AQUARAMA75 NL by aquaramamagazine

DOSSIER

MEET- & REGELTECHNIEKEN

I Verantwoordelijke uitgever: Filip Cossement

Boulevard des Canadiens 118 B-7711 Dottignies

501059

Periodiciteit: driemaandelijks I Afgiftekantoor: Oostende X

AQUARAMA L 75

VAKBLAD VOOR WATERTECHNOLOGIE I JANUARI - FEBRUARI - MAART 2017 I JAARGANG 19

met de medewerking van

’S WERELDS EERSTE AFVALWATER POMPSYSTEEM MET GEÏNTEGREERDE INTELLIGENTIE Met dit revolutionaire systeem bent u gegarandeerd van optimale pompprestaties, terwijl de totale kosten gedurende de gehele levensduur van uw pompinstallatie (LCC / TCO) aanzienlijk worden verminderd. Het biedt ook een ongeëvenaarde flexibiliteit en eenvoud op een geheel nieuw niveau. U zou zelfs kunnen zeggen dat het voor zichzelf denkt. Met Flygt Concertor nodigen wij u uit in het nieuwe tijdperk van afvalwater pomptechnologie te treden.

Eén oplossing. Onbegrensde mogelijkheden. Tel +32 2 720 90 10 | xylemwatersolutionsbe@xyleminc.com | xyleminc.com/be

Mobile Water Services

Mobile Water Services WATER TECHNOLOGIES

Noodgeval

Gepland

Meerjarig

Urgence

Planifiés

Accord Pluriannuel

Solutions de traitement de l’eau d’urgence, planifiées et pluriannuelles, pour répondre à vos besoins pour une large gamme de procédés.

Waterbehandelingsoplossingen oplossing voor nood-, geplande- en meerjarige situaties om te voldoen aan al uw proceswater toepassingen.

Pour en savoir plus: www.mobilewaterservices.com FR: + 33 1 69 72 25 75 mobilewaterservices@veolia.com

Lees meer op: www.mobilewaterservices.com NL: +31 318 691661 mobilewaterservices@veolia.com

170026_Ad_Aquarama.indd 1

25/01/2017 14:49:06

MORE TOUCH. MORE PC. MORE POWER. www.br-automation.com/multitouch

< < < < < < < < <

029

inhoudE75 007 INSIDE NEWS

VISIE

061 Water en Industrie 4.0. Een gouden team? BEURSNIEUWS

065 Water en energie, een ongewone clash in op

013 Innovaties en digitalisering centrale elementen

verbreding beursprofiel

op Pollutec REPORTAGES

017 Aqua Nederland Vakbeurs zet de komende jaren in op verbreding beursprofiel

069 Leidingsystemen FIP cruciaal voor waterbehandeling

FEDERATIE

073 Mobiele tanks Liqson ondersteunen

019 Nieuwsbrief TNAV

watervoorziening 077 3D TRASAR-technologie minimaliseert waterverbruik

DOSSIER MEET- & REGELTECHNIEKEN

079 Een nieuw tijdperk in uv-technologie

029 Waterbedrijven gaan voor slimme meetsystemen PROJECTEN

035 IntelSens helpt waterzuivering te optimaliseren

073

082 Zelfreinigende pomp zegen voor brouwerij

en automatiseren 039 Eén slangenpomp vervangt drie membraanpompen

085 Aquaplus begeleidt assetbeheersplan voor

042 Slimme sensoren in de zwembadtechniek 047 Nieuw optisch systeem verhoogt nauwkeurig-

zuiveringsinfrastructuur Oman 088 Betere koelwaterbehandeling bespaart DAF

heid fotometer

Trucks veel kosten

049 Verbeterde naleving wetgeving door realtime PRODUCTSPOT

fosfaatregeling 053 Radiosysteem geeft opnemen van watermeter-

091 Mobiele waterontharder zuinig in zoutverbruik

stand nieuwe dimensie 057 Industrie 4.0-oplossing voor realtime monitoring

093 PRODUCTNEWS

van wateranalyse met succes geïmplementeerd

088 AQUARAMA

REDACTIECOÖRDINATIE

RECLAMEADVIES

Nele Boudrez

Katja Wijffels

Vakblad voor watertechnologie.

T 056 94 11 69

T 0473 86 59 70

Gratis verstuurd naar de industrie

E nele.boudrez@fcomedia.be

E katja.wijffels@fcomedia.be

textiel, leder, graﬁsche industrie,

REDACTIE

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

door middel van druk, fotokopie, micro-

foto, glas, papier en karton), studie-

Bart Vancauwenberghe

Filip Cossement

ﬁlm of op welke wijze ook, zonder voor-

bureaus, watermaatschappijen,

Koen Vandepopuliere

Canadezenlaan 118 - B-7711 Dottenijs

afgaande schriftelijke toestemming van

slachthuizen, ziekenhuizen,

E redactie@aquarama.be

T 056 77 13 10

de uitgever. Voor de inhoud van de

E ﬁlip.cossement@fcomedia.be

advertenties zijn enkel de adverteerders

I www.fcomedia.be

aansprakelijk

PERIODICITEIT

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt

(chemie, kunststof, metaal, voeding,

technische dienst van steden en gemeenten, wasserijen, zwembad-

VORMGEVING

bouwers, aannemers waterbouw-

Koen D’Haene

kundige werken en milieu-

E koen.dhaene@fcomedia.be

deskundigen.

Version française: Sur simple demande

Driemaandelijks

AQUARAMA #75 I 5

Elk zijn specialiteit

Een waterzuiveringsinstallatie optimaal laten werken, vraagt veel kennis en ervaring. Maar niet voor onze klanten. Bedrijven die het beheer en het onderhoud toevertrouwen aan Aquaplus, kunnen zich met een gerust hart concentreren op hun kernactiviteiten.

www.aquaplus.be

NALCO Water Innovation Delivers Value

The next generation of 3D TRASARâ&#x201E;˘ Cooling Water Technology 3D TRASAR Cooling Water Technology allows our customers to: Minimise water consumption by optimizing cycles of concentration and efficiently managing critical water variables, taking into consideration the dynamic conditions and heat load variation of cooling systems. Maximise results by making sure that systems have sufficient cooling capacity through predictive algorithms that prevents water-side problems that impede heat transfer before they occur. Our service model shares the business risk between NALCO Water and the customer, leading to optimized TCO.

3D TRASAR, NALCO Water and the logo are trademarks of Ecolab USA Inc.

info@aquaplus.be

winside news

Akkoord tussen KSB Service Belgium en Amcal

De fabrikant van meetinstrumenten Euro-Index heeft een nieuwe website. Ze is overzichtelijker en completer, en beter geschikt voor weergave op pc, laptop, tablet en smartphone. De producten en diensten zijn ondergebracht in een webshop, waarin men kan zoeken op basis van productgroep, toepassing, merk of marksegment. Indien beschikbaar, vindt men bij een product niet alleen een afbeelding, omschrijving of prijs, maar ook video’s, 360°-beeld en digitale documentatie. Het deel Euro-Index Academy speelt een belangrijke rol op de website. Het bevat instructievideo’s, toepassingsvoorbeelden en antwoorden op veelgestelde vragen. Tevens worden de trainingen en seminars vermeld.

KSB Service, gespecialiseerd in onderhoud en herstelling van pompen en afsluiters, heeft een akkoord gesloten met de firma Amcal (Lichtervelde), die eveneens op dit domein actief is. “We hebben in Amcal de juiste servicepartner gevonden om onze nieuwe strategische koers te kunnen varen en samen te groeien”, zegt servicemanager Wim De Mesmaeker van KSB Service Belgium. Vorig jaar werden de activiteiten in de sites van KSB Service in Antwerpen en Desselgem samengebracht in Sint-GillisWaas. “Dat heeft onvermijdelijk tot gevolg dat bepaalde regio’s in Oost- en West-Vlaanderen en Henegouwen minder snel bereikbaar zijn voor ons”, legt Wim De Mesmaeker uit. “Toch willen we onze klanten daar dezelfde service blijven bieden. Om die te garanderen, hebben we gekozen voor een overeenkomst met een bevoorrechte en erkende partner, die we reeds kennen als klant: Amcal in Lichtervelde. Dit bedrijf heeft al meer dan een halve eeuw ervaring in pompen en beschikt over een nieuwe werkplaats van 2.000 m2. “Wij zijn trots om ons sinds begin dit jaar de eerste erkende Belgische servicepartner van KSB te mogen noemen”, zegt Amcal-zaakvoerder Chris Wybo.

EEwww.euro-index.be

EEwww.ksbbelgium.be

Nieuwe website Euro-Index

Nieuwe Desotec-website De firma Desotec heeft recent een nieuwe website gelanceerd. De lay-out en navigatie werden geoptimaliseerd: de bezoekers krijgen een helder overzicht, en kunnen met hooguit drie kliks de passende oplossing vinden voor lucht- of waterzuivering op basis van mobiele actievekoolfilters. Verder vindt men er informatie over het closed loop-businessmodel en over de vijf strategische markten van Desotec: luchtemissie, biogas, sanering, afvalwater en chemicaliën. EEwww.desoctec.com

AQUARAMA #75 I 7

winside news

Ecologiepremie aangepast naar aanleiding van resultaten De Blauwe Cirkel In het VIS-traject De Blauwe Cirkel werden diverse technologieën uitgetest in het kader van waterhergebruik en valorisatie van reststromen. Om effectieve implementatie door de bedrijven te stimuleren, hebben de projectpartners de positieve resultaten toegelicht aan de beheerders van de ecologiepremie (VLAIO). Dit resulteerde in een aanpassing van de limitatieve lijst met technologieën die in aanmerking komen voor subsidiëring met de ecologiepremie. EEwww.tnav.be

Leerstoel UGent-Evides ondersteunt onderzoek rond watertechnologie De Universiteit Gent en Evides Industriewater hebben op 28 november 2016 een nieuwe leerstoel gelanceerd over industriële en circulaire watertechnologie. Zo willen ze werken aan innovatieve en duurzame oplossingen op het gebied van industriewater. De UGent en Evides Industriewater zijn gespecialiseerd in ingenieuze oplossingen op het gebied van ultrapuur proceswater, afvalwaterzuivering en waterhergebruik. Met deze leerstoel willen beide partners de geschikte randvoorwaarden creëren die duurzame praktijken in de industriële waterkringloop voor verschillende actoren bereikbaar en mogelijk maken. EEwww.ugent.be/bw/nl/onderzoek/evides-leerstoel EEwww.evidesindustriewater.nl

EEwww.vlakwa.be EEwww.vlaio.be

Rechtzetting In de decembereditie van Aquarama is een foutje geslopen. Naast de foto van prof. dr. ir. Lise Appels in het artikel ‘Recidigest: minder stikstof, meer biogas’ (Aquarama 74 – p. 30) wordt ten onrechte vermeld dat ze werkzaam zou zijn aan de UGent. Correct is echter dat prof. dr. ir. Lise Appels verbonden is aan het Process & Environmental Technology Lab van KU Leuven Technologiecampus De Nayer. Aquarama verontschuldigt zich voor eventuele misverstanden die hierdoor zouden zijn ontstaan.

KSB Service verhuisd In het kader van een strategische heroriëntering onder leiding van algemeen directeur Marc Herman, heeft KSB Service, de afdeling onderhoud van KSB Belgium, zijn vestigingen in Antwerpen en Desselgem (Waregem) gesloten en al zijn activiteiten geconcentreerd in een nieuwe vestiging in Sint-Gillis-Waas. De firma beschikt er over 1.500 m2 atelier en 300 m2 kantoren. De verhuis was nodig om meer plaats te creëren voor zwaar materieel en om klaar te staan voor de verwachte groei. Volgens Marc Herman is dit een logische volgende stap in de ontwikkeling van KSB België. Het uiteindelijke doel is om de verkoops- en onderhoudsafdelingen van KSB onder één dak te brengen. De hoofdactiviteit van KSB Service bestaat uit het onderhoud en de herstelling van de pompen die door KSB Belgium verkocht werden in diverse industrietakken, zoals energie, water, afvalwater of gebouwentechniek. EEwww.ksbbelgium.be

8 I A Q U A RA MA # 7 5

u V/ 0 69

4 to

0. 5

AQUARAMA TRADE FAIR FOR WATER TECHNOLOGY

.0 -6

2 m

Easy installation

TNAV WORKSHOP 26 OKTOBER 2017 BRABANTHAL LEUVEN

Het enige netwerk-event rond watertechnologie in België!

QPD installation system Time savings of up to 80% for on-site connection Quick and easy assembly without special tools Flexible power distribution design, thanks to fixed and plug-in QPD versions High reliability, thanks to robust housing with IP68/IP69K degree of protection, with IK07 shock resistance The electronics are thoroughly protected as the housing does not need to be opened, even when connecting the power supply Safe use, even in potentially explosive areas For additional information call +32 2 723 98 11 or visit phoenixcontact.be

in samenwerking met:

www.aquarama.be

Bioproducts & Apps Onze Biosupplementen:

Nutriflok, Stabilox, Methanostim Liquide Onze Biocatalysatoren:

Nitrificerende ent ABIL en HANDS, anaeroob korrelslib, Multidechlorobac, Lyposol Onze Bioprotectantia:

Bescherming tegen biocorrosie, Legionella, ... Ons Biohergebruik:

Valorisatie van organische stromen tot Biovoeders Industrieweg 122 P, 9032 Wondelgem • België T: +32 9 375 17 14 • F: +32 9 375 17 15 • sales@avecom.be

www.avecom.be 16 avecom ad aquarama 195x134-2014.indd 1

29/08/14 10:42

Milieu en techniek in harmonie Eco-Vision biedt u een complete milieu- totaalservice. Milieuwinst hand in hand met uw bedrijfswinst is onze business.

MILIEUADVIES: Voor al uw milieuadvies staan wij u graag in raad en daad bij. (RE)ENGINEERING: Waterbehandeling, afvalwaterzuivering of het recyclageproces? U kunt op ons rekenen voor een grondige probleemanalyse en een procesontwerp op maat. BOUW VAN COMPLETE INSTALLATIES: Eco-Vision bouwt voor u complete installaties voor waterbehandeling en afvalwaterzuivering voor “end-of-pipe” toepassingen en procesgeïntegreerde oplossingen.

AL MAXIMA IK U R B HERGE R E T WA

Contacteer ons snel ... voor een zuivere kijk op het milieu! Ambachtslaan 14 • 3665 As • T. +32 (0)89 79 81 30

www.eco-vision.be

BEURSTHEMA:

“VAN VUIL NAAR SCHOON”

DÉ MEEST SUCCESVOLLE WATERBEURS VAN NEDERLAND

21, 22 & 23 MAART 2017 EVENEMENTENHAL GORINCHEM

MEER INFORMATIE EN A GR ATIS E-TICKETS VI HAL.NL / W W W.E VENEMENTEN AQUA

Op 21, 22 en 23 maart 2017 vindt de elfde editie van Aqua Nederland Vakbeurs plaats in Evenementenhal Gorinchem. Aqua Nederland Vakbeurs ontvangt, in combinatie met de gelijktijdige RioleringsVakdagen, ruim 320 exposanten en bijna 10.000 bezoekers. De beursvloer wordt tijdens komende editie nog groter dan tijdens voorgaande edities. Tijdens Aqua Nederland Vakbeurs komen de nieuwste innovatiesen producten op het gebied van waterbehandeling, -management, -transport en -technologie aan bod. Daarnaast staat kennis centraal middels het uitgebreide kennisprogramma tijdens de beurs.

WATER CMI Balteau

www.cmigroupe.com

GEVULKANISEERDE MANCHET VLINDERAFSLUITERS lid van AVK Groep

Tot

67%

minder ladingsverlies t.o.v. dubbel excentrische variant

Besparing energiekosten

Lage bedieningsmomenten

Lange levensduur

Contacteer ons voor meer informatie: AVK BELGIUM NV - www.avkvalves.be - info@avkvalves.be

w BE U RS N IE U WS

INNOVATIES EN DIGITALISERING CENTRALE ELEMENTEN OP POLLUTEC

Van 29 november tot 2 december vond in Eurexpo Lyon de 27e editie van Pollutec plaats. De meer dan 2.000 exposanten, 400 lezingen en diverse prijsuitreikingen trokken 60.000 bezoekers naar deze tweejaarlijkse internationale beurs voor milieu-uitrusting, -technologie en -diensten. Op de beursvloer viel een toenemend belang van de digitalisering te merken in alle vertegenwoordigde sectoren. Daarnaast stelde de organisatie meer dan ooit innovaties centraal. D O O R N E L E B O U D R E Z Verdeeld over zes hallen brengt Pollutec oplossingen samen rond acht verschillende domeinen: recyclage, afval & schoonmaak; water en afvalwater; zee, kust & aquatisch milieu; energie & duurzame stad; collectiviteiten en instellingen; instrumentatie, metrologie, automatisatie en duurzame & toekomstgerichte industrie; lucht; sites & bodems, en tot slot, risico’s. “We merken in elk van deze sectoren een evolutie in de diepte met meer en meer globale oplossingen. Tegelijkertijd is er ook een ontwikkeling naar een meer transversale aanpak. Zo krijgt de digitalisering dit jaar in elke sector een belangrijke plek, terwijl dit vroeger enkel op het vlak van energie het geval was”, aldus Stéphanie Gay-Torrente, directrice van Pollutec. Het belang van de digitalisering werd onder andere naar voren gebracht op de collectieve stand GreenTech verte. Hier konden negen laureaten van dit initiatief van het Franse ministerie van milieu en energie rond de ecologische en energetische transitie, hun oplossingen aan het grote publiek voorstellen. Maar ook op verschillende stands doorheen de beurs werd de aandacht voor de digitalisering duidelijk, onder de vorm van digitale toepassingen, geconnecteerde objecten en gegevensverwerking. Wat watertechnologie betreft, waren er verschillende oplossingen om de waterstromen in de industrie in kaart te brengen en te optimaliseren. Big data, compatibiliteit met de bestaande installaties,

realtime monitoring, beveiliging van gegevens, toegang vanop afstand en een duidelijke interface waren hierbij sleutelwoorden. Innovaties De nieuwe oplossingen rond digitalisering vormen echter slechts een fractie van de innovaties die op de beursvloer te vinden waren. “Innovaties hebben altijd al een essen-

tieel deel uitgemaakt van het DNA van Pollutec, maar dit jaar is dit nog meer het geval. Via de ‘Vitrine de l’innovation’ werd een structuur opgezet om ze nog meer in de kijker te zetten op de beurs”, aldus Hélène BouillonDuparc, innovatieconsultant bij Pollutec. Uit de 200 innovaties die door de exposanten waren ingezonden, maakte een comité van experten een preselectie van 20. Deze selectie hield voornamelijk rekening met de kwaliteit en het marktpotentieel van de nieuwigheden. Deze finalisten kregen op de beurs de kans hun innovatie voor het publiek en de jury te pitchen. De derde prijs ging naar Fluidion, dat een geconnecteerde en autonome in-situ analyser ontwikkelde voor de microbiologische kwaliteit van water in meren, rivieren, kustwateren en in waterzuiveringsstations. Een systeem voor opwaardering van biogas Met meer dan 400 lezingen op verschillende thematische stands op de beursvloer bood Pollutec een rijk gevuld randprogramma aan.

“De digitalisering krijgt dit jaar in elke sector een belangrijke plek, terwijl dit vroeger enkel op het vlak van energie het geval was.” Stéphanie Gay-Torrente, directrice van Pollutec

A Q U A R A M A # 7 5 I 13

w BEURSNIE UWS

tot biomethaan van Waga Energy en een radiator met slimme batterij van Lancey Energie Storage sleepten respectievelijk de tweede en eerste prijs in de wacht.

“Innovaties hebben altijd al een essentieel deel uitgemaakt van het DNA van Pollutec, maar dit jaar is dit nog meer het geval.” Hélène Bouillon-Duparc, innovatieconsultant bij Pollutec

Internationale exposanten en gastland Vietnam 2.206 exposanten stelden tijdens de beurs hun activiteiten voor op een oppervlakte van meer dan 93.000 m2. Het grootste aantal van deze exposanten waren vanzelfsprekend Franse ondernemingen, maar de beurs telde ook 613 internationale exposanten uit 33 verschillende landen. Onder deze internationale exposanten waren vooral ondernemingen uit de buurlanden van Frankrijk en uit de rest van Europa sterk vertegenwoordigd, hoewel er ook enkele stands waren van bedrijven uit de rest van de wereld. Ook wat de bezoekers betreft, internationaliseert de beurs zich: 14% van de bezoekers was afkomstig van buiten Frankrijk, een stijging van 9%. Traditiegetrouw zet Pollutec ook een gastland in de kijker. Dit keer viel de eer te beurt aan Vietnam, een groeiland dat deel uitmaakt van de Next Eleven (de 11 landen die na de BRIC-landen de mogelijkheid hebben om in de 21e eeuw de grootste economieën ter wereld te worden), maar tegelijk blootstaat aan klimaatrisico’s. Om het hoofd te bieden aan een erg snelle urbanisatie, plant Vietnam belangrijke investeringen in afvalmanagement, drinkwatervoorziening en afvalwaterbehandeling. De economische opportuniteiten van milieuprojecten in het land werden tijdens Pollutec naar voren gebracht via een nationaal paviljoen met vertegenwoordiging van verschillende ministeries, een belangrijke officiële delegatie op de beurs en verschillende werkvergaderingen met Vietnamese professionals en experts uit verschillende domeinen.

Belgisch paviljoen Zoals op de voorgaande edities, was ook ons land op Pollutec vertegenwoordigd met een collectieve stand. Terwijl in 2014 Wallonië en Vlaanderen aparte stands hadden, bundelden AWEX (Agence wallonne à l’exportation et aux investissements étrangers) en FIT (Flanders Investment & Trade) dit keer hun kracten in een nationale stand, onder initiatief van AWEX. “Het feit dat we met de twee regio’s kunnen samenwerken in een gezamenlijke stand, levert een echte win-winsituatie op en vergroot onze zichtbaarheid op de beurs”, vertelt Violaine Barthélemy, marktexpert Frankrijk en Luxemburg bij AWEX. De nationale stand heeft als doel een beursdeelname zowel financieel als organisatorisch toegankelijker te maken voor Belgische bedrijven. Zo viel bij verschillende standhouders op het Belgische paviljoen te noteren dat een deelname aan de beurs voor hen niet mogelijk was geweest als aparte standhouder. Violaine Barthélemy: “We zijn blij vast te stellen dat een deelname aan deze collectieve stand voor bepaalde bedrijven een opstap vormt om op termijn met een afzonderlijke stand op de beurs aanwezig te zijn.” Naast de ongeveer 30 Belgische exposanten op de collectieve stand, waren er verEen dertigtal Belgische standhouders kon dankzij de collectieve nationale stand van AWEX en FIT aan Pollutec deelnemen.

14 I A Q U A R A MA # 7 5

Ook op zogenoemde ‘Spots inno’ kregen innovaties een centrale plek op de beursvloer.

spreid op de beursvloer immers nog 55 individuele standen van Belgische bedrijven. “De Franse markt is erg belangrijk als exportmarkt voor Belgische bedrijven. Zo vormt Frankrijk – zeker voor Waalse bedrijven – vaak een testmarkt wanneer een bedrijf zijn activiteiten gaat internationaliseren. Via deze collectieve stand willen we Belgische bedrijven dan ook helpen om contacten te leggen om hun activiteiten op de Franse en andere markten te gaan ontwikkelen”, aldus David Thonon, economisch en commercieel attaché van AWEX bij de Belgische ambassade in Lyon. Pollutec trok echter niet enkel exposanten uit ons land aan, ook in de wandelgangen van het salon ontmoetten we verschillende bezoekers uit België, onder wie Glenn Heernaert van de firma TerraCorrect. “Pollutec vormt voor ons een vaste tweejaarlijkse afspraak. Het is de perfecte gelegenheid om bestaande klanten en toeleveranciers te ontmoeten, maar ook om nieuwe contacten te leggen.” Volgende afspraak van 27 tot 30 november 2018 in Eurexpo Lyon. Het wordt ongetwijfeld een bijzondere editie, aangezien Pollutec in 2018 zijn 40-jarige bestaan viert. EEwww.pollutec.com

n.v. P. BOONEN & CO s.a. P. Boonen & Co zorgt voor een permanente kwaliteitsverbetering. Ook wordt er efficiënt ingespeeld op de vragen van de klant. Advies, research en technische bijstand leiden tot een vlotte samenwerking bij het ontwikkelen van nieuwe producten en het verbeteren van bestaande producten.

■

Fabricatie van geconfectioneerde rubberstukken en algemene rubberstukken.

■

Ontwerp en verkoop van flexibele leidingen en compensatoren.

■

Fabricatie en plaatsing van inkommatten en antislipmatten, voornamelijk in rubber.

slangen en koppelingen

dichtingen op maat

buiskoppelingen

Belgaqua gekeurde dichtingen*

*Kroll & Ziller

n.v. P. BOONEN & CO s.a. info@boonenp.be

■

tel. +32 (0)3 844 25 29

w ww. bo o ne np. be

PERFORMANCE 3. DÉ OPLOSSING VOOR VARIATIE IN BELASTING: DE EFFICIËNTE COMBINATIE VOOR UW BELUCHTINGSBEKKEN.

Proces technische en constructieve kenmerken stellen samen met een vaak sterk wisselende luchtvraag hoge eisen aan de beluchtingstechnologie van iedere waterzuiveringsinstallatie. De energiekosten van de blowers of compressoren kunnen 60-80 % van de totale kosten bedragen. Aerzen heeft de knowhow en de machines voor de meest efficiënte oplossing waarmee besparingen van 20 % heel realistisch zijn.Zo kan een combinatie van Delta Blower, Delta Hybrid en Aerzen Turbo ideaal zijn voor de minimale, nominale en piekbelasting van uw proces. Resultaat: een ongekende efficiency over het gehele regelbereik. Een investering die zich al in 2 jaar kan terugverdienen!

www.aerzen.be

w BE U RS N IE U WS

AQUA NEDERLAND VAKBEURS ZET DE KOMENDE JAREN IN OP VERBREDING BEURSPROFIEL Van 21 tot en met 23 maart vindt in Evenementenhal Gorinchem de elfde editie van Aqua Nederland Vakbeurs plaats. Voor het eerst werd een centraal thema voor de beurs geselecteerd: ‘Van vuil naar schoon’. Dit overkoepelende thema moet de samenwerking benadrukken met de RioleringsVakdagen, die gelijktijdig worden georganiseerd. Door beide beurzen te verbinden rond één thema, willen de beursorganisatoren de bezoekers stimuleren om beide beurzen te bezoeken. Vorig jaar verzamelden zich voor beide beurzen samen ruim 320 exposanten en 10.000 bezoekers. Dit jaar wordt de beursoppervlakte uitgebreid met 1.000 m2. Op de exposantenlijst staan voornamelijk Nederlandse bedrijven, maar er zijn ook buitenlandse exposanten uit België, Duitsland, Zwitserland, Frankrijk en Italië. Must See Route en demonstratieterrein Tijdens Aqua Nederland Vakbeurs kunnen de bezoekers zoals gebruikelijk innovaties en nieuwe producten op het gebied van waterbehandeling, –management, -transport en -technologie ontdekken. Nieuw dit jaar is dat deze nieuwigheden gebundeld worden in een ‘Must See Route’, waarvan de plattegrond verdeeld zal worden aan de ingang van de beurs. In 2016 maakte het demonstratieterrein zijn debuut, om exposanten de mogelijkheid te

geven ook hun grootste producten te presenteren en te demonstreren. Tijdens de komende editie wordt dit concept verder uitgebreid en kunnen zowel exposanten van Aqua Nederland Vakbeurs als van RioleringsVakdagen er hun producten voorstellen. Kennisprogramma Net als tijdens de voorgaande edities wordt tijdens de beurs de Nationale Watertechnologie Week georganiseerd door ENVAQUA, Water Alliance en Netherlands Water Partnership. Op 22 maart staat afvalwater centraal, met focus op industrieel en communaal water. Op 23 maart vormen drink- en proceswater en industriële toepassingen het centrale thema. Rond beide thema’s staan in de voormiddag parallelsessies met lezingen in seminars gepland. In de namiddag is er dan tijd voor een beursbezoek. Eind vorig jaar sloten beursorganisator Evenementenhal en ENVAQUA, de Nederlandse branchevereniging voor milieu- en water-

Op 22 december 2016 ondertekenden Angelique Klar, directeur Evenementenhal, en Frank Buijs, directeur ENVAQUA een nieuw samenwerkingscontract voor de Aqua Nederland Vakbeurs.

technologiebedrijven, bovendien een nieuw samenwerkingscontract voor de vakbeurs. De meerjarige samenwerking heeft als belangrijkste doelstelling het verbreden van het profiel van de vakbeurs. Angelique Klar, directeur Evenementenhal: “Het exposantenprofiel van Aqua Nederland Vakbeurs bestaat met name uit belangrijke spelers uit de waterbranche. Met de nieuwe samenwerking tussen Evenementenhal en ENVAQUA moet hier verandering in komen.” Frank Buijs, directeur ENVAQUA: “Beide partijen spreken de ambitie uit om het beursprofiel te verbreden naar milieutechnologie. Deze ambitie weerspiegelt de achterban van milieu- en watertechnologiebedrijven bij ENVAQUA. Zo wordt de jaarlijkse vakbeurs hét contactmoment in de branche.” Alvast een interessante evolutie om op te volgen voor de editie 2018 van de beurs. EEwww.evenementenhal.nl/aqua EEwww.envaqua.nl

Praktische info Data: 21 t.e.m. 23 maart Openingsuren: 12-20 uur Tickets: www.evenementenhal.nl/aquario-go Kennisprogramma: www.nationalewatertechnologieweek.nl

A Q U A R A M A # 7 5 I 17

GRUNDFOS E-MOTORS

IE5

De Robuschi ROBOX producten voor zuiveringsinstallaties

IS DE TOEKOMST, EN WIJ HEBBEN HET

Efficiënte olievrije schroefblower met maximale energiebesparing en laag geluidsniveau.

• tot 2.500 mbar • tot 10.500 m3/h

Biogasblowerunit voor verplaatsen en comprimeren van biogas • tot 1.000 mbar • tot 2.850 m3/h

TPE

NBE

CRE

NKE

& MEER ...

Betrouwbaar, aanpasbaar en energie-efficïent. Drie woorden die van toepassing zijn op MGE-motoren van GRUNDFOS. De nieuwe MGE-motoren van Grundfos presteren volgens de hoogste normen en krijgen het label IE5, de hoogste energie-efficïentie rating wereldwijd. Dit kan gebruikt worden om het proces van energie besparen te versnellen. Sinds de introductie in 2013, hebben de motoren de standaard bepaald in de sector, en onlangs, hebben de geupdate versies de lat nog hoger gelegd. Hun energie efficïente onderdelen, inclusief de frequentieomvormer, hebben het voor de motoren mogelijk gemaakt om het meer voorkomende IE4 level te overschrijden, en krijgen nu het label IE5 toegewezen. Dit IE5 label is het hoogste energie-efficïentie niveau wereldwijd voor electrische motoren.

Low-pulse Blowerunits: Kompakt en eenvoudig onderhoud. De beste oplossing voor uw installatie • tot 1.000 mbar • tot 10.500 m3/h

Voor meer info contacteer infobellux@grundfos.com

Robuschi Benelux B.V. - www.robuschi-benelux.nl

NIEUWSBRIEF

van het Vlaams Netwerk Watertechnologie

Woord vooraf De tijd spoedt heen… Ons 15e werkjaar is al flink opgeschoten. TNAV en zijn leden zitten alleszins niet stil. De activiteiten van het Vlaams Netwerk Watertechnologie zijn evenzoveel pogingen om alle leden en belangstellenden bij de les te houden. Het project IntelSens (zie verder) is een uitdrukking van dit streven. Wat TNAV in de nabije toekomst te bieden heeft? Alvast enkele bedrijfsbezoeken, telkens zeer op prijs gesteld door onze leden, omdat ze nieuwe inzichten opleveren én nuttige contacten die buiten het netwerk veel moeilijker te leggen zijn. Veel staat nog in de steigers, maar uw TNAV-team is volop in de weer om een en ander in goede banen te leiden. Zekerheden zijn alvast onze workshop op de jaarlijkse Aquarama Trade Fair (dit jaar op 26 oktober – noteer alvast die datum) en tegen het einde van het jaar Academia Meets Industry, met de bekendmaking van de laureaten van de wedstrijd voor het beste eindwerk dat met watertechnologie te maken heeft. Ons netwerk biedt een forum waar de betrokken partijen elkaar vinden, van gedachten wisselen, van elkaar leren. De inzet, en het is goed daar af en toe aan te herinneren, is de concurrentiekracht van al die bedrijven en hun vermogen om te groeien en bloeien in een steeds sneller evoluerende internationale context. We hopen u ook in de komende maanden op onze activiteiten te mogen begroeten, Uw TNAV-team

Voorbij, maar niet vergeten We zetten nog even de laureaten van de TNAV-scriptieprijs voor het academiejaar 20152016 op een rijtje. Het zijn: 1. Giliam Agten (Paint – UGent) die de hoofdprijs won met zijn eindwerk ‘Fundamentele kennis van struvietkristallisatie toepassen op een urinebehandelende pilootinstallatie’. De twee andere eveneens zeer verdienstelijke laureaten: 2. Jeffrey Paulo Perez (Ecochem – UGent): UiO-66-(SH)2 as a stable adsorbent for removing mercury from water; 3. Rick Segers (UC Leuven-Limburg): Biochar als adsorbens

voor de verwijdering van organische polluenten.

Volop actueel Het project IntelSens zit op kruissnelheid. Mocht u het niet weten, het betreft hier een onderzoek naar de integratie van online sensoren in industriële biologische waterzuiveringsinstallaties. Betere waterzuivering dank zij de drie ‘minders’: minder werkingskosten, minder energie, minder chemicaliën. Optimale werking van de installatie door het intelligente gebruik van bestaande online sensoren en sturingen of de installatie ervan. Na een markstudie weten we wat er zoal voorhanden is op het vlak

van sensoren, sturing en automatisatie. Momenteel wordt er volop gesleuteld aan de voorbereiding van een aantal workshops in de maand mei. Deze workshops zullen op een inter-

actieve manier het belang van sensoren voor een efﬁciëntere werking van de waterzuivering illustreren. Voor meer actuele informatie raadpleegt u het best www.tnav.be.

A Q U A R A M A 7 5 I 19

Your partner in sludge and wastewater treatment • Drum screens • Flotations • Lamella separators • Physicochemical treatment

• Biological treatment • Sludge treatment • Study/optimisation/ realization/follow up

Fraterstraat 45 - B 9820 Merelbeke - T: +32 (0)9 219 06 03 - F: +32 (0)9 219 06 05 - info@novotec.be - WWW.NOVOTEC.BE

Water Treatment Water Treatment Specia Specialities Specifieke producten voor de behandeling van proceswater, afvalwater en de ontwatering van slib.

Onze producten en service: • (Eco)-Vlokkingsmiddelen • (Eco)-Coaguleermiddelen • Filteraarde • Microörganismen voor gebruik in biologische zuivering • Antischuimmiddelen • Ionenwisselaar • Conditioneringsproducten • Geurbehandeling • Kalkmelk • Labostudies en industriële testen

Nieuwlandlaan 71, Industriezone B411, 3200 Aarschot Tel. 016 49 09 04 - Fax 016 49 09 05 - www.clarflok.be - E-mail: info@clarflok.be

op de koffie bij....

Vink Belgium, Heist-op-den-Berg Continuïteit én innovatie Vink in Heist-op-den-Berg lijkt nog sterk op het bedrijf dat we twaalf jaar geleden voor het eerst bezochten. Niet alleen het gebouw en het logo zijn onveranderd. Het industriepark heeft nog altijd meer van een park dan van een kille industriezone. Ook Paul De Weerdt, marketingmanager industrie bij Vink, is dezelfde: de jaren lijken op hem geen vat te hebben. Het productaanbod van Vink is inmiddels natuurlijk wel geëvolueerd. Dat kan moeilijk anders. In de fraaie showroom treft de bezoeker heel wat materialen aan die bepalend zijn geworden voor het straatbeeld in onze steden en gemeenten en voor de vormgeving van winkelcentra, kantoor- en ﬂatgebouwen. Het bedrijf is de afgelopen jaren ook steeds meer én met succes glasvezelversterkte kunststoffen en andere composietmaterialen gaan gebruiken. Maar Vink, TNAV-lid sinds het prille begin, is ook een vertrouwde naam in de industrie en in de watersector, Paul De Weerdt, marketingmanager industrie bij Vink.

en wil dat ook zo houden.

Competitief zijn en maximale service leveren tegen de laagst mogelijke prijs Vink België bvba is een volledig autonoom en gezond bedrijf, dat behoort tot een wereldwijde groep. De onderneming richt zich op de Belgisch-Luxemburgse markt. “Onze aandeelhouder geeft ons de nodige ruimte”, zegt gastheer Paul De Weerdt. “Hij draagt ons enkel op om competitief te zijn, onze producten tegen de meest gunstig mogelijke prijs op de markt te brengen en er door maximale service voor te zorgen dat onze klanten tevreden zijn en blijven. Af en toe exporteren we wel buiten de Belgisch-Luxemburgse Economische Unie (BLEU), omdat het gamma van Vink-Heist zeer uitgebreid is, maar we hebben niet de ambitie om internationaal te zijn. Dankzij onze gevarieerde productportefeuille zijn we minder conjunctuurgevoelig. De voorbije jaren brachten een geleidelijke groei, en we doen er alles aan om dat zo te houden. We zijn hier met om en bij de 150 mensen, samen goed voor een omzet van 52 miljoen euro.”

Oplossingen in kunststof Vink, voor wie dat mocht denken, is geen producent van plastics. Het koopt zijn kunststoffen bij bedrijven die daarin gespecialiseerd zijn. Paul De Weerdt: “Vergis u niet, wij zijn veel meer dan een doorgeefluik. Voor onze leverancier zijn we belangrijk, want via Vink bereikt hij de markt. En voor de eindgebruiker zijn we ook meer dan een leverancier van kunststoffen. In de industrie van

vandaag is het al ‘solution provider’ wat de klok slaat, en ‘oplossingen aanreiken’ dat het een lieve lust is, maar Vink maakt er ook echt een punt van. De halffabricaten die we afleveren zijn oplossingen die aan de noden van de klant zijn aangepast.” Water- en waterzuivering en de erbij horende technologie, zeg maar het werkgebied van de TNAV-leden, is voor Vink een belangrijk segment, dat bovendien ruimte biedt voor voortdurende verbetering. Het materiaal moet chemisch bestendig zijn en ook bestand tegen corrosie, bovendien vlot verwerkbaar en in te zetten bij installatie. Het

A Q U A R A M A 7 5 I 21

op de koffie bij.... Agru Sure Grip in waterzuivering.

Innovatie

Agru Sure Grip: doorsnede verankering.

zijn belangrijke eigenschappen, waaraan de kunststoffen die Vink aanbiedt steeds beter voldoen. Langzaam maar zeker verdringen de plastics de traditionele materialen. Naarmate de grondstoffen verbeteren, kan Vink ook steeds adequatere producten aanbieden. Neem nog maar de fluorpolymeren, die kunnen temperaturen aan van -125°C tot +325°C: die extreme temperaturen komen zelden voor in de waterzuiveringssector, maar toch. Vink biedt dubbelwandige leidingsystemen aan in diverse kunststoffen, de grootste buizen tot op heden geleverd, hebben een diameter van 1.000/800 mm. Zulke systemen zijn ook heilzaam voor het milieu. Barst of breekt de binnenbuis, dan biedt de externe omhulling de kans om het euvel te verhelpen en de gevolgen van lekkage te minimaliseren. Dankzij het aanbod aan fluorpolymeren kunnen de leidingen ook zeer agressieve producten transporteren.

Hydroclick-bekleding in een drinkwaterkelder.

22 I A Q U A R A MA # 7 5

Vink is trots op het alsmaar uitbreidende en succesrijke gamma van afsluiters, al dan niet geautomatiseerd, geschikt voor de waterbehandeling en voor lastige industriële toepassingen. Neusje van de zalm is de FIP FK-klep voor debietregeling en zeer nuttig voor moeilijke industriële toepassingen, waar betrouwbaarheid en duurzaamheid van kapitaal belang zijn. De klep is leverbaar met een diameter tot 400 mm, met een behuizing uit glasvezelversterkt polypropyleencomposiet. Een andere troefkaart van Vink is de betonbeschermingsplaat in kunststof met Agru Sure Grip voor de bekleding van betonwanden in waterzuiveringsinstallaties en betonputten in de chemische en voedingsindustrie. De kunststofplaten beschermen tegen betonrot. Ze zijn voorzien van 420 ankers per vierkante meter, die na het betonneren zorgen voor een onwrikbare verankering, dat is het Sure Grip-systeem. Het systeem dient niet alleen voor de bescherming van waterbekkens en vloeistoftanks, slibgistingsbekkens, maar ook voor die van prefab modulepanelen, afvoerbuizen en mangaten. Nieuwer nog is het Hydroclick-systeem uit polyethyleen voor het transport en de opslag van drinkwater. De kunststofplaten kunnen in een pe-el proﬁel geklikt wor-

Hydroclick-bekleding.

den en worden daarna afgelast. Door zijn uitzonderlijke eigenschappen heeft dit systeem ongetwijfeld nog een mooie toekomst. Het materiaal is immers vorstbestendig, het biedt corrosie geen kans. Het is ook opgewassen tegen chloorhoudende vloeistoffen en gemakkelijk te onderhouden met hogedrukreinigers. Wil u ten allen tijde kunnen rekenen op absoluut zuiver water uit een tank of bekken dat perfect beschermd is met een gemakkelijk te installeren en vrijwel onverslijtbare bekleding met minimale onderhoudskosten? Dan is de kans groot dat u bij Vink een prima oplossing vindt. We zeiden het al, Vink gaat prat op zijn onberispelijke service: het complete gamma kunststof leidingsystemen is dan ook dagelijks leverbaar. ■

www.vink.be

Your reliable partner

Optimale beveiliging van het drinkwaterleidingnet met Prescor BFP

De Flamco Prescor BFP serie beslaat een compleet assortiment terugstroombeveiligers geconstrueerd conform de norm EN 12729 (BA en CA) en norm 13959 (EA) en beschermen het drinkwaterwaterleidingnet tegen terugstroming van vervuild water. De terugstroombeveiligingen zijn door hun compactheid breed inzetbaar voor zowel huishoudelijke als professionele toepassingen. Voordelen • Uitgebreid assortiment met legio aansluitmogelijkheden. • Door slim ontwerp eenvoudig in controle en onderhoud. • Compacte inbouwmaten. • Dankzij het innovatieve ontwerp beperkt het drukverlies zich tot een minimum. • Voorzien van Belgaqua keur.

www.ﬂamcogroup.com

op de koffie bij....

ProMinent Belgium “Gepassioneerd pionieren”

“Van de uitvinding van de magneetdoseerpomp naar de wereldwijde oplossingspartner voor effectieve doseertechnieken en efficiënte technologie voor waterbehandeling en waterdesinfectie”, zo dient ProMinent zich aan met één volzin die, niet vrij van modieus jargon, toch ook precies aangeeft waar het dit bedrijf om te doen is. Om te weten hoe het met die pioniersgeest (cfr. de titel hierboven) gesteld is, trekken we naar ProMinent Belgium nv, het in Tubeke/Tubize gevestigde dochterbedrijf van de Duitse ProMinent-groep. Die heeft zijn hoofdkwartier in Heidelberg, maar is intussen uitgewaaierd over bijna de hele wereld en telt ongeveer 2.500 werknemers. Dat van dat ‘gepassioneerd pionieren’ staat trouwens op de Duitstalige versie van de groepswebsite. ProMinent bedient de olieen gassector, de scheikundige industrie, de voedingssector, de drinkwaterproductie en de waterzuivering, ook voor zwembaden. Vergeleken met die groep, actief in ruim 100 landen, is het zo’n 43 jaar geleden opgerichte ProMinent Belgium natuurlijk bescheiden. Maar dankzij zijn 17 werknemers met wie het de markt van België en het Groothertogdom Luxemburg bewerkt, is het toch een blijvende waarde gebleken.

Klein maar dapper Onze gesprekspartners zijn de hoofdverantwoordelijke voor de verkoop, Yves Collier, en Natacha Smaers, de collega die onder meer mee instaat voor advertising en communication. De relatie met ‘Heidelberg’ is goed, wat het resultaat is van hard werken, zo vernemen we. “Qua productiviteit per werknemer behoren we tot de 2 of 3 beste van de groep”, zegt Collier. “Wij zijn geleidelijk gegroeid; onze jaaromzet zit nu dicht tegen de 7 miljoen euro en zal in 2016 met zo’n 10% gestegen zijn. Onlangs namen we hier een collega in dienst die zich exclusief op de weliswaar kleine, maar lucratieve Luxemburgse markt toelegt. Zo’n extra medewerker, dat levert resultaat op, want die biedt je de kans je markt of markten beter te leren kennen en opportuniteiten op te sporen.” Natacha Smaers: ”Nu zijn we op zoek naar iemand met een technische, coördinerende functie, die ook sterk staat in logistiek en bijvoorbeeld snel kan inschatten welke on-

24 I A Q U A R A MA # 7 5

derdelen hij/zij precies moet bestellen om de klant een snelle service te bieden.” Niet evident om zo’n collega te vinden, te meer omdat die beide landstalen terdege dient te beheersen en vlot Engels of Duits moet spreken en schrijven.

Projectmatige aanpak ProMinent afdoen als ‘pompenfabrikant’, is het bedrijf schromelijk tekortdoen. “We hebben vier businessunits, de groep legt zich met andere woorden toe op vier specialisaties waarin we leidinggevend willen zijn”, legt Natacha Smaers uit. “Dat zijn met name doseerpompen, procesdoseerpompen, meet- en regelapparatuur en desinfectie (met UV, ozon, chloordioxide en zoutelektrolyse).” “We zijn met onze tijd meegegaan”, bevestigt Yves Collier, “in die zin dat we al lang niet meer alleen doseerpompen of componenten verkopen, maar dat we nu ook projectmatig werken. Wij zijn, dat hoort u tegenwoordig wel vaker: oplossingsgericht. Een mooi voorbeeld hiervan is het huidige project dat wij samen met de waterbehandelaar Kurita realiseren voor de eindklant Nippon Shokubai in een gloednieuwe fabriek in Zwijndrecht.” Het wordt het grootste productiecentrum van Nippon Shokubai buiten Japan. De fabriek wil haar jaarlijkse productiecapaciteit van superabsorberende polymeren uitbreiden van 60.000 naar 160.000 ton en bijkomend 100.000 ton acrylzuur produceren. In totaal gaat het om een investering van 350 miljoen euro, de grootste ooit binnen

Yves Collier en Natacha Smaers.

& Wastewa Soluti

Water

ons

ter

Industrial turnkey solutions Intelligent sustainable technology Know-how & Experience Global approach Operations & Services

STANDING IN PERFORMANCE Electric actuators for the water industry Reliable, powerful, efficient. AUMA offer a large portfolio of actuator and gearbox type ranges. ■ Automating all types of industrial valves ■ Integration into all commonly used control systems ■ High corrosion protection ■ Service worldwide

Discover our solutions for the water industry

www.auma.com

Advanced treatment Physico-chemical treatment

Water reuse Membrane Bio-Actor

Solid Waste Digestion Enprotech BioGestor

Green energy Anaerobic-Aerobic Bio-Actor

Recent references

Hamoud Boualem (ALG), Green Yard (UK), Pepsico Walkers (UK), OSM w Kole (PL), Ten Kate (DL), Pepsico Fritolay (RU), Merck MSD, Abbott (FR), Taminco, Heineken, Veurne Snack Foods, Holliday Pigments (FR), CTG (La Réunion), Danone, Alpro, Attero (NL), Duvel Moortgat, San Miguel (ARG), ....

Stationsstraat 164 - 3110 Rotselaar - Belgium tel. +32 (0)16 61 72 50 - fax + 32 (0)16 61 72 59 enprotech@enprotech.be - www.enprotech.be

WATER IS LIFE – THAT’S WHY WE CARE Brenntag N.V. Water Treatment Nijverheidslaan 38 8540 Deerlijk Tel. + 32 56 78 82 52 Fax + 32 56 77 57 11 info@brenntag.be

www.brenntag.be

5200_BT_BE_WT_195x134mm_NL.indd 1

Brenntag, toonaangevend distributeur van chemicaliën in de Benelux, heeft een compleet producten portfolio: Specialiteiten chemicaliën voor water treatment, voeding, veevoeding, pharma, cleaning, polymeren, coating, cosmetica, lubricant toepassingen ■■ Industriële basischemicaliën (solventen, zuren, basen, zouten) ■■ Technical support & know-how ■■

Brenntag Water Treatment productengamma: Flocculanten Coagulanten ■■ Ontschuimers ■■ Bio-additieven/ nutriënten ■■ Aktief kool ■■ Filtermedia ■■ Hars voor ionenwisselaars

Desinfectantia Klantspecifieke mengsels ■■ Koolstofbronnen ■■ Andere specialiteiten voor waterbehandeling

■■

08.02.17 09:08

SLUDGE & WASTE CONVERSION

WATERLEAU - Nieuwstraat 26, 3150 Wespelaar - info@waterleau.com - www.waterleau.com - 016/650 657

op de koffie bij....

de groep. Deze nieuwe fabriek van Nippon Shokubai omvat ook 2 nieuwe koeltorens en een boiler. Het bedrijf verkoos waterbehandelaar Kurita, als partner voor de waterbehandeling en die kwam op zijn beurt bij ProMinent terecht. Kurita zocht een partner die een totaalpakket kon leveren: 3 doseercontainers gebruiksklaar af te leveren, met opslagtanks, doseerpompen en meet-en regelapparatuur voorgemonteerd onder één dak. “De klant dient enkel te zorgen voor spanning en aansluiting van de doseerleidingen. ProMinent doet samen met Kurita ook de opstart van het geheel. Zo kan de eindklant zich volledig concentreren op zijn productie. Onnodig te vermelden dat dit alles conform alle huidige veiligheidsrichtlijnen verloopt.” Productie is er in Tubeke niet, maar via SAP-software verloopt direct contact met het hoofdhuis in Heidelberg of met de fabriek in Blovice (Tsjechië) heel vlot. En wat blijft er dan nog over voor de mensen hier? “Een goed product is niets zonder goede mensen! Lokaal werken wij oplossingen uit in overleg met de klant. Wij zorgen ook voor onderhoud van onze systemen en doen hier ook herstellingen, in ons eigen atelier dan wel in situ, bij de klant”, aldus Natacha Smaers. Kennis van de markt is essentieel voor een bedrijf als ProMinent. Heidelberg luistert goed en denkt twee keer na over vragen uit de industrie. Moeten en kunnen we daarop ingaan? Zodra daarover duidelijkheid bestaat, maakt het moederbedrijf de nodige budgetten voor onderzoek en ontwikkeling vrij.

Ingenieus en ervaren – de passie van het pionieren Het is niet mogelijk hier al het moois op te sommen dat ‘de passie van het pionieren’ zoal heeft opgeleverd. We beperken ons tot een paar voorbeelden. In de uitgebreide productcatalogus, die de vier specialisaties bestrijkt, is onder meer sprake van de onlangs nog verbeterde elektromagnetische membraandoseerpomp Gamma X, die hoeveelheden van 2,3 milliliter tot 45 liter per uur doorlaat bij een druk van 25 tot 2 bar. Deze doseerpomp

heeft een minimale onderhoudskost door de afwezigheid van bewegende onderdelen en een motor en is zeer gebruiksvriendelijk door het intuïtieve display. Zowel de slaglengte als de slagfrequentie worden elektronisch geregeld. Vooral de laatste jaren hoor je steeds vaker de term ECA-water als desinfectie ter sprake komt. Het is een groen desinfectans, uit pekel bereid die eerst elektrochemisch is behandeld. Het is een gegeven dat uiteraard ProMinent wel moest aanspreken. Maar ook de huidige en toekomstige klanten zijn hierin geïnteresseerd, speciaal dan die in de voedingsindustrie, waar veiligheid de topprioriteit is. Zuinig omspringen met energie en met chemicaliën is een tweede absolute vereiste. In veel apparatuur gebeurt reiniging en desinfectie in situ, zonder dat machines dienen te worden gedemonteerd. Men doet dus aan kringloopreiniging. Dat is onder meer het geval bij tankinstallaties,

in de zuivel- en de frisdrankindustrie en bij brouwerijen. Dergelijke systemen vreten energie en dure chemicaliën zoals perazijnzuur (peracetic acid) of waterstofperoxide. ProMinent heeft nu zijn DULCOLysesysteem. Het gaat om een slimme spin-off van de ECA-technologie, die in situ uit water, zout en elektrische stroom het desinfectiemiddel DULCOLyt 400 produceert, een extreem chloride- en chloraatarm desinfectans. Alles samen kan het procedé tot 50% tijdwinst en tot 70% aan besparingen in energie en chemicaliën opleveren. Dat is pas echte duurzame ontwikkeling… Wie doet beter? We wensen Yves Collier, Natacha Smaers en hun collega’s nog veel succes en passie bij het pionieren. ■

www.prominent.be

A Q U A R A M A 7 5 I 27

DOSSIER

Meet- en regeltechnieken

De Watergroep test 1.500Â slimme meters, met en zonder kraan, en verschillende transmissiesystemen. Op de achtergrond: Jan Hammenecker en Bert De Winter. (Foto: De Watergroep)

28 I A Q U A R A MA # 7 5

DOSSIER

MeetMeet- en en Regeltechnieken regeltechnieken

WATERBEDRIJVEN GAAN VOOR SLIMME MEETSYSTEMEN Het Internet of Things is op komst, en zal de wereld veranderen, ook de waterwereld. Zeer illustratief zijn de slimme meters. Het gaat over systemen die draadloos data doorseinen waar het waterbedrijf mee aan de slag kan. Zo zijn forse efficiëntiewinsten mogelijk, en een betere service voor de klant. Diverse proefprojecten bij huishoudelijke klanten zijn bezig. De hoop is dat dit alles leidt tot een grootschalige uitrol binnen enkele jaren. D O O R KO E N VA N D E P O P U L I E R E

Velen hebben intussen gehoord van het internet der dingen, ook wel aangeduid met de Engelse term Internet of Things, of IoT. Het verwijst naar de situatie dat voorwerpen een entiteit worden op het internet. Met sensoren verzamelen ze informatie, en via netwerktechnologie communiceren ze. IoT zal de manier waarop we leven en werken compleet veranderen: miljarden apparaten (huishouden industriële toestellen, auto’s...) zullen een constante stroom data en -informatie aanleveren en moeten ons helpen om betere beslissingen te nemen en betere service aan de klanten te bieden. IoT zal ook een impact hebben op de watersector. Een zeer typisch en actueel voorbeeld zijn de slimme meetsystemen. Waterbedrijven De Watergroep en water-link onderzoeken de mogelijkheden ervan voor hun huishoudelijke klanten. Proefprojecten Water-link bedeelt de stad Antwerpen en de gemeenten Zwijndrecht, Kapellen, Edegem, Hove, Kontich en Boechout. Het waterbedrijf is volop bezig de eerste slimme meters te installeren. Een belangrijke datum in dat verhaal is 23 juni 2016: toen werd een concessieovereenkomst getekend voor de plaatsing van slimme meters in Antwerpen. André Gantman, voorzitter van water-link, ziet veel voordelen: “Er komt meer comfort omdat de klant de meterstand niet meer moet doorgeven. We kunnen lekken snel detecteren en de klant ervoor waarschuwen. Bovendien zijn er voordelen voor budgetcontrole en rationeel waterverbruik. Via internet en apps kan het verbruik worden opgevolgd. Meten is weten!”

Het gaat over een pilootopstelling van duizend slimme meters voor een periode van in principe één jaar, dus tot eind 2017. Daarna zal een evaluatie gemaakt worden van het proefproject. Via een volledig beveiligde communicatie worden enkel de relevante data (die op een beveiligde server gestockeerd worden) opgehaald, klinkt het bij water-link. Dat gebeurt via een internet of things-protocol dat erop gericht is om allerhande apparaten of objecten via het internet met een toepassing te verbinden. Als water-link het project positief evalueert, zal een volledige uitrol worden overwogen van ongeveer 205.000 slimme meters. Die zullen dan geplaatst worden over een peri-

ode van 3 à 4 jaar. Aan dat tempo zou tegen eind 2020 elke Antwerpenaar een slimme watermeter hebben. Navolging op komst Tijdens een commissievergadering over de slimme meters merkte minister Joke Schauvliege op dat het initiatief behoort tot een project rond slimme meters dat door de Vlaamse overheid mee op gang is getrokken. “Het algemeen waterverkoopreglement voorziet trouwens al in de mogelijkheid om gebruik te maken van het systeem van afstandslezing”, verduidelijkt ze. “De Intercommunale Waterleidingsmaatschappij van Veurne-Ambacht IWVA en Knokke-Heist doen mee in het project van water-link. En ook De Watergroep voert momenteel vijf pilootprojecten uit, met verschillende soorten watermeters en telecommunicatiesystemen. Pidpa en Farys volgen die ontwikkelingen bij de collega’s en hebben eventueel ook wel plannen om proefprojecten op te starten, maar willen eerst meer inzicht krijgen. Op het niveau van AquaFlanders zal er een uitwisseling gebeuren van ervaringen uit de verschillende projecten.”

(Afbeelding: water-link)

A Q U A R A M A # 7 5 I 29

DOSSIER

Meet- en regeltechnieken

“Het algemeen waterverkoopreglement voorziet al in de mogelijkheid om gebruik te maken van het systeem van afstandslezing.” Joke Schauvliege, Vlaams minister van Omgeving, Natuur en Landbouw

Klanten boven Jan Hammenecker, commercieel directeur van De Watergroep, is overtuigd van het potentieel van de slimme meters, zowel voor de klant als voor het waterbedrijf zelf: “Om te beginnen, gebeurt vandaag de indexopname door de klant zelf of door ons personeel; met slimme meters zal dat niet meer nodig zijn. De afrekening zal stipt na 365 dagen gebeuren, wat een transparante afrekening op de factuur oplevert. Jaarlijks verhuizen 150.000 klanten van De Watergroep; vandaag moeten dan de meterstanden worden opgenomen door beide partijen (een ‘tegensprekelijke opname’), maar met slimme meters wordt dit overbodig. Daarnaast zijn er nog de verhuurders, die een duidelijk beeld moeten krijgen van wat tussen twee verhuizingen is verbruikt. Nu is dit niet altijd evident als het over een korte periode gaat, maar met slimme meters kan dat opmerkelijk accuraat gebeuren en zullen de klanten zicht krijgen op hun verbruik per uur, per dag én per jaar. Ze krijgen dan ook een goed beeld van hun piekverbruik en van hun minimale verbruik op dagbasis. Dat levert interessante info op wat

betreft waterlekken, zoals nachtverbruik door lekkende toiletten, lekkende overdrukventielen aan boilers... Ook worden alarmmeldingen gegenereerd vóór de meter bevriest. Op die manier is er minder kans op lekken, worden lekken vroeger gedetecteerd en hoeft de brandverzekering niet tussenbeide te komen. Ook als het nodig blijkt een hoofdkraan af te sluiten, bijvoorbeeld bij vorst of een lek in een leegstaand huis, is er geen interventie meer nodig, dankzij het op afstand bedienen van de waterkraan. Slimme meters kunnen ook leiden tot waterbesparing. Enerzijds zijn er minder lekken, en anderzijds worden klanten zich meer bewust van hun waterverbruik, door een beter zicht op welke handeling hoeveel water vergt.” Voordelen voor waterbedrijf Maar er zijn dus niet alleen voordelen voor de klanten, ook het waterbedrijf doet zijn voordeel met slimme meters. Zo heeft De Watergroep 1,3 miljoen contracten met huishoudelijke klanten, wat neerkomt op 3 miljoen

Vlamingen. Jan Hammenecker: “Als die een slimme meter krijgen, krijg je echt fijnmazige informatie binnen. Zo zie je per uur of per dag, in een bepaalde regio, wat de piekverbruiken zijn, de sluipverbruiken, de nachtverbruiken, piekverbruiken bij heet weer... Op die manier kan je de technische infrastructuur preciezer dimensioneren, ook bij de bouw van nieuwe wijken, omdat je door vergelijkbare info een beter beeld krijgt van hoeveel er verbruikt zal worden. We gaan dus efficiënter kunnen werken en investeren, wat een positief effect heeft op de tarieven. Ten slotte is er een betere controle op eventuele terugvloei van de sanitaire installatie van de klant naar ons eigen distributienetwerk, wat nog meer garantie biedt voor een excellente drinkwaterkwaliteit voor alle klanten.” 1.500 meters De Watergroep test 1.500 slimme meters van verschillende types: met of zonder kraan, en met verschillende transmissiesystemen: LoRA, Sigfox, het Tetraprotocol, Narrowband IoT... Aangezien in Sint-Niklaas veel huishoudelijke meters sowieso aan vervanging toe zijn, worden er daar 1.000 meters geïnstalleerd. De 500 andere worden geïnstalleerd in de rest van het verzorgingsgebied van De Watergroep. Het gaat over 175 Vlaamse gemeenten, In zijn pilootprojecten test De Watergroep verschillende types slimme meters uit. (Foto’s: De Watergroep)

30 I A Q U A R A MA # 7 5

Resinex is offering a wide range and cost-effective solutions of ion exchange resins for all processes of home or industrial water treatment. Send a mail to infode@jacobi.net and we will assist you with samples or any question you might have. You can also give us a call: +49 69 719 10 70. Welcome. Softening

NEWS!

Dealkalinisation

Demineralisation

Working or polishing mixed bed

Heavy metal removal

RESINEX HAS JUST LAUNCHED A NEW AND FULL RANGE OF UNIFORM

PSD WITH ITS UB EXTRA RESINS FOR THE MOST DEMANDING DESIGNS: PACKED BED REVERSE FLOW, STRATIFIED BED OR MIXED BEDS DEMINERALISATION UNITS.

A trademark of Jacobi Carbons

water-matching by Induss

tailored and to the point

Induss nv Mechelsesteenweg 66 B-2018 Antwerp T +32 3 609 01 60 F +32 3 609 01 69 challenge@induss.eu www.induss.eu

Penstocks for Sewage Treatment

Who else? KWT penstocks... just right! KWT Group use professional routing, laser cutting and robot welding. One micron is our standard. Yours too? KWT Milieu, Belgium: Ph: +32 (0)3 309 06 57/www.kwtgroup.nl/info@kwtmilieu.be

DOSSIER

Meet- en regeltechnieken

“Door de slimme meters zullen we efficiënter kunnen werken en investeren, wat een positief effect heeft op de tarieven.” Jan Hammenecker, commercieel directeur van De Watergroep

Bij water-link loopt momenteel een proefproject met 1.000 slimme meters. (Foto: water-link)

verspreid over Vlaanderen, van Bredene tot Voeren. Enkel in de provincie Antwerpen is De Watergroep niet actief. De verwachting is dat de eerste slimme meetsystemen halverwege 2017 op het terrein zullen worden geïnstalleerd. De Watergroep wil tegen eind 2018 haar conclusies formuleren op basis van het proefproject en dan beslissen over een verdere uitrol. Daarbij dient rekening gehouden te worden met de misverstanden rond privacy die in dit kader nog bestaan. Daar bestaan wat misverstanden over, klinkt het. Jan Hammenecker: “Mensen denken soms dat het waterbedrijf kan zien wanneer ze niet thuis zijn, wat nuttige info zou zijn voor hackers om dan inbrekers op pad te sturen. Dat klopt niet, want we krijgen de gegevens van de dag ervoor pas de volgende dag binnen. De huishoudelijke meters die we testen, zitten niet op een online systeem; niemand zal dus weten of je gisteren thuis was of niet. Bovendien zijn er oplossingen te bedenken, zoals aangepast versleutelen van de informatie die wordt doorgestuurd.”

registreerd staat niet kan worden veranderd, ook niet door De Watergroep zelf. De kans bestaat dat dit nuttig is voor data gegenereerd in slimme meetsystemen.” “In de toekomst zouden de meters ook nog andere zaken dan het verbruik kunnen meten”, gaat Bert De Winter verder. “Het gaat ons niet alleen over pure verbruiksgegevens. Er kunnen in zo’n meter ook andere sensoren steken, bijvoorbeeld een drukmeter, een temperatuurmeter, later misschien zelfs meters die de kwaliteit van het water bepalen. Er zijn op dat vlak nog grote evoluties te verwachten. Als je vanuit je klanten feedback krijgt over het verbruik en de kwaliteit, kan je de productievolumes automatisch sturen.” In de loop der jaren zouden nog andere evoluties kunnen volgen. Zo zou enkele jaren na de in-

stallatie van de slimme meters bijvoorbeeld een transmissieprotocol kunnen ontstaan dat beter is dan de andere. De Watergroep wil er daarom op letten dat de gebruikte technologie zich flexibel aan zo’n nieuwe situatie kan aanpassen. We vernamen dat ook in het Franstalige landsgedeelte waterbedrijven de mogelijkheden van slimme meters onderzoeken. Ons land zou een koppositie innemen in Europa wat dat betreft, onder meer door de aanwezigheid van Belgische topbedrijven zoals Imec, het grootste Europese onafhankelijke onderzoekscentrum op gebied van nanoelektronica en nanotechnologie. Dat belooft. EEwww.dewatergroep.be EEwww.water-link.be

Voortdurende verandering Bert De Winter, directeur ICT bij De Watergroep, meldt dat er technologische ontwikkelingen in opkomst zijn waar slimme meetsystemen mee gebaat zijn. “Denk maar aan de blockchaintechnologie, een digitaal register dat ergens gedistribueerd in de cloud zit, maar waar je zeker van bent dat wat er op geBart De Wever, burgemeester van Antwerpen, bekijkt een slimme meter van water-link. (Foto: water-link)

A Q U A R A M A # 7 5 I 33

E ID E R S! 120 EBEK os G d IT E Q U R et m Nu

Nauwkeurige, veelzijdige doseerpompen • Reduceert de kosten van chemicaliën door een hogere doseernauwkeurigheid • Gemakkelijk te installeren geen randapparatuur nodig • Reeks uitgebreid met de Qdos 120: debiet van 0,1 tot 2.000 ml/ min, tot 7 bar Volledig afgedicht, vervang uw pompkop in seconden zonder extra gereedschap REVOLUTIONAIRE

qdospumps.com/nl +32 (0) 9 225 94 57 / sales@wmpg.be

POMPKOPTECHNOLOGIE

DOSSIER

Meet- en regeltechnieken

INTELSENS HELPT WATERZUIVERING TE OPTIMALISEREN EN AUTOMATISEREN

Vandaag beschikken heel wat bedrijven in Vlaanderen over een eigen biologische waterzuivering. Het intelligente gebruik van online sensoren in deze installaties is echter zeer beperkt, waardoor er nog heel wat ruimte is voor de verlaging van de operationele kosten. Het project IntelSens probeert hier verandering in te brengen door bedrijven te helpen hun waterzuivering te optimaliseren en te automatiseren.

IntelSens werd opgestart op 1 oktober 2016, met TNAV als projectmanager. Het tweejarige project wordt gesubsidieerd door het Agentschap Innoveren en Ondernemen. IntelSens heeft als doel de intelligente integratie van online sensoren in industriële biologische waterzuiveringsinstallaties te stimuleren. De focus ligt hierbij op het verlagen van de operationele kosten, voornamelijk het energieverbruik en het gebruik van chemicaliën. Concreet wordt er gestreefd naar een optimalisatie van minstens 100 industriële waterzuiveringsinstallaties in Vlaanderen. Marktanalyse Een gedegen marktanalyse omtrent de ‘state of the art’ van sensoren en hun toepassingen is een eerste noodzakelijke stap in dit project. Ontmoetingen met verschillende leveranciers en experten op het gebied van waterzuivering leverden al snel het nodige inzicht op in het marktaanbod en de toepasbaarheid van verschillende types online sensoren en sturingen. Dat voor dit project een beroep kan

worden gedaan op het TNAV-netwerk van 90 leden is uiteraard een grote meerwaarde. Voorbeelden van goede praktijk De intelligente integratie van sensoren kan tot een duidelijke kostenbesparing leiden. Hierna twee praktijkvoorbeelden. Een eerste voorbeeld betreft een voedingsbedrijf waar de stikstofverwijdering via een

anoxisch en aeroob bekken werd geoptimaliseerd. Vroeger werd de beluchtingstijd en -frequentie van het aeroob bekken manueel aangepast op basis van de belading en effluentkwaliteit. De effluentnormen werden op die manier gehaald, maar de ammoniumconcentratie bedroeg dikwijls 0 mg/l. Deze lage effluentwaarde wees mogelijk op overbeluchting en bijgevolg onnodig energieverbruik. Bij piekbelasting kon de effluentconcentratie echter oplopen tot 12 mg NH4+-N/l, wat een risico op normoverschrijding met zich meebracht. Het energieverbruik van de beluchting bedroeg in deze situatie 85% van het totale verbruik van de waterzuivering, met een operationele kost van meer dan 8.000 euro per maand. De optimalisatie van de zuivering bestond erin de beluchters automatisch aan te sturen op basis van online metingen

De stikstofverwijdering in deze installatie werd geoptimaliseerd door automatische sturing. Interne recirculatie

Beluchters aangestuurd op basis van NO3--N en NH4+-N

Aerobe bekkens Anaerobie

Bypass

Naar bezinker

Anoxisch bekken

NO3-N

NH4-N

Menger - beluchter

A Q U A R A M A # 7 5 I 35

Radarsensor 465,– € *

Low budget niveaumeting. Sensor voor watermanagement. Betrouwbare niveaumeting in waterzuiveringsinstallaties, pompstations en regenopvangbassins. Debietmeting in open kanaal en niveaubewaking.

VEGAPULS WL S 61 ▪ Meetbereik tot 8 meter

▪ Bestand tegen elke weertype zonder beperking ▪ IP 68 behuizing, volledig onderdompelbaar

▪ Bedienbaar met Bluetooth via smartphone, tablet en/of PC * Prijsstelling: 1 á 3 stuks 465,– € | 4 á 9 stuks 10 % korting | 10 stuks en meer, prijs op aanvraag

Voor meer informatie kijk op: www.vega.com/wls61

Of bel +32 2 466 05 05 om te bestellen

Nabehandeling

DOSSIER

Meet- en regeltechnieken Technisch gebouw

Nabezinker

Biofilter Denitrificatie

Nitrificatie

De fosfaatverwijdering werd geoptimaliseerd door de automatische sturing van ijzerchloridedosering.

van de ammonium- en nitraatconcentratie in het effluent. Dankzij deze aanpassing kon de overbeluchting worden teruggedrongen, het is nu immers mogelijk te regelen naar hogere NH4+- en NOx-effluentwaarden. De installatie werkt bovendien veel stabieler, waardoor er minder opvolging nodig is en de stikstofnorm sinds de aanpassing niet meer werd overschreden. De besparing bedraagt meer dan 600 euro per maand, omgerekend een terugverdientijd van slechts 1,5 tot 2 jaar. Een tweede voorbeeld is de optimalisatie van de fosfaatverwijdering in een bedrijf uit de zuivelindustrie. Deze sector heeft te kampen met hoge fosfaatconcentraties in het afvalwater, aangezien 1 liter melk ongeveer 1 g fosfor bevat. Daarnaast varieert de fosfaatbelasting sterk door productverliezen en reiniging. Om te kunnen voldoen aan de strenge effluentnormen, wordt er daarom frequent ijzerchloride gedoseerd. Het verbruik van ijzerchloride in de installatie bedroeg 350 ton/jaar, wat neerkwam op een operationele kost van 60.000 euro/ jaar. De zuiveringsinstallatie werd geoptimaliseerd door de implementatie van een automatische dosering van ijzerchloride op basis van online fosfaatmetingen. Sinds deze regeling werd ingevoerd, is er een zeer goede processtabiliteit, waardoor er geen risico meer is op overschrijding van de effluentnormen. Op de koop toe werd er een besparing op het gebruik van ijzerchloride van 33% gerealiseerd, of 20.000 euro/jaar. Een derde voordeel is de lagere slibproductie,

resulterend in lagere slibverwerkingskosten. De terugverdientijd van de investering bedroeg minder dan 1,5 jaar.

Deze praktijkvoorbeelden illustreren de mogelijkheden en het belang van automatisatie en optimalisatie van industriële waterzuiveringsinstallaties. Automatisatie zorgt immers niet alleen voor een stabielere werking en een vermindering van het risico op normoverschrijding, maar eveneens voor een duidelijke daling van de operationele kosten met betrekking tot energie- en chemicaliënverbruik. Bovendien kan het betrokken personeel nu nuttig ingezet worden in de corebusiness van het bedrijf. IntelSens in uw bedrijf Dankzij dit project kunt u uw waterzuiveringsinstallatie kosteloos laten doorlichten op het vlak van sturing en automatisatie. Daarbij wordt een individuele aanpak gehanteerd. Een IntelSens-medewerker komt langs om een duidelijk beeld te krijgen van de werking van de installatie via gesprekken en uitwisseling van data (die uiteraard vertrouwelijk behandeld worden). Op basis hiervan kan aan de hand van enkele parameters worden berekend en gesimuleerd welke besparingen de implementatie van online sturing kan opleveren. De simulatie is mogelijk via een rekentool, die in samenwerking met prof. Stijn Van Hulle (LIWET – Labo voor Industriële Wateren Ecotechnologie, UGent, campus Kortrijk) werd geoptimaliseerd. Op basis van al deze informatie wordt een economische kostenbatenanalyse uitgevoerd. Finaal wordt een techno-economisch advies opgesteld waarin wordt aangegeven hoe de installatie optima-

ler kan werken door het intelligente gebruik van online sensoren en sturingen. Het advies is geheel vrijblijvend, de implementatie ervan kan evenwel leiden tot een aanzienlijke vermindering van de operationele kosten van uw waterzuivering. Workshops Binnenkort wordt op verschillende locaties een workshop georganiseerd voor wie meer informatie wenst over de betekenis van IntelSens voor zijn bedrijf. Tijdens deze workshop zal het belang van online metingen en sturing toegelicht worden op een zeer praktische en interactieve manier, voor een beperkt aantal deelnemers. Op het programma staan onder meer een korte uiteenzetting van de belangrijkste procesparameters van waterzuivering en hun toepassing voor sturing en automatisatie, een voorstelling van het aanbod aan sensoren door een leverancier, de presentatie van een praktijkvoorbeeld door een waterexpert en een illustratie van de rekentool. De workshop vindt plaats op verschillende locaties, telkens in de namiddag: 1. 13 april in Gent, in samenwerking met Centexbel 2. 27 april in Houthalen-Helchteren, in samenwerking met i-Cleantech 3. 4 mei in Antwerpen, in samenwerking met UAntwerpen (Prof. Jan Dries) 4. 9 mei in Kortrijk, in samenwerking met UGent – campus Kortrijk (Prof. Stijn Van Hulle) 5. 16 mei in Sint-Katelijne-Waver, in samenwerking met KU Leuven – campus De Nayer (Prof. Ilse Smets en Prof. Raf Dewil) Deelname aan de workshop is gratis, maar inschrijving is verplicht. Neem hiervoor contact op via riet.cornelissen@tnav.be of 0472 41 89 71. Ook indien u sneller een doorlichting wenst, kunt u contact opnemen met Riet Cornelissen. EEwww.tnav.be/over-intelsens

A Q U A R A M A # 7 5 I 37

Setting Standards

FLUXUS® WD serie De oplossing voor waterdebietmetingen  Zeer lage installatiekosten en geen onderbreking van de leiding  Extreem nauwkeurig en geschikt voor lage snelheden tot 0,01 m/s  Perfect voor lekdetectie  Geen nulpuntkalibratie nodig; permanent driftvrij  Akoestisch koppelmateriaal voor permanent gebruik  IP68 sensoren voor leidingdiameters van 50 … 6 500 mm  Sensoren kunnen permanent ingegraven worden

Distributeur BeLux: Gefran Benelux NV +32 14 24 81 91

nicky.pollet@gefran.be www.gefran.be

MAAK SAMEN MET ONS DE JUISTE POMPKEUZE VOOR UW AFVALWATER

SPX Flow Technology Belgium N.V. +32 (0)53 602 715 - johnson-pump.be@spx.com www.spx.com of www.johnson-pump.com/BE

DOSSIER

Meet- en regeltechnieken

ÉÉN SLANGENPOMP VERVANGT DRIE MEMBRAANPOMPEN Al ruim een jaar maakt de waterzuiveringsinstallatie in het Oost-Friese Riepe (deelstaat Nedersaksen) gebruik van een slangendoseerpomp voor het doseren van het fosforhoudende neerslagmiddel ijzerchloride. Met succes, aangezien de slangenpomp van het type Qdos in staat was om in één keer de drie pompen te vervangen die voorheen werden gebruikt. De waterzuiveringsinstallatie profiteert bovendien van aanzienlijk minder werk op het vlak van onderhoud en instandhouding van het doseerstation. D O O R B A R T VA N C A U W E N B E R G H E

Van de Noordzeekust tot de bergen rond Damme in Nedersaksen voorziet het Oldenburgisch-Ostfriesische Wasserverband (OOWV) de bevolking niet enkel van zuiver drinkwater, maar zorgt het ook voor de afvalwaterzuivering van meer dan 500.000 mensen. Hiervoor exploiteert het OOWV in het gebied Weser-Ems in Nedersaksen 46 eigen waterzuiveringsinstallaties voor in totaal bijna 1 miljoen inwoners, waaronder de waterzuiveringsinstallatie in het district Aurich. Fosforwaarde “Naast afvalwater uit huishoudens verwerken we hier behoorlijk veel afvalwater uit de industrie”, aldus Klaus Janssen, de directeur van de waterzuiveringsinstallatie met een capaciteit voor in totaal 16.150 inwoners (grootteklasse 4). Mede daarom is de fosforwaarde in de toevoer met circa 15 milligram per liter gemiddeld genomen tamelijk hoog. “De opgelegde grenswaarde voor fosfor op de uit-

De slangendoseerpomp bespaart OOWV twee tot vijf uur werk per maand.

“We hebben na een jaar nog altijd de eerste pompkop in gebruik.” Klaus Janssen, directeur waterzuiveringsinstallatie in het district Aurich

loopplaats bedraagt 2,0 mg/l. Wij streven er evenwel naar de waarde van 0,5 mg/l niet te overschrijden.” Om dat afbraakniveau te bereiken, heeft de waterzuiveringsinstallatie een performante fosforeliminatie op basis van chemische bezinking nodig. Op die manier wordt het in het

water opgeloste fosfor in onoplosbare fosfaatverbindingen omgezet die later kunnen worden afgescheiden. Traditioneel werden in Riepe – zoals in de meeste waterzuiveringsinstallaties – op de doseerplaats membraanpompen voor het doseren van het neerslagmiddel ijzerchloride gebruikt. Slijtage Voor een betrouwbare dosering waren drie membraanpompen vereist: een pomp voerde het neerslagmiddel uit een ondergrondse opslagtank naar het buffervat. Twee bijkomende membraanpompen stonden in voor de feitelijke dosering. Hiervan was er altijd één pomp in gebruik, terwijl de andere diende als reservetoestel in het geval van een storing. “Storingen deden zich bij de membraanpompen jammer genoeg meer dan eens voor”, aldus Klaus Janssen. Het was immers zo dat de membranen van de pompen door het corrosieve neerslagmiddel konden worden aangetast, wat een vervanging noodzakelijk maakte. De membraanpompen zorgden bovendien voor een sterk pulserende opbrengst. Door de slagen en stoten in de leidingen trad er bij de fittings en kleppen na een tijdje slijtage op. “Het onderhoud nam zo elke maand meerdere uren in beslag. Bovendien verbruikte de waterzuiveringsinstallatie een hele reeks reserveonderdelen, zoals membranen en kleppen. De oplopende kosten en investering waren evenwel niet de enige nadelen: iedereen die met ijzerchloride werkt, weet hoe onaangenaam de stof is en hoeveel werk er met de reiniging bij elk onderhoud gemoeid is.” Onderbroken dosering Een bijkomend probleem met de membraanpompen waren de terugkerende aanzuigproblemen: “Het gebeurde al eens dat er lucht werd aangezogen. Zo kon het gebeuren dat de kleppen vast kwamen te zitten en de dosering werd onderbroken. De membraanpompen waren dan jammer genoeg niet in staat om het ijzerchloride zelfstandig weer aan te zuigen. Op die manier stijgen de fosforwaarden in de uitloop en in het ergste geval dient dit te worden gemeld aan de bevoegde overheid. Om dit te verhinderen, waren interventiemissies ’s nachts of in het weekend geen uitzondering”, herinnert Klaus Janssen zich. Hetzelfde probleem deed zich voor telkens wanneer de voorraad neerslagmiddel werd

A Q U A R A M A # 7 5 I 39

Ook voor andere waterzuiveringsinstallaties zal de klant Qdos-pompen gebruiken.

DOSSIER

Meet- en regeltechnieken bijgevuld. De leidingen moesten manueel met water worden gevuld, zodat de membraanpompen weer konden aanzuigen. Slangendoseerpomp Daarom ging men in Riepe op zoek naar alternatieven voor het fosforhoudende neerslagmiddel en besloot men in januari 2016 een slangendoseerpomp van het type Qdos van Watson-Marlow te testen. “De inbouw in het bestaande doseerstation was geen probleem”, herinnert Klaus Janssen zich. “Sindsdien werkt het station zonder problemen.” De nieuwe slangenpomp doseert doorgaans 150 ml neerslagmiddel per minuut. De Qdos 30 die in Riepe wordt gebruikt, beschikt over een maximumdebiet van 500 ml/min, en heeft dus genoeg capaciteit voor momenten waarop er meer fosfor in het afvalwater zit. Voor een groter debiet biedt Watson-Marlow de Qdos-pomp nog in twee bijkomende groottes aan. De Qdos 60 heeft een debiet van maximaal 1 l/min, de Qdos 120 gaat tot maximaal 2 l/min. Geen reservetoestel nodig In Riepe is de klant verheugd over het feit dat de drie membraanpompen die voordien werden gebruikt, nu door één slangenpomp kunnen worden vervangen. Zo is de Qdos in staat om het ijzerchloride rechtstreeks uit de opslagtank aan te zuigen. De pomp voor het buffervat en de daarbij horende vlotterschakelaar en de elektronica zijn niet langer vereist. Een tweede doseerpomp als reservetoestel is ook niet langer nodig.

De Qdos 30 en de Qdos 60.

“We houden de oude membraanpompen weliswaar nog in voorraad, maar hebben ze inmiddels niet meer nodig gehad. De Qdos werkt al een jaar heel betrouwbaar”, aldus Klaus Janssen. De precisie van de nieuwe pomp werd in Riepe eenvoudigweg gecontroleerd door te filteren. “Terwijl de precisie van de membraanpompen het na verloop van tijd liet afweten, is de Qdos heel precies. Een herijking kunnen we dus met een gerust hart achterwege laten.” Pompkop Bijkomende pluspunten van de Qdos: in tegenstelling tot membraanpompen zijn toebehoren overbodig. Het enige onderdeel dat niet slijtvast is – de pompkop – wordt als volledig onderdeel vervangen. “We hebben na een jaar nog altijd de eerste pompkop in gebruik”, meldt Klaus Janssen. “Niettemin hebben we bij wijze van test de pompkop toch eens vervangen. Een dergelijke vervanging is kinderspel en neemt maar een paar minuten in beslag.”

Omdat de pompkop is ingekapseld, komt de operator zelfs bij een vervanging niet in contact met het neerslagmiddel. “Door het gesloten systeem van de slangenpomp is ook de luchtkwaliteit in het doseerstation enorm toegenomen”, aldus Klaus Janssen. Dankzij de grote betrouwbaarheid van de Qdos en het weinige onderhoud dat deze pomp vergt, moeten de operatoren het doseerstation maar weinig betreden. “Dat gebeurt enkel bij wijze van uitzondering, om de membraanpompen als reservesysteem verder operationeel te houden. Hoewel die niet langer in gebruik zijn, zorgen ze nog voor meer werk dan de nieuwe slangenpomp.” Globaal genomen schat de directeur van de waterzuiveringsinstallatie in dat de Qdos heeft geleid tot een aanzienlijke tijdbesparing van twee tot vijf uur per maand. “Dankzij die tijdswinst én de besparing op reserveonderdelen konden we de investering snel terugverdienen.” EEwww.watson-marlow.com

Extra pompen Door het succes gebruikt het OOWV inmiddels talrijke Qdos-pompen: nog meer waterzuiveringsinstallaties van de organisatie zijn voor hun fosforhoudende neerslagmiddel overgeschakeld op Qdos-pompen. Bovendien doseert Qdos in een andere installatie een substantie voor geurbestrijding en ook in Riepe worden bijkomende gebruikstoepassingen voor de slangendoseerpomp van Watson-Marlow getest. Klaus Janssen: “In 2017 moet onze slibontwateringsinstallatie worden vernieuwd. Voor de dosering van flocculatiehulpmiddelen zou Qdos weer in aanmerking kunnen komen. Uit ervaring weten we inmiddels dat de pompen gewoonweg betrouwbaar functioneren.”

40 I A Q U A R A MA # 7 5

Noorderlaan 79 B-2030, Antwerp Belgium Phone: +32 (0) 3 222 9450 Fax: +32 (0) 3 231 0122 Email: CGProducts@argoturbo.com

VERDELER EN VOORRAADHOUDER BENELUX, VOOR CG EMOTRON FREQUENTIEREGELAARS EN SOFTSTARTERS VOLLEDIGE OPLOSSINGEN Wij bieden complete hoogwaardige aandrijvingssystemen, voor standaard en zware toepassingen, vertrekkende van een volledig gamma producten zoals frequentieregelaars, softstarters, en asbelastingsmonitoren, mogelijk met gepersonaliseerde hard- en software mogelijkheden. Wij steken al onze energie in het u bijstaan om energie te besparen !!

PRODUCTIE Productie- en testfaciliteiten in het hoofdkantoor in Helsingborg - Zweden.

TOEPASSINGSKENNIS Pompen, ventilatoren, compressoren, blowers, kranen, brekers, walsen, mengers, transportbanden, zagen, liften...

Wij zijn ook verdeler van :

VOOR ALLE INDUSTRIEEN Energie opwekking, water/afvalwater, verwerkingsnijverheid, mijnbouw, infrastructuur, machinebouwers...

PRIJS EN BESCHIKBAARHEID Grote voorraad in Belgie, korte levertermijnen, uiterst competitieve prijzen. SERVICE 24/7

AC & DC Motoren (IEC & NEMA standards) Generatoren Encoders & tachogeneratoren Pompen Koppelingen

Tandwielkasten & motoreductoren ONTWIKKELING LED verlichting Ontwikkelingscapaciteit in Zweden, Geluids- en visuele alarmen Nederland en Duitsland. Technische expertise & Specialist import Amerikaanse in vele domeinen waaronder power producten / onderdelen. electronics, controle algoritmes, en motor ontwerp.

Eenvoudige installatie - Stap voor Stap

Stap 1

Stap 2

Stap 3

Stap 4

De lasschijven worden bevestigd op de bestaande betonstructuur.

Verwijdering van de ankers op de bevestigingspunten.

Positioneren van de betonbeschermingsplaat en de inductie lasmachine.

Lassen van de Induktoﬁx® lasschijven via inductielas.

Het AGRU Induktoﬁx® systeem is ontwikkeld voor een eenvoudige en snelle mechanische bevestiging van Agrusafe betonbeschermingsplaten op bestaande betonconstructies. De Induktoﬁx® lasschijven kunnen via een rasterpatroon mechanisch bevestigd worden op de betonnen ondergrond. Het systeem leent zich dan ook perfect tot renovatie projecten. Plastic solutions and more

VINK BVBA - Industriepark B7 - 2220 Heist-op-den-Berg - Tel. 015-25 98 10 - Fax 015-25 99 04 - industry@vink.be - www.vink.be VINK BVBA I Industriepark B7 I 2220 Heist-op-den-Berg I Tel. 015-25 98 10 I Fax 015-25 99 04 I industry@vink.be I www.vink.be ad-aquarama92016-n.indd 1

08-Aug-16 3:39:26 PM

DOSSIER

Meet- en regeltechnieken

SLIMME SENSOREN IN DE ZWEMBADTECHNIEK Zwembaden, wellnessbaden of minerale bronnen; baden zijn populair bij alle leeftijdsgroepen. Om ervoor te zorgen dat mensen onbezorgd kunnen zwemmen, is uitgebreide meet- en regeltechniek nodig.

Tijdens alle stappen van de zuivering van zwemwater – van flocculatie en filtratie tot desinfectie en pH-regulatie – moeten het chloorgehalte, de vertroebeling, de temperatuur, de doorstroming en het waterniveau heel nauwkeurig worden gecontroleerd. Vooral bij meerdere aparte baden is hiervoor al snel een groot aantal sensoren nodig. Vroeger kostte het leggen van kabels en de ingebruikname van de sensoren een hoop tijd. Voor elke sensor moest een speciale coaxkabel met bijzondere isolatieconstructie

naar een digitale meetomvormer worden geleid. Deze meetomvormer dient in de regel als weergave- en regelinstrument voor chemische doseringen of voor het omzetten van het sensorsignaal (mV) naar een industrieel standaardsignaal (bijvoorbeeld 0(4) tot 20 mA). Dit signaal wordt vervolgens naar andere instrumenten zoals dataloggers of de PLC gestuurd. De meetomvormers dienen er onder andere ook voor om de regelmatig noodzakelijke kalibraties op het meetpunt uit te voeren.

Datanet dichter bij de sensor brengen Op weg naar Industrie 4.0 moeten ook deze klassieke vloeibaarheidsmetingen onder de loep worden genomen. De digitalisering en parameteropslag van een sensor in een meetomvormer die zich op enkele meters afstand bevindt, kan worden geoptimaliseerd. Als men een deel van de digitalisatie-elektronica dichter naar de sensor brengt, bevindt het datanet zich weer een stap dichter bij de sensor/actuator. De grote trend van de laatste jaren is daarom om de digitalisatie van de sensorsignalen niet eerst in een meet- of regelinstrument te laten plaatsvinden, maar zo dicht mogelijk bij het analoge sensorelement te laten uitvoeren. Signaalveranderingen of storingen van de sensor naar het meetinstrument kunnen zo worden beperkt of zelfs helemaal worden vermeden. Herbruikbare elektronica Het zou een slecht idee zijn om het slijtageonderdeel – de eigenlijke pH- of redoxelektrode – vol te stoppen met elektronica. Als de prestaties van de sensor na enkele weken of maanden minder worden of de sensor vroegtijdig defect raakt, dan wordt de waardevolle meetomvormerelektronica ook verwijderd. Zowel in economisch als ecologisch opzicht is dat nogal onzinnig. JUMO heeft met digiLine dus een systeem ontwikkeld dat een traditionele elektrode combineert met een klein, afneembaar en herbruikbaar elektronicaopzetstuk. Het systeem kan echter nog veel meer. Het maakt Toepassingsvoorbeeld van het digiLine-systeem. (Foto’s: JUMO)

42 I A Q U A R A MA # 7 5

Vloeiend functioneel. zowel voor hygiënische als voor industriële toepassingen geschikt dankzij een brede waaier aan diameters, proces- en meetelektroden-materialen voor corrosieve of abrasieve vloeistoffenen en voor slib hoge proceszekerheid door hoge meetnauwkeurigheid en korte aanspreektijden universele meetomvormer-electronica met eigen-bewaking en minimaal energieverbruik

40024

CIP/SIP-reinigbaar

Electro-magnetische debietsmeter

JUMO flowTRANS MAG H01 en S01 Jumo breidt met deze debietsmeter zijn gamma uit met een belangrijke meetgrootheid, en kan daarmee totaaloplossingen aanbieden voor industriële en hygiënische applicaties. Welkom bij JUMO.

www.jumo.be

BOUW

MILIEU

BODEM

ENERGIE

studie- en adviesbureau

waterstudies statuut voor nullozers optimalisatie waterkosten waterstrategie, concept uitwerking en opvolging

www.profex.be

info@profex.be

0800 59 002

Profex onderzoekt uw waterbeheer en optimaliseert het kostenplaatje

DOSSIER

Meet- en regeltechnieken

Beheer van meetlocaties Onderhoud vereist

het mogelijk om slimme sensornetwerken op te bouwen. Slechts één enkele digitale signaalkabel gaat dan nog naar een centrale uitleesunit of centraal besturingsapparaat. Dit maakt een efficiëntere en snellere bekabeling van installaties mogelijk, waarin meerdere parameters tegelijkertijd op verschillende plekken gemeten moeten worden. Het systeem is dus ook uitermate geschikt voor gebruik in zwembaden. Het slimme systeem herkent de sensoren en zorgt nagenoeg automatisch voor een verbinding van de sensoren met de elektronica. Ook de bij het systeem behorende DSM-software (Digital Sensor Management) is volledig nieuw. De noodzakelijke parametrering en de kalibratie van de pH- of redoxsonde kunnen in het laboratorium eenvoudig met behulp van een pc of laptop, een usb-interfaceconverter en de digiLine-software worden uitgevoerd. Kalibratiegegevens en de analyse van de sensorstatus worden direct in de sensor opgeslagen en maken een volledige documentatie over de gehele levenscyclus mogelijk. Voorgekalibreerde sensoren kunnen met behulp van plug-and-play snel worden geïnstalleerd. Indien er in de systeembus een sensor uitvalt, blijft de rest gewoon functioneren. Zo kan de beschikbaarheid van een installatie worden verhoogd. Voor de integratie in oude installaties kunnen de digiLine-sensoren ook met een uitgangssignaal van 4 tot 20 mA worden geleverd. Bovendien kunnen de digiLine-sensoren direct in het automatiseringssysteem JUMO mTRON T worden geïntegreerd. Zo wordt

Sensor opnieuw installeren

het theoretisch mogelijk aansluitbare aantal sensoren verhoogd naar 62 (31 per interface). JUMO mTRON T bevat ook een soft-PLC, waarmee zelfs complexere installaties en procedu-

Sensor • reinigen • regenereren • kalibreren • analyseren • documenteren

Indien nodig sensor vervangen; slimme elektronica blijven gebruiken

res voor de water-, proceswater- en afvalwatertechniek kunnen worden gerealiseerd. EEwww.jumo.be

A Q U A R A M A # 7 5 I 45

MEETINSTRUMENTEN VOOR TEMPERATUUR EN WATERANALYSE

Afvalwater • Aquarium & vijver • Laboratorium • Land- & tuinbouw Proces & industrie • Voeding • Waterbehandeling • Zwembad & spa

Hanna Instruments bvba Winninglaan 8 - BE-9140 Temse - tel. 03 710 93 40 - info@hannainstruments.be - www.hannainstruments.be

Voor mensen die hun werk graag goed doen! Pompsystemen voor afval- en oppervlaktewater met de unieke schroefcentrifugaalwaaier.

www.hidrostal.nl

advertentie_halvepagina_liggend_nl.indd 1

HIDROSTAL BENELUX Zernikestraat 35 3316 BZ Dordrecht

Tel. +32 (0) 471 - 87 52 23 info@hidrostal.be

24-1-2016 10:32:03

DOSSIER Door de bredere cuvetten kan de gebruiker makkelijker reagentia toevoegen.

NIEUW OPTISCH SYSTEEM VERHOOGT NAUWKEURIGHEID FOTOMETER Hanna Instruments lanceerde eind vorig jaar een nieuwe generatie fotometers, die voor de meest uiteenlopende toepassingen kunnen worden gebruikt. De fabrikant ontwikkelde toestellen voor specifieke applicaties, met als koninginnenstuk een toestel dat 73 parameters controleert. Gebruikers kunnen op de vernieuwde fotometers optioneel een pH-sonde aansluiten. D O O R B A R T VA N C A U W E N B E R G H E

De meest in het oog springende innovatie bij de HI833XX-serie, is het vernieuwde optische systeem. “Het optische systeem is cruciaal voor de nauwkeurigheid van het toestel”, stipt Guy Knaepkens, productmanager, aan. “Eerst en vooral is deze generatie fotometers uitgerust met ledlampen, waardoor de lampen langer zullen meegaan en ze minder energie verbruiken. Ten tweede is de filter waar de lichtstraal doorheen wordt gestuurd veel nauwkeuriger geworden: alleen de golflengte van het licht die nodig is om de specifieke parameters te meten, wordt geselecteerd en naar de glazen meetcuvet gestuurd.” Het systeem is verder uitgerust met een referentiedetector, die de microprocessor data bezorgt over de lichtsterkte en -temperatuur die hij ontvangt nadat het licht door een ‘beamsplitter’ (die zich vlak na de filter bevindt) is gesplitst. “Daarnaast hebben we ook een lens

in het systeem geïntegreerd. Die bevindt zich vlak na de cuvet en bundelt het licht dat vrijkomt nadat het door de cuvet is gegaan, om die lichtstraal vervolgens door te sturen naar de lichtdetector. Hiermee anticipeert het systeem goed op foutmarges die kunnen ontstaan door krassen of andere lichte beschadigingen aan de cuvet. De geïntegreerde lens zorgt op die manier voor een hogere reactiesnelheid en verbeterde nauwkeurigheid.” Controlekit Vroeger kon de golflengte van het licht dat wordt uitgestuurd, niet worden gecontroleerd. “Om dit op te vangen, werken we met ‘call check’-cuvetten. Deze cuvetten zijn gevuld met vloeistof en controleren zowel de lichtbron als de intensiteit van het licht, waardoor de gebruiker meteen weet of de ledlamp nog optimaal presteert.”

Meet- en regeltechnieken

PH-sonde Op het toestel kan ook een intelligente pHsonde worden aangesloten, waardoor de fotometer een pH-meter kan vervangen. “Dat kan onder meer interessant zijn in labo’s die wat plaats willen besparen. Intelligente pH-sondes slaan de kalibratiegegevens onmiddellijk op in de geïntegreerde microchip, waardoor kalibratie van deze sonde niet telkens nodig is na aansluiting op de fotometer”. Voeding Het toestel werkt zowel op batterij als op netspanning, waardoor het geschikt is voor labotoepassingen en metingen ‘on the field’. Een volledig opgeladen batterij laat toe om tot 500 metingen te doen. Een optionele draagkoffer maakt het mogelijk de fotometer vlot mee te nemen. Het geheugen heeft de capaciteit om de resultaten van 1.000 metingen op te slaan. “Dat gebeurt bovendien met een verbeterd datamanagement: het is namelijk mogelijk om het geteste monster een naam te geven en ook in te geven wie de meting heeft uitgevoerd.” Cuvetten Hanna Instruments werkt bij deze nieuwe generatie fotometers met bredere cuvetten. “Dit zorgt voor een dubbel voordeel. Enerzijds zorgt de bredere opening bovenaan ervoor dat de gebruiker makkelijker reagentia kan toevoegen. Daarnaast moet het licht nu een iets langere weg in de cuvet afleggen, wat de nauwkeurigheid van het meetresultaat verhoogt”, besluit Guy Knaepkens. EEwww.hannainstruments.be

Het optische systeem bepaalt de nauwkeurigheid van de fotometer.

A Q U A R A M A # 7 5 I 47

Purazur creëert… zuiver water

Fysico-chemische en biologische waterzuiveringen In de schoot van moedergroep DEME, spitst Purazur zich toe op de hoogtechnologische zuivering van industrieel afvalwater, percolaatwater van stortplaatsen en verontreinigd grondwater. Van een kleine optimalisatiestudie tot een groot, complex Design, Build, Finance, Maintenance (DBFM)-contract, onze klanten kunnen onze innovatieve aanpak sterk waarderen. Voor ieder probleem vinden wij een passende oplossing. Op maat en met respect voor uw budget.

Purazur Member of the DEME Group Haven 1025 - Scheldedijk 30 B-2070 Zwijndrecht, België T +32 3 250 54 11 info.purazur@deme-group.com www.deme-group.com/purazur

DEME: creating land for the future

opm_purazur_NED-GB_195x134.indd 1

27/10/16 10:03

www.gruenbeck.com info@gruenbeck.be

We understand water.

DOSSIER

Meet- en regeltechnieken

VERBETERDE NALEVING WETGEVING DOOR REALTIME FOSFAATREGELING In het afvalwater van voedselverwerkende en andere industrieën moeten de fosfaatgehaltes worden gereguleerd. Fosfor bevordert organische groei en als dit niet nauwkeurig wordt geregeld, kan het een negatieve invloed hebben op de waterkwaliteit en loopt men het risico op hoge boetes.

Vaak wordt er in het effluent met vaste tijdsintervallen handmatig gemeten, maar dit leidt bij chemische precipitatie door middel van ijzerchloride (FeCl3) in veel gevallen tot over- of onderdosering. Overdosering vindt plaats wanneer de regeling in gelijke mate wordt voortgezet wanneer de fosfaatgehaltes laag zijn. Onderdosering vindt dan weer plaats wanneer fosfaatgehaltes pieken tijdens het interval tussen de metingen. Realtime regeling biedt continue bewaking om nauwkeurige dosering mogelijk te maken, wat fabrieken meer controle geeft over het proces, de naleving van wetgeving en kosten. Het fosfaatprobleem Het element fosfor is essentieel voor levende organismen en komt voor in planten en dieren. De meest voorkomende bronnen van fosfor en fosfaat binnen de voedselverwerkingsindustrie zijn vlees, melk, soja en reinigingsmiddelen. Derivaten zoals fosforzuur worden gebruikt in frisdrank, bakpoeder en zelfs tandpasta. Wanneer fosfor wordt geloosd via het afvalwater van de fabriek, gewoonlijk als PO4, ‘bemest’ het algen en waterplanten. Die kunnen zich vervolgens vermenigvuldigen en alle zuurstof in oppervlaktewateren verbruiken, waardoor grotere organismen verstikt kunnen worden en de

De analyzer bevindt zich in een robuuste, weerbestendige behuizing die bij de tank kan worden geplaatst. (Foto’s: Hach)

gezonde balans van het ecosysteem wordt verstoord. Het verwijderen van fosfaat uit afvalwater kost geld, maar de kosten zijn nog hoger wanneer de fosfaatverwijdering niet toereikend of onbetrouwbaar is. Zo kunnen door de overheid boetes worden opgelegd of kan de reputatie van een voedsel-en drankenproducent sterk worden aangetast door bijvoorbeeld een opvallende vissterfte of algengroei in openbare wateren. Handmatige bewaking, handmatige dosering Regelgevende instanties testen normaal gesproken op fosfaat door een monster te nemen stroomafwaarts van een verwerkingsbedrijf. Als het toegestane fosfaatgehalte wordt overschreden, wordt een boete opgelegd. Om boetes te voorkomen, testen operators het effluent regelmatig. Naarmate ze vaker monsters nemen, kunnen ze het flocculant nauwkeuriger doseren. De arbeidskosten voor handmatige monstername worden ech-

ter hoger naarmate het aantal monsters toeneemt. De meeste installaties kiezen daarom voor een laag testinterval en doseren vervolgens te veel FeCl3 om een veiligheidsmarge te creëren. Het resultaat van deze aanpak is dat installaties op de meeste momenten te veel chemicaliën gebruiken, maar op sommige momenten weer te weinig, waardoor ze alsnog een boete kunnen krijgen. De intentie is om risico en onzekerheid te beperken, maar dit verbetert de beheersbaarheid niet echt, aangezien plotselinge fosfaatpieken niet worden opgevangen. Dergelijke pieken kunnen om diverse redenen plaatsvinden. Zo kan door een overgang in het proces of een toename van de processnelheid de waterstroom worden verhoogd, waardoor er meer fosfaat wordt geloosd. Ook kan bij schoonmaakwerkzaamheden gebruik worden gemaakt van reinigingsmiddelen die fosfaten bevatten. Hierdoor kunnen grotere hoeveelheden fosfaat dan toegelaten geloosd worden. Kortom, bedrijven krijgen van twee kanten met kosten te maken: men betaalt voor de dosering van chemicaliën, maar boetes voor te hoge fosfaatgehaltes zijn nog altijd mogelijk. Realtime regeling Door vaker steekmonsters te nemen, vergroot een fabriek de kans dat veranderingen in het fosfaatgehalte worden gedetecteerd, maar de doseringen blijven gebaseerd op de samenstelling van steekmonsters die in een voorgaande periode zijn genomen. Operators doseren dus aan de hand van lozings-

A Q U A R A M A # 7 5 I 49

DOSSIER

Meet- en regeltechnieken

waarden uit het verleden, in plaats van met actuele waarden. Dit kan echter worden verholpen door realtime bewaking en dosering. Met een systeem van monsteranalyzers en doseercontrollers die worden bediend vanaf een centrale regeleenheid, worden giswerk en menselijke fouten weggenomen uit de fosfaatregeling. Zo wordt het mogelijk op alle momenten de wetgeving na te leven zonder continu te veel te betalen voor chemicaliën. Een compleet en geïntegreerd realtime regelsysteem begint bij een automatische analyzer. De digitale Phosphax sc van Hach kan een monster voorbereiden en fosfaat analyseren in minder dan vijf minuten. De analyzer bevindt zich in een robuuste, weerbestendige behuizing die bij de tank kan worden geplaatst en continu zeer nauwkeurige metingen van de fosfaatgehaltes kan leveren met een detectielimiet van minimaal 0,05 mg/l. De analyzer is ontworpen om slechts minimale hoeveelheden reagentia te gebruiken. Er zijn meerdere uitgangsopties mogelijk, waardoor de analyzer eenvoudig compatibel is te maken met bestaande systemen. De centrale controller ontvangt gegevens van de analyzer en stuurt opdrachten naar een realtime controller voor fosfaat (P-RTC) die het flocculant (normaal FeCl3) in realtime doseert. De controller stuurt een signaal naar

Het grootste voordeel van het gebruik van realtime regeling is dat er kan worden voldaan aan vergunningsregels dankzij nauwkeurigere chemische dosering.

de toevoerpomp om de juiste hoeveelheid in de effluentstroom te doseren. De P-RTC bevat ook Prognosys-software voor voorspellende diagnose. Dit subsysteem bewaakt het P-RTC-systeem continu en geeft statusmeldingen zodat operators proactief onderhoud en reparaties kunnen uitvoeren. Voordelen van realtime regeling Het grootste voordeel van het gebruik van realtime regeling voor de bewaking van het fosfaatgehalte is dat er kan worden voldaan aan vergunningsregels dankzij nauwkeurigere chemische dosering. Wanneer veranderende fosfaatgehaltes kunnen worden gere-

guleerd, zelfs wanneer de concentratie erg of onverwachts schommelt, verlaagt dit het risico en de variatie in het geloosde effluent. Zo kon een zuivelfabriek met P-RTC aan de eisen voor fosfaat voldoen zonder te veel ijzerchloride te doseren. Dit had het bijkomende voordeel dat de dosering gemiddeld met 33% werd verlaagd, wat een besparing van ongeveer 1.500 euro per maand opleverde. Ook een frisdrankenproducent kan dankzij de P-RTC aan zijn lozingseis voldoen. Het fosfaatgehalte wordt nu gereguleerd en is minder dan 2 mg/l totaal fosfaat. Het gehalte zwevende vaste stoffen is tevens gereduceerd met ongeveer 10%. Andere besparingen komen voort uit een verlaging van de arbeidskosten als gevolg van handmatige monstername en wijzigingen in de instelling van de flocculantpomp. Als de overdoseringen beperkt worden, beperkt dit ook de vorming van slib. Geautomatiseerde realtime fosfaatregeling vermindert variaties en zorgt dat de resultaten beter voorspelbaar en beheersbaar zijn. Dit is beter voor zowel het milieu als het bedrijfsresultaat. EEwww.hach.com

Het werkingsprincipe van het realtime regelsysteem.

50 I A Q U A R A MA # 7 5

InOpSys NV is actief in de on-site valorisatie en behandeling van afvalwaters afkomstig van de chemische en farmaceutische industrie. InOpSys levert een volledig service door middel van flexibele, modulaire en mobiele units. Hiermee worden toxische en niet biodegradeerbare componenten in het afvalwater behandeld en kan transport en verbranding vermeden worden. InOpSys creëert zo voor zijn klanten en duurzame en goedkopere oplossing en reduceert het aantal afvaltransporten aanzienlijk. InOpSys onderscheidt zich steeds door innovatieve en duurzame oplossingen die zich vertalen in een volledige on-site service.

info@inopsys.eu

www.inopsys.eu

HAAL HET VOLLEDIGE POTENTIEEL UIT UW ZUIVERING! Een duurzame bedrijfsvoering is voor de moderne afvalwaterzuiveringsinstallatie erg belangrijk. Het verlagen van de kosten én voldoen aan strengere effluenteisen is vaak een uitdaging. Hach RTC modules bieden complete oplossingen voor het optimaliseren van uw systeem:

• Stabielere werking van de installatie

• Verbeterde betrouwbaarheid van de installatie

• Lager verbruik van chemicaliën en energie

• Geen extra constructie nodig

• Snelle implementatie

• Allesomvattende service van Hach

Meer informatie: be.hach.com/optimisation-overview-nl I +32 (0)15 42 35 00

M 1000 eer dan refe rent ies!

NETZSCH TORNADO® T2 Rotary Lobe Pumps

The perfect concept  Full Service in Place (FSIP)  Oil free and synchronised tooth belt drive  Patented metal to rubber lobe contact  Low pulsation due to optimised flowpath through the pump chamber

NETZSCH Pumps Bellux BVBA Brusselbaan 209 1790 Affligem Belgium Tel.: +32 53 663301 info.npb@netzsch.com www.netzsch.com

DOSSIER

Meet- en regeltechnieken

RADIOSYSTEEM GEEFT OPNEMEN VAN WATERMETERSTAND NIEUWE DIMENSIE Het opnemen van de watermeterstand bij particulieren is voor drinkwatermaatschappijen elk jaar opnieuw een uitdaging. Van huis tot huis aanbellen is anno 2017 eigenlijk geen optie meer, maar gelukkig helpt de technologie een handje. Zo is Diehl Metering bijvoorbeeld gespecialiseerd in intelligente oplossingen die via radiocommunicatie in een handomdraai alle gegevens bezorgen. Sinds kort is het bedrijf ook op de Belgische markt actief en introduceert het meteen een nieuwe generatie radiosystemen met OMS-protocol, die ook voor industriële toepassingen erg handig zijn. D O O R B A R T VA N C A U W E N B E R G H E De naam Diehl doet internationaal heel wat belletjes rinkelen. Het familiale Duitse bedrijf bouwde globaal al een sterke marktpositie uit en wil nu ook een stempel drukken op de Belgische markt. Met Frédéric Nagels beschikt het over een business development manager die in het verleden zijn sporen verdiende in de niche van de waterzuivering. 8 miljoen watermeters “Diehl Metering is de kleinste divisie van de onderneming”, licht Frédéric Nagels toe. “Met een omzet van 300 miljoen euro vertegenwoordigen wij circa 10% van het totale zakencijfer van de groep. In onze divisie zijn 2.000 mensen actief, over alle afdelingen samen telt het bedrijf 16.000 medewerkers. In 2015 was de Diehl-groep goed voor een omzet van 3 miljard euro. We produceren jaarlijks ongeveer 8 miljoen meters, waarvan er 5 miljoen zijn uitgerust met systemen voor radiocommunicatie.”

De Franse tak van Diehl Metering ging vroeger door het leven als Sappel. “Sappel maakt al meer dan 100 jaar watermeters. De expertise kreeg een boost toen het bedrijf in 1982 onderdeel werd van de Veolia-groep. Het feit dat de meters toen voor het eigen bedrijf werden gemaakt, was erg bevorderlijk voor de verdere kwalitatieve ontwikkeling en de metrologische eigenschappen. In 1996 waren wij de eerste die systemen voor radiocommunicatie ontwikkelde. Intussen zijn er uiteraard ook andere spelers op de markt bijgekomen, maar we zijn erin geslaagd de technologie door de jaren heen te finetunen, waardoor we momenteel bij mobiele metingen (‘drive by’-modus) gegevens kunnen uitlezen met snelheden tot 50 km per uur.” Buurlanden met voorsprong Veel Belgische bedrijven zijn volop bezig de technologie van radiocommunicatie te testen. In onze buurlanden is deze aanpak al

De radiocommunicatie wordt gekoppeld aan de technologie van de ALTAIR-watermeters.

goed ingeburgerd. Frédéric Nagels: “Dat is onder meer zo voor Frankrijk en Engeland. In het Verenigd Koninkrijk werken we trouwens mee aan een erg groot project, volgens het principe van ‘passive drive-by’, waarbij vuilnisophaalwagens met onze technologie zijn uitgerust. Die halen namelijk minstens één keer per week het huisvuil op en kunnen intussen moeiteloos ook de metingen doen. Op die manier beschikken drinkwatermaatschappijen permanent over actuele informatie. Onder meer voor industriële toepassingen kan de uitlezing ook gebeuren via vaste netwerken.”

De gegevens kunnen worden uitgelezen in de verschillende methodes: vast (vast netwerk), mobiel (te voet of per auto) en passief (passive drive-by).

A Q U A R A M A # 7 5 I 53

Smart Water Metering

Ontdek oplossingen die tellen

ALTAIR V4, metrologisch zeer performante volumetrische meter (R=800), bied vele voordelen: modulair en compact, inzetbaar in de moeilijkste omstandigheden. Uitgerust met een radio IZAR RC i G4, compatibel OMS, biedt de ALTAIR V4 u een uiterst performant automatisch uitlees oplossing aan voor het meten van het waterverbruik. Alle verzamelde gegevens kunnen direct worden verwerkt en geanalyseerd met de nieuwe software IZAR@NET 2 of IZAR PLUS PORTAL en gevisualiseerd in een dashboard, tabel en/of in grafiek vorm. Meer informatie: Diehl Metering Frédéric Nagels Business Development Manager Mob: +32 (0)472 86 55 30 Email: frederic.nagels@diehl.com www.diehl.com/metering

DOSSIER

Meet- en regeltechnieken

“Accurate meters maken het mogelijk om vlot lekken of fraude door de eindgebruiker te ontdekken.” Frédéric Nagels, business development manager bij Diehl Metering waterzuiveringsinstallatie

Het systeem laat toe in een mum van tijd een groot aantal metingen te doen.

Die permanente informatie is erg belangrijk. “Accurate meters maken het mogelijk om vlot lekken of fraude door de eindgebruiker te ontdekken. Bedrijven die hun watercircuits met dergelijke meters uitrusten, krijgen een goed beeld over de grootverbruikers binnen het productieproces, waardoor ze het waterverbruik ook beter kunnen beheersen.” Met oplossingen voor ‘smart metering’ prospecteert Diehl Metering nu volop op de Belgische markt. “Hoewel onder meer de drinkwatermaatschappijen nog wat behoudend zijn voor de integratie van deze technologieën, zullen ze vroeg of laat toch definitief doorbreken. Met onze uitgebreide knowhow, die toelaat om een levensduurgarantie van 15 jaar op de batterij van de meters te geven, willen we Belgische klanten daar graag in bijstaan.” Nieuwe generatie “Als leider in het leveren van intelligente oplossingen voor het meten en het beheren van water en andere energieën, introduceert Diehl Metering de nieuwe generatie radio IZAR RC 868 i G4 met OMS-protocol (Open Metering System). Dit is de eerste radio in het gamma

IZAR met geïntegreerde communicatie volgens het OMS-protocol die gecertificeerd is door een onafhankelijke organisatie om de volledige uitwisselbaarheid met alle andere OMS-systemen te garanderen”, vervolgt Frédéric Nagels. Door het principe van het automatisch zenden van de signalen R3 en R4, kan je deze oplossing inzetten in vaste en mobiele uitleesnetwerken, zonder de noodzaak de module te moeten aanpassen in functie van het type netwerk. “Naast de al gekende functies (verzenden van de index, levensduur batterij, lekdetectie, geblokkeerde meter…) verzendt deze nieuwe generatie radiomodule G4 de index en alarmen om de 12 seconden. Het systeem omvat ook een historische index en gedetailleerde info van een lek (het aantal keren dat een lek werd vastgesteld, datum van het laatste lek, tijdsduur van het lek in aantal dagen en geschat volume, totale tijdsduur en volume van het lek).” De radio IZAR RC i (R4 en G4) kan op het volledige modulaire gamma van de Diehl-watermeters worden bevestigd door middel van een clips-systeem. Dit zorgt ervoor dat de gegevens kunnen worden uitgelezen in de verschillende methodes: vast (vast netwerk), mobiel (te voet of per auto) en passief (passive drive-by).

Software De meters die uitgerust zijn met de IZARradio, leveren een grote hoeveelheid aan belangrijke en nauwkeurige informatie van het waterverbruik. “Deze gegevens worden vervolgens verwerkt door een softwarepakket, geoptimaliseerd voor het opvolgen en het eventueel factureren van het verbruik. Het softwarepakket werd recent hiervoor vernieuwd en biedt twee mogelijke oplossingen in functie van de noden van de markt: IZAR PLUS Portal, gehost als SaaS (Software as a Service) en IZAR@NET 2, software geïnstalleerd (computer of server) bij de gebruiker”, legt Frédéric Nagels uit. De gebruiksvriendelijke en ergonomische webinterface is uitgerust met een dashboard, opgedeeld in verschillende schermen en beschikt over cartografie (visualisatie en organisatie van meters ) voor het bewerken, organiseren en visualiseren van de gegevens. “Naast deze bestaande beheersfuncties is het mogelijk op de hoogte te worden gebracht per mail door een automatische analysefunctie die de meterstanden en alarmen analyseert. Deze zijn modulair en kunnen worden geconfigureerd in functie van de noden en wensen van de gebruiker.” Het systeem kan maximaal de data van 100.000 meters registreren. “In de geavanceerde uitvoering is het mogelijk om virtuele meters te creëren, rendementsanalyses van het netwerk uit te voeren en deze op te delen in verschillende segmenten. IZAR-software laat dus toe de performantie van het netwerk te verbeteren, door deze gegevens te verwerken in minder dan 15 minuten.” Deze systeemoplossing (radio en software), gekoppeld aan de technologie van de volumetrische watermeter ALTAIR, stelt gebruikers in staat om automatisch en op performante wijze de verbruiksgegevens van primaire en secundaire installaties uit te lezen en te verwerken. “De watermeters ALTAIR zijn verkrijgbaar van DN15 tot en met DN40 en hebben een zeer laag startdebiet (0,5 l/h voor de Altair V4). Door het volumetrische meetprincipe kan de meter in alle posities worden geplaatst, zonder invloed op zijn metrologische eigenschappen. Meer specifiek biedt de Altair V4 een performante metrologie aan (MID-gekeurd tot R 800).” EEwww.diehl.com/metering

A Q U A R A M A # 7 5 I 55

www.edopumps.be

EEN NIEUWE DIMENSIE IN WATER! Reeds 35 33 jaar specialist in roestvaststalen centrifugaalpompen en drukverhogingsinstallaties.

HU 2 EBI - VASCO

Niet alleen voldoen onze pompen aan de ErP-richtlijnen voor waterpompen, met Minimum Efficiency Index ≥ 0,4 of zelfs ≥ 0,7, maar worden ook uitgevoerd met IE3 elektromotoren. Met de op de motor opgebouwde frequentieomvormer wordt tevens een nog lager energieverbruik bekomen. De bijhorende doorstroom-balghydrofoorketels voorkomen stagnatie van water en de installaties worden voorzien van anti-legionella kogelkranen met volle doorlaat. Met EDO PUMPS weet u zeker dat u over de meest intelligente en energiezuinige oplossing beschikt! Kerkhofstraat 238 - 2850 Boom - T +32 (0)3 888 23 58 - F +32 (0)3 844 03 85

EPAS nv

Onafhankelijk procesadvies Jarenlange ervaring in binnen– en buitenland

Optimize your process

Real advice for real water solutions

www.epasconsultancy.com

Snelle reactietijd door in-house labresearch Opvolging, beheer en optimalisatie van de waterhuishouding Evaluatie en remediëring van waterzuiveringsproblemen Training met aandacht voor de praktijk

Dok Noord 4 C bus 003 I 9000 GENT I Belgium tel: +32 (0)9 381 51 30 I mail: admin@epas.be

DOSSIER

Meet- en regeltechnieken

Alles bij elkaar in één overzicht: het dashboard van de Endress+Hauser toont alle benodigde gegevens op overzichtelijke en begrijpelijke wijze. (Foto’s: Endress+Hauser)

INDUSTRIE 4.0-OPLOSSING VOOR REALTIME MONITORING VAN WATERANALYSE MET SUCCES GEÏMPLEMENTEERD Met de innovatieve software Business Process Integration Component slaat Endress+Hauser in Industrie 4.0 de brug van de procescontrole naar de wereld van de digitale bedrijfsprocessen. Voor de succesvolle implementatie van deze software voor realtime monitoring van wateranalysestations, ontving de leverancier van instrumenten, oplossingen en services voor industriële procesmetingen en -automatisering van de Duitse Allianz Industrie 4.0 een onderscheiding als ‘One of the 100 Places for Industrie 4.0’.

De Allianz Industrie 4.0 is een netwerk opgericht door de deelstaat Baden-Württemberg om kennis en middelen rond productie, informatie en communicatietechnologie te bundelen, met als doel ondernemingen bij te staan in hun digitale transformatieproces. Met de wedstrijd ‘100 Places for Industrie 4.0’ werden innovatieve oplossingen voor de digitalisering in de industrie bekroond. In de derde ronde van de competitie werden 21 bedrijven onderscheiden die Industrie 4.0 succesvol geïmplementeerd hebben in hun dagelijkse praktijk. Endress+Hauser viel in de

prijzen met de Industrie 4.0-softwareoplossing Business Process Integration Component. Deze softwareoplossing ontsluit en organiseert het gebruik, verzamelen, opslaan en visualiseren van data. De toepassing levert oplossings- en industrie-overschrijdende data, afkomstig van industriële installaties, aan bedrijfseconomische software verderop in het proces. Zo bereiken de gegevens snel en eenvoudig de plek waar ze nodig zijn. Centralisatie van meet- en statusgegevens Gegevens uit verschillende processen zijn

vaak verspreid over hun betreffende automatiseringseilanden en kunnen soms maar moeizaam worden samengevoegd. Met de nieuwe software van Endress+Hauser is het echter mogelijk ze automatisch te verbinden aan het bovenliggende bedrijfsinformatiesysteem. De gegevensoverdracht vanuit het veld vindt plaats via de communicatiestandaard OPC UA. Alle meet- en statusgegevens kunnen door een bestaande OPC UA-server via de Integration Component geïntegreerd worden, ongeacht de fabrikant. Zodra een nieuw apparaat geïntegreerd wordt, vraagt de Business Process Integration Component-software daarvan de gegevens op, tijd- en/of event-gestuurd, en slaat die op in een databank. De oplossing kan daardoor eenvoudig ingepast worden in bestaande systemen. De installatiebeheerder heeft een volledig overzicht van alle productieprocessen en kan die in realtime besturen. Aangestuurde bedrijfsprocessen (downstream) kunnen door die informatie geoptimaliseerd en geautomatiseerd worden. Een ander voor-

A Q U A R A M A # 7 5 I 57

DOSSIER

Meet- en regeltechnieken

Staatssecretaris Peter Hofelich reikt de onderscheiding ‘One of the 100 Places for Industrie 4.0’ uit aan Marco Braun en Adreas Buchdunger van Endress+Hauser InfoServe.

deel is dat de software eenvoudig uitgebreid kan worden. Extra functies kunnen in de vorm van toepassingsuitbreidingen, zogenoemde plug-ins, worden toegevoegd. Realtime monitoring van wateranalysestations In een eerste project wordt de software ingezet voor de monitoring van wateranalysestations bij een grote chemieparkbeheerder. Het project omvat meetwaarden, limietoverschrijdingen en niveaus van monstercontainers. Via een webgebaseerde frontend kan de gebruiker de presentatie- en visualiseringslagen met bijbehorende dashboards oproepen. Nieuwe rapporten kunnen eenvoudig door middel van drag & drop aan bestaande of nieuwe dashboards worden toegevoegd. Alle gegevens uit de industriële installatie worden via OPC UA opgeroepen en automatisch opgeslagen. Met de software kan de installatiebeheerder bepaalde regels voor de gegevens definiëren. Een voorbeeld:

De software-architectuur van de Business Process Integration Component in detail.

58 I A Q U A R A MA # 7 5

als de grenswaarde van een meting wordt overschreden, worden de verantwoordelijke personen daarvan via e-mail op de hoogte gebracht met een bericht dat automatisch opgesteld wordt en alle relevante gegevens bevat. Zo kan indien nodig snel op afwijkingen worden gereageerd.

Onderscheiding en positieve feedback werken inspirerend De beheerder van het chemiepark is tevreden over de Endress+Hauser Integration Component. Mogelijke storingen kunnen nu geïdentificeerd en verholpen worden voordat ze zich voordoen. Andreas Buchdunger, verantwoordelijk voor de integratie van bedrijfsprocessen bij informaticadienstverlener Endress+Hauser InfoServe, is enthousiast: “Het belangrijkste voor ons zijn tevreden klanten. Het feit dat de software door de Allianz Industrie 4.0 is onderscheiden, is een fantastische bevestiging van ons product.” EEwww.be.endress.com EEwww.i40-bw.de

draadloos + onbegrensd Voor de (afval)waterindustrie en watergerelateerde applicaties binnen alle industrieĂŤn, ontwikkelde Endress+Hauser de onbegrensde mogelijkheid om het beheer van uw proces eenvoudig en met minimale inspanning te verbeteren. De nieuwe Micropilot FMR10 en FMR20 radarinstrumenten zijn nu voorzien van BluetoothÂŽ technologie. Samen met de gratis SmartBlue app voor Android en iOS kunt u draadloos deze nieuwe unieke radarinstrumenten bedienen en onderhouden. Het compacte design is mogelijk door de speciaal ontwikkelde HF (hoog frequent) chip. Het plaatsen van deze instrumenten op moeilijke en gevaarlijke plaatsen vormt voor u dan geen probleem meer. Bekijk onze niveaumeting website: www.yourlevelexperts.com

Endress+Hauser NV info@be.endress.com Tel.: +32 (0)2 248 06 00 www.be.endress.com

Duurzame en bewezen waterbehandeling voor: • Koelwater • Ketelwater • Proceswater • Membraansystemen • Pasteurisatie- en sterilisatiesystemen • Afvalwater

Kenmerken proceswater antiscalants:  Krachtiger dan traditionele antiscalants  Biobased  Fosfor- en stikstofvrij/arm  Niet toxisch  Veilig in handling

www.novochemwatertreatment.com novochem_adv aquarama FR NL_1702.indd 1

09-02-17 10:33

Verderflex Vantage 5000 Eenvoudig te programmeren, precisie doseerpompen! De groene slangenpomp Precisie dosering Hoge capaciteit per omwenteling verbetert de levensduur van de slang Geavanceerde touch screen technologie Intuïtieve, op pictogrammen gebaseerde menu’s Breed scala aan bedieningsmogelijkheden op afstand

Verderflex Vantage 5000 Capaciteit: max. 6.600 ml/min Druk: max. 7 bar

VERDER N.V. Tel.: +32 (0)3 877 11 12 www.verder.be info@verder.be

NIEUW

w VIS IE

WATER EN INDUSTRIE 4.0. EEN GOUDEN TEAM? Industrie 4.0 is een omwenteling die ook impact zal hebben in de watersector. Zowel de academische wereld als het bedrijfsleven merken dat nu al. ETRO, het departement elektronica en informatica aan de Vrije Universiteit Brussel, volgt de ontwikkelingen op de voet en ook waterbedrijven houden de vinger aan de pols. D O O R KO E N VA N D E P O P U L I E R E Industrie 4.0 is te duiden met enkele kernwoorden, zoals big data, Internet of Things, simulatie, augmented reality, cybersecurity, 3Dprinten, cloud, integratie en autonome robots. “Industrie 4.0 is ook gelieerd aan predictief onderhoud”, voegt prof. dr. ir. Kris Steenhaut eraan toe. “De ‘Things’ zijn meestal draadloos verbonden met het internet, zodat hun toestand in realtime kan worden opgevolgd en sneller duidelijk wordt waar ingegrepen moet worden. Soms is ook ingrijpen vanop afstand mogelijk, via datzelfde internet.”

overbruggen of door dikke muren raken”, legt Kris Steenhaut uit. “Ze verbruiken ook weinig energie voor het doorsturen van een meting. Dat is belangrijk voor bijvoorbeeld meters die in een put zitten en op batterijen moeten werken.” Prof. dr. ir. Jacques Tiberghien: “In de toekomst zouden er ook meters kunnen zijn die niet alleen het verbruik meten. Zo zouden watermaatschappijen op veel meer plaatsen dan vandaag in realtime de waterkwaliteit en het debiet kunnen opvolgen. Het systeem zal dan aangeven of iets abnormaal is, zoals pollu-

tie, lekken of fraude. Vandaag gebeurt dat al, vooral aan de in- en uitgang van productiefabrieken die water zuiveren.” Van Industrie 1.0 tot Industrie 4.0 Jan Hammenecker, commercieel directeur bij De Watergroep, legt uit dat in de industriële evolutie vier periodes zijn te onderscheiden: “De eerste periode, eind 19e, begin 20e eeuw, is die waar mechanisatie zijn intrede deed, net als waterkracht, stoom, stoomgeneratoren... In een tweede periode volgde de massaproductie met assembleerlijnen, elektriciteit... De derde periode vond de laatste 30 jaar plaats, met computers en automatisatie. De vierde periode, Industrie 4.0, begon 3 à 5 jaar geleden.” “Industrie 3.0 zou stoppen met een 100% automatisering van onze procesvoering. Industrie 4.0 is verder gaan: data verzamelen en ge-

Internet of Things Ook wat het Belgische watergebeuren betreft, is het Internet of Things in opkomst. Vooral slimme meetsystemen die het verbruik nauwgezet opvolgen en draadloos doorsturen, worden bestudeerd. Daarvoor worden diverse transmissieprotocollen getest. Bijvoorbeeld Sigfox, met als provider Engie M2M, of LoRa, van Proximus. “Sigfox en LoRa zijn radiocommunicatieprotocollen die een lage bandbreedte hebben en lange afstanden kunnen Van links naar rechts: Kathleen De Schepper (afdelingshoofd bij De Watergroep), Bart De Schrijver (projectingenieur bij De Watergroep), Bert De Winter (directeur ICT bij De Watergroep), Jan Hammenecker (commercieel directeur bij De Watergroep). (Foto: KV)

A Q U A R A M A # 7 5 I 61

w VIS IE

bruiken om te kijken hoe de installaties verder geoptimaliseerd kunnen worden. Het uiteindelijke doel is een nog efficiëntere en goedkopere werkwijze, en een betere dienstverlening voor de klanten”, pikt Bart De Schrijver, projectingenieur bij het De Watergroep, in.

werden verzameld, worden doorgegeven naar een hoger gelegen systeem: de cloud. Dat is de derde laag, samen met de databank, visualisatie via webserver... De vierde laag is de servicelaag, en daar zit de meerwaarde van het hele systeem.”

Netwerkorganisatie “De dienstverlening blijft voor ons draaien rond water en aanverwante diensten”, stelt Bert De Winter, directeur ICT bij De Watergroep. “Maar daarbovenop zullen klanten in de toekomst almaar meer informatie verwachten die we vanuit de productie of vanuit slimme meters kunnen halen.” In Industrie 4.0 ontstaat zo een enorme hoeveelheid data, die opgeslagen wordt in de cloud: “De tendens is dat de dienstverlening van een bedrijf aan klanten heel vaak samengesteld raakt uit diensten die ze voor een stuk zelf inhuren. Zo is er een evolutie naar een netwerkorganisatie, een conglomeraat van bedrijven die een bepaalde dienstverlening voor klanten opzetten. Ook wij worden zo’n netwerkorganisatie.”

Ontwerpprincipes Jan Hammenecker verduidelijkt dat Industrie 4.0 vier ontwerpprincipes heeft: interoperabiliteit, transparantie, technical assistance en gedecentraliseerde beslissingen. “Interoperabiliteit treedt bijvoorbeeld op wanneer een meter merkt dat er een lek is, waarna ons systeem automatisch een klep dicht. Onder transparantie verstaan we onder andere dat een klant via zijn computer zicht krijgt op zijn waterverbruik. Wanneer een elektriciteitsmaatschappij bijvoorbeeld je wasmachine kan inschakelen wanneer de elektriciteitsprijs lager is, spreken we van technische assistentie. Wie weet komt er ooit ook zo’n oplossing wat water betreft, waarbij water goedkoper is op momenten dat er minder verbruikt wordt. Bij gedecentraliseerde beslissingen ten slotte, laten we het systeem voor ons beslissen. Zo kan bijvoorbeeld vermeden worden dat er water verloren gaat wanneer een hogedrukventiel niet meer correct werkt.”

Vier lagen Bart De Schrijver illustreert de evolutie met slimme meetsystemen. “Ik deel dat in in vier lagen. De onderste laag is de sensor, of de actuator als er ook een klep bij zit. Dat wordt weleens slimme meter genoemd, maar eigenlijk is dat geen correcte term: het is het meetsysteem dat slim is. De laag daarboven is de connectiviteit: de data die door de sensoren

Toepassingsmogelijkheden Kris Steenhaut ziet een ruim aantal mogelijkheden van Industrie 4.0 en het Internet of Things wat water betreft: “Ook in rioleringen en waterwegen zijn er mogelijkheden. Senso-

Jacques Tiberghien en Kris Steenhaut van ETRO, het departement elektronica en informatica aan de Vrije Universiteit Brussel, volgen de ontwikkelingen rond Industrie 4.0 op de voet.

ren die draadloos verbonden zijn met het internet kunnen metingen uitvoeren op lozingen. Op die manier kunnen alarmen worden gegenereerd wanneer er vervuiling is, zodat de daders opgespoord kunnen worden. Het is daarvoor wel nog even wachten op chemische sensoren die voldoende goedkoop zijn om ze op grotere schaal uit te rollen.” Het Internet of Things zou ook patronen kunnen opvolgen. Kris Steenhaut: “Bijvoorbeeld hoe vaak een toilet wordt doorgespoeld met hoeveel water, hoe vaak een bad volloopt... Als er een afwijking is, kan dit op tal van problemen wijzen. Zo kan een plotse terugval in het waterverbruik erop wijzen dat een bejaarde onwel is geworden. Het zou dus mogelijk zijn ouderen te monitoren op niet-intrusieve manier. Tegelijk moeten we beseffen dat het ook niet grenzeloos zinvol is steeds meer big data te verzamelen. Nu al wordt slechts 1% van alle data die wereldwijd wordt verzameld, nuttig gebruikt. Stockeren van data kost ook geld...” Sensornetwerken kunnen ook ingezet worden bij precisielandbouw. “Ze zorgen ervoor dat niet meer water wordt verbruikt dan nodig, bijvoorbeeld bij irrigatie. Sensoren monitoren dan de vochtigheid van de grond. Ze worden ook soms gebruikt in serres, onder meer bij hydrocultuur”, besluit Kris Steenhaut. EEwww.etrovub.be EEwww.dewatergroep.be

Ook vanuit de waterwereld zullen steeds meer data in de cloud terechtkomen. (Foto: Pixabay) 62 I A Q U A R A MA # 7 5

IWAKI Belgium Belgium, uw partner in waterbehandeling  Uitgebreid assortiment high-tech doseerpompen  Gebruiksvriendelijke waterbehandelingscontrollers  Wij zoeken samen met u naar een oplossing op maat

Contacteer ons vrijblijvend voor meer info

Hanna Instruments bvba – Winninglaan 8 – 9140 Temse T: 03 710 93 40 – F: 03 710 93 59 – info@hannainst.be – www.hannainst.be Aquarama 2014 1-2 pagina_NL.pdf

21/11/14

14:15

Headquarters Brusselsesteenweg 508 B-1500 Halle – Belgium Tel.: 32 (0)2 362 02 62 Fax : 32 (0)2 360 35 89 Succesvolle groei sinds 1975 door continue producten marktuitbreiding. Email : asi@aquaturbo.be www.aquaturbo.be Meer dan 8000 toestellen, uitgerust met de unieke SCREWPELLER®, in werking. Verkoop en verhuur !!!

AQUA TURBO® AER-AS Direct aangedreven oppervlaktebeluchter

30 I

AQUA TURBO® MIX-GS Hoog efficiënte dompelmenger aquaram a #67

AQUA TURBO® AER-GS Combi beluchter/menger

AQUA TURBO® AER-SB/L Bodembeluchter

AQUA TURBO® MIX-AS Oppervlaktemenger

AQUA DECANT™ ADMCA Vlottende decanter

AQ67_NL.indd 30

iserve_adv_195x134_doc.indd 1

18/02/15 09:44

3/09/15 12:21

w VIS IE

WATER EN ENERGIE, EEN ONGEWONE CLASH Energieproductie vergt water, en waterproductie vergt energie. Als we niet op onze tellen passen, putten beide elkaar uit. Stevenen we dan af op een toekomst met tekorten aan beide? Niet noodzakelijk. Er zijn namelijk oplossingen. D O O R KO E N VA N D E P O P U L I E R E De connectie tussen het verbruik van water bij energieproductie en het verbruik van energie bij waterproductie werd de waterenergienexus gedoopt. Steeds meer wetenschappers wijzen op het fenomeen, de gevaren en de oplossingen. Zo waarschuwden onderzoekers in het rapport ‘A Clash of Competing Necessities’ (2014) dat de wereld binnen de 30 jaar te maken zal krijgen met onoverkomelijke watercrisissen. Hun werkstuk was het resultaat van een samenwerking tussen Aarhus Universitet (Denemarken), Vermont Law School (USA) en de non-profit organisatie CNA Corporation (USA). Wereldwijd is het aantal mensen verdrievoudigd in de voorbije eeuw, klonk het. In diezelfde periode is het waterverbruik verzesvoudigd. Een belangrijk deel van dat water gaat naar elektriciteitsproductie. In de USA, bijvoorbeeld, ging het voor 2005 om maar liefst 41%. Benjamin Sovacool, directeur aan het Centrum voor Energietechnologie van Aarhus Universitet, wond er geen doekjes om: “We moeten kiezen. Willen we water gebrui-

ken om energie te maken, of als drinkwater? We hebben niet genoeg voor beide.” Enkel kiezen voor energieproductie die weinig CO2 uitstoot, is dus onvoldoende. Het is ook nodig te kiezen voor een type dat weinig water verbruikt. CNA Corporation en Aarhus Universitet gingen hier dieper op in in een ander rapport: ‘Capturing Synergies Between Water Conservation and Carbon Dioxide Emissions in the Power Sector’. In dat rapport stelden de auteurs dat kerncentrales nauwelijks bijdragen tot klimaatverandering, maar dat ze, helaas, zeer dorstig zijn. Kolencentrales zijn dan weer een ramp op beide vlakken: ze stoten veel CO2 uit en vergen veel water. Steenkoolcentrales die hun CO2 afvangen en opslaan zijn zelfs nóg dorstiger. In de plaats daarvan, pleiten de onderzoekers voor meer elektriciteit uit aardgas. Desnoods mag dat schaliegas zijn, vonden ze. Maar vooral toonden ze zich felle voorstanders van windenergie. Ten slotte pleitten de auteurs voor meer onderzoek om de botsing tussen wateren energienoden te voorkomen.

Noodzaak van energie-efficiëntere installaties Het bijkomende onderzoek is intussen volop bezig. Zo wekte het werk van Michelle van Vliet veel belangstelling. Ze is onderzoekster en universitair docent aan Water Systems and Global Change Group bij Wageningen University. Ze bevestigt het grote watergebruik van elektriciteitscentrales, en vooral de thermische en waterkrachtcentrales: “81% van de elektriciteit wereldwijd wordt opgewekt met thermische centrales, dus de centrales op fossiele brandstoffen, biomassa, en kerncentrales. 17% van de elektriciteit wordt opgewekt met waterkrachtcentrales. Als je dat samenneemt, is dat 98% van de huidige elektriciteit.” Ze bevestigt dat ook veel energie nodig is voor waterzuivering, om water te produceren dat kan geconsumeerd worden. “Alleen al de aandrijving van pompinstallaties in de watersector vergt veel energie. Niet alleen om het te zuiveren, maar ook om het te transporteren. Het gaat over ongeveer 20%”, luidt het. “De ontzilting van zeewater vraagt eveneens veel energie. En de ontziltingscapaciteit neemt wereldwijd sterk toe; ook in Europa, bijvoorbeeld in Spanje.” Hoopgevend is wel dat, door technische vorderingen, de installaties steeds energieefficiënter worden. Dat is niet alleen goed, maar ook nodig.

A Q U A R A M A # 7 5 I 65

ON-LINE WATER ANALYZERS VOOR HET BESTE RESULTAAT!

On-line analyzers voor: ammonium, arseen, benzeen, BOD, cadmium, chloor, chloordioxide, chroom, COD, E.coli, fosfaat, geleidbaarheid, H2S, hydrazine, koper, lood, molybdeen, natrium, nikkel, nitraat, nitriet, olie in water, ozon, pH, redox, SAC, silica, slibniveau, sulfide, TOC, toxiciteit, troebelheid, TSS, UV toepassingen, VOC, waterstof, ijzer, zink en (opgelost) zuurstof. Hoofdstraat 104, 9355 TB MIDWOLDE The Netherlands | info@bestinstruments.nl | T. +31 (0)594 513373 | www.bestinstruments.nl

w VIS IE

“Het is belangrijk dat de energiesector beseft dat ze niet alleen een belangrijke veroorzaker is van klimaatverandering, maar dat ze daar zelf ook negatief door beïnvloed kan worden.” Michelle van Vliet, Wageningen University Klimaatverandering Michelle van Vliet bevestigt dat de groeiende wereldbevolking vraagt om meer water en meer energie. Maar ze ontdekte nog andere factoren. Een belangrijke is de klimaatverandering. Die zorgt ervoor dat veranderingen zullen optreden in de beschikbaarheid van rivierwater. Bij momenten kan dat leiden tot waterschaarste. Maar de klimaatverandering zal er ook voor zorgen dat watertemperaturen in rivieren gaan stijgen. Dat kan ervoor zorgen dat in bepaalde delen van het jaar, met name tijdens warme zomers, de centrales op minder hoge productiecapaciteit kunnen werken doordat ze minder mogelijkheden voor koeling hebben. Michelle van Vliet en haar collega’s hebben berekend dat dit leidt tot een aanzienlijke afname in de productiecapaciteit in meer dan 80% van de thermische centrales, en in meer dan 60% van de waterkrachtcentrales wereldwijd. Dat geldt zowel voor een scenario met weinig

als voor een scenario met veel opwarming. Daar komt bovenop dat de thermische en waterkrachtcentrales vooral in gebieden staan waar gemiddeld genomen ook de waterbeschikbaarheid in rivieren gaat afnemen: in Zuid- en Centraal-Europa, grote delen van de VS, en grote delen van Oostelijk Azië. De onderzoekers hebben overigens ook vastgesteld dat droogte ervoor kan zorgen dat de waterkwaliteit bij rivieren wordt beïnvloed. Daardoor neemt namelijk de verdunningscapaciteit van rivieren voor effluenten af, waardoor concentraties hoger worden: “Zo hebben we in delen van Nederland ervaren dat de inname van rivierwater voor drinkwaterproductie tijdens de droogte van 2003 tijdelijk gestaakt moest worden, omdat voor bepaalde waterkwaliteitsparameters de concentraties te hoog werden. Het is dan ook aan te bevelen om met je lozingsbeleid rekening mee houden dat er meer droogtesituaties kunnen optreden.”

Zes maatregelen De onderzoekster beschrijft verschillende mogelijke maatregelen die elektriciteitscentrales het best zouden overwegen. “Het is belangrijk dat de energiesector beseft dat ze niet alleen een belangrijke veroorzaker is van klimaatverandering, maar dat ze daar zelf ook negatief door beïnvloed kan worden. En dat daardoor afnames in zijn productiecapaciteit te verwachten zijn. Om die reden is het aan te bevelen dat met name thermische centrales en waterkrachtcentrales aanpassingen doen. Daarbij zou je kunnen denken aan hogere efficiënties. Maar denk ook aan veranderingen in koelsystemen van centrales, zoals een overgang naar gesloten koelsystemen, meer gebruik van luchtkoelingssystemen, en het gebruik van zeewater voor koeling. Je ziet ook dat er meer centrales aan de kust gebouwd worden, om zeewater als koelwater te gebruiken, zodat ze niet meer afhankelijk zijn van de beschikbaarheid van rivierwater. Naast deze technische oplossingen is het belangrijk dat verbeteringen worden doorgevoerd in watermanagement. Voorts zou het heel goed kunnen zijn om meer cross-sectoraal naar watergebruik te kijken, waarbij je rekening kan houden met de watervraag uit verschillende sectoren, dus ook de watervraag van landbouw en huishoudens. Ten slotte denk ik dat het goed zou zijn het waterhergebruik tussen verschillende sectoren te stimuleren.” EEwww.wur.nl/nl/Expertises-Dienstverle-

ning/Leerstoelgroepen/Omgevingswetenschappen/Water-Systems-and-Global-Change-Group.htm

A Q U A R A M A # 7 5 I 67

INFINITE PURIFICATION SOLUTIONS

EUROPEES MARK TLEIDER VOOR DE ZUIVERING VAN GASSEN EN VLOEISTOFFEN MET MOBIELE ACTIEVE KOOLFILTERS .

BEZOEK ONZE VERNIEUWDE WEBSITE

DESOTEC NV I Regenbeekstraat 44 I 8800 Roeselare I BelgiÃ« +32 (0)51 240 057 I info@desotec.com I www.desotec.com

w RE P ORTA G E

LEIDINGSYSTEMEN FIP CRUCIAAL VOOR WATERBEHANDELING De tandem Vink BVBA en FIP (Formatura Iniezione Polimeri) is al lang geen groentje meer in de wereld van de kunststof leidingssystemen. Al sinds het begin van de jaren 70 vervullen beide ondernemingen een pioniersrol in de integratie en distributie van kunststof leidingwerk en afsluiters in de diverse sectoren van de industrie. D O O R B A R T VA N C A U W E N B E R G H E

Sinds de laatste decennia is iedereen zich er meer en meer van bewust geworden dat we zuinig moeten omspringen met onze kostbare grondstoffen. Daardoor is het almaar belangrijker geworden om waterzuivering en waterbehandeling op een ecologische verantwoorde manier te organiseren. “Deze toepassingsgerichte gedachtegang heeft FIP ertoe bewogen om zich specifiek te profileren in de wereld van de waterbehandeling”, legt Bert Wouters, productmanager Valves & Instrumentation bij Vink, uit. “De watercyclus geldt hier als leidraad en biedt een overzicht van de meest courante, universele technieken. Of het nu gaat om de productie van industriewater, drinkwater, deminwater of ultrapuur water: elke specifieke toepassing stelt zijn kenmerkende eisen aan de installatie. Het is de intentie van zowel FIP als Vink, als vertegenwoordiger van deze fabrikant in België en Luxemburg, om hier te acteren als een meedenkende partij die streeft naar de beste prijstechnische oplossing.” Thermoplastische materialen zoals PVC, PVCC, PP-H en PVDF zijn ondertussen niet meer weg te denken in de hedendaagse waterbehandelingsinstallaties. “De lange levensduur, hoge chemische resistentie, gemakkelijke installatie en het onderhoudsvriendelijk karakter ervan zijn doorslaggevende argumenten om ze in te zetten in deze installaties.” De DK-membraanafsluiter, pH-sensor en M9.08-display.

Chemische dosering en CIP Chemische dosering is van cruciaal belang in het proces van waterzuivering en waterbehandelingsprocessen. “Het doseren van chemicaliën, zoals bijvoorbeeld chloor, is enerzijds nodig om het water te ontsmetten en de biologische aangroei van organismen te voorkomen”, gaat Bert Wouters verder. “Anderzijds zijn chemicalien ook nuttig in functie van het coagulatie- en floculatieproces. Ook om filtermembranen te beschermen tegen kalkaanslag, kan je zogenoemde ‘scale inhibitors’ inzetten, door gebruik te maken van een CIP-installatie.” Door de agressieve aard van deze diverse chemicaliën en om corrosie te vermijden, valt de keuze in deze installaties meestal op kunststof leidingwerk zoals bijvoorbeeld PVC, PVC-C, PP-H en PE. “Ook de FIP-membraanafsluiters type DK zijn specifiek aangepast voor deze toepassingen waar een juiste debietinregeling vereist is. De sinds eind 2015 gelanceerde membraanafsluiter kenmerkt zich door zijn hoge doorstroomcapaciteit (Kv-waarde) en, daarmee samengaand, het lage drukverlies. Bij de productie van deze afsluiter ging veel aandacht naar een zo compact mogelijke uitvoering, zonder te raken aan het vertrouwde Saunders-concept.” De rol van FIP-componenten beperkt zich hier niet enkel tot leidingwerk en afsluiters. Vink automatiseert de afsluiters van FIP volledig autonoom volgens de wensen van de gebruiker of eindklant. “Daarnaast lanceren we voor de Belgische markt ook de pH/ORPmeetsensoren (type PH 650/655) van FIP en

A Q U A R A M A # 7 5 I 69

w REP ORTAGE

De automatische membraanafsluiter DK en F6.60-sensor.

gen. Zo is bijvoorbeeld de F6.60-debiettransmitter een elektromagnetische debietmeetsensor die je kan opbouwen op bestaand leidingwerk. Bovendien zijn er maar twee uitvoeringen die universeel zijn voor verschillende maten leidingwerk. Ze worden ingesteld via een usb-aansluiting en zijn uitgerust met een analoge en digitale uitgang. De mogelijkheden op het vlak van chemische resistente en materiaalkeuze zijn ook hier een doorslaggevend aspect.”

de bijhorende uitleesunits en signaaltransmitters van de M9.08-reeks. Deze monitor kenmerkt zich door zijn dual-parameter uitlezing van pH/ORP en debiet.” Zand- en koolstoffiltratie Filtratie door middel van zand en actieve kool is een typische toepassing voor het verwijderen van onopgeloste deeltjes en pathogenen (ziekteverwekkers) uit het water. Om de hoge performantiegraad van deze filterinstallaties te waarborgen, zijn ze uitgerust met terugspoelsystemen. In dit soort installaties is het van groot belang om accuraat schakelende afsluiters in te zetten in combinatie met een nauwkeurige monitoring van parameters als debiet, pH en temperatuur. “Vink en FIP voorzien ook hier totaaloplossin-

Membraanfiltratie Membraanfiltratie wordt tegenwoordig in waterbehandeling meer en meer toegepast voor het verwijderen van bacteriën, microorganismen, partikels en ander organisch materiaal. Een proces van omgekeerde osmose, zoals bijvoorbeeld drinkwaterproductie uit zeewater, is in staat om onder hoge druk anorganische onzuiverheden te filteren. FIP houdt met de ontwikkeling van zijn afsluiters en instrumentatie rekening met de eisen die deze behandelingstechnieken stellen. “De driewegkogelkraan TKD in PVC of PP-H wordt in een RO-installatie direct na de filters gemonteerd, daar waar een geleidbaarheidsmeting vereist is om de kwaliteit te meten”, gaat Bert Wouters verder. “Dankzij de gemonteerde mechanische stopplaat laat deze kraan dat perfect toe, zonder de membraanfilters af te sluiten. Daardoor blijft de druk op de filters normaal en minimaliseer je de kans op een defect. Bovendien kan je ook probleemloos de verbruikers bedienen.” Voor de dosering van chemicaliën met zeer kleine debieten heeft FIP de ULF (Ultra Low Flow Sensor) en F3.80-sensor (Oval Gear Meter) in zijn gamma. “De compacte ULF-sensor meet het debiet over een lineair bereik van 1,5 tot 100 l/h of 6 tot 250 l/h. De sensor beantwoordt aan de hoogste eisen op het ge-

bied van mechanische of chemische belasting: er is keuze uit POM- of ECTFE-materiaal. De sensor F3.80 is een ovaalradteller, eveneens inzetbaar voor de kleinere debieten van 10 tot 100 l/h en 25 tot 150 l/h. Deze sensor onderscheidt zich door zijn inzetbaarheid op toepassingen met verhoogde viscositeit (tot 1.000 cP)”, besluit Bert Wouters. EEwww.vink.be

Bronvermelding: brochure FIP Water Treatment – Water Solutions – FIP (Formatura Iniezione Polimeri).

Service Naast het uitgebreide voorraadprogramma kunststoffen, opgeslagen in een magazijn van 16.000 m², verleent Vink een brede service. Zo staat het bedrijf uit Heist-op-denBerg garant voor een zaag-op-maatservice, professionele projectondersteuning en just-in-timeleveringen, waardoor de klant zelf geen voorraad meer hoeft te houden.

70 I A Q U A R A MA # 7 5

De TKD 3-wegafsluiter, ULF-sensor en F3.80-sensor.

Druktanks voor drinkwater-, voedingsmiddelenen afvalwaterindustrie, waterbehandeling, perslucht, HVAC en vacuĂźm.

Kachtemsestraat 165 - 8800 Roeselare - info@lorivan.be T +32 (0)51 20 23 91 - F +32 (0)51 25 13 47 - www.lorivan.be

www.drukvaten.be

www.filtertanks.be

Ovivo-holland-ad-0416 DRAFT3.pdf 1 4/11/2016 10:03:58 AM

Wereldwijde experts in waterzuivering

UW SPECIALIST IN WATERBEHANDELING C

CMY

Ovivo Holland B.V. ontwerpt, fabriceert, levert en onderhoud complete klantspecifieke waterbehandelingsinstallaties voor de farmaceutische industrie, energie centrales, elektronica- en halfgeleiderindustrie, ziekenhuizen, apotheken en laboratoria. Ovivo Holland B.V. onderscheidt zich door innovatieve producten van hoge kwaliteit en een uitstekende after-sales service. Het gevolg hiervan is dat Ovivo een groot marktaandeel heeft daar waar hoge kwaliteitseisen worden gesteld. Dit is onder meer van toepassing in de ziekenhuizen, laboratoria, farmacie, halfgeleider- en de micro-elektronische industrieĂŤn en de dialysecentra. Ovivo Holland B.V. behoort tot de Canadese Ovivo groep, die met circa 800 medewerkers in 15 landen over 70 jaar ervaring in waterbehandeling beschikt.

Ovivo Holland B.V. Energieweg 1 2382 NA Zoeterwoude Holland

Tel.: +31 (0)71 589 92 18 Fax.: +31 (0)71 589 74 29 Info.NL@ovivowater.com www.ovivowater.nl

w RE P ORTA G E

MOBIELE TANKS LIQSON ONDERSTEUNEN WATERVOORZIENING Ondernemingen uit de meest diverse sectoren hebben regelmatig behoefte aan oplossingen die toelaten om tijdelijk vloeistoffen op hun site op te slaan. Sinds 2015 speelt Liqson daar gepast op in. De in Roeselare gevestigde onderneming borduurt verder op de expertise die zusterbedrijf Zoutman in deze specialisatie al opbouwde en levert daarnaast ook water aangepast aan de noden van de klanten. D O O R B A R T VA N C A U W E N B E R G H E

Liqson werd twee jaar geleden opgestart als een spin-off van Zoutman, een onafhankelijk Belgisch familiebedrijf dat zich toelegt op de productie en verwerking van zeezout. Het bedrijf levert onder meer zouten voor de voedingssector, dooimiddelen, waterontharding en zoutpekel. “De verkoopdienst van Zoutman kreeg al ettelijke jaren vragen van klanten om pekeltanks te verhuren”, legt Emiel Sobry uit. “Zij boden die service ook al een tiental jaren aan, maar beslisten uiteindelijk om die activiteit onder te brengen in een nieuwe vennootschap. Zo werd Liqson geboren.”

“Aangezien we water in eigen beheer produceren, kunnen we een goede kwaliteit van de waterstromen garanderen en kunnen onze klanten ook kleinere volumes afnemen.” Emiel Sobry, zaakvoerder Liqson

Ook bij Liqson lag de focus aanvankelijk op het verhuren van pekeltanks, maar inmiddels vertegenwoordigt die niche minder dan de helft van de omzet. Het bedrijf richt zich intussen op de verhuur van mobiele opslagtanks die onder meer voor chemicaliën, voedingsmiddelen en water kunnen worden ingezet. Nachtelijke leveringen Het zusterbedrijf van Zoutman is een jonge onderneming die staat voor een persoonlijke aanpak. “Als klanten ons bellen, hebben ze de zekerheid dat de telefoon altijd wordt opgenomen”, pikt Basiel Sobry in. “We gaan er prat op dat we sinds onze opstart iedere klant daadwerkelijk hebben kunnen helpen. Zelfs nachtelijke leveringen zijn mogelijk, omdat we puur met eigen transport werken.” De firma telt op vandaag zes medewerkers: naast zaakvoerders en broers Emiel en Basiel Sobry rekent Liqson op 2 technici en 2 administratief medewerkers. Er is nog altijd een nauwe samenwerking met het zusterbedrijf, waarmee ook veel kennis wordt gedeeld. Eigen waterzuivering De site van Zoutman beschikt over een eigen gesofisticeerde drinkwaterproductie. De stromen die hieruit voortvloeien, worden door Liqson optimaal ingezet. “Het grootste deel van ons cliënteel benadert ons voor vragen naar watervoorziening”, aldus beide broers. “Aangezien we water in eigen beheer produceren, kunnen we een goede kwaliteit van de waterstromen garanderen en kunnen onze klanten ook kleinere volumes afnemen. Zo leveren we onder meer onthard water (voor

A Q U A R A M A # 7 5 I 73

w RE P ORTA G E

Zusterbedrijf Zoutman verzorgt de zoutpekel, Liqson de opslagmogelijkheden.

sanitair en centrale verwarming), gedemineraliseerd water, hard water, drinkwater (voor evenementen), zwembadwater en warm water (tot op een temperatuur van 80°C). We merken wel vaker dat onze oplossingen zeker in noodsituaties erg gegeerd zijn.” Uitrusting Alle tanks zijn Europees genormeerd en voorzien van stickers in drie talen (Nederlands, Frans en Engels), zodat de richtlijnen door alle gebruikers vlot te begrijpen zijn. “We beschikken over tanks met volumes van 25.000 en 50.000 liter. Ze zijn standaard uitgerust met een digitale niveaumeting. Alle tanks kunnen worden gekoppeld aan de pompen die we ook mee verhuren. Ook aan de veiligheid is gedacht, met een aangepaste leuning en bordes. Bovendien zijn de tanks modulair met onze accessoires.” Het team sluit er de door de klant gewenste snelkoppeling op aan, zodat de aansluiting voor de klant een makkelijke klus is. Actieradius Het bedrijf levert tanks in een straal van 300 tot 350 km rond Roeselare. “De Belgische markt is de belangrijkste, maar we leveren ook aan Noord-Frankrijk, Zuid-Nederland en Duitsland. Verder gaan is logistiek momenteel niet interessant. Daarom is het best mogelijk dat we op termijn een tweede en eventueel zelfs derde locatie openen, maar op dit moment is dat nog verre toekomstmuziek: die plannen zijn zeker nog niet concreet.” Opslagtanks voor dooimiddelen Tijdens de winterperiode wordt het leeuwendeel van de momenteel 40 Liqson-tanks gehuurd voor dooimiddelen, om zowel wegen, luchthavens als vliegtuigen te ontijzen. “We

“We verhuren onze tanks voor dooimiddelen met een pomp, een niveaumeting en een slang met snelkoppeling, zodat ze vlot op de strooier kunnen worden aangesloten.” Basiel Sobry, zaakvoerder Liqson

verhuren die tanks met een pomp, een niveaumeting en een slang met snelkoppeling, zodat ze vlot op de strooier kunnen worden aangesloten. Aangezien zout een vretend materiaal is, opteerden we voor een kunststof pomp. Daarnaast was het essentieel dat onze tanks eenvoudig te bedienen zijn, omdat er heel wat verschillende mensen mee aan het werk zijn.” Wegen ontijzen door te strooien met pekel wordt populairder. “Om verschillende redenen kiezen klanten voor huuroplossingen: ze hoeven hierdoor niet zelf te investeren in de aankoop van dergelijke tanks, kunnen ze heel flexibel inzetten op verschillende locaties en hoeven zich ook niet zelf te bekommeren om het onderhoud. Als de tanks uiteindelijk terug naar ons komen, verzorgen wij de reiniging en ondergaan ze een volledige revisie. Daardoor kan de klant zijn personeel voor andere taken inzetten.” Transport De tanks bieden de mogelijkheid om op een kleine oppervlakte een groot volume te plaatsen. Handig is ook dat Liqson alle tanks (zowel voor opslag als voor watervoorziening) levert met eigen transport, zonder dat hier een De mobiele opslagtanks worden onder meer ingezet om op werven een CVinstallatie te vullen met onthard water.

kraan voor nodig is. “Toen we de jongste twee jaar Aquarama Trade Fair bezochten (eerst als bezoeker, daarna als exposant), merkten we dat heel wat mensen interesse toonden in onze dienstverlening”, aldus de broers Sobry. Uitbreiding Het tankpark van Liqson wordt regelmatig uitgebreid. “Recent zijn er nog tien tanks bijgekomen. Gelukkig beschikken we over een voldoende grote site (8.500 m²) op een strategische locatie, waardoor we over heel wat ruimte beschikken om de tanks bij terugkeer comfortabel te positioneren.” Hoewel de huidige groei zich op termijn zeker kan vertalen naar het aantrekken van extra medewerkers, wil het team zo veel mogelijk zelf blijven behartigen. “Onze tanks worden gemaakt door Belgische en buitenlandse constructeurs. Assemblages en reparaties verzorgen we zelf. Het spreekt voor zich dat we streven naar een zo hoog mogelijke bezettingsgraad van onze producten, die door hun oranje kleur op iedere locatie wel in het oog springen”, besluiten Emiel en Basiel Sobry. Beide broers werken overigens heel complementair: Emiel focust zich op de verkoop, Basiel concentreert zich op de volledige uitrusting van de tanks. EEwww.liqson.com

A Q U A R A M A # 7 5 I 75

Cable Entry Systems EMC Solutions

Distributed by

Spectrophotometer NANOCOLOR / II ® UV

VIS

• Revolutionary user experience • Clever premium optics • Comprehensive integrated quality control • Advanced functions (scan, color, turbidity) • Flexible interface options MACHEREY-NAGEL is proud to present a brand new UV/VIS spectrophotometer for water analysis, the NANOCOLOR® UV/VIS II. The instrument revolutionizes laboratory work, as it fuses a high end analytical instrument with a user experience thus far only known in smartphones and tablets. Due to the integrated color measurement and turbidity function, as well as the perfect integration of all our NANOCOLOR® tests, you can use the instrument for a wide variety of monitoring applications within water and waste water analysis.

Innovative and smart user guidance - Safe and accurate results - Result safety and trust – Universal use and high safety within the entire field of water analysis - Universal connectivity and data transmission Handelsstrasse, 16 – 4700 EUPEN Tel. 087/59.51.70 – Fax 087/59.51.79 www.filterservice.be info@filterservice.be More information on www.mn-net.com/smart

w RE P ORTA G E

3D TRASAR-TECHNOLOGIE MINIMALISEERT WATERVERBRUIK

In 2030 zal de vraag naar drinkbaar water 40% groter zijn dan de beschikbare hoeveelheid. In Europa is de industrie verantwoordelijk voor meer dan de helft van het waterverbruik. Nalco Water, een divisie van Ecolab, heeft als primair doel industriële en institutionele klanten te helpen om hun waterverbruik te minimaliseren, met maximale prestaties tegen optimale kostprijs. In de voedings- en drankenindustrie zijn tunnelpasteurs traditioneel verantwoordelijk voor een groot deel van het waterverbruik. Een vervuilde pasteur dient uitgekookt te worden, waarna hij terug opgevuld wordt met vers water. Door gebruik te maken van de 3D TRASARTM-technologie, wordt de watertoevoer en energieconsumptie van de tunnelpasteurs sterk gereduceerd. Dit

draagt bij aan het maximaliseren van de productiecapaciteit en productkwaliteit en vergroot de levensduur van de transportband, pasteur en pompen. Het resultaat is een optimale totale cost of operation; water, energie, productie, off-spec en reparaties inbegrepen. Ook in andere industrieën kan de technologie ingezet worden om processen te optimaliseren.

De totaaloplossingen van Nalco Water bestaan uit kennis over water, chemische diensten, geautomatiseerde oplossingen en het mogelijk maken van data-analyse. De geavanceerde chemie voor pasteurs en de PORTA-FEEDTM leveringsdienst zorgen voor een maximale effectiviteit en een veilige operationaliteit. De geautomatiseerde microbiologische controle is gebaseerd op een accurate en zelfreinigende oxidanssensor die zeer weinig onderhoud vergt. Deze sensor reageert bovendien erg snel op veranderingen in de concentraties aan oxiderend biocide. Daarnaast waarborgt de monitoring van de concentratie aan corrosie-inhibitor en van de corrosietendensen een optimale bescherming van het systeem. Verbinding op afstand laat Nalco Water toe de klanten te informeren zodra een manuele interventie noodzakelijk is, de prestaties geanalyseerd dienen te worden of wanneer mogelijkheden tot verbetering bepaald zijn. Meer dan 2 miljard m³ water bespaard De 3D TRASAR-technologie voor koelwater, boilerwater, membranen, pasteurs en andere applicaties hebben de klanten van Nalco Water ongeveer 500 miljoen m³ water bespaard in 2016 en 2 miljard m³ water in totaal. Dit komt overeen met het drinkwater nodig voor 2 miljard mensen. EEwww.nalco.ecolab.com

Over Ecolab Ecolab is de partner in water-, hygiëne- en energietechnologieën en -diensten voor meer dan 1 miljoen klantlocaties wereldwijd. Met een uitgebreide kennis over de verschillende functies die water vervult in bedrijfsprocessen – van het dagdagelijks gebruik tot zeer complexe processen –, helpt de onderneming klanten in bijna alle industrieën bij het verbeteren van hun prestaties en het reduceren van de kosten en de impact op het milieu. EE

www.ecolab.com

A Q U A R A M A # 7 5 I 77

vision on plastic solutions

•

25 topmerken uit voorraad leverbaar binnen 24 uur Duurzame kunststof leidingsystemen van Ø 10 mm tot Ø 3600 mm Technische ondersteuning bij projecten

KAPELSESTEENWEG 292 • 2930 BRASSCHAAT • TEL. +32 (0)38 080 497 • WWW.PROFILPLAST.BE

w RE P ORTA G E

EEN NIEUW TIJDPERK IN UV-TECHNOLOGIE Sinds kort verdeelt BEST Instruments de middendruk uv-lampen van Atlantium Technologies in de Benelux. Deze middendruk uv-lampen hebben een erg ruim toepassingsgebied. Ze kunnen ingezet worden voor desinfectie, dechlorinatie, mosselbestrijding in koelwater, legionellabestrijding, biofilmreductie, ozondestructie, drinkwaterbehandeling (bijvoorbeeld de afbraak van medicijnresten, bestrijding van ijzerbacteriën, waterdesinfectie voor de voedings- en drankenindustrie), afvalwaterbehandeling en in de olieen gasindustrie (sulfaatreducerende bacteriën en cyanideafbraak). De middendruk uv-lampen produceren een breed spectrum, tussen de 200 en 415 nm. Ter vergelijking, lagedruklampen produceren alleen een golflengte van 254 nm. Aangezien verschillende micro-organismen gevoelig zijn voor verschillende golflengten, is de effectiviteit van middendruk uv-lampen door hun bredere spectrum veel groter. Zo worden verschillende delen van het micro-organisme aangevallen en wordt het herstelmechanisme uitgeschakeld. Op die manier worden ook chloorresistente micro-organismen zoals cryptosporidium, giardia en pseudomonas uitgeschakeld.

Werking De systemen van Atlantium zijn zowel effectief in koud als in warm water. Door hun hoge efficiëntie kunnen twee middendruklampen tot 50 lagedruklampen vervangen. Bovendien hebben ze een gegarandeerde levensduur van 4.000 branduren. Naast kostenbesparing op energie, onderdelen en onderhoud, bieden de middendruk uv-lampen

ook een grote zekerheid. Een centrale interne besturing meet continu de uv-transparantie van het water en de waterflow. Op basis van deze parameters wordt de uv-intensiteit van de lamp in realtime aangepast om een optimale waterbehandeling te garanderen. De uv-lampen zijn ongeveer 26 cm lang en worden verticaal in de waterleiding geplaatst. De compacte lampen zijn makkelijk hanteerbaar en laten zich snel vervangen, met een veel kleiner risico op breuk dan bij conventionele lampen. Doordat rond de uv-lamp een kwartstube zit, hoeft bij vervanging van de lamp de waterstroom zelfs niet gestopt te worden. Waar bij andere systemen het uv-licht wordt geabsorbeerd door de buiswanden, weerkaatst in dit systeem van Atlantium de uvstraling tegen de buiswand. Zo wordt de lichtstraal als het ware continu hergebruikt, wat zorgt voor een grotere efficiëntie en effectiviteit. Mosselbestrijding Een energiecentrale van bijvoorbeeld 600 MW verbruikt ongeveer 35.000 liter koelwater per seconde. Zonder gepaste maatregelen vinden veel grotere organismen zoals zeepokken, mosselen, oesters en hydropoliepen in de leidingen een prima verblijfplaats. Er is voldoende voedsel en zuurstof aanwezig, en bovendien zijn er geen roofdieren. Ook hoeven de organismen in deze omgeving geen strijd aan te gaan met natuurlijke concurrenten als algen of andere planten. Op die manier kunnen mossels en andere organismen zich razendsnel afzetten in de leidingen. Dit zorgt uiteraard voor storingen. De condensors en warmtewisselaars verstoppen, wat de warmteoverdracht en efficiëntie sterk vermindert. Daarnaast scheiden sommige organismen een bacteriële slijmlaag af die de corrosie in de condensors versnelt. Voor deze bestrijding wordt vaak natriumhypochloriet toegepast. Deze methode is

Door het unieke ontwerp weerkaatst de uv-straling tegen de buiswand. Zo wordt de lichtstraal als het ware continu hergebruikt.

A Q U A R A M A # 7 5 I 79

U vertrouwt op maximale flexibiliteit. U wilt modulaire productie-installaties. Wij zijn uw partner voor modulaire automatisering.

Het aantal modules verhogen, in plaats van schaalvergroting. Modulaire, op autonome platformen gebaseerde automatisering garandeert maximale flexibiliteit in productie en eenvoudige reproduceerbaarheid van uw installatie, tezamen met een uitstekende efficiĂŤntie van uw installaties. Een mogelijke graduele uitbreiding van uw systeem vermindert uw time to market aanzienlijk en vermijdt overinvestering. Een vermindering van de vraag van de markt kan snel opgevangen worden tot het kleinste lot in uw productie-installatie.

Pub Aquarama 2016.indd 1

www.festo.com/water

18/07/2016 10:02:19

w RE P ORTA G E

De middendruk uv-lampen hebben een erg ruim toepassingsgebied.

echter arbeidsintensief en niet altijd even effectief. Ook de kostprijs ervan is hoog: centrales met een vermogen rond de 600 MW moeten jaarlijks circa 350.000 euro uitgeven aan chemicaliën. Hierbij worden de kosten voor opslag, transport, handeling, etc. nog niet in beschouwing genomen. Het middendruk uv-systeem van Atlantium biedt hier een alternatief. Het heeft zich in de praktijk ruimschoots bewezen, met een bescherming van 99% tegen mosselen, zeepokken, oesters en hydropoliepen. Het uvsysteem bestrijdt namelijk ook de larven van de mosselen en bestrijdt zo de oorzaak van de problemen. Bovendien gebeurt de bestrijding zonder chemische middelen en is ze dus niet schadelijk voor het milieu. Diverse gevallen hebben al aangetoond dat wanneer enkel het chloorverbruik in beschouwing wordt genomen, deze systemen

zich binnen 2 à 3 jaar terugverdienen. Als ook rekening wordt gehouden met de efficiëntie van de centrale, is een terugverdientijd van 1 jaar realistisch. Legionellabestrijding Koeltorens vergen een specifieke aandacht rond legionellabestrijding. De nevel bij open (circulerende) koeltoreninstallaties heeft een enorm groot bereik, waardoor een legionellabesmetting gevolgen kan hebben voor honderden mensen in de omgeving. De legionellabacterie vermenigvuldigt zich gemakkelijk in waterinstallaties met een watertemperatuur tussen de 25-50°C. Hiervoor nestelt ze zich in de biofilm aan de binnenkant van leidingen en in de koelwatertoren of in het bezinksel op de bodem. De biofilmontwikkeling is afhankelijk van de doorstroming van water en van de waterkwaliteit. Ook

gebruikt legionella de amoebe (protozoa) als gastheer om zich beschermd te kunnen vermenigvuldigen. Door gebruik te maken van de middendruk uv-systemen kan op een efficiënte en milieuvriendelijke manier onder meer de biofilm worden bestreden. Door het uv-licht tussen 200 en 415 nm wordt ook de legionellabacterie inactief gemaakt en de amoebe gedood. Dit is niet het geval bij chemische bestrijding of een uv-behandeling met lagedruklampen, aangezien algen en de amoebebacterie resistent zijn tegen traditionele chemische methoden. Desinfectie, dechlorinatie en bestrijding van medicijnresten De middendruk uv-systemen kunnen ook efficiënt ingezet worden bij de behandeling van water voor de voedings- en drinkwaterindustrie, bij de bestrijding van medicijnresten. De uv-lampen breken de medicijnresten af, waardoor het water weer ruimschoots aan de normeringen voldoet. Ook voor desinfectie en dechlorinatie kunnen de systemen ingezet worden. Hier bieden ze een milieu- en onderhoudsvriendelijk alternatief voor chemische methodes. Het uv-licht ontleedt en reduceert het vrij chloor en kan bij toepassingen in proceswater worden ingezet om bijvoorbeeld RO-systemen te beschermen. Zo wordt de levensduur van de RO-membranen significant verlengd. EEwww.bestinstruments.nl

Door het uv-licht tussen 200 en 415 nm wordt de legionellabacterie inactief gemaakt.

Koeltorens vergen een specifieke aandacht rond legionellabestrijding. Zonder gepaste maatregelen vinden grotere organismen zoals zeepokken, mosselen, oesters en hydropoliepen een prima verblijfplaats in leidingen.

A Q U A R A M A # 7 5 I 81

ZELFREINIGENDE POMP ZEGEN VOOR BROUWERIJ Brouwerijen hebben dagelijks te maken met grote volumes afvalwater, die op een consequente manier moeten worden verwerkt. Dat is ook zo voor Dubuisson, een van de oudste authentieke Belgische brouwerijen. Het bedrijf liet enkele jaren geleden een nieuwe zelfreinigende pomp van Gorman-Rupp installeren door Hydro+ en plukt daar sindsdien uitgebreid de vruchten van. “Het is een investering die zichzelf vrij snel terugverdient”, weet technisch directeur Christian Lecutier van de brouwerij. D O O R B A R T VA N C A U W E N B E R G H E

De collector wordt ondergronds geïnstalleerd en vermijdt problemen door decantatie.

De historiek van Dubuisson gaat terug tot 1769. Een kleine 250 jaar later worden in Pipaix, vlak bij Doornik, nog altijd authentieke Belgische bieren gebrouwen. Zeker sinds het millennium kwam de groei van de brouwerij in een stroomversnelling terecht. Tussen 2009 en 2013 liep een investeringsprogramma van meer dan 5 miljoen euro om de groei en uitbreiding te faciliteren. Sindsdien

82 I A Q U A R A MA # 7 5

werd nog eens voor 16 miljoen euro extra geïnvesteerd in de ingebruikname van een nieuwe brouwzaal en de uitbreiding van de gistingstanks. Zo kan er nu jaarlijks meer dan 80.000 hectoliter worden gebrouwen. Tegen 2020 hoopt de brouwerij de kaap van de 100.000 liter te bereiken. Een van de grootste uitdagingen van de brouwerij is de omgang met afvalwater en de waterzuivering. “We beschikken niet over een eigen waterzuiveringsinstallatie”, legt Christian Lecutier uit. “Toch vonden we daar een goede oplossing voor: het afvalwater wordt in een buffertank verpompt en dan per vrachtwagen getransporteerd naar een partnerbedrijf dat wel over een sterk uitgeruste WZI beschikt.” Decantatie Tot enkele jaren geleden werd het afvalwater vanuit een pompput verpompt naar een buffertank door middel van dompelpompen in de pompput. Die aanpak zorgde evenwel regelmatig voor vervelende situaties. “Ons afvalwater bevat zowel glaspartikels, capsules, etiketten, papier, als andere vaste delen. We werkten al een tijdje met twee pompen, die evenwel niet ideaal bleken om ons afvalwater aan te kunnen. De pompen werden aangetast door corrosie en waren er regelmatig verstoppingen omdat we te maken hadden met decantatie. Daardoor dienden de beschadigde pompen om de zoveel tijd te worden vervangen. De vorige pompen beschikten over twee levels (on/off, hoog/laag), terwijl we liever een continu werkende pomp wilden.” De Gorman-Rupp-installatie bij Dubuisson.

Zelfreinigende pompen Christian Lecutier ging de markt op en vond de oplossing in een zelfaanzuigend pompsysteem van Gorman-Rupp, dat op de Belgische markt wordt verdeeld en geplaatst door Hydro+ uit Suarlée. “Het was bij dit project belangrijk om over te schakelen van een dompelpomp naar een droog opgestelde pomp, die zichzelf onderhoudt”, legt Thibault Vander Roost, technical engineer bij Hydro+, uit. In nauw overleg met de klant besliste Hydro+ daarom om het SCS System (Self-Cleaning Pump System) te installeren. Die aanpak is mogelijk door het sleutelelement van het SCS System, met name de schuine collector. Die collector wordt ondergronds geïnstalleerd en vermijdt problemen door decantatie. “Het systeem bestaat uit

w P ROJ E CT

zuigleidingen van de pompen, niveauregelaars en een bypass voor de schoonmaak. Al het afvalwater passeert door de leidingen en kan continu worden verpompt. De snelheid van de pomp past zich automatisch aan het debiet van het afvalwater aan. We kunnen het niveau meten door gebruik te maken van een peilmeting op basis van ons ‘bubbler’systeem. Hierbij sturen we elke seconde een luchtbel door het water. Door het meten van de tegendruk, hebben we voortdurend een heel betrouwbaar beeld van het waterniveau.” Doorgaans raadt Hydro+ aan om de pomp onder te brengen in een geprefabriceerde cabine in beton of polyester, maar omdat de pomp bij Dubuisson sowieso al in een lokaal werd opgesteld, was dat niet nodig. Totale installatie Hydro+ verdeelt en plaatst al meer dan 20 jaar de pompen van Gorman-Rupp, een

Amerikaanse fabrikant. Het bedrijf installeerde het SCS System bij Dubuisson in het najaar van 2014 en begeleidde de klant ook bij de ingebruikname. Er werd ook een bedieningskast geplaatst, die de onderdelen voor bescherming, regeling en bediening van het pompstation omvat, net als frequentieregelaars voor de besturing van de pompen. Het tegendruksysteem voor de niveauregeling is eveneens in de kast geïntegreerd. “Het systeem laat zich eenvoudig bedienen”, gaat Thibault Vander Roost verder. “De interface met aanraakscherm laat toe de pomp te starten en te stoppen en het alarm te regelen. Wij bevelen altijd aan om voor de opstart van de installatie de minimale en maximale frequenties die acceptabel zijn voor de pomp en het systeem, in te stellen. Dat gebeurt met het oog op een goed rendement van de installatie, een voldoende hoog debiet van de vloeistof in de leiding en om goed opnieuw te kunnen opstarten.”

project werd aangepakt. “Hydro+ respecteerde onze wensen en de timing en zorgde voor heel goede ondersteuning, tot en met de ingebruikname. Omdat de pomp en het SCS System vlekkeloos functioneren en zelfreinigend zijn, hoefden wij hen inmiddels niet meer te contacteren. Hierdoor heb ik heel wat minder kopzorgen: we hoeven geen pompen meer te vervangen en het systeem werkt continu. Uiteraard was de aankoopprijs hoger dan wat wij vroeger voor onze pompen betaalden, maar dat laat zich snel terug verdienen omdat we geen andere pompen hoefden te kopen en omdat ook het aantal interventie-uren enorm is gedaald.” EEwww.hydro-plus.be

Hydro+

Hydraulisch blok Een interessant extra voordeel voor Dubuisson was dat zij niet hoefden te investeren in een reservepomp, mocht de pomp toch eens uitvallen (wat tot dusver overigens niet is gebeurd). “In plaats daarvan volstaat één reservestuk, een hydraulisch blok dat binnen de 20 minuten door een medewerker van het bedrijf in de pomp kan worden geplaatst. Het volstaat vier bouten los te draaien en uit te halen, de ‘cartridge’ (het hydraulisch blok) te vervangen en de bouten weer vast te zetten.” Christian Lecutier is tevreden over hoe het

Hydro+ verdeelt en installeert pompen van onder meer Gorman-Rupp en Cornell (Verenigde Staten), Selwood (Verenigd Koninkrijk), Ragazzini (Italië) en Toyo (Japan). Dat doet het bedrijf vooral voor industriële klanten, waterzuiveringsstations en de bouwsector. In september 2015 werd het bedrijf overgenomen door GormanRupp, waarvan het al 24 jaar de pompen distribueert.

De bekendste bieren van Dubuisson zijn de verschillende varianten van Bush (Ambrée en Ambrée Triple, Blonde en Blonde Triple, Pêche Mel, Prestige, Bush de Nuits, Bush de Charmes, Bush de Noël en Bush de Noël Premium), Cuvée des Trolls (ook in Triple beschikbaar) en Surfine.

A Q U A R A M A # 7 5 I 83

GF Piping Systems

When the level matters Continue niveaucontrole en niveaudetectie

GFDO_2517_7

Georg Fischer NV Drie Fonteinenstraat 6 1600 Sint-Pieters-Leeuw T: +32 (0)2 556 40 20 www.gfps.com/be

w P ROJ E CT

AQUAPLUS BEGELEIDT ASSETBEHEERSPLAN VOOR ZUIVERINGSINFRASTRUCTUUR OMAN Overzichtsplan met de locaties van de installaties. Foto’s: Aquaplus

De tijdelijke vereniging Aquaplus-Sixco nam eind 2014 succesvol deel aan de aanbesteding. In het projectteam nam Sixco de lokale praktische organisatie en de besprekingen met de klant op zich. Aquaplus stond in voor de volledige technische invulling en rapportering van het project.

Het consortium Aquaplus-Sixco, dochterbedrijven van respectievelijk Aquafin en Besix, bracht de volledige waterzuiveringsinfrastructuur van 12 regio’s aan de kust van het Sultanaat van Oman in beeld. Door het evalueren van de gezondheidsindex en berekenen van de life cycle cost van de installaties werd een instrument uitgewerkt waar Haya Water een toekomstig visieplan kan mee ontwikkelen. Het bedrijf Haya Water is verantwoordelijk voor de zuivering van het afvalwater van zo’n 540.000 mensen aan de Oostkust van de Golf van Oman. Niet toevallig zit ‘haya’, het Arabische basiswoord voor ‘leven’, in de bedrijfsnaam. Haya Water verbindt zijn missie immers aan het levend maken van afvalwater om de omgeving groener te laten kleuren. Op verzoek van de regering van het sultanaat Oman heeft het bedrijf in 2014 landinwaarts 59 rioolwaterzuiveringsinstallaties, 72 pompstations en ongeveer 855 km leidingnetwerk extra in zijn patrimonium opgenomen. Om deze bijkomende infrastructuur te integreren in het bestaande assetmanagementplan, moest de kwaliteit ervan volledig en gedetailleerd in beeld gebracht worden. Haya Water bracht een opdracht op de internationale markt om alle zuiveringsinfrastructuur in het buitengebied te onderwerpen aan een diagnose en tegelijkertijd ook alle efficiëntieratio’s

vast te leggen. Deze informatie moet het bedrijf toelaten een nieuwe visie te ontwikkelen voor het verdere beheer.

Gezondheidsindex bepalen Begin 2015 legde het projectteam samen met de klant de eerste bouwstenen van het project. Gedurende de eerste drie maanden van de opdracht verzamelde Aquaplus alle beschikbare informatie op de verschillende niveaus binnen Haya Water. Maar liefst 2.750 documenten gaven een goed beeld van alle installaties zoals ze de laatste 15 jaar gebouwd zijn. Door deze documentatie te vertalen naar het assetmanagementregister, kreeg elk onderdeel zijn eigen specificaties en eigenschappen. Tijdens deze informatieronde, startte het team met de eerste bezoeken aan vier rioolwaterzuiveringsinstallaties. Op basis hiervan kreeg de uitvoeringsmethodologie vorm, zodat er meer mensen uit de operationele afdeling van Aquafin de job konden aanpakken. Een van de hoofdobjectieven voor de klant

“Doordat de operatoren van Haya Water assisteerden bij het cameraonderzoek, beheersten ook zij na verloop van tijd deze technologie.” Herman De Schamphelaere, projectmanager bij Aquaplus

Installatie en rietveld in de regio van Al Buraymi.

A Q U A R A M A # 7 5 I 85

w P ROJ E CT

“Onze methodiek en ervaring konden we nu toepassen in een heel andere omgeving, met andere parameters en de nodige creativiteit.” Herman De Schamphelaere, was het bepalen van de gezondheidsindex van de kritische onderdelen van de installaties. Aan de hand van de opgestelde kostendatabank konden naderhand de restwaarde en de totale levenscyclusanalyse van elke installatie bepaald worden. “De kritische delen van het afvalwaterstelsel onderzochten we met een putcamera en CCTV-techniek, om hun structurele en operationele toestand te kennen”, licht Herman De Schamphelaere, projectmanager bij Aquaplus, toe. “De methode met putcamera werd nog niet gebruikt in Oman en onze klant was dan ook erg benieuwd naar de resultaten, die we verder gebruikten om de restwaarde van de stelsels te berekenen. Doordat de operatoren van Haya Water assisteerden bij het cameraonderzoek, beheersten ook zij na verloop van tijd deze technologie.” Aansluitend werden ook de operationele beheerskosten van rioolwaterzuiveringsinstallaties, pompstations en netwerken gedefinieerd. Op basis van de gezondheidsindices en restlevensduur werden algoritmes uitgewerkt om de operationele kosten van iedere installatie te berekenen. Van begin juni tot eind oktober 2015 trokken verschillende teams van een drietal experten naar Oman om er de installaties door te lichten. Omdat de installaties nogal verspreid lig-

projectmanager bij Aquaplus

gen in 12 verschillende regio’s, was een grote mobiliteit vereist. De ganse kuststreek werd doorkruist, van het satellietstaatje Khasab dat grenst aan de Emiraten, tot het zuidelijk gelegen eiland Masirah. Op basis van hun kennis en de vaststellingen ter plaatse, definieerden de experten de gezondheidsindexen en kritische onderdelen van alle installaties. Tegelijk startte een apart team met het technologisch onderzoek van elke installatie. Onderbelaste technologieën, die voor toekomstige uitbreidingen belangrijk zijn, werden in kaart gebracht. Via deze technologische audits kon het team ook de vinger leggen op systematische ontwerpfouten, die leidden tot een slechte werking van de installatie. Geen standaarden Naast het opzetten van een GIS-omgeving waarin de gegevens van het collectorennetwerk werden ingebracht, stelde Aquaplus voor Haya ook een kostendatabank op. Hierin is minutieus de echte waarde van elk installatieonderdeel bepaald. “Geen eenvoudige oefening”, stelt Ivo Boonen, kosten- en technologische expert bij Aquafin. “Er waren in het

verleden maar weinig aanbestedingen van gelijkaardige installaties. Bovendien ontbrak hier elke vorm van standaardisatie, wat het veel moeilijker maakte om de reële waarde van de installaties te bepalen.” Ondanks de soms moeilijke omstandigheden was het project in Oman voor Aquaplus een bijzonder interessante ervaring. Herman De Schamphelaere: “De methodiek die we hanteren bij Aquafin en de ervaring die we op dat vlak de laatste 15 jaar hebben opgedaan, konden we nu toepassen in een heel andere omgeving, met andere parameters en de nodige creativiteit.” Aquaplus bracht de deelinformatie van elke installatie samen in een technische databank (Maximo). Die bevat nu zo’n 9.750 attributen en is voor Haya Water de basis voor het opzetten van een ‘Operations and maintenance’programma. “Deze databank is een grote meerwaarde voor onze klant en kon dan ook rekenen op veel appreciatie”, weet Herman De Schamphelaere. “Ze biedt hen de nodige instrumenten om degelijke operationele onderhoudsplannen op te maken voor de infrastructuur.” Haya Water zal de knowhow die het samen met Aquaplus opbouwde, gebruiken om een visie uit te werken voor de toekomst van de waterzuivering in de buitengebieden van Oman. Het bedrijf wil nu eerst een strategie uitwerken in deze regio. Dit plan zal voornamelijk gestuurd worden door de zakelijke exploitatie van het gezuiverde afvalwater, dat gebruikt wordt voor irrigatie in steden en grote publieke ruimtes en soms ook voor landbouwdoeleinden. Het daaropvolgende masterplan zal vastleggen welke stappen er nog moeten ondernomen worden om dit doel te bereiken. EEwww.aquaplus.be

Installatie in de regio Al Batinah North.

86 I A Q U A R A MA # 7 5

Flexibel, betrouwbaar en divers GEMÜ Victoria® Inzetbaar in de:

• Verwerkende industrie

• Water bereidende-, waterbehandelings- en afvalwater industrie • Energie opwekkende industrie Voordelen:

• Modulaire opbouw

• Universele inzetmogelijkheden door veelvuldige materiaal kwaliteiten • Atex uitvoering (optioneel) • Geringe draaimomenten

• Diverse toelatingen voor drinkwater industrie (DVGW,ACS)

www.gemu-group.com

GEMÜ 481 Victoria® pneumatisch bediend

Collector in een drinkwaterbereiding installatie (Wasserwerk Niedernhall) te Duitsland

BETERE KOELWATERBEHANDELING BESPAART DAF TRUCKS VEEL KOSTEN De visie van een externe specialist kan een stevige, positieve invloed hebben op de operationele kosten van een onderneming. Van die stelling zijn ze ook bij DAF Trucks overtuigd. De fabriek in Westerlo sloeg de handen in elkaar met Induss en kon daardoor een aantal interessante ‘quick wins’ voor het koelwatercircuit realiseren. “Bovendien hoeven we sindsdien bepaalde essentiële onderdelen, zoals transformatoren en puntlastangen, niet of amper nog te vervangen”, legt Myriam Erbout, coördinator voor het onderhoud van de nutsvoorzieningen, uit. D O O R B A R T VA N C A U W E N B E R G H E DAF Trucks is als wereldwijde speler ook een belangrijke werkgever voor ruim 2.200 mensen in de regio Westerlo en circa 5.000 werknemers in de regio Eindhoven. Het bedrijfsHet zwembad van Oostduinkerke onderdeel invernieuwd. Westerlo vierde vorig jaar het werd grondig goudenSiemens) jubileum. DAF concentreert zich op (Foto’s: de ontwikkeling, productie, marketing, verkoop en service van middelzware en zware bedrijfswagens. In Westerlo worden per dag zo’n 200 cabines en 450 assen gebouwd voor de productielijnen in Eindhoven en Leyland (Verenigd Koninkrijk). DAF Trucks is een dochteronderneming van het Amerikaanse PACCAR Inc. Beheer koelwatercircuit “De onderneming heeft in de loop van die vijf decennia een stevige organische groei doorgemaakt”, verduidelijkt Myriam Erbout. “Er zijn in die periode heel wat uitbreidingen gebeurd en aanbouwingen gerealiseerd, waardoor bepaalde installaties complex zijn

geworden. Dat geldt onder meer ook voor de koelinstallaties, die uit verschillende componenten bestaan. In 2014 zijn we overgeschakeld van Euro5- naar Euro6-motoren. Ter gelegenheid van die belangrijke strategische verandering, zijn we overgestapt van manuele naar robotische puntlastangen. Door die verandering was het goed beheren en onderhouden van die koelinstallaties een forse uitdaging geworden.” Daarbij wil het toeval soms graag een handje helpen: net op het moment dat DAF Trucks zich over die materie ging buigen, kreeg het bezoek van Inge Van Cauteren, technischcommercieel manager bij Induss. “Induss kon ons overtuigen dat zij een belangrijke meerwaarde voor ons konden betekenen”, vervolgt Myriam Erbout. “In overleg met onze technische dienst, de project engineers en de operatoren, konden we samen goed inventariseren welke knelpunten er waren met betrekking tot het beheer van het koelwatercircuit.”

Controle over corrosie Dat koelwatercircuit wordt behandeld met chemicaliën om corrosie en afzettingen tot een minimum te beperken. Het is een typisch voorbeeld van een kritische gesloten koelomloop. “In het koelwatercircuit van DAF Trucks zijn er veel verschillende metalen (gegalvaniseerd staal, koolstofstaal, aluminium, koper…) aanwezig. Met andere woorden: veel potentieel tot galvanische celvorming. Hierdoor is het niet zo evident om potentiële corrosie onder controle te houden. Daarnaast kan de wandtemperatuur in de puntlastang zeer hoog oplopen, wat de corrosiedruk verhoogt. Als de dosering van bepaalde chemicaliën dan wat afwijkt van het ideale scenario, is er te weinig bescherming tegen corrosie. We merkten dat er nogal wat harde afzettingen in het koelwater aanwezig waren, waardoor het koelwater minder goed doorstroomde en we

De site van DAF in Westerlo. DAF werkt met robotische puntlastangen.

88 I A Q U A R A MA # 7 5

w P ROJ E CT

“Het goed beheren en onderhouden van de koelinstallaties was een forse uitdaging geworden.” Myriam Erbout, coördinator voor het onderhoud van de nutsvoorzieningen bij DAF Trucks

Induss zal de chemische reinigingen bij DAF blijven organiseren.

graag wat extra vermogen zagen om de hete puntlastangen optimaal te koelen.” Het gevolg van eventueel onvoldoende koeling van het circuit, heeft negatieve impact op de kwaliteit van de lassen, de levensduur van de lastransformatoren van de robotische puntlastangen en de levensduur van de puntlastangen zelf. Bij de manuele puntlastangen was er continu koeling en doorstroming. “Bij de robotische aanpak was die continue doorstroming er niet: er wordt geregeld gewisseld naar andere gereedschappen en dan ligt de lasactiviteit kortstondig stil”, vervolgt Myriam Erbout. “Dat zorgde voor stilstand van het koelwater, wat niet ideaal was. Op advies van Induss loopt er nu onderzoek om dit te verbeteren, zodat we die stilstand tot een minimum kunnen beperken. Op basis van de analyse stelde Induss aan DAF Trucks nog enkele andere verbeteringen voor, die vrij snel door de technische dienst van de vrachtwagenbouwer werden toegepast. “Bovendien volgen zij de situatie

bij ons nu consistent en permanent op, waardoor we optimaal kunnen anticiperen”, gaat Myriam Erbout verder. “Zo leveren zij bijvoorbeeld andere chemicaliën voor ons koelwater aan (met een lager gehalte aan silica) en organiseren ze binnen ons gesloten koelwatercircuit maandelijks een meting. Op basis van die resultaten, die nog op de dag van analyse zelf worden gecommuniceerd, krijgen wij meteen door of er eventueel aanpassingen aan de chemicaliëndosering moeten gebeuren.” Chemische reiniging Tijdens het zomerreces voerde DAF Trucks tot en met 2015 zelf een chemische reiniging van het koelwatercircuit uit. “In de praktijk was dat vooral een vrij ‘softe’ reiniging. Bij de opstart en de uitbating van de installatie ervoeren we dan toch nog te vaak verstoppingen”, aldus Myriam Erbout. Vorig jaar stond een team van Induss voor het eerst in voor die chemische reiniging. “We hebben daarbij zo veel mogelijk gestolen met onze ogen en kwamen al snel tot de conclusie dat hun aanpak beter werkte, onder meer door het gebruik van filters. Induss raadde ook aan filters in continue operatie te hanteren, omdat dit de best practice is voor gesloten koelomlopen. Sinds de chemische reiniging en continue behandeling door Induss, ervaren we een breed scala aan voordelen en hebben we minder problemen. Er gaan

bijvoorbeeld minder transformatoren stuk. Dergelijke onderdelen zijn niet alleen vrij prijzig – één transformator kost al snel enkele duizenden euro’s – maar iedere vervanging gaat ook nog eens gepaard met extra kosten en productiestilstand. Nu we daar niet langer mee te maken hebben, besparen we op die kosten.” Ook de komende jaren zal Induss de chemische reinigingen blijven organiseren. “De eerste, vorig jaar, diende vrij snel te gebeuren, maar onze organisatie is erop ingesteld om vlot te kunnen schakelen”, gaat Inge Van Cauteren verder. “De manier waarop de technisch verantwoordelijken van Induss en onszelf de krachten hebben gebundeld, was een voorbeeld van een mooie symbiose”, besluiten Myriam Erbout en Inge Van Cauteren. EEwww.induss.eu EEwww.daf.be

Induss Induss werd opgericht in 2010 als dochter van water.link. De opdracht van Induss is een gerichte, duurzame en economisch verantwoorde invulling te geven aan de vraagstukken van de industrie met betrekking tot de waterbalans (of waterhuishouding). Het slimme (her)gebruik van natuurlijke bronnen (met name water) is van essentieel belang voor bedrijven, burgers en de planeet. Induss biedt zijn expertise aan bedrijven die deze economische en ecologische uitdaging (blijven) aangaan. Het bedrijf heeft op vandaag meerdere waterfabrieken in operatie, waarvan één ook rechtstreeks stoom aanlevert. Hergebruik en de behandeling van industrieel afvalwater staan hoog op de agenda.

A Q U A R A M A # 7 5 I 89

WATERONTHARDERS

ZONDER ELEKTRICITEIT UITERST COMPACT LAAG ZOUT- & WATERVERBRUIK

HUISHOUDELIJK

INDUSTRIEEL

WWW.DELTAWATERSOFTENERS.BE

AquaScat

sets the standard

Troebelheidmeter · · · · · ·

Minimaal onderhoud Contactloos troebelheid meten 90° strooilichtmeting Meetbereik 0 .. 4’000 FNU Resolutie 0.001 FNU Volledige automatische kalibratie

Geïntreseerd in een demonstratie of proefplaatsing? Tel: E-mail: Web:

+31 88 278 28 28 info@apt.be www.apt.be

w P ROD U CT S P OT

MOBIELE WATERONTHARDER ZUINIG IN ZOUTVERBRUIK Veel sanitaire installateurs hebben behoefte aan mobiele, robuuste oplossingen die hun werk makkelijker maken. Daar speelt GH System gepast op in met de Delta Roller. Het gaat om een mobiele waterontharder met een heel hoge capaciteit. “Het is een efficiënte oplossing om op locatie zacht water te produceren en laat toe om heel handig een HVAC-installatie te vullen”, verduidelijkt Jonas Hoebeke van GH Systems. D O O R B A R T VA N C A U W E N B E R G H E

Een verwarmingsinstallatie vul je het best met zacht water. Hard water zorgt namelijk voor kalkafzetting in de leidingen van de verwarming en op het verwarmingselement in de installatie. “Deze kalk zorgt voor een hoger energieverbruik en mogelijk ook voor minder doorstroming in de warmtewisselaar”, legt Jonas Hoebeke, marketing- en eventverantwoordelijke bij GH Systems, uit. “Meer en meer ketelfabrikanten willen dat de installatie gevuld wordt met kalkvrij water, zo niet komt de garantie in het gedrang.” Het vullen met zacht water gebeurde tot nog toe altijd met vervangbare patronen die al dan niet moesten worden gehuurd. “Die patronen zijn evenwel duur en vergroten de afvalberg. De meest efficiënte manier om hard water zacht te maken, is een waterontharder, maar die zijn enkel verkrijgbaar als huishoudapparaat. In een huishouden staan ze jarenlang op dezelfde plaats, in de kelder of garage van een woning, om daar water te ontharden. Gelukkig is er nu een mobiele oplossing.” Schokbestendig De Delta Roller is erop voorzien om de sanitaire installateur te vergezellen van werf naar werf. “Het apparaat zal doorgaans achterin de bestelwagen worden geplaatst en moet daarom tegen een stootje kunnen. Daarom is gezorgd voor een robuuste behuizing, die heel schokbestendig en quasi onbreekbaar is. De Delta Roller heeft soepele wielen en een uitklapbaar handvat, wat hem nog mobieler maakt.” In het systeem is een Delta duplex-waterontharder ingewerkt. “Net zoals alle Delta-waterontharders werkt ook de Delta Roller zonder elektriciteit en is hij zuinig op het vlak van zoutverbruik”, stipt Jonas Hoebeke aan. “De duplex-waterontharder geeft continu zacht

water zonder onderbreking, ook tijdens een regeneratie. Daarnaast heeft hij ook een hoge capaciteit: hij kan een debiet van 2.600 liter per uur ontharden.” Door de handige aansluitconnectie is het toestel eenvoudig aan te koppelen op de waterleiding en op de HVAC-installatie. “Eens aangesloten gaat alles vanzelf. Het harde water

“De robuuste behuizing is schokbestendig en quasi onbreekbaar.” Jonas Hoebeke, marketing- en eventverantwoordelijke bij GH Systems stroomt door de Delta Roller. Zacht water verlaat het apparaat en stroomt in de HVAC-installatie. Wanneer het vullen klaar is, koppel je het toestel simpelweg los.”

In de Delta Roller is een duplexwaterontharder ingewerkt. Foto’s: Delta

Toepassingen Naast specialisten in sanitair, kunnen ook andere professionals met de Delta Roller gebaat zijn. “Denk maar aan cateringbedrijven die voor grote events een volledige keuken opbouwen op de eventlocatie. Vaatwasmachines, stoomovens, grote koffiezetapparaten en andere toestellen kunnen nu op locatie van zacht water worden voorzien. Ook schoonmaakbedrijven kunnen vanaf nu een mobiele ontharder meenemen naar hun klanten. Op die manier hebben ze de zekerheid dat ze met kalkvrij water schoonmaken.” Inmiddels is het tien jaar geleden dat Deltawaterontharders de traditionele ontharder een stuk compacter maakten en ervoor zorgden dat er geen elektriciteit meer nodig was. “Nu gaat Delta nog een stap verder door van de waterontharder een mobiele en robuuste tool te maken. De Delta Roller is een handig en efficiënt systeem om ‘on the field’ op een eenvoudige manier een HVAC-installatie te vullen”, besluit Jonas Hoebeke. EEwww.deltawatersofteners.be

Het toestel is voorzien van wielen en een uitklapbaar handvat.

A Q U A R A M A # 7 5 I 91

ER IS CHEMIE TUSSEN ONS. CGK GROUP.

IZ Gullegem - Moorsele C3020 | Westlaan 7 | 8560 Gullegem T +32(0)56 42 22 02 | info@cgk-group.com

www.cgk-group.com

Nieuwe generatie VLT® AQUA Drive: kostenefficiëntie

tot

30%

kostenreductie in 1ste jaar

Kennis en ervaring zijn een onoverwinnelijk team Eén enkele frequentieomvormer voor alle watertoepassingen, constant koppel of variabel koppel met of zonder koppelreserve, van 0,25 kW tot en met 2 MW; met asynchrone, permanent magneet en synchrone reluctantie motorcontrole. Meer info: www.danfoss.be

in vergelijking met het beste alternatief

2015_NewAd_Aquarama.indd 1

4/02/2015 13:08:00

wproductnews

Realtime controlemodules De realtime controlesystemen RCT van Hach zijn totaaloplossingen om behandelingsprocessen te optimaliseren. Hiermee kan men zowel aan de normen voldoen als de werkingskosten reduceren. Het bestaande gamma wordt uitgebreid met een nieuwe module: RTC-SRT. Dat systeem past automatisch de doorlooptijd van het slib in het beluchtingsbekken aan. Vooral in de zomer, bij hogere watertemperaturen, is het interessant om deze tijd in te korten. Dat zorgt voor een hoger organisch aandeel in het spuislib. Op die manier is er een hogere productie van methaan in de vergisters, en verbetert de energiebalans. EE

www.be.hach.com

Inline troebelheidsmeting voor waterbehandeling De AquaScat S-troebelheidsmeter van APT kan rechtstreeks de troebelheid van ruw water meten. Andere mogelijke toepassingen zijn de controle van flocculatie en flocculantDankzij de lichtabsorber kan men de sensor van dosering, filterbewaking, enz. de troebelheidsmeter in om het even welke stand monteren. De AquaScat S is inzetbaar in drinkwaterbehandeling, drankenindustrie, voeding... toestel. De herkalibratie tijdens en is een zeer onderhoudsvriendelijk gebruik gebeurt aan de hand van een referentiestandaard. Er de meetwaarden zijn verschillende mogelijkheden om zichtbaar te maken of door te sturen naar SCADA.

BacteriĂŤle detectie in drinkwater Best Instruments stelt de Colifast Alarm voor, een detectiesysteem voor bacteriĂŤn in drinkwater. De analyser neemt op regelmatige tijdstippen stalen van 100 ml en test ze op totale coliformen, thermotolerante coliformen en E. Coli. Bovendien wordt constant de troebelheid gemeten. De analyser kan 1 KVE/100 ml detecteren binnen 6-14 uur.

EEwww.apt.nl EEwww.bestinstruments.net

Snelle kwantitatieve microbiologie De lab-on-a-chip-technologie van rqmicro AG in staat is om legionella te isoleren van watermonsters in slechts een uur. De geautomatiseerd en zeer specifieke methode is gebaseerd op immunomagnetische scheiding en microfluĂŻdica. Resultaten correleren met de plaatmethode, met een hogere gevoeligheid en minimale standaarddeviatie. EEwww.rqmicro.ch

A Q U A R A M A # 7 5 I 93

0161004 ProMinent an Dulcodes 195x133,5 FR/NL:Mise en page 1

8/10/16

13:22

Page 2

Licht aan. Bacteriën weg. Het nieuwe DULCODES LP UV systeem met Vario-Flux Hoge output lampen

ProMinent maximaliseert de efﬁciëntie van UV desinfectie. Met de nieuwe Dulcodes LP stellen wij een innovatief UV systeem voor dat nieuwe standaarden zet inzake doeltreffenheid en economische efﬁciëntie. Informeer u verder op www.prominent.com/dulcodes

Dulcodes LP Doodt bacteriën en kosten.

Vario-Flux Hoge output lampen met een lange levensduur

Snelle lampdimming dankzij dynamische lampverwarming

Hoge efﬁciëntie dankzij de mogelijkheid om te dimmen tot 50% van het nominaal vermogen, onafhankelijk van de watertemperatuur

Homogene UV stralingsdosis dankzij hydrodynamische optimalisatie

Debiet tot 530 m³/u

Besparen op uw luchtinbreng

De grootste energieverbruiker van een waterzuivering is beluchting. Met innovatieve compressoren valt een grote kostenbesparing te realiseren. Sulzer HST™ turbocompressoren zorgen voor een onderhoudsarme, betrouwbare en zeer efficiënte luchtinbreng. U krijgt meer luchtopbrengst voor elke kilowatt. De Sulzer HST is volledig luchtgekoeld, olievrij en trillingsvrij. Door de kleine footprint en diverse installatiemogelijkheden is de

Sulzer HST breed inzetbaar. De magnetische lagering zorgt voor nauwkeurige controle van de rotor, het enige bewegende deel van de turbocompressor. Het resultaat is een betrouwbare en geluidsarme werking, met een efficiëntie die geen enkele andere compressor evenaart. www.sulzer.com

wproductnews

Biologische waterbehandeling Diverse waterbehandelingsmethodes in specifieke sectoren hebben problemen met stikstof in het effluent. Traditionele stikstofverwijdering via nitrificatie/denitrificatie verbruikt veel zuurstof, en heeft dus een aanzienlijke beluchtingscapaciteit en een groot elektrisch vermogen nodig. Een oplossing is om de stikstofcyclus kort te sluiten, door de nitrificatie tot nitriet te beperken, dat dan klassiek wordt gedenitrifieerd. Er zijn daarvoor al innoverende technieken, die in de praktijk echter weinig bruikbaar zijn. Door een gepaste selectieprocedure door nitrietoxiderende bacteriën (NOB’s) te remmen, gebaseerd op een online beluchtingsduurregeling (NITRO-SBR), kan Aaqua echter het energieverbruik drastisch doen dalen, en de nutriëntenverwijdering stabieler laten verlopen, ook bij bestaande zuiveringen.

Corrosie-inhibitor Kurita brengt een corrosie-inhibitor uit, de Corrsave 100. Dit is een innoverende molecule die corrosie tegengaat en de hardheid in koelwater stabiliseert. Corrsave 100 is gebaseerd op organische en hernieuwbare zuren. De molecule is bioafbreekbaar en heeft hoge prestaties vergeleken met gangbare inhibitoren. Corrsave is de ideale oplossing voor wanneer de wetgeving een strikte bewaking van de P-limieten voorschrijft, of wanneer een hoge bio-afbreekbaarheid nodig is. Het product biedt een uitstekende bescherming tegen corrosie bij koolstofstaal of gegalvaniseerd staal. Cosssave 100 heeft bovendien een synergie-effect met standaard fosforzuren.

EEwww.aaqua.be

EEwww.kurita.eu

Flowmeter afgestemd op gebruikersbehoeften De FLS-flowmeters van FIP in de range FlowX3 en ChemX3 zijn slim, eenvoudig te bedienen en geven een maximale prestatie, afgestemd op de behoeften van de gebruikers. De toestellen hebben 3 outputcombinaties, bieden on-board technische ondersteuning en presenteren de informatie op een groot en duidelijk leesbaar scherm. EEwww.akatherm.com

Ultrasone meter voor zeer kleine debieten De Bronkhorst ES-FLOW-debietmeter van Gefran is ontworpen voor zeer lage volumedebieten (nominale capaciteit van 200 ml/min H2O) en werkt door middel van ultrasone trillingen in kleine buisdiameters. Het instrument meet een breed gamma aan zuivere vloeistoffen, ongeacht de temperatuur, dichtheid of viscositeit. Het is ook geschikt voor sanitaire toepassingen. De onderdelen die in contact komen met vloeistof zijn in RVS uitgevoerd, op de dichtingen van de Triclamp-fittingen of flenzen na. De beschermingsklasse is IP67. Voor niet-sanitaire toepassingen kunnen de instrumenten ook voorzien worden van knelkoppelingen. EEwww.gefran.com

A Q U A R A M A # 7 5 I 95

wproductnews

Systeem voor de bewaking van geleidbaarheid De AMI CACE, verdeeld door Best Instruments, is een totaalsysteem voor automatische continumeting van de specifieke (totale) geleidbaarheid voor een kationwisselaar, en van de kationgeleidbaarheid (zuur) na een kationwisselaar. Het toestel berekent ook de pH en het gehalte aan alkalische stoffen in het water. Het systeem bespaart tijd en geld in onderhoud, omdat men de harsen niet meer hoeft te vervangen of manueel te regenereren. AMI CACE is een ideale oplossing voor hoogwaardige metingen in toevoerwater, stoom of condensaten. Dankzij de voorinstellingen verloopt de regeling vlot. EEwww.bestinstruments.net

Zwenkschroefverbindingen voor middendruk

Ultrasone waterdebietmeter

Het Stauff Connect-gamma metrische aansluitingen voor hydraulische aansluitingen is uitgebreid met de RSWND hoek-zwenkschroefverbindingen, die nu ook beschikbaar zijn voor lagere werkingsdrukken (tot 250 bar). De RSWND-serie maakt een zwenkbare verbinding tot 90Â° met metrische buizen mogelijk. Dit gamma is compacter en lichter. De zwenkschroefverbindingen voor middendruk zijn beschikbaar in vier varianten: metrische of duimse inschroefdraad, telkens met elastomeerafdichting of randafdichtingsring. De RSWND-serie is beschikbaar voor alle gangbare metrische buitendiameters. Voor buitendiameters van 4, 6 en 8 mm is er een speciale lichtere versie. EEwww.stauff.com

De Fluxus WD-waterdebietmeter van Gefran is speciaal ontworpen voor klanten in de waterindustrie. Het toestel is bedoeld om in het veld ingezet te worden, en is dan ook voorzien van IP68-sensoren, permanente akoestische koppeling en een robuust montagesysteem. Zo kan men deze meters ook opstellen in ruimtes die regelmatig overstroomd worden. Voor de montage hoeven de leidingen niet onderbroken of gewijzigd te worden: het waterdebiet blijft onveranderd. Dat betekent dus minder tijdverlies en kosten. De bidirectionele meetconfiguratie is onderhoudsvrij. De debietmeters zijn beschikbaar voor buisdiameters van 50 tot 6.500 mm. De elektronica kan worden uitgerust met analoge uitgangen, pulsuitgangen en/of een bussysteem.

Lekdetectie door plaatelektroden Bowi Pumps verdeelt een lekdetectiesysteem op basis van plaatelektroden. Het geeft een signaal als er een lek wordt vastgesteld. Zodra er vloeistof tussen de twee detectieplaten komt, gaat het alarm af. Het is zowel geschikt voor geleidende (PE) als niet-geleidende (CPE) vloeistoffen. Het toestel wordt op de vloer of in een verlaagde vloerruimte geplaatst. Het systeem kan verbonden worden met een elektroderelais, een alarmcentrale of een PLC. EEwww.bowipumps.be

EEwww.gefran.com

96 I A Q U A R A MA # 7 5

Eindelijk kunt u perfect gebruik maken van mogelijkheden van uw installatie De alle nieuwe generatie ARGUS

rookmelders

Industry 4.0 van Schneider Electric De architecturen van Schneider Electric zijn collaboratieve oplossingen voor de automatiseringsbehoeften van industriële en infrastructuurbedrijven, en voor hun groeiende vereisten in verband met energiebeheer. Schneider Electric biedt een oplossing voor elke sector met onder meer: Hardware Onze nieuwe revolutionaire ePAC Modicon controllers en RTU’s, onze nieuwe generatie frequentiesturingen en motorstarters zijn allen voorzien van de nodige netwerkfaciliteiten die een perfecte integratie mogelijk maken. Software Vijeo Citect, Historian en Wonderware beheren en analyseren de kritische productie informaties, en de specifieke software configuratietools zoals Unity Pro helpen de onderhouds- en engineeringstijden drastisch te verminderen. Netwerken en Communicatie De netwerken zijn voornamelijk gebaseerd op standaard Ethernet en ondersteunen de standaard apparaat- en processbussen. Standaard Ethernet biedt als groot voordeel zijn 100% openheid, zijn betrouwbaarheid en zijn volledige transparantie. Cybersecurity Onze geïntegreerde Cybersecurity oplossingen zijn topproducten die de veiligheid, de beschikbaarheid en de betrouwbaarheid van uw industriële besturingssystemen verbeteren.

Ontdek nu onze oplossingen voor Industry 4.0! Ga naar www.SEreply.com en voer de code 60855P in

schneider-electric.be Schneider Electric nv/sa - Klantendienst: +32 (0)2 37 37 502 customer-service.be@schneider-electric.com - www.schneider-electric.be

Buizen en fittings in Polipropyleen voor Hydrosanitaire en Klimatisatie installaties

Elektrolasbare verbindingsstukken in HD-PE, voor water en gas toevoer

Het succes van de zekerheid

Een zekere oplossing voor elk type installatie

NUPIGECO BENELUX

Kommenstraat 20 Rue des Bassins - BRUSSEL 1070 BRUXELLES Tel. (02) 5201676 - Fax (02) 5201978 - e-mail: bsc@bsc.be

p/a bsc N.V.

Nupigeco BSC pubbl NIRON-ELOFIT 2013 116x150.indd 2

08/01/2013 11:07:04

Carmeuse, uw partner voor toepassing van kalk in de slib- en waterbehandeling. Carmeuse biedt u een breed scala aan droge en vloeibare kalkproducten en bijbehorende know-how. Voor een zowel duurzame als economische toepassing bij de behandeling van slibben, drink- en afvalwater. > Neem contact met Jurgen Vanden Bon Tel +32 85 830 111 Mob +32 498 17 52 11

NaTural SoluTioNS

Thinking outside the box, we create far-sighted, trusted and customised solutions.

Kurita – innovative for your success.

WATER SOLUTIONS

For water and process treatment

PAPER SOLUTIONS

For the paper and cellulose industry AL COMPOUNDS

Products for waste water treatment and for the manufacturing & construction industries

WHAT IS TRUE TODAY WILL BE “YESTERDAY´S NEWS” TOMORROW. Based on our extensive knowledge and experience we direct our attention far into the future and develop solutions for tomorrow. With our latest technologies for water & paper treatment and alumina-based products, we focus on the sustainability, cost-effectiveness and safety of your processes. Our innovations will carry you further along your road to success. As a globally active company we are always close to you with our professional and customised service. Kurita – increased efficiency for industry.

Kurita Europe GmbH Giulinistraße 2 67065 Ludwigshafen Germany Phone: +49 621 5709 3273 Contact: info@kurita.eu Visit us at: www.kurita.eu

efﬁciency for industry

bar m /h

°C

fact

Batterij gevoede watermeting van ﬂow, druk en temperatuur

Compteur d’eau sur batterie pour la mesure de débit, pression et température

WATERFLUX serie – technology driven by KROHNE

WATERFLUX séries – technology driven by KROHNE

• Elektromagnetische watermeters met geïntegreerde druk- en temperatuursensor

• Compteurs d’eau électromagnétiques avec intégration de capteur de pression et de température

• Alle meetwaarden en status alarmen direct op uw instrument display of via Modbus RTU in uw controlekamer

• Toutes les valeurs mesurées et les états d’alarme affichés directement sur votre appareil ou retransmis via Modbus RTU vers votre salle de contrôle

• Belangrijk voor: - Druk monitoring - Handhaving van de waterbalans - District metering (DMA) - Lekdetectie in drinkwaternetwerk • DN50…200, installatie zonder rechte in- en uitloopstukken • MID MI-001, OIML R-49 en KIWA certificaten

Meer feiten over WATERFLUX serie: www.krohne.nl/waterflux

• - Important pour: - Monitoring de pression - Maintien de l’équilibre de l’eau - District metering (DMA) - Détection de fuite sur réseau d’eau potable • - DN50 ….200, installation sans longueur droite amont et aval • Certificats MID MI-001, OIML R-49 et KIWA

mm/s