Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr
ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ (19ος & 20ος ΑΙΩΝΑΣ) ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Η ΕΠΤΑΝΗΣΙΑΚΗ ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ 19ΟΥ ΑΙΩΝΑ. ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Ποια είναι τα βασικά κοινωνικό – πολιτικά γεγονότα που καθόρισαν την ιστορική πορεία των Επτανήσων κατά τον 18ο και 19ο αιώνα και, κατ’ επέκταση, την πνευματική κίνηση αυτής της περιόδου; Τα βασικά γεγονότα – σταθμοί που καθόρισαν την ιστορική πορεία των Επτανήσων ήταν: ✓ Η ενετική κατοχή από τα τέλη του 13ου αιώνα μέχρι το 1797 ✓ Η προσάρτηση των νήσων στη Γαλλία το 1797 (ανάπτυξη των ιδεών της Γαλλικής Επανάστασης) ✓ Η περίοδος 1800 – 1807: σχηματίστηκε η Επτάνησος Πολιτεία και επιβλήθηκε η επικυριαρχία του Σουλτάνου στα νησιά ✓ 1815: Παραχώρηση των Ιονίων Νήσων στην Αγγλία ως ανεξάρτητο κράτος με την επωνυμία «Ηνωμένες Πολιτείες των Ιονίων Νήσων». Οι διοικητικές εξουσίες όμως ελέγχονταν στενά από τους Άγγλους ✓ 1864: παραχώρηση των Ιονίων Νήσων στην Ελλάδα. Κοινωνική δομή που αναπτύχθηκε στα Ιόνια Νησιά: Οι τρεις κοινωνικές τάξεις που αναπτύχθηκαν στα Επτάνησα ήταν: ➢ Οι Ευγενείς: Επρόκειτο για έναν μικρό αριθμό οικογενειών που κατείχαν πλούτο και τις ανώτερες διοικητικές θέσεις. ➢ Οι Αστοί: Ήταν κάτοικοι των πόλεων, που άκμασαν κατά τον 17ο και 18ο αιώνα. Ήταν κάτοχοι ιδιωτικής περιουσίας και δημιούργησαν έναν αντίθετο προς τους ευγενείς πόλο στη διεκδίκηση της οικονομικής και διοικητικής εξουσίας. ➢ Οι Ποπολάροι: Ήταν αγρότες ή κάτοικοι των πόλεων χωρίς περιουσιακά στοιχεία. Αποτελούσαν το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού και ζούσαν σε συνθήκες ανέχειας. Αυτή η αυστηρή ταξική διαστρωμάτωση απετέλεσε πηγή έντονων κοινωνικών H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
[1]
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr συγκρούσεων, ακόμη και επαναστάσεων. Πολιτική δομή Επτανήσων: Δημιουργήθηκαν τρεις πολιτικοί σχηματισμοί: -
Οι Συντηρητικοί: Οι λαϊκές τάξεις τους ονόμαζαν «καταχθόνιους». Ήταν υπέρ της διατήρησης της αγγλικής προστασίας και απέρριπταν την ιδέα της Ένωσης.
-
Οι Μεταρρυθμιστές: Αποδέχονταν ως έναν βαθμό τις συνταγματικές ελευθερίες και την ιδέα της Ένωσης, αλλά την υλοποίησή της τη μετέθεταν στο μέλλον.
-
Οι Ριζοσπάστες: Ήταν υπέρ του άμεσου τερματισμού της αγγλικής προστασίας, υπέρ της Ένωσης με την Ελλάδα και υπέρ της δημιουργίας μιας ανεξάρτητης ελληνικής δημοκρατίας που θα εμφορούνταν από τις αρχές της Γαλλικής Επανάστασης. Η κοινωνική και πολιτική κατάσταση που επικρατούσε στα Ιόνια Νησιά σε
συνδυασμό με την εκπαιδευτική και πνευματική παράδοσή τους επηρέασε την ανάπτυξη της επτανησιακής λογοτεχνίας. Ποιες ήταν οι πνευματικές συνθήκες που επικρατούσαν στα Ιόνια Νησιά από τα τέλη του 17ου ως και τις αρχές του 19ου αιώνα; Η ενετική κατοχή των Επτανήσων συνέβαλε στη διαμόρφωση ενός στενού πνευματικού δεσμού με τη Δύση. Την περίοδο αυτή η εκπαίδευση παρεχόταν από λιγοστά δημόσια και κάποια ιδιωτικά εκπαιδευτήρια. Μετά το 1669, όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν την Κρήτη, ένα μεγάλο μέρος του κρητικού πληθυσμού βρέθηκε στα Επτάνησα, ενισχύοντας την πνευματική δραστηριότητα. Τη διατήρηση της παιδείας φανερώνει και η ίδρυση τοπικών φιλολογικών και επιστημονικών εταιρειών, γνωστών ως «Ακαδημίες». Από την εποχή της Επτανήσου Πολιτείας λειτούργησαν ορισμένες ανώτερες σχολές. Το 1824 ιδρύθηκε στην Κέρκυρα η Ιόνιος Ακαδημία, ουσιαστικά το πρώτο ελληνικό πανεπιστήμιο. Τα Ιόνια Νησιά απετέλεσαν σημείο συνάντησης δυτικών και ανατολικών επιρροών. Η διγλωσσία των μορφωμένων (ελληνόγλωσσοι και ιταλόγλωσσοι), η ύπαρξη τυπογραφείων, η μεγάλη ανάπτυξη του τοπικού Τύπου και η σταθερή ροπή προς τη δημοτική γλώσσα, υπήρξαν οι καλύτερες προϋποθέσεις για τη ανάπτυξη της τοπικής λογοτεχνίας, κυρίως στην Κέρκυρα και στη Ζάκυνθο. H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
[2]
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr Στην περίοδο της αγγλικής προστασίας αναζητήθηκε μία νέα και αυτοδύναμη πολιτιστική ταυτότητα. Μετά την Ένωση με την Ελλάδα τα Επτάνησα αφομοιώνονται από το ισχυρό ελλαδικό κέντρο και χάνουν τη λογοτεχνική ιδιοσυστασία τους. Αναφερθείτε με γενικό τρόπο στον όρο «Επτανησιακή Σχολή» Ο όρος «Επτανησιακή Σχολή» εισάγεται στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα από τους Κ. Ασώπιο και Εμ. Ροΐδη. Από το 1883 τον όρο χρησιμοποιεί και ο Κωστής Παλαμάς για να χαρακτηρίσει το σύνολο των Επτανήσιων ποιητών του 19ου αιώνα που έδρασαν κυρίως γύρω από τον Διονύσιο Σολωμό. Παράλληλα έχουν αναπτυχθεί δύο ακόμη έννοιες: Σολωμική σχολή: περιλαμβάνει τους ποιητές που έχουν επηρεαστεί άμεσα από το έργο του Σολωμού και Κερκυραϊκή σχολή: ο όρος αναφέρεται στη λογοτεχνική παράδοση της Κέρκυρας, η οποία αναπτύσσεται γύρω από το ώριμο σολωμικό έργο. Σήμερα ο όρος «Επτανησιακή Σχολή» χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει τη λογοτεχνική παραγωγή των Ιονίων Νήσων από τα τέλη του 18ου μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα. Ποια ήταν τα λογοτεχνικά είδη που καλλιεργήθηκαν στο πλαίσιο της «Επτανησιακής Σχολής»; Το κυριότερο λογοτεχνικό είδος που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο της «Επτανησιακής Σχολής» ήταν η ποίηση, με επίκεντρο την ποιητική παραγωγή του Σολωμού. Σε έναν μικρό βαθμό αναπτύχθηκε η δημιουργική πεζογραφία. Γράφτηκαν επίσης ✓ ιστορικά αφηγήματα, ✓ χρονογραφίες και ✓ απομνημονεύματα. Επίσης, στο πλαίσιο της σχολής γράφτηκε το πρώτο ελληνικό γυναικείο πεζογράφημα, η Αυτοβιογραφία της Ελισάβετ Μουτζά – Μαρτινέγκου. Αναπτύχθηκε ακόμα το κριτικό δοκίμιο και η φιλολογική και αισθητική μελέτη, H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
[3]
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr που αφορούσαν κυρίως την ποίηση και τη γλώσσα. Τέλος, έχουμε μεταφράσεις έργων από την αρχαία ελληνική λογοτεχνία και από τις δυτικές λογοτεχνίες. Αναφερθείτε στην περιοδολόγηση της επτανησιακής ποίησης. Ποιες ήταν οι ομάδες και οι κυριότεροι εκπρόσωποί της; Η περιοδολόγηση και η κατανομή σε ομάδες της επτανησιακής ποίησης έχει ως σημείο αναφοράς τον Σολωμό, επειδή θεωρείται ο κορυφαίος Επτανήσιος ποιητής. Σε αυτή τη βάση η περιοδολόγηση της επτανησιακής ποίησης είναι: •
ΠΡΟΣΟΛΩΜΙΚΟΙ
ΠΟΙΗΤΕΣ
(1750
–
1821):
Εκπρόσωποι:
Σ.
Ξανθόπουλος, Ν. Λογοθέτης – Γιούλαρης, Ν. Κουτούζης και Α. Μαρτελάος. Αυτοί συγγράφουν επικαιρικά πολιτικά ποιήματα (θούρια, ύμνοι, κ.λπ.), κοινωνικές σάτιρες, επαναστατικά δημοκρατικά ποιήματα της ελληνικής εθνικής αναγέννησης και αρκαδική ποίηση (ποίηση που εκφράζει νοσταλγία για την αρχαία Αρκαδία). Τυπικά έργα αυτής της περιόδου είναι ο Ύμνος του Ματρελάου και η Παρωδία Ύμνου του Γιούλαρη. Η τεχνοτροπία τους χαρακτηρίζεται ως επτανησιακός νεοκλασικισμός με ρομαντικά στοιχεία. Η θεματική τους περιλαμβάνει την αγάπη για την πατρίδα και τη νοσταλγία για την αρχαία Αρκαδία. Η γλώσσα τους είναι μικτή, δημοτική με αρχαίους χαρακτήρες. Μορφολογικά τα ποιήματά τους είναι ιταλικής προέλευσης με ολιγοσύλλαβους στίχους και ολιγόστιχες στροφές. •
ΣΟΛΩΜΙΚΟΙ ΠΟΙΗΤΕΣ (1820 – 1870): Εκπρόσωποι: Ποιητές είτε συνομήλικοι είτε νεότεροι του Σολωμού που επηρεάστηκαν από αυτόν. Σε αυτούς περιλαμβάνονται οι -
Α. Μάτεσης (έργο Ο Βασιλικός),
-
Γ. Τερτσέτης (έργα Το φίλημα, Οι γάμοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου, κ.λπ.),
-
Ι. Τυπάλδος (μετέφρασε τα δώδεκα πρώτα άσματα της Ελευθερωμένης Ιερουσαλήμ του Tasso),
-
Γ. Μαρκοράς (έργο το λυρικό ποίημα Όρκος) και
-
Ι. Πολυλάς (μετέφρασε ομηρικά και σαιξπηρικά έργα και είναι ο πρώτος εκδότης του σολωμικού έργου). H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό!
Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
[4]
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr Η τεχνοτροπία που υιοθετούν είναι ο ιταλικός νεοκλασικισμός, ο γερμανικός ρομαντισμός και ο επτανησιακός νεοκλασικισμός. Η γλώσσα που χρησιμοποιούν είναι η δημοτική. Η θεματική τους αναφέρεται στην αγάπη για την πατρίδα, στη θρησκεία και στη γυναίκα. Μορφολογικά συνδέουν την ιταλική και την παραδοσιακή στιχουργική. •
ΜΕΤΑΣΟΛΩΜΙΚΟΙ ΠΟΙΗΤΕΣ (1850 – 1900): Εκπρόσωποι: -
Στ. Χρυσομάλλης,
-
Γ. Καλοσγούρος και
-
Ν. Κογεβίνας.
Η δράση τους περιορίζεται στην Κέρκυρα μετά το θάνατο του Σολωμού. Συνεχίζουν το μεταφραστικό έργο του Πολυλά. Εφαρμόζουν ένα φιλόδοξο μεταφραστικό σχέδιο προκειμένου να εμπλουτιστεί η επτανησιακή λογοτεχνία με νεοελληνικές αποδόσεις των βασικότερων έργων της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας και των σύγχρονων ευρωπαϊκών λογοτεχνιών. •
ΕΞΩΣΟΛΩΜΙΚΟΙ ΠΟΙΗΤΕΣ: Εκπρόσωποι:
-
Κάλβος,
-
Βαλαωρίτης,
-
Λασκαράτος. Συγγράφουν επικά ποιήματα, ωδές, πεζά και δοκίμια. Αντιπροσωπευτικά έργα
αυτής της περιόδου είναι ο Φωτεινός του Βαλαωρίτη και η Γραφή αποκριτική του Λασκαράτου. Η τεχνοτροπία που ακολουθούν σχετίζεται με τον γαλλικό ρομαντισμό, αλλά και τη σύζευξη μεταξύ νεοκλασικισμού και ρομαντισμού. Ο στίχος των έργων είναι ενδεκασύλλαβος και δεκαπεντασύλλαβος, ενώ η γλώσσα που χρησιμοποιούν είναι ένα είδος προσωπικής δημοτικής, που γλωσσικά και εκφραστικά αποκλίνει από το σολωμικό υπόδειγμα. •
ΕΛΑΣΣΟΝΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΓΟΝΟΙ ΠΟΙΗΤΕΣ (1875 – αρχές 20ου αιώνα): Εκπρόσωποι:
-
Ι. Πετριτσόπουλος,
-
Σ. Μελισσηνός, H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
[5]
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr -
Π. Πανάς, Ανδρέας και
-
Στέφανος Μαρτζώκης (ελάσσονες) και
-
Λ. Μαβίλης, Γ. Σπαταλάς, Μ. Σιγούρος (επίγονοι). Οι πρώτοι έγραψαν κατά τον 19ο αιώνα και οι επίγονοι κατά τις αρχές του 20ου
αιώνα. Όλοι οι παραπάνω υπήρξαν σύγχρονοι ή νεότεροι του Σολωμού και επηρεάστηκαν από την Α! Αθηναϊκή Σχολή. Την περίοδο που αναπτύσσεται η ποίηση της Επτανησιακής Σχολής αναπτύσσεται και η ποίηση του εθνικού κέντρου, γνωστή γραμματολογικά ως Πρώτη Αθηναϊκή Σχολή (1830 – 1880). Μεταξύ τους διαπιστώνονται σημαντικές γλωσσικές και ιδεολογικές διαφορές. Αναφερθείτε σε αυτές τις διαφορές μεταξύ των δύο σχολών Η βασική διαφορά μεταξύ των δύο σχολών είναι: Επτανησιακή Σχολή: Οι Επτανήσιοι καλλιτέχνες υποστήριξαν τη δημοτική γλώσσα, στην οποία έγραψαν τα έργα τους. Πρώτη Αθηναϊκή Σχολή: Οι εκπρόσωποι της Πρώτης Αθηναϊκής Σχολής έγραψαν στην καθαρεύουσα (από την απλή μέχρι την αρχαϊστική καθαρεύουσα), αν και λιγοστοί από αυτούς υποστήριξαν τη δημοτική γλώσσα. Η γλωσσική διαφορά και σύγκρουση ανάμεσα στην Επτανησιακή και Πρώτη Αθηναϊκή Σχολή υπέκρυπτε τη διάσταση μεταξύ των δύο ηγετικών στρωμάτων της ελληνικής κοινωνίας αυτής της περιόδου, τους Επτανήσιους και τους Φαναριώτες. Αμφότεροι διεκδικούσαν πολιτικούς, διοικητικούς και πνευματικούς ρόλους στην αναγεννημένη Ελλάδα. Η πνευματική διάσταση αυτής της σύγκρουσης εκδηλώθηκε στον χώρο της ποίησης. Στη βάση ποιων λογοτεχνικών πηγών και επιδράσεων αναπτύχθηκε η επτανησιακή ποίηση; Υπήρξε συνδυασμένη επίδραση ευρωπαϊκών και ελληνικών λογοτεχνικών επιρροών. Συγκεκριμένα η επτανησιακή ποίηση επηρεάζεται από: ✓ τον παλαιό ιταλικό νεοκλασικισμό και ✓ από τον σύγχρονο ιταλικό ρομαντισμό. H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
[6]
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr ✓ από την αγγλική και γερμανική φιλολογία, ✓ από την αρχαία και λατινική λογοτεχνία, αλλά και ✓ από την εγχώρια λογοτεχνία (δημοτικό τραγούδι και Κρητική λογοτεχνία). Σημαντική επίδραση έχει επίσης το έργο του Σολωμού (δημοτική γλώσσα, έργο με πατριωτικό περιεχόμενο). Ως προς την τεχνοτροπία και την ποιητική η επτανησιακή σχολή επηρεάζεται από τον παλαιό ιταλικό νεοκλασικισμό και τον σύγχρονο ρομαντισμό. Πρέπει να σημειωθεί ότι στην επτανησιακή ποίηση ο συνδυασμός νεοκλασικισμού (σύνδεση με την αρχαία λογοτεχνία) και ρομαντισμού (ρήξη με το παρελθόν) δημιουργούν την τάση του Επτανησιακού Νεοκλασικισμού. Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του Επτανησιακού Νεοκλασικισμού και ποια είναι τα στοιχεία που συνδέουν τον Επτανησιακό με τον Ευρωπαϊκό ρομαντισμό, διαφοροποιώντας ταυτόχρονα τον Επτανησιακό από τον Αθηναϊκό ρομαντισμό; Τα βασικά χαρακτηριστικά του Επτανησιακού Νεοκλασικισμού είναι: - Η υιοθέτηση σταθερών ποιητικών κανόνων - Η δημιουργία ενός συναισθηματικού και ιδεολογικού κόσμου - Οι θεματολογικές επιλογές είτε από το ένδοξο ελληνικό παρελθόν, είτε από τον αγώνα του 1821 Σύμφωνα με την άποψη του Γιώργου Βελουδή τα κύρια γνωρίσματα που συνδέουν τον επτανησιακό με τον ευρωπαϊκό ρομαντισμό και ως έναν βαθμό τον διαφοροποιούν από τον Αθηναϊκό ρομαντισμό είναι: ➢ Ο άκρατος ιδεαλισμός και η εξιδανίκευση της τέχνης ➢ Ο σχηματισμός λογοτεχνικών ομάδων και σχολών (π.χ. ο κύκλος του Σολωμού ή του Πολυλά) ➢ Η στροφή προς τη συλλογή, μελέτη και αξιοποίηση των προϊόντων του λαϊκού πολιτισμού ➢ Η στροφή προς τη δημοτική γλώσσα ➢ Η προσφυγή στη φύση για την έκφραση υποκειμενικών αισθημάτων, ψυχικών καταστάσεων και προβλημάτων H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
[7]
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr ➢ Η σύζευξη της ποίησης με τη μουσική και τη φιλοσοφία ➢ Η αποσπασματικότητα και ➢ Η πρώιμη καλλιέργεια της λογοτεχνικής κριτικής και του δοκιμίου. Να σημειωθεί ότι η κύρια διαφορά μεταξύ του επτανησιακού και του αθηναϊκού ρομαντισμού στηρίζεται κυρίως στο γεγονός ότι μετά τη δημιουργία του ελληνικού κράτους ο ελλαδικός ρομαντισμός επιχείρησε να συμβάλλει στη συγκρότηση μιας εθνικής ιδεολογίας. Αντιθέτως, ο επτανησιακός ρομαντισμός δεν απέβλεπε σε αυτό. Ποιοι είναι οι θεματικοί «κύκλοι» με τους ασχολείται συνήθως η ποίηση της Επτανησιακής Σχολής; Οι τρεις κύριοι θεματικοί κύκλοι της ποίησης της Επτανησιακής Σχολής είναι: •
η αγάπη για την πατρίδα
•
η αγάπη για τη γυναίκα και
•
η αγάπη για τη χριστιανική θρησκεία
Αυτά τα θεματικά πεδία επιδέχονται περαιτέρω επαναπροσδιορισμό αν συνυπολογίσουμε τη διάκριση ανάμεσα στη θεματική του συλλογικού περιβάλλοντος και τη θεματική του ιδιωτικού χώρου. Επίκεντρο της θεματικής της αγάπης για την πατρίδα είναι πρόσωπα και γεγονότα της ελληνικής επανάστασης και συνδυάζεται με την ανάμνηση της ελληνικής αρχαιότητας και το πνεύμα του φιλελευθερισμού. Αναπτύσσεται σε θούρια, πατριωτικούς ύμνους και ωδές. Παράλληλα, ο ιδιότυπος επτανησιακός λυρισμός που αναπτύχθηκε δημιούργησε σύντομα ποιήματα που η θεματική τους αναφέρεται στον ιδιωτικό χώρο (ερωτικά τραγούδια, θρηνητικά ποιήματα, κ.λπ.). Επίσης, παρατηρείται η ροπή προς τη σατιρική ποίηση που διακωμωδεί ανθρώπινους τύπους και πρόσωπα της επτανησιακής κοινωνίας, έχοντας ως πρόθεση την καταγγελία της συμπεριφοράς τους και την κοινωνική και πολιτική παρέμβαση. Με ποιον τρόπο εκφράζεται γλωσσικά η επτανησιακή ποίηση; Στα Επτάνησα η διγλωσσία αποτελούσε γλωσσικό καθεστώς. Έτσι δεν υπήρχαν H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
[8]
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr οι προϋποθέσεις σύγκρουσης ανάμεσα στη λόγια και στη δημοτική γλώσσα. Ταυτόχρονα η λαϊκή δημοτική γλώσσα για τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα αποτελούσε έκφραση του εθνικού φρονήματος. Με τον τρόπο αυτό η δημοτική ήταν εδραιωμένη στη συνείδηση των Επτανησίων σε όλη την κλίμακα της κοινωνικής διάρθρωσης της κοινωνίας των Επτανήσων ως η επικρατούσα κοινή νεοελληνική γλώσσα. Έτσι, οι περισσότεροι Επτανήσιοι λογοτέχνες του 19ου αιώνα έγραψαν ποιήματα στη δημοτική, αλλά και την υπερασπίστηκαν σε δοκιμιακά κείμενα. Μέσω της σολωμικής εκδοχής της ποιητικής γλώσσας αναπτύχθηκε μία ομοιόμορφη δημοτική, απαλλαγμένη από τοπικιστικά στοιχεία, η οποία δεν αρνείται τον πλουτισμό της με επιλεγμένα λόγια στοιχεία. Σημαντική ήταν και σε αυτό το θέμα η συμβολή του Ιάκωβου Πολυλά, ο οποίος καταδικάζοντας τις ακρότητες στη γλωσσική έκφραση (αρχαϊστική γλώσσα και ακραίος δημοτικισμός) πρότεινε μία δημοτική γλώσσα όπως αυτή που διαμορφωνόταν στα αστικά κέντρα, εμπλουτισμένη με αρκετά στοιχεία της καθαρεύουσας. Αναφερθείτε στα μορφολογικά χαρακτηριστικά της επτανησιακής ποίησης Η επτανησιακή ποίηση εντάσσει στον ποιητικό της κορμό ιταλικά μετρικά σχήματα,
συνδυάζοντας
αρμονικά
τα
ιταλικά
μέτρα
με
τον
ελληνικό
δεκαπεντασύλλαβο. Το γεγονός της ένταξης των ιταλικών μερικών σχημάτων στην εγχώρια στιχουργική παράδοση υλοποιήθηκε με πολλαπλούς τρόπους. Κορυφαίο γεγονός αυτής της διαδικασίας ήταν η προσαρμογή του ιταλικού ενδεκασύλλαβου στις ντόπιες ποιητικές ανάγκες. Ταυτόχρονα η παράδοση του δεκαπεντασύλλαβου αξιοποιήθηκε είτε με τη μορφή του ομοιοκατάληκτου δίστιχου, είτε με τον ανομοιοκατάληκτο στίχο.
H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
[9]