Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr
ΤΟΜΟΣ Α ΕΝΟΤΗΤΑ 1.1 Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 1.1.1 Το πρόβλημα του ορισμού του πολιτισμού και της κουλτούρας Πως ορίζονται οι έννοιες του πολιτισμού και της κουλτούρας; Και οι δύο έννοιες εμφανίζουν ένα πρόβλημα ορισμού εξαιτίας του γεγονότος ότι και οι δύο σημαίνονται με διαφορετικούς κατά καιρούς τρόπους, λόγω των διαφορετικών κάθε φορά ιστορικών συγκυριών που συνέβαλαν στη διαμόρφωσή τους. Και οι δύο έννοιες πρωτοεμφανίζονται στη Δ. Ευρώπη κατά τους νεότερους χρόνους (18ος – 19ος αιώνας) και στους αιώνες που ακολουθούν χρησιμοποιούνται κατά κόρον, χωρίς ωστόσο να παρατηρείται κάποιου είδους συναίνεση, ακόμα και μεταξύ της επιστημονικής κοινότητας, στην απόδοση και οριοθέτησή τους. Στη χώρα μας η εννοιολογική σύγχυση σχετικά με τις δύο έννοιες είναι εντονότερη, αφού και οι δύο είναι δάνειες έννοιες και επιπρόσθετα στην Ελλάδα δεν διαθέτουμε μεγάλη παράδοση στις κοινωνικές επιστήμες, που θα βοηθούσε στην επεξεργασία αυτών των εννοιών. Μερικές από τις τρέχουσες εννοιολογήσεις που αποδίδονται στον πολιτισμό και την κουλτούρα είναι οι ακόλουθες: κουλτούρα = παιδεία, καλλιέργεια, κουλτούρα = αναφορά στις καλές τέχνες, κουλτούρα = αναφορά στη μαζική κουλτούρα, πολιτισμός = κοινωνικό πρότυπο συμπεριφοράς, ήθος, πολιτισμός ή κουλτούρα = ένα σύνολο από τα στοιχεία της καθημερινής ενός λαού (ήθη, έθιμα, θρησκεία, κ.λπ.), πολιτισμός = σύνολο χαρακτηριστικών του πληθυσμού μιας ευρύτερης περιοχής (π.χ ευρωπαϊκός πολιτισμός), πολιτισμός = σύνολο χαρακτηριστικών μιας κοινωνίας σε μία συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, πολιτισμός = η παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά, πολιτισμός = ιδεώδες ηθικής τελείωσης του ανθρώπου, κ.λπ. Κάποιοι ερευνητές θεωρούν αυτές τις δύο έννοιες συμπληρωματικές του ίδιου πολύπλοκου αντικειμένου, άλλοι προτείνουν τη σύνθεση όλων των επιμέρους εννοιών. •
Οι A. Kroeber και C. Kluckhohn συμπεραίνουν ότι αυτό που διαφοροποιεί τις έννοιες του πολιτισμού και της κουλτούρας είναι ότι αυτοί που τις εισάγουν επιλέγουν κάθε φορά να τονίζουν ένα διαφορετικό χαρακτηριστικό ενός κατά τα άλλα κοινού σημασιολογικού πεδίου.
•
Ο R. Williams εντοπίζει τρεις γενικές κατηγορίες ορισμών της κουλτούρας: [1] H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr