Grob’s gevleugelde SUV tot de macht n

Tijdens de 46ste editie van de Paris Airshow Le Bourget in 2005 rolt het Duitse Grob Aerospace tot aller verrassing een tweemotorige business jet uit de hangar. Het toestel oogde niet alleen vliegwaardig, het was het ook. Want binnen een maand na de airshow steeg de SPn op 20 juli 2005 voor het eerst op van Allgäu Airport in de omgeving van het Zuid-Duitse Memmingen voor een geslaagde vlucht van 66 minuten. Grob’s eerste gevleugelde Sports Utility Vehicle (SUV) was daarmee een feit.

De Grob SPn wordt gecertificeerd voor vluchten op FL 410 (12.500 m). Daardoor vliegt het toestel hoger dan menig lijnvliegtuig. Bij volledige bezetting en maximaal startgewicht kan de Grob SPn 2.371 km non-stop afleggen.

gaan kruisen aan 500 km/u en 3.300 kilometer ver kunnen komen met zes personen aan boord. Het opvallend lelijke toestel vloog in 2004 voor het eerst. Sindsdien is het stil rond beide modellen.

Geheim

De stilte kan achteraf worden verklaard uit het feit dat Grob sinds 2004 in het diepste geheim achter de schermen werkte aan een nieuw model. Ditmaal zou het geen zwever worden of turboprop, maar een

Grob Aerospace is niet de eerste de beste als het aankomt op composietbouw. De firma uit het Duitse Tussenhausen-Mattsies heeft sinds 1970 meer dan 3.500 kunststoffen vliegtuigen afgeleverd. Bij elkaar goed voor zeven miljoen opgetekende vlieguren op vijf continenten. Tot het industriële erfgoed behoren onder meer zweefvliegtuigen, motorzwevers en ‘special mission’-vliegtuigen als de Strato 2C die op een hoogte van vierentwintig kilometer bijna achtenveertig uur non-stop kan patrouilleren.

Ook op trainingsgebied is Grob een sterk merk. Kunststoffen tweepersoonstrainers als de G115 met vast onderstel en de G120 met inklapbaar landinggestel vinden aftrek over gans de wereld bij privaatclubs en overheidsopleiders vanwege hun degelijkheid en de mogelijkheid om er luchtacrobatie mee uit te voeren.

Turboprops

Naast zuigermotor aangedreven vliegtuigen, zoals de G115 en G120, worden er bij Grob ook turboprops gemaakt. De G140TP zou zich hier als reisvliegtuig een plek op de privaatmarkt moeten veroveren. Het toestel is dankzij een Rolls-Royce motor van 450 pk een echte turbogezellin met dito prestaties die aan ruim 400 km/h vier inzittenden over 1.800 km kan vervoeren. Maar het gedroomde succes bleef uit. Iets wat ook geldt voor de al even composieten G160 Ranger. Deze turboprop met een 850 pk sterke Pratt&Whitney motor zou moeten echte business jet die niet alleen de degens moest gaan kruisen met éénmotorige turboprops als de Pilatus PC12 of de Socata TBM700 maar ook met de populaire tweemotorige Beech Kingair B200. Kortweg: jetprestaties voor de prijs van een turboprop. Maar dan met meer binnenruimte, hogere reissnelheden en een beduidend groter bereik.

Piloten krijgen een state of the art ‘digitaal kantoor’ met een geïntegreerde APEX® cockpit van Honeywell.

TESTVLUCHTEN EN RISICO’S

Testvluchten met nieuwe vliegtuigen kennen risico’s. Dat bleek bijvoorbeeld toen in 2006 kort na elkaar drie prototypes van nieuwe zakenjets verongelukten.

Op 22 juni verongelukt de éénmotorige Excel-Jet Sport-Jet in de start nadat een vleugeltip door een windvlaag de grond raakt. Het kunststoffen toestel slaat enkele malen over de kop waarbij beide testpiloten gewond raken. De Sport-Jet vloog op 13 mei 2006 voor het eerst en moet uiteindelijk plaats bieden aan vijf personen.

Op 25 juli verongelukt de eveneens kunststoffen tweemotorige Spectrum 33 in de start nadat het toestel op 9 januari 2006 voor het eerst vloog. Beide testpiloten komen hierbij om het leven. Het ongeval werd veroorzaakt door fouten bij het opnieuw monteren van de aansturing van de rolroeren. Ondanks beide ongevallen zetten zowel Excel-Jet als Spectrum Aeronautics het testprogramma door. De Spectrum 33 gaat plaats bieden aan negen personen.

Op 29 november 2006 slaat voor Grob het noodlot toe. Aan het begin van een demonstratievlucht verongelukt prototype P2 (het laagst vliegende toestel op de foto) als beide hoogteroeren en het linker horizontale stabilo afbreken. De zeer ervaren testpiloot komt om het leven. Met P2 was op dat moment sinds eind september 2006 tijdens veertig vluchten ruim 28 uur gevlogen. Het toestel bereikte daarbij onder meer de geprojecteerde kruishoogte van FL 410 (12.500 m) met kruissnelheden aan 835 km/u. Door het ongeval liep het certificatieproces een jaar vertraging op. Grob breidt in het vroege najaar van 2007 de testvloot echter uit met een nieuw prototype en een derde toestel dat vrijwel identiek zal zijn aan productievliegtuig.

Sterk

Niet onbelangrijk was opnieuw het gebruik van kunststof als uitgangspunt. Kunststoffen vliegtuigen corroderen niet. Bovendien zijn ze in de regel lichter dan traditionele vliegtuigen. En sterker. De nieuwe Grob bestaat grotendeels uit carbon fiber/koolstofvezel. Kwestie van vezels in lagen in een mal draperen, vacuüm zuigen en ‘afbakken’ in een oven. Het procédé resulteert in een ijzersterk product. Zo is het toestel ontworpen om zwaartekrachtversnellingen tussen +3.1 g en -1.24 g te doorstaan bij alledaags gebruik. Tijdens statische tests bleek het materiaal pas bij een overschrijding van 1.725 maal (!) deze toegestane belasting te gaan scheuren. De door de Duitsers toegepaste materialen zijn daarmee superieur aan traditioneel vliegtuigaluminium.

Suv

GROB noemt hun tweemotorige SPn een vliegende Sports Utility Vehicle (SUV). Maar je kunt de SPn ook gerust als Sprinkhaan betitelen door het forse titanium landinggestel waarmee het toestel van een grasveld of gravel kan vertrekken of op landen. Of als SPortkist tot de macht n. Ook Single Pilot behoort tot de mogelijke omschrijvingen.

Potent is de kunststoffen SUV in ieder geval wel. De SPn heeft twee Williams J44-3A FADEC turbofans die elk 12,5 kN stuwdruk leveren. Goed voor een kruissnelheid aan 750 km/u. Het toestel krijgt een maximaal bereik van 3.334 kilometer. Bij een bezetting van zeven inzittenden (zes passagiers en piloot) bedraagt het bereik 3.039 km op flight level 410 (12.500 meter) Bij volledige bezetting en maximaal startgewicht kan 2.371 km non-stop gevlogen worden. Volgens GROB neemt de SPn daarbij genoegen met een startbaan van 914 meter. Door de constructie van het titanium versterkte landinggestel kan het toestel echter ook vertrekken van gras of gravel.

Piloten gaan werken in een state of the art ‘kantoor’ ofte Honeywell’s geïntegreerde APEX® cockpit met twee multifunctionele LCD-schermen, voor piloot en copiloot. Door integratie van de verschillende functies verschaffen de schermen meer dan alleen informatie over hoogte, snelheid en vliegrichting. Ze informeren de piloot ook over vliegend omgevingsverkeer, de positie ten opzichte van het onderliggende terrein, de brandstofvoorraad en het wel en wee van alle boordsystemen.

Porsche Design Group

De SPn heeft een ‘mid-size’-cabine met een inhoud van ruim elf kubieke meter dankzij een lengte van 5,10 meter, een stahoogte van bijna 1,64 meter en een breedte van 1,52 meter. Bagage wordt weggeborgen in een compartiment met een inhoud van 1,62 m³. Als sanitaire voorziening is er een afsluitbaar toilet voorin het toestel geprojecteerd. Om zich blijvend van anderen te onderscheiden, heeft Grob de Oostenrijkse Porsche Design Studio uit Zell-am-See onder de arm genomen.

De door Porsche Design ontwikkelde “Executive”-uitvoering biedt plaats aan zes passagiers en, achterin het toestel, een refreshment center.

Porsche Design staat bekend om hun gedistingeerde, tijdloze en bovenal herkenbare strakke ontwerpen.En Grob wil het interieur daarmee sieren. Ook andere vliegtuigfabrikanten hebben reeds samengewerkt met deze gerenommeerde industriële ontwerper die al regelmatig in de prijzen viel tijdens bijvoorbeeld het IF Forum Hanover, de Red Dot Award of de EISA Award.

Porsche ontwerpt voor Grob twee, kenmerkende, strakke interieurs in ‘business’- of ‘executive’-versie. De business-variant biedt plaats aan acht personen, de executive aan zes. In de executive uitvoering is achterin het toestel immers ruimte voor een kaptafel met spiegel en een fonteintje. Beide varianten krijgen in de zijwanden wegklapbare tafeltjes.

Certificatie

De certificatie (voor gebruik door een enkele piloot) moet in april 2008 plaatsvinden waarna de eerste leveringen in de loop van het tweede kwartaal starten. De Zwitserse ExecuJet Aviation Group zal de SPn Utility Jet niet alleen wereldwijd marketeren, maar ook zorg dragen voor het onderhoud ervan. ExecuJet lijkt hier de aangewezen partner. De Zwitsers baten een vloot uit van tientallen business jets waarvoor eigen, wereldwijd verspreide, servicestations werden opgericht. De Zwitsers voorzien een markt van 400 Grob SUV’s die 5,8 miljoen euro gaat kosten. Inmiddels zijn meer dan 60 SUV’s bij Grob besteld.

Variaties

Grob zou Grob niet zijn als uit het model geen andere varianten zouden worden ontwikkeld. Dankzij de groter dan gemiddelde toegangsdeur is de SPn zo om te toveren tot airambulance, vrachtvliegtuig of combi plane. Maar het meest indrukwekend wordt wel de G600 HALE wat staat voor High Altitude Long Endurance. Grob monteert hier aan de romp van de SPn zeer grote vleugels. Hierdoor kunnen zes personen (twee piloten en vier observators) langdurige verkenningsmissies uitvoeren op zeer grote hoogte. <<>>

Info: www.grob-aerospace.net

Need for (more) speed?

De Javelin Mk-10 van het Amerikaanse Aviation Technologies Group (ATG) kan dankzij twee Williams FJ33 turbofans van 8 kN elk op 12,5 km hoogte Mach .92 (950 km/h) van boardmeeting naar boardmeeting snellen. De cockpit wordt een waar pilotenparadijs waarin het Amerikaanse ‘Op Technologies’ hun intuïtieve Integrated Display System gaat monteren. Omdat het oog ook wat wil, heeft ook ATG de Porsche Design Group ingehuurd om de cockpit in te richten. Ondanks een prijskaartje van 2,975 miljoen dollar hebben tot op heden ruim honderd liefhebbers een Mk-10 besteld. Het toestel