Automatyka 06 2016

TEMAT WYDANIA Komputerowe systemy nadzoru i sterowania CENA 10,00 Zล (W TYM 8 % VAT)

ROZMOWA 24

TECHNIKA 30

SPRZฤ T I APARATURA 48

Tobias Daniel i Michaล Ochmaล ski, Comau

Problemy i kierunki rozwoju systemรณw sterowania

Robotyzacja procesรณw spawania โ przeglฤ d rozwiฤ zaล

AUTOMATYKA ISSN 2392-1056

INDEKS 403024

6/2016

AUTOMATYKAONLINE.PL

,

* $

$

Niezawodne i bezpieczne:

) !

( dopasowana &

%

+

!

"

*

$

2 !

*

' (

#

$ %

# %!

"

&

, % (

-

(

(

!

* ..// " (

" !

0 1

YASKAWA

www.yaskawa.pl

YASKAWA

MOTOMAN WELDING SYSTEMS

www.yaskawa.pl

RFID – więcej niż identyfikacja Identyfikacja narzędzi oraz elementów obrabianych

Identyfikacja osób - kontrola dostępu

Identyfikacja w ubojni Identyfikacja wielu elementów jednocześnie

Identyfikacja nadwozia

Identyfikacja w przemyśle odzieżowym

Identyfikacja palet w magazynach wysokiego składowania

Identyfikacja w szybkich procesach

Więcej na www.pepperl-fuchs.pl

*+ , # -

! "# $ "

# $ %

& #

'(

)

www.elesa-ganter.pl

REDAKTOR NACZELNY Jan Jabłkowski

Z BRANŻY

8

REDAKTOR PROWADZĄCA Sylwia Batorska tel.: (+48) 22 874 00 60 e-mail: sbatorska@piap.pl

PRODUKTY

16

REDAKCJA MERYTORYCZNA Małgorzata Kaliczyńska WSPÓŁPRACA REDAKCYJNA Andrzej Barciński, Marcin Bieńkowski, Paweł Dobrzyński, Jolanta Górska-Szkaradek, Elżbieta Jachczyk, Krzysztof Jaroszewski, Agnieszka Staniszewska, Marcin Zawisza SEKRETARZ REDAKCJI Urszula Chojnacka tel.: (+48) 22 874 01 85 e-mail: uchojnacka@piap.pl REKLAMA Jolanta Górska-Szkaradek tel.: (+48) 22 874 01 91 e-mail: jgorska@piap.pl

ROZMOWA 24

Roboty przemysłowe szansą na rozwój Rozmowa z Tobiasem Danielem, dyrektorem sprzedaży i marketingu oraz Michałem Ochmańskim, menedżerem sprzedaży na Europę Środkowo-Wschodnią z firmy Comau.

TECHNIKA Problemy i kierunki rozwoju systemów sterowania w przemyśle

30

Sterowanie i monitoring obiektów rozproszonych

38

Radio – powietrze dla systemu SCADA

40

Rozwiązanie systemowe do optymalizacji produkcji

42

Paulina Siódmak tel.: (+48) 22 874 02 02 e-mail: psiodmak@piap.pl PRENUMERATA I KOLPORTAŻ Elżbieta Walczak tel.: (+48) 22 874 03 51 e-mail: ewalczak@piap.pl

24

SKŁAD I REDAKCJA TECHNICZNA Ewa Markowska

ROBOTY PRZEMYSŁOWE SZANSĄ NA ROZWÓJ

KOREKTA Urszula Chojnacka, Ewa Markowska, Anna Ładan, Elżbieta Walczak DRUK Zakłady Graficzne „Taurus” Roszkowscy Sp. z o.o.

Nakład: 4 tys. egzemplarzy REDAKCJA Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa tel.: (+48) 22 874 00 66, fax: (+48) 22 874 02 20 e-mail: automatyka@piap.pl www.AutomatykaOnline.pl WYDAWCA Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa Szczegółowe warunki prenumeraty wraz z cennikiem dostępne są na stronie automatykaonline.pl/prenumerata.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i modyfikacji nadesłanych materiałów oraz nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i materiałów promocyjnych.

4

O nowej globalnej strategii sprzedaży robotów, możliwościach wynikających z automatyzacji, przyczynach niskiego tempa wdrażania robotów w Polsce i perspektywach rynku lokalnego rozmawiamy z Tobiasem Danielem, dyrektorem sprzedaży i marketingu oraz Michałem Ochmańskim, menedżerem sprzedaży na Europę ŚrodkowoWschodnią z firmy Comau.

AUTOMATYKA

SPIS TREŚCI

30

PROBLEMY I KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMÓW STEROWANIA W PRZEMYŚLE

Żadne przedsiębiorstwo produkcyjne nie jest w stanie odnieść sukcesu bez wdrożenia organizacyjnych i technicznych metod, w szczególności odnoszących się do rozwoju, produkcji i wytwarzania. Wykorzystywanie możliwości szybkiego przesyłania danych w oparciu o struktury sieciowe wiąże się z potrzebą wdrożenia zabezpieczeń stanowiących ochronę przed niezamierzoną ingerencją w pracę sterowników, spowodowaną błędami programów użytkowych lub pomyłkami operatorów i programistów.

Komputery wielordzeniowe w automatyce przemysłowej

44

Modułowe sterowniki serii UniStream firmy Unitronics

46

Wdrożenie systemu SCADA

47

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY Robotyzacja procesów spawania – przegląd rozwiązań

48

Robot spawalniczy na torze jezdnym

56

Specjaliści w spawaniu – roboty KUKA do zadań specjalnych

60

Końcówka prądowa a ciągłość i stabilność spawania

62

PRAWO I NORMY Co nowego w normie PN-EN ISO 13849-1?

6/2016

66

48

ROBOTYZACJA PROCESÓW SPAWANIA – przegląd rozwiązań Rozwój współczesnego przemysłu nierozerwalnie wiąże się z korzystaniem z zasobów robotyki. Jedną z kluczowych zalet robotyzacji jest możliwość zastępowania człowieka podczas prac niebezpiecznych, ciężkich lub odbywających się w środowisku szkodliwym dla jego zdrowia. Niewątpliwie procesem pasującym do tego opisu i jednocześnie niezwykle powszechnie występującym w przemyśle jest spawanie.

5

SPIS TREŚCI

72

ZROBOTYZOWANE STANOWISKA SPAJANIA I CIĘCIA Przekrój wdrożeń PIAP Procesy spajania – spawanie, zgrzewanie, również stowarzyszone z nimi cięcie – są jednymi z najczęściej automatyzowanych i robotyzowanych procesów technologicznych. Według danych IFR około 30% robotów w przemyśle pracuje przy spawaniu. Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP ma długoletnie doświadczenie we wdrażaniu tego typu rozwiązań, opracowanych zgodnie z indywidualnymi potrzebami klienta.

Innowacyjny odczyt kodów

97

72

Rejestracja rozkładów temperatury w hutnictwie i odlewnictwie

98

78

Wahadłowy napęd DRVS z czujnikiem położenia SRBS

100

sWave.NET: bezprzewodowa aparatura łączeniowa

102

APLIKACJE Zrobotyzowane stanowiska spajania i cięcia Przekrój wdrożeń PIAP

System kontroli powodzi Tama na równinie Machland

Modernizacja oczyszczalni ścieków w Krośnie Odrzańskim

82

WYDARZENIA

RYNEK

Co tkwi w przewodzie?

Automatyzacja produkcji z robotem typu desktop

85

Nowe systemy serii GN 2402 – GN 2428

86

Japońska technika bliżej nas

89

Laptop Getac S410

Technologia czujników 4.0

90

Zarządzanie czujnikami przez SmartBridge

Poślizg bez komplikacji

92

Trybotaśma firmy igus

Niezawodny przesył danych i energii

93

Robotyka przemysłowa

94

Rozwiązania firmy SCHUNK 6

108

YASKAWA otworzyła oddział w Polsce

Prowadnice liniowe Elesa+Ganter

Wytrzymałość „na lekko”

105

Z wizytą w firmie igus w Kolonii

Industry 4.0 – przemysł przyszłości

110

Dla przemysłu, nauki i biznesu

112

Targi EuroLab 2016

BIBLIOTEKA

114

WSPÓŁPRACA

116

LUDZIE Radomir Ochocki, igus

118 AUTOMATYKA

G

Z BRANĹťY

KALENDARIUM

6/2016 01.06 Katowice

„Automatyzacja w zakładach produkcyjnych� – bezpłatne warsztaty oraz konferencja techniczna www.axonmedia.pl

02.06 Katowice

Dzień Programistów LabVIEW www.poland.ni.com

07–10.06 Poznań

Targi ITM 2016 – Innowacje Technologie Maszyny www.technologie.mtp.pl

08–09.06 Kołobrzeg

VII Konferencja Naukowo-Techniczna „Straty energii elektrycznej w sieciach elektroenergetycznych�

ROZWIĄZANIA DANFOSS W KATOWICKIM CENTRUM BIZNESU W Katowickim Centrum Biznesu zastosowano nowoczesne rozwiązania Danfoss – zawory równowaşąco-regulacyjne AB-QM w połączeniu z napędami NovoCon. W budynku biurowym o łącznej powierzchni 18 000 m2, na których mieszczą się m.in. powierzchnie biurowe, sale konferencyjne oraz restauracja, pracuje blisko 800 zaworów AB-QM, które zapewniają poprawną pracę instalacji grzewczej i chłodniczej, a w części restauracyjnej współpracują z napędami NovoCon. Rozwiązania Danfoss gwarantują komfort cieplny, oszczędność energii i łatwe uşytkowanie instalacji oraz umoşliwiają współpracę armatury regulacyjno-równowaşącej z automatyką budynku. – Wspólnie z inwestorem i projektantem postanowiliśmy zastosować

w instalacji klimakonwektorów zawory równowaşące AB-QM. Po trzech latach uşytkowania, nauczeni dobrym doświadczeniem, postanowiliśmy w tej instalacji wymienić napędy zwykłe standardowe on/off na nowe cyfrowe napędy Novo-Con – wyjaśnia Arkadiusz Sobolewski, główny wykonawca instalacji sanitarnych w obiekcie z firmy Cooling System.

www.ptpiree.pl

15 lub 16.06 Poznań

Dni Otwarte w Centrum Techniki Magazynowej Promag w Poznaniu www.promag.pl

SPÓŠKA SIA ABRASIVES PLANUJE PRZEJĄĆ BTS

15–17.06 Wisła

Konferencja Mechanizacja Automatyzacja i Robotyzacja w Górnictwie „MARG 2016� www.cbidgp.pl

16.06 KrakĂłw

Badania termowizyjne w energetyce, przemyśle i budownictwie – seminarium www.flukeacademy.shuttlepod.org

16–18.06 Wrocław

XXV Kongres TechnikĂłw Polskich www.not.org.pl

21–24.06 Monachium (Niemcy)

Międzynarodowe Targi Automatyki i Mechatroniki Automatica 2016 www.automatica-munich.com

21–24.06 Gdańsk

Efektywna ocena zgodności maszyn i urządzeń z wymaganiami dyrektywy maszynowej 2006/42/WE – oznakowanie CE www.luc.pl

8

Naleşąca do Grupy Bosch spółka sia Abrasives AG z siedzibą w Frauenfeld w Szwajcarii, która oferuje systemy szlifowania dla przemysłu, planuje przejąć udziały swojego polskiego partnera, spółki BTS (Biuro Technologiczne) z siedzibą w Goleniowie. Umowy w tej sprawie zostały podpisane 19 kwietnia 2016 r. BTS zatrudnia około 100 pracowników i od ponad 25 lat jest partnerem spółki sia Abrasives odpowiedzialnym za konfekcjonowanie i lokalną dystrybucję systemów szlifowania w Polsce i w krajach bałtyckich. Strony uzgodniły, şe kwota transakcji nie zostanie podana do publicznej wiadomości, a sama transakcja wymaga jeszcze akceptacji odpowiednich organów antymonopolowych. Spółka BTS ma duşe doświadczenie w produkcji i magazynowaniu oraz

dobre połączenia logistyczne. Planuje stopniowo rozszerzać swoją działalność prowadzoną dla sia Abrasives, a takşe przejąć produkcję systemów szlifowania oraz magazynowania materiałów bazowych, które obecnie są zlokalizowane w Szwajcarii. – BTS jest od wielu lat naszym niezawodnym i odnoszącym sukcesy partnerem. Akwizycja spółki zapewni nam utrzymanie wysokiej jakości konwersji systemów szlifowania. Równocześnie spółka sia Abrasives ugruntuje swoją pozycję wiodącego dostawcy systemów szlifowania na rosnącym rynku Europy Wschodniej – ocenia Martin Kßper, dyrektor generalny spółki sia Abrasives w Frauenfeld, a Piotr Jaszczak, prezes zarządu BTS dodaje: – Firma sia Abrasives zawsze była w naszym DNA.

AUTOMATYKA

www.schmersal.pl

Z BRANĹťY

BOSCH STOSUJE OPROGRAMOWANIE FIRMY SIEMENS Zintegrowany pakiet rozwiązań, obejmujący oprogramowanie do projektowania wspomaganego komputerowo (CAD), zarządzania danymi projektu (PDM) oraz zarządzania cyklem şycia produktu (PLM) firmy Siemens, zastępuje istniejący system stosowany przez oddział Electrical Drives, naleşący do dostawcy produktów dla przemysłu motoryzacyjnego – firmy Bosch. Począwszy od lata 2016 r. oprogramowanie Siemens NX oraz Teamcenter będzie funkcjonować jako wspólna platforma dla globalnych operacji oddziału.

Od kilku lat Bosch korzysta z oprogramowania CAD/PDM/ PLM firmy Siemens w innych jednostkach organizacyjnych.

Decyzja o zastosowaniu tego oprogramowania w oddziale Electrical Drives stanowi część planu strategicznego ukierunkowanego na konsolidację zróşnicowanego parku narzędzi za pomocą zunifikowanej metodologii modelowania, projektowania i współpracy. Zwiększony poziom standaryzacji oraz nowe funkcjonalności umoşliwią firmie Bosch szybsze opracowywanie innowacji, skrócą okres wprowadzania produktów na rynek oraz zwiększą wsparcie dla strategii Industry 4.0, co zwiększy przewagę konkurencyjną dla dostawcy samochodów z siedzibą w Stuttgarcie.

Tworzymy bezpieczne miejsca pracy.

Seria SLC/SLG 440

! "

# $ % &

'

%

(

16 czerwca 2016 r. odbędzie się czwarta edycja gali wręczenia nagród CEE Manufacturing Excellence and Industrial Property Awards oraz konferencja Strategy Summit. Uczestnicy konferencji będą dyskutować o najskuteczniejszych praktykach i strategiach w dziedzinie produkcji przemysłowej.

Niełatwe funkcjonowanie w branşy produkcyjnej w Europie sprawia bowiem, şe jednym z kluczowych zadań przedsiębiorstw jest utrzymywanie znaczącej przewagi konkurencyjnej dzięki innowacyjności i właściwej strategii rozwoju.

W wydarzeniu wezmą udział eksperci ze wszystkich sektorów produkcji, którzy nie tylko podzielą się swoimi doświadczeniami w niełatwej sztuce przetrwania w zmiennym środowisku biznesowym, ale teş pokaşą, jak skutecznie budować przewagę konkurencyjną i rozwijać swoją działalność. Z kolei podczas uroczystej gali CEE Manufacturing Excellence and Industrial Property Awards ponad dwieście osób piastujących stanowiska kierownicze w przedsiębiorstwach produkcyjnych weźmie udział w ceremonii uhonorowania firm, które wykazały się szczególnymi zasługami w obszarze innowacji, nowych technologii i rozwoju nowych produktów, zapewniając sobie wiodący udział w rynku.

6/2016

R E K L A M A

NAJSKUTECZNIEJSZE PRAKTYKI I STRATEGIE

9

Z BRANĹťY

SIEMENS EKSPERTS’ DAY Ostatnia edycja konferencji z cyklu Siemens Eksperts’ Day, zorganizowana w połowie kwietnia w siedzibie Siemens Industry Software w Warszawie, poświęcona była zagadnieniom popularyzacji modelu 3D. Po raz pierwszy w Polsce moşna było prześledzić cały proces towarzyszący projektowi: od powstania koncepcji, poprzez model 3D, po wytworzenie gotowego produktu na maszynie CNC. W trakcie konferencji przyblişono koncepcję Master Model, omówiono znaczenie rozszerzonego opisu konstrukcyjnego, pracy w środowisku MultiCAD i coraz większej roli PMI (Project Management Information) we współczesnych procesach produkcyjnych. Uczestnicy konferencji mieli okazję przekonać się, jak rozwiązania klasy Teamcenter, wsparte

Technologią Synchroniczną zaimplementowaną do rozwiązań CAD, potrafią integrować, przetwarzać i zarządzać danymi pochodzącymi z róşnych systemów. Skupiono się takşe na narzędziach do analiz inşynierskich i walidacji gotowych modeli 3D. Mariusz Zabielski, prezes Siemens Industry Software podkreślił rolę, jaką we współczesnym przemyśle odgrywa pojęcie Industry 4.0, gdzie bez modelu 3D trudno mówić o nowoczesnej produkcji. – Rośnie świadomość znaczenia platformy cyfrowej – Digital Enterprise Platform – jako kluczowego czynnika determinującego współczesny rozwój przemysłu wytwórczego – powiedział Mariusz Zabielski.

ELESA+GANTER ROZSZERZA OFERTĘ O UCHWYTY PRZEMYSĹ OWE ROHDE Firma Elesa+Ganter Polska jest oficjalnym krajowym dystrybutorem wysokiej klasy uchwytĂłw przemysĹ‚owych marki Rohde.

W ofercie są m.in. uchwyty funkcyjne wyposaşone w elementy sterujące funkcjami urządzenia oraz uchwyty ze stali nierdzewnej lub kwasoodpornej spełniające wysokie wymagania higieniczne. Dzięki magazynowi zlokalizowanemu w Polsce wybrane uchwyty marki Rohde mogą być dostarczone przez Elesa+Ganter Polska nawet w ciągu 24 h.

– Elementy produkowane przez Rohde to połączenie eleganckiego, nowoczesnego wzornictwa z doskonałą niemiecką jakością. Marka ta specjalizuje się wyłącznie w produkcji uchwytów przemysłowych, dzięki czemu moşemy dostarczyć klientom produkt najwyşszej klasy pod względem funkcjonalności i trwałości – mówi Filip Granowski, dyrektor ds. sprzedaşy w Elesa+Ganter Polska. Firma Rohde powstała w 1925 r., gdy w Getyndze Franz Rohde załoşył zakład szlifowania, polerowania i niklowania artykułów metalowych. Po 1978 r. firma rozpoczęła produkcję uchwytów przemysłowych, których w tej chwili firma ma w portfolio juş ponad 190 typów i stanowią one główny obszar działalności Rohde.

REKORDOWA EDYCJA ERC Do trzeciej edycji zawodów European Rover Challenge, która odbędzie się od 10 do 13 września 2016 r. w Jasionce w województwie podkarpackim, zgłosiło się 60 druşyn – niemal dwukrotnie więcej niş w ubiegłym roku. Jak co roku, w zawodach wezmą udział studenci z najlepszych uczelni technicznych na świecie, którzy w sumie będą reprezentować 12 krajów, m.in. Kanadę, Stany Zjednoczone, Włochy, Peru i Polskę (do konkursu zgłosiło się aş 19 polskich druşyn). – W tym roku na konstruktorów, poza szansą, jaką daje udział w największych zawodach łazików marsjańskich w Europie, czekać będą dedykowane warsztaty mentoringowe.

Ruszyła takşe najbardziej prestişowa liga zawodów robotycznych na świecie – Rover Challenge Series, zarządzana przez stowarzyszenie Mars Society. European Rover Challenge stanowi jeden z jej trzonów – mówi Šukasz Wilczyński, dyrektor

10

ERC. W ramach ligi druşyny rywalizujące w poszczególnych konkursach ERC, URC oraz mniejszych zawodach krajowych będą zbierać punkty do klasyfikacji generalnej. Na koniec sezonu wyłoniony zostanie najlepszy zespół robotyczny na świecie.

Wydarzeniu patronuje Europejska Agencja Kosmiczna.

European Rover Challenge to nie tylko największe w Europie, prestişowe zawody łazików marsjańskich. To takşe strefa biznesu dla osób związanych z przemysłem oraz pokazy naukowo-technologiczne dla szerokiej publiczności, nadające wydarzeniu edukacyjny charakter. Poprzednie edycje ERC przyciągnęły łącznie ponad 50 000 widzów. !

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

COMAU WSPIERA ROBOTYZACJĘ BRANĹťY FMCG

ASTAT Ĺ Ä„CZY ĹšRODOWISKO INĹťYNIERĂ“W I AUTOMATYKĂ“W

Dzięki swojej elastyczności oraz moşliwościom roboty przemysłowe wspierają obecnie przeróşne branşe. Do jednego z najszybciej robotyzowanych i automatyzowanych naleşy sektor FMCG. Jedno z ostatnich tego typu wdroşeń miało miejsce w firmie KSGPM, która jest jednym z największych producentów produktów mlecznych w Polsce – u kaliskiego producenta wdroşona została aplikacja Comau, a wdroşenia dokonał Certyfikowany Integrator Systemów Zrobotyzowanych Comau – firma Promag.

Roboty Comau są w KSGPM wykorzystywane w procesach paletyzacji. Najwaşniejszymi celami wdroşenia było uzyskanie wzrostu wydajności oraz poprawy bezpieczeństwa i komfortu pracy.

Wprowadzenie automatyzacji zakładu oraz zrobotyzowanie procesów paletyzacji z uşyciem robotów Comau pozwoliło je zrealizować.

21 kwietnia 2016 r. w poznańskim Centrum Szkoleniowym Astat odbyło się pierwsze z organizowanych przez tę firmę Regionalnych Spotkań Inşynierów i Automatyków. Dla specjalistów z branşy było ono okazją do wysłuchania wykładów w trzech blokach tematycznych: automatyka, energia i pomiary. W trakcie wydarzenia moşna było takşe zasięgnąć porad u doradców technicznych, którzy dzielili się swoją wiedzą m.in. z zakresu automatyki, energetyki, systemów pomiarowych, taśm, kabli, jakości energii elektrycznej oraz zarządzania energetycznego.

W spotkaniu wzięli udział przede wszystkim automatycy, kierownicy utrzymania ruchu, przedstawiciele sektora energetycznego, dyrektorzy techniczni, a takşe konstruktorzy.

Kolejne Regionalne Spotkanie Inşynierów i Automatyków będzie adresowane do inşynierów i automatyków z województw śląskiego, dolnośląskiego, opolskiego, świętokrzyskiego, małopolskiego oraz podkarpackiego.

"

#

R E K L A M A

Z BRANĹťY

POLSKA KRAJEM PARTNERSKIM HANNOVER MESSE 2017 Polska będzie krajem partnerskim światowych targów przemysłowych Hannover Messe 2017. Umowę w tej sprawie podpisali podczas tegorocznej edycji wydarzenia dr Jochen KÜckler, członek zarządu Deutsche Messe, organizatora imprezy oraz Paweł Chorąşy, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju.

Dr Jochen KÜckler podkreślił, şe bardzo cieszy się, şe to właśnie Polska będzie Krajem Partnerskim kolejnej edycji Hannover Messe, poniewaş wiele branş polskiego przemysłu wykazuje imponujące tempo rozwoju oraz ma duşy potencjał wzrostu, co sprawia, şe są przedmiotem zainteresowania inwestorów z całego świata, zaś idealnym miejscem do zaprezentowania moşliwości polskiej gospodarki oraz zacieśnienia relacji biznesowych, szczególnie między Polską i Niemcami, są właśnie targi w Hanowerze. – Jako Kraj Partnerski Hannover Messe 2017 chcemy pokazać róşnorodność i dynamikę polskiej gospodarki opartej na innowacjach i rozbudować nasze międzynarodowe relacje zagraniczne – zadeklarował

Paweł Chorąşy, dodając, şe wsparcie rozwoju innowacyjnych firm i ich ekspansji zagranicznej to jedno z najwaşniejszych zadań polskiego rządu. & ' (

ZŠOTE MEDALE EXPOPOWER I GREENPOWER ROZDANE Nowoczesne, innowacyjne, wytworzone na bazie najwyşszej klasy technologiach – takie produkty zgłosili wystawcy Expopower i GreenPOWER do konkursu o Złoty Medal MTP. Dziewięć z nich zyskało pozytywną rekomendację sądu konkursowego. Na targach Expopower wyróşniono sterownik polowy SO- 54SR-xxx z funkcjami zabezpieczeniowymi do zastosowań Smart Grid Badawczo-Rozwojowej Spółdzielni Pracy Mikroprocesorowych Systemów Automatyki Mikronika, mobilną linię serwisową spółki Energy Composites, napędy elektromechaniczne do łączników napowietrznych SN Instytutu Energetyki – Zakład Doświadczalny w Białymstoku, rodzinę listew typu MS45 PTS Marmat, bezprzewodowy monitor

energii Watta firmy Spirvent, serię słupów strunobetonowych dla linii WN 110 kV spółki Strunobet-Migacz i kompaktową rozdzielnicę pierścieniową w izolacji gazowej typu TPM Kompakt spółki ZPUE. W ramach targów GreenPOWER przyznano dwa złote medale: akumulatorowi w technologii Aqueous Hybrid Ion amerykańskiej firmy Aquion Energy oraz rozwiązaniu Fronius Energy Package (magazynowanie energii z fotowoltaiki) austriackiej firmy Fronius International. W konkursie o Złoty Medal Międzynarodowych Targów Poznańskich rocznie startuje 500 produktów. Nagroda jest potwierdzeniem doskonałości produktu oraz jego nowoczesności. $ %

COPA-DATA PARTNEREM PROJEKTU DIMA Firma COPA-DATA, jako jeden z pierwszych dostawców systemów sterowania procesami, bierze udział w projekcie DIMA (Decentralized Intelligence for Modular Applications – Zdecentralizowana Inteligencja Aplikacji Modułowych) zainicjowanym przez firmę WAGO. Jego celem jest stworzenie standardu dla zdecentralizowanej, modułowej automatyzacji urządzeń i sprzętu technologicznego oraz efektywnej inşynierii. Umoşliwia to firmom przemysłowym uşytkowanie sprzętu wykorzystywanego w róşnych procesach w sposób elastyczny oraz indywidualizowanie produkcji.

Aby opracować pełny proces projektowania lub przeprojektowania tak skutecznie, jak to tylko moşliwe, firma

12

COPA-DATA opracowała system obsługi i zarządzania MTP, dzięki czemu firmy mogą śledzić informacje w MTP, tworzyć wymagane zmienne oraz obsługiwać ekrany, jak równieş definiować ich połączenia. Uşytkownicy mogą równieş śledzić, które artefakty w oprogramowaniu zenon zostały stworzone przez dany MTP. Oprogramowanie zenon umoşliwia wybieranie oraz eksportowanie zindywidualizowanych usług oraz obsługiwanych ekranów.

W ten sposób firmy mogą określić koncepcję ponownego wykorzystywania oraz redukowania kosztów związanych z projektem. ") #* #+#

AUTOMATYKA

Z BRANŻY

CZASOPISMO AUTOMATYKA WYRÓŻNIONE W KONKURSIE NUMERUS PRIMUS INTER PARES 14 maja 2016 r., w Warszawskim Domu Technika NOT, podczas uroczystości zakończenia XLII Olimpiady Wiedzy Technicznej wręczono nagrody główne i wyróżnienia w liczącym 29 lat konkursie Towarzystwa Kultury Technicznej pod nazwą Numerus Primus Inter Pares.

Celem konkursu jest wyłonienie najlepszego czasopisma technicznego, specjalistycznego w określonym obszarze techniki lub popularyzującego wiedzę techniczną.

Spośród wybranych przez redakcje i przesłanych na konkurs 19 czasopism, powołane przez Radę Główną Towarzystwa Jury Konkursu obradujące 6 maja 2016 r. pod przewodnictwem prof. Czesława Waszkiewicza, wybrało czasopisma „najlepsze z najlepszych”, czyli Numerus Primus Inter Pares.

Jury Konkursu wysoko oceniło poziom merytoryczny oraz szatę edytorską nadesłanych czasopism i przyznało – w grupie czasopism specjalistycznych – tytuł laureata Numerus Primus Inter Pares miesięcznikowi naukowo-technicznemu Mechanik, a wyróżnienie miesięcznikowi B2B Automatyka, którego wydawcą jest Instytut PIAP. W grupie czasopism popularyzujących naukę i technikę tytuł laureata otrzymał Przegląd Techniczny, a wyróżnienie – czasopismo Chemia i Biznes.

W dniach 8–9 czerwca 2016 r. w Hotelu Arsenal Palace w Katowicach odbędą się warsztaty Nawigacja dla produkcji, organizowane przez firmę PSI Polska dla planistów oraz szefów działów produkcji.

Głównym celem warsztatów jest poznanie nowych metod usprawniania procesów biznesowych związanych z planowaniem produkcji, zarządzaniem przestojami i awariami maszyn, poprawą przepływu informacji oraz zwiększeniem standaryzacji procesu produkcyjnego. Podczas warsztatów uczestnicy dowiedzą się, co łączy planowanie trasy podróży i planowanie produkcji oraz dobiorą najefektywniejsze narzędzia do własnej specyfiki produkcji.

Blisko 80% czasu trwania warsztatów to praktyczne ćwiczenia. Uczestnicy otrzymają dostęp do wersji demo systemu nawigacji dla produkcji oraz możliwość skorzystania z jednego dnia bezpłatnych konsultacji. Dzięki temu, po powrocie do pracy, będą mogli podzielić się wiedzą ze współpracownikami oraz sprawdzić funkcjonalności systemu w planowaniu własnych zleceń produkcyjnych.

Więcej informacji na stronie internetowej organizatora: www.marketer-it.pl/PSI/index.html ,

6/2016

R E K L A M A

WARSZTATY NAWIGACJA DLA PRODUKCJI

13

Z BRANĹťY

ROBOTY PRZEMYSŠOWE W SŠUŝBIE PRODUKCJI W połowie kwietnia we Wrocławiu odbyła się konferencja „Roboty przemysłowe dla niezawodnej i bezpiecznej produkcji� poświęcona zagadnieniom bezpośrednio związanym z robotyzacją procesów produkcyjnych, zapewnieniem ich efektywności, jak równieş bezpieczeństwem na liniach zrobotyzowanych. Wydarzenie zgromadziło producentów i dostawców rozwiązań z zakresu robotyki, potencjalnych odbiorców i obecnych uşytkowników, a takşe integratorów rozwiązań wykorzystujących w produkcji roboty przemysłowe. Impreza była okazją do zapoznania się z najnowszymi rozwiązaniami oferowanymi przez takich producentów robotów jak Fanuc,

Kawasaki (reprezentowane przez firmę ASTOR), KUKA, Omron, Comau czy WObit. Prezentowano nie tylko nowe rozwiązania, ale teş przykłady instalacji przemysłowych z wykorzystaniem robotów. Wiele miejsca poświęcono takşe prezentacjom dotyczącym elementów i technologii pozwalających na rozbudowę stanowisk zrobotyzowanych – tu ciekawe przykłady zaprezentowały firmy Balluff, Lapp Kabel oraz Pepperl+Fuchs, które przedstawiły rozwiązania oferowane klientom końcowym oraz integratorom i przyblişyły korzyści wynikające z implementacji tych rozwiązań. #$ (

CZY POLSKIE FIRMY SÄ„ GOTOWE NA PRZEMYSĹ 4.0?

Polskie firmy produkcyjne coraz chętniej sięgają po rozwiązania z zakresu automatyki i informatyki – ponad 90% deklaruje częściowe lub całkowite zautomatyzowane, a 67% postrzega się jako zinformatyzowane – tak wynika z najnowszego raportu firmy ASTOR pt. „W jakie technologie inwestują firmy produkcyjne w Polsce?�, opracowanego na bazie badania przeprowadzonego wśród 100 przedstawicieli polskich firm produkcyjnych. Jednak pod względem przystosowania do wymagań Przemysłu 4.0 polskie firmy czeka jeszcze sporo pracy. Pod względem nakładów inwestycyjnych i rentowności największe wyzwania związane z Przemysłem 4.0 czekają właścicieli zakładów przemysłowych – kierownicy fabryk i linii produkcyj-

nych muszą przede wszystkim rozwijać wiedzę o systemach i strategiach pomyślnego wdraşania produktów do zarządzania Przemysłem 4.0. Tymczasem z badania przeprowadzonego wśród uczestników Advanced Manufacturing Expo&Conference (głównie menedşerów) przez LNS Research wynika, şe aş 86% badanych wskazało, şe nie zna, nie rozumie i nie potrafi ocenić wpływu Internetu Rzeczy na ich biznes. Z kolei badanie przeprowadzone przez ASTOR ujawniło, şe wśród polskich firm tylko około 36% deklaruje np. şe ich systemy sterowania maszyn są zintegrowane z oprogramowaniem przemysłowym na tyle, aby automatycznie gromadzić dane. # +)!

DNI OTWARTE W CTM PROMAG Promag organizuje we współpracy z Comau Dni Otwarte w Centrum Techniki Magazynowej w Poznaniu. To kolejne wydarzenie odbywające się w CTM Promag i promujące automatyzację i robotyzację procesów magazynowo-produkcyjnych w polskich przedsiębiorstwach.

Dni otwarte odbędą się 15 i 16 czerwca 2016 r. Adresowane są przede wszystkim do prezesów, członków zarządu, dyrektorów, menedşerów, kierowników produkcji, działów projektowych, a takşe osób odpowiedzialnych za zarządzanie: strategią, rozwojem i operacjami (R&D), łańcuchem dostaw, inwestycjami, optymalizacją procesów oraz utrzymaniem ruchu.

Partnerami wydarzenia będą takie firmy jak: Balluf, B&R, Lenze, Metal Work, SEW-Eurodrive i Sick. Przewidziano takşe prelekcje ich przedstawicieli.

Dni otwarte w CTM poświęcone zostaną przede wszystkim nowym technologiom z zakresu automatyzacji i robotyzacji, wspierającym wydajność procesów magazynowo-produkcyjnych. Prelekcje połączone zostaną z prezentacją wybranych rozwiązań, a wszyscy uczestnicy i goście będą mogli skorzystać z konsultacji i doradztwa ekspertów.

Udział w wydarzeniu jest całkowicie bezpłatny, ale z uwagi na ograniczoną liczbę miejsc, decydować będzie kolejność zgłoszeń.

-

14

AUTOMATYKA

Z BRANŻY

ZNAKOMITE PERSPEKTYWY DLA RYNKU IOT

PATENT NA SUKCES: IT W POŁĄCZENIU Z OT

W ciągu najbliższych trzech lat obroty na rynku systemów powiązanych z Internetem Rzeczy podwoją się, osiągając w 2019 r. wartość 124,5 mld USD – wynika z raportu „Market Drivers” przygotowanego przez IC Insight. Najszybszy wzrost dotyczył będzie mikrokontrolerów oraz rozwiązań typu SoC (System-on-Chip). Z kolei liczba nowych urządzeń połączonych z Internetem Rzeczy w tym samym okresie wzrośnie do 3,1 mld (w 2015 r. wynosiła ona około 1,7 mld). Według raportu IC Insight w 2020 r. będzie na świecie funkcjonować około 30 mld połączeń internetowych. 85% z tych połączeń przypadnie na „przedmioty” podłączone do sieci, takie jak m.in. różnego rodzaju systemy komercyjne i przemysłowe, czujniki rozproszone czy pojazdy.

Za pozostałe 15% odpowiadać będą urządzenia elektroniczne służące ludziom do komunikacji, wyszukiwania informacji w sieci oraz pobierania i odbioru strumieni danych. To dokładnie odwrotne proporcje w stosunku do tych, które obserwowano w 2000 r., kiedy zaledwie 15% połączeń obsługiwało komunikację między maszynami, zdalne systemy czujnikowe, pomiarowe i kontrolne oraz systemy wbudowane.

W Serocku, w drugiej połowie kwietnia, odbyło się coroczne organizowane przez firmę Schneider Electric Spotkanie Partnerów, w którym uczestniczyło 250 firm. Internet Rzeczy, Big Data i lawinowo rosnące zapotrzebowanie na energię to tylko niektóre tematy poruszane w tym roku. Według prognoz zużycie energii w światowej gospodarce w ciągu 25 lat wzrośnie o 80%, a w samym przemyśle o 50% w ciągu najbliższych 35 lat. – Mamy wyjątkową możliwość skorzystania z zaawansowanej technologii i połączenia obszarów IT oraz OT. Inteligentne rozwiązania, które tworzymy w wyniku połączenia tych dziedzin wiedzy pozwalają nam automatycznie mierzyć, monitorować oraz kontrolować zapotrzebowanie i konsumpcję energii. Kiedy połączymy automatykę i energetykę z oprogramowaniem i analityką, dzięki naszej przełomowej architekturze EcoStruxure, otrzymamy wysoki poziom inteligencji operacyjnej, pozwalającej podejmować lepsze decyzje biznesowe właściwie natychmiast – powiedział Jacek Łukaszewski, prezes zarządu Schneider Electric Polska.

," , -

R E K L A M A

igus moje-prowadniki = prowadzenie energii w ruchu staje się prostsze ®

Zamknięty e-prowadnik do robotyki – łatwy do otwarcia triflex TRCF dla maksymalnej RMI^E[SHRSĐGM systemu ®

G

G G G G

3-komorowE FYHS[E HPE MHIEPRIKS VS^ûSįIRME przewodów elektrycznych ŁatwI otwieranMe ^E TSQSGÑ śrubokręXY ŁatwI skracanMI M wydłużanMe Teraz S 25% większE siłE ciągnąco-pchającE ;]QMEV] instalacyjne Ø 65, 85, 100

WidIo na: www.igus.pl/triflexTRCF

Prosimy nas odwiedzić RE XEVKEGL MACH-TOOL

plastics for longer life

®

(ostępne Vă[RMIį jako w pełni konfekcjonowane systemy readychain z 36 miesięczną gwarancją ®

igus Sp.zo.o. Tel. 22 863 57 70 ®

6/2016

info@igus.pl

15

PRODUKTY

PODNOŚNIK PODCIŚNIENIOWY JUMBOFLEX Firma Schmalz wprowadziła nowy produkt do serii podnośników częstego, szybkiego przemieszczania ładunków lekkich. JumboFlex 50 ze zoptymalizowanym przepływem ssania moşe być stosowany do szybkiego podnoszenia ładunków o wadze do 50 kg, przy czym maksymalna prędkość podnoszenia wynosi 1 m/s. Podnośnik jest wyposaşony w innowacyjny, ergonomicznie wyprofilowany, miękki uchwyt operatorski, pozwalający uşytkownikom precyzyjnie i bezpiecznie chwytać i przenosić ładunki przy uşyciu jednej ręki. Šadunki mogą być chwytane w pionie, a następnie automatycznie przechylane o 90° do pozycji poziomej. Tuba podnosząca jest równieş dostępna w specjalnej wersji A2 spełniającej wymogi standardu kwasoodpornego.

Podnośnik moşe być wyposaşony w róşnorodne chwytaki dostosowane do róşnych produktów i aplikacji. Standardowo urządzenie wyposaşone jest w zintegrowany adapter szybkozłączny, który umoşliwia prostą i szybką wymianę chwytaków, bez konieczności stosowania dodatkowych narzędzi. W celu obnişenia kosztów eksploatacyjnych podnośnik wyposaşono w system sterowania radiowego.

/

R E K L A M A

KONTROLA BEZPIECZEĹƒSTWA DZIĘKI SAMOS PRO COMPACT Firma Wieland Electric rozszerzyĹ‚a ofertÄ™ moduĹ‚Ăłw bezpieczeĹ„stwa samos i samos PRO o nowÄ… seriÄ™ – samos PRO COMPACT. Nowe rozwiÄ…zanie ma do 20 bezpiecznych wejść i 8 wyjść o szerokoĹ›ci zaledwie 45 mm w przypadku moduĹ‚u podstawowego. ModuĹ‚ bazowy jest wyposaĹźony w zintegrowane wejĹ›cie USB i umoĹźliwia komunikacjÄ™ za pomocÄ… dwĂłch rodzajĂłw przemysĹ‚owej sieci Ethernet. Darmowe oprogramowanie do programowania samos PLAN 5+ zawiera zintegrowane moduĹ‚y symulacji oraz analizy stanĂłw logicznych. DziÄ™ki róşnorodnym wariantom rozbudowy, kompaktowej konstrukcji oraz przyjaznemu dla uĹźytkownika oprogramowaniu rozwiÄ…zanie pozwala na przygotowanie róşnych aplikacji bezpieczeĹ„stwa w optymalny i efektywny sposĂłb.

Z łatwością i bez dodatkowych elementów moduły podłącza się do sieci Ethernet, co pozwala na zastosowanie opcji zdalnej obsługi. W zaleşności od potrzeb produkty z rodziny COMPACT moşna rozbudować nawet do 168 bezpiecznych wejść/wyjść, toteş samos PRO COMPACT sprawdza się zarówno w średnich, jak i duşych aplikacjach. .

BARIERA ĹšWIETLNA DLA APLIKACJI W KATEGORII BEZPIECZEĹƒSTWA DO PL D Nowa generacja urzÄ…dzeĹ„ PSENopt II to pierwsze bariery Ĺ›wietlne typu 3 dla aplikacji w kategorii bezpieczeĹ„stwa do PL d. UrzÄ…dzenia przeznaczone sÄ…Â do aplikacji w kategorii bezpieczeĹ„stwa PL d zgodnie z wymaganiami normy EN 61496, zapewniajÄ…c ochronÄ™ palcĂłw i dĹ‚oni. Duşą zaletÄ… jest moĹźliwość szybkiej i prostej instalacji za pomocÄ… prostych narzÄ™dzi montaĹźowych. Z kolei brak martwych stref pozwala na elastyczne uĹźytkowanie i zwiÄ™kszenie bezpieczeĹ„stwa.

Dzięki odporności na wstrząsy równej 50 g bariery PSENopt II są niezwykle wytrzymałe, a tym samym odpowiednie do eksploatacji w wymagającym środowisku przemysłowym.

Operatorzy mogą ustalić przyczynę zatrzymania maszyny i wszelkich usterek systemu na podstawie stanu diod LED, co pozwala ograniczyć czasy przestojów.

W połączeniu z techniką sterowania firmy Pilz urządzenie PSENopt II stanowi kompletne rozwiązanie, które moşe być dołączone bezpośrednio do modułu PDP 67 za pomocą 5-pinowego złącza. Dostępna jest duşa liczba kompatybilnych akcesoriów. /

16

AUTOMATYKA

PRODUKTY

POTÄ˜ĹťNA OCHRONA PRZED PRZEPIĘCIAMI DLA INSTALACJI FOTOWOLTAICZNYCH Nowa rodzina ogranicznikĂłw VAL-MB firmy Phoenix Contact to wydajne i niewielkie urzÄ…dzenia do ochrony instalacji fotowoltaicznych dla napięć ĹşrĂłdĹ‚a do 1500 V DC. Aparaty te sÄ…Â dostosowane do wymagaĹ„ aplikacji DC oraz certyfikowane przez KEMA. DodatkowÄ… ochronÄ™ przed Ĺ‚ukiem elektrycznym zapewniajÄ… wiÄ™ksze leje wejĹ›ciowe, jak i bruzdy wokół Ĺ›rub.

W rodzinie VAL-MB znajdujÄ… siÄ™ urzÄ…dzenia ochronne dla napięć: 600 V DC, 1000 V DC, 1500 V DC, zarĂłwno dla ogranicznikĂłw typu 1/2, jak i zwykĹ‚ych ogranicznikĂłw typu 2.Â

Dostępne są wykonania zarówno ze stykiem sygnalizacyjnym, jak i bez niego. Wszystkie warianty są odporne na prądy zwarciowe do 2000 A i mogą być instalowane na wysokości do 6000 m n.p.m.

PHOENIX CONTACT Sp. z o.o 0 % 12*13 14*542 . % 0 24 53 67 847

ZĹ Ä„CZKA BEZPIECZNIKOWA PUSH-IN DO ZASTOSOWAĹƒ FOTOWOLTAICZNYCH Produkowane przez Phoenix Contact kompaktowe zĹ‚Ä…czki bezpiecznikowe PT 10,3-HESI wyposaĹźone sÄ…Â w zacisk Ĺ‚Ä…czeniowy push-in 10 mm2 i majÄ… znamionowe napiÄ™cie 1000 V DC, dziÄ™ki czemu doskonale nadajÄ… siÄ™ do zastosowaĹ„ przy produkcji energii odnawialnej, a zwĹ‚aszcza w fotowoltaice. ZĹ‚Ä…czki bezpiecznikowe niezawodnie chroniÄ… moduĹ‚y krystaliczne PV przed prÄ…dem wstecznym.

Dostępne bezpieczniki, o wymiarach 10,3 × 38 mm i charakterystyce gPV do 20 A są zgodne z IEC i UL. Dla szybkiego zidentyfikowania wadliwych bezpieczników, złączki bezpiecznikowe wyposaşone są w moduł LED. Moşliwe jest zapewnienie duşego, wyraźnie zaznaczonego obszaru opisowego złączki, przeznaczonego dla łańcucha elementów PV.

Dzięki temu, şe wymagana siła wprowadzenia jest o 50 procent mniejsza, moşliwe jest wprowadzanie przewodów sztywnych i wieloşyłowych z końcówkami rurkowymi, np. o przekrojach od 1,5 mm2 do 10 mm2 w przypadku drutu, bez uşywania narzędzi. Pomarańczowy przycisk zwalniający chroni przed przypadkowym podłączeniem złącza. Moşliwe jest równieş podłączenie wieloşyłowych przewodów o przekroju od 1,5 mm2 bez końcówek rurkowych. Nowe złączki bezpiecznikowe uzupełniają szeroką paletę złączy fotowoltaicznych 1000 V DC produkowanych przez Phoenix Contact.

PHOENIX CONTACT Sp. z o.o 0 % 12*13 14*542 . % 0 24 53 67 847

R E K L A M A

6/2016

17

PRODUKTY

MODUĹ STERUJÄ„CY SIEMENS

NOWE SILNIKI I NAPĘDY ESTUN

Moduł sterujący Siemens 6ED1052-1FB00-0BA8 z serii LOGO!, dzięki zintegrowanej jednostce roboczej i wyświetlaczowi, wejściu bezpośredniemu w urządzeniu oraz moşliwości wyświetlania wiadomości tekstowych i innych komunikatów, jest czymś więcej niş PLC. Urządzenie jest wyposaşone w osiem cyfrowych wejść i cztery cyfrowe wyjścia przekaźnikowe, moşe pracować w temperaturze 0–55 °C i ma stopień ochrony IP20, a napięcie źródła zasilania wynosi 115/230 V AC/V DC. Istnieje moşliwość rozbudowy o dodatkowe moduły 230 V AC/V DC. Moduł ma wbudowany web serwer i wyłącznik czasowy, a podtrzymanie zasilania sięga nawet 480 godzin.

Z uwagi na swoją uniwersalność rozwiązanie firmy Siemens moşe znaleźć zastosowanie w wielu aplikacjach, m.in. w okablowaniu elektrycznym, inşynierii mechanicznej a takşe przekaźnikach, pompach czy kompresorach.

Firma Estun uzupełniła ofertę o zmodyfikowaną wersję sztandarowego produktu, jakim jest serwonapęd serii PRONET – rozbudowana została oferta w zakresie silników do bardzo małych aplikacji oraz napędów o funkcjonalnościach wykraczających poza standard.

Obecnie istnieje moşliwość zamówienia napędów PRONET w wersji z wbudowanym protokołem EtherCAT. W porównaniu z dotychczasowym napędem, rozszerzonym o moduł EtherCAT EC-100, nowe rozwiązanie jest o kilkadziesiąt procent tańsze. Zastosowanie komunikacji opartej na sieci Ethernet, pracującej w czasie rzeczywistym, znacznie wykracza poza to, co oferują moduły komunikacyjne Modbus czy CANopen.

Dzięki temu protokołowi uşytkownik ma zapewnioną szybką komunikację między wieloma napędami oraz ich synchronizację.

Nowe produkty pojawiły się równieş w ofercie silników – są nimi urządzenia o mocy 50 W i 100 W.

"

( 9

R E K L A M A

MANOMETR DO KONTROLI CIŚNIENIA W PROCESACH STERYLNYCH Konstrukcja oferowanego przez firmę WIKA Polska manometru membranowego, model PG43SA-S, została dostosowana w zakresie wykonania obudowy i małych przyłączy procesowych do wymagań stawianych w aplikacjach sterylnych. Zasada pomiaru polega na mechanicznym przeniesieniu ciśnienia z membrany na układ pomiarowy, w którym wyeliminowano ryzyko zanieczyszczenia produktu płynem transmisyjnym. Duşy wybór przyłączy procesowych, np. według DIN 32676 lub DIN 11864, przekłada się na wysoką uniwersalność zastosowania urządzenia, a dzięki wysokiej odporności na przeciąşenia model ten moşe być stosowany w krytycznych warunkach procesowych. Manometr PG43SA-S jest testowany zgodnie ze standardami 3-A i jest odpowiedni do zastosowania w procesach CIP, SIP oraz zewnętrznego mycia instalacji. Pozwala to na redukcję czasu czyszczenia instalacji przy jednoczesnym zachowaniu bezpieczeństwa procesu. .,:#

18

AUTOMATYKA

PRODUKTY

ADAPTER SMARTBRIDGE – MOST MIĘDZY CZUJNIKIEM I TABLETEM Niewielki adapter SmartBridge, ktĂłry moĹźe zostać zintegrowany bezpoĹ›rednio z czujnikiem, umoĹźliwia nawiÄ…zanie poĹ‚Ä…czenia ze smartfonem i tabletem bez zakĹ‚Ăłcania komunikacji lub odĹ‚Ä…czania czujnika od urzÄ…dzeĹ„ sterujÄ…cych. Technologia SmartBridge zmniejsza „barierÄ™ cyfrowÄ…â€? miÄ™dzy interfejsami usĹ‚ug nowoczesnych czujnikĂłw oraz mobilnymi urzÄ…dzeniami uĹźytkownikĂłw i umoĹźliwia komunikacjÄ™ bezprzewodowÄ… nawet podczas pracy urzÄ…dzeĹ„. System skĹ‚ada siÄ™ z bezprzewodowego adaptera i tabletu lub smartfona wyposaĹźonego w aplikacjÄ™ SmartBridge. Adapter jest podĹ‚Ä…czany do istniejÄ…cego okablowania pomiÄ™dzy czujnikiem a moduĹ‚em sterujÄ…cym, ma dostÄ™p do danych

czujnika bez informacji zwrotnych i umoşliwia utworzenie połączenia bezprzewodowego z urządzeniem mobilnym. Jest zasilany przez kabel czujnika. Z kolei aplikacja SmartBridge umoşliwia przeglądanie danych z czujnika na tablecie lub smartfonie, uzupełniając funkcje trudno dostępnych elementów sterujących i wyświetlaczy, a takşe przycisków membranowych. Urządzenia mobilne mogą być teraz uşywane jako mobilne wyświetlacze stosowane przy wdraşaniu, obsłudze i konserwacji czujników przemysłowych.

PEPPERL+FUCHS Sp. z o.o.

0 )% 4; 75*6;1 . / % 0 ;; ;1< 32 27 * = 0 * 0

%%%0 * 0

SYSTEM EKS Z PANELEM DOTYKOWYM DO PLE FIRMY EUCHNER Konserwacja i prace serwisowe w obszarach zagroĹźenia wymuszaĹ&#x201A;y zwykle obchodzenie osĹ&#x201A;on bezpieczeĹ&#x201E;stwa (np. drzwi) i manipulacje nimi. Zastosowanie specjalistycznego urzÄ&#x2026;dzenia zezwalajÄ&#x2026;cego umoĹźliwia operatorowi wybĂłr wymaganego trybu pracy i uruchomienie maszyny.

Elektroniczny system kluczy dostÄ&#x2122;powych EKS jest idealnym rozwiÄ&#x2026;zaniem do wygodnego wyboru trybu pracy w peĹ&#x201A;nej zgodnoĹ&#x203A;ci z wymaganiami prawnymi. WczeĹ&#x203A;niej, ze wzglÄ&#x2122;du na brak odpowiednich systemĂłw, nie byĹ&#x201A;o to moĹźliwe. Teraz to siÄ&#x2122; zmieniĹ&#x201A;o. Opracowany system EKS FSA jako pierwszy umoĹźliwiĹ&#x201A; okreĹ&#x203A;lenie procedury wyboru trybu pracy za pomocÄ&#x2026; panelu dotykowego bez dodatkowego mechanicznego sterowania. Zastosowany ekran dotykowy speĹ&#x201A;nia wszystkie wymagania oceny ryzyka dla wymaganego poziomu

zapewnienia bezpieczeĹ&#x201E;stwa PLr. Procedura zostaĹ&#x201A;a zatwierdzona przez niemiecki instytut â&#x20AC;&#x201C; Institut fĂźr Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung IFA (Zawodowe Stowarzyszenie UbezpieczeĹ&#x201E; Wypadkowych) z siedzibÄ&#x2026; w St. Augustin w Niemczech.

ELTRON

0 . > 2? 17*724 . % 0 24 585 32 11 $ 24 585 3< <8 * = 0 %%%0 0 %%%0 0 0

ZAWORY ANTYKAWITACYJNE I NISKOSZUMOWE Zjawiska kawitacji, erozji, szoku termicznego, przepĹ&#x201A;ywu ponaddĹşwiÄ&#x2122;kowego i nadmiernego haĹ&#x201A;asu dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026; destrukcyjnie na armaturÄ&#x2122; i rurociÄ&#x2026;gi, sÄ&#x2026; zagroĹźeniem dla bezpieczeĹ&#x201E;stwa i trwaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci instalacji i wymagajÄ&#x2026; zastosowania urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;, ktĂłre je ograniczÄ&#x2026; lub wyeliminujÄ&#x2026;. Dotychczasowe rozwiÄ&#x2026;zania techniczne zmierzaĹ&#x201A;y do podziaĹ&#x201A;u spadku ciĹ&#x203A;nienia na zaworze do wartoĹ&#x203A;ci poniĹźej wartoĹ&#x203A;ci krytycznych przez zastosowanie grzybĂłw wielostopniowych, zaworĂłw klatkowych i innych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; ograniczajÄ&#x2026;cych kawitacjÄ&#x2122;. Zawory Z1B-M sÄ&#x2026; odmianÄ&#x2026; zaworĂłw klatkowych z grzybem tĹ&#x201A;oczkowym typu Z1B. DziÄ&#x2122;ki zastosowaniu wieloĹ&#x203A;cieĹźkowego toru przepĹ&#x201A;ywu przez wieloklatkowy zestaw dĹ&#x201A;awiÄ&#x2026;cy zalecane sÄ&#x2026; do stosowania w instalacjach dla

6/2016

cieczy, par i gazĂłw przy zagroĹźeniu nadmiernym haĹ&#x201A;asem, kawitacjÄ&#x2026; i przepĹ&#x201A;ywem dĹ&#x201A;awionym. Zawory z wewnÄ&#x2122;trznym przepĹ&#x201A;ywem labiryntowym oferuje wiele firm na Ĺ&#x203A;wiecie.

RozwiÄ&#x2026;zanie konstrukcyjne i odpowiednie technologie obrĂłbki zastosowane w zaworach Z1B-M sprawiajÄ&#x2026;, Ĺźe stanowiÄ&#x2026; one znacznie taĹ&#x201E;szy odpowiednik, bez ustÄ&#x2122;pstw na rzecz jakoĹ&#x203A;ci. Co istotne, sÄ&#x2026; one kaĹźdorazowo konstruowane zgodnie z wymaganymi parametrami procesu.

0 )? / % ;5 52*277 / > 0 4< <26 << 74 $ 4< <26 <1 ;8 %%%0 0 0

19

PRODUKTY

GĹ OWICA ODCZYTUJÄ&#x201E;CO-ZAPISUJÄ&#x201E;CA O DUĹťYM ZASIÄ&#x2DC;GU TRANSMISJI GĹ&#x201A;owice odczytujÄ&#x2026;co-zapisujÄ&#x2026;ce na pasmo UHF, produkowane przez firmÄ&#x2122; Pepperl+Fuchs, charakteryzujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; niezawodnÄ&#x2026; pracÄ&#x2026; w trudnych warunkach Ĺ&#x203A;rodowiskowych i elastycznÄ&#x2026; konfiguracjÄ&#x2026;. GĹ&#x201A;owica F190, ktĂłra jest obecna na rynku juĹź od blisko dwĂłch lat, zostaĹ&#x201A;a zaprojektowana z myĹ&#x203A;lÄ&#x2026; o zastosowaniach tam, gdzie dostÄ&#x2122;pna jest maĹ&#x201A;a przestrzeĹ&#x201E; instalacyjna, a zasiÄ&#x2122;g odczytu 1â&#x20AC;&#x201C;2 m jest wystarczajÄ&#x2026;cy. Obecnie dostÄ&#x2122;pny jest nowy model, gĹ&#x201A;owica F192, ktĂłry charakteryzuje siÄ&#x2122; zasiÄ&#x2122;giem odczytu przekraczajÄ&#x2026;cym 2 m. Bazuje on na odczytujÄ&#x2026;co-zapisujÄ&#x2026;cej gĹ&#x201A;owicy RFID z modelu F190 RFID i zapewnia zasiÄ&#x2122;g detekcji nawet do 6 m, co czyni go idealnym do zastosowaĹ&#x201E; w aplikacjach wymagajÄ&#x2026;cych szerokiej strefy komunikacji.

RĂłwnoczesny odczyt i zapis do 200 tagĂłw pozwala zwiÄ&#x2122;kszyÄ&#x2021; przepustowoĹ&#x203A;Ä&#x2021; linii, a w rezultacie poprawiÄ&#x2021; produktywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;.

Oba modele majÄ&#x2026; stopieĹ&#x201E; ochrony IP67 i sÄ&#x2026; osadzone na stabilnej podstawie metalowej. DuĹźym plusem jest moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; ich stosowania w dowolnej lokalizacji geograficznej â&#x20AC;&#x201C; w wewnÄ&#x2122;trznej pamiÄ&#x2122;ci sÄ&#x2026; zapisane parametry specyficzne dla poszczegĂłlnych krajĂłw, takie jak maksymalna moc nadajnika i wykorzystywane pasma czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci. Oba modele majÄ&#x2026; ponadto czytelny wyĹ&#x203A;wietlacz LED uĹ&#x201A;atwiajÄ&#x2026;cy sprawdzanie statusu w terenie, nawet z duĹźych odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci. @

ANALIZATOR ENERGII Z INTERFEJSEM PROFINET W obiektach przemysĹ&#x201A;owych, gdzie zuĹźycie energii znaczÄ&#x2026;co wpĹ&#x201A;ywa na koszty produkcji, a od jakoĹ&#x203A;ci energii zaleĹźy poprawna praca wielu urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;, stosowanie analizatorĂłw energii staje siÄ&#x2122; niezbÄ&#x2122;dne.

Obecnie obserwuje siÄ&#x2122; coraz wyraĹşniejszy trend monitorowania, rejestrowania i wizualizowania coraz wiÄ&#x2122;kszej liczby parametrĂłw obiektu w chmurze, w myĹ&#x203A;l idei Internetu Rzeczy. JednÄ&#x2026; z gĹ&#x201A;Ăłwnych trudnoĹ&#x203A;ci, jakÄ&#x2026; napotykajÄ&#x2026; integratorzy/inĹźynierowie ruchu/ pracownicy IT, jest komunikacja ze wszystkimi systemami w firmie i ze Ĺ&#x203A;wiatem zewnÄ&#x2122;trznym. UMG 96RM-PN to uniwersalny analizator energii, wyposaĹźony jako jeden z nielicznych

w przemysĹ&#x201A;owy interfejs komunikacyjny â&#x20AC;&#x201C; Profinet. Pomiary z niego moĹźna odczytaÄ&#x2021; takĹźe za pomocÄ&#x2026; protokoĹ&#x201A;u Modbus RTU i TCP oraz SNMP. UMG 96RM-PN  monitoruje, analizuje i rejestruje takie parametry jak moc czynna, moc bierna, prÄ&#x2026;d upĹ&#x201A;ywu (RCM), ogĂłlny pobĂłr prÄ&#x2026;du, napiÄ&#x2122;cie, wyĹźsze harmoniczne itp. W urzÄ&#x2026;dzeniu moĹźna teĹź zdefiniowaÄ&#x2021; progi, po przekroczeniu ktĂłrych wykonane bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; róşne akcje, np. zaĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie wyjĹ&#x203A;cia cyfrowego. MoĹźliwe jest takĹźe monitorowanie prÄ&#x2026;du upĹ&#x201A;ywu RCM, co pozwala przeciwdziaĹ&#x201A;aÄ&#x2021; przestojom produkcyjnym. #

PLATFORMA EKIP SMARTVISION DO ZARZÄ&#x201E;DZANIA ENERGIÄ&#x201E; DziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;ca w chmurze platforma Ekip SmartVision integruje sieci niskiego napiÄ&#x2122;cia z koncepcjÄ&#x2026; Internetu Rzeczy i pozwala obniĹźyÄ&#x2021; koszty energii w róşnych sektorach przemysĹ&#x201A;u nawet o 30%.

Ekip SmartVision Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czy w sobie moĹźliwoĹ&#x203A;ci Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznoĹ&#x203A;ci i detekcji wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznikĂłw ABB Emax 2 z platformÄ&#x2026; w chmurze, dostarczajÄ&#x2026;c przydatne informacje na potrzeby zaawansowanego zarzÄ&#x2026;dza-

nia energiÄ&#x2026;, zdalnego nadzoru i diagnostyki. ZuĹźycie energii, koszty i sposĂłb korzystania z energii elektrycznej sÄ&#x2026; stale monitorowane i analizowane, co pozwala Ĺ&#x201A;atwiej i szybciej wdraĹźaÄ&#x2021; strategiÄ&#x2122; zarzÄ&#x2026;dzania energiÄ&#x2026;. Architektura oparta na chmurze sprawia, Ĺźe z platformÄ&#x2026; Ekip SmartVision moĹźna pracowaÄ&#x2021; z dowolnego miejsca za pomocÄ&#x2026; smartfonu, tabletu lub komputera.

Platforma Ekip SmartVision komunikuje siÄ&#x2122; z wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznikiem Emax 2, ktĂłry Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czy siÄ&#x2122; z urzÄ&#x2026;dzeniami zainstalowanymi w systemie elektrycznym â&#x20AC;&#x201C; wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznikami w matrycowych obudowach, wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznikami miniaturowymi, elementami chroniÄ&#x2026;cymi przed zwarciami Ĺ&#x201A;ukowymi i multimetrami â&#x20AC;&#x201C; a one dziÄ&#x2122;ki temu stajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; czujnikami zdolnymi do pomiarĂłw i udostÄ&#x2122;pniania danych.

Ekip SmartVision zbiera wszystkie dane i dostarcza informacje pozwalajÄ&#x2026;ce osobom zarzÄ&#x2026;dzajÄ&#x2026;cym obiektem na analizÄ&#x2122; i podjÄ&#x2122;cie decyzji. #

20

AUTOMATYKA

PRODUKTY

MODUĹ Y DO INTEGRACJI TERMISTORĂ&#x201C;W I CZUJNIKĂ&#x201C;W REZYSTANCYJNYCH Za pomocÄ&#x2026; moduĹ&#x201A;Ăłw WAGO-I/O-SYSTEM 750 moĹźna szybko i Ĺ&#x201A;atwo podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czaÄ&#x2021; termistory i czujniki rezystancyjne. W ofercie sÄ&#x2026; m.in.

8-kanaĹ&#x201A;owy moduĹ&#x201A; wejĹ&#x203A;Ä&#x2021; dwustanowych PTC do podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czania termistorĂłw oraz 4i 8-kanaĹ&#x201A;owy moduĹ&#x201A; wejĹ&#x203A;Ä&#x2021; analogowych do czujnikĂłw rezystancyjnych. ModuĹ&#x201A; wejĹ&#x203A;Ä&#x2021; dwustanowych PTC (750-1425) wyposaĹźony jest w osiem kanaĹ&#x201A;Ăłw, przy czym moĹźliwe jest podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czanie do szeĹ&#x203A;ciu termistorĂłw na kanaĹ&#x201A; szeregowo â&#x20AC;&#x201C; w sumie moĹźna podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; nawet 48 termistorĂłw zgodnie z DIN 44081 i DIN 44082, sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026;cych do termicznego monitorowania (ochrona przed przeciÄ&#x2026;Ĺźe-

niem) silnikĂłw, maszyn, magazynĂłw itp. Z kolei przy uĹźyciu 4- i 8-kanaĹ&#x201A;owych moduĹ&#x201A;Ăłw wejĹ&#x203A;Ä&#x2021; analogowych moĹźna podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czaÄ&#x2021; czujniki Pt i Ni. ZarĂłwno 4-kanaĹ&#x201A;owy, jak i 8-kanaĹ&#x201A;owy moduĹ&#x201A; wejĹ&#x203A;Ä&#x2021; analogowych konfiguruje siÄ&#x2122; poprzez WAGO-I/O-CHECK lub pliki GSD. W przypadku moduĹ&#x201A;u 8-kanaĹ&#x201A;owego (750-451) podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czanie realizowane jest technikÄ&#x2026; 2-przewodowÄ&#x2026;, a przy module 4-kanaĹ&#x201A;owym (750-450) technikÄ&#x2026; 2-, 3- lub 4-przewodowÄ&#x2026;. Do montaĹźu technikÄ&#x2026; 3-przewodowÄ&#x2026; przewidziane sÄ&#x2026; takĹźe potencjometry. .# )

Firma Elfa Distrelec rozszerzyĹ&#x201A;a portfolio o kamerÄ&#x2122; termowizyjnÄ&#x2026; Flir AX8, ktĂłra moĹźe byÄ&#x2021; instalowana nawet w bardzo ograniczonej przestrzeni.

UrzÄ&#x2026;dzenie Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czy funkcjonalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; kamery termowizyjnej i wizualnej, zapewniajÄ&#x2026;c ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;y monitoring szaf elektrycznych, obszarĂłw produkcyjnych i przetwarzania, a takĹźe centrĂłw danych oraz wytwarzania i dystrybucji energii elektrycznej. Ponadto dziÄ&#x2122;ki kamerze moĹźna kontrolowaÄ&#x2021; transport,

zarĂłwno indywidualny, jak i zbiorowy, oraz magazyny (standardowe i chĹ&#x201A;odnicze). Chroni to uĹźytkownikĂłw przed nieplanowanymi przestojami, przerwami w Ĺ&#x203A;wiadczeniu usĹ&#x201A;ug oraz awariami sprzÄ&#x2122;tu. OprĂłcz moĹźliwoĹ&#x203A;ci strumieniowego przesyĹ&#x201A;ania obrazu Flir AX8 zapewnia automatyczne alarmowanie, gdy przekroczone zostanÄ&#x2026; wczeĹ&#x203A;niej zdefiniowane progi temperatury (moĹźe takĹźe dostarczaÄ&#x2021; analizy jej wahaĹ&#x201E;). DziÄ&#x2122;ki zgodnoĹ&#x203A;ci z protokoĹ&#x201A;ami EtherNet/IP oraz Modbus TCP wyniki analiz oraz ostrzeĹźeĹ&#x201E; mogÄ&#x2026; zostaÄ&#x2021; szybko przesĹ&#x201A;ane do sterownika PLC. UrzÄ&#x2026;dzenie ma cyfrowe wyjĹ&#x203A;cia/wejĹ&#x203A;cia dla alarmĂłw oraz kontroli sprzÄ&#x2122;tu zewnÄ&#x2122;trznego. Dodatkowa funkcja maskowania obrazu pozwala wybraÄ&#x2021; jedynie jego najwaĹźniejsze elementy do dalszej analizy.

6/2016

R E K L A M A

KAMERA TERMOWIZYJNA FLIR AX8 W OFERCIE ELFA DISTRELEC

21

PRODUKTY

STEROWNIK PLC DO MODUĹ OWEJ ROZBUDOWY Saia PCD2.M4560 firmy Saia Burgess Controls to nowy, wydajny sterownik PLC w pĹ&#x201A;askiej obudowie, przeznaczony do moduĹ&#x201A;owej rozbudowy. UrzÄ&#x2026;dzenie ma ergonomicznÄ&#x2026; obudowÄ&#x2122; i jest wyposaĹźone w cztery gniazda na moduĹ&#x201A;y wejĹ&#x203A;Ä&#x2021;/ wyjĹ&#x203A;Ä&#x2021;, co zapewnia obsĹ&#x201A;ugÄ&#x2122; do 64 wejĹ&#x203A;Ä&#x2021;/ wyjĹ&#x203A;Ä&#x2021; lokalnych. Zastosowano w nim nowoczesnÄ&#x2026;, bezbateryjnÄ&#x2026; technologiÄ&#x2122; FRAM, ktĂłra zabezpiecza zasoby sterownika podczas awarii zasilania.

Sterownik jest wyposaĹźony w Ethernet (switch 2-portowy), 2 Ă&#x2014; RS-485 oraz USB, a takĹźe gniazdo A do zabudowy moduĹ&#x201A;Ăłw komunikacyjnych serii PCD7.F1xxS i gniaz-

do C na interfejs Profibus DP. LiczbÄ&#x2122; obsĹ&#x201A;ugiwanych sieci moĹźna zwiÄ&#x2122;kszyÄ&#x2021; takĹźe za pomocÄ&#x2026; czterech moduĹ&#x201A;Ăłw PCD2.Fxxx do zabudowy w slotach wejĹ&#x203A;Ä&#x2021;/wyjĹ&#x203A;Ä&#x2021;. KaĹźdy z moduĹ&#x201A;Ăłw umoĹźliwia obsĹ&#x201A;ugÄ&#x2122; dwĂłch sieci komunikacyjnych (do wyboru: RS232, RS-422, RS-485, BACnet MS/TP, Belimo MP-Bus, DALI i M-Bus). Co istotne, PCD2.M4560 moĹźe jednoczeĹ&#x203A;nie obsĹ&#x201A;uĹźyÄ&#x2021; aş 14 interfejsĂłw komunikacyjnych.

DziÄ&#x2122;ki pĹ&#x201A;askiej obudowie sterowniki serii PCD2.M4xxx stanowiÄ&#x2026; doskonaĹ&#x201A;e rozwiÄ&#x2026;zanie do zastosowania w szafach o ograniczonej przestrzeni. ?

PRZEMIENNIKI CZÄ&#x2DC;STOTLIWOĹ&#x161;CI UNIDRIVE M Przemienniki/serwokontrolery Unidrive M naleĹźÄ&#x2026;cej do koncernu Emerson firmy Control Techniques to urzÄ&#x2026;dzenia przeznaczone do zaawansowanych aplikacji w automatyce przemysĹ&#x201A;owej. Na rodzinÄ&#x2122; napÄ&#x2122;dĂłw Unidrive M skĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; siedem modeli. Unidrive M100 to ekonomiczny napÄ&#x2122;d o wysokiej jakoĹ&#x203A;ci i wydajnoĹ&#x203A;ci dla zastosowaĹ&#x201E; w aplikacjach pÄ&#x2122;tli

otwartej, M200 zapewnia elastycznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w integracji maszyn poprzez protokoĹ&#x201A;y komunikacyjne, M300 gwarantuje wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i bezpieczeĹ&#x201E;stwo maszyn, M400 to szybka konfiguracja oraz diagnoza z wyĹ&#x203A;wietlaniem parametrĂłw plus zintegrowany sterownik PLC oparty na CODESYS, M600 jest wysoko wydajnym napÄ&#x2122;dem do silnikĂłw indukcyjnych i bezczujnikowego sterowania silnikami synchronicznymi z magnesami trwaĹ&#x201A;ymi, M700 zapewnia wyjÄ&#x2026;tkowÄ&#x2026; wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; pracy silnikĂłw indukcyjnych i synchronicznych z magnesami trwaĹ&#x201A;ymi, wraz z protokoĹ&#x201A;em Ethernet czasu rzeczywistego, zaĹ&#x203A; M700 z moduĹ&#x201A;em MCi umoĹźliwia bardzo wydajne sterowanie pracÄ&#x2026; maszyn. KaĹźdy model ma wbudowany sterownik ruchu MCi programowany w CoDeSys, trzy sloty moduĹ&#x201A;Ăłw opcjonalnych SI (wejĹ&#x203A;cia/wyjĹ&#x203A;cia, sieci przemysĹ&#x201A;owe) oraz gwarantuje komunikacjÄ&#x2122; Ethernet z synchronizacjÄ&#x2026; wedĹ&#x201A;ug protokoĹ&#x201A;u IEEE 1588. # "

ODGROMNIKI FLASHTRAB SEC-PLUS Flashtrab SEC-PLUS to odgromniki typ 1 firmy Phoenix Contact, ktĂłre dziÄ&#x2122;ki technologii Safe Energy Control sÄ&#x2026; szczegĂłlnie wytrzymaĹ&#x201A;e. Obecnie rodzina tych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; zostaĹ&#x201A;a rozszerzona o kolejne warianty. Wersja Flashtrab SEC-PLUS 440 jest odpowiednia dla zastosowaĹ&#x201E; przemysĹ&#x201A;owych w sieciach zasilania 440/690 V lub 400 V â&#x20AC;&#x201C; te aparaty mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; stosowane bez dodatkowych bezpiecznikĂłw, o ile poprzedzajÄ&#x2026;ce bezpieczniki majÄ&#x2026; wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; do 400 A. Z kolei odgromnik Flashtrab SEC-PLUS 350 moĹźe byÄ&#x2021; stosowany w obszarach przedlicznikowych, jak rĂłwnieĹź w aplikacjach przemysĹ&#x201A;owych. PrzepiÄ&#x2122;cia i prÄ&#x2026;dy piorunowe nie stanowiÄ&#x2026; problemu, a wĹ&#x203A;rĂłd innych zalet sÄ&#x2026; wysoki poziom ochrony i brak koniecznoĹ&#x203A;ci â&#x20AC;&#x17E;dobezpieczaniaâ&#x20AC;? obwodu aş do 315 A. Oba warianty majÄ&#x2026; wkĹ&#x201A;adki, ktĂłre mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; elektrycznie badane poprzez przenoĹ&#x203A;ne laboratorium CHECKMASTER 2.

22

Podobnie jak inne ograniczniki typ 1 rodziny SEC, Flashtrab SEC-PLUS sÄ&#x2026; rĂłwnieĹź sprawdzone i certyfikowane jako typ 2.

Rodzina aparatĂłw SEC zostaĹ&#x201A;a kompletnie przeprojektowana w stosunku do poprzedniej CP. Nowe urzÄ&#x2026;dzenia skutecznie chroniÄ&#x2026; przed wystÄ&#x2026;pieniem prÄ&#x2026;dĂłw nastÄ&#x2122;pczych. Oznacza to, Ĺźe obciÄ&#x2026;Ĺźenie wejĹ&#x203A;Ä&#x2021; instalacji zasilania jest zredukowane do minimum w przypadku wyĹ&#x201A;adowaĹ&#x201E; piorunowych. $ "

AUTOMATYKA

steute Extreme //

PRODUKTY

APARATURA Ĺ Ä&#x201E;CZENIOWA DO PRACY W EKSTREMALNYCH WARUNKACH

POMIAR DRGAĹ&#x192; PRZY UĹťYCIU DATA TRANSLATION DT9857E Seria DT9857E urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; do pomiaru drgaĹ&#x201E; i wibracji firmy Data Translation wyróşnia siÄ&#x2122; liczbÄ&#x2026; wejĹ&#x203A;Ä&#x2021; analogowych. W zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od modelu moĹźna podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; 8 lub 16 czujnikĂłw IEPE. Aby zapewniÄ&#x2021; wysokÄ&#x2026; dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; pomiaru oraz synchronizacjÄ&#x2122; pomiarĂłw, producent zastosowaĹ&#x201A; 24-bitowe przetworniki analogowo-cyfrowe typu Delta-Sigma z filtrem antyaliasingowym dla kaĹźdego kanaĹ&#x201A;u, ktĂłre mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; taktowane z czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; 105,4 kHz. DziÄ&#x2122;ki programowalnemu wzmocnieniu moĹźna mierzyÄ&#x2021; napiÄ&#x2122;cie w zakresie Âą1 V lub Âą10 V. IstotnÄ&#x2026; zaletÄ&#x2026; DT9857 jest fakt, Ĺźe wszystkie wejĹ&#x203A;cia mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; synchronizowane, aby zapewniÄ&#x2021; spĂłjnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; danych w czasie pomiaru. Magistrala synchronizacyjna, w jakÄ&#x2026; wyposaĹźono urzÄ&#x2026;dzenie umoĹźliwia zsynchronizowanie do czterech moduĹ&#x201A;Ăłw DT9857E. W ten sposĂłb moĹźna uzyskaÄ&#x2021; maksymalnie 64 wejĹ&#x203A;cia IEPE. W takiej konfiguracji jeden z moduĹ&#x201A;Ăłw pracuje jako master, ktĂłry udostÄ&#x2122;pnia pozostaĹ&#x201A;ym moduĹ&#x201A;om sygnaĹ&#x201A; zegara oraz sygnaĹ&#x201A; wyzwolenia pomiaru.

Seria DT9857E umoĹźliwia wielopunktowy pomiar za pomocÄ&#x2026; czujnikĂłw IEPE, co pozwala na badanie duĹźych obiektĂłw, m.in. duĹźych maszyn przemysĹ&#x201A;owych czy turbin wiatrowych.Â

PiekĹ&#x201A;o na ziemi

#

KOMPAKTOWE PRZEMIENNIKI POWERFLEX 525

! % #

- Czujniki magnetyczne serii RC Extreme - WyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czniki pozycyjne serii 12, 13, 14 Extreme oraz serii 98 Extreme - Zakres temperatury pracy, zaleĹźnie od serii, od -60 °C do +90 °C - Wysoka odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na korozjÄ&#x2122; - StopieĹ&#x201E; ochrony do IP69K - DostÄ&#x2122;pne wersje przeciwwybuchowe do stref Ex 1, 2, 21 i 22

WiÄ&#x2122;cej informacji: www.steute.pl e-mail info@steute.pl

R E K L A M A

Uniwersalny i ekonomiczny przemiennik Allen-Bradley PowerFlex 525 to poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie róşnych opcji z zakresu sterowania silnika, komunikacji, energooszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ci i standardowych funkcji zabezpieczeĹ&#x201E;.

Nowa formuĹ&#x201A;a zapewnia jeszcze wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; wszechstronnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; â&#x20AC;&#x201C; dziÄ&#x2122;ki moduĹ&#x201A;owej budowie przemiennik jest wyposaĹźony w innowacyjny, demontowalny moduĹ&#x201A; sterowania, umoĹźliwiajÄ&#x2026;cy jednoczesne instalowanie i konďŹ gurowanie, co pozwala zwiÄ&#x2122;kszyÄ&#x2021; produktywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;.

Zakres mocy przemiennikĂłw PowerFlex 525 to 0,4â&#x20AC;&#x201C;22 kW/0,5â&#x20AC;&#x201C;30 KM przy 380/480 V, zaĹ&#x203A; uniwersalny zakres napiÄ&#x2122;cia wynosi 100â&#x20AC;&#x201C;600 V. UrzÄ&#x2026;dzenie ma wbudowany port EtherNet/IP, umoĹźliwiajÄ&#x2026;cy bezproblemowÄ&#x2026; integracjÄ&#x2122; ze Ĺ&#x203A;rodowiskiem Logix i sieciami EtherNet/IP, standardowy interfejs USB, gwarantujÄ&#x2026;cy Ĺ&#x201A;atwe programowanie przy uĹźyciu intuicyjnego oprogramowania oraz dynamiczny moduĹ&#x201A; interfejsu HIM z monitorem LCD, pozwalajÄ&#x2026;cy na pracÄ&#x2122; w jednym z wielu dostÄ&#x2122;pnych jÄ&#x2122;zykĂłw.

23

ROZMOWA

ROBOTY PRZEMYSĹ OWE SZANSÄ&#x201E; NA ROZWĂ&#x201C;J

) % 9 - ? 9 - / A ? % A % >

% 9B

/ / 9 / / - % A ? % % % - / % / + ? / A - / ( ) D A / A E F % *.

B / G " 0

W ubiegĹ&#x201A;ym roku firma Comau odnotowaĹ&#x201A;a bardzo dobre wyniki finansowe. Co przyczyniĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; do tego sukcesu?

Tobias Daniel: MoĹźna powiedzieÄ&#x2021;, Ĺźe dobrze wykorzystaliĹ&#x203A;my wzrost rynku robotĂłw, ktĂłry w ub. r. wyniĂłsĹ&#x201A; ok. 10 proc.

PartycypowaliĹ&#x203A;my w duĹźych inwestycjach w segmencie motoryzacyjnym, 24

np. gĹ&#x201A;Ăłwny odbiorca naszych robotĂłw koncern Chrysler rozszerzyĹ&#x201A; produkcjÄ&#x2122; o nowe modele samochodĂłw. Po drugie, rozbudowaliĹ&#x203A;my Ĺ&#x203A;wiatowÄ&#x2026; sieÄ&#x2021; sprzedaĹźy dla celĂłw strategii wchodzenia w inne branĹźe niĹź motoryzacyjna.

MichaĹ&#x201A; OchmaĹ&#x201E;ski: U nas w Polsce zaprocentowaĹ&#x201A;o to, co robiliĹ&#x203A;my w przeszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci. JesteĹ&#x203A;my aktywni na rynku

od 2012 r., promujÄ&#x2026;c Comau w sektorze przemysĹ&#x201A;owym. Chcemy byÄ&#x2021; Ĺ&#x201A;atwo rozpoznawalnÄ&#x2026; markÄ&#x2026; handlowÄ&#x2026; dla naszych klientĂłw. Robotyzujemy zakĹ&#x201A;ady juĹź istniejÄ&#x2026;ce i pozyskujemy nowych klientĂłw wchodzÄ&#x2026;cych na rynek. WdraĹźamy nasze roboty rĂłwnieĹź do magazynĂłw, np. we wspĂłĹ&#x201A;pracy z firmÄ&#x2026; Promag. To prawda, ubiegĹ&#x201A;y rok byĹ&#x201A; dla nas AUTOMATYKA

ROZMOWA

@ 0 "

rekordowy, sprzedaliĹ&#x203A;my ponad 100 robotĂłw. Jest to bardzo dobry wynik, biorÄ&#x2026;c pod uwagÄ&#x2122;, Ĺźe nasz rynek jest niewielki â&#x20AC;&#x201C; szacowany na 1200 robotĂłw â&#x20AC;&#x201C; i funkcjonujÄ&#x2026; na nim róşni producenci robotĂłw. Comau jest jednym z liderĂłw rynku.

Czy Racer3 to zapowiedź dywersyfikacji oferty Comau w zakresie robotów?

TD: Tak, Racer3 jest zapowiedziÄ&#x2026; swoistego restartu naszej marki, ktĂłrÄ&#x2026; budujemy z sukcesem od 40 lat. Dotychczas firma Comau Robotics byĹ&#x201A;a ukierunkowana gĹ&#x201A;Ăłwnie na sprzedaĹź robotĂłw dla Grupy Fiat Chrysler Automobiles oraz innych firm z sektora automotive. Racer3 jest szybkim, elastycznie dostosowujÄ&#x2026;cym siÄ&#x2122; do potrzeb produkcyjnych robotem, ktĂłry zapoczÄ&#x2026;tkowuje nowÄ&#x2026; erÄ&#x2122; robotĂłw Comau, przeznaczonych do pracy w innych sektorach. ProjektujÄ&#x2026;c go, bazowaliĹ&#x203A;my na naszym wieloletnim doĹ&#x203A;wiadczeniu w produkcji robotĂłw, wykorzystywaliĹ&#x203A;my mocne strony naszych konstrukcji i skupiliĹ&#x203A;my siÄ&#x2122; na kinematyce. W efekcie stworzyliĹ&#x203A;my najszybszÄ&#x2026; maszynÄ&#x2122; w swoim segmencie, ktĂłra w peĹ&#x201A;ni odpowiada oczekiwaniom klientĂłw.

6/2016

MO: Racer3 to pierwszy model reprezentujÄ&#x2026;cy nowÄ&#x2026; rodzinÄ&#x2122; szybkich, maĹ&#x201A;ych robotĂłw Racer.

NastÄ&#x2122;pne modele niebawem pojawiÄ&#x2026; siÄ&#x2122; na rynku. Na targi Automatica w Monachium (Niemcy), ktĂłre odbÄ&#x2122;dÄ&#x2026; siÄ&#x2122; juĹź w czerwcu, szykujemy kolejnÄ&#x2026; niespodziankÄ&#x2122;. W tej chwili mogÄ&#x2122; tylko powiedzieÄ&#x2021;, Ĺźe zaprezentujemy poszerzone portfolio robotĂłw dla sektora General Industry (GI).

TD: Przy okazji warto zauwaĹźyÄ&#x2021;, Ĺźe dawniej kolorem rozpoznawanym robotĂłw z rodziny Comau byĹ&#x201A; czerwony.

Obecnie zmieniamy image, podkreĹ&#x203A;lajÄ&#x2026;c nasze zaangaĹźowanie we wdraĹźanie najnowszych technologii oraz poprawÄ&#x2122; jakoĹ&#x203A;ci. Na ubiegĹ&#x201A;orocznych targach w Milano zostaĹ&#x201A;y przedstawione po raz pierwszy roboty nowej ery w poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czonych barwach â&#x20AC;&#x201C; srebrnej i czarnej z chromowanym logo Comau, ktĂłre wyglÄ&#x2026;dajÄ&#x2026; znacznie bardziej stylowo niĹź ich poprzednicy. W tym wypadku ma to rĂłwnieĹź znaczenie symboliczne. Dawne kolory â&#x20AC;&#x201C; czerwony, pomaraĹ&#x201E;czowy oraz şóĹ&#x201A;ty byĹ&#x201A;y uwaĹźane za barwy ostrzegawcze, oznaczajÄ&#x2026;ce strefy potencjalnie niebezpieczne, obecny kolor jest bardziej neutralny, poniewaĹź nowoczesne roboty sÄ&#x2026; wyposaĹźone w czujniki bezpieczeĹ&#x201E;stwa,

co w konsekwencji oznacza bardziej przyjazne podejĹ&#x203A;cie do wspĂłĹ&#x201A;pracy czĹ&#x201A;owiek-robot.

Do jakich aplikacji przede wszystkim przeznaczone sÄ&#x2026; nowe modele robotĂłw Comau?

TD: Obecnie naszym gĹ&#x201A;Ăłwnym celem jest szeroko pojÄ&#x2122;ty sektor GI, nie tylko w Polsce, ale i na caĹ&#x201A;ym Ĺ&#x203A;wiecie. Priorytetem sÄ&#x2026; aplikacje przenoszenia, montaĹźu i pakowania oraz do produkcji urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; elektronicznych, czyli wszÄ&#x2122;dzie tam, gdzie zachodzi potrzeba szybkiego przemieszczania elementĂłw.

Które aplikacje i sektory firma traktuje w sposób priorytetowy?

MO: Bardzo popularnÄ&#x2026; grupÄ&#x2026; aplikacji jest paletyzacja i pakowanie. Ostatnia nasza realizacja w Kaliskiej SpĂłĹ&#x201A;dzielczej Grupie ProducentĂłw Mleka to klasyczny przykĹ&#x201A;ad elastycznej produkcji â&#x20AC;&#x201C; Ĺ&#x201A;atwego dostosowania wymagaĹ&#x201E; do potrzeb producenta, ktĂłry zaopatruje róşne sieci handlowe. DziÄ&#x2122;ki wdroĹźeniu stanowiska zrobotyzowanego linia moĹźe byÄ&#x2021; w Ĺ&#x201A;atwy sposĂłb przezbrajana i dopasowywana do aktualnego zapotrzebowania â&#x20AC;&#x201C; przestawienie siÄ&#x2122; z produkcji trzyzmianowej 25

ROZMOWA na dwuzmianową, bez konieczności roszad ludzkich.

Dla przemysłu spożywczego uruchomiliśmy specjalną kampanię – podjęliśmy współpracę z wieloma partnerami, integratorami systemów robotyki.

Jednym z nich jest warta odnotowania firma Promag SA, która otworzyła centrum demonstracyjne Magazyn Przyszłości w Poznaniu. Tutaj na stałe prezentowana jest linia pokazowa pakowania i paletyzacji zrobotyzowanej.

Pokazy przeznaczone dla przemysłu spożywczego odbywają się w dwa czwartki każdego miesiąca.

Kolejną grupą zastosowań są aplikacje manipulacji, czyli załadunku i rozładunku maszyn. Współpracujemy z integratorem – firmą Teknika – aktywnym dostawcą maszyn dla przemysłu drzewnego. Jest to bardzo ważny partner – wiadomo bowiem, że Polska jest trzecim na świecie producentem wyrobów drewnopochodnych. Firma Teknika buduje kolejny magazyn demonstracyjny, w którym będzie pracowała linia pokazowa z naszymi robotami.

Znajdą się tam roboty małe – o udźwigu 7 kg i duże – o udźwigu 470 kg.

Chcemy klientom pokazać szeroką gamę produktów do handlingu, m.in. naszego wielokrotnie nagradzanego robota Racer3.

Istotną dla nas aplikacją jest również spawalnictwo – szczególnie metoda spawania łukowego elektrodą topliwą w osłonie gazów MIG/MAG. Nasze roboty są stosowane m.in. przy spawa-

niu naczep samochodowych w firmie Zasław czy przy spawaniu elementów powszechnego użytku, np. kotłów centralnego ogrzewania w Stąporkowie. Wszystkie aplikacje spawalnicze realizowane za pomocą robotów Comau są wykonywane i wdrażane przez naszych certyfikowanych Integratorów Systemów Zrobotyzowanych.

Do ciekawych aplikacji, w których nasz robot znajduje zastosowanie, można zaliczyć rzeźbienie figur sakralnych na podstawie modeli wykonanych w programach CAD/CAM. Polskę nadal cechuje jeden z najniższych wskaźników robotyzacji, nie tylko w regionie, ale i na świecie.

Jakie są główne bariery wdrażania robotów przemysłowych w naszym kraju?

MO: Aby odpowiedzieć na to pytanie, należy przyjrzeć się bliżej strukturze wdrożeń robotów w przemyśle w Europie Środkowej. W Polsce, wg raportu IFR, mamy 24 proc. robotów pracujących w sektorze motoryzacyjnym, dla porównania na Słowacji jest to 92 proc., a w Czechach 54 proc. W tych krajach wysoki wskaźnik robotyzacji przemysłu jest głównie kształtowany przez sektor motoryzacyjny. W naszym kraju mamy najwięcej wdrożeń robotów w przedsiębiorstwach z sektora GI, gdzie jak wiadomo dużo wolniej przebiega proces robotyzacji. Można tu wskazać kilka przyczyn – po pierwsze jest to ciągła dostępność nisko opłaca-

TOBIAS DANIEL Ukończył Uniwersytet w Hannoverze, na Wydziale Elektrotechniki i Elektroniki. Od roku jest szefem działu sprzedaży i marketingu w Comau Robotics, będącej częścią Grupy Fiat Chrysler Automobiles. Przed objęciem tego stanowiska przez 12 lat sprawował różne funkcje kierownicze w dziale automatyki przemysłowej firmy Siemens, ostatnio na pozycji Key Account Managera dla sektora automotive.

Rozpoczynając pracę dla Comau w kwietniu 2015 roku, podjął się zadania reorganizacji działu robotyki zarówno pod kątem sprzedaży, jak i marketingu. Jego zainteresowania to: jogging, wędrówka górska, narciarstwo, trening fitness, szybkie samochody, podróże.

26

nych pracowników, którzy zgodnie z polskim prawodawstwem mogą być zatrudniani na umowy krótkoterminowe. Po drugie to kwestia pewnego rodzaju mentalności, która sprawia, że klient woli zainwestować w bezpośredni środek produkcji niż w robota…

Podam przykład – jedna z firm z branży spożywczej wolała zainwestować w kolejny piec do wypiekania ciasteczek niż w robota, który je pakuje na końcu linii.

W myśl filozofii klienta – zawsze łatwiej znaleźć osoby pakujące niż upiec ciasteczka bez piekarnika. W krajach rozwiniętych, gdzie jest więcej wydarzeń marketingowych, np. targów, klienci z sektora GI są absolutnie przekonani, że standardem dla procesu pakowania jest robot, który znajduje się na końcu linii technologicznej. Jest to sposób myślenia, do którego powoli dochodzimy w Polsce. Postępujące zmiany mentalności krajowych klientów obserwujemy po wzroście sprzedaży robotów w ostatnich latach. Jednak nie należy spodziewać się drastycznych zmian, dopóki w Polsce nie zostanie wprowadzona waluta euro i nie zostaną wyrównane wynagrodzenia pracowników produkcyjnych. Wyjątkiem są aplikacje spawalnicze, tutaj widać postępujące zmiany. Przed laty przy spawaniu pieca przemysłowego pracowało ok. 30 spawaczy, obecnie pracuje 6 robotów. Skuteczne przykłady należy mnożyć, żeby przedsiębiorcy mogli zrozumieć przesłanki i ocenić zysk wynikający z robotyzacji.

Po jakim czasie firma może liczyć na zwrot kosztów z takiej inwestycji?

MO: Tutaj sytuacja zmienia się dynamicznie. Obecnie okres zwrotu z inwestycji nie wynosi już 6–8 lat, jak było to jeszcze kilka lat temu, ale w aplikacjach takich jak spawanie – w przypadku typowych cel spawalniczych – szacuje się go na 2,5–3 lata. Wydaje się, że problem tkwi raczej w sferze mentalnej niż w opłacalności.

Na rynku działa wielu dostawców robotów. Jak firma przekonuje klientów do wyboru marki Comau?

TD: Nasze roboty cechuje bardzo solidna konstrukcja mechaniczna, potwierdzona ponad 40-letnim ich stosowaAUTOMATYKA

@ 0 "

ROZMOWA niem w przemyĹ&#x203A;le motoryzacyjnym, a takĹźe szybkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i precyzja. SzczegĂłlnie te dwie ostatnie cechy wyróşniajÄ&#x2026; nasze produkty na rynku robotĂłw. DziÄ&#x2122;ki dopracowanej kinematyce roboty Comau pozwalajÄ&#x2026; firmom osiÄ&#x2026;gaÄ&#x2021; znaczne korzyĹ&#x203A;ci ekonomiczne w krĂłtkim czasie. Firma Comau kojarzy siÄ&#x2122; rĂłwnieĹź z bardzo dobrÄ&#x2026; opiekÄ&#x2026; serwisowÄ&#x2026;.

PoniewaĹź naleĹźymy do koncernu FCA, mamy potÄ&#x2122;ĹźnÄ&#x2026; grupÄ&#x2122; serwisantĂłw, ktĂłrzy sÄ&#x2026; w stanie pomĂłc klientowi rozwiÄ&#x2026;zaÄ&#x2021; jego problemy. Dla nas waĹźne jest, aby ludzie, ktĂłrym powierzamy dostawy robotĂłw dla naszych klientĂłw, byli mĹ&#x201A;odzi, aktywni i ze Ĺ&#x203A;wieĹźymi pomysĹ&#x201A;ami, gotowi Ĺ&#x203A;wiadczyÄ&#x2021; usĹ&#x201A;ugÄ&#x2122; serwisowÄ&#x2026; na wysokim poziomie.

MO: Mamy staĹ&#x201A;ych klientĂłw, ktĂłrzy doceniajÄ&#x2026; nie tylko nasze produkty, ale rĂłwnieĹź metody naszych dziaĹ&#x201A;aĹ&#x201E;.

Wielu z nich wybraĹ&#x201A;o ofertÄ&#x2122; Comau ze wzglÄ&#x2122;du na bardzo dobrze przygotowanÄ&#x2026; odpowiedĹş na zapytanie ofertowe dotyczÄ&#x2026;ce wdroĹźenia konkretnego rozwiÄ&#x2026;zania, bo jak wiadomo klient nie potrzebuje robota, klient potrzebuje rozwiÄ&#x2026;zania swojego problemu.

Przygotowujemy wiÄ&#x2122;c bardzo dokĹ&#x201A;adne analizy, symulacje i odpowiadamy w formie interaktywnego filmu, w ktĂłrym pokazujemy rozwiÄ&#x2026;zanie zawierajÄ&#x2026;ce szczegĂłĹ&#x201A;owe parametry dziaĹ&#x201A;ania, z szacunkami dotyczÄ&#x2026;cymi wydajnoĹ&#x203A;ci, z elementami podejĹ&#x203A;cia np. palnika i robota pod element klienta, po to aby ostatecznie oferowaÄ&#x2021; produkt jak najbardziej dopasowany do potrzeb.

Warto rĂłwnieĹź wymieniÄ&#x2021; zalety samego sprzÄ&#x2122;tu. Oferujemy uniwersalne dla wszystkich grup klientĂłw wewnÄ&#x2122;trzne komponenty firmy B&R, o bardzo prostej moduĹ&#x201A;owej konstrukcji. Ich zastosowanie zapewnia bezawaryjnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; robotĂłw przez dĹ&#x201A;ugi okres czasu pracy.

Klienci doceniajÄ&#x2026; rĂłwnieĹź nasz nowy dotykowy panel operatorski HMI â&#x20AC;&#x201C; bardzo Ĺ&#x201A;atwy w uĹźyciu, bez koniecznoĹ&#x203A;ci wymiany baterii podtrzymujÄ&#x2026;cych pamiÄ&#x2122;Ä&#x2021;, co przekĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; na niĹźsze koszty utrzymania robota. Rzetelna dokumentacja serwisowa i standardowe Ĺ&#x203A;rodki eksploatacyjne dla robotĂłw â&#x20AC;&#x201C; oleje, smary, ktĂłre moĹźna bez problemu kupiÄ&#x2021; na lokalnym rynku u kaĹźdego dystrybutora. Dodatkowo, w fazie wdraĹźa6/2016

MICHAĹ OCHMAĹ&#x192;SKI Jest absolwentem Politechniki Ĺ&#x161;lÄ&#x2026;skiej, ktĂłrÄ&#x2026; ukoĹ&#x201E;czyĹ&#x201A; z wyróşnieniem. W branĹźy robotyki dziaĹ&#x201A;a od 10 lat.

Obecnie jest szefem dziaĹ&#x201A;u sprzedaĹźy i marketingu w Comau Robotics. Odpowiada za Region Europy Ĺ&#x161;rodkowej i Wschodniej (m.in. za PolskÄ&#x2122;, Czechy, SĹ&#x201A;owacjÄ&#x2122;), ale takĹźe za sprzedaĹź robotyki na BaĹ&#x201A;kanach, WÄ&#x2122;grzech i w Rumunii. Od objÄ&#x2122;cia stanowiska w 2012 roku zwiÄ&#x2122;kszyĹ&#x201A; sprzedaĹź robotĂłw COMAU o kilkaset procent, otwierajÄ&#x2026;c dla firmy nowe branĹźe takie jak paletyzacja, pakowanie, przemysĹ&#x201A; meblarski czy spawanie Ĺ&#x201A;ukowe, rozszerzajÄ&#x2026;c rĂłwnieĹź dotychczasowÄ&#x2026; dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; firmy zwiÄ&#x2026;zanÄ&#x2026; gĹ&#x201A;Ăłwnie z przemysĹ&#x201A;em Automotive (aplikacje zgrzewania punktowego oraz obsĹ&#x201A;ugi pras).

Pasjonat elektroniki, automatyki i robotyki. Jego zainteresowania to: motocykle, budowa urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; elektronicznych Hi-Fi i cyfrowych wĹ&#x201A;asnego projektu, podróşe.

nia oferujemy bezpĹ&#x201A;atnÄ&#x2026;, kilkudniowÄ&#x2026; asystÄ&#x2122; wsparcia serwisowego. Po tym okresie nasza stawka serwisowa to tylko 155 zĹ&#x201A;/h pracy serwisanta â&#x20AC;&#x201C; atrakcyjna jak na realia polskiego rynku.

W dzisiejszych czasach dobry produkt to nie wszystko. Jaka jest obecna strategia konkurencji firmy Comau?

TD: Comau jest miÄ&#x2122;dzynarodowÄ&#x2026; firmÄ&#x2026; i jednym z najwiÄ&#x2122;kszych producentĂłw na Ĺ&#x203A;wiecie. Zatrudniamy 12 600 pracownikĂłw w 33 lokalizacjach w 17 krajach.

Przede wszystkim chcemy zrestrukturyzowaÄ&#x2021; caĹ&#x201A;Ä&#x2026; globalnÄ&#x2026; organizacjÄ&#x2122; sprzedaĹźy, marketingu i serwisu. JesteĹ&#x203A;my

tingu, skupiajÄ&#x2026;c siÄ&#x2122; na poprawie jakoĹ&#x203A;ci naszych produktĂłw i usĹ&#x201A;ug.

Czy oznacza to zwiÄ&#x2122;kszenie zatrudnienia?

TD: OczywiĹ&#x203A;cie. ZatrudniliĹ&#x203A;my juĹź nowych pracownikĂłw, zarĂłwno do dziaĹ&#x201A;u sprzedaĹźy, jak i serwisu. Co waĹźne, zatrudniamy osoby nie tylko zwiÄ&#x2026;zane bezpoĹ&#x203A;rednio z robotykÄ&#x2026;, ale rĂłwnieĹź pracownikĂłw, ktĂłrzy mieli wczeĹ&#x203A;niej kontakt z szeroko pojÄ&#x2122;tÄ&#x2026; automatyzacjÄ&#x2026;. DziÄ&#x2122;ki temu moĹźemy liczyÄ&#x2021; na znacznie lepsze efekty podczas opracowywania koncepcji systemĂłw zautomatyzowanych.

â&#x20AC;&#x201A;KLIENT NIE POTRZEBUJE ROBOTA, KLIENT POTRZEBUJE ROZWIÄ&#x201E;ZANIA SWOJEGO PROBLEMU w trakcie tworzenia nowej koncepcji opartej na dwĂłch gĹ&#x201A;Ăłwnych filarach.

Pierwszym z nich jest sieÄ&#x2021; sprzedaĹźy.

W poszczegĂłlnych regionach zostaĹ&#x201A;y uruchomione biura sprzedaĹźy, a tam gdzie ich nie ma, utworzyliĹ&#x203A;my sieÄ&#x2021; dystrybutorĂłw. Drugim filarem sÄ&#x2026; najwaĹźniejsze sektory, dla ktĂłrych utworzyliĹ&#x203A;my stanowiska Key Account MenedĹźerĂłw, majÄ&#x2026;cych za zadanie wspieraÄ&#x2021; naszych kluczowych klientĂłw. Dodatkowo rozwijamy dziaĹ&#x201A;y serwisu i marke-

W dziale robotyki zatrudniamy menedĹźerĂłw z róşnych krajĂłw. JesteĹ&#x203A;my przekonani, Ĺźe róşnorodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; kulturowa w coraz bardziej zglobalizowanym Ĺ&#x203A;wiecie prowadzi do najlepszych i najbardziej innowacyjnych rezultatĂłw.

Jaka jest struktura oddziaĹ&#x201A;u w Polsce? W jakim zakresie Comau wspĂłĹ&#x201A;pracuje z integratorami systemĂłw?

MO: W Comau Poland zatrudnionych jest 180 osĂłb, gĹ&#x201A;Ăłwnie w Press Excel27

ROZMOWA lence Center, czyli Centrum Robotyzacji Pras. W ramach tej dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci wykonujemy i wdraĹźamy wĹ&#x201A;asne linie robotyzacji pras w zakĹ&#x201A;adach automotive na caĹ&#x201A;ym Ĺ&#x203A;wiecie â&#x20AC;&#x201C; to jest nasz core know-how. Przy wszystkich innych rodzajach aplikacji, takich jak np. spawanie, paletyzacja, pakowanie czy obsĹ&#x201A;uga maszyn wspomagamy siÄ&#x2122; naszymi partnerami â&#x20AC;&#x201C; integratorami, takimi jak m.in. Instytut PIAP. Mamy w regionie â&#x20AC;&#x201C; Polska, Czechy i SĹ&#x201A;owacja â&#x20AC;&#x201C; 45 integratorĂłw, z ktĂłrymi wspĂłĹ&#x201A;pracujemy. Z tego kluczowych jest dla nas ok. 20â&#x20AC;&#x201C;22 firm, ktĂłre kupujÄ&#x2026; co najmniej kilka robotĂłw rocznie. Nasi integratorzy majÄ&#x2026; solidnÄ&#x2026; wiedzÄ&#x2122; i kompetencje, aby wdraĹźaÄ&#x2021; roboty do róşnorodnych zastosowaĹ&#x201E;.

TD: SieÄ&#x2021; integratorĂłw jest, oczywiĹ&#x203A;cie, jednym z czynnikĂłw decydujÄ&#x2026;cych o rozwoju, dlatego ciÄ&#x2026;gle jÄ&#x2026; rozbudowujemy.

Do koĹ&#x201E;ca 2016 roku chcemy pozyskaÄ&#x2021; ponad 20 nowych firm do wspĂłĹ&#x201A;pracy dla rynku Europy Ĺ&#x161;rodkowej i PĂłĹ&#x201A;nocnej, w tym takich, ktĂłre bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; stawiaÄ&#x2021; pierwsze kroki na rynku robotyki.

Na ile lat szacuje siÄ&#x2122; w Comau czas eksploatacji robotĂłw?

MO: SprĂłbujÄ&#x2122; podejĹ&#x203A;Ä&#x2021; do tematu, bazujÄ&#x2026;c na przykĹ&#x201A;adzie fabryki Fiat Auto Poland w Tychach. Tam pracujÄ&#x2026; roboty zainstalowane przez nas w latach 1998â&#x20AC;&#x201C;2001. Roboty te sÄ&#x2026; wciÄ&#x2026;Ĺź aktywne i wciÄ&#x2026;Ĺź dobrze wykonujÄ&#x2026; swoje zadania.

JeĹ&#x203A;li jest wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwy serwis, sÄ&#x2026;dzÄ&#x2122;, Ĺźe roboty mogÄ&#x2026; przetrwaÄ&#x2021; nawet i 20 lat.

Jakie sÄ&#x2026; perspektywy dla rynku robotĂłw w Polsce?

MO: PrzyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; krajowego rynku robotyki przemysĹ&#x201A;owej widzÄ&#x2122; w róşowych barwach. JesteĹ&#x203A;my duĹźym krajem europejskim z 38 mln ludzi. Mamy duĹźy sektor produkcyjny, dobrze wyedukowanÄ&#x2026; kadrÄ&#x2122; i nikt nie pali siÄ&#x2122; do powtarzalnej pracy, polegajÄ&#x2026;cej na monotonnym przenoszeniu, czÄ&#x2122;sto ciÄ&#x2122;Ĺźkich sprzÄ&#x2122;tĂłw, przez wiele godzin. Tego typu prace, najbardziej uciÄ&#x2026;Ĺźliwe, zdecydowanie bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; robotyzowane. Im wiÄ&#x2122;cej robotĂłw bÄ&#x2122;dzie dostarczanych na rynek, przez nas lub przez naszÄ&#x2026; konkurencjÄ&#x2122;, tym

R E K L A M A

bardziej Ĺ&#x203A;wiadomoĹ&#x203A;Ä&#x2021; klientĂłw bÄ&#x2122;dzie wzrastaÄ&#x2021; i obecny wskaĹşnik â&#x20AC;&#x201C; 22 roboty na 10 000 pracownikĂłw â&#x20AC;&#x201C; musi rosnÄ&#x2026;Ä&#x2021;, abyĹ&#x203A;my wpasowali siÄ&#x2122; w realia zjednoczonej Europy. Nasze firmy, produkujÄ&#x2026;c w wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;ci na eksport, muszÄ&#x2026; zachowaÄ&#x2021; konkurencyjnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, zarĂłwno przez iloĹ&#x203A;Ä&#x2021;, jak i przez jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021;.

TD: UwaĹźam, Ĺźe Europa Wschodnia ma duĹźy potencjaĹ&#x201A;. O ile w Polsce wskaĹşnik robotyzacji wynosi 22, to w Niemczech 300. W naszym niemieckim zespole jesteĹ&#x203A;my skoncentrowani na wdraĹźaniu nowych technologii, trendĂłw i innowacji. W Europie Wschodniej jesteĹ&#x203A;my na etapie przekonywania do skutecznego stosowania robotĂłw. PoniewaĹź jest tu duĹźo zakĹ&#x201A;adĂłw, ktĂłre siÄ&#x2122; rozwijajÄ&#x2026;, wzrost liczby robotĂłw dla procesĂłw spawania, pakowania i innych jest tylko kwestiÄ&#x2026; czasu.

DziÄ&#x2122;kujemy za rozmowÄ&#x2122; Sylwia Batorska Jolanta GĂłrska-Szkaradek #H+)(#+I:#

7-10 CZERWCA 2016

I TECHNOLOGIE â&#x20AC;˘ SEMINARIA, KONFERENCJE, POKAZY

TECHNIKA

PROBLEMY I KIERUNKI

ROZWOJU SYSTEMĂ&#x201C;W STEROWANIA W PRZEMYĹ&#x161;LE J / E? % 9

? / % A - / 9

/ ? / 9B

-

/ % / / - >

/B

E /% 9

9 % % / 0 . / % A % > / ? - / %

% % BA E / / ?B % A / ? / / D % B

E / / / B - 9B % E % % % % B ? E - % A % ? % - %0

30

O

pracowanie standardu MRP, a nastÄ&#x2122;pnie MRP-II, bÄ&#x2122;dÄ&#x2026;cego zbiorem algorytmĂłw planowania i zarzÄ&#x2026;dzania wszystkimi zasobami przedsiÄ&#x2122;biorstwa produkcyjnego, oraz gwaĹ&#x201A;towny rozwĂłj komputerĂłw w koĹ&#x201E;cu XX w. spowodowaĹ&#x201A;y ogromny skok jakoĹ&#x203A;ciowy w systemach informatycznych zwiÄ&#x2026;zanych z przemysĹ&#x201A;em.

ENTERPRISE RESOURCE PLANNING (ERP) Systemy ERP sÄ&#x2026; przeznaczone do planowania zasobĂłw przedsiÄ&#x2122;biorstwa â&#x20AC;&#x201C; wspierajÄ&#x2026; prowadzenie ksiÄ&#x2122;gowoĹ&#x203A;ci i zarzÄ&#x2026;dzanie róşnymi obszarami dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci przedsiÄ&#x2122;biorstwa, np. dystrybucjÄ&#x2026;, serwisem czy produkcjÄ&#x2026;. GĹ&#x201A;Ăłwnym celem systemĂłw klasy ERP jest integracja wszystkich dziaĹ&#x201A;Ăłw i funkcji w firmie oparta na wspĂłlnych bazach danych w ramach jednego systemu, dziÄ&#x2122;ki czemu firma posĹ&#x201A;uguje siÄ&#x2122; tylko jednym

zbiorem danych. Systemy ERP zapewniajÄ&#x2026; bieĹźÄ&#x2026;cy dostÄ&#x2122;p do aktualnych i poprawnych informacji, co jest kluczowym czynnikiem w procesie podejmowania decyzji w przedsiÄ&#x2122;biorstwie. W systemach klasy ERP dane sÄ&#x2026; dostÄ&#x2122;pne natychmiast po ich wprowadzeniu, dlatego duĹźÄ&#x2026; rolÄ&#x2122; odgrywajÄ&#x2026; algorytmy i procedury uniemoĹźliwiajÄ&#x2026;ce pojawienie siÄ&#x2122; nieprawdziwych lub nieautoryzowanych danych.

MANUFACTURING EXECUTION SYSTEM (MES) MES to system realizacji produkcji, wspierajÄ&#x2026;cy zbieranie informacji ze stanowisk produkcyjnych i optymalizacjÄ&#x2122; operacji procesu produkcyjnego w obszarze biznesowym. Systemy MES sÄ&#x2026; systemami komputerowymi wykorzystujÄ&#x2026;cymi technologie informatyczne i urzÄ&#x2026;dzenia automatyki w celu efekAUTOMATYKA

TECHNIKA

@ 0

• Zarządzanie jakością (Quality Management) za pomocą realizowanych w czasie rzeczywistym pomiarów parametrów procesu technologicznego umożliwia zarządzanie ich jakością.

Szczególną cechą tych systemów jest możliwość analizy (na ogół postprodukcyjnej, rzadziej w czasie rzeczywistym) wykrywającej korelację parametrów produkcji z wynikowym obniżeniem (lub podniesieniem) jakości produktów. Zarządzanie jakością może być także wspierane przez specjalizowane oprogramowanie związane z wykorzystaniem narzędzi statystycznych, np. SQC (Statistic Quality Control).

• Gromadzenie i akwizycja danych (Data Collection and Acquisition) za pomocą technologii sieci przemysłowych – umożliwia gromadzenie danych produkcyjnych, takich jak parametry technologiczne odczytywane bezpośrednio z tzw. stacji obiektowych (PLC, koncentratorów, systemów DCS oraz innych systemów informatycznych pracujących w czasie rzeczywistym) umożliwiających generowanie np. raportów zmianowych lub dokumentów w innych formach niezbędnych dla prawidłowej pracy przedsiębiorstwa.

tywnego zbierania informacji w czasie rzeczywistym, które pozwalają na optymalizację procesu produkcji w obszarze biznesowym. Do najważniejszych zadań tego typu systemów należą: • Zarządzanie wykonaniem produkcji (Process Management) za pomocą rejestrowania i analizy danych procesowych oraz stanów alarmowych i zdarzeń, co umożliwia optymalizację decyzji operatorów maszyn i procesów technologicznych.

• Zarządzanie wydajnością (Performance Analysis) za pomocą analizy danych produkcyjnych w celu wyznaczenia wskaźnika OEE (Overall Equipment Effectiveness) wskazującego na bieżącą efektywność maszyn i urządzeń – OEE mierzy straty z tytułu nieprzewidzianych zdarzeń takich jak: niezaplanowane przestoje, wydłużone cykle czasu pracy maszyn, niezgodna z wymaganiami jakość produktów itp.

6/2016

WYMAGANIA I OGRANICZENIA Wykorzystywanie systemów mikroprocesorowych do zadań sterowania komputerowego procesami przemysłowymi od zawsze wiązało się z dużym ryzykiem. Ryzyko to wynika z cech komputerów, które obok niewątpliwych i powszechnie znanych zalet mają szereg wad, do których należy zaliczyć: • skomplikowaną budowę samego komputera (co wiąże się bezpośrednio z krótkim czasem pracy bezawaryjnej); • możliwość utraty danych w wyniku chwilowego zaniku zasilania; • szybką zmianę generacji urządzeń (ciągłe zmiany w strukturze elementów wykorzystywanych do produkcji komputerów); • strukturę automatu von Neumanna (brak rozdzielenia przestrzeni adresowej od przestrzeni danych pamięci operacyjnej komputera – możliwość

błędnego nadpisywania kodu programu, np. w wyniku błędu programisty).

Zwiększanie jakości mikroprocesorów wiąże się z coraz większym stopniem ich integracji i złożoności, co w powiązaniu z takim samym trendem w sferze systemów operacyjnych powoduje, że eliminacja błędów działania aplikacji współpracującej z instalacją przemysłową jest zadaniem niezwykle trudnym.

Przykładem takiej problematyki jest zjawisko tzw. przeplotu, które wynika z konieczności zapewnienia pracy komputera w systemie o wielu zadaniach realizowanych jednocześnie.

Innymi słowy, współczesne systemy komputerowe, aby spełniać wymagania użytkowników (lub współpracujących z nimi instalacji przemysłowych) muszą zapewniać tzw. pracę współbieżną programów. Jeśli rozpatrujemy program współbieżny, składający się z pewnej liczby procesów sekwencyjnych, to musimy uwzględnić każdą możliwą do uzyskania kolejność potencjalnie współbieżnych akcji. Ponieważ program współbieżny składa się z procesów, które działają w pętli nieskończonej, zbiór ten jest nieskończonym zbiorem złożonym z nieskończonych ciągów instrukcji dla mikroprocesora. Takie podejście do poprawności implikuje szereg problemów, np. testowanie programów współbieżnych staje się właściwie nieprzydatne (jeśli program jest błędny, to może dawać podczas testowania poprawne wyniki, a błąd może ujawniać się raz na 100 000 uruchomień).

Mając świadomość, że „duch w maszynie” może spowodować wadliwe działanie aplikacji (co może wiązać się z dużymi stratami lub wypadkiem), automatycy na całym świecie pamiętają ,aby wykorzystując komputery do sterowania procesami przemysłowymi stosować rozwiązania, które zmniejszają takie ryzyko. Przykładami rozwiązań stosowanych powszechnie w komputerowych systemach sterowania i automatyki są: • Sprzętowy licznik czasu (ang. Watch-Dog) – zadaniem układu tego typu jest wykonanie gorącego restartu komputera po zagubieniu przez niego ścieżki logicznej programu 31

TECHNIKA (lub błędzie sprzętowym). Zastosowanie Watch-Dog wymaga cyklicznego, programowego zerowania licznika sprzętowego przez program użytkownika. Przekroczenie z góry określonego czasu (np. przez zawieszenie systemu) spowoduje „zresetowanie” urządzenia zawierającego układ Watch-Doga. Aby zastosować to rozwiązanie, musimy najpierw sprawdzić, czy dostawca komputera umieścił na płycie głównej taki układ.

• Gorąca rezerwa (ang. Hot-Reserve) – aplikacja składa się z przynajmniej dwóch komputerów tworzących system redundancji danych. Jeden z nich to tzw. gorąca rezerwa, drugi to komputer podstawowy, przesyłający 100% danych do komputera rezerwowego. Komputer gorącej rezerwy oprócz rejestracji danych pełni rolę kontrolera prawidłowości pracy komputera podstawowego oraz odpowiada za automatyczne przejście na gorącą rezerwę w przypadku awarii komputera podstawowego. Przejęcie zadań przez procesor

32

redundancyjny nie wiąże się z żadnym ryzykiem, bowiem dysponuje on zawsze aktualną informacją odnośnie stanu procesu sterowanego. Zastosowanie transferu danych światłowodem umożliwia rozdzielenie komputerów redundancyjnych na odległość tysięcy metrów. Jest coraz więcej mechanizmów wspomagania realizacji tej funkcji (np. macierz dyskowa, mirroring, kaskada).

• Systemy wykrywania zaniku napięcia zasilania – dla wielu klas zastosowań komputerowych systemów sterowania napięcie zasilania nie powinno być wyłączane nagle, ze względu na konieczność zachowania ważnych danych w pamięci nieulotnej, czy też wolne od gwałtownych zaburzeń zakończeń posuwów sterowanych elementów mechanicznych. Większość systemów UPS (ang. Uninterruptible Power Supply) wspiera mechanizmy wykrycia zaniku zasilania.

Kolejnym problemem, jaki występuje przy używaniu systemów komputerowych w przemyśle, jest mała pręd-

kość przetwarzania danych. Nie chodzi oczywiście o prędkość mikroprocesora w ujęciu synchronicznym względem zegara mikroprocesora, ale o prędkość przetwarzania danych zewnętrznych, których zmiany zachodzą niezależnie od zdarzeń w systemie mikroprocesorowym komputera. Pamiętać bowiem należy, że ogromna moc obliczeniowa i wielowątkowość współczesnych komputerów nie przenosi się wprost na wydajność w obsłudze i rejestracji zdarzeń zewnętrznych. W chwili obecnej większość komputerowych systemów nadzoru i sterowania wykorzystuje architekturę PC wywodzącą się z procesora x86 Intela. Mają one układy przerwań oraz generator przerwań reagujący na cykliczne przerwania zegarowe i incydentalne przerwania zewnętrzne. Częstotliwość przerwań zegarowych zależna jest od sposobu zaprogramowania specjalizowanego licznika. W większości stosowanych obecnie systemów częstotliwość przerwań przyjmuje wartość między 10 Hz a 1000 Hz. Im wyższa częstotliwość przerwań zegarowych, tym większa dokładność pomiarów w systemie, jednak częstotliwość taka nie może być też zbyt wysoka, gdyż obsługa przerwania zegarowego absorbuje określony ułamek mocy procesora.

Specyfika budowy komputerowych systemów sterowania w oparciu o standardowe architektury PC powoduje, że informacja o faktycznym przebiegu sygnału testowego może zostać utracona, jeżeli sygnał zawiera częstotliwości wyższe niż tzw. częstotliwość Nyquista (składowe widmowe o częstotliwościach wyższych od częstotliwości Nyquista ulegają podczas próbkowania nałożeniu na składowe o innych częstotliwościach – tzw. aliasing), co powoduje, że nie można ich już poprawnie odtworzyć.

Systemy komputerowe nadzoru i sterowania na ogół rejestrują sygnały testowe, które mogą mieć charakter ciągły lub dyskretny. Każdy z tych sygnałów może mieć inny charakter: • losowy niestacjonarny (wartość średnia, wariancja oraz funkcja autokorelacji zmieniają się wraz ze zmianą czasu) albo losowy stacjonarny; AUTOMATYKA

@ 0 K,L

TECHNIKA

• deterministyczny (zależny wyłącznie od parametrów początkowych lub ich wartości poprzednich).

Ponieważ systemy te przetwarzają stan setek lub tysięcy zmiennych procesowych, staje się oczywiste, że systemy komputerowe przede wszystkim powinny być stosowane jako systemy sterowania nadrzędnego SPC (Set Point Control), a nie jako systemy bezpośredniego sterowania cyfrowego DDC (Direct Digital Control), w których komputer sterujący pełni rolę wielokanałowego regulatora.

Zadaniem systemu SPC jest wykorzystanie możliwości systemu komputerowego umożliwiającego pracę programów, których zastosowanie (np. w sterownikach PLC) byłoby problematyczne lub spowodowało konieczność zakupu bardzo drogiego sprzętu. Najczęstsze zadania systemów SPC to: • wyznaczanie zmiennych procesowych, których nie można zmierzyć na obiekcie jako wielkości fizycznych (sondy, czujniki) lub za pomocą prostych obliczeń (np. w PLC); • analiza zachowania się obiektów wysokiego rzędu o stałych rozłożonych (tj. obiekt rozległy, w którym sygnały dynamiczne zależą nie tylko od czasu, ale i od położenia przestrzennego); • analiza sygnałów harmonicznych w długim okresie czasu; • uśrednianie sygnałów, linearyzacja 6/2016

•

•

•

•

lub predykcja punktu pracy na podstawie obserwacji prowadzonych dla wielu okresów skanowania; reakcja (określanie i generowanie sygnałów odsprzęgających) na zakłócenia oddziaływujące na obiekty i same układy pomiarowe; uwzględnianie bazy danych wiedzy eksperckiej (np. w procesie zmiany właściwości dynamicznych obiektu przemysłowego w wyniku starzenia jego elementów); nadzór nad przepływem informacji za pomocą sieci informatycznych, których zadaniem jest optymalizacja sterowania procesem przemysłowym; obliczanie i przesyłanie optymalnych nastaw dla regulatorów sprzętowych pracujących w pętlach bezpośredniego sterowania cyfrowego.

w ciągłym dostosowywaniu i optymalizacji systemów nadzoru i sterowania przemysłowego: • możliwość dowolnego rozwijania (skalowania) systemu przez dokładanie kolejnych elementów bez konieczności zatrzymywania pracującej instalacji.

• możliwość zachowania podstawowej funkcjonalności systemu w razie awarii komputera sterującego (sterowniki PLC i regulatory pętli pracują w trybie awaryjnym), a także szybsze wykrycie i zdiagnozowanie stanów przedawaryjnych.

Ponieważ współczesne obiekty przemysłowe wymagają coraz bardziej złożonych i rozbudowanych systemów logicznych, naturalną drogą ewolucji komputerowych systemów nadzoru i sterowania jest wykorzystywanie ich

OGROMNE MOŻLIWOŚCI, JAKICH DOSTARCZAJĄ TECHNOLOGIE SIECIOWE WIĄŻĄ SIĘ NIESTETY TAKŻE Z DUŻYMI ZAGROŻENIAMI, KTÓRE MOGĄ SPOWODOWAĆ OGROMNE STRATY W PRZEDSIĘBIORSTWIE. Zastosowanie komputera jako elementu systemu nadrzędnego, pomimo większych złożoności i nakładów na stworzenie takiego systemu, ma zalety, które mogą okazać się decydujące

możliwości do szybkiego przesyłania danych w oparciu o struktury sieciowe. Ogromne możliwości, jakich dostarczają technologie sieciowe, wiążą się niestety także z dużymi zagrożenia33

TECHNIKA mi, które mogą spowodować ogromne straty w przedsiębiorstwie. Dotyczy to szczególnie procesów przemysłowych, które mają z natury rozproszony charakter (np. sieć gazowa), a których proces sterowania musi uwzględniać stan wszystkich punktów w tej sieci.

ZAGROŻENIA KOMPUTEROWYCH SYSTEMÓW STEROWANIA I NADZORU W systemach komputerowego nadzoru i sterowania przemysłowego najczęstszą przyczyną awarii są awarie sieci komputerowych. Zabiegiem mającym na celu zwiększenie niezawodności kanału komunikacyjnego wykorzystującego sieć komputerową jest jej redundancja, tj. zdublowanie najbardziej zawodnego elementu po to, aby jego uszkodzenie nie prowadziło do awarii całego systemu sterowania. Błędy lub przerwy komunikacji są dużym zagrożeniem dla integralności systemu, dlatego

mięci przeznaczonych do użytku wewnętrznego (np. na przechowywanie zmiennych krytycznych), nowoczesne sterowniki PLC mogą pracować w trybie zabezpieczenia zapisu (ang. Write Protection). Odpowiednie obszary pamięci urządzeń automatyki definiują się podczas ich konfigurowania za pomocą środowiska programowego – przy czym obowiązuje tu najbezpieczniejsza zasada, według której niemożliwy staje się dostęp przez sieć do obszaru pamięci, który nie został specjalnie do tego celu przeznaczony. Zabezpieczenie to stanowi doskonałą ochronę przed niezamierzoną ingerencją w pracę sterowników, spowodowaną błędami programów użytkowych lub pomyłkami operatorów i programistów.

Kolejnym problemem, jaki występuje w komputerowych systemach nadzoru i sterowania, opartych na architekturze sieciowej jest synchronizacja komputerów. Dotychczas z precyzyjnego pomiaru czasu korzystały na ogół

WSPÓŁCZESNE SYSTEMY SCADA MAJĄ ROZBUDOWANĄ BIBLIOTEKĘ STEROWNIKÓW UMOŻLIWIAJĄCYCH ICH KOMUNIKACJĘ Z OGROMNĄ LICZBĄ URZĄDZEŃ AUTOMATYKI I POMIARÓW. czołowi producenci sprzętu automatyki stosują w swoich urządzeniach rozwiązania, które w przypadku wystąpienia błędów komunikacji odpowiednio konfigurują wejścia/wyjścia procesowe. Częstym rozwiązaniem jest zagwarantowanie, aby wszystkie wyjścia (np. podrzędnego sterownika PLC) w przypadku awarii zachowały się zgodnie z jednym z trzech możliwych sposobów: • zostały wyłączone; • pozostały w ostatnich stanach; • przyjęły stany wcześniej zdefiniowane (tzw. parametry bezpieczne procesu).

Zapewnia to konsekwentne i zgodne z intencją użytkownika zachowanie się systemu automatyki w nieokreślonych sytuacjach.

Aby uniemożliwić nieuprawnionym użytkownikom sieci przemysłowej zapisywanie informacji do obszarów pa34

systemy uwierzytelniania lub rozliczeniowe. Obecnie każda większa sieć przemysłowa w szanującej się firmie produkcyjnej powinna mieć rozwiązania umożliwiające synchronizację nie tylko komputerów, ale także urządzeń automatyki przemysłowej. Do synchronizacji czasu najczęściej wykorzystuje się mechanizm NTP (ang. Network Time Protocol) implementowany przez standardową usługę systemową NTPD, która umożliwia synchronizację czasu wszystkich komputerów w sieci lokalnej z wykorzystaniem jednego wzorca czasu z bardzo dużą precyzją.

CYBERBEZPIECZEŃSTWO Zagrożenia współczesnego świata, takie jak globalizacja informatyczna, terroryzm oraz silna konkurencja międzynarodowa, spowodowały, że twórcy komputerowych systemów nadzoru

i sterowania zmuszeni są do uwzględniania nie tylko typowych zagrożeń wynikających z błędnego działania systemu, ale także możliwości wystąpienia intencjonalnych ataków komputerowych. Praktyka pokazuje, że mogą być to nie tylko pracownicy konkurencyjnej firmy czy własnej firmy, ale także osoby, które „wykorzystały lukę w systemie” bez wyraźnego motywu biznesowego: Eksperci – niezadowoleni pracownicy (lub pracownicy partnerów biznesowych) są głównymi sprawcami przestępczości komputerowej. Nie muszą posiadać dużej wiedzy na temat włamań komputerowych, ponieważ ich znajomość systemu docelowego pozwala im zwykle na nieograniczony dostęp, uszkodzenie systemu oraz kradzież danych systemowych.

Hakerzy – włamują się do sieci, traktując to jak wyzwanie lub po to, aby chwalić się przed znajomymi. Osoby te posiadają spore umiejętności i wiedzę komputerową, jednak mogą wywołać duże szkody przez nieświadome działanie.

Oszuści – osoby lub małe grupy, które wykorzystują programy phishingowe w celu podszycia się pod inne firmy/osoby w celu nakłonienia firmy np. do wykonania przelewu za usługi, które nie zostały wykonane.

Administratorzy bot-sieci – wykorzystują sieci, aby koordynować ataki złośliwego oprogramowania, przy czym sieć przemysłowa jest jedynie narzędziem ataku na inne serwery i sieci.

Grupy przestępcze – ich ataki mają na celu przyniesienie korzyści finansowych, np. związanych z szantażem firmy, która musiałaby ponieść ogromne koszty wynikające z odzyskania danych lub utraty wiarygodności biznesowej.

Terroryści – starają się wykorzystać infrastrukturę przemysłową do wykonania ataku z jak największą liczbą ofiar.

Często zadaniem ataku jest jedynie odwrócenie uwagi od rzeczywistych jego celów.

Szpiedzy przemysłowi – dążą do zawłaszczenia własności intelektualnej i know-how przedsiębiorstwa.

W niektórych sytuacjach mogą także dokonywać sabotażu.

Służby wywiadowcze – używają zaawansowanych narzędzi cybernetyczAUTOMATYKA

TECHNIKA

JAKIE SĄ KIERUNKI EWOLUCJI HMI/SCADA PAWEŁ CZEPIEL – VIX AUTOMATION Mogłoby się wydawać, że rynek systemów SCADA jest stabilny i trudno tutaj o jakąś rewolucję. Jednak wraz z zyskującymi coraz większe znaczenie inicjatywami typu Industry 4.0, także w tym obszarze obserwujemy znaczne zmiany. Producent szeroko znanego w Polsce oprogramowania iFIX, firma GE Digital udostępnia nowe mechanizmy w dziedzinie implementacji standardów i najlepszych praktyk dotyczących tworzenia interfejsów systemów SCADA. Nasuwa się pytanie – co sprawia, że dana maska synoptyczna jest zbudowana zgodnie z najnowszymi trendami?

Po pierwsze – musi być prosta w użyciu, aby operator mógł szybko i bezbłędnie interpretować przedstawione informacje. Po drugie – ma być intuicyjna, zapewniając szybką diagnozę i błyskawiczną reakcję na zdarzenia. Następnie – powinna być przyjazna użytkownikowi – operator ma wykonywać swoje zadania oraz poruszać się po aplikacji płynnie, bez zwłoki wynikającej z przestojów

nych w celu gromadzenia informacji szpiegowskich lub wykonywania ataków, których zadaniem jest wspieranie oddziaływania polityczno-gospodarczego.

Powszechnie dostępny Internet coraz częściej zastępuje rozwiązania własne firm lub dostawców systemów automatyki, co zwiększa liczbę luk systemowych, a tym samym liczbę incydentów bezpieczeństwa cybernetycznego. Obecnie standardem staje się przyjmowanie rozwiązań IT do realizacji łączności korporacyjnej i zdalnego dostępu, np. za pomocą standardowych komputerów przemysłowych, systemów operacyjnych i protokołów sieciowych, a nawet telefonów komórkowych/smartfonów. Integracja ta wspiera nowe możliwości, ale jednocześnie utrudnia kontrolę świata zewnętrznego. Chociaż systemy bezpieczeństwa są projektowane tak, aby radzić sobie z kwestiami bezpieczeństwa w typowych systemach IT, specjalne środki ostrożności należy podjąć przy wprowadzaniu tych samych rozwiązań do komputerowych systemów nadzoru i sterowania. Wynika to z faktu, że mają one bezpośredni wpływ na świat fizyczny, co może prowadzić do zagrożeń zdrowia i bezpieczeństwa ludzi, środowiska naturalnego lub strat w produkcji. Występowanie incydentów związanych z atakami na sieci i komputery przemysłowe, podobnie jak w in6/2016

związanych z zastanawianiem się, gdzie jest poszukiwana informacja. Ostatecznie, nowoczesna aplikacja SCADA musi dawać operatorowi 100% pewności, że w krytycznym momencie go nie zawiedzie i zaprezentuje wszystkie potrzebne informacje w czytelny sposób.

Jak zatem zrealizować taką aplikację? Stosując minimalistyczne podejście, dobór odpowiedniej palety kolorystycznej, odpowiedni szablon obiektów, hierarchię wizualizowanych modułów (od ogółu do szczegółu), a także przyjazną użytkownikowi nawigację i prezentowanie alarmów. Znając przedstawione pryncypia, GE Digital wypracowało koncepcję Next Generation SCADA, wzbogaconą o zaawansowane narzędzia prezentowania danych w technologiach mobilnych (przy zastosowaniu najnowszych rozwiązań, w tym HTML5), zintegrowane moduły do archiwizacji danych klasy Historian oraz rozszerzoną ochronę i bezpieczeństwo aplikacji.

nych sieciach (np. biurowych), mogą charakteryzować następujące objawy: • nieoczekiwane zamknięcie systemu; • wnioski o udzielenie informacji na temat specyfiki systemu; • nietypowo wysokie obciążenie procesora; • uszkodzenia oprogramowania antywirusowego; • nowe konta użytkowników; • próby korzystania z kont na poziomie administratora; • używanie kont pracowników przebywających poza zakładem pracy; • zmniejszenie ilości wolnego miejsca na dysku twardym; • kierowanie transmisji do adresów z puli WAN; • nagły, niezwykle intensywny ruch sieciowy, ataki DDoS; • niespodziewane zmiany w ustawieniach konfiguracyjnych.

Tworząc nowoczesne komputerowe systemy nadzoru i sterowania pamiętać należy, że ich zabezpieczenie przed atakami wymaga nie tylko wiedzy technicznej, ale także organizacyjnej i prawnej, np. zabezpieczenia powinny zostać uzupełnione o plany odzyskiwania sprawności systemu po awarii zawierające: • wykaz zdarzeń lub okoliczności, które aktywują plan naprawczy; • procedury eksploatacji przemysłowego systemu komputerowego w trybie ręcznym;

• role i obowiązki osób zarządzających i administrujących systemem; • wykaz połączeń sieciowych lub połączeń elektronicznych, które są odcinane od świata zewnętrznego; • wykaz blokad i zabezpieczeń wykonanych w technologiach odpornych na ataki cybernetyczne lub zakłócenia EMC, których zadaniem jest niedopuszczenie do strat i awarii wtórnych; • procedury dotyczące tworzenia kopii zapasowych systemu i bezpiecznego przechowywania informacji o procesie produkcyjnym; • kompletne i aktualne schematy logiczne sieci komputerowych oraz aktualne informacje o konfiguracji wszystkich ich składników; • wykaz pracowników upoważnionych do dostępu fizycznego; • wykaz pracowników upoważnionych do dostępu w cyberprzestrzeni; • lista personelu do kontaktu w nagłych wypadkach, w tym dostawców sprzętu i oprogramowania, administratorów sieci, personelu pomocniczego itp.

Realizacja powyższych zadań nie chroni przed atakiem, może jednak uchronić przedsiębiorstwo przed poważnymi stratami, a także przed odpowiedzialnością karną, jaka wynikałaby z „rażących zaniedbań kadry odpowiedzialnej za pracę komputerowych systemów nadzoru i sterowania”.

35

TECHNIKA Realizacja nadzoru i sterowania zĹ&#x201A;oĹźonych zautomatyzowanych procesĂłw technologicznych powoduje, Ĺźe w razie wystÄ&#x2026;pienia awarii ani obsĹ&#x201A;uga, ani komputery, nie sÄ&#x2026; w stanie zareagowaÄ&#x2021; w odpowiednio krĂłtkim czasie. Dlatego w kaĹźdym systemie przemysĹ&#x201A;owym szczegĂłlnÄ&#x2026; rolÄ&#x2122; peĹ&#x201A;niÄ&#x2026; ukĹ&#x201A;ady blokad i zabezpieczeĹ&#x201E;: â&#x20AC;˘ Zabezpieczenia â&#x20AC;&#x201C; urzÄ&#x2026;dzenia zabezpieczeniowe reagujÄ&#x2026;ce na zmianÄ&#x2122; wartoĹ&#x203A;ci okreĹ&#x203A;lonej wielkoĹ&#x203A;ci fizycznej (prÄ&#x2026;d, napiÄ&#x2122;cie, ciĹ&#x203A;nienie itp.), uzaleĹźnionej od stanu urzÄ&#x2026;dzenia zabezpieczeniowego. Stosowanie zabezpieczeĹ&#x201E; pozwala przeciwdziaĹ&#x201A;aÄ&#x2021; awariom, ktĂłre mogÄ&#x2026; powstaÄ&#x2021; na skutek zakĹ&#x201A;ĂłceĹ&#x201E; lub niedoĹ&#x203A;wiadczenia operatora. â&#x20AC;˘ Blokady â&#x20AC;&#x201C; urzÄ&#x2026;dzenia uniemoĹźliwiajÄ&#x2026;ce wygenerowanie takich sygnaĹ&#x201A;Ăłw sterujÄ&#x2026;cych, ktĂłre mogĹ&#x201A;yby doprowadziÄ&#x2021; do wystÄ&#x2026;pienia stanu awaryjnego.

UkĹ&#x201A;ady te czÄ&#x2122;sto stanowiÄ&#x2026; element chronionych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; technologicznych, co wynika np. z potrzeby zachowania odpowiednich przepisĂłw branĹźowych. W przypadku systemĂłw komputerowych elementy zabezpieczeĹ&#x201E; i blokad moĹźna realizowaÄ&#x2021; na drodze programowej lub logikÄ&#x2026; ukĹ&#x201A;adu cyfrowego. RozwiÄ&#x2026;zanie to jest jednak problematyczne â&#x20AC;&#x201C; w przypadku pojawienia siÄ&#x2122; zakĹ&#x201A;ĂłceĹ&#x201E; mogÄ&#x2026;cych oddziaĹ&#x201A;ywaÄ&#x2021; na systemy wykorzystujÄ&#x2026;ce mikroprocesory, wykonane w tej samej technologii blokady i zabezpieczenia mogÄ&#x2026; rĂłwnieĹź nie dziaĹ&#x201A;aÄ&#x2021; prawidĹ&#x201A;owo.

Dlatego w komputerowych systemach przemysĹ&#x201A;owych dobrym rozwiÄ&#x2026;zaniem jest realizacja zabezpieczeĹ&#x201E; i blokad na drodze mechanicznej, elektrycznej lub elektromechanicznej.

SCADA â&#x20AC;&#x201C; TYPOWA ARCHITEKTURA Systemy Sterowania NadrzÄ&#x2122;dnego i Przetwarzania Danych (SCADA) czÄ&#x2122;sto sÄ&#x2026; elementem systemĂłw MES i wspierajÄ&#x2026; monitorowanie i kontrolÄ&#x2122; informacji ze stanowisk produkcyjnych oraz optymalizacjÄ&#x2122; procesu produkcyjnego skĹ&#x201A;adajÄ&#x2026;cego siÄ&#x2122; z elementĂłw rozproszonych przestrzennie. SkrĂłt SCADA (ang. Supervisory Control and Data Acquisition) w obecnych czasach nabraĹ&#x201A; trochÄ&#x2122; innego znaczenia niĹź jeszcze kilkanaĹ&#x203A;cie lat temu. Wynika to z moĹźliwoĹ&#x203A;ci skalowania oprogramowania dostarczanego przez twĂłrcĂłw takich systemĂłw â&#x20AC;&#x201C; to samo oprogramowanie moĹźe byÄ&#x2021; wykorzystywane w maĹ&#x201A;ej maszynie, jak i ogromnym rozproszonym systemie produkcji przemysĹ&#x201A;owej. Dlatego coraz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej moĹźna spotkaÄ&#x2021; oznaczenie tych systemĂłw jako SCADA/HMI. Systemy SCADA sÄ&#x2026; systemami komputerowymi, ktĂłrych gĹ&#x201A;Ăłwnym zadaniem jest nadzorowanie pracy podlegĹ&#x201A;ych im systemĂłw sterujÄ&#x2026;cych, takich jak np. serwery OPC (ang. OLE for Proces Control), sterowniki PLC, falowniki, serwomechanizmy, koncentratory danych itp. To, co wyróşnia je na tle innych systemĂłw informatycznych zwiÄ&#x2026;zanych z produkcjÄ&#x2026; przemysĹ&#x201A;owÄ&#x2026;, to wymĂłg

/ "# # 5 NN" ! N,"#M+ K! G #M+ #

36

realizowania obsĹ&#x201A;ugi i rejestracji zdarzeĹ&#x201E; z zachowaniem daty i czasu ich wystÄ&#x2026;pienia. KaĹźde zdarzenie w systemie SCADA jest oznaczane stemplem czasu, co umoĹźliwia ich późniejsze (lub w czasie rzeczywistym) wykorzystywanie do realizacji nastÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;cych zadaĹ&#x201E;: â&#x20AC;˘ przetwarzania zmiennych procesowych w sposĂłb zrozumiaĹ&#x201A;y i jednoznaczny dla operatora lub innych systemĂłw informatycznych; â&#x20AC;˘ oddziaĹ&#x201A;ywania na proces za pomocÄ&#x2026; zĹ&#x201A;oĹźonych algorytmĂłw, ktĂłre nie mogĹ&#x201A;y byÄ&#x2021; zaimplementowane w warstwie technologicznej (systemy eksperckie, sztuczna inteligencja itp.); â&#x20AC;˘ oddziaĹ&#x201A;ywania na proces przez zmianÄ&#x2122; nastaw (nadrzÄ&#x2122;dne sterowanie cyfrowe), na urzÄ&#x2026;dzenia typu regulator, sterownik itp.; â&#x20AC;˘ oddziaĹ&#x201A;ywania na proces przez wĹ&#x201A;Ä&#x2026;czanie lub wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czanie (bezpoĹ&#x203A;rednie sterowanie cyfrowe) urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;, ktĂłrych sterowanie nie wymaga krĂłtkiego czasu cyklu sterujÄ&#x2026;cego (np. zawory); â&#x20AC;˘ wizualizacji parametrĂłw i danych w czasie rzeczywistym w postaci ekranĂłw synoptycznych, trendĂłw lub tabel; â&#x20AC;˘ sygnalizowania przekroczenia granic ostrzeĹźeĹ&#x201E; i alarmĂłw oraz rejestracji czasu i reakcji operatora na te sygnaĹ&#x201A;y; â&#x20AC;˘ realizacji dowolnych obliczeĹ&#x201E; technicznych i ekonomicznych wykorzystanych w systemach MES lub ERP; â&#x20AC;˘ drukowania raportĂłw, protokoĹ&#x201A;Ăłw, wykresĂłw; â&#x20AC;˘ wymiany informacji z innymi systemami informatycznymi i bazami danych.

Systemy SCADA charakteryzujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; duĹźymi moĹźliwoĹ&#x203A;ciami komunikacyjnymi z urzÄ&#x2026;dzeniami pracujÄ&#x2026;cymi w trybie DDC. Systemy SCADA/HMI zwiÄ&#x2122;kszajÄ&#x2026; komfort pracy personelu obsĹ&#x201A;ugujÄ&#x2026;cego procesy technologiczne i kadry zarzÄ&#x2026;dzajÄ&#x2026;cej. Dlatego waĹźnÄ&#x2026; cechÄ&#x2026; tych systemĂłw jest moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; tworzenia ekranĂłw synoptycznych skĹ&#x201A;adajÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; z elementĂłw statycznych (fragmenty procesu technologicznego w postaci schematu graficznego) i dynamicznych (kontrolki, wykresy, animacje itp.) reprezentujÄ&#x2026;cych zjaAUTOMATYKA

TECHNIKA

wiska dynamiczne zachodzÄ&#x2026;ce w tym procesie. WaĹźnÄ&#x2026; cechÄ&#x2026; tych systemĂłw sÄ&#x2026; programowe procedury alarmowania o zdarzeniach technologicznych i systemowych, ktĂłre personel obsĹ&#x201A;ugujÄ&#x2026;cy musi potwierdzaÄ&#x2021; i odpowiednio na nie reagowaÄ&#x2021;.

WspĂłĹ&#x201A;czesne systemy SCADA majÄ&#x2026; rozbudowanÄ&#x2026; bibliotekÄ&#x2122; sterownikĂłw umoĹźliwiajÄ&#x2026;cych ich komunikacjÄ&#x2122; z ogromnÄ&#x2026; liczbÄ&#x2026; urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; automatyki i pomiarĂłw. Producenci najbardziej znanych na rynku systemĂłw SCADA dostarczajÄ&#x2026; czÄ&#x2122;sto oprogramowanie wspierajÄ&#x2026;ce systemy SCADA, ktĂłre umoĹźliwia bezpiecznÄ&#x2026; prezentacjÄ&#x2122; przebiegu procesu produkcyjnego z wykorzystaniem przeglÄ&#x2026;darki internetowej lub urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; mobilnych.

@ 0 #M+ #

KIERUNKI ROZWOJU HMI/SCADA Systemy nadzoru i sterowania nie byĹ&#x201A;y pierwszymi komputerowymi aplikacjami, jakie stosowano w przemyĹ&#x203A;le.

Palma pierwszeĹ&#x201E;stwa naleĹźy do systemĂłw CAD (ang. Computer Aided Design) definiujÄ&#x2026;cych zapis konstrukcyjny elementĂłw wchodzÄ&#x2026;cych w skĹ&#x201A;ad produktĂłw. W późniejszym okresie pojawiĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; programy typu CAE (ang. Computer Aided Engineering) wspomagajÄ&#x2026;ce organizacjÄ&#x2122; produkcji. GĹ&#x201A;Ăłwnym zadaniem systemĂłw typu CAx jest gromadzenie informacji w celu umoĹźliwienia przebiegu procesu produkcyjnego i eliminacji bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dĂłw czĹ&#x201A;owieka. Dla automatykĂłw byĹ&#x201A;o oczywiste, Ĺźe prÄ&#x2122;dzej czy później zgromadzona informacja bÄ&#x2122;dzie wykorzystywana w systemach MES i ERP â&#x20AC;&#x201C; nie wszyscy jednak zdawali sobie sprawÄ&#x2122; z tego, Ĺźe nowe podejĹ&#x203A;cie do projektowania procesĂłw produkcyjnych, okreĹ&#x203A;lane jako cyfrowa fabryka (ang. Digital Factory â&#x20AC;&#x201C; DF), moĹźe dokonaÄ&#x2021; takĹźe rewolucji w komputerowych systemach sterowania i nadzoru.

6/2016

Zadaniem aplikacji DF jest wspieranie planowania, symulacji i optymalizacji produkcji. W systemie tym tworzone sÄ&#x2026; modele 3D wszystkich waĹźniejszych elementĂłw linii technologicznej, jak i samych produktĂłw. NastÄ&#x2122;pnie przypisywane sÄ&#x2026; im parametry dynamiczne oraz okreĹ&#x203A;lane jest poĹ&#x201A;oĹźenie w przestrzeni wirtualnej wzglÄ&#x2122;dem siebie.

Na drodze symulacji przebiegu procesu produkcyjnego eliminuje siÄ&#x2122; bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dy, oraz wykorzystuje informacjÄ&#x2122; planistycznÄ&#x2026; do poprawy wskaĹşnikĂłw efektywnoĹ&#x203A;ci produkcji i ergonomii stanowisk pracy.

Zalety DF sÄ&#x2026; tak znaczne, Ĺźe w niektĂłrych przedsiÄ&#x2122;biorstwach dokonywany jest proces odwrotny â&#x20AC;&#x201C; wykonuje siÄ&#x2122; skanowanie przestrzenne juĹź istniejÄ&#x2026;cych stanowisk/linii technologicznych, przeniesienie ich do rzeczywistoĹ&#x203A;ci wirtualnej, a nastÄ&#x2122;pnie optymalizacjÄ&#x2122; produkcji.

MoĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wirtualnego zwiedzania hal produkcyjnych w celu przyspieszenia szkolenia personelu lub weryfikacji procesĂłw produkcyjnych przed rozpoczÄ&#x2122;ciem produkcji (a nawet przed budowÄ&#x2026; rzeczywistej fabryki) uĹ&#x203A;wiadomiĹ&#x201A;a wielu informatykom tworzÄ&#x2026;cym systemy SCADA, Ĺźe pozostajÄ&#x2026;ce efektem ubocznym pracy modele 3D, opisujÄ&#x2026;ce zachowanie fizyczne obiektĂłw, mogÄ&#x2026; stanowiÄ&#x2021; doskonaĹ&#x201A;Ä&#x2026; podbudowÄ&#x2122; dla ich programĂłw. MogÄ&#x2026; stanowiÄ&#x2021; rĂłwnieĹź pierwszy etap implementacji bardziej zaawansowanych aplikacji, takich jak: â&#x20AC;˘ aplikacje zdalnego sterowania (ang. remote control); â&#x20AC;˘ aplikacje do manipulowania odlegĹ&#x201A;ymi obiektami lub wpĹ&#x201A;ywania na Ĺ&#x203A;rodowisko (ang. telepresence); â&#x20AC;˘ aplikacje rzeczywistoĹ&#x203A;ci rozszerzonej (ang. augmented reality).

W tym celu coraz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej wykorzystywane sÄ&#x2026; elementy VR (ang. Virtual Reality), takie jak: heĹ&#x201A;my montowane na gĹ&#x201A;owÄ&#x2122; (ang. head-mounted display), ekrany monitorowe trzymane w dĹ&#x201A;oni

(ang. hand-held displays) lub ekrany przestrzenne (ang. spatial displays).

RĂłwnieĹź tablety i telefony komĂłrkowe majÄ&#x2026; wbudowane wyĹ&#x203A;wietlacze i kamery, a takĹźe systemy lokalizacji, a ich moce obliczeniowe dorĂłwnujÄ&#x2026; mocom komputerĂłw PC sprzed kilku lat, w zwiÄ&#x2026;zku z czym oferujÄ&#x2026; odpowiednie Ĺ&#x203A;rodowisko do uruchamiania na nich programĂłw VR. Drugim nurtem, ktĂłry moĹźe mieÄ&#x2021; znaczÄ&#x2026;cy wpĹ&#x201A;yw na przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; komputerowych systemĂłw nadzoru i sterowania w przemyĹ&#x203A;le, sÄ&#x2026; systemy sztucznej inteligencji, a w szczegĂłlnoĹ&#x203A;ci tzw. systemy eksperckie. SÄ&#x2026; to komputerowe systemy, ktĂłrych zadaniem jest wspomaganie operatora w procesie podejmowania decyzji (rozwiÄ&#x2026;zywanie zĹ&#x201A;oĹźonych problemĂłw na podstawie analizy bazy wiedzy, a nie realizacji prostych algorytmĂłw). Wbrew pozorom, wĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie takiej aplikacji do komputerowego systemu nadzoru i sterowania nie musi byÄ&#x2021; ani trudne, ani drogie. IstniejÄ&#x2026; gotowe i darmowe tzw. szkielety systemĂłw eksperckich majÄ&#x2026;ce wszystkie niezbÄ&#x2122;dne elementy (interfejs uĹźytkownika i edytor bazy wiedzy, mechanizm wnioskowania i wyjaĹ&#x203A;niajÄ&#x2026;cy, bazÄ&#x2122; wiedzy i bazÄ&#x2122; danych zmiennych). PoniewaĹź w systemach typu MES czy ERP (SCADA) analizie podlega ogromna liczba zmiennych, proces budowania bazy wiedzy jest procesem dĹ&#x201A;ugim i şmudnym, w ktĂłrym gĹ&#x201A;ĂłwnÄ&#x2026; rolÄ&#x2122; peĹ&#x201A;niÄ&#x2026; trudno dostÄ&#x2122;pni eksperci posiadajÄ&#x2026;cy wiedzÄ&#x2122; o charakterze intuicyjno-praktycznym.

Jednak w obecnej dobie globalizacji raz wykonana baza danych moĹźe byÄ&#x2021; powielana, modyfikowana i wykorzystywana w wielu fabrykach, dajÄ&#x2026;c np. duĹźym Ĺ&#x203A;wiatowym koncernom przemysĹ&#x201A;owym znaczÄ&#x2026;cÄ&#x2026; przewagÄ&#x2122; konkurencyjnÄ&#x2026;.

. 9 % # +

/

37

TECHNIKA

STEROWANIE I MONITORING

OBIEKTĂ&#x201C;W ROZPROSZONYCH System monitoringu obiektĂłw rozproszonych jest przezna / A % % / - ? % /

B % / ? / ? % / P / wany system nadzoru i sterowania. System wykorzystuje wizualizacje oparte na stronach internetowych i stanowi dosko B %E %

9 "# #0 %B / B 9 A 9 bezlicencyjny. / % % 9 ? % B %

D

o konfiguracji systemu nie potrzeba ani specjalnych narzÄ&#x2122;dzi, ani zaawansowanej wiedzy z zakresu programowania. RozwiÄ&#x2026;zanie bazuje na sterownikach PLC firmy Saia Burgess Controls i wykorzystuje wbudowane w nie technologie webowe oraz IT. Komunikacja realizowana jest z wykorzystaniem Ethernetu i/lub GSM.

DLA KOGO? System zostaĹ&#x201A; opracowany z myĹ&#x203A;lÄ&#x2026; o uĹźytkownikach, ktĂłrzy chcÄ&#x2026; wdroĹźyÄ&#x2021; nowoczesne rozwiÄ&#x2026;zania, ale nie zapominajÄ&#x2026; o kosztach rozwoju systemu automatyki w caĹ&#x201A;ym cyklu Ĺźycia instalacji, w tym kosztach eksploatacji i serwisu. Drugim adresatem sÄ&#x2026; przedsiÄ&#x2122;biorstwa, ktĂłre obsĹ&#x201A;ugujÄ&#x2026; wiele powtarzalnych i rozproszonych obiektĂłw (np. pompownie, tĹ&#x201A;ocznie, studnie albo wÄ&#x2122;zĹ&#x201A;y cieplne) i chcÄ&#x2026; je poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; w jeden system do monitorowania i sterowania, z dostÄ&#x2122;pem on-line w dowolnym czasie i z dowolnego miejsca.

38

JAK TO DZIAĹ A? System skĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; ze sterownika nadrzÄ&#x2122;dnego (stacji master) i sterownikĂłw obiektowych poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czonych sieciÄ&#x2026; komunikacyjnÄ&#x2026;. SÄ&#x2026; to przemysĹ&#x201A;owo wykonane, swobodnie programowalne sterowniki PLC, dostarczane wraz z gotowymi do uĹźycia, konfigurowalnymi aplikacjami wizualizujÄ&#x2026;co-sterujÄ&#x2026;cymi.

Do konfiguracji systemu potrzebny jest tylko komputer PC z przeglÄ&#x2026;darkÄ&#x2026; internetowÄ&#x2026;.

DostÄ&#x2122;p do aplikacji moĹźliwy jest z poziomu: â&#x2C6;&#x2019; komputera PC za poĹ&#x203A;rednictwem przeglÄ&#x2026;darki internetowej (wymagana obsĹ&#x201A;uga Java), â&#x2C6;&#x2019; urzÄ&#x2026;dzenia mobilnego: smartfonu lub tabletu z systemem Android lub iOS, â&#x2C6;&#x2019; lokalnego panelu operatorskiego.

STEROWNIK NADRZÄ&#x2DC;DNY Stacja master jest odpowiedzialna za zbieranie danych z obiektĂłw oraz scentralizowane udostÄ&#x2122;pnianie inforP R O M O C J A

macji z uĹźyciem przeglÄ&#x2026;darki www.

Ma wbudowanÄ&#x2026;, gotowÄ&#x2026; do uĹźytku aplikacjÄ&#x2122; wizualizacyjno-sterujÄ&#x2026;cÄ&#x2026;, z funkcjÄ&#x2026; automatycznego dodawania nowych obiektĂłw do systemu monitoringu i sterowania. Sterownik nadrzÄ&#x2122;dny jest wyposaĹźony w karty SD, a dodatkowo moĹźe zapisywaÄ&#x2021; dane do baz danych MySQL. W sytuacjach alarmowych sterownik wysyĹ&#x201A;a zdefiniowanym uĹźytkownikom powiadomienia o alarmach poprzez e-mail i/lub sms (do realizacji tej funkcji wymagany jest zewnÄ&#x2122;trzny modem GSM).

StacjÄ&#x2026; master moĹźe byÄ&#x2021; dowolny sterownik serii Saia PCD firmy Saia Burgess Controls z wbudowanym Automation Serverem i wiÄ&#x2122;kszymi zasobami pamiÄ&#x2122;ci (np. Saia PCD1.M2160, E-Controller i sterowniki Saia PCD3.Power).

Do najwaĹźniejszych zadaĹ&#x201E; realizowanych przez sterowniki nadrzÄ&#x2122;dne naleĹźÄ&#x2026;: â&#x2C6;&#x2019; monitorowanie pracy wszystkich podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czonych do systemu obiektĂłw, AUTOMATYKA

TECHNIKA â&#x2C6;&#x2019; obsĹ&#x201A;uga do 100 stacji (moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; rozszerzenia liczby obsĹ&#x201A;ugiwanych stacji do okoĹ&#x201A;o 200), â&#x2C6;&#x2019; wyĹ&#x203A;wietlanie parametrĂłw podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czonych stacji na gĹ&#x201A;Ăłwnym ekranie w postaci tabeli, â&#x2C6;&#x2019; automatyczne rozpoznawanie wĹ&#x201A;Ä&#x2026;czanych do systemu stacji (wraz z rosnÄ&#x2026;cÄ&#x2026; liczbÄ&#x2026; obiektĂłw rozszerzane sÄ&#x2026; zestawienia w tabelach), â&#x2C6;&#x2019; monitorowanie stanu komunikacji ze stacjami â&#x20AC;&#x201C; operator jest informowany o kaĹźdym przypadku przerwy w komunikacji, â&#x2C6;&#x2019; monitorowanie sygnaĹ&#x201A;Ăłw alarmowych ze stacji oraz rejestracja alarmĂłw w dzienniku alarmĂłw bieĹźÄ&#x2026;cych/historycznych, â&#x2C6;&#x2019; wysyĹ&#x201A;anie wiadomoĹ&#x203A;ci SMS/e-mail informujÄ&#x2026;cych o alarmach, â&#x2C6;&#x2019; wyĹ&#x203A;wietlanie dokumentacji dla kaĹźdej ze stacji (plik pdf jest przechowywany w pamiÄ&#x2122;ci sterownika lub lokalizacji sieciowej), â&#x2C6;&#x2019; moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; podglÄ&#x2026;du aplikacji wizualizacyjnej dowolnego obiektu i zmiany parametrĂłw sterowania, â&#x2C6;&#x2019; synchronizacja czasu sterownika z zewnÄ&#x2122;trznym serwerem poprzez SNTP, â&#x2C6;&#x2019; kontrola dostÄ&#x2122;pu do aplikacji â&#x20AC;&#x201C; logowanie uĹźytkownikĂłw ze zdefiniowanymi prawami dostÄ&#x2122;pu.

Fot. Sabur

STEROWNIKI OBIEKTOWE Sterowniki obiektowe sÄ&#x2026; rĂłwnieĹź wyposaĹźone w gotowÄ&#x2026; do uĹźycia aplikacjÄ&#x2122; wizualizacyjno-sterujÄ&#x2026;cÄ&#x2026; z wbudowanym konfiguratorem. UwzglÄ&#x2122;dnia on typowe obiekty (np. pompownie, tĹ&#x201A;ocznie, wÄ&#x2122;zĹ&#x201A;y cieplne) i â&#x20AC;&#x201C; w oparciu o przeglÄ&#x2026;darkÄ&#x2122; www â&#x20AC;&#x201C; pozwala je szybko i sprawnie konfigurowaÄ&#x2021; i uruchamiaÄ&#x2021;. Wbudowana aplikacja wizualizacyjno-sterujÄ&#x2026;ca pozwala na peĹ&#x201A;ny nadzĂłr nad pracÄ&#x2026; obiektu wraz z moĹźliwoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; zmiany parametrĂłw. Sterownik udostÄ&#x2122;pnia dane bieĹźÄ&#x2026;ce i historyczne, takĹźe w oparciu o wykresy, a dostÄ&#x2122;p do danych realizowany jest przez przeglÄ&#x2026;darkÄ&#x2122; www.

Zapisane dane w postaci plikĂłw CSV sÄ&#x2026; cyklicznie przesyĹ&#x201A;ane do sterownika centralnego lub na dysk komputera.

Zadania sterownikĂłw obiektowych realizujÄ&#x2026; sterowniki Saia PCD1.M2110-R1.

NajwaĹźniejsze zadania realizowane przez sterowniki obiektowe to: 6/2016

Zrzut ekranu z aplikacji wizualizacyjnej sterownika obiektowego

â&#x2C6;&#x2019; sterowanie pracÄ&#x2026; obiektu, â&#x2C6;&#x2019; monitorowanie pracy obiektu z uĹźyciem aplikacji wizualizacyjnej, â&#x2C6;&#x2019; konfiguracja pracy sterownika za pomocÄ&#x2026; konfiguratora wbudowanego w aplikacjÄ&#x2122; wizualizacyjnÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x201C; moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; definiowania typu obsĹ&#x201A;ugiwanego obiektu (np. pompownia â&#x20AC;&#x201C; jednopompowa, dwupompowa, tĹ&#x201A;ocznia â&#x20AC;&#x201C; z/bez przepĹ&#x201A;ywomierza, wÄ&#x2122;zeĹ&#x201A; cieplny o dowolnym schemacie) â&#x2C6;&#x2019; zaawansowana parametryzacja obiektu w ramach funkcji konfiguratora (np. nazwa, adres, wspĂłĹ&#x201A;rzÄ&#x2122;dne geograficzne, parametry pomp, kanaĹ&#x201A;Ăłw itp.), â&#x2C6;&#x2019; rejestracja alarmĂłw w dzienniku alarmĂłw bieĹźÄ&#x2026;cych i historycznych, â&#x2C6;&#x2019; wysyĹ&#x201A;anie e-maili z alarmami (konfiguracja obsĹ&#x201A;ugi wysyĹ&#x201A;ania maili z poziomu aplikacji webowej), â&#x2C6;&#x2019; logowanie danych do pamiÄ&#x2122;ci sterownika w postaci plikĂłw CSV, â&#x2C6;&#x2019; przesyĹ&#x201A;anie plikĂłw CSV do zdefiniowanej lokalizacji na serwerze, â&#x2C6;&#x2019; wyĹ&#x203A;wietlanie wykresĂłw historycznych np. poziom Ĺ&#x203A;ciekĂłw, praca pomp itp., â&#x2C6;&#x2019; kontrola dostÄ&#x2122;pu do aplikacji â&#x20AC;&#x201C; logowanie uĹźytkownikĂłw, â&#x2C6;&#x2019; moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; bezpoĹ&#x203A;redniego przejĹ&#x203A;cia do aplikacji wizualizacyjnej sterownika nadrzÄ&#x2122;dnego, â&#x2C6;&#x2019; obsĹ&#x201A;uga komunikacji GSM (za pomocÄ&#x2026; zewnÄ&#x2122;trznego modemu pracujÄ&#x2026;cego w standardach 3G/4G LTE).

Sterowniki Saia PCD majÄ&#x2026; wbudowanÄ&#x2026; technologiÄ&#x2122; Automation Server, czyli nastÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;ce funkcjonalnoĹ&#x203A;ci: serwer www, serwer FTP, klient poczty e-mail, obsĹ&#x201A;uga systemu plikĂłw, obsĹ&#x201A;uga plikĂłw

CSV i kart pamiÄ&#x2122;ci SD. Do synchronizacji zegara czasu rzeczywistego wykorzystywany jest protokĂłĹ&#x201A; SNTP, zaĹ&#x203A; do diagnostyki w sieciach informatycznych â&#x20AC;&#x201C; protokĂłĹ&#x201A; SNMP. ObsĹ&#x201A;uga modemĂłw GSM realizowana jest poprzez standardowe bloczki funkcyjne F-box.

DLACZEGO WARTO? System monitoringu i sterowania dla obiektĂłw rozproszonych to bezlicencyjne rozwiÄ&#x2026;zanie, ktĂłre nie wymaga zastosowania platformy SCADA. ZarĂłwno wizualizacjÄ&#x2122;, jak i sterowanie zapewnia jedno urzÄ&#x2026;dzenie â&#x20AC;&#x201C; sterownik PLC. KolejnÄ&#x2026; zaletÄ&#x2026; rozwiÄ&#x2026;zania jest dĹ&#x201A;ugi cykl Ĺźycia â&#x20AC;&#x201C; producent gwarantuje sterownikom minimum 15-letni cykl Ĺźycia, zgodnie z koncepcjÄ&#x2026; Peace of Mind (ktĂłra zapewnia â&#x20AC;&#x17E;spokĂłj duchaâ&#x20AC;? zarĂłwno wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;cicielom, jak i sĹ&#x201A;uĹźbom technicznym obiektu).

Aplikacje dla sterownikĂłw zostaĹ&#x201A;y przygotowane w sposĂłb umoĹźliwiajÄ&#x2026;cy ich jak najbardziej uniwersalne zastosowanie w róşnego typu instalacjach. Jest to waĹźne zwĹ&#x201A;aszcza w przypadku sterownika nadrzÄ&#x2122;dnego, ktĂłrego wykorzystanie nie ogranicza siÄ&#x2122; do systemĂłw monitoringu obiektĂłw pompowych czy wÄ&#x2122;zĹ&#x201A;Ăłw cieplnych. Aplikacje dla sterownikĂłw nadrzÄ&#x2122;dnych i obiektowych moĹźna rozbudowywaÄ&#x2021; o nowe funkcjonalnoĹ&#x203A;ci za pomocÄ&#x2026; pakietu narzÄ&#x2122;dziowego Saia PG5.

SABUR Sp. z o.o.

0 % 575 7;*261 . / % 0 ;; 183 85 15 $ ;; 183 85 17 e-mail: sabur@sabur.com.pl www.sabur.com.pl

39

TECHNIKA

RADIO â&#x20AC;&#x201C; POWIETRZE DLA SYSTEMU SCADA Zdalne sterowanie, monitoring, kontrola procesĂłw i wizualizacja oraz analiza danych historycznych, czyli wszystko to, co kryje E 9E "# # 9 coraz powszechniejsze w branA % * / 9 90 Krzysztof Karcz

40

S

ystemy SCADA dajÄ&#x2026; uĹźytkownikom wiele korzyĹ&#x203A;ci oraz nowych moĹźliwoĹ&#x203A;ci. Wszystkie majÄ&#x2026; jednÄ&#x2026; cechÄ&#x2122; wspĂłlnÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x201C; potrzebujÄ&#x2026; Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznoĹ&#x203A;ci! Bez niej kaĹźda aplikacja staje siÄ&#x2122; bezuĹźyteczna, podobnie jak komputer bez dostÄ&#x2122;pu do Internetu.

JAKI RODZAJ Ĺ Ä&#x201E;CZNOĹ&#x161;CI? Pojawia siÄ&#x2122; wiÄ&#x2122;c pytanie: jaki rodzaj Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznoĹ&#x203A;ci wybraÄ&#x2021;? OdpowiedĹş jest naturalna â&#x20AC;&#x201C; wĹ&#x201A;asny! RozwiÄ&#x2026;zania oparte na infrastrukturze GSM sÄ&#x2026; szeroko promowane, jako proste i tanie w implementacji. Jest tak w rzeczywistoĹ&#x203A;ci, ale pojawia siÄ&#x2122; pewien problem â&#x20AC;&#x201C; Ĺźaden operator nie gwarantuje peĹ&#x201A;nej dostÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;ci usĹ&#x201A;ug, z  powodu prac serwisowych, albo sabotaĹźu lub zdarzeĹ&#x201E; losowych. Na dobrÄ&#x2026; sprawÄ&#x2122; wystarczy wiÄ&#x2122;ksze zgrupowanie, np. koncert, a w niektĂłrych przypadkach liczna wycieczka, aby uĹźytkownicy P R O M O C J A

mocno obciÄ&#x2026;Ĺźyli sieÄ&#x2021; komĂłrkowÄ&#x2026;, w efekcie czego tracimy kontrolÄ&#x2122; nad zdalnymi obiektami. Z drugiej zaĹ&#x203A; strony, systemy oparte na GSM sÄ&#x2026; duĹźym uĹ&#x201A;atwieniem i gdyby nie one, to wiele przydatnych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; nie miaĹ&#x201A;oby dziĹ&#x203A; racji bytu. Nasuwa siÄ&#x2122; wiÄ&#x2122;c konkluzja: rodzaj Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznoĹ&#x203A;ci powinien byÄ&#x2021; dopasowany do potrzeb.

DLACZEGO WĹ ASNY SYSTEM Ĺ Ä&#x201E;CZNOĹ&#x161;CI? Wszystkie obiekty zautomatyzowane, pozbawione obsĹ&#x201A;ugi lokalnej, czyli zarzÄ&#x2026;dzane centralnie, muszÄ&#x2026; bezwzglÄ&#x2122;dnie dysponowaÄ&#x2021; dwoma kanaĹ&#x201A;ami Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznoĹ&#x203A;ci. Podstawowy powinien naleĹźeÄ&#x2021; do wĹ&#x201A;asnej infrastruktury, a drugi â&#x20AC;&#x201C; zapasowy â&#x20AC;&#x201C; moĹźe byÄ&#x2021; zrealizowany dowolnÄ&#x2026; drogÄ&#x2026;. Do najwaĹźniejszych obiektĂłw w branĹźy wodociÄ&#x2026;gowej naleĹźÄ&#x2026; SUW-y. Te stacje powinny byÄ&#x2021; wĹ&#x201A;Ä&#x2026;czone poprzez wĹ&#x201A;asnÄ&#x2026; sieÄ&#x2021; do centralnego systemu sterowania. W wielu przypadkach nie moĹźna sobie pozwoliÄ&#x2021; na pozostawienie obiektu bez Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznoĹ&#x203A;ci na dĹ&#x201A;uĹźej niĹź 15 minut, a tylko wĹ&#x201A;asna infrastruktura jest w stanie zapewniÄ&#x2021; dostÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; usĹ&#x201A;ug 24/7.

AUTOMATYKA

TECHNIKA Pierwszym naturalnym medium przy budowie wĹ&#x201A;asnej infrastruktury jest Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;owĂłd, ktĂłry powinien byÄ&#x2021; uwzglÄ&#x2122;dniony juĹź na etapie projektowania nowych inwestycji. DrugÄ&#x2026; opcjÄ&#x2026; jest radiolinia mikrofalowa, ale ta wymaga widocznoĹ&#x203A;ci optycznej anten i nie wszÄ&#x2122;dzie moĹźna z niej skorzystaÄ&#x2021;. Oba media, oprĂłcz sterowania i kontroli, umoĹźliwiajÄ&#x2026; przesyĹ&#x201A; danych z kamer monitoringu w jakoĹ&#x203A;ci HD. Trzecim medium, ktĂłre dociera tam, gdzie wczeĹ&#x203A;niej wymienione nie mogÄ&#x2026;, jest RADIO. Te wszystkie media majÄ&#x2026; jednÄ&#x2026; cechÄ&#x2122; wspĂłlnÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x201C; sÄ&#x2026; to sieci fizyczne, czyli od strony komunikacji IP mamy warstwÄ&#x2122; L1, L2 i L3 oraz peĹ&#x201A;nÄ&#x2026; kontrolÄ&#x2122; nad caĹ&#x201A;Ä&#x2026; infrastrukturÄ&#x2026;. DziÄ&#x2122;ki temu moĹźna je poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; w jednÄ&#x2026; spĂłjnÄ&#x2026; sieÄ&#x2021; LAN. Takie rozwiÄ&#x2026;zanie uĹ&#x201A;atwia zarzÄ&#x2026;dzanie oraz dobĂłr urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; koĹ&#x201E;cowych, co przekĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; na znaczÄ&#x2026;ce obniĹźenie kosztĂłw eksploatacji.

@ 0 : /

RADIO A RADIO? Ĺ Ä&#x2026;cznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; radiowÄ&#x2026; rozpatrujemy w kontekĹ&#x203A;cie kanaĹ&#x201A;u radiowego przydzielonego na wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; przez UKE. Tylko takie rozwiÄ&#x2026;zanie zapewnia bezpieczeĹ&#x201E;stwo, wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i wymaganÄ&#x2026; dostÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; sieci. Rynek oferuje wiele rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;, ale wyboru naleĹźy dokonaÄ&#x2021; z rozwagÄ&#x2026;, gdyĹź bÄ&#x2122;dziemy ponosiÄ&#x2021; jego konsekwencje przez wiele lat.

Tutaj unikaĹ&#x201A;bym podejmowania decyzji na podstawie kart katalogowych.

KaĹźdÄ&#x2026; informacjÄ&#x2122; naleĹźy sprawdziÄ&#x2021;, a najlepiej wykonaÄ&#x2021; testy produkcyjne.

Okazuje siÄ&#x2122;, Ĺźe wiele â&#x20AC;&#x17E;superradiomodemĂłwâ&#x20AC;? nie radzi sobie w rzeczywistych warunkach pracy. Ponadto czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; producentĂłw nie rozwija dynamicznie swoich technologii, uznajÄ&#x2026;c Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; radiowÄ&#x2026; za relikt przeszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci. Takie rozwiÄ&#x2026;zania skazujÄ&#x2026; nieĹ&#x203A;wiadomego inwestora na wiele niedogodnoĹ&#x203A;ci, jak np. trzy pasma i trzy jednostki centralne z odpytywaniem co 60 sekund, tylko dlatego, Ĺźe w sieci pracuje â&#x20AC;&#x17E;aĹźâ&#x20AC;?

60 radiomodemĂłw, co mnoĹźy koszty i komplikuje zarzÄ&#x2026;dzanie.

Tymczasem nowoczesne konstrukcje, jakie powstajÄ&#x2026; u naszych poĹ&#x201A;udniowych sÄ&#x2026;siadĂłw, zostaĹ&#x201A;y zaprojektowane od podstaw do pracy w trudnych warunkach propagacyjnych, specjalnie dla systemĂłw SCADA. Producent wypo6/2016

saĹźyĹ&#x201A; je w autorskie technologie, takie jak: protokĂłĹ&#x201A; antykolizyjny w kanale radiowym, cyfrowe modulacje o wysokiej odpornoĹ&#x203A;ci na zakĹ&#x201A;Ăłcenia oraz interferencje, a do tego zadbaĹ&#x201A;, aby byĹ&#x201A;y proste i przyjemne w obsĹ&#x201A;udze. PostaraĹ&#x201A; siÄ&#x2122; takĹźe, aby urzÄ&#x2026;dzenia pracowaĹ&#x201A;y bezawaryjnie, wiÄ&#x2122;c zrezygnowano z kompromisĂłw, a wszystkie jednostki testowane sÄ&#x2026; w komorach klimatycznych pod rzeczywistym obciÄ&#x2026;Ĺźeniem.

Otrzymujemy produkt sprawdzony i pewny. Ĺ&#x161;redni bezawaryjny czas pracy (MTBF) wynosi ponad 900 000 godzin! Mowa tu oczywiĹ&#x203A;cie o firmie RACOM s.r.o i nowoczesnych, cyfrowych radio-routerach RipEX, ktĂłre dostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; w paĹ&#x203A;mie od 135 MHz do 960 MHz. DziĹ&#x203A;, stosujÄ&#x2026;c nowe technologie, buduje siÄ&#x2122; sieci, w ktĂłrych pracuje ponad 200 urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; z czasem odpowiedzi < 200 ms w popularnej u nas szczelinie 12,5 kHz. Rekord naleĹźy do koncernu energetycznego JEPCO w Jordanii, gdzie sieÄ&#x2021; zostaĹ&#x201A;a zaprojektowana do obsĹ&#x201A;ugi 5000 urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;! Aby stworzyÄ&#x2021; takÄ&#x2026; sieÄ&#x2021;, sprzÄ&#x2122;t musi zapewniaÄ&#x2021; odpowiednie parametry pracy w szerokim zakresie temperatur.

CO OFERUJE RIPEX UĹťYTKOWNIKOWI? Przede wszystkim peĹ&#x201A;nÄ&#x2026; niezaleĹźnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; tworzenia dowolnej topologii sieci radiowej, prostotÄ&#x2122; obsĹ&#x201A;ugi oraz wysokÄ&#x2026; niezawodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;! PrĂłcz tego otrzymujemy peĹ&#x201A;ne, bezpĹ&#x201A;atne wsparcie techniczne! RipEX oferuje prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; transmisji danych do 166 kb/s, z czasem odpowiedzi ~40 ms (w szczelinie 50 kHz), szyfrowanie AES256, regulowanÄ&#x2026; moc od 0,1 W do 10 W, transparentny Ethernet, certyfikat ATEX, odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na wibracje i uderzenia.

Infrastruktura oparta na urzÄ&#x2026;dzeniach RipEX nie tylko pozwala na standardowe odpytywanie, ale umoĹźliwia odczyt danych w czasie rzeczywistym, programowanie sterownikĂłw PLC, wielodrogowoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, czyli wszystko to, co ma standardowa sieÄ&#x2021; LAN.

CZY WARTO INWESTOWAÄ&#x2020; W RADIO? Z caĹ&#x201A;Ä&#x2026; pewnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; TAK. Potrzeby transmisyjne w branĹźy nie zmieniÄ&#x2026; siÄ&#x2122; przez kolejne dziesiÄ&#x2122;ciolecia. Ĺ&#x161;redni koszt

inwestycji w dobre radio jest tylko cztery razy wiÄ&#x2122;kszy, niĹź w rozwiÄ&#x2026;zania oparte na sieci GSM. RekompensatÄ&#x2026; sÄ&#x2026; niskie koszty utrzymania wzglÄ&#x2122;dem Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznoĹ&#x203A;ci opartej na sieci GSM. Zyskujemy przede wszystkim niezaleĹźnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, ktĂłrÄ&#x2026; ciÄ&#x2122;Ĺźko przeliczyÄ&#x2021; na zĹ&#x201A;otĂłwki.

PatrzÄ&#x2026;c na urzÄ&#x2026;dzenia RipEX oraz system anten ComAnt firmy CompleTech z perspektywy projektanta sieci, moĹźna z czystym sumieniem powiedzieÄ&#x2021;, Ĺźe poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie tych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; daje nieograniczone moĹźliwoĹ&#x203A;ci budowy i modyfikacji infrastruktury sieci radiowych. Przy wsparciu nowoczesnych narzÄ&#x2122;dzi do projektowania komputerowego oraz z zapleczem doĹ&#x203A;wiadczonych inĹźynierĂłw powstajÄ&#x2026; sieci radiowe o dostÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;ci 100% w miejscach, w ktĂłrych nie byĹ&#x201A;o to wczeĹ&#x203A;niej moĹźliwe. WiÄ&#x2122;cej informacji oraz przykĹ&#x201A;adowe realizacje i projekty dostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; na stronie internetowej.

Krzysztof Karcz

KARCZ POLSKA 0 . / 4<# <4*<;< / D 0 <4 6;2 57 37 * ? = / 0 %%%0 /0

41

TECHNIKA

ROZWIÄ&#x201E;ZANIE SYSTEMOWE

DO OPTYMALIZACJI PRODUKCJI "# # . "" G % / / / % ,(#+," , " /E - % 0 ! / % /B % 9B % % 9 B 9 / > % B / B E % / 9 / % / % / / 9 0

! "

D

ecydujÄ&#x2026;c siÄ&#x2122; na rozwiÄ&#x2026;zanie systemowe, zawierajÄ&#x2026;ce zarĂłwno hardware jak i software, uĹźytkownik wybiera spĂłjne rozwiÄ&#x2026;zanie ze zintegrowanymi funkcjonalnoĹ&#x203A;ciami â&#x20AC;&#x201C; oba te czynniki zapewniajÄ&#x2026; liczne profity podczas caĹ&#x201A;ego cyklu Ĺźycia aplikacji.

GOTOWI NA DIGITALIZACJÄ&#x2DC; W peĹ&#x201A;ni zintegrowane rozwiÄ&#x2026;zanie systemowe, skĹ&#x201A;adajÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; ze sprzÄ&#x2122;tu dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;cego w samym sercu obiektu przemysĹ&#x201A;owego â&#x20AC;&#x201C; w hali fabrycznej, obok pracujÄ&#x2026;cych maszyn â&#x20AC;&#x201C; oraz nad-

zwyczaj efektywnego oprogramowania klasy SCADA, zaspokaja wszystkie wymagania stawiane nowoczesnym systemom produkcyjnym. ZarĂłwno autonomicznym, jak i pracujÄ&#x2026;cym w sieci jednostkom produkcyjnym zapewnia ono peĹ&#x201A;ne moĹźliwoĹ&#x203A;ci monitoringu, sterowania, serwisowania, konfigurowania i optymalizacji pracy â&#x20AC;&#x201C; przez caĹ&#x201A;y czas eksploatacji systemu.

PeĹ&#x201A;ne wspĂłĹ&#x201A;dziaĹ&#x201A;anie otwartego i innowacyjnego oprogramowania, pracujÄ&#x2026;cego na odpornym, niezawodnym i przede wszystkim przemysĹ&#x201A;owym sprzÄ&#x2122;cie pozwala, aby tak ogromne iloĹ&#x203A;ci danych jakie obecnie muszÄ&#x2026; byÄ&#x2021;

Standardowa konfiguracja: struktura klient-serwer

Klienci

42

P R O M O C J A

AUTOMATYKA

TECHNIKA

PLANOWANIE I URUCHOMIENIE â&#x20AC;&#x201C; skrĂłcony do minimum czas walidacji i uruchomienia aplikacji dziÄ&#x2122;ki przetestowanym komponentom (przetestowanie kaĹźdej jednostki schodzÄ&#x2026;cej z linii produkcyjnej IPC), â&#x20AC;&#x201C; niezawodna i rzetelna dostawa czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci zamiennych oraz dĹ&#x201A;ugoterminowa dostÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w ofercie (zapewnienie ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci pracy linii produkcyjnej), â&#x20AC;&#x201C; certyfikowane dla aplikacji przemysĹ&#x201A;owych rozwiÄ&#x2026;zania speĹ&#x201A;niajÄ&#x2026;ce szczegĂłlne wymagania â&#x20AC;&#x201C; zarĂłwno sprzÄ&#x2122;towe (INOX â&#x20AC;&#x201C; obudowy z IP66K, wykonania dla stref EX 1 i 2), jak i programowe (track&trace, audit trails, podpisy elektroniczne), â&#x20AC;&#x201C; atrakcyjne cenowo pakiety zawierajÄ&#x2026;ce sprzÄ&#x2122;t i oprogramowanie (specjalne warunki cenowe dla kupujÄ&#x2026;cych kompleksowe rozwiÄ&#x2026;zanie).

EKSPLOATACJA â&#x20AC;&#x201C; ochrona newralgicznych danych przed nieautoryzowanym dostÄ&#x2122;pem, â&#x20AC;&#x201C; bezpieczne przechowywanie danych produkcyjnych dziÄ&#x2122;ki wysokiej dostÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;ci systemu (m.in. macierze RAID1/5, zasilacze redundantne, UPS itd.), â&#x20AC;&#x201C; minimalne czasy przestojĂłw dziÄ&#x2122;ki wbudowanej inteligentnej diagnostyce (oprogramowanie DiagBase lub DiagMonitor), â&#x20AC;&#x201C; zcentralizowane administrowanie systemami redukujÄ&#x2026;ce czasy testowania i uruchomienia dziÄ&#x2122;ki certyfikowanym systemom dla wirtualizacji, â&#x20AC;&#x201C; innowacyjny sposĂłb sterowania za pomocÄ&#x2026; gestĂłw na urzÄ&#x2026;dzeniach mobilnych (smartfon i tablet) lub paneli PC i monitorĂłw IFP z technologiÄ&#x2026; Multitouch.

Standardowa konfiguracja: stacja jednostanowiskowa (wielomonitorowa)

zapisywane z linii produkcyjnych, byĹ&#x201A;y rĂłwnieĹź prawidĹ&#x201A;owo zarchiwizowane, przetworzone i wykorzystane na innych szczeblach przedsiÄ&#x2122;biorstwa jako w peĹ&#x201A;ni wartoĹ&#x203A;ciowe informacje.

WIÄ&#x2DC;KSZA EFEKTYWNOĹ&#x161;Ä&#x2020; SIMATIC WinCC Professional i WinCC V7 to sprawdzone przemysĹ&#x201A;owe systemy SCADA pozwalajÄ&#x2026;ce na implementacjÄ&#x2122; caĹ&#x201A;ego systemu w praktycznie dowolnej gaĹ&#x201A;Ä&#x2122;zi przemysĹ&#x201A;u â&#x20AC;&#x201C; niezaleĹźnie od rozmiaru i stopnia skomplikowania aplikacji: od pojedynczych systemĂłw jednostanowiskowych, przez systemy dla wielu uĹźytkownikĂłw z serwerami redundantnymi, systemy bazujÄ&#x2026;ce na sieci web lub centralne stacje Proces Historian. Ĺ Ä&#x2026;czÄ&#x2026;c te systemy z komputerami SIMATIC IPC, uĹźytkownicy otrzymujÄ&#x2026; doskonaĹ&#x201A;Ä&#x2026; interakcjÄ&#x2122; sprzÄ&#x2122;tu i oprogramowania, czerpiÄ&#x2026;c liczne korzyĹ&#x203A;ci i znacznie zwiÄ&#x2122;kszajÄ&#x2026;c swojÄ&#x2026; konkurencyjnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; rynkowÄ&#x2026; przez caĹ&#x201A;y czas Ĺźycia linii produkcyjnych.

Komputery przemysĹ&#x201A;owe SIMATIC IPC â&#x20AC;&#x201C; w peĹ&#x201A;ni przetestowane do szybkiej instalacji w obiekcie â&#x20AC;&#x201C; sÄ&#x2026; dostÄ&#x2122;pne w atrakcyjnych cenowo pakietach wraz z licencjami Runtime WinCC Professional lub WinCC V7. % % #

! " ,(#+," , "W

# # $% % % @ 0 #

0 J / 44 75*6;4 . / % 0 ;; 627 68 <1 * ( 0H = 0

%%%0 0 W

6/2016

43

KOMPUTERY

WIELORDZENIOWE W AUTOMATYCE PRZEMYSĹ OWEJ Funkcje systemĂłw automatyki / % 9 B / /E> 9 G % / / - mowanie, a nowoczesne aplika 9 ? 9 9B 9 A / 9E - % % X - 9 E %

A ? -E / D /% B/ / ? / / D % % ? B oraz pomiarami. W efekcie > / A >P - %

B- / ?B / >P /% E /

obliczeniowej procesorĂłw prze % / 9B

- 0 M % "<<27 G

/ E % / % 9

9 /% 9B P / ? % 9? / 9 / A

9 0

44

Z

godnie z prawem Mooreâ&#x20AC;&#x2122;a, wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; najlepszych dostÄ&#x2122;pnych na rynku procesorĂłw podwaja siÄ&#x2122; mniej wiÄ&#x2122;cej co dwa lata.

Wszystko wskazuje na to, Ĺźe trend ten utrzyma siÄ&#x2122; takĹźe w przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci, przy czym wzrost wydajnoĹ&#x203A;ci ukĹ&#x201A;adĂłw bÄ&#x2122;dzie wynikaĹ&#x201A; raczej ze zwielokrotnienia liczby rdzeni w procesorach, niĹź z podwyĹźszenia czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci ich taktowania.

WIELE RDZENI W AUTOMATYCE Aby wykorzystaÄ&#x2021; w peĹ&#x201A;ni moc nowoczesnych procesorĂłw w automatyce, konieczne jest zaprojektowanie takich komputerĂłw przemysĹ&#x201A;owych, ktĂłre w wydajny, a jednoczeĹ&#x203A;nie adekwatny do industrialnych warunkĂłw sposĂłb, bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; pozwalaĹ&#x201A;y dzieliÄ&#x2021; zadania pomiÄ&#x2122;dzy wiele rdzeni. SpeĹ&#x201A;nienie rygorĂłw narzucanych przez przemysĹ&#x201A; wymaga, by w IPC (Industrial PC) stosowaÄ&#x2021; innÄ&#x2026; architekturÄ&#x2122; systemu niĹź w klasyczP R O M O C J A

nych PC. PodejĹ&#x203A;cie to zastosowano w komputerach Beckhoff C6670 â&#x20AC;&#x201C; zamiast polegaÄ&#x2021; na pojedynczym procesorze wielordzeniowym, wykorzystywano w nich dwa takie ukĹ&#x201A;ady, ktĂłre na dodatek pracujÄ&#x2026; na oddzielonych od siebie blokach pamiÄ&#x2122;ci. RozwiÄ&#x2026;zanie wykorzystuje technologiÄ&#x2122; NUMA (Non Uniform Memory Architecture), ktĂłra pozwala przypisaÄ&#x2021; kaĹźdemu procesorowi osobne jednostki pamiÄ&#x2122;ci, uniezaleĹźniajÄ&#x2026;c je od siebie. Obecnie Beckhoff oferuje w ramach serii C6670 modele z dwoma procesorami Intel Xeon, umieszczonymi na jednej pĹ&#x201A;ycie gĹ&#x201A;Ăłwnej, z ktĂłrych kaĹźdy ma 6, 12 lub 18 rdzeni. MogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; one zamontowane w szafach sterowniczych, zapewniajÄ&#x2026;c bezproblemowe dziaĹ&#x201A;anie, bez moĹźliwoĹ&#x203A;ci nieuprawnionej ingerencji z zewnÄ&#x2026;trz.

Czy komputery o tak duĹźej wydajnoĹ&#x203A;ci sÄ&#x2026; w ogĂłle potrzebne w przemyĹ&#x203A;le? NiewÄ&#x2026;tpliwie tak, gdyĹź jak pokazujÄ&#x2026; lata doĹ&#x203A;wiadczeĹ&#x201E;, zapotrzebowanie AUTOMATYKA

TECHNIKA na moc obliczeniowÄ&#x2026; stale roĹ&#x203A;nie.

Nowoczesne aplikacje sÄ&#x2026; szybsze, dokĹ&#x201A;adniejsze oraz nierzadko zawierajÄ&#x2026; efektowne wizualizacje. Dodatkowo widoczna jest potrzeba integrowania w nich zaawansowanych algorytmĂłw, np. pozwalajÄ&#x2026;cych na ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;e monitorowanie stanu maszyn. TrudnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; moĹźe byÄ&#x2021; natomiast efektywne wykorzystanie wielu rdzeni, ktĂłre sprowadza siÄ&#x2122; nie tylko do przydzielania im zadaĹ&#x201E;, ale takĹźe zapewnienia bezpieczeĹ&#x201E;stwa ich wykonania. Problem ten rozwiÄ&#x2026;zuje oprogramowanie TwinCAT 3, umoĹźliwiajÄ&#x2026;ce odizolowanie od siebie rdzeni procesora, na ktĂłrych moĹźna bezpoĹ&#x203A;rednio uruchamiaÄ&#x2021; programy czasu rzeczywistego dla Ĺ&#x203A;rodowiska TwinCAT, bez poĹ&#x203A;rednictwa systemu Windows.

@ 0

#

PRZYKĹ AD APLIKACJI Przyjmijmy, Ĺźe celem jest zbudowanie systemu automatyki, ktĂłry dostÄ&#x2122;pne dane wejĹ&#x203A;ciowe podda obrĂłbce, a otrzymane wyniki przekaĹźe np. na taĹ&#x203A;mociÄ&#x2026;g do dalszych etapĂłw produkcji. ZaĹ&#x201A;óşmy teĹź, Ĺźe w celu podania materiaĹ&#x201A;u i przekazania dalej gotowego podzespoĹ&#x201A;u konieczne jest zastosowanie robotĂłw oraz pewnego systemu transportowego, natomiast do obrĂłbki detalu wykorzystywane sÄ&#x2026; m.in. dwie maszyny CNC oraz kilka innych jednostek. Zadanie kaĹźdej z jednostek (zarĂłwno obrabiajÄ&#x2026;cych, jak i transportujÄ&#x2026;cych) moĹźna zrealizowaÄ&#x2021; oddzielnie za pomocÄ&#x2026; niezaleĹźnych sterownikĂłw. System TwinCAT, bazujÄ&#x2026;c na komputerach Beckhoff, pozwala zrealizowaÄ&#x2021; zadania w ramach jednego IPC, rozdzielajÄ&#x2026;c prace na niezaleĹźnie pracujÄ&#x2026;ce rdzenie procesorĂłw. W efekcie uzyskuje siÄ&#x2122; korzyĹ&#x203A;ci pĹ&#x201A;ynÄ&#x2026;ce zarĂłwno z moduĹ&#x201A;owej konstrukcji aplikacji, jak i centralnego jej zarzÄ&#x2026;dzania. Brak zewnÄ&#x2122;trznych interfejsĂłw komunikacyjnych miÄ&#x2122;dzy jednostkami nie tylko prowadzi do redukcji kosztĂłw, ale teĹź skraca opóźnienia w wymianie danych oraz uĹ&#x201A;atwia diagnostykÄ&#x2122;. Nie ma teĹź potrzeby tworzenia zĹ&#x201A;oĹźonej konfiguracji oddzielnych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;, by wymieniaĹ&#x201A;y ze sobÄ&#x2026; dane â&#x20AC;&#x201C; wszystko to moĹźna Ĺ&#x201A;atwo zrealizowaÄ&#x2021; w ramach jednego, wspĂłlnego Ĺ&#x203A;rodowiska.

6/2016

Wydajny komputer umoĹźliwi naturalnie realizowaÄ&#x2021; dodatkowo wizualizacjÄ&#x2122;, czÄ&#x2122;sto nawet bez koniecznoĹ&#x203A;ci stosowania dodatkowych, samodzielnych komputerĂłw panelowych, a jedynie z uĹźyciem wyĹ&#x203A;wietlaczy przemysĹ&#x201A;owych. Fakt, Ĺźe komputery przemysĹ&#x201A;owe mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; wyposaĹźone w wydajne ukĹ&#x201A;ady graficzne sprawia, Ĺźe moĹźliwe jest tworzenie zaawansowanych i ergonomicznych, wielodotykowych, a nawet trĂłjwymiarowych interfejsĂłw uĹźytkownika.

INNE KORZYĹ&#x161;CI Z WIELU RDZENI OprĂłcz moĹźliwoĹ&#x203A;ci realizacji algorytmĂłw sterowania, jak na wielu sterownikach PLC zgodnych z IEC 61131 z obiektowymi rozszerzeniami, komputery wielordzeniowe pozwalajÄ&#x2026; na Ĺ&#x201A;atwÄ&#x2026; implementacjÄ&#x2122; sterowania napÄ&#x2122;dami, robotami, obrabiarkami cyfrowymi oraz systemami transportu. Technologia XFC (eXtreme Fast Control) firmy Beckhoff, zwiÄ&#x2122;kszajÄ&#x2026;ca wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; pracy maszyn, rĂłwnieĹź korzysta z dodatkowej mocy obliczeniowej. Podobnie jest z przetwarzaniem obrazĂłw oraz zaawansowanymi symulacjami, ktĂłrych znaczenie w automatyce roĹ&#x203A;nie, a ktĂłre dziÄ&#x2122;ki integracji Matlab i Simulink w oprogramowaniu

TwinCAT 3 znacznie Ĺ&#x201A;atwiej zastosowaÄ&#x2021; w realnych aplikacjach.

Liczne rdzenie pozwalajÄ&#x2026; teĹź skrĂłciÄ&#x2021; czas cykli w systemach sterowania.

O ile konwencjonalne PLC mogÄ&#x2026; osiÄ&#x2026;gnÄ&#x2026;Ä&#x2021; cykle rzÄ&#x2122;du 5â&#x20AC;&#x201C;10 ms, a sterowniki oparte na PC cykle dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;ci 1 ms, moĹźna spodziewaÄ&#x2021; siÄ&#x2122;, Ĺźe wielordzeniowe IPC pozwolÄ&#x2026; na uzyskanie ponad dziesiÄ&#x2122;ciokrotnie krĂłtszych cykli.

Aby byĹ&#x201A;o to moĹźliwe, wszystkie komponenty systemu muszÄ&#x2026; oczywiĹ&#x203A;cie umoĹźliwiaÄ&#x2021; tak szybkÄ&#x2026; pracÄ&#x2122;. Dobrym przykĹ&#x201A;adem moĹźe byÄ&#x2021; wykorzystanie elementĂłw bazujÄ&#x2026;cych na technologii XFC, np. wielordzeniowego komputera C6670, sieci EtherCAT, oprogramowania TwinCAT oraz szybkich moduĹ&#x201A;Ăłw wejĹ&#x203A;Ä&#x2021; i wyjĹ&#x203A;Ä&#x2021; do uzyskania czasu odpowiedzi na sygnaĹ&#x201A;y na poziomie 100 Âľs.

To natomiast prowadzi do zwiÄ&#x2122;kszenia kontroli nad prowadzonymi procesami, poprawienia dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci i polepszenia jakoĹ&#x203A;ci uzyskiwanych produktĂłw.

BECKHOFF AUTOMATION Sp. z o.o.

J ?

0 ! / 9 % 41 71*177 / 0 ;; 217 82 77 $ ;; 212 ;8 ;2 * =?

0 %%%0?

0

:

"<<27 ? - 9 % , L X A / < 4; ?

46 /

45

TECHNIKA

MODUĹ OWE STEROWNIKI

SERII UNISTREAM FIRMY UNITRONICS

UniStream to seria sterowni % % 9 ? % G H 0 E B % / EA % % % &(, ? / % % A 9 / ,W)0 H /B / % - 9B 9 - ? % 0

D

ostosowanie sterownika UniStream do okreĹ&#x203A;lonych wymagaĹ&#x201E; jest bardzo proste: naleĹźy wybraÄ&#x2021; panel dotykowy HMI, dodaÄ&#x2021; procesor, wpinajÄ&#x2026;c go z tyĹ&#x201A;u panelu, a nastÄ&#x2122;pnie wybraÄ&#x2021; I/O oraz porty komunikacyjne i wpiÄ&#x2026;Ä&#x2021; je obok procesora.

W efekcie otrzymujemy kompaktowy sterownik ze zintegrowanym panelem HMI i wbudowanymi I/O, ktĂłry speĹ&#x201A;nia konkretne wymagania.

Ĺ ATWY DOSTÄ&#x2DC;P I Ĺ Ä&#x201E;CZENIE Sterowniki moĹźna Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; z urzÄ&#x2026;dzeniami innych producentĂłw przez Ethernet, CAN bus lub RS-232/485, uĹźywajÄ&#x2026;c protokoĹ&#x201A;u Modbus lub CANopen. DostÄ&#x2122;p moĹźna uzyskaÄ&#x2021; z kaĹźdego miejsca o kaĹźdej porze, Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czÄ&#x2026;c siÄ&#x2122; bezpoĹ&#x203A;rednio przez Ethernet lub USB, ewentualnie uĹźywajÄ&#x2026;c VNC w celu podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia do telefonu, tabletu lub PC. Darmowe oprogramowanie UniLogic i wsparcie techniczne pozwala ograniczyÄ&#x2021; koszty, minimalne okablowanie oszczÄ&#x2122;dza przestrzeĹ&#x201E;, a intuicyjne oprogramowanie przyspiesza proces tworzenia aplikacji nawet o 50%.

KLUCZOWE CECHY Dotykowy i kolorowy panel HMI o wysokiej rozdzielczoĹ&#x203A;ci dostÄ&#x2122;pny jest w trzech 46

wersjach: 7Ë?, 10,4Ë? lub 15,6Ë?.

Tylna czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; obudowy wyposaĹźona jest w szynÄ&#x2122; DIN, w ktĂłrÄ&#x2026; moĹźna wpiÄ&#x2026;Ä&#x2021; procesor, moduĹ&#x201A;y I/O i moduĹ&#x201A;y komunikacyjne. KaĹźdy panel zawiera: wejĹ&#x203A;cie AUX sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026;ce do podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia CPU, wyjĹ&#x203A;cie audio 3,5 mm jack, slot microSD, dwa porty USB host typu A i jeden port miniUSB typu B do programowania, dwa porty Ethernet RJ45, 10/100 Mb/s oraz zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cze zasilania 12/24 V DC. Procesor obsĹ&#x201A;uguje do 2048 wbudowanych, lokalnych i zdalnych I/O. Jest wyposaĹźony w izolowane porty RS-485 i CAN bus, port do Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czenia moduĹ&#x201A;Ăłw I/O i komunikacyjnych, a takĹźe bateriÄ&#x2122; do podtrzymania pamiÄ&#x2122;ci.

DODATKOWE PARAMETRY Sterowniki UniStream majÄ&#x2026; wiele dodatkowych wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci. WĹ&#x203A;rĂłd nich sÄ&#x2026;: â&#x20AC;&#x201C; automatyczne strojenie regulatora PID do 48 niezaleĹźnych pÄ&#x2122;tli, â&#x20AC;&#x201C; dynamiczne wykresy, tabele danych, eksport danych do programu Excel, â&#x20AC;&#x201C; obsĹ&#x201A;uga MultiMaster/MultiSlave, RTC, biblioteka string, alarmy, â&#x20AC;&#x201C; obsĹ&#x201A;uga modemĂłw w tym GPRS/ GSM, web serwer, â&#x20AC;&#x201C; stopieĹ&#x201E; ochrony na szynie DIN (IP20, NEMA1), przy montaĹźu panelowym (IP65/66, NEMA4X), â&#x20AC;&#x201C; duĹźa biblioteka obrazĂłw o wysokiej rozdzielczoĹ&#x203A;ci, setki ekranĂłw uĹźytkownika i obrazĂłw na aplikacje, elementy wielowarstwowe, w tym format animowanych gifĂłw.

Ponadto urzÄ&#x2026;dzenia sÄ&#x2026; wyposaĹźone w odtwarzacz plikĂłw MP3 (odtwarzanie za pomocÄ&#x2026; wewnÄ&#x2122;trznego lub zewnÄ&#x2122;trznego gĹ&#x201A;oĹ&#x203A;nika) i USB Flash Drive P R O M O C J A

(aktua lizacja aplikacji i oprogramowania). MogÄ&#x2026; pracowaÄ&#x2021; w temperaturze od â&#x20AC;&#x201C;20 °C do +55 °C i majÄ&#x2026; dwuletniÄ&#x2026; gwarancjÄ&#x2122;.

OPCJONALNA ROZBUDOWA DziÄ&#x2122;ki adapterowi rozszerzajÄ&#x2026;cemu UAG-XK (wersja bez zasilacza) lub UAG-XKP (wersja z zasilaczem) istnieje moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia dodatkowych 8 lub 16 moduĹ&#x201A;Ăłw do jednego CPU. DostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; one z przewodami o dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;ci 125/300/600/1200 cm. Gdyby sytuacja wymagaĹ&#x201A;a rozbudowania o kolejne moduĹ&#x201A;y, wystarczy przyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; do sieci CAN bus adapter EX-RC1, do ktĂłrego moĹźna podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; do 8 kolejnych moduĹ&#x201A;Ăłw znanych z serii Vision. W sieci CAN bus moĹźe pracowaÄ&#x2021; jednoczeĹ&#x203A;nie do 60 urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;.Â

ELMARK AUTOMATYKA Sp. z o.o. ul. Niemcewicza 76 71*721 . / % *. tel. 22 773 79 37, fax 22 773 79 36 * = 0 0 %%%0 0 0

AUTOMATYKA

TECHNIKA

WDROĹťENIE SYSTEMU SCADA

T

eoretycznie zadanie jest bardzo proste, poniewaĹź jedynym kryterium, jakie musi speĹ&#x201A;niaÄ&#x2021; platforma wizualizacyjna jest moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; przedstawienia na ekranie komputera danych z procesu. JeĹ&#x203A;li ta funkcjonalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; jest dostÄ&#x2122;pna, pozostaĹ&#x201A;oby posortowanie dostÄ&#x2122;pnych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; wedĹ&#x201A;ug ceny i mielibyĹ&#x203A;my wybrany system SCADA. Jednak dziĹ&#x203A; wiele przedsiÄ&#x2122;biorstw wdraĹźa system wizualizacji zupeĹ&#x201A;nie inaczej.

Przed wdroĹźeniem trzeba wykonaÄ&#x2021; dokĹ&#x201A;adnÄ&#x2026; analizÄ&#x2122; i ustaliÄ&#x2021;, co bÄ&#x2122;dzie potrzebne, aby wyĹ&#x203A;wietliÄ&#x2021; dane z procesu na ekranach. NaleĹźy rozpoczÄ&#x2026;Ä&#x2021; od samego ĹşrĂłdĹ&#x201A;a danych, czyli od sterownika PLC i sprawdziÄ&#x2021;, czy oprogramowanie wizualizacyjne SCADA bÄ&#x2122;dzie mogĹ&#x201A;o poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; siÄ&#x2122; ze sterownikami, ktĂłrych uĹźywamy, a jeĹ&#x203A;li tak, to po jakim protokole bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; przesyĹ&#x201A;ane dane z PLC do komputera. Istotne jest takĹźe, czy drajwer komunikacyjny jest dostarczany bezpĹ&#x201A;atnie przez producenta oprogramowania.

@ 0 #

ARCHIWIZACJA DANYCH Kolejnym elementem, na ktĂłry musimy zwrĂłciÄ&#x2021; uwagÄ&#x2122;, gdy juĹź odbieramy dane w komputerze, jest miejsce ich przechowywania. Czy sÄ&#x2026; one bezpiecznie archiwizowane? Czy dane bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; kompresowane, aby uniknÄ&#x2026;Ä&#x2021; koniecznoĹ&#x203A;ci zakupu dodatkowej przestrzeni dyskowej? Czy przyszĹ&#x201A;y system archiwizacji nie jest zamkniÄ&#x2122;tÄ&#x2026; platformÄ&#x2026;, ktĂłra nie moĹźe udostÄ&#x2122;pniaÄ&#x2021; zebranych danych do najwaĹźniejszych dla mnie aplikacji?

6/2016

UDOSTÄ&#x2DC;PNIENIE DANYCH Kiedy dane ze sterownika mamy juĹź odebrane i bezpiecznie zarchiwizowane, chcemy je wyĹ&#x203A;wietlaÄ&#x2021; wszÄ&#x2122;dzie, gdzie to konieczne. Dlatego warto zastanowiÄ&#x2021; siÄ&#x2122;, czy oferowany nam system SCADA umoĹźliwia wyĹ&#x203A;wietlenie ekranĂłw synoptycznych w dowolnym miejscu w zakĹ&#x201A;adzie: na panelach operatorskich, komputerach biurowych, tabletach i smartfonach. WaĹźne jest takĹźe, czy nie ma ukrytych kosztĂłw, jak np. dodatkowo pĹ&#x201A;atna aplikacja na telefon z Android lub iOS oraz co stanie siÄ&#x2122;, gdy bÄ&#x2122;dziemy chcieli wyĹ&#x203A;wietliÄ&#x2021; nasze dane w formie raportĂłw. Czy system nam na to pozwoli, czy moĹźe bÄ&#x2122;dziemy musieli dokupiÄ&#x2021; dodatkowy moduĹ&#x201A; do raportowania?

W przypadku wdraĹźania aplikacji SCADA wĹ&#x201A;asnymi siĹ&#x201A;ami, moĹźe pojawiÄ&#x2021; siÄ&#x2122; potrzeba skorzystania ze wsparcia producenta lub lokalnego dystrybutora oprogramowania. PlanujÄ&#x2026;c koszty wdroĹźenia, czÄ&#x2122;sto zapominamy zapytaÄ&#x2021; o koszt wsparcia technicznego lub o liczbÄ&#x2122; godzin pomocy w ramach zakupu licencji. Warto jeszcze przed wdroĹźeniem upewniÄ&#x2021; siÄ&#x2122;, ile mogÄ&#x2026; nas kosztowaÄ&#x2021; konsultacje z inĹźynierem, jeĹ&#x203A;li utkniemy w miejscu podczas przygotowywania aplikacji SCADA. PowyĹźsze zagadnienia to tylko czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; kwestii, ktĂłre powinniĹ&#x203A;my wziÄ&#x2026;Ä&#x2021; pod uwagÄ&#x2122; przed przystÄ&#x2026;pieniem do tworzenia architektury systemu SCADA. Istotne jest, aby spojrzeÄ&#x2021; na problem szerzej, traktujÄ&#x2026;c wyĹ&#x203A;wietlanie danych na ekranie jako zaledwie czubek gĂłry lodowej.

PozostaĹ&#x201A;e aspekty, na ktĂłre trzeba zwrĂłciÄ&#x2021; uwagÄ&#x2122; podczas projektowania systemu wizualizacyjnego SCADA, mogÄ&#x2026; przybliĹźyÄ&#x2021; pracownicy firmy VIX Automation. & '

R E K L A M A

M / A - / % A % B 9E % %

9 -

/ /? % / - / 9 / % ?

A % 0

A / A % &(,W "# #

VIX AUTOMATION 0 5; 26; 24 32 * =' $0 0 %%%0' $0 0

P R O M O C J A

47

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

ROBOTYZACJA

PROCESĂ&#x201C;W SPAWANIA â&#x20AC;&#x201C; PRZEGLÄ&#x201E;D ROZWIÄ&#x201E;ZAĹ&#x192; ! /% 9 % / - / / % % BA E / / / / ? % ? 0 v B / / %

/ ? / 9 9 A % >P / E % / %

/ ? / /

EA ? ? % 9B

E % > % / % 9 - / % 0 M %B %

9B - 9 / > /% % / % E 9B

% / > 9 % 0 Agnieszka Staniszewska

W

 tym miejscu naleĹźy zastanowiÄ&#x2021; siÄ&#x2122;, jakie korzyĹ&#x203A;ci moĹźe przynieĹ&#x203A;Ä&#x2021; przejĹ&#x203A;cie z systemu spawania rÄ&#x2122;cznego do systemu zautomatyzowanego.

ZALETY ROBOTYZACJI Na pewno jednÄ&#x2026; z podstawowych zalet jest znaczna redukcja negatywnego wpĹ&#x201A;ywu Ĺ&#x203A;rodowiska na pracÄ&#x2122; czĹ&#x201A;owieka. Kolejnymi atutami sÄ&#x2026; ujednolicenie wydajnoĹ&#x203A;ci, optymalizacja zuĹźycia materiaĹ&#x201A;Ăłw spawalniczych, znaczÄ&#x2026;ca redukcja kosztĂłw zwiÄ&#x2026;zanych z zapewnianiem bezpieczeĹ&#x201E;stwa pracy, zwiÄ&#x2122;kszenie kontroli nad jakoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; produktu koĹ&#x201E;cowego, zyskanie lepszego wizerunku oraz podniesienie prestiĹźu przedsiÄ&#x2122;biorstwa. Warto rĂłwnieĹź zwrĂłciÄ&#x2021; uwagÄ&#x2122; na to, Ĺźe znika problem, z ktĂłrym boryka siÄ&#x2122; obecnie wiele z firm, a dotyczy deficytu na rynku pracy wykwalifikowanych spawaczy.

NA CO ZWRĂ&#x201C;CIÄ&#x2020; UWAGÄ&#x2DC; Spawanie zrobotyzowane ma sens, gdy produkcja jest seryjna. Proces przygo48

towywania ustawieĹ&#x201E; i programu zajmuje sporo czasu, dlatego w przypadku produkcji jednostkowej nieopĹ&#x201A;acalna staje siÄ&#x2122; inwestycja w robotyzacjÄ&#x2122;.

Problemem zwiÄ&#x2026;zanym ze zrobotyzowanym spawaniem sÄ&#x2026; ograniczenia ruchowe robotĂłw oraz fakt, Ĺźe mogÄ&#x2026; pojawiaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; trudnoĹ&#x203A;ci z dotarciem do konkretnych punktĂłw w przestrzeni. WpĹ&#x201A;yw na te trudnoĹ&#x203A;ci ma zarĂłwno sama specyfika budowy robota, a takĹźe prowadzone przewody elektryczne oraz przewody z mediami spawalniczymi. WaĹźnÄ&#x2026; kwestiÄ&#x2026; przy korzystaniu ze zrobotyzowanego spawania jest wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwe umieszczenie materiaĹ&#x201A;u, w przeciwnym razie spoiny pojawiÄ&#x2026; siÄ&#x2122; tam, gdzie nie byĹ&#x201A;o to zamierzone. InnÄ&#x2026; sprawÄ&#x2026; jest wpĹ&#x201A;yw wysokiej temperatury, wystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;cej podczas spawania, na dodatkowy osprzÄ&#x2122;t znajdujÄ&#x2026;cy siÄ&#x2122; na ramieniu robota, np. na kamerÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x201C; element systemu wizyjnego kontrolujÄ&#x2026;cego rowek spawalniczy. Aby zapobiec negatywnym skutkom, naleĹźy zadbaÄ&#x2021; o odpowiedniÄ&#x2026; izolacjÄ&#x2122; termicznÄ&#x2026; i ochronÄ&#x2122; czuĹ&#x201A;ych na temperaturÄ&#x2122; eleAUTOMATYKA

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY mentĂłw systemu. W przypadku pracy wiÄ&#x2122;cej niĹź jednego robota problem moĹźe sprawiaÄ&#x2021; rĂłwnieĹź synchronizacja ich dziaĹ&#x201A;aĹ&#x201E;, np. w momencie, gdy strefy robocze siÄ&#x2122; zazÄ&#x2122;biajÄ&#x2026;. Odpowiednie oprogramowanie rozwiÄ&#x2026;Ĺźe problem, ale jego napisanie moĹźe byÄ&#x2021; dosyÄ&#x2021; skomplikowane. Problemy do rozwiÄ&#x2026;zania to rĂłwnieĹź sposĂłb wznawiania spawania w przypadku nagĹ&#x201A;ego przerwania i odpowiednia wizualizacja procesu. WaĹźne jest osiÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;cie niezawodnego sterowania oraz zapewnienie bezpieczeĹ&#x201E;stwa ludzi znajdujÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; w strefie roboczej robota.

BEZPIECZNIE I BEZ PRZESTOJĂ&#x201C;W Najprostsze stanowisko do zrobotyzowanego spawania umoĹźliwia zastÄ&#x2026;pienie czĹ&#x201A;owieka tylko podczas procesu spawania. MontaĹź oraz transport elementĂłw odbywa siÄ&#x2122; z udziaĹ&#x201A;em operatora, a dla jego bezpieczeĹ&#x201E;stwa podczas wykonywania przez niego tych czynnoĹ&#x203A;ci proces spawania musi byÄ&#x2021; zatrzymany. Generuje to przestoje w pracy, a wiÄ&#x2122;c zmniejszenie wydajnoĹ&#x203A;ci. RozwiÄ&#x2026;zaniem jest zastosowanie dwĂłch stref spawania dla jednego robota. Oznacza to, Ĺźe spawanie odbywa siÄ&#x2122; w jednej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci pola roboczego, a w tym samym czasie w drugiej, ktĂłra jest odpowiednio odseparowana, operator przygotowuje elementy poddawane później procesowi spajania.

Wadami takiego rozwiÄ&#x2026;zania sÄ&#x2026; koniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zwiÄ&#x2122;kszenia zasiÄ&#x2122;gu robota oraz budowy systemu zabezpieczeĹ&#x201E;, ktĂłre ochroniÄ&#x2026; czĹ&#x201A;owieka w sytuacjach awaryjnych, mogÄ&#x2026;cych mieÄ&#x2021; miejsce, gdy znajduje siÄ&#x2122; on w zasiÄ&#x2122;gu robota.

Najlepszym, ale i najdroĹźszym rozwiÄ&#x2026;zaniem, jest zastosowanie caĹ&#x201A;ego zespoĹ&#x201A;u urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;, ktĂłry pozwoli na peĹ&#x201A;nÄ&#x2026; robotyzacjÄ&#x2122; procesu przygotowania, spawania oraz odbioru elementĂłw.

@ 0 "

PRODUCENCI I DYSTRYBUTORZY Na rynku jest wielu producentĂłw oraz dystrybutorĂłw zrobotyzowanych systemĂłw spawalniczych. DuĹźy wpĹ&#x201A;yw na sukces danej serii produktĂłw ma Ĺ&#x203A;cisĹ&#x201A;a wspĂłĹ&#x201A;praca pomiÄ&#x2122;dzy ludĹşmi odpowiadajÄ&#x2026;cymi za zagadnienia robotyki oraz specjalistami od spa6/2016

wania. DoskonaĹ&#x201A;a znajomoĹ&#x203A;Ä&#x2021; procesu i prawidĹ&#x201A;owa ocena jakoĹ&#x203A;ci spawu podczas kolejnych prĂłb jest elementem, na ktĂłrym koniecznie trzeba siÄ&#x2122; skupiÄ&#x2021; podczas projektowania, budowy oraz oprogramowywania systemĂłw zrobotyzowanych. OczywiĹ&#x203A;cie kaĹźdy z producentĂłw chce wyróşniÄ&#x2021; siÄ&#x2122; czymĹ&#x203A; na tle swojej konkurencji. MoĹźe zrobiÄ&#x2021; to na wielu pĹ&#x201A;aszczyznach, poczynajÄ&#x2026;c od nietypowej, funkcjonalnej budowy, poprzez ulepszanie samej technologii spawania, koĹ&#x201E;czÄ&#x2026;c na ciekawych, nowatorskich opcjach oprogramowania.

Wielu producentĂłw zdecydowaĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; na wprowadzenie na rynek caĹ&#x201A;ych serii robotĂłw przygotowanych specjalnie z myĹ&#x203A;lÄ&#x2026; o aplikacjach spawalniczych, pozostali proponujÄ&#x2026; do omawianych aplikacji urzÄ&#x2026;dzenia uniwersalne.

Podstawowymi elementami systemu zrobotyzowanego spawania sÄ&#x2026;: ĹşrĂłdĹ&#x201A;o, sterownik, robot oraz pozycjo-

cjonalnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; kontrolera jest funkcja SAFE, ktĂłra umoĹźliwia zmniejszenie wielkoĹ&#x203A;ci stanowiska, bez koniecznoĹ&#x203A;ci wykorzystania fizycznych wygrodzeĹ&#x201E;.

SprzÄ&#x2122;towa struktura kontrolera pozwala na kontrolÄ&#x2122; nawet 16 osi. Dla komfortu pracy i zwiÄ&#x2122;kszenia mobilnoĹ&#x203A;ci producent proponuje uĹźytkowanie panelu programowania TP5. Zainteresowani zrobotyzowanymi systemami spawalniczymi powinni przyjrzeÄ&#x2021; siÄ&#x2122; ciekawym propozycjom zwiÄ&#x2026;zanym z oprogramowaniem. PrzykĹ&#x201A;adowe z nich, oferowane przez Comau, to zatrzymanie awaryjne robota w przypadku wykrycia kolizji, dostosowywanie ruchĂłw robota w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od obciÄ&#x2026;Ĺźenia czy program Robosim Pro, ktĂłry umoĹźliwia programowanie 3D w trybie off-line. W celu zwiÄ&#x2122;kszenia moĹźliwoĹ&#x203A;ci caĹ&#x201A;ego systemu niezwykle istotne sÄ&#x2026; pozycjonery i obrotniki, ktĂłre wspomagajÄ&#x2026; robota w odpowiednim

â&#x20AC;&#x201A;WIELU PRODUCENTĂ&#x201C;W ZDECYDOWAĹ O SIÄ&#x2DC; NA WPROWADZENIE NA RYNEK CAĹ YCH SERII ROBOTĂ&#x201C;W PRZYGOTOWANYCH SPECJALNIE Z MYĹ&#x161;LÄ&#x201E; O APLIKACJACH SPAWALNICZYCH ner lub slider. Te ostatnie zwiÄ&#x2122;kszajÄ&#x2026; przestrzeĹ&#x201E;, w ktĂłrej moĹźliwe jest spawanie. Nie moĹźna rĂłwnieĹź zapomnieÄ&#x2021; o licznych sensorach, ktĂłrych obecnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; jest konieczna do realizacji wielu funkcji procesu i urzÄ&#x2026;dzeniach wykonawczych, takich jak podajnik drutu.

FIRMA COMAU Specyfice systemĂłw zrobotyzowanego spawania moĹźna przyjrzeÄ&#x2021; siÄ&#x2122; bliĹźej na przykĹ&#x201A;adzie oferty jednego z doĹ&#x203A;wiadczonych, wiodÄ&#x2026;cych producentĂłw z branĹźy robotyki â&#x20AC;&#x201C; firmy Comau. Specjalnie na potrzeby spawania producent zaprojektowaĹ&#x201A; robota Arc 4 z przelotowym nadgarstkiem.

JednostkÄ&#x2026; sterujÄ&#x2026;cÄ&#x2026;, wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cÄ&#x2026; z omawianym robotem jest urzÄ&#x2026;dzenie o nazwie C5G, ktĂłre dziaĹ&#x201A;a na bazie komputera przemysĹ&#x201A;owego najnowszej generacji. Sprawia to, Ĺźe caĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; jest wysokowydajna przy jednoczesnym niskim zuĹźyciu energii. CiekawÄ&#x2026; funk-

ustawieniu koĹ&#x201E;cĂłwki roboczej wzglÄ&#x2122;dem spawanych elementĂłw. Comau proponuje ich aş cztery typy. SÄ&#x2026; to: moduĹ&#x201A; pozycjonujÄ&#x2026;cy MP â&#x20AC;&#x201C; pozwala on na prosty obrĂłt detalu, pozycjoner z dwoma poziomymi osiami obrotu PTDO, pozycjoner z dwoma pionowymi osiami obrotu PDTV oraz stĂłĹ&#x201A; obrotowy TR â&#x20AC;&#x201C; w wersji pojedynczego obrotu i obrotu wielokrotnego. Obszar roboczy robota moĹźna zwiÄ&#x2122;kszyÄ&#x2021;, stosujÄ&#x2026;c slider, ktĂłry moĹźe byÄ&#x2021; rĂłwnieĹź sterowany za pomocÄ&#x2026; jednostki C5G.

FIRMA YASKAWA ELECTRIC Jednym z wiodÄ&#x2026;cych Ĺ&#x203A;wiatowych producentĂłw zrobotyzowanych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; spawalniczych jest Yaskawa Electric Corporation, ktĂłra jest wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;cicielem znaku towarowego Motoman. Firma ta jest pionierem bardzo ciekawej i funkcjonalnej koncepcji, ktĂłrÄ&#x2026; moĹźna znaleĹşÄ&#x2021; w jej ofercie. Warto zwrĂłciÄ&#x2021; na niÄ&#x2026; uwagÄ&#x2122;, tym bardziej, Ĺźe zostaĹ&#x201A;a 49

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY umożliwia odpowiednie modyfikowanie ścieżki w trakcie trwania procesu spawania na podstawie śledzonych zmian natężenia prądu. Dzięki tej funkcji ścieg spoiny jest jednolity, ponieważ w czasie rzeczywistym dochodzi do wykrywania odchyleń od linii wtopienia oraz zmian szerokości rowka. Aby utrzymać stałą długość wolnego wylotu elektrody, korekta ustawienia palnika odbywa się zarówno w pionie, jak i w poziomie.

Odchylenie w prawo lub w lewo od linii wyznaczonej przez złącze powoduje, że wartość mierzona prądu rośnie, zaś gdy podawany drut spawalniczy unosi się powyżej linii ściegu, wartość prądu maleje. W obu przypadkach jest to sygnał świadczący o konieczności modyfikacji ścieżki w odpowiednim kierunku. Dzięki RTPM wartość prądu utrzymywana jest na jednolitym poziomie.

opatentowana. Chodzi o technologię MultiRobot, która umożliwia zsynchronizowanie do 8 robotów lub 72 osi. Taki sposób sterowania znacząco ułatwia kontrolę nad większą liczbą urządzeń, zwiększa gęstość dostępnego obszaru roboczego i, co najważniejsze, zapobiega ewentualnym kolizjom robotów umieszczonych obok siebie w jednej celi spawalniczej lub pomieszczeniu. Istotnym faktem jest również to, że programowanie całego systemu jest o wiele bardziej przyjazne i szybsze. Nie bez znaczenia pozostają również koszty oprzyrządowania. Dzięki temu, że sterownik może kontrolować pracę aż do 8 robotów, obsługując przy tym do 2048 wejść i 2048 wyjść cyfrowych i analogowych oraz do 15 kart przemysłowych, cały system spawalniczy jest o wiele bardziej elastyczny niż ma to miejsce zazwyczaj.

FIRMA CLOOS-POLSKA

FIRMA ASTOR Ciekawą propozycję na rynku robotów spawalniczych przedstawia firma ASTOR. Chodzi o koncepcję nazywaną ASTOR Green Welding, która bazuje na robotach Kawasaki. ASTOR Green Welding opiera się na trzech gotowych rozwiązaniach, są to opcje: Starter, Optimum, Premium. Przedstawione koncepcje różnią się stopniem automatyzacji. Sam system umożliwia znaczące skrócenie czasu wdrożenia zautomatyzowanego spawania w danym przedsiębiorstwie oraz redukcję wkładu pracy. Możliwe jest również rozbudowanie systemu, w przypadku pojawienia się takiej konieczności.

Warto zapoznać się z funkcjonalnościami, jakie oferuje koncepcja ASTOR Green Welding. Jedną z nich jest Touch Sensing, dzięki której znaczącemu ułatwieniu ulega proces pozycjonowania elementów, które mają zostać zespawane. Funkcja ta umożliwia potwier50

dzenie obecności detalu, które odbywa się za pomocą kontaktu drutu z materiałem, potem dochodzi do dokładnego pozycjonowania elementu, a co się z tym wiąże – możliwe staje się skorygowanie pozycji zaprogramowanej oraz ustawianie stałej długości wolnego wylotu elektrody. Inną ciekawą funkcjonalnością jest modyfikacja ścieżki w czasie rzeczywistym (ang.

Real Time Path Modulation). RTPM

Nietuzinkowe rozwiązania dla odbiorców poszukujących systemów zajmujących mało przestrzeni oraz takich, które da się ulokować w mało inwazyjny sposób w istniejących liniach produkcyjnych prezentuje firma Cloos-Polska. Systemy kompaktowe, bo o nich mowa, obejmują zarówno kompaktowe stanowiska zrobotyzowane, jak i roboty znajdujące się w specjalistycznych kabinach. Pierwsze z nich umożliwiają spawanie elementów o średniej wielkości.

Dzięki zastosowaniu pozycjonera w kształcie litery C, znacząco wzrastają możliwości całego stanowiska – zwiększa się np. zakres dopuszczalnych długości spawanych elementów.

Do spawania małych detali idealnie nadają się gotowe cele spawalnicze, dzięki którym można zaoszczędzić nie tylko przestrzeń produkcyjną, ale i środki przeznaczane na transport oraz czas przeznaczany na instalację.

Firma Cloos-Polska oferuje również dedykowane rozwiązania uwzględniające potrzeby odbiorców. Jest to możliwe, chociażby ze względu na modułową budowę oferowanych produktów. Dzięki takiemu podejściu do tematu, w nowej generacji serii robotów spawalniczych QIROX możliwe AUTOMATYKA

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

staĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; wyposaĹźenie robotĂłw w siĂłdmÄ&#x2026; oĹ&#x203A;. OĹ&#x203A; ta zostaĹ&#x201A;a umieszczona na podstawie robota, a jej cechÄ&#x2026; jest acentrycznoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, pozwalajÄ&#x2026;ca znaczÄ&#x2026;co zwiÄ&#x2122;kszyÄ&#x2021; obszar roboczy â&#x20AC;&#x201C; moĹźliwe staje siÄ&#x2122; spawanie bardziej zĹ&#x201A;oĹźonych konstrukcji w zdecydowanie prostszy sposĂłb. Na wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; elastycznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wpĹ&#x201A;ywa rĂłwnieĹź sposĂłb poprowadzenia przewodĂłw â&#x20AC;&#x201C; zasilajÄ&#x2026;cych, sterujÄ&#x2026;cych oraz odpowiadajÄ&#x2026;cych za sam proces spawania. Wszystkie znajdujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; wewnÄ&#x2026;trz ramienia robota, co powoduje, Ĺźe znacznie wzrasta bezpieczeĹ&#x201E;stwo. Ciekawym rozwiÄ&#x2026;zaniem jest rĂłwnieĹź wbudowany podajnik drutu. Omawiana seria robotĂłw, mimo zwiÄ&#x2122;kszonej szybkoĹ&#x203A;ci oraz dynamiki, nie straciĹ&#x201A;a na dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci pozycjonowania.

w roboty firmy Panasonic. TAWERS (ang. The Arc Welding Robot System) to system umoĹźliwiajÄ&#x2026;cy spawanie metodami MIG/MAG/TIG, skĹ&#x201A;adajÄ&#x2026;cy siÄ&#x2122; z robota i sterownika, w ktĂłrym ten drugi jest jednoczeĹ&#x203A;nie zintegrowany ze źrĂłdĹ&#x201A;em prÄ&#x2026;du oraz podajnikiem

drutu. Jest to bardzo interesujÄ&#x2026;cy przypadek, w ktĂłrym ĹşrĂłdĹ&#x201A;o prÄ&#x2026;du nie jest osobnym moduĹ&#x201A;em, ale jest w peĹ&#x201A;ni zintegrowane ze sterownikiem robota. Pozwala to na znacznÄ&#x2026; redukcjÄ&#x2122; wiÄ&#x2026;zek przewodĂłw prowadzonych na zewnÄ&#x2026;trz oraz urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; znajdujÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; wokĂłĹ&#x201A; konstrukcji robota, poza tym zwiÄ&#x2122;ksza prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; komunikacji i ogranicza potencjalne problemy z interfejsem, co wpĹ&#x201A;ywa korzystnie na caĹ&#x201A;y proces spawania.

Modelem nagradzanym za swojÄ&#x2026; innowacyjnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; jest robot spawalniczy Panasonic TM-1800WG3, ktĂłrego elementem jest sterownik WG3, z nowÄ&#x2026;, bardzo przyjaznÄ&#x2026; funkcjÄ&#x2026; o nazwie Weld Navigation. DziÄ&#x2122;ki niej wystarczy wybraÄ&#x2021; poĹźÄ&#x2026;dany typ zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza oraz wprowadziÄ&#x2021; gruboĹ&#x203A;ci spawanych materiaĹ&#x201A;Ăłw, a zalecane parametry procesu, takie jak napiÄ&#x2122;cie, natÄ&#x2122;Ĺźenie oraz kÄ&#x2026;t nachylenia palnika, ustawiÄ&#x2026; siÄ&#x2122; automatycznie. MoĹźna oczywiĹ&#x203A;cie te zmienne modyfikowaÄ&#x2021;, jeĹźeli zajdzie taka potrzeba. Ponadto system udziela podpowiedzi, o jakÄ&#x2026; odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; naleĹźy przesunÄ&#x2026;Ä&#x2021; palnik nad grubszy materiaĹ&#x201A; w przypadku chÄ&#x2122;ci zespawania materiaĹ&#x201A;Ăłw o róşnej gruboĹ&#x203A;ci. Weld Navigation ogranicza znaczÄ&#x2026;co czas przygotowania caĹ&#x201A;ego systemu do pracy oraz uĹ&#x201A;atwia pracÄ&#x2122; operatora. Warte zauwaĹźenia sÄ&#x2026; rĂłwnieĹź nastÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;ce innowacyjne funkcjonalnoĹ&#x203A;ci systemu TAWERS: bezodpryskowe zajarzenie Ĺ&#x201A;uku polegajÄ&#x2026;ce na podniesieniu

@ 0 I# :#.# "

TECHNIKA SPAWALNICZA â&#x20AC;&#x201C; PRZEDSTAWICIEL FIRMY PANASONIC Odbiorcy coraz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej zwracajÄ&#x2026; uwagÄ&#x2122; na koncepcjÄ&#x2122; budowy urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;, ktĂłre chcÄ&#x2026; uĹźytkowaÄ&#x2021;, istotny jest dla nich sposĂłb realizacji poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeĹ&#x201E; oraz liczba elementĂłw caĹ&#x201A;ego systemu.

Wszystko to ma zwiÄ&#x2026;zek z planowaniem przestrzeni produkcyjnej oraz bezpieczeĹ&#x201E;stwem pracy. Ciekawa pod tym wzglÄ&#x2122;dem wydaje siÄ&#x2122; propozycja firmy Technika Spawalnicza, ktĂłra jest integratorem zrobotyzowanych systemĂłw spawalniczych wyposaĹźonych 6/2016

51

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY palnika podczas zwarcia oraz bezodpryskowe wygaszanie łuku. W przypadkach niestandardowych bardzo funkcjonalne mogą okazać się następujące udogodnienia: funkcja ponawiania próby zajarzenia łuku – w sytuacji, w której zostanie wykryty błąd zajarzenia, funkcja uwolnienia drutu – w przypadku, kiedy dochodzi do przyklejenia się drutu podczas kończenia spawania oraz funkcja ponownego startu z zakładką, która przydaje się w przypadku wystąpienia niepożądanego przerwania procesu spawania – wtedy następuje cofnięcie palnika wzdłuż spoiny i próba ponownego zajarzenia łuku.

Wszystkie wymienione funkcje znacząco ułatwiają podejmowanie odpowiednich działań w sytuacjach niestandardowych.

Oprócz innowacyjnych cech ściśle związanych ze sterownikiem i oprogramowaniem na wyróżnienie zasługuje koncepcja budowy omawianego robota. Chodzi o zastosowanie przesunięcia pomiędzy czwartą i szóstą osią, co znacząco ogranicza niepożądany obszar ruchów robota, w którym to, mimo ruchu serwonapędów, nie zmienia się położenie palnika. Redukcji ulega więc liczba pozycji osobliwych. Aby zapobiec przenoszeniu drgań przewodu prądowego na palnik podczas pracy, w omawianym modelu robota złącze antykolizyjne umieszczane jest bezpośrednio przy palniku, inaczej niż w standardowych rozwiązaniach, gdzie uchwyt spawalniczy jest połączony bezpośrednio ze złączem antykolizyjnym. Kolejną zaletą omawianego modelu jest niezaginanie się prowadnika drutu, dzięki umieszczeniu drutu wewnątrz pierwszej osi robota. Takie rozwiązanie

52

korzystnie wpływa na jakość otrzymywanego spawu.

FIRMA FANUC Całą serię robotów przeznaczonych do spawania o nazwie Arc Mate oferuje firma Fanuc. Ciekawym rozwiązaniem może okazać się elastyczna pozycja montażu. Roboty Arc Mate mogą być montowane zarówno w pozycji standardowej, jak i na suficie, a co ciekawe – również pod kątem. Umożliwia to łatwiejszy

dostęp do wielu miejsc w przestrzeni oraz maksymalizację zakresu pracy. Skorzystanie przez odbiorcę z możliwości montażu podajnika drutu na ramieniu robota zapewni jego równomierne podawanie i zapobiegnie potencjalnemu problemowi jego zaginania. Istotnym elementem całej serii robotów spawalniczych firmy Fanuc jest dedykowane oprogramowanie Arc Tool, które jest gwarantem dokładności i spójności otrzymywanych ścieżek spawalniczych.

AUTOMATYKA

@ 0 #

@

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY Niezwykle ciekawie prezentuje siÄ&#x2122; opcja Fanuc iRVision Torch Mate. Wykorzystuje ona standardowy system wizyjny umieszczany w kontrolerze robota spawalniczego Fanuc do kontroli i korygowania punktu centralnego narzÄ&#x2122;dzia TCP podczas procesu spawania. Operacja kalibracji TCP skraca siÄ&#x2122; tym samym do absolutnego minimum, a ewentualne odchyĹ&#x201A;ki TCP pojawiajÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; podczas spawania â&#x20AC;&#x201C; wiÄ&#x2122;ksze niĹź poĹ&#x201A;owa Ĺ&#x203A;rednicy drutu, czyli niedopuszczalne ze wzglÄ&#x2122;du na znaczne pogorszenie efektu koĹ&#x201E;cowego spawania â&#x20AC;&#x201C; sÄ&#x2026; na bieĹźÄ&#x2026;co kompensowane. Tym samym nie jest juĹź zagroĹźona wytrzymaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia, a w przypadku pracy dwĂłch robotĂłw w jednej celi, ktĂłrych Ĺ&#x203A;cieĹźki uzupeĹ&#x201A;niajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; nawzajem lub przenikajÄ&#x2026;, nie ma moĹźliwoĹ&#x203A;ci pojawienia siÄ&#x2122; problemĂłw z niespĂłjnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;. DziÄ&#x2122;ki iRVision Torch Mate moĹźna zapobiec przerwom w produkcji lub znacznie ograniczyÄ&#x2021; ryzyko pojawienia siÄ&#x2122; sytuacji, w ktĂłrych bÄ&#x2122;dzie trzeba przerwaÄ&#x2021; caĹ&#x201A;y proces spawania.

FIRMA ABB BogatÄ&#x2026; ofertÄ&#x2122; robotĂłw, ktĂłre nadajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; do aplikacji spawalniczych prezentuje firma ABB. ZaletÄ&#x2026; korzystania z oferty tej firmy jest dostÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; kompletnych zestawĂłw spawalniczych, ktĂłrych elementy sÄ&#x2026; projektowane i testowane z myĹ&#x203A;lÄ&#x2026; o pracy wspĂłlnej. Jest to o tyle waĹźny aspekt, Ĺźe fakt ten znacznie redukuje ryzyko problemĂłw wspĂłĹ&#x201A;pracy poszczegĂłlnych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;. Wart uwagi jest pakiet funkcjonalny IRB1410 ArcPack. ĹšrĂłdĹ&#x201A;o zasilania umoĹźliwia automatyczny dobĂłr parametrĂłw â&#x20AC;&#x201C; napiÄ&#x2122;cia, natÄ&#x2122;Ĺźenia, przepĹ&#x201A;ywu gazĂłw â&#x20AC;&#x201C; na podstawie podanych gruboĹ&#x203A;ci spawanych materiaĹ&#x201A;Ăłw. Ponadto moĹźna zapamiÄ&#x2122;taÄ&#x2021; do 90 ustawieĹ&#x201E; zestawĂłw parametrĂłw takich jak: napiÄ&#x2122;cie, prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; podawania drutu, powolny start. Prosta konfiguracja bardzo uĹ&#x201A;atwia późniejszy proces produkcji. Podstawowym elementem caĹ&#x201A;ego pakietu jest bardzo popularny model robota IRB1410, ktĂłry jest chÄ&#x2122;tnie wybierany ze wzglÄ&#x2122;du na wymiar ekonomiczny,

a co jest rĂłwnieĹź niezwykle istotne niezawodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i fakt, Ĺźe model ten jest wystarczajÄ&#x2026;co odpowiedni na potrzeby wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;ci zadaĹ&#x201E; spawalniczych.

Fundamentalnym narzÄ&#x2122;dziem do symulacji oraz programowania pracy robotĂłw prezentowanych przez firmÄ&#x2122; ABB jest RobotStudio. Jest to wierna kopia oprogramowania znajdujÄ&#x2026;cego siÄ&#x2122; na rzeczywistych urzÄ&#x2026;dzeniach, dziÄ&#x2122;ki czemu symulacje sÄ&#x2026; realistyczne. W procesach spawania bardzo pomocna okazuje siÄ&#x2122; nakĹ&#x201A;adka ArcWelding PowerPac, ktĂłra umoĹźliwia definicje spawĂłw w geometrii CAD, na podstawie ktĂłrych wyliczane sÄ&#x2026; kolejne pozycje robota. Typowym oprogramowaniem spawalniczym jest program RobotWare Arc, ktĂłry umoĹźliwia pozycjonowanie i kontrolÄ&#x2122; procesu za pomocÄ&#x2026; jednej instrukcji. Poza tym udostÄ&#x2122;pnia nastÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;ce udogodnienia: generowanie wieloĹ&#x203A;ciegowych spawĂłw, kontrolÄ&#x2122; nad cofniÄ&#x2122;ciem koĹ&#x201E;cĂłwki drutu czy precyzyjnÄ&#x2026; regulacjÄ&#x2122; ruchu w czasie rzeczywistym.

R E K L A M A

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY FIRMA KUKA

FIRMA KEMPPI W przypadku, gdy odbiorcy zależy na znacznym zwiększeniu wydajności spawania, powinien rozważyć propozycję firmy Kemppi, w ofercie której można znaleźć system spawania tandemowego z dwoma drutami elektrodowymi do spawania MIG/MAG. Dzięki takiemu rozwiązaniu można zyskać na czasie, a co za tym idzie znacząco podnieść wydajność produkcji. System sterowania KempArc Pulse TCS umożliwia automatyczną kontrolę obu łuków, jednocześnie zapewniając ich niezależność. Parametry jednego z łuków, którego funkcję można określić jako podrzędną, są dostosowywane do parametrów łuku nadrzędnego.

Wart podkreślenia jest fakt, że podczas spawania z użyciem omawianej metody nie dochodzi do interferencji oraz wzajemnego zakłócania przez 54

Znacznie zwiększa to obszar pracy robota – średnica pola roboczego może osiągać aż 5,2 m. Dodatkowo zastosowano niestandardowe rozwiązanie polegające na umieszczeniu kamery laserowej umożliwiającej śledzenie spawanej szczeliny na małej osi obrotowej. Wszystkie opisywane cechy czynią system innowacyjnym i wyróżniają go na tle innych.

PODSUMOWANIE

oba łuki. Istnieje ponadto możliwość zastosowania różnych procesów spawalniczych dla każdego z łuków. Oczywiście występuje również możliwość korzystania wyłącznie z jednego drutu elektrodowego podczas procesu spawania, co więcej może to być dowolny z nich. Kemppi oferuje specjalny uchwyt spawalniczy, który jest przeznaczony do spawania tandemowego.

FIRMA SUPRA ELCO Firma Supra Elco, kolejna z obecnych na rynku zrobotyzowanego spawania, oferuje roboty spawalnicze firmy igm.

Najnowsza modułowa seria tych urządzeń nosi nazwę RTE400. Poprowadzenie mediów niezbędnych do procesu spawania za pośrednictwem pierwszej osi, poprzez wydrążony wał do samego palnika, umożliwia dwa jego pełne obroty, co znacząco ułatwia dotarcie do miejsc trudno dostępnych oraz zwiększa możliwości ruchów roboczych odbywające się po okręgu. Omawiana seria robotów wyróżnia się obecnością dodatkowej podstawy obrotowej oraz wydłużonym ramieniem wychylnym.

Na podstawie powyższych rozważań można zauważyć, że rynek zrobotyzowanego spawania dynamicznie się rozwija. Producenci zrobotyzowanych rozwiązań spawalniczych zauważają, że nie wystarczy budować systemy standardowe, realizujące tylko podstawowe funkcjonalności. Niezwykle istotne jest wyróżnianie się na rynku jakąś szczególną cechą, która może stać się impulsem dla potencjalnego klienta do wyboru konkretnego producenta. Idealny system powinien łączyć wszystkie wyjątkowe cechy, chociażby takie, które zostały przedstawione w skrócie we wcześniejszych rozważaniach, powinien być tani, ogólnodostępny i uniwersalny.

Jednak, jak to w życiu bywa, trudno o ideał i podczas wyboru odpowiedniego systemu należy wybrać kompromis i zdecydować się na to, co jest najważniejsze dla konkretnej aplikacji – czy jest to możliwość osiągania nietypowych punktów w przestrzeni roboczej, wielkość tej przestrzeni, czy może prostota budowy, łatwość w obsłudze i serwisowaniu, czy bezproblemowe programowanie.

Niepodważalnym faktem jest to, że współczesny przemysł zmierza ku innowacyjności, nowoczesnym rozwiązaniom, maksymalizacji zysków, redukcji czasu trwania poszczególnych procesów oraz ułatwianiu pracy człowiekowi. Wszystkie te cechy można osiągnąć, rezygnując ze spawania ręcznego i inwestując w zrobotyzowany system spawalniczy.

Agnieszka Staniszewska ,# *) !H M

AUTOMATYKA

@ 0 :H:#

Kolejne innowacyjne rozwiązanie – roboty serii HW (ang. Hollow Wrist) można znaleźć w ofercie firma KUKA. Używając tych urządzeń, można wykonywać spoiny w trudno dostępnych miejscach. Jest to możliwe dzięki temu, że szósta oś może obracać się w nieskończoność, a jedynym ograniczeniem może być zastosowany palnik. Oprócz zalety dostępności większej liczby punktów w przestrzeni, można zaoszczędzić czas, ponieważ wyeliminowana jest konieczność powracania osi do położenia wyjściowego. Zintegrowane okablowanie umożliwia uniknięcie ewentualnych uszkodzeń mechanicznych. Na uwagę zasługuje układ sterowania KR C4 – steruje on równolegle ruchem robota, procesem spawania oraz bezpieczeństwem, jednocześnie zapewniając bardzo wysoką wydajność energetyczną.

System zarządzania energią w trybie eco oraz tryb stand-by umożliwiają osiągnięcie bardzo korzystnego bilansu energetycznego pracy robota.

Rozszerzeniem omawianego układu jest pakiet KUKA.ArcTech Basic, który oprócz podstawowych funkcjonalności związanych ze spawalnictwem zapewnia komunikację ze źródłem spawalniczym.

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

ROBOT SPAWALNICZY NA TORZE JEZDNYM Robotyzacja produkcji, wpro% / / > B /% E szaniu mocy produkcyjnej, ograniczaniu przestojĂłw oraz % % 9 > 9 >

jest przedmiotem zaintereso% / % E / 9 /?

G /% / / / 9B

/% B/ D % - 9B 9 produkcji masowej, o wysokiej % / > >

jak np. w motoryzacji. Szcze- | ? / 9E} jest proces spawania â&#x20AC;&#x201C; roboty % 9B % B ?

;1~ % > - ? 9 / A ? % % /

producentĂłw.

Daniel Niepsuj

56

J

ednÄ&#x2026; z firm dostarczajÄ&#x2026;cych na rynek roboty znajdujÄ&#x2026;ce zastosowanie w spawalnictwie jest Comau Robotics, ktĂłra od 1978 r. rozwija ofertÄ&#x2122; produktĂłw robotyki, w szczegĂłlnoĹ&#x203A;ci dla aplikacji zgrzewania punktowego i spawania Ĺ&#x201A;ukowego metodami MIG/ MAG oraz TIG.

CELE SPAWALNICZE W ofercie Comau Robotics sÄ&#x2026; m.in. zunifikowane cele spawalnicze. SkĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; na nie kilka komponentĂłw: â&#x2C6;&#x2019; Robot przemysĹ&#x201A;owy jako manipulator prowadzÄ&#x2026;cy uchwyt spawalniczy (palnik) zgodnie z zaprogramowanÄ&#x2026; trajektoriÄ&#x2026;, w miejscach, gdzie ma powstaÄ&#x2021; spoina. Najnowsza generacja robotĂłw Comau wspĂłĹ&#x201A;pracuje z jednostkÄ&#x2026; sterowniczÄ&#x2026; C5G. W odróşnieniu od szaf sterujÄ&#x2026;cych innych producentĂłw, jednostka ta zbudowana jest na bazie standardowych komponentĂłw automatyki. â&#x2C6;&#x2019; OsprzÄ&#x2122;t spawalniczy: ĹşrĂłdĹ&#x201A;o spawalnicze jako zasilacz Ĺ&#x201A;uku wraz z system podawania drutu â&#x20AC;&#x201C; podajnikiem, kompletem przewodĂłw oraz uchwytem spawalniczym. â&#x2C6;&#x2019; OprzyrzÄ&#x2026;dowanie spawalnicze: przyrzÄ&#x2026;d spawalniczy montowany na stoĹ&#x201A;ach staĹ&#x201A;ych obrotowych oraz pozycjonerach poziomych/pionowych/ orbitalnych. PrawidĹ&#x201A;owo wykonany przyrzÄ&#x2026;d pozwala na seryjne wytwaP R O M O C J A

rzanie konstrukcji z zachowaniem powtarzalnoĹ&#x203A;ci detalu (przeprÄ&#x2122;Ĺźenia, bazy montaĹźowe, zaciski rÄ&#x2122;czne lub pneumatyczne). Ponadto bezpoĹ&#x203A;rednio wpĹ&#x201A;ywa na jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; spawanej konstrukcji poprzez wyeliminowanie niezgodnoĹ&#x203A;ci spawalniczych (w pozycjach wymuszonych istnieje wiÄ&#x2122;ksze prawdopodobieĹ&#x201E;stwo wystÄ&#x2026;pienia wad spawalniczych), co zapobiega odksztaĹ&#x201A;ceniu konstrukcji pod wpĹ&#x201A;ywem ciepĹ&#x201A;a. â&#x2C6;&#x2019; Oprogramowanie Smart Arc uĹ&#x201A;atwiajÄ&#x2026;ce parametryzacjÄ&#x2122; procesu spawania. Odpowiednia aplikacja umoĹźliwia operatorowi nastawÄ&#x2122; wszystkich parametrĂłw i kompleksowe przeprowadzenie procesu spawania. â&#x2C6;&#x2019; Opcjonalne oprzyrzÄ&#x2026;dowanie, speĹ&#x201A;niajÄ&#x2026;ce dodatkowe funkcje, okreĹ&#x203A;lone stopniem bezpieczeĹ&#x201E;stwa (zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cze antykolizyjne zapobiegajÄ&#x2026;ce zniszczeniu palnika) czy zbyt niedokĹ&#x201A;adnym AUTOMATYKA

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY przygotowaniem brzegĂłw Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czonych detali, wymuszajÄ&#x2026;cym laserowe Ĺ&#x203A;ledzenie osi zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza przy znacznych odchyĹ&#x201A;kach.

Jednak zrobotyzowane spawanie wedĹ&#x201A;ug Comau Robotics to nie tylko zunifikowane rozwiÄ&#x2026;zania â&#x20AC;&#x201C; to takĹźe indywidualne podejĹ&#x203A;cie do poszczegĂłlnych klientĂłw. WĹ&#x203A;rĂłd robotĂłw spawalniczych Comau, zainstalowanych na terenie Europy, w tym Polski, dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026; m.in. zrobotyzowane cele do spawania nadwozia samochodĂłw ciÄ&#x2122;Ĺźarowych, ramion koparek, kratownic, elementĂłw i czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci maszyn rolniczych, aluminiowych ram okien oraz piecĂłw CO.

@ 0 "

POZYCJONERY I OBROTNIKI SPAWALNICZE

ka, jednostki redukcji i flanszy do wspomagania montaĹźu specjalnych narzÄ&#x2122;dzi.

W zastosowaniach systemĂłw zrobotyzowanych obrotniki pozycyjne mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; zarzÄ&#x2026;dzane jako dodatkowe osie robota, a w razie potrzeby rĂłwnieĹź w opcji wspĂłĹ&#x201A;pracy (z odpowiednimi opcjami oprogramowania). DostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; pozycjonery o róşnym udĹşwigu, kaĹźda wersja jest oznaczona skrĂłtem MP, a numer wskazuje siĹ&#x201A;Ä&#x2122; noĹ&#x203A;nÄ&#x2026;.

W ofercie sÄ&#x2026; ponadto pozycjonery PTDO z dwiema poziomymi osiami obrotu oraz PDTV z dwiema pionowymi osiami obrotu. UmoĹźliwiajÄ&#x2026; uĹ&#x201A;oĹźenie elementĂłw roboczych w trakcie cyklu roboczego w stanowisku zrobotyzowanym. ModuĹ&#x201A; pozycjonera moĹźe wystÄ&#x2026;piÄ&#x2021; asynchronicznie wzglÄ&#x2122;dem robota (jeĹźeli wystarczajÄ&#x2026;ce jest proste przestawianie miÄ&#x2122;dzy jednym etapem procesu a kolejnym) lub w sposĂłb synchroniczny (gdy proces przebiega bez zakĹ&#x201A;ĂłceĹ&#x201E;, takich jak czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci do spawania cylindrycznych). Pozycjoner obraca detal, pozwalajÄ&#x2026;c stopionym kroplom materiaĹ&#x201A;u wypeĹ&#x201A;niajÄ&#x2026;cego spadaÄ&#x2021; grawitacyjnie do rowka spawania. W tym przypadku robot i pozycjoner wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026; ze sobÄ&#x2026; i Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czÄ&#x2026; swoje ruchy w celu utrzymania pozycji do spawania, a szybkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; palnika zaleĹźna jest od elementu oraz techniki zgrzewania.

Ten tryb jest moĹźliwy dziÄ&#x2122;ki specjalnym opcjom programowym. Oba typy pozycjonerĂłw PTDO sÄ&#x2026; obsĹ&#x201A;ugiwane przez kontroler C5G jako szereg dodatkowych osi, zazwyczaj zintegrowany w standardowej jednostce sterujÄ&#x2026;cej, ktĂłra juĹź steruje robotem.

W niektĂłrych rozwiÄ&#x2026;zaniach szukajÄ&#x2026;cy oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ci integratorzy dostarczajÄ&#x2026; oparty na zwykĹ&#x201A;ych silnikach z przekĹ&#x201A;adniÄ&#x2026; typu SEW czy NORD obrotnik spawalniczy, ktĂłry ma wspĂłĹ&#x201A;pracowaÄ&#x2021; z robotem. NapÄ&#x2122;dy tego typu idealnie sprawdzajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; w pozycjonerach i obrotnikach w spawaniu manualnym, jednak niekoniecznie w spawaniu zrobotyzowanym.

W przypadku, gdy do napÄ&#x2122;du pozycjonera uĹźyty jest serwonapÄ&#x2122;d robota, kontrolowany z kontrolera obrotnik moĹźe przyjÄ&#x2026;Ä&#x2021; dowolnÄ&#x2026; pozycjÄ&#x2122;, z dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; do 0,1 mm, i moĹźe obracaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; w ruchu skoordynowanym z ruchami robota (np. przy spawaniu profili zamkniÄ&#x2122;tych). Jakie moĹźliwoĹ&#x203A;ci ma obrotnik oparty na zwykĹ&#x201A;ym napÄ&#x2122;dzie? Poza zaletÄ&#x2026; niskiej ceny ma same wady â&#x20AC;&#x201C; nie moĹźe zatrzymaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; w dowolnej pozycji (z reguĹ&#x201A;y jest tylko blokowany wstrzeliwanym pneumatycznie pinem w kilku ustalonych pozycjach), nie jest skoordynowany z robotem, nie daje moĹźliwoĹ&#x203A;ci spawania w ruchu wspĂłĹ&#x201A;bieĹźnym z robotem profili zamkniÄ&#x2122;tych.

W przypadku pozycjonerĂłw MP firmy Comau moduĹ&#x201A;y pozycjonujÄ&#x2026;ce pozwalajÄ&#x2026; na obracanie detalu na potrzeby cyklu produkcyjnego w prosty sposĂłb.

ModuĹ&#x201A;y skĹ&#x201A;adajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; z silni- Pozycjoner PDTV 6/2016

) % 9 ? ( *4777 ? % +!*5777

STOĹ Y OBROTOWE StoĹ&#x201A;y obrotowe TR pozwalajÄ&#x2026; m.in. na kÄ&#x2026;towe pozycjonowanie detali podczas cyklu obrĂłbki w stacjach zautomatyzowanych. Obrabiana czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; ma byÄ&#x2021; zamontowana na okreĹ&#x203A;lonym urzÄ&#x2026;dzeniu dostarczonym przez integratora i przymocowana do gĂłrnej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci obrotowej pĹ&#x201A;yty stoĹ&#x201A;u. Podstawa przytwierdzona do ziemi wspiera silnik i reduktor dla obrotu wokĂłĹ&#x201A; pionowej osi obrotu stoĹ&#x201A;u.

StĂłĹ&#x201A; obrotowy ma otwory do montaĹźu urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; uĹźywanych do mocowania czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci do obrĂłbki. StoĹ&#x201A;y mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; dostarczane wraz z serwosilnikiem sterujÄ&#x2026;cym jako dodatkowa oĹ&#x203A; jednego z robotĂłw lub bez napÄ&#x2122;du.

IstniejÄ&#x2026; dwie wersje do wyboru dla kaĹźdego z dwĂłch opisanych powyĹźej stoĹ&#x201A;Ăłw obrotowych: w wersji MT (multi-turn) lub ST (pojedynczy obrĂłt). StoĹ&#x201A;y róşniÄ&#x2026; siÄ&#x2122; dziaĹ&#x201A;aniem w miejscu mechanicznej podkĹ&#x201A;adki wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznika kraĹ&#x201E;cowego.

StĂłĹ&#x201A; obrotowy TR jest obsĹ&#x201A;ugiwany przez kontroler C5G jako szereg dodatkowych osi, zazwyczaj zintegrowany w standardowej jednostce sterujÄ&#x2026;cej, ktĂłra juĹź steruje robotem.

NOWOCZESNA PRODUKCJA Ĺ&#x161;RODKĂ&#x201C;W TRANSPORTU Zdecydowana wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;Ä&#x2021; robotĂłw pracuje jednak w przemyĹ&#x203A;le motoryzacyjnym, najbardziej wymagajÄ&#x2026;cym i restrykcyjnym pod wzglÄ&#x2122;dem jakoĹ&#x203A;ci i niezawodnoĹ&#x203A;ci. Jednym z miejsc, w ktĂłrych odbywa siÄ&#x2122; zrobotyzowane spawanie jest spawalnia firmy ZasĹ&#x201A;aw TSS w Andrychowie, gdzie dziÄ&#x2122;ki wspĂłĹ&#x201A;pracy z integratorem systemĂłw 57

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

WDROĹťENIE NA MIARÄ&#x2DC; SUKCESU MontaĹź elementĂłw jest poprzedzony procesem spawania, ktĂłry w przypadku bokĂłw naczep czy przyczep dla pojazdĂłw uĹźytkowych bywa wymagajÄ&#x2026;cy ze wzglÄ&#x2122;du na duĹźe wymiary elementĂłw, z ktĂłrych sÄ&#x2026; skĹ&#x201A;adane. RÄ&#x2122;czne spawanie oznacza przede wszystkim

dĹ&#x201A;ugi czas trwania procesu. RozwiÄ&#x2026;zania spawalnicze proponowane przez Comau, a wdraĹźane przez integratora, spĂłĹ&#x201A;kÄ&#x2122; ABC Control, sÄ&#x2026; projektowane tak, aby osiÄ&#x2026;gaÄ&#x2021; jak najkrĂłtszy czas wdroĹźenia, duĹźÄ&#x2026; niezawodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, czas pracy wynoszÄ&#x2026;cy okoĹ&#x201A;o 20 lat, a takĹźe Ĺ&#x203A;redni czas bezawaryjnej pracy szacowany na okoĹ&#x201A;o 70 000 godzin.

Z racji duĹźych gabarytĂłw detali, osiÄ&#x2026;gajÄ&#x2026;cych ponad 4 m, nie jest moĹźliwe zastosowanie standardowego staĹ&#x201A;ego stanowiska z robotem spawalniczym, ktĂłrego zasiÄ&#x2122;g horyzontalny wynosi okoĹ&#x201A;o 1,5 m. Aby zmaksymalizowaÄ&#x2021; wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; spawania oraz uniknÄ&#x2026;Ä&#x2021; przestojĂłw, zaimplementowane stanowisko ma dwa niezaleĹźne obszary procesu. Podczas gdy na jednym z nich robot spawa detale, na drugim operator moĹźe bezpiecznie zdjÄ&#x2026;Ä&#x2021; gotowy zespawany produkt do dalszej obrĂłbki. Przemieszczanie siÄ&#x2122; robota jest moĹźliwe dziÄ&#x2122;ki uĹźyciu 11-metrowego

â&#x20AC;&#x17E;slideraâ&#x20AC;?, po ktĂłrym robot porusza siÄ&#x2122; miÄ&#x2122;dzy dwoma obszarami pracy, a detale pozycjonowane sÄ&#x2026; na obrotnikach z poziomÄ&#x2026; osiÄ&#x2026; obrotu. â&#x20AC;&#x201C; W zwiÄ&#x2026;zku z decyzjÄ&#x2026; o optymalizacji procesĂłw produkcyjnych przez robotyzacjÄ&#x2122; stanowisk spawalniczych wybraliĹ&#x203A;my robota firmy Comau. Stanowisko integrowaĹ&#x201A;a firma ABC Control, w peĹ&#x201A;ni realizujÄ&#x2026;c nasze zaĹ&#x201A;oĹźenia. NaszÄ&#x2026; ideÄ&#x2026; jest optymalizacja procesĂłw, m.in. przez ich dalszÄ&#x2026; automatyzacjÄ&#x2122; i robotyzacjÄ&#x2122;, tak aby osiÄ&#x2026;gnÄ&#x2026;Ä&#x2021; cel przy moĹźliwie jak najmniejszych kosztach.

W zwiÄ&#x2026;zku z tym firma ZasĹ&#x201A;aw TSS kontynuuje rozpoczÄ&#x2122;ty proces robotyzacji, tak aby staÄ&#x2021; siÄ&#x2122; bardziej konkurencyjnÄ&#x2026; na rynku, w szczegĂłlnoĹ&#x203A;ci w aspekcie funkcjonalnoĹ&#x203A;ci i jakoĹ&#x203A;ci wyrobĂłw â&#x20AC;&#x201C; tak skomentowaĹ&#x201A; ideÄ&#x2122; robotyzacji Daniel Sztyk, dyrektor zakĹ&#x201A;adu ZasĹ&#x201A;aw TSS. Spawalnicze rozwiÄ&#x2026;zania zrobotyzowane produkcji Comau Robotics to odpowiedĹş na nieustannie rosnÄ&#x2026;ce wymagania rynku. To rozwiÄ&#x2026;zania, ktĂłrym moĹźna zaufaÄ&#x2021;, gdyĹź benefity pochodzÄ&#x2026;ce z wdroĹźenia sÄ&#x2026; widocznie niemal natychmiast.

Pod adresem https://www.youtube. com/watch?v=EjOIJIc8IfQ dostÄ&#x2122;pny jest materiaĹ&#x201A; wideo obrazujÄ&#x2026;cy zrobotyzowane spawanie w firmie ZasĹ&#x201A;aw TSS. Daniel Niepsuj

COMAU POLAND Sp. z o.o.

0 + D 477 85*477 +

0 5; ;42 38 78 www.comau.com/PL

58

AUTOMATYKA

@ 0 "

zrobotyzowanych ABC Control powstaĹ&#x201A;o stanowisko spawalnicze, na ktĂłrym za pomocÄ&#x2026; robota Comau spawane sÄ&#x2026; elementy konstrukcyjne naczep i przyczep.

Firma ZasĹ&#x201A;aw TSS, ktĂłra powstaĹ&#x201A;a w 1953 r., jest wiodÄ&#x2026;cym producentem pojazdĂłw i zabudĂłw uĹźytkowych w Polsce. Marka jest znana i rozpoznawalna nie tylko w kraju, ale i za granicÄ&#x2026;. PoczÄ&#x2026;tki dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci zorientowane byĹ&#x201A;y na produkcjÄ&#x2122; przyczep rolniczych, wĹ&#x203A;rĂłd ktĂłrych znalazĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; tzw. Autosanki â&#x20AC;&#x201C; do dziĹ&#x203A; jedne z najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej uĹźywanych przyczep rolniczych w Polsce (jak wynika z danych firmy â&#x20AC;&#x201C; okoĹ&#x201A;o 68%).

W latach 90. firma rozwijaĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; i poszerzaĹ&#x201A;a asortyment, oferujÄ&#x2026;c wszelkiego rodzaju pojazdy samochodowe, przyczepy i naczepy o dopuszczalnej masie caĹ&#x201A;kowitej od 6 do 35 ton. Obecnie produkty ZasĹ&#x201A;aw TSS moĹźna spotkaÄ&#x2021; na drogach europejskich, m.in. w Niemczech, Francji, Austrii oraz w krajach nadbaĹ&#x201A;tyckich i skandynawskich. To zasĹ&#x201A;uga najnowoczeĹ&#x203A;niejszej hali montaĹźowej w Polsce, o powierzchni przekraczajÄ&#x2026;cej 18 500 m2 i w ktĂłrej od chwili powstania wyprodukowano juĹź ponad pĂłĹ&#x201A; miliona Ĺ&#x203A;rodkĂłw transportu.

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

SPECJALIĹ&#x161;CI W SPAWANIU Firma KUKA, dostawca robo % / % /% 9 E /B / D / 9 9B

/ % % % % 0 ) - / 9 A 9 % / / ? A 9B

/ A % > ? % % /% 9B / / P E / 9 % / / 9 G 0 v / D ? E % % % : %

0

W

 trakcie ostatniego szkolenia pod nazwÄ&#x2026; Workshop spawalniczy, zorganizowanego 22 kwietnia 2016 r. w KUKA College, a przeznaczonego dla integratorĂłw systemowych, zaprezentowano m.in. gniazdo spawalnicze w konfiguracji z robotem KUKA i obrotnikiem DKP400 oraz najnowszÄ&#x2026; seriÄ&#x2122; robotĂłw KR CYBERTECH ARC nano, ktĂłre dziÄ&#x2122;ki swojej ogromnej precyzji sÄ&#x2026; absolutnymi specjalistami w dziedzinie spawania.

OPTYMALIZACJA ROZWIÄ&#x201E;ZAĹ&#x192; Roboty KR CYBERTECH ARC nano, dziÄ&#x2122;ki nowym algorytmom, charakteryzujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; duĹźÄ&#x2026; dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; ruchu po torze, nawet przy maksymalnej prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci. ZarĂłwno wartoĹ&#x203A;ci przyspieszenia, jak i nowa ergonomia uzyskana dziÄ&#x2122;ki niewiel-

60

P R O M O C J A

kiemu zasiÄ&#x2122;gowi krawÄ&#x2122;dzi kolizyjnych, zapewniĹ&#x201A;y sukces najnowszej serii robotĂłw do maĹ&#x201A;ych obciÄ&#x2026;ĹźeĹ&#x201E; i determinujÄ&#x2026; ich przeznaczenie: KR CYBERTECH ARC stworzony jest do ruchĂłw Ĺ&#x203A;cieĹźkowych na najwyĹźszym poziomie â&#x20AC;&#x201C; rĂłwnieĹź w trudno dostÄ&#x2122;pnych miejscach. DziÄ&#x2122;ki najnowoczeĹ&#x203A;niejszym robotom spawalniczym KUKA, w ktĂłrych zwiÄ&#x2122;kszono obszary robocze moĹźliwe jest spawanie wiÄ&#x2122;kszych detali.

Nowa â&#x20AC;&#x17E;drÄ&#x2026;Ĺźona kiĹ&#x203A;Ä&#x2021;â&#x20AC;? HOLLOW WRIST to ogromny sukces firmy KUKA w przekuwaniu wieloletniego doĹ&#x203A;wiadczenia na innowacje siÄ&#x2122;gajÄ&#x2026;ce w przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021;.

Intensywna praca nad podnoszeniem jakoĹ&#x203A;ci produktĂłw przyniosĹ&#x201A;a oczekiwane rezultaty: Ĺ&#x203A;rednica kiĹ&#x203A;ci zostaĹ&#x201A;a zredukowana do 150,2 mm, przy jednoczesnej moĹźliwoĹ&#x203A;ci nieskoĹ&#x201E;czonego obrotu osiÄ&#x2026; 6.Â

AUTOMATYKA

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY Rodzina KR CYBERTECH ARC nano jest zoptymalizowana pod kÄ&#x2026;tem zastosowaĹ&#x201E; torowych, spawania w osĹ&#x201A;onie gazĂłw obojÄ&#x2122;tnych oraz nakĹ&#x201A;adania kleju i Ĺ&#x203A;rodkĂłw uszczelniajÄ&#x2026;cych.

Podczas spotkania zostaĹ&#x201A;o zaprezentowane takĹźe najnowsze gniazdo spawalnicze w konfiguracji z robotem KUKA i obrotnikiem DKP400. Nowatorskie urzÄ&#x2026;dzenie bÄ&#x2122;dzie wykorzystywane do testĂłw spawalniczych, zarĂłwno dla integratorĂłw, jak i finalnych odbiorcĂłw.

Eksperci KUKA w trakcie katowickich warsztatĂłw omĂłwili takĹźe moĹźliwoĹ&#x203A;ci podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia ĹşrĂłdeĹ&#x201A; spawalniczych do szafy sterowniczej KR C4. PodĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie moĹźna wykonaÄ&#x2021; za pomocÄ&#x2026; róşnych sieci przemysĹ&#x201A;owych: EtherCAT, Profinet, EtherNet/ IP, ArcLink, Profibus czy DeviceNet. Przeprowadzona zostaĹ&#x201A;a konfiguracja w WorkVisual-u dla nowego ĹşrĂłdĹ&#x201A;a spawalniczego Fronis TPSi, poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czonego po sieci EtherCAT. TPSi umoĹźliwia wykorzystywanie funkcji TouchSense oraz ArcSense bez Ĺźadnych dodatkowych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;.

PROGRAMOWANIE PROCESĂ&#x201C;W SPAWALNICZYCH Druga czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; szkolenia polegaĹ&#x201A;a na zademonstrowaniu i wykonaniu konfiguracji pakietĂłw technologicznych, zwanych roboczo â&#x20AC;&#x17E;paczkamiâ&#x20AC;?, ktĂłre pomagajÄ&#x2026; przy programowaniu procesĂłw spawalniczych. NaleĹźÄ&#x2026; do nich: â&#x20AC;&#x201C; ArcTechBasic â&#x20AC;&#x201C; paczka, ktĂłra pomaga w prosty sposĂłb skonfigurowaÄ&#x2021; ĹşrĂłdĹ&#x201A;o spawalnicze, majÄ&#x2026;ca proste

i intuicyjne formularze do tworzenia Ĺ&#x203A;cieĹźek spawalniczych. Zawarta jest tu kontrola sprzÄ&#x2122;gĹ&#x201A;a kolizyjnego oraz sprawdzanie TCP. Paczka ta umoĹźliwia optymalizacjÄ&#x2122; parametrĂłw spawalniczych on-line i off-line. Wbudowany jest wyĹ&#x203A;wietlacz, na ktĂłrym moĹźna na bieĹźÄ&#x2026;co obserwowaÄ&#x2021; podczas spawania parametry zadane i rzeczywiste. â&#x20AC;&#x201C; ArcTechAdvance â&#x20AC;&#x201C; paczka z rozbudowanÄ&#x2026; moĹźliwoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; konfiguracji strategii stosowanych w przypadku bĹ&#x201A;Ä&#x2122;du spawania. MoĹźliwa jest konfiguracja pĹ&#x201A;ynnych zmian parametrĂłw spawalniczych na zadanym odcinku spawania. â&#x20AC;&#x201C; ArcSense â&#x20AC;&#x201C; pakiet technologiczny umoĹźliwiajÄ&#x2026;cy Ĺ&#x203A;ledzenie spoiny pod-

â&#x20AC;&#x201C;

â&#x20AC;&#x201C; â&#x20AC;&#x201C;

â&#x20AC;&#x201C;

â&#x20AC;&#x201C;

czas spawania i ewentualne korygowanie trajektorii spawalniczej.

TouchSense â&#x20AC;&#x201C; oprogramowanie pozwalajÄ&#x2026;ce na wykrywanie poĹ&#x201A;oĹźenia detalu i korygowanie Ĺ&#x203A;cieĹźki przed startem spawania w 6D. TraccTCP â&#x20AC;&#x201C; sĹ&#x201A;uĹźy do mierzenia i automatycznej korekcji TCP narzÄ&#x2122;dzia.

SeamTechFinding â&#x20AC;&#x201C; umoĹźlwiajÄ&#x2026;cy wykrycie za pomocÄ&#x2026; czujnika laserowego miejsca spoiny i przesuniÄ&#x2122;cie odpowiednio trajektorii spawalniczej.

SeamTechTracking â&#x20AC;&#x201C; technologia umoĹźliwiajÄ&#x2026;ca wykrycie poczÄ&#x2026;tku spoiny oraz Ĺ&#x203A;ledzenie jej w trakcie spawania.

Multilayer â&#x20AC;&#x201C; paczka pozwalajÄ&#x2026;ca na wykonywanie spoin wieloĹ&#x203A;cieĹźkowych na podstawie zadanych offsetĂłw i Ĺ&#x203A;cieĹźki poczÄ&#x2026;tkowej.

WIEDZA W PARZE Z DOĹ&#x161;WIADCZENIEM

Fot. KUKA Roboter CEE GmbH

Podczas kaĹźdego spotkania szkoleniowego KUKA najlepsi specjaliĹ&#x203A;ci i inĹźynierowie firmy w kompleksowy i ciekawy sposĂłb przedstawiajÄ&#x2026; poruszane zagadnienia, dziÄ&#x2122;ki czemu kaĹźdy Workshop w KUKA College jest prawdziwym kompendium wiedzy i doĹ&#x203A;wiadczenia.

KUKA ROBOTER CEE GmbH Sp. z o.o. (( " 0 % 47 87*;8< : %

0 5; 257 5; 48 * N= 0

%%%0 * ?

0 W

6/2016

61

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

KOĹ&#x192;CĂ&#x201C;WKA PRÄ&#x201E;DOWA

A CIÄ&#x201E;GĹ OĹ&#x161;Ä&#x2020; I STABILNOĹ&#x161;Ä&#x2020; SPAWANIA : D % B % 9 9 B / 9 9 / % 9 D /

/E>

% % / - 9 9 9 % ? / A -B ? P / / B % % /B

/ 9 % 9

- 9B

A / 0 . % E / > / % / % % / A D % B % 9 % / % A / 9B % >P % 9 /E> 0 Marcin Niemiec

P

odstawowym zadaniem kaĹźdej koĹ&#x201E;cĂłwki prÄ&#x2026;dowej jest przekazanie prÄ&#x2026;du elektrycznego do podawanego drutu spawalniczego.

Kontakt elektryczny wystÄ&#x2122;puje miÄ&#x2122;dzy podawanym drutem a Ĺ&#x203A;ciankÄ&#x2026; otworu koĹ&#x201E;cĂłwki. Wady koĹ&#x201E;cĂłwki prÄ&#x2026;dowej, wystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;ce zarĂłwno w procesie spawania zrobotyzowanego, jak i rÄ&#x2122;cznego, moĹźemy podzieliÄ&#x2021; na: â&#x2C6;&#x2019; powodujÄ&#x2026;ce zatrzymanie procesu, â&#x2C6;&#x2019; powodujÄ&#x2026;ce brak zajarzenia (przyklejenie drutu, zĹ&#x201A;y start, niestabilnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; Ĺ&#x201A;uku), â&#x2C6;&#x2019; wpĹ&#x201A;ywajÄ&#x2026;ce na jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; kĹ&#x201A;adzionej spoiny.

W procesie spawania rÄ&#x2122;cznego zazwyczaj o wymianie koĹ&#x201E;cĂłwki na nowÄ&#x2026; decyduje spawacz, a ewentualne pro-

62

blemy sÄ&#x2026; na bieĹźÄ&#x2026;co monitorowane.

W aplikacjach zrobotyzowanych uĹźytkownicy dÄ&#x2026;ĹźÄ&#x2026; do zachowania maksymalnej ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci procesu oraz zminimalizowania przestojĂłw, toteĹź koĹ&#x201E;cĂłwki prÄ&#x2026;dowe wymieniane sÄ&#x2026; wedĹ&#x201A;ug narzuconego harmonogramu â&#x20AC;&#x201C; najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej co jednÄ&#x2026; lub kilka zmian produkcyjnych. JednoczeĹ&#x203A;nie koĹ&#x201E;cĂłwkom stawiane sÄ&#x2026; bardzo wysokie wymagania jakoĹ&#x203A;ciowe, poniewaĹź koniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; nieplanowanego zatrzymania procesu skutkuje powaĹźnymi stratami.

PowtarzalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; punktu roboczego uchwytu robota, tzw. TCP (ewentualna jego automatyczna kalibracja), jest niezbÄ&#x2122;dna, aby uniknÄ&#x2026;Ä&#x2021; kosztownej korekty programowej trajektorii robota. Jednym z istotniejszych problemĂłw zwiÄ&#x2026;zanych z dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; pozycji TCP jest wytarcie eliptyczne koĹ&#x201E;cowej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci otworu wylotowego koĹ&#x201E;cĂłwki (fot. 1) spowodowane tarciem drutu spawalniczego o Ĺ&#x203A;cianki kanaĹ&#x201A;u wewnÄ&#x2122;trznego. Tego typu uszkodzenia w spawaniu na stacji zrobotyzowanej

Fot. 1. .

/ D %

P R O M O C J A

mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; przyczynÄ&#x2026; braku przetopu lub przepaleĹ&#x201E;/nadpaleĹ&#x201E;.

W wyniku przeprowadzonych badaĹ&#x201E; okazaĹ&#x201A;o siÄ&#x2122;, Ĺźe koĹ&#x201E;cĂłwka prÄ&#x2026;dowa najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej ulega uszkodzeniu w strefie wylotu. W tym obszarze natÄ&#x2122;Ĺźenie prÄ&#x2026;du oraz temperatura sÄ&#x2026; na tyle duĹźe, Ĺźe dochodzi do tzw. erozji elektrycznej oraz Ĺ&#x203A;cierania i utleniania â&#x20AC;&#x201C; zjawisk znacznie przyspieszajÄ&#x2026;cych zuĹźycie. W rezultacie prÄ&#x2026;d przekazywany do drutu jest zbyt niski lub niestabilny. PrzepĹ&#x201A;yw prÄ&#x2026;du zaleĹźy w duĹźym stopniu od rezystancji na styku pomiÄ&#x2122;dzy drutem i kanaĹ&#x201A;em koĹ&#x201E;cĂłwki, a przewodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; elektryczna odgrywa zasadniczÄ&#x2026; rolÄ&#x2122; w dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;ci pracy koĹ&#x201E;cĂłwek prÄ&#x2026;dowych. Zastosowanie stopu o jak najwyĹźszej przewodnoĹ&#x203A;ci elektrycznej spowoduje wiÄ&#x2122;c wzrost ĹźywotnoĹ&#x203A;ci koĹ&#x201E;cĂłwek prÄ&#x2026;dowych.

DOBĂ&#x201C;R KOĹ&#x192;CĂ&#x201C;WKI PRÄ&#x201E;DOWEJ Od wielu dekad materiaĹ&#x201A;em wybieranym do produkcji koĹ&#x201E;cĂłwek prÄ&#x2026;dowych byĹ&#x201A;a miedĹş, gĹ&#x201A;Ăłwnie z powodu drugiej po srebrze najlepszej przewodnoĹ&#x203A;ci elektrycznej. JednakĹźe jej uporzÄ&#x2026;dkowana regularno-Ĺ&#x203A;cienna struktura krystaliczna powoduje naturalnÄ&#x2026; ciÄ&#x2026;gliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; materiaĹ&#x201A;u, co w poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniu z maĹ&#x201A;Ä&#x2026; twardoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; miedzi ogranicza jej zastosowanie.

MiedĹş moĹźe byÄ&#x2021; ulepszana w procesach gniecenia na zimno, utwardzania wydzielinowego i dyspersyjnego. Najpopularniejszy i najtaĹ&#x201E;szy stop miedzi, stosowany od lat do produkcji koĹ&#x201E;cĂłwek AUTOMATYKA

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

@ 0

prÄ&#x2026;dowych, to miedĹş odtleniana fosforem DIN 2.0090 Cu â&#x20AC;&#x201C; DHP. Stopy utwardzane poprzez domieszkowanie innych pierwiastkĂłw, takie jak FTC DIN 2.1293 (CuCrZr) i DIN 2.1291 (CuCr) sÄ&#x2026; powszechnie stosowane do produkcji koĹ&#x201E;cĂłwek prÄ&#x2026;dowych o podwyĹźszonej jakoĹ&#x203A;ci â&#x20AC;&#x201C; tzw. utwardzanych. Niestety procesy umacniania miedzi powodujÄ&#x2026; pogorszenie jej przewodnoĹ&#x203A;ci elektrycznej. W efekcie optymalny dobĂłr koĹ&#x201E;cĂłwki prÄ&#x2026;dowej zaleĹźy od rodzaju spawania oraz wielu czynnikĂłw zewnÄ&#x2122;trznych.

PorĂłwnanie moĹźliwoĹ&#x203A;ci, jakie dajÄ&#x2026; róşne materiaĹ&#x201A;y, z ktĂłrych wykonane sÄ&#x2026; koĹ&#x201E;cĂłwki prÄ&#x2026;dowe przedstawia siÄ&#x2122; nastÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;co: â&#x2C6;&#x2019; DHP â&#x20AC;&#x201C; Cu99,9% â&#x20AC;&#x201C; miedĹş odtleniana fosforem, standardowy materiaĹ&#x201A;, bardzo dobre wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci. â&#x2C6;&#x2019; FTC â&#x20AC;&#x201C; CuCrZr â&#x20AC;&#x201C; stop o podwyĹźszonej twardoĹ&#x203A;ci stosowany do spawania rÄ&#x2122;cznego i zrobotyzowanego. Znakomicie sprawdza siÄ&#x2122; w przypadku sztywnych i abrazyjnych drutĂłw stopowych i rdzeniowych. Jest bardzo szeroko stosowany jako uniwersalny materiaĹ&#x201A; dla wymagajÄ&#x2026;cych aplikacji. â&#x2C6;&#x2019; CuAg â&#x20AC;&#x201C; opracowany we wspĂłĹ&#x201A;pracy z japoĹ&#x201E;skimi producentami OEM sprzÄ&#x2122;tu spawalniczego. PrzewodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; elektryczna materiaĹ&#x201A;u miedĹş-srebro (CuAg) wynosi 98% IACS. Nie jest zaskoczeniem, Ĺźe przewodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; elektryczna jest parametrem wyróşniajÄ&#x2026;cym koĹ&#x201E;cĂłwkÄ&#x2122; prÄ&#x2026;dowÄ&#x2026; ze stopu CuAg. MateriaĹ&#x201A; ten znalazĹ&#x201A; zastosowanie przy produkcji koĹ&#x201E;cĂłwek o podwyĹźszonych wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ciach ogra-

Rys. 1.

/ - % / % - / % " X " $ ?&

niczajÄ&#x2026;cych wystÄ&#x2122;powanie zjawiska erozji elektrycznej. Cechy te sÄ&#x2026; bezpoĹ&#x203A;rednio zwiÄ&#x2026;zane z niĹźszÄ&#x2026; temperaturÄ&#x2026; pracy, lepszÄ&#x2026; przewodnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; oraz zdolnoĹ&#x203A;ciami przenoszenia Ĺ&#x201A;uku elektrycznego przez koĹ&#x201E;cĂłwki. Charakteryzuje siÄ&#x2122; pĹ&#x201A;ynnym zajarzeniem Ĺ&#x201A;uku w spawaniu zrobotyzowanym i automatycznym. Doskonale sprawdza siÄ&#x2122; przy pracy z drutem stalowym, aluminiowym oraz niektĂłrymi rodzajami drutĂłw rdzeniowych. â&#x2C6;&#x2019; CEP â&#x20AC;&#x201C; wynalezienie innowacyjnego procesu wyciskania hydrostatycznego umoĹźliwiĹ&#x201A;o produkcjÄ&#x2122; kompozytowych rurek gruboĹ&#x203A;ciennych przeznaczonych do produkcji koĹ&#x201E;cĂłwek prÄ&#x2026;dowych, ktĂłre Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czÄ&#x2026; cechy dwĂłch materiaĹ&#x201A;Ăłw. MateriaĹ&#x201A;em zewnÄ&#x2122;trznym jest czysta miedĹş E-Cu (najlepsza przewodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; elektryczna i relatywnie niska cena), a kanaĹ&#x201A; prowadzÄ&#x2026;cy wykonany jest z miedzi dyspersyjnie utwardzanej (bardzo dobra twardoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w wysokiej temperaturze pracy â&#x20AC;&#x201C; okoĹ&#x201A;o 160 HB przy temperaturze do 800 °C, podwyĹźszona odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na Ĺ&#x203A;cieranie abrazyjne). WewnÄ&#x2122;trzny kanaĹ&#x201A; prowa-

Rys. 2. Â&#x152; % > D % % / A >

6/2016

dzÄ&#x2026;cy drut jest idealnie okrÄ&#x2026;gĹ&#x201A;y. MoĹźemy rĂłwnieĹź dostarczyÄ&#x2021; koĹ&#x201E;cĂłwki z kanaĹ&#x201A;em wewnÄ&#x2122;trznym o przekroju w ksztaĹ&#x201A;cie gwiazdy piÄ&#x2122;cioramiennej, charakteryzujÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; lepszym przyleganiem drutu do Ĺ&#x203A;cianek oraz o okoĹ&#x201A;o 30% wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; zdolnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; odprowadzania zanieczyszczeĹ&#x201E; i zĹ&#x201A;uszczeĹ&#x201E; drutu.

PRZYCZYNY ZUĹťYCIA KOĹ&#x192;CĂ&#x201C;WEK PRÄ&#x201E;DOWYCH Erozja elektryczna jest zjawiskiem bardzo podobnym do pracy szczotek w silniku elektrycznym lub do zjawiska iskry w Ĺ&#x203A;wiecy zapĹ&#x201A;onowej. Drut spawalniczy jest podawany poprzez koĹ&#x201E;cĂłwkÄ&#x2122; z szybkoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; okoĹ&#x201A;o 8 m/min, a prÄ&#x2026;d elektryczny musi zostaÄ&#x2021; przekazany z koĹ&#x201E;cĂłwki prÄ&#x2026;dowej do drutu, stÄ&#x2026;d potoczna nazwa â&#x20AC;&#x17E;koĹ&#x201E;cĂłwka kontaktowaâ&#x20AC;?. Na styku miÄ&#x2122;dzy drutem a wewnÄ&#x2122;trznym otworem koĹ&#x201E;cĂłwki wystÄ&#x2122;puje zjawisko ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;ego Ĺ&#x201A;uku elektrycznego. W efekcie erozji elektrycznej powierzchnia kontaktowa otworu stopniowo siÄ&#x2122; powiÄ&#x2122;ksza/wytapia. Gdy kluczowe dla uĹźytkownika jest pĹ&#x201A;ynne zajarzenie Ĺ&#x201A;uku, naleĹźy stosowaÄ&#x2021; stop miedzi o najlepszych parametrach elektrycznych. JeĹ&#x203A;li przewodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; koĹ&#x201E;cĂłwki prÄ&#x2026;dowej bÄ&#x2122;dzie wyĹźsza, przekazanie przez niÄ&#x2026; prÄ&#x2026;du elektrycznego do drutu bÄ&#x2122;dzie pĹ&#x201A;ynniejsze.

Kolejnym czynnikiem wpĹ&#x201A;ywajÄ&#x2026;cym na pracÄ&#x2122; koĹ&#x201E;cĂłwki oraz jej zuĹźycie jest temperatura pracy. Podczas nagrzewania siÄ&#x2122; koĹ&#x201E;cĂłwki w procesie spawania materiaĹ&#x201A; miÄ&#x2122;knie i staje siÄ&#x2122; mniej odporny na Ĺ&#x203A;cieranie. ZdolnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; koĹ&#x201E;cĂłwki do rozpraszania ciepĹ&#x201A;a (przewodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; cieplna) odgrywa waĹźnÄ&#x2026; rolÄ&#x2122; w utrzymaniu wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwej temperatury pracy, natomiast niĹźsza temperatura pracy koĹ&#x201E;cĂłwki wpĹ&#x201A;ywa korzystnie na stabilnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; kontaktu elektrycznego pomiÄ&#x2122;dzy koĹ&#x201E;cĂłwkÄ&#x2026; a drutem.

63

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY MATERIAĹ DHP â&#x20AC;&#x201C; miedĹş odtleniona fosforem FTC â&#x20AC;&#x201C; miedĹş-chrom-cyrkon CuCr â&#x20AC;&#x201C; miedĹş-chrom CuAg â&#x20AC;&#x201C; miedĹş-srebro CEP â&#x20AC;&#x201C; kompozytowe

SKĹ AD

PRZEWODNOĹ&#x161;Ä&#x2020; ELEKTRYCZNA

TWARDOĹ&#x161;Ä&#x2020;

TEMPERATURA MIÄ&#x2DC;KNIÄ&#x2DC;CIA

PRZEWODNOĹ&#x161;Ä&#x2020; CIEPLNA

Cu 99.9 + P

85% IACS

115 HB

300 °C

340 W/m Č&#x160; K

CuCrZr CuCr CuAg Cu-CEP

75% IACS 75% IACS 98% IACS 75% IACS

170 HB 160 HB 125 HB 160 HB

500 °C 480 °C 350 °C 800 °C

330 W/m Č&#x160; K 350 W/m Č&#x160; K 380 W/m Č&#x160; K 340 W/m  Č&#x160; K

Tab. % % D % B % / A %

Przyczyny szybkiego zuĹźycia koĹ&#x201E;cĂłwki prÄ&#x2026;dowej mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; róşne â&#x20AC;&#x201C; czÄ&#x2122;sto decydujÄ&#x2026;cy wpĹ&#x201A;yw majÄ&#x2026; rĂłwnieĹź czynniki zewnÄ&#x2122;trzne.

OpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; elektryczna materiaĹ&#x201A;u jest odwrotnie proporcjonalna do jego przewodnoĹ&#x203A;ci elektrycznej i wpĹ&#x201A;ywa bezpoĹ&#x203A;rednio na wytwarzane ciepĹ&#x201A;o. WyĹźsza przewodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; elektryczna poprawia przekazanie prÄ&#x2026;du elektrycznego do koĹ&#x201E;cĂłwki, co uĹ&#x201A;atwia zajarzenie Ĺ&#x201A;uku oraz redukuje zjawisko przyklejania siÄ&#x2122; drutu i wystÄ&#x2122;powanie odpryskĂłw. W przypadku maszyn pracujÄ&#x2026;cych w trybie pulsacyjnym PULSE, gdzie prÄ&#x2026;d szczytowy osiÄ&#x2026;ga bardzo wysokÄ&#x2026; wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, najlepiej bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; pracowaĹ&#x201A;y koĹ&#x201E;cĂłwki prÄ&#x2026;dowe z materiaĹ&#x201A;Ăłw FTC i CEP. Proponujemy rĂłwnieĹź sprawdziÄ&#x2021; koĹ&#x201E;cĂłwki ze stopu CuAg dla spawania rÄ&#x2122;cznego. Podczas spawania zabrudzonym lub Ĺ&#x201A;uszczÄ&#x2026;cym siÄ&#x2122; drutem zanieczyszczenia zbierajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; na â&#x20AC;&#x17E;wejĹ&#x203A;ciuâ&#x20AC;? koĹ&#x201E;cĂłwki. Zalecana jest wĂłwczas czÄ&#x2122;stsza wymiana prowadnikĂłw drutu lub wprowadzenie dodatkowego czyszczenia drutu przez oczka/szczotki. Najlepszym wyborem bÄ&#x2122;dzie jednak zakup drutu dobrej jakoĹ&#x203A;ci od innego producenta.

Zanieczyszczenia sÄ&#x2026; przyczynÄ&#x2026; wypaleĹ&#x201E; w koĹ&#x201E;cĂłwce spowodowanych przez cofanie siÄ&#x2122; Ĺ&#x201A;uku. JeĹ&#x203A;li zanieczyszczenia sÄ&#x2026; suche i dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026; tylko abrazyjnie, zastosowanie koĹ&#x201E;cĂłwek utwardzonych FTC wydĹ&#x201A;uĹźy czas eksploatacji. W przypadku smarĂłw i innych zanieczyszczeĹ&#x201E; oleistych sugerujemy stosowanie koĹ&#x201E;cĂłwek standardowych DHP, poniewaĹź koĹ&#x201E;cĂłwki bardzo szybko zapychajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; i wypalajÄ&#x2026;, co powoduje koniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; czÄ&#x2122;stej ich wymiany, a uĹźytkownik zwraca zwykle uwagÄ&#x2122; na najniĹźszÄ&#x2026; cenÄ&#x2122;.

Druty rdzeniowe sÄ&#x2026; w procesie produkcyjnym ciÄ&#x2026;gnione na zimno lub na gorÄ&#x2026;co. MiÄ&#x2122;kki drut rdzeniowy moĹźna wyginaÄ&#x2021;, zaĹ&#x203A; twardy zazwyczaj pÄ&#x2122;knie przy prĂłbie przegiÄ&#x2122;cia. MiÄ&#x2122;kkie druty rdzeniowe, podawane przez podajnik z koĹ&#x201A;ami prowadzÄ&#x2026;cymi o czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci robo64

czej w ksztaĹ&#x201A;cie litery U, bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; doskonale pracowaĹ&#x201A;y z koĹ&#x201E;cĂłwkami CuAg. Rolki podajnika o powierzchni roboczej w ksztaĹ&#x201A;cie litery V, pĹ&#x201A;askie lub radeĹ&#x201A;kowane, deformujÄ&#x2026; drut stalowy oraz powodujÄ&#x2026; Ĺ&#x201A;uszczenie siÄ&#x2122; drutu powlekanego. Zastosowanie utwardzonych koĹ&#x201E;cĂłwek prÄ&#x2026;dowych FTC bÄ&#x2122;dzie najlepszym wyborem.

KoĹ&#x201E;cĂłwki standardowe Cu-DHP sÄ&#x2026; proponowane tylko klientom kupujÄ&#x2026;cym duĹźe iloĹ&#x203A;ci czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci do manualnego spawania zwykĹ&#x201A;ym drutem, gdzie najwaĹźniejszym kryterium wyboru jest cena. Przyklejanie siÄ&#x2122; drutu, brak zajarzenia czy teĹź sĹ&#x201A;aby zapĹ&#x201A;on Ĺ&#x201A;uku mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; spowodowane wieloma czynnikami, np. zabrudzonym prowadnikiem i/lub koĹ&#x201E;cĂłwkÄ&#x2026; prÄ&#x2026;dowÄ&#x2026;, zwiniÄ&#x2122;tym, przegiÄ&#x2122;tym czy skrÄ&#x2122;conym przewodem uchwytu spawalniczego lub przewodu miÄ&#x2122;dzy podajnikiem a uchwytem spawalniczym na robocie. Istotny wpĹ&#x201A;yw ma rĂłwnieĹź zbyt duĹźa lub zbyt maĹ&#x201A;a odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; koĹ&#x201E;cĂłwki od spoiny podczas spawania, stan przewodĂłw masowych i podajÄ&#x2026;cych drut, wystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;cy olej, brud oraz zgorzelina na powierzchni konstrukcji spawanej, duĹźa liczba odpryskĂłw przy ocynkowanych blachach czy sĹ&#x201A;abo dokrÄ&#x2122;cona koĹ&#x201E;cĂłwka lub dyfuzor. Stosowanie koĹ&#x201E;cĂłwek prÄ&#x2026;dowych ze stopĂłw CuAg, FTC i CEP pomoĹźe zminimalizowaÄ&#x2021; powyĹźsze problemy, ale ich nie wyeliminuje.

ZuĹźycie czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci wylotowej koĹ&#x201E;cĂłwki prÄ&#x2026;dowej wynika zarĂłwno z twardoĹ&#x203A;ci i parametrĂłw samej koĹ&#x201E;cĂłwki, jak i ze zbyt dĹ&#x201A;ugiego czasu, jaki upĹ&#x201A;ywa miÄ&#x2122;dzy jednÄ&#x2026; a drugÄ&#x2026; jej wymianÄ&#x2026;. JeĹ&#x203A;li przerwy zwiÄ&#x2026;zane ze zuĹźyciem koĹ&#x201E;cĂłwki wystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026; rzadko i po jej wymianie proces przebiega prawidĹ&#x201A;owo, moĹźna przyjÄ&#x2026;Ä&#x2021; taki stan jako punkt odniesienia dla testĂłw koĹ&#x201E;cĂłwek z naszych materiaĹ&#x201A;Ăłw. Wyniki testĂłw zwykle przekĹ&#x201A;adajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; wprost na oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ci.

Firma Plasma Point Polska specjalizuje siÄ&#x2122; w oferowaniu czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci zuĹźywajÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; do procesu ciÄ&#x2122;cia i spawania. WspĂłĹ&#x201A;-

praca z firmÄ&#x2026; umoĹźliwia zoptymalizowanie zuĹźycia czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci eksploatacyjnych i obniĹźenie kosztĂłw ich zakupu. Dodatkowym, a czÄ&#x2122;sto kluczowym aspektem jest poprawa jakoĹ&#x203A;ci wyrobĂłw, zmniejszenie przestojĂłw produkcyjnych i liczby re-workĂłw oraz stabilnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; punktu roboczego TCP przy spawaniu zrobotyzowanym.

KoĹ&#x201E;cĂłwki oferowane przez firmÄ&#x2122; wytwarzane sÄ&#x2026; w cyklu automatycznym na zadaniowych maszynach produkcyjnych. Stosowane sÄ&#x2026; wciskane rurki gruboĹ&#x203A;cienne najwyĹźszej jakoĹ&#x203A;ci, bez domieszek miedzi z recyklingu, renomowanych europejskich producentĂłw stopĂłw miedzi przeznaczonych dla procesĂłw spawania. GĹ&#x201A;Ăłwnymi klientami firmy Plasma Point Polska sÄ&#x2026; firmy z sektora Automotive wykorzystujÄ&#x2026;ce czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci w zrobotyzowanych kabinach spawalniczych, co potwierdza najwyĹźszÄ&#x2026; jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wyrobĂłw. Firma dostarcza czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci eksploatacyjne do urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; spawalniczych takich producentĂłw jak Fronius, Binzel, OTC, SKS, Dinse, Lincoln, Keempi, Esab i Bernard oraz do spawania Ĺ&#x201A;ukiem krytym wedĹ&#x201A;ug standardu Esab, Miller i Lincoln.

Plasma Point Polska nie jest w jakikolwiek sposĂłb zwiÄ&#x2026;zana z producentami wyszczegĂłlnionymi powyĹźej. Oferowane komponenty nie sÄ&#x2026; oryginalnymi czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciami, lecz zostaĹ&#x201A;y wyprodukowane przez Plasma Point na podstawie wĹ&#x201A;asnej dokumentacji konstrukcyjnej. NawiÄ&#x2026;zanie do nazw maszyn, palnikĂłw i numerĂłw referencyjnych tych firm zostaĹ&#x201A;o uĹźyte jedynie w celu uĹ&#x201A;atwienia i wygody kupujÄ&#x2026;cego.

Marcin Niemiec

PLASMA POINT POLSKA 0 v > ;2 85*477 +

0 5; 267 46 34 $ 5; 267 46 35 * ? = 0 %%%0 0

AUTOMATYKA

Centrum Szkoleniowe PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa, tel. 22 87 40 194 lub 223 e-mail: cspiap@piap.pl www.przemysl.piap.pl

Centrum Szkoleniowe PIAP

Profesjonalne szkolenia dla przemysłu i kadry inżynierskiej Podnoszenie kwalifikacji personelu w przemyśle jest istotnym elementem konkurencyjności przedsiębiorstw produkcyjnych. Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP oferuje wyspecjalizowane szkolenia dla przedsiębiorstw produkcyjnych prowadzone przez inżynierów-praktyków.

Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP od 1965 roku, na rynku polskim i zagranicznym, wdraża rozwiązania oparte na najnowszych technologiach z dziedziny robotyki, automatyki i technik pomiarowych. Obok głównej specjalizacji – robotyki przemysłowej – uznanie Instytutowi przynoszą opracowania z zakresu automatyki i systemów bezpieczeństwa.

Efekty prac badawczo-rozwojowych prowadzonych w PIAP znajdują swoich odbiorców zarówno wśród polskich, jak i zagranicznych partnerów komercyjnych i publicznych. PIAP bierze czynny udział w międzynarodowych projektach naukowych i badawczych, realizowanych w ramach programów finansowanych ze środków Unii Europejskiej.

Centrum Szkoleniowe PIAP oferuje szkolenia z zakresu: • Roboty przemysłowe – programowanie i obsługa robotów: ABB, FANUC, KUKA. • Oznakowanie CE – praktyczne podejście do oznakowania CE w przedsiębiorstwach produkcyjnych w obszarze automatyki i robotyki.

• Prototypowanie – od koncepcji, przez projekt do wykonania.

• Zarządzanie bezpieczeństwem w zakładzie produkcyjnym – wprowadzanie profesjonalnego systemu zarządzania bezpieczeństwem w przedsiębiorstwie produkcyjnym.

Najwyższej klasy kadra inżynierska i naukowa oraz najnowocześniejsza infrastruktura techniczna pozwalają wprowadzić na polski rynek pierwsze w pełni wyspecjalizowane i profesjonalne szkolenia w zakresie inżynierii. Centrum Szkoleniowe PIAP w pełnym zakresie zaspokaja stale rosnące potrzeby przemysłu w zakresie najnowszych technologii i rozwiązań technicznych. Marka i pozycja PIAP, jako lidera rynku w zakresie badań nad najnowocześniejszymi rozwiązaniami technicznymi, daje Państwu gwarancję otrzymania aktualnej i rzetelnej wiedzy.

Więcej informacji oraz pełna oferta szkoleń na stronie www.przemysl.piap.pl

PRAWO I NORMY

CO NOWEGO W NORMIE PN-EN ISO 13849-1? + ? % ? / P ? / E /? % B systemu sterowania. Stero% / % > / /B % % ? / / D % / > > 9 / / /B / % % G 9 / / % 9 % % ;77<W8;W. 0 Obszar systemu sterowania /% B/ / ? / / D % / 0 0 % M* M , ) 45683*4 ;74<*7; % 9 % ;74< 0 % % / / % / 0

Marek Trajdos

66

A

nalizujÄ&#x2026;c system sterowania, moĹźemy mĂłwiÄ&#x2021; o samej maszynie, zespole maszyn lub maszynie nieukoĹ&#x201E;czonej. Kwestie zwiÄ&#x2026;zane z bezpieczeĹ&#x201E;stwem systemu sterowania zostaĹ&#x201A;y uwzglÄ&#x2122;dnione przez twĂłrcĂłw norm miÄ&#x2122;dzynarodowych, zharmonizowanych z DyrektywÄ&#x2026; MaszynowÄ&#x2026; w dwĂłch niezaleĹźnie powstaĹ&#x201A;ych normach.

NORMY BEZPIECZEĹ&#x192;STWA SYSTEMU STEROWANIA PierwszÄ&#x2026; z nich jest norma PN-EN ISO 13849-1:2016-02 â&#x20AC;&#x17E;BezpieczeĹ&#x201E;stwo maszyn â&#x20AC;&#x201C; Elementy systemĂłw sterowania zwiÄ&#x2026;zane z bezpieczeĹ&#x201E;stwem â&#x20AC;&#x201C; CzÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; 1: OgĂłlne zasady projektowania.â&#x20AC;?

Norma ta opisuje wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci okreĹ&#x203A;lajÄ&#x2026;ce Poziom Zapewnienia BezpieczeĹ&#x201E;stwa (PL) wymagany dla realizacji funkcji bezpieczeĹ&#x201E;stwa maszyn.

Ma zastosowanie do czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci systemu sterowania zwiÄ&#x2026;zanego z bezpieczeĹ&#x201E;stwem pracujÄ&#x2026;cych w tzw. rodzajach pracy na czÄ&#x2122;ste lub ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;e przywoĹ&#x201A;anie, bez wzglÄ&#x2122;du na uĹźyty rodzaj techniki i energii (elektrycznej, hydraulicznej, pneumatycznej, mechanicznej itd.), dla wszystkich rodzajĂłw maszyn. Niniejsza norma nie okreĹ&#x203A;la funkcji bezpieczeĹ&#x201E;stwa lub PoziomĂłw Zapewnienia BezpieczeĹ&#x201E;stwa, ktĂłre majÄ&#x2026; byÄ&#x2021; zastosowane w konkretnym przypadku, czyli dla danego rodzaju maszyny lub grupy maszyn. W tej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci normy omawiane sÄ&#x2026; szczegĂłlne wymagania dotyczÄ&#x2026;ce systemu sterowania bezpieczeĹ&#x201E;stwem wykorzystujÄ&#x2026;cych programowalne systemy elektroniczne. Norma nie podaje szczegĂłlnych wymagaĹ&#x201E; do projektowania wyrobĂłw, ktĂłre sÄ&#x2026; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciami

samego systemu bezpieczeĹ&#x201E;stwa (elementy i podsystemy bezpieczeĹ&#x201E;stwa).

JednakĹźe opisane w niej zasady mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; stosowane do projektowania takich elementĂłw skĹ&#x201A;adowych systemĂłw bezpieczeĹ&#x201E;stwa.

Wymagania podane w tej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci normy, dotyczÄ&#x2026;ce programowalnych systemĂłw elektronicznych, sÄ&#x2026; zgodne z metodykÄ&#x2026; projektowania i rozwoju zwiÄ&#x2026;zanych z bezpieczeĹ&#x201E;stwem elektrycznych, elektronicznych, programowalnych elektronicznych systemĂłw sterowania maszyn podanÄ&#x2026; w normie PN-EN 62061, a obie normy sÄ&#x2026; ze sobÄ&#x2026; kompatybilne i mogÄ&#x2026; sĹ&#x201A;uĹźyÄ&#x2021; do projektowania wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cych ze sobÄ&#x2026; systemĂłw bezpieczeĹ&#x201E;stwa maszyny, z doĹ&#x203A;Ä&#x2021; duĹźÄ&#x2026; wymiennoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;.

DrugÄ&#x2026; jest norma PN-EN 62061:2008 â&#x20AC;&#x17E;BezpieczeĹ&#x201E;stwo maszyn â&#x20AC;&#x201C; BezpieczeĹ&#x201E;stwo funkcjonalne elektrycznych, elektronicznych i elektronicznych programowalnych systemĂłw sterowania zwiÄ&#x2026;zanych z bezpieczeĹ&#x201E;stwemâ&#x20AC;?.

W normie sformuĹ&#x201A;owano zalecenia dotyczÄ&#x2026;ce projektowania, kompletowania i walidacji zwiÄ&#x2026;zanych z bezpieczeĹ&#x201E;stwem elektrycznych, elektronicznych i programowalnych elektronicznych systemĂłw sterowania maszynami. Norma ta ma zastosowanie do systemĂłw sterowania, zarĂłwno pojedynczych, jak i ich kombinacji, a wiÄ&#x2122;c caĹ&#x201A;ych obszarĂłw sterowania, uĹźytych do wykonywania zwiÄ&#x2026;zanych z bezpieczeĹ&#x201E;stwem funkcji sterujÄ&#x2026;cych maszynami, wĹ&#x201A;Ä&#x2026;czajÄ&#x2026;c w to zespoĹ&#x201A;y maszyn pracujÄ&#x2026;ce wspĂłlnie w sposĂłb skoordynowany (czyli powiÄ&#x2026;zanych poprzez zagadnienie bezpieczeĹ&#x201E;stwa), ktĂłre nie sÄ&#x2026; trzymane w rÄ&#x2122;ku podczas pracy.

AUTOMATYKA

PRAWO I NORMY Wymienione wczeĹ&#x203A;niej normy majÄ&#x2026; róşnÄ&#x2026; genealogiÄ&#x2122;, poniewaĹź pierwsza z nich opracowana zostaĹ&#x201A;a przez MiÄ&#x2122;dzynarodowÄ&#x2026; OrganizacjÄ&#x2122; NormalizacyjnÄ&#x2026; (ISO), a druga przez MiÄ&#x2122;dzynarodowÄ&#x2026; KomisjÄ&#x2122; ElektrotechnicznÄ&#x2026; (IEC).

Z powodu swego â&#x20AC;&#x17E;pochodzeniaâ&#x20AC;? majÄ&#x2026; one nieco inny zakres stosowalnoĹ&#x203A;ci (opisany rĂłwnieĹź krĂłtko wczeĹ&#x203A;niej), co wraz z ich dwoistoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; (obie sÄ&#x2026; zharmonizowane z dyrektywÄ&#x2026;) moĹźe stwarzaÄ&#x2021; pewne trudnoĹ&#x203A;ci co do wyboru optymalnej z nich do konkretnego zastosowania. Od pewnego czasu mĂłwi siÄ&#x2122; o potrzebie i pracach podjÄ&#x2122;tych w celu poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia obu norm w jeden spĂłjny dokument. Jednak, zamiast oczekiwanego poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia, po blisko 10 latach norma PN-EN ISO 13849-1 zostaĹ&#x201A;a â&#x20AC;&#x17E;znowelizowanaâ&#x20AC;?; po czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci miaĹ&#x201A;o to na celu zbliĹźenie norm, a takĹźe byĹ&#x201A;o podyktowane rozwojem wiedzy na temat niezawodnoĹ&#x203A;ci ukĹ&#x201A;adĂłw sterowania bezpieczeĹ&#x201E;stwem maszyn oraz rozwojem nowoczesnych, programowalnych ukĹ&#x201A;adĂłw sterowania, dla ktĂłrych okreĹ&#x203A;lono parametry niezawodnoĹ&#x203A;ci, pokrycia diagnostycznego oraz odpornoĹ&#x203A;ci na zakĹ&#x201A;Ăłcenia.

GĹ Ă&#x201C;WNE ELEMENTY NORMY PN-EN ISO 13849-1 Norma PN-EN ISO 13849-1 wspiera projektowanie poszczegĂłlnych funkcji sterowania w systemie bezpieczeĹ&#x201E;stwa maszyny. Przedstawia teĹź samÄ&#x2026; definicjÄ&#x2122; funkcji bezpieczeĹ&#x201E;stwa, jako funkcji sterowania maszyny, po uszkodzeniu ktĂłrej poziom bezpieczeĹ&#x201E;stwa natychmiast spada. Nie jest to moĹźe definicja najbardziej bogata w treĹ&#x203A;Ä&#x2021;, ale ma ona sens praktyczny w sytuacji, gdy zdamy sobie sprawÄ&#x2122; z poziomu jej ogĂłlnoĹ&#x203A;ci, na tle niezliczonej iloĹ&#x203A;ci moĹźliwych do skonstruowania funkcji w rozmaitych maszynach. Poza samÄ&#x2026; definicjÄ&#x2026; norma wymienia 18 klas funkcji bezpieczeĹ&#x201E;stwa, takich jak np. bezpieczne zatrzymania maszyny czy zatrzymania maszyny spowodowane otwarciem osĹ&#x201A;ony.

Norma wprowadza rĂłwnieĹź fundamentalne pojÄ&#x2122;cie poziomu zapewnienia bezpieczeĹ&#x201E;stwa, jako dyskretnego poziomu uĹźywanego do okreĹ&#x203A;lenia zdolnoĹ&#x203A;ci czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci ukĹ&#x201A;adu sterowania 6/2016

zwiÄ&#x2026;zanej z bezpieczeĹ&#x201E;stwem do wypeĹ&#x201A;niania funkcji bezpieczeĹ&#x201E;stwa w okreĹ&#x203A;lonych warunkach. Chodzi o to, aby moĹźna byĹ&#x201A;o projektowaÄ&#x2021; ukĹ&#x201A;ady sterowania realizujÄ&#x2026;ce funkcje bezpieczeĹ&#x201E;stwa dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;ce z pewnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; adekwatnÄ&#x2026; do potrzeb ochrony osĂłb przed ryzykiem wynikajÄ&#x2026;cym z pracujÄ&#x2026;cej maszyny.

Poziom zapewnienia bezpieczeĹ&#x201E;stwa (znany jako Performance Level â&#x20AC;&#x201C; PL) jest wyznaczalny dla pojedynczej funkcji bezpieczeĹ&#x201E;stwa. A zatem nie moĹźna go okreĹ&#x203A;liÄ&#x2021; dla maszyny jako caĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci, chyba Ĺźe byĹ&#x201A;aby ona na tyle prosta, Ĺźe do rozwiÄ&#x2026;zania problemu bezpieczeĹ&#x201E;stwa w ramach Ĺ&#x203A;rodkĂłw technicznych wystarczyĹ&#x201A;aby tylko jedna taka funkcja. Maszyny takie oczywiĹ&#x203A;cie istniejÄ&#x2026; i najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej stosowanÄ&#x2026; funkcjÄ&#x2026; jest zatrzymanie awaryjne. JeĹźeli jednak realizujemy jÄ&#x2026; na wyĹźszych poziomach PL, to towarzyszy jej najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej (sprzÄ&#x2122;Ĺźona z niÄ&#x2026;) druga funkcja resetu rÄ&#x2122;cznego. Reset ma zwykle wymagany niĹźszy poziom PL, a zatem widzimy, Ĺźe mamy w niniejszym przykĹ&#x201A;adzie dwie funkcje, o róşnych poziomach zapewnienia bezpieczeĹ&#x201E;stwa.

KolejnÄ&#x2026; bardzo waĹźnÄ&#x2026; kwestiÄ&#x2026; jest fakt â&#x20AC;&#x17E;zasiÄ&#x2122;guâ&#x20AC;? ukĹ&#x201A;adu sterowania funkcjÄ&#x2026; bezpieczeĹ&#x201E;stwa. UkĹ&#x201A;ad (ani obliczenie jego parametrĂłw) nie obejmuje elementĂłw wykonawczych i zasilania â&#x20AC;&#x201C; tylko Ĺ&#x203A;ciĹ&#x203A;le obwody sterowania.

To nie znaczy, şe elementy wykonaw-

cze, ukĹ&#x201A;ady zasilania w energiÄ&#x2122; czy elementy przeniesienia napÄ&#x2122;du mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; zaprojektowane byle jak (w sposĂłb, ktĂłry nie gwarantuje bezpieczeĹ&#x201E;stwa), lecz wchodzi to po prostu w zakres innych norm oraz pojÄ&#x2122;Ä&#x2021;.

Kluczowe do zrozumienia zasady poziomu zapewnienia bezpieczeĹ&#x201E;stwa jest zrozumienie jego wymaganej wartoĹ&#x203A;ci (tak zwanego PLr). WartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; tÄ&#x2122; okreĹ&#x203A;lamy na podstawie (tak zaleca norma) odpowiedzi na trzy relatywnie proste pytania. Dla lepszego zrozumienia zagadnienia zilustrujmy je na schemacie zamieszczonym w normie (rysunek 1).

W wyniku przyjÄ&#x2122;cia na drodze przewidywania lub doĹ&#x203A;wiadczenia albo wiedzy pozyskanej od uĹźytkownika: â&#x20AC;&#x201C; przewidywanego stopnia uszkodzenia ciaĹ&#x201A;a (S) â&#x20AC;&#x201C; w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od skutkĂłw przyjmujemy ciÄ&#x2122;Ĺźkie lub lekkie uszkodzenie, â&#x20AC;&#x201C; ekspozycji na dane zagroĹźenie (F) â&#x20AC;&#x201C; przez ekspozycjÄ&#x2122; rozumie siÄ&#x2122; czÄ&#x2122;stoĹ&#x203A;Ä&#x2021; lub czas naraĹźenia, â&#x20AC;&#x201C; moĹźliwoĹ&#x203A;ci unikniÄ&#x2122;cia szkody (P) â&#x20AC;&#x201C; przyjmujemy â&#x20AC;&#x17E;moĹźliweâ&#x20AC;? albo â&#x20AC;&#x17E;niemoĹźliweâ&#x20AC;? lub â&#x20AC;&#x17E;moĹźliwe z trudnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;.

Norma, niestety, nie podawaĹ&#x201A;a wykĹ&#x201A;adni, co naleĹźy rozumieÄ&#x2021; dokĹ&#x201A;adnie pod tymi pojÄ&#x2122;ciami, wiÄ&#x2122;c zwykle za czÄ&#x2122;ste uwaĹźano zdarzenie o czÄ&#x2122;stoĹ&#x203A;ci wiÄ&#x2122;kszej niĹź raz na 8 godzin (typowÄ&#x2026; zmianÄ&#x2122; roboczÄ&#x2026;) itd. W nowej normie problem ten zostaĹ&#x201A; doprecyzowany,

F1 P1

a

F2

P2 P1

b

F1

P2 P1

c

F2

P2 P1

d

S1

wymaganego poziomu

S2

Wymagany poziom zapewnienia

PLr

P2

e

Rys. 1. /% 9B / 9BP % >P % - - / / % ? / / D % Nr % 9B ? / / D %

67

PRAWO I NORMY

co zostanie wspomniane w dalszej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci pracy.

Za pomocÄ&#x2026; schematu z rysunku 1 ustala siÄ&#x2122; jeden z piÄ&#x2122;ciu moĹźliwych poziomĂłw PL (od a dla maĹ&#x201A;ego ryzyka, do e dla duĹźego ryzyka). UkĹ&#x201A;ad sterowania, ktĂłry ma speĹ&#x201A;niaÄ&#x2021; powyĹźsze wymaganie musi byÄ&#x2021; zrealizowany w sposĂłb zapewniajÄ&#x2026;cy osiÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;cie PL nie niĹźszego niĹź PLr. Poziom PL projektowanego ukĹ&#x201A;adu realizujÄ&#x2026;cego funkcjÄ&#x2122; bezpieczeĹ&#x201E;stwa opiera siÄ&#x2122; na piÄ&#x2122;ciu elementach (rysunek 2) opisanych poniĹźej.

1. KATEGORIA BEZPIECZEĹ&#x192;STWA (STRUKTURA UKĹ ADU) Norma PN-EN ISO 13849-1, podobnie jak zastÄ&#x2026;piona przez niÄ&#x2026; PN-EN 954-1, definiuje piÄ&#x2122;Ä&#x2021; kategorii bezpieczeĹ&#x201E;stwa (B, 1, 2, 3 i 4), ktĂłre stanowiÄ&#x2026; ogĂłlnÄ&#x2026; wykĹ&#x201A;adniÄ&#x2122; podstawowych wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci ukĹ&#x201A;adu realizujÄ&#x2026;cego funkcjÄ&#x2122; bezpieczeĹ&#x201E;stwa. Generalnie kategoria zwiÄ&#x2026;zana jest z architekturÄ&#x2026; systemu i wnosi takie pojÄ&#x2122;cia jak: element inicjujÄ&#x2026;cy, ukĹ&#x201A;ad logiczny, element wykonawczy, redundancja i monitorowanie.

2. SPODZIEWANY Ĺ&#x161;REDNI CZAS DO AWARII NIEBEZPIECZNEJ (MTTFD) Parametr ten jest wyraĹźony w latach, a znamionuje niezawodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; uĹźytych komponentĂłw i jego wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; moĹźe byÄ&#x2021; podana przez producenta komponentu, obliczona przez projektanta lub pobrana z tabeli zawartej w normie PN-EN ISO 13849-1 (wedĹ&#x201A;ug ogĂłlnie przy-

Rys. 2. EP G % / / % ? / / D % N %

9B ? / / D %

jÄ&#x2122;tych standardĂłw dla wybranych rodzajĂłw komponentĂłw). NiezawodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; elementĂłw stykowych, takich jak styczniki, przekaĹşniki czy wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czniki kraĹ&#x201E;cowe okreĹ&#x203A;la siÄ&#x2122; za pomocÄ&#x2026; poĹ&#x203A;redniego parametru zwanego B10d, mĂłwiÄ&#x2026;cego o przewidywanej liczbie cykli pracy do momentu, gdy uszkodzeniu ulegnie 10% wszystkich elementĂłw. W takim przypadku naleĹźy, w oparciu o dane uĹźytkownika lub przewidywany sposĂłb uĹźycia, ustaliÄ&#x2021; liczbÄ&#x2122; cykli pracy danego elementu w ciÄ&#x2026;gu roku. ZaleĹźnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; pomiÄ&#x2122;dzy MTTFd, a B10d podaje nastÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;ca formuĹ&#x201A;a: MTTFd = B10d /0,1 nop , gdzie: nop to zaĹ&#x201A;oĹźona liczba cykli na rok, a indeks â&#x20AC;&#x17E;dâ&#x20AC;? oznacza, ze chodzi o odsetek awarii niebezpiecznych, czyli rzutujÄ&#x2026;cych na dziaĹ&#x201A;anie funkcji bezpieczeĹ&#x201E;stwa.

Na rysunku 3 przedstawiono w sposĂłb ogĂłlny architekturÄ&#x2122; ukĹ&#x201A;adu dwukanaĹ&#x201A;owego realizujÄ&#x2026;cego funkcjÄ&#x2122; bezpieczeĹ&#x201E;stwa (SRP/CS), skĹ&#x201A;adajÄ&#x2026;cÄ&#x2026;

Rys. 3. Â&#x152; % % % %/ % AB

? / (++@d % / A

68

siÄ&#x2122; z: elementĂłw (EL), blokĂłw (BL) i kanaĹ&#x201A;Ăłw (CH).

Ostatnie z pokazanych rĂłwnaĹ&#x201E; nosi nazwÄ&#x2122; symetryzacyjnego i sĹ&#x201A;uĹźy do obliczania wypadkowego MTTFd dla struktury rĂłwnolegĹ&#x201A;ej.

Po wykonaniu obliczeĹ&#x201E; szczegĂłĹ&#x201A;owych kwalifikuje siÄ&#x2122; koĹ&#x201E;cowÄ&#x2026; wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; MTTFd do jednego z przedziaĹ&#x201A;Ăłw (krĂłtkiego: od 3 do 10 lat; Ĺ&#x203A;redniego: od 10 do 30 lat lub dĹ&#x201A;ugiego: od 30 do 100 lat).

Jak widaÄ&#x2021;, powyĹźej przedziaĹ&#x201A;y wartoĹ&#x203A;ci MTTFd sÄ&#x2026; ograniczone z jednej strony do 3 lat, a z drugiej do 100 lat.

Wynika to z faktu, Ĺźe nie zaleca siÄ&#x2122; wykorzystywania ukĹ&#x201A;adĂłw o niĹźszej niezawodnoĹ&#x203A;ci niĹź 3 lata (w ciÄ&#x2026;gu pierwszego roku eksploatacji moĹźna by siÄ&#x2122; spodziewaÄ&#x2021; uszkodzenia okoĹ&#x201A;o 30% ukĹ&#x201A;adĂłw) oraz zakĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122;, Ĺźe wynikowy czas do awarii nie bÄ&#x2122;dzie dĹ&#x201A;uĹźszy niĹź 100 lat. Na uwagÄ&#x2122; zasĹ&#x201A;uguje fakt, Ĺźe choÄ&#x2021; wspĂłĹ&#x201A;czynnik ten jest wyraĹźony w latach, to jest jedynie pewnym parametrem statystycznym i nie naleĹźy go interpretowaÄ&#x2021; jako przewidywanego czasu eksploatacji elementĂłw!

3. Ĺ&#x161;REDNIE POKRYCIE DIAGNOSTYCZNE (DCAVG) Niniejszy parametr okreĹ&#x203A;la iloraz liczby wykrytych awarii niebezpiecznych do ogĂłlnej liczby awarii niebezpiecznych w ukĹ&#x201A;adzie. Jest on wyraĹźony w procentach i rĂłwnieĹź podzielony na przedziaĹ&#x201A;y (brak pokrycia diagnostycznego DC < 60%; niskie 60% â&#x2030;¤ DC < 90%; Ĺ&#x203A;rednie 90% â&#x2030;¤ DC < 99% i wysokie 99% â&#x2030;¤ DC).

Na rysunku 6 pokazano zestawienie

Rys. 4. Â&#x152; % % % %/ % AB

? / " '- % / A

AUTOMATYKA

PRAWO I NORMY

wzorĂłw obliczeniowych dla ogĂłlnego schematu struktury dwukanaĹ&#x201A;owej (oznaczenia jak na rysunku 4).

4. WSPĂ&#x201C;Ĺ CZYNNIK AWARII SPOWODOWANYCH WSPĂ&#x201C;LNÄ&#x201E; PRZYCZYNÄ&#x201E; (CCF) Parametr ten jest bezwymiarowy. Pewne dziaĹ&#x201A;ania, takie jak np. zachowanie zasad kompatybilnoĹ&#x203A;ci elektromagnetycznej podane w tabeli sÄ&#x2026; premiowane okreĹ&#x203A;lonÄ&#x2026; liczbÄ&#x2026; punktĂłw (np. EMC odpowiada 25 punktom). Projektant systemu powinien osiÄ&#x2026;gnÄ&#x2026;Ä&#x2021; liczbÄ&#x2122; co najmniej 65 punktĂłw na moĹźliwe 100. WĂłwczas uznaje siÄ&#x2122;, Ĺźe ten warunek jest speĹ&#x201A;niony. W niskich kategoriach bezpieczeĹ&#x201E;stwa (B i 1) nie zawierajÄ&#x2026;cych redundancji parametr ten nie ma zastosowania, poniewaĹź brak zwielokrotnienia elementĂłw uniemoĹźliwia wystÄ&#x2026;pienie awarii spowodowanych wspĂłlnÄ&#x2026; przyczynÄ&#x2026; (rysunek 5). ZasadÄ&#x2026; jest, iş dla danego zagadnienia przyjmujemy peĹ&#x201A;nÄ&#x2026; przypisanÄ&#x2026; mu wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; punktowÄ&#x2026; lub zero.

5. WERYFIKACJA Istnienie tego elementu jest naturalne, poniewaĹź trudno sobie wyobraziÄ&#x2021; realizacjÄ&#x2122; prawidĹ&#x201A;owego projektu bez koĹ&#x201E;cowej weryfikacji. ZnaczÄ&#x2026;cym faktem w tym obszarze jest ustalenie dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;ci Ĺ&#x201A;aĹ&#x201E;cucha elementĂłw/podsystemĂłw w projektowanym ukĹ&#x201A;adzie.

W przypadku, gdy liczba kolejnych elementĂłw w Ĺ&#x201A;aĹ&#x201E;cuchu przekracza 2 lub 3 (w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od wartoĹ&#x203A;ci PL) naleĹźy zredukowaÄ&#x2021; PL o jednÄ&#x2026; pozycjÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x201C; czyli na przykĹ&#x201A;ad z â&#x20AC;&#x17E;eâ&#x20AC;? do â&#x20AC;&#x17E;dâ&#x20AC;?. Zasada tej czynnoĹ&#x203A;ci jest podana w tabeli zamieszczonej w normie PN-EN ISO 13849-1.

PoniewaĹź norma powyĹźsza jest zalecana do stosowania dla ukĹ&#x201A;adĂłw o niskim stopniu zĹ&#x201A;oĹźonoĹ&#x203A;ci, na strukturÄ&#x2122; ukĹ&#x201A;adu sterowania naĹ&#x201A;oĹźono jedynie warunek dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;ci Ĺ&#x201A;aĹ&#x201E;cucha i to o niewielkiej wartoĹ&#x203A;ci.

Na rysunku 5 pokazano zasadÄ&#x2122; okreĹ&#x203A;lania wartoĹ&#x203A;ci PL dla obliczonych i stabelaryzowanych parametrĂłw. Uzyskana drogÄ&#x2026; projektowania wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; PL musi byÄ&#x2021; nie mniejsza niĹź wymagana PLr. 6/2016

CO NOWEGO? W 2016 r. wprowadzono kilka zmian do normy PN-EN ISO 13849-1 (norma europejska byĹ&#x201A;a ustanowiona w 2015 r.).

Indeks akronimu sĹ&#x201A;owa niebezpieczny (ang. dangerous) oznaczany maĹ&#x201A;Ä&#x2026; literÄ&#x2026; zmieniono na duĹźy.

bezpieczeĹ&#x201E;stwa (gdzie ten parametr jest zwykle dostÄ&#x2122;pny dla projektanta).

Stanowi to niewÄ&#x2026;tpliwie krok w kierunku ujednolicenia z normÄ&#x2026; PN-EN 62061.

Dla ukĹ&#x201A;adĂłw realizowanych w kategorii 4 limit zwiÄ&#x2122;kszono do 2500 lat!

DziÄ&#x2122;ki temu moĹźna Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; liczbÄ&#x2122; podsystemĂłw bez utraty kategorii.

PL a b c d e Kat. B DCavg brak

Kat. 1 DCavg brak

Kat. 2 DCavg

Kat. 2 DCavg

Kat. 3 DCavg

Kat. 3 DCavg

Kat. 4 DCavg

=

=

=

Rys. 5. > % > N 9 % - % - (++@d " '-

Doprecyzowano rĂłwnieĹź pojÄ&#x2122;cia ciÄ&#x2122;ĹźkoĹ&#x203A;ci szkody, moĹźliwoĹ&#x203A;ci unikniÄ&#x2122;cia szkody, a przede wszystkim czÄ&#x2122;stoĹ&#x203A;ci lub czasu ekspozycji. I tak np. drogÄ&#x2122; F2 na schemacie na rysunku 1 zaleca siÄ&#x2122; wybraÄ&#x2021;, gdy naraĹźenie wystÄ&#x2122;puje czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej niĹź co 15 minut, lub ekspozycja wynosi wiÄ&#x2122;cej niĹź 5% czasu pracy operatora.

Udoskonalono opis kategorii bezpieczeĹ&#x201E;stwa.

W opisie 2 kategorii bezpieczeĹ&#x201E;stwa â&#x20AC;&#x17E;sztywnyâ&#x20AC;?, a zatem niejednokrotnie trudny do speĹ&#x201A;nienia warunek co najmniej 100 testĂłw na jeden cykl pracy ukĹ&#x201A;adu bezpieczeĹ&#x201E;stwa, przyjÄ&#x2122;to czÄ&#x2122;stoĹ&#x203A;Ä&#x2021; adekwatnÄ&#x2026; do potrzeb, lecz uwzglÄ&#x2122;dniajÄ&#x2026;cÄ&#x2026; wnioski z twierdzenia o prĂłbkowaniu (Shannona). Na tego rodzaju elastycznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; moĹźna byĹ&#x201A;o sobie poniekÄ&#x2026;d pozwoliÄ&#x2021;, ze wzglÄ&#x2122;du na ekspansjÄ&#x2122; programowalnych ukĹ&#x201A;adĂłw

Jest pewien problem praktyczny, gdyĹź wraz z rosnÄ&#x2026;cÄ&#x2026; zĹ&#x201A;oĹźonoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; maszyn wynikajÄ&#x2026;cÄ&#x2026; z postÄ&#x2122;pu technicznego narasta tendencja do przedĹ&#x201A;uĹźania Ĺ&#x201A;aĹ&#x201E;cuchĂłw blokowych reprezentujÄ&#x2026;cych ukĹ&#x201A;ady realizujÄ&#x2026;ce funkcje bezpieczeĹ&#x201E;stwa. PowodowaĹ&#x201A;o to w tradycyjnym, â&#x20AC;&#x17E;stuletnimâ&#x20AC;? podejĹ&#x203A;ciu problemy z projektowaniem systemĂłw sterowania bezpieczeĹ&#x201E;stwem zgodnie z wymaganiami najwyĹźszego poziomu PL, a poniewaĹź producenci aparatury bezpieczeĹ&#x201E;stwa przeĹ&#x203A;cigajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; w budowie ukĹ&#x201A;adĂłw coraz bardziej niezawodnych, warto byĹ&#x201A;o dostosowaÄ&#x2021; system do rzeczywistoĹ&#x203A;ci.

Poprawiono i rozbudowano czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; opisujÄ&#x2026;cÄ&#x2026; przykĹ&#x201A;ady ukĹ&#x201A;adĂłw realizujÄ&#x2026;cych funkcje bezpieczeĹ&#x201E;stwa, a w szczegĂłlnoĹ&#x203A;ci opisanÄ&#x2026; wczeĹ&#x203A;niej interpretacjÄ&#x2122; zasiÄ&#x2122;gu ukĹ&#x201A;adu sterowania bezpieczeĹ&#x201E;stwem.

69

PRAWO I NORMY

PFHD (1/h) PL a

2,0 10-5

PL b

5,0 10-6

PL c

1,7 10-6

PL d

2,9 10-7

PL e

4,7 10-8

Kategoria Kategoria Kategoria Kategoria Kategoria B 1 2 3 4

Zalecana kategoria Opcjonalna kategoria Kategoria niezalecana Rys. 6. / % 9% E / % >P @& % 9B / - > - - / - A % ? % % Â&#x17D; 9- / / Â?

W Ĺ&#x203A;lad za tym rozszerzeniem dostosowano zakres tablicy K.1., ktĂłra jest cyfrowÄ&#x2026; reprezentacjÄ&#x2026; rysunku 5. DziÄ&#x2122;ki tej tablicy moĹźna dokĹ&#x201A;adnie ustaliÄ&#x2021;

DokĹ&#x201A;adniej okreĹ&#x203A;lono odsetek uszkodzeĹ&#x201E; niebezpiecznych dla jednego z najbardziej popularnych aparatĂłw, jakim jest stycznik (na 74 lat).

â&#x20AC;&#x201A;OD PEWNEGO CZASU MĂ&#x201C;WI SIÄ&#x2DC; O POTRZEBIE I PRACACH PODJÄ&#x2DC;TYCH W CELU POĹ Ä&#x201E;CZENIA OBU NORM W JEDEN, SPĂ&#x201C;JNY DOKUMENT. zaleĹźnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; pomiÄ&#x2122;dzy parametrami bÄ&#x2122;dÄ&#x2026;cymi filarami poziomu zapewnienia bezpieczeĹ&#x201E;stwa (PL), a gĹ&#x201A;ĂłwnÄ&#x2026; wielkoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; opisujÄ&#x2026;cÄ&#x2026; pewnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; dziaĹ&#x201A;ania ukĹ&#x201A;adu bezpieczeĹ&#x201E;stwa, czyli prawdopodobieĹ&#x201E;stwem niebezpiecznego uszkodzenia na godzinÄ&#x2122; (PFHD).

Parametr ten jest rĂłwnieĹź elementem wiÄ&#x2026;ĹźÄ&#x2026;cym poziomy PL, wystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;ce w normie PN-EN 13849-1, z poziomami nienaruszalnoĹ&#x203A;ci bezpieczeĹ&#x201E;stwa SIL, ktĂłrymi posĹ&#x201A;ugujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; normy PN-EN 60508 i PN-EN 62061 (bÄ&#x2122;dÄ&#x2026;ca swoistym â&#x20AC;&#x17E;wyciÄ&#x2026;giemâ&#x20AC;? z pierwszej z norm, ktĂłra zostaĹ&#x201A;a zharmonizowana z DyrektywÄ&#x2026; MaszynowÄ&#x2026;).

Tablica K.1. zawiera wartoĹ&#x203A;ci PFHD aş do 9,06 Č&#x160; 10-10, co dla kategorii 4 odpowiada wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie wartoĹ&#x203A;ci MTTFD = 2500 lat.

70

W tabeli C.1. opisujÄ&#x2026;cej proponowane wartoĹ&#x203A;ci w odniesieniu do tzw. â&#x20AC;&#x17E;dobrej praktyki inĹźynierskiejâ&#x20AC;? zmodyfikowano nastÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;ce parametry: â&#x20AC;&#x201C; elementy hydrauliczne â&#x20AC;&#x201C; zaleca siÄ&#x2122; przyjmowaÄ&#x2021; MTTFD = 300 lat, jeĹźeli szacowana liczba cykli na rok wynosi mniej niĹź 1 000 000, przy czym jeĹźeli szacowana liczba jest mniejsza, moĹźna proporcjonalnie wydĹ&#x201A;uĹźaÄ&#x2021; ten czas, â&#x20AC;&#x201C; typowy parametr b10d dla stycznika zostaĹ&#x201A; zredukowany do wartoĹ&#x203A;ci 1 300 000 cykli/rok (z 2 000 000), â&#x20AC;&#x201C; sterownicze przyciski bezpieczeĹ&#x201E;stwa mogÄ&#x2026; zostaÄ&#x2021; przyjÄ&#x2122;te jako podsystemy kategorii 1 lub 3/4, w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od posiadanej liczby stykĂłw czynnych. Dla stykĂłw tych przyjmujemy b10d = 100 000.

Rozbudowano rĂłwnieĹź czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; odnoszÄ&#x2026;cÄ&#x2026; siÄ&#x2122; do poziomu zapewnienia bezpieczeĹ&#x201E;stwa oprogramowania, co takĹźe stanowi o â&#x20AC;&#x17E;zbliĹźeniu siÄ&#x2122;â&#x20AC;? norm.

W tablicy przedstawionej na rysunku 6 norma wskazuje zaleĹźnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; pomiÄ&#x2122;dzy poziomem PL i kategoriami bezpieczeĹ&#x201E;stwa, a wartoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; PFHD metodÄ&#x2026; najgorszego przypadku.

PODSUMOWANIE Na koniec moĹźna na pewno wyraziÄ&#x2021; Ĺźal, iş normy dotyczÄ&#x2026;ce sterowania bezpiecznej maszyny nadal nie zostaĹ&#x201A;y poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czone w jednÄ&#x2026;, spĂłjnÄ&#x2026; caĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021;.

OmĂłwione zmiany stanowiÄ&#x2026; jednak na pewno krok we wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwym kierunku, Ĺ&#x203A;wiadczÄ&#x2026;cy o coraz lepszym rozumieniu praw rzÄ&#x2026;dzÄ&#x2026;cych systemami sterowania bezpieczeĹ&#x201E;stwem. Warto teĹź zwrĂłciÄ&#x2021; uwagÄ&#x2122; na fakt, Ĺźe w posiadanej przez nas normie opisujÄ&#x2026;cej szczegĂłĹ&#x201A;owo dany rodzaj maszyny, sÄ&#x2026; z caĹ&#x201A;Ä&#x2026; pewnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; zawarte wskazania prawidĹ&#x201A;owego przyjÄ&#x2122;cia wymaganego poziomu zapewnienia bezpieczeĹ&#x201E;stwa (PLr).

Marek Trajdos " !+ #!+M ! 0 / 0 0 0 0 #( + 0v0 D v |: ? - 58} +

AUTOMATYKA

APLIKACJE

ZROBOTYZOWANE STANOWISKA SPAJANIA I CIÄ&#x2DC;CIA PRZEKRĂ&#x201C;J WDROĹťEĹ&#x192; PIAP Procesy spajania â&#x20AC;&#x201C; spawanie, /- / % % A /% B/ / E X B 9 / 9 /E> 9 / % ? / %

% - / 0 . -

,@! 57~ ? % % / > 9 / % 0 / % , # % ,# - >% / % % A - /% B/ D % /- / % / ?

0

P

rzemysĹ&#x201A;owy Instytut Automatyki i PomiarĂłw PIAP rozpoczÄ&#x2026;Ĺ&#x201A; prace nad robotyzacjÄ&#x2026; procesĂłw produkcyjnych pod koniec lat 70., kupujÄ&#x2026;c licencjÄ&#x2122; na roboty IRb-6 i IRb-60 od szwedzkiej firmy ASEA, ktĂłra w 1975 r. wprowadziĹ&#x201A;a na rynek jeden z pierwszych robotĂłw o napÄ&#x2122;dzie elektrycznym. Licencja ta byĹ&#x201A;a w PIAP rozwijana, powstawaĹ&#x201A;y nowe wersje robotĂłw, a takĹźe pierwsze w Polsce zrobotyzowane stanowiska. ByĹ&#x201A;y to stanowiska przenoszenia materiaĹ&#x201A;Ăłw i obsĹ&#x201A;ugi maszyn, ale doĹ&#x203A;Ä&#x2021; szybko zbudowano rĂłwnieĹź stanowiska spawania i zgrzewania.

SPAWANIE Marek Petz

% % / ; ? ,!?*< Â&#x17D; 0 ,# Â?

72

DuĹźe zaangaĹźowanie robotĂłw w procesy spawania wynika przede wszystkim z dwĂłch powodĂłw: â&#x2C6;&#x2019; moĹźliwoĹ&#x203A;ci uzyskania lepszej i powtarzalnej jakoĹ&#x203A;ci procesu, â&#x2C6;&#x2019; poprawy warunkĂłw pracy (powstajÄ&#x2026;ce przy spawaniu czy ciÄ&#x2122;ciu gazy sÄ&#x2026; szkodliwe dla czĹ&#x201A;owieka).

Dodatkowo dochodzÄ&#x2026; jeszcze czynniki takie jak oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; materiaĹ&#x201A;Ăłw produkcyjnych, wyĹźsza wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; czy poprawa wizerunku firmy na rynku.

DoĹ&#x203A;Ä&#x2021; szybko po kupnie licencji na roboty przemysĹ&#x201A;owe IRb PIAP podjÄ&#x2026;Ĺ&#x201A; dziaĹ&#x201A;ania majÄ&#x2026;ce na celu budowÄ&#x2122; zrobotyzowanego stanowiska spawania. PoczÄ&#x2026;wszy od 1986 r. powstaĹ&#x201A;y stanowiska spawania bardzo róşne pod wzglÄ&#x2122;dem stopnia skomplikowania â&#x20AC;&#x201C; zarĂłwno bardzo proste (robot, rÄ&#x2122;czna spawarka, jeden przyrzÄ&#x2026;d), jak i bardzo zĹ&#x201A;oĹźone (dwa roboty ze sprzÄ&#x2122;P R O M O C J A

Ĺźonym z nimi pozycjonerem, spawarki poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czone sieciÄ&#x2026; Ethernet, przyrzÄ&#x2026;dy umoĹźliwiajÄ&#x2026;ce kompensacjÄ&#x2122; naprÄ&#x2122;ĹźeĹ&#x201E; spawalniczych). NiektĂłre z tych stanowisk zostanÄ&#x2026; omĂłwione w dalszej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci artykuĹ&#x201A;u.

PIERWSZA ROBOTYZACJA SPAWANIA Pierwszym stanowiskiem spawania w Polsce, zbudowanym przez PIAP w 1985 r., byĹ&#x201A;o stanowisko spawania pĹ&#x201A;yty wahacza do samochodu Fiat 126p w FSM Tychy. ZespĂłĹ&#x201A; wahacza zostaĹ&#x201A; wybrany ze wzglÄ&#x2122;du na to, Ĺźe wszystkie spoiny byĹ&#x201A;y uĹ&#x201A;oĹźone wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwie na pĹ&#x201A;aszczyĹşnie. ByĹ&#x201A; to warunek zastosowania istniejÄ&#x2026;cych wĂłwczas robotĂłw tylko piÄ&#x2122;cioosiowych, z ograniczonymi moĹźliwoĹ&#x203A;ciami zĹ&#x201A;oĹźonych ruchĂłw. Stanowisko byĹ&#x201A;o oparte na obrotowym, trĂłjpozycyjnym obrotniku, na ktĂłrym znajdowaĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; trzy podwĂłjne przyrzÄ&#x2026;dy mocujÄ&#x2026;ce. Spawanie byĹ&#x201A;o wykonywane przez dwa piÄ&#x2122;cioosiowe roboty IRb-6 (zbudowane w PIAP na licencji), wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;ce ze spawarkami OZAS (Opolskie ZakĹ&#x201A;ady Aparatury Spawalniczej), dostosowanymi do wspĂłĹ&#x201A;pracy z robotami. Na dwĂłch pozycjach obrotnika pracowaĹ&#x201A;y roboty, na trzeciej pozycji operator zdejmowaĹ&#x201A; zespawane wahacze i zakĹ&#x201A;adaĹ&#x201A; elementy nowych. W normalnym trybie pracy jeden robot spawaĹ&#x201A; lewy wahacz, drugi robot prawy wahacz. W sytuacji awaryjnej (awaria robota, spawarki) kaĹźdy z robotĂłw mĂłgĹ&#x201A; spawaÄ&#x2021; lewy i prawy wahacz, oczywiĹ&#x203A;cie z mniejAUTOMATYKA

@ 0 / % , # % ,#

APLIKACJE szÄ&#x2026; wydajnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;. KaĹźda spawarka byĹ&#x201A;a poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czona z robotem przez specjalnie zaprojektowany programator, umoĹźliwiajÄ&#x2026;cy dobĂłr piÄ&#x2122;ciu zestawĂłw parametrĂłw spawania. Robot, wyposaĹźony tylko w wyjĹ&#x203A;cia i wejĹ&#x203A;cia cyfrowe, wybieraĹ&#x201A; odpowiedni zestaw parametrĂłw i wĹ&#x201A;Ä&#x2026;czaĹ&#x201A; spawarkÄ&#x2122;. Taka moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wyboru caĹ&#x201A;kowicie wystarczaĹ&#x201A;a dla potrzeb tego stanowiska.

Obrotnik i programator spawania zostaĹ&#x201A;y zaprojektowane i wykonane przez toruĹ&#x201E;skÄ&#x2026; firmÄ&#x2122; Apator.

Prostymi (wedĹ&#x201A;ug obecnej oceny) stanowiskami pochodzÄ&#x2026;cymi z lat 80. byĹ&#x201A;y rĂłwnieĹź: â&#x2C6;&#x2019; Stanowisko z robotem IRb-6 (produkcji PIAP) zbudowane dla Pafawagu WrocĹ&#x201A;aw. ByĹ&#x201A;o to stanowisko spawania obudowy Ĺ&#x201A;oĹźyska z elementami podwozia wagonu kolejowego. PoniewaĹź spoina byĹ&#x201A;a okrÄ&#x2026;gĹ&#x201A;a, a robot nie miaĹ&#x201A; moĹźliwoĹ&#x203A;ci zaprogramowania trajektorii koĹ&#x201A;owej, programowano ksztaĹ&#x201A;t okrÄ&#x2122;gu wieloma odcinkami liniowymi.

Spawane elementy byĹ&#x201A;y doĹ&#x203A;Ä&#x2021; grube (Ĺ&#x203A;cianka okoĹ&#x201A;o 10 mm) i taki sposĂłb programowania speĹ&#x201A;niaĹ&#x201A; oczekiwania jakoĹ&#x203A;ci i wytrzymaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci spoin. â&#x2C6;&#x2019; Stanowisko z robotem IRb-6 (produkcji PIAP) spawania zespoĹ&#x201A;Ăłw koparki dla Nowej DÄ&#x2122;by. Spawany detal byĹ&#x201A; umieszczony w przyrzÄ&#x2026;dzie na obrotniku o ukoĹ&#x203A;nej osi obrotu, robot wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cy z prostÄ&#x2026; spawarkÄ&#x2026; doprowadzaĹ&#x201A; palnik do odpowiedniej pozycji nad detal i inicjowaĹ&#x201A; obrĂłt detalu. PrÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; obrotu byĹ&#x201A;a wstÄ&#x2122;pnie dobierana rÄ&#x2122;cznie potencjometrem. Po wykonaniu peĹ&#x201A;nego obrotu robot otrzymywaĹ&#x201A; sygnaĹ&#x201A; z czujnika, wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czaĹ&#x201A; spawarkÄ&#x2122; i obrotnik siÄ&#x2122; zatrzymywaĹ&#x201A;.

Proste stanowiska spawalnicze byĹ&#x201A;y budowane przez PIAP takĹźe w latach późniejszych. Zbudowane w 2000 r. stanowisko skĹ&#x201A;adaĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; z uĹźywanego robota IRB 2000 (juĹź szeĹ&#x203A;cioosiowego) firmy ABB, kupionego przez uĹźytkownika, ktĂłry zwrĂłciĹ&#x201A; siÄ&#x2122; do PIAP z proĹ&#x203A;bÄ&#x2026; o uruchomienie. TrochÄ&#x2122; czasu zabraĹ&#x201A;o samo uruchomienie i skonfigurowanie robota, potem zostaĹ&#x201A;a podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czona do robota zwykĹ&#x201A;a rÄ&#x2122;czna spawarka.

RÄ&#x2122;czny przycisk na palniku (uĹźywany 6/2016

przez spawacza) zostaĹ&#x201A; zastÄ&#x2026;piony przekaĹşnikiem uruchamianym przez robota. OczywiĹ&#x203A;cie robot mĂłgĹ&#x201A; pracowaÄ&#x2021; tylko z jednym zestawem parametrĂłw, wczeĹ&#x203A;niej ustawionym w spawarce. Do mocowania detalu (zbiornik gazowy do samochodu) sĹ&#x201A;uĹźyĹ&#x201A; wykonany przez uĹźytkownika prosty, ale skuteczny przyrzÄ&#x2026;d umoĹźliwiajÄ&#x2026;cy spawanie kilku typĂłw zbiornikĂłw. PoniewaĹź zbiorniki musiaĹ&#x201A;y byÄ&#x2021; spawane wedĹ&#x201A;ug wymagaĹ&#x201E; UrzÄ&#x2122;du Dozoru Technicznego (nie rÄ&#x2122;cznie), proste zrobotyzowane stanowisko byĹ&#x201A;o rozwiÄ&#x2026;zaniem problemu. Stanowisko to zresztÄ&#x2026; poczÄ&#x2026;tkowo zostaĹ&#x201A;o zbudowane w garaĹźu i dopiero po kilku miesiÄ&#x2026;cach przeniesiono je do nowo zbudowanej hali.

WspĂłlnÄ&#x2026; cechÄ&#x2026; tych stanowisk byĹ&#x201A; caĹ&#x201A;kowity brak jakichkolwiek ogrodzeĹ&#x201E;. Ă&#x201C;wczesne przepisy bezpieczeĹ&#x201E;stwa nie regulowaĹ&#x201A;y tych kwestii ze wzglÄ&#x2122;du na to, Ĺźe stosowanie robotĂłw byĹ&#x201A;o nowoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;. Dlatego teĹź budujÄ&#x2026;c te stanowiska, staraliĹ&#x203A;my siÄ&#x2122; ograniczaÄ&#x2021; zbyt Ĺ&#x201A;atwy dostÄ&#x2122;p do nich i duĹźy nacisk kĹ&#x201A;adliĹ&#x203A;my na kwestiÄ&#x2122; bezpieczeĹ&#x201E;stwa przy szkoleniu obsĹ&#x201A;ugi. Na szczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;cie przy şadnym z nich nie zdarzyĹ&#x201A; siÄ&#x2122; wypadek groĹşny dla zdrowia lub Ĺźycia czĹ&#x201A;owieka.

STANOWISKA STANDARDOWE Stanowiska budowane w nastÄ&#x2122;pnych latach byĹ&#x201A;y standardowymi stanowiskami spawania, wyposaĹźanymi juĹź w systemy bezpieczeĹ&#x201E;stwa.

Spawanie zespoĹ&#x201A;Ăłw maszyn rolniczych i drogowych KaĹźde z dwĂłch stanowisk zostaĹ&#x201A;o wyposaĹźone w robot KR16L6 firmy KUKA, pozycjoner KUKA wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cy z robotem jako tzw. siĂłdma oĹ&#x203A; sterowana z ukĹ&#x201A;adu sterowania robota, spawarkÄ&#x2122; firmy Kemppi oraz, oczywiĹ&#x203A;cie, przyrzÄ&#x2026;dy mocujÄ&#x2026;ce. Na jednym ze stanowisk pracuje dwuosiowy pozycjoner DKP 400, na drugim jednoosiowy pozycjoner o poziomej osi obrotu KPF1.

Spawanie stelaĹźu Ĺ&#x201A;óşka do masaĹźu Robot KR6 wspĂłĹ&#x201A;pracuje z trĂłjosiowym pozycjonerem o pionowej osi obrotu KPF 3 (stoĹ&#x201A;y robocze sÄ&#x2026; siĂłdmÄ&#x2026; i ósmÄ&#x2026; osiÄ&#x2026; robota) i spawarkÄ&#x2026; CMT fir-

% / ? #

,! ;777W ;

% % / ? :H:# :!4<N< / 9 : @4

% % / ? :H:# :!4< / 9 : 877

% % / ? :H:# :!< / 9 : @5

% % / ; ? @ #(4;7

73

APLIKACJE my Fronius, poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czonÄ&#x2026; z robotem przez DeviceNet. ByĹ&#x201A;o to pierwsze w Polsce zastosowanie w zrobotyzowanym stanowisku nowej technologii Fronius CMT (Cold Metal Transfer).

. / % 9 E / 9 % Â&#x17D; ? :H:# :!1 &.Â?

% / % /

/ 9 X ? :H:# :!4<N<

Spawanie szafek sterowniczych Robot KR16L6 wspĂłĹ&#x201A;pracuje z trĂłjosiowym pozycjonerem o pionowej osi obrotu. StoĹ&#x201A;y robocze nie sÄ&#x2026; tutaj zewnÄ&#x2122;trznymi osiami robota, a ustawiajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; w kilku pozycjach roboczych na sygnaĹ&#x201A; z robota. Ten pozycjoner zostaĹ&#x201A; zaprojektowany i wykonany w ZakĹ&#x201A;adach Automatyki PrzemysĹ&#x201A;owej w Ostrowie Wielkopolskim. RĂłwnieĹź na tym stanowisku zastosowano spawarkÄ&#x2122; Fronius.

Stanowisko to zostaĹ&#x201A;o zbudowane rĂłwnieĹź z myĹ&#x203A;lÄ&#x2026; o szlifowaniu produkowanych szafek. Po wykonaniu serii szafek i wymianie palnika na chwytak podciĹ&#x203A;nieniowy robot pobiera szafki ukĹ&#x201A;adane w pozycjonerze przez operatora i szlifuje zarĂłwno spoiny, jak i pĹ&#x201A;askie Ĺ&#x203A;cianki szafek na szlifierkach taĹ&#x203A;mowych.

STANOWISKA SPECJALISTYCZNE W miarÄ&#x2122; rozwoju techniki spawalniczej i robotowej moĹźliwe staĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; budowanie stanowisk speĹ&#x201A;niajÄ&#x2026;cych coraz wyĹźsze wymagania uĹźytkownikĂłw. % / ? #

,!

4<77 / 9 ,!

% / % ? #

,!

4<77 / 9 / 9 / ,! :

/ A / / / 9

/ X % /- / % / ? ,! <777 Â&#x17D; 0 #

Â?

74

Spawanie zespoĹ&#x201A;Ăłw pras do ubijania betonu PIAP zbudowaĹ&#x201A; dwa bliĹşniacze stanowiska. W kaĹźdym z nich zastosowano dwa roboty ArcMate120 firmy Fanuc i wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cÄ&#x2026; z robotem spawarkÄ&#x2122; Lincoln Electric, podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czonÄ&#x2026; przez DeviceNet. Jeden z robotĂłw jest wyposaĹźony w mechaniczny chwytak pobierajÄ&#x2026;cy elementy do spawania.

Pierwszy spawany element jest ukĹ&#x201A;adany na stole spawalniczym, drugi element pobrany przez robota jest dostawiany do pierwszego i robot trzyma go, gdy drugi robot spawa te elementy.

Elementy sÄ&#x2026; pobierane z magazynkĂłw, a po zespawaniu â&#x20AC;&#x201C; odkĹ&#x201A;adane do pojemnika. Rola obsĹ&#x201A;ugi sprowadza siÄ&#x2122; do uzupeĹ&#x201A;niania co pewien czas magazynkĂłw i wymiany pojemnika. Wszystkie parametry spawania sÄ&#x2026; programowane w robocie, a spawarka jest przez obsĹ&#x201A;ugÄ&#x2122; tylko wĹ&#x201A;Ä&#x2026;czana i wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czana.

Stanowisko spawania pierĹ&#x203A;cieni Jednym z etapĂłw produkcji pierĹ&#x203A;cieni stalowych do rur, w gnieĹşdzie zbudowanym przez PIAP, jest spawanie w taki sposĂłb, Ĺźe pĹ&#x201A;askownik zwiniÄ&#x2122;ty do postaci duĹźej podkĹ&#x201A;adki sprÄ&#x2122;Ĺźystej jest podkĹ&#x201A;adany pod prasÄ&#x2122; i Ĺ&#x203A;ciskany, a boki sÄ&#x2026; spawane. Jednak wykonanie tego pĹ&#x201A;askownika jest niezbyt dokĹ&#x201A;adne i przed spawaniem konieczne jest znalezienie pozycji spoiny. Robot KR5arc HW KUKA jest wyposaĹźony w czujnik laserowy, ktĂłrym znajduje poĹ&#x201A;oĹźenie powierzchni w poziomie, a drutem spawalniczym znajduje poĹ&#x201A;oĹźenie powierzchni w pionie. Dopiero po takim okreĹ&#x203A;leniu poĹ&#x201A;oĹźenia pĹ&#x201A;askownika, robot rozpoczyna spawanie.

Spawanie elementĂłw wiatrakĂłw energetycznych Sam proces spawania jest doĹ&#x203A;Ä&#x2021; prosty (trzy spoiny liniowe). Natomiast ze wzglÄ&#x2122;du na ksztaĹ&#x201A;t spawanego zespoĹ&#x201A;u (â&#x20AC;&#x17E;drabinkaâ&#x20AC;? w staĹ&#x201A;ych odstÄ&#x2122;pach stopni) wykorzystano istniejÄ&#x2026;cy w robocie schemat paletyzacji, tzn. zaprogramowano spawanie tylko pierwszego stopnia â&#x20AC;&#x17E;drabinkiâ&#x20AC;?, a po zadeklarowaniu wartoĹ&#x203A;ci przesuniÄ&#x2122;Ä&#x2021; w kierunkach osi ukĹ&#x201A;adu wspĂłĹ&#x201A;rzÄ&#x2122;dnych robot sam odtwarza trajektorie spawania dla kolejnych stopni. Znacznie uĹ&#x201A;atwiĹ&#x201A;o to programowanie robota dla kilku typĂłw â&#x20AC;&#x17E;drabinekâ&#x20AC;?.

Stanowisko spawania chĹ&#x201A;odnic aluminiowych ChĹ&#x201A;odnice samochodowe muszÄ&#x2026; byÄ&#x2021; oczywiĹ&#x203A;cie szczelne. PowtarzalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; jakoĹ&#x203A;ciowÄ&#x2026; zapewnia spawanie robotem. Pierwsze stanowisko spawania chĹ&#x201A;odnic zostaĹ&#x201A;o zbudowane z uĹźyciem robota IRB 1600 firmy ABB wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cego z trĂłjosiowym pozycjonerem IRBP o pionowej osi obrotu. Z robotem wspĂłĹ&#x201A;pracuje spawarka CMT firmy Fronius poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czona poczÄ&#x2026;tkowo przez DeviceNet, a potem przez Ethernet.

Pozycjoner pracuje jako zewnÄ&#x2122;trzna oĹ&#x203A; robota i spawanie odbywa siÄ&#x2122; rĂłwnieĹź w czasie obrotu pozycjonera, zapewniajÄ&#x2026;c ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; i szczelnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; spoiny.

PIAP zbudowaĹ&#x201A; takĹźe cztery stanowiska spawania chĹ&#x201A;odnic, juĹź bardziej rozbudowane. WÂ kaĹźdym stanowisku pracujÄ&#x2026; dwa roboty IRB 1600 przy jedAUTOMATYKA

APLIKACJE nym pozycjonerze IRBK, tym razem o pionowej osi obrotu. Podobnie jak poprzednio, zastosowano spawarki CMT z sieciÄ&#x2026; Ethernet. Spawane sÄ&#x2026; jednoczeĹ&#x203A;nie dwa jednakowe zespoĹ&#x201A;y chĹ&#x201A;odnic, przy czym spawanie odbywa siÄ&#x2122; rĂłwnieĹź w czasie obrotu pozycjonera. Ze wzglÄ&#x2122;du na wysokie wymagania w zakresie pĹ&#x201A;askoĹ&#x203A;ci i rĂłwnolegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci niektĂłrych powierzchni po spawaniu duĹźym problemem byĹ&#x201A;o wykonanie odpowiednich przyrzÄ&#x2026;dĂłw pozwalajÄ&#x2026;cych na kompensacjÄ&#x2122; odksztaĹ&#x201A;ceĹ&#x201E; spawalniczych. Zastosowano w nich moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; regulowanego wstÄ&#x2122;pnego naprÄ&#x2122;Ĺźenia detali przed spawaniem i w efekcie po prĂłbach udaĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; speĹ&#x201A;niÄ&#x2021; wymagane warunki.

2V]F]Ä&#x160;G]DM HQHUJLÄ&#x160; FKURÄ&#x201D; Ä&#x17E;URGRZLVNR

ZGRZEWANIE Drugim z czÄ&#x2122;sto robotyzowanych procesĂłw spajania jest zgrzewanie. Jednym z pierwszych zrobotyzowanych stanowisk zgrzewania byĹ&#x201A;o zbudowane przez PIAP w 1987 r. stanowisko zgrzewania nadkoli Fiata 126p w FSM Tychy. Zastosowanym robotem byĹ&#x201A; IRb-60Z, zbudowany w PIAP na podstawie licencji, ale rozbudowany do standardu szeĹ&#x203A;cioosiowego i z ukĹ&#x201A;adem sterowania dostosowanym do specyfiki procesu zgrzewania.

Innym, nowszym stanowiskiem, zbudowanym w 1998 r., byĹ&#x201A;o stanowisko zgrzewania blach ocynkowanych do kominkĂłw domowych. Wykorzystano w nim robota IRB 6000 firmy ABB. PoniewaĹź przy zgrzewaniu blach ocynkowanych nastÄ&#x2122;puje szybkie zuĹźycie elektrod, zaprogramowano w robocie mechanizm sprawdzania stopnia zuĹźycia elektrod. Przed kaĹźdym cyklem zgrzewania robot przesuwaĹ&#x201A; kilkakrotnie kleszcze zgrzewalnicze przed czujnikiem optycznym aş do przesĹ&#x201A;oniÄ&#x2122;cia tego czujnika. OkreĹ&#x203A;lona w ten sposĂłb dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;Ä&#x2021; kleszczy byĹ&#x201A;a automatycznie wprowadzana jako parametr ruchu do programu robota.

DoĹ&#x203A;Ä&#x2021; odlegĹ&#x201A;ym od spawania i zgrzewania, ale rĂłwnieĹź zwiÄ&#x2026;zanym z termicznÄ&#x2026; obrĂłbkÄ&#x2026; materiaĹ&#x201A;u procesem jest ciÄ&#x2122;cie. CzÄ&#x2122;sto, jako tzw. ukosowanie, jest stosowane przed spawaniem grubych materiaĹ&#x201A;Ăłw. Podczas ciÄ&#x2122;cia stali powstajÄ&#x2026; szkodliwe pyĹ&#x201A;y i gazy, dlatego proces ten jest czÄ&#x2122;sto robotyzowany.

Jedno z pierwszych stanowisk ciÄ&#x2122;cia zbudowanych przez PIAP byĹ&#x201A;o wyposaĹźone w robota IRp-6 (rozwojowa wersja licencyjnego IRb-6) z ukĹ&#x201A;adem sterowania zaprojektowanym i wykonanym w PIAP. Robot ten poruszaĹ&#x201A; siÄ&#x2122; po torze jezdnym z programowanÄ&#x2026; prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; i dziÄ&#x2122;ki swojej wiÄ&#x2122;kszej przestrzeni roboczej mĂłgĹ&#x201A; operowaÄ&#x2021; na dĹ&#x201A;uĹźszych elementach. Stanowisko byĹ&#x201A;o wykorzystywane do ukosowania grubych elementĂłw (do 20 mm) przed ich spawaniem.

Po kilku latach pracy robot ten zostaĹ&#x201A; zastÄ&#x2026;piony robotem KR5arc firmy KUKA, rĂłwnieĹź w procesie ukosowania gazowego.

CiÄ&#x2122;cie gazowe wymaga jednak pewnej obrĂłbki elementĂłw po ciÄ&#x2122;ciu (wygĹ&#x201A;adzanie, szlifowanie), podczas gdy wady tej pozbawione jest ciÄ&#x2122;cie plazmÄ&#x2026;.

Stanowisko do ukosowania plazmowego PIAP zbudowaĹ&#x201A; w tym samym zakĹ&#x201A;adzie w 2009 r. JakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; powierzchni ukosowanych jest duĹźa wyĹźsza, wiÄ&#x2122;ksza jest rĂłwnieĹź wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; ukosowania. Nowoczesne stanowisko wytwarzania plazmy pozwala we wspĂłĹ&#x201A;pracy z robotem na korygowanie trajektorii robota tak, aby utrzymywaÄ&#x2021; staĹ&#x201A;Ä&#x2026; odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; gĹ&#x201A;owicy plazmowej 6/2016

*ZDUDQWRZDQD NODVD GRNĂĄDGQRÄ&#x17E;FL Âą SUHF\]\MQH VWHURZDQLH SURFHVDPL

*8(17+(5 3ROVND 6S ] R R

!" #$ %%&'(' ) * + ,%! +' +'$ / ; + ,%! +' + & < # > ? @

ZZZ JXHQWKHU FRP SO R E K L A M A

@ 0 / % , # % ,#

CIÄ&#x2DC;CIE

75

APLIKACJE

% E - / % - X ? :!1

G :H:#

NOWE MOĹťLIWOĹ&#x161;CI ROBOTYZACJI

% E / B X ? :!<7N57 G :H:# % 9B

% E - / % - X ? :H:# :!1 &. / / 9 % % % 9B A E /% 9 %

+ % ? % - % ,#

76

W ostatnich kilku latach pojawiĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; nowe moĹźliwoĹ&#x203A;ci robotyzacji spawania, zarĂłwno od strony sprzÄ&#x2122;tu spawalniczego, jak i robotĂłw.

Firma Fronius wprowadziĹ&#x201A;a na rynek wspomnianÄ&#x2026; juĹź technologiÄ&#x2122; CMT, w ktĂłrej proces spawania moĹźna bardzo precyzyjnie regulowaÄ&#x2021;. DziÄ&#x2122;ki dodatkowemu napÄ&#x2122;dowi drutu, umieszczonemu blisko palnika, stopiony drut dozuje siÄ&#x2122; praktycznie pojedynczymi kroplami. W ten sposĂłb moĹźna dokĹ&#x201A;adniej spawaÄ&#x2021; cienkie blachy.

W PIAP prowadzone sÄ&#x2026; obecnie prace nad tzw. spawaniem hybrydowym â&#x20AC;&#x201C; MIG/MAG + plazma. W trakcie procesu spawania najpierw Ĺ&#x201A;uk plazmowy topi materiaĹ&#x201A;, a potem spawarka MIG/MAG dodaje drut spawalniczy. DziÄ&#x2122;ki temu moĹźna z wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; wydajnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; spawaÄ&#x2021; grube blachy. Niestety technologia ta jest doĹ&#x203A;Ä&#x2021; droga i nie znalazĹ&#x201A;a jeszcze zastosowania w Polsce, a w Europie â&#x20AC;&#x201C; bardzo nieliczne.

Dobrze znane sÄ&#x2026;Â dwie moĹźliwoĹ&#x203A;ci, jakie oferuje robot: wyszukiwanie poĹ&#x201A;oĹźenia materiaĹ&#x201A;u przed spawaniem oraz

nadÄ&#x2026;Ĺźanie robota za zmiennym poĹ&#x201A;oĹźeniem materiaĹ&#x201A;u w czasie spawania.

Wyszukiwanie poĹ&#x201A;oĹźenia elementĂłw spawanych (czy to drutem spawalniczym, czy czujnikiem zewnÄ&#x2122;trznym) dobrze sprawdza siÄ&#x2122; w praktyce i jest obecnie standardem. NadÄ&#x2026;Ĺźanie robota za materiaĹ&#x201A;em w trakcie spawania takĹźe moĹźe byÄ&#x2021; realizowane za pomocÄ&#x2026; róşnych czujnikĂłw. Skaner laserowy umoĹźliwia zastosowanie tego systemu wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwie dla kaĹźdego typu spoiny, ale jego cena jest porĂłwnywalna z cenÄ&#x2026; robota. Zastosowanie parametrĂłw samego Ĺ&#x201A;uku spawalniczego jest oczywiĹ&#x203A;cie znacznie taĹ&#x201E;sze, ale ograniczone wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwie do spoin pachwinowych i spawania zakosowego.

Obie te moĹźliwoĹ&#x203A;ci odnoszÄ&#x2026; siÄ&#x2122; do korekcji trajektorii robota, bez zmian parametrĂłw spawania. Co pewien czas pojawiajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; informacje o moĹźliwoĹ&#x203A;ci wpĹ&#x201A;ywania takĹźe na parametry spawania, np. zmniejszenia prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci robota w razie wykrycia za pomocÄ&#x2026; czujnika szerszej szczeliny miÄ&#x2122;dzy spawanymi blachami. Wydaje siÄ&#x2122; jednak, Ĺźe na razie nie sÄ&#x2026; one dostatecznie sprawdzone w praktyce. Na pewno jednak byĹ&#x201A;oby to bardzo przydatne rozwiÄ&#x2026;zanie, pozwalajÄ&#x2026;ce na zastosowanie robotyzacji spawania dla mniej dokĹ&#x201A;adnie przygotowanych elementĂłw.

PRZYGOTOWANIE DO ROBOTYZACJI SPAWANIA Mimo coraz szerszego stosowania robotĂłw przemysĹ&#x201A;owych do spawania, nie zawsze przyszĹ&#x201A;y uĹźytkownik zdaje sobie sprawÄ&#x2122; z koniecznoĹ&#x203A;ci przygotowania produkcji do wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwej pracy robota. NajwaĹźniejszymi elementami w tym przypadku sÄ&#x2026;: â&#x2C6;&#x2019; powtarzalne wymiarowo przygotowanie detali, â&#x2C6;&#x2019; wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwe zaprojektowanie przyrzÄ&#x2026;dĂłw, â&#x2C6;&#x2019; zapewnienie odpowiedniego dostarczania detali na stanowisko spawania, â&#x2C6;&#x2019; wykorzystanie robota co najmniej na dwie zmiany.

Marek Petz / % , # % ,#

AUTOMATYKA

@ 0 / % , # % ,#

% E - / % - X ? ,! *< / 9 / Â&#x17D; 0 ,# Â?

od ciÄ&#x2122;tej blachy. W efekcie, mimo wyginania siÄ&#x2122; blachy pod wpĹ&#x201A;ywem ciepĹ&#x201A;a Ĺ&#x201A;uku plazmy, otrzymuje siÄ&#x2122; jednakowÄ&#x2026; szerokoĹ&#x203A;Ä&#x2021; ukosowanej fazy. Przy ciÄ&#x2122;ciu plazmowym problemem jest jednak wiÄ&#x2122;ksza iloĹ&#x203A;Ä&#x2021; powstajÄ&#x2026;cych pyĹ&#x201A;Ăłw i gazĂłw. WymagaĹ&#x201A;o to zbudowania specjalnej, mocno wentylowanej komory, w ktĂłrej odbywa siÄ&#x2122; ciÄ&#x2122;cie. Sam robot jest zabezpieczony doĹ&#x203A;Ä&#x2021; szczelnym fartuchem, ktĂłry zapobiega dostawaniu siÄ&#x2122; pyĹ&#x201A;Ăłw do robota.

Innym stanowiskiem zrobotyzowanego ciÄ&#x2122;cia gazowego byĹ&#x201A;o ciÄ&#x2122;cie wspomnianych wczeĹ&#x203A;niej pierĹ&#x203A;cieni stalowych przed spawaniem. PoniewaĹź proces wyginania tych pierĹ&#x203A;cieni nie byĹ&#x201A; powtarzalny, konieczne byĹ&#x201A;o wyszukiwanie poĹ&#x201A;oĹźenia materiaĹ&#x201A;u przed rozpoczÄ&#x2122;ciem ciÄ&#x2122;cia. Robot z czujnikiem laserowym przechodziĹ&#x201A; nad zwojem pierĹ&#x203A;cieni i okreĹ&#x203A;laĹ&#x201A; poĹ&#x201A;oĹźenie poczÄ&#x2026;tkĂłw kolejnych zwojĂłw. NastÄ&#x2122;pnie przechodziĹ&#x201A; do procesu ciÄ&#x2122;cia, nagrzewajÄ&#x2026;c poczÄ&#x2026;tek kaĹźdego zwoju, wĹ&#x201A;Ä&#x2026;czajÄ&#x2026;c potem tzw. tlen tnÄ&#x2026;cy i przecinajÄ&#x2026;c materiaĹ&#x201A; w ustalony sposĂłb.

APLIKACJE

SYSTEM

KONTROLI POWODZI TAMA NA RĂ&#x201C;WNINIE MACHLAND M A 9 % # % / % % 9 / 9 / / % 9 / 9% E / 9 % / 9 % / % / % 9 /E> 0 9B E / ? 457 % % ? / /B / D Â?! % / - G A Â?

N 0

R

Ăłwnina zalewowa Dunaju, rozciÄ&#x2026;gajÄ&#x2026;ca siÄ&#x2122; miÄ&#x2122;dzy miastami Mauthausen i Grein, swojÄ&#x2026; sĹ&#x201A;ynnÄ&#x2026; ĹźyznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w duĹźej mierze zawdziÄ&#x2122;cza czÄ&#x2122;stym powodziom. Plany zastosowania bardziej wszechstronnych Ĺ&#x203A;rodkĂłw kontroli powodzi istniaĹ&#x201A;y na dĹ&#x201A;ugo przed dewastujÄ&#x2026;cÄ&#x2026; powodziÄ&#x2026; z 2002 r., w nastÄ&#x2122;pstwie ktĂłrej caĹ&#x201A;e wsie zostaĹ&#x201A;y zrĂłwnane z ziemiÄ&#x2026; i przeniesione na wyĹźej poĹ&#x201A;oĹźone tereny. Obecnie na terenie rĂłwniny zalewowej Machland stoi tama Machland Dam, ktĂłra chroni ludzi i historyczne zabytki tego regionu.

System kontroli powodzi skĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; z niemal 130 w peĹ&#x201A;ni zautomatyzowanych pomp, Ĺ&#x203A;luz i stacji zasilania poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czonych w sieÄ&#x2021; z pierĹ&#x203A;cieniem redundantnym i zajmuje przestrzeĹ&#x201E; ponad 36 km.

To najwiÄ&#x2122;kszy projekt kontroli powodzi, jaki kiedykolwiek stworzono w Europie.

Warta niemal 182 mln euro unikalna konstrukcja chroni obecnie okoĹ&#x201A;o 22Â 000 ludzi przed potencjalnymi klÄ&#x2122;skami.

To jedno z najwiÄ&#x2122;kszych poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czonych wewnÄ&#x2122;trznie rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; automatyki w Europie Centralnej. Projekt zostaĹ&#x201A; stworzony za pomocÄ&#x2026; systemĂłw B&R przez firmÄ&#x2122; inĹźynierskÄ&#x2026; Electro&Electronic Landsteiner, specjalizujÄ&#x2026;ca siÄ&#x2122; w automatyce i majÄ&#x2026;cÄ&#x2026; ogromne doĹ&#x203A;wiadczenie w dziedzinie inĹźynierii Ĺ&#x203A;rodowiska.

W PEĹ NI ZAUTOMATYZOWANA I DOSTÄ&#x2DC;PNA

. / / % / B % - % % 0 #? % P 9 - % 9E 9 % / % Â?! 9 / % % %

% 90 ( A % 9 A - B % 9 9 &(, / / % - % 9 9 / 9

78

P R O M O C J A

Na tamÄ&#x2122; Machland Dam, oprĂłcz waĹ&#x201A;Ăłw ziemnych (o dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;ci 29 km), murĂłw ochronnych, w tym niektĂłrych ruchomych (7 km) oraz kanaĹ&#x201A;u powodziowego (9 km), skĹ&#x201A;adajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; jeszcze 32 struktury oporowe, ktĂłre moĹźna zamknÄ&#x2026;Ä&#x2021; w razie potrzeby wypeĹ&#x201A;nienia pozostaĹ&#x201A;ych szczelin. System 72 stacji pomp obejmuje 248 pomp, ktĂłre w sumie mogÄ&#x2026; przetĹ&#x201A;oczyÄ&#x2021; 50 000 litrĂłw wody na sekundÄ&#x2122; z otaczajÄ&#x2026;cego obszaru w miejsce zamkniÄ&#x2122;te waĹ&#x201A;ami. Struktura ta jest zasilana przez 24 stacje, ktĂłre mogÄ&#x2026; AUTOMATYKA

dostarczyÄ&#x2021; do 8,8 MW mocy. Standardowo pracujÄ&#x2026;ce jako stacje transformatorowe, sÄ&#x2026; rĂłwnieĹź wyposaĹźone w generatory spalinowe na wypadek przerwy w dostawie prÄ&#x2026;du.

W sytuacji awaryjnej systemy te muszÄ&#x2026; wĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; siÄ&#x2122; w peĹ&#x201A;ni automatycznie i z absolutnÄ&#x2026; niezawodnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;, dlatego wprowadzono wspĂłlny standard dla wszystkich pomp i stworzono projekt gwarantujÄ&#x2026;cy wyjÄ&#x2026;tkowy poziom bezpieczeĹ&#x201E;stwa.

Wysokie wymagania postawiono rĂłwnieĹź przed technologiÄ&#x2026; sterowania tym systemem.

MONUMENTALNY PROJEKT Z DZIEDZINY AUTOMATYKI Podobnie jak wszystkie projekty opĹ&#x201A;acane z funduszy publicznych, kontrakty na budowÄ&#x2122; tamy Machland Dam byĹ&#x201A;y przyznawane w drodze przetargu zorganizowanego w caĹ&#x201A;ej Unii Europejskiej. Kontrakt na oprzyrzÄ&#x2026;dowanie i sterowanie dla wszystkich oĹ&#x203A;miu segmentĂłw tamy zostaĹ&#x201A; przyznany firmie Electro&Electronic Landsteiner jako czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; wspĂłlnej oferty, z ktĂłrÄ&#x2026; wystÄ&#x2026;piĹ&#x201A;a grupa firm zajmujÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; teĹź inĹźynieriÄ&#x2026; mechanicznÄ&#x2026; i budowÄ&#x2026; hydrauliki stalowej.

MoĹźesz wiÄ&#x2122;cej.

ACOPOS P3.

www.br-automation.com/ACOPOSP3

REDUNDANTNA ROZPROSZONA INTELIGENCJA Sterownia centralna znajduje siÄ&#x2122; w siedzibie firmy obsĹ&#x201A;ugujÄ&#x2026;cej tamÄ&#x2122;. Z tego miejsca kaĹźdy segment systemu ma bezpieczne redundantne poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie VPN z sieciÄ&#x2026; telekomunikacyjnÄ&#x2026;. W przypadku, gdyby obie linie ulegĹ&#x201A;y awarii, moĹźna teĹź przeĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; siÄ&#x2122; na poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie bezprzewodowe. PoszczegĂłlne stacje w kaĹźdym z segmentĂłw sÄ&#x2026; poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czone za pomocÄ&#x2026; Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;owodĂłw.

Sterowniki wzdĹ&#x201A;uĹź caĹ&#x201A;ej tamy komunikujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; z odpowiadajÄ&#x2026;cymi im sterownikami w sterowni centralnej i obsĹ&#x201A;ugujÄ&#x2026; wymianÄ&#x2122; danych miÄ&#x2122;dzy poszczegĂłlnymi segmentami oraz serwerami redundantnymi komputera gĹ&#x201A;Ăłwnego. Zlokalizowany w Machland system aktywnej kontroli powodzi jest wiÄ&#x2122;c pojedynczym ukĹ&#x201A;adem obejmujÄ&#x2026;cym niemal 130 sterownikĂłw poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czonych w prÄ&#x2122;ĹźnÄ&#x2026;, redundantnÄ&#x2026; sieÄ&#x2021; pierĹ&#x203A;cieniowÄ&#x2026;.

Lokalne stacje sterowania majÄ&#x2026; wĹ&#x201A;asne wyzwania, z ktĂłrymi muszÄ&#x2026; siÄ&#x2122; zmierzyÄ&#x2021;. Ponad 10 kanaĹ&#x201A;Ăłw I/O monitoruje i porĂłwnuje pomiary z czujnikĂłw redundantnych. Czujniki te sprawdzajÄ&#x2026; poziom wody w Dunaju i jego dopĹ&#x201A;ywach, pozycje Ĺ&#x203A;luz, status pomp, a takĹźe sygnaĹ&#x201A;y alarmowe i rezerwy paliwowe generatorĂłw awaryjnych. KontrolujÄ&#x2026; rĂłwnieĹź róşne wyĹ&#x203A;wietlacze. PÄ&#x2122;tla kontroli poziomu duĹźej mocy rĂłwnieĹź obsĹ&#x201A;uguje lokalne sterowniki. Instrumenty mierzÄ&#x2026;ce moc na kaĹźdej ze stacji oraz napÄ&#x2122;dy pomp i Ĺ&#x203A;luz sÄ&#x2026; poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czone za pomocÄ&#x2026; Profibus, natomiast komunikacja z nadzorem poziomu wody zachodzi za pomocÄ&#x2026; TCP/IP. SprzÄ&#x2122;t sterujÄ&#x2026;cy jest zamontowany bezpoĹ&#x203A;rednio na kaĹźdej Ĺ&#x203A;luzie, pompie lub stacji zasilajÄ&#x2026;cej â&#x20AC;&#x201C; niektĂłre z nich znajdujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; w budynkach, natomiast inne potrzebujÄ&#x2026; szafek sterowniczych przystosowanych do pracy na zewnÄ&#x2026;trz budynku.

GĹ&#x201A;Ăłwne kryteria wyboru komponentĂłw systemu obejmowaĹ&#x201A;y kompaktowÄ&#x2026;, wytrzymaĹ&#x201A;Ä&#x2026; konstrukcjÄ&#x2122; oraz â&#x20AC;&#x201C; uwzglÄ&#x2122;dniajÄ&#x2026;c potencjaĹ&#x201A; potrzebny do ich obsĹ&#x201A;ugi za pomocÄ&#x2026; gene6/2016

WiÄ&#x2122;ksza szybkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; WiÄ&#x2122;ksza inteligencja

R E K L A M A

@ 0 Â?! # / % N 0 :

STEROWANIE ROZPROSZONE

3-osiowy serwonapÄ&#x2122;d z czasem prĂłbkowania 50 Îźs

BezpieczeĹ&#x201E;stwo napÄ&#x2122;du (Safe Motion) do SIL3/PLe/Cat.4

WiÄ&#x2122;ksza precyzja

WiÄ&#x2122;cej mocy

Wirtualne czujniki dla wiÄ&#x2122;kszej precyzji sterowania

NajwiÄ&#x2122;kszy stosunek mocy do gabarytĂłw w swojej klasie

APLIKACJE ratora awaryjnego â&#x20AC;&#x201C; niski pobĂłr mocy.

SpecjaliĹ&#x203A;ci ds. automatyki z firmy B&R dobrali sterowniki PLC i moduĹ&#x201A;y I/O ze swojej kompaktowej serii X20 sterowania rozproszonego, a takĹźe panele operatorskie ze sterownikiem Power Panel 45 z ekranem dotykowym o przekÄ&#x2026;tnej 5,7â&#x20AC;? w celu umoĹźliwienia lokalnego monitorowania i obsĹ&#x201A;ugi tych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;.

ZAAWANSOWANA TECHNOLOGIA I WSPARCIE

: A / 4;7 9 B /

% B P > %B 9 % / N" Â?! / L;7 / B 0 477 % ,W)0 N % ? - 9 % / % 81 %

80

! - % % 9 % 9B E / A - / B ? - % ,W) L;7

by pracowaÄ&#x2021; niezawodnie przez wiele dziesiÄ&#x2122;cioleci â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi Anton WahlmĂźller, dyrektor generalny firmy. â&#x20AC;&#x201C; Dlatego waĹźne jest, Ĺźe moĹźemy polegaÄ&#x2021; na dĹ&#x201A;ugoterminowej dostÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;ci urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; i komponentĂłw B&R, a takĹźe na ich sĹ&#x201A;ynnym wsparciu lokalnym.

AUTOMATYKA, KTĂ&#x201C;RA NIE WYJDZIE Z UĹťYCIA Aby zapobiec nieprzyjemnym niespodziankom w czasie konserwacji lub rozszerzania aplikacji, B&R zapewnia bezprecedensowÄ&#x2026; kompatybilnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;. â&#x20AC;&#x201C; W czasie projektowania nie musimy juĹź martwiÄ&#x2021; siÄ&#x2122;, na jakim CPU ten program bÄ&#x2122;dzie â&#x20AC;&#x17E;chodziĹ&#x201A;â&#x20AC;?, a na pytanie, jakie kanaĹ&#x201A;y bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; wykorzystywane do komunikacji, nie trzeba odpowiadaÄ&#x2021; juĹź w czasie programowania. Jest to po prostu kwestia konfigurowania odpowiednich kontrolerĂłw sieci â&#x20AC;&#x201C; podkreĹ&#x203A;la Franz Reisinger.

We wspĂłĹ&#x201A;pracy z B&R firma Landsteiner stworzyĹ&#x201A;a pojedynczy program zawierajÄ&#x2026;cy wszystkie funkcje techniczne dla stacji pomp i Ĺ&#x203A;luz. Sterowniki automatycznie pobierajÄ&#x2026; potrzebne im parametry specyficzne dla danej stacji. Nowe lub zmodyfikowane funkcje sÄ&#x2026; programowane i testowane w Landsteiner, a nastÄ&#x2122;pnie wysyĹ&#x201A;ane do systemu kontroli powodzi za pomocÄ&#x2026; zdalnej transmisji danych. MoĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; opracowania

niezaleĹźnych moduĹ&#x201A;Ăłw pozwala doĹ&#x201A;Ä&#x2026;czaÄ&#x2021; modyfikacje bez Ĺźadnych zakĹ&#x201A;ĂłceĹ&#x201E;.

MoĹźna je dodawaÄ&#x2021; do istniejÄ&#x2026;cych systemĂłw bez potrzeby rewalidacji wszystkich innych komponentĂłw.

Oprogramowanie tamy Machland Dam, w tym wszystkie sterowniki, HMI i systemy komunikacji, sÄ&#x2026; projektowane i testowane w Amstetten za pomocÄ&#x2026; Ĺ&#x203A;rodowiska technologicznego Automation Studio, a nastÄ&#x2122;pnie dostarczane do miejsca przeznaczenia za pomocÄ&#x2026; zdalnej transmisji danych. PoniewaĹź oprogramowanie moĹźna z Ĺ&#x201A;atwoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; przenosiÄ&#x2021; na kaĹźdy inny PLC firmy B&R, tama Machland Dam ma zapewnionÄ&#x2026; odpowiedniÄ&#x2026; zmianÄ&#x2122; sprzÄ&#x2122;tu, wraz z pojawianiem siÄ&#x2122; kolejnych generacji sterownikĂłw. â&#x20AC;&#x201C; Kiedy zaczyna podnosiÄ&#x2021; siÄ&#x2122; poziom rzek stanowiÄ&#x2026;cych dopĹ&#x201A;ywy Dunaju, to samo dzieje siÄ&#x2122; z naszym ciĹ&#x203A;nieniem krwi. Jednak kiedy w 2013 r. znowu zdarzyĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; powaĹźna powĂłdĹş, najwiÄ&#x2122;kszy na Ĺ&#x203A;wiecie poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czony wewnÄ&#x2122;trznie system X20 daĹ&#x201A; imponujÄ&#x2026;cy pokaz swoich moĹźliwoĹ&#x203A;ci i sprostaĹ&#x201A; zadaniu â&#x20AC;&#x201C; podsumowuje Anton WahlmĂźller.

B&R AUTOMATYKA * # , $% % % 0 / / D 55 <7*823 / D 0 <4 68 <7 177 * G 0 =? * 0

AUTOMATYKA

@ 0 Â?! # / % N 0 :

Firma Landsteiner od wielu lat wykorzystuje wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznie systemy automatyki i komponenty B&R. â&#x20AC;&#x201C; Róşnorodny system X20 jest nie tylko bardzo kompaktowy i nadzwyczaj mocny, ale ma rĂłwnieĹź stosunek ceny do wydajnoĹ&#x203A;ci niemal nie do pobicia â&#x20AC;&#x201C; wyjaĹ&#x203A;nia Franz Reisinger, kierownik DziaĹ&#x201A;u Sterowania Maszynami i Procesami w firmie Landsteiner. â&#x20AC;&#x201C; Ĺ&#x161;rodowisko Automation Studio zbiera razem wszystkie narzÄ&#x2122;dzia, jakich potrzebujemy, by zaprojektowaÄ&#x2021; i przetestowaÄ&#x2021; caĹ&#x201A;e rozwiÄ&#x2026;zanie: sterowniki, HMI, komunikacjÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x201C; wszystko w jednym, zintegrowanym zespole.

Firma obsĹ&#x201A;ugujÄ&#x2026;ca zaporÄ&#x2122;, MDB Machland-Damm Betriebs GmbH, podkreĹ&#x203A;la rĂłwnieĹź inne zalety rozwiÄ&#x2026;zania B&R. â&#x20AC;&#x201C; Potrzebujemy tego systemu,

APLIKACJE

MODERNIZACJA OCZYSZCZALNI Ĺ&#x161;CIEKĂ&#x201C;W W KROĹ&#x161;NIE ODRZAĹ&#x192;SKIM Firma Automatyka-Pomiary* % Â&#x17D;# Â? 9B

% - / / / / % 9 ? A / 9 /B% / 9 / / % A % / / / 9 ) / / / F % % : > ) / D Â&#x17D;% 90 ? Â?0 / E / > 9 / 9 % ? A

/ 9 / kontrolno-pomiarowej i auto Â&#x17D;#: #Â? ? ?E / % 9 ? / % 9 / / / - 0

I

nwestorem trwajÄ&#x2026;cej od lutego do wrzeĹ&#x203A;nia 2015 r. modernizacji byĹ&#x201A;a spĂłĹ&#x201A;ka KroĹ&#x203A;nieĹ&#x201E;skie PrzedsiÄ&#x2122;biorstwo WodociÄ&#x2026;gowo-Kanalizacyjne, a gĹ&#x201A;Ăłwnym wykonawcÄ&#x2026; firma Ekolobud z SuwaĹ&#x201A;k, bÄ&#x2122;dÄ&#x2026;ca jednÄ&#x2026; z wiodÄ&#x2026;cych na rynku pĂłĹ&#x201A;nocno-wschodniej Polski firm branĹźy inĹźynieryjno-budowlanej.

CEL MODERNIZACJI Celem prac wchodzÄ&#x2026;cych w zakres modernizacji byĹ&#x201A;o zapewnienie poprawy efektywnoĹ&#x203A;ci i niezawodnoĹ&#x203A;ci pracy oczyszczalni Ĺ&#x203A;ciekĂłw, poprawy jakoĹ&#x203A;ci Ĺ&#x203A;ciekĂłw oczyszczonych oraz ulepszenie gospodarki osadowej na terenie oczyszczalni przez realizacjÄ&#x2122; procesu higienizacji, umoĹźliwiajÄ&#x2026;cej zagospodarowanie rolnicze osadu. Nie bez znaczenia byĹ&#x201A;o rĂłwnieĹź zapewnienie moĹźliwoĹ&#x203A;ci czasowego jego magazynowania.

GRUNTOWNE PRZYGOTOWANIE ChcÄ&#x2026;c zapewniÄ&#x2021; wieloletniÄ&#x2026; bezawaryjnÄ&#x2026; pracÄ&#x2122; oczyszczalni Ĺ&#x203A;ciekĂłw, inwe82

P R O M O C J A

stor podszedĹ&#x201A; do modernizacji w sposĂłb przemyĹ&#x203A;lany, czego konsekwencjÄ&#x2026; byĹ&#x201A;a gruntowna przebudowa obiektĂłw juĹź istniejÄ&#x2026;cych lub zbudowanie ich od nowa.

Firmie APS powierzono modernizacjÄ&#x2122; elementĂłw w branĹźach elektrycznej i AKPiA. Zakres prac obejmowaĹ&#x201A; modernizacjÄ&#x2122; nastÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;cych obiektĂłw i urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;: â&#x20AC;&#x201C; kraty rzadkiej, â&#x20AC;&#x201C; gĹ&#x201A;Ăłwnej przepompowni, â&#x20AC;&#x201C; budynku krat, â&#x20AC;&#x201C; piaskownika PISTA, â&#x20AC;&#x201C; reaktora biologicznego SBR, â&#x20AC;&#x201C; budynku dmuchaw, â&#x20AC;&#x201C; budynku pracy i instalacji stabilizacji osadu, â&#x20AC;&#x201C; grawitacyjnego zagÄ&#x2122;szczacza osadu, â&#x20AC;&#x201C; stacji transformatorowej wraz z rozdzielniÄ&#x2026; gĹ&#x201A;ĂłwnÄ&#x2026;.

Poza tym na terenie oczyszczalni Ĺ&#x203A;ciekĂłw zbudowano kilka nowych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; pozwalajÄ&#x2026;cych zwiÄ&#x2122;kszyÄ&#x2021; efektywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; obiektu. W ramach inwestycji wybudowano: AUTOMATYKA

APLIKACJE

* % /% ( % / / 9 /

â&#x20AC;&#x201C; stacjÄ&#x2122; zlewczÄ&#x2026; Ĺ&#x203A;ciekĂłw dowoĹźonych, â&#x20AC;&#x201C; stacjÄ&#x2122; odbioru osadĂłw z wozĂłw asenizacyjnych, â&#x20AC;&#x201C; piaskownik poziomy podĹ&#x201A;uĹźny, â&#x20AC;&#x201C; zbiornik retencyjny Ĺ&#x203A;ciekĂłw, â&#x20AC;&#x201C; wiatÄ&#x2122; zrzutowÄ&#x2026; osadu ustabilizowanego, â&#x20AC;&#x201C; wiatÄ&#x2122; magazynowÄ&#x2026; osadu ustabilizowanego.

Poprawiono rĂłwnieĹź zaplecze socjalno-bytowe â&#x20AC;&#x201C; na terenie oczyszczalni powstaĹ&#x201A; nowy budynek zaplecza technicznego.

@ 0 #

NIEZAWODNY UKĹ AD ZASILANIA Inwestor, chcÄ&#x2026;c zapewniÄ&#x2021; sobie niezawodnÄ&#x2026; pracÄ&#x2122; oczyszczalni Ĺ&#x203A;ciekĂłw, postawiĹ&#x201A; rĂłwnieĹź na modernizacjÄ&#x2122; ukĹ&#x201A;adu zasilania. Podczas realizacji przedsiÄ&#x2122;wziÄ&#x2122;cia w istniejÄ&#x2026;cej stacji transfor-

* % 0% ( % / / 9 !

matorowej, znajdujÄ&#x2026;cej siÄ&#x2122; na terenie oczyszczalni, wymieniono dwa transformatory olejowe 100 kVA 15,75/0,4 kV. W miejsce starych transformatorĂłw zabudowano nowe, o mocach 400 kVA i 100 kVA, ktĂłre w przypadku awarii wspomagane sÄ&#x2026; agregatem prÄ&#x2026;dotwĂłrczym 300 kVA. UkĹ&#x201A;ad zostaĹ&#x201A; zaprojektowany w taki sposĂłb, Ĺźe za podstawowe zasilanie odpowiada transformator o mocy 400 kVA wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cy z agregatem, za ktĂłrego uruchamianie odpowiada ukĹ&#x201A;ad SZR, natomiast transformator 100 kVA jest zaĹ&#x201A;Ä&#x2026;czany rÄ&#x2122;cznie w momencie, gdy powyĹźsze rozwiÄ&#x2026;zanie zawiedzie, stanowiÄ&#x2026;c ostatniÄ&#x2026; deskÄ&#x2122; ratunku. UzupeĹ&#x201A;nieniem modernizacji ukĹ&#x201A;adu zasilania byĹ&#x201A;a nowa rozdzielnica RGNN, z ktĂłrej zasilane sÄ&#x2026; wszystkie rozdzielnice elektryczne i technologiczne zabudowane na oczyszczalni Ĺ&#x203A;ciekĂłw.

Te wszystkie rozwiÄ&#x2026;zania miaĹ&#x201A;y na celu

jedno podstawowe zadanie: nie dopuĹ&#x203A;ciÄ&#x2021; do braku zasilania oczyszczalni.

POPRAWNE DZIAĹ ANIE UKĹ ADĂ&#x201C;W TECHNOLOGICZNYCH JuĹź podczas prac nad dokumentacjÄ&#x2026; duĹźy nacisk poĹ&#x201A;oĹźono na dobĂłr aparatury pomiarowej i sterowniczej, uwzglÄ&#x2122;dniajÄ&#x2026;c nie tylko ekonomiczne kwestie zakupu poszczegĂłlnych elementĂłw, ale rĂłwnieĹź duĹźÄ&#x2026; niezawodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i koszty eksploatacji. Jednym z rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;, ktĂłre umoĹźliwiĹ&#x201A;o speĹ&#x201A;nienie powyĹźszych zaĹ&#x201A;oĹźeĹ&#x201E; byĹ&#x201A;o wyodrÄ&#x2122;bnienie kilku procesĂłw technologicznych.

Pierwszy proces zwiÄ&#x2026;zany jest z przyjÄ&#x2122;ciem Ĺ&#x203A;ciekĂłw surowych i odbiorem osadĂłw z wozĂłw asenizacyjnych.

Za pracÄ&#x2122; poszczegĂłlnych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; i ukĹ&#x201A;adĂłw pomiarowych uczestniczÄ&#x2026;cych w tym procesie odpowiedzialne sÄ&#x2026;: R E K L A M A

APLIKACJE

* % 8% ( % / / 9

!

â&#x20AC;&#x201C; szafa technologiczna, â&#x20AC;&#x201C; szafa zasilajÄ&#x2026;co-sterownicza stacji zlewczej Ĺ&#x203A;ciekĂłw dowoĹźonych, â&#x20AC;&#x201C; szafa zasilajÄ&#x2026;co-sterownicza krat, â&#x20AC;&#x201C; szafa zasilajÄ&#x2026;co-sterownicza stacji odbioru osadu z wozĂłw asenizacyjnych, â&#x20AC;&#x201C; szafa zasilajÄ&#x2026;co-sterownicza piaskownika poziomego podĹ&#x201A;uĹźnego.

Drugi proces jest zwiÄ&#x2026;zany z reaktorem SBR i biologicznym oczyszczaniem Ĺ&#x203A;ciekĂłw. Celem zwiÄ&#x2122;kszenia niezawodnoĹ&#x203A;ci wyodrÄ&#x2122;bniono dwa ciÄ&#x2026;gi biologiczne (po dwie komory). Za zasilanie i poprawnÄ&#x2026; pracÄ&#x2122; urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; odpowiedzialne sÄ&#x2026;: â&#x20AC;&#x201C; szafy technologiczne reaktora, â&#x20AC;&#x201C; szafy zasilajÄ&#x2026;ce dmuchaw, â&#x20AC;&#x201C; szafy sterownicze komĂłr, â&#x20AC;&#x201C; szafy sterownicze dmuchaw.

Ostatnim wyodrÄ&#x2122;bnionym procesem jest higienizacja i stabilizacja osadu.

UrzÄ&#x2026;dzenia zwiÄ&#x2026;zane z tym procesem zasilane sÄ&#x2026; z rozdzielnicy technologicznej, poza tym w budynku znalazĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; urzÄ&#x2026;dzenia, za ktĂłrych dziaĹ&#x201A;anie odpowiadaĹ&#x201A;y oddzielne sterowniki: prasa, instalacje higienizacji i stabilizacji osadu, wirĂłwka osadu, hydrofor.

PodziaĹ&#x201A; urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; i wyodrÄ&#x2122;bnienie procesĂłw pozwoliĹ&#x201A;o na lepszÄ&#x2026; kontrolÄ&#x2122; poszczegĂłlnych procesĂłw i umoĹźliwiĹ&#x201A;o podtrzymanie pracy pozostaĹ&#x201A;ych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; w przypadku maĹ&#x201A;ych awarii sterowania.

Rozproszenie ukĹ&#x201A;adĂłw PLC pociÄ&#x2026;gnÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;o za sobÄ&#x2026; koniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zbudowania sieci komunikacyjnej. W tym przypadku postawiono na sieÄ&#x2021; Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;owodowÄ&#x2026;, 84

ktĂłra ze wzglÄ&#x2122;du na swoje zalety byĹ&#x201A;a najlepszym rozwiÄ&#x2026;zaniem.

NOWOCZESNE UKĹ ADY POMIAROWE WÂ oczyszczalni zamontowano szereg nowoczesnych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; pomiarowych.

Wybrano innowacyjne rozwiÄ&#x2026;zania firm Hach-Lange i Siemens. Wszystkie pomiary poziomĂłw cieczy zrealizowano za pomocÄ&#x2026; czujnikĂłw ultradĹşwiÄ&#x2122;kowych Sitrans Echomax XRS oraz przetwornikĂłw LUT420, ktĂłre dziÄ&#x2122;ki bezkontaktowej technologii ograniczyĹ&#x201A;y do minimum wymagania serwisowe, przy zachowaniu bardzo duĹźej dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci pomiaru.

W samym reaktorze SBR bardzo rozbudowane zostaĹ&#x201A;y ukĹ&#x201A;ady pomiaru: â&#x20AC;&#x201C; potencjaĹ&#x201A;u REDOX w komorach selektora i komorach reaktora, â&#x20AC;&#x201C; tlenu O2, â&#x20AC;&#x201C; stÄ&#x2122;Ĺźenia osadu, â&#x20AC;&#x201C; stÄ&#x2122;Ĺźenia azotanĂłw NO3, â&#x20AC;&#x201C; stÄ&#x2122;Ĺźenia azotu amonowego N-NH4, â&#x20AC;&#x201C; stÄ&#x2122;Ĺźenia suchej masy.

Za przetwarzanie wartoĹ&#x203A;ci pomiarowych odpowiedzialne sÄ&#x2026; wielokanaĹ&#x201A;owe przetworniki pomiarowe SC1000 firmy Hach Lange, wyposaĹźone w moduĹ&#x201A;y komunikacyjne Profibus zwiÄ&#x2122;kszajÄ&#x2026;ce moĹźliwoĹ&#x203A;ci pomiarowe i diagnostyczne nie tylko samych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;, ale caĹ&#x201A;ego procesu.

SYSTEM STEROWANIA I NADZORU Prace nad systemem sterowania i nadzoru byĹ&#x201A;y prowadzone we wspĂłĹ&#x201A;pracy z technologami, osobami od-

powiedzialnymi za rozruch, a takĹźe z późniejszymi uĹźytkownikami, czyli operatorami w oczyszczalni. Bardzo rozbudowane ukĹ&#x201A;ady sterowania i pomiarĂłw sprawiajÄ&#x2026;, Ĺźe praca oczyszczalni moĹźe odbywaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; w róşnych trybach i cyklach. Algorytmy umoĹźliwiajÄ&#x2026; pracÄ&#x2122; w trybach: â&#x2C6;&#x2019; piÄ&#x2122;Ä&#x2021; cykli w porze suchej, â&#x2C6;&#x2019; osiem cykli w porze deszczowej, zwiÄ&#x2026;zanej ze zwiÄ&#x2122;kszonym napĹ&#x201A;ywem Ĺ&#x203A;ciekĂłw, â&#x2C6;&#x2019; sterowanie pracÄ&#x2026; tlenu w komorze reaktora w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od zawartoĹ&#x203A;ci amonu, â&#x2C6;&#x2019; sterowanie zawartoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; amonu.

WybĂłr odpowiedniego trybu pozwala na zmniejszenie czasu trwania poszczegĂłlnych cykli oraz zwiÄ&#x2122;kszenie efektywnoĹ&#x203A;ci oczyszczalni.

SUKCES ZaangaĹźowanie wszystkich osĂłb uczestniczÄ&#x2026;cych w realizacji kolejnych dziaĹ&#x201A;aĹ&#x201E;, poczÄ&#x2026;wszy od prac nad przygotowaniem dokumentacji, przez prefabrykacjÄ&#x2122; szaf, montaĹźe na obiekcie, a na pracach systemowych koĹ&#x201E;czÄ&#x2026;c, pozwoliĹ&#x201A;o osiÄ&#x2026;gnÄ&#x2026;Ä&#x2021; sukces. Wynikiem prac jest nowoczesna oczyszczalnia Ĺ&#x203A;ciekĂłw, ktĂłra dziÄ&#x2122;ki zastosowaniu zaawansowanych i nowoczesnych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; bÄ&#x2122;dzie sĹ&#x201A;uĹźyĹ&#x201A;a mieszkaĹ&#x201E;com Krosna OdrzaĹ&#x201E;skiego przez wiele lat.

Firma APS po raz kolejny zaprezentowaĹ&#x201A;a wysoki stopieĹ&#x201E; zaangaĹźowania w realizacjÄ&#x2122; powierzonych zadaĹ&#x201E; oraz profesjonalizm podczas ich wdraĹźania.

DziÄ&#x2122;ki sprawnej koordynacji przedsiÄ&#x2122;wziÄ&#x2122;cia przez specjalistĂłw z KroĹ&#x203A;nieĹ&#x201E;skiego PrzedsiÄ&#x2122;biorstwa WodociÄ&#x2026;gowo-Kanalizacyjnego oraz dobrej wspĂłĹ&#x201A;pracy wszystkich uczestnikĂłw biorÄ&#x2026;cych udziaĹ&#x201A; w modernizacji powstaĹ&#x201A; zaawansowany technologicznie produkt speĹ&#x201A;niajÄ&#x2026;cy wysokie wymagania inwestora.

AUTOMATYKA-POMIARY- 7 #* , # 0 #0 ( % / 31@ 41*;12

0 61 28 65 877 61 28 65 875 $ 61 28 65 843 * = 0 %%%0 0

AUTOMATYKA

RYNEK

AUTOMATYZACJA PRODUKCJI Z ROBOTEM TYPU DESKTOP F% >P / > 9 / ? / 9 % % % / % A / 9 / % E 9 A 9 9 0 / 9B ? % 9 9 / 9 /% / / %

9 9 / % % / % E > ? % / % P E

9B ?

0

F

irma WObit proponuje robota CDR480, ktĂłrego podstawÄ&#x2122; stanowi platforma kartezjaĹ&#x201E;ska typu desktop. Robot moĹźe wykonywaÄ&#x2021; ruch w czterech osiach, gdzie trzy osie realizujÄ&#x2026; ruch liniowy, a jedna oĹ&#x203A; ruch obrotowy. Zakres roboczy urzÄ&#x2026;dzenia dla osi X oraz Y wynosi 480 mm, dla osi Z 100 mm, a dla osi obrotowej 340°. Maksymalna prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w osiach X, Y to 200 mm/s, w osi Z 100 mm/s, natomiast w osi obrotowej 340°/s, co pozwala na dynamicznÄ&#x2026; realizacjÄ&#x2122; procesĂłw. Robot typu desktop charakteryzuje siÄ&#x2122; wysokÄ&#x2026; dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; pozycjonowania: do 0,006 mm w osiach X i Y, 0,003 mm w osi Z oraz do 0,1° w osi obrotowej. PowtarzalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w osiach liniowych wynosi 0,01 mm, natomiast w osi R 0,2°. UrzÄ&#x2026;dzenie moĹźe zostaÄ&#x2021; obciÄ&#x2026;Ĺźone masÄ&#x2026; do 10 kg.

@ 0 .)?

ELASTYCZNOĹ&#x161;Ä&#x2020; ZASTOSOWAĹ&#x192; Dla robota CDR480 przygotowany zostaĹ&#x201A; specjalny kontroler, ktĂłry umoĹźliwia generowanie trajektorii ruchu wszystkich osi urzÄ&#x2026;dzenia oraz sterowanie innymi funkcjami realizowanego procesu.

W zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od zastosowania robot 6/2016

moĹźe zostaÄ&#x2021; doposaĹźony w odpowiednie akcesoria, umoĹźliwiajÄ&#x2026;ce np. realizacjÄ&#x2122; lutowania, wiercenia otworĂłw czy teĹź przenoszenia elementĂłw z miejsca na miejsce. Inne aplikacje, w ktĂłrych doskonale sprawdzi siÄ&#x2122; robot typu desktop to wkrÄ&#x2122;canie Ĺ&#x203A;rub, aplikacje dozujÄ&#x2026;ce, pomiarowe czy automatyczny montaĹź.

Ĺ ATWE PROGRAMOWANIE Robot programowany jest za poĹ&#x203A;rednictwem komputera z wykorzystaniem specjalnego, przeznaczonego do niego oprogramowania, przy czym program pracy moĹźe byÄ&#x2021; wybierany na 4,3â&#x20AC;? wyĹ&#x203A;wietlaczu bÄ&#x2026;dĹş zewnÄ&#x2122;trznie, przez magistralÄ&#x2122; RS-485. Do aplikacji lutowania elementĂłw przewlekanych programiĹ&#x203A;ci WObit przygotowali specjalne oprogramowanie. UmoĹźliwia ono programowanie ruchĂłw robota poprzez okreĹ&#x203A;lenie punktĂłw lutowania. UĹźytkownik moĹźe zdefiniowaÄ&#x2021; w panelu kilka takich samych pĹ&#x201A;ytek PCB, wczytywaÄ&#x2021; pliki gerber i automatycznie przenosiÄ&#x2021; pozycjÄ&#x2122; punktĂłw lutowniczych do programu robota. Oprogramowanie daje rĂłwnieĹź moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; sterowania manualnego napÄ&#x2122;dami oraz konfiguracji pracy napÄ&#x2122;dĂłw i gĹ&#x201A;owicy lutujÄ&#x2026;cej.

KORZYĹ&#x161;CI Z AUTOMATYZACJI Prezentowany robot moĹźe byÄ&#x2021; wykorzystany jako samodzielne stanowisko lub w linii technologicznej. UrzÄ&#x2026;dzenie jest przystosowane do wspĂłĹ&#x201A;pracy z dedykowanym transporterem, co P R O M O C J A

pozwala na realizacjÄ&#x2122; zautomatyzowanego procesu. Robotyzacja przekĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; m.in. na wzrost produkcji, obniĹźenie jej kosztĂłw i wzrost rentownoĹ&#x203A;ci firmy, a jednoczeĹ&#x203A;nie zwiÄ&#x2122;ksza siÄ&#x2122; dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wykonywania zadaĹ&#x201E;, poniewaĹź dla robotĂłw nie ma znaczenia, czy wykonujÄ&#x2026; pracÄ&#x2122; na zmianie dziennej czy nocnej.

Poza urzÄ&#x2026;dzeniem typu desktop firma WObit produkuje takĹźe inne roboty, takie jak samojezdne roboty AGV do transportu elementĂłw czy roboty kartezjaĹ&#x201E;skie do aplikacji pick&place.

PPH WObit E. K. J. Ober s.c.

E? / 4< <;*781 % 0 <4 ;; ;2 8;; $ <4 ;; ;2 853 * % ? =% ? 0 0 %%%0% ? 0 0

85

RYNEK

NOWE SYSTEMY

SERII GN 2402 â&#x20AC;&#x201C; GN 2428 PROWADNICE LINIOWE ELESA+GANTER @ >% % % 9 % % / % % / %B - E % X % / A % / % % % 0 M % /% 9B

% / % % - / / / / /B / D / %

/ 9B E AB /9B % > > B0

T

ypowymi zastosowaniami dla nowych prowadnic liniowych Elesa+Ganter sÄ&#x2026; osĹ&#x201A;ony ciÄ&#x2122;Ĺźkich maszyn, systemy szufladowe w automatyzacji produkcji, jak rĂłwnieĹź ukĹ&#x201A;ady dynamicznej regulacji gĹ&#x201A;owic i innych odpowiedzialnych podzespoĹ&#x201A;Ăłw maszyn.

Prowadnice liniowe, teleskopowe prowadnice liniowe oraz rolkowe systemy prowadnic liniowych zostaĹ&#x201A;y zaprojektowane z myĹ&#x203A;lÄ&#x2026; o ciÄ&#x2122;Ĺźkich konstrukcjach przemysĹ&#x201A;owych, gdzie kluczowymi czynnikami sÄ&#x2026; niezawodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; oraz jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021;. Bardzo wysokie parametry pracy zostaĹ&#x201A;y uzyskane dziÄ&#x2122;ki materiaĹ&#x201A;om wykorzystywanym np. do budowy Ĺ&#x201A;oĹźysk, takim jak stal ulepszona cieplnie z antykorozyjnÄ&#x2026; powĹ&#x201A;okÄ&#x2026; galwanicznÄ&#x2026; o bardzo niskim wspĂłĹ&#x201A;czynniku tarcia.

PROWADNICE LINIOWE Pojedyncza prowadnica skĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; z szyny, wĂłzka oraz Ĺ&#x201A;oĹźyska liniowego. Ĺ oĹźysko, pod wzglÄ&#x2122;dem zasady dziaĹ&#x201A;ania, przypomina klasyczne Ĺ&#x201A;oĹźysko 86

P R O M O C J A

toczne. SĹ&#x201A;uĹźy jednak do Ĺ&#x201A;oĹźyskowania ruchu liniowego, a nie obrotowego. Ĺ oĹźysko prowadnic liniowych skĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; z kulek rozmieszczonych symetrycznie w koszyku Ĺ&#x201A;oĹźyskowym, umieszczonym pomiÄ&#x2122;dzy szynÄ&#x2026; a wĂłzkiem (rys. 1).

W zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od aplikacji moĹźemy wyróşniÄ&#x2021; trzy gĹ&#x201A;Ăłwne typy prowadnic liniowych: â&#x20AC;&#x201C; z wĂłzkiem wewnÄ&#x2122;trznym, gdzie zakres przemieszczenia wĂłzka ograniczony jest dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; szyny prowadzÄ&#x2026;cej (rys. 2), â&#x20AC;&#x201C; teleskopowe z wysuwem czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciowym, gdzie wĂłzek moĹźe wysuwaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; poza szynÄ&#x2122; prowadzÄ&#x2026;cÄ&#x2026; do poĹ&#x201A;owy jego dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;ci (rys. 3), â&#x20AC;&#x201C; teleskopowe z peĹ&#x201A;nym wysuwem, ktĂłre powstaĹ&#x201A;y z poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia dwĂłch prowadnic liniowych z wysuwem czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciowym â&#x20AC;&#x201C; wĹ&#x203A;rĂłd nich wyróşniamy trzy kolejne warianty konstrukcyjne: poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czone profilem poĹ&#x203A;rednim, poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czone szynami lub poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czone wĂłzkami (rys. 4).

AUTOMATYKA

RYNEK ROLKOWE SYSTEMY PROWADNIC LINIOWYCH System skĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; z szyn rolkowych wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cych z rolkami lub kompletnymi wĂłzkami rolkowymi.

WĂłzki rolkowe zbudowane sÄ&#x2026; z trzech rolek, z czego dwie zewnÄ&#x2122;trze przenoszÄ&#x2026; obciÄ&#x2026;Ĺźenia, zaĹ&#x203A; Ĺ&#x203A;rodkowa umoĹźliwia kasowanie luzĂłw wewnÄ&#x2026;trz szyny. Ze wzglÄ&#x2122;du na budowÄ&#x2122; wĂłzka wyróşniamy trzy warianty o róşnym sposobie montaĹźu (rys. 5).

Szyny dzielÄ&#x2026; siÄ&#x2122; na dwa typy: przeznaczone do swobodnego bÄ&#x2026;dĹş staĹ&#x201A;ego Ĺ&#x201A;oĹźyskowania rolek lub wĂłzkĂłw.

W przypadku Ĺ&#x201A;oĹźyskowania staĹ&#x201A;ego kontakt pomiÄ&#x2122;dzy rolkÄ&#x2026; i szynÄ&#x2026; wystÄ&#x2122;puje w dwĂłch pĹ&#x201A;aszczyznach, podczas gdy w wersji swobodnej w jednej pĹ&#x201A;aszczyĹşnie. Ĺ Ä&#x2026;czÄ&#x2026;c obie wersje Ĺ&#x201A;oĹźyskowania, tworzymy ukĹ&#x201A;ad rolkowych prowadnic liniowych, umoĹźliwiajÄ&#x2026;cy przede wszystkim kompensowanie bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dĂłw rĂłwnolegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci szyn (rys. 6). Taki ukĹ&#x201A;ad zapewnia bardzo gĹ&#x201A;adkÄ&#x2026; i cichÄ&#x2026; pracÄ&#x2122; oraz duĹźe prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci przemieszczeĹ&#x201E;.

Koszyk

WĂłzek

Szyna Kulka Ogranicznik

Rys. 1. % % % 9

Rys. 2. % % / % / % % E /

O FIRMIE Grupa Elesa+Ganter jest Ĺ&#x203A;wiatowym liderem w produkcji standardowych elementĂłw maszyn. Marka ta zostaĹ&#x201A;a powoĹ&#x201A;ana do şycia przez dwie, wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;ce ze sobÄ&#x2026; od 35 lat firmy: Elesa S.p.A i Otto Ganter GmbH&Co. KG.

Uszczelnienia wzdĹ&#x201A;uĹźne

Zgarniacze

h1

l1 l2

m

Rolka

h2

Rys. 3. % % % / % % /E> %

Typ N

Korpus woĹşka

h2

Typ R

h2

h1

l1 l2

Typ S

m

@ 0

h1

l1 l2

m Rys. 4. % % % / % % B / G > B / / ? B / % /

6/2016

Rys. 5. % % / % - X / A

87

RYNEK

PodzespĂłĹ&#x201A; maszyny Rolkowa prowadnica liniowa Ĺ oĹźyskowanie staĹ&#x201A;e

StĂłĹ&#x201A; przesuwny

Rolkowa prowadnica liniowa, Ĺ oĹźyskowanie swobodne

Konstrukcja maszyny

Rys. 6. H % % % / 9B

Elesa+Ganter to ponad 50 000 elementĂłw standardowych, czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci do maszyn i urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; oraz wiele produktĂłw specjalnych wykonywanych zgodnie z okreĹ&#x203A;lonymi, specyficznymi wymaganiami klienta. Elementy standardowe Elesa+Ganter Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czÄ&#x2026; w sobie zarĂłwno najwyĹźszÄ&#x2026; jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, funkcjonalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, innowacyjnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, jak i dbaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; o wzor-

nictwo. Potwierdzeniem tego jest ponad 120 patentĂłw i ponad 25 nagrĂłd na najbardziej prestiĹźowych Ĺ&#x203A;wiatowych wystawach i konkursach, m.in.

International Forum Design Award, Compasso dâ&#x20AC;&#x2122;Oro w Mediolanie czy Design Center w Stuttgarcie. Wszystkie produkty Elesa+Ganter produkowane sÄ&#x2026; zgodnie z wymaganiami normy

ISO 9001:2008 oraz normy Ĺ&#x203A;rodowiskowej ISO 14001:2015. Marka jest reprezentowana w ponad 55 krajach Ĺ&#x203A;wiata, m.in. w Polsce.

Elesa+Ganter Polska Sp. z o.o. jest czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciÄ&#x2026; grupy Elesa+Ganter i zajmuje siÄ&#x2122; dystrybucjÄ&#x2026; produktĂłw rodzimej marki. Wykwalifikowana kadra i magazyn w Polsce oprĂłcz wysokiej jakoĹ&#x203A;ci produktĂłw gwarantujÄ&#x2026; doradztwo techniczne u klientĂłw, profesjonalnÄ&#x2026; i szybkÄ&#x2026; obsĹ&#x201A;ugÄ&#x2122; sprzedaĹźowÄ&#x2026; (20 000 elementĂłw Elesa+Ganter dostarczane jest w systemie 24 h z magazynu w Polsce).

WiÄ&#x2122;cej informacji o firmie i jej ofercie, katalog produktĂłw, tabele wymiarĂłw oraz darmowe pliki 2D i 3D do pobrania znajdujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; na stronie: www.elesa-ganter.pl.

ELESA+GANTER POLSKA Sp. z o.o.

0 ;; 252 27 82 $ ;; 252 27 86 * - = *- 0 0 %%%0 *- 0 %%%0 *- 0 0

R E K L A M A

CENA 10,00

9 772392

ZĹ (W TYM

10550 2

8 % VAT)

TEMAT WYDA ROZMOWA 20

10

NIA ZarzÄ&#x2026;dz anie utrzyma

PaweĹ&#x201A; Naglik, Kubler Sp. z o.o.

TECHNIKA

niem ruchu

32

WybĂłr systemu SCADA â&#x20AC;&#x201C; czym siÄ&#x2122; kierowaÄ&#x2021;?

SPRZÄ&#x2DC;T

w produkc

ji

I APARA

TURA 44 Kluczowy element wspĂłĹ&#x201A;cze â&#x20AC;&#x201C; przeglÄ&#x2026;d przemiennikĂłw snych napÄ&#x2122;dĂłw czÄ&#x2122;stotliw oĹ&#x203A;ci

AUTOMA TYKA ISSN 2392-10

56

INDEKS 403024

AUTOMA TYKAON

LINE.PL

10/2015

+

$

3,

4 $ 0 %

### ! ###

$

%

&

'( )*+ ,-) . / /

< ... do 28

000 l/min

... >

5 67

Dystrybuto

r switchy HARTING

www.sterm

ag.pl

" %

$ ### *01 ### )+1 !

!

0 !

AUTOMATYCZNIE W I E M W I Ä&#x2DC; C E J ...

88

AUTOMATYKA

RYNEK

WYTRZYMAĹ OĹ&#x161;Ä&#x2020; â&#x20AC;&#x17E;NA LEKKOâ&#x20AC;?

LAPTOP GETAC S410

.

G 9 % E %/

! -- X 8470 : / B % / / , " K, - 9 / % 9B

% 9B % AB % 9 >P / / A

- 0 ? % 9 G # 0

W

prowadzony w kwietniu 2016 r. komputer Getac S410 ma 14Ë? matrycÄ&#x2122; o wysokiej rozdzielczoĹ&#x203A;ci i jasnoĹ&#x203A;ci, ktĂłra gwarantuje komfortowÄ&#x2026; pracÄ&#x2122; w kaĹźdych warunkach. Technologia LumiBond 2.0 umoĹźliwia wybĂłr miÄ&#x2122;dzy trybami pracy ekranu dotykowego (dotyk/praca w deszczu, praca w rÄ&#x2122;kawicach, rysik).

Komputer moĹźe rĂłwnieĹź zostaÄ&#x2021; wyposaĹźony w matrycÄ&#x2122; Full HD, oferujÄ&#x2026;cÄ&#x2026; szeroki kÄ&#x2026;t widzenia i bogactwo wyĹ&#x203A;wietlanych detali.

ZOPTYMALIZOWANE PARAMETRY W porĂłwnaniu do swojego poprzednika â&#x20AC;&#x201C; sprawdzonego modelu S400 â&#x20AC;&#x201C; wersja S410 zostaĹ&#x201A;a znaczÄ&#x2026;co odchudzona: komputer waĹźy jedynie 2,2 kg przy 35 mm gruboĹ&#x203A;ci. OczywiĹ&#x203A;cie kluczowymi cechami pozostajÄ&#x2026; jego odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na upadki z 90 cm, wibracje i wstrzÄ&#x2026;sy (potwierdzona wojskowym certyfikatem MIL-STD-810G), stopieĹ&#x201E; ochrony IP51 oraz zabezpieczone zaĹ&#x203A;lepkami porty.

GĹ&#x201A;Ăłwna bateria S410 zostaĹ&#x201A;a opracowana z myĹ&#x203A;lÄ&#x2026; o nieustannej pracy przez caĹ&#x201A;y dzieĹ&#x201E; roboczy, ale na tym nie koniec â&#x20AC;&#x201C; S410 moĹźna wyposaĹźyÄ&#x2021; w drugÄ&#x2026; bateriÄ&#x2122;. Co istotne, w tej konfiguracji baterie mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; wymieniane bez koniecznoĹ&#x203A;ci wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czania urzÄ&#x2026;dzenia.

@ 0 #

PERSONALIZACJA WEDĹ UG POTRZEB Producent umoĹźliwia dostosowanie najnowszej wersji komputera Getac do wĹ&#x201A;asnych potrzeb. NapÄ&#x2122;d DVD/slot na dodatkowÄ&#x2026; bateriÄ&#x2122; moĹźe zostaÄ&#x2021; za6/2016

P R O M O C J A

stÄ&#x2026;piony slotem PCMCIA, Express Card lub Smart Card, zaĹ&#x203A; standardowa konfiguracja portĂłw wejĹ&#x203A;Ä&#x2021;/wyjĹ&#x203A;Ä&#x2021; moĹźe byÄ&#x2021; rozszerzona o porty RS-232 i VGA, drugi port LAN lub dodatkowy (piÄ&#x2026;ty) port USB. IdentyfikacjÄ&#x2122; uĹźytkownika moĹźe rĂłwnieĹź wspomĂłc pojemnoĹ&#x203A;ciowy czytnik linii papilarnych.

DLA PRZEMYSĹ U I BIZNESU Produkt kierowany jest do profesjonalistĂłw korzystajÄ&#x2026;cych z nietypowych juĹź dzisiaj zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cz w specyficznych warunkach.

WybĂłr tego modelu z pewnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; pomoĹźe zaoszczÄ&#x2122;dziÄ&#x2021; czas tracony zwykle na serwisowanie tradycyjnych laptopĂłw oraz wyszukiwanie do nich przejĹ&#x203A;ciĂłwek i hubĂłw. JednoczeĹ&#x203A;nie, dziÄ&#x2122;ki atrakcyjnemu designowi i niewygĂłrowanej cenie, Getac S410 stanowi doskonaĹ&#x201A;Ä&#x2026; propozycjÄ&#x2122; dla uĹźytkownikĂłw biznesowych.

SpĂłĹ&#x201A;ka Elmark Automatyka jest oficjalnym dystrybutorem komputerĂłw Getac w Polsce oraz regionie CEE. Pierwsze egzemplarze Getac S410 powinny trafiÄ&#x2021; do magazynu polskiego dystrybutora jeszcze w czerwcu. Ceny majÄ&#x2026; zaczynaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; od okoĹ&#x201A;o 5200 zĹ&#x201A; netto. WiÄ&#x2122;cej informacji moĹźna znaleĹşÄ&#x2021; na stronie http://rugged.com.pl/ getac_s410.php.

ELMARK AUTOMATYKA Sp. z o.o.

0 M % / 2< 71*721 . / % *.

0 ;; 225 23 52 $ ;; 225 23 5< * = 0 0 %%%0 0 0

89

RYNEK

TECHNOLOGIA CZUJNIKĂ&#x201C;W 4.0 ZARZÄ&#x201E;DZANIE CZUJNIKAMI PRZEZ SMARTBRIDGE Badania koncepcyjne nad tech - B - % % % ? - AB 9E / 9B 9 A B / P / % 0 @ @ /% E E - E 9 / / ? / 9

% 9 / / 8070 / E

- - %

/ 9 B % % P E / ? /B / ? -B ? P A % 9 % >% / /B / / 9 % > ? E ? % 0

N

a niĹźsze poziomy procesĂłw produkcyjnych stopniowo trafiajÄ&#x2026; coraz bardziej inteligentne rozwiÄ&#x2026;zania. To juĹź coĹ&#x203A; wiÄ&#x2122;cej niĹź tylko wyjÄ&#x2026;tkowo silny trend, zauwaĹźalny w automatyzacji od czasu ustanowienia standardu PrzemysĹ&#x201A;u 4.0. Jednak nawet trendy majÄ&#x2026; swoje ograniczenia. W prostych podzespoĹ&#x201A;ach nie stosuje siÄ&#x2122; zaawansowanych akcesoriĂłw ze wzglÄ&#x2122;du na ich cenÄ&#x2122;. Z reguĹ&#x201A;y nie sÄ&#x2026; teĹź wykorzystywane informacje z czujnikĂłw inne niĹź sygnaĹ&#x201A; w postaci cyfrowej, a funkcje â&#x20AC;&#x17E;inteligentneâ&#x20AC;? realizuje ukĹ&#x201A;ad sterowania. SmartBridge â&#x20AC;&#x201C; jak sama nazwa wskazuje â&#x20AC;&#x201C; w inteligentny sposĂłb wypeĹ&#x201A;nia te luki.

90

WYPEĹ NIENIE LUK W TECHNOLOGII CYFROWEJ Technologia SmartBridge wymaga uĹźycia dwĂłch elementĂłw: adaptera oraz aplikacji. Adapter SmartBridge gromadzi dane i parametry z czujnika przy uĹźyciu interfejsu IO-Link. Informacje te sÄ&#x2026; nastÄ&#x2122;pnie wizualizowane przez aplikacjÄ&#x2122; SmartBridge, co zapewnia dostÄ&#x2122;p do czujnika. Aplikacja umoĹźliwia takĹźe bezpoĹ&#x203A;redni dostÄ&#x2122;p do moduĹ&#x201A;Ăłw komunikacyjnych Ethernet lub WLAN. Inne urzÄ&#x2026;dzenia, takie jak interfejs sterowania RFID IDENTControl Compact, sÄ&#x2026; juĹź wyposaĹźone w technologiÄ&#x2122; SmartBridge.

Po uruchomieniu aplikacji SmartBridge pojawia siÄ&#x2122; lista wszystkich czujnikĂłw w zasiÄ&#x2122;gu. Dane sÄ&#x2026; przesyĹ&#x201A;ane do urzÄ&#x2026;dzenia mobilnego za pomocÄ&#x2026; poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia Bluetooth. Za wyborem technologii Bluetooth przemawia m.in. bezpieczeĹ&#x201E;stwo. To poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie typu punkt-punkt ma charakter lokalny i nie jest podatne na jakÄ&#x2026;kolwiek ingerencjÄ&#x2122; z zewnÄ&#x2026;trz. Wirusy obecne w tablecie lub smartfonie nie mogÄ&#x2026; spowodowaÄ&#x2021; Ĺźadnych strat, poniewaĹź nie sÄ&#x2026; w stanie przesĹ&#x201A;aÄ&#x2021; danych do sterownika.

P R O M O C J A

APLIKACJA JAKO UNIWERSALNE NARZÄ&#x2DC;DZIE PotencjaĹ&#x201A; jest ogromny: urzÄ&#x2026;dzenie mobilne moĹźe byÄ&#x2021; uĹźywane jako wyĹ&#x203A;wietlacz lub graficzny interfejs uĹźytkownika. Aplikacja umoĹźliwia Ĺ&#x201A;atwÄ&#x2026; parametryzacjÄ&#x2122; lub dostÄ&#x2122;p do zestawieĹ&#x201E; materiaĹ&#x201A;owych i instrukcji obsĹ&#x201A;ugi. JednoczeĹ&#x203A;nie moĹźna pobieraÄ&#x2021; karty katalogowe z Internetu. Pobieranie danych nie wiÄ&#x2026;Ĺźe siÄ&#x2122; z şadnymi konsekwencjami i nie wpĹ&#x201A;ywa na przebieg produkcji.

PeĹ&#x201A;niÄ&#x2026;ca funkcjÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x17E;cyfrowego Ĺ&#x203A;rubokrÄ&#x2122;taâ&#x20AC;? aplikacja uĹ&#x201A;atwia konserwacjÄ&#x2122;, zapewniajÄ&#x2026;c Ĺ&#x201A;atwy dostÄ&#x2122;p do danych diagnostycznych z czujnikĂłw bez przerywania ich pracy.

AUTOMATYKA

RYNEK & ' ': ; <

PLC

9 & '

KluczowÄ&#x2026; zaletÄ&#x2026; technologii SmartBridge jest jej caĹ&#x201A;kowita niezaleĹźnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; od istniejÄ&#x2026;cego okablowania. Standardowe interfejsy umoĹźliwiajÄ&#x2026; uĹźycie w systemie czujnikĂłw innych producentĂłw. DziÄ&#x2122;ki temu aplikacjÄ&#x2122; moĹźna wykorzystaÄ&#x2021; na potrzeby funkcji automatyzacji wyĹźszego poziomu. MĂłwiÄ&#x2026;c w uproszczeniu, technologia SmartBridge pozwala przystosowaÄ&#x2021; czujniki do komunikacji z Internetem. Nawet jeĹ&#x203A;li nie jest to gĹ&#x201A;Ăłwny cel stosowania technologii SmartBridge, stanowi milowy krok na drodze do zapewnienia bezproblemowej komunikacji i dalszego rozwoju projektu Technologii CzujnikĂłw 4.0.Â

JEDNA TECHNOLOGIA â&#x20AC;&#x201C; WIELE ZALET SmartBridge zapewnia uĹźytkownikom szereg korzyĹ&#x203A;ci, z ktĂłrych najwaĹźniejsze sÄ&#x2026; przedstawione poniĹźej.

PRZEJRZYSTA TRANSMISJA DANYCH

@ 0 @

Technologia SmartBridge zapewnia innowacyjnÄ&#x2026; i pionierskÄ&#x2026; transmisjÄ&#x2122; danych, poniewaĹź dane z czujnika sÄ&#x2026; przesyĹ&#x201A;ane bezprzewodowo do standardowego smartfonu lub tabletu. Ten bĹ&#x201A;yskawiczny dostÄ&#x2122;p umoĹźliwia natychmiastowÄ&#x2026; zmianÄ&#x2122; poszczegĂłlnych parametrĂłw czujnika na kaĹźdym etapie procesu produkcyjnego, co gwarantuje niezwykĹ&#x201A;Ä&#x2026; elastycznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w codziennej pracy w terenie.

BEZPRZEWODOWE POĹ Ä&#x201E;CZENIE Z CZUJNIKAMI PoĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie z czujnikami jest obecnie elastyczne i bezpieczne, poniewaĹź 6/2016

[( ' > > ! ; <[

= ><'

, " ?@ Q>" '

SmartBridge wykorzystuje poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie Bluetooth miÄ&#x2122;dzy czujnikami a urzÄ&#x2026;dzeniem mobilnym, bez koniecznoĹ&#x203A;ci stosowania dodatkowego okablowania lub zmian w PLC. W ten sposĂłb moĹźna szybko i Ĺ&#x201A;atwo wdroĹźyÄ&#x2021; SmartBridge do planu produkcyjnego i usprawniÄ&#x2021; produkcjÄ&#x2122; bez dodatkowych narzÄ&#x2122;dzi oraz wysoko wykwalifikowanych technikĂłw.

WYGODNE KORZYSTANIE DZIÄ&#x2DC;KI INTUICYJNYM APLIKACJOM Parametry czujnika sÄ&#x2026; teraz Ĺ&#x201A;atwe do kontrolowania, a dane procesowe wyĹ&#x203A;wietlane w formie graficznej.

Wszystko to odbywa siÄ&#x2122; za pomocÄ&#x2026; interaktywnej aplikacji na urzÄ&#x2026;dzeniu mobilnym. MoĹźna natychmiast zmieniÄ&#x2021; parametry, debugowaÄ&#x2021; konfiguracjÄ&#x2122; i sprawnie utrzymaÄ&#x2021; duĹźÄ&#x2026; wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; procesu dziÄ&#x2122;ki zaledwie kilku dotkniÄ&#x2122;ciom ekranu, bez wzglÄ&#x2122;du na to, gdzie siÄ&#x2122; znajdujemy.

IO-LINK, CZYLI INWESTYCJA W PRZYSZĹ OĹ&#x161;Ä&#x2020; W technologii SmartBridge jako interfejs komunikacyjny do czujnikĂłw jest wykorzystywany standard IO-Link.

OprĂłcz dostarczania danych procesowych zapewnia on rĂłwnieĹź dostÄ&#x2122;p do pomocnych danych diagnostycznych. Otwiera to wczeĹ&#x203A;niej nieosiÄ&#x2026;galne moĹźliwoĹ&#x203A;ci. Co wiÄ&#x2122;cej, standard IO-Link pozwala na uĹźycie wielu róşnych czujnikĂłw, chroniÄ&#x2026;c inwestycjÄ&#x2122; takĹźe w przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci.

WiÄ&#x2122;cej informacji moĹźna znaleĹşÄ&#x2021; na stronie www.pepperl-fuchs.pl/ smartbridge-technology.

PEPPERL+FUCHS Sp. z o.o.

0 )% 4; 75*6;1 . / % 0 ;; ;1< 32 27 * = 0 * 0

%%%0 * 0

91

RYNEK

POĹ&#x161;LIZG

BEZ KOMPLIKACJI TRYBOTAĹ&#x161;MA FIRMY IGUS + ? > G - % A B / A

% - E /% / G % P % / > /- % % - % - / 0

igus usĹ&#x201A;ugi ciÄ&#x2122;cia. â&#x20AC;&#x201C; Wszystko, czego potrzebujemy do Ĺ&#x201A;atwego wykrawania czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci dla klientĂłw, to odpowiedni plik DXF â&#x20AC;&#x201C; wyjaĹ&#x203A;nia RenĂŠ Achnitz, menedĹźer produktu dla Ĺ&#x201A;oĹźysk iglidur. Pliki mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; przesyĹ&#x201A;ane Ĺ&#x201A;atwo i szybko za poĹ&#x203A;rednictwem strony internetowej firmy igus, ktĂłra oferuje usĹ&#x201A;ugi ciÄ&#x2122;cia dostÄ&#x2122;pne juĹź od jednej sztuki produktu.

kach, gdy trybotaĹ&#x203A;ma jest widoczna i odbiorcy oczekujÄ&#x2026; materiaĹ&#x201A;u w czarnym kolorze. â&#x20AC;&#x201C; W odpowiedzi na potrzeby klientĂłw obecnie oferujemy trybotaĹ&#x203A;mÄ&#x2122; wykonanÄ&#x2026; z iglidur A160 oraz iglidur B160, rĂłwnieĹź o szerokoĹ&#x203A;ci pĂłĹ&#x201A; metra â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi RenĂŠ Achnitz. DziÄ&#x2122;ki Ĺ&#x201A;atwej instalacji i doskonaĹ&#x201A;ej specyfikacji try-

O

ferowana przez firmÄ&#x2122; igus trybotaĹ&#x203A;ma umoĹźliwia poprawÄ&#x2122; wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci Ĺ&#x203A;lizgowych bez komplikacji i za przystÄ&#x2122;pnÄ&#x2026; cenÄ&#x2122;. Znajduje zastosowanie w wielu branĹźach, m.in. w produkcji mebli, inĹźynierii mechanicznej, a takĹźe w branĹźy transportu bliskiego. GruboĹ&#x203A;Ä&#x2021; materiaĹ&#x201A;u trybotaĹ&#x203A;my wynosi 0,5â&#x20AC;&#x201C;1 mm. MoĹźna jÄ&#x2026; szybko i Ĺ&#x201A;atwo zastosowaÄ&#x2021; zarĂłwno na duĹźej, jak i maĹ&#x201A;ej powierzchni. Produkt gwarantuje uzyskanie poĹ&#x203A;lizgu bez smarowania, zaĹ&#x203A; nowa usĹ&#x201A;uga ciÄ&#x2122;cia pozwala na otrzymanie niestandardowych dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;ci i szerokoĹ&#x203A;ci, a takĹźe specjalnych, zgodnych z oczekiwaniami danego klienta ksztaĹ&#x201A;tĂłw, zarĂłwno dla serii, jak i dla pojedynczych komponentĂłw, nawet w jednostkowych egzemplarzach.

92

H - E % A % / % % - 9B 9 % ? > 9 E / / % > B

CIÄ&#x2DC;CIE NA MIARÄ&#x2DC;

DO WSZYSTKICH ZASTOSOWAĹ&#x192;

TrybotaĹ&#x203A;ma firmy igus zostaĹ&#x201A;a wprowadzona na rynek w 2014 r., a obecnie jest oferowana w trzech wersjach materiaĹ&#x201A;owych i w wielu róşnych szerokoĹ&#x203A;ciach: od 20 do 500 mm. Jej samoprzylepnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; sprawia, Ĺźe dziĹ&#x203A; ma wszechstronne zastosowanie.

UĹźytkownicy mogÄ&#x2026; jÄ&#x2026; Ĺ&#x201A;atwo ciÄ&#x2026;Ä&#x2021; noĹźyczkami w celu uzyskania okreĹ&#x203A;lonych ksztaĹ&#x201A;tĂłw. JeĹ&#x203A;li odbiorca wymaga, aby trybotaĹ&#x203A;ma miaĹ&#x201A;a specjalne wymiary i geometriÄ&#x2122;, moĹźe skorzystaÄ&#x2021; z oferowanej przez specjalizujÄ&#x2026;cÄ&#x2026; siÄ&#x2122; w produktach motion plastics firmÄ&#x2122;

Obecnie firma igus oferuje trybotaĹ&#x203A;my z trzech róşnych materiaĹ&#x201A;Ăłw iglidur.

Jako pierwszy na rynku pojawiĹ&#x201A; siÄ&#x2122; speĹ&#x201A;niajÄ&#x2026;cy wymagania FDA iglidur A160.

Później wprowadzona zostaĹ&#x201A;a trybotaĹ&#x203A;ma z iglidur V400, opracowana z myĹ&#x203A;lÄ&#x2026; o zastosowaniach wysokotemperaturowych. MateriaĹ&#x201A; ten moĹźe wytrzymaÄ&#x2021; wydĹ&#x201A;uĹźonÄ&#x2026; ekspozycjÄ&#x2122; na temperaturÄ&#x2122; dochodzÄ&#x2026;cÄ&#x2026; nawet do 200 °C i jest wyjÄ&#x2026;tkowo odporny na dziaĹ&#x201A;anie mediĂłw.

Z kolei najnowszy i ekstremalnie odporny na zuĹźycie materiaĹ&#x201A; iglidur B160 zostaĹ&#x201A; opracowany z myĹ&#x203A;lÄ&#x2026; o przypadP R O M O C J A

bologicznej wkĹ&#x201A;adki iglidur idealnie nadajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; do szerokiej gamy zastosowaĹ&#x201E;, takich jak: dopasowywanie mebli czy podklejanie urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; przenoĹ&#x203A;nikowych, a takĹźe do uĹźycia w maszynach produkcyjnych i przetwĂłrczych. TrybotaĹ&#x203A;ma zostaĹ&#x201A;a nawet wykorzystana w ukĹ&#x201A;adach zawieszenia w zabytkowych samochodach.

IGUS Sp. z o.o.

0 / % 4;4" 7;*;58 . / % 0 ;; 6<5 12 27 $ ;; 6<5 <4 <3 * = - 0 %%%0 - 0

AUTOMATYKA

RYNEK

NIEZAWODNY

PRZESYĹ DANYCH I ENERGII Najbezpieczniejsza transmisja danych, zasilania i mediĂłw przy E >

< W - >P 477 % - / 9 / / X A % > 9 / 9 % 9 % /% B/ Â&#x2019; // D 9 G - 9 % / % / /

% 0 + ? / ? - %

/ - A % / % /

/ E > B 47 ?W 0 / / ? /% B/ D - 807 Â&#x2019; // (@47 G - A % 9B 9E 47 ?W / / / E > / % < W

S

ystem skĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; z prowadnika kablowego z tworzywa sztucznego, elastycznych przewodĂłw chainflex do poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeĹ&#x201E; ruchomych o bardzo maĹ&#x201A;ym promieniu giÄ&#x2122;cia oraz z aluminiowej obudowy. Systemy micro flizz MF10 moĹźna stosowaÄ&#x2021; np. w automatycznych magazynach paletowych lub pojemnikowych.

@ 0 - ?&

ALTERNATYWA BEZ OGRANICZEĹ&#x192; W branĹźy transportu bliskiego stosuje siÄ&#x2122; obecnie systemy szynoprzewodĂłw. Takie rozwiÄ&#x2026;zania majÄ&#x2026; jednak ograniczenia i pozwalajÄ&#x2026; wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznie na dostarczanie zasilania. Gdy zachodzi potrzeba jednoczesnego dostarczenia zasilania, danych i mediĂłw na odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; do 100 m, lepszÄ&#x2026; alternatywÄ&#x2026; jest system micro flizz firmy igus. Prowadnik kablowy z tworzywa sztucznego, ktĂłry porusza siÄ&#x2122; wewnÄ&#x2026;trz tĹ&#x201A;oczonego profilu z anodowanego aluminium, jest wyposaĹźony w zintegrowane â&#x20AC;&#x17E;skrzydĹ&#x201A;a boczneâ&#x20AC;?. ZapewniajÄ&#x2026; one staĹ&#x201A;e rozciÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;cie prowadnika w specjalnym rowku w gĂłrnej oraz dolnej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci kanaĹ&#x201A;u. SkrzydĹ&#x201A;a skĹ&#x201A;adajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; automatycznie, gdy prowadnik siÄ&#x2122; zgina. Wraz 6/2016

ze sprÄ&#x2122;Ĺźynami z tworzywa sztucznego, znajdujÄ&#x2026;cymi siÄ&#x2122; na poprzeczkach prowadnika, zapobiegajÄ&#x2026; stykaniu siÄ&#x2122; gĂłrnego oraz dolnego odcinka prowadnika kablowego, a tym samym gwarantujÄ&#x2026; Ĺ&#x201A;agodne i ciche przesuwanie prowadnika. DziÄ&#x2122;ki temu wyraĹşnie zredukowano tarcie, Ĺ&#x203A;cieranie, zuĹźycie energii oraz emisjÄ&#x2122; haĹ&#x201A;asu. Rolkowy wĂłzek na koĹ&#x201E;cu prowadnika peĹ&#x201A;ni przy tym funkcjÄ&#x2122; zabieraka. StosujÄ&#x2026;c uĹ&#x201A;oĹźenie przeciwbieĹźne, moĹźna w jednym kanale prowadzÄ&#x2026;cym umieĹ&#x203A;ciÄ&#x2021; jednoczeĹ&#x203A;nie dwa prowadniki kablowe, a tym samym umoĹźliwiÄ&#x2021; przemieszczanie jeszcze wiÄ&#x2122;kszej liczby przewodĂłw.

OD Ĺ&#x161;WIATĹ OWODU PO WÄ&#x201E;Ĺť PNEUMATYCZNY ModuĹ&#x201A;owa konstrukcja gotowych systemĂłw pozwala na Ĺ&#x201A;atwe dostosowywanie ich do indywidualnych wymagaĹ&#x201E;. Ponadto wypeĹ&#x201A;nienie prowadnika moĹźna zmieniaÄ&#x2021; w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od potrzeb. W ten sposĂłb moĹźliwe jest bezproblemowe prowadzenie Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;owodĂłw z rodziny chainflex umoĹźliwiajÄ&#x2026;cych transmisjÄ&#x2122; danych z prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; ponad 10 Gb/s. Podobnie jak wszystkie pozostaĹ&#x201A;e przewody z tej rodziny, Ĺ&#x203A;wiaP R O M O C J A

tĹ&#x201A;owody chainflex sÄ&#x2026;Â objÄ&#x2122;te 36-miesiÄ&#x2122;cznÄ&#x2026; gwarancjÄ&#x2026;.

System micro flizz umoĹźliwia teĹź bezpieczne prowadzenie wÄ&#x2122;Ĺźy pneumatycznych, ktĂłre sÄ&#x2026; stosowane do zasilania pneumatycznych chwytakĂłw ukĹ&#x201A;adnic.

System moĹźe niezawodnie i bezobsĹ&#x201A;ugowo pracowaÄ&#x2021; przez dĹ&#x201A;ugi czas przy prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci przesuwu do 6 m/s oraz z przyspieszeniami do 50 m/s2. Co wiÄ&#x2122;cej, zabierak umoĹźliwia przenoszenie Ĺ&#x201A;adunkĂłw o masie do 50 kg. Firma igus przeprowadziĹ&#x201A;a test obejmujÄ&#x2026;cy ponad milion podwĂłjnych cykli, co odpowiada Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznej drodze przesuwu 6000 km, ktĂłry wykazaĹ&#x201A;, Ĺźe elementy systemu prawie nie ulegajÄ&#x2026; Ĺ&#x203A;cieraniu.

System uhonorowany nagrodÄ&#x2026; iF Design Award wyróşnia siÄ&#x2122; teĹź Ĺ&#x201A;atwym montaĹźem. Przy uĹźyciu uniwersalnego uchwytu z trzema wpustami moĹźna Ĺ&#x201A;atwo i szybko wykonaÄ&#x2021; poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie z ukĹ&#x201A;adnicÄ&#x2026;.

IGUS Sp. z o.o.

0 / % 4;4" 7;*;58 . / % 0 ;; 6<5 12 27 $ ;; 6<5 <4 <3 * = - 0 %%%0 - 0

93

RYNEK

ROBOTYKA PRZEMYSĹ OWA ROZWIÄ&#x201E;ZANIA FIRMY SCHUNK

Â&#x152; A >P % 9 % % - 9 > % / % % 9 >P 9 B ?

- % / % % 9B / % E % % % ? ?

/ 9 / 9

9 0 @ "&HM: % / 9 % / 9

% 9 9 / B E % % A ? % / % ? 9

A % 9B % / / %

9 % 9

9 0

W

zrost udziaĹ&#x201A;u robotĂłw w procesach produkcyjnych, poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czony ze wzrostem komplikacji procesĂłw technologicznych wykonywanych przez roboty, wy-

94

P R O M O C J A

musza rozwĂłj oprzyrzÄ&#x2026;dowania, umoĹźliwiajÄ&#x2026;cy realizacjÄ&#x2122; postawionych zadaĹ&#x201E;.

Akcesoria do robotĂłw firmy SCHUNK to wyjÄ&#x2026;tkowo szeroki asortyment standardowych moduĹ&#x201A;Ăłw mechanicznych, elektrycznych i pneumatycznych, Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czÄ&#x2026;cych chwytaki z ramieniem robota. Oferta w tym zakresie obejmuje chwytaki pneumatyczne i serwoelektryczne, przepusty obrotowe, kompensatory bĹ&#x201A;Ä&#x2122;du poĹ&#x201A;oĹźenia, jednostki antykolizyjne, wrzeciona pneumatyczne i systemy wymiany narzÄ&#x2122;dzi.

CHWYTAKI Oferowane przez firmÄ&#x2122; SCHUNK chwytaki od 30 lat wyznaczajÄ&#x2026; standardy w zakresie automatyzacji produkcji, stanowiÄ&#x2026;c innowacyjne rozwiÄ&#x2026;zanie najbardziej skomplikowanych wyzwaĹ&#x201E; i zapewniajÄ&#x2026;c niezawodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; systemĂłw i aplikacji. W odpowiedzi na rosnÄ&#x2026;ce wymagania stawiane chwytakom odnoĹ&#x203A;nie precyzji chwytania oraz obAUTOMATYKA

RYNEK

ciążeń, jakim są one poddawane, firma SCHUNK oferuje szeroki wachlarz solidnych i trwałych modułów chwytakowych, zapewniających najwyższą jakość produktu, precyzję i wszechstronność.

Optymalne funkcjonowanie robotów i chwytaków, to m.in. systemy szybkiej wymiany narzędzi.

UKŁADY WYMIANY NARZĘDZI

@ 0 "&HM:

Roboty w coraz szerszym zakresie uczestniczą w procesach montażu, obróbki i pomiarów oraz wykonują coraz więcej operacji

w jednym gnieździe technologicznym, pociągających za sobą konieczność zmiany oprzyrządowania podczas procesu produkcyjnego. Firma SCHUNK ma w ofercie bardzo szeroki wachlarz standardowych i wyspecjalizowanych układów automatycznej i ręcznej wymiany narzędzi. Do podstawo6/2016

wych produktów w tym zakresie można zaliczyć sprzęgi miniaturowe i manualne oraz złącza.

SPRZĘGI MINIATUROWE TYPU MWS 20 Sprzęgi miniaturowe typu MWS 20 o maksymalnym obciążeniu 0,5 kg i 0,5 Nm mają do sześciu przepustów pneumatycznych i elektrycznych. Znajdują zastosowanie w aplikacjach laboratoryjnych, a także w aplikacjach małego montażu.

SPRZĘGI MANUALNE TYPU HWS 040–HWS 125 Sprzęgi manualne HWS 040 – HWS 125 o udźwigu 8–54 kg i momentach 50–320 Nm mają do sześciu przepustów pneumatycznych oraz do 26 pinowych przepustów elektrycznych o obciążalności 3 A/50 V. Stosuje się je do szybkiego i prostego przezbrojenia robota podczas przerw technologicznych, związanych z przestawieniem linii produkcyjnej.

ZŁĄCZA TYPU SWS, SWS-L ORAZ SWS-I Złącza typu SWS, SWS-L oraz SWS-I, ze zintegrowanymi zaworami pneumatycznymi, są przeznaczone do zastosowań przemysłowych, gdzie w trakcie procesów produkcyjnych konieczna jest automatyczna wymiana narzędzi i oprzyrządowania robota. Umożliwiają one przenoszenie dużych obciążeń – do 455 kg i 3800 Nm dla systemu SWS

i do 1500 kg i 13 750 Nm dla systemów SWS-L. Modułowa budowa zapewnia szeroki zakres przepustów pneumatycznych, ciśnieniowych, próżniowych, prądowych o obciążalnościach do 30 A/500 V AC, transmisji danych, modułów światłowodowych, przepustów sygnałów wizyjnych i rozwiązań specjalnych.

CZUJNIKI I JEDNOSTKI KOMPENSACYJNE Równie ważne dla niezawodnej pracy robota są jednostki kompensacyjne, 95

RYNEK czujniki antykolizyjne i antyprzeciÄ&#x2026;Ĺźeniowe oraz czujniki siĹ&#x201A;y i momentu.

UkĹ&#x201A;ady antykolizyjne sÄ&#x2026; montowane na ostatniej osi robota i stanowiÄ&#x2026; skutecznÄ&#x2026; ochronÄ&#x2122; przed uszkodzeniem zarĂłwno dla robotĂłw, jak i urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; manipulacyjnych. W przypadku kolizji lub przeciÄ&#x2026;Ĺźenia czujnik automatycznie uruchamia awaryjne wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie systemu. UrzÄ&#x2026;dzenie OPR firmy SCHUNK ma funkcjÄ&#x2122; powrotu do poĹ&#x201A;oĹźenia poczÄ&#x2026;tkowego, co pozwala na bezzwĹ&#x201A;oczne wznowienie pracy po kolizji.

Czujnik siĹ&#x201A;y i momentu umoĹźliwia z kolei kontrolowanie z wysokÄ&#x2026; precyzjÄ&#x2026; momentu i siĹ&#x201A;y, z jakÄ&#x2026; robot oddziaĹ&#x201A;uje na produkt. Ma to ogromne znaczenie w takich czynnoĹ&#x203A;ciach technologicznych jak montaĹź elementĂłw, gradowanie, szlifowanie, polerowanie, zginanie czy skrÄ&#x2122;canie i umoĹźliwia zastosowanie robotĂłw w rozwijajÄ&#x2026;cej siÄ&#x2122; zrobotyzowanej chirurgii, a takĹźe robotyce serwisowej, w ktĂłrej roboty wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026; bezpoĹ&#x203A;rednio z ludĹşmi. UrzÄ&#x2026;dzenie FTNet firmy SCHUNK mierzy siĹ&#x201A;Ä&#x2122; i moment w szeĹ&#x203A;ciu osiach.

DziÄ&#x2122;ki prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci wysyĹ&#x201A;ania danych do 7000 Hz, czterem dostÄ&#x2122;pnym protokoĹ&#x201A;om komunikacyjnym (Ethernet,

96

EtherNet/IP, DeviceNet, CAN Bus), zdalnemu sterowaniu przez LAN i konfiguracji poprzez interfejs www FTNet jest obecnie najbardziej wielofunkcyjnym czujnikiem siĹ&#x201A;y i momentĂłw dla automatyki przemysĹ&#x201A;owej.

WSZECHSTRONNE ZASTOSOWANIA RozwĂłj systemĂłw automatyzacji, ktĂłrych zadaniem jest zwiÄ&#x2122;kszenie wydajnoĹ&#x203A;ci, niezawodnoĹ&#x203A;ci i şywotnoĹ&#x203A;ci urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;, powoduje wzrost wymagaĹ&#x201E; odnoĹ&#x203A;nie podzespoĹ&#x201A;Ăłw stosowanych do ich budowy. Firma SCHUNK bÄ&#x2122;dÄ&#x2026;ca liderem w zakresie produkcji komponentĂłw do automatyzacji procesĂłw

produkcyjnych, oferuje szeroki asortyment akcesoriĂłw do robotĂłw, pozwalajÄ&#x2026;cy na tworzenie wytrzymaĹ&#x201A;ych, pewnych i efektywnych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; dla kaĹźdego zadania w kaĹźdej branĹźy.

SCHUNK INTEC Sp. z o.o.

0 % 87# 71*177 / 0 ;; 2;< ;1 77 $ ;; 2;< ;1 ;1 * = 0 0

%%%0 0 0

AUTOMATYKA

RYNEK

INNOWACYJNY ODCZYT KODĂ&#x201C;W

% - 9B wiarygodnego odczytu kodĂłw kreskowych i wizyjnych roz% B/ D % /

9 X / 9E %

/ - A 0 ) % / B / % B % 9 /% B/

/ % G " - $ % A % / ? A 9 % 9 0

G

dy cykl produkcji opony obejmuje wiele miejsc, budynkĂłw, a czasami nawet zakĹ&#x201A;adĂłw i paĹ&#x201E;stw, dokĹ&#x201A;adna identyfikacja jest niezbÄ&#x2122;dna do nadzoru produkcji w toku, zarzÄ&#x2026;dzania zgodnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;, sortowania oraz kontroli jakoĹ&#x203A;ci. RozwiÄ&#x2026;zania te sÄ&#x2026; zaprojektowane dla aplikacji odczytu kodu kreskowego, a ich celem jest minimalizacja bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dĂłw odczytu oraz zwiÄ&#x2122;kszenie zakresu i efektywnoĹ&#x203A;ci produkcji. Niezastosowanie wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwego systemu identyfikacyjnego moĹźe spowodowaÄ&#x2021; wolniejszÄ&#x2026; przepustowoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i nieefektywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; produkcji, a co za tym idzie â&#x20AC;&#x201C; nadszarpniÄ&#x2122;cie reputacji i kosztowne reklamacje.

@ 0 "&HM:

ROZWIÄ&#x201E;ZANIE SZYTE NA MIARÄ&#x2DC; Producenci opon stojÄ&#x2026; przed szeregiem wyzwaĹ&#x201E; i koniecznoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; liczenia siÄ&#x2122; z róşnymi ograniczeniami. NaleĹźÄ&#x2026; do nich znaczne róşnice, ktĂłre mogÄ&#x2026; wystÄ&#x2122;powaÄ&#x2021; miÄ&#x2122;dzy orientacjÄ&#x2026; opony i prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ciami liniowymi podajnikĂłw, bardzo duĹźa gĹ&#x201A;Ä&#x2122;bia ostroĹ&#x203A;ci i perspektywa ze wzglÄ&#x2122;du na róşne wysokoĹ&#x203A;ci opon, Ĺ&#x201A;atwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; uszkodzenia drukowanych etykiet i koniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; odczytu uszkodzonych kodĂłw, a takĹźe ograniczenia fizyczne i normy jakoĹ&#x203A;ciowe 6/2016

wymagajÄ&#x2026;ce coraz mniejszych kodĂłw i coraz wiÄ&#x2122;kszej iloĹ&#x203A;ci danych.

RozwiÄ&#x2026;zaniem problemĂłw wynikajÄ&#x2026;cych ze wspomnianych wczeĹ&#x203A;niej ograniczeĹ&#x201E; jest technologia Cognex.

Pozwala ona na uzyskanie wiÄ&#x2122;kszej efektywnoĹ&#x203A;ci dziÄ&#x2122;ki temu, Ĺźe gwarantuje zarzÄ&#x2026;dzanie stanami magazynowymi, iloĹ&#x203A;ciowe ujÄ&#x2122;cie â&#x20AC;&#x17E;wÄ&#x2026;skich gardeĹ&#x201A;â&#x20AC;? i udoskonaleĹ&#x201E; procesu, obsĹ&#x201A;ugÄ&#x2122; zróşnicowaĹ&#x201E; drukowania przez dostawcĂłw oraz zmniejszenie odsetek zadaĹ&#x201E; w toku. UmoĹźliwia teĹź uzyskanie wiÄ&#x2122;kszej przepustowoĹ&#x203A;ci, co przekĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; na rzadsze ponowne sortowanie rÄ&#x2122;czne, krĂłtsze czasy odczytu i krĂłtsze przestoje. Kolejnymi zaletami wynikajÄ&#x2026;cymi z zastosowania technologii Cognex sÄ&#x2026; niĹźsze koszty, poniewaĹź przy ponownym przetwarzaniu odrzuconych produktĂłw powstaje mniej odpadĂłw, a takĹźe wiÄ&#x2122;ksze zadowolenie klientĂłw dziÄ&#x2122;ki eliminacji nieprawidĹ&#x201A;owych dostaw i zwrotĂłw.

Oferta rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; dla przemysĹ&#x201A;u oponiarskiego firmy Cognex obejmuje teĹź systemy wizyjne oraz systemy 3D do odczytu tekstu z algorytmami OCRMax, a takĹźe weryfikacji jakoĹ&#x203A;ci znakĂłw i logotypĂłw 3D. P R O M O C J A

KLUCZOWE CECHY TECHNOLOGII COGNEX Technologia Cognex gwarantuje prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; odczytu do 120 kodĂłw na sekundÄ&#x2122;, rozdzielczoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 1600 Ă&#x2014; 1200 px lub 2048 Ă&#x2014; 1088 px i gĹ&#x201A;Ä&#x2122;biÄ&#x2122; ostroĹ&#x203A;ci do 500 mm. ZaletÄ&#x2026; matrycowych czytnikĂłw kodĂłw kreskowych DataMan jest to, Ĺźe nie majÄ&#x2026; one Ĺźadnych ruchomych czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci, a dziÄ&#x2122;ki technologii X-Pand mniej systemĂłw moĹźe obejmowaÄ&#x2021; wiÄ&#x2122;ksze pole widzenia. Ponadto DS1000 3D Profiler zawiera zestawy narzÄ&#x2122;dzi wizyjnych 2D i 3D VISION, co rozszerza moĹźliwoĹ&#x203A;ci kontroli kodĂłw typu DOT Code, a czytniki matrycowe pozwalajÄ&#x2026; wizualizowaÄ&#x2021; wyniki odczytu i mogÄ&#x2026; pracowaÄ&#x2021; w grupach nadzorowanych na podstawie master/slave.

Co istotne, produkty Cognex obsĹ&#x201A;ugujÄ&#x2026; wszystkie protokoĹ&#x201A;y przemysĹ&#x201A;owe do komunikacji z PLC i robotami.

ELTRON 0 . > 2? 17*724 . % 0 24 585 32 11 $ 24 585 3< <8 * = 0 %%%0 0 %%%0 0 0

97

RYNEK

REJESTRACJA ROZKĹ ADĂ&#x201C;W TEMPERATURY

W HUTNICTWIE I ODLEWNICTWIE . / % / % % % E 9B

/% B/ / ? ? B

B % % / ?9E 9 G / % - 9 > % 0 /B /% / / / / - / 9 - % - - % / % G % % 0 Krystian Korgiel

W

 przemyĹ&#x203A;le lotniczym stosowane sÄ&#x2026; normy takie jak AMS2750E (NADCAP) oraz oparte na tej i pochodnych normach wytyczne i procedury zakĹ&#x201A;adowe. Stosuje siÄ&#x2122; je w celu zapewnienia wysokiej jakoĹ&#x203A;ci procesu obrĂłbki cieplnej i zgodnoĹ&#x203A;ci prowadzenia procesĂłw z wymaganiami odbiorcĂłw, ktĂłrzy dokonujÄ&#x2026; audytĂłw kontrolnych. Podobne wymagania sÄ&#x2026; aktualnie stawiane producentom z branĹźy motoryzacyjnej, gdzie parametry procesĂłw obrĂłbki cieplnej reguluje norma CQI-9.Â

PROFILOWANIE TEMPERATUROWE Standardy wymagajÄ&#x2026; stosowania czujnikĂłw temperatury o okreĹ&#x203A;lonej klasie dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci potwierdzonej Ĺ&#x203A;wiadectwem wzorcowania. NarzucajÄ&#x2026; rĂłwnieĹź potrzebÄ&#x2122; cyklicznych pomiarĂłw parametrĂłw piecĂłw przemysĹ&#x201A;owych, za pomocÄ&#x2026; testu dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci systemu (SAT â&#x20AC;&#x201C; System Accuracy Test), czy testu jednorodnoĹ&#x203A;ci temperatury (TUS). Regularne kontrolowanie instrumentĂłw pomiarowych i odpowiednie dokumentowanie wynikĂłw zapewniajÄ&#x2026; prowadzenie procesĂłw obrĂłbki

98

P R O M O C J A

cieplnej zgodnie z okreĹ&#x203A;lonymi wymogami jakoĹ&#x203A;ciowymi oraz gwarantujÄ&#x2026; powtarzalnÄ&#x2026; jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wytwarzanych produktĂłw.

DIAGNOSTYKA PIECĂ&#x201C;W PRZEMYSĹ OWYCH Firma Guenther Polska, jako producent najwyĹźszej jakoĹ&#x203A;ci aparatury pomiarowej, Ĺ&#x203A;wiadczy usĹ&#x201A;ugi serwisowe zapewniajÄ&#x2026;ce jak najdokĹ&#x201A;adniejszy pomiar temperatury u KlientĂłw.

OprĂłcz standardowych usĹ&#x201A;ug, zwiÄ&#x2026;zanych z wzorcowaniem dostarczanych czujnikĂłw temperatury, moĹźliwe jest takĹźe sprawdzenie dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci elementĂłw pomiarowych w instalacjach i torĂłw pomiarowych oraz wykonanie pomiarĂłw rozkĹ&#x201A;adĂłw temperatury w piecach. Wieloletnie doĹ&#x203A;wiadczenie firmy w monitorowaniu i kontroli temperatury pozwala na wykonywanie testĂłw TUS i SAT zgodnie z wymaganiami norm AMS2750E (NADCAP) oraz CQI-9, co gwarantuje dokĹ&#x201A;adne i niezawodne funkcjonowanie piecĂłw.

Guenther Polska posiada niezbÄ&#x2122;dne urzÄ&#x2026;dzenia pomiarowe, speĹ&#x201A;niajÄ&#x2026;ce najwyĹźsze wymogi, a ponadto dysponuje rĂłwnieĹź odpowiednim oprograAUTOMATYKA

RYNEK mowaniem, ktĂłre pozwala na generowanie czytelnych raportĂłw zgodnych z obowiÄ&#x2026;zujÄ&#x2026;cymi normami, bez moĹźliwoĹ&#x203A;ci jakiejkolwiek ingerencji w zarejestrowane dane.

Warto wykonywaÄ&#x2021; regularne pomiary parametrĂłw procesĂłw obrĂłbki cieplnej, niezaleĹźnie od tego, czy obowiÄ&#x2026;zujÄ&#x2026; nas restrykcyjne wymogi norm lotniczych bÄ&#x2026;dĹş motoryzacyjnych, czy teĹź nie sÄ&#x2026; one wymagane. Zapewnienie prawidĹ&#x201A;owego sterowania procesami obrĂłbki termicznej przekĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; zarĂłwno na zmniejszenie brakĂłw produkcyjnych, jak rĂłwnieĹź oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ci energetyczne w firmie. Zmniejszenie kosztĂłw zuĹźycia energii w zakĹ&#x201A;adzie staje siÄ&#x2122; coraz waĹźniejszym tematem, gdyĹź koszty energii sÄ&#x2026; obecnie jednymi z najwaĹźniejszych ponoszonych przez zakĹ&#x201A;ady przemysĹ&#x201A;owe (Ĺ&#x203A;rednio siÄ&#x2122;gajÄ&#x2026; one nawet do 10% wszystkich kosztĂłw). JeĹźeli nie ma pewnoĹ&#x203A;ci co do dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci pomiaru temperatury w piecu, warto zbadaÄ&#x2021; rozkĹ&#x201A;ad temperatury w poszczegĂłlnych partiach i przestrzeni roboczej pieca. DoĹ&#x203A;wiadczony serwis Guenther Polska jest w stanie zapewniÄ&#x2021; fachowÄ&#x2026; pomoc i zagwarantowaÄ&#x2021; wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwÄ&#x2026; dokumentacjÄ&#x2122;.

@ 0

CZUJNIKI Z PORTEM REFERENCYJNYM I PROGRAM greenTECH Czujniki do pomiaru temperatury w piecach powinny byÄ&#x2021; wyposaĹźone w porty referencyjne, pozwalajÄ&#x2026;ce na okresowÄ&#x2026;, pewnÄ&#x2026; kontrolÄ&#x2122; ich dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci pomiarowej, bez koniecznoĹ&#x203A;ci demontaĹźu. To bardzo istoty element, umoĹźliwiajÄ&#x2026;cy uĹźytkownikowi optymalne prowadzenie procesu â&#x20AC;&#x201C;

! / ? 9 >

) > % - % / #( ;217

pewne dane pomiarowe z elementĂłw sterujÄ&#x2026;cych, wraz badaniem rozkĹ&#x201A;adu temperatury w komorze pieca, gwarantujÄ&#x2026; minimalizacjÄ&#x2122; brakĂłw produkcyjnych i zgodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; z oczekiwaniami odbiorcĂłw i audytorĂłw.

DziÄ&#x2122;ki gwarantowanej i sprawdzonej dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci, zgodnie z zaĹ&#x201A;oĹźeniami programu greenTECH, uĹźytkownicy mogÄ&#x2026; poprawiÄ&#x2021; procesy przemysĹ&#x201A;owe i osiÄ&#x2026;gnÄ&#x2026;Ä&#x2021; cele ekologiczne oraz

oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ciowe, takie jak poprawa wydajnoĹ&#x203A;ci produkcji, optymalizacja zuĹźycia energii i znaczna redukcja ryzyka uszkodzeĹ&#x201E; piecĂłw.

JednoczeĹ&#x203A;nie obniĹźenie zuĹźycia energii jest elementem dziaĹ&#x201A;aĹ&#x201E; proekologicznych zwiÄ&#x2026;zanych z ochronÄ&#x2026; Ĺ&#x203A;rodowiska naturalnego.

Firma Guenther prowadzi bezpĹ&#x201A;atne szkolenia w zakresie optymalizacji pomiarĂłw temperatury w piecach przemysĹ&#x201A;owych zgodnie z celami wytyczanymi w ramach programu greenTECH, a takĹźe â&#x20AC;&#x201C; na zlecenie KlientĂłw â&#x20AC;&#x201C; wykonuje serwisowe kontrole i diagnostykÄ&#x2122; piecĂłw przemysĹ&#x201A;owych zgodnie z wymaganiami norm CQI-9 oraz AMS2750E. Krystian Korgiel

GUENTHER POLSKA Sp. z o.o.

/

/ % -

0 . % ;8 11*737 - E 0 24 51; 27 27 $ 24 51; 27 24 %%%0- 0 0

99

RYNEK

WAHADĹ OWY NAPÄ&#x2DC;D DRVS

Z CZUJNIKIEM POĹ OĹťENIA SRBS @ @ % % / % /% B/ / 9 !

-% 9 % 9 / > /% / ? A % % / E / /E >P / E / 0

N

apÄ&#x2122;d wahadĹ&#x201A;owy z tĹ&#x201A;okiem Ĺ&#x201A;opatkowym DRVS w atrakcyjnej cenie ma wszystko, czego moĹźna oczekiwaÄ&#x2021; od napÄ&#x2122;du wahadĹ&#x201A;owego â&#x20AC;&#x201C; duĹźÄ&#x2026; wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; obrotowÄ&#x2026; i bardzo innowacyjnÄ&#x2026; konstrukcjÄ&#x2122;.

ZAPROJEKTOWANY DO RUCHU OBROTOWEGO O wydajnoĹ&#x203A;ci urzÄ&#x2026;dzenia DRVS, nawet w trudnych warunkach pracy, decydu-

je kompaktowoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i szczelnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, maĹ&#x201A;y ciÄ&#x2122;Ĺźar oraz duĹźe zakresy momentu â&#x20AC;&#x201C; do 20 Nm. Do zalet naleĹźÄ&#x2026; takĹźe Ĺ&#x201A;atwy montaĹź i kÄ&#x2026;t obrotu â&#x20AC;&#x201C; do wyboru 90°/180° lub 270°.

PROSTE WYKRYWANIE POĹ OĹťENIA MontaĹź napÄ&#x2122;dĂłw wahadĹ&#x201A;owych nigdy nie byĹ&#x201A; tak prosty, sprawny i Ĺ&#x201A;atwy dziÄ&#x2122;ki instalacji czujnika poĹ&#x201A;oĹźe-

DANE TECHNICZNE NAPÄ&#x2DC;DU WAHADĹ OWEGO DRVS WielkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 6 8 12 16 25 32 PrzyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cze pneumatyczne M3 M5 Amortyzacja elastyczna amortyzacja w obu poĹ&#x201A;oĹźeniach koĹ&#x201E;cowych Pozycja instalacji dowolna KÄ&#x2026;t obrotu 90°, 180° 90°, 180°, 270° KÄ&#x2026;t amortyzacji 0,5° DokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; powtarzalnoĹ&#x203A;ci 1° CzÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; obrotĂłw przy 6 barach 3 Hz 2 Hz DostÄ&#x2122;pny wariant ATEX

40 G1/8

SIĹ Y I MOMENTY NAPÄ&#x2DC;DU DRVS WielkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 6 8 12 16 25 32 40 Teoretyczny moment przy 6 barach 0,15 Nm 0,35 Nm 1 Nm 2 Nm 5 Nm 10 Nm 20 Nm Maksymalna dopuszczalna dynamiczna 10 N 10 N 20 N 25 N 40 N 75 N 120 N siĹ&#x201A;a osiowa Fx Maksymalna dopuszczalna dynamiczna 15 N 20 N 25 N 30 N 60 200 N 350 N siĹ&#x201A;a poprzeczna Fz* Maks. dozw. masowy moment bezwĹ&#x201A;ad6,5 kgm2 Ă&#x2014; 10-4 13 50 kgm2 Ă&#x2014; 10-4 100 kgm2 Ă&#x2014; 10-4 120 kgm2 Ă&#x2014; 10-4 200 kgm2 Ă&#x2014; 10-4 350 kgm2 Ă&#x2014; 10-4 noĹ&#x203A;ci kgm2 Ă&#x2014; 10-4 Â&#x201C; %

100

P R O M O C J A

AUTOMATYKA

RYNEK

SRBS-Q1/Q12 Zakres wykrywania Mocowanie

) /E % #(& X 9B

NapiÄ&#x2122;cie robocze JakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; kabla DĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;Ä&#x2021; kabla Technika przyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniowa

WyjĹ&#x203A;cie dwustanowe

DokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; powtarzalnoĹ&#x203A;ci ObsĹ&#x201A;uga Stopnie ochrony Cele

) /E % # * X / / / / - 9B B

CZUJNIK POĹ OĹťENIA 0â&#x20AC;&#x201C;270° moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; mocowania bezpoĹ&#x203A;rednio na DRVS, DSM bez stosowania osprzÄ&#x2122;tu 24 V DC do zastosowaĹ&#x201E; w prowadnicach kabli i na robotach przemysĹ&#x201A;owych 30 cm wtyczka M8, 4-pin, moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; obracania gwintu 2 wyjĹ&#x203A;cia dwustanowe, funkcja sygnalizacji poĹ&#x201A;oĹźenia siĹ&#x201A;ownikĂłw Opcje programowania: Pozycja przeĹ&#x201A;Ä&#x2026;czania Pozycja 1 i Pozycja 2 PNP/NPN N/O / N/Z ÂŁ1° za pomocÄ&#x2026; jednego przycisku IP65, IP68 zabezpieczenie przed zwarciem, zmianÄ&#x2026; polaryzacji i przeciÄ&#x2026;Ĺźeniem

nia SRBS-Q1/Q12 z funkcjÄ&#x2026; uczenia punktĂłw przeĹ&#x201A;Ä&#x2026;czania. ModuĹ&#x201A; czujnika moĹźna zamontowaÄ&#x2021; w prosty sposĂłb, a punkty przeĹ&#x201A;Ä&#x2026;czania sÄ&#x2026; Ĺ&#x201A;atwo i sprawnie zapisywane elektronicznie przez naciĹ&#x203A;niÄ&#x2122;cie przycisku.

GĹ Ă&#x201C;WNE CECHY NAPÄ&#x2DC;DU DRVS

@ 0 @

Do najbardziej istotnych cech charakterystycznych napÄ&#x2122;du wahadĹ&#x201A;owego DRVS z czujnikiem poĹ&#x201A;oĹźenia SRBS naleĹźÄ&#x2026;: â&#x20AC;&#x201C; prosta i kompaktowa konstrukcja, â&#x20AC;&#x201C; bardzo duĹźa wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w przystÄ&#x2122;pnej cenie, â&#x20AC;&#x201C; dowolnie ustawiany kÄ&#x2026;t obrotu (opcjonalnie), â&#x20AC;&#x201C; innowacyjna sygnalizacja poĹ&#x201A;oĹźenia bez potrzeby mechanicznej regulacji.

6/2016

ZALETY CZUJNIKA SRBS Czujnik poĹ&#x201A;oĹźenia SRBS-Q1/Q12 ma wiele zalet. Do najwaĹźniejszych naleĹźÄ&#x2026;: â&#x20AC;&#x201C; bezdotykowa sygnalizacja poĹ&#x201A;oĹźenia bez mechanicznej regulacji, â&#x20AC;&#x201C; szybki i Ĺ&#x201A;atwy montaĹź bez koniecznoĹ&#x203A;ci szukania punktĂłw przeĹ&#x201A;Ä&#x2026;czania, â&#x20AC;&#x201C; hermetyczna konstrukcja, dĹ&#x201A;uga ĹźywotnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i niezawodne dziaĹ&#x201A;anie.

FESTO Sp. z o.o.

0 ( / / % 2 71*737 ! / 0 ;; 244 84 77 $ ;; 244 84 7; * Â&#x201D; = 0

%%%0 0

101

Fot. 1.

RYNEK

BEZPRZEWODOWA APARATURA Ĺ Ä&#x201E;CZENIOWA Technologia radiowa na dobre / % E % / > 0 Telemetria, monitoring, zdal % / /

9 / % % E / / Â&#x17D; * * Â? X > 9 / / % % % % E

- / B / B / A E % A % / 9B 9 / / % > 0 ( ; , \ !

102

T

rudno byĹ&#x201A;oby dziĹ&#x203A; wyobraziÄ&#x2021; sobie takie branĹźe jak logistyka wraz z gospodarkÄ&#x2026; magazynowÄ&#x2026;, energetyka, automatyka budynkowa czy transport zbiorowy bez rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; bezprzewodowych. Rynek podzielony jest na cztery gĹ&#x201A;Ăłwne segmenty, w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od wykorzystywanej technologii. Dominuje GSM, na dalszych miejscach lokuje siÄ&#x2122; WiFi, ISM i wreszcie technologia radiomodemowa.

PojawiajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; jednak dwa pytania: dlaczego niemal pomijany jest temat bezprzewodowych, samowystarczalnych czujnikĂłw i Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznikĂłw mechanicznych? I czy â&#x20AC;&#x17E;bezprzewodowyâ&#x20AC;? znaczy rzeczywiĹ&#x203A;cie â&#x20AC;&#x17E;pozbawiony przewodĂłwâ&#x20AC;?? Szybki rzut oka na dowolny system radiowy pozbawia zĹ&#x201A;udzeĹ&#x201E; â&#x20AC;&#x201C; nadajniki, modemy, routery i szereg innych podzespoĹ&#x201A;Ăłw nadal wymagajÄ&#x2026; zewnÄ&#x2122;trznego zasilania.

A to oznacza, Ĺźe wciÄ&#x2026;Ĺź konieczne jest stosowanie linii kablowych, mimo iş nie znajdziemy juĹź w nich przewodĂłw sygnaĹ&#x201A;owych. Jednak i tutaj pojawiajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; zmiany.

P R O M O C J A

ELASTYCZNOĹ&#x161;Ä&#x2020; W APLIKACJACH Blisko 10 lat temu na rynku pojawiĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; pierwsze urzÄ&#x2026;dzenia radiowe czerpiÄ&#x2026;ce energiÄ&#x2122; z otoczenia (energy harvesting) â&#x20AC;&#x201C; czy to za poĹ&#x203A;rednictwem ogniw sĹ&#x201A;onecznych, czy teĹź miniaturowych generatorĂłw, konwertujÄ&#x2026;cych energiÄ&#x2122; kinetycznÄ&#x2026; na elektrycznÄ&#x2026;, wykorzystywanÄ&#x2026; nastÄ&#x2122;pnie do transmisji radiowej.

Sama transmisja odbywaĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; dziÄ&#x2122;ki technologii EnOcean, ktĂłra miaĹ&#x201A;a gwarantowaÄ&#x2021; bardzo niskie zapotrzebowanie na energiÄ&#x2122; i pewnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; przesyĹ&#x201A;u sygnaĹ&#x201A;Ăłw. W praktyce firmy zaangaĹźowane w projekt z czasem odchodziĹ&#x201A;y od wykorzystania tego typu rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; lub wypracowaĹ&#x201A;y nowe, o znacznie lepszych parametrach i szerszych moĹźliwoĹ&#x203A;ciach zastosowania w przemyĹ&#x203A;le.

Obecnie bezprzewodowe (w peĹ&#x201A;nym tego sĹ&#x201A;owa znaczeniu) Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czniki czy czujniki spotyka siÄ&#x2122; coraz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej w instalacjach przemysĹ&#x201A;owych, gdzie sÄ&#x2026; chÄ&#x2122;tnie stosowane ze wzglÄ&#x2122;du na Ĺ&#x201A;atwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i szybkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; montaĹźu, a takĹźe doĹ&#x203A;Ä&#x2021; bezproblemowÄ&#x2026; eksploatacjÄ&#x2122;. UmoĹźliwiajÄ&#x2026; rĂłwnieĹź wyeliminowanie czÄ&#x2122;sto AUTOMATYKA

@ 0

RYNEK stosowanych w maszynach komponentów podatnych na zużycie, takich jak prowadniki kablowe czy pierścienie ślizgowe i szczotki. W tej chwili radiowe produkty tego typu oferuje kilku producentów, przy czym nie są one w żaden sposób zunifikowane pod względem wykorzystywanej technologii przesyłu danych czy metody zasilania. Na czoło wysuwa się jednak coraz wyraźniej technologia sWave 868/915 MHz firmy steute, która w połączeniu z innowacyjnym systemem sieciowym sWave.NET zapewnia bardzo dużą elastyczność aplikacyjną.

Jaka główna idea przyświecała w tym przypadku konstruktorom?

Chodziło o stworzenie sieci bezprzewodowej, za pośrednictwem której przesyłane byłyby sygnały sterujące pochodzące z radiowej aparatury łączeniowej (łączników lub czujników zasilanych generatorami lub długowiecznymi bateriami) do jednego lub większej liczby serwerów aplikacji. Jednocześnie celem było wyeliminowanie dotychczasowej, tradycyjnej topologii sieci, opartej na połączeniach point-to-point pomiędzy łącznikami czy czujnikami a odbiornikami radiowymi.

W sieci sWave.NET wykorzystywane są obecnie nowo zaprojektowane punkty dostępowe (fot. 1), instalowane na obszarze objętym zasięgiem transmisji radiowej aparatury łączeniowej, z którą mają się komunikować. Z po-

ziomu jednego punktu dostępowego może być administrowanych około stu urządzeń radiowych. Jeśli konieczne jest zastosowanie większej liczby czujników czy łączników, możliwe jest wprowadzenie dodatkowych punktów dostępu. Sygnał z nadajnika dociera do odbiorników w określonym porządku. Jeśli transmisja do pierwszego punktu dostępowego nie powiedzie się, jest kierowana do kolejnego punktu itd. Gwarantuje to bardzo dużą niezawodność transmisji.

przez serwisy webowe. Gwarantuje to ciągłą komunikację od pojedynczego czujnika czy łącznika do systemów znajdujących się na samym szczycie firmowej hierarchii informatycznej.

NADZÓR I KOMUNIKACJA

Rys. 1.

Nadrzędny serwer aplikacji zawiera dostarczaną przez steute bazę danych, w której zbierane są wszystkie informacje, np. z hali produkcyjnej, zanim zostaną przesłane dalej – do platformy informatycznej klienta, a jeśli to potrzebne, także do rozległych systemów IT, po-

Bardzo ciekawym zastosowaniem łączników bezprzewodowych powiązanych z siecią sWave.NET jest ich wykorzystanie w systemie wireless Kanban do kontroli obecności na regałach lub automatycznych podajnikach zasobników z częściami wykorzystywanymi na linii montażowej, np. w przemyśle motoryzacyjnym (rys. 1). Łącznik pozycyjny ze specjalnie skonstruowanym napędem (fot. 2) wykrywa brak zasobnika i przesyła natychmiast sygnał radiowy uruchamiający procedurę do-

Fot. 2.

6/2016

103

RYNEK oprogramowanie wraz z bazÄ&#x2026; danych.

StÄ&#x2026;d informacje przesyĹ&#x201A;ane sÄ&#x2026; sieciÄ&#x2026; lokalnÄ&#x2026; do terminali obsĹ&#x201A;ugiwanych przez sĹ&#x201A;uĹźby utrzymania ruchu i/lub magazynowe (5). Pracownicy mogÄ&#x2026; zdalnie lub osobiĹ&#x203A;cie usunÄ&#x2026;Ä&#x2021; usterkÄ&#x2122;, wysĹ&#x201A;aÄ&#x2021; niezbÄ&#x2122;dne czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci zamienne bÄ&#x2026;dĹş poinformowaÄ&#x2021; o zdarzeniu firmÄ&#x2122; zewnÄ&#x2122;trznÄ&#x2026;. Na szczycie hierarchii jest serwer z oprogramowaniem IMS, sprawujÄ&#x2026;cy nadzĂłr nad zamawianiem i przepĹ&#x201A;ywem czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026;cych do produkcji, a takĹźe nadzorem nad produktami gotowymi. Jak widaÄ&#x2021;, system sWave.

NET zapewnia realnÄ&#x2026; i efektywnÄ&#x2026; integracjÄ&#x2122; aparatury Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czeniowej z systemami IT przedsiÄ&#x2122;biorstwa, usprawniajÄ&#x2026;c tym samym procesy serwisowe i logistyczne.

W KIERUNKU PRZEMYSĹ U 4.0

Rys. 2.

starczenia brakujÄ&#x2026;cych do montaĹźu elementĂłw. Istotne jest, Ĺźe informatyczny system zarzÄ&#x2026;dzania produkcjÄ&#x2026; jest w stanie okreĹ&#x203A;liÄ&#x2021;, na podstawie otrzymywanych sygnaĹ&#x201A;Ăłw, jakich elementĂłw i w jakim konkretnie miejscu w zakĹ&#x201A;adzie zabrakĹ&#x201A;o. W przypadku, gdy liczba komponentĂłw jest zbyt niska w magazynie centralnym, system jest w stanie caĹ&#x201A;kowicie automatycznie lub pĂłĹ&#x201A;automatycznie wysĹ&#x201A;aÄ&#x2021; zamĂłwienie do poddostawcy â&#x20AC;&#x201C; stÄ&#x2026;d juĹź tylko krok do organizacji pracy w znanym z Japonii systemie dostaw just-in-time.

UrzÄ&#x2026;dzenia radiowe mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; teĹź z powodzeniem uĹźywane do komunikacji miÄ&#x2122;dzy pojazdami samobieĹźnymi (AGV) a otoczeniem (np. drzwiami i bramami automatycznymi), do uproszczo104

nej komunikacji miÄ&#x2122;dzy pracownikami przy taĹ&#x203A;mie produkcyjnej a kierownikami produkcji (np. do przesyĹ&#x201A;ania informacji o awarii) czy w bardziej rozbudowanych systemach sterowania liniami produkcyjnymi, z wykorzystaniem m.in. bezprzewodowych kaset sterowniczych.

PrzykĹ&#x201A;adowy schemat kompletnego systemu zarzÄ&#x2026;dzania produkcjÄ&#x2026; przedstawia rys 2. Na dole hierarchii znajdujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; elementy wykonawcze (1) â&#x20AC;&#x201C; takie jak piloty rÄ&#x2122;czne, czujniki magnetyczne bÄ&#x2026;dĹş indukcyjne, kasety sterownicze czy Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czniki kraĹ&#x201E;cowe â&#x20AC;&#x201C; komunikujÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; z routerami (3). Te z kolei, wykorzystujÄ&#x2026;c sieÄ&#x2021; Ethernet bÄ&#x2026;dĹş poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie WiFi, komunikujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; z serwerem aplikacji (4), wyposaĹźonym w odpowiednie

System sWave.NET to logiczny krok w kierunku Ĺ&#x201A;atwej integracji coraz popularniejszej, w peĹ&#x201A;ni bezprzewodowej aparatury Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czeniowej z informatycznym Ĺ&#x203A;rodowiskiem przemysĹ&#x201A;owym.

Personalizowane rozwiÄ&#x2026;zania sieciowe, z wĹ&#x201A;asnymi serwerami aplikacji oraz interfejsami Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czÄ&#x2026;cymi je z firmowymi strukturami IT, dajÄ&#x2026; nowe moĹźliwoĹ&#x203A;ci w zakresie wymiany informacji i danych miÄ&#x2122;dzy róşnymi aplikacjami i pracownikami, nie tylko na poziomie lokalnym. Wymagania wdroĹźeniowe w tym przypadku nie sÄ&#x2026; zbyt wysokie â&#x20AC;&#x201C; system moĹźna bardzo Ĺ&#x201A;atwo zintegrowaÄ&#x2021; z istniejÄ&#x2026;cÄ&#x2026; infrastrukturÄ&#x2026; IT. Technologia sWave.NET otwiera nowe moĹźliwoĹ&#x203A;ci szczegĂłlnie w Ĺ&#x203A;rodowisku przemysĹ&#x201A;owym, tworzonym w oparciu o zaĹ&#x201A;oĹźenia idei PrzemysĹ&#x201A;u 4.0. CiÄ&#x2026;gĹ&#x201A;y przepĹ&#x201A;yw informacji jest wstÄ&#x2122;pnym, ale zarazem kluczowym warunkiem efektywnego kosztowo, pĂłĹ&#x201A;automatycznego wytwarzania skomplikowanych produktĂłw. ( ; , \ !

STEUTE POLSKA 0 . % 5;4 7;*<<1 . / % 0 ;; 685 76 ;7 $ ;; 685 57 1; * = 0 %%%0 0 %%%0% / * % 0

AUTOMATYKA

WYDARZENIA

CO TKWI W PRZEWODZIE? Z WIZYTÄ&#x201E; W FIRMIE IGUS W KOLONII v B ? ? Â&#x2022; "/ A B E ? % / % / % - B 9B Â&#x2022; Â&#x152; 9

% E 9BÂ&#x2022; v % % ? % ?

A % >PÂ&#x2022; v B % - %/- E ?

/ A B E %Â&#x2022; M A ? / P % / / % / % G - ? E % ;8 % ;74< 0 % : Â&#x17D;M Â?0 Sylwia Batorska

K

aĹźdy, kto chciaĹ&#x201A;by zgĹ&#x201A;Ä&#x2122;biÄ&#x2021; wiedzÄ&#x2122; o wewnÄ&#x2122;trznej budowie przewodĂłw i caĹ&#x201A;ych systemĂłw prowadnikĂłw kablowych oraz o sposobie ich produkcji, powinien choÄ&#x2021; raz odwiedziÄ&#x2021; zakĹ&#x201A;ad produkcyjny firmy igus GmbH w Porz-Lind, dzielnicy Kolonii.

Przygotowanie, doradztwo i uporzÄ&#x2026;dkowanie procesu produkcyjnego oraz wieloetapowe sprawdzanie produkowanych detali sÄ&#x2026; wzorcowym przykĹ&#x201A;adem niemieckiej solidnoĹ&#x203A;ci. PoniewaĹź firma buduje pozycjÄ&#x2122; na rynku opartÄ&#x2026; na zaufaniu, postanowiĹ&#x201A;a udostÄ&#x2122;pniÄ&#x2021; na jeden dzieĹ&#x201E; wĹ&#x201A;asne laboratorium i hale produkcyjne klientom i dziennikarzom.

BEZPIECZNE KABLE DLA PRZEMYSĹ U

@ 0 0 Â&#x17D;# Â?

Zaproszeni goĹ&#x203A;cie wziÄ&#x2122;li udziaĹ&#x201A; w prowadzonych przez Rainera RĂśssela, dyrektora DziaĹ&#x201A;u PrzewodĂłw chainflex, warsztatach pod hasĹ&#x201A;em â&#x20AC;&#x17E;Bezpieczne kable dla przemysĹ&#x201A;uâ&#x20AC;?, podczas ktĂłrych mogli samodzielnie spenetrowaÄ&#x2021; wnÄ&#x2122;trze kabli i poznaÄ&#x2021; ich budowÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x201C; uĹ&#x201A;oĹźenie elementĂłw, jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i gruboĹ&#x203A;Ä&#x2021; osĹ&#x201A;on 6/2016

oraz wpĹ&#x201A;yw tych wszystkich czynnikĂłw na dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;Ä&#x2021; cyklu Ĺźycia. â&#x20AC;&#x201C; MaĹ&#x201A;o kto, spoĹ&#x203A;rĂłd uĹźytkownikĂłw, zagĹ&#x201A;Ä&#x2122;bia siÄ&#x2122; w budowÄ&#x2122; kabla, skupiajÄ&#x2026;c siÄ&#x2122; przede wszystkim na ich wyglÄ&#x2026;dzie zewnÄ&#x2122;trznym i poczÄ&#x2026;tkowej sprawnoĹ&#x203A;ci przewodzenia â&#x20AC;&#x201C; powiedziaĹ&#x201A; Rainer RĂśssel â&#x20AC;&#x201C; tymczasem kupujÄ&#x2026;c przewody do aplikacji robotycznych czy maszynowych o duĹźej liczbie cykli, duĹźych prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ciach i przyspieszeniach w wymagajÄ&#x2026;cych Ĺ&#x203A;rodowiskach pracy, oczekujemy sprawdzonych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;, zwĹ&#x201A;aszcza jeĹźeli chodzi o prowadniki i kable dla dĹ&#x201A;ugich przesuwĂłw.

Po 25 latach funkcjonowania marki chainfex na rynku firma igus moĹźe pochwaliÄ&#x2021; siÄ&#x2122; dopracowanym produktem. Przy jego konstrukcji wziÄ&#x2122;to pod uwagÄ&#x2122; potrzebÄ&#x2122; eliminacji efektu korkociÄ&#x2026;gu, czyli przenoszenia siĹ&#x201A; przez ĹźyĹ&#x201A;y, poprzez zastosowanie przewodĂłw ze skrÄ&#x2122;tem pÄ&#x2122;czkowym. Wymaga to nakĹ&#x201A;adania pĹ&#x201A;aszcza zewnÄ&#x2122;trznego przewodu pod duĹźym ciĹ&#x203A;nieniem, co spowalnia ten proces czterokrotnie.

Dodatkowym zabiegiem jest zastosowanie struktury â&#x20AC;&#x17E;skĂłry wÄ&#x2122;Ĺźaâ&#x20AC;? po we105

WYDARZENIA

H / G 9B / 9B A ?

! !Â&#x2013; % A % / % % K ' 0 -

E / % % / X;1 Â&#x2014;"

+ ? / > %

wnÄ&#x2122;trznej stronie otuliny, co z kolei eliminuje efekt Ĺ&#x203A;lizgania siÄ&#x2122; ĹźyĹ&#x201A; w trakcie ruchu kabla. Produktem koĹ&#x201E;cowym jest przewĂłd o dĹ&#x201A;uĹźszej ĹźywotnoĹ&#x203A;ci.

Standardowe normy VDE w sposĂłb bardzo powierzchowny podchodzÄ&#x2026; do analizy wytrzymaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci przewodĂłw, badajÄ&#x2026;c ich odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na zarysowania, zachowanie w ruchu podstawowym (minimalne promienie giÄ&#x2122;cia) czy zakresy temperatury. Tymczasem napiÄ&#x2122;cia, ktĂłre podczas róşnego rodzaju ruchu przewodĂłw powstajÄ&#x2026; wewnÄ&#x2026;trz majÄ&#x2026; ogromne znaczenie dla ĹźywotnoĹ&#x203A;ci. Dlatego firma igus stworzyĹ&#x201A;a rĂłwnieĹź wĹ&#x201A;asne normy badaĹ&#x201E; i produkcji przewodĂłw chainflex, ktĂłre speĹ&#x201A;niajÄ&#x2026; bieĹźÄ&#x2026;ce wymagania dla przewodĂłw z sektora kabli pracujÄ&#x2026;cych w ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;ym ruchu. Podczas testĂłw badana jest ĹźywotnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; kabli poprzez wielokrotne przewijanie ich przez bloczki w prowadnicach czy zginanie w róşnej temperaturze. â&#x20AC;&#x201C; Z jednej strony, stale zgĹ&#x201A;Ä&#x2122;biamy nowe metody produkcji, ktĂłre pomagajÄ&#x2026; zoptymalizowaÄ&#x2021; koszty produkcji, a z drugiej â&#x20AC;&#x201C; nieustannie pracujemy nad udoskonalaniem materiaĹ&#x201A;Ăłw, aby 106

zapewniÄ&#x2021; jeszcze lepsze wzajemne oddziaĹ&#x201A;ywanie na siebie prowadnikĂłw kablowych i przewodĂłw â&#x20AC;&#x201C; powiedziaĹ&#x201A; Rainer RĂśssel.

LABORATORIUM TESTOWE JakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wyrobĂłw igus gwarantowana jest przez wĹ&#x201A;asne laboratorium eksperymentalne, gdzie regularnie przeprowadzane sÄ&#x2026; badania produktĂłw w realistycznych warunkach, zakĹ&#x201A;adajÄ&#x2026;cych wpĹ&#x201A;yw róşnorodnych czynnikĂłw, takich jak zanieczyszczenia, niska temperatura, uderzenia czy czynniki atmosferyczne.

Na powierzchni 2750 m2 pracuje 57 róşnorodnych maszyn przeprowadzajÄ&#x2026;cych cykle testowe.

W zakresie systemĂłw prowadnikĂłw kablowych i przewodĂłw pracujÄ&#x2026;cych w staĹ&#x201A;ym ruchu, spektrum obejmuje stanowiska badawcze komory klimatycznej, o róşnych przesuwach i przyspieszeniach, indywidualne, zdefiniowane przez uĹźytkownika testy na robotach szeĹ&#x203A;cioosiowych oraz stanowiska testowe do symulacji dynamicznych, takich jak cykle zginania.

Na wyposaşeniu laboratorium jest

rĂłwnieĹź specjalna komora chĹ&#x201A;odnicza, ktĂłra testuje w trybie pracy ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;ej prowadniki z przewodami (do â&#x20AC;&#x201C;40 °C).

KaĹźdego roku w laboratorium igus przeprowadzanych jest ponad 2000 testĂłw na prowadnikach kablowych, dwa miliardy cykli testowych przewodĂłw o wysokiej elastycznoĹ&#x203A;ci oraz ponad 5000 testĂłw Ĺ&#x201A;oĹźysk Ĺ&#x203A;lizgowych.

Sprawdzana jest ich wytrzymaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; pod kÄ&#x2026;tem dziaĹ&#x201A;ania siĹ&#x201A; Ĺ&#x203A;ciskajÄ&#x2026;cych i rozciÄ&#x2026;gajÄ&#x2026;cych, tarcia, zuĹźycia, siĹ&#x201A; napÄ&#x2122;dowych oraz Ĺ&#x203A;cierania w róşnorodnych warunkach i przy róşnych prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ciach. â&#x20AC;&#x201C; Wyniki wszystkich testĂłw sÄ&#x2026; dokumentowane i archiwizowane w bazie danych firmy. Na tej podstawie moĹźliwe jest wiarygodne obliczenie ĹźywotnoĹ&#x203A;ci naszych produktĂłw, badanie nowych materiaĹ&#x201A;Ăłw i opracowywanie nowych produktĂłw â&#x20AC;&#x201C; powiedziaĹ&#x201A; Rainer RĂśssel podczas zwiedzania laboratorium.

Uczestnicy warsztatĂłw mogli siÄ&#x2122; przekonaÄ&#x2021;, Ĺźe kable schĹ&#x201A;odzone do â&#x20AC;&#x201C;25 °C dajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; zwijaÄ&#x2021; rĂłwnie elastycznie, jak te w warunkach normalnych.

AUTOMATYKA

WYDARZENIA

& % %

@ % % E / > % % / B 9

Firma igus oferuje rĂłwnieĹź testy indywidualne dla swoich klientĂłw, wedĹ&#x201A;ug ich specyfikacji. Jest jedynym producentem, ktĂłry daje 3-letniÄ&#x2026; gwarancjÄ&#x2122; na swoje przewody. ZakĹ&#x201A;ada ona wykonanie 10 mln podwĂłjnych cykli giÄ&#x2122;Ä&#x2021;.

@ 0 0 Â&#x17D;# Â?

PROCES PRODUKCYJNY Uczestnicy warsztatĂłw mieli rĂłwnieĹź okazjÄ&#x2122; zwiedziÄ&#x2021; fabrykÄ&#x2122; firmy igus, w ktĂłrej ulokowane sÄ&#x2026; procesy projektowania, produkcji, sprzedaĹźy, administracji i planowania dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci.

OprĂłcz fabryki, ktĂłrej powierzchnia zostaĹ&#x201A;a zwiÄ&#x2122;kszona do 29 000 m2, firma ma dodatkowo ok. 7000 m2 w sÄ&#x2026;siednich budynkach przeznaczonych na cele: dodatkowej produkcji, szkoleĹ&#x201E; technicznych i duĹźego centrum logistycznego.

ZarĂłwno wystrĂłj wewnÄ&#x2122;trzny, jak i zewnÄ&#x2122;trzny odzwierciedlajÄ&#x2026; filozofiÄ&#x2122; firmy, ktĂłra zawiera siÄ&#x2122; w trzech sĹ&#x201A;owach: innowacje â&#x20AC;&#x201C; obsĹ&#x201A;uga â&#x20AC;&#x201C; niezawodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;. Ĺ&#x161;rodowisko pracy jest caĹ&#x201A;kowicie otwarte. DziÄ&#x2122;ki wdroĹźonemu systemowi Lean Management widaÄ&#x2021; skutecz6/2016

( A % %

nÄ&#x2026; organizacjÄ&#x2122; pracy. DostÄ&#x2122;pna przestrzeĹ&#x201E; zostaĹ&#x201A;a podzielona na obszary, w ktĂłrych realizowane sÄ&#x2026; okreĹ&#x203A;lone zadania. SÄ&#x2026; one oznaczane specjalnymi tablicami. UporzÄ&#x2026;dkowany sposĂłb organizacji pracy i efektywne wykorzystanie zasobĂłw przekĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; na jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; produktĂłw i eliminacjÄ&#x2122; nadprodukcji, zapasĂłw, czasu oczekiwania czy przemieszczania.

OprĂłcz laboratorium, duĹźÄ&#x2026; powierzchniÄ&#x2122; hali zajmujÄ&#x2026; wtryskarki, do ktĂłrych formy konstruowane sÄ&#x2026; na miejscu. Proces montaĹźu prowadnikĂłw odbywa siÄ&#x2122; rÄ&#x2122;cznie na kilku stanowiskach.

Produkcja odbywa siÄ&#x2122; w wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;ci na miejscu, choÄ&#x2021; firma ma rĂłwnieĹź poddostawcĂłw komponentĂłw, ktĂłrzy produkujÄ&#x2026; je wedĹ&#x201A;ug zaĹ&#x201A;oĹźonych norm.

DuĹźe spektrum wykorzystywanych przewodĂłw powoduje, Ĺźe gĹ&#x201A;Ăłwnie ich produkcja jest outsourcingowana.

Zajmuje siÄ&#x2122; niÄ&#x2026; 14 niezaleĹźnych producentĂłw, ulokowanych w róşnych czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciach Ĺ&#x203A;wiata, ktĂłrzy bazujÄ&#x2026; na know-how zleceniodawcy.

Firma igus jest nastawiona na ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;e poszukiwanie nowych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;, speĹ&#x201A;-

niajÄ&#x2026;cych oczekiwania klientĂłw. StÄ&#x2026;d, to oni wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie sÄ&#x2026; inicjatorami pewnych pomysĹ&#x201A;Ăłw. â&#x20AC;&#x201C; Dostosowujemy siÄ&#x2122; do potrzeb rynku, sĹ&#x201A;uchamy naszych klientĂłw i opracowujemy dla nich nowe konstrukcje.

Co roku wprowadzamy na rynek 1000 przewodĂłw specjalnych â&#x20AC;&#x201C; podkreĹ&#x203A;liĹ&#x201A; Rainer RĂśssel.

ZakĹ&#x201A;ad jest w stanie dostarczyÄ&#x2021; 100 000 róşnych produktĂłw w ciÄ&#x2026;gu 24 godzin. Oferta dotyczy zarĂłwno produktĂłw z segmentu ekonomicznego (np. przewĂłd z PVC â&#x20AC;&#x201C; gwarantowanych 5 mln cykli â&#x20AC;&#x201C; za 0,40 euro), jak i z segmentu premium (np. przewĂłd z TPE â&#x20AC;&#x201C; gwarantowanych 10 mln cykli, przetestowany na 138 mln ruchĂłw â&#x20AC;&#x201C; za 23 euro).

DobĂłr jest uzaleĹźniony od uznania klienta. ZastanawiajÄ&#x2026;c siÄ&#x2122; nad nim, naleĹźy jednak pamiÄ&#x2122;taÄ&#x2021;, Ĺźe zakup przewodu to niewielki koszt w stosunku do innych elementĂłw linii produkcyjnej, ale jego awaria moĹźe powodowaÄ&#x2021; przestoje i ogromne straty.

Sylwia Batorska #H+)(#+I:#

107

WYDARZENIA

JAPOĹ&#x192;SKA TECHNIKA

BLIĹťEJ NAS

YASKAWA OTWORZYĹ A ODDZIAĹ W POLSCE . % + - / Â&#x17D;. +Â? % E / E G / / % % 9 D - - - 9 I# :#.# 9 / 9% E / >% %

% ? % / % E % % %0 / % % I# :#.# ?E / / P >

? ?E B / 9 % P E / AB % %

- / / / % 0 ) %

/ ? E 45 9 ;74< 0 / / / - - / / - > 0 Jolanta GĂłrska-Szkaradek

J

apoĹ&#x201E;ski koncern YASKAWA wybraĹ&#x201A; PolskÄ&#x2122;, a Ĺ&#x203A;ciĹ&#x203A;lej mĂłwiÄ&#x2026;c WrocĹ&#x201A;aw, na lokalizacjÄ&#x2122; swojego kolejnego przedstawicielstwa. Oficjalnie swojÄ&#x2026; dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w naszym kraju firma rozpoczÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;a w piÄ&#x2026;tek 13 maja 2016 roku. Do siedziby firmy usytuowanej na terenie WrocĹ&#x201A;awskiego Parku Technologicznego (WPT) przybyli m.in. ambasador Japonii w Polsce, przedstawiciele YASKAWA Europe, UrzÄ&#x2122;du MarszaĹ&#x201A;kowskiego WojewĂłdztwa DolnoĹ&#x203A;lÄ&#x2026;skiego oraz firm wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cych.

Podczas uroczystoĹ&#x203A;ci jako pierwszy zabraĹ&#x201A; gĹ&#x201A;os Manfred Stern, prezes YASKAWA Europe, ktĂłry zostaĹ&#x201A; rĂłwnieĹź prezesem YASKAWA Polska, przedstawiajÄ&#x2026;c historiÄ&#x2122; firmy, jej rozwĂłj i aktualnÄ&#x2026; dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;.

YASKAWA zostaĹ&#x201A;a zaĹ&#x201A;oĹźona w 1915 roku przez Keiichiro YasukawÄ&#x2122;. GĹ&#x201A;Ăłwna siedziba firmy mieĹ&#x203A;ci siÄ&#x2122; w Kitakyushu (Japonia). DziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; swojÄ&#x2026; firma rozpoczÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;a od produkcji silnikĂłw elektrycznych dla gĂłrnictwa wÄ&#x2122;glowego.

Obecnie YASKAWA jest znana przede wszystkim jako producent i dostawca robotĂłw przemysĹ&#x201A;owych, przemienni-

/ % I# :#.# ?& Â&#x17D; % 9Â? # ? &0 (

? - / &

108

kĂłw czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci, serwonapÄ&#x2122;dĂłw oraz komponentĂłw automatyki, np. takich jak sterowniki czy panele operatorskie.

Posiada ponad 60 przedstawicielstw na caĹ&#x201A;ym Ĺ&#x203A;wiecie, w ktĂłrych pracuje 15 000 osĂłb. PrzykĹ&#x201A;adowa roczna sprzedaĹź firmy to m.in. ok. dwa miliony przemiennikĂłw czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci, jeden milion serwonapÄ&#x2122;dĂłw i 25 000 robotĂłw przemysĹ&#x201A;owych.

Jak powiedziaĹ&#x201A; Manfred Stern otwarcie polskiego przedstawicielstwa we WrocĹ&#x201A;awskim Parku Technologicznym ma na celu bycie bliĹźej polskich klientĂłw i rozwijanie sprzedaĹźy na polskim rynku, a tym samym wzmocnienie pozycji firmy w Europie. WrocĹ&#x201A;awskie usytuowanie firmy wiÄ&#x2026;Ĺźe siÄ&#x2122; z infrastrukturÄ&#x2026; jakÄ&#x2026; zapewnia ta lokalizacja, a w tym przede wszystkim wygodne poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie autostradowe z EuropÄ&#x2026;.

Obecnie w Polsce sprzedaje siÄ&#x2122; okoĹ&#x201A;o 1000 robotĂłw rocznie. Polska naleĹźy do grupy najmniej zrobotyzowanych krajĂłw. â&#x20AC;&#x201C; WspĂłĹ&#x201A;czynnik liczby zainstalowanych robotĂłw przypadajÄ&#x2026;cych na 10 tys. osĂłb zatrudnionych w przemyĹ&#x203A;le jest na poziomie 20.

. B ? v % - (

AUTOMATYKA

@ 0 v0 * / Â&#x17D;# Â?

WYDARZENIA

) % 9

? - I# :#.# ? v % - ( ( " ) I# :#.# / v / ( X Â&#x152; /B . 9 % / % > B -

. E-E / 9B Â&#x17D; % 9Â? ( ( /

# . 9 % / ( / I# :#.# ( 9 / . +

" / % % % % 9 / ?

: ( A ? v % / / %

% 9 > D / % %

WspĂłĹ&#x201A;czynnik ten dla takich krajĂłw jak Niemcy czy Japonia wynosi od 300 do 400 i my dÄ&#x2026;Ĺźymy do tego â&#x20AC;&#x201C; powiedziaĹ&#x201A; Artur Wojewoda, dyrektor DziaĹ&#x201A;u Robotyki YASKAWA Polska.

Kolejny przedstawiciel YASKAWA Polska, dyrektor DziaĹ&#x201A;u Techniki NapÄ&#x2122;dowej, Marek Bukieda podkreĹ&#x203A;liĹ&#x201A;, Ĺźe na swoim koncie ma najwiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; liczbÄ&#x2122; sprzÄ&#x2122;tu zainstalowanego w Polsce, a jest to ponad 40 000 aplikacji w technice napÄ&#x2122;dowej. Klientami firmy sÄ&#x2026; najwiÄ&#x2122;ksi producenci maszyn w naszym kraju. RozwiÄ&#x2026;zania Yaskawy stosuje w swoich aplikacjach m.in. trzech z czterech najwiÄ&#x2122;kszych producentĂłw wind. WĹ&#x203A;rĂłd klientĂłw techniki napÄ&#x2122;dowej sÄ&#x2026; m.in. KGHM, PKN Orlen i PERN. â&#x20AC;&#x201C; Nasze rozwiÄ&#x2026;zania przyczyniajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; do niezawodnoĹ&#x203A;ci maszyn oraz redukujÄ&#x2026; emisjÄ&#x2122; CO2 , poprzez zmniejszenie zuĹźycia energii. BÄ&#x2122;dziemy promowaÄ&#x2021; nasze rozwiÄ&#x2026;zania i sprzedawaÄ&#x2021; jeszcze wiÄ&#x2122;cej â&#x20AC;&#x201C; powiedziaĹ&#x201A; Marek Bukieda.

6/2016

Jako kolejny zabraĹ&#x201A; gĹ&#x201A;os prowadzÄ&#x2026;cy uroczystoĹ&#x203A;Ä&#x2021; Armin Schlenk, dyrektor Marketingu Europejskiego w YASKAWA Europe. â&#x20AC;&#x201C; Wszystkie maszyny wymagajÄ&#x2026; sterowania â&#x20AC;&#x201C; podkreĹ&#x203A;liĹ&#x201A; Armin Schlenk. NastÄ&#x2122;pnie oddaĹ&#x201A; gĹ&#x201A;os Mariuszowi GĂłreckiemu, dyrektorowi ds. Rozwoju Biznesu VIPA w YASKAWA Polska, ktĂłry podkreĹ&#x203A;liĹ&#x201A;, Ĺźe dla bardziej efektywnej produkcji potrzebna jest wiÄ&#x2122;ksza liczba robotĂłw, a te z kolei potrzebujÄ&#x2026; linii technologicznych, z ktĂłrymi bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; wspĂłĹ&#x201A;pracowaĹ&#x201A;y. â&#x20AC;&#x201C; Do sterowania i kontrolowania takich linii potrzebne sÄ&#x2026; sterowniki PLC. VIPA powstaĹ&#x201A;a w Niemczech w 1985 roku, a w grupie YASKAWA jest od 2013 roku.

VIPA specjalizuje siÄ&#x2122; w tego typu rozwiÄ&#x2026;zaniach â&#x20AC;&#x201C; powiedziaĹ&#x201A; Mariusz GĂłrecki.

W ofercie firmy jest jeden z najszybszych sterownikĂłw PLC na Ĺ&#x203A;wiecie. W Polsce obecnie zainstalowanych jest ok. 20 tys. komponentĂłw firmy, ktĂłre pracujÄ&#x2026; w róşnych branĹźach przemysĹ&#x201A;owych.

Uroczystego otwarcia polskiego przedstawicielstwa YASKAWA poprzez przeciÄ&#x2122;cie wstÄ&#x2122;gi dokonano dwukrotnie. Najpierw wstÄ&#x2122;gÄ&#x2122; przeciÄ&#x2122;li przedstawiciele YASKAWA Europe, ambasador Japonii w Polsce Shigeo Matsutomi oraz Jerzy Michalak, czĹ&#x201A;onek ZarzÄ&#x2026;du WojewĂłdztwa DolnoĹ&#x203A;lÄ&#x2026;skiego. NastÄ&#x2122;pnie wstÄ&#x2122;gÄ&#x2122; przeciÄ&#x2122;li przedstawiciele polskiego oddziaĹ&#x201A;u wraz z  jego prezesem Manfredem Sternem oraz prezesem WPT Maciejem Potockim.

Zaproszonym goĹ&#x203A;ciom zaprezentowano salÄ&#x2122; szkoleniowÄ&#x2026;, w ktĂłrej potencjalni klienci bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; mogli bezpoĹ&#x203A;rednio poznaÄ&#x2021; ofertÄ&#x2122; firmy i zdobyÄ&#x2021; stosownÄ&#x2026; wiedzÄ&#x2122;.

JapoĹ&#x201E;ski klimat spotkania podkreĹ&#x203A;lono m.in. pokazem japoĹ&#x201E;skich sztuk walki: kendo, iaido i kyudo, ktĂłry przygotowaĹ&#x201A;a Fundacja PrzyjaĹşni Polsko-JapoĹ&#x201E;skiej NAMI. Jolanta GĂłrska-Szkaradek #H+)(#+I:#

109

WYDARZENIA

INDUSTRY 4.0 â&#x20AC;&#x201C; PRZEMYSĹ PRZYSZĹ OĹ&#x161;CI Producent automatyki przemy % 9 $ " # ? %

/ - / / 9 |, 807 X / / / > }0 / % / / 0 0 % %

9 A % / % 9 /

/ 9 % ,+ / % / / %

9B / %B / / > 9 % / - / % B

/ % * / 0 Jolanta GĂłrska-Szkaradek

110

W

Ĺ odzi, 19 kwietnia 2016 roku, odbyĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; konferencja â&#x20AC;&#x17E;Industry 4.0 â&#x20AC;&#x201C; przemysĹ&#x201A; przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ciâ&#x20AC;?. Jej organizatorzy â&#x20AC;&#x201C; Phoenix Contact Sp. z o.o. oraz PrzedsiÄ&#x2122;biorstwo Handlowe â&#x20AC;&#x17E;Alfa Elektroâ&#x20AC;? Sp. z o.o. â&#x20AC;&#x201C; zaprosili do udziaĹ&#x201A;u w konferencji przedstawicieli uczelni krajowych i zagranicznych oraz praktykĂłw z przemysĹ&#x201A;u. Licznie przybyĹ&#x201A;ych uczestnikĂłw konferencji (okoĹ&#x201A;o 200 osĂłb) przywitaĹ&#x201A; Marcin Prokop, ktĂłry byĹ&#x201A; jej moderatorem. KonferencjÄ&#x2122; otworzyĹ&#x201A; Maciej Merek, prezes Phoenix Contact w Polsce, charakteryzujÄ&#x2026;c pierwsze trzy rewolucje przemysĹ&#x201A;owe i przedstawiajÄ&#x2026;c, co niesie ze sobÄ&#x2026; obecna, czwarta juĹź, rewolucja przemysĹ&#x201A;owa. Temat ten dalej byĹ&#x201A; kontynuowany w wystÄ&#x2026;pieniu dr. inĹź. JarosĹ&#x201A;awa Panasiuka z warszawskiej Wojskowej Akademii Technicznej â&#x20AC;&#x201C; â&#x20AC;&#x17E;PrzemysĹ&#x201A; 4.0 i interakcje z niego wynikajÄ&#x2026;ceâ&#x20AC;?. Prelegent zwrĂłciĹ&#x201A; m.in. uwagÄ&#x2122; na to, jakie zmiany w procesie produkcji niesie ze sobÄ&#x2026;, a w zasadzie wymusza, wdraĹźanie idei Industry 4.0. Z kolei Maciej Abratkiewicz przedstawiĹ&#x201A; temat â&#x20AC;&#x17E;Industry 4.0 w prefabrykacji

szaf sterowniczychâ&#x20AC;?. Jako przedstawiciel dziaĹ&#x201A;u Rittal Automation Systems omĂłwiĹ&#x201A; rozwiÄ&#x2026;zania, ktĂłre umoĹźliwiajÄ&#x2026; realizacjÄ&#x2122; zaĹ&#x201A;oĹźeĹ&#x201E; PrzemysĹ&#x201A;u 4.0 w procesie produkcji szaf sterowniczych i rozdzielczych, ktĂłrych dostawcÄ&#x2026; jest Rittal. â&#x20AC;&#x17E;Industry 4.0 jako usĹ&#x201A;uga w chmurze obliczeniowejâ&#x20AC;? tak zatytuĹ&#x201A;owaĹ&#x201A; swoje wystÄ&#x2026;pienie profesor Kuo-Ming Chao z Coventry University (Wielka Brytania). Zgodnie z zaĹ&#x201A;oĹźeniami PrzemysĹ&#x201A;u 4.0 produkcja ma byÄ&#x2021; wydajna oraz skuteczna i aby to osiÄ&#x2026;gnÄ&#x2026;Ä&#x2021;, przedsiÄ&#x2122;biorstwa mogÄ&#x2026; m.in. korzystaÄ&#x2021; z róşnych warstw usĹ&#x201A;ug oferowanych w chmurze obliczeniowej. Profesor przedstawiĹ&#x201A; wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci róşnych warstw usĹ&#x201A;ug i omĂłwiĹ&#x201A; przykĹ&#x201A;ady zastosowaĹ&#x201E; i realizacji, bazujÄ&#x2026;c na projektach finansowanych przez UniÄ&#x2122; EuropejskÄ&#x2026;.

Frank Knafla, przedstawiciel Phoenix Contact, referowaĹ&#x201A; temat â&#x20AC;&#x17E;Industry 4.0 â&#x20AC;&#x201C; skok rewolucyjny w produkcji przemysĹ&#x201A;owejâ&#x20AC;?. OmĂłwiĹ&#x201A; kluczowÄ&#x2026; rolÄ&#x2122; automatyzacji w realizacji zaĹ&#x201A;oĹźeĹ&#x201E; PrzemysĹ&#x201A;u 4.0. ZwrĂłciĹ&#x201A; uwagÄ&#x2122;, jakie wymagania niesie ze sobÄ&#x2026; indywidualizacja produkcji, kĹ&#x201A;adÄ&#x2026;c AUTOMATYKA

@ 0 v0 * / Â&#x17D;# Â?

WYDARZENIA szczegĂłlny nacisk na elastycznoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, adaptacyjnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i autonomicznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; systemĂłw.

Bartosz Bucki z AB-Micro prezentowaĹ&#x201A; platformÄ&#x2122; EPLAN w wystÄ&#x2026;pieniu zatytuĹ&#x201A;owanym â&#x20AC;&#x17E;EPLAN â&#x20AC;&#x201C; elastycznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; poprzez integracje systemĂłw projektowychâ&#x20AC;?.

Przedstawiciel nauki, prof. dr hab.

MirosĹ&#x201A;aw KutyĹ&#x201A;owski z Politechniki WrocĹ&#x201A;awskiej przedstawiĹ&#x201A; â&#x20AC;&#x17E;Trojany hardwaroweâ&#x20AC;?. ZaprezentowaĹ&#x201A; m.in. przykĹ&#x201A;ady atakĂłw na kluczowe procesy i techniki, ktĂłre umoĹźliwiajÄ&#x2026; testowanie lub unieszkodliwianie takich atakĂłw.

Prezes firmy GT85 Polska, Zbigniew Kurant omĂłwiĹ&#x201A; â&#x20AC;&#x17E; ZagroĹźenia i ograniczenia ludzkie i techniczne w fabryce przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ciâ&#x20AC;?. Celem kaĹźdej z czterech rewolucji przemysĹ&#x201A;owych byĹ&#x201A; wzrost efektywnoĹ&#x203A;ci produkcji i krĂłtszy czas dostawy produktu. W tym kierunku rĂłwnieĹź dziaĹ&#x201A;a firma GT85, ktĂłra projektuje i produkuje maszyny dla róşnych branĹź przemysĹ&#x201A;u oraz specjalizuje siÄ&#x2122; w technologii mycia przemysĹ&#x201A;owego i preparatĂłw chemicznych do mycia.

ListÄ&#x2122; wystÄ&#x2026;pieĹ&#x201E; zamykaĹ&#x201A; RadosĹ&#x201A;aw KamiĹ&#x201E;ski, przedstawiciel dystrybutora artykuĹ&#x201A;Ăłw elektrotechnicznych Alfa Elektro, referatem zatytuĹ&#x201A;owanym â&#x20AC;&#x17E;Dystrybucja 4.0â&#x20AC;?. MĂłwiĹ&#x201A; o tym, jak zmiany w informatyce wpĹ&#x201A;ywajÄ&#x2026; na dziaĹ&#x201A;anie firmy dystrybucyjnej.

Spotkanie zakoĹ&#x201E;czyĹ&#x201A; panel dyskusyjny, podczas ktĂłrego prelegenci odpowiadali na pytania uczestnikĂłw konferencji. MoĹźna byĹ&#x201A;o usĹ&#x201A;yszeÄ&#x2021; m.in. odpowiedĹş na pytanie o zdefiniowanie roli czĹ&#x201A;owieka w PrzemyĹ&#x203A;le 4.0. Czy uczelnie sÄ&#x2026; przygotowane na szkolenie pracownikĂłw dla PrzemysĹ&#x201A;u 4.0? Jak wyglÄ&#x2026;da proces produkcji w chmurze obliczeniowej? Kto odpowiada za bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dne dziaĹ&#x201A;anie systemu w przypadku ataku? OĹźywiona dyskusja byĹ&#x201A;a kontynuowana podczas wieczornego bankietu. AtrakcjÄ&#x2026; wieczoru byĹ&#x201A; wystÄ&#x2122;p Andrzeja Poniedzielskiego, ktĂłry, jak sam podkreĹ&#x203A;liĹ&#x201A;, czuĹ&#x201A; siÄ&#x2122; zwiÄ&#x2026;zany z uczestnikami, poniewaĹź z wyksztaĹ&#x201A;cenia jest automatykiem.

Organizatorom gratulujemy udanej konferencji i şyczymy pomyĹ&#x203A;lnej kontynuacji.

Jolanta GĂłrska-Szkaradek #H+)(#+I:#

6/2016

: 9E % / ( 9 ( / $ " % 9 % / % -

@ : Â&#x2019; / $ " / % E / 9 % /% 9 % 9 / % 9

! % : D / % ? %

/ # % - / 9

111

WYDARZENIA

DLA PRZEMYSĹ U, NAUKI I BIZNESU TARGI EUROLAB 2016 + - / - % N ? B / / - " N ? /- / B / ? <777 - > / /9E / / P E / B 487 % % % / 9 %0 H / - / ? / 9 / P E % /% B/ 0 0 / / - % / % ?

/ 9 ? % / * /% 9 %

A % A - E/

/ 0

Urszula Chojnacka

112

T

argi EuroLab, ktĂłre odbyĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; od 12 do 14 kwietnia 2016 r., zgromadziĹ&#x201A;y nie tylko znamienite grono rodzimych wystawcĂłw, ale rĂłwnieĹź bogatÄ&#x2026; plejadÄ&#x2122; firm zagranicznych. WĹ&#x203A;rĂłd tych ostatnich pojawili siÄ&#x2122; reprezentanci aş 13 krajĂłw: Chin, Czech, Danii, Francji, Hiszpanii, Holandii, Litwy, Niemiec, Szwajcarii, Ukrainy, USA, Wielkiej Brytanii i WĹ&#x201A;och.

BILANS NA PLUS Wystawcy, ktĂłrzy uczestniczyli w tegorocznych targach w wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;ci nie byli debiutantami, a niektĂłrzy z nich biorÄ&#x2026; udziaĹ&#x201A; w wydarzeniu cyklicznie od lat â&#x20AC;&#x201C; np. specjalizujÄ&#x2026;ca siÄ&#x2122; w aparaturze kontrolno-pomiarowej firma Hach Lange, ktĂłra byĹ&#x201A;a obecna na EuroLabie juĹź po raz 10. WĹ&#x203A;rĂłd firm, ktĂłre pojawiĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; na tegorocznej arenie targowej byĹ&#x201A;a teĹź spĂłĹ&#x201A;ka ANDY, ktĂłra reprezentuje na polskim rynku firmy produkujÄ&#x2026;ce m.in. aparaturÄ&#x2122; kontrolno-pomiarowÄ&#x2026;, czujniki tensometryczne, urzÄ&#x2026;dzenia do pomiaru masy, siĹ&#x201A;y i momentu obrotowego, a takĹźe aparaturÄ&#x2122; do testowania silnikĂłw i elektro-

narzÄ&#x2122;dzi. â&#x20AC;&#x201C; W targach EuroLab nasza spĂłĹ&#x201A;ka uczestniczyĹ&#x201A;a jako wystawca po raz czwarty z rzÄ&#x2122;du. Nasza oferta handlowa spotkaĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; z bardzo duĹźym zainteresowaniem ze strony zwiedzajÄ&#x2026;cych. OdbyliĹ&#x203A;my wiele spotkaĹ&#x201E; i nawiÄ&#x2026;zaliĹ&#x203A;my interesujÄ&#x2026;ce kontakty z potencjalnymi klientami. ObecnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na targach EuroLab przynosi nam dĹ&#x201A;ugofalowe i wielostronne korzyĹ&#x203A;ci. Nie zamierzamy rezygnowaÄ&#x2021; z tej formy promocji, dlatego teĹź podjÄ&#x2122;liĹ&#x203A;my juĹź decyzjÄ&#x2122; o udziale w kolejnej edycji tego wydarzenia â&#x20AC;&#x201C; deklaruje Agnieszka MiciuĹ&#x201A;a-Kwiatkowska, specjalista ds. aparatury w firmie ANDY. Do udanych tegorocznÄ&#x2026; edycjÄ&#x2122; zalicza rĂłwnieĹź firma LAB-EL Elektronika Laboratoryjna, oferujÄ&#x2026;ca m.in. systemy pomiarowe i przepĹ&#x201A;ywomierze, mierniki i regulatory. â&#x20AC;&#x201C; Targi naleĹźaĹ&#x201A;y do udanych.

MieliĹ&#x203A;my sporo odwiedzajÄ&#x2026;cych, nie byĹ&#x201A;o wiÄ&#x2122;c zbyt duĹźo czasu na odwiedzanie innych. JesteĹ&#x203A;my zadowoleni i w przyszĹ&#x201A;ym roku teĹź planujemy swĂłj udziaĹ&#x201A; â&#x20AC;&#x201C; zapowiada Kazimierz Wilczewski, specjalista ds. marketingu w firmie LAB-EL Elektronika Laboratoryjna.

AUTOMATYKA

WYDARZENIA Pojawienie siÄ&#x2122; w kolejnych edycjach bierze pod uwagÄ&#x2122; takĹźe firma Tubes International, ktĂłra w tym roku pojawiĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; na targach po kilkuletniej przerwie. â&#x20AC;&#x201C; Targi EuroLab na pewno bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; przez nas brane pod uwagÄ&#x2122; przy planowaniu wystawiania siÄ&#x2122; na targach w nadchodzÄ&#x2026;cych latach â&#x20AC;&#x201C; deklaruje Marcin Bogacki, kierownik marketingu w firmie Tubes International. Jak dodaje, powrĂłt Tubes International do grona targowych wystawcĂłw po kilku latach przerwy moĹźna uznaÄ&#x2021; za udany. â&#x20AC;&#x201C; NawiÄ&#x2026;zaliĹ&#x203A;my kontakty z firmami, z ktĂłrymi wczeĹ&#x203A;niej nie wspĂłĹ&#x201A;pracowaliĹ&#x203A;my.

RĂłwnie cenne byĹ&#x201A;y spotkania z klientami, dla ktĂłrych juĹź dostarczamy nasze produkty, tym bardziej, Ĺźe mogliĹ&#x203A;my przedstawiÄ&#x2021; im nasze nowoĹ&#x203A;ci oraz porozmawiaÄ&#x2021; o dalszej wspĂłĹ&#x201A;pracy â&#x20AC;&#x201C; podkreĹ&#x203A;la Marcin Bogacki.

Obecna na targach byĹ&#x201A;a rĂłwnieĹź firma OMC Envag. â&#x20AC;&#x201C; Naszym zdaniem to bardzo dobra okazja do zaprezentowania nowych produktĂłw, wymiany informacji i doĹ&#x203A;wiadczeĹ&#x201E;  oraz spotkaĹ&#x201E; z klientami. Targi te cechuje bardzo duĹźa frekwencja i jak w poprzednich latach stoisko naszej firmy odwiedziĹ&#x201A;o bardzo duĹźo klientĂłw â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi Marcin Zakrzewski, inĹźynier sprzedaĹźy OMC Envag.

@ 0 0 H0 " 9 Â&#x17D;# Â?

POMIAR, PNEUMATYKA I SPECYFICZNE APLIKACJE W trakcie targĂłw moĹźna byĹ&#x201A;o zapoznaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; nie tylko ze sprawdzonymi rozwiÄ&#x2026;zaniami, ale i z nowoĹ&#x203A;ciami produktowymi przydatnymi m.in. w takich dziedzinach jak metrologia, analityka, biotechnologia, nanotechnologia, Life Science oraz kryminalistyka i znajdujÄ&#x2026;cymi zastosowanie w wielu sektorach przemysĹ&#x201A;u. WĹ&#x203A;rĂłd punktĂłw przyciÄ&#x2026;gajÄ&#x2026;cych szczegĂłlnÄ&#x2026; uwagÄ&#x2122; byĹ&#x201A;o m.in. stoisko Thermo Fisher Scientific, na ktĂłrym prezentowano kilka marek. JednÄ&#x2026; z nich byĹ&#x201A;a marka IRtech, a w centrum uwagi znalazĹ&#x201A; siÄ&#x2122; analizator Gemini â&#x20AC;&#x201C; Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czÄ&#x2026;cy w sobie dwie niezaleĹźne techniki pomiarowe przyrzÄ&#x2026;d sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026;cy do identyfikacji materiaĹ&#x201A;Ăłw wybuchowych i chemikaliĂłw. Co istotne, urzÄ&#x2026;dzenie umoĹźliwia szybkÄ&#x2026; zmianÄ&#x2122; techniki pomiarowej, dziÄ&#x2122;ki czemu spektrum moĹźliwych do identyfikacji substancji jest bardzo szerokie.

6/2016

Na targach znalazĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; rĂłwnieĹź miejsce dla rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; typowo przemysĹ&#x201A;owych i znajdujÄ&#x2026;cych zastosowanie w instalacjach pneumatycznych. â&#x20AC;&#x201C; Podczas tegorocznych targĂłw EuroLab prezentowaliĹ&#x203A;my naszÄ&#x2026; standardowÄ&#x2026; ofertÄ&#x2122;, w ktĂłrej znalazĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; m.in. wÄ&#x2122;Ĺźe Tygon, ktĂłre majÄ&#x2026; zastosowanie w wielu gaĹ&#x201A;Ä&#x2122;ziach przemysĹ&#x201A;u w aplikacjach podciĹ&#x203A;nieniowych â&#x20AC;&#x201C; np. Tygon E3603, GSR â&#x20AC;&#x201C; czy wÄ&#x2122;Ĺźe paliwowe Tygon F4040-A i Tygon LP1200. ZaprezentowaliĹ&#x203A;my rĂłwnieĹź wÄ&#x2026;Ĺź Versilon PTFE do zaolejonego powietrza. OprĂłcz wspomnianej grupy produktowej, duĹźym zainteresowaniem cieszyĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; przewody podgrzewane ze wzglÄ&#x2122;du na moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zastosowania ich w specyficznych aplikacjach. Na naszym stoisku pokazaliĹ&#x203A;my rĂłwnieĹź asortyment wykorzystywany w instalacjach pneumatycznych, taki jak zĹ&#x201A;Ä&#x2026;czki ze stali

nierdzewnej oraz wÄ&#x2122;Ĺźe pneumatyczne do zwiÄ&#x2026;zkĂłw i oparĂłw chemicznych â&#x20AC;&#x201C; opowiada Tomasz FudaĹ&#x201A;a, Product Manager Tygon w Tubes International.

Z kolei firma OMC Envag przedstawiĹ&#x201A;a m.in. nowÄ&#x2026; liniÄ&#x2122; reduktorĂłw i punktĂłw poboru ciĹ&#x203A;nienia firmy Rotarex. â&#x20AC;&#x201C; PrezentowaliĹ&#x203A;my takĹźe pojedyncze i podwĂłjne automatyczne stacje rozprÄ&#x2122;Ĺźania, ktĂłrych zadaniem jest zapewnienie ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;ej dostawy gazu do instalacji. CaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; ekspozycji cieszyĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; duĹźym zainteresowaniem ze strony odwiedzajÄ&#x2026;cych. Pozytywne doĹ&#x203A;wiadczenia z tej i wczeĹ&#x203A;niejszych edycji podtrzymujÄ&#x2026; nasze przekonania o potrzebie wziÄ&#x2122;cia udziaĹ&#x201A;u w tej imprezie targowej rĂłwnieĹź w nastÄ&#x2122;pnym roku â&#x20AC;&#x201C; podsumowuje Marcin Zakrzewski.

Urszula Chojnacka 113

BIBLIOTEKA PODSTAWY PROGRAMOWANIA STEROWNIKĂ&#x201C;W SIMATIC S7-1200 W JÄ&#x2DC;ZYKU SCL

; ] " , ( ^ _ = ( ' ^ 0`/qv <\& ?@^ qx{ & 'v $ ^ & (

KsiÄ&#x2026;Ĺźka jest kompleksowym kursem programowania nowoczesnych sterownikĂłw PLC w jÄ&#x2122;zyku SCL. Zawiera 20 Ä&#x2021;wiczeĹ&#x201E; â&#x20AC;&#x201C; przykĹ&#x201A;adowych projektĂłw, ktĂłre pokazujÄ&#x2026;, w jaki sposĂłb rozwiÄ&#x2026;zywaÄ&#x2021; w jÄ&#x2122;zyku SCL typowe problemy, na jakie napotykajÄ&#x2026; programiĹ&#x203A;ci systemĂłw automatyki. MateriaĹ&#x201A;y do pobrania zawierajÄ&#x2026;ce przykĹ&#x201A;ady opisane w ksiÄ&#x2026;Ĺźce sÄ&#x2026; dostÄ&#x2122;pne pod adresem: http://www.mikrokontroler.pl/content/plc-dla-kaĹźdego-programowanie-simatic-s7-1200-w-jÄ&#x2122;zyku-scl-zestaw-startowy. Autor ksiÄ&#x2026;Ĺźki jest absolwentem WydziaĹ&#x201A;u Elektroniki i Telekomunikacji oraz Elektrotechniki Politechniki BiaĹ&#x201A;ostockiej. Na co dzieĹ&#x201E; zajmuje siÄ&#x2122; tworzeniem oprogramowania dla sterownikĂłw przemysĹ&#x201A;owych firmy Siemens oraz przygotowaniem wizualizacji na panele HMI. Jest takĹźe autorem kilku artykuĹ&#x201A;Ăłw w â&#x20AC;&#x17E;Elektronice dla Wszystkichâ&#x20AC;?. Od 2015 r. na stronie http://s7-scl.pl/ prowadzi blog na temat programowania sterownikĂłw S7-1200 w jÄ&#x2122;zyku S7-SCL.

PROGRAMOWANIE STEROWNIKĂ&#x201C;W PLC W JÄ&#x2DC;ZYKU DRABINKOWYM & ' |" Q , ( ^ _ = ( ' ^ 0`/{v <\& ?@^ /}0 & 'v $ ^ & (

WspĂłĹ&#x201A;czesne sterowniki stosowane w systemach automatyki sÄ&#x2026; urzÄ&#x2026;dzeniami niezwykle elastycznymi funkcjonalnie, co wynika przede wszystkim z moĹźliwoĹ&#x203A;ci ich programowania.

Jednym z najpopularniejszych jÄ&#x2122;zykĂłw wykorzystywanych do przygotowywania aplikacji dla PLC jest graficzny jÄ&#x2122;zyk drabinkowy (nazywany takĹźe skrĂłtowo LD lub LAD). Od wielu lat jest to podstawowy jÄ&#x2122;zyk programowania PLC, ktĂłrego znajomoĹ&#x203A;Ä&#x2021; przez automatykĂłw zajmujÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; tworzeniem aplikacji przemysĹ&#x201A;owych jest wrÄ&#x2122;cz niezbÄ&#x2122;dna. Mimo rozwoju innych sposobĂłw programowania aplikacji dla PLC â&#x20AC;&#x201C; graficznych i tekstowych, interpretery i kompilatory jÄ&#x2122;zyka LAD sÄ&#x2026; standardowym wyposaĹźeniem wszystkich renomowanych pakietĂłw programowania PLC. KsiÄ&#x2026;Ĺźka jest przeznaczona dla studentĂłw kierunkĂłw automatyka i robotyka wyĹźszych uczelni technicznych, a takĹźe inĹźynierĂłw zajmujÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; integracjÄ&#x2026; systemĂłw automatyki i ich programowaniem.

PODSTAWY .NET MICRO FRAMEWORK DLA MIKROKONTROLERĂ&#x201C;W STM32 W JÄ&#x2DC;ZYKU C#. APLIKACJE NA ZESTAW STM32F429I-DISCOVERY & : ] , ( ^ _ = ( ' ^ 0`/qv <\& ?@^ /qx & 'v $ ^ & (

W ksiÄ&#x2026;Ĺźce zawarto informacje na temat tworzenia aplikacji dla systemĂłw wbudowanych, bazujÄ&#x2026;c na mikrokontrolerach STM32 z rdzeniem Cortex-M4. Aplikacje sÄ&#x2026; przygotowywane w Ĺ&#x203A;rodowisku.NET Micro Framework w obiektowym jÄ&#x2122;zyku C#. GĹ&#x201A;Ăłwnym zaĹ&#x201A;oĹźeniem ksiÄ&#x2026;Ĺźki jest Ĺ&#x201A;agodne, a zarazem solidne wprowadzenie czytelnika w poruszanÄ&#x2026; tematykÄ&#x2122; na podstawie 26 praktycznych i zróşnicowanych przykĹ&#x201A;adĂłw â&#x20AC;&#x201C; od najprostszych zagadnieĹ&#x201E;, po te nieco bardziej zaawansowane. Omawiana ksiÄ&#x2026;Ĺźka jest skierowana do profesjonalistĂłw elektronikĂłw i informatykĂłw, jak rĂłwnieĹź do szerokiego grona hobbystĂłw, chcÄ&#x2026;cych poznaÄ&#x2021; najnowszÄ&#x2026; technikÄ&#x2122; programowania mikrokontrolerĂłw STM32.

) % X A0 ( - / : / D 114

AUTOMATYKA

WSPÓŁPRACA

AUTOMATYKAONLINE TEL. 504 126 618, WWW.AUTOMATYKAONLINE.PL ....................................................................................... 115

AUTOMATYKA-POMIARY-STEROWANIE SA TEL. 85 748 34 00, 85 748 34 03, WWW.APS.PL ..................................................................................... 82–83 BECKHOFF AUTOMATION SP. Z O.O. TEL. 22 750 47 00, WWW.BECKHOFF.PL .................................................................................... 44–45, III OKŁ.

B&R AUTOMATYKA PRZEMYSŁOWA SP. Z O.O. TEL. 61 8460 500, WWW.BR-AUTOMATION.COM .................................................................................. 78–80

COMAU POLAND SP. Z O.O. TEL. 32 217 94 02, WWW.COMAU.COM.................................................................................................. 55, 56–58

PPUH ELDAR TEL. 77 442 04 04, WWW.ELDAR.BIZ .......................................................................................................................... 16 ELESA+GANTER POLSKA SP. Z O.O. TEL. 22 737 70 47, WWW.ELESA-GANTER.PL .................................................................................... 3, 86–88

ELMARK AUTOMATYKA SP. Z O.O. TEL. 22 541 84 65, WWW.ELMARK.COM.PL ............................................................................................ 18, 46, 89

ELTRON TEL. 71 343 97 55, WWW.ELTRON.PL .......................................................................................................... 13, 19, 97 FESTO SP. Z O.O. TEL. 22 711 42 71, WWW.FESTO.PL ................................................................................................. I OKŁ., 100–101

GUENTHER POLSKA SP. Z O.O. TEL. 71 352 70 70, WWW.GUENTHER.COM.PL ................................................................................. 75, 98–99

IGUS SP. Z O.O. TEL. 22 863 57 70, WWW.IGUS.PL .............................................................................................................. 15, 92–93 KARCZ POLSKA TEL. 61 827 30 90, WWW.KARCZ.EU .................................................................................................................. 40–41 KUKA ROBOTER CEE SP. Z O.O., ODDZIAŁ W POLSCE TEL. 32 730 32 14, WWW.KUKAROBOTICS.PL ..................................................................................... 53, 60–61 MIĘDZYNARODOWE TARGI POZNAŃSKIE SP. Z O.O. TEL. 61 869 2000, WWW.MTP.PL ................................................................................................................................... 28 PEPPERL&FUCHS TEL. 22 256 97 70, WWW.PEPPERL-FUCHS.PL ..................................................................II OKŁ., 19, 90–91

116

AUTOMATYKA

WSPÓŁPRACA

PHOENIX CONTACT TEL. 71 39 80 410, WWW.PHOENIXCONTACT.PL................................................................................................. 17

PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP TEL. 22 874 00 00, WWW.PIAP.PL ...................................................................................................... 65, 72–76, 77

PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP, PIAP DESIGN TEL. 22 874 01 94, WWW.DESIGN.PIAP.PL ............................................................................................................... 71

PLASMA POINT POLSKA TEL. +48 32 780 18 91, WWW.PLASMAPOINT.PL ............................................................................ 17, 62–63

PPH WOBIT E.K.J. OBER S.C. TEL. 61 222 74 22, WWW.WOBIT.COM.PL ........................................................................................................ 21, 85

ROCKWELL AUTOMATION TEL. 22 32 60 700, WWW.ROCKWELLAUTOMATION.PL ...................................................................IV OKŁ. .STEUTE POLSKA TEL. 22 843 08 20, WWW.STEUTE.PL ..................................................................................................23, 102–104 SABUR SP. Z O.O. TEL. 22 549 43 53, WWW.SABUR.COM.PL ....................................................................................................38–39 SCHMERSAL-POLSKA SP. J. E. NOWICKA, M. NOWICKI TEL. 22 816 85 78, WWW.SCHMERSAL.PL ............................................................................................................... 9

SCHUNK INTEC SP. Z O.O. TEL. 22 726 25 00, WWW.SCHUNK.COM ............................................................................................ 29, 94–96

SIEMENS SP. Z O.O. TEL. 22 870 82 00, WWW.SIEMENS.PL/AUTOMATYKA ................................................................. 7, 42–43

VIX AUTOMATION SP. Z O.O. TEL. 32 782 71 90, WWW.VIX.COM.PL ...................................................................................................................... 47

YASKAWA POLSKA SP. Z O.O. TEL. 71 792 86 70, WWW.YASKAWA.PL; WWW.MOTOMAN.PL .......................... I OKŁ. (SKRZYDŁO) ZAKŁADY AUTOMATYKI POLNA TEL. 16 678 66 01, FAX 16 678 65 24, WWW.POLNA.COM.PL .............................................................. 11, 19

ZIAD BIELSKO-BIAŁA SA TEL. 33 8138200, WWW.ZIAD.BIELSKO.PL ............................................................................................................. 81

6/2016

117

LUDZIE

STANOWISKO: - / A *

FIRMA: - 0 / 0 0

A

bsolwent Politechniki Warszawskiej, WydziaĹ&#x201A;u InĹźynierii MateriaĹ&#x201A;owej, gdzie poznaĹ&#x201A; zasady projektowania materiaĹ&#x201A;Ăłw oraz zgĹ&#x201A;Ä&#x2122;biĹ&#x201A; wiedzÄ&#x2122; z zakresu budowy maszyn. DziÄ&#x2122;ki dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci w studenckim kole naukowym oraz pracy w laboratorium wydziaĹ&#x201A;owym poszerzyĹ&#x201A; swoje umiejÄ&#x2122;tnoĹ&#x203A;ci techniczne ponad obowiÄ&#x2026;zkowy program studiĂłw, co na etapie wejĹ&#x203A;cia w şycie zawodowe pozwoliĹ&#x201A;o mu doskonale odnaleĹşÄ&#x2021; siÄ&#x2122; we wspĂłĹ&#x201A;pracy z przemysĹ&#x201A;em.

Po uzyskaniu dyplomu ukoĹ&#x201E;czenia studiĂłw w 2009 r. rozpoczÄ&#x2026;Ĺ&#x201A; pracÄ&#x2122; w firmie igus na stanowisku doradcy techniczno-handlowego bÄ&#x2122;dÄ&#x2026;c odpowiedzialnym za rozwĂłj sprzedaĹźy samosmarownych Ĺ&#x201A;oĹźysk dry-tech oraz

118

systemĂłw e-prowadnikowych do prowadzenia energii i mediĂłw w ruchu. Kilka lat sukcesĂłw w obszarze budowania relacji z klientami pozwoliĹ&#x201A;o mu wkrĂłtce objÄ&#x2026;Ä&#x2021; stanowisko Product Managera innowacyjnej grupy produktowej drylin, do ktĂłrej zaliczajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; bezsmarowne Ĺ&#x201A;oĹźyska liniowe, napÄ&#x2122;dy Ĺ&#x203A;rubowe oraz napÄ&#x2122;dy elektryczne.

Jego zaangaĹźowanie, proaktywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; oraz gotowoĹ&#x203A;Ä&#x2021; do natychmiastowego rozwiÄ&#x2026;zywania technicznych problemĂłw klientĂłw przyczyniĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; do dynamicznego rozwoju dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci, tworzÄ&#x2026;c z tej grupy produktowej jeden z kluczowych filarĂłw firmy. Obecnie zarzÄ&#x2026;dza 15-osobowym dziaĹ&#x201A;em Ĺ&#x201A;oĹźysk Ĺ&#x203A;lizgowych dry-tech, realizujÄ&#x2026;c projekty dla sektorĂłw: tj. motoryzacji, produk-

cji mebli, produkcji maszyn rolniczych, druku 3D, produkcji jachtĂłw oraz wielu innych. Ceni ogromnÄ&#x2026; róşnorodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; produktowÄ&#x2026; Ĺ&#x201A;oĹźysk igus, ktĂłra pozwala mu na elastyczne i indywidualne podejĹ&#x203A;cie do potrzeb klienta.

Uwielbia pracÄ&#x2122; w dynamicznym Ĺ&#x203A;rodowisku i atmosferze tworzenia i synergii jaka wystÄ&#x2122;puje w zespole.

Prywatnie pasjonat sportĂłw zespoĹ&#x201A;owych, zwĹ&#x201A;aszcza koszykĂłwki oraz piĹ&#x201A;ki rÄ&#x2122;cznej, szlifujÄ&#x2026;cy formÄ&#x2122; na ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;ych treningach na siĹ&#x201A;owni. Uwielbia rĂłwnieĹź podróşe w gronie najbliĹźszych, co pozwala na poznawanie nowych kultur, miejsc i smakĂłw. Wolny czas lubi spÄ&#x2122;dzaÄ&#x2021; szukajÄ&#x2026;c kulinarnych ciekawostek oraz czytajÄ&#x2026;c szpiegowskie i kryminalne powieĹ&#x203A;ci.

AUTOMATYKA

@ 0 -

RADOMIR OCHOCKI

J5 3 ",

XXX SP DL XF M M BVU P NBU JP O DP N QM @ 1

HP

JU SBL

$P QZSJH I U ¥

3 P D LX F M M " VU P NBU JP O * OD " M M 3JH I U T 3 F T F SWF E J5 3 " , JT B U SBEF NBSL P G 3 P D LX F M M " VU P NBU JP O * OD

" %