Atomiumsquare - 1020 Brussel
www.atomium.be/architectonic
© David Marlé
PERSDOSSIER
VOORWOORD HENRI SIMONS DIRECTEUR
In het kader van de tentoonstellingen gewijd aan architectuur en design van na 1958 verwelkomt het Atomium ARCHITeC TonIC .
beTong e VeL S (1958-1980) .
Deze tentoonstelling is dé gelegenheid
om de technische aspecten en de esthetische dimensie van een essentieel bestanddeel van de Belgische en internationale naoorlogse architectuur te ontdekken. Met deze expositie wil het Atomium het publiek ook vertrouwd maken met de architectuur van vandaag. Tot in de jaren 70 stond op enkele honderden meters van het Atomium een elegante betonnen pijl. De “Pijl van de Burgerlijke Bouwkunde”, een paviljoen ter ere van de Belgische bouwkunde, wist menig bezoeker onder de indruk te brengen. Het was trouwens niet het enige architectonische hoogstandje van beton op het Heizelplateau. Terwijl de wereldtentoonstellingen elkaar opvolgden ter weerspiegeling van een eeuw die in het teken wilde staan van de vooruitgang, had Paleis 5 van de Wereldtentoonstelling van 1935 de buitensporigheid al laten zien van wat er met dit nieuwe materiaal mogelijk was. Het sprak dan ook voor zich dat het Atomium, hét symbool van Expo 58, deze mooie tentoonstelling zou verwelkomen. ARCHITeC TonIC .
beTong e VeL S (1958-1980)
zet een belangrijk materiaal uit de
architectuur van na 1945 opnieuw in de kijker. Beton werd vaak beschimpt en staat voor sommigen synoniem voor “verbrusseling”, daarom wil Architectonic bezoekers het belang ervan laten inzien. In de stedelijke veranderingen die Brussel de laatste decennia heeft doorgemaakt, speelt beton een niet te verwaarlozen rol. Die rol is duidelijk zichtbaar in de huisvesting en de gemeenschappelijke voorzieningen en vandaag niet minder bij kantoorgebouwen. Maar beton verbaast! Het verbluft door de dynamiek en het ritme van de gevels en structuren die we in ons dagelijkse leven tegenkomen. Sinds het begin van de vorige eeuw werd beton geleidelijk aan steeds vaker gebruikt in de architectuur. Meestal met succes maar soms ook in wat minder geslaagde uitvoeringen. ARCHITeC TonIC .
beTong e VeL S (1958-1980)
strekt zich uit over meer dan
drie niveaus en wekt de belangstelling van de bezoeker door de architectuur van Belgische gebouwen uit ons dagelijkse leven in een ander daglicht te stellen. Een interactieve inleiding legt de bezoekers uit wat beton is en wat voor architectuur het mogelijk maakt. Het parcours biedt de gelegenheid om kennis te maken met de architecturale poëzie van een hedendaags materiaal via de voorstelling van een aantal emblematische gebouwen in Brussel en België.
ATOMIUM | ARCHITECTONIC | PERSDOSSIER _ 1
ARNAUD BOZZINI VERANTWOORDELIJKE VOOR TENTOONSTELLINGEN
ARCH ITECTONIC I N HET ATOM IUM, EDITOR IALE SAM ENHANG Het Atomium toont zijn bezoekers om de twee jaar een tentoonstelling die is opgebouwd rond een thema uit de architectuur en het design uit de fifties. De tentoonstelling rond het jubelpark in 2008 maakte de balans op van het avontuur van expo 58 en de vernieuwende architectuur van de paviljoenen. Daarvoor, in 2006, illustreerde de expo
wILLY VAn deR MeeRen
het werk van een architect en
modern designer uit die periode. HeT Lud IeK e ModeRnISMe ,
in 2010, maakte de balans op van het formele avant-gardisme van de
jaren 50 en 60. De architecturale terminologie werd vergeleken met die van het design en het grafische, die allemaal gedreven worden door dezelfde zin voor innovatie, een duidelijke breuk met het verleden, het zoeken naar nieuwe vormen en nieuwe materialen. Daarbij werd op het einde van het parcours een maquette getoond van het CBR-gebouw. Die opende het thema van de betonnen gevels, gemaakt van repetitieve patterns, soms als dragende structuur, soms gewoon als bekleding. De expo
ARCHITeC TonIC . beTong e VeL S (1958-1980)
borduurt verder op dat thema en biedt de
bezoeker een nieuwe blik op beroemde modernistische gebouwen uit Brussel (en Brabant), gebouwen met opmerkelijke gevels die bewierookt of bekritiseerd werden maar stuk voor stuk uitgegroeid zijn tot echte wallpapers van de stad. ARCHITeC TonIC . beTong e VeL S (1958-1980)
is resoluut bedoeld voor het grote publiek maar de
Brusselaars zullen er graag hun patrimonium herontdekken, dankzij de spectaculaire reproducties van architectonische elementen, in een unieke en bijzondere verhouding tot de gevels, die plots toegankelijk en ongetwijfeld esthetisch zijn. Het commissariaat wordt verzekerd door Stephanie Van de Voorde, dr.ir.-arch., gespecialiseerd in de geschiedenis van de betonarchitectuur in België.
ATOMIUM | ARCHITECTONIC | PERSDOSSIER _ 3
VERLOOP VAN DE TENTOONSTELLING
ATOMIUM | ARCHITECTONIC | PERSDOSSIER _ 4
BETON EN ARCH ITECTUUR I N DE 20 STE EEUW De tentoonstelling schetst een kort portret van het avontuur van de betonbouw in België aan de hand van een duidelijk zichtbare tijdslijn. De catalogus legt dan weer eerder de nadruk op het ontstaan van de architectuur in gewapend beton. Dat nieuwe materiaal bood de ingenieurs en daarna ook de architecten nieuwe mogelijkheden. Al op het einde van de 19de eeuw ontwikkelde François Hennebique in België een bouwsysteem dat gebaseerd was op een structuur van balken en zuilen van gewapend beton. De constructies van bruggen, watertorens maar ook individuele woningen (zoals het huis ‘Dubois-Petit’ dat ontworpen werd door architect Paul Saintenoy in Brussel, 1899-1901) maken gebruik van het systeem van Hennebique. Tijdens de jaren 20 en 30 biedt de bouw van goedkope woningen en openbare gebouwen zoals kerken de meest interessante toepassingen voor beton. De ‘Cité Moderne’ van Victor Bourgeois (1922-25) en de talrijke individuele woningen van LouisHerman De Koninck maken bijna uitsluitend gebruik van mager of gewapend beton. Architect Joseph Diongre gebruikte voor de bouw van de kerk van Sint-Johannes-De-Doper in SintJans-Molenbeek in 1930-1933 gebruik van een paraboolstructuur in beton, oorspronkelijk toegepast in vliegtuigloodsen waar grote afstanden moesten overspannen worden. De Sint-Augustinuskerk in Vorst en de Sint-Suzannakerk in Schaarbeek illustreren het systematische gebruik van gewapend beton in de nieuwe Art Deco-kerken van Brussel. De tentoonstelling ARCHITeC TonIC .
beTongeVeLS (1958-1980) gaat niet dieper in op deze historische
invalshoek en kijkt vooral naar het principe van het prefabbeton en het formeel onderzoek dat architecten na de oorlog voerden.
HeT begIn VAn de VeRVAARdIgIng VAn eLeMenTen In gewAPend beTon (1945-1955)
Onmiddellijk na de oorlog, toen men begon met een verregaande heropbouw, deden de bouwheren nog een beroep op traditionele methodes. Het belang van de vraag en het gebrek aan gekwalificeerde arbeiders zetten echter aan tot de ontwikkeling van snellere, goedkopere en meer efficiënte bouwtechnieken.
realiseerden daarbij zoveel mogelijk elementen in het atelier. De vereenvoudiging van de vormen en het afvoeren van het overbodige moesten het transport en de montage van deze elementen gemakkelijker maken. Prefab maakte het zo mogelijk om op een goedkopere manier reeksen woningen te bouwen met een beperkt aantal verschillende kamers.
de PeRIode VAn de e XPAnSIe VAn PReFAb (1955-1968)
Onder druk van de publieke opinie werd het productieritme opgedreven om tegemoet te komen aan de vraag naar woningen. Dat is de periode van de grote werven die dankzij het seriewerk ook een productiviteitswinst opleverden. Twee met elkaar concurrerende methodes werden toen op grote schaal toegepast: het gebruik van grote bekistingen waardoor muren en vloeren ter plaatse gebetonneerd konden worden en de zware prefabricatie in de fabriek van vlakke panelen, muren, gevels en vloeren die vervolgens ter plaatste gemonteerd werden met zware gereedschappen. De architecten waren zeer geïnteresseerd in de industriële prefabtechniek en verkenden de creatieve mogelijkheden ervan. Tijdens de jaren 50 gebruikten de architecten Renaat Braem en Willy Van Der Meeren, tussen formeel en functioneel onderzoek, het potentieel van gewapend beton voor sociale woningen. André Jacqmain en Jules Wabbes, ook pioniers, ontwierpen in 1955-1958 het kantoorgebouw Foncolin (ondertussen verdwenen), een van de allereerste constructies in de zakenwijk Belliard. De draaggevel was gemaakt van bogen in prefab beton. Constantin Brodzki nam, na een verblijf in de VS, actief deel aan de ontwikkeling van nieuwe betonsoorten en nieuwe technologieën. Hij deed dat binnen N.V. Ergon, de onderzoeksdienst en het prefabfiliaal van CBR, de cimenteries réunies de Belgique, waarvoor Brodzki de kantoren in Watermaal-Bosvoorde ontwierp (1967 -1970). De tentoonstelling toont talrijke maquettes van deze gebouwen en geeft de bezoeker een overzicht van de problemen van prefab.
ATOMIUM | ARCHITECTONIC | PERSDOSSIER _ 5
Aannemers begonnen het principe van de grote industriële prefabprocedés toe te passen en
ATOMIUM | ARCHITECTONIC | PERSDOSSIER _ 6
TUSSEN ARCH ITECTUUR EN SCULPTUUR Op de verdieping van de tentoonstellingsbol van het Atomium werden acht voorbeeldgebouwen geselecteerd om de grote creatieve en vernieuwende talenten te illustreren van de modernistische architecten tussen 1958 en 1980. de 8 gebouwen :
BBL-MARNIX | 1959-1965
in Brussel, architect Gordon Bunshaft (kantoor SOM)
“ When you are given an opportunity to do a building in Brussels on a site near the king’s palace, if you don’t do a monument, you are a jackass ! ” TORRINGTON | 1963-1964
in Nijvel, architect Marcel Breuer
“ What about aesthetics ? A new depth of facade is emerging ; three-dimensionality resulting in a greatly expanded vocabulary of architectural expression. Sun and shadow ” CBR | 1967-1970
in Brussel / Watermaal-Bosvoorde, architect Constantin Brodzki
“ Le béton, en effet, donne une bien plus grande liberté au concepteur que celle que semblent lui accorder la plupart des architectes…. Pour faire comprendre que le béton n’était, en aucune manière, obligé d’être parallélépipédique, j’ai choisi de travailler avec les formes inspirées par Horta et par l’Art Nouveau ”
in Brussel, architecten André en Jean Polak, René Stapels
“ la couleur de la pierre naturelle, mais avec le caractère du béton ” GEMEENTECOMPLEX | 1969-1970
in Brussel / Oudergem, architecten Vermeulen en Van Antwerpen
“ in de repetitie van het decoratief element bieden geprefabriceerde claustra’s in beton talloze mogelijkheden ” WINKEL ROB | 1973
in Brussel / Sint-Pieters-Woluwe, architect Albert Nottebart
“ une immense dentelle de béton ” CGER | 1970-1974
in Brussel / Sint-Pieters-Woluwe, architecten Marcel Lambrichs, Casimir Grochowski, Daniel de Lavelaye
“ Etant donné que les éléments présentaient une ‘forme ouverte’, le vitrage n’a pas été installé entre ces éléments comme ce fut le cas pour le bâtiment CBR, mais plutôt en retrait ” SWIFT | 1980-1983
in Terhulpen, architect Constantin Brodzki
“ Le bâtiment résultant apparaît comme le fruit de vingt années de recherches sur les possibilités du béton préfabriqué ”
ATOMIUM | ARCHITECTONIC | PERSDOSSIER _ 7
DE INNOVATION | 1968-1970
ATOMIUM | ARCHITECTONIC | PERSDOSSIER _ 8
BBL, 1959-1965, bankkantoor, Brussel
ROB, 1973, warenhuis, Sint-Pieters Woluwe / Brussel
Torrington, 1963-1964, kantoor- en fabrieksgebouw, Nijvel
CBR, 1967-1970, kantoorgebouw, Watermael-Bosvoorde / Brussel
ATOMIUM | ARCHITECTONIC | PERSDOSSIER _ 9
Oudergem, 1970, gemeentelijk complex, Oudergem
Innovation, 1968-1970, warenhuis, Brussel
Swift I, 1980-1983, kantoorgebouw, Terhulpen
CGER / ASLK, 1970-1974, bankkantoor, Brussel
Pijl van de Burgerlijke Bouwkunde, Brussel, ir. AndrĂŠ Paduart, arch. Jean Van Doosselaere, sculpt. Jacques Moeschal
Thierry Belenger, initiatiefnemer van het project en Michel Bries, decorontwerper, wilden de architectonische elementen uit hun structurele functie halen. Door de structuur van een gevel te isoleren en deze getrouw te reproduceren, meestal op 100 % van de omvang, geeft de tentoonstelling de bezoeker een nieuwe visie op deze beroemde gebouwen. De architecturale module, hangend met een onwaarschijnlijke gewichtloosheid waarbij de initiële functie totaal verloren gaat, wordt plots opgemerkt door het publiek als een echte sculptuur waar hij rond draait om de perfecte vormen ervan te smaken. Er werden claustra’s gemonteerd om het spel met repetitieve vormen te illustreren in verrassende pattern-effecten, als reuzengroot scherm of driedimensionaal behangpapier. Tijdens zijn bezoek zal de toeschouwer het gewicht van het beton en het beeld van een grijze stad dat onterecht wordt geassocieerd met zo’n rijk materiaal vergeten.
oRIgIneLe bAnKen In beTon VooR de TenToonSTeLLIng onTwoRPen dooR een deSIgneR
Wolfgang Bregentzer ontwierp een nieuwe bank en gebruikt daarin het architecturale principe van de dunne schaal waarin de intrinsieke kracht voortvloeit uit de vorm. Zijn bank op drievoet, 1 m 20 breed, gegoten met een maximale dikte van 30 mm, optimaliseert de weerstand van het materiaal. Via dit originele meubilair ontdekt het publiek dat beton ook thuis, in zijn salon of op het terras, kan worden gebruikt. Daarna kan men alle stappen in de creatie en realisatie volgen via een filmpje, geplaatst tegenover de indrukwekkende originele gietvorm. Zo krijgt de bezoeker meer inzicht in het prefabprincipe. Tenslotte zal de bezoeker verrast zijn te zien dat beton gekleurd kan worden en dat grijs tegenwoordig niet langer noodzakelijk is. De betonfederatie en de firma DECOMO verleenden steun en expertise bij het uitbouwen van de tentoonstelling. Het Atomium gaat zo verder op ontdekking doorheen deze rijke periode waarin architectuur en ontwerp meegevoerd werden door de innovatieve geest die ontstond tijdens Expo 58.
ATOMIUM | ARCHITECTONIC | PERSDOSSIER _ 11
EEN VERRASSEND DECOR
THIeRRY beLeng eR
MICHeL bRIe S
ARCHIVe de SIg n PRoJeC T
MAndR AgoRe SCenog R APHY
een ondeRweRP IS In de eeRSTe PLAATS een onTMoeTIng
e e n Te n Toon S Te LLI n g I S ooK e e n V e R H A A L
Archive design kon maar gecreërd worden dankzij
De 3de dimensie biedt mooie perspectieven voor de
de ontmoetingen met grote architecten en Belgische
communicatie. Een expo wil niet alleen tonen, die moet
designers uit de vorige eeuw. Hun werk is een testa-
ook praten en precies de juiste voorwerpen, woorden
ment van een leven: de illustratie van een zeer grote
en beelden uitkiezen om te communiceren.
samenhang tussen de visie van een vak, realisaties
Dat zijn de woorden van Michel Bries, decorontwerper,
en persoonlijke, oprechte en betrokken belevingen.
waarin hij zijn werk bij de structuur Mandragore, Brussels
ATOMIUM | ARCHITECTONIC | PERSDOSSIER _ 12
agentschap voor visuele communicatie, beschrijft. Ik betreurde het dat Willy Van Der Meeren de tentoon-
De creaties voor het Atomium, de stichting voor archi-
stelling die in 2002 werd opgezet door de Fondation
tectuur of het Jubelpark illustreren de wens om het beste
pour l’architecture niet meer kon meemaken. Ik werd
te halen uit een onderwerp en een plaats door duidelijk
me er daardoor van bewust dat het hoog tijd was om
de doelstellingen en de doelgroep te identificeren.
de sporen en getuigenissen van deze grote ontwerpers
Een tentoonstelling vertelt een verhaal, zo benadrukt hij.
te verzamelen en te delen met het publiek.
Een decor neemt de tijd om het publiek mee te tronen
In 2007 plande Thierry Belenger een retrospectieve
naar de kern van een onderwerp dat door de inkleding
rond binnenhuisarchitect Christophe Gevers.
van de ruimte niemand onverschillig laat. De toe-
Zijn overlijden verhinderde niet dat de tentoonstelling
schouwer wordt geïnformeerd maar ook geraakt of
‘Inventaire d’un inventeur’ werd opgebouwd volgens
zelfs verrast door zijn interactieve ervaring.
de lijst die door de designer zelf nog werd opgemaakt.
De persoonlijke interesses van Michel Bries brengen hem tot decors rond design en architectuur in samen-
Voor het Atomium gaat het er meer specifiek om thema-
werking met Thierry Belenger en Archives design.
tische tentoonstellingen uit te werken die verband houden
Hij ondersteunt hun doelstellingen vanaf de creatie.
met de jaren 50 en 60 die zeer vruchtbaar waren voor
De decorontwerper doceert ook grafische en visuele
het modernisme.
communicatie aan La Cambre en is spreker bij CAD
Na Van Der Meeren en Le modernisme Ludique neemt
in Brussel.
het formeel architectonisch onderzoek zijn intrek in de
Architectonic vergeet de technische uitlatingen over
bol die voorbehouden is voor tijdelijke tentoonstellingen.
en het mistroostige imago van beton in onze moderne
Het zijn de ontmoetingen met Constantin Brodzki en
steden. De tentoonstelling toont de creativiteit en het
André Jacqmain die de inhoud van de toekomstige
formele onderzoek van de moderne architecten die
tentoonstelling verrijken, vervolgt Thierry.
bevrijd zijn van het leven en enthousiast zijn over de
Wij hebben stukken op ware grootte gemaakt en
prestaties van een materiaal dat luchtiger en soepeler
maquettes gevonden om het publiek de architectuur
is dan wij denken.
echt te laten beleven, in een eenvoudige en fysieke verhouding tot de vormen. De esthetiek van de archi-
e n K e Le R e Fe R e n TI e S
tecturale keuzes van die tijd is gedurfd! En aanstekelijk!
2000 decor Art@Belgium / Dexia 2001 grafisch ontwerp designaddict.com
Thierry Belenger verdeelt zijn tijd tussen de Archives
2006 decor Willy Van Der Meeren / Atomium
d’Architecture Moderne, het uitbouwen van tentoonstel-
2007 decor Vous êtes ici / St Géry
lingen, de Brussels design market en verkoopzaal Bergé
2008 decor Christophe Gevers /
waar hij vanaf dit jaar aan de slag is als design consultant.
Fondation pour l’architecture 2008 decor Picture-trees / St Géry
e n K e Le R e F e R e n TI e S
2009 sdecor Modernisme Ludique / Atomium
2006 commissariaat Willy Van Der Meeren / Atomium
2010 decor Les Marolles / Porte de Halle
2008 commissariaat Christophe Gevers / Fondation
2011 decor Alban Chambon /
pour l’architecture
Fondation pour l’architecture
2009 consultant Modernisme Ludique / Atomium
2011 decor Vande Velde@home / La Cambre
2011 commissariaat Architectonic / Atomium
2011 decor Architectonic / Atomium
S TePHAnIe VAn de VooRde
van het Vlaams Architectuurinstituut) onderzoek naar
g e SPeCIALISeeRd In de g e SCHIedenIS VAn
de archieven van architectuurscholen in Vlaanderen.
de ARCHITeC TuuR
( UGENT,
VAI / CVA A ) e n K e Le R e Fe R e n TI e S
d e R IJ K e g e SC H I e d e n I S VA n e e n V e e L Z IJ d I g e n M u LTI d I SC I PLI n A I R M ATe R I A A L
Geen enkel ander materiaal heeft de architectuur van
2006 ‘Sculpture house in Belgium by Jacques Gillet’,
in : Design and nature III, Southampton : WIT Press. 2008 Isia Isgour 1913-1967, Antwerpen :
de 20ste eeuw zo sterk beïnvloed als gewapend beton.
Centrum Vlaamse Architectuurarchieven.
De veelzijdigheid en oneindige toepassingsmogelijk-
2008 ‘Beton in de Belgische architectuur (1945-1970)’,
heden van het materiaal maken de geschiedenis van beton in de Belgische architectuur tot een bijzonder boeiend verhaal. De mogelijkheid om met deze tentoonstelling een deel van dit verhaal tot bij het grote publiek te brengen, heb ik dan ook graag aangenomen!
in : Cement (nr. 5, 6, 7, 8). 2008 ‘On the interface between architecture,
engineering, and technology’, in : Construction History Society Journal. 2009 ‘Hennebique’s journal Le Béton armé’, in : Third
UGent, 2005) verdedigde in februari 2011 met succes
Cottbus : Brandenburg University of Technology. 2009 ‘Reassembling design and construction’,
haar doctoraal proefschrift ‘Bouwen in beton in België
in : Networks of Design. Conference of the
(1890-1975). Samenspel van kennis, experiment en
Design History Society (UK), Boca Raton:
innovatie’ aan de Vakgroep Architectuur & Stedenbouw
Universal Publishers.
(Universiteit Gent). Ze werkte ruim vijf jaar aan deze
2009 Ingenieurs en hun erfgoed, Leuven: SIWE.
eerste omvattende, diepgaande studie over de ontwik-
2010 ‘Collaboration and rivalry at Expo 58’
keling en toepassing van beton in België.
landmarks’, in : First international Conference on Structures and Architecture, Boca Raton :
Vanuit verschillende hoeken heb ik positieve commentaren gekregen over deze studie, onder meer omdat
CRC Press / Balkema. 2010 ‘Innovations and Experiments in Modern
ik me niet beperkt heb tot de architecturale kenmer-
Belgian Architecture’, in : IXth International
ken maar ook economische kwaliteiten, technische
Docomomo Conference : ‘Other Modernisms’,
aspecten en structurele voordelen heb opgenomen. Op die manier komen niet alleen de iconische, spraak-
Ankara : Docomomo. 2010 ‘L’application innovatrice du béton armé
makende realisaties van architecten in beeld, maar krijgt
dans la construction d’églises en Belgique’,
ook de belangrijke bijdrage van minder bekende inge-
in : Edifice & Artifice, Parijs : Picard.
nieurs en aannemers een plaats in de geschiedenis.
2011 ‘Histoire de l’architecture en béton en Belgique
Deze multidisciplinariteit van het materiaal, dat mensen
(1920-1975)’, in : Les Nouvelles du Patrimoine.
met een verschillende achtergrond bij elkaar brengt, loopt
2011 Bouwen in beton in België (1890-1975). Samen-
ook als een rode draad door de tentoonstelling: terwijl de architectuurhistoriografie zich al te vaak beperkt tot de naam van de architect, toont het ontwerp- en constructieproces van deze gebouwen aan dat de samenwerking met ingenieurs en technici van de prefabbedrijven en aannemers bepalend waren voor het succes.
Stephanie stelde haar onderzoek naar de geschiedenis van beton de voorbije jaren voor in wetenschappelijke publicaties en op congressen in binnen- en buitenland (Frankrijk, Duitsland, Nederland, Portugal, Groot-Brittannië, Turkije, Venezuela). Ze doceerde ook enkele gastcolleges aan Belgische universiteiten en hogescholen. Momenteel voert ze als projectleider bij het Centrum Vlaamse Architectuurarchieven (onderdeel
spel van kennis, experiment en innovatie, PhD. 2011 Architectonic. Betongevels (1958-1980),
Brussel : Atomium.
ATOMIUM | ARCHITECTONIC | PERSDOSSIER _ 13
International Congress on Construction History, Stephanie Van de Voorde (burgerlijk ingenieur-architect,
detail van de scharnieren in roestvast staal, omhuld met verchroomd nikkel, tussen de kruisvormige gevelelementen in schokbeton
EEN VORM BEDENK EN, MA AR DAN AFGEZ I EN VAN DE FUNCTI E Ik was verheugd deze architectonische modellen te kunnen maken voor de tentoonstelling: architectuur, design en sculptuur vormen samen mijn grootste geluk. Wolfgang vertelt over hoe hij de grote gevelstructuren moest bijwerken met mastiek, zijn haren wit van het stof. De weg die ik heb afgelegd, is wel bijzonder: ik ben begonnen in de architectuur, daarna behaalde ik een licentie moderne geschiedenis waarop ik een cursus beeldhouwen ging volgen. Tussendoor deed ik werk voor filmdecors om brood op de plank te brengen. Met de realisatie van ARCHITeC TonIC .
beTong e VeL S (1958-1980)
staat Wolfgang Bregentzer aan
de voet van het Atomium, dat hem doet denken aan het onderwerp van zijn thesis: de Expo 58 (gezien vanuit de invalshoek van de politiek en de propaganda), een onderzoek dat hij met José Gotovitch verderzette binnen CEGES (Centre d’Etude Guerre et Société Contemporaine). De ontmoeting met de architecten en moderne designers, de interviews die hij deed, de archieven die hij uitploos, wekten zijn belangstelling voor de naoorlogse creatie maar gaven hem vooral een neus voor innovatie. Terwijl ik deze vormen goot, beleefde ik fysiek het werk van deze grote ontwerpers. Breuer, Brodzki … hebben de eenvoudige functie overstegen. Hun zoeken naar vormen gaat verder dan een architecturale respons: het is verwant aan een sculptuur. Kijken hoe het licht op deze stukken valt, waar ze ook staan, dat is subliem! Vandaag werkt Wolfgang rond meubilair en stukken in een beperkte oplage. Hij houdt er niet van zichzelf designer te noemen, maar hij creëert en ontwikkelt wel collecties op maat zoals zijn betonnen banken die hij speciaal voor de tentoonstelling ARCHITeC TonIC .
beTongeVeLS (1958-1980)
ontwierp.
Ik richt mijn onderzoek op de toekomst, ik ben gefascineerd door het materiaal: in het bijzonder het gieten van composietmaterialen en beton. Mijn atelier is een echt laboratorium!
ATOMIUM | ARCHITECTONIC | PERSDOSSIER _ 15
DESIGNER WOLFGANG BRETZENGER
ATOMIUM | ARCHITECTONIC | PERSDOSSIER _ 16
INFO & CONTACT EXPO CATALoguS ARCHITeC TonIC . beTongeVeL S (1958-1980)
Het Atomium introduceert hierbij ook een nieuw soort publicatie. De catalogus van de tentoonstelling is ruimer opgevat en is tevens een naslagwerk op het gebied van architectuur en beton. Het rijke en kwalitatief hoogstaande tekst- en beeldmateriaal verschaft aanvullende informatie die het bezoek aan ARCHITeC TonIC . (1958-1980)
beTong e VeL S
nog interessanter maakt.
Gesloten formaat 185 x 205 mm, 156 pagina’s, kleur, 12 €
KIndeR ATeLIeRS
Atelier :
de S TAd en HA AR g e VeL S .
Voor scholen tijdens de duur van de tentoonstelling. Voor individuele bezoekers op zaterdag 11 februari en zaterdag 10 maart en tijdens de namiddagen van de Krokusvakantie en de Paasvakantie. Voor meer informatie en inschrijving: www.atomium.be/kids
InFo en ConTACT
Inge Van Eycken, persrelaties Inge.van.eycken@atomium.be 0479/95 05 94 Arnaud Bozzini, verantwoordelijke voor tentoonstellingen Arnaud.Bozzini@atomium.be 0476/53 20 31