Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr
ΕΠΟ 42: Ειδικά Θέματα Ευρωπαϊκού Πολιτισμού Εξεταστική 2019 Θέματα Πρώτης Εξεταστικής: 15/6/2019
3ο Θέμα: Συγκρίνετε τις θεωρήσεις για τις κοινωνικές τάξεις/τα κοινωνικά στρώματα των Μαρξ και Βέμπερ και σχολιάστε τη θέση περί θανάτου των κοινωνικών τάξεων στη σύγχρονη κοινωνία.
H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr
Μαρξ Ιστορικός υλισμός κοινωνία - οικονομία
θεωρία των σταδίων
Καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής
Βέμπερ πολιτισμική ερμηνεία Ορθολογισμός και ιδέες
Πολλοί καπιταλισμοί
Δυτικός ορθολογικός Καπιταλισμός
Κοινά: Κέρδος
συσσώρευση κεφαλαίου, η σημασία της εργασίας
Ανορθολογισμός καπιταλισμού
H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr
Μαρξ και Ιστορικός Υλισμός
Μαρξ και ιστορικός υλισμός Ανορθολογικότητα καπιταλισμού Αντιφάσεις παραγωγής
Ταξική συνείδηση Αταξική Κοινωνία
H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr
Βέμπερ και δυτικός ορθολογικός καπιταλισμός
Διαφοροποίηση δυτικού κόσμου ορθολογικοποίηση αποκλίνουσα περίπτωση δυτικού καπιταλισμού
• λογική • εμπειρισμός • επιστήμη • τεχνολογία • πόλη • γραφειοκρατία • πολιτης • δίκαιο • εταιρική κοινωνία
Μεθοδολογία
κριτική στη μονομερή υλιστική ερμηνεία
εξετάζει το νόημα που αποδίδουν τα άτομα στον κόσμο και στη δράση τους και κύρια στον κόσμο
ο ορθολογισμός και η δυτική διαφοροποίηση σημαίνει ότι υπάρχει πρακτικό αποτέλεσμα των ιδεών και των αξιών πάνω στην κοινωνία
H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr
Δυτικός ορθολογικός καπιταλισμός και ΠΗ
Ιδεότυπος ευρετικό εργαλείο
διανοητική κατασκευή
απλοποιηση χαρακτηριστικών
δεν βρίσκει εμπειρικό αντίστοιχο
Ιδεότυπος Δυτικού Ορθολογικού Καπιταλισμού / στη λελογισμένος κεφαλαιακός υπολογισμός
Φραγκλίνος
ηθική της εργασίας
Ορθολογικός καπιταλισμός υπολογισμό
τεχνολογία
Βέμπερ πολιτισμική προσέγγιση
Ανορθολογικός καπιταλισμός
οργάνωση εργασίας
οικονομική δραστηριότητα
Εργαλειακή συμπεριφορά, στοχοθηρία
εμπορευματοποί ηση
Σιδερένιο Κλουβί της ανορθολογικότητας
H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr
Μαρξ Ιστορικός υλισμός και ταξική ανάλυση •Παραγωγή •ατομική ιδιοκτησία •υπεραξία •δύο τάξεις •ενδιάμεσες τάξεις προσωρινά μορφώματα •η σημασία της ταξικής συνείδησης •Η κοινωνική απελεύθερωση μέσα από την επανάσταση
Βέμπερ πολιτισμική ερμηνεία και πολυπαραγοντική στρωμάτωση •Επιστημολογική τομή γιατί μεταφέρει το ζήτημα από την παραγωγή στην αγορά •Άρα όχι θεωρίες της αξίας αλλά στροφή σε πολυπαραγοντικές αναλύσεις •Βιοτική ευκαιρία και θέση στην αγορά •προνομιούχοι και μη προνομιούχη σε σχέση με την αγορά •Επομένως ατομικός ανταγωνισμός •Σιδερένιο κλουβί της ορθολογικότητας
Κοινωνική ομάδα
Ιδιοκτησιακή τάξη
Επιχειρηματική τάξη
Μεσαία στρώματα
•Τρόπος ζωής •Βιοτικό ύφος •Γόητρο •Κύρος
•Θετικά προνομιούχα •παράγει ή καταναλώνει •συσσώρευση κεφαλαίου •επενδύσεις •εκπαίδευση •Αρνητικά προνομιούχα •Προλετάριοι
•Θετικά προνομιούχα •Παραγωγικές μονάδες •κρατική και πολιτική επίδραση •εμπόριο •βιομηχανία •υψηλή μόρφωση και εξειδίκευση •Αρνητική προνομιούχα •εργάτες
•κατοχή μικρής ιδιοκτησίας •μικρές δεξιότητες
Κοινωνική τάξη και εμπορευματιοπ οίηση της οικονομίας
H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr
Τάξη
Θέση
Μαρξ
Βέμπερ
Παραγωγή
Πολυπαραγοντική ανάλυση
Ατομική ιδιοκτησία Υπεραξία Κεφαλαιοκράτης και Μισθωτή Εργασία Ανατροπή μέσα από συλλογική συνείδηση και αταξική κοινωνία
Θέση του ατόμου ή ομάδων με κοινά χαρακτηριστικά σε σχέση με την αγορά Βιοτική Ευκαιρία Πολλές στρωματώσεις Κύρος εξουσία Υλικός και άυλος ανταγωνισμός
H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr
Θάνατος των τάξεων
Τάξη
Στρωμάτωση
• άμεση αναφορά στη μαρξι(στι(κή ανάλυση • αυστηρό μεθοδολογικό εργαλείο • αντικειμενικοί όροι, οικονομικές σχέσεις • διακριτές σχέσεις σε ένα κοινωνικό και οικονομικό σχηματισμό • δυναμική της ταξικής ανάλυσης (πχ ταξική συνείδηση)
• ομάδες που ανταγωνίζονται για συμφέροντα που όμως δεν ορίζονται με σαφήνεια • ιεραρχία με βάση τα χαρακτηριστικά που εξετάζονται κάθε φορά, πχ Βέμπερ και κύρος • Ή ακομα εμπειρίες, φύλο, καταναλωτικές συνήθειςε • συσχετισμός σχέσεων εξουσίας
Κριτική στην ταξική ανάλυση σύνθετες κοινωνίες και Δεν χρειάζεται να αδυναμία Αποβιομηχανίση, είναι μια άποψη, ατόμων να μεταφορντισμός, Άνοδος βιοτικού αλλά ένας επιπέδου, άνοδος ταυτιστούν με συνδυασμός. καταναλωτική μεσαίας τάξης μεγάλες Βάλτε την κριτική κοινωνία αφηγήσεις όπως σας είναι η εργατική τάξη
H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr
βιομηχανικές κοινωνίες 19ος αιώνας
Καταναλωτικές κοινωνίες 20ος αιώνας κύρια στα μέσα του 20ου αιώνα μεταπολεμικά και μαζική παραγωγή φορντισμός 1970 μεταφορντισμός, αποβιομηχάνιση, καταναλώση με ποικιλία, ιδιαιτερότητα, κατανάλωση και συμβόλων
Νεομαρξιστές όπως ο Erik Wright • Erik Olin Wright, αναθεώρησε τη μαρξική ταξική ανάλυση, ενσωματώνοντας βεμπεριανά στοιχεία, αναγνωρίζοντας μια πολυταξική κοινωνία, και κύρια τη μεσαία τάξη, αλλά διατήρησε τη δυναμική της ταξικής ανάλυσης, συνδέοντας τις ταξικές θέσεις με την ταξική συνείδηση
νεοβεμπεριανές προσεγγίσεις όπως του Goldthorpe • εστίασαν περισσότερο στις επίκαιρές τους συγκυριακές διαστάσεις, όπως το Συμβατικό μοντέλο ταξικής ανάλυσης του Goldthorpe που χρησιμοποίησε 36 διαφορετικές επαγγελματικές κατηγορίες
H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr
Θάνατος της τάξης;
Πακούλσκι και Ουότερς
σύγχρονη κοινωνία μορφοποιείται βάσει μη οικονομικών στοιχειών, μη ταξικών βάσει κοινωνικού φύλου, κατανάλωσης αξιακού συστήματος
Καταναλωτική κοινωνία
η κατανάλωση ως κοινωνική πρακτική αφορά σε μια ολιστική δραστηριότητα που αφορά κοινωνικές αλλά και ψυχολογικές διεργασίες. Επομένως σύγχρονες προσεγγίσεις τονίζουν ότι οφείλει να να μελετάται γιατί μπορεί να μας δώσει στοιχεία πχ για την κοινωνική στρωμάτωση.3
Κοινωνικό φύλο
Κοινωνικό φύλο και η σημασία που αποδίδεται στο γεγονός ότι υπάρχουν δύο φύλα
Κριτική φεμινιστικού κινήματος και έννοια της πατριαρχίας αλλα και κριτική στην επικάλυψη της ανάλυσης της ανισότητας από το φύλο
Ανάγκη μιας σύνθεσης τάξης και θέσης και η συμβολή του φύλου
H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr