Aquarama 66 NL by aquaramamagazine

Boulevard des Canadiens 118 B-7711 Dottignies

501059 I Verantwoordelijke uitgever: Filip Cossement

sl e i bv r e w

Periodiciteit: driemaandelijks I Afgiftekantoor: Brussel X

aquarama L 66

vakblad voor watertechnologie I oktober - november - december 2014 I jaargang 17

met de medewerking van

g n i k

Maak kennis met de eerste real-time afvalwaterzuivering proces optimizer. OSCAR combineert een intuĂŻtieve grafische gebruikersinterface met de transparantie van real-time monitoring zodat u op de hoogte blijft van uw biologische behandelingsprocessen. Daarnaast biedt OSCAR de tools die u nodig heeft om uw afvalwaterzuiveringsinstallatie succesvol en efficiĂŤnt te bewaken en te besturen. Door de mogelijkheden van de meest geavanceerde sensoren en controlesystemen voor beluchting en Solid Retention Time (SRT) te combineren, vermindert OSCAR het energieverbruik terwijl het de afvalwaterbehandelingsprocessen stabiliseert en de effluentkwaliteit waarborgt.

OSCAR kijkt ernaar uit om uw team te komen versterken Tel 02 720 90 10 | xylemwatersolutionsbe@xyleminc.com | www.xyleminc.com/be

inhoudE66

Aquarama Vakblad voor watertechnologie. Gratis verstuurd naar de industrie (chemie, kunststof, metaal, voeding, textiel, leder, grafische industrie, foto,

dossier slibverwerking

glas, papier en karton), studiebureaus, watermaatschappijen, slachthuizen, ziekenhuizen, technische dienst van steden en gemeenten, wasserijen,

P26-P44

zwembadbouwers, aannemers waterbouwkundige werken en milieudeskundigen. Periodiciteit

Driemaandelijks hoofdRedactie

Tilly Baekelandt E redactie@aquarama.be Redactie

Bart Vancauwenberghe Koen Vandepopuliere E redactie@aquarama.be Vormgeving

Koen Dâ&#x20AC;&#x2122;Haene E koen.dhaene@fcomedia.be Reclame-advies

Katja Wijffels T 0473/86 59 70 E katja.wijffels@fcomedia.be Verantwoordelijke uitgever

Filip Cossement Canadezenlaan 118 - B-7711 Dottenijs T 056/77 13 10 F 056/77 13 11 E filip.cossement@fcomedia.be I www.fcomedia.be Version franĂ§aise: Sur simple demande

P5 INSIDE NEWS P10 beurskalender P13 aquarama trade fair 2014 P16 laborama P19 TNAV NIEUWSBRIEF #47 P46 project geo engineering P49 project cgk P53 reportage hsf P54 reportage schneider electric P57 reportage bsc P58 project de watergroep P61 reportage P. boonen P62 reportage hydro concepts P65 project ge water P66 juridisch P69 project biodynamics P93 project aqua-systems P94 product spot gh systems P70 reportage carmeuse P73 project reware P75 new products

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor de inhoud van de advertenties zijn enkel de adverteerders aansprakelijk

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

aquarama #66 I 3

ptio m u s n o C gy Low Ener ies g o l o n h c e Green T ts s o C e l c y Low Life C

Vacuum and Pressure Solutions for Water and Wastewater Applications ACM VERMEULEN bvba Brusselsesteenweg 512, 1500 Halle Tel. +32(0) 2 3804240 215_0005_1079_Anz_ER_ACM-Vermeulen_11_2014_01_RZ.indd 1

info@acmvermeulen.be www.acmvermeulen.be www.gd-elmorietschle.com 05.11.14 16:13

winside news

Nieuw handelsmerk en nieuwe merknaam voor Erie Water Treatment Controls Enprotech gaat aan de slag met vijfde bestelling van Pepsico Na realisaties voor Pepsico in Frankrijk, België, Rusland en Portugal binnen het domein van aerobe en anaerobe afvalwaterzuivering en de vergisting van vast afval, kreeg Enprotech recent het volgende project voor een industriële vergister in Groot-Brittannië toegewezen. Binnen de Pepsico-groep staat duurzaamheid hoog in het vaandel waardoor de verantwoordelijke technische afdeling in Engeland de mogelijkheden naar hergebruik en de sluiting van kringlopen op hun sites begon te onderzoeken. Het grote succes van de vergisting van afvalstoffen en bijproducten afkomstig van de chipsproductie in België en de productie van elektriciteit en warmte voor gebruik in de productie gaven de doorslag om voor de biogasproductie te kiezen. Met die nieuwe industriële vergistingsinstallatie zullen er twee MW elektrische energie geproduceerd worden. Dit maakt een terugbetaaltermijn van de investering van minder dan vier jaar mogelijk en zorgt voor een vermindering van de afvalproductie tot 70%. Enprotech kon Pepsico niet alleen met knowhow en ervaring overtuigen, maar vooral door het hele ontwikkelingsproces van het project te leiden. E

www.enprotech.be

“We zijn verheugd u een evolutie in onze merkidentiteit te melden”, zegt Nick Govaert (General Manager erie water treatment): “In 2009 werd de beslissing genomen om de focus te verschuiven van besturingskleppen naar complete waterbehandelingsoplossingen. Vandaag was de tijd aangebroken om onze merkidentiteit te herbekijken en aan te passen aan deze nieuwe bedrijfsfilosofie. De nieuwe merknaam, erie water treatment, is geen radicale afwijking van onze originele naam. Diegenen die ons reeds kennen zullen ons ‘erie’ blijven noemen. Maar voor diegenen die nog niet vertrouwd zijn met ons, zal onze nieuwe identiteit weergeven wat we daadwerkelijk doen: waterbehandeling, en niet enkel besturingskleppen! Het nieuwe handelsmerk is een heel ander verhaal. Hier wilden we wel breken met het verleden, door de

invoering van een nieuw beeldmerk. Wat wij ‘de wereldbol’ noemen, is een sterk visueel element dat voor iedereen duidelijk herkenbaar is, en dat taal en regio overstijgt. We zien het als de start van een nieuwe fase in onze rijke geschiedenis. In de nabije toekomst willen we onze portfolio uitbreiden en diversifiëren door de toevoeging van nieuwe producten en diensten.” Ewww.eriewatertreatment.com

Pathema B.V met IVG-C CoolWater grote winnaar PIP 2014 Pathema B.V is met de IVG-C CoolWater de grote winnaar geworden van de Proces Innovatie Prijs 2014. Pathema sleepte zowel de vak- als publieksprijs in de wacht. De prijs is een initiatief van de Vereniging Machevo & Bulk en Jaarbeurs, organisator van Industrial Processing. De jury heeft dit jaar 23 inzendingen beoordeeld, waarvan er vier genomineerd werden voor de PIP 2014. De prijzen werden op 30 september uitgereikt in Media Plaza in de Jaarbeurs in Utrecht. De IVG-C (Industrial Vortex Generator - Circulation) CoolWater-technologie is een totaaloplossing om koelwater volledig vrij van chemicaliën te beheersen en recyclen. Het product combineert alle technieken nodig om een koeltoren of verdampingscondensor op watergebied duurzaam te exploiteren. Een ‘plug & play’ systeem dat zonder de inzet van chemicaliën, laag waterverbruik en een verlaagd energieverbruik de nieuwe standaard zet voor koelwaterbehandeling. Juryvoorzitter Henk Klein Gunnewiek: ”Met een korte ROI zonder chemicaliën water voor koeling produceren is echt nieuw. Dit met betere eigenschappen, minder energieverbruik en minder waterverbruik. En praktisch toepasbaar: met een plug & play skid eenvoudig inzetbaar bij koeltorens.” E

www.pathema.nl

aquarama #66 I 5

winside news

CGK neemt MFJ over MFJ werd per 1 september overgenomen door CGK-group. MFJ is gekend voor de toelevering van rotatie gegoten tanks in PE voor de opslag van (gevaarlijke) vloeistoffen. Deze activiteit is aanvullend op de corebusiness van CGK, meer bepaald oplossingen voor de opslag en het gebruik van chemicaliën. Het voordeel van rotatie gegoten tanks is dat er geen lasnaden meer zijn. Bij bepaalde kritische vloeistoffen zoals salpeterzuur 60% is dit voor de levensduur van de tank van groot belang. Daarnaast zijn kleinere doseertanks veel goedkoper te produce-

ren via rotatiegieten ten opzichte van gelaste tanks. De uitbreiding van het gamma biedt de klant ook ruimere keuzemogelijkheden, waarbij nu technisch de beste oplossing kan voorgesteld worden. Met de overname van MFJ verwerft CGK de exclusieve vertegenwoordiging van Astro, een van de Europese topfabrikanten in dit vakgebied. De eigenaar van MFJ, Marcel Mertens, wil de overgang verder blijven ondersteunen. Hij wordt bij CGK Sales engineer en zal zijn jarenlange ervaring gedurende de volgende jaren met zijn nieuwe collega’s binnen CGK delen. CGK hoopt de komende jaren samen met Marcel Mertens een tweede service hub uit te bouwen naar Antwerpen/Limburg toe. E

www.cgk-online.be

Nieuwe investering voor Induss in Antwerpse haven Sinds 2010 levert de waterfabriek Induss I in de haven van Antwerpen, met een capaciteit van 7 miljoen m3, gedemineraliseerd water aan de omliggende industrie. Induss start in het voorjaar van 2015 met de uitbreiding van haar waterfabriek aan de Scheldelaan. Met deze expansie zal de kaap van 10 miljoen kubieke meter jaarlijkse capaciteit overschreden worden of anders uitgerekend een dagelijks volume gelijk aan 12 olympische baden. Door de groei bij bestaande klanten en de aansluiting van een nieuw groot chemisch bedrijf zal Induss I de bestaande productiecapaciteit verhogen met 50% en het leidingnet uitbreiden met 7 km. Dat brengt het totaal op circa 27 km ondergronds distributienet. De verhoging van de productiecapaciteit en de uitbreiding van het Induss pijpleidingennetwerk, laat toe om de klanten in het havengebied beter te bereiken en te voorzien van duurzaam gedemineraliseerd water. Ellen Theeuwes (CEO Induss): “De aanwezigheid van een reeds bestaand net zorgt voor een extra troef bij het aantrekken van nieuwe buitenlandse investeerders, een concurrentieel voordeel dat de commerciële dienst van het havenbedrijf mee kan nemen in haar aanbod.” E

www.induss.eu

Ecologiepremie om van alternatieve waterbronnen proceswater te maken De limitatieve lijst met technologieën die in aanmerking komen voor subsidiëring met de ecologiepremie is sinds 17 november afgeslankt van 140 naar 30 technologieën. De weerhouden selectie bevat de meest performante technologieën, en de technologieën die het meest bijdragen aan het behalen van de Kyotoengagementen, de Europese 20/20/20 doelstellingen en de Vlaamse milieubeleidsdoelstellingen. Een installatie voor het geschikt maken van freatisch grondwater, hemelwater of oppervlaktewater voor hoogwaardige toepassingen is één van de weerhouden technologieën. Het elektronisch aanvragen van een ecologiepremie dient te gebeuren voor de start van de investering via www.ecologiepremie.be. Wie op zoek is naar een watertechnologieleverancier, kan na registratie gratis gebruik maken van de waterdatabank van Vlakwa (http://www.vlakwa.be/waterdatabank/). Technologieën als omgekeerde osmose, (membraan) elektrodialyse, adsorptie (bv. op actieve kool) en chemische oxidatie met behulp van ozon en UV komen in aanmerking om steun te ontvangen voor het procesklaar maken van laagwaardig water (technologienummer 201041). Deze technologieën werden bovendien behouden in de nieuwe lijst van 17 november 2014.

6 I a q u ar ama # 6 6

www.ecologiepremie.be

www.vlakwa.be

Carmeuse has developed the

AQUACALCO速 product range dedicated to demanding quality requirements in the drinking water treatment branch and complying with EN 12518.

CONTACT :

DISCOVER AQUACALCO速

> Jurgen Vanden Bon Carmeuse S.A. Tel +32 85 830 111 Mob +32 498 17 52 11

OUR NEW PRODUCT FAMILY, A PROVEN SOLUTION

FOR DRINKING WATER TREATMENT

Visit: www.carmeuse.be

Water De juiste oplossingen op de juiste plaats Water is leven. Daarom is het nodig zorg te dragen voor deze natuurlijke rijkdom. Samen met de afdeling Water van Tauw vindt u een duurzaam antwoord op elk watervraagstuk. U krijgt van onze specialisten onafhankelijk advies. Ze tonen hoe u de wet toepast en wat er mogelijk is specifiek op maat van uw bedrijf. Altijd met zin voor realiteit: u blijft binnen uw budget en de terugverdientijd is optimaal. Het totaalplaatje telt: Tauw heeft aandacht voor de hele waterketen. Resultaat? We garanderen u de juiste oplossingen op de juiste plaats. www.tauw.be/water

Denkkracht voor duurzame omgevingskwaliteit

Advertentie Water BE_195x134_FINAL.indd 1

15-11-2013 11:09:39

Laat uw waterzuivering ademen Air Products biedt zuurstofoplossingen aan (zowel zuivere zuurstof als on-site gegenereerde zuurstof) voor uw waterzuivering voor: • Het verhogen van de behandelingscapaciteit • Pieken in vuilvracht op te vangen • Geur, schuim of slibproblemen te behandelen • De CO2 footprint van de site te verlagen (energiebesparingen) • Minder slib te produceren De aanbiedingen van Air Products kunnen uw waterzuivering verbeteren voor een lagere dan verwachte kost. Contacteer ons voor meer informatie: Air Products N.V. Waversesteenweg 1789, 1160 Brussels T 02 674 94 78 apbulkbe@airproducts.com

tell me more

www.airproducts.be

34771_Kuszewska_Aquarama_ad_195x134mm+bleeds.indd 1

5/11/12 2:20 PM

Elk zijn specialiteit

Een waterzuiveringsinstallatie optimaal laten werken, vraagt veel kennis en ervaring. Maar niet voor onze klanten. Bedrijven die het beheer en het onderhoud toevertrouwen aan Aquaplus, kunnen zich met een gerust hart concentreren op hun kernactiviteiten.

www.aquaplus.be

info@aquaplus.be

winside news

WISKI watermanagementsysteem dubbel bekroond KISTERS AG kreeg recent de “Computerworld Data+Editor´s Choice Award” voor zijn watermanagementsyteem WISKI. De Big Data-oplossing van KISTERS verzamelt en valideert gegevens over hoeveelheden water, bijvoorbeeld over stroming, neerslag en waterstanden. Het systeem neemt daarbij ook voorspellingen mee. Deze omvatten naast voorspellingen over overstromingen op korte en lange termijn ook de onzekerheidsbanden daarvan. Op vaste tijdstippen worden ensemblevoorspellingen gemaakt en deze worden doorlopend gehistoriseerd. Alle gegevens worden door WISKI realtime geanalyseerd en voor diverse doelgroepen verwerkt. Daarmee is WISKI een overkoepelend platform voor gebeurtenissen op het gebied van de hydrologie, waar zowel een vakspecialist als de gewone burger actuele en complete informatie op één plek kan vinden. De award wil uitstekende Big-Data-oplossingen honoreren, die in dienst staan van het verwerken en evalueren van grote hoeveelheden data op technisch-wetenschappelijk gebied. Dit is de kerncompetentie van WISKI: het systeem verzamelt en integreert data uit uitgebreide heterogene meetnetwerken. E

www.kisters.de

BioBased Delta-project AlgaeBiotech is er tijdens het BioBased Delta-project samen met projectpartner CSM in geslaagd een methode te ontwikkelen om afvalwater te zuiveren met behulp van microalgen. De microalgen zijn vervolgens gebruikt als bron voor duurzame Omega-3. Doel van het Biobased Delta project is het ontwikkelen van alternatieve grondstoffen die fossiele grondstoffen kunnen vervangen. Het onderdeel waar AlgaeBiotech zich op heeft gericht is het kweken van microalgen in afvalwater uit de bakkerij en zuivelindustrie. Dit afvalwater zit boordevol nutriënten die zeer geschikt zijn voor de cultivatie van algen. Omdat BioBased Zeeland vergroening als doel heeft is er gewerkt met het “cradle to cradle”-principe en is er voor gezorgd dat er geen afval wordt geproduceerd. De gekweekte algen zijn eerst gebruikt om hoogwaardige Omega-3 te extraheren bedoeld voor menselijke consumptie. De overgebleven biomassa is gebruikt voor aquacultuur-applicaties zoals visvoer voor commerciële kwekerijen. Dankzij de positieve resultaten van het project zal AlgaeBiotech verder onderzoek blijven doen naar het kweken van microalgen in afvalwater uit bakkerij en zuivelindustrie en zich verder concentreren op het vergroten van de efficiëntie van het proces.” E

www.biobaseddelta.nl

www.algaebiotech.es

WEG-motoren met brio geslaagd voor de verwerking van afvalwater Thames Water is momenteel bezig met het updaten van twee grote afvalwaterzuiveringsinstallaties in Londen, een project van 190 miljoen pond in Beckton en een tweede van 220 miljoen pond in Crossness. Beckton is een van de grootste zuiveringsinstallaties van Europa en bedient 3,5 miljoen mensen. Door de verbeteringswerken zal de capaciteit van de installatie met 60% stijgen en dit maakt een bevolkingstoename van 10% mogelijk tot 2021. Crossness levert vandaag zuiver water aan twee miljoen Londenaars. Door de geplande update zal de capaciteit van deze installatie met 44% stijgen, gecombineerd met een aanzienlijke beperking van gemengde afvoer die na hevige regen terechtkomt in de Thames. “Het gaat hier om een extreem veeleisende applicatie”, zegt Matt Harvey (Directeur bij P&M Pumps). “De pompbelasting kan bijvoorbeeld groter worden door het puin dat soms tot aan de pomp raakt, ondanks de stroomopwaarts gelegen filters. Rekening houdende met dit en met de andere eisen van het project hebben we gekozen voor de ervaring van WEG en kwaliteit van de producten. Belangrijk was ook dat WEG probleemloos EExd ATEX-motoren kon leveren binnen de korte doorlooptijd van acht weken.” E

www.weg.net/be

aquarama #66 I 9

winside news

w Beurskalender • Aqua Nederland 17 tot en met 19 maart 2015 Evenementenhal Gorinchem Vakbeurs voor waterbehandeling, -management en -technologie www.aquanederland.nl • Laborama 19 tot en met 20 maart 2015 I Brussels Kart Expo Groot-Bijgaarden u www.laborama.be • VLARIO-dag 24 maart 2015 Rioleringsbeurs voor rioleringsprofessionals in Vlaanderen u www.vlario.be • Wasser Berlin International 24 tot en met 27 maart 2015 I Messe Berlin Internationale vakbeurs en congres over water en afvalwater u www.wasser-berlin.de • Pollutec Parijs 13 tot en met 15 oktober 2015 I Villepinte Parijs Globaal ecotechnologie-event u www.pollutec.com • Aquarama Vakbeurs - TNAV Workshop 22 oktober 2015 I Brabanthal Leuven Vakbeurs en workshop voor de Belgische waterbehandelingssector u www.aquarama.be • Aquatech Amsterdam 3 tot 6 november 2015 I Amsterdam RAI Wereldwijde vakbeurs voor proces-, drink- en afvalwater u www.aquatechtrade.com

10 I aq u arama # 6 6

Membraanelementen van LANXESS voor drankenproducent in Ghana De omgekeerde osmose filterelementen van het gespecialiseerde chemiebedrijf LANXESS helpen in het noorden van Ghana voor proper drinkwater zorgen. Het waterzuiveringsstation van Mazareka Co. Ltd. in Tamale/Kanshegu is uitgerust met Lewabrane RO B400 HR membraanelementen. Het station heeft een capaciteit van 40 kubieke meter per uur en levert water voor ca. 600.000 personen. Dit omvat de 400.000 inwoners van Tamale, de hoofdstad van de noordelijke regio, en de aangrenzende gemeenschappen binnen een straal van 200 kilometer. Applicatietechnologie van de businessunit ‘Liquid Purification Technologies’ (LPT) van LANXESS hielp bij het ontwerpen van het filtersysteem dat door het station gebruikt wordt.

“We leerden de werknemers van Mazareka ook, hoe ze de Lewaplus ontwerpsoftware moesten gebruiken om de nodige aanpassingen te kunnen verrichten aan de uitrusting, als er zich een verandering in de parameters voordoet,” aldus Dr. Jens Lipnizki, Hoofd Technical Marketing Membranes bij LPT. De spiraalgewonden Lewabrane RO B400 HR module bestaat uit een polyamide composietmembraan en werd ontwikkeld voor de behandeling van industriewater en de zuivering van drinkwater. Wat het Lewabrane HR (‘High Rejection’) membraan daarbij zo specifiek kenmerkt, is zijn hoge retentie van kritieke componenten, zoals nitraten en organische stoffen. Het biedt een uitstekende permeaatkwaliteit en voldoet aan NSF/ANSI-norm 61 voor drinkwatersysteemcomponenten. E

www.lanxess.com

InfraTech van 20 tot en met 23 januari 2015 InfraTech is de tweejaarlijkse ontmoetingsplaats voor de infrastructuur. In 2015 vindt de beurs plaats van 20 tot en met 23 januari in Ahoy Rotterdam op een beursoppervlakte van 30.000 m². Exposanten zijn toeleveranciers van producten en diensten voor de GWW-markt, publieke opdrachtgevers, aannemers en ingenieursbureaus. Publieke opdrachtgevers hebben een centrale plek op de beursvloer. De editie 2013 telde 535 exposanten en ruim 20.000 professionele bezoekers. De beursvloer van InfraTech is opgedeeld in verschillende thema’s die een segment binnen de infrastructuur vertegenwoordigen: Infrastructuur, Water, Openbare Ruimte & Mobiliteit, Riolering (nieuw). Alle thema’s hebben een eigen plaats op de beursvloer, zodat opdrachtgevers en opdrachtnemers elkaar gemakkelijk kunnen vinden. Naast een breed aanbod van exposanten wordt tijdens de beurs een omvangrijk kennisprogramma aangeboden om kennisuitwisseling binnen de branche te stimuleren. E www.infratech.nl

Member of the DEME Group Modulaire mobiele grondwasinstallatie, ontworpen en gebouwd door DEC, wereldwijd inzetbaar

DEC nv (DEME Environmental Solutions) Haven 1025 - Scheldedijk 30 B-2070 Zwijndrecht, België T +32 3 250 54 11 F +32 3 250 52 53 infodec@deme.be www.decnv.com

Bodemsaneringswerken, mechanisch ontwateren van slibresidu’s en stortplaatsbeheer, Nyrstar, Balen

Integrale oplossingen voor elk milieuprobleem Al meer dan 20 jaar is DEC een vaste waarde op vlak van milieusaneringen. Méér zelfs: in de schoot van onze moedergroep DEME verzetten we echt pionierswerk. Van kleinschalige in situ saneringen tot grote en complexe projecten: onze klanten kunnen onze innovatieve aanpak sterk waarderen. Welk milieuprobleem u ook hebt, wij zoeken én vinden een passende oplossing. Op maat en met respect voor uw budget.

Sanering van een voormalig spoorwegemplacement in de wijk Antwerpen Dam

DEME: creating land for the future

VITO is een op Europees vlak toonaangevend, onafhankelijk onderzoeks- en adviescentrum op het gebied van cleantech en duurzame ontwikkeling, dat werkt aan oplossingen voor de grote maatschappelijke uitdagingen van vandaag. Duurzame chemie, energie, gezondheid, materiaalbeheer en landgebruik: dat zijn de vijf centrale VITO-thema’s. Water is een belangrijk thema binnen onze strategische onderzoeksprogramma’s die focussen op duurzame industrie, landgebruik en materialen. Onze wateractiviteiten omvatten deze 4 domeinen: » productontwikkeling (membranen en modules); » technologie en demonstratie; » monitoring, modellering en analyse; » samenwerkingen en netwerken. Centraal tussen industrie, academische wereld en overheid is VITO zeer geschikt om nieuwe technologieën en toepassingen te integreren en om toekomstige demonstraties op te zetten voor vooruitstrevende kringloopsluiting en symbiose. Als multidisciplinaire contractonderzoeksorganisatie, kan VITO uw innovatiepartner zijn op projectbasis (advies, diensten en testing van labo- tot pilootschaal) of voor een langdurige samenwerking (onderzoeksprojecten, gezamenlijke ontwikkelingen of bedrijfsprogramma’s …). VITO NV Boeretang 200 - 2400 MOL Voor meer informatie, neem vrijblijvend contact op met Roel Vleeschouwers Tel. + 32 14 33 69 15 Fax + 32 14 32 65 86 roel.vleeschouwers@vito.be www.vito.be

sprl

bvba

FIELD, LABO & PROCESS WATER ANALYSIS from Al…conductivity…O2...

pH…SS…turbidity…to Zn Afleesunit/Datalogger ODEON Digitale physico-chemische analysers (draagbaar en vast) Digitale sensoren voor op het terrein Overstortsensor Meten van het slibdeken Detectiesensoren voor melkproducten-zuivelproces

sales@bpiinstruments.be Tel. 04 253 57 55 – 09 234 01 58

BPI_AQ56.indd 1

21/05/12 17:18

w be u rs n ie u ws

Een volle parking, veel bedrijvigheid in de gangen en tevreden exposanten: de Aquarama Trade Fair 2014 groeide dankzij deze ingrediënten uit tot een succes. De synergie met de TNAV-workshop, de AquaFlanders Studiedag en de Vlario Contactdag zorgde voor een gezonde combinatie van interessante lezingen en kennismaking met nieuwe producten.

Recordopkomst voor Aquarama Trade Fair in Brabanthal 23 oktober was de datum van de jaarlijkse afspraak voor de brede Belgische sector van watertechnologie. De verkeerschaos rond Brussel kon niet verhinderen dat ruim duizend bezoekers zich enthousiast voor het enige netwerkevent voor deze sector in België kwamen aanmelden.

zullen beurzen nooit verdwijnen. Dergelijke initiatieven zullen altijd belangrijk blijven om mensen effectief te ontmoeten. Het feit dat de parking vol staat, bewijst dat nog heel wat andere bedrijven die mening delen.” “ K wa l i tat i e f s e m i n a r i e p r o g r amma”

“ H e e l d o e l g e r i cht e v e n e m e n t ”

Voor Geoffrey Boonen van P. Boonen & C° uit Niel was het de eerste keer dat hij als exposant op de beurs aanwezig was. “Voor ons is dit een nieuwe nichemarkt die we graag komen verkennen. We waren al beperkt in de watersector aanwezig, maar willen dat graag uitbreiden. Deze beurs is een heel doelgericht evenement, waarbij ik ook de uniformiteit van de stands kan appreciëren. Dat was ons vorig jaar, toen we als bezoeker kwamen, al opgevallen. We zien dit vooral als een ideale manier om nieuwe contacten te leggen en rechtstreeks gerichte (product)vragen te beantwoorden. Ondanks de opkomst van internet,

Eddy Jansen is met Spirotech een vaste waarde op Aquarama. “Sinds 2008 tekenen we jaarlijks present. We zien dit vooral als een relatiebeurs, waar we veel bekende gezichten tegenkomen. De tijd is voorbij dat je tijdens zo’n evenement een nieuw project kon binnenhalen, maar je kan het je simpelweg niet permitteren om hier te ontbreken: iedereen is er. Bovendien zorgt ook de kwaliteit van het seminarieprogramma ervoor dat veel mensen hier naartoe komen. Indien mogelijk probeer ik ‘s namiddags ook een lezing mee te pikken. Een extra pluspunt van de beurs is het ‘slangconcept’, waardoor iedere bezoeker automatisch langs alle stands wordt geloodst. Zo heeft iedereen iedereen gezien.”

“Hoog niveau”

Na een pauze van enkele jaren verwelkomde ook Metrohm heel wat bezoekers op de stand. “Onze afwezigheid had niets te maken met eventuele onvrede over de respons, maar was puur ingegeven door strategische marketingkeuzes binnen het bedrijf,” aldus Xavier De Paepe. “De realiteit leert dat we uit de Aquarama Vakbeurs altijd iets halen. We keren sowieso met een tevreden gevoel terug naar huis. Wat mij altijd opvalt, is het hoge niveau van de mensen die hier rondwandelen. Dat maakt het interessant om goede contacten te leggen. Bovendien is de organisatie steevast perfect verzorgd.” “ B e l a n g r i j k e af s p r aa k ”

Die stelling wordt door Matthias Aendekerk van Tauw volmondig beaamd. “Als onafhankelijk adviesbureau kunnen en mogen we hier niet ontbreken, want water is één van de vier domeinen waar we sterk op inzetten. We hebben hier al veel leveranciers ontmoet die zich komen voorstellen. We beschouwen dit vooral

TNAV Bij de TNAV-workshop stond ‘Water in de industrie’ centraal. Deelnemers vernamen onder meer alles over de evolutie van het VIS-traject ‘De Blauwe Cirkel’, werden bijgepraat over de recuperatie van grondstoffen uit water en kregen aan de hand van concrete cases informatie over hoe waterzuiveringsinstallaties kunnen worden geoptimaliseerd. Ook waterhergebruik en de verwijdering van stikstof uit afvalwater kwamen uitgebreid aan bod. E www.tnav.be

a q u a r a m a # 6 6 I 13

u Wendy Francken, directeur van Vlario

AQUARAMA TRADE FAIR FOR WATER TECHNOLOGY 2014

TNAV WORKSHOP

23/10/2014 als een netwerkevent, waar we voor de derde keer als standhouder actief zijn. Het eerste jaar was een schot in de roos, vorig jaar leverde iets minder op. Dat neemt niet weg dat dit een belangrijke afspraak blijft. Niet alle waterspecialisten krijgen van hun werkgever de kans beurzen te bezoeken. Er wordt meer en meer op internet gezocht. Niets gaat evenwel boven een aangenaam persoonlijk contact.” “ Op ko r t e t i j d v e e l m e n s e n z i e n ”

Voor Jef De Bont en Tom Mariën van Deckx is de beurs vooral een gelegenheid om op korte tijd veel mensen te zien. “Dit vormt het perfect decor voor een gemoedelijke babbel met zakelijke contacten en om de persoonlijke banden iets nauwer aan te halen. Het is de enige beurs waar we nog als exposant aanwezig zijn, al hebben we de indruk dat je er ook als bezoeker veel uit kan halen. Als aannemer grijpen we deze opportuniteit vooral om onze klanten en leveranciers op te zoeken. Veel nieuwe contacten leggen we hier niet.”

voorbije jaren ook stevig zijn gegroeid. Sowieso vind ik het prima dat dit een vrij kleinschalig initiatief is, waardoor ook het kostenplaatje beperkt blijft. Je hoeft niet met een grote stand uit te pakken om je nieuwste producten te laten zien.” “Iedereen gelijk voor de we t ”

Ook op het gezicht van Reinier Teunissen (Saer Benelux) viel een brede glimlach te zien: “Voor ons is deze mooie beurs heel positief: de opkomst is goed en door de modulaire stands is iedereen gelijk voor de wet. Daardoor hoef je hier geen gigantisch budget tegenaan te gooien. Daarnaast waardeer ik het feit dat we onze stand in amper drie uur tijd konden opbouwen: zonder wachttijden, zonder stress. Zo start je automatisch al met een beter gevoel aan de beursdag zelf. Als vrij nieuwe naam op de markt (sinds 2010) biedt deze organisatie ons de mogelijkheid nieuwe contacten te leggen en extra naambekendheid te genereren.” “Eéndagsformule is pluspunt”

“ B e p e r k t ko s t e n p l aatj e ”

Aerzen is een habitué op de beurs. Frederik Deboyser legt uit waarom. “Je vindt hier iedereen: studiebureaus, installateurs van waterzuiveringssystemen, leveranciers en concurrenten. Bovendien bevinden zich in de brede regio rond Leuven heel wat bedrijven die in deze markt actief zijn en de

Gelijkaardige commentaar tekenden we op bij Antoine Durieux van BSC, dat zich onder de merknaam Nupigeco op de markt profileert. “Buiten alle verwachtingen hebben we hier al meer contacten gelegd dan we voor mogelijk hadden gehouden. Je hoort ons dus zeker niet klagen. Vorig jaar was ik als bezoeker reeds op ontdekkingstocht gekomen

Vlario Ook voor de rioleringssector is de Aquarama Vakbeurs uitgegroeid tot een niet te missen afspraak. Wendy Francken, directeur van het overlegplatform en kenniscentrum voor de Vlaamse riolerings- en afvalwaterzuiveringssector (Vlario) verschafte de talrijke aanwezigen cruciale informatie over belangrijke tendensen uit de branche E www.vlario.be

en concludeerde ik dat we hier niet mochten ontbreken als we ons in deze nichemarkt willen opwerken. Andere pluspunten zijn de ééndagsformule en de modulaire stands: meer hoeft dat voor de professionele markt niet te zijn.” (Door Bart Vancauwenberghe) E www.aquarama.be

AquaFlanders Studiedag Heel wat specialisten namen deel aan de AquaFlanders Studiedag. Ze konden zich verdiepen in enkele actuele thema’s, zoals onder meer de veiligheid van drinkwaterbronnen. Daarnaast kwam schaliegaswinning uitgebreid aan bod. Zowel in België als elders in Europa doen heel wat wetenschappers onderzoek naar deze stof, die een kwalijke reputatie heeft omdat het gevaar bestaat dat door boringen naar schaliegas het grondwater bezoedeld raakt. Het derde onderwerp dat werd aangesneden, was het gebruik van pesticiden en geneesmiddelen binnen waterwingebieden en beschermingszones. Zeker voor openbare besturen is het belangrijk om weten hoe ze hiermee moeten omgaan bij het onderhoud van publieke ruimtes. E www.aquaflanders.be

14 I aq u arama # 6 6

u Filip Cossement (Organisator Aquarama Vakbeurs) leidde minister Schauvliege, die te gast was op de AquaFlanders Studiedag, rond op de beurs.

w be urs nieuws

Laborama Expo verwacht 2.000 bezoekers Met een verwachte 125 exposanten en circa tweeduizend bezoekers, ziet het ernaar uit dat ook de zestiende editie van Laborama Expo een succes wordt. De organisatie van de beroepsfederatie Laborama is ook voor de markt van waterbehandeling en -zuivering erg interessant. Dit jaar is er onder meer een speciale ‘village’ voor online metingen. “Veel professionals zakken graag naar ons evenement af, omdat het laagdrempelig en overzichtelijk is,” stipt organisator Myrjam Panis aan.

russels Kart Expo is al sinds 2008 de vaste locatie voor deze vakbeurs. “In datzelfde jaar hebben wij ook beslist om de beurs om te vormen tot een tweedaags evenement op een gecentraliseerde locatie. Toen we in 1998 van start zijn gegaan, organiseerden we twee keer per jaar een ééndagsbeurs, respectievelijk in Vlaanderen en Wallonië. Op vraag van de exposanten werd de beurs een jaarlijks evenement met modulaire stand, zodat er niet meer twee keer diende te worden opgebouwd en afgebroken.” N i e u w e n am e n

De beurs is een organisatie van de beroepsfederatie voor distributeurs uit de laboratoriumsector. Die heette tot voor kort UDIAS, maar werd op 1 september 2014 omgevormd tot Laborama. Van de gelegenheid werd gebruikgemaakt om de vakbeurs de benaming Laborama Expo te geven. “We zijn de enige vakbeurs in België die zich puur op de laboratoriumsector focust en zijn daardoor meteen ook de meest volledige beurs voor dit segment,” vervolgt Myrjam Panis. “Onze exposanten zijn de verdelers van laboratoriumapparatuur in de ruime betekenis voor markten zoals biotechnologie, chemie, petrochemie, farmacie, biofarmacie, biogenetica, agrovoeding, kli16 I aq u arama # 6 6

nisch-forensisch, servicelaboratoria…. De standhouders zijn hoofdzakelijk Belgisch, maar komen ook uit Nederland, Frankrijk en Duitsland. Negentig procent van de bezoekers komt uit eigen land. We hebben dit jaar ook de fabrikanten aangesproken om met een stand aanwezig te zijn, zodat ze hun verdelers kunnen ondersteunen met extra visibiliteit.” Laborama Expo wordt geprezen omwille van het laagdrempelig karakter. “De online registratie (vanaf 2 januari 2015 voor bezoekers) kan volledig gratis. Bovendien waken we over de compactheid en overzichtelijkheid van ons evenement, zodat het makkelijk te bezoeken is. We opteren bewust voor stands met een beperkte oppervlakte, waardoor het onderscheid tussen de exposanten niet te groot is, ook kleinere bedrijven zichtbaar aanwezig zijn en er vlotte contacten tussen exposanten en bezoekers mogelijk zijn. Het grote voordeel is dat je op één dag vlot de hele beurs kan bezoeken. Dankzij verschillende cateringmogelijkheden hoeft niemand op zijn honger te blijven zitten. Onze locatie ligt net buiten de stad en biedt veel parkingplaatsen. Daarnaast leggen we shuttlediensten in voor mensen die graag met het openbaar vervoer komen.”

Eilanden

Elk jaar stelt Laborama Expo een bepaalde techniek in de kijker. Dat zijn dit jaar de erg actuele online metingen, onder meer omdat een aantal exposanten zich daar nadrukkelijk op toelegt. Daarnaast wordt het stilaan een goede traditie om een apart eiland voor biotechnologie in te richten. De beurs wordt ondersteund door een interessant seminarieprogramma (bij het ter perse gaan was de samenstelling daarvan nog niet bekend). “Daarnaast motiveren we onze exposanten om uit te pakken met innovaties. Alle nieuwe producten die ons gemeld worden, plaatsen we op onze website en komen ook in ons magazine terecht.” (Door Bart Vancauwenberghe) E www.laborama.be

Laborama Expo vindt plaats op 19 en 20 maart in Brussels Kart Expo. Bezoekers en exposanten kunnen zich aanmelden op www. laborama.be.

LABORAMA EXPO

2015 19-20/03/2015

Organisator: Laborama, de beroepsvereniging voor distributeurs en fabrikanten van laboratoriumapparatuur en toebehoren.

BRUSSELS KART EXPO Groot-Bijgaarden www.expo.laborama.be De vakbeurs blijft de ontmoetingsplaats bij uitstek waar alle bedrijven die actief zijn in de brede laboratoriumsector zich kunnen voorstellen.

Inschrijven kan via het online inschrijvingsformulier op www.expo.laborama.be

Expo

Contact: +32-2-481 00 50 - info@laborama.be

Advertentie Aquarama_NL.pdf

4/09/14

09:45

DESINFECTIE VAN DRINK- EN PROCESWATER

On-site aanmaken van desinfectiemiddel via electrolytische weg, zonder toevoeging van chemicaliën

VOORDELEN zonder toevoeging van chemicaliën geen gevaarlijke stoffen  gebruikmakend van drinkwater en/of zout  weinig of geen bijproducten  volledig automatisch  lage energieconsumptie  lage operationele kosten  capaciteiten van 1gram tot 100kg/uur  

TOEPASSINGEN voeding | drinkwater | legionella serres | koeling | verse groenten

clarflok nl.pdf

05-03-2009

16:40:41

 Productie tussen 0,1% en 1% desinfectiemiddel op basis van actieve chloor en zuurstof (synergie effect) Newtec Water Systems NV | Industriepark Noord, Zandvoortstraat, 5 2800 Mechelen BELGIUM | 0032 3 641 91 00 | www.newtecwatersystems.eu

ServiceService en kennis en kennis Water treatment Specifieke producten voor de behandeling van proceswater, afvalwater en de ontwatering van organische en minerale slibs.

Onze producten en service: - Vlokkingsmiddelen - Coaguleermiddelen - Diatomeeënaarde - Cellulose - Biotechnologische producten - Anti-schuimmiddelen - Geurbehandeling - Harsen voor ionenwisselaars - Kalkmelk - Conditioneringsproducten - Labo en industriële testen - Onderhoud en herstelling van waterbehandelingsinstallaties

Voor meer informatie: Frank Vueghs - Nieuwlandlaan 16B, Industriezone B411, 3200 Aarschot Tel. 016 49 09 04 - Fax 016 49 09 05 - www.clarflok.be - E-mail: info@clarflok.be

Nieuwsbrief van het Vlaams Netwerk Watertechnologie

#47

Woord vooraf December 2014: tijd om u namens dit Vlaams Netwerk Watertechnologie geluk te wensen voor het jaar dat zich aandient. Het beste dus, voor u en de uwen. En daarbij ook: succes in de beroepssfeer. Het economisch klimaat bij ons maar ook in onze buurlanden blijft onzeker. In ons land is het nog even afwachten wat de nieuwe regeringen ervan gaan bakken. Krijgen de bedrijven extra zuurstof ? Gaat de belasting op arbeid fors of maar een klein beetje naar omlaag ? En

Voorbij, maar niet vergeten... 30 september: Grote belangstelling voor het Water-productiecentrum HAC van De Watergroep in Haasrode (Leuven)

wordt het meer dan een vestzak-broekzakoperatie? En zo zijn er nog een massa vragen. We zullen het antwoord daarop moeten afwachten. Wat het sociale klimaat betreft kunnen we op dit moment (eind oktober) nog niet veel zeggen, maar waarschijnlijk worden het spannende maanden. Voor uw onderneming hopen we van harte dat ze zich in 2015 (en uiteraard de daaropvolgende jaren) in dat moeilijke klimaat weet te handhaven of dat ze zelfs haar positie weet te verstevigen. En wie werkt in een kenniscentrum wensen we - naast de nodige drive - ook toereikende middelen om zijn/haar onderzoek voort te zetten. Ook voor ons bij TNAV nadert het uur van de waarheid. Voor het Blauwe Cirkel-traject (medio 2012 opgestart en af te ronden in de zomer van 2016) wordt het nu meer dan ooit alle hens aan dek, met nadruk op de concrete resultaten van al de geleverde inspanningen. Voor wie ons nog niet kent biedt deze nieuwsbrief hopelijk enig inzicht in wat we doen, wie we vertegenwoordigen en waar we voor staan. Bedankt dat u hem enkele minuten van uw tijd schenkt. Uw TNAV-team

Aquarama Vakbeurs met TNAV-workshop. Op naar de 10e editie!

Het klinkt vermoeiend, maar dit bezoek was weer een succes. De pakweg 50 belangstellende leden hadden alvast geen spijt van hun verplaatsing naar deze waterfabriek. De weergoden waren ons gunstig gezind, de toelichting door respectievelijk Frederik Looten, Directeur Externe Relaties en Dirk Bloemen was ad rem en getuigde van veel kennis van zaken. En ook de realisatie van dit ultramoderne centrum dwong bewondering af. Waarom HAC ? Omdat de Watergroep grondwater uit 3 lokale winningsvelden haalt, met name uit de winningen Huiskens (Korbeek-Lo), Abdij en Cadol (beide Heverlee). Dit water mengt het dan met drinkwater van elders uit de Dijlevallei. Die drie winningen waren al vrij oud en de exploitatiekosten liepen hoog op. Met de nieuwe installatie wilde de Watergroep ook zachter water leveren zoals de meeste klanten wensen. De capaciteit van het productiecentrum bedraagt zomaar even 800 m³/uur, voldoende voor de drinkwaterbehoefte van 73.000 mensen. Niet voor het eerst bleek dat de interesse voor dit soort bedrijfsbezoeken bij onze leden aanzienlijk is. Directe toegang tot dergelijke installaties, mét deskundige toelichting, en bedoeld voor vaklui, zo’n kans krijg je niet elke dag. Dat was bij het bezoek aan dit HAC-waterproductiecentrum ook te danken aan de kennis van zaken van de mensen van de Watergroep, in de eerste plaats de onvermoeibare Dirk Bloemen, die bestookt werd met vragen. Met dank aan De Watergroep. n www.tnav.be

Het jaarlijkse waterevenement, in onze contreien ongeëvenaard, de beurs + workshop die Aquarama en TNAV elk jaar in de Leuvense Brabanthal organiseren, is alweer even achter de rug. Het was reeds de 9de editie. Ruim 1.000 bezoekers zijn er op afgekomen. De gekozen formule slaat aan. Ze neemt maar één dag in beslag en brengt zo niet alle dan toch de meeste vakgenoten (en niet te vergeten, de eindgebruikers) samen onder één dak. Ook de workshop werd een hele dag druk bijgewoond door ruim 100 geïnteresseerden. Verbaast het u te vernemen dat de organisatoren reeds op 23 oktober jongstleden zijn beginnen nadenken over de editie 2015, de tiende al? Van de uiteenzettingen tijdens de workshop vindt u naar goede gewoonte de essentie terug op de TNAV-website n www.tnav.be/Evenementen/Archief

Nieuwsbrief van het Vlaams Netwerk Watertechnologie

a q u a r a m a # 6 6 I 19

De vele voordelen van de ISIFLO Sprint insteekkoppeling De Isiﬂo Sprint insteekkoppeling is geschikt voor drinkwaterapplicaties (PN16). Isiﬂo Sprint insteekkoppelingen zijn glasvezelversterkt, licht in gewicht en uitermate sterk. De Sprint koppelingen zijn 100% loodvrij en corrosiebestendig en kunnen boven- en ondergronds toegepast worden op alle typen PE leidingen.

Stand 76 Aquarama Trade Fair Brabanthal Leuven-Haasrode

Voordelen: • 100% corrosiebestendig en loodvrij • Sterkste in zijn klasse • Licht in gewicht • Geen extra gereedschappen nodig

ISIFLO Sprint

• Snel en eenvoudig installeren • Boven- en ondergronds toepasbaar • Altijd installeren ondanks temperatuur of weertypen

t +31 (0) 26 319 57 57 | info@hsfbv.nl | www.hsfbv.nl | www.linkedin.com/company/hsf-bv

Milieu en techniek in harmonie

Verbazend éénvoudig. Digitale turbiditeit sensor d.m.v. van infrarood licht volgens het 90°- spreidingslicht principe Meting volgens DIN EN ISO 7027

Eco-Vision biedt u een complete milieu- totaalservice. Van milieuadviesdiensten, engineering tot de bouw van de installaties. Milieuwinst hand in hand met uw bedrijfswinst is onze business.

Contacteer ons snel ... voor een zuivere kijk op het milieu! Ambachtslaan 14 • 3665 As • T. +32 (0)89 79 81 30

www.eco-vision.be

NTU

20033

typisch gebruik in wateren afvalwater behandeling, controle van watervervuiling en in viskwekerijen

20025

robuuste bouwvorm, ongecompliceerde installatie, gemakkelijke inbedrijfname

AL MAXIMA IK U R B E HERG R E T A W

JUMO ecoLine NTU – Optische sensor voor turbiditeitsmeting met display AQUIS 500 RS Hecht u veel belang aan efficiëntie, nauwkeurigheid en levensduur? Gelooft u dat kwaliteit de som is van ervaring, innovatie en praktijkgerichtheid? Dan heeft u de perfecte partner gevonden.

Welkom bij JUMO.

www.jumo.be

Nieuwe collega’s TNAV stelt u graag zijn nieuwe medewerkster voor: Lieve Punie, die zal instaan voor administratie en communicatie. Lieve heeft niet alleen een talenknobbel (Master Duits, Italiaans, Nederlands), ze was ook lerares Engels en doceerde, ook aan volwassenen, in diverse instellingen onder meer in Duitsland. Ze voegde daar nog een postgraduaat aan toe in de milieuwetenschap aan de Universiteit Antwerpen. e-mail: lieve.punie@tnav.be

De Blauwe Cirkel Een stand van zaken door Marjolein Vanoppen (UGent): Het Blauwe Cirkel-project is zijn derde jaar ingegaan en verloopt vlot. Zo goed als alle typestromen zijn nu afgewerkt en de rapporten zijn geschreven. Een samenvatting van de behaalde resultaten is terug te vinden op www.blauwecirkel.be. Het is de bedoeling in een volgende stap de interessantste resultaten verder uit te werken in demonstratietesten. Een eerste demonstratietest omtrent het regeneraat van ionenwisselaars wordt momenteel al opgestart en zal begin 2015 afgerond zijn. Andere piloottests, bijvoorbeeld rond het behandelen van natriumsulfaatstromen in de textielindustrie en de koppeling van RO met ionenwisselaars, zijn volop in ontwikkeling. Naar verwachting kunnen we in de loop van 2015 ook deze tests afronden.

De TNAV-eindwerkenwedstrijd TNAV begroet ook John Buffel, een nog jonge chemicus met opleiding in milieustudies (Erasmus Hogeschool, Brussel) en journalistiek (Arteveldehogeschool Gent). John zal Paul Ockier terzijde staan bij de opvolging, de ‘disseminatie’ van het Blauwe Cirkel-project. Halftijds verbonden aan de faculteit Biowetenschappen van de UGent houdt hij de vinger aan de pols van de nieuwste technologieën en ondersteunt hij doctoraal- en thesisstudenten in hun onderzoek naar innovatieve waterzuiveringstechnieken. Zijn bijdrage wordt cruciaal nu het Blauwe Cirkeltraject de finale fase nadert. e-mail: john. buffel@tnav.be

Ook de competitie voor het beste eindwerk in verband met watertechnologie is stilaan een traditie waarvan TNAV niet zo snel zal afwijken. In totaal hebben 9 afgestudeerden deelgenomen aan deze jaarlijks georganiseerde wedstrijd. De eindlaureaat is inmiddels bekend, maar de opsomming van de behandelde onderwerpen ontrukt deze werken in zekere mate aan de vergetelheid en geeft alvast een idee van het onderzoek dat in onze kenniscentra zoal wordt uitgevoerd. De ingediende eindwerken: • Exploring the potential of iron and cerium oxide nanoparticles to reduce the uptake of arsenicum by paddy rice - Shilpi Misra - UGent Ecochem

• Evaluatie van beschikbare technieken voor debietmeting van kleine waterlopen - Kenny Liebert - KULeuven/Denayer • Microbiële verwijdering van Platina Groep Metalen uit waterige stromen - Ruben Props -UGent LabMET • Synthesis of charged mosaic membranes via polymer blend methods - Annelies van Sieleghem- KULeuven COK • Modelling and simulation of nitrogen conversion pathways in aerobic granular sludge - Hong Quan Le - UGent C.ES&T • Model-based analysis of aeration in lab and full-scale activated sludge systems - Giacomo Bellandi - UGent Biomath • An improved image analysis procedure for the characterization of activated sludge morphology -

Caroline Van Steendam - KULeuven CIT •Geavanceerde reductie van geneesmiddelen en pesticiden in de drinkwaterzuivering - Ellen Dheere - UGent PaInT •Behandeling van verontreinigd hemelwater, afkomstig van schrootbedrijven – Stijn De Wandel – LIWet Gent. Deze negen leverden al het beste eindwerk af van hun studierichting of opleiding. Ze zijn bij deze gefeliciteerd en kregen een TNAVprijs en een oorkonde. De eindlaureaat of -laureaten konden in de loop van december hun eindwerk komen voorstellen op Academia Meets Industry, het jaarlijkse TNAV-evenement op 2 december aan de UGent. n www.tnav.be

Bij het overlijden van Luc Vriens, stichter en CEO van Waterleau, mede-oprichter van TNAV Op 12 september 2014 kregen we het te horen. Luc Vriens, oprichter en CEO van ons kernlid Waterleau, is onverwacht overleden. Ontstellend nieuws en moeilijk te accepteren. Luc, 57 jaar, had nog zoveel van het leven te verwachten, hij had ook nog zoveel kunnen doen. Want Luc was een doener en visionair zakenman. Dat hij het leven liet in Shanghai, op zakenreis in China, is geen toeval want zijn bedrijf was zeer actief in dat land en elders ter wereld. Luc Vriens was ook een van de drijvende krachten achter de oprichting van ons TNAV-netwerk en hij bleef ons actief steunen ondanks zijn drukke agenda. Daarvoor zijn we hem blijvend dankbaar. Wij zijn niet de enigen die Luc niet zullen vergeten, zoals mocht blijken uit het afscheid dat vele honderden nabestaanden, familie, vrienden, zakenrelaties en kennissen van Luc samenbracht op die zonnige zaterdagmorgen 4 oktober in Werchter. Namens het TNAV-bestuur: vaarwel Luc , rust in vrede.

Nieuwsbrief van het Vlaams Netwerk Watertechnologie

a q u a r a m a # 6 6 I 21

Op de koffie bij…

Festo

De productiviteitsingenieurs

April 2014: een kleine sensatie op de Hannover Messe! De bezoekers kunnen er kennismaken met de bionische kangoeroe, een via bluetooth en met een elektronische armband bestuurde robot die zich precies zoals de echte kangoeroe, dus met dezelfde elasticiteit, voortbeweegt. Het technisch wondertje is gerealiseerd door het Duitse Festo. Nee, dit succesvolle bedrijf gespecialiseerd in automatiserings- en sturingstechniek heeft géén ambities in het circuswezen of in de showbusiness, maar het gelooft wel sterk in verhoogde efficiëntie, zeker op het vlak van de energie, door een nauwkeurige studie van de motoriek van dieren die het resultaat zijn van een langdurige natuurlijke selectie. De energie van de voortbeweging wordt daarbij gebruikt om te springen. Ook wint de kangoeroe bij het neerkomen na een sprong een deel van de energie terug die nodig was om de eerste sprong in te zetten. Door goed te kijken naar technieken die in de natuur voorkomen, wil Festo methodes ontwikkelen die de industriële robotica ten goede komen, zoals het terugwinnen van energie. Het leuke hierbij is dat deze robot gebruikmaakt van de twee technologieën waarin Festo zich heeft gespecialiseerd, met name pneumatiek (aandrijving door middel van geperste lucht) en elektronica.

Van houtbewerking tot pneumatiek en elektronica Festo Belgium, ongeveer een jaar geleden lid geworden van het Vlaams Netwerk Watertechnologie, is onderdeel van een zoveelste Duits succesverhaal. Een multinational, opgestart als bescheiden firma in 1925 door Albert Fezer en Gottlieb Stoll. Het begon klein met technieken voor houtbewerking in Esslingen aan de Neckar (niet ver van Stuttgart). De allereerste kettingzaag was van Festomakelij. Maar dat is nu geschiedenis. Tegenwoordig is Festo actief in niet minder dan 176 landen. Filialen heeft het in een zestigtal daarvan. waaronder ook Festo Belgium, dat dit jaar zijn vijftigste verjaardag mocht vieren, instaat voor de distributie van Festo-componenten en hiermee klanten in België en Luxemburg bedient. Festo haalt tegenwoordig een jaaromzet van ongeveer 2,2 miljard euro en daarvoor zorgen zijn 16.000 medewerkers van wie 56 in België. In het kantoor van Festo u Marc Rotsaert , Sales Engineer

Process Automation

aq u arama # 6 6 I 22

Belgium, achter het omroepgebouw aan de Reyerslaan in Brussel, ontmoeten we Marc Rotsaert , Sales Engineer Process Automation. “Pneumatische sturing (onder hoge druk) blijft belangrijk maar daarnaast is er het toenemend succes van onze elektronische producten en oplossingen,” zo vernemen we. Ingenieurs, geen verkopers Festo specialiseert zich in 4 brede activiteitssegmenten: biotechfarma, (petro)chemie, voedselverwerking en waterbehandeling. Hoe gaat Festo hierbij te werk? Het bedrijf gaat een partnerschap aan om samen met de klant diens problemen op te lossen via “design on demand”. Het komt er hierbij op aan een oplossing te vinden, tot meerwaardecreatie-doorinnovatie te komen en de kosten te beperken, om met andere woorden de productiviteit te verhogen. Festo staat dan ook niet voor een of ander overzichtelijke reeks producten. Het maakt die producten vrijwel “à la carte” of het past bestaande producten aan, zodat

Nieuwsbrief van het Vlaams Netwerk Watertechnologie

ze een antwoord bieden op wat de klant nodig heeft. Het begint met een onderzoek naar de commerciële kansen en de technische mogelijkheden van een te ontwikkelen of aan te passen product, van de voorontwerpfase tot en met de realisatie ervan. Prototypes worden in de “folterkamer” langdurig en intens op de proef gesteld in omstandigheden die de werkelijkheid van alledag simuleren of zelfs nog moeilijker zijn. Pas als die grondige testfase achter de rug is, kan aan de productie worden gedacht. “Onze mensen zijn ingenieurs, geen verkopers”, zo vernemen we van onze gastheren. “Ze hebben uiteraard wel een commerciële opdracht, maar ze zijn vóór alles probleemoplossers”. Producten, maar vooral diensten Hun hoofdbekommernis: de klant bijstaan in het productieproces, en zorgen dat dit met maximale efficiëntie gebeurt, met als uiteindelijk doel een betere concurrentiepositie voor die klant. “Wij helpen hem ook wanneer zijn apparatuur van een van onze concurrenten komt. We komen zeker niet altijd met

De Robuschi ROBOX producten voor zuiveringsinstallaties pasklare oplossingen, al zijn onze mensen al dermate met heel wat industrietakken vertrouwd geraakt dat ze zich zonder meer specialisten kunnen noemen en ook als zodanig worden gezien door de klant. Het zijn mensen die de hele productieketen overzien en begrijpen, waardoor de klant voor zijn probleem genoeg heeft aan één enkel aanspreekpunt.” Het productengamma van Festo, speciaal dan in de watersector, behelst kleppen en kleppen-terminals, elektrische en pneumatische, sensoren, andere producten die in het vakje controletechnologie thuishoren, maar ook automatiseringsoplossingen voor pakweg vastbedfilters en ultrafiltratiesystemen. Eén van de paradepaardjes is de DFPI, een compacte, stevige en corrosiebestendige aandrijving, speciaal ontwikkeld voor de waterbehandeling in een agressieve omgeving, die schuifen guillotinekleppen van 0 tot 100% kan regelen en die voorzien is van een positioner. Deze DFPI is een pneumatische aandrijving, gecompleteerd met elektronische uitrusting, wat er “slimme” apparatuur van maakt.

“Voor elke uitdaging kunnen we terugvallen op ons R&D-centrum in Duitsland waar ruim 100 mensen voltijds onderzoek doen en producten ontwikkelen of perfectioneren”, aldus Marc Rotsaert. “Festo sprokkelt op die manier tot 140 octrooien per jaar bij elkaar.” Festo en de watertechnologie Voor de automatisering van drinkwaterbereiding en afvalwaterbehandeling is Festo volop mee met de nieuwste ontwikkelingen in de membraantechnologie, van micro-, ultra- en nanofiltratie tot omgekeerde osmose. Pneumatische automatisering is uiterst geschikt voor aandrijf- en sturingstechnologie, want robuust, gunstig geprijsd en uiterst betrouwbaar, maar het bedrijf ontwikkelt ook gestaag zijn elektronische oplossingen. Het gaat Festo in elk geval voor de wind, geen wonder als je als groot bedrijf ruim 7% van je omzet aan Onderzoek en Ontwikkeling besteedt.

Efficiënte olievrije schroefblower met maximale energiebesparing en laag geluidsniveau. • tot 2.500 mbar • tot 10.500 m3/h

Biogasblowerunit voor verplaatsen en comprimeren van biogas • tot 1.000 mbar • tot 2.850 m3/h

n www.festo.com

Low-pulse Blowerunits: Kompakt en eenvoudig onderhoud. De beste oplossing voor uw installatie • tot 1.000 mbar • tot 10.500 m3/h

u De bionische kangoeroe, een via bluetooth en met een elektronische arm-

band bestuurde robot die zich precies zoals de echte kangoeroe voortbeweegt. a q u a r a m a # 6 6 I 23

Robuschi Benelux B.V. - www.robuschi-benelux.nl

Paradepaardje van het nieuwe Brazilië is de vliegtuigindustrie. Met de Embraer, zeg maar de Fokker Friendship van de Nieuwe Wereld, geeft het veel concurrenten het nakijken. Het land exporteert ook veel auto’s, en ook WEG, waarvan we het Benelux-centrum bezoeken in het Waals-Brabantse Nijvel, lijkt een deel te

Op de koffie bij…

WEG-Benelux

Braziliaanse schwung en Duitse degelijkheid

zijn van dit succesverhaal. Werner, Eggon en Geraldo Omer Vanheer, General Manager van de Benelux-vestiging en ingenieur elektromechanica (Groep T, Leuven) weet er alles van. WEG is tegenwoordig een van de grootste fabrikanten van elektromotoren en automatiserings-apparatuur ter wereld. Een goeie vijftig jaar geleden hebben Werner Ricardo Voigt, Eggon João da Silva en Geraldo Werninghaus in de stad Jaragua do Sul, in de deelstaat Santa Catarina een nieuw bedrijf WEG Equipamentos Elétricos S.A. opgericht. De beginletters van hun respectieve voornamen leverden WEG op, inmiddels een begrip in het land van oorsprong en daar-

buiten. De familienamen doen vermoeden dat ze Braziliaanse ondernemingslust wisten te koppelen aan Duitse degelijkheid (al van in de 19e eeuw had het zuiden van Brazilië een belangrijke Duitse immigratie). Het trio deed dit met een kapitaal dat niet meer bedroeg dan de prijs van drie VWkevers in de jaren ’60. WEG is nog altijd een familiebedrijf, ofschoon genoteerd op de beurs van São Paulo. Maar in die halve eeuw is WEG uitgegroeid tot een wereldconcern met fabrieken van Brazilië en de USA tot Portugal, India en China. Het getroost zich aanzienlijke R&D-inspanningen, een harde noodzaak aangezien ook de concurrentie alles zet op steeds efficiëntere motoren. Het bedrijf produceert met zijn 28.000 werknemers dagelijks 50.000 motoren, nauwelijks te bevatten, ook al is 60% daarvan voor de witgoedsector (wasmachines, vaatwassers en dergelijke). WEG is een verticaal georiënteerde onderneming die veel zo niet alles zelf doet. Ze produceert zelf de harsen voor de isolatie van de wikkelingen en de

u Omer Vanheer, General Manager

van WEG Benelux

24 I aq u arama # 6 6 aq u arama # 6 6 I 24

verf waarmee de motorbehuizing wordt geschilderd. WEG heeft zelfs zijn eigen bossen en zagerijen die het hout leveren voor de kisten waarin het de motoren verscheept. WEG S.A. in Nijvel De vestiging in Nijvel kwam er 22 jaar geleden. Het was het eerste bevoorradingspunt voor de Europese markt, maar de expansie ging zo snel dat er nog tal van andere WEG-magazijnen annex montageateliers bijkwamen. WEG-Benelux heeft nog wel een dochteronderneming in Oldenzaal (provincie Overijssel), die zich uiteraard vooral richt op de Nederlandse markt. Alles samen heeft Omer Vanheer in de Benelux nu ruim 40 medewerkers. Het gamma producten dat WEG zijn klanten levert is ruim te noemen, met onder meer laag- en hoogspanningsmotoren, generatoren, transfo’s, frequentie-omvormers en schakelapparatuur. WEG gaat er prat op hoge rendementsmotoren te bouwen, met een zo laag mogelijk geluidsniveau en een minimale CO2-voetafdruk. “De doelgroep van WEG, en in ons geval van WEG Benelux, dat zijn de bouwers van pompen,

Nieuwsbrief van het Vlaams Netwerk Watertechnologie

compressoren, blowers, koeltorens, ventilatoren, ... Van vitaal belang is dan ook het rendement van onze motoren waarvan we een voldoende breed gamma moeten kunnen leveren, mét de nodige flexibiliteit en stiptheid. Hier in Nijvel werken we uiteraard vooral op die laatste twee hoedanigheden, maar het is natuurlijk fijn dat we kunnen bogen op een uitstekend productengamma.” Nijvel heeft ongeveer 4.200 meter² opslagruimte en een werkplaats die circa 300 m² beslaat. Dat atelier is er om de kant-en-klaar geleverde motoren en apparatuur verder aan te passen aan de specifieke wensen van de klant. “Wij hier in Nijvel zijn verkopers. Naast de rechtstreekse verkoop aan machinebouwers zijn onze distributeurs uiterst belangrijk voor ons wat de verkoop aan eindgebruikers betreft . Wij kunnen ook steeds een beroep op hen doen als servicepartners. Zelf voeren we geen herstellingen uit, we lossen wél problemen op om de klant maximaal tegemoet te komen. De verkoop van zwaardere machines en hoogspanningsmotoren verkiezen we ook zelf te behandelen.”

n.v. P. BOONEN & CO s.a. P. Boonen & Co zorgt voor een permanente kwaliteitsverbetering. Ook wordt er efficiënt ingespeeld op de vragen van de klant. Advies, research en technische bijstand leiden tot een vlotte samenwerking bij het ontwikkelen van nieuwe producten en het verbeteren van bestaande producten. “Onze hoofdbekommernis is een goed product, strikt volgens de wensen van de klant en op tijd af te leveren. Laten we wel wezen: ook onze concurrenten leveren prima producten af. We moeten waar mogelijk dus een verschil zien te maken. Service is daarbij essentieel”, zo doceert Vanheer, “en die begint niet bij de feitelijke verkoop, maar al bij de behandeling van de offerte-aanvraag. Een klant laten wachten als die je vraagt een prijs te maken, dat kun je je eenvoudigweg niet veroorloven”. Duurdere aankoop ruimschoots terugverdienen “Wie geen energie-efficiënte motoren kan leveren moet er tegenwoordig al niet meer aan beginnen. Gelukkig lopen we hierin voorop. Het dient gezegd: de Europese regelgeving, met de zogenaamde IE-waarden, wijst ons daarin de weg en helpt ons vooruit te plannen. Vanaf 2015 moeten alle motoren vanaf 7,5 kilowatt voldoen aan de IE3norm, maar bij WEG zijn we nu al klaar voor de IE4. Voor een goed begrip is het nodig te beseffen dat de meer energie-efficiënte motor duurder uitvalt, maar dat die extra kost ook in het geval van de IE4 in minder dan twee jaar tijd wordt terugverdiend.” WEG gebruikt graag het beeld van de ijsberg waarvan een relatief klein deel boven water uitsteekt: dat is de aankoopprijs van de motor. Sinds de ramp met de Titanic beseffen we dat 9/10 van de ijsberg, aan het oog onttrokken worden. Ook de verbruikskosten van een motor worden pas na verloop van tijd zichtbaar en deze lopen op tot ongeveer 98%van de totale kost gedurende de levensduur van de motor. Kan men deze kosten in

waarde verminderen, dan boekt onze klant, de machinebouwer, bijvoorbeeld de pompenfabrikant daarmee geen direct voordeel, maar hij beschikt wel over een belangrijke extra-troef om zijn klant, zeg maar een drinkwatermaatschappij te overtuigen. Drie à vier procent kunnen bezuinigen op energie? Daar haalt niemand de neus voor op. “Een voordeel dat WEG biedt is nog dat voor de vervanging door een IE3- of IE4-motor geen enkele mechanische aanpassing aan de machine nodig is gezien de afmetingen nagenoeg gelijk blijven.” We komen nog even terug op de service die de klanten door WEG Benelux geboden wordt. Dat kan gaan van het verpakken in door de klant toegeleverde verpakking tot het ombouwen volgens opgelegde klantenspecificaties. Voorbeelden hiervan zijn: monteren van flenzen, wijzigen van de klemmenkastpositie, inbouwen van PTC’s of verwarmingselementen, tropicaliseren (interne bescherming aanbrengen tegen condensatie en vocht), speciale schildering, speciale lagers, monteren van remmen en externe koeling,... Dit alles kan indien nodig uiterst snel gebeuren. WEG-Benelux zoekt, dat is maar normaal voor een bedrijf met een commerciële roeping, nieuwe contacten en potentiële klanten in het Belgische waterwereldje. Dat het nu de gelederen van TNAV vervoegt, heeft daar veel mee te maken. Door de combinatie van dat vleugje Braziliaanse schwung en de Duitse degelijkheid komt het in elk geval niet met lege handen.

■

Fabricatie van geconfectioneerde rubberstukken en algemene rubberstukken.

■

Ontwerp en verkoop van flexibele leidingen en compensatoren.

■

Fabricatie en plaatsing van inkommatten en antislipmatten, voornamelijk in rubber.

slangen en koppelingen

dichtingen op maat

buiskoppelingen

Belgaqua gekeurde dichtingen*

*Kroll & Ziller

n www.weg.net/be

n.v. P. BOONEN & CO s.a. info@boonenp.be

■

tel. +32 (0)3 844 25 29

www.bo o n en p.be

Er is iets vreemds aan de hand. Er lijken steeds meer polymeren nodig om slib te ontwateren. Dat terwijl de chemicaliën een belangrijk deel van de operationele kost uitmaken. In Nederland groeit de aandacht voor het fenomeen. Met name Leon Korving, zaakvoerder van Aifiro, beet zich vast in het vraagstuk. Hij herkent steeds meer oorzaken, zoals biologische fosfaatverwijdering, vergisten, verlies aan knowhow, ontharden van leidingwater tot Europese aanbestedingen voor polymeren.

Trends in slibontwatering

n Nederland is een belangrijke rol weggelegd voor de ‘waterschappen’. Zij zijn het die instaan voor onder meer de waterkwantiteit en waterkwaliteit. Leon Korving, zaakvoerder van de Nederlandse firma Aiforo, hoorde van hen dat ze steeds meer polymeren nodig hebben. “Zuiveringsslib is moeilijk ontwaterbaar”, legt hij uit. “Maar dat is op te lossen door er polymeren aan toe te voegen. De werking ervan is vooral als volgt te verklaren. Het slib bestaat grotendeels uit negatief geladen deeltjes, die mekaar dus afstoten. Maar de polymeerketens zijn positief geladen. Gevolg is dat ze er in het slib voor zorgen dat een ‘brug’ ontstaat tussen slibdeeltjes, waardoor ze vlotter aaneenklitten.”

dat, vanaf 2007, koos voor een biologische fosfaatverwijdering. Maar hij stelt ook een forse toename vast van het polymeerverbruik bij zuiveringen met chemische defosfatering. Dus kan dat niet de enige verklaring zijn. Er is evenwel nog een andere evolutie. Sedert 2008, namelijk, gaan steeds meer zuiveringstations slib centraal vergisten en ontwateren. Ook dat heeft een negatief effect op het ontwateringsresultaat. Maar er is meer. Vanaf 2008 nemen veel waterschappen, voor het eerst, deel aan Europese aanbestedingen voor hun polymeren. Wat dan weer geen invloed blijkt te hebben op het polymeerverbruik, is de ontwateringsmethode: zeefbandpersen, centrifuges of filterpersen.

zoek is overigens gebleken dat het niet het fosfaatgehalte van het slibwater is dat leidt tot meer nood aan polymeren. Ook is geen verband gevonden met de ijzerdosering of de ijzerconcentratie in het slib. En dan zijn er nog de vergisters. “Biogas winnen uit slib zorgt voor een drogere koek. Maar die is moeilijker te ontwateren dan het niet vergiste slib. Ook dat draagt dus bij tot een hoger polymeerverbruik.” Door vergisten wordt het polymeerverbruik zelfs tot anderhalf maal zo hoog. Aan de andere kant is het aandeel slib dat vergist wordt slechts enkele procenten toegenomen de voorbije jaren. Dat verklaart dus maar een deeltje.

De toe te voegen chemicaliën, met vooral de polymeren, staan in voor 30 à 40 % van de operationele kost van de slibbehandeling, stelt Korving. Nu stellen de waterschappen de voorbije jaren vast dat het ontwateren van het slib steeds meer moeite kost. Gevolg is dat het verbruik aan polymeren alsmaar stijgt, terwijl de resulterende slibkoek maar even droog is. “Met de situatie in België ben ik minder vertrouwd. Maar ik zie geen reden waarom het daar anders zou zijn,” zegt hij.

Bio

Korving ziet gaandeweg steeds meer mechanismen. Zo is er de tendens dat waterschappen het drinkwater steeds meer ontharden. “Onder meer omdat dit zorgt voor minder energieverbruik bij de klanten, in hun wasmachines, centrale verwarming,...”, klinkt het. “We vermoeden dat ook dit het polymeergebruik doet stijgen. Hoe dat komt, is nog niet duidelijk. Misschien doordat ontharden calcium- en magnesiumionen verwijdert, zodat ze ook minder aanwezig zijn in het afvalwater. Dat cal-

O n tha r d e n o o k?

Het verleden als lesgever

Het toenemende polymeergebruik draagt ertoe bij dat STOWA, de ‘Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer,’ de opdracht geeft voor een onderzoek naar ‘trends in de ontwatering van slib’. Korving krijgt de leiding. Zo leert hij dat reeds sedert 2002 het verbruik toeneemt. Langzaam, weliswaar. De toename blijkt gelijk te lopen met het toenemende aantal waterschappen dat, van 2003 tot 2006, gaat voor aanvullende stikstofverwijdering. Maar dat de grootste stijging begint in 2008. Korving stelt vast dat dit volgt op het toenemende aantal zuiveringen 26 I aq u arama # 6 6

26 I a q u ar ama # 6 6

Biologische fosfaatverwijdering lijkt dus een grote hand te hebben in het toenemende polymeerverbruik. Korving: “Waterzuiveringsbedrijven hebben daardoor minder kosten aan chemicaliën die fosfaat verwijderen. Maar ze hebben dan wel 20 à 40 % meer polymeren nodig, blijkt nu. Namelijk 16 gram per kilogram droge stof, in plaats van 11,5 gram. Het is evenwel mogelijk de nood aan polymeren bij een biologische fosfaatverwijdering te doen dalen als ze ook struviet winnen. Want om dat te maken moeten ze magnesiumzouten toevoegen. En de magnesiumionen zijn positief geladen – zoals de polymeren. Mogelijks is het dat wat de ontwaterbaarheid verhoogt. Al is ook dan de nood aan polymeren hoger dan bij pure chemische defosfatering. Struviet maken, gebeurt overigens steeds vaker. Een voordeel ervan is namelijk dat het vermijdt dat struviet spontaan ergens neerslaat in leidingen, wat operationele kosten met zich meebrengt. Bovendien groeit de kans dat de EU vanaf 2015 struviet zal aanvaarden als kunstmest. Dan zou het zelfs een -weliswaar klein- bedrag opbrengen.”Uit het onder-

DOSSIER

”

slibverwerking

Het slib bestaat grotendeels uit negatief geladen deeltjes. Maar de polymeerketens zijn positief geladen. Gevolg is dat ze er in het slib voor zorgen dat een ‘brug’ ontstaat tussen slibdeeltjes, waardoor ze vlotter aaneenklitten” Leon Korving, zaakvoerder van Aiforo De ecologische voetafdruk

cium en magnesium zijn positief geladen, net als het polymeer.” De mogelijks gunstige werking van positief geladen ionen zorgt ervoor Korving onderzoekt of toevoegen van Ca2+ en Fe2+ aan het afvalwater helpen om het polymeerverbruik terug te dringen. I n z i cht b o v e n

Korving merkt dat er steeds minder kennis is omtrent het werken met polymeren. Dat heeft uiteraard nare gevolgen. Zoals, onder andere, meer polymeerverbruik. “Neem de aanmaak van het polymeermengsel”, luidt het. “Eerst moet je het verdunnen, dan enige tijd geven zodat de molecules zich goed uitrollen,... Doorgaans gebeurt dit nog zoals het hoort. Maar da’s eerder toeval dan vanuit inzicht. Vroeger, daarentegen, waren er bij de waterschappen mensen die er veel ervaring mee hadden. Nu niet meer. Reden is dat die taak steeds vaker wordt uitbesteed. Zodat kennis verdwijnt. Ook het inkopen wordt steeds vaker uitbesteed. Het gebeurt via Europese aanbestedingen. Dan is prijs de bepalende factor. Polymeren uitgebreid testen, zoals vroeger, gebeurt niet meer. Gevolg is dat soms een polymeer wordt gekozen dat niet het meest geschikt is voor

de specifieke zuiveringssituatie. Het zorgt er ook voor dat leveranciers minder service kunnen verlenen dan vroeger. Zo is er minder kennisoverdracht van hen naar de waterschappen.”

van polymeren De milieuimpact van polymeren is “best significant”, stelt Korving. Hij schat die op 10 à 15 % van de totale impact van de

Korving stelt voor de bedrijfsvoering rond slibontwatering te optimaliseren door het proces beter op te volgen. Bepaal regelmatig geleidbaarheid, viscositeit en ladingdichtheid van het polymeer. Zo zie je of de kwaliteit van het polymeer constant is. En of de aanmaak ervan goed verloopt. Interessant is ook de thermografische bepaling van vrij water in het slib. Dat voorspelt het ontwateringsresultaat namelijk goed. “Investeer in kennis. Zorg dat de aanmaakinstallatie ervan goed functioneert. Controleer ze af en toe. Zorg dat polymeren en slib goed mengen en kies de juiste polymeren. Vertrouw niet alleen op de leverancier. Maar wees bereid zelf te controleren wat het beste voor je is.” (Door Koen Vandepopuliere) E

www.aiforo.nl

waterzuivering. “Maar er is meer. Polyacrylamide wordt opgebouwd op basis van monomeren: acrylamides. Die zijn vrij giftig. Zolang ze deel uitmaken van het polymeer zijn ze onschadelijk. Maar als de polymerisatie niet perfect is afgerond? Dan kunnen in het polymeermengsel nog monomeren voorkomen. Er is daar nauwelijks controle op. De kans is ook reëel dat zo’n monomeren vrijkomen bij vergisten van het slib. Als het digestaat uiteindelijk wordt verbrand, is het geen probleem. Maar als het wordt uitgevoerd op velden, voor landbouw, is het dat misschien wel. En dat uitrijden gebeurt vaak, vooral in zuidelijker landen. Zoals Frankrijk. Maar ook in Duitsland. Niet bij ons, want wij hebben een mestoverschot. Maar net om problemen te vermijden wanneer slib niet wordt verbrand, klinkt de roep om biologisch afbreekbare polymeren steeds luider. Vermoedelijk komt zelfs Europese wetgeving die dit verplicht. Een alternatieve piste zouden volgens mij biogebaseerde polymeren kunnen zijn”, besluit Korving. a q u a r a m a # 6 6 I 27

a q u a r a m a # 6 6 I 27

Calculatie en maatwerkafdeling

KUNSTSTOF CONSTRUCTIES Kunststof is uitgegroeid tot een veelvuldig gebruikt materiaal voor uiteenlopende industriële toepassingen. Steeds meer bedrijven zien grote voordelen in het gebruik van kunststoffen vanwege hun typische eigenschappen en economische haalbaarheid. VigotecAkatherm ontwerpt, en bouwt al meer dan 30 jaar: •

Opslagtanks volgens Vlarem II & EN12573-2

•

Process equipment: reactievaten, galvanobaden, beitsbaden...

•

Gaswassers, ventilatiekanalen, dubbelwandleidingen

•

BENOR gekeurde toezichtputten

Schoonmansveld 52, 2870 Puurs • Tel +32(0)0 860 01 90 • Fax +32(0)3 860 01 99 • E-mail info@VigotecAkatherm.be aquarama.indd 7

Totaaloplossingen voor de aanpak van fysische milieuproblemen

8/05/2013 12:16:02

Actiefslibsystemen

MBR

Mobiele units

Fysisch-chemisch

GEO-ENGINEERING • installaties voor water en slibzuivering • ontwerp, bouw, opstart • uitbating en technisch onderhoud • financiering

OZON

Geo-Groep nv • Lammerdries 18 • B-2440 Geel Tel.: +32 14 37 32 98 • Fax: +32 14 37 32 99

www.geo-groep.com • info@geo-groep.com

Slib: afval wordt grondstof? Waterzuivering levert slib op. Maar wat met dat slib te doen? De regelgeving wordt steeds strikter, en tegelijk groeit de hoeveelheid ervan. Een ambitieus project,

ties. Herman Sioen, directeur Biosolids&Waste bij Waterleau Group, stelt dat het een ambitieus, veelomvattend project was. Er was een totaal budget van 5.464.646 euro voor voorzien. Daarvan werd 3.456.872 euro ingebracht door de EU.

End-o-Sludg, wou komaf maken met dit probleem. Daartoe werkten de projectpartners aan efficiëntere technieken. En: aan de creatie van een meststof uit slib. Het Belgische Waterleau Group NV nam mee de handschoen op.

aterzuivering levert veel slib op. Neem het rioolslib. In de EU wordt daarvan 9.400 ton per jaar geproduceerd. Om dit met een beeld te verduidelijken: die hoeveelheid past in 940 tientonners. Als elk ervan 9,6 meter lang is, zouden ze samen een rij vormen van ruim 9.000 meter. Ter vergelijking: de Mount Everest is 8.848 meter hoog. Bovendien neemt de hoeveelheid slib toe. Zo leidde de Europese Richtlijn Stedelijk Afvalwater de voorbije decennia tot minstens 50% meer slib. Tegelijk wordt het steeds moeilijker ervan af te raken. In 1998, bijvoorbeeld, werd storten in zee verboden. Ook legde intussen de regelgeving het verspreiden op land sterk aan banden. En bij verbranden zijn er onder meer de steeds striktere normen inzake luchtkwaliteit. Het Europees project End-o-Sludg zocht naar oplossingen. Er waren 14 partners: academische en overheidsinstellingen, en zeven KMO’s, waaronder het Belgische Waterleau Group NV. De projectpartners, uit vijf Europese landen, begonnen het project in januari 2012. Eind 2014 eindigde het. Coördinator was het Britse United Utili-

i-DAF

Projectpartner Nijhuis Water Technology BV onderzocht het potentieel van i-DAF (intelligent Dissolved Air Flotation). De piloottesten toonden aan dat de combinatie van i-DAF met primaire sedimentatie zorgt voor een verwijdering tot 99% van de TSS (Total Suspended Solids: totale hoeveelheid opgeloste stoffen). Gevolg daarvan is een vermindering met 59% van de organische belasting, bij een actief slib systeem. Dat brengt minder energieverbruik met zich mee. En: betere vergisting, waarna bovendien 25% minder slib overblijft dan zonder i-DAF. Anders vergisten

Volgens UNIOVI (Universidad de Oviedo, Spanje) en United Utilities winnen traditionele vergistingsmethodes slechts 45% van de theoretisch haalbare hoeveelheid biogas uit slib. Deze bedrijven wilden de biogasproductie verbeteren met enzymatische hydrolyse. Ze pasten omgekeerde fase-fermentatie toe: dat scheidt de massa in een vaste en een vloei-

bare fractie. Dat zorgt ervoor dat vergisten mogelijk wordt in kleinere, meer efficiënte vergisters. De technologie zorgt ervoor dat de vloeibare fase nog slechts een verblijftijd nodig heeft van 1 à 3 dagen, zo blijkt. Dat levert 3,3 m3 biogas op per m3 vergister, per dag. Van de vaste fractie bleek een secundaire vergisting mogelijk. Uiteindelijk slaagden beide projectpartners erin op die wijze 75% van het organische materiaal in biogas om te zetten. Meer fosfor, minder microben

United Utilities maakte een biopolymeer van slibdigestaat. Het heet BIOPOL en bevat 6,5 % fosfor (drogestofgehalte). Bovendien neemt het zowat 41 milligram fosfor per gram op. BIOPOL dat fosfor heeft opgenomen, draagt de naam BIOPHOS. Dat bevat 24,3% P2O5, een gehalte vergelijkbaar met dat van struviet (26,9% P2O5). United Utilities werkte ook samen met Cranfield University aan nog een ander onderzoek: het verminderen van de aantallen van de bacterie E. coli in slibproducten. Ze zochten en vonden onschadelijke micro-organismen die ermee in competitie treden en zo hun aantallen doen dalen. Ze noemden die toegevoegde bacteriën ‘probiotica’. Hun inzicht moest inspiratie brengen omtrent het microbiologisch veilig maken van slibproducten, dienstig in landbouw.

”

Belangrijk vertrekpunt van End-o-Sludg is dat rioolslib is erkend als een waardevolle bron van organisch materiaal en als bron van nutriënten zoals stikstof, fosfor en kalium.”

Herman Sioen, Waterleau Group a q u a r a m a # 6 6 I 29

a q u a r a m a # 6 6 I 29

DOSSIER

slibverwerking

u De kleine slibgranulator

kreeg de toepasselijke naam ‘LilliPutt®’. (©Waterleau)

S l i b w o r d t m e s t s t o f ko r r e l

Belangrijk vertrekpunt van End-o-Sludg is dat “rioolslib is erkend als een waardevolle bron van organisch materiaal en als bron van nutriënten zoals stikstof, fosfor en kalium.” En dat het dus in principe interessant is voor de landbouw. Maar een rem is dat het slib niet eenvoudig is te transporteren, op te slaan of te verspreiden. Om dat op te lossen, creëerden de projectpartners een nieuw fabricageproces. Het recupereert restwarmte, onder meer via warmtekrachtkoppeling (WKK). Dat helpt van het slib een granulair product te maken: een OMF (Organo-Mineral Fertiliser) die bestaat uit korreltjes die stofvrij zijn en vlot over mekaar glijden, dus niet aan mekaar kleven of klonteren. Dat maakt deze geschikt om in zakken op te slaan en te gebruiken in meststofstrooiers die gangbaar zijn bij boeren en tuinders. Het fabricageproces werkt als volgt. Eerst wordt het slib vergist; het zo ontstane biogas is met name bruikbaar in de WKK. De overmaat aan water in het digestaat wordt verwijderd. Aan de zo ontstane koek worden dan stikstof en fosfor toegevoegd om te komen tot een eindproduct met goed uitgebalanceerde, en constante hoeveelheid voedingsstoffen. De Leuvense Waterleau Group was gevraagd in het project te stappen omwille van haar PUTTART®technologie. Het betreft een verticale ‘droger-granulator’: een installatie die slib tegelijk droogt en granuleert. Het is een “unieke combinatie drogengranuleren die een pathogeenvrij, makkelijk op te slaan product” oplevert. Dat product zou bruikbaar zijn als bodemverbeteraar, of om te verbranden. Va n L i l l i P u tt ® t o t s t r o o i e r

Voor het project maakte Waterleau een kleinere versie van zijn PUTTART®-installatie te Polen. Die miniversie doopte ze ‘LilliPutt®’. Deze slibgranuleringstechnologie werd gekoppeld aan de dehydratatietechnologie van onderneming Valsave Engineered Solutions. u De pilootinstallatie met ‘LilliPutt®’ begon te

werken vanaf 2012, in Manchester, Verenigd Koninkrijk. (©Waterleau) 30 I aq u arama # 6 6

De pilootinstallatie begon te werken vanaf 2012, in Manchester, Verenigd Koninkrijk. De bekomen korrels waren mooi rond, consistent en droog. Maar de diameter varieerde wel sterk. Om de granules te gebruiken in gangbare meststofstrooiers, echter, mogen ze niet te groot of te klein zijn. Bovendien bleken de korrels niet allemaal even bestand tegen de krachten in de meststofstrooier. Daarom zijn eveneens testen gedaan met de eigen pilootgranulator van United Utilities. Uiteindelijk bekwamen de projectpartners OMFkorrels die bruikbaar waren in meststofstrooiers. Ze hebben een diameter van 3 à 5 millimeter, en bevatten een uitgebalanceerde hoeveelheid nutriënten. Die korrels verspreiden ze tot 24 meter breed. Hindernis

Op velden met graan en gras bleek het OMF-product vergelijkbare opbrengsten op te leveren als conventionele meststof. Volgens de Cranfield University en Harper Adams University blijken de kor-

rels de bodem nauwelijks te belasten met mogelijks schadelijke toxische stoffen, zoals zware metalen. En het aantal regenwormen daalde niet, wat suggereert dat de korrels niet schadelijk zijn voor het milieu. Sedert het eind van het project trachten de projectpartners de regelgevers ervan dan ook te overtuigen dat de OMF-granules geen afval meer zijn, maar erkenning verdienen als nieuw product, bruikbaar in de landbouw. Maar eenvoudig is dat niet, stelt Sioen. De regelgeving ter zake is namelijk bijzonder strikt: wat betreft de hygiënische kwaliteit ervan (denk aan E.coli), wat betreft het gehalte zware metalen,... Uiteindelijk, besluiten de projectpartners, “blijven er technische en commerciële risico’s die uit de weg moeten worden geruimd voor over te kunnen gaan naar een installatie op volle schaal.” Een vervolgproject is er (nog?) niet. (Door Koen Vandepopuliere) E

www.waterleau.com

Brenntag Water Treatment productengamma:

Brenntag, toonaangevend distributeur van chemicaliën in de Benelux, heeft een compleet productenportfolio: ❚ Specialiteiten chemicaliën voor water treatment, voeding, veevoeding, pharma, cleaning, polymeren, coating, cosmetica, lubricant toepassingen ❚ Industriële basischemicaliën (solventen, zuren, basen, zouten) ❚ Technical support & know-how Aquarama 2014 1-2 pagina_NL.pdf

21/11/14

❚ Flocculanten ❚ Coagulanten ❚ Ontschuimers ❚ Bio-additieven/nutriënten ❚ Aktief kool ❚ Filtermedia ❚ Hars voor ionenwisselaars ❚ Desinfectantia ❚ Klantspecifieke mengsels ❚ Andere specialiteiten voor waterbehandeling

Water is Life – That’s Why We Care

Brenntag N.V. Water Treatment Nijverheidslaan 38, 8540 Deerlijk Tel. + 32 56 78 82 52 Fax + 32 56 77 57 11 info@brenntag.be www.brenntag.be www.brenntag-specialties-europe.com

14:15

100000268_BTS_WT_195x134mm_NL.indd 1

Headquarters Brusselsesteenweg 508 B-1500 Halle – Belgium Tel.: 32 (0)2 362 02 62 Fax : 32 (0)2 360 35 89 Succesvolle groei sinds 1975 door continue producten marktuitbreiding. Email : asi@aquaturbo.be www.aquaturbo.be Meer dan 8000 toestellen, uitgerust met de unieke SCREWPELLER®, in werking. Verkoop en verhuur !!!

AQUA TURBO® AER-AS Direct aangedreven oppervlaktebeluchter

AQUA TURBO® AER-GS Combi beluchter/menger

AQUA TURBO® AER-SB/L Bodembeluchter

AQUA TURBO® MIX-GS Hoog efficiënte dompelmenger

AQUA TURBO® MIX-AS Oppervlaktemenger

AQUA DECANT™ ADMCA Vlottende decanter

23.04.14 12:17

Vereenvoudigde processen: het is iets waar elk bedrijf naar streeft. Dat geldt ook voor AWW (Antwerpse Waterwerken). Daarom ging het bedrijf dik twee jaar geleden op zoek naar een oplossing voor de automatisering van slibontwatering voor de sites in Notmeir en Oelegem. Uiteindelijk rijfde GEA Westfalia Separator deze opdracht binnen. De specialist uit Schoten vulde de uitdaging in met een innovatief boxto-box-concept dat heel weinig manuele interventies vraagt. GEA Westfalia Separator lanceerde onlangs ook een testtrailer voor de CF6000, een nieuwe slibontwateringsdecanter.

GEA Westfalia Separator automatiseert slibontwatering AWW

libontwatering is een noodzaak voor een bedrijf als Antwerpse Waterwerken. Voor de sites in Oelegem en Notmeir werd die behandeling tot voor kort uitbesteed aan gespecialiseerde loonontwateringsbedrijven. Nu AWW echter volop werk maakt van de uitbreiding van de site in Notmeir, wou het bedrijf zelf voor de ontwatering instaan. Daarom ging het via een aanbesteding op zoek naar een passende oplossing voor deze uitdaging. De aanbesteding werd begin 2013 toegewezen aan GEA Westfalia Separator, marktleider in België en technologieleider op wereldvlak binnen het segment van mechanische scheidingstechnieken.

B ox- t o - b ox- c o n c e pt

“Voor deze uitdaging hebben wij een systeem uitgedokterd, waarbij we alles in eigen beheer hebben uitgevoerd,” verduidelijkt Tom Bressinck (Sales Engineer Environmental bij GEA Westfalia Separator). “De oplossing is een box-to-box-concept, vertrekkend bij het afvalslibbekken en eindigend bij het lozingspunt, waarbij in een container alle apparatuur is ingebouwd om het slib op een optimale manier te ontwateren.” Het gaat om een oplossing met een sterk doorgedreven automatisering, zowel in de container als in het slibtransportsysteem. “In Oelegem werken we met een pivoterende schroef, die hoopjes slib kan detec-

teren en op basis daarvan kan bepalen waar het slib zal worden gestort. In Notmeir zijn op onze container drie trailers aangesloten waar het slib in kan worden gestort. Het systeem bekijkt automatisch welke trailers aanwezig zijn en in welke mate die al zijn gevuld. Als er nog ruimte vrij is, worden de trailers gevuld tot ze vol zijn. Het systeem valt automatisch stil als de beschikbare trailer(s) verzadigd zijn.” De oplossing is vrij eenvoudig hanteerbaar. De communicatie gebeurt via een Scada-systeem, zodat de operatoren van op afstand eenvoudig eventuele manipulaties kunnen uitvoeren. Het systeem is zo ontworpen dat interventies tot het strikte minimum kunnen worden herleid. “Bovendien kregen de verantwoordelijke operatoren van ons zowel een vorming over de algemene principes van slibontwatering, als een hands-on oplossing over de installatie zelf.” De decantercentrifuge die bij AWW werd geïntegreerd is van het type UCD 535, die per uur 2 ton droge stof kan verwerken. T w e e c o mpa r t i m e n t e n

Voor AWW is deze manier van werken op vlak van slibontwatering volledig nieuw. Net om alles zo eenvoudig mogelijk te houden, was het belangrijk dat alles zo goed mogelijk kon worden geautomatiseerd. Het bedrijf stond zelf in voor de schaarse civiele werken die voor dit project vereist waren. u Links het compartiment voor poly-

meeraanmaak in de container van AWW. In het compartiment rechts staat de decanter. 32 I aq u arama # 6 6

32 I a q u ar ama # 6 6

DOSSIER

slibverwerking

u In Notmeir

De oplossing op zich werd integraal verzorgd door GEA Westfalia Separator zelf. “Zowel in Notmeir als in Oelegem bestaat de container uit twee compartimenten,” vervolgt Tom Bressinck. “In het rechtse gedeelte bevinden zich de slibcentrifuge, de pomp en alle apparatuur voor onder meer flow- en drogestofmetingen. In het linkergedeelte staan de unit voor polymeeraanmaak en de stuurkast. Omdat AWW hoge eisen stelde op vlak van onder meer geluidsdichtheid, isolatie en ventilatie, hebben we hiervoor opnieuw samengewerkt met onze klassieke partners, zodat we absolute zekerheid hadden dat de materialen die gebruikt worden voor de afwerking, van hoogwaardige kwaliteit zijn.” Met de installatie bij AWW was GEA Westfalia Separator niet aan haar proefstuk toe. Het bedrijf bouwde eerder al dergelijke containers om in andere industrieën (onder meer de voedingsindustrie, digestaat- en mestverwerking) te gebruiken. “Dit systeem is ideaal om vlakbij een waterzuivering te plaatsen, zonder dat de klant hiervoor civiele werken hoeft uit te voeren.”

zijn op de container drie trailers aangesloten waar het slib in kan worden gestort. De trailer kan worden ingezet bij voorstudies en haalbaarheidsstudies van nieuwe projecten.

u Per uur kan de

decantercentrifuge 2 ton droge stof verwerken.

R e s u ltaat v e r b i n t e n i s

Het slib dat ontstaat bij drinkwaterproductie, is vaak moeilijk te behandelen. AWW koos onder meer voor GEA Westfalia Separator omdat het als enige decanterbedrijf nog in België gevestigd is en veel tijd investeerde in de automatisering van het systeem. “De klant wou ook dat er in geval van calamiteiten snel kon worden ingegrepen. Aangezien wij over een team van tien technici beschikken waarmee we in heel België actief zijn, kunnen we altijd snel iemand vrijmaken om de klant ter plekke te ontzorgen.” Dankzij de holistische aanpak die GEA Westfalia Separator altijd hanteert bij dergelijke projecten, en omdat het resoluut kiest voor een aanpak waarbij alles in eigen beheer wordt uitgevoerd, durft het bedrijf zelfs resultaatverbintenissen aangaan. Ook bij AWW was dat het geval. “Na de engineering, het design en de plaatsing, zijn we ook erg betrokken bij de ingebruikname. Dat laat ons toe om echt maatwerk te verrichten en het systeem helemaal volgens de noden van de klant af te stellen.”

Om het plaatje van een integrale service helemaal af te maken, zorgt GEA Westfalia Separator er via een onderhoudscontract voor dat de installaties bij AWW volledig up-to-date blijven. Trailer

Onlangs lanceerde GEA Westfalia Separator op IFAT München de CF 6000, een nieuwe machine voor slibontwatering. Om (potentiële) klanten te overtuigen van de meerwaarde ervan, ontwierp het bedrijf een testtrailer, zodat geïnteresseerde bedrijven in de praktijk het verschil met hun huidige installatie kunnen zien. “Deze machine, met een diameter van 550 mm, kan tot 2,5 ton droge stof per uur verwerken. Na tests op verschillende sites, konden we volgende resul-

taten voorleggen. In vergelijking met een filterpers op biologisch slib, verwerkt ze 3% meer droge stof. Bij een zeefbandpers op biologisch slib, is dat zelfs 5 à 6%. Afgewogen tegen een concurrentiële decantercentrifuge, levert ze 1 à 2 % meer droge stof. Specialisten weten dat een verschil van 1 procent meer droge stof impliceert dat de operationele kost met 5% zakt.” In de praktijk zal de trailer ook worden ingezet bij voorstudies en haalbaarheidsstudies van nieuwe projecten. “In de container is alle apparatuur hiervoor voorzien. Het bedrijf in kwestie moet alleen voor water, stroom en slibcontainers zorgen,” besluit Tom Bressinck. (Door Bart Vancauwenberghe)

Sterk in milieusector De oplossingen van GEA Westfalia Separator scoren onder meer goed in de milieutechnologie. “Daarin speelt de watersector een prominente rol, omdat onze systemen zich goed lenen voor het zuiveren van communaal water, drinkwater, industrieel- en proceswater. Ook voor de productie van biogassen, zoals onder meer digestaat, zijn mechanische scheidingstechnieken onontbeerlijk. Voor onze Belgische afdeling vertegenwoordigt de milieutechnologie, en waterbehandeling in het bijzonder, een belangrijk deel van onze omzet.” E www.gea-westfalia.be a q u a r a m a # 6 6 I 33

a q u a r a m a # 6 6 I 33

Uw afval, duurzaam verwerkt

WWT Geel is de partner voor het verwerken van afvalwater en slib voor overheden en bedrijven WWT Geel • Lammerdries 18I • 2440 Geel • België Tel.: +32 14 22 91 61 • Fax: +32 14 22 91 62 www.wwt.be • info.geel@wwt.be

WWT Geel staat in voor de duurzame verwerking van afvalwaters uit de agro-, textiel-, chemische en farmaceutische industrie volgens de recente verwerkingstechnieken.

Your partner in sludge and wastewater treatment • Drum screens • Flotations • Lamella separators • Physicochemical treatment

• Biological treatment • Sludge treatment • Study/optimisation/ realization/follow up

Fraterstraat 45 - B 9820 Merelbeke - T: +32 (0)9 219 06 03 - F: +32 (0)9 219 06 05 - info@novotec.be - WWW.NOVOTEC.BE

DOSSIER

slibverwerking

Chemievrije behandeling Newtec heilzaam voor slibbehandeling Voortdurend nieuwe methoden en producten ontwikkelen die onder meer in waterzuivering en slibverwerking van goudwaarde zijn: het is één van de prioriteiten van Newtec Water Systems. De dochtermaatschappij van het Duitse Newtec Umwelttechnik bouwde de voorbije jaren een aardig referentielijstje op, zowel op vlak van desinfectie als in slibontwatering. Onder andere in Engeland en Frankrijk zijn heel wat klanten razend enthousiast over de fikse besparingen in werkingskosten die het systeem toelaat, onder meer door de vorming van struviet bij slibontwatering.

ewtec Water Systems werd in 2009 opgericht om de activiteiten van Ecodis, dat in vereffening ging, over te nemen. Ecodis had zich de jaren voordien geprofileerd als de Belgische marktleider in de desinfectie van sanitair water in de zorgsector, vooral met een gecertificeerd desinfectiesysteem tegen legionella. “Newtec bouwde hierop verder,” vertelt Managing Director ing. Dirk Esselens. “Naast de zorgsector is dit systeem ook populair in de industrie, onder meer voor de waterdesinfectie bij de verwerking van verse groenten, fruit en voeding.” Voor kleinere toepassingen wordt doorgaans gebruikgemaakt van het e-dissysteem, waarbij de desinfectie in situ gebeurt, gebaseerd op deelstroomdesinfectie. “Hierbij worden chloorradicalen en zuurstof aangemaakt. Het systeem fungeert eigenlijk als een poortwachter met nawerking van vrij chloor.” Bij grotere projecten grijpt Newtec Water Systems terug naar ‘BlueBox’, met on-site generatie van chloorradicalen en zuurstof. “Door middel van elektrolyse, en zonder gebruik te maken van chemicaliën, wordt een mix van natriumhypochloriet en vrij chloor geproduceerd. Dankzij de synergetische effecten van deze componenten kan zelfs sterk

vervuild industrieel proceswater succesvol gedesinfecteerd worden. De vorming van bijproducten zoals AOX is erg beperkt en ver beneden de toegelaten waarden. De BlueBox is daarom geschikt voor verschillende soorten van industrieel proceswater. Bovendien werden de verschillende stappen van het totale desinfectieproces in deze compacte unit geïntegreerd: meting, dosering en controle.”

u Close-up van harde kalkafzettingen, bekend als cal-

ciet. (Manchester Waste)

M i n e r a l e af z e tt i n g e n

Dit jaar voegt Newtec Water Systems nog een extra dimensie toe aan zijn chemievrije activiteiten. “We namen een licentie op de technologie van Smartflow bvba, specialist in de behandeling van minerale afzettingen in leidingen, pompen en warmtewisselaars en dit zonder toevoeging van chemicaliën. Dit is een heel performante oplossing voor slibontwatering.” Bij de behandeling van slib is er veelvuldig sprake van minerale afzettingen: die situeren zich bij centrifuges en filterpersen, bij de slibleiding naar de vergister, bij de opwarming van de vergister, in de slibleiding naar de slibontwateringsmachine en bij de centraatleidingen na slibontwatering.

u Close-up van zachte kalkafzettingen, bekend als ara-

goniet. (Manchester Waste)

u T-stuk uit een centraatleiding, volledig dichtgegaan

door struviet. (Severn Trent Water)

“De traditionele oplossing bestaat erin die minerale afzettingen te reduceren of te elimineren met gebruik van chemische doseringen,” verklaart Dirk Esselens. “Alleen is dit niet enkel duur, het creëert later in het proces ook nog problemen met de flocculatie.” u Schets voor de toepassingen bij slibontwatering

a q u a r a m a # 6 6 I 35

DOSSIER

slibverwerking

E l e k t r o ma g n e t i s m e

Het alternatief van Newtec Water Systems heet Smartflow EMF. Deze Vlaamse technologie werkt op basis van elektromagnetisme en beschermt leidingen, warmtewisselaars en pompen tegen allerlei afzettingen. Dat kunnen zowel kalk, struviet, vetten als andere op mineralen gebaseerde aanslag zijn. Het systeem laat toe om ook productieprocessen te beschermen tegen onder meer problemen bij opwarming en verstoppingen. “Het is een technologie die de fysische eigenschappen van een vloeistof verandert en daardoor bijdraagt tot een beter proces. Het elektromagnetisme zorgt ook voor een verhoogde productiviteit, wat onze klanten toelaat om hun bestaande middelen beter te gebruiken tegen een lagere kostprijs. Deze oplossing laat zoveel meer toe dan zomaar een forse besparing op de onderhoudskosten,” verduidelijkt Esselens. “Het zorgt voor een sterke bezuiniging op vlak van water, energie en chemicaliën en leidt ook tot een daling van de CO2-voetafdruk.” H o g e r e b e d r i jf s z e k e r h e i d

Bij de behandeling van slib kan het systeem in verschillende fases van het proces een belangrijke rol spelen. “Tijdens de voorbehandeling zorgt het systeem ervoor dat de slib-slib warmtewisselaar wordt vrijgehouden van afzettingen. Hierdoor kan de slibvergisting aan een hogere temperatuur gebeuren, wat zorgt voor een betere efficiëntie. Na de vergister wordt het slib ingedikt tot een hogere droge stof met behulp van polymeren. Eenmaal grote slibvlokken worden gevormd, worden deze in de centrifuge gescheiden van het effluent. Hier vrijwaart het systeem de centrifuge van verkalking en/of struvietvorming. Daarna zorgt deze

technologie ervoor dat eventuele afzettingen van mineralen of struviet in het effluentwater gevoelig worden verminderd of vermeden. Samengevat kunnen we dus concluderen dat Smartflow EMF zorgt voor een betere ontgassing, minder gebruik van chemicaliën (en dus minder kosten) en een verhoging van de bedrijfszekerheid van de installaties, wegens het vrijhouden van de leidingen.”

u Deze inductor in een centraatleiding beschermt de

pomp tegen aankalking (Manchester Waste)

Engeland

Onder meer in het Verenigd Koninkrijk heeft deze technologie al heel wat mensen overtuigd. Zo draait er momenteel een installatie bij Severn Trent Water, de tweede grootste ‘Water Authority’ in het Verenigd Koninkrijk. De oplossing wordt er toegepast bij de recuperatie van struviet (fosfor en stikstof) uit het centraatwater van de slibontwatering. Voor die recuperatie van mineralen maakt het Engelse bedrijf gebruik van het Anamnox®procédé van het Nederlandse Paques. Met de technologie van Newtec Water Systems slaagt Severn Trent Water erin zowel de centrifuges, de leidingen als de pompen vrij te houden van struviet afzettingen: vanaf de centrifuge over de opslag van het centraatwater tot het aanleveren van het centraatwater in de Anamnox®-plant. “Dit laat onze klant toe de opbrengst van stikstof en fosfor te maximaliseren en impliceert ook een gevoelige daling van de werkingskosten: er moeten namelijk veel minder chemicaliën worden gedoseerd. Normaal verbruikt zo’n centrifuge snel 25.000 euro aan chemicaliën per jaar, alleen al om de centrifuge tegen minerale afzettingen te beschermen.” (Door Bart Vancauwenberghe)

u Twee centraatpompen die beschermd worden door

een elektromagnetische behandeling (Liverpool, United Utilities)

u Inductor, geïnstalleerd voor een zeef in de centraat-

leiding na ontwatering om de zeef vrij te houden. (Manchester Waste).

Referenties chemievrije desinfectie De desinfectieoplossingen van Newtec Water Systems werden de voorbije jaren geïntegreerd in talrijke ziekenhuizen (Sint-Augustinus Ziekenhuis Wilrijk, UZ Leuven, Imeldaziekenhuis Bonheiden, CH Moeskroen, UZ Brussel, AZ Turnhout), woon- en zorgcentra (De Beuk in Boom, Sint-Barbara Herselt, De Verlosser Sint-Ulriks-Kapelle, Home Vogelzang Heverlee), sportinfrastructuur (stedelijk zwembad Lommel, stedelijk zwembad Lummen, sporthal Eeklo) en andere instellingen (Emmaüs Psychiatrie, strafinrichting Wortel, gevangenis Turnhout, Technopolis Mechelen, Hidrodoe Herentals, Zeepreventorium De Haan). In de industrie werd het systeem onder meer geïmplementeerd bij wasserij Malysse, Veiling Haspengouw, Ecover, NMBS-site Mechelen, Passendale Kaas, Dujardin Food en Danone. E

www.newtecwatersystems.eu

36 I aq u arama # 6 6

36 I a q u ar ama # 6 6

GE Power & Water Water & Process Technologies

Het beste product in de juiste dosering… op ieder moment. Geavanceerde oplossingen van GE voor de behandeling van uw koeltoren. Advanced Cooling Solutions van GE bevat gepatenteerde technologieën die een exacte productcontrole mogelijk maakt zonder het gebruik van tracers. Geen andere technologie biedt betere prestaties onder industriële omstandigheden. Optimaliseer de resultaten van uw koelwaterbehandeling, verleng de levensduur van uw installaties en realiseer een verlaging van uw operationele kosten. Bezoek onze website www.ge.com/water of contacteer ons voor meer informatie. Ons Benelux kantoor: GE Power & Water Toekomstlaan 54 B-2200 Herentals Belgium Tel +32 (0)14 259111

Advanced Cooling Solution bevat TrueSense* Online Monitoring en GenGard* STP Chemistry.

* Trademark van General Electric Company

Buizen en fittings in Polipropyleen voor Hydrosanitaire en Klimatisatie installaties

Elektrolasbare verbindingsstukken in HD-PE, voor water en gas toevoer

Het succes van de zekerheid

Een zekere oplossing voor elk type installatie

NUPIGECO BENELUX

Kommenstraat 20 Rue des Bassins - BRUSSEL 1070 BRUXELLES Tel. (02) 5201676 - Fax (02) 5201978 - e-mail: bsc@bsc.be

p/a bsc N.V.

Nupigeco BSC pubbl NIRON-ELOFIT 2013 116x150.indd 2

08/01/2013 11:07:04

OPLOSSINGEN VOOR VANDAAG LIGGEN AAN DE BASIS VAN DE KWALITEIT VOOR MORGEN

D OME S T I C

In Du STry

waTEr Sup p ly PUMPS MOTORS

BENELUX

ag rICulTurE

Off ShOr E

Leo Baekenlandlaan 5209, B3900 Overpelt BelgiĂŤ sales@saer-benelux.com, www.saer-benelux.com

I r r Ig aT I On

DOSSIER

slibverwerking

Optimalisatie slibindikking op AWZI Groenedijk Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard en HACH LANGE hebben samen de slibindikking op AWZI Groenedijk geoptimaliseerd met behulp van de HACH LANGE Real Time Controller voor optimalisatie van slibindikking (ST-RTC). Deze controller minimaliseert de polymeerdosering door een combinatie van feedforward- en feedbackcontrole, wat een zeer stabiele ingedikte slibconcentratie oplevert.

et hoogheemraadschap heeft met behulp van deze technologie de economisch optimale werking voor de slibindikking onderzocht, met aandacht voor de volgende aspecten: het polymeergebruik minimaliseren, het maximaliseren en stabiel houden van de ingedikte slibconcentratie, en ervaring opdoen omtrent het continu en op afstand volgen van de performantie van het indikkingsproces.

u Bandindikker op AWZI Groenedijk

U i t g a n g s s i t u at i e

3.7 g PE/kgDS. Het ingedikt slib wordt opgeslagen in een slibsilo, voor vervoer naar de vergisters op AWZI Kralingse Veer.

AWZI Groenedijk behandelt het afvalwater van Capelle aan den IJssel en heeft een capaciteit van 55,000 IE. Het secundair spuislib wordt vanuit de nabezinkers naar een bandindikker gepompt, voor indikking tot circa 7.5%. De polymeerdosering gebeurt proportioneel met de belasting aan droge stof naar het indikkingsproces, en de specifieke polymeerdosering werd bijgesteld aan de hand van manuele analyses van de ingedikte slibkwaliteit. In 2013 bedroeg deze polymeerdosering gemiddeld

Voor verdere optimalisatie werd een extra inline drogestofmeter toegevoegd in de persleiding van het ingedikt slib. Met behulp van het aanvoerdebiet naar de band, en de drogestofconcentraties in het in te dikken en het ingedikte slib, berekent de real time controller de optimale polymeerdosering om de gewenste ingedikte slibconcentratie te bereiken.

Optimalisatie slibindikking met behulp van ST-RTC u

V e r d e r e o pt i ma l i s at i e s l i b i n d i k k i n g

R e s u ltat e n

De grafiek illustreert de resultaten van de optimalisatie van de slibindikking op AWZI Groenedijk. De concentratie van het slib dat naar de bandindikker gepompt wordt (donkerblauwe lijn) varieert sterk tussen 0.3 en 0.8%. De controller zorgt ervoor dat de ingedikte slibconcentratie (rode lijn) zeer stabiel gecontroleerd wordt rond de doelwaarde van 7.5% (gele stippellijn). De polymeerdosering (g/kgDS, groene lijn) wordt niet meer manueel ingesteld, maar continu gevarieerd op basis van de vracht aan droge stof en de vereiste ingedikte slibconcentratie. Hierdoor wordt gecompenseerd voor schommelingen in de aanvoerconcentratie, en wordt de polymeerdosering geminimaliseerd, resulterend in een besparing van ongeveer 20%. Door de hoge processtabiliteit worden storingen en vereiste manuele interventies ook sterk gereduceerd. Een economische analyse, waarin naast de investering ook operationele kosten zijn opgenomen (slibafvoerkost, polymeerverbruik, vermindering manuele interventie, service), leerde dat de terugverdientijd minder dan vier jaar bedraagt. Naast deze economische aspecten, wordt de stabiele procesvoering met controle, inzicht en beheer vanop afstand gezien als een zeer belangrijk kwalitatief voordeel. E

www.hach-lange.be a q u a r a m a # 6 6 I 39

a q u a r a m a # 6 6 I 39

Talrijke recyclagemogelijkheden voor baggerspecie in Antwerpse haven Het is een voortdurend terugkerend probleem in elke grote (wereld)haven: immense hoeveelheden aan sedimenten die moeten worden gebaggerd om de haven bevaarbaar te houden. Onder leiding van de Vlaamse Overheid, vertegenwoordigd door de Afdeling Maritieme Toegang van het departement Mobiliteit en Openbare Werken (aMT) en het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen, onderzochten drie researchcentra en drie industriële partners in een MIP-project (Milieu- en energietechnologie Innovatie Platform) de mogelijkheden om deze baggerspecie te recycleren en opnieuw inzetbaar te maken voor diverse toepassingen. Het onlangs afgelopen onderzoek leverde veelbelovende resultaten op.

angepaste analysesystemen zijn de kerncomBaggerspecie ontwateren vormt in de Haven van Antwerpen geen probleem. Dat kan dankzij de AMORAS-installatie (Antwerpse Mechanische Ontwatering, Recyclage en Applicatie van Slib), die het resultaat is van een samenwerking tussen de Vlaamse Overheid (aMT) en het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen (GHA) en sinds 2011 geëxploiteerd wordt door aMT. Onderhoudsbaggerspecie wordt door GHA naar het Kanaaldok B1 gebracht en daar geklept in een onderwatercel van 300.000 m³ (een bufferunit). Vervolgens wordt het terug opgebaggerd door het baggertuig AMORIS (cutterzuiger) en via een drijvende leiding verpompt naar de zandafscheidingsinstallatie die zich op de kade bevindt. Deze bevat twee trommelzeven die de grove fractie (groter dan +/- 1 cm) uit de specie verwijderen en een reeks hydrocyclonen om het zand (> 63 µm) af te scheiden. 40 I aq u arama # 6 6

40 I a q u ar ama # 6 6

O n t wat e r i n g s ha l

Na de zandafscheiding wordt specie met een drogestofgehalte van minimum 12 tot 20% (densiteit van 1,08 à 1,14 ton/m³) via twee boosterpompen over een afstand van 4 km naar de site ‘Bietenveld’ aan de Poldervlietweg verpompt. Na indikking in één van de vier indikvijvers (opgebouwd als kwadranten van een cirkel) wordt de baggerspecie aan ±22% droge stof verpompt naar de ontwateringshal, waar het water onder hoge druk uit de natte baggerspecie wordt geperst in twaalf membraankamerfilterpersen. Het verpompen uit de indikvijvers gebeurt door twee baggerpompen aan op-en-neer beweegbare armen, op hun beurt bevestigd aan trolleys die automatisch over de gehele lengte van een verstelbare portiek over de vijvers kunnen rijden. Om een sneller en beter resultaat te verkrijgen bij de ontwatering, worden indien nodig chemische addi-

tieven aan de specie toegevoegd. Het eindproduct zijn filterkoeken van minstens 60% droge stof die worden gestockeerd in een voormalige zandwinningsput die zich naast het Bietenveld bevindt. In totaal is er een geschatte capaciteit voor dertig jaar berging en is het de bedoeling dat de filterkoeken zo hoog worden gestapeld als de aanpalende stortplaats Hooge Maey (tot +55 meter). A f va l b e r g v e r k l e i n e n

Dertig jaar opslagcapaciteit is veel, maar omdat aMT en GHA een langetermijnvisie wilden uitdokteren voor de toekomst van AMORAS, werd een onderzoeksproject opgestart, dat de naam VAMORAS kreeg en door het MIP werd gefinancierd. De Vlaamse onderzoeksorganisatie VITO ging samen met OCW (Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw) en WTCB (Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf) op zoek naar recyclageoplossingen voor de filterkoeken die worden gemaakt uit de 450.000 tot 600.000 ton baggerspecie die jaarlijks in de Antwerpse haven naar boven worden gehaald. In VITO namen de experts in afvalrecyclagetechnologieën dit onderzoek voor hun rekening. Deze onderzoekers bestuderen mogelijkheden voor hergebruik en nuttige toepassingen van minerale afvalstromen zoals onder meer ruimingsspecie, baggerspecie en slib van drinkwatertoepassingen. Deze groep maakt deel uit van de unit ‘Duurzaam materiaalbeheer’, waarin VITO kennis en expertise bundelt met het oog op de transitie naar een groene kringloopeconomie.

DOSSIER

slibverwerking

u Het verpompen uit de indikvijvers gebeurt door twee

baggerpompen aan op-en-neer beweegbare armen.

Homogeniteit

“Voor de ingebruikname van de AMORAS-installatie werd de gebaggerde specie gestockeerd in onderwatercellen of in bovengrondse reservoirs. Op termijn is deze strategie echter niet vol te houden, vooral wegens plaatsgebrek. Een ontwateringsstap zorgt voor een significante afname van het volume en maakt ook de recyclage van de specie mogelijk,” verduidelijken Liesbeth Horckmans en Kris Broos van VITO. “Het grote voordeel van de filterkoeken is dat ze homogeen en weinig verontreinigd zijn,” vervolgen Kris Broos en Liesbeth Horckmans. “Net dankzij die homogeniteit kan een vrij constante kwaliteit worden gegarandeerd, wat dit product meer geschikt maakt om op verschillende manieren opnieuw te worden ingezet.” Praktijktest

Belangrijk is dat het VAMORAS-onderzoek niet puur op laboschaal werd uitgevoerd, maar ook effectief in de praktijk werd getoetst. “Dit was een cruciale parameter, temeer omdat er vaak nog -onterecht- een negatieve connotatie heerst over het gebruik van gerecycleerde grondstoffen. Deze praktijktesten werden uitgevoerd in nauwe samenwerking met een aantal bedrijven die ook als partner werden opgenomen in het VAMORAS-project. K l e i v e r va n g e r

“Ten eerste voerde VITO onderzoek naar de inzet van filterkoeken als gedeeltelijke vervanger voor klei in enerzijds geëxpandeerde kleikorrels –in samenwerking met Argex- en anderzijds in keramische snelbouwstenen –in samenwerking met Wienerberger-. Het OCW voerde tests uit om te bekijken in hoeverre de filterkoeken een alternatief zijn voor het vervangen van grond bij infra-

structuurwerken, zoals ophopingen en onderfunderingen. Last but not least analyseerde WTCB met De Rycke de mogelijkheid om de koeken in te zetten als vervanger van vulstof in beton.” Uit deze doorgedreven onderzoeken bleek dat alle vernoemde toepassingen zeker technisch haalbaar zijn. “De afzonderlijke vraag per toepassing is evenwel te laag om alle filterkoeken te gebruiken. De ideale oplossing zou een combinatie van deze en mogelijk nog andere bijkomende mogelijkheden zijn.” Om rekening te houden met de economische realiteit, onderzochten de VITOonderzoekers ook de economische haalbaarheid van de toepassingen. “Als we bijvoorbeeld de vervangmogelijkheid van vulstof in beton bekijken, stellen we momenteel vast dat het financieel een zware dobber zou zijn om een goede ‘filler’ af te leveren, zeker omdat er hiervoor voorlopig goedkopere alternatieven op basis van secundaire grondstoffen bestaan. De ‘filler’ moet namelijk eerst worden gedroogd en fijngemalen voor aanlevering. Dit probleem stelt zich gelukkig niet bij de toepassing als kleivervanger bij Argex en Wienerberger.”

Nieuw onderzoek

Het VAMORAS-project liep van 2011 tot 2013. Binnenkort zal aansluitend research worden verricht naar nieuwe toepassingen en bijkomende afzetmogelijkheden. “Het is de bedoeling de filterkoeken op termijn succesvol te integreren in de grondstoffenkringloop. Dit project past als gegoten in duurzaam beheer van materialen en grondstoffen,” besluiten Kris Broos en Liesbeth Horckmans. (Door Bart Vancauwenberghe) E

www.vito.be

u Het water wordt onder hoge druk uit de natte bagger-

specie geperst in twaalf membraankamerfilterpersen.

u De filterkoeken van minstens 60% droge stof worden

gestockeerd in een voormalige zandwinningsput. a q u a r a m a # 6 6 I 41

a q u a r a m a # 6 6 I 41

Flexibel, betrouwbaar en divers GEMÜ Victoria® Inzetbaar in de:

• Verwerkende industrie

• Water bereidende-, waterbehandelings- en afvalwater industrie • Energie opwekkende industrie Voordelen:

• Modulaire opbouw

• Universele inzetmogelijkheden door veelvuldige materiaal kwaliteiten • Atex uitvoering (optioneel) • Geringe draaimomenten

• Diverse toelatingen voor drinkwater industrie (DVGW,ACS)

www.gemu-group.com

GEMÜ 481 Victoria® pneumatisch bediend

Collector in een drinkwaterbereiding installatie (Wasserwerk Niedernhall) te Duitsland

DOSSIER

slibverwerking

Water zuiveren en stikstof: tot dusver een negatief verhaal, tijd om het tij te keren Ongeveer 1-2% van alle energie die we verbruiken gaat naar de productie van reactieve stikstof (ammonium; nitraat) op basis van het Haber Bosch proces. Van de stikstof die in de landbouw wordt gebracht komt slechts een fractie van circa 20% als voedsel op het bord. Dit komt doordat het productiesysteem via de bodem en de planten onderhevig is aan sterke verliezen. Ook is het zo dat de opwerking van plant naar dierlijk eiwit een grote verliesfactor inhoudt. Al bij al is het echter merkwaardig dat de stikstof die via de voeding in het afvalwater terechtkomt, dan nog met extra verbruik van energie (ongeveer 2 L stookolie equivalent per kg N) vernietigd wordt doordat we ze weer omzetten tot het niet-reactieve distikstof gas. Er is nochtans een alternatief dat toelaat de stikstof in een korte kringloop met minimale verliezen terug te valoriseren. Deze opwerking kan in de nabije toekomst van betekenis worden.

D e N - cyc l u s aa n g e d r e v e n

D e n i e u w e N - cyc l u s , d e wat e r fa b r i e k

d o o r d e ma r k t e c o n o m i e

In eerste instantie is het van cruciaal belang dat men streeft naar op-centratie. Door bijvoorbeeld het water bij aankomst in de waterzuiveringsinstallatie meteen te behandelen met het bio-sorptief actief slib proces (is reeds 10 jaar in bedrijf, onder andere in Breda) kan men een groot deel van de organische stikstof invangen en meteen via het digestaat beschikbaar maken voor opwerking. Figuur 2 schematiseert hoe de waterfabriek van de toekomst er zal uitzien. Het debiet wordt opgesplitst in een kleine stroom van concentraat en een grote stroom van voorbehandeld water. Op het concentraat (circa 10% van het debiet) wordt maximale recuperatie toegepast. De stroom met nog enkel lage concentraties van reststoffen wordt in hoofdzaak fysicochemisch nagezuiverd.

Figuur 1 geeft een beeld van de huidige wijze waarop er wordt omgegaan met stikstof. Van de 135 miljoen ton stikstof die wordt aangemaakt in de kunstmestindustrie en in de intensieve landbouw (vlinderbloemigen), komt er maar een beperkte fractie van 24 miljoen ton op ons bord. Het probleem is dat deze stikstof vervolgens verdund wordt en aan een heel lage concentratie van circa 40-50 mg N per L in het afvalwater terechtkomt. Tot dusver is terecht de uitgangspositie geweest: deze N moeten we gewoon dooroxideren tot nitraat of nitriet en dan terug omzetten tot distikstof die de lucht ingaat. Deze omzettingsprocessen vergen energie en ook reducerend vermogen (in sommige van onze zuiveringsstations wordt hiervoor suikerwater gedoseerd). Deze procesvoering is niet langer passend in de context van een duurzame waterzuivering. De laatste jaren is wel aandacht geschonken aan het feit dat, als men slib vergist, er een digestaat ontstaat dat hoge concentraties aan ammoniak bevat en dat deze ammoniak kan worden gewonnen door stripping, dialyse of door precipitatie onder de vorm van struviet. Deze mogelijke pistes worden thans terug onderzocht in bepaalde landen. Evenwel blijven er steeds twee grote struikelblokken: de relatief lage concentraties ook in de slibdigestaten en het feit dat de landbouw deze recup stikstof weinig efficiënt omzet en bovendien veel liever perfect aangeleverde kunstmeststof aankoopt in plaats van de beperkt voorradige en variabele recup meststoffen uit de waterzuivering.

Heel belangrijk is dat uit het concentraat de stikstof kan worden herwonnen. Er zijn talloze benaderingen hoe dit kan worden doorgevoerd. Wellicht zal in de eerste ontwikkelingsfase maar de top fractie van de stikstof vlot en kostenefficiënt kunnen worden gecapteerd. Echter, het belangrijke punt is dat die stikstof, in plaats van die terug te sturen naar de (weinig efficiënte) landbouw productieketen die toch geheel gericht is op conventionele kunstmest, deze in de waterfabriek gerecupereerde N daar zal worden opgewerkt tot haar oorspronkelijke vorm, namelijk eiwit. Een zuiveringsstation van 100.000 inwoner equivalent krijgt via de riool ongeveer 10 ton eiwit (droge stof) binnen per dag. Door dit eiwit af te breken in de anaerobe vergister, vervolgens de ammoniak te recupereren vrij van contaminanten, en deze terplekke met laagwaardige energie en koolzuurgas (CO2 vastlegging terplekke) terug in te

u Figuur 1: Anthropogenisch N-cyclus die aangeeft

dat de conventionele landbouw heel inefficiënt de minerale stikstof ombouwt in eiwit nodig voor de voeding. (Naar Matassa et al.2014). a q u a r a m a # 6 6 I 43

a q u a r a m a # 6 6 I 43

slibverwerking

DOSSIER

sewage

screening

preconcentration

uf/ro

u Figuur 2: De M&M-type van

brine

waterzuivering voor huishoudelijk afvalwater. Hierbij wordt het inkomende water meteen onderworpen aan een op-concentratie stap zodat een geconcentreerde deelstroom ontstaat waar onder andere energie , ammonium en fosfaat kan worden uit teruggewonnen. (Verstraete et al. 2009)

coarse minerals

anaerobic digester

biogas

filter press

nitrogenrich water

p-rich cake

combined heat and power unit. the co2 goes to the algal farm

clean ammonia

incin/pyrolysis

bouwen in microbieel eiwit van voederkwaliteit, zal de waterfabriek per dag 10 ton eiwit als veevoer de poort zien uitrijden. De wijze waarop deze hersynthese zal gebeuren is momenteel in volle ontwikkeling in een project onder meer al gesteund door de Nederlands KWR , Wetsus , DC Water (Washington USA) , LabMET (Ugent), het bedrijf Hyrogenics en Avecom. Hierbij worden de zogenaamde ‘knalgasbacteriën’ ingezet die waterstof, koolzuurgas en mineralen benutten om snelgroeiend celmassa te maken. De waterstof hiervoor nodig wordt gewonnen door elektrolyse van water of door reforming van biogas. Uiteraard heeft dit verhaal nog een heel traject te gaan en zijn tal van aspecten nog zeer vatbaar voor discussie, niet in het minst de kwaliteitsborging van het geproduceerde microbieel eiwit. Er is echter al duidelijkheid dat de eenheidsstappen van de keten binnen de waterfabriek elk aan zich doenbaar en duurzaam inpasbaar zijn. De economie van het geheel en de acceptatie voor deze vorm van N-hergebruik door de burger zijn echter nog vragen die bijzonder uitdagend zijn. Figuur 3 geeft een beeld van dit nieuwe concept dat in ontwikkeling is gezet en kan rekenen op heel wat internationale belangstelling. Op het eerste zicht kan het concept als baanbrekend overkomen, doch het terugwinnen van stikstof onder de vorm van eiwit uit (afval)waters en mest met efficiënties van 95% en meer, werd veertig jaar terug reeds uitvoerig uitgewerkt. Bovendien is het feit dat microbieel eiwit heel rijk is aan essentiële aminozuren en heel geschikt is voor de voeding evenzeer goed gekend. In de jaren 70 is bijvoorbeeld industrieel het zogenaamde “single cell protein” aangemaakt uit aardgas. De deelprocessen zijn dus vrij goed gekend, enkel het geheel is nooit neergezet in de richting van recuperatie van stikstof als waardevolle grondstof. Het feit dat de wereldbevolking straks richting 10 miljard gaat, en dat de eiwitproductie via de landbouw (gronden voor sojateelt) en via de visvangst op de hoge zee (overbevissing) steeds meer onder druk komt te staan is een bijkomend argument om deze korte keten ten volle te ontwikkelen . 44 I aq u arama # 6 6

newater

p-ash/biochar

Besluiten

wordt in de context van hergebruik heel veel aandacht gegeven aan recuperatie van warmte, energie, water en ook fosfor uit afvalwater. Evenwel wordt steeds voorbijgegaan aan de betekenis van stikstof. Reactieve stikstof kost circa 0.4 Euro per kg om het maken in de kunstmestfabriek; het kost 2-3 Euro per kg reactieve stikstof (ook bij inzet van de meest efficiënte vormen van Oland /Anammox) om het te destrueren en terug naar nietreactieve luchtstikstof om te zetten in de waterzuiveringsinstallaties. De aanpak die voorligt is om de stikstof als ammonium af te scheiden en dan in de waterfabriek met een heel snel proces op te werken tot microbieel eiwit, dat gekenmerkt is door een rijk spectrum

aan aminozuren en een goede verteerbaarheid. Dit laatste kan de waterfabriek verlaten onder de vorm van een vervoerbaarder product. Op die wijze wordt de circa 20% stikstof die netto op het bord komt, niet terug vooraan in de N--cyclus gebracht, maar meteen in de waterfabriek met hoge efficiëntie gevaloriseerd. Avecom spitst zich toe op het sluiten van de ketens, voornamelijk door het inzetten van slimme (microbiologische) processen. Het beheert de processen voor de omzetting van rest/nevenstromen naar hoogwaardige eiwitten. (Door Bart Kregersman, Silvio Matassa en Stef Vervaet; Avecom) E

avecom.be u Figuur 3:

N-dissipation

Sludge Treatment Plant

Anammox

Nitrification

Digestate NH4+

Biogas

NO2-

NO3-

Reforming Water electrolysis

CO2 NH3/NH4+ H2 O2

Minerals N-recovery

Denitrification

Het Power to Proteinconcept zoals momenteel in ontwikkeling. (Matassa et al. 2014)

H2-oxidizing bacterie

Renewable energy

Biorefinery: Edible protein and prebiotics

Literatuur: Verstraete et al. 2009; Maximum use of resources present in domestic ‘used water’. Biores. Technol. 100: 5537-5545 Matassa S, Boon N, Verstraete W. Resource recovery from used water: the manufactorin abilities of hydrogen-oxidizing bacteria. Water Res. 2015; Article in press. Matassa S, Hülsen T, Batstone D, Schnoor J, Verstraete W. Short track up-cycling of used nitrogen to new feed and food protein will help to feed the world. 2015; Article in preparation.

ALLE SOORTEN POMPEN voor voedings- en chemische industrie

• Vatenpompen • Pompen voor viskeuze vloeistoﬀen • Magnetisch aangedreven pompen (PP, PVDF en PTFE) • Vertikale en horizontale centrifugale pompen (PP, PVDF) • Membraanpompen Snelle levering ! Andere modellen mogelijk: contacteer ons

NVIRONMENT

sprl/bvba

Vijverslaan 35, B-1780 Wemmel, GSM +32 475 67 18 32, T +32 2/426 17 47, F +32 2/425 65 38, info@rcenvironment.be

ProMinent 0120703 an Sigma 195x133,5:Mise en page 1

11/07/12

14:32

Page 2

RCE_195x134.indd 1

DOSEREN

18/11/14 12:24

METEN EN REGELEN

NVIRONMENT

BEHANDELING

sprl/bvba

Vijverslaan 35, B-1780 Wemmel, GSM +32 475 67 18 32 T +32 2/426 17 47, F +32 2/425 65 38, info@rcenvironment.be

10 doseerprofielen. 1 meerlagig membraan. 0 problemen. Focus op oplossingen : De nieuwe motoraangedreven doseerpomp Sigma. Of het nu om distributie-, proces- of afvalwater gaat – de nieuwe Sigma kan het allemaal. De verschillende doseerprofielen passen zich perfect aan uw behoeften. Dankzij zijn meerlagig membraan, garandeert de nieuwe Sigma een waterdichtheid voor een langere periode. Als gevolg hiervan zal de vervanging van het membraan niet altijd nodig zijn bij elk onderhoud. Door deze geavanceerde technologie kunt u tot 10% extra energie besparen. Meer info op : www.prominent.be

DESINFECTIE

I M P L E M E N TAT I E

Bij het vleesverwerkend bedrijf Gold Meat in Heusden-Zolder bouwt Geoengineering momenteel een nieuwe waterzuiveringsinstallatie. Het innovatieve aan deze installatie is het gebruik van een membraanbioreactor (MBR) wat het mogelijk maakt om het hoog kwalitatief effluent weer als proceswater in te zetten. 3D-image © Geo Engineering

Geo-engineering introduceert MBR als nieuwe WZI-standaard in vleesverwerkende industrie

nige tijd geleden nam Gold Meat de beslissing om hun oude waterzuivering te vervangen. Niet alleen de performantie van de oude zuivering, maar ook de hoge heffingskosten voor lozing op riolering waren een probleem. Gold Meat selecteerde de aanbieding van Geo-engineering omwille van de degelijkheid van de installatie en de gegarandeerde zuiveringsresultaten. S i t u at i e

De uitdaging bij vleesverwerkende bedrijven zoals Gold Meat situeert zich in de hoge stikstofconcentraties en grote hoeveelheden vetten in het afvalwater. De oude waterzuivering behandelde het afvalwater enkel op fysicochemische wijze door middel van een flotatie. In de vleesverwerkende industrie is het gebruikelijk een SBR in te zetten als biologisch WZI-systeem. Geo-engineering daarentegen opteerde voor een continu werkend systeem. Om de haalbaarheid van de oplossing van Geo-engineering aan te tonen werd gedurende 2 maanden een rendements- en dimensioneringstest uitgevoerd. Dit gebeurde op full-scale door een mobiele MBR na te schakelen op de bestaande oude waterzuivering. De gunstige kwaliteit van het effluent leidde tot een volgende test. Deze toonde zelfs aan, dat wanneer het afvalwater rechtstreeks (zonder voorgeschakelde fysicochemische behandeling) aan het MBR-systeem werd gevoed, het nog steeds aanvaardbare resultaten opleverde. In deze tests werd ten slotte aangetoond dat het moge-

46 I aq u arama # 6 6

lijk was te lozen op oppervlaktewater in plaats van riolering, wat resulteert in een veel lagere heffingskost. 4 WZI - s tapp e n

Tijdens het zuiveringsproces doorloopt het water 4 stappen. In een eerste stap wordt het ruwe afvalwater over een trommelzeef, vetafscheider en zandvang geleid om de elementen te verwijderen die de goede werking van de WZI in het gedrang zouden kunnen brengen. Vervolgens wordt het water opgevangen en gebufferd waarna het een fysicochemische behandeling (stap 2) ondergaat in een flotatie-unit (DAF). Hier worden door een coa-

gulatiereactie de colloïdale deeltjes zoals eiwitten en emulsies gebroken door toediening van een ijzer- of aluminiumzout. Na neutralisatie en toedienen van polymeer worden slibvlokken gevormd die, door toedienen van een met lucht gesatureerd water, komen boven drijven en zo met een rakel worden afgescheiden en verder afgeleid naar een slibsilo. Hierna komt het water in de biologische stap (stap 3) terecht waar het enkele cycli van denitrificatie en nitrificatie ondergaat. De grote zuurstofbehoefte van de nitrificatie wordt voorzien door een Invent® menger-beluchter. Het effluent wordt ten slotte van het geproduceerde bioslib gescheiden (stap 4) door middel van hoogwaardige plaat-

3D-image © Geo Engineering

w proj e ct

membranen van Kubota® in het MBR-bekken. Als nabehandeling kan UV-desinfectie van het effluent worden aangewend. Omdat het afvalwater rijk is aan chlorides werd extra aandacht besteed aan de materiaalkeuze. Leidingen, pompen en kleppen werden voorzien in bestendig materiaal, hier inox 316.

Gold Meat Met zijn aspicproducten maakt Gold

M BR

Het MBR-bekken is voorzien van een Kubota® membraancassette van 200 plaatmembranen. In dit ondergedompeld filtratiesysteem wordt het actief slib gescheiden van het effluent zonder gebruik van een gravitaire bezinking. Geo-engineering is exclusief verdeler van deze Kubota® membranen in de Benelux. Dit type plaatmembraan is door haar specifieke opbouw en membraankeuze ongevoelig voor polymeren, vetten en mineralen. Dit resulteert in een eenvoudigere procesvoering en extreem lage reinigingsfrequentie. De plaatmembranen worden vanaf de onderkant voortdurend belucht om een cross flow te verkrijgen over het grote membraanoppervlak. Dit houdt de membranen vrij van slib en deze beluchting is tevens een uitbreiding van het nitrificatievolume. De ultrafiltratie over het Kubota® MBR-membraan met een poriegrootte van 200 nanometer garandeert een effluent vrij van zwevende stoffen. Wanneer bij toename van het debiet of door de uitbreiding van de productiecapaciteit van het

Meat een traditioneel nicheproduct. foto © Gold Meat

Het bedrijf investeerde sinds 2005 fors in infrastructuur, bedrijfsge-

bedrijf er nood is aan meer waterzuiveringscapaciteit, is deze eenvoudig bereikbaar door het bijplaatsen van een extra cassette membranen bovenop de bestaande. Ander voordelen van dit MBR-systeem zijn de compacte uitvoering tegenover klassieke bezinking en het minimale en eenvoudige onderhoud. De membranen worden namelijk een beperkt aantal keer per jaar in-place gereinigd door middel van het laten inweken van een reinigingsvloeistof zoals bijvoorbeeld javel of citroenzuur, waarna ze onmiddellijk weer in gebruik kunnen worden genomen. Dit maakt dat Kubota® plaatmembranen geen terugspoelsysteem nodig heeft wat de installatie sterk vereenvoudigd en minder kritisch maakt.

bouwen en processen en engageert zich op het vlak van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen en duurzame energie, onder meer door de installatie van zonnepanelen. Het inrichten van energie-neutrale kantoren is een van de toekomstige doelstellingen. Gold Meat garandeert een volledige traceerbaarheid van grondstoffen en ingrediënten, is ISO 22000-gecertificeerd en heeft het IFScertificaat Higher Level.

E E

www.goldmeat.be

www.geo-groep.com

Integrale WZI-oplossingen van Geo-engineering Geo-engineering biedt het volledig ontwerp, de bouw, de opstart en het onderhoud van hoogwaardige waterzuiveringen aan. Zusteronderneming WWT Geel verwerkt externe afvalwaters en slibstromen zodat er ook bij calamiteiten snel een oplossing aanwezig is. De WZI-installaties van Geo-engineering zijn volledig geautomatiseerd met een PLC-sturing, voorzien van GPRS-feedback op basis van een voortdurende monitoring van factoren zoals droge stof, zuurstof, niveaupeilen, … Alles kan worden bijgestuurd vanuit een handige interface en ook alarmmeldingen worden op gepaste wijze kenbaar gemaakt. Geo-engineering voorziet ook in de opleiding van het personeel van de eigenaar van de WZI, dat dankzij de vergaande automatisatie slechts een beperkt aantal werkuren dient te investeren het dagelijks beheer van de zuivering.

Mobiele MBR Geo-engineering heeft ook een mobiele en gepatenteerde variant van haar MBR-systeem ter beschikking dat kan worden ingezet als test, als tijdelijke opstelling voor het opvangen van calamiteiten of als definitieve opstelling. Deze 20” containeropstelling heeft als voordeel dat hij in een kwestie van dagen inzetbaar is en quasi onmiddellijk operationeel. Deze mobiele containers zijn in staat een effluentdebiet te leveren van 1 tot 10 m³/u met dezelfde kwaliteit als de vaste installaties. Ook hier worden hoogwaardige materialen en apparaten gebruikt, allen opgesteld binnen het compacte volume van de 20” container, met volautomatische sturing en GPRS-feedback. a q u a r a m a # 6 6 I 47

Ga veilig, conform en productief om met chemicaliën.

standaard producten maatwerk oplossingen

Voor meer info:

cgk-online.be PPadv_A5_aquaLEUVEN_Opmaak 1 01-09-14 14:40 Pagina 2

vision on plastic solutions

• •

•

25 topmerken uit voorraad leverbaar binnen 24 uur Duurzame kunststof leidingsystemen van Ø 10 mm tot Ø 3600 mm Technische ondersteuning bij projecten

KAPELSESTEENWEG 292 • 2930 BRASSCHAAT • TEL. +32 (0)38 080 497 • WWW.PROFILPLAST.BE

w proj e ct

Citrique Belge geniet als eerste van CGK’s nieuwe IBC-systeem Verantwoorde en veilige handling van chemicaliën uit IBC’s (‘intermediate bulk container’) vormt voor heel wat industriële ondernemingen en specialisten in waterzuivering een forse uitdaging. Vanaf nu kunnen zij met de IBC-dispense unit van CGK werken: met dit performant systeem, kan de bevoorrading van chemicaliën

men gebruik van emmers en open kleine verpakkingen om die dan op verschillende locaties in te zetten, of moeten aanzuigslangen en pompen uit de lege IBC’s worden gehaald terwijl er nog restvloeistoffen op aanwezig zijn.” Bij dergelijke situaties is het moeilijk om veilig te werken: er zijn niet alleen risico’s op lekken, maar zulke manipulaties zijn ook gevaarlijk voor de mensen die met IBC’s werken.

met IBC’s perfect worden ingepland. Op deze manier speelt de specialist uit Gullegem naadloos in op een acute behoefte van de markt. Het systeem wordt officieel voorgesteld op de Aquarama Vakbeurs, maar CGK installeerde inmiddels al een maatwerkoplossing bij Citrique Belge in Tienen.

IBC’s: je vindt ze in heel wat ondernemingen waar chemicaliën moeten worden gedoseerd voor het productieproces. Dit alom gebruikte transportsysteem is erg populair, maar stelt de gebruikers vaak voor uitdagingen op vlak van efficiëntie bij omschakelingsmomenten. Het veilig gebruik ervan is niet evident, zeker niet als men het volume van dergelijke containers (vaak 1.000 liter) optimaal wil benutten. “Het gebruik van IBC’s impliceert inderdaad een aantal logistieke vraagstukken,” legt Tijl Charle (Projectleider CGK) uit. “Heel wat ondernemingen kennen ongetwijfeld situaties waarbij IBC’s met corrosieve stoffen verplaatst moeten worden, of op een hoogte gehouden worden om een bepaalde vloeistof manueel in een installatie te ledigen. Soms maakt

M o e d e r - d o cht e r sys t e e m

Aangezien CGK herhaaldelijk dergelijke signalen uit de markt opving, ontwierp het bedrijf met de IBC-dispense unit een pasklare oplossing die de risico’s van handling tot het minimum herleidt, bestand is tegen corrosie, veilig is voor het milieu en bovendien de continue toevoer van de vloeistof garandeert door de aanwezigheid van een buffer van circa 30 procent. Daarnaast waarborgt deze VLAREM II-gekeurde installatie ook de optimale lediging van de IBC. Het systeem is standaard vervaardigd in kunststof (HDPE-100) en gaat gegarandeerd twintig jaar mee. Afhankelijk van het medium, kan het ook in andere materialen worden opgebouwd, sowieso met een hoogkwalitatieve afwerking en toebehoren. “De dubbelwandige tank met vlakke bodem en conisch dak is voldoende groot om het volume van de IBC op te vangen en doet dus dienst als opvangbak voor de IBC. De IBC-kraan wordt voorzien van een koppeling, waardoor ze veilig en snel aan het moeder-dochtersysteem kan worden aangesloten.

Bij het loskoppelen van de IBC kan de flexibel worden vastgeklikt, zodat mogelijke vloeistofresten niet worden gemorst op de grond of op de gebruiker. De continue controle kan worden verzekerd door VLAREM-toebehoren zoals een peilglas, overvulbeveiliging en lekdetectie.” Het draagvlak is voorzien van een GVK-rooster met een draagvermogen tot 2.000 kg. De lichte helling van dit draagvlak garandeert de optimale lediging van de IBC. De constructie is integraal opgebouwd uit materialen die bestand zijn tegen chemicaliën. Bovendien zijn rondom ook doorschuifbeveiligingen voorzien.

u De IBC-dispense unit herleidt de risico’s van handling tot het minimum

a q u a r a m a # 6 6 I 49

w proj e ct u Voor SABMiller produceerde CGK een groot aantal tanks, biowassers en biofilters.

Het netto volume van de ‘moeder’ bedraagt 1.500 liter, zodat er altijd een buffer van 500 liter aanwezig is als de IBC moet worden vervangen. Op die manier kan dit wisselmoment perfect worden ingepland en bijvoorbeeld worden toevertrouwd aan een vaste verantwoordelijke.

Project bij SABMiller CGK werd onlangs ook ingeschakeld voor een project in de vestiging van brouwerij SABMiller in Nigeria. Daar is Waterleau bezig met de plaatsing van een nieuwe installatie voor waterzuivering.

Dit systeem is toepasbaar in heel wat industrieën waar chemicaliën aan het productieproces dienen te worden toegevoegd, vaak op diverse plaatsen die verspreid zijn over de hele site, en dit in middelgrote volumes. “In de praktijk zal het systeem dikwijls vlakbij de gebruiker worden geplaatst. Extra voordeel is dat er amper extra leidingwerk voor dient te worden aangelegd. De IBC-dispense unit zal daarom ook voor talrijke toepassingen op vlak van waterzuivering kunnen worden ingezet. In de praktijk stellen we meestal standaardoplossingen voor, maar het systeem kan perfect op maat worden uitgewerkt, bijvoorbeeld met een verwarmingsysteem (voor buitenopstellingen), doseerpomp en kast, roerwerk, mengers en/of isolatie.” Citrique Belge

Eind vorig jaar al installeerde CGK een dergelijke oplossing bij Citrique Belge. Dit bedrijf uit Tienen produceert citroenzuur voor onder meer frisdranken, de voedingssector en andere toepassingen. Op twee sites hebben ze ervoor gekozen de IBCdispense unit te integreren, om zo hun chemicaliu De moeder-

dochtersystemen bij Citrique Belge zijn netjes ingekapseld in een GVK-bordes.

“Voor dit project had Waterleau op korte tijd nood aan een groot aantal tanks, biowassers en biofilters, allemaal in kunststof,” vervolgt Tijl Charle. “De voornaamste uitdaging bestond erin de volledige levering binnen een tijdspanne van amper anderhalve maand te kunnen afronden. Wij hebben alles ontworpen, prefab geproduceerd en gedimensioneerd opdat het optimaal door containers kon worden getransporteerd. Het integrale order werd in juni van dit jaar geleverd.” CGK is een betrouwbare partner voor elk bedrijf dat nog veiliger en productiever met chemicaliën wil werken. Onder meer in de chemische sector, tekent het verantwoordelijk voor de realisatie van turnkey-projecten. Dankzij de synergie met twee zusterbedrijven, kan CGK een totaalpakket in maatwerkinstallaties voor kunststof aanbieden. Piping Solutions staat in voor de installatie van metalen buisleidingen en constructies, terwijl Isoschol zich specialiseert in de isolatie van leidingen, drukvaten en tanks.

ënbeheer te verbeteren. Daarmee is deze klant de eerste enthousiaste gebruiker van het systeem. “Op de site waar Citrique Belge haar waterzuivering heeft, hebben we een skid van 6 dergelijke moederdochtersystemen (5 van 1.500 liter, 1 van 2.000 liter) geïmplementeerd,” licht Tijl Charle toe. “Die zijn netjes ingekapseld in een GVK-bordes. Van-

uit de tanks worden onder meer fosforzuur, polymeer, flocculant en javel gedoseerd. Deze oplossing is uitgerust met isolatie (wegens vorstgevoelige producten) en een ‘tracing’: dit is een elektrische kabel rond de tank die warmte afgeeft, zodat de interne temperatuur stabiel kan worden gehouden. Via een vlottersysteem kan de gebruiker makkelijk aflezen hoeveel volume er nog in de tank aanwezig is. Optioneel kan hiervoor ook een display worden geïntegreerd.” Op de andere site wordt het water van de koeltorens geconditioneerd, onder meer tegen de vorming van legionella. “Voor deze site werd gekozen voor een combinatie van een bulktank van 12.000 liter (met javel) en een IBC-dispense unit voor het medium aquatreat. CGK stond in voor de complete installatie, met pompen, leidingwerk en isolatie.” De innovatie werd eerder ook toegepast op de Antwerpse site van chemicaliënproducent Evonik Degoussa en bij Sofidel in Duffel. (Door Bart Vancauwenberghe) E www.cgk.be

50 I a q u ar ama # 6 6

ACO. ACO. ACO. Totaaloplossingen Totaaloplossingen Totaaloplossingen voor voor voor efficiënt efficiënt efficiënt waterbeheer. waterbeheer. waterbeheer.

[COLLECT] [COLLECT] [COLLECT]

[CLEAN] [CLEAN] [CLEAN]

[HOLD] [HOLD] [HOLD]

[RELEASE] [RELEASE] [RELEASE]

Uiteindelijk Uiteindelijk wordt wordt het het water wordt water het water HetHet water water wordt Hetwordt water wordt Uiteindelijk Is het regenwater regenwater Is het regenwater VanVan de eerste de eerste Van druppel dedruppel eerste diedruppel die die Is het gedimensioneerd gedimensioneerd afgevoerd afgevoerd afgevoerd gestockeerd in bufferin bufferofinof bufferofgedimensioneerd verontreinigd of wordt of wordt er oferwordtgestockeerd er gestockeerd op de op oppervlakte de oppervlakte op de oppervlakte valtvalt tot tot valt verontreinigd tot verontreinigd in de in ondergrond, de ondergrond, in de ondergrond, naarnaar de de naar de infiltratiebekkens infiltratiebekkens infiltratiebekkens om om om proceswater proceswater proceswater opgevangen? opgevangen? opgevangen? het het grootste, grootste, het berekende grootste, berekende berekende riolering, riolering, een riolering, een rivier rivier ofeen een of rivier een of een overstromingen overstromingen overstromingen in lager in lager in lager Vetten, oliën oliën Vetten, en slibdeeltjes enoliën slibdeeltjes en slibdeeltjes debiet, debiet, allesalles debiet, wordt wordt alles wordtVetten, wachtbekken. natuurlijk wachtbekken. wachtbekken. gelegen gelegen gebieden gelegen gebieden tegen gebieden tegen te tetegennatuurlijk te natuurlijk worden worden eruit worden eruit gehaald, gehaald, eruit gehaald, gecontroleerd gecontroleerd gecontroleerd opgevangen opgevangen opgevangen gaan. gaan. gaan. omdat omdat het het milieu omdat milieu ons hetons milieu ons en in ende in gewenste deen gewenste in derichting gewenste richting richting dierbaar dierbaar is. dierbaar is. is. gestuurd. gestuurd. gestuurd.

OLIEOLIEENOLIEEN EN INFILTRATIEINFILTRATIEINFILTRATIEENEN EN AFVOERGOTEN AFVOERGOTEN AFVOERGOTEN VETAFSCHEIDERS VETAFSCHEIDERS VETAFSCHEIDERS BUFFERINGSBEKKENS BUFFERINGSBEKKENS BUFFERINGSBEKKENS POMPPUTTEN POMPPUTTEN POMPPUTTEN ACOACO Passavant Passavant ACO n.v.Passavant n.v. - Preenakker - Preenakker n.v. -8,Preenakker 1785 8, 1785 Merchtem Merchtem 8, 1785 - Tel. Merchtem - 052 Tel. 052 38 17 -38 Tel. 70 17052 -70 Fax. 38 - Fax. 052 17 70 052 38 17 - 38 Fax. 71 17052 -71 www.aco.be 38 - www.aco.be 17 71 - www.aco.be - info@aco.be - info@aco.be - info@aco.be

Hybrid Pumps TEO Applications Sewage sludge in the wastewater technology

SWISS ENGINEERED PUMPS SINCE 1947

sludge with up to

10%

Features Stable suction characteristic during the transport of fluids up to 10% gas content

biogas

Egger Turo Pumps Belgium Baron de Vironlaan 24 B - 1700 Dilbeek Tel +32 2 463 56 96 Fax +32 2 463 56 97 info.belgium@eggerpumps.com

Facts & figures Nominal dimensions: up to DN 80 Flow rate: up to 130 m3/h Differential head: up to 30 m

www.eggerpumps.com

Egger Pumps pub 195x134mm okt2014 english.indd 1

Service

2/11/14 22:14

Framemontage

Ketel- en koelwater

Kringlopen

IndustriĂŤle waterbehandeling EUROWATER Belgium NV Rozenstraat 7 Industriezone Eke 9810 Nazareth-Eke

Containerbouw

Tel: 09/228 18 61 Fax: 09/228 15 03 info@eurowater.be www.eurowater.be

Totaalprojecten

Proceswater

Innovatie: het is de rode draad binnen de

w re porta g e

filosofie van HSF. De specialist in flowcontrol-oplossingen voor de gas-, wateren warmtesector maakt er een erezaak van om in samenwerking met netwerkbedrijven te werken aan de topkwaliteit van huisaansluitsystemen. Het bedrijf zet nu meer dan ooit in op (drink)waterveiligheid en legionellabeheersing, waarbij de veiligheid van het drinkwater en de gezondheid en het welzijn voor de mens voorop staat. Tevens biedt HSF oplossingen aan met producten die klanten toelaten dit op een milieu- en kostenbewuste manier te garanderen.

Water Safety, veiligheid voor mens en water

SF maakt sinds 2000 deel uit van de Flow Control Groep van Aalberts Industries, een internationaal actieve specialist in industriële producten en systemen met hoogwaardige technologische kennis die in 1975 boven de doopvont werd gehouden en sinds 1987 beursgenoteerd is. HSF steunt op drie pijlers: Gas & Water Solutions, District Heating en sinds kort ook Water Safety. “We beschikken over een stevig uitgebouwde R&D-afdeling, die geen uitdaging uit de weg gaat om het compleet aanbod van montageen installatievriendelijke oplossingen steeds verder te optimaliseren,” zegt Sales Manager BeluxHarry Vandenbroucke. V e i l i g d r i n k wat e r

Kwalitatief en veilig drinkwater: voor de man in de straat lijkt het de evidentie zelf. Professionals in de installatiebranche weten dat hoogwaardige producten vereist zijn om dit in de praktijk elke dag te kunnen waarmaken. Zij willen oplossingen waar ze

u De ISIFLO-terugstroombeveiligingsproducten voldoen aan de strengste normen

blindelings op kunnen vertrouwen. “Met onze terugstroombeveiligingen (voor veilig drinkwater), legionellabeheersystemen en professioneel sanitair (voor veilig douchewater) en nooddouchesystemen (voor doeltreffende eerste hulp) biedt HSF hiervoor de juiste oplossingen,” aldus Harry Vandenbroucke. Terugstroombeveiliging

Met de ISIFLO terugstroombeveiligingen commercialiseert HSF een range aan topproducten die KIWAen Belgaqua-gecertificeerd zijn en aan de strengste eisen voldoen. HSF streeft naar terugstroomoplossingen voor alle vijf vloeistofklassen, waarvan de eerste 4 al door HSF gedekt zijn. “Onze producten zijn volledig conform de Europese regelgeving (EN 1717: bescherming tegen verontreiniging van drinkwater in waterinstallaties en algemene eisen voor inrichtingen ter voorkoming van verontreiniging door terugstroming), de Nederlandse NEN 1006-norm en het Belgische repertorium (norm NBN EN 1717).”

u Het Conti-legionellabeheerssysteem is modulair opgebouwd

L e g i o n e l l a b e h e e r s sys t e m e n

Vooral in complexen met collectieve installaties, is een optimale bescherming tegen legionellabesmetting van essentieel belang. “Als expert in deze materie beschikken we met Conti over een compleet douchebesturings- en monitoringsysteem op maat, dat online op afstand kan worden uitgelezen. Conti bestaat uit modulaire units, die vlot kunnen worden aangepast voor grote en kleine sanitaire ruimtes. Alle componenten van het systeem zijn ontworpen voor intensief gebruik. In het complete programma zijn onder meer douchebesturingen, thermostatische mengkranen, douchebedieningen, douchezuilen en elektronisch gestuurde wastafelkranen voorzien. Met deze componenten stellen wij klantspecifieke systemen samen, die een optimale spoeling, thermische desinfectie en temperatuurcontrole waarborgen.” N o o d d o u ch e sys t e m e n

Bij professionele laboratoria, scholen en de industrie zijn specialisten al jarenlang overtuigd van het nut van veiligheidsuitrustingen en nooden oogdouches. De HSF-BROEN-oplossingen zijn een meerwaarde op vlak van efficiëntie en gebruiks- en spoelgemak voor een veilige, doeltreffende verzorging in noodsituaties. “Door de uitgekiende enkelvoudige bediening heeft de te behandelen persoon altijd beide handen vrij om ogen open te houden, kleding te verwijderen of het getroffen gebied zo goed mogelijk te spoelen. Dat gebeurt nauwkeurig en onder de juiste druk. Ons uitgebreid aanbod bevat diverse modellen nooden oogdouches, zelfdrainerende douchekoppen en is eenvoudig te monteren en te installeren,” besluit Harry Vandenbroucke. (Door Bart Vancauwenberghe) E

www.hsfbv.nl

a q u a r a m a # 6 6 I 53

Altivar Process:

Nieuwe innoverende snelheidsregelaars voor synchrone en asynchrone motoren

De snelheidsregelaar Altivar Process verbetert de prestaties van de machines, verlaagt de uitbatingskosten door het verminderen van het elektriciteitsverbruik en verhoogt het comfort voor de gebruiker.

e snelheidsregelaar beschikt over beveiligings- en automatiseringsfuncties waarmee hij aan de verwachtingen van de meest veeleisende toepassingen voldoet. De twee communicatieprotocollen Modbus/TCP en Ethernet/ IP zijn standaard in de snelheidsregelaar aanwezig, terwijl de integratie in andere systeemarchitecturen eenvoudig gerealiseerd kan worden aan de hand van optionele communicatie-kaarten. Er is standaard voorzien in een reeks configureerbare ingangen/uitgangen om het product optimaal aan de toepassingen aan te passen. De “Plug & Play”-techniek, met zijn in de fabriek ingestelde parameters, staat voor tijdsbesparing tijdens de uitvoering en de controle van het productieproces. N i e u w e g e n e r at i e s n e l h e i d s r e g e l aa r s

“De nieuwe snelheidsregelaar is aangepast aan zijn tijd”, aldus Serge Libert (Offer Manager Motor Starters & Power Control). Bij de invoering van

54 I aq u arama # 6 6

een nieuwe snelheidsregelaar, tien jaar geleden, interesseerden klanten zich voornamelijk voor het koppel, de aandrijfkarakteristieken en de tijdelijke toegestane overbelasting. Snelheidsregelaars worden vandaag voor 60 tot 70% ingezet voor het aandrijven van motoren in pompen ventilatortoepassingen. Deze overdrachtstoepassingen voor fluïda verbruiken samen ongeveer 50% van de totale elektrische energie. De nieuwe reeks frequentieomvormers zijn dan ook bestemd voor deze markt, waar energiebesparing een overheersende factor is. Zij werden ontworpen voor belastingen met lage aanloopkoppels (pompen en ventilatoren) en passen de stroom continu aan, zodat er steeds op het meest economische werkingspunt kan gewerkt worden (Best Efficiency Point). A a n g e pa s t aa n d e t o e pa s s i n g

Voordelen

De specifieke stuurfuncties voor ventilatoren pomptoepassingen zijn zonder extra optiekaart in de regelaar aanwezig. ATV Process gaat echter verder. Zo is er voorzien in een functie “reiniging verstopte pomp”. De gebruiker kan op voorhand de parameters instellen die bepalen welke stappen de regelaar automatisch moet doorlopen wanneer hij een verstopping in de hoofdpomp detecteert. De pompen van het bypass-circuit worden dan door de regelaar zo gestuurd dat debiet en druk behouden blijven. Zodra de hoofdpomp ontstopt is zal de regelaar automatisch de hulppompen uitschakelen.

De Altivar Process biedt de mogelijkheid om de verschillende werkingsparameters direct op de regelaar te controleren en te beheren, wat interessant is met het oog op energie-optimalisatie. Daar de karakteristieken van de pomp geïntegreerd zijn, kan steeds zo dicht mogelijk bij het Best Efficiency Point punt gewerkt worden. De regelaar kan afwijkingen in de pompwerking vaststellen en zo vaak anticiperen op down-time. Hij bevat een Stop & Go-functie voor langere werktijdonderbrekingen en meet het vermogensverbruik per pompeenheid (kWh/m3). De gebruiker kan dus direct op de regelaar of aan de hand van het procesbeheers-

w re porta g e

systeem, het ingangsvermogen opvolgen en analyseren, en nagaan in welke mate het Key Performance Indicator-niveau benaderd wordt. Dankzij de basisbehandeling van de harmonischen, wordt een THDI van minder dan 44% bereikt onder nominale belasting. Een marktevaluatie wijst echter uit dat de meeste motoren onder de 100% belasting werken. Een groot deel van de geïnstalleerde basis zou maar op ongeveer 80% van zijn nominaal vermogen werken. Altivar Process behaalt minder dan 48% THDI, zelfs bij deze motoren die niet volledig belast zijn. De toegang tot al deze gegevens op de regelaar helpt om de werkingskosten van de motor te verminderen. Andere nuttige functies werden ingebouwd, zoals het beperken van de motorklemmenspanning, een contextuele toegang tot technische documentatie met dynamische QR-code en de integratie van een “service”-functie (*), continue metingen en realtime historieken, personaliseerbare dashboards, monitoring functies en predicatief en preventief onderhoud (bijvoorbeeld temperatuurmeting met PT100/1000 sensor, ventilator monitoring).

Veiligheid

De integratie van de beveiligingsfuncties garandeert zowel de bescherming van personeel als van de installaties en biedt voordelen zoals besparing op de ontwerptijd en de aanpassing aan de normen van de installatie, vermindering van het aantal onderdelen en kabels, optimalisatie van de ruimte, vereenvoudiging van de indienststelling van machines die een complexe beveiliging nodig hebben, prestatieverbetering tijdens onderhoud door het beperken van de duur van de werkzaamheden aan de machine en het stoppen van de installatie, veiligheid bij “Safe Torque Off” interventies (veilig uitschakelen van het koppel), bescherming tegen vroegtijdige slijtage, beveiliging van pompcycli en bescherming tegen drukstoten. C o mm u n i cat i e

De Altivar Process is standaard compatibel met Modbus/TCP en Ethernet/IP. De beschikbare Ethernet Services zijn: SNMP, SNTP, Boot P & DHCP, IP v6. Ethernet-netwerk integratie gebeurt via FDT/ DTM-technologie. De configuratie, diagnose en

controle van de regelaar wordt gedaan vanuit de Unity Pro-software. Dit softwareplatform wordt ook gebruikt voor de HMI’s. Sam e n vatt i n g

De Altivar Process dekt motorvermogens van 0,7 tot 315 kW voor spanningen tussen 200- 240, en 380- 480 V driefasig, allemaal met beschermingsniveaus aangepast aan de gebruiksomstandigheden (IP21/ IP23/ IP54/ IP55). De verschillende modellen en gedetailleerde kenmerken zijn terug te vinden in de catalogus ‘Snelheidsregelaars Altivar Process – Catalogus mei 2014 - 32AC196F/N “die te vinden is op de website van Schneider Electric. (Door Serge Libert en Daniel Rossler) (*) In geval van storing, verschijnt een foutbericht op de grafische terminal met rode achtergrondverlichting van de Altivar Process en een QR-code. Deze kan vervolgens met een PC, iPhone, iPad, Androidsysteem of webbrowsers ingelezen worden, om een diagnose en informatie over het gevonden defect te weten te komen.

Schneider Electric Als specialist in energiebeheer is Schneider Electric aanwezig in meer dan 100 landen. De groep biedt geïntegreerde oplossingen op het gebied van energiebeheer en automatisering en is actief in de industrie, de machinefabrikanten, de infrastructuur en de niet-residentiële gebouwen, de datacenters en –netwerken en de particuliere woningen. Meer dan 150.000 medewerkers werken samen om energie veilig, betrouwbaar en doeltreffend te maken. In 2013 heeft de groep een omzet van meer dan 23,6 miljard euro behaald. Bovendien engageren ze zich ten opzichte van personen en organisaties om hen te helpen hun energie zo goed mogelijk te verbruiken. E www.schneider-electric.be

a q u a r a m a # 6 6 I 55

Optimaliseer uw installatie en verbeter uw proces

HACH LANGE BELGIE

AR 20WAJA TERANALYSES

Optimalisatie betekent meer bereiken met minder. Wij helpen u daar graag bij. HACH LANGE levert RTC-modules voor procesoptimalisatie van uw afvalwaterzuiveringsinstallatie. Voor meer informatie: www.hach-lange.be

advertentie.indd 1

15-08-14 10:43

Hoogwaardige fittingsystemen en elek-

w re porta g e

trolasfittingen in kunststof hebben een grote toegevoegde waarde voor talrijke toepassingen: dat bewijst Nupigeco al dertig jaar lang. De oplossingen van deze vooraanstaande Italiaanse fabrikant worden in de Benelux verdeeld door BSC. Het team rond zaakvoerder Bart Defraeye en commercieel verantwoordelijke Antoine Durieux focust zich nu ook nadrukkelijk op de wateren gasdistributiemarkt. “Voor alles wat met wateraanvoer te maken heeft, kunnen wij via de Nupigeco-merken passende oplossingen aanreiken.”

inds meer dan dertig jaar legt BSC zich toe op het importeren en vertegenwoordigen van sanitaire producten en materialen in de Benelux. Tot voor kort bewerkte het bedrijf vooral de gespecialiseerde groothandels in sanitair, airco en verwarming (HVAC), maar nu richt BSC zich ook gedreven tot de integrale wateren gasdistributiemarkt. Dat doet het vooral met Niron (PPR, alleen water) en Elofit (water en gas), twee vooraanstaande merken van Nupigeco. “Nupigeco werpt zich op als een pionier op het vlak van bewerking van polymeren. Op die manier ontwikkelt het leidingsystemen voor het transport van water (warm en koud), gas en petroleumderivaten,” zegt Bart Defraeye. “Het bedrijf investeerde altijd al fors in research en ontwikkeling en liet de producten constant technisch evolueren. Daardoor is het een van de belangrijkste Europese fabrikanten in dit marktsegment.” Dat Nupigeco in de lift zit, wordt onder meer onderstreept door de bouw van een nieuwe fabriek in Brazilië. Het bedrijf beschikt daarnaast ook over drie productie-units in Italië en een in Noord-Amerika.

Nupigeco-fittingen, een nieuw geluid op de watermarkt “Door de lichtheid van de materialen en de eenvoudige verwerking, vergt de installatie 30 tot 50% minder arbeidstijd dan systemen op basis van klassieke metalen materialen. Ook de aankoopprijs voor de installateur is heel competitief ten opzichte van andere kunststofmaterialen.” Elofit

Intussen werkt BSC ook al tien jaar met het Elofitgamma van Nupigeco. “Dit systeem baseert zich op hechting door middel van elektrofusie. In de koppeling ingebouwde weerstanden zijn verbonden met uitwendige aansluitpunten. De thermische energie die ontstaat door de opwarming van de weerstand, zorgt ervoor dat de delen die met elkaar in contact staan, zachter worden. Daardoor worden ze in de afkoelingsfase aan elkaar gehecht, waarna de gebruiker een homogene, sterke, veilige en betrouwbare hechting verkrijgt.” Het Elofit-assortiment omvat elektrolasfittingen,

stomplasfittingen, overgangskoppelingen, gereedschap en lastoestellen. “Door de nieuwe gaswetgeving merken we nu al een grotere vraag naar onze multifunctionele lasautomaat met barcodelezer en geïntegreerd bluetooth-systeem.” Met dit heel uitgebreid Nupigeco-assortiment gaat BSC er prat op heel valabele oplossingen voor de watermarkt te kunnen aanbieden. “Onze sterke distributie, de beschikbaarheid en kwaliteit van de producten, de goede service en ons gespecialiseerd advies zijn daarbij cruciale troeven. Onze systemen worden nu al veelvuldig gebruikt in sanitaire installaties van onder meer gevangenissen, justitiegebouwen en residentiële projecten. Intussen kijken we uit naar een betrouwbare partner om ons aanbod ook op de Nederlandse markt te lanceren,” besluiten Bart Defraeye en Antoine Durieux. (Door Bart Vancauwenberghe) E www.bsc.be

Niron

Niron staat voor een systeem van buizen en fittingen in polypropyleen. “Omwille van zijn kwaliteit en betrouwbaarheid is het een heel geschikt distributiesysteem voor sanitair koud en warm water. Onder meer dankzij de fysische en chemische eigenschappen van het materiaal, kunnen de Niron-producten zelfs in de moeilijkste toepassingen vlot worden geïnstalleerd,” verduidelijkt Antoine Durieux. De Niron-buizen kenmerken zich door een hoge mechanische weerstand en een lange levensduur.

u Niron is een geschikt distributiesysteem voor sanitair koud en warm water.

u Het Elofit-gamma van Nupigeco baseert zich op hechting door middel van elektrofusie.

a q u a r a m a # 6 6 I 57

Vlevico hergebruikt gezuiverd afvalwater in productieproces Een eigen drinkwaterstation, dat jaarlijks zowat 80.000 kubieke meter water zal leveren voor gebruik in Vlevico: daarmee zorgt Colruyt Group voor een primeur in de Belgische distributiesector. Voor 60% van de proceswaternoden van haar vleesverwerkend bedrijf doet de retailer vanaf nu beroep op gezuiverd afvalwater. De bouw en exploitatie van het station werd en wordt verzorgd door de afdeling Industrie & Water van De Watergroep, dat voor dit project opnieuw samenwerkte met Veolia Water.

uurzaam ondernemen stond altijd al hoog in het prioriteitenlijstje van Colruyt Group. De ingebruikname van het gloednieuwe drinkwaterstation past perfect in dat plaatje. “Uiteraard biedt deze oplossing een economische meerwaarde, maar dat is lang niet ons enige streefdoel in onze missie naar duurzaamheid,” onderstreept Frans Colruyt, COO van Colruyt Group. “Net als bij talrijke andere investeringen die we ons in het verleden getroostten, heeft dit project ook een ecologische en maatschappelijke meerwaarde. Door gezuiverd afvalwater op onze eigen site te her-

58 I aq u arama # 6 6

gebruiken, realiseren we een gevoelige besparing op onze waterfactuur. Bovendien zullen we dankzij deze oplossing in de toekomst veel minder het stadswaternet en de krimpende grondwatervoorraden belasten.” Op va n g r e g e n wat e r

“Meer dan ooit beseffen we dat drinkwater een waardevolle grondstof is waar zeer spaarzaam mee moet worden omgesprongen,” vervolgt Frans Colruyt. “Daarom ondernemen we ook andere inspanningen om water te hergebruiken en regenwater te herbenutten. Zo vangen we bij onze nieuwe gebouwen het regenwater maximaal op, om het in te zetten voor het sanitair. Onze parkings worden dan weer uitgerust met waterdoorlatende klinkers, die het regenwater in de bodem laten sijpelen. Dat betekent een ontlasting voor het rioleringsnet en komt de grondwatervoorraden ten goede.” Het is de bedoeling in de toekomst nog meer te investeren in waterzuivering en -hergebruik. “We hebben gekozen om te starten bij de vleesverwerking, omdat bij deze activiteit het meest water wordt verbruikt. Daardoor is de kans op hergebruik hier dus het grootst. Ook voor andere sites, productie-eenheden, distributiecentra, kantoorgebouwen en zelfs onze winkels overwegen we de bouw van drinkwaterstations.”

De installatie is opgebouwd uit skids voor ultrafiltratie en omgekeerde osmose. u

T o e v o e g i n g s ta d s wat e r

“Waterzuivering is voor ons geen nieuw thema,” aldus Stefan Goethaert, directeur van Vlevico. “We zijn er al in 2000 mee begonnen, toen we samen met de buren van Mondeléz International een waterzuiveringsinstallatie bouwden. Die installatie blijft operationeel. Het grote verschil is dat het vrij goed gezuiverde water niet langer in de stadsriolering wordt geloosd, maar naar het nieuwe zuiveringsstation wordt gestuurd. Hier zuiveren we het verder op tot drinkwater. Dit water is zo zuiver en neutraal, dat we er omwille van de mineralen - nog wat stadswater aan toevoegen.”

w proj e ct

Proces

Het effluent van de bestaande biologische waterzuiveringsinstallatie vertrekt gravitair naar het nieuwe drinkwaterstation. “Hier voeren we er eerst een grove filtratie op uit,” legt projectleider Evert Van de Perre van Veolia Water uit. “Het gaat om een zelfreinigende zeef, die het water zuivert tot op 300 micron. Vervolgens sturen we het water naar een ultrafiltratie (onder lage druk), waar de vuile deeltjes tegen de membranen blijven kleven. De membranen worden periodiek gereinigd, door terugspoeling van al gefilterd water. Het geconcentreerde vuile water (circa 10%) gaat terug naar de waterzuivering, terwijl het filtraatwater (zowat 90%) in een tussenbuffer terechtkomt. Om de zoveel tijd worden de membranen ook chemisch gereinigd, met onder meer zwavelzuur, javel, natronloog en citroenzuur.” Vanuit de filtraattank vertrekt het water naar de installatie voor omgekeerde osmose. “Ook hier passen we eerst een grove filtratie toe, waarbij het water wordt gezuiverd tot op een niveau van 10 micron. Vervolgens gebeurt de feitelijke omgekeerde osmose. Deze installatie werkt onder grote druk en zorgt voor de eliminatie van de zouten. Zowat 65 procent van deze stroom levert drinkbaar water (permeaat) op, dat wordt verpompt naar een opslagtank met een capaciteit van 100 m³. Hier wordt het permeaat trouwens nog behandeld met een chloordosering, voor een preventieve desinfectie. De concentraatstroom (35%) wordt afgevoerd.” Het systeem is modulair opgebouwd. “Bij de bouw van de installatie hebben we al geanticipeerd op mogelijke uitbreidingen,” vervolgt Evert Van de Perre. “Zo zit de filtraattank momenteel nog lang niet aan zijn maximale capaciteit en kunnen er ook vrij

eenvoudig nieuwe aansluitpunten worden voorzien.” De capaciteit van het nieuwe drinkwaterstation bedraagt 80.000 m³. Dat is vergelijkbaar met de inhoud van 32 olympische zwembaden of het jaarverbruik van 2.180 gezinnen.

Ervaring Met dit project bij Vlevico is De Watergroep niet aan haar proefstuk toe. “Bij negen ondernemingen uit de voedings-

G e e n s maa k v e r s ch i l

industrie bouwden we al vergelijkbare

Colruyt Group ging logischerwijs niet over één nacht ijs bij deze beslissing. Gezuiverd afvalwater hergebruiken voor een voedingsproces, is al langer gevoelige materie. “Dan maak ik graag de bedenking dat ook het leidingwater dat we thuis gebruiken, deel uitmaakt van de waterkringloop,” aldus Stefan Goethaert van Vlevico. “Bij ons voert De Watergroep op verschillende plaatsen in het drinkwaterproductieproces permanente controles en steekproeven uit. Daarbij hanteren ze strengere normen dan de voorwaarden die aan het gewone stadswater worden opgelegd. Doordat het drinkwater uit ons zuiveringsstation aan de strengste eisen voldoet, is er qua smaak, geur en kleur eigenlijk geen verschil te merken met het water dat uit de kraan komt.” Vergelijkende smaaktests wezen al uit dat het gezuiverde water geen impact heeft op de kwaliteit van de eindproducten. “We lieten een panel onder meer proeven van hespenworst gemaakt met stadswater, en hespenworst met ons zelf gezuiverd water. De proevers konden daarbij geen enkel smaakverschil vaststellen. Ook inzake voedselveiligheid kunnen we met deze installatie op beide oren slapen. Exploitant De Watergroep bouwde de jongste jaren al heel wat ervaring op in deze nichemarkt en staat borg voor de kwaliteit.” (Door Bart Vancauwenberghe)

proceswaterinstallaties,” legt Boudewijn

E www.colruytgroup.com

Van De Steene, directeur-generaal bij De Watergroep uit. “Voor de ontwikkeling van de installatie bij Vlevico, konden we rekenen op een uitgebreide expertise in uiteenlopende domeinen van waterbehandeling en -distributie. Net daardoor vertrouwen bedrijven als Colruyt Group de bouw van dergelijke installaties aan ons toe.” Technieken als ultrafiltratie en omgekeerde osmose zijn bij De Watergroep goed gekend. “Hierdoor zijn we in staat om een perfecte kwaliteitscontrole te garanderen, onder meer door een erg hoge frequentie van bacteriële analyses op het eindproduct. Mocht er ondanks al onze voorzorgsmaatregelen alsnog iets verkeerd gaan, is het systeem zo ontworpen dat er meteen en probleemloos op het drinkwaternet kan worden overgeschakeld.”

u Boudewijn Van De Steene (De Watergroep), Frans Colruyt en Stefan Goethaert (Vlevico) brengen een gezonde toost uit op het succes van het drinkwaterstation.

a q u a r a m a # 6 6 I 59

Eennieuwedefinitie

vanpomp

rendement Sustainability in the water cycle Efficiënte en duurzame procesbewaking en -sturing van afvalwaterbehandeling Instrumentation

Duurzaam gebruik van water is een zaak van levens belang. Dit omvat o.a. de doeltreffende behandeling van zowel huishoudelijk als industrieel afvalwater met een wisselende mate van vervuiling. We bieden u onze omvattende kennis en expertise inzake processturing en een brede waaier van robuuste en betrouwbare toestellen voor process instrumentatie, inclusief de gepaste interfaces.

The Heart of Your Process

Meerkanaals waaiers met wereldklasse bescherming tegen verstopping

Zo kan u uw processen optimaliseren en tegelijk perfect tegemoetkomen aan de geldende regelgeving inzake afvalwater en lozing. Neem contact met ons op : Instrumentation.be@siemens.com Tel. : + 32 2 536 22 19

We nodigen u graag uit om Sulzer Pumps standnummer 78 8 tetebezoebezoeken tijdens Aquarama Aquarama op 23 17 Oktober Oktober 2014 2013 in de de Brabanthal Brabanthal te Leuven, België. Onze 1-kanaal Contrablock Plus waaier van Sulzer Pumps zette de toon voor ongeëvenaarde bescherming tegen verstoppingen, met een vrije doorgang van 75 mm en 80% afvoer van de binnenkomende vaste stoffen zonder tussenkomst van de snij-inrichting. En nu zijn er de meerkanaals Contrablock Plus waaiers, die hetzelfde doen voor pompen tot 400 kW / DN400. Hun unieke ontwerp resulteert dankzij CFD-design in een uitstekend hydraulisch rendement. Als onderdeel van de al even efficiënte ABS afvalwaterdompelpomp XFP bieden ze de best mogelijke garantie voor zorgeloos pompen. Meer oplossingen van wereldklasse vindt u op www.ABSEffeX.com Sulzer Pumps www.sulzer.com

siemens.be/instrumentation

w re porta g e Investeren in innovatiekracht: het is een uitstekend middel om uw concurrentiepositie te verstevigen. Dat heeft het management van P. Boonen & C° zeer goed begrepen. Het team rond zaakvoerder Geoffrey Boonen kan sinds begin dit jaar rekenen op een nieuwe injectiepers, die intensief wordt gebruikt en de onderneming toelaat om extra markten te bestrijken.

Nieuwe injectiepers verruimt mogelijkheden P. Boonen & C°

ij P. Boonen & C°, gespecialiseerd in rubberproducten voor de drinkwater- en afvalwatermarkt, leefde al langer de intentie om het productassortiment uit te breiden, onder meer voor drinkwatertoepassingen. “Naast ons aanbod aan vlakke dichtingen zijn we ook volop bezig met dichtingen voor watermeters. In dat kader loopt momenteel de procedure om voor deze producten een Belgaqua-keurmerk te krijgen. Het mengsel waarmee we die dichtingen maken is al goedgekeurd. Nu kunnen we werk maken van het certificaat voor de producten op zich,” verklaart manager Geert Van Hoof.

Grotere series

Met dat doel voor ogen, voerde de kmo begin dit jaar een forse investering door. Voor een bedrag van 100.000 euro kocht het een nieuwe injectiepers, die sinds januari op de werkvloer is geïntegreerd. “Deze aankoop past perfect in onze filosofie om de drinkwatermarkt te kunnen bedienen met een bredere range aan producten,” verduidelijkt zaakvoerder Geoffrey Boonen. “Bovendien zullen we hiermee ook grotere series aankunnen. De markt kende ons tot voor kort vooral als een speler die unieke kleinere reeksen fabriceerde, maar de combinatie van beide zal onze marktpositie ongetwijfeld verstevigen. Bovendien gebeurt de productie nu ook sneller, kunnen we grotere volumes aan en ligt ook de kwaliteit van het eindproduct nog hoger.” Op de injectiepers worden onder meer trillingsdempers, O-ringen en dichtingen gemaakt. “Naast de bekende standaardrubbers, kunnen we op deze machine ook met siliconen aan de slag,” vervolgen Geert Van Hoof en Geoffrey Boonen. “We mer-

ken al een tijdje dat de vraag naar producten op basis van siliconen in de lift zit. Dat heeft onder meer te maken met de grotere hittebestendigheid van dit materiaal. Nu al draait de machine voor 15 procent op siliconenproducten voor specifieke toepassingen, dat aandeel zal in de toekomst ongetwijfeld nog vergroten.” De machine draait halfautomatisch. “De voorverwarmde rubbermengsels worden er automatisch geïnjecteerd , op het eind van de rit moeten onze mensen de onderdelen er alleen nog uithalen. De medewerkers zijn vol lof over deze installatie: om de finesses ervan te leren kennen, volgden ze twee dagen opleiding bij de constructeur en werden ze ook bij de ingebruikname goed begeleid. Ook dankzij de CNC-gestuurde snijmachine waarover we sinds circa vier jaar beschikken, kunnen we nu terugvallen op een geoptimaliseerd productieapparaat.” (Door Bart Vancauwenberghe) E www.boonenp.be

P. Boonen & C° steunt op een team van vijftien ervaren medewerkers en hecht het grootste belang aan kwaliteit, snelheid en service. Het bedrijf verdeelt buiskoppelingen, assembleert onder meer slangen en koppelingen en produceert dichtingen op maat en Belgaquagekeurde dichtingen. Dankzij de merkonafhankelijkheid van de onderneming zijn de klanten niet gelimiteerd tot een catalogus, maar hebben ze de garantie dat het team altijd op zoek gaat naar de oplossing die het best bij hun noden aansluit. In het atelier kunnen nog specifieke aanpassingen worden uitgevoerd. “Net daardoor onderscheiden wij ons van grotere concurrenten. Het gebeurt trouwens wel vaker dat wij de ‘speciallekes’ voor u Op

de machine kan ook met siliconen worden gewerkt.

die concurrenten produceren. Dat vergt gespecialiseerde handenarbeid, maar daarvoor hebben we heel competente mensen in huis.”

a q u a r a m a # 6 6 I 61

Bassin versant

li na

tio

m na

CycloneSep

Exutoire u

Situatieschets te Trouville

Onderzoek naar dynamisch overstorten met 3D CFD-technologie Deze tekst is een synthese van meerder rapporten, die kunnen worden opgevraagd bij Hydroconcept. Ze bevestigen de efficiënte werking van het gepatenteerde zeefsysteem van Hydroconcept®.

uIn situ geteste CyclonSsep te Trouville Frakrijk

62 I aq u ar ama # 6 6

et doel van de studie is om de bruikbaarheid van de numerieke stromingsleer of ‘Computational Fluid Dynamics’ (CFD) na te gaan voor het voorspellen van de doeltreffendheid van een hydrodynamische afscheider in het afscheiden van vaste stoffen. Wat deze numerieke oefening daarbij zo complex maakt, is de discretisatie van de geometrie om zowel het globale gedrag als de lokale fenomenen nabij de zeef te simuleren. Tegen deze achtergrond werd er een CFD-aanpak op meerdere niveaus uitgewerkt: om het hydrodynamisch gedrag binnenin de inrichting te visualiseren, wordt er gebruikgemaakt van een globaal model (op het niveau van de inrichting). Om de lokale fenomenen te bepalen, die zich nabij de zeef voordoen, wordt er voor een lokaal model (deel van de zeef) geopteerd. Heel wat verontreinigende stoffen hechten zich vast aan sedimenten en partikels (Chebbo, 1992; Chocat, 1997; Ashley et al., 2004). De installatie van speciale voorzieningen zoals hydrodynamische afscheiders, kan een oplossing bieden voor het beschermen van ontvangende waterlopen. Hydrodynamische afscheiders zijn kleine structuren die op dit ogenblik ingezet worden voor het tegenhouden van groot afval en sedimenten. Er bestaan echter verschillende ontwerpen van hydrodynamische afscheiders die elk hun eigen werkingsproces hebben (Office of Water & US Environmental Protection Agency, 1999). Door het gebruik van een mechanisme dat de vaste stoffen van de vloeistoffen scheidt via een zeef, kan de laatste generatie van deze inrichtingen de efficiëntie van hydrodynamische afscheiders vergroten (Andoh & Saul, 2003). De CycloneSep® maakt gebruik van dergelijke zeefeffecten. De instroomkolken en de zeef houden puin en sedimenten tegen langs de buitenkant van de inrichting. Na de zeef doorlopen te hebben, komt het effluent in het milieu terecht

w t e ch n ie k

(zie figuur). De doeltreffendheid van sommige hydrodynamische afscheiders met betrekking tot het vasthouden van sedimenten werd ook proefondervindelijk onderzocht (Pathapati et al., 2009; Jefferies, 1998; Schmitt et al., 2012a). De mechanismen met betrekking tot de efficiëntie van het vangen van partikels kleiner dan de zeefopeninggrootte werd daarbij evenwel niet nagegaan. Hebben we hier te maken met een eenvoudig sedimentatieproces of heeft de zeef een doeltreffende impact op de efficiëntie waarmee de deeltjes van het water gescheiden worden? Om dit na te gaan, werd er een studie uitgevoerd, die laboratoriummetingen en CFD-modellering combineerde. Het doel van dit artikel is om een multi-schaal aanpak te onderzoeken met de bedoeling de doeltreffendheid van een hydrodynamische afscheider op globaal en lokaal niveau na te gaan. De gehanteerde methodologie bestaat uit: • het bestuderen en vergelijken van de hydrodynamische kenmerken met de trajecten die de partikels afleggen, •het observeren van de invloed van de deeltjeseigenschappen op de vangefficiëntie, •het evalueren van de invloed van de zeefvorm op de lokale prestatie. Op lange termijn is het de bedoeling dat deze methodologie gebruikt zou worden om het toestel en de vorm van de zeef te optimaliseren en conclusies te formuleren over de optimale configuratie. R e s u ltat e n

Vanuit hydrodynamisch oogpunt laat de vergelijking tussen het proefondervindelijk onderzoek en de modellering toe om het globale model van de aanpak te valideren. Door de horizontale snelheidsvelden te vergelijken, zien we dat het model het snelheidsprofiel reproduceert. Het feit dat een poreuze wand de zeef in conceptueel opzicht modelleert, is wellicht de reden voor de lokale verschillen nabij de zeef (gemiddelde fout van 15% (Schmitt et al., 2012b)). Dat neemt niet weg dat de resultaten goed genoeg zijn om bepaalde conclusies te formuleren over de trajecten die de partikels in de inrichting afleggen. De grafiek toont de invloed van de dichtheid en de diameter van de deeltjes. De inrichting blijkt alle partikels boven 500 μm en 2.600 kg/m³ bij een debiet van 25 l/sec te vangen. Op basis van de grafiek kunnen we stellen dat partikels met kleine diameters en geringe dichtheden mogelijkerwijs gestuurd worden door het hydraulisch gedrag: 100% van de deeltjes onder 1.040 kg/m³ stroomt immers door de conceptuele zeef.

partikeldichtheid (kg/m³)

uGrafiek

met de resultaten van het onderzoek

Besluit

We kunnen besluiten dat het dynamisch cycloon overstort met de gepatenteerde zeef een goedkoper alternatief biedt voor bergbezinkingsbekkens, zoals nu vaak wordt toegepast in Vlaanderen. De efficiëntie is iets minder, maar aanvaardbaar. Het is samen met het plaatsen van zwevende delen het beste alternatief voor het standaardbekken. In de volgende uitgave van Aquarama zullen we de studie van de zwevende delen beknopt voorstellen, gevolgd door een synthese van standaard zeefoverstorten en het nieuwe veelbelovende Hydrospinprincipe. E www.hydroconceptbvba.eu

uTestinstallatie

op de universiteit van Straatsburg

a q u a r a m a # 6 6 I 63

   



Born to run If you expect highest performance and maximum availability in all fields of application, opt for GEA Westfalia Separator ecoforce. This new decanter saves energy, water and operating costs, but not at the expense of robustness and endurance. High separating effciiency and throughput capacities have never before been

Debietregelaars HydrOslide®

available as reliably and sustainably. ecoforce is not just a, but the decanter of a new generation.

Uitvinder van diafragme debietregelaars en marktleider

Spoelputten Hydroflush® Uitvinder van hevelspoelers

GEA Westfalia Separator Belgium nv/sa Korte Braamstraat 37, 2900 Schoten, Belgium Phone: +32(0)3 680 02 11, Fax +32(0)3 658 24 62 www.westfalia-separator.be - tom.bressinck@gea.com

Rioleringstechnieken engineering for a better world

Moerstraat 2, 9230 Wetteren - Tel. 09/366 09 54 Hydroconcept@telenet.be - www.hydroconceptbvba.eu

w proj e ct

Op 29 september kondigde GE tijdens de WEFTEC waterbeurs in New Orleans, USA, aan dat de stad Brussel GE’s ZeeWeed® 500D ultrafiltratie MBR (membraan bioreactor) zal installeren. Door het upgraden van de bestaande afvalwaterzuiveringsinstallatie zal 1/3 van het Brusselse afvalwater mits membraanu GE

M-PAK mobiele ultrafiltratie trailer

technologie worden gezuiverd voor 400.000 inwoners.

GE levert MBR-technologie voor afvalwaterzuivering in Brussel

ociété Bruxelloises de Gestion de l’Eau (SBGE), de beheerder van het stadswater, richtte zich tot contractor CVN om de huidige installatie om te vormen van conventionele behandeling naar een MBR-technologie. CVN is een joint venture waarin VINCI Environnement, onderdeel van de VINCI-groep, verantwoordelijk is voor de waterprocessen. Er werd gekozen voor MBR om tegemoet te komen aan nieuwe lozingslimieten en tegelijkertijd binnen de bestaande footprint van de installatie te blijven. Z e e W e e d - t e ch n o l o g i e

“Nieuwe regelgeving voor lozing, alsook de nood om meer afvalwater en regenwater te behandelen voor de groeiende Brusselse bevolking, heeft geleid tot de beslissing om de huidige afvalwaterzuiveringsinstallatie uit te breiden. GE’s ZeeWeedtechnologie zal er mee voor zorgen dat de Zennerivier proper blijft” aldus Frederic Nougarède, Directeur bij VINCI Environnement.

u Werkwijze GE ZeeWeed ultrafiltratie membranen

Na uitvoering van de werken tegen het einde van 2018 zal de installatie gemiddeld 66 miljoen liter per dag behandelen. Tijdens piekmomenten zelfs tot 120 miljoen liter per dag. Als onderdeel van het contract levert GE aan VINCI Environnement haar ZeeWeed 500D membranen en de diensten voor engineering, installatie en inbedrijfstelling van het project. De GE ZeeWeed 500 oplossing is een geavanceerde filtratietechnologie op basis van ultrafiltratie die vaste stoffen, bacteriën en virussen scheidt van water of afvalwater. Bijna 1.000 locaties wereldwijd gebruiken deze technologie om water van superieure kwaliteit te produceren. De unieke eigenschap van ZeeWeed-technologie is het omgaan met hoge pieken van vaste stoffen en troebelheid, in combinatie met een efficiënt proces en een laag energieen chemicaliënverbruik. Hierdoor is ZeeWeed ideaal voor de behandeling van waterbronnen met sterk variërende kwaliteit, teneinde water van superieure en stabiele kwaliteit te produceren. “GE’s ZeeWeed membraantechnologie is de beste keuze voor steden die hun afvalwater willen behandelen op een energieen kost-efficiënte manier. Onze membranen maken het mogelijk om de hoogste effluentkwaliteit te realiseren, waardoor de ZeeWeed-technologie een uitstekende oplossing is voor de lozingsnormen van Brussel”, zegt Yuvbir Singh, General Manager Engineered Systems – GE Power & Water, Water & Process Technologies. Proceskennis

Naast een uitgebreide portfolio aan membranen heeft GE ook de nodige proceskennis in huis en kan zij haar klanten begeleiden in het ontwikkelen van oplossingen voor de correcte behandeling van hun afvalwater of proceswater. Een goed voor-

u GE ZeeWeed 500D Cassette

beeld is het aanreiken van specifieke oplossingen voor het hergebruik van water en afvalwater waarbij de waterstromen worden gezuiverd door RO (reverse osmosis) en EDR (Electrodialysis Reversal)-technologie. Een ander voorbeeld is GE’s geavanceerde biologische verwijdering van (zware) metalen, ABMet genaamd, die industriële klanten in staat stelt om onder meer de meest strikte effluentnormen voor selenium te respecteren, waarbij concentraties onder 5 ppb mogelijk zijn. GE heeft tevens een grote mobiele vloot met waterbehandelingsequipment ter beschikking. Hiermee kan binnen het kortst mogelijke tijdsbestek een noodoplossing voor de aanmaak van proceswater worden aangereikt. Deze vloot bestaat onder andere uit mobiele ultrafiltratie, omgekeerde osmose en ionenwisselingsinstallaties. Tot slot is het interessant om weten dat GE haar ultrafiltratie en RO-membranen produceert in een state-of-the-art fabriek in Oroszlany, Hongarije, en dus een belangrijke Europese verankering heeft, samen met het GE EMEA Technology Center of Excellence in Heverlee en de chemische fabriek en warehouse in Herentals. E www.gewater.com a q u a r a m a # 6 6 I 65

Sedert de Kaderrichtlijn Water gebeurt watertarificatie in Europa op basis van het principe van terugwinning van kosten verbonden aan waterdiensten. In het Waals Gewest wordt dit principe toegepast via het systeem van de reële prijskosten, en meer specifiek de reële prijskosten voor distributie en sanering. Het doel van deze bijdrage is om een overzicht te geven van de regelgeving die de watertarifering in het Waals Gewest behelst. Na een kort onderzoek van het Europese kader hierin, bekijkt deze bijdrage de situatie in Wallonië en gaat deze de issues na van werkelijke kosten, tariefstructuur van de facturatie en de evolutie van de waterprijs.

De tariefregeling van water in het Waals Gewest foto www.swde.be

Op E u r o p e e s n i v e a u :

Ta r i f e r i n g i n h e t Waa l s G e w e s t

p r i n c i p e va n v e r v u i l e r b e taa lt

•Wetgeving: het Waterwetboek Zoals elke richtlijn moet de KRW omgezet worden in nationaal recht om van toepassing te zijn in een Lidstaat. In België behoort het de Gewesten toe om de KRW om te zetten, hetgeen in Wallonië gebeurd is via twee juridische instrumenten: via het decreet van 27 mei 2004 betreffende Boek II van het Milieuwetboek, dat het Waterwetboek inhoudt, en via het besluit van de Waalse Regering van 3 maart 2005 betreffende Boek II van het Milieuwetboek, dat het Waterwetboek inhoudt. Deze twee instrumenten stellen het Waterwetboek samen, met als doel het geheel van de regelen met betrekking tot water in het Waals Gewest samen te voegen. Het Waterwetboek is onderverdeeld in twee delen: een decretaal deel dat het decreet van 2004 overneemt en waarvan de artikelen beginnen met het initiaal D, en een reglementair deel dat het besluit van de regering van 2005 overneemt, waarvan de artikelen beginnen met het initiaal R. Belangrijk om weten is dat er een uitzondering bestaat in de regionale bevoegdheden voor de watersector: namelijk de vaststelling van de maximumprijzen. Dat heeft als gevolg dat het aan de Gewesten toekomt om alle maatregelen inzake

en milieudoelstellingen

De richtlijn 2000/60/EG van het Europees Parlement en van de Raad van 23 oktober 2000 tot vaststelling van een kader voor communautaire maatregelen betreffende het waterbeleid (genoemd de Kaderrichtlijn Water, of KRW) stelt de principes vast die moeten worden toegepast op de bescherming en het duurzaam beheer van water in de Europese Unie. De KRW spreekt niet uitdrukkelijk of in detail over watertarifering maar introduceert het belangrijke principe waarbij de Lidstaten rekening moeten houden met het principe van terugwinning van de kosten van waterdiensten (daarin begrepen de milieukosten en kosten van de hulpbronnen), overeenkomstig, meer specifiek, het principe dat de vervuiler betaalt. De KRW verduidelijkt ook dat de Lidstaten ervoor moeten zorgen dat het beleid van watertarifering de gebruikers aanspoort om op een efficiënte manier de bronnen te gebruiken en ook deel te nemen aan het verwezenlijken van de milieudoelstellingen van de richtlijn (art. 9 van de KRW).

66 I aq u arama # 6 6

water te nemen, tenzij deze maatregelen die maximumprijzen betreffen (hetgeen dus een federale bevoegdheid blijft, enigszins op vergelijkbare wijze als in de energiesector). Elke gevraagde verhoging door een watermaatschappij van de prijs moet dus onderworpen worden aan en goedgekeurd worden door de federale FOD Economie. •Principe van de tarifering: de reële prijskosten Sedert het van kracht zijn van het Waterwetboek wordt de watertarifering zoveel als mogelijk geüniformeerd voor alle Waalse afnemers, die een unieke en identieke prijs betalen voor elke verdeelde kubieke meter door eenzelfde watermaatschappij binnen eenzelfde deelstroomgebied . Krachtens het Waterwetboek moet de tarifering zorgen voor een kostenrecuperatie van alle diensten verbonden aan het watergebruik en veroorzaakt door menselijke tussenkomst in de antropogene watercyclus, vanaf de productie van drinkwater tot aan de zuivering van gebruikt water. Het kenmerk van de reële kostprijs zit vervat in dit concept van terugwinning van kosten van de waterdiensten. De tarifering in het Waals Gewest is gebaseerd op twee soorten reële kostprijzen: de reële kostprijs voor de distributie (of coût-vérité à la distribution

w j u rid is ch

in het Frans, of CVD), en de reële kostprijs voor de sanering (of coût-vérité à l’assainissement in het Frans, of CVA).

van een uitzondering of van een restitutie van de tax op de lozing van gebruikt water (andere dan gebruikt industrieel water).

geen bindende bevoegdheid inzake bepaling van de prijscomponenten, hetgeen een regeringsbevoegdheid blijft.

Reële kostprijs voor de distributie (CVD) De CVD die wordt berekend per kubieke meter wordt gedefinieerd in het Waterwetboek als de kostprijs die de gezamenlijke kostprijs voor de waterproductie en de waterdistributie inhoudt, met inbegrip van de kostprijs voor de bescherming van het met het oog op de openbare distributie ontnomen water. Met andere woorden: de CVD komt overeen met de werkelijke kosten van productie en distributie van een kubieke meter water. De CVD wordt jaarlijks door de distributeur bepaald overeenkomstig een boekhoudplan dat door de Regering is vastgesteld. De CVD is identiek voor eenzelfde distributeur in eenzelfde deelstroomgebied.

•Factuur De eindafnemer ontvangt enkel 1 factuur die alle kosten in verband met het waterverbruik inhoudt. Hier moet men nog een algemene BTW van 6 procent toevoegen, alsook de bijdrage aan het sociaal waterfonds die bedoeld is om tussen te komen in de regeling van de waterfactuur voor personen in betalingsmoeilijkheden (de bijdrage aan dit fonds is 0.0125 EUR/m³). Kort gesteld ziet de factuur van de eindverbruiker er als volgt uit:

•Prijsevolutie van het water in het Waals Gewest gedurende de laatste jaren De laatste jaren kan, meer bepaald in Wallonië, een verhoging van de waterprijs worden vastgesteld, wegens een verhoging van elk van de tariefcomponenten en dit ondanks een wijziging van consumptiegedrag door de Waalse inwoners. Alhoewel de CVD verschilt voor elke distributeur, is er niettemin overal een algemene tendens tot verhoging merkbaar, namelijk de meerderheid van de Waalse distributeurs vraagt elk jaar een verhoging van de CVD in de orde van 2%. Daaruit volgt een gevoelige verhoging van de CVD per distributeur in de laatste jaren. Daarbij hoort weliswaar ook dat deze verhoging zich in het algemeen baseert op de evolutie van de prijsindex. Het is echter voornamelijk de verhoging van de CVA die opmerkelijk is: die is gewijzigd van 1.055 EUR/ m³ in 2008 tot 1.7450 EUR/m³ in 2014. Ergens is deze evolutie logisch te verklaren aangezien deze de zeer sterke constante verhoging volgt van het volume van gebruikte wateren dat wordt gesaneerd: in 2000 werden slechts 39.9% van de gebruikte wateren gesaneerd terwijl vandaag de dag bijna alle gebruikte wateren worden gesaneerd. Daarom verhogen ook de saneringskosten en deze verhoging is te voelen in de CVA. Indien de abonnementskosten (heffing) een deel zijn van de CVD en van de CVA worden deze ook verhoogd. Niettemin, dankzij een sensibilisering van de Waalse gebruikers over de noodzaak om de watervoorziening te beschermen, kan men een verlaging zien van huishoudelijke consumptie, maar dit heeft paradoxaal genoeg als gevolg dat dit de factuur van de consument heeft verhoogd… . De watermaatschappijen worden namelijk nog steeds geconfronteerd met vaste kosten die gelijk blijven ongeacht het consumptieniveau, en dit wordt geheven op kleinere waterhoeveelheden, met als gevolg een verhoogde prijs per kubieke meter.

Reële kostprijs voor de sanering (CVA) De CVA wordt ook berekend per kubieke meter en, krachtens het Waterwetboek, houdt dit de gezamenlijke kostprijs voor de openbare sanering van het huishoudelijk afvalwater in. Met andere woorden: de CVA is de werkelijke kost van sanering van een kubieke meter gebruikt water en dient ter financiering van de zuiveringsinfrastructuur voor gebruikt water en van een deel van de riolering. De CVA is gelijk in heel het Waals Gewest en wordt bepaald door la Société Publique de Gestion de l’Eau (SPGE, de Waalse tegenhanger van Aquafin) in toepassing van een beheerscontract die zij heeft met de Regering (art. D228). •Tariefstructuur Het Waterwetboek bepaalt de tariefstructuur die op uniforme wijze van toepassing is in het Waals Gewest, in diens artikel D228. Heffing (teller) Verbruik

(20 x CVD) + (30 x CVA) van 0 tot 30 m³ 0.5 x CVD van 30 tot 5000 m³ CVD + CVA boven 5000 m³ (0.9 x CVD) + CVA

Het tarief kan van deze tariefstructuur afwijken voor de jaarlijkse consumptievolumes boven 25.000 kubieke meter, maar kan in geen geval lager zijn dan (0.5 x CVD) + CVA. Daarentegen is de CVA niet van toepassing wanneer de gebruiker onderhevig is aan de belasting op het lozen van industrieel afvalwater of als deze geniet

Heffing (20 x CVD) + (30 x CVA) Verbruik eerste deel: 0.5 x CVD tweede deel: CVD + CVA derde deel: (0.9 x CVD) + CVA BTW 6% Sociaal fonds 0.0125 EUR/m³

De factuur wordt door de distributeur op jaarlijkse basis voorzien, maar dat belet niet dat er vooruitbetalingen of tussenfacturen kunnen worden uitgevaardigd (art. D230). •De tariefregulator: het Comité voor watercontrole Het Waterwetboek stelt in haar artikel D4 een Comité voor watercontrole samen. Dit comité garandeert de toepassing door wateroperatoren van algemene voorwaarden van openbare distributie van water, en controleert de financiering van goed beheer van de antropogene watercyclus door deze operatoren. Daarenboven moet een tweejaarlijks evaluatierapport over de prijs van het gedistribueerde water voor advies worden ingediend bij het Comité voor watercontrole (art. D228). Ten slotte is elke prijswijziging van het water verplicht onderhevig voor advies aan het Comité voor watercontrole, dit voorafgaand aan elke andere formaliteit die zou worden opgelegd door andere regelgeving (zoals de federale regelgeving over prijsverhoging, zie eerder in dit artikel). Het Comité voor watercontrole bestaat uit vertegenwoordigers van de gemeenten, het Gewest, de afnemers, de economische en sociale raad van Wallonië, de SPGE, de producenten en de zuiveringsoperator(en). Het Comité heeft dus

(Door Wouter Vandorpe, Florence Caillol, David Haverbeke, Advocatenkantoor Fieldfisher, Brussel) E www.fieldfisher.com/offices/brussels/energy

a q u a r a m a # 6 6 I 67

Watts BA BM terugstroombeveiliging

De nieuwe standaard in BA drinkwaterbeveiliging! DN50 Verkrijgbaar in DN15 t/m 2729. Conform EN1717 & EN1 Belgaqua gekeurd

w.w Kijk ate ook rbe op vei lig ing .be

Water is een van onze belangrijkste levensbehoeften. Het is dan ook van groot belang dat we de kwaliteit van ons drinkwater ook in de toekomst kunnen garanderen. Daarom heeft Watts Industries nu een pakket BA BM terugstroombeveligingstoestellen in de maten DN15 t/m DN 50 ontwikkeld, die voldoen aan de nieuwste regelgeving. Samen met de BA BS toestellen DN6 t/m DN10 bent u hiermee klaar voor de toekomst!

• Compact • Licht • Modulair • Eenvoudig • Compleet Watts Industries Belgium BVBA Beernemsteenweg 65 8750 Wingene Tel. +32 (0)51 65 87 08 Fax. +32 (0) 51 65 87 20 E-mail info@wattsindustries.be www.wattsindustries.be

Afkoppelen van regenwater is ... ... afhankelijk van de plaatselijke situatie. Gedeeltelijk afkoppelen is dé oplossing waar infiltreren niet of nauwelijks mogelijk is. Het wervelventiel zorgt voor een gereguleerde afwatering in overeenstemming met de capaciteit van het riool.

info@mosbaek.dk B 0800 77 548 NL 0800 0221 028 www.wervelventielen.nl

Draaien al weer een tijd mee Mosbaek is dé uitvinder van wervelventielen en marktleider

Watts Industries Belgium BVBA is onderdeel van Watts Industries Europe B.V.

w prod u ct s pot

Begin november 2014 pakte Delta Water Engineering uit met de jongste telg uit het gamma, de Delta Morava. De fabrikant gaat er prat op dat dit toestel de meest compacte en gebruiksvriendelijke duplex-waterontharder in zijn soort is. Bij het ontwerp werd voornamelijk aan het gebruiksgemak van de installateur en de consument gedacht. In de Belux staat GH Systems uit Oudenaarde in voor de verdeling.

GH Systems verdeelt nieuwe waterontharder Delta Morava

elta Water Engineering heeft drie uitgangspunten waar het zich steeds aan houdt. “Eerst en vooral zijn alle Delta-waterontharders hydraulisch,” verduidelijkt Jonas Hoebeke van GH Systems. “Dat betekent dat ze zonder elektriciteit werken, wat niet onbelangrijk is in een maatschappij waarin ecologie en energiebesparing brandend actueel zijn. Ook vervelende herprogrammeringen na stroomonderbrekingen zijn hiermee uitgesloten.” Het tweede uitgangspunt is de hoge onthardingscapaciteit van de Delta-waterontharders. “Die wordt behaald door gebruik te maken van 300 micron isopheric hars, een harssoort met een zeer kleine korrelgrootte. Het derde criterium, compactheid, hangt nauw samen met het tweede. Het harsbed van de Delta-waterontharders zit gecomprimeerd tussen twee filterscreens. Deze gepatenteerde technologie zorgt ervoor dat eenzelfde hoeveelheid hars een veel kleiner volume inneemt, waardoor je evenveel water kan behandelen met een veel compac-

tere ontharder. Een belangrijk gevolg hiervan is dat de ontharder veel minder spoelwater en zout verbruikt tijdens een regeneratie.” A fm e t i n g e n

De Delta Morava is 47 cm breed, 39 cm diep en 46 cm hoog. Dat is een stuk kleiner dan zijn voorloper, de Delta Tibera. “Je kan hem heel gemakkelijk kwijt in een bergruimte, garage, kelder of zelfs in de keukenkast. Dit is niet onbelangrijk in een tijd waar wonen en bouwen steeds kleiner en duurzamer moet.” Als de gebruiker zout wil bijvullen, hoeft hij daarvoor het deksel niet meer op te heffen. Het zoutreservoir kantelt eenvoudig open. “Het reservoir blokkeert in de open positie, zodat je de twee handen vrij hebt om er zout in te gieten. Dankzij dit handige voordeel kan de Delta Morava dus gerust ook in een lage kast worden geplaatst.” Verder is het zoutreservoir zo ontworpen dat er exact vier zoutblokken in passen. “Voor wie liever met handige en veel lichtere zoutblokken werkt,

is dit toestel dus de ideale compagnon. Een ander groot pluspunt is dat het zoutreservoir uitneembaar is, wat heel handig is voor reinigingen.” De Delta waterontharders worden in België en Groothertogdom Luxemburg verdeeld door GH Systems (www.ghsystems.be), in Nederland neemt DEWASON de verdeling op zich (www.dewason.nl). (Door Bart Vancauwenberghe) E www.ghsystems.be

Dewason Nederland Begin 2014 werd Delta Water Softeners Nederland BV opgericht. DEWASON importeert de Delta-waterontharders vanuit België en verdeelt deze in Nederland. Daarnaast biedt DEWASON zijn klanten ook technische en commerciële ondersteuning. “Begin september werd het filiaal in Nederland, dat zich bevindt in Moergestel (nabij Tilburg), geopend,” legt Jonas Hoebeke uit. “Freek Wouters is bij onze noorderburen de commerciële vertegenwoordiger en zorgt ook voor de service na verkoop.” De kwalitatieve waterbehandelingssystemen van Delta Water Engineering beantwoorden ook aan de strenge Nederlandse eisen. Zowel het ontwerp, de ontwikkeling als de productie en de montage (zowel van de onderdelen als van de modules op zich) gebeuren in België.

a q u a r a m a # 6 6 I 69

Carmeuse lanceert nieuwe generatie kalkmelk op Aquarama Vakbeurs

en uniforme en continue performante werking: dat is wat wordt verlangd van zowel een afvalwaterzuivering (die moet voldoen aan strenge milieunormen), een gesofisticeerde proceswaterinstallatie als van andere chemische processen die kalkmelk gebruiken. “Kalkmelk is een calciumhydroxide-emulsie. Ze is de meest toegepaste manier van kalkproducten in waterbehandeling en in de chemische industrie,” verduidelijken Pavel Hanzl (Market Manager Environment & Non-ferrous bij Carmeuse Europe) en Jurgen Vanden Bon (account manager Environmental Applications bij Carmeuse Western Europe). N o o d z aa k

Er zijn verschillende redenen waarom veel waterbehandelingsinstallaties en chemische bedrijven gebruikmaken van een kant-en-klare kalkmelkemulsie. “Kalkmelk reduceert fors de investeringskosten en laat de gebruikers toe om zich volledig te concentreren op hun basisactiviteiten. Ze hoeven dus niet zelf nog eens kalkmelk aan te maken.”

Drinkwater, afvalwater en slib behandelen kan in de toekomst nog eenvoudiger

Aangezien chemische installaties (inclusief hun proceswaterunits) complexe systemen zijn die volkomen zelfstandig werken, is voor de efficiëntie van het systeem de uniformiteit van alle reagentia absoluut noodzakelijk. “Daarnaast is veiligheid een basisvereiste in de industrie. Net daarom worden chemische stoffen met een gevaarlijk en agressief karakter doorgaans vervangen door stoffen die zowel voor mens als milieu minder schadelijk zijn.” Bovendien zijn verschillende chemicaliën gevoelig aan verandering van hun eigenschappen, zeker als ze langdurig worden gestockeerd. “Daarom is het van cruciaal belang dat deze reagentia over een langere tijd stabiel zijn, zodat de stockage en de leveringen worden geoptimaliseerd en op die manier ook de operationele kosten tot een minimum kunnen worden herleid.”

en beter. Daarvoor zorgt Carmeuse. Het bedrijf liet het publiek en de collega-

E r g h o g e c o n c e n t r at i e

exposanten op de Aquarama Vakbeurs namelijk voor het eerst kennismaken met

De markt was al langer vragende partij voor een hoog reactieve, hoog geconcentreerde en uniforme oplossing voor kalkmelk. Na een uitvoerig onderzoeks- en ontwikkelingstraject komt Carmeuse nu op de proppen met een nieuw ‘premium grade’-product, met name de AquaCalco® M50.

AquaCalco® M50, de nieuwe generatie hoogwaardige kalkmelkoplossingen. Dankzij een brede waaier aan voordelen leent dit product zich vooral voor de high end-markt. Op de stand van Carmeuse namen we de tijd om deze veelbelovende innovatie te leren kennen. 70 I aq u arama # 6 6

w re porta g e

Brede dienstverlening De vereisten voor waterbehandeling en chemische installaties variëren van bedrijf tot bedrijf. Carmeuse is vertrouwd met de meest uiteenlopende chemische processen, inclusief de toepassingen die vallen onder specifieke veiligheidsreglementeringen (bijvoorbeeld processen met zuren en cyaniden, de petroleumchemie, SEVESO-bedrijven, de nucleaire industrie,...). “Op basis van een brede expertise, kunnen zowel onze experts, het lab als applicatiespecialisten helpen bij de optimalisering van het verbruik, leverschema’s en opslagmogelijkheden, aangepast aan de specifieke voorwaarden van het bedrijf. Verder zorgen we voor ondersteuning met randapparatuur, hebben we pilootinstallaties beschikbaar en zijn onze oplossingen aanpasbaar aan specifieke noden. Ook eenmaal de installatie met kalkmelk in gebruik is, blijven we uiteraard service verlenen.”

Jurgen Vanden Bon: “Hiermee brengen we een hoog geconcentreerde kalkmelkemulsie op de markt die zich kenmerkt door een extreem hoge vloeibaarheid en een erg lange stabiliteit. Met een concentratie van maar liefst 50 procent bereiken we meteen het hoogst technisch haalbare voor een kalkmelkemulsie, wat in de brede kalkindustrie gerust als een ware doorbraak mag worden beschouwd.” Die hoge concentratie is om diverse redenen erg belangrijk. Pavel Hanzl: “Een hogere concentratie betekent meteen ook een lagere waterconcentratie. Hierdoor kunnen we de transportkosten sterk verminderen. Bovendien kunnen we de AquaCalco® M50 over de langste afstand transporteren als we dit gaan afwegen tegenover vergelijkbare producten.” A n d e r e e i g e n s chapp e n

Deze kalkmelkemulsie laat zich verder kenmerken door een heel lage viscositeit. Daardoor worden ook de energiekosten voor het roeren gevoelig verlaagd. Bijkomend voordeel is dat de kalkmelk over lange afstanden kan worden verpompt, zonder dat er een risico bestaat dat er in leidingen uitzakkingen of verstoppingen zouden kunnen optreden. “Door de hoge reactiviteit van AquaCalco® M50, zal dit product uitgroeien tot de beste keuze voor afvalwaterinstallaties. Dankzij de hoge fijnheid van het product en het feit dat er geen abrasieve sub-

stanties in aanwezig zijn, zullen zowel de pompen als de leidingen ook veel langer meegaan.” De innovatie leidt nog tot andere interessante voordelen. “Zo dragen zowel de hoge stabiliteit als de vloeibaarheid bij tot de stabilisatie van installaties, waardoor de kans op dure noodstops drastisch vermindert. Doordat deze kalkmelkemulsie gedurende een langere tijd kan worden opgeslagen, moet er minder frequent geleverd worden en ziet het bedrijf in kwestie de uitgaven aan transportkosten stevig verminderen.” AquaCalco® M50 is een natuurlijk product: het is een puur calciumhydroxide, er zijn geen andere alkalische producten aan toegevoegd. “Hierdoor is deze kalkmelkemulsie niet agressief voor de installatie (pH-waarde 12). Het volstaat om bij het transport en de verwerking de basisveiligheidsvoorwaarden te respecteren.” P r o d u ctfam i l i e

Carmeuse maakte van deze innovatie gebruik om de merknaam voor kalkmelkproducten te vernieuwen: Aquacal® wordt Aquacalco® en is beschikbaar in verschillende versies, diverse chemische zuiverheidsgraden en concentraties. Zo ontwikkelde Carmeuse onder meer de productportfolio AquaCalco® W, die voldoet aan de strenge eisen van de drinkwatermarkt en de EN 12518-norm.

D r i n k wat e r

“Ook tijdens het drinkwaterproces wordt op verschillende momenten kalk gebruikt. Zo laat het gecombineerde effect van kalk, ijzer of aluminiumzouten bijvoorbeeld toe om zwevende delen te verwijderen via coagulatie. Chemische ontijzering en verwijdering van mangaan uit grondwater vereist een alkalische pH die eenvoudig door kalk kan worden geleverd.” De hardheid is een belangrijke kwaliteitsparameter voor drinkwater. Het water wordt verzacht om bijvoorbeeld minder detergenten en waspoeders te moeten gebruiken. Remineralisatie is nodig om de metalen leidingen te beschermen tegen corrosie en ook de bufferende eigenschappen van het water te verbeteren. De bicarbonaat-balans wordt beïnvloed door toevoeging van calciumionen. Kalksteen wordt ook gebruikt als vulstof in reactoren, als alternatieve techniek voor carbonaatcontrole. Voor drinkwaterbehandeling leent AquaCalco® MW zich het best. “De uniforme deeltjesverdeling garandeert een veilig proces, terwijl een eenvoudige hantering mogelijk wordt gemaakt door de stabiele viscositeit.” (Door Bart Vancauwenberghe) E www.carmeuse.be a q u a r a m a # 6 6 I 71

EXPECT QUALITY IN EVERY STEP

AVK BELGIUM N.V. Zoomstraat 6A 9160 Lokeren Belguim www.avkvalves.be

Tel.: +32 93481313 Fax.: +32 93493964 info@avkvalves.be

DE TECHNOLOGIE VAN MORGEN, HIER EN NU! Atlas Copco Belgium

De nieuwe schroeftechnologie van onze ZS-blowers is gemiddeld zoâ&#x20AC;&#x2122;n 30% energiezuiniger dan de bestaande lobbentechnologie. Door het energieverbruik van uw blowersysteem te verminderen, zal u niet alleen heel wat milieuvriendelijker werken, maar het biedt u tegelijk een oplossing voor de vraag naar duurzame productiviteit en lagere CO2-uitstoot. Wil u weten hoe u met Atlas Copco ZS-blowers uw energiekosten kan verlagen? Kijk op www.efficiencyblowers.com www.atlascopco.be

w proj e ct

Bij recyclage- en recuperatiebedrijven ontstaat heel wat afvalwater doordat hemelwater op het afval valt en dan afstroomt. Dat vuile water voldoet niet aan u Evelyne Blondeel bij (of in) een REWAREpilootinstallatie

alle normen. Universiteit Gent Campus Kortrijk zocht een oplossing.

Schoner water bij schrootbedrijven dankzij project REWARE

rof. dr. ir. Stijn Van Hulle is docent aan Universiteit Gent Campus Kortrijk. Metaalrecyclerende bedrijven kwamen bij hem aankloppen met een probleem. “Ze krijgen allerhande schroot binnen,” legt Van Hulle uit. “Het gaat over autowrakken, elektroafval, resten die ontstaan bij boren in metaalplaat enzoverder. Dat slaan ze op in hopen. Op open werven, en op een verhard oppervlak. Als het regent, valt hemelwater op deze schroothopen. Zo raakt het water vervuild. Er komen dan diverse metalen in terecht. En ook de CZV, dus de chemische zuurstofvraag, stijgt. Tevens raakt het water vaak vervuild met stikstof, fosfor, polyaromatische koolwaterstoffen- dus PAK’s, en monoaromische koolwaterstoffen- dus MAK’s, zoals benzeen. Dit water stroomt dan naar riool of oppervlaktewater. De meeste van de bedrijven hebben een olieafscheider, maar voor het overige is er zelden een zuivering van dat vervuilde regenwater. Gevolg is dat het eigenlijk niet voldoet aan de normen.”

Twee pistes

Ir. Evelyne Blondeel voerde het project uit samen met Prof. Van Hulle. Ze werkten in verschillende stappen. Bij de vierde stap selecteerden ze, samen met VLAKWA (VLAams Kenniscentrum WAter) drie technieken voor onderzoek op pilootschaal. De eerste was coagulatie en flocculatie, waarbij chemicaliën ervoor zorgen dat het vuil vlot scheidt van het water. De tweede techniek was zandfiltratie. Filtratie met actief kool was de derde. Ze onderzochten welk effect de individuele technieken hadden en welk effect eventuele combinaties hadden. Dit op verschillende parameters, namelijk CZV, metalen, MAK’s, PAK’s en PCB’s. Van Hulle: “Werken met coagulantia en flocculantia deed het heel goed in het labo. Het zuiverde tot 90%. Maar in de pilootinstallatie haalden we slechts 50 à 60%. Zandfiltratie haalde in zowel labo als piloot 50 à 60%. De actief koolfilter bleek handig voor als er toch eens polluenten waren die na die eer-

Eén voor allen

UGent Campus Kortrijk zocht een oplossing die voor de hele recuperatieen recyclagesector bruikbaar is. Dat gebeurde in het IWT Tetra-project REWARE: “Robuuste en Efficiënte zuivering van afvalWAter van Recuperatie- en recyclagebedrijven”. Het begon in oktober 2012 en duurde tot september 2014. Een oplossing vinden die voor de hele recuperatieen recyclagesector bruikbaar was, bleek niet evident. Het debiet van het afvalwater hangt namelijk af van hoeveel regen er valt. Bovendien is de samenstelling van het schroot bij het ene bedrijf anders dan bij het andere. En op éénzelfde bedrijf varieert de samenstelling ook in de tijd. Zo kan het anders zijn in de winter dan in de zomer.

ste stap nog niet voldoende afgezuiverd bleken. Vooral was dat het geval voor organische stoffen, zoals PAK’s en PCB’s.” Beslissingsboom

Blondeel werkte ook een ‘beslissingsboom’ uit. Het moet de schrootbedrijven helpen de juiste beslissingen te nemen. Bijvoorbeeld: als regelmatig gereinigd wordt, dan moet het veegstof worden afgevoerd. “Stof is namelijk een heel grote bron van verontreiniging,” verklaart van Hulle. D e w e t wacht

COBEREC (COnfederatie van de BElgische RECuperatie ) verspreidt nu de informatie naar zijn honderdtal leden. Hun vragen kanaliseren ze naar UGent Campus Kortrijk. Intussen gebruikt VITO, de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek, de resultaten van REWARE in een ‘Best Beschikbare Technieken’ -studie. Namelijk deze die focust op het omgaan met verontreinigd hemelwater in de afvalopslagsector. Na publicatie van die BBT-studie zullen één of meerdere technieken mogelijks wettelijk verplicht worden. Veel schrootbedrijven wachten tot dat moment om de bijkomende zuiveringsstappen te plaatsen. (Door Koen Vandepopuliere) E www.vlakwa.be E www.ugent.be/campus-kortrijk

u Stijn

Van Hulle tijdens een staalname a q u a r a m a # 6 6 I 73

OXIPERM® PRO HOUDT LEGIONELLA EN UW KOSTEN ONDER CONTROLE Chloordioxide bestrijdt Legionella en andere bacteriën • Continue dosering van ClO2 zorgt voor uiterst efficiënte desinfectie en voorkomt de vorming van biofilm in uw waterleidingen. (Legionella kan zich nergens meer verbergen) Verminder uw bedrijfskosten – van bij de opstart • Oxiperm® Pro is onovertroffen qua prijs en betrouwbaarheid. (Bespaar op uw investeringskosten.) • Ongeëvenaarde doseernauwkeurigheid. (Verminder uw verbruik van chemicaliën.) • Genereer ClO2 rechtstreeks ter plaatse – met het hoogste rendement. (Verminder uw opslag- en transportkosten.) • Erkend alternatief voor thermische desinfectie. (Bespaar op uw energiekosten) Het resultaat? Gezond, heilzaam water • Oxiperm® PRO bestrijdt en voorkomt Legionella - zonder de smaak van uw water te beïnvloeden.

Meer info op: www.grundfos.com

wproductnews

Optische turbiditeitsmeting met de JUMO ecoLine NTU-sensor De turbiditeitsmeting volgens DIN EN ISO 7027 is een efficiënte en wijdverspreide methode voor kwaliteitscontrole. Met de optische turbiditeitssensor ecoLine NTU kan JUMO vanaf nu dit type meting aanbieden. Het meetprincipe van de JUMO ecoLine NTU werkt op basis van een infrarood lichtmeting volgens het 90°-spreidingslichtprincipe. Dankzij de turbiditeitsmeting met een golflengte van 880nm en een meetbereik van tot 4000 NTU, is de sensor voor de meeste toepassingen geschikt. De sensor is inzetbaar voor tem-

peraturen van 0 tot 50°C. De sensorbehuizing is gemaakt uit PVC en kenmerkt zich door zijn slanke doch robuuste bouwvorm. De opslag van de kalibratiedata en de kalibratiegeschiedenis gebeurt in de geïmplementeerde elektronica. Dit maakt snelle installatie mogelijk zonder telkens te herkalibreren. Als toebehoren zijn zowel insteek als doorvloeiarmaturen beschikbaar. De JUMO ecoline NTU wordt via de digitale interface RS485 aan de aanduider/regelaar JUMO AQUIS 500 RS aangesloten en kan daarmee on-site ingezet worden als volwaardige meeten/of regel- unit. De JUMO AQUIS 500 RS beschikt over 2 analoge uitgangen en 2 schakelcontacten.

Vernieuwd motoraanbod WEG voor algemene industriële toepassingen WEG breidt zijn aanbod van industriële standaardmotoren uit met de W40-, W50- en W60-reeks. Dankzij hun geoptimaliseerde design leveren deze nieuwe en compacte driefasige inductiemotoren betrouwbare hoge prestaties, zelfs in ongunstige omstandigheden. De motoren dekken gezamenlijk het vermogensbereik van 75 tot 4250 kW bij frequenties van 50 en 60 Hz. De driefasige inductiemotoren zijn geschikt voor zowat alle industriële toepassingen die hoge prestaties en bedrijfszekerheid vereisen, inclusief pompen,

compressoren en ventilatoren. Het design van de nieuwe motoren werd geperfectioneerd om ze compacter te maken dan hun voorgangers, met een lager gewicht, kleinere afmetingen en een beperkte footprint. Met hun stevige, innovatieve behuizing van grijs gietijzer kunnen ze worden ingezet in extreem ongunstige omstandigheden en staan ze borg voor lage geluids- en trillingsniveaus. Het geoptimaliseerde rotor- en stator blikpakket zorgt samen met een verbeterde motorkoeling voor een uitzonderlijk hoge vermogensdichtheid (verhouding tussen uitgangsvermogen en gewicht). E www.weg.net/be

E www.jumo.be

OSCAR: Real-time proces optimizer (SCADA) OSCAR combineert een intuïtieve grafische gebruikersinterface met de transparantie van real-time monitoring, met de bedoeling op de hoogte te blijven van de biologische behandelingsprocessen. Daarnaast biedt OSCAR de tools die nodig zijn om een afvalwaterzuiveringsinstallatie succesvol en efficiënt te bewaken en besturen. Door de mogelijkheden van de meest geavanceerde sensoren en controlesystemen voor beluchting en Solid Retention Time (SRT) te combineren, vermindert OSCAR het energieverbruik terwijl het de afvalwaterbehandelingsprocessen stabiliseert en de effluentkwaliteit waarborgt. Daarnaast biedt OSCAR uitgebreide rapportagefuncties en hulp om de analyse van de behandelingsprocessen naar het volgende niveau te brengen door trends te herkennen en continue procesoptimalisatie mogelijk te maken. E

www.xylem.com

a q u a r a m a # 6 6 I 75

Met de VLT® AQUA Drive, kunt u in alle vrijheid uw motortechnologie kiezen. • Asynchrone motoren • Permanent magnetische motoren • Synchrone reluctantiemotoren Danfoss helpt u om snel en efficiënt de juiste oplossing voor alle uw watertoepassingen te vinden. Bezoek onze stand op het Aquarama netwerkevent, op 23 Oktober. Ontmoet de Danfoss experts op de stand nr. 80. Meer info: www.danfoss.be - drives@danfoss.be

Motor_Technology_210x105.indd 2

26/08/2014 14:53:47

NEW ! Spectrophotometer NANOCOLOR / II ® UV

VIS

• Revolutionary user experience • Clever premium optics • Comprehensive integrated quality control • Advanced functions (scan, color, turbidity) • Flexible interface options MACHEREY-NAGEL is proud to present a brand new UV/VIS spectrophotometer for water analysis, the NANOCOLOR® UV/VIS II. The instrument revolutionizes laboratory work, as it fuses a high end analytical instrument with a user experience thus far only known in smartphones and tablets. Due to the integrated color measurement and turbidity function, as well as the perfect integration of all our NANOCOLOR® tests, you can use the instrument for a wide variety of monitoring applications within water and waste water analysis.

Innovative and smart user guidance - Safe and accurate results - Result safety and trust – Universal use and high safety within the entire field of water analysis - Universal connectivity and data transmission Handelsstrasse, 16 – 4700 EUPEN Tel. 087/59.51.70 – Fax 087/59.51.79 www.filterservice.be info@filterservice.be More information on www.mn-net.com/smart

wproductnews

Roto-Sieve roterende zeven en Läckeby Products slib-warmtewisselaars De Läckeby Products slib/slib en slib/water-warmtewisselaars worden veelal ingezet bij vergistingsinstallaties. Het betreft een gepatenteerd systeem waarbij de zogenaamde “tumbling chambers” de sleutel tot succes vormen. De warmtewisselaars zijn zeer compact gebouwd, praktisch ongevoelig voor verstoppingen en extreem onderhoudsvriendelijk. De Roto-Sieve roterende zeven worden ingezet in het voortraject van de waterzuivering, ter verwijdering van vaste deeltjes en vezels uit diverse vloeistof- en slibstromen. Een roterende zeef, met inwendige toevoer en ronde perforaties, biedt de best mogelijke mechanische afscheiding. E www.task.be

IQ sensor Net van WTW

Rioolrenovatie van de tweede generatie Zodra er zich een lek of andere schade voordoet aan het rioleringsnet dient renovatie zich aan, meestal met een hoog kostenplaatje. Zelfs na een conventionele renovatie, zoals het injecteren van gel of hars of het aanbrengen van mortellagen, blijft een nieuwe sanering slechts enkele jaren uit. REHAU ontwikkelde een duurzame en voordelige techniek om rioolputten te saneren. Bij deze techniek (schachtin-schacht-sanering) wordt in de bestaande put DN 1000 of DN 1200 een één maat kleinere put ingebouwd die de afwateringsfuncties volledig overneemt. De beschadigde put wordt niet verwijderd, maar wordt voorbereid voor het plaatsen van de nieuwe AWASCHACHT rioolput. Deze nieuwe methode heeft een aantal voordelen. De AWASCHACHT rioolput uit polypropyleen is stabiel, corrosievrij, waterdicht en is belastbaar tot SLW60. De sanering kan ongeacht de weersomstandigheden plaatsvinden en ingebruikname is reeds terug mogelijk enkele uren na de renovatie. Niet onbelangrijk is dat de ingreep in het straatbeeld op deze manier herleid wordt tot een minimum.

De bepaling van het slibniveau speelt een primaire rol op het gebied van afvalwaterbehandeling. Up-to-date informatie met betrekking tot de locatie en het niveau is belangrijk bij het proces van fasescheiding. De sensor kan worden ingezet in helder, troebel en zwaar vervuild water. Typische meetplekken zijn bij de pre-sedimentatie, indikker en postsedimentatie. De meting is mogelijk tot 15 meter door een krachtige ultrasound echo meting. De meting is voor gebruikers van het WTW IQ sensor Net eenvoudig te integreren in het huidige 2020X-systeem. Het systeem is zelfreinigend en werkt op een veilige stroom van 24 VDC. De voeding wordt geleverd vanuit de transmitter van het IQ sensor Net systeem. De sensor kan in het systeem worden gemonteerd tussen de 5 en 300 cm onder het oppervlak van het bassin. Verder is het systeem uitgerust met een intelligent systeem dat drijvend slib, interne fittingen en bewegende onderdelen in het bassin elimineert. E

www.bestinstruments.nl

E www.rehau.be

a q u a r a m a # 6 6 I 77

wproductnews

FLEXIM FLUXUS XLF: meter voor zeer lage debieten Buiten de typische applicaties met lage debieten zoals in de olie- en gasindustrie, heeft men ook in de waterbehandeling te maken met zeer lage debieten. Het betreft hier metingen van enkele liters per uur in dikwandige leidingen, waarvan de diameter varieert van ¼” tot 1½”. Gebaseerd op het non-intrusieve voordeel van de FLUXUS meters, hebben de ingenieurs van FLEXIM de nieuwe FLUXUS XLF ontworpen, een meter voor zeer lage debie-

ten. De FLUXUS XLF is inzetbaar op leidingen met een diameter van ¼” tot 1½”, onafhankelijk van het leidingmateriaal of de wanddikte en meet debieten vanaf 3,5 l/h. De nauwkeurigheid verhoogt sterk bij hogere debieten, bij stabielere temperaturen van het medium en kleinere wanddiktes. Dit impliceert dat bij dergelijke omstandigheden zelfs debieten beneden 3,5 l/h nauwkeurig gemonitord kunnen worden. E www.flexim.com

Nieuwe motor met permanente magneet van WEG Laagspanningsmotoren van de energie-efficiëntieklasse IE5 moeten ongeveer 20% minder verlies hebben dan IE4-motoren. WEG lanceert nu een motor met permanente magneet die voldoet aan deze strenge eis en zo een van de eerste motoren wordt die aanspraak kan maken op de benaming ‘IE5 Ultra Premium Motor’. Het vernieuwende design van de W22-motor met permanente magneet maakt het mogelijk om uitzonderlijk hoog rendement te combineren met compacte afmetingen. Bij WEG gaat dit hoger rendement hand in hand met geoptimaliseerde motorprestaties om zo te komen tot een lager geluids- en trillingsniveau en ook tot een minimaal onderhoud. De nieuwe motoren met permanente magneet van de W22-reeks zijn synchrone AC-motoren die aangedreven worden door CFW11-frequentieomvormers. Deze zijn uitgerust met speciale software voor open-lus-snelheidsregeling van motoren met permanente magneet. De software is gebaseerd op een bijzondere aandrijfstrategie, ontworpen om het koppelmoment per ampère te maximaliseren. Door deze combinatie van een W22-motor met permanente magneet en een CFW11-frequentieomvormer wordt een uitermate efficiënt aandrijfsysteem verkregen dat over het hele gebruiksbereik een constant draaimoment kan leveren. E

www.weg.net/be

Bürkert ontwikkelt pneumatische oplossing voor zeer nauwkeurige dosering Het gepatenteerde pneumatische doseersysteem voor vloeistoffen kan gebruikt worden in alle toepassingen waar een vaste hoeveelheid gedoseerd dient te worden met een maximale, herhaalbare nauwkeurigheid. De hoge nauwkeurigheid wordt mogelijk gemaakt door de pneumatiek. Druk en vacuüm sturen het doseersysteem aan, waardoor het geheel krachtiger wordt dan conventionele aansturingen. Deze druk maakt het mogelijk om de gevraagde doseerhoeveelheid te controleren tot op ± 2% nauwkeurig, onafhankelijk van de temperatuur en de viscositeit. De grootte van de doseerkamer bepaalt het gedoseerde volume per slag, en dit kan van 150 µl tot 750 µl zijn. Het systeem kan volledig naar wens worden samengesteld. De basis bestaat uit een controller en een doseerkamer die aan de controller bevestigd wordt of ergens apart. Enkel de materialen van de doseerkamer komen in contact met het medium: een kunststof behuizing en een scheidingsmembraan. Omdat deze vervaardigd kunnen worden uit hoogwaardige materialen zoals PEEK, FKM en FFKM, is de resistentie tegen agressieve media geen probleem. E www.burkert.be

78 I aq u arama # 6 6

Our success formula for innovative water and process management Permanent research and development form the core of our innovative products for chemical water and process management. As a worldwide market leader, we continually develop new technologies in our own research laboratories. From applications for various industries to improving plant and operational safety and efficiency, Kurita always places a high priority on conserving water resources. With our unique technology for membranes and intelligent treatment concepts for reverse osmosis, we significantly increase the efficiency of raw and wastewater treatment. Our approach is as precise as our outcomes: Innovative products and environmentally friendly treatment programs are the essential elements of our success formula for creating solutions to meet your individual needs.

Kurita Europe GmbH . Industriering 43 . 41751 Viersen . Germany Phone: +49 2162 95800 . www.kurita.de

Do you speak H2O?

Efﬁciënt water meten en een betrouwbare water analyse? Geen probleem met KROHNE. Als één van de toonaangevende bedrijven in de proces meettechnologie, levert KROHNE een waardevolle bijdrage aan de vereisten van de waterindustrie. Het KROHNE productassortiment dekt het gehele scala van meet en -analyse technologie, van diverse meetinstrumenten tot complexe totaaloplossingen voor uw bedrijf. Naast een compleet instrumentatie assortiment van ﬂow- en niveaumeters, bieden wij onze klanten ook analyse toestellen voor ph-metingen, geleidbaarheidsmetingen, ion concentratie en redox. Service en calibratiemogelijkheden maken onze portfolio compleet. KROHNE – Water is onze wereld.

Mesure efﬁcace de l’eau et analyse de l’eau ﬁable? Aucun problème chez KROHNE. KROHNE, une des sociétés modèle dans la technologie de mesure de proces, fournit une précieuse contribution aux exigences de l’industrie de l’eau. L’assortiment de produits KROHNE couvre la gamme complète des technologies de mesure et d’analyse, depuis des instruments de mesure divers jusqu’à des solutions totales complexes pour votre entreprise. En plus d’un assortiment complet d’instruments de mesure de débit et de niveau, nous proposons également des appareils d’analyse pour la mesure de pH, de conductivité, de concentration en ion et de redox. Les possibilités de service et de calibration complètent notre portfolio. KROHNE – L’eau est notre monde.

Voor meer informatie zie onze website. Pour plus d’information, consultez notre site web.