Integraal Zorg Akkoord: domeinoverstijgende samenwerking als sleutel tot succes

Integraal Zorgakkoord: domeinoverstijgende samenwerking als sleutel tot succes

Half september 2022 ondertekende een groot aantal partijen in de zorg, waaronder ziekenhuizen, de geestelijke gezondheidszorg, eerstelijnsorganisaties en de ouderenzorg, samen met het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) het Integraal Zorgakkoord (IZA). Het doel van het akkoord: de zorg voor de toekomst goed, toegankelijk en betaalbaar houden door samen te werken over zorgdomeinen heen – een ontwikkeling waarin in onze regio de afgelopen jaren al flinke stappen zijn gezet.

Veel uitdagingen in de zorg gaan over domeinen en organisatiegrenzen heen. Verbinding in de sector in de breedste zin van het woord is van levensbelang om samen de zorg in de toekomst toegankelijk en betaalbaar te houden voor eenieder die dit nodig heeft. In Zuidoost-Brabant resulteerde dit al in de ontwikkeling van een regio-aanpak. Zo werken regionale partijen, waaronder Archipel, uit allerlei domeinen sinds eind 2018 samen in het Bestuurlijk Netwerk Precies! aan oplossingen die het leven van ouderen en het werk van professionals makkelijker maken. Daarnaast hebben zorgorganisaties zich in ‘proeftuin’ GROZzerdam verenigd om ingrijpende en duurzame veranderingen binnen het zorgstelsel, de samenleving en de financiering van zorg te realiseren.

“De laatste jaren is het bewustzijn gegroeid dat we er alleen niet komen,” vertelt Ellen Huijbers, huisarts, medisch directeur van huisartsengroep De Ondernemende Huisarts (DOH) en voorzitter van het Bestuurlijk Netwerk Precies! “De focus is verschoven naar samenwerken voor het grotere geheel. Het IZA helpt ons om te kijken waarin we nog stappen in kunnen zetten en de beweging die we in de regio al maken, te versterken. Bijvoorbeeld door met Transvorm – het samenwerkingsverband van werkgevers in de sectoren zorg en welzijn – samen op te trekken in het ontzorgen van professionals en te kijken hoe we hen kunnen behouden voor ons mooie zorgvak.”

Toegang tot gezondheid en het verkleinen van gezondheidsverschillen

En dat is hard nodig. Zo stijgen alleen al in Zuidoost-Brabant de personele tekorten in 2030 naar 5700 medewerkers, ook omdat het aantal ouderen dat (complexe) zorg en/of ondersteuning nodig heeft, steeds verder toeneemt. “Het IZA heeft als grote prioriteit het veiligstellen van de toegang tot zorg. Daarbij wordt veel verwacht van het dempen van de zorgvraag door preventie. Daar ligt wat mij betreft echt dé uitdaging voor onze regio: de toegang tot gezondheid en het verkleinen van gezondheidsverschillen,” vertelt Colette de Vries, programmadirecteur van Precies! “Hoe we dat gaan doen? Bijvoorbeeld door inzet van het hele netwerk op zelf- en samenredzaamheid van mensen. Zo houden we ook de wijkzorg toegankelijk voor als het echt niet anders kan. Daarvoor is al veel ontwikkeld, alleen het gebruik moet groter. Dat vraagt om gedragsverandering van ons allemaal. Daar gaan we stevig op inzetten in 2023.”

Passende zorg

Een belangrijke pijler van het IZA is werken aan passende zorg. “Dat begint met het op tijd in gesprek gaan met de mensen waar het om gaat: wat is belangrijk voor hen, waar komen ze hun bed voor uit?” vertelt Colette. “En denk ook aan het digitaliseren van hulp en zorg, waardoor er op andere vlakken juist ruimte overblijft voor persoonlijke aandacht. Vanuit die visie werken we samen met partners in de regio aan een digitaal platform (zie kadertekst op volgende pagina) en hebben we de online -‘Morgen gezond weer op- kaart’ ontwikkeld.”

“De laatste jaren is het bewustzijn gegroeid dat we er alleen niet komen”

Thuis wat kan

“Een ander mooi voorbeeld is het project ‘Thuis wat kan’ van Precies!,” vult Ellen aan. “Het aantal kwetsbare thuiswonende ouderen met complexe zorgvragen groeit. Dat vergroot de kans op acute situaties die om snel handelen vragen en het liefst thuis. Daarom hebben we in samenwerking met thuiszorg, huisartsen(posten), ziekenhuizen en verzekeraars diverse oplossingen uitgewerkt. Zo zetten huisartsenposten zorgvragen direct door naar de wijkzorg die de oudere dan thuis bezoekt. Dat willen we ook doen vanuit de spoedeisende hulp. Ook hebben verpleegkundigen inmiddels een rugzak bij zich met diagnostische apparatuur voor in de thuissituatie. De extra investering in wijkverpleging in het IZA is hard nodig.” Colette: “Precies! is er voor netwerkuitdagingen waar we het liefst een regionale oplossing voor willen. De oplossingen waar we aan werken vragen om partnerschap van ouderen, gemeenten, aanbieders en verzekeraars. Er ligt een mooie basis, ook met het regionaal preventie-akkoord dat door ruim 70 partijen is ondertekend. Inclusief bedrijven. De uitdaging waar we voor staan is er één van ons allemaal, niet alleen van de zorg. Of zoals we ook wel zeggen: ‘It takes a village to grow old happily’.”

Afspraken over resultaten

Katinka van Boxtel, lid raad van bestuur bij Archipel, voegt toe: “De afgelopen jaren zijn er in de regio fantastische projecten en samenwerkingen ontstaan, zoals Precies! en GROZzerdam waarin Archipel in participeert. Op allerlei vlakken zijn verbeteringen doorgevoerd. Hierdoor is een mooie basis gelegd. De uitdaging is nu om dat wat we doen, ook concreet en meetbaar te maken. Op welke manier dragen projecten en samenwerkingen bij aan het doel van het IZA, namelijk het goed, toegankelijk en betaalbaar houden van de zorg? Hoe zetten we de energie en creativiteit binnen de regio om in concrete resultaten? Hoe koppelen we de mooie initiatieven aan data? We hebben ons met het IZA gecommitteerd aan een integrale aanpak. Dat vraagt, naast samenwerking, ook om doel- en resultaatgericht werken, om écht anders denken. Ik zie daarom een kans in het maken van afspraken over resultaten waar we ons allemaal aan committeren.

“De afgelopen jaren zijn er in de regio fantastische projecten en samenwerkingen ontstaan”

Katinka van Boxtel, lid raad van bestuur Archipel

Bij Archipel hebben we onlangs de vraag gesteld hoe we denken dat de zorg er bij onze organisatie in 2030 uitziet en welke stappen we daarin moeten gaan zetten de komende jaren. Dat zijn de vragen waar we ons in de zorg nu over moeten buigen. Het helder krijgen van de stip op de horizon, met de reis van de burger als belangrijkste uitgangspunt: want daar draait het tenslotte om.”

Platform voor een gezond en gelukkig leven

Begin volgend jaar wordt een regioplatform gelanceerd waarop inwoners van Zuidoost-Brabant alles kunnen vinden op het gebied van gezond leven. “Het platform is opgezet vanuit het gedachtengoed van positieve gezondheid,” vertelt Ellen. “Samen willen we de veerkracht en fitheid in de regio verbeteren. Er bestond al veel informatie alleen werd die versnipperd aangeboden. Inwoners konden door de bomen, het bos niet meer zien. Op het platform wordt alles samengebracht. Denk aan modules gericht op zelfhulp en hulp aan anderen, maar ook aan een aanbod per wijk en de mogelijkheid voor het leggen van contact met buurtbewoners.” Colette: “Mensen empoweren voor een gezond en gelukkig leven. Daar gaat het platform aan bijdragen.”