Aquarama 65 NL by aquaramamagazine

meet- & regeltechnieken

Boulevard des Canadiens 118 B-7711 Dottignies

501059 I Verantwoordelijke uitgever: Filip Cossement

Periodiciteit: driemaandelijks I Afgiftekantoor: Brussel X

aquarama L 65

vakblad voor watertechnologie I juli - augustus - september 2014 I jaargang 16

met de medewerking van

inhoudE65

Aquarama

dossier meet- & regeltechnieken

Vakblad voor watertechnologie. Gratis verstuurd naar de industrie (chemie, kunststof, metaal, voeding, textiel, leder, grafische industrie, foto, glas, papier en karton), studiebureaus, watermaatschappijen, slachthuizen, ziekenhuizen, technische dienst van

P34-P52

steden en gemeenten, wasserijen, zwembadbouwers, aannemers waterbouwkundige werken en milieudeskundigen. Periodiciteit

Driemaandelijks hoofdRedactie

Tilly Baekelandt E redactie@aquarama.be Redactie

Bart Vancauwenberghe Koen Vandepopuliere E redactie@aquarama.be Vormgeving

Koen Dâ&#x20AC;&#x2122;Haene E koen.dhaene@fcomedia.be Reclame-advies

Katja Wijffels T 0473/86 59 70 E katja.wijffels@fcomedia.be Verantwoordelijke uitgever

Filip Cossement Canadezenlaan 118 - B-7711 Dottenijs T 056/77 13 10 F 056/77 13 11 E filip.cossement@fcomedia.be I www.fcomedia.be Version franĂ§aise: Sur simple demande

P5 INSIDE NEWS P12 beurskalender P16 aquarama trade fair-tnav workshop 2014 P24 pollutec 2014 P27 TNAV NIEUWSBRIEF #46 P54 project waterleau P57 project de watergroep P61 reportage hsf P62 project ovivo P65 reportage hydris P68 project veolia P71 reportage atlas copco P74 project vigotec akatherm P77 reportage clarflok P79 reportage P. Boonen P81 project pantarein P85 project tauw P89 project bio-dynamics P93 project aqua-systems P94 project rietland P97 reportage wateris P100 project weg P103 project xylem P106 project spiro-

Niets uit deze uitgave mag worden verveel-

tech P109 reportage festo P111 project exelio P114

voudigd en/of openbaar gemaakt door

project novochem P117 techniek noreva P119 project

middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande

nalco P123 new products

schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor de inhoud van de advertenties zijn enkel de adverteerders aansprakelijk

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

aquarama #65 I 3

Elk zijn specialiteit

Een waterzuiveringsinstallatie optimaal laten werken, vraagt veel kennis en ervaring. Maar niet voor onze klanten. Bedrijven die het beheer en het onderhoud toevertrouwen aan Aquaplus, kunnen zich met een gerust hart concentreren op hun kernactiviteiten.

www.aquaplus.be

info@aquaplus.be

winside news

Nieuw productiecentrum voor Festo Afval wordt grondstof en/of brandstof De uitdaging binnen deze case bestond uit het kiezen van de meest kosteneffectieve oplossing voor slibverwerking. Het drinkwater dat Water-link produceert is afkomstig van oppervlaktewater. Het slibvolume van beide productiecentra omvatte duizenden ton per jaar. Het werd lokaal opgeslagen en jaarlijks afgehaald door een aannemer. Hoe langer het slib wordt opgeslagen, hoe meer omzettingsprocessen er spelen, waarbij stoffen zoals ammonium worden gevormd. Het verwerken en transporteren van slib weegt sterk door op de kosten, jaarlijks 680.000 euro. Het proces is niet continu met een grote ecologische voetafdruk. Als oplossing werd een slibontwateringseenheid gebouwd op beide productiecentra. De procesapparatuur bevindt zich in een 40-voetcontainer met ingebouwde centrifuge en polymeeraanmaakinstallatie. Op de site in Oelegem werd een bijkomend slibreservoir en een slibtransportsysteem geïnstalleerd. Op de site in Notmeir wordt het slib rechtstreeks getransporteerd naar het reservoir voor indikking. Na dit proces wordt het slib via een transportsysteem meteen in vrachtwagens opgeslagen. Belangrijke voordelen zijn dat de investering van 2.310.000 euro terugverdiend is in 4 tot 6 jaar, het slibverwerkingsproces geautomatiseerd is, de operationele kosten gehalveerd zijn, de slibkwaliteit verbeterd is en het slib nu gebruikt wordt als brandstof en grondstof voor de cementindustrie. E

Op enkele kilometers van de hoofdzetel van Festo (Esslingen-Berkheim, Duitsland), is een nieuw, ultramodern productiecentrum in aanbouw: de ‘Scharnhausen Technology Plant’. Eenmaal afgewerkt zal dit het belangrijkste centrum worden van Festo voor de productie van ventielen, ventieleilanden en elektronische systemen. Deze “fabriek van de toekomst” zal een zeer nauwe samenwerking mogelijk maken tussen R&D, productie en aankoop. Zo worden de nieuwe werkstations van de R&D-afdeling naast de productielijnen geplaatst. Voor nieuwe componenten zal de knowhow van productiespecialisten in een zeer vroeg stadium

beschikbaar zijn, en kunnen alle stappen in de ontwikkeling ter plaatse gecoördineerd worden. Hierdoor worden niet enkel kosten bespaard, de kwaliteit van de producten zal verhogen en de time-to-market zal verminderen. Met deze nieuwbouw vlakbij Stuttgart onderschrijft Festo het idee om van Duitsland ook een centrum van hoogtechnologie te maken. De productiesite van Scharnhausen zal uitgerust worden met de modernste elektrische en pneumatische automatiseringssystemen en zal zeer efficiënt omspringen met energie. E

www.festo.be

www.induss.eu

25 jaar Georg Fischer nv Het jaar ’89 was niet alleen het jaar van de val van de Berlijnse muur en van de Lambada. In ’89 werd ook Georg Fischer nv opgericht. Een belangrijke gebeurtenis, want dit betekende het afsplitsen van de Belgisch Luxemburgse tak van de Nederlandse vestiging van GF. Op 16 mei vierde GF dus haar 25 jaar onafhankelijkheid. Dit met een spetterend feest in ‘The Wild Gallery’ in Vorst. Kosten noch moeite werden gespaard om de gasten te vermaken. De medewerkers ‘van het eerste uur’, Liliane Coene, Henri Arnoldi, Chris Van Melkebeek, Pros Leemans en Dominique Van Ackere, respectievelijk 42, 35 en 25 jaren trouwe dienst, werden gehuldigd en er werd een overzicht gegeven van de mijlpalen in de 25 jaar geschiedenis. A nostalgic past, a magnificent present and a sparkling future… .

www.gfps.com

aquarama #65 I 5

Jaarverslag De Watergroep

winside news

Atlas Copco viert 5 jaar baanbrekende blowertechnologie De energiezuinige ZS- schroefblowertechnologie biedt een enorm potentieel voor energiebesparingen. In een test volgens ISO 1217 ed. 4, uitgevoerd door de onafhankelijke TÜV-keuringsinstantie werd aangetoond dat de ZS schroefblower bij 0,5 bar(e) 23,8% en bij 0,9 bar(e) 39,7% energiezuiniger is dan een vergelijkbare lobbenblower. Dit hoge rendement van de ZS is hoofdzakelijk te danken aan de superieure schroeftechnologie, maar

ook de geïntegreerde tandwielkast, het oliesysteem en het innovatieve modulaire ontwerp dragen hiertoe bij. In een biologische afvalwaterzuiveringsinstallatie is het beluchtingssysteem verantwoordelijk voor 70% van het energieverbruik. Momenteel worden in het merendeel van deze installaties rootsblowers gebruikt. Door het energieverbruik van het beluchtingssysteem omlaag te brengen, hebben deze zuiveringsinstallaties het voordeel van lagere energiekosten zowel als van een milieuvriendelijker proces. E

www.dewatergroep.be

www.efficiencyblowers.com

Ruim 20 jaar kleppen en afsluiters “made in Belgium” PCT nv produceert ruim 20 jaar haar eigen gamma afsluiters en kleppen. Het gamma, specifiek ontworpen vanuit de nood aan beheersing van de afvoercapaciteit van rioolstelsels en oppervlaktewateren, omvat kanaalafsluiters, wandafsluiters, terugslagkleppen, overstortschuiven en steekkleppen. PCT nv produceert een combinatie

6 I a q u ar ama # 6 5

2013 was voor De Watergroep een bijzonder jaar door de viering van ‘100 jaar watervoorziening’ en de introductie van een nieuwe naam. Door de verdere ontwikkeling van de takken industriewater en afvalwater is De Watergroep meer dan ooit een integraal waterbedrijf. ‘We kunnen dit jaar afsluiten met een winst van 15,3 miljoen euro. Dit is een gunstig resultaat, maar tegelijk zijn we er ons van bewust dat er grote financiële uitdagingen op ons afkomen,’ stellen voorzitter Herman Van Autgaerden en directeur-generaal Boudewijn Van De Steene. Andere punten uit het jaarverslag betreffen de trend van het dalend verbruik die zich verderzet, de proceswaterinstallaties die op kruissnelheid draaien, het groeipotentieel voor RioP, de ecologische bedrijfsvoering van De Watergroep (bijna 99% van de reststoffen werd nuttig hergebruikt) en asset management als de uitdaging voor de toekomst. In oktober 2013 kondigde De Watergroep voorts de overname aan van zowel de Intercommunale Watermaatschappij (IWM) als van het gemeentelijk waterbedrijf van Hoeilaart. Een ander aandachtspunt uit het jaarverslag is de administratieve vereenvoudiging en economische efficiëntie. De officiële vertegenwoordiging van de vennoten op de Algemene Vergadering werd beperkt tot 1 persoon.

van hoogwaardige constructieen afdichtingsmaterialen. Standaard worden enkel kwaliteitsvol HDPE, RVS en afvalwaterbestendige dichtingen (EPDM) ingezet. De kwalitatieve en onderhoudsarme waterbeheersingsartikelen hebben een lange levensduur. Het uitgebreid gamma voldoet aan het Aquafin typebestek en kan op aanvraag aangepast worden aan klanteigen specificaties. Productie in het eigen atelier te Beringen maakt het eenvoudig om het cli-

ënteel maatwerk qua afmetingen, aansluitvorm en bediening te bieden zonder in te boeten aan kwaliteit en levensduur. Geautomatiseerde bedieningen al of niet van op afstand gestuurd worden meer en meer toegepast. Op vraag van het cliënteel kan men bij PCT nv echter ook terecht voor eenvoudige aluminium schotbalken of steekschuiven. E

www.benvitec.be

Laat uw waterzuivering ademen Air Products biedt zuurstofoplossingen aan (zowel zuivere zuurstof als on-site gegenereerde zuurstof) voor uw waterzuivering voor: • Het verhogen van de behandelingscapaciteit • Pieken in vuilvracht op te vangen • Geur, schuim of slibproblemen te behandelen • De CO2 footprint van de site te verlagen (energiebesparingen) • Minder slib te produceren De aanbiedingen van Air Products kunnen uw waterzuivering verbeteren voor een lagere dan verwachte kost. Contacteer ons voor meer informatie: Air Products N.V. Waversesteenweg 1789, 1160 Brussels T 02 674 94 78 apbulkbe@airproducts.com

tell me more

www.airproducts.be

34771_Kuszewska_Aquarama_ad_195x134mm+bleeds.indd 1

5/11/12 2:20 PM

Water De juiste oplossingen op de juiste plaats Water is leven. Daarom is het nodig zorg te dragen voor deze natuurlijke rijkdom. Samen met de afdeling Water van Tauw vindt u een duurzaam antwoord op elk watervraagstuk. U krijgt van onze specialisten onafhankelijk advies. Ze tonen hoe u de wet toepast en wat er mogelijk is specifiek op maat van uw bedrijf. Altijd met zin voor realiteit: u blijft binnen uw budget en de terugverdientijd is optimaal. Het totaalplaatje telt: Tauw heeft aandacht voor de hele waterketen. Resultaat? We garanderen u de juiste oplossingen op de juiste plaats. www.tauw.be/water

Denkkracht voor duurzame omgevingskwaliteit

Advertentie Water BE_195x134_FINAL.indd 1

15-11-2013 11:09:39

Bioproducts & Apps Onze Biosupplementen:

Nutriflok, Stabilox, Methanostim Liquide Onze Biocatalysatoren:

Nitrificerende ent ABIL en HANDS, anaeroob korrelslib, Multidechlorobac, Lyposol Onze Bioprotectantia:

Bescherming tegen biocorrosie, Legionella, ... Ons Biohergebruik:

Valorisatie van organische stromen tot Biovoeders Industrieweg 122 P, 9032 Wondelgem • België T: +32 9 375 17 14 • F: +32 9 375 17 15 • sales@avecom.be

www.avecom.be 16 avecom ad aquarama 195x134-2014.indd 1

29/08/14 10:42

AquaScat

sets the standard

Troebelheidmeter · · · · · ·

Minimaal onderhoud Contactloos troebelheid meten 90° strooilichtmeting Meetbereik 0 .. 4’000 FNU Resolutie 0.001 FNU Volledige automatische kalibratie

Geïntreseerd in een demonstratie of proefplaatsing? Tel: E-mail: Web:

+31 88 278 28 28 info@apt.be www.apt.be

winside news

Wavin opent nieuw filiaal in Hooglede Het nieuw filiaal in Hooglede (Diksmuidesteenweg 17c) laat Wavin toe dichter bij de West-Vlaamse klanten te staan. Het bedrijf levert als toeleverancier in de bouw en installatie in België een actieve bijdrage aan belangrijke maatschappelijke thema’s zoals duurzaam waterbeheer, overstromingsproblematiek, hygiëne en leefcomfort. De meerwaarde voor de klant steunt op vijf pijlers: het bieden van technisch advies en maatwerk inzake projectontwerp, de ontwikkeling van innovatieve en duurzame producten en diensten, het garanderen van kwaliteit, het bieden van een compleet assortiment voor bovengrondse en ondergrondse toepassingen en tot slot een snelle, eenvoudige en betrouwbare beschikbaarheid van de producten. E

Nijhuis Aecomixtm-technologie wint Ad & Biogas Industry Award Na de lancering van de beproefde ultramoderne Nijhuis AecomixTMtechnologie heeft Nijhuis Industries de prijs voor innovatie op het vlak van procesefficiëntie/-optimalisering gewonnen tijdens de Anaerobic Digestion & Biogas Industry Awards dit jaar. De Nijhuis AecomixTM-technologie werd daarbij erkend voor haar unieke anaerobe behandelingsvermogen op basis van de retentie van vaste stoffen door middel van opgeloste biogasflotatie. Het biedt voedingsen drankenfabrikanten de mogelijkheid om afvalwater

en organische afvalstromen in één reactor te behandelen tegen lagere investerings- en operationele uitgaven in vergelijking met andere oplossingen. Brian Scheffe, hoofd van de afdeling Anaerobic Digestion and Industrial Effluent bij Nijhuis: “We zijn erg blij dat we deze award mogen ontvangen en dat we de markt kunnen informeren over de voordelen van een gecombineerde effluentbehandeling en digestie van organische vaste stoffen. Door voor lagere fabriekswaterlasten en een hogere biogasopbrengst te zorgen, vergroot de financiële levensvatbaarheid van anaerobe digestie in tal van industrieën, waaronder de voedingsen drankensector.” E

www.nijhuis-water.com

www.wavin.be

Readybox® Marine Packing start in Antwerpen Readybox® ging in september van start met een nieuwe dienst voor zeewaardige verpakking, samen met Van Moer Rail en Exportpack. Exportpack beschikt sinds 15 jaar over de SEI-erkenning. Readybox® is bekend als producent van de handige vouwkisten op maat in multiplex, die op 25 seconden kunnen worden gemonteerd zonder gereedschappen. Readybox® produceert ook opzetranden in diverse formaten. Robert Vermetten zaakvoerder en ontwerper van het Readybox® concept: “De voordelen van een kist SEI 4C te verpakken zijn onvoldoende bekend. Nochtans, het heeft als bijkomend voordeel dat verschepers niet van nalatigheid beschuldigd zullen worden door de goederenverzekeraar omwille van “weak packing”. Met andere woorden als er toch schade zou optreden is deze schade gedekt, daar waar oxidation, decoloration and corrosion steeds uitgesloten zijn van een gewone verzekering. Daarom zijn wij zeer blij om met een ervaren partner als Exportpack in zee te gaan.” Voor VMR betekent dit nieuw project “een waardevolle aanvulling met groeipotentieel bovenop het bestaande dienstenpakket”, aldus bestuurder Luc Kermans. E

www.readybox.be E www.tpl.be

aquarama #65 I 9

We kunnen ook úw waterzuivering efficiënter maken

Operationele, financiële & procestechnologische audits van zuiveringsinstallaties

Daling kosten van heffingen, energie, chemicaliën & slibafzet

Aquafin NV heeft in Vlaanderen 280 zuiveringsinstallaties voor huishoudelijk afvalwater. Door onze ervaring met meet- en regeltechnieken behalen we jaar na jaar uitmuntende zuiveringsresultaten tegen een scherpe kostprijs. Dochterbedrijf Aquaplus maakt gebruik van deze knowhow. Gecombineerd met zijn uitgebreide ervaring bij industriële klanten vormen zij de ideale partner om de zuiveringsinstallatie van uw bedrijf te optimaliseren. Maak vandaag nog een afspraak met Aquaplus voor een audit van uw installatie en ontdek welke kosten u binnenkort met ons advies kan besparen.

Aquaplus NV - Dijkstraat 8 - 2630 Aartselaar T 03 450 45 02 - info@aquaplus.be - www.aquaplus.be

winside news

Endress+Hauser Conducta is werkgever van het jaar 2014 Waterleau versnelt expansie naar nieuwe markten Waterleau, een Belgische technologieprovider die oplossingen voor water-, lucht- en afvalbehandeling alsook energierecuperatie aanbiedt, en Metz, een Duits bouwen ingenieursbedrijf, hebben de handen in elkaar geslagen voor de nieuwe onderneming Kary-Planaqua GmbH die de activa heeft overgenomen van het vroegere Stulz-Planaqua North. Concreet heeft Waterleau daarbij een meerderheidsbelang in de onderneming genomen. Kary-Planaqua, gevestigd in Bremen, stelt meer dan 40 ervaren ingenieurs, technici en ondersteunend personeel te werk en kan bogen op een sterke staat van dienst in het ontwerpen en bouwen van water-, afvalwaterbehandelings- en biogasinstallaties voor gemeentelijke en industriële klanten. Deze voormalige divisie van Stulz-Planaqua was in 2012 goed voor een omzet van ca. EUR 36 miljoen. Daarnaast beschikt de onderneming ook over uitstekende referenties en projecten in Duitsland, Oost-Europa, Rusland, Turkije en het Midden-Oosten. Zelf zal de nieuwe onderneming actief zijn onder de merknaam Kary-Planaqua GmbH, waarmee verwezen wordt naar de lange geschiedenis van Kary en planaqua. De oprichter van planaqua, Thomas Poeck, zal de Managing Director van de onderneming worden. E

Tevreden werknemers, een open cultuur en een uitstekend managementontwikkelingsprogramma: voor de vijfde keer werd Endress+Hauser Conducta uitgeroepen tot één van de beste werkgevers van Duitsland. ‘Top Job’-mentor Wolfgang Clement reikte de prijs uit aan de in Gerlingen gevestigde onderneming op de Duitse KMO-bijeenkomst die op 27 juni in Essen, Duitsland georganiseerd werd. Het in vloeistofanalyse-

metingen gespecialiseerde bedrijf van de Endress+Hauser Groep sleepte de award in de wacht in de categorie van de bedrijven met meer dan 500 werknemers van de ‘Top Job’-werkgeverswedstrijd. Compamedia kent het ‘Top Job’-keurmerk sinds 2002 toe aan kleine tot middelgrote ondernemingen als erkenning voor bijzondere HR-programma’s. 103 bedrijven namen dit jaar deel aan de wedstrijd, waarvan bijna drie kwart familiebedrijven waren. E

www.endress.com

www.waterleau.com

Openbaar onderzoek stroomgebiedsbeheerplannen voor Schelde en Maas Recent startte het openbaar onderzoek van de stroomgebiedsbeheerplannen voor Schelde en Maas 2016-2021. Deze plannen bepalen wat Vlaanderen kan doen om de toestand van de waterlopen en het grondwater te verbeteren en om

ons beter te beschermen tegen overstromingen. Ook de zoneringsplannen en de gebiedsdekkende uitvoeringsplannen, die bepalen hoe en wanneer het afvalwater van alle huizen in Vlaanderen gezuiverd moet worden, zijn in de stroomgebiedsbeheerplannen opgenomen. Tot 8 januari 2015 kan iedereen de ontwerpen van de plannen raadplegen en er op reageren via de website www. volvanwater.be.

In de informatiezuilen van bibliotheken en openbare gebouwen is een folder beschikbaar over het openbaar onderzoek. De folder kan ook digitaal geraadpleegd worden via bovenstaande site. In het najaar volgen op verschillende locaties in Vlaanderen informatievergaderingen. Het openbaar onderzoek van de stroomgebiedsbeheerplannen voor Schelde en Maas 2016-2021 wordt georganiseerd door de Coördina-

tiecommissie Integraal Waterbeleid (CIW). De CIW staat onder andere in voor de ambtelijke voorbereiding van de ontwerpen van stroomgebiedsbeheerplannen en voor de coördinatie en afstemming tussen de verschillende actoren van het waterbeleid. E

www.integraalwaterbeleid.be

a q u a r a m a # 6 5 I 11

winside news

w Beurskalender • Aquarama Vakbeurs - TNAV Workshop 23 oktober 2014 I Brabanthal Leuven Vakbeurs en workshop voor de Belgische waterbehandelingssector u www.aquarama.be • ifat india 9 tot en met 11 oktober 2014 I Bombay Exhibion Centre, Mumbai internationale vakbeurs voor water, afvalwater en recyclage u www.ifat-india.com • Pollutec Lyon 2 tot en met 5 december 2014 I Eurexpo Lyon Globaal ecotechnologie-event u www.pollutec.com • Aqua Nederland 17 tot en met 19 maart 2015 Evenementenhal Gorinchem Vakbeurs voor waterbehandeling, -management en -technologie www.aquanederland.nl • Laborama 19 tot en met 20 maart 2015 I Brussels Kart Expo Groot-Bijgaarden u www.laborama.be • VLARIO-dag 23 maart 2015 u www.vlario.be • Wasser Berlin International 24 tot en met 27 maart 2015 I Messe Berlin Internationale vakbeurs en congres over water en afvalwater u www.wasser-berlin.de • Aquarama Vakbeurs - TNAV Workshop 22 oktober 2015 I Brabanthal Leuven Vakbeurs en workshop voor de Belgische waterbehandelingssector u www.aquarama.be • Aquatech Amsterdam 3 tot 6 november 2015 I Amsterdam RAI Wereldwijde vakbeurs voor proces-, drink- en afvalwater u www.aquatechtrade.com

12 I aq u arama # 6 5

InfraTech van 20 tot en met 23 januari 2015 InfraTech is de tweejaarlijkse ontmoetingsplaats voor de infrastructuur. In 2015 vindt de beurs plaats van 20 tot en met 23 januari in Ahoy Rotterdam op een beursoppervlakte van 30.000 m². Exposanten zijn toeleveranciers van producten en diensten voor de GWW-markt, publieke opdrachtgevers, aannemers en ingenieursbureaus. Publieke opdrachtgevers hebben een centrale plek op de beursvloer. De editie 2013 telde 535 exposanten en ruim 20.000 professionele bezoekers die de beurs bezochten. Bezoekers zijn beslissers in de infrabranche waaronder managers, beleidsmakers en adviseurs. Een groot deel van de bezoekers is werkzaam bij de overheid. De beslissingsbevoegdheid is hoog: 82% van de bezoekers is als adviseur of (eind)beslisser betrokken bij de aanschaf van produc-

ten en/of diensten. 70% van de exposanten geeft aan de voor hen relevante doelgroepen (zeer) goed bereikt te hebben in 2013. De beursvloer van InfraTech is opgedeeld in verschillende thema’s die een segment binnen de infrastructuur vertegenwoordigen: Infrastructuur, Water, Openbare Ruimte & Mobiliteit, Riolering (nieuw). Alle thema’s hebben een eigen plaats op de beursvloer, zodat opdrachtgevers en opdrachtnemers elkaar gemakkelijk kunnen vinden. Naast een breed aanbod van exposanten wordt tijdens de beurs een omvangrijk kennisprogramma aangeboden om kennisuitwisseling binnen de branche te stimuleren. De tweede editie van InfraTech Duitsland vindt plaats van 13 t/m 15 januari 2016 in Messe Essen.

Sectorgids Aqua Belgica

van waterbehandeling. De gids is opgedeeld in zes hoofdstukken: Over Aqua Belgica, het Witboek, Waar-Niet waar, Technische informatie, Position papers en de Ledenlijst.

Aqua Belgica, de Belgische Federatie voor Waterbehandeling, gaf begin dit jaar haar tweede Sectorgids voor de waterbehandeling uit, samengesteld voor de professional. Naast technische informatie, vindt men er ook het antwoord op de meest gestelde vragen over waterbehandeling. Met deze gids wil Aqua Belgica de professional een nuttige tool bieden zodat klanten volledig en correct kunnen worden geïnformeerd over de mogelijkheden en voordelen

www.infratech.nl

www.aquabelgica.be

AQUARAMA TRADE FAIR FOR WATER TECHNOLOGY 2014

TNAV WORKSHOP

+ TNAV WORKSHOP I AQUAFLANDERS STUDIEDAG I VLARIO CONTACTDAG

23/10/2014

23 OKTOBER 2014 I BRABANTHAL LEUVEN Het enige netwerk-event rond watertechnologie in België! EXPOSANTEN AERZEN BELGIUM NV AIR PRODUCTS APT BV AQUAFLANDERS AQUAPLUS AQUASYSTEMS INTERNATIONAL ATLAS COPCO AVECOM AVK BELGIUM NV/SA BENVITEC BEST INSTRUMENTS BIO-DYNAMICS BPI INSTRUMENTS BRENNTAG CAMTRONICS BV CARMEUSE CGK-GROUP BVBA CLARFLOK SA DANFOSS VLT DRIVES DE WATERGROEP DECKX ELEKTRO MECHANICA ECO-BETON WATER TECHNOLOGIES NV ECO-VISION BVBA EDO PUMPS EGGER TURO PUMPS BELGIUM BVBA ENDRESS + HAUSER EUROWATER EXELIO FESTO BELGIUM SA FILTER SERVICE

GE WATER & PROCESS TECHNOLOGIES GEA WESTFALIA BELGIUM GEMÜ VALVES BVBA/SPRL GEO-ENGINEERING GEORG FISCHER NV/SA GH SYSTEMS GRUNDFOS BELLUX NV/SA HACH LANGE HANNA INSTRUMENTS BVBA HSF HYDRIS ENGINEERING IKT NEDERLAND INDUSS NV IWAKI BELGIUM NV JUMO AUTOMATION PGMBH KAESER KOMPRESSOREN KALSBEEK KROHNE BELGIUM NV KSB BELGIUM SA KURITA EUROPE GMBH KWT MILIEU BVBA METROHM NALCO BELGIUM BVBA NETZSCH PUMPS BELLUX NEWTEC WATER SYSTEMS NOREVA GMBH NOVOCHEM WATER TREATMENT BV NOVOTEC NV NUPIGECO BENELUX OVIVO HOLLAND B.V. P. BOONEN & CO NV PACKO PUMPS

PANTAREIN BVBA PENTAIR VALVES & CONTROLS PHOENIX CONTACT PMT BENELUX PRAXAIR NV PROFILPLAST PROMINENT BELGIUM NV RCENVIRONMENT SPRL/BVBA RIETLAND BVBA/GROUP W ROBUSCHI BENELUX BV SCHNEIDER ELECTRIC SIEMENS NV/SA SMET GROUP SPIROTECH BELGIË BVBA SPX FLOW TECHNOLOGY SULZER PUMPS TAUW BELGIË NV TNAV TREVI NV VEOLIA WATER SOLUTIONS & TECHNOLOGIES BELGIUM VIGOTEC AKATHERM VINK NV/SA VITO VLAKWA VLARIO WATERIS WATERLEAU-BIOTIM WATTS INDUSTRIES/SOCLA WEG BENELUX XYLEM

Registreer u als bezoeker op www.aquarama.be

Motors | Automation | Energy | Transmission & Distribution | Coatings

Wie voorbereid is vreest de toekomst niet

Toen de IE2 norm voor motoren verplicht werd in juni 2011, waren WEG motoren reeds lange tijd beschikbaar. Ondanks het feit dat de IE3 norm pas in 2015 verplicht wordt, produceert WEG nu al Premium Efficiency IE3 motoren. Tot op heden is nog geen datum bevestigd voor toepassing van de IE4 norm, maar u kan nu al een super energiezuinige IE4 motor kiezen uit het WEG gamma. De toekomst ligt net om de hoek....

Als u vooruit wenst te kijken, bezoek dan

www.weg. . net .

w be u rs n ie u ws

Drinkwaterveiligheid en watersanering centrale thema’s op AquaFlanders-studiedag Cruciale informatieve updates over watersanering in de toekomst, en uitdagingen inzake drinkwater: in een notendop is dat wat u mag verwachten van de AquaFlanders-studiedag, die net als vorig jaar simultaan met de Aquarama Vakbeurs wordt georganiseerd. “Het pro-

e AquaFlanders-studiedag wisselt om de twee jaar af tussen beleidsthema’s en technische aspecten. Nadat vorig jaar de focus lag op assetmanagement voor drink- en afvalwater, stippelde het team van Marc Buysse nu een interessant programma uit, dat ook zijn inspiratie vindt in het memorandum dat AquaFlanders indiende bij de vorming van de nieuwe Vlaamse regering.

gramma dat op 23 oktober wordt gepre-

D r i n k wat e r

senteerd richt zich naar alle stakeholders

“Ten eerste zullen we een aantal drinkwatertopics in het voetlicht plaatsen,” aldus Marc Buysse. “We zullen onder meer nader ingaan op de veiligheid van drinkwaterbronnen, een item dat bij een vorige gelegenheid al eens kort werd toegelicht. Zo is de opmaak en implementatie van waterveiligheidsplannen bijvoorbeeld razend actueel. Vertegenwoordigers van de drinkwaterbedrijven komen uitleggen hoe dit het best kan worden aangepakt en hoe we onze drinkwaterbronnen volgens nieuwe

en is zeker ook voor openbare besturen interessant,” stipuleert Marc Buysse van AquaFlanders.

methodieken optimaal kunnen beschermen. We focussen ook op de positieve rol van de openbare besturen in dit proces. “ Daarnaast wordt in de Brabanthal van Leuven stilgestaan bij een ander actueel thema, met name schaliegaswinning. Eind vorig jaar startte een consortium, waarin de Belgische geologische dienst, de KU Leuven en de Technische Universiteit van Aken zijn vertegenwoordigd, met de zoektocht naar schaliegas in de Belgische ondergrond. Ook elders in Europa hebben wetenschappers de krachten gebundeld in onderzoek naar deze stof. Schaliegaswinning deed de industrie in de Verenigde Staten opleven, maar heeft een kwalijke reputatie. Zo moet er bijvoorbeeld voor opgepast worden dat bij boringen naar schaliegas het grondwater niet bezoedeld raakt. Professor Rudi Swennen van de KU Leuven is een autoriteit in deze materie, die een vrij complex verhaal blijkt omdat het zich zowel op globale als op lokale schaal afspeelt.

”

Voor de deelnemers is het heel boeiend dat ze, na de studiedag, nog een bezoek aan de vakbeurs kunnen brengen. Op die manier kunnen ze zich informeren over de innovaties van verschillende bedrijven, en intussen ook aan netwerking doen.

Marc Buysse van AquaFlanders a q u a r a m a # 6 5 I 15

AQUARAMA TRADE FAIR FOR WATER TECHNOLOGY 2014

TNAV WORKSHOP

23/10/2014 “Tertio staan we stil bij het onlangs genomen besluit door de Vlaamse Regering over de handelingen binnen de waterwingebieden en de beschermingszones, vooral wat betreft pesticiden- en geneesmiddelengebruik. Bedoeling is dat er in de toekomst een stuk preventiever gewerkt wordt. We moeten namelijk af van de benadering waarbij alles ‘end of pipe’ opgelost wordt, ervan uitgaand dat de waterzuivering alle onnodige stoffen uit het water zal elimineren. Meer dan ooit is het belangrijk dat onze grondstof zo zuiver mogelijk is, zodat we blijvend drinkwater kunnen leveren dat volledig vrij is van restanten van pesticiden en geneesmiddelen. Ook voor openbare besturen is dit een heel interessant thema: hoe moeten ze hiermee omgaan bij het onderhoud van publieke ruimtes?” Sa n e r i n g

Naar goede gewoonte staat de organisatie van de AquaFlanders-studiedag stil bij de toekomst van watersanering. “Duurzaamheid is een begrip dat stilaan bij elke onderneming bovenaan het prioriteitenlijstje staat. Verstandig omgaan met afval en afvalwater is daar één aspect van. Meer dan ooit moet afvalwater worden beschouwd als een bron van grondstoffen, en dus niet langer als een stroom die geen nut meer heeft. Dat past perfect binnen de algemene evolutie naar een gesloten economie, waarbij uiteindelijk alles weer een grondstof wordt.” Ten tweede wil men bij de aanwezigen een lans breken voor zo continu mogelijke, gestroomlijnde investeringsinspanningen voor rioleringswerkzaamheden. “Die constante moet er niet alleen komen in de tijd, maar ook op hoog niveau. Alleen op die manier kunnen we vermijden dat noch de aannemers, noch de rioolbeheerders op termijn worden geconfronteerd met quasi uitzichtloze uitdagingen.” Een derde aandachtspunt is de aanzwengeling van het waterbewustzijn bij architecten. “Vroeger was het zo dat architecten bij de oprichting van nieuwe gebouwen amper, of zelfs helemaal niet, werden betrokken bij het aspect water. Net daarom komt een vertegenwoordiger van NAV, de Vlaamse architectenorganisatie, ijveren voor een strakkere inburgering van waterbewust wonen bij de architect, zodat ze hiermee terdege rekening kunnen houden bij de uitoefening van hun dagelijkse activiteiten.” 16 I aq u arama # 6 5

S ta r t va n m o o i e s a m e n w e r k i n g

Het is geen toeval dat AquaFlanders de handen in elkaar sloeg met de organisatoren van de Aquarama Vakbeurs. Marc Buysse: “Voor de deelnemers is het heel boeiend dat ze, na tijdens de studiedag hun kennis te hebben verrijkt, nog een bezoek aan de vakbeurs kunnen brengen. Op die manier kunnen ze zich informeren over de innovaties van verschillende bedrijven, en intussen ook aan netwerking doen. Ook de samenwerking met de Brabanthal in Leuven is door ons als heel positief ervaren. De locatie is ruim genoeg om bepaalde proefsettings op te stellen, de zaal perfect in te richten voor een studiedag en omvat ook voldoende cateringruimte. De vakbeurs sluit daar dan naadloos bij aan.” Netwerking

De AquaFlanders-studiedag wordt afgesloten om 13 uur. Nadien krijgen de deelnemers nog ruim de tijd om met de stakeholders bij te praten en te netwerken tijdens het verzorgde walking dinner. Inschrijven kan via de website van Aquarama: www.aquarama.be.

nen van zowel zouten, zuren als basen uit geconcentreerde stromen,” zegt organisator Paul Ockier. Steeds meer bedrijven staan stil bij de optimalisatie van hun waterzuivering. Carlos Coolsaet (Alpro) verduidelijkt hoe zijn bedrijf dat aanpakt door Real Time Control, terwijl Raf Vandaele (Grontmij) de deelnemers komt inwijden in technologieën die zich lenen voor dergelijke verbeterprocessen. De verwijdering van stikstof uit afvalwater is een hot item voor zowel Coos Wessels (BWA Nederland) als Maria Ekenberg en Michel Danau (Veolia Water Technologies). Terwijl Coos Wessels de principes van GaliCos uit de doeken komt doen en ook uitlegt hoe cellulose uit afvalwater kan worden gehaald om er toiletpapier van te produceren, staan Maria Ekenberg en Michel Danau stil bij het Anitamox-proces. Waterhergebruik in de industrie staat dan weer centraal bij de Boomerang-technologie, waarover Ron Gerards (Waterleau) een en ander komt toelichten. Tenslotte komt Floriaan Van Mechelen (Pantarein) verduidelijken waarom het belang van de effluentkwaliteit eerder relatief is.

TN AV

Vlario

‘Water in de industrie’ is het centrale thema van de TNAV-workshop. In een eerste presentatie staan Arne Verliefde en Marjolein Vanoppen stil bij het vierjarige VIS-traject ‘De Blauwe Cirkel’. Het duo komt een update geven van dit project, waarvan een van de doelstellingen is de efficiëntie bij waterhergebruik te verhogen.

Naar goede gewoonte tekent ook Vlario, het overlegplatform en kenniscentrum voor de Vlaamse riolerings- en afvalwaterzuiveringssector, present op de Aquarama Vakbeurs. Tijdens de contactnamiddag zal onder meer Wendy Francken het publiek wegwijs maken in enkele belangrijke updates en tendensen. (Door Bart Vancauwenberghe)

Eén van de cruciale topics van deze workshop is de recuperatie van grondstoffen uit water. “Zo komt Luc Pinoy (KU Leuven) het InToBiMem-project toelichten, waarbij het streefdoel bestaat uit het win-

E www.aquarama.be E www.aquaflanders.be E www.tnav.be E www.vlario.be

Our success formula for innovative water and process management Permanent research and development form the core of our innovative products for chemical water and process management. As a worldwide market leader, we continually develop new technologies in our own research laboratories. From applications for various industries to improving plant and operational safety and efficiency, Kurita always places a high priority on conserving water resources. With our unique technology for membranes and intelligent treatment concepts for reverse osmosis, we significantly increase the efficiency of raw and wastewater treatment. Our approach is as precise as our outcomes: Innovative products and environmentally friendly treatment programs are the essential elements of our success formula for creating solutions to meet your individual needs.

Kurita Europe GmbH . Industriering 43 . 41751 Viersen . Germany Phone: +49 2162 95800 . www.kurita.de

GF Piping Systems

Een Kwarteeuw Georg Fischer NV in BelgiĂŤ Bedankt! Een welgemeende dankuwel aan al onze klanten voor het jarenlange vertrouwen. Zonder u hadden wij deze kwarteeuw-kaap niet bereikt. Met ons GF team zien wij de toekomst enthousiast tegemoet en blijven wij streven naar de beste service en kwaliteit. Georg Fischer NV Vaartdijk 109-111 1070 Brussel Tel 02/556 40 20 www.gfps.com/be

aquarama trade fair tnav workshop

Een boeiend innovatietraject Net zoals vorig jaar, lanceren Aquarama en TNAV tijdens het evenement een innovatietraject: op de beursvloer en tijdens de workshop kunnen de bezoekers kennismaken met een aantal nieuwigheden van aanwezige exposanten. Op deze en volgende pagina’s vindt u ze alvast opgelijst.

Phoenix Contact: tool voor procesautomatisering Phoenix Contact heeft de ‘Waterworx function block library’ gecreëerd. Deze tool is specifiek ontwikkeld om te beantwoorden aan de eisen van watermanagement. De ‘block library’ maakt het mogelijk om de automatisering van processen en systemen voor water-

en afvalwaterbehandeling te vereenvoudigen. Dat gebeurt aan de hand van sectorspecifieke gestandaardiseerde items in de software, waardoor de operator een project kan creëren dat helemaal aangepast is aan zijn systeem.

Jumo: Aquis touch P De nieuwe JUMO AQUIS touch P is geschikt als centraal platform voor weergave en verwerking van de pH-waarde of redoxspanning, elektrolytische geleidbaarheid, temperatuur en desinfectiewaarden zoals vrij chloor, totaal chloor, chlooroxide, ozon, waterstofperoxide en perazijnzuur. Daarnaast zijn er voor de flowmetingen pul-

singangen beschikbaar. De universele ingangen kunnen voor de meting van vrijwel alle analoge meetwaarden met eenheidssignalen (4 ... 20 mA of 0 ... 10 V) ingezet worden. Het toestel beschikt onder meer over talrijke eenvoudige alarm-, grenswaarde- of tijdgestuurde schakelfuncties.

Clarflok: Flogreen Clarflok presenteert de serie Flogreen. Dit zijn vlokmiddelen onder de vorm van watergedragen dispersies. Deze anionische, kationische of polyvalente polyacrylamides bevatten olie noch solventen en zijn heel eenvoudig in gebruik. Daarnaast introduceert Clarflok ook coagulan-

ten op plantaardige basis. Deze kationische polymeren met een laag moleculair gewicht zijn bioafbreekbaar, rechtstreeks toepasbaar en vormen geen extra slib. Ze oefenen ook bovendien geen invloed uit op de pH-waarde. (Foto vlnr: poedervormige coagulanten/floculanten op basis van zetmeel, vloeibare tannines, vloei-

bare coagulanten/floculanten op basis van zetmeel, olievrije emulsie-floculanten).

HACH LANGE: voorspellende onderhoudssoftware voor instrumentatie

vicebehoefte van instrumenten. Op die manier kan de gebruiker het onderhoud voorspellen en inplannen, zodat hij kan vertrouwen op een juiste werking tegen minimaal onderhoud. Prognosys analyseert met behulp van diagnostische software meerdere variabelen en signalen van de instrumenten en houdt de gebruiker op

de hoogte over de prestaties van zijn instrument. Een eenvoudig dashboard zorgt voor een snel en duidelijk inzicht in de meetbetrouwbaarheid.

Ieder instrument heeft onderhoud nodig om de juiste werking te garanderen. Hach Lange’s nieuwe diagnostische software PROGNOSYS geeft vroegtijdig inzicht in de meetbetrouwbaarheid en de ser-

Hanna Instruments: Edge-serie De Edge™-serie legt de lat opnieuw een stuk hoger in de wereld van analytische meetinstrumentatie. Het unieke ontwerp weegt maar 250 gram en is met een dikte van 12,7 mm en 8 uur batterijspanning ideaal om ook als handmodel gebruikt te

E www.phoenixcontact.com

E www.jumo.be

worden. Het 5,5” LCD-display is geoptimaliseerd voor eenvoudige aflezing en is voorzien van geïntegreerde drukknoppen die geen invloed ondervinden van vervuiling. Edge™-meters zijn beschikbaar in drie configuraties: pH, geleidbaarheid en opgeloste zuurstof. Ze zijn uitgerust met

E www.clarflok.be

E www.hach-lange.be

intelligente elektrodes die automatisch alle GLP-gegevens op de sonde opslaan. E www.hannainstruments.be

a q u a r a m a # 6 5 I 19

aquarama trade fair tnav workshop

20 I aq u arama # 6 5

20 I a q u arama # 6 5

Camtronics: MiniFlex-inspectiecamera De MiniFlex van Camtronics is een flexibel camerasysteem dat het inspecteren van buizen en leidingen van 32mm tot 75mm veel makkelijker maakt. De camera is voorzien van een uniek flexibel tussenstuk tussen de camera-

kop en de duwkabel. Dit tussenstuk zorgt voor een geleidelijke overgang van flexibel naar stug, waardoor ook haakse bochten in diameters vanaf 32 mm zeer soepel genomen kunnen worden. De MiniFlex is voorzien van een ovale kop, wat zorgt voor een gemakkelijker doorvoer waar-

bij de verlichtingsring boven de bodem blijft en de reflectie wordt geminimaliseerd.

eco-beton: opslag- en infiltratietank ECO GSV De ECO GSV opslag– en infiltratietank is een monolithische, betonnen bekuiping, vervaardigd uit één stuk. Door gebruik te maken van gegalvaniseerde wapening is roestvorming uitgesloten. In combinatie met een juiste keuze van de

regenwaterfilter, kan het regenwater nuttig gebruikt worden voor diverse toepassingen. Het overtollige regenwater wordt teruggegeven aan de natuur door infiltratie. De tank kan voorzien worden van de gewenste aansluitingen. Afhankelijk van het type, is het mogelijk tot 15.000 liter in één

ECO GSV op te slaan. Grotere volumes kunnen verkregen worden door meerdere kuipen aan elkaar te koppelen. Inspectie, onderhoud en reiniging vormen geen probleem dankzij het ruime mangat.

KROHNE: Optisys SLM 2100 Krohne introduceert het OPTISYS SLM 2100 optisch meetsysteem voor het meten van sedimentatieprofielen en het continu monitoren van de bezinkings- of sliblaag. Dit laat een betrouwbare opvolging toe van de sedimentatielagen in industriële en openbare toepassin-

gen zoals in sedimentatiebekkens van waterzuiveringsstations. Bovendien kan in klarings- en bezinkingsbekkens een meting van de bezinkingslaag gebeuren. Het toestel is het resultaat van een volledige reengineering en maakt gebruik van een optisch meetsysteem voor vaste stof, dat automatisch in het desbe-

treffende bekken wordt ondergedompeld.

Metis nv: BlueFil ® BlueFil® is een nieuwe coalescentiefilter voor olieafscheiders en slibvangputten (rood gedeelte op de foto). Het principe op basis waarvan BlueFil® werkt bestaat al langer, maar Metis nv gaat er prat op dat het product kwalitatiever

en prijstechnisch beter scoort dan bestaande alternatieven. Bij een coalescentiefilter wordt een dragermateriaal met een groot specifiek oppervlak in de tank gebracht. Kleine onopgeloste deeltjes klitten op dit oppervlak samen tot grotere deeltjes, die gaan drijven. Dat

maakt het mogelijk om een hoger rendement voor verwijdering van koolwaterstoffen te behalen.

NWT: Milieuvriendelijke antiscalants voor membraansystemen Onlangs heeft NWT (Novochem Water Treatment) haar pakket gecomplementeerd met biodegradeerbare, P-vrije en duurzame antiscalants voor membraansystemen. Deze producten zijn bio-

logisch stabiel en inzetbaar bij een groot aantal watertypen. Zo zijn er producten voor oppervlakte- en afvalwater, maar ook voor schoon bron- en leidingwater ten behoeve van bijvoorbeeld stoomketels, industrie- of drinkwaterproductie. Naast de gebruikelijke kalkstabilisatie zijn er producten die

ijzer, sulfaat en fosfaat adequaat in oplossing kunnen houden.

E www.camtronics.nl

E www.eco-beton.be

E www.krohne.be

E www.benvitec.be

E www.novochemgroup.com

Wat Wat Wat is het isishet het verschil verschil verschil tussen tussen tussen deze deze deze twee twee twee glazen glazen glazen water? water? water? Voor Voor Voor hethet ene hetene ene glas glas glas waswas was er erer

3030 30 %% minder %minder minder energie energie energie nodig nodig nodig

Beperk Beperk Beperk uw bedrijfskosten uwuw bedrijfskosten bedrijfskosten tot een tottot een minimum een minimum minimum metmet met onze onze ‘end-to-end’-oplossingen onze ‘end-to-end’-oplossingen ‘end-to-end’-oplossingen voorvoor energiebeheer voor energiebeheer energiebeheer Energie bepaalt Energiegrotendeels Energie bepaaltbepaalt grotendeels de prijs grotendeels voor de water prijsde voor en prijs uiteraard water voor en water ook uiteraard en de uiteraard bedrijfskosten ook deook bedrijfskosten de bedrijfskosten van uw installaties. van uwvan installaties. Bovendien uw installaties. Bovendien speeltBovendien energie speelt deenergie speelt grootste energie derol grootste inde degrootste ecologische rol in de rolecologische in de ecologische ™ ™ ™ voetafdrukvoetafdruk van het voetafdruk waterproces. van hetvan waterproces. het Schneider waterproces. Schneider Electric Schneider Electric Electric biedt een biedt oplossing een biedt oplossing om een oplossing om om uw energieverbruik uw energieverbruik uwte energieverbruik beheersen te beheersen en te te beheersen optimaliseren en te optimaliseren en terwijl te optimaliseren er rekening terwijl er terwijl wordt rekening er rekening wordt wordt gehoudengehouden met uw gehouden proceseisen. met uwmet proceseisen. uw Zo proceseisen. helpenZo wijhelpen u om Zo uw helpen wij ecologische u om wijuw u om ecologische voetafdruk uw ecologische voetafdruk te voetafdruk te te verkleinen.verkleinen. verkleinen. Onze brede Onze benadering brede Onze benadering brede van energiebeheer benadering van energiebeheer vaninenergiebeheer combinatie in combinatie met in energiecombinatie meten energiemet energieen en automatiseringsdiensten automatiseringsdiensten automatiseringsdiensten kan een besparing kan een kan besparing toteen 30besparing % van tot 30 uw% tot energiekosten van 30 % uwvan energiekosten uw energiekosten opleveren opleveren voor uw opleveren bestaande voor uw voor bestaande installatie. uw bestaande installatie. Dankzijinstallatie. een Dankzij duidelijk Dankzij eenoverzicht duidelijk een duidelijk op overzicht uw overzicht op uw op Deuw geïntegreerde De geïntegreerde De geïntegreerde systeemarchitectuur systeemarchitectuur systeemarchitectuur waternetwerk waternetwerk kunt waternetwerk u hetkunt beheer u kunt het van beheer uuw hetproces beheer van uw optimaliseren van proces uw proces optimaliseren en optimaliseren op die en manier op die en op manier die van manier ™ ™ EcoStruxure van EcoStruxure van™ EcoStruxure zorgt voor zorgt een zorgt voor efficiënt, een voorefficiënt, een efficiënt, energieafval energieafval in real energieafval timeinbeperken real time in realbeperken entime voorkomen. beperken en voorkomen. en voorkomen.

productief productief enproductief ecologisch en ecologisch en waterecologisch en water-wateren en afvalwaterbeheer afvalwaterbeheer afvalwaterbeheer voor zowel voor kleine zowel voor zowel kleinekleine Wanneer uWanneer met Schneider Wanneer u met Schneider uElectric met Schneider samenwerkt ElectricElectric samenwerkt tijdens samenwerkt de tijdens hele levensduur tijdens de helede levensduur van heleuw levensduur van uw uw als alsvan grote pompstations grote als grote pompstations pompstations en complexe en complexe en complexe installatie, installatie, kunt uinstallatie, eenkunt beroep u kunt een doen beroep u een op beroep onze doenexpertise op doen onze opals expertise onze wereldleider expertise als wereldleider inalselektrische wereldleider in elektrische in elektrische waterbehandelingsbedrijven. waterbehandelingsbedrijven. waterbehandelingsbedrijven. Onze Onze Onze distributie,distributie, motorbeheer distributie, motorbeheer en motorbeheer procesautomatisering. en procesautomatisering. en procesautomatisering. oplossingen oplossingen leveren oplossingen een leveren besparing leveren een besparing een tot besparing tot tot We raden We u aan raden We om uraden onze aan experten om u aan onze omen experten onze ingenieurs experten en ingenieurs rechtstreeks en ingenieurs rechtstreeks te betrekken rechtstreeks te betrekken door te betrekken door door 30 % op 30 bedrijfs% op 30 bedrijfs%enop ontwerpkosten. bedrijfsen ontwerpkosten. en ontwerpkosten. hen een diepgaande hen een hen diepgaande een auditdiepgaande ter plaatse audit ter audit enplaatse diagnose ter plaatse en van diagnose en uwdiagnose installatie van uwvan te installatie laten uw installatie te latente laten Bovendien Bovendien bieden Bovendien we bieden onze bieden we expertise onze we expertise onze expertise uitvoeren. uitvoeren. Dit stelt uitvoeren. hen Ditinstelt staat Dit hen stelt doordachte in hen staatindoordachte staat oplossingen doordachte oplossingen aan oplossingen te bieden aan te omaan bieden uwte bieden om uwom uw installatie te installatie optimaliseren. installatie te optimaliseren. te optimaliseren. in energiebeheer in energiebeheer in energiebeheer overal ter overal wereld overal teraan wereld ter wereld aan aan Een hogere Eenproductiviteit hogere Een hogere productiviteit énproductiviteit een betere én een beveiliging én betere een betere beveiliging beveiliging en staanen westaan garant en staan wevoor garant weeen garant voor lokale een voorlokale een lokale Voeg hierbij Voeg eenhierbij geïntegreerde Voeg een hierbij geïntegreerde een beveiliging geïntegreerde beveiliging en beheermogelijkheden beveiliging en beheermogelijkheden en beheermogelijkheden vanop afstand vanop vanop afstand afstand ondersteuning ondersteuning ondersteuning en knowhow. en knowhow. en knowhow. Eenvoudige Eenvoudige upgrade Eenvoudige dankzij upgrade upgrade flexibele dankzijdankzij software flexibele flexibele software en betrouwbare software en betrouwbare en diensten betrouwbare diensten diensten

en u hebt en eenu schaalbare, hebt en ueen hebt schaalbare, flexibele een schaalbare, oplossing flexibele flexibele oplossing om uwoplossing energiekosten om uwom energiekosten uw teenergiekosten drukken, te uw drukken, te drukken, uw uw ecologische ecologische voetafdruk ecologische voetafdruk te verkleinen voetafdruk te verkleinen en een te verkleinen veiligere, en eenen productievere veiligere, een veiligere, productievere werkomgeving productievere werkomgeving werkomgeving SM SM SM voor uw werknemers voor uw voor werknemers uw te creëren. werknemers te creëren. te creëren. Make the Make most Make theofmost your the most of energy your of your energy energy

Ontdek Ontdek meer Ontdek meer overmeer onze overover oplossingen onzeonze oplossingen oplossingen voor waterbeheer voorvoor waterbeheer waterbeheer Download Download GRATIS Download GRATIS de Engelstalige GRATIS de Engelstalige de brochure Engelstalige brochure “Solutions brochure “Solutions “Solutions for water for treatment water for water treatment plants treatment and plants pumping plants and pumping and stations”. pumping stations”. stations”. Ga naar www.SEreply.com Ga naar Gawww.SEreply.com naar www.SEreply.com en voer de encode voer ende 44145p voer code dein44145p code 44145p in in Schneider Electric Schneider nv/sa Schneider •Electric Tel.: (02) nv/sa Electric 373• 75 Tel.: nv/sa 01 (02) • •customer-service.be@schneider-electric.com 373 Tel.:75 (02) 01373 • customer-service.be@schneider-electric.com 75 01 • customer-service.be@schneider-electric.com • www.schneider-electric.be • www.schneider-electric.be • www.schneider-electric.be • 998-2547_BE-NL • 998-2547_BE-NL • 998-2547_BE-NL

VITO is een op Europees vlak toonaangevend, onafhankelijk onderzoeks- en adviescentrum op het gebied van cleantech en duurzame ontwikkeling, dat werkt aan oplossingen voor de grote maatschappelijke uitdagingen van vandaag. Duurzame chemie, energie, gezondheid, materiaalbeheer en landgebruik: dat zijn de vijf centrale VITO-thema’s. Water is een belangrijk thema binnen onze strategische onderzoeksprogramma’s die focussen op duurzame industrie, landgebruik en materialen. Onze wateractiviteiten omvatten deze 4 domeinen: » productontwikkeling (membranen en modules); » technologie en demonstratie; » monitoring, modellering en analyse; » samenwerkingen en netwerken. Centraal tussen industrie, academische wereld en overheid is VITO zeer geschikt om nieuwe technologieën en toepassingen te integreren en om toekomstige demonstraties op te zetten voor vooruitstrevende kringloopsluiting en symbiose. Als multidisciplinaire contractonderzoeksorganisatie, kan VITO uw innovatiepartner zijn op projectbasis (advies, diensten en testing van labo- tot pilootschaal) of voor een langdurige samenwerking (onderzoeksprojecten, gezamenlijke ontwikkelingen of bedrijfsprogramma’s …). VITO NV Boeretang 200 - 2400 MOL Voor meer informatie, neem vrijblijvend contact op met Roel Vleeschouwers Tel. + 32 14 33 69 15 Fax + 32 14 32 65 86 roel.vleeschouwers@vito.be www.vito.be

water-matching by Induss

tailored and to the point

Induss nv Mechelsesteenweg 66 B-2018 Antwerp T +32 3 609 01 60 F +32 3 609 01 69 challenge@induss.eu www.induss.eu

aquarama trade fair tnav workshop

Packo: zelfaanzuigende MSP2pompen Deze nieuwe pompserie is gebaseerd op de standaard ICP-seriepompen, alleen het pomphuis is anders. De pomp is zelfaanzuigend, waardoor ze geschikt is voor het verpompen van vloeistoffen met lucht of gassen, en voor

licht verontreinigde vloeistoffen uit een reservoir (gelegen op een lager niveau dan de inlaat van de pomp). De zelfaanzuigende pomp kan worden gebruikt voor een verscheidenheid aan toepassingen, zoals voor CIP-retour toepassingen in de voedingsindustrie, maar ook in algemene industriële toe-

passingen zoals de behandeling van licht afvalwater, chemicaliën, enzovoort. De MSP-serie kan debieten aan tot 40 m³/h en een druk tot 2,5 bar.

BPI Instruments: toxiciteitsmonitor en online algensensor De nieuwe toxiciteitsmonitor maakt het onder meer mogelijk om de bacteriëncultuur te integreren. De informatie kan worden gestuurd naar een internetdatabase, bijvoorbeeld om beslissingen inzake alarmmonitoring te onder-

steunen. Met de ontwikkeling van de ALGcontrol (foto) voegt producent microLAN een nieuwe techniek toe aan het bestaande assortiment voor toxiciteitscontrole iTOXcontrol. Deze techniek maakt het mogelijk om verschillende algensoorten te identificeren en om fluorescerende waarden

te converteren naar chlorophyl a-concentraties en blauwgroene algenconcentraties.

Veolia: Z-MBBR en AnitaMox De MBBR-technologie (Moving Bed Biofilm Reactor) bestaat al meer dan twee decennia, maar krijgt nu een belangrijke upgrade met Z-MBBR. Deze nieuwe oplossing laat de creatie toe van een zelfcontrolerende, vooraf bepaalde biofilmdikte op de dragers. Door

de dikte van de biofilmlaag precies te kunnen controleren, is het mogelijk een omgeving te ontwikkelen die bepaalde geselecteerde bacteriën zal bevoordelen. Het Anita Mox-proces (zie foto) is dan weer speciaal ontwikkeld voor de behandeling van stromen met zware stikstofconcentraties. Zo

kan meer dan 90% van de ammoniakconcentratie worden verwijderd.

Vink: Hürner Weldcontrol EF Vink breidt haar assortiment in elektromoflastoestellen uit met de Hürner Weldcontrol EF (Electro Fusion). Dit toestel vormt een combinatie van spiegellas en elektromoflas. Spiegellas bestaat in verschillende uitvoeringen, tot een diameter van maximum 355.

Momenteel wordt voor de spiegellas ook gewerkt aan een uitvoering tot een maximale diameter van 500. In principe is deze innovatie een klassiek spiegellastoestel van Hürner, uitgebreid met een intern elektromoflastoestel, inclusief een handige en vernieuwde barcodescanner. Daardoor hoeft

de gebruiker niet langer te vrezen voor gesukkel met de leespen, zoals vroeger wel eens het geval was.

WEG: IE5-conforme motor Onlangs stelde WEG zijn IE5-conforme motor met permanente magneet voor. Deze motor zorgt voor nog minder verliezen dan zijn voorganger, de W22 Super Premium-inductiemotor. Tot de nieuwe producten behoort ook de explosieveilige W22x-motor

in efficiëntieklasse IE4. Beide zijn een voorbeeld van energie-efficiënte aandrijvingssystemen. Met een nominaal rendement van 96,6% en beduidend minder energieverlies dan de IE4-motoren, kan deze W22-reeks beschouwd worden als de eerste commerciële aandrijvingen die voldoen aan de

E www.packopumps.com

E www.bpiinstruments.be

E www.veoliawater.com

E www.vink.be

recent geformuleerde criteria voor een eventuele IE5-energie-efficiëntieklasse. E www.weg.net

a q u a r a m a # 6 5 I 23

w be urs nieuws

Pollutec, springplank voor internationale partnerships Nieuwe energiemodellen, bescherming van bronnen en de biodiversiteit, preventie van milieugerelateerde gezondheidsgevaren, zachtere behandeling van vervuiling, een lagere impact van transport: het zijn stuk voor stuk kwesties die betrekking hebben op de internationale samenleving. Het gaat om globale uitdagingen die een mondiale aanpak vereisen. Pollutec 2014 speelt daar perfect op in. De Eurexpo van Lyon vormt voor de 26ste editie het decor van een forum waar professionals uit de hele wereld op zoek gaan naar partners voor milieu-, energieen waterprojecten. Dit jaar zet de beurs onder meer de mogelijkheden van het Afrikaanse continent in de kijker.

et gastland van de editie 2014 is Ivoorkust. Dit land maakt niet alleen een ingrijpende economische reconversie- en herstelfase door, maar hecht ook veel belang aan de milieugerelateerde economie, samen met andere vooraanstaande sectoren zoals de banken en de telefoniesector. Ivoorkust zal present zijn met een eigen stand, waar onder meer conferenties, debatten en zakelijke ontmoetingen zullen plaatsvinden over de mogelijkheden van economische en technische samenwerking met het land. Voor de gelegenheid zakt een belangrijke officiële delegatie uit Ivoorkust naar Lyon af. Daarnaast kunnen bezoekers ook langsgaan in de imposante ‘Espace Afrique’. Stéphanie Gay-Torrente, directrice van Pollutec: “Dit platform wordt georganiseerd in samenwerking met ‘ADEA Réseau Afric-Partners’ en zal onder meer afgewerkte en in opbouw zijnde projecten belichten uit Angola, Kameroen, Congo, Ivoorkust, Gabon, Guinee, Kenia, Nigeria en Senegal. Bovendien zal een studie voorgesteld worden waarin werd onderzocht wat de mogelijkheden zijn van milieugerelateerde ondernemingen in Afrika.” 24 I aq u arama # 6 5

I m p o s a n t e b e u r s o pp e r v l a k t e

Wat e r

Gedurende vier dagen neemt Pollutec een beursoppervlakte van maar liefst 100.000 m² in. In de diverse hallen van de Eurexpo worden de ecologische technologieën opgedeeld in acht categorieën: valorisatie van afval; water en afvalwater; hernieuwbare energie en energetische efficiëntie; instrumentatie en automatisering; lucht; risico’s; bodem; duurzame producten en ontwikkeling. Verwacht wordt dat buitenlandse exposanten ongeveer 30 procent van de totale beursvloer zullen innemen. Nu al is de aanwezigheid bevestigd van paviljoenen uit Argentinië, Canada, Italië, Japan, Luxemburg, Sachsen, Zwitserland, Vlaanderen en Wallonië. Daarnaast zal in een aparte ruimte ook aandacht worden besteed aan de grensoverschrijdende samenwerking tussen Duitsland, België (in casu Wallonië), Frankrijk (Lorraine) en Luxemburg.

Omgaan met water en afvalwater blijft uiteraard één van de hoofdthema’s van deze drukbezochte beurs. De bezoekers kunnen er onder meer alle informatie krijgen over baanbrekende projecten in Latijns-Amerika (Mexico), Azië (toegang tot drinkwater in stedelijke gebieden), de Verenigde Staten, Afrika, enzovoort. Daarnaast kan u deelnemen aan de Green Days of de Sustainable City Solutions, initiatieven die in de rand van de beurs worden georganiseerd. (Door Bart Vancauwenberghe)

Naar goede gewoonte zullen tijdens het salon opnieuw talrijke innovaties worden aangekondigd, waaronder oplossingen uit Duitsland, Oostenrijk, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, et cetera.

E www.pollutec.com

Praktisch Pollutec 2014 vindt plaats in de Eurexpo van Lyon van 2 tot en met 5 december 2014. De beurs is elke dag geopend van 9 uur tot 18.30 uur. Op vrijdag 5 december gaan de deuren een uurtje vroeger dicht. Inschrijven kan via registratie op www.pollutec.com.

clarflok nl.pdf

05-03-2009

16:40:41

ServiceService en kennis en kennis Water treatment Specifieke producten voor de behandeling van proceswater, afvalwater en de ontwatering van organische en minerale slibs.

Onze producten en service: - Vlokkingsmiddelen - Coaguleermiddelen - DiatomeeĂŤnaarde - Cellulose - Biotechnologische producten - Anti-schuimmiddelen - Geurbehandeling - Harsen voor ionenwisselaars - Kalkmelk - Conditioneringsproducten - Labo en industriĂŤle testen - Onderhoud en herstelling van waterbehandelingsinstallaties

Voor meer informatie: Frank Vueghs - Nieuwlandlaan 16B, Industriezone B411, 3200 Aarschot Tel. 016 49 09 04 - Fax 016 49 09 05 - www.clarflok.be - E-mail: info@clarflok.be

Nieuwsbrief van het Vlaams Netwerk Watertechnologie

#46

Woord vooraf De tijd spoedt heen…hier zijn we al met het herfstnummer van deze nieuwsbrief. Het vierjarige Blauwe Cirkel-project is al ruim halfweg, de eerste resultaten tekenen zich af. Een hele groep even toegewijde als bekwame medewerkers stopt daarin heel wat kennis, kunde en energie. Hieronder een zeer voorlopige en noodzakelijk oppervlakkige stand van zaken, mogelijk al enigszins achterhaald wanneer u dit leest. We zijn ook nog maar net bekomen van het membraanposterevenement en - symposium in Aken waar organisaties van drie landen inzichten deelden rond membranen die in de moderne watertechnologie niet meer weg te denken zijn. We vestigen ook graag uw aandacht op wat de toekomst te bieden heeft, op 23 oktober de Aquarama Vakbeurs en TNAV-workshop in de Leuvense Brabanthal natuurlijk , en als bekroning van de eindwerkenwedstrijd het jaarlijkse Academia Meets Industry, waar de laureaat met de beste scriptie zijn onderzoek mag komen toelichten. Op tijd en stond verneemt u daar uiteraard meer over. Tot in de Brabanthal over enkele dagen! Uw TNAV-team

Wat u nog mag verwachten: Als u dit leest hebben we het posterevenement in Aken (BMG , met NMG en Duitse membraantechnologen), al achter de rug. Meer daarover op www.tnav.be/BMG Voor eind september is een interessant bedrijfsbezoek gepland aan een installatie die het werk is van de Watergroep. Bij het afronden van deze nieuwsbrief moest nog een en ander worden geregeld, maar dat komt wel in orde. U raadpleegt best af en toe de TNAV-website of kijkt uit naar een e-mail van TNAV.

TNAV-Workshop Over de jaarlijkse Aquarama Vakbeurs straks, sinds lang niet meer weg te denken uit het wereldje van al wie zich om water, energie, leefmilieu en het welzijn van onze ondernemingen bekommert, gaan we hier niet uitweiden. Die beurs groeit en bloeit. Daarover kon u al meer lezen in een vorige editie en in dit nummer. Maar er is, hoeft het gezegd?, ook de workshop van TNAV die een vast onderdeel is gaan uitmaken van de beurs. Het programma daarvan ziet er uit als volgt: E Na de opening van de beurs en registratie steekt Paul Ockier van wal (om 10u30) , onder meer met een korte voorstelling van de innovaties op de beurs. Dan krijgen Arne Verliefde en Marjolein Vanoppen (UGent) het woord over Verhoging van efficiëntie bij waterhergebruik, dit in het kader van het VIS-traject “De Blauwe Cirkel”: EOm 11 uur kan Luc Pinoy, KULeuven, zijn zegje doen over het InToBiMem-project voor de recuperatie van zouten, zuren en basen uit geconcentreerde stromen. ETNAV-lid Grontmij vaardigt Raf Vandaele af om het te hebben over Regenerator: technologieën voor optimalisatie van de waterzuiveringslijn. EVervolgens krijgt Floriaan Van Mechelen (Pantarein) twintig minuten om een boom op te zetten over de relativiteit van effluentkwaliteit. EIn de namiddagsessie is het Coos Wessels (BWA, Nederland) die de spits afbijt en ons meedeelt dat toiletpapier uit afvalwater een waardevolle grondstof is. Hij heeft het ook over Galicos en stripping van ammonium uit afvalwater. EMisschien vroeg u zich al af wat het Anitamox-proces voor stikstofverwijdering uit afvalwater was? Maria Ekenberg en Michel Danau van Veolia Water Technologies verschaffen duidelijkheid. Volgende in het rijtje sprekers is Ron Gerards van Waterleau die het heeft over de boomerang-technologie. Het gaat hier om waterhergebruik in de textielindustrie. EWe ronden af met een boeiende casestudie: Carlos Coolsaet van Alpro heeft het dan over de optimalisering van de waterzuivering door Real Time Control.

Eerstdaags gedrukt en downloadbaar van de TNAV–website (www.tnav.be: Over TNAV/publicaties): de 6e grondig herwerkte editie van A Guide to the Water Treatment Sector in Belgium. Onmisbaar vademecum voor uw anderstalige contacten en potentiële partners hier en in het buitenland.

Na afloop is er ruim de tijd om de beurs te bezoeken en te netwerken. Inschrijving voor de workshop kan via de Aquarama website www.aquarama.be

Er is, niet te vergeten, de jaarlijkse TNAV-prijs voor het beste eindwerk op het gebied van watertechnologie. De winnaar/ winnares mag zijn/haar werkstuk komen presenteren op de jaarlijkse Academia Meets Industry.

en mits opgave van uw BTW-nummer sturen we u een factuur na ontvangst van betaling. Er wordt geen bevestiging verstuurd.

Deelnamekosten: 100 euro (inclusief BTW), 30 euro voor studenten. Betaling graag voor aanvang van de workshop op het rekeningnummer 733-0134903-06 van TNAV met vermelding “workshop TNAV”. Op vraag

n www.aquarama.be n www.tnav.be

Nieuwsbrief van het Vlaams Netwerk Watertechnologie

a q u a r a m a # 6 5 I 27

Uw partner in meetinstrumenten voor temperatuur & wateranalyses

With Great Products, Come Great Results™

• Afvalwater

• Waterbehandeling

• Voeding

• Zwembaden en spa’s

Hanna Instruments bvba – Winninglaan 8 – 9140 Temse T: 03 710 93 40 – F: 03 710 93 59 – info@hannainst.be – www.hannainst.be

De Blauwe Cirkel U hebt wellicht reeds de documenten, de zogenaamde twopagers, ontdekt op de TNAV-website met de eerste resultaten van het Blauwe Cirkel-onderzoek. Zie ook: www. blauwecirkel.be Qua timing zit dit project of VIS-traject met een looptijd van vier jaar nog altijd goed. De rapporten over de labotests zullen voor 10 typestromen afgewerkt zijn tegen september. Rest dan enkel nog de typestroom koeltorenspui. De demo’s zijn in volle voorbereiding. Desgevraagd vindt 60% van de aanwezigen op de vergadering van de gebruikersgroep de projectresultaten op korte, eventueel langere termijn bruikbaar binnen de eigen onderneming. Voor wie er pas nu voor het eerst iets over hoort: de Blauwe Cirkel is een VIS-project (met IWT-financiering) voor duurzaam hergebruik van water in de industrie en de nuttige

(versta: economisch zinvolle) aanwending van bestanddelen uit rest- of concentraatstromen. De scheidingstechnieken waarmee anorganische reststromen worden behandeld hebben zo hun prijs, al hangt dit sterk af van geval tot geval, van de ene industriële activiteit tot de andere. Op 4 juni wisselden de tankcleaners/afvalwaterverwerkers (CTC) die deel uitmaken van de gebruikersgroep van gedachten. Voor deze specifieke activiteit ligt het kostenplaatje van verdere effluentzuivering anders dan in de overige industrietakken. Maar ook al zijn de kosten nu nog te hoog, in de toekomst wordt dat allicht anders, aangezien de waterprijs en de milieuheffingen zeer waarschijnlijk nog zullen stijgen.

Op 20 augustus was er ook nog een workshop die de technologieleveranciers bijeenbracht. n www.blauwecirkel.be

u Carla Christiaens en Karla Laheye van FIT: goedlachse pleitbezorgsters voor export

Op 24 juni FIT: En als u nu eens ging exporteren? Wie bij het horen van het woord “export” meteen denkt aan handel drijven met China, of in dat verre moeilijke land gaan investeren, vergist zich. Een mens staat er niet bij stil, maar het leeuwenaandeel van de Belgische uitvoer gaat naar de onmiddellijke buren, met in de eerste plaats Duitsland. Het aantal bedrijven dat bereid is met zijn producten of diensten naar zo’n nabij buitenland te gaan, is al heel wat groter, zeker ook omdat de thuismarkt voor velen, ook voor TNAV-leden, klein is. Exporteren dus, maar hoe begin je eraan ? Wel, succes in de export is mogelijk, maar niet vanzelfsprekend. Veel kansen blijven hoe dan ook onbenut. Braaf onder de kerktoren blijven zitten, is dat niet een beetje de Vlaamse ziekte? En ondertussen steken anderen, daarom geen beteren (!), u de loef af. Twee ambassadeurs van Flanders Investment & Trade, respectievelijk Carla Christiaens en Karla Laheye, hadden het over de vele vragen die rijzen voor wie wil uitvoeren: hoe begin ik eraan? Is mijn product eigenlijk wel goed genoeg? Welke zijn de “do’s & don’ts” in de export? Export mag geen vlucht zijn, zo luidde het: als uw product hier niet gesmaakt wordt, reken er dan niet op dat het in het buitenland wel goedkomt. We konden kennismaken met wat voor de meeste aanwezigen een nieuwigheid was, met name de exportmeter, in feite een heuse en serieuze audit waarmee uw slaagkansen over de landsgrenzen worden gemeten. We waren voor dit event te gast op de fraaie campus van ons kernlid Trevi in Gentbrugge. CEO en gastheer Stefaan Deboosere, die zich ontpopte als een ware oenoloog, zorgde voor een lekker glas wijn achteraf, zodat de discussie moeiteloos nog een heel eind voortkabbelde. De slides van Carla en Karla vindt u op www.tnav.be/Voorbije activiteiten.

Nieuwsbrief van het Vlaams Netwerk Watertechnologie

a q u a r a m a # 6 5 I 29

Op de koffie bij…

Grontmij Belgium hoofdrolspeler water-enenergie in de industrie Plaats van afspraak bij Grontmij is het duurzaam gerenoveerde kantoorgebouw van de groep schuin tegenover het station te Mechelen, waarmee het bedrijf trouwens een “Belgische prijs voor energie” won. Het is overigens maar één van de negen Grontmij-kantoren in ons land. Grontmij zit dan ook dicht bij zijn klanten, waar die zich ook bevinden. Een van onze gastheren is Daniël Balcer, “Unit Manager Hasselt” en “Discipline Leader Municipal Water.” u Grontmij, kantoor in Mechelen

Internationaal en multidisciplinair Uiteraard is Grontmij voor de meesten van ons geen onbekende. Sedert in Nederland nu bijna 100 jaar geleden de Grond Ontwikkelings Maatschappij (°1915) het licht zag, is het bedrijf uitgegroeid tot een “internationaal multidisciplinair advies- en ingenieursbureau voor duurzame infrastructuur en mobiliteit; industrie, water en energie; en planning en ontwerp”. Een hele mondvol, maar in deze definitie heeft elk woord uiteraard zijn betekenis. Grontmij is internationaal: want als Nederlands bedrijf van start gegaan heeft het tegenwoordig behalve in België ook vestigingen in al onze buurlanden en in Scandinavië , Polen, Turkije en China. Voorts is het projectgewijs aanwezig in nog enkele tientallen andere landen. Grontmij België is ook omwille van zijn verankering met Brussel als Europese hoofdstad, intussen uitgegroeid tot een sterke en onmisbare entiteit met zo’n 800 gespecialiseerde medewerkers binnen een groep die ruim 9000 werknemers in dienst heeft. Ondanks

aq u arama # 6 5 I 30

de moeilijke marktomstandigheden heeft Grontmij Belgium een aantal goede jaren achter de rug. De totale omzet was in overeenstemming met de verwachtingen en de winst steeg aanzienlijk dankzij doorgedreven kostenbeheer en een hoge productiviteit. In 2013 groeide de EBITA (winst voor belastingen en afschrijvingen) met 48,6% tot 4,8 miljoen euro en bedroeg de totale omzet 81,5 miljoen euro. Voor de komende jaren zijn de vooruitzichten gunstig. De business line Industry, Water and Energy Services staat hierbij met een 300-tal medewerkers in voor ca. 40% van de omzet in België. Grontmij is multidisciplinair. Dit betekent dat het bedrijf veel meer dan een advies formuleert over bijvoorbeeld waterhergebruik, maar dit door specialisten vanuit verscheidene disciplines tegen het licht laat houden en een project laat onderzoeken in al zijn aspecten: kostprijs allicht, duurzaamheid, efficiëntie. Nadien kan het een dergelijk project volgen tot de finale oplevering. De consolidatiebeweging die zich de afgelopen jaren in het wereldje van de stu-

diebureaus heeft voltrokken heeft per definitie voor schaalvergroting gezorgd en Grontmij extraexpertise opgeleverd. Specialisten allerhande vinden er elkaar en gebruiken hun gebundelde kennis en ervaring om projecten op een onderbouwde manier te concipiëren en de realisatie ervan te begeleiden. Deze kruisbestuiving is voor de klant altijd nuttig gebleken. Daniel Balcer kan ervan meespreken. Na een 23-jarige carrière bij de door Grontmij overgenomen Libost-Groep en nu teamleader milieu, water en energie, bevestigt hij: waterzuivering is stilaan een achterhaald begrip. Het gaat, en hij moet er de lezer van deze nieuwsbrief niet van overtuigen, om zoveel meer: hergebruik van proceswater, recuperatie van waardevolle onderdelen uit het effluent, het winnen van energie uit water, het nuttig gebruik van warmte, het optimaliseren van de waterbehandeling op maat van de klant. We zijn ver weg van de endof-pipe aanpak van weleer. Grontmij komt dus niet met lege handen bij de klant, onverschillig of die zich in de chemie, de petroche-

Nieuwsbrief van het Vlaams Netwerk Watertechnologie

mie en biotechnologie of de farmacie bevindt, of het om een ferro- of non-ferrobedrijf gaat, of het in de privésector actief is dan wel deel uitmaakt van het publieke domein. Van Sharon voor Aquafin tot metaalrecuperatie voor Nyrstar Grontmij is het op twee na grootste ingenieursbureau dat in Europa actief is. Het gaat prat op zijn onafhankelijk, gefundeerd en grondig becijferd advies op maat van de klant. Grontmij heeft zelf ook technologieën ontwikkeld en er een patent op genomen, maar zal die op geen enkele manier opdringen, zo krijgen we te horen. Een voorbeeld van zo’n innovatieve technologie is SHARON, ontwikkeld in samenwerking met de Technische Universiteit Delft en het Zuiveringschap Hollandse Delta. Voor wie niet zo vertrouwd is met watertechnologie: het gaat om een duurzame techniek om stikstof te verwijderen uit hoog geconcentreerde afvalwaters, waarvoor aanzienlijk minder beluchtingsenergie vereist is en een stuk minder koolstof gebruikt wordt. Een en ander zorgt ook voor

biofilter & oxidatieve wasser (Tilburg - NL) een reductie van het afval (40% minder slib). Geen wonder dat SHARON nu tot in Parijs, Genève en New York aanbidders heeft en door toepassing op de RWZI-Leuven ook een bedrijf als Aquafin wist te bekoren. Advies en consulting liggen aan de basis van het welslagen van een project, met de nodige audits en haalbaarheidsstudies tot en met energiestudies en studie van de financieringsopties. Het houdt

was hier nodig, met doorgedreven recuperatie van reststromen en van waardevolle metaalresten uit het slib én maximaal hergebruik van het gezuiverde proceswater. In nauw overleg met Nyrstar werkten de specialisten van Grontmij een fysisch-chemisch zuiveringsproces in zes stappen uit: kwik- en seleenverwijdering, vervolgens sulfaat- en fluorverwijdering, homogenisatie, precipitatie en recuperatie

zoals gezegd niet op bij het afleveren van advies. Vakspecialisten vertalen ideeën en concepten naar werfklare oplossingen. Grontmij kan ook instaan voor de nodige bouwen leefmilieuvergunningen, juiste materiaalkeuze en glasheldere kostenramingen. Een mooi voorbeeld van wat Grontmij vermag is het ontwerp van een duurzame proceswaterzuivering voor zink- en loodproducent Nyrstar in Balen, dat momenteel net in uitvoering gegaan is. Een aanpassing van de proceswaterzuiveringsinstallatie

van de metalen. In nauwelijks 4 maanden tijd bestudeerde een team van 35 experts van Grontmij uit verschillende disciplines het project. Het resultaat was een gedetailleerd plan voor een uiterst compacte installatie, zonder toegevingen inzake functionaliteit en ergonomie. Op termijn, zo voegt Grontmij er aan toe, speelt er bovendien ook een maximaal terugverdieneffect.

wij realiseren uw luchtzuivering gepakte kolom EO scrubber (Izmir - TR)

n www.grontmij.be

u Slibverwerking en fysisch-chemische installatie bij

de waterzuivering van Ineos Phenol- Doel, 3D-ontwerp

Trevi nv Dulle-Grietlaan 17/1 9050 Gentbrugge Belgium

T +32 9 220 05 77 F +32 9 222 88 89 E info@trevi-env.com S www.trevi-env.com

ISO 14001 ISO 9001 VCA BE 0447.717.15 aqua ram a # 6 5 I 31

Op de koffie bij…

Packo Inox De vraag naar roestvast staal blijft toenemen, in het nadeel van gietijzer. “Wist u dat zowat alle geïnstalleerde inox balustrades op de zeedijk van veel Belgische badplaatsen door het elektrolytisch polijstbad zijn gepasseerd bij Packo?”, vraagt onze gastheer Bart van

De pompenbouwers in Diksmuide staan voor hygiëne, efficiëntie, en absolute betrouwbaarheid

Bastelaere. “Die hebben alles wat zo’n afsluiting moet hebben: ze ogen goed, hoeven niet geschilderd te worden, zijn bestand tegen barre weers- en omgevingsomstandigheden en zijn gemakkelijk schoon te houden”.

We ontmoeten sales manager Van Bastelaere, een vlotte veertiger en ingenieur elektromechanica van opleiding, in de moderne Packofabriek in Diksmuide. Die legt zich met haar 120 werknemers toe op de productie van onder andere roestvrij stalen centrifugaalpompen.

“Daarvan gaan er zowat 6 à 7.000 per jaar de deur uit”. De Packopompen zijn een succesverhaal op zich, want in iets meer dan één generatie wist Packo zich op te werken tot de op één na belangrijkste pompenfabrikant in ons land. Packo is dus niet zomaar een pompenleverancier. Het ontwerpt, test en produceert zelf zijn centrifugaalpompen voor de voedingsen farmaceutische industrie maar evenzeer voor textiel, chemische en waterbehandelingstoepassingen. Daarnaast produceert het RVS-onderdelen voor melkmachines. Een absolute specialiteit binnen de Packo-fabriek in Diksmuide is het elektrolytisch

polijsten van RVS, wat de weerstand tegen corrosie verbetert en waardoor de pompen beter te reinigen zijn. De afdeling pompen is er pas vrij laat gekomen. In de jaren zeventig is er een echte business unit “pompen” opgericht, die algauw de snelste groeier bleek te zijn. “Toen ik hier kwam”, zo vertrouwt Van Bastelaere ons toe, “dat was in 2002, bedroeg de omzet 3,3 miljoen euro. Nu hebben we de kaap van de 11 miljoen overschreden”. Die groei, tot 10 à 12% per jaar, zet zich nog steeds door ondanks een kleine dip in 2009, ten gevolge van de wereldwijde recessie, waarvan het bedrijf zich snel wist te herstellen. Met het oog op zijn concurrentievermogen heeft Packo fors geïnvesteerd in een computerpakket CFD Ansys (waarbij CFD staat voor Computational Fluid Dynamics. Van de Nederlandse vertaling “numerieke stromingsleer” wordt een leek trouwens nauwelijks wijzer). Het gaat om software die het mogelijk maakt hogerendementspompen, dus energiebesparende pompen te ontwikkelen met een minimaal cavitatierisico. u Bart van Bastelaere, Packo Pumps

32 I aq u arama # 6 5 aq u arama # 6 5 I 32

Nieuwsbrief van het Vlaams Netwerk Watertechnologie

Snel stromende vloeistoffen kunnen namelijk holten (“cavitatie”) doen ontstaan, met andere woorden mechanische erosie veroorzaken. Ingewikkeld allemaal? “Zo is het nu eenmaal. De leek heeft nauwelijks enig benul van wat zoal komt kijken bij de levering van een pomp. Er zijn een boel parameters waarmee rekening dient gehouden te worden. Ik som op,” aldus Van Bastelaere: “Debiet en druk, temperatuur, viscositeit en densiteit van het te verpompen product, aanwezigheid van vaste bestanddelen in de vloeistof, corrosiviteiten zuurtegraad. Met al die factoren in het achterhoofd werken we in overleg met de klant de beste oplossing uit en kijken daarbij niet alleen naar de pomp maar naar de installatie in haar geheel. We staan dus ver van de gewone levering van een pomp: wat wij doen gaat al meer op engineering lijken... “. Schrik van de concurrentie uit de lageloonlanden hebben ze in Diksmuide nog niet. “We blijven ze met onze technologie altijd wel een paar neuslengten voor en onze productiemethodes en –ervaring blijven stevige troeven. Maar we zijn er ons uiteraard van bewust dat ook zij evolueren en bijleren”.

Veel technologie voor een eenvoudig, duurzaam eindproduct “Een groot deel van het gietwerk voeren we overigens uit deze landen in. Wat we zelf doen? Eigenlijk alles, van R&D over laswerk, oppervlaktebehandeling, balanceren, montage, testen tot verpakking en verzending van de producten wereldwijd. Laswerk en polijsten blijven de belangrijkste activiteiten tijdens het productieproces. Dankzij de

tuur opleveren!” Onze pompen voldoen nu al aan de MEI index 0.4 (minimum-efficiency-index) die de Europese Unie oplegt vanaf 1 januari 2015.

elektrochemische reactie tijdens het elektrolytisch polijsten vergroten we de chroomoxide laag aan het oppervlak van het materiaal wat een verhoogde weerstand tegen corrosie bekomen biedt. Na montage en voor verzending testen we elke pomp op druk en debiet. Dit maakt integraal deel uit van de Packo-kwaliteitsprocedure.”

leden onder zijn klanten rekenen. “Tja”, zegt Van Bastelaere, “het is onze plicht voortdurend uit te kijken naar mogelijkheden om onze productie te differentiëren en nieuwe markten te veroveren. Onze beursdeelname aan Aquatech Amsterdam , waar we in 2013 voor het eerst aanwezig waren, was een openbaring: er bleek daar zeer veel vraag naar RVS. Daarbij komt dat elk voedingsbedrijf waar we tot op heden al aan leverden nu zelf wel zijn waterzuiveringsinstallatie heeft. We zien daar absoluut mogelijkheden en nieuwe “win-win” verhalen”. Voor een onderneming als Packo loopt een verhaal nooit af. “Pompen voor voorgefilterd water, met een hoog gehalte aan zeer corrosieve waterstofsulfide (H2S), dat is nu al een specialiteit. Onze R&D-afdeling werkt inmiddels keihard aan een nog betere weerstand van onze materialen tegen abrasieve en eroderende stoffen”. U heeft het begrepen: van Packo Inox hebben we in het watertechnologiewereldje het laatste nog niet gehoord.

Het resultaat is een pomp die zeer lang meegaat, 20 à 30 jaar is geen uitzondering. Ondanks alle technologische knowhow die in zo’n instrument zit, is de Packo-pomp zeer eenvoudig. “Onze pompen hebben maar een vijftiental onderdelen. Elke onderhoudstechnicus kan vlot voor het onderhoud ervan instaan, zonder hulp te hoeven inroepen van de fabrikant. Dat is een belangrijk pluspunt voor de export. Daarbij is het goed te weten dat 85% van deze pompen naar het buitenland gaat, vooral naar de andere EU-landen maar ook naar pakweg Canada, Brazilië en Australië. “En natuurlijk is ook energie-efficiëntie een punt waar wij het verschil kunnen maken. Een pomp met een beter rendement kan in vele gevallen snel honderden euro’s besparing op de energiefac-

Packo en de watersector Nog maar onlangs heeft Packo Diksmuide zich op de waterbranche geworpen. Dankzij zijn passie voor kwaliteit kan het bedrijf dat vorig jaar tot het Vlaams Netwerk Watertechnologie toetrad al heel wat TNAV-

Sustainability in the water cycle Efficiënte en duurzame procesbewaking en -sturing van afvalwaterbehandeling Instrumentation

Duurzaam gebruik van water is een zaak van levens belang. Dit omvat o.a. de doeltreffende behandeling van zowel huishoudelijk als industrieel afvalwater met een wisselende mate van vervuiling. We bieden u onze omvattende kennis en expertise inzake processturing en een brede waaier van robuuste en betrouwbare toestellen voor process instrumentatie, inclusief de gepaste interfaces. Zo kan u uw processen optimaliseren en tegelijk perfect tegemoetkomen aan de geldende regelgeving inzake afvalwater en lozing. Neem contact met ons op : Instrumentation.be@siemens.com Tel. : + 32 2 536 22 19

n www.packopumps.com

siemens.be/instrumentation

Vitens’ intelligente watervoorziening We leven in het tijdperk van ‘big data’ en ICT. Die zijn nu ook in opmars in de watersector. Zo is er in Nederland een demonstratiesite die wereldwijd hoge ogen gooit. Sensoren, sociale media, automatisatie en zelflerende ICT moeten er de efficiëntie en effectiviteit van het waternetwerk tot ongeziene hoogtes tillen.

itens is het grootste drinkwaterbedrijf van Nederland. Het verdeelt per jaar 330 miljoen m3 drinkwater aan 5,4 miljoen mensen. Erik Driessen is er innovatiemanager. Hij gelooft dat waterbedrijven een update verdienen. “Vandaag is de situatie, grofweg: we zuiveren water en pompen het naar de leidingen zodat het bij de huishoudens raakt. Maar wat gebeurt tussen die waterzuivering en de klant is min of meer een ‘black box’. Daar komen zeer weinig real time data uit voort.”

Focus ligt op energie besparen, lekdetectie, kwaliteitsmonitoring en betere interactie met de klant.

S l i m wat e r n e t

Vitens wil het anders. Daarom test het een ‘slim waternet’ op zijn demonstratiesite. Die heet ‘Vitens Innovation Playground’. Ze bevindt zich in het Noorden van Nederland, in de provincie Friesland. Ze omvat 2.300 kilometer van Vitens’ distributienetwerk, wat neerkomt op vijf procent ervan. De gemiddelde ouderdom van dat netwerk is 50 à 60 jaar. En het bedient meer dan 100.000 huishoudens. Het gebied omvat een mooi aandeel van de diverse soorten afnemers: rurale, industriële en huishoudelijke, stelt Driessen. Het is intussen voorzien van alle nodige ‘hardware’, zoals flow-, druk- en kwaliteitssensoren. Nu stellen Driessen en collega’s nog de software op punt om de talloze data te verwerken. Zodat die op basis daarvan de juiste processen in gang zet.

Energie

De Nederlandse onderneming is sedert 2012 bezig met intelligente watervoorziening. Daarmee heeft ze vier doelen. Energie besparen, lekdetectie en -lokalisatie, kwaliteitsmonitoring en interactie met de klant. “Ten eerste: het energieverbruik,” begint Driessen. “Vandaag zit teveel druk op waterleidingen, om er zeker van te zijn dat de druk overal groot genoeg is. Meten gebeurt vlak achter de pomp. Maar dat kan anders. Door de druk ook te meten op meer strategische plekken, elders in het leidingenstelsel. Zo wordt het mogelijk de pomp enkel op te toeren als dat nodig is. Ook het slimmer aansturen van reservoirs dankzij de analyse van de real time data zorgt ervoor dat het water efficiënter verdeeld raakt, zodat de druk niet hoger is dan nodig. Tenslotte zullen onze sensoren helpen modellen te valideren. Door die ingrepen kan de druk in de leidingen tot een paar tienden van een bar verlagen. Dat levert gigantische energiebesparingen op.” Lekdetectie

Een tweede doel is lekdetectie en -lokalisatie. “Software herkent patronen in de data die het binnenkrijgt van de sensoren,” legt Driessen uit. “Bijvoorbeeld wat de voorbije tien dinsdagen het patroon was. Maar als er een lek is, sturen sensoren andere

” (foto Vitens)

Wij geloven dat je een calamiteit kan zien aankomen vóór die zich heeft voorgedaan. Want die verplaatst zich door het net. Met intelligente watervoorziening zie je het probleem al in het net, en hoe het zich daar verplaatst.

Erik Driessen, Innovatiemanager Vitens 34 I aq u arama # 6 5

34 I a q u ar ama # 6 5

DOSSIER

m e e t - & r e g e lt e c h n i e k e n

data door. Het patroon wordt dan anders. Zo herkent het systeem binnen de minuut een lek. En kunnen we veel sneller een monteur erop afsturen. Nog voor klanten het merken.” Kwa l i t e i t m o n i t o r e n

Er is nog een derde doel: real time monitoren van de waterkwaliteit. Driessen: “Hoe zit het systeem traditioneel in mekaar? Wel, stel dat er een melding is van een probleem. Zoals een verkleuring van water aan de kraan. Dan wordt een watermonster genomen, dat gaat naar het labo en het wordt er geanalyseerd. Na anderhalve à twee dagen heb je het resultaat. Wij geloven dat je een calamiteit kan zien aankomen vóór die zich heeft voorgedaan. Want die verplaatst zich door het net. Met intelligente watervoorziening zie je het probleem al in het net, en hoe het zich daar verplaatst. Dan kan je actie ondernemen vóór het water bij de klanten raakt. Naargelang de aard van het probleem zijn dan diverse reacties mogelijk. Bijvoorbeeld hen informeren. Of, bij kwetsbare klanten, zoals ziekenhuizen en labo’s, de watervoorziening automatisch sluiten of omleiden.” O n v e r wa c h t e e x t r a’ s

Driessen meldt dat het kwaliteitsmonitoringssysteem heel gevoelig blijkt. “We voerden eens een experiment uit: we veranderden de hardheid van het water minimaal. Onze sensoren pikten dat direct op! Dat blijkt een onverwacht, bijkomend voordeel te hebben. Want aangezien je het water op die manier real time ziet stromen, kan je er hydraulische modellen mee valideren.” De kwaliteitssensoren blijken nog een ander voordeel te hebben. “In principe zijn het de flow- en druksensoren die instaan voor het detecteren van lekkages. Maar vóór die ontstaan, zorgt een nakend lek reeds voor abnormale, kleine turbulenties. Onze kwaliteitssensoren detecteren die. Het lijkt er dan ook op dat we met de kwaliteitssensoren nog eerder lekken zullen kunnen opsporen dan met de andere sensoren.”

u De ‘Vitens Innovation Playground’

bedient meer dan 100.000 huishoudens. (infographic: Vitens) Interactie

Dan is er nog het vierde doel: interactie met de klant. “We hebben een programma dat constant Twitter doorzoekt naar woorden als ‘water’, ‘storing’ en ‘Vitens’. Dat levert data op,” stelt Driessen. “Bovendien, als ergens een calamiteit optreedt, krijgen we tal van telefonische oproepen. Ons callcenter kan er daarvan slechts zo’n twee procent opnemen. Maar met ons intelligent systeem zetten we real time uit op een kaart waar al die oproepen vandaan komen. Met een GIS- Geografisch InformatieSysteem- viewer. Dat levert bijkomende data op. Die combineren onze analysetools met de data die onze sensoren opleveren. Uiteindelijk geloven we dat ons systeem heel snel en autonoom de monteur op pad zal kunnen zenden naar de calamiteit. Zonder dat een tussenpersoon dit hoeft te doen. Tegelijk kunnen wij onze klanten een sms sturen om hen te melden dat we op de hoogte zijn van de calamiteit. En hen met een sms informeren wanneer het opgelost is.”

Afvlakken pieken

Vitens is nog bezig met andere middelen om te interageren met de klant. Driessen: “Een bedrijf is voor ons een ‘serious game’ aan het maken. Die zullen vooral jongeren op hun smartphone installeren. Het zou hen onder meer leren te handelen op een manier die minder energie verbruikt. Zo wordt de klant tevredener. Tegelijk zou het ertoe kunnen leiden dat mensen meer verspreid over de dag water verbruiken. Zo zou het waterverbruik minder pieken vertonen. Dat die afvlakken, levert de waterverdeler serieuze besparingen op.” S m a r t Wat e r 4 E u r o p e

“De resultaten tot nu toe zijn zeer positief, voor alle vier de thema’s,” verzekert Driessen. “Nu reeds is beslist dat we bepaalde elementen van de Innovation Playground, Vitensbreed zullen uitrollen. Vooral de lekmonitoring, die binnen de één à twee minuten reageert, wekt veel interesse. Ook vanuit het buitenland. Tekenend is eveneens dat Brussel zes miljoen euro subsidies toekende aan het Europees project waar onze proeftuin intussen zit ingebed: SmartWater4Europe. Het toont aan dat de EU gelooft dat intelligente watervoorziening de toekomst is,” besluit hij. (Door Koen Vandepopuliere) E

www.vitens.nl

u Leiding met flow- en druk sensoren.

(foto Vitens) a q u a r a m a # 6 5 I 35

a q u a r a m a # 6 5 I 35

Calculatie en maatwerkafdeling

KUNSTSTOF CONSTRUCTIES Kunststof is uitgegroeid tot een veelvuldig gebruikt materiaal voor uiteenlopende industriële toepassingen. Steeds meer bedrijven zien grote voordelen in het gebruik van kunststoffen vanwege hun typische eigenschappen en economische haalbaarheid. VigotecAkatherm ontwerpt, en bouwt al meer dan 30 jaar: •

Opslagtanks volgens Vlarem II & EN12573-2

•

Process equipment: reactievaten, galvanobaden, beitsbaden...

•

Gaswassers, ventilatiekanalen, dubbelwandleidingen

•

BENOR gekeurde toezichtputten

Schoonmansveld 52, 2870 Puurs • Tel +32(0)0 860 01 90 • Fax +32(0)3 860 01 99 • E-mail info@VigotecAkatherm.be aquarama.indd 7

8/05/2013 12:16:02

BEZOEK ONS OP Aquarama 2014 Trade Fair for Water Technology Brabanthal, Leuven - 23/10/2014 Standnr. 48

Brenntag, toonaangevend distributeur van chemicaliën in de Benelux, heeft een compleet productenportfolio: ❚ Specialiteiten chemicaliën voor water treatment, voeding, veevoeding, pharma, cleaning, polymeren, coating, cosmetica, lubricant toepassingen ❚ Industriële basischemicaliën (solventen, zuren, basen, zouten) ❚ Technical support & know-how

064-140701_BTS_WT_195x134mm_NL.indd 1

Brenntag Water Treatment productengamma: ❚ Flocculanten ❚ Coagulanten ❚ Ontschuimers ❚ Bio-additieven/nutriënten ❚ Aktief kool ❚ Filtermedia ❚ Hars voor ionenwisselaars ❚ Desinfectantia ❚ Klantspecifieke mengsels ❚ Andere specialiteiten voor waterbehandeling

Water is Life – That’s Why We Care

Brenntag N.V. Water Treatment Nijverheidslaan 38, 8540 Deerlijk Tel. + 32 56 78 82 52 Fax + 32 56 77 57 11 info@brenntag.be www.brenntag.be www.brenntag-specialties-europe.com

11.07.14 10:38

DOSSIER

m e e t - & r e g e lt e c h n i e k e n

Intelligente sturing van riolen via real time control Veruit de meeste riolen in Vlaanderen zijn van het gemengde type en voeren zowel afval- als regenwater naar een rioolwaterzuiveringsinstallatie. Maar het regent natuurlijk niet overal even hard en de capaciteit in de riolen is ook niet over het ganse zuiveringsgebied even groot. Daardoor zal een gemengd rioleringsstelsel bij felle regenbuien ongelijkmatig vollopen. Als de riool op een bepaald punt het debiet niet meer aankan, zal een overstort in werking treden en vloeit een mengeling van regenwater en ongezuiverd afvalwater naar de waterloop. Op kritieke plaatsen in het stelsel kan overvloedige regen ook leiden tot overstromingen van de riool via de putdeksels in de straat. En dat terwijl er elders in het rioleringsstelsel vaak nog bergingscapaciteit onbenut is. Real time control (RTC) stuurt riolen op een intelligente manier. Schematische voorstelling van de doorsnede van een pompstation dat werd uitgerust met RTC-strategie

eide bovenstaande scenario’s kunnen in veel gevallen vermeden worden wanneer het rioleringsstelsel gelijkmatiger zou gevuld worden bij regen. Dat kan perfect door real time control (RTC) te combineren met een algoritme waardoor sensoren, regelstructuren en controllers op het juiste moment worden geactiveerd. In Vlaanderen is deze strategie nog niet gebruikelijk. Denemarken en Duitsland zijn koplopers in Europa. Nochtans leent het vlakke Vlaamse landschap zich wel om RTC toe te passen. Recent nam Aquafin de controlestrategie dan ook in gebruik voor twee gemeenten. G e l i j k e v u l l i n g s g r aa d

De Leuvense deelgemeente Kessel-Lo kreeg in het verleden regelmatig te kampen met overstortwerking. Voor dit zuiveringsgebied werkte Aquafin een complete RTC-strategie uit. “We hadden al heel wat relevante gegevens verzameld over het gedrag van het rioleringsstelsel en de waterhuishouding in het gebied,” legt Geert Dirckx, studieverantwoordelijke bij Aquafin uit. “Nadat we de vullingsgraad van het

u Met RTC, hier ondersteund door live camerabeelden uit het stelsel, wordt de rioleringsinfrastructuur automatisch gestuurd.

stelsel hadden berekend, konden we op strategische plaatsen regelstructuren aanbrengen zoals kleppen en schuiven. Die houden het water tegen of voeren het net verder door, afhankelijk van wat op dat moment gewenst is. Sensoren die het waterpeil en het debiet meten, sturen deze structuren in ‘real time’ aan volgens een algoritme voor gelijke vullingsgraad (equal filling degree).” Aquafin koos voor hydraulisch aangestuurde schuiven met een ingebouwd wegmeetsysteem omdat ze betrouwbaarder en onderhoudsvriendelijker zijn dan elektrisch aangedreven spindelschuiven. Om faalrisico’s van het systeem op te vangen, werden bovendien op verschillende niveaus en locaties veiligheidsmaatregelen ingebouwd. Bij een spanningsuitval zullen in eerste instantie hydraulische accumulatoren de schuiven kunnen openen. Wanneer ook deze niet werken, zijn er handpompen voorzien om de schuiven manueel te openen. Als laatste redmiddel kan de schuif ook nog bovengronds geopend worden met een ketting.

u In de zuiveringsinstallatie van Aarschot volgen technisch medewerkers op afstand de situatie in het stelsel op.

Ko s t e n e ff i c i ë n t

Dat de implementatie van RTC voor rioleringsinfrastructuur niet altijd uitgebreid hoeft te zijn, bleek duidelijk in het Oost-Vlaamse Olsene. Ook hier onderzocht Aquafin de mogelijkheden om een betere spreiding te krijgen over het rioleringsstelsel. Enkele kleine ingrepen op verschillende pompstations volstonden hier om het gewenste resultaat te bekomen. Geert Dirckx: “RTC is eigenlijk de meest kostenefficiënte maatregel om overstromingen en overstort van de riool te vermijden, of op zijn minst sterk te beperken. Zeker met het oog op de fellere buien die we mogen verwachten door de klimaatverandering, is het goed om de bergingscapaciteit van het rioleringsstelsel te kennen én te benutten. Bovendien kan RTC ook gebruikt worden om het stelsel te spoelen in lange droge periodes, waardoor het effect van een ‘first flush’ afgewend wordt.” E

www.aquafin.be

u Instructies die verbonden zijn aan meetgegevens worden in ‘real time’ toegepast, zoals bijvoorbeeld het openen of sluiten van een schuif. a q u a r a m a # 6 5 I 37

a q u a r a m a # 6 5 I 37

Voor de implementatie van de realtimecontroller werkte de installatie onder vaste beluchtingsomstandigheden, wat resulteerde in regelmatige overbeluchting, met name tijdens periodes met lage belasting, en zeer lage ammoniaconcentraties in het effluent. Tijdens het toeristisch hoogseizoen kreeg de installatie echter te maken met conformiteitsproblemen, omdat de vaste regeling van opgeloste zuurstof niet kon reageren op of aangepast kon worden aan binnenkomende piekbelastingen.

Realtime regeling voor verhoogde processtabiliteit en energieoptimalisatie voor beluchting Op l o s s i n g

Voordelen

Er werd een gestandaardiseerde nitrificatiecontroller gebruikt die werkt aan de hand van het model voor geactiveerd slib No. 1 (ASM 1), in combinatie met sensoren voor ammonia, opgelost zuurstof en het totaal aan zwevende vaste stoffen. De regelaar werd gebruikt om beluchting te regelen in de AWZI van gemiddelde grootte (24.000 inwonerequivalenten) in Italië.

De resultaten wijzen op een verhoogde processtabiliteit, zoals te zien is in de stabiele effluentwaarden en snelle reactie op piekbelastingen, en een aanzienlijke verlaging van het totale energieverbruik van de installatie (26 %), wat neerkomt op besparingen van € 12.700 per jaar. Verbeteringen

Om de vereiste ammoniaconcentratie in het effluent te verkrijgen, past een gestandaardiseerde regelmodule voortdurend de instelwaarde voor zuurstof aan door een combinatie van toevoergestuurde en terugvoergeregelde regeling. Afbeelding 1 toont de toepassing van deze regelaar in de afvalwaterzuiveringsinstallatie in Italië. In de toevoergestuurde regelkring wordt de ammoniabelasting van het influent bepaald door een online meting van de ammoniaconcentratie in de anoxische zone en de verschillende stromen

”

(recirculatie, influentstroom en retourstroom van geactiveerd slib) die deze anoxische zone ingaan. Andere parameters die in aanmerking worden genomen zijn de temperatuur en de zwevende vaste stoffen in het slib-watermengsel. De theoretische instelwaarde voor zuurstof die is berekend door de toevoergestuurde kring, wordt aangepast door de terugvoergeregelde regelkring aan de hand van een vergelijking van de instelwaarde voor ammonia in het effluent en de effectieve ammonia-concentratie in het effluent. Voor de implementatie van de realtime-controller werkte de installatie met vaste beluchtingsprocedures, wat resulteerde in regelmatige overbeluchting, met name tijdens periodes met lage belasting, en zeer lage ammoniaconcentraties in het effluent. Tijdens het toeristische hoogseizoen kreeg de installatie echter te maken met conformiteitsproblemen, omdat de vaste regeling van opgeloste zuurstof niet kon reageren op of aangepast kon worden aan binnenkomende piekbelastingen.

Door de beluchting aan te passen op basis van realtimegegevens wordt uw proces consistenter. Het RTC-N-systeem bewaakt voortdurend ammoniagehaltes in het water en reageert automatisch op veranderingen in de belasting. Bart Verrecht, Hach Lange 38 I aq u arama # 6 5

38 I a q u ar ama # 6 5

m e e t - & r e g e lt e c h n i e k e n

DOSSIER

u Afbeelding 2:

Afbeelding 2 toont een typisch profiel voor de NH4N-belasting in het influent, de ammoniaconcentratie in het effluent en de instelwaarde voor opgeloste zuurstof na de implementatie van de nitrificatieregelaar. Er wordt op 25/08/2013 een piekammoniabelasting in het influent ontvangen. Dit wordt direct gedetecteerd door de toevoergestuurde regelkring en de instelwaarde voor opgeloste zuurstof wordt verhoogd tot 1,8 mg/l. Deze snelle aanpassing van de concentratie opgeloste zuurstof aan de inkomende piekbelasting zorgt dat de ammoniaconcentratie in het effluent stabiel kan worden gehouden rond de instelwaarde van 2 mg/L. De realtime regelstrategie zorgt niet alleen voor een snelle reactie op piekbelastingen, maar rationaliseert ook het energieverbruik, zoals afgebeeld in Afbeelding 3: Na activering van de realtime regelmodule werd het gemiddelde totaal aangesloten vermogen van de installatie verlaagd met 26 % van 32,2 naar 23,6 kW, wat overeenkomt met een geschatte verlaging van 50% van de beluchtingsenergie. Dit tweezijdige concept van toevoergestuurde en terugvoergeregelde regeling staat daarmee snelle reactie op piekbelastingen toe, waardoor compliantie met de effluentvereisten wordt gewaarborgd, met de laagste mogelijke energiebehoefte voor beluchting.

Ammoniabelasting van influent, instelwaarden voor opgeloste zuurstof en resulterende ammoniaconcentraties in effluent: reactie op piekammoniabelasting in influent.

u Afbeelding 3:

Vergelijking in aangesloten vermogen voor en na activering van de realtime nitrificatieregelaar

Voordelen

Door de beluchting aan te passen op basis van realtime-gegevens wordt uw proces consistenter. Het RTC-N-systeem bewaakt voortdurend ammoniagehaltes in het water en reageert automatisch op veranderingen in de belasting, waardoor uw installatie blijft voldoen aan de eisen. Het uit voorraad leverbare systeem is na een zeer eenvoudige installatie klaar voor gebruik. Er is slechts minimale uitvaltijd nodig om het systeem te installeren. De RTC-N-module is voorgeprogrammeerd met algoritmen die beluchters aanpassen om de berekende instelwaarde voor opgeloste zuurstof te behouden zonder te veel behandeling.

Conclusie

De resultaten van deze casestudy bevestigen andere casestudies over optimalisatie van realtime regeling voor grote installaties die ook een verhoogde processtabiliteit en een verlaging van het energieverbruik voor beluchting tussen 15% en 28% melden. Deze resultaten zijn het gevolg van optimalisatie van realtime regeling van nitrificatie, op basis van gelijktijdige vergelijkingen tussen bassins met vaste regeling van opgeloste zuurstof en bassins met real-

time regeling. Door de gestandaardiseerde aanpak kunnen kleinere afvalwaterzuiveringsinstallaties nu ook gebruikmaken van optimalisatiestrategieĂŤn die eerst alleen mogelijk waren voor grote installaties vanwege de hoge kosten voor op maat gemaakte systemen. (Bart Verrecht, Waste Water Treatment Optimisation Specilialist - HACH LANGE) E

www.hach-lange.be

u Afbeelding 1: Indeling van

Return activated sludge (RAS)

Internal recirculation (IRC) Aerobic basins

de locatie en regelstrategie van een gemeentelijke installatie voor 24.000 inwonerequivalenten in ItaliĂŤ.

Influent To clarifier Anoxic basin

Equalisation basin

Measurements: O2 (Dissolved Oxygen) NH4-N (Ammonia Nitrogen) TSS (Total Suspended Solids) Flow rate

a q u a r a m a # 6 5 I 39

Geo-Engineering voorziet de pinguïns in Planckendael en de ZOO van Antwerpen van proper water.

GEO-ENGINEERING WATERZUIVERINGSINSTALLATIES • Ontwerp, bouw, opstart • Uitbating en technisch onderhoud • Financiering

Geo-Engineering nv • Lammerdries 18 • B-2440 Geel Tel.: +32 14 37 32 98 • Fax: +32 14 37 32 99

www.geo-groep.com • info@geo-groep.com

DOSSIER

m e e t - & r e g e lt e c h n i e k e n

Meerkanaals meetinstrument voor vloeistofanalyse De taken van de meettechniek op het gebied van drink- en afvalwater nemen steeds verder toe. Nieuwe technologieën bieden de gebruiker ruimere keuzes en nieuwe mogelijkheden.

ij de klassieke en meest gebruikte oplossing vormt de met de sensor verbonden meetomvormer de brug tussen meetsignaal en overkoepelende besturing. Als zich aan de kant van de sensor wijzigingen voordoen, kunnen deze gemakkelijker in de meetomvormer worden ingesteld. Moderne apparaten beschikken over een bediening met begrijpelijke teksten in de taal van de gebruiker en er is dus meestal geen specialist nodig om de correcties uit te voeren. Dankzij de moderne elektronica biedt het decentrale meetomvormerplatform tegenwoordig ook de mogelijkheid om andere functies te integreren. 25 jaar geleden was het nog revolutionair, maar inmiddels is de integratie van complete PID-regelaars in de meetomvormer de norm. Intussen worden steeds meer taken die tot dusver door externe instrumenten werden uitgevoerd, in de meetomvormer geïntegreerd. Meten, weergeven, regelen en registreren: deze taken kunnen tegenwoordig gemakkelijk met elkaar verbonden worden zonder een centrale besturing te belasten. Net in de drinkwater- en afvalwatertechniek ligt het voor de hand essentiële waterparameters met één instrument te registreren en gecombineerd elektronisch te verwerken. Moderne kleurendisplays zorgen daarbij voor een overzichtelijke weergave van de meetwaarden. Met behulp van moderne bedieningstechnieken zoals touch screens is de vereiste afstelling

en bediening bij het kalibreren kinderlijk eenvoudig. En dankzij smartphones en tablets vormt dit zelfs voor leken op het gebied van techniek geen obstakel meer.

u De JUMO AQUIS touch S: een modulair meerkanaals meetinstrument voor vloeistofanalyse met geïntegreerde regelaar en grafische datalogger.

Nadat de gebruiker de meetwaarden van de sensor in het instrument gedigitaliseerd heeft, worden deze zonder verdere verwerking weergegeven, aan regelalgoritmes toegewezen of met datum en tijd “geregistreerd”. Deze registratiefunctie mag niet worden verward met de eenvoudige opslag van gegevens op een geheugenchip (bijvoorbeeld een SD-kaart). Omdat de opslag van gegevens op

geheugenkaarten op onbeschermde, niet tegen manipulaties beveiligde wijze gebeurt, kunnen deze gegevens niet voor een eventuele bewijsvoering bij officiële instanties worden gebruikt. J UMO A Q UIS t o u c h S

Een goed voorbeeld is de eindcontrole van afvalwater bij een productiebedrijf. Voor het afvoeren van

u Klassieke oplossing: pH-sensor met afzonderlijke meetomvormer/regelaar JUMO AQUIS 500 pH en grafische datalogger JUMO LogoScreen 500. a q u a r a m a # 6 5 I 41

a q u a r a m a # 6 5 I 41

DOSSIER

m e e t - & r e g e lt e c h n i e k e n

u Gecombineerde oplossing: pH-sensor met gecombineerde meetomvormer, regelaar en registratie-instrument JUMO AQUIS touch S.

afvalwater uit de productie moet dit afvalwater aan bepaalde grenswaarden voldoen. De exploitant van het bedrijf moet deze meetwaarden voor elk gewenst tijdstip kunnen aantonen. Dit werd altijd bereikt door middel van een extern registratie-instrument (vroeger een plotter, tegenwoordig een elektronische datalogger). In een modern meetinstrument zoals de JUMO AQUIS touch is daarom een echte grafische datalogger met een tegen manipulatie beschermd gegevensprotocol geïntegreerd. Dit bespaart op installatiekosten en vermindert meetfouten. Met behulp van analysesoftware kunnen gegevensblokken van verschillende registratieperiodes samengevat, geanalyseerd en grafisch weergegeven worden. Als gegevens gemanipuleerd waren, zou dat hier aan het licht komen. De registratie van verschillende sensorsignalen in een meerkanaals meetinstrument biedt ook bij de integratie in moderne datastructuren nieuwe mogelijkheden. Instrumenten zoals de JUMO AQUIS touch S kunnen rechtstreeks met een LAN- of WLAN-netwerk worden verbonden. Daar is de als optie verkrijgbare ETHERNET-

interface met het internetprotocol TCP/IP voor bedoeld. De JUMO AQUIS touch S kan zo via zijn eigen IP-adres worden benaderd. Via internetbrowsers kunnen de actuele meetwaarden en kalibratielogboeken vanaf iedere willekeurige computer overal ter wereld worden bijgehouden. Hiertoe bevat de JUMO AQUIS touch een zogeheten webbrowser: een eigen internetpagina met alle informatie van de normale beeldschermweergaven. Via het setup-programma voor pc kan ook de toegang op afstand door een servicemonteur ingesteld worden. Alle meetwaarden en instrumenttoestanden kunnen met behulp van de techniek “ModBus over TCP” via het LAN-netwerk uitgelezen en in centrale besturingen ingelezen worden. Daarmee vervalt de tot nu toe gebruikte techniek om alle meetwaarden eerst om te zetten in genormeerde signalen van 0/4-20 mA of spanningen van 0-10 VDC, ze vervolgens naar de PLC te sturen en ze daar opnieuw te digitaliseren. Bovendien is de bedrading veel eenvoudiger. Bij vier tot tien meetwaarden was een even groot aantal, soms zeer lange koperkabels tot aan de besturing nodig. Behalve de kosten voor de kabels en het aanleggen moest de PLC/besturing over evenveel analoge ingangen beschikken, wat eveneens een extra kostenpost betekende. Dankzij moderne interfaces zoals ETHERNET/LAN kunnen alle gegevens nu via één kabel worden overgedragen. En dankzij de razendsnelle internetverbinding praktisch zonder tijd-

verlies. Het instrument kan uiteraard ook meldingen per e-mail of sms verzenden wanneer vooraf gedefinieerde alarmmeldingen of toestanden van het instrument optreden. Conclusie

De taken van de meettechniek zullen in de toekomst steeds uitgebreider worden, vooral op het gebied van het kostbare product “water”. De keuze voor een klassieke oplossing met sensoren en meetomvormers of voor verregaand geïntegreerde sensoren moet door de klant weloverwogen worden gemaakt. Het is van groot belang dat de klant in een vroeg stadium precies bepaalt om welke taken, benaderingen en mogelijke consequenties (ook vervolgkosten) het gaat. Geen enkele trend wordt tot nu toe als alternatief gezien voor de beproefde en bekende methoden. Nieuwe technologieën bieden gebruikers en planners echter ruimere keuzes en nieuwe mogelijkheden. Meerkanaals meetinstrumenten als centraal verzamelpunt van meetwaarden en stuursignalen bieden behalve een overzichtelijke weergave op locatie ook de mogelijkheid om de informatie die via moderne communicatieinterfaces zoals ProfiBus DP of Ethernet/LAN verzameld is, door middel van een eenvoudiger bekabeling veilig over te dragen. (Door Dipl.-Ing. (FH) Matthias Kremer, JUMO Analysenmesstechnik, Fulda) E

u Dankzij een kleuren-touchscreen kan de

waterbehandelingsinstallatie grafisch worden weergegeven.

42 I aq u arama # 6 5

www.jumo.be

Uit traditie innovatief. Meetomvormers en sensoren - voor de meting van pH, redox, geleidbaarheid, opgeloste zuurstof, troebelheid, en desinfectiewaardes Meetomvormer ook, indien nodig, beschikbaar met geĂŻntegreerde regelaar en beeldschermschrijver. Armaturen en verder omvangrijk toebehoor

Vloeistofanalyse U houdt van efficiĂŤntie, precisie en lange levensduur ? U weet dat kwaliteit de som is van ervaring, innovatie en praktische aanpak ? Dan heeft U de passende partner gevonden. Welkom bij JUMO.

www.jumo.be

Bezoek ons op de beurs AQUARAMA in Leuven op 23.10.2014

waterzuivering

luchtzuivering

BlueFil demisters

Koolmijnlaan 185 B-3582 Beringen

Tel +32 (0)11 450 750 Fax +32 (0)11 450 759

info@benvitec.be www.benvitec.be

Kalibratie pH-meter ‘uit the field’

Het meten en opvolgen van de pH van zowel punten in de natte gaswassing als in het afvalwater en het effluent is voor het huisvuilverbrandingsbedrijf IVBO

perfecte oplossing. Een gesprek met Geert Dooms (Directeur), Peter Bonny (Verantwoordelijke Meet & Regeltechniek van IVBO) en voor Endress+Hauser Ronny Quintens (Salescontact van deze klant) en Denis Reydams (Consultant analyse) .

uit Brugge essentieel. Het probleem in het verleden was dat de kalibratie ‘in the field’ diende te gebeuren. En bij sommige meetpunten is dat niet zo evident.

arenlang zocht de dienst meet & regeltechniek van het bedrijf naar een oplossing, want door de slechte werkomgeving - en de complexiteit van het kalibratieproces dat hierdoor ontstond -, was het zeer moeilijk mensen gemotiveerd te houden om deze kalibratie steeds opnieuw kwalitatief uit te voeren. Naar aanleiding van gesprekken met Endress+Hauser over andere meetapparatuur, kwam men op het onderwerp van nieuwe technieken, waaronder de - toch al enkele jaren bestaande - ‘inductieve koppeling tussen pH-sensor en meetkabel, Memosens’. Deze bleek voor deze pH-kalibratieproblematiek in een agressieve omgeving de 44 I aq u arama # 6 5

44 I a q u ar ama # 6 5

wordt op het net gezet en ook in de eigen installatie gebruikt. Er wordt ook een deel van de stoom gebruikt in de rookgaszuivering. Van de (theoretische) 90.000 MWh energie-inhoud van het verbande afval wordt (reëel) 43.000 MWh als energie verkocht.

Va n af va l t o t e n e r g i e

IVBO is het Intergemeentelijk samenwerkingsverband voor Vuilverwijdering en –verwerking in Brugge en Ommeland. Hierbij zijn 9 gemeenten (Beernem, Blankenberge, Brugge, Damme, De Haan, Jabbeke, Oostkamp, Zedelgem en Zuienkerke) aangesloten. Het bedrijf staat in voor de selectieve inzameling (met 39 vrachtwagens in eigen beheer) en de verwerking van huishoudelijk afval en of gelijkgesteld bedrijfsafval (o.a. nietgevaarlijk ziekenhuisafval). Het gaat om jaarlijks zo’n 170.000 ton waarvan een deel wordt gecomposteerd. Het restafval wordt verbrand in de afvalverbrandingsoven. Op een korte onderhoudsstop na, werkt deze verbrandingsoven 24/24 uur, 7 dagen per week. De hiermee geproduceerde warmte wordt deels via een ondergronds buizennet als warm water onder druk doorgestuurd naar klanten (o.a. een ziekenhuis en een strafinrichting) voor hun centrale verwarming, voor de productie van warm sanitair water en (in het ziekenhuis) als basis voor absorptiekoeling. Het grootste deel wordt omgezet in hoge druk stoom voor het aandrijven van een 16 MW-turbine. De geproduceerde elektriciteit

O v e n s e n R o o kg a s z u i v e r i n g

De verbrandingsinstallatie werd in 1982 in dienst genomen en werd systematisch omgebouwd en uitgerust met bijkomende installaties om te blijven voldoen aan de steeds strenger wordende wetgeving. Het beladings- en verbrandingsproces is geautomatiseerd en is uitgerust met een computer gebaseerd supervisiesysteem. Het hart - en eigenlijk het kleinste stuk van de infrastructuur - zijn drie identieke ovenlijnen. Deze zijn volledig van elkaar gescheiden en hebben elk een capaciteit van 9 ton per uur. Het zijn verbrandingsovens op basis van bewegende roosters met vier zones (droogzone, ontgassingszone, primaire verbrandingszone, uitbrandzone). Verbranding gebeurt op een temperatuur rond de 850°. De assen worden via een waterslot en na recuperatie van de ferrometalen afgevoerd naar containers en worden verder behandeld en afgevoerd naar de hiervoor vergunde stortplaatsen. De rookgaszuivering bestaat uit een aantal fases. Een tweetraps natte gaswassing, de rookgasheropwarming, een mouwenfilter met injectie van actief kool en een deNOx-installatie. Deze zorgen ervoor dat de emissies tot ver onder de geldende normen blijven.

DOSSIER

m e e t - & r e g e lt e c h n i e k e n

u Vlnr Peter Bonny (IVBO), Denis Reydams (Endress+Hauser), Ronny Quintens (Endress+Hauser), Alfons Calders (Industrie) en Geert Dooms (IVBO). (Foto’s Sophie Camerman, RV/Endress+Hauser)

P r o c e s b e wa k i n g o p ba s i s va n pH metingen

De natte gaswassing is een fysicochemisch proces met eerst een zure en dan een basische wastoren. De zuivering steunt op het feit dat de in de gassen aanwezige zware metalen, zwaveldioxide, fluorides en andere schadelijke stoffen overgaan van de gasnaar de vloeistoffase in een specifieke pH-venster, waardoor ze via het waswater worden verwijderd. Injectie van natriumhydroxide en calciumhydroxide zorgt voor het realiseren van de juiste pH-waardes. Recirculatiewater wordt na behandeld met zoutzuur. Vooraleer het spuiwater naar het waterzuiveringsbedrijf gaat wordt in het bezinkerbekken niet alleen natriumhydroxide maar ook ferrotrichloride, trimethylthiazoline, polymeer en dispergeermiddel toegevoegd. Door deze additieven wordt niet enkel de pH van het effluent beter maar slaan de schadelijke stoffen neer op de bodem van de bezinker. Zowel het effluent als het zuiveringsslib hebben maximum grenzen wat betreft belasting van zware metalen. Alle stappen worden zwaar gecontroleerd en de regelkring gebeurt in real-time op basis van de aanwezige pH-metingen. De juistheid van de regeling van deze injectie bepaalt de efficiëntie van het proces. R e g e l m at i g i j k e n i s v e r e i s t

Dat gebeurt met een standaard pH-meter. Deze bestaat uit een glassensor die via een coaxkabel naar een omvormer gaat. De lithium in de sensor en de vloeistof waarin de sensor aanwezig is geven samen een elektrochemische reactie, waarbij de in de vloeistof aanwezige H+ ionen zich rond de sensor concentreren. Deze H+ concentratie resulteert in een spanning die evenredig is met de pH van de vloeistof. De spanning wordt in een omvormer ‘geïnterpreteerd’ en omgezet in een 4 tot 20 mA-signaal. Om de juistheid van de pH-meting te waarborgen moet het geheel - sensor + meetkabel + omvormer - op regelmatige tijdstippen gekalibreerd wor-

u Een blik op de controlekamer van IVBO te Brugge.

den. Dat vergt het demonteren van de pH-sensor uit de fitting in de buis, het reinigen van de sensor (waarvoor deze van de meetkabel moet losgemaakt worden), het controleren en ijken van de ‘meetketen’, wat gebeurt door de gedemonteerde pH-sensor (terug gekoppeld aan de meetkabel, die men hiervoor deels moet losmaken en die op haar beurt is verbonden met de omvormer) achtereenvolgens in twee referentievloeistoffen te dompelen en het mA-signaal te controleren. (Ter situering: natronloog van 1 mol/l heeft een pH 14, 1 mol/l zoutzuur heeft een pH-waarde 0). Hierbij mag de elektrische connector van de meetkabel - een coax-kabel - niet nat worden. Natte kabels zorgen namelijk voor nevenstromen in de meetkring, die een impedantie heeft van 10E12 ohm. Dit leidt tot een foute en onstabiele pH-meting. Ook de elektrische con-

tacten tussen pH-sensor en meetkabel moeten in goede staat zijn. Deze ijking realiseren zonder schade (wat leidt tot vervanging van onderdelen) was zeker in de zure zone van de scrubbers (pH 2,5) geen evidentie. In deze vuile omgeving komt er gemakkelijk vuil water terecht op de contacten of op de meetkabel. Dat maakte de job zeer delicaat en de ganse opstelling zeer ‘slijtagegevoelig’: het minste afvalwater - en het is echt agressief water - dat op de contacten terechtkomt, leidt tot het feit dat de pH-sensor en/of/inclusief de meetkabels moesten worden vervangen. Kosten aan vervangmateriaal liepen op tot 13.000 euro per jaar. En de techniekers stonden niet te springen voor deze verplichte kalibratie in moeilijke omstandigheden. a q u a r a m a # 6 5 I 45

a q u a r a m a # 6 5 I 45

DOSSIER

m e e t - & r e g e lt e c h n i e k e n

La n g e z o e k t o c h t w e r d b e l o o n d

Er werd al verschillende jaren op regelmatige basis aan de leveranciers van instrumentatie gevraagd of er een oplossing was voor dit probleem. Er waren oplossingen die de sensorhandling tijdens de kalibratie (deels) automatiseerde. Maar dat waren onverantwoord dure oplossingen en de kalibratie in-situ bleef hierbij een allesbehalve leuk karwei. Verleden jaar kwam dit ter sprake bij de vertegenwoordiger van Endress+Hauser die de oplossing in zijn gamma had. Het ging om Memosens, een - ondertussen reeds 8 jaar geleden door Endress+Hauser ontwikkelde en gelanceerde - pHmeter met volledig afgesloten ‘digitale’ sensor: in de sensor zit zowel de glasbuis met lithium voor het elektrochemisch meetproces als de interpretator. Deze sensor is volledig dicht, krijgt zijn elektrische voeding en geeft zijn uitgangssignaal - de digitale waarde van de pH - door via een inductiekoppeling (via een spoel in spoel steekcontact) op een twisted pair kabel. De meetkabel en de sensor zijn vochtongevoelig, er zijn geen beschadigbare contacten: zelfs (vuil) water kan de meting niet meer verstoren.

Vermits het uitgangssignaal de digitale pH-waarde is, kan deze pH-sensor aangesloten worden op een ‘dialoogbox’, waaraan verschillende sensoren kunnen worden gekoppeld. In dit geval geeft deze een analoog signaal naar de regelcontroller door. En doordat de output de pH-waarde is, kan de sensor voor het ijken vervangen worden door een vooraf geijkte sensor en mee naar het meetlabo worden genomen voor controle. Dankzij de digitale pH-sensor (Memosens) kan het onderhoud op een comfortabele manier (binnen) uitgevoerd worden, zowel de reiniging als de ijking. Dankzij een betere regeneratie van het sensor-gedeelte kan dit leiden tot een 4x langere levensduur van de pH-sensor. De ijkingsprocedure is zeer gebruiksvriendelijk: koppel de pH-sensor via een connectiebox aan een PC met ijksoftware en voer zoals vroeger de ijking uit door middel van twee ijkvloeistoffen. Gezien vooral gezocht werd naar het verbeteren van de ergonomie van de medewerkers, werd voor de meest delicate plaatsen direct deze pH-meter aangekocht en als vervanging van de standaard pH-meter ingebouwd in de kritische regelcircuits. Dat ging vlekkeloos, want het regelcircuit moest niet worden aangepast omdat de output van de

u Peter Bonny (Verantwoordelijke Meet & Regeltechniek IVBO)

dialoogbox identiek is aan de output van de vroegere omvormer: een 4 tot 20 mA-signaal. De ‘in the field’-activiteit was teruggebracht tot het verwisselen van de sensor en de ijking van de sensor (met ingebouwde omvormer) gebeurt nu in het labo met PC-ondersteuning. Zowel de montage als de ijkprocedure met het bijgeleverd PC-programma zijn zeer gebruiksvriendelijk. Nog een voordeel was dat men nu automatisch ijkverslagen heeft van de sensoren, waar vroeger dat verslag een manuele taak was van de technicus. Ook bleek dat men, ondanks de duurdere aankoop, drie maanden na installatie reeds de ROI van deze investering had bereikt. Dat kwam omdat men op deze drie maanden geen nieuwe sensoren of wisselstukken nodig had: de initieel aangekochte pH-sensoren waren nog steeds in perfecte staat. (Door Alfons Calders) E www.be.endress.com

u IVBO te Brugge. (foto Cor Coenrady)

46 I aq u arama # 6 5

Duurzame en bewezen waterbehandeling voor: • Koelwater • Membraansystemen • Pasteurisatie- en sterilisatiesystemen • Proceswater

Villawal 15 • 3432 NX Nieuwegein • The Netherlands +31-(0) 30-6021533 • info@novochemgroup.com

www.novochemgroup.com/watertreatment

Metrohm vernieuwt met innovatieve TOC-meetinstrumentatie Als ‘s werelds nummer één in ionenanalyse, wordt Metrohm door haar klanten beschouwd als een betrouwbare en competente probleemoplosser, op basis van wederzijds vertrouwen en gezamenlijk overeengekomen doelstellingen. Naast het feit dat het bedrijf haar knowhow over de belangrijkste technologieën verzekert door in-house productie, financiert het bovendien volledig zelf haar toekomst. “Daardoor kunnen we ook onafhankelijk blijven ,” verduidelijkt Xavier De Paepe, Product Manager Process Analytics.

48 I aq u arama # 6 5

48 I a q u ar ama # 6 5

“O

ns succes garanderen we door technologisch leiderschap op basis van eigen innovatieve ontwikkelingen,” verklaart Xavier De Paepe. “Metrohm is vooral bekend in het laboratorium, maar produceert sinds 1960 eveneens procesanalysesystemen, zowel voor online als atline-oplossingen. Voor verkoop, ontwikkeling en dienst na verkoop van de Metrohm-procesanalysesystemen, staan wereldwijd niet langer de onafhankelijke dealers, maar wel de plaatselijke Metrohm-organisaties garant. Dat is ook bij onze organisatie in België het geval.” I n d i v i d u e l e aa n g e pa s t e s e r v i c e

Aangepaste analysesystemen zijn de kerncompetentie van deze gereputeerde specialist. “Deze garanderen samen met onze voor procesanalyse geoptimaliseerde diensten het realiseren van de noodzakelijke return on investment bij onze klanten. Met individuele service, afgestemd op de wensen van onze klanten, begeleiden wij hen en het analysesysteem voor de hele levensduur van de apparatuur.”

W i j d s c a l a aa n d i e n s t e n

De diensten van Metrohm omvatten zowel advies in de planningsfase, de projectplanning (opstellen van de aanvraag indien nodig), de inbedrijfstelling en kwalificatie door erkende specialisten als instructie en training van het personeel van de klant over de werking en de functie van de procesanalyzer. Xavier De Paepe: “Bovendien bieden we de markt ook de Metrohm Care Contracts Process Analytics aan. Dat verzekert onze klanten van preventief onderhoud, individueel afgestemd op de procesanalyzer en de specifieke behoeften. Daarnaast maken we er een erezaak van dat reparaties snel en vakkundig worden uitgevoerd door onze opgeleide en gecertificeerde service engineers.” Recent breidde de onderneming het procesanalysepakket gevoelig uit met een weliswaar bekende analysetechniek, namelijk analyse van totale organische koolstof (TOC). “Metrohm zou Metrohm niet zijn als we niet zouden proberen om bij deze toch gekende en al door de wol geverfde techniek eigen klemtonen te leggen, die vooral de al op de markt

DOSSIER

bestaande apparatuur moest verbeteren. Het reduceren van de complexiteit, het verhogen van het gebruiksgemak en, last but not least, het sterk reduceren van onderhoudswerkzaamheden genoten hierbij onze absolute prioriteit.”

m e e t - & r e g e lt e c h n i e k e n

TOC-analyse, een digitale monitoring krijgt, in tegenstelling tot traditionele analyzers waar men gebruikmaakt van een eenvoudige rotameter. De draaggasstroom wordt gecontroleerd en in het geval van abnormale waarden stopt de analyzer met terugkoppeling naar het DCS-systeem.

Ko s t e n b e s pa r e n

Organisch materiaal is bijna altijd aanwezig in water, of het nu gaat om oppervlaktewater, ruw of behandeld water, drinkwater, koelwater in productieprocessen, ketelvoedingswater/condensaat, koelwater, run-in-off/stormwater, of afvalwater. “Gezien de aanwezigheid van organische verbindingen in water en in veel industriële processen, is het geen verrassing dat de analyse en controle van deze somparameter meer en meer nodig is,” onderstreept Xavier De Paepe. “Methoden voor totale organische koolstof (TOC) bepalen de som van alle organisch gebonden koolstof en kunnen derhalve worden gebruikt als een niet-specifieke indicator van de kwaliteit van het water.” Door toezicht op TOC tijdens industriële processen is de gebruiker in staat om kosten te besparen, door te bevestigen dat een proces al dan niet duurzaam en effectief verloopt . De afvalwaterbehandeling kan hierdoor worden geoptimaliseerd, om te voldoen aan de eisen vóór lozing in het milieu of om te voldoen aan de limieten van organische belasting voor lozing op gemeentelijke zuiveringsinstallaties. B e t r o u wba r e o n - l i n e TOC m e t i n g e n

De METROHM ADI 7010 TOC Analyzer bepaalt de totale organische koolstof of de totale koolstof in vloeibare monsters met behulp van de UV-persulfaat oxidatiemethode en niet-dispersieve infrarood CO2-detectie. De analyzer kan TOC meten in vloeibare monsters variërend van 0-5 mg/L tot 0-50.000 mg/L, in overeenstemming met BIN-, EPA-, IN-, CE- en ASTM-normen. Het apparaat voldoet ook aan de richtlijnen van de Europese ISO/CEN.

“Verder kenmerkt dit toestel zich door de geïntegreerde luchtzuivering, met een interne luchtcompressor die het draaggas produceert. De lucht wordt gezuiverd, waardoor er geen behoefte meer is aan externe luchtbehandeling, of zelfs aan perslucht. De ‘zerogas’-waarde wordt automatisch gecontroleerd en alarmen kunnen worden ingesteld in het geval van hoge waarden. Door gebruik van samplingtubing met grotere diameter, is het gevaar van blokkeren door zwevende delen of zoutvorming quasi nihil. De ‘automatic clean’-functie maakt gebruik van een speciale pomp en reinigt de volledige reagentialijn, de samplelijn en het externe reservoir van de analyzer. De gaslijn voor het strippen van anorganische koolstof en de draaggaslijn zijn volledig gescheiden. Een eenvoudige interface staat borg voor een volledige controle.” De gebruikersinterface is een touchscreen. Alle input en output van gegevens, informatie, alarmen en statuscondities worden weergegeven. Externe communicatie verloopt standaard via 4-20mA of ModbusTCP. De toegang tot de set-up en tijdsinstellingen zijn beveiligd met een wachtwoord. De overzichtelijke opbouw zorgt mee voor een eenvoudig te onderhouden systeem. Xavier De Paepe: “Terwijl klassieke UV-persulfaatsystemen een hoog reagentiaverbruik kennen, werd bij de Metrohm ADI7010 dit verbruik tot de helft gereduceerd. Dat resulteert in amper één maandelijkse interventie voor het bijvullen van de reagentia. We zijn er daardoor van overtuigd hiermee een no-nonsense TOCanalyzer op de markt te brengen.” (Door Bart Vancauwenberghe) E

www.metrohm.be

Deze TOC onderscheidt zich op verschillende manieren van gelijkaardige systemen. Zo is er de dubbel gescheiden compartimentbehuizing, die de elektronica en de infrarooddetector volledig afschermt van het reactiegedeelte. De volledige kleppenvrije samplelijn sluit het risico van geblokkeerde kleppen. Het ‘fast loop’-reservoir voorkomt het verlies van het monster en elimineert luchtbellen, waardoor foute metingen worden voorkomen. De digitale debietmeter zorgt ervoor dat de draaggasstroom, een zeer belangrijke parameter bij

uDe

METROHM ADI 7010 TOC Analyzer bepaalt de totale organische koolstof of de totale koolstof in vloeibare monsters met behulp van de UV-persulfaat oxidatiemethode en niet-dispersieve infrarood CO2-detectie. De analyzer kan TOC meten in vloeibare monsters variërend van 0-5 mg/L tot 0-50.000 mg/L, in overeenstemming met BIN-, EPA-, IN-, CE- en ASTM-normen. Het apparaat voldoet ook aan de richtlijnen van de Europese ISO/CEN. a q u a r a m a # 6 5 I 49

a q u a r a m a # 6 5 I 49

IQ Sensor Net

ON-LINE MULTIPAR AMETER

METINGEN

Van enkelvoudige tot sensor netwerk metingen: ammonium, BOD, COD, fosfaat, geleidbaarheid, nitraat, nitriet, pH, redox, SAC, saliniteit, slibniveau, temperatuur, TOC, troebelheid, TSS en zuurstof BEST Instruments T: + 31 (0)594 513373 E: info@bestinstruments.nl

wtw.com

WTW-Az_NL_288x117_BEST Instruments.indd 1

08.07.2014 18:43:27

DOSSIER

m e e t - & r e g e lt e c h n i e k e n

Het on-line monitoren van waterkwaliteit

u Multiparameter meting zonder chemicaliën van nitriet, nitraat, COD, TOC, SAK, TSS, DOC, BOD en UVT.

vindt steeds meer haar toepassing op diverse terreinen, vooral op het gebied van afvalwater. Door handig gebruik te maken van de voordelen van on-line metingen kunnen bedrijven veel geld besparen op zowel productieprocessen, afvalwaterreiniging en heffingen.

n-line metingen kenmerken zich over het algemeen door een snelle respons, automatische doorgave van de gevonden waarden waarop (eventueel) direct bijgestuurd kan worden, geen externe staalname en het uitsluiten van menselijke factoren die de meting kunnen beïnvloeden. BEST Instruments heeft ervaring inzake (ultra)puur water, stoom/condensaat, koelwater, drinkwater, zwembaden, in- en effluent en afvalwater. Hieronder wordt dieper ingegaan op de mogelijk te analyseren parameters in afvalwater. De operationele effectiviteit kan sterk worden verbeterd met data die voortdurend worden aangeleverd. Hiervoor kan het IQ sensor net van WTW toegepast worden. Hiermee kunnen tot 20 parameters worden gemeten op 1 systeem. Sensoren kunnen op elk gewenst moment worden toegevoegd of gewijzigd met het plug-and-play modulair systeem, wat de mogelijkheid biedt om uw (afval)water continu en nauwkeurig te monitoren. Parameters die met dit systeem kunnen worden geanalyseerd zijn: temperatuur, opgelost zuurstof, slibniveau, pH, ORP, geleidbaarheid, saliniteit, troebelheid, TSS, ammonium, nitraat, nitriet, kalium, ortho-fosfaat, COD, TOC, DOC, SAC en BOD.

u Contactloze slibniveau meting van 0,4 - 15 m.

Meten is weten, gokken is dokken… We lichten een aantal van deze toepassingen verder toe. Op g e l o s t z u u r s t o f

In het biologische verwijderingsproces van nutriënten uit afvalwater speelt de meting van opgelost zuurstof een belangrijke rol. De effectiviteit en energievraag van het reinigingsproces (zowel bij nitrificatie als bij denitrificatie) wordt in belangrijke mate bepaald door het beluchtingssysteem. In de aanwezigheid van zuurstof zetten de nitrificerende bacteriën ammonium om naar nitraat. De activiteit van deze bacteriën is optimaal bij circa 2 ppm opgelost zuurstof. Hogere concentraties zuurstof resulteren niet in verhoogde effectiviteit, maar brengen wel hoge energiekosten met zich mee. Een goede meting van zuurstof optimaliseert uw proces en bespaart energie. Bij een denitrificatie proces wordt een lage concentratie van het opgelost zuurstof nagestreefd. De optische FDO sensor van WTW kan dit hele proces volgen. Deze sensor is kalibratievrij, waarbij de sensorkap zeker 2 jaar meegaat. Bij een eventuele vervanging van de sensorkap worden automatisch de unieke gegevens van de fabriekscalibratie geladen.

pH e n r e d ox

Zowel in industrieel water als in afvalwaterbehandeling is de meting van pH en/of redox van belang. Een zuur of basisch medium dient goed te worden gemeten om biologische en mechanisch/fysische processen optimaal te laten verlopen. Een aantal reacties (bijvoorbeeld neerslagreacties) verlopen alleen onder de juiste condities. Een verkeerde pHmeting kan vervelende en serieuze gevolgen hebben waarvan corrosie de meest voorkomende is. De pH en redox sensoren van WTW zijn uiterst robuust en geschikt voor vele toepassingen. T r o e b e l h e i d e n TSS

Bij het effluent van een afvalwaterbehandeling is troebelheid een grootheid om de nog aanwezige onopgeloste delen te kunnen meten. Op deze wijze kan een eventueel slecht functioneren van het behandelingsproces worden opgespoord. De meting van de troebelheid is een eenvoudige optische methode. De meting wordt uitgevoerd onder een hoek van 90 graden volgens ISO 7027. Naast troebelheid kan ook de TSS-waarde (Total Suspended Solids of zwevende stof) eenvoudig worden gemeten. De TSS-meting is in principe een continue gravimetrische bepaling. De bepaa q u a r a m a # 6 5 I 51

a q u a r a m a # 6 5 I 51

DOSSIER

m e e t - & r e g e lt e c h n i e k e n

u IQ Sensor Net, flexibel en klaar

voor de toekomst

ling van de TSS-waarde is een belangrijke parameter voor de hedendaagse slibbehandeling. Voor de meest voorkomende slibkarakteristieken zijn een aantal matrixtypen reeds voorgeprogrammeerd in de sensor. Zowel de troebelheid als de TSS-sensor kunnen direct in bijvoorbeeld het bassin worden gehangen. De sensoren zijn uitgerust met een continue ultrasoon cleaning om vervuiling van de sensoren te voorkomen. Slibniveau

De bepaling van het slibniveau speelt een primaire rol op het gebied van afvalwaterbehandeling. Up to date informatie met betrekking tot de locatie en het niveau is belangrijk bij het proces van fasescheiding. De sensor kan worden ingezet in helder, troebel en zeer zwaar vervuild water. Typische meetplekken zijn bij de pre-sedimentatie, indikker en post-sedimentatie. Stikstof metingen (ammonium, nitraat en nitriet) Het effectief meten van stikstofhoudende componenten is essentieel. Naast de meting van zuurstof is de meting van ammonium, nitraat en tegenwoordig ook nitriet relevant voor de moderne afvalwater zuiveringen. Nitriet is giftig voor vissen en mag niet in hoge concentraties worden geloosd. Nitrificatie en denitrificatie worden uitgevoerd in hetzelfde bassin. In de nitrificatiestap wordt ammonium geoxideerd om nitraat te vormen. Hierbij stijgt de nitraatconcentratie. In het denitrificatieproces wordt nitraat gereduceerd tot stikstof, tevens wordt ammonium gevormd uit het residu organisch stikstof. Ammonium en nitraat concentraties hebben qua concentratie een tegengesteld gedrag. Bij een stijgend ammoniumconcentratie zal de concentratie nitraat dalen en andersom. De meting van ammonium en nitraat kan worden uitgevoerd met ionselectieve elektroden. De Varion+ is een sensor die zowel ammonium, nitraat, kalium en/of chloride en de temperatuur kan meten. Naast de ionselectieve meting kan nitraat ook worden bepaald met een spectrale sensor.

52 I aq u arama # 6 5

De bepaling van nitriet is ook mogelijk met dezelfde spectrale sensor. De spectrale sensor, NiCaVis NI, kan bijvoorbeeld nitraat, nitriet en COD meten! Ko o l s t o f pa r a m e t e r s ( COD , TOC , B OD en SAC)

Om de organische belading van het water te kunnen bepalen worden de parameters TOC, DOC, COD en BOD gebruikt. Daarnaast wordt veel gebruikgemaakt van de SAC-meting (Spectrale Absorptie Coëfficiënt). Veel organische verbindingen hebben een karakteristiek UV absorptie spectrum. WTW heeft divers spectrale sensoren in het pro-

gramma. De CarboVis en de NiCaVis zijn sensoren die kunnen meten in het gebied van 200 – 720 nm met een extra gevoelige meting in het gebied van 200 -390 nm. Parameters die mogelijk zijn met de CarboVis zijn: COD, TOC en SAC. De meting van TSS is als optie toe te voegen. De NiCaVis, die ook al besproken is bij de stikstofmetingen, is beschikbaar in twee uitvoeringen. De standaardversie kan naast COD, TOC en SAC ook nitraat meten. De NiCaVis NI kan nitriet, nitraat en COD meten. E

www.bestinstruments.nl

Milieu en techniek in harmonie Eco-Vision biedt u een complete milieu- totaalservice. Milieuwinst hand in hand met uw bedrijfswinst is onze business.

MILIEUADVIES: Voor al uw milieuadvies staan wij u graag in raad en daad bij. (RE)ENGINEERING: Waterbehandeling, afvalwaterzuivering of het recyclageproces? U kunt op ons rekenen voor een grondige probleemanalyse en een procesontwerp op maat. BOUW VAN COMPLETE INSTALLATIES: Eco-Vision bouwt voor u complete installaties voor waterbehandeling en afvalwaterzuivering voor “end-of-pipe” toepassingen en procesgeïntegreerde oplossingen.

AL MAXIMA IK R B U HERGE WATER

Contacteer ons snel ... voor een zuivere kijk op het milieu! Ambachtslaan 14 • 3665 As • T. +32 (0)89 79 81 30

www.eco-vision.be

Plastic solutions and more FIP STEEKT HET GAMMA FLOWX3 DEBIETMETING IN EEN NIEUW JASJE. Nieuwe monitors & transmitters M9.00 serie  Een grotere display voor verbeterde

zichtbaarheid en overzichtelijke calibratie

M9.02 M9.50

F6.30

 Uitgangssignalen: 4-20mA, 2x SSR en

1 mechanische relay (programmeerbare functies)

 Combineerbaar met geleidbaarheids-

meting en/of pH/ORP meting

 Montage op de sensor zelf, op afstand

in de meetkast of op de muur.

 Ook beschikbaar voor batch control

(M9.50)

F6.60

F6.30 en F6.60 blind transmitters  zowel als peddelwielsensor en als elektromagne-

tische sensor (Magmeter)

 Inzetbaar op alle soorten buizen van DN15 tem

DN600

 4-20mA of volumetrische puls en alarm, instelbaar

via USB aansluiting

 Materiaal in functie van de toepassing (PVC-C,PVDF,

RVS of messing) Magmeter in RVS316L/PVDF, RVS316L/PEEK of CuNi/PVDF

VINK BVBA-Industriepark B7-2220 Heist-op-den-Berg - Tel. 015-25 98 10-Fax 015-25 99 04-industry@vink.be-www.vink.be

ad-vinkaquarama0914-n.indd 1

28-Aug-14 10:50:05 AM

Waterzuiveringsinstallatie Rock Werchter primeur in de festivalwereld

u Een mestzak met inhoud van 5.000 m³, gelijk aan het volume van twee olympische zwembaden, dient als buffer om een containerunit met MBRinstallatie te voeden, die het gezuiverde water naar de beek voert.

Rock Werchter zorgde dit jaar voor een primeur in de festivalwereld. Het sanitair afvalwater van ongeveer 150.000 festivalgangers werd ter plekke biologisch gezuiverd voor het in de lokale beek geloosd werd. In samenwerking met Waterleau, wereldspeler op het vlak van wateren luchtzuivering, afvalverwerking en de productie van groene energie, werd een eigen waterzuiveringsstation gebouwd. Yo Van Saet (Festivaldireteur Rock Werchter): “We willen onze milieuafdruk zoveel mogelijk beperken. Dit is

gingsproducten. Sinds dit jaar heeft het festival ook een eigen waterzuiveringsinstallatie. De door de Europese overkoepelende festivalfederatie Yourope uitgereikte Green ’n Clean Award was dan ook een mooie kers op de taart en het bewijs dat groene festivals realiseerbaar zijn. Festivaldirecteur Yo Van Saet: “Het festivalpark is niet aangesloten op het rioolnetwerk. Tot voor kort werd het afvalwater van toiletten, douches en keukens verzameld en met tankwagens naar waterzuiveringsstations gevoerd. Op zoek naar een milieuvriendelijke oplossing kwamen we terecht bij Waterleau, vooral bekend van hun grote installaties. Men was meteen enthousiast om dit kleiner project te realiseren, dat niettemin een primeur is in de festivalwereld.”

Het project kostte om en bij de 200.000 euro. Langs de wei staan op diverse plaatsen informatiepanelen om de bezoekers in te lichten over de installatie. Yo Van Saet: “We zien dit als een investering in de toekomst. In het verleden hadden we ook tussen de 80.000 à 100.000 euro kosten voor het transport en dergelijke. Over een aantal jaar is deze investering afgeschreven.” M o b i e l e wat e r z u i v e r i n g s u n i t

Waterleau en Rock Werchter vonden elkaar in hun milieubewuste aanpak. Het Leuvense technologiebedrijf levert bedrijfseigen oplossingen voor de beperking van de ecologische voetafdruk van bedrijven en overheidsinstellingen. Waterleau ontwik-

een investering in de toekomst.”

ock Werchter maakt er al lang een punt van om de milieu-impact onder controle te houden en te beperken. Zo wordt onder meer het openbaar vervoer gestimuleerd, wordt er intensief afval gesorteerd (het verzamelen van 20 bekers of PET-flesjes op en rond het terrein levert een gratis drankbon op) en gerecycleerd en wordt er gebruikgemaakt van ecologische was- en reini-

ZUIVERING AFVALWATER FESTIVALWEIDE IN

Een fijne zeef verwijdert het grove afval.

2. ANOXISCHE TANK Bacteriën (actief slib) in de onbeluchte tank verwijderen de stikstof. Bacteriën in de beluchte tank verwijderen de organische afvalstoffen.

4. MEMBRAANFILTER

4 2

Een membraanfilter scheidt het water van het actief slib. Een deel van het water vloeit terug naar de anoxische tank.

5 UIT

u Waterleau ontwikkelde een compacte en mobiele

54 I aq u arama # 6 5

3. BELUCHTINGSTANK

3 oplossing voor het zuiveren van het afvalwater, gebaseerd op de membraan bioreactor technologie.

1. SCREENING

1 www.waterleau.com

5. OPSLAGTANK Een klein deel van het gezuiverde water wordt gebruikt voor het spoelen van de membranen. De rest vloeit naar de beek.

w proj e ct

”

Het project kostte om en bij de 200.000 euro. We zien dit als een investering in de toekomst. In het verleden hadden we ook tussen de 80.000 à 100.000 euro kosten voor het transport en dergelijke. Yo Van Saet, Festivaldireteur Rock Werchter

kelde een waterzuiveringsstation waarbij het afvalwater van het festivalpark en de camping The Hive vlakbij wordt verzameld en ter plaatse biologisch wordt gezuiverd. De compacte en mobiele oplossing maakt gebruik van de bedrijfseigen membraantechnologie. In een membraanreactor (MBR) wordt de gravitaire nabezinking vervangen door membraanfiltratie. Dit verzekert een volledige weerhouding van de biomassa en heeft niet alleen een gunstig effect op de kwaliteit van het effluent, maar laat ook toe met hogere biomassaconcentraties te werken, wat resulteert in zeer compacte installaties. De inzet van membraanbioreactoren laat toe om aan strenge lozingsnormen te voldoen. Wa c h t b e k k e n m e t i n h o u d va n 5 . 0 0 0 m ³

Een mobiele waterzuiveringsunit met een capaciteit van 30 m³ wordt tijdens het festival gevoed vanuit een wachtbekken of “mestzak” met een inhoud van 5.000 m³ (te vergelijken met het volume van twee olympische zwembaden). Het wachtbekken verzamelt het sanitair en ander afvalwater gedurende het festival en dient als buffer voor een compacte containerunit. Nadat het afvalwater afkomstig van het wachtbekken door een fijne zeef gaat, komt het in een eerste compartiment van de compacte unit terecht. Daar zetten micro-organismen het organisch afval om in actief

slib, CO2 en water. In het eerste compartiment wordt continu lucht geïnjecteerd. In het tweede wordt het gezuiverde water door middel van membraantechnologie gescheiden van het actief slib en vervolgens in de lokale beek geloosd. Een klein deel van het gezuiverde water wordt gebruikt voor het spoelen van de membranen. E va l u at i e

Er wordt in totaal ongeveer 5.000 m³ afvalwater gezuiverd. Afhankelijk van de vuilvracht behandelt de installatie 1.500 tot 6.000 liter per uur. Op piekmomenten (tijdens het festival) was dit 6.000 liter per uur. Jan Bos Van Hemelrijck (Process Engineer Waterleau): “Dit bracht echter extra opvolging en chemicaliënverbruik met zich meer. Na het festival, zonder tijdsdruk, draaien we aan een lagere capaciteit.” Sinds het festival wordt er niet meer rechtstreeks naar de beek geloosd. Om de levensduur van de bufferzak te garanderen, wordt die zo lang mogelijk vol gehouden. Daarom wordt het gezuiverde water terug

naar de zak gerecirculeerd. Dit water zal pas volgend jaar geloosd worden. De voorbehandeling van het septisch materiaal vraagt nog extra aandacht, blikt Jan Bos Van Hemelrijck terug op het project: “Aangezien het afval van dixi-toiletten niet wordt verdund met spoelwater, is dit materiaal moeilijk te verpompen, zeker wanneer ook t-shirts, bekertjes enzoverder het toilet ingaan. Spoeltoiletten zouden hier voor een verbetering zorgen. De concentratie aan BOD, stikstof en fosfor zou verlagen, maar het totaal volume aan afvalwater zou uiteraard toenemen, wat op zich geen probleem is. Binnenkort worden de resultaten geanalyseerd en bekijken we of het proces ergens moet worden bijgesteld.” (Door Tilly Baekelandt) E

www.waterleau.com

u Het afvalwater voor en na. Jan Bos Van Hemelrijck (Process Engineer Waterleau): “Afhankelijk van de vuilvracht behandelt de installatie 1.500 tot 6.000 liter per uur.”

a q u a r a m a # 6 5 I 55

Penstocks for Sewage Treatment

Who else? KWT penstocks... just right! KWT Group use professional routing, laser cutting and robot welding. One micron is our standard. Yours too? KWT Milieu, Belgium: Ph: +32 (0)3 309 06 57/www.kwtgroup.nl/info@kwtmilieu.be

Bekijk Bekijkonze onzereferenties referentiesop op

pantarein W A T

Procesexpertise

Haalbaarheidsstudies Afbreekbaarheidstesten Pilootinstallaties on-site Onderzoek

Pantarein:

de beste procestechnologen uw expert voor waterzuivering en kringloopsluiting

www.pantarein.be www.pantarein.be

Groene waterzuivering Tailor made Energie-efficiĂŤnt Minimale slibproductie Biogasvalorisatie Kringloopsluiting Verregaande automatisatie

Pantarein:

duurzame onderneming uw partner in eco-innovatie

Bouw en exploitatie

Aeroob-anaeroobmembraanfiltratie Engineering en projectbegeleiding Sleutel-op-de-deurrealisatie Eigen constructieatelier Sturing op afstand Procesbegeleiding en onderhoud

Pantarein:

Optimalisatie van bestaande zuiveringen

Opleiding operatoren Energieoptimalisatie Slib- en chemicaliĂŤnreductie Verbeterde effluentkwaliteit Mogelijkheid tot financiering

Pantarein:

uw partner in economische waterzuivering

betrouwbaar design werfopvolging en oplevering uw partner in exploitatie Duurzaamheidsrapporten en -communicatie: kijk op www.pantarein.be/publishing

w proj e ct

Modulaire installatie De Watergroep verzorgt proceswater Oleon en Fuji Oil Een gevoelig duurzamer productieproces en een forse verlichting van de waterfactuur: het zijn maar enkele van de voordelen waarvan Oleon en Fuji Oil vanaf september 2014 zullen kunnen genieten. De reden hiervoor is de gloed-

stadswater als bron. Omdat wij voor iedere klant voortdurend op zoek zijn naar de beste oplossing, namen we een viertal jaar geleden proactief contact met hen op om een alternatief voor hun proceswater aan te bieden. Dankzij die aanpak blijf je dergelijke ondernemingen ook op langere termijn als klant aan je binden.” G e c l u s t e r d e i n s ta l l at i e

120 m³ per uur. “Die clusterinstallatie is mogelijk omdat beide bedrijven naast elkaar gelegen zijn. Van de 120 m³ per uur zijn er 105 m³ bestemd voor Oleon en 15 m³ voor Fuji Oil.” Dit project is nog om talrijke andere redenen een heel economische oplossing. “Omdat er maar één installatie is, hoeft er ook maar één gebouw te worden gefinancierd. Dat creëert meteen heel interessante schaalvoordelen.”

Het project nam - zoals gebruikelijk is bij investeringen van dergelijke omvang - de nodige tijd in beslag. “Een doorlooptijd van vier jaar is zeker niet uitzonderlijk,” beaamt Ortwin Deroo. “Gelukkig konden we tijdens de voorbije zomer eindelijk werk maken van de definitieve installatie.” Het gaat om een geclusterde installatie: de twee ondernemingen maken dus gebruik van hetzelfde systeem, dat garant staat voor een capaciteit van

De nieuwe installatie is volledig modulair opgebouwd, met twee straten ultrafiltratie en drie straten omgekeerde osmose. “Die kunnen met volledige autonomie en dus onafhankelijk van elkaar opereren, waardoor het bedrijf ook in geval van periodiek onderhoud verzekerd blijft van een continu productieproces. Het is een systeem met een ingebakken

nieuwe waterzuiveringsinstallatie van De Watergroep, die gedurende de voorbije zomer helemaal op punt werd gesteld. Oleon en Fuji Oil volgen hiermee het goede voorbeeld van Taminco en Rousselot, twee andere bedrijven uit de Gentse haven die gebruikmaken van het water uit het Kanaal Gent-Terneuzen voor hun proceswater.

M o d u l a i r e o pb o u w

leon is een Amerikaans bedrijf, Fuji Oil is een Japanse groep. Beide ondernemingen maken nicheproducten voor de voedingsindustrie en zijn onder meer belangrijke partners voor de chocolade-industrie. “Zowel Oleon als Fuji Oil waren al vertrouwd met De Watergroep,” verduidelijkt Ortwin Deroo van de businessunit Industrie & Services van De Watergroep. “Zij waren al klant bij ons en deden voor de aanmaak van hun proceswater puur beroep op u De nieuwe installatie bestaat uit twee straten ultrafiltratie en drie straten omgekeerde osmose.

a q u a r a m a # 6 5 I 57

w proj e ct

redundantie, wat dus impliceert dat ingeval er een skid uitvalt, de andere skids nog wat marge hebben om een deel van het werk van de uitgevallen skid over te nemen. In vergelijking met een enkelvoudige installatie, is dat toch een grote meerwaarde. In het design is ook een proceswatertank met een capaciteit van 500 m³ opgenomen.” Voorafgaand aan de skids met ultrafiltratie en omgekeerde osmose, is nog een grove filtratie voorzien, waarbij een zelfreinigende zeef zand en andere relatief grote vuilpartikels verwijdert.

Pilootprogramma in Suriname In samenwerking met de SWM (Surinaamse Watermaatschappij) en de afdeling Drinkwater van het Ministerie voor Natuurlijke Hulpbronnen in Suriname, is De

u De mobiele waterbehandelingsdit land. “Tot eind dit jaar voeren we uitvoerige tests uit op het oppervlaktewater. eenheid wordt ook alsop demo Door de acute grondwaterproblematiek in Suriname moet namelijk zoekgebruikt. wor-

Watergroep momenteel volop bezig met de opstart van een pilootprogramma in

den gegaan naar nieuwe, duurzame waterbronnen. Uit de resultaten van die tests

Eigen ontwerp

zal blijken of we het oppervlaktewater zullen kunnen opwaarderen tot drinkwa-

Uniek is dat dit systeem volledig intern bij De Watergroep wordt ontworpen. “Dankzij de expertise die we door de jaren heen hebben vergaard en de lessen die we uit eerdere projecten hebben getrokken, zijn we intussen perfect gewapend om ieder systeem grondig te evalueren, de bottlenecks te bepalen en te zien welke stappen in het proces kunnen worden geoptimaliseerd.” Alle partijen konden zich ook perfect vinden in de voorgestelde DBFO-formule. De Watergroep staat dus in voor het design, de bouw, de financiering en operationele kosten van de installatie. De klant betaalt de bouwkundige werken terug, de overige investeringen worden verrekend in zijn waterfactuur. “Deze aanpak levert de klant vanaf dag één van de ingebruikname van de installatie, een financieel voordeel op,” schetst Ortwin Deroo. “Niet alleen is het water op zich goedkoper, bovendien is de basiskwaliteit van het water een stuk beter om in het vervolg van het proces een hoger rendement te halen.”

terkwaliteit.” Dergelijke maatschappelijke projecten, waarbij De Watergroep haar kennis ter beschikking stelt van ontwikkelingslanden, zorgen voor een grote interne dynamiek en bezorgen De Watergroep internationale uitstraling die op termijn ook een commerciële return genereert.

Vlokmiddeldosering

De Watergroep is met dit project in de Gentse haven allerminst aan zijn proefstuk toe. Eerder al bouwde het vergelijkbare installaties voor de ondernemingen Taminco en Rousselot. “Dankzij die projecten hebben we al behoorlijk wat ervaring om water uit het Kanaal Gent-Terneuzen op te waarderen tot water van proceskwaliteit voor de voedingsindustrie. Om een perfecte dienstverlening te garanderen, hebben we na de ondertekening van het contract met Oleon en Fuji Oil onze pilootinstallatie

ingezet, vooral om in het proces van de ultrafiltratie de vlokmiddeldosering nog eens grondig te testen. Die vlokmiddelen bieden ons de mogelijkheid om de zwevende stoffen te vangen in vlokken, die dan als grotere fractie kunnen worden afgevoerd.” Eerder al bood De Watergroep aan de mensen van Oleon en Fuji Oil de kans kennis te maken met eerder in gebruik genomen installaties op hetzelfde kanaal. De positieve feedback hierover gaf hen de extra bevestiging om vol overtuiging voor deze oplossing te kiezen. “Wij hopen binnenkort nog voor een andere onderneming uit de Gentse kanaalzone een dergelijk project te kunnen uitwerken.” Ook vooraanstaande bedrijven zoals onder meer Pepsico, Bravi en Colruyt (realisatie van een drinkwaterstation, zie elders in dit magazine) vertrouwden al op de expertise van De Watergroep voor gelijkaardige projecten. (Door Bart Vancauwenberghe) E www.dewatergroep.be

u Het systeem is volledig intern bij De Watergroep ontworpen.

58 I aq u arama # 6 5

Aerzen

one

step

ahead

Innovation from tomorrow’s world Aerzen behoort met zijn jarenlange ervaring in het bouwen van blowers en compressoren tot de oudste en grootste fabrikanten van tweeassige draaizuigermachines ter wereld. De Delta Hybrid schroefblower is een synergie uit de blower- en compressortechniek en biedt door de constructieve samensmelting van de voordelen van beide systemen compleet nieuwe mogelijkheden in het opwekken van onder- en bovendruk. De 5 belangrijkste voordelen van de DELTA HYBRID schroefblower zijn: • Hoogste energie efﬁciency en reductie van de life-cycle-costs • Betrouwbaarheid en een lange levensduur • Laag geluidsniveau, geen gebruik van absorptiemateriaal • Plaatsbesparend, eenvoudig te installeren en lagere onderhoudskosten • Groter toepassingsgebied en uitgebreid drukbereik Meer hierover in onze brochure D1-010 of op www.Delta-Hybrid.com

Aerz en Bel giu m N.V.

ProMinent 0140309 Plateforme

Arthur de Coninckstraat 11 . B- 3070 Kortenberg . Tel: 0032 (0)2 757 22 78 Fax: 0032 (0)2 757 22 83 . info@aerzen.be . www.aerzen.be 195x133,5 Page 2

DH_NL-BE_133x197.indd 2

22.10.2010 10:48:57

Eenvoudig meten en controleren Het nieuwe platform diaLog DACa is een intelligente meet-en regelaar voor het continu meten en controleren van de klassieke parameters in de waterbehandeling. Het vervangt de controller D1Ca/D2Ca en heeft extra specifieke functies meegekregen zoals het verwerken van storingsvariabelen en het omschakelen van controleparameters. Het compacte multifunctionele meet-en regelapparaat is het sluitstuk tussen de DULCOTEST-sensoren en ProMinent® doseerpompen.

Analoog en digitaal

Gewoon alles meten

Niet minder dan 14 selecteerbare meetparameters zijn mogelijk, vrij te combineren waardoor de controller diaLog DACa een flexibel toestel is en uiterst geschikt voor de behandeling van zwembadwater. De regelaar kan met één of twee meetinputs worden geconfigureerd, afhankelijk van de toepassing. Het multifunctionele meet-en controleapparaat kan met zowel analoge als digitale sensoren en actuatoren werken.Voor een naadloze communicatie met het procesbesturingsniveau zorgt Profibus® DP, Modbus RTU, OPC en een webserver via LAN/WLAN (binnenkort beschikbaar). De meetwaarden en ijkgegevens, alsook de instelparameters van het apparaat, worden opgeslagen op een gemakkelijk toegankelijke digitale SD-kaart. Zo kunnen deze gegevens zonder problemen worden overgedragen naar andere controllers.

De nieuwe controller diaLog DACa is niet alleen flexibel en aanpasbaar aan specifieke eisen, maar het verzekert de betrouwbare meting en registratie van tal van belangrijke parameters : pH, redox, fluoride en geleidbaarheid (mA) evenals chloor, chloordioxide, chlorite, broom, ozon, waterstofperoxide, perazijnzuur en opgeloste zuurstof. De controller compenseert zelfs de temperatuurinvloed op de parameters pH en fluoride. Afhankelijk van de plaatselijke omstandigheden kan de controller, vanwege de optionele montageset, direct in de schakelkast of zoals gebruikelijk aan de muur worden geïnstalleerd. Internationale gebruikers zullen tevreden zijn, omdat de diaLog DACa U 24 werktalen aanbiedt – een echte talenknobbel! Meer info op : www.prominent.be

ProMinent Belgium NV • I.Z. St. Renelde • Landaslaan 11 • B-1480 Tubeke • Tel : +32 2 391 42 80 • Fax : +32 2 391 42 90

EFCON® Afvalwater Staalname toestellen gefabriceerd in het hart van Holland.

Thermoplastische robuuste, chemisch resistente gepatenteerde kunststof behuizing

Voor Vlaanderen direct in te kopen bij de bron:

EFCON® Water b.v. Nieuweweg 3B - 4126 RN Hei- en Boeicop Nederland - www.efconomy.com paul@avm-efcon.nl - Tel +31 347 342 777

• Gekoelde staalopslag in 4°C • Multi staalname technieken van zelfaanzuigend open goot tot ruw afvalwater drukleidingen • Staalname volgens Vlarem - ISO 5667-1/2/3/10 – NEN 6600-1 • Diverse staalcontainer combinaties van 6x18 / 4x30 tot 24 x 1 Ltr • Vision high tech controller met o.a. geïntegreerde open kanaal debietmeter en datalogger! • OPTIONEEL met Separaat of ingebouwd te leveren EFCON® Magnetisch Inductieve Debietmeter

Het milieu is ons uitgangspunt Het duurzaam en zorgzaam omgaan met afvalwater staat bij KSB centraal. Als internationaal leidende onderneming in de wateren afvalwatersector beschouwen we het als onze verantwoordelijkheid om zorgzaam om te gaan met de grondstrofen voor onze medemensen. Vooral bij dompelmengers en -pompen is rendement en levensduur van belang. Op deze gebieden heeft KSB veel vaardigheden. De langzaam draaiende voortstuwer Amaprop en de dompelpomp Amarex KRT bieden de best mogelijke rendementen voor de behandeling van afvalwater. Meer informatie via www.ksbbelgium.be

Amaprop

Amarex KRT

Pompen n Afsluiters n Service

w re porta g e Terugstroombeveiligingen, watermeterbeugels en oerdegelijke kunststof insteekfittingen: het is maar een kleine greep uit het interessante assortiment dat HSF de watersector te bieden heeft. Het Nederlandse bedrijf wil meer dan ooit ook de Belgische markt positief verbazen. Met Harry Vandenbroucke nam het alvast een specialist onder de arm die gepokt en gemazeld is in de brede installatiesector.

HSF verrast Belgische watermarkt met competitief gamma

e roots van HSF dateren uit 1966. Vanuit Duiven verdeelde de onderneming aanvankelijk messing draaidelen en ging het zich mettertijd focussen op zowel de gas-, de warmte- als de watermarkt. In 2000 werd het bedrijf opgenomen in Aalberts Industries, een financiële holding waar circa 150 ondernemingen in zijn ondergebracht. Via acquisities worden daar nog regelmatig complementaire kmo’s aan toegevoegd. HSF past uitstekend in de uitgebreide portfolio van Aalberts Industries op vlak van flowcontrol. Daarnaast herbergt de holding ook heel wat specialisten in ‘industrial services’.

heating’ leggen we ons vooral toe op warmteafgiftestations. Voor de pijler ‘water safety’ brengen we sinds kort een volledig nieuw assortiment van producten voor terugstroombeveiliging op de markt. We verdelen ook nood- en oogdouches, kraanwerk voor labo’s, en hebben met de legionellapreventie van het merk Conti prima oplossingen voor thermische desinfectie, koudwaterbewaking en periodieke spoelingsystemen. Met dat aanbod kunnen we ongetwijfeld een meerwaarde bieden voor de sanitaire installaties van grote collectiviteiten.”

Verbreed assortiment

Met de derde pijler, ‘connect & control’, laat HSF de drinkwatermarkt onder meer kennismaken met de meerwaarde van polyamide glasvezelversterkte insteekfittingen. “Met de Isiflo Sprint-koppelingen hebben we een uitstekend ijzer in het vuur,” vervolgt Harry Vandenbroucke. “Met dit oersterk, anticorrosief materiaal beschikken we over een prima alternatief voor varianten in messing, een materiaal dat over middellange termijn niet meer zal worden gebruikt omwille van zijn corrosiegevoeligheid. Onze kunststof insteekfittingen kenmer-

Connect & control

“HSF had altijd al een voorliefde voor klantspecifieke oplossingen,” stipt Harry Vandenbroucke, verantwoordelijke voor België, aan. “Onze producten worden ingezet voor het stuk tussen de hoofdleiding en de watermeter. We focusten geruime tijd quasi puur op de aanbestedingsmarkt, maar hebben ook de groothandel en de waterwereld heel wat te bieden.” Onder impuls van het nieuwe management, dat sinds vorig jaar werd aangesteld, splitste HSF zijn activiteiten op in drie grote niches.”Met ‘district

u De Isiflo Sprint-koppelingen kunnen eenvoudig en snel worden gemonteerd.

u HSF beschikt over een uitgebreid aanbod aan producten voor waterveiligheid

ken zich onder meer door een heel eenvoudige en snelle montage en blijven ook na tientallen jaren heel stressbestendig. De draden zijn sterker en het systeem is beter bestand tegen vervorming. Bij fout inschroeven treedt er bovendien geen beschadiging van de draad op. Isiflo Sprint biedt het antwoord op de groeiende marktvraag naar corrosievrije materialen en loodvrij water.” PA12 polyamide (65% glasvezelversterkt), de variant die in Isiflo Sprint wordt toegepast, kenmerkt zich door een lage doorlaatbaarheid van water en gas. Diverse keuringsinstanties, zoals Kiwa, Hydrocheck en Belgaqua, zetten al het licht op groen voor gas- en watertoepassingen. “Op termijn is het de bedoeling om de hele garnituur rond de watermeter uit te rusten met producten uit dit materiaal,” zegt Harry Vandenbroucke. Het HSF-assortiment voor de watermarkt omvat ook koppelingen, watermeteraansluitingen, flexibels, afsluiters, verzegelkappen, aanboor- en reparatiezadels. (Door Bart Vancauwenberghe) E

www.hsfbv.nl

u Watermeterbeugels (hier zonder koppelingen) vormen een grote troef van HSF

a q u a r a m a # 6 5 I 61

Ovivo installeert omgekeerde osmose installaties bij IMEC in Leuven Ovivo bundelt meer dan tweehonderd jaar waterdeskundigheid, met de bedoeling een meerwaarde te creëren voor de klanten. Veel bekende en betrouwbare merknamen maken deel uit van die erfenis. Ovivo is aanwezig in 21 landen, met 1.500 personeelsleden die zich exclusief aan de waterindustrie wijden. Een aantal van hen werd onlangs ingezet voor de realisatie van een project bij IMEC (Interuniversitair Micro-Elektronica Centrum) in Leuven.

omgekeerde osmose units te laten plaatsen voor de permeaatvoorziening van de scrubbers en de koeltorens. Sys t e e m b e s c h r i j v i n g

De nieuwe installatie bestaat verder uit een breektank, voordrukpompen, doseerunit voor antiscalant, frequentiegeregelde hogedrukpompen, bestaande permeaat opvangtanks, frequentiegeregelde transportpompen en schakelkast.

De nieuwe omgekeerde osmose units hebben elk een productiecapaciteit van 5 m³/h, zijn later eenvoudig modulair uitbreidbaar naar 7 m³/h en in de toekomst naar 10 m³/h. In het stadswater naar de omgekeerde osmose units wordt een speciale Ovivo Scalexit inhibitor (anti-scalant) gedoseerd om de oplos¬baarheid van hardheidszouten te verhogen en daarmee scaling (afzetting van hardheidszouten) op de ROmembranen te voorkomen.

De installatie is ontworpen volgens het failsafeprincipe, wat inhoudt dat de pneumatisch bediende kleppen in de installatie veersluitend zijn. Het voordeel hiervan is dat bij een storing van de installatie (door het wegvallen van persluchtdruk en/of elektriciteit) er geen ongewenste stromen of lozingen van water of chemicaliën kunnen voorkomen. De gehele installatie is automatisch uitge-

B e s t u r i n g e n b e wa k i n g

vivo Holland B.V., gelegen in het Nederlandse Zoeterwoude, heeft in 2003 een ultrapuur water (UPW)- installatie bij IMEC geleverd. Deze UPW-installatie was destijds ook voorzien om de scrubbers en de koeltorens te voorzien van water (permeaat) uit de omgekeerde osmose installaties. De vraag naar ultrapuur water is de laatste jaren echter zo gestegen dat er onvoldoende permeaat overbleef om de scrubbers en de koeltorens te voorzien van permeaat. Om het tekort aan permeaat op te lossen is in 2013 door IMEC besloten om door Ovivo twee

62 I aq u arama # 6 5

w proj e ct

voerd en vereist, behalve dagelijkse controle van enkele meterstanden en het van tijd tot tijd bijvullen van anti-scalant, geen bediening door de operatoren. Periodiek kan een reiniging van de RO-membranen nodig zijn. De frequentie daarvan hangt af van de aangevoerde waterkwaliteit. De besturing van de installatie gebeurt via een Yokogawa PLC. De installatie is door Ovivo Holland B.V. in eigen beheer geplaatst, geïnstalleerd en in werking gesteld. De overdracht van de installatie naar IMEC gebeurde medio 2014.

C e r t i f i c at e n

Troeven

Ovivo Holland B.V. is NEN ISO-9001:2008 gecertificeerd en is in het bezit van het certificaat VGM Checklist Aannemers, VCA** 2008/5.1 voor het verkopen, ontwer¬pen, bouwen, in werking stellen en in stand houden van installaties voor water¬behandeling. Daarnaast is het BRL-K903/08 gecertificeerd voor installatie van en onderhoud aan bovengrondse tankinstallaties voor bijtende (corrosieve), schadelijke, irriterende en giftige stoffen (chemische producten).

Het is geen toeval dat IMEC voor Ovivo

Referenties Service

De service organisatie van Ovivo Holland B.V. bestaat uit circa 11 medewerkers met een zeer goede staat van dienst voor het onderhoud, troubleshooting en validatie van waterbehandelingsinstallaties. Meestal wordt dit uitgevoerd met een op maat gesneden servicecontract. De toepassing van waterbehandelingsinstallaties in ziekenhuizen, dialysecentra en de farmaceutische, de halfgeleider- en de micro-elektronica-industrie vereist veelal een validatie traject. “Wij hebben hiermee vele jaren ervaring en zijn in Nederland op dit gebied marktleider.” De aangeboden installaties worden voorzien van een CE-markering in overeenstemming met de Machine richtlijn 91/368/EEG, 93/44/EEG en 93/68/EEG.

De Nederlandse specialist heeft de laatste twee jaar redelijk veel Belgische cliënten van waterbehandelingsinstallaties mogen voorzien. Daartoe behoren, naast IMEC, ook Terumo, ON semiconductor (Oudenaarde), Umicore (Olen en Hoboken), Siemens Gent en Cargill (Villvoorde).

Holland B.V. koos voor de nieuwe omgekeerde osmose installatie. Het Nederlandse bedrijf is gespecialiseerd in proceswater en hergebruik van water. “Wij begrijpen de complexiteit van watergebruik in het bedrijfsproces en onderkennen de economische impact: water heeft een directe invloed op de kwaliteit, de efficiëntie en de kosten van het proces. Daarom zijn wij permanent op zoek naar het optimale watergebruik: water is nu eenmaal een bedrijfskritische grondstof en niet zomaar een commodity.” De installaties worden door Ovivo Holland B.V. in eigen beheer ontworpen, gebouwd, geplaatst en inbedrijfgesteld. Daardoor kunnen zij specifieke klantenwensen flexibel invullen. “Daarnaast

E www.ovivowater.nl

onderscheidt Ovivo zich door zijn sterke servicedienst. Als aanvulling op de basis-

1 Twee-traps omgekeerde osmose (RO)-installatie met nageschakelde elektrodemineralisatie (EDI), capaciteit 5 m³/h 2 Twee-traps omgekeerde osmose (RO)-installatie met nageschakelde elektrodemineralisatie (EDI), capaciteit 4,5 m³/h

contracten Standaard, Plus en All-in kan Ovivo een 24-uursservice verlenen. Bovendien hebben onze klanten de garantie duurzaam te werken, omdat het milieu minder wordt belast door een laag wateren energieverbruik.”

3 Twee-traps omgekeerde osmose (RO)-installatie, capaciteit 20 m³/h

a q u a r a m a # 6 5 I 63

  

     

     







  

   



   

Hydris @ your service

www.hydrisengineering.com

Lease

YOUR WATER OUR CONCERN!

Switch to sustainable water sources

Sales Reduce boiler water and energy consumption

Reduce cooling water and chemical consumption

Textielstraat 13 - 8790 Waregem - T +32 (0)56 432 954 - F +32 (0)56 432 959 info@hydrisengineering.com

INDUSTRIAL WATER TREATMENT

w re porta g e

Huuroplossingen van Hydris spelen in op actuele marktbehoeften Een eigen huis, een plek onder de zon: het is de droom van iedere Belg. De baksteen in de maag, u kent dat wel. Van bepaalde investeringen vinden we het nu eenmaal belangrijk dat ze onze eigendom zijn. Voor andere goederen hoeft dit dan weer niet per se. Waterbehandelingsinstallaties zijn daar een actueel voorbeeld van. Met aangepaste huuroplossingen, zowel op lange als op korte termijn, speelt Hydris Engineering sinds begin dit jaar in op behoeften van klanten voor wie het geen prioriteit is dat een waterzuiveringsinstallatie op de bedrijfslijst met activa staat.

ij Hydris Engineering maken ze er een erezaak van regelmatig de polsslag van de markt te voelen. Soms leidt dat tot conclusies die een belangrijke invloed kunnen hebben op hoe je als onderneming die markt benadert. Ceo Marc Beunen: “Het gebeurt wel vaker dat een bedrijf plots nood heeft aan een nieuwe waterzuiveringsinstallatie, of een uitbreiding van de bestaande plant. Alleen voelen ze niet altijd de behoefte, of verkeren ze niet in de mogelijkheid, om daar de nodige financiële middelen voor vrij te maken. Zeker voor waterkwesties is dat een heel logische gedachtegang: water is meestal wel een sleutelfactor voor het productieproces, maar behoort niet tot de core business en levert het bedrijf dus niet rechtstreeks geld op. Als ze zich investeringen getroosten, moeten die direct gelinkt zijn aan hun kernactiviteiten, niet aan ‘utilities’.” Leasing of huur is een ideale manier om via een laagdrempelige aanpak dergelijke ondernemingen toch verder te helpen. “De prijs voor het aanmaken van water evolueert dan tot een vaste kost: plots zien ze hoeveel ze werkelijk betalen voor een m³ water, waardoor het veel eenvoudiger wordt om zo’n installatie te taxeren op vlak van haalbaarheid.”

Op e r at i o n e l e l e a s i n g

Daarom geeft Hydris Engineering haar klanten nu onder meer de mogelijkheid om te opteren voor een operationele leasing. “De realiteit leert ons dat heel wat bedrijven dit als een ideaal alternatief zien voor een daadwerkelijke eigen investering in waterzuivering. Op boekhoudkundig vlak is operationele leasing een volledig aftrekbare kost, van zodra een substantieel deel van de activa (15 tot 30%) ten laste van een derde partij valt.” Door het concept van een operationele leasing, gaat de producent van de installatie er uiteraard van uit dat het systeem niet gedurende de hele levensduur bij één en dezelfde klant blijft. “Daarom hebben wij diverse, gemakkelijk verplaatsbare oplossingen uitgedokterd waarbij de geïntegreerde technologieën voldoende gestandaardiseerd zijn om te anticiperen op de noden van verschillende industriële niches.” Hydris Engineering maakte de voorbije maanden werk van de uitbouw van een stevig uitgebouwde huurvloot, gedimensioneerd voor debieten variërend

van 3 tot 150 m³/h, en voor zeven toepassingsgebieden. “Zo hebben wij specifieke oplossingen voor regenwaterhergebruik; hardware voor koeltorens (waterproductie en spuibehandeling); behandelingen voor alternatieve waterbronnen (ondiep putwater, oppervlaktewater, afvalwater,...); hardware voor ketelvoedingswater (het programma Sustain®, zie kaderstukje); zeewater voor drinkwaterproductie (vooral voor het buitenland); technologie voor de valorisatie van opgeloste stoffen in afvalwater (via technieken als omgekeerde osmose en membraandistillatie) en drinkwaterproductie. Met deze algemeen toepasbare oplossingen is maatwerk uiteraard onmogelijk, maar we dekken er wel een breed behoeftepakket mee af.” Succesformule

Hoewel het om een vrij recente marktintroductie gaat, blijkt deze formule wonderwel aan te slaan. “Nu al hebben we verschillende projecten

u Er zijn onder meer containers voor omgekeerde osmose en membraandistillatie uitgewerkt. a q u a r a m a # 6 5 I 65

Egger

wanneer andere pompen verstoppen of te snel slijten De Vortex Turo® pompen zijn speciaal ontworpen voor het verpompen van afvalwater met vezels, slurry en slib. Verstoppingsvrij Volledig vrije doorlaat Trillingsvrij

Zandvangpomp (Egger HG25.3) in chroom-molybdeen wit gietijzer Foto na 6 jaar en 13600 werkuren Hardheid tot 60 HRC Ongewijzigde pompprestaties Egger Pumps pub 195x134mm versie april2014.indd 1

SWISS ENGINEERED PUMPS SINCE 1947

Problemen met vochtige doekjes? Test nu onze nieuwe TA waaiers.

Egger Turo Pumps Belgium Baron de Vironlaan 24 B - 1700 Dilbeek Tel +32 2 463 56 96 Fax +32 2 463 56 97 info.belgium@eggerpumps.com

www.eggerpumps.com

Watts BA BM terugstroombeveiliging

De nieuwe standaard in BA drinkwaterbeveiliging! DN50 Verkrijgbaar in DN15 t/m 2729. Conform EN1717 & EN1 Belgaqua gekeurd

5/05/14 08:41

w.w Kijk ate ook rbe op vei lig ing .be

Water is een van onze belangrijkste levensbehoeften. Het is dan ook van groot belang dat we de kwaliteit van ons drinkwater ook in de toekomst kunnen garanderen. Daarom heeft Watts Industries nu een pakket BA BM terugstroombeveligingstoestellen in de maten DN15 t/m DN 50 ontwikkeld, die voldoen aan de nieuwste regelgeving. Samen met de BA BS toestellen DN6 t/m DN10 bent u hiermee klaar voor de toekomst!

• Compact • Licht • Modulair • Eenvoudig • Compleet Watts Industries Belgium BVBA Beernemsteenweg 65 8750 Wingene Tel. +32 (0)51 65 87 08 Fax. +32 (0) 51 65 87 20 E-mail info@wattsindustries.be www.wattsindustries.be

Watts Industries Belgium BVBA is onderdeel van Watts Industries Europe B.V.

w re porta g e

u De containers bevatten gestandaardiseerde technologieën waarmee Hydris inspeelt op de noden van diverse industrieën.

gie werken. Deze technologie laat namelijk toe om verschillende soorten water te produceren en bovendien zijn de installaties vrij compact en dus makkelijker te plaatsen.” Huren op korte termijn is een ideale manier om een bepaalde technologie te testen. “Het is begrijpelijk dat bedrijven aanvankelijk nogal kritisch staan tegenover de aangehaalde voordelen. Door een installatie gedurende een bepaalde periode in gebruik te hebben, kunnen ze meteen toetsen of die troeven ook realiteit worden.” M u lt i t o e pa s baa r

in de wacht gesleept voor zeewater, valorisatie van ondiep putwater, drinkwaterproductie (Iraaks project), de valorisatie van kaliumnitraat via membraandistillatie, en twee operationele leasings voor voedingswater voor stoomketels (beide in België).” De opbouw en ‘mapping’ van de containers was een titanenwerk, maar nu al lijkt het dus meer dan de moeite te lonen. “Het aantal potentiële projecten is groot, maar dat danken we ook aan het feit dat we meteen met een uitgebreide productportfolio uitpakken. Uiteraard blijven sommige klanten liever voor een eigen investering kiezen: zij verkiezen geen all-in prijs per m³ water te betalen, maar dragen dan wel de volle verantwoordelijkheid voor hun installatie. Ondernemingen die hun cashpositie willen versterken, beursgenoteerde firma’s en bedrijven die vooral willen investeren in hun core business, zijn wel vragende partij voor operationele leasing.”

Ko r t e t e r m i j n

Bij een operationele leasing wordt de installatie gebouwd van zodra het contract getekend is. Hydris Engineering koos ervoor nog een extra ijzer in het vuur te hebben en biedt daarom ook huur op korte termijn aan. “Bij dergelijke aanvragen moet je meteen kunnen anticiperen, omdat het doorgaans om een dringende behoefte gaat. Dan is de installatie nodig om een noodgeval op te vangen, te anticiperen op seizoensgebonden piekbelastingen, als vervanginstallatie bij onderhoudswerkzaamheden (zodat de continuïteit blijft gewaarborgd), et cetera.”

Hydris Engineering gaat er prat op in deze sector vrij uniek te zijn met off balance-leasing op lange termijn. “Andere aanbieders focussen zich eerder op kortere termijnen, waardoor hun prijzen vaak hoger liggen. Deze strategie bewijst dat wij bereid zijn risico’s te nemen op onze assets, omdat we weten dat ze multi-toepasbaar zijn en voor verschillende ondernemingen heel nuttig kunnen zijn.” Bij huur op korte termijn is er geen verplichting: de klant betaalt op week- of maandbasis, tot hij de installatie niet langer nodig heeft. Bij een operationele leasing engageert de klant zich voor een periode van minimum twee jaar. E

www.hydrisengineering.com

In dit segment is het Waregemse bedrijf pas gestart. Het beschikt nu al over één containerinstallatie, twee andere zijn in opbouw. “We zullen hier hoofdzakelijk met membraantechnolo-

Sustain® Met het Sustain®-concept streeft Hydris Engineering naar de optimalisering van de energieconsumptie en een zo laag mogelijke uitbatingskost voor de stoomproductie bij haar klanten. Het concept omvat een krachtige financiële tool (aanbod via verkoop, verhuur of ‘off balance leasing’), opteert telkens voor de juiste watertechnologie en omvat ook een profiel voor de optimalisering van het chemicaliëngebruik. “Dankzij de expertise binnen Pollet Water Group kunnen we dus zowel de hardware-installatie als de chemicaliën aanbieden.” Sustain® scoort onder meer sterk in de voedings-, bouwen staalnijverheid.

a q u a r a m a # 6 5 I 67

FrieslandCampina Aalter legt de lat hoger met het oog op de toekomst FrieslandCampina is in België een grote speler in de zuivelsector. De grootste productielocatie ligt in Aalter, waar een grote diversiteit van zuivelproducten wordt geproduceerd FrieslandCampina formuleerde voor de periode 2010-2020 de strategie route2020. Sleutelwoorden zijn duurzame groei en waardecreatie. Met deze doelstelling werd in 2012 een water management plan opgemaakt met het oog op een aanzienlijke uitbreiding van de productiecapaciteit. Veolia Water Technologies bouwde in 2013 binnen dat kader een uniek proces.

68 I aq u arama # 6 5

e groeiende vraag op de wereldmarkt naar gezonde voeding die op duurzame wijze is geproduceerd, biedt FrieslandCampina kansen. Na opmaak van een wateraudit en waterbalans werd al vrij snel duidelijk dat de bestaande waterinfrastructuur niet voorzien was op de toekomst. De lat werd hoger gelegd door het verbruik per Ton afgewerkt product met minimaal 20% te reduceren, waardoor waterhergebruik in beeld kwam. Andere items die aan bod kwamen waren de huidige waterzuiveringsinfrastructuur die de stijging niet aankon, de milieuvergunning die moest worden aangepast, warmte- en product verlies. Ook de extra inname van drinkwater leidde tot hogere productiekosten door beperking van grondwaterwinning opgelegd door de overheid. Door een van de grotere afvalwaterstromen, het condensaat van de indampers, op te werken tot zeer zuiver proceswaterkwaliteit, kon de inname van drinkwater worden verminderd en de lozing van afvalwater beperkt. Bijkomende voordelen van het indamper condensaat zijn de lage geleidbaarheid en hoge temperatuur. Een nadeel is dat het condensaat laag moleculaire organische componenten bevat die sterke biologische groei veroorzaken en niet volledig worden weerhouden door RO membranen. Veolia Water Technologies bouwde in 2013 een uniek proces dat op al deze voorwaarden een antwoord gaf. Door toepassing van de door Veolia Water Technologies ontwikkelde BiopROtector® is het mogelijk om de organische componenten te neutraliseren en de biofouling tot een minimum te herleiden. Een nabehandeling door UF en RO geven

dan een hoge waterkwaliteit die geschikt is voor het gebruik als hoogwaardig proceswater. Toepassingen voor het behandelde condensaat zijn ketelvoedingwater, CIP water en naspoelwater. De warmte in het condensaat wordt maximaal hergebruikt voor ketel voedingswater zodat hier minder energie nodig is om het water op te warmen. De installatie is ontworpen om 50 m³/h zuiver proceswater te hergebruiken met als eindresultaat een reductie aan totaal waterverbruik van 15%. De installatie wordt volledig automatisch gestuurd met on-line visualisatie van alle kwaliteitsmetingen en remote control. Concept

Het concept bestaat in grote lijnen uit 4 delen: • Hydraulische buffering van de condensaten • BiopROtector behandeling • UF membraan filtratie voor proceswater • RO + UV behandeling voor ketelwater en hoogwaardig proceswater. B i o pRO t e c t o r

De biopROtector verwijdert stoffen uit het water die een overmatige groei van bacteriën op membranen, ook wel biofouling, veroorzaken. De stoffen verantwoordelijk voor bacteriële groei zijn in lage concentraties aanwezig, veelal slechts enkele milligrammen per liter. Indien er een juiste mix van stoffen aanwezig is kunnen zelfs hele lage concentraties, 50 – 100 nanogrammen per liter ongewenste bacteriële groei veroorzaken. De functie van de biopROtector is groeistoffen te elimineren zodat geen hin-

w proj e ct

derlijke nagroei op de membranen zal plaatsvinden. Van de biopROtector bestaan twee uitvoeringsvormen. De keuze van de uitvoeringsvorm of een combinatievorm is afhankelijk van de samenstelling van het te behandelen water. Indien het te behandelen condensaatwater licht vervuild is (scenario 1) maar toch voldoende voedingstoffen (nutriënten en organische stoffen) bevat voor bacteriële groei, dan kan worden volstaan met de ‘fixed bed‘ biopROtector. Lage concentraties organische en stikstof componenten worden snel met behulp van aanwezige zuurstof omgezet in CO2, water en biomassa. Een korte hydraulische verblijftijd volstaat (5 à 12 minuten) om het merendeel van de voedingsstoffen te verwijderen. Door lage concentraties voedingstoffen zal slechts een geringe drukopbouw over de biopROtector in de tijd plaatsvinden. De biopROtector kan worden teruggespoeld bij het bereiken van een grenswaarde en zal op deze wijze overtollige biomassa afvoeren. Is het condensaatwater relatief sterk vervuild met voedingsstoffen, dan bestaat een biopROtector uit een ‘fluidized bed’ gevolgd door een ‘fixed bed’ In de ‘fluidized’ biopROtector wordt geforceerd lucht ingebracht via een fijne bellen beluchting zodat voldoende zuurstof aanwezig is om de voedingsstoffen te oxideren. De verblijftijd is afhankelijk van de vervuilingsgraad van het condensaatwater. Vervolgens wordt de ‘fixed bed’ biopROtector gebruikt als polishing reactor om de voedingstoffen vergaand af te breken en het water biologisch te stabiliseren (lage concentratie ATP, lage concentraties nutriënten, lage concentratie zuurstof). Na passage van de 2e biopROtector trap (B) is het water biologisch stabiel en zal niet of nauwelijks bacteriële groei meer optreden. De hoeveelheid groeistoffen welke door de biopROtector worden verwijderd wordt bepaald door de hoeveelheid beschikbare opgeloste zuurstof in combinatie met de beschikbare biomassa. Daarnaast zijn de lokale procescondities zoals pH en temperatuur van invloed op de snelheid waarmee de oxidatie plaatsvindt.

O m g e k e e r d e O s m o s e ( RO )

Omgekeerde Osmose (O.O.) of Reverse Osmose (R.O.) is een hooggeprezen technologie voor elke toepassing waar een opgeloste stof van haar oplosmiddel dient te worden gescheiden. De meest frequente toepassing van omgekeerde osmose is het zuiveren van water door verwijdering van ongewenste contaminanten. De industrie maakt veelvuldig gebruikt omgekeerde osmose om sterk gezuiverd proceswater te produceren en/of om industrieel afvalwater te behandelen. Het proces omgekeerde osmose wordt gebruikt om door het ontzouten van zeewater drinkbaar water te maken en wordt ook aangewend om de smaak van water te verbeteren en/of om potentieel ongezonde contaminanten te verwijderen. Omgekeerde osmose is fundamenteel onontbeerlijk voor zowel het behandelen van water dat bij het fabriceren van halfgeleiders en farmaceutische en medische toestellen gebruikt wordt als bij het zuiveren van water dat ingezet wordt voor dialyse en stroomgeneratie. Het proces omgekeerde osmose wordt gehanteerd voor de concentratie en regeneratie van zouthoudende afvalwaters en wordt zelfs gebruikt in de voedingsnijverheid om suikeroplossingen op te concentreren.

Het mechanisme van omgekeerde osmose verschilt van filtratie in de zin dat er bij omgekeerde osmose geen enkele sprake is van fysische scheiding. Het gaat er immers om dat water en stoffen met een kleiner organisch gewicht in staat zijn zich doorheen het membraanpolymeer te verspreiden door zich tussen de segmenten van de chemische structuur van het polymeer te bewegen. Opgeloste zouten en organismen met een groter moleculair gewicht dringen echter niet door het membraan omwille van hun afmetingen en chemische eigenschappen. Het omgekeerde osmose membraan is eveneens in staat een volledige verwijdering van de zwevende partikels te bewerkstelligen. Het succes van de technologie omgekeerde osmose is voor het merendeel te danken aan de goedkope werking en de eenvoud met een degelijke voorbehandeling. Vergeleken met andere zoutverwijderende technologieën, is het relatief goedkoop in aankoop en werking. E www.veoliawaterst.be

U lt r a F i lt r at i e ( U F )

Ultrafiltratie is per definitie de retentie van deeltjes groter dan 0.1 micron uit een waterige stroom door een semi-permeabel membraan. In praktijk is er een zeer grote variatie in poriediameter in de ultrafiltratie technologie (zie onder). De gebruikte cut-off varieert van 0.1 micron tot 30 kDalton, afhankelijk van leverancier en toepassing. a q u a r a m a # 6 5 I 69

Delta WATERONTHARDERS

Ideaal voor industriĂŤle toepassingen Werkt zonder elektriciteit Laag zouten waterverbruik Verschillende configuraties Hoge debieten

MAAK SAMEN MET ONS DE JUISTE POMPKEUZE VOOR UW AFVALWATER

SPX Flow Technology Belgium N.V. +32 (0)53 602 715 - johnson-pump.be@spx.com www.spx.com of www.johnson-pump.com/BE

w re porta g e

Schroef- en turboblowers Atlas Copco, een meerwaarde in de waterzuivering Bye bye lobbenblower, leve de schroefen turboblower! Het is een tendens die bij Atlas Copco meer dan ooit leeft. De nieuwe technologieën laten toe de bedrijfskosten te verlagen, terwijl anderzijds de productiviteit verbetert. Daarom neemt Atlas Copco afscheid van de generatie lobbenblowers (ZL) en heeft het een stevig aanbod uitgebouwd van schroefblowers (ZS-generatie) en turbocompressoren (ZM en ZB VSD). Ze heeft nu voldoende alternatieven in huis om elk type waterzuivering in België van energiezuinige blowertechnologie te voorzien.

ij een lobbenblower of rootsblower, een technologie die nauwelijks geëvolueerd is sinds het eind van de negentiende eeuw, heeft men af te rekenen met een hoge luchtweerstand en een grote interne drukval. De energieverliezen worden vooral veroorzaakt door het inlaatluchtfilter, de externe compressie, de noodzakelijke uitlaatdemper, en de V-riemoverbrenging. Voor een luchtopbrengst van 1600 m³/h, bij een druk van 0,8 bar, verbruikt een drielobbenblower zo gemiddeld 61 kW.

“De schroefblower daarentegen is een geïntegreerde installatie met een geoptimaliseerde luchtstroom,” verduidelijken Samuel Tossyn en Stef Verbruggen van Atlas Copco. “Hierdoor worden zowel de drukval als de turbulentie sterk verminderd. Dat laat toe gevoelig te besparen. Dankzij het aangepaste inlaatluchtfilter, de interne compressie in het schroefelement (die bij rootsblowers dus afwezig is), de geïntegreerde tandwielkast voor de aandrijving en de gladde uitlaatdemper verbruikt een schroefblower voor een luchtopbrengst van 1600m³/h bij een druk van 0,8 bar gemiddeld slechts 43 kW, of 30% minder. In een typische biologische afvalwaterzuiveringsinstallatie is het blowersysteem voor beluchting verantwoordelijk voor zeventig procent van het energieverbruik. Momenteel worden in heel wat van deze installaties de minder efficiënte lobbenblowers gebruikt. Door het energieverbruik van hun beluchtingssysteem te verlagen met schroefblowers zullen deze zuiveringsinstallaties niet alleen hun energiekosten verlagen, maar ook heel wat milieuvriendelijker werken.

-processen tot 4 bar(e). De schroeftechnologie van Atlas Copco helpt de klanten energie te besparen, wat een belangrijk voordeel is in een heel competitieve markt.”

E n e r g i e z u i n i g e e n b e t r o u wba r e t e c h nologie

“Tachtig procent van de totale kosten gedurende de levenscyclus van een blower gaat naar het energieverbruik,” stipt Jean Schaus aan. “Door de schroeftechnologie toe te passen in onze luchtblowers, hebben we nu een compleet aanbod van compressoren en blowers voor alle lagedruktoepassingen en

a q u a r a m a # 6 5 I 71

Flexibel, betrouwbaar en divers GEMÜ Victoria® Inzetbaar in de:

• Verwerkende industrie

• Water bereidende-, waterbehandelings- en afvalwater industrie • Energie opwekkende industrie Voordelen:

• Modulaire opbouw

• Universele inzetmogelijkheden door veelvuldige materiaal kwaliteiten • Atex uitvoering (optioneel) • Geringe draaimomenten

• Diverse toelatingen voor drinkwater industrie (DVGW,ACS)

www.gemu-group.com

GEMÜ 481 Victoria® pneumatisch bediend

Collector in een drinkwaterbereiding installatie (Wasserwerk Niedernhall) te Duitsland

w re porta g e

Turboblowers

In een aerobe afvalwaterzuivering voeden bacteriën zich met organisch afval en breken het af in kooldioxide, stikstof en water. Omdat de bacteriën zuurstof nodig hebben, als onderdeel van dit proces, worden grote hoeveelheden lucht in de beluchtingtanks geblazen. Om energie te helpen reduceren, heeft Atlas Copco een volledige lijn van ZS-schroefblowers geïntroduceerd die de conventionele technologie van lobbenblowers vervangt. Jean Schaus: “Deze bewezen energie-efficiënte productlijn is door de onafhankelijke Duitse keuringsinstantie TÜV vergeleken met die van een drielobbige blower in een test volgens de internationale norm ISO 1217, editie 4. Deze test heeft aangetoond dat de ZS bij 0,5 bar(e) 23,8 procent en bij 0,9 bar(e) tot 39,7 procent energiezuiniger is dan een drielobbige blower. Dit rendement is hoofdzakelijk te danken aan de interne compressie in de schroef. Andere belangrijke elementen die bijdragen aan het verbeterde rendement en de hoge betrouwbaarheid zijn de directe koppeling (waarbij de energieverliezen beduidend lager liggen dan bij een riemoverbrenging), het oliesysteem en het innovatieve ontwerp waarbij alle componenten in een ‘plug and play’-machine zijn geïntegreerd.”

De 120 jaar oude technologie in de lobbenblower maakt daarentegen gebruik van rotoren met twee of drie lobben die in een behuizing ronddraaien, lucht aanzuigen en vervolgens door de uitlaatpoort duwen. De luchtdruk blijft tijdens het hele proces constant, totdat de lobben de uitlaatpoort bereiken. De rotorlobben persen dan deze hoeveelheid lucht uit de behuizing naar de persleiding. Samuel Tossyn: “Bij dit proces stroomt er eerst telkens geperste lucht van de drukleiding terug in de blower. Dit fenomeen resulteert in drukpulsaties en het klassieke bonzend geluid of ‘zeuren’. Die pulsaties zijn er niet bij schroefblowers, want die zorgen voor een continue luchtstroom waardoor er ook geen sprake is van een zeurend geluid.” Stef Verbruggen: “Bovendien overtreft deze schroefblowertechnologie de traditionele lobbentechniek met een zeer breed toerentalbereik. De roterende schroeftechnologie kan opereren van 100 procent tot 25 procent van de capaciteit, met zeer kleine verandering in het specifiek vermogen. Dit betekent dat de schroefblower voorzien van variabel toerentalaandrijving haar capaciteit kan aanpassen aan de vraag, wat voor nog meer globale operationele efficiëntie kan zorgen.”

luchtcompressor

De technologie van de nieuwe schroefblowers is in wezen vergelijkbaar met de principes die in een persluchtcompressor gebruikt worden. Een mannelijke en vrouwelijke rotor grijpen de lucht en persen die samen in de rotorkamer. De lucht wordt geleidelijk samengedrukt tijdens elke rotatie en heeft haar gewenste einddruk al bereikt als de uitlaatpoort vrijkomt.

www.atlascopco.be

ZM-assortiment De ZM olievrije meertraps centrifugaalblowers werden ontwikkeld op basis van heel geavanceerde technologie. Jean Schaus: “Tijdens de ontwerpfase maakten we gebruik van tools zoals 3D-modellering, CFD (Computational Fluid Dynamics) en ‘eindige-elementen-modellering’, wat toelaat om nauwkeurig vast te stellen waar we nog verbeteringen konden aanbrengen. Het innovatieve ontwerp zorgt voor een grotere efficiëntie.” Een andere grote meerwaarde bij

Kritieke functie L e e n tj e b u u r g e s p e e l d b i j d e p e r s -

Naast deze nieuwe schroefblowers kan je bij Atlas Copco ook terecht voor lagedruk turbocompressoren (ZM en ZB VSD) met grotere luchtcapaciteiten. “Dankzij dit assortiment, kunnen we nu bloweroplossingen voor de meest courante toepassingen aanbieden,” vervolgen Samuel Tossyn en Stef Verbruggen. “ Met ons huidig assortiment zijn we voldoende gewapend om zowat elke uitdaging op Belgisch niveau probleemloos aan te gaan. Het is de bedoeling ons aanbod in de toekomst nog verder uit te breiden naar nog grotere volumes, maar het gaat dan eerder om toepassingen voor de internationale markt. “

Waterzuivering heeft een kritieke functie in een continu proces dat geen weekends kent. Omdat productie-installaties en de bewoners in de steden en gemeenten afhankelijk zijn van zuiver water, is het essentieel dat deze activiteiten zonder onderbreking voortgezet kunnen worden. Schroefblowertechnologie is een nieuwe technologie, waarvan bewezen is dat ze de kosten met één derde kan reduceren zonder afbreuk te doen aan kwaliteit en bedrijfszekerheid.

Atlas Copco is de uitgebreide technische ondersteuning. Jean Schaus: “We beschikken over een team van zowat 70 fieldtechnici, die elke dag de baan op gaan om onderhoud en herstellingen uit te voeren, zowel voor lobben-, schroefals turboblowers. Met die aanpak zijn we vrij uniek op de Belgische markt.”

a q u a r a m a # 6 5 I 73

u Het blanke staal wordt voorverwarmd tot

op een temperatuur van circa 70 °C.

Krimpkousen Vigotec Akatherm cruciaal voor belangrijke waterleiding De aanleg van een drinkwatertoevoerleiding tussen Walem en Tisselt: het is een project zoals er tegenwoordig zelden nog in ons land worden uitgevoerd. De leiding loopt over een afstand van 9,23 km, met een buisdiameter van DN 1000. Logisch dat Water-Link, het samenwerkingsverband tussen TMVW en AWW, hoge eisen stelde aan de leveranciers. Met op maat geproduceerde krimpkousen levert Vigotec Akatherm een belangrijke bijdrage tot het welslagen van dit

project, dat voor extra bevoorradingsveiligheid tussen Oost- en West-Vlaanderen moet zorgen,” aldus Frederick De Sutter van Water-Link. Het tracé volgt de leidingstraat zoals aangeduid op de gewestplannen van 26 mei 2000, en de hierop aangebrachte wijziging via een in 2005 goedgekeurd RUP (leidingstraat voor hoofdtransportleidingen ter hoogte van Heindonk). Ter hoogte van de kruising met de Dijle wijkt het tracé beperkt af van de afgebakende leidingstraat. Deze wijziging van het initiële tracé kwam er op vraag van Waterwegen en Zeekanaal, afdeling Zeeschelde, die ter hoogte van de Dijle de inrichting van een overstromingsgebied plant in het kader van het geactualiseerde Sigmaplan.

project.

e nieuwe drinkwaterleiding vertrekt in de buurt van het pompstation van de AWW (Antwerpse Waterwerken) in Walem. Ze wordt aangesloten op de bestaande leiding WillebroekAalst in Tisselt. De aanleg is hoofdzakelijk gepland in open sleuf. Op vijf locaties wordt een boring voorzien. Het gaat om stalen leidingen, met een PE-coating voor de opensleufbuizen en een PPcoating voor de gestuurde buizen. “De aanleg van de nieuwe drinkwaterleiding is een erg belangrijk u Tijdens de installatie wordt de onder hitte krimpende kous rond de leiding gewrapt. 74 I aq u arama # 6 5

In het MER van 1999 was de leiding aangevraagd als een DN 1200 mm. Dit werd gewijzigd naar een DN 1000. De kokers waarin de leiding wordt aangelegd waren initieel DN 1800 mm en zijn nu 1600 mm.

Sa m e n s t e l l i n g e n i n s ta l l at i e

De stalen leidingen die de drinkwatertoevoerleiding vormen, worden bij de overgangen aan elkaar gelast. Op die plaatsen is het niet zo evident om corrosiebescherming te voorzien. Om dat probleem optimaal op te vangen, worden op de overgangen krimpkousen van Vigotec Akatherm voorzien. Het zogenaamde Covalence® WPC-E systeem is een tweelagige oplossing. De ‘sleeve’ krimpt bij opwarming en garandeert een perfecte corrosiebestendigheid. De eerste laag is een ‘adhesive’, gebaseerd op butylrubber. Dit is een kleurloos tot lichtgeel flexibel materiaal, dat bovendien wateren luchtdicht is. Het is een synthetische rubber of elastomeer die veel wordt gebruikt als iets luchtdicht moet worden afgesloten. De tweede laag is een polyethyleen van hoge densiteit, met een permanente temperatuurindicator.

w proj e ct

Het blanke staal wordt voorverwarmd tot op een temperatuur van circa 70 °C. “Daarna wordt de sleeve direct aangebracht op het gereinigde en gedroogde leidingoppervlak, zonder dat er een primer moet worden voorzien,” verduidelijkt Kim Van Huynegem van Vigotec Akatherm. “Tijdens de installatie wordt de onder hitte krimpende kous rond de leiding gewrapt, zodat ze goed rond de joint spant. De verwarming gaat verder tot de sleeve gevoelig is gekrompen. Tijdens de afkoelingsperiode wordt de ‘adhesive’ zachter en vormt het zich perfect rond het leidingoppervlak, zodat corrosie geen kans krijgt. De tweede laag vormt een ondoordringbare barrière tegen mechanische schade en vochttransmissie.” “De installatie gebeurt heel vlot. Het product kenmerkt zich door hoogfunctionele prestaties. Dankzij die simpele installatie en het lage gasverbruik, laat dit de aannemer toe heel wat geld te besparen. Bovendien is er dus geen primer vereist.”

u De sleeve wordt direct aangebracht op het gereinigde en gedroogde leidingoppervlak.

La n g e v o o r b e r e i d i n g s fa s e

De productie van deze ‘sleeve’ verliep niet zonder slag of stoot. Er ging een lange voorbereidingsfase aan vooraf, omdat het product moet voldoen aan de hoge eisen van opdrachtgever Water-Link. De productie van de krimpkous werd aangepast aan de eisen van het bestuur. Vigotec Akatherm beperkte zich niet tot het pure leveren van deze hoogwaardige krimpkous. De onderneming stond ook in voor de technische opleiding aan de coaters van de aannemer. “Daarnaast hebben wij voor de specifieke gereedschappen gezorgd die nodig zijn om de sleeve optimaal aan te brengen. Naast vuurvaste handschoenen zorgden we voor thermometers met thermokoppel (nauwkeuriger dan infraroodthermometers), vuurvaste siliconenrollers (om eventuele luchtbellen eruit te rollen),” zegt Kim Van Huynegem. Er werden bovendien een karrenvracht aan testen uitgevoerd, om te bekijken of de krimpkous in alle mogelijke omstandigheden haar sterke functionaliteit bleef behouden. Uit die testen bleek dat de ‘sleeve’ de leiding uitstekend beschermt tegen corrosie en aan de hoge eisen voldoet.

Denys Leidingen leggen is een specialisatie die Denys al van oudsher uitermate

Andere types

beheerst. Waar deze onderneming

Naast de WPC-krimpkousen van Covalence® verdeelt VigotecAkatherm ook andere krimpkousen. “De meest gebruikte zijn Dirax: deze kunnen veeleisende toepassingen aan, zoals die voorkomen bij gestuurde boringen.”

zich aanvankelijk vooral focuste op

Dirax is versterkt met een glasvezelstructuur. Opdat de bekleders deze op een correcte manier zouden aanbrengen voorziet VigotecAkatherm op regelmatige basis opleidingen. Bij de meeste besturen is die opleiding verplicht tweejaarlijks opnieuw te doen.

waterleidingen dat Edouard Denys in

“De krimpkousen worden ook gebruikt in de rioleringssector. Zo werd in samenspraak met Aquafin een krimpkous met ritssluiting voorzien, waarbij zeer grote diameterverschillen kunnen worden opgevangen die voorkomen bij de overgang van rioolbuizen uit gres, PVC, beton of PP,” besluit Kim Van Huynegem. (Door Bart Vancauwenberghe)

leg van transportleidingen in België,

het plaatsen van waterleidingen, nam het belang van hogedrukpijpleidingen voortdurend en exponentieel toe. Het was net met de aanleg van 1923 begon. Zoveel jaren later loopt deze activiteit nog altijd als een rode draad door de onderneming. Na haar sporen te hebben verdiend in de aanfocust Denys zich onder meer op het optimaliseren van distributieleidingen. Zo vervangt het voor Antwerpse Water Werken (AWW) tegen 2015 alle lodenbuisaansluitingen door leidingen in polyethyleen.

www.vigotecakatherm.be

Deel van Aliaxis Vigotec Akatherm is een dochterbedrijf van Aliaxis, de grootste kunststofverwerker ter wereld. De groep ontstond na een aantal fusies en overnames in de kunststoffenbranche. Aliaxis groepeert tegenwoordig 150 ondernemingen in meer dan 100 landen en is op die manier de werkgever van ruim 15.000 mensen. Aliaxis kenmerkt zich onder meer door een sterke innovatiedrang voor het transport van vloeistoffen via kunststofleidingsystemen. VigotecAkatherm is specialist in geavanceerde leidingtechnieken en kunststofconstructies op maat. In de (waste)watersector ontwerpt en bouwt VigotecAkatherm al meer dan dertig jaar alle soorten constructies zoals opslagtanks, zuiveringsstations, gaswassers, beitsbaden, enzovoort. a q u a r a m a # 6 5 I 75

sprl

bvba

FIELD, LABO & PROCESS WATER ANALYSIS from Al…conductivity…O2...

pH…SS…turbidity…to Zn Afleesunit/Datalogger ODEON Digitale physico-chemische analysers (draagbaar en vast) Digitale sensoren voor op het terrein Overstortsensor Meten van het slibdeken Detectiesensoren voor melkproducten-zuivelproces

sales@bpiinstruments.be Tel. 04 253 57 55 – 09 234 01 58

BPI_AQ56.indd 1

21/05/12 17:18

De nieuwste generatie

Doseerpompen & Controllers! Iwaki ontwikkelt en produceert high-tech doseerpompen en robuuste, kunststof magneetpompen voor agressieve vloeistoffen. Daarnaast heeft Iwaki een uitgebreid gamma van gebruiksvriendelijke waterbehandelingscontrollers voor het automatiseren van o.a. koeltorens, stoomketels, CIP of afvalwater. Wij bieden onze klanten hoogwaardige producten, uiterst professioneel advies en flexibiliteit met levering uit eigen voorraad. IWAKI staat wereldwijd bekend voor: >

Kwaliteit voor een betaalbare prijs

Betrouwbaar, ook in moeilijke omstandigheden

Efficiënt en innovatief

Industrieweg 100 | B-3980 Tessenderlo T.: +32 13 670 200 | F.: +32 13 672 030 info@iwaki.be | www.iwaki.be 3555_IWAKI_PUB_b195h135_NL_v2.indd 1

IWAKI Belgium 5/08/11 14:37

w re porta g e

Door een maatwerkgerichte aanpak de juiste chemicaliën voorzien voor de waterbehandelingsinstallaties bij de klanten: het is de strategie waarmee Clarflok al een kwarteeuw scoort. De onderneming uit Aarschot mag dit jaar 25 kaarsjes uitblazen en doet dat met een heel aangenaam gevoel: de overname van twee jaar geleden en de verschillende troeven zorgen ervoor dat het bedrijf steviger dan ooit in de markt staat.

Clarflok viert zilveren jubileum

larflok (clarificatie door flocculatie, nvdr.) is onder die naam opgericht in 1989. Het bedrijf nam de activiteiten over van een firma die vlokmiddelen verkocht. De twee investeerders bouwden de onderneming uit tot een specialist in distributie van technische chemicaliën voor drink-, afval- en industriewater. Toen de aandeelhouders in 2012 pensioengerechtigd waren, nam de Franse holding Proxis Clarflok over. Zij oordeelden dat het bedrijf perfect paste binnen hun specialisatie van waterbehandeling. Sindsdien legt Clarflok nog meer de focus op behandeling van afvalwater. “Hoewel we financieel altijd al kerngezond waren, heeft de overname onze positie nog versterkt, is de continuïteit verzekerd en hebben we toekomstgericht meer mogelijkheden tot diversificatie,” aldus zaakvoerder Frank Vueghs. Biologische producten

“Ons assortiment omvat onder meer een wijde waaier van vlokmiddelen,” vervolgt Vueghs. “Meer en meer leggen wij de klemtoon op biologische producten, vervaardigd op basis van plantaardige producten en dus zonder minerale oliën. Dankzij het gebruik van deze producten (in plaats van ijzerzouten of aluminiumzouten) wordt de pH-waarde amper nog beïnvloed, waardoor er achteraf dus geen pH-correctie meer noodzakelijk is. De ervaring leert ons dat de markt daar heel gevoelig voor is: de vraag naar milieuvriendelijke producten neemt almaar toe. Onder meer klanten die hun slib afzetten naar de landbouw, vinden dat erg belangrijk.” Het assortiment van Clarflok omvat ook producten voor ionenwisselaars en filterhulpmiddelen

(beide populair in de voedingsindustrie), antischuimmiddelen en conditioneringsproducten. “Dat aanbod willen we de komende jaren nog uitbreiden: door verdere ontwikkelingen is het de bedoeling ons nog meer op de markt van ketelen koelwater te richten.” P r o j e c t m at i g

Clarflok is allerminst een ‘cash-and-carry’ van chemicaliën, integendeel. Vanaf dag één ging het bedrijf prat op een heel klantgerichte aanpak, waarbij sowieso de beste oplossing voor de specifieke problematiek wordt uitgedokterd. Die strategie waarderen ook talrijke aanbieders van waterbehandelingsapparatuur, wat Clarflok veel mond-tot-mondreclame oplevert. “Wij streven altijd de meest duurzame oplossing na en zorgen ervoor dat alles voor de klant goed betaalbaar blijft. Vaak doen we er alles aan om, in overleg met de leverancier van de apparatuur, het beste uit beide oplossingen te halen.”

u Met de vlokmiddelen van Clarflok is achteraf doorgaans geen pH-correctie meer nodig

P e r s o o n l i j k e aa n pa k

Clarflok is een kmo die kiest voor een heel persoonlijke aanpak. “Drie mensen zijn continu de baan op en beschikken over een ruime technische kennis, wat toelaat om de klant snel en vlot verder te helpen. Tijs Vanslambrouck verzorgt de West- en OostVlaamse markt en Ann Denoël is verantwoordelijk voor Wallonië. Zelf ben ik de rechtstreekse contactpersoon voor Antwerpse, Limburgse en Vlaams-Brabantse klanten.” Dankzij de ruime voorraad slaagt Clarflok er zo goed als altijd in om binnen de week te leveren. Het bedrijf is ook prominent aanwezig bij intercommunales (zowel voor drink- als afvalwater), de chemie en steengroeven. (door Bart Vancauwenberghe) E www.clarflok.be

u Clarflok legt meer en meer de nadruk op biologische producten

a q u a r a m a # 6 5 I 77

vanuit kennis investeren WATERPSYCHOLOGIE Waterpsychologie

Weten wat er zich afspeelt in het leidingnet = de leer van water

Weet je... ?

Eennieuwedefinitie

vanpomp

rendement

... waarom er kalkafzetting is? ... waarom er corrosie in de leidingen is? ... waarom er groene aanslag in de douche is? ... hoe Legionella voorkomen kan worden? ... hoe je aan waterbesparing kan doen? ... hoe energiebesparing gerealiseerd kan worden door optimalisatie van de waterkringloop?

Acties

Mechanisch Operationeel Chemie

Kalk

Kennis van de flow Leidingconfiguratie Waterdynamica

Evaluatie Waterbesparing Energiebesparing

Microbiologie

Corrosie

Fouling

Metingen Analysen Waarnemingen

Toepassingen: Sanitair drinkwaternet - Stoomketel Condensors - IJswater Waterrecuperatie - Desinfectie Wateris gaat op zoek naar de oorzaak! Pas als de oorzaak bepaald is, kan de remediëring starten.

Wateris bvba Laarnebaan 131 - 9070 Destelbergen (Heusden) Tel +32 (0)9 230 85 43 - GSM +32 (0)494 11 80 84 toon.sanczuk@wateris.be

The Heart of Your Process

Meerkanaals waaiers met wereldklasse bescherming tegen verstopping We nodigen u graag uit om Sulzer Pumps standnummer 78 8 tetebezoebezoeken tijdens Aquarama Aquarama op 23 17 Oktober Oktober 2014 2013 in de de Brabanthal Brabanthal te Leuven, België. Onze 1-kanaal Contrablock Plus waaier van Sulzer Pumps zette de toon voor ongeëvenaarde bescherming tegen verstoppingen, met een vrije doorgang van 75 mm en 80% afvoer van de binnenkomende vaste stoffen zonder tussenkomst van de snij-inrichting. En nu zijn er de meerkanaals Contrablock Plus waaiers, die hetzelfde doen voor pompen tot 400 kW / DN400. Hun unieke ontwerp resulteert dankzij CFD-design in een uitstekend hydraulisch rendement. Als onderdeel van de al even efficiënte ABS afvalwaterdompelpomp XFP bieden ze de best mogelijke garantie voor zorgeloos pompen. Meer oplossingen van wereldklasse vindt u op www.ABSEffeX.com

www.wateris.be

Sulzer Pumps www.sulzer.com

w re porta g e Net als in zoveel andere sectoren, leeft ook in de drinkwater- en afvalwatermarkt een voortdurende behoefte aan sterke rubberproducten. En laat uitgerekend dat al ruim veertig jaar de specialisatie van P. Boonen & C° zijn. Het familiebedrijf uit Niel is bij talrijke eindgebruikers en distributeurs bekend omwille van de sterke service, de snelle leveringen en de uitgesproken klantgerichtheid. “Meer dan ooit willen we ook de watermarkt laten kennismaken met onze sterke troeven. Het is één van de redenen waarom we tegenwoordig sterk investeren in de modernisering van ons machinepark,” zeggen gedelegeerd bestuurder Geoffrey Boonen en manager Geert Van Hoof.

P. Boonen & C°, kwaliteitsreferentie voor rubberproducten

e schrijven 1973 als Pierre Boonen met ‘Cobra Hoses’ de kiemen van zijn levenswerk plant. Veertien jaar later wordt het bedrijf omgevormd tot een nv, die vanaf dan door het leven gaat als P. Boonen & C°. “Oorspronkelijk zijn we gestart met de distributie van slangen en koppelingen, maar de activiteiten kregen een extra dimensie toen mijn vader een rubberverwerkend bedrijf uit Borgerhout overnam en in zijn onderneming integreerde,” verduidelijkt Geoffrey Boonen, die als jongste zoon in 1992 in de zaak stapte en vijf jaar geleden de fakkel van zijn pensioengerechtigde vader overnam. B e l g aq u a - g e k e u r d

De integratie van het rubberverwerkend bedrijf verruimde het potentieel van P. Boonen & C° aanzienlijk. Geert Van Hoof: “In ons atelier produceren wij onder meer dichtingen, verbindingsmoffen en gevulkaniseerde vormstukken. Daarnaast zijn we door een recente investering in een CNC-gestuurde snijmachine ook in staat om Belgaqua-gekeurde vlakke dichtingen uit rubberplaat te snijden zonder hoge gereedschapskosten. Daarnaast zijn we ook prominent actief in onder meer de (petro)chemie, de bouw, de voedingssector, enzovoort. Daar-

door zijn onze risico’s uitstekend gespreid en voelen we betrekkelijk weinig de impact als een bepaalde nichemarkt het tijdelijk zwaar te verduren heeft.” De meeste producten zijn eigen fabricaat, wat het Nielse bedrijf de kans biedt om heel snel te anticiperen op dringende vragen van klanten. “Een andere cruciale troef is onze merkonafhankelijkheid,” stipuleert Geoffrey Boonen. “Daardoor zijn onze klanten niet gelimiteerd tot een catalogus, maar hebben ze de garantie dat wij altijd op zoek gaan naar de oplossing die het best bij hun noden aansluit. In ons atelier kunnen we bovendien nog specifieke aanpassingen uitvoeren. Net daardoor onderscheiden wij ons van grotere concurrenten. Het gebeurt trouwens wel vaker dat wij de ‘speciallekes’ voor die concurrenten produceren. Dat vergt gespecialiseerde handenarbeid, maar daarvoor hebben we heel competente medewerkers in huis.” Va s t aa n s p r e e k p u n t

P. Boonen & C° steunt op een team van vijftien ervaren medewerkers en hecht het grootste belang aan kwaliteit, snelheid en service. “Elke klant heeft zijn eigen aanspreekpunt, die de behoeften daardoor goed kent en vrij snel voor een oplossing kan zorgen. Door onze deal met een koerierdienst u De CNC-gestuurde snijmachine laat toe om Belgaqua-gekeurde vlakke dichtingen uit rubberplaat te snijden.

u In het atelier kunnen nog specifieke aanpassingen worden uitgevoerd.

worden vandaag geplaatste bestellingen morgen geleverd, zonder enige extra kost. De komende jaren blijven we hoofdzakelijk inzetten op de Belgische markt en willen we ons nog nadrukkelijker in de waterwereld profileren,” besluiten Geoffrey Boonen en Geert Van Hoof. (Door Bart Vancauwenberghe)

Assortiment Bij P. Boonen & C° kan u terecht voor slangen en koppelingen, dichtingen op maat, buiskoppelingen en Belgaqua-gekeurde dichtingen. Dankzij recente investeringen (onder meer een injectiepers en een snijtoestel voor vlakke dichtingen) is het bedrijf helemaal klaar voor een veelbelovende toekomst. E www.boonenp.be

a q u a r a m a # 6 5 I 79

De technologie van morgen, hier en nu

Trap uw oude blowers eruit, en spaar energie met onze nieuwe schroefblowers

Vergeet uw oude blowers en stap over naar de technologie van de toekomst. De nieuwe schroeftechnologie van de Atlas Copco ZS-blowers is gemiddeld zoâ&#x20AC;&#x2122;n 30% energiezuiniger dan de bestaande lobben- of rootstechnologie. Door het energieverbruik van uw blowersysteem te verminderen, zal u niet alleen heel wat milieuvriendelijker werken, maar biedt u tegelijk een beter antwoord op de vraag naar duurzame produktiviteit en lagere CO2-uitstoot. Wil je weten hoe u met Atlas Copco ZS-blowers en -compressoren uw energiekosten kunnen verlagen? Kijk op www.efficiencyblowers.com www.atlascopco.be

Atlas-00056.indd 1

15/05/12 14:10

w proj e ct

Waterzuiveringen laten uitgroeien tot voorbeelden van duurzaamheid in al zijn facetten: dat is één van de ambities waarmee Pantarein de toekomst enthousiast tegemoet treedt. Het technologisch bedrijf focust zich daarbij niet langer op alleen maar de effluentkwaliteit, maar streeft ernaar de efficiëntie ook op andere vlakken te verhogen en het ecologisch plaatje nog een extra dimensie te geven. “Elke medewerker van ons bedrijf is gebeten door de microbe om nog een stap verder te gaan, en dat creëert een enorme dynamiek doorheen alle echelons van onze organisatie,” klinkt het enthousiast bij zaakvoerder Piet De Langhe.

Pantarein legt klemtoon op multifunctionele waterzuiveringen Uitgebreide mogelijkheden

oogwaardig effluent produceren: dat is, uiteraard, de belangrijkste doelstelling van een waterzuiveringsinstallatie. Het heeft er alle schijn van dat dit in de toekomst maar één van de objectieven van een dergelijke installatie zal worden. Ook op andere vlakken wordt gestreefd naar maximale efficiëntie en milieuvriendelijkheid. Van die filosofie zijn de 25 medewerkers van Pantarein allemaal doordrongen.

“Tot voor kort waren de belangrijkste vragen bij het ontwerp van een waterzuivering: welke methode zullen we toepassen? Welke energie en chemicaliën zullen we daarvoor gebruiken? En wat zullen we doen met de restfractie,” stipt Piet De Langhe aan. “Binnenkort komen daar nog enkele uitdagingen bij: wat kunnen we met dat water doen? Kunnen we de waterconsumptie van ons productieproces gevoelig beperken? En: wat zullen we doen met de energetische inhoud van het water? De antwoorden op die laatste vragen leveren namelijk uitgebreide mogelijkheden op. Zo kunnen de in het water aanwezige organische verbindingen bijvoorbeeld worden omgezet tot biogas, dat dan weer kan worden gebruikt voor warmtecreatie of voor het opwekken van elektriciteit. Daarnaast zijn er ook heel wat opportuniteiten om de warmte uit het water te recupereren.”

Met andere woorden: het begrip waterzuivering wordt niet langer uit één, maar vanuit verschillende perspectieven bekeken. Dat moet het mogelijk maken om nog minder water te lozen. Ook op Europees niveau krijgen de raakvlakken tussen warmte en water steeds meer - terechte - aandacht. Hergebruik

Waterrecuperatie is alvast een stap in de goede richting van meer duurzaamheid. Pantarein heeft daar de voorbije jaren heel wat expertise in opgebouwd. “Een goed voorbeeld daarvan is een zuiveringsinstallatie in een textielbedrijf, waar het effluent wordt gebruikt om de machines mee af te spoelen. Bij andere cases werd het biologisch behandelde condensaat ingezet als koelwater, of het gezuiverde water benut voor irrigatie of sanitaire doeleinden.” Daarnaast staan bij het Mechels bedrijf een aantal projecten op stapel waarbij het gezuiverde water van drinkwaterkwaliteit moet zijn. “Zo zit er momenteel een installatie in de pijplijn waarbij het water door een membraanreactor en een nanofiltratie wordt gestuurd. Vervolgens wordt het effluent gebruikt om flessen mee te spoelen.” Daarnaast biedt het team ook een service aan waarbij bestaande WZI’s worden gescreend op hun efficiëntie. “We bekijken onder meer of het energieverbruik rationeel is. Op basis van de resultaten van die analyse, kunnen we dan concrete optimalisatievoorstellen lanceren.” u Pantarein is een enthousiast pleitbezorger van de verduurzaming van de sector. a q u a r a m a # 6 5 I 81

w proj e ct

u Het Pantarein-team, aangevoerd door Piet De Langhe, is structureel bezig met innovatiegedreven oplossingen.

Vanuit de wetenschap dat ondernemingen hun liquide middelen liever gebruiken om in hun core business te investeren, pakt Pantarein tegenwoordig ook uit met huurkoopformules, waarbij het bedrijf zelf de financiering van de installatie draagt. “De winst die onze klant hierdoor op operationeel vlak boekt, laat hem dan weer toe duurzamer te zuiveren. Zo kan een aanpassing van de beluchting en/of de sturing op jaarbasis enkele tienduizenden euro’s op de factuur schelen. We voelen steeds meer belangstelling voor deze formules, ook vanwege het groter bewustzijn over energieverbruik. De ervaring leert dat bedrijven daar almaar gevoeliger voor zijn.” I n n o vat i e v e p r o j e c t e n

Bij Pantarein schromen ze er zich niet voor af en toe de platgetreden paden te verlaten en op zoek te gaan naar vernieuwende systemen. Zo wordt momenteel volop de mogelijkheid onderzocht om bij een verwerker van extern afvalwater een anaerobe membraanbioreactor te installeren. “Dat bedrijf werkte tot voor kort met een aerobe zuivering. De stap naar een anaerobe variant is geen

evidentie, omdat een dergelijk systeem een vrij kwetsbare technologie is. Daarom zal de nadruk moeten liggen op een vrij robuust ontwerp. Eén van de risicofactoren is dat het slib kan uitspoelen, waardoor het niet opnieuw kan worden aangevoerd. De technologie is nu evenwel in volle ontwikkeling en vormt het onderwerp van een onderzoeksproject dat de steun van het IWT (agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie) geniet, zodat we dit kunnen vertalen naar een full-scale installatie.”

door de aanpassing van de bestaande beluchting en sturing is het proces ook heel duurzaam. (Door Bart Vancauwenberghe) E www.pantarein.be

De voordelen van zo’n anaerobe membraanbioreactor zijn legio: met het gas kan elektriciteit worden opgewekt, de klant kan de capaciteit van de installatie verhogen (wegens een lagere energiekost) en

MIP-project Pantarein speelt ook een actieve rol in een onderzoeksproject MIP (Milieu- en energietechnologie Innovatie Platform), dat wordt gesteund door de Vlaamse overheid. Het beheer van deze MIP-projecten is in handen van de vzw i-Cleantech Vlaanderen, die als doel heeft duurzame technologieën versneld te integreren door bruggen te slaan tussen leveranciers, de overheid, kennisinstellingen en de burger. Pantarein is een van de actoren die het MIP-programma beheren. “Het uiteindelijke objectief van ons project is de creatie van één procesconfiguratie, voor de ontwikkeling van een waterzuivering die zo weinig mogelijk energie verbruikt, zoveel mogelijk water recupereert en tegelijk ook biogas opwekt voor elektriciteitsproductie.” Het in juni van dit jaar opgestarte onderzoek bewijst nogmaals hoe fundamenteel en structureel Pantarein bezig is met innovatiegedreven oplossingen. “Die verduurzaming van de sector vormt een dynamische leidraad doorheen heel onze organisatie en ondersteunt het enthousiasme dat onmiskenbaar één van de cruciale factoren van ons groeiverhaal is. Uiteraard is het de bedoeling dat in de toekomst krachtig te bestendigen,” besluit Piet De Langhe. 82 I aq u arama # 6 5

u Het begrip waterzuivering wordt niet langer vanuit één, maar vanuit verschillende perspectieven bekeken.

Met de VLT® AQUA Drive, kunt u in alle vrijheid uw motortechnologie kiezen. • Asynchrone motoren • Permanent magnetische motoren • Synchrone reluctantiemotoren Danfoss helpt u om snel en efficiënt de juiste oplossing voor alle uw watertoepassingen te vinden. Bezoek onze stand op het Aquarama netwerkevent, op 23 Oktober. Ontmoet de Danfoss experts op de stand nr. 80. Meer info: www.danfoss.be - drives@danfoss.be

Motor_Technology_210x105.indd 2

26/08/2014 14:53:47

Optimaliseer uw installatie en verbeter uw proces

HACH LANGE BELGIE

AR 20WAJA TERANALYSES

Optimalisatie betekent meer bereiken met minder. Wij helpen u daar graag bij. HACH LANGE levert RTC-modules voor procesoptimalisatie van uw afvalwaterzuiveringsinstallatie. Voor meer informatie: www.hach-lange.be

advertentie.indd 1

15-08-14 10:43

Ga veilig, conform en productief om met chemicaliën.

standaard producten maatwerk oplossingen

Voor meer info:

cgk-online.be The NANOCOLOR® system

Reagents, measuring equipment and personal handling are already subject to validation or frequent internal control in many labs. The NANOCONTROL system offers a complete range of products for analytical quality control of analyses carried out with the NANOCOLOR® system: •NANOCONTROL single standards •NANOCONTROL multistandards •NANOCONTROL NANOCHECK •NANOCONTROL NANOTURB•NANOCOLOR T-SET.

SPECTROPHOTOMETERS

for universal use and water analysis (COD,total N/P,BOD,…)

NANOCOLOR UV/VIS-spectrophotometer

• monochromator 190-1100 nm (UV/VIS) 340-1100 nm (VIS) • user friendly touchscreen • barcode technology • high resolution scans and professional spectrum processing • nephelometric turbidity measuerements with 90° scattered light • USB and serial interface connections • including DVD PC Software Features: • quality control in various fields of industry • save time • experienced Precision •flexibility • meet specifications

HEATING BLOCKS

for fast and safe sample digestions

NANOCOLOR® VARIO 4

Features: • Simultaneous digestion of 24 samples • 2 independently usable heating units • the most flexible solution

_______________________________________________________________________________________________________ Handelsstrasse, 16 – 4700 EUPEN Tel. 087/59.51.70 – Fax 087/59.51.79 www.filterservice.be info@filterservice.be

w proj e ct

Tauw onderzoekt riothermiemogelijkheden voor stelplaats MIVB

De warmte van rioolwater benutten om gebouwen te verwarmen: het is een technologie die in België momenteel nog vrij weinig wordt toegepast, maar steeds meer ‘believers’ krijgt. Dat is ook de Brusselse Maatschappij voor Waterbeheer (BMWB) niet ontgaan. Zij gaf aan studiebureau Tauw de opdracht om de haalbaarheid van riothermie te onderzoeken voor de verwarming van nieuwe stelplaatsen van de Brusselse vervoermaatschappij MIVB.

e MIVB plant voor de komende jaren de bouw van zes nieuwe stelplaatsen voor trams, metro’s en bussen. De bouw van de eerste tramstelplaats, Marconi, vindt nog dit jaar plaats. Het is de bedoeling dat hier 75 trams onderdak zullen krijgen. Dit past binnen het Europees project TramStore 21, waarvan de MIVB projectleider is. De tramremise Marconi zal worden gebouwd in Ukkel en gedeeltelijk op het grondgebied van Vorst, in het zuiden van het Brusselse Gewest. De stelplaats moet niet alleen een toegevoegde waarde bieden voor het openbaar vervoer, maar ook relevant zijn voor de stedelijke omgeving. Marconi geldt zowat als het pilootproject van TramStore 21: vanuit de ervaringen die MIVB er opdoet op vlak van duurzame ontwikkeling, wil het andere

partners uit Noord-West-Europa helpen om ook hun doelstellingen te verwezenlijken. Ook de RET (openbaarvervoermaatschappij van Rotterdam, investeert in een nieuwe tramstelplaats in Beverwaard), SNCF (Franse spoorwegmaatschappij, plant de bouw van een nieuwe tramremise in Dijon), City of Blackpool (opnieuw bouwen van de bestaande Rigby Roadremise in Blackpool) en Fraunhofer Gesellschaft (Duits onderzoeksinstituut voor materiaalstroom en logistiek) participeren in TramStore 21. D u u r z aa m h e i d t r o e f

Het duurzaamheidsaspect is dus één van de absolute prioriteiten bij de bouw van de zes nieuwe stelplaatsen. In dat kader contacteerde de BMWB (Brusselse Maatschappij voor Waterbeheer) studiebureau Tauw, met de opdracht de mogelijkheid te onderzoeken om de nieuwe kantoren te verwar-

men door middel van riothermie. “Het is de tweede keer dat wij in België een dergelijke vraag krijgen. Eerder al onderzochten we de mogelijkheid om voor de verwarming van het nieuw te bouwen zwembad in Hasselt gebruik te maken van gerecupereerde warmte uit drinkwater. In Nederland hebben we al behoorlijk wat ervaring opgebouwd inzake riothermie,” verduidelijkt Nele Philips, projectleider bij Tauw. “Zo wordt in de Nederlandse gemeente Raalte het zwemwater van zwembad Tijenraan verwarmd door de restwarmte van het gezuiverde rioolwater van Waterschap Groot Salland. Dit maakte overigens deel uit van het overkoepelende Europese project INNERS (Innovative Energy Recovery Strategies in the urban water cycle). Tijenraan was meteen ook het eerste Nederlandse zwembad dat op die manier werd verwarmd.”

u Met riothermie zou de temperatuur van het rioleringswater met amper 0,1 °C zakken om aan de warmtevraag te voldoen.

a q u a r a m a # 6 5 I 85

Buizen en fittings in Polipropyleen voor Hydrosanitaire en Klimatisatie installaties

Elektrolasbare verbindingsstukken in HD-PE, voor water en gas toevoer

Het succes van de zekerheid

Een zekere oplossing voor elk type installatie

NUPIGECO BENELUX p/a bsc N.V.

Kommenstraat 20 Rue des Bassins - BRUSSEL 1070 BRUXELLES Tel. (02) 5201676 - Fax (02) 5201978 - e-mail: bsc@bsc.be

Nupigeco BSC pubbl NIRON-ELOFIT 2013 116x150.indd 2

AVK - Expect solutions, not just products

08/01/2013 11:07:04

AVK BELGIUM NV Zoomstraat 6a, B-9160 Lokeren www.avkvalves.be - info@avkvalves.be

w proj e ct

thermie iets gunstiger uitvallen, omwille van de lagere investeringskost en de vergelijkbare operationele kosten. Riothermie is in de winter Tauw voerde voor het project in Brusbovendien interessanter omdat de temperasel eerst een studie uit die de techtuur van de bodem dan lager is dan die van het nisch-economische haalbaarheid in rioolwater. Net omwille van die reden is geokaart moest brengen. Zo werd onder meer grondig bekeken welk aanbod thermie dan weer iets voordeliger in de zomer indien er koeling nodig is. Toch zou ik voor dit aan warmte er in de riool aanwezig is project kiezen voor riothermie. Een reden hieren hoe dit kan worden afgestemd op de u Financieel zou riothermie voor het voor is dat er bij een bodemwarmtewisselaar vraag van de gebruiker. Dit gebeurt op project van de MIVB gunstiger zijn dan basis van metingen van het debiet en een balans moet worden gevonden tussen de geothermie. de temperatuur. “Eén van de meest krizomer- en de winterregeling. Zonder zo’n stutische parameters, is de warmte die gedurende de winter in het rioolwater aanring zou de temperatuur van de bodem op termijn namelijk stelselmatig afnemen, waardoor het op de duur amper nog mogelijk zou zijn om van geothermie wezig is,” stipt Nele Philips aan. “Op dat moment is het aanbod aan warmte gebruik te maken. Onze berekeningen hebben aangetoond dat met riothermie het kleinst, maar de vraag van de gebruiker het grootst. De warmtevraag van de temperatuur van het rioleringswater met amper 0,1 °C zou zakken om aan het gebouw bekijken we zowel in normale situaties als op piekmomenten.” de warmtevraag te voldoen. Daardoor zou het systeem ook geen enkele negaI n t e r n e o f e x t e r n e wa r m t e w i s s e l aa r tieve impact hebben op de efficiëntie van de waterzuivering.” Vervolgens werd bekeken welk type warmtewisselaar voor dit project het meest Verwacht wordt dat de opdrachtgever tegen eind dit jaar de knoop doorhakt. geschikt is. “Een externe warmtewisselaar bevindt zich niet in de riool zelf, “Er moeten nog een aantal opties meer in detail nagegaan worden, zodat de maar bijvoorbeeld in een gebouw ernaast. Het water wordt vanuit de rioleverschillende partijen alle zaken vooraf grondig kunnen afwegen. De samenring opgepompt en op die manier over de warmtewisselaar gestuurd. Bij een werking verloopt trouwens uitstekend.” (Door Bart Vancauwenberghe) intern type wordt de warmtewisselaar in de rioolbuis geïntegreerd. Hiervoor wordt vaak gekozen als de riolering sowieso aan renovatie toe is, maar kan ook E www.tauw.be toegepast worden in bestaande riolering. Voor het Brusselse project zou een interne warmtewisselaar ons inziens de beste keuze zijn, gezien het rioolwater grote brokstukken kan bevatten. Als we voor een extern type zouden kieSamen streven naar duurzaamheid zen, zou er al een intense voorzuivering moeten gebeuren, wat dan weer een extra investering en extra onderhoud met zich meebrengt.” Tauw is een van origine Nederlands bedrijf dat zich steeds De interne warmtewisselaar zou in principe vlot in de rechthoekige riolen kunmeer opwerpt als Europees advies- en ingenieursbureau, met nen worden geïntegreerd. een specialisatie in milieuadvies en de duurzame ontwikkeling A a n pa k

Geothermie versus riothermie

De MIVB was, omwille van het duurzaamheidskarakter van het project, aanvankelijk van plan om een systeem van geothermie te voorzien, tot ze dus oor kregen van de mogelijkheden van riothermie. “Beide hebben hun voor- en nadelen,” aldus Nele Philips. “Financieel zou rio-

van de leefomgeving. Naast de hoofdvestiging in Nederland, beschikt het bedrijf onder meer over kantoren in Duitsland, Spanje, Italië, Frankrijk en België. Tauw gaat er prat op ruimtelijke ontwikkeling steevast te verbinden met de zorg voor een goed leefklimaat.

Kansen en toepassingen Riothermie kan niet alleen grote kostenbesparingen opleveren, onder meer omwille van een sterke reductie in het gebruik van fossiele brandstoffen (en dus een lagere uitstoot van broeikasgassen). De technologie laat zich goed combineren met andere thermische technieken, zoals warmtekoudeopslag (WKO) in de bodem en thermische energie uit oppervlaktewater. Bij WKO wordt riothermie vaak toegepast om een eventueel onevenwicht in de ondergrond te herstellen. In steden komen onder meer hotels, kantoren, zwembaden en appartementen in aanmerking om gebruik te maken van riothermie. u Rioolbuizen met geïntegreerde warmtewisselaars

a q u a r a m a # 6 5 I 87

TitrIC :

One system for your fully automatic water analysis ! Sample preparation and determination of pH, conductivity, p & m value, anions and cations in a single run

Blancefloerlaan 179G — 2050 Antwerpen LO T: +32(0)3 281 33 31 info@metrohm.be www.metrohm.be

Your partner in sludge and wastewater treatment • Drum screens • Flotations • Lamella separators • Physicochemical treatment

• Biological treatment • Sludge treatment • Study/optimisation/ realization/follow up

Fraterstraat 45 - B 9820 Merelbeke - T: +32 (0)9 219 06 03 - F: +32 (0)9 219 06 05 - info@novotec.be - WWW.NOVOTEC.BE

w proj e ct

Bio-Dynamics blijft Belgische, Franse en Nederlandse markt charmeren “Het gaat uitstekend met Bio-Dynamics, dank u.” De gespecialiseerde aannemer uit Bachte-Maria-Leerne pronkt na dertig jaar met een groeiscenario dat de markt blijft verbazen. Dat realiseert het team onder meer via prestigieuze projecten in België, Nederland en Frankrijk. Onder meer aardappelverwerkend bedrijf Mydibel en de Franse projecten Methalandes en Champargonne gaan enthousiast het partnership aan met Bio-Dynamics, dat anno 2014 de omzet opnieuw met liefst 20 procent ziet groeien.

Bio-Dynamics is het geesteskind van ir. Luc Van Hyfte. Dertig jaar geleden startte hij vanuit Gentbrugge met een onderneming die zich toelegde op zowel de engineering als de bouw van waterzuiveringsinstallaties. “Dankzij die activiteit bouwden wij uitstekende relaties op met onder meer WestVlaamse diepvriesgroentenproducenten, een markt die ook vandaag nog steeds volop in de lift zit,” verduidelijkt commercieel directeur Stijn Verfaillie. “Net zoals bij talrijke andere Belgische klanten, beleefden wij hun groeiverhaal van op de eerste rij, waardoor ook Bio-Dynamics een hoge vlucht nam. In 2002 namen wij de strategische beslissing om ons niet langer op engineering toe te leggen. Zo zaten we niet langer in het vaarwater van specialisten in dit vakgebied.”

voor waterzuiveringsinstallaties. “Vanuit die activiteit staken wij ook onze voelsprieten uit naar aanverwante sectoren. Zo rolden wij bijvoorbeeld in de agrarische sector, waar onze opslagtanks graag wor-

u Het project bij Remofrit in Willebroek illustreert de knowhow van Bio-Dynamics in de aardappelverwerkende sector.

den ingezet als mestsilo’s. De voorbije jaren hebben we in België en Frankrijk honderden dergelijke tanks geplaatst. Deze tanks worden inmiddels ook gebruikt voor industriële stockage: voor de buffering van onder meer effluenten, pekel en andere specifieke toepassingen blijken ze heel geschikt.” Daarnaast legde Bio-Dynamics zich al van in het begin van de biogasmarkt toe op deze duurzame industrie. “We hebben steeds oog gehad om ons te profileren in de richting van opportuniteiten die perfect in ons kader passen. Het biogasverhaal past perfect in die strategie. Wij willen niet op de trein springen op het moment dat die voorbij raast, maar als machinist achter het stuur zitten. Dat doen we niet alleen voor tankbouw, maar ook voor sleutel-

Bio-Dynamics

investeerde stevig in eigen bekisting. Ook bij Tereos in Lillebonne realiseerde Bio-Dynamics een mooi project . u

A a n v e r wa n t e s e c t o r e n

Het bedrijf concentreerde zich vanaf dan exclusief op haar rol als aannemer voor de bouw van ronde betonnen tanks, die zeer belangrijk zijn a q u a r a m a # 6 5 I 89

One Name performs in the most demanding environments One Name Pentair Valves & Controls. We’ve made a name for our divisions by backing up the world’s leading range of valves, actuators and associated flow control equipment, with the best customer support services available. Indeed, whatever your process needs, our experienced team can work in partnership with you to ensure you have the most efficient products for your operation. Profitable solutions that will make your production line and your board meetings run a whole lot smoother. When it comes to making your business more efficient there’s only one name you need to remember – Pentair Valves & Controls.

Pentair Valves & Controls Belgium. Phone: +32 16 386 100

www.pentair.com/valves

Onze bijdrage tot het verlagen van uw CO2 We optimize your flow

Bezoek ons op AQUARAMA UK AD & Biogas TRADEP084 FAIR Stand Stand 06 Birmingham 23/10/2014 2-3/7/2014

Packo Pumps België Tel. +32 51 51 92 80 • pumps@packo.com

www.packopumps.com

w proj e ct

u Ook DP World in Kallo rekende op de expertise van Bio-Dynamics.

biogas. Zo plaatsten we in een tijdspanne van nog geen drie jaar meer dan dertig units voor biogas, waardoor wij in die markt tot de top drie behoren. Die positie zetten we momenteel in de verf met de bouw van nieuwe projecten , die samen 12 MW geïnstalleerd vermogen vertegenwoordigen. Het pronkstuk op dat vlak is het project Méthalandes voor Eneria, een dochterbedrijf van Caterpillar. Daar plaatsen we een installatie voor 4,5 MWh. Dat wordt meteen de grootste industriële vergister op Frans grondgebied.” op-de-deurprojecten. Zo voorzien we voor waterzuiveringen ook loopbordessen, betonbescherming, isolatie, wandbekleding en rakelbruggen en kunnen we bij biogas ook instaan voor gasopslag en de mixers. Dankzij die extra service verhoogt onze toegevoegde waarde gevoelig. Onze arbeiders hebben ook die werkzaamheden intussen al prima onder de knie. Van andere oplossingen (bijvoorbeeld plaatsing van motoren of injectiesystemen) houden we bewust onze handen af, net omdat we in die domeinen niet voor toegevoegde waarde kunnen zorgen.” Groei in Frankrijk

In 2009 gaf oprichter Luc Van Hyfte de fakkel door aan Thomas Van Damme. Dat betekent evenwel niet dat de stichter op zijn lauweren rust: hij blijft de polsslag van de onderneming voelen en zijn advies wordt nog altijd zeer naar waarde geschat. Onder impuls van Thomas Van Damme blijft Bio-Dynamics zijn opmars verderzetten, zowel in de agrarische als de industriële sector. Dé reden voor die hausse? De vastberaden keuze voor kwaliteit. Zo investeert het bedrijf regelmatig in vernieuwing van de infrastructuur en het materiaal en werkt het met eigen vrachtwagens, kranen, hoogtewerkers en moderne bekisting. Een viertal jaar geleden verhuisde de firma van Gentbrugge naar een mooi pand in Bachte-Maria-Leerne. Stijn Verfaillie: “Daarnaast werven wij regelmatig gemotiveerde verse krachten aan. Zij kunnen de bediendencrew versterken of worden ingezet in een van

onze werfteams of in onze équipe voor speciale technieken (laswerken, mixers, chauffages,...).” De activiteiten van Bio-Dynamics bestrijken momenteel de Belgische, Franse en Nederlandse markt. Projecten

In eigen land is deze aannemer onder meer prominent actief in de voedingsindustrie. Stijn Verfaillie: “Wij werken al jaren nauw samen met Horafrost, een groentenverwerkend bedrijf uit Staden in volle groeifase. Recent hebben wij daar een volledig nieuwe UASB-reactor gebouwd die de uitbreiding van de productiecapaciteit ondersteunt. De samenwerking met Horafrost is een typisch voorbeeld van hoe wij meegroeien met onze klanten.” Inmiddels ontwikkelt de Franse markt zich al jaren tot dé groeipool voor Bio-Dynamics. “Waar de Loire vroeger voor ons een geografische grens was, hebben wij nu in heel Frankrijk projecten lopen voor

C h a m pa r g o n n e

In Noirlieu, in de buurt van Reims, werkt Bio-Dynamics volop mee aan het project Champargonne. Stijn Verfaillie: “Dit typisch industrieel project zit momenteel in volle constructiefase. Hier bouwen we een installatie met een capaciteit van 3 MWh. Deze opdracht hebben we te danken aan ons partnership met Ampower uit Egem, dat veel ervaring heeft in de biogasmarkt, veel mogelijkheden zag in Frankrijk en de Belgische expertise nu tot bij onze zuiderburen brengt.” Daarmee is de Franse kous voor de aannemer uit Bachte-Maria-Leerne nog lang niet af. Zo werkt het momenteel ook talrijke kleinere projecten uit, met de implementatie van vergistingsinstallaties bij lokale boerderijen. (Door Bart Vancauwenberghe) E www.bio-dynamics.be

Toekomst De komende vijf à zes jaar blijft Bio-Dynamics sterk actief in Frankrijk. “Wij zorgen ook voor ondersteuning ter plekke. Zo beschikken we onder meer over een technisch team dat opereert vanuit Montauban en snelle interventies voor Zuid-Franse werven kan verzorgen. Uiteraard blijven we volop de Belgische markt bewerken en verliezen we onze focus op waterzuivering niet uit het oog.”

a q u a r a m a # 6 5 I 91

De Robuschi ROBOX producten voor zuiveringsinstallaties

Efficiënte olievrije schroefblower met maximale energiebesparing en laag geluidsniveau. • tot 2.500 mbar • tot 10.500 m3/h

De pamco®-biorotoren Een waterzuiveringsinstallatie met pamco®biorotoren heeft veel voordelen: • ideaal voor kleine en middelgrote gemeenschappen (100 tot 5.000 IE) • hoge zuiveringsprestaties • nitrificatie - denitrificatie • opmerkelijke weerstand tegen tijdelijke schokbelastingen • zeer geringe exploitatiekosten • uitstekende integratie in het landschap

Biogasblowerunit voor verplaatsen en comprimeren van biogas • tot 1.000 mbar • tot 2.850 m3/h

Kiezen voor pamco®, is kiezen voor: • • • • • •

meer dan 30 jaren ervaring de best aan de industrie aangepaste biorotoren op de markt een holle as van geverfd staal of van inox slechts 2 steunlagers een veilig onderhoud van langs buiten een drager in honingraatstructuur, die dankzij de geometrie en tussenruimten niet-verstopbaar is • beproefde oplossingen voor het omgaan met onbalansen • verstandige adviezen voor de hele behandelingsinstallatie (voorbezinktank, nabezinktank,…)

Low-pulse Blowerunits: Kompakt en eenvoudig onderhoud. De beste oplossing voor uw installatie • tot 1.000 mbar • tot 10.500 m3/h

exelio s.a. Rue de la China 65 B-4141 Louveigné

T +32(0)4 278 02 28 F +32(0)4 369 90 72 E info@pamco.be I www.exelio.be

Robuschi Benelux B.V. - www.robuschi-benelux.nl

w proj e ct

Aquasystems International nv, bekend om het AQUA TURBO® beluchters-mengers gamma, vergroot de groei op verschillende afzetmarkten. Het voorzag twee grote Arabische projecten van respectievelijk 36 AQUA TURBO® AER-AS oppervlaktebeluchters van 45 kW, en 8 u De nieuwe AQUA TURBO AER-GS beluchter-mengers

toestellen van 110 kW.

Vermijd slechtwerkende oppervlaktebeluchters

en van de projecten bestond uit het vervangen van bestaande traagdraaiende oppervlaktebeluchters, die onvoldoende performantie aan de dag legden. Een typisch verschijnsel bij traagdraaiende oppervlaktebeluchters, zijn kortsluitstromen die voortkomen uit het ontbreken van een keringsmuur. Deze keringsmuur is aanwezig in oxydatiesloten, maar niet in andere reactorvormen, en zorgt ervoor dat de beluchte watervolumes kunnen wegstromen van laan tot laan. Daardoor belucht en mengt dit soort beluchter steeds dezelfde aangezogen watervolumes, als deze keringsmuur ontbreekt. In grotere oppervlaktes is dit verschijnsel zelfs visueel op te merken. Oppervlaktebeluchters zijn nog steeds gegeerde toestellen in afvalwaters met hoge belastingen en hoge temperaturen. Een oppervlaktebeluchter kan het water afkoelen, wat

een invloed heeft op de zuurstofvraag. De zuurstofvraag verlaagt immers drastisch, doordat in kouder water een grotere saturatiewaarde kan bereikt worden. Men kan namelijk veel meer zuurstof inbrengen in kouder water en de endogene respiratie verlaagt. Het actief slib zal in kouder water immers veel minder energie verspillen in celonderhoud. I n i t i e e l r e n d e m e n t v r i jwa r e n

In verschillende projecten, ook in België en Nederland, worden elk jaar verschillende oppervlaktebeluchters type AQUA TURBO® AER-AS geplaatst, om de zuurstofnood bij hoge zomerse temperaturen op te vangen. Daarbij zijn er verschillende projecten waar de bestaande beluchting, voornamelijk membraanbeluchting, onvoldoende zuurstof levert. Dit door verstoppingen, veroudering van de membranen en/of opwarming van het afvalwater. Niettegenstaande de talloze inspanningen om de stabiliteit van het rendement te verlengen doorheen de jaren, moeten tot op heden nog steeds membraandiffusoren vervangen worden, als de klant wenst het initiële rendement te vrijwaren. Ook in andere projecten namen klanten de beslissing om hun membraanbeluchting te vervangen door de AQUA TURBO® AER-AS beluchters en de AQUA TURBO® AER-GS beluchter/mengers. De AER-GS is een mechanische blowergevoede bodembeluchter/menger die vrijstaat op de bodem, uit een verstoppingsvrije

u Systematisch vervangen van bestaande traagdraaiende oppervlaktebeluchters (rechts) door AQUA TURBO® AER-AS oppervlaktebeluchters (links).

waaier bestaat, met mengbladen bovenaan, en luchtverdeelschoepen onderaan om de luchtbellen te versnijden en dispergeren. Het heeft geen bodemlager nodig, en de mechanische dichting komt nooit in contact met het afvalwater. Dit, in combinatie met de eenvoudige installatie en de intense menging bij heel laag verbruik, maakt het systeem heel robuust en flexibel. Voor zuurstofregeling is er niet enkel een frequentiesturing voor de blower, maar ook een frequentiesturing voor de AER-GS, met het oog op optimale zuurstof- en mengregeling. E www.aquaturbo.be

u Het oude ophaalbare membraanbeluchtingssysteem werd vervangen door AQUA TURBO® AER-GS beluchter-mengers.

a q u a r a m a # 6 5 I 93

Rietland zuivert spoelwater Kruisberghoeve Een belucht rietveld dat dagelijks 500 kubieke meter spoelwater zuivert: dat realiseerde Rietland onlangs bij Kruisberghoeve in Arendonk. De landbouwonderneming anticipeert op die manier perfect op de almaar hogere eisen van de voedingsindustrie, voor wie het een belangrijke leverancier is, en toont zo het bewijs van een kwalitatieve aanpak.

e Kruisberghoeve in Arendonk strekt zich uit over een domein van 300 hectare, met daarnaast nog 250 hectare contractteelt. Het aan Nederland grenzende landbouwbedrijf profileert zich de jongste jaren als een specialist in het composteren van groenafval, het spoelen van allerlei landbouwproducten en het telen en verhandelen van akkerbouwgewassen. Heel wat vooraanstaande ondernemingen, onder meer uit de West-Vlaamse diepvriesgroentesector, zijn kind aan huis bij het team van zaakvoerder Jos Sweere. “Elk jaar telen wij op een verantwoorde manier verschillende gewassen. Dat doen we met het oog op een optimale rendabiliteit en een gepaste timing,” legt Jos Sweere uit. “Zo telen wij onder meer aardappelen, wortelen, bonen, maïs, suikerbieten, graan en koolzaad. Daarna zorgen we, zowel voor onze eigen als voor geleverde gewassen, voor de spoeling. We wassen, snijden, sorteren en ‘lezen’ onder meer wortelen, schorseneren, kruiden en aardappelen. Deze activiteiten bereiken hun piek in de

94 I aq u arama # 6 5

periode tussen juli en februari. Tertio verwerken we biologisch afbreekbaar groenafval tot een volledige natuurlijke groencompost. Dat doen we op een duurzame en vernieuwende manier. Bedrijven en kleine zelfstandigen gebruiken deze compost als ideale voeding voor hun bodems.” Studie

Tot voor kort paste de Kruisberghoeve al deels waterrecuperatie toe. Het water uit lagunes werd gebruikt om het grofste vuil van de groenten en gewassen af te spoelen. Met de investering in een belucht rietveld gaat Jos Sweere nu nog een stap verder. Hij contacteerde Vito om een studie te verrichten over welk type waterzuivering het best bij zijn bedrijf past. “Persoonlijk had ik al een voorkeur voor een zuivering via rietvelden, en de resultaten van de Vito-studie wezen uit dat dit inderdaad een goede keuze zou zijn. Bovendien past zo’n systeem uitstekend bij ons

landbouwbedrijf. Een dergelijke investering bleek bij een kostenbatenanalyse ook heel interessant. Bijkomend voordeel is dat zo’n rietveld een zelfbedruipend systeem is dat weinig onderhoud vergt. Ook die troef hielp om de knoop door te hakken.” De installatie van de waterzuivering draaide uit op een gefaseerd traject. Dion van Oirschot, zaakvoerder Rietland: “Toen Vito in functie van de studie enkele waterstalen nam, bleek dat het afvalwater van de Kruisberghoeve 1% klei bevatte. Op zich is dat niet zoveel, maar met een volume van 500 m³ per dag kan dat in principe wel voldoende zijn om een rietveld te doen verstoppen. Daarom installeerde Jos Sweere als voorbehandeling een lamellenafscheider, waarin de kleideeltjes kunnen bezinken. Dat kan de werking van het rietveld alleen maar ten goede komen.” De dimensionering van het rietveld werd vervolgens berekend op basis van nieuwe watermonsters, genomen door het PIH (Provinciaal Instituut voor Hygiëne). Beluchting

Jos Sweere: “Toen ik destijds met de voorbereidingen van dit project begon, besefte ik al dat het een proces van lange adem kon worden. De recuperatie van water met een zware organische vervuiling, zoals het onze, is niet zo simpel. Het was een intense zoektocht, die gelukkig wel de juiste oplossing heeft opgeleverd.”

w proj e ct

u Het rietveld zal dagelijks 500 m³ water zuiveren.

“De eliminatie van de kleideeltjes, maakte een rietveld haalbaar voor dit type afvalwater,” vervolgt Dion van Oirschot. “We becijferden enkele mogelijkheden, en stonden onder meer stil bij de installatie van een percolatierietveld. Zo’n systeem vereist evenwel een grotere oppervlakte en impliceert een grotere kost (onder meer aan zand en grind). Uiteindelijk kozen we voor de optie van een rietveld met beluchting. Hierbij heb je wel de extra kost van de blowers, maar dat weegt niet op tegen de compactheid van het systeem. Bovendien heb je minder folie en substraat nodig. De keuze was dan ook snel gemaakt.” Stroomvoorziening

maal belucht. Dit kan probleemloos worden bijgestuurd in functie van de waternoodzaak en van piekmomenten. Momenteel zuivert het rietveld dagelijks 500 m³ (ofwel 50 m³ gedurende 10 uur), wat de huidige noden van De Kruisberghoeve goed afdekt, met een marge voor uitbreiding.” Naast het rietveld is nog een spaarbekken voorzien, waar permanent zal kunnen worden geput uit een voorraad van 1.500 m³ gezuiverd water. Het rietveld zuivert hoofdzakelijk het spoelwater van de Kruisberghoeve. Op langere termijn, meer bepaald over een vijftal jaren, plant Jos Sweere nog de installatie van een bijkomend rietveld, waarmee dan het afvalwater van de compostering zal worden behandeld.

De Kruisberghoeve is op het eind van straat De Lusthoven gelegen. Op zich een mooie en uitgestrekte locatie, maar de site bevindt zich daardoor wel op het eind van de elektriciteitskabel. Dat impliceert vaak uitdagingen op vlak van stroomvoorziening. Jos Sweere: “Het zorgt ervoor dat we soms kampen met een beperkt vermogen. Dat hebben we opgevangen door zelf generatoren te installeren, zodat onze installaties overdag toch probleemloos op volle toeren kunnen draaien.” Ook bij de installatie van het rietveld dienden Dion van Oirschot en Jos Sweere hiermee rekening te houden. “We hebben dit opgevangen door twee blowers te voorzien,” legt Dion van Oirschot uit. “Overdag, als de generatoren van het bedrijf op volle sterkte werken, draaien die twee blowers gezamenlijk. Als de generatoren van de onderneming worden uitgeschakeld, is er nog voldoende vermogen om één blower continu te laten functioneren. Dankzij die aanpak wordt het rietveld opti-

Het vijfkoppige team van De Kruisberghoeve had er geen probleem mee om heel wat voorbereidende werkzaamheden voor de installatie van het rietveld zelf uit te voeren. “Eind mei zijn we zelf gestart met de graafwerken,” licht Jos Sweere toe. “We hebben ook eigenhandig de folie gelegd, onder begeleiding van het Rietland-team. We stonden mee in voor de vulling van het rietveld en vervolgens hebben we ook de aanleg van de bevloeiingsleidingen en de elektriciteit voor onze rekening genomen.” “Zelf tekenden wij verantwoordelijk voor de beluchting, de drainage, de vulling, de plaatsing van de blowers en de beplanting,” pikt Dion van Oirschot in. “We kunnen het enthousiasme van dergelijke landbouwbedrijven alleen maar toejuichen: zij benutten hun machines en ervaring met grondwerken optimaal om het project mee in goede banen te leiden.”

“Die aanpak is onder meer mogelijk omdat wij over een eigen elektriciteitsmonteur beschikken,” aldus Jos Sweere. “Ook nieuwe machines kopen we aan zonder motor en elektriciteitsvoorzieningen. Dat maakt het mogelijk om voor uniform materiaal te kiezen.” (Door Bart Vancauwenberghe) E www.rietland.com

Ha n d e n u i t d e m o u w e n

Niet-scheurbare folie Voor de installatie van dit rietveld, werkte Rietland met een nieuw type folie. “Het gaat om een folie uit polypropyleen, die bestaat uit drie lagen,” weet Dion van Oirschot. “De producent biedt vijftien jaar garantie op dit product. Dat doen ze natuurlijk niet zomaar. Een test op de scheurvastheid van deze folie, leverde prima resultaten op. Zelfs bij maximale uitrekking, scheurde de folie nog niet. Daardoor kan de installatie nog vlotter verlopen.” Rietland viel onlangs trouwens in de prijzen. De installatie van een rietveld op de Badboot in Antwerpen, leverde hen de Design Award van de IWA (International Water Association) op. u Het team van De Kruisberghoeve stond zelf in voor heel wat voorbereidende werkzaamheden.

a q u a r a m a # 6 5 I 95

w re porta g e

Aanpak Wateris garandeert krimpende facturen Klanten gevoelig laten besparen op operationele kosten, door het rendement van onder meer stoomketels en koeltorens stevig te verhogen: het zijn maar enkele van de voordelen die mogelijk zijn dankzij de audits en begeleiding van Wateris. De Oost-Vlaamse specialist realiseerde de voorbije maanden opnieuw enkele spraakmakende cases die leiden tot een tot de verbeelding sprekende efficiëntieboost. “Onze analyses geven een goed beeld van alle waterstromen, waardoor dergelijke optimalisaties mogelijk zijn,” stipt zaakvoerder Toon Sanczuk aan.

ls Wateris de waterhuishouding van een onderneming onder de loep neemt, gaat het daarbij niet over één nacht ijs. “Wij bekijken het hele plaatje, van de watermeter tot het lozingspunt,” aldus Toon Sanczuk. “Daardoor zijn we goed in staat om ondernemingen te begeleiden op vlak van chemicaliëngebruik, de microbiologie, integrale processen en installaties.” De gegevens van periodieke analyses worden grafisch verwerkt in duidelijke grafieken, die de evolutie van de situatie helder weergeven. “Zo kunnen we onder meer voor stoomketels en koeltorens bekijken in hoeverre de installaties afwijken van de normen en waar er dus dient te worden bijgestuurd.”

Toon Sanczuk. “Daarom moesten we op zoek naar de oorzaken van die golvende curve. Potentiële redenen waren het type water waarmee werd gewerkt, bepaalde onjuiste handelingen van de operator, enzovoort.” Een grondige analyse leerde dat het probleem zich situeerde bij de spui van de stoomketel. “Het systeem was te veel gericht op de bodemspui, waardoor er ook te veel gespuid werd. Daardoor bleef de ketel niet in balans, wat leidde tot een fors energieverlies. Wij adviseerden de operator om de bodemspui te reduceren en veel meer met de bovenspui te gaan werken.” Deze aanpassingen hebben geleid tot het behalen van een maximaal stoomketelrendement. “Via de datagegevens hebben wij vastgesteld dat het waterverbruik niet is gedaald. De laatste maanden was er zelfs een stijgende productie, met als gevolg een extra stoomvraag. Deze acties hebben ervoor gezorgd dat er mits eenvoudige handelingen een grote besparing is gerealiseerd op vlak van energie, water en chemieverbruik.”

u Door een stroom van constante kwaliteit te garanderen, kan onder meer kalkafzetting worden vermeden.

G e v o e l i g e jaa r l i j ks e b e s pa r i n g

Een West-Vlaamse onderneming uit de voedingsindustrie doet in zijn productieproces beroep op een stoomketel, die werkt op basis van grondwater. Omwille van de strenge normen voor voedselveiligheid, moet de stoom van heel goede kwaliteit zijn. Toch zag het bedrijf zich met enkele uitdagingen geconfronteerd. “Uit onze metingen bleek dat het energetisch rendement van de installatie heel slecht was. Bovendien kan het bedrijf zijn volledige behoefte voor productiewater niet invullen met grondwater, omdat de hoeveelheid aan op te pompen grondwater gelimiteerd is door de milieuvergunning. Dit noopte de onderneming tot het optimaal beheer van het watergebruik.” De bevindingen van Wateris leerden dat de firma gevoelig op de waterfactuur kon besparen, door het water dat bestemd is voor stoomproductie eerst

Fluctuerende indikking

Bij een Oost-Vlaamse vleesverwerkende onderneming kwam Wateris tot enkele opmerkelijke vaststellingen. “De indikking op de stoomketel was onderhevig aan stevige schommelingen,” verklaart a q u a r a m a # 6 5 I 97

Advertentie Aquarama_NL.pdf

4/09/14

09:45

DESINFECTIE VAN DRINK- EN PROCESWATER

On-site aanmaken van desinfectiemiddel via electrolytische weg, zonder toevoeging van chemicaliën

VOORDELEN zonder toevoeging van chemicaliën geen gevaarlijke stoffen  gebruikmakend van drinkwater en/of zout  weinig of geen bijproducten  volledig automatisch  lage energieconsumptie  lage operationele kosten  capaciteiten van 1gram tot 100kg/uur  

TOEPASSINGEN voeding | drinkwater | legionella serres | koeling | verse groenten

 Productie tussen 0,1% en 1% desinfectiemiddel op basis van actieve chloor en zuurstof (synergie effect) Newtec Water Systems NV | Industriepark Noord, Zandvoortstraat, 5 2800 Mechelen BELGIUM | 0032 3 641 91 00 | www.newtecwatersystems.eu

Carmeuse, uw partner voor toepassing van kalk in de slib- en waterbehandeling. Carmeuse biedt u een breed scala aan droge en vloeibare kalkproducten en bijbehorende know-how. Voor een zowel duurzame als economische toepassing bij de behandeling van slibben, drink- en afvalwater. > Neem contact met Jurgen Vanden Bon Tel +32 85 830 111 Mob +32 498 17 52 11

NaTural SoluTioNS

w re porta g e

Ko e lwat e r b e h a n d e l i n g – U lt r a s o o n desinfectie

Een West-Vlaams bedrijf uit de metaalsector maakte voor zijn koelwater gebruik van oppervlaktewater. “Op zich is dat de goedkoopste oplossing, maar het nadeel is dat de kwaliteit ervan voortdurend varieert, wat de sturing niet vereenvoudigt. Bovendien loop je op die manier meer risico op kalkafzettingen en bestaat, zeker in de zomermaanden, de kans dat het water bacteriologisch besmet is. Hoe beter je die bacteriologie onder controle krijgt, hoe beter de kwaliteit van het koelproces.”

Beheersplannen Naast gedetailleerde wateranalyses en begeleiding bij de implementatie van waterbehandelingsinstallaties, kan Wateris ook worden geconsulteerd voor het schrijven van beheersplannen, onder meer voor koeltorens. “We stoten wel vaker op afwijkingen in installaties, waarvan de klant niet eens op de hoogte is door een gebrek aan consequente opvolging. Dat kan snel leiden tot een slechtere waterkwaliteit, hogere risico’s en extra chemiekosten. In onze audits onderzoeken we ook de structuur van de leidingen, de chemische en biologische factoren, ... Op basis daarvan kunnen we aanbevelingen doen inzake veiligheid, voor operatoren, voor een optimale legionellapreventie, et cetera.”

u Opvolging van installaties is iets wat door veel bedrijven wordt onderschat.

door een omgekeerde osmose te sturen. “Een dergelijke investering impliceert een kost van 10.000 euro, maar die optimalisatie zou leiden tot een jaarlijkse besparing op de waterkost van maar liefst 40.000 euro. Daardoor verdient de installatie zich dus al na drie maanden terug. Die wetenschap was voor het bedrijf voldoende om hiervoor meteen de nodige inspanningen te leveren.” Dit project was voor Wateris een schoolvoorbeeld van het gegeven dat zelfs bij ondernemingen die al vrij duurzaam ingesteld zijn, vaak toch nog veel werk aan de winkel is. “Het bedrijf had al fors in waterrecuperatie geïnvesteerd. De uitdaging lag hier, net als bij het vorige project, opnieuw in de voorbehandeling. Als de kwaliteit na zo’n voorbehandeling goed is, zit je als bedrijf meteen redelijk safe om je kwaliteitsdoelstellingen en vooropgestelde rendementen te halen. Vooral kleinere bedrijven zien zich evenwel geconfronteerd met uitdagingen inzake opvolging, financiële draagkracht en tijd: ze besteden hun aandacht liefst aan hun core business, waardoor ze te weinig bezig zijn met stoomketelbeheer en door een niet-optimaal rendement te veel uitgeven aan energie en water. Zo belanden ze in een vicieuze cirkel.”

Daarom stelde Wateris een aanpak voor waarbij het water zodanig wordt geconditioneerd dat het evolueert tot een stroom van constante kwaliteit. “We willen voor de klant drie doelstellingen realiseren: minder (kalk)afzetting op zijn warmtewisselaar, een verlaagde factuur voor chemicaliën (biociden) en de kans op bacteriologische problemen fors reduceren of zelfs uitsluiten.” Het troebele oppervlaktewater wordt opgevangen in een wachtbekken met een ultrasoon behandeling. “Het resultaat na behandeling was helder transparant water en ideaal om verder behandeld te worden over een zandfiltratie, ontharding en omgekeerde osmose, om zo een constante waterkwaliteit te garanderen. Daarna voorzien we in het buffervat opnieuw een ultrasone behandeling voor post-desinfectie, zodat de eventueel nog aanwezige bacteriën en biofilm geen kans krijgen om te ontwikkelen. Indien nodig, kan het nadien nog worden behandeld met een veel beperktere hoeveelheid aan biociden.” Met deze aanpak kan het bedrijf zijn totale operationele kost gevoelig inkrimpen. “De return on investment situeert zich hierbij vooral in de operationele werking en in de bedrijfszekerheid van het integrale proces.” (Door Bart Vancauwenberghe) E

www.wateris.be

u Milieuvriendelijke desinfectie koeltorens: Ultrasoon desinfectie

a q u a r a m a # 6 5 I 99

Voldoen aan de normen van de Europese gemeenschap: het vormt een stevige uitdaging voor talrijke waterzuiveringsstations die al enige levensjaren op de teller hebben staan. Dat geldt niet alleen voor Belgische installaties, ook over de grenzen heen worden forse inspanningen geleverd om zuiveringsinstallaties te optimaliseren. Zo kan de Franse stad Rijsel bijvoorbeeld sinds begin vorig jaar rekenen op een gloednieuw waterzuiveringsstation. Onder meer WEG Benelux en Atlas Copco leverden een belangrijke bijdrage tot het welslagen van dit project.

WEG levert motoren en drives voor nieuwe WZI in Rijsel

et voormalige waterzuiveringsstation van Rijsel werd gebouwd in 1969. Gezien die leeftijd was het vrij logisch dat het station behoefte had aan een verjongingskuur. De opdracht werd toevertrouwd aan Veolia Water Solutions & Technologies, meer bepaald aan dochteronderneming OTV (het technologische filiaal van de groep), die een volledig nieuwe installatie bouwde. N i e u w s tat i o n

“De oude installatie in Rijsel was niet aangepast aan de normen van de 21ste eeuw,” verduidelijkt Armel Bezu, onderhoudsverantwoordelijke voor Veolia van het nieuwe waterzuiveringsstation. “Daarom was het hoog tijd dat het station volledig werd vernieuwd, zodat het opnieuw helemaal kon voldoen aan de Europese normen inzake het afstoten van fosfor en stikstof.” De nieuwe installatie werd gebouwd in Marquettelez-Lille. “Het gaat om een ultramodern station, dat voldoet aan de hoogste standaarden op vlak van duurzaamheid en technologie,” licht Patrick Binjamin van Atlas Copco toe. “Daardoor kan het station worden gerund aan een geoptimaliseerde exploitatie- en energiekost.”

Het afvalwater ondergaat dan weer drie processen. Ten eerste komt het terecht in een Multiflo®installatie. Deze bewezen technologie voor waterontharding is verpakt in een draagbaar ontwerp. In Rijsel wordt deze primaire behandeling ingezet voor de verwijdering van gesuspendeerde vaste stoffen. Vervolgens passeert het water door de hybride technologie Hybas®, die zorgt voor een biologische behandeling. Dit combineert het beste van twee bekende technologieën: actief slib en een AnoxKaldnes MBBR (Moving Bed Biofilm Reactor). Hierdoor is een hogere behandelingscapaciteit mogelijk in een kleiner volume. Tenslotte wordt het water nog eens over Hydrotech Discfilters gestuurd. Deze tertiaire behandeling biedt de mogelijkheid om het effluent nog verder te zuiveren. G r o t e t o e g e v o e g d e waa r d e

Het nieuwe waterzuiveringsstation is om diverse redenen erg nuttig voor de streek. “Ten eerste zal er

Behandeling

Het station heeft de capaciteit om het afvalwater te zuiveren voor een bevolking van liefst 620.000 mensen. Het bestaat uit twee aparte behandelingsunits: een voor afvalwater (2,8 m³/s) en een voor stormwater (5,3 m³/s). Het stormwater zal worden behandeld in het gepatenteerde flocculatieproces Actiflo®.

100 I aq u ar ama # 6 5

u De W22-motor van WEG bespaart stevig op energie.

op piekmomenten meer water kunnen worden verwerkt, wat het beheer van het netwerk zal vergemakkelijken,” weet Armel Bezu. “Secundo zal de waterkwaliteit van de Marque (kanaal waar het water in wordt geloosd) gevoelig verbeteren. Daarnaast zal de hoeveelheid slib ook stevig verminderen, waardoor er minder slib dient te worden afgevoerd. Daarmee kunnen we de ecologische voetafdruk fors inkrimpen, want er zullen veel minder vrachtwagens op de weg moeten worden gestuurd. Last but not least maakt de warmtekrachtkoppeling het ook mogelijk om via dit station elektriciteit te produceren.” Pa r t n e r s h i p

Het was geen toeval dat Veolia France met WEG Benelux en Atlas Copco in zee ging voor dit project. Patrick Binjamin: “Er waren al goede relaties tussen Atlas Copco en Veolia, meer bepaald met dochterbedrijf OTV, omdat Atlas Copco sinds 2010 voor de markt van waterzuiveringsstations uitpakt met oplossingen voor overdruk aan een hoog energetisch rendement. Dergelijke systemen werden eerder al geïnstalleerd bij ettelijke nieuwe stations, onder meer in de regio rond Parijs en in Noord-Frankrijk (Hénin Beaumont, Cergy pontoise, ...).” Voor het project in Marquette-lez-Lille werd geopteerd voor een oplossing met 3+1 schroefcompressoren in elk bassin. “Dit laat een heel groot bereik van flow controle toe in elk bekken, van 2700 Nm³/h tot 23000 Nm³/h, met een goed energetisch rendement en vrij constant. Bovendien bespaarden de ‘plug and play’-oplossingen uit het Premiumgamma heel wat studie-uren op vlak van elektriciteit en automatismen,” vervolgt Patrick Benjamin.

w proj e ct

P r o d u c t e n W EG e n At l a s C o p c o

Specifiek werd geopteerd voor ZS Premium-compressoren van Atlas Copco, die werden uitgerust met een regelaar aangepast aan de instellingen van de klant. Deze schroefcompressoren zijn uitgerust met de hoogefficiënte elektrische W22-motoren en de CFW11M-frequentiesturingen van WEG.

tot 400 kW) worden trouwens gebruikt in het volledige assortiment ZS-blowers van Atlas Copco, die worden ingezet voor afvalwaterzuiveringsstations, de voedingsen drankenindustrie en voor chemische processen.” De W22-motor is een driefasige motor die talrijke voordelen biedt: het systeem bespaart op energie,

biedt een verhoogde productiviteit, heeft een verhoogde levensduur en vereist minder onderhoud dan gelijkaardige motoren. Hij is nu al beschikbaar in een versie die voldoet aan de IE3- en zelfs IE4 normering. “Dit bewijst eens te meer hoezeer WEG zijn pioniersrol ter harte neemt,” aldus Werner Joosens. (Door Bart Vancauwenberghe)

Werner Joosens, WEG Benelux: “Deze W22-motoren hebben een vermogen van 355 kW en de gebruikte frequentieregelaars zijn van het modulaire type, bestaande uit vermogenmodules van telkens 400 kW. Op deze manier kunnen verschillende vermogenmodules gecombineerd worden tot sturingen van 2 MW. Bijkomend voordeel is dat met behulp van een speciale transformator de sturingen 12 puls worden aangesloten, waardoor er veel minder harmonische storingen worden gecreëerd. De drives van het type CFW11 en de W22-motoren (vermogens van 18,5 kW u De motoren van WEG zijn geïntegreerd in de ZS Premium-compressoren van Atlas Copco. De compressoren werken ondermeer met de CFW11M-frequentiesturingen van WEG.

WEG Benelux WEG Benelux is het Belgisch filiaal van het Braziliaans bedrijf WEG. Met hoofdkantoor in Jaraguá do Sul (Brazilië) werd WEG in 1961 opgericht als fabrikant van elektromotoren. Tegenwoordig is het

Evaluatie Onder meer door de grootte van het project, was het vrij logisch dat er hier en daar uitdagingen optraden in het bouwproces. “Bij het constructiegedeelte en de ingebruikname dienden inderdaad enkele kinderziekten te worden opgelost,” herinnert Armel Bezu zich. “Eenmaal alles goed en wel was opgestart, hebben we nog amper problemen gekend. Het waren vrij indrukwekkende werken, die in een relatief korte tijdspanne dienden te gebeuren. Tussen de start van de werkzaamheden en de opstart van het sta-

bedrijf, met 26.000 medewerkers wereld-

tion zat een periode van amper twee jaar. De grootste moeilijkheid lag in de fasering

wijd, een leverancier van complete syste-

van de werken en de coördinatie tussen de verschillende aannemers, aangezien de con-

men en biedt het kant-en-klare oplossin-

tinuïteit van de zuivering gedurende de hele periode gegarandeerd moest blijven. Glo-

gen met motoren, frequentieregelaars,

baal bekeken zijn we vrij tevreden over de samenwerking met de partners, temeer Atlas

soft-starters, enzovoort. WEG Bene-

Copco zich heel correct heeft opgesteld toen er enkele uitdagingen bij het afstellen van

lux (voorheen WEG Europe) is dit jaar

de compressoren bleken te zijn.”

22 jaar actief.

“Die akkefietjes, die vier tot zes maanden aansleepten, hebben ervoor gezorgd dat de klant inderdaad wat tijd heeft verloren. Wij hebben dat opgelost door Veolia hiervoor

www.weg.net

een aangepaste vergoeding te betalen,” stipt Patrick Binjamin aan.

a q u a r a m a # 6 5 I 101

PPadv_A5_aquaLEUVEN_Opmaak 1 01-09-14 14:40 Pagina 2

vision on plastic solutions P

SO BEZOEK ON

A AQUARAM IR TRADE FA

AL LEUVEN BRABANTH 2014 23 OKTOBER

• •

•

25 topmerken uit voorraad leverbaar binnen 24 uur Duurzame kunststof leidingsystemen van Ø 10 mm tot Ø 3600 mm Technische ondersteuning bij projecten

STANDNR. 95

KAPELSESTEENWEG 292 • 2930 BRASSCHAAT • TEL. +32 (0)38 080 497 • WWW.PROFILPLAST.BE

Een nieuwe wereldspeler in water In september 2010 is een nieuwe wereldspeler in waterbehandeling opgestaan om geavanceerde technologieën en gedetailleerde proceskennis in te zetten voor municipale, industriële en afvalwatertoepassingen. De fusie tussen Eimco Water Technologies, Enviroquip en Christ Water Technologies brengt meer dan 200 jaar ervaring van enkele zeer bekende merken en de meest vakkundige medewerkers bij elkaar.

Ovivo is wereldwijd vertegenwoordigd in 21 landen in Azië, Europa, Afrika en Noord en Zuid Amerika. Ovivo wordt gedreven door een doel: “create value in water” door innovatie, creativiteit en expertise.

Ovivo_HorizAd_NL_13_05_195x134mm_v1.indd 1

16/05/2011 16:02

w proj e ct

Xylem, meer dan ooit ook thuis in drinkwater Laat in de waterwereld de naam Xylem vallen, en uw gesprekspartner legt vrij snel de link naar vuilwaterpompen. Die associatie is volledig correct, maar tegelijk onvolledig: de multinational heeft namelijk nog veel andere pijlen op de boog en profileert zich de jongste jaren steeds nadrukkelijker op de drinkwatermarkt. Die ambitie wordt onderstreept door enkele spraakmakende referenties. Zo is het bedrijf onder meer betrokken bij de bouw van een indrukwekkend drinkwaterstation in de nieuwe Egyptische stad Madinaty en fungeerde het ook als een belangrijke partner bij de bouw van de nieuwe installatie van De Watergroep voor ozondosering in Kluizen.

“M

adinaty is een nieuwe stad die zich in vroeger woestijngebied bevindt en volop in opbouw is. Het gaat om een project in de buurt van de Egyptische hoofdstad Cairo van de Talaat Mustapha Group. Om deze stad van drinkwater te voorzien, nam de bouwheer Waterleau onder de arm. Waterleau staat in voor het ontwerp en de constructie van een ontziltingsplant (circa 10.000 m³/dag), met brak grondwater als bronwater. Het is de bedoeling dat in eerste

instantie een drinkwaterstation wordt gebouwd en op termijn ook een installatie voor waterzuivering. Waterleau en Xylem zijn geen onbekenden voor elkaar. “Waterleau kent ons, net als zovelen, in eerste instantie van onze vuilwaterpompen,” stipt Bart Dewitte, account manager treatment bij Xylem, aan. “Eenmaal zij er op de hoogte van waren dat wij in ons assortiment ook de kwalitatieve drinkwaterpompen van het Oostenrijkse merk Vogel aanbieden en intussen al een drietal jaren vertrouwd zijn met deze markt, kregen we het licht op groen om hen te ondersteunen bij de bouw van het drinkwaterstation in Madinaty.” Stevige uitdaging

Waterleau werd binnen het kader van dit project met een aantal stevige uitdagingen geconfronteerd. “Zo moet via boorputten het bronwater worden opgepompt uit een ondergronds meer, dat zich op een diepte van liefst 250 meter bevindt,” vervolgt Bart Dewitte. “Om dit proces te kunnen laten slagen,

moest Waterleau kunnen rekenen op betrouwbare hogedrukpompen. Het water wordt namelijk opgepompt onder een druk van 38 bar. Het ondergronds meer is in het verleden amper of zelfs helemaal niet aangeboord geweest, waardoor het zelfs op lange termijn als bron voor de aanmaak van kwalitatief grondwater kan fungeren.” Om een idee te krijgen over de kwaliteit van dergelijke pompen, brachten de verantwoordelijken van Waterleau een bezoek aan een Spaans irrigatieproject waar Xylem onlangs aan meewerkte. “Naast informatie over de pompen, leverde dat ook inspiratie op voor de aanpak van de cablering.” Het bronwater wordt uit het meer gepompt door 10 pompen van elk 83 kW. “De pompen zijn in duplex opgesteld en goed voor een debiet van 77 m³ per uur. In samenwerking met Hydroscan, een Leuvens expertisebureau inzake integraal waterbeheer, hebben we een risicoanalyse uitgevoerd voor het optreden van waterslagfenomenen.”

u In Madinaty worden boorputpompen van Xylem ingezet om water op te pompen uit een ondergronds meer.

a q u a r a m a # 6 5 I 103

w proj e ct

u De nieuwe injectie-unit voor ozon in het drinkwaterstation van Kluizen

Omgekeerde osmose

Eenmaal het water opgepompt, wordt het eerst over een multimediafilter gepompt waarna het onder hoge druk door een installatie voor omgekeerde osmose gestuurd wordt, om de gewenste drinkwaterkwaliteit te bereiken. Ook in deze tweede fase van het proces leverde Xylem een belangrijke bijdrage. “Hiervoor werden respectievelijk de ‘cleaning in place’-pompen en de high pressure-pompen geleverd.” Het was de bedoeling dat het hele drinkwaterstation in juli operationeel zou zijn, en die timing werd ook vrij goed gerespecteerd. Bij dit project kon Xylem eens te meer de flexibiliteit van de organisatie bewijzen, want er moest vrij kort op de bal worden gespeeld. “Dit project diende op korte termijn te worden afgerond, want de bestelling liep pas in maart-april binnen en de pompen moesten dus enkele maanden later al operationeel zijn.” Voor Waterleau en Xylem was het de eerste keer dat ze voor een drinkwaterproject samenwerkten. “Het is de bedoeling ons steeds meer in dit marktsegment te profileren, want we hebben er ook de producten voor. Zo zijn we met Vogel onder meer sterk in boorputpompen, boilerfeedpompen en ‘in-line suction’-pompen, in dit project zelfs in gegoten inox. Dergelijke pompen worden onder meer in de drinkwatermarkt, bij airconditioningprojecten en in de industrie ingezet. Het is maar één van de brands die we in drinkwaterapplicaties kunnen aanbieden.”

Omwille van de grotere drinkwaterverkoop, had De Watergroep nood aan een grotere installatie voor ozondosering. Daarom werd beslist een volledig nieuwe ozoninstallatie te bouwen, met momenteel twee ozongeneratoren. Later komt daar normaliter nog een derde bij. “Bij de aanbesteding speelden naast de prijs ook de service en de kwaliteit een belangrijke rol,” vervolgt Bart Dewitte. “Wij kregen de opdracht eind vorig jaar toegewezen en fungeren als hoofdaannemer. Normaal is dat niet echt onze rol, maar omdat de installatie voor het overgrote deel uit apparatuur bestaat, wilde De Watergroep dat de belangrijkste leverancier die taak op zich nam.”

Kluizen

Het complex bestaat uit een hoogspanningscabine (de generatoren werken op 5500 Volt), de generatoren zelf (van het Duitse merk Wedeco), een ozoninjectiesysteem, een koelwaterskid en een grote statische menger. “Wij hebben alles zelf geleverd en deden voor de montage beroep op Deckx. Een heel bewuste keuze, want Deckx was nauw betrokken bij de bouw van de vorige installatie en kende de plant heel goed, waardoor we niet vanaf nul moesten beginnen.”

De breedte van de Xylem-mogelijkheden voor drinkwaterprojecten wordt ook geïllustreerd door de nauwe samenwerking met De Watergroep bij de bouw van de nieuwe installatie voor ozongeneratie, bestemd voor het drinkwaterproductiecentrum in Kluizen. Dit drinkwaterstation heeft een rijke historiek: het dateert van 1974 en werd in 1996 uitgebreid met een tweede spaarbekken. Het bijkomende, in 2007 gebouwde productiecentrum, verhoogde de capaciteit tot 60 miljoen liter per dag. In de toekomst zal dat worden uitgebreid tot 80 miljoen liter (80.000 m³) per dag.

Vanuit het nieuwe gebouw (met aparte ruimtes voor de generatoren, de koeling en de meetapparatuur) vertrekt de ozonleiding naar het gebouw waar de actiefkoolbehandeling gebeurt. De twee injectie-units (later drie, als de extra generator wordt geïnstalleerd) bevinden zich in het bypassgedeelte. “Na deze fase wordt nog een chloordosering toegevoegd om de drinkwaterkwaliteit te bereiken. Bij de bouw van het actiefkoolgedeelte ging veel aandacht naar veiligheidsvoorzieningen. Zo is de hele ruimte goed geventileerd en zijn er

104 I aq u ar ama # 6 5

ook overal ozondetectoren aanwezig. Het injectiesysteem is zo dicht mogelijk bij het water voorzien, waardoor er een snelle reactie kan optreden. Anders dreigt het risico op vorming van dibromaat, wat bij drinkwater te vermijden is.” De installatie heeft in de zomer proefgedraaid en neemt normaal in september de volledige functie van het vroegere systeem over, zodat de vorige installatie kan worden afgebroken. “Deze projecten illustreren nogmaals dat wij op de nationale en internationale drinkwatermarkt sterk scoren met hoogwaardige pompen, installaties voor ozon- en UV-behandeling en systemen voor efficiënte open zandfiltratie,” besluit Bart Dewitte. (Door Bart Vancauwenberghe) E www.xyleminc.com

A c t i e f ko o l b e h a n d e l i n g

u De nieuwe installatie in Kluizen heeft in de zomer proefgedraaid en neemt in september de volledige functie van het vroegere systeem over.

ACO. ACO. ACO. Totaaloplossingen Totaaloplossingen Totaaloplossingen voor voor voor efficiënt efficiënt efficiënt waterbeheer. waterbeheer. waterbeheer.

[COLLECT] [COLLECT] [COLLECT]

[CLEAN] [CLEAN] [CLEAN]

[HOLD] [HOLD] [HOLD]

[RELEASE] [RELEASE] [RELEASE]

Uiteindelijk Uiteindelijk wordt wordt het het water wordt water het water HetHet water water wordt Hetwordt water wordt Uiteindelijk Is het regenwater regenwater Is het regenwater VanVan de eerste de eerste Van druppel dedruppel eerste diedruppel die die Is het gedimensioneerd gedimensioneerd afgevoerd afgevoerd afgevoerd gestockeerd in bufferin bufferofinof bufferofgedimensioneerd verontreinigd of wordt of wordt er oferwordtgestockeerd er gestockeerd op de op oppervlakte de oppervlakte op de oppervlakte valtvalt tot tot valt verontreinigd tot verontreinigd in de in ondergrond, de ondergrond, in de ondergrond, naarnaar de de naar de infiltratiebekkens infiltratiebekkens infiltratiebekkens om om om proceswater proceswater proceswater opgevangen? opgevangen? opgevangen? het het grootste, grootste, het berekende grootste, berekende berekende riolering, riolering, een riolering, een rivier rivier ofeen een of rivier een of een overstromingen overstromingen overstromingen in lager in lager in lager Vetten, oliën oliën Vetten, en slibdeeltjes enoliën slibdeeltjes en slibdeeltjes debiet, debiet, allesalles debiet, wordt wordt alles wordtVetten, wachtbekken. natuurlijk wachtbekken. wachtbekken. gelegen gelegen gebieden gelegen gebieden tegen gebieden tegen te tetegennatuurlijk te natuurlijk worden worden eruit worden eruit gehaald, gehaald, eruit gehaald, gecontroleerd gecontroleerd gecontroleerd opgevangen opgevangen opgevangen gaan. gaan. gaan. omdat omdat het het milieu omdat milieu ons hetons milieu ons en in ende in gewenste deen gewenste in derichting gewenste richting richting dierbaar dierbaar is. dierbaar is. is. gestuurd. gestuurd. gestuurd.

OLIEOLIEENOLIEEN EN INFILTRATIEINFILTRATIEINFILTRATIEENEN EN AFVOERGOTEN AFVOERGOTEN AFVOERGOTEN VETAFSCHEIDERS VETAFSCHEIDERS VETAFSCHEIDERS BUFFERINGSBEKKENS BUFFERINGSBEKKENS BUFFERINGSBEKKENS POMPPUTTEN POMPPUTTEN POMPPUTTEN ACOACO Passavant Passavant ACO n.v.Passavant n.v. - Preenakker - Preenakker n.v. -8,Preenakker 1785 8, 1785 Merchtem Merchtem 8, 1785 - Tel. Merchtem - 052 Tel. 052 38 17 -38 Tel. 70 17052 -70 Fax. 38 - Fax. 052 17 70 052 38 17 - 38 Fax. 71 17052 -71 www.aco.be 38 - www.aco.be 17 71 - www.aco.be - info@aco.be - info@aco.be - info@aco.be

u Voor de eigen afvullijn investeerde de

brouwerij in het performant desinfectiesysteem van Spirotech

Stabiel chloordioxide desinfecteert water brouwerij Ter Dolen Een continu productieproces van hoge kwaliteit, dat volledig voldoet aan de strenge eisen van desinfectie: het staat hoog op het prioriteitenlijstje van elke zichzelf respecterende onderneming uit de voedingsen drankenindustrie. Ook brouwerij Ter Dolen hecht er veel belang aan. Daarom klopte het familiebedrijf uit Houthalen-Helchteren aan bij Spirotech. Dankzij stabiel, vloeibaar chloordioxide slaagt de brouwerij er nu preventief in om elk risico op waterinfectie uit te sluiten.

rouwerij Ter Dolen is gevestigd in een prachtig, zestiende-eeuws kasteeldomein. De hypermoderne brouwerij beschikt er onder meer over een gezellig café en een aangenaam, verwarmd terras. Medestichter Armand Desplenter gaf een tijdje geleden de fakkel door aan dochter Mieke. Door het succes van het bedrijf werden onlangs belangrijke knopen doorgehakt voor de uitbreiding van de brouwerij. Zo investeerde de onderneming onder meer in een eigen afvullijn. Daardoor gingen het management en brouwmeester Hendrik Hanssen ook nadenken over een preventief, performant desinfectiesysteem. Via mondtot-mondreclame kwamen de zaakvoerders van Ter Dolen terecht bij Spirotech uit Tessenderlo. La n c e r i n g i n 2 0 1 2

“Desinfectie is één van onze stokpaardjes,” stipt Eddy Jansen van Spirotech aan. De zaakvoerder van het Limburgse bedrijf bouwde de jongste jaren een mooi referentielijstje op in de voedingsen drankenindustrie. Dat dankt Spirotech onder meer aan de lan106 I aq u ar ama # 6 5

cering van stabiel, vloeibaar chloordioxide in 2012. “In vergelijking met gasvormig chloordioxide, heeft het SpiroPlus stabiel chloordioxide diverse voordelen,” beklemtoont Jansen. “De gasvormige variant dient ter plaatse te worden geproduceerd in een dure generator en moet worden geïnjecteerd via die generator. De nieuwe oplossing is een stuk veiliger, heel efficiënt (doodt gegarandeerd alle bacteriën af) en werkt al heel goed bij een erg lage dosering.”

Stabiel chloordioxide wordt intussen onder meer breed toegepast in de Belgische en Duitse voedingsen drankensector, maar leent zich voor nog meer toepassingen. Zo bewijst het ook zijn waarde als wapen in de preventie en bestrijding van legionella-organismen in koelsystemen. “Het is bovendien een milieuvriendelijk product. Afvalwater dat hiermee behandeld is, mag probleemloos worden geloosd op oppervlaktewater: de vervuilende stoffen worden volledig afgebroken.” C o n c e p t u e l e aa n pa k

Bakkerijen, vlees- en visverwerkende ondernemingen, brouwerijen,... : ze moeten allemaal voldoen aan de strenge eisen op microbiologisch niveau van het FAVV (Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen). Een krachtig desinfectiemiddel past naadloos in dat verhaal. “Wij beperken ons evenwel niet tot het puur leveren van het product, maar hebben bewust gekozen voor een conceptuele aanpak,” verduidelijkt Eddy Jansen. “Dit omvat onder meer een nauwkeurige opvolging gedurende de implementatieperiode van enkele

w proj e ct

maanden. Daarin voeren we voortdurend analyses uit, in overeenstemming met de strenge autocontrolegidsen van het FAVV. Daarnaast voorzien we ook een opleiding voor de interne mensen die zich met de dosering van het stabiel chloordioxide zullen bezighouden. Op zich is het gebruik ervan niet moeilijk, maar het vereist toch een bepaalde kennis, zodat ook de veiligheidsvoorschriften nauwkeurig worden nageleefd.”

In de prijzen In Brouwerij Ter Dolen worden een aantal gereputeerde abdijbieren gebrouwen. Eén daarvan is Ter Dolen Donker, dat in een proeverij (georganiseerd door De Standaard en Het Nieuwsblad) werd verkozen tot het beste Vlaamse - en tweede beste Bel-

Injectie

gische - donker abdijbier. Nog in deze

Het stabiel chloordioxide wordt bij Brouwerij Ter Dolen geïnjecteerd op de plaats waar het leidingwater binnenkomt. “We kiezen voor een dosering in functie van de te verwachten microbiologische belasting. Meetresultaten op de meest kritische punten van de productielijn (onder meer de flessenreiniging en de tanklijn) leren dat er in elke fase van het proces sowieso 0,15 ppm SpiroPlus (de minimumnorm, red.) in het water aanwezig blijft. Die dosis biedt de sluitende garantie dat alle mogelijke bacteriën efficiënt worden afgedood. Dat wordt ook bewezen door de resultaten van microbiologische analyses.” ClO2 werkt dermate kiemdodend dat uiterst lage concentraties volstaan om bij minimale contacttijd onder meer salmonella, legionella, listeria, cryptosporidium, cystes en andere schimmels, parasieten en virussen volledig te vernietigen. “Bovendien krijgen die bacteriën geen kans om een resistentie tegen deze oplossing op te bouwen, omdat de cellen van binnenuit worden afgebroken.” Ook biofilm krijgt door het SpiroPlus chloordioxide geen enkele kans om de roestvrij stalen leidingen van brouwerijen en andere bedrijven aan te tasten. “Biofilm ontstaat door de aanhechting en de groei van micro-organismen op het leidingoppervlak. Deze besmettingsbron is doorgaans moeilijk aan te pakken: ze vormt namelijk een beschermende laag over de pathogene organismen, waardoor de meeste desinfectiemiddelen niet eens tot bij de bacteriën kunnen komen. Het krachtig ontsmet-

proeverij kaapte Ter Dolen Blond bij de blonde bieren de derde plaats weg. In de Brussels Beer Challenge viel Ter Dolen Donker nogmaals in de prijzen, met een bronzen medaille. Geen probleem, want ook de gouden medaille ging naar Ter Dolen, met het bier u Ook biofilm krijgt geen kans om de roestvrij stalen

leidingen aan te tasten.

‘Armand’. Dit bier werd door dochter Mieke speciaal gebrouwen ter ere van haar vader en medestichter Armand

tende effect van SpiroPlus chloordioxide voorkomt de vorming van biofilm en verwijdert deze slijmerige laag uit het leidingsysteem van alle waterinstallaties.” G e u r - e n s m aa k l o o s

Het vloeibaar, stabiel chloordioxide leent zich vooral voor kleinere tot middelgrote toepassingen. Het desinfectiemiddel wordt aangemaakt volgens een uniek productieprocedé, dat dus niet langer de investering in een generator vereist. De sterk geconcentreerde oplossing kan rechtstreeks vanuit het recipiënt worden gedoseerd. “Het product staat garant voor een duurzame waterkwaliteit, zonder geur, bijsmaak of wijzigingen aan de chemische parameters van het water.” (Door Bart Vancauwenberghe) E

Desplenter. ‘Armand’ is een bijzonder verfrissend bier, met een erg fruitig aroma en tinten van onder meer citrus en grapefruit. Het assortiment van Brouwerij Ter Dolen omvat ook nog een kriekbier en een tripel.

www.spirotech.be

Industriële projecten Spirotech België is binnen de internationale groep, met hoofdzetel in Nederland, verantwoordelijk voor de industriële tak. Het specialiseert zich in de waterbehandeling van open en gesloten systemen in de industrie. “In ons eigen laboratorium analyseren we vloeistofmonsters en onderzoeken we onder meer corrosie, microbiologische vervuiling en afzettingen in watervoerende installaties.” Naast de SpiroPlus additieven heeft het bedrijf nog talrijke andere ijzers in het vuur. Zo zorgen mechanische filter- en ontgassingstechnieken voor continue vuil- en luchtverwijdering, zodat de industriële toepassingen van de klant gegarandeerd worden geoptimaliseerd naar installatie- en procesrendement. Door een goede mix van mechanische en chemische technieken realiseert Spirotech België bvba jaarlijks talrijke energiebesparingen bij hun industriële klanten. a q u a r a m a # 6 5 I 107

U zoekt een partner die uw doelstellingen begrijpt. U wilt efficiënte installaties. Wij hebben uw automatiseringsoplossing.

Veiligheid | Eenvoud | Efficiëntie | Expertise

Uw partner voor de automatisering van waterbehandeling: Festo kan bedrijven in de water/wastewater -industrie het voordeel bieden van een ‘single source supplier’, het comfort van wereldwijd beschikbare support, en systeemzekerheid dankzij diagnose op afstand.

Festo Belgium nv www.festo.be

Festo Belgium

years 1964 – 2014

w re porta g e Festo is dit jaar een halve eeuw actief op Belgisch grondgebied. In 1964 besliste de Duitse firma om in Anderlecht een filiaal op te richten dat ook de distributie van Festo componenten verzorgde in het Groothertogdom Luxemburg. 50 jaar later bevinden de gebouwen zich aan de oostkant van Brussel. Het streven naar het gebruik van kennis en ervaring om de productiviteit van klanten te verhou Pneumatische lineaire aandrijvingen voor het openen en sluiten van de proceskleppen.

gen bleef ongewijzigd.

Automatiseringsoplossingen voor gemeentelijke en industriële wateren afvalwaterbehandeling u Festo Pneumatic Belgium bvba, pionier in persluchtautomatisering sinds 1964

esto is wereldwijd gekend voor zijn automatiseringstechnologie voor de industrie. Gestart als bedrijf dat voornamelijk houtbewerkingsmachines maakte (de allereerste kettingzaag!), zagen de oprichters snel het potentieel van pneumatica bij de automatisering in de houtverwerkende nijverheid. Het bleef niet beperkt tot deze sector en algauw werd de nadruk gelegd op industriële pneumatische automatisering met tal van innovaties zoals het ventieleiland. Tijdens de jaren zestig merkte de producent het tekort aan kennis over pneumatische technieken op, en stichtte Festo Didactic. Deze onderneming

had, en heeft nog altijd, de doelstelling om werknemers en studenten beter op te leiden in automatiseringstechnologie. In het continu streven naar innovatie, heeft Festo eveneens ingezet op de markt van elektrische automatisering vanaf 1997 en Process Automation sinds 2007.

de productiviteit te verhogen, de kosten te verminderen en de beschikbaarheid van de installaties te verhogen. Het bedrijf bracht de jongste jaren veel innovatieve producten op de markt, ook voor de wateren afvalwaterbehandelingsindustrie. E www.festo.be

I n n o vat i e v e p r o d u c t e n

Het Belgisch filiaal telt 56 personeelsleden. De samenwerking tussen een interne verkoopploeg, ervaren technische adviseurs op het terrein en een uitgebreid netwerk van officiële distributeurs bieden nog steeds een meerwaarde voor de klanten. Festo beschikt over een jarenlange ervaring in industriële automatisering. Deze kennis laat zich met succes inzetten in de process automation. Geïntegreerde automatisering en een totaalaanpak met geïndividualiseerde oplossingen, helpen om

Partner in watertechnologie Festo biedt op maat gemaakte en kosteneffectieve automatiseringsoplossingen voor gemeentelijke en industriële wateren afvalwaterbehandeling. Economisch voordelig, betrouwbaar en robuust, alles uit één hand: van aandrijftechnologie tot veldniveau, als component of inbouwklaar systeem. Precies in het domein van de vereisten inzake wateren afvalwaterbehandeling toont pneumatiek zich als een waardevol en uiterst betrouwbaar alternatief voor elektrische automatiseringssystemen. Pneumatiek als een van de onmisbare toonaangevende technologieën in de automatisering onderscheidt zich door robuustheid en kosteneffectieve systeemoplossingen.

a q u a r a m a # 6 5 I 109

Born to run If you expect highest performance and maximum availability in all fields of application, opt for GEA Westfalia Separator ecoforce. This new decanter saves energy, water and operating costs, but not at the expense of robustness and endurance. High separating effciiency and throughput capacities have never before been available as reliably and sustainably. ecoforce is not just a, but the decanter of a new generation.

GEA Westfalia Separator Belgium nv/sa Korte Braamstraat 37, 2900 Schoten, Belgium Phone: +32(0)3 680 02 11, Fax +32(0)3 658 24 62 www.westfalia-separator.be - tom.bressinck@gea.com

engineering for a better world

w proj e ct

exelio profileert zich verder op internationaal niveau met de verkoop van de pamco®-biorotoren en de plato®-bioschijven

exelio is op de Belgische markt actief als (hoofd)aannemer van kant-en-klare waterzuiveringsprojecten voor leidingen afvalwater en water voor industrieel en stedelijk gebruik (naast projecten op het vlak van ventilatie en energierationalisering in de industrie).

xelio nam in 2012 de licentie van Besix over voor de fabricage en commercialisering van de pamco®-biorotoren. De pamco®-biorotoren bestaan al meer dan 30 jaar. Dankzij haar corebusiness weet exelio goed wat exploitanten willen. Dat vertaalde zich in een verbetering van het pamco®product op de volgende punten: • verbetering van de geometrie van de alveolaire drager en de watercirculatie in de structuur om de drager zelfreinigend te maken;

ontwikkeling van diverse strategieën voor het beheer van de onbalansen; • levering, indien gewenst, van een as in roestvrij staal 304L (standaard in koolstofstaal ST37 + epoxyverflaag van minimum 300 µm); • standaard realisatie van de bevestigingsstructuur van de biomassadragers in roestvrij staal 304L (in plaats van gegalvaniseerd staal voordien). Om aan de eisen van bepaalde bestekken tegemoet te komen, wordt de optie aangeboden om voor modules van het schijftype te zorgen in eenzelfde mechanisch-gelaste structuur. Bij het gebruik van schijven is de specifieke dichtheid weliswaar ongeveer 30% minder dan bij het gebruik van alveolen, maar heeft de operator wel een visuele toegang tot de drager. Deze nieuwe biologische schijfcontactor wordt door exelio geproduceerd en verkocht onder de handelsnaam plato®. Eén van de belangrijke specificiteiten van de pamco®- en plato®-producten is dat ze de biomassadragers samenbrengen rond een holle as (die stijver is dan een volle as), waardoor er met slechts 2 steunlagers (en dus geen tussenlagers) gewerkt kan worden. Dat resulteert in een reële onderhoudstijdbesparing, meer comfort en een grotere veiligheid bij de exploitatie (geen gangbare tussenkomsten in de reactor).

Gezien hun geringe voetafdruk in termen van energieverbruik en CO2-uitstoot, beveelt exelio pamco®of plato®-biorotoren aan voor de behandeling van biologisch afbreekbaar (stedelijk en industrieel) afvalwater en dat met name voor kleine en middelgrote zuiveringsinstallaties (tot ±300 kg DBO5/d of ±700 kg DCO/d).

Een ander opmerkelijk punt van de pamco®- en plato®-producten is de positionering van de biomassadragers in naast elkaar geplaatste kwarten rond de as: zo kan de module indien nodig vervangen worden, zonder dat de machine volledig gedemonteerd hoeft te worden. De modules van het alveolaire type zijn bovendien uitwisselbaar met dragers van het schijftype en omgekeerd.

(250 IE - 15 kg DBO5/d) – Eindgebruiker: PIDPA Antwerpen – exelio-klant: Ronoh NV, partner van Lareco Bornem NV. Bijzonderheid: exelio leverde een pamco®-biorotor van 2 m diameter in een tank van geprefabriceerd beton, voorzien van een licht deksel in met glasvezel versterkt polyester. Daarnaast zorgde het bedrijf ook voor de dimensionering van de inrichting en leverde de bezink-gistingstanks en de secundaire bezinktank (eveneens in prefabbeton).

•

Ter verzekering van haar verdere ontwikkeling is exelio nu volop bezig met het implementeren van een strategie voor de verspreiding van pamco®- of plato®-biorotoren op internationale schaal. exelio neemt sinds 2012 ook deel aan diverse internationale beurzen, zoals Pollutec (Lyon en Parijs), Americana (Montreal) en meer recent IFAT (München), om de pamco®- en plato®-producten om de export te promoten. In diezelfde optiek wordt op dit ogenblik tevens de laatste hand gelegd aan een eerste vertegenwoordigingsovereenkomst voor het zuidwesten van Frankrijk met een lokale partner: de onderneming TGF nabij Toulouse (een samenwerking die op het moment dat u dit leest, misschien al een feit is geworden). Ook voor andere regio’s in de wereld werden er al gelijkaardige contacten gelegd. Een korte beschrijving van twee recente realisaties. Z u i v e r i n g s i n s ta l l at i e va n V i e r s e l

u plato®-bioschijven - Ø2m

a q u a r a m a # 6 5 I 111

De Watergroep, uw partner voor waterhergebruik en water-op-maat-oplossingen voor bedrijven

Gespecialiseerde business unit Industrie & Services binnen De Watergroep Analyse van beschikbare bronnen Audit van interne waterstromen Optimalisatie waterverbruik Installatie op het terrein van de klant Design, Build, Finance & Operate Eigen mobiele pilootinstallatie Eigen boorploeg

Contact Business unit Industrie & Sevices Vooruitgangstraat 189 1030 Brussel 02 238 96 34 industrie@dewatergroep.be www.dewatergroep.be/industriewater

www.dewatergroep.be

u Zuiveringsinstallatie

w proj e ct

van Viersel (250 IE) PIDPA Kuip vervaardigd uit geprefabriceerd betongeleverd met biorotor pamco® Ø2m

De zuiveringsinstallatie van Viersel (gemeente Zandhoven, ten oosten van Antwerpen) werd in juli 2014 in gebruik genomen. De installatie heeft een capaciteit van 250 IE en wordt geëxploiteerd door de intercommunale PIDPA (Provinciale en Intercommunale Drinkwatermaatschappij der Provincie Antwerpen). Vanwege haar knowhow als ontwerper mocht exelio alle tanks stroomop- en stroomafwaarts van de biorotor dimensioneren en leveren. Verder opteerde de klant voor een pamco®-biorotor, niet alleen omwille van zijn compactheid en stevigheid, maar ook omwille van zijn uitstekende integratie in het landschap (wat als erg belangrijk gold voor dit project). De installatie zelf bestaat uit: • een bezink-gistingstank met 2 compartimenten in serie voor een totaal volume van 25 m³ en een opslagtermijn van het slib, tussen twee afvullingen door, van ±2 maanden; • een pamco®-biorotor met een contactoppervlak van 1.455 m² voor een oppervlaktebelasting tot 7,7 g DBO5/m² (louter koolstofbehandeling); • een statisch klaringsbekken met een oppervlakte van 4,5 m² bij een bezinkingssnelheid van 0,6 m/u; het bekken is uitgerust met een ondergedompelde centrifugaalpomp ter verzekering van de terugzending van het slib naar het eerste compartiment van de bezink-gistingstank; • een wortelzonerietveld met een oppervlakte van 440 m² (een realisatie va Lareco Bornem NV).

Z u i v e r i n g s i n s ta l l at i e va n L i e r n e u x

(2500 IE – 135 kg DBO5/d) – Intercommunale AIDE – Investeringsprogramma van de SPGE voor de lagere gemeenschappen in Wallonië. Bijzonderheid: exelio leverde een pamco®-biorotor van 4 m diameter en 8 m lang die volledig geassembleerd werd in de werkplaats. Dankzij een uitzonderlijk transport en het gebruik van een kraan van 250 t kon de biorotor tot bij het bouwwerk in ter plaatse gegoten, gewapend beton gebracht worden. Het is de tweede pamco®-biorotor die voor AIDE geïnstalleerd wordt (de eerste bevindt zich sinds 2001 in de RWZI van Chawresse (Tilff) en heeft een capaciteit van 2100 IE). (De zuiveringsinstallatie van Lierneux heeft een totale capaciteit van 2500 IE. Het project werd bestudeerd en gerealiseerd door exelio in het kader van een tijdelijke vereniging met een plaatselijke bouw en wegenbouw aannemer.) De inbedrijfstelling van de zuiveringsinstallatie van Lierneux ging van start in augustus 2014. Na de ontwerpen de bouwfase zal exelio ook 3 à 4 maanden lang instaan voor de exploitatie. Daarna zal de installatie opgeleverd worden aan AIDE (Association Intercommunale pour le Démergement et l’Épuration) en uitgebaat worden door het technische personeel van deze Luikse intercommunale.

De installatie zelf bestaat uit: • een voorbewerkingsinrichting (steenvanger + zeef 6 mm + overlangse zandvanger); • een bezink-gistingstank met 3 compartimenten in serie voor een totaal volume van 355 m³ en een slibopslagcapaciteit, tussen twee afvullingen door, van ±4 maanden; de bezink-gistingstank geldt daarbij als van primordiaal belang, omdat de tank het grofste afval elimineert en een eerste fractie (25 tot 30 %) van het organische materiaal in het water tegenhoudt, voordat het in de biorotor belandt; • een pamco®-biorotor met een zuiveringsoppervlak van 11.590 m² voor een oppervlaktebelasting tot 8,7 g DBO5/m² (alleen koolstofbehandeling); • een van schrapers voorzien klaringsbekken van 9,9 meter diameter bij een maximale bezinkingssnelheid van 0,8 m/u; de brug is uitgerust met een systeem voor het verwijderen van de drijvende elementen en een bodemschraper; het slib dat van de dragers loskomt en vastgehouden wordt onderaan het klaringsbekken, wordt teruggestuurd naar het eerste compartiment van de bezink-gistingstank door middel van twee schroefpompen; • een lozingskunstwerk met een debietmeter van het type venturi, gevolgd door een geul gevuld met breuksteen richting beek. Alle constructies van de installatie zijn vervaardigd uit ter plaatse gegoten, gewapend beton. Er zijn ook tal van bypasses met muurkranen of vangdammen voorzien teneinde zelfs bij de uitvoering van een aanzienlijke onderhoudstussenkomst voor een gedeeltelijke zuivering te kunnen zorgen. Om veiligheidsredenen kan de bezink-gistingstank wel niet gebypassed worden voor de biorotor. E

www.exelio.be u Zuiveringsinstallatie

van Lierneux (2500 IE) AIDE - Plaatsen van de pamco®-biorotor Ø4m

Alle tanks zijn vervaardigd uit geprefabriceerd beton. De tanks stroomop- en stroomafwaarts van de biorotor zijn in staalvezelbeton uitgevoerd, terwijl de tank van de biorotor van gewapend beton met traditioneel wapeningsstaal gemaakt werd. Teneinde de planning van de werken te optimaliseren, werd de biorotor in een eigen tank van 2,5m breed en 5,35m lang geleverd en reeds voorzien van de nodige ballast tegen opdrijving.

a q u a r a m a # 6 5 I 113

NovoTraqua® zorgt voor maximale efficiëntie en verhoogde productiecapaciteit met een duurzame koelwatertechnologie

Bij een van de chemische fabrieken van

Op l o s s i n g

een multinational, had men te maken

Er zijn diverse opties bekeken om te komen tot een betere situatie, waaronder het gebruik van demiwater, onthard water en snel uitwisselbare reservekoelers. Vanwege de hoge investerings- en toenemende operationele kosten, en de ingrijpende veranderingen bij deze opties, werd besloten om NovoTraqua® te doseren. Met name omdat NovoTraqua® al meerdere malen bewezen had om onder zware procesomstandigheden uitstekend te functioneren. In juni 2010 werd, na een grote onderhoudstop, een test met NovoTraqua® gestart. Tijdens de behandeling werden een groot aantal 1 parameters gevolgd om inzicht te krijgen in de vervuilingsgraad van de warmtewisselaars waaronder de kalkstabilisatie en procesdata van de koelers. Daarnaast werden uiteraard de corrosiesnelheden en de microbiologische activiteit opgevolgd.

met significante productiederving als gevolg van onvoldoende koelcapaciteit door scaling in kritische warmtewisselaars. Sinds de koelwaterbehandeling wordt uitgevoerd met NovoTraqua®, is de koelcapaciteit aanzienlijk verbeterd.

Uitdaging

In het productieproces worden de warmtewisselaars, door hoge procestemperaturen en het “inblokken” van koelwater, thermisch zwaar belast. Watertemperaturen kunnen hierdoor oplopen tot boven 100°C. Daarbij komt nog, ondanks de stoppen die in sommige pijpen geplaatst zijn, dat er een lage koelwaterflow is als gevolg van overdimensionering. Genoemde procesomstandigheden leidden tot de vorming van harde kalkafzettingen die een optimale warmteoverdracht in de koelers belemmerden (foto 1). Het waterbehandelingsproduct dat in de case sinds lange tijd toegepast werd, bleek niet in staat om het vervuilingsproces voldoende onder controle te houden. Met als resultaat onvoldoende koeling, teruglopende productiecapaciteit en ongeveer elke 4maanden een onvermijdelijke productiestop om de koelers intensief mechanisch en chemisch te reinigen.

114 I aq u ar ama # 6 5

u Foto 1: oude situatie, voor reiniging en na 4 maanden productie, waarbij de kalkafzettingen duidelijk zichtbaar zijn.

Foto 2: nieuwe situatie, voor reiniging en na 12 maanden productie, waarbij de warmtewisselaar schoon is.

R e s u ltat e n

Na een testperiode van 8 maanden werden een aantal warmtewisselaars voor inspectie geopend en bleken deze duidelijk minder afzettingen te bevatten. Een ander belangrijk fenomeen was de veranderde structuur van de oude afzettingen. Met de NovoTraqua® behandeling waren deze zachter en meer poreus geworden waardoor ze zeer gemakkelijk te verwijderen zijn. Nadat de warmtewisselaars weer in gebruik waren genomen, zijn deze 12 maanden lang onafgebroken in bedrijf gebleven zonder limitatie van de productie als gevolg van onvoldoende koelcapaciteit. In verband met een algemene turnaround konden de warmtewisselaars voor het eerst weer geïnspecteerd worden. Hierbij bleek dat er nagenoeg geen scaling aanwezig was zodat de warmtewisselaars na een milde reiniging weer in gebruik genomen konden worden (foto 2). Recent, na 14 maanden onafgebroken en opnieuw zonder limitatie van de productie in bedrijf geweest te zijn, was er weer een inspec2 tiemogelijkheid van de warmtewisselaars. Hierbij bleek dat deze nog schoner waren en snel weer in

w p r o je c t

BIO DYNAMICS

bedrijf genomen konden worden tot aan de volgende turnaround. In figuur 1 is goed te zien, dat in de oude situatie de koelcapaciteit van de warmtewisselaar na reiniging weer snel daalt en deze de bottleneck voor de productie wordt. In de nieuwe situatie kan de koelcapaciteit in functie van de productie steeds mooi geregeld worden en is deze geen productiebeperkende factor meer. B e s pa r i n g e n

Sinds de koelwaterbehandeling wordt uitgevoerd met NovoTraqua®, is de uptime van de warmtewisselaars verhoogd van ca. 95% naar meer dan 99% waardoor de vroegere productiederving van jaarlijks miljoenen euro’s voorkomen wordt. Daarnaast worden er honderdduizenden euro’s aan reinigingskosten bespaard, gaan de warmtewisselaars langer mee doordat deze niet meer met agressieve chemicaliën gereinigd worden en verbruikt het koelwatersysteem minder energie. Dit project geeft een jaarlijkse return on investment (ROI) van maar liefst 3.600%. N o v o T r aq u a ® t e c h n o l o g i e

Gangbaar bevatten waterbehandelingschemicaliën die kalkafzettingen en corrosie tegengaan milieuonvriendelijke componenten zoals zink, fosfaat, polyacrylaten en fosfonzuren. Met de lozing van koel- of proceswater komen grote hoeveelheden van deze stoffen in het aquatische milieu terecht. Vanwege hun persistente eigenschappen en de verscherpte lozingsnormen, komen deze verbindingen steeds meer onder druk te staan. Met de productlijn NovoTraqua® beschikt Novochem Water Treatment B.V. over een milieuvriendelijk alternatief op basis van duurzame en biodegradeerbare componenten met een zeer laag tot geen fosfaatgehalte. De dispergerende werking van deze componenten zijn zo sterk dat er een reinigend effect uitgaat van de behandeling. Systemen worden hierdoor schoner en operationele kosten nemen af. NovoTraqua® is aangemerkt als zijnde best beschikbare techniek (BBT). E

www.novochemgroup.com

Uw partner voor de bouw van...

Waterzuiveringstations Biogascentrales

Betonnen tanks voor opslag van water, slib en biomassa. Perfect waterdicht! Trend line

Naadloos ter plaatse gestort. Diameter 4,5m tot 40m en hoogte tot 14m. Levering en installatie van mangaten, collectoren, spankappen, roerwerken, etc...

= necessary cleaning

Polymer-Phoshonate treatment

NovoTraqua® treatment

u Figuur 1: Koelcapaciteit kritische koeler

= preventive cleaning

BIO-DYNAMICS

N.V. Groenstraat 55 B-9800 Deinze, België

tel | 00 32 (0)9 210 31 60 fax | 00 32 (0)9 210 31 65 www.bio-dynamics.be ww a q u a r a m a # 6 5 I 115 info@bio-dynamics.be

OXIPERM® PRO HOUDT LEGIONELLA EN UW KOSTEN ONDER CONTROLE Chloordioxide bestrijdt Legionella en andere bacteriën • Continue dosering van ClO2 zorgt voor uiterst efficiënte desinfectie en voorkomt de vorming van biofilm in uw waterleidingen. (Legionella kan zich nergens meer verbergen) Verminder uw bedrijfskosten – van bij de opstart • Oxiperm® Pro is onovertroffen qua prijs en betrouwbaarheid. (Bespaar op uw investeringskosten.) • Ongeëvenaarde doseernauwkeurigheid. (Verminder uw verbruik van chemicaliën.) • Genereer ClO2 rechtstreeks ter plaatse – met het hoogste rendement. (Verminder uw opslag- en transportkosten.) • Erkend alternatief voor thermische desinfectie. (Bespaar op uw energiekosten) Het resultaat? Gezond, heilzaam water • Oxiperm® PRO bestrijdt en voorkomt Legionella - zonder de smaak van uw water te beïnvloeden.

Meer info op: www.grundfos.com

w t e ch n ie k Bij het ontwerp van een pompinstallatie wordt doorgaans relatief weinig aandacht besteed aan terugslagkleppen. Nochtans verdienen deze producten zoveel meer dan een stiefmoederlijke behandeling, temeer ze een grote invloed uitoefenen op de goede werking van een installatie. Daarom is het van cruciaal belang om al vanaf de ontwerpfase voldoende stil te staan bij de keuze (en de ‘total cost of ownership’) van de juiste terugslagklep: ze is namelijk even belangrijk voor de bescherming van een systeem als bijvoorbeeld een overdrukventiel. Samen met Pierre Delcourte van specialist Noreva overlopen we de belangrijkste eigenschappen van deze producten.

Keuze van de juiste terugslagklep verdient meer aandacht

erst en vooral is een terugslagklep absoluut nodig. “Om te vermijden dat reservoirs leeglopen, pompen omgekeerd beginnen te draaien of dat er contaminatie optreedt, is het cruciaal om het terugstromen van de vloeistof tegen te gaan,” zegt Pierre Delcourte. “De klep moet de installatie beschermen en mag niet zelf de oorzaak zijn van waterslag, met soms veel schade tot gevolg. Daarnaast is het belangrijk het drukverlies over dit onderdeel zo laag mogelijk te houden, want energiekost is in veel gevallen de grootste factor in de TCO. Idealiter kiest de klant voor kleppen die geen onderhoud vergen.”

B e s c h e r m i n g l e i d i n g sys t e m e n

Voor de bescherming van een leidingsysteem is een terugstroomsnelheid die 0 m/s benadert bij sluiting van de klep ideaal. “Bij het sluiten van de klep moet de kinetische energie die op dat ogenblik in het fluïdum zit, door het systeem worden geabsorbeerd. De kinetische energie is

Bij het ontwerp moet daarom worden gewerkt met volledige en correcte gegevens. “Een juiste bepaling van de terugslagklep is van wezenlijk belang om in een later stadium te vermijden dat er veel aanpassingen dienen te gebeuren. Voor die juiste bepaling zijn factoren zoals het debiet, de montagepositie en de plaatsing in de leiding van doorslaggevend belang.”

B e pa l i n g t e r u g s t r o o m s n e l h e d e n

Uit studies van het Delfts Hydraulics-laboratorium blijkt dat terugstroomsnelheden kleiner zijn bij kleppen met een kleinere sluitafstand, bij veerbelaste kleppen en bij kleppen met bewegende delen met een kleinere massa. “De Nozzle check valves van Noreva combineren deze drie eigenschappen. Het gaat om torpedovormige terugslagkleppen met een heel goede dynamische karakteristiek,” vervolgt Pierre Delcourte.

J u i s t e i n f o r m at i e

Het gebeurt te vaak dat fabrikanten weinig tot geen informatie geven over specifieke kenmerken van hun kleppen. “Voor klanten is het belangrijk om weten wat het drukverlies over de klep is in functie van het debiet; hoe groot de terugstroomsnelheid is (in functie van de vertraging, cruciaal om het risico op waterslag te bepalen); welke druk nodig is om de klep te openen en bij welke snelheid van de vloeistof de klep volledig open is. Een klep die niet helemaal opengaat, kan ‘klepperen’, wat op zich weer kan leiden tot vermoeiingsverschijnselen en eventueel zelfs tot een vroegtijdige breuk van onderdelen zoals veren, assen of andere elementen.”

evenredig met de massa (diameter van de leiding en lengte van de leiding) en evenredig met de (terugstroom)snelheid van het fluïdum. Bij sluiting van de klep wordt die volledige kinetische energie omgezet.”

u Voor de bescherming van een leidingsysteem is een terugstroomsnelheid die 0 m/s benadert, heel bevorderlijk.

“Voor de watersector zijn vooral de types ZO en NG belangrijk. Het zijn standaardkleppen die in de drinkwatersector in België al meer dan 25 jaar worden ingezet, tot grote tevredenheid van zowel onze klanten als wijzelf. Het leveren van wisselstukken is omzeggens nihil. De kleppen voor de drinkwatersector worden bovendien geleverd met een bekleding met Belgaquacertificering.” (Door Bart Vancauwenberghe, met dank aan Pierre Delcourte) E www.noreva.de

u De aerodynamische vorm zorgt voor een laag drukverlies over de klep.

a q u a r a m a # 6 5 I 117

RioolwateRzuiveRing, MaRokko

eneRgie uit afvalveRbRanding, China

MeMbRaan bio ReaCtoR, MaCau

anaeRobe afvalwateRzuiveRing, Spanje

dRinkwateR, Congo

luChtzuiveRing, Saoudi-aRabië

WATER • HERGEBRUIK • LUCHTZUIVERING • AFVAL • BIOMASSA • HERNIEUWBARE ENERGIE 10 kantoren en meer dan 1.000 referenties wereldwijd Duurzame en sleutel-op-de-deur oplossingen voor overheid en industrie. WATERLEAU • Radioweg 18 • B-3020 Herent (LEUVEN) • +32 16 650 657 • info@waterleau.com

Turnkey blower installaties

• energiebesparend OMEGA PROFIEL • aansluitklaar met frequentiesturing en CE/EMV-keuring • nieuwe hoogefficiënte IE3-motoren • plaatsbesparende compacte opstelling

*) debiet 5 tot 150 m³/min overdruk tot 1000 mbar vacuüm tot 500 mbar

KAESER KOMPRESSOREN BVBA Heiveldekens 7A – B-2550 Kontich Tel: 03/ 326 39 62 – Fax: 03/ 326 39 73 E-Mail: info.belgium@kaeser.com

De nieuwe Compact-blowers overtuigen door hoge totaal-efficiëntie

www.kaeser.com

De nieuwe Compact-blowers overtuigen door hoge totaal-efficiëntie

www.kaeser.com

w proj e ct

Nalco verbetert duurzaamheidsprestatie Noord-Europese chemische fabriek Een grote chemische fabriek in Noord-Europa produceert plastics en gespecialiseerde tussenproducten die vervolgens aan erg uiteenlopende industriële sectoren verkocht worden. Als onderdeel van haar engagement voor duurzaamheid is de onderneming continu op zoek naar nieuwe manieren om het watergebruik te optimaliseren, afvalwaterlozingen te minimaliseren en haar operationele kosten te drukken. Voor de productiefabriek betekende dat de vooropstelling van de doelstelling om het verbruik van vers stadswater tegen eind 2015 met 27% te verminderen.

an Nalco werd gevraagd nieuwe pistes te verkennen om het waterverbruik van de koelsystemen te doen dalen zonder afbreuk te doen aan de operationele doeltreffendheid van de kritieke warmtewisselaars. Het nieuwe programma moest bovendien de nodige controle op microbiologisch vlak garanderen en corrosievorming en minerale afzettingen in de systemen blijven voorkomen. Actieplan

Nalco en de lokale verantwoordelijken voor het beheer begonnen te zoeken naar een manier om het afvalwater te recycleren, dat op dat ogenblik nog verzameld en rechtstreeks van de site weggevoerd werd om elders te worden geloosd. Het water in kwestie bestond voornamelijk uit regenwater dat van over de hele site in een groot opvangbekken verzameld werd. Van dit water werden er gedurende een bepaalde periode stalen genomen, die vervolgens geanalyseerd werden om elke eventuele variabiliteit in kwaliteit als gevolg van

de veranderende seizoenen te identificeren. Daarnaast werd ook het debiet van het uit het bekken geloosde afvalwater gemeten, dat constant bleek te zijn en ca. 20 m³ per uur bleek te bedragen. Het bekken zelf bevond zich nabij één specifiek koelsysteem dat structureel ca. 31 m³ water per uur verbruikte. Vervolgens werd de haalbaarheid onderzocht van de optie om het water van dit bekken te gebruiken ter vervanging van een belangrijk deel van de make-up van het systeem, nl. tot twee derde

van het op dat ogenblik nog gebruikte leidingwater. Daarnaast werd ook een MOCS-audit (‘Mechanical, Operational, Chemical, and Sustainability Audit’ mechanische, operationele, chemische en duurzaamheidsdoorlichting) uitgevoerd van de werking van het koelsysteem. Dat leverde effectief een aantal verbeteringen op, alsook een kwantificering van de mogelijke operationele bedrijfskostenbesparingen. Zo werden er met het oog op de recyclage van het water een aantal stappen aanbevolen om ongewenste onzuiverheden te verwijderen en het water geschikt te maken voor gebruik in het koelsysteem. Figuur 1 toont het voorgestelde behandelingsprogramma, waarbij zowel gebruik zou gemaakt worden van de 3D TRASAR-technologie als van de Nalco 360™ Service. 3D Trasar-Technologie

Het koelwaterbeheerprogramma 3D TRASAR zorgt voor een controle in functie van de vraag en een optimalisering van de chemische en microbiologische samenstelling van het koelwater, terwijl

u Figuur 1: Behandelingsstrategie om afvalwater als koelsysteemmake-up te recycleren

a q u a r a m a # 6 5 I 119

w proj e ct

het onderliggende koelsysteem continu beschermd wordt tegen corrosievorming, ketelsteenaanslag en microbiële vervuiling. Door de geboden bescherming wordt een vroegtijdige en dure vervanging van niethernieuwbare elementen vermeden. De controle over de minerale afzettingen en vervuiling maximaliseert de energie-efficiëntie en minimaliseert de CO2-emissies en hun impact op de opwarming van de aarde. Het verbeterde waterbeheer herleidt de behoefte aan dure hernieuwbare bronnen tot een minimum en spaart openbare watervoorzieningen. Dankzij het gebruik van een gepatenteerde ‘phosphino succinic oligomeer’-verbinding (PSO) en een getagde dispergeerder kunnen hogere indikkingsfactoren met lagere orthofosfaatniveaus bereikt worden. Verder voldoet de 3D TRASAR-technologie aan de eisen van de beste beschikbare technieken voor industriële koelsystemen krachtens de Europese wetgeving op het vlak van geïntegreerde preventie en bestrijding van verontreiniging (‘Integrated Pollution Prevention & Control’ - IPPC) en dat met name qua algemene verbetering van de energie-efficiëntie en qua reductie van verbruik, emissies en lozingen. Met 3D TRASAR-technologie uitgeruste besturingssystemen houden rekening met de inherente variabiliteit in systeemwateromstandigheden, terwijl ze de bescherming tegen corrosie- en afzettingen voortdurend op peil houden door te anticiperen op mogelijke problemen en in te grijpen, voordat deze zich voordoen. Het programma controleert het chemische aspect van koelsystemen, zorgt voor een dosering in functie van de behoefte en minimaliseert de hoeveelheid stoffen die aan het systeem worden toegevoegd - wat de kosten maximaal drukt - zonder afbreuk te doen aan de integriteit van het specifieke systeem.

u Voorbeeld

u 3D

TRASAR-controlesysteem

Na l c o 3 6 0

De Nalco 360 Service koppelt de 3D TRASAR-technologie aan de diensten van een team hoogopgeleide deskundigen om voor de nodige gemoedsrust bij het gebruik van watersystemen te zorgen en dat 24 uur per dag, 7 dagen per week, 365 dagen per jaar. Het Nalco 360 Expert Centre, een groep van hoogopgeleide ingenieurs, scheikundigen en industriële experts, zal daarbij namelijk continu aanbevelingen formuleren voor operationele verbeteringen en ook onmiddellijk actie ondernemen in eventuele alarmsituaties. Figuur 2 toont een voorbeeld van een ‘dashboard’ voor systeem- en prestatiemonitoring. Het rendement of ‘Return On Investment’ (ROI) van het voorgestelde programma voldeed aan de criteria van de hier als voorbeeld genomen klant voor een terugverdieneffect op drie jaar tijd en het project kreeg dan ook groen licht voor realisatie. I m p l e m e n tat i e p r o g r a m m a

Een Nalco 3D Trasar controller werd geïnstalleerd op het waterbekken om het oxidatie-reductie potentiaal (ORP) en de troebelheid op te volgen, als deel van de controle van de waterkwaliteit voor het toedienen aan het koelsysteem. Daarnaast werd ook nog een tweede 3D TRASAR-controleinrichting geplaatst voor het meten en controleren van een reeks parameters aan het koelsysteem zelf, kwestie van ervoor te zorgen dat deze parameters continu zouden voldoen aan de beste praktijken ter zake.

van een 3D TRASAR-data ‘dashboard’

Om de operationele grenzen van het koelsysteem te bepalen bij het gebruik van de nieuwe programmastrategie, werd er voorts een beroep gedaan op de 3D TRASAR Optimiser. Dit is een gesofisticeerde procesoptimalisatietool die het geavanceerde uitgebreide behandelingsbeheerprogramma identificeert, dat nodig is om een systeem te beschermen tegen minerale afzettingen, corrosievorming en microbiologische vervuiling. Dankzij de verrichte analyse kon het behandelingsregime geoptimaliseerd worden met behulp van de nieuwe 3D TRASARtechnologie. Het Nalco-programma is gebaseerd op een geautomatiseerde controle in real time van diverse systeemparameters. Het bevat een geavanceerde chemische functie om voor een uitgebreide controle van zowel corrosievorming als vervuiling te zorgen en maakt gebruik van een uniek polymeer om het systeem hiervan te vrijwaren. Het gebruik van het polymeer zorgt voor een goede dispergering en bescherming van het systeem. R e s u ltat e n

Dankzij het gebruik van de 3D TRASAR-technologie kon het management van de fabriek de afvalwaterstroom recycleren voor gebruik in het koelsysteem en zo 65% van de tot dan toe geldende behoefte aan leidingwater vervangen. Dat leverde een aanzienlijke besparing van de totale operationele kosten (TCO) op door voor een beter gebruik van het beschikbare water en een grotere betrouwbaarheid van de installatie in haar geheel te zorgen. Door per uur 20 m³ aan gefilterd oppervlaktewater vanuit het verzamelbekken te hergebruiken, nam de vraag naar leidingwater namelijk met ca. 175.200 m³ per jaar af, bleven leidingwatervoorraden buiten schot, werd het milieu minder belast en kon er ca. € 85.000 per jaar worden bespaard. Met de niet langer gebruikte hoeveelheid leidingwater kan in de jaarlijkse behoeften van 3.000 mensen worden voorzien. (door Ing. Frank De Cordt MSc, NALCO Belgium BVBA) E www.nalco.com

120 I aq u ar ama # 6 5

n.v. P. BOONEN & CO s.a.

Remote control/ maintenance

P. Boonen & Co zorgt voor een permanente kwaliteitsverbetering. Ook wordt er efficiënt ingespeeld op de vragen van de klant. Advies, research en technische bijstand leiden tot een vlotte samenwerking bij het ontwikkelen van nieuwe producten en het verbeteren van bestaande producten.

■

Fabricatie van geconfectioneerde rubberstukken en algemene rubberstukken.

■

Ontwerp en verkoop van flexibele leidingen en compensatoren.

■

Fabricatie en plaatsing van inkommatten en antislipmatten, voornamelijk in rubber.

slangen en koppelingen

…secure and reliable Monitor distributed systems and communicate with remote system components or mobile machines securely. • Modems and routers for worldwide and universal access to controllers and Ethernet networks • Security routers for secure VPN connections with IPsec encryption • PLCs and software for controlling remote systems and continuous system overview For additional information phoenixcontact.be

dichtingen op maat

buiskoppelingen

Belgaqua gekeurde dichtingen*

*Kroll & Ziller

info@boonenp.be

■

tel. +32 (0)3 844 25 29

www.boon en p.be

ice

alu |V

s Re

ibi

lity

Water is too valuable to be used only once Veolia technologies provide more than

3.5 million m3 of reused wastewater every day

www.veoliawaterst.be World leader in water reuse through a complete range of innovative solutions and technologies • Hydrotech™ Discfilters • Actiflo® High-rate Sand Ballasted Clarifiers • Filtraflo™ TGV Rapid advanced filtration and adsorption • Biosep™ membrane systems • OPUS™ Optimized Pretreatment and Unique Separation process • Evaled™ evaporators, towards zero liquid discharge

wproductnews

Hycontrol Cool TS regelaar

Ontploffingsveilige W22Xd-motor van WEG nu volledig Ex-gecertificeerd De ontploffingsveilige W22Xd-motor van WEG, vervaardigd in het WEG-kenniscentrum voor fabricatie en ontwerp van middenspannings- en hoogspanningsinductiemotoren voor explosiegevaarlijke zones in het Portugese Maia, beantwoordt aan de universele normen en is officieel conform verklaard met de Europese ATEX- en internationale IECEx-vereisten. De ontploffingsveilige WEG-motoren W22XdB/W22XdC en W22XdM werden speciaal ontworpen om te voldoen aan de certificeringsvoorwaarden voor apparatuur geĂŻnstalleerd in gevaarlijke zones, respectievelijk voor gas- en oliewinning en mijnbouw. Deze motoren voldoen aan de ATEX-richtlijn 94/9/EC en zijn bijgevolg geclassificeerd als Groep I (mijngashoudende mijnen) en Groep II (bovengrondse toepassing), voor gassen als Groep IIB en IIC, geschikt voor gebruik in gevaarlijke omgevingen gedefinieerd als Zone 1 - Gassen en dampen (G) - en Zone 21 â&#x20AC;&#x201C; Gassen, dampen en stof (GD). E

Hydrochemie-Conhag BV (HYCON) focust sinds de oprichting in 1956 op het importeren, fabriceren en leveren van machines, apparaten en installaties voor doseertechniek, waterbehandeling en vast/vloeistofscheiding. Na de introductie van de nieuwe zwembadregelaar Hycontrol Micro TS in 2012, werd deze verder ontwikkeld voor de koelwaterbehandeling: Hycontrol Cool TS voor onder andere koelwatertorens en luchtwassers. Deze regelaar kan

worden gebruikt voor het continu meten en regelen van onder andere: pH-meting, vrijchloormeting, geleidbaarheidmeting, pulsregeling van watermeter, biocide timer-regeling, spuiregeling en voorspuiregeling en andere metingen in overleg. Communicatie met de regelaar is mogelijk door middel van modbus en/ of ethernet HTML. Via de touchscreen is deze eenvoudig in te stellen en te bedienen. Het paneel kan uitgebreid worden met een corrosie-rack. E www.hydrochemieconhagbv.nl

www.weg.net/be

CMI werkt samen met Horiba CMI (Cleanroom Management International) meldt dat het een samenwerking heeft opgezet met de Japanse fabrikant Horiba, meer bepaald voor de afdeling Process & Environmental, waarin onder andere meetinstrumenten voor het bepalen van waterkwaliteit worden aangeboden. Doelmarkten zijn de farmaceutische-, halfgeleider-, voedingsen cosmetica-industrie in de Benelux en Frankrijk. Een nieuw product in het gamma is de HT110 Online TOC analyser voor het bepalen van lage concentraties Total Organic Carbon (TOC) in zuiver process water. (PW, UPW, WFI, 0-1000ppb) E

www.cmi-sales.com

a q u a r a m a # 6 5 I 123

NETZSCH TORNADO® T2 Rotary Lobe Pumps

The perfect concept  Full Service in Place (FSIP)  Oil free and synchronised tooth belt drive  Patented metal to rubber lobe contact  Low pulsation due to optimised flowpath through the pump chamber

NETZSCH Pumps Bellux BVBA Brusselbaan 209 1790 Affligem Belgium Tel.: +32 53 663301 info.npb@netzsch.com www.netzsch.com

De vele voordelen van de ISIFLO Sprint insteekkoppeling De Isiﬂo Sprint insteekkoppeling is geschikt voor drinkwaterapplicaties (PN16). Isiﬂo Sprint insteekkoppelingen zijn glasvezelversterkt, licht in gewicht en uitermate sterk. De Sprint koppelingen zijn 100% loodvrij en corrosiebestendig en kunnen boven- en ondergronds toegepast worden op alle typen PE leidingen.

Stand 76 Aquarama Trade Fair Brabanthal Leuven-Haasrode

Voordelen: • 100% corrosiebestendig en loodvrij • Sterkste in zijn klasse • Licht in gewicht • Geen extra gereedschappen nodig

ISIFLO Sprint

• Snel en eenvoudig installeren • Boven- en ondergronds toepasbaar • Altijd installeren ondanks temperatuur of weertypen

t +31 (0) 26 319 57 57 | info@hsfbv.nl | www.hsfbv.nl | www.linkedin.com/company/hsf-bv

wproductnews

Nieuwe KSB-vlinderklep met dubbele functie

ModMAG® M1000 - Het low-cost alternatief De nieuwe generatie elektromagnetische debietmeters ModMAG ® M1000 is geschikt voor bidirectionele flowmeting van geleidende vloeistoffen tot > 5 μS/cm en bij gebruik op gedemineraliseerd water tot > 20 μS/cm. De ModMAG ® M1000 flowmeters hebben een nauwkeurigheid van ± 0,3% van de meetwaarde (± 2 mm/s) en een herhaalbaarheid van 0,1%. Ze zijn verkrijgbaar in diameters van DN6 tot DN200 met procesaansluitingen zoals DIN, ANSI, JIS, AWWA flenzen enzoverder alsook Tri-Clamp ®, DIN 11851 en andere speciale aansluitingen. De versterker ModMAG ® M1000 wordt gevoed door 92…275 VAC (50/60 Hz) of 9…36 VDC en is bij uitstek geschikt voor flowmetingen bij vloeistoftemperaturen van -40 °C tot +150 °C. Een LCD grafische display geeft de nodige informatie, zoals het ogenblikkelijke debiet, totaalteller, dagelijks verbruik en eventuele foutmeldingen. Verschillende in- en uitgangen zoals RS232, RS422, RS485 en Modbus ® RTU interfaces zorgen voor een breed toepassingsgebied in de proces- en voedingsmiddelenindustrie, wateren afvalwatersector, automotive en chemischeen petrochemische industrie. Een robuuste aluminium IP67behuizing maakt het gebruik in ruwe omgevingen mogelijk.

www.gefran.be

KSB brengt onder de seriebenaming Dualis een nieuwe vlinderklep op de markt, die tevens als terugslagklep kan fungeren. De klep wordt geleverd met de nominale diameters van DN 500 tot DN 1400 en is ontworpen voor de drukklassen PN 6 tot PN 40. De afsluiters van het type Dualis werken normaliter als elektrohydraulisch bediende vlinderkleppen. Daarbij openen en sluiten ze als volkomen normale kleppen met een dichtheid volgens ISO 5208 / EN 12266-1, categorie A. Bij een eventuele storing sluit een, aan een hefboomarm gemonteerd, gewicht de afsluiter met een instelbare snelheid. De nieuwe, zacht-afdichtende afsluiter is ontworpen voor toepassingen in het transport en de distributie van water, de ontzilting van zeewater en de stroomopwekking door waterkracht alsook voor industriële koelcircuits. De aandrijving is een compacte eenheid,

waarin alle elektro-hydraulische componenten zijn geïntegreerd. Als stroomvoorziening kan gebruik worden gemaakt van standaard 3-fasen draaistroom van 400 V en 50 Hz. De openen sluittijden zijn instelbaar op de actuele behoefte van de installatie. Door de modulaire uitvoering kan de Dualis eenvoudig aan specifieke opties worden aangepast. E www.ksb.nl

Hach Lange lanceert PROGNOSYS Hach Lange’s nieuwe diagnostische software PROGNOSYS geeft vroegtijdig inzicht in de meetbetrouwbaarheid en de servicebehoefte van instrumenten. Op die manier kan het onderhoud voorspeld en ingepland worden, zodat er kan vertrouwd worden op een juiste werking tegen minimaal onderhoud. Prognosys analyseert met behulp van diagnostische software meerdere variabelen en signalen van instrumenten en houdt u op de hoogte over de prestaties van het instrument. Een eenvoudig dashboard zorgt voor een snel en duidelijk inzicht in de meetbetrouwbaarheid en servicebehoefte van de instrumenten. E

www.hach-lange.be

a q u a r a m a # 6 5 I 125

wproductnews

WTW spectrale sensoren - chemicaliënvrije meting: COD, NO3 en NO2 Dankzij de optische methode waarvan deze sensoren gebruikmaken, kunnen koolstof- en stikstofparameters doorlopend en rechtstreeks in het medium gemeten worden. En met het oog op een gelijktijdige meting van meerdere parameters wordt de informatie van het hele spectrum tijdens het proces ook geëvalueerd. Tegelijkertijd worden kruisgevoeligheden van individuele parameters en storende factoren, zoals troebelheid, geëlimineerd. De geïntegreerde ultrasone bron zorgt intussen voor een oscilla-

tie van de meetvensters. De hieruit voortvloeiende beweging van het oppervlak voorkomt de aanhechting van vuil en vervuiling van bij het begin, wat vergelijkbare en betrouwbare meetresultaten tijdens de continue werking garandeert. Verder zijn de sensoren ook bijzonder resistent: zo zijn zelfs de schroeven van sterke materialen, zoals titanium, vervaardigd, werd voor een geïntegreerde schokbescherming gezorgd en kunnen de sensoren zelfs in agressieve media gebruikt worden. Het enige wat u nog hoeft te doen, is de juiste sensor voor uw specifieke toepassing kiezen: influentmeting, influentpiekdetectie, controle/regeling van recirculatie, procesoptimalisering van de verluchting of effluentcontrole. E www.wtw.com

Nieuwe ontwikkeling van Q-Flow Q-Flow International maakt bij het ontwikkelen en reinigen van waterwinputten onder andere gebruik van een jutterbehandeling, omdat verstopping of vervuiling op de boorgatwand moeilijk bereikbaar is. Bij “jutteren” wordt de waterkolom in de waterwinput via perslucht naar beneden gedrukt, vastgehouden en vervolgens weer ontlast. Dit zorgt voor het lostrekken van de verstopping in de waterwinput. Bij het regenereren en incidenteel ook bij het ontwikkelen wordt vooraf sectiegewijs een regeneratiemiddel via het filter ingebracht. Q-Flow International ontwikkelde nu een methode om de filter sectiegewijs te jutteren. Hierbij is het mogelijk om de filter per meter te isoleren en lokaal te jutteren. Groot voordeel is dat het verstopte deel van de bron beter bereikt wordt dan voorheen. De laatste stap bij het ontwikkelen regeneratie procedé is het intermitterend pompen. De, voor het sectiegewijs jutteren, ontworpen instrumenten kunnen tevens gebruikt worden om een bron sectiegewijs intermitterend af te pompen. Groot voordeel is dat voorkomen wordt dat het water toestroomt via de weg van de minste weerstand. De blokkade in de bron kan middels deze methode veel gerichter aangepakt en verwijderd worden. Q-Flow is gestart met een testtraject. E

www.q-flow.nl

WEG lanceert Pump Genius-software WEG introduceert de Pump Genius-software voor procesbesturing, waarmee machinebouwers hun pompsystemen kunnen optimaliseren en het rendement ervan nog opdrijven. De software is ontworpen om de werkings- en onderhoudskosten van het pompsysteem te verminderen en tegelijk de procesnauwkeurigheid en de beveiliging te vergroten. De software werkt met de CFW11-aandrijving van WEG voor een gemakkelijke aansturing van de systeemprocessen, voor een uitgebreide pompregeling en -beveiliging en ook voor systeembewaking. Pump Genius kan worden toegepast op elk systeem dat een constante stroom of druk vereist en kan tot zes pompen in een gecoördineerde structuur beheren en monitoren. In tegenstelling tot alternatieve softwareoplossingen bewaakt de Pump Genius-software de werktijd van alle pompen in het systeem en voegt pompen toe of haalt er weg afhankelijk van de behoeften, zonder dat er een tijdschakelaar moet worden ingesteld. Een ander kenmerk is de soepele overgang van hoofd- naar secundaire pomp in plaats van de vaste master/slave-instelling bij traditionele systemen. E

www.weg.net

126 I aq u arama # 6 5

Do you speak H2O?

Efﬁciënt water meten en een betrouwbare water analyse? Geen probleem met KROHNE. Als één van de toonaangevende bedrijven in de proces meettechnologie, levert KROHNE een waardevolle bijdrage aan de vereisten van de waterindustrie. Het KROHNE productassortiment dekt het gehele scala van meet en -analyse technologie, van diverse meetinstrumenten tot complexe totaaloplossingen voor uw bedrijf. Naast een compleet instrumentatie assortiment van ﬂow- en niveaumeters, bieden wij onze klanten ook analyse toestellen voor ph-metingen, geleidbaarheidsmetingen, ion concentratie en redox. Service en calibratiemogelijkheden maken onze portfolio compleet. KROHNE – Water is onze wereld.

Mesure efﬁcace de l’eau et analyse de l’eau ﬁable? Aucun problème chez KROHNE. KROHNE, une des sociétés modèle dans la technologie de mesure de proces, fournit une précieuse contribution aux exigences de l’industrie de l’eau. L’assortiment de produits KROHNE couvre la gamme complète des technologies de mesure et d’analyse, depuis des instruments de mesure divers jusqu’à des solutions totales complexes pour votre entreprise. En plus d’un assortiment complet d’instruments de mesure de débit et de niveau, nous proposons également des appareils d’analyse pour la mesure de pH, de conductivité, de concentration en ion et de redox. Les possibilités de service et de calibration complètent notre portfolio. KROHNE – L’eau est notre monde.

Voor meer informatie zie onze website. Pour plus d’information, consultez notre site web.