"Automatyka" 3/2015

TEMAT WYDANIA Robotyzacja procesów technologicznych CENA 10,00 ZŁ (W TYM 8 % VAT)

ROZMOWA 28 9 772392 10550 2

ISSN 2392-1056

03

Konrad Grohs, FANUC Sp. z o.o.

INDEKS 403024

PRAWO I NORMY 64

SPRZĘT I APARATURA 68

Odpowiedzialność pracownika za robota przemysłowego

Roboty i manipulatory o kinematyce równoległej

AUTOMATYKAONLINE.PL

Han® M Plus Nieporównywalnie trwałe rozwiązanie.

Pierwsze złącze z ochronnym powleczeniem poliuretanowym

3/2015

98 % Znacząca oszczędność energii i pieniędzy dzięki przetwornicom częstotliwości VLT®o sprawności nawet do 98 %

Przetwornice częstotliwości Danfoss VLT to niezawodność, dedykowanie aplikacyjne i moc, której potrzebujesz.

Przetwornice częstotliwości VLT firmy Danfoss dostępne są w zakresie mocy do 1,4 MW. Duży wybór opcji i modułów funkcyjnych pozwala na aplikacyjne dopasowanie napędu. Umożliwia to prostą i szybką instalację, przyjazne dla użytkownika uruchomienie i niezawodne działanie. Wszystko po to, aby zapewnić najwyższą jakość, sprawność i spełnić specjalne wymagania aplikacji.

www.danfoss.pl/vlt

SPIS TREŚCI REDAKTOR NACZELNY Jan Jabłkowski REDAKCJA MERYTORYCZNA Małgorzata Kaliczyńska WSPÓŁPRACA REDAKCYJNA Andrzej Barciński, Olaf Ciszak, Przemysław Gogojewicz, Jolanta Górska-Szkaradek, Krzysztof Jaroszewski, Elżbieta Kowacka, Krzysztof Mianowski, Arkadiusz Pietrowiak, Mateusz Turkowski, Jakub Wojciechowski, Marcin Zawisza SEKRETARZ REDAKCJI Urszula Chojnacka tel.: (+48) 22 874 01 85 e-mail: uchojnacka@piap.pl REKLAMA Jolanta Górska-Szkaradek tel.: (+48) 22 874 01 91 e-mail: jgorska@piap.pl Paulina Siódmak tel.: (+48) 22 874 02 02 e-mail: psiodmak@piap.pl PRENUMERATA I KOLPORTAŻ Elżbieta Walczak tel.: (+48) 22 874 13 51 e-mail: ewalczak@piap.pl SKŁAD I REDAKCJA TECHNICZNA Ewa Markowska, Studio EDIT KOREKTA Elżbieta Walczak, Ewa Markowska, Urszula Chojnacka

ROBOTYZACJA TO KONIECZNOŚĆ I SZANSA Rozmowa z Konradem Grohsem, prezesem FANUC Sp. z o.o.

Z BRANŻY

7

PRODUKTY

16

ROZMOWA

DRUK Zakłady Graficzne „Taurus” Roszkowscy Sp. z o.o.

Nakład: 4 tys. egzemplarzy

Robotyzacja to konieczność i szansa

REDAKCJA Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa tel.: (+48) 22 874 00 66, fax: (+48) 22 874 02 02 e-mail: redakcja@automatykaonline.pl www.AutomatykaOnline.pl

TECHNIKA

WYDAWCA Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa KIEROWNIK PROJEKTU WYDAWNICZEGO Seweryn Ścibior Szczegółowe warunki prenumeraty wraz z cennikiem dostępne są na stronie automatykaonline.pl/prenumerata.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i modyfikacji nadesłanych materiałów oraz nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i materiałów promocyjnych.

4

28

28

Rozmowa z Konradem Grohsem, prezesem FANUC Sp. z o.o.

Automatyzacja i robotyzacja

34

Wybrane wdrożenia Politechniki Poznańskiej

Złota drużyna Comau Rozwój systemów automatyzacji produkcji

44 48

Chwytak PGN-plus firmy SCHUNK

Nowa koncepcja efektywności

52

Roboty KUKA w przemyśle tworzyw sztucznych

Robot AGV Chwytak do wszystkiego

56 58

Produkty Premium z Know-How Factory AUTOMATYKA

SPIS TREŚCI

60 62

Pakowanie w czasie 670 milisekund Lenze Fast w robotyce

PRAWO I NORMY Odpowiedzialność pracownika za powierzonego mu robota przemysłowego

64

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY 68

Manipulatory równoległe Roboty do elastycznych systemów produkcyjnych

AUTOMATICON 2015 Zaproszenie komisarza targów Lista wystawców Program seminariów Plan rozmieszczenia stoisk Uniwersalny czujnik do trudnych aplikacji Jumo mTRON T Inteligencja w złączu Skuteczna ochrona w ekstremalnych warunkach Platforma iQR Sterownik zgodny z IEC 61131-3

78 79 85 86 91 94 95 96 98 103

64 ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRACOWNIKA ZA POWIERZONEGO MU ROBOTA PRZEMYSŁOWEGO Praca robota przemysłowego – jak zresztą każdej innej maszyny – musi być nadzorowana przez człowieka, szczególnie że jest to maszyna droga i skomplikowana. Warto zadbać o to, aby praca osób na stanowiskach zrobotyzowanych nie była źródłem niepotrzebnego stresu zarówno dla operatorów maszyn, jak i dla właściciela zakładu.

Krótki czas i niskie koszty aplikacji

68

MANIPULATORY RÓWNOLEGŁE Roboty do elastycznych systemów produkcyjnych Manipulatory i roboty o kinematyce równoległej znajdują coraz szersze zastosowanie w automatyzacji i robotyzacji procesów wytwórczych. Mają znacznie większe udźwigi, mogą osiągać większe przyśpieszenia i prędkości końcówki, lepszą powtarzalność pozycjonowania i dokładność bezwzględną.

Mają znacznie szersze zastosowania od typowych robotów przemysłowych o strukturze szeregowej. W artykule przedstawiono ogólną charakterystykę manipulatorów równoległych i przykładowe rozwiązania dostępne na rynku.

SPIS TREŚCI

134

Modernizacja zasilania agregatu pompowego 400 kW

106

igus inwestuje w łożyska ślizgowe

108

SIBA – nasze zabezpieczenie, Twoja korzyść

Czujniki Greentech

110

Bezpieczniki topikowe

Technologia mapp

112

Nowości steute na 2015 rok

114

Bezprzewodowa kalibracja

116

Program serwisowy odNOVA Rewitalizacja motoreduktorów i przekładni SEW

Obudowy do podwyższonych wymagań higienicznych

138

WYDARZENIA Robotyka medyczna

RYNEK

136

Przyszłość przemysłu pod znakiem 3D

140 142 144

Odczyt położenia

118

Zintegrowany przemysł

Sterowniki Samba

119

Hannover Messe już za miesiąc

Druk 3D – wyzwania i możliwości

120

BIBLIOTEKA

146

Magistrale komunikacji cyfrowej w przetwornicach VLT Danfoss

123

WSPÓŁPRACA

147

MATLAB i Simulink w automatyce przemysłowej

126

LUDZIE

Linia do obcinania filtrów papierosowych

130

Arkadiusz Mazurek, Schunk

150

144

ZINTEGROWANY PRZEMYSŁ

Hannover Messe już za miesiąc Najważniejsze targi technologiczne na świecie, Hannover Messe 2015, odbędą się w niemieckim Hanowerze między 13 a 17 kwietnia. Tymczasem Deutsche Messe AG, organizator imprezy, 3 lutego 2015 r. zorganizował w Berlinie spotkanie 40 wystawców tegorocznych targów z dziennikarzami z ponad 20 krajów.

Celem spotkania była prezentacja tegorocznej imprezy oraz przekazanie informacji na temat wielu nowości, które już w kwietniu można będzie zobaczyć w Hanowerze.

6

AUTOMATYKA

Z BRANŻY

INWESTYCJE W FIRMIE FANUC

FANUC przeznaczy 130 mld jenów na budowę czterech nowych fabryk oraz czterech laboratoriów badawczych w Japonii. Firma, która chce zwiększyć moce produkcyjne w zakresie syste-

mów CNC oraz zaangażowanie w badania i rozwój, podpisała wstępną umowę z władzami japońskiej Prefektury Tochigi dotyczącą zakupu 695 tys. m2 ziemi na terenie parku przemysłowego, zlokalizowanego w japońskim mieście Mibu.

W ramach pierwszej fazy inwestycji, wartej 100 mld jenów, zostaną wybudowane cztery budynki, w których powstaną wyspecjalizowane fabryki (elementów elektronicznych, serwomotorów, komponentów modułowych) oraz centrum logistyczne.

Całkowita powierzchnia fabryk wyniesie 254 tys. m2. Pozostałe zasoby zostaną

przeznaczone na budowę dodatkowej infrastruktury, w tym udogodnień służących pracownikom. Nowe fabryki, których uruchomienie zaplanowano na październik 2016 r., zwiększą moce produkcyjne koncernu odpowiednio o 10 tys. systemów CNC, 60 tys. serwomotorów oraz 35 tys. serwowzmacniaczy w ciągu każdego miesiąca.

Dodatkowo, w celu poszerzenia zaplecza badawczego, FANUC zainwestuje 30 mld jenów w budowę czterech laboratoriów badawczych zlokalizowanych w siedzibie głównej koncernu w Japonii. Źródło: FANUC

SUKCES RYNKOWY ENDRESS+HAUSER W 2014 r. przychody Endress+Hauser ze sprzedaży netto przekroczyły wartość 2 mld euro, co oznacza wzrost o około 11 proc. Grupa zanotowała również wyższy zysk z działalności operacyjnej, jak również zysk przed opodatkowaniem i zysk netto.

Firma specjalizuje się w pomiarach i automatyce przemysłowej. Jej główna siedziba mieści się w Szwajcarii.

– Uwzględniając globalne wyzwania polityczne i ekonomiczne, możemy być zadowoleni z tych wyników, nawet jeśli nie wszystkie nasze cele zostały zrealizowane. W ubiegłym roku dostaliśmy wiatr w plecy dzięki kształtowaniu się kursów walut. Z drugiej strony koszty przejęcia

jednostek zależnych zwiększyły presję na wynik, natomiast w przypadku firmy Analytik Jena spadek kursu rubla wymusił utworzenie znacznych rezerw na straty – mówi dr Luc Schultheiss, dyrektor finansowy Endress+Hauser.

Wyniki firmy Analytik Jena z Niemiec, zatrudniającej ponad 1100 pracowników i specjalizującej się w przyrządach

do analizy laboratoryjnej oraz firmy Kaiser Optical Systems z siedzibą w USA, producenta urządzeń do spektroskopii, zatrudniającej ponad 80 pracowników, zostały po raz pierwszy skonsolidowane za cały rok obrotowy. Ponadto z początkiem 2014 r. działalność rozpoczął nowy oddział w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. Według Luca Schultheissa organiczny wzrost sprzedaży netto Grupy osiągnął prawie 6 procent.

Bardzo pozytywnie kształtował się poziom zatrudnienia. Według stanu na koniec 2014 r. zatrudnienie w Endress+Hauser na całym świecie wynosiło 12435 osób, o 516 więcej niż w poprzednim roku. Źródło: Endress+Hauser

ABB ZBUDUJE STACJĘ ELEKTROENERGETYCZNĄ DLA FARMY WIATROWEJ RZEPIN

Firma ABB podpisała kontrakt na budowę stacji elektroenergetycznej 20/110 kV w celu przyłączenia Farmy Wiatrowej Rzepin do sieci elektroenergetycznej. Na

3/2015

powierzchni 620 ha powstanie w przyszłości „zielona” elektrownia o mocy 58 MW. Klientem ABB jest Starke Wind Rzepin należąca do francuskiego koncernu EDF Energies Nouvelles – jednego z największych deweloperów farm wiatrowych na świecie. Realizacja projektu odbędzie się w formule „pod klucz”, która obejmie opracowanie i uzgodnienie dokumentacji wykonawczej, niezbędne roboty budowlane i elektryczne oraz uruchomienie. Firma ABB odpowiedzialna jest za

dostawę, montaż i uruchomienie m.in. dwóch transformatorów mocy, wyłączników izolacyjnych LTB-DCB, przekładników WN (produkowanych w zakładzie ABB w Przasnyszu), ograniczników przepięć WN, rozdzielnicy średniego napięcia w izolacji gazowej SF6 typ ZX, systemu sterowania i nadzoru, zabezpieczeń oraz układu kompensacji mocy biernej.

Z końcem roku ABB sfinalizowała projekt budowy stacji elektroenergetycznej 30/110 kV dla FW Wróblew o mocy 36 MW. Źródło: ABB

7

www.schmersal.pl Zapraszamy na targi Automaticon 2015 Hala I, stoisko D18

PADMA ART ZYSKUJE DZIĘKI OPOMIAROWANIU PARKU MASZYNOWEGO

Ochrona przed niebezpiecznym ruchem maszyn Blokada elektromagnetyczna AZM 300

R E K L A M A

n nastawiana siła przytrzymania aktywatora n może służyć jako ogranicznik ruchu osłony n indywidualne kodowanie aktywatora, z użyciem technologii RFID n wysoka tolerancja niedopasowania osłon n konstrukcja odpowiednia dla aplikacji higienicznych: odporność na działanie środków czyszczących n stopień ochrony IP69K

8

Firma Padma Art, produkująca elementy wyposażenia wnętrz na potrzeby m.in. sieci sklepów IKEA, za priorytet stawia sobie zrównoważony wzrost mocy produkcyjnych pozwalający na oferowanie wysokiej jakości produktów w możliwie konkurencyjnym pułapie cenowym. Firma musiała podjąć działania ukierunkowane na poprawę własnej efektywności operacyjnej. Do realizacji celu wybrała e-Production – zintegrowany system informatyczny przeznaczony do autonomicznego opomiarowania maszyn. Dlaczego system do opomiarowania środków trwałych parku maszynowego? Jak wiele firm z branży meblarsko-wnętrzarskiej, także Padma Art zmagała się z trudnościami technologicznymi, uniemożliwiającymi rozwój organizacji. Wśród głównych barier firma wskazywała: brak narzędzi pozwalających uzyskiwać dostęp do danych o statusach i wydajności poszczególnych maszyn i procesów w czasie rzeczywistym, brak rozwiązań umożliwiających prowadzenie efektywnej komunikacji na różnych poziomach zarządzania oraz wymianę informacji pomiędzy wszystkimi strukturami organizacyjnymi oraz brak zintegrowanych systemów wspomagających zarządzanie produkcją, jakością, utrzymaniem ruchu, a docelowo również logistyką i planowaniem produkcji.

System do autonomicznego opomiarowania maszyn produkcyjnych pozwolił na optymalizację produkcji oraz zwiększanie wydajności środków trwałych w parku maszynowym. Skutecznie eliminuje on problemy ręcznych pomiarów skutkujących zbyt wolnym procesem podejmowania decyzji wpływających na produktywność fabryk. Pozyskiwane informacje pozwalają także zmniejszać straty produkcyjne uniemożliwiające osiąganie wysokich wolumenów. Kolejne implementacje obejmą będącą jeszcze w budowie fabrykę ram i luster Padma 3.0. Źródło: qsg-company.com

AUTOMATYKA

Z BRANŻY

ROZWIĄZANIA OD SCHNEIDER ELECTRIC ZWIĘKSZAJĄ WYDAJNOŚĆ MASZYN

W ostatnich 30 latach dużym zmianom ulegały koszty produkcji maszyn. Jeszcze 20 lat temu 80 proc. kosztów produkcji należało do części mechanicznej. Obecnie 60 proc. kosztów stanowi część projektowo-inżynierska.

Kluczem do biznesowego sukcesu jest zdolność do szybkiego projektowania i budowania nowych maszyn. Zasady technicznego zastosowania systemu automatyki powinny być łatwe do opanowania bez długiego szkolenia, a czas potrzebny na prace programistyczne i konfigurację — skrócony do minimum. Aby osiągnąć ten efekt, warto zastosować nowoczesne platformy do sterowania i projektowania

maszyn, zapewniające wsparcie i serwis na każdym etapie ich tworzenia. Jedną z nich jest stworzone przez Schneider Electric rozwiązanie MachineStruxure. – Ekonomiczny aspekt projektowania i konstrukcji maszyny jest nie mniej ważny niż jej techniczna innowacyjność. Produkty i rozwiązania, w których podstawowe funkcje są już zintegrowane i gotowe do użycia, umożliwiają osiąganie większych zysków, ponieważ pozwalają uniknąć dodawania kosztownych interfejsów i czasochłonnego integrowania dodatkowych funkcji – mówi Ireneusz Martyniuk, wiceprezes Rynku Przemysłu w Schneider Electric Polska.

Pod wspólnym pojęciem efektywności kryją się takie kluczowe aspekty, jak energooszczędność, efektywność kosztowa systemów automatyki i efektywność prac inżynierskich. Firma oferuje kompletne rozwiązania dla automatyki oparte na

kompatybilnym oprogramowaniu, sterownikach, układach sterowania ruchem i technologiach zapewnienia bezpieczeństwa, które charakteryzują się czołową w branży wydajnością. Dostępne są także funkcje pomiaru i monitoringu zużycia energii. – We współczesnych zakładach przemysłowych maszyny są zintegrowane nie tylko w ramach linii produkcyjnej, lecz także w „pionowych” systemach przepływu informacji. Standardem stała się komunikacja z maszynami i dostęp do danych diagnostycznych za pośrednictwem Internetu. Ze względu na wymaganą dostępność maszyn wymiana części nie może być skomplikowana ani czasochłonna. Z kolei standaryzacja interfejsów i protokołów WWW upraszcza implementację przepływu informacji – dodaje Ireneusz Martyniuk. Źródło: Schneider Electric

R E K L A M A

Skorzystaj z ostatnich dni promocji Czujniki fotoelektryczne z rodziny E3FA: • Rodzina E3FA to najnowocześniejsza seria uniwersalnych czujników fotoelektrycznych w obudowie cylindrycznej M18 firmy Omron.

• Mocne i wyraźnie widoczne czerwone diody LED, które ułatwiają osiowanie i zapewniają duże odległości detekcji • Zwarta i solidna obudowa zapewniająca łatwą integrację z maszynami • Duży wybór modeli standardowych i specjalnych

TAŃSZE AŻ O

20%! industrial.omron.pl/sezon 3/2015

Promocja obejmuje także modele kątowe (E3RA), w obudowie niklowo-mosiężnej (osiowe E3FB i kątowe E3RB), a także modele ze stali nierdzewnej (E3FC).

Skontaktuj się z nami, aby dowiedzieć się więcej: +48 22 458 6666 info.pl@eu.omron.com 9

Z BRANŻY

EMERSON PRZEJMUJE CASCADE TECHNOLOGIES

ZAP-ROBOTYKA DOSTARCZY ROBOTY WOJSKOWEJ AKADEMII TECHNICZNEJ

Emerson, przejmując firmę Cascade Technologies, rozszerza ofertę analizy gazów procesowych. Została ona powiększona o urządzenia bazujące na technologii laserowej dla systemów ciągłego pomiaru emisji oraz wzrostu efektywności produkcji w przemysłach procesów ciągłych.

Cascade Technologies to wiodący producent analizatorów gazowych i systemów monitorujących używających technologii Quantum Cascade Laser (QCL). Ta innowacyjna technologia pozwala mierzyć wiele składników gazów procesowych jednocześnie, pomagając w monitoringu emisji spalin, gazów cieplarnianych w takich przemysłach, jak petrochemiczny, farmaceutyczny, produkcji żywności, morski i samochodowy oraz poprawie efektywności produkcji wraz z wypełnieniem warunków środowiskowych. Emerson włączy Cascade Technologies w struktury grupy biznesowej Rosemount Analytical, producenta systemów analitycznych. Technologia QCL pozwoli na skokowe podniesienie jakości pomiarów dzięki zwiększonej czułości pomiarowej, szybkości odpowiedzi i zdolności do selekcji do 20 komponentów gazów.

Uczelnia oczekiwała zrobotyzowanego stanowiska do spawania, cięcia i obsługi maszyn oraz paletyzacji, składającego się z pięciu robotów przemysłowych oraz stanowisk technologicznych. Dodatkowo wymagała zestawów do spawania, zrobotyzowanego cięcia plazmowego, podstaw pod roboty, pozycjonera o udźwigu 500 kg, pięciu chwytaków z systemem szybkiej wymiany oraz modułami do instalacji na trzech robotach, adekwatnego oprogramowania, a także okablowania do łączności z komputerem PC. WAT zamówił także m.in. zestaw wizyjny 2D i 3D oraz zrobotyzowane stanowisko zgrzewania na robocie przemysłowym z modułem zainstalowanym na robocie pozwalające na realizację procesu zgrzewania metali i tworzyw sztucznych, zrobotyzowane stanowisko z robotem realizującym funkcje obsługi maszyn, przenoszenia i montażu.

Źródło: Emerson Process Management

Źródło: wnp.pl

R E K L A M A

Precyzja, Precyzja, której której potrzebujesz potrzebujesz ... ...

10

AUTOMATYKA

steute Extreme // APARATURA ŁĄCZENIOWA DO PRACY W EKSTREMALNYCH WARUNKACH

ROZBUDOWA SYSTEMU DO TRANSPORTU PRODUKCYJNEGO W FIRMIE ZIMMER&KREIM

Źródło: B&R Automatyka Przemysłowa

3/2015

Piekło na ziemi

- Czujniki magnetyczne serii RC Extreme - Wyłączniki pozycyjne serii 12, 13, 14 Extreme oraz serii 98 Extreme - Zakres temperatury pracy, zależnie od serii, od -60 °C do +90 °C - Wysoka odporność na korozję - Stopień ochrony do IP69K - Dostępne wersje przeciwwybuchowe do stref Ex 1, 2, 21 i 22

Więcej informacji: www.steute.pl

Zapraszamy do odwiedzenia naszego stoiska na targach AUTOMATICON w Warszawie w dniach 17÷20 marca 2015 Hala I, stoisko C5 R E K L A M A

Firma Zimmer&Kreim postanowiła rozbudować swój system Chameleon do transportu produkcyjnego. Aby sprostać wymaganiom nowej dyrektywy maszynowej dotyczącej bezpieczeństwa, wybrano opracowaną przez B&R technologię bezpieczeństwa z otwartym protokołem czasu rzeczywistego fieldbus POWERLINK. – W 1985 roku ludzie śmiali się z nas, gdy jako pierwsi używaliśmy zmieniarek elektrod do drążenia elektroerozyjnego – wspomina Klaus Kreim, wspólnik w Zimmer&Kreim. Żarty skończyły się jednak dość szybko.

W porównaniu z innymi procesami obróbki proces elektroerozyjny przebiega bardzo wolno. Dlatego zautomatyzowana zmieniarka elektrod dała firmie Zimmer&Kreim wyraźną przewagę: umożliwiła obróbkę na nocnej zmianie, i to bez przerwy, znacznie zwiększając wielkość produkcji.

Uniwersalny system Chameleon do transportu produkcyjnego służy do niezawodnego podawania elementów obrabianych, elektrod i narzędzi frezarskich na różne maszyny.

Zimmer&Kreim jest wiodącym na rynku dostawcą maszyn do drążenia elektroerozyjnego. Produkowany przez firmę system Chameleon jest w pełni zautomatyzowanym rozwiązaniem transportu produkcyjnego elementów obrabianych, elektrod i narzędzi frezarskich, podającym je do maszyn i zasobników bez przerywania ruchu zasilanych urządzeń, a także działającym w pionie i poziomie.

Chameleon jest naprawdę „kameleonem”: można go dopasować do różnych technologii produkcyjnych i zintegrować z różnorodnymi maszynami produkcyjnymi, np. wycinających drutem lub drążących elektroerozyjnie.

System zapewnia nieprzerwany przepływ materiałów w całym łańcuchu technologicznym produkcji narzędzi i form wtryskowych, umożliwiając nawet realizację ostatecznego etapu mycia i osuszania przed kolejnym cyklem pracy.

System transportu produkcyjnego Chameleon istnieje od 2007 r. Rozwiązania B&R w zakresie bezpieczeństwa umożliwiły zaprojektowanie całej linii technologicznej w systemie modułowym, którego podsystemy porozumiewają się za pomocą protokołów openSAFETY i POWERLINK. Nowe rozwiązanie dla Zimmer&Kreim uwzględnia sterownik B&R SafeLOGIC, który wykonuje aplikację bezpieczeństwa. Funkcjonalne i ochronne I/O sterownika można łączyć w elastyczny sposób, wedle topologii integrowanej maszyny. W sieci I/O bezpośrednio zintegrowano zaciski sygnalizacyjne dla zaworów. Rozwiązanie pozwala ograniczyć liczbę modułów I/O i ilość okablowania, a to przekłada się na niższe koszty produkcji maszyny.

11

Z BRANŻY

COPA-DATA Z CERTYFIKATEM SIL 2

Firma Copa-Data otrzymała certyfikat Safety Integrity Level 2 (SIL 2). Certyfikat spełnia wymagania międzynarodowej normy IEC 61508 w zakresie niezawodności funkcji bezpieczeństwa obiektów operacyjnych. Klienci, korzystając z rozwiązań zenon, otrzymują gwarancje poziomu nienaruszalności bezpieczeństwa dla systemów informatycznych i infrastruktur.

Poziom nienaruszalności bezpieczeństwa jest miarą bezpieczeństwa urządzeń elektrycznych, elektronicznych, mechanicznych, a także oprogramowania. SIL uwzględnia potencjalne ryzyko wywoływane przez ludzi, oprogramowanie i procesy, a także poziom wymaganego bezpieczeństwa dla systemu, w zależności od zagrożenia. Wyróżnia się cztery poziomy nienaruszalności bezpieczeństwa, przy czym poziom 4 jest najwyższy, a poziom 1 – najniższy. Specyfikacje, koncepcje i działanie systemów związanych z bezpieczeństwem są oparte na wymaganiach normy IEC 61508. Ponadto nawiązują do niej inne normy, częściowo dotyczące wybranej branży, takie jak EN 50129, która odnosi się do zastosowań kolejowych.

Celem funkcji bezpieczeństwa jest ochrona ludzi, środowiska, a także zasobów. Zapobiegają one również zakłóceniom w pracy i produkcji. Do często spotykanych funkcji bezpieczeństwa

należą wyłączniki bezpieczeństwa lub monitoring czynników mogących stwarzać zagrożenie. Jeśli firma używa urządzeń związanych bezpieczeństwem, to na podstawie analizy potencjalnego zagrożenia musi określić wymagany „poziom nienaruszalności bezpieczeństwa” dla danej funkcji bezpieczeństwa. W takim scenariuszu uwzględnia się np. awarię lub wadliwe funkcjonowanie systemu, a także niewłaściwie wykonany projekt systemu. Na podstawie ustalonego poziomu SIL operatorzy zakładu wybierają odpowiednie komponenty i systemy dla swojego wyposażenia, które odpowiadają wymaganemu poziomowi nienaruszalności bezpieczeństwa.

Proces certyfikacji przeprowadziła niezależna i uznana na całym świecie firma TÜV Süd Rail z Monachium. W ramach certyfikacji w firmie Copa-Data został przeprowadzony szczegółowy audyt. Źródło: Copa-Data

R E K L A M A

Serce przemysłu bije na Śląsku !

29 września - 1 października 2015 TOOLEX 8. Międzynarodowe Targi Obrabiarek, Narzędzi i Technologii Obróbki www.toolex.pl - toolex@exposilesia.pl

WIRTOTECHNOLOGIA 8. Międzynarodowe Targi Metod i Narzędzi do Wirtualizacji Procesów www.wirtotechnologia.pl - wirtotechnologia@exposilesia.pl

OILexpo 5. Targi Olejów, Smarów i Płynów Technologicznych dla Przemysłu www.oilexpo.pl - oilexpo@exposilesia.pl

SteelMET 8. Międzynarodowe Targi Stali, Metali Nieżelaznych, Technologii i Produktów www.steelmet.pl - steelmet@exposilesia.pl

SURFPROTECT 9. Targi Zabezpieczeń Powierzchni www.surfprotect.pl - surfprotect@exposilesia.pl

TEZ Expo 4. Targi Produkcji i Zastosowania Elementów Złącznych www.tezexpo.pl - tezexpo@exposilesia.pl kontakt: tel. 32 78 87 514; 523; 541 | fax 32 78 87 522; 525

32 7887 596

ii Obróbki

l

rzemysłu

Z BRANŻY

METROLOGIA I BIOTECHNOLOGIA TARGACH EUROLAB Zaledwie kilka dni zostało do XVII Międzynarodowych Targów Analityki i Technik Pomiarowych EuroLab. W trakcie imprezy zainteresowani będą mogli wziąć udział m.in. w konferencjach dotyczących metrologii, które poprowadzą eksperci z Głównego Urzędu Miar oraz Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego.

Targi EuroLab odbędą się w dniach 18–20 marca w Centrum Targowo-Kongresowym MT Polska przy ul. Marsa 56c w Warszawie. Impreza, skierowana do profesjonalistów z branży laboratoryjnej i analitycznej, jest doceniana ze względu na bogaty program merytoryczny. Wśród wydarzeń zaplanowanych na pierwszy dzień targów znajdą się bezpłatne konferencje: „Bezmiar widma światłem mierzony”, „Mikrosonda elektronowa i jonowa – nowe kierunki badań mikrochemicznych nie tylko dla geologii” oraz „Polska biotechnologia: sukcesy, legislacja, perspektywy w 2015 r.”

Podczas tego ostatniego wykładu prof. dr hab. Tomasz Twardowski, przewodniczący Komitetu Biotechnologii PAN, będzie przekonywał o znaczeniu biotechnologii w odniesieniu do jej wpływu na rozwój gospodarki. Ta jedna z najbardziej efektywnych nowych technologii wykorzystuje metody inżynierii genetycznej, które stanowią podstawę do pozyskiwania bioenergii, biofarmaceutyków i biomateriałów.

Międzynarodowe Targi Analityki i Technik Pomiarowych EuroLab przyciągają przedstawicieli biznesu z całego świata.

20 marca, w ramach misji gospodarczej, odwiedzą je przedsiębiorcy z Indonezji oraz Indii, którzy poszukują w Polsce partnerów wśród producentów sprzętu medycznego i aparatury pomiarowej.

Równolegle z Targami EuroLab odbędą się IV Targi Techniki Kryminalistycznej CrimeLab, które przybliżą najnowsze osiągnięcia w technice kryminalistycznej. Więcej informacji można znaleźć na stronie www.targieurolab.pl.

Patronat Honorowy nad EuroLab 2015 i CrimeLab 2015 objęli: Janusz Piechociński – wiceprezes Rady Ministrów i Minister Gospodarki, Stanisława Prządka – przewodnicząca Sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, prof. dr hab.

Lena Kolarska-Bobińska – minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Cezary Grabarczyk – minister sprawiedliwości, nadinspektor Krzysztof Gajewski – komendant główny policji i prof. dr hab. Michał Kleiber – prezes Polskiej Akademii Nauk. Źródło: MT Targi R E K L A M A

Z BRANŻY

KOSMICZNE ZAWODY I KONFERENCJA W ŚWIĘTOKRZYSKIEM

Województwo świętokrzyskie będzie gościć w dniach 3–6 września uczestników konferencji Space Days Poland oraz drugiej edycji zawodów European Rover Challenge. – Zawody łazików marsjańskich oraz towarzyszące temu spotkania naukowe i biznesowe są ważnym punktem na mapie wydarzeń sektora kosmicznego w Polsce. To doskonała okazja do pokazania potencjału kadry inżynierskiej i osiągnięć studentów – ocenia Grażyna Henclewska, wiceminister gospodarki. Space Days Poland 2015 to nowe wydarzenie, organizowa-

ne przez województwo świętokrzyskie i Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości, które nawiązuje do odbywających się przed laty Dni Technik Satelitarnych oraz spotkań branży kosmicznej organizowanych przez PARP. To dwa dni konferencji, na którą zostaną zaproszeni przedstawiciele zagranicznych rynków (m.in. z Brazylii czy USA), zainteresowani nawiązaniem relacji biznesowych z polskimi firmami z sektora kosmicznego.

W konferencji wezmą również udział wybrani konstruktorzy łazików studenckich, którzy zachęcą do komercjalizacji swoich dotychczasowych osiągnięć naukowych. Przedstawiciele branży kosmicznej będą mieli okazję prezentować swoją ofertę na blisko 800 m2 powierzchni targowej. Wydarzenie odbędzie się w dniach 3–4 września w Best Western Grand Hotel Kielce. Więcej informacji o wydarzeniu na stronie www. spacedays.eu.

European Rover Challenge 2015 to druga edycja imprezy, która z dużym sukcesem odbyła się w zeszłym roku na terenie Centrum Nauki Leonardo da Vinci w świętokrzyskim Podzamczu. Wydarzenie przyciągnęło ponad 25 tys. odwiedzających, zaś w konkursie łazików

udział wzięło 10 drużyn z czterech kontynentów. W tym roku planowane jest poszerzenie formuły zawodów o specjalny tor dla robotów profesjonalnych, służących na co dzień m.in. w służbach mundurowych. Zawody odbędą się w dniach 5–6 września na terenie Centrum Nauki Leonardo da Vinci w Regionalnym Centrum Naukowo-Technologicznym w Podzamczu. – Kontynuacja ERC to sygnał, że wydarzenie zostało dobrze przyjęte zarówno przez publiczność, jak i zespoły studenckie z całego świata.

Mamy już zarejestrowane pierwsze drużyny z Polski, USA i Kanady. Prowadzimy także rozmowy z firmami i instytucjami, które chcą zaprezentować się podczas wydarzenia, w sekcji przeznaczonej na eksperymenty naukowe oraz pokazy nowych technologii – mówi Łukasz Wilczyński z Europejskiej Fundacji Kosmicznej, organizator wydarzenia. Więcej informacji o ERC na stronie www.roverchallenge.eu.

Zarówno Space Days Poland 2015, jak i European Rover Challenge 2015 są organizowane pod honorowym patronatem Ministerstwa Gospodarki. Źródło:Europejska Fundacja Kosmiczna

DANFOSS POLAND PERŁĄ KASZUB Oddział w Tuchomiu Danfoss Poland został uhonorowany nagrodą Starosty Kartuskiego – Perła Kaszub. Starosta Powiatu Kartuskiego, Janina Kwiecień, już od 14 lat nagradza najlepszych przedsiębiorców, społeczników i ludzi wielkiego serca, których działania przyczyniają się do rozwoju i promocji powiatu. Danfoss Poland znalazł się w tym zaszczytnym gronie i został wyróżniony za profesjonalizm działania, utrzymanie wysokiej marki produktów, rozpoznawalnych w kraju i za granicą oraz niesienie pomocy dzieciom z lokalnej społeczności. To wyjątkowe wyróżnienie odebrał Sławomir Garwacki, dyrektor zarządzający fabryką Danfoss Poland w Tuchomiu, która produkuje węzły cieplne, systemy ciepłej wody użytkowej, wymienniki ciepła oraz 14

rozwiązania z zakresu automatyki ciepłowniczej. – Ta nagroda to dla nas duży zaszczyt, ale i argument do jeszcze cięższej pracy na rzecz poprawiania komfortu życia naszego najbliższego otoczenia. Firma Danfoss może pochwalić się wieloletnią tradycją na polu odpowiedzialności społecznej.

Nasze produkty odpowiadają na wiele globalnych wyzwań klimatycznych i energetycznych. Poprzez dostarczane rozwiązania staramy się wpływać na zwiększenie komfortu życia. Podejmujemy też szereg inicjatyw na rzecz polepszenia funkcjonowania lokalnej społeczności. Od wielu lat wspieramy dzieci w zakresie zdrowia, edukacji oraz sportu – mówi Sławomir Garwacki, dyrektor zarządzający fabryką Danfoss Poland w Tuchomiu.

Gala wręczenia nagród odbyła się 20 lutego w Kartuskim Centrum Kultury.

Laureatów wyłoniła Kapituła Nagrody, składająca się z działaczy Powiatu Kartuskiego. Wręczono dwie Superperły, 12 Pereł, 14 wyróżnień i jedną Nagrodę Specjalną. Źródło: Danfoss

AUTOMATYKA

Z BRANŻY CzUjNiki i sysTEmy PomiaRowE

NowośCi

HYDRAULIKA NA MIARĘ PRZEMYSŁU 4.0

3/2015

Promocja

Oszczędzaj energię chroń środowisko!

• Dobrze zaprojektowane produkty, dostosowane do danego zastosowania • Bardziej dokładny pomiar procesów • Wysoka dokładność pomiarowa

REKLAMA

R E K L A M A

Fot. Guenther Polska

Czujniki kablowe firmy GUENTHER teraz także z Polski

Wszyscy eksperci zgadzają się, że Przemysł 4.0 wymaga ustandaryzowanych protokołów komunikacyjnych i języków programowania.

Już teraz rozpowszechnione są Pierwszym rodzajem czujników, które firma Guenther Polskasystemy zaczęła magistral typu fieldbus, łąwytwarzać w swoim zakładzie produkcyjnym w Długołęce, sąsterowania czujniki urząCoraz istotniejsze w ramach przemyczących z systemem słu 4.0 staje się połączenie produkcji dzenia działające w różnych technokablowe. Czujniki te są wykonywane przemysłowej z technologiami IT. Wy- z komponentów logiach, takie najwyższej jak napędyjakości, elektryczne, magania stawiane systemom są bardzo urządzenia hydrauliczne i pneumatyczwedle długoletniego doświadczenia i zaawansowanej technologii wysokie, a dodatkowo muszą one spro- ne. Wielu producentów maszyn poszło staćGuenther wymogom cyfrowych technologii. o krok dalej i zaczęło stosować protoGmbH z siedzibą w Niemczech.

Napędy hydrauliczne Bosch Rexroth koły komunikacji czasu rzeczywistego spełniają wszystkie kryteria. w sieciach Ethernet, takie jak sercos, Czujniki Guenthera charakteryzują rozwiązaniem również sprężyny zapoWykonano już najważniejszy kroksię EtherNet/IP czysą PROFINET. dużą wytrzymałością, dokładnością pobiegające załamaniom kabla. w procesie wprowadzania urządzeń Podłączenie urządzeń hydrauliczmiarową oraz elastycznością w ich Górna granica temperatury pracy hydraulicznych w erę przemysłu 4.0 nych do sieci Ethernet udostępnia dostosowaniu do potrzeb danej aplikacji. czujników zależy przede wszystkim od – udało się połączyć siłowniki hydrau- wszystkie opcje ich zdalnej diagnostyki Dzięki produkcji czujników w Polsce firma rodzaju materiału, z którego wykonano liczne z cyfrową elektroniką sterującą i zdalnej obsługi technicznej. Wszystjest w stanie zaproponować swoim klienprzewód przyłączeniowy, i wynosi ona kie elektroniczne układy sterowania są i przenieść funkcje sterowania na potom jeszcze lepszą cenę i jeszcze szybsze odpowiednio: ziomterminy oprogramowania.

Technologie opatrzone niepowtarzalnymi identyfirealizacji na ten asortyment, przy • PVC – do 105 °C hydrauliczne są już całkowicie pokrykatorami.

Technicy mający odpowiedzachowaniu najwyższej jakości.

• silikon – do 200 °C Czujniki kablowe znajdują zastoso- nie• uprawnienia teflon – do 250mogą °C te algorytmami zaimplementowanymi odczytywać wanie głównie przy pomiarze tempera• włókno szklane – 400 °C pobytu w oprogramowaniu, które automa- dane niezależnie oddomiejsca tury kompensują mediów płynnych i gazowych.

Za- i modyfikować Czujniki kablowe mogą on-line. być wykonatycznie nieliniowe działaparametry kres możliwości konfiguracyjnych czujnine również w wersji wodoodpornej, któnie napędów zbudowanych w tej techZdecentralizowane inteligentne ków jest bardzo szeroki, a ich konstrukra zapewnia także szczelność i niezanologii. Typowe sterowniki procesów, sterowanie i otwarte standardy umożcja może być dostosowana do indywiduwodność przy mediach zawierających takich jak przejście sterowania ru- liwiają oprogramowaniu systemów alnych wymagań ze użytkownika.

Czujniki parę i olej, w temperaturze do 300 °C. chem na sterowanie siłą czy(w działanie mogą być wykorzystywane zależności hydraulicznych Przykładowewykrywanie zastosowaniazmieniajączujników kontekstu i automatyczne dosynchroniczne, w prasach, są preod konstrukcjinp. i użytych materiałów) w za- cego tegosię rodzaju w przemyśle to: kresie temperatury od – 200 °C do 400 °C. stosowanie • rurociągisekwencji przemieszczeń. definiowane w fabrycznej konfiguracji Opcjonalnie czujniki mogą być wy- Właściwości • maszynyfizyczne i urządzenia oprogramowania.

Zdecentralizowane napędu nie mają posażone sterowanie w miejscu łączenia gilzy auz ka- już• znaczenia autoklawydla systemu sterowania inteligentne umożliwia blem w płaszcz teflonowy, który stano• urządzenia grzewcze tonomiczne działanie napędów i ich wyższego poziomu. Nie jest istotne, wi dodatkowe zabezpieczenie przed wil• piekarniki i kotły parowe samoczynną adaptację do zmien- czy przemieszczenie jest wywoływagocią. Częstym, dodatkowo stosowanym • chłodnie nych parametrów procesów. – Nasze ne• elektrycznie, elektromechanicznie wszelkie typy cieczy sterowniki są fabrycznie wyposażone czy• hydraulicznie.

Oznacza to przykłaprzemysł spożywczy w domyślne funkcje obsługi urządzeń dowo,Polecamy że stacje pras hydraulicznych także wykonane na bazie hydraulicznych, tak że użytkownik mogą odczytywać dane produktów czujników kablowych: • czujniki przylgowe opaskowe może je bezpośrednio konfigurować. z układów RFID i elastycznie dopaso• czujniki powierzchniowe.

W ten sposób wspieramy użytkowni- wywać działanie prasy do poszczególka w uruchamianiu osi hydraulicznych nych obrabianych przedmiotów bez koGUENTHER Polska Sp. z o.o.

– mówi Markus Rukaber, dyrektor nieczności angażowania operatora czy www.guenther.com.pl ds. zarządzania produktami firmy systemu sterowania wyższego poziomu.

Bosch Rexroth. Umożliwia to szybkie W ten sposób urządzenia hydrauliczne AutomAticonelektromecha2013 połączenie rozwiązań hydraulicznych dorównały urządzeniom Zapraszamy do współpracy z siecią informatyczną i ich optymal- nicznym i zaczęły spełniać wymagania i odwiedzenia naszego stanowiska ną kalibrację dla potrzeb konkretnych przemysłu 4.0.

– hala 1, stoisko D21. wymagań w trybie on-line. Źródło: Bosch Rexroth

Pomiary Automatyka Robotyka nr 1/2013

33

15

PRODUKTY

RĘCZNY PIROMETR DO APLIKACJI WYSOKOTEMPERATUROWYCH Raytek przedstawił nową serię pirometrów ręcznych do monitorowania temperatury z zakresu od 400 °C do 3000 °C w wysokotemperaturowych aplikacjach przemysłowych. Pirometry znajdą zastosowanie przy produkcji i przetwarzaniu stali, w przemyśle chemicznym i petrochemicznym oraz przy obróbce cieplnej i w elektrowniach.

Modele Raynger 3i Plus 1M i 2M mierzą promieniowanie w podczerwieni w zakresie krótkich fal (odpowiednio 1 µm i 1,6 µm), zapewniając dużą dokładność pomiaru.

Dzięki rozdzielczości optycznej, wynoszącej 250:1, krytyczne obiekty instalacji oraz produkty mogą być monitorowane z dużej odległości. Przy pomocy funkcji Red Dot można namierzać obiekty rozżarzone do czerwoności. Z kolei wykorzystanie odpornego na wysokie temperatury detektora ostrzegawczego „Red Nose” i alarmu zmniejsza ryzyko przegrzania pirometru, a więc również redukuje koszty napraw i zapewnia bezpieczeństwo operatora.

Nowy miernik jest urządzeniem o trwałej konstrukcji, odpornym na upadki z wysokości 1 m. Jego oprogramowanie obsługuje funkcje prezentacji i analizy danych oraz wyznaczania trendów. Pojemność wewnętrznej pamięci wystarcza do zarejestrowania 4900 punktów danych. Wraz z przyrządem producent dostarcza oprogramowanie Raytek DataTemp dla środowiska Windows, obsługujące transmisję danych do komputera w czasie rzeczywistym oraz umożliwiające późniejszą obróbkę wyników pomiarów. Źródło: Raytek

EPLAN DESIGN SPACE EXCHANGE W czasie integracji systemów sterowania w szafach sterowniczych dużą trudnością może być stworzenie zwartej konstrukcji, zajmującej mniej miejsca. Nowy program Eplan Design Space Exchange (DSE) upraszcza tworzenie modeli wirtualnych dla inżynierów systemów elektrycznych i sterujących, równocześnie pokonując bariery pomiędzy inżynierią projektu elektrycznego i mechanicznego. DSE obsługuje wymianę danych pomiędzy konstrukcją mechaniczną i technologią systemów sterowania w konstrukcji szaf rozdzielczych i sterowniczych. Ten moduł rozszerzający dla środowiska Eplan Pro Panel Professional, opracowany przez specjalistów z Eplan i specjalistów MCAD z Cideon, jest po raz pierwszy dostępny dla Platformy Eplan 2.4 i zapewnia kompatybilność z Autodesk Inventor w wersjach 2014 i 2015.

DSE bazuje na projekcie mechanicznym ze sparametryzowanymi modelami geometrycznymi 3D, podczas opracowywania których wzięto pod uwagę szczegółowe wymogi w zakresie ich lokalizacji na panelu lub w szafie sterowniczej.

DSE korzysta z przestrzennych danych CAD projektu szafy sterującej, udostępniając je Platformie Eplan jako podstawę projektu montażowego Eplan Pro Panel. Projekt przestrzenny, tworzony wewnątrz tej przestrzeni montażowej, odwołuje się do koncepcji automatyki z projektu elektrycznego. Cały osprzęt elektryczny przeznaczony do instalacji zostaje zamontowany wirtualnie, biorąc pod uwagę uwarunkowania przestrzenne i wymogi producenta w zakresie minimalnej odległości brzegów obudowy od innych obiektów. Źródło: AB-Micro

HONEYWELL PREZENTUJE NOWE DRUKARKI ETYKIET DLA PRZEMYSŁU Firma Honeywell poszerzyła swoją ofertę drukarek o nowe modele w podstawowej klasie. Proste i niedrogie drukarki etykiet z kodami kreskowymi są odpowiedzią na wzrastające potrzeby firm pod względem wydajności pracy w segmencie przemysłowym. Połączenie niezawodności produktu klasy przemysłowej z prostotą zwykłego urządzenia biurowego sprawia, że drukarki PD43 oraz kompaktowe drukarki PD43c znajdują zastosowanie w różnych dziedzinach przemysłu. Przeznaczone są do wykorzystania w centrach dystrybucji, w logistyce i w sektorze komuni-

16

kacji. Te nowe urządzenia pozwalają pracownikom na całym świecie realizować istotne z biznesowego punktu widzenia zadania, takie jak: drukowanie oznaczeń, etykiet magazynowych oraz

etykiet dla produktów farmaceutycznych. Dzięki drukarce PD43 lub jeszcze mniejszej PD43c udało się „zmieścić” najnowszą technologię druku w kompaktowej, a jednocześnie niezwykle wytrzymałej obudowie. W przeciwieństwie do konkurencyjnych produktów, które zmuszają do wyboru pomiędzy ceną a wydajnością, PD43 i PD43c potrafią w ekonomiczny sposób sprostać rosnącym potrzebom operacyjnym przedsiębiorstw, wspierając firmy w osiąganiu ich biznesowych celów bez obniżania wydajności. źródło: Honeywell

AUTOMATYKA

PRODUKTY

ENKODERY INKREMENTALNE PEPPERL+FUCHS Seria wytrzymałych obrotowych enkoderów inkrementalnych ENI11HD gwarantuje wytrzymałość w trudnych warunkach. W przemyśle stalowym, w stoczniach, kopalniach lub instalacjach morskich wymagane jest transportowanie materiałów ważących setki ton. Niezbędna do tego moc jest zapewniana przez duże silniki asynchroniczne. Wyjątkowo niezawodne enkodery obrotowe, takie jak nowe urządzenia z serii ENI11HD, są używane do przesyłania informacji zwrotnych umożliwiających sterowanie prędkością oraz kolejnością poszczególnych etapów procesu.

Ciągłe wibracje, silne uderzenia i prądy wytwarzane przez wał mają moc wystarczającą do zniszczenia łożysk kulowych w standardowych enkoderach obrotowych, ale nie w urządzeniach z serii ENI11HD. Te nowe inkrementalne enkodery Heavy-Duty są odporne

na takie tętniące prądy. Dzięki wytrzymałej konstrukcji tych enkoderów obrotowych na ich działanie nie wpływa prąd generowany przez napięcia indukowane oraz stałe obracanie się wałów w silnikach.

Nowe inkrementalne enkodery obrotowe serii ENI11HD są niezwykle odporne i zapewniają długi okres użytkowania

oraz wysoką niezawodność. Pokrywę skrzynki połączeniowej można obrócić cztery razy o 90°, co zapewnia większą elastyczność podczas montażu. Łatwe w użyciu złącza kablowe skracają czas montażu i umożliwiają używanie różnych kabli.

Najważniejsze cechy to: odporność na prądy generowane przez wały zwiększająca trwałość łożysk, dostęp do skrzynki połączeniowej z czterech stron umożliwiający elastyczny montaż, wytrzymała konstrukcja zapewniająca doskonałą odporność na bardzo silne uderzenia i drgania, wysoka klasa ochrony IP 66/ IP 67 i IP 69K umożliwiająca użytkowanie w trudnych warunkach oraz niezawodna praca w polach elektromagnetycznych o dużym natężeniu. Więcej informacji można znaleźć na stronie www.pepperl-fuchs.pl. Źródło: Pepperl+Fuchs R E K L A M A

Partner w automatyzacji produkcji i procesów przemysłowych

Ponad 32 000 produktów katalogowych...

Siłowniki pneumatyczne Napędy elektryczne Zawory Wyspy zaworowe Manipulatory Chwytaki Czujniki Systemy wizyjne Przewody i złączki i wiele innych...

www.festo.pl 3/2015

17

PRODUKTY

MGATE 4101-MB-PBS – BRAMA KOMUNIKACYJNA PROFIBUS MODBUS RTU/ASCII Brama komunikacyjna MGate 4101-MB-PBS firmy Moxa umożliwia konwersję między protokołami PROFIBUS a Modbus RTU/ ASCII. Pozwala to na zastosowanie w jednej aplikacji sterownika z obsługą PROFIBUS oraz Slave Modbus RTU/ASCII. Zaletą modułów MGate 4101-MB-PBS jest prosta i intuicyjna konfiguracja za pomocą dołączonego oprogramowania MGate Manager. Konfiguracja odbywa się w czterech krokach – dla każdego z nich przeznaczona jest osobna zakładka w oprogramowaniu MGate Manager.

W pierwszej zakładce definiujemy nazwę urządzenia oraz możemy ustawić hasło zabezpieczające dostęp. Druga za-

kładka pozwala na ustawienie protokołu Modbus.

Możemy tutaj wybrać rodzaj protokołu (RTU/ ASCII, Master/Slave), ustawić parametry portu szeregowego oraz ID urządzenia Modbus.

Kolejna zakładka pozwala na ustawienie adresów PROFIBUS z zakresu 100–125.

Ostatnia zakładka służy do mapowania wejść/ wyjść. Jeżeli będziemy używali trybu Modbus Slave, sami musimy zadbać o zdefiniowanie wejść/wyjść. Natomiast w przypadku trybu Modbus Master do dyspozycji jest funkcja Quick Link, która automatycznie wykona mapowanie. Oprócz konfiguracji oprogramowanie MGate Manager udo-

stępnia funkcje diagnostyczne, pozwalające w razie problemów z komunikacją odnaleźć przyczynę problemu.

MGate 4101-MB-PBS został zaprojektowany z myślą o pracy w trudnych przemysłowych warunkach. Metalowa obudowa z uchwytem do montażu na szynie DIN zapewnia odpowiednią wytrzymałość mechaniczną. Standardowy model może pracować w temperaturze od 0 °C do +60 °C. Dostępny jest również model, dla którego temperatura pracy wynosi od –40 °C do +70 °C. Opcjonalnie dostępna jest również optoizolacja dla portu PROFIBUS. Producent zastosował redundantne zasilanie oraz przekaźnik alarmowy, który może być uruchomiony w zdefiniowanych sytuacjach. Więcej informacji na stronie: https://www.elmark.com.pl/pl/sklep/ moxa/mgate-4101-mb-pbs Źródło: Elmark Automatyka

R E K L A M A

KODOWANE WKŁADY CK Oryginalność rozwiązań to podstawowa wartość ILME, jednego z wiodących producentów złączy przemysłowych na świecie. W przypadku zastosowania obok siebie wielu tego samego typu złączy koniecznością staje się wprowadzenie we wkładach kodowania.

Ma to na celu uchronienie użytkownika przed niewłaściwym podłączeniem, a tym samym przed uszkodzeniem urządzenia. Producent ILME jako pierwszy na rynku oferuje możliwość kodowania w najbardziej popularnych wkładach trzy- oraz czterostykowych. Kodowanie ma zastosowanie we wkładach śrubowych oraz klatkowych. Maksymalnie możemy zastosować cztery warianty kodowania.

Rodzina wkładów trzy- oraz czterostykowych obejmuje produkty o prądzie 10 A i napięciu 230/400 V. Kodowane wkłady ILME są kompatybilne ze wszystkimi do tej pory stosowanymi na rynku z tego samego zakresu złączy trzy- oraz czterostykowych. Więcej informacji można znaleźć na stronie www.conprod.pl. Źródło: Conprod

18

AUTOMATYKA

PRODUKTY

UNIWERSALNY MODUŁ WEJŚĆ/WYJŚĆ ADAM-6024 Firma Advantech stworzyła wyjątkowo wszechstronny moduł wyposażony w wejścia i wyjścia (zarówno analogowe, jak i cyfrowe). Dzięki temu ADAM6024 pozwala na tworzenie bardzo elastycznych aplikacji z wykorzystaniem nawet pojedynczego urządzenia.

Sześć różnicowych wejść analogowych modułu ADAM-6024 wyposażono w 16-bitowy przetwornik AC, podczas gdy wyjścia analogowe mają rozdzielczość 12 bitów. Możliwa jest indywidualna konfiguracja zakresów każdego z wejść/wyjść (±10 V, 0–20 mA, 4–20 mA). Dwa wejścia cyfrowe mogą pracować w trybach wet/dry contact, wyjścia cyfrowe zrealizowane są zaś jako otwarty kolektor. Moduł wyposażono w interfejs Ethernet 10/100Base-T, przez który można komunikować się za pomocą protokołu Modbus/TCP.

Temperatura pracy może wynosić od –10 °C do +70 °C, zasilanie: 10– 30 V DC, pobór mocy – 4 W. Montaż na szynie DIN lub naściennie.

Charakterystyczne dla serii ADAM-6000 są funkcje GCL (pozwala to na zaimplementowanie w module prostej logiki – do 16 reguł – dzięki czemu w prostszych aplikacjach jest możliwość kompletnego pominięcia jednostki nadrzędnej) i P2P (daje możliwość przekazywania za pomocą sieci Ethernet stanów sygnałów bezpośrednio pomiędzy modułami, bez pośrednictwa jednostki nadrzędnej). Moduł 6024 może pracować jedynie jako odbiornik – w ten sposób wyjściami analogowymi można wyprowadzić sygnały wcześniej przekazane P2P przez Ethernet (np. z modułu ADAM-6017 – 8AI). Źródło: Elmark Automatyka

Firma WObit wprowadziła do oferty nowy programowalny czteroosiowy kontroler MIC488 własnej produkcji. Jego główną funkcją jest sterowanie do czterech napędów krokowych lub serwonapędów w trybie krok/kierunek. Kontroler umożliwia także podłączenie enkoderów inkrementalnych do nadrzędnej kontroli pozycji. Oprócz uniwersalnych wejść/wyjść oraz dwóch 3/2015

wejść 0–10 V dostępne są także porty komunikacyjne (RS-232, RS-485), pracujące w protokole Modbus (slave), pozwalające na komunikację np. z panelami HMI. Dedykowane oprogramowanie pozwala w prosty sposób skonfigurować trajektorię ruchu napędów, a także tworzyć programy sterujące napędami, wyjściami oraz reagować na stany wejść lub wartości zmiennych komunikacyjnych. Tworzenie programów ruchu odbywa się w intuicyjnym środowisku poprzez komendy tekstowe. MIC488 może zastąpić tradycyjny sterownik programowalny (PLC) wszędzie tam, gdzie konieczna jest precyzyjna kontrola kilku napędów. Źródło: WObit

R E K L A M A

PROGRAMOWALNY CZTEROOSIOWY KONTROLER

19

PRODUKTY

AUTOMATICON 2015

CZUJNIK PUNKTU ROSY TYPU HC2-LDP Szwajcarska firma Rotronic AG, z 50-letnim doświadczeniem na rynku, poszerzyła swoją ofertę o czujnik punktu rosy typu HC2-LDP. W sondzie wykorzystano najnowszą technologię AirChip4000, dzięki której wynik pomiaru określany jest na podstawie średniej z 8000 próbek, uzyskanych w odstępie 2 s. W połączeniu z nowym sensorem pojemnościowym HygroMer LDP-1 zapewnia to wysoką dokładność pomiarów punktu rosy (±2 K Td w zakresie od –50 °C do +20 °C Td oraz ±3,5 K Td w zakresie od –60 °C do +50 °C Td) i temperatury (±0,2 K w 23 °C) oraz bardzo dobrą powtarzalność.

Sonda jest kompatybilna z przetwornikami Rotronic serii HygroFlex5, Hygroflex8, PressureFlex4 oraz miernikami

ręcznymi HygroPalm22 i HygroPalm23. Głównym zastosowaniem wprowadzonego na rynek urządzenia są pomiary wilgotności w systemach sprężonego powietrza, gdzie czujniki mogą być używane zarówno do monitorowania układu, jak i regulacji systemu osuszania. Ponadto urządzenie znajduje zastosowanie wszędzie tam, gdzie ko-

nieczne jest unikanie kondensacji pary wodnej, np. przy produkcji półprzewodników, paneli słonecznych, baterii, w przełącznikach wysokiego napięcia z SF6 czy suszeniu tworzyw sztucznych. Rotronic dostarcza również sondy z certyfikatem EX do stref z wymaganiami ATEX. Opcjonalnie można zastosować komorę pomiarową ze zdefiniowanym przepływem na poziomie 1 l/min (przy ciśnieniu 8 bar) i szybkim złączem, co zwiększa zakres pracy sondy do 16 bar (100 bar tylko przy LDP-MCS). Komora dostępna jest w wykonaniu ze stali nierdzewnej oraz POM. Każda sonda dostarczana jest w komplecie z fabrycznym certyfikatem wzorcowania. Źródło: B&L

R E K L A M A

Nowa seria przetworników ciśnienia typu NPC

opartych na piezorezystancyjnych sensorach ceramicznych •

szeroki zakres zastosowania, także do mediów agresywnych

• • •

zakres ciśnień od 0,5 bar do 600 bar temperatura medium od –40 oC do 135 oC w zakresie o szerokości 70 oC kompensacja błędu temperaturowego do 0,01 %/ oC standardowa dokładność pomiaru 0,5%, opcjonalnie 0,25 % i 0,1 % przyłącza procesowe dostępne w ok. 30 rodzajach zgodnie z normami ISO 7, DIN3852, EN837, KS, ANSI/ASME B1.20.1, SAE, DIN 16288

• •

tel.: (22) 615 63 56, fax: (22) 615 70 78, email: peltron@home.pl

NOWY MODEL RASPBERRY PI 2 MODEL B DOSTĘPNY W OFERCIE RS COMPONENTS RS Components wprowadził do oferty nowy model komputera Raspberry Pi 2 Model B. Następna generacja małych jednopłytowych komputerów Raspberry Pi 2 dostępna jest do kupienia poprzez stronę internetową www.rs-online. com.

Bazując na dużej popularności pierwszego modelu Raspberry Pi, przeznaczonego zarówno dla odbiorców biznesowych, prywatnych, jak i dla edukacji, nowy model został znacząco ulepszony. Raspberry Pi 2 Model B ma m.in. szybszy procesor oraz podwojoną w stosunku do wcześniejszego modelu pamięć – 1GB. Zwiększona moc obliczeniowa oraz pamięć posłuży użytkownikom do tworzenia bardziej zaawansowanych aplikacji. Źródło: RS Components

P R O M O C J A 20

29

AUTOMATYKA

PRODUKTY

WENTYLATORY IP68 TME

Sunon, producent wentylatorów i dostawca specjalnych systemów do chłodzenia, wprowadził do oferty wentylatory z klasą szczelności IP68.

Klasa ta całkowicie chroni urządzenia przed działaniem pyłu oraz zabezpiecza przed zalaniem przy ciągłym zanurzeniu i zwiększonym ciśnieniu wody (do 1 m głębokości). Aby uzyskać tę klasę szczelności, inżynierowie firmy Sunon opracowali proces kompletnego zalewania silników wentylatorów specjalną powłoką, podczas gdy znane na rynku konstrukcje mają tylko powłoki ochronne lub są klejone. Podczas tego procesu pokrywa się specjalną zalewą 100 proc. silnika, płytki elek-

tronicznej i łączenia przewodów, dając ochronę całego newralgicznego układu przed kurzem i wnikaniem wody. Producent oferuje także wykonania wentylatorów zabezpieczonych przed działaniem rdzy i przygotowanych do pracy w środowisku dużego zasolenia.

Wentylatory Sunon z IP68 są przeznaczone do zastosowań w bardzo trudnym środowisku, spotykanym w takich aplikacjach, jak: urządzenia telekomunikacyjne na zewnątrz, przetwornice do systemów solarnych, fabryki, pokłady łodzi itp., oświetlenie LED na świeżym powietrzu i wiele innych. Obecnie dostępne są modele 80 mm × 80 mm × 25 mm, 80 mm × 80 mm × 32 mm,

92 mm × 92 mm × 25 mm, z napięciem 12–48 V i przepływem powietrza 50– 75 CFM. Oferta będzie stale poszerzana.

W przypadku dużych serii możliwe jest dostosowywanie modeli na żądanie klientów.

Wentylatory z IP68, w zależności od modelu, dostępne są ze stanu magazynowego lub na specjalne zamówienie u wyłącznego dystrybutora – firmy Transfer Multisort Elektronik, która oferuje także wsparcie techniczne i pomoc w projektowaniu aplikacji. Serie z wysokim IP (68 lub alternatywnie 56) rozpoczynają się od liter GF dla napięcia zasilania 12 V DC i GE dla 24 V DC i 48 V DC. Źródło: Transfer Multisort Elektronik R E K L A M A

3/2015

21

PRODUKTY

MODUŁ DO SIECI PROFINET Z 16 PORTAMI IO-LINK Rodzina masterów IO-Link firmy Balluff powiększyła się o nowy produkt. Nowy moduł PROFINET jest pierwszym masterem z 16 portami IO-Link.

Gwarantuje maksymalną elastyczność dzięki wyświetlaczowi, zintegrowanemu przełącznikowi sieciowemu oraz serwerowi www. W połączeniu z modułami wejść/wyjść z interfejsem IO-Link istnieje teraz możliwość przetwarzania do 272 sygnałów w jednym węźle sieci. W porównaniu do dotychczasowych rozwiązań pozwala to na jeszcze

większe oszczędności w przeliczeniu na wejście cyfrowe. Z nowym masterem IO-Link można w pełni wykorzystać możliwości sieci PROFINET,

aż do poziomu czujników i elementów wykonawczych, w niespotykanym dotychczas zakresie.

Podobnie jak aktualnie oferowane moduły do sieci PROFINET firmy Balluff, 16-portowy master ma wbudowany wyświetlacz oraz zintegrowany przełącznik sieciowy, który pozwala na budowę liniowej struktury sieci PROFINET. Pełna diagnostyka modułu wraz z dodatkowymi funkcjonalnościami dostępna jest w czasie rzeczywistym z poziomu wbudowanego serwera www.

Do jego obsługi potrzebna jest tylko standardowa przeglądarka internetowa. Źródło: Balluff

EDR – NOWA EKONOMICZNA SERIA ZASILACZY NA SZYNĘ DIN EDR to nowa seria zasilaczy na szynę DIN w ofercie firmy Mean Well. Ciesząca się dużym powodzeniem niezawodna rodzina zasilaczy SDR doczekała się swojego ekonomicznego odpowiednika.

Ta nowa generacja zasilaczy jest tańszym odpowiednikiem przeznaczonym do stosowania w mniej wymagających aplikacjach. Modele o mocy 75 W, 120 W i 150 W wykonane są w wąskich obudowach o tych samych wymiarach, co zasilacze SDR. Model

EDR-75 ma zaledwie 32 mm szerokości, a modele EDR-120 i EDR-150 40 mm.

Urządzenia akceptują szeroki zakres napięcia wejściowego od 90 V AC do 260 V AC, natomiast na wyjściu dostępne są napięcia 12 V, 24 V i 48 V (w modelu EDR-150 tylko 24 V) z możliwością korekcji napięcia za pomocą potencjometru.

Zasilacze tej serii zostały zaprojektowane bez wbudowanego wentylatora, pracują w zakresie temperatury od –20 °C do +60 °C i osiągają

sprawność do 88,5 %. Urządzenia wyposażone są w zabezpieczenia przeciążeniowe, przeciwzwarciowe, nadnapięciowe i termiczne, a poprawny stan pracy sygnalizowany jest diodą LED. Seria EDR zgodna jest z normami UL, CUL, CB, TUV i CE i spełnia standard EN 61000-6-2 oraz EN 55022 klasy A. Modele serii EDR są odpowiednie do aplikacji automatyki przemysłowej, urządzeń produkcji, elektromechaniki, elektroniki, telekomunikacji i wszędzie tam, gdzie potrzebny jest dobry i ekonomiczny zasilacz. Więcej informacji można znaleźć na stronie: https://www.elmark.com.pl/pl/sklep/ meanwell/seria-edr-75-150w. Źródło: Elmark Automatyka

R E K L A M A

I M A G I N G I S O U R PA S S I O N

Wizja dla Automatyki Spotkajmy się na targach AUTOMATICON 17-20 marzec, Stoisko P6, Hala 4

Kamery Inteligentne Inteligentne czujniki 3D Komponenty do Systemów Wizyjnych

www.stemmer-imaging.pl

22

+48 664 921 922

sales@stemmer-imaging.pl

AUTOMATYKA

PRODUKTY

FRAME GRABBERY EURESYS – EKONOMIA BEZ KOMPROMISÓW Euresys oferuje kompletną gamę kart akwizycji: od analogowych do CoaXpress PCIe 3.0 – pierwszej na rynku karty CoaXpress z szyną PCIe 3.0. Charakterystyczne jest, że mimo zaawansowania technicznego i jakości EURESYS utrzymuje ceny poniżej konkurencji. Przykładem mogą być karty z interfejsem analogowym Picolo Junior 4 (85 euro) czy

Cameralink: Grablink Base (399 euro).

Pełna oferta Euresys jest dostępna na stronie: www.euresys.com/.

LINESCAN CMOS E2V

ANALOGOWA KAMERA 140 DB

Wiodący producent kamer linescan, e2v, wprowadził matryce CMOS w serii UNiiQA+ *PoCL. Jest to obecnie najszybsza, najtańsza i najbardziej uniwersalna kamera na rynku. Oparta na własnej technologii czujników CMOS kamera UNiiQA+ jest dostępna w całym zakresie rozdzielczości od 0,5 k do 16 k pikseli, z prędkością do 100 kHz w kolorze, jak i w trybie mono. Piksel 5 um pozwala na użycie obiektywu C-mount do rozdzielczości 4 k pikseli.

UNiiQA+ rewolucjonizuje myślenie o kamerach, wprowadzając modele o multirozdzielczości w dwóch klasach szybkości. Dzieki temu e2v oferuje kamery dostosowane do wymagań technicznych i ekonomicznych. Wersja USB3 będzie dostępna w drugiej połowie roku.

Holenderska kamera 8Pico-Cam firmy M8 R&D, z czujnikiem NSC0902 WDR produkcji NIT, jest przeznaczona do kontroli procesu spawania. Kamera wyróżnia się logarytmiczną charakterystyką pozwalającą osiągnąć 140 dB dynamiki obrazu. Kamera 8Pico-Cam jest monochromatyczną kamerą analogową o wymiarach 20 mm × 20 mm × 18 mm. Standardowy sygnał wyjściowy video B&W PAL/NTSC (768 × 576), zasilanie 5–9 V, optyka M12 (S-Mount). Obraz można wysłać bezpośrednio na monitor analogowy standardowym złączem.

A1pixel jest dystrybutorem komponentów i systemów wizyjnych.

Kontakt a1pixel@a1pixel.pl. Źródło: www.A1pixel.pl

R E K L A M A

Pepperl+Fuchs Sp. z o.o. ul. Marsa 56b, 04-242 Warszawa Tel. +48 22 256 97 70

Niezawodne i kompletne rozwiązania dla automatyki przemysłowej Czujniki zbliżeniowe Czujniki fotoelektryczne Przemysłowe systemy wizyjne Czujniki ultradźwiękowe Enkodery obrotowe Systemy pozycjonowania Czujniki wychylenie i przyspieszenia Systemy AS-i Systemy identyfikacji

3/2015

Industrial Sensors Zapraszamy na Targi Automaticon Warszawa, 17–20 marca Czekamy na Państwa w Hali 1 stoisko A15

23

PRODUKTY

WIELKA SIŁA DRZEMIE W DROBNYM ROBOCIE Racer 999 to wszystkie najważniejsze parametry na najwyższym poziomie – powtarzalność bez utraty szybkości i siła bez utraty zwinności.

Zasięg 999 mm powoduje, iż robot jest idealny dla aplikacji wymagających pracy na ograniczonej powierzchni, do których można zaliczyć montaż, przemieszczanie, spawanie łukowe oraz obsługę maszyn. Pierwsze ze skojarzeń z robotem RACER 999 to dynamika ruchu, którą widać nawet wtedy, gdy robot pozostaje w spoczynku. Zwinność i precyzję Racera 999 widać w najdrobniejszych szczegółach – w kształcie ramienia i w specjalnych zakrzywieniach krawędzi zapewniających pokonanie ruchu pomiędzy punktami programu z najwyższą prędkością, nieosiągalną dla większości innych robotów na rynku.

Racer 999 powstał w odpowiedzi na potrzeby rynku.

To robot, który zapewni tę samą wydajność dla każdej aplikacji, do jakiej przystosowany był starszy brat wersji 999, Racer 7-1.4, z jednoczesnym mniejszym obszarem roboczym i mniejszą ilością zajmowanego miejsca.

Mimo że robot został zaprojektowany dla ładowności 7 kg, w zastosowaniu w aplikacji pick&place robot jest w stanie udźwignąć do 10 kg przy ograniczonym wychyleniu piątej osi. Konstrukcja podstawy robota zapewnia maksymalną stabilność, system sterowania oraz algorytm ruchu – E-motion RACERa 999 optymalizuje wszelkie ruchy robota i zwiększa ich płynność, powodując redukcję czasu cyklu, aż do 25 proc.

Niewielki kontroler piątej generacji C5G Compact zapewnia mniejsze zużycie energii dzięki zainstalowanemu Systemowi Zarządzania Energią „eComau”. Dystrybutorem produktu jest firma Comau Poland Sp. z o.o. Więcej informacji można znaleźć na stronach www.comau.com i www.comauonline.pl.

ZDALNY SERWIS INSTALACJI Z ROUTEREM UBIQUITY RM10/11 firmy ASEM to seria routerów Ubiquity, które oprócz funkcji zdalnego dostępu serwisowego udostępniają możliwość logowania danych historycznych i wysyłania alarmów.

Routery serii RM, oprócz podstawowych funkcjonalności zdalnego dostępu serwisowego (zapewnionych przez routery serii RK), pozwalają na logowanie danych historycznych. Dane są przechowywane w lokalnej pamięci routera i mogą być w prosty sposób pobrane na dysk twardy komputera z wykorzystaniem aplikacji Control Center. Dodatkowo istnieje możliwość ustawiania powiadomień alarmowych za pośrednictwem e-maili lub SMS-ów, a także tworzenia ekranów graficznych, do których dostęp można uzyskać z poziomu aplikacji Control Center, aplikacji mobilnej Premium HMI Mobile lub przeglądarki internetowej.

Routery RMxx występują w dwóch wersjach sprzętowych: Ethernet (RM10) i Ethernet plus GSM (RM11). Oba typy urządzeń mają wbudowane interfejsy: 2 × Ethernet, RS-232/422/485, USB 2.0, a także dwa wejścia cyfrowe 24 V i dwa wyjścia cyfrowe 24 V DC – 200 mA. RM11 są wyposażone w modem 2G/3G/3G + EDGE/HSPA. Routery Ubiquity udostępniają funkcje zdalnego dostępu serwisowego następującym systemom automatyki: złożonym z urządzeń bez portów Ethernet, systemom bez panelu operatorskiego lub komputera IPC, instalacjom, w których chcemy uniknąć bezpośredniego połączenia panelu operatorskiego lub IPC z Internetem, instalacjom, w których nie chcemy instalować oprogramowania Ubiquity na panelu operatorskim lub IPC. Źródło: Sabur

Źródło: Comau

MECHANIZMY WSPIERAJĄCE RAPORTOWANIE W STEROWNIKACH HORNER APG Sterownik firmy Horner APG wyposażony jest w szereg mechanizmów raportowych. Wbudowane w oprogramowanie proste narzędzie Report Editor pozwala skonfigurować własne raporty, które będą generowane w chwili spełnienia określonego warunku. Elementami raportu może być statyczny tekst oraz elementy czytane z pamięci sterownika – wartości rejestrowe, zmienne typu ASCII oraz tabele danych. Raport generowany jest automatycznie po załączeniu bitu wyzwalającego i może zostać wysła-

24

ny do drukarki podłączonej do portu szeregowego sterownika lub zapisany w postaci pliku txt na karcie pamięci MicroSD zainstalowanej w urządzeniu. Nazwa pliku, pod jaką raport zostanie zapisany, jest konfigurowalna. W nazwie pliku można zaszyć datę i godzinę utworzenia oraz numer porządkowy raportu.

Sterowniki Horner pozwalają na wykonanie automatycznego zrzutu aktualnie wyświetlanego ekranu do pliku jpg

lub bmp. Taka funkcjonalność okazuje się szczególnie przydatna, gdy na panelu HMI wyświetlamy elementy graficzne, takie jak trendy, tabele, grafiki, których nie można zapisać jako element raportu. Źródło: ASTOR

AUTOMATYKA

PRODUKTY

PSENCODE – NOWE KODOWANE CZUJNIKI BEZPIECZEŃSTWA Firma Pilz wprowadziła do oferty nowe kodowane czujniki bezpieczeństwa PSENcode w wąskiej obudowie.

Kodowane czujniki bezpieczeństwa PSENcode wykorzystywane są głównie do monitorowania położenia osłon.

Czujniki PSENcode idealnie nadają się do instalowania na bramkach, pokrywach lub klapach. W porównaniu z konstrukcją kompaktową mają obudowę o 13 mm wysokości, przy zachowaniu tej samej szerokości.

Dzięki zastosowaniu technologii RFID kodowane czujniki bezpieczeństwa PSENcode łączą w sobie maksymalną ochronę przed manipulacją przy minimalnych wymaganiach przestrzennych. Nowy produkt serii PSENcode umożliwia również instalację na bramkach, pokrywach oraz klapach nawet dla czterech kierunków wzbudzenia i zbliżenia, a także dla dwóch różnych kierunków odległości.

Uniwersalność czujnika PSENCode zapewnia projektantom wysoki stopień swobody przy budowie maszyn.

Możliwe jest zatem wdrażanie aplikacji, które były poprzednio realizowane z użyciem jedynie magnetycznych czujników bezpieczeństwa. Źródło: Pilz

N o w y p ro d u kt przeznaczony jest do mocowania, regulacji i zablokowania położenia elementu w żądanej pozycji. Element pozycjonujący GN 355 to idealne rozwiązanie do wszelkiego typu maszyn i urządzeń, gdzie istotną kwestią jest uzyskanie odpowiedniego stopnia względnego położenia współpracujących części. Świetnie sprawdzi się w urządzeniach etykietujących i drukujących, gdzie wymagane jest dokładne pozycjonowanie podzespołów. Również urządzenia montażowe, szczególnie dla mniejszych elementów, jak np. elementy elektroniki, aparatury medycznej, są idealną aplikacją dla GN 355. Nie można też zapomnieć o maszynach pakujących, gdzie poszczególne człony urządzenia ściśle ze sobą współpracują, a ich wzajemna regulacja odbywa się w ostatnim etapie montażu całej linii.

Precyzyjne ustawienie i poziomowanie maszyn lub ich części jest czę3/2015

sto kluczowym parametrem wymaganym dla ich prawidłowego działania.

Jest też ono istotne dla uzyskania optymalnej wydajności i żywotności maszyn. GN 355 jest właśnie odpowiedzią na takie wymagania. Elementy pozycjonujące GN 355 składają się z kilku podstawowych części. Cylindryczny korpus z gwintem zewnętrznym wkręcany jest bezpośrednio do elementu regulowanego, a jego podstawa opiera się na podkładce sferycznej. Podkładka zapewnia prawidłowe wzajemne ułożenie pozycjonowanych elementów. Obie części, czyli podkładka sferyczna i korpus, spięte są śrubą DIN 912 z podkładką DIN 433. Śruba ta mocuje cały element pozycjonujący do konstrukcji maszyny, względem której będzie odbywać się pozycjonowanie. Więcej informacji na stronie www.elesa-ganter.pl. Źródło: Elesa+Ganter

R E K L A M A

REWOLUCJA W POZYCJONOWANIU – ELEMENTY POZYCJONUJĄCE GN 355

25

PRODUKTY

ADVANTECH PANELEXPRESS – UNIWERSALNY SOFTWARE Advantech PanelExpress to wszechstronne, a jednocześnie przystępne cenowo narzędzie, pozwalające na stworzenie elastycznego systemu sterowania. Korzystając z komputera klasy PC, wyposażonego w oprogramowanie HMI, można korzystać z jego wszelkich zasobów i portów, co daje prawie nieograniczone możliwości.

PanelExpress wykorzystuje PC jako HMI, dzięki czemu można używać wszelkich zasobów takiego komputera (moc obliczeniową, różnorodne porty komunikacyjne, multimedia itd.). Projekt aplikacji tworzony jest w darmowym narzędziu WebOP Designer, które pozwala na szybkie i bezproblemowe uzyskanie pożądanych efektów. Na etapie projektowania panelu dostępnych jest ponad 50 bloków (takich jak przełączniki, wyświetlacze wartości, wykresy czy animowane gify), dzięki czemu każdy proces może być właściwie opisany. Dużym plusem jest też nieograniczona liczba zmiennych wewnętrznych, wykorzystywanych w programie (liczba zmiennych zewnętrznych, tj. tagów, zależy od licencji).

PanelExpress wspiera ponad 380 protokołów komunikacyjnych różnych producentów (w tym np. SIMATIC S7-1200 czy BACNet), dzięki czemu nie będzie problemu z integracją w większości systemów. Makra obsługiwane przez PanelExpress dodatkowo poszerzają spektrum możliwych działań (choćby nieliniowa konwersja danych). Podstawowo wbudowanych jest 16 portów komunikacyjnych, jednak jest możliwe stworzenie układu podlinków (do 255 dla portu szeregowego i 128 dla Ethernetu). Dla bezpieczeństwa danych i aplikacji można stworzyć system uprawnień dla dziewięciu kategorii użytkowników, różniących się dostępem zarówno do ekranów, jak i poszczególnych bloków. Źródło: Elmark Automatyka R E K L A M A

CONRAD BUSINESS SUPPLIES WPROWADZA DO OFERTY ZŁĄCZKI INSTALACYJNE FIRMY WAGO Złączki instalacyjne Compact z serii WAGO 221, które dołączyły do oferty produktowej Conrad Business Supplies, są o 40 proc. mniejsze niż poprzednie wersje. Mają nowe funkcjonalności pozwalające przyspieszyć oraz uprościć instalację. Cała seria obejmująca trzy miniaturowe produkty (2-, 3-, 5-pinowe) została zoptymalizowana pod kątem łatwości użycia. Pasuje ona do przewodów każdego rodzaju.

Nowa seria Wago 221 została opracowana w odpowiedzi na zapotrzebowanie na łatwość montażu oraz coraz częstsze stosowanie złączek w produktach końcowych, bardziej ograniczonych przestrzennie, takich jak puszki przyłączeniowe.

Produkty cechują się przezroczystą obudową, która umożliwia kontrolę wzrokową właściwego wprowadzenia przewodów i zdjęcia izolacji na odpowiedniej długości, mają dźwignie wymagające małej siły nacisku i dwa otwory pomiarowe, odpowiednie do standardowych końcówek pomiarowych. Oferowane są złączki 2-, 3- i 5-pinowe do łączenia przewodów różnego rodzaju w dowolnej kombinacji o przekroju od 0,14 mm2 do 4 mm2 (24–12 AWG). Źródło: Conrad Business Supplies

OBSŁUGA MODUŁÓW I/O AXIOLINE F PRZEZ WSZYSTKIE SIECI Powiększyła się grupa produktów I/O Axioline F przeznaczonych do montażu w szafach sterowniczych.

Wraz z pojawieniem się nowych elementów I/O i modułów funkcyjnych urządzenia te mogą być obsługiwane przez wszystkie dostępne sieci. Dzięki łącznikom magistrali możliwe jest teraz łączenie się z EtherCAT lub Modbus/TCP (UDP) oraz PROFINET i Sercos 3. Dodatkowy łącznik magistrali umożliwia podłączenie do systemu magistrali PROFIBUS. W grupie tych produktów (modułów funkcyjnych) seria Axioline F jest rozszerzona o rozwiązanie, które łączy w sobie trzy rodzaje interfejsu szeregowego (RS-232, RS-485 i RS-422) w jednym terminalu. Oznacza to zwiększenie możliwości magazynowania (zapisywania) w pamięci i elastyczność stosowania.

Sta

Źródło: Phoenix Contact

26

AUTOMATYKA

ad_NewProd

PRODUKTY

ROZSZERZALNY NX-SAFETY POWIĘKSZA RODZINĘ STEROWNIKÓW BEZPIECZEŃSTWA Nowy, niezależny system NX-Safety jest wydajnym, modułowym i łatwym w instalacji i uruchomieniu sterownikiem bezpieczeństwa, który dzięki możliwości dopasowania może skutecznie spełniać wymagania wielu różnych aplikacji bezpieczeństwa. Możliwość rozszerzania pozwala na wysoką skalowalność od systemów kompaktowych zawierających jedynie kilka wejść i wyjść, po bardzo rozbudowane aplikacje wymagające do 256 sygnałów wejść/wyjść.

Nowy, niezależny sterownik NX-Safety jest zgodny z platformą Sysmac (jedno oprogramowanie narzędziowe dla całej rodziny maszyn lub linii produkcyjnej), zharmonizowany (integruje sterowanie obwodami bezpieczeństwa ze standardowym sterowaniem maszyny) i otwarty na różne sposoby komunikacji i standardy programowania układów bezpieczeństwa.

Ostatecznie powstał wydajny i niezawodny system bezpieczeństwa osiągający poziom Pl e, zgodnie z wymaganiami norm EN 13849-1 i SIL3, zgodnie z IEC 61508. NX-Safety to niezależny system bezpieczeństwa, pozwalający połączyć do 63 modułów z możliwością swobodnego wyboru przez użytkownika pomiędzy wejściami i wyjściami bezpieczeństwa a standardowymi oraz pomiędzy

sygnałami cyfrowymi a analogowymi w zależności od wymagań projektu. Sterownik bezpieczeństwa zapewnia dużą pojemność programu i zawiera wiele użytecznych funkcji, takich jak automatyczne przywracanie konfiguracji, znacząco upraszczających programowanie, uruchamianie i użytkowanie.

Wejścia typu NX-Safety pozwalają na bezpośrednie połączenie każdego z urządzeń bezpieczeństwa: wyłączników elektromechanicznych, bezdotykowych czujników, rygli, mat i krawędzi bezpieczeństwa, wyłączników zezwalających, jednowiązkowych, optycznych czujników bezpieczeństwa, kurtyn świetlnych, skanerów bezpieczeństwa itp. Równocześnie wyjścia typu NX-Safety obsługują każde z urządzeń wykonawczych bezpieczeństwa od przekaźników i styczników, aż do falowników lub innych napędów z funkcjami bezpie-

czeństwa. Niezależny system NX-Safety ma dwa porty EtherNet/IP zapewniające prostą w użyciu komunikację na platformie, aby dzielić się wszystkimi informacjami z innymi urządzeniami.

Nowy, niezależny NX-Safety wykorzystuje oprogramowanie Sysmac Studio stworzone, aby dać producentom maszyn pełną kontrolę nad całym systemem automatyki i w pełni kompatybilne z całą rodziną produktów Sysmac. Zawarty w Sysmac Studio edytor logiki dla układów bezpieczeństwa wprowadza zestaw 46 gotowych do użycia bloków funkcyjnych (SFB), pozwalających skonfigurować skomplikowane połączenia przy zachowaniu prostoty programu.

Użytkownik może łatwo wykorzystywać oraz importować/eksportować kody dla programu bezpieczeństwa pomiędzy różnymi projektami. Oprogramowanie Sysmac Studio integruje konfigurację, programowanie, symulację i monitorowanie. Sysmac Studio jest w pełni kompatybilny z otwartym standardem programowania IEC61131-3 i blokami funkcyjnymi PLCopen Safety. Zgodnie z globalną polityką firmy Omron Sysmac spełnia światowe standardy, takie jak dyrektywy EC, UL, cULus,, IC, ODVA, Lloyd’s i ma certyfikację TÜV Rheinland. Źródło: Omron

R E K L A M A

Standardowe Elementy Maszyn Nowości ELESA+GANTER już dostępne!

Zamów bezpłatny egzemplarz katalogu Nowe Produkty Elesa+Ganter w języku polskim. egp@elesa-ganter.com.pl Elesa+Ganter oferuje najszerszy zakres standardowych elementów maszyn na świecie.

Unikalne wzornictwo produktów, najwyższa jakość, magazyn w Polsce, dostawa 24 h to tylko niektóre z naszych atutów.

3/2015

ad_NewProduct_pl_205x95.indd 1

www.elesa-ganter.pl

ELESA+GANTER Polska Tel: 22 737 70 47 Fax: 22 737 70 48 www.elesa-ganter.pl

27

16.02.2015 12:36:12

ROZMOWA

ROBOTYZACJA O robotyce przemysłowej, możliwościach, jakie ona daje i wyzwaniach, z jakimi trzeba się zmierzyć, z Konradem Grohsem, prezesem FANUC Polska Sp. z o.o. rozmawia Urszula Chojnacka.

28

AUTOMATYKA

Fot. FANUC

TO KONIECZNOŚĆ I SZANSA

Fot. FANUC

ROZMOWA Inwestowanie w robotykę przemysłową oznacza koszty, ale w opinii niektórych może też być sposobem na trudne czasy. Jakie jest Pana zdanie?

Najnowsze technologie są obecnie szczytowym osiągnięciem ludzkiej myśli inżynierskiej. To bardzo często efekt wieloletnich badań i olbrzymich nakładów finansowych, jakie ponoszą ich producenci, między innymi firma FANUC. W efekcie koszt zakupu tych technologii w momencie ich wprowadzania na rynek jest odpowiednio wysoki. Jednak świat, a wraz z nim dostępna technologia, zmienia się dość szybko, w związku z tym i koszty pozyskania inteligentnych maszyn z czasem spadają.

Decydując się na inwestycje w robotykę przemysłową, nie można ograniczać się tylko do myślenia o kosztach zakupu. Te koszty to tylko drobna część równania. Trzeba spojrzeć na to szerzej i dostrzec, ile korzyści taka inwestycja może przynieść firmie w długofalowej perspektywie. Jeśli jest ona efektem przemyślanej decyzji, to z doświadczenia mogę powiedzieć, że o poniesionych kosztach firmy zapominają bardzo szybko, bo uzyskane korzyści są niewspółmierne w stosunku do nakładów.

Bardzo często okazuje się także, że niejako przy okazji pojawiają się dodatkowe korzyści, które w ogóle nie były brane pod uwagę. Wielu współpracujących z naszą firmą producentów mówi, że po zakupie nowoczesnych maszyn znacząco poprawił się ich wizerunek w branży. W efekcie zgłaszają się do nich więksi i bardziej uznani kontrahenci, którzy wcześniej nie brali pod uwagę tych firm, właśnie z powodu braku odpowiedniej technologii, gwarantującej odpowiednie wykonanie zlecenia. Dziś to technologia zapewnia optymalne parametry produkcji i znacznie podnosi konkurencyjność zakładów. Dla wielu rozwijających się firm nowoczesny park maszynowy może stać się przysłowiowym „oknem na świat”.

Obserwując od kilkunastu lat polski rynek produkcji przemysłowej uważam, że to ostatni moment na takie inwestycje. W Polsce są jeszcze wszystkie konieczne i sprzyjające warunki, by dzięki inwestycjom nasz ro3/2015

dzimy przemysł miał szansę przetrwać i zapewnić sobie konkurencyjną pozycję na rynku globalnym. Mamy wykfalifikowaną kadrę i duże możliwości korzystania z zewnętrznego finansowania inwestycji technologicznych.

Ale mamy też rosnące już koszty pracy i coraz trudniejszy dostęp do taniej energii. Mimo że sytuacja w przemyśle od wielu lat się poprawia, to wcale nie jest idealna. A wygrywają tylko te firmy, które w trudnych czasach potrafią się elastycznie dostosować do potrzeb rynku, także dzięki inwestycjom w technologie.

Roboty przemysłowe budzą nie tylko podziw, ale niekiedy i strach.

Pracownicy produkcji często widzą w nich zagrożenie dla swoich miejsc pracy. Czy roboty tego typu mogą w przyszłości całkowicie zastąpić ludzi?

Współczesne roboty przemysłowe to niesamowicie użyteczne narzędzia wykorzystywane w procesach produkcji przemysłowej, w praktycznie każdej branży przemysłu. Z uwagi na to, że te inteligentne maszyny coraz częściej kojarzą się ze zwiększoną wydajnością produkcji, znacznie wyższą jakością i powtarzalnością, a także niższymi kosztami produkcji, z roku na rok zyskują coraz szersze grono entuzjastów.

Niestety, w krajach rozwijających się, jeszcze słabo zrobotyzowanych, takich jak np. Polska, wciąż można spotkać także sceptyków robotyzacji.

W przypadku robotów przemysłowych znakomicie sprawdza się powiedzenie, że strach ma wielkie oczy.

Ze wszystkich dotychczas przeprowadzanych badań na świecie wynika, że roboty przemysłowe pomagają zakładom przemysłowym zwiększać konkurencyjność rynkową, zapewniając jednocześnie stabilizację i miejsca pracy, a nie, jak głosi stereotyp, redukcję etatów. Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową w swoim raporcie zatytułowanym „Wpływ robotyzacji na konkurencyjność przedsiębiorstw” potwierdził, że w 63 procent badanych w 2013 roku polskich firmach robotyzacja nie zmieniła poziomu zatrudnienia.

Zastąpienie pracy wykonywanej przez kilku pracowników pracą wykonywaną

przez roboty przemysłowe najczęściej powoduje, że pracownicy są kierowani do innych zadań. Warto dodać, że instalacja robotów w procesie produkcyjnym często powoduje, że w zakładzie – paradoksalnie – pojawia się konieczność zatrudniania dodatkowych osób – wskazało tak 16 procent badanych firm.

Z własnego doświadczenia mogę tylko dodać, że taką prawidłowość zauważamy także w firmach, które zdecydowały się na wdrożenie produktów FANUC i stale z nami współpracują. Producenci, którzy postawili na inwestycje w roboty przemysłowe, są z nich bardzo zadowoleni, podobnie jak pracownicy tych zakładów. Roboty znacznie poprawiają nie tylko wydajność produkcji czy konkurencyjność firmy, ale co równie ważne, najczęściej poprawiają także komfort pracy zatrudnionych. Pracownicy, którzy do tej pory wykonywali najcięższe prace, często w niebezpiecznych dla zdrowia warunkach, są przesuwani na inne, bardziej odpowiedzialne stanowiska. Co ważne, wielu z tych pracowników zyskuje także możliwość podniesienia własnych kwalifikacji, co zwiększa ich wartość na rynku pracy.

Roboty, zastępując ludzi w wąskich gardłach produkcji, najczęściej wymuszają stworzenie dodatkowych zasobów ludzkich w innych miejscach po to, by w pełni wykorzystać ich moce, a produkcja mogła iść pełną parą.

Obserwując rozwój robotyki z bliska jestem przekonany, że w najbliższych kilkunastu latach nie będzie realnego zagrożenia miejsc pracy ze strony robotów. Patrząc jednak daleko w przód, jestem w stanie wyobrazić sobie, że to głównie roboty będą wykonywać ciężkie prace w przemyśle, staną się czymś więcej niż tylko użytecznymi asystentami pracowników fabryk, a ludzie będą mogli spędzać czas na bardziej kreatywnych i przyjemniejszych rzeczach.

Czy przedsiębiorców w Polsce trudno jest przekonać do stosowania robotów przemysłowych? Co jest najczęściej stosowanym argumentem „przeciw”, a co – poza kosztami – faktycznie największą barierą w ich stosowaniu?

29

ROZMOWA Świadomość konieczności inwestycji w najnowsze technologie – nie tylko roboty przemysłowe – wśród naszych producentów jest naprawdę coraz wyższa. To rosnące zainteresowanie przekłada się choćby na liczbę zapytań, jakie polski oddział FANUC otrzymuje od potencjalnych klientów oraz liczbę faktycznie zrealizowanych kontraktów. Mogę śmiało powiedzieć, że na przestrzeni ostatnich lat, odkąd zaczął funkcjonować FANUC Polska, ta świadomość zmieniła się wręcz diametralnie.

Producenci dostrzegają szanse, jakie niesie ze sobą korzystanie z najnowszych zdobyczy techniki, bo w wielu przypadkach na własnej skórze przekonali się, jak trudno bez nich produkować czy zdobyć zaufanie klienta. Dziś dla wielu producentów to po prostu konieczność, bo w przeciwnym wypadku firma naraża się na niebezpieczeństwo utraty swojej pozycji na rynku lub wręcz na ryzyko zniknięcia z niego. Oczywiście nie jest tak, że wszyscy producenci są zapalonymi entuzjastami i chcą za wszelką cenę zrobotyzować swoją produkcję.

Jednak trudno dziś znaleźć w sektorze produkcji zatwardziałych przeciwników automatyzacji. Najwięcej wątpliwości wzbudza u producentów, szczególnie tych mniejszych, potencjalny koszt inwestycji i fałszywe przekonanie, że nie opłaca się automatyzować małych zakładów. Pokutuje jeszcze stereotyp, choć w coraz mniejszym stopniu, że automatyzacja sprawdza się tylko w wielkich fabrykach, produkujących miliony detali. Jednak nic bardziej mylnego.

Bardzo wielu naszych klientów to firmy rodzinne, które korzystają na przykład z jednej obrabiarki lub robota, a oferują produkt, który nie ma sobie równych w Europie. Nasze maszyny coraz częściej wykorzystywane są do produkcji niewielkich serii czy wręcz produkcji prototypowej, ale za to wymagającej niebywałej jakości i precyzji wykonania.

Jak ocenia Pan swego rodzaju wyścig producentów i integratorów w obniżaniu cen robotów? Czy to zjawisko może przynieść więcej korzyści – wzrost rozwiązań zrobotyzowa30

nych w przemyśle – czy strat – gorsza jakość, większa awaryjność?

Słowo „wyścig” nie wydaje mi się właściwe, ponieważ relacje między producentami i integratorami nie polegają na współzawodnictwie, a raczej na współpracy. Tylko dobra współpraca może przynieść finalnemu odbiorcy produktu największe korzyści.

Oczywiście można zauważyć rosnącą konkurencję między poszczególnymi producentami czy związanymi z nimi integratorami, ale jest ona oparta na zdrowych, rynkowych zasadach.

Jestem zdania, że przynosi to obecnie i przynosić będzie w przyszłości zdecydowanie więcej korzyści zarówno użytkownikom, jak i samym producentom.

Użytkownikom dlatego, że będą mieli lepszy dostęp do najlepszych rozwiązań spełniających ich konkretne potrzeby i oczekiwania, w konkurencyjnej cenie. Producenci i integratorzy natomiast będą zmuszeni oferować jeszcze lepsze rozwiązania.

Myślę, że obawy związane z możliwością pogorszenia się jakości oferowanych produktów są całkowicie nieuzasadnione. Najmniejszy błąd, wpadka czy jakakolwiek odchyłka od wyznaczonych standardów powoduje wypadnięcie takiego producenta czy integratora z bardzo konkurencyjnego rynku. Takie firmy, jak FANUC, które ponoszą olbrzymie nakłady na udoskonalanie swoich produktów, nie mogą sobie na to pozwolić. Mimo znacznego wzrostu zainstalowanych robotów w ciągu ostatnich 10 lat, jest jeszcze naprawdę dużo do zrobienia i jestem przekonany, że nasycenie rynku długo nam nie grozi, a FANUC, podobnie jak inni producenci, jest zainteresowany jak największym udziałem w tym procesie.

Czy można dziś uznać, że Polska goni Europę w zakresie robotyzacji przemysłowej? Jak ocenia Pan potencjał naszego kraju w tym zakresie?

Najnowsze dane świadczą o tym, że między innymi działalność firmy FANUC Polska przynosi efekty w postaci wzrostu liczby stanowisk zrobotyzowanych, przypadających na liczbę pracowników zatrudnionych w polskim przemyśle. Według eksper-

tów Międzynarodowej Federacji Robotyki (IFR), polski wskaźnik gęstości robotyzacji, czyli liczba robotów przypadająca na 10 tysięcy pracowników przemysłu, wynosi obecnie 19. Porównując to z przykładowo z rokiem 2007, kiedy zaczynaliśmy przygodę na polskim rynku, możemy zauważyć wzrost o 140 procent. Wydaje się to być dużym osiągnięciem, jednak kiedy spojrzymy na podobne wskaźniki w krajach startujących z podobnej pozycji, co Polska, na przykład Czechy, Węgry czy Słowacja, to widzimy, że jeszcze sporo nam brakuje. Tam wskaźniki kształtują się na poziomie ponad czterokrotnie wyższym, a tempo wzrostu odnotowanego w ostatnich dwóch latach wywołuje istotne pytanie: dlaczego polski przemysł nie wykorzystuje potencjału tkwiącego w technologii?

Jeszcze bardziej niepokojąco wyglądamy na tle wysoko zrobotyzowanych krajów europejskich, takich jak Niemcy, Szwecja czy Belgia, gdzie wskaźnik ten utrzymuje się na poziomie 170–282.

Tu widoczna jest wręcz przepaść, jaka dzieli nasz kraj od czołówki europejskiej czy światowej. To oznacza, że przed nami jeszcze długa droga i wiele pracy do wykonania. Jestem jednak przekonany, że osiągnięcie wyniku na poziomie przynajmniej średniej europejskiej jest jak najbardziej realne, bo potencjał w naszym kraju jest olbrzymi. Polscy producenci wyróżniają się pracowitością, pomysłowością i determinacją w dążeniu do poprawy konkurencyjności swoich firm. Dlatego myślę, że wspólnym wysiłkiem dostawców technologii i polskich producentów uda się z roku na rok poprawić poziom innowacyjności polskiej gospodarki.

Z jakim kosztem trzeba liczyć się w przypadku chęci zautomatyzowania linii produkcyjnej z użyciem robotów? Jakie rozwiązania są najdroższe i co na to wpływa?

Wszystko zależy od wielkości zakładu i profilu produkcji w nim prowadzonej.

W przypadku fabryk zajmujących się produkcją wielkoseryjną takie koszty są odpowiednio większe, bo i większe są oczekiwania czy wymogi procesu produkcyjnego. Nie ma tu górnego limitu, a o minimum trudno jest mówić AUTOMATYKA

ROZMOWA bez analizy potrzeb i potencjalnych oczekiwań konkretnego producenta.

Zdecydowanie najdroższe są stanowiska zintegrowane, gdzie współpracuje ze sobą wiele maszyn. Wynika to nie tylko z kosztów samych urządzeń, ale i potrzeby zapewnienia odpowiedniego oprogramowania. Ostateczna cena stanowiska zrobotyzowanego jest bezpośrednio związana z zastosowaniem maszyny. Aby wybrać odpowiedni model robota, firma musi przeanalizować swoje potrzeby pod kątem obszaru roboczego, zasięgu i udźwigu, jak również specyfiki produktu. Wnioski z tej analizy pozwolą sprecyzować peryferia, komponenty i rodzaj systemu bezpieczeństwa, a to wszystko pozwoli dopiero oszacować ostateczny koszt instalacji robota w konkretnym przedsiębiorstwie. Zdecydowanie prościej wygląda sytuacja w przypadku firm małych czy średnich, wykorzystujących jedną bądź kilka maszyn. W takim przypadku inwestycja w maszynę to koszt porównywalny z zakupem średniej klasy samochodu.

Które gałęzie przemysłu będą największymi beneficjentami rozwoju robotyzacji w najbliższym dziesięcioleciu?

Myślę, że nadal będą to te gałęzie przemysłu, w których koszty wytwarzania rosną najszybciej, czyli przemysł motoryzacyjny, metalowy, maszynowy czy też przemysł przetwórstwa gumy i tworzyw sztucznych. Ale nie tylko. Produkcja przemysłowa musi mierzyć się dziś z nowymi wyzwaniami, zarówno w zakresie norm produkcji, wymogów BHP, ekologii, jak i nowych oczekiwań konsumentów.

To właśnie wymusza zmiany sposobu wytwarzania poszczególnych produktów. Sądzę, że największe możliwości kryją się w sektorach, które dopiero zaczynają dostrzegać korzyści wynikające z automatyzacji – w przemyśle spożywczym, branży FMCG oraz sektorach medycznym czy farmaceutycznym. Tu wzrosty liczby stanowisk zrobotyzowanych powinny być największe. Inną kwestią jest konieczność obniżania kosztów produkcji, co jest charakterystyczne dla wszystkich branż przemysłu. Dziś odbiorcy finalni 3/2015

są zainteresowani tylko produktami najwyższej jakości, ale nie chcą płacić za nie cen charakterystycznych dla rzemiosła. W związku z tym firmy będą w coraz większym stopniu poszukiwały robotów, jako środka do optymalizacji kosztów wytwarzania dóbr konsumpcyjnych. I z pewnością je znajdą. Takie skutki sygnalizują także eksperci. BCG w swoim najnowszym raporcie prognozuje, że inwestycje w roboty przemysłowe będą rosły o 10 procent rocznie w 25 państwach z grupy największych eksporterów do 2025 roku. Dotychczas rosły o 2–3 procent rocznie. BCG wyliczył, że dzięki robotyzacji koszty pracy spadną aż o 33 procent w Korei Południowej, 25 procent w Japonii, 24 procent w Kanadzie i 22 procent w USA

do spawania, zgrzewania, montażu, lakierowania czy paletyzacji. Wszędzie tam, gdzie wymagana jest precyzja, niezawodność, siła, powtarzalność czy szybkość, roboty mają przed sobą wielką przyszłość. To nieuniknione, bo żaden człowiek nie dorówna maszynie pod tym względem. Niektórzy uważają, że wszystko da się zautomatyzować, a człowiek potrzebny jest jedynie do monitorowania poprawności przebiegu procesu. Są zakłady, także w Polsce, gdzie rzeczywiście tak to wygląda. Jednak moim zdaniem w najbliższej przyszłości nie grozi nam dominacja robotów, nawet pomimo faktu, że FANUC bardzo rozwija ten segment, a najnowsze roboty są coraz bardziej elastyczne i inteligentne.

MUSIMY PAMIĘTAĆ O TYM, ŻE STOIMY U PROGU CZWARTEJ REWOLUCJI PRZEMYSŁOWEJ, KTÓRA BĘDZIE POLEGAĆ NA POŁĄCZENIU ŚWIATA WIRTUALNEGO Z RZECZYWISTOŚCIĄ.

ROBOTY PRZEMYSŁOWE I INTELIGENTNE OBRABIARKI ODEGRAJĄ TU SZCZEGÓLNĄ ROLĘ. i na Tajwanie. Obecnie tylko 10 procent prac, które mogą zostać zautomatyzowane, jest wykonywane przez roboty.

Do 2025 roku ten odsetek ma wzrosnąć do ponad 23 procent. Eksperci zwracają uwagę, że roboty są coraz tańsze.

Koszt posiadania i korzystania z automatu spawalniczego spadł ze 182 tysięcy dolarów w 2005 roku do 133 tysięcy dolarów w 2014 roku. Do 2025 roku spadnie do 103 tysięcy dolarów.

Czy są jeszcze jakieś obszary w przemyśle do zagospodarowania – takie, w których roboty nie znalazły na razie zastosowania i nie znajdą go prawdopodobnie jeszcze długo?

Które procesy technologiczne są najbardziej problematyczne z punktu widzenia rozwoju robotyzacji?

Roboty stosowane są praktycznie w każdej branży przemysłowej.

Standardem jest używanie robotów

Uważam, że zawsze będzie istniał obszar niedostępny dla robotów. Takim obszarem jest na pewno projektowanie czy tworzenie nowych rozwiązań. Ludzka wyobraźnia to jest coś, czego roboty w dającej się przewidzieć przyszłości nie posiądą. FANUC doskonale zdaje sobie z tego sprawę i właśnie dlatego w ciągu najbliższych lat przeznaczy łączną kwotę 130 miliardów jenów na budowę czterech nowych fabryk oraz czterech dodatkowych laboratoriów badawczych w Japonii. To tu będą powstawały nowe rozwiązania i będą testowane kolejne innowacje, które w przyszłości wesprą producentów, oferując im jeszcze większą niezawodność oraz szybkość. Warto podkreślić, że FANUC już dziś wykorzystuje do produkcji swoich niezawodnych maszyn ponad dwa tysiące własnych robotów i – mimo że doskonale zna ich możliwości produkcyjne – stale przeznacza 31

ROZMOWA

Które gałęzie przemysłu są dziś największymi odbiorcami rozwiązań zrobotyzowanych firmy FANUC Polska?

Głównym odbiorcą naszych produktów od wielu lat jest zdecydowanie branża metalowa, maszynowa i przemysł motoryzacyjny. Mówiąc o przemyśle motoryzacyjnym, nie mam na myśli samych montowni koncernów samochodowych, ale firmy, które z nimi współpracują. Poddostawców z tej branży jest w Polsce bardzo wielu i, co najważniejsze, cieszą się oni ogromnym uznaniem w Europie. Nie brakuje również klientów z branży AGD, sektora elektroniki, górnictwa, budownictwa, a także różnorodnych firm, które wytwarzają specjalistyczne produkty, głównie na rynki europejskie i światowe, np. syntetyczny szafir (firma JUROPOL), który jest eksportowany na rynki azjatyckie. Produkty FANUC cieszą się coraz większym zainteresowaniem wśród producentów działających w branży przetwórstwa tworzyw sztucznych, który z roku na rok staje się coraz silniejszym filarem polskiej gospodarki, firm z branży spożywczej, farmaceutycznej czy chemii budowlanej.

Czy i jakie nowe rozwiązania z zakresu robotyki przemysłowej zaproponuje FANUC w najbliższym czasie?

FANUC cały czas pracuje nad nowymi rozwiązaniami, które mogą realnie wspierać producentów. Dotyczy to zarówno niezawodnych sterowań CNC, robotów przemysłowych czy innych maszyn, takich jak obrabiarki ROBODRILL, wtryskarki ROBOSHOT, elektrodrążarki ROBOCUT oraz laserów. Naszym celem jest ciągłe udoskonalanie produktów, tak aby charakteryzowały się jeszcze większą niezawodnością i niedoścignioną szybkością. Nowe inwestycje koncernu, w tym budowa nowych fabryk i centrum laboratoryjnego w Japonii, z pewnością pozwolą nam jeszcze skuteczniej realizować zakładane cele.

Na pewno duży nacisk położony będzie na poprawianie parametrów oferowanych przez obecnie dostępne w ofercie FANUC produkty. Z pewnością pojawią 32

odegrają tu szczególną rolę. A FANUC, jako pionier technologii CNC i producent tych maszyn, już dziś musi być gotowy do tego, aby zapewnić fabrykom przyszłości niezbędną infrastrukturę.

To stanowi obecnie chyba największe wyzwanie branży automatyki i robotyki i w tym kierunku zmierzają nasze działania.

KONRAD GROHS, PREZES FANUC POLSKA SP. Z O.O. W latach 1993–1998 studiował kierunek Automatyka i Robotyka na Wydziale Inżynierii Mechanicznej i Robotyki krakowskiej Akademii Górniczo-Hutniczej. W 2003 r. ukończył studia MBA. Podczas ośmiu ostatnich lat stworzył jeden z najbardziej profesjonalnych zespołów w dziedzinie automatyki i robotyki, znacząco umocnił pozycję firmy na polskim rynku oraz zwiększył rozpoznawalność marki FANUC. Za największy sukces polskiego oddziału firmy uznaje szerokie dotarcie do polskich przedsiębiorców z informacją na temat innowacji technologicznych FANUC oraz stworzenie podstaw do długofalowej, partnerskiej współpracy z klientami.

się też nowe modele robotów i nowe funkcje ułatwiające tworzenie zintegrowanych systemów, bo to one obecnie wzbudzają coraz większe zainteresowanie. Chodzi tu zarówno o układy współpracujących ze sobą robotów, roboty dedykowane do współpracy z innymi maszynami czy jeszcze bardziej elastycznej współpracy z człowiekiem. Musimy pamiętać o tym, że stoimy u progu czwartej rewolucji przemysłowej, która będzie polegać na połączeniu świata wirtualnego z rzeczywistością. Roboty przemysłowe i inteligentne obrabiarki

Jedną z form stosowanych w celu zachęcenia odbiorców do wykorzystywania rozwiązań zrobotyzowanych są dni otwarte producentów i dostawców. Jak Pan ocenia efektywność takich działań?

Dni otwarte, podobnie jak branżowe targi, to obecnie chyba najlepszy sposób zaprezentowania swoich rozwiązań potencjalnym klientom. W czasie takich imprez raczej nie spotyka się przypadkowych osób. Zdecydowanie dominują ludzie, którzy już posiadają podstawową wiedzę o automatyzacji i poszukują pogłębionych danych, na przykład dotyczących szczegółów technicznych konkretnych rozwiązań.

Bardzo sobie cenimy możliwość organizacji i udziału w takich imprezach, i chętnie z nich korzystamy. Chciałbym podkreślić, że firma FANUC Polska powstała z misją wspierania polskich producentów w dostępie do najnowszych technologii, dlatego czujemy się w obowiązku aktywnie uczestniczyć w tych wydarzeniach. Chętnie korzystamy z tych okazji, aby popularyzować nasze najnowsze osiągnięcia.

W przypadku tak zaawansowanych technologicznie urządzeń same informacje katalogowe czy ogólne opisy produktów mogą być jedynie punktem wyjścia do bezpośrednich rozmów. Nasze technologie oferujemy wraz z technicznym wsparciem polskich inżynierów, bo tylko w ten sposób możemy skutecznie zaoferować optymalne rozwiązanie spełniające wszystkie oczekiwania i potrzeby klienta. W związku z tym, w najbliższych latach, podobnie jak w poprzednich, będziemy starali się szukać możliwości bezpośredniej interakcji z naszymi potencjalnymi klientami także w ten sposób.

Fot. FANUC

ogromne środki na rozwój „ludzkiego” zaplecza, które jest gwarantem nieustannego rozwoju firmy.

Rozmawiała Urszula Chojnacka

AUTOMATYKA

TECHNIKA

AUTOMATYZACJA I ROBOTYZACJA WYBRANE WDROŻENIA POLITECHNIKI POZNAŃSKIEJ Potencjał aplikacyjny uczelni technicznych i jednostek badawczych jest znaczny, choć nadal niedostatecznie doceniany i wykorzystywany.

W artykule przedstawiono trzy wybrane wdrożenia robotowe opracowane przez zespół konstruktorów z Zakładu Projektowania Technologii Politechniki Poznańskiej.

Jakub Wojciechowski Arkadiusz Pietrowiak Olaf Ciszak

P

roducenci robotów przemysłowych, wprowadzając nowe konstrukcyjne na rynek, dążą do uzyskiwania przez nie coraz większej mobilności i adaptacyjności. Najpopularniejsze konstrukcje przegubowe robotów posiadają możliwości ruchowe umożliwiające zastosowanie ich w praktycznie każdej aplikacji. Korzyści wynikające z zakupu robota mają jednak swoją określoną cenę. Szczególnie widoczne jest to w przypadku zastosowań, w których zadanie może być realizowane przez mechanizm o mniejszej liczbie stopni swobody niż ta oferowana przez robota. Z tego właśnie powodu do automatyzacji prostych procesów często zamiast robotów stosuje się manipulatory o konstrukcji dedykowanej do konkretnego zastosowania.

Automatyzacja i robotyzacja wkracza do coraz większej liczby sektorów gospodarki – nie tylko do typowych aplikacji w przemyśle maszynowym, spożywczym, ale i innych obszarów życia społecznego. Obecnie uważa się, że rozwój robotyki będzie polegał na rozszerzeniu zastosowań robotów do nowych obszarów pozaprzemysłowych, głównie w usługach, medycynie i przemyśle farmaceutycznym.

Rosnące koszty pracy, wzrost konkurencyjności oraz ciągłe poszukiwania redukcji kosztów inwestycyjnych, wzrostu elastyczności produkcji przy jednoczesnym zapewnieniu wysokiej powtarzalnej jakości końcowej wyrobów to podstawowe czynniki rozwoju automatyzacji i robotyzacji, która obejmuje już nie tylko pojedyncze stanowiska, ale i całe linie produkcyjne. Współczesne roboty przemysłowe są rozwiązaniami, które przyczyniają się do znacznego wzrostu efektywności produkcji, sukcesu finansowego przedsiębiorstwa oraz podniesienia jego prestiżu.

34

DOPASOWANY DO POTRZEB Rozwiązania dedykowane cechują się tym, że trudno w ich wypadku wymienić konkretnego producenta. W większości opierają się one jednak na schematach kinematycznych pozwalających na realizacje ruchu w 2, 3 lub 4 osiach – najczęściej liniowych. Sposób realizacji przemieszczenia w osiach manipulatora wykorzystuje często gotowe, powszechnie dostępne komponenty, takie jak łożyska i prowadnice liniowe czy przekładnie śrubowo toczne. Obecnie dostępne na rynku rozwiązania w tym zakresie pozwalają na spełnienie nawet bardzo konkretnych wymagań klientów, tj. zwiększona nośność czy odporność na zabrudzenia i tym samym możliwość pracy w środowisku o dużym zapyleniu. Rozwiązania tego

Według raportu „World Robotics 2014 Industrial Robots” opublikowanego przez Międzynarodową Federację Robotyki (IFR), sprzedaż robotów przemysłowych była najwyższa w 2013 r. i wyniosła ok. 180 tys. jednostek, co stanowiło wzrost o 12 % w stosunku do roku poprzedniego, przy średnim wzroście sprzedaży wynoszącym 9,5 % rocznie liczonym w latach 2008–2013. Najwięcej robotów zakupiono w Japonii, Chinach, USA, Korei i Niemczech, co stanowiło ok. 70 % całkowitej liczby sprzedanych robotów w 2013 r.

Większość robotów przemysłowych znalazło zastosowanie w branżach: motoryzacyjnej, chemicznej, przetwórstwa tworzyw sztucznych i gumy, spożywczej oraz elektryczno-elektronicznej. Jak podają szacunki, prognoza sprzedaży jest optymistyczna i w kolejnych latach powinien utrzymać się trend wzrostowy poziomu sprzedaży do ok. 200 tys. robotów przemysłowych rocznie. Według raportu, w 2013 r. w przemyśle pracowało 1,3 mln robotów przemysłowych.

AUTOMATYKA

TECHNIKA

SONDA ROBOTYZACJA – TERAŹNIEJSZOŚĆ I PRZYSZŁOŚĆ

Rys. 1. Schemat zastępczy struktury łańcucha kinematycznego manipulatora do pobierania próbek laboratoryjnych wysłodków

typu znajdują się w ofercie takich firm jak Rexroth, Hiwin czy SKF. Wybierać można spośród różnych rozmiarów i typów prowadnic, a także sposobów ich montażu.

W prostych konstrukcjach manipulatorów jako źródła napędu najczęściej stosowane są silniki krokowe, serwomechanizmy lub (w prostszych zastosowaniach) siłowniki pneumatyczne. Ze względu na niską cenę najpowszechniejszym rodzajem stosowanego napędu są silniki krokowe. Zapewniają one duży moment trzymający przy jednoczesnej dużej rozdzielczości obrotu, wynoszącej standardowo 1/200.

Te zalety spowodowały, że napęd ten jest szeroko stosowany do budowy prostych obrabiarek sterowanych numerycznie.

Silniki te nie są jednak pozbawione wad. Do najpoważniejszych z nich należą niekorzystna charakterystyka momentowa i związane z tym zjawisko gubienia kroków. Od tych wad wolne są silniki serwo, jednak ich cena jest wielokrotnie wyższa. W prostych konstrukcjach, w których nie wymaga się osiągania położeń w sposób bardzo dokładny, znakomicie sprawują się jednak siłowniki pneumatyczne, które przy założeniu nieprzerwanych dostaw medium gwarantują pewną pracę i powtarzalność osiągania pozycji.

MANIPULATOR LABORATORYJNY W ramach współpracy pomiędzy Zakładem Projektowania Technologii Instytutu Technologii Mechanicznej Politechniki Poznańskiej a Pfeiffer & Langen Polska SA została opracowana konstrukcja prostego manipulatora do pobierania próbek laboratoryjnych. Nadrzędnym celem projektu było zapewnienie satysfakcjonującej powtarzalności w procesie, który dotyczył pobierania próbek wysłodków z linii transportowej.

Firma Pfeiffer & Langen Polska jest drugim co do wielkości producentem cukru w Polsce, lecz oprócz głównego produktu zajmują się również dystrybucją produktów ubocznych procesu produkcji cukru, jakimi są wapno oraz wspomniane wcześniej wysłodki – pełniące rolę pokarmu uzupełniającego dla zwierząt hodowlanych.

W przemyśle spożywczym, ze względu na przeznaczenie produktów, szczególnego znaczenia nabiera kontrola jakości wytwarzania, która koncentruje się głównie na tym, by produkowana żywność nie zagrażała zdrowiu i życiu ludzi.

3/2015

W obecnym okresie jesteśmy świadkami ciekawych zmian zachodzących w branży automatyki i robotyki, nazywanymi czwartą rewolucją przemysłową, inaczej przemysłem 4.0. Podstawową zasadą zachodzących zmian jest połączenie świata technologii informacyjnych z wysoko rozwiniętymi technologiami klasycznymi stosowanymi w przemyśle w systemy CPPS (Cyber Physical Production Systems). Tylko przy zastosowaniu sprawnie funkcjonujących, wydajnych, elastycznych, a przede wszystkim bezpiecznych systemów produkcyjnych powstają przyszłościowe koncepcje w dziedzinie automatyzacji.

Robot jest przy tym decydującym komponentem fabryki przyszłości, w centrum której stoi człowiek. Rozwijane nowe produkty muszą ponadto być kompatybilne z otaczającym światem cyfrowym. Aby możliwe było elastyczne reagowanie, sterowanie strumieniami danych z kompleksowych sieci na całym globie i ich przetwarzanie oraz łączenie ze sobą cyfrowych układów sterowania różnych systemów, nieodzowne są standaryzowane interfejsy na bazie mainstreamowych technologii informatycznych. Podążając tym torem myślenia, firma KUKA już w latach 90. stworzyła układ sterowania robota na bazie PC. Również kolejne innowacje i rozwiązania firmy KUKA były urzeczywistnieniem idei prostej integracji. Wprowadzając na rynek robota lekkiej konstrukcji LBR iiwa z jego układem sterowania Sunrise, KUKA poszła o krok dalej, oferując produkty, które rzeczywiście są „Industry 4.0-ready„. Przyczyniają się do tego m.in. takie cechy, jak duża liczba zewnętrznych portów komunikacyjnych, otwarta i modułowa konstrukcja układu sterowania oraz łatwość użytkowania i możliwość połączenia z zewnętrznymi systemami i układami sterowania innych maszyn.

Na pierwszy plan wysuwają się ponadto trzy najważniejsze priorytety – mobilność, sterowanie i współpraca człowieka z maszyną, które są odzwierciedleniem konkretnych rozwiązań w dziedzinie robotyki i układów sterowania. Również tutaj widoczne jest, że w centrum przyszłościowej „smart factory” stoi nie maszyna lecz człowiek. Odpowiedzią firmy KUKA jest wielorakie zastosowanie innowacyjnego, pierwszego na świecie produkowanego seryjnie robota o lekkiej konstrukcji, umożliwiającego projektowanie stanowisk do bezpośredniej kooperacji z człowiekiem.

Tomasz Nowak dyrektor KUKA Poland

35

TECHNIKA

Rys. 2. Model wózka jezdnego: a) analiza przemieszczeń, b) analiza naprężeń

ZASTĄPIENIE CZŁOWIEKA = AUTOMATYZACJA W licznych procesach, w których pojawia się potrzeba automatyzacji, wynika ona z ludzkiej niedokładności. Tak też było w tym wypadku. Z powodu nieprzestrzegania określonych warunków pobierania materiału, wyniki uzyskiwane podczas badania z użyciem wagosuszarek znacząco odbiegały od stanu rzeczywistego. Z tego właśnie powodu, na podstawie przeprowadzonych prób, ustalono precyzyjne warunki pobierania oraz miejsce w jakim ma się ono odbywać. Uwzględniając te aspekty podjęto decyzję o zastąpieniu człowieka manipulatorem o konstrukcji bramowej, jako najbardziej odpowiednim do realizacji prostego zadania pozycjonowania w dwóch osiach.

W tej pozornie prostej konstrukcji należało uwzględnić wiele wymogów, jakie stawia przed inżynierami przemysł spożywczy. W każdym wypadku trzeba mieć na uwadze to, aby wszystkie materiały użyte do budowy posiadały stosowne certyfikaty dopuszczające do kontaktu z żywnością. Z kolei wymagania przedsiębiorstwa ograniczały 36

się jedynie do zapewnienia możliwości demontażu i przenoszenia manipulatora oraz przeprowadzenia procesu projektowania z zachowaniem maksymalnych zasad bezpieczeństwa – stąd istotne przewymiarowanie konstrukcji.

W PRZYPADKU KRÓTSZYCH SIŁOWNIKÓW NA RYNKU DOSTĘPNYCH JEST WIELE URZĄDZEŃ POZWALAJĄCYCH NA KOMPAKTOWE ROZWIĄZANIE PROBLEMU PROWADZENIA RUCHU PROSTOLINIOWEGO. Największy problem stanowiło jednak środowisko pracy przyszłego urządzenia – bardzo wysoka kwasowość oraz wilgotność (manipulator ustawiony jest bezpośrednio nad parującymi wysłodkami).

Do budowy użyto profili stalowych, które po zespawaniu zabezpieczono powłoką antykorozyjną. Realizację ruchu w obu osiach zapewniają siłowniki pneumatyczne o przekroju Ø 40 mm, dzięki czemu uzyskano siłę przesuwu ok. 0,7 kN w każdym kierunku.

nierzadko działają poza osią wysuwu siłownika. W takim przypadku szczególnego znaczenia nabiera możliwie równomierne rozłożenie sił na kilka łożysk oraz dobranie ich z odpowiednio dużym zapasem nośności. Takie postępowanie, w połączeniu z okresową kontrolą i smarowaniem, pozwala na długoletnią pracę łożysk nawet w tak trudnym, jak omawiane, środowisku, bez konieczności ich wymiany.

WYTRZYMAŁOŚĆ KONSTRUKCJI Dla zapewnienia prostoliniowości ruchu wózka jezdnego przemieszczającego oś pionową wraz z chwytakiem zastosowano cztery łożyska liniowe otwarte w obudowie SME. Przy doborze łożysk pod uwagę wzięto zarówno parametr nośności statycznej, jak i dyna-

Fot. 1. Model chwytaka: a) chwytak otwarty, b) chwytak zamknięty (widok z tyłu)

AUTOMATYKA

Fot. Politechnika Poznańska

Wysłodki nie podlegają tak szczegółowej kontroli, a jedynie badana jest w nich zawartość suchej substancji, którą producent zapewnia swoim odbiorcom na poziomie 20–23 %. Zwiększenie tej wartości jest ekonomicznie nieuzasadnione, mniejsza jej zawartość powoduje z kolei problemy w transporcie, przechowywaniu oraz reklamacje z tytułu niezapewnienia gwarantowanej jakości produktu.

micznej. Nośność statyczna informuje o masie, jaką w położeniu spoczynkowym mogą przenosić łożyska, natomiast nośność dynamiczna wskazuje, jak duże może być chwilowe przeciążenie łożyska. Dla obliczenia wymaganej nośności łożysk posłużono się analizą MES z użyciem programu SolidWorks.

Siły przypadające na łożyska pochodzą zarówno od ugięcia wózka jezdnego montowanego na łożyskach, spowodowanego działaniem napierających na chwytak wysłodków, od masy samego wózka oraz jego przyspieszeń i hamowań. Ten ostatni aspekt jest niezwykle istotny w sytuacji, gdy sprzęgnięte są one z prowadnicami liniowymi (szczególnie przy długich siłownikach).

Gwałtowne siły wysuwu siłownika pracującego pomiędzy dwoma zderzakami oraz jego ugięcia na całej długości powodują istotne przeciążenia, które

TECHNIKA GOTOWE KOMPONENTY W przypadku krótkich siłowników na rynku dostępnych jest wiele urządzeń pozwalających na kompaktowe rozwiązanie problemu prowadzenia ruchu prostoliniowego. W omawianym manipulatorze krótszy siłownik umieszczono w prowadnicy typu H. W ofercie firmy Pneumat, która wykonała i dostarczyła siłowniki oraz prowadnice, dostępne są także, działające na tej samej zasadzie, prowadnice typu C. Płyta czołowa takiej prowadnicy może służyć za płytę montażową kolejnych elementów, którym w tym przypadku był chwytak pneumatyczny.

Wiele firm ma w swojej ofercie chwytaki o napędzie pneumatycznym, żeby wspomnieć choćby takich producentów, jak Festo czy Schunk. Wszystkie one opierają się na podobnej zasadzie działania tłoka, a różnica polega na liczbie dostępnych szczęk i sposobie ich rozwarcia. W konstrukcji manipulatora zastosowano chwytak firmy AS-Pneumatica o średnicy tłoka Ø 16 mm oraz kątowym rozwarciu szczęk. Chwytak przymocowany do prowadnicy wyposażono w specjalnie do tego celu zaprojektowane, końcówki chwytne wykonane ze stali nierdzewnej. Niewielka siła generowana przez siłownik chwytaka nie pozwala na całkowite zamknięcie zanurzonej w wysłodkach końcówki, co jednak nie jest konieczne do prawidłowego działania.

PROSTE STEROWANIE

Fot. Politechnika Poznańska

Monitorowanie pracy manipulatora sprowadza się do pobierania danych z czujników indukcyjnych i kontaktronowych wykrywających stany skrajnych położeń osi oraz czujnika odbiciowego wykrywającego obecność pojemnika na próbki. Wspomniane czujniki kontaktronowe oferowane są przez większość producentów siłowników w wykonaniu pozwalającym na montaż bezpośrednio na elemencie wykonawczym, przez co nie ma konieczności wykonywania dodatkowych uchwytów. Sygnałami wyjściowymi są stany binarne otwarcia i zamknięcia trzech zaworów odpowiadających kolejno dwóm osiom oraz chwytakowi.

Manipulator pracuje w sekwencji i wyzwalany jest czasowo co 15 minut. Realizacja prostych funkcji sterowania nie wymagała stosowania drogich sterowników o rozbudowanej liczbie portów I/O. Biorąc jednak pod uwagę wymóg stabilnej, nieprzerwanej pracy zdecydowano się na zastosowanie kompaktowego sterownika Siemens Logo! o wyjściach przekaźnikowych. Jest to najtańszy i najprostszy ze sterowników dostępnych w ofercie firmy Siemens. Zastosowanie wersji z wyjściami przekaźnikowymi zmniejsza koszty budowy i rozmiar całego układu sterującego, na którego potrzeby zbudowana została szafa zasilająco-sterująco zamontowana bezpośrednio na konstrukcji manipulatora. Szafka hermetyczna, dławiki, czujniki oraz wszystkie inne elementy układu zasilającego oraz sensorycznego dobrano o stopniu ochrony IP67, tak by zapewnić maksymalne bezpieczeństwo pracy urządzenia.

REZULTATY Skonstruowany niewielkim kosztem i przy użyciu powszechnie stosowanych elementów manipulator miał za zadanie rozwiązać problem powtarzalności pobierania próbek, który został zdiagnozowany w tym punkcie procesu. Wraz z rozpoczęciem pracy manipulatora problem związany z rekla3/2015

SONDA

Robotyka przemysłowa przeszła długą drogę w ciągu ponad 50 lat. Mechaniczne ramiona stały się zwinniejsze, szybsze i mogą dźwigać coraz większe obciążenia, a kontrolery dysponują coraz większą mocą obliczeniową i pozwalają na coraz bardziej wyrafinowane sposoby realizacji skomplikowanych zadań. Również proces ich programowania przeszedł ewolucję i pozwala na wykonanie dużej części pracy przy użyciu oprogramowania off-line, np. RobotStudio. To, czego nie udało się uzyskać w tym czasie, to umożliwienie bezpośredniej i w pełni bezpiecznej współpracy między ludźmi i robotami. Współpracy, która może odbywać się „ramię w ramię”, bez wygrodzeń i innych sztucznych barier zapewniających bezpieczeństwo pracowników.

ABB wychodząc naprzeciw oczekiwaniom zaprezentowało pierwszego robota w pełni współpracującego z człowiekiem. Opracowany przez firmę ABB robot YuMi to pierwszy w pełni przyjazny człowiekowi dwuramienny robot, zaprojektowany z myślą o nowej erze automatyzacji pracy. Doskonale nadaje się do linii montażowych niewielkich elementów, gdzie ludzie oraz roboty wspólnie wykonują te same czynności. Nazwa „YuMi” stanowi skrót od angielskiego zwrotu „you and me”, czyli „ty i ja” – pracujący wspólnie. Robot YuMi stworzony został przede wszystkim na potrzeby przemysłu elektroniki użytkowej, gdzie w procesie produkcyjnym wymagane są elastyczność i zręczność. W przyszłości będzie go można również wykorzystać w innych sektorach rynku.

Robot YuMi to umożliwiające współpracę, dwuramienne urządzenie montażowe wyposażone w funkcje sensoryczne i wizualne. Miękkie, podwójne ramiona robota YuMi w połączeniu z innowacyjną technologią detekcji nacisku zapewniają bezpieczeństwo osób pracujących w jego pobliżu. Ponieważ bezpieczeństwo jest immanentną cechą robota YuMi, zastosowanie klatki robota nie jest w jego przypadku konieczne. Robot YuMi charakteryzuje się niezwykłą precyzją ruchów, dzięki czemu może być wykorzystywany do montażu delikatnych, precyzyjnych elementów zegarków ręcznych albo podzespołów montowanych w telefonach komórkowych, tabletach czy komputerach stacjonarnych. Potrafi nawet nawlec igłę. Robot YuMi zostanie wprowadzony do sprzedaży 13 kwietnia 2015 r. podczas Hannover Messe – największych na świecie targów technologii przemysłowej organizowanych w Niemczech.

Jakub Stec channel manager, ABB Robotyka

37

TECHNIKA

macjami wynikającymi z odbiegającej od deklarowanej wilgotności został całkowicie wyeliminowany. Stwierdzono zatem, że stosowanie w przemyśle cukrowniczym na większą skalę manipulatorów i robotów przemysłowych może przyczynić się do znaczącego wzrostu wydajności pracy i poprawy jakości produktów.

ROBOTYZACJA PRAC TAPICERSKICH PROCES TECHNOLOGICZNY Proces technologiczny tapicerowania siedzisk i oparć siedzeń pasażerskich jest realizowany przez pracowników – tapicerów, i wymaga od nich skomplikowanych i skoordynowanych ruchów

Fot. 3. Ręczne tapicerowanie wkładki siedziska fotela pasażerskiego

38

kończyn górnych. Wszystkie czynności tapicerskie przebiegają ręcznie, przy zastosowaniu zazwyczaj prostych urządzeń zamocowujących stelaż i tkaninę tapicerską oraz ręcznego pneumatycznego pistoletu do wykonywania połączeń tapicerskich za pomocą zszywek.

Większość prac wymaga od pracowników skoordynowanych umiejętności manualnych, głównie przy nakładaniu tkaniny na stelaż siedziska lub oparcia, z jednoczesnym zapewnieniem odpowiedniego jej rozłożenia i naciągu oraz wykonania połączenia tapicerskiego. Pracownicy szczególną uwagę muszą zwracać na prawidłowe ułożenie pokrycia tapicerskiego (bez jakichkolwiek pofałdowań, z równomiernym rozprowadzeniem materiału) oraz dokładne i pewne wykonanie połączeń tapicerskich, co ma bezpośrednie odzwierciedlenie w trwałości użytkowej siedzeń, w trakcie ich eksploatacji w środkach transportu miejskiego. Praca wykonywana jest w zamkniętej hali produkcyjnej – tapicerni, pięć dni w tygodniu przez dwie– trzy zmiany (w zależności od liczby zamówień).

AUTOMATYKA

Fot. Politechnika Poznańska

Fot. 2. Manipulator w trakcie pracy na linii transportującej wysłodki w Cukrowni Gostyń

TECHNIKA

Fot. Politechnika Poznańska

ZROBOTYZOWANE STANOWISKO DO PRAC TAPICERSKICH W przypadku zastosowania stanowiska zautomatyzowanego lub zrobotyzowanego do tego typu operacji wymagane są człony robocze o kilku stopniach swobody. Do tego typu zadań najlepiej nadają się roboty przemysłowe, których struktura kinematyczna umożliwia realizację złożonych ruchów z jednoczesną ich koordynacją. Współczesne roboty przemysłowe o liczbie ruchliwości równej sześć (tzw. roboty 6-osiowe) spełniają te wymagania pod względem ruchliwości, dokładności, powtarzalności i uzyskiwanych prędkości ruchów. Ponadto opracowane rozwiązanie powinno cechować się elastycznością, pozwalającą na dalszą rozbudowę i współpracę z innym wyposażeniem techniczno-technologicznym stanowiska (np. pozycjonery, system bezpieczeństwa, urządzenia podające i odbierające itd.), wraz z możliwością szybkiego przezbrojenia dla innych wersji siedzeń pasażerskich.

Głównym celem zaprojektowania i wdrożenia zrobotyzowanego stanowiska do prac tapicerskich było: • ograniczenie lub likwidacja (w przyszłości) stanowisk ręcznego tapicerowania, spowodowana brakiem pracowników o odpowiednich kwalifikacjach i doświadczeniu, • zwiększenie wydajności z jednoczesnym obniżeniem kosztów produkcji, • efektywniejsze wykorzystanie czasu pracy, • zmniejszenie liczby wyrobów wadliwych, • poprawa powtarzalności i jakości końcowej siedzeń pasażerskich, • stabilizacja i rytmiczność procesu produkcji pozwalająca na dokładne planowanie wydajności, • poprawa organizacji i warunków pracy na wydziale tapicerni.

Zaprojektowanie zrobotyzowanego stanowiska do prac tapicerskich w celu uzyskania oczekiwanych efektów ekonomicznych i wydajnościowych wymagało przeprowadzenia badań symulacyjnych z uwzględnieniem zakładanych parametrów (np. czasu trwania operacji, ruchów roboczych i jałowych – szybkich ruchów przestawczych manipulatora) oraz uwzględnienia możliwych zakłóceń, np. awarii, przestojów i przerw wynikających na przykład z braku komponentów do realizacji procesu. Aby badania symulacyjne dały wymierne efekty, musiały być przeprowadzane we wstępnym etapie projektowania, z uwzględnieniem – przykładowo – wielowariantowej koncepcji stanowiska zrobotyzowanego i wielu scenariuszy cyklu pracy (programów roboczych), co pozwoliło ustalić wymagane parametry projektowanego systemu oraz zminimalizować ewentualne koszty późniejszych zmian.

W ramach realizowanych zadań projektu celowego przez przedsiębiorstwo STER Sp. z o. o. i Zakład Projektowania Technologii Instytutu Technologii Mechanicznej Politechniki Poznańskiej zostało zaprojektowane, wykonane i wdrożone do praktyki przemysłowej zrobotyzowane stanowisko do tapicerowania wkładek siedzisk pasażerskich dla komunikacji masowej.

SKANER OTOCZENIA ROBOTA PRZEMYSŁOWEGO Koncepcja modelowania otoczenia robotów przemysłowych za pomocą danych z sensorów jest znana od dziesięcioleci, 3/2015

SONDA

Produkcja przemysłowa, podobnie jak cały świat, wciąż się zmienia. Nowe wynalazki i towarzyszące im zaawansowane technologie wciąż wznoszą ją na coraz wyższe poziomy. Jeszcze do niedawna robotyzacja była jedynie wytworem wyobraźni twórców literackich bądź filmowych, a dziś stanowi kwintesencję nowoczesnych i coraz powszechniejszych rozwiązań w produkcji przemysłowej.

Wykorzystują ją zarówno wielkie koncerny produkujące masowe produkty, jak i małe, często rodzinne firmy, wytwarzające skomplikowane rzeczy dla indywidualnego odbiorcy. Robotyzacja pozwala dziś firmom na znacznie więcej niż tylko obniżanie kosztów czy zwiększanie efektywności produkcji w coraz krótszym czasie. Obecnie to jedyny sposób na zapewnienie elastyczności produkcji, ale – co chyba najważniejsze – także jedyna możliwość skutecznego realizowania marzeń czy fantastycznych wręcz pomysłów nawet najbardziej kreatywnych inżynierów. Coraz bardziej zaawansowana technologia CNC daje dziś nie tylko gwarancję otrzymania produktu najwyższej jakości, ale coraz częściej pozwala też na tworzenie takich systemów produkcyjnych, w których nowoczesne maszyny mogą się „uczyć”, a w efekcie jeszcze lepiej dostosowywać się do nowych potrzeb. Roboty przemysłowe, już dziś wyposażone w dodatkowe „zmysły”, np. systemy wizyjne (oczy) czy czujniki siły (delikatne palce), w przyszłości będą jeszcze lepiej przystosowane do potrzeb – nie tylko samej produkcji, ale przede wszystkim współpracujących z nimi ludzi i pozostałych maszyn.

To sprawi, że z pewnością jeszcze bardziej poszerzy się zakres czynności, w których roboty będą mogły znaleźć zastosowanie. FANUC, jako pionier i niekwestionowany lider w tej dziedzinie, ponosi co roku olbrzymie nakłady na tworzenie nowych i doskonalenie obecnych rozwiązań, umożliwiających efektywną robotyzację współczesnej produkcji.

Efektem działań koncentrujących się na odkrywaniu coraz to nowych sposobów wykorzystania inteligentnych maszyn i udoskonalania ich możliwości jest nadchodząca czwarta rewolucja przemysłowa oraz idee, które ze sobą niesie – „Internet Rzeczy” czy „Fabryka 4.0.” W myśl tych koncepcji obiekty fizyczne zostaną ściśle zintegrowane z siecią informatyczną. Dzięki temu obecne zakłady produkcyjne będą mogły przekształcić się w tzw. inteligentne fabryki, w których maszyny nie będą już traktowane jak jednostki niezależne, ale będą postrzegane jako pewnego rodzaju społeczność, zdolna do komunikacji i płynnej kooperacji. Zdaniem naukowców czwarta rewolucja przemysłowa urzeczywistni się już za 10–20 lat, jednak roboty marki FANUC już dziś są gotowe do tego, aby pracować w przemysłowym środowisku przyszłości.

Jędrzej Kowalczyk dyrektor FANUC Polska Sp. z o.o.

39

TECHNIKA

Rys. 3. Układ proponowanego skanera laserowego

40

chów, jest bezpieczniejszy dla osób będących w pobliżu. Dane te mogą zapewnić skanery triangulacyjne, jednak wciąż są one traktowane jako urządzenia pomiarowe, skomplikowane i drogie. W Zakładzie Projektowania Technologii opracowano prosty sposób na rozszerzenie możliwości zwykłego stanowiska zrobotyzowanego przez umożliwienie pozyskiwania danych o przestrzennej geometrii otoczenia robota przemysłowego przy minimalnych nakładach inwestycyjnych.

PROSTA TRIANGULACJA Systemy przeznaczone do współpracy z robotami przemysłowymi zwykle nie muszą oferować pełnej reprezentacji 3D otoczenia. Zazwyczaj wystarcza,

Fot. 4. Zrobotyzowane stanowisko do prac tapicerskich wdrożone w STER Sp. z o.o.

skać za pomocą różnych narzędzi.

Stosowane są techniki wykorzystujące stereografie, określające odległość na podstawie różnic na obrazach uzyskanych z dwóch przesuniętych względem siebie kamer. Istotą rozwiązania jest triangulacja. Kamery

W PROSTYCH KONSTRUKCJACH MANIPULATORÓW JAKO ŹRÓDŁA NAPĘDU NAJCZĘŚCIEJ STOSOWANE SĄ SILNIKI KROKOWE, SERWOMECHANIZMY LUB (W PROSTSZYCH ZASTOSOWANIACH) SIŁOWNIKI PNEUMATYCZNE. gdy obserwowany jest tylko przód obiektów, część widoczna z punktu umiejscowienia czujnika. Takie obrazowanie nazywane jest 2,5D. Informacje o odległości powierzchni elementu od czujnika można uzy-

i analizowany punkt tworzą trójkąt.

Odległość czujnika do danego miejsca może zostać obliczona przy znanej odległości między kamerami i kątach utworzonych przez promienie łączące kamery z rozpatrywanym punktem.

Nadal nierozwiązanym problemem jest odnajdywanie odpowiadających sobie pól na dwóch różniących się obrazach. Jest to względnie proste, jeżeli w polu widzenia kamery znajdują się przedmioty o wyraźnej fakturze lub z widocznymi narożami. Położenie takich punktów charakterystycznych można określić algorytmem triangulacji. Należy jednak zauważyć, że jedynie nieliczne przedmioty mogą być w ten sposób rozpoznane. Na powierzchniach o jednolitej barwie trudno znaleźć odpowiadające sobie punkty, część brył jest zasłonięta na jednym ze zdjęć lub zarysy zmieniają się w zależności od kąta patrzenia. Sprawia to, że ta metoda jest wciąż zbyt mało wiarygodna do zastosowania w robotyce przemysłowej. Podobnie ma się rzecz AUTOMATYKA

Fot. Politechnika Poznańska

jednak roboty wciąż w znacznej większości przypadków działają w oparciu o ściśle określony program, ze znikomą ilością danych o przestrzeni pracy.

Ewentualna informacja o geometrii ogranicza się do rozpoznanych zarysów na obrazach systemów wizji maszynowej.

Zdecydowanie bardziej korzystna byłaby sytuacja, w której robot posiada pełny, przestrzenny model środowiska, w którym się znajduje, z informacją o położeniu przedmiotów manipulacji, współpracujących urządzeń, operatora lub niepożądanych przeszkód. Akwizycja danych o przestrzennej strukturze elementów w polu pracy robota przemysłowego nie jest możliwa przy pomocy standardowej kamery. Aby móc stwierdzić, w jakiej odległości znajduje się dana powierzchnia, konieczne są dodatkowe zabiegi oraz urządzenia. Pomiary mogą być prowadzone dla pojedynczych punktów i poszczególnych przekrojów, ale również dla całego obszaru będącego w zasięgu pracy urządzenia.

Stanowisko wyposażone w tego typu czujniki jest bardziej elastyczne, łatwiej dostosowuje się do zmian otoczenia bez konieczności ingerencji ze strony operatora oraz wymaga mniej oprzyrządowania. Robot przemysłowy zaopatrzony w informację, gdzie znajdują się realne przedmioty, lepiej realizuje zadane zabiegi, znajduje korzystniejsze trajektorie ru-

TECHNIKA z innymi technikami określania odległości, bazującymi jedynie na zmianach obrazu przy ruchu kamery, rozmyciu elementów przy przesuwaniu układu optycznego względem sensora, zmian przejść barwnych przy modyfikowanym oświetleniu.

ZWIĘKSZENIE PEWNOŚCI

Fot. Politechnika Poznańska

Rozwiązaniem zapewniającym większą pewność i dokładność pomiaru są systemy wspomagane światłem strukturalnym, ukształtowanym tak, aby ślad przybierał formę punktu, linii lub siatki. Także w tym przypadku kluczowa jest triangulacja. Rekonstrukcja położenia punktu w przestrzeni polega na ustaleniu wysokości trójkąta, którego wierzchołkami są rzutnik światła, kamera oraz rozpatrywany punkt.

Do obliczenia niezbędna jest znajomość wzajemnego położenia kamery i źródła światła, która zostaje uzyskana w procesie kalibracji układu. Czasami światło strukturalne stosuje się również w systemach stereograficznych (z dwoma kamerami). Pozwala ono wówczas na proste znalezienie odpowiadających sobie punktów na obydwu zdjęciach.

Przedstawione podejście zastosowane jest między innymi w urządzeniach pomiarowych firm Steinbichler (seria COMET) i GOM (seria ATOS). Skanery te zawierają w jednej obudowie dwie kamery oraz rzutnik prążków światła strukturalnego, który wyświetla ciąg wzorów zapewniający odpowiednią dokładność i pomiar całej powierzchni. Dostępne są rozwiązania stacjonarne oraz przenośne, opracowane są też zrobotyzowane cele pomiarowe, w których głowica skanera przenoszona jest przez manipulator robota przemysłowego. Zastosowaniem tego typu systemów są pomiary oraz procesy inżynierii odwrotnej. Ze względu na cenę i skomplikowanie nie są wdrażane do wspierania zadań obróbki i montażu urządzeń.

Prostymi urządzeniami są czujniki laserowe produkowane między innymi przez firmy Keyence (seria GV) oraz Micro-Epsilon (seria OptoNCDT). W kompaktowej obudowie zainstalowany jest laser rzucający na mierzoną powierzchnię punkt oraz czujnik fotoelektryczny wykrywający położenie plamki światła. Są to urządzenia, które można zainstalować jako głowicę współrzędnościowej maszyny pomiarowej,

SONDA

Rynek manipulatorów i pozycjonerów rozwija się harmonijnie wraz z postępującą automatyzacją i robotyzacją produkcji. Przedsiębiorstwa produkcyjne są z jednej strony zmuszane do minimalizacji kosztów i zwiększania wydajności produkcji, a z drugiej strony starają się budować stabilną pozycję na rynku, m.in. przez innowacyjne i nowatorskie rozwiązania technologiczne. W obu przypadkach niezastąpioną pomoc stanowi automatyzacja procesów, umożliwiająca zwiększenie wydajności i efektywności, a także poprawę jakości i niezawodności produktów.

Niebagatelne znaczenie ma też kwestia efektywności energetycznej. W ostatnich latach standardem stało się monitorowanie i optymalizowanie wydajności energetycznej urządzeń i procesów. Aspekty te powodują, że coraz większe znaczenie w produkcji zyskują manipulatory i pozycjonery budowane specjalnie do specyficznych zadań, charakteryzujące się niezwykle dużą wydajnością, a jednocześnie wysoką precyzją i elastycznością funkcji.

W konstrukcji manipulatorów wykorzystuje się zarówno złożone rozwiązania mechaniczne i kinematyczne, różne typy napędów i prowadnic, jak również zaawansowane algorytmy sterowania i diagnostyki. Już nie tylko ciekawostką, ale praktyką staje się wykorzystywanie do napędu manipulatorów podpatrzonych w naturze rozwiązań bionicznych.

Zbigniew Chudzik product manager, Festo Sp. z o.o.

Chmurę punktów będącą reprezentacją całego stanowiska do paletyzacji lub montażu wyrobów można uzyskać za pomocą kamer 3D opracowanych między innymi przez firmę Sick. Oferowane są szybkie kamery Ranger, do których dołączone jest źródło światła laserowego w osobnej obudowie. Po szybkim procesie kalibracji można uzyskać SYSTEMY PRZEZNACZONE DO WSPÓŁreprezentację 3D poruszających się po przenośniku elementów w celach PRACY Z ROBOTAMI PRZEMYSŁOWYMI kontroli lub ustalenia orientacji dla ZWYKLE NIE MUSZĄ OFEROWAĆ PEŁNEJ planowania ruchu manipulatorów.

Statyczne obiekty mogą zostać rozpoREPREZENTACJI 3D OTOCZENIA. znane przez kamery Ruler, w których obudowie mieści się również laser oraz ruchome lustra przemiatające linią laserową po obramienia pomiarowego lub zamocować na stałe na linii produkcyjnej. Pomiar odległości wykonywany przez takie szarze stanowiska. urządzenie jest jedynie punktowy, a zakres pomiarowy bardzo mały, nie ma więc zastosowania do budowy modelu BUDOWA SKANERA otoczenia robota przemysłowego. Odmianą tych urządzeń W Zakładzie Projektowania Technologii Politechniki Posą skanery rzutujące linię laserową o długości kilku centyznańskiej opracowano sposób rozszerzenia możliwości metrów i umożliwiające pomiar profilu. standardowej kamery o funkcję skanowania 3D. Propo3/2015

41

TECHNIKA nowany układ, przedstawiony na rys.

3, pokrywa się z często spotykanym rozmieszczeniem elementów na stanowisku zrobotyzowanym, z kamerą umieszczoną na stałe nad przestrzenią pracy manipulatora, przez co wdrożenie systemu nie wymaga zazwyczaj zmian strukturalnych i modyfikacji aktualnie działających programów.

Na ramieniu robota instalowany jest niewielki i lekki wskaźnik laserowy, co pozwala na umieszczenie go równolegle z chwytakiem, głowicą spawalniczą lub innym efektorem.

Założeniem przy projektowaniu było uzyskanie prostego i taniego systemu wspierającego roboty przemysłowe w wykonywaniu działań produkcyjnych możliwego do wdrożenia w nowych oraz już istniejących stanowiskach.

ELEMENTY STANOWISKA Stanowisko składa się z robota przemysłowego ABB IRB 140 ze sterownikiem IRC5 oraz kamerą Sick IVC-1131 (fot. 5).

Obliczenia związane z przetwarzaniem obrazu, polegające na jego filtracji i wyszukaniu linii lasera oraz rekonstruk-

cja położenia punktów w przestrzeni 3D wykonywane są przez komputer.

Kontroler robota wysyła w czasie rzeczywistym pozycje rzutnika linii, a kamera aktualny obraz poprzez lokalną sieć Ethernet. System wymaga początkowej kalibracji, czyli przypisania tego samego układu współrzędnych dla ramienia robota oraz kamery.

Oprogramowanie sterujące pracą skanera, komunikacją między urządzeniami i rekonstrukcją danych do chmury punktów zostało opracowane od podstaw. Podstawowymi funkcjami, jakie może pełnić skaner są rozpoznawanie kształtów i automatyczne dostosowywanie programów obróbkowych, spawalniczych, malarskich i manipulacyjnych maszyn. Kolejnym celem jest kontrola jakości (w tym wymiarowa) i kompletności montażu.

REZULTATY SKANOWANIA

a)

b)

c)

d)

mgr inż. Jakub Wojciechowski mgr inż. Arkadiusz Pietrowiak dr hab. inż. Olaf Ciszak Fot. 6. Efekty pracy skanera opracowanego na Politechnice Poznańskiej

42

Wydział Budowy Maszyn i Zarządzania Politechnika Poznańska

AUTOMATYKA

Fot. Politechnika Poznańska

Fot. 5. Stanowisko testowe wyposażone w możliwość skanowania

Efektem skanowania przykładowego przedmiotu, ręcznej wkrętarki akumulatorowej (fot. 6) jest chmura punktów przedstawiona na fot. 6b. Może ona posłużyć do opracowania siatki (fot. 6c) będącej podstawą do wykonania kopii przedmiotu technikami przyrostowymi.

Wyniki mogą także służyć do pomiaru krzywizn skomplikowanych powierzchni w celach kontrolnych. Rys. 6d przedstawia element po wyodrębnieniu bazowych kształtów, które mogą być wymiarowane i mierzone.

Skaner o proponowanej konstrukcji może także służyć jako narzędzie pozwalające na gromadzenie danych o geometrii wyrobów zarówno dla celów inżynierii odwrotnej, jak i sterowania procesami.

Przedstawiony sposób rozbudowy systemu wizyjnego o możliwość skanowania 3D może być środkiem do rozwiązania wielu praktycznych zagadnień przemysłowych, przy minimalnych nakładach, bez uciekania się do drogich, gotowych rozwiązań.

A4 Racer999 Poland.indd 1

27/01/15 11:07

TECHNIKA

ZŁOTA DRUŻYNA COMAU

P

roducent robotów przemysłowych, firma Comau, ma przyjemność przedstawić roboty złotej drużyny do zadań specjalnych z rodziny Racer.

Roboty zaprojektowane z myślą o osiąganiu największych prędkości odznaczają się niebywałą dynamiką ruchu, nieosiągalną dla większości producentów robotów na świecie. Pierwszy z robotów z rodziny – Racer o udźwigu 7 kg oraz ramieniu o zasięgu 1,4 m – został nagrodzony tytułem Produktu Roku w zeszłorocznym konkursie czasopisma „Control Engineering” oraz doceniony przez niezależne jury, które przyznało mu Złoty Medal targów Automaticon w 2014 r. Oba wyróżnienia naładowały zespół Comau pozytywną energią do dalszej pracy nad projektami kompaktowych robotów o sporych udźwigach, bez utraty szybkości, co zaprocentowało powstaniem drugiego robota w ro-

44

dzinie, modelu Racer 999.

ROBOT RACER 999 Racer 999 o skróconym do niemal metra zasięgu oraz udźwigiem 7 kg, dorównującym poprzednikowi, został dodatkowo wyposażony w opcję przenoszenia detali

Racer o udźwigu 7 kg oraz ramieniu o zasięgu 1,4 m – pierwszy z robotów z tej rodziny – otrzymał Złoty Medal ubiegłorocznych targów Automaticon P R O M O C J A

w aplikacji pick&place nawet do 10 kg.

Połączenie wszystkich zalet poprzednika z krótszym ramieniem poskutkowało stworzeniem robota idealnego do pracy na bardzo ograniczonych powierzchniach roboczych. Elastyczność robotów Comau z rodziny Racer pozwala na wdrażanie ich do wielu aplikacji, takich jak m.in. spawanie, montaż, uszczelnianie, odlewnictwo, pakowanie, obsługa maszyn, pomiary, polerowanie itp.

Oba roboty Racer znajdą zastosowanie w wymienionych aplikacjach, jednak

najlepiej wykorzystane zostaną na liniach szybkiego pakowania, gdzie błyskawicznie wypełnią detalami opakowania zbiorcze. Świetnie sprawdzą się też w obsłudze maszyn oraz montażu, gdzie ważne są szybkość działania oraz powtarzalność na wysokim poziomie.

Warto także nadmienić, iż roboty Comau mają stopień ochrony IP65, który potwierdza ich odporność na pył, kurz, a nawet zachlapania wodą.

OPROGRAMOWANIE ROBOSIM PRO Dla ukazania klientom końcowym firmy wizualizacji procesów demonstrujących koncepcje linii, m.in. z robotami rodziny Racer, niezbędne jest właściwe oprogramowanie symulaAUTOMATYKA

Fot. Comau

Comau od lat prężnie działa na rynku robotyki, uzyskując liczne, prestiżowe nagrody, także w Polsce. Najnowszymi produktami firmy są nowatorskie roboty Racer 999 i oprogramowanie ROBOSIM PRO, które nie tylko zwiększają możliwości szybkiego i precyzyjnego manipulowania obiektami, ale też ułatwiają inżynierom ich pracę.

TECHNIKA cyjne 3D. Wsparcie takich narzędzi jest także konieczne w firmach integratorskich, które w perspektywie rosnących wymagań klientów zmuszone są prezentować ofertę nie tylko odpowiednią technicznie i korzystną cenowo, ale także przyjemną dla oka i działającą na wyobraźnię.

Comau Robotics, wychodząc naprzeciw potrzebom swoich klientów i integratorów systemów zrobotyzowanych, oferuje wysokiej jakości specjalistyczne oprogramowanie ROBOSIM PRO.

WIRTUALNY KONTROLER I ŚRODOWISKO SYMULACYJNE Oprogramowanie Comau składa się z dwóch współpracujących ze sobą modułów – środowiska 3D do symulacji robotów Comau – SIM 3D oraz wirtualnego kontrolera C5G. Dzięki ścisłej współpracy obu modułów oprogramowanie umożliwia: • analizę zasięgu robotów wszystkich typów produkcji Comau Robotics, • analizę czasu cyklu, opartą na planerze trajektorii (RRS), uwzględniającym realne osiągi danego robota, • analizę czasu cyklu, opartą na wirtualnym kontrolerze robota C5G, • wykonanie symulacji ruchów robota, • wykonanie symulacji dodatkowych obiektów, takich jak przenośniki, zachowanie detalu, chwytaki i wiele innych, • programowanie robota w trybie off-line – przygotowanie trajektorii ruchu, opartej na prawdziwym języku programowania robotów Comau – PDL2, a wszystko to z wykorzystaniem wirtualnego panelu programowania Teach Pendant.

Fot. Comau

IDEALNE NARZĘDZIE SZKOLENIOWE Oprogramowanie ROBOSIM PRO to także świetne narzędzie do szkolenia inżynierów w zakresie programowania robotów Comau. Dzięki oprogramowaniu szkolenie nowych pracowników staje się proste jak nigdy dotąd. Inżynierowie szkolą się w zakresie programowania 3/2015

panelu programowania. Aby sprawdzić zasięg lub zasymulować ruchy robota, najczęściej potrzebny jest wirtualny model środowiska pracy, a więc model ogrodzeń maszyny, z którą ma współpracować robot.

Tutaj także oprogramowanie wychodzi naprzeciw oczekiwaniom użytkowników – w ROBOSIM PRO można dokonać importu dowolnej geometrii 3D (np. pliku stp), stworzonej w programach inżynierskich CAD (np. SolidWorks, Inventor, Catia). Jeśli użytkownik nie dyspoRobot Racer 999 umożliwia przenoszenie detali w aplikacji pick&place nawet do 10 kg

robota w dowolnej chwili i w dowolnym miejscu, bez konieczności pracy z prawdziwym robotem. Dodatkowo, dzięki wirtualnemu panelowi programowania, który pracuje i działa identycznie z prawdziwym panelem programowania robota, inżynierowie-programiści mogą sprawdzić napisane przez siebie programy, bez konieczności posiadania prawdziwego egzemplarza robota.

PROSTE W OBSŁUDZE, KOMPLETNE I INTUICYJNE Praca z oprogramowaniem SIM 3D jest prosta i intuicyjna, a wykonanie symulacji lub programowania robota w trybie off-line przebiega w kilku prostych krokach.

Zazwyczaj praca inżynierów z oprogramowaniem zaczyna się od importu modelu robota Comau.

Oprogramowanie umożliwia pracę z wirtualnym modelem dowolnego robota Comau – wszystkie potrzebne biblioteki robotów są wbudowane w oprogramowanie, dzięki czemu można je szybko zaimportować.

Po imporcie danego robota oprogramowanie automatycznie instaluje planer trajektorii RRS, który zapewnia modelowi pracę z parametrami właściwymi dla prawdziwego robota danego typu. Od tego momentu robotem można sterować z poziomu symulatora SIM 3D lub przy użyciu wirtualnego

nuje takim modelem, ROBOSIM PRO umożliwia także rysowanie w 3D. Najczęściej użytkownicy korzystają z możliwości prostego tworzenia sześcianów, walców i innych prostych figur geometrycznych, reprezentujących wymiarami maszyny, ale oprogramowanie umożliwia także rysowanie bardziej skomplikowanych kształtów krzywoliniowych.

Po stworzeniu środowiska robota (lub imporcie poprzez plik stp) i ustawieniu robota we właściwym miejscu, można rozpocząć symulację.

WŁAŚCIWA SYMULACJA Pierwszym krokiem jest stworzenie narzędzia robota (tool). W tym celu można skorzystać z wbudowanej biblioteki, zaimportować gotowy model narzędzia lub stworzyć z geometrii.

45

TECHNIKA Oprogramowanie umożliwia budowanie narzędzia z właściwym TCP (Tool Center Point) oraz właściwym układem referencyjnych dla flanszy robota (przy wykorzystaniu specjalnego kreatora).

Po stworzeniu narzędzia przychodzi czas na stworzenie punktów. Punkty tworzy się poprzez doprowadzenie robota (lub tylko narzędzia albo układu współrzędnych) do właściwego miejsca w przestrzeni wirtualnej 3D i zapamiętanie punktu. Stworzoną grupę punktów można następnie „przywiązać” do obiektu 3D, kreując tzw. ramkę (układ współrzędnych obiektu, do którego przywiązane są punkty). Dzięki temu przesunięcie obiektu w przestrzeni powoduje także przesunięcie wszystkich punktów.

Po określeniu punktów należy wskazać robota (wirtualny model), do którego przytwierdzone jest narzędzie, mające osiągnąć dane pozycje. Po tej operacji można już tworzyć ścieżkę.

Oprogramowanie umożliwia proste konstruowanie ścieżki ruchu robota, poprzez wskazanie punktów oraz ich kolejności.

W tak stworzonej ścieżce można edytować punkty, wskazując na ruchy robota, realizowane jako ruchy przestawcze (typu joint), liniowe (linear) lub po okręgu (circular), a także zdefiniować kolejność, szybkość TCP narzędzia oraz konfigurację osiową robota, potrzebną do osiągnięcia danego punktu. Stworzona ścieżka umożliwia uruchomienie ruchu wirtualnego ruchu robota, który odtworzy zaprojektowaną trasę.

Oprogramowanie Comau obejmuje także wbudowany edytor programów, w którym można wywołać zapisane ścieżki, uruchomić je, „przykleić” i „odkleić” element od chwytaka (np. pudełko podczas symulacji paletyzacji). Można też sterować wirtualnymi wejściami i wyjściami oraz ustawić właściwość danego obiektu jako widzialny lub niewidzialny. Dzięki temu inżynier projektujący w ROBOSIM PRO działa jak scenarzysta, ustawiając w edytorze programów kolejne sekwencje symulacji.

Warto wspomnieć, że przygotowanie ruchów robota dla symulacji może być realizowane także z wirtualnego 46

Oprogramowanie ROBOSIM PRO ma wbudowany wirtualny panel programowania, który pracuje identycznie, jak prawdziwy panel programowania robota

Oprogramowanie umożliwia pracę z wirtualnym modelem dowolnego robota Comau – po stworzeniu środowiska robota i ustawieniu robota we właściwym miejscu można rozpocząć symulację

panelu programowania. Tak utworzone może zostać wyeksportowane do prawdziwego robota, poprzez proste połączenie komputera PC i kontrolera robota kablem ethernetowym.

Warto też wspomnieć, że programy utworzone poprzez wirtualny panel programowania mogą być także edytowane w trybie tekstowym, w oprogramowaniu WIN C5G, służącym do bezpośredniej komunikacji i edycji programów robotów Comau z kontrolerem C5G.

PODSUMOWANIE Bogata oferta funkcji oprogramowania ROBOSIM PRO, możliwość programowania off-line, wirtualny kontroler i wirtualny panel programowania Teach Pendant, zostały docenione przez wielu użytkowników robotów Comau oraz integratorów w Polsce i na świe-

cie. Dzięki wsparciu, zapewnianemu przez zespół projektowy Comau w Polsce, każdy inżynier, który uczy się nowego oprogramowania, nie pozostanie bez pomocy, a ROBOSIM PRO pomoże zarówno firmom integratorskim, jak i klientom końcowym, zarówno w nowych projektach (symulacja, analiza zasięgów), jak i już istniejących systemach zrobotyzowanych Comau.

COMAU POLAND Sp. z o.o. ul. Turyńska 100 43-100 Tychy tel. 32 217 94 04 www.Comau.com

AUTOMATICON STOISKO C-10/D-7 MAPKA NA STRONIE 86

AUTOMATYKA

ZMIENIAMY SPOJRZENIE NA PRZEMYSŁ

QR CODE

Wygenerowano na www.qr-online.pl

KONKURS

WIĘCEJ INFORMACJI WKRÓTCE

HTTP://AUTOMATYKAONLINE.PL/KONKURS

FUNKCJONALNY KATALOG BRANŻOWY CODZIENNE WIADOMOŚCI Z RYNKU PRECYZYJNIE OKREŚLONY ODBIORCA W W W . A U T O M A T Y K A O N L I N E . P L

autoreklama_v4.indd 1

2014-12-03 11:09:58

TECHNIKA

ROZWÓJ SYSTEMÓW AUTOMATYZACJI PRODUKCJI

CHWYTAK PGN-PLUS FIRMY SCHUNK

N

a wystawie w Hanowerze, w 1983 r., Heinz-Dieter Schunk przedstawił chwytak pneumatyczny PPG. Był to pierwszy standardowy chwytak, wykorzystujący sprawdzone rozwiązania kinematyczne, stosowane w technologii mocowań.

Tym samym powstał nowy standard w historii automatyki. Wprowadzając ideę synergii, SCHUNK zrewolucjonizował automatyzację produkcji i uczynił zdecydowany krok w kierunku

48

uzyskania pozycji lidera kompetencji techniki mocowań i systemów chwytakowych.

PGN-PLUS Rozwój systemów automatyzacji, których zadaniem jest wzrost wydajności, niezawodności i żywotności urządzeń, powoduje wzrost wymagań odnośnie podzespołów stosowanych do ich budowy. W odpowiedzi na rosnące wymagania stawiane chwytakom odnośnie precyzji chwytania oraz obciążeń, jakim są one poddawane, w 2000 r. firma SCHUNK opracowała i opatentowała nową wersję chwytaka: PGN-plus. Zastąpiła ona dotychczas produkowany chwytak PGN. Był to pierwszy dwupalczasty, uniwersalny chwytak pneumatyczny z prowadnicami wielozębnymi.

EFEKT SZUFLADY Koncepcja powstania prowadnicy wielozębnej narodziła się z potrzeby eliminacji wad występujących w stosowanych do tej pory klasycznych prowadnicach, w których objawiał się tzw. efekt „szuflaPneumatyczny chwytak równoległy z prowadnicami wielozębnymi P R O M O C J A

PGN-plus firmy SCHUNK – pierwszy chwytak pneumatyczny z prowadnicami wielozębnymi

dy”. Polega on na ugięciu prowadnicy ku dołowi podczas wyciągania. Jest to spowodowane wystąpieniem momentu, powstałego w wyniku działania siły obciążenia szuflady, zależnego od ramienia, związanego z jej długością. Przekłada się to na zwiększenie punktowego obciążenia prowadnic szuflady. Ten sam efekt występuje na prowadnicach chwytaka, co wpływa negatywnie na siłę zacisku, precyzję trzymania chwytanego detalu oraz jego żywotność.

AUTOMATYKA

Fot. Schunk

Od 30 lat chwytaki SCHUNK ustanawiają nowe standardy w dziedzinie automatyzacji produkcji. W duchu pionierstwa i doskonałości podejmujemy najbardziej skomplikowane wyzwania i poszukując nowych rozwiązań, kreujemy przyszłość systemów chwytakowych. Innowacyjne i solidne rozwiązania zapewniają niezawodność systemów i aplikacji.

TECHNIKA PPG firmy SCHUNK – pierwszy standardowy chwytak pneumatyczny

temperaturę, w wersji EX, o zwiększonej precyzji oraz ze wzmocnioną siłą zacisku, a także przystosowane do innych specjalnych zastosowań. Chwytak PGN plus jest produkowany w typoszeregu 40–380 i charakteryzuje się następującymi parametrami: • siły zacisku: 123–21150 N, • momenty skrętne szczęk bazowych: 10–560 Nm, • skok szczęki: 2–45 mm, • rekomendowana waga chwytanych detali: do 80 kg.

Standardem firmy SCHUNK jest udzielanie na chwytak PGN-plus 36-miesięcznej gwarancji, oraz 30-letniej gwarancji działania i niezawodności. Uniwersalność i szeroka gama oferowanych modeli umożliwiają stosowanie chwytaków PGN-plus praktycznie w każdej aplikacji przemysłowej i laboratoryjnej.

RĘKA SDH Kolejnym krokiem milowym w historii systemów chwytakowych było wprowadzenie w 2006 r. pierwszej trójpalczastej ręki chwytającej SDH z czujnikami na palcach. Połączone palce chwytaka kontrolują sposób i siłę chwytania, dostosowując ją do różnych przedmiotów, dzięki czemu chwytaki mogą być stosowane w robotyce serwisowej i serwisowych aplikacjach przemysłowych. Dzięki możliwości zmiany ustawienia dwóch palców SDH daje dużą elastyczność pod względem kształtu, wielkości i położenia chwytanego przedmiotu.

Fot. Schunk

PROWADNICE WIELOZĘBNE W nowym chwytaku PGN-plus dotychczasową konstrukcję zastąpiono systemem prowadnic wielozębnych. Siły i momenty działające na prowadnice szczęk bazowych chwytaka rozkładają się na wiele równoległych płaszczyzn, stanowiących podpory, co prowadzi do zwiększenia jego sztywności, precyzji chwytania, powtarzalności, stabilności, obciążalności oraz braku spadku siły zacisku.

W odpowiedzi na rosnące potrzeby i wymagania rynku zwiększono liczbę produkowanych wersji poszczególnych typów chwytaka. Obecnie firma SCHUNK w standardowej ofercie ma chwytaki w wersjach przeciwpyłowych, odpornych na korozję, wysoką 3/2015

Pięciopalczasty chwytak imitujący ludzką rękę

49

TECHNIKA Chwytak PGN-plus w aplikacji z przepustem obrotowym

związane z wysoce skomplikowanymi wymaganiami klientów. Powstające rozwiązania stanowią innowacyjne, trwałe i niezawodne komponenty, gwarantujące maksimum niezawodności systemów i maszyn na całym świecie.

SCHUNK Intec Sp. z o.o. ul. Puławska 40 A, 05-500 Piaseczno tel. 22 726 25 00, fax 22 726 25 25 e-mail: info@pl.schunk.com www.pl.schunk.com Aplikacja załadunku detali chwytakiem PGN-plus firmy SCHUNK

AUTOMATICON STOISKO A-16/B-15 MAPKA NA STRONIE 86

Załadunek detali chwytakiem PGN-plus

SDH firmy SCHUNK – pierwsza trójpalczasta ręka chwytająca z czujnikami taktylnymi

Na konferencji prasowej, otwierającej targi w Hanowerze w 2013 r., Henrik A. Schunk zaprezentował innowacyjny, pięciopalczasty chwytak, imitujący ludzką rękę. Dzięki dziewięciu dyskom pięć palców chwytaka może wykonywać różne, skomplikowane operacje.

Ponadto dzięki możliwości zaprogramowania licznych gestów ułatwiona jest komunikacja wzrokowa pomiędzy człowiekiem a robotem, co umożliwia zastosowanie tych robotów w środowisku współpracy z człowiekiem. Elektronika w najnowszej wersji chwytaka 50

jest całkowicie zintegrowana w nadgarstku, dzięki czemu cechuje go bardzo niewielka konstrukcja. Ręka może być połączona za pośrednictwem określonych interfejsów z dowolnymi urządzeniami dostępnymi na rynku. Dla aplikacji mobilnych możliwe jest zasilanie z akumulatora o napięciu 24 V.

Fot. Schunk

LUDZKA RĘKA

PODSUMOWANIE Od 30 lat firma SCHUNK podejmuje trudne wyzwania AUTOMATYKA

TECHNIKA

NOWA KONCEPCJA EFEKTYWNOŚCI ROBOTY KUKA W PRZEMYŚLE TWORZYW SZTUCZNYCH

R

oboty KUKA – zamontowane na, w lub obok maszyny – zwiększają efektywność, przy zachowaniu maksymalnej precyzji.

Sprawdzają się zarówno w przypadku materiałów hybrydowych, opakowań formowanych wtryskowo (przez rozdmuchiwanie lub termicznie), a także przy wytwarzaniu produktów medycznych. Dzięki temu procesy przebiegają sprawniej – można je lepiej zorganizować, cykle robocze ulegają przyspieszeniu, natomiast okresy postoju skracają się. Dotyczy to zarówno zakładów przemysłowych, jak i małych pomieszczeń czystych oraz

52

wszystkich tych, gdzie obowiązują najwyższe standardy higieniczne.

RÓŻNE APLIKACJE – RÓŻNE ROBOTY Każdy rodzaj zastosowania wymaga korzystania ze specjalistycznych rozwiązań. Dlatego KUKA stworzyła je wszystkie. W zależności od rodzajów zastosowań w przemyśle tworzyw sztucznych wykorzystuje się opisane poniżej serie robotów KUKA.

dego miejsca, nawet w wąskiej przestrzeni.

Dzięki niewielkiej krawędzi kolizji i smukłym kształtom, robot KR16 oszczędza miejsce i dociera do każdego miejsca, nawet w wąskiej przestrzeni.

SERIA KR QUANTEC

Seria robotów KR Agilus obejmuje małe roboty o wyjątkowej sprawności i największej prędkości działania.

Jest dostępna także w wersji wodoodpornej.

Seria KR Quantec gwarantuje maksymalną dynamikę, ekstremalną stateczność i sprawność, przy niewielkiej masie własnej. Jest opcjonalnie dostępna z jednostką liniową. Inteligentne stopniowanie obciążeń i zasięgów robotów serii KR QUANTEC pozwala na łatwą, pewną i ekonomiczną integrację robotów w zakresie obciążeń od 90 kg do 270 kg.

SERIA KR 16

SERIA KR 30/60-4 KS

Podstawowe cechy robota serii KR 16 to: wyjątkowo niewielkie krawędzie kolizyjne i możliwość dotarcia do każ-

Największą zaletą robotów z serii KR 30/60-4 KS jest długie, cienkie ramię. Dzięki niemu doskonale

SERIA KR AGILUS

P R O M O C J A

AUTOMATYKA

Fot. KUKA

W branży tworzyw sztucznych trzeba umieć sprostać tysiącom wyzwań. KUKA umożliwia optymalizację rozwiązań służących do realizacji tych zadań.

TECHNIKA Umożliwia to większą produktywność i uzyskanie lepszych parametrów ekonomicznych przy szybkiej amortyzacji.

PEWNOŚĆ PROJEKTOWANIA Rodziny robotów KUKA mają identyczne rozstawy otworów do mocowania w fundamencie. W ten sposób, bez dodatkowego projektowania, można zastosować różne roboty na konsoli KUKA do maszyn różnych wielkości.

A

Robot KR AGILUS

sprawdzają się one w ciasnych pomieszczeniach, są więc idealne do wąskich przestrzeni roboczych.

SERIA KR QUANTEC K Roboty konsolowe KUKA są dostosowane do wyjątkowo dużych zasięgów w dół. Optymalnie wykorzystują przestrzeń roboczą od góry.

CO WYRÓŻNIA ROBOTY KUKA? Roboty KUKA wyróżniają się wieloma pozytywnymi cechami.

LEKKOŚĆ Roboty na konsoli KUKA charakteryzują się niewielką masą własną i objętością.

Dzięki temu można je zamontować przy niewielkim wysiłku bezpośrednio na maszynach i nie zajmują wiele miejsca.

Fot. KUKA

SZYBKOŚĆ Dzięki mniejszym ruchomym masom roboty na konsoli KUKA osiągają dużą dynamikę i bardzo krótkie czasy cykli.

3/2015

temu znacznie bardziej inteligentne, elastyczne i skalowalne.

Pasywny system wymiany ciepła KR C4, z oddzielną cyrkulacją powietrza wewnątrz i na zewnątrz układu sterowania, umożliwia prawie bezobsługową pracę, nawet w zapylonym otoczeniu. Całość jest realizowana bez mat filtracyjnych.

ŁATWOŚĆ OBSŁUGI Komfortowy i uniwersalny interfejs sprawia, że roboty KUKA są niezwykle łatwe w obsłudze. KUKA.PLC mxA, we współpracy z pakietem oprogramowania Sinumerik Run MyRobot firmy Siemens, umożliwiają wyświetlanie danych,

DUŻY ZASIĘG W DÓŁ Roboty na konsoli KUKA są dostosowane do wyjątkowo dużych zasięgów w dół. Optymalnie wykorzystują przestrzeń roboczą od góry. Dzięki niewielkiej wysokości nie potrzebują wiele miejsca na górze.

Robot KR AGILUS

STEROWANIE I WYMIANA CIEPŁA Warto także wspomnieć o układach sterowania robotami: KR C4 i KR C4 compact. Obydwie konstrukcje perfekcyjnie dają się zintegrować z istniejącym środowiskiem maszynowym. Otwarta architektura nie narzuca integracji technicznej praktycznie żadnych ograniczeń.

Koncepcja urządzenia KR C4 jest rewolucyjna. Po raz pierwszy są w nim zintegrowane układy Robot/Motion i LogicControl z układami sterowania, realizującymi funkcje bezpieczeństwa i CNC, tworząc jedną, interaktywną całość. Oparte na KR C4 rozwiązania z zakresu automatyzacji są dzięki 53

TECHNIKA

Robot KR 16-3 S

Robot KR 30/60-4 KS

obsługę i programowanie/konfigurowanie robotów KUKA, pracujących z maszynami produkującymi wyroby z tworzyw sztucznych w tym samym systemie, do którego użytkownicy tych maszyn są przyzwyczajeni.

A to wszystko na panelu obsługowym maszyny produkującej wyroby z tworzyw sztucznych.

NATYCHMIASTOWA GOTOWOŚĆ DO PRACY Roboty KUKA Roboter przejmują zadania obróbcze maszyn produkujących wyroby z tworzyw sztucznych, a dzięki interfejsowi KUKA.CNC mogą być programowane za pomocą G code lub DIN 66025. Użytkownicy nie mają problemów ze zrozumieniem, mogą tworzyć programy za pomocą łańcucha CAD/CAM i po udanej symulacji przetwarzać je bez tłumaczenia na język robotów. Zintegrowane są już: korekta 54

promienia narzędzia, narzędzia zastępcze i wiele innych znanych funkcji CNC. Wraz z wprowadzeniem robotów firmy KUKA od razu można zauważyć ogromne korzyści dzięki większej wydajności, lepszej ekonomiczności tych rozwiązań i większej elastyczności. KUKA już teraz wyznacza kierunek działania w zakresie automatyzacji przyszłości.

KUKA Roboter CEE GmbH ul. Porcelanowa 10 40-246 Katowice tel. 32 730 32 14 fax 32 730 32 26 e-mail: BiuroPL@kuka-roboter.de www.kuka-robotics.pl

AUTOMATICON STOISKO C-30/D-27 MAPKA NA STRONIE 86

AUTOMATYKA

Fot. KUKA

Robot KR QUANTEC K

Nowa koncepcja efektywności.

Roboty KUKA w przemyśle tworzyw sztucznych.

Zapraszamy na Targi AUTOMATICON 2015, Stoisko Numer: C 30 / D 27

www.kuka-robotics.pl

TECHNIKA

ROBOT AGV

R

obot AGV (ang. Automated Guided Vehicle) jest mobilnym, bezzałogowym robotem, służącym do transportu obiektów po wyznaczonej ścieżce. Pozwala on na realizację autonomicznego ruchu do wybranego punktu (stacji), poruszając się po ścieżce wykonanej z taśmy magnetycznej. Główna ścieżka (trasa ruchu) ma kształt pętli, na której znajdują się rozjazdy (bocznice) z docelowymi stacjami. Robot rozpoznaje docelowe stacje na podstawie znaczników RFID, umieszczonych obok ścieżki ruchu robota, przed właściwą stacją.

KORZYSTANIE Z ROBOTA Obsługa robota polega na wybraniu stacji docelowej, do której robot ma dojechać i uruchomieniu ruchu autonomicznego. Robot porusza się wzdłuż głównej ścieżki, aż do odczytania znacznika RFID, odpowiadającego nazwie zadanej stacji. Jeśli wykryje znacznik, zjedzie na bocznicę znajdującą się zaraz za nim. Po wjeździe 56

na bocznicę zatrzymuje się, gdy tylko wykryje znacznik stop. Po zatrzymaniu robot AGV czeka na zadanie kolejnej trasy.

BEZPIECZEŃSTWO I UNIKANIE KOLIZJI Robot wyposażony jest w dwa wyłączniki bezpieczeństwa – jeden z przodu, drugi z tyłu. Ich wciśnięcie powoduje odcięcie napędów i nagłe zatrzymanie urządzenia. Robot ma także laserowy skaner przestrzeni, który pozwala monitorować obszar bezpośrednio przed robotem, w celu reagowania na obiekty znajdujące się na trasie robota i unikania kolizji. Skanowana przestrzeń podzielona jest na kilka stref. Dzięki temu robot, będący w ruchu, może reagować na przeszkody, zwalniając lub zatrzymując się – w zależności od strefy, w której wykryta zostanie przeszkoda.

PARAMETRY TECHNICZNE Transport elementów może odbywać się zarówno na korpusie urządzenia, jak i w osobnej przyczepie ciągniętej.

Rozwiązanie przygotowane przez firmę WObit pozwala osiągać maksymalną prędkość liniową do 40 m/min.

Maksymalna siła ciągnięcia wózka wynosi 300 N, a masa holowanego wózka może wynosić do 400 kg na płaskiej powierzchni. Robot AGV może pracoP R O M O C J A

wać do ośmiu godzin bez ładowania akumulatorów. Urządzenie jest przeznaczone do pracy na linii produkcyjnej, gdzie konieczny jest transport komponentów na określonych odcinkach, bez pomocy operatora. Poza halą produkcyjną pojazd AGV może być wykorzystywany również w systemach transportu magazynowego.

POZOSTAŁE ROBOTY Obok robota AGV w ofercie WObit są dostępne roboty typu desktop, dwa typy robota SCARA oraz różnorodne konfiguracje robotów kartezjańskich w wersjach: ekonomicznej, precyzyjnej oraz o wysokiej dynamice. Więcej informacji o robotach i aplikacjach można znaleźć na stronie internetowej www.wobit.com.pl oraz dzwoniąc pod numer 61 222 74 22.

PPH WObit E. K. J. Ober s.c.

Dęborzyce 16 62-045 Pniewy tel. 61 222 74 22 fax 61 222 74 39 e-mail: wobit@wobit.com.pl www.wobit.com.pl

AUTOMATICON STOISKO L-7 MAPKA NA STRONIE 86

AUTOMATYKA

Fot. WObit

Automatyzacja procesów produkcyjnych stanowi podstawę nowoczesnych systemów wytwarzania. Dzięki niej uzyskuje się wysoką jakość produkowanych elementów oraz ogranicza koszty. Firma WObit proponuje zastosowanie różnorodnych robotów przemysłowych własnej produkcji, których ofertę rozszerzono właśnie o robot typu AGV.

PNEUMATYCZNY ELEKTRYCZNY CHWYTAK

Der Zimmer GPP/GEP5000 + dokładność wymiany + wyższa precyzja + odporność na ścieranie + niewrażliwość na korozję + IP stopień ochrony IP64/IP67 + większa siła chwytania + wyższa moc

THE KNOW-HOW FACTORY

www.zimmer-group.de

AZ_HHT1_GEP5000_SALL_CI_210x297mm.indd 1

22.10.2014 10:23:12

TECHNIKA

CHWYTAK DO WSZYSTKIEGO PRODUKTY PREMIUM Z KNOW-HOW FACTORY

C

hwytaki równoległe i samocentrujące serii 5000 są bogato wyposażone i mają, już w wersji standardowej, szereg unikalnych cech. Są przykładowo seryjnie wyposażone w precyzyjne i ekstremalnie wytrzymałe stalowe prowadnice pryzmatyczne. W porównaniu z niektórymi wrażliwymi na przeciążenia prowadni-

58

cami na bazie stali/aluminium elementy pryzmatyczne mają wyraźne zalety pod względem udźwigu, sztywności zginania oraz odporności na ścieranie. Dzięki niewrażliwemu na korozję i pokrytemu DLC (ang. Diamond-Like Carbon) systemowi prowadnic nawet po 30 milionach cykli nie da się zauważyć ani zużycia, ani spadku precyzji działania komponentów.

Chwytaki serii 5000 standardowo cechują się stopniem ochrony równym IP64, a z dodatkowym protektorem wzrasta on do IP67. Pozwala to na ich użytkowanie również w niesprzyjających warunkach, a więc także tam, gdzie chwytaki wchodzą w kontakt z korozyjnymi i abrazyjnymi mediami, tj. np. w centrach obróbki lub szlifowania. Dzięki pokryciu DLC prowadnice pryzmatyczne wykazują, obok ekstremalnej odporności na ścieranie, także niskie współczynniki tarcia, w efekcie czego zużywają niewiele energii.

P R O M O C J A

NOWA KONCEPCJA STEROWANIA Nowatorska koncepcja sterowania czyni użytkowanie nowej serii produktów dziecinnie prostym. Zintegrowane sterowanie za pomocą kontrolera ACM (ang. Advanced Control Module) pozwala nie tylko regulować działanie wysokowydajnego bezszczotkowego silnika DC, któremu chwytak zawdzięcza swą dużą siłę chwytu i prędkość.

ACM to również pewna filozofia obsługi, w której użytkownicy są najważniejsi.

BEZPROBLEMOWA ZMIANA Chwytaki Premium już w wersji standardowej cechują się szczególnie wysoką precyzją wymiany, wynoszącą do 0,05 mm. Dzięki temu, po wymianie chwytaka, można kontynuować pracę bez ponownego programowania.

To jednak nie wszystko. Producent zapewnił jeszcze wyższy stopień uniwersalności swoich produktów – obrazy AUTOMATYKA

Fot. Zimmer Group

Zimmer Group wprowadza na rynek całkowicie nowe chwytaki Premium, definiujące wydajnością i wyglądem nowe trendy wśród urządzeń tego typu. Chwytaki uniwersalne są dostępne zarówno z pneumatycznym, jak i elektrycznym napędem. Jednocześnie elektryczne warianty przewyższają pod względem parametrów wiele pneumatycznych rozwiązań dostępnych na rynku.

TECHNIKA wiertnicze zostały tak skonstruowane, że możliwa jest bezproblemowa wymiana elementów na inne produkty dostępne na rynku. Użytkownik może więc w razie konieczności wymiany dotychczasowego elementu, nabyć produkty Zimmer Group i korzystać z zalet nowych chwytaków Premium, bez potrzeby projektowania nowej konstrukcji maszyny. Przykładowo seria GEP 5000 pozwala bezpośrednio regulować siłę i dynamikę chwytu, za pomocą przejrzystego i czytelnie zaprojektowanego panelu sterowania, podczas gdy lampki kontrolne LED informują o wszystkich ważnych funkcjach i ustawieniach.

Samo połączenie jest równie proste, jak obsługa. Chwytaki połączone są tylko standardowym kablem, który służy zarówno do zasilania napięciem 24 V, jak i przesyłania sygnałów sterujących.

Chwytak centryczny (trójszczękowy) serii „Premium” - wersja z napędem elektrycznym

ATRAKCYJNY WYGLĄD Wysokiej jakości materiały oraz staranna jakość wykonania gwarantują długą żywotność chwytaków serii 5000, a także wysoką niezawodność i bezpieczeństwo inwestycji. Ponadto wygląd i ergonomia pełnią w Zimmer Group coraz ważniejszą rolę i stają się integralnym, ważnym elementem procesu projektowania produktów. Z tego względu projektanci z Know-How Factory z południowych Niemiec w czasie projektowania zwracali uwagę na przejrzystą i rzeczową formę, dzięki czemu powstał produkt przyjazny dla użytkowników, cechujący się wysoką funkcjonalnością i z przejrzyście podzielonymi elementami funkcji.

ZIMMER GROUP Sp. z o.o.

Am Glockenloch 2 77866 Rheinau, Niemcy www.zimmer-group.de

Fot. Zimmer Group

Przedstawiciel w Polsce: P.H. IBEMATIC ul. Abramowskiego 84, 10-241 Olsztyn tel. 89 526 93 20, 601 63 58 39 fax. 89 535 79 49 e-mail: ibematic1@wp.pl

AUTOMATICON STOISKO G-20 MAPKA NA STRONIE 87

3/2015

Nowa koncepcja sterowania: Advanced Contol Module (ACM) znacznie ułatwia użytkowanie i obsługę chwytaków

59

TECHNIKA

PAKOWANIE W CZASIE 670 MILISEKUND

S

zybki manipulator z funkcjonalnością robota do swobodnego przemieszczania w przestrzeni 3D zapewnia precyzyjne pozycjonowanie przy jednoczesnej bardzo dużej dynamice ruchu, umożliwiającej uzyskanie do 150 cykli roboczych na minutę.

Manipulator Tripod EXPT jest doskonałym rozwiązaniem ze względu na niskie koszty zakupu i eksploatacji, gdyż nieznaczna wielkość przemieszczanej masy redukuje zużycie energii. Niezawodne, standardowe elementy napędowe Festo zapewniają dużą żywotność systemu oraz długie okresy między przeglądami.

Przestrzeń robocza manipulatora Tripod, czyli zbiór wszystkich punktów, do których końcówka robocza manipulatora jest w stanie dotrzeć, ma nieregularny kształt, a jej wymiary są uzależnione od wymiarów geometrycznych manipulatora oraz zakresu ruchu osi napędowych.

Przeguby liniowe manipulatora napędzane są za pośrednictwem serwonapędów elektrycznych.

Sterowanie ruchem manipulatora

Tripod wymaga zastosowania sterownika realizującego sterowanie wieloosiowe z funkcjami robotyki.

Sterownik ma zaimplementowany model kinematyczny manipulatora Tripod, dzięki czemu możliwe jest łatwe, programowe – za pomocą języka wysokiego poziomu – pozycjonowanie manipulatora zarówno w trybie PTP (interpolacja punktowa), jak i pozycjonowanie po określonej trajektorii: linowe LIN lub kołowe CIRC. Aby manipulator Tripod był praktycznie użyteczny, należy go wyposażyć w odpowiednie do danej aplikacji narzędzie, np. chwytak. Narzędzie może być zamocowane poprzez dodatkowe przeguby (dodatkowe stopnie swobody) umożliwiające zmianę orientacji narzędzia w przestrzeni.

Podstawową cechą charakterystyczną manipulatorów Tripod jest ich bardzo duża dynamika (przyspieszenia ponad 100 m/s2), pozwalająca na realizację, w zależności od obciążenia, ponad 100 cykli na minutę. Zakres możliwych obciążeń roboczych manipulatorów jest ograniczony do kilku kilogramów. Prze-

Systemy manipulacyjne wykorzystują sterownik CMXR z funkcjami robotyki. Połączono w nim sterowanie systemem mechanicznym oraz napędami elektrycznymi i komponentami technologii sterowania, w celu zbudowania kompletnego systemu kinematycznego, zapewniającego koordynację ruchu o wysokiej dynamice w przestrzeni trójwymiarowej

60

P R O M O C J A

AUTOMATYKA

Fot. Festo

Szybki Portal-T oraz Tripod EXPT firmy Festo to rozwiązania o 30 procent szybsze od standardowych manipulatorów. Rozpoczynają one nową erę w technologii opakowań, stanowiąc połączenie dynamiki napędów liniowych z zastosowaniem ekonomicznego paska zębatego. To niezmiernie istotne np. w przypadku szybkiego przenoszenia produktów do pojemników – końcowego procesu obejmującego formowanie, napełnianie i zamykanie.

TECHNIKA strzeń robocza, zależnie od wymiarów geometrycznych manipulatora i zakresu ruchów napędów, osiąga do około 1,5 m średnicy w płaszczyźnie poziomej i do około 400 mm w pionie. Ze względu na bardzo dużą dynamikę oraz kształt przestrzeni roboczej manipulatory Tripod są wyjątkowo predysponowane do zastosowań w dziedzinie pakowania, sortowania czy precyzyjnego nanoszenia kleju.

Więcej przykładów zastosowań manipulatora Tripod znaleźć można na stronie: www.festo.pl.

Festo Sp. z o.o.

Janki k/Warszawy ul. Mszczonowska 7, 05-090 Raszyn tel. 22 711 41 00, fax 22 711 41 02 e-mail: festo_poland@festo.com www.festo.pl

Tripod EXPT ze sterownikiem CMXR, z funkcjami robotyki i zaworem proporcjonalnym Festo: zrobotyzowany moduł manipulacyjny stanowiący doskonałe rozwiązanie dla małych obciążeń przenoszonych z dużą prędkością

Fot. Festo

Sterownik CMXR integruje systemy wizyjne, takie jak inteligentny kompaktowy system wizyjny SBOx-Q firmy Festo

AUTOMATICON STOISKO B2-C-2 MAPKA NA STRONIE 86

Szybki i dynamiczny: Portal-T z ograniczoną masą i dwoma napędami serwo

Gdy wymagane jest przenoszenie części z jednego podajnika do innego, moduł zmiany rastra zapewnia ustawienie rozstawu między elementami, bez konieczności niestandardowych modyfikacji

3/2015

61

TECHNIKA

LENZE FAST W ROBOTYCE L

enze to przedsiębiorstwo działające w obszarze modułowych, standardowych i przystosowanych do wielokrotnego wykorzystywania programów, służących do konstrukcji maszyn. Teraz specjaliści wykorzystujący funkcje Motion Centric Automation z pakietu Application Software Toolbox FAST otrzymali do dyspozycji kompletne, wstępnie przygotowane moduły dla robotyki. Dzięki temu udało się zintegrować roboty w ramach jednej, wspólnej koncepcji kompleksowej automatyzacji i znacząco uprościć sterowanie ich ruchami.

NOWE MOŻLIWOŚCI Z LENZE FAST Lenze zapewnia użytkownikom moduły technologiczne np. do aplikacji pick&place oraz odpowiednie oprogramowanie do transformacji współrzędnych dla różnych modeli kinematyki.

Wewnątrz każdego modułu zintegrowany jest już bardzo wydajny rdzeń robotyki o sześciu stopniach swobody, co stanowi naprawdę nowatorskie rozwiązanie. Zapewnia on najwyższe stopnie swobody przy planowaniu ścieżki za pomocą PLCopen Part 4, jednocześnie umożliwiając wykonywanie ruchów typu pick&place tylko z użyciem parametryzacji, w sposób prosty i bez potrzeby znajomości zagadnień robotyki. W modułach robotyki FAST specja62

Stosując moduły robotyki Lenze FAST, mechanik może łatwo i szybko zintegrować kinematyki ze swoim urządzeniem, uzyskując perfekcyjne dopasowanie do wymaganych zadań

19

Fot. Lenze

Firma Lenze wprowadza na rynek moduły z pełnowartościowym rdzeniem robotyki. Pakiet Application Software Toolbox FAST został rozbudowany o kompletne, wstępnie przygotowane moduły robotyki.

listom z Lenze udało się w sposób perfekcyjny zintegrować robotykę i ruch. Dzięki temu niepotrzebne są już dodatkowe systemy i żmudne programowanie interfejsów.

SZYBKIE PROGRAMOWANIE, SZYBKIE DZIAŁANIE Lenze dzieli robotykę na kinematykę i planowanie ścieżki. Geometryczna kalkulacja robota i model kinematyczny zostały zintegrowane w rdzeniu z uniwersalnym procesem transformacji współrzędnych, co wykonano we współpracy z niemieckimi uniwerP R O M O C J A

sytetami. Dzięki temu można odwzorować kinematykę dostosowaną do potrzeb klienta szybko i skutecznie, bez wstępnej wiedzy w zakresie robotyki.

Lenze oferuje zintegrowane modele kinematyki dla robotów Delta-2, Delta-3, ramieniowych, typu SCARA oraz różnych rodzajów robotów portalowych. Dodatkowo, oprócz sześciu osi głównych, można uruchomić osie pomocnicze, dzięki czemu można łatwo realizować procesy wymagające dużej szybkości ruchu, takie jak np. nanoszenie kleju czy prowadzenie głowicy zgrzewającej, przy wykorzystaniu wszelkiego rodzaju narzędzi roboczych TCP (ToolCenterPoint).

Możliwa jest także synchronizacja robota z przenośnikiem taśmowym, np. do przechwytywania ruchomych obiektów.

AUTOMATYKA

Ju

Len

19

w

Ju

Len

w

20 lat

DOSTĘPNE FUNKCJE

DODATKOWE UŁATWIENIA

Planowanie ścieżki oparto na standardzie PLCopen Part 4. Rdzeń robotyki realizuje klasyczne polecenia ruchów: liniowych, okrężnych, spline i point-to-point. Wymienione polecenia ruchów są zgodne z PLCopen Part 4 i dostępne w środowisku programowania IEC 61131. Dzięki funkcjom zawartym w PLCopen, takim jak Buffer-Mode czy Blending, realizowane są także inne operacje, w tym Look-Ahead i zużycie ruchów. Aby spełnić specyficzne wymagania robotyki, Lenze rozbudowało zestaw poleceń w PLCopen o specjalne funkcje. Ścieżkę można planować niezależnie od kinematyki. Robotowi nie trzeba zadawać ścieżki ruchu, dopóki model kinematyczny nie zostanie przyporządkowany do modułów wywołujących ruch. Największą korzyścią tego rozwiązania jest fakt, że nawet jeśli kinematyka się zmieni, to i tak można zachować cały program. Wystarczy tylko wpisać parametry, bez konieczności przeprogramowania.

Moduł technologiczny FAST typu pick &place obejmuje kompleksowe planowanie ścieżki. Dzięki temu inżynier mechanik nie musi martwić się o wywołanie poleceń ruchów bądź poleceń dla ścieżki. Wystarczy tylko skonfigurować parametry zadań. Jest to prosty sposób inicjowania ruchów typu pick&place przez zadanie pozycji docelowej oraz odpowiedniej wysokości pobierania.

Jak w przypadku każdego modułu technologicznego FAST, tak i w tym przypadku dostępny jest system wizualizacji w oprogramowaniu PLC-Designer, służący do przeprowadzania testów. Moduł ten jest niezwykle łatwy w użyciu. Dla ruchów pick&place użytkownik wybiera po prostu model kinematyczny, a następnie przywołuje i określa parametry modułu w programie, aby zainicjować proces pick&place. Dzięki Lenze FAST nawet złożony ruch pick&place jest tak łatwy do pozycjonowania, jak ruch jednoosiowy. Ponadto moduł jest wyposa-

1995–2015

Fot. Lenze

TECHNIKA żony w system sterowania chwytaka i wskazuje możliwe punkty przechwytywania w przypadku, gdy np. miejsce, w którym element ma zostać złożony, nie jest jeszcze wolne.

WSPARCIE LENZE Firma Lenze wspiera producentów maszyn przy doborze napędów, które w istotny sposób wpływają na zużycie energii przez całą maszynę. Ten rodzaj współpracy użytkowników, producentów i dostawców napędów tworzy podstawę wdrażania koncepcji zapewniających optymalizację wszystkich kosztów, przez cały okres eksploatacji maszyn (Life Cycle Costs) i podnoszenie sprawności energetycznej. Zachęcamy do partnerskiej współpracy.

LENZE POLSKA Sp. z o.o. ul. Roździeńskiego 188b 40-203 Katowice tel. 32 203 97 73 e-mail: lenze@lenze.pl www.lenze.pl R E K L A M A

Jubileusz

Lenze Pol20 ska Sp. z o.o. lat

1995–2015

www.lenze.com

Jubileusz

Lenze Polska Sp. z o.o. www.lenze.com

8000 24 46877) Helpline 24h: 008000 24 hours (008000 24 46877)

3/2015 8000 24 46877)

Helpline 24h: 008000 24 hours (008000 24 46877)

63

PRAWO I NORMY

ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRACOWNIKA ZA POWIERZONEGO MU ROBOTA PRZEMYSŁOWEGO

Przemysław Gogojewicz

64

T

am, gdzie niedokładność ludzka może być zastąpiona maszyną, musi znaleźć się człowiek sprawujący kontrolę zarówno nad tą maszyną, jak i nad całym procesem wytwarzania.

Nowe wyzwania produkcyjne zazwyczaj związane są z zatrudnianiem nowych pracowników. Ważne, aby rozpoczynając proces robotyzacji bądź wprowadzając w zakładzie pracy nowe technologie, nie zaniedbać kwestii odpowiedniego przeszkolenia nowo zatrudnionych pracowników.

Zgodnie z art. 237(3) kodeksu pracy nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie

ma on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

PODSTAWY PRAWNE WSPÓŁPRACY CZŁOWIEKA Z ROBOTEM Za wyjątkiem kodeksu pracy normującego ogólne zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zdrowego rozsądku, będącego podstawą każdego zachowania pracodawcy i pracownika, trudno szukać dodatkowych wytycznych tyczących się współpracy człowieka z robotem. Poznanie stanowiska AUTOMATYKA

Fot. Universal Robots

Praca robota przemysłowego – jak zresztą każdej innej maszyny – musi być nadzorowana przez człowieka, szczególnie że jest to maszyna droga i skomplikowana. Warto zadbać o to, aby praca osób na stanowiskach zrobotyzowanych nie była źródłem niepotrzebnego stresu zarówno dla operatorów maszyn, jak i dla właściciela zakładu.

PRAWO I NORMY pracy, czyli poznanie robota, ułatwia proces pracy i sprawia, że pracodawcy w istocie nie mają większych problemów zarówno z pracownikami, jak również robotami.

SZKOLENIE TO PODSTAWA Pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenia okresowych szkoleń w tym zakresie. Szkolenie pracownika przed dopuszczeniem do pracy nie jest wymagane w przypadku podjęcia przez niego pracy na tym samym stanowisku pracy, które zajmował u danego pracodawcy bezpośrednio przed nawiązaniem z tym pracodawcą kolejnej umowy o pracę.

Praktyka pokazuje, że pracodawca bardzo często dopuszcza pracownika do obsługi urządzenia technicznego bez właściwego instruktażu. Myślenie, że „jakoś to będzie”, że maszyna nie należy do skomplikowanych urządzeń technicznych, jest zwykle myśleniem życzeniowym. Stąd często dochodzi do awarii czy wypadków podczas pracy.

Pracownik musi zapoznać się z obsługą urządzenia. Musi poznać jego pracę i tajniki obsługi. Musi wiedzieć, co sprawia, że maszyna (robot) wykonuje takie właśnie czynności.

Fot. Universal Robots

ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA POWIERZENIE MASZYNY Pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda. Powierzenie robota produkcyjnego musi zapewniać udział pracownika przy ustalaniu jakości przekazanego mu mienia. Jeżeli pracodawca nie wykaże prawidłowego powierzenia mienia (czyli nie wykaże, że praca z robotem została poprzedzona szkoleniem w zakresie jego obsługi) nie może skutecznie dochodzić odszkodowania. W sytuacji, gdy okaże się, że do powstania szkody w całości lub części przyczynił się tylko jeden lub kilku pracowników, za całość niedoboru lub jego część odpowiadają tylko sprawcy szkody.

3/2015

W świetle art. 124 Kodeksu pracy pracownik odpowiada w pełnej wysokości za szkodę powstałą na maszynach pracodawcy, które zostały mu powierzone.

Koniecznym elementem odpowiedzialności pracownika w omawianym przypadku jest wina, którą się domniemuje (odmiennie niż przy podstawowych zasadach odpowiedzialności za mienie, zgodnie z art. 114 i niżej kodeksu pracy, na pracodawcy nie spoczywa ciężar udowodnienia pracownikowi winy w spowodowaniu szkody).

W związku z tym pracownik, aby uwolnić się od odpowiedzialności za szkodę w mieniu powierzonym, musi wykazać, że szkoda powstała w całości lub w części z przyczyn od niego niezależnych (art. 124 § 3 Kodeksu pracy). Pracodawca ma jednak „wcześniejszy” obowiązek wykazania szkody oraz wskazania kon-

kretnych uchybień pracownika odpowiedzialnego za mienie powierzone, jak również związku przyczynowego między tymi uchybieniami a powstałą szkodą.

Pracodawca w przypadku odpowiedzialności za mienie powierzone obowiązany jest udowodnić wyrządzenie przez pracownika szkody w tym mieniu oraz jej wysokość. Zmiana w tym zakresie na niekorzyść pracownika w drodze umowy jest niedopuszczalna w świetle art. 18 Kodeksu pracy, zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 19 marca 1998 r. (I PKN 564/97).

Omawiana odpowiedzialność pracownika sięga pełnej wysokości szkody (czyli rzeczywistej straty oraz związanych z nią utraconych korzyści).

W orzecznictwie podkreśla się, że niezbędnym warunkiem pełnej odpowiedzialności za szkodę jest prawidłowe powierzenie aparatury i jej zwrot (np.

Umowa o wspólnej odpowiedzialności materialnej zawarta dnia................................w ................................ pomiędzy ................................ (nazwa i siedziba pracodawcy) zwanym dalej pracodawcą, a Panem(nią) 1. ................................

2. ................................

3. ................................ zwanymi dalej pracownikami, o następującej treści. §1 Pracodawca powierza łącznie pracownikom mienie, znajdujące się w ................................, wyszczególnione w spisie inwentaryzacyjnym sporządzonym na dzień ................................., stanowiącym załącznik do umowy, jak również mienie, które zostanie powierzone w czasie trwania umowy przez pracodawcę, z obowiązkiem wyliczenia się z tego mienia. §2 Pracownicy podejmują się łącznie pieczy nad powierzonym mieniem, określonym w § 1, z obowiązkiem wyliczenia się z tego mienia i przyjmują wspólną odpowiedzialność materialną za szkodę spowodowaną powstaniem niedoboru w powierzonym im łącznie mieniu pracodawcy. §3 Za szkody spowodowane powstaniem niedoboru w powierzonym mieniu pracownik ponosi odpowiedzialność określoną procentowo od wartości szkody. §4 W sprawach nieuregulowanych niniejszą umową, a dotyczących jej przedmiotu, stosuje się przepisy Kodeksu pracy oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 4 października 1974 r. w sprawie wspólnej odpowiedzialności materialnej pracowników za powierzone mienie (tekst jednolity: Dz. U. z 1996 r.

Nr 143, poz. 663). §6 Wszelkie zmiany zawartej umowy wymagają formy pisemnej. §7 Umowa została sporządzona w dwóch egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron.

................................ (podpis pracownika)

................................ (pieczęć i podpis pracodawcy lub osoby działającej w jego imieniu)

Podstawa prawna: Ustawa kodeks pracy (Dz. U. z 2014 poz. 1502)

Wzór umowy o wspólnej odpowiedzialności materialnej pracowników

65

PRAWO I NORMY

przyjęcie mienia na podstawie prawidłowo przeprowadzonego remanentu zdawczo-odbiorczego).

Zgoda pracownika na omawiane zasady odpowiedzialności może wynikać np. z samego przejęcia mienia (robota) do użytkowania od pracodawcy, ale również z zawarcia umowy o pracę na określonym stanowisku, którego dotyczy taka odpowiedzialność czy z podpisania umowy o wspólnej odpowiedzialności materialnej opartej

Pracownicy ponoszący wspólną odpowiedzialność materialną odpowiadają w częściach określonych w umowie.

Jednak w razie ustalenia, że szkoda w całości lub w części została spowodowana przez niektórych pracowników, za całość szkody lub za odpowiednią jej część odpowiadają tylko sprawcy szkody.

Formalne podpisanie przez pracownika deklaracji o przyjęciu odpowiedzialności za robota nie jest koniecznym warunkiem ustalenia jego

W ŚWIETLE ART. 124 KODEKSU PRACY PRACOWNIK ODPOWIADA W PEŁNEJ WYSOKOŚCI ZA SZKODĘ POWSTAŁĄ NA MASZYNACH PRACODAWCY, KTÓRE ZOSTAŁY MU POWIERZONE. na art. 125 Kodeksu pracy. Zgodnie z tą ostatnią pracownicy mogą przyjąć wspólną odpowiedzialność materialną za mienie powierzone im łącznie, z obowiązkiem wyliczenia się. Podstawą łącznego powierzenia mienia jest umowa o współodpowiedzialności materialnej, zawarta na piśmie przez pracowników z pracodawcą (patrz wzór w ramce).

66

odpowiedzialności za tę maszynę, choć oczywiście ułatwia sytuację procesową przedsiębiorcy w razie konieczności udowodnienia istnienia omawianych zasad odpowiedzialności.

Stanowisko to jest jednak obecnie podważane w doktrynie przez przyjęcie, że przez „zwrot powierzonego mienia” należy rozumieć zwrot tego mienia nie

tylko we właściwej ilości, lecz również jakości, czyli w praktyce jako nieuszkodzonego.

Z inną sytuacją będziemy mieli do czynienia, gdy dowiedziemy, że działania pracownika szły w kierunku umyślnego wyrządzenia szkody pracodawcy poprzez celowe uszkodzenie bądź zniszczenie powierzonego mu sprzętu.

Zgodnie bowiem z art. 122 Kodeksu pracy pracownik, który umyślnie wyrządzi szkodę pracodawcy (tj. nie dopełnił swoich obowiązków pracowniczych w zamiarze wyrządzenia pracodawcy szkody), jest zobowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości. Ponadto nie jest w takiej sytuacji zwolniony z „podstawowej” odpowiedzialności odszkodowawczej za powstałe uszkodzenie sprzętu na podstawie art. 114 Kodeksu pracy (co wiąże się jednak z koniecznością udowodnienia pracownikowi przez pracodawcę winy w spowodowaniu szkody). Pracownik, któremu nie można przypisać winy w nadzorze nad mieniem powierzonym z obowiązkiem zwrotu lub do wyliczenia się, ani winy umyślnej za szkodę powstałą w tym mieniu, nie jest zwolniony od odpowiedzialności odszkodowawczej na podstawie art. 114 Kodeksu pracy.

AUTOMATYKA

Fot. Grupa Volkswagen

Współpraca człowieka z robotem w fabryce Audi w Ingolstadt

Fot. Grupa Volkswagen

PRAWO I NORMY Pracownik nie ponosi odpowiedzialności za szkodę w takim zakresie, w jakim pracodawca lub inna osoba przyczyniły się do jej powstania albo zwiększenia. Pracownik nie ponosi ryzyka związanego z działalnością pracodawcy, a w szczególności nie odpowiada za szkodę wynikłą w związku z działaniem w granicach dopuszczalnego ryzyka.

Pracodawca odpowiada zawsze za szkody, które są następstwem sił wyższych oraz powstałe w sytuacji, w której nie można wskazać konkretnego pracownika bądź pracowników.

Pojęcie siły wyższej nie jest zdefiniowane w kodeksie cywilnym, choć w kilku przepisach w nim występuje. Najogólniej rzecz biorąc, siła wyższa definiowana jest jako zdarzenie zewnętrzne, niemożliwe do przewidzenia (co obejmuje również nikłe prawdopodobieństwo jego zajścia w danej sytuacji) i któremu nie można było zapobiec (przy czym w zasadzie chodzi o niemożliwość zapobieżenia nie tyle samemu zjawisku, co jego następstwom).

Zakres odpowiedzialności za szkodę powstałą wskutek uchybienia obowiązkom pracowniczym powinien być oceniany przez pryzmat tego, że na pracodawcy spoczywa powinność właściwego doboru pracowników na powierzane im stanowiska i udzielania pomocy w wypełnianiu powierzonych im obowiązków. Pracodawca, który toleruje nieudolne wykonywanie obowiązków przez niewłaściwie dobranych pracowników musi liczyć się z tym, że w razie spowodowania przez takiego pracownika szkody sytuacja ta może być potraktowana jako przyczynienie się pracodawcy do powstania szkody lub jej zwiększenia.

Szkody niezawinione przez pracownika, będące wynikiem działania pracodawcy w ramach dopuszczalnego ryzyka, obarczają pracodawcę.

Jeżeli pracownik zawinił tylko częściowo, to tylko w tym zakresie ponosi odpowiedzialność materialną. Przyczynienie się pracodawcy do powstania szkody może być brane pod uwagę dopiero po ustaleniu jej wysokości. W sytuacji, gdy możliwość ustalenia istnienia szkody jest wyłączona, nie można pracodawcy ani innej osobie przypisać 3/2015

przyczynienia się do powstania szkody.

Te wszystkie aspekty natury prawnej są ważne z punktu widzenia odpowiedzialności za powierzone mienie, czyli robota, jednakże nie zastąpią wzajemnego zaufania i współpracy pomiędzy pracodawcą i pracownikiem. Najważniejszy z punku widzenia wzajemnej relacji jest jednakże element psychologiczny. To on kreuje właściwą atmosferę pracy i brak obaw pracownika o swoje stanowisko w razie nieumyślnego uszkodzenia robota.

i zrozumienie wzajemnych potrzeb w relacji pracodawca-pracownik-robot może wpłynąć korzystnie na proces technologiczny, czyli: • poprawę, jakości wyrobów, • małe przestoje produkcyjne spowodowane awariami, • małą wypadkowość pracowniczą przy produkcji, • wyższy zysk pracodawcy.

Wzajemne współdziałanie pracodawcy i pracownika w procesie technologicznym to wymierne korzyści dla obydwu stron.

ROBOTYZACJA A ZWOLNIENIA Robotyzacja nie musi oznaczać zwolnienia pracownika. Tylko współpraca

Przemysław Gogojewicz właściciel Kancelarii Usług Prawnych

Umowa o odpowiedzialności materialnej za powierzone mienie zawarta dnia................................w ................................ pomiędzy ................................ (nazwa i siedziba pracodawcy) zwanym dalej pracodawcą, a Panem(nią) 1. ................................

2. ................................

3. ................................ zwanymi dalej pracownikami, o następującej treści. §1 Strony oświadczają, że w dniu ................................ zawarły umowę o pracę na czas nieokreślony od ................................, na podstawie której Pracownik zobowiązał się do wykonywania na rzecz Pracodawcy pracy na stanowisku ................................ w pełnym wymiarze czasu pracy oraz oświadczają, że pozostają ze sobą w stosunku pracy od dnia ................................ §2 W związku z zawarciem umowy o pracę powołanej w § 1 Pracodawca powierza Pracownikowi mienie, szczegółowo opisane w protokole zdawczo-odbiorczym z dnia ................................, stanowiącym załącznik do niniejszej umowy. Jednocześnie Pracodawca zobowiązuje Pracownika do zwrotu tego mienia. §3 Pracownik wyraża zgodę na powyższe i oświadcza, że przyjmuje odpowiedzialność materialną za powierzone mu mienie, zobowiązując się do pokrycia ewentualnej szkody w tym mieniu w pełnej wysokości. §4 Pracownik zobowiązuje się do niezwłocznego informowania Pracodawcy – w miarę możliwości na piśmie – o wszelkich dostrzeżonych brakach i uchybieniach w zabezpieczeniu powierzonego mu mienia. §5 Niniejsza umowa obowiązuje przez okres zatrudnienia Pracownika na stanowisku ................................. §6 W związku z zawarciem niniejszej umowy Strony zgodnie ustalają, że okres wypowiedzenia umowy o pracę z dnia ................................ wynosi 3 (trzy) miesiące. §7 Wszelkie zmiany niniejszej umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności. §8 Umowę sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron. ................................ (podpis pracownika)

................................ (pieczęć i podpis pracodawcy lub osoby działającej w jego imieniu)

Podstawa prawna: Ustawa kodeks pracy (Dz. U. z 2014 poz. 1502)

Wzór umowy o odpowiedzialności materialnej za powierzone mienie

67

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

MANIPULATORY RÓWNOLEGŁE ROBOTY DO ELASTYCZNYCH SYSTEMÓW PRODUKCYJNYCH

Krzysztof Mianowski

68

W

spółczesny dynamiczny rozwój technik wytwarzania oraz postęp w organizacji produkcji wymagają stosowania robotów przemysłowych. Dotyczy to w szczególności obsługi prac, w których występują warunki szkodliwe dla zdrowia lub życia ludzkiego, praca jest żmudna i uciążliwa.

Nowoczesne, zrobotyzowane systemy produkcyjne zapewniają krótkie czasy obsługi czynności operacyjnych, wysoką precyzję i niezawodność oraz dużą dokładność działania. Roboty przemysłowe, jako wysoce efektywne maszyny manipulacyjne sterowane komputerowo, umożliwiają integrację ich systemów sterowania z komputerowo sterowanymi systemami produkcyjnymi, co znacznie zwiększa efektywność ogólną tych systemów.

Robotyzacja zapewnia produkcji nową jakość – elastyczność, która umożliwia szybką zmianę modelu produkowanego wyrobu, przez zmianę asortymentu części i półwyrobów.

Komponenty te dostarczane są na automatycznie sterowane stanowiska czy gniazda produkcyjne, przy jednoczesnej zmianie programów poszczególnych stanowisk linii produkcyjnej i programów sterujących obsługujących je robotów.

W ostatnich latach istotną rolę w rozwoju produkcji spełniają roboty wyposażone w manipulatory równoległe. Zawierają one w swej konstrukcji kilka (co najmniej dwie) pętli kinematycznych, gwarantujących w stosunku do rozwiązań klasycznych, o struktu-

Fot. 1. Przykład robota równoległego stosowanego w przemyśle: Tricept T805 firmy Comau

rze szeregowej, lepsze wartości parametrów mechanicznych. Powoduje to zwiększenie sztywności manipulatora, często przy jednoczesnym zmniejszeniu masy jego części ruchomych, i pozwala na zwiększenie udźwigu, przyśpieszeń i prędkości oraz w szczególności na znaczne podwyższenie częstości drgań, co poprawia jakość sterowania. Jednocześnie możliwe jest znaczne podwyższenie powtarzalności pozycjonowania i dokładności bezwzględnej manipulatora robota jako maszyny technologicznej. Manipulatory równoległe charakteryzują się większą dokładnością pozycjonowania i orientacji niż rozwiązania z otwartymi łańcuchami kinematycznymi oraz znacznie większym udźwigiem jednostAUTOMATYKA

Fot. Comau, ABB

Manipulatory i roboty o kinematyce równoległej znajdują coraz szersze zastosowanie w automatyzacji i robotyzacji procesów wytwórczych. Mają znacznie większe udźwigi, mogą osiągać większe przyśpieszenia i prędkości końcówki, lepszą powtarzalność pozycjonowania i dokładność bezwzględną.

Mają znacznie szersze zastosowania od typowych robotów przemysłowych o strukturze szeregowej. W artykule przedstawiono ogólną charakterystykę manipulatorów równoległych i przykładowe rozwiązania dostępne na rynku.

Fot. Comau, ABB

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY kowym, określanym jako stosunek dopuszczalnej wielkości masy przedmiotu manipulowanego do masy części manipulatora biorącej udział w ruchu. W manipulatorach równoległych łatwiej jest realizować pozycyjne sprzężenie zwrotne (sterowanie pozycyjne) i sterowanie z wykorzystaniem sygnału sprzężenia zwrotnego od sił (sterowanie siłowe).

Platforma ruchoma może być traktowana jako bryła sztywna z nałożonymi więzami, zapewniającymi jej pełną równowagę dynamiczną, przy czym rodzaj nałożonych więzów pozwala na realizację określonych zadań manipulacyjnych; w szczególności liczba stopni swobody odpowiada liczbie użytych silników napędowych. Zadania manipulacyjne mogą być realizowane w ściśle określonym fragmencie przestrzeni roboczej, natomiast sposób ich realizacji zależy od właściwości kinematycznych i dynamicznych manipulatora oraz zastosowanego układu sterowania.

Roboty równoległe są stosowane do obsługi prac wymagających dużych udźwigów i jednocześnie wysokiej dokładności manipulacji. Robot Tricept-805 firmy COMAU o bardzo dużym udźwigu, wykorzystywany do obsługi stanowisk roboczych, na których są wykonywane takie prace, jak szlifowanie, polerowanie i gratowanie, ale również tłoczenie elementów z blachy (robot może być stosowany jako automatyczna prasa). Inny przykład to Platforma Stewarta firmy FANUC. Może ona być wykorzystywana jako układ automatycznego podnośnika/przenośnika przy obsłudze pras i młotów kuźniczych.

Oryginalnym i bardzo nietypowym zastosowaniem Platformy Stewarta firmy FANUC jest wykorzystanie wielu takich mechanizmów o odpowiednio zsynchronizowanych programach ruchu w rozwiązaniach tzw. ruchomych chodników służących do transportu dużych nietypowych obiektów, np. płatów blach dostarczanych pod elementy ruchome pras tłoczących.

W końcu lat 80. ubiegłego wieku profesor Reymond Clavel z Instytutu Politechnicznego w Lozannie w Szwajcarii opracował zupełnie nowy typ mechanizmu przestrzennego o strukturze równoległej nazwany Delta, który wykorzystany w konstrukcji robota 3/2015

i wyposażony w tzw. elektryczny napęd bezpośredni DD (Direct Drive) w sposób istotny przyczynił się do przełamania barier technicznych w zakresie osiąganych przyśpieszeń/prędkości w relacji do jakości sterowania, tj. np. powtarzalności/dokładności bezwzględnej końcówki robota. Robot ten, wyposażony w chwytak podciśnieniowy przy udźwigu 50 g, na trajektorii parabolicznej o zakresie około 50 cm, osiąga przyśpieszenia do 50 g (500 m/s2) i z dokładnością rzędu 0,05 mm w trakcie obsługiwania operacji typu pick&place może obsługiwać 3–4 operacje w ciągu sekundy.

W planowaniu zadań na linii do podejmowania decyzji maszynowych w układzie sterowania system po raz pierwszy wykorzystał sztuczną wizję. Robot ten efektywnie zastosowano do paczkowania pomadek czekoladowych w przemyśle cukierniczym w Szwajcarii.

Na fotografii 2a pokazano robot Flex Picker typu Delta firmy ABB, który jest aktualnie najszybszym i najdokładniejszym robotem produkcyjnym w swojej klasie wykorzystywanym w przemyśle. Na fotografii 2b pokazano mechanizm robota Delta. Na podstawie (1) są zamocowane cztery silniki napędowe ruchu obrotowego: trzy silniki (7) o osiach usytuowanych poziomo i jeden (6) na środku platformy podstawy o osi pionowej. Silniki o osiach poziomych (7) są wyposażone w korby (2), a na końcu każdej korby znajduje się poprzeczka z przegubowo zamocowanymi dwoma łącznikami (3) o takiej samej długości każdy. Łączniki swoimi drugimi końcami są połączone z poprzeczką (4) na platformie ruchomej (5), która ma identyczną długość jak poprzeczka na końcu korby. Osie silników, związane na stałe z podstawą,

a)

b)

c)

Fot. 2. Robot typu Delta: a) ABB Flex Picker firmy ABB, b) schemat funkcjonalny układu kinematycznego, c) Linia paczkowania czekoladek z robotami Delta

69

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY nością około 0,05 mm, z częstotliwością 2–3 razy na sekundę. Robot ten wymaga stosowania sztucznej wizji do rozpoznawania aktualnej sytuacji rozlokowania paczkowanych detali na linii, jak pokazano na fotografii 2c.

Jeden robot zastępuje na linii około 10 pakowaczek.

ROBOTY TRICEPT FIRMY COMAU Tricept firmy Comau jest aktualnie najpopularniejszym rozwiązaniem robota o kinematyce hybrydowej, tj. mieszanej równoległo-szeregowej (ang. PKM, Parallel Kinematics Machine). Pierwsze trzy stopnie swobody są obsługiwane przez rozwiązanie typowo równoległe. Ta część manipulatora ma kształt ruchomej kratownicy przestrzennej o kształcie ostrosłupa o podstawie trójkątnej, na którego krawędziach są ulokowane liniowe siłowniki elektryczne z przekładniami śrubowymi tocznymi.

Układ tych siłowników stanowi podparcie umieszczonego centralnie wysięgnika teleskopowego z kiścią o strukturze szeregowej o dwóch lub trzech stop-

ROBOTY RÓWNOLEGŁE SĄ STOSOWANE DO OBSŁUGI PRAC WYMAGAJĄCYCH DUŻYCH UDŹWIGÓW I JEDNOCZEŚNIE WYSOKIEJ DOKŁADNOŚCI MANIPULACJI. datkowemu łożyskowaniu w platformie ruchomej (5) i transmisji napędu z zastosowaniem specjalnego wałka (8) o zmiennej długości oraz z silnika (6) ulokowanego na podstawie (1).

Ruch translacyjny jest zapewniony dzięki odpowiedniemu rozwiązaniu układu kinematycznego, tzn. odpowiednio dobranej strukturze schematu kinematycznego i odpowiednio dobranej geometrii. Robot ten ma napęd elektryczny, a silniki z wbudowanymi koderami pomiarowymi są wyposażone w typowe przekładnie o odpowiednio dobranym współczynniku przełożenia dla zapewnienia wysokiej dynamiki. Może on rozwijać przyśpieszenie do 100 m/s2 i sortować lub paletyzować drobne detale z dokład70

niach swobody. Poszczególne napędy są sterowane za pomocą systemu sterowania Siemens 840D (albo ABB IRC5).

Roboty takie są stosowane do ciężkiego montażu oraz jako maszyny technologiczne do wiercenia i frezowania twardych materiałów, jak stal i tytan.

Tricept T605 ma pięć stopni swobody i jest rozwiązaniem lekkim, o dobrych właściwościach dotyczących dynamiki, elastyczności i modularności.

Jest najlepszym spotykanym na rynku rozwiązaniem do obróbki materiałów miękkich, obróbki i polerki wyrobów aluminiowych, ciężkiego transportu i obsługi wysokiej jakości montażu. Powtarzalność pozycjonowania wynosi 20 mikrometrów. Przestrzeń robocza jest wielkości 0,8 m3, udźwig może

wynosić do 8000 N, zaś powtarzalność pozycjonowania to 0,02 mm.

Niezależnie od możliwości technologicznych roboty Tricept T605 można wyposażyć w system pomiarów bezpośrednich DMS (ang. Direct Measuring System), który zapewnia znaczne podwyższenie dokładności wolumetrycznej i ogólnej sztywności robota z systemem sterowania jako maszyny technologicznej. Tricept T605 jest wyposażony w układ sterowania Siemens 840D. Tricept T606 ma sześć stopni swobody i jest rozwiązaniem lekkim o równie dobrych właściwościach, jak model T605.

Niezależnie od możliwości technologicznych roboty Tricept T606 można wyposażyć w system pomiarów bezpośrednich DMS, który zapewnia znaczne podwyższenie dokładności wolumetrycznej i ogólnej sztywności robota z systemem sterowania jako maszyny technologicznej. Tricept T606 jest wyposażony w układ sterowania ABB IRC5.

TRICEPT T805 I T806 Moduły Maszyn Technologicznych Tricept stanowią oryginalne rozwiązania o wysokich właściwościach dynamicznych i dużych zakresach pracy oraz wysokiej elastyczności i konstrukcji modułowej.

Tricept T805 ma pięć lub sześć stopni swobody, powtarzalność pozycjonowania 10 μm i jest sterowany z zastosowaniem układu sterowania Siemens 840D. Jest wyposażony w system pomiarów bezpośrednich DMS, który zapewnia znaczne podwyższenie dokładności wolumetrycznej i ogólnej sztywności robota z systemem sterowania jako maszyny technologicznej.

Jego zalety to: – zastosowania zarówno do obróbki materiałów miękkich, jak i twardych, – możliwość opcjonalnego wyposażenia w kiść z duraluminium, – możliwość opcjonalnego wyposażenia w napęd z przekładnią harmoniczną i silnikiem momentowym, – możliwość opcjonalnego okablowania wewnętrznego.

Obróbka Strukturalna w Motoryzacji SMA (ang. Structural Machining Automotive) jest jedną z dużych aplikacji, gdzie efektywnie zastosowano roboty AUTOMATYKA

Fot. Festo

tworzą na niej trójkąt równoboczny.

Osie poprzeczek na platformie ruchomej również tworzą trójkąt równoboczny. Mechanizm manipulatora jest utworzony przez układ trzech korb związanych z wirnikami silników, które są zamontowane na podstawie oraz przez sześć łączników związanych przegubowo końcami z korbami i platformą ruchomą. W jej skład wchodzi również platforma ruchoma.

Zastosowany w robocie Delta-4 mechanizm jest równoległowodem przestrzennym o trzech stopniach swobody. Oznacza to, że dowolny ruch platformy ruchomej jest czystą translacją – platforma ruchoma (5) w swoim ruchu przestrzennym nie zmienia orientacji kątowej względem bezwzględnego układu odniesienia x, y, z. Można to inaczej wyrazić w ten sposób, że platforma ruchoma (5) podczas ruchu pozostaje pozioma i jednocześnie nie ma możliwości obrotu względem osi pionowej.

W rozwiązaniu pokazanym na fotografii 2b chwytak (10) może obracać się względem osi pionowej dzięki do-

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY Tricept, w pełni wykorzystując ich bardzo wysokie właściwości i możliwości.

Użytkownicy tacy jak: ALCOA, HYDRO, GM, BMW i DANA mają aplikacje, gdzie Tricept jest głównym, podstawowym produktem zapewniającym elastyczność i spełniającym indywidualne wymagania użytkownika.

Rozwiązania, które są obrabiane z wykorzystaniem technologii Tricepta dotyczą np. obróbki wymiarowej głównych punktów mocowania podwozia i mocowania amortyzatorów głównej bryły nadwozia (np. Corveta DANY), jak też punktów mocowania owiewek i podłużnic bocznych, co zapewnia wysoką jakość produkcji i wysoką powtarzalność wymiarową.

Dla takich zastosowań można wykorzystać różne modele rozwiązań Tricepta. Rodzina Tricept T60X jest odpowiednia, gdy potrzebna jest elastyczność połączona z obróbką lekką, gdyż wymaga to sztywności, jakiej nie zapewni robot o strukturze szeregowej. Z drugiej strony Tricept T805 jest znacznie lepszym wyborem, gdy potrzebne jest wywieranie większych sił i większych dokładności w większym obszarze pracy. Tricept T805 zwykle jest oferowany do takich zastosowań wraz ze specjalną podstawą (MES), automatyczną wymianą narzędzi, stołem obrotowym itp. W niektórych wypadkach można zastosować roboty obu rodzin do pracy wspólnej w celu obniżenia kosztów i zwiększenia efektywności czasowej, zależnie od wymagań zamawiającego.

• bardzo sztywną konstrukcją w kształcie odwróconej piramidy, • minimalną masą własną, • maksymalną dynamiką pracy i krótkimi czasami cyklu roboczego.

ZALETY ROZWIĄZANIA Robot ma optymalnie skonfigurowane wydajne elektryczne układy napędowe typu serwo, sterowane w sposób zsynchronizowany przez sterownik ruchu, w celu realizacji funkcji kinematycznych dla dokładnego pozycjonowania w przestrzeni 3D. Miejsce montażu silnika jest odpowiednio dobrane w celu uzyskania zwartości budowy.

Zaletą jest niska cena – efekt zastosowania prostych, łatwych i szybkich w obsłudze oraz niedrogich części (także do wymiany w razie awarii), oraz niska masa własna elementów ruchomych – stosowane są standaryzowane elementy z włókna szklanego łączące platformę ruchomą ze sztywnymi korbami układów napędowych, których sterowany ruch zapewnia też wysoką dynamikę manipulatora.

System wykrywania rozłączenia elementów ruchomych, który stanowi pneumatyczny obwód bezpieczeństwa gwarantuje, że – w przypadku awarii robot zostaje zatrzymany, co chroni przed uszkodzeniem systemu napędowego i samego manipulatora. Zastosowanie standardowego interfejsu, umożliwia łatwe podłączenie typowego chwytaka mechanicznego lub chwytaka podciśnieniowego Festo.

W konstrukcji ramy zapewniono obszerne obszary połączeniowe, co zapewnia równomierne rozkłady obciążeń na niskim poziomie i ogranicza drgania. Zastosowane prowadniki przewodów gwarantują minimalne zużycie ich elementów, nawet przy dużej dynamice pracy. W razie konieczności możliwa jest też ich rozbudowa.

Kształt piramidy zapewnia zamknięcie wieloboków sił w obrębie konturu ramy mechanicznej, co gwarantuje wysoką sztywność konstrukcji, a tym samym obniżenie naprężeń i odkształceń. Zapewnia to uzyskanie wysokiej dokładności i niezawodności obsługiwanego procesu, np. w operacjach łączenia i montażu.

ZASTOSOWANE NAPĘDY Użyte silniki o ruchu obrotowym charakteryzują się dużą gęstością mocy układu stojan-wirnik, co pozwala na precyzyjne, dynamiczne i płynne regulowanie ruchów obrotowych przy stosunkowo małej masie własnej napędów.

Tripod EXPT to szybki manipulator, spełniający funkcje robota w zakresie pozycjonowania w przestrzeni 3D. Zapewnia on precyzyjne ruchy oraz wysoką wydajność pracy, osiągając poziom 150 cykli/min. W połączeniu z bardzo sztywną konstrukcją podstawy w kształcie kratownicy (piramidy) sterownik ruchu manipulatora z funkcjami robota zapewnia wysoką dokładność nadążania za zadaną trajektorią.

Jest to idealne rozwiązanie w przypad-

Fot. Festo

TRIPOD EXPT FIRMY FESTO Na fotografii 3 pokazano manipulator Tripod EXPT firmy FESTO w widoku ogólnym. Rozwiązanie mechanizmu ruchowego jest bardzo podobne do konstrukcji robota FlexPicker typu Delta, z tą różnicą, że platformę ruchomą z łącznikami zawieszono na wózkach układów napędowych o ruchu liniowym, których prowadnice ulokowano na krawędziach ostrosłupa trójkątnego odwróconego podstawą ku górze.

Jest to robot trójosiowy z regularną przestrzenią roboczą i dodatkowym obrotem chwytaka względem osi pionowej. Charakteryzuje się on: 3/2015

Fot. 3. Manipulator Tripod EXPT firmy Festo

71

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY systemu oraz wydłużenie resursu (odstępów czasu między czynnościami konserwacyjnymi).

Rozpiętość przestrzeni roboczej robota Tripod EXPT firmy FESTO

FUNKCJONALNOŚĆ I OPCJONALNY MODUŁ OBROTOWY

Średnica cylindrycznej przestrzeni roboczej przy wysokości roboczej = 100 mm TYP/WIELKOŚĆ EXPT-45 EXPT-70 EXPT-95 EXPT-120

ŚREDNICA D 450 700 950 1200

OBCIĄŻENIE UŻYTECZNE [KG] 0 1 2 3 4 5

WYDAJNOŚĆ [ILOŚĆ CYKLI/MIN] 150 116 96 85 78 72

CZAS CYKLU [S] 400 520 630 710 770 830

Ilość cykli/min

Wydajność jako funkcja obciążenia użytecznego

Maksymalne wymiary

Manipulator typu tripod spełnia funkcję robota, ma trzy stopnie swobody ruchu postępowego i jeden dodatkowy pionowego ruchu obrotowego w zakresie pozycjonowania i zmiany orientacji względem osi pionowej w przestrzeni. Zakres ruchów Tripoda jest zdefiniowany przez piramidalnie ustawione trzy standardowe napędy liniowe, wywołujące ruch trójkątnej platformy ruchomej zawieszonej na układzie trzech podwójnych łączników. Platforma ruchoma jest połączona z napędami za pomocą trzech par zrównoleglonych prętów z tworzywa sztucznego, wzmocnionych włóknem szklanym, co ogranicza masę własną elementów ruchomych i zapewnia dobre tłumienie. Siły napędowe są transmitowane z układów napędowych za pośrednictwem łączników bezpośrednio do lekkiej platformy ruchomej, co zapewnia dobrą dynamikę ruchu manipulatora.

Wydajny i precyzyjny napęd obrotowy zamontowany na platformie ruchomej mechanizmu manipulatora uzupełnia możliwości ruchowe Tripoda, tworząc system czteroosiowy przemieszczenia 3D z obrotem.

WŁAŚCIWOŚCI

EXPT-45 EXPT-70 EXPT-95 EXPT-120

A 1086 1238 1392 1556

ku pozycjonowania typu pick&place, tj. w zadaniach związanych z sortowaniem, paletyzacją oraz klejeniem.

Układ typu tripod stanowi doskonałe rozwiązanie, nie tylko ze względu na niskie koszty zakupu, lecz także 72

B 947 1077 1213 1355

C 658 726 828 947

D 493 560 653 710

z powodu stosunkowo niewielkich kosztów eksploatacji – niska ruchoma masa własna umożliwia ograniczenie zużycia energii. Niezawodne komponenty składowe i niski poziom drgań zapewniają wysoką żywotność

Dane techniczne Tripoda EXPT: – maksymalne przyśpieszenie 110 m/s2, – maksymalna prędkość 7 m/s, – powtarzalność pozycjonowania ±0,1 mm, – dokładność bezwzględna ±0,5 mm, – dokładność trajektorii ruchu ±0,5 mm (przy prędkości <0,3 m/s), – obciążenie użyteczne przy maks. dynamice pracy* 10 N, – maksymalne obciążenie użyteczne* 50 N. *

Uwzględniając moduł obrotowy, chwytak mechaniczny lub podciśnieniowy.

Dane techniczne osi obrotu (czwarta oś): – liczba wielkości: 2 (różne moce silników), AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Pakowanie, klejenie i szybkie sortowanie

– maksymalny moment obrotowy (wielkość 1/2) 1,8/4,5 Nm, – nominalny moment obrotowy (wielkość 1/2) 0,75/1,8 Nm, – maksymalna prędkość 200 obr./min, – prędkość nominalna 117 obr./min, – dokładność powtarzalności ±0,05°, – masa (wielkość 1/2) 0,69 / 0,90 kg.

PAKOWANIE Zadanie: Właściwe ułożenie losowo rozmieszczonych elementów roboczych i umieszczenie ich w formach przy wysokiej dynamice pracy.

Rozwiązanie: Kompaktowy system wizyjny SBO-Q z funkcją śledzenia przenośnika, operacje pick&place wykonywane za pomocą Tripoda, układ chwytająco-obrotowy z chwytakiem podciśnieniowym.

KLEJENIE Zadanie: nakładanie masy uszczelniającej na powierzchnie o dowolnych kształtach przy stałej prędkości względem trajektorii ruchu.

Rozwiązanie: tripod ze sterownikiem CMXR-C2 spełniający funkcje robota do pozycjonowania nadążnego 3D według zadanej trajektorii.

SZYBKIE SORTOWANIE Zadanie: sortowanie losowo rozmieszczonych elementów o różnych wymiarach na przenośniku taśmowym.

Rozwiązanie: szybki Tripod z chwytakiem podciśnieniowym, wykrywanie obiektów za pomocą systemu wizyjnego SBO-Q. 3/2015

FUNKCJE SYSTEMU Robot Tripod pozwala na rozpoznawanie elementów roboczych i śledzenie przenośnika za pomocą kompaktowego systemu wizyjnego (typ i jakość części oraz położenie i orientacja kątowa). Tripod ustala właściwe ustawienie chwytaka w synchronizacji z ruchem przenośnika taśmowego.

Części są zdejmowane z przenośnika za pomocą chwytaka podciśnieniowego, zaś dokładny obrót elementu jest realizowany za pomocą modułu obrotowego podczas ruchu. Sterownik ruchu CMXR zapewnia realizację funkcji robota: kompleksowe i dynamiczne pozycjonowanie, przetwarzanie danych obiektów z systemu wizyjnego i funkcję paletyzacji.

WŁAŚCIWOŚCI TRIPODA EXPT FIRMY FESTO Tripod EXPT jest układem z kinematyką równoległą, z elementami ruchomymi wykonanymi z włókna szklanego; ma kształt piramidy, zapewniający wewnętrzne zamknięcie wieloboków sił mechanicznych i wysoką sztywność.

Charakteryzuje się zwartą konstrukcją i prostym montażem ramy. System konfigurowany jest na zamówienie. Ma funkcję bezpieczeństwa, gwarantującą wykrywanie rozłączenia elementów ruchomych.

Korzyści Zalety, jakie oferuje Tripod EXPT to minimalna własna masa ruchoma, maksy-

malna dynamika pracy (>150 cykli/min), wysoki poziom niezawodności procesu i dokładności w operacjach łączenia i montażu, optymalny przepływ sił reakcji przez ramę maszyny, niski poziom drgań ramy oraz proste uruchomienie – Festo Plug&Work. Co istotne, odłączenie elementów ruchomych nie powoduje uszkodzenia manipulatora ani systemu.

Robot Tripod EXPT firmy Festo jest elementem nowej generacji systemów pozycjonowania i montażu, pozwalających na nowoczesne podejście do projektowania systemów produkcyjnych.

U podstaw nowej filozofii leży teza, że nie zawsze konieczne jest zastępowanie systemów konwencjonalnych, często korzystniejsze jest ich uzupełnianie w celu znaczącego wzrostu wydajności.

Kolejnymi filarami takiej filozofii są: • elastyczność uwzględniająca: − doskonałe charakterystyki obciążenia, dynamiki pracy i dokładności, − zróżnicowane wymiary i przestrzenie robocze stosowanych manipulatorów, − interfejsy komunikacyjne umożliwiające integrację w zdecentralizowanych (elastycznych) systemach sterowania, − osprzęt montażowy z wykorzystaniem zautomatyzowanej technologii podciśnieniowej oraz chwytaków mechanicznych, − modułowe systemy sterowania.

73

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

KAWASAKI YS200N TYPU DELTA Jest to aktualnie najnowszy, najszybszy i najbardziej kompaktowy robot typu Delta produkcji firmy Kawasaki, pozwalający na znaczne rozszerzenie obszarów zastosowań robotów w produkcji masowej.

W 2013 r. Kawasaki Robotics wprowadziło na rynek lekkie i bardzo kompaktowe rozwiązanie robota typu Delta. Robot YS200N został opracowany do obsługi bardzo szybkich aplikacji

Fot. 4. Robot YS200N serii Pick-Star Y firmy Kawasaki

typu pick&place. Robot może być zastosowany w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i elektronicznym.

Nowa wersja, Kawasaki YS200N o udźwigu do 2 kg, spełnia wymogi standardowego przemysłowego testu TAC (25 mm/305 mm/25 mm) przy 200 cyklach na minutę z obciążeniem 5 N. Przy maksymalnym obciążeniu 20 N liczba cykli dla testu TAC wynosi 166, przy utrzymaniu powtarzalności pozycjonowania ±0,04 mm i ±0,10°.

Oferując najmniejszy zajmowany obszar, kompaktowe rozwiązanie robota YS200N idealnie nadaje się do wielorobotowych linii produkcyjnych o dużej gęstości i umożliwia wydajną pracę na stanowisku o wysokości 200 mm i średnicy 600 mm. Mając masę zaledwie 60 kg, robot YS200N idealnie nadaje się do montażu w pozycji portalnej na lekkich wspornikach.

WŁAŚCIWOŚCI ROBOTA YF003N Waga robota 135 kg Maksymalny udźwig 3 kg Maksymalny zasięg 1300 mm Liczba stopni swobody 4 (5 – opcja) Powtarzalność ±0,1 mm lub ±0,1° Zakres ruchu JT1 +95~–54° JT2 +95~–54° JT3 +95~–54° JT4 +/–360° Prędkości (°/s) JT1 1090,9°/s JT2 1090,9°/s JT3 1090,9°/s JT4 1714,3°/s Montaż podłogowy nie odwrotny tak na ścianie nie Kontroler E40

74

Zaprojektowane z założenia na wysoki poziom niezawodności roboty serii Pick-Star Y nie wymagają centrowania wałów i mają mniej odsłoniętych części ruchomych, co upraszcza czynności obsługowe i w szczególności czyszczenie.

Ostatnia wersja E-Controlera pomaga łatwo zintegrować robota YS200N ze środowiskiem pracy i bezpośrednio programować. E-Controler oferuje szybsze przetwarzanie danych, ma rozszerzoną pamięć, wyższą rozdzielczość kodowania, ulepszone opcje komunikacji i intuicyjny, bardzo funkcjonalny panel sterowania.

Robot YF003N ma zastosowanie wszędzie, gdzie realizowane jest szybkie i precyzyjne przenoszenie ładunków o małej masie. Oferuje on bardzo krótki czas cyklu – 0,27 s dla ładunku 1 kg i 0,45 s przy przenoszeniu 3 kg – oraz obszar pracy o średnicy 1,3 m. Parametry robota umożliwiają wykonanie nawet 175 cykli na minutę, a zastosowanie dodatkowej, piątej osi pozwala przenosić dwa elementy w jednym cyklu i prowadzi do dodatkowego wzrostu wydajności robota.

ROBOTY SERII RP FIRMY MITSUBISHI Ciekawym rozwiązaniem jest robot serii RP firmy Mitsubishi. Konstrukcję ramienia roboczego stanowi układ dwóch korb o takich samych długościach, połączonych przy podstawie z wałami silników, które na końcach są wyposażone w zamontowane przegubowo łączniki o takiej samej długości, połączone na końcach ze sobą na wspólnej osi, wewnątrz której znajduje się mechanizm ruchu liniowego z obrotem. Robot ma cztery stopnie swobody, a przestrzeń robocza ma kształt wycinka nieokrągłego walca o tworzącej pionowej. Manipulowane detale mogą być przekładane z miejsca w palecie wyjściowej do miejsca przeznaczenia z jednoczesnym ustaleniem orientacji względem osi pionowej.

Robot charakteryzuje się wysoką wydajnością, został opracowany specjalnie do mikromanipulacji. Charakteryzuje się bezkonkurencyjną precyzją, szybkością i zwartą konstrukcją.

AUTOMATYKA

Fot. Kawasaki, FANUC

• wydajność zapewniająca: − maksymalną dynamikę i wysokie obciążenia użyteczne, − duże prędkości chwytania i maksymalne skoki robocze, − optymalne wykorzystanie przestrzeni roboczej, kompaktowe konstrukcje, − sprawdzone funkcje bezpieczeństwa, zgodne z dyrektywą dotyczącą bezpieczeństwa maszyn.

• system uwzględniający: − kompletny, zdecentralizowany pakiet systemowy, − znormalizowane, szybkie systemy pozycjonowania i montażu, − znormalizowane interfejsy systemu sterowania, system bezpieczeństwa umożliwiający integrację maszyn, wszystko to z jednego źródła – Festo Plug&Work.

Fot. Kawasaki, FANUC

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY Kompaktowe rozwiązanie robota o czterech stopniach swobody idealnie nadaje się do mikromontażu zegarków, telefonów komórkowych czy aparatów słuchowych. W skład serii robotów RP wchodzą trzy modele o ładowności 1–5 kg, przeznaczone do zadań związanych z manipulacją.

Seria RP Mitsubishi Electric jest bardzo konkurencyjna ze względu na innowacyjną koncepcję, która sprawdza się w bardzo precyzyjnych i szybkich aplikacjach stołowych. Roboty mają oryginalną strukturę podwójnego ramienia, która za względu na szybkość i precyzję pracy pozwala znacznie zwiększyć produkcję i polepsza jakość, szczególnie w zakresie obsługiwanych czynności mikromanipulacji. Roboty serii RP, wraz z ultrakompaktowymi kontrolerami SD, można instalować w dowolnych – nawet bardzo małych aplikacjach. Podobnie jak inne roboty MELFA, seria RP jest fabrycznie wyposażona we wszystkie funkcje komunikacyjne, jak: Ethernet, USB, interfejs śledzenia taśmy transportowej oraz funkcję sterowania pracą maksymalnie ośmiu dodatkowych osi.

Charakterystyka ogólna robotów serii RP-ADH firmy Mitsubishi: – najwyższa dokładność: powtarzalność na poziomie ±0,005 mm, – kompaktowa konstrukcja i mała masa: 12 kg oraz powierzchnia instalacji mniejsza od formatu A4 (FP-1ADH), – udźwig: 1–5 kg, do stosowania w różnorodnych systemach, – higiena: dostępny model do pomieszczeń czystych (poziom III według ISO), – złącza: pneumatyczne chwytaki, Ethernet, USB, interfejs kamery, złącza dwóch enkoderów, a także w standardzie złącza do ośmiu dodatkowych osi, opcjonalne wejścia i wyjścia oraz karty sieci fieldbus; bezpośrednie podłączanie pulpitów operatorskich ASAT przez Ethernet, – robot podobny do SCARA z podwójnym ramieniem: bezkonkurencyjny na rynku – na bazie unikalnej technologii, – panel uczący: w pełni graficzny panel R56TB z ekranem dotykowym lub panel R32TB. 3/2015

MODEL Liczba stopni swobody Udźwig Typ sterownika Wymiary przestrzeni roboczej Przemieszczenie w pionie J3 Zakres obrotu końcówki J4 Powtarzalność pozycjonowania w płaszczyźnie X-Y Powtarzalność pozycjonowania ruchu w pionie J3 Powtarzalność pozycjonowania obrotu J4 Masa robota Numer producenta

RP-1ADH 4 10 N CR1DA 150 × 105 wielkość A6 30 mm ±200°

RP-3ADH 4 30 N CR1DA 210 × 148 wielkość A5 50 mm ±200°

RP-5ADH 4 50 N CR1DA 297 × 210 wielkość A4 50 mm ±200°

±0,005 mm

±0,008 mm

±0,01 mm

±0,01 mm

±0,03 mm

±0,03 mm

±0,02°

±0,03°

±0,03°

12 kg 252843

24 kg 252844

25 kg 252845

Dane techniczne robotów serii RP firmy Mitsubishi

M1IA GEKONTSU ROBOT FIRMY FANUC M1iA jest lekkim, kompaktowym robotem zaprojektowanym do bardzo szybkiego manipulowania drobnymi częściami przy zmianie ich położenia, np. w trakcie montażu. Robot pokazano w widoku ogólnym na fotografii 5.

Oryginalna struktura równoległa zapewnia większą prędkość przy znacznie wyższej dokładności niż w tradycyjnych rozwiązaniach robotów montażowych.

Struktura nośna robota jest podobna do robota Delta, natomiast na platformie ruchomej zamontowano oryginalne nowatorskie rozwiązanie kiści o trzech stopniach swobody napędzane wałkami o zmiennej długości z silników umieszczonych w konsoli górnej.

Robot wyposażony w sztuczną wizję

Fot. 5. Robot równoległy M1iA firmy FANUC

może być stosowany do sortowania drobnych detali, np. bezpieczników samochodowych z szybkością kilkunastu sztuk na minutę.

ROBOT IRB 360 FLEX PICKER Robot IRb 360 Flex Picker może być stosowany w następujących aplikacjach: montaż, przenoszenie/przeładunek, pakowanie, pobieranie, przenoszenie i układanie typu pick&place.

Robot ten charakteryzuje się: − dużą elastycznością reagowania na zmiany prędkości, − dużym udźwigiem – do 80 N, − jest przystosowany do pracy w aplikacjach typu Clean Room, − może być myty wodą pod ciśnieniem, − ma zintegrowane oprogramowanie do współpracy z systemami wizyjnymi, − ma zintegrowane śledzenie ruchu przenośnika taśmowego.

IRb 360 Flex Picker ma doskonałe parametry ruchu z najkrótszym czasem cyklu, precyzję oraz duży udźwig.

Oprogramowanie PickMaster zostało opracowane tak, by zapewnić łatwość użycia i zdecydowanie ułatwia integrację robota.

Rodzina robotów ABB IRb 360, znana jako roboty FlexPicker, może pracować z produktami o masie od 1 kg do 8 kg. Każdy z wariantów IRb 360 jest zdolny do najszybszych aplikacji pick&place oraz został zoptymalizowany pod zadania pakowania.

75

Robot IRb 360 może pracować przy dużych prędkościach, w małych lub dużych kabinach (zasięg maksymalnie 1600 mm). Zbudowany jest ze stali kwasoodpornej, co pozwala na łatwe czyszczenie i sterylizację.

IRb 360 może pracować w zakładach mięsnych i mleczarskich. Obudowa robota oraz wszystkie metalowe części wykonane są ze stali nierdzewnej, spełniającej stopień ochrony IP69K. Robot może być czyszczony przemysłowymi detergentami oraz gorącą wodą pod wysokim ciśnieniem. Wszystkie powierzchnie robota są gładkie, dają się łatwo spłukiwać, połączenia pozbawione są smaru i odporne na większość substancji korozyjnych. Konfigurowanie aplikacji jest realizowane za pomocą oprogramowania PickMaster, które jest nieocenioną pomocą dla integratorów i użytkowników IRb 360. To upraszcza konfigurację systemu wizyjnego oraz zapewnia narzędzia aplikacyjne niezbędne do wydajnych aplikacji superszybkiego sortowania. Niezawodny, wiodący na rynku kontroler IRC 5 jest również integralną częścią robota FlexPicker. IRC 5 z opcjami TrueMove i QuickMove gwarantuje największe prędkości, wraz z umiejętnością wyznaczania trasy, pozwalając robotowi na śledzenie szybko poruszających się taśm z niezwykłą dokładnością. Kontroler IRC 5 jest również dostępny w wersji panelowej, zapewniającej oszczędność miejsca oraz łatwą integrację z maszynami i liniami produkcyjnymi.

URZĄDZENIA HAPTYCZNE Z MANIPULATORAMI RÓWNOLEGŁYMI Wykorzystując dobre właściwości kinematyczne i dynamiczne manipulatorów równoległych, które można w odpowiedni sposób kształtować, stosuje się je w budowie urządzeń do sterowania ręcznego różnymi obiektami zarówno fizycznymi, jak i wirtualnymi w programach komputerowych, szczególnie ze sprzężeniem zwrotnym od siły. Na fotografii 6 pokazano komercyjne urządzenie haptyczne o trzech stopniach swobody ze sprzężeniem zwrotnym od siły 76

Fot. 6. Komercyjne rozwiązanie zadajnika Nowint-Falcon do gier komputerowych

do obsługi zaawansowanych gier komputerowych. Podobne urządzenie szwajcarskiej firmy Force-Dimension jest stosowane w medycynie do operowania narzędziami medycznymi stosowanymi w gastroskopii.

Przedstawione urządzenie jest przeznaczone do gier komputerowych z przekazywaniem na dłoń wrażeń siłowych. Może też służyć do telemanipulacji, tj. zdalnego sterowania przez internet manipulatorem wykonującym prace w trudnym środowisku. W trakcie takiej telemanipulacji sprzężenie zwrotne od sił kontaktu i sił dynamicznych (bezwładności) może być aktywnie wykorzystane do poprawienia dokładności. Niezależnie od tego przy zastosowaniu odpowiedniego sprzętu zadajnik taki może służyć do diagnostyki medycznej metodą palpacji organów wewnętrznych ciała.

PORÓWNANIE WŁAŚCIWOŚCI RÓŻNYCH ROZWIĄZAŃ W pracy przedstawiono roboty z układami kinematycznymi o strukturze równoległej: Tricept firmy Comau, Stewart Platform firmy Fanuc, M1iA firmy FANUC, Tripod firmy Festo, Kawasaki YS200N typu Delta, roboty serii RP firmy Mitsubishi, Flex Picker typu Delta firmy ABB i popularny zadajnik ruchu Novint-Falcon. Roboty takie mają obecnie bardzo szerokie zastosowanie w przemyśle. Duże jednostki (Comau) o wielkości przestrzeni roboczych rzędu 1–2 m3, udźwigu do kilku tysięcy N i powtarzalności setnych części milimetra, mogą być

wykorzystywane jako maszyny robocze, np. do obróbki powierzchni karoserii w przemyśle samochodowym a także jako obrabiarki, maszyny tłoczące do nietypowych bardzo dokładnych prac. Roboty średniej wielkości Flex Picker typu Delta firmy ABB, o zakresie przestrzeni roboczej rzędu 0,3 m3, udźwigu 80 N i powtarzalności pozycjonowania rzędu setnych części milimetra, mają zastosowanie do sortowania i paletyzacji drobnych części oraz do montażu. Najbardziej rozpowszechnione są roboty małe, które przy zakresie przestrzeni roboczej rzędu kilkaset milimetrów w dwóch kierunkach poziomych i kilkudziesięciu milimetrów w pionie z możliwością obrotu końcówki do 200° o udźwigach do kilkudziesięciu N i powtarzalności pozycjonowania rzędu mikrometrów mogą pracować w bardzo czystym środowisku, w tym w atmosferze obojętnej i być wykorzystywane do montażu odpowiedzialnego sprzętu medycznego.

Nietypowym, ale również ciekawym rozwiązaniem tego typu jest zadajnik ruchu Novint-Falcon o trzech stopniach swobody, niedawno wprowadzony na rynek jako zadajnik ze sprzężeniem zwrotnym od sił kontaktu, np. wykorzystywany w grach komputerowych. Jako tzw. urządzenie haptyczne może mieć ono w przyszłości szerokie i bardzo ciekawe zastosowania do sterowania ręcznego różnymi obiektami zarówno fizycznymi, jak i wirtualnymi w programach komputerowych. Użytkownik trzymający końcówkę imitującą np. rzeczywisty uchwyt narzędzia chirurgicznego w trakcie wykonywania ruchów charakterystycznych dla jego obsługi może w sposób naturalny „czuć” wrażenia siłowe od sił cięcia, dotykania czy też tzw. ruchy palpacyjne, stosowane przy diagnozowaniu stanu organu pacjenta (np. w gastroskopii). Można te efekty uzyskać nawet podczas zabiegów prowadzonych na pacjencie przy braku bezpośredniego kontaktu, tj. na drodze telemanipulacji.

dr inż. Krzysztof Mianowski Politechnika Warszawska

AUTOMATYKA

Fot. Nowint-Falcon

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

AUTOMATICON 2015

AUTOMATICON 2015 D CZYM W TYM ROKU CHCĄ PAŃSTWO PRZYCIĄGNĄĆ UWAGĘ ZWIEDZAJĄCYCH?

Na naszym stoisku – F9, hala 3 – pokażemy następujące nowości: Han M Plus – seria obudów złączy powleczona poliuretanową warstwą zapewniająca wzmożoną odporność mechaniczną (uderzenia) oraz odporność na działanie substancji chemicznych; Han Ex – seria obudów złączy przeznaczona do zastosowań Ex, switche eCon – najszersze portfolio switchy niezarządzalnych na rynku (ponad 200 urządzeń): prędkości Fast Ethernet i Gigabit, PoE+, porty RJ45 i światłowodowe, szerokie zakresy temperatury pracy; czarne obudowy Han – dedykowane do zastosowań systemów przekazu mediów oraz branży scenicznej; patche kablowe M12/M8 – szerokie portfolio (ponad 600 różnych typów) przewodów systemowych M12/M8 do zastosowań m.in. w automatyce i budowie maszyn.

Marek Juchimiuk menadżer produktu Electric

78

Serdecznie zapraszamy na targi AUTOMATICON: 17–20 marca 2015 r.

Warszawa, Hala EXPO XXI, ul. Prądzyńskiego 12/14 Wstęp wolny!

dr inż. Jacek Frontczak Komisarz Targów

ZŁOTE MEDALE TARGÓW AUTOMATICON Targom od 1997 r. towarzyszy konkurs o Złote Medale Targów Automaticon.

Komisja konkursowa ocenia zgłoszone do udziału w konkursie produkty na podstawie przesłanych wcześniej dokumentów i dokonuje ich ostatecznego przeglądu w pierwszym dniu targowej imprezy, odwiedzając stoiska wystawców.

Wszystkie przyznawane medale są wykonane z tego samego „złotego” kruszcu, a więc wszystkie są Medalami Złotymi.

AUTOMATYKA

Fot. PIAP

OD WYSTAWCÓW

wadzieścia jeden lat minęło szybciej niż się spodziewaliśmy. Świat ciągle przyspiesza, a my staramy się za nim nadążyć. Musimy szybko biec, aby nie zostać w tyle. Dotyczy to nas wszystkich, zaś w szczególności przedsiębiorców.

Szybki bieg oznacza ciągły rozwój, wprowadzanie nowych metod wytwarzania, wdrażanie nowych technologii i otwartość na innowacyjne rozwiązania.

Skondensowane informacje dotyczące tych wszystkich zagadnień można znaleźć w jednym miejscu i czasie, i nie mam tu na myśli Internetu, lecz Międzynarodowe Targi Automatyki i Pomiarów Automaticon. Przez cztery dni na ponad trzystu stoiskach specjaliści z firm z różnych krajów będą prezentowali najnowsze rozwiązania w dziedzinie automatyki przemysłowej, robotyki, pomiarów i elektroniki. Bez automatyki trudno sobie obecnie wyobrazić funkcjonowanie jakiejkolwiek firmy.

Automatyka z kolei potrzebuje informacji obiektowych, a te zapewniają urządzenia pomiarowe. Wszystko spina elektronika, zaś ciężkie, monotonne prace wykonują roboty. Tak właśnie wyglądają targi Automaticon, na które zapraszamy.

Ciekawą, obserwowaną od kilku lat tendencją, jest pojawianie się na targach firm z różnych, nieraz bardzo odległych krajów, robiących rozeznanie rynku. Część tych firm otwiera później swoje polskie przedstawicielstwa. Kilkakrotnie w targach uczestniczyły firmy z dalekiej Azji. W tym roku do listy krajów, z których wystawców gościliśmy, dołączyły Brazylia, Finlandia i Rumunia, wydłużając tę listę do 29 państw.

Z firm zagranicznych tradycyjnie najsilniejszą grupę stanowią firmy niemieckie.

Na targach prezentowane będzie praktycznie wszystko, czego w swojej pracy automatyk, pomiarowiec lub inżynier utrzymania ruchu mogą potrzebować, począwszy od prostych czujników, przetworników czy pojedynczych komponentów, poprzez złożone sterowniki, regulatory, układy pomiarowe, aż do skomplikowanych systemów, służących do nadzorowania całych linii technologicznych. Nie zabraknie również wszelkiego rodzaju elementów, podzespołów i narzędzi, wspomagających zarówno pracę projektantów, jak i osób uruchamiających urządzenia w konkretnych aplikacjach. Jednocześnie z roku na rok coraz bogatszą ofertę przedstawiają firmy produkujące i wdrażające roboty przemysłowe.

AUTOMATICON 2015

LISTA WYSTAWCÓW FIRMA A1Pixel AB-MICRO Sp. z o.o.

ABC ELEKTRONIK ADVANTECH AEA TECHNIQUE AKSEL GRUPA AKTUALNOŚCI TARGOWE

STOISKO

FIRMA

STOISKO

ASKOM Sp. z o.o.

L-8

ASM

J-5

J-6

ASTAT Sp. z o.o.

C-3

N-4/P-5

ASTOR Sp. z o.o.

D-23

ATEQ PL

C-18

K-10

AUCOTEC AG

D-16

E-8

AUMA Polska

F-18

N-7 C-4/D-1

M-3

K-24

AUTOMATECH Sp. z o.o.

J-5

ALTER S.A.

F-20

AUTOMATIONSTECHNIK

G-14/H-15

ALUTEC K&K Polska

F-15

AUTOMATYKA

E-2

AM TECHNOLOGIES

K-20

Automatykaonline

E-2

ALF-SENSOR

AMB TECHNIC ANIRO Sp. z o.o.

J-22; L-1 F-1; F-2

Automatyka, Podzespoły, Aplikacje E-4 AVENTICS Sp. z o.o.

L-4 M-5

APAR

D-12

AVICON

APATOR CONTROL Sp. z o.o.

B-16

B&R

C-16/D-13

APEX DYNAMICS

H-10

BALLUFF

C-22/D-17

APLIXCOM SOLUTIONS

J-9

BAMO Polska Sp. z o.o.

P-10 F-10

APRA-OPTINET Sp. z o.o.

K-14

BEATRONIC Polska Sp. z o.o.

APS S.A.

G-15

BECKHOFF

ARTEH

M-16

BEDIA GmbH & Co. KG

ARTRONIC sp. j.

ASE Sp. z o.o.

L-3 A-20/B-19

BENEDICT BIALL Sp. z o.o.

Targi Automaticon od lat odbywają się w Warszawskim Centrum EXPO XXI przy ul. Prądzyńskiego 12/14, do czego już chyba wszyscy zdążyli się przyzwyczaić

OD WYSTAWCÓW

B-18/C-17 A-13 J-5 G-18/H-21

Na stanowisku targowym o numerze C-10/D-7 zaprezentuje się firma Comau. Zwiedzający będą mogli przyjrzeć się robotom: dużemu – Smart5 NJ90, spawalniczemu – Smart Arc4, oraz najnowszym perełkom w asortymencie firmy, czyli błyskawicznym robotom z rodziny RACER o zasięgach 1400 i 999 mm. Comau, jak miało to miejsce niejednokrotnie, zadba o to, aby goście się nie nudzili.

Robot Racer o większym zasięgu będzie zainstalowany do znanej już niektórym gry, w której zwiedzający będą mieli możliwość zmierzenia swojego refleksu przeciwko najszybszemu robotowi na rynku. Ponadto najnowszy produkt firmy RACER 999 zostanie także zainstalowany do specjalnie przygotowanej na tę edycję targów gry wyścigowej, gdzie na własnej skórze każdy będzie mógł odczuć dynamikę robota Racer 999.

Daniel Niepsuj specjalista ds. marketingu i sprzedaży

Na targach Automaticon zaprezentujemy robot typu desktop, moduły liniowe oraz roboty kartezjańskie w procesie paletyzacji.

Zwiedzający będą mogli zobaczyć podczas pracy m.in. czujniki temperatury, koloru, mikrometr oraz skaner laserowy.

Fot. PIAP

Joanna Sławińska specjalista ds. komunikacji marketingowej i wizerunku

3/2015

79

AUTOMATICON 2015

OD WYSTAWCÓW

Łukasz Wojtczak kierownik Działu Sprzedaży i Marketingu

80

Stoisko firmy Omron podczas ubiegłorocznych targów Automaticon

FIRMA

STOISKO

FIRMA

STOISKO

BITNER

H-1

DLL PARTNERS

L-16

BITSTREAM Sp. z o.o.

L-13

DRÄGER SAFETY Polska

F-19

B.I.M. ZAJĄCZKOWSKI

C-29

EAE ELEKTRONIK

E-12 J-21 A-13

Biuro Inżynierskie Zajączkowski

J-3

EC SYSTEMS

BOSCH REXROTH Sp. z o.o.

B-4

EL-CAB Sp. z o.o.

BRADY

K-7

ELDAR

H-3

H-13

elektro.info

E-6

BÜRKERT CONTROMATIC GmbH

D-6

ELEKTRONIK

E-4

C&C PARTNERS

G-1

ELEKTRONIKA PRAKTYCZNA

E-4

BRUEL & KJAER

CANTONI GROUP CES Sp. z o.o.

A-21 C-6

ELEKTROSYSTEMY

E-11

ELESA+GANTER Polska Sp. z o.o.

C-25

CHEMISTIK

L-10

ELFA DISTRELEC

C-15

COGNEX Polska

M-11

ELFAN

B-34

COLEMAN INTERNATIONAL

G-23

ELHAND TRANSFORMATORY

M-15

ELMARK Automatyka

C-28

COMAU ROBOTICS

C-10/D-7

ELSIT Sp. z o.o.

K-21

COMPART AUTOMATION

H-8

ELTRON

C-26

CONTRA Sp. z o.o.

K-2

ELZA EUROPE Sp. z o.o.

H-11 P-11

COMET SYSTEM S.R.O.

K-18

CONTRANS TI

M-12

EMMA Drukarki RHINO

CONTROL ENGINEERING Polska

E-15

EMOTRON

J-5

ENERGOELEKTRONIKA.PL

E-7

GRUPA CP TRADE CRI JOLANTA CSI S.C. CST AG CZAKI THERMO-PRODUCT

A-9 B-21

ENSTO POL

F-4

ENVIBRA

P-4

ENVITEST

C-12/D-9

J-13 J-3 H-2

ESSEMTEC Poland

B-28

ESSENTRA

L-11

CZAPKO

A-6

DACPOL

B-5;B-8

E-T-A GmbH

A-13

DEMERO sp. j.

J-4/K-3

EUCHNER GmbH + Co. KG

C-23

AUTOMATYKA

Fot. PIAP

PIAP, obchodzący w tym roku 50-lecie swojego istnienia, przedstawi na stoisku zarówno elementy historyczne, produkowanego w instytucie robota IRb-6 z lat 80., jak i teraźniejsze – dwa roboty firmy KUKA, modele KR5 arc oraz drukarkę 3D. Każdy z dwóch nowoczesnych manipulatorów ma udźwig 5 kg – jeden jest reprezentantem wycofanego niedawno systemu sterowania KRC2, a drugi przedstawia oferowany obecnie nowoczesny system KRC4, wyposażony w dotykowy panel sterowania. Roboty są wyposażone w dedykowane i bardzo charakterystyczne (bo wydrukowane w technologii 3D) chwytaki podciśnieniowe.

Chwytaki ssawkowe mają kształt otwartych ludzkich dłoni. Przez większość czasu na stoisku jest prezentowany cykl pracy, podczas którego wykonują one synchroniczne ruchy, komunikując się ze sobą przez wejścia i wyjścia cyfrowe – w końcowych punktach odcinków trajektorii.

Co pewien czas, współpracując między sobą, przekazują sobie plastikową kostkę z logo PIAP. Stanowisko przedstawia możliwość współpracy dwóch robotów, przy wykorzystaniu komunikacji na zasadzie wejście/wyjście, co pozwala na wystarczająco precyzyjne operowanie manipulatorami do pracy z delikatnym sześcianem. Wizualnie stanowisko wzbogacone jest w oś czasu, na której przedstawione są ważne wydarzenia w istnieniu firmy, będące jej sukcesami i krokami milowymi w drodze do dnia dzisiejszego.

AUTOMATICON 2015 FIRMA

STOISKO

FIRMA

STOISKO

EUROTRAFO Sp. z o.o.

N-12

HellermannTyton

EX-BOX

J-16

HELUKABEL Polska

G-10

HIT-KODY KRESKOWE

EX-CALIBRA F&F

B-6 J-25

G-16A

HIWIN GmbH

FANOX

B-34

HUMMEL AG

J-14

FANUC

C-14/D-11

HYDAC Sp. z o.o.

L-14

IBEMATIC

G-20

IGE+XAO Polska

D-20

FERYSTER

D-22

FESTO Sp. z o.o.

B-2/C-2

FIBOX Sp. z o.o.

K-17 N-8

ILME

GANTNER Instruments GmbH

J-3

IMACO sp. k.

H-6

IMPOL-1 sp. j.

GAZEX DETEKTORY GAZÓW GAZOPOMIAR

H-17

H-24/J-23

IGUS Sp. z o.o.

FRIATEC AG

E-1 F-16/G-17 P-6 J-2

INDUSOFT Polska

C-13

INEE

L-18

GEORGIN

M-7

GfG Polska

D-19

INS-TOM

GŁÓWNY MECHANIK

H-23

INTEC Sp. z o.o.

G-11

INTEGRATOR-RHC

M-13

N-2/P-3

GOODRAM INDUSTRIAL

K-4

GRAVOTECH Sp. z o.o.

J-24

INTELIGENTNY BUDYNEK

E-15

GUENTHER Polska

D-21

INTROL

A-31

HAMAMATSU PHOTONICS

M-4

INVENTIA Sp. z o.o.

HARTING Polska

F-9

INVERTEK DRIVES

HBM B.I. M. ZAJĄCZKOWSKI

C-29

HEISSLUFTTECHNIK

E-10

C-4/D-1 N-5

Inżynieria & Utrzymanie Ruchu Zakładów Przemysłowych

E-15

OD WYSTAWCÓW

Serdecznie zapraszamy do odwiedzenia stoiska Festo nr B2/C2 w hali 1 podczas tegorocznych targów Automaticon. Targi będą okazją nie tylko do spotkania się i porozmawiania ze specjalistami z firmy Festo, ale również do zapoznania się z najnowszymi rozwiązaniami w dziedzinie automatyzacji.

W tym roku na naszym stoisku o powierzchni 100 m2 zaprezentujemy Państwu rozwiązania w postaci tablic produktowych oraz ruchomych eksponatów.

Będą to m.in. nowe zawory indywidualne VUVS, które można zastosować niemalże w każdej aplikacji. Dzięki nim Festo jest w stanie spełnić wysokie wymagania stawiane przed współczesnymi zaworami, takie jak: szeroka gama zastosowań, prosty montaż i obsługa, niska cena oraz optymalna konstrukcja.

Zaprezentujemy także napęd elektryczny EGC-HD z dwoma prowadnicami, który idealnie sprawdza się w aplikacjach wymagających dużych obciążeń roboczych. Przedstawimy również rozwiązania integracji funkcji na terminalu elektrycznym CPX oraz wyspy zaworowe VTSA z funkcjami bezpieczeństwa.

Ponadto w obszarze systemów pozycjonowania i montażu będzie można zapoznać się z ofertą manipulatorów typu Portal-H oraz kompaktowego EXCM. Nasi eksperci techniczni oraz inżynierowie sprzedaży odpowiedzą na Państwa pytania oraz pomogą w doborze optymalnego rozwiązania.

Fot. PIAP

Krzysztof Dobek marketing manager

3/2015

OD WYSTAWCÓW

B-24

Nowoczesny marketing to dzisiaj nie tylko wystawienie ścianki z produktami firmy, ale przede wszystkim pokazanie, gdzie mogą one być zastosowane. Jak co roku będzie można u nas zobaczyć na żywo pokaz ultraszybkiego robota przemysłowego, który może wykonywać do 150 operacji pick &place na sekundę. Oprócz tego tradycyjnie falowniki, tym razem w aplikacji, gdzie polewane wodą potwierdzają swoje możliwości do pracy w trudnych warunkach, zupełnie nowy manipulator przemysłowy zbudowany na bazie serwonapędów MR-J4, w pełni zautomatyzowana linia pakująca, gdzie wszystkie etapy produkcji są realizowane dzięki kompaktowemu sterownikowi iQ-F. Gwoździem programu będzie natomiast inteligentny magazyn wysokiego składowania, który obsługiwany przez modułowy sterownik iQ-R, czyli naszą tegoroczną premierę, realizuje wszystkie swoje funkcje w pełni automatycznie. Stanowisko pokaże, w jaki sposób można maksymalnie wykorzystać przestrzeń magazynową przy dużej liczbie artykułów, skrócić czas dostaw i ułatwić ewidencję towarów. iQ-R natomiast udowodni, że zaprogramowanie takiego magazynu nie jest zadaniem nadzwyczaj skomplikowanym, a dzięki modułowej budowie sterownika zintegrowanie całego systemu, w tym zadań transportowych, dużej liczby rozproszonych wejść i wyjść, np. od falowników lub czytników danych, czy połączenie z systemem nadrzędnym MES/ ERP lub SAP, nie stanowi najmniejszego problemu.

Wojciech Bracha marketing communications department

81

AUTOMATICON 2015

OD WYSTAWCÓW

Podczas tegorocznej edycji targów Automaticon wśród szerokiego spektrum urządzeń firmy JUMO zaprezentujemy Państwu m.in. nowoczesne rozwiązanie systemowe dla technologii wodno-ściekowych na bazie nowego urządzenia wielokanałowego AQUIS touch S/P oraz kompleksowe rozwiązanie systemowe do pomiaru, nadzoru i rejestracji danych JUMO mTRON-T. Stoisko firmy Comau (Automaticon 2014)

FIRMA ISP Polska

M-17

FIRMA

STOISKO

MBB

D-28

MDJ ELECTRONIC Sp. z o.o.

C-32

ITEM Polska

Parking

Stoisko Omron podczas tegorocznych targów Automaticon zamieni się w showroom. W jednym miejscu zostanie przedstawiona cała oferta, odwiedzający będą mogli poznać kompleksowe rozwiązania dla poszczególnych gałęzi przemysłu.

IZO-ERG S.A.

D-36

MENTOR Poland

L-9

E-2

MERA EX Sp. z o.o.

J-16

Magdalena Jaworowicz marketing communication coordinator

JAMRIS – KWARTALNIK JUMO Sp. z o.o.

D-25

MERAZET S.A.

KACPEREK

L-15

METAL WORK Polska

KELLER GmbH

METRONIC AKP

KIPP Polska Sp. z o.o.

N-15

MIARY i WAGI

KISTLER

D-24

miControl GmbH

KLAUKE Polska Sp. z o.o.

K-16

MICRODIS Electronics

KUBLER Sp. z o.o.

KUKA Roboter CEE GmbH

Marta Opala specjalista ds. marketingu

KWAPIL & Co. GmbH LABIMED ELECTRONICS

F-8 B-22/C-21

ZACH METALCHEM Sp. z o.o.

C-24

KRADEX OBUDOWY

Zapraszamy na stoisko firmy SCHUNK, ponieważ będziemy eksponować wiele interesujących rozwiązań. Goście targowi będą mogli zobaczyć precyzyjne, szybkie i niezawodne rozwiązania pick&place do aplikacji montażowych oraz oprzyrządowanie do aplikacji zrobotyzowanych. Ekspozycja będzie bardzo ciekawa, ponieważ większość aplikacji będzie pokazana w ruchu.

F-8

KEYENCE

KONTAKT

82

STOISKO

P-9

MICROSCAN

D-14 D-3 B-3 M-14 F-3 A-22

M-9

MICROSYS spol. s.r.o.

B-26

MISUMI Europa GmbH

M-18/N-19

C-30/D-27

MITSUBISHI ELECTRIC

B-14/C-11

M-8/N-9 K-13

H-26

MOUSER ELECTRONICS

E-14

MPL GROUP

K-8

LABOR-ASTER

J-8

MR-elektronika

H-22

LABRO TECHNOLOGIE

N-8

MSA SAFETY

N-13

LAPP KABEL Sp. z o.o.

G-6/H-7

MSF-VATHAUER Polska

J-19

LC ELEKTRONIK LEDIKO PRO

E-13 K-6

MULTIPROJEKT

J-20/K-15

MURRELEKTRONIK

A-26/B-25

LENZ sp. j.

L-17

MV CENTER Sp. z o.o.

LIMATHERM SENSOR Sp. z o.o.

D-10

MVM Sp. z o.o.

LUMEL S.A.

A-5

A-28 Biuro Targów

NAPĘDY i STEROWANIE miesięcznik E-5

MALUTKI media s.r.o.

H-18

NATIONAL INSTRUMENTS

F-7

MARITEX

D-29

NEOPTA ELECTRONICS

G-4

MAUS ELECTRONICS

E-14

NEUBOR

G-4A AUTOMATYKA

Fot. PIAP

Paweł Szafranek zastępca dyrektora ds. technicznych

AUTOMATICON 2015 FIRMA

STOISKO

FIRMA

STOISKO

NEWTECH ENGINEERING

C-1

CPP PREMA S.A.

L-12

NIVELCO

D-2

PRESYS INSTRUMENTS

G-12

NOWIMEX

C-20

PRODUS S.A. – HIRSCHMANN

H-19

OEM AUTOMATIC

B-12

PRO-FACE EUROPE B.V.

J-7

PRZEGLĄD MECHANICZNY

E-3

OFICYNA WYDAWNICZA PIAP OMC ENVAG OMRON ELECTRONICS OPTRIS PAR – KWARTALNIK PARKER HANNIFIN PARTEX PARVALUX / HARMONIC

E-2 J-12 B-20/C-19 G-19 E-2 A-1; Parking F-13 G-2

RADIOLEX

N-6/P-7

RAIL-MIL Sp. z o.o.

K-5A

RAIS-TOOLS Sp. z o.o.

N-17

RECTUS Polska Sp. z o.o.

D-15

REECO

K-11

RELPOL S.A. RENEX

D-4 C-9

PB TECHNIK Sp. z o.o.

F-12

RENISHAW Sp. z o.o.

G-13

PCSCHEMATIC

J-17

ROBTOOLS SMT Sp. z o.o.

G-21

PEPPERL+FUCHS

A-15

ROCKWELL AUTOMATION

B-10/C-7

A-19

ROHDE&SCHWARZ

PF ELECTRONIC Sp. z o.o.

PHOENIX CONTACT PIAB Polska Sp. z o.o.

Parking G-5

ROLLICO

J-18 M-10/N-11

ROTORK Polska Sp. z o.o.

F-5 C-8

PIAP

A-10/B-9

RS COMPONENTS

PIAP DESIGN

A-10/B-9

SABUR

PIAP OBRUSN

A-10/B-9

SASTRION

K-22

POKÓJ S.A.

A-29

SCHMALZ

A-12/B-11

POLLIN

J-10

SCHMERSAL – Polska

A-2/B-1

D-18

POLTRAF Sp. z o.o.

F-6

SCHNEEBERGER

M-10/N-11

POL-WELT

L-6

SCHUNK

A-16/B-15

POLYCO

A-4

SECUMS Interlocks

POSITAL FRABA

D-32

SEM

K-9 B-32

OD WYSTAWCÓW

W trakcie targów Automaticon będziemy prezentować nowy wyłącznik pozycyjny serii HS 98 z wyjściem analogowym, pozwalającym na precyzyjne odwzorowanie pozycji, przykładowo elementów maszyn, klap wentylacyjnych czy zaworów. Dostępna jest wersja Extreme, do pracy w bardzo trudnych warunkach. Druga nowość to kurtyny bezpieczeństwa firmy GREIN serii EFESTO, o rozdzielczości rozpoczynającej się od 14 mm i 4 kategorii bezpieczeństwa. Wyposażone są one w wyjścia OSSD, a dostępne opcje obejmują m.in. blanking i muting.

Ostatnia nowość to ręczny pilot typoszeregu RF HB-4CH, wykorzystujący technologię radiową sWave. Wyposażony w cztery przyciski pozwala na bezprzewodowe sterowanie urządzeniami i maszynami na odległość dochodzącą do 400 metrów.

Adam Więch dyrektor zarządzający

Stoisko firmy Guenther Polska (Automaticon 2014)

W tym roku Elesa+Ganter przygotowała nową, powiększoną prezentację komponentów do maszyn i urządzeń. Oprócz standardowo oferowanych produktów, jako nowość prezentowane będą zestawy kołowe do dużych obciążeń oraz gama produktów pasujących do systemów profili z rowkami teowymi. Elesa+Ganter przygotowała także dla odwiedzających niespodziankę: dwie zupełnie nowe grupy produktów, nigdzie to tej pory nie prezentowane. Zapraszamy do odwiedzenia naszego stoiska.

Fot. PIAP

Filip Granowski dyrektor sprzedaży

3/2015

83

AUTOMATICON 2015 FIRMA

TESPOL Sp. z o.o.

K-19

SERWOKONTROL Sp. z o.o.

N-10

TESTO Sp. z o.o.

D-8

TEST-THERM Sp. z o.o.

J-26

TEWS ELEKTRONIK GmbH

M-6

TG DRIVES s.r.o.

SIMEX Sp. z o.o.

G-3

TME

C-27 A-3

TR AUTOMATYKA Sp. z o.o.

D-26

SKAMER-ACM

A-7

TREND CONTROLS

D-30

SKF Polska S.A.

K-1

TUBES International

K-12

A-25

F-17

TÜNKERS GmbH

SOLIX Sp. z o.o. Sp. K.

L-19

TURCK

GÜNTHER SPELSBERG

H-14

UNIVER Polska

SKS AUTOMATIO OY

Parking A-14/B-13 N-1

STAL METALE & NOWE TECHNOLOGIEF-22

UNIVERSAL ROBOTS A/S

STANDEXMEDER Electronics GmbH G-16

UTRZYMANIE RUCHU

F-22

STÄUBLI

H-12/J-11

VALTERM

L-23

STEMMER IMAGING Sp. z o.o.

P-6

VES PLOTER S.C.

L-21

STEROWNIKI.PL

E-9

VIGO SYSTEM S.A.

F-11

STEUTE Polska

C-5

W2 L-5

P-8

WAGO ELWAG

H-16/J-15

A-24/B-23

STOLTRONIC Polska

A-23

WAMEX Sp. z o.o.

TECHNICAL

P-13

Ważenie Dozowanie Pakowanie

TECHNOKABEL

84

G-8/H-9 K-5

STIM

Zespół Guenther Polska Sp. z o.o.

A-18/B-17

SIGMA-NOT Sp. z o.o.

SIMLOGIC.

Zapraszamy do odwiedzenia stoiska Guenther Polska, gdzie przedstawimy Państwu nowy rodzaj produktów – czujniki temperatury GreenTech, które wyznaczają nowy standard w branży pomiarów temperatury, a cechuje je przede wszystkim gwarantowana klasa dokładności.

Zaprezentujemy Państwu również nasze czujniki Ekatech do zadań specjalnych, które są odporne na ścieranie i uszkodzenia mechaniczne. Na stoisku czekają na Państwa nasi doradcy techniczni, którzy chętnie pomogą w doborze czujników do konkretnych aplikacji, udzielą fachowych informacji technicznych oraz zaproponują nowoczesne rozwiązania indywidualne do Państwa potrzeb.

Serdecznie zapraszamy!

STOISKO

F-14

SIGMA CE Sp. z o.o.

Małgorzata Baczewska specjalista ds. marketingu

FIRMA

SEMICON Sp. z o.o.

SIEMENS

Automatyka-Pomiary-Sterowanie SA zachęca do odwiedzenia stoiska firmy. Zaprezentujemy bogatą ofertę usług automatyki i elektryki dla energetyki i przemysłu, a także nowości w zakresie sprzedawanych urządzeń.

Odwiedź nasze stoisko i zdobądź piłkę meczową APS.

STOISKO

L-2

Kwartalnik

Technologia i Automatyzacja MontażuE-3

wenglor sensoric

TECHNOPOMIAR

G-9

WIELAND ELECTRIC

TECHSPEED sp. j.

M-1

WIKA Polska

TECO a.s.

D-34 J-1

WOBIT

TELCO Poland Sp. z o.o.

D-5

WORLD FIMA

TERM TERMO-PRECYZJA sp. j.

A-27 G-7 A-11

E-5 M-2/N-3 A-17 A-8/B-7

WIKPOL Sp. z o.o.

TEKNISKA Polska Sp. z o.o.

TEL-STER Sp. z o.o.

B-30

C-14/D-11 L-7 Biuro Targów

WÜRTH ELEKTRONIK

H-5

ZELTECH MECHATRONIKA

P-2

ZUKEN

H-4

W ubiegłym roku seminaria towarzyszące targom cieszyły się szczególnie dużym zainteresowaniem zwiedzających

Fot. PIAP

OD WYSTAWCÓW

AUTOMATYKA

AUTOMATICON 2015

PROGRAM SEMINARIÓW SALA – A 18 marca – środa 1000 –1045

1100 –1145

Jak skutecznie oszczędzić energię w obiektach przemysłowych dzięki zastosowaniu nowoczesnego oświetlenia LED z automatyką sterującą.

Adam Wilanowski – LEDIKO sp. j.

Profesjonalna telemetria GSM/GPRS i zdalna lokalizacja GPS – nowości firmy Inventia.

Jerzy Białousz, Zbigniew Betkier – Inventia Sp. z o.o

1245 –1340

Wręczenie nagród w konkursie Produkt Roku 2014 magazynu „Inżynieria & Utrzymanie Ruchu Zakładów Przemysłowych”.

1355–1445

Wręczenie nagród w konkursie Produkt Roku 2014 magazynu „Control Engineering Polska”.

1500–1645

Innowacyjne rozwiązania techniczne i programowe stosowane w nowoczesnych przemiennikach częstotliwości ABB. Aleksander Nowak – ABB Sp. z o.o.

SALA – A 19 marca – czwartek 1000–1045

Jak skutecznie oszczędzić energię w obiektach przemysłowych dzięki zastosowaniu nowoczesnego oświetlenia LED z automatyką sterującą.

Adam Wilanowski – LEDIKO sp. j.

1100 –1145

PLATFORMA EPLAN – narzędzie do multidyscyplinarnego projektowania.

Bartosz Bucki – AB-MICRO Sp. z o.o.

1200 –1245

Wpływ rurociągów przesyłowych na efektywność energetyczną instalacji sprężonego powietrza.

Katarzyna Tomczyk – PARKER Hannifin Sales Poland Sp. z o.o.

1300 –1445

Delta Electronics product portfolio: standard power supplies, DC fans and EMI filters.

Daniel Fuxa, Karsten Witt, Christian Schweder – Delta Electronics

1500–1645

Innowacyjne rozwiązania techniczne i programowe stosowane w nowoczesnych przemiennikach częstotliwości ABB. Aleksander Nowak – ABB Sp. z o.o.

OD WYSTAWCÓW

Serdecznie zapraszamy na targi Automaticon 2015. Na naszym stoisku C28 będzie można zapoznać się z najnowszą i stale powiększającą się ofertą firmy Elmark Automatyka, a nasi pracownicy będą służyć fachową pomocą w doborze sprzętu i rozwiązań dla przemysłu. Jak co roku przedstawione zostaną najnowsze rozwiązania czołowych firm dostarczających elementy automatyki przemysłowej, takich jak: Moxa, Advantech czy Rockwell Automation. Będzie można zapoznać się ze szczegółową ofertą dotyczącą prowadzonych przez nas szkoleń, a także zobaczyć nowe sterowniki firmy Unitronics oraz zasilacze Mean Well. Zaprezentujemy także pancerne notebooki i PDA oraz szereg rozwiązań dla automatyki budynkowej. Dołożymy wszelkich starań, aby nasze stoisko było jak najbardziej otwarte i przyjazne dla naszych gości, aby poza prezentowaniem tam najnowszych rozwiązań na miejscu panowała miła i przyjacielska atmosfera. Wszystkim gościom, którzy odwiedzą nasze stoisko, z góry serdecznie dziękujemy.

Janusz Gil marketing manager

TME świętuje 25-lecie! Sprawdźcie, co zaprezentuje firma w tym jubileuszowym roku! Na odwiedzających jak zawsze czekają miłe niespodzianki. Odwiedźcie stoisko A-3!

Fot. PIAP

Lilianna Dąbrowska content specialist

3/2015

85

AUTOMATICON 2015

HALA I

HOL P O M I A RY • A U T O M AT Y K A • R O B O T Y K A

PAR kwartalnik naukowo-techniczny

86

www.par.pl

AUTOMATYKA

AUTOMATICON 2015

HALA III

HALA IV

3/2015

87

AUTOMATICON 2015

SALA – B 18 marca – środa

OD WYSTAWCÓW 1000 –1045 1100–1145 Jak co roku, także i w tym Turck zaprezentuje kilka innowacyjnych urządzeń i rozwiązań. Jednym z nich są nowe kompaktowe moduły I/O serii TBEN-S z komunikacją po Ethernecie. Moduły te są obecnie najmniejsze z dostępnych na rynku. Zastosowana technika wieloprotokołowa pozwala na ich stosowanie w każdym z trzech standardów Ethernet: PROFINET, EtherNet/IP oraz Modbus TCP. Wbudowany web serwer ułatwia uruchomienie, obsługę i diagnostykę. Stopień ochrony IP67 oraz rozszerzony zakres temperatury, od –40 °C do +70 °C, pozwalają na aplikację w trudnych warunkach. Seria TBEN-S zawiera zarówno moduły z kanałami analogowymi, dwustanowymi, jak i mastery I/O-link. Kolejne warte uwagi innowacyjne urządzenie to bezkontaktowy enkoder indukcyjny.

Dzięki swej konstrukcji enkoder nie ma sprzęgu mechanicznego między wałem maszyny i czujnikiem.

Odwzorowanie położenia/obrotów odbywa się indukcyjnie, co czyni enkoder doskonale odpornym na trudne warunki pracy, eliminuje znane eksploatacyjne problemy ze sprzęgłami, wibracjami, odpornością na zakłócenia itp., przy jednoczesnym zachowaniu wszystkich zalet i dokładności klasycznych enkoderów optycznych i magnetycznych. Produkt zgłoszono do konkursu o Złoty Medal Automaticon 2015. Na stoisku Turck będzie się także można zapoznać z aktualną ofertą i tematyką kursów, jakie oferuje nowo powstałe centrum szkoleniowe i aplikacyjne w Opolu. Zapraszamy do odwiedzenia naszego stoiska: A14/B13 w hali 1.

Andrzej Dwojak specjalista ds. automatyki, czujniki fotoelektryczne i wizyjne

88

1200–1220

Nowoczesne podejście do wizualizacji w procesach przemysłowych i zdalny dostęp do urządzeń.

Maciej Sakowicz – MULTIPROJEKT AUTOMATYKA Sp. z o.o.

Funkcje bezpieczeństwa w układach sterowania maszyn.

Mariusz Głowicki – ELOKON Polska Sp. z o.o.

Błędy konstrukcyjne powodujące niezgodności z wymaganiami EMC. Krzysztof Trzcinka – PIAP

1225–1245

PIAP – 37 lat robotyzacji w praktyce.

Marek Petz – PIAP

1300–1345

10 lat oznakowania wyrobów CE w Polsce, i co dalej?

Stefan Kosztowski – PIAP

1400–1445

PRODUKT ROKU 2014/2015 – rozstrzygnięcie konkursu organizowanego przez miesięcznik „Napędy i Sterowanie”.

15 –15 00

45

HBM FiberSensing Monitoring Solutions based on Fiber Bragg Grating (FBG) Technology.

José Monteiro

SALA – B 19 marca – czwartek 1000 –1045

Symulatory pojazdów w lotnictwie i motoryzacji.

Ewelina Dziura, Rafał Rabenda – Technika Obliczeniowa Sp. z o.o.

1100–1145

Zastosowanie programu MATLAB i Simulink w automatyce.

Jadwiga Horoszkiewicz-Kurnyta, Grzegorz Kraus – Oprogramowanie Naukowo-Techniczne

1200–1245

Inteligentne czujniki do pomiaru poziomu i konduktancji firmy BAUMER. Konrad Adamczewski – BAUMER Sp. z o.o.

1300–1345 1400–1445

Nowe produkty w ofercie Mean Well.

Wojciech Gościniak – ELMARK Automatyka Sp. z o.o.

Przemysłowe drukarki 3D dedykowane dla przemysłu.

Maciej Cader – PIAP DESIGN

SALA – B – 1 18 marca – środa 1100 –1145

Dofinansowanie prac wdrożeniowych i badawczych z Funduszy Europejskich w nowej perspektywie.

Krzysztof Lipiec – PIAP

AUTOMATYKA

AUTOMATICON 2015

SALA – B – 1 19 marca – czwartek 1100–1145

Dofinansowanie prac wdrożeniowych i badawczych z Funduszy Europejskich w nowej perspektywie.

Krzysztof Lipiec – PIAP

SALA – C 18 marca – środa

1000 –1045

1100–1145

1200–1245

1300–1345

1400–1445

1500–1545

1600–1645

3/2015

Innowacyjne rozwiązania współczesnej automatyki w zadaniach modernizacji, optymalizacji i użytkowania maszyn przemysłowych – kompleksowa oferta SIMLOGIC. na bazie wykonanych prac, posiadanych autoryzacji i kompetencji.

Wymiana doświadczeń przemysłowych podczas konferencji www.kinte.pl. dr inż. Mariusz Jabłoński, Dyrektor SIMLOGIC. Technika napędowa i aparatura firmy EATON w projektowaniu rozwiązań automatyki, układów sterowania, bezpieczeństwa oraz w zadaniach diagnostyki i serwisu maszyn.

Tomasz Bianga, Dyrektor Handlowy EATON Rozwiązania Motion Control- napędy inżynierskie i sterowniki technologiczne- rozwiązania aplikacyjne różnych producentów w aplikacjach SIMLOGIC. Przemysław Grasewicz, Kierownik Projektów SIMLOGIC. „CODESYS – Motion Control and Power Solutions” – zintegrowana platforma programistyczna narzędziem: innowacyjnym dla producentów maszyn; bazą wiedzy, doskonalenia i rozwoju dla programistów; edukacyjnym dla uczniów i studentów.

Boris Schuster, Area Sales Manager, 3S-Smart Software Solutions GmbH Szkolenia techniczne SIMLOGIC. – standardowe, specjalizowane i dedykowane pod aplikacje Kontrahentów – prezentacja nowości oraz wybranych realizacji. Ćwiczenia i pokazy praktyczne.

Ksenia Jabłońska, Marketing SIMLOGIC. Projektowanie układów bezpieczeństwa, audyty dostosowania maszyn do aktualnych wymagań przepisów bezpieczeństwa: pomiary czasów dobiegu, odtwarzanie dokumentacji, pomiary elektryczne i pól elektromagnetycznych – kompleksowa oferta serwisowa usług SIMLOGIC. Tomasz Marczyk, Kierownik Projektów SIMLOGIC. Komunikacja i wymiana danych procesowych w sieciach przemysłowych PROFIBUS/PROFINET - projektowanie, dobór, uruchamianie, diagnostyka, serwis – działania krajowe i współpraca międzynarodowa w ramach PROFIBUS-PROFINET INTERNATIONAL COMPETENCE CENTRE. Mariusz Jabłoński, Dyrektor SIMLOGIC.

OD WYSTAWCÓW

Zapraszamy do odwiedzenia stoiska B&R o numerze C-16/D-13 na targach Automaticon. Targi będą okazją do zaprezentowania technologii mapp, która opiera się na modułowych blokach oprogramowania, upraszczających tworzenie nowych aplikacji. Technologia znacznie ułatwia pracę zespołom inżynierskim, ponieważ zmniejsza stopień złożoności całego oprogramowania użytkowego.

Na liście funkcji warto wymienić: funkcje jedno- i wieloosiowe, funkcje CNC i robotyki, funkcje receptur i alarmów, zarządzanie użytkownikami i ścieżkę audytową, normalizację przemysłową (np. PackML), funkcje trendów, zaawansowaną diagnostykę webową, a także prostą konfigurację za pomocą przeglądarki.

Inna prezentowana nowość to sterownik i komputer PC w jednym.

Nowy komputer Automation PC 2100 firmy B&R łączy platformę PC z bardzo wymagającymi aplikacjami czasu rzeczywistego.

Może wykonywać zadania systemu operacyjnego Windows i środowiska Automation Runtime dzięki potężnemu procesorowi Intel Atom w technologii przetwarzania wielordzeniowego.

Automation PC 2100 może pracować w roli wydajnego sterownika przemysłowego i komputera PC obsługującego zaawansowane aplikacje HMI. Całość komputera mieści się w niezwykle kompaktowej obudowie. Najważniejsze cechy to: procesory Intel Atom E3800, wydajność do poziomu czterordzeniowych CPU, bardzo mocne karty graficzne, kompaktowe wymiary, 2 × złącze Gigabit Ethernet i SDL/DVI. Ilona Kanas marketing and communication coordinator

89

AUTOMATICON 2015

SALA – C 19 marca – czwartek

OD WYSTAWCÓW

1000–1045

Tradycyjnie wśród wystawców Automaticon 2015 znajdzie się firma WIKA Polska. Podczas targów zaprezentujemy szerokie portfolio produktów do pomiarów ciśnienia, temperatury i poziomu. Nie zabraknie też nowości. Szczególną uwagę chcielibyśmy zwrócić na nasz nowoczesny wielofunkcyjny ręczny kalibrator model Pascal, który jest idealnie dopasowany do przeprowadzania testów na miejscu u klienta oraz kalibracji przemysłowych przyrządów pomiarowych. Typowym jego zastosowaniem jest kalibracja przetworników ciśnienia, przetworników temperatury, manometrów, sond temperatury oraz innych przyrządów pomiarowych. Kalibrator Pascal jest najnowocześniejszym wielofunkcyjnym ręcznym kalibratorem. Umożliwia też komunikację z przyrządami HART. Więcej szczegółów dotyczących parametrów i sposobu działania znajdziecie Państwo na naszej ekspozycji. Na stoisku obecni będą przedstawiciele firmy WIKA, zarówno menedżerowie produktów, jak i kierownicy regionów, którzy z chęcią podzielą się z Państwem swoją wiedzą techniczną oraz doświadczeniem handlowym. Zachęcamy do rozmów. Serdecznie zapraszamy do odwiedzin naszego stoiska! Mieścimy się w hali 1, stoisko nr A8 /B7.

11 –1145 00

1200–1245

1300–1345

1400–1445

1500–1545

1600–1645

Innowacyjne rozwiązania współczesnej automatyki w zadaniach modernizacji, optymalizacji i użytkowania maszyn przemysłowych – kompleksowa oferta SIMLOGIC. na bazie wykonanych prac, posiadanych autoryzacji i kompetencji.

Wymiana doświadczeń przemysłowych podczas konferencji www.kinte.pl.

Mariusz Jabłoński, Dyrektor SIMLOGIC. Technika napędowa i aparatura firmy EATON w projektowaniu rozwiązań automatyki, układów sterowania, bezpieczeństwa oraz w zadaniach diagnostyki i serwisu maszyn.

Tomasz Bianga, Dyrektor Handlowy EATON Rozwiązania Motion Control - napędy inżynierskie i sterowniki technologiczne - rozwiązania aplikacyjne różnych producentów w aplikacjach SIMLOGIC. Przemysław Grasewicz, Kierownik Projektów SIMLOGIC. „CODESYS – Motion Control and Power Solutions” – zintegrowana platforma programistyczna narzędziem: innowacyjnym dla producentów maszyn; bazą wiedzy, doskonalenia i rozwoju dla programistów; edukacyjnym dla uczniów i studentów.

Boris Schuster, Area Sales Manager, 3S-Smart Software Solutions GmbH Szkolenia techniczne SIMLOGIC. – standardowe, specjalizowane i dedykowane pod aplikacje Kontrahentów – prezentacja nowości oraz wybranych realizacji. Ćwiczenia i pokazy praktyczne.

Ksenia Jabłońska, Marketing SIMLOGIC. Projektowanie układów bezpieczeństwa, audyty dostosowania maszyn do aktualnych wymagań przepisów bezpieczeństwa: pomiary czasów dobiegu, odtwarzanie dokumentacji, pomiary elektryczne i pól elektromagnetycznych – kompleksowa oferta serwisowa usług SIMLOGIC. Tomasz Marczyk, Kierownik Projektów SIMLOGIC. Komunikacja i wymiana danych procesowych w sieciach przemysłowych PROFIBUS/PROFINET – projektowanie, dobór, uruchamianie, diagnostyka, serwis – działania krajowe i współpraca międzynarodowa w ramach PROFIBUS-PROFINET INTERNATIONAL COMPETENCE CENTRE. Mariusz Jabłoński, Dyrektor SIMLOGIC.

Janusz Prus kierownik Działu Zarządzania Produktami

90

AUTOMATYKA

AUTOMATICON 2015

UNIWERSALNY CZUJNIK DO TRUDNYCH APLIKACJI Firma Turck wprowadziła do swojej oferty wytrzymały i uniwersalny czujnik laserowy, przeznaczony do realizacji szczególnie trudnych zadań detekcji w zakresie pracy 25-300 mm.

N

owy czujnik Q4X został wyposażony w ustawiony pod kątem wyświetlacz, zapewniający prostą konfigurację i podgląd. Czujnik niezawodnie wykrywa niewielkie zmiany odległości na poziomie 1 mm przy wykrywaniu obiektów trudnych w detekcji, np. o kolorze czarnym i na czarnym tle lub odblaskowych. Wysokie wzmocnienie i 64-elementowa matryca optyczna zapewniają minimalizację błędów w aplikacjach detekcji, zliczania czy sprawdzania orientacji.

Czujnik Q4X skutecznie wykrywa czarne przedmioty na czarnym tle, np. w tak trudnych aplikacjach, jak montaż skrzydeł drzwiowych czy wykrywanie uszczelek

WYGODA UŻYTKOWANIA I WYTRZYMAŁOŚĆ

Fot. Turck

Wszechstronność nowego rozwiązania pozwala użytkownikom, np. firmom OEM czy klientom końcowym, zmniej-

Uniwersalny czujnik laserowy Q4X zaprojektowano do realizacji szczególnie trudnych zadań detekcji w praktycznie dowolnej gałęzi przemysłu

3/2015

Refleksyjne obiekty są dokładnie zliczane przez nowy czujnik laserowy Q4X

P R O M O C J A

91

AUTOMATICON 2015

Czujnik laserowy Q4X weryfikuje orientację nakrętek produktu farmaceutycznego

szyć liczbę magazynowanych typów czujników. Szerokie możliwości czujnika wsparte są przez rozbudowane, ale proste w nawigacji menu.

Ustawiony pod kątem czterocyfrowy, siedmiosegmentowy wyświetlacz LED oraz wygodne w użyciu przyciski umożliwiają intuicyjną konfigurację i łatwy podgląd stanu urządzenia. Jasny wskaźnik stanu wyjścia charakteryzuje się doskonałą widocznością. Wyjścia bipolarne (PNP i NPN) pozwalają na podłączenie czujnika do PLC lub innego urządzenia sterującego.

Obudowę ze stali nierdzewnej wykonano w stopniu ochrony IP67, IP68 i IP69K. Ma ona również certyfikat Ecolab. Wytrzymała konstrukcja zapewnia odporność na nacisk, wibracje, zbyt mocne dokręcanie i agresywne chemicznie środki czyszczące.

WIELE ZASTOSOWAŃ Nowy, laserowy czujnik Q4X to doskonałe rozwiązanie dla wszystkich trudnych w realizacji aplikacji, w których wymagana jest precyzyjna detekcja.

Zakres zastosowań jest bardzo szeroki. Produkt sprawdzi się w takich obszarach, jak przemysł motoryzacyjny, przemysł oponiarski i gumowy, obróbka materiałów, przemysł opakowaniowy, kontrola jakości, automatyka, obróbka drewna, obróbka metali, przemysł farmaceutyczny, urządzenia medyczne, przemysł tworzyw sztucznych, maszyny drukarskie, robotyka, przemysł spożywczy, a także budowa maszyn.

TURCK Sp. z o.o.

92

Bez nazwy-1 1

AUTOMATICON STOISKO A-14/B-13 MAPKA NA STRONIE 86

Fot. Turck

R E K L A M A

ul. Wrocławska 115, 45-836 Opole tel. 77 443 48 00, fax 77 443 48 01 e-mail: poland@turck.com www.turck.pl

AUTOMATYKA

2015-02-27 12:47:12

mTRON T - Twój system prosty do konfigurowania modułowy system sterowania, rozbudowany o funkcję sterownika PLC (CODESYS V3) pomiar wartości poprzez wysokiej jakości uniwersalne wejścia analogowe przejrzysta wizualizacja i intuicyjna obsługa zapis danych procesowych zabezpieczony przed manipulacją z rozbudowanym oprogramowaniem do analizy

JUMO mTRON T - pomiar, sterowanie i automatyzacja Zapraszamy na targi www.jumo.com.pl

AUTOMATICON 2015 17-20.03.2015 Hala 1, stoisko D25

AUTOMATICON 2015

Firma JUMO ma w swojej ofercie rozbudowany system sterowania, w którego skład wchodzą liczne moduły sprzętowe i bogate oprogramowanie. Dzięki swojej charakterystyce, system mTRON T znajdzie zastosowanie w różnorodnych aplikacjach z zakresu automatyki.

M

odułowy system mTRON T firmy JUMO wykorzystuje magistralę systemową, pracującą w oparciu o sieć Ethernet oraz zintegrowany sterownik PLC. Pozwala to na zastosowanie go nie tylko do scentralizowanych aplikacji, ale też do rozproszonych zadań automatyki.

Służy do pomiarów, regulacji i ma wiele innych, uniwersalnych zastosowań w automatyce. Łączy w sobie bogate know-how firmy JUMO w dziedzinie technologii procesowej z prostą, dostosowaną do wymagań danej aplikacji i przyjazną użytkownikowi konfiguracją.

BUDOWA SYSTEMU

Głównym elementem systemu mTRON T firmy JUMO jest jednostka centralna, która umożliwia podłączenie maksymalnie 30 modułów wejścia/wyjścia. Jednostka centralna jest wyposażona w nadrzędne interfejsy komunika-

cyjne, w tym serwer WWW. Na potrzeby indywidualnych aplikacji sterowniczych system został wyposażony w funkcję sterownika PLC (CODESYS V3), generator programowy, funkcję kontroli wartości granicznych, a także funkcje matematyczne i logiczne.

KOMPATYBILNE MODUŁY

Dostępne są różne moduły wejść/ wyjść. Przykładowo firma oferuje czterokanałowy moduł wejść analogowych z czterema separowanymi galwanicznie, uniwersalnymi wejściami analogowymi do podłączenia termopar, termometrów oporowych oraz sygnałów znormalizowanych. Korzystając z jego funkcji można za pomocą tego samego sprzętu precyzyjnie rejestrować i przetwarzać do postaci cyfrowej różne wielkości procesowe. Ułatwia to planowanie, tworzenie harmonogramów i utrzymanie odpowiednich stanów magazynowych.

Każdy wielokanałowy moduł regulacji obsługuje do czterech niezależnych obwodów regulatorów PID z szybkim czasem cyklu i sprawdzonym algorytmem regulacji, nie obciążając jednostki centralnej. System umożliwia jednoczesne stosowanie do 120 układów regulacji i dzięki temu sprawdza się również w zaawansowanych procesach. Każdy moduł regulatora może być dodatkowo rozbudowany o układy wejścia i wyjścia, w zależności od potrzeb aplikacyjnych.

Ponadto dostępne są: • analogowy moduł wejścia z ośmioma kanałami dla termometrów oporowych w układzie dwuprzewodowym, • czterokanałowy moduł przekaźnikowy, • 12-kanałowy cyfrowy moduł wejścia/ wyjścia.

Moduły wejścia/wyjścia można również rozmieścić w sposób rozproszony, za pomocą modułów routera.

OBSŁUGA I KONFIGURACJA

Panel wielofunkcyjny, oprócz wizualizacji wartości pomiarowych, umożliwia wygodną obsługę regulatorów i generatorów programowych. Ponadto możliwy jest dostęp do parametrów i danych konfiguracyjnych całego systemu z poziomu danego użytkownika. Zastosowano tu funkcje rejestracji wysokiej klasy rejestratora ekranowego, z wbudowanym serwerem WWW. Do odczytu i analizy danych historycznych służą sprawdzone programy komputerowe ze zdefiniowanymi seryjnie oknami ekranowymi.

Konfiguracja sprzętu i oprogramowania, a także projektowanie zadań rejestracji wartości mierzonych i regulacji, odbywają się za pomocą programu konfiguracyjnego. Z użyciem edytorów środowiska CODESYS, zgodnych z wymaganiami normy IEC 61 131–3, użytkownicy tworzą własne efektywne rozwiązania automatyki. Cała aplikacja jest zapisywana w pliku projektu.

JUMO Sp. z o.o. ul. Korfantego 28, 53-021 Wrocław tel. 71 339 82 39, fax 71 339 73 79 e-mail: info.pl@jumo.net www.jumo.com.pl

AUTOMATICON STOISKO D-25 MAPKA NA STRONIE 86

P R O M O C J A

AUTOMATYKA

AUTOMATICON 2015

INTELIGENCJA W ZŁĄCZU

REJESTRACJA I PRZETWARZANIE DANYCH Inteligentne złącza są podstawowym składnikiem infrastruktury o wysokiej wydajności w Przemyśle 4.0, na poziomie, na jakim koncepcja ta jest dziś rozwinięta.

K

oncepcje przemysłu przyszłości, takie jak Przemysł 4.0, nakładają wysokie wymagania na wydajność infrastruktury. Jednocześnie wymagane niezawodność i bezpieczeństwo nie mogą być osiągane kosztem niewspółmiernego wykorzystania zasobów, wręcz przeciwnie: ekonomiczne użytkowanie zasobów jest jednym z fundamentów postępu w produkcji przemysłowej. Systemy kontroli warunków pozwalają na ekstrapolację stanów roboczych i jako takie poprawiają perspektywę sprostania potrzebie dużej dostępności. Ponieważ czynności konserwacyjne i obsługa mogą być optymalnie zaplanowane, czas przestoju jest zminimalizowany. Inteligentne złącza, wyposażone w czujniki, mogą nie tylko rejestrować dane, ale również przetwarzać je, a tym samym zapewniać dane wejściowe, wykorzystywane do kontroli innych systemów.

Fot. Jumo, HARTING

MONITOROWANIE INFRASTRUKTURY I MASZYN Złącza są uważane za podstawowe elementy przyszłych systemów infrastruktury wysokiej dostępności, ponieważ odgrywają kluczową rolę w gromadzeniu danych i są niezwykle ważne 3/2015

Dane rejestrowane i przetwarzane w złączu mogą być wyświetlone zarówno lokalnie, jak i udostępnione systemom wyższego rzędu za pośrednictwem chmury

dla ogólnego działania systemu. Dane systemu, które mogą dostarczyć informacji o stanie podłączenia, o ukończonych cyklach łączeniowych, przekazanym zasilaniu lub temperaturze styków, nadają się nie tylko do monitorowania punktów połączenia. Takie dane mogą również zapewnić wgląd w stan całej topologii instalacji sieciowej.

USPRAWNIANIE PROCESÓW Jeśli istnieje możliwość rejestracji informacji o zmianach w złączach wewnątrz zakładu lub systemu, albo o niedopuszczalnych stanach operacyjnych, takich jak np. krzywa podwyższonego poziomu temperaturowego, można te dane wykorzystać do zapobiegania uszkodzeniom maszyn. W podobny sposób można wykryć niewykorzystany potencjał poszczególnych kompoP R O M O C J A

nentów, co pozwoli zmodyfikować procesy i doprowadzi do ich optymalizacji.

PODSUMOWANIE Integracja czujników i złączy daje możliwości monitorowania, bez tworzenia dodatkowych instalacji. Inteligentne infrastruktury instalacyjne umożliwiają tworzenie elastycznych środowisk produkcyjnych.

HARTING POLSKA Sp. z o.o. ul. Duńska 9, 54-427 Wrocław tel. 71 352 81 71, fax 71 350 42 13 e-mail: pl@harting.com www.harting.pl

AUTOMATICON STOISKO F-9 MAPKA NA STRONIE 87

95

AUTOMATICON 2015

SKUTECZNA OCHRONA W EKSTREMALNYCH WARUNKACH

O

bszary zastosowań, takie jak inżynieria ruchu, górnictwo i przemysł petrochemiczny, są najbardziej wymagające, jeśli chodzi o sprzęt i części. Złącza stosowane w tych branżach podlegają uderzeniom (np. spowodowanymi spadającymi lub odłamującymi się skałami i kamieniami) oraz wstrząsom i muszą być skutecznie chronione. W celu zaspokojenia rosnącego zapotrzebowania na elastyczność, łatwość w utrzymaniu i proste opcje instalacji w terenie, coraz częściej wykorzystuje się złącza także w trudnych warunkach zewnętrznych.

Doprowadziło to do wzmożonych wysiłków mających na celu rozwój złączy do swobodnego wykorzystania, których niezawodność jest równa pod każdym względem niezawodności połączeń trwałych.

EKSTREMALNE WARUNKI ŚRODOWISKOWE Aby sprostać temu wyzwaniu, Grupa Technologiczna HARTING opracowała obudowy Han, które zapewniają złączom skuteczną ochronę – także w ekstremalnych warunkach. Powło96

ka poliuretanowa chroni złącze przed czynnikami mechanicznymi (uderzeniem skał), chemicznymi oraz innymi, a wyniki testów potwierdziły wysoką skuteczność tych produktów. Seria Han M Plus szczególnie nadaje się do zastosowań w ekstremalnych warunkach w sektorze morskim (na statkach, na platformach morskich, w turbinach wiatrowych itd.) oraz w maszynach i pojazdach, narażonych na agresywne działanie (np. soli) w powietrzu, soli drogowej czy na uderzenia skał.

Fot. HARTING

Firma HARTING opracowała dla złączy Han skuteczną ochronę przed uderzeniami przez kamienie oraz przed działaniem ekstremalnych warunków środowiskowych.

TECHNOLOGIA RIM Jest to możliwe dzięki technologii RIM. Skrót RIM oznacza Reaction Injection Molding, czyli formowanie wtryskowe z reakcją. W metodzie tej dwie ciecze wstrzykiwane są do narzędzia formującego, otaczającego aluminiowy korpus. Zmieszane roztwory podlegają utwardzeniu wewnątrz formy, tworząc twardą powłokę z poliuretanu (PU), która powstaje na obudowie. Powłoka PU wykazuje znakomity stopień przylegania do obudowy i zwiększa odporność powierzchni na uderzenia.

HARTING opatentował złącze powlekane w procesie RIM.

TESTY NA WYTRZYMAŁOŚĆ Firma HARTING sprawdziła wytrzymałość serii Han M Plus za pomoP R O M O C J A

cą takich testów na ścieranie i uderzenia, jakie powszechnie stosowane są w przemyśle motoryzacyjnym, w odniesieniu do powłok. Uzyskano bardzo dobre wyniki. Podczas badań zgodności z wymaganiami norm EN 60068-2-68 (piaskowanie) i ISO 20567-1 (metoda B) (uderzenia kamieni), nie pojawiły się żadne uszkodzenia powierzchniowe na obudowach Han M, pokrytych PU. Natomiast po intensywnej serii uderzeń kamieniami elementy metalowe bez powłoki PU miały zadrapania, które w niektórych przypadkach doszły aż do metalowej obudowy (starta warstwa proszkowana). Takie pęknięcia mogą sprzyjać powstawaniu korozji.

AUTOMATYKA

AUTOMATICON 2015

W CELU ZAPEWNIENIA ZŁĄCZOM SKUTECZNEJ OCHRONY, TAKŻE W NAJBARDZIEJ EKSTREMALNYCH WARUNKACH, GRUPA TECHNOLOGICZNA HARTING OPRACOWAŁA OBUDOWY HAN M PLUS. Testy pokazały także, że obudowy z powłoką PU mają unikalną odporność na korozję we mgle solnej.

Fot. HARTING

RÓŻNE ZASTOSOWANIA Seria Han M Plus jest dostępna w standardowych rozmiarach 6B, 10B, 16B i 24B. Obudowy są zamykane dwoma ryglami typu Han Easy-Lock, z których każdy składa się z dwóch dźwigni ze stali nierdzewnej i łącznika z tworzywa. Równie ważny dla użytkownika jest także fakt, że nowe obudowy, ze specjalną ochroną powierzchni, opierają się na sprawdzonym standardzie Han M. Oznacza to, że obudowa Han M Plus jest kompatybilna, jeśli cho-

dzi o wtyczkę, z tą w aktualnym wykonaniu Han M. Moduły Han-Modular i standardowe złącza Han mogą być używane w obu obudowach i, jeśli to konieczne, mogą być stosowane wymiennie.

Powłoka PU zastępuje uszczelnienie przejścia pomiędzy obudową wtyczki a obudową gniazda. Seria Han M Plus jest niezwykle wytrzymała i bardzo odporna na działanie ozonu i promieniowania UV. HARTING pomyślnie przeprowadził również testy materiałowe pod względem odporności na szereg typowych środków czyszczących. Materiał ten jest odporny na ogień i spełnia wymagania R22 normy EN 45545, dotyczącej bezpieczeństwa pożarowego

w transporcie kolejowym. W rezultacie omawiane złącza są odpowiednie dla pojazdów o stopniu zagrożenia HL2.

PODSUMOWANIE Nowe złącza Han M Plus to: • nowa, bardzo solidna obudowa, • powłoka poliuretanowa, chroniąca przed czynnikami mechanicznymi i chemicznymi, • zwiększona odporność na uderzenia.

Obszary zastosowań obejmują sektor morski, transport kolejowy i energetykę wiatrową.

HARTING POLSKA Sp. z o.o. ul. Duńska 9, 54-427 Wrocław tel. 71 352 81 71, fax 71 350 42 13 e-mail: pl@harting.com www.harting.pl

AUTOMATICON STOISKO F-9 MAPKA NA STRONIE 87 R E K L A M A

3/2015

97

AUTOMATICON 2015

PLATFORMA REWOLUCJA PRZEMYSŁOWA NA TARGACH AUTOMATICON 2015 PRZETWORNICA CZĘSTOTLIWOŚCI O PODWYŻSZONYM STOPNIU OCHRONY IP55 MANIPULATOR NA BAZIE SERWONAPĘDÓW MR-J3

ROBOT SCARA Z CZASEM CYKLU 0,4 S

W

latach 90. zautomatyzowane linie produkcyjne czy zrobotyzowane stanowiska były niczym film science-fiction rodem z Japonii, podczas gdy obecnie coraz częściej stają się standardem w polskich zakładach. Pełna integracja, zminimalizowany koszt inwestycji i wdrożenia, intuicyjne oprogramowanie oraz prosta diagnostyka to tylko niektóre z wyzwań, jakie muszą być spełnione, aby sprostać obecnym wymaganiom klientów.

Zaproponowana obecnie przez Mitsubishi Electric nowa seria produktów bazuje na sukcesie serii Q, kontynuując filozofię integracji wielu zadań sterowania w ramach jednej płyty bazowej.

Decydując się na modułowy sterownik Mitsubishi Electric, zyskujemy dzięki najnowszym technologiom i redukujemy koszty inwestycji, minimalizując

98

ZAUTOMATYZOWANA LINIA PAKUJĄCA ZE STEROWNIKIEM IQ-F MAGAZYN WYSOKIEGO SKŁADOWANIA, KTÓREGO SERCEM JEST iQ-R

czas uruchomienia systemu oraz zwiększając pewność działania systemu przez cały okres eksploatacji. Oprogramowanie narzędziowe GXWorks3, przeznaczone dla najnowszego sterownika, oferuje większą ergonomię programowania i dbałość o wykorzystanie istniejących zasobów, a dodatkowo umożliwia szybką i intuicyjną diagnostykę.

Sterownik przemysłowy serii R to prawdopodobnie najszybszy PLC na rynku (0,9 ns na operację bitową).

MÓZGIEM INTELIGENTNEGO MAGAZYNU W pełni automatyczny magazyn wysokiego składowania nie jest już koncepP R O M O C J A

cją, ale realnym miejscem, w którym czynności magazynowe wykonuje się bez udziału człowieka. Największymi jego zaletami są maksymalne wykorzystanie przestrzeni, a także skrócony czas realizacji dostaw, przy dużej liczbie artykułów i zwiększonej rotacji.

Zautomatyzowany magazyn pozwala na ewidencję towarów i bezbłędne kompletowanie dostaw, ale przede wszystkim zapewnia redukcję kosztów utrzymania oraz czasu dostawy.

Jednak aby cała machina działała bezbłędnie, potrzebny jest zaawansowany system sterowania, czyli iQ-R. W zaprezentowanym podczas targów Automaticon przez Mitsubishi Electric stanowisku, symulującym AUTOMATYKA

Fot. Mitsubishi Electric

Targi Automaticon to największa impreza automatyki i robotyki w Polsce, której historia liczy już ponad 20 lat. Przez ten czas mogliśmy zaobserwować gigantyczny skok technologiczny i przemysłowy w całej Europie Środkowo-Wschodniej. W tym roku pod hasłem „rewolucji przemysłowej” prezentujemy rozwiązania prosto z Japonii, w tym najbardziej wyczekiwaną platformę PLC Mitsubishi Electric o nazwie iQ-R.

AUTOMATICON 2015 magazyn wysokiego składowania, sercem całego systemu będzie właśnie platforma iQ-R. Zapewnia ona jednocześnie modułowość oraz możliwość rozproszenia systemu, co jest bardzo istotne w takich aplikacjach. Modułowa filozofia pozwala na integrowanie niezbędnych lub potrzebnych w danym momencie funkcji sterowania.

Można na jednej płycie użyć kilku PLC lub dodać zaawansowane sterowanie ruchem czy też dopiąć sterownik robota. To znacznie rozszerza obszar zastosowania takiego systemu sterowania w całej aplikacji magazynów składowania i w innych zadaniach transportu.

Nie stanowi problemu również integracja z systemami nadrzędnymi, takimi jak MES/ERP czy SAP. Otrzymujemy zatem uniwersalną platformę, gotową do wielu wyzwań.

Systemy transportu to w dużym stopniu systemy rozproszone. Obejmują nie tylko wejścia i wyjścia, ale również dużą liczbę falowników czy czytników danych (kodów kreskowych, RFID). Wymaga to szybkiego przesyłania znacznej ilości danych, nie tylko sterujących, ale również tych odczytywanych z palet transportowych.

Tak więc jest to przykład podwójnego wykorzystania sieci rozproszonej: pierwotnego, czyli sterującego i współczesnego, czyli informacyjnego. Informacja płynie w tym przypadku od czytnika aż do systemu zarządzania. iQ-R integruje także szybkie i wydajne rozwiązania sieciowe. CC-Link IE Control jest wydajną siecią światłowodową, łączącą jednostki sterowania, natomiast miedziany CC-Link IE Field jest dostosowany do poziomu wykonawczego. Obie sieci są całkowicie oparte na przemysłowym Ethernecie i pracują z prędkością 1 Gb/s. Zapewniają szybką, wydajną i deterministyczną komunikację.

serwonapędów i sterowania ruchem.

Mitsubishi Electric, dzięki nowej serii serwosilników i serwowzmacniaczy MR-J4, wyznacza nowe trendy w zakresie precyzji sterowania ruchem. Seria ta doskonale sprawdza się w maszynach pakujących, manipulatorach oraz w systemach transportu i przeładunku.

MR-J4 są wyposażone również w liczne, innowacyjne i proste w użyciu funkcje. Dzięki funkcjom Realtime Auto Tuning (automatyczne strojenie w czasie rzeczywistym) i Vibration suppression control (kontrola tłumienia drgań) strojenie systemu przebiega szybko i w sposób bardzo przyjazny użytkownikowi. Funkcje te dostępne są zarówno podczas uruchamiania systemu, jak i podczas eksploatacji, co pozwala skrócić czas rozruchu i parametryzacji.

Dodatkowo szeroka gama silników, intuicyjne oprogramowanie, a także bezpieczeństwo i niezawodność, plasują napędy Mitsubishi Electric na najwyższej pozycji wśród rozwiązań tego typu.

Na targach Automaticon nie zabraknie także nowej aplikacji, która doskonale obrazuje, jak w łatwy sposób można zrealizować skomplikowaną i kompleksową maszynę. Manipulator o dość specyficznej budowie można w bardzo prosty i zrozumiały sposób oprogramować w wirtualnym świecie iQ-R Motion. Ponadto równie łatwo można zintegrować go z systemem wizyjnym, co było do tej pory domeną robotyki, a nie serwonapędów. Jednocześnie, dzięki prostym w użyciu funkcjom strojenia napędów, maszyna działa bardzo szybko i precyzyjnie.

Nad tym wszystkim czuwać będzie układ sterowania, oparty na najnowszej platformie iQ-R, która pozwala rozbudować maszynę o jeszcze więcej funkcji, takich jak komunikacja z systemem zarządzania czy innymi maszynami w linii.

ŚWIĘTY SPOKÓJ DZIĘKI PRZETWORNICOM FR-A800 Mitsubishi Electric opracowało nową generację znakomitych przetwornic FR-A800, która jest następcą kultowej serii FR-A700. Prezentowana „800” przeznaczona jest zarówno do wyjątkowo dokładnych, jak i bardzo rozbudowanych systemów napędowych.

Zaawansowane funkcje oszczędzania energii pozwalają obniżyć koszty produkcji, a 3-letnia gwarancja zapewnia użytkownikowi święty spokój.

Wbudowany port USB do programowania i kopiowania parametrów, czytelny panel obsługi, funkcje optymalizacji poboru energii oraz jej oszczędzania, jeszcze wyższy poziom bezpieczeństwa, trzy gniazda rozszerzeń do szeregu dostępnych opcji oraz kart komunikacji sieciowej, czynią serię A800 trudnym przeciwnikiem dla konkurencji. Co więcej, podwyższona klasa ochrony sprawia, że FR-A800 jest odporny na wodę. Przekonać się o tym najlepiej można właśnie podczas targów, gdzie falownik pod strumieniem wody będzie znakomicie radzić sobie z pozycjonowaniem i napędzaniem silników, indukcyjnego i synchronicznego.

Dla lepszego

Fot. Mitsubishi Electric

ŚWIAT W RUCHU, CZYLI TECHNOLOGIA SERWONAPĘDÓW MR-J4 Aktualne wymagania klientów koncentrują się na tym, by wszystko w automatyce działało jeszcze szybciej, dokładniej i bardziej intuicyjnie. Sprawiają one, że producenci maszyn wybierają najlepszych dostawców technologii 3/2015

Nowa platforma iQ-R to pierwszy krok do rewolucji przemysłowej XXI wieku

99

AUTOMATICON 2015 zademonstrowania efektów działania, na stanowisku został specjalnie zamontowany moduł RTU, który w połączeniu z systemem nadzorczym MAPS pozwoli zaobserwować niewidoczne gołym okiem parametry pozycjonowania takie jak dokładność i powtarzalność.

-F - MŁODSZY BRAT

Sterownik kompaktowy iQ-F jest następcą udanej serii FX

ści, bez konieczności migracji do większej i bardziej kosztownej rodziny PLC. iQ-F oferuje udoskonaloną, szybką magistralę, wbudowane funkcje rozszerzone, zaawansowaną obsługę sieci SSCNETIII/H oraz udoskonalone środowisko inżynierskie. Program i parametry są ustawiane za pomocą oprogramowania inżynierskiego GXWorks3.

Przykładem aplikacji, wykorzystującej wszystkie funkcje sterownika iQ-F, będzie w pełni zautomatyzowana linia pakująca.

Aplikacja przedstawia symulację maszyny, w której realizowane są poszczególne 100

Funkcje automatycznego strojenia w czasie rzeczywistym i kontroli tłumienia drgań czynią MR-J4 liderem w dziedzinie serwonapędów

etapy pakowania i paletyzowania produktu. Główną kontrolę sprawuje sterownik kompaktowy iQ-F, podłączony do serwonapędów poprzez czteroosiowy moduł Simple Motion.

Pierwsza i ostatnia faza produkcji to etap przekładania produktu, czyli tzw. operacja pick&place. Zastosowano tutaj serwonapęd zintegrowany ze śrubą kulową oraz chwytakiem na sprężone powietrze.

Kolejnym etapem jest symulacja noża obrotowego i proces zgrzewania folii. Pozwalają na to wbudowane funkcje krzywki CAM czy wykrywanie znacznika. Następnie wykonywany jest etap etykietowania produktu oraz obkurczania folii.

Ruch transporterów odbywa się poprzez silniki zintegrowane z przetwornicami częstotliwości. Są one połączone ze sterownikiem za pomocą protokołu RS-485. Całość uzupełnia panel operatorski, podłączony do sterownika z użyciem portu Ethernet.

LICZY SIĘ PRĘDKOŚĆ – ROBOTY Z CZASEM CYKLU 0,28 S Jak zapewnić ultraszybką pracę w aplikacjach wymagających wysokiej jakości i precyzji? To proste – zatrudnić nowego robota Mitsubishi Electric, który w ciągu jednej minuty wykonuje do 150 operacji pick&place.

Nowy robot typu SCARA (o udźwigu do 1 kg) jest przeznaczony do przenoszenia małych przedmiotów z ogromną prędkością. Doskonale sprawdza się w zadaniach pakowania w różnych branżach, takich jak przemysł farmaceutyczny, kosmetyczny, spożywczy lub też w laboratoriach. Dzięki podwieszanej konstrukcji oszczędzamy miejsce na linii produkcyjnej oraz eliminujemy zbędne ruchy, co z kolei skraca czas cyklu i zwiększa zakres zadań, które robot może wykonywać.

Gwarantujemy niezapomniane wrażenia z pokazu naszego robota sprintera na żywo.

Uchyliliśmy rąbka tajemnicy, ale więcej nie zdradzamy, by dodatkowo zachęcić Państwa do odwiedzenia nas na targach Automaticon 2015 w Warszawie. Jesteśmy w tym samym miejscu od ponad 14 lat, czyli w hali 1, na stoisku B14/C11. Zaawansowane rozwiązania, aplikacje demo i oczywiście premiera roku, czyli iQ-R – to tylko kilka powodów, dla których warto odwiedzić nasze stoisko. Zapraszamy!

MITSUBISHI ELECTRIC EUROPE B.V. ul. Krakowska 50, 32-083 Balice tel. 12 347 65 00, fax 12 630 47 01 e-mail: mpl@mpl.mee.com https://pl3a.mitsubishielectric.com/

AUTOMATICON STOISKO B-14/C-11 MAPKA NA STRONIE 86

AUTOMATYKA

Fot. Mitsubishi Electric

Od ponad 30 lat, tj. od premiery oryginalnego sterownika FX, Mitsubishi Electric sprzedało we wszystkich zakątkach świata ponad 13 mln sztuk tej serii. Seria FX w tym roku odradza się na nowo, jako iQ-F. Począwszy od pojedynczego zastosowania w maszynach, aż do zaawansowanych aplikacji sieciowych, seria iQ-F zapewnia zaawansowane funkcje, dostępne do tej pory tylko w rozbudowanych platformach PLC. Pozwala to użytkownikom na tworzenie bardziej złożonych i skomplikowanych systemów i aplikacji o wyższej wydajno-

ewolucja przemysłowa nadchodzi... iQ-F

GOT 2000

FR A-800

MR-J4

RH-Scara

= Revolutionary Zapraszamy na premierę

Platformy iQ-R Mitsubishi Electric, która odbędzie się podczas targów Automaticon w dniach 17-20.3.2015 w Warszawie

Czekamy na Państwa na stoisku nr B14/C11

https://pl3a.mitsubishielectric.com/

Razem możemy tworzyć maszyny przyszłości. Już dziś.

Nowy sterownik Parker Automation Controller (PAC) zapewnia producentom maszyn kompletne rozwiązanie, przeznaczone dla najbardziej wymagających zastosowań. Stanowi jedno, intuicyjne środowisko do pracy ze standardowym oprogramowaniem przemysłowym. Pozwala na komunikację maszyna – maszyna oraz połączenie sieciowe, zapewniające informację w czasie rzeczywistym, wszędzie tam, gdzie i kiedy jest to potrzebne.

Sterownik PAC został zaprojektowany dla światowego rynku maszynowego. Łączy w sobie potężną logikę wraz z szybkim przetwarzaniem sygnału, zaawansowane sterowanie w czasie rzeczywistym, opcje bezpieczeństwa poprzez EtherCAT oraz wizualizację w jedno rozwiązanie oparte na wydajności.

Więcej informacji można znaleźć na stronie www.parker.com/eme/pac

Parker Hannifin Sales Poland Sp. z o.o. ul. Równoległa 8, 02-235 Warszawa, tel. 22 573 24 00 e-mail: warszawa@parker.com, www.parker.com, www.parker.pl

AUTOMATICON 2015

STEROWNIK PAC ZGODNY Z IEC 61131-3

KRÓTKI CZAS I NISKIE KOSZTY APLIKACJI

104

S

terownik PAC wykorzystuje najlepszy jak dotąd protokół EtherCAT do komunikacji z elementami sterowania ruchem i modułami wejść i wyjść. Jest też wyposażony w zintegrowane środowisko programistyczne IDE (ang. Integrated Development Environment) Parker Automation Manager, przygotowane do tworzenia aplikacji. Producenci oryginalnego sprzętu OEM otrzymują więc niezwykle dopracowane rozwiązanie do najbardziej wymagających zastosowań. Pakiet oferuje jednorodne, intuicyjne środowisko programistyczne do tworzenia aplikacji przemysłowych, możliwość P R O M O C J A

komunikacji między maszynami oraz dostępność sieciową, pozwalającą uzyskać informacje w czasie rzeczywistym, w potrzebnym miejscu i czasie.

NOWE MOŻLIWOŚCI Środowisko IDE Parker Automation Manager, w połączeniu z pełnym zestawem języków programowania IEC 611313 i blokami funkcjonalnymi sterowania ruchem PLCopen, pozwala inżynierom pracować bardziej wydajnie i efektywnie niż kiedykolwiek wcześniej i lepiej wykorzystać wiedzę i umiejętności.

Sterownik PAC opracowano pod kątem łatwej integracji z istniejącyAUTOMATYKA

Fot. Parker Hannifin

Firma Parker Hannifin, światowy lider w dziedzinie sterowania i napędów, wprowadza na rynek sterownik Parker Automation Controller (PAC).

Sterownik ten, przeznaczony na światowy rynek maszyn, łączy logikę, zaawansowane sterowanie ruchem w czasie rzeczywistym oraz wizualizację w jednym rozwiązaniu, stworzonym dla uzyskania jak najwyższej wydajności i bardzo dobrych walorów użytkowych.

AUTOMATICON 2015 mi sieciami zakładowymi i łączności z urządzeniami innych producentów.

Standardowo obsługuje szereg protokołów komunikacyjnych (w tym OPC Server, Modbus TCP i EtherCAT), dwie sieci LAN, a opcjonalnie protokoły EtherNet/IP, PROFINET i PROFIBUS.

PODSUMOWANIE Nowy, inteligentny wieloosiowy sterownik ruchu, stworzony zgodnie z nowym podejściem, opartym na obowiązujących normach, oferuje narzędzia pozwalające szybciej tworzyć kod, skrócić czas uruchomienia i obniżyć koszty opracowania aplikacji. Sterownik PAC umożliwia inżynierom tworzenie aplikacji sterujących złożonymi i wymagającymi maszynami, jakie pojawiają się obecnie i pojawią się w przyszłości.

PARKER HANNIFIN SALES POLAND Sp. z o.o. ul. Równoległa 8, 02-235 Warszawa tel. 22 573 24 00, fax 22 573 24 03 e-mail: warszawa@parker.com www.parker.com, www.parker.pl

AUTOMATICON STOISKO A-1, PARKING Parker Automation Controller – inteligentny wieloosiowy sterownik ruchu

Fot. Parker Hannifin

MAPKA NA STRONIE 86

3/2015

105

AUTOMATICON 2015

MODERNIZACJA ZASILANIA AGREGATU POMPOWEGO 400 KW Jedną z inwestycji, które firma Automatyka-Pomiary-Sterowanie SA zrealizowała w 2014 r., była modernizacja zasilania pompy obiegowej PO-17 w Ciepłowni „Zachód” Miejskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej w Białymstoku.

Jarosław Skorulski

Z

CELE MODERNIZACJI Założeniem modernizacji było zapewnienie niezawodności zasilania pompy 106

Rys. 1. Schemat układu zasilania

oraz uzyskanie płynnej regulacji jej obrotów, a co za tym idzie jej wydajności.

Modernizowana pompa obiegowa, zainstalowana na pompowni, jest jedną z zespołu pomp realizujących przepływ P R O M O C J A

(obieg) wody w kotłach rusztowych, wodnorurowych ciepłowni oraz miejskiej sieci ciepłowniczej. Jej wydajność to 800 m3/h, a wysokość podnoszenia – 120 m.

AUTOMATYKA

Fot. APS

akres inwestycji obejmował wykonanie dokumentacji technicznej (składały się na nią: opis techniczny układu zasilania, schematy zabudowywania urządzeń pomiarowych w instalacji, schematy rozwinięte obwodów pomiarowych, technologicznych oraz sygnalizacji i sterowań, schematy montażowe, album kabli i adaptacja pomieszczenia rozdzielni 0,4 kV oraz pomieszczenia agregatu); zamówienie, dostawy oraz montaż urządzeń zasadniczych, tj. transformatora żywicznego firmy Schneider o napięciu 6/0,4 kV i mocy 630 kVA, rozdzielnicy 0,4 kV produkcji APS SA, o prądzie znamionowym 1000 A, silnika firmy ABB, o mocy 400 kW, przemiennika częstotliwości firmy ABB, typ ACS88004-725A-3 i agregatu prądotwórczego o mocy 630 kVA firmy AKMEL; montaż obwodów silnoprądowych, sterowniczo-sygnalizacyjnych oraz pomiarowych; wykonanie pomiarów pomontażowych i rozruch układu.

AUTOMATICON 2015

Rys. 2. Maska przedstawiająca parametry agregatu

Fot. APS

BRAK ZASILANIA I ROZWIĄZANIE PROBLEMU Pompy obiegowe ciepłowni są zasilane bezpośrednio z rozdzielni 6 kV sieci elektroenergetycznej. W przypadku zaniku zasilania pompy obiegowe zostaną zatrzymane, w wyniku czego zaniknie obieg wody pomiędzy kotłem a siecią ciepłowniczą. Brak obiegu wody jest bardzo niebezpieczny dla pracy kotła. Następuje wtedy wzrost ciśnienia w orurowaniu wodnym kotła, spowodowany odparowaniem wody, co w konsekwencji prowadzi do uszkodzenia części ciśnieniowej kotła. Z tego powodu obieg wody w kotle w czasie jego pracy musi być ciągły.

Dotychczas, na wypadek zaniku zasilania, zainstalowany był agregat prądotwórczy, który zasilał jedną z pomp obiegowych. Układ jednak nie spełniał wymogów z powodu zbyt małej wydajności pompy awaryjnej, dostosowanej do zbyt małej mocy istniejącego agregatu prądotwórczego.

Do napędu pompy obiegowej PO-17 zaprojektowano i zainstalowano silnik o napięciu 0,4 kV i mocy 400 kW oraz transformator TR 17 o napięciu 6/0,4 kV, zasilany z istniejącego pola rozdzielni 6 kV. Dla zapewnienia płynnej regulacji prędkości obrotowej pompy zastosowano przemiennik częstotliwości U17 firmy ABB, zasilający silnik pompy. Jako awaryjne źródło zasilania zastosowano agregat prądotwórczy G o mocy 630 kVA firmy AKMEL. Oba źródła zasilania wprowadzono do rozdzielnicy 0,4 kV o prądzie znamionowym 1000 A, w której zabudowa3/2015

Rys. 3. Maska przedstawiająca pompy obiegowe ciepłowni

no wyłączniki realizujące przełączanie zasilania podstawowego – z rozdzielnicy albo z rezerwowego agregatu prądotwórczego. Opisany układ zasilania przedstawiono na rysunku 1.

Modernizowane urządzenia zostały włączone do systemu sterowania i nadzoru ciepłowni. System ten jest zrealizowany w oparciu o sterowniki Honeywell HC900 oraz oprogramowanie klasy DCS –Honeywell Experion PKS. Sterowanie układu zasilania odbywa się zdalnie, ze stanowiska operatorskiego, lub lokalnie – z miejscowych paneli sterowniczych. Dodatkowo sterownik agregatu prądotwórczego został skomunikowany z systemem sterowania i nadzoru poprzez sieć Modbus RTU, dzięki czemu znacząco zwiększono możliwość diagnostyki agregatu. Rysunek 2 przedstawia maskę agregatu z parametrami, które są nadzorowane i zwizualizowane w systemie sterowania. Natomiast rysunek 3 przedstawia układ pomp obiegowych ciepłowni, z wybraną stacyjką sterowania pompy PO-17.

Operator ciepłowni ma możliwość pełnego sterowania wszystkimi zmodernizowanymi urządzeniami. Dla pompy PO-17 przewidziano trzy tryby pracy: • lokalny – sterowanie odbywa się z lokalnego panelu operatorskiego, • zdalny, manualny – sterowanie i zadawanie prędkości jest wykonywane ręcznie ze stacji operatorskiej, • zdalny, automatyczny – układ automatycznej regulacji samoczynnie dostosowuje prędkość obrotową pompy do wartości zadanych ciśnienia dyspozycyjnego sieci ciepłowniczej.

REZULTATY Podczas prób funkcjonalnych układ przeszedł pozytywnie próby wydajności pompy, zarówno w przypadku korzystania z zasilania podstawowego z sieci, jak i z zasilania rezerwowego z agregatu prądotwórczego. Potwierdza to prawidłowy dobór urządzeń na etapie projektowania.

Firma Automatyka-Pomiary-Sterowanie SA po raz kolejny zaprezentowała wysoki stopień zaangażowania w realizację powierzonych zadań oraz profesjonalizm podczas ich wdrażania.

Dzięki sprawnej koordynacji przedsięwzięcia przez specjalistów z Miejskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej oraz dobrej współpracy wszystkich uczestników, biorących udział w modernizacji, powstał zaawansowany technologicznie produkt, spełniający wysokie wymagania inwestora. mgr inż. Jarosław Skorulski

AUTOMATYKA-POMIARYSTEROWANIE SA ul. A. Mickiewicza 95F 15-257 Białystok tel. 85 748 34 00 fax 85 748 34 19 e-mail: jerzy.buslowski@aps.pl www.aps.pl

AUTOMATICON STOISKO G-15 MAPKA NA STRONIE 87

107

AUTOMATICON 2015

IGUS INWESTUJE

W ŁOŻYSKA ŚLIZGOWE

P

rojektanci z różnych branż – motoryzacyjnej, maszyn rolniczych, sprzętu medycznego, spożywczej i opakowaniowej, a nawet chemicznej oraz firmy budujące pompy – mogą teraz dziś jeszcze szybciej znaleźć odpowiednie łożyska ślizgowe igus do swojej aplikacji. Ponad 1300 nowych łożysk ślizgowych igus, dostępnych w standardowych rozmiarach, umożliwia bezsmarową pracę i redukcję kosztów we wszystkich sektorach przemysłu.

OPTYMALNIE I BŁYSKAWICZNIE Inwestycja zrealizowana przez igus pozwoli w pełni wykorzystać dobrodziejstwa ogromnego postępu technologicznego, jaki firma poczyniła w ostatnich latach. Ze względu na duże zapotrzebowanie ze strony klientów dotychczas zdarzało się, że łożyska wykonane z niektórych 108

P R O M O C J A

materiałów nie zawsze były dostępne w wymaganym rozmiarze. Teraz problem ten został pokonany. Wszystkie oferowane materiały są obecnie dostępne prosto z magazynu. Co więcej, istniejące linie produktów zostały rozszerzone o 11 materiałów, o średnicach do 50 mm, również dostępnych bezpośrednio z magazynu. Rozmiary zgodne z normą DIN występują w 16 trybomateriałach. Użytkownik jest zatem w stanie zamówić idealne łożysko ślizgowe do każdej indywidualnej aplikacji.

NAJLEPSZE ŁOŻYSKO DOSTĘPNE OD RĘKI Przy formowaniu wtryskowym, nawet przy identycznych wymiarach, dla różnych materiałów konieczne jest stosowanie różnych form wtryskowych.

Wynika to z różnorodnej rozszerzalności cieplnej tworzyw. W związku z powyższym udostępnienie kompletnej AUTOMATYKA

Fot. igus

Wraz z rozwinięciem gamy materiałowej z pięciu do 16 iglidurów oraz wprowadzeniem 1321 nowych, standardowych wymiarów, specjalizujący się w tworzywach sztucznych igus objął swoim asortymentem całe zapotrzebowanie na łożyska ślizgowe. Co więcej, wszystkie te łożyska są teraz dostępne bezpośrednio z magazynu.

AUTOMATICON 2015 oferty łożysk prosto z magazynu wymagało wyprodukowania form wtryskowych dla każdego wymiaru z wybranego asortymentu. – Dzięki tej inwestycji chcemy, aby nasi klienci mogli otrzymać wymagane przez nich polimerowe łożysko ślizgowe, w dowolnych ilościach, w najlepszej cenie. Naszym celem jest oferowanie najbardziej odpowiednich łożysk ślizgowych iglidur do każdej aplikacji, natychmiast i prosto z magazynu – mówi Michał Obrębski, menedżer produktu z działu łożysk ślizgowych w firmie igus Sp. z o.o.

Aby dokładnie dobrać łożysko, odpowiednie do danej aplikacji, igus na swojej stronie internetowej udostępnia bezpłatne narzędzie. Po wprowadzeniu właściwych parametrów i wymiarów system ekspercki wyświetla odpowiedni iglidur i jego cenę. Prezentowana jest też żywotność rozwiązania w zadanych warunkach pracy, a wyniki podane są w godzinach pracy. Dobieranych jest zawsze kilka materiałów, mogących pracować w zadanych warunkach.

R E K L A M A

PL-1001-triflex TRCF 82x253M3_PL-1001-triflex TRCF 82x253M3 18.02

Całkowicie zamknięte.

Szybkie otwieranie.

triflex®-www: Sklep Wyszukiwarka 3D-CAD Konfigurator

WYNIKI CIĄGŁYCH BADAŃ I ROZWOJU Wśród 16 materiałów w rozszerzonym programie znajdują się takie warianty, jak np. high-tech polimer iglidur Q2 do dużych obciążeń lub iglidur Z do ekstremalnie wysokich temperatur.

Zostały dodane trzy nowe materiały, zgodne z wymogami FDA, które są odpowiednie w szczególności do aplikacji w przemyśle pakującym i spożywczym. Wszystkie 16 materiałów jest teraz dostępnych w standardowych wymiarach DIN ISO 3547-1, w średnicach do 50 mm. Dla wymiarów DIN większych niż 50 mm obowiązuje taka sama strategia, jak dotychczas: formy wtryskowe są produkowane, gdy występuje zapotrzebowanie ze strony klienta. Wiele materiałów, szczególnie wcześniejsze standardowe rozwiązania iglidur G, J, W300, X i M250, jest teraz dostępnych z magazynu w średnicach nawet do 150 mm.

O FIRMIE IGUS Firma igus jest czołowym, światowym producentem systemów prowadzenia przewodów oraz wytwórcą polimerowych łożysk ślizgowych. To rodzinne przedsiębiorstwo z siedzibą w Kolonii ma swoje oddziały w 35 krajach i zatrudnia około 2400 pracowników na całym świecie. W 2013 r. firma igus wygenerowała obroty rzędu 427 mln euro. Ma największe w swojej branży laboratoria badań i fabryki, dzięki czemu może w bardzo krótkim czasie zaoferować klientom innowacyjne i dostosowane do ich potrzeb produkty i rozwiązania.

IGUS Sp. z o.o.

trzy osie ... dwa uchwyty ... jedna ochrona.

Proste systemy zasilania do robotów z triflex® TRCF: szybkie w wypełnianiu e-prowadniki 3D w wersji zamkniętej – Specjalista chroniący przewody przed brudem i odpryskami. Konfiguracja i zamówienia online: igus.pl/triflexTRCF

Prosimy nas odwiedzić: AUTOMATICON – Stoisko E-1 plastics for longer life®... od 24 godzin!

tel. 22 863 57 70 fax 22 863 61 69 e-mail: info@igus.pl www.igus.pl

Fot. igus

AUTOMATICON STOISKO E-1 MAPKA NA STRONIE 86

3/2015

Zamów bezpłatne próbki: Tel. 22 863 57 70 Faks 22 863 61 69 109

AUTOMATICON 2015

CZUJNIKI GREENTECH

OSZCZĘDNOŚĆ ENERGII PRZY POMIARACH TEMPERATURY

P

odstawowym celem, z jakim wiązało się opracowanie czujników GreenTECH, jest uświadomienie klientom możliwości wynikających z nowego podejścia do pomiarów temperatury. Dzięki czujnikom GreenTECH użytkownicy mogą poprawić swoje

110

procesy przemysłowe i osiągnąć cele ekologiczne oraz oszczędnościowe, takie jak: • mniej odrzutów produkcyjnych i wyrobów o obniżonej jakości, • polepszenie wydajności produkcji, • ograniczenie przestojów dzięki poprawie parametrów procesów, • oszczędność energii (gazu lub prądu, potrzebnych do podgrzania medium do odpowiedniej temperatury).

Co więcej, przy zwiększeniu wydajności procesów nastąpi automatycznie obniżenie emisji gazów i spalin do atmosfery, co samo w sobie jest słusznym krokiem w stronę ochrony środowiska.

P R O M O C J A

WIEDZA KLUCZEM DO SUKCESU Zgodnie z założeniem Guenther Polska, wynikającym z wieloletniej pracy z firmami produkcyjnymi, przyjęto, że klienci w wielu gałęziach przemysłu nie mają obecnie dostępu do kierunkowej wiedzy technicznej na temat pomiarów temperatury. W konsekwencji nie są też w pełni świadomi, dlaczego proces termiczny czasami nie wychodzi im tak, jak tego oczekują. Istotny jest głównie brak odpowiedniej wiedzy metrologicznej i szkoleń w tym zakresie.

Dzięki planowanym szkoleniom, w ramach projektu GreenTECH, firma Guenther ma zamiar poprawić wiedzę

AUTOMATYKA

Fot. Guenther

Firma Guenther Polska wprowadza na rynek nowy rodzaj produktów – czujniki temperatury GreenTECH. Wyznaczają one nowy standard w branży pomiarów temperatury i mają cechy, które dotąd były praktycznie niedostępne na rynku.

AUTOMATICON 2015 metrologiczną osób prowadzących procesy przemysłowe i uświadomić im, na co przy pomiarach temperatury należy zwracać uwagę, aby uzyskiwać pomiary dokładne i pewne.

PRECYZYJNE PARAMETRY Czujniki temperatury GreenTECH są wykonywane w zakładzie produkcyjnym w Polsce, w procesie, w którym firma stara się docelowo całkowicie wyeliminować używanie niebezpiecznych dla pracowników lub nieobojętnych dla środowiska substancji. Następnie wszystkie czujniki są obligatoryjnie sprawdzane w laboratorium pomiarowym.

Wprowadzenie tych komponentów do sprzedaży powinno docelowo doprowadzić do zrewolucjonizowania rynku czujników temperatury, dać większą wiedzę metrologiczną użytkownikom i udostępnić im pewny i sprawdzony produkt. Nabywając czujniki GreenTECH, klienci będą dokładnie znali ich niepewność pomiarową, a nie jedynie – jak jest obecnie przyjęte – deklarowaną (ale nie sprawdzaną) przez producenta klasę dokładności.

Fot. Guenther

Y

REALNE KORZYŚCI Dokładny pomiar temperatury jest bardzo istotny do przeprowadzenia wła-

ściwego procesu termicznego przede wszystkim w dwóch rodzajach firm.

Pierwszy obejmuje przedsiębiorstwa wykorzystujące piece do obróbki cieplnej, czyli np. w produkcji ceramiki, hartowaniu metali, produkcji stali, detali metalowych oraz części dla motoryzacji itp. Druga grupa to przedsiębiorstwa wykorzystujące piece odlewnicze do topienia aluminium i produkcji detali aluminiowych dla motoryzacji, budownictwa itp.

Jeśli klasa zastosowanego czujnika temperatury jest jedynie deklarowana, a jego rzeczywista dokładność nie jest znana, obrabiany detal może być przegrzewany bez wiedzy użytkownika, co powoduje straty energii cieplnej, lub temperatura faktyczna może być za niska, co może prowadzić głównie do powstania większej liczby wyrobów niepełnowartościowych i odrzutów produkcyjnych. Zwiększa to koszty produkcji i wymusza wykonanie danego procesu powtórnie.

Odchyłka po obligatoryjnej kontroli dokładności produkowanych komponentów jest wskazana jednoznacznie, w dół lub górę (+ lub –), a błąd pomiarowy wynika jedynie z niepewności sprawdzenia w laboratorium pomiarowym. Wprowadzenie obligatoryjnej kontroli dokładności daje więc zauważalne i wymierne korzyści:

• poprawę kontroli procesu pomiarowego, • świadomość osób z obsługi technicznej, jaka jest prawdziwa temperatura w procesie, • wyraźne poprawienie oddziaływania firmy na środowisko naturalne.

Wyliczenia oszczędności energii, wynikającej z zastosowania czujników GreenTECH u końcowych odbiorców, bazują na wykorzystaniu czujników termoparowych do pomiarów temperatury w piecach przemysłowych, a dokładniej rzecz ujmując – na użyciu ich do sterowania i prowadzenia procesów termicznych (m.in. obróbki cieplnej, badania rozkładów temperatury w piecach itp., gdzie temperatura pracy mieści się głównie w zakresie 200–1300 °C).

CERTYFIKATY W ramach omawianego projektu wprowadzenia czujników GreenTECH firma Guenther Polska jest obecnie w trakcie zakończenia certyfikacji ISO 9001, aby docelowo uzyskać certyfikat ISO 14001 oraz certyfikat DNV GL, wydawany przez norweski urząd Det Norske Veritas. Ten ostatni certyfikat jest przeznaczony dla produktów o zagwarantowanej powtarzalności technologicznej, które można zastosować w najbardziej wymagających procesach, gdzie stosowane są pomiary temperatury.

GUENTHER POLSKA Sp. z o.o. ul. Wrocławska 24 B, 55-090 Długołęka tel. 71 352 70 70, fax 71 352 70 71 www.guenther.com.pl Czujniki GreenTECH gwarantują optymalny pomiar temperatury w aplikacji

3/2015

AUTOMATICON STOISKO D-21 MAPKA NA STRONIE 86

111

AUTOMATICON 2015

TECHNOLOGIA MAPP ROZWIĄZANIE IDEALNE DLA PROGRAMISTÓW

I

nżynieria nowych systemów i maszyn wymaga rozwoju ich oprogramowania, a w procesie tym coraz większego znaczenia nabierają czas jego realizacji oraz koszty. Lwia część prac rozwojowych to czas poświęcony na zaprogramowanie podstawowych funkcji, np. wczytywania danych receptur.

112

KRÓTSZY CZAS ROZWOJU APLIKACJI Technologia mapp nie wymaga od deweloperów realizacji zadań programistycznych powtarzających się w każdym projekcie, ponieważ daje im wstępnie skonfigurowane bloki oprogramowania, zwane funkcjami podstawowymi. Są one właściwie gotowe do użytku i dokładnie sprawdzone pod względem funkcjonalności. Dzięki temu programiści mogą skupić się na właściwym zadaniu, czyli wdrożeniu procesów technologicznych maszyn i systemów w oprogramowaniu aplikacyjnym.

Bloki mapp idealnie zintegrowano z oprogramowaniem Automation Studio firmy B&R. Cechą wyróżniającą bloki funkcyjne mapp jest niezwykła łaP R O M O C J A

twość ich konfiguracji, która nie zmusza automatyków do programowania każdego najmniejszego szczegółu projektu. Bloki te umożliwiają zaprogramowanie układów wieloosiowych, sprzężonych profilami krzywkowymi lub przekładniami elektronicznymi, a także definiowanie różnych kinematyk robota, zaledwie w ciągu kilku godzin pracy.

WIĘKSZA DOSTĘPNOŚĆ MASZYN Bloki mapp można łatwo integrować w oprogramowaniu narzędziowym B&R. Każdy automatyk tworzący w Automation Studio będzie mógł ułatwić sobie pracę za pomocą bloków mapp, a te nadadzą większej przejrzystości projektowanemu oprogramowaniu AUTOMATYKA

Fot. B&R

B&R rewolucjonizuje filozofię tworzenia oprogramowania aplikacyjnego za pomocą technologii mapp. Opiera się ona na modułowych blokach oprogramowania, upraszczających tworzenie nowych programów i skracających czas rozwoju nowych maszyn i systemów średnio o 67 proc.

AUTOMATICON 2015 aplikacyjnemu. Wyniki pracy z nowymi modułami mówią same za siebie: większa dostępność maszyn, niższe koszty konserwacji, a także znacznie łatwiejsza praca w zespole projektowym.

NIŻSZE RYZYKO INWESTYCYJNE Bloki funkcyjne mapp opracowano na podstawie doświadczenia B&R z wdrożenia setek tysięcy rozwiązań automatyki na całym świecie. Z tego powodu są niezwykle niezawodne. Awarie i przestoje maszyn odchodzą do przeszłości, a ryzyko inwestycji znacząco spada.

WIĘCEJ HMI. WIĘCEJ PC. WIĘCEJ MOCY.

NIŻSZE KOSZTY UTRZYMANIA Ważnym kryterium wysokiej efektywności są niskie koszty utrzymania. Wynikają one m.in. z zastosowanych bloków mapp i faktu zarządzania nimi przez B&R. Narzędzia mapp uzupełnia pełna dokumentacja oraz funkcje biblioteki pomocy. B&R, co oczywiste, zawsze wspiera radą i pomocą techniczną.

OBSZERNA LISTA FUNKCJI Technologia mapp trafia na rynek od razu z ponad 70 blokami funkcyjnymi. Tym samym będzie można łatwo projektować oprogramowanie o wielu bardzo złożonych funkcjach. Inżynierowie B&R i specjaliści utrzymania ruchu z całego świata pracują nad rozszerzeniem oferty bloków mapp, odpowiadających przyszłym wymaganiom. Technologia została całkowicie zintegrowana z Automation Studio, a to oznacza, że wszystkie nowe funkcje przez nie oferowane staną się dostępne w drodze zwykłej aktualizacji.

Obecnie mapp obejmuje: • funkcje jedno- i wieloosiowe, • funkcje CNC i robotyki, • funkcje receptur i alarmów, • zarządzanie użytkownikami i ścieżką audytową, • normalizację przemysłową (np. PackML), • funkcje trendów, • zaawansowaną diagnostykę przez przeglądarkę internetową, • prostą konfigurację za pomocą przeglądarki.

Więcej informacji na temat technologii mapp można znaleźć w krótkim filmie, pod adresem: https://www.youtube. com/watch?v=poufs5F3xB8.

www.br-automation.com/multitouch

< Automation Panel | Panel PC | Automation PC < Multi-touch | Single-touch < Ekran szerokokątny | 4:3 < Orientacja: pozioma, pionowa < Wysięgnik | Szafa | Stal nierdzewna < Możliwa każda kombinacja < Smart Display Link 3 - 100m od PC < Intel Core i3 | i5 | i7 < Intel Atom Bay Trail

B&R AUTOMATYKA PRZEMYSŁOWA Sp. z o. o.

Fot. B&R

AUTOMATICON STOISKO C-16/D-13 MAPKA NA STRONIE 86

3/2015

R E K L A M A

ul. Strzeszyńska 33 60-479 Poznań tel. 61 846 05 00 fax 61 846 05 01 e-mail: office.pl@br-automation.com www.br-automation.com

113

AUTOMATICON 2015

NOWOŚCI STEUTE NA 2015 ROK Tradycyjnie, tuż przed targami Automaticon, firma steute dostarcza czytelnikom informacji związanych z jej rozwojem oraz wchodzącymi na rynek produktami i technologiami. Tym razem przedstawiamy nowe urządzenia radiowe, których stale w ofercie przybywa, a także urządzenia przeznaczone do pracy w trudnych warunkach środowiskowych.

Adam Więch

F

irma steute przygotowała w ostatnim czasie szereg nowych produktów, należących do różnych kategorii urządzeń i komponentów.

WYŁĄCZNIKI DO PRACY W WARUNKACH EKSTREMALNYCH Wyłączniki nożne serii GF(S)I Extreme (fot. 1) zostały zaprojektowane jako urządzenia bardzo solidne, odporne na zużycie mechaniczne, nawet przy dużym obciążeniu roboczym. Opcjonalna osłona ochronna zabezpiecza przed niezamierzoną aktywacją. Obudowa jest uszczelniona tak skutecznie, że wytrzymuje bez problemu czyszczenie myjką ciśnieniową (IP69K). Specjalne malowanie proszkowe oraz zastosowanie odpornego na korozję aluminium zapewniają zgodność z wymaganiami normy DIN EN ISO 9227 (test kwaśnej komory solnej), co pozwala na używanie wyłączników w aplikacjach morskich.

W przygotowaniu są wersje przeciwwybuchowe, przeznaczone do

Fot. 1. Nowy wyłącznik nożny GF(S)I Extreme

pracy w strefach Ex 1 i 21, a także bezprzewodowe, pozbawione całkowicie przewodów zasilających i sygnałowych.

ERGONOMICZNE, BEZPRZEWODOWE PILOTY RĘCZNE Jeśli operator nie chce lub nie może podejść do wyłącznika, wtedy wyłącznik musi znaleźć się u operatora. Mając to na uwadze, steute opracowało bezprzewodowy pilot ręczny RF HB-4CH (fot. 2). Jest on wyposażony w cztery przyciski, których funkcje można łatwo sparametryzować po stronie odbiornika. Urządzenie świetnie leży w ręku i jest bardzo lekkie. Wykorzystuje baterie litowe, dostarczające energii wystarczającej na około 800 tys. cykli łączeniowych. Zasięg transmisji wynosi 400 m w terenie otwartym i około 50 m wewnątrz budynków.

Opisywane urządzenie pozwala oszczędzać czas i optymalizować pracę. Typowymi zastosowaniami mogą być: sterowanie pracą maszyn (np. przy załadunku materiału), obsługa systemów automatycznego magazynowania, pomp, wciągarek i dźwigów, otwieranie bram przemysłowych, czy wreszcie sterowanie oświetleniem i sygnalizatorami akustycznymi.

Fot. 2. Nowy, bezprzewodowy pilot ręczny RF HB-4CH

114

Fot. 3. Analogowy łącznik pozycyjny HS 98 Extreme P R O M O C J A

Firma steute opracowała także nowe łączniki HS 98 oraz HS 98 Extreme (fot. 3), dostarczające na wyjściu sygnał analogowy, proporcjonalny do aktualnej pozycji aktywatora (odwzorowywanej przez zintegrowany czujnik AUTOMATYKA

Fot. steute

ŁĄCZNIK Z WYJŚCIEM ANALOGOWYM HS 98

AUTOMATICON 2015

Fot. 4. Modułowe, radiowe kasety sterownicze RF BF 74

Halla). Dostępne są warianty 0–20 mA, 4–20 mA lub 0–10 V. W wersji Extreme w konstrukcji wykorzystana została solidna, metalowa obudowa, odporna na oddziaływanie słonej wody, o wysokim stopniu ochrony i standardowych wymiarach określonych w wymaganiach normy DIN EN50041. Zróżnicowane aktywatory mogą być obracane (4 × 90°), co pozwala na łatwą zabudowę łączników analogowych w konstrukcji maszyny.

Jedne z pierwszych aplikacji łączników HS 98 Extreme to precyzyjne wskazywanie faktycznej pozycji monitorowanych zaworów i klap wentylacyjnych na frachtowcach i statkach wycieczkowych.

Fot. steute

MODUŁOWE, BEZPRZEWODOWE KASETY STEROWNICZE Nowe urządzenia typoszeregu RF BF 74 (fot. 4) mają budowę modułową. Moduły radiowe i różnokolorowe przyciski, wraz z opisami, mogą być kombinowane z przełącznikami kluczykowymi i selekcyjnymi. Klienci mogą wybierać spośród trzech wersji obudów: pojedynczych, podwójnych i potrójnych.

Dzięki różnorakim opcjom uzyskano elastyczność oczekiwaną w przemyśle i automatyce budynków. A wszystko to bez konieczności prowadzenia kabli zasilających i sygnałowych, czy też stosowania baterii, dzięki zastosowaniu miniaturowych generatorów, po raz ko3/2015

Fot. 5. Czujniki indukcyjne w wersji Extreme

lejny zmniejszonych i udoskonalonych.

Zasięg transmisji to 60 m wewnątrz budynków i do 700 m w terenie otwartym.

KOMPLETNA OFERTA CZUJNIKÓW INDUKCYJNYCH Działy Automation i Extreme firmy steute rozszerzyły ofertę solidnych, cylindrycznych czujników indukcyjnych (fot. 5). Są teraz dostępne również w wersji przeciwwybuchowej (z certyfikatami ATEX i IECEx) oraz Extreme – do pracy w najtrudniejszych warunkach (m.in. w bardzo niskich i/lub bardzo wysokich temperaturach). Czujniki dostępne są w wykonaniach z czterema średnicami (M8, M12, M18 i M30).

Obecnie oferta czujników indukcyjnych jest zatem pełna, stanowiąc wygodną alternatywę zarówno dla wyłączników elektromechanicznych, jak i konwencjonalnych czujników magnetycznych.

ODBIORNIK RADIOWY Z BRAMĄ TCP/IP I ODBIORNIK USB Firma steute oferuje również wyposażony w dwukierunkową bramę odbiornik radiowy, umożliwiający połączenie urządzeń radiowych z terminalami, komunikującymi się za pośrednictwem uniwersalnego protokołu TCP/IP (Internet/Ethernet). Odbiornik może przyjmować i przesyłać sygnały z lub do maksymalnie 40 czujników bądź wyłączników bezprzewodowych.

Interfejs jest zgodny ze standardem IEEE 802.3, a prędkość transmisji to 100/10 Mb/s. Możliwa jest współpraca ze wszystkimi bezprzewodowymi wyłącznikami, czujnikami i przyciskami z oferty steute.

Nowym urządzeniem jest także odbiornik USB, łączący przemysłowe komputery lub inne urządzenia typu master USB, z aparaturą bezprzewodową steute. Zintegrowana brama pozwala na prowadzenie dwukierunkowej komunikacji radiowej. Konfiguracja odbywa się za pośrednictwem przyjaznego interfejsu graficznego.

Urządzenie może także zostać skonfigurowane jako przekaźnik sygnałów radiowych.

Z wyżej wymienionymi rozwiązaniami, jak też innymi nowościami, będzie można zapoznać się podczas najbliższych targów Automaticon w Warszawie. Serdecznie zapraszamy do odwiedzenia naszego stoiska C5 w hali I.

STEUTE POLSKA al. Wilanowska 321 02-665 Warszawa tel. 22 843 08 20 fax 22 843 30 52 e-mail: info@steute.pl www.steute.pl

AUTOMATICON STOISKO C-5 MAPKA NA STRONIE 86

115

AUTOMATICON 2015

Hydrauliczna prasa obciążnikowotłokowa CPB5800 i jednostka kalibracyjna CPU6000

Stosowanie nowoczesnej technologii informacyjno-komunikacyjnej wpływa na wzrost wydajności procesów kalibracji mechanicznych i elektronicznych przyrządów do pomiaru ciśnienia. Aby przyrządy pomiarowe były sprawne, należy je regularnie kalibrować.

Dlatego też wymagania, które stawia się takim urządzeniom, są różne i zależą od dopuszczalnych i akceptowalnych wartości tolerancji. Najwyższą precyzję kalibracji przyrządów do pomiaru ciśnienia zapewnia prasa obciążnikowo-tłokowa.

Miłosz Pawlak

116

U

rządzenia mobilne, takie jak iPad, mogą być w przydatny sposób wykorzystywane np. w przemyśle, logistyce oraz na potrzeby usług serwisowych. Przeglądarka internetowa oraz interfejs Wi-Fi umożliwiają podłączenie urządzenia do sieci i tym samym dostęp do danych. Możliwości, które stwarzają dzięki temu rozwiązaniu przyrządy pomiarowe, przedstawiono na przykładzie laboratorium kalibracyjnego, badającego wartości ciśnienia.

PRECYZYJNA KALIBRACJA W przypadku pras obciążnikowo-tłokowych, w celu uzyskania dokładnego ciśnienia próbnego, na zdefiniowaną powierzchnię tłoka nakłada się płytki wzorcowe. Masa ciężarka, poddana grawitacji, tworzy określoną siłę, która działa na powierzchnię systemu cylindra tłokowego. Dokładność wytworzonego ciśnienia zależy zatem od powierzchni P R O M O C J A

i działającej na nią siły. Aby uzyskać większą precyzję, należy uwzględnić zmienne zakłócające, które mogą mieć wpływ na powierzchnię i siłę. Zaliczamy do nich: temperaturę otoczenia, ciśnienie atmosferyczne, względną wilgotność powietrza oraz temperaturę tłoka.

W erze analogowej techniki pomiarowej tych czynników nie uwzględniano.

W laboratoriach posługiwano się wówczas tabelkami z danymi na temat tego, jaki ciężarek i o jakiej masie był konieczny do wytworzenia jakiego ciśnienia.

Niepewność pomiaru była w związku z tym dość duża. W porównaniu z tą metodą, elektroniczne „kalkulatory”, używane podczas kalibracji przeprowadzanej za pomocą pras obciążnikowo-tłokowych, stanowią wielki postęp. Za ich pomocą można analizować czynniki wszelkiego rodzaju i ustalić dokładną masę ciężarka, potrzebnego do wytworzenia ciśnienia w momencie, w którym rozpoczyna się proces kontrolny.

AUTOMATYKA

Fot. WIKA

BEZPRZEWODOWA KALIBRACJA

AUTOMATICON 2015 KOMUNIKACJA RADIOWA I URZĄDZENIA MOBILNE Podobnie jak i w innych procesach przemysłowych, wszelkie czynności wykonywane w laboratoriach kalibracyjnych badane są pod kątem wydajności.

Przyspieszając lub optymalizując transmisję danych i jej obsługę można np. zaoszczędzić czas. Bardzo skutecznym narzędziem okazały się w tym przypadku łącza Bluetooth i iPady. Firma WIKA zrealizowała tę ideę, konstruując system CPU6000 – jednostkę kalibracyjną stosowaną do pomiaru danych, potrzebnych do wystawienia certyfikatu niezależnego od producentów.

Apple iPad, wraz z odpowiednią aplikacją, zastępuje komputer prasy obciążnikowo-tłokowej, a komunikacja bezprzewodowa i dostęp do Internetu ułatwiają pracę użytkownika. Parametry wszelkich powszechnie dostępnych na rynku pras tłokowych są dostępne w Internecie i można je w razie potrzeby ściągnąć, wprowadzając jedynie kod dostępu. Do tych podstawowych informacji zaliczają się takie wartości, jak: przekrój tłoka, współczynnik temperatury, gęstość odważnika oraz współczynnik odkształcenia lub gęstość medium (w zależności od tego, czy mamy do czynienia z prasą z zasilaniem pneumatycznym, czy olejowym). Po ponownej kalibracji przyrządu pomiarowego jego parametry są natychmiast aktualizowane na stronie internetowej. Użytkownik musi wpisać ręcznie jedynie nieliczne informacje, np. wartość lokalnego spadku swobodnego (lokalna wartość G).

A

przebiega jeszcze sprawniej i szybciej, ponieważ uruchamiane jest przez użytkownika za pomocą dotykowego interfejsu, a nie klawiatury. Można wykonywać obliczenia dla kilku pras obciążnikowo-tłokowych jednocześnie, a na dodatek niezależnie od stanowiska pracy. Dzięki temu użytkownik w trakcie obliczeń nie musi przebywać przy konkretnych manometrach wagowych. Stacja pogodowa działa centralnie w całym laboratorium, toteż obliczanie dodatkowych barometrycznych wartości referencyjnych nie jest konieczne. Pozwala to zaoszczędzić dodatkowe koszty.

WIELOKROTNE WYKORZYSTYWANIE ZAPISANYCH DANYCH Nowa forma komunikacji, wykorzystująca różnego rodzaju urządzenia do przekazywania danych, wpływa podczas kalibracji przyrządów za pomocą pras obciążnikowo-tłokowych zarówno na jakość, jak i na wydajność procesu kalibracji. Wszelkie dane są przesyłane do komputera, gdzie za pomocą specjalnego oprogramowania (WIKA-CAL) są przetwarzane i zapisywane. Drukowany następnie dokument zawiera nie tylko informacje potwierdzające precyzję wzorca, ale również wszelkie istotne dla tego badania wartości pomiarowe.

Zapisane informacje można wielokrotnie wykorzystywać. Dotyczy

to również parametrów otoczenia, rejestrowanych przez stację pogody, która odwzorowuje warunki panujące w całym laboratorium. Za pomocą łącza Bluetooth może z tych danych korzystać np. kontroler ciśnienia, aby w przypadku określonych zadań badawczych przełączać się między wartościami absolutnymi i względnymi.

Dzięki zastosowaniu nowoczesnej technologii informacyjno-komunikacyjnej można wyraźnie zwiększyć wydajność procesów pomiarowych, przeprowadzanych w laboratoriach kalibracyjnych. Jednak pewna czynność nie zmienia się nawet w erze cyfrowej: płytki wzorcowe, wykorzystywane w prasach obciążnikowo-tłokowych w celu wytworzenia ciśnienia, trzeba nadal nakładać ręcznie.

Miłosz Pawlak menadżer produktu

WIKA Polska ul. Łęgska 29/35, 87-800 Włocławek tel. 54 230 11 00, fax 54 230 11 01 e-mail: info@wikapolska.pl www.wikapolska.pl

AUTOMATICON STOISKO A-8/B-7 MAPKA NA STRONIE 86

Fot. WIKA

WYGODNE PROWADZENIE OBLICZEŃ Dane zmienne, potrzebne do ostatecznych obliczeń masy odważników, uzyskuje się za pomocą dwóch różnych jednostek kalibracyjnych. Skrzynka sensorowa jest umieszczona na każdym manometrze tłokowym i udostępnia informacje dotyczące temperatury tłoka oraz pozycji unoszenia obciążników. Stacja pogodowa mierzy ciśnienie atmosferyczne, względną wilgotność powietrza oraz temperaturę otoczenia.

Te dane są przesyłane do iPada za pomocą łącza Bluetooth.

Obliczenie masy odważnika, wymaganego do wytworzenia ciśnienia, 3/2015

Screen z aplikacji CPB-CAL, która wraz z iPadem umożliwia zarządzanie prasą obciążnikowo-tłokową

117

AUTOMATICON 2015

ODCZYT POŁOŻENIA Mechanizmy śrubowe służą do zamiany ruchu obrotowego w liniowy i są jednym z najbardziej rozpowszechnionych układów regulacji położenia w różnego typu maszynach i urządzeniach przemysłowych. Aby jednak taki układ był w pełni funkcjonalny, musi mieć możliwość odczytu położenia za pomocą wskaźników.

C

elem stosowania wskaźników położenia jest ułatwienie i przyspieszenie procesu regulacji lub kontroli stanu danego mechanizmu.

WSKAŹNIKI DD51-E Firma Elesa+Ganter, światowy lider w produkcji standardowych elementów maszyn, wprowadziła do oferty rewolucyjny elektroniczny wskaźnik położenia DD51-E. Nowy produkt wyposażony jest w napęd bezpośredni.

Wskaźnik elektroniczny DD51-E, podobnie jak pozostałe modele DD51, jest urządzeniem montowanym bezpośrednio na wrzecionie sterującym i ustalanym nieruchomo względem maszyny poprzez kołek, znajdujący się w tylnej części obudowy wskaźnika.

Piasta DD51-E jest wykonana ze stali nierdzewnej AISI 304 i obraca się wraz z wałkiem sterującym, aby umożliwić odczyt aktualnej pozycji. Obudowa wskaźnika elektronicznego składa się z dwóch zespawanych ultradźwiękowo części. Unikalny sposób łączenia ze sobą elementów wskaźnika DD51-E pozwala na uzyskanie bardzo wysokiego stopnia ochrony – IP65 lub IP67, w zależności od wersji.

FUNKCJE WSKAŹNIKA

DD51-E – elektroniczny wskaźnik położenia z napędem bezpośrednim

118

To, co czyni wskaźnik DD51-E unikalnym, to jego możliwości i łatwość programowania. Odbywa się ono za pomocą kombinacji trzech przycisków, znajdujących się na obudowie wskaźnika i nie wymaga stosowania żadnego zewnętrznego oprogramowania. Można zarówno ustawiać parametry pracy (przełożenie, dokładność odczytu, jednostki miary i inne), jak i przełączać poszczególne funkcje (odczyt wartości bezpośredniej lub przyrostowej, tzw. zerowanie).

Kluczowym parametrem pracy nowego wskaźnika jest dowolność ustalania wartości przełożenia, czyli odczytu po jednym obrocie wałka. W zależności od pozycji zamocowania można zaprogramować także orientację odczytu wyświetlacza. Dodatkową zaleP R O M O C J A

tą wskaźnika DD51-E jest żywotność baterii, określana na pięć lat ciągłej pracy. Warto zaznaczyć, że wymiana baterii pozwala na zachowanie w pamięci ustawionych funkcji i nie wymaga demontowania wskaźnika z wrzeciona.

ZASTOSOWANIA Nowy, elektroniczny wskaźnik położenia DD51-E to idealne rozwiązanie dla wszystkich aplikacji, do których nie można dobrać standardowego przełożenia, takich jak np. układy liniowe, pracujące na pasku zębatym, łańcuchu, lub na innych mechanizmach o niestandardowym przełożeniu. Jest to również świetne rozwiązanie dla maszyn dostarczanych na rynek amerykański lub japoński, gdzie jednostką urzędową są cale.

Ze względu na budowę – piasta nierdzewna – oraz szczelne wykonanie korpusu, DD51-E znajdzie zastosowanie w maszynach przetwórstwa spożywczego czy przemysłu farmaceutycznego, gdzie bezwzględna czystość i higiena są priorytetami. Możliwość programowania różnych funkcji pomoże w spełnieniu oczekiwań innych aplikacji, takich jak np. określanie głębokości wiercenia w wiertarkach zadaniowych.

Więcej informacji o wskaźnikach położenia na stronie: www.elesa-ganter.pl ELESA+GANTER POLSKA Sp. z o.o. ul. Nowa 23, Stara Iwiczna 05-500 Piaseczno tel. 22 737 70 47, fax 22 737 70 48 e-mail: egp@elesa-ganter.com.pl www.elesa-ganter.pl

AUTOMATICON STOISKO C-25 MAPKA NA STRONIE 86

AUTOMATYKA

AUTOMATICON 2015

STEROWNIKI SAMBA Samba firmy Unitronics to kompaktowy kontroler, przeznaczony do prostego sterowania maszyną, wyróżniający się kolorowym i dotykowym panelem HMI. Jest świetnym rozwiązaniem, wypełniającym rosnącą niszę aplikacji z niskim budżetem.

Tomasz Ofiara

P

roducenci i integratorzy systemów często tworzą aplikacje, wykorzystując sterowniki ze zwykłymi wyświetlaczami tekstowymi.

Dzieje się tak, ponieważ ograniczają ich pieniądze. Elmark Automatyka, dystrybutor produktów izraelskiej firmy Unitronics, przychodzi z pomocą, wprowadzając na rynek nową serię sterowników Samba. Pozwalają one podnieść atrakcyjność stworzonych na ich bazie projektów. Cechują się niewiarygodnie niską ceną, bogatymi funkcjami i świetnym wyglądem.

Fot. Elesa+Ganter, Elmark Automatyka

PODSTAWOWE CECHY Kolorowy i dotykowy panel, o przekątnej 3,5” lub 4,3”, pozwala na wprowadzanie i prezentowanie danych, przejrzystych wykresów, symulacji procesów technologicznych, alarmów lub animacji. Płaski panel ze stopniem ochrony IP66 sprawia, że Samba idealnie pasuje do przemysłu spożywczego i farmaceutycznego oraz wszędzie tam, gdzie występuje wysokie zapylenie i ścieranie mechaniczne. Całość programuje się z użyciem pojedynczego, bezpłatnego i intuicyjnego oprogramowania VisiLogic do tworzenia aplikacji i ekranów HMI. Darmowe narzędzia, takie jak Remote Access i Data Xport, umożliwiają eksport danych do pro3/2015

gramu Excel, a UniOPC Server do systemów SCADA. Samba w pełni wystarcza do realizacji małych aplikacji, zmniejsza potrzebną przestrzeń i liczbę potrzebnych przewodów oraz eliminuje konieczność integracji panelu z PLC, co wpływa bardzo korzystnie na cenę i czas wykonania instalacji, a więc na konkurencyjność produktu.

PARAMETRY TECHNICZNE Sterownik ma 12 wejść cyfrowych, w tym dwa cyfrowo-analogowe (praca w trybach: 10 bit, 0–10 V, 0–20 mA), a ponadto trzy szybkie wejścia licznikowo-enkoderowe (maksymalna częstotliwość to 30 kHz dla HSC) i osiem wyjść przekaźnikowych lub tranzystorowych (7 PWM).

Samba obsługuje komunikację GPRS/GSM, SMS i e-mail, ma zegar czasu rzeczywistego RTC, dwie niezależne pętle regulatora PID oraz tabele danych, a także wspiera przemysłowe protokoły Modbus TCP/IP, Modbus RTU, CAN DF1 slave i J1939.

Istnieje też możliwość zaadaptowania do obsługi innych protokołów. W wersji o przekątnej 4,3” dostępny jest wbudowany port mini USB do programowania. Urządzenie można rozbudować o dwa porty RS-232/RS-485 albo Ethernet i CAN. Zastosowano P R O M O C J A

zasilanie napięciem 24 V DC, a bateria podtrzymująca pamięć dla danych systemowych wytrzymuje siedem lat.

Sterowniki obsługują do 24 ekranów użytkownika i 40 obrazów na aplikacje. Biblioteka typu string skraca czas wykonywania aplikacji, a przetworzenie 1 kB danych zajmuje jednie 15 µs.

Temperatura pracy urządzeń wynosi od 0 °C do +50 °C. Producent zapewnia dwuletnią gwarancję.

Sterownik Samba można rozbudować o dodatkowe wejścia i wyjścia, korzystając z adaptera rozszerzeń EX-RC1.

Adapter łączy się ze sterownikiem za pomocą magistrali CAN, po protokole UniCAN. Do pojedynczego adaptera można podłączyć osiem modułów wejść/wyjść (maksymalnie 60 urządzeń w sieci, 512 wejść i wyjść).

ELMARK AUTOMATYKA Sp. z o.o. ul. Niemcewicza 76 05-075 Warszawa-Wesoła tel. 22 773 79 37 fax 22 773 79 36 e-mail: elmark@elmark.com.pl www.elmark.com.pl

AUTOMATICON STOISKO C-28 MAPKA NA STRONIE 86

119

AUTOMATICON 2015

DRUK 3D

– WYZWANIA I MOŻLIWOŚCI

D

ruk 3D jest stosowany w różnych gałęziach przemysłu – od tworzenia modeli koncepcyjnych, aż po wytwarzanie wysokowytrzymałych części na potrzeby lotnictwa czy transportu. W wielu firmach produkcyjnych procesy produkcyjne są jednocześnie uzupełniane, a nawet zastępowane przez technologie przyrostowego wytwarzania.

WIELKI BOOM I WIELE TECHNOLOGII Obecnie na świecie dostępnych jest i powszechnie używanych 18 technologii wytwarzania przyrostowego, które w dodatku mają po kilka odmian.

Współcześnie druk 3D daje możliwość produkcji modeli, prototypów i części użytkowych z szerokiej gamy materiałów od gipsu, poprzez polimery, aż po stal narzędziową, złoto i tytan.

Pomimo wielkiego boomu na druk 3D, jaki rozpoczął się w 2011 r., sprawa jego wykorzystania w różnych gałęziach gospodarki nie przedstawia się jednak tak różowo, jak mogłoby się wydawać. Trudności mogą rozpocząć się już na wstępie.

To tu najczęściej użytkownicy stykają się z brutalną prawdą: aby coś wydrukować, trzeba to najpierw zaprojektować. Stąd sam proces druku 3D, sensu stricto, to tak naprawdę 35-40 proc. sukcesu.

Pozostałe 60 proc. to szereg innych czynników, tzw. ukryta prawda o druku 3D.

TWORZENIE MODELU Proces druku 3D bazuje na geometrii modelu zapisanej w postaci pliku powierzchniowego. Najczęściej jest to plik formatu STL. Plik STL jest efektem procesu zapisu (eksportu) modelu CAD 3D do jego reprezentacji w postaci modelu powierzchniowego. W wyniku tego procesu dochodzi do triangulacji powierzchni zewnętrz-

Model CAD kuli zaprojektowanej w systemie CAD (po lewej) oraz model („wydmuszka”) zapisany w pliku o formacie STL

Przemysłowy chwytak podciśnieniowy wydrukowany z polimerów termoplastycznych

nych zapisywanego modelu – powstaje wówczas „wydmuszka” modelu, której ściany zbudowane są z trójkątów o określonych przez użytkownika parametrach.

Nieodpowiednio wyeksportowany model może skutkować lukami w powierzchniach zewnętrznych (przerwami w powierzchniach) lub zbyt małą teselacją – tj. zbyt zgrubnym przybliżeniem powierzchni przez siatkę trójkątów. Skutkiem tego będzie niedokładne odwzorowanie powierzchni elementów obłych, a nawet błędy w procesie generowania warstw, uniemożliwiające prawidłowe wytworzenie obiektu.

Na fotografii 1, z lewej, przedstawiono model CAD trójwymiarowej kuli zaprojektowanej w systemie CAD. Z prawej pokazano model CAD trójwymiarowej kuli („wydmuszka”) zapisany w pliku o formacie STL.

DEFINIOWANIE WYMAGAŃ Analiza geometrii struktur wewnętrznych generowanych przyrostowo, podczas szkolenia w PIAP design

120

P R O M O C J A

Nie bez znaczenia jest dobór prawidłowej technologii, maszyny i procesu AUTOMATYKA

Fot. PIAP

Współcześnie technologie przyrostowego wytwarzania elementów, czyli drukowania trójwymiarowego, stanowią istotną alternatywę dla klasycznych metod wytwarzania, takich jak np. obróbka skrawaniem, cięcie, kształtowanie itp.

Fot. PIAP

AUTOMATICON 2015 obróbki końcowej modelu. Dlatego bardzo istotne jest ścisłe zdefiniowanie wymagań aplikacji obiektu, który jest przeznaczony do wytworzenia metodą druku 3D – zdefiniowanie przeznaczenia (np. część maszyny, model pokazowy, prototyp itp.), warunków pracy (środowiskowych: wilgotności, temperatury) oraz warunków brzegowych (bezpośrednie oddziaływanie sił, temperatury itp.) obiektu. Po zdefiniowaniu tych parametrów należy zestawić je z właściwościami maszyn i technologii reprezentatywnych oraz dokonać wyboru spośród 18 głównych.

Obecnie technologie reprezentatywne ze względu na sposób budowania modeli można podzielić na trzy grupy: – grupa 1: technologie, w których odpowiednio przygotowany materiał jest nakładany warstwowo na stół modelowy przez głowice z dyszami, – grupa 2: technologie, w których materiał rozprowadzany warstwowo na stole modelowym jest poddawany obróbce (spiekanie, przetapianie itp.), – grupa 3: technologie, w których główny materiał budulcowy jest rozprowadzany warstwowo na stole modelowym, a głowica podaje specjalne lepiszcze, umożliwiające jego trwałe sklejanie.

Odpowiedni dobór technologii jest bezpośrednio związany z wytypowaniem konkretnych materiałów o określonych właściwościach i parametrach.

To przekłada się na wskazania maszyn, dających możliwość budowania obiektów z wybranego materiału. W końcu użytkownik stanie przed wyborem: czy dany obiekt wytworzyć jeszcze na drukarce 3D, czy już na centrum wytwórczym technologii przyrostowych, ze względu na wymagania aplikacji?

Czy opłaca się kupić maszynę do przyrostowego wytwarzania, czy zlecać produkcję firmom zewnętrznym? Jeżeli zlecić, to jakim? Czy model wytworzony z wykorzystaniem wybranej maszyny i materiału wytrzyma założone testy wytrzymałościowe? Jaki wpływ na stabilność parametrów materiałów ma upływ czasu i oddziaływanie środowiska, np. promieniowanie słoneczne? Prędzej czy później każdy, kto w jakimś stopniu zetnie się z drukiem 3D, napotka problemy, nad rozwiąza3/2015

Proces projektowania koncepcyjnego w PIAP design

niem których naukowcy i dystrybutorzy maszyn pracują od kilkunastu lat. Również w Przemysłowym Instytucie Automatyki i Pomiarów PIAP w Warszawie.

ROZWIĄZANIE: PIAP DESIGN Od 2008 r. w Instytucie PIAP klarował się zespół ludzi bezpośrednio związanych z przemysłem i nauką, którzy w następstwie swoich prac badawczych i analitycznych stworzyli Centrum Druku 3D – PIAP design. W PIAP design pracuje zespół ludzi zajmujących się m.in. permanentną analizą rynku maszyn oraz materiałów dostępnych dla technologii reprezentatywnych druku 3D. Prace prowadzone są pod kątem aplikacji przemysłowych, w tym budowy części maszyn. PIAP design jest niezależną od dystrybutorów maszyn częścią Instytutu PIAP, która oprócz realizacji nietypowych zleceń dla przemysłu oferuje również konsultacje i szkolenia w zakresie wytwarzania, doboru maszyn i technologii.

Ponadto zespół realizuje produkcję z wykorzystaniem parku maszyn wytwórczych, pracujących w technologiach wytwarzania przyrostowego, oraz maszyn CNC. W zespole prowadzone są badania w zakresie produkcji części maszyn z wykorzystaniem druku 3D oraz form dedykowanych do odlewów i odlewów chemoutwardzalnych.

Zespół zajmuje się realizacją zleceń na każdym z etapów powstania produktu – od modelowania koncepcyjne-

go, poprzez wytwarzanie dokumentacji CAD, przygotowanie modeli komputerowych pod wydruk, aż po wytwarzanie z zastosowaniem zaawansowanych centrów wytwórczych, pracujących w technologiach druku 3D. Zespół prowadzi również własne badania nad właściwościami materiałów stosowanych w drukach 3D pod kątem wymagań aplikacji przemysłowych.

PIAP design jest obecnie jedynym miejscem w Polsce realizującym kompleksowe zamówienia dla przemysłu na każdym etapie – od pomysłu do produktu. Jako niezależna jednostka jest również wiarygodnym doradcą w aspektach związanych z szeroko rozumianą problematyką druku 3D. W tym zakresie. oprócz konsultacji i projektów indywidualnych, realizowane są również szkolenia na różnych poziomach zaawansowania. W tym szkolenia wyjazdowe u klientów.

PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP PIAP design Al. Jerozolimskie 202, 02-495 Warszawa tel. 22 874 03 41 e-mail: design@piap.pl www.design.piap.pl

AUTOMATICON STOISKO A-10/B-9 MAPKA NA STRONIE 86

121

RYNEK

MAGISTRALE KOMUNIKACJI CYFROWEJ

W PRZETWORNICACH VLT DANFOSS Magistrale komunikacji cyfrowej typu fieldbus obejmują rodzinę protokołów sieci przemysłowych, stosowanych do sterowania urządzeniami w rozproszonych systemach sterowania w czasie rzeczywistym. W artykule przedstawiono możliwości integracji przetwornic częstotliwości Danfoss rodziny VLT w układach automatyki, z zastosowaniem specjalizowanych modułów komunikacji cyfrowej.

Fot. Danfoss

Z

łożone systemy automatyki występujące w przemyśle, np. produkcyjne linie montażowe, wymagają zorganizowanej hierarchii sterowania do ich prawidłowego funkcjonowania. W tej hierarchii na górze znajdują się operatorskie panele sterownicze (HMI), dzięki którym operator może monitorować system lub sterować nim. Panele operatorskie są połączone z położonymi w warstwie środkowej programowalnymi sterownikami logicznymi (PLC), za pomocą czasowo niekrytycznych systemów komunikacji (np. Ethernet). Na dole hierarchii systemu sterowania plasują się magistrale komunikacji cyfrowej, które łączą sterowniki PLC z elementami wykonawczymi, takimi jak czujniki, przetwornice częstotliwości, silniki elektryczne, wyłączniki, zawory, styczniki itd.

3/2015

P R O M O C J A

123

RYNEK

Firma Danfoss opracowała szereg modułów komunikacji cyfrowej do swoich przetwornic częstotliwości VLT, dzięki czemu mogą one być podłączone do magistral i komunikować się z innymi podłączonymi do nich urządzeniami. Opcje magistral Danfoss mogą być zabudowane w przetwornicy częstotliwości w fabryce lub dostarczone jako rozwiązanie plug&play do montażu w późniejszym etapie, gdy linia produkcyjna będzie przeprojektowywana do nowej platformy komunikacyjnej.

PROFIBUS PROFIBUS jest jedną z najbardziej popularnych na świecie magistral komunikacji cyfrowej. Dzięki wykorzystaniu struktury jednej linii transmisyjnej PROFIBUS nie wymaga skomplikowanego okablowania w automatyzacji linii produkcyjnych, obniżając koszty projektowania i instalacji. Lepsza kontrola i diagnostyka on-line umożliwia lepsze sterowanie, zapewniając niższe koszty eksploatacji, wyższą jakość i większą wydajność.

Firma Danfoss jako pierwsza wyprodukowała przetwornicę częstotliwości, która umożliwia sterowanie za pomocą komunikacji PROFIBUS. Komunikacja za pośrednictwem tej magistrali w przetwornicach częstotliwości firmy Danfoss jest dostępna już od kilkunastu lat. Dzisiaj PROFIBUS spełnia wszystkie wymagania w zakresie sterowania i bezpieczeństwa automatycznych systemów sterowania, począwszy od automatyzacji procesów, po kontrolę ruchu.

Obsługa tej sieci (opcjonalny moduł MCA 101) jest dostępna dla VLT AutomationDrive, VLT HVAC Drive i VLT AQUA Drive. Komunikacja PROFIBUS jest również dostępna dla VLT 2800 oraz dla przetwornic częstotliwości VLT Decentral FCD300 i FCD302, a także VLT DriveMotor FCM300.

PROFINET PROFINET łączy cechy sieci PROFIBUS z uniwersalnością standardu komunikacji Ethernet, zapewniając wysoki stopień kompatybilności zarówno z klasycznymi urządzeniami etherne124

towymi, jak i z dawniej stosowanymi urządzeniami automatyki przemysłowej. Zapewnia także większy zasięg niż sieć PROFIBUS oraz umożliwia lepszy dostęp do sieci na terenie całego zakładu produkcyjnego. Zdobyta wiedza i umiejętności oraz sprzęt używany w komunikacji PROFIBUS mogą być w przyszłości wykorzystane przy migracji do komunikacji PROFINET opartej na technologii Ethernet.

PROFINET umożliwia łatwą integrację z systemami informatycznymi IT w firmie, dając użytkownikowi dużą elastyczność. Opcjonalny moduł PROFINET MCA 120 jest dostępny dla VLT AutomationDrive i VLT AQUA Drive.

Komunikacja PROFINET jest również dostępna dla przetwornic częstotliwości VLT Decentral FCD302.

technologii komunikacji producent– –konsument.

Opcjonalny moduł DeviceNet MCA 104 jest dostępny dla VLT AutomationDrive, VLT HVAC Drive i VLT AQUA Drive. Komunikacja DeviceNet jest również dostępna dla VLT 2800 oraz dla przetwornic częstotliwości VLT Decentral FCD300.

ETHERNET/IP EtherNet/IP (Ethernet Industrial Protocol) jest otwartym protokołem komunikacji, przeznaczonym do sterowania automatyką procesów oraz innych aplikacji automatyki przemysłowej.

Jest oparty na standardowej technologii protokołu TCP/IP i korzysta ze wszystkich siedmiu warstw modelu sieciowego OSI.

JEŚLI ZMIENIA SIĘ ZASTOSOWANIE NAPĘDU, OPROGRAMOWANIE I OPCJE SPRZĘTOWE, NAPĘDY VLT MOGĄ ZOSTAĆ SKONFIGUROWANE DO NOWYCH POTRZEB. CANOPEN Wysoka elastyczność i niskie koszty eksploatacji to dwie kluczowe cechy komunikacji CANopen. Opcja CANopen (MCA 105) dla VLT AutomationDrive obejmuje zarówno funkcję transmisji z wysokim priorytetem dostępu, do sterowania i odczytu statusu przetwornicy częstotliwości (komunikacja PDO), jak również funkcję dostępu do wszystkich parametrów, poprzez acykliczną wymianę danych (komunikacja SDO).

W celu zapewnienia współpracy z innymi urządzeniami w module CANopen zaimplementowano profil DSP402 do obsługi napędów AC. Dzięki temu zyskuje się ujednoliconą obsługę, interoperacyjność i niskie koszty eksploatacji. Opcjonalny moduł CANopen MCA 105 jest dostępny dla VLT AutomationDrive.

DEVICENET Moduł komunikacyjny DeviceNet MCA 104 oferuje niezawodną i wydajną wymianę danych, dzięki zaawansowanej

Protokół EtherNet/IP wykorzystuje klasyczną sieć Ethernet, zapewniając kompatybilność z używanym dotychczas sprzętem ethernetowym oraz możliwość przesyłania danych konfiguracyjnych, diagnostycznych czy też danych z wejść i wyjść pomiędzy różnymi urządzeniami (czujniki, siłowniki, napędy, zawory itp.).

Opcjonalny moduł EtherNet/ IP MCA 121 jest dostępny dla VLT AutomationDrive oraz VLT AQUA Drive. Komunikacja EtherNet/IP jest również dostępna dla przetwornic częstotliwości VLT Decentral FCD302.

ETHERCAT EtherCAT, stosowany w technologii sterowania automatyką procesów, jest otwartym systemem komunikacji cyfrowej, opartym na Ethernecie i zapewniającym wysoką wydajność.

Celem wprowadzenia protokołu EtherCAT było zastosowanie Ethernetu do sterowania aplikacjami przemysłowymi, które wymagają krótkiego czasu AUTOMATYKA

Fot. Danfoss

RÓŻNE MODUŁY KOMUNIKACYJNE

RYNEK

aktualizacji danych (krótki czas cyklu), synchronizacji urządzeń z dużą dokładnością (minimalizacja wpływu jitteru sygnału zegarowego) oraz niskich kosztów sprzętu.

Opcjonalny moduł EtherCAT MCA 124 jest dostępny dla VLT AutomationDrive. Komunikacja EtherCAT jest również dostępna dla przetwornic częstotliwości VLT Decentral FCD302.

Fot. Danfoss

POWERLINK Protokół POWERLINK jest otwartym standardem przemysłowych protokołów magistral komunikacji cyfrowej drugiej generacji, opartym na sieci Ethernet. Umożliwia wykorzystanie w pełni technologii komputerowych IT w systemach sterowania automatyki. Protokół POWERLINK zapewnia komunikację SDO i PDO, dzięki czemu migracja z komunikacji CANopen do technologii Ethernet jest łatwa i wymaga tylko minimalnych zmian programu PLC. W celu zapewnienia współpracy z innymi urządzeniami POWERLINK ma zaimplementowany profil DSP402 do obsługi napędów AC. Dzięki temu 3/2015

zyskuje się ujednoliconą obsługę, interoperacyjność i niskie koszty eksploatacji.

Opcjonalny moduł POWERLINK MCA 123 jest dostępny dla VLT AutomationDrive. Komunikacja Powerlink jest również dostępna dla przetwornic częstotliwości VLT Decentral FCD302.

LONWORKS LonWorks jest protokołem magistrali komunikacji cyfrowej, opracowanym na potrzeby automatyzacji budynków.

Umożliwia komunikację pomiędzy poszczególnymi jednostkami w tym samym systemie (peer-to-peer), jak również zapewnia decentralizację sterowania, zwiększając niezawodność systemu.

Opcjonalny moduł LonWorks MCA 108 jest dostępny dla VLT HVAC Drive.

PODSUMOWANIE Firma Danfoss należy do niekwestionowanych liderów branży napędowej.

Od lat nazwa VLT określa przetwornice częstotliwości i softstarty o najlepszych parametrach technicznych, najwyższej niezawodności i zaawan-

sowanych funkcjach. Przetwornice częstotliwości VLT są stosowane w różnorodnych zastosowaniach na całym świecie.

Specjaliści Danfoss VLT Drives służą klientom obszerną wiedzą specjalistyczną, związaną z określonymi zastosowaniami. Kompleksowe doradztwo i szybka obsługa zapewniają optymalne rozwiązanie, oferujące wysoką niezawodność i dostępność. Jeśli zmienia się zastosowanie napędu, oprogramowanie i opcje sprzętowe, napędy VLT mogą zostać skonfigurowane do nowych potrzeb. Szczegółowe informacje dotyczące przetwornic częstotliwości VLT i innych produktów oferty napędowej Danfoss można znaleźć na stronie internetowej www.danfoss.pl/napedy.

DANFOSS POLAND Sp. z o.o. ul. Chrzanowska 5 05-825 Grodzisk Mazowiecki tel. 22 755 07 00 fax 22 755 07 01 e-mail: info@danfoss.com www.danfoss.pl/napedy

125

RYNEK

MATLAB I SIMULINK Przed projektantami i producentami rozwiązań dla branży automatyki przemysłowej stawiane są coraz wyższe wymagania. Oczekiwania wobec produktów dotyczą przede wszystkim ich jakości i niezawodności. Wykorzystanie narzędzi środowisk MATLAB i Simulink ułatwia licznym firmom podołać postawionym wymaganiom, a także zmniejszyć koszty oraz czas realizacji projektu.

Rafał Płatek

P

rojektowanie i produkcja sprzętu przeznaczonego do zastosowania w automatyce przemysłowej są związane z integracją różnych podsystemów. W skład kompletnego systemu wchodzą elementy mechaniczne, elektryczne, a także realizujące zadania przetwarzania sygnałów czy sterowania.

MODEL-BASED DESIGN Wykonanie gotowego systemu jest procesem długotrwałym i wieloeta126

powym. Oprogramowanie MATLAB i Simulink, wraz z zastosowaniem metodyki Model-Based Design (MBD), wspiera pracę inżynierów na każdym etapie. Umożliwia modelowanie systemu, symulację, automatyczną generację kodu oraz testowanie i weryfikację. MATLAB to środowisko obliczeń numerycznych, wizualizacji i programowania. Pozwala na rozwijanie algorytmów, tworzenie aplikacji, obliczenia równoległe, automatyczną generację kodu i przygotowanie raportów. Simulink rozszerza funkcje oprogramowania o symulację systemów dynamicznych za pomocą hierarchicznych schematów blokowych. W zagadnieniach związanych z automatyką przemysłową pełnię możliwości pakietu MATLAB i Simulink można wykorzystać, stosując metodykę Model-Based Design. Podejście to polega na oparciu każdego etapu projektowania na modelu zbudowanym w programie Simulink.

W tradycyjnym procesie projektowania między poszczególnymi etapami występują wyraźne granice. Widoczny jest również podział między zespołami pracującymi nad projektem. Każdy P R O M O C J A

z nich realizuje swoje zadania, a efekty ich pracy są integrowane na końcu procesu. Także weryfikacja i testy opracowanego rozwiązania następują dopiero po zakończeniu wcześniejszych prac.

Zastosowanie metodyki MBD pozwala na łatwiejsze przechodzenie między poszczególnymi etapami procesu oraz ułatwia komunikację pomiędzy zespołami projektowymi. Jest to możliwe dzięki wykorzystywaniu, w każdej fazie projektu oraz przez każdy zespół, modeli programu Simulink, które pełnią funkcję platformy komunikacyjnej.

W jednym modelu mogą być zawarte elementy mechaniczne, elektryczne oraz algorytmy sterowania lub przetwarzania sygnałów. Istotną zaletą MBD jest możliwość ciągłego testowania oraz weryfikacji na każdym etapie projektu.

Takie podejście znajduje zastosowanie w licznych projektach z dziedziny automatyki przemysłowej. Można tu wymienić m.in. systemy sterowania robotów przemysłowych, automatyzację produkcji, algorytmy sterowania napędów elektrycznych czy też konwersję energii.

AUTOMATYKA

Fot. ONT

W AUTOMATYCE PRZEMYSŁOWEJ

RYNEK

Stosując metodykę Model-Based Design zyskujemy możliwość ciągłego testowania i weryfikacji projektu

Fot. ONT

MODELOWANIE I SYMULACJA W początkowej fazie projektu powstaje specyfikacja, która ma określać sposób zachowania budowanego urządzenia lub systemu. Już na tym etapie można rozpocząć korzystanie z metodyki MBD. Tworzenie specyfikacji projektu w postaci modelu pozwala na jasne i jednoznaczne określenie elementów składowych, ich interfejsów, a także wzajemnych zależności. Jednocześnie utworzony model jest wykonywalną specyfikacją, ponieważ można przeprowadzać jego symulacje. Podczas projektowania systemu da się wykorzystać standardowe bloki programu Simulink, realizujące proste modele matematyczne, a także bloki pakietu Simscape, które umożliwiają modelowanie fizyczne. Takie podejście zwalnia projektanta z wnikania w matematyczny opis pracy danego komponentu.

Biblioteki Simscape, SimMechanics, SimElectronics, SimDriveline, Sim-PowerSystems oraz SimHydraulics zawierają wiele elementów, gotowych 3/2015

do wykorzystania w modelach (m.in. napędy, sprzęgła, zawory, czujniki).

W trakcie modelowania systemu duże znaczenie ma również możliwość wykorzystania narzędzi przeznaczonych do projektowania systemów sterowania. W środowiskach MATLAB i Simulink dostępne są przyborniki do projektowania standardowych

systemów sterowania (Simulink Control Design, Control System Toolbox), sterowania rozmytego (Fuzzy Logic Toolbox), sieci neuronowych (Neural Network Toolbox) czy też systemów decyzyjnych i maszyn skończenie stanowych (Stateflow). Można również przeprowadzić optymalizację nastaw, parametrów (Simulink Design Optimization, Optimization Toolbox) oraz identyfikację systemu (System Identification Toolbox).

Możliwość przeprowadzania symulacji ma bardzo duże znaczenie dla zespołu pracującego nad projektem.

Ułatwia szybkie sprawdzenie różnych wariantów rozwiązania, a także przeprowadzenie optymalizacji parametrów systemu. Testowanie kolejnych rozwiązań nie wiąże się z dodatkowymi kosztami, ponieważ nie trzeba budować prototypu dla każdego pomysłu.

Ważną zaletą jest także sposobność przeprowadzenia symulacji zachowania się systemu w sytuacjach skrajnych, w których testy na prototypie wiązałyby się ze stworzeniem zagrożenia (np. systemy energetyczne lub napędy).

AUTOMATYCZNA GENERACJA KODU Po zakończeniu symulacji i opracowaniu najlepszego rozwiązania należy przejść do etapu implementacji. W tej fazie projektu budowane są podsystemy mechaniczne i elektryczne, natomiast elementy programistyczne mogą zostać wygenerowane automatycznie.

Dzięki narzędziom automatycznej ge-

Środowisko MATLAB i Simulink pozwalają na modelowanie, analizę zachowania oraz wizualizację układu

127

RYNEK

neracji kodu można uniknąć błędów popełnianych podczas ręcznego kodowania, zoptymalizować powstający kod czy też ograniczyć nakład pracy programistów. Moduły oferowane przez środowiska MATLAB i Simulink, przeznaczone do automatycznej generacji kodu, to: • MATLAB Coder – generuje niezależny kod C i C++ (zgodny z ANSI/ISO) z kodu języka MATLAB. • Simulink Coder – generuje niezależny kod C i C++ z modeli programu Simulink, diagramów Stateflow oraz funkcji MATLABa. Otrzymany kod może służyć do przyspieszenia symulacji, zadań szybkiego prototypowania oraz testów typu hardware-in-the-loop.

• Embedded Coder – rozszerza możliwości narzędzi MATLAB i Simulink Coder, pozwala generować czytelny, zwarty i szybki kod produkcyjny C/ C++, przeznaczony do pracy na konkretnym sprzęcie.

• HDL Coder – generuje przenośny i syntezowalny kod Verilog oraz VHDL. Otrzymany kod może być wykorzystany na układach FPGA oraz ASIC. • Simulink PLC Coder – generuje sprzętowo niezależny kod w języku ST (Structured Text), zgodny z wymaganiami normy IEC 61131.

Wygenerowany kod może być użyty do programowania kontrolerów PLC i PAC. Narzędzia automatycznej generacji kodu wspierają liczne platformy sprzętowe, a także współpracują z wieloma popularnymi środowiskami programistycznymi (IDE).

128

Dobrym przykładem wykorzystania oprogramowania MATLAB i Simulink są systemy sterowania urządzeń przemysłowych

WERYFIKACJA PROJEKTU Zastosowanie metodyki MBD daje możliwość ciągłej weryfikacji projektu we wszystkich jego fazach. Dostępne są narzędzia sprawdzające kompatybilność zbudowanego modelu z dokumentacją zawierającą wymagania.

Podobnie można przeprowadzać weryfikację zgodności wygenerowanego kodu z modelem, z którego kod pochodzi. Powstały w projekcie kod można również poddać analizie statycznej oraz przetestować pod względem błędów czasu wykonania (z wykorzystaniem produktów z rodziny Polyspace).

Dokumentowanie prac projektowych usprawniają narzędzia automatycznej generacji dokumentacji (MATLAB i Simulink Report Generator). Funkcje te znacznie ułatwiają sprawdzenie poprawności projektu i przeprowadzenie procesu certyfikacji produktu. Dla wsparcia procesu certyfikacji dostępny jest IEC Certification Kit, który zawiera dokumentację, certyfikaty i szablony, pomocne w procesie certyfikacji, zgodnie z wymaganiami norm ISO 26262, IEC 61508, EN 50128 oraz IEC 62304.

ZASTOSOWANIE Wiele firm produkujących sprzęt oraz instytucji badawczych i jednostek naukowych, zajmujących się automatyką przemysłową, zdecydowało się na wykorzystanie narzędzi środowiska MATLAB i Simulink. Wśród nich można wymienić: • Festo – zaprojektowanie i implementacja systemu sterowania pneumatycznym ramieniem robota.

Narzędzia z rodziny MATLAB i Simulink posłużyły do modelowania, sy-

mulacji, optymalizacji oraz generacji kodu. Istotną zaletą zastosowania MBD było osiągnięcie zautomatyzowanej, pełnej implementacji rozwiązania na sterowniku PLC. • ATB Technologies – opracowanie oprogramowania sterującego, które maksymalizuje wydajność silnika synchronicznego. Przeprowadzono symulację oraz wykorzystano automatyczną generację kodu do implementacji rozwiązania na procesorze TI C2000. Użycie MBD pozwoliło na skrócenie czasu realizacji projektu o połowę.

• Centre for Concepts in Mechatronics – wykonanie systemu sterowania, który pozwolił na zwiększenie rozdzielczości obrazu uzyskiwanego przez drukarki przemysłowe. Narzędzia środowisk MATLAB i Simulink wykorzystano do realizacji projektu oraz implementacji rozwiązania.

Pozwoliło to na zrobienie kolejnych iteracji projektu w bardzo krótkim czasie, a także uzyskanie rozwiązania niezależnego od platformy sprzętowej.

Więcej przykładów użycia oprogramowania MATLAB i Simulink można znaleźć na stronie producenta, pod adresem www.mathworks.com/company/user_stories/.

OPROGRAMOWANIE NAUKOWO-TECHNICZNE ul. Oboźna 11 30-011 Kraków tel. 12 630 49 50 e-mail: info@ont.com.pl www.ont.com.pl

AUTOMATYKA

Fot. ONT

Automatyczna generacja kodu to jedna z najważniejszych zalet oprogramowania MATLAB i Simulink

AUTOMATYCZNIE

NAJLEPSI ZESKANUJ

KOD

I

ODBIERZ

P R E N U M E R AT Ę

ZA

ZŁOTÓWKĘ

RYNEK

LINIA DO OBCINANIA FILTRÓW PAPIEROSOWYCH KarT sp. z o.o. jest doświadczonym i cenionym w branży producentem maszyn i urządzeń technologicznych. Oferuje także usługi narzędziowe oraz precyzyjną obróbkę skrawaniem metali i tworzyw.

Firma zapewnia kompleksową obsługę klienta, począwszy od projektu, a skończywszy na gotowym urządzeniu, jego montażu oraz serwisie gwarancyjnym i pogwarancyjnym.

tii produkcyjnych, które nie przeszły wewnątrzzakładowej kontroli jakości.

Proces ten do tej pory odbywał się ręcznie, co wymagało nieakceptowalnego nakładu siły roboczej oraz czasu.

Wykorzystanie linii do obcinania filtrów papierosowych w ciągu produkcyjnym pozwoliło naszemu klientowi na znaczne zwiększenie efektywności w procesie odzyskiwania tytoniu oraz redukcję kosztów całej produkcji.

Urządzenie zostało w całości wyprodukowane i uruchomione przez firmę KarT sp. z o.o., włączając w to projekt konstrukcji mechanicznej i instalacji elektrycznej, opracowanie koncepcji sterowania oraz wykonanie maszyny, a także jej montaż i uruchomienie u klienta.

Fot. KarT spółka z o.o.

Paweł Murawski

P

rzez ponad 30 lat obecności na rynku firma KarT sp. z o.o. wyspecjalizowała się w projektowaniu i wykonywaniu kompletnych linii produkcyjnych, automatów montażowo–testujących, stanowisk kontrolnych oraz maszyn i urządzeń specjalnego przeznaczenia, m.in. dla przemysłu spożywczego, motoryzacyjnego, tytoniowego oraz producentów sprzętu AGD. Przykładem projektu zrealizowanego przez KarT sp. z o.o. jest linia do obcinania filtrów papierosowych wykonana na zamówienie zakładu działającego w przemyśle tytoniowym.

Celem zaprojektowania i wykonania linii była automatyzacja procesu odzyskiwania tytoniu z wadliwych par-

130

P R O M O C J A

AUTOMATYKA

RYNEK DZIAŁANIE LINII Linia do obcinania filtrów papierosowych składa się z szeregu urządzeń łączących się w jeden ciąg. Realizowanym procesem jest odzyskanie tytoniu z paczek papierosów poprzez przecięcie paczki z papierosami w miejscu styku tytoniu z filtrem, a następnie na oddzieleniu części z filtrami od części z tytoniem, wytrząśnięciu zawartości z opakowań na transporter i posegregowaniu w trzech oddzielnych pojemnikach tytoniu, filtrów i opakowań. Odzyskany tytoń w bibułkach przekazywany jest do dalszej obróbki w zakładzie.

BUDOWA W skład linii do obcinania filtrów wchodzą: • popychacz paczek z systemem wizyjnym, • transporter taśmowy, • pionowa piła taśmowa, • przewrotka, • przenośnik wibracyjny, • przenośnik taśmowy, • przesiewacz końcowy.

Maszyna wykonana jest jako konstrukcja modułowa. Poszczególne moduły są zbudowane na stalowych ramach nośnych z osłonami uchylnymi części roboczych. Maszyna wyposażona jest w instalację elektryczną zasilaną z sieci trójfazowej 400 V AC oraz w instalację pneumatyczną zasilaną sprężonym powietrzem o ciśnieniu 6 bar. Linia ma jeden zintegrowany układ sterowania oparty na komponentach firmy Omron.

Fot. KarT spółka z o.o.

OBSŁUGA I FUNKCJE MASZYNY Obsługa linii sprowadza się do załadowania kasety wypełnionej paczkami ułożonymi w rzędach. Cały rząd paczek przepychany jest cyklicznie do strefy roboczej za pomocą popychacza.

Kluczowym elementem jest sprawdzenie, czy wszystkie paczki ułożone są w taki sam sposób, tzn. zorientowane filtrami w tą samą stronę, aby zapobiec dostaniu się filtrów do końcowego pojemnika z tytoniem. Układ sprawdzający orientację paczki został zrealizowany z użyciem dwóch czujników wizyjnych FQ2 firmy Omron. Wy3/2015

krycie niepoprawnie ułożonej paczki w ciągu powoduje zatrzymanie pracy popychacza i wypchnięcie jej za pomocą ruchomego trzpienia napędzanego liniowym siłownikiem pneumatycznym. Po usunięciu wadliwie zorientowanej paczki popychacz kontynuuje pracę, przepychając dalej cały rząd do strefy buforowej, skąd trafiają one do przenośnika taśmowego. Ten natomiast jednostajnym ruchem podaje produkt do komory cięcia. Tam paczki przecinane są na pionowej pile taśmowej. Część przeciętej paczki z filtrami przepychana jest dalej do odpowiedniego pojemnika na odpady. Część z tytoniem przewracana jest otworem do dołu, a jej zawartość zostaje wytrząśnięta z opakowań w przenośniku wibracyjnym na przenośnik taśmowy.

Tytoń w bibułkach transportowany jest do zbiornika i przeznaczany do dalszej obróbki w zakładzie, a puste opakowania trafiają do kolejnego zbiornika jako odpad.

STEROWANIE Układ sterowania został zrealizowany na sterowniku PLC CP1L-EM30DT1-D przy współpracy z siedmiocalowym panelem HMI NB7W-TW01B firmy Omron. Komunikacja pomiędzy sterownikiem, panelem HMI oraz czujnikami wizyjnymi FQ2 odbywa się po sieci Ethernet z wykorzystaniem protokołu TCP/IP, co zapewnia odpowiednią prędkość i niezawodność przesyłu danych oraz odporność na zakłócenia EMI i RFI.

DUŻE MOŻLIWOŚCI Urządzenie jest uniwersalne, przystosowane do pracy z różnymi typami i rozmiarami paczek. Dostosowanie maszyny do pracy z inną paczką odbywa się przez wyregulowanie ruchomych band i wybranie odpowiedniego wzorca dla systemu wizyjnego. Wybór odpowiedniego wzorca dokonywany jest przez panel HMI, w którym zapisano bazę danych wzorców zaprogramowanych w czujnikach FQ2 wraz ze zdjęciami każdej paczki. Zastosowanie dwóch czujników wizyjnych FQ2 zapewnia możliwość zapisania w sumie 24 wzorców paczek oraz robienie zdjęć z dwóch różnych kątów, pod różnym

oświetleniem i z różnym ustawieniem filtrów – w zależności od potrzeb dla danej paczki.

Oprogramowanie panelu HMI pozwala na zmianę wzorca paczki w systemie wizyjnym oraz wgląd w komunikaty alarmowe informujące operatora o nieprawidłowościach w pracy maszyny, uszkodzeniach czujników, przekroczeniu zaprogramowanych limitów itp. Panel umożliwia również sterowanie siłownikami pneumatycznymi i napędami w trybie ręcznym, co znacznie ułatwia kalibrację maszyny i obsługę serwisową. Dostępny jest także podgląd wejść i wyjść cyfrowych w sterowniku PLC. Rejestrowane dane zapisywane są na zewnętrznej pamięci USB i mogą być wykorzystane do sporządzania raportów zmianowych oraz wykonywania analiz produkcyjnych i serwisowych. Dostęp do poszczególnych funkcji panelu HMI regulowany jest strefami dostępu zabezpieczonymi hasłem, co pozwala na wyeliminowanie nieautoryzowanych zmian w ustawieniach linii.

BEZPIECZEŃSTWO W celu ochrony zdrowia i życia operatorów wykorzystano zespół przekaźników bezpieczeństwa G9SA, zintegrowanych w jeden system bez131

RYNEK

132

i otwarciu osłon wszystkie napędy mają odcinane zasilanie elektryczne zgodnie z wymaganiami trzeciej kategorii bezpieczeństwa według wymagań normy PN-EN ISO 13849-1:2008.

Przenośnik wibracyjny oraz przesiewacz końcowy napędzane są silnikami indukcyjnymi wibracyjnymi zasilanymi z falowników V1000 firmy Yaskawa. Zastosowanie przemienników częstotliwości do sterowania pracą silników zapewnia elastyczność w dostosowaniu parametrów pracy silników, pozwala na proste sterowanie prędkością obrotową, kontrolę nad momentem oraz ustawienie czasów rozpędzania i zwalniania. Okazało się to kluczowym parametrem dla zapewnienia prawidłowej pracy przenośników. Wszystkie napędy wyposażone są przez producenta w wejścia bezpieczeństwa. To znacznie ułatwia zaprojektowanie i wykonanie obwodów bezpieczeństwa dla maszyny – eliminuje konieczność odcinania zasilania od falowników, co przy częstym zadziałaniu może prowadzić do skrócenia ich żywotności lub uszkodzenia.

Zarówno popychacz paczek, jak i transporter taśmowy napędzane są serwosilnikiem R88M zasilanym z napędu Accurax G5 firmy Omron, ze sterowaniem impulsowym i sprzężeniem zwrotnym opartym na enkoderze inkrementalnym. Serwonapędy te charakteryzują się niewielkimi rozmiarami, co minimalizuje ilość miejsca potrzebnego w skrzynce sterowniczej oraz miejsca w maszynie, wymaganego na instalację silnika.

KORZYŚCI Z KOMPONENTÓW FIRMY OMRON Rozwiązania firmy Omron zapewniają spełnienie wymagań Dyrektywy Maszynowej w zakresie bezpieczeństwa obsługi i serwisu urządzenia.

Wszystkie elementy związane z bezpieczeństwem mają w dołączonych dokumentacjach niezbędne dane niezawodnościowe (wymagane do przeprowadzenia powykonawczej weryfikacji zabezpieczeń), certyfikaty zgodności i informacje o nadaniu europejskiego oznaczenia CE. Łatwość komunikacji, niewielkie rozmiary, przejrzysta i czytelna dokumentacja urządzeń automatyki oraz rozbudowana pomoc techniczna firmy Omron pozwala na proste i sprawne zaprojektowanie oraz uruchomienie układu sterowania maszyn – zarówno prostych urządzeń technologicznych projektowanych i wykonywanych przez KarT sp. z o.o., jak aparaty montażowo-testujące dla przemysłu przetwórstwa tworzyw sztucznych, jak i bardziej skomplikowanych aplikacji znajdujących zastosowanie w różnych gałęziach przemysłu. mgr inż. Paweł Murawski Konstruktor automatyk KarT spółka z o.o. ul. gen. Wł. Andersa 40d 15-113 Białystok tel. 85 743 30 64, fax 85 743 75 87 e-mail: bok@kart.com.pl www.kart.com.pl

AUTOMATYKA

Fot. KarT spółka z o.o.

pieczeństwa dla całej maszyny. Realizowane są funkcje bezpieczeństwa zaprojektowane zgodnie z wymaganiami normatywnymi na podstawie wykonanej oceny ryzyka. Należą do nich m.in. wyłączenie awaryjne, ryglowanie osłon uchylnych w czasie pracy i kontrola załączania napędów. Całość wykonana jest w trzeciej kategorii bezpieczeństwa, zgodnie z wymaganiami normy PN-EN ISO 13849-1:2008.

Wyłączenie awaryjne realizowane jest za pomocą wyłączników awaryjnych grzybkowych, rozmieszczonych na maszynie w sposób zapewniający łatwy dostęp dla operatora i podłączonych szeregowo do przekaźnika bezpieczeństwa G9SA. Ryglowanie osłon zrealizowano za pomocą elementów firmy Omron: wyłączników drzwiowych z zamkiem D4GL-4CFA-A oraz bezstykowych wyłączników drzwiowych F3S-TGR-NLPC we współpracy z przekaźnikami bezpieczeństwa G9SA. Otwarcie osłony jest możliwe jedynie przy wszystkich napędach pozostających w stanie spoczynku, co minimalizuje prawdopodobieństwo wystąpienia wypadku w czasie obsługiwania maszyny, redukując poziom występującego ryzyka do poziomu akceptowalnego w myśl wymagań wcześniej wymienionej normy.

Układ napędowy piły wyposażony jest w certyfikowany moduł kontroli bezruchu do monitorowania obrotów poprzez pomiar siły elektromagnetycznej na uzwojeniach silnika, co zapewnia niezawodność wykonania funkcji bezpieczeństwa. Po odryglowaniu

RYNEK

Fot. SEW-Eurodrive

PROGRAM SERWISOWY REWITALIZACJA MOTOREDUKTORÓW I PRZEKŁADNI SEW Żyjemy w świecie automatyzacji procesów wytwórczych, niewyobrażalnych wcześniej wydajności i wciąż rosnących zdolności produkcyjnych. Program SEW odNOWA pomaga w modernizacji techniki napędowej w fabrykach, dbając o środowisko, a jednocześnie minimalizując koszty.

Stanisław Nawracaj

T

eoretycznie odnawianie używanych urządzeń to działanie na przekór współczesnemu schematowi powstawania produktów.

Istnieją jednak przynajmniej trzy powody, które pokazują, jak bardzo ważne jest odnawianie istniejących maszyn, zamiast wymieniania ich na nowe.

134

TRZY POWODY

NA CZYM TO POLEGA?

Powód pierwszy to surowce – nie przybywa ich, lecz ubywa. Są coraz trudniej pozyskiwane, coraz droższe i często wykorzystywane przez dostawców do uzależniania od siebie swoich klientów. Trzeba zacząć je szanować.

Powód drugi to ekologia – popularny temat. Pozyskiwanie surowców oraz ich obróbka, w celu uzyskania materiałów do produkcji dóbr, nie wpływają korzystnie na środowisko naturalne.

Stąd „motywatory” w postaci restrykcji unijnych i światowych organizacji odnośnie emisji CO2.

Powód trzeci to zwykła logika, oparta na zasadach biznesowych.

W przypadku solidnych motoreduktorów czy przekładni SEW-Eurodrive nawet wieloletnie cykle eksploatacyjne nie powodują jednoczesnego zużycia wszystkich podzespołów, łącznie z obudowami.

W programie serwisowym SEW odNOWA oferujemy przywracanie wszystkich funkcji napędom, które zawierają sprawne podzespoły i spełniają kryteria regulaminu programu. To nie forma recyklingu czy remontu z użyciem jakiejkolwiek obróbki materiałowej, zmieniającej którekolwiek wymiary.

Nie prowadzimy rozwiercania gniazd łożyskowych ani szlifowania wałów na inne średnice. Wysłużone napędy są rozmontowywane, a wszystkie podzespoły zostają zweryfikowane w serwisie fabrycznym SEW-Eurodrive.

Wyselekcjonowane podzespoły każdego napędu, które wciąż zachowują całkowitą przydatność, są uzupełniane o podzespoły fabrycznie nowe i na bazie tych komponentów odbudowywany jest motoreduktor czy przekładnia, co wykonywane jest na regularnej linii produkcyjnej SEW-Eurodrive w Łodzi.

P R O M O C J A

AUTOMATYKA

RYNEK

DZISIEJSZE PRODUKTY TO SUROWCE JUTRA Program serwisowy SEW odNOWA jest rozwiązaniem, które realizuje jednocześnie dwa priorytety: ekonomiczny oraz ekologiczny. Odnowa wysłużonych jednostek napędowych pozwala na ponowne wykorzystanie istniejących zasobów, bez konieczności skazywania sprawnych podzespołów na poprodukcyjną śmierć.

Szczegółowe informacje dotyczące programu serwisowego SEW odNOWA są dostępne pod adresem www.sew-odnowa.pl.

Certyfikat SEW EKO2 gwarantuje, że usługi serwisowe w programie SEW odNOWA zostały zrealizowane w sposób ekonomiczny i ekologiczny, ponownie wykorzystując sprawne podzespoły. Pełna oferta usług serwisowych firmy SEW-Eurodrive jest dostępna pod adresem: www.sew-serwis.pl

Fot. SEW-Eurodrive

EKO2 = EKOnomicznie i EKOlogicznie – ponowne wykorzystanie zasobów.

Korzystnie – ekonomiczniej od zakupu nowego produktu.

Szybko – serwis SEW odNOWA realizujemy priorytetowo.

Klientowi, który powierza nam naprawę wysłużonej jednostki, oferujemy po rewitalizacji napęd składający się w dużej części z jego pierwotnych podzespołów, wzbogaconych o elementy całkowicie nowe. Co ważne, produkt wydawany jest z pełną gwarancją

na całość, a nie tylko na wymienione podzespoły!

PODSUMOWANIE Rozsądna kalkulacja kosztów, szybsze terminy realizacji niż w przypadku nowych jednostek, wzgląd na kwestię

surowców w przyszłości oraz aspekt ekologiczny to argumenty przemawiające za programem SEW-Eurodrive.

Aby zachować dostępne na Ziemi zasoby jak najdłużej, traktujmy dzisiejsze produkty jako surowce jutra. SEW odNOWA to projekt „EKO2”: ekonomiczny dla klientów i SEW-Eurodrive oraz ekologiczny dla naszego wspólnego środowiska. Zachęcamy do wzięcia udziału w tym przedsięwzięciu i zapewniamy, że wszyscy interesariusze odniosą korzyści.

Stanisław Nawracaj dyrektor ds. techniczno-handlowych

SEW-EURODRIVE POLSKA Sp. z o.o. ul. Techniczna 5 92-518 Łódź tel. 42 293 00 00 fax 42 293 00 49 www.sew-eurodrive.pl e-mail: sew@sew-eurodrive.pl

R E K L A M A

3/2015

135

RYNEK

SIBA

– NASZE ZABEZPIECZENIE, TWOJA KORZYŚĆ BEZPIECZNIKI TOPIKOWE „Nasze zabezpieczenie, twoja korzyść” to idea przyświecająca firmie SIBA, od ponad 60 lat specjalizującej się w produkcji bezpieczników topikowych.

SIBA jest jednym z najwszechstronniejszych i zarazem największych europejskich producentów tych wyrobów.

Wytwarza bezpieczniki wysokonapięciowe, niskonapięciowe, miniaturowe, subminiaturowe, a od niedawna oferuje również bezpieczniki polimerowe PTC. W katalogach firmy wymienionych jest ponad 8,5 tys. rodzajów wkładek topikowych, podstaw bezpiecznikowych i elementów uzupełniających.

S

136

powodującego ich uszkodzenie. Wyzwalacze termiczne stosowane przez firmę SIBA działają niezależnie od tego, czy przyczyną nadmiernego wzrostu temperatury jest uszkodzenie wkładki topikowej, spowodowane np. wyładowaniem atmosferycznym, czy wzrost temperatury wewnątrz rozdzielnicy, spowodowany innymi przyczynami niż problemami z wkładką topikową.

P R O M O C J A

WKŁADKI TOPIKOWE We wkładkach topikowych niskonapięciowych o stykach nożowych (gG i aM) firma SIBA stosuje zintegrowany, podwójny system wskaźnika zadziałania, co ułatwia obsłudze zlokalizowanie wkładek, które zadziałały. Wkładki topikowe o stykach nożowych są produkowane na napięcia znamionowe 400 V, 500 V i 690 V prądu przemienneAUTOMATYKA

Fot. SIBA

iedziba firmy SIBA znajduje się w Lünen, w niemieckim Zagłębiu Ruhry. Firma ma przedstawicielstwa handlowe na czterech kontynentach. W dziedzinie bezpieczników wysokonapięciowych SIBA jest liderem rynku europejskiego. Była jedną z pierwszych firm, które we wkładkach wysokonapięciowych wprowadziły wyzwalacze termiczne, wbudowane w system wybijaka. Była to odpowiedź firmy na wyniki badań rozdzielnic z zestawami rozłączników wysokonapięciowych z bezpiecznikami. W badaniach tych stwierdzono, że przy niewielkich prądach przeciążeniowych może dochodzić do niedopuszczalnego przegrzewania się elementów izolacyjnych zestawów i rozdzielnic,

RYNEK go, w wykonaniu standardowym z metalowymi pokrywami oraz z pokrywami z materiału izolacyjnego, z izolowanymi zaczepami do chwytaka wkładki topikowej. W ofercie firmy SIBA znajdują się również wkładki topikowe o charakterystyce gTr, specjalnie dostosowanej do zabezpieczania transformatorów energetycznych. Wkładki te nie są oznaczane prądem znamionowym, lecz mocą transformatora, do którego są przeznaczone zabezpieczania.

ZABEZPIECZANIE PÓŁPRZEWODNIKÓW Szczególną uwagę SIBA przywiązuje do bezpieczników do zabezpieczania półprzewodników. Ta produkcja wymaga szczególnej precyzji wykonania topików do szeregu typoodmian bezpieczników, różniących się kształtami korpusów i elementów stykowych, napięciami znamionowymi, zakresem wyłączania i kategorią użytkowania. Poza bezpiecznikami o charakterystyce aR, o niepełnej zdolności wyłączania oraz gR, o pełnej zdolności wyłączania, SIBA produkuje również bezpieczniki o charakterystyce gS (początkowo wprowadzone z oznaczeniem gRL), zabezpieczające nie tylko elementy półprzewodnikowe, ale również przewody w zabezpieczanym obwodzie.

Osobną grupą są bezpieczniki prądu stałego do zabezpieczania półprzewodników. Bezpieczniki te przeznaczone są do stosowania m.in. w przekształtnikach częstotliwości i zasilaczach UPS. Do najnowszych produktów w tej grupie zaliczają się bezpieczniki do zabezpieczania baterii słonecznych. Są to bezpieczniki na znamionowe napięcie stałe 900 V i prądy znamionowe od 0,5 A do 400 A.

PRZEDE WSZYSTKIM JAKOŚĆ SIBA przywiązuje dużą wagę do jakości wytwarzanych produktów. Firma ma wdrożony kompleksowy system jakości – kontrolowane są dostarczane do produkcji materiały i gotowe bezpieczniki. Przykładowo w przypadku bezpieczników wysokonapięciowych sprawdzana jest rezystancja i szczelność każdej wyprodukowanej wkładki topikowej. Własny dział badawczo-rozwojowy umożliwia szybką reakcję na pojawiające się nowe potrzeby użytkowników. W krótkim czasie opracowuje nowe konstrukcje bezpieczników, spełniających rosnące oczekiwania klientów.

SIBA produkuje wiele nietypowych bezpieczników, przeznaczonych dla specyficznych grup odbiorców, np. dla górnictwa, kolejnictwa czy przemysłu okrętowego, gdzie niekorzystne warunki środowiskowe wymuszają konieczność stosowania specjalnych bezpieczników.

Od 1999 r. oddziałem firmy SIBA w Polsce jest SIBA Polska Sp. z o.o. (www.sibafuses.pl). Więcej informacji o firmie można znaleźć pod adresem www.siba-fuses.com.

SIBA POLSKA Sp. z o.o. ul. Grzybowa 5G, Dąbrowa Leśna 05-092 Łomianki tel. 22 832 14 77, fax 22 833 91 18 e-mail: siba@sibafuses.pl www.siba-bezpieczniki.pl

R E K L A M A

BEZPIECZNIKI MINIATUROWE SIBA produkuje także bezpieczniki miniaturowe, począwszy od tradycyjnych, w korpusach szklanych lub ceramicznych, o średnicy 5 mm i długości 20 mm, poprzez subminiaturowe, przeznaczone do montażu przewlekanego na płytkach drukowanych, aż po bezpieczniki SMD, przeznaczone do montażu powierzchniowego. Bezpieczniki miniaturowe mogą mieć różne charakterystyki czasowo-prądowe: bardzo szybką (FF), szybką (F), średniozwłoczną (M), zwłoczną (T) i bardzo zwłoczną (TT) oraz różne zdolności wyłączania. Małe wynoszą 35 A lub 50 A, a największe aż do wielu kiloamperów, w przypadku wykonań specjalnych. Bezpieczniki miniaturowe firmy SIBA sprzedawane są również pod marką ELU.

Nasze bezpieczniki, gniazda, podstawy bezpiecznikowe to bezpieczeństwo ludzi, maszyn i systemów

Fot. SIBA

BEZPIECZNIKI POLIMEROWE PTC Najnowszą grupą bezpieczników miniaturowych w ofercie firmy SIBA są modele polimerowe PTC, produkowane w dwóch wykonaniach, do montażu przewlekanego i powierzchniowego. Te nietypowe bezpieczniki charakteryzują się tym, że po przekroczeniu określonej temperatury, np. w wyniku przeciążenia, ich rezystancja wzrasta o kilka rzędów wielkości, powodując ograniczenie prądu w zabezpieczanym obwodzie. Po ustąpieniu przyczyny przeciążenia i ostygnięciu bezpiecznika, jego rezystancja wraca do wartości zbliżonej do początkowej. Bezpiecznik może dalej chronić obwód lub urządzenie, bez konieczności wymieniania go na nowy.

3/2015

Z nami pracujesz bezpiecznie SIBA Polska Sp. z o.o.

05-092 Łomianki Dąbrowa Leśna, ul. Grzybowa 5G www.siba-bezpieczniki.pl

tel. 22 832 14 77 faks 22 833 91 18 tel. kom. 601 241 236 e-mail: siba@sibafuses.pl

BEZPIECZNIKI

137

RYNEK

OBUDOWY W branży spożywczej obowiązują szczególne wymagania dotyczące stosowanych komponentów, ponieważ producenci żywności ponoszą odpowiedzialność za jej bezpieczeństwo. Obudowy z tworzywa sztucznego mogą być w tym zakresie bardzo pomocne.

138

Ś

Fot. Conprod

DO PODWYŻSZONYCH WYMAGAŃ HIGIENICZNYCH rodowisko pracy budowanych maszyn przemysłowych bywa bardzo zróżnicowane. W związku z tym często klient ma możliwość indywidualnego doboru komponentów użytych w danym projekcie. Firma ILME od wielu lat ma w swojej ofercie 14 różnych obudów z tworzywa sztucznego. Tak szeroki wybór jest podyktowany względami czysto handlowymi, różnorodnymi parametrami technicznymi wkładów z różnymi technikami podłączenia lub właśnie różniącymi się warunkami zabudowy obudów.

T-Type są odporne na korozję, izolowane i znacznie lżejsze niż modele metalowe. W wielu zastosowaniach, jak np. w instalacjach morskich, zalety są oczywiste. Ponieważ obudowy te wykazują wysoką wytrzymałość mechaniczną i odporność chemiczną, a budową odpowiadają dotychczasowym rozwiązaniom metalowym, mogą je łatwo zastąpić.

Na zeszłorocznych targach SPS IPC Drives firma ILME zaprezentowała nowe, specjalne wydanie w tej serii, które odpowiada wymogom branży spożywczej.

T-TYPE W BRANŻY SPOŻYWCZEJ

WYMAGANIA HIGIENICZNE

Firma ILME już przed wieloma laty, jako pierwszy producent, wprowadziła na rynek alternatywę dla ciężkiego metalowego złącza. Zaproponowała serię obudów z tworzywa sztucznego pod nazwą T-Type. Przyczyną powstania nowych rozwiązań były różne zalety techniczne tworzywa względem odlewu aluminiowego. Obudowy

Producenci żywności ponoszą odpowiedzialność za bezpieczeństwo swoich produktów. Aby produkcja odbywała się w odpowiednich warunkach, producenci maszyn muszą przestrzegać wymagań norm PN-EN 1672-2.

Oznacza to także, że istnieją liczne obostrzenia w odniesieniu do stosowanych złączy.

P R O M O C J A

AUTOMATYKA

Fot. Conprod

RYNEK Materiał, z którego są zbudowane, musi spełniać specjalne warunki, jeżeli złącza mają kontakt z żywnością. Musi być także odporny na stosowane środki czystości i dezynfekcji. Złącze musi być łatwe do utrzymania w czystości, jeżeli potencjalnie może mieć kontakt z żywnością. Chodzi tu zarówno o wymagania dotyczące powierzchni, jak również o odporność na konieczne czyszczenie ciśnieniowe. Części, które w wyniku uszkodzenia mogą się zgubić, takie jak uszczelki czy rygle zamykające, muszą być pomalowane na kolor niebieski, tak aby można je było łatwo odnaleźć w masie produktowej.

− obszar bez kontaktu z żywnością: nie występuje tu możliwość kontaktu złącza z żywnością, w związku z tym nie istnieją obostrzenia dotyczące zastosowanych komponentów; − obszar napełniania: komponenty mogą wejść w kontakt z żywnością, ale żywność ta nie wraca już do produkcji; w tym przypadku szczególnie ważne jest, aby komponenty były odporne na środki czystości; − obszar kontaktu z żywnością: w tym miejscu zastosowania komponenty mają kontakt z żywnością, która wraca do produkcji.

TRZY STREFY PRACY

T-TYPE HYGIENIC

Nowe obudowy ILME spełniają wszystkie powyższe obostrzenia. Ich zastosowanie ułatwia więc pracę już na etapie planowania oraz konstruowania maszyn. Niemniej równie ważny jest sensowny wybór miejsca wbudowania złącza. Wyróżnia się tu trzy strefy:

Obudowy typu T Hygienic są odpowiednie do zastosowania w tzw. obszarze napełniania. Obudowy te spełniają także większość obostrzeń zakresu obszaru kontaktu z żywnością, jednak złącza są w tym obszarze niezwykle rzadko stosowane. Nowe, specjali-

styczne komponenty są więc interesującym rozwiązaniem dla producentów maszyn do produkcji żywności. Spełniają one bowiem wszelkie stawiane wymagania oraz – w porównaniu z rozwiązaniami ze stali szlachetnej – są bardzo korzystne kosztowo.

Złącza te występują w dwóch wykonaniach: w wersji H i wersji C. Różnią się one rodzajami zastosowanych uszczelnień, HNBR oraz silikonu.

Wersja C, dzięki rodzajowi zastosowanego silikonu, ma poszerzony zakres temperatury, w której może być zastosowana: od –50 °C do +70 °C. Materiał źródłowy pochodzi z firmy ILME

CONPROD ul. Tymiankowa 22, 55-080 Krzeptów tel. 880 583 378 e-mail: biuro@conprod.pl www.conprod.pl

R E K L A M A

3/2015

139

WYDARZENIA

ROBOTYKA MEDYCZNA Międzynarodowa Konferencja Roboty Medyczne, która odbyła się pod koniec ubiegłego roku w Zabrzu, miała jednocześnie wymiar naukowy i praktyczny. Wśród zaprezentowanych przykładów znalazły się komputerowe wspomaganie operacji twarzoczaszki i robotyka w implantologii stomatologicznej.

Zbigniew Nawrat

P

rojektanci, konstruktorzy, naukowcy i użytkownicy związani z robotyką medyczną już po raz 12., spotkali się w Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii w Zabrzu, na dorocznej konferencji poświęconej

140

robotyce. Pierwsza część konferencji, która odbyła się w dniach 12–13 grudnia 2014 r., miała charakter naukowy, a zainaugurowały ją dwa wykłady. W trakcie pierwszego prof.

Romuald Będziński z Zakładu Inżynierii Biomedycznej Uniwersytetu Zielonogórskiego przybliżył uczestnikom znaczenie wspomagania komputerowego operacji, na przykładzie skomplikowanej 21-godzinnej operacji resekcyjno-rekonstrukcyjnej twarzoczaszki u 21-letniej pacjentki. Profesor zaprezentował również przebieg i efekty prac nad konstrukcją biomechanicznej protezy ręki SuperHand, której jest współtwórcą. Drugi wykład inauguracyjny konferencji poprowadzili doc. Tadeusz Morawiec ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego i dr Patryk Kownacki, którzy wprowadzili słuchaczy w tematykę do tej pory

nieobecną na konferencji – robotykę w implantologii stomatologicznej.

Konferencja przybliżyła również nowości związane z projektem polskiego robota chirurgicznego Robin Heart oraz wieloma innymi, zarówno rodzimymi, jak i zagranicznymi.

Pokazany po raz pierwszy prototyp lekkiego robota toru wizyjnego do szerokiego zastosowania klinicznego, Robin Heart PortVisionAble, stworzony został zaledwie w pięć miesięcy, w ramach projektu finansowanego przez Fundację oraz Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Robot może być wykorzystany we wszystkich typach operacji endoskopowych.

Znakomita sesja robotyki rehabilitacyjnej pokazała postępy w tej dziedzinie z punktu widzenia przedstawicieli ośrodków w Tuttlingen (Aesculap) – prof. Józef AUTOMATYKA

Fot. Mariusz Jakubowski, FRK

NAJNOWSZE TECHNOLOGIE W SŁUŻBIE ZDROWIA

WYDARZENIA Kozak, Poznaniu – prof. Piotr Sauer i dr Bartłomiej Krysiak oraz Warszawie – dr Krzysztof Mianowski. W ramach pokazów robotów Andrzej Michnik i Michał Bachorz przedstawili wersję robota do rehabilitacji ręki ARM 100, wykonanego przez zabrzański ITAM. Z kolei dr Dorota Marszalik z krakowskiej AGH zaprezentowała prace z zakresu robota neurochirurgicznego.

NOWA INICJATYWA, CZYLI AKADEMIA PROJEKTOWANIA

Fot. Mariusz Jakubowski, FRK

Drugi dzień konferencji, 13 grudnia, miał charakter zamknięty. To nowa inicjatywa pod nazwą Akademia Sztuki Projektowania Robotów Medycznych – Akademia ISMR. Akademia zgromadziła fachowców z wielu dziedzin nauki – od psychologów i socjologów, przez specjalistów wzornictwa przemysłowego, sztuk pięknych (prof. Andrzej Sobaś – znany i uznany nauczyciel akademicki i praktyk wzornictwa przemysłowego z ASP, Katarzyna Sokołowska – pierwsza w historii studentka, która przygotowała pracę magisterską dotyczącą robota chirurgicznego, zdobywczyni licznych nagród z dziedziny wzornictwa), prawa (dr Piotr Daniluk – przewodniczący Polskiego Towarzystwa Medycyny Ubezpieczeniowej, dr Anna Mirek – Associate/Attorney-At-Law CMS Cameron McKenna) i psychologii (dr Patrycja Rudnicka – pracownik naukowy UŚ – psycholog internetu), po przedstawicieli szeroko rozumianego środowiska medycznego.

Akademia ma być podpowiedzią, jak projektować roboty medyczne, by

spełniły oczekiwania społeczne, były użyteczne, funkcjonalne i piękne. Mistrzowie z wymienionych środowisk mówili wszechstronnie o robotach: o ich użyteczności, standardach prawnych, ekonomicznych i filozoficznych towarzyszących robotyce, a także o rozmaitych aspektach wdrażania i stosowania robotów. Najciekawsze artykuły naukowe i raporty członków Akademii Sztuki Projektowania Robotów Medycznych wydane zostaną w kolejnym numerze czasopisma „Medical Robotics Reports”.

W STRONĘ MŁODYCH NAUKOWCÓW Pierwszego dnia konferencji odbyła się także specjalna sesja konkursowa dla młodych naukowców, w której walczyli oni o nagrodę Statuetka Robina i nagrodę publiczności Strzała Robina. Nagrodę publiczności XII Międzynarodowej Konferencji Robotów Medycznych przyznano Patrycji Grabowskiej za pracę pt. „Analiza kinematyczna wybranych struktur urządzeń wykorzystywanych do operacji endoskopowych w obrębie miednicy mniejszej”. Nagrody Statuetka Robina w tym roku nie przyznano.

SPOTKANIA Z TRADYCJAMI Zabrzańskie spotkania mają wieloletnią tradycję. Polski projekt robota chirurgicznego Robin Heart był prowadzony od samego początku w sposób otwarty – nowe idee, osiągnięcia i prototypowe rozwiązania były poddawane publicznej ocenie, a fachowcy z wielu dziedzin technicznych i medycyny byli

zapraszany do dyskusji. Jako Międzynarodowe Stowarzyszenie na rzecz Robotyki Medycznej kierowaliśmy projektem tak, by tworzyć urządzenia wykorzystujące najnowsze technologie, ale przede wszystkim użyteczne i pożądane przez przyszłych użytkowników. Gromadziliśmy wokół grono najlepszych profesjonalistów, ale i hobbystów, a także młodzież poszukującą dla siebie wyzwań. Dojrzewaliśmy wspólnie. Obecnie zabrzańskie konferencje są jedynym miejscem spotkań wszystkich, którym bliska jest idea pomagania działaniem medycznym za pomocą robotów. To przegląd tego, co najlepsze i najnowsze w Polsce i na świecie. W historii naszych spotkań można znaleźć najważniejsze postaci polskiej i światowej inżynierii i medycyny – o robotyce medycznej w kosmosie rozmawialiśmy z Mehranem Anvarim i Mirosławem Hermaszewskim, a o medycynie wojskowej m.in. z Richardem Satawą.

PODSUMOWANIE Organizatorami XII Międzynarodowej Konferencji Roboty Medyczne 2014 było Międzynarodowe Stowarzyszenie na rzecz Robotyki Medycznej (International Society for Medical Robotics) oraz jej gospodarz: Fundacja Rozwoju Kardiochirurgii.

W konferencji uczestniczyło ponad 120 osób, w tym reprezentanci z Warszawy, Krakowa, Poznania, Wrocławia, Rzeszowa, Białegostoku, Lublina, Gliwic, Zabrza oraz Tuttlingen. Już teraz zapraszamy do Zabrza na kolejne grudniowe, jak zwykle inspirujące i ciekawe, spotkania ludzi „zakręconych” na punkcie robotów medycznych! XIII Konferencja Roboty Medyczne 2015 odbędzie się 11 grudnia 2015 r., zaś spotkanie Akademii ISMR kolejnego dnia – 12 grudnia 2015 r.

Zapraszamy też nowych adeptów robotyki medycznej do stowarzyszenia ISMR (www.medicalrobots.eu). Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej Międzynarodowej Konferencji Robotów Medycznych: http://conference.medicalrobots.eu/ dr hab. Zbigniew Nawrat

Dr Krzysztof Lehrich i mgr Łukasz Mucha reprezentujący zespół konstruktorów modelu robota Robin Heart PVA v.0. W skład zespołu twórców z Politechniki Śląskiej i FRK wchodzą ponadto dr Krzysztof Lis, mgr Kamil Rohr i dr hab. Zbigniew Nawrat

3/2015

prezydent Międzynarodowego Stowarzyszenia na rzecz Robotyki Medycznej

141

WYDARZENIA

Konferencję otworzył dr inż. Jan Jabłkowski, dyrektor Przemysłowego Instytutu Automatyki i Pomiarów PIAP

Druk 3D w zastosowaniach przemysłowych był tematem wielu interesujących dyskusji

PRZYSZŁOŚĆ PRZEMYSŁU POD ZNAKIEM 3D

Urszula Chojnacka

142

W

yszukiwanie nowości zawsze było domeną PIAP. Obszarów, w których instytut zaczął specjalizować się jako pierwszy na rynku było wiele, a wśród nich na szczególną uwagę zasługuje konstruowanie robotów mobilnych – dziś 90 proc. tego typu robotów używanych przez wojsko, BOR itp. to roboty produkowane przez PIAP. – Dziś PIAP jest także w gronie tych, którzy wyznaczają trendy w dynamicznie rozwijającej się nowej technologii – druku 3D w zastosowaniach przemysłowych. – Jesteśmy zawsze tam, gdzie dzieje się coś nowego. Najbliższe lata będą stały pod znakiem rozwoju takich dziedzin, jak druk 3D i rosnących możliwości jego zastosowań. Obecnie wciąż jesteśmy w fazie inwestowania w tę technologię, ale druk 3D można już stosować w przemyśle, stąd pomysł powołania do życia ośrodka PIAP design – mówił otwierając konferencję dr inż. Jan Jabłkowski, dyrektor Przemysłowego Instytutu Automatyki i Pomiarów PIAP.

OD PROJEKTU DO FINALNEGO PRODUKTU PIAP design, który jest niezależną częścią Przemysłowego Instytutu Automatyki i Pomiarów PIAP, to miejsce, w którym są kompleksowo realizowane nawet nietypowe zlecenia druku 3D dla przemysłu i innych branż – począwszy od wykonania komputerowego projektu, przez dobranie materiałów i odpowiedniej technologii wytworzenia, po przeprowadzenie niezbędnych testów, a następnie wykonanie finalnego produktu.

Początki druku 3D sięgają połowy lat 80., ale to dopiero ostatnie lata stoją pod znakiem szybkiego jej rozwoju. Rynek oferuje różne możliwości wytwarzania przyrostowego. Na rynku funkcjonują dwa typy drukarek: te tworzone przez znawców i jednocześnie pasjonatów tej technologii oraz te oferowane przez profesjonalnych producentów.

W pierwszym przypadku istnieje większe ryzyko, że uzyskane z takich drukaAUTOMATYKA

Fot. P. Wojda (PIAP)

Perspektywy, możliwości i wyzwania związane z wytwarzaniem przyrostowym – to tylko niektóre tematy poruszone na zorganizowanej przez PIAP design konferencji „Drukowanie 3D – nowy kierunek w polskim przemyśle”, która odbyła się w połowie stycznia w Przemysłowym Instytucie Automatyki i Pomiarów PIAP.

WYDARZENIA rek produkty mogą wykazywać pewne defekty, co oznacza, że nie może być mowy o wykorzystywaniu takich drukarek w przemyśle. Druga grupa spełnia wymagania zastosowań przemysłowych, ale oznacza większe koszty. – Profesjonalny druk 3D zawsze będzie bardziej skomplikowany i droższy, nawet kilkunastokrotnie – wyjaśniał Maciej Cader, ekspert PIAP design prowadzący konferencję.

Na druk 3D składa się kilka faz – od przygotowania modelu i estymację, przez przygotowanie procesu, po sam jego przebieg i obróbkę wykończeniową. Wiele mających znaczenie dla przemysłu zależności powstaje na etapie eksportu modelu CAD do pliku STL, toteż przygotowanie geometrii i procesu mają ogromne znaczenie w przypadku wytwarzania przyrostowego na potrzeby zastosowań przemysłowych. Bardzo dużą rolę w tym przypadku odgrywa również obróbka wykończeniowa.

są dystrybuowane w Polsce przez firmę PROSOLUTIONS Majewscy sp.j. technologie FDM i PolyJet firmy Stratasys Ltd., stosowane w lotnictwie, architekturze, motoryzacji, produktach konsumenckich, zbrojeniu, edukacji, stomatologii i medycynie. – To, na czym skupia się firma Stratasys, to między innymi różnorodność – jesteśmy w stanie odpowiedzieć na większość potrzeb płynących z rynku – mówił na konferencji Krzysztof Brodzik z firmy PROSOLUTIONS Majewscy sp.j. Technologię FDM wykorzystuje m.in. NASA do produkcji części do pojazdów i podzespołów kosmicznych.

Z kolei technologia PolyJet, ze względu na możliwość bardzo dokładnego odwzorowywania szczegółów, jest wykorzystywana w architekturze, usprawniając proces projektowania i wizualizacji obiektów architektonicznych.

OBIECUJĄCE PERSPEKTYWY Wiele emocji budziła kwestia najbliższej przyszłości wytwarzania przyrostowego.

Zdaniem jednych w najbliższych latach czeka nas boom, zdaniem innych będzie to raczej systematyczny, ale niezbyt szybki rozwój. Profesor Grzegorz Budzik z Politechniki Rzeszowskiej wśród głównych kierunków rozwoju metod wytwarzania przyrostowego wymienił rozwój nowych materiałów, podwyższanie parametrów wytrzymałościowych oraz podwyższanie dokładności wykonania. Pole do popisu jest nadal duże – przykładowo dokładność wykonania do 1/10 milimetra to w przypadku budowy maszyn parametry często dyskwalifikujące wyrób.

Urszula Chojnacka AUTOMATYKA

Fot. P. Wojda (PIAP)

KATALIZATOR INNOWACJI Jak podkreślał prowadzący konferencję, druk 3D łamie pewne standardy i jest katalizatorem innowacji, a granice rozwoju wyznacza wiedza i wyobraźnia inżynierów. Są jednak także pewne obiektywne ograniczenia – przykładowo technologia SLA pozwala uzyskać piękne wydruki, ale ich wadą jest ciężar i kruchość. W przypadku niektórych technologii trzeba też liczyć się z wyższymi kosztami niż przy stosowaniu innych. Są takie, w których cena kilograma materiału wsadowego zaczyna się już od 30 zł i nie przekracza 1500 zł, są jednak i takie, w których ten koszt jest znacznie wyższy. Tak naprawdę trudno jest znaleźć technologię zupełnie pozbawioną wad, toteż różne z nich są stosowane w różnych branżach i w różnych produktach, w zależności od tego, na co musi być położony największy nacisk. Wciąż też trwają prace nad nowymi materiałami pozwalającymi na druk 3D. Jak zauważył jeden z gości konferencji, miesięcznie na rynku potrafi pojawić się nawet 10 nowych materiałów – część z nich po testach jest dopuszczana do produkcji, część jest po nich odrzucana.

Przykładem, jak szerokie zastosowanie mogą znaleźć niektóre rozwiązania, 3/2015

Wydruki 3D budziły duże zainteresowanie uczestników wydarzenia

Granice rozwoju druku 3D wyznacza wiedza i wyobraźnia inżynierów

143

WYDARZENIA

Prezentacja targów Hannover Messe 2015 przez dr. Jochena Kocklera, Deutsche Messe AG, Hannover

Światowa premiera robota „Care-O-bot 4” odbędzie się w Hanowerze

ZINTEGROWANY

PRZEMYSŁ Najważniejsze targi technologiczne na świecie, Hannover Messe 2015, odbędą się w niemieckim Hanowerze, w dniach 13-17 kwietnia. Tymczasem Deutsche Messe AG, organizator imprezy, 3 lutego 2015 r. zorganizował w Berlinie spotkanie 40 wystawców tegorocznych targów z dziennikarzami z ponad 20 krajów.

Celem spotkania była prezentacja tegorocznej imprezy oraz przekazanie informacji na temat wielu nowości, które już w kwietniu można będzie zobaczyć w Hanowerze.

Jolanta Górska-Szkaradek

T

egoroczne targi Hannover Messe to 10 imprez branżowych, które będą odbywać się na łącznej powierzchni wystawienniczej 400 tys. m2.

Jak powiedział podczas berlińskiego spotkania dr Jochen Köckler, członek

144

zarządu Deutsche Messe AG, do Hanoweru przyjedzie około 6500 wystawców z ponad 100 krajów. Hannover Messe 2015 tworzą takie imprezy, jak: Industrial Automation, Motion, Drive&Automation, Energy, Wind, MobiliTec, Digital Factory, ComVac, Industrial Supply, Surface Technology oraz Research&Technology.

Te branżowe imprezy są odzwierciedleniem najważniejszych gałęzi przemysłu, zaś ich wspólną cechą jest zwiększenie produkcji, a tym samym konkurencyjności przedsiębiorstw. Z kolei konkurencyjność przedsiębiorstwa będzie zależała od zdolności do ścisłego współdziałania ze wszystkimi uczestnikami rynku zaangażowanymi w dany proces produkcyjny, co jeszcze przyspieszy produkcję.

Polegając wyłącznie na sobie i własnych kompetencjach traci się szansę integracji, dlatego tak ważny jest temat wiodący targów: Integrated Industry – Join the Network! Tylko silna zintegrowana sieć, złożona z branż budowy maszyn, elektrotechnicznej i informatycznej, sprosta wyzwaniom przemysłu 4.0.

Krajem partnerskim targów zostały Indie. Wybrany w ubiegłym roku premier Narendra Modi realizuje pod

hasłem „Make in India” politykę modernizacji fabryk i infrastruktury, starając się przyciągnąć jak najwięcej zagranicznych inwestorów. Ambasador Indii w Niemczech Vijay Gokhale przedstawił kierunki rozwoju tego kraju, którego celem jest zaistnieć na mapie świata jako centrum produkcji. W Hanowerze pojawi się ponad 300 indyjskich firm i około 7000 odwiedzających z tego kraju.

Premier Narendra Modi, wraz z kanclerz Niemiec Angelą Merker, wspólnie otworzą targi hanowerskie.

Do Berlina przybyli przedstawiciele wystawców z różnych branż przemysłu, zachęcając do udziału w kwietniowej imprezie. Poniżej prezentujemy kilka z nich.

SCHUNK zapowiedział światową premierę robota usługowego „Care-O-bot 4”, opracowanego wspólnie z Instytutem Fraunhofera ze Stuttgartu. Modułowa budowa robota umożliwia tworzenie wielu konfiguracji do różnych aplikacji.

Najkrótsza charakterystyka robota to: zwinny, modułowy i niedrogi. Stawy ramion, jak i jednopalczastej dłoni, są standardowymi modułami SCHUNK, stosowanymi w systemach chwytających.

Należy podkreślić, że elementy stosowaAUTOMATYKA

Fot. J. Górska-Szkaradek (Automatyka), Andrea Fabry (KIT)

HANNOVER MESSE JUŻ ZA MIESIĄC

Fot. J. Górska-Szkaradek (Automatyka), Andrea Fabry (KIT)

WYDARZENIA

Festo w systemie SupraCycle wykorzystuje nadprzewodnictwo

Autonomiczny pojazd FiFi – Instytut Technologii z Karlsruhe (KIT)

Przekaźnik bezpieczeństwa PSRmini firmy Phoenix Contact

ne w mobilnej robotyce muszą być lekkie, a te warunki spełniają elementy firmy SCHUNK. Ponadto prezentowany będzie certyfikowany system chwytaków, program umożliwiający zaprojektowanie w ciągu 15 minut szczęk chwytaka oraz znany już antropomorficzny, pięciopalczasty chwytak, który przygotowany jest już do seryjnej produkcji zarówno w postaci lewej, jak i prawej dłoni.

Firma ifm electronic, wśród bogatej oferty urządzeń do automatyzacji procesów technologicznych, pokaże nowy magnetyczny enkoder. Łatwy w obsłudze enkoder może pracować jako enkoder inkrementalny lub licznik, może też być używany do kontroli prędkości obrotowej. Wszystkie funkcje i parametry mogą być ustawione w urządzeniu za pomocą przycisków i wyświetlacza LED, który może być również obracany elektronicznie o 180°. Innowacją jest możliwość ustawiania parametrów nie tylko bezpośrednio na enkoderze, ale także w przyjazny dla użytkownika sposób poprzez IO-Link. Taka opcja łączności zapewnia, że urządzenie jest odpowiednie do przemysłu 4.0.

Firma Socomec, specjalizująca się w zapewnianiu dostępności, nadzorowaniu i bezpieczeństwie sieci elektrycznych niskiego napięcia i będąca ekspertem m.in. w obszarze systemów UPS, przetwarzania energii i technik pomiarowych, promować będzie system do pomiarów i monitorowania parametrów sieci DIRIS Digiware. Ten innowacyjny system zrewolucjonizuje pomiary, wnosząc wysoki stopień elastyczności i ułatwiając podłączenia i konfigurację.

Jak podkreślał jeden z przedstawicieli firmy, DIRIS Digiware to najlepszy sposób pomiaru zużycia i monitorowania jakości energii elektrycznej.

Festo pokaże m.in. własne rozwiązania manipulacyjne i program do projektowania sytemu manipulacyjnego.

Poza tym można będzie zobaczyć nowe koncepcje wykorzystujące nadprzewodnictwo, które są efektem intensywnej pracy badawczej. W Hanowerze firma zaprezentuje trzy nowe, innowacyjne koncepcje aplikacji, bazujące właśnie na nadprzewodnictwie. Według inżynierów z Festo nadprzewodniki otwierają możliwości dla zupełnie nowych zastosowań w automatyce. Pozwalają one m.in. na bezkontaktowe przenoszenie elementów. Przykładem takiego zastosowania jest system SupraCycle, który został zaprezentowany w Berlinie i będzie prezentowany na targach Hannover Messe 2015. Poza tym pokazane będzie nowe bioniczne rozwiązanie Festo, z których to koncepcji firma jest dobrze znana.

W ofercie firmy Beckhoff zwiedzający targi znajdą kilka interesujących nowości, a wśród nich terminale sieciowe, serwosystemy, komputery przemysłowe.

Wśród nowości pokazany będzie wielordzeniowy, przemysłowy serwer C6670, w pełni przygotowany pod kątem wymagań przemysłu 4.0. Serwer ten umożliwia sterowanie maszynami z maksymalną wydajnością obliczeniową.

Instytut Technologii z Karlsruhe (KIT) pokaże autonomiczny pojazd FiFi, sterowany gestami wykonywanymi przez człowieka. FiFi to mobilna platforma wyposażona w kamerę 3D,

która może podążać za człowiekiem, transportując ładunek lub przemieszcza się między stanowiskami wzdłuż wskazanej przez obsługę linii. Dotychczas zrealizowano FiFi w dwóch wariantach obciążeń: 30 kg i 300 kg.

Phoenix Contact zaprezentuje prawdziwą perełkę wśród przekaźników bezpieczeństwa, czyli przekaźnik PSRmini, który mimo małych gabarytów ma moc dużego przekaźnika. PSRmini ma kompaktową szerokość 6 mm, a więc zajmuje minimalną przestrzeń, a co więcej, charakteryzuje się niskim zużyciem energii.

Przekaźnik może być stosowany w budowie maszyn i w wielu przemysłowych aplikacjach, w tym w aplikacjach rozproszonych w strefach zagrożonych wybuchem. PSRmini oferowany jest w dwóch wersjach: 6 mm i 12 mm.

Na targach w Hanowerze zobaczymy po sześcioletniej przerwie firmę SICK, która zaprezentuje swoją ofertę czujników i rozwiązań czujnikowych do zastosowań przemysłowych. Firma powraca na targi, chcąc podkreślić, jak istotny jest dla niej wiodący temat targów, czyli przemysł 4.0. Sick chce zaznaczyć, że bogata oferta produktów, systemów i usług dla różnych gałęzi przemysłu jest wartością dodaną dla przemysłu 4.0.

Z powyższego krótkiego przeglądu oferty targowej widać, ze impreza zapowiada się niezwykle interesująco. Można się spodziewać, że targowe innowacje przyspieszą tempo przemian w globalnym przemyśle wytwórczym.

3/2015

Jolanta Górska-Szkaradek AUTOMATYKA

145

BIBLIOTEKA ELEKTRYCZNE I ELEKTRONICZNE CZUJNIKI TEMPERATURY

red. Mariusz R. Rząsa, Bolesław Kiczma rok wydania: 2005, format: B5, objętość: 216 stron, oprawa: miękka cena: 37, 80 zł

Przystępnie opracowany, zwięzły, bogato ilustrowany podręcznik o charakterze teoretyczno-praktycznym, poświęcony elektrycznym i elektronicznym czujnikom temperatury. W części teoretycznej zawarto opis zasady działania i metod pomiaru temperatury ze zwróceniem szczególnej uwagi na praktyczny charakter informacji oraz podaniem przykładów rozwiązań układowych połączenia różnego rodzaju czujników (rezystancyjnych, półprzewodnikowych, termopar). W części praktycznej w ujęciu katalogowym syntetycznie przedstawiono typowe scalone czujniki temperatury występujące na rynku (z wyjściem analogowym, progowym i cyfrowym).

KOMPUTEROWE SYSTEMY POMIAROWE red. Waldemar Nawrocki rok wydania: 2006, format: B5, objętość: 260 stron, oprawa: twarda cena: 44,10 zł

W książce omówiono najważniejsze standardy interfejsów i magistral cyfrowych wykorzystywanych w komputerowych systemach pomiarowych. Przedstawiono parametry interfejsów szeregowych: RS-232, RS-485, CAN oraz magistral szeregowych USB i IEEE-1394. Omówiono równoległe interfejsy pomiarowe: IEEE-488 i VXI oraz magistrale równoległe PCI oraz ISA. Opisano sposoby bezprzewodowej transmisji danych kanałem radiowym lub łączem IrDA w systemach pomiarowych.

Odbiorcami książki są studenci wydziałów elektroniki i telekomunikacji oraz studenci specjalności systemy pomiarowe na innych kierunkach studiów. Przykłady dotyczące aparatury lub języków programowania systemów pomiarowych będą pomocne inżynierom lub naukowcom zajmującym się zestawianiem i eksploatacją komputerowych systemów pomiarowych.

Dostęp w wersji elektronicznej w serwisie ibuk.pl

LOGISTYKA OGÓLNA red. Stanisław Niziński, Józef Żurek rok wydania: 2011, format: B5, objętość: 324 stron, oprawa: miękka cena: 65 zł

W książce przestawiono zagadnienia logistyki ogólnej w ujęciu inżynierskim. Wiele miejsca poświęcono analizie logistyki w systemach działania z uwzględnieniem zwłaszcza procesów gospodarczych, zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji, energetycznych, eksploatacji, ochrony środowiska i transportowych jako podstawy budowy efektywnych systemów logistycznych.

Publikacja przeznaczona dla pracowników naukowo-dydaktycznych i studentów, pracowników inżynieryjno technicznych przedsiębiorstw przemysłowych, rolniczych, usługowych, handlowych i jednostek budżetowych zajmujących się problematyką wykorzystania logistyki w celu podwyższenia efektywności funkcjonowania dowolnych systemów działania, a także wszystkich zainteresowanych logistyką.

146

AUTOMATYKA

WSPÓŁPRACA AUTOMATYKAONLINE TEL. 504 126 618, WWW.AUTOMATYKAONLINE.PL ....................................................................................... 47

AUTOMATYKA-POMIARY-STEROWANIE SA TEL. 85 74 83 400, 85 74 83 403, WWW.APS.PL .......................................................................... 21, 106–107

AXON MEDIA GROUP TEL. 533 344 700, WWW.AXONMEDIA.PL ............................................................................................................. 92

A1PIXEL SP Z O.O. SP.K TEL. 48 600 129 944, WWW.A1PIXEL.PL .................................................................................................................. 23

BALLUFF SP. Z O.O. TEL. 71 787 68 30, WWW.BALLUFF.PL, WWW.LEUZE.PL .............................................................................. 13

B&L INTERNATIONAL SP. Z O.O. TEL. 22 213 88 76, WWW.BIL.COM.PL ...................................................................................................................... 20

B&R AUTOMATYKA PRZEMYSŁOWA SP. Z O.O. TEL. 61 8460 500, WWW.BR-AUTOMATION.COM ............................................................................... 112–113

COMAU POLAND SP. Z O.O. TEL. 32 217 94 02, WWW.COMAU.COM ................................................................................................ 43, 44–46

CONPROD TEL. 880 583 378, WWW.CONPROD.PL ..................................................................................................... 138–139

CZAH-POMIAR SP. Z O.O. TEL. 32 607 31 70, WWW.CZAH.PL ............................................................................................................................. 19

DANFOSS POLAND SP. Z O.O. TEL. 22 755 06 68, WWW.DANFOSS.PL/NAPEDY ............................................................. II OKŁ., 123–125

PPUH ELDAR TEL. 77 442 04 04, WWW.ELDAR.BIZ ........................................................................................................................ 26 ELESA+GANTER POLSKA SP. Z O.O. TEL. 22 737 70 47, WWW.ELESA-GANTER.PL ........................................................................................... 27, 118

ELMARK AUTOMATYKA SP. Z O.O. TEL. 22 541 84 65, WWW.ELMARK.COM.PL .................................................................................................. 18, 119

EXPO SILESIA SP. Z O.O. TEL. 32 788 75 00, WWW.EXPOSILESIA.PL

....................................................................................................... 12

FESTO SP. Z O.O. TEL. 22 711 42 71, WWW.FESTO.PL ............................................................................................................. 17, 60–61

3/2015

147

WSPÓŁPRACA

GUENTHER POLSKA SP. Z O.O. TEL. 71 352 70 70, WWW.GUENTHER.COM.PL ................................................................................. 15, 110–111

HARTING POLSKA SP. Z O.O. TEL. 71 352 81 71, WWW.HARTING.PL .................................................................................... I OKŁ., 95, 96–97

P.H. IBEMATIC HTTP://WWW.ZIMMER-GROUP.DE/.......................................................................................................... 57, 58–59

JUMO SP. Z O.O. TEL. 71 339 82 39, WWW.JUMO.COM.PL ...................................................................................................... 93, 94

IGUS SP. Z O.O. TEL. 22 863 57 70, WWW.IGUS.PL ................................................................................................................ 108–109

KART SP. Z O.O. TEL. 85 743 30 64, WWW.KART.COM.PL ...................................................................................................130–132

KUKA ROBOTER CEE SP. Z O.O. ODDZIAŁ W POLSCE TEL. 32 730 32 14, WWW.KUKAROBOTICS.PL ................................................................................. 52–54, 55 LANGAS GROUP TEL. 22 696 80 20, WWW.LANGAS.PL .................................................................................................................. 139

LENZE POLSKA SP. Z O.O. TEL. 32 203 97 73, WWW.LENZE.PL ................................................................................................................ 62–63

METRONIC SYSTEMS ANDRZEJ KURDZIEL TEL. 12 632 89 06, WWW.METRONIC.COM.PL ......................................................................................... III OKŁ.

MITSUBISHI ELECTRIC EUROPE B.V. HTTPS://PL3A.MITSUBISHIELECTRIC.COM .................................................................................... 98–100, 101

MVM SP. Z O.O. TEL. 22 87 40 230 ...................................................................................................................................................................77

MT TARGI POLSKA SP. Z O.O. TEL. 22 529 39 00/50, WWW.MTTARGI.PL ......................................................................................................... 95

OPROGRAMOWANIE NAUKOWO–TECHNICZNE TEL. 12 630 49 50, WWW.ONT.COM.PL ...................................................................................................... 126–128

OMRON ELECTRONICS SP. Z O.O. TEL. 22 458 66 66, WWW.OMRON.PL .......................................................................................................................... 9

148

AUTOMATYKA

WSPÓŁPRACA

PARKER HANNIFIN SALES POLAND SP. Z O.O. TEL. 22 573 24 00, WWW.PARKER.COM, WWW.PARKER.PL ............................................... 103, 104–105

PELTRON TPH SP. Z O.O. TEL. 22 615 63 56, FAX 22 615 70 78 ........................................................................................................................ 20 PEPPERL&FUCHS TEL. 22 256 97 70, WWW.PEPPERL-FUCHS.PL ...........................................................................................17, 23 PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP TEL. 22 874 00 00, WWW.PIAP.PL ..................................................................... 33, 77, 102, 120–121, 122, 133

RADWAG WAGI ELEKTRONICZNE TEL. 48 384 88 00, WWW.RADWAG.PL ..................................................................................................................... 3

SABUR SP. Z O.O. TEL. 22 549 43 53, WWW.SABUR.COM.PL ...................................................................................................PO 150 SCHMERSAL-POLSKA SP. J. E. NOWICKA, M. NOWICKI TEL. 22 816 85 78, WWW.SCHMERSAL.PL ............................................................................................................... 8

SCHUNK INTEC SP. Z O.O. TEL. 22 726 25 00, WWW.SCHUNK.COM ............................................................................................. 48–50, 51

SEW-EURODRIVE POLSKA SP. Z O.O. TEL. +48 42 676 53 00, WWW.SEW-EURODRIVE.PL ..........................................................................134–135

SIBA POLSKA SP. Z O.O. TEL. 22 832 14 77, WWW.SIBA-BEZPIECZNIKI.PL ................................................................................ 136–137

STEMMER IMAGING SP. Z O.O. TEL. +48 664 921 922, WWW.STEMMER-IMAGING.PL ................................................................................ 22

.STEUTE POLSKA TEL. 22 843 08 20, WWW.STEUTE.PL .......................................................................................................11, 114–115

TRANSFER MULTISORT ELEKTRONIK SP. Z O.O. TEL. +48 42 645 55 55, WWW.TME.EU .................................................................................................................... 21

TURCK SP. Z O.O. TEL. 77 443 48 00, WWW.TURCK.PL ............................................................................................ 91–92, IV OKŁ.

WIKA POLSKA SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ SP. K. TEL. 54 23 01 100, WWW.WIKAPOLSKA.PL ......................................................................................... 10, 116–117

PPH WOBIT E.K.J. OBER S.C. TEL. 61 222 74 22, WWW.WOBIT.COM.PL ........................................................................................................25, 56

3/2015

149

LUDZIE

STANOWISKO: doradca techniczno-handlowy FIRMA: SCHUNK Intec Sp. z o.o.

ARKADIUSZ MAZUREK W firmie SCHUNK pracuje od maja 2012 r., w branży od 15 lat. Do grudnia 2014 r. jako doradca techniczno-handlowy zajmował się zarówno automatyką, jak i techniką mocowań.

Obecnie odpowiedzialny jest za współpracę z przemysłem w zakresie komponentów automatyki przemysłowej, z którą związany jest od lat. Po ukończeniu Wydziału Automatyki i Robotyki Politechniki Gdańskiej swoje doświadczenie zawodowe budował jako konstruktor maszyn, głównie montażowych i pakujących, oraz konsultant 150

w zakresie instalacji automatyki i budowy maszyn.

Automatyka przemysłowa firmy SCHUNK to szeroki zakres systemów chwytakowych, napędów liniowych i akcesoriów do robotów. Są to także indywidualne projekty specjalne, „szyte na miarę” konkretnej aplikacji. W kontaktach z klientami i pracy z nimi przydaje się długoletnie doświadczenie zdobyte w pracy z szerokim spektrum gałęzi przemysłu i różnorodnymi projektami, pozwalające na elastyczne podejście do indywidualnych wymagań każdej aplikacji.

Arkadiusz Mazurek, jako doradca techniczno-handlowy, wspiera klientów swoją wiedzą i kompetencjami, wykorzystując w swojej pracy solidne podstawy merytoryczne poparte praktycznym doświadczeniem. Z jego fachowej wiedzy i zaangażowania korzystają także młodsi koledzy z zespołu, którym udziela wsparcia zarówno merytorycznego, jak i praktycznego.

Aktywnie bierze udział w konferencjach i seminariach organizowanych przez firmę SCHUNK, prowadząc szkolenia i warsztaty dla klientów.

AUTOMATYKA

ISSN 1898-522X

BI UL E T Y N IN F ORM AC YJN Y F IRM Y S A B U R

w w w.s ab u r.com . p l

n r 1 [5 5] / 2 0 15

str. 8–9

Temat numeru: E-Line – szybszy inżyniering i łatwiejszy montaż instalacji w automatyce budynkowej

Bezpieczny, zdalny dostęp serwisowy do urządzeń i instalacji

Koszty energii pod ścisłą kontrolą?

dzięki routerom Ubiquity

Z systemem S-Monitoring to łatwe!

str. 4–5

str. 10–13

Pogodoodporne panele webowe i sterowanie komfortem w pomieszczeniach wygodne jak nigdy wcześniej

str. 14–15

2094 Biuletyn 55.indd 1

2015-03-04 13:31:02

SABUR info

Zapraszamy na Automaticon Serdecznie zapraszamy do odwiedzenia naszego stoiska na targach AUTOMATICON, które odbędą się w dniach 17–20 marca 2015 roku w hali EXPO XXI w Warszawie przy ul. Prądzyńskiego 12/14. Podobnie jak w ubiegłych latach nasze stoisko ma numer A2/B1 i znajduje się w hali 1.

Wśród rozwiązań i urządzeń, które będziemy prezentować, chcielibyśmy zwrócić Państwa uwagę na zupełnie nowe urządzenia serii E-Line firmy Saia Burgess Controls. Zostały one opracowane specjalnie do zastosowania w aplikacjach automatyki budynkowej i HVAC, a ich obudowy przystosowano do montażu w najprostszych szafkach elektrycznych. Pokażemy Państwu zastosowanie modułów E-Line m.in. do sterowania komfortem i oświetleniem w sieci Dali.

W standardzie E-Line zaprojektowany jest także znany już na rynku moduł radiowy Saia PCD. Jego zastosowanie stanowi alternatywę dla komunikacji kablowej w miejscach, gdzie położenie okablowania jest trudne lub wręcz niemożliwe (np. w istniejących budynkach bądź obiektach zabytkowych). Radiomodem doskonale sprawdza się także w transmisji danych z liczników do systemów zarządzających zużyciem mediów (np. S-Monitoring).

Moduł radiowy Saia PCD

Specjalna część naszej ekspozycji będzie poświęcona aplikacji węzłowej i SWC – Sterownikowi Węzła Cieplnego. Realizuje on wszystkie funkcje konieczne do obsługi węzłów cieplnych, a jego zastosowanie może znacząco obniżyć koszty eksploatacyjne pracy węzłów.

Moduł we/wy łączonych serii E-Line: PCD1.G5000

Webinaria – nowość w portfolio szkoleń Zapraszamy Państwa do uczestnictwa w krótkich, zdalnych szkoleniach w postaci prezentacji demonstracyjnych, które omawiają wybrane aspekty naszych rozwiązań. Webinaria są bezpłatne, trwają maksymalnie 2 godziny i pozwalają bliżej poznać, także z praktycznej strony, prezentowane rozwiązania oraz korzyści, jakie niesie użytkownikom ich zastosowanie. Zaletą tej formy prezentacji jest także możliwość zadawania prowadzącemu pytań.

2

2094 Biuletyn 55.indd 2

Do zobaczenia na targach!

Pierwszy webinar, który odbył się w lutym, poświęcony został technologii zdalnego dostępu serwisowego Ubiquity firmy ASEM. W kolejnym, marcowym opowiemy o SWC – Sterowniku Węzła Cieplnego, z gotową aplikacją realizującą wszystkie funkcje konieczne do obsługi węzłów cieplnych.

O tematyce następnych webinariów będziemy Państwa informować w newsletterach i naszym serwisie www.

Serdecznie zapraszamy do udziału!

A U T O M AT Y K A n r 1 [5 5] / 2 0 1 5

w w w.s a b u r. c o m . p l

2015-03-04 13:31:05

Od wydawcy Szanowni Państwo,

W numerze między innymi: 2

SABUR Info: Zapraszamy na Automaticon Szkolenia i prezentacje w formie webinariów

4

Nowości: Zdalny serwis instalacji z Routerami Ubiquity

6

Nowe panele HMI i komputery panelowe ASEM

14–15

Panele webowe i zadajniki strefowe firmy Saia Burgess Controls

8

Temat numeru: E-Line – nowatorskie rozwiązanie dla automatyki budynkowej

13–14

Produkty: Łatwe zarządzanie zużyciem energii i innych mediów z systemem S-Monitoring

ZAPRASZAMY PAŃSTWA DO UDZIAŁU W SZKOLENIACH: Saia PG5 Controls Suite v. 2.1 – kurs podstawowy i zaawansowany ControlMaestro – kurs podstawowy i zaawansowany S-Monitoring – system zarządzania zużyciem mediów firmy SBC Dream Report – raportowanie w praktyce automatyka Programowanie paneli ESA Radiomodemy firmy RACOM Aktualny harmonogram i wszelkie informacje o szkoleniach znajdują się w serwisie www.sabur.com.pl

Z przyjemnością przekazujemy kolejny numer naszego magazynu, który jednocześnie ukazuje się w nowym miesięczniku „Automatyka”. Wcześniej, przez długie lata, nasz biuletyn był zamieszczany w miesięczniku PAR. Teraz, po zmianach wprowadzonych przez Wydawcę powyższych pism, będziemy gościć na łamach nowego tytułu. Redakcji miesięcznika „Automatyka” składamy życzenia samych sukcesów, wielu kreatywnych pomysłów na interesujące publikacje i utrzymania znaczącej pozycji na rynku wydawniczym, pomimo szybko zmieniających się na tym rynku warunków.

Przechodząc do meritum, w niniejszym biuletynie, jak zwykle w skondensowanej formie, prezentujemy nowości z naszej oferty. Wśród nich przedstawimy nową serię urządzeń E-Line firmy Saia Burgess Controls (nasze cover story).

Rodzina E-Line to całkowicie nowa koncepcja urządzeń do automatyki przeznaczonych do sterowania strefowego i automatyki budynkowej. Moduły E-Line mają kompaktową obudowę i są zaprojektowane specjalnie do zabudowy w szafkach instalacyjnych, jako że instalacje HVAC oraz elektryczne są coraz częściej montowane w tych samych zabudowach.

Wielokrotnie pisaliśmy już o systemach optymalizujących zużycie energii i innych mediów. Tym razem opisujemy rozwiązanie S-Monitoring firmy Saia Burgess Controls, system, którego najważniejszą cechą jest możliwość prostego i szybkiego uruchomienia. Inną, unikalną zaletą S-Monitoringu jest możliwość jego rozwijania i modyfikacji w zależności od potrzeb użytkownika. Sercem systemu jest sterownik swobodnie programowalny lub panel webowy Saia PCD z wbudowaną gotową aplikacją wizualizacyjno-sterującą. A po więcej szczegółów zapraszam na kolejne strony niniejszego biuletynu.

W tym numerze prezentujemy także dalsze informacje na temat zdalnego serwisu urządzeń i całych instalacji, czyli Ubiquity firmy ASEM. Ubiquity to nowe rozwiązanie softwarowo-hardwarowe, które oferuje zaawansowane funkcje bezpiecznego, zdalnego dostępu serwisowego do instalacji, przygotowane na platformy Windows.

Rozwiązanie stanowi kolejny przykład coraz ściślejszego powiązania automatyki z systemami IT, o której to tendencji już wielokrotnie pisaliśmy na łamach naszego magazynu.

Ubiquity niewątpliwie poprawia efektywność pracy systemów automatyki, przyspiesza czas instalacji i odbiorów, a co za tym idzie znacznie ogranicza koszty inwestycji i serwisu. W niniejszym biuletynie prezentujemy informacje o Routerach Ubiquity, które udostępniają funkcjonalności zdalnego dostępu także urządzeniom firm trzecich.

Warto również zwrócić uwagę na panele operatorskie HMI2000 firmy ASEM, w których jest wbudowana technologia zdalnego dostępu serwisowego do instalacji oraz platforma wizualizacyjna Premium HMI. Premium HMI to bardzo konkurencyjne rozwiązanie w stosunku do obecnych na rynku systemów BMS/SCADA. Na zakończenie jeszcze raz pragnę serdecznie zaprosić Szanownych Czytelników do odwiedzenia naszego stoiska na targach AUTOMATICON 2015 (szczegóły na sąsiedniej stronie), gdzie obok opisywanych w tym biuletynie produktów zaprezentujemy m.in. rozwiązania automatyki dla branży budynkowej i ciepłownictwa, a wśród nich specjalnie opracowany do obsługi węzłów Sterownik Węzła Cieplnego SWC. Pozostaje już tylko życzyć Państwu ciekawej lektury, Barbara Wójcicka

SABUR Sp. z o.o.

Biuro w Gdyni

Biuro w Katowicach

ul. Puławska 303 02-785 Warszawa tel. 22 549 43 53 fax 22 549 43 50 sabur@sabur.com.pl

ul. Hutnicza 3, bud. 1 81-212 Gdynia tel. 58 663 74 44 fax 58 663 72 77 gdynia@sabur.com.pl

ul. 11 Listopada 11 40-387 Katowice tel. 32 209 99 69 fax 32 209 99 79 katowice@sabur.com.pl

w w w.s a b u r. c o m . p l

2094 Biuletyn 55.indd 3

A U T O M AT Y K A n r 1 [5 5] / 2 0 1 5

3

2015-03-04 13:31:06

Nowości

Bezpieczny, zdalny serwis instalacji z routerem Ubiquity Routery Ubiquity to niezależne rozwiązania udostępniające funkcje zdalnego dostępu serwisowego dowolnym urządzeniom automatyki (także firm trzecich). Routery serii RMxx, oprócz podstawowych funkcjonalności zdalnego dostępu serwisowego zapewnionych przez urządzenia serii RKxx, udostępniają możliwość logowania danych historycznych. Dane są przechowywane w lokalnej pamięci routera i mogą być w prosty sposób pobrane na dysk twardy komputera z wykorzystaniem aplikacji Control Center. Dodatkowo istnieje możliwość ustawiania powiadomień alarmowych za pośrednictwem e-maili lub SMS-ów, a także ekranów graficznych, do których dostęp można uzyskać z poziomu: aplikacji Control Center, aplikacji mobilnej Premium HMI Mobile lub przeglądarki internetowej.

Routery RMxx występują w dwóch wersjach sprzętowych: Ethernet (RM10) i Ethernet plus GSM (RM11). Oba typy urządzeń mają wbudowane interfejsy: 2 × Ethernet, RS-232/422/485, USB 2.0, a także 2 wejścia cyfrowe 24 V i 2 wyjścia cyfrowe 24 V DC – 200 mA. RM11 są wyposażone w modem 2G/3G/3G + EDGE/HSPA.

4

2094 Biuletyn 55.indd 4

Urządzenia pracują w temperaturze od 0 °C do + 50 °C. Dostępne są także wersje specjalne z rozszerzonym zakresem temperaturowym (RMxx-ET) – RM10-ET: od – 20 °C do + 70 °C; RM11-ET: od – 20 °C do + 60 °C.

A U T O M AT Y K A n r 1 [5 5] / 2 0 1 5

w w w.s a b u r. c o m . p l

2015-03-04 13:31:06

Nowości Dzięki wykorzystaniu możliwości oferowanych przez środowiska Premium HMI i Ubiquity routery RMxx umożliwiają konfigurację i obsługę dodatkowych funkcji. Oto najważniejsze z nich: • logowanie danych historycznych, • obsługa ekranów graficznych, • alarmowanie e-mail / SMS, • dostęp do wizualizacji z: aplikacji Control Center, aplikacji mobilnej Premium HMI Mobile oraz przeglądarki internetowej, • obsługa skryptów VBA. Wszystkie wyżej wymienione funkcjonalności programowane są z poziomu aplikacji Premium HMI, służącej do tworzenia wizualizacji na panele operatorskie firmy ASEM. Za pośrednictwem aplikacji możemy m.in.: utworzyć ekrany graficzne, czy też zdefiniować moduły logowania danych ze sterownika oraz alarmowania e-mail / SMS. Routery Ubiquity zostały stworzone w celu udostępnienia funkcji zdalnego dostępu serwisowego następującym systemom automatyki: • złożonym z urządzeń bez portów Ethernet, • systemom bez panelu operatorskiego lub komputera IPC,

Pełna rodzina routerów Ubiquity. RMxx, oprócz funkcji zdalnego dostępu serwisowego zapewnionych przez urządzenia serii RKxx, udostępniają możliwość logowania danych historycznych i wysyłania alarmów

• instalacjom, w których chcemy uniknąć bezpośredniego połączenia panelu operatorskiego lub IPC z Internetem, • instalacjom, w których nie chcemy instalować oprogramowania Ubiquity na panelu operatorskim lub IPC.

RM10

RM11

System zdalnego dostępu

Preinstalowany ASEM UBIQUITY Router Runtime

System operacyjny

Microsoft Windows Embedded Compact Pro 7

Procesor

ARM Cortex A8 1 GHz

Pamięć RAM

512 MB 256 MB (dla systemu operacyjnego i aplikacji Runtime)

Pamięć masowa 4 GB dla systemu plików, projektów i aplikacji

Interfejsy

Zdalny monitoring

Obsługa sieci komórkowych

Zasilanie

w w w.s a b u r. c o m . p l

2094 Biuletyn 55.indd 5

• • • • •

2 × Ethernet 10/100 (1xLAN – 1xWAN) RS-232/422/485 USB 2.0 Host 2 wejścia cyfrowe 24 V 2 wyjścia cyfrowe 24 V DC – 200 mA

Premium HMI RM Runtime: • Logowanie danych historycznych • Obsługa ekranów graficznych • Alarmowanie e-mail / SMS • Dostęp z poziomu: aplikacji Control Center, aplikacji mobilnej Premium HMI Mobile oraz przeglądarki internetowej • Obsługa skryptów VBA

brak

• Zintegrowany modem 2G/3G/3G+ EDGE/HSPA • 1 gniazdo antenowe SMA • 1 slot na kartę SIM 24 V DC (9–36 V DC)

A U T O M AT Y K A n r 1 [5 5] / 2 0 1 5

5

2015-03-04 13:31:07

Nowości

Komputery panelowe z rozdzielczością full HD HT5000 to rodzina największych, najlepiej wyposażonych i najbardziej wydajnych komputerów panelowych ASEM.

m.in. wersje bezdyskowe lub z HDD, wielkość pamięci RAM, liczbę slotów PCI, rodzaj matrycy, dodatkowe interfejsy komunikacyjne i system operacyjny). Producent umożliwił także tworzenie macierzy dyskowych RAID (0 i 1), które zwiększają niezawodność i bezpieczeństwo oraz prędkość zapisu/odczytu danych. Na płycie głównej „All in one” producent zintegrował m.in. 3 porty USB 3.0 i 2 USB 2.0, 3 porty Ethernet 1 GB ze wsparciem „ Jumbo Frame” i „Wake on LAN”, RS-232 i wyjście wideo DVI-I).

Karta NET core (dostępna opcjonalnie do instalacji w slocie MiniPCI) pozwala na komunikację w sieciach przemysłowych: PROFINET, CANopen oraz EtherCAT i innych. Do komputerów można także zabudować 8 wejść i 8 wyjść cyfrowych (dostępnych na karcie MiniPCI).

Komputery są dostępne w 6 wielkościach ekranu (od 15” do 21,5”) i w 4 wariantach wykończenia panelu przedniego (w tym ze stali nierdzewnej i True-Flat). 5-przewodowe, rezystancyjne matryce dotykowe HT5000 mają podświetlenie LED i wyświetlają ponad 16 mln kolorów. Podświetlenie diodowe zwiększa trwałość i energooszczędność komputerów.

Wybrane modele HT5000 mają panoramiczne ekrany z rozdzielczością HD i Full HD, a także matryce pojemnościowe P-CAP z technologią multitouch (4 palce). Komputery z wykończeniem aluminiowym mają możliwość dodatkowego zabezpieczenia ekranu szklaną powłoką (grubość warstwy 0,1 mm, technologia Glass Thin Glass), która zwiększa odporność na zarysowania i ułatwia utrzymanie higieny. Producent gwarantuje serii HT5000 wieloletnią dostępność: 10 lat produkcji oraz 5 dodatkowych lat wsparcia serwisowego.

Konfigurację komputerów można elastycznie dopasowywać do potrzeb użytkowników i aplikacji (oprócz wielkości ekranu i wykończenia panelu przedniego można wybrać:

Rodzina komputerów panelowych HT5000 jest zgodna ze standardem stworzonym przez firmę ASEM, który oznacza zunifikowane otwory montażowe komputerów i monitorów przemysłowych (wspólne dla odpowiednich wielkości ekranu), fronty dostępne w trzech wariantach wykończenia (aluminium, aluminium True Flat, Stainless Steel True Flat), galwanicznie izolowane zasilacze oraz zintegrowane interfejsy USB.

6

2094 Biuletyn 55.indd 6

Dane techniczne: • dostępne wielkości ekranu: – 15” LCD TFT, 4:3, XGA 1024 × 768, – 15,6” LCD TFT, 16:9, 1366 × 768 (HD), – 17” LCD TFT, 5:4, SXGA 1280 × 1024, – 18,5” LCD TFT, 16:9, 1366 × 768 (HD), – 19” LCD TFT, 5:4, SXGA 1280 × 1024, – 21,5” LCD TFT, 16:9, 1920 × 1080 (Full HD), • 5-przewodowa matryca rezystancyjna z podświetleniem LED, w wybranych modelach matryca pojemnościowa P-Cap z multitouch (4 palce), • 4 warianty wykończenia panelu przedniego i ekranu: aluminium (HT5000), aluminium True Flat (HT5000-TF), Stainless Steel True Flat (HT5000-TFX), aluminium True Flat z multitouch (HT5000-TFM), • procesor Intel Ivy Bridge i3, i5, i7 2,1 – 2,7 GHz lub Celeron Dual Core 2,2 GHz, • macierz RAID 0, 1 (możliwość instalacji dysków HDD/SSD 2,5” w wysuwanych kieszeniach), • wbudowane interfejsy: RS-232, RS-232/422/485 (opcja), 3 × Ethernet (10 × 100 × 100 0 Mbit/s), 2 × USB 3.0, 3 × USB 2.0 • wyjście wideo: VGA lub DVI-I, sloty PCI, • IP66 lub IP66K, • temperatura pracy: wersje bezdyskowe od 0 °C do + 60 °C, modele z HDD: od + 5 °C do + 45 °C, • gwarancja: 12 miesięcy (z możliwością rozszerzenia do 36 miesięcy).

A U T O M AT Y K A n r 1 [5 5] / 2 0 1 5

w w w.s a b u r. c o m . p l

2015-03-04 13:31:08

Nowości

Panele HMI ze zdalnym dostępem serwisowym HMI2000 to seria paneli operatorskich ze zintegrowaną technologią zdalnego dostępu serwisowego do instalacji i platformą wizualizacyjną Premium HMI.

Do tworzenia aplikacji na panele HMI ASEM służy środowisko Premium HMI. Jest to platforma wizualizacyjna, która obsługuje wszystkie panele i komputery producenta i występuje w wersjach Basic (wersja Win32 Basic runtime jest dostępna w cenie panelu), Pro lub Advanced.

Premium HMI to nowoczesne narzędzie do tworzenia aplikacji – od najprostszych interfejsów użytkownika do rozbudowanych systemów wizualizacyjnych BMS/SCADA. To znakomity produkt dla osób szukających rozwiązania konkurencyjnego pod względem kosztów do obecnych na rynku systemów BMS/SCADA.

Panele HMI2000 są dostępne aż w 10 wielkościach ekranu (10,4” do 21,5”, w tym 3 wielkości ekranów panoramicznych) i rozdzielczości od 800 × 600 do 1920 × 1080 pikseli. Urządzenia są wyposażone w 5-przewodową, rezystancyjną matrycę dotykową LCD TFT z podświetleniem LED i wyświetlają ponad 16 milionów kolorów. Front paneli HMI2000 jest wykonany z aluminium w wersji standardowej lub w wersji True Flat, i zabezpieczony w stopniu ochrony IP66. Urządzenia mogą pracować w temperaturze: od 0 °C do + 50 °C, a ich cykl życia wynosi co najmniej 7–10 lat, plus 5 dodatkowych lat wsparcia serwisowego.

Architektura paneli HMI2000 oparta została na dwurdzeniowych procesorach trzeciej generacji Intel Atom D2550 1,86 GHz i systemie operacyjnym Microsoft Embedded Standard (7E/7P/2009). Na płycie głównej producent zintegrował: pamięć RAM (2 GB DDR3), 5 portów USB 2.0 (1 dostępny z panelu przedniego, 4 dostępne z tyłu obudowy), 2 interfejsy Ethernet 10/100/1000 Mbps, port szeregowy RS-232, slot CFast SATA II oraz 2 sloty mini PCI do instalacji karty NET core. NET core (karta dostępna opcjonalnie) umożliwia komunikację w sieciach przemysłowych: PROFINET, CANopen oraz EtherCAT i innych. Również opcjonalnie dostępny jest zintegrowany UPS.

w w w.s a b u r. c o m . p l

2094 Biuletyn 55.indd 7

Unikalną cechą paneli operatorskich i komputerów panelowych firmy ASEM jest wbudowana technologia Ubiquity.

Jest to rozwiązanie softwarowo-hardwarowe oferujące zaawansowane funkcje bezpiecznego, zdalnego dostępu serwisowego do instalacji, przygotowane na platformy Windows. Ubiquity umożliwia zdalny serwis i rekonfigurację pracy systemów automatyki, a jednocześnie redukuje koszty związane z serwisem i eksploatacją.

Dane techniczne: • 10 wielkości ekranu: 10,4 – 21,5”, • interfejsy: 2 × Ethernet 10/100/1000 Mbps, RS-232, 5 × USB 2.0, slot CFast SATA II, 2 sloty mini PCI do instalacji karty NET core, wyjście VGA, • procesor: Intel Atom Dual Core D2550 1,86 GHz, • pamięć: 2 GB RAM, 16 GB SSD (możliwość rozbudowy do 32 GB), • system operacyjny: Windows Embedded Standard 7E „International”, • front z aluminium, True Flat w wersji HT2000-TF, IP66.

A U T O M AT Y K A n r 1 [5 5] / 2 0 1 5

7

2015-03-04 13:31:10

Temat numeru

Przyjazna automatyka budynkowa z serią E-Line Rodzina E-Line to całkowicie nowa koncepcja urządzeń w portfolio firmy Saia Burgess Controls. Jest przeznaczona do sterowania strefowego i automatyki budynkowej, opracowana z myślą o ułatwieniu prac inżynierskich i zabudowie w standardowych szafkach instalacyjnych.

E-Line uzupełnia ofertę Saia PCD, wypełniając funkcjonalną lukę pomiędzy programowalnymi modułami Serii PCD7.

Lxxx, przeznaczonymi do automatyki budynkowej a najbardziej zaawansowanymi, przemysłowymi sterownikami rodziny PCD3.Mxxxx.

W skład serii wchodzą programowalne moduły we/wy zdalnych, moduły zdalnych we/wy RIO, radiomodem oraz koncentrator impulsów licznikowych. Wszystkie komponenty mają nowoczesną, kompaktową obudowę, zaprojektowaną tak, by spełniać wymagania najbardziej ograniczonych przestrzeni. Seria będzie rozwijana w ciągu najbliższych kilku lat.

Dlaczego E-Line?

Instalacje HVAC i elektryczne stają się sobie coraz bliższe, ich komponenty są zarządzane wspólnie z jednego miejsca i często montowane w tych samych szafach. Ta tendencja definiuje zapotrzebowanie na nowy typ urządzeń do automatyki: kompaktowych, przystosowanych do montażu w niedrogich szafkach elektrycznych, pozwalających na lokalne wymuszanie zmian stanów urządzeń i zadawanie wartości.

Seria E-Line to odpowiedź na potrzeby rynku: sprawdzona,

przemysłowa technologia sterowania, opakowana zgodnie ze standardem dla szaf elektrycznych, a dodatkowo wyposażona we wszystkie funkcjonalności, niezbędne do sterowania aplikacjami HVAC. Producent przeanalizował setki projektów automatyki budynkowej, aby zaproponować taki zestaw funkcji komponentów serii E-Line, który będzie najlepiej zaspakajał potrzeby instalacji, a jednocześnie nie będzie rujnował kieszeni inwestorów i użytkowników.

Obudowa komponentów serii E-Line jest przystosowana do montażu na szynie DIN 35 mm i instalacji w standardowych szafkach elektrycznych, a kompaktowe gabaryty umożliwiają zastosowanie modułów nawet w najbardziej ograniczonych przestrzeniach. Obudowy mają szerokość 2 TE (35 mm) lub 6 TE (105 mm).

Specjalnie dla HVAC i sterowania oświetleniem

Obudowa modułów E-Line pozwala na montaż w standardowych szafkach instalacyjnych

8

2094 Biuletyn 55.indd 8

Jednym ze wspomnianych atutów serii jest jej przygotowanie do zastosowania w aplikacjach HVAC – dzięki odpowiedniemu doborowi we/wy i funkcjonalności poszczególnych modułów konieczność stosowania dodatkowych urządzeń, aby zaspokoić indywidualne wymagania obiektu, została ograniczona do minimum.

A U T O M AT Y K A n r 1 [5 5] / 2 0 1 5

w w w.s a b u r. c o m . p l

2015-03-04 13:31:10

Temat numeru Wszystkie moduły serii E-Line są wyposażone w interfejsy: RS-485 z protokołem S-Bus, USB i NFC. Są galwanicznie izolowane pomiędzy zasilaniem, magistralą i we/wy, a o statusie ich pracy informują diody umieszczone na froncie urządzeń.

Przyspieszenie prac inżynierskich E-Suite – nowa biblioteka bloków funkcyjnych

W modułach we/wy PCD1.Gxxxx-A20 wymuszeń stanów można dokonywać również lokalnie Jako pierwsze na rynek trafiły moduły zdalnych we/wy RIO serii E-Line, w pełni programowalne za pomocą pakietu PG5 Controls Suite. Gwarantują one autonomiczną i ciągłą pracę urządzeń nawet w przypadku awarii komunikacji ze stacją master. Są już także dostępne moduł radiowy serii E-Line oraz koncentrator impulsów licznikowych PCD7.H108S-F00.

E-Controller to znany na rynku sterownik PLC z wbudowanymi 18 we/wy, który wyposażony jest w kompaktową obudowę przystosowaną do współpracy z serią E-Line. E-Controller jest rekomendowany jako stacja master i interfejs Ethernet dla serii E-Line. Wszystkie urządzenia nowej serii współpracują także z pozostałymi platformami Saia PCD.

Moduły serii E-Line są programowane za pomocą pakietu PG5 Controls Suite, który umożliwia ich intuicyjną konfigurację, projektowanie i dokonywanie zmian w aplikacji.

Nowa, specjalnie przygotowana na potrzeby instalacji elektrycznych i HVAC biblioteka bloków funkcyjnych E-Suite znacznie przyspiesza projektowanie aplikacji. Dzięki gotowym obiektom prace inżynierskie są łatwiejsze, szybsze i mniej podatne na błędy. Komunikacja pomiędzy modułami odbywa się po protokole S-Bus nowej generacji i jest do 4 razy szybsza w porównaniu ze standardowym S-Busem stosowanym w urządzeniach Saia PCD. Wymuszenia stanów we/wy można dokonywać zdalnie lub lokalnie (w przypadku modułów PCD1.Gxxxx-A20).

Moduł mieszanych we/wy PCD1.G360x-C15 to programowalny moduł zdalnych we/wy RIO. Wejścia cyfrowe i analogowe umożliwiają podłączenie przełączników i czujników temperatury, wilgotności i jakości powietrza. Przekaźniki są przeznaczone do bezpośredniego podłączenia urządzeń wewnętrznych oraz jednej nagrzewnicy elektrycznej. Wyjścia triak umożliwiają podłączenie zaworów termicznych lub trzypunktowych.

Moduł PCD1.G3601-C15 jest wyposażony w dodatkowy interfejs RS-485, który można wykorzystać do bezpośredniego podłączenia np. urządzeń po protokole EnOcean lub Modbus RTU.

Prefabrykowany Room Box zawiera wszystkie komponenty niezbędne do sterowania w jednym pomieszczeniu. Jego zastosowanie znacznie przyspieszyło automatyzację instalacji hotelowej

Moduł z komunikacją DALI

Room Box

PCD1.F2611-C15 to moduł we/wy przeznaczony do sterowania oświetleniem z zastosowaniem komunikacji w protokole DALI. Umożliwia bezpośrednie sterowanie 64 balastami DALI. Ma także 4 wejścia cyfrowe do podłączenia czujników. Ponieważ PCD1.F2611-C15 jest swobodnie programowalny, może pracować także jako samodzielny sterownik w aplikacjach sterowania oświetleniem.

Z użyciem modułów E-Line, na potrzeby jednego z luksemburskich hoteli stworzony został gotowy zestaw Room Box, który zawiera wszystkie elementy konieczne do sterowania komfortem w jednym pomieszczeniu. W metalowej obudowie umieszczono komponenty wraz z aplikacją sterującą, a połączenia sygnałowe i elektryczne wyprowadzono na zewnątrz jako standardowe złącza. Zestawy były prefabrykowane i testowane poza budową. Ich wykorzystanie w hotelu, który liczy 1000 pokoi rozmieszczonych na 37 piętrach znacznie przyspieszyło i ułatwiło automatyzowanie kolejnych, powtarzalnych fragmentów instalacji w obiekcie, a instalacji Room Boxów (czyli podpięcia zewnętrznego okablowania) dokonywać mógł każdy doświadczony instalator.

Sterowanie roletami Programowalny moduł do sterowania roletami jest wyposażony w 4 wejścia cyfrowe do podłączenia czujników natężenia światła, 2 wyjścia analogowe oraz 2 wyjścia przekaźnikowe. PCD1.G1100-C15 ma zaledwie 35 mm szerokości.

w w w.s a b u r. c o m . p l

2094 Biuletyn 55.indd 9

A U T O M AT Y K A n r 1 [5 5] / 2 0 1 5

9

2015-03-04 13:31:11

Produkty

Koszty energii pod ścisłą kontrolą?

Z systemem S-Monitoring to łatwe!

Dążenie do efektywności energetycznej to dziś już nie tylko nośne hasło, lecz także priorytet w działalności wielu przedsiębiorstw i zakładów przemysłowych. W firmach produkcyjnych zużyta energia, obok kosztów, surowców stanowi najwyższy koszt operacyjny. Także w przedsiębiorstwach z innych sektorów gospodarki koszty zużycia energii są znaczącą pozycją w zestawieniu wydatków. Nie dziwi więc nikogo, że działania zmierzające do ich zmniejszenia są traktowane coraz poważniej, redukcja tych kosztów może bowiem zwiększyć rentowność firmy. Na rynku jest dostępnych wiele różnorodnych rozwiązań do opomiarowania i monitoringu zużycia energii elektrycznej. W niniejszym tekście przybliżymy Państwu jedno z nich – system, który pozwala na stopniowe wdrożenie, jego instalacja nie rujnuje budżetu firmy, a zużycie energii elektrycznej monitorowane jest już od momentu podłączenia systemu do liczników.

S-Monitoring to przyjazne dla użytkowników rozwiązanie, opracowane przez szwajcarską firmę Saia Burgess Controls. Nie wymaga pracochłonnej konfiguracji, specjalnych narzędzi programistycznych, a jego obsługa – zaawansowanej wiedzy. S-Monitoring to także nazwa aplikacji wizualizacyjno-sterującej, bazującej na stronach www, która jest zaimplementowana w urządzeniach nadzorujących pracę systemu (panele operatorskie lub sterowniki PLC).

A zatem S-Monitoring to rozwiązanie, które łączy środowiska sprzętowe i programowe, a jego podstawowe elementy stanowią: • jednostka nadrzędna: sterownik PLC lub panel webowy, • liczniki energii elektrycznej Saia PCD z interfejsem S-Bus, • koncentratory liczników impulsowych PCD7.H104SE, • aplikacja wizualizacyjna wyświetlana za pomocą przeglądarki internetowej.

Unikalną cechą systemu S-Monitoring jest możliwość jego modyfikacji w zależności od potrzeb użytkownika. Zarówno algorytmy programu, jak i kształt wizualizacji mogą być konfigurowane za pomocą środowiska PG5 Controls Suite, przeznaczonego do programowania i diagnostyki wszystkich sterowników i paneli Saia Burgess Controls.

Niemniej ważną cechą rozwiązania jest możliwość prostego i szybkiego uruchomienia. S-Monitoring to tzw. system

„out-of-the-box”, co oznacza, że użytkownik nie musi wykonywać żadnej dodatkowej konfiguracji w celu jego uruchomienia. Funkcja automatycznego odczytu danych z liczników energii z interfejsem S-Bus zapewnia natychmiastowe monitorowanie zużycia zaraz po podłączeniu liczników do sterownika. S-Monitoring bez problemu radzi sobie także z obsługą liczników dwukierunkowych i impulsowych (za pośrednictwem koncentratorów liczników impulsowych).

Umożliwia to monitorowanie nie tylko zużycia energii elektrycznej, ale także wody, gazu, ciepła itp. Obsługa liczników impulsowych realizowana jest przez koncentratory PCD7.

+

Hardware

10

2094 Biuletyn 55.indd 10

+

Software

A U T O M AT Y K A n r 1 [5 5] / 2 0 1 5

Rozbudowa

w w w.s a b u r. c o m . p l

2015-03-04 13:31:13

Produkty Aplikacja realizująca funkcje S-Monitoringu jest dostępna bezpłatnie i wbudowana w: • Sterowniki: – E-Controller (PCD1.M0160E0), – PCD1.M2160, – PCD3 Power (PCD3.M5560, PCD3.M6560, PCD3.M6860).

• Panele webowe: – E-Monitor (PCD7.D457VT5E0), – panele programowalne: PCD7.D457VT5F, PCD7.D410VT5F, PCD7.D412DT5F.

Do koncentratora impulsów licznikowych można podłączać liczniki energii, ciepłomierze, wodomierze i gazomierze

H104SE (do każdego można podłączyć 4 liczniki). Moduł komunikuje się z jednostką nadrzędną poprzez protokół S-Bus, przekazując jej dane o stanach liczników.

Centrum dowodzenia: sterownik lub panel Sercem hardwaru systemu S-Monitoring jest sterownik swobodnie programowalny lub panel webowy Saia PCD (do nich podłączane są liczniki energii). Panele i sterowniki Saia PCD to przemysłowej jakości urządzenia o długim cyklu życia, z zapewnionym wsparciem nawet kilka lat po ich wycofaniu z produkcji.

w w w.s a b u r. c o m . p l

2094 Biuletyn 55.indd 11

Szerokie możliwości komunikacyjne sterowników i paneli programowalnych obsługujących system S-Monitoring pozwalają na rejestrowanie danych z liczników z interfejsami M-Bus, Modbus i S-Bus, a także z wyjściami impulsowymi.

System można także rozbudować o funkcje odczytu danych w innych protokołach i z innych urządzeń niż liczniki (np. analizatory sieci lub urządzenia pracujące na instalacji). Za pomocą pakietu PG5 S-Monitoring można skomunikować z bazą danych MySQL.

E-Controller – do zarządzania zużyciem mediów E-Controller to prosty w obsłudze sterownik PLC, stworzony specjalnie do monitoringu i zarządzania zużyciem energii i innych mediów. Jego specyficzna budowa pozwala na montaż w szafach elektrycznych o standardowych wymiarach, obok liczników energii i innej aparatury elektrycznej.

Dzięki ustawieniom domyślnym E-Controller jest gotowy do użycia, bez konieczności konfiguracji i programowania – ma wbudowaną aplikację S-Monitoring. Automatycznie wykrywa podłączone przy pomocy magistrali S-Bus liczniki energii i koncentratory impulsów PCD7.H104SE (zliczające

A U T O M AT Y K A n r 1 [5 5] / 2 0 1 5

11

2015-03-04 13:31:16

Produkty

impulsy np. z wodomierzy czy liczników ciepła i chłodu).

Oprócz funkcjonalności aplikacji S-Monitoring E-Controller oferuje możliwości dopasowania do indywidualnych potrzeb. Dzięki modułowej konstrukcji do urządzenia można zabudować moduły pamięci i interfejsów komunikacyjnych, które pozwolą na komunikację w standardach takich jak Modbus, MP-Bus, BACnet, LON IP itp. Za pomocą pakietu PG5 można rozszerzać także funkcje aplikacji S-Monitoring, np. w celu dodatkowego opomiarowania i zarządzania zużyciem mediów (dołączając do systemu przykładowo liczniki ciepła po M-Busie lub analizatory sieci po Modbusie).

Aplikacja wizualizacyjna S-Monitoring

S-Monitoring rejestruje w pamięci sterownika dane z liczników w postaci plików CSV, dzięki czemu mogą być one pobrane na dysk twardy komputera i poddane zaawansowanej analizie np. w arkuszu kalkulacyjnym. Za pomocą darmowego programu S-Energy Report, na podstawie danych ze sterownika, możliwe jest automatyczne generowanie raportów.

Dostęp do aplikacji wizualizacyjnej systemu jest kontrolowany. S-Monitoring ma zdefiniowane dwa poziomy użytkowników (o prawach administratora i gościa), dzięki czemu istnieje możliwość limitowania praw dostępu do niektórych danych aplikacji osobom niepowołanym.

12

2094 Biuletyn 55.indd 12

Najważniejsze funkcje aplikacji S-Monitoring: • automatyczne wykrywanie liczników wpiętych do systemu, • porównywanie zużycia z poszczególnych liczników i cykli rozliczeniowych (zestawienia tygodniowe, dzienne, roczne, miesięczne), • łatwe tworzenie zestawień i raportów, • monitorowanie profilu obciążenia, • rejestrowanie danych w plikach CSV, • automatyczne wysyłanie e-maili z danymi i alarmami, • podłączenie modułów wejść impulsowych PCD7.H104SE obsługujących liczniki z wyjściami S0, • zdalny dostęp do interfejsu użytkownika w przeglądarce www, dzięki aplikacji Saia Microbrowser dla urządzeń mobilnych z systemem Android i iOS. (P

Aplikacja S-Monitoring służy do rejestracji i kontroli zużycia, prezentacji w różnych ujęciach oraz udostępniania danych pomiarowych lokalnie i zdalnie. Aplikacja udostępnia wiele funkcji do szybkiej analizy danych odczytywanych z liczników, np. porównywanie odczytów pomiędzy różnymi licznikami w różnych przedziałach czasowych. Dane dotyczące zużyć i kosztów prezentowane są na czytelnych wykresach słupkowych. Istnieje także funkcja grupowania liczników, co pozwala na wygodną prezentację danych dotyczących np. danej instalacji, budynku, obiektu.

Aplikacja udostępnia także funkcje automatycznego wysyłania SMS-ów lub e-maili z raportami do zdefiniowanej grupy odbiorców (w określonych interwałach czasowych lub w sytuacjach alarmowych).

Elastyczność systemu i stopniowa rozbudowa Elastyczność i otwartość pozwala na łączenie systemu monitoringu zużycia energii w większe systemy oraz integrację z systemami MES, ERP czy BI. System S-Monitoring umożliwia również stopniowe wdrożenie i dopasowanie rozwiązania do aktualnych potrzeb przedsiębiorstwa.

Prace nad instalacją mogą być realizowane krok po kroku, bez konieczności ponoszenia początkowych, znaczących wydatków na prace inżynierskie i system informatyczny. Takie stopniowe działania dają wymierne efekty już od samego początku, po zainstalowaniu i uruchomieniu systemu, którego rozbudowa jest możliwa w indywidualnym tempie.

A U T O M AT Y K A n r 1 [5 5] / 2 0 1 5

w w w.s a b u r. c o m . p l

2015-03-04 13:31:16

Produkty

Nowość: E-Monitor E-Monitor to nowy panel webowy Saia PCD z wbudowaną aplikacją S-Monitoring, który stanowi rozwinięcie koncepcji znanej z S-Energy Managera. Podobnie jak poprzednik nowy panel jest gotowy do użycia od razu po wyjęciu z pudełka, a z jego uruchomieniem poradzi sobie każdy doświadczony elektryk. Liczniki po podłączeniu do E-Monitora są automatycznie wykrywane, a zliczane przez nie wartości wyświetlane na ekranie. Użytkownik otrzymuje dostęp do odczytanych danych wraz z informacją, z którego licznika pochodzą. Dane pomiarowe są prezentowane na wykresach i w tabelach, użytkownik może je przeglądać lokalnie i zdalnie (za pomocą dowolnej przeglądarki). Poza energią czynną udostępnianych jest także wiele innych parametrów, w tym moc chwilowa, wartości I i U w fazach, cosØ, a także prognozowane koszty zużycia energii.

Dane te dostępne są też w postaci plików CSV. Aplikację S-Monitoring zintegrowaną w E-Monitorze można rozwijać za pomocą pakietu PG5.

Dla zwiększenia wygody użytkowników E-Monitor dostępny jest wraz z zestawem montażowym, który zawiera wszystkie elementy niezbędne do wykorzystania możliwości aplikacji S-Monitoring. W zestawie znajdują się: • panel E-Monitor PCD7.D457VT5E0, • obudowa do montażu ściennego PCD7.D457-OWS1, • zasilacz Q.PS-AD2-240F, • moduł pamięci PCD7.R610 z kartą pamięci microSD 1GB PCD7.R-MSD1024, • niezbędne kable połączeniowe.

Wszystkie wymienione komponenty mogą być także zamawiane osobno.

Do E-Monitora można podłączać liczniki energii elektrycznej z interfejsem S-Bus lub liczniki z wyjściem impulsowym S0 za pośrednictwem koncentratora impulsów PCD7.H104SE.

D /D

L1 L2 L3 N) EN (P

w w w.s a b u r. c o m . p l

2094 Biuletyn 55.indd 13

A U T O M AT Y K A n r 1 [5 5] / 2 0 1 5

13

2015-03-04 13:31:17

Produkty Panele webowe na każdą pogodę Siedmiocalowe panele z przeglądarką www są przeznaczone do wizualizacji małych i średnich instalacji.

Dzięki rozszerzonemu zakresowi temperatury i odporności na promienie UV mogą pracować także na zewnątrz obiektu.

Saia PCD7.D470WTPF pracują w temperaturze od – 20 °C do + 70 °C, a wykorzystane w nich komponenty są odporne na promieniowanie UV. Front urządzeń został zabezpieczony w stopniu ochrony IP65. PCD7.D470WTPF są wyposażone w panoramiczne ekrany dotykowe LCD TFT o rozdzielczości 800 × 480 pikseli, które umożliwiają wizualizację istniejących projektów VGA bez potrzeby modyfikacji. PCD7.D470WTPF wyświetlają ponad 65 tys. kolorów, mają matrycę rezystancyjną z podświetleniem LED (z możliwością ściemniania) i regulacją kontrastu.

Urządzenia mają wbudowaną pamięć flash 128 MB z systemem plików, a zasoby te można rozszerzyć za pomocą modułu PCD7.R610 z kartą microSD (1 GB).

Elegancki zadajnik do sterowania komfortem Saia PCD7.L645 to panel dotykowy o przekątnej 3,2”, przeznaczony do współpracy ze sterownikami pomieszczeniowymi i ustawiania parametrów komfortu w pomieszczeniach.

Nowoczesny i elegancki zadajnik zintegrowany ze sterownikami serii PCD7.L62xN i PCD7.L60x-1 pozwala na ustawianie najważniejszych parametrów stanowiących o komforcie w pomieszczeniu (jak oświetlenie, temperatura, prędkość wentylatorów, kontrola obecności).

PCD7.L645 umożliwia zdefiniowanie i zapamiętanie 4 scen określających warunki panujące w pomieszczeniu (aktywacja grup oświetlenia, stopień otwarcia rolet, temperatura i ustawienia wentylatorów) i przywołanie ich za pomocą jednego przycisku. Umieszczone na wizualizacji zielone listki ECO-Vue graficznie i na bieżąco informują o zużyciu energii elektrycznej w pomieszczeniu. Ma to na celu wspieranie świadomych zachowań energooszczędnych użytkowników. Takie natychmiastowe, bezpośrednie informacje zwrotne pozwalają zwiększyć efektywność energetyczną aż o 15 % (wg badań Uniwersytetu Cornell). PCD7.L645 ma zintegrowany czujnik temperatury NTC 10k. Temperatura w pomieszczeniu, jej wartość zadana lub ustawienia wentylatora mogą być także pokazane na wyświetlaczu.

Automatyczna regulacja przyciemnienia ekranu, w zależności od jasności w pomieszczeniu, zapewnia doskonały komfort odczytu informacji. Funkcja standby może być używana do ustawienia czasu wygaszenia ekranu po ostatniej

14

2094 Biuletyn 55.indd 14

akcji. Jest to szczególnie przydatne w hotelach, bo pozwala uniknąć drażniących źródeł światła w nocy.

Panele PCD7.L645 są dostępne w 2 kolorach obudowy: białym z ramką z aluminium (PCD7.L645W) i czarnym z ramką z aluminium (PCD7.L645B).

A U T O M AT Y K A n r 1 [5 5] / 2 0 1 5

w w w.s a b u r. c o m . p l

2015-03-04 13:31:51

Produkty Pomieszczeniowy panel webowy Kompaktowy panel z przeglądarką www o przekątnej 4,3” jest przystosowany do montażu w standardowych puszkach instalacyjnych. Eleganckie urządzenie jest przeznaczone do sterowania parametrami komfortu w pomieszczeniach o podwyższonym standardzie, dla użytkowników o wysokich wymaganiach.

PCD7.D433WTPR jest wyposażony w ekran LCD TFT o rozdzielczości 480 × 272 piksele, z podświetleniem LED i matrycą pojemnościową, która błyskawicznie reaguje na dotyk użytkownika (z obsługą za pomocą gestów, którą znamy doskonale ze smartfonów). Panel jest wyposażony w czujniki temperatury i oświetlenia, a także interfejsy Ethernet, RS-485 i USB. Można go montować zarówno w pionie, jak i poziomie, a stabilne umieszczenie w standardowej puszce instalacyjnej umożliwia dołączony adapter.

Oparta na stronach www aplikacja wizualizacyjno-sterująca może być indywidualnie zaprojektowana i dopasowywana do potrzeb użytkownika. Do jej tworzenia i rozbudowy służy środowisko Web-Editor 8 (wersja Basic jest dostępna bezpłatnie w pakiecie PG5). Dzięki graficznej wizualizacji i intuicyjnemu interfejsowi obsługa panelu jest bardzo prosta i nie stanowi najmniejszego problemu także dla osób Ethernet

ENVIRONMENT Room Temperature Actual

Set

Ventilation

Medium

Off

PCD7.D433WTPR jest przeznaczony do współpracy ze sterownikami serii PCD oraz E-Line. W przygotowaniu znajduje się panel PCD7.D433WT5R, w wersji programowalnej, z wbudowanym sterownikiem PLC.

RS-485

Użytkownik bez trudu może stworzyć własny projekt aplikacji wizualizacyjnej z wykorzystaniem intuicyjnego, w pełni graficznego środowiska Web-Editor 8.

Nie jest do tego konieczna znajomość języków JAVA i HTML. Raz zaprojektowana aplikacja może być wizualizowana na wszystkich web panelach i komputerach PC. Dodatkową zaletą web paneli jest ich pełna integracja i kompatybilność ze sterownikami Saia PCD, co umożliwia odczyt stron internetowych z pamięci sterownika oraz bezpośredni dostęp do jego zasobów systemowych (zmienne, obiekty HVAC itp).

w w w.s a b u r. c o m . p l

2094 Biuletyn 55.indd 15

niepr zeszkolo nych. Z możliwości regulacji parametrów komfortu w pomieszczeniu śmiało mogą korzystać pracownicy obiektów i ich goście (w salach konferencyjnych lub hotelach).

MENU

Schemat przykładowej instalacji HVAC zbudowany w oparciu o sterowniki serii E-Line, z wykorzystaniem panelu PCD7.D433WTPR

A U T O M AT Y K A n r 1 [5 5] / 2 0 1 5

15

2015-03-04 13:31:52

2094 Biuletyn 55.indd 16

2015-03-04 13:31:53

SYSTEM IDENTYFIKACJI RFID DO ZARZĄDZANIA MAJĄTKIEM PRODUKCYJNYM



Kompletne rozwiązanie (software, nośniki danych, czytniki) usprawniające zarządzanie majątkiem produkcyjnym



Gromadzenie bieżącej, rzeczywistej informacji o stanie majątku produkcyjnego oraz jego lokalizacji



Skrócenie czasu przeprowadzania inwentaryzacji oraz znaczące zmniejszenie jej kosztów



Pilnowanie terminów przeglądów i legalizacji oraz śledzenie statusu działań serwisowych



Ochrona przed nieuprawnionym użyciem sprzętu

Sense it! Connect it! Bus it! Solve it!

Zapraszamy na targi Automaticon 2015 hala I, stoisko A14/B13 17-20 marca 2015

Turck sp. z o.o. ul. Wrocławska 115, 45-836 Opole Tel. +48 77 443 48 00, Fax +48 77 443 48 01 E-mail poland@turck.com Internet: www.turck.com