Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr
Berend 6o Παγκοσμιοποίηση Berend I., Οικονομική Ιστορία του ευρωπαϊκού 20ου αιώνα, μτφ. Βασιλείου Θ., εκδ. Gutenberg, Αθήνα 2009
Παγκοσμιοποίηση Στο τελευταίο τέταρτο του 20ού αιώνα διαμορφώθηκε μία νέα τάση στην παγκόσμια οικονομία, η παγκοσμιοποίηση, με την Ευρώπη να μετέχει σε αυτή τη μεταμόρφωση. Σύμφωνα με ιστορικούς οι απαρχές της σύγχρονης εποχής ξεκινούν το 19ο και προωθήθηκε από: της αποικιακές αυτοκρατορίες, την ανάπτυξη των σιδηροδρόμων, το σύστημα ελεύθερης οικονομίας και το διεθνή κανόνα χρυσού Ορισμένοι λοιπόν ιστορικοί κάνουν λόγο για την «πρώτη παγκοσμιοποίηση από το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα μέχρι τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, για ένα δεύτερο κύμα παγκοσμιοποίησης μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ύστερα από ένα διάλειμμα κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου. Οι οικονομικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των διαφόρων χωρών και ηπείρων –εμπόριο, μετανάστευση, επενδύσεις κεφαλαίου, ίδρυση θυγατρικών, παραγωγή στο εξωτερικό και οικονομικές συναλλαγές, προϋπήρχαν και χαρακτήρισαν το σύγχρονο καπιταλισμό. Η παγκοσμιοποίηση του τέλους του 19ου αιώνα και εκείνη του τέλους του 20ού έχουν κοινά χαρακτηριστικά. Ωστόσο κατά τη διάρκεια του τελευταίου τετάρτου του 20ού αιώνα, μια περαιτέρω μεταβολή σε αυτές τις αλληλεπιδράσεις, που συνδυάστηκε με αλλαγές στο διεθνή καταμερισμό της εργασίας, μετασχημάτισε την παγκόσμια οικονομία, κάτι που προσέδωσε νέα χαρακτηριστικά στην παγκοσμιοποίηση. Ποια είναι; Δεν διαφέρουν από εκείνα της προηγούμενης περιόδου: οι οικονομικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των διαφόρων χωρών, το εμπόριο, ο νεοπαγής τύπος καταμερισμού της εργασίας η ίδρυση θυγατρικών και οι επενδύσεις κεφαλαίου και χαρτοφυλακίου.
H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr
Παγκοσμιοποίηση και κοινωνικές ανισότητες (Berend 6) Μερικοί όμως αμφισβητούν έντονα τα πλεονεκτήματά της, καθώς πολλοί θεωρούν πως υπάρχει ανισότητα μεταξύ των κρατών. Επίσης χαρακτηρίζουν την παγκοσμιοποίηση ως ιμπεριαλισμό. Αφού όταν δύο οικονομίες έχουν διαφορετικό επίπεδο ανάπτυξης, η ισχυρότερη τείνει αν απορροφά την ασθενέστερη, με την έννοια ότι τα κεφάλαια και η ειδικευμένη εργασία της ασθενέστερης χώρας μετακινούνται προς την ισχυρότερη. Το τελευταίο τέταρτο του 20ού έχει παρατηρηθεί περαιτέρω διεύρυνση του χάσματος. Μεταξύ των ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών. Στην πρώτη κατηγορία ανήκει ο Δ. Κόσμος (Η.Π.Α., Δ. Ευρώπη, Ιαπωνία) και στη δεύτερη (Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, Αφρική, Λατινική Αμερική). Η επαφή της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης με την καπιταλιστική οικονομία και η διαδικασία μετασχηματισμού της οικονομίας μετά το 1990 θα διευρύνει την πόλωση ακόμα περισσότερο καθώς δεν προηγήθηκαν οι απαραίτητες τεχνολογικές προσαρμογές. Χρειάστηκε μία δεκαετία (2000-2010) προκειμένου οι ισχυρές χώρες της Κ & Α Ευρώπης να πιάσουν τα επίπεδα τους τέλους της δεκαετίας του 1980. H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr
Σε αυτές τις χώρες διευρύνθηκαν και τα ποσοστά της φτώχειας, από το 2-3% τέλος δεκαετίας 1980, στο 23-25% στα μέσα της δεκαετίας του 1990. Επίσης μεγάλες ήταν και οι διαφορές στο επίπεδο της ανάπτυξης ανάμεσα σε ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες. Σε ορισμένες χώρες η παγκοσμιοποίηση και η δράση πολυεθνικών έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλος στην εισαγωγή της τεχνολογίας σε ορισμένους κλάδους της οικονομίας. Δεν μπορούμε να πούμε δηλαδή πώς η παγκοσμιοποίηση δημιουργεί θετική ή αρνητική επίδραση στις λιγότερο αναπτυγμένες οικονομίες. Θετικό αντίκτυπο μπορεί να έχει:
Όταν υπάρχει πολιτική σταθερότητα,
Ανάπτυξη των εσωτερικών υποδομών,
Εκπαιδευτικό σύστημα ισχυρό καταρτισμένους εργαζόμενους,
Το σύστημα αξιών και η θρησκεία δεν κινούνται ενάντια στη διεθνή προσαρμογή, υπάρχουν γεωπολιτικά πλεονεκτήματα.
Οι επενδύσεις των πολυεθνικών μπορεί να έχουν θετικά αποτελέσματα.
που
να
εφοδιάζει
με
Χώρες που η παγκοσμιοποίηση μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες:
Χώρες με βαριά ιστορική κληρονομιά.
Δυσλειτουργικές οικονομίες
Ισχυρά φυλετικά χαρακτηριστικά
Υψηλό επίπεδο διαφθοράς
Ακαλλιέργητο εργατικό δυναμικό
Οι πόροι τους αντλούνται από τις πολυεθνικές οι αγορές τους είναι κατεχόμενες H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr
Παγκοσμιοποίηση και Περιβάλλον (Berend 6) Η ταχεία οικονομική ανάπτυξη θα οδηγήσει σε καταστροφή του περιβάλλοντος. Προσοχή άρχισαν να δίνουν οι ευρωπαϊκές χώρες κατά τη διάρκεια του τελευταίου τετάρτου του 20ού αιώνα. Οι λόγοι που ώθησαν τα κράτη να αλλάξουν στάση ήταν ορισμένα οικολογικά ατυχήματα.. Ένα από τα σχετικά πρώιμα ήταν η Πράξη για τον Καθαρό Αέρα, 1956, Βρετανία. Η αφορμή είχε δοθεί λίγα χρόνια νωρίτερα όταν το 1952 η αιθαλομίχλη έπνιξε το Λονδίνο Σημαντικό ήταν και το ατύχημα στη σημερινή Ουκρανία το 198 με την έκρηξη πυρηνικού σταθμού Τσερνόμπιλ.
Εκτός από αυτά τα ατυχήματα η γρήγορη οικονομική ανάπτυξη είχε δημιουργήσει τη βεβαιότητα προς πρέπει να ληφθούν σοβαρά μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος Επιβάρυνση του περιβάλλοντος λόγω της βιομηχανίας Από τις αρχές της δεκαετίας του 1970, σχεδόν όλη η Ευρώπη έχει εκβιομηχανιστεί.
H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr