Aquarama 61 NL by aquaramamagazine

aquarama L 61 vakblad voor watertechnologie I juli - augustus - september 2013 I jaargang 16

met de medewerking van

AQUARAMA TRADE FAIR FOR WATER TECHNOLOGY TNAV WORKSHOP

17/10/2013

Het enige pure “netwerk-event” rond watertechnologie in België

do. 17 oktober 2013 brabanthal leuven

Periodiciteit: driemaandelijks I Afgiftekantoor: Brussel X I 501059 I Verantwoordelijke uitgever: Filip Cossement I Boulevard des Canadiens 118 B-7711 Dottignies

Maximaliseer de ozon. Minimaliseer de energie. Welkom in de nieuwe dimensie van ozon oxidatie… met de introductie van de nieuwe “evo” generatie van Wedeco’s SMO en PDO ozonsystemen, ontworpen om een maximum aan ozon te leveren tegen minimaal energieverbruik. De nieuwste EFFIZON®evo elektrode technologie zorgt voor een minimum aan onderhoud, ongeëvenaard maatwerk en een verlaging van het energieverbruik tot 20 %. De SMOevo en PDOevo ozonsystemen worden geleverd in twee verschillende configuraties: Greenline een systeem met de laagst mogelijke levenscycluskosten op de markt verkrijgbaar door verbazingwekkend weinig energieverbruik en Smartline een systeem met lage investeringskosten zonder enig compromis te doen ten aanzien van kwaliteit, betrouwbaarheid en bedieningsgemak. Kom meer te weten over onze oplossingen voor uw uitdagingen in ozonoxidatie en onze WEDECO ozontechnologie via www.xyleminc.com

xyleminc.com Wedeco is een merk van Xylem, waarvan de 12,000 medewerkers zich inspannen de meest complexe problemen in de wereldwijde watermarkt aan te pakken. Let’s solve water.

inhoudE61

Aquarama

DOSSIER haal meer uit afvalwater

Vakblad voor watertechnologie. Gratis verstuurd naar de industrie (chemie, kunststof, metaal, voeding,

We halen energie uit afvalwaterstromen; via biogas, bijvoorbeeld.

textiel, leder, grafische industrie, foto,

Afvalwaterzuiveringsinstallaties werden dus energiefabrieken. Intus-

glas, papier en karton), studiebureaus,

sen halen we er ook grondstoffen uit, zoals fosfaten, via struviet. En

watermaatschappijen, slachthuizen,

nog veel meer staat op til: het winnen van cellulosevezels, de pro-

ziekenhuizen, technische dienst van steden en gemeenten, wasserijen, zwembadbouwers, aannemers waterbouwkundige werken en milieu-

ductie van CO2 en bioplastic, het winnen van zeldzame aardmetalen en nog veel meer. Kortom: waterzuiveringsinstallaties worden ook grondstoffenfabrieken…

deskundigen.

P40-P66

Periodiciteit

Driemaandelijks Redactie

Bart Vancauwenberghe E bart.vancauwenberghe@fcomedia.be Koen Vandepopuliere E koen.vandepopuliere@telenet.be Vormgeving

Koen D’Haene E koen.dhaene@fcomedia.be Reclame-advies

Katja Wijffels T 0473/86 59 70 E katja.wijffels@fcomedia.be Verantwoordelijke uitgever

Filip Cossement Canadezenlaan 118 - B-7711 Dottenijs T 056/77 13 10 F 056/77 13 11 E filip.cossement@fcomedia.be i www.fcomedia.be Version française: Sur simple demande Niets uit deze uitgave mag worden verveel-

P5 INSIDE NEWS P14 beurskalender P17 aquarama trade fair-tnav workshop P21 aquarama innovations P31 aquatech P31 TNAV NIEUWSBRIEF #42 P68 project praxair P71 project edo pumps P75 project ge water P78 project krohne P81 reportage de watergroep P85 project festo P87 project cgk P90 project

voudigd en/of openbaar gemaakt door

hach lange P93 project ksb - weg P97 project ovivo

middel van druk, fotokopie, microfilm of

P101 reportage endress+hauser P105 reportage ten-

op welke wijze ook, zonder voorafgaande

sio P107 reportage kwt milieu P109 reportage van

schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor de inhoud van de advertenties zijn

remmen P111 product spot gefran P115 new products

enkel de adverteerders aansprakelijk

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

aquarama #61 I 3

Carmeuse, uw partner voor toepassing van kalk in de slib- en waterbehandeling. Carmeuse biedt u een breed scala aan droge en vloeibare kalkproducten en bijbehorende know-how. Voor een zowel duurzame als economische toepassing bij de behandeling van slibben, drinken afvalwater.

> Neem contact op info@carmeuse.be of met Peter Menne Tel. +32 85 830 111 Tel. +31 182 527 255

NaTural SoluTioNS

advert_Aquarama_September_fl_300813_NL.indd 1

30/08/2013 09:21:34

winside news

Nijhuis Water Technology neemt Excellent Ozone Solutions over Belgisch Atlas Copco-team in de prijzen Het Belgische team binnen Atlas Copco, onder leiding van productmanager Bert Derom, creëerde een nieuwe industriële standaard voor energie-efficiëntie met de ontwikkeling van de baanbrekende compressor GA VSD+. Deze innoverende compressor maakt het mogelijk het energieverbruik met zowat de helft terug te dringen vergeleken met klassieke compressoren. Het team won met dit project de Environmental Award 2012 van Atlas Copco. Bert Derom won de prijs samen met zijn projectteam van de afdeling Industrial Air, onderdeel van de business area Compressor Technique, die gevestigd is in Wilrijk. Aan de prijs hangt 5800 euro vast die kan worden aangewend voor een milieu-initiatief of -project. De belangrijkste innovatie van de GA VSD+ schuilt in de integratie van de oliegekoelde permanentmagneetmotor in het compressorelement. Hierdoor krijgen we een kleinere, lichtere, stillere en efficiëntere machine. De markt onthaalde de nieuwe compressor meteen met open armen: in de twee weken die volgden op de lancering in april, werden er al vijfhonderd van verkocht. De GA Variable Speed Drive+ (VSD+)-technologie van Atlas Copco volgt nauwkeurig de persluchtbehoefte door het motortoerental en daarmee de persluchtlevering automatisch daaraan aan te passen. Door een nieuwe, efficiëntere ventilatormotor wordt nog meer bespaard op het specifieke energieverbruik, tot 7% van het compressorvermogen. E

www.atlascopco.com/gavsdplus

Danfoss lanceert VLT Drives Service Als toonaangevende leverancier van frequentieregelaars, gelooft Danfoss dat het één niet zonder het ander kan: een betrouwbare en flexibele supportorganisatie is minstens even belangrijk als het leveren van kwalitatief hoogwaardige producten. Danfoss VLT Drives Service beschikt over een goed uitgebouwde repair shop en de field service engineers assisteren on site: 24 uur op 24, 7 dagen op 7. Daarnaast biedt Danfoss nog een waaier van diensten aan.

De overname van Excellent Ozone Solutions (EOS) door Nijhuis Water Technology geeft het bedrijf de mogelijkheid om haar producten en diensten uit te breiden met innovatieve desinfectietechnologie op basis van ozon. In de afgelopen twintig jaar is Excellent Ozone Solutions uitgegroeid tot de onbetwiste marktleider in Nederland als het gaat om het gebruik van ozon in de behandeling van koeling en verwerking van water. Naast legionellapreventie in de koeltorens van bijna alle grote datacenters, academische ziekenhuizen en luchthavens in Nederland, biedt het bedrijf stateof-the-art-oplossingen voor geurpreventie, het hergebruik van industrieel proceswater en de verwijdering van residuen van geneesmiddelen uit afvalwater. Menno M. Holterman, ceo van Nijhuis Water Technology: “Deze overname past naadloos in onze strategie om onze portfolio uit

Service Stock Om competitief te blijven en stilstanden van een installatie tot een minimum te beperken, heeft het VLT Service Center in Groot-Bijgaarden een grote voorraad wisselstukken en complete drives (tot en met 250kW) ter beschikking. Naast deze lokale stock beschikt het bedrijf over verschillende regionale stocks, waaruit 24/7 het volledige gamma aan wisselstukken en complete drives (tot en met 450kW) kan worden geleverd.

te breiden met baanbrekende producten en diensten. Veel van onze bestaande industriële klanten zijn op zoek naar betaalbare en duurzame oplossingen voor desinfectie en geurpreventie in de zuivering van afvalwater. Excellent Ozone Solutions, onder leiding van John van Dijk, maakt ook gebruik van ons wereldwijde verkoop- en servicenetwerk en zal samenwerken met onze deskundigen om nieuwe innovatieve concepten te ontwikkelen. Zo kunnen we de deskundigheid van beide bedrijven optimaal combineren.” E

www.nwtholding.com

teitsprogramma dat is afgestemd op specifieke behoeften. De gebruiker heeft toegang tot alle benodigde faciliteiten van VLT® Service, waardoor stilstandtijden worden geminimaliseerd en de productiviteit van de klant wordt verhoogd. E

www.danfoss.be/drives/nl

Drive Pro® Service Contract DrivePro is een efficiënt productivi-

aquarama #61 I 5

winside news

Oplossing voor afvalwater op muziekfestivals Grote evenementen zoals muziekfestivals produceren soms evenveel afvalwater als een doorsnee Vlaamse stad. Om schade voor de omliggende waterlopen en het grondwater te vermijden, is een doordacht plan nodig. De VMM zag opvallende verbeteringen bij enkele festivals, maar ook belangrijke pijnpunten bij verschillende organisaties. Op een festival als Rock Werchter of Graspop Dessel verzamelen jaarlijks tienduizenden mensen gedurende enkele dagen op een beperkte ruimte. Dat zorgt voor heel wat afvalwater dat adequaat dient behandeld, en niet in de omringende beekjes of in het grondwater mag terechtkomen. Gemeenten kunnen daarover voorwaarden opleggen wanneer een festival of evenement zich aanmeldt.

Een doordacht waterbeleid begint bij goede sanitaire voorzieningen en goede afspraken. Voldoende mobiele toiletten en urinoirs en extra opslagcapaciteit zijn noodzakelijk. Watersparende toepassingen zoals vacuümtoiletten (denk aan de vliegtuigtoiletten) kunnen mogelijk in de toekomst het probleem voor een stuk preventief aanpakken. Bij grotere festivals moet de organisator ook rekening houden met het afvalwater van eetstanden en van douches op de campings. De VMM pakt de komende jaren in samenspraak met de organisatoren, de gemeenten, Aquafin en andere actoren, de resterende knelpunten aan. Organisatoren kunnen hun milieuscore evalueren op de website: E

www.groenevent.be

Inschrijven voor Student Award en Analist van het Jaar UDIAS, de Unie van de Leveranciers voor de Laboratoriumsector, kondigt de vijfde editie van de UDIAS Student Award en de derde editie van de prijs voor Analist van het Jaar aan. De inschrijvingen zijn gestart op 1 juni en gebeuren via het online inschrijvingsformulier op www.udias. be. De winnaars van beide prijzen ontvangen hun prijs en lichten hun werk toe tijdens een academische zitting die doorgaat op 25 november in het Paleis der Academiën. De UDIAS-prijs is een wetenschappelijke prijs voor jonge afgestudeerde masters en ingenieurs aan Belgische universiteiten en hogescholen. Onderzoek uit alle wetenschappelijke disciplines in verband met ontwikkelingen en toepassingen in instrumentele analyse komen hierbij in aanmerking. Vanaf 2013 worden jaarlijks twee prijzen toegekend aan onderwijsinstellingen van zowel de Vlaamse als de Franstalige Gemeenschap. Aan elke prijs is een certificaat en een geldsom van 1.500 euro verbonden. Met de prijs voor ‘Analist van het Jaar’ wil UDIAS de meest belovende jonge professionele bachelors onderscheiden die hun studies tot professionele bachelor beëindigen in chemie, biomedische laboratoriumtechnologie, milieuzorg, agro- en biotechnologie. Voorwaarden zijn wel dat instrumentele analyse deel uitmaakt van het leerprogramma en het onderwerp is van de stage. Ook hier is er een Vlaamse en een Waalse laureaat. Zij ontvangen elk 500 euro.

foto © visitflanders

Nieuwe website voor Georg Fischer Piping Systems Na de officiële lancering van de nieuwe wereldwijde Georg Fischer Piping Systemswebsite in december 2012, is nu ook Georg Fischer België aan de beurt. De nieuwe website biedt een gemakkelijkere toegang tot belangrijke informatie en de bruikbaarheid is verbeterd. De look en feel van de nieuwe website is nu veel moderner en frisser. Nieuw op de website is de e-catalogus – een flipbookmodel – waarin alle producten van Georg Fischer terug te vinden zijn per materiaal en per gamma. Het is bovendien mogelijk om pagina’s naar keuze te downloaden.Er is ook aandacht besteed aan meer functionaliteit en flexibiliteit. In de nabije toekomst zal de site volledige compatibel zijn met mobiele apparaten, zoals smartphones en tablets. De nieuwe website is bereikbaar via de selectie land op de internationale site www. gfps.com of via een directe toegang door het invoeren van www.georgfischer.be. E www.georgfischer.be

6 I a q u ar ama # 6 1

www.udias.be

Milieu en techniek in harmonie Eco-Vision biedt u een complete milieu- totaalservice. Milieuwinst hand in hand met uw bedrijfswinst is onze business.

MILIEUADVIES: Voor al uw milieuadvies staan wij u graag in raad en daad bij. (RE)ENGINEERING: Waterbehandeling, afvalwaterzuivering of het recyclageproces? U kunt op ons rekenen voor een grondige probleemanalyse en een procesontwerp op maat. BOUW VAN COMPLETE INSTALLATIES: Eco-Vision bouwt voor u complete installaties voor waterbehandeling en afvalwaterzuivering voor “end-of-pipe” toepassingen en procesgeïntegreerde oplossingen.

AL MAXIMA IK BRU HERGE T A W ER

Contacteer ons snel ... voor een zuivere kijk op het milieu! Ambachtslaan 14 • 3665 As • T. +32 (0)89 79 81 30

www.eco-vision.be

Water Water is één van onze natuurlijke rijkdommen. We moeten er samen zorg voor dragen. Tauw plaatst daarom duurzaamheid centraal in de oplossing voor elk watervraagstuk. Of het nu gaat om de kwaliteit van water, het duurzaam omgaan met water of energie uit de waterketen, Tauw biedt bedrijven en overheden deskundig advies op maat.

www.tauw.be/water

Denkkracht voor duurzame omgevingskwaliteit

ServiceService en kennis en kennis Water treatment Specifieke producten voor de behandeling van proceswater, afvalwater en de ontwatering van organische en minerale slibs.

Onze producten en service: - Vlokkingsmiddelen - Coaguleermiddelen - DiatomeeĂŤnaarde - Cellulose - Biotechnologische producten - Anti-schuimmiddelen - Geurbehandeling - Harsen voor ionenwisselaars - Kalkmelk - Conditioneringsproducten - Labo en industriĂŤle testen - Onderhoud en herstelling van waterbehandelingsinstallaties

Voor meer informatie: Frank Vueghs - Nieuwlandlaan 16B, Industriezone B411, 3200 Aarschot Tel. 016 49 09 04 - Fax 016 49 09 05 - www.clarflok.be - E-mail: info@clarflok.be

Metering pumps WiDE rangE of pUmps for EvEry application thE right solUtion cUstomizED solUtions sErvicE, rEpair anD rEvision sErvicE 24/7 profEssional aDvicE 32 yEars of ExpEriEncE QUick rEsponsE timEs profEssional tEam of 30 spEcialists

noW also yoUr partnEr for mEtEring tEchnology! Our range of pumps now also includes ecolab metering pumps, made in Germany. These high quality pumps are available in many different executions, complete with all necessary accessories. If you want more information, please visit our website. WWW.BEDU.EU Bedu Belgium BVBA - Belgium Bedu Pompen BV - the Netherlands

+32 (0) 15 331677 +31 (0) 88 4802 900

info@bedu.be info@bedu.eu

u Op de foto, van links naar rechts: Gerard de Kruijk (plant manager PepsiCo), Peter Roose (burgemeester Veurne), Luk Vandekerkhove (bestuurder De Watergroep), Jan Coemelck (medewerker business unit Industrie & Services), Boudewijn Van De Steene (directeur-generaal De Watergroep), Frank De Poortere (directeur business unit Industrie & Services), Kris Peeters (minister-president), Ortwin Deroo (medewerker business unit Industrie & Services), Xavier Braet (voorzitter IWVA), Johan Verbauwhede (directeur-generaal IWVA) en Harmen Scholte (directeur PepsiCo Belux).

winside news

De Watergroep en IWVA bouwen installatie bij PepsiCo

HACH LANGE stelt nieuwe website voor

Onlangs opende minister-president Kris Peeters een biogas- en drinkwaterinstallatie bij chips- en snacksproducent PepsiCo in Veurne. De business unit Industrie & Services van De Watergroep werkte er samen met Intercommunale Waterleidingsmaatschappij van Veurne-Ambacht (IWVA) aan de bouw van een waterfiltratie-installatie om zo het waterverbruik van het bedrijf te optimaliseren. Deze nieuwe installatie zuivert ongeveer 60% van het gebruikte water. De afgelopen 15 jaar investeerde PepsiCo fors om aanzienlijke ecologische verbeteringen aan te brengen. Ondanks de grote reductie van de waterconsumptie per kilo geproduceerd product sinds eind jaren negentig, gebruikt de fabriek in Veurne jaarlijks toch nog ongeveer 300.000 m³ water. Om het waterverbruik nog verder te optimaliseren, besloot PepsiCo in 2012 samen te werken met drinkwaterbedrijven IWVA en De Watergroep.

Een frisse en gebruiksvriendelijke uitstraling moet het de bezoeker makkelijker maken om online in de uitgebreide range producten en applicaties van HACH LANGE te zoeken. “Dankzij de feedback van onze klanten zijn er veel nieuwe en verbeterde functies bijgekomen, inclusief een intuïtieve zoekfunctie voor industrie, parameter, applicatie en productgroep. Naast alle belangrijke functies die je mag verwachten op onze website, zijn er een aantal onderdelen waar het nodig is om in te loggen. Hiermee krijgt de bezoeker dan volledig toegang om bijvoorbeeld orders in te voeren, prijzen te controleren en de bestelstatus van een order te volgen. De registratie is snel en eenvoudig. Eenmaal geregistreerd en ingelogd, kan de bezoeker gebruik maken van alle voordelen die de website biedt. Dankzij de verbeterde transparantie kan je prijzen controleren, online

“De nieuwe waterfiltratie-installatie zuivert ongeveer 60% van het gebruikte water. PepsiCo Veurne zal op deze manier minstens 180.000 m³ water besparen, wat overeenkomt met het jaarlijks watergebruik van 4.400 Vlamingen,” licht Frank De Poortere, directeur van de business unit Industrie & Services van De Watergroep, toe. “Het gezuiverde water voldoet aan de strengste eisen voor drinkwaterkwaliteit. Bovendien draagt de nieuwe installatie bij aan de bescherming van de grondwatervoorraden.” E

www.dewatergroep.be

bestellen, aankopen bekijken en de bestelstatus van een orders opvolgen. Het is ook mogelijk om veiligheidsbladen, brochures, applicatierapporten en nog veel meer te downloaden. De nieuwsrubriek biedt het laatste nieuws, productinnovatie en technische ontwikkelingen. Op de evenementenpagina kan je volgen op welke beurzen HACH LANGE staat en wanneer de workshops/trainingen gepland zijn. E www.hach-lange.be

Bezoek onze website: www.bestinstruments.nl E: info@bestinstruments.nl T: +31 (0) 594-513373 • vanuit België: 0800-40884 Industriepark 5 e, 9351 PA Leek, Nederland

Exclusief leverancier van on-line analyse apparatuur van aquarama #61 I 9

winside news

Bernhard Juchheim debatteert bij Belgische werkgeversfederatie

u Ruud Vreeburg en Steffen Lange

Xylem divisies gaan nauwer samenwerken Op 1 juli werden de activiteiten van Xylem Lowara Nederland en België (in Waardenburg) samengevoegd met de activiteiten van Xylem Water Solutions (in respectievelijk Dordrecht en Zaventem). Nog per 1 juli 2013 trad Ruud Vreeburg, de huidige algemeen directeur voor Xylem Lowara, aan als algemeen directeur voor de Xylem Water Solutions-vestigingen in de Benelux. Hij volgt Steffen Lange op, die op dezelfde dag algemeen directeur werd van Xylem Water Solutions in Duitsland. De medewerkers van Lowara uit Waardenburg zullen voor 1 januari 2014 verhuizen naar de vestiging in Dordrecht. Deze samenvoeging van de Xylem-divisies Applied Water Systems met Water Solutions en de verhuizing, maken deel uit van een strategische stap naar de toekomst. In andere landen binnen Europa is deze samenvoeging al eerder tot stand gekomen.

Agoria, met 1.600 leden uit de technologiesector de grootste Belgische ondernemingsfederatie, organiseerde een podiumdiscussie over het Duitse economische succes. Deelnemers aan de debatten, geleid door de bekende Vlaamse journaliste Indra Dewitte,waren Gerhard Schneider (algemeen directeur van Audi Brussel) en Bernhard Juchheim (beherende aandeelhouder van de JUMO GmbH & Co). Centraal thema van de debatten

was de vierde industriële revolutie en de vraag of de Belgische economie daar klaar voor is. De conclusie was dat scholing, innovaties en familiale ondernemingen de basis van het succes van de Duitse economie vormen. JUMO is een van de leidinggevende producenten in de industriële sensoren automatiseringstechniek. Het innovatief gamma omvat de gehele meetketen (vanaf de sensor tot de automatiseringsoplossing) voor temperatuur, druk, vloeistofanalyse, debiet, niveau en vochtigheid. E

www.jumo.net

“Er is nu al veel synergie en samenwerking tussen de twee bedrijven. De relaties van beide of van één van de huidige Xylem-bedrijven kunnen in de toekomst profiteren van een nog bredere reeks producten en een uitgebreidere toepassingskennis voor alle watergerelateerde vraagstukken. Om de kennis van onze ervaren mensen in te kunnen blijven zetten voor de specifieke behoefte van alle sectoren, blijven de contactpersonen na de fusie gelijk. Het relatiebeheer is en blijft afgestemd op de verschillende marktsegmenten,” aldus Ruud Vreeburg, die sinds de jaren negentig werkzaam is bij Lowara. E

www.xyleminc.com

u Bernhard Juchheim en Gerhard Schneider

Grontmij opent nieuw kantoor in Brussel Het advies- en ingenieursbureau Grontmij opende onlangs haar nieuw Brussels kantoor aan de Arenbergstraat 13, vlakbij het Centraal Station. Erwin Malcorps, gedelegeerd bestuurder Grontmij Belgium: “Voor een Europese organisatie als Grontmij is het belangrijk om een aanwezigheid te hebben in het hart van Europa. Door onze nieuwe locatie staan we ook dichter bij onze Brusselse klanten en projecten. Deze centrale locatie zal bij onze ont-

werpers en projectleiders tot een beter begrip leiden van de complexiteit van een stedelijke omgeving waar met vele actoren moet rekening gehouden worden.” “Het nieuw Brussels kantoor van Grontmij scoort goed op alle doorslaggevende factoren: bereikbaarheid via het openbaar vervoer, commerciële ligging, modern comfort en voorzieningen, en duurzaamheid. Het is bovendien een Horta-gebouw met een rijk verleden. Wanneer onze medewerkers en klanten dit kantoor zullen bezoeken, zullen ze het beeld zien van een bedrijf met een respec-

tabele historiek, maar ook met de blik gericht op de toekomst en met aandacht voor hun verwachtingen en behoeften.” Deze verhuis naar een locatie op korte wandelafstand van het Centraal Station past in de Grontmijstrategie om haar kantoren maximaal bereikbaar te maken via het openbaar vervoer. Grontmij is in België goed voor een omzet van 81 miljoen euro en een tewerkstelling van 800 hooggeschoolde medewerkers. E

www.grontmij.be

a q u a r a m a # 6 1 I 11

winside news

Xylem blijft inzetten op verduurzaming

Veel interesse voor Alfa Laval-seminarie in Luxemburg

Onlangs heeft Steffen Lange, algemeen directeur van Xylem Water Solutions Benelux, de MVO (Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen) Zelfverklaring NEN-ISO 26000 ondertekend. Xylem heeft in het voorjaar van 2013, aan de hand van de praktijkrichtlijn NPR 9026+C1:2012, onderzocht in hoeverre haar bestaande werkwijze in overeenstemming is met de aanbevelingen van NEN-ISO 26000. Het onderzoek is uitgevoerd onder begeleiding van Will2Sustain.

Onlangs organiseerde Alfa Laval Benelux, in samenwerking met Netzschpompen, een seminar met als titel ‘’Energie-efficiëntie in afvalwaterzuiveringsinstallaties’. Het seminar vond plaats op de afvalwaterzuiveringsinstallatie Heiderscheidergrund van Siden, één van de grotere intercommunales in Luxemburg. De samenwerking met Netzsch leverde een sterke combinatie op van kennis en producten. De belangrijkste doelstelling van het seminar was het informeren van de municipale afvalwatersector in Luxemburg over de brede waaier aan mogelijkheden voor het economisch en energie-efficiënt verwerken van afvalwater en slib. Stephan Wild (Alfa Laval) en Thomas Böhme (Netzsch), specialisten op het gebied van milieutechniek, informeerden de aanwezige gasten onder meer over het verwerken en verpompen van slib en hoe je daarbij energie kan besparen en terugwinnen. Tijdens het middagprogramma was er gelegenheid om de tentoongestelde apparatuur te bekijken en was er voldoende tijd om kennis, ervaringen en ideeën met elkaar uit te wisselen.

Het duurzaamheidsbeleid van Xylem is getoetst in overleg met belangrijke stakeholders zoals klanten, samenwerkende partners, medewerkers, ngo’s en de moedermaatschappij. Met andere woorden: de belangen van deze stakeholders zijn meegewogen. Het duidt erop dat maatschappelijk verantwoord ondernemen een belangrijk criterium is bij het

nemen van besluiten, en in alle vormen van de bedrijfsvoering. DE MVO Zelfverklaring is het vertrekpunt voor het blijvend verduurzamen van de Xylem-organisatie en haar producten en diensten. Ewww.xylemwatersolutions.com

Alfa Laval ondersteunt al meer dan 125 jaar haar klanten op het gebied van scheidingstechnologie, warmteoverdracht en vloeistofstroombeheersing, met als doel hun processen te optimaliseren met minder energieverbruik. Dit kan worden bewerkstelligd door een grote kennis van waterbehandeling en warmteoverdracht, aangevuld met maatwerkoplossingen in onderhoud en service.

u Steffen Lange, algemeen directeur van Xylem Water Solutions Benelux

E E

www.alfalaval.com www.netzsch.com

Strategische samenwerking tussen Magnetrol en APM Magnetrol International en APM Automation Solutions Ltd. (uit Israël) geven een impuls aan de markt met een overeenkomst waarmee Magnetrol de wereldwijde privatelabeldistributeur van APM’s innovatieve meettechnologie voor ‘bulk solids’ wordt. De contactvrije, stofdoordringende meettechnologie voor bulk solids zal vanaf nu wereldwijd op de markt worden gebracht via de talrijke internationale kantoren en het wereldwijde distributienetwerk van Magnetrol. De samenwerking geeft beide bedrijven een belangrijke voorsprong op de markt voor volumemetingen van bulk solids. Met APM’s revolutionaire technologie kan het volume van opgeslagen vaste stoffen precies worden gemeten. Dit wordt bereikt door diverse meetpunten aan het oppervlak van het materiaal in kaart te brengen en aan de hand hiervan het volume nauwkeurig te berekenen. Dit maakt het mogelijk voor bedrijven en fabrieken om hun voorraadbeheer te verbeteren en de materialenstroom van hun processen te optimaliseren door gebruik te maken van werkelijke, betrouwbare gegevens. E www.magnetrol.com

12 I aq u arama # 6 1

E www.apm-solutions.com

One simple step to added productivity

Maximize the efficiency of your systems. With KuritaÂ´s customized solutions for water treatment and process management you increase productivity, operating safety and lifecycle of your plants. For all industrial sectors and applications: www.kurita.be Our portfolio:

cooling water boiler water waste water reverse osmosis refinery and petrochemical industry Kurita Europe GmbH . Industriering 43 . 41751 Viersen . Germany . Phone: +32 473 851 995 (Jan Deetens) . www.kurita.be

winside news

w Beurskalender • Pumps & Valves Nederland 2 en 3 oktober 2013 I Ahoy Rotterdam Nederlandse vakbeurs voor technologie en innovatie in industriële pompen, kleppen en afsluiters • Aquarama Vakbeurs - TNAV Workshop 17 oktober 2013 I Brabanthal Leuven vakbeurs en workshop voor de Belgische en Nederlandse waterindustrie u www.aquarama.be • Eurofinish 23 en 24 oktober 2013 I Flanders Expo Gent Europese vakbeurs voor oppervlaktetechnieken • M+R 24 oktober 2013 I Flanders Expo Gent vakbeurs voor meet- en regelinstrumentatie in de procesindustrie • Aquatech Amsterdam 5 tot 8 november 2013 I Amsterdam RAI Wereldwijde vakbeurs voor proces-, drinken afvalwater u www.aquatechtrade.com • Pollutec Parijs 3 tot 6 december 2013 I Paris-Nord Villepinte Globaal ecotechnologie-event u www.pollutec.com • Aqua Nederland 18 tot en met 20 maart 2014 I Evenementenhal Gorinchem vakbeurs voor waterbehandeling, -management en -technologie u www.evenementenhal.nl • WQA Aquatech USA 18 tot en met 21 maart 2014 I Orlando, USA Wereldwijde vakbeurs voor proces-, drinken afvalwater u www.aquatechtrade.com • Ifat Entsorga 5 tot 9 mei 2014 I Messe München vakbeurs voor water-, afvalwater- en afvalwetenschap u www.ifat.de • Pollutec Lyon 25 tot en met 28 november 2014 I Eurexpo Lyon Globaal ecotechnologie-event u www.pollutec.com

14 I aq u arama # 6 1

Waterkwaliteit in Wetteren onder controle na treinramp Bij de treinramp in Wetteren op 4 mei kwamen grote hoeveelheden acrylonitril vrij in het leefmilieu. Meteen werd de VMM door het provinciaal crisiscentrum gewaarschuwd vanwege het gevaar voor de oppervlaktewaterkwaliteit. Na drie weken van monitoring lijkt het onmiddellijke gevaar geweken. Acrylonitril (C3H3N) is een licht ontvlambare toxische stof die afbreekt in het eveneens zeer toxische waterstofcyanide (HCN). Al snel werd duidelijk dat bluswater met acrylonitril via een langsgracht van de spoorweg in de riolering was terechtgekomen. Het water werd een tijdlang vastgehouden in de collectoren en de RWZI van Wetteren, maar noodgedwongen werd toch een deel geloosd in de Zeeschelde en in de Molenbeek, een zijbeek. Een deel van het bluswater kwam ook in de Grotevijversbeek terecht. Deze kleine beek stroomt vlakbij de plaats van het ongeval en mondt even verderop uit in de Zeeschelde. Geen vissterfte Om de impact op het oppervlaktewater op te volgen, verrichtte de Vlaamse Milieumaatschappij vanaf zaterdag 4 mei dagelijks monsternames op de betrokken waterlopen. Uit de analyse blijkt dat de concentratie acrylonitril (tussen Melle en Temse) de waarde vanaf dewelke deze stof vissterfte kan veroorzaken, nooit overschreed op de Zeeschelde. Dat was wel een tijdlang het geval in de Molenbeek en de Grotevijversbeek. Toch is gedurende de hele monitoring van het incident geen enkele vissterfte vastgesteld op de water-

lopen. Mogelijk zijn de aanwezige vissen in de twee zijbeken tijdig kunnen vluchten, of was het visbestand dermate beperkt dat vissterfte nooit opgemerkt werd. Na enkele dagen daalde de concentratie acrylonitril gevoelig. Enerzijds omdat het een zeer vluchtige stof is, anderzijds omdat mei een regenachtige maand was, waardoor de stof snel in het water verdunde. Na twee weken van dagelijkse monitoring, werd de meetfrequentie geleidelijk teruggeschroefd. Verbod op drinken putwater In functie van een mogelijke besmetting van het grondwater, controleerde de VMM samen met Water-Link (vroeger TMVW) al de putwaters binnen een afgebakende risicozone. Vanuit het voorzorgsprincipe beval het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid (VAZG) een verbod op het drinken van putwater in deze zone. Dat verbod kon pas ingetrokken worden na een tweede controle begin juni. In de nabije toekomst zal de VMM de situatie in het getroffen gebied verder opvolgen. Er worden bijkomende metingen van de oppervlaktewaterkwaliteit uitgevoerd, en daarnaast zal VMM ook waterbodemstalen nemen in de betrokken waterlopen. Ook de kwaliteit van het grondwater wordt verder gecontroleerd. E

www.vmm.be

Studiedag AquaFlanders 17 oktober 2013 Inschrijven kan via http://aquaﬂanders.eventsite.be Locatie: Brabanthal Leuven - Plaatsen zijn beperkt

Water is continue in beweging, zoals ook de watersector en de waterbedrijven, die het drinkwater produceren, leveren en in veel gevallen ook instaan voor de afvoer. Tijdens onze 2de studiedag zullen wij u ondermeer informeren over de toekomstvisie inzake watervoorziening, over hoe de waterbedrijven de distributieleidingen en riolen, die een belangrijkste asset in de waterketen vormen, beheren, over het belang van een gecoördineerde aanpak van hemelwater (via een praktische case) en over de verdere uitvoering van de Gebiedsdekkende Uitvoeringsplannen. Op dezelfde locatie worden eveneens de Aquarama-vakbeurs en de TNAV workshop georganiseerd. Op deze manier bundelen wij de krachten en de know-how van Vlaanderen. Nadien kan u dan ook van deze waterevenementen mee genieten. De Aquarama-vakbeurs is vrij toegankelijk. Het loont dus meer dan de moeite om deze datum vrij te houden.

Wij hopen u alvast te mogen begroeten op dit niet te missen watergebeuren van Vlaanderen. Voor meer informatie kan u terecht bij de medewerkers van AquaFlanders op het nummer 03/ 292 91 90 of een mail sturen naar info@aquaﬂanders.be

Turnkey blower installaties De nieuwe Compact-blowers overtuigen door hoge totaal-efficiëntie • energiebesparend OMEGA PROFIEL • aansluitklaar met frequentiesturing en CE/EMV-keuring • nieuwe hoogefficiënte IE3-motoren • plaatsbesparende compacte opstelling

AQUARAMA TRADE FAIR FOR WATER TECHNOLOGY TNAV WORKSHOP

17/10/2013

17 OKTOBER 2013 BRABANTHAL LEUVEN HET ENIGE NETWERK-EVENT ROND WATERTECHNOLOGIE IN BELGIË

registreer u nu als bezoeker op www.aquarama.be uw registratiecode AQUA61 *) debiet 5 tot 150 m³/min overdruk tot 1000 mbar vacuüm tot 500 mbar

KAESER KOMPRESSOREN BVBA Heiveldekens 7A – B-2550 Kontich Tel: 03/ 326 39 62 – Fax: 03/ 326 39 73 E-Mail: info.belgium@kaeser.com

www.kaeser.com

Op donderdag 17 oktober wordt voor de achtste keer de boeiende combinatie van Aquarama Vakbeurs en TNAV Workshop georganiseerd. Meer dan ooit zit dit netwerkevenement voor de brede watertechnologiesector in de lift. De vastberaden keuze voor een ééndagsbeurs, gekoppeld aan een stevig uit de kluiten gewassen workshopprogramma, lokte vorig jaar een kleine 1000 mensen naar de Brabanthal in Leuven. Met dat resultaat waren organisatoren Filip Cossement en Katja Wijffels (Aquarama) en Paul Ockier (TNAV) heel tevreden. Dit jaar treden producten en diensten van innoverende bedrijven nog steviger op de voorgrond.

AQUARAMA TRADE FAIR FOR WATER TECHNOLOGY TNAV WORKSHOP

17/10/2013 Innovatie viert hoogtij op Aquarama Vakbeurs - TNAV Workshop 2013

et begon in 2006 als een voorzichtig initiatief om zoveel mogelijk professionals uit de brede waterwereld een exclusieve mogelijkheid tot netwerken te geven en tegelijkertijd een update van de meest recente technologieën voor te stellen. Zeven jaar later is dit evenement uitgegroeid tot een vaste afspraak die met rood staat omcirkeld in de agenda van iedere zichzelf respecterende waterexpert en aanbieder van watergerelateerde oplossingen. Een evolutie waar organisator Filip Cossement vanzelfsprekend zeer verheugd over is. Gezonde balans

“Vroeger lag de nadruk resoluut op het seminarieprogramma en konden de bezoekers in de pauzemomenten door rustig laveren tussen de verschillende stands van de exposanten. In de loop der jaren zijn we erin geslaagd een perfect evenwicht tussen beide pijlers te vinden en is het vakbeursgegeven zeker even belangrijk geworden als de workshop. We zijn ervan overtuigd dat beide aspecten niet zonder elkaar kunnen. Bezoekers willen iets opsteken tijdens de lezingen van de diverse sprekers, maar daarnaast ook op eigen ritme langslopen bij de stands die hen het meest interesseren,” geven Filip Cossement en Katja Wijffels aan. TNAV, het Vlaams netwerk voor watertechnologie, en Aquarama zijn twee sterke partners die de handen ineen sloegen voor dit initiatief. “Het zijn diverse factoren die zowel standhouders als bezoekers telkens opnieuw naar deze organisatie lokken,” weet Filip Cossement. “Ten eerste is er de full

service-formule. Op de beurs krijgt iedere exposant een flinke portie hapjes en drankjes aangeboden, die hij kan nuttigen in het gezelschap van bezoekers aan de stand. Dat is iets wat door iedereen sterk wordt geapprecieerd. Daarnaast kiezen wij trouw voor modulaire stands. In principe krijgt iedereen dezelfde ruimte van 12 m², al kunnen geïnteresseerde exposanten ook kiezen voor stands van maximaal 24 m². Een aantal deelnemers maakt daarvan gebruik, maar toch is het zeker niet de bedoeling dat bedrijven elkaar op die manier gaan overtreffen. Iedereen is gelijk voor de wet. Bovendien zijn we ervan overtuigd dat ondernemingen wel andere troeven in huis hebben om (potentiële) klanten aan zich te binden.”

Registratie

De vakbeurs bezoeken kan volledig gratis, maar het is wel nodig zich te registreren. Dat kan via de website www.aquarama.be. “Inschrijven kan heel eenvoudig. We merkten dat heel wat bezoekers hier de voorbije jaren al gebruik van maakten. Het bewijst dat onze doelgroep helemaal vertrouwd is met deze manier van werken,” stipt Filip Cossement aan. E www.aquarama.be E www.tnav.be

Praktisch • Datum: donderdag 17 oktober 2013

Innovatietraject

• Locatie: Brabanthal, Brabantlaan 1,

Dit jaar steekt de Aquarama Vakbeurs – TNAV Workshop nog een tandje bij. Dat doen de organisatoren in de vorm van een innovatietraject: op de beursvloer en tijdens de workshop kunnen de bezoekers kennismaken met een aantal nieuwigheden van aanwezige exposanten.

Leuven-Haasrode • Open: van 10 uur tot 18 uur • Afsluitende receptie vanaf 16u • Toegang Vakbeurs gratis ! verplichte registratie op www.aquarama.be • Toegang workshop: registratie op

Paul Ockier (TNAV): “De innovaties zullen al heel summier worden voorgesteld tijdens de workshop en in een tabel vooraan de catalogus met een ster worden aangeduid. Op de volgende pagina’s van deze Aquarama worden deze vernieuwende producten al bekendgemaakt en op de beursvloer zelf opvallend (via een sticker of pancarte) voorgesteld. Cruciaal is dat het product zijn werking al bewezen heeft in minstens één project en nieuw is (maximaal twee jaar aanwezig) op de Belgische markt.”

www.aquarama.be • Organisatie: FCO Media Tel. 0032 56 77 13 10

a q u a r a m a # 6 1 I 17

aquarama trade fair tnav workshop

Aquamaster bij APT De Aquamaster is een Sigrist-product voor de waterindustrie. Het is een multi-parameter meetsysteem, opgebouwd rond de Sigrist AquaScat troebelheidmeter en de intelligente ARC-sensoren van Hamilton. Het meet zowel troebelheid, pH , redox, zuurstof, geleidbaarheid, tempe-

ratuur en analoge meetsignalen. De AquaMaster kan acht meetsignalen combineren. Het grafische display wordt gebruikt voor de bediening en de weergave van alle parameters. Alle meetwaarden zijn tot 32 dagen terug te zien. Het ontwerp (60 x 100 x 40 cm) is compact. Het systeem bevat slimme voorzieningen voor effi-

ciënt onderhoud. De AquaMaster is compleet voorgemonteerd. Na het aansluiten van de aan- en afvoer van het water en de inregeling van het waterdebiet, is de meter klaar voor gebruik.

Stabiel rendement bij beluchter-menger AQUA TURBO Tot op heden moeten nog steeds membraandiffusoren vervangen worden, als een bedrijf het initiële rendement wenst te vrijwaren. De milieu-impact van deze weggegooide rubber en plastic, alsook de beperktere regelcapaciteit van menging en oxygenatie,

heeft verschillende ondernemingen overtuigd om de diffussoren definitief te vervangen door de AQUA TURBO® AER-GS beluchter/menger. Die bevat 100 % recycleerbaar materiaal, heeft een stabiel rendement en een energiezuinige regelen mengcapaciteit bij verschillende belastingen, doordat de mengcapa-

citeit onafhankelijk is van het luchtdebiet.

UNIQA ® -dompelpompen bij Bedu Zenit zet zich al jaren in voor het onderzoek naar en de ontwikkeling van een nieuwe reeks van innovatieve producten, met een hoog elektrisch rendement van de motor en hydraulisch rendement. Het resultaat is de nieuwe reeks UNIQA®dompelpompen. De vermogens gaan van 4 tot

160 kW, met motoren van 2 tot 8 polen. De motoren, ontworpen om de Premium Efficiency-klasse IE3 te bereiken volgens de CEI EN 60034/30-verordeningen, kunnen in ononderbroken bedrijf S1 werken in vloeistoffen tot een temperatuur van 60 °C, volgens NEMA A. Alle hydraulische componenten zijn ontworpen om de hoogste efficiën-

tie en de beste prestaties, gecombineerd met een doorlaat groter dan 80mm, te bieden. De modellen met vortex waaier voldoen aan de normen op vlak van energie-efficiëntie.

PKS ® -Thermpipe combineert aard- en rioolwaterwarmte Het PKS®-Thermpipesysteem zorgt niet alleen voor verantwoorde rioolwaterafvoer, maar geeft de rioolbeheerder ook de mogelijkheid om warmte-energie aan te bieden aan potentiële gebruikers. Omdat de opbrengst van de rioolwaterwarmtewinning van diverse

factoren (temperatuur, vullingsgraad, ...) afhankelijk is, wordt bij dit systeem ook de omliggende grond rond de rioolleiding voor de energiewinning benut. Daarmee is het systeem onafhankelijk van het dagelijkse afvoerpatroon of van onregelmatige afvalwaterlozingen. Het ontwerp van het systeem (zowel statisch als

thermisch) gebeurt projectmatig en richt zich op de bouwtechnische omstandigheden, zoals het beschikbare energiepotentieel (rioolwater, aardwarmte) en de energiebehoefte van de te verzorgen panden.

Multiparameteranalyse bij BEST Instruments BEST Instruments introduceert het IQ-sensor netsysteem van WTW, dat tot twintig parameters op één systeem kan analyseren. Voorbeelden van parameters zijn ammonia, BOD, COD, fosfaat, geleidbaarheid, kalium, nitraat, nitriet, IpH, aq uredox, arama SAC, # 6 1 slibniveau, spec-

trale metingen, temperatuur, TOC, troebelheid, TSS, zoutgehalte en zuurstof.

Naast de NiCaVis is ook de CarboVis beschikbaar voor de bepaling van COD, TOC en SAC.

Nieuw qua spectrale metingen is de NiCaVis NI. Met deze sensor kunt u nitriet (0,01 – 5 ppm of 0,1 -25 ppm), nitraat (0,01 – 25 ppm of 0,1 – 100 ppm) en COD (0,1 – 800 ppm of 0,5 – 4000 ppm) bepalen.

E www.bestinstruments.nl

18 I a q u arama # 6 1

E www.apt.be

E www.aquaturbo.be

E www.bedu.eu

E www.benvitec.be

Wat Wat Wat isishet het is het verschil verschil verschil tussen tussen tussen deze deze deze twee twee twee glazen glazen glazen water? water? water? Voor Voor Voor het hetene het eneene glas glas glas was waswas erer er

30 3030 %%minder % minder minder energie energie energie nodig nodig nodig

Beperk Beperk Beperk uwuw bedrijfskosten bedrijfskosten uw bedrijfskosten tottot een een totminimum een minimum minimum met metmet onze onze ‘end-to-end’-oplossingen onze ‘end-to-end’-oplossingen ‘end-to-end’-oplossingen voor voor energiebeheer voor energiebeheer energiebeheer EnergieEnergie bepaaltbepaalt grotendeels Energie grotendeels bepaalt de prijs grotendeels de voor prijswater voor deen water prijs uiteraard voor en uiteraard water ook de enook bedrijfskosten uiteraard de bedrijfskosten ook de vanbedrijfskosten van van uw installaties. uw installaties. Bovendien uw installaties. Bovendien speeltBovendien energie speelt energie despeelt grootste deenergie grootste rol in derolgrootste ecologische in de ecologische rol invoetafdruk de ecologische voetafdrukvoetafdruk ™ van hetvan waterproces. het waterproces. van het Schneider waterproces. Schneider ElectricSchneider Electric Electric biedt™een biedt oplossing een™ oplossing biedt omeen uwom oplossing energieverbruik uw energieverbruik om uw energieverbruik te beheersen te beheersen en te optimaliseren beheersen en te optimaliseren enterwijl te optimaliseren erterwijl rekening er rekening terwijl wordtergehouden wordt rekening gehouden met wordt uwgehouden met uw met uw proceseisen. proceseisen. Zo helpen proceseisen. Zo helpen wij u om Zo wijuw helpen u om ecologische uw wijecologische u omvoetafdruk uw ecologische voetafdruk te verkleinen. voetafdruk te verkleinen. te verkleinen. Onze brede Onze benadering brede Onze benadering brede van energiebeheer benadering van energiebeheer van in energiebeheer combinatie in combinatie metinenergiecombinatie met energieen metenenergie- en automatiseringsdiensten automatiseringsdiensten automatiseringsdiensten kan eenkan besparing een besparing kan toteen 30 % besparing totvan 30 uw % van energiekosten tot uw 30 % energiekosten van uw opleveren energiekosten opleveren opleveren voor uwvoor bestaande uw bestaande voor installatie. uw bestaande installatie. DankzijDankzij installatie. een duidelijk eenDankzij duidelijk overzicht eenoverzicht duidelijk op uw op waternetwerk overzicht uw waternetwerk op uw kuntwaternetwerk kunt kunt u het beheer u het beheer van uuw het van proces beheer uw proces optimaliseren van uw optimaliseren proces en op optimaliseren die en op manier die manier en energieafval op die energieafval manier in realenergieafval time in real timeinDe realgeïntegreerde time De geïntegreerde De geïntegreerde systeemarchitectuur systeemarchitectuur systeemarchitectuur ™ ™ beperken beperken en voorkomen. en beperken voorkomen. en voorkomen. van EcoStruxure van EcoStruxure van™ zorgt EcoStruxure zorgt voor een voor zorgt efficiënt, eenvoor efficiënt, een efficiënt,

Eenvoudige Eenvoudige upgrade Eenvoudige upgrade dankzijdankzij upgrade flexibele flexibele dankzij software software flexibele en betrouwbare en software betrouwbare en diensten betrouwbare diensten diensten productief productief en productief ecologisch en ecologisch en waterecologisch wateren en wateren

Wanneer Wanneer u met Schneider uWanneer met Schneider Electric u met Schneider Electric samenwerkt samenwerkt Electric tijdens samenwerkt tijdens de helede levensduur hele tijdens levensduur devan heleuw levensduur van uw afvalwaterbeheer van uwafvalwaterbeheer afvalwaterbeheer voor zowel voor zowel kleine voor kleine zowel kleine installatie, installatie, kunt u een kunt installatie, beroep u eenkunt beroep doen u een op doen onze beroep opexpertise onze doenexpertise op alsonze wereldleider als expertise wereldleider inals elektrische wereldleider in elektrische in elektrische als grote als grote pompstations als pompstations grote pompstations en complexe en complexe en complexe distributie, distributie, motorbeheer distributie, motorbeheer en procesautomatisering. motorbeheer en procesautomatisering. en procesautomatisering. waterbehandelingsbedrijven. waterbehandelingsbedrijven. waterbehandelingsbedrijven. Onze Onze Onze We raden We uraden aan om We u aan onze raden omexperten onze u aanexperten om enonze ingenieurs en experten ingenieurs rechtstreeks en ingenieurs rechtstreeks te betrekken rechtstreeks te betrekken doortehen betrekken door hen door hen oplossingen oplossingen leveren oplossingen leveren een besparing een leveren besparing een tot besparing tot tot een diepgaande een diepgaande audit een diepgaande teraudit plaatse ter plaatse en audit diagnose ter enplaatse diagnose van uw en van diagnose installatie uw installatie van te laten uwteinstallatie uitvoeren. laten uitvoeren. te laten uitvoeren. 30 % op 30 bedrijfs% op 30 bedrijfs% en op ontwerpkosten. bedrijfsen ontwerpkosten. en ontwerpkosten. Dit steltDit hen stelt in staat hen Ditindoordachte stelt staathen doordachte in staat oplossingen doordachte oplossingen aan te oplossingen aan bieden te bieden omaan uwom te installatie bieden uw installatie te om uwteinstallatie te Bovendien Bovendien bieden Bovendien bieden we onze we bieden expertise onze we expertise onze expertise optimaliseren. optimaliseren. optimaliseren.

in energiebeheer in energiebeheer in energiebeheer overaloveral ter wereld ter overal wereld aanteraan wereld aan en staan en staan we garant en we staan garant voor we een voor garant lokale een voor lokale een lokale Voeg hierbij Voeg een hierbij geïntegreerde Voeg een hierbij geïntegreerde een beveiliging geïntegreerde beveiliging en beheermogelijkheden beveiliging en beheermogelijkheden en beheermogelijkheden vanop afstand vanop afstand vanop afstand ondersteuning ondersteuning ondersteuning en knowhow. en knowhow. en knowhow. en u hebt en ueen hebt schaalbare, een en uschaalbare, hebtflexibele een schaalbare, flexibele oplossing oplossing flexibele om uwom oplossing energiekosten uw energiekosten om uw te drukken, energiekosten te drukken, uw teuw drukken, uw Een hogere Een hogere productiviteit Een productiviteit hogere énproductiviteit eenén betere een betere beveiliging én een beveiliging betere beveiliging

ecologische ecologische voetafdruk ecologische voetafdruk te verkleinen voetafdruk te verkleinen en een te verkleinen en veiligere, een veiligere, productievere en eenproductievere veiligere, werkomgeving productievere werkomgeving werkomgeving voor uwvoor werknemers uw werknemers voorteuwcreëren. werknemers te creëren.te creëren.

MakeMake the most the Make most of your the ofmost your energy of energy your energy SM

Ontdek Ontdek meer Ontdek meer overmeer over onzeonze over oplossingen oplossingen onze oplossingen voorvoor waterbeheer waterbeheer voor waterbeheer Download Download GRATIS Download GRATIS de Engelstalige GRATIS de Engelstalige debrochure Engelstalige brochure “Solutions brochure “Solutions “Solutions for water for water treatment for treatment water plants treatment plants and pumping and plants pumping and stations”. pumping stations”. stations”. Ga naar Ga www.SEreply.com naar Ga www.SEreply.com naar www.SEreply.com en voer en de voer code en de voer code 38661p de 38661p code in 38661p in in ©2013 Schneider ©2013 Schneider Electric.©2013 AllElectric. Rights Schneider Reserved. All Rights Electric. Reserved. All trademarks All Rights All trademarks are Reserved. ownedare by All owned trademarks Schneider by Schneider Electric are owned Industries Electric by Schneider SAS Industries or its Electric SAS affiliated or Industries itscompanies. affiliated SAScompanies. or www.schneider-electric.com its affiliated www.schneider-electric.com companies. www.schneider-electric.com • 998-2547_BE-NL • 998-2547_BE-NL • 998-2547_BE-NL

Penstocks for Sewage Treatment

Who else? KWT penstocks... just right! KWT Group use professional routing, laser cutting and robot welding. One micron is our standard. Yours too? KWT Milieu, Belgium: Ph: +32 (0)3 309 06 57/www.kwtgroup.nl/info@kwtmilieu.be

water-matching by Induss

tailored and to the point

Induss nv Mechelsesteenweg 66 B-2018 Antwerp T +32 3 609 01 60 F +32 3 609 01 69 challenge@induss.eu www.induss.eu

aquarama trade fair tnav workshop

Ondergronds regenwateropslagsysteem bij Beton De Clercq ADS Europe heeft met zijn StormTech-tunnelelementsysteem, waarvan er wereldwijd meer dan 12.000 installaties in werking zijn, een goede manier gevonden om regenwater ondergronds te gaan bufferen en/of te laten infiltreren. Het

systeem bestaat uit solide kunststof spuitgegoten tunnelelementen en is in de eerste plaats ontworpen om gebruikt te worden onder parkeerplaatsen, wegen en bij zware grondbelastingen, om kostbare grondoppervlakte te besparen en voor de bescherming van de watervoorraden voor commerciële en gemeentelijke toepassingen.

Voordelen zijn grote infiltratieen opslagcapaciteit, flexibiliteit in ontwerp, eenvoudige en snelle aanleg, lage transport- en opslagkosten, mogelijkheid tot inspectie en onderhoud, groot mechanisch weerstandsvermogen en chemische resistentie.

Online meettoestellen voor microbiologische activiteit Het algemeen meetprincipe van de mbOnline-COLIGUARD® voor de detectie van E.Coli en Coliformen is gebaseerd op de detectie van de welbekende selectieve enzymatische activiteit, zoals beschreven in de literatuur sinds een periode van

20 jaar. Vergeleken met de klassieke microbiologische methodes (methodes gebaseerd op cultivatie, nvdr.), is cultivatie niet nodig met de mbOnlineCOLIGUARD®. De enzymatische activiteit wordt gemeten door fluorescentie in een variabel monstervolume van 20 ml tot 3000 ml. Het volume wordt

door de gebruiker ingesteld in functie van het type water, de urgentie van de meetresultaten, et cetera. De statistische relevantie van de meetresultaten wordt verhoogd dankzij de grote monstervolumes en de frequentie van de metingen.

Chloordoseringssysteem voor zwembaden De HTH Easilo Feeder is een chloordoseringssysteem ontwikkeld door Lonza, marktleider in zwembadproducten. Het wordt verdeeld door Brenntag, toonaangevend distributeur van chemicaliën in de Benelux. De Easiflo Feeder zorgt voor een

constante en juiste dosering van chloor, op basis van calciumhypochloriet. Dit gebeurt met een minimum aan onderhoud en een maximale veiligheid. Met behulp van een watertoevoer en het sproeisysteem binnenin de Feeder, lossen de calciumhypochloriettabletten die manueel in de feeder worden geplaatst, op.

De chlooroplossing van circa 2 % vrijchloorgehalte komt onderaan in de Feeder terecht, die dan via een pomp nauwkeurig en gelijkmatig in het zwembadwater wordt gedoseerd.

Memobase Plus vereenvoudigt kalibratieproces Het reinigen en kalibreren van pHsensoren in productieprocessen is vaak een tijdrovende en lastige klus. Met het nieuwe softwareprogramma Memobase Plus CYZ71D van Endress+Hauser is het mogelijk om deze sensoren te reinigen en kalibreren in een geconditi-

oneerde omgeving, zoals in het lab of een werkplaats. In het proces hoeft de Memosens pH-sensor dan alleen nog maar uitgewisseld te worden door een eerder gekalibreerde Memosens-sensor. Hierdoor vermindert de downtime van het meetpunt. Daarnaast is het nu simpel geworden om de frequentie van reiniging en kalibratie op

te voeren, waardoor de nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van de pH-meetwaarde stijgt. De pHsensoren gaan veel langer mee, doordat ze beter gereinigd, geregenereerd en gekalibreerd worden..

Betrouwbare automatisering voor waterbehandeling De DFPI werd speciaal ontwikkeld voor toepassingen in waterbehandeling en agressieve omgevingen. Hij maakt het mogelijk om schuif- en guillotinekleppen van 0 tot 100% te regelen. De aandrijving beschikt over een positioner en een geïntegreerd wegmeet-

systeem. Er komen geen externe componenten aan te pas. De opstart is eenvoudig dankzij zijn ‘opstartmodus’. De PLC stuurt hierbij het analoge setpoint door naar de DFPI die de rest doet. Optioneel kan een retoursignaal teruggestuurd worden. Met de debietregelaar kan de snelheid van de beweging heen en terug aange-

E www.declercq-beton.be

E www.bpiinstruments.be

E www.brenntag.be

E www.be.endress.com

past worden aan de eisen van de installatie. Een veiligheidspositie kan eveneens ingesteld worden. E www.festo.be/nl/dfpi

a q u a r a m a # 6 1 I 21

aquarama trade fair tnav workshop

Grundfos S-Tube Impeller Er zijn toenemende initiatieven om het waterverbruik te reduceren, zoals gescheiden rioleringsstelsels, waterzuinige closets, et cetera. Afvalwaterpompen dienen hiertegen bestand te zijn door te beschikken over een grote vrije doorlaat met verstoppingvrije werking en ze moeten daarnaast een hoog rendement

te hebben. Dat klinkt contradictorisch, maar toch vraagt de markt om beide aspecten in dezelfde oplossing te integreren. “Met de Grundfos S-Tube Impeller hoeven op dit vlak geen compromissen meer te worden gesloten. Deze afvalwaterpompen zijn ontworpen voor de zwaarste jobs. De SuperVortex pompen (SLV en

SEV) zijn bovendien uitgerust met hoogrendementsmotoren. De SLpompen lenen zich voor ondergedompelde installaties, terwijl de SEpompen zowel in ondergedompelde als droge installaties kunnen worden ingeschakeld. Deze oplossingen zijn beschikbaar in vijf materiaalvarianten.” E www.grundfos.be

HI 902C2 bij Hanna Instruments De HI 902C2 is een krachtige automatische titrator die een complete oplossing biedt voor snelle en nauwkeurige laboratoriumanalyses. Deze veelzijdige titrator ondersteunt tot 100 verschillende methodes die eenvoudig te optimaliseren zijn door de gebruiker. Hiernaast beschikt de HI 902C2

over dezelfde karakteristieken van een research-grade pH-, ORP- en ISE- meter en over twee onafhankelijk bestuurbare pompen, waardoor terugtitraties uitgevoerd kunnen worden. Het unieke Clip-Lock™ vervangbaar buretsysteem garandeert een eenvoudige en snelle verwisseling van buretten, zonder enig risico

op contaminatie. Het grote LCDscherm laat grafische ondersteuning toe door middel van real-time grafieken, naast het opvragen van gedetailleerde rapporten van afgelopen titraties.

KROHNE zegt transmitters vaarwel Met SMARTSENS lanceert KROHNE de eerste reeks analytische sensoren zonder een bijkomende transmitter. “Het gaat om een revolutionair concept, met een ingebouwde transmitter in de sensor. Niet alleen zorgt dit voor een lagere exploitatiekost, eenvoudige installatie en

onderhoud, maar het toestel kan ook ingezet worden in zones met explosiegevaar (Zone 0) en in hygiënische omgevingen.” SMARTSENS-sensoren kunnen eenvoudig geconfigureerd en gecalibreerd worden via PACTware™ (FDT/DTM) of HART®DD. Dankzij de offline calibratie en regeneratie leveren deze sensoren accurate

metingen en hebben ze een lange levensduur.

Netzsch TORNADO ® T2 De TORNADO® T2-generatie lobbenpompen van NETZSCH is ontwikkeld met het oog op hogere prestatie en een lagere onderhoudsbehoefte. Door toepassing van een dubbel getande riemaandrijving werkt het systeem olievrij. Eén van de meest in het oog springende veranderingen is de over-

stap naar een robuuste, gesynchroniseerde krachtenoverbrenging middels een tandriemaandrijving. Bovendien is de TORNADO® T2 voorzien van BSS (Bearing Security System) dat gebaseerd is op de fysieke scheiding van de pomp en lagerstoel. Door de hoge nauwkeurigheid van de toepaste tandriemen en –wielen is nasynchronisatie niet

nodig. De lobben zijn vervaardigd van roestvrij staal, met een rubberen inlay en opgenomen in een met rubber bekleed pomphuis. Voor chemisch veeleisende toepassingen is er een volledig metalen uitvoering waarin geen elastomeer in de pompbehuizing is aangebracht.

Procespompserie MCP3 in roestvast staal Dankzij het spiraalvormige pomphuis uit roestvast staal en het heel gladde gegoten oppervlak, heeft de MCP3-reeks van Packo een hoog rendement en een laag geluidsniveau. Het rendement voldoet aan MEI 0,40 van de Ecodesign-verorIdening aq u arama #61 die vanaf 1 januari 2015

van kracht wordt. De pompen zijn dus geschikt voor het verpompen van grote volumes met een laag verbruik.De standaarduitvoering is in RVS 316L en duplex met een elektro-polish eindbehandeling. Dit zorgt voor een verhoogde corrosiebestendigheid. Specifieke toepassingen zijn onder meer filtratie en (afval)waterbe-

handeling. De pompen zijn ook leverbaar met een waaier met een vergrote doorlaat, waardoor ze ook ingezet kunnen worden voor vloeistoffen met vaste bestanddelen. De productie vindt plaats in Packo’s ISO 9001-gestuurd bedrijf in Diksmuide.

22 I a q u ar ama # 6 1

E www.hannainst.be

E www.krohne.com

E www.netzsch.com

E www.packopumps.com

Uw partner in meetinstrumenten voor temperatuur & wateranalyses

With Great Products, Come Great Results™

• Afvalwater

• Waterbehandeling

• Voeding

• Zwembaden en spa’s

Hanna Instruments bvba – Winninglaan 8 – 9140 Temse T: 03 710 93 40 – F: 03 710 93 59 – info@hannainst.be – www.hannainst.be

Laat uw waterzuivering ademen Air Products biedt zuurstofoplossingen aan (zowel zuivere zuurstof als on-site gegenereerde zuurstof) voor uw waterzuivering voor: • Het verhogen van de behandelingscapaciteit • Pieken in vuilvracht op te vangen • Geur, schuim of slibproblemen te behandelen • De CO2 footprint van de site te verlagen (energiebesparingen) • Minder slib te produceren De aanbiedingen van Air Products kunnen uw waterzuivering verbeteren voor een lagere dan verwachte kost. Contacteer ons voor meer informatie: Air Products N.V. Waversesteenweg 1789, 1160 Brussels T 02 674 94 78 apbulkbe@airproducts.com

tell me more

www.airproducts.be

34771_Kuszewska_Aquarama_ad_195x134mm+bleeds.indd 1

5/11/12 2:20 PM

Elk zijn specialiteit

Een waterzuiveringsinstallatie optimaal laten werken, vraagt veel kennis en ervaring. Maar niet voor onze klanten. Bedrijven die het beheer en het onderhoud toevertrouwen aan Aquaplus, kunnen zich met een gerust hart concentreren op hun kernactiviteiten.

www.aquaplus.be

info@aquaplus.be

aquarama trade fair tnav workshop

Pantarein koppelt MBR aan ROnabehandeling In het huidige klimaat van grondstofschaarste en een groeiende bewustzijn van milieu-impact, krijgt het hergebruik van water in een industriële context steeds meer aandacht. In dit kader realiseerde Pantarein verschillende hergebruikprojecten waarbij pro-

ceswater opnieuw wordt ingezet. Daarnaast lanceerde Pantarein recentelijk een geïntegreerd systeem waarbij een MBR-waterzuivering en een RO-nabehandeling gekoppeld worden. Hierdoor kan water geproduceerd worden dat voldoet aan de drinkwaternorm, waardoor hergebruik op grote schaal mogelijk is, onder

meer in de voeding- en drankensector. Gezien de grote impact van de werking van de MBR-unit op de werking van de RO-unit is een uitgebreide monitoring en opvolging noodzakelijk om de performantie van het systeem te garanderen.

DulcoFlow ® van ProMinent ProMinent stelt haar nieuw ontwikkelde debietmeter DulcoFlow® voor. Een unieke functie stelt de gebruiker voor de eerste keer in staat om de doorstroming van een niet-continue stroming en de hoeveelheid vloeistof die door een pulserende stroming vloeit, betrouwbaar en precies te

meten en te bewaken. Deze debietmeter, door ProMinent ontwikkeld, is gebaseerd op de ultrasone meetmethode. Het meet alle vloeistoffen, contact met de vloeistof is niet vereist. Onderdelen die in contact komen met het medium, zijn vervaardigd met chemisch bestendige PVDF/PTFE. Hier-

door kunnen er ook agressieve media worden gemeten. Het instrument wordt rechtstreeks in de leiding van het medium dat wordt gemeten gemonteerd. Er zijn nominale doorlaten van 6/4, 8/5 of 12/9 mm beschikbaar.

ClearSCADA-oplossing van Schneider Electric Met een telemetriesysteem plus supervisie (SCADA) kunnen een groot aantal installaties bewaakt en gecontroleerd worden. Dit gaat van peilmetingen in vloeistoftanks tot de optimalisering van complete productie-uitrustingen in afgelegen sites. Dit soort instal-

laties ondergaat continue wijzigingen als gevolg van nieuwe reglementeringen, technologische vooruitgang en industriële politiek. Schneider Electric lanceerde onlangs het ClearSCADA-telemetriesysteem, om ook in moeilijke industriële omgevingen, van op afstand te meten en te bewaken. Technici op de productievloer en

ingenieurs in het bedrijf beschikken hierdoor over een gemakkelijk configureerbaar, gebruiksvriendelijk, evolutief en flexibel systeem. ClearSCADA maakt gebruik van bijzondere coderings- en authentificatieprocédés.

Nieuwe toekomst voor ultrasone niveaumetingen Met de SITRANS LUT400-reeks van compacte ultrasone niveauregelaars schrijft Siemens een nieuw hoofdstuk in het succesverhaal van ultrasone niveaumetingen. Deze flexibele en gebruiksvriendelijke oplossing levert een hoge nauwkeurigheid op.

De winnende combinatie tussen beproefde technologie en decennialange ervaring bereikt zijn voorlopig hoogtepunt in de SITRANS LUT400. Mede dankzij de gepatenteerde Sonic Intelligence-software zijn de resultaten betrouwbaar in alle omstandigheden. Verspillingen door overvulling, slecht gecontroleerde pro-

cessen en inefficiënt beheerde voorraden behoren voortaan tot het verleden. Bovendien blijven menselijke interventies tot een minimum beperkt en zorgen de energiebewuste algoritmes voor aanzienlijke kostenbesparingen.

Memthane ® van Veolia Memthane®, Veolia’s Anaerobe Membraan Bio-Reactor (AnMBR), levert helder effluent, waarmee industriële afvalstromen kostenefficiënt kunnen worden behandeld met een geringe milieubelasting. In het Memthane®-proces worden twee bewezen technologieën gecombineerd: de anaerobe bio-

logische zuivering van Veolia’s dochterbedrijf Biothane en de cross-flow ultrafiltratiemembranen van Pentair’s dochter X-Flow. De organische verbindingen in het afvalwater worden in de anaerobe reactor biologisch omgezet in energierijk biogas, waarna het gereinigde afvalwater wordt afgescheiden als permeaat van de bio-

E www.pantarein.be

E www.prominent.be

Ewww.schneider-electric.com

E www.siemens.be/lut400

massa in UF-membraanunits. De biomassa wordt teruggevoerd naar de bioreactor, terwijl het heldere suspensievrije permeaat vrijkomt met een lage BZV/CZV-concentratie, die meestal laag genoeg is om direct te kunnen worden geloosd op de riolering. a q u a r a m a # 6 1 I 25 E www.veoliawater.comi

a q u a r a m a # 6 1 I 25

aquarama trade fair tnav workshop

Vink presenteert Hydroclick Drinkwatertanks kunnen voortaan snel en praktisch operationeel gemaakt worden, met het Hydroclick-systeem dat speciaal door Agru en Etertub ontwikkeld werd voor de bekleding van drinkwatertanks. Het is vanaf nu beschikbaar bij Vink. Het systeem is opgebouwd uit blauwe polyethyleenplaten

die in een CLICK-profiel geklikt worden en nadien via een extrusielas aan elkaar gelast worden. Het handige systeem garandeert een snelle, veilige installatie, lage onderhoudskosten en een lange levensduur van 50 jaar. In de profielen is standaard een koperdraad voorzien die toelaat om na het extrusielassen te con-

troleren of de las op een goede manier uitgevoerd is. Al meer dan 40 jaar investeren Agru en Vink in de ontwikkeling van thermoplastische oplossingen voor het transport en de opslag van kostbare drinkwatervoorraden.

WEG W22 Super Premium WEG lanceert een nieuwe serie: de W22 Super Premium. “Deze innovatieve elektromotor is wereldwijd de enige motor uit een standaardserie die de eisen van de toekomstige IE4-regelgeving overtreft, waardoor fabrikanten de energiezuinigheid van al hun fabrieken en processen aanzienlijk kunnen

verbeteren.” De W22 Super Premium levert goede prestaties over het hele vermogensgamma van 3 kW tot 355 kW en geeft tot 40% minder verliezen dan eerdere ontwerpen. De driefasige inductiemotor is mechanisch gezien gebaseerd op WEG’s populaire W22-motor en voldoet aan de behoeften van veeleisende

industriële afnemers dankzij zijn lagere stroomverbruik, hogere productiviteit, langere levensduur en verminderde onderhoudsbehoefte. De motor is geschikt voor industriële toepassingen, zoals ventilatoren, aanjagers, pompen en compressoren.

E www.vink.be

E www.weg.net/be

Paris-Nord Villepinte decor voor Pollutec Horizons Van 3 tot en met 6 december verzamelen specialisten in cleantech, energie en duurzame ontwikkeling opnieuw in Parijs voor Pollutec Horizons. Het tweejaarlijkse evenement verwacht ook dit jaar weer 1300 exposanten en 30.000 bezoekers, die kunnen deelnemen aan circa 300 seminaries.

rie kernthema’s staan centraal tijdens deze editie. Zo zullen de schijnwerpers onder meer de technologieën en knowhow die actief zijn in een duurzame stad, belichten. Daarnaast wordt er een ruimte gewijd aan de ecologische prestaties van processen en andere oplossingen die in een duurzame fabriek worden uitgevoerd. Tijdens het vierdaagse evenement staan ook gezondheid en milieu centraal. Naar goede gewoonte, worden ook enkele gastlanden extra in de kijker gezet. Tijdens de editie van dit jaar is er speciale aandacht voor Scandinavië en Korea. Daarnaast worden, in samenwerking met diverse partners, enkele interessante ‘villages’ opgericht. Zo kunnen bezoekers onder meer rondstruinen in het biogasdorp, het dorp voor ecologische engi-

26 I aq u arama # 6 1

neering, het dorp voor duurzame gezondheid, het Ecotech Village, het recycling dorp, een dorp rond ‘maatschappelijke verantwoordelijkheid’ en, last but not least, het waterdorp. Dit ‘Village de l’eau autonome’ wordt gebouwd in samenwerking met de IFAA (federatie van Franse rioleringfabrikanten) en de IFEP (Franse unie van regenwaterspecialisten). Pollutec Horizons beloont ook de beste innovaties, via verschillende onderscheidingen en trofeeën. Exposanten kunnen hun kandidatuur indienen voor de ‘Business en Milieu Awards’, de ‘Awards van Innovatieve technieken voor het milieu’, de ‘Eco-enterprises export awards’ en de ‘Innovation Award’ voor jonge bedrijven. Het evenement is in principe elke dag toegankelijk van 9 uur tot 18.30 uur. Op donderdag 5 december is

ber sluiten de deuren om 17.30 uur. Vooraf geregistreerde bezoekers met elektronische badge komen er gratis aan. Registreren kan vanaf september op: E www.pollutec.com

Paris Nord Villepinte FRANCE

3 >6 DECEMBRE 2013

Le salon des éco-technologies, de l’énergie et du développement durable

‘s Werelds meest toonaangevende vakbeurs voor proces-, drinken afvalwater

AMSTERDAM • NL

EXHIBITION 5 - 8 NOVEMBRE 



2013

Ontmoet meer dan 800 exposanten, waaronder de internationale marktleiders Bekijk alle innovaties en winnaars van de Aquatech Innovation Award Kom netwerken met meer dan 21.500 collega’s van over de hele wereld Laat je inspireren en doe nieuwe kennis op bij de AquaStages Bezoek tegelijkertijd de International Water Week

Registreer online voor gratis toegang www.amsterdam.aquatechtrade.com Organised by

Part of

Supported by

Industrieel water en afvalwater centraal tijdens Aquatech Amsterdam Van 5 tot en met 8 november is de Amsterdam RAI weer helemaal gewijd aan

International Water Week

Aquatech Amsterdam. Anticiperend op de marktvraag, legt het evenement dit jaar

Naar goede gewoonte, wordt simultaan met Aquatech Amsterdam opnieuw de International Water Week georganiseerd. Voor dit evenement slaan de International Water Association (IWA), Nederland Water Partnership, International Water Conferencies (IWC) en Amsterdam RAI de handen in elkaar. De editie van dit jaar richt zich op duurzame waterbehandeling en nieuwe concepten van stadswater. Eén van de belangrijkste pijlers van het programma, is de internationale IWW-conferentie ‘Geïntegreerde wateroplossingen voor een groene economie’. Centraal staan het hergebruik van water, energie en grondstoffen. Met andere woorden: het sluiten van de watercyclus. Om ook belanghebbenden uit de energieen afvalsector te laten participeren, zijn hiervoor nieuwe partnerships vereist. Daarnaast zijn ook nieuwe, krachtige technologieën nodig voor de productie van hernieuwbare energiebronnen, net als nieuwe concepten van ruimtelijke ordening om te weerstaan aan ernstige weersomstandigheden, zoals droogte en overstromingen.

de focus op afvalwaterbehandeling en industrieel gebruik van water. Aquatech Amsterdam gaat er prat op wereldwijd een toonaangevend evenement inzake proces-, drinken afvalwater te zijn. De beurs herbergt alle belangrijke bedrijven uit de watersector onder één dak. “Dit is de grootste vakbeurs die zich louter en alleen toespitst op watertechnologie, met meer dan 850 exposanten.” Verwacht wordt dat meer dan 21.500 bezoekers uit de hele wereld het evenement zullen bijwonen.

quatech Amsterdam is een organisatie van Aquatech Global Events. Dit bedrijf werd in 1964 opgericht en organiseert sindsdien wereldwijd toonaangevende commerciële evenementen op vlak van proces-, drinken afvalwater. Dat gebeurt zowel in China, India, de Verenigde Staten als Europa. Elk evenement lokt duizenden professionals en beleidsmakers uit alle nichemarkten van de waterindustrie. Ook voor specialisten, ingenieurs en mensen die de technologieën dagelijks in de praktijk toepassen, is het een ideale gelegenheid om de kennis weer op te frissen.

Netwerken

Tijdens Aquatech worden ook heel wat educatieve sessies georganiseerd. Dat gebeurt via de AquaStages: halfopen podia op de beursvloer die specifiek zijn ontworpen om diepgaande kennisoverdracht aan de bezoekers te bieden, zonder dat deze daarvoor de beursvloer hoeven te verlaten. De AquaStages bieden aan exposanten interessante extra opportuniteiten om het maximum uit hun beursdeelname te halen. Bezoekers krijgen dan weer de kans om hun knowhow op een efficiënte manier te verhogen.

E www.aquatechtrade.com

Innovatie

Op het gebied van water zijn onderzoek en ontwikkeling van vitaal belang: niet alleen voor de duurzame toekomst van onze wereld, maar ook voor het voortbestaan van heel wat ondernemingen. Met de Aquatech Innovation Award stimuleert en beloont de organisatie bedrijven die vernieuwen en zich op die manier duidelijk van de concurrentie onderscheiden. De Innovation Award is een interessant platform om innovaties aan het brede publiek kenbaar te maken en zo gericht zaken te doen. De winnaar van deze award zal tijdens de beurs worden bekendgemaakt.

Praktisch Aquatech vindt dus plaats van 5 tot en met 8 november in Amsterdam RAI, gelegen op het Europaplein in 1078 GZ Amsterdam. De beurs is elke dag geopend vanaf 10 uur. Van dinsdag tot en met donderdag kan je er terecht tot 18 uur, op vrijdag sluit de beurs een uurtje vroeger. E

www.aquatechtrade.com

a q u a r a m a # 6 1 I 29

BEZOEK ONS OP Aquarama 2013 Trade Fair for Water Technology Brabanthal, Leuven - 17/10/2013 Standnr. 46

SHARED VALUES – SHARED SUCCESS Brenntag, toonaangevend distributeur van chemicaliën in de Benelux, heeft een compleet productenportfolio: ❚ Specialiteiten chemicaliën voor water treatment, voeding, veevoeding, pharma, cleaning, polymeren, coating, cosmetica, lubricant toepassingen ❚ Industriële basischemicaliën (solventen, zuren, basen, zouten) ❚ Technical support & know-how

100000229_BTS_WT_195x134mm_NL.indd 1

Brenntag Water Treatment productengamma:

Water is Life – That’s Why We Care

❚ Flocculanten ❚ Coagulanten ❚ Ontschuimers ❚ Bio-additieven/nutriënten ❚ Aktief kool ❚ Filtermedia ❚ Hars voor ionenwisselaars ❚ Desinfectantia ❚ Klantspecifieke mengsels ❚ Andere specialiteiten voor waterbehandeling

Brenntag N.V. Water Treatment Nijverheidslaan 38, 8540 Deerlijk Téléphone + 32 56 78 82 52 Fax + 32 56 77 57 11 jurgen.vandenbon@brenntag.be lien.schouteten@brenntag.be www.brenntag.be www.brenntag-specialties-europe.com

02.05.13 09:52

Nieuwsbrief van het Vlaams Netwerk Watertechnologie

#42 TNAV leeft en is volop in beweging! In de loop van de laatste maanden mochten wij niet mincieerde leden: Edo Pumps, Festo, Packo Inox, SNF Water, en

Lustrumviering 10 jaar TNAV Op naar Amoras .

twee kernleden: Spirotech en Pantarein.

Voor zijn 10-jarig bestaan zocht TNAV een exclusief bedrijfsbezoek

Met Pantarein kan u gelijk kennismaken verder in deze

voor u uit: de slibverwerkingsinstallatie AMORAS. Andermaal een vol-

nieuwsbrief en op onze website vindt u Packo Inox al samen

treffer, niet het minst dankzij het prachtige weer. U was talrijk aan-

met Induss bij de nieuwe vacatures. Bedankt!

wezig op 25 juni: meer dan 70 deelnemers van 53 bedrijven of instel-

Hoe zit het met de toekomst van membranen? De BMG orga-

lingen maakten er een gezellige boel van. “Breng uw goed humeur

niseert daarover op 19 september een debatavond aan de

mee” liet u zich geen twee keer zeggen!

KULeuven en nodigt daarvoor drie experts uit: Joao Crespo,

AMORAS, de grootschalige installatie die baggerslib uit de Antwerpse

Pierre Aimar, Enrico Drioli. Geen onbekenden voor wie

haven verwerkt, levert geen half werk: zandscheiding via hydrocyclo-

thuis is in het membraanwereldje. De presentaties vindt u

nen, reusachtige indikvijvers, membraankamerfilterpersen waar het

binnenkort in het BMG-archief www.tnav.be > BMG > Voor-

gebouw omheen gebouwd moest worden, en natuurlijk een water-

bije activiteiten.

zuivering.

Voor de TNAV-leden staat er weer een bedrijfsbezoek op sta-

Om de dag af te sluiten maakten we een havenrondvaart: een goed

pel: op 1 oktober bezoeken we de intercommunale stort-

glas wijn en een gezelschap van hoog professioneel niveau, meer

plaats Hooge Maey. Niet vergeten in te schrijven!

moest dat niet zijn op die eerste mooie zomerdag van 2013 . U heeft

Verder zien wij u allen graag weer op Aquarama natuurlijk,

genetwerkt, maakte indruk op uw concollega’s met uw kennis over de

dit jaar op 17 oktober. Voor het programma van de work-

Antwerpse haven, liet u het broodjesbuffet goed smaken en genoot

shop “Duurzaam watermanagement in de industrie” raad-

van het water, de zon en het zicht op de havenbedrijvigheid.

der dan 6 nieuwe leden verwelkomen, waarvan vier geasso-

pleegt u www.tnav.be en www.aquarama.be . En daarmee is het jaar nog niet ten einde: Academia Meets

n www.tnav.be n www.amoras.be

Industry op 3 december presenteert de drie beste eindwerken op het gebied van de watertechnologie in Vlaanderen. Ontmoet de studenten en maak kennis met recent watertechnologisch onderzoek. TNAV ontving al veelbelovende eindwerken over membraanfiltratie, vergisting, algen en verwijdering van micropolluenten. Terwijl u dit leest is het tweede werkjaar van De Blauwe Cirkel van start gegaan en is de tweede gebruikersgroepvergadering van 4 september al achter de rug. Meer over de resultaten leest u verder in deze nieuwsbrief. TNAV blijft zich onvermoeibaar inzetten voor zijn leden, en die leden maken onze activiteiten, getuige de grote opkomst en het enthousiasme op onze lustrumviering net voor de zomer. Uw TNAV-team

u Een slibbrug van maar liefst 173 meter overspant de indikvijvers

a q u a r a m a # 6 1 I 31

Experience the quintessence Milli-Q® Integral system pure and ultrapure water at your fingertips. • Dual POD (point-of-delivery) concept saves space and increases convenience. • Lower running costs and water waste with exclusive Elix® technology. Experience More www.merckmillipore.com/ultrapure

Eekels zeer flexibel bij spoedklus in Henegouwen Aan het eind van de vrijdagmiddag voor het Pinksterweekend kwam er bij Eekels een spoedklus binnen voor een tijdelijke pompinstallatie met een capaciteit van 5000 m³ in een sluizencomplex in Péronnes-lez-Antoing (provincie Henegouwen). Het water moest over een afstand van circa 100 meter en een hoogteverschil van 16 meter verplaatst worden. Geen geringe opgave, maar Eekels was de enige

Visser & Smit Hanab ontwerpt en bouwt Poperings zwembad

het volledige pakket van technie-

kandidaat die op die korte termijn de benodigde pompcapaciteit

ken, waaronder HVAC, sanitair,

kon leveren én de vereiste expertise in huis heeft. Eekels kreeg dan

elektriciteit en waterbehande-

ook direct de opdracht.

ling. Het sport- en recreatiezwem-

Die vrijdagavond zijn de eerste pompen van het type Hidrostal

Visser & Smit Hanab nv als part-

bad maakt niet alleen gebruik

F10K aangevoerd vanuit Barendrecht, Nederland. Diezelfde nacht

ner van de Tijdelijke Handels-

van de traditionele waterbehan-

nog is de tijdelijke pompinstallatie in Zele verder gereed gemaakt,

vennootschap Furnibo – Visser

deling met coagulatie, floccula-

zodat Eekels zaterdagochtend de installatie direct kon opbouwen.

& Smit Hanab – Van Maercke

tie, meerlagenfiltratie, pH-cor-

De pompexperts hebben het hele pinksterweekend doorgewerkt,

kreeg de opdracht voor het ont-

rectie, desinfectie en oxidatie,

met als resultaat een goed werkende tijdelijke pompinstallatie én

werp en de bouw van het Pope-

maar zal tevens beschikken over

een tevreden klant.

rings zwembad ter waarde van

de nieuwste technieken op gebied

10,9 miljoen euro. Het bestuur

van wateren energiebesparing.

koos bewust voor een design-

Zoutelektrolyse als desinfectie,

build-constructie. Financiering

hergebruik van het spoelwater

en uitbaten van een zwembad

van de meerlagenfilters, hemel-

zijn nu eenmaal niet de kernac-

watergebruik, grijswatercircuit,

tiviteiten van een aannemer. Het

recuperatie van restwarmte uit

onderhoudsaspect in de vorm

lucht- en afvalwaterstromen,

van ‘total cost of ownership’ over

warmtekrachtcentrale, enz… dra-

30 jaar nam de bouwheer dan

gen bij tot aanzienlijke wateren

wel bewust mee in de beoorde-

energiebesparing.

n www.eekels.eu

ling van de offertes. Visser & Smit Hanab nv verzorgt

n www.vshanab.be

NURESYS scoort in Nederland en in Canada De koepel GMB/Imtech haalde

waardoor ook meer nutriënten

in juli naar Vancouver, Canada,

schroom bij de koplopers mag

de opdracht binnen voor het

worden vrijgesteld. Daarop koos

op uitnodiging van het Global

rekenen op het gebied van fos-

moderniseren en uitbreiden

GMB/Imtech resoluut voor NuRe-

Phosphorus Forum. Alle tech-

faat binden en terugwinnen

van de sliblijn op de RWZI Apel-

Sys voor het binden en terugwin-

nologie-aanbieders kregen een

onder de vorm van struviet.

doorn (NL). Zij maken daarbij

nen van het vrije fosfaat onder de

identieke business case voorge-

gebruik van thermische-druk-

vorm van struviet. Deze installatie

legd en konden vervolgens hun

hydrolyse (TDH), een techno-

zou in het tweede kwartaal 2014

benadering in een presentatie

logie die het energetisch rende-

operationeel zijn.

toelichten. Hier werd direct dui-

ment van de vergister opdrijft

Wim Moerman van NuReSys trok

delijk dat NuReSys zich zonder

Nieuwsbrief van het Vlaams Netwerk Watertechnologie

n www.nuresys.org

a q u a r a m a # 6 1 I 33

Watts BA BM terugstroombeveiliging

De nieuwe standaard in BA drinkwaterbeveiliging! DN50 Verkrijgbaar in DN15 t/m 2729. Conform EN1717 & EN1 Belgaqua gekeurd

w.w Kijk ate ook rbe op vei lig ing .be

Water is een van onze belangrijkste levensbehoeften. Het is dan ook van groot belang dat we de kwaliteit van ons drinkwater ook in de toekomst kunnen garanderen. Daarom heeft Watts Industries nu een pakket BA BM terugstroombeveligingstoestellen in de maten DN15 t/m DN 50 ontwikkeld, die voldoen aan de nieuwste regelgeving. Samen met de BA BS toestellen DN6 t/m DN10 bent u hiermee klaar voor de toekomst!

• Compact • Licht • Modulair • Eenvoudig • Compleet Watts Industries Belgium BVBA Beernemsteenweg 65 8750 Wingene Tel. +32 (0)51 65 87 08 Fax. +32 (0) 51 65 87 20 E-mail info@wattsindustries.be www.wattsindustries.be

Watts Industries Belgium BVBA is onderdeel van Watts Industries Europe B.V.

Supa Maxi™ universele wide range koppelingen – trekvast , zelfs onder extreme omstandigheden •

Volledige trekvastheid op alle leidingmaterialen

•

DN 50-300 met 10 koppelingen

•

PN16 voor water, PN10 voor gas

•

4° hoekverdraaiing per zijde, 8° in totaal

•

Belgaqua gekeurde EPDM rubber voor drinkwater

•

Hijsoog (> 10 kg)

•

Moerbouten worden aangedraaid vanaf het middenstuk. Nadraaien is niet noodzakelijk Epoxy coa�ng volgens DIN30677-2 en GSK

Oo k

vo or ga s

•

AVK Belgium nv - Zoomstraat 6A - 9160 Lokeren - T: 09/348.1313 - E: info@avkvalves.be - W: www.avkvalves.com

SEW Eurodrive: dubbele verjaardag SEW Eurodrive, al 55 jaar leverancier van aandrijftechnieken

De Blauwe Cirkel op kruissnelheid

en bijhorende diensten, heeft in

de resultaten van het onderzoek

technieken potentieel bieden

naar hergebruik van zout en

voor een significante vermin-

water bij de ontharding van water

dering van het zouten watergebruik.

2013 alle redenen om te feesten.

Nog even situeren: De Blauwe

met ionenwisselaars zijn veelbe-

General Manager Daniel Phi-

Cirkel is een VIS-traject en buigt

lovend. Dat is goed nieuws, want

lippron: “Onder de naam SEW-

zich over hergebruik en valori-

haast alle industrieën in Vlaande-

Vooral bedrijven die momen-

EURODRIVE zijn we tien jaar

satie van concentraatstromen

ren gebruiken onthard water. De

teel de pekeloplossing afvoeren

aanwezig in België. En ons ser-

met anorganische zouten. 47

regeneratie van de gebruikte har-

voor (dure) externe verwerking

vicecentrum in Marche-en-

bedrijven telt de gebruikers-

sen vereist een grote hoeveelheid

doen hiermee hun voordeel.

Famenne blaast vijf kaarsjes uit.”

groep inmiddels, en het tweede

van een niet loosbare pekeloplos-

Op termijn is dit ook de meest

Op 27 september organiseert

werkjaar ging deze zomer van

sing (voornamelijk NaCl). Het

ecologische oplossing, aange-

SEW een aantal seminaries, aan-

start. Van de 12 belangrijk-

Blauwe Cirkel-team onderzocht

zien het waterverbruik daalt en

gevuld met een permanente ten-

ste probleemstromen die het

zowel elektrodialyse als nano-

er minder chloriden geloosd of

toonstelling: een uniek kijkje

team in een eerdere fase identi-

filtratie en precipitatie voor het

verwerkt moeten worden. Deze

achter de schermen!

ficeerde zijn de eersten nu vol-

recupereren van dit NaCl en van

resultaten kunnen we zien als de

ledig doorgelicht.

(een gedeelte van) het gebruikte

aanzet tot succesvolle innovatie.

En zit er toekomst in? Ja hoor,

water, en concludeert dat deze

n www.tnav.be > De Blauwe Cirkel

n www.sew.be/105/27sept/

Onze partners in de Blauwe Cirkel : Vlakwa In deze en komende edities van de TNAV-nieuwsbrief laten we u kennismaken met enkele van de partners waarmee wij samenwerken in het kader van het Blauwe Cirkel-project. Eén van die partners is het Vlaams Kenniscentrum Water. Vlakwa, zo zegt General Manager Dirk Van der Stede, vertrekt vanuit de problemen van de watergebruiker, onverschillig of dat nu een landbouwbedrijf, een industriële onderneming of een publieke instelling is. De aanpak is horizontaal. Het brengt overheid, ondernemers en onderzoekers samen en zoekt mee naar duurzame oplossingen en valorisatiemogelijkheden. Een belangrijk verschil met TNAV is wel dat Vlakwa onder zijn leden géén bedrijven telt (wel koepelorganisaties zoals Essenscia of UNIZO). Vlakwa streeft naar valorisatie van de Vlaamse waterkennis, in eigen land, maar evenzeer in het buitenland, maar dat doet TNAV uiteraard ook. Beide organisaties zijn hoe dan ook complementair en verklaarden in een persmededeling in 2012 dat ze zouden samenwerken waar dat nuttig en nodig was. Het zou er nog aan ontbreken! TNAV heeft Vlakwa dan ook uitgenodigd mee in het VIS-traject De Blauwe Cirkelte stappen. Daar heeft Vlakwa nu een loketfunctie. Voorts staat het mee in voor de verspreiding van de onderzoeksresultaten en kijkt het uit naar beloftevolle opportuniteiten, bijvoorbeeld qua valorisering van de gerecupereerde zouten en/of chemicaliën.

Waterleau Waterleau legt de laatste hand aan de bouw van de waterzuiveringsinstallatie van Fez, de tweede stad van Marokko. Dit station heeft een capaciteit van 130.000m³ per dag of een inwonersequivalent van 1,3 miljoen inwoners. Door de anaerobe vergisting van het actief slib wordt ter plaatse voldoende biogas geproduceerd om in 60% van de energiebehoeften van het station te voorzien. De oplevering is gepland voor november 2013. Waterleau zal er, net als in Marrakech, instaan voor de exploitatie voor een periode van 10 jaar. Door de aanhoudende successen in Marokko ziet Waterleau er zijn personeelsbestand aanzienlijk uitbreiden. n www.water-leau.com

Nieuwsbrief van het Vlaams Netwerk Watertechnologie

a q u a r a m a # 6 1 I 35

Op de koffie bij…

De organische groei van Pantarein Pantarein, in een onopvallende kantoorruimte met werkplaats in een industriezone vlakbij de afrit Mechelen-Zuid van de E19, ademt jeugd en dynamiek. Eenzelfde jeugd straalt de baas uit. De eerste indruk: een man zonder kapsones, een dynamisch ogende veertiger. Hij heet Piet De Langhe, is bio-ingenieur uit de stal van Willy Verstraete. En als zovelen in het Belgische watertechnologisch milieu maakte De Langhe ergens in de jaren ’90 een ommetje via het welbekende Seghers Better Technology van weleer.

e naam “Pantarein” heeft

king aan anderen over te laten ?

een dubbele bodem. Er is

Het belang van de klant geeft hoe

de gedachte van de Griekse filo-

dan ook de doorslag.”

soof Heraclitus (6e eeuw voor

“Soms is het goed erbij te zijn… “ Voor de onberispelijke technische

gepast onderzoek en de mond

uitvoering van de projecten werd

aan mond reclame zorgen voor

Christus), “Panta rhei”: alles in

Vertrouwen inboezemen is

zeven jaar geleden Wim Mariën

een groter potentieel aan nieuwe

deze wereld is steeds in verande-

het halve werk

aangetrokken. “Kleine waterzui-

projecten. Ook in het buitenland

ring: “Men kan niet tweemaal

In het prille begin beperkte Panta-

veringen bouwen we hier hele-

heeft Pantarein inmiddels de eer-

in dezelfde rivier stappen, want

rein zich tot adviezen voor proces-

maal zelf, ook membraanfiltraties

ste stappen gezet met realisaties in

het is steeds weer vers water dat

verbetering, en verlaging van de

waarvoor gebruik wordt gemaakt

onder andere Frankrijk en Kroatië.

u tegemoet stroomt, “ Het is een

operationele kost door energiebe-

van Pentair-membranen: Pentair

“Tja, die kansen komen gewoon”,

gedachte die haar waarde behoudt,

zuiniging, verbruik van chemica-

levert alleen de module, zodat de

zegt De Langhe, “en dan grijp je

maar ze is ook ironisch want we

liën enz…. Het zijn activiteiten die

toegevoegde waarde bij ons blijft”,

die natuurlijk aan…”

beseffen nu dat dat voortdurend

De Langhe en zijn tiental mede-

zo preciseert Mariën. Na de ople-

verse water moet worden gezui-

werkers nog steeds zeer belang-

vering van de installatie onder-

Waarom Pantarein net nu besloot

verd, “rein” gemaakt, willen we

rijk vinden. “We willen niet per

steunt Pantarein de exploitatie

zich als kernlid bij TNAV te voe-

het hergebruiken.

se elke keer de jackpot binnenha-

met behulp van een opvolging van

gen? “2013 is ons marketingjaar”,

In zaken moet je allereerst het ver-

len en een nieuwe waterzuivering

de sturing op afstand (remote con-

zo luidt het antwoord. Via de net-

trouwen van de klant winnen en

bouwen, maar als dat lukt is dat

troll) in combinatie met geregelde

werking neemt je naamsbekend-

uiteraard moet je dat vertrouwen

natuurlijk meegenomen”.

bezoeken ter plaatse en maande-

heid toe, loop je meer “in the

ook zien te verdienen. Daar draait

De aanpak blijkt te werken. “In 8

lijkse rapportering.

picture”. En ja, klanten vroegen

het allemaal om en dat is voor Pan-

op 10 van de gevallen komt zo’n

“Resultaat: sinds het ontstaan rea-

ons wel eens “We waren op zoek

tarein niet anders.

klant naar ons terug. Hij heeft kun-

liseren we een jaarlijkse omzetstij-

naar jullie stand, waar vinden we

“Voor nieuwe bedrijven of pro-

nen ondervinden dat we alle tech-

ging met gemiddeld 30 % en dit

die ?”. Ja, soms is het goed erbij

ductielijnen voeren we hoe dan

nologie in huis hebben, en uiterst

jaar zien we de groei aanhouden”.

te zijn. Ook in ons eigen belang

ook een haalbaarheidsstudie uit

flexibel en op maat kunnen wer-

Die groei is geen absolute doelstel-

natuurlijk. In verband met het

en we doen dat met open vizier.

ken om hem zo efficiënt mogelijk

ling, en… hij is organisch.

Blauwe Cirkel-project vroegen

Blijft het bedrijf maar beter lozen

te helpen. Heel vaak volgen dan

op de riolering of wordt het beter

ook verdere opdrachten.

Pantarein ziet de toekomst

den vertegenwoordigen. “Welnu,

uitgerust met een eigen waterzui-

Onderhand heeft Pantarein al flink

met vertrouwen tegemoet

hier zijn we dan. Na een paar jaar

veringsinstallatie die in het opper-

wat mooie referenties opgebouwd

De terugkoppeling van de

evalueren we wel of het de juiste

vlaktewater loost? Of is het, last

in de voedingssector, in de textiel,

bestaande installaties, de verdere

beslissing was…! “

not least, verstandiger het afvalwa-

de afvalverwerking en de afvalwa-

ontwikkeling van technologie

ter te laten ophalen en de verwer-

terbehandeling op stortplaatsen.

middels het uitvoeren van toe-

aq u arama # 6 1 I 36

klanten ons of we hen daar kon-

Nieuwsbrief van het Vlaams Netwerk Watertechnologie

n www.pantarein.be

Op de koffie bij…

Aaqua, 10 jaar later Aaqua nv, Bonheiden. Tien jaar geleden waren we al eens op de koffie bij bedrijfsleider Marc Feyten, ingenieur, en in zijn schaarse vrije tijd ook nog penningmeester van TNAV. We treffen de zaakvoerder op dezelfde plek in zijn inmiddels van een extra-etage voorziene kantoor. Tien jaar ouder, allicht ook wijzer, duidelijk in zijn beste jaren, geestdriftig over zijn werk en geenszins geïntimideerd door de uitdagingen waar een bedrijf zich tegenwoordig voor geplaatst ziet.

ekijk je op de bedrijfswebsite

“Voeling houden met de klant is

is. Op zijn minst hebben we al

TNAV-lid Veolia Water Solutions.

de referentielijst, dan sprin-

onmisbaar. Het helpt ons om onze

de juiste onderdelen bij wanneer

AAQUA zuivert hier niet enkel het

gen twee dingen in het oog. Die

belangrijkste beleidslijn trouw te

we ter plaatse komen, zodat één

afvalwater, maar van meer dan de

lijst is inmiddels ontzettend lang

blijven: hou het simpel. We vra-

enkele interventie volstaat en de

helft van het gezuiverde afvalwa-

geworden, zeker voor een “klein”

gen ons altijd af hoe het nog een-

installatie in een minimum van

ter wordt terug drinkwater gepro-

bedrijf. Ook lijken er voor Aaqua

voudiger kan. Een tevreden klant

tijd weer operationeel is”.

duceerd. Veolia Water Solutions

geen geografische grenzen meer te

is eigenlijk de beste propagan-

bestaan. “We realiseren nu zowat

dist voor je bedrijf. Daar kan geen

Een veelzeggende referen-

één derde van onze omzet in het

reclamecampagne tegenop”.

tielijst

Het nut van netwerking

buitenland”, bevestigt Marc Fey-

“Met ons AAQUA-CONTROL-

Aaqua heeft zich in de voorbije

Marc Feyten is blij dat samenwer-

ten. “Maar die buitenlandse acti-

SCADA-systeem, dat we zelf pro-

jaren een benijdenswaardige repu-

king met andere TNAV-leden nu

viteit is voor Aaqua nooit een doel

grammeren, waardoor de kost-

tatie verworven in de sectoren

haast vanzelfsprekend is gewor-

op zich geweest”.

prijs relatief laag blijft, hebben

tankreiniging en voeding. “Soms

den. “Binnen het netwerk zien

wij constant zicht op de meet-

lijkt het vanzelf te gaan. Bij tank-

bedrijfsleiders elkaar, ze leren

De mannen van Aaqua houden

gegevens bij onderhand wel een

reinigingsbedrijf Den Hartogh

elkaar vertrouwen, en waarderen

van de hands on aanpak: direct

dertigtal klanten die wij zo van

in de Botlek bijvoorbeeld (nabij

en ze zien of en hoe ze elkaar kun-

contact met ‘stielmannen’ levert

op afstand kunnen opvolgen en

Rotterdam) kwamen we voor een

nen aanvullen. Het was TNAV dat

kostbare ervaring op. Marc Feyten:

depanneren waar dat mogelijk

warmtewisselaar. Uiteindelijk

er Marc Feyten enkele jaren gele-

stonden we in voor de ombouw

den toe heeft gebracht voor betoe-

van de waterzuivering in haar

laging van zijn Blue Hero-project

geheel”.

bij IWT-Vlaanderen aan te klop-

Een nieuw prachtige referentie in

pen. “De papierwinkel die dat

opbouw is de waterzuiveringsin-

met zich bracht zie ik nog voor

stallatie in het na brand heropge-

me”, lacht hij, “maar alles samen

bouwde runderslachthuis Adri-

heeft dat toch flink bijgedragen

aens in Zottegem, waar Aaqua de

tot het succes van deze technolo-

watercirkel sluit. Hiervoor werkt

gie waardoor we het aparte bedrijf

Aaqua samen met dat andere

“Blue Heat” hebben opgericht”.

helpt Aaqua bij deze laatste stap.

(Voor wie het allemaal maar op Bovenzicht van waterzuivering ATC-Van Loon in Antwerpen u

aq u arama # 6 1 I 38

Nieuwsbrief van het Vlaams Netwerk Watertechnologie

afstand volgt: door middel van eenvoudige technieken herwaar-

deert Blue Hero (wat staat voor

Het zijn twee sprekende voor-

Blue Heat Recovery Operation)

beelden van de wil van Aaqua

het afvalwater van de klant tot

om te blijven innoveren en

een bron van energie. Uit het tot

duurzamer te werken. )

een loosbaar effluent gezuiverde

De kaarten voor Aaqua liggen

afvalwater kan de warmte-energie

zo te zien beslist niet slecht. Als

worden gerecupereerd door een

betrouwbare partner die zijn

combinatie van warmtewisselaars

klanten een complete waterbe-

en een warmtepomp.

handeling kan aanbieden en hiervoor oplossingen op maat

Dankzij de aanzienlijke besparing

uitwerkt, heeft het bedrijf zijn

die dit oplevert is de investering

sporen zeker verdiend. Marc

in twee of drie jaar terugverdiend .

Feyten en zijn mensen blij-

In het verlengde hiervan heeft

ven van nabij de veranderin-

het zusterbedrijf Blue Heat ook

gen in de technologie volgen,

de Blue Tower-technologie ont-

maar zonder aan creativiteit in

wikkeld : het hergebruikt dam-

te boeten zijn ze altijd te vin-

pen, ook al zijn ze vervuild, om

den voor samenwerking met

water tot 90° celsius op te war-

derden als dit voor de klant een

men, in plaats van ze gewoon via

betere oplossing oplevert en alle

een schouw te laten ontsnappen.

betrokkenen tot voordeel strekt.

Condensatie van deze dampen neemt ook grotendeels de stank

Net als tien jaar geleden geldt voor

weg die dergelijke vervuilde dam-

Aaqua het wijze woord van J.W.

pen wel eens te weeg brengen.

von Goethe: “ In der Beschrän-

Dat heet water wordt dan ingezet

kung zeigt sich der Meister” !

als stookwater. Paybacks van 2 of zelfs slechts één jaar zijn niet uit-

n www.aaqua.be

zonderlijk.

ZIEN EN GEZIEN WORDEN PROTRONIC – Elektronisch gestuurde wastafelkranen en spoelarmaturen. Synoniem voor hygiëne, functionaliteit en betrouwbaarheid. Nu in een nieuw design.

www.franke.com

u De waterzuivering voor slachthuis Adriaens. Elk project wordt volledig in 3D uitgetekend

a q u a r a m a # 6 1 I 39

”

In principe kunnen alle waterzuiveringsstations die geconcentreerde en bio-degradabele afvalwaterstromen hebben, bioplastic maken.

Stéphane Deleris, Aquiris

Er was de eerste generatie plastics: deze, gemaakt van aardolie. De tweede generatie wordt gemaakt van hoogwaardig biologisch materiaal: suikerriet, maïs,... Maar intussen ontluikt een derde generatie: gemaakt van ‘laagwaardige’ biomassa, zoals... slib van waterzuiveringsstations, of van bepaalde effluenten. Het Brusselse Aquiris had de primeur, wereldwijd. Vandaag spreidt de daar ontwikkelde technologie haar vleugels uit.

40 I aq u arama # 6 1

40 I a q u ar ama # 6 1

n waterzuiveringsstation Brussel-Noord behandelt Aquiris zomaar eventjes 1,4 miljoen inwonerequivalenten afvalwater, sedert maart 2007; dat komt neer op 275 miljoen liter afvalwater per dag (droogweeraanvoer). Op die locatie ontmoetten we technisch directeur Stéphane Deleris. Na de honger, het feest

Al snel toont Deleris enkele rode, plastic muntjes. Ze zijn op het eerste zicht in niets te onderscheiden van plastic uit aardolie. Toch zijn ze heel bijzonder: ze zijn gemaakt uit het slib van zuiveringsstation Brussel-Noord. Daar gebeurt de fosfaatverwijdering op biologische wijze: door bacteriën die het opslaan als polyfosfaat, legt Deleris uit. Wanneer ze zich in zuurstofloos en nitraatarm water bevinden, komen ze in een stresssituatie die ervoor zorgt dat ze grote hoeveelheden fosfaat afgegeven aan het water/slib mengsel. Dit is de hongerfase. Wanneer het actief slib nadien wordt belucht, er door het slib nitraat wordt geproduceerd en deze soort bacteriën bijgevolg een overvloed hebben aan zuurstof, nitraat en voedingsstoffen, zullen de betrokken bacteriën niet alleen de eerder afgegeven hoeveelheid fosfaat terug opnemen, maar daar bovenop nog een bijkomende hoeveelheid fosfaat. Dat is de feestmaalfase. Welnu, deze bacteriën slaan de

reserves op onder vorm van polymeren: de polyhydroxyalcanoaten. Het is mogelijk ze uit het water te halen vóór ze hun reserves opnieuw verteren, en er die biopolymeren uit te winnen; dat vermindert bovendien de massa van het op andere wijze te verwerken slib. En omdat ze hun voorraden niet verteren, verbruiken ze ook minder zuurstof, zodat minder moet worden belucht. Afval versus voedsel

De eigenschappen van PHA leunen sterk aan bij die van PE, polyetheen dus, meldt Deleris. Ook wat betreft warmte- en mechanische resistentie. Vandaag wordt het reeds op industriële schaal gemaakt: van suikerriet, maïs en dergelijke. Maar onder meer om ethische redenen (niet opdrijven voedselprijzen,...) is het uiteraard beter PHA te maken van laagwaardige biomassa, zoals slib van waterzuiveringsinstallaties. “Zij die PHA uit hoogwaardig plantaardig materiaal maken, moeten meer betalen dan wij voor onze basisgrondstof. Onze kost daarvoor is nul-of eerder: negatief, want we vermijden er net kosten mee, omdat we zo minder slib op andere manier moeten verwerken, en minder moeten beluchten. Anderzijds hebben wij iets meer kosten voor de werkwijze die bij ons nodig is voor het selecteren van de juiste bacteriën. Uiteindelijk

_D_O_SS __I_ER haa l _

afv

alweer u ate it r

_D_O_

aa afv l m alw

Bioplastic uit afvalwater: dit is pas het begin... Door Koen Vandepopuliere

_D_O_SS __I_ER haa _ af l m

komt het erop neer dat de prijs van ons PHA vergelijkbaar is met die uit voedingsgewassen.”

val eer wa uit ter

Toepassingen

De pilootinstallatie te Brussel produceert enkele kilo’s PHA per week, klinkt het. Ze is er sedert 2010. Deleris: “Sedertdien hebben we het proces geoptimaliseerd. Vandaag willen we overstappen naar projecten op industriële schaal, die enkele honderden kilo per jaar maken. Hoe dan ook zal het totaal aantal ton bioplastic dat uitgaande van ‘afval’stromen wordt geproduceerd, niet groot zijn in vergelijking met wat de plastics uit aardolie leveren. De PHA-plastics zullen dan ook eerder worden gebruikt in nichetoepassingen. Ook al wegens de prijs. Ter indicatie: het kan bijvoorbeeld gaan om 2,5 à 5 euro per kilogram, wat duurder is dan plastic uit aardolie, die vandaag 0,50 à 1 euro per kilo kost. Het zal dus gaan om afnemers die bereid zijn meer te betalen omdat het gaat over een product dat biodegradeerbaar is, afkomstig van biomassa -in plaats van fossiele grondstoffen-, en niet van voedingsgewassen maar van afval. Het kan bijvoorbeeld gaan om zakken voor het transporteren van composteer-

Bioplastic in vier stappen Het aanmaken van PHA’s gebeurt in Brussel-Noord in vier stappen. Stéphane Deleris, technisch directeur bij Aquiris, somt ze op. 1-”Ten eerste voeren we er enkele honger-/feestmaalfases door. De bacteriën die niet in staat zijn reserves op te slaan, sterven dan massaal. Deze die dat wel kunnen, overleven. In het begin maakten ze 10% van de soorten bacteriën uit, op het eind 50 à 60%. Deze eerste stap noemen we dan ook de ‘aanrijkingsstap’.”

baar afval. Of nog: om gronddoeken mee te maken, gebruikt in de agrarische sector, bijvoorbeeld in de aardbeiteelt; met PHA zullen ze eenvoudig degraderen. Enzovoorts...”

2-”De tweede stap is ervoor te zorgen dat die 50, 60 % bacteriën de voeding krijgen die het meest geschikt is om hen bijzonder grote hoeveelheden PHA’s te laten produceren. Dat gebeurt door slib -ingedikt tot 50 gram/liter- de eerste fases van de anaerobe vergisting te laten doorlopen, bij een temperatuur van 35 à 40°C. Bij de tweede fase daarvan, de acidogenese, ontstaan zogenaamde ‘vluchtige vetzuren’. Dat is het lievelingsmaal van de betrokken bacteriën. Die vetzuren scheiden we af van de rest van de verder gistende massa.”

u Met een full-scale installatie zou Aquiris 1.000 ton bioplastic per jaar kunnen maken

3-”Vervolgens is er de derde stap: het mengen van de tank met de bacteriën uit stap 2, met de tank met daarin de vluchtige vetzuren. Meteen beginnen de bacteriën er grote hoeveelheden van te eten, tot ze barstensvol biopolymeren zitten. Vóór ze de kans krijgen die te verteren, verwijderen we zoveel mogelijk water. En na die dehydratatie drogen we de massa. We hebben dan een droog slib, dat voor 50 à 70 % uit biopolymeren bestaat.”

enerzijds een poeder dat voor 98 à 99 % bestaat uit PHA. De rest is biomassa dat veel stikstof en fosfor bevat, en mogelijks bruikbaar zal blijken als meststof. Het PHA wordt omgezet tot pellets waarmee de plastiekverwerkers aan de slag kunnen, net zoals ze doen met andere plastics. Eventueel voegen ze er dan nog enkele componenten bij om bepaalde karakteristieken te veranderen, bijvoorbeeld een rood pigment om een rood plastic te krijgen.”

4-”De laatste stap is de extractie uit dat droge slib van het polymeer. Uiteindelijk krijgen we zo a q u a r a m a # 6 1 I 41

a q u a r a m a # 6 1 I 41

BIO DYNAMICS uw partner in waterzuivering 

afvalwateraudits, BBT-studies (Best Beschikbare Technieken), ...



piloottesten



realisatie nieuwe installaties



optimalisatie bestaande installaties



verhuur full-scale zuivering

zware metalen, fluoride, fosfor, ...

stikstof, organische vervuiling, ...

fysico-chemisch

biologisch

waterhergebruik, ontzilting, ...

indikking, droging, ontwatering, ...

indamper

slibverwerking

Uw partner voor de bouw van...

Waterzuiveringstations Biogascentrales

Betonnen tanks voor opslag van water, slib en biomassa. Perfect waterdicht! Naadloos ter plaatse gestort. Diameter 4,5m tot 40m en hoogte tot 14m. Levering en installatie van mangaten, collectoren, spankappen, roerwerken, etc...

BIO-DYNAMICS

N.V. Groenstraat 55 B-9800 Deinze, België

tel | 00 32 (0)9 210 31 60 fax | 00 32 (0)9 210 31 65 www.bio-dynamics.be ww info@bio-dynamics.be

Trevi nv Dulle-Grietlaan 17/1 9050 Gentbrugge Belgium

T +32 9 220 05 77 F +32 9 222 88 89 E info@trevi-env.com S www.trevi-env.com

ISO 14001 ISO 9001 VCA BE 0447.717.15

_D_O_SS __I_ER haa l _

afv

alweer u ate it r

Industriële toepassingen

Volgens Deleris kan het produceren van bioplastic in principe door alle waterzuiveringsstations die geconcentreerde en biodegradabele afvalwaterstromen hebben. Maar toch zijn vooral industriële stromen interessant. “Het maken van PHA uit industriële afvalwaters is zeer vergelijkbaar met dat uit huishoudelijke”, legt de technisch directeur uit. “Maar doorgaans is het daar wat eenvoudiger. Zo is het verschil vaak dat we voor industrieel afvalwater niet noodzakelijk gebruik moeten maken van slib. Ik denk bijvoorbeeld aan effluenten van zuivelbedrijven die wat gefermenteerd zijn geraakt, en zodoende rijk aan vluchtige vetzuren. Het is een stroom die reeds dicht aanleunt bij wat de bacteriën, die PHA opslaan, het liefst consumeren. Op dit moment zijn we in Nederland

aa afv l m alw

trouwens begonnen aan twee projecten die moeten leiden tot full-scale installaties die PHA maken uit industriële afvalwaters, in kader van het project Biotrip.” Huishoudelijk afvalwater

In Brussel-Noord zal de PHA-installatie blijven functioneren en dienst doen als demonstratie-unit. Deleris: “Met een full-scale installatie zouden we 1.000 ton bioplastic per jaar kunnen maken. Maar het gaat om een bestaande installatie, die reeds is voorzien van andere valorisatiemethodes, waarbij ik vooral denk aan de productie van energie, onder meer via methaan. Het ombouwen zou behoorlijk wat kosten,” besluit hij. E www.aquiris.be

Aquiris’ hydrokorrels, struviet en ammoniumsulfaat Slib van rioolwaterzuiveringsinstallaties wordt sedert 2007 grotendeels verbrand in wervelbedinstallaties. Aquiris, echter, doet het op een manier die zeer uitzonderlijk is voor zuiveringsslib: via ‘natte oxidatie,’ een proces waarbij in water opgeloste of zwevende stoffen worden geoxideerd bij hoge temperatuur en druk. Dat gebeurt in de waterfase, door toevoeging van zuurstof. Hierbij worden organische stoffen geoxideerd tot CO2, water en eenvoudige organische verbindingen zoals azijnzuur. De organische stikstofcomponenten worden daarbij omgezet in ammoniak. Wat overblijft, bevat het grootste gedeelte van het asgehalte van het slib, en een grote fractie van het in het slib aanwezige fosfor. Stéphane Deleris: “De firma Argex maakt daarvan hydrokorrels, de poreuze bolletjes die vocht vasthouden in bijvoorbeeld bloempotten. Met een andere firma, de afvalverwerker SEDE, werken wij nog aan twee andere valorisaties. Voor beide hebben we intussen twee pilootinstallaties, waarmee we nagaan of het haalbaar is deze installaties op te schalen, en of het eindproduct voldoet aan de wettelijke normen voor meststoffen. Eén van de pilootinstallaties vertrekt van het gegeven dat de effluenten die terugkeren na onze

_D_O_

_D_O_SS __I_ER haa _ af l m val eer wa uit ter

u Flacon 1, droog slib dat voor 50 à 70 % uit biopolymeren bestaat; flacon 3, poeder dat voor 98 à 99 % bestaat uit PHA; flacon 2, residu; flacon 4, PHApellets

slibverwerking zeer veel fosfor bevatten. Daarvan willen we struviet maken: Mg(NH4)PO4. Het winnen daarvan gebeurt intussen al vaker in industriële installaties, maar minder vaak in een rioolzuiveringsinstallatie, zoals hier. We zouden er per dag zo’n 1.500 kilo kunnen produceren, naar we verwachten vanaf 2014 . De andere pilootinstallatie focust op het stikstof. Een bijverschijnsel van het maken van struviet is namelijk dat veel extra ammonium binnenkomt in het waterzuiveringsstation. Een oplossing is daarvan ammoniumsulfaat, dus (NH4)2SO4 te maken. In deze pilootinstallatie zullen we, vanaf eind 2013, het ammonium in gasfase uit het effluent halen en laten kristalliseren met zwavelzuur. Zo krijgen we een zoutoplossing. Daaruit zal dan, door verdamping, ammoniumsulfaatpoeder ontstaan. Ook dat zal worden gebruikt om meststoffen van te maken. Die methode zou dan in de plaats kunnen komen van de technologie waarmee vandaag ammonium wordt gesynthetiseerd: namelijk door het fixeren van luchtstikstof via het Haber-Bosch procédé, wat buitengewoon energieverslindend is. Overigens is het valoriseren van de stromen in onze zuiveringsinstallatie ook een manier om minder vuillast aan de ingang van het station te hebben. Dan is er ook minder vuil dat we nog uit het afvalwater moeten halen....”

u Het PHA-productieproces is de voorbije jaren geoptimaliseerd aan de hand van de pilootinstallatie te Brussel, die is geplaatst in 2010. In Brussel-Noord zal de PHA-installatie blijven functioneren en dienst doen als demonstratie-unit. a q u a r a m a # 6 1 I 43

a q u a r a m a # 6 1 I 43

GRP Pipe Systems Pipes and fittings DN150 to 3600, PN 1 to 32, SN 5 000 to 1 000 000.

O O O O O O O

Sewage Microtunneling Rehabilitation Potable Water Retention Systems Hydro Power Special profiles – Non circular

E Giovanni CINO – Sales Belgium and Luxemburg M +32 470 046 148 - F +32 (0)67 33 37 70 T +33 (0)1 34 35 66 10

AquaScat

sets the standard

· · · · · ·

Minimaal onderhoud Contactloos troebelheid meten 90° strooilichtmeting Meetbereik 0 .. 4’000 FNU Resolutie 0.001 FNU Volledige automatische kalibratie

Geïntreseerd in een demonstratie of proefplaatsing?

Tel: E-mail: Web:

+31 88 278 28 28 info@apt.be www.apt.be

_D_O_SS __I_ER haa l _

afv

alweer u ate it r

_D_O

aa afv l al

_D_O_SS __I_ER haa lm a fva eer _ Plastic uit afvalwater van fruitsapproducenten, chocoladefabrieken, en meer... lw uit Door Koen Vandepopuliere

Het Brusselse waterzuiveringsbedrijf Aquiris haalde een werelprimeur met biologisch afbreekbaar plastic, gewonnen uit

De wetenschappers willen dat de ontstane, 100% biodegradeerbare verpakking een zo laag mogelijke impact heeft op het milieu. Daarom zullen ze ook een levenscyclusanalyse uitvoeren.

afvalwater. Het lijkt er evenwel op dat het voorbeeld snel navolging zal krijgen.

e fruitverwerkende sector genereert per jaar zo’n 155,48 miljard liter afvalwater. Dat schat AIJN, de in Brussel gevestigde Europese fruitsapassociatie. Daarmee wil een internationale coalitie van deskundigen bioplastic maken, grotendeels bestaande uit het biodegradeerbare polymeer PHA. Meer bepaald gaat het in dit geval om één van de verschijningsvormen ervan: PHB (PolyHydroxyButyraat). Het project, ‘PHBottle’, wordt gecoördineerd door het Ainia Technology Centre (Spanje). Het kadert in het zevende kaderprogramma van de EU en kan rekenen op een totaal budget van 3 miljoen Euro.

Acht bedrijven en vier technologiecentra uit verschillende Europese en Amerikaanse landen nemen aan het project deel. Ze zijn gevestigd in België, Nederland, Spanje, Portugal, Bulgarije, Mexico, Brazilië en Honduras. De Belgische leden van het consortium zijn AIJN en Omniform NV. Nederland

Drie fases

PHBottle ving aan eind mei 2012 en zal 42 maanden duren. Het wordt in drie fases uitgevoerd: 1. Zoeken naar de micro-organismen die het meest zijn geschikt om het organisch materiaal uit het afvalwater om te zetten naar PHB. 2. De barrière-eigenschappen van de verpakking verbeteren door het toevoegen van cellulosevezels en ingrediënten met antioxiderende eigenschappen. 3. Het produceren van flessen met het nieuwe materiaal; uitvoeren van een validatie; verder uittesten van de verpakking.

Belgische leden

De verpakking zou trouwens in de eerste plaats zijn bestemd voor... de fruitsapindustrie zelf. Zo zou een kringloop ontstaan. Maar ze zou ook bruikbaar zijn buiten de voedingsindustrie. Bijvoorbeeld in de farmaceutische sector, om reinigingsproducten te verpakken, of in de auto-industrie.

Een ander markant project vindt plaatst in Veghel, waar van het afvalwater, opnieuw, bioplastic wordt gemaakt. Als het de onderzoekers lukt er het bioplastic voor een marktconforme prijs te maken, zou Mars het gebruiken voor zijn wikkels. Een andere optie waaraan ze ginds denken, is er plastic voor bouwmateriaal van te maken. De Nederlandse technologiestichting STW en het technologiebedrijf Paques BV zijn dan weer, zeer onlangs, het onderzoekprogramma ‘The Volatile Fatty Acid Platform’ gestart. Eén van de deelprojecten focust zich op het winnen van PHA’s uit afvalwaterstromen. Het zal zich richten op het optimaliseren van het bioplastic-productieprocedé door mengsels van bacteriën tegelijkertijd onder acht tot twaalf verschillende omstandigheden te kweken, wat zou moeten leiden tot een nieuw, robuust productieproces. E www.phbottle.eu

a q u a r a m a # 6 1 I 45

ate

IE_R_ S _ S _ __ eer uitr D_O IE_R_ S _ S ___meer ueitr D_O l at

l m ate haa alw v f

haa alw fv

IE_R_ S _ S _ __ eer uitr D_O l m ate haa alw fv

Luc Pinoy: en zouten werden zuren en basen... In veel afvalwaters bevinden zich belang-

Bipolaire membranen

rijke hoeveelheden zouten. Vandaag wor-

Zouten in afvalwaters zijn dikwijls afkomstig van zuren en basen die zijn gebruikt in het proces, legt Pinoy uit. “Het idee ligt dan ook voor de hand die zouten om te zetten in zuren en basen die opnieuw in het proces kunnen worden gebruikt. Tot enkele jaren geleden was dit zeer moeilijk. Maar vandaag bestaat een mogelijkheid: elektrodialyse met bipolaire membranen. Elektrodialyse is een techniek die reeds goed bekend en betrouwbaar is: ze wordt onder meer gebruikt voor het ontzouten van zeewater. Maar wij gaan daarvoor gebruik maken van een nieuw type membranen, namelijk de ‘bipolaire’. Die laten toe water te splitsen in OH- en H+. Stel bijvoorbeeld dat zich in het afvalwater het zout NaCl bevindt: dan maken we met OH- de base, dus NaOH, en met H+ het zout, dus HCl.”

den ze nog grotendeels geloosd. Maar de wetgeving wordt alsmaar strenger. Ze recupereren wordt dan ook interessanter. Maar dat wordt het nog meer als ze leiden tot hoogwaardige grondstoffen. Door er zuren en basen van te maken, bijvoorbeeld.

“De overheid wil vermijden dat zouten in het milieu terechtkomen. De lozingsnormen worden dan ook alsmaar strenger”, zegt Luc Pinoy, Docent Chemische Procestechnologie aan de Katholieke Hogeschool Sint-Lieven. “Maar als de gerecupereerde zouten opnieuw afval worden, wordt het voor bedrijven minder interessant ze te recupereren. Er wordt evenwel aan gedacht zo’n teruggewonnen zout in te zetten als strooizout, zodat we het niet meer moeten importeren – soms van de andere kant van de wereld bovendien. Maar er is nog een andere mogelijkheid.”

End-of-waste criteria

Remmen op de doorbraak van de technologie zijn dat de daarvoor nodige bipolaire membranen nog vrij duur zijn, en dat ze niet lang genoeg meegaan. Een oplossing zou kunnen komen van een pilootinstallatie waarover Pinoy kan beschikken, en die

Door Koen Vandepopuliere

u Luc Pinoy

zich bevindt in zusterhogeschool KHBO te Oostende. Nog een andere rem is deze van juridisch-technische aard. De zuren en zouten die uit de afvalwaterstroom komen, zijn bij hergebruik (of verkoop) namelijk niet langer ‘afval’, maar worden plots ‘grondstof’. Wanneer precies wordt gespecifieerd door criteria die de Europese Commissie nu nog bezig is op te stellen. Bovendien: als het eenmaal grondstoffen geworden zijn, vallen ze onder REACH: de ‘Registration, Evaluation and Authorisation of Chemicals’ . Dat impliceert dat je onder andere moet aantonen wat de samenstelling is: dat is niet altijd makkelijk wanneer het een recyclaat betreft. Denk bijvoorbeeld aan de soms wisselende oorsprong ervan. Afval=grondstof

u Pilootopstelling in de KaHo’s zusterhogeschool KHBO, te Oostende 46 I aq u arama # 6 1

46 I a q u ar ama # 6 1

u Labo-stack voor elektrodialyse met bipolaire membranen, in de Katholieke Hogeschool Sint-Lieven

De problemen raken op termijn wel opgelost, meldt Pinoy; zijn voorlopige schatting is dat de bipolaire membranen binnen 5 à 10 jaar op industriële schaal zullen worden toegepast. En daar lijken ook de bedrijven zelf in te geloven. Zo werkt Luc Pinoy vandaag samen met bedrijven als Nyrstar, Umicore, Tessenderlo Chemie en Proviron. Zo wordt afval grondstof, en raakt de materiaalcyclus gesloten, besluit hij.

rv ice alu |V

e| s Re

ns ibi lity

Water is too valuable to be used only once Veolia technologies provide more than

3.5 million m3 of reused wastewater every day

www.veoliawaterst.be World leader in water reuse through a complete range of innovative solutions and technologies • Hydrotech™ Discfilters • Actiflo® High-rate Sand Ballasted Clarifiers • Filtraflo™ TGV Rapid advanced filtration and adsorption • Biosep™ membrane systems • OPUS™ Optimized Pretreatment and Unique Separation process • Evaled™ evaporators, towards zero liquid discharge

”

Winnen van struviet uit afvalwater is intussen redelijk mainstream aan het worden.

foto Waternet

Prof. Dr. ir. Korneel Rabaey, Universiteit Gent

We halen energie uit afvalwaterstromen; via biogas, bijvoorbeeld. Afvalwaterzuiveringsinstallaties werden dus energiefabrieken. Intussen halen we er ook grondstoffen uit, zoals fosfaten, via struviet. En nog veel meer staat op til: het winnen van cellulosevezels, de productie van CO2 en bioplastic, het winnen van zeldzame aardmetalen en nog veel meer. Kortom: waterzuiveringsinstallaties worden ook grondstoffenfabrieken…

teeds meer installaties winnen grondstoffen uit afvalwater. Een intussen vrij bekend voorbeeld is struviet, dus Mg(NH4)PO4, dat meestal ontstaat via een proces dat fosfaat neerslaat met magnesium. Het winnen ervan uit afvalwater was tot enkele jaren geleden een rariteit. Maar, stelt Prof. Dr. ir. Korneel Rabaey, Universiteit Gent: “Dergelijk winnen van struviet is intussen redelijk mainstream aan het worden. Zowel in Vlaanderen als in Nederland staan al verschillende installaties, waaruit verschillende kwaliteiten van dat product ontstaan. Zo bestaat intussen, onder meer, hoogkwalitatieve struviet in de vorm van kleine, witte korreltjes, dat wordt gebruikt om potplanten te bemesten, of nog: als bijmenging in andere meststoffen.” Vooral het hoge gehalte fosfaat in struviet blijkt interessant. Wetenschappers schatten namelijk dat de voorraden fosfaaterts tussen de 60 à 100 jaar zijn uitgeput. Het gevaar is reëel dat dit de 48 I aq u arama # 6 1

48 I a q u ar ama # 6 1

voedselvoorziening ernstig in het gedrang zal brengen... brengen waterzuiveringsinstallaties soelaas? WC-papier

Dr. ir. Marlies Kampschreur, innovator bij het Nederlandse overheidsorgaan ‘waterschap Aa en Maas’, wijst op een andere mogelijke grondstof: de vele cellulosevezels, grotendeels afkomstig van WC-papier. Dertig procent van de zwevende stof in rioolwater bestaat er uit. Een belangrijke rol in onderzoek daaromtrent speelt Chris Ruiken, onderzoeker bij Waternet, een watercyclusbedrijf dat werkt in opdracht van de gemeente Amsterdam en waterschap (soort regionaal overheidsorgaan) Amstel, Gooi en Vecht.

30.000 IE. Het systeem levert enkele procesvoordelen op (zie Kader ‘Afzeven papiervezels uit rioolwater: de procesimpact’), en is dermate uitgekiend dat de voorafgaandelijk afgescheiden pulp voor 80% bestaat uit cellulosevezels. Grondstoffenfabriek

Het al dan niet financieel interessant blijken van het voorafgaandelijk zeven, zal allicht in belangrijke mate afhangen van de bruikbaarheid van het zeefgoed als grondstof. Er blijken daartoe evenwel veel mogelijkheden te zijn. In principe, meldt Kampschreur, is er nieuw papier van te maken. Ook economisch gezien wordt dit interessant, onder meer door prijsstijgingen als gevolg van de enorme vraag vanuit China. Voorlopig, echter, is die kogel nog niet door de kerk, gezien de (WC-)herkomst van die vezels. Op korte termijn lijken andere toepassingen realistischer: als grondstof voor isolatiemateriaal, bioethanol, afdruipremmers, mogelijks ook polymelkzuur-waarmee biodegradabel bioplastic is te maken-,… Volgens Ruiken zijn er intussen concrete plannen om binnenkort een middelgrote zuiveringsinstallatie van zo’n zeefinstallatie te voorzien.

Bandzeef

Ruiken onderzocht het potentieel van een installatie met fijnzeef in een pilootinstallatie die onderdeel is van een rioolwaterzuiveringsinstallatie van

Beter zuiveringsproces

Voorafgaand uitfilteren van cellulose levert dus tegelijk een grondstof op, en biedt enkele pro-

_D_O_SS __I_ER haa l _

afv

alweer u ate it r

Na energiefabriek... ook grondstoffenfabriek!

aa afv l m alw

Door Koen Vandepopuliere

_D_O_SS __I_ER haa _ af l m

cesvoordelen. Het gebeurt wel vaker dat die twee samengaan, meldt Kampschreur. “Neem bijvoorbeeld het winnen van fosfaat door op gecontroleerde wijze struviet neer te slaan: dat leidt ertoe dat slib beter ontwatert, zodat minder moet worden afgevoerd naar de slibverbrandingsinstallatie. Ook daalt daarmee de massa van het uiteindelijk te verbranden, ontwaterde slib. Bovendien vermijdt het een probleem: vroeger was er namelijk regelmatig neerslag van struvietkristallen in de leidingen.”

val eer wa uit ter

Nog meer fosfor

SNB (Slibverwerking Noord-Brabant) verbrandt het slib van waterschap Aa en Maas. De zo ontstane slibas is de as bruikbaar in asfalt. Op een gegeven moment begon SNB trouwens slibverbrandingsassen te leveren aan een fosforproducent, wat fosforzuur opleverde: “Een hoogwaardiger fosfaat dan struviet,” meldt Kampschreur. Prof. Rabaey meldt dan weer dat intussen ook wordt gewerkt aan andere pistes dan die van struviet om fosfaat uit afvalwater te halen: “Bijvoorbeeld door er apatiet uit te halen. Daaruit bestaat ook fosfaaterts grotendeels.”

De waardenpiramide Marlies Kampschreur, innovator bij het Nederlandse overheidsorgaan waterschap Aa en Maas, wijst op de waardenpiramide. De meest laagwaardige grondstoffen bevinden onderaan die piramide, en zijn veel talrijker aanwezig dan de hoogwaardige, bovenin. De onderste laag is deze van de energie (warmte, elektriciteit), erboven zijn er de chemicaliën en brandstoffen, daarboven bioplastics en polymeren, nog wat hoger voedsel en voeder, en bovenaan zaken die gerelateerd zijn aan farmaceutica en cosmetica. Een voorbeeld, vertelt Kamp-

_D_O_

u Zo bestaat intussen, onder meer, hoogkwalitatieve struviet in de vorm van kleine, witte korreltjes, dat wordt gebruikt om potplanten te bemesten, of nog: als bijmenging in andere meststoffen

Zwavel, kalium, stikstof

Niet enkel fosfor, via struviet, maar ook andere nutriënten zijn uit afvalwater te winnen. Denk aan zwavel. Rabaey: “Dat bevindt zich in biogas. Het is toxisch en veroorzaakt geurhinder. Daarom wordt het nu reeds uit dat gas gehaald. Het komt dan ter beschikking als een slurry, die steeds vaker wordt gebruikt als fungicide.”

schreur, van een product uit de bovenste laag, aanwezig in rioolwater, zou het hormoon hCG kunnen zijn: dat is overvloedig aanwezig in urine van zwangere vrouwen, en er zijn geneesmiddelen tegen onvruchtbaarheid van te maken. Het gaat over kleine hoeveelheden van een stof, hier hCG, maar met hoge waarde. Dit betekent evenwel niet dat het geen zin heeft om eerst te begínnen met het genereren van een laagwaardiger toepassing zoals energie (en pas later meer hoogwaardige toepassingen) want “als je je enkel richt op het winnen van producten met de hoogste waarde,

u Zwavel, gewonnen uit biogas, komt dan ter beschikking als een slurry

Kampschreur voegt eraan toe: “Voorlopig is noch de opbrengst van zwavel, noch dat van kalium uit afvalwater, hoog genoeg. Maar dat kan snel veranderen.” En ook stikstof kan uit afvalwater worden teruggewonnen, onder meer als ammoniakverbindingen, en zo in de kunstmestindustrie worden gebruikt, luidt het.

verbruik je meer tijd dan wanneer je stapsgewijze innoveert.” En dan zijn er nog de tegenstrijdige effecten. Als je koolstof wil vergisten om er energie van te maken, dan rest er minder koolstof als grondstof voor bioplastics. En meer papier wegvangen in zeefgoed betekent meer grondstof voor isolatiemateriaal, maar tegelijkertijd waarschijnlijk minder biogas. Uiteindelijk vindt Dr. Kampschreur dat in de keuze voor verschillende oplossingen zo hoog mogelijk moet worden ingezet in de zogeheten waardepiramide: dat versterkt de businesscase.

u Marlies Kampschreur: “Zelfs koolstofdioxide, het gas dat vrijkomt door het strippen uit biogas, is bruikbaar.” aquarama #60 1 I 49

a q u a r a m a # 6 1 I 49

Calculatie en maatwerkafdeling

KUNSTSTOF CONSTRUCTIES Kunststof is uitgegroeid tot een veelvuldig gebruikt materiaal voor uiteenlopende industriële toepassingen. Steeds meer bedrijven zien grote voordelen in het gebruik van kunststoffen vanwege hun typische eigenschappen en economische haalbaarheid. VigotecAkatherm ontwerpt, en bouwt al meer dan 30 jaar: •

Opslagtanks volgens Vlarem II & EN12573-2

•

Process equipment: reactievaten, galvanobaden, beitsbaden...

•

Gaswassers, ventilatiekanalen, dubbelwandleidingen

•

BENOR gekeurde toezichtputten

Schoonmansveld 52, 2870 Puurs • Tel +32(0)0 860 01 90 • Fax +32(0)3 860 01 99 • E-mail info@VigotecAkatherm.be aquarama.indd 7

8/05/2013 12:16:02

Het milieu is ons uitgangspunt Het duurzaam en zorgzaam omgaan met afvalwater staat bij KSB centraal. Als internationaal leidende onderneming in de wateren afvalwatersector beschouwen we het als onze verantwoordelijkheid om zorgzaam om te gaan met de grondstrofen voor onze medemensen. Vooral bij dompelmengers en -pompen is rendement en levensduur van belang. Op deze gebieden heeft KSB veel vaardigheden. De langzaam draaiende voortstuwer Amaprop en de dompelpomp Amarex KRT bieden de best mogelijke rendementen voor de behandeling van afvalwater. Meer informatie via www.ksbbelgium.be

Amaprop

Amarex KRT

Pompen n Afsluiters n Service

_D_O_SS __I_ER haa l _

CO2

Zelfs koolstofdioxide, het gas dat vrijkomt door het strippen uit biogas, is bruikbaar. Volgens Kampschreur kan het namelijk dienen als grondstof in de glastuinbouw, fungeren als waterontharder of worden ingezet bij de productie van gips. Of zelfs als koolzuurhoudend gas, in frisdranken. Bioplastic

Vervolgens wijst waterschap Aa en Maas’ innovator op de productie van biodegradeerbare bioplastics (PHA).”Vooral de geconcentreerde afvalwaterstromen zijn daarvoor vaak heel geschikt”, meldt ze. “Maar ook de cellulosevezels, afgescheiden met een influentzeef, zijn daarvoor bruikbaar. Je kan ze

namelijk chemisch laten uiteenvallen tot kortketenige vetzuren, waarvan PHA te maken is. Mogelijks wordt dat zelfs de belangrijkste toepassing van de celluloseafscheiding, aangezien het zeefgoed nooit helemaal zuiver te krijgen is.” Ze beseft wel dat PHA duur is in vergelijking met plastics uit fossiele brandstoffen, maar “of het interessant is, hangt ook af van de toepassing. Een colaflesje uit bioplastic kan die meerprijs wel waard blijken voor de frisdrankproducent, want zo kan die laten zien bezig te zijn met het verduurzamen van zijn activiteiten.” Vluchtige vetzuren

PHA’s worden doorgaans aangemaakt uitgaande van vluchtige vetzuren, die ontstaan bij het vergisten van slib. Maar met die is vetzuren is nog meer te doen, meldt Prof. Rabaey. “Ze hebben op zich al een mooie marktwaarde. En er zijn afgeleide producten van te maken, met name basischemicaliën waarmee de chemische industrie aan de slag kan. Denk aan alcoholen, alkanen en dergelijke.”

u Prof. Korneel Rabaey: “Intussen wordt eraan gewerkt het hoofdbestanddeel van het schaarser wordende fosfaaterts te halen uit afvalwater. Het heet apatiet.”

Ook water en brandstof... Grondstoffen zijn stoffen die in een proces worden gebruikt om iets te maken om te fabriceren. In feite vallen daaronder dus ook het winnen van water en brandstoffen. Prof. Dr. ir. Korneel Rabaey meldt het terugwinnen van water vooral interessant is voor bedrijven die er veel verbruiken: brouwerijen, de papierindustrie, en dergelijke meer. Dan is er nog de tendens waterzuiveringsinstallaties te laten instaan voor energie. Deze ontwikkeling is intussen dermate gevorderd, dat die installaties steeds vaker het predicaat ‘energiefabriek’ krijgen. Het aantal mogelijkheden is evenwel nog niet uitgeput. Marlies Kampschreur, innovator waterschap Aa en Maas: “Door vergisting is van slib biogas te maken. Dat kan worden opgewerkt tot ‘groen gas’ dat eigenschappen bezit die beter aanleunen bij die van aardgas. Dat onder druk zetten, leidt tot CNG: Compressed Natural Gas. Er is ook vloeibaar gas van te maken, dus LNG-Liquified Natural Gas. Een interessante businesscase wat dat betreft is de RWZI te Den Bosch. Die produceert 2,2 miljoen kubieke meter biogas per jaar; via WKK’s komt daar zoveel elektriciteit uit voort, dat 80% van zijn elektriciteitsbehoefte erdoor wordt gedekt. In de toekomst zal die RWZI worden uitgebouwd zodat 5,6 miljoen m3 biogas per jaar ontstaat, doordat ook slib van andere zuiveringen in Den Bosch wordt vergist. Berekeningen wezen uit dat het financieel interessanter is dit om te zetten tot CNG en LNG dan te werken via de huidige WKK. Zo wordt er in de hele keten jaarlijks 800.000 euro bespaard.” Kampschreur wijst ook nog op een zuiveringsinstallatie te Den Bosch die zich vlakbij een productiesite van Heineken bevindt, en daaraan gas kan leveren, waardoor meteen ook minder fossiele brandstoffen nodig zijn. En in dezelfde stad wordt eraan gedacht huisvuilwagens op groen gas te laten rijden. Vandaag rijden ze nog op diesel. Dat zou dus meteen het bijkomend voordeel hebben dat de uitstoot van fijn stof lager is, klinkt het. Ze meldt nog dat er ook technieken op komst zijn om uit dat gas waterstofgas te winnen. En een mengsel van waterstofgas en koolstofmonoxide levert het zogenaamde ‘syngas’ op, dat onder meer door chemische bedrijven te gebruiken is.

afv

alweer u ate it r

_D_O_

aa afv l m alw Metalen

Prof. Rabaey wijst op het recupereren van metalen.#1“Enerzijds vormen ze een Lood, #2 #3 probleem. #4 zink en dergelijke, afkomstig van dakgoten, parkeerterreinen,... komen via regen in het afvalwater terecht. Veel van die metalen kleven aan haa het slib, wat ervoor zorgt dat het niet meer toel a fva meer gestaan is het te verspreiden op landbouwgronlw uit ate den. Daarom wordt slib in Vlaanderen massaal r verbrand: meestal een dure aangelegenheid. Anderzijds bevinden zich in afvalwater zelfs, zeer prijzige, zeldzame aardmetalen en metalen uit de platinagroep, die worden gebruikt in gsm’s, laptops en andere elektronica. Hun belang is heel groot, en Europa heeft er weinig voorraden van. Na nutriënten, worden dus allicht metalen uit afvalwater de volgende horizon. Ook al omdat de industrie niet enkel moet betalen om zo’n metalen te kopen, maar dan later nog eens om ze te lozen.” Als voorbeeld noemt hij eveneens hospitalen, die veel metalen gebruiken bij hun behandelingen.

_D_O_SS __I_ER _

Umicore recupereert metalen De overheid legde strikte normen op omtrent de hoeveelheid stoffen die mogen worden geloosd, en vanaf 2014 worden die nóg strenger. De Belgische multinational Umicore maakte van de gelegenheid gebruik om op haar site te Hoboken een nieuwe, meer performate waterzuiveringsinstallatie te bouwen. Deze heeft bioreactoren die onder meer selenium, en andere zware metalen, laten neerslaan. Op gezette tijden worden deze eruit gespoeld en opnieuw gebruikt in het productieproces. Zo slagen ze erin meer dan 90% van de metalen uit het afvalwater te verwijderen. Het systeem zal gemiddeld 160 m3 per uur kunnen behandelen. De werken ervoor zullen eind 2013 afgerond zijn.

aquarama #60 1 I 51 Foto © Bjorn De Vree a q u a r a m a # 6 1 I 51

Service

Framemontage

Ketel- en koelwater

Kringlopen

Industriële waterbehandeling EUROWATER Belgium NV Rozenstraat 7 Industriezone Eke 9810 Nazareth-Eke

Containerbouw Totaalprojecten

Proceswater

Tel: 09/228 18 61 Fax: 09/228 15 03 info@eurowater.be www.eurowater.be

  

     



   

     





  



   

_D_O_SS __I_ER haa l _

afv

alweer u ate it r

“Contrast-agentia, bijvoorbeeld. Die komen dan terecht in hun afvalwaterstroom. En in de farmasector gaat het vaak om zilver. Dat wordt nu reeds uit hun afvalwater gerecupereerd.” Zouten

Korneel Rabaey wijst erop dat veel industriële processen gepaard gaan met het toevoegen van zout

aan water. In de loop van het afvalwaterzuiveringsproces accumuleert dat, wat het degelijk zuiveren van water hindert. Ook is het lozen van zo’n zoutrijk effluent niet wenselijk, want slecht voor het milieu. Op dit moment is het mogelijk zout te recuperen via membraantechnologie, meldt hij, maar die is voorlopig, helaas, nog behoorlijk energie-intensief: uitdaging wordt dat meer energie-efficiënt te gaan doen. Bovendien heeft zout zoals NaCl nauwelijks marktwaarde. Een oplossing zou erin bestaan van dat zout hoogwaardiger producten te maken, die immers een hogere marktwaarde hebben: denk aan basen en zouten, zoals NaOH, of HCl. Huishoudelijk versus industrieel

Dr. Kampscheur stelt dat het aangewezen kan blijken niet alle stromen te mengen. Zo is het beter bioplastics meteen te maken uit een geconcentreerde afvalwaterstroom van een voedingsmiddelenfabriek, in plaats van dat water eerst te laten mengen met rioolwater om er pas in de RWZI bioplastics uit te winnen. Ook Prof. Rabaey wijst erop dat de meeste mogelijkheden liggen bij industriële afvalwaterstromen. In Vlaanderen is het huishoudelijke afvalwater namelijk, luidt het, heel erg verdund, doordat de rioleringsstelsels nog grotendeels gemengde types zijn, waarin ook regenwater terechtkomt: “Daar zal het eerder het slib dan het influent zijn dat mogelijkheden biedt.”

aa afv l m alw

Locatie

Marlies Kampschreur wijst erop dat de beste keuzes afhangen van de locatie. “Bevindt het waterzuiveringsstation zich in landelijk gebied, dan zullen vooral de recuperatie van nutriënten -stikhaIsa stof, fosfaten, kalium...- een goed idee zijn. l a fva meer er een, bijvoorbeeld, papierfabriek in de buurt, lw uit ate dan kan het beter zijn om van een nabijgelegen r slibverwerkingseenheid het ‘rejectiewater’ -een geconcentreerde nutriëntenstroom die vrijkomt na vergisting- te leveren voor de processen bij de papierfabriek: dit gebeurt al bij een samenwerking tussen waterschap Rivierenland, met RWZI Nijmegen, en papierfabriek Sappi. Is er chemische industrie aanwezig? Dan kan je eventueel vergassen in plaats van vergisten, en hen syngas leveren. Is er een woonwijk waarvan de leidinginfastructuur moet worden vervangen, kijk dan of het opportuun is om gescheiden sanitatie in te voeren. En in de buurt van een woonwijk kan het interessant zijn om warmte en biogas te leveren aan huishoudens; dit gebeurt al op meerdere plekken in Nederland. Maar het hangt ook af van de hoeveel IE die installatie zuivert... en van nog veel meer. Er is geen onesize-fits all”, concludeert ze.

_D_O_SS __I_ER _

u Driemaal struviet (foto: Stowa)

Afzeven papiervezels uit rioolwater: de procesimpact In het Nederlandse Blaricum bevindt zich een pilootinstallatie die cellulosevezels (vooral: WC-papier) uit het inkomende water verwijdert, met een bandzeef met maaswijdte 0,35 mm. De daarbij verkregen pulp komt dan niet terecht in het waterzuiveringssysteem, zodat geen energie nodig is om te proberen het af te breken tijdens het zuiveringsproces. Nog een ander voordeel van dit zeven is het verminderen van spinselvorming: allerlei vezels en haren die in kluwens draaien. “Rioolwaterzuiveringinstallaties hebben er veel last van”, stelt Ruiken. “Het veroorzaakt problemen met pompen, mengers en andere onderdelen. Maar als er, door het fijnzeven, minder spinselvorming is, is minder onderhoud nodig, en kunnen qua ontwerp van de zuiveringsinstalla-

tie goedkopere keuzes worden gemaakt.” En door het voordien afzeven van de vezels gaat ze niet mee met het slib, zodat geen energie nodig is om die fractie te vergisten of te verbranden. Dr. Kampschreur: “Bovendien is het zo dat zo’n zeef een voorbezinktank onnodig maakt. Voor nog uit te bouwen installaties is dat een voordeel.” Hoe performant (ook financieel) het nieuwe systeem precíes is, moet onderzoek uitwijzen. Zo moet nog blijken in hoeverre de cellulosevezels in het zuiveringsproces überhaupt afbreken. Ing. Ruiken: “Het zal allicht seizoensafhankelijk zijn: bijvoorbeeld 10 à 20 % in de winter, en 50 à 75 % in de zomer. Ook een rol speelt de omzetbaarheid van cellulose in slib, tot biogas. Mogelijks vergisten de cellulosevezels maar voor 55%, wat weinig is... Nog een andere vraag is: wat gebeurt met de ontwater-

_D_O_

baarheid van het slib als je het op voorhand afzeeft? Het is mogelijk dat dan meer polymeer nodig zal zijn om het uiteindelijke slib, zonder die cellulosevezels, in te dikken, wat een nadeel zou zijn.” Hij besluit: “Er zijn dus nog enkele onderzoeksvragen, wat, voorlopig, enig risico met zich meebrengt; op dit moment blijken dan ook enkel waterschappen bereid dat risico te nemen. Maar we beschouwen de technologie als marktrijp, en verwachten dat binnenkort ook steeds meer anderen dat inzien.” Het succes zal belangrijke mate afhangen van de opbrengst van de verkregen grondstof: het celluloserijke zeefgoed. Volgens Ruiken gaat het alvast om grote hoeveelheden: in totaal komt het overeen met 5% van het jaarlijkse papierverbruik in Nederland. Eén van de 24 papierfabrieken in Nederland zou er volledig mee te voeden zijn. aquarama #60 1 I 53

a q u a r a m a # 6 1 I 53

Om te kunnen voldoen aan de opgelegde normen voor gezuiverd afvalwater, verwijdert de Vlaamse rioolwaterzuiveraar Aquafin fosfor en stikstof via het zuiveringsproces op zijn installaties. Via een proefproject in Leuven tracht het bedrijf nu te achterhalen of de fosfor ook op een rendabele manier kan gerecupereerd worden voor hergebruik.

“Helpt struviet fosfortekort oplossen?”

ereldwijd raken de natuurlijke reserves aan fosfor stilaan uitgeput. In het westen zijn we in Europa voor onze voorraden vooral afhankelijk van de mineralen die ontgonnen worden in de Marokkaanse mijnen en in China. Het dreigend tekort aan fosfor wordt wel eens zorgwekkender

genoemd dan het opdrogen van de natuurlijke oliebronnen. Fosfor is immers essentieel als bouwsteen voor alle levende organismen en het is aanwezig in zowat alle voedingsmiddelen. In de landbouw wordt het gebruikt als grondstof voor kunstmest. Zowat zeventig procent van alle fosforverbruik in Europa gaat overigens naar de landbouw. Eens opgebruikt, kan fosfor evenwel niet meer opnieuw aangemaakt worden. Het is wel aanwezig in onze uitwerpselen, waarmee het via de riolen de zuiveringsinstallaties bereikt. De hoeveelheid fosfor in de menselijke ontlasting bedraagt maar liefst een vijfde van de totale fosforvoorraad die jaarlijks ontgonnen wordt in mijnen, een belangrijk potentieel dus. In april van dit jaar werd op de site van de rioolwaterzuiveringsinstallatie van Aquafin in Leuven een constructie gebouwd om struviet uit het zuiveringsslib te recupereren. Struviet is een fosfaatneerslag die kan gebruikt worden als meststof in de landbouw, ter vervanging van ontgonnen fosfor. “Het gaat om een proefproject dat kadert in een oproep van Vlakwa (het Vlaams Kenniscentrum Water) en onderzoeksorganisatie VITO, die samen innovatieve projecten in de watersector promou De pilootinstallatie staat opgesteld op de terreinen van de rioolwaterzuiveringsinstallatie in Leuven en bestaat uit twee silo’s

54 I aq u arama # 6 1

54 I a q u ar ama # 6 1

ten,” legt Sam Geerts uit. Als studieverantwoordelijke Onderzoek bij Aquafin leidde hij de opstart van het project in goede banen. “In dit project passen we de NuReSys©-technologie toe, die gebruik maakt van een vorm van kristallisatie. Vier West-Vlaamse kmo’s stonden in voor de bouw, de installatie en de exploitatie in de beginfase.” Kristallisatie

De opstelling bestaat uit twee grote reactoren, die net na de slibvergister geschakeld zijn, de plaats waar het fosfor vrij komt. In de eerste reactor - ook wel de ‘stripper’ genoemd - wordt het uitgegiste slib belucht om er de CO2 uit te halen en de pH-waarde te doen stijgen. Een hoge pH is immers een voorwaarde om het vrije fosfaat tot struviet te laten kristalliseren met magnesium en ammonium. Voldoende kristalvorming kan pas gebeuren nadat in de tweede reactor magnesiumchloride (ofwel pekelwater) wordt gedoseerd en de pH eventueel nog verder gecorrigeerd wordt. De reactoren zijn dus opgesteld in de sliblijn van de zuiveringsinstallatie, het proces dat het teveel aan slib dat tijdens het waterzuiveringsproces ontstaat, verwerkt. “Op onze rioolwaterzuiveringsinstallaties komt dan wel een grote hoeveelheid fosfor toe, maar de concentratie in het afvalwater is te klein om het rechtstreeks daar uit te recupereren,” legt Sam Geerts uit. “We moeten het fosfor, net

_D_O_SS __I_ER haa l _

afv

alweer u ate it r

aa afv l m alw

u Studieverantwoordelijke Adrien Mar-

chi volgt de meetcampagnes op

als stikstof, wel verwijderen om te voldoen aan de zuiveringsnormen. Dat gebeurt - voor twintig procent van ons afvalwater - door middel van biologische fosforverwijdering. Daardoor komt het fosfor geconcentreerd en gebonden in het zuiveringsslib terecht. Aquafin beschikt in totaal over 17 slibvergisters, waarvan er één in Leuven staat. In de vergister ontbindt een deel van het slib tot biogas en het fosfor komt er grotendeels vrij. Daarom is net na deze stap de ideale plaats om het slib binnen te trekken in de struvietreactoren.” Om struviet te kunnen recupereren uit zuiveringsslib, is dus een vergistingsinstallatie nodig, maar de vergisting kan in principe ook elders gebeuren. Dé cruciale voorwaarde is evenwel dat het slib dat verwerkt wordt, komt van zuiveringsinstallaties die biologisch fosfor verwijderen, wat in Vlaanderen dus maar voor twintig procent gebeurt. Op de grote meerderheid van de installaties wordt het fosfor chemisch verwijderd, door dosering van ijzerchloride. Hier ontstaat een sterke ijzerfosfaatbinding die niet kan ontbonden worden in een vergister. Bijgevolg komt het slib op deze installaties niet in aanmerking voor de recuperatie van struviet. Proces optimaliseren

Tegen het einde van dit jaar loopt het proefproject in Leuven af. Het zal dan de vier seizoenen doorlopen hebben om een goed beeld te krijgen van de invloed die de variërende omgevingstemperatuur en de slibsamenstelling hebben op het recuperatieproces. Aquafin verwacht een potentieel van 70 ton struviet op jaarbasis te kunnen recupereren in Leuven. Met die hoeveelheid kunnen gemiddeld 300 tot 400 hectare akkers bemest worden en wordt een ontginning van 140 tot 280 ton fosfaatrots in open mijnen uitgespaard. Dan moet het rendement wel optimaal zijn en dat is momenteel nog niet het geval. Sam Geerts: “Het chemische aspect zat vrij snel goed. De kristallen werden mooi gevormd, maar ze waren te kleinn waardoor ze mee uitspoelden met het slib en we proportioneel geen ‘oogst’ van struviet hadden. Aan het fysische proces hebben we dus nog moeten sleutelen. Zo was bijvoorbeeld de aanvoer van slib te discontinu en de menging in de

_D_O_

_D_O_SS __I_ER haa _ af l m val eer wa uit ter

u Struviet kan gebruikt worden als meststof in de landbouw

reactor suboptimaal. Toch blijven we ook het chemische deel verder optimaliseren, om het kostenbatenplaatje bij te stellen. Bovendien is bijkomend onderzoek naar het nawassen van het struviet nodig vooraleer het verwerkt wordt in kunstmest, aangezien het nog in zekere mate vermengd is met organische stof.” Meetcampagnes

Of Aquafin deze techniek in de toekomst zal uitbreiden naar meerdere installaties, hangt uiteraard in de eerste plaats af van de resultaten van het proefproject in Leuven. Adrien Marchi, eveneens studieverantwoordelijke Onderzoek bij Aquafin, volgt de meetcampagnes op de voet. “Tijdens zo’n meetcampagne zetten we de struvietinstallatie gefaseerd uit en aan. Via dagelijkse staalnames trachten we enerzijds om de efficiëntie te beoordelen en anderzijds om de invloed van de installatie op de sliblijn (en dan met name op de ontwaterbaarheid van het slib) te bepalen.”

meetcampagnes om draait de installatie volcontinu. Visuele controle en het bijstellen van het proces blijven uiteraard wel nodig. Indien het proefproject bevredigende resultaten oplevert, dan zal deze geëxploiteerd worden door het team dat ook de rioolwaterzuiveringsinstallatie en de centrale slibverwerkingseenheid beheert. Wat zeker mee in overweging wordt genomen, zijn de mogelijke positieve operationele effecten die deze techniek zou hebben, naast een duurzaam fosforbeheer. De fosforverwijdering op de waterlijn wordt erdoor ondersteund, het slib zou beter ontwaterbaar zijn en spontane neerslag van struviet aan de binnenzijde van de leidingen in de sliblijn zou worden vermeden. E www.aquafin.be

Er zijn in totaal maximaal vier meetcampagnes gepland, waaraan ook VITO deelneemt. Buiten de a q u a r a m a # 6 1 I 55

a q u a r a m a # 6 1 I 55

JUMPFLEX® – Serie 857 brHngt LedeU VignDDl in Yorm! Messumformer und Relaisbausteine Meetomvormers en relaismodules – Einecomplete komplette Produktfamilie! een productfamilie! a Kompromisslos kompakt:

durchcompact: „echte“ 6,0mm-Baubreite • Platzgewinn Compromisloos door „echte“ 6,0 mm-bouwbreedte ruimtewinst Brücken statt einzeln verdrahten: • Brückbarkeit Bruggen in durch plaatsKonturengleichheit van afzonderlijkauf verbinden: eenvoudig te allen Anschlussebenen bruggen dankzij gelijke contouren op alle aansluitniveaus Für extreme Anwendungen: • Neue Voor Einsatzgebiete extreme toepassingen: nieuwe durch erweiterten Temperaturbereich von toepassingsmogelijkheden door het uitgebreide -25° C bis + 70° C temperatuurbereik van -25 °C ... +70 °C Sicherheit: • Höchste Maximale veiligheid: „Sichere 3-Wege-Trennung“ mit 2,5kV-Prüfspannung „zekere 3-weg-scheiding“ met 2,5kV-testspanning pur: • Flexibilität Pure flexibiliteit: Konﬁguration Configuratieper perDIP-Schalter DIP-schakelaar Eine Vielzahl der Messumformer sind zusätzlichzijn per aanvullend Software Een groot aantal van de meetomvormers einstellbar per software instelbaar

www.wago.be www.wago.EH info-be@wago.com

waterbehandeling op maat • apparatuur voor de waterbehandeling • chemicaliën voor stoom- en koelcircuits • analyse en technische ondersteuning

Meulebeeksesteenweg 67, B-8700 Tielt T +32 (0)51 75 51 05, F +32 (0)51 75 51 06 info@ekopak.be, www.ekopak.be

003462_Ekopak_adv_b195xh134mm.indd 1

11/02/11 09:30

_D_O_SS __I_ER haa l _

afv

alweer u ate it r

_D_O

aa afv l al

In een YouTube-filmpje legt professor Arno Rosemarin van het Stockholm Environmental Institute aanschouwelijk uit hoe lang de wereldwijde fosfaatreserves nog meekunnen: als het meezit, nog 200 jaar. Als het evenwel tegenzit, zijn de voorraden over minder dan 100 jaar uitgeput. Zuiniger omspringen met de voorraden, zowel bij de ontginning en de verwerking als bij het gebruik als meststof, zou helpen om langer van de voorraden te kunnen genieten. Eén ding is duidelijk: het is vijf voor twaalf.

_D_O_SS __I_ER haa _ af l m

Nutrients Recycling Systems haalt fosfaten uit afvalwater

n 1959 schreef de wetenschapper en sciencefictionschrijver Isaac Asimov in zijn essay met als titel ‘Phosphorus, the bottleneck of life’, het volgende: “Phosphorous has the highest concentration factor: it is the first element to be used up. Life can multiply until all the phosphorous is gone and then there is an inexorable halt which nothing can prevent.” Kunstmest

In de landbouw werd voor 1860 nog nooit kunstmest gebruikt. Om 1.8 miljard mensen te voeden, hield iedere landbouwer dieren omwille van de melk en de vleesopbrengsten, maar ook voor de noodzakelijke mest. Deze werd nog aangevuld door een bloeiende ‘stronthandel’ tussen het stedelijk gebied en het landelijk gebied. Vandaag is de veehouderij gescheiden van de productie van gewassen en is het mestoverschot een probleem dat moet aangepakt worden. Tegelijk worden alle nutriënten, door de mensen herleid tot ‘afval’, via de riolen naar onze waterzuiveringen geleid. Ook daar moeten de nutriënten P en N uit het afvalwater verwijderd worden, om te vermijden dat ze in het oppervlaktewater terecht komen en algenbloei veroorzaken.

toe te voegen, kan met de NuReSys-P-techniek het aanwezige fosfaat teruggewonnen worden. Het effluent wordt door de installatie geleid. In de eerste reactor wordt door het afstrippen van de CO2 de pH op het gewenste peil gebracht. In de tweede reactor wordt MgCl2 toegevoegd, waarvan het Mg zich bindt op de aanwezige P en N en zo struviet (of magnesium-ammonium-fosfaat) vormt. Het patent van NuReSys gaat over het ‘interieur’ van de tweede reactor en de algoritmen die de snelheid van het roerwerk en de manier van doseren van de reagentia aansturen. Hierdoor wordt het mogelijk om werkelijk struvietkorrels te vormen, die met hun soortelijk gewicht van 1,7 kg/dm³ makkelijk van het effluent te scheiden zijn. Voor de OVAM is dat struviet een secundaire grondstof en na analyse besliste het FAVV dat het als meststof mag verkocht worden voor gebruik in de landbouw.

val eer wa uit ter

Toepassing op vergist slib

NuReSys heeft vijf volleschaalinstallaties in België en één in Duitsland. Aquafin test op de waterzuivering in Leuven de toepassing uit op vergist slib. In Nederland heeft de koepel GMBImtech, die de tender won om de RWZI Apeldoorn (340.000 I.E.) te moderniseren, er voor gekozen om voor de fosfaatverwijdering met terugwinnen van struviet met NuReSys in zee te gaan. Met een Italiaans bedrijf is een licentieovereenkomst gesloten: een eerste installatie voor de verwerking van kippenmest zal daar in december operationeel zijn. E www.nuresys.com E www.youtube.com/watch?v=HnNUmn1cQEA

NuReSys uit Waregem maakt het mogelijk om van de nood een deugd te maken. Om 20% hernieuwbare energie te maken tegen 2020, is één van de technieken het omzetten van biomassa naar biogas. Hierbij worden de nutriënten P en N in opgeloste toestand vrijgesteld in het effluent, waaruit ze dan weer moeten verwijderd worden. Struvietkorrels

In plaats van het fosfaat op de traditionele manier in het slib te laten neerslaan door overdadig FeCl3 a q u a r a m a # 6 1 I 57

a q u a r a m a # 6 1 I 57

tert

_D_O_SS __I_ER haa l _ af m val eer wa uit ter

BEST Instruments haalt meer uit afvalwater ‘Afvalwater, daar zit wat in’. De twee-

Toxiciteit

Zware metalen

ledige slogan past als gegoten bij BEST

De MicroTox® is een 24/7 on-line breedband toxiciteits-analyzer. Dit systeem is gebaseerd op het uitstralen van licht door de Vibrio Fischeri-bacterie. De Vibrio Fischeri worden in kleine hoeveelheden aangetroffen in alle oceanen over de wereld. Door gebruik te maken van het uitstralen van licht door de bacterie, kan de chemische en biologische impact op intake water in een vroeg stadium op een veilige wijze worden gedetecteerd. Indien er een afname in lichtintensiteit wordt geconstateerd, is dit een indicatie van toxiciteit.

Als we spreken over zware metalen, dan worden meestal arseen, cadmium, chroom, koper, kwik, nikkel, lood en zink bedoeld. Uit dit lijstje kunnen vooral cadmium, koper, lood en zink worden bepaald.

Instruments. Vanzelfsprekend zitten er vele componenten in afvalwater en zit er dus, letterlijk, van alles in. Daarnaast biedt het afvalwater ook veel nieuwe kansen en mogelijkheden. Wie van deze kansen en mogelijkheden optimaal gebruik wil maken, dient wel te weten welke componenten aanwezig zijn.

ovendien kan het afvalwater relatief snel van samenstelling veranderen. Hier biedt on-line monitoring de uitkomst. Met on-line meetinstrumentatie is de gebruiker in staat om 24 uur per dag en 7 dagen per week duidelijkheid te krijgen over de samenstelling en eventuele veranderingen in het afvalwater. Voordelen om op deze manier de metingen uit te voeren, zijn onder meer een snelle respons, een snelle doorgave van de gevonden waarden waarop (eventueel) direct bijgestuurd kan worden, geen externe staalname en het uitsluiten van menselijke factoren die de meting kunnen beïnvloeden. Brede toepassingsmogelijkheden

Ervaringen van BEST Instruments in on-line meetinstrumentatie situeren zich onder meer in (ultra) puur water, stoom/condensaat, koelwater, drinkwater, zwembaden, in- en effluent en afvalwater, net als in filtratie en andere voorbewerkingen. Als wordt gekeken naar de meting in afvalwater, biedt BEST Instruments een ruime keuze. 58 I aq u arama # 6 1

58 I a q u ar ama # 6 1

Zoals hierboven al aangehaald, is de MicroTox® een breedband analyzer en een ‘early warning system’. Hierbij reageren de bacteriën op meer dan 2500 verschillende componenten, maar reageert deze in principe op allerlei verontreinigingen: zowel organisch als anorganisch, als van metalen en metaalcomponenten.

Cadmium blijkt duidelijk verbonden te zijn met industriële activiteiten. Ook worden cadmium-verontreinigingen gemeten bij centrales waar er met kolen wordt gestookt. Zink en koper zijn vooral afkomstig van afdekkingmaterialen, leidingen en het verkeer. Ook de landbouw brengt kleine hoeveelheden zware metalen in het milieu (vooral koper, zink en cadmium). Naast de aanwezigheid in het oppervlaktewater, kunnen deze metalen zich snel neerzetten op het bodemmateriaal en zwevende deeltjes in het water. Het is mogelijk de genoemde metalen on-line te bepalen met de analyzer OVA5000 voor zware metalen. Hierbij is het mogelijk om elke 10 tot 15 minuten een analyse uit te voeren. De bepalingsgrens voor cadmium ligt op 0,1 ppb, terwijl deze voor de andere metalen op circa 1 ppb ligt. De OVA5000 kan desgewenst worden uitgerust met een zure en/of UV-destructie unit, zodat de totaalconcentratie van de metalen bepaald kan worden. Troebelheid

Een betrouwbaar systeem is de AMI Turbiwell van Swan of het IQ-sensornet van WTW. u UV 300 (multi-element analyzer).

Eennieuwedefinitie

vanpomp

rendement

The Heart of Your Process

Meerkanaals waaiers met wereldklasse bescherming tegen verstopping We nodigen u graag uit om Sulzer Pumps standnummer 8 te bezoeken tijdens Aquarama op 17 Oktober 2013 in de Brabanthal te Leuven, België. Onze 1-kanaal Contrablock Plus waaier van Sulzer Pumps zette de toon voor ongeëvenaarde bescherming tegen verstoppingen, met een vrije doorgang van 75 mm en 80% afvoer van de binnenkomende vaste stoffen zonder tussenkomst van de snij-inrichting. En nu zijn er de meerkanaals Contrablock Plus waaiers, die hetzelfde doen voor pompen tot 400 kW / DN400. Hun unieke ontwerp resulteert dankzij CFD-design in een uitstekend hydraulisch rendement. Als onderdeel van de al even efficiënte ABS afvalwaterdompelpomp XFP bieden ze de best mogelijke garantie voor zorgeloos pompen. Meer oplossingen van wereldklasse vindt u op www.ABSEffeX.com Sulzer Pumps www.sulzer.com

_D_O_SS __I_ER haa l _

afv

alweer u ate it r

_D_O_

aa afv l m alw

Met een resolutie van 0.003 FNU/NTU zijn deze analyzers bij uitstek geschikt voor toepassingen in afvalwater. De Swan AMI Turbiwell is een contactloze meter die niet in contact komt met het te meten water. Hierdoor kan deze monitor niet vervuilen. Het toestel heeft geen onderhoud nodig en is zuinig in het gebruik van water. De Turbiwell wordt vooral toegepast op plaatsen waar de druk van het water kleiner is dan 1 bar. Indien de druk van het water hoger is dan 1 bar, dan is de AMI Turbitrack de aangeraden keuze. Doordat water met een druk tot 10 bar aangeboden kan worden, zal er tijdens de meting geen ontgassing gebeuren, wat de robuustheid van de meting ten goede komt. De systemen van WTW kunnen rechtstreeks in de bassins worden gehangen en zijn voorzien van een automatisch schoonmaakmechanisme, gebaseerd op ultrasoon reiniging. Optioneel kan ook persluchtreiniging worden aangeboden.

_D_O_SS __I_ER haa _ af l m val eer wa uit ter

u Spectrale electrode

Multi-element analyzers

Naast specifieke analyzers worden multi-element analyzers steeds meer toegepast om een totaalbeeld te krijgen van de samenstelling van het afvalwater. WTW (Weilheim Duitsland) is gespecialiseerd in metingen betreffende afvalwater. Op het IQ-sensornetsysteem kunnen tot twintig parameters worden geanalyseerd met amper één systeem. De mogelijkheid bestaat om losse sensoren aan te sluiten zoals ammonium, nitraat, pH, redox, temperatuur, geleidbaarheid, saliniteit, zuurstof, slibniveau, fosfaat, troebelheid, droge stof (TSS). Ook spectrale sensoren kunnen worden aangesloten. Vooral de spectrale sensoren bieden nieuwe mogelijkheden voor on-line monitoring, zonder de noodzaak van het gebruik van chemicaliën. Enkele voorbeelden van deze spectrale sensoren? De CarboVis® is geschikt voor de on-line monitoring van totaal Chemisch Zuurstof Verbruik (CZV), opgelost CZV, Totaal Organisch Koolstof (TOC), Bio-

logisch Zuurstof Verbruik (BOD), Opgelost Organisch Koolstof (DOC) en Spectrale Absorptie Coëfficiënt (SAC) 254nm (UV-absorptie bij 254 nm voor organische componenten). De NiCaVis® leent zich voor de on-line monitoring van dezelfde componenten als de CarboVis®, met als extra de bepaling van nitraat. De NitraVis® is dan weer speciaal ontwikkeld voor de bepaling van nitraat en nitriet. Bert Staal (BEST Instruments): “Vanzelfsprekend geldt voor elke toepassing dat een breed scala aan communicatiemogelijkheden kan worden geboden om de gemeten componenten met bijbehorende concentraties ieder moment in te lezen, bijvoorbeeld in een scada-systeem. Voorbeelden van communicatie zijn internet, intranet, analoog, Modbus, Profibus, Profibus net, USB, etc.” E www.bestinstruments.nl

Brede range van instrumenten

u De analyzer voor zware metalen OVA 5000

BEST Instruments, VCA gecertificeerd, is één van de leidinggevende leveranciers van online meetinstrumenten voor waterapplicaties. De onderneming is actief in de Benelux. Naast de on-line instrumentatie heeft BEST Instruments een brede lijn van laboratoriumen draagbare instrumenten. Het bedrijf verdeelt onder meer de merken Swan, WTW, Tethys en Modern Water. Hierbij wordt een breed scala aan applicaties aangeboden. Al meer dan 300 verschillende bedrijven hebben producten van BEST Instruments aangekocht en vertrouwen op de apparatuur zoals die geleverd is met toepassingen in puur water, stoom, condensaat, koelwater, drinkwater, afvalwater, zwembaden en in- effluentwater. Verder verzorgt het bedrijf volledige projecten.

a q u a r a m a # 6 1 I 61

Warmterecuperatie uit rioolwater via INNERS-project De voorbije jaren is hard gewerkt om

Project in Dewsbury

warmteverlies in gebouwen zoveel mo-

“Het project INNERS loopt over vier jaar en we willen tijdens die periode inzicht verkrijgen in de werking van de stedelijke waterketen op het gebied van energie, innovatieve oplossingen in de stedelijke waterketen in praktijk brengen en richtlijnen voor een toekomstig Europees beleid uitwerken. Naar mijn aanvoelen is een van de belangrijkste projecten binnen INNERS de wijk Dewsbury in het Verenigd Koninkrijk, waar de Universiteit van Bradford in samenwerking met een lokale woonmaatschappij onderzoek uitvoert naar de mogelijkheden van regenwatergebruik voor verwarming en koeling van huizen.”

gelijk te beperken, onder meer via de gebouwschil en ventilatie met warmterecuperatie. Een logische volgende stap is het herwinnen van energie uit ons afvalwater.

“W

armterecuperatie uit rioolwater is mogelijk, maar het proces staat in ons land nog in zijn kinderschoenen”, valt Wendy Francken (directeur VLARIO) met de deur in huis. “Goed kijken naar de ontwikkelingen over de grens is het advies. Met het project INNERS (INNovative Energy Recovery Strategies) werken elf Europese partners uit zes landen, waaronder VLARIO en Aquafin, samen om via proefprojecten die het volledige waternet – van waterproductie tot waterzuivering – in beschouwing nemen, het idee vorm te geven en voor te bereiden op concrete toepassingen. Uit gemeentelijke riolering valt veel winst te behalen. INNERS rust op vijf pijlers, waaronder onderzoek naar de meest efficiënte manier voor het terugwinnen en hergebruiken van energie binnen de stedelijke waterkringloop, het optimaliseren en demonstreren van het gebruik van thermische energie uit afvalwater en het identificeren en adresseren van juridische en organisatorische barrières voor implementatie van innovatieve technieken. 62 I aq u arama # 6 1

62 I a q u ar ama # 6 1

In verschillende landen (waaronder Zwitserland, Duitsland en Zweden) staan er al succesvolle installaties die warmte via een warmtepomp terugwinnen uit het riool. Onder bepaalde omstandigheden

kan dit zelfs goedkoper zijn dan een installatie met grondgekoppelde warmtepompsystemen. Momenteel worden ook in Vlaanderen haalbaarheidsstudies gefinancierd waarin de toepassing van deze technologie in kaart wordt gebracht. Zowel collectieve warmtevoorziening voor residentiële toepassingen als grote gebouwen (zoals zorginstellingen en hotels) komen in aanmerking om deze systemen rendabel toe te passen. Wendy Francken: “Kennisplatform VLARIO bestudeert via ons proefproject in Leuven de mogelijkheden van warmtewinning uit gemeentelijke riolering en de bijhorende juridische screening. Van wie is de uit het riool opgewekte warmte eigenlijk? Van de gemeente? Van de watermaatschappij? Van de bewoners die betalen voor hun afvalwaterverwerking? Daarnaast is het verspreiden van kennis een gezamenlijke taak van alle partners die aan het project verbonden zijn. In sommige riolen loopt een groot debiet aan warm water. Onder welke technische, juridische en economische voorwaarden kan dit gebruikt worden als alternatieve warmtebron voor een warmtepomp?” Leverbetrouwbaarheid

Een grondwarmtewisselaar voor grondgekoppelde warmtepompsystemen is hier de voor de hand liggende oplossing. Dit systeem werkt goed, maar is relatief duur. Via dit systeem heb je gemiddeld de warmte via het rioolwater uit 30 oudere, matig geïsoleerde gezinswoningen nodig om één woning te verwarmen. Een debiet van minimaal 15 m³/h is

vereist. Daarnaast heb je met een paar problemen te maken die onvermijdelijk de kop opsteken als je het afvalwaternet als bron aan de warmtepomp koppelt. “Het is aan te raden om rioolwarmte te combineren met een klassieke installatie voor warmteproductie”, aldus Wendy Francken. “Ook is de afstand van het riool ten opzichte van de gebruikers erg belangrijk. Als het riool 200 meter van de gebruiker ligt, is warmterecuperatie vanuit openbare riolering economisch niet interessant. Ook moet het afnameprofiel van de gebruiker bestudeerd worden om te zien of het zinvol is om het systeem te installeren.” Rendabiliteit

Rioolwarmte op gebouwniveau terugwinnen, loont als er minstens 50 wooneenheden zijn. Via warmterecuperatie is energie beschikbaar voor de productie van sanitair warm water. Gebouwen die aan warmtewinning doen, halen de kosten van de installatie er binnen 4 à 5 jaar uit. Bovendien zal het afvalwater in het gebouw minder snel afkoelen dan in de riool. Zo ontstaat er meer energie per kubieke meter en een hogere COP. Het tegenstroomprincipe is ook perfect toepasbaar voor zwembadverwarming. Samengevat: warmte kan uit afvalwater worden gerecupereerd op drie niveaus. Vooreerst in het gebouw zelf. Hier wordt de grootste winst behaald, bijvoorbeeld door warmterecuperatie

Project VLARIO Het doel van Inners is het verduurzamen van de waterketen op het gebied van energie. Inners loopt sinds april 2011 tot eind december 2014. VLARIO zal in dit kader het eerste pilootproject in België voor warmterecuperatie uit de openbare rio-

_D_O_SS __I_ER haa l _

uit het douchewater of bij de afloop van de vaatwasmachine. De tweede plaats is de nabije riool. De temperatuur van geloosd water bedraagt gemiddeld 15 °C: ruim voldoende voor een mooi rendement, maar hier dreigt het gevaar op slibvorming. Tenslotte is er de warmterecuperatie bij de waterzuivering. Geen slibvorming, maar de watertemperatuur is een stuk lager. Toepassingen

Warmteterugwinning uit rioolwater dankzij een vlakke warmtewisselaar in een rioolleiding wordt in Duitsland en Zwitserland al op grote schaal toegepast. Het is zowel toepasbaar bij bestaande installaties als bij nieuwe rioolsystemen. Een alternatief voor een warmtewisselaar is de plaatsing van een pompsysteem. Dat zorgt wel voor meer complexiteit op het gebied van besturing en regeling, maar levert een hoger energierendement op. Concreet betekent dit dat het water uit de rioolleiding wordt gepompt en in het gebouw over een warmtewisselaar wordt geleid, om tenslotte terug in de riool te worden gestort. Hiervoor is een relatief grote installatie vereist, waarvan het niet evident is om deze in een gebouw in het stadscentrum te plaatsen. Nochtans is dit nu precies de plaats waar de grootste winst valt te behalen. Bij warmteterugwinning uit rioolwater spelen nog een aantal zaken die de nodige aandacht verdie-

leringen op zich nemen. Er zijn al verschillende haalbaarheidsstudies uitgevoerd, maar telkens bleek een van de cruciale parameters niet optimaal te zijn. Om zo’n project haalbaar te maken dienen volgende vragen te worden behandeld: welke gemeentelijke riolering is geschikt voor deze vorm van energierecuperatie? Wanneer is het systeem van warmteterugwinning

afv

alweer u ate it r

_D_O_

aa afv l m alw

nen. Wendy Francken: “Denk maar aan vervuilingsproblemen. Een biofilm - een laag micro-organismen omgeven door zelfgeproduceerd slijm die zich vasthecht aan een oppervlak - op vervuild water haa kan de warmteoverdracht verminderen tot 50%. l a fva meer Die reductie kan gelukkig tot 20% beperkt worlw uit ate den door regelmatig het vervuilde water af te voer ren door ‘flood flushing’. Een andere optie is om twee keer per jaar met een hogedrukspuit door de riool te gaan.”

_D_O_SS __I_ER _

Na een eerste evaluatie van de warmterecuperatie moet er een meetcampagne worden opgezet, omdat het verloop van het debiet en de temperatuur van het afvalwater cruciaal zijn voor de rendabiliteit van het systeem. Bovendien moet er, om optimaal van de warmte uit het rioolwater te kunnen profiteren, vermenging met regenwater worden vermeden. Regenwater is kouder en verlaagt dus de temperatuur van het rioolwater. Gescheiden stelsels vormen een meerwaarde.

met behulp van warmtewisselaars mogelijk? Waarmee moet rekening worden gehouden bij de samenstelling van dit systeem? Welke zijn de parameters en de beperkingen waarmee rekening moet worden gehouden bij de uitvoering van het project? Een ander aspect dat werd onderzocht door VLARIO is een juridi-

sche screening: wie behoort deze warmte toe? Op dit moment zijn er in Vlaanderen geen voorschriften, reglementen of wetten die bepalen hoe er wordt omgegaan met het terugwinnen van warmte uit afvalwater in de riolering. E www.vlario.be E www.inners.eu a q u a r a m a # 6 1 I 63

a q u a r a m a # 6 1 I 63

Steering and optimizing your environmental and microbial processes Onze specialiteiten: (an)aerobe waterzuivering, anaerobe vergisting, bodem- en grondwatersanering, valorisatie van nevenstromen Onze producten: Stabilox (micronutriënten aerobie), Methanostim Liquide (micronutriënten anaerobie), Nutriflok (verbetering vlokvorming en bezinking), Multidechlorobac (afbraak van VOCl verbindingen in bodem/grondwater), entslib (HANDS voor nitrificatie/denitrificatie, anaeroob korrelslib), ... Onderzoek en ontwikkeling in partnerships met industriële bedrijven Laboschaal en pilootschaal haalbaarheidstesten Industrieweg 122 P, 9032 Wondelgem • Belgium • T: +32 9 375 17 14 • F: +32 9 375 17 15 • sales@avecom.be

www.avecom.be 15 avecom ad 195x134.indd 1

17/05/13 09:48

alw r u ate it r

_D_O_SS __I_ER haa _ af l m val eer wa uit ter

Hergebruik van grijs water: de verschillende wapens van Eco-Vision Steeds meer ondernemingen zoeken naar de meest geschikte technologie voor hergebruik van grijs water. In die zoektocht kunnen ze sinds 1999 rekenen op de expertise van Eco-Vision. De onderneming uit As bij Genk biedt zijn klanten niet alleen consultancy inzake milieuvraagstukken, maar ontpopte zich in dertien jaar tijd tot een specialist die telkens weer uitpakt met de meest geschikte oplossing voor iedere case. Onder meer in de betonindustrie spaarde Eco-Vision de jongste jaren een mooi referentielijstje bijeen.

n de betonsector zijn steeds meer producenten vragende partij om het afvalwater dat vrijkomt na het spoelen van de klinkers en grote tegels, grondig te zuiveren. Dat heeft onder meer te maken met de verplichting om vanaf 2015 over een volledig gesloten waterkringloop te beschikken. Daarom worden momenteel steeds meer waterzuiveringssystemen die recyclage toelaten, in gebruik genomen. Eco-Vision boekt in deze materie uitstekende resultaten met een combinatie van sedimentatie en flocculatie. “Bij een dergelijke waterzuivering maken we gebruik van selectieve sedimentatie om de fractie met de kleine deeltjes af te scheiden uit een suspensie. De vlokken die hierbij ontstaan, zijn klein en kunnen alleen verder groeien door rustig te roeren, zodat de deeltjes verder samen kunnen klonteren. Om dit proces te helpen, voegen we een flocculant toe. Deze hoog-moleculaire stoffen (polymeren) trekken de kleinere vlokken aan, waardoor een grotere vlok ontstaat. Aan het nog kalk bevattende overloopwater voegen we nog CO2 toe, zodat het water opnieuw kan worden ingezet voor het spoelproces. Het water en het residu worden dus in een gesloten circuit gebracht, waarbij het door de consistente structuur van het gerecupereerd slib bovendien mogelijk is om dit opnieuw in te zetten bij de betonproductie, omdat het perfect tussen het zand en het cement kan worden gemengd. Daardoor hoeft het bedrijf niets te lozen,” verduidelijkt managing director ing. Theo Bollen.

Lakken van metalen

Voor metalen worden gelakt, dienen ze nog een voorbehandeling te ondergaan, zodat de vetten die zijn achtergebleven na de draaien freesprocessen, volledig kunnen worden verwijderd. Daarbij ondergaan die metalen verschillende spoelprocessen. “Bij deze toepassing werd vroeger vaak gebruik gemaakt van een fysico-chemische behandeling. Nu kiezen wij in dit geval voor on-line spoelwaterrecyclage, waarbij we gebruik maken van een ionenwisselaarsysteem om de vervuilende elementen eruit te halen en te recycleren.” Bij ionenwisseling voor zuivering van het spoelwater worden de in het spoelwater aanwezige metaalzouten (tijdelijk) gebonden aan vaste, chemisch actieve kunstharsen. Dit proces is een omwisselingproces, waarbij een chemisch equivalente hoeveelheid metaalzout wordt omgeruild voor een chemisch equivalente hoeveelheid water. Dit proces is niet eeuwigdurend: met geregelde tussenpozen moeten de harsen worden geregenereerd. Hierbij komen de metaalzouten, in een veel geconcentreerdere vorm, weer vrij. “Een ionenwisselingsysteem is eigenlijk een concentreringssysteem voor metaalzouten. De bij de regeneratie vrijgekomen metaalzouten moeten nog verder worden behandeld in een batchgewijze precipitatie-installatie. Indien ook de organische verontreinigingen uit het spoelwater verwijderd wor-

den, kan men het gezuiverde water hergebruiken in de galvano. De organische resten kunnen verwijderd worden met een koolfilter of met een hars dat specifiek voor absorptie van het organisch materiaal bedoeld is.” Na reiniging door de koolfilter of adsorptiefilter, wordt het water door een ionenwisselaarinstallatie gepompt. Hier wordt het grootste deel van de nog opgeloste verontreinigingen verwijderd. Hierbij verwijdert de kationwisselaar kationen zoals de metalen Cu, Zn, Ni, Cd, Fe en ook Na, K en Ca en wisselt ze uit tegen waterstofionen. In de anionenwisselaar worden de anionen zoals sulfaten, chlorides, nitraten en chromaten uitgewisseld tegen hydroxide-ionen. Indien de ionenwisselaarkolommen vol zijn (dit betekent dat alle aan het ionenwisselaarhars aanwezige waterstofionen en hydroxideionen uitgewisseld zijn tegen de in het afvalwater aanwezige zouten), moeten de kolommen geregenereerd worden. De geleidbaarheid van het water is een maat voor de beladingsgraad van de kolommen: als de koloma q u a r a m a # 6 1 I 65

a q u a r a m a # 6 1 I 65

_D_O_SS __I_ER haa l _

afv

alweer u ate it r

_D_O_SS __I_ER haa l _ af m val eer wa uit ter

men verzadigd zijn, zullen ze de ionen doorlaten en neemt de geleidbaarheid toe. De kationwisselaar moet opnieuw beladen worden met waterstofionen door met een circa vijfprocentig zoutzuur te spoelen. Het regeneraat van de kolom dient in de aanwezige voorraadtank (die zuurconcentraat bevat) haa ingevoerd te worden. De anionwisselaar moet lm a eer vahydroxide-ionen. opnieuw beladen worden fmet lw uit Dit gebeurt door de kolom met eenavijfprocenter tige natronloog-oplossing te spoelen. Dit regeneraat moet in de basische concentraat voorraadtank ingevoerd worden.

_D_O_SS __I_ER _

Om tijdens de regeneratiefase het uit de galvano vrijkomende afvalwater te kunnen blijven zuiveren, is een regeneratieinstallatie minimaal in tweevoud noodzakelijk (eventueel kan ook ‘s nachts geregenereerd worden). “Een behandeling met behulp van ionenwisseling heeft verschillende voordelen,” vervolgt Theo Bollen. “Dankzij de hoge zuiverheid van het behandelde water, kan dit opnieuw worden gebruikt. Dat

betekent een gevoelige kostenbesparing op vlak van wateraankoop en lozing van afvalwater. Voor dit volledig automatiseerbaar systeem is relatief weinig plaats nodig en er is praktisch geen beperking inzake het volume per tijdseenheid van het te behandelen water. Bovendien leent dit systeem zich uitstekend voor het verwijderen van diverse anorganische componenten.” Ionenwisselaars zijn wel gevoelig voor oxiderende producten en zwevende stoffen, waardoor het beter is de afvalstromen te scheiden en zandfilters te gebruiken. Het systeem is minder efficiënt voor hogere metaalconcentraties en vereist het gebruik van chemicaliën. Vacuümdestillatie

Indien de debieten beperkt zijn, kan het vervuilde spoelwater gezuiverd worden door destillatie, waarbij de vervuilende componenten geconcentreerd

worden in het residu en het zuivere destillaat terug kan gebruikt worden als spoelwater. Vaak is het opportuun te opteren voor het dampverdichtingssysteem (vacuümdestillatie). Het destillaat in de dampverdichtingspomp bereikt daarbij een temperatuur van 120 °C, wat ervoor zorgt dat alle kiemen gedood worden en zodoende de kans op algenvorming in het recyclagewater nihil is. Het residu kan ofwel afgevoerd, of fysico-chemisch behandeld worden in de ONO-installatie. Deze techniek kan toegepast worden op ontvettingsbaden, bij het opconcentreren van spoelwaterstromen, het zuiveren (verwijderen van alle zouten) van het filtraat na ONO-installatie of bij de recuperatie van snij-olie. Dit is een energiezuinig systeem met een ruim spectrum van toepassingen. Deze oplossing kan alles aan, behalve hoge concentraties van chlorides. E www.eco-vision.be

Wie is Eco-Vision? Eco-Vision, dat in november 2010 verhuisde van Genk naar een mooie nieuwbouw in As, legt zich toe op consultancy en engineering. “Onze consultancypoot verzorgt voor bedrijven zowel milieu-administratie en -coördinatie, helpt bij de implementatie van zorgsystemen, verzorgt talrijke opleidingen over thema’s in deze nichesector (opleiding tot interne milieu-auditor, initiatiecursus milieuwetgeving en -zorgsystemen, ...) en helpt bij de communicatie van onze klanten naar de overheid. Daarnaast scoren we als onafhankelijk engineeringbureau sterk op vlak van onderzoek (audits, labo-onderzoek, verhuur van testinstallaties), studie en ontwerp (van productie- en recyclageprocessen, reductie van wateren chemicaliënverbruik, waterbalans, -behandeling en -zuivering). Ook de monitoring van de (afval)waterkwaliteit, service en preventief onderhoud van installaties en de levering van flocculanten, harsen en basischemicaliën behoren tot onze activiteiten.” Dankzij de combinatie van milieuconsultancy met een pragmatische aanpak, boeken de klanten van Eco-Vision zowel milieu- als bedrijfswinst. “We werken vaak op basis van totaalprojecten, die we nauwkeurig opvolgen van de eerste analyse tot de uiteindelijke voltooiing.” E www.eco-vision.be

66 I aq u arama # 6 1

Praxair lanceert In-Situ Oxygenation System I-SOTM “Conventionele beluchtingsystemen op basis van lucht scoren laag op het vlak van zuurstofbenutting. Het I-SOTM System van Praxair haalt op dat vlak evenwel een rendement van minstens 90%, waardoor de zuiveringskosten dalen. Bovendien vermindert het systeem in grote mate het ontstaan van onaangename geuren en van VOC-emissies (vluchtige organische componenten), vaak voorkomende neveneffecten van processen op basis van lucht. Het I-SOTM System maakt ook een goede suspensie van vaste stoffen mogelijk en bereikt gemakkelijk de gewenste DO-niveaus (DO = opgeloste zuurstof) zonder veel gas- en schuimvorming.” Met het I-SOTM System kunnen grotere volumes afvalwater worden gezuiverd. Dit systeem creëert zo goed als geen VOC- en aerosolemissies en kenmerkt zich door een lager energieverbruik en lagere kapitaalsinvesteringen. Er treedt zo goed als geen schuimvorming op, maar het systeem bereikt wel hogere niveaus van opgeloste zuurstof en zorgt voor een verbeterde processturing. Er is geen compressie vereist. Omdat de oplossing gebaseerd is op verplaatsbare, drijvende eenheden, is er geen steunstructuur vereist. Toepassingen

“De I-SOTM-technologie onderscheidt zich door haar lage energieverbruik en goede zuurstofbenutting: eigenschappen waardoor ze snel vaste voet aan de grond krijgt in talrijke waterzuiveringinstallaties, met inbegrip van installaties op basis van actief slib, langdurige beluchting en SBR. I-SOTM Systems worden zowel in gemeentelijke als industriële (P&P, voeding, farmaceutica en chemie) waterzuiveringsinstallaties toegepast. In de Verenigde Staten, Brazilië, Europa en Azië werden al meer dan tweehonderd systemen geïnstalleerd.” Lagere exploitatiekosten

Praxair I-SOTM In-Situ Oxygenation System is een verplaatsbaar, drijvend beluchtingsysteem op basis van zuurstof voor biologische waterzuiveringsinstallaties. Het I-SOTM System is ontworpen om op een doeltreffende wijze zuurstof in afvalwater op te lossen, zodat aerobe bacteriën de organische stoffen in niet-vervuilende substanties kunnen omzetten. “In vergelijking met conventionele technieken, zoals de mechanische beluchting of stortsystemen, betekent het systeem een significante verbetering doordat het de energievereisten met 40 tot 90% terugdringt.”

68 I aq u arama # 6 1

“De totale energiebehoeften van een I-SOTM System, met inbegrip van de energie die nodig is om de zuurstof aan te maken, zijn aanzienlijk lager dan die van een vergelijkbaar systeem op basis van lucht. Zuivering van grotere volumes afvalwater

Het I-SOTM System verbruikt niet alleen minder energie, maar maakt ook een veel hogere zuurstofoverdracht mogelijk, waardoor de biologische zuivering sneller verloopt en de zuiveringscapaciteit toeneemt. Vaak is een toename van de biologische zuiveringscapaciteit met 100% mogelijk. Eenvoudige installatie

Omdat het I-SOTM System drijft, kan het systeem geïnstalleerd worden zonder de beluchtingstank of het bekken leeg te maken. Zodra het systeem geïnstalleerd en verankerd is, zijn er voor de werking alleen nog maar een elektriciteitskabel en een voedingsleiding voor de zuurstof nodig. Hoog mengvermogen

Het I-SOTM System is uitgerust met een buismixer met hoog rendement die de vloeistof aanzuigt en naar beneden stuwt. “Daardoor is de mengprestatie per energie-eenheid heel wat hoger dan bij oppervlakbeluchting- of stortsystemen.”

w proj e ct

Werking

“Bij een conventionele biologische zuivering van afvalwater op basis van lucht is het beluchtingsysteem gewoonlijk de factor die de capaciteit van de installatie beperkt. Beluchtingsystemen op basis van lucht lossen over het algemeen niet meer dan 15% van de beschikbare zuurstof in het afvalwater op. Daarom – hoewel de zuurstofvraag voor de biologische zuivering tijdens de dag en ook van dag tot dag varieert – bieden conventionele beluchtingsystemen op basis van lucht gewoonlijk maar een beperkte energiebesparing wanneer de zuurstofvraag laag is.” Wegens de mengvereisten, of de kosten en problemen die gepaard gaan met de controle-uitrusting voor het zuurstofniveau, kunnen veel installaties geen voordeel halen uit de momenten waarop de energiebehoefte lager is. “Bestaande biologische zuiveringsinstallaties uitrusten met een aanvoersysteem voor zuivere zuurstof en het Praxair In-Situ Oxygenation (I-SOTM) System, kan de zuurstofopname eenvoudig met meer dan 100% verhogen, zodat ook de zuiveringscapaciteit met hetzelfde percentage toeneemt. Bovendien zijn de zuurstofkosten laag omdat het Praxair I-SOTM System meer dan 90% van de zuivere zuurstof in het afvalwater oplost.” Suspensie vaste stoffen

“Daarnaast onderscheidt het Praxair I-SOTM System zich ook door een goede suspensie van vaste stoffen, een beperkte schuimvorming en een vermin-

derde uitstoot van geuren en vluchtige organische componenten (VOC’s), zonder bijkomende uitgaven voor afdek- en verluchtingsopties.” Het Praxair I-SOTM System is verplaatsbaar. De twee belangrijke onderdelen worden ter plaatse met bouten samengevoegd en het geheel wordt in de tank of het bekken neergelaten waar het drijft. Er zijn geen steunstructuren nodig. Voldoen aan behoeften

Exploitanten van waterzuiveringsinstallaties (zowel primaire als secundaire installaties) die vandaag stortsystemen of mechanische beluchtingsystemen op basis van lucht toepassen, moeten drie algemene aspecten speciaal in het oog houden: de exploitatiekosten, de operationele flexibiliteit en het beheer van ongewenste emissies. De elektriciteit die voor het beluchtingsysteem nodig is, vertegenwoordigt gewoonlijk een aanzienlijk deel van de werkingskosten van de zuiveringsinstallatie.

Bovendien is de capaciteit van het beluchtingsysteem vaak de belangrijkste factor die de algemene capaciteit van een zuiveringsinstallatie beperkt. “Bij mechanische beluchtingsystemen wordt de operationele flexibiliteit beperkt door het aantal systemen dat in dienst moet blijven, terwijl bij stortsystemen het vereiste minimumdebiet om een voldoende vermenging van de gesuspendeerde vaste stoffen te garanderen - de beperkende factor is. De ervaring met meer dan 200 geïnstalleerde eenheden heeft aangetoond dat de totale energievereiste om het Praxair I-SOTM System te exploiteren, met inbegrip van de energie om de zuurstof aan te maken, tot 60% lager is dan die van het systeem op basis van lucht dat het vervangt. Dit kan zonder dat het vermogen van het zuiveringssysteem om aan pieken in de zuurstofvraag te voldoen, aangetast wordt. Installaties die dicht bij een installatie voor zuurstofproductie liggen en met een pijpleiding bevoorraad kunnen worden, kunnen hun energieverbruik met tot 90% verminderen.”

Wat doet Praxair? Praxair is de grootste producent van industriële gassen in Noord- en Zuid-Amerika en een van de grootste wereldwijd. Het bedrijf produceert, verkoopt en verdeelt atmosferische gassen (zoals zuurstof, stikstof en argon), procesgassen, speciale gassen en medische gassen. De producten, diensten en technologieën dragen bij aan de productiviteit en milieuvoordelen voor een grote verscheidenheid aan industrieën waaronder ruimtevaart, chemie, farmaceutica, voeding en drank, elektronica, energie, bouw, metaalverwerking en andere. E

www.praxair.com

De technologie van morgen, hier en nu

Trap uw oude blowers eruit, en spaar energie met onze nieuwe schroefblowers

Vergeet uw oude blowers en stap over naar de technologie van de toekomst. De nieuwe schroeftechnologie van de Atlas Copco ZS-blowers is gemiddeld zo’n 30% energiezuiniger dan de bestaande lobben- of rootstechnologie. Door het energieverbruik van uw blowersysteem te verminderen, zal u niet alleen heel wat milieuvriendelijker werken, maar biedt u tegelijk een beter antwoord op de vraag naar duurzame produktiviteit en lagere CO2-uitstoot. Wil je weten hoe u met Atlas Copco ZS-blowers en -compressoren uw energiekosten kunnen verlagen? Kijk op www.efficiencyblowers.com www.atlascopco.be

Atlas-00056.indd 1

15/05/12 14:10

Een nieuwe wereldspeler in water In september 2010 is een nieuwe wereldspeler in waterbehandeling opgestaan om geavanceerde technologieën en gedetailleerde proceskennis in te zetten voor municipale, industriële en afvalwatertoepassingen. De fusie tussen Eimco Water Technologies, Enviroquip en Christ Water Technologies brengt meer dan 200 jaar ervaring van enkele zeer bekende merken en de meest vakkundige medewerkers bij elkaar.

Ovivo is wereldwijd vertegenwoordigd in 21 landen in Azië, Europa, Afrika en Noord en Zuid Amerika. Ovivo wordt gedreven door een doel: “create value in water” door innovatie, creativiteit en expertise.

Ovivo_HorizAd_NL_13_05_195x134mm_v1.indd 1

16/05/2011 16:02

w proj e ct

Nekkerpool rekent op energiezuinige EDO Pumps ‘Eén miljoen klanten: dat moet je verdienen, elke dag’: het was enkele jaren geleden de slogan van een bekende warenhuisketen. In het kersverse zwembad Nekkerpool in Mechelen ligt de lat iets lager, maar met een verwachte jaarlijkse opkomst tussen de 300.000 en 500.000 bezoekers zal het bad toch ook worden overspoeld door een resem enthousiaste sportievelingen en recreanten. Bij de bouw van het bad werd veel aandacht besteed aan speciale technieken. Voor de pompen deed installateur Freddy Batens Sanitair BVBA een beroep op de firma EDO Pumps uit Boom.

en nieuw zwembad, een nieuwe binnenspeeltuin en de renovatie van de cafetaria: daarin investeert de provincie Antwerpen circa vijftien miljoen euro. Nadat de werkzaamheden in mei 2011 waren gestart, kon het bad begin dit jaar voor het eerst in gebruik worden genomen. De gemeente Bonheiden en de stad Mechelen nemen de exploitatiekosten van het bad op zich. Cruciaal voor scholen

De verwachte 300.000 tot 500.000 bezoekers zullen in het complex kunnen plonsen in vier zwembaden. Zo is er een zogenaamd ‘doelgroepenbad’, dat beschikt over twee beweegbare bodems. Zo’n beweegbare bodem (en kade) is er ook in het wedstrijdbad. De Nekkerpool staat uiteraard open voor het brede publiek, maar lost in de eerste plaats een belangrijke behoefte van de scholen in. Er zullen, zonder enig probleem, tegelijk circa tweehonderd leerlingen kunnen zwemmen. Een prognose gewaagt van ongeveer 1800 jongeren per dag, maar het complex leent zich onder meer ook voor duikers.

Het ontwerp werd uitgetekend door Venhoeven CS uit Amsterdam. Buro II & Archi+I profileerden zich als uitvoerend architect. Hoofdaannemer is de tijdelijke handelsvereniging van ACH Build uit Antwerpen en Vanhout uit Geel. Zij deden voor de speciale technieken een beroep op Imtech. Die stelde Freddy Batens Sanitair BVBA uit Verrebroek aan voor de technische installaties. Voor de aanlevering van de pompen deed de installateur een beroep op EDO Pumps uit Boom. Warmterecuperatie

“Bij dit project werd - terecht - veel aandacht gehecht aan het aspect van energiebesparing,” verduidelijkt Erik De Doncker, managing director van EDO Pumps. “Zo is er onder meer een systeem voor warmterecuperatie met bronzen pompen geïnstalleerd voor het zwembadwater. Wij leverden ook roestvrijstalen bronpompen met koelmantel voor regenwaterrecuperatie (in functie van het spoelen van de toiletten). Daarnaast kan je er ook een drukverhogingsinstallatie met frequentieomvormers (voor het sanitair water) vinden. Die is van cruci-

aal belang met het oog op energiebesparing. Ook voor de brandunit is er een drukverhogingsinstallatie aanwezig. Andere faciliteiten zijn een rioolwaterpompinstallatie in RVS met debietmeting (voor het zwembadwater).” Ook een compleet rioolstation, dat het afvalwater van de Nekkerpool afvoert, maakt deel uit van het project. Uniek aan de Nekkerpool is het Solarproof-dak, een groot ‘energiedak’ dat de warmte van het dak afvoert om die elders te gebruiken. Het systeem is niet gebonden aan een bepaald type dakbedekking. Door de leidingen stroomt een glycol-vloeistofmengsel dat de stralingswarmte van de zon absorbeert en die vervolgens afgeeft aan warmtedragers zoals sanitair warm water, zwembadwater, aardwarmtecollectoren, warmtepompen en andere verwarmingssystemen op lage temperatuur. Door de warmteafvoer, draagt Solarproof ook bij tot de koeling van het dak. >

a q u a r a m a # 6 1 I 71

Snelle, betrouwbare meting van uw waterverbruik! FLEXIM Ultrasone clamp-on debietmeter

Born to run

 Meting binnen 5 minuten zonder onderbreking van het proces  Robuust gebouwd  Hoge nauwkeurigheid

If you expect highest performance and maximum availability in all fields of application, opt for GEA Westfalia Separator ecoforce. This new decanter saves energy, water and operating costs, but not at the expense of robustness and endurance. High separating effciiency and throughput capacities have never before been available as reliably and sustainably. ecoforce is not just a, but the decanter of a new generation.

 Betrouwbare meting, ook onder moeilijke omstandigheden  Geschikt voor het opsporen van lekken  Voor muurmontage of in draagbare versie met een handige koffer  Voor alle materialen en diameters van DN6 to DN6500  Verhuur mogelijk voor tijdelijke metingen

Flexim: Van buiten meten wat er van binnen stroomt. Vraag nu een gratis demo aan: GEA Westfalia Separator Belgium nv/sa Korte Braamstraat 37, 2900 Schoten, Belgium Phone: +32(0)3 680 02 11, Fax +32(0)3 658 24 62 www.westfalia-separator.be - tom.bressinck@gea.com

engineering for a better world

www.gefran.be

info@gefran.be

Gefran Benelux NV ENA 23 zone 3, nr 3910 Lammerdries-Zuid 14A - B-2250 Olen +32 14 24 81 81 – info@gefran.be

w proj e ct

Vanaf 1 januari 2015 moeten centrifugaalpompen en bronpompen van 4 en 6 duim minstens voldoen aan de MEI-waarde van 0,4. Twee jaar later, begin 2017, wordt dat 0,7. Die deadlines komen steeds dichterbij en zijn cruciaal: als je producten niet aan die standaarden voldoen, mogen ze niet worden verkocht (tenzij ze worden aangepast met behulp van frequentieomvormers). Momenteel zijn nog niet alle richtlijnen duidelijk voor de normen die vanaf 2017 geldig zullen zijn, wat leidde tot wat onrust bij de pompfabrikanten.”

forse uitdaging, omdat het erop aan komt oplossingsgericht te werken en actief mee te denken met de klant. De installateur betrok ons van nabij bij het project, waardoor we de meest ideale systemen konden adviseren.” De geïnstalleerde pompen functioneren probleemloos. “Het doet ons plezier te hebben mogen meewerken aan een project met een grote maatschappelijke waarde.” Nieuwe pompvereisten

Combinatie van technieken

Voor EDO Pumps ligt het unieke van het project vooral in de combinatie van verschillende technieken. “We hebben er zowel producten voor vuilwater- als voor schoonwatertoepassingen kunnen integreren,” vervolgt Erik De Doncker. “Het was een

De pompenmarkt is momenteel in volle beweging. Dat heeft alles te maken met de nieuwe normen die door de Europese Unie zijn bekendgemaakt. “Die eisen hebben onder meer betrekking tot de Minimum Energie Index (MEI),” verklaart De Doncker. “De normen worden de komende jaren stelselmatig verstrengd. Zo moet elke pompfabrikant sinds Nieuwjaar 2013 ervoor zorgen dat zijn producten minstens voldoen aan de MEI-waarde 0,1.

Duidelijk is dat ook industriële klanten met deze wijzigingen rekening zullen moeten houden. “Het spreekt voor zich dat de Belgische regelgeving zich aan de Europese zal moeten aanpassen. Gelukkig is er een tendens waarbij het energiebewustzijn flink in stijgende lijn is, al blijven heel wat klanten geneigd om puur op basis van de prijs te kiezen.” Aandacht voor onderhoud

Om op de kostenstructuur te kunnen besparen, beknibbelen bepaalde bedrijven stevig op het onderhoud. “Het is aangewezen toch de aangeraden onderhoudsbeurten te respecteren. Wie dat niet doet, riskeert dat de installatie sneller aan slijtage onderhevig is en dus een kortere levensduur zal kennen. Daarom is het verstandig preventief te ageren, op lange termijn te denken en het onderhoud dus gewoon te laten uitvoeren.” E www.edopumps.be

EDO Pumps breidt magazijn uit In tijden waarin het door de recessie allesbehalve evident is, investeerde EDO Pumps onlangs in de uitbreiding van de accommodatie. Wie aanbelt bij de Kerkhofstraat 238 in Boom kan onmogelijk vermoeden dat achter de voordeur een complex van om en bij de 2000 vierkante meter gevestigd is. Naast een knus ingerichte showroom en vergaderruimte, is hier een mooi uitgebouwd magazijn aanwezig, waarvan de capaciteit onlangs gevoelig werd opgetrokken. Het geheel wordt nu aantrekkelijk aangekleed met groenaanplanting en fonteinen. “We hebben van de gelegenheid ook gebruik gemaakt om onze montageplaats te vergroten. Daarnaast is er een testruimte, zowel voor rioolpompen als voor schoonwatertoepassingen, zodat we alles juist kunnen certificeren.”

a q u a r a m a # 6 1 I 73

BD Accuri ™ C6 Flow Cytometer Voor snel, accuraat testen en monitoren van waterkwaliteit

Snel en betrouwbare kwantificering van bacteriën in drinkwater De BD Accuri™ C6 flow cytometer is een hoogstaand meetinstrument op het gebied van drinkwater monitoring en onderzoek. Het is gebruiksvriendelijk, betaalbaar en compact. Het levert snelle en accurate kwantificering van bacteriën in drinkwater, waarbij het de bacteriën onderscheidt van de achtergrond. Het snel en accuraat kunnen kwantificeren van bacteriën in drinkwater is van essentieel belang voor het monitoren, controleren en optimaliseren van water behandelingsprocessen.

BD Flow Cytometers zijn Class 1laser producten. Uitsluitend voor onderzoeksdoeleinden. Niet voor gebruik inzake diagnostische of therapeutische procedures. BD, BD Logo en alle andere merken zijn eigendom van Becton, Dickinson and company © 2013 BD A604-01

Laboratoria die zich traditioneel baseren op heterotrophische plaat tellingen (HPCs), zullen onmiddellijk een opmerkelijke toename ervaren in snelheid, efficiëntie en accuraatheid van de resultaten bij het gebruik van de BD Accuri C6 flow cytometer. De BD Accuri C6 flow cytometer is uitermate geschikt voor het monitoren van drinkwater, vooral wegens zijn portabiliteit en zijn capaciteit om celconcentraties rechtstreeks te berekenen. Ontdek zelf hoe dit krachtige instrument uw onderzoek kan optimaliseren en ga naar bdbiosciences.com/eu/go/water BD Biosciences Europe bd_accuri@europe.bd.com bdbiosciences.com/eu

w re porta g e

E GE InSight transformeert operationele data in waardevolle informatie We leven vandaag in een tijdperk waar we elke dag in aanraking komen met digitalisatie, internet, sociale media, apps, connectiviteit, enzovoort. Deze trend is al een tijdje ook doorgedrongen bij industriële bedrijven en hun waterbehandeling. Door het koppelen van watersystemen met intelligente software en machines, zijn we in staat om enorme hoeveelheden aan operationele data te ontvangen, die we kunnen aanwenden om de prestaties van waterbehandeling te verbeteren. Een belangrijke voorwaarde is evenwel dat deze datastromen correct worden verzameld, geanalyseerd en geïnterpreteerd. Dat is precies één van de grote uitdagingen waar industriële bedrijven voor staan.

an Engelen, marketingmanager voor GE Water & Process Technologies in Europa, verduidelijkt: “Vandaag hebben bedrijven al toegang tot technologie om hun informatie veilig op te slaan en te ordenen in zogenaamde Management Information Systems. GE gaat nog een stap verder met haar InSightoplossing. InSight is een monitoring- en diagno-

sesysteem dat een effectief beheer van wateren procesapplicaties mogelijk maakt door data-oplading en -analyse van op afstand. De InSight-rapportering laat de klant en de GE-serviceteams toe om precies na te gaan waar energie-efficiëntie, waterverbruik en bescherming van apparatuur kunnen worden geoptimaliseerd. Met deze tool kan dit bovendien gerealiseerd worden met een minimale inzet aan personeel. Kortom, het stelt onze klanten in staat om de Total Cost of Ownership (TCO) van hun fabriek te verlagen.”

Krachtige tool

InSight kan op verschillende manieren worden ingeschakeld, afhankelijk van de klantnoden. Het is nuttig bij een grote variatie aan systemen die één geconsolideerde, vereenvoudigde rapportering nodig hebben. Het laat toe om diverse rapporten met verschillende detailniveaus te genereren, zowel voor operationele teams als het management. Het leent zich ook voor toegang op afstand tot de systeemdata, of voor consolidatie van data vanuit verschillende locaties. InSight laat ook toe om kritische systemen met grote datavolumes te analyseren, om prestaties onder wisselende operationele omstandigheden te bepalen en voor het correleren van metingen van diverse bronnen, om de controle te optimaliseren. Met de juiste informatie op het juiste ogenblik op de juiste plaats en in de handen van personeel die op basis hiervan kan handelen, is InSight een krachtige tool om de TCO te verbeteren. “Onze klanten die InSight gebruiken, geven aan dat zij hun systeemdoelstellingen op een nog efficiëntere manier kunnen realiseren, zowel op technisch als financieel vlak. Niet alleen kunnen zij rapporten en alarmen via e-mail verspreiden, InSight laat ook toe om via trending te anticiperen op potentiële problemen en snel correcties te ondernemen, voordat watersystemen in de problemen raken,” aldus Kris Matthysen, regionaal manager voor de Benelux. Intelligente data

u GE TrueSense Platform – Remote Monitoring & Diagnostics (RM&D).

Met InSight koppelt GE een state-of-the-art tool voor ‘remote monitoring & diagnostics’ (RM&D) aan haar chemische behandelingsportfolio voor koelwater, ketelwater, proceswater en afvalwater. Dat moet de klanten toelaten om zich nog beter en efficiënter ondersteund te voelen, wat dus een effectieve toegevoegde waarde creëert. InSight maakt deel uit van wat GE het ‘Industrial Internet’ noemt: de convergentie van machines en intelligente data. a q u a r a m a # 6 1 I 75

w RE P ORTAGE

TrueSense for Process

GE lanceert ‘TrueSense for Process’ voor olieraffinaderijen, om ‘crude overhead’-corrosie te voorkomen. In de crude-destillatie wordt de ruwe olie via een serie van complexe processen getransformeerd naar fracties die dan vervolgens in andere units tot eindproducten worden omgezet, zoals nafta, kerosine, diesel, enzovoort. Het ‘crude overhead’-systeem vormt een belangrijk onderdeel van de winstmarges van de raffinaderij. De zogenaamde yield of rendement van deze unit is sterk afhankelijk van de mate waarin deze wordt beschermd tegen onvoorziene uitval door corrosieproblemen. Sinds het uitbreken van de crisis staan de Europese raffinaderijen steeds meer onder margedruk en dus zoeken de klanten van GE naar innovatieve oplossingen om competitief te blijven en hun ‘crude overhead’-systemen optimaal te laten draaien. GE levert al lange tijd een brede waaier aan chemische procesbehandelingen voor de raffinaderijen. Nu lanceert het bedrijf een online monitoring en controlesysteem om de crude overhead beter te beschermen tegen corrosie.

u InSight-gebruikers kunnen een smartphone app gebruiken met live toegang tot de koelwatertorengegevens.

76 I aq u arama # 6 1

Marc Verschoren, HPI sales leader voor Europa, geeft meer uitleg. “TrueSense for Process is een Crude Overhead Monitoring Systeem, die we COMS hebben genaamd. Het systeem zorgt voor een continue monitoring, dosering en optimalisering van het chemische product dat in de processtroom wordt geïnjecteerd ter voorkoming van corrosie. Het is namelijk zo dat niet-gedetecteerde events op zeer korte termijn corrosie kunnen veroorzaken. Vaak treedt 90% van de corrosieschade op in 10% van de tijd. Indien dit probleem pas laattijdig wordt opgemerkt en behandeld, resulteert dit in een verhoging van de onderhoudskosten, doorzet verlies en zelfs tot een ongeplande stilstand. Deze events worden meestal gemist doordat het personeel werkt met manuele spottesten. Daarnaast was er doorgaans een gebrek aan een correcte online dataverzameling. Zo’n systeem laat toe om in real-time aanpassingen in de dosering te kunnen maken.” TrueSense for Process zorgt voor een online meting en controleprogramma, dat toelaat om episodische pH-schommelingen snel te detecteren en de impact ervan te minimaliseren. Bovendien is het gekoppeld aan de GE LoSalt-software, om zoutvervuiling te voorkomen. Het resultaat is een verminderd risico op onverwachte uitval, lagere onderhoudskosten, een ver-

u GE TrueSense for Process – Crude Overhead Monitoring Systeem (COMS)

betering van de operationele flexibiliteit en, uiteindelijk, de winstgevendheid van de raffinaderij. COMS is een skid-gemonteerd all-in-one systeem en neemt continu een monster van de accumulator water boot. Redundante pH-sondes zorgen voor de monitoring, alarmen en aanpassing van de neutralizer injectieratio wanneer deze zich buiten de gespecifieerde programmarichtlijnen bevindt. TrueSense for Process beschikt over een interface met GE’s InSight-platform, zodat de juiste informatie op het juiste ogenblik beschikbaar is voor de klant en de GE-serviceteams. GE InSight, TrueSense for Process en LoSalt zijn handelsmerken van General Electric Company. Ze kunnen geregistreerd zijn in een of meerdere landen. E www.gewater.com

GE Power & Water Water & Process Technologies

Het beste product in de juiste dosering… op ieder moment. Geavanceerde oplossingen van GE voor de behandeling van uw koeltoren. Advanced Cooling Solutions van GE bevat gepatenteerde technologieën die een exacte productcontrole mogelijk maakt zonder het gebruik van tracers. Geen andere technologie biedt betere prestaties onder industriële omstandigheden. Optimaliseer de resultaten van uw koelwaterbehandeling, verleng de levensduur van uw installaties en realiseer een verlaging van uw operationele kosten. Bezoek onze website www.ge.com/water of contacteer ons voor meer informatie. Ons Benelux kantoor: GE Power & Water Toekomstlaan 54 B-2200 Herentals Belgium Tel +32 (0)14 259111

Advanced Cooling Solution bevat TrueSense* Online Monitoring en GenGard* STP Chemistry.

* Trademark van General Electric Company

Krohne stimuleert maximale systeembeschikbaarheid

Met zijn 15 productievestigingen, 43 firma’s en joint ventures, is de Krohnegroep een wereldspeler op het gebied van analyse en meetinstrumentatie. Elke dag probeert het bedrijf te voldoen aan de verwachtingen van de klanten, en die zelfs te overtreffen.

nze aarde, ook wel de blauwe planeet genoemd omwille van de grote waarneembare wateroppervlakken vanuit de ruimte, is een heel waardevol bezit. Desalniettemin is amper 2,5 % van al dat water drinkbaar. Gezien de bevolking en de industrie almaar groeien, leggen we steeds meer beslag op het resterende oppervlaktewater. Een reden te meer om alle daaraan gekoppelde processen nauwgezet te volgen en te sturen. Zoals Aquafin het stelt: “Schoon water in onze beken en rivieren en een optimaal transport van afvalwater: daar maken we elke dag werk van.” Hier wil Krohne graag toe bijdragen. Flowmeters

In 1961 heeft Krohne de eerste elektromagnetische flowmeter voor water, afvalwater en additieven geïntroduceerd. Vandaag produceert de groep wereldwijd meer dan 120.000 van deze toestellen per jaar in de verschillende productievestigingen. De watersector is één van de belangrijkste - zoniet de belangrijkste - markt(en) van de toekomst. “Hiervoor ontwikkelen en produceren we 78 I aq u arama # 6 1

deze meters, die altijd een trendsetter zijn voor de concurrentie,” stipt Johan Van Wesemael aan. Even ter herinnering: het werkingsprincipe van een elektromagnetische flowmeter is gebaseerd op de inductiewet van Faraday. Volgens deze wet wordt er een spanning (Volt) gecreëerd als je een elektrisch geleidende vloeistof door een magnetisch veld van een elektromagnetische flowmeter stuurt. De opgewekte spanning is proportioneel tot de snelheid van het doorstromende medium en zal opgepikt worden door twee elektrodes die in contact staan met de vloeistof, of door twee capacitieve elektrodes die niet in contact met de vloeistof staan. Optiflux

Of het nu voor waterwinning, waterbehandeling of watertransport is, een maximale systeembeschikbaarheid is onmisbaar voor de waterindustrie. Op verschillende locaties heeft Aquafin daarom geko-

zen voor de Optiflux-flowmeters. Met deze elektromagnetische flowmeters en kennis van het proces, kan de gebruiker met grote zekerheid heel wat toepassingsproblemen detecteren: aanwezigheid van gasbellen, elektrodecorrosie en/of afzetting op de elektrodes, kortsluitingen, verlaagde geleidbaarheid, gedeeltelijke vulling van de meettube, schade aan de liner van de buis/leiding, externe magnetische velden en een verstoord vloeiprofiel. Gedurende de ‘buiten specificatie’-test worden twee analyses uitgevoerd: een online en een cyclische analyse. In beide gevallen zal worden nagekeken of het toestel nog steeds binnen de gestelde limieten werkt. Meer bepaald wordt de accuratesse getest door het sturen van een testsignaal. Bovendien worden de lineariteit van het toestel en de accuratesse van de veldstroom die het magnetisch veld opwekken, gecontroleerd. “De Optiflux is, dankzij deze 3 X 100% -diagnoses, meer dan een gewone flowme-

u Flow measurement

w re porta g e

ter. Het toestel analyseert het proces en geeft de gebruiker dan ook waardevolle informatie.” Voor de klant komt hierbij nog dat voor elke flowmeter eenzelfde elektronische unit gebruikt kan worden. Dit leidt tot een verdere kostenbesparing: een stroomlijning van de gehouden stock enerzijds, maar ook eenvoudige planning en een investeringsveiligheid anderzijds. “Ook al worden de toestellen in huis gekalibreerd en kunnen ze als een ‘plug and play’ geïnstalleerd worden, dan gaat Krohne nog een stap verder! Zo werken we samen met de klant om bij een indienstname of ‘commisioning’ aanwezig te zijn. Dit biedt meerdere voordelen: de eerste indienstname gebeurt vlekkeloos door de aanwezigheid van onze medewerker, met gedegen ervaring. Tegelijkertijd zal ook de klant van deze aanwezigheid gebruik kun-

nen maken om getraind te worden en te werken met onze toestellen. Van elk van deze interventies wordt een rapport opgemaakt met een kopie voor de klant. In een latere fase kan er ook verdere regelmatige ondersteuning voorzien worden, al dan niet vooraf afgesproken of op een adhocbasis, naargelang de noden van de klant.” ‘KROHNE Proved’

Johan van Wesemael: “Elke flowmeter krijgt een doorgedreven inspectie voor hij één van onze productievestigingen verlaat. Wij benoemen deze specifieke metingen, testen en productie inspecties ‘KROHNE Proved’. Deze gaan merkelijk verder dan de wettelijke bepalingen en garanderen onze klanten dat onze producten niet enkel voldoen aan de gespecifieerde technische data, maar ook dat ze precies en betrouwbaar ingezet kunnen worden, zowel onder standaardsituaties als in uiterst uitda-

gende omstandigheden. Elke elektronische component wordt zo getest in een reeks van variërende omgevingstemperaturen, die variëren van -20 tot +60°C. Van deze testen wijken we nooit af: we willen zeker zijn dat we een volledig en correct beeld hebben van de kwaliteit van onze producten enerzijds, en anderzijds van de geleverde prestaties die we onze klanten aanbieden. Dit is ons basisprincipe voor elk toestel dat onze productievestigingen verlaat, nu en in de toekomst.”

KROHNE Group Krohne is nog steeds een familiebedrijf, met hoofdzetel in Duitsland. De onderneming draagt dit karakter nog steeds hoog in het vaandel. In België wordt de groep vertegenwoordigd door KROHNE Belgium NV, waar een heel enthousiast team van 12 medewerkers ten dienste staat van de klant. E www.krohne.com

Een sterke partner voor het Vlaamse Gewest Aquafin is in 1990 opgericht door het Vlaamse Gewest om de rioolwaterzuiveringsinfrastructuur in Vlaanderen verder uit te bouwen, te exploiteren en te financieren. Aquafin vangt het huishoudelijke afvalwater van de gemeentelijke riolen op in verzamelriolen en voert het naar zuiveringsinstallaties, waar het wordt behandeld volgens de Europese en Vlaamse normen. Aquafin staat voor een goed beheer van de zuiveringsinfrastructuur en voor innovatie. Zo liggen de methodologieën van Aquafin aan de basis van de gebiedsdekkende uitvoeringsplannen. Deze plannen geven op het gemeentelijke grondgebied aan welke infrastructuur er door de gemeente of het gewest moet worden voorzien en wanneer de werkzaamheden moeten uitgevoerd worden. Door zijn opgebouwde knowhow en jarenlange ervaring, is Aquafin ook een gegeerde partner in binnen- en buitenlandse onderzoeksprojecten die gericht zijn op de implementatie van de Europese kaderrichtlijn Water. De kennis die Aquafin op die manier verwerft, komt ten goede aan het Vlaamse Gewest en de gemeenten.

a q u a r a m a # 6 1 I 79

Vloeiend geperfectioneerd.

pH/Redox electrodes

Optische OÂ˛ sensor

Meerkanaalsmeettoestel

De oplossing voor de wateren afvalwatertechniek Optimale water kwaliteit vraagt om betrouwbare technologie. Sluit u geen compromis wanneer het gaat om precieze en feilloze meet- en regeltechniek, speciaal bij hygiĂŤnisch gevoelige sektoren. Vertrouwt u op 60 jaar kwaliteit, grote betrokkenheid en excellente branche expertise:

Welkom bij JUMO.

www.jumo.be

w re porta g e

De Watergroep staat al 100 jaar garant voor een kwaliteitsvolle en duurzame drinkwatervoorziening. De onderneming is uitgegroeid tot een volwaardig integraal waterbedrijf, met sterk groeiende activiteiten op het vlak van industriewater en afvalwater. Het boekjaar 2012 wordt afgesloten met een winst van 6,3 miljoen euro.

et gemiddelde huishoudelijke verbruik is gedaald van ruim 81 m³ per aftakking in 2002 naar 73,85 m³ in 2012. Vanuit haar zorg voor een duurzaam waterbeleid sensibiliseert De Watergroep haar klanten om zuinig om te springen met drinkwater. Het aantal in dienst zijnde leveringseenheden is met 3% gestegen: van 1,18 miljoen in 2011 naar 1,21 miljoen in 2012. Deze stijging is grotendeels toe te schrijven aan de overname van het Stedelijk Waterbedrijf Sint-Niklaas. Het aantal aangesloten inwoners steeg met ruim 2% tot 2,85 miljoen. Om al deze klanten van drinkwater te voorzien, produceerde De Watergroep het voorbije jaar 121,5 miljoen m³ drinkwater. Dit is een daling van 12,10% ten opzichte van 2011. De wateraankoop is gestegen met 62,44%. Deze grote verschillen in productiecijfers geven een vertekend beeld en zijn toe te schrijven aan de verschuiving van de Waalse winningen, die voorheen als eigen productie-installaties werden opgenomen. Door een oplossing te vinden voor de onverdeeldheid met het Waalse drinkwaterbedrijf SWDE, zijn deze winningen nu gecatalogeerd onder aankopen bij derden in plaats van onder eigen productie. Het nettoresultaat is dat het totale beschikbare volume aan drinkwater voor verdeling aan de klanten licht gestegen is met 0,45%. Overname Sint-Niklaas

De Watergroep stond al langer in voor de drinkwatervoorziening in de deelgemeenten Sinaai, Belsele en Nieuwkerken. Vanaf 1 januari bedient het

Nieuwe projecten bij bestaande industriële klanten voor De Watergroep bedrijf het volledige grondgebied van Sint-Niklaas. Dit betekent een toename met 22.887 leveringseenheden (aftakkingen), 51.400 inwoners en 211 km leidingen. De Watergroep heeft de distributieactiviteiten overgenomen van het Stedelijk Waterbedrijf SintNiklaas, inclusief alle roerende en onroerende materiële vaste activa (leidingen, aftakkingen …), het handelsfonds en de voorraden. Tot eind 2014 blijft in Sint-Niklaas een regionaal steunpunt gevestigd als technische en administratieve ondersteuning voor het sectoraal dienstencentrum van De Watergroep in Lokeren.

Klemtoon op leveringszekerheid

De Watergroep investeert elk jaar ongeveer 30 miljoen euro in uitbreiding of vernieuwing van waterproductiecentra, watertorens, reservoirs, toevoerleidingen en drukverhogingsinstallaties. Zo zal de nieuwe toevoerleiding Menen-Geluveld, die de bestaande leiding tussen het pompstation van Menen en het reservoir van Geluveld vervangt, meer capaciteit bieden bij piekverbruik. Dit is ook het geval voor de nieuwe toevoerleiding tussen Erembodegem (Aalst) en Iddergem (Denderleeuw) en

Investeren in technologische voorsprong

Bij de drinkwaterproductie op basis van oppervlaktewater vormt de verwijdering van natuurlijk organisch materiaal (NOM) een belangrijke behandelingsstap. Deze stoffen kunnen aanleiding geven tot de vorming van schadelijke bijproducten van de desinfectie en tot de nagroei van micro-organismen in het distributienet. De experten van de afdeling watertechnologie hebben een proefinstallatie gebouwd die lagere NOM-gehaltes haalt en maar een kwart van de chemicaliën verbruikt. Bij het beheer van een waterleidingnet is het belangrijk het ideale investeringsmoment te bepalen: de leidingen mogen niet te vroeg, maar ook niet te laat vervangen worden, om breuken te vermijden. De Watergroep heeft op basis van conditiemetingen een risicomatrix opgesteld die de juiste timing voor de vervanging van leidingen moet helpen bepalen. a q u a r a m a # 6 1 I 81

w reportage

tussen Assent en de watertoren van Bekkevoort. In het waterproductiecentrum van Kluizen werden een aantal werken uitgevoerd om de verhoogde pompcapaciteit tot 60.000 m³ ruw water per dag te kunnen waarborgen. Het nieuwe reservoir in Geraardsbergen (Onkerzele) moet de piekverbruiken in de Denderstreek beter opvangen en zorgt voor een grotere buffercapaciteit bij onderhouds- en aanpassingswerken aan de toevoerleiding van TMVW. ling. Daarom zet De Watergroep haar kennis en kunde ook in voor maatschappelijke projecten in het Zuiden. Die projecten dragen bij tot het behalen van de Millenniumdoelstellingen zoals geformuleerd door de Verenigde Naties. In 2012 zijn de waterprojecten in Chili, Madagaskar en Suriname verder uitgewerkt op het terrein. In Chili, op het eiland Isla Damas, heeft De Watergroep voor de start van het toeristische seizoen een ontziltingsinstallatie in dienst genomen. Ze levert gezond drinkwater op het eiland en zal daardoor het plaatselijke ecotoerisme stimuleren. Ook de 800 inwoners van Punta Choros zullen hier baat bij hebben.

Water als bron van leven en gezondheid

Ongeveer driekwart van het water dat De Watergroep produceert, is afkomstig van ondergrondse watervoorraden. Om de toestand van het grondwater op te volgen, meet het bedrijf maandelijks het peil in zo’n 1.700 peil- of productieputten. Om dit alles snel en efficiënt te analyseren, heeft De Watergroep een eigen indicator ontwikkeld. Recente resultaten tonen aan dat er voor de winningen nergens sprake is van problemen met lage waterpeilen of overbelasting van een waterlaag. De Watergroep werkt ook volop aan waterveiligheidsplannen die de risico’s voor de drinkwatervoorziening in kaart brengen, gekoppeld aan de bijhorende beheersmaatregelen. In tijden van zichtbare klimaatverandering, bewandelt De Watergroep diverse sporen om haar ecologische voetafdruk te verkleinen. Vooreerst vermindert de onderneming het energieverbruik door te kiezen voor de meest efficiënte productieprocessen en energiezuinige apparatuur. Daarnaast kiest het ook resoluut voor hernieuwbare energie. De aangekochte elektriciteit is al jaren voor 100% afkomstig uit hernieuwbare energiebronnen. In de waterproductiecentrum van Kluizen en Haasrode werden zonneparken aangelegd. Ten slotte lopen er studies om een windturbine te plaatsen op de terreinen in Lommel en Eeklo. Industriewater op maat

De businessunit Industrie & Services slaagde er ook in 2012 opnieuw in om een aantal nieuwe klanten te overtuigen van haar expertise op het vlak van industriewater. Ze startte een geclusterd project op in de Gentse kanaalzone, bij Oleon en Fuji Oil, met een leveringscapaciteit van 900.000 m³ op jaarbasis. De Watergroep levert aan deze bedrijven zacht en weinig gemineraliseerd proceswater.

82 I aq u arama # 6 1

Daarnaast realiseerde de business unit ook nieuwe projecten bij bestaande klanten. Zowel EOC uit Oudenaarde als Rousselot uit Gent zijn dermate tevreden over hun proceswaterinstallatie, dat ze besloten om hun contract met De Watergroep uit te breiden naar gedemineraliseerd water. Voor Incopack uit Dilsen-Stokkem werd een water-opmaatinstallatie ontwikkeld, die in november 2012 in gebruik genomen werd. Voor het eerst in Vlaanderen werken twee drinkwaterbedrijven, IWVA (Intercommunale Waterleidingsmaatschappij van Veurne-Ambacht) en De Watergroep samen om een water-op-maatproject te realiseren voor een bedrijf, namelijk Pepsico (zie bericht onder Inside News). Ontwikkelingsprojecten rond drinkwater

Water is niet alleen levensnoodzakelijk, maar ook de motor van economische en sociale ontwikke-

Het project in Taomasima (Madagaskar) werd in 2012 voor 3 jaar verlengd. De afdeling watertechnologie van De Watergroep bouwt momenteel een netwerkmodel van de watervoorzieningsinfrastructuur in Taomasima, met als doel het lokale waterbedrijf Jirama meer inzicht te bieden in de exploitatie van hun infrastructuur en zo de dienstverlening aan de bevolking te verbeteren. In mei trokken enkele medewerkers van De Watergroep naar Galibi in Suriname om er een drinkwaterinstallatie te bouwen. De Watergroep ontwikkelde het concept van de installatie, adviseerde rond de boortechnieken, leverde cruciale apparatuur en bouwde een eerste overzees waterproductiecentrum samen met de lokale technici. E

www.dewatergroep.be

Perfect doseren met de automatische regelkranen van Georg Fischer • Pneumatische membraanafsluiter in PVC-U, PVC-C, PVDF, PP en ABS • Beschikbaar van DN15 - DN150 • Klephuis met lineaire regelkarakteristiek • Dichtingen mogelijk in EPDM, FPM, PTFE/EPDM, PTFE/FPM • Positie-indicatie 4-20mA met optionele milliampère terugmelding

Adding Quality to People’s Lives Georg Fischer NV Vaartdijk 109-111 - 1070 Brussel Tel: 02/556 40 20 - Fax: 02/524 34 26 be.ps@georgfischer.com www.georgfischer.be

w proj e ct De recente naamswijziging van VMW naar De Watergroep toont al een verandering binnen de visie van deze onderneming. Meer en meer wordt de focus gelegd op het aanwenden van expertise (waterbehandeling) in andere markten. Daarbij doet het u De

compacte, maar krachtige installatie

bedrijf ook beroep op andere gespecialiseerde partners, waaronder Festo.

Festo-expertise nuttig in project bij Farm Frites

e Watergroep biedt zijn kennis aan in de vorm van DBFO-projecten (Design, Build, Finance, Operate) voor grote verbruikers. Deze projecten betekenen voor grote drinkwaterverbruikers een outsourcing van één van hun ‘utilities’ (wat dezer dragen zeer in trek is) en voor De Watergroep een extra markt die ze kunnen aanboren om hun kennis toe te passen en aan te scherpen. Concreet betekent dit dat De Watergroep instaat voor de totale ontwikkeling en de bouw van de installatie, en dat de klant een contract afsluit met De Watergroep tegen een vastgelegde prijs per kubieke meter. De Watergroep draagt alle verantwoordelijkheden voor de kwaliteit en kwantiteit van het proceswater overeenkomstig het contract. Nieuwe installatie

Het project bij Farm Frites in Lommel werd al in 2007 opgestart. De installatie werd gebruikt om afvalwater te zuiveren tot op het niveau van ‘levensmiddelengeschikt’ en om het opnieuw te gebruiken in het productieproces. Enkele jaren later, in 2011, brandde het gebouw en de volledige installatie af. De toenmalige VMW had ervaring met de vorige installatie opgedaan en kon Farm Frites overtuigen een nieuwe installatie te mogen bouwen. In april 2012 werd de nieuwe WZI in gebruik genomen en werden een paar pijnpunten anders aangepakt. Deze installatie werd anders opgebouwd. Elk onderdeel staat in een aparte ruimte: de laagspanningskasten, de chemicaliën en de filters. Ook de aanlevering van chemicaliën gebeurt nu veiliger door silo’s te vullen met een tankwagen. Daardoor is er dus geen gedoe meer met heftrucks die tussen de verschillende delen van de installatie moeten laveren. Coagulatie en ultrafiltratie

Deze installatie laat toe het effluent van de biologische afvalwaterzuivering van Farm Frites

opnieuw op te waarderen tot water dat geschikt is voor de voedingsmiddelenindustrie. In een eerste stap wordt het zwevend materiaal verwijderd met behulp van coagulatie en ultrafiltratie. Vervolgens wordt het zoutgehalte verminderd met behulp van een dubbelpass installatie voor omgekeerde osmose. Tot slot wordt het bekomen proceswater geconserveerd via een desinfectie met natriumhypochloriet. Dankzij deze installatie kan tot 70% van het geproduceerde afvalwater rechtstreeks gerecupereerd worden in het productieproces, hetgeen op jaarbasis een besparing van 350.000 m³ oplevert. De installatie werd eveneens voorzien van alle vereiste accessoires, zoals diagnose, sensoren, alarmen, … Deze moderne interfaces maken snelle en correcte reacties mogelijk. Medewerkers kunnen ten allen tijde de installatie bekijken, bedienen en desnoods een lokaal technicus sturen om het probleem te verhelpen. Hetzelfde diagnosescherm staat in de kantoren van Farm Frites, zodat zij op de voet alle handelingen kunnen volgen.

Waterleau doet wel vaker beroep op Festo voor de inzet van betrouwbare ventielen. “Behalve betrouwbaar en technisch hoogstaand materiaal, koop je er een stukje ‘ peace of mind’,” aldus Alain Buyle, Marketing Communications Manager bij Waterleau. Festo heeft zich sinds een tiental jaren toegelegd op automatiseringsoplossingen voor de procesindustrie. De ventieleilanden werden dankzij hun betrouwbaarheid en uitgebreide mogelijkheden al vaak gebruikt in deze sector, dus was het een logische stap voor de marktleider in pneumatische aandrijvingen om ook zelf actuatoren te ontwikkelen, met bijhorende sensorboxen, bolkranen, vlinderkleppen, afsluiters, enzovoort. Dankzij jarenlang volgehouden inspanningen op R&D-gebied komen er elk jaar komen er meer en meer componenten bij die specifiek inzetbaar zijn in de procesindustrie. Volgens dezelfde filosofie als die Festo hanteert in de ‘Factory Automation’, worden deze hoogkwalitatieve componenten ook aangeboden als samengebouwde kant-en-klare units. E

www.festo.com

Partners

Milieutechnologiegroep Waterleau uit Herent bouwde beide proceswaterinstallaties. Waterleau is niet aan haar proefstuk toe op het vlak van de productie van proceswater en de productie van drinkwater. In verschillende sectoren binnen de voedingsmiddelenindustrie bouwde Waterleau wereldwijd meer dan 400 installaties voor de productie van proceswater en voor de zuivering van het industrieel afvalwater of effluent. Alleen al in de brouwerijsector telt Waterleau meer dan 80 referenties op het vlak van afvalwaterzuivering. Bij een anaërobe afvalwaterzuivering wordt zelfs methaangas geproduceerd dat omgezet wordt in warmte en energie. Bovendien wordt vaak het gezuiverde afvalwater hergebruikt om de waterfootprint en de bijhorende rekening in te perken.

u Het

proces met de MPA-ventielen van Festo

a q u a r a m a # 6 1 I 85

PP-R leidingsystemen De meest zekere en veilige verbindingstechniek door polyfusie. Minimale uitzetting dankzij de integratie van glasvezels (faser). Zeer lage warmteoverdrachtscoëfficient. Buitendiameter beschikbaar vanaf 16mm tot 630mm. Verschillende types leidingen: SDR6 – SDR 7.4 – SDR 9 RP – SDR 11. Geschikt voor uiteenlopende toepassingen zoals sanitair – verwarming – airconditioning – perslucht – sprinklersystemen . NIEUW: voorgeïsoleerde leidingen (ISO) – glasvezelversterkte zuurstofdichte leidingen (OT). Compleet gamma aansluitroosters in PP-R voor toepassingen met klimaatplafonds en wandactivering.

KASTEELSTRAAT 15 - B-8980 ZONNEBEKE 76, QUATRIÈME AVENUE - B-4040 HERSTAL Tel. 057.40.93.47 – fax 057.40.93.45 – info@aquatherm-belux.be www.aquatherm-belux.be

w proj e ct In het najaar van 2012 stond CGK in voor de realisatie van een belangrijk project bij Belgoprocess. Het bedrijf uit Gullegem werd ingeschakeld om een deel van de bestaande koude waterzuiveringsinstallatie te optimaliseren. In principe staat CGK niet in voor sleutel-op-de-deurprojecten in waterzuivering, maar het is wel perfect in staat om gedeeltes volledig in eigen beheer te ontwerpen, te produceren en ter plaatse te installeren. Daarnaast wordt de expertise van het bedrijf ook regelmatig ingeschakeld door TMVW, voor renovaties van zwembadinfrastructuur. Bovendien tekende CGK recent ook verantwoordelijk voor een project bij Solvay.

CGK moderniseert waterzuivering Belgoprocess

elgoprocess, gevestigd in Dessel, specialiseert zich sinds jaar en dag in de verwerking van nucleair afval. Op één van haar sites beschikt deze onderneming over een installatie om de diverse koude influenten te zuiveren. Een deel van die installatie dateerde evenwel al van de jaren tachtig en diende aangepast te worden aan de huidige technische vereisten. Ook enkele technologieën die in deze WZI werden toegepast, bleken verouderd. Omvangrijke procedure

“In haar zoektocht naar een partner die kon instaan voor de modernisering van deze installatie, kwam Belgoprocess in eerste instantie terecht bij de grotere ondernemingen,” verduidelijkt Tijl Charle, projectleider bij CGK. “Die bedrijven haakten evenwel om twee redenen af. Ten eerste was het project voor hen te klein, secundo hadden

ze weinig zin in de strenge veiligheidsprocedures die bij Belgoprocess van kracht zijn. De waterzuiverings-installatie staat namelijk in de gecontroleerde zone. Dat betekent dat iedereen die daar actief is, onder meer medisch gecontroleerd wordt vooraleer hij in deze zone kan tewerkgesteld worden. Bovendien dient elke medewerker, intern of extern, voor hij aan de slag gaat een examen af te leggen na een opleiding te hebben gekregen over de geldende veiligheidsmaatregelen en noodprocedures. Die veiligheidseisen zijn voor Belgoprocess absoluut prioritair.” Toen Belgoprocess bij CGK aanklopte om het project in handen te nemen, had het bedrijf uit Gullegem geen enkel probleem om die strenge veiligheidscriteria in acht te nemen en alle geldende procedures strikt te volgen. “Hoewel wij ons niet profileren als specialist in turnkeyprojecten voor waterzuiveringsstations, beschikken wij toch over behoorlijk wat expertise, die wordt aangevuld met de specifieke knowhow van externe partners. Daardoor waren wij perfect in staat om het project bij Belgoprocess te behartigen.” De eerste contacten tussen beide ondernemingen dateren van maart 2012. Een half jaar later werden de werken effectief ter plaatse uitgevoerd.

Aanpak

CGK gaat bij dergelijke projecten altijd heel gestructureerd te werk. “Na de vraag van de klant nauwkeurig te hebben geanalyseerd, geven we hen een advies over de beste keuze. Soms is die beste optie een standaardproduct, maar bij Belgoprocess kozen we voor maatwerk. Na uitvoerig overleg met alle medewerkers van het bedrijf die bij de waterzuivering betrokken zijn, wisten we welke infrastructuur er aanwezig was en welke elementen eventueel konden worden hergebruikt. Zo bleek dat onder meer de hoofdleidingen deels konden worden gerecupereerd. De zes tanks die deel uitmaken van de WZI dienden evenwel volledig te worden vernieuwd om opnieuw volledig conform te zijn met de huidige technische vereisten, waaronder de Vlarem-wetgeving. Voor de tanks leverden we ook alle vereiste certificaten af.” Alle nieuwe tanks zijn dubbelwandig en vervaardigd in polyethyleen, omdat deze stof resistent is aan de soms agressieve stoffen (zwavelzuur, natriumhydroxide, ...) die erin opgeslagen zijn. Twee van de zes tanks zijn aanmaaktanks, waarin dubbelwandigheid strikt genomen niet verplicht is. Omwille van veiligheidsredenen, stonden de mensen van Belgoprocess er evenwel op om ook daar voor dezelfde constructie te opteren. “De tanks werden ontworpen volgens de Duitse DVS-normen. Hiervoor beschikken we over gespecialiseerde software, waarmee we onder meer nauwkeurig de sterkte kunnen berekenen.” Leidingen

u De vernieuwde koude

waterbehandeling bij Belgoprocess

Om dezelfde veiligheidsredenen werden ook enkele leidingen voor de chemicaliën dubbelwandig uita q u a r a m a # 6 1 I 87

w proj e ct

u TMVW

gevoerd. Ze zijn ook voorzien van een detectiesysteem om snel eventuele lekken op te sporen. In het proces worden ook vier statische mengers ingeschakeld. Die zorgen ervoor dat de chemicaliën die via de doseerpomp in de hoofdleiding worden geïnjecteerd, zich heel natuurlijk vermengen met de te zuiveren influenten. CGK stond zelf in voor het ontwerp en de productie van deze statische mengers. Daarnaast selecteerde het bedrijf ook de sensoren en de pompen. Het project bij Belgoprocess draagt de typische CGKsignatuur, waarbij het bedrijf alles in eigen beheer uitvoert en ook sterk op de veiligheid hamert. Zo staan alle tanks op een GVK-constructie, waardoor het mogelijk is de hele ruimte makkelijk te onderhouden, ook onder de tanks. Amper stilstand

Belangrijk voor Belgoprocess was ook dat de voorziene doorlooptijd van het project strikt werd gerespecteerd. “De oven voor de verwerking van nucleair afval moest kunnen blijven draaien. Dat betekent dat we tijdens elk moment van stilstand alles dienden voor te bereiden om snel te kunnen switchen. Het bewijst nogmaals dat wij als relatief kleinschalige organisatie ons heel flexibel kunnen opstellen.”

u Solvay

Dankzij de nauwkeurige voorbereiding is alles vrij vlot verlopen. “Alles wat we konden prefabriceren (statische mengers, tanks, ...) hebben we vooraf in ons atelier gemaakt. Het leidingwerk werd door onze monteurs ter plaatse verzorgd. Vlak nadat de installatie was gebeurd, stonden we in voor de finetuning van de sensoren.” Ook de wisselwerking met de opdrachtgever gebeurde in een goede verstandhouding. “Belgoprocess is een vrij grote organisatie. Daar hebben we bij de planning terdege rekening mee gehouden. Onze eerdere ervaringen met klanten uit de nucleaire sector, hadden onze geloofwaardigheid verder ondersteund. Bovendien boezemden ook onze communicatie en het gedetailleerde ontwerp in 3D, de verantwoordelijken bij Belgoprocess vertrouwen in. Toch behielden zij op elk moment de volledige controle over het project om de interne veiligheid te kunnen blijven garanderen.” TMVW - Water-Link

CGK staat ook regelmatig in voor de renovatie van zwembaden. Zo doet TMVW, verantwoordelijk voor het beheer van enkele tientallen zwembaden, geregeld beroep op CGK om verouderde infrastructuur op te frissen. “Dat gebeurde recentelijk onder meer

in Blankenberge, Lebbeke en Liedekerke, waar een tank en het leidingwerk werden vernieuwd. We stonden er ook in voor de afbraak van de oude installatie. In overleg met de klant, kiezen we altijd voor de meest aangewezen oplossing om weer conform de vigerende wetgeving te zijn. Daarbij houden we het vereiste budget altijd binnen de perken. We vinden het belangrijk dat onze medewerkers eerder adviserend dan strikt commercieel werken.” Solvay

Solvay ontwikkelde onlangs een nieuw product, waarmee zware metalen uit afvalwater kunnen worden gerecupereerd. “Deze oplossing bestond op laboschaal. Op vraag van Solvay, staan wij in voor de dimensionering naar een proefinstallatie bij een bestaande klant. Wij zijn daarbij verantwoordelijk voor de engineering van die pilootinstallatie. Om de labo-opstelling op grotere schaal na te bootsen, hebben we een kant en klare skid gebouwd in ons atelier waar alle tanks, pompen en sturing op gegroepeerd staan.” E

www.cgk-online.be

CGK en zusterbedrijven CGK is een betrouwbare partner voor elk bedrijf dat nog veiliger en productiever met chemicaliën wil werken. Onder meer in de chemische sector, tekent het verantwoordelijk voor de realisatie van turnkey-projecten. Na een grondige analyse van het productieproces, zorgt de onderneming voor een persoonlijk en onafhankelijk advies. “Dat resulteert in een product of installatie die naadloos in de procesvoering van de klant past, maar die ook de veiligheid, de productiviteit en het budget respecteert. Uiteraard gebeurt alles in overeenstemming met de geldende wettelijke vereisten.” Dankzij de synergie met twee zusterbedrijven, kan CGK een totaalpakket in maatwerkinstallaties voor kunststof aanbieden. Piping Solutions staat in voor de installatie van metalen buisleidingen en constructies, terwijl Isoschol zich specialiseert in de isolatie van leidingen, drukvaten en tanks.

88 I aq u arama # 6 1

De Robuschi ROBOX producten voor zuiveringsinstallaties

Efficiënte olievrije schroefblower met maximale energiebesparing en laag geluidsniveau. • tot 2.500 mbar • tot 10.500 m3/h

chemical process & storage solutions

looking for the right

partner

for your project?

Biogasblowerunit voor verplaatsen en comprimeren van biogas • tot 1.000 mbar • tot 2.850 m3/h

Low-pulse Blowerunits: Kompakt en eenvoudig onderhoud. De beste oplossing voor uw installatie • tot 1.000 mbar • tot 10.500 m3/h

CGK zorgt voor de onderdelen, het onderhoud en de reparatie van uw procesinstallatie.

Voor meer info: CGK group bvba Westlaan 7 8560 Gullegem Robuschi Benelux B.V. - www.robuschi-benelux.nl

cgk-online.be Tel: +32 (0) 56 42 22 02 Fax: +32 (0) 56 42 22 05 info@cgk-online.be

u Case study P-RTC-module RWZI Oupeye (Luik)

E Real Time Control voor een stabielere afvalwaterzuivering Afvalwaterzuiveringen in Europa krijgen de laatste jaren steeds strengere effluentnormen opgelegd, wat leidt tot toenemende investeringen en de daarbij horende stijgende kosten en CO2-uitstoot voor het operationeel energieverbruik. Eén van de manieren om dit te counteren is procesoptimalisatie. In de industrie wordt Real Time Control (RTC) al vaak toegepast, maar door de fysische en chemische variabiliteit biedt monitoring van afvalwater zijn eigen specifieke uitdagingen.

ecente ontwikkelingen in sensoren en online analysers hebben evenwel gezorgd voor een veel hogere betrouwbaarheid dan wat vroeger mogelijk was. De huidige generatie toestellen vergen veel minder kalibratie en onderhoud. Hierdoor is Real Time Control nu ook mogelijk in afvalwaterzuiveringen. Daarenboven geeft de huidige generatie sensoren ook een indicatie van de betrouwbaarheid van de meetwaarde, wat aan controlesystemen de mogelijkheid geeft om signalen te negeren die niet aan de vereiste nauwkeurigheid voldoen, en zo nodig terug te schakelen naar de standaardregeling.

-P-RTC Optimalisatie van chemische dosering voor fosfaatverwijdering -N-RTC Optimalisatie van nitrificatie voor actiefslibprocessen -N/DN-RTC Optimalisatie van nitrificatie/denitrificatie voor intermitterend beluchte processen -SRT-RTC Optimalisatie van de slibleeftijd -ST-RTC Optimalisatie van slibindikking door controle van polymeerdosering -SD-RTC Optimalisatie van slibontwatering

Deze modules kunnen volledig stand-alone werken en kunnen dus zeer eenvoudig worden geïntegreerd in een bestaande installatie. Ondertussen beschikt HACH LANGE over honderden RTC-referenties in heel Europa. De belangrijkste voordelen zijn een stabiele bedrijfsvoering en vaak aanzienlijke besparingen op gebied van energie (10 tot 25%) en chemicaliën (20 tot 60%), zoals we verderop in dit artikel illustreren aan de hand van een case study voor de geïmplementeerde P-RTC-module op de RWZI van Oupeye (Luik).

Standaard Real Time Control-modules

HACH LANGE heeft een aantal gestandaardiseerde Real Time Control (RTC)-modules ontwikkeld die kunnen toegepast worden op de meest voorkomende deelprocessen in afvalwaterzuivering. Het gaat om:

90 I aq u arama # 6 1

u Schematische voorstelling van de feed forward real time control (RTC) vlokmiddel sturing

w proj e ct

Fosfaten in het effluent van afvalwaterzuiveringen kunnen leiden tot milieuproblemen, zoals eutrofiëring en algengroei. Huishoudelijke zepen, maar zeker ook industriële lozingen, kunnen verantwoordelijk zijn voor hoge fosfaatconcentraties in het influent naar een RWZI. Vele zuiveringen dienen dan ook hun toevlucht te nemen tot dosering van ijzer- of aluminiumzouten voor chemische fosfaatprecipitatie. De uitgangssituatie

De RWZI van Oupeye (Luik) heeft een capaciteit van 446.500 inwoner-equivalenten (IE) en verwerkt een debiet van 1.824 m3/s (DWA) tot 8 m3/s bij regenweer. De laagbelaste biologie zonder primaire bezinkers wordt gevolgd door klassieke nabezinking, terwijl de regenweer-afvoer wordt behandeld in lamellen-decanters. Om de resterende PO4-P na de biologische zuivering te verwijderen, werd ijzerchloride proportioneel gedoseerd met het influentdebiet. Doordat een grote veiligheidsmarge werd voorzien, lagen de daggemiddelden aan Ptot steeds ver onder de lozingsnorm, maar met een zeer hoog verbruik aan vlokmiddel als gevolg. Ondanks deze overdosering waren accidentele overschrijdingen van de fosfaatnorm niet uit te sluiten, voornamelijk bij piekvrachten aan fosfaat in het influent.

wijderingspercentage te bekomen, waardoor op elk ogenblik een optimale dosering in functie van de werkelijke belasting gewaarborgd wordt. Het FeCl3 wordt gedoseerd na de meting, in de verdeelbekkens naar de nabezinkers (feedforward controle). Een andere mogelijkheid is om de fosfaatconcentratie te meten na de dosering, om op die manier een feedbackcontrole te implementeren.

aan gekoppeld een proportionele vermindering van de productie van fysico-chemisch slib. Op momenten met piekbelasting is de vraag dan weer gelijk of zelfs groter vergeleken met de standaardregeling, omdat de P-RTC onmiddellijk reageert door de dosering te verhogen bij toenemende belasting, om zo te beletten dat de effluentnorm overschreden wordt.

Resultaten

Deze kostenbesparingen ten opzichte van de standaardregeling van de intercommunale hadden als resultaat een terugverdientijd voor de P-RTC van minder dan vijf maanden. De hogere processtabiliteit zorgt er ook voor dat de effluentnormen ten allen tijde gegarandeerd kunnen worden.

De RWZI in Oupeye (Luik) beschikt over twee parallelle lanen, wat toeliet om een vergelijking te maken van het verbruik aan FeCl3 met de standaardcontrole (debietsproportioneel), en met de HACH LANGE P-RTC. Figuur 2 toont voor een periode van 3 maanden het dagelijkse verbruik aan vlokmiddel met de standaardcontrole (blauwe lijn) en met de P-RTC (rode lijn). Het is duidelijk dat de benodigde hoeveelheid vlokmiddel door de P-RTC gemiddeld veel lager ligt dan met de debietsproportionele regeling, wat leidde tot een besparing van 55% aan FeCl3, met daar-

Met andere woorden: de Real Time Controlmodule zorgt voor een optimale dosering van het vlokmiddel, op elk moment. Er is een hogere processtabiliteit, met de zekerheid dat effluentnormen behaald worden. Daarnaast kan een aanzienlijke kostenbesparing worden gerealiseerd, wat leidt tot een snelle terugverdientijd.

Door de toenemende kostprijs/ton voor het vlokmiddel (FeCl3) was de kost voor chemicaliën opgelopen tot meer dan 100.000 € per jaar. Daarenboven genereert het gedoseerde vlokmiddel een hoeveelheid anorganisch slib (2,3 ton/ton vlokmiddel) dat extra ontwaterd en afgevoerd moet worden. De kosten hiervoor liepen uiteindelijk ook op tot meer dan 60.000 € per jaar.

u Vergelijking vlokmiddelverbruik op basis van standaardcontrole AIDE (Blauwe lijn) vs controle door de Hach Lange P-RTC module (Rode lijn).

- Effluent norm voor Ptot = 1,0 mg/l - Debietproportionele dosering van vlokmiddel - Gemiddelde influent PO4-P-waarden 5 tot 8 mg/L

Internationaal netwerk De oplossing: implementatie van de P-RTC module De module voor fosfaatverwijdering (P-RTC) gebruikt analyseresultaten en debietgegevens om de totale fosfaatbelasting te bepalen. Hiertoe werd in RWZI Oupeye in de toevoer naar de nabezinking een PHOSPHAX sc-analyser geplaatst voor continue bewaking van de fosfaatconcentratie. Op basis van deze meetwaarden, in combinatie met het toevoerdebiet, berekent de P-RTC-regelmodule de benodigde hoeveelheid vlokmiddel om het vereiste ver-

HACH LANGE is ontstaan na de fusie tussen Dr. Bruno Lange en HACH Inc. Er werken 2500 mensen bij de onderneming. Sinds de fusie is het bedrijf wereldwijd gegroeid en heeft het inmiddels R&D- en productiefaciliteiten in Duitsland, Frankrijk, de Verenigde Staten en China. Een internationaal netwerk verbindt HACH LANGE met vestigingen in 22 landen en in een groot aantal landen met gevestigde handelspartners.

E www.hach-lange.be

a q u a r a m a # 6 1 I 91

Motors | Automation | Energy | Transmission & Distribution | Coatings

Wie voorbereid is vreest de toekomst niet

Toen de IE2 norm voor motoren verplicht werd in juni 2011, waren WEG motoren reeds lange tijd beschikbaar. Ondanks het feit dat de IE3 norm pas in 2015 verplicht wordt, produceert WEG nu al Premium Efficiency IE3 motoren. Tot op heden is nog geen datum bevestigd voor toepassing van de IE4 norm, maar u kan nu al een super energiezuinige IE4 motor kiezen uit het WEG gamma. De toekomst ligt net om de hoek....

Als u vooruit wenst te kijken, bezoek dan

www.weg. . net .

w proj e ct

WEG en KSB leveren motoren en pompen voor project Water-link in Walem

De integratie van hoogrendementsmotoren is een item waar steeds meer eindklanten in de waterindustrie open voor staan. Dat geldt ook voor een project van Water-link in Walem, waar een nieuwe drinkwaterlijn wordt aangelegd naar TMVW in Buggenhout. KSB deed hiervoor een beroep op WEG voor de levering van de motoren voor zes pompen.

te gaan. Zo staat AWW (Antwerpse WaterWerken) sterk in de productie van (drink)water en heeft het ook veel industriële klanten. TMVW heeft veel minder eigen waterproductie, maar beschikt wel over een groot distributienet en bouwde heel wat expertise op in de rioleringssector. Tot voor de structurele samenwerking, kocht TMWV het overgrote deel van zijn drinkwater aan bij Vivaqua. Sinds beide watermaatschappijen onder dezelfde koepel vallen, is het logisch dat TMVW voor zijn drinkwater terecht kan bij AWW. Capaciteit uitbreiden

inds mei 2010 werken AWW en TMVW samen onder de koepel Water-link. De complementariteit van beide ondernemingen was één van de belangrijkste redenen om met elkaar in zee

Om die levering nog te verbeteren, besliste AWW om in zijn productiecentrum in Walem (bij Mechelen) te investeren. In een eerste fase is vanaf september 2012 gestart met de bouw van een nieuw pompstation in Walem. Na de realisatie van de

nodige verbindingsleidingen moet dit pompstation toelaten het debiet vanuit Walem richting TMVW op te voeren tot een piekcapaciteit van 165.000 m³ per dag. Hiertoe werden zes nieuwe pompen in het pompstation geïnstalleerd. Het geheel moest bedrijfsklaar zijn tegen september 2013 en die timing kon door KSB en WEG Benelux ook probleemloos worden gerespecteerd. In een tweede fase zal een nieuwe productie-eenheid met een capaciteit van 150.000 m³ per dag in Walem opgetrokken worden. Deze zal de bestaande klassieke lijn vervangen. Door de nieuwe fabriek flotatie, dubbel-laagsfiltratie, actieve koolfiltratie gevolgd door UV-desinfectie, zal AWW over voldoende productiecapaciteit beschikken om haar partners met water van hoge kwaliteit te bevoorraden. >

Globale speler zet sterk in op productkwaliteit Met een omzet van circa 2,3 miljard euro behoort KSB tot de belangrijkste aanbieders van pompen, afsluiters en systemen. “Wereldwijd zetten meer dan 16.200 medewerkers zich in voor de beste service en hoogste productkwaliteit. KSB is gespecialiseerd in pompen, afsluiters en systemen voor de gebouwentechniek, de industrie, de wateren afvalwatersector, energiesector en de mijnbouw. Voor al deze domeinen bieden wij een omvangrijk pakket servicediensten en produceren wij complete hydraulische systemen voor wateren afvalwatertransport.” Sinds de oprichting in 1871 is KSB gestaag gegroeid. Tegenwoordig is het concern op alle continenten vertegenwoordigd met vestigingen, productielocaties, werkplaatsen en servicecentra. Innovatieve producten en concepten zijn het resultaat van de wereldwijde onderzoek van ontwikkeling van de KSB Groep. De kracht van KSB ligt in de hydrauliek, materiaaltechniek en automatisering. E www.ksb.com

a q u a r a m a # 6 1 I 93

Hydris @ your service

www.hydrisengineering.com

Lease

YOUR WATER OUR CONCERN!

Switch to sustainable water sources

Sales Reduce boiler water and energy consumption

Reduce cooling water and chemical consumption

Textielstraat 13 - 8790 Waregem - T +32 (0)56 432 954 - F +32 (0)56 432 959 info@hydrisengineering.com

INDUSTRIAL WATER TREATMENT

Your partner in sludge and wastewater treatment • Drum screens • Flotations • Lamella separators • Physicochemical treatment

• Biological treatment • Sludge treatment • Study/optimisation/ realization/follow up

Fraterstraat 45 - B 9820 Merelbeke - T: +32 (0)9 219 06 03 - F: +32 (0)9 219 06 05 - info@novotec.be - WWW.NOVOTEC.BE

w proj e ct

Wie is WEG Benelux? WEG BENELUX is het Belgisch filiaal van het Braziliaans bedrijf WEG. Met hoofdkantoor in Jaraguá do Sul (Brazilië) werd WEG in 1961 opgericht als fabrikant van elektromotoren. Tegenwoordig is het bedrijf, met 26.000 medewerkers wereldwijd, een leverancier van complete systemen en biedt het kant-en-klare oplossingen met motoren, frequentieregelaars, soft-starters, enzovoort. In 2012 bedroeg de omzet van WEG ruim 3 miljard dollar. WEG Benelux (voorheen WEG Europe) is dit jaar u KSB Omega

u WEG Electric Motor IE3

21 jaar actief. De onderneming was vroeger actief in de hele Europese Unie, maar focust zich tegenwoordig op de Benelux, met een gamma van

Voor de eerste fase schreef schreef AWW begin 2012 een aanbesteding uit voor de levering van de pompen. Die werd binnengehaald door KSB. Hoogrendementsmotoren

KSB levert voor dit project zes pompen (inclusief motoren) aan. Het gaat om vrij grote pompen, die de capaciteit van 6815 m³ perfect aankunnen. Elke pomp beschikt over een motor met een vermogen van 315kW. Jan Van Laer is namens KSB bij het project betrokken. “Bij de toewijzing van deze opdracht speelde het prijscriterium uiteraard een belangrijke rol, maar de bouwheer nam ook de langetermijnkosten en het rendement zorgvuldig onder de loep. Daarom vroegen zij ons om bij de motorkeuze niet te opteren voor standaardmotoren, maar wel voor IE3-motoren (IE staat voor International Efficiency, nvdr).” Eigenlijk moeten pas vanaf 1 januari 2017 alle motoren van 0,75kW tot en met 375kW voldoen aan de IE3-normering, maar Water-link denkt dus - terecht - nu al op lange termijn. Soepelheid in levering

Om aan de vraag van Water-link te kunnen voldoen, ging KSB de markt op. “Bedoeling was een partner te vinden die dergelijke motoren kon leveren. Belangrijk was ook dat de motoren zich leenden voor frequentieregeling. Al snel kwamen we terecht bij WEG, een bedrijf waar we vroeger al mee hadden samengewerkt. Dat was toen vooral voor industriële projecten, ook voor exportmarkten. Nu sloegen we voor het eerst de handen ineen voor een project in de drinkwatermarkt. Wij hechten bij de toekenning vooral belang aan

de prijs, het rendement en de soepelheid inzake leveringen.”

hoogefficiënte elektromotoren en frequentiesturingen. Als eerste WEG-kantoor buiten Noord- en Zuid-Amerika en nu WEG wereldwijd één van ‘s

Motoren

werelds grootste fabrikanten van elektromotoren

WEG is een vooruitstrevend merk met een breed assortiment. Sinds juni 2011 is een wet van kracht die bepaalt dat standaard elektromotoren tussen 0,75 en 375 kW aan een hogere efficiency (IE2) moeten voldoen. WEG voert al motoren in hun productgamma die twee stappen (IE4) verder gaan. Aangezien er in dat geval gebruik wordt gemaakt van permanent magneten, moeten deze bij de meeste concurrenten worden aangestuurd door een frequentieregelaar.

en automatiseringsapparatuur is, kan WEG Benelux indrukwekkende groeicijfers voorleggen: de jaarlijkse omzet bedraagt ruim 33 miljoen euro, ondanks de loodzware concurrentie in de markt. Bij WEG kunnen klanten terecht voor een breed gamma aan oplossingen, bestaande uit onder meer de laatste generatie transformatoren, generatoren, laagspannings-schakelmateriaal, frequentiesturingen, softstarters, laagspanningsen hoogspanningsmotoren, ATEX-conforme

Pomptype

explosieveilige motoren, motoren voor rookaf-

De pompen die KSB in het project integreerde, zijn typische drinkwaterpompen van het model Omega. Jan Van Laer: “De langsgedeelde, eentraps centrifugaalpompen staan voor hoge prestaties op vlak van watertransport. Ze kenmerken zich door hun veelzijdigheid en de mogelijkheid om hoge energiebesparingen te kunnen realiseren. Ze zijn heel geschikt voor het verpompen van schoon, ongezuiverd, gebruikt water en zeewater. Het verpompen gebeurt met de geringst mogelijke weerstand, waardoor de energieen levenscycluskosten van de installaties dalen.” “De royaal bemeten componenten en de lustige loop verzekeren een gunstige en slijtagearme werking. Het onderhoudsvriendelijk ontwerp maakt een snel onderhoud mogelijk en waarborgt korte uitvaltijden. De CFD-geoptimaliseerde grafieken garanderen hoge rendementen en heel gunstige NPSH-waarden.”

zuiginstallaties, motorreductoren en complete turnkey-systemen. Daarnaast heeft WEG haar productenportfolio onlangs aanzienlijk uitgebreid door een joint-venture aan te gaan voor de bouw van windturbines. E www.weg.net/be

a q u a r a m a # 6 1 I 95

VLT® AQUA Drive frequentieomvormers Optimaal rendement Minimum investering

35%

energiebesparing mogelijk bij het aandrijven van de pomp met debietcompensatie

De VLT® AQUA Drive levert energiebesparing op, vermindert de werkingskosten en de CO2-emissies. Voordelen: • VLT®-rendement beter dan 98% • Slaapfunctie • Automatische Energie Optimalisatie (AEO): vermindert de motormagnetisatie bij lage belasting • Compensatie van het instelpunt in functie van het debiet • Ingebouwde DC-spoelen voor onderdrukking van de harmonischen

www.danfoss.be

Danfoss VLT Drives A. Gossetlaan 28 - 1702 Groot-Bijgaarden info@danfoss.be

AD_Aqurama.indd 1

17/02/2012 10:18:59

w proj e ct

Ovivo vervangt demiwaterinstallatie bij Terumo

Ovivo brengt meer dan tweehonderd jaar van waterdeskundigheid samen, die gebundeld worden om een meerwaarde voor de klanten te creëren. Veel bekende en betrouwbare merknamen maken deel uit van die erfenis. Ovivo is aanwezig in 21 landen, met 1500 personeelsleden die zich exclusief aan de waterindustrie wijden. Een aantal van hen werd onlangs ingezet voor de realisatie van een project bij Terumo in Leuven.

vivo Holland B.V., gelegen in het Nederlandse Zoeterwoude, heeft in 2011 de bestaande demiwaterinstallatie uit 1989 bij Terumo Europe N.V. in Leuven vervangen. De bestaande demiwaterinstallaties van toen zijn destijds gebaseerd op het ontzouten van het voedingswater met behulp van een ionenwisselaar met harsbedden. In de nieuwe installatie is ervoor gekozen om het voedingswater te ontzouten in twee stappen, met behulp van het omgekeerde-osmoseprincipe.

unit voor omgekeerde osmose volcontinu kan werken, is een duplex-uitvoering ervan in principe niet nodig, waardoor het om een lagere investering gaat. Het water uit een omgekeerde-osmoseinstallatie is in organisch, bacteriologisch en colloïdaal opzicht normaliter beter dan het water uit een ionenwisselaar op hetzelfde voedingswater. Een nadeel van omgekeerde osmose kan het hogere waterverbruik zijn. Dit ligt circa 12 tot 14 procent hoger dan bij ontzouting met ionenwisselaars. Ovivo Holland heeft bij de gevraagde geleidbaarheid van circa 2 µS/cm en maximaal 4,3 µS/cm gekozen voor een proces met omgekeerde osmose met onthardwater als voedingswater, om kalkafzettingen op de membranen van de RO-installatie te voorkomen. Verder is er een natronloogdosering voorzien, waardoor het aanwezige CO2 wordt gebonden tot HCO3-, dat vervolgens in de twee trappen van de unit voor omgekeerde osmose wordt verwijderd. Er is uiteindelijk gekozen voor drie units voor omgekeerde osmose. Tijdens normaal bedrijf (6 m³/h) staan er altijd twee in werking, met de derde standby. De schakeling wordt cyclisch gewisseld,

zodat iedere unit over een bepaalde periode hetzelfde aantal bedrijfsuren heeft. Tijdens een piekbelasting (10 m³/h) worden de eerste en tweede unit parallel geschakeld en de totale flow door de derde unit voor omgekeerde osmose geleid. Systeembeschrijving

De nieuwe demiwaterinstallatie heeft een productiecapaciteit van 6 m³/h (tijdens normaal verbruik) en van 10 m³/h (tijdens piekverbruik). Ze bestaat uit een onthardingsinstallatie, een doseerunit NaOH met pH-meting, frequentiegeregelde hogedrukpompen en een automatische noodbedrijfregeling voor de drie units voor omgekeerde osmose, een automatische regeling voor het parallel schakelen van RO-1 en RO-2, en een schakelkast met Siemens PLC en een PC477C-bedieningspaneel. Besturing en bewaking

De installatie is ontworpen volgens het failsafeprincipe, wat inhoudt dat de pneumatisch bediende kleppen in de installatie veersluitend zijn. Het voordeel hiervan is dat bij een storing van de

Voor- en nadelen

Het toepassen van het omgekeerde-osmoseprincipe heeft een aantal belangrijke voordelen ten opzichte van ionenwisselaars met harsbedden. Omgekeerde osmose is milieuvriendelijk, omdat de verbruikte hoeveel¬heden chemicaliën in verhouding tot ontzouting met ionenwisselaars zeer gering zijn. Het spoelwater (concentraat) is neutraal en vereist dus geen verdere neutralisatie. Omdat een

a q u a r a m a # 6 1 I 97

w proj e ct

installatie (door het wegvallen van persluchtdruk en/of elektriciteit) er geen ongewenste stromen of lozingen van water of chemicaliën kunnen voorkomen. De gehele installatie is automatisch uitgevoerd en vereist, behalve dagelijkse controle van enkele meterstanden en het van tijd tot tijd bijvullen van NaOH, geen bediening door de operatoren. Periodiek kan een reiniging van de RO-membranen nodig zijn. De frequentie daarvan hangt af van de aangevoerde waterkwaliteit. De besturing van de installatie gebeurt dus via een Siemens PLC en een Siemens bedieningspaneel, die in de schakelkast worden geïntegreerd. De installatie is voorzien van software voor het vastleggen van data en visualisatie van het demiwaterproces, met behulp van grafische beelden inclusief software voor uitlezing op afstand van de installatie, door Ovivo en/of Terumo. Met deze software kunnen ook instellingen op afstand door Ovivo en/ of Terumo worden aangepast. De installatie is door Ovivo Holland B.V. in eigen beheer geplaatst, geïnstalleerd en in werking gesteld. De overdracht van de installatie naar Terumo gebeurde in september 2012. Service

De service organisatie van Ovivo Holland B.V. bestaat uit circa 11 medewerkers met een zeer goede staat van dienst voor het onderhoud, troubleshooting en validatie van waterbehandelingsinstallaties. Meestal wordt dit uitgevoerd met een op maat gesneden servicecontract. De toepassing van waterbehandelingsinstallaties in ziekenhuizen, dia-

lysecentra en de farmaceutische, de halfgeleideren de micro-elektronica-industrie vereist veelal een validatietraject. “Wij hebben hiermee vele jaren ervaring en zijn in Nederland op dit gebied marktleider.” De aangeboden installaties worden voorzien van een CE-markering in overeenstemming met de Machine richtlijn 91/368/EEG, 93/44/EEG en 93/68/EEG.

Referenties

De Nederlandse specialist heeft de laatste twee jaar redelijk veel Belgische cliënten van waterbehandelingsinstallaties mogen voorzien. Daartoe behoren, naast Terumo, ook ON semiconductor (Oudenaarde), Umicore (Olen en Hoboken), Siemens Gent en Cargill (Villvoorde). E

www.ovivowater.com

Certificaties

Ovivo Holland B.V. is NEN ISO-9001:2008 gecertificeerd en is voorts in het bezit van het certificaat VGM Checklist Aannemers, VCA** 2008/5.1, voor het verkopen, ontwer¬pen, bouwen, in bedrijf nemen en in stand houden van installaties voor water¬behandeling. Daarnaast is het BRL-K903/08 gecertificeerd voor installatie van en onderhoud aan bovengrondse tankinstallaties voor bijtende (corrosieve), schadelijke, irriterende en giftige stoffen (chemische producten).

Troeven Het is geen toeval dat Terumo voor Ovivo Holland B.V. koos voor de vervanging van de demiwaterinstallatie. Het Nederlandse bedrijf is gespecialiseerd in proceswater en hergebruik van water. “Wij begrijpen de complexiteit van watergebruik in het bedrijfsproces en onderkennen de economische impact: water heeft een directe invloed op de kwaliteit, de efficiëntie en de kosten van het proces. Daarom zijn wij permanent op zoek naar het optimale watergebruik: water is nu eenmaal een bedrijfskritische grondstof en niet zomaar een commodity.” De installaties worden door Ovivo Holland B.V. in eigen beheer ontworpen, gebouwd en geplaatst. Daardoor kunnen zij specifieke klantenwensen flexibel invullen. “Daarnaast onderscheiden we ons door onze sterke servicedienst. In aanvulling op de basiscontracten Standaard, Plus en All-in kunnen wij een 24-uursservice verlenen. Bovendien hebben onze klanten de garantie duurzaam te werken, omdat het milieu minder wordt belast door een laag wateren energieverbruik.”

98 I aq u arama # 6 1

& Wastewater Solutions

Water

Industrial turnkey solutions Operations & Services

1948-2013

Advanced treatment Physico-chemical treatment C

CMY

Intelligent sustainable technology Know-how & Experience Global approach Recent references

Pinguin Foods, Dicogel, Cosucra, Pepsico (RU), Taminco, Pepsico (FR), Alken-Maes, Veurne Snack Foods, Holliday Pigments (FR), CTG La RĂŠunion, Danone, MSD, Alpro, Novidon, Attero (NL), Duvel Moortgat, Campbell Foods, Alcon, San Miguel, ....

Water reuse Membrane Bio-Actor

Solid waste digestion Food waste to biogas

Stationsstraat 164 - 3110 Rotselaar - Belgium tel. +32 (0)16 61 72 50 - fax +32 (0)16 61 72 59 enprotech@enprotech.be - www.enprotech.be

UW PARTNER VOOR APPENDAGES

Green energy Anaerobic-Aerobic Bio-Actor

WEYN-LAUWERS NV Industriepark-Noord 12 B9100 Sint-Niklaas T +32(0)3 776 34 13 F +32(0)3 778 09 52 weynlauwers@weynlauwers.be www.weynlauwers.be

HET GAAT HEM OM EFFICIËNTIE De SE en SL reeksen bieden de hoogste efficiëntie tot nu toe voor een afvalwaterpomp • De hoogste efficiëntie van de stekker tot het water : Het beste rendement, lagere gebruikskosten en gebruiksvriendelijkheid ten top • De beste hydraulische efficiëntie: Geen compromis ten nadele van vrije doorlaat, resulterend in betere verwerking van vaste delen en betere anti-blokkering prestaties • Continuë werking: Een ongeziene betrouwbaarheid door de hoge motoren mechanische efficiëntie waarbij alle aspecten van de pompwerking intelligent worden aangestuurd

Meer info op: www.grundfos.com/no-compromise

w re porta g e

Zestig jaar succes als internationale groep en 50 jaar in België en Luxemburg: het gaat nog altijd uitstekend met Endress+Hauser, dank u. De multinational vierde deze heuglijke gebeurtenis op 1 juni. Ter gelegenheid daarvan zakte ook de top van het internationaal management naar België af. Eén ding is duidelijk: voor de onderneming eindigt het verhaal niet na vijftig jaar. Integendeel, eigenlijk begint het pas.

Endress+Hauser Belux viert vijftigste verjaardag

oewel er uiteraard - en terecht - met fierheid geklonken werd op de afgelopen zes decennia, is het management niet blind voor de actuele economische situatie. De onzekerheid die elke onderneming de voorbije jaren wel even voelde, was er ook in beperkte mate merkbaar. Dat belet het bedrijf niet om verder te investeren: zo werden in de loop van 2012 652 nieuwe jobs gecreëerd, waardoor wereldwijd momenteel 10.066 mensen voor de specialist in instrumentatie werken. In de vestigingen in Duitsland, de Verenigde Staten en Brazilië werd voor in totaal 127 miljoen euro geïnvesteerd. Dat is geen toeval, want Noord-Amerika kenmerkte zich door een sterke geografische groei. De ontwikkeling in China was dan weer eerder ontgoochelend. Met SpectraSensors realiseerde Endress+Hauser een nieuwe acquisitie. In SaoediArabië, Dubai, Vietnam, Indonesië en Algerije opende de multinational nieuwe verkoopskantoren.

Evolutie in 2013

In 2012 slaagde Endress+Hauser erin de omzet met 11% te laten stijgen, tot 1,7 miljard euro. Voor 2013 wordt een gelijkaardige groei verwacht: de verwachte verkoopstijging met 10% moet tot een omzetcijfer van 1,9 miljard euro leiden. De investeringsinspanningen worden gewoon verder gezet: er komen niet alleen 550 nieuwe jobs bij, maar er wordt ook een budget van liefst 160 miljoen euro uitgetrokken voor nieuwe gebouwen, optimalisaties van fabrieken en de verbetering van de IT-infrastructuur. De niet aflatende drang om in onderzoek en ontwikkeling te investeren, wordt met grotere intensiteit verder gezet. Een reorganisatie op bedrijfsniveau moet de verkoop en de groei verder ondersteunen. Ze beseffen bij Endress+Hauser maar al te goed dat ook 2013 een uitdaging wordt: de Chinese markt kent een stevige heropleving en ook Europa doet het ietwat beter als vorig jaar. Het lijkt er echter sterk op dat de Amerikaanse markt de verwachtingen voor dit jaar net niet zal kunnen inlossen. Nieuwe kapitein

Intussen wordt aan de internationale top van de onderneming een machtswissel voorbereid. Op Nieuwjaarsdag 2014 geeft Klaus Endress de fakkel als ceo door. Endress, die sinds 1995 deze functie uitoefende, blijft evenwel aan boord: hij wordt de nieuwe ‘President of the Supervisory Board’. In die functie volgt hij Klaus Riemenschneider op, die na u Johan Puimège, general manager van Endress+Hauser in België en Luxemburg

een dozijn jaren in deze hoedanigheid mag gaan genieten van een welverdiend pensioen. Matthias Altendorf vervangt Klaus Endress als ceo van de Endress+Hauser Group. Tot voor kort was Altendorf werkzaam als managing director van het productcenter in het Duitse Maulburg. Met de vroege aankondiging van deze verandering op managementniveau, wil het bedrijf de stabiliteit garanderen en streven naar een geleidelijke overgang in economisch moeilijke tijden. België en Luxemburg

De leiding van Endress+Hauser in België en Luxemburg is in handen van general manager Johan Puimège. “Het spreekt voor zich dat wij iedereen willen bedanken die heeft bijgedragen aan ons succes gedurende de voorbije halve eeuw,” zegt Johan Puimège. “Dan denk ik in de eerste plaats aan onze klanten: zonder hun vertrouwen hadden wij niet gestaan waar we nu staan. Hoewel onze business bijdraagt tot procesautomatisering, beseffen we heel goed hoe cruciaal mensen in dat verhaal zijn: menselijke relaties zijn van het grootste belang. Door op die manier aan samenwerking te bouwen, ontstaan relevante oplossingen en kunnen we toegevoegde waarde creëren.” Zelf groei creëren

Het bedrijf weigert zich zomaar neer te leggen bij de recessie. “Zeker in crisistijden, komt het erop aan om zelf groei te creëren. Ook op dat vlak is samenwerking van primordiaal belang: het laat toe om gezamenlijk de vragen van vandaag en morgen te beantwoorden. Groei kan je realiseren op vera q u a r a m a # 6 1 I 101

w reportage

u Meer dan 350 gasten genoten tijdens de jubileum-viering van een optreden van het Brussels Philharmonic Orchestra, Jo Lemaire en Tom Dice.

schillende manieren. Ten eerste dragen we verantwoordelijkheid voor een correcte toepassing van onze producten, door klanten te adviseren en samen met hen het meest geschikte product voor hun probleem te selecteren.” Dat advies maakt ook deel uit van de tweede factor, met name service. “Onze dienstverlening is erop gericht toegevoegde waarde te verwezenlijken voor iedere klant. Service behelst onder meer inbedrijfnames, kalibraties, het management van de levenscycluskosten, ‘installed base audits’, et cetera. Bovenstaande elementen, met name apparatuur en diensten, bundelen we in een derde dimensie: gerichte oplossingen voor specifieke meetproblematieken. Concrete voorbeelden daarvan zijn tankopslag-meetsystemen, oplossingen voor energiemonitoring, plant asset management, geavanceerde analytische oplossingen, systemen voor fluid management en ‘inventory control & management’.” De inspanningen die Endress+Hauser zich op globaal niveau getroost, weerspiegelen zich ook bij ons. “Momenteel kunnen we rekenen op een team van zestig mensen. Het is de bedoeling die ploeg dit jaar nog te versterken, door vijf mensen te rekruteren en op te leiden. Naast investeringen in nieuwe kantoren, pompen we ook extra energie en middelen in samenwerkingsverbanden met enerzijds klanten, businesspartners en leveranciers, en anderzijds met opleidings- en onderwijscentra.” Decentralisatie

Op de feestelijke dag kon ook Dirk Neirinck niet ontbreken. Tot eind 2011 was hij general manager van de Belgisch-Luxemburgse vestiging van Endress+Hauser. Sindsdien is hij actief als managing director van de in 2012 opgerichte ‘Consult AG Sales Support’. “Op organisatorisch vlak gelooft dit bedrijf sterk in autonomie en decentralisatie, terwijl we daarnaast de noodzaak van bepaalde gecentraliseerde functies waarderen. De oprichting van het Consult AG Sales Support deed dan ook geen afbreuk aan de sterke autonomie van de nationale verkoop- en servicekantoren, integendeel. We versterkten die net door strategische en dynamische relaties met onze multinationale klanten te onderhouden en daarnaast de

102 I aq u ar ama # 6 1

kleinere, jongere verkoopscentra gecoördineerd te ondersteunen. Met de nieuwe entiteit wilden we bovendien de centrale competenties en knowhow beter toegankelijk en inzetbaar maken.” Ook de Belgische vestiging van Endress+Hauser geniet de volle steun van het Consult AG Sales Support. “In België is ons bedrijf aanwezig in bepaalde cruciale sectoren. Zo zijn onze oplossingen onder meer gegeerd in het (petro-)chemische cluster van Antwerpen en omstreken, dat wereldwijd een topspeler is inzake productie en innovatie. Ook in de voedings- en drankensector - waar kwaliteit, voedselveiligheid, productie-efficiëntie, kostenbeheersing en innovatie gezamenlijk de hoofdrol spelen - zijn we sterk actief. Dat geldt evenzeer voor de farmaceutische branche (waarin België wereldtop is), de energiesector (die op de drempel van ingrijpende veranderingen staat) en nichesectoren zoals dredging (waarin ons land door innovatie en doorgedreven automatisering op wereldniveau actief én competitief is). Laten we uiteraard ook de sector van het (afval)water niet vergeten, die technologisch enorm ver is geëvolueerd.” Nieuwe opportuniteiten

Ook de komende jaren én decennia verwacht Endress+Hauser een toonaangevende rol in de markt te kunnen spelen. “We geloven daar rots-

vast in, want de megatrends die we op wereldniveau zien, blijven nieuwe opportuniteiten voor ons creëren. Veranderende behoeften op vlak van energie, water, milieu en duurzaamheid, primaire grondstoffen en nieuwe materialen zullen de behoefte aan performante procesinstrumentatie doen stijgen. Dat geldt ook voor de demografische factor (aangroei van de wereldbevolking en een hogere levensstandaard). Door middel van knowhow, technologie en asset-beheer zal de productie-efficiëntie verder stijgen.” Geografisch kijkt de onderneming uit naar verdere expansie. “Hoewel China en India belangrijke groeimarkten blijven, neemt de massale migratie van productiefaciliteiten naar het Verre Oosten af. Onder meer daardoor kunnen we zowel op Europees als Belgisch niveau blijven groeien. Met andere woorden: Endress+Hauser zal niet verdwijnen. Integendeel: we are here to stay.” E www.endress.com

PPadv_aqua_A5_Opmaak 1 30-08-13 17:43 Pagina 1

Profilplast bouwt aan de toekomst! Voor onze nieuwe vestiging in België zijn wij op zoek naar een fulltime: • Technisch Accountmanager (m/v, segment waterbehandeling) • Commercieel medewerker binnendienst (m/v) S OP

BEZOEK ON

17 OKTOBE

R 2013

. STANDNR 75

Profilplast is als internationale toonaangevende industriële toeleverancier van kunststof leidingsystemen en halffabrikaten momenteel in 4 landen aanwezig en wil haar vestiging in België nader uitbouwen. Ben je geïnteresseerd in deze functie richt dan je sollicitatie aan onze hoofdzetel te Sittard: yvonnelamers@profilplast.nl , +32 (0)38 080 497. Voor meer informatie kijk op onze website of breng een bezoekje aan onze stand 75 op de Aquarama.

Compact, licht, prijsgunstig Het GEMÜ Kunststof product gamma www.gemue.be Tel. (+32) 02 702 09 00

GEMÜ Componenten en Totaaloplossingen voor Drinkwater, Afvalwaterbehandeling, Behandeling van Industrieel water: • Membraanafsluiters • Kogelkranen

• Vlinderkleppen • Debietmeters

w re porta g e

Klanten in de waterbehandeling verwennen met de betere chemicaliën, zelf ontworpen meet- en doseerapparatuur en een eenvoudig te gebruiken webplatform: het zijn maar enkele aspecten uit de missie die Tensio vastberaden wil vervullen. De onderneming versterkte zich het voorbije anderhalf jaar met enkele specialisten, om de grote meerwaarde die het in de andere activiteiten al tentoonspreidde nu ook in de wereld van de waterbehandeling toe te passen.

Hoge servicegraad stokpaardje van Tensio

ien jaar geleden sloegen de broers Wim en Karl Lampaert de handen in elkaar om Tensio gestalte te geven. Met deze onderneming, vanaf dag één gevestigd in de industriezone Doornpark in Beveren, wilden de oprichters een toegevoegde waarde bieden inzake reiniging en desinfectie voor de voedings- en drankenindustrie. “Blijkbaar apprecieert onze markt deze aanpak ook, want het voorbije decennium zijn we erin geslaagd een mooie groei te realiseren. Daardoor konden we ons huurpand in het Doornpark inruilen voor een aantrekkelijk eigen bedrijfsgebouw, waar twintig competente medewerkers meeschrijven aan een boeiend verhaal.” Partnership

Circa anderhalf jaar geleden breidden de zaakvoerders hun expertise uit naar een ander vakgebied. “Op vlak van technische uitrusting was de stap naar de waterbehandeling logisch, maar er waren nog meer factoren die ons motiveerden in deze richting verder te gaan. Zo werken we al een tijdje nauw samen met het Amerikaanse bedrijf Rochester Midland Corporation (RMC), gevestigd in de omgeving van New York. Samen met hen verzorgen we de service voor een klant met vestigingen wereldwijd,

waarbij wij verantwoordelijk zijn voor de ondersteuning in Europa. De activiteiten van RMC zijn grotendeels te vergelijken met de onze (met dat verschil dat hun divisie waterbehandeling even groot is als de ‘food & beverage’-afdeling). Daardoor sterkte ons vertrouwen dat er ook bij Tensio gelijkaardige synergieën mogelijk zijn.” Globale tenders

Om die ambitie kracht bij te zetten, trok Tensio specialisten aan om de afdeling waterbehandeling te ondersteunen. “Onze focus in de waterindustrie ligt niet alleen op het leveren van chemische preparaten (voor onder meer stoomketels en koelsystemen) die helpen om de apparatuur te beschermen en de levensduur ervan te verlengen,” legt Karl Lampaert uit. “In alles wat Tensio doet, staat service centraal. Bij ons weerspiegelt zich dit door onze diensten toe te spitsen op een grondige analyse van de mechanische, thermodynamische en operationele parameters van de systemen van onze klanten, waardoor wij hen inzicht kunnen verschaffen in de totale operationele kosten en besparingen kunnen realiseren op het vlak van energie, water en onderhoud. Vaak reiken waterbehandeling, reiniging en des-

infectie elkaar ook de hand. Denk bijvoorbeeld aan pasteurs in brouwerijen en sterilisatoren in de zuivel- en groentenindustrie. Die verruiming van ons aanbod laat ons toe om mee te dingen naar globale tenders. Meer en meer merken we de trend dat bedrijven bij één partner terecht willen kunnen voor dat triumviraat van behoeften. Nu zijn wij dus in staat dat volledig pakket aan te bieden en op deze tendens te anticiperen.” eServices

“In alles wat we doen, willen we beter zijn dan anderen,” stipt Wim Lampaert aan. “Daarom vinden wij het erg belangrijk met de klant te overleggen hoe we op de beste manier zijn operationele kosten zo goed mogelijk kunnen drukken. Daarbij is ons platform voor eServices vaak een enorme hulp. Dit ‘cloud based’ softwarepakket laat toe om alle parameters van zowel reiniging, desinfectie als waterbehandeling binnen hetzelfde programma te registreren en te analyseren, bovendien ondersteund met technische documentatie die interessant kan zijn voor opleidingen. Bij mijn weten is geen enkele andere Belgische aanbieder erin geslaagd die drie domeinen binnen één platform te integreren.” Die technische expertise krijgt ook een verlengstuk in de engineeringafdeling, die zelf instaat voor het ontwerpen en produceren van meet- en doseersystemen en reinigingsapparatuur. “Dat resulteerde onder meer in het ontwerp van een innovatieve schuimreiniger die toelaat om bandvriezers uit de voedingsindustrie veel grondiger te reinigen dan om het even welk ander toestel. De kennis van onze experts zetten we ook in voor de samenstelling van lokalen waar onze klanten hun chemicaliën zo efficiënt en performant mogelijk kunnen opslaan.” E www.tensio.be

a q u a r a m a # 6 1 I 105

RioolwateRzuiveRing, MaRokko

eneRgie uit afvalveRbRanding, China

MeMbRaan bio ReaCtoR, MaCau

anaeRobe afvalwateRzuiveRing, Spanje

dRinkwateR, Congo

luChtzuiveRing, Saoudi-aRabië

WATER • HERGEBRUIK • LUCHTZUIVERING • AFVAL • BIOMASSA • HERNIEUWBARE ENERGIE 10 kantoren en meer dan 1.000 referenties wereldwijd Duurzame en sleutel-op-de-deur oplossingen voor overheid en industrie. WATERLEAU • Radioweg 18 • B-3020 Herent (LEUVEN) • +32 16 650 657 • info@waterleau.com

Speed Up. Smart Conveying Technology. “Smart Conveying Technology” staat voor het snelst mogelijke onderhoud van uw pompen. Dankzij slimme constructies kunnen montagewerkzaamheden aan zowel stator als rotor met weinig handelingen zonder veel moeite en in korte tijd uitgevoerd worden. Door de geïntegreerde naspanvoorziening is een langere standtijd van rotor en stator gegarandeerd. Dit alles maakt het mogelijk om, in vergelijking met “niet SCT pompen”, de tijd voor onderhoud met 85% te reduceren.

seepex GmbH Bureau Nederland Tel.: +31.570.51 66 44 seepex.nl@seepex.com www.seepex.com

w re porta g e

Een aangenaam gebouw met veel lichtinval en, vooral, op een veel grotere oppervlakte: het is sinds oktober 2012 het pronkstuk van KWT Milieu. De Belgische vestiging verhuisde uit Wechelderzande en is vanuit Rijkevorsel nog beter in staat om snel te anticiperen op de noden van elke klant. “Na een ietwat rustig 2012 hebben we stilaan weer de wind in de zeilen en zwengelt ook de exportmarkt weer aan,” verduidelijkt Ivan Goossens, managing director.

en grotere capaciteit: dat stond voorop bij de zoektocht van KWT Milieu naar een nieuw, eigen bedrijfspand. De onderneming vond dat gebouw 12 km verder, in Rijkevorsel. “De verhuis was noodzakelijk, want we hadden dringend behoefte aan meer kantoorruimte en een groter magazijn,” licht Ivan Goossens toe. “Hier beschikken we over circa 450 m² magazijn, wat ruim een verdubbeling is in vergelijking met ons vorig huurpand. Voor de administratieve medewerkers is het nog beter, want de kantoorruimte van ruim 100 m² is zelfs vier keer groter als in de vorige situatie.” KWT Milieu koos voor een aangenaam pand langs de drukke weg naar Merksplas. “De grote instroom van daglicht en de lichtkoepels in het magazijn betekenen een stimulans voor onze medewerkers. Bovendien is het hier ook gezelliger om klanten te

Eigen bedrijfspand geeft KWT Milieu meer ademruimte ontvangen. Zij kunnen ons makkelijk vinden dankzij het prominent aanwezige logo, dat ‘s avonds mooi wordt verlicht. Deze locatie laat ook veel makkelijker toe om opleidingen en demonstraties te geven en proefopstellingen te tonen. Dat kan onder meer samen met Rem-B uit Beerse, dat zich specialiseert in hydraulische bedieningen (cilinders).” “Omdat we vrij dicht in de buurt van onze vorige locatie bleven, slaagden we er ook probleemloos in alle medewerkers aan boord te houden. Dat is erg belangrijk, want zo blijft alle expertise en knowhow binnenskamers.”

Exportevolutie

Investeringen

Nadat KWT Milieu eerder al naam maakte op de Noord-Afrikaanse markt, openen zich nu ook deuren in het Midden Oosten. “We verwachten binnenkort projecten in Vietnam en Sri Lanka binnen te rijven, maar ook in Portugal bijvoorbeeld kunnen we met onze producten het verschil maken.”

Vier jaar geleden nam de Nederlandse Bergschenhoek Groep KWT Milieu over. “Zij hechten veel belang aan visibiliteit en vonden het cruciaal om ons pand niet weg te stoppen in een of andere industriezone. Het is ook dankzij de acquisitie dat we deze stap kunnen zetten. Bovendien investeerde de groep ook in een extra productie-unit in Bulgarije, specifiek voor de hele KWT-groep.”

In 2012 liet de exportmarkt het wat afweten, maar op dat vlak heeft het bedrijf intussen alweer gunstiger vooruitzichten. “Vermoedelijk wordt 2013 een aanloopjaar, om dan vanaf 2014 en 2015 opnieuw een stevige omzetverhoging te kunnen boeken. Die positieve evolutie danken we aan het vertrouwen van grote Belgische contractors die meedingen naar buitenlandse projecten. Zij appreciëren het dat wij heel snel offertes kunnen maken. Daardoor worden we al van bij de studie- en budgetfase bij een project betrokken.”

KWT Milieu focust zich in eerste instantie op de afvalwatermarkt (waterzuiverings- en pompstations), maar is tegenwoordig ook nadrukkelijker aanwezig in de drinkwatermarkt (waar betrouwbare schuiven van het grootste belang zijn) en in het oppervlaktewater (stuwen en overstortputten). “Daarnaast scoort ook de hogedrukafsluiter KSA-HD goed, vooral bij drinken afvalwaterprojecten waar een grotere betrouwbaarheidsgarantie wordt geëist.” Inmiddels is de Belgische vestiging tien jaar bezig. “We maken er een erezaak van onze klanten gericht te adviseren en kunnen nu ook zelf montages uitvoeren, dankzij partnerships met onderaannemers.” E www.kwtmilieu.be

a q u a r a m a # 6 1 I 107

Sustainability in the water cycle EfficiĂŤnte en duurzame procesbewaking en -sturing van afvalwaterbehandeling Instrumentation

Duurzaam gebruik van water is een zaak van levensÂ belang. Dit omvat o.a. de doeltreffende behandeling van zowel huishoudelijk als industrieel afvalwater met een wisselende mate van vervuiling. We bieden u onze omvattende kennis en expertise inzake processturing en een brede waaier van robuuste en betrouwbare toestellen voor processÂ instrumentatie, inclusief de gepaste interfaces. Zo kan u uw processen optimaliseren en tegelijk perfect tegemoetkomen aan de geldende regelgeving inzake afvalwater en lozing. Neem contact met ons op : Instrumentation.be@siemens.com Tel. : + 32 2 536 22 19

siemens.be/instrumentation

w re porta g e

Van Remmen UV-Techniek uit Nederland is gespecialiseerd in UV-C-desinfectiesystemen voor het behandelen van vloeistoffen en oppervlakken. Het bedrijf verzorgt het complete traject: van ontwerp tot en met de realisatie van een verkoopklaar product, volledig van Nederlandse makelij.

et team is een mix van jonge enthousiaste mensen met frisse ideeën, gecombineerd met ervaren medewerkers die hun sporen inmiddels hebben verdiend. Door korte lijnen weten zij precies van elkaar wat er gaande is en spelen daarmee snel in op de wensen van hun klanten. Geen chemicaliën

“UV-C-desinfectie is een milieuvriendelijke technologie die veelvuldig wordt gebruikt voor het behandelen van water en oppervlakken”, opent Ton van Remmen. “Deze technologie heeft als voordeel dat micro-organismen uiterst effectief onschadelijk kunnen worden gemaakt, zonder toevoeging van chemicaliën. Naast desinfectie wordt deze technologie ook gebruikt voor de verwijdering van organische componenten uit water. De techniek is niet selectief voor één specifieke bacterie, maar behandelt alle micro-organismen, dus ook schimmels en pathogenen. Het proces laat geen residu achter in of op het gedesinfecteerde product en heeft geen invloed op de smaak, kleur of geur van het product. Het is een ononderbroken en accurate desinfectiemethode.”

Van Remmen UV-techniek actief op Belgische markt “Onderzoek speelt bij ons een belangrijke rol”, zo vervolgt hij. “Met een eigen R&D-afdeling steken we veel tijd en energie in de ontwikkeling van betrouwbare, degelijke en geoptimaliseerde apparatuur. Wij willen grensverleggend opereren en onze kennis in de techniek verdiepen en verbreden. Een beter begrip van UV-C zorgt voor betere innovaties. Toegepast onderzoek naar optimalisatie van de apparatuur en nieuwe toepassingen van de technieken, zien wij als een continu proces.” Lagedruksystemen

De ontwerpen worden voor de testfase (met Computational Fluid Dynamics, CFD) geoptimaliseerd op maximale efficiëntie en een minimale dosis spreiding. “Deze aanpak heeft geleid tot een betrouwbaar systeem met optimale desinfectie-eigenschappen en een laag energieverbruik.” Van Remmen heeft door toepassing van lagedruksystemen de benchmark gezet om de energiezuinigste in zijn soort te zijn. Tegenwoordig is dat een steeds belangrijker wordend item, in de wetenschap dat de Total Cost of Ownerhsip (TCO) voor almaar meer bedrijven een cruciaal thema is.

Voor de verschillende toepassingsgebieden en uiteenlopende capaciteiten worden standaardseries geproduceerd. Ook voor oppervlaktebehandeling is er een standaardserie beschikbaar. “Mocht een wens niet binnen de standaardserie passen, dan creëren wij in samenspraak met de opdrachtgever een maatwerkoplossing. Dit laatste gebeurt vooral in de OEM-markt.” Wetsus

Van Remmen UV-Techniek is onder meer aangesloten bij het technologisch centrum Wetsus. Ton van Remmen: “Binnen Wetsus nemen we deel aan het cluster schoonwater, waarbij het accent ligt op het ontwerp van de behuizing. Meer bepaald focussen we ons op geavanceerde oxidatie op basis van UV en peroxide. Ook hier willen we een optimaal innovatief product voor ontwikkelen. Onze ambitie is uitgroeien tot een toonaangevende UV-specialist, die naast standaardoplossingen ook bekend staat als probleemoplosser van complexe en uitdagende vraagstukken.” Alhoewel Van Remmen al naar tien landen binnen Europa exporteert, is België tot nu toe onderbelicht gebleven. Met de firma Duktrad is het bedrijf wel al geruime tijd vertegenwoordigd in de privézwembadenmarkt. Naast interesse vanuit de recreatiesector, ontvingen zij de laatste tijd steeds meer vragen vanuit de industriële markt. “Daarom is nu de tijd aangebroken om deze sectoren aan te boren en gaan we op zoek naar dealers die onze producten in België willen vertegenwoordigen. Dealers die op zoek zijn naar een UV-C-fabrikant die duurzaamheid en betrouwbaarheid hoog in het vaandel draagt, mogen ons altijd contacteren.” E www.vanremmen.nl

a q u a r a m a # 6 1 I 109

NETZSCH TORNADO® T2 Rotary Lobe Pumps

The perfect concept  Full Service in Place (FSIP)  Oil free and synchronised tooth belt drive  Patented metal to rubber lobe contact  Low pulsation due to optimised flowpath through the pump chamber

NETZSCH Pumps Bellux BVBA Brusselbaan 209 1790 Affligem Belgium Tel.: +32 53 663301 info.npb@netzsch.com www.netzsch.com

ENVIRONMENTAL PROTECTION engineering

projects

maintenance

waterzuivering

luchtzuivering

polymeerunits

Koolmijnlaan 201 B-3582 Beringen

Tel +32 (0)11 450 750 Fax +32 (0)11 450 759

info@metisnv.be www.benvitec.be

w prod u ct

s pot

EUltrasone debietmeters van Gefran

bieden talrijke voordelen

In deze razendsnel evoluerende markt blijft er ruimte voor nieuwe producten en ideeën die de kwaliteit en het gebruiksgemak van debietmetingen verhogen. Dat danken we onder meer aan nauwkeurige en betrouwbare sensoren. De ultrasone clamp-on debietmeters in het gamma van Gefran vormen daarvan een goed voorbeeld. Het Beneluxfiliaal van de Italiaanse multinational is zoveel meer dan een verkoopkantoor, want het biedt via engineering en een zorgvuldige service een grote meerwaarde. Gefran biedt een brede waaier aan mogelijkheden voor het meten, regelen en zelfs doseren van gassen en vloeistoffen.

e ultrasone clamp-on debietmeters van Flexim maken al lang deel uit van het omvangrijke Gefran-assortiment. “Doordat deze Fluxus® van buitenaf op de leiding zelf kan worden gemonteerd, dient er bij de installatie niet te worden ingegrepen op het proces,” legt sales engineer Nicky Pollet uit. “Dat is een enorm voordeel, want op die manier kan de productie probleemloos blijven doorlopen en is er dus geen sprake van stilstand. Bovendien werkt het toestel quasi volledig onderhoudsvrij. Niet voor niets worden deze clamp-on debietmeters van Flexim wel eens als de Rolls Royce in hun niche bestempeld.” Breed meetbereik

Het systeem leent zich voor alle mogelijke leidingmaterialen en kenmerkt zich door een erg groot diameterbereik. “Een en hetzelfde toestel volstaat om metingen uit te voeren op leidingen van 6 mm tot 6500 mm, waardoor het geschikt is voor heel wat water(zuiverings)installaties,” vervolgt Nicky Pollet. “Bovendien kan de mon-

tage erg eenvoudig gebeuren, waardoor je amper vijf minuten na de installatie al een meting hebt. Redenen te over dus waarom dit systeem zich profileert als een heel betrouwbare oplossing.” De metingen kunnen gebeuren in om het even welke omgeving. De Fluxus® is zelfs geschikt voor ondergrondse pijpleidingen (IP68). “Eigenlijk laat dit meettoestel zich amper beperken op vlak van toepassingsgebieden. Deze oplossing doet zijn werk bij om het even welk leidingtype, zelfs de dikte van de leidingwand is geen limiterende factor. Daarnaast is de hoge graad van nauwkeurigheid een groot voordeel: of het nu om heel lage (0,01 m/s) of erg hoge snelheden (25 m/s) gaat, de Fluxus® doet zijn werk met grote nauwkeurigheid aangezien de sensoren erg zorgvuldig op elkaar zijn afgestemd. Zelfs de temperatuur van de wand kan nooit een stoorzender betekenen, omdat deze debietmeter perfect functioneert binnen een bereik van -163 °C tot 400 °C en meer.” Huuroplossing

Gefran biedt deze oplossingen zowel te koop aan als op huurbasis. “Huren is een interessant alternatief voor klanten die dringend op weg moeten worden geholpen. Net daarom maken steeds meer bedrijven er graag gebruik van.” De toestellen zijn uitstekend bestand tegen chemicaliën en functioneren volledig wind- en waterdicht. Ze zijn ook bestand tegen zeewater (offshore). Daarnaast zijn versies beschikbaar voor gevaarlijke omgevingen met mogelijk explosiegevaar (ATEX). Met andere woorden: bij de productie hield fabrikant Flexim er rekening mee

a q u a r a m a # 6 1 I 111

w product

spot

Badger

Naast Flexim, heeft Gefran met Badger nog een vooraanstaande Duitse fabrikant in het aanbod zitten. De MAG-meters (elektromagnetische meters) van dit merk worden veelvuldig toegepast in de waterindustrie en zijn geschikt voor het meten van alle geleidende vloeistoffen, van de kleinste tot de grootste diameter. Daarnaast heeft Badger ook kleppen voor het injecteren van additieven in zijn gamma. dat de meter in de meest veeleisende industriële omgevingen moest kunnen worden toegepast. De robuuste uitvoering zorgt er mee voor dat dit een valabele oplossing is op lange termijn. Kostenefficiënt

De Fluxus® is standaard beschikbaar in een éénof tweekanaalsuitvoering. Met andere woorden: één toestel volstaat voor twee verschillende metingen op hetzelfde moment, waardoor de oplossing dus een toonbeeld is van kostenefficiëntie. Gezien het meettoestel eenvoudig op de leiding kan worden gemonteerd of gedemonteerd, wordt er ook geen drukval veroorzaakt. Drie versies

De Fluxus® is beschikbaar in drie modellen: de draagbare versie wordt geleverd in een waterdichte koffer. Het systeem werkt op een batterijvoeding en kan probleemloos 14 uur autonoom functioneren zonder opladen. Ook het ergonomische design is een pluspunt. Dat geldt eveneens voor de vaste toestellen (geschikt voor permanente metingen) en de ATEX- en offshore-versie

(die helemaal omkapseld zijn). Het mobiele toestel wordt tegenwoordig erg vaak ingezet voor energie-audits. Door het energieverbruik exact te meten, krijgt de gebruiker erg nuttige data op basis waarvan hij zijn energiebeheer eventueel kan bijsturen. Daarom kan de Fluxus® ook heel interessant zijn voor gebouwenbeheer, al leent het toestel zich ook voor de meest uiteenlopende industriële toepassingen, en uiteraard voor gebruik in (afval) waterprojecten.

www.gefran.be

112 I aq u ar ama # 6 1

Sinds de oprichting van het Benelux-kantoor in 1969, bewees de in Olen gevestigde afdeling van Gefran dat zij zoveel meer zijn dan een puur verkoopsgerichte onderneming. “Wij hechten veel belang aan het verlenen van een goede service en dito engineering,” stipt Koen Vermeren aan. “Ons veertienkoppig team omvat, naast een commerciële en een administratieve dienst, ook een sterk technisch team, dat zowel in eigen atelier als bij de klant zelf voor vakkundige ondersteuning zorgt.”

Bronkhorst

Tot de portfolio van Gefran behoren onder meer ook de Coriolische meters, regelaars en doseerpompen van Bronkhorst. De producten van deze Nederlandse fabrikant, die stevig inzet op innovatie, lenen zich om onder meer de pH-waarde en het gehalte aan toegevoegde stof(fen) in het water te doseren. Op die manier bieden ze de mogelijkheid de juiste dosering ervan te bepalen, in functie van het behalen van concrete normen. Bronkhorst is Europees marktleider op vlak van massadebietmeters en -regelaars.

Internationaal telt Gefran circa 900 medewerkers. Naast het hoofdkwartier in Italië, beschikt het beursgenoteerd bedrijf ook over productievestigingen in Duitsland, China en de Verenigde Staten. Het assortiment kan grofweg worden opgedeeld in sensoren, ‘components & automation’ (regelaars en aanduiders) en ‘drives’ (frequentieregelaars). De instrumenten van het huismerk zorgen dus onder meer voor het meten en regelen van druk, positie en temperatuur; de frequentieregeling van motoren op pompen, compressoren, ventilatoren, et cetera. Toepassingsgebieden zijn bijvoorbeeld HVAC, industriële verwarming, kunststofverwerking en nog vele andere. E

Engineering

Eén van de grote troeven van de firma is dat het voor zowat elk budget een pasklare oplossing kan voorstellen. “De goede band die wij met onze diverse partners hebben opgebouwd, is onder meer het gevolg van de stevige knowhow die wij in onze vakgebieden etaleren. Daarnaast vinden we het belangrijk kort op de bal te kunnen spelen: de kleinschaligheid van onze organisatie laat toe om dringende behoeften tijdig en gepast in te vullen.”

Bekijk Bekijkonze onzereferenties referentiesop op

pantarein W A T

Procesexpertise

Haalbaarheidsstudies Afbreekbaarheidstesten Pilootinstallaties on-site Onderzoek

Pantarein:

de beste procestechnologen uw expert voor waterzuivering en kringloopsluiting

www.pantarein.be www.pantarein.be

Groene waterzuivering Tailor made Energie-efficiënt Minimale slibproductie Biogasvalorisatie Kringloopsluiting Verregaande automatisatie

Pantarein:

duurzame onderneming uw partner in eco-innovatie

Bouw en exploitatie

Aeroob-anaeroobmembraanfiltratie Engineering en projectbegeleiding Sleutel-op-de-deurrealisatie Eigen constructieatelier Sturing op afstand Procesbegeleiding en onderhoud

Pantarein:

Optimalisatie van bestaande zuiveringen

Opleiding operatoren Energieoptimalisatie Slib- en chemicaliënreductie Verbeterde effluentkwaliteit Mogelijkheid tot financiering

Pantarein:

uw partner in economische waterzuivering

betrouwbaar design werfopvolging en oplevering uw partner in exploitatie Duurzaamheidsrapporten en -communicatie: kijk op www.pantarein.be/publishing

industriële filters voor vloeistoffen en gassen Filterkaarsen Filterzakken Verhuur Filterhuizen Zelfreinigende filters Poreus gesinterd metaal Zeefmachines

*) debiet 5 tot 150 m³/min overdruk tot 1000 mbar vacuüm tot 500 mbar

KAESER KOMPRESSOREN BVBA Heiveldekens 7A – B-2550 Kontich Tel: 03/ 326 39 62 – Fax: 03/ 326 39 73 E-Mail: info.belgium@kaeser.com

www.kaeser.com

www.vanborselen.nl

Ontharden en kosten verminderen met Delta-p® izenden u d r a a p s e B jaar * ! r e p s o r u e Delta-p® – drievoudige onthardingsinstallatie voor ononderbroken zacht-watervoorziening ● eenvoudige selectie en dimensionering ● plug-and-play installatie ● electronisch gestuurde hardheidsregeling ● vers water-garantie ● gepatenteerd sturingsventiel ● extreem lage bedrijfskosten ● nominaal debiet van 3 tot 80 m³ ● DVGW-certificaat voor alle uitvoeringen

*Grootverbruikers : bespaar 0,50 EURO per m³ aan operationele kosten in vergelijking met een klassieke industriële verzachter. Contacteer ons voor een GRATIS vergelijkend rapport op maat !

Grünbeck Belgium BVBA Industrieweg 122 A1 · 9032 Gent · BELGIUM Telefoon +32 9 2273722 · Fax +32 9 2273733 www.gruenbeck.be · info@gruenbeck.be

wproductnews

Introductie UV300 voor olie in water Olie-afscheider zonder filter Oleosmart is een innovatieve filtervrije koolwaterstofafscheider, klasse I met proefattest, voor zuivering van sterk slibhoudend afvalwater. De Oleosmart heeft een capaciteit van 3 tot 15 l/s en is onderhoudsvriendelijk. Extra onderhoudskosten voor het periodiek reinigen en vervangen van de filters zijn voorgoed verleden tijd. De monolithische constructie is vervaardigd uit gewapend beton C35/C45 volgens de Europese norm EN 206-1-2000, met bewijs van bestendigheid tegen opwaartse druk. De afscheider heeft een normconforme drielagige binnencoating, bestand tegen minerale oliën. Deze filtervrije afscheider is een klasse I-afscheider met een restoliegehalte aan koolwaterstoffen ≤ 5 mg/l aan de uitlaat. De Oleosmart haalt het nodige afscheidingsrendement met bijhorend LGA-attest, is volledig conform de Europese norm EN 858 en beschikt over het CE-attest. De Oleosmart-afscheider is aan de inlaat uitgerust met een omlopend filterloos coalescentiekanaal (patent in aanvraag), waardoor het slib en de lichte vloeistoffen gelijktijdig worden afgescheiden. Deze technologie optimaliseert het afscheidingsrendement van het slib tot minstens 93% en vermindert het risico op dichtslibben. De onderhoudskosten van de installatie worden hierdoor gevoelig gereduceerd. Verder garandeert de technologie steeds een stabiele werking van de vlotter bij hevige stortbuien met piekdebieten. E

Onlangs heeft Tethys de UV300 geintroduceerd als aanvulling op de succesvolle UV400- en UV500- analyzerserie. Naast het opvallende compacte nieuwe design is de UV300 uitgerust met een groter display (touch screen), de mogelijkheid van ultrasoon reiniging door middel van een meetcuvet, een hogere temperatuurresistentie (tot 80 °C), lagere detectielimieten, een vernieuwde methode voor de bepaling van olie in water en meer communicatiemogelijkheden (via internet en zelfs via de iPhone). De UV300 heeft voor olie in water als standaard meetrange 0,00 -10,0 ppm. Andere meetranges zijn op aanvraag verkrijgbaar. Online metingen worden breed toegepast. De ervaringen van BEST Instru-

ments in deze specialisatie liggen in (ultra)puur water, stoom/condensaat, koelwater, drinkwater, zwembaden, in- en effluent en afvalwater. De bereiding van drinkwater uit oppervlakte- en grondwater is een goed voorbeeld van hoe online metingen toegepast kunnen worden. E www.bestinstruments.nl

www.aco.be/nl/oleosmart.html

Magneetventiel voor water, lucht en neutrale vloeistoffen Het magneetventiel VZWP is een van de nieuwe componenten die Festo aanbiedt voor de Fluid Automation. Mede hierdoor kan Festo aan klanten een volledige oplossing aanbieden voor machines die zowel vloeistoffen als werkstukken moeten behandelen. Het is een servogestuurd ventiel waarvan de dichtheid verzekerd wordt door een gestuurde zuiger die gebruikt maakt van differentiële druk. Door deze eenvoudige en robuuste struc-

tuur, kan het ventiel drukken aan tot 40 bar. Hierdoor kan dit ventiel ingezet worden voor water, lucht en neutrale vloeistoffen. Het elektroventiel VZWP wordt gebruikt voor het sturen van fluidums (gasvormig of vloeistoffen) in de industriële of procesautomatisering. Dit ventiel laat een maximale viscositeit toe van 22 mm²/s, en wordt meestal ingezet in de utilitiesafdeling van bedrijven, in waterzuiveringsinstallaties of sanitaire installaties. Het voordeel van dit ventiel is dat het de flow bij hoge

drukken kan controleren, zelfs bij leidingen met grote diameter. Dit ventiel VZWP wordt geleverd als Normaal Gesloten. Zodra het elektrisch signaal onderbroken wordt, sluit het ventiel. De minimale differentiale druk bedraagt 0,5 bar tussen in- en uitgang, waardoor het ventiel maximaal ingezet kan worden in open circuits of bij afvulinstallaties. Het is verkrijgbaar in messing en standaard uitgerust met nitril (synthetisch rubber) of Viton. E www.festo.be

a q u a r a m a # 6 1 I 115

wproductnews EnviModul flexibele installatieoplossing

Draagbare colorimeter voor wateranalyse op locatie

den voor wateranalyse. Dit levert een aanzienlijke tijdsbesparing op bij het testen op locatie.

Hach Lange ontwikkelde een nieuwe generatie draagbare instrumenten voor wateranalyse op locatie: de colorimeter DR 900. De DR 900 geeft snel en eenvoudig toegang tot de meest gebruikte HACH- testmethoden en is steeds klaar voor gebruik op locatie. De DR 900 is een geslaagde verdere ontwikkeling van de succesvolle draagbare colorimeters van de DR 800-reeks. Dankzij verbeteringen van de gebruikersinterface en menuselecties hebben gebruikers in minder dan vier stappen toegang tot de meest gebruikte testmetho-

Optische sensor voor opgeloste zuurstof Naast pH- en geleidbaarheidsmetingen, is het bepalen van de concentratie van opgeloste zuurstof een belangrijke factor in de analysemeettechniek van waterige oplossingen. Hiervoor biedt JUMO een nieuwe digitale sensor op basis van een optisch meetprincipe (luminicentiemethode): de ecoLine O- DO. Hij is bedoeld voor toepassing in commu-

116 I aq u arama # 6 1

De DR 900 is geschikt voor gebruik onder zware omstandigheden en in veeleisende omgevingen. De robuuste constructie van het instrument is wateren stofdicht, doorstond verschillende valtests en is schokbestendig. Het scherm kan worden verlicht bij gebruik op schaars verlichte plaatsen. De DR 900 kan gegevens opslaan tot 500 metingen en is voorzien van een USB-poort waarmee de informatie eenvoudig kan worden overgebracht naar een pc of laptop. Tijdbesparing is een extra voordeel van de nieuwe DR 900: 90 van de meest gebruikte testmethoden voor wateranalyse kunnen worden uitgevoerd. Dankzij de verbeteringen van de gebruikersinterface en de mogelijkheden voor het kiezen van methoden, wordt dit instrument gekenmerkt door gebruiksgemak. E

Gedecentraliseerde wateren afvalwatertechnologie wordt wereldwijd gevraagd. EnviModul modulaire installaties maken het flexibel bouwen van wateren afvalwaterzuiveringsinstallaties mogelijk. In vergelijking met klassieke, gecentraliseerde installatieoplossingen, biedt de modulaire bouwwijze voordelen wanneer het aankomt op kosten, flexibiliteit en snelheid van implementatie. Als onderdeel van het Blue Competence- ontwikkelingsprogramma heeft EnviroChemie het modulaire Envimodul-systeem ontwikkeld. EnviModul-elementen maken het mogelijk om de verschillende stappen van het waterhergebruik en/of wateren afvalwaterzuiveringsproces gemakkelijk te combineren: van de voorzuivering van afvalwater met de flotatie en de membraanfiltratie, de biologische zuivering via de fysische-chemische zuiveringstechnieken tot en met fysische afvalwaterzuivering, filtratie en recycling. Ook zijn additionele modules voor proceswaterzuivering beschikbaar. Vergeleken met het ontwerp van conventionele installaties, zijn de EnviModul-installatieoplossingen veel sneller geplaatst en voor minder kosten. Ze kunnen eenvoudiger worden aangepast aan variabele werkcondities. Indien gewenst kunnen de modules ook worden overgeplaatst naar andere productielocaties van de klant. E www.envirochemie.com

www.hach-lange.be

nale en industriële waterzuiveringsstations, bewaking van drinkwater, waterbescherming en viskwekerijen. De JUMO ecoLine O-DO memoriseert ijkgegevens en de kalibratiegeschiedenis direct in de sensorkop. Dit veroorlooft een simpele ‘plug and play’ zonder nieuwe kalibratie. De robuuste sensor in roestvrij stalen behuizing (∅ 25mm x 124,5mm) bezit een meetbereik van 0...20 mg/l of 2...20 ppm of 0...200% verzadiging en kan gebruikt worden in een temperatuurbereik

van 0 tot 60 °C. Als toebehoren zijn zowel dompel- als doorstroomarmaturen beschikbaar. De sensor wordt via een RS 485-poort met Modbus RTU-protocol aangesloten op de JUMO AQUIS 500 RS-omvormer met geïntegreerde regelfuncties. Deze is als fieldtoestel met beschermingsgraad IP67 geconcipieerd, maar

kan desbetreffend ook als inbouwtoestel in een schakelkast benut worden. De bediening wordt ondersteund door gebruik van klare tekst op een display met achtergrondbelichting, die ook bij ongunstige lichtomstandigheden een aflezing mogelijk maakt. E www.jumo.be

Aerzen

one

step

ahead

Innovation from tomorrow’s world Aerzen behoort met zijn jarenlange ervaring in het bouwen van blowers en compressoren tot de oudste en grootste fabrikanten van tweeassige draaizuigermachines ter wereld. De Delta Hybrid schroefblower is een synergie uit de blower- en compressortechniek en biedt door de constructieve samensmelting van de voordelen van beide systemen compleet nieuwe mogelijkheden in het opwekken van onder- en bovendruk. De 5 belangrijkste voordelen van de DELTA HYBRID schroefblower zijn: • Hoogste energie efﬁciency en reductie van de life-cycle-costs • Betrouwbaarheid en een lange levensduur • Laag geluidsniveau, geen gebruik van absorptiemateriaal • Plaatsbesparend, eenvoudig te installeren en lagere onderhoudskosten • Groter toepassingsgebied en uitgebreid drukbereik Meer hierover in onze brochure D1-010 of op www.Delta-Hybrid.com

Aerz en Bel giu m N.V.

Arthur de Coninckstraat 11 . B- 3070 Kortenberg . Tel: 0032 (0)2 757 22 78 Fax: 0032 (0)2 757 22 83 . info@aerzen.be . www.aerzen.be

DH_NL-BE_133x197.indd 2

22.10.2010 10:48:57

Hoe vaak moet handige Harry nog langskomen om hetzelfde lek te dichten?

Link-Seal®

als het echt waterdicht moet zijn. Link-Seal® is een efficiënt systeem om buisdoorgangen die door muren, vloeren en/of plafonds voeren, permanent en hermetisch af te dichten. De dichting wordt gevormd door afzonderlijke schakels die rond de buis worden aangebracht. De schakels worden door een bout en een moer met elkaar verbonden. Door de bouten aan te spannen worden de schakels samengedrukt waardoor ze uitzetten en zich tussen de buis en muurdoorvoering samen persen. Het resultaat is een perfecte afdichting.

VINK - Industriepark B7 - 2220 Heist-op-den-Berg - Tel. 015/25 98 10 - industry@vink.be - www.vink.be

ad-linkseal-aquarama.indd 1

19/08/2013 13:44:31

MAAK SAMEN MET ONS DE JUISTE POMPKEUZE VOOR UW AFVALWATER

SPX Flow Technology Belgium N.V. +32 (0)53 602 715 - johnson-pump.be@spx.com www.spx.com of www.johnson-pump.com/BE

wproductnews

Relax pool liner voor publieke en privé zwembaden

Doeltreffende behandeling afvalwater met Enviro-Septic Het Enviro-Septicsysteem is ontworpen om, bij woningen, het afvalwater dat uit de septische tank komt doeltreffend te behandelen. Het is een passieve technologie om afvalwater te behandelen en bestaat uit twee onlosmakelijk verbonden hoofdonderdelen: de rijen Enviro-SepticMD-leidingen en een laag filterzand. De leidingen bevorderen, in een eerste fase, een scheiding van de deeltjes door flotatie en decantatie. Het water loopt vervolgens weg via de perforaties over de omtrek van de leiding en doorheen de poriën van de twee kunststofmembranen die de leiding bedekken. Deze membranen vergemakkelijken de vestiging van een microbencultuur die de behandeling en de longitudinale distributie bevordert. De laag filterzand zet de behandeling voort en vergemakkelijkt de dispersie van het water voor het in de natuurlijke bodem infiltreert. Zo vervult het Enviro-Septicsysteem tegelijk twee functies: de behandeling en de verdeling van het effluent over de ontvangende grondlaag. In een groot aantal gevallen zijn de omstandigheden van de site zo dat Enviro-Septicsystemen met toevoer onder invloed van de zwaartekracht kunnen worden geïnstalleerd. De technologie is dan volledig onafhankelijk van energie. Ze gebruikt geen pomp, controlesysteem noch ventilator. Enviro-Septic wordt verdeeld door Beton De Clercq. E

www.declercq-beton.be

Agru relax pool liner is een polyolefine liner waar geen weekmakers aan zijn toegevoegd. Dit resulteert in een hoge duurzaamheid. Het visueel aantrekkelijke TPO-materiaal (thermoplastische polyolefinen) is fysiologisch onschadelijk, milieuvriendelijk en beschikt over een antimicrobacterieel effect dat de verspreiding van ziektekiemen voorkomt. Daarnaast heeft de pool liner een lange levensduur, die gegarandeerd wordt door de UV-stabilisatie en de weekmakervrije samenstelling van het materiaal.

als voor renovatie van bestaande zwembaden. Ook geïntegreerde trappen, die de toegang tot het zwembad voor kleine kinderen en ouderen vergemakkelijken, kunnen probleemloos bekleed worden met de Agru relax pool liner. E www.vink.be

Het materiaal waarmee de liner is opgebouwd (TPO), beschikt over een hoge mechanische sterkte en is geschikt voor een breed temperatuurbereik. Bovendien is de liner makkelijk schoon te maken. Daardoor beschikt dit product over heel wat troeven om een leven lang onbezorgd zwemplezier te bezorgen. Alle Agru relax pool liners hebben een dikte van 1,5 mm dikte en zijn beschikbaar in rollen tot 25 m (12 rollen per pallet). Ze zijn zowel geschikt voor nieuwe zwembaden

Bezoek onze website: www.bestinstruments.nl E: info@bestinstruments.nl T: +31 (0)594-513373 • vanuit België: 0800-40884 Industriepark 5 e, 9351 PA Leek, Nederland

Exclusief leverancier van on-line analyse apparatuur van

a q u a r a m a # 6 1 I 119

One Name performs in the most demanding environments One Name Pentair Valves & Controls. We’ve made a name for our divisions by backing up the world’s leading range of valves, actuators and associated flow control equipment, with the best customer support services available. Indeed, whatever your process needs, our experienced team can work in partnership with you to ensure you have the most efficient products for your operation. Profitable solutions that will make your production line and your board meetings run a whole lot smoother. When it comes to making your business more efficient there’s only one name you need to remember – Pentair Valves & Controls.

Pentair Valves & Controls Belgium. Phone: +32 16 386 100

www.pentair.com/valves ProMinent 0120703 an Sigma 195x133,5:Mise en page 1

DOSEREN

METEN EN REGELEN

11/07/12

14:32

BEHANDELING

10 doseerprofielen. 1 meerlagig membraan. 0 problemen. Focus op oplossingen : De nieuwe motoraangedreven doseerpomp Sigma. Of het nu om distributie-, proces- of afvalwater gaat – de nieuwe Sigma kan het allemaal. De verschillende doseerprofielen passen zich perfect aan uw behoeften. Dankzij zijn meerlagig membraan, garandeert de nieuwe Sigma een waterdichtheid voor een langere periode. Als gevolg hiervan zal de vervanging van het membraan niet altijd nodig zijn bij elk onderhoud. Door deze geavanceerde technologie kunt u tot 10% extra energie besparen. Meer info op : www.prominent.be

Page 2

DESINFECTIE

I M P L E M E N TAT I E

wproductnews

PTM-sensor beveiligt pompen

Innovatief systeem voor regenwaterbuffering De StormTech is een Amerikaans systeem voor regenwaterbuffering. Het systeem is in de eerste plaats ontworpen om te worden gebruikt onder parkeerplaatsen, wegen en zware grondbelastingen. Deze oplossing, in kunststof, biedt een hoge opslagcapaciteit. Met de gepatenteerde IsolatorTMRow, die vlot inspecties en reinigingen toelaat, beschikt het bovendien over een kostenbesparende methode voor een verbeterde slibverwijdering. De Isolator ™ Row kan ook deel uitmaken van een compleet behandelingsproces waarin ook opvangbekkens, koolwaterstofafscheiders of andere innovatieve regenwaterbehandelingstoestellen kunnen voorzien zijn. De snelle installatie en het eenvoudig koppelingsysteem houden ook de installatiekosten heel laag. StormTech heeft wereldwijd meer dan 12.000 tunnelelementsystemen in werking. Deze elementen zijn ontwikkeld om te voldoen aan de meest strenge normen voor een superieure structurele integriteit. Het StormTech systeem is in de eerste plaats ontworpen om kostbare grondoppervlakte te besparen en voor de bescherming van de watervoorraden voor commerciële en gemeentelijke toepassingen. In het voortdurend streven om te beantwoorden aan ontwerpuitdagingen, heeft StormTech haar gamma van producten uitgebreid en verstrekt zo aan ingenieurs, ontwikkelaars, toezichthouders en aannemers bijkomende flexibiliteit bij projectspecifieke situaties. StormTech is beschikbaar bij Beton De Clercq. E

www.declercq-beton.be

Verder kan deze sensor ook ingezet worden voor het controleren van een filterinstallatie, of voor meting van de procesdruk en/of procestemperatuur. Het sensorgedeelte dat in contact komt met het procesmedium is beschikbaar in PP en PVDF. Hierdoor is de sensor inzetbaar in een brede waaier aan toepassingen of werkomstandigheden. De procesaansluiting kan gebeuren door middel van een 32mm PP- of PVDF-koppeling met aansluitmof. De PTM-sensor is beschikbaar in twee versies. Bij de standaardversie is het

aansluitgedeelte bovenop de sensor gemonteerd. Bij de Flex-versie is het aansluitgedeelte (eventueel de display) op afstand monteerbaar. Via ‘plug en play’ kan een display- en controlemodule aangesloten worden op de sensor, waardoor de mogelijkheden nog uitgebreider worden. Eén module kan op meerdere sensoren gebruikt worden. De gemonteerde display is niet noodzakelijk voor de werking van de sensor. E www.vink.be

u ZM246 atlas

Atlas Copco levert nieuwigheden in lage druk Van de ZS-reeks is bekend dat ze 30% energiezuiniger is dan conventionele lobbenblowers in een grote diversiteit aan lagedruktoepassingen, waaronder beluchtingsprocessen voor waterzuivering. Ze zijn verkrijgbaar met ingebouwde variabele snelheidsregeling (VSD) en zijn 100% gecer-

In pompinstallaties is het belangrijk dat de werken de systeemdruk altijd constant gehouden worden. Door de druk-temperatuursensor type PTM van ASV STübbe in te zetten, beveiligt de gebruiker al zijn pompinstallaties. Als droogloopbeveiling detecteert deze sensor het wegvallen van de pompdruk. Tegelijkertijd zorgt hij voor de uitschakeling van de pomp zodat eventuele schade, veroorzaakt door het drooglopen, voorkomen wordt.

tificeerd Klasse 0 (ISO8573-1). De reeks kleine ZSschroefblowers werd onlangs uitgebreid. De ZE VSD-lagedrukcompressoren bieden een variabel luchtdebiet met minimale energiekosten. Ze worden geleverd als all-inpakket, klaar

voor gebruik, met een krachtige controller, geïntegreerde Variable Speed Drive (VSD) en een nakoeler. Het compacte ontwerp elimineert de noodzaak voor extra’s en vermindert de installatietijd tot een minimum.

De ZM olievrije centrifugale meertrapsblowers (druk en vacuüm) bieden grotere betrouwbaarheid en efficiëntie en kunnen gebruikt worden in een grote verscheidenheid aan lagedruktoepassingen voor lucht en gas. E www.atlascopco.com

a q u a r a m a # 6 1 I 121

wproductnews

AppliTek breidt gamma voor anaerobe vergisters uit AppliTek heeft tijdens het wereldcongres voor anaerobie AD13 (in Santiago de Compostela) haar nieuwste ontwikkeling gelanceerd voor het continu meten en bewaken van anaerobe vergisters. De nieuwe online en automatische analysator omvat niet alleen de expertise van AppliTek’s industriële analysesy-

stemen, maar biedt operatoren ook een reële, geautomatiseerde oplossing om de controle over hun anaerobe proces te verzekeren tegen een interessante investeringskost. Het compact meetsysteem focust op de meting van vluchtige vetzuren (de procesparameter bij uitstek) en alkaliniteit. De toegepaste analysetechnologie is verwant met de referentie AnaSense®, in het academische milieu al langer bekend als maatstaf

Nieuwe generatie werfpompen bij Sulzer Pumps De werfpompen van Sulzer Pumps zijn vanaf nu klaargestoomd voor de echte bouwwerfwereld. Deze robuuste en slimme pompen zijn bestand tegen zware omstandigheden in de bouwen mijnindustrie. De werfpompen zijn verkrijgbaar in twee series: de XJ-pomp voor ontwatering en de XJS-pomp voor het

verpompen van slibhoudend water. Naast de stabiele werking, de lange levensduur door zijn slijtvaste materialen en het lichtgewicht van de twee pompen, zijn deze ook uitgerust met slimme elektronica. De functies AquaTronic en AquaPlug zorgen voor energiebesparing, minder slijtage door optimale opvolging en maken het onderhoud gemakkelijker. Sulzer Pumps is één van de toonaangevende pompfabrikanten. Wereldwijd beschikt het bedrijf over meer dan twintig productiesites en ruim 120 servicecenters en verkoopkantoren. E

door de snelle, simultane meting van vluchtige vetzuren, totale en gedeeltelijke alkaliniteit, bicarbonaat en ammonia. Beide systemen kunnen betrouwbaar geïmplementeerd worden in full-scale vergisters dankzij de inzet van speciale zelfreinigende filtratie- en extractiesystemen voor zowel vloeibare als moeilijke fracties, zoals mest. E www.applitek.com

ABS sturingsmodule zuiniger en betrouwbaarder Sulzer Pumps heeft een geavanceerde oplossing voor pompbesturing en telemetrie ontwikkeld: de PC 441. Deze is in staat 1 tot 4 dompelpompen te beheren en te controleren, maar kan ook zelfstandig dienst doen. Circa 30 tot 50 procent van de pompsystemen kunnen zuiniger werken dankzij een aantal kleine aanpassingen aan de apparatuur of de controlesystemen. Dat is precies wat Sulzer Pumps heeft gedaan met deze sturingsmodule van het vertrouwde merk ABS. Dankzij verfijnde en gebruiksvriendelijke functies wordt het aantal servicebezoeken teruggedrongen en het rendement van de pompstations verbeterd. De PC 441 is met name geschikt voor gebruik in gemeentelijke afvalwaterinstallaties. Als extra apparatuur kunnen op de ABS sturingsmodule PC 441 bijvoorbeeld dompelmengers en afvoerpompen worden aangesloten.

www.madefortherealworld.com E

Scheidingsversterker met voeding via uitgangssignaal WAGO heeft het JUMPFLEX®productassortiment uitgebreid met een Loop Powered scheidingsversterker (857-450). Met deze scheidingsversterker kunnen actieve I/O-modules van automatiseringssystemen galvanisch van het veldniveau worden gescheiden. De scheidingsversterker verwerkt uni-

122 I aq u arama # 6 1

polaire of bipolaire ingangssignalen, die met behulp van een zerospanafstelling in een bereik van circa 5% fijn afgesteld kunnen worden. De scheidingsversterker wordt hierbij stroomloos gevoed door het uitgangssignaal van 4-20 mA. Hierdoor is geen aparte voedingsspanning benodigd. Het apparaat wordt met behulp van de DIP-schakelaars aan de zijkant van de behuizing geconfigureerd. De nieuwe JUMPFLEX®

www.abseffex.com

scheidingsversterker biedt naast de technische eigenschappen alle voordelen van het JUMPFLEX®behuizingsconcept: een compacte, amper 6 mm brede behuizing voor de montage op de 35 mm DIN-rail en een eenvoudige bedrading dankzij de CAGE CLAMP®S- direct aansluittechniek en inklikbrug. E www.wago.com

Do you speak H2O?

Efﬁciënt water meten en een betrouwbare water analyse? Geen probleem met KROHNE. Als één van de toonaangevende bedrijven in de proces meettechnologie, levert KROHNE een waardevolle bijdrage aan de vereisten van de waterindustrie. Het KROHNE productassortiment dekt het gehele scala van meet en -analyse technologie, van diverse meetinstrumenten tot complexe totaaloplossingen voor uw bedrijf. Naast een compleet instrumentatie assortiment van ﬂow- en niveaumeters, bieden wij onze klanten ook analyse toestellen voor ph-metingen, geleidbaarheidsmetingen, ion concentratie en redox. Service en calibratiemogelijkheden maken onze portfolio compleet. KROHNE – Water is onze wereld.

Mesure efﬁcace de l’eau et analyse de l’eau ﬁable? Aucun problème chez KROHNE. KROHNE, une des sociétés modèle dans la technologie de mesure de proces, fournit une précieuse contribution aux exigences de l’industrie de l’eau. L’assortiment de produits KROHNE couvre la gamme complète des technologies de mesure et d’analyse, depuis des instruments de mesure divers jusqu’à des solutions totales complexes pour votre entreprise. En plus d’un assortiment complet d’instruments de mesure de débit et de niveau, nous proposons également des appareils d’analyse pour la mesure de pH, de conductivité, de concentration en ion et de redox. Les possibilités de service et de calibration complètent notre portfolio. KROHNE – L’eau est notre monde.

Voor meer informatie zie onze website. Pour plus d’information, consultez notre site web.