MIJANKA NA RYNKU
Uzależnieni z
yk
Iw
on
a W ło d arc
Osób uzależnionych oraz przyczyn uzależnień jest wiele. Jedni są uzależnieni od używek, inni od hazardu czy zakupów, a są nawet tacy dla których praca jest jedynym celem w życiu.
Niemała grupa uzależnionych to osoby z różnego rodzaju niepełnosprawnościami, a ich uzależnienie jest specyficzne i polega na uzależnieniu od drugiego człowieka. Pomimo iż osoby niepełnosprawne na wszelkie dostępne sposoby starają się być niezależne, to nie do końca jest to możliwe. Niewidomi korzystając z białej laski mogą samodzielnie przemieszczać się w znanym im terenie, jednak, gdy w grę wchodzi np. wyjazd w nieznane, to pomimo najlepszych chęci muszą skorzystać z pomocy przewodnika. Tak samo ma się sprawa z dotarciem w określone, nieznane im wcześniej miejsca nawet w obrębie miasta, którego są mieszkańcami od wielu lat. Odczytanie nazw leków nie stanowi problemu, ponieważ opakowania zaopatrzone są w brajlowskie opisy, lecz już o odczytanie terminu ich ważności muszą poprosić kogoś widzącego. Nie inaczej ma się sprawa np. z umieszczonymi na tablicach ogłoszeniowych informacjami typu termin sprawdzania szczelności instalacji gazowych w budynkach, w których mieszkają, czy termin wstrzymania dostawy wody, gazu lub prądu. Tak jak osobom z dysfunkcją wzroku tak i wielu osobom z innymi niepełnosprawnościami niezbędna jest pomoc w dotarciu do lekarza, czy na zabiegi rehabilitacyjne, a zorganizowanie takiej pomocy jest nieraz wielkim wyzwaniem, nie każdy potrzebujący ma stałego opiekuna czy asystenta, a członkowie rodzin mając liczne zobowiązania, nie zawsze mogą być dyspozycyjni. Kolejnym z uzależnień jest uzależnienie od decyzji władz miast, powiatów czy gmin. Od działań podejmowanych przez pracujących tam ludzi zależy np. przystosowanie przestrzeni publicznej do potrzeb osób niepełnosprawnych. Tylko dzięki życzliwości i udzielaniu wskazówek przez pracowników różnych instytucji, niepełnosprawni mają szansę na uniknięcie długich i męczących wędrówek po licznych korytarzach budynków, w których owe instytucje mają swoje siedziby. Transport publiczny to kolejna pozycja na długiej liście uzależnień. Nie każdy niepełnosprawny dysponuje własnym autem i siłą rzeczy zmuszony jest korzystać z mocno okrojonego transportu publicznego. Wejście do autobusu, tramwaju czy pociągu osobom
z dysfunkcją ruchu i wzroku przysparza wiele trudności, z tego też powodu pomocna dłoń drugiego człowieka jest na wagę złota. Niemałą rolę w ułatwieniu tej czynności mają kierowcy autobusów, którzy widząc czekającego na przystanku niepełnosprawnego, zatrzymują autobus tak, aby drzwi były na jego wysokości. Jadąc docieramy do kolejnych miejsc, do których niepełnosprawni nie mieliby po co się wybierać, gdyby nie pracujący tam ludzie, dla których potrzeby osób z niepełnosprawnościami stały się priorytetem. Mowa tu o instytucjach kulturalnych, których podwoje coraz częściej otwierają się na potrzeby niepełnosprawnych. Muzea, kina, teatry, zabytkowe obiekty, galerie to miejsca, w których coraz częściej przestrzeń przystosowana jest do potrzeb niepełnosprawnych ruchowo. Audio deskrypcja staje się czymś naturalnym, a dzięki uprzejmości i zrozumieniu potrzeb osób z dysfunkcją wzroku organizatorzy wystaw rzeźb czy eksponatów muzealnych umożliwiają oglądanie ich dotykiem. Niepełnosprawny na zakupach nie jest rzadkością, lecz i w tej dziedzinie życia o całkowitej samodzielności nie może być mowy. Większość sklepów jest samoobsługowa i to właśnie w nich niewidomi nie są w stanie bez wzrokowo zrobić zakupów, a niepełnosprawni ruchowo nie zawsze będą mogli dosięgnąć produktów, znajdujących się na górnych półkach. Od uprzejmości obsługujących niepełnosprawnych klientów ekspedientek zależy np. świeżość kupionego pieczywa, mięsa, wędlin czy warzyw. Zdarza się, że osoba poruszająca się na wózku inwalidzkim przez wiele tygodni, a nawet miesięcy nie opuszcza swojego mieszkania, przyczyną takiego stanu rzeczy jest fakt, iż owo mieszkanie usytuowane jest na górnych piętrach budynku, w którym nie ma windy i nie zawsze znajdą się chętni do pomocy przy znoszeniu i wnoszeniu wózka z siedzącym na nim niepełnosprawnym. Wyżej wymienione przykłady to tylko niewielka część z uzależnień, na jakie są skazane osoby z niepełnosprawnościami. I żadna terapia czy leki nie są w stanie sprawić, że owe uzależnienia znikną.
TRAMWAJ CIESZYŃSKI • I-II 2021
33
