Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr
Ο 20ος αιώνας: Πρώτο μισό 20ου αι 1: Σε γενικές γραμμές ο 20ος αιώνας θα πρέπει να τον αντιλαμβάνεστε ως εικονοκλαστικό, ειδικότερα με τις βάσεις που έθεσε ο 19ος. Το τελευταίο σημαίνει ότι για τη παραγωγή της τέχνης του 20ου αι, κι ειδικότερα του πρώτου μισού οι προϋποθέσεις είχαν θεμελιωθεί μέσα στο δεύτερο μισό του 19ου κι ειδικότερα το τελευταίο τέταρτο του αιώνα. Για παράδειγμα ο Εξπρεσιονισμός είναι κίνημα το οποίο αναπτύσσεται αντιθετικά από τον Ιμπρεσιονισμό, δηλαδή το πρώτο εκφράζει την εντύπωση του καλλιτέχνη (εσωτερικό προς εξωτερικό) ενώ το δεύτερο κίνημα προγενέστερο (19ος αι) αφορά τη εντύπωση που προσλαμβάνει ο καλλιτέχνης από το εξωτερικό περιβάλλον (εξωτερικό προς εσωτερικό) Σημαντικό, ειδικά για τη ζωγραφική, να μπορώ να τη συνδέσω με τα ιστορικά γεγονότα της περιόδου, κι ειδικότερα με τις ραγδαίες εξελίξεις στη πολιτική ζωή της Ευρώπης (Κομμουνισμός, άνοδος σοσιαλιστικών κομμάτων στην Ευρώπη), με τον αιματηρό πρώτο παγκόσμιο πόλεμο αλλά και με τη άνοδο του φασισμού και του ναζισμού σε Ιταλία και Γερμανία. Ειδικότερα, στην Ιταλία το κίνημα του Φουτουρισμού με τον φασισμό, ενώ η σχολή του Bauhaus αποτέλεσε θύμα της ναζιστικής κατασταλτικής πολιτικής που είχε ως αποτέλεσμα τη διάλυση της. Επίσης, θα πρέπει να θυμάστε ότι τα επιτεύγματα της ψυχιατρικής αποτέλεσαν ένα τεράστιο πεδίο έμπνευσης για τους ζωγράφους, ειδικά το πεδίο των ονείρων αλλά και η θεωρίες για τη σεξουαλική libido. Τα κινήματα τα οποία περισσότερο επηρεάστηκαν ήταν η Μεταφυσική ζωγραφική όπως την βλέπουμε στο έργο του de Chiricoαλλά και τα έργα των Σουρεαλιστών Ζωγράφων. Επίσης δεν θα πρέπει να ξεχνάτε το γεγονός ότι τα κινήματα αυτά, συνήθως, αποτελούν ενιαίες προσπάθειες που παρατηρούνται τόσο στις εικαστικές τέχνες όσο και στη λογοτεχνία και στη Μουσική. Να συμπληρώσουμε δε, ότι τα περισσότερα κινήματα είναι αλληλεπικαλυπτόμενα στη γραμμή του χρόνου, δηλαδή είτε συνυπάρχουν για μερικό διάστημα είτε το νεότερο αρχίζει εκεί που ολοκληρώνεται το προηγούμενο, αλλά πάντοτε με κάποιες αποκλίσεις. Παράλληλα με τη μελέτη της ζωγραφικής θα πρέπει να δώσετε έμφαση στην αρχιτεκτονική των αρχών του 20ου αιώνα, η οποία πλέον δίνει προτεραιότητα στη πολεοδομική αντίληψη του χώρου, δηλαδή στην ανάγκη αναγνώρισης του δομημένου με τον ελεύθερο χώρο. Ο ελεύθερος χώρος μπορεί να είναι η ίδια η πόλη η οποία συνεχίζεται ανάμεσα – και διαμέσου – των οικοδομημάτων, αλλά μπορεί να είναι και το φυσικό τοπίο
Gombrich, κεφ.27, ΕΑΠ, τ. Β. μέρος Α΄ κεφ. 2 (ζωγραφική) και μέρος Β΄ ενότητες 6.1-6.2. Θα πρέπει να έχουμε κατά νου ότι κάθε εικαστικό κίνημα του 20 ου αιώνα θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με τα δικά του χαρακτηριστικά, αλλά με ένα ενιαίο κοινωνικό πλαίσιο. Στο κεφάλαιο 27 του Gombrichη μοντέρνα τέχνη αντιμετωπίζεται συνολικά, επομένως εντοπίστε τις αντίστοιχες παραγράφους ανάλογα με το κάθε κίνημα. 1
H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr