Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr
Κάρολος Μαρξ (1818-1883) Ιστορικός Υλισμός Ο Μαρξ στρέφεται στη διαλεκτική του Χέγκελ, ο οποίος εξετάζει τα στάδια της φιλοσοφίας και της ανθρωπότητας μέσα από την πορεία της ιστορίας που έχει μια κατεύθυνση, αρχή και τέλος. Όμως ο Μαρξ δεν μπορεί να εξετάσει την ιστορία μέσα από όρους πορείας της ανθρώπινης νόησης, του πνεύματος. Αντίθετα, αναζητά την κινητήρια δύναμη της ιστορικής εξέλιξης στον υλικό κόσμο. Μαζί με τον Ένγκελς, συστηματοποιούν μια θεωρητική αντιπρόταση που συζητείται μέχρι και σήμερα, 200 χρόνια μετά τη γέννηση του Μαρξ, το λεγόμενο ιστορικό υλισμό. Η πρόταση του ιστορικού υλισμού εκκινεί από το αξίωμα ότι η κινητήρια δύναμη της εξέλιξης της κοινωνίας είναι η ανάγκη του ανθρώπου να μετασχηματίζει τη φύση που εκφράζεται ως η παραγωγική δύναμη του. Επιπλέον, οι παραγωγικές δυνάμεις, όπως αυτές περιλαμβάνουν τα μέσα παραγωγής που μετασχηματίζουν τα υλικά αγαθά αλλά και η εργατική δύναμη που τα θέτει σε κίνηση, εκφράζουν τις σχέσεις των ανθρώπων, καθώς με την παραγωγή οι άνθρωποι δεν επενεργούν μόνο πάνω στη φύση αλλά και στις σχέσεις μεταξύ τους. Επομένως, ο Μαρξ χρησιμοποιεί την παραγωγή ως το εργαλείο που του επιτρέπει να εξετάσει τον τρόπο και τον χαρακτήρα των ανθρώπινων σχέσεων. Για τον Μαρξ οι κοινωνικές σχέσεις δεν μπορούν να ιδωθούν ανεξάρτητα από τον τρόπο παραγωγής. Επομένως η εγελιανή διαλεκτική μετατρέπεται σε ιστορικό υλισμό μέσα από την πορεία της ιστορίας ιδωμένης ως τρόπου παραγωγής. Έτσι ο Μαρξ εξετάζει την ανθρώπινη εξέλιξη μέσα από την ιστορική μεταβολή, όπως αυτή καθορίζεται από τον H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr τρόπο παραγωγής και διακρίνει τον πρωτόγονο κομμουνισμό, τον δουλοκτητικό τρόπο παραγωγής, τον φεουδαλικό, την ιδιαίτερη περίπτωση του ασιατικού τρόπου παραγωγής και του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Ο φιλόσοφος, όμως, δεν αρκείται στο να ερμηνεύσει την ιστορία βάση της παραγωγής, αλλά μεριμνά να εξετάσει τον χαρακτήρα των σχέσεων παραγωγής. Διαπιστώνει επομένως, ότι σημασία έχει σε κάθε ιστορική περίοδο ποιος είναι αυτός που κατέχει τα μέσα παραγωγής, δηλαδή τις πρώτες ύλες, τα εργαλεία, τα εργοστάσια. Για τον Μαρξ ολόκληρη η ιστορία είναι μια σχέση εκμετάλλευσης από τον κάτοχο των μέσων παραγωγής στον εργαζόμενο, είτε δούλο, είτε πληβείο, είτε κάλφα. Στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής η εκμετάλλευση γίνεται μεταξύ κεφαλαιοκράτη και εργαζόμενου. Επομένως, κρίνει ότι οι παραγωγικές δυνάμεις βρίσκονται σε διαλεκτική σχέση με τις παραγωγικές σχέσεις, βρίσκονται σε σύγκρουση, καθώς υπάρχει εκμετάλλευση.
H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr