 5,95

DOSSIER

Welzijn Drieluik

Inspannen, ontspannen & eten Leven lang leren

Om mentaal fit te blijven

‘‘Ik leer nog steeds PIA DOUWES veel over mezelf’’ INTERVIEW

ANBO 1

Zelfstandig en comfortabel ouder worden...

Tot

€ 750,inruil*

*Vraag naar de voorwaarden

7

Unieke beloftes:

1.

2.

3.

4.

Hoog-laag functie Rug-, been- en nekverstelling Met 1 voetdruk volledig verrijdbaar Met 1 voetdruk volledig stabiel op poten 5. Geen kabels zichtbaar 6. Geen motoren zichtbaar 7. 6 maanden slaapgarantie

EEN HEERLIJK BED VOOR NU EN LATER

GRATIS

BROCHURE?

0341-277010 www.well-fair.nl

Onze klantenbeoordeling:

COLOFON & SERVICE Hoofdredacteur Jurriën Beerda Redactie Fleur Akersloot, Margot Eggenhuizen, Mandy Janssen, Kirsten de Jonge, Roy van der Marel, Bernadet Naber, Willem Reijn, Marije Remmelink, Alex van Scherpenzeel, Atie Schipaanboord, Fotografie Anouk de Kleermaeker, Shutterstock Vormgeving Houke Leupen Eindredactie Joost Marsman Realisatie Bureauvijftig BV, Zoetermeer Bladmanagement Yvonne Herman de Groot, Floris Venneman Druk en verspreiding PostNL Copyright 2020 ANBO Magazine, ISSN 1877-3427 Redactieadres ANBO, Postbus 2012 3440 DA Woerden, magazine@anbo.nl Advertenties Bureauvijftig BV, Zoetermeer, mail: florisvenneman@bureauvijftig.nl Lid worden? Dat kan natuurlijk altijd. Ga naar anbo.nl/aanmelden of bel onze Ledenservice via 0348 46 66 90 (bereikbaar op werkdagen tussen 9 en 17 uur). U betaalt per jaar € 48. Bekijk de redenen om lid te worden op anbo.nl/aanmelden.

Voor bedrijven Een abonnement voor bedrijven bedraagt € 32,50 per jaar.

Gegevens wijzigen Als u uw gegevens wilt wijzigen kan dit via de Ledenservice: bel ons op 0348 46 66 90 (bereikbaar van maandag t/m vrijdag tussen 9 en 17 uur) of stuur een e-mail naar ledenservice@anbo.nl.

Lidmaatschap opzeggen? U dient uiterlijk één maand voor het einde van uw lidmaatschap op te zeggen. Dit kan via anbo.nl/opzeggen of via Postbus 2012, 3440 DA Woerden o.v.v. opzegging. U kunt ons via ledenservice@anbo.nl ook mailen. Uiteraard horen wij graag de reden van uw opzegging.

Privacy ANBO legt gegevens vast van ANBOleden en abonnees van ANBO Magazine. Hierbij houden wij ons aan de wet- en regelgeving op het gebied van de bescherming van persoonsgegevens, zoals de AVG. Wij gebruiken uw gegevens onder meer om u te informeren over relevante producten en diensten van door ons zorgvuldig geselecteerde partners en aanbieders. Stelt u hier geen prijs op, stuur dan een e-mail naar ledenservice@anbo.nl, of een brief naar Postbus 2012, 3440 DA Woerden t.a.v. Ledenservice.

Meer informatie: anbo.nl/privacyverklaring Gesproken magazine Voor blinden en slechtzienden is er uiteraard een ingesproken versie van het ANBO Magazine op cd beschikbaar. Meld u aan via ledenservice@anbo.nl of bel ons even via 0348 46 66 90.

VOORWOORD

Wat is welzijn?

De huidige tijd vraagt van ieder van ons een behoorlijk aanpassingsvermogen. Op het moment dat ik dit schrijf zijn de ‘coronaregels’ net weer iets versoepeld.

Hopelijk geldt die versoepeling nog steeds op het moment dat dit nummer uit is en kunnen we uitkijken naar verdere verruiming van onze mogelijkheden.

Feit is dat we nog ver verwijderd zijn van het ‘oude normaal’. Vandaar dat we het dossier dat we begin van dit jaar nog voor ogen hadden voor deze uitgave hebben laten varen en hebben gekozen voor een dossier welzijn. Een mooie, ouderwetse term, maar wat betekent het nou eigenlijk?

Op Wikipedia lees ik deze mooie beschrijving: ‘Welzijn verwijst naar een zekere mate van materiële en immateriële tevredenheid. In de economie wordt vooral gesproken over dat aspect van welzijn dat wordt aangeduid door het woord 'welvaart'. Dit is de mate waarin de bevolking zich in zijn behoeften bevredigd acht.’

In dit ANBO Magazine concentreren we ons op de immateriële tevredenheid. Oftewel: de toestand waarin het geestelijk, lichamelijk en sociaal goed met je gaat (of wat je kunt doen om dat te bereiken). Ik weet niet hoe u het de afgelopen maanden heeft ervaren, maar geestelijk, lichamelijk en sociaal heb ik wel wat downs - en gelukkig ook ups - gehad. Ik denk dat vrijwel iedereen dat in meer- of mindere mate herkent.

In dit magazine leest u veel over hoe u het leven aangenaam houdt of aangenamer kunt maken. We hebben een mooi interview met Pia Douwes. Ze vertelt dat ze na een burnout meer tijd voor zichzelf neemt. ‘Nu kan ik een kruiswoordpuzzel half ingevuld wegleggen en denken: hij is nog niet af, nou en?’ We spraken drie experts op de gebieden voeding, inspanning en ontspanning, we hebben uitvoerig gesproken met ‘geluksprofessor’ Meike Bartels en uiteraard is er aandacht voor onze eigen initiatieven.

Ondanks het feit dat het anders wordt dan anders wens ik u een fijne en vooral gezonde zomer vol welzijn.

Jurriën Beerda Hoofdredacteur

PS Uiteraard hoor ik heel graag wat u van dit magazine vindt! Dat kan via: j.beerda@anbo.nl

@JurrienBeerda

www.linkedin.com/in/jurrienbeerda

ANBO 3

4

Nº

Inhoud

OP DE COVER

PIA DOUWES

‘Hoe mooi is het dat je lichaam je grenzen aangeeft?’

DOSSIER WELZIJN 16 PIA DOUWES

‘Het hangt echt allemaal af van je instelling.’

23 FIT FOR LIFE

Hoe houden we lichaam en geest in topconditie?

26 EXPERTINTERVIEW FOTO ANOUK DE KLEERMAEKER

30 GA DIGITAAL!

16

34 VEILIG, GEZOND EN GEZELLIG

De activiteiten van ANBO en anderen

41 LEVEN LANG LEREN

LEDENVOORDEEL

Overnachten in Fletcher Hotels, voordelige tuinen klushulp, korting op een smartwatch en meer.

€ 250 KORTING

OP EEN TRAPLIFT

71

4 ANBO

Hoogleraar Genetica en Welzijn Meike Bartels

om mentaal fit te blijven

En ook

26 MEIKE BARTELS

46 FEITEN & CIJFERS

“Denk na over wat u níet wilt doen.”

over Welzijn

48 SLIM HUISHOUDEN

met een … robot?

50 BRANDPREVENTIE IN HUIS

8 tips om ellende te voorkomen

56 ANBO TIPT

Tips van hoofdredacteur Jurriën Beerda

ELK NUMMER 3 Colofon en voorwoord 7 Column Liane den Haan 8 Op de bres 10 Raad & Daad 12 Opgelost 58 ANBO Experts 60 ANBO-stel 63 ANBO-vrijwilliger 66 ANBO-lid 68 Ledenvoordeel 73 Werf een lid en krijg een

bovenarm bloeddrukmeter 74 Puzzel

60

63

46 ANBO 5

20 jaar Prominent vieren we thuis met 50% korting!

Wij bestaan 20 jaar en vieren dit met ongekend hoge set-prijs-kortingen. Voor precies de helft van de normale prijs, haalt u nu een bank én een of meerdere stoelen in huis. U kunt kiezen uit de ‘Limited Edition Sets’ en een keuze maken uit diverse stoffen en kleuren uit de 20-jaar jubileum stalenbundel. Al onze 43 winkels zijn geopend volgens de reguliere openingstijden. Kijk voor alle winkels waar de jubileumsets te vinden zijn op: www.prominent.nu/jubileumsets.

Bel 0341 - 27 40 90 voor een afspraak of ga naar www.prominent.nu

Modern elegance Deze set past perfect in een tijdloos en modern interieur en bestaat uit een 2,5-zits hoekbank, een bijzetstoel en bijpassende kussens.

Kies uit een tiental materialen en kleuren.

Timeless elegance Deze set is tijdloos en uiterst comfortabel.

De 2,5-zits bank is uitgevoerd in een gemêleerde stof. Ruime keus uit stoffen en kleuren uit de jubileumcollectie.

Jubileum-set 2

4980,2490,-

Natural elegance Deze stoere set bestaat uit een 2,5-zits bank, relaxfauteuil en een comfortabele bijzetstoel. Kies zelf de stoffen en kleuren uit de jubileumcollectie.

Jubileum-set 1

3980,1990,-

Jubileum-set 3

5980,-

2990,-

Altijd een winkel in de buurt Kijk voor alle 43 adressen en de openingstijden op prominent.nu of bel 0341 - 27 40 90

COLUMN LIANE DEN HAAN

De

t s m o k e o t Corona voor, corona na, corona overal. Sinds een aantal maanden beheerst dit virus ons leven. Niet meer op bezoek bij je vader, moeder, grootouders. Niet meer naar school of even gezellig buiten de deur een kop koffie drinken. Niet meer op kantoor een praatje bij de kopieermachine want we zijn allemaal thuis aan het werk.

Niet meer spontaan een kus, knuffel of een arm om iemand heen slaan.

Het is een rare wereld en wat een paar maanden geleden nog ondenkbaar was, is nu realiteit. Vreemd ook om te zien hoe snel alles geregeld is. Bij ANBO was er binnen een paar dagen nadat we besloten om ook zoveel mogelijk thuis te gaan werken een situatie waarin iedereen dit ook met de juiste middelen kon doen. Even een beetje zoeken, maar de groepsapp deed wonderen en iedereen hield elkaar goed op de hoogte. Voor een groot deel van de collega’s is het werk ook prima vanuit huis te doen. Voor de collega’s waar dit niet het geval was werd er naar ander werk gezocht. De saamhorigheid was groot.

Vele telefoontjes van verdrietige en eenzame mensen deden ons beseffen hoe rijk we zijn met onze families, vrienden, met elkaar en ons werk.

Maar ook hoe onze inzet gewaardeerd werd. Want hoe naar dit virus ook is en hoe zeer het ons ‘normale’ leven ook ontwricht heeft, het brengt ook

mooie dingen in mensen naar boven.

We hebben onvoorstelbaar veel mensen kunnen helpen, ondersteunen en wat extra aandacht kunnen geven.

Samen met onze samenwerkingspartners, bekende Nederlanders, onze vrijwilligers en met elkaar hebben we tal van acties mogen doen om de ouderen in ons land die een heel klein tot geen sociaal netwerk hebben, kleine momentjes van geluk te bezorgen.

In contact blijven met elkaar, dat is toch het allerbelangrijkste. En wat had ik velen van hen die ik bezocht heb een dikke knuffel of kus willen geven (ik knuffel graag) want wat hebben sommige mensen het zwaar.

Op het moment dat ik deze column schrijf zijn er weer nieuwe versoepelingen aangekondigd. Wat de toekomst ons brengt weten we niet. Wel staat vast dat we voorlopig nog niet van corona af zijn.

Hoezeer ik ook hoop dat we zo snel mogelijk weer terug naar normaal kunnen, wil ik toch ook dat één ding blijft. De enorme sociale cohesie, het omkijken naar elkaar (ook als je iemand niet zo goed kent) is een groot goed. Laten we dit zoveel mogelijk vasthouden. Ga even een kaartje door de bus doen bij die oudere buurvrouw die alleen woont, breng een bloemetje langs bij iemand

die niet vaak bezoek krijgt, zwaai naar die buurman die altijd voor het raam zit en bijna nooit bezoek krijgt. Want echt waar, wat voor ons een hele kleine moeite is, is voor de ander een heel groot gebaar. Zorg voor elkaar mensen. Een hele dikke virtuele knuffel vanuit Woerden!

Liane den Haan Directeur-bestuurder ANBO

l.denhaan@anbo.nl www.twitter.com/lianedenhaan

ANBO 7

GESPREKSSTOF

Raad&DAAD GOEDE ACTIE VAN ANBO! Tijdens de coronacrisis proberen wij alle leden die daar behoefte aan hebben te helpen met de omstandigheden waarin ze zich bevinden. Onderstaande reactie ontvingen wij van een dankbaar ANBO-lid, dat ons verzocht haar reactie in ANBO Magazine op te nemen. Dat doen we natuurlijk graag!

“Dat ANBO haar leden met raad en daad terzijde staat is alom bekend. Als 79-jarige heb ik dit al meermalen ervaren, doch wat ik recentelijk heb meegemaakt is haast ongelooflijk!

Gedurende de coronacrisis zit ik al wekenlang in huis aangezien ik tot de risicogroep behoor. Helaas was mijn trouwe hondje Woef enkele weken voordat we ‘lockdown’ kregen op 18 ½ jarige leeftijd overleden. Groot verdriet en bovendien was ik ineens verstoken van gezelschap door het wegvallen van de bijbehorende activiteiten, zoals het verzorgen in alle facetten, hetgeen ik al jarenlang met veel liefde deed. Als twee bejaarden gingen we bijvoorbeeld samen ‘de rollator uitlaten’ en zo onderhielden we het oxytocine-peil (knuffelhormoon) dat zo belangrijk is voor ouderen (zowel mens als dier).

Na ongeveer acht weken in ‘eenzame opsluiting’, want zo voelde ik dat, heb ik via Verhuisdieren.nl een lief elfjarig

* CORRECTIE * In het artikel ‘Schenken en erven voor gevorderden’ in het vorige ANBO Magazine is een storende rekenfout geslopen (op pagina 23).

8 ANBO

hondje gevonden.

Het probleem was: hoe kreeg ik dit hondje vanuit zijn woonplaats naar mijn adres, honderd kilometer van elkaar verwijderd? Mijn hele omgeving, waaronder kinderen, kleinkinderen, familie, vrienden en buren, zat thuis te werken en hield zich gelukkig ook aan de leefvoorschriften. Slapeloze nachten en zelfs aversie tegen het coronabeleid, ik heb het allemaal meegemaakt.

Uiteindelijk heb ik ANBO per e-mail om raad gevraagd, mogelijk zouden zij bekend zijn met mensen die de afstand tussen de twee woonplaatsen regelmatig moeten afleggen. Enfin, na anderhalve dag ontving ik een telefoontje van de vrijwilligerscoördinator van ANBO die mij meldde dat zij een oplossing had gevonden en al vervoer geregeld had!

Zo kon ik mijn nieuwe hondje Snowy ontvangen en ik geniet dagelijks van dit brokje geluk. Ik hoef – denk ik – niet te zeggen hoe dankbaar ik ANBO ben dat zij dit mogelijk hebben gemaakt.”

Hierbij de volledige nieuwe tekst van het voorbeeld: Uw nalatenschap bestaat uit een bankrekening van € 30.000 en uit een aantal antiquiteiten met een totale waarde van € 15.000. Totale waarde in geld € 45.000. U heeft drie erfgenamen: uw kinderen, van wie u er één heeft onterfd. Dat laatste kind kan aanspraak maken op de legitieme portie. Dat is de helft van € 15.000 = € 7.500.

GESPREKSSTOF

Wijzigingen spaarrente Een aantal banken past op 1 juli 2020 de rentevergoeding op bank- en spaartegoeden aan. Bij ING is de rentevergoeding op de Oranjespaarrekening 0,01% als uw tegoed minder dan € 100.000 is.

Is uw spaargeld tussen € 100.000 en € 1.000.000, dan krijgt u geen rente vergoed. Boven € 1.000.000 gaat u zelfs rente betalen: 0,5%.

Rabobank hanteert dezelfde tarieven en grenzen bij Rabo Internetsparen, Rabo Spaarrekening, Rabo Groensparen en Rabo Levensloopsparen.

Bij Triodos Bank gaat het iets anders.

Als u Internetsparen heeft, dan krijgt u geen rentevergoeding bij spaargeld tot € 100.000. Daarboven moet u betalen.

Ook hier 0,5%. De andere banken hebben al eerder hun tarieven aangepast.

E-bike kiezen: middenmotor of voorwielmotor Uw keuze voor een e-bike hangt af van verschillende factoren. De prijs, onderhoudskosten, hoe lang gaat de accu mee, zit/rijdt de fiets lekker ... allemaal zaken om rekening mee te houden.

Wat nogal eens vergeten wordt, vooral bij online aanschaf, is op welke manier de e-bike wordt aangedreven. Er zijn twee systemen: de voorwielmotor, die is geplaatst in de naaf (het centrale deel) van het voorwiel, en de middenmotor, die zich tussen de trappers bevindt. Beide systemen hebben voor- en nadelen.

De voorwielmotor is goedkoperen werkt met een zogenoemde rotatiesensor. Deze sensor geeft de motor een sein om te gaan werken zodra de trappers in beweging komen. Groot nadeel: houdt u de trappers niet stil in een bocht, dan gaat de motor werken. Er komt kracht op het voorwiel, dat daardoor weg kan slippen. Een veel voorkomende oorzaak van ongevallen met e-bikes.

De middenmotor werkt met een krachtsensor. Deze sensor meet met hoeveel kracht u de pedalen voortbeweegt. De sensor geeft dat aan de motor door; de motor verdubbelt die kracht. Deze middenmotor met krachtsensor komt dichtbij het fietsgevoel dat u op een gewone fiets ervaart. Nadeel van de middenmotor is dat deze voor mensen met weinig kracht in de benen niet zo handig is. De krachtsensor verdubbelt de kracht die u gebruikt. Is dat weinig, dan krijgt u dus weinig ondersteuning. U bent in dat geval beter af met een rotatiesensor met voorwielmotor.

Aan de lijn: ANBO-medewerker Gerard Huls Als u onze Raad & Daad Advieslijn belt is de kans groot dat u Gerard Huls aan de lijn krijgt.

Samen met zijn collega’s helpt hij maandelijks ongeveer 500 leden, die allemaal hun eigen verhaal hebben. anboraadendaad.nl (of bel de Raad & Daad Advieslijn via 0348 46 66 88)

ANBO 9

GESPREKSSTOF

OP DE

BRES

Achter de schermen helpen we leden dagelijks met advies en belangenbehartiging. In deze rubriek houden we u op de hoogte. Zelf een vraag? Ga naar anboraadendaad.nl of bel de Raad & Daad Advieslijn op 0348 46 66 88.

Mailen kan ook: raadendaad@anbo.nl.

Echte pijn bij nieuwe plannen over spaartaks blijft verborgen In september 2019 stuurde de staatssecretaris van Financiën een brief naar de Tweede Kamer over het plan om vanaf 2022 spaargeld en beleggingen op een andere manier te belasten. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) reageerde zeer kritisch, zeker als het gaat over de gevolgen voor beleggers.

De aanleiding van een andere manier van belasting op vermogen is een arrest van de Hoge Raad. Dat kwam er op neer dat in gevallen waar de belasting over het vermogen meer is dan het rendement, sprake is van ontneming van eigendom. En dat is in strijd met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Vooral bij spaargeld komt het voor dat de lage rente ervoor zorgt dat er geen of nauwelijks rendement is. De belasting die verschuldigd is, is vaak hoger. Dat is in de nieuwe plannen aangepast; spaarders gaan veel minder betalen, vaak zelfs niets, beleggers gaan meer betalen.

ANBO sprak zich al eerder bezorgd uit over de voorstellen. Beleggers gaan door het voorstel veel meer inkom 10 ANBO

stenbelasting betalen dan nu het geval is. Maar daar staat wel een hoger rendement tegenover.

2022 zou de belasting volgens het voorstel 1.626 euro zijn. En dat terwijl er geen rendement is.

De groep die de overheid met dit voorstel vergeet - ook de AFM gaat daar niet op in - zijn mensen die ergens in Nederland een vakantiehuisje hebben gekocht voor eigen gebruik.

Omdat zij deze niet verhuren, is er geen rendement, maar ze gaan wel veel meer belasting betalen.

ANBO is al jaren van mening dat de belastingheffing over het vermogen moet plaatsvinden over het feitelijke rendement dat je hebt behaald. De rente over je bankrekeningen, de rendementen in je beleggingsrekening of de huur die je voor je vakantiehuis hebt ontvangen, moeten de basis zijn voor de heffing. Dat is eerlijker en zal ook door iedereen geaccepteerd worden. Ook in het voorgestelde systeem blijft het feitelijke rendement buiten beschouwing.

Zo’n vakantiehuisje of recreatiewoning wordt belastingtechnisch als vermogen gezien. Zelfs als belegging.

Stel, je hebt geen spaargeld of andere beleggingen; je vakantiehuis heeft een WOZ-waarde van 100.000 euro. Je hebt een fiscaal partner. Over belastingjaar 2019 betaal je voor dit huisje 227 euro inkomstenbelasting. Vanaf

U kunt van ANBO verwachten dat zij bij de parlementaire behandeling van dit voorstel van zich laat horen.

GESPREKSSTOF

Wel of geen huurverhoging?

ANBO pleit voor duidelijkheid In de Eerste Kamer is een motie aangenomen om dit jaar de gebruikelijke huurverhoging achterwege te laten in verband met de financiële gevolgen van de coronacrisis. Verschillende woningcorporaties hebben de huurverhoging uitgesteld, maar een groot aantal doet dat niet. ANBO heeft gepleit voor duidelijkheid.

Veel huurders van sociale huurwoningen krijgen toch huurverhoging. Ook in de vrije sector gaan de huren bij veel verhuurders gewoon omhoog. Het zijn vooral de kleine particuliere verhuurders die de verhoging uitstellen of matigen. Dat leidt tot veel onduidelijkheid bij huurders. Waarom houdt de

TOZO-REGELING NU OOK BESCHIKBAAR VOOR AOW-ERS

ene verhuurder wel rekening met de huurders en de andere niet? Natuurlijk zijn niet alle huurders financieel getroffen door de coronacrisis, maar veel mensen wel. Een verhuurder die zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid neemt, houdt rekening met bijzondere omstandigheden bij zijn huurders. En ANBO vindt de coronacrisis een bijzondere situatie.

Wij vinden dat huurders een aanvraag moeten kunnen doen bij de verhuurder om dit jaar af te zien van de huurverhoging of deze op zijn minst uit te stellen. Als de huurder zijn gewijzigde financiële situatie kan aantonen, moet de verhuurder het verzoek of de aan-

nemers die de AOW-leeftijd hebben, hier binnenkort gebruik van kunnen maken.

Wat is de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandige ondernemers (Tozo-regeling) eigenlijk? Deze bestaat uit twee delen: 1. Een tijdelijke inkomensondersteuning - voor maximaal 3 maanden - die het inkomen aanvult tot het sociaal minimum.

2. Een lening voor bedrijfskapitaal voor ondernemers met acute liquiditeitsproblemen.

vraag zonder meer honoreren.

Bijzondere tijden vragen om bijzondere maatregelen. Daarom heeft ANBO minister Ollongren (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) opgeroepen in te grijpen als blijkt dat verhuurders toch bij al hun huurders de verhoging gaan doorvoeren. De minister moet richtlijnen opstellen, die zorgen voor een individuele benadering van huurders.

Oudere ondernemers kwamen bij de eerste versie van de regeling in problemen; ook zij hadden omzetverlies, maar konden geen aanspraak maken op de regeling.

Voor AOW-ers geldt de aangepaste regeling in de praktijk alleen voor het onderdeel bedrijfskapitaal. Zelfstandigen onder de AOW-leeftijd hebben geen vervangingsinkomen. Daarvoor is het onderdeel inkomensondersteuning in de regeling opgenomen. AOW-ers hebben al wel een inkomen in de vorm van de AOW. Daarom geldt dat deel van de regeling

Het kabinet heeft als gevolg van de coronacrisis een aantal noodmaatregelen

Omdat het kabinet snel moest en wilde

genomen. Eén daarvan is de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandige ondernemers (Tozo-regeling). Die rege-

handelen, is bij de crisismaatregelen in verband met het coronavirus aansluiting gezocht bij bestaande regelingen.

Met ingang van 18 mei 2020 komen ook AOW-ers die als zelfstandigen actief zijn in de Tozo-regeling. Als zij aan de

ling stopte bij de AOW-leeftijd, maar op

Veel van deze regelingen stoppen bij de

voorwaarden voldoen, kunnen zij vanaf

aandringen van verschillende partijen, waaronder ANBO, heeft staatssecretaris

AOW-leeftijd. Die grens gold dus ook voor de huidige Tozo-regeling.

1 maart 2020 (dus met terugwerkende kracht) aanspraak maken op deze

Van Ark (SZW) besloten dat ook onder-

niet voor hen.

regeling.

ANBO 11

OPGELOST

ANBO-MEDEWERKER HENK SCHELLEVIS

Belastinghulp in coronatijd

De vrijwilligers van de ANBO Belastingservice komen graag en vaak bij de mensen thuis. Dat is in feite de kern van hun werk. De coronacrisis gooide roet in het eten. Maar de belastingconsulenten van ANBO laten zich niet zomaar uit het veld slaan en vonden andere manieren om leden toch te kunnen helpen bij de aangifte inkomstenbelasting en het aanvragen of wijzigen van toeslagen.

12 ANBO

OPGELOST Huisbezoeken konden niet meer plaatsvinden, omdat het besmettingsgevaar te groot was. Sommige organisaties stopten zelfs met hun dienstverlening door de beperkingen in het contact tussen mensen. ANBO blijft ook in deze tijden haar leden helpen.

Zoveel mogelijk telefonisch. Voor leden waar dat niet mogelijk was, hebben wij uitstel aangevraagd voor het indienen van de aangifte. Dat uitstel loopt tot 1 september. Hoe gaat dat, telefonisch helpen bij de aangifte?

Wij vroegen het ANBO-collega Henk Schellevis.

TELEFONISCH HELPEN WAS VOOR JOU NIET NIEUW TOCH? “Nee, vorig jaar al heb ik leden geholpen voor wie op dat moment geen vrijwilliger inzetbaar was. Toen kon ik veel leden helpen door voor hen in te loggen en samen met hen door de aangifte te lopen.”

IK KAN MIJ VOORSTELLEN DAT AANPASSING NODIG IS OM DAT ZO TE DOEN. “Zeker, het is heel anders dan bij mensen thuis te zitten. De grootste blokkade is eigenlijk de afstand, letterlijk en figuurlijk. Als je tegenover de persoon zit, kun je beter inschatten hoe je eventuele vragen moet formuleren.

Je kunt ook meteen laten zien wat je doet en waarom je nu net dat stuk papier nodig hebt dat niet bij de spullen ligt die ze hebben verzameld.“

De grootste blokkade is de afstand, letterlijk en figuurlijk

KUN JE BESCHRIJVEN WAT HET VERSCHIL IS MET HET HUISBEZOEK? “Je moet er van uitgaan dat de mensen die je helpt bijna geen verstand hebben van belastingzaken en van toeslagen. Dat ligt voor de hand, anders zouden ze onze hulp niet nodig hebben natuurlijk. De leden machtigen mij via mijn overheid om hen te helpen. Ik kan dan ook hun gegevens inzien die de Belastingdienst van hen heeft. Die gegevens moet ik wel checken. Dus klopt de jaaropgave van het pensioen, de WOZ-waarde van hun huis, de hypotheekgegevens, de spaarrekeningen. Ik moet zeker weten of de gegevens juist zijn. Daarnaast zijn er nog de zaken die de Belastingdienst niet weet. Zoals de zorgkosten of eventuele giften aan goede doelen.

Daar heb ik aan de telefoon geen tastbare gegevens van, dus dat moet ik nauwkeurig uitvragen.”

Ik ben altijd blij als ik iemand heb geholpen!”

LUKT HET WEL ALTIJD OM MENSEN OOK OP DEZE MANIER TE HELPEN? “Nee, niet altijd helaas. Soms kunnen we al van tevoren inschatten of iemand telefonisch kan worden geholpen of niet. Bij ‘nee’ vragen we gelijk uitstel aan. Soms kom je ook tijdens het telefoongesprek tot de conclusie dat het niet verantwoord is om de aangifte op deze manier te begeleiden.”

Heeft u ook hulp nodig? U kunt bellen met de ANBO Belastingservice via het telefoonnummer 0348 - 46 66 91.

Bereikbaar op werkdagen van 10.00 uur tot 15.00 uur. U kunt ook mailen naar:

IS ER OOK EEN OVEREENKOMST MET HET HUISBEZOEK? “Jazeker, en dat heeft niets met de aangifte te maken. Ook als je de mensen via de telefoon helpt, zijn ze dankbaar voor het feit dat je je voor hen inzet. Veel mensen zien er als een berg tegenop om zelf de aangifte te doen.

Bij ‘nee’ vragen we gelijk uitstel aan Huisbezoek De coronamaatregelen van de overheid zijn inmiddels versoepeld. Dat maakt het voor de ANBO Belastingservice weer mogelijk om op huisbezoek te gaan. Natuurlijk moeten onze vrijwilligers, maar ook de leden die geholpen worden, altijd de bestaande regels in acht nemen.

ledenservice@anbo.nl

Heeft u een andere vraag? Of komt u ergens niet uit? Kijk dan op www.anboraadendaad.nl of neem contact op met onze ANBO Raad & Daad Advieslijn via 0348 46 66 88.

Onze deskundige medewerkers zijn iedere werkdag bereikbaar van 10.00 tot 15.00 uur. Mailen kan uiteraard altijd: raadendaad@anbo.nl

ANBO 13

onveilig

veilig

Een veilige Molenaar douche.

‘Als illusionist neem ik in het theater vaak risico’s, maar thuis beslist niet.

Thuis ga ik voor veiligheid én zekerheid. Daarom liet ik ons oude bad in slechts 1 dag vervangen door een nieuwe veilige inloopdouche van Molenaar. Nu douchen we weer met meer zekerheid en plezier. Alles in 1 dag geplaatst na een deskundig adviesgesprek aan huis.’

*

Kijk voor de voorwaarden op www.molenaar.nl/actie. Geldig t/m 15 juli 2020

Doe uw situatiecheck op www.molenaar.nl of vraag de veilige badkamer gids aan. Bel 0341 - 23 23 00 of scan de QR-code met uw smartphone.

DOSSIER WELZIJN

Welzijn Lekker in je vel zitten, een gezonde geest in een gezond lichaam, voldoende bewegen en een positieve kijk op het leven; het zijn allemaal graadmeters voor ons gevoel van welzijn. Maar ook onze woonomgeving en sociale contacten dragen bij aan ons welbevinden. Daarom een dossier met informatie en tips over veel onderwerpen rond ĂŠĂŠn centrale vraag: hoe voelt u zich?

ANBO 15

16 ANBO

DOSSIER WELZIJN

Musicalster Pia Douwes

‘ Ik leer nog steeds veel over mezelf’ Mijn leven is van mij. Dit bekende liedje uit de musical Elisabeth is actrice, zangeres en coach Pia Douwes (55) inmiddels op het lijf geschreven. Na jarenlang keihard werken, een burn-out en het overlijden van haar vader neemt ze meer tijd voor zichzelf. ‘Nu kan ik een kruiswoordpuzzel half ingevuld wegleggen en denken: hij is nog niet af, nou en?’

TEKST MARGOT EGGENHUIZEN FOTO’S ANOUK DE KLEERMAEKER HAAR & MAKE-UP BOBBY RENOOIJ

Het interview met Pia Douwes is afgenomen ver voordat het coronavirus om zich heen greep.

“Een vriend vroeg me laatst om vijf dingen op te schrijven die ik graag doe. Meteen belandde het woord ‘wereldreis’ op papier. Páts. We denken vaak in grote doelen, aan later. Maar nee, het is nu, nu, nu”, vertelt Pia Douwes. De musicalster heeft heftige jaren achter de rug die in het teken stonden van veel werken, mantelzorgen, een burn-out, het overlijden van haar vader en een stem die haar in de steek liet. Maar het zijn ook jaren die haar veel nieuwe inzichten hebben opgeleverd, vertelt ze. “Als ik nu thee drink, denk ik niet meer aan die grote doelen, dan drink ik gewoon thee. Of ik ga even bij mijn hond zitten of een kruiswoordpuzzel maken, dat vind ik heerlijk. Ik voel daar nu geen onrust meer bij.” Ook een belangrijke les: grenzen bewaken.

“Door eerlijker te zijn naar jezelf, help je jezelf.

Ik was laatst op een verjaardag, maar halverwege kon ik de prikkels niet meer aan en zei ik dat ik naar huis ging. Hoe mooi is het dat je lichaam je grenzen aangeeft?”

DE MENS PIA “Het punt is: we moeten dingen zelf ervaren, door ervaring word je wijzer. Door het delen van je ervaringen kun je een ander advies geven.

‘Ook tijdens een migraineaanval geldt: the show must go on’ ANBO 17

DOSSIER WELZIJN

‘Je komt in een burn-out omdát je ’m niet ziet aankomen’ mantelzorgen voor mijn ouders werd intensiever, ik was in drie landen tegelijk aan het werk … het is bijna logisch dat daar een burn-out uit voortkomt. Ik zag het niet aankomen. Dat is het ’m juist: je komt in een burn-out omdát je ’m niet ziet aankomen. Anders neem je op tijd maatregelen. Ik heb geen partner en doe alles zelf. Doordat niemand me terug floot, ging ik altijd maar door. En alles wat ik doe, doe ik voor meer dan honderd procent. Zo besefte ik niet dat ik was beland in de rol van mantelzorger, daar had ik nooit over nagedacht.

Ik ben daar heel open over in interviews, waarom niet? Dit is wie ik ben, dit is mijn leven. Bepaalde details houd ik privé. Maar over hoe het gaat: ik zou niet weten waarom ik de schijn zou ophouden. Ik leef vanwege mijn werk al in een schijnwereld en wil kunnen laten zien: dit is de mens Pia. Omdat je ook van elkaar kunt leren. Toen ik drie jaar geleden werd gevolgd voor de documentaire Mijn leven is van mij (te zien op NPO Start, red.), belandde ik tijdens de opnames in een burn-out. De filmmaakster heeft me drie weken met rust gelaten, daarna zei ze: ‘Zie dit als een kans om te laten zien wat er gebeurt tijdens zo’n proces en hoe je daarmee om kunt gaan.’ En daar had ze gelijk in.”

BURN-OUT “Mijn burn-out was een samenloop van omstandigheden.

Ik werd zzp’er, kreeg te maken met de overgang die gepaard ging met nog meer migraine dan ik normaal al had, het 18 ANBO

MANTELZORGER Mijn vader met parkinson was de mantelzorger van mijn moeder met alzheimer, maar dat werd steeds zwaarder.

Uiteindelijk ging ik bijna dagelijks naar ze toe. De bezoekjes werden steeds langer en ik hielp met de boodschappen, het huis opruimen, de was doen. Mijn moeder werd steeds zieker, zo ziek zelfs dat we dachten dat ze het hoekje om zou gaan. Ik had een vakantie gepland, maar die heb ik afgezegd – dit was belangrijker. Ik was totaal niet bezig met hoe zwaar mantelzorgen was, ik deed het met plezier en liefde. Totdat mijn lichaam zei: dit is teveel. Tijdens mijn burn-out hebben mijn broers en ik meer hulp ingeschakeld.”

STEMPROBLEMEN “In de anderhalf jaar daarna krabbelde mijn moeder op, maar verslechterde de gezondheid van mijn vader. Net toen ik zelf aan de beterende hand was, overleed hij. Dat was het moment waarop mijn stem ermee stopte. De een krijgt in zo’n situatie hartklachten, de ander een hernia. Bij mij werd mijn stem getroffen. Daar schrok ik enorm van, ik sta erom bekend dat ik een ijzeren stem heb. Maar ineens moest ik het verdriet van het overlijden van mijn vader verwerken, voor mijn moeder moesten mijn broers en ik een nieuwe plek regelen, ik moest aan mijn stem werken en tegelijk een inkomen genereren. Aan alle kanten waren de

DOSSIER WELZIJN poten onder mijn stoel weggezaagd. Na mijn burn-out was ik op weg om meer balans te vinden, maar na het overlijden van mijn vader viel mijn basis weg. Ik was even helemaal lost.”

BUITEN DE BUBBEL “De overgang doet ook iets met je als vrouw zijnde. Soms had ik migraine-aanvallen maar dan moest ik door met een première. Eigenlijk wil je dan zeggen: ‘Ik kom vandaag niet’, maar zo’n voorstelling zeg je niet af. In ons vak heb je op zo’n moment niet veel keus, the show must go on. Het doet me goed dat ik dit jaar even buiten het wereldje sta, buiten de bubbel. Heel fijn om afstand te nemen. Ik heb heel veel hart voor mijn vak, maar nu ik een paar maanden rust heb is er ruimte voor existentiële vraagstukken.

Bijvoorbeeld: hoe blijf je bij je eigen tempo in een wereld die steeds sneller gaat? Ik luister meer naar mezelf. Als het teveel wordt, zeg ik nu dingen af. Daar voel ik dan geen schuldgevoel meer bij.”

WE KOMEN NOOIT AAN “The body is wise, ik heb geleerd om naar mijn lichaam te luisteren. Dat is een gigantisch proces. Als mens wil je altijd ergens aankomen: als ik nog even volhoud, dan heb ik daarna vakantie. Of: als ik nog even hard doorwerk, dan krijg ik daarna promotie. We werken ergens naartoe en zijn altijd bezig met waar we willen aankomen. Maar het leuke is: we komen daar nooit aan, er komt altijd weer iets anders. ‘Maak je geen zorgen, het loopt toch altijd anders’, zei een vriend een keer tegen me. Hij heeft gelijk. Dat kan overigens ook positief zijn. Dan komt er ineens een vriend langs om een wijntje te drinken of je voeten te masseren.”

puzzel half ingevuld wegleggen en denken: hij is nog niet af, nou en? Zalig. Soms blijf ik ook langer in bed liggen.

Ik moet er wel uit voor mijn hond, maar dat kan vaak ook een half uur later. Ik doe ook aan yoga en meditatie – soms lukt dat, soms niet. En dan is dat ook prima.”

NIEUWE ENERGIE “Dat is het mooie van zo’n heftige periode: het doet ook iets heel goeds. Je wordt je ontzettend bewust van patronen, van hoe je met het leven omgaat. Voorheen zou ik gaan hyperventileren in sommige situaties, nu weet ik dat ik me kan focussen op mijn ademhaling. Ik kan gereedschappen gebruiken om dingen te kanaliseren. Als je iets beleeft, heb je altijd de keuze: hoe ga ik ermee om? Als dit niet werkt, wat is dan de andere optie? Voor mij heeft nieuw werk me goed gedaan. Er kwam iets op mijn pad volledig buiten mijn eigen vak om, een soort consultant-functie waarvoor ik veel moet reizen. Het heeft me uit een down-period gehaald. Ik verdien weer iets, dat geeft rust. Het draait toch altijd weer uit op geld, de stressfactoren hebben met zekerheid te maken. Ik zie wel waar het schip strandt, maar de energie stroomt in elk geval weer. Het doet iets met mijn zelfwaarde: ik wist niet dat ik dit kon. Ik leer zoveel bij, dat is zo leuk.”

AAN DE SLAG “Ik ben er dankbaar voor dat ik fijne mensen om me heen heb die me op de rails hebben gehouden en dat nog steeds doen. Vrienden en familie, maar ook een aantal experts op het gebied van rouwen en stem en levensinstelling. Ik ben iemand die alles probeert en ben nieuwsgierig. En ik vind: als je je leven weer op orde wilt krijgen, moet je daar iets voor doen. Het gaat om de balans, dus ook om rust krijgen.

De weggevallen pilaren probeer ik weer op te bouwen. Dat is iets wat in mijn zijn zit: aan de slag. Soms lig ik met mezelf in de clinch omdat ik denk: er moet ook brood op de plank komen. Maar ik moet accepteren dat het is wat het is. En perfectionisme loslaten. Nu kan ik een kruiswoordANBO 19

DOSSIER WELZIJN

‘The body is wise, ik luister nu meer naar mijn lichaam’

20 ANBO

DOSSIER WELZIJN MIJN LEVEN IS VAN MIJ “Ik verheug me erop om weer te kunnen zingen. En dat ik het leven weer kan aanpakken, met nieuwe patronen, meer energie, dat ik me weer goed ga voelen en lekker in mijn vel zit. Dat is uiteindelijk het belangrijkst – het maakt dan niet uit wat je precies doet. De laatste drie jaar heb ik zoveel op mijn dak gehad en zoveel geleerd. Nu is het tijd om er voor mezelf te zijn. Mijn leven is van mij is blijkbaar niet voor niets mijn titelsong.”

Pia Douwes & welzijn HOE ONTSPAN JE? “Ik mediteer en doe aan yoga, ik heb therapieën – ik werk bijvoorbeeld met een stemcoach en een levenscoach – en ik krijg massages. Dat zijn dingen die ik fijn vind en die me momenteel helpen.”

BIEDT JE HOND OOK ONTSPANNING? “Nou, eigenlijk is het een stressfactor! In een drukke periode heb ik een hond in huis genomen die onverwacht niet gesocialiseerd was. Dat heeft tijdens de burn-out een jaar later veel stress opgeleverd. Ik dacht: heerlijk, lekker wandelen in het bos, maar zij blijkt mijn spanning te veel te hebben opgepikt. Ik ben mijn hondensitters ongelooflijk dankbaar dat ze haar zo hebben geholpen. Ik verlangde naar gezelligheid, de liefde van een dier, naar buiten gaan. Een hond was mijn grootste wens en toen ik vijftig werd, besloot ik ervoor te gaan. Maar ik realiseer me nu dat ik in die tijd nog niet klaar was voor een hond. Inmiddels gaat het veel beter met haar. En het gaat beter met mij; ik hoop dat daardoor de spanning bij haar ook vermindert.”

WAT IS DE SLEUTEL TOT GELUK? “We willen als mens altijd maar grijpen naar een handvat, maar dat is er niet. Als je niet meer hoopt op een oplossing of uitkomst, maar kiest voor go with the flow, dan schep je minder verwachtingen en ervaar je geen teleurstelling meer. Het hangt echt allemaal af van je instelling. Ook als er dingen gebeuren die niet fijn zijn, hebben ze me iets te zeggen. De truc is meer bewust te zijn van waar je nu bent en niet bezig te zijn met waar je niet bent. Een mooie quote vind ik: ‘Zoals verwacht loopt alles anders.’ Die komt uit een boek dat ik net heb gekocht.”

VALT ER NOG VEEL TE LEREN IN HET LEVEN? “Jazeker. Ik heb altijd veel zelfstudie gedaan en ben altijd bezig met mijn eigen vorm van spiritualiteit. Ik ben een dieseltje, ik leer nog steeds veel over mezelf. Het hangt er ook vanaf wat je overkomt. Mijn proces is om altijd iets te leren van de acties die ik neem. Daar sta ik voor open.”

PIA

DOUWES Pia Douwes (1964) werd geboren in Amsterdam en groeide op met drie broers. Ze volgde een balletopleiding in Londen en musicallessen in Oostenrijk. Ze speelde in binnen- en buitenland grote rollen in bekende musicals als Chicago, 3 Musketiers, The Addams Family en natuurlijk Elisabeth. Met de titelsong van deze musical, Mijn leven is van mij, belandde Douwes in de hitlijsten. Behalve op het toneel is ze ook vaak te zien in televisieprogramma’s, onder meer in de dramaserie Wilhelmina, als panellid in de talentenjachten Op zoek naar… (achtereenvolgens Evita, Joseph, Mary Poppins en Zorro), in de soapserie Onderweg naar Morgen en in een serie over Annie M.G. Schmidt. Ze is ambassadrice van Make-A-Wish en de Ingeborg Douwes Stichting, opgericht in naam van haar aan kanker overleden schoonzus.

Douwes woont met haar hond Sansa in Nederland, maar verblijft voor haar werk soms ook langere tijd in het buitenland.

www.piadouwes.com

ANBO 21

7 halen 5 betalen*

Maaltijden zijn er al

vanaf € 5,69.

Uw voordeel kan oplopen tot ruim

€ 15,-!

Thuis uit eten!

Keuze uit ruim 150 maaltijden!

Een suggestie van onze kok:

Met de heerlijke maaltijden van apetito is het alsof u thuis uit eten gaat!

Grootmoeders kippannetje

Macaronischotel

Lekker voor uzelf óf voor degene voor wie u zorgt natuurlijk.

Ontdek nu extra aantrekkelijk het gemak van onze maaltijdservice en betaal bij aankoop van

Hutspot met rundvleeshachee

Runderlapje in champignonsaus

Zalm in Roomsaus

7 maaltijden slechts 5 maaltijden! apetito bezorgt vriesverse maaltijden aan huis zonder kosten en verplichtingen maar mét vaste chauffeurs zodat u altijd een vertrouwd gezicht aan uw deur heeft!

Wij wensen u alvast smakelijk eten!

22 ANBO

Nasi Goreng

Varkenshaasje in pepersaus

Wilt u meer informatie of bestellen?

Ga naar apetito-shop.nl/7v00r5 of bel gratis 0800 - 023 29 75 Vermeld bij uw bestelling actiecode: 101-20076

*Bij bestelling van 7 vriesverse à la carte maaltijden ontvangt u de 2 laagst geprijsde maaltijden gratis. Afgebeelde selectie is normaal € 49,27 nu € 36,43.

Deze actie is enkel voor nieuwe klanten en geldig t/m 31 juli 2020. Kijk voor de overige actievoorwaarden op apetito-shop.nl/7voor5

DOSSIER WELZIJN

FIT FOR LIFE

Hoe houden we lichaam en geest in topconditie?

Met het ouder worden verandert ons lichaam. Verouderingsprocessen hebben invloed op ons gevoel van welzijn. Hoe zorgen we dat we ons ook op hogere leeftijd gezond blijven voelen? We vroegen het drie experts op het gebied van voeding, inspanning en ontspanning.

TEKST MARIJE REMMELINK

ANBO 23

DOSSIER WELZIJN

‘Je kunt trainen tot de laatste dag van je leven’ Allereerst: verouderingsprocessen kunnen we niet stoppen of omkeren, hoe graag sommigen dat ook zouden willen.

Wat we wel kunnen doen is dat proces vertragen. Onder meer door ons lichaam en ons brein te trainen en te eten wat we nodig hebben, zodat we ons gezond blijven voelen wanneer ons lichamelijk en cognitief functioneren afneemt.

WAT VERANDERT ER LICHAMELIJK ALS WE OUDER WORDEN? “Verouderingsprocessen zorgen voor lichamelijke veranderingen, zoals verlies aan spiermassa en spierkracht en ook aan cognitieve achteruitgang”, weet Lisette de Groot, professor in ‘Nutrition and Ageing’. We weten inmiddels dat gezond eten goed is voor ons lichaam en ons brein.

En als we daardoor beter in vorm blijven, ervaren we een hogere kwaliteit van leven. “Gezond eten is voor ouderen in beginsel niet zoveel anders dan voor jongeren. De Schijf van Vijf die we in Nederland kennen geldt voor iedereen en stuurt aan op het eten van iets meer Mediterraan. Met een paar kleine aanpassingen voor ouderen, kunnen we zowel welvaartsziekten terugdringen als de gevolgen van lichamelijke veranderingen beperken”, aldus De Groot.

VOEDINGSADVIES OP MAAT Voor iedereen die ouder is dan 70 geldt het advies om extra vitamine D te nemen. “Ouderen wordt geadviseerd om 20 microgram vitamine D per dag te nemen. Uit onderzoek blijkt dat hierdoor de kans op het krijgen van fracturen wordt gereduceerd”, legt De Groot uit. Daarnaast is het als je ouder wordt belangrijk om per maaltijdmoment circa 25 gram eiwitten te eten. Daarmee ga je verlies aan spiermassa en spierkracht tegen. Radmilo Soda is personal trainer en schreef een boek over gezond en fit ouder worden. Hij 24 ANBO

beaamt: “Als je ouder wordt gaat de afbraak van eiwitten sneller en worden ze moeilijker opgenomen. Om je spieren gezond te houden zijn eiwitbronnen als kwark, zuivel, bonen, kikkererwten, vette vis en vlees daarom onmisbaar in je dieet.”

TRAINEN OP DE JUISTE MANIER Wanneer je het eten van meer eiwitten combineert met het trainen van de spierkracht kom je tot indrukwekkende resultaten, weten zowel Soda als De Groot. De Groot: “Bij onze testgroep, waarbij we aandacht aan de eiwitvoorziening combineerden met een krachttrainingsprogramma, zagen we na een half jaar twee keer per week trainen de spierkracht toenemen met 40 procent.” Soda ziet dat ook bij de mensen die hij begeleidt: “Als we ouder worden kiezen we vaker voor duursporten, maar juist krachttraining zorgt voor een goede spierconditie, voor een goede houding en voor een beter skelet. En de reactiekracht die je ermee traint is belangrijk wanneer je valt.”

Dat betekent overigens niet dat we duursporten helemaal links kunnen laten liggen; beide soorten conditie zijn belangrijk. Soda zegt daarover: “Train je benen en je knijpkracht. Je staat de hele dag op je benen. Als de kracht van je benen afneemt gaat je hele systeem dubbel achteruit.

En knijpkracht is belangrijk, zodat als je valt je jezelf kunt optillen. En vergeet niet: je kunt trainen tot de laatste dag van je leven.”

‘Voor ouderen is ook krachttraining belangrijk’ VOLDOENDE ETEN Let er dus op dat je genoeg vitamine D binnenkrijgt en hou je spieren gezond met voldoende eiwitten, duursporten en krachttraining. Een ander aandachtspunt is ondervoeding.

De Groot: “Als mensen ouder worden komen er in toenemende mate risicofactoren voor ondervoeding langs, die vaak tegelijkertijd aanwezig zijn. Denk aan eenzaamheid, medicijnen die de eetlust remmen of gebitsproblemen.

DOSSIER WELZIJN Daarom is niet alleen gevarieerd maar ook voldoende eten een belangrijk aandachtspunt als je ouder wordt.”

GEZONDE MINDSET Naast onze lichamelijke fitheid is onze mentale gesteldheid van grote invloed op ons gevoel van welzijn. Marisa Garau is mindfulness-deskundige en ziet dat je evenwichtiger wordt naarmate je ouder wordt en meer levenservaring hebt. “Je raakt niet meer zo snel uit balans”, vertelt ze.

“Ook is er meer balans tussen ontspanning en inspanning.

Je wordt er bewuster van wat je nodig hebt. Het hangt natuurlijk samen met hoe je je lichamelijk voelt, maar je mentaal goed en ontspannen voelen heeft een positieve invloed op ons algemene gevoel van welbevinden.”

‘Je raakt niet meer zo snel uit balans’ Mindfulness kan daarbij van grote invloed zijn. “Mindfulness zorgt voor ontspanning in je hoofd, op een heel diep niveau. Je ervaart innerlijke rust en hebt een helder hoofd.

Dan voel je je beter en ervaar je simpelweg meer levensvreugde.” Ook voor ouderen is mindfulness een hele mooie manier om lekker in je vel te blijven zitten. “Maar”, zegt ze, “weet wel dat je dat ook moet trainen. Net als een spier. Als je dertig jaar een bepaalde mindset hebt gehad mag je niet verwachten dat die na drie weken overboord is.”

FOTO BONNITA POSTMA

FOTO GARN FOTOGRAFIE

LISETTE DE GROOT is professor in Nutrition and Ageing aan de Universiteit van Wageningen. Daar houdt ze zich bezig met voeding en gezondheid van de oudere mens en het behoud van lichamelijk en cognitief functioneren.

www.humannutrition.nl

RADMILO SODA heeft twee eigen sportscholen, is personal trainer en topsporter. Hij schreef drie boeken over fit zijn en blijven. Zijn laatste boek Seniority, over gezond en fit ouder worden, verscheen in 2019.

www.sodabodyfit.nl

MARISA GARAU raakte geïnspireerd door mindfulness en besloot het roer om te gooien. Ze ruilde haar reclamebureau in Amsterdam om voor een meer ontspannen leven in Nieuw Zeeland. Ze schreef een aantal boeken over mindfulness en is oprichter van Growing Mindfulness: Mindfulness Zonder Zweverigheid. www.growingmindfulness.nl

ANBO 25

DOSSIER WELZIJN

26 ANBO

DOSSIER WELZIJN

Is geluk heel gewoon?

Meike Bartels onderzoekt het Hoe kunnen we mensen die ongelukkig zijn helpen? Door te kijken naar mensen die wél goed functioneren in deze complexe maatschappij. Met als doel ‘dat iedereen zich beter voelt’ doet hoogleraar Genetics and Wellbeing (genetica en welzijn) Meike Bartels al jaren onderzoek naar geluk.

TEKST MARIJE REMMELINK

WAT IS UW DEFINITIE VAN GELUK? “Er is niet echt een algemene definitie, want geluk is zo individueel bepaald. Ik kan niet beoordelen wat geluk voor jou betekent en waar jij je goed bij voelt. Een definitie die ik zelf gebruik, waar die individuele basis in zit, is je goed voelen en goed functioneren.”

U DOET AL JAREN ONDERZOEK NAAR GENETICA EN GELUK. WAT VINDT U ZO INTERESSANT AAN GELUK? “Als je aan verschillende mensen over de hele wereld vraagt wat ze wensen voor hun dierbaren, is het antwoord altijd dat zij zich goed voelen en gelukkig zijn. Geluk is een heel groot

onderdeel van het menselijk bestaan.

En het is voor iedereen anders. Daarbij is geluk een belangrijke katalysator om dingen te bereiken in het leven. Het is dus belangrijk om daar aandacht aan te besteden.”

WAT KUNNEN WE DOEN OM GELUKKIG TE WORDEN? “Over het algemeen is dat: dichtbij jezelf blijven. Dus jezelf goed kennen en je leven inrichten op grond van waar jij je goed bij voelt en goed bij functioneert. Klinkt makkelijker dan het is. Want we leven in een maatschappij waarin heel veel voorgeschreven is. Van jongs af aan worden bepaalde dingen van ons verwacht.

Het is niet makkelijk om buiten de gebaande paden te gaan.”

HOE KUNNEN WE HET TOCH VOOR ELKAAR KRIJGEN OM DICHT BIJ ONSZELF TE BLIJVEN? “De eerste stap is bij jezelf te rade gaan waarom je dingen doet. Voel ik me hier goed bij? Of doe ik dit omdat het van me verwacht wordt? Of omdat het zo hoort op mijn leeftijd? De tweede stap is de beslissing te nemen om dingen waar je je niet goed over voelt, niet meer te doen. Mensen hebben het vaak over wat ze moeten

“Denk na over de dingen die u níet wilt doen” ANBO 27

DOSSIER WELZIJN

“Genen spelen bij de één een veel grotere rol dan bij de ander” doen om gelukkig te worden. Maar wat je je ook kan afvragen is: wat moet ik laten om gelukkig te worden? De coronaperiode is daar heel geschikt voor, want ineens kunnen of mogen we allerlei dingen niet meer.

Je kunt je juist nu heel sterk afvragen of de dingen die je deed je gelukkig maakten of dat je ze deed omdat het verwacht werd.”

WAT MAAKT ONS OVER HET ALGEMEEN MINDER GELUKKIG? “Standaard dingen als gezondheid en verlies en disconnectie met dierbaren zijn belangrijke factoren. Maar wederom is iedereen daar anders in: de een wil een grote groep om zich heen en voelt zich ongelukkig zodra hij dat niet heeft. De ander wil juist een hele sterke connectie met maar een persoon.”

IS ER IETS DAT WE MASSAAL DOEN DAT ONS EIGENLIJK ONGELUKKIG MAAKT? “Van alles wat wij mensen doen, worden sommigen van ons ongelukkig. Soms doen we dingen massaal omdat we denken dat we er allemaal gelukkig van worden. Precies daar zit 28 ANBO

die beslissing, dat je bij jezelf nagaat, word ík hier gelukkig van?”

verkeren en andere dingen meemaken.”

UIT UW ONDERZOEKEN BLIJKT DAT HOE GELUKKIG WE ONS VOELEN WORDT BEÏNVLOED DOOR ONZE GENEN EN DOOR OMGEVINGSFACTOREN. HOE VERHOUDT ZICH DAT TOT ELKAAR? “Je kunt een hoge of lage genetische gevoeligheid hebben om je gelukkig te voelen. Dat is zo bepaald in je genenpakket. Genen kunnen bij de één een veel grotere rol spelen dan bij de ander. In ons onderzoek kijken we naar waarom sommige mensen hun geluksgevoel een 9 geven en anderen een 4. Waarom zijn die verschillen er en waar komen die vandaan? Als je kijkt naar de verschillen tussen die mensen, dus niet naar het individu, dan zie je dat ongeveer 40 procent van de verschillen komt doordat we een ander DNA-pakket hebben.

60 procent van de verschillen komt doordat we in een andere omgeving

Welke tips heeft u voor ANBO-lezers om zich gelukkiger te voelen?

“Goed nieuws: over het algemeen voelen mensen zich iets gelukkiger naarmate ze ouder worden. Vooral omdat ze zichzelf beter accepteren en doen wat ze zelf willen. Wie nog gelukkiger wil worden kan het volgende doen: •

•

•

Ga bij uzelf te rade of u dingen doet omdat u dat wilt of omdat het ingesleten patronen zijn.

Durf daar naar te kijken en durf het te veranderen.

Geniet van de (kleine) dingen: sta elke dag bewust stil bij wat u wél heeft in plaats van niet, wat er goed gaat in uw leven.

Optimisme oefenen: kijk bij onprettige situaties naar wat er wel positief aan is, of wat het heeft opgeleverd.

DOSSIER WELZIJN

“Als mensen ouder worden, worden ze over het algemeen gelukkiger”

Over Meike Bartels Meike Bartels is sinds 2014 URC-hoogleraar aan de VU Universiteit. Daar kijkt ze naar waarom mensen géén problemen krijgen. Ze onderzoekt hoe genetische en omgevingsfactoren invloed hebben op geluk en op de stabiliteit daarvan, zodat we die kennis kunnen gebruiken voor preventie van psychische problemen.

Misstanden over geluk “Geluk wordt vaak gezien als eindpunt, iets waarnaar we streven. Ik ben ervan overtuigd dat we geluk moeten zien als een katalysator.

Iets waarmee we dingen bereiken. Daarom is het zo belangrijk.

Genetische factoren geven niet aan dat iets vast staat. Ze geven een bepaalde gevoeligheid aan. Dus ook als je een lage genetische gevoeligheid hebt om gelukkig te worden, kun je gelukkig zijn.

Bij geluk wordt vaak geclaimd dat het gemakkelijk is om daaraan te werken. Terwijl als je het naast andere genetisch dingen legt, zoals stoppen met roken, afvallen of beginnen met sporten, iedereen weet dat het heel ingewikkeld is. Geluk is niets anders: het is moeilijk te veranderen maar het kan wel.”

ANBO 29

DOSSIER WELZIJN

Sociaal isolement?

Ga digitaal!

De coronacrisis heeft gezorgd voor een enorme opmars van videobellen.

Wellicht heeft u zelf ook voorzichtig de eerste digitale stappen gezet om uw kinderen, kleinkinderen, andere familieleden, vrienden en kennissen te zien en spreken. En heeft u gemerkt hoe leuk en makkelijk het is. Wij helpen u graag ook de volgende digitale stappen veilig te zetten.

TEKST ROY VAN DER MAREL

30 ANBO

DOSSIER WELZIJN Voor de dagelijkse boodschappen hoeft u tegenwoordig de deur niet meer uit. Nagenoeg alle grote supermarkten hebben op hun website een online winkel en bezorgen de boodschappen keurig aan huis. Omdat ook de kosten van het bezorgen worden meegerekend liggen de prijzen wel een fractie hoger dan in de winkel zelf, of de supermarkt vraagt een minimaal bestelbedrag. Naast de vertrouwde grootgrutters kunt u ook boodschappen bestellen bij Picnic. Zij leveren dezelfde boodschappen aan huis, maar hebben geen dure winkels op A-locaties, dus kunnen ze een lagere prijs rekenen. Het enige nadeel is dat zij nog niet in heel Nederland actief zijn. Daarnaast kan het door de toegenomen drukte nu lastig zijn om de boodschappen snel geleverd te krijgen. Tip is dus om (ver) vooruit te plannen.

Een mooie aanvulling op deze boodschappenservices zijn de zogeheten maaltijdboxen. Aanbieders als HelloFresh, De Krat en Marley Spoon leveren de ingrediënten voor meerdere maaltijden aan de deur af. Afgemeten en wel. De boxen worden zodanig samengesteld dat u vers, gezond en gevarieerd eet. En schrik niet als er een onbekend gerecht tussen zit; de kookinstructies worden meegeleverd. Aan al dit gemak hangt wel een prijskaartje. Maaltijdboxen zijn relatief duur.

DE WINKELSTRAAT ONLINE Niet alleen de boodschappen worden vaker online besteld.

Online shoppen heeft ook een vlucht genomen. Alles wat u nodig kunt hebben is op internet te bestellen. Kies daarvoor wel de bekende en betrouwbare bedrijven die zijn aangesloten bij Thuiswinkel.org om geen kat in de zak te kopen. Ook bij de merken die bekend zijn uit het straatbeeld kunt u veilig terecht. Vrijwel zonder uitzondering verkopen deze ook online en bieden bovendien goede service. Niet zeker van uw zaak? In een aparte balk onderaan de website geeft het Thuiswinkel-keurmerk aan of deze webwinkel door hun keuring is gekomen.

HAAL UW RESTAURANT IN HUIS Uit eten gaan zoals we gewend waren zit er voorlopig ook

nog niet in. Toch hoeft u al dat lekkers niet te missen als u het niet prettig vindt om nu naar een restaurant te gaan.

Heel veel restaurants zijn aangesloten bij bezorgservices thuisbezorgd.nl of Deliveroo.nl. Via deze websites kunt u dus ook uw favoriete gerechten thuis laten bezorgen.

“Je bent nooit te oud om te leren” TERUG NAAR SCHOOL, VANAF DE BANK Nog een sector die profiteert van de crisis is die van de online (bij)scholing en cursussen. Betrouwbare aanbieders als NHA, LOI en Thuiscursus.nl draaien overuren en breiden dagelijks hun assortiment aan cursussen uit. Naast de gebruikelijke cursussen als vreemde talen en computerprogramma’s, vindt u ook opleidingen voor de meest uiteenlopende beroepen en vaardigheden. Een cursus biersommelier, bijvoorbeeld. Of imker. Alles is mogelijk.

En dat je twintig jaar oud moet zijn om iets nieuws te leren is natuurlijk onzin: je bent nooit te oud om te leren.

De enthousiaste thuisklusser kan overigens zijn lol op met de online-instructievideo’s die de grootste bouwmarkten op hun site en/of YouTube hebben geplaatst. U klust met de vaklui in het filmpje mee, tot het project is afgerond.

Gaat het even te snel, dan speelt u de video gewoon nog een keer af.

10.000 BOEKEN BINNEN HANDBEREIK Wanneer de boekenkast thuis geen uitdagende titels meer biedt, is er altijd de bibliotheek. Maar wat als die gesloten is? Dan is er de digitale bibliotheek. E-boeken en luisterboeken zijn in de tienduizendtallen te vinden op OnlineBibliotheek.nl, de Digitale Bibliotheek Nederlandse Letteren en Storytel. Voor de lezer die een stap verder wil gaan zijn er zelfs heuse online boekenclubs, zoals Hebban of VPRO’s Mondo Quarantaine Boekenclub. Bespreek de boeken en jouw bevindingen met gelijkgezinden.

ONLINE ENTERTAINMENT Waar veel kroegen op dinsdagavonden hun zaak vol kregen met het organiseren van quizzen, gebeurt dat nu ook via de digitale wegen. En met succes. De heren en dames achter ANBO 31

DOSSIER WELZIJN hoorspelen, wetenschappelijke documentaires en slap geouwehoer, alles komt voorbij en elk thema leent zich voor een podcast. Het lijkt dan ook te zijn gemaakt voor crises als deze. Er is echter wel een enorme wildgroei aan series en programma’s ontstaan. De meest bekende worden door NPO Radio 1, BNR Nieuwsradio en Dag En Nacht Media aangeboden. Zij kunnen u bovendien goed gidsen door het podcast-landschap. En daar hoeft u de portemonnee niet eens voor te trekken; podcasts zijn gratis.

Extra Tip

De Andere Quiz hebben met hun benefietquizzen al een half miljoen euro opgehaald om daarmee de noodlijdende horeca te ondersteunen. Pubquiz.nl organiseert meerdere avonden per week een quiz om de zorgmedewerkers en muzikanten financieel een handje toe te steken. Mooie initiatieven en bovendien goed voor een avond vermaak.

Kijk in de buurt wat er speelt bij de lokale middenstand. Door de crisis zijn zij vaak gedwongen om creatiever om te gaan met hun bedrijf, wat tot leuke initiatieven heeft geleid.

Variërend van strippenkaarten tot heuse buurt-pakketten. Ga voor een uitgebreid overzicht naar: supportyourlocals.nl

Geen zin om te quizzen? De beste films en series zijn allemaal online te vinden. Videoland en NLZiet bieden uren en uren aan Nederlandstalige films en series. Buitenlandse producties zijn te vinden op Netflix, Disney+, Amazon Prime en HBO. En dan is er nog Cinetree; een lijst aan maatschappelijk relevante films die door bekende, Nederlandse filmliefhebbers wordt samengesteld. Op de site van Cinetree leggen zij uit waarom u deze films zou moeten kijken en voorzien u van interessante achtergrondinformatie.

Liever een documentaire? Uiteraard zijn die ook op bovenstaande platforms te vinden, maar een grotere, gratis toegankelijke verzameling dan die van 2Doc moeten wij nog tegenkomen.

ANBO Onderzoekt

PODCAST En dan is er nog de podcast, een soort radio-praatprogramma dat altijd en overal te beluisteren is via de telefoon of computer. Pauzeer de uitzending als u even geen zin meer heeft en ga gerust verder op een beter moment. Klassieke

Ga dan naar:

32 ANBO

De coronacrisis zorgt ervoor dat we veel aan huis zijn gebonden. Het advies is om bezoek te beperken. We zijn dan ook afhankelijk van alternatieven om contact te houden met familie en vrienden, bijvoorbeeld door te beeldbellen. Het lijkt er op dat hiermee een nieuwe groep ouderen de drempel voor het gebruik van internet over is. We zijn heel benieuwd of dat bij u ook het geval is en wat uw ervaringen zijn. Doet u mee aan onze enquête? bit.ly/onderzoek-anbo

Veilig douchen binnen 1 dag TOT

€1100 LEEFTIJDSKORTING*

+

Extra ondersteuning

Gisteren

+

Eigen productie en montageteam

+

Anti-slip profiel

Lage instap

Levenslange garantie op wandpanelen

Ruim 10.000 douches geplaatst

Geplaatst binnen 1 dag

Goedkoopste van de Benelux

Nature Line GRATIS BROCHURE ONTVANGEN?

WWW.VEILIGDOUCHEN.NL BEL GRATIS 0800 0200 962

Ja, ik ontvang graag het gratis informatiemagazine Pure instapbad NIEUW

Naam Straat + nr Postcode Telefoon

* Bekijk de algemene actievoorwaarde op onze website.

Plaats ANBO 30_06_20

ANBO 33

Stuur deze bon in een envelop zonder postzegel naar: Zwaluw comfortsanitair Antwoordnummer 3035 - 3860VZ Zeewolde, Nederland

DOSSIER WELZIJN

Veilig, gezond en gezellig De activiteiten van ANBO en anderen 2020 gaat de boeken in als het jaar waarin we meer dan ooit (alleen) thuis waren. Voor veel ouderen leiden de coronamaatregelen tot een gemis aan sociale contacten en beweging.

Om wat afleiding en gezelligheid te bieden heeft ANBO een aantal (online) activiteiten georganiseerd.

TEKST MARIJE REMMELINK

34 ANBO

“Steeds meer ouderen zijn digitaal en actief op social media. Door het coronavirus zijn veel ouderen aangewezen op hun tablet of laptop om contact te hebben met hun familie en vrienden�, aldus Liane den Haan, directeur-bestuurder van ANBO. Daarom heeft ANBO de afgelopen maanden meer dan ooit haar digitale kanalen ingezet om leden te bereiken, zodat ze ook in deze periode in contact en in beweging blijven.

Via de Facebook-pagina van ANBO blijft u van alles op de hoogte. www.facebook.com/anbo.nl

DOSSIER WELZIJN gebruik wordt gemaakt van het eigen gewicht, en de les wordt afgesloten met krachtoefeningen met gewichtjes. U kunt deze les zo uitdagend maken als u zelf wilt.

De verschillende bewegingen en (voorbeeld) workouts zijn te bekijken op de website van ANBO. Daarop staat ook welke voorwerpen u nodig heeft voor de workout.

Denk daarbij aan bijvoorbeeld een handdoek, een kussen of flesjes water. anbo.nl/activiteiten

STOELYOGA VOOR THUIS Sinds maart kunt u vanuit uw eigen woonkamer online-stoelyogalessen volgen. De lessen van ANBO-medewerker (en stoelyogalerares) Monique Weisz zijn perfect voor thuis; het enige wat u nodig heeft is een stoel. Alle oefeningen kunnen vanaf die stoel gedaan worden, dus iedereen kan meedoen. Zo kunt u ook als u veel thuis zit toch nog in beweging komen.

De stoelyogalessen duren ongeveer een half uur en zijn allemaal te bekijken op de website van ANBO. anbo.nl/activiteiten

LYNNS WORKOUT Met de online-bewegingslessen van ANBO-medewerker (en fervent crossfit-beoefenaar) Lynn Kamphuis kunt u op uw eigen niveau en in uw eigen tempo een fitness workout doen. Daardoor kan iedereen aan deze lessen meedoen. De workouts van Lynn duren ongeveer een half uur en zijn opgedeeld in drie blokken van tien minuten. We beginnen met de warming-up, dan volgen oefeningen waarbij

ONLINE-MINICONCERTEN Al meer dan 45 jaar speelt ANBO-lid Aristakes Jessayan de sterren van de hemel op elke piano of vleugel. Sinds 1999 speelt hij ook in verpleeghuizen met een speciaal programma. In de afgelopen periode heeft hij belangeloos opgetreden in de tuin of op de parkeerplaats voor verpleeghuizen door het hele land. Zo konden ook ouderen in quarantaine genieten van een fijne muzikale middag.

De afgelopen tijd zijn de miniconcerten van Aristakes uitgezonden via de Facebook-pagina van ANBO. Ze zijn ook te vinden via anbo.nl/concerten ANBO 35

DOSSIER WELZIJN

Andere initiatieven Wat is het mooi om te zien dat er naast ANBO zoveel instellingen en organisaties mensen willen helpen deze periode. Omdat we vinden dat ook initiatieven van derden aandacht verdienen zetten we er hier een aantal op een rij:

“Iets belangeloos doen voor een ander zit in mijn Armeense hart, dat is voor mij niets bijzonders”, vertelt de muzikant. “Het gevoel dat ik iets goeds heb gedaan vind ik veel belangrijker dan salaris.

De concerten bij de verpleeghuizen zijn zo hartverwarmend. Al die positieve reacties, mensen die met je foto staan te zwaaien, dat zijn momenten die zijn gegrift in mijn herinnering. Daar doe ik het voor.”

Een Facebook-account aanmaken Heeft u nog geen Facebook-account maar wilt u dat wel? Het aanmaken ervan is zo gepiept.

1. Ga naar www.facbook.nl/r.php 2. Voer uw naam, e-mailadres of mobiele telefoonnummer in, uw wachtwoord, geboortedatum en geslacht 3. Klik op registeren 4. Heeft u een e-mailadres ingevuld? Dan ontvangt u een e-mail van Facebook waarin u uw e-mailadres moet bevestigen door te klikken op de link in die e-mail.

5. Als u een telefoonnummer heeft ingevuld ontvangt u op dat telefoonnummer een code per sms.

Voer deze code op het scherm op uw computer in om uw telefoonnummer te bevestigen.

6. Uw Facebook-account is nu aangemaakt 7. Vergeet u niet om de Facebook-pagina van ANBO te ‘liken’? Ga naar facebook.com/anbo.nl en klik op ‘Vind ik leuk’. Zo mist u nooit meer iets van ANBO.

36 ANBO

WHAPP Whapp is een app die mensen in de buurt met elkaar verbindt. Zoekt u iemand die boodschappen voor u kan doen? Of wilt u juist uw hulp aanbieden? Whapp verbindt hulpvraag en aanbod met elkaar zodat buurtgenoten elkaar kunnen helpen. De app is te downloaden via de App Store en Google Play. Kijk voor meer informatie op www.whapp.nl

VITAAL OUDER WORDEN In deze periode kan ons immuunsysteem wel een oppepper gebruiken. Wist u dat u het herstellend vermogen van uw lichaam zelf kunt optimaliseren? De oefeningen van het Do-in Café zijn gericht op het verhogen van de weerstand en het versterken van het immuunsysteem. En ze zijn zo gemakkelijk dat iedereen ze kan doen. www.do-inonline.nl/do-in-café

LIVE-TOUR DOOR HET RIJKSMUSEUM Mist u naar het museum gaan ook zo? Daar heeft het Amsterdams Rijksmuseum iets op gevonden, want de befaamde Eregalerij kunt u nu digitaal bezoeken. Al wandelend langs de meesterwerken worden middels videoverhalen de hoogtepunten uitgelicht.

Zo komt u gewoon vanuit uw woonkamer alsnog alles te weten over het beroemde melkmeisje. www.rijksmuseum.nl/nl/ontdek-meesterwerken

Wilt u nog meer initiatieven bekijken?

Ga dan naar www.anbo.nl/derden

HET HEMELSE GOUD Bent u al bekend met het hemelse goud van Celeste d’Oro? Dit is de ideale koffie om uw dag goed te beginnen.

Puur genieten! De bonen voor deze 100% Arabica koffie zijn samengesteld uit de allerbeste Arabicabonen uit de hele wereld. En dat proeft u! De Celeste d’Oro Forte is een krachtige koffie met een eigenzinnig karakter. De Crema is zacht maar intens voor een uitgebalanceerd kopje koffie.

GRATIS

2 DUBBELWAN DIGE GLAZEN (260M L)

U kunt Celeste d’Oro nu proberen met tijdelijk gratis 2 dubbelwandige glazen (260 ml) t.w.v. € 23,99.

T.W.V. € 23,99

2 kg koffiebonen proefpakket

100 cups voor Nespresso® proefpakket

Romige koffie met Italiaans karakter 100% Arabica

Compatible voor Nespresso® Minimale intensiteit 6 van 11 Een heerlijke smaaksensatie 20 x 5 smaak intensiteiten

100 capsules Nespresso®

2 kilo Koffiebonen

€ 45,00 Nu voor

€ 37,90 Nu voor

€ 24,99

€ 21,99 Ook verkrijgbaar voor:

Filtermaling

Bestel snel online:

Dolce Gusto®

SENSEO®

koffievoordeel.nl/anbo

BESTELBON - CELESTE D’ORO Naam

x 2 kg Koffiebonen + 2 luxe glazen € 21,99 (CWM00032)

Straat

x 120 capsules voor Nespresso® + 2 luxe glazen € 24,99 (CWM00031)

Postcode

Makkelijk en veilig thuisbezorgd

E-mail

100% tevredenheidsgarantie

Telefoon

Alle bekende merken Stuur deze bon in een envelop naar: Koffievoordeel, Antwoordnummer 79601 7960 WB Ruinerwold (postzegel niet nodig)

M

V

Nummer Plaats

Geboortedatum

Betaal gemakkelijk achteraf met Afterpay (geen verzendkosten)

ANBO 37

U gaat akkoord met de Algemene Voorwaarden van Afterpay, zoals vermeld op Afterpay.nl.

Alleen volledig ingevulde bonnen kunnen in behandeling worden genomen.

KVD_2020_05_ANBO

Ja, ik bestel:

Beweeg je blij Gezond van lichaam én geest

Een beter geheugen, reactie-, concentratie- en leervermogen. Tegelijkertijd: minder kans op diabetes, hoge bloeddruk en Alzheimer. En je wordt er ook nog eens gelukkiger van. Bewegen is gezond, we weten het allemaal. En toch doen we het te weinig. Startpagina.nl geeft een paar tips en een dosis inspiratie om in actie te komen. Let’s go!

TEKST JOOST MARSMAN

Wist u dat Nederland een officiële beweegnorm heeft?

Voor ouderen luidt het advies: 150 minuten per week matig intensief bewegen, verspreid over meerdere dagen.

Denk aan wandelen, fietsen, golfen, zwemmen, de hond uitlaten of flink doorwerken in het huishouden of de 38 ANBO

tuin. Uw hartslag gaat omhoog en dat is precies de bedoeling; deze regelmatige vorm van bewegen levert een betere conditie op en werkt bevorderend voor uw afweersysteem.

MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR STARTPAGINA.NL

STEVIGE BOTTEN Bewegen zorgt ervoor dat uw botten stevig blijven. Kies voor een activiteit waarbij uw lichaam wordt belast met het eigen gewicht, zoals traplopen, touwtje springen, dansen en joggen. Weet u van uzelf dat uw botten niet al te sterk (meer) zijn? Dan is het belangrijk om andere vormen van bewegen te vinden om uw balans in topvorm te houden. Sterke spieren – door krachttraining – helpen om uw evenwicht beter te bewaren. Dat verkleint het risico op vallen.

STERKERE SPIEREN Met het ouder worden verliezen we behoorlijk wat aan spiermassa. Die is bij veel zestigers tot wel 40% kleiner dan op hun twintigste. Spierversterkende activiteiten (krachttraining of de combinatie van krachten duuractiviteiten) zijn bijvoorbeeld krachttraining met uw eigen lichaamsgewicht en duuractiviteiten als fietsen en zwemmen. Let op: begin hier nooit zomaar aan. Ga eerst naar de huisarts voor een conditiecheck en zoek een goede sportschool met professionele begeleiding. Zo voorkomt u blessures.

BETERE BALANS Een van de grootste oorzaken van blessures en botbreuken bij ouderen is vallen. Daarom is het zo belangrijk om een goede balans te houden. Daar kunt u makkelijk zelf aan werken, door een paar keer per dag een tijdje op één been te staan, diep te bukken en voorwerpen van de grond op te rapen. Maar denk ook aan yoga, ballet, Tai Chi, of turnen. Kijk voor meer informatie en oefeningen op startpagina.nl/anbo.

BEGIN KLEIN: MINDER ZITTEN Zakt het lood u in de schoenen bij bovenstaande activiteiten? Begin dan klein. Kent u de uitdrukking ‘zitten is het nieuwe roken?’ Dat is niet voor niets. Zitten biedt het lichaam rust en dat is belangrijk.

Maar te veel en te lang zitten is erg slecht voor de gezondheid. Zelfs met een paar uur sporten maakt u de negatieve effecten van stilzitten niet ongedaan. Sta dus tenminste elk half uur even op om even te bewegen.

Neem de trap in plaats van de lift. Telefoneer staand of lopend en pak de fiets of de ‘benenwagen’ naar de supermarkt.

BLIJER DOOR BEWEGING Om een laatste zetje in de goede richting te geven: van bewegen word je blij. Uit een groot Nederlands onderzoek bleek dat mensen die regelmatig sporten anderhalf tot twee keer minder kans hebben op angsten en depressies. Wetenschappers vermoeden dat dit te danken is aan de toename van neurotransmitters: stofjes in de hersenen die de stemming reguleren tijdens het bewegen. Nog meer tips en inspiratie?

Kijk op:

startpagina.nl/anbo

Beweegrichtlijnen De beweegrichtlijnen voor volwassenen en ouderen zijn als volgt: • Bewegen is goed, meer bewegen is beter.

• Doe minstens 150 minuten per week aan matig intensieve inspanning, verspreid over diverse dagen. Langer, vaker en/ of intensiever bewegen geeft extra gezondheidsvoordeel.

• Doe minstens tweemaal per week spier- en botversterkende activiteiten, voor ouderen gecombineerd met balansoefeningen.

• En tot slot: voorkom veel stilzitten.

Startpagina is al meer dan 20 jaar een gebruiksvriendelijke partner voor veilig en gemakkelijk internetten. U vindt er altijd een overzichtelijk aanbod met links naar betrouwbare websites.

Heeft u vragen, over welk onderwerp dan ook? Klik dan eens door naar het onderdeel GoeieVraag op www.startpagina.nl.

ANBO 39

(advertentie)

Stijlvolle cadeaus om je geliefde (of jezelf) echt te verrassen Een keer iets nieuws proberen?

Er is keuze genoeg...

√

Persoonlijke aandacht, vragen zijn welkom

√

Selectie van beste & veilige producten

√

Met veel uitleg en

“Wat een fijne website! Eindelijk een site om me eens goed te oriënteren op dit gebied. Veel goede uitleg en advies waar ik wat aan heb.

Mijn nieuwe aanwinst inmiddels ontvangen en nog eens extra verrast door de mooie verpakking.”

onafhankelijke testresultaten

√

Verzending is discreet en anoniem

√

Wij pakken alles in als stijlvol cadeau

√

Deskundig advies

Stijlvolle producten

Spannende nachtkleding

Verleidelijke cadeaus

De hit van nu: luchtdruk vibrators, voor geweldige sensaties! Wie wil dat nou niet cadeau geven?

Of krijgen!

De allermooiste nachtkleding en lingerie. Ook als het wat gedurfder mag.

Van fijne nachtjurkjes tot verleidelijke slipjes.

Verwen elkaar met een sensuele, opwindende massage. Alles wat u daarvoor nodig heeft vindt u bij ons. En meer.

i.s.m. seksuologen en therapeuten

√

Veel leuke en praktische (seks)tips

Fantaseer, Lach en Durf voor een Leven Lang Liefhebben 40 ANBO

De Paarse Keizerin www.de pa a r se k e i ze rin . n l

DOSSIER WELZIJN

Leven lang leren om mentaal fit te blijven

Mensen die lichte geheugenklachten ervaren, lopen meer risico om ook daadwerkelijk problemen met het geheugen te krijgen. Daarnaast hangen geheugenklachten soms samen met veranderingen in de stemming.

Rijksuniversiteit Groningen onderzoekt of mensen die op latere leeftijd een taal leren minder klachten op deze vlakken krijgen. Mara van der Ploeg doet promotieonderzoek en vertelt meer.

TEKST FLEUR AKERSLOOT

HOE KAN EEN TAAL LEREN INVLOED HEBBEN OP ONS GEHEUGEN? “Een complexe nieuwe vaardigheid leren zoals een nieuwe taal spreken bevordert de cognitieve (geestelijke) gezondheid. Als je tijdens je leven je hersenen voldoende hebt uitgedaagd heeft dat gunstig effect op de cognitieve reserve op latere leeftijd.

Een reserve waarmee je veerkrachtiger bent en je beter kunt omgaan met veranderingen. Stel je krijgt Alzheimer en je hebt een goede cognitieve reserve. Dan vertraagt dat het begin en het verloop van Alzheimer. Nu onderzoeken wij of we die reserve ook kunnen opbouwen op latere leeftijd, als mensen niet per se hun hele leven uitdagende activiteiten hebben ondernomen waarmee ze een cognitieve reserve opbouwen.�

MARA VAN DER PLOEG

ANBO 41

DOSSIER WELZIJN WAAROM SPECIFIEK EEN TAAL LEREN EN NIET IETS ANDERS? “Je geestelijke welzijn bevorder je sowieso met hobby's als lezen, puzzelen en tuinieren. Het gaat erom dat je nieuwe vaardigheden opbouwt en je hersenen actief houdt. Als je van breien houdt en verschillende dingen maakt en kleuren gebruikt, dan is dat ook goed voor je hersenen.

Maar een taal leren is wel een niveau hoger. Er is niks zo complex als taal. Misschien kun je het met sporten vergelijken; breien, bakken, lezen of tuinieren zijn goed als onderhoud en een taal leren betekent echte workout voor de hersenen. We kijken in ons onderzoek ook naar ouderen die gitaar leren spelen of creatieve bezigheden beoefenen.

Maar het leren van een taal vinden we specifiek interessant omdat iedereen al minstens één taal spreekt en je voor een tweede taal cognitieve flexibiliteit nodig hebt zodat de talen niet door elkaar gaan lopen; een taal moet even naar de achtergrond verdwijnen. Die switch heb je niet bij andere activiteiten.”

EN OP WELKE MANIER HEEFT EEN TAAL INVLOED OP ONZE STEMMING? “Een taal zou een gunstige invloed kunnen hebben op het tegengaan van een ‘late life depression’ en je welzijn in het algemeen. Je bent bij het leren van een taal ergens mee bezig. Je hebt een doel, intrinsieke motivatie. Als je een cursus hebt waarbij je regelmatig samenkomt dan is dat ook sociale interactie en heb je iets om naar uit te kijken.

Voor veel mensen is dat een belangrijke factor van welzijn.

Maar wat dat betreft is het leren van een taal niet heel anders dan een andere activiteit die je in een groep doet.”

DUS WE ZOUDEN EIGENLIJK ONS LEVEN LANG MOETEN LEREN? “In de maatschappij heerst een beeld dat je niet meer kunt leren als je oud bent en zeker niet iets dat zo lastig onder de knie te krijgen is als een taal. Zonde, want misschien leer je op een andere manier, maar dat is logisch.

Je leert je eerste taal ook op een heel andere manier dan de tweede. In ons onderzoek kijken we ook naar hoe ouderen willen leren. Ze zijn daar heel uitgesproken in. Zo willen de meeste ouderen een taal leren spreken en vinden ze schrijven of lezen minder interessant. Daar kunnen leermethodes dan op worden aangepast. Ook leuk is het om te zien dat ouderen niet bang zijn om fouten te maken. Dat is ontzettend handig in een leerproces.”

42 ANBO

Een taal leren hoe pak je dat aan?

• Het gaat om de input die je krijgt. Kijk niet altijd naar de ondertiteling bij bijvoorbeeld een Engelstalige film, maar probeer echt te luisteren. Zo word je sensitiever voor hoe de taal klinkt.

• Er zijn leuke apps zoals Duolingo, dat is vrijblijvend waarbij je niet vastzit aan een cursus.

• Een minimum van 45 tot 60 minuten is dagelijks nodig om effecten te zien. De hersenen hebben echt een workout nodig om effect te krijgen.

• Kies vooral een taal die je echt wilt leren, want motivatie is essentieel. Bovendien is de kans dan groter dat je de taal gebruikt tijdens een vakantie waardoor je meteen weer een mooie training hebt.

• Een taal leren kost tijd. Stel realistische doelen.

• Vind je een taal leren sowieso verschrikkelijk, kies dan een andere activiteit.

Tweetalig Ouderen die tweetalig zijn hebben minder problemen met hun geheugen, het zogeheten ‘bilingual advantage'.

Vanuit dat gegeven wordt aan de Rijksuniversiteit Groningen onderzocht of mensen die op latere leeftijd een taal leren cognitieve (geestelijke) flexibiliteit opbouwen en hierdoor minder vatbaar zijn voor geheugenklachten. Mara van der Ploeg werkt aan de Rijksuniversiteit Groningen aan de ViTAAL op Leeftijd-studie waarin zij met een onderzoeksteam de uitwerking van het leren van een taal bij mensen van 65 jaar en ouder bestudeert.

Wilt u ook meewerken aan het onderzoek?

Meedoen kan al door enkel een vragenlijst in te vullen (of meld u aan voor een online-cursus). De vragenlijst vindt u via deze link: bit.ly/anbo_universiteit_groningen Voor meer informatie over het onderzoek en aanmelden gaat u naar www.vitaalopleeftijd.nl. Van der Ploeg: “We zoeken mensen van 65 jaar of ouder met een niet te hoog niveau Engels. Mensen met en zonder geheugenklachten kunnen zich opgeven, wij zorgen dan dat ze bij de goede groep terechtkomen.”

DOSSIER WELZIJN

FOTO ANOUK DE KLEERMAEKER

IN DE TACHTIG EN AAN DE STUDIE ANBO-lid Els Veldman-Wentzel is 82 jaar en weet alles van een leven lang leren. Haar leeftijd hield haar vorig jaar niet tegen om een studie psychologie aan de universiteit te starten. Het eerste jaar heeft ze inmiddels cum laude afgerond. En haar geheugen? Dat is nog haarscherp!

“Een studie erbij, waarom niet? Het zit niet in mijn aard om stil te zitten. Ik ben veiligheidsconsulent voor ANBO. En sinds mijn pensioen op mijn 66e doe ik vrijwilligerswerk voor een huisbezoekproject voor zelfstandig wonende ouderen. Maar na al die jaren begon het toch te kriebelen om te gaan studeren.

Ik heb altijd van leren gehouden. Naast mijn werk heb ik verschillende opleidingen gevolgd. Eerst van de MMS naar een HBO-studie maatschappelijk werk. Vervolgens heb ik een hele reeks opleidingen naast mijn werk gevolgd; een theoretische verpleegkundige opleiding, een opleiding somatiek en psychogeriatrie en zelfs een opleiding bouwkunde.

Gedurende 25 jaar als maatschappelijk werker bij diverse gemeentes heb ik mijn opleidingen in praktijk kunnen brengen en toetsen.

Alleen toen de kinderen klein waren heb ik een aantal jaar niet gestudeerd. Daar werd ik wel wat chagrijnig van.”

“Nu studeer ik psychologie aan de universiteit. Ik doe een digitale opleiding. Helemaal in mijn eigen tempo. Geen probleem als ik op vakantie ben en als ik dan zin heb doe ik wat meer opgaven en een andere keer wat minder. Ik krijg er heel veel energie van. Ik heb duizenden mensen gesproken in mijn leven.

En ik ben zo nieuwsgierig naar wat mensen drijft. Dat komt in deze studie allemaal naar voren. Volgend jaar ga ik door met sociale psychologie. Ik blijf studeren tot mijn dood.

Zolang mijn hoofd goed blijft. Muziek speelt ook een belangrijke rol. Samen met mijn man speel ik in orkesten. Mijn man speelt tuba en ik speel klarinet. Muziek is goed voor je her-

ANBO-LID EN -VRIJWILLIGER ELS VELDMAN-WENTZEL

senen. Elke dag speel ik een uur. Ik weet natuurlijk niet zeker of het door het studeren komt, maar ik ben nog absoluut niet vergeetachtig en ik hoop dat ‘t zo mag blijven.”

ANBO 43

Zo lang mogelijk comfortabel thuis blijven wonen

Gewoon thuis blijven wonen in uw eigen vertrouwde omgeving; is dat niet wat iedereen wil? Om ook op hogere leeftijd comfortabel thuis te kunnen blijven wonen, is het soms noodzakelijk om aanpassingen te doen in huis. Denk aan het installeren van douche- en toiletbeugels, het verwijderen van drempels en bijvoorbeeld het plaatsen van een traplift.

44 ANBO

MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR THYSSENKRUPP

Als traplopen een probleem wordt, kunt u natuurlijk de slaap- en of badkamer naar beneden verplaatsen. Dat is vaak nog best een hele verbouwing én u kunt eigenlijk de helft van uw huis niet meer gebruiken! Een traplift kan dan uitkomst bieden. Veel mensen denken dat het plaatsen van een traplift ook een grote verbouwing met zich meebrengt, maar niets is minder waar.

MAATWERK Na een adviesgesprek bij u thuis wordt uw traplift op maat gemaakt en 2 tot 3 weken later binnen enkele uren op uw trap gemonteerd. Dankzij de modernste technologieën kunt u op een fijne en veilige manier nog vele jaren blijven genieten van uw eigen woning. Het laten plaatsen van een traplift is relatief eenvoudig, financieel vaak te overzien en het is dé oplossing voor ouderen die elke verdieping in hun huis willen blijven gebruiken.

De heer Van Druenen kreeg vanwege gezondheidsproblemen moeite met het nemen van de wenteltrap en liet een traplift plaatsen: “Wij kunnen nu de wenteltrap helemaal gebruiken, zowel lopend als met de traplift.”

STEILE OF SMALLE TRAP? GEEN PROBLEEM! En als u denkt dat uw trap niet geschikt is voor een traplift; er kan meer dan u denkt. Vooral in wat oudere woningen zie je vaak smalle en steile trappen, of zelfs een deur vlak naast de onderste treden. In veel woningen zijn de voorschriften uit moderne bouwbesluiten (nog) niet toegepast. Dit kan weleens de reden zijn dat u op een gegeven moment niet meer veilig uw trap op komt. Een veelgehoorde vraag is of een smalle trap na het plaatsen van een traplift nog wel beloopbaar blijft voor anderen. In 99% van de gevallen kan daarvoor een passende oplossing gevonden worden.

“Nooit gedacht dat een traplift mogelijk was op onze smalle steile trap.

Toch gelukt!”

OVER THYSSENKRUPP Het bedrijf thyssenkrupp Home Solutions werd in 1953 opgericht als De Reus Liften. In 1957 breidde De Reus Liften zijn assortiment uit met de allereerste traplift in Nederland. Door de jaren heen kregen de innovatieve trapliften verschillende prijzen voor hun ergonomische ontwerp. Met een sterke focus op klantgerichtheid heeft thyssenkrupp al meer dan 50.000 trap- en huisliften geïnstalleerd.

STIJLVOLLE TRAPLIFT DIE PAST BIJ UW PERSOONLIJKE WENSEN EN INTERIEUR Een thyssenkrupp traplift wordt altijd op maat gemaakt nadat deze bij u thuis is ingemeten. Heeft u een trap met (krappe) bochten? Kies dan voor de Swing. Dit model van thyssenkrupp is uniek in zijn soort en past door de gepatenteerde ASL-technologie op bijna elke trap. Typerend voor deze traplift zijn de uitgebreide standaard opties: bekleding in het materiaal en de kleur van uw keuze, gebogen armleuningen voor een extra veilig gevoel en een stoel die wegdraait van de diepte.

Een traplift proberen of meer informatie?

Wij begrijpen dat u een traplift graag eerst bekijkt en probeert. Bel, op het gratis telefoonnummer 0800-5003, met een adviseur van thyssenkrupp voor de mogelijkheden en om te horen of er wellicht een showroom dicht bij u in de buurt is. thyssenkrupp-homesolutions.nl

ANBO 45

FEITEN & CIJFERS

HOE WEL ZIJN WIJ? Feiten en cijfers over welzijn

Bewust bewegen, gezond eten en een goede gezondheid. Allemaal factoren die kunnen bijdragen aan ons welzijn. Maar in hoeverre zijn we ons hier bewust van en er actief mee bezig? Een aantal feiten en cijfers op een rij.

SPORT EN BEWEGEN Ouderen gaan steeds meer bewegen. In 2001 voldeed slechts 22% van de 65-plussers aan de beweegrichtlijnen, in 2019 was dit 40%. Van alle 65-plussers:

46 ANBO

• is 22,8% lid van een sportvereniging • sport 35,4% wekelijks • voldoet 40,3% aan de beweegrichtlijn • doet 74,5% voldoende bot- en spierversterkende activiteiten

FEITEN & CIJFERS

CONTACT MET ZORGVERLENERS Een belletje of bezoek aan de huisarts of tandarts; ook dit draagt bij aan hoe fit en gezond we ons voelen.

• 76,4% van de 65- tot 75-jarigen heeft in 2019 telefonisch contact gehad met of een bezoek gebracht aan een huisarts. Onder 75-plussers is dit 83,8%.

• 73% van de 65- tot 75-jarigen heeft in 2019 telefonisch contact gehad met of een bezoek gebracht aan een tandarts. Onder 75-plussers is dit 54,7%.

• 8,5% van de 65- tot 75-jarigen heeft een ongezonde psychische gezondheid, volgens de Mental Health Inventory. Voor 75-plussers is dit 12,1%.

TEVREDENHEID OVER HET ZORGSTELSEL In het Euro Health Consumer Index worden de zorgstelsels van West-Europese landen vergeleken op basis van toegankelijkheid, behandelingsresultaten, medicijnen en preventie. In 2017 bleek dat: • 65-plussers ons zorgsysteem over het algemeen als (zeer) goed beoordelen.

Daarmee staat Nederland op de zesde plek van 27 Europese landen. Op nummer één staat Noorwegen, gevolgd door Zweden, Ierland, Zwitserland en Denemarken.

• Nederlandse 16-plussers het zorgsysteem over het algemeen beter beoordelen dan 65-plussers.

WELZIJN EN LEEFSTIJL Over het algemeen geven 65-plussers aan gelukkig en tevreden te zijn met hun leven, over de jaren blijken we steeds gelukkiger te zijn geworden.

• 91,9% van de 65- tot 75-jarigen gaf in 2019 aan gelukkig te zijn. In 2000 was dit nog 88,0%.

• 90,0% van de 65- tot 75-jarigen gaf in 2019 aan tevreden te zijn met hun leven. In 2000 was dit nog 85,8%.

GEZOND ETEN EN DRINKEN Uit de Voedselconsumptiepeiling van het RIVM bleek dat we de afgelopen jaren minder vlees, suikerhoudende dranken en zuivel zijn gaan consumeren.

• Zelfstandig-wonende 70-plussers consumeren meer verzadigde vetzuren en zout en minder volkoren producten, fruit en vis dan aanbevolen • Bijna 50% van de 65-plussers eet minimaal 5 dagen per week voldoende fruit • Ongeveer 20% van de 65-plussers gaf in 2019 aan dagelijks te roken.

Bronnen: Bronnen: CBS (2019), Euro Health Consumer Index (2018), Nationale 50Plus Panel, Voedingscentrum (2017) en Voedselconsumptiepeiling (2018).

ANBO 47

SMARTHOME

Slim huishouden!

Niets fijner dan een schoon en opgeruimd huis. Maar stofzuigen, dweilen, ramen zemen; het zijn klusjes die niet alleen veel tijd, maar ook best wat fysieke inspanning vergen. En hoewel bewegen gezond is, kunnen we daarbij soms wel een beetje hulp gebruiken. Van een … robot?

TEKST FLEUR AKERSLOOT

Smart living, wat is dat eigenlijk? Wij zien het als een omgeving die met gebruik van moderne technieken en apparaten een zo comfortabele, leuk en veilige woonomgeving biedt. Dit keer zijn we op zoek gegaan naar slimme schoonmaakapparaten die ons allerlei huishoudelijke taken uit handen kunnen nemen.

STOFZUIGROBOT Stofzuigen kan een flinke klus zijn als je niet meer zo mobiel bent. Het apparaat door het huis sjouwen, bukken om onder het bed, tafels en stoelen te komen en dat nog eens een keer of twee, drie per week. Een stofzuigrobot biedt 48 ANBO

dan uitkomst. De robot zuigt automatisch het huis en ja… de lage varianten kunnen ook onder de bank. Vierkante of U-vormige robots kunnen het beste langs muren en in hoeken zuigen. Wilt u dat de stofzuigrobot aan de slag gaat als u van huis bent, dan kunt u dat van te voren programmeren. De robot heeft bots- en afstandsens oren en kan zo zelfstandig door het huis navigeren. De trap op kan helaas (nog) niet maar dankzij de ‘afgrondsensor’ kan de stofzuigrobot er ook niet af vallen. En nog een voordeel: stofzuigrobots maken een stuk minder herrie dan de normale stofzuiger.

SMARTHOME DWEILROBOT Ook bij het dweilen van tegels of een andere harde vloer hoeft u niet meer zelf aan de slag.

Een dweilrobot schrobt de vloer en zuigt het vieze water direct op. De dweilrobot is net als de stofzuigrobot programmeerbaar en dweilt als u van huis bent. Helemaal handig: u kunt het apparaat op afstand met een app bedienen. Door de valbeveiliging en muurdetectie komt de robot op alle plekjes. En geen zorgen over uw kleden, want die weet hij te vermijden. Een dweilrobot werkt op een accu en kan zichzelf weer opladen.

LUCHTREINIGER De vloeren worden goed schoon dankzij de stofzuig- en dweilrobot.

Maar een huis is pas echt schoon als er goed gelucht is. Frisse lucht doet ons zoveel goed en toch zitten we veel binnen, waar de luchtkwaliteit vaak verre van optimaal is. Een luchtreiniger filtert meer dan 99 procent van het stof en de allergenen en stoot schone lucht uit. Luchtreinigers filteren, bevochtigen of ionizeren zelfs de de lucht in huis. Bij dat laatste wordt een elektrische lading in de lucht gebracht waardoor het aantal stofdeeltjes vermindert.

Slimme exemplaren gaan nóg een stapje verder en meten zelf de luchtkwaliteit. Ze controleren de lucht en detecteren verontreinigende stoffen waarop ze hun programma aanpassen.

EEN SCHONE KATTENBAK Nog zo’n karwei. Een kat in huis is gezellig maar het verschonen van de kattenbak is een ander verhaal. De sensor in een zelfreinigende kattenbak meet wanneer de kat is geweest en reinigt het kattengrind vanzelf. Het

grind wordt gezeefd en opgeslagen in een lade. Via een app ontvangt u een bericht wanneer de lade vol zit. Handig, en bovendien bespaart het naast een onaangenaam werkje ook een hele berg kattengrind.

RAMENLAPROBOT En dan de vervelendste schoonmaaklus van allemaal; ramen lappen. Want wie staat er in weer en wind nou graag op een keukentrap de ramen te zemen? Een ramenlaprobot zuigt zich vacuüm aan de ruit en ‘kruipt’ vanzelf het hele raam over. Op een ladder staan is dan niet meer nodig. Ook al kan een ramenlaprobot autonoom aan de slag, de meeste varianten zijn te besturen met een afstandsbediening of een app. Het apparaat is vooral handig bij grote ruiten want hoekjes, dat blijft toch lastig.

WILT U EEN SLIM APPARAAT AANSCHAFFEN? Robbert Tigchelaar is medeoprichter van Smarthomeweb.nl, een informatieve website met onafhankelijk smarthome-advies. Volgens Tigchelaar is een slim apparaat in huis handig maar vraag u bij aanschaf eerst het volgende af: • Is het apparaat wel echt ‘slim’? Dat wil zeggen, werkt het apparaat automatisch en communiceert het met andere apparaten? Let ook op of het apparaat met een app te bedienen is of niet.

• Hoe zit het met uw privacy? Bij slimme apparaten wordt er persoonlijke informatie gevraagd. Wees kritisch en bekijk de beveiliging ervan.

• Werkt het apparaat alleen via internet? Veel slimme apparaten bedient u middels een app of voice-assistent. Bedenk u wat er gebeurt als de internetverbinding uitvalt.

• Is het apparaat echt handiger? Slim betekent niet altijd handiger. Voor sommigen is het bedienen van een robot via een app een uitkomst voor een ander is het handmatig aan en uitzetten een veel makkelijkere manier. Ga daarom altijd uit van uw persoonlijke voorkeur.

ANBO 49

DOSSIER WELZIJN

Brandpreventie in huis

8 tips om ellende te voorkomen

De afgelopen maanden zijn we gedwongen om vaker en langduriger thuis te blijven dan we gewend zijn. We zijn vanuit huis gaan werken, sociale activiteiten zijn grotendeels van de baan en vrijwel alle verplichtingen buitenshuis zijn komen te vervallen. Die extra tijd thuis betekent óók dat we anders moeten gaan kijken naar de brandveiligheid in huis.

TEKST ROY VAN DER MAREL

Jet Vroege-Gerth, coördinator publiekscommunicatie van Brandweer Nederland, meldt dat er op dit moment minder meldingen zijn dan dat de brandweer gewend is. Maar daarmee is de kous niet af: “Ik kan niet wetenschappelijk onderbouwen waarom dat het geval is, maar ik vermoed dat het komt doordat er nu meer mensen thuis zijn en de eventuele branden eerder ontdekken. Dan hoeft de brandweer niet altijd uit te rukken.”

brandschade sinds het begin van dit jaar. Zoals VroegeGerth al vermoedde, zijn dat voornamelijk kleinere branden, die beperkte schade hebben aangericht. De meeste branden worden veroorzaakt door: roken, koken, schoorsteenbranden en elektrische apparatuur zoals wasdrogers en elektriciteit. “Dat is in corona-tijden niet anders”, vertelt Vroege-Gerth. “Met name in die laatste categorie zien we de afgelopen jaren een toename. Mensen werken meer thuis. Stekkerdozen worden meer gebruikt voor laptops, die misschien weer worden opgeladen op een plek waar dat beter niet kan. Maar denk bijvoorbeeld ook aan oplaadbare accu’s van elektrische fietsen.”

Navraag bij het Verbond van Verzekeraars leert ons dat zij daar wel eens gelijk in zou kunnen hebben. Het Verbond TIP 1 ziet namelijk wél een toename in het aantal meldingen van 50 ANBO

LAAD ACCU’S EN OPLAADBARE APPARATUUR OP EEN STABIELE, ONBRANDBARE PLAATS OP, ZOALS

DOSSIER WELZIJN EEN AANRECHTBLAD OF VLOER VAN NATUURSTEEN. De brandweer adviseert om de stekkers van alle apparatuur zo veel mogelijk direct in een wandcontactdoos te steken.

Dus niet stekkerdoos op stekkerdoos aansluiten. Stekkerdozen kunnen snel overbelast raken en daardoor zo warm worden dat de kunststof overkapping smelt.

ROL HASPELS EN VERLENGSNOEREN

TIP 2 ALTIJD VOLLEDIG UIT. EN LET ER OP DAT HET WATTAGE VAN DE AANGESLOTEN APPARATUUR NIET HET MAXIMALE WATTAGE VAN DE STEKKERDOOS OVERSTIJGT.

TIP 5

HOUD ALTIJD DE BARBECUE BUITEN, OP EEN VEILIGE AFSTAND VAN SCHUTTINGEN, STRUIKEN, (PARTY)TENTEN, TUINMEUBELS EN PLAATS VOOR DE ZEKERHEID EEN EMMERTJE ZAND BINNEN HANDBEREIK OM MEE TE BLUSSEN.

Van alle huishoudelijke apparaten is de wasdroger het meest brandgevaarlijk. Daar kun je een hoop aan doen, zegt Vroege-Gerth: “Het stoffilter na elke droogbeurt schoonmaken. Maar daarnaast zit er ook in elke droger zelf veel stof. Verwijder ook dit, zo vaak als u kunt, want stof, hitte en veel zuurstof vormen een gevaarlijk combinatie.”

VERSCHOON ALTIJD HET FILTER, ZORG DAT

Als we dan naar de andere categorieën gaan kijken: bij brand door roken gaat het het meest mis in bed of op de bank, wanneer mensen met een brandende sigaret in slaap vallen. Vroege-Gerth: “Matrassen en banken zijn vaak voorzien van schuimrubber. Als dat gaat branden komt daar ontzettend veel rook bij vrij. We zien dan ook vaak dat het om een oudere doelgroep gaat die daarbij om het leven komt, omdat ze minder zelfredzaam zijn. Ze kunnen minder snel opstaan of zijn slechter ter been, met alle gevolgen van dien.”

ROOK NIET IN BED OF OP ANDERE

TIP 3 BRANDBARE MEUBELS EN ZORG ERVOOR DAT DE ROOKWAAR NA AFLOOP GOED GEDOOFD IS. In de keuken gaat het vaak mis wanneer de vlam in de pan slaat of brandbare materialen op het fornuis terechtkomen, zoals pannenlappen of theedoeken.

HOUD BRANDBARE STOFFEN ZO VER

TIP 4 MOGELIJK BIJ HET FORNUIS VANDAAN EN MAAK GEBRUIK VAN EEN KOOKWEKKER, ZO DAT U ER ALTIJD AAN HERINNERD WORDT DAT ER IETS OP HET VUUR STAAT. Als we het dan toch over koken hebben, mogen we de barbecue niet vergeten. Want hoewel er een hoop verschillende barbecues zijn, zijn het allemaal verbrandingstoestellen en daarmee brandgevaarlijk.

TIP 6 DE DROGER VRIJ STAAT EN ZIJN WARMTE

KWIJT KAN EN BLIJF THUIS ALS DE DROGER DRAAIT. Zelfs met de beste preventieve maatregelen is brand niet altijd te voorkomen. Daarom adviseert Vroege-Gerth om zorgvuldig om te gaan met de brandmelders in huis.

“Die moeten elke tien jaar vervangen worden en moeten minimaal in de vluchtwegen hangen. Voor de keuken zijn er ook thermische rookmelders, die niet afgaan bij rook, maar bij een hoge temperatuur.”

IN VEEL REGIO’S KUNNEN DE BRANDWEER

TIP 7 OF BRANDVEILIGHEIDSEXPERTS BIJ U

THUIS (GRATIS) ADVIES GEVEN OVER HET PLAATSEN VAN ROOKMELDERS EN DEZE PLAATSEN WANNEER U DAT ZELF NIET KUNT. “Bij een gemiddeld huis heb je normaal gesproken drie minuten de tijd om te vluchten voordat je huis vol rook staat. Wanneer je binnendeuren sluit, vertraagt dat de rookverspreiding dusdanig dat je wel tot twintig minuten de tijd hebt.”

SLUIT ALTIJD ALLE BINNENDEUREN EN

TIP 8 LEG SLEUTELS OP EEN VASTE PLAATS

BINNEN EEN METER VAN DE BUITENDEUR OM MAKKELIJKER TE VLUCHTEN. Alles weten over brandveiligheid? Ga voor meer informatie en antwoord op uw vragen naar: brandweer.nl ANBO 51

U wast uw handen toch ook met water?

maakt het u gemakkelijk

52 ANBO

0341 23 45 00

THEMA: DIEPE SLAAP

ADVERTORIAL

Slaap is noodzakelijk voor het lichaam. Goed slapen is essentieel voor herstel van je lichaam. Als je te weinig slaapt, heeft dit invloed op je humeur, je welzijn en de gezondheid van je lichaam.

‘Tegenwoordig

slaap ik als een roos’

Birthe weet maar al te goed hoe het voelt als je voor je gevoel niet geslapen hebt. Birthe had hier bijna 2 jaar lang last van. - Als ik’s ochtends opstond, voelde ik me moe en was ik niet in vorm. Het viel me ontzettend zwaar om elke dag mijn werk te doen. Sinds ik de Melissa™ -tabletten neem sta ik blij op en voel ik me sterk.

Samen met haar man beheert Birthe een klein timmerbedrijf waar ze de boekhouding voor haar rekening neemt. Ik was een compulsieve eter omdat ik’s nachts niet kon slapen.

- We hadden het goed samen en waren gelukkig. Helaas kwam er een kink in de kabel toen ik zo’n 5 jaar geleden’s nachts steeds wakker werd en niet meer goed in slaap kon komen. De gevolgen hiervan waren heftig. Ik had vaak een slecht humeur en ik voelde me dag in, dag uit moe.

Ik greep naar eten als troost, omdat ik daar voor mijn gevoel nog iets van energie uithaalde. Hierdoor zaten op een gegeven moment al mijn kleren te strak en werd ik nog verdrietiger en depressief. Dit heeft bijna 2 jaar geduurd.

IK KREEG HET ADVIES OM MELISSA TE PROBEREN Op een goede dag besprak ik mijn problemen met mijn buurvrouw. Zij adviseerde mij om de Melissa-tabletten uit te proberen, waarover ze veel goede dingen had gehoord. Ik vroeg ernaar bij de drogist en de winkelmedewerker vertelde me dat de tabletten citroenmelisse bevatten.

ACTUEEL

ANBO online Website en nieuwsbrieven De ANBO-website staat boordevol informatie over onze drie speerpunten: Inkomen, Gezondheid en Wonen.

Kijk op: www.anbo.nl Met onze digitale nieuwsbrieven bent u direct op de hoogte van de laatste nieuwtjes.Inschrijven kan via: anbo.nl/nieuwsbrief

Citroenmelisse draagt bij aan een gezonde en rustgevende slaap en zorgt voor ontspanning zonder dat je er suf van wordt. De tabletten dragen ook bij aan een goed functioneren van het zenuwstelsel*. En dus kocht ik mijn eerste verpakking en ging ik hoopvol naar huis.

IK SLAAP NU ELKE NACHT DOOR ZONDER TUSSENTIJDS WAKKER TE WORDEN Het is een fantastisch gevoel om elke avond naar bed te gaan in de wetenschap dat ik kan gaan slapen zonder midden in de nacht wakker te worden en niet meer in slaap kan komen.

Het geeft me zoveel zelfvertrouwen!

Ik ben blij dat ik mijn leven weer op de rails heb! Het is werkelijk ongelooflijk hoe slecht slapen je kwaliteit van leven kan beïnvloeden. Daar heb ik vroeger nooit bij stilgestaan! *Magnesium en B-vitaminen dragen bij aan een normale werking van het zenuwstelsel.

VERKRIJGBAAR BIJ:

Volg ons op social media www.facebook.com/anbo.nl twitter.com/ANBO_Nederland (algemeen) twitter.com/ANBOpers (voor de pers) www.linkedin.com/company/anbo www.instagram.com/anbo_nederland www.youtube.com/ANBOnl

Bestel Melissa Dream vandaag en krijg het direct aan je deur geleverd.

Bestel bij: hollandandbarret.nl,

da.nl, newnordic.nl, gezondheidswinkel.nl

en andere online gezondheidswinkels.

Bel 010-204 55 28 of kijk op: www.newnordic.nl

ANBO 53

VERSLAVING

Rob verloor zijn dochter aan een verslaving en wijst lotgenoten nu de weg vooruit Het ergste dat je als ouder kan overkomen is het zien lijden, of nog erger, het overlijden van je kind. Rob van de Star heeft het allebei meegemaakt, toen in 2019 een einde kwam aan het leven van zijn aan alcohol verslaafde dochter Nanneke. Rob vervolgt nu het werk waar Nanneke tijdens haar verslaving aan was begonnen: het onderhouden van Just2Reveal, een website die als wegwijzer voor naasten van een verslaafde fungeert.

TEKST ROY VAN DER MAREL

54 ANBO

VERSLAVING Het is nog geen jaar geleden, maar toch kan Rob van de Star er goed over praten. Nota bene op zijn 63e verjaardag krijgt hij te horen dat zijn dochter is komen te overlijden. Ze miste de laatste trein en is op een bankje gaan zitten. Door de alcohol heeft ze niet kunnen voelen dat het die nacht flink afkoelde. Haar zomerse jurkje bood niet genoeg warmte om de kou te doorstaan.

PAS NA 15 JAAR DE DIAGNOSE AUTISME Aan dit tragische moment is een lange weg aan behandelingen, verblijven en ziekenhuisopnames vooraf gegaan. Als tiener worstelde Nanneke met anorexia boulimia en later ontdekte ze de drank. Met een verslaving tot gevolg. ‘Ze is in de laatste tien jaar opgenomen geweest in tal van instituten,’ vertelt Rob. ‘Het was vallen en opstaan.’ Soms werd er een kleine overwinning geboekt, maar er kwam nooit een structurele oplossing voor al haar problemen. De achterliggende reden werd pas later duidelijk. ‘Een maand voordat ze overleed kregen we de uitslag van een uitgebreid onderzoek van haar begeleidende psychiater. Wij kregen te horen dat onze dochter autistisch is. Het bizarre is dat het in de 15 jaar daarvoor nooit gediagnosticeerd is geweest. Opeens vielen er een aantal zaken op hun plaats.’

DE TRIGGER VOOR DE FLES Nanneke was een goede leerling op het MBO en scoorde in het opdoen van de kennis allemaal achten en negens.

Waar het voor haar misging was in de samenwerking met anderen, die zich niet aan de afspraken hielden. ‘Autisten en het niet houden aan afspraken bestaat niet. Daardoor werd ze totaal in verwarring gebracht en vertoonde ze mogelijk niet het meest effectieve gedrag. Ondanks dat de rest van haar opleiding geweldig was, plaatste ze zichzelf toch steeds buiten de groep, voelde zich daardoor ongelukkig en alleen.

Wat uiteindelijk een trigger was om elke keer naar de fles te grijpen.’

ERVARINGEN DELEN ‘Nadat ze twee jaar geleden uit het ziekenhuis was gekomen, na tien dagen in coma te hebben gelegen, zag ik dat ze zich verveelde. Met haar ziel onder de arm liep. Dus ik vroeg haar waarom ze niet een website begon om haar ervaringen en verhaal te gaan delen. Dat vond ze eigenlijk wel een goed idee en zo is Just2Reveal ruim een jaar geleden gestart.’

Maar niet iedereen in haar omgeving vond het fijn om genoemd te worden en sommige zaken lagen qua privacy erg

gevoelig. Tot veel schrijfwerk is Nanneke dan ook niet gekomen. Maar alles stond nog wel online. ‘Na haar overlijden kwamen we bij het afhandelen van haar nalatenschap ook die website nog tegen,’ zegt Van de Star. ‘Dat was voor mij de trigger om die vooral te gaan gebruiken als ‘wegwijzer’, als een plek waar ervaringen van naasten van verslaafden gedeeld kunnen worden en als vindplaats voor mensen die in vergelijkbare situaties zitten en die hopelijk hun voordeel kunnen doen met de ervaringen van anderen.’

Hij gaat verder: ‘Het gaat niet zozeer over de rouwverwerking, maar met name over het proces daaraan voorafgaand.

Waarin je als naaste, als ouder, als partner, opa, oma of als kind van een verslaafde voor een deel niet weet wat je overkomt. Waarin je zoekende bent. En soms tot uiterste wanhoop wordt gedreven door het gedrag dat een verslaafde vertoont.’

EEN BELANGRIJK DOEL MET DE SITE Het moet verschrikkelijk pijnlijk zijn om de verhalen over zijn dochter en van anderen te delen met de wereld, maar Rob heeft een belangrijk doel in zijn achterhoofd: ‘Het zijn prachtige voorbeelden, hoe luguber dat ook klinkt, voor anderen die dat inzicht nog niet hebben, die zoekend zijn.

Als er een paar mensen zijn die zeggen: ‘verdorie, is dit wat er aan de hand is’ en daardoor iemand makkelijker kunnen benaderen of een handreiking kunnen geven … dan ben ik in elk geval trots op wat er met de site bereikt is.’

Just2Reveal De website www.just2reveal.nl is een wegwijzer naar praktische hulp en het delen van ervaringen voor familie en vrienden van een verslaafde.

Naast informatie en het verhaal van Nanneke zijn op de website veel persoonlijke verhalen van anderen te lezen.

ANBO 55

ANBO TIPT Er zijn oneindig veel producten, apps, uitjes en gadgets die het leven leuker, makkelijker en/of interessanter maken. In elk nummer van ANBO Magazine tipt hoofdredacteur Jurriën Beerda zijn favorieten.

Huidkankerweek

APP

Op het moment dat dit magazine verschijnt is net de Huidkankerweek (22-26 juni) afgelopen. Deze week is in het leven geroepen om aandacht te vragen en bewustwording te creëren voor het risico van huidkanker en de noodzaak van verantwoord zonnen.

Huidkanker is de meest voorkomende vorm van kanker.

Op dit moment komen er in Nederland zo’n 70.000 nieuwe patiënten met huidkanker per jaar bij en dat aantal zal de komende jaren nog toenemen. De kans dat iemand huidkanker krijgt is op dit moment 1 op 5. De ziekte is goed te behandelen, mits op tijd gediagnosticeerd. Het is daarom belangrijk om huidplekjes regelmatig te checken.

Met de app SkinVision kunt u verdachte huidplekken zelf checken, zodat u op tijd de juiste zorg kunt zoeken. De app

laat u binnen 30 seconden weten of er een verhoogd risico is en geeft advies over eventuele vervolgstappen. De app is te downloaden in de App Store en Google Play Store. Om de zorg te ontlasten na een groeiend aantal verborgen huidkankergevallen door de coronacrisis stelt SkinVision de app t/m 31 juli 2020 kosteloos ter beschikking voor heel Nederland.

Meer informatie vindt u op: www.skinvision.com/nl

Wilt u kans maken op een verzorgd weekend in Hotel der Brabander, het bekendste vakantiehotel van Winterberg? In samenwerking met Der Brabander mogen we drie keer een verzorgd weekend weggeven. Mail als u hier kans op wilt maken naar magazine@anbo.nl. Meld daarbij dan waarom u zo blij bent om lid te zijn van ANBO.

Vakantiehotel Der Brabander

WIN!

Maak kans op een gratis verzorgd weekend 56 ANBO

Der Brabander is van alle gemakken voorzien en veel ruimtes zijn met lift bereikbaar. Er is een goede keuken en dagelijks entertainment. Het is een echt familiebedrijf en wordt al 33 jaar gerund door de familie Meurs en het vriendelijke en behulpzame team.

Meer informatie over Der Brabander vindt u op:

www.brabander.nl

ANBO TIPT

3x Boek

1. Meer energie

Een voorwaarde voor welzijn, in mijn voorwoord ook omschreven als ‘immateriële tevredenheid’, is dat je voldoende energie hebt om de dag goed door te komen. In zijn boek ‘Meer Energie, Nooit Meer Moe In 4 Stappen’ zet huisarts Bruno Ariens op een heldere en toegankelijke manier de vier pijlers van een goede energiebalans op een rij: gezond eten, minder piekeren, meer bewegen en beter slapen. Hij scheidt mythe van waarheid en geeft handvatten en oefeningen waarmee u onmiddellijk zelf aan de slag kunt gaan.

In samenwerking met Uitgeverij Lannoo Groep mogen we vijf exemplaren weggeven. Interesse? Mail dan waarom u zo blij bent om lid te zijn van ANBO naar: magazine@anbo.nl

tekstjes over vroeger en mooie oude foto’s dienen als inspiratie voor bijzondere gesprekken tussen opa’s, oma’s, kinderen en kleinkinderen.

Het boek reikt gespreksonderwerpen aan om van elkaar te leren, om met elkaar te lachen en dichter tot elkaar te komen. Ook aan de telefoon. Juist in deze tijd, waarin we wel een beetje extra liefde en verbinding kunnen gebruiken.

2. In Mijn Tijd Volgens Silvie Kamphuis (rechter foto hier boven) en Elke Uijtewaal, auteurs van het in mei verschenen boek ‘In Mijn Tijd’, zijn oma’s en opa’s ‘lopende encyclopedieën over vervlogen tijden’. Ze hebben een heel leven achter de rug en bijzondere dingen zien gebeuren. Huizen zonder badkamer, badkleding met mouwen, lekker verantwoord afvallen met een sherrydieet, de opkomst van de discotheek, demonstraties tegen kernwapens en eerste liefdes.

Hoe leuk is het om samen te praten over vervlogen tijden die soms ook verdacht veel op deze tijd lijken?

Doel van het boek is generaties met elkaar verbinden. Korte informatieve

Ook van dit boek mogen we, in samenwerking met Uitgeverij Spectrum en Omapost, een aantal exemplaren weggeven. Wilt u daar kans op maken? Mail dan naar: magazine@anbo.nl

3. Sappelaars En Ons Alles Geluk In ‘Sappelaars En Ons Aller Geluk’ beschrijft Jan Wijma hoe hij opgroeide, zich ontwikkelde en hij gaat in op zijn belevenissen in het bedrijfsleven.

Zonder wrok, maar wel met een kritische blik en een beetje spot kijkt hij naar het verleden. U treft hier geen wetenschap van een hooggeacht econoom of andere wijsgeer aan.

Nee, een gewezen metaalbewerker meende zich ook enige openhartigheid te kunnen veroorloven. De daadwerkelijke kennis van de werkvloer heeft hem beslist ondersteund bij het neerzetten van zijn verhaal.

Bij het vastleggen van dat verhaal en de historie weet Wijma ook nog geregeld een connectie te maken met de hedendaagse systemen en arbeidsethiek.

Bent u nieuwsgierig naar dit boek? In samenwerking met Jan Wijma en zijn uitgeverij Boekscout mogen we vier exemplaren weggeven. Interesse?

Mail dan naar: magazine@anbo.nl

ANBO 57

ANBO

EXPERTS

Dagelijks komen bij ANBO Raad & Daad veel vragen binnen over de meest uiteenlopende onderwerpen. Onze experts staan klaar om advies te geven. Een greep uit de vragen en antwoorden.

Ik heb gehoord dat de regels over afkoop van pensioen zijn veranderd.

Geldt dat voor elk pensioenfonds?

WILLEM REIJN, ANBO-EXPERT PENSIOENEN

‘De regels zijn inderdaad veranderd. Dat is al op 1 januari 2019 gebeurd. Een opgebouwd pensioen met een waarde van € 2 vervalt voortaan. Is de opbouw tussen € 2 en € 497,27 (deze grens geldt voor 2020), dan heeft u vier mogelijkheden die voor alle pensioenfondsen gelden: 1. U koopt het bedrag af; u krijgt uw aanspraken dan in één bedrag uitgekeerd. U krijgt dan bij pensionering geen maandelijkse betalingen van dit pensioen.

2. Het pensioen blijft staan bij het pensioenfonds of de verzekeraar. U krijgt het pensioen dan per maand of per kwartaal.

3. Het pensioen wordt samengevoegd met andere kleine pensioenen. Het totale bedrag van de verschillende pensioenen krijgt u per maand of kwartaal uitbetaald.

4. Het pensioen gaat naar het pensioenfonds of verzekeraar waar u nu pensioen opbouwt. Het oude pensioen gaat mee in de opbouw bij uw huidige fonds of verzekeraar. Uw opbouw gaat daarmee omhoog.

Is de opbouw van uw pensioen meer dan € 497,27? Dan blijft die opbouw staan tot u de pensioenleeftijd heeft bereikt. Het pensioen wordt dan per maand/kwartaal uitbetaald.

58 ANBO

Wilt u meer weten over uw opbouw?

Op Mijnpensioenoverzicht.nl ziet u welk pensioenfonds of welke verzekeraar u een pensioen tot € 497,24 euro jaar hebt. Neem contact op met het pensioenfonds en vraag wat ze met dit pensioen gaan doen.

Tot slot; ontvangt u zorgtoeslag, dan zal het bedrag van de afkoop betekenen dat u minder of wellicht helemaal geen recht op zorgtoeslag hebt in het jaar van uitbetaling.

Ontvangt u huurtoeslag, dan telt de afkoop niet mee, maar daarvoor moet u wel een verzoek doen bij de Belastingdienst.”

Ik heb net een nieuwe wasmachine gekocht, maar hij doet het al niet meer. De reparatie valt onder de garantie, maar ik moet wel voorrij- en onderzoekskosten betalen. Klopt dat?

CLAUDIA COMPIER, JURIST:

‘Nee, dat klopt zeker niet. U heeft een product gekocht dat snel is stuk gegaan. Als dat niet uw schuld was (u heeft geen gekke dingen gedaan en het gebruikt waarvoor het is bedoeld), heeft u een ondeugdelijk product gekocht. In dat

ANBO EXPERTS

Heeft u een vraag? geval heeft u recht op een gratis reparatie. En daardoor hoeft u ook geen andere kosten te betalen.

Let er wel op dat u met een klacht eerst naar de verkoper gaat. Als die u verwijst naar de fabrikant, is dat niet terecht. De verkoper moet ervoor zorgen dat het product weer in orde komt. Zou u zelf naar de fabrikant stappen met uw klacht, dan vervalt uw recht op gratis reparatie.

De bijkomende kosten zijn dan ook voor uw rekening.’

Komt u ergens zelf niet uit? Neem dan contact met ons op. Wij hebben diverse deskundige vrijwilligers die gratis bij leden op huisbezoek gaan.

Als u een huisbezoek door een van onze ANBO Woon- of Veiligheidsconsulenten wenst, dan kunt u dit aangeven bij de Raad & Daad Advieslijn via telefoonnummer: 0348 46 66 88. Of stuur een e-mail: raadendaad@anbo.nl

Mijn vader moet binnenkort worden opgenomen in een verpleeghuis. Hij wil graag naar een huis waar hij zich als homoseksuele man thuis voelt.

Hoe kom ik er achter of en waar zulke verpleeghuizen bestaan?

MANON LINSCHOTEN, ROZE50+ EXPERT VOOR ANBO EN COC:

‘Hiervoor is het certificaat De Roze Loper ontwikkeld. De Roze Loper heeft als doel de sociale acceptatie en inclusie van LHBTI’s in zorg- en welzijninstellingen te bevorderen. De Roze Loper is een officieel keurmerk, dat wordt uitgereikt na een traject dat leidt naar sociale acceptatie van seksuele diversiteit en genderidentiteit in de zorg, gevolgd door een audit door een onafhankelijke Certificerende Instelling. Ambassadeurs van Roze50+ begeleiden de organisatie in het traject naar een Roze Loper.

Op de website vindt u een overzicht van alle organisaties die inmiddels een Roze Loper-certificaat hebben ontvangen.’

Ga naar:

www.rozezorg.nl/organisaties

Cliënten voelen zich bij een Roze Loper-organisatie meer gezien, voelen zich veilig en geaccepteerd in hun seksuele en genderidentiteit. Daarnaast wordt de Roze Loper-organisatie zelf meer inclusief naar minderheidsgroepen in het algemeen.

ANBO 59

ANBO-STEL

60 ANBO

“Er zijn veel obstakels te overwinnen, als je als oudere verliefd wordt”

ANBO-stel Marianne Visser van Klaarwater en Peter Lasschuit

ANBO-STEL

Onverwachte liefde Marianne Visser van Klaarwater (67) en Peter Lasschuit (84) ontmoetten elkaar in 2011.

Lasschuit was toen 17 jaar weduwnaar. Hun liefde kende hoge pieken en diepe dalen.

Hoe kwamen ze daar samen uit?

Marianne: “Op een dag zag ik Peter op straat. Ik stapte op hem af en zei: ‘Ik vind jou een leuke man.’ Peter was toen al 17 jaar weduwnaar en ik 2,5 jaar weduwe. Hij wilde niets meer van vrouwen weten. Te vaak teleurgesteld en een groot verdriet van het verlies van zijn vrouw. Daarom besloten we in eerste instantie vrienden te blijven.”

Peter: “In 2014 werd de aanslag op vlucht MH17 gepleegd. Die gebeurtenis rakelde mijn oorlogsherinneringen op. Ik was vijf toen de Duitsers mijn woonplaats Haarlem binnenvielen. Op mijn netvlies staan vliegtuigen die werden neergehaald. Mijn oom heeft moeten toekijken hoe vijftien verzetsstrijders op de Dreef in Haarlem werden geëxecuteerd. De onschuldige slachtoffers van de aanslag op vlucht MH17 deden mij denken aan de onschuldige slachtoffers van de oorlog. Op dat moment kwamen mijn verleden en het heden samen. Dat uitte zich in een depressie.”

TROUWEN Marianne: “Dat was een moeilijke periode, want de depressie veranderde Peters gedrag. Ik kon hem niet helpen en besloot ons contact te verbreken. Tot ik een reportage las over depressie. We kwamen elkaar weer tegen en besloten de depressie samen te overwinnen. Door te praten, te luisteren en elkaar te helpen. Urenlang keken we samen oude foto’s om het verleden los te kunnen laten. Dat lukte.

Die overwinning was het bewijs van onze liefde. In 2016 besloten we te trouwen.”

SEKSSHOP Marianne: “Dit jaar komt mijn boek ‘De Doorzetster’ uit.

Het gaat over de verbindende kracht van liefde waardoor je het leven samen aankunt. Er zijn veel obstakels die je moet overwinnen als je als oudere verliefd wordt. Je hebt beide een heel leven achter de rug. We zijn allebei onze partners verloren, die moet je eerst proberen los te laten. Bovendien

is Peter 17 jaar ouder dan ik, daar moet je rekening mee houden als je voor elkaar kiest. Peter heeft vroeger gewerkt in een seksshop, mijn eerste man was bijna pastoor. Dat is nogal een verschil. Onder andere in mijn boek en op mijn blog Cultuurblogger.nl schrijf ik daarover.”

TABOE Peter: “We zijn allebei katholiek opgevoed, maar ik ben niet meer gelovig, Marianne nog wel. Op de dag dat ik geboren werd overleed er een bisschop in de buurt. Mijn moeder dacht dat ik de ‘uitverkorene’ was om hem op te volgen. Ik heb het geschopt tot Sinterklaas. Via een vriend heb ik een tijd in een seksshop in de Jordaan gewerkt. Een totaal andere wereld dan die waarin ik ben opgegroeid, dat maakte mij nieuwsgierig. In die tijd was seks taboe, zeker binnen het katholieke geloof. We kregen voorlichting van een kapelaan, die zelf geen seks mag hebben. Hij vertelde dat vrouwen geen seksuele gevoelens hebben. Nou, daar ben ik inmiddels achter, dat hebben ze wel hoor!”

ANBO-lid omdat: Lasschuit is jaren geleden lid geworden van ANBO vanwege korting op zijn zorgverzekering. Door hem besloot ook Visser van Klaarwater een lidmaatschap af te sluiten. Van haar verschijnt later dit jaar verschijnt, bij uitgeverij U2pi, het boek De Doorzetstèr: vallen en opstaan: www.uitgeveriju2pi.nl/de-doorzetster. Ze is ook te volgen via haar blog www.cultuurblogger.nl

120 jaar ANBO Wij spraken het ANBO-stel in het kader van ons 120-jarig bestaan. Ze stonden ook op de cover van eerste magazine van dit jaar. Ook alle nog komende nummers van dit jaar komen er leden en ambassadeurs aan het woord naar aanleiding van ons jubileum. Elders in dit magazine staan nog twee ‘120 jaar ANBO-interviews’.

ANBO 61

ADVERTORIAL

“Ik ben enorm blij met de verbetering van mijn ogen en ik vertel al mijn vrienden hoe enthousiast ik ben over Blue Berry.”

‘Waar is uw bril?’

Mona, 65, is een gezonde vrouw die vol in het leven staat. Ze is nog zeer actief en heeft een druk sociaal leven.

Een aantal jaren terug maakte ik mij zorgen over mijn gezichtsvermogen. Ik wilde dat dit gezond bleef.

GETIPT OVER BOSBESSEN

Toevallig las Mona in een krant over het product Blue Berry en de vele mensen die met behulp van dit product met hun oogproblemen zijn geholpen. “Ik begreep dat Blue Berry een aantal bestanddelen bevat, welke allemaal een positief effect hebben op je ogen*. Van bosbessen en luteïne had ik gehoord, ik besloot het te proberen.”

KLEINKIND ONTDEKTE DE VERANDERING Mona merkte al snel enige verbetering. Iets grappigs gebeurde toen zij een uitstapje maakte met haar kleinkind. “Oma, u bent uw bril vergeten!” zei de 10-jarige, toen zij onderweg waren.

Toen realiseerde Mona zich het goede effect van de Blue Berry tabletten. “Mijn opticien is erg tevreden over wat er met mijn ogen is gebeurd, en ik vertel aan al mijn vrienden, hoe blij ik ben met Blue Berry”, zegt Mona lachend.

BLUE BERRY - HET ORIGINELE ZWEEDSE PRODUCT Blue Berry is het originele product, gepro-

62 ANBO

duceerd in Zweden. In tegenstelling tot veel namaak bevat Blue Berry naast bosbessen en luteine ook andere natuurlijke bestanddelen welke tezamen een unieke samenstelling vormen. Deze is speciaal ontwikkeld met als doel de werking van de ogen te ondersteunen* wanneer men ouder wordt. New Nordic was de eerste producent die goudsbloem introduceerde, welke rijk is aan het natuurlijke pigment luteïne.

ACTUEEL Bestel Blue Berry vandaag en krijg het direct aan je deur geleverd.

Bestel bij: hollandandbarret.nl, etos.nl, da.nl en andere online gezondheidswinkels.

Bel 010-204 55 28 of kijk op: www.newnordic.nl

Voordelen van Blue Berry™ • Bevat een hoog gehalte aan natuurlijke luteïne die zich ook in de macula van uw oog bevindt - het deel dat verantwoordelijk is voor het centraal gezichtsvermogen • Met oogvitaminen voor het behoud van een normaal gezichtsvermogen** • De enige bosbessentablet ter wereld met natuurlijk ogentroost extract • Geproduceerd in Zweden *Het bosbessenextract en ogentroostextract helpen om de gezondheid van het oog te behouden. Evaluatie gezondheidsclaim is lopende. **Vitamine A en zink dragen bij aan het in stand houden van een normaal gezichtsvermogen.

Voedingssupplementen kunnen geen gevarieerde en evenwichtige voeding vervangen, noch een gezonde levensstijl.

met

WILDE BOSBESSEN

uit Scandinav

ië

ANBO-VRIJWILLIGER

ANBO Ambassadeur Arnold Copier

“ Ik zou nog wel een avontuur aan willen gaan”

ANBO 63

ANBO-VRIJWILLIGER

Nadat Arnold Copier (79) met pensioen ging heeft hij zich jarenlang ingezet voor ledenwerving van ANBO en regelde hij de opleidingen voor vrijwilligers.

Nu is hij voor ons actief als Woonconsulent. “Al bijna 25 jaar zet ik me in voor ANBO als vrijwilliger. En dat blijf ik doen zolang ik me goed voel.”

TEKST FLEUR AKERSLOOT FOTO ANOUK DE KLEERMAEKER

doen. Ik ben lid geworden bij ANBO en toen heb ik een regio onder mijn hoede genomen. Voor allerlei toenmalige afdelingen heb ik plannen gemaakt voor de ledenwerving. Daar ben ik hartstikke druk mee geweest. Nu ben ik nog steeds druk met ANBO, als Woonconsulent. Maar ik doe nog meer, ik ben al 13 jaar penningmeester van een huurdersorganisatie op de Veluwe waar ik de belangen behartig van de huurders.”

“Als oud-winkelier lijkt het me geweldig om eens door de winkelstraten van New York te wandelen” “Al jong, op mijn 22ste, heb ik de drogisterijen van mijn vader overgenomen. Eigenlijk wilde ik stuurman op de grote vaart worden, maar ik ben toch ook de drogisterij in gerold. Vervolgens van de ene job naar de andere. Ik heb bijvoorbeeld jaren gewerkt als importeur voor een cosmeticamerk. Vervolgens ben ik voor DA-drogisterijen manager geworden en heb ik het locatiebeleid gedaan.”

HARTSTIKKE DRUK “Op mijn 55ste stopte ik met werken en zijn mijn vrouw en ik gaan reizen. Maar ja, ik wilde ook wel weer wat gaan 64 ANBO

HEERLIJK BUITEN “Mijn vrouw en ik hebben daar een chalet in de bossen en zitten er vanaf mei tot en met augustus. Heerlijk buiten en genieten van de natuur. Mijn vrouw heeft een stofwisselingsziekte en loopt achter een rollator. Op pad gaan is best een gedoe en dus zit samen een verre reis maken er niet meer in. Jammer vind ik dat wel. Ik zou nog graag een avontuur willen aangaan en ooit eens naar New York reizen. Als oud-winkelier lijkt het me geweldig om eens door de winkelstraten van New York te wandelen. Misschien dat ik dat met mijn kleinzoon ga doen als hij 18 is.”

ANBO-VRIJWILLIGER

Raad & Daad Heeft u ook hulp nodig bij bijvoorbeeld uw administratie, een aanvraag bij de gemeente of het voorbereiden van een keukentafelgesprek? ANBO Raad & Daad biedt hulp:

1

ONLINE: U kunt op www.anboraadendaad.nl de online vraagbaak raadplegen met vragen ĂŠn antwoorden over inkomen, gezondheid en wonen.

2

TELEFONISCH: Wilt u liever dat iemand u te woord staat? Onze Raad & Daad Advieslijn bestaat uit deskundige medewerkers die op de hoogte zijn van alle wet- en regelgeving.

Zij kunnen leden helpen met het oplossen van concrete vraagstukken. De Raad & Daad Advieslijn is bereikbaar via telefoonnummer 0348 46 66 88 (iedere werkdag van 10.0015.00) en per e-mail via: raadendaad@anbo.nl

3

Ook ANBO Consulent worden?

Bent u geĂŻnteresseerd om vrijwilliger te worden, bijvoorbeeld ANBO (woon)consulent? Stuur dan uw motivatiebrief en curriculum vitae naar:vrijwilliger@anbo.nl. Na een screening krijgt u een opleiding aangeboden. Kijk voor meer informatie op: anbo.nl/vrijwilliger

HUISBEZOEK: Komt u er telefonisch of per mail niet uit? ANBO Woonconsulenten zoals Arnold Copier zijn deskundige vrijwilligers die gratis bij leden op huisbezoek komen. In de huidige situatie met het coronavirus, is dit op het moment van schrijven helaas niet mogelijk. Zodra er vanuit de overheid weer groen licht komt zullen wij en onze vrijwilligers ook de draad weer oppakken. De mogelijkheid bestaat dat dit weer het geval is op het moment dat deze uitgave verschijnt. Dat zullen we tegen die tijd dan ook zeker aan u laten weten.

Hou daarvoor onze website in de gaten.

ANBO 65

ANBO-LID

ANBO-lid Joke Verdoold

“ Mijn beste eigenschap is dat ik ongelooflijk eigenwijs ben” 66 ANBO

ANBO-LID Joke Verdoold (65) herstelde wonderbaarlijk na een ernstig autoongeluk. Dankzij haar eigenwijsheid zette ze haar revalidatie eigenhandig door en speelt ze nu fanatiek harp, werkt ze mee in verschillende belangenverenigingen én is ze ANBO Woon- en Veiligheidsconsulent.

TEKST FLEUR AKERSLOOT FOTO ANOUK DE KLEERMAEKER

“Muziek is de rode draad in mijn leven. Ik ben opgeleid aan het conservatorium met als hoofdvak zang en speelde daarnaast gitaar en dwarsfluit. Dat kon ik niet meer na mijn auto-ongeluk. Ik ben in 2002 tot bijna stervenstoe in elkaar gereden met een enorme klap van 180 kilometer per uur.

Mijn kinderen zaten bij me in de auto en hadden ook een aantal fracturen. Ik was halfzijdig verlamd.”

EEN JAAR LANG BOOS “Ik merkte tijdens de revalidatie dat ze ervan uitgingen dat ik altijd gehandicapt zou blijven. Daar werd ik zo boos van. Ik ben een jaar lang boos geweest. En in dat jaar heb ik mezelf opnieuw leren lopen en heb ik mijn verlamde arm getraind om weer te kunnen bewegen. Ik lag dan hele dagen op bed en bewoog wel acht uur lang achter elkaar mijn tenen en zo ging ik steeds een stapje verder. Continue oefenen, oefenen, oefenen. Mijn beste eigenschap is dat ik ongelooflijk eigenwijs ben. Klagen heeft geen nut, daar heb je alleen jezelf mee.”

SHAKUHACHI “Door mijn hersenletsel was ik niet meer dezelfde en het hielp me om alles achter me te laten en opnieuw te beginnen. Een nieuwe omgeving gaf mij heel veel rust. Ik kwam in aanraking met de shakuhachi, een Japanse bamboefluit.

Na mijn ongeluk kon ik niet meer goed gitaar en dwarsfluit spelen. Dit was een instrument wat ik nog wel kon bespelen. Ik heb les genomen en mezelf veel aangeleerd. Inmiddels speel ik het heel aardig. Ik bedacht me dat ik nog een kleine harp in de berging had liggen. Dat speel je ook met de armen naar voren en dat zou ik ook nog wel kunnen, leek me. Ik heb een harpdocente gevonden en het beviel me zo goed dat ik nog een groter exemplaar heb aangeschaft.

Nu staat er thuis zelfs een pedaalharp.”

HOOG NIVEAU “Ik heb altijd stevige banen gehad en was onder andere hoofd facilitair bedrijf bij grote bedrijven als Deloitte.

Mijn kennis heb ik ingezet voor verschillende bestuursfuncties en belangenbehartiging voor de gemeente Zuidplas. Ik zat in de Adviesraad Sociaal Domein, de Woonadviescommissie Midden-Holland en adviseer particulieren. De commissie adviseert woningcorporaties in Midden- Holland over de toegankelijkheid en gebruiksvriendelijkheid van de nieuw te bouwen huurwoningen. Voor ANBO ben ik als Woonconsulent en Veiligheidsconsulent opgeleid. Ik help mensen die langer thuis moeten of willen wonen en daar wel wat hulp bij kunnen gebruiken. Daarnaast zet ik me in voor de belangenbehartiging van Gehandicapten en Chronisch zieken Zuidplas. Ik zet me daarvoor in omdat ik zelf met een handicap leef en mijn dochter een chronische ziekte heeft. Het is soms niet uit te leggen waarom je dan de ene dag wel kan werken en de andere dag niet. Daar wil ik graag begrip voor kweken."

ANBO 67

Als ANBO-lid profiteert u van aantrekkelijke voordelen. Leuke, interessante en aangename producten, uitstapjes, reizen en evenementen. Ook in dit nummer vindt u weer veel voordeel. En wist u dat uw ANBO-pas bij onze vaste kortingspartners het hele jaar door geld waard is?

Mandy’s aanraders

€79,95

ANBO’s Mandy Janssen regelt voordeel- en kortingsacties

KORTING

voor leden. Wilt u op de hoogte blijven van alle voordelen?

Ga naar anbo.nl/nieuwsbrief en schrijf u in voor ANBO Actie. U ontvangt eens per drie weken een nieuwsbrief met daarin alle voordelen. Die wilt u toch niet missen?

ANBO Agenda TOT 1 SEPTEMBER 2020

KORTING OP EEN SMARTWATCH

T/M DECEMBER 2020

10% KORTING OP NHA CURSUSSEN T/M DECEMBER 2020

AANBIEDING HOTELOVERNACHTING FLETCHER HOTELS T/M DECEMBER 2020

KORTING OP KLUSHULP T/M DECEMBER 2020

VOORDELIGE TUINHULP T/M 30 AUGUSTUS 2020

€ 250 EXTRA KORTING THYSSENKRUPP TRAPLIFT anbo.nl/ledenvoordeel

Geldig tot 1 september 2020

Veilig op pad met handige Smartwatch

aanbieding speciaal voor ANBO-leden Deze handige smartwatch is voorzien van een telefoonen SOS-functie en GPS. Met deze smartwatch kunt u dus veilig op pad en staat u in contact met uw directe omgeving. U kunt zelf bepalen wie u in de contactlijst zet, en wie met u contact kan opnemen. Door de GPS-functionaliteit is het in een noodgeval zelfs mogelijk direct te zien waar de persoon in kwestie zich bevindt.

Nu speciaal voor ANBO leden van € 154,90 voor € 74,95 inclusief een gratis oplaadstation t.w.v. € 24,95. Kijk voor meer informatie over de Connected Life en de tarieven op: www.veiligoppad.nl/anbo

of neem telefonisch contact op: 0348 – 238 020 68 ANBO

LEDENVOORDEEL

1KO0RT% ING

t/m december 2020

Start nu een cursus met NHA studeer waar u wilt

Bent u op zoek naar een nieuwe hobby? Of wilt u juist de kennis over uw hobby uitbreiden?

Een nieuwe taal leren? Of de kennis van een taal vergroten? NHA biedt cursussen aan die u thuis kunt volgen. Via de digitale leeromgeving wordt u begeleid door een privé-docent. Ook kunt u daar contact leggen met medecursisten.

Studeer voor uw plezier. Starten kan elke dag van het jaar. U kunt studeren in uw eigen tempo. ANBO-leden krijgen 10% korting.

Meer weten over NHA en uw ledenvoordeel? Of een gratis proefles volgen van een cursus? Ga dan naar: www.nha.nl/anbo of bel met een medewerker van NHA op telefoonnummer: 0348 – 238 021

Geldig t/m december 2020

Hotelovernachting Fletcher Hotels

4 0 % KO RTING

van € 79 voor € 44 Eén overnachting voor 2 personen in één van de ruim 100 unieke Fletcher Hotels. Met deze actie kunt u er met zijn tweeën lekker een nachtje tussenuit in één van de ruim 100 unieke 3- en 4-sterren Fletcher hotels in Nederland naar keuze.

Arrangement bestellen is eenvoudig: 1.

Ga naar:

anbo.nl/ticketshop

2. Bestel direct uw e-tickets met de actiecode AB2UGS79

en uw ANBO lidmaatschapsnummer

3.

Geniet van de leukste uitjes met korting

ANBO 69

LEDENVOORDEEL

ANBO

Geldig t/m december 2020

Betrouwbare tuinhulp

LEDENPRIJS

€23 PER UUR

regelt u via UWassistent

Kost het onderhouden van uw tuin te veel tijd en/of energie? Of lukt het u niet meer om zelf te tuinieren? UWassistent regelt voor u een betrouwbare tuinhulp! Het werkt als volgt: de lokale contactpersoon van UWassistent neemt contact met u op om uw wensen te bespreken. U kunt dan precies aangeven voor welke klussen u een tuinhulp nodig heeft. Zij gaan vervolgens voor u op zoek naar de geschikte tuinhulp. Hij of zij kan u helpen met eenvoudige werkzaamheden in de tuin, zoals: • • • • •

Onkruid wieden en schoffelen Grasmaaien Beplanten Planten water geven Heg snoeien

Vraag uw tuinhulp met korting aan op uwassistent.nl/anbo óf bel op nummer 0348 - 724 831 voor meer informatie. Uw dient uw ANBO-lidnummer te vermelden om gebruik te kunnen maken van de korting.

ANBO

Geldig t/m december 2020

Klushulp voor kleine klussen in en om het huis

LEDENPRIJS

€23 PER UUR

regelt u via UWassistent Bent u op zoek naar een klushulp die u kan helpen met kleine klusjes in en rondom huis?

UWassistent regelt voor u een betrouwbare klushulp! Het werkt als volgt: De lokale contactpersoon van UWassistent neemt contact met u op om uw wensen te bespreken. U kunt dan precies aangeven voor welke klussen u een klushulp nodig heeft.

Zij gaan vervolgens voor u op zoek naar de geschikte klushulp.

70 ANBO

Hij of zij kan u helpen met verschillende klussen, zoals: • Vervangen of ophangen van een lamp • Laminaat leggen • Monteren/demonteren van meubels • Verven en behangen • Reparatiewerkzaamheden Vraag uw klushulp met korting aan op uwassistent.nl/anbo óf bel op nummer 0348 - 724 831 voor meer informatie. U dient uw ANBO-lidnummer te vermelden om gebruik te kunnen maken van de korting.

LEDENVOORDEEL Geldig t/m augustus 2020

STIJLVOLLE SWING TRAPLIFT

€250 EXTRA KORTING

van thyssenkrupp Home Solutions

De Swing traplift van thyssenkrupp past vrijwel zeker ook op uw trap. Deze traplift is uniek in zijn soort en won zelfs een prijs voor een traplift met bochten: de REHACARE Design Award 2008/2009. Een prijs- en kwaliteitskeurmerk voor uitzonderlijk design. Volgens het onafhankelijke Liftinstituut zet de Swing traplift de standaard op het gebied van veiligheid.

Voor ANBO leden is er een speciale aanbieding: naast lopende actie(s) bieden we u € 250 extra korting. Bel voor informatie over deze actie met de adviseurs van

thyssenkrupp via het gratis telefoonnummer 0800-5003 of ga naar: thyssenkrupp-homesolutions.nl

Als u belt, geef dan bij onze medewerkers aan dat u ANBO-lid bent en van deze korting gebruik wilt maken.

Doorlopend ledenvoordeel Bedrijf:

Wat ze u bieden:

Bedrijfsfitnessonline

Tot 26% korting op een abonnement

EBC Nederland

Krijg grip op uw financiën, €100 korting op een Financieel Inzicht Gesprek

Heilbron

Meer dan €100 voordeel op uw zorgverzekering via ANBO zorgcollectief

Inventum

Tot 50% korting op geselecteerde huishoudelijke apparaten

Ticketshop

Tot 70% korting op tickets

NHA

10% korting op alle cursussen + welkomstcadeau

UnitedConsumers

Gegarandeerde korting op alle brandstoffen met de unieke tankkaart

Dobbi Wasservice

5% korting

Hulpmiddelenwereld

5% korting

Interhome

10% korting

Vignetbestellen.nl

10% korting op Milieusticker en/of tolvignet

OogVoorOren

€100,- korting

Prominent

20% korting

System Mechanic

€12,95 voor abonnement van 15 maanden

UWassistent

Korting op klus-, tuin- en huishoudelijk hulp

Van der Valk

Vanaf €109, voor 1 overnachting o.b.v. 2 personen ANBO 71

PLUS jul-aug 20 II:Layout 1 17-5-2020 16:07 Page 1

aal

norm

,95

€ 249

NU vanaf SLECHTS

€ 179,95

p.p.

5-daagse Alles Inclusief Vakantie Op basis van eigen vervoer

• 4x overnachting • 4x ontbijtbuffet • 4x lunch • 4x diner in buffetvorm • Regelmatig entertainment en vermaakr • Gratis gebruik zwembad en sauna • U ontvangt een gratis uitstapjes-boekje!

• Gratis gebruik van onze kegelbaan

• Inclusief alle drankjes (tussen 17:00 en 24:00 uur) bij in! , hier zit alles is u th r a a m monnee Laat uw porte OKTOBER 2020 PRIJS p.p. vrijdag 9 oktober € 239,95 dinsdag 13 oktober € 249,95 zaterdag 17 oktober € 249,95 woensdag 21 oktober € 249,95 zondag 25 oktober € 239,95 donderdag 29 oktober € 249,95

• Gratis WIFI • Kamers per lift bereikbaar • Eigen zwembad en sauna • Entertainment • Gezellige Engelse Pub • Luxe kamers met minibar • Kegelbaan • GEEN reserveringskosten • GEEN aanbetaling • GEEN 1-persoonstoeslag • GRATIS eigen parkeerplaats • exclusief evt. lokale toeslagen

NOVEMBER 2020 PRIJS p.p. maandag 2 november € 179,95 NIEUW: dinsdag 10 november € 179,95 de hele dag GRATIS koffie en thee van zaterdag 14 november € 179,95 onze koffiecorner woensdag 18 november € 179,95 en GRATIS gebaksbuffet zondag 22 november € 179,95 maandag 30 november € 179,95

Prijzen obv een standaardkamer

Hotel Bilstein, Freiheit 40, 57368 Lennestadt-Bilstein T

0049-2721-9830 Nederlands gesproken www

hotelbilstein.nl

Werf een nieuw lid en krijg allebei een...

INVENTUM BOVENARM BLOEDDRUKMETER Gun uw vrienden de voordelen van ANBO

T.W.V.

€ 29,99

• Uw stem wordt gehoord in de politiek • Persoonlijk advies via ANBO Raad & Daad • Fikse korting op zorgpremie • Hulp bij belastingaangifte • Gratis 7 x per jaar ANBO Magazine • Uitstekend verzekerd tegen schade • Korting op reizen, uitstapjes en sporten • Goedkope rijbewijskeuring

INVENTUM BOVENARM BLOEDDRUKMETER Met de Inventum volledig automatische bovenarm bloeddrukmeter BDA432 kunt u eenvoudig uw bloeddruk monitoren. De klinisch geteste bloeddrukmeter is voorzien van een extra groot display, waarop u uw bloeddruk en hartslag kunt aflezen. De meetwaarden

worden geclassificeerd volgens de richtlijnen van de WHO, door middel van een kleurenschaal. Daarnaast is de bloeddrukmeter voorzien van een aritmie-indicator.

De bloeddrukmeter heeft 60 geheugenplaatsen en wordt geleverd met een manchet voor een armomvang van 22 tot 32 cm.

HET NIEUWE ANBO-LID BETAALT € 48 PER JAAR

HUIDIG ANBO-LID

JA, ik maak iemand lid: en krijg een Inventum bloeddrukmeter cadeau Voornaam Tussenvoegsel

JA, ik word lid van ANBO en krijg een Inventum bloeddrukmeter cadeau Voorletters Tussenvoegsel m/v Achternaam Straat Huisnr.

Achternaam

Postcode Postcode

Huisnr.

Woonplaats

Geboortedatum E-mailadres

Ik machtig ANBO om de contributie automatisch af te schrijven* IBAN

EXTRA INFORMATIE Deze actie is geldig tot 1 september 2020. U ontvangt één bovenarm bloeddrukmeter per geworven lid en zolang de voorraad strekt, mits het nieuwe lid de contributie heeft voldaan.

N L

Datum Handtekening * Deelname aan deze actie kan alleen als u ANBO machtigt tot automatische afschrijving

Geef uw gegevens bij voorkeur door via anbo.nl/lidwerftlid.

Of vul de bon in en stuur deze naar: ANBO o.v.v. ‘LWL’, Postbus 2012, 3440 DA Woerden.

van het contributiegeld.

Ik word lid van ANBO vanwege (s.v.p. aankruisen): Belangenbehartiging

Korting op energie

Overig ledenvoordeel

Belastingservice

Korting op zorgverzekering Raad & Daad

Schadecollectief

LWLI_01_MAG4_ANBMAG_2027_C

Telefoonnummer Lidnummer

PUZ ZEL

e e M

MAAK KANS OP MOOIE PRIJZEN! Geef uw oplossing vóór 1 september 2020 door via anbo.nl/puzzel. Daar vindt u ook meer informatie over de prijzen. Of stuur een kaartje naar: ANBO Puzzels, Postbus 2012, 3440 DA Woerden.

Vergeet niet uw naam, adres en telefoonnummer te vermelden.

9

Hoofdprijs

INVENTUM MELKOPSCHUIMER Met de Inventum melkopschuimer MK350 kunt u tot 115 ml melk opschuimen en tot 240 ml melk verwarmen. De melkopschuimer is snoerloos bij te vullen en uit te schenken. Zodra het melkschuim of de warme melk klaar is, schakelt de melkopschuimer automatisch uit. In slechts 90 seconden heeft u melkschuim voor een heerlijke cappuccino of latte macchiato. De speciale coating aan de binnenkant maakt het schoonmaken extra makkelijk.

Meer info:

€ 44,99

www.inventum.eu

Tweede prijs

OPLOSSING PUZZEL NR. 3

PAKKET PUZZELBOEKJES Een mooi pakket met 5 verschillende puzzelboekjes. Urenlang puzzelplezier met onder andere Sudoku’s en Woordzoekers.

T.W.V.

€ 20 74 ANBO

T.W.V.

De prijzen worden onder de goede inzendingen verloot. Winnaars krijgen persoonlijk bericht.

L I M O O E P G E V P I E A L E E R S R O E R N M E N A B L O M A E S T D U O H E N I E L O R O G IJ S R A L P I S V E D A R O IJ Z L O G I R O E E E P A T A T R I E IJ G A N S U B E N E

spaargeld

N A D A O L G E E S S T I E O M P L R O

E

O Z O H O F U O I E T G O

O S T N S O F N D E P R U J J K U N E Z I E R U E K U G U M A N D W A N D E V U E X E N C A Z E I G S E M L O O O O L E G I Z E N E O V E L D

N S O L I E

E L IJ K X T IJ S R T A O R T E I E N G E I T I O N R K A O O R E K E E L

B E N A M I N G

SPAARGELD

S T O F

28 Van teom weinig licht wordbijjedeze zwaarmoedig. (6) 33 Is het minderwaardig actief te zijn overheids-

28 Dat maakt tocht terug mooier. (4) 20 de Iemand met jeuk maakt het ijsvrij. (7)

dienst? (14) 29 Stille Nederlandse tennisster. (3)

30 Tijden van 21 geloop. (4) De lengte van de getuige. (5)

31 Hét koffiemerk. (2) 34 Niet voor later. (2)

In die 32 Griezelig26dicht op religieuze elkaar. (3)groep is alles goed geregeld. (4

Is hetPuzzelboeken minderwaardig om actief te zijn bij deze overheidsMede mogelijk gemaakt door33Sanders 1

2

dienst? (14)

3

CRYPTOGRAM

4

PUZZEL 28 Dat maakt de tocht terug mooier. (4)

5

30 Tijden van geloop. (4)

Breng de letters uit voor de genummerde vakjes over naar de gelijkgenummerde vakjes de oplossingsbalk.

34 Niet later. (2) 32van Griezelig dicht op elkaar. (3) 6

7

8

1

9

10

2

6

9

3

7

10

4

5

8

11

12 13

11

14

15

12

16

17

13

18

19

14

15

20

21

22 16

23

17

24

18

19

20

21

25

22

26 23

24

27

25

28

29

30

26

31 27

32

28

29

30

33 31

32

34 33

© Sanders puzzelboeken

8

17

26

HORIZONTAAL 6 8 9 11 12 13 16 21 22 23 24 25 27 28 29 31 33

34

22

13

8

17

24 26

2 22

30 13

L N S B U I S L O T K G L O I E K S A A R D A W T T N DL A HH OO OOSGBTU EI S N UG E E KE T FO AI BL RE I T EGKRS OA IP A WJ TU E RR B TR OAE KH ODO MI E TE E N R OE E AC I EN E TMOA I L E PB H R O K ST P IJS KO EMRBB ER RO A A I E E I E D S P IJ L C I N E E N T E W E R K E K M H R

© Sanders puzzelboeken

10 24

34

T H O O E F A B R I A R T M E T E A E R S P IJ K A A S P IJ L K M G E R E R R G E M E L N

VERTICAAL 2

30

In de stemming om water op te scheppen. (7) Daarmee eindigt de ridderballade. (8) Pieper die in productie is genomen. (17) Oefentijd om het niveau te laten stijgen. (11) De afstand tussen start en finish bepalen. (5) Bands in avondkleding. (13) Bedrijfskleding van de timmerman. (11) Muziekliefhebbers met duizend voor de buis. (3) Soort omelet die aan boord te krijgen is. (6) Is houdbaar in een kooi. (4) Uitgaansgelegenheid voor sterrenkijkers. (6) Door de sneltrein. (3) Voorzien van stellingen die langer gemaakt zijn. (6) Van te weinig licht word je zwaarmoedig. (6) Stille Nederlandse tennisster. (3) Hét koffiemerk. (2) Is het minderwaardig om actief te zijn bij deze overheidsdienst? (14) Niet voor later. (2)

10

1

2 3 4 5 7 8 9 10 14 15 17 18 19 20 21 26 28 30 32

sportclub

G E R E K T S O R R E I G E M E E N T E W L N R

De eerste letter van een Engelse vertaling van sportclub Beckman. (4) Meubel dat niet zo goed staat. (8) Die geeft toegang tot het toilet. (8) Sterreclame voor buisverlichting. (2-6) Zo somber word je van leedvermaak. (12) Ik doe aan wintersport omdat ik er warm bij blijf. (7) Die kruipt over de grond met een sonde. (9) Het is zaak iets te ondernemen. (5) Achterste dat voor spanning zorgt. (7) Gaan staan om iets te stichten. (9) De kapitein is weer zichzelf. (4) Die vent komt na de hoofdmaaltijd, de slappeling. (8) Bedaren voor een rustige race. (8) Hol met gaas. (3) Iemand met jeuk maakt het ijsvrij. (7) De lengte van de getuige. (5) In die religieuze groep is alles goed geregeld. (4) Dat maakt de tocht terug mooier. (4) Tijden van geloop. (4) Griezelig dicht op elkaar. (3)

ANBO 75

9,1 De beste servicebeoordeling van Nederland

Grootste keuzevrijheid

Persoonlijke bezorging aan huis 2

Fiets je vakantie tegemoet!

Beste prijskwaliteitsverhouding

Binnen 5 werkdagen fi etsen 3

Altijd service bij jou in de buurt 2

Cosmo

Livorno

voorwiel- en middenmotor

voorwiel- en middenmotor

Trekking

Advies op maat met een persoonlijke afspraak Plan jouw persoonlijke afspraak in één van onze E-bike Testcenters en wij zorgen ervoor dat er genoeg ruimte voor jou gereserveerd is. Zo kun jij altijd veilig jouw ideale e-bike testen. Uiteraard hanteren we alle richtlijnen van het RIVM.

GRATIS PROEFRIT EN ADVIES BIJ JOU AAN HUIS

BESTEL NÚ HEEL VOORDELIG JOUW NIEUWE E-BIKE ONLINE

stella.nl/proefrit

stella.nl/webshop

PERSOONLIJKE AFSPRAAK Genoeg ruimte voor jou én persoonlijk advies. Dat is een persoonlijke afspraak!

Kies jouw E-bike Testcenter en plan direct jouw persoonlijke afspraak!

stella.nl/proefrit

stella makes my day Prijswijzigingen, druk- en zetfouten voorbehouden. 2Service, bezorging en garantie op locatie in Nederland, excl. Waddeneilanden. 3Bij voorraadmodellen en afhaal bij de Stella fabriek.

stella.nl/anbo