Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ 1ΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΑΠΑΝΤΗΘΕΙ ΣΤΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1: Οι βασικές κατηγορίες ιεροτελεστιών της αρχαίας ελληνικής θρησκείας είναι: οι θυσίες, οι υγρές προσφορές και οι προσευχές. Οι θυσίες χωρίζονταν στις αιματηρές θυσίες (π.χ. αυτές που τελούνταν στις θρησκευτικές εορτές της πόλης), στις αναίμακτες (π.χ. αυτές που προσφέρονταν καθημερινά στις ιδιωτικές κατοικίες) και στην ωμοφαγία (π.χ. οι θυσίες που προσφέρονταν στο τέλος του τελετουργικού κυνηγιού στα Διονυσιακά Μυστήρια). Τα είδη των υγρών προσφορών ήταν δύο: οι σπονδές (π.χ. αυτές που τελούνταν στα καθημερινά γεύματα και στα συμπόσια) και οι χοαί (π.χ. αυτές που ήταν αφιερωμένες στις θεότητες και στους ήρωες). Τέλος, οι προσευχές ήταν διάφορες, όπως π.χ. αυτές που συνόδευαν τις θυσίες. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2: Στο πλαίσιο της αρχαίας ελληνικής θρησκείας υπήρχαν λατρείες στο πλαίσιο της οικογένειας, Σε αυτές λατρεύονταν καθημερινά π.χ. οι ολύμπιοι Θεοί και οι χθόνιοι δαίμονες. Επίσης λατρείες στο πλαίσιο των μεγαλύτερων κοινωνικών ομάδων, όπως π.χ. αυτές που διεξάγονταν στο πλαίσιο της φυλής και της φατρίας. Ακόμη, λατρείες στο πλαίσιο της πόλης, όπως π.χ. αυτές που διεξάγονταν στο πλαίσιο των μουσιών και αθλητικών αγώνων. Τέλος, υπήρχαν οι πανελλήνιες λατρείες, όπως π.χ. όπως ήταν τα Ολύμπια και τα Πύθια. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 3: Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν στους Θεούς τους. Τρία παραδείγματα αυτής της θρησκευτικής πίστης αναφέρονται στα εξής: Οι αρχαίοι Έλληνες προσεύχονταν στους Θεούς τους για να ζητήσουν βοήθεια και προστασία από αυτούς. Έτσι, τα αρχαία ιερά ήταν γεμάτα από προσφορές ή αναθήματα αφιερωμένα στους Θεούς. Άλλο γεγονός που πιστοποιεί την πίστη των αρχαίων Ελλήνων είναι η ύπαρξη των μαντείων, δεδομένου ότι οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι οι Θεοί γνωρίζουν το μέλλον. Ένα ακόμη σημάδι πίστης είναι η τέλεση θρησκευτικών τελετών στις σημαντικές μεταβατικές περιόδους της ζωής των αρχαίων Ελλήνων. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 4: Ήδη από τους αρχαϊκούς χρόνους βασική μονάδα της αρχαίας ελληνικής κοινωνίας ήταν η οικογένεια ή ο οίκος. Η οικογένεια αποτελούσε μία κοινωνική, οικονομική και θρησκευτική μονάδα γιατί περιελάβανε εκτός από τη βιολογική οικογένεια και άλλα πρόσωπα, όπως π.χ. τους δούλους, γιατί περιλάμβανε όλα τα περιουσιακά στοιχεία της οικογένειας και γιατί περιλάμβανε τις λατρείες της [15] H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr οικογένειας. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 5: Στην αρχαία ελληνική οικογένεια η κληρονομία αποτελούσε βασικό παράγοντα. Ο λόγος για αυτό ήταν ότι η διαφύλαξη του κλήρου αποτελούσε μία βασική φροντίδα της οικογένειας. Για αυτό ακριβώς και ένας από τους σημαντικότερους στόχους του γάμου ήταν να δημιουργήσει νόμιμους κληρονόμους. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 6: Η χρησιμότητα της επίσημης ή τελετουργικής ξενίας ήταν σημαντικότατη στον αρχαίο ελληνικό κόσμο. Αυτό οφείλονταν στο γεγονός ότι εξαιτίας της μη ικανοποιητικής ανάπτυξης του κράτους, η επίσημη ξενία αναπλήρωνε την ανυπαρξία επίσημων σχέσεων μεταξύ κοινωνικών ομάδων και κρατών. Εκτός του ελληνικού κόσμου υπήρχαν λαοί με τους οποίους οι Έλληνες μπορούσαν να αναπτύξουν σχέσεις μόνο μέσω της επίσημης ξενίας, οι οποίες μπορούσαν να είναι πολύ χρήσιμες σε διάφορες περιστάσεις. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 7: Ο βασικός ρόλος της γυναίκας στο πλαίσιο της ιδιωτικής ζωής σχετιζόταν με τον ρόλο της στην οικογένεια. Οι μεγαλύτερες αρετές της σε αυτό το πλαίσιο ήταν η συζυγική πίστη και η αγνότητα. Οι παντρεμένες γυναίκες έμεναν συνήθως στο σπίτι και η δημόσια παρουσία τους αφορούσε κυρίως τη συμμετοχή τους στις μεγάλες θρησκευτικές εορτές της πόλης. Αυτό το δεύτερο γεγονός υπογραμμίζει και τον ρόλο τους στο πλαίσιο της δημόσιας ζωής. Έτσι, ο τομέας της θρησκείας ήταν αυτός που συνέδεε τη γυναίκα με τη δημόσια ζωή της πόλης. Μέσω αυτού του ρόλου τους αναλάμβαναν θρησκευτικά καθήκοντα. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 8: Το ιδανικό για το οποίο μάχονταν οι ήρωες του Ομήρου ήταν η προσωπική τους τιμή και επιβράβευση. Το γεγονός αυτό μπορεί να εξηγηθεί από τον χαρακτήρα της αρχαϊκής περιόδου, που συνιστούσε έναν κόσμο επικίνδυνο. Σε αυτό το πλαίσιο οι περισσότερο εκτιμώμενες αρετές ήταν η γενναιότητα, και η επιδεξιότητα στον πόλεμο. Στην κλασική περίοδο αυτό το πρότυπο αλλάζει και το ιδανικό των πολεμιστών αφορά την υπεράσπιση της πόλης – κράτους, που ήταν το κύριο καθήκον των πολιτών. Η άρρηκτη σχέση πολίτη – πόλης συνεισέφερε σε αυτή την αλλαγή των αξιών του πολεμιστή. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 9: Το σημαντικότερο στρατιωτικό καθήκον των Αθηναίων πολιτών ήταν η υπεράσπιση του κράτους, για αυτό ακριβώς τον λόγο και η προάσπιση της πόλης – κράτους ανάγονταν σε ύψιστη αξία. Σε πολιτικό επίπεδο, τα [16] H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr σημαντικότερο καθήκον των πολιτών ήταν η συμμετοχή τους στις δραστηριότητες της δημόσιας ζωής και στα συλλογικά όργανα της πόλης. Τα δικαστικά τους καθήκοντα αφορούσαν τη υποχρέωση συμμετοχής τους στις δικαστικές συνελεύσεις και στα σχετικά όργανα της πόλης. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 10: Οι λειτουργίες ήταν υπηρεσίες που προσέφεραν οι πολίτες υπέρ της πόλης. Έτσι, οι πιο πλούσιοι πολίτες επιλέγονταν από την πόλη και επιφορτίζονταν με αυτές τις υποχρεώσεις. Μερικές από αυτές είχαν σχέση με την άμυνα της πόλης, όπως ήταν η πολυδάπανη λειτουργία της τριηραρχίας, ενώ άλλες οι υπόλοιπες συνδέονταν με τις μεγάλες θρησκευτικές εορτές της Αθήνας, όπως ήταν η γυμνασιαρχία.
[17] H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr