Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr
Νόμισμα και οικονομία στη Νεότερη Ευρώπη. Κεφάλαια Το νόμισμα στην Ευρώπη των πρώιμων νέων χρόνων (Δρίτσα 5.1.) ................................ 1 Οικονομικός Φιλελευθερισμός και Βιομηχανική Επανάσταση (Δρίτσα 5.2.) .................... 2 Ο Χρυσός Κανόνας (Δρίτσα 5.2.2.) ......................................................................................... 2 Η κρίση του 1929, πολιτικές υπέρβασης (Δρίτσα 5.4/ 8.4) ................................................ 4
Μαργαρίτα Δρίτσα (επιμ.), Κοινωνική και οικονομική ιστορία της Ευρώπης, ΕΑΠ, Πάτρα 2008
Το νόμισμα στην Ευρώπη των πρώιμων νέων χρόνων (Δρίτσα 5.1.) Η διαμόρφωση των νομισματικών μηχανισμών κατά τους Πρώιμους Χρόνους συνδέεται με την ανατροπή της νομισματικής ισορροπίας και την εισροή μετάλλων από τις χώρες του Νέου Κόσμου. H επικράτηση των νομισμάτων από πολύτιμα μέταλλα (χρυσόςάργυρος-χαλκός) θα καθορίσουν το ευρωπαϊκό νομισματικό παιχνίδι από το 16ο έως το 18ο αιώνα. To νόμισμα δε διεισδύει σε όλους τους τομείς της οικονομίας Η διάδοση του εκχρηματισμού υπήρξε ανομοιογενής Ένα μεγάλο μέρος των συναλλαγών συνεχίζει να γίνεται με έμπρακτες ανταλλαγές Το νόμισμα τη συγκεκριμένη περίοδο καθρέφτιζε την οικονομική ευρωστία των ευρωπαϊκών κρατών. Συμβόλιζε δηλαδή τον πλούτο της περιεκτικότητάς του σε πολύτιμο μέταλλο. Κατά τους Πρώιμους Νεότερους χρόνους κόβονται στην Ευρώπη νομίσματα που παίρνουν το όνομά τους είτε από πρόσωπα, είτε από μονάδες βάρους είτε από τοπωνύμια
H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr
Οικονομικός Φιλελευθερισμός και Βιομηχανική Επανάσταση (Δρίτσα 5.2.) Οι προσπάθειες για την υιοθέτηση κοινού νομισματικού συστήματος από τα ευρωπαϊκά κράτη εντάσσονται στο κλίμα του οικονομικού φιλελευθερισμού. Σημαντικός ως προς τη νομισματική σταθερότητα ήταν ο ρόλος της ανάπτυξης των διακρατικών εμπορικών δικτύων. Επειδή μια διεθνής νομισματική μονάδα πρέπει να στηρίζεται σε ένα ευρύ φάσμα εξαγωγών η Βρετανικές εξαγωγές κατέστησαν τη στερλίνα ισχυρό νόμισμα εξαιτίας της θετικής συγκυρίας που βρέθηκαν οι Βρετανικές εξαγωγές και τα προϊόντα Η δεύτερη φάση της Βιομηχανικής Επανάστασης λειτούργησε βοηθητικά στη σύνδεση του βιομηχανικού κεφαλαίου με το τραπεζικό, η οποία πήρε τη μορφή επενδύσεων στο Βιομηχανικό τομέα και τις κατασκευές Από τα μέσα του 19ου αιώνα είναι διακριτές οι λειτουργίες των τραπεζικών οργανισμών: η εμπορική δραστηριότητα και η έκδοση τραπεζογραμματίων. Σταδιακά ο θεσμός της κεντρικής τράπεζας ταυτίζεται με την έκδοση Με την εδραίωση των τραπεζικών ιδρυμάτων παρατηρείται και η σύνδεση βιομηχανικού-τραπεζικού κεφαλαίου Η εικοσαετία 1860-1879 αποτέλεσε την περίοδο των ελεύθερων συναλλαγών. Μετά την υπογραφή της συμφωνίας Μ. ΒρετανίαςΓαλλίας , οδηγώντας στην παγίωση του οικονομικού φιλελευθερισμού
Ο Χρυσός Κανόνας (Δρίτσα 5.2.2.) Κλασική περίοδος εφαρμογής του: 1880-1914. Αποτέλεσε σημάδι οικονομικής υγείας αλλά και παράγοντα διαμόρφωσης οικονομικών ισορροπιών. Τα κύρια χαρακτηριστικά του: η ελεύθερη μετατρεψιμότητα κάθε νομίσματος σε χρυσό νόμισμα η μετατρεψιμότητα των H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr
τραζεζογραμματίων και η ελεύθερη εισαγωγή νομισμάτων και τραπεζογραμματείων. Η ισοτιμία του έπρεπε να είναι σταθερή. Η πρώτη χώρα που υιοθέτησε τον κανόνα του χρυσού ήταν η Μ. Βρετανία υιοθετώντας πλήρως τον κανόνα το 1821. Σταδιακά και οι υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης, ενώ μέχρι το τέλος του 19ου η γεωγραφική περιοχή της Ευρώπης είχε πλήρως ενσωματώσει το σύστημα. Μέχρι τον Α΄ Παγκόσμιο η βρετανική λίρα ήταν ισχυρή και έγινε διεθνές νόμισμα. H θέση της Ευρώπης στον κόσμο Κατά τη διάρκεια του 19ου η Δ. Ευρώπη θα τριπλασιάσει το επίπεδο του εισοδήματός της. Από το οποίο θα ωφεληθεί μερικός και η νότια και ανατολική καθώς θα ευνοηθούν από την ευημερία τους. Στις αρχές του 20ού η Ευρώπη αντιπροσωπεύει το 46% του παγκόσμιου ακαθάριστού εγχώριου προϊόντος και το 41% του Α.Ε.Π. Στο τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα άρχισαν να αναδύονται νέοι παίχτες στην παγκόσμια αγορά όπως η Αμερική και η Αυστραλία ή ο Καναδάς, πλησιάζοντας μέχρι το κατά το τελευταίο τέταρτο και ξεπερνώντας σε περιπτώσεις μέχρι και την έκρηξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου του Α.Ε.Π. της Ευρώπης. H ανάπτυξη θα συνδεθεί με την εκβιομηχάνιση. Ο ευρωπαϊκός πυρήνας ήταν ο σημαντικότερος προμηθευτής των επεξεργασμένων βιομηχανικών προϊόντων στον κόσμο: η Ευρώπη ι:αρήγαγε το 52% της παγκόσμιας βιομηχανικής παραγωγής το 1913. ΟΙ ισχυρές χώρες της Δ. Ευρώπης Βρετανία, Γερμανία και Γαλλία παρήγαγαν 72% των ευρωπαϊκών βιομηχανικών προϊόντων. Η Βρετανία προμήθευε κυρίως προϊόντα υφαντουργία. Ενώ και το σύνολο σχεδόν του ευρωπαϊκού κεφαλαίου εξαγόταν μέσω της ευρωπαϊκής οικονομίας. Παρά τη διεθνοποίησή του και τη μερική συνεργασία μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, οι τελευταίες ήταν έντονα ανταγωνιστικές καθως στόχος ήταν η κατάκτηση της παγκόσμιας ηγεμονίας κάτι που H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr
δημιουργούσε προστριβές και εχθρότητα μεταξύ τους. Καθώς ο επεκτατισμός για την οικοδόμηση των αποικιακών αυτοκρατοριών. ώθησε Κατά τη διάρκεια του τελευταίου τρίτου του αιώνα, πολλές δυτικές χώρες στην κατάκτηση των «ελεύθερων» εδαφών του κόσμου κάτι που ονομάστηκε σε εκπολιτισμό των βάρβαρων.
Η κρίση του 1929, πολιτικές υπέρβασης (Δρίτσα 5.4/ 8.4) Η κρίση του 1929, πρόκληση για την οικονομική πολιτική όλων των χωρών του κόσμου New Deal (Νέα Συμφωνία), περιγράφει μια σειρά οικονομικών προγραμμάτων που θεσπίστηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες, για το εσωτερικό της χώρας, μεταξύ 1933 και 1936. Ορισμένες από τις πρακτικές που εφαρμόστηκαν πρωτοποριακό και καινοτόμο χαρακτήρα όπως:
είχαν
Χορήγηση επιδομάτων και πραγματοποίηση δημόσιων έργων για τη συγκράτηση των εισοδημάτων
Κυβερνητική υπηρεσία με αποκλειστικό αντικείμενο την οικονομική ανάκαμψη
H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr