Automatyka 09 2016

Page 1

TEMAT WYDANIA Efektywność energetyczna w produkcji CENA 10,00 ZŁ (W TYM 8 % VAT)

ROZMOWA 24

PRAWO I NORMY 60

SPRZĘT I APARATURA 50

Thomas Ilkow, Bosch Rexroth Sp. z o.o.

Człowiek i robot ramię w ramię

Automatyka w produkcji energii odnawialnej

AUTOMATYKA ISSN 2392-1056

INDEKS 403024

AUTOMATYKAONLINE.PL

9/2016

HARTING Han® ES Press Proste przyłączenie na klik.

Autoryzowany dystrybutor HARTING

www.el-kan.pl

Elektroniczne wskaลบniki poล oลผenia z napฤ dem bezpoล rednim &\KรถMK FQUVรถRP[O HWPMELQO K RTQITCOQYCNP[O RCTCOGVTQO LGFGP YUMCล PKM OQล G D[รค UVQUQYCP[ Y YKGNW CRNKMCELCEJ /Qล PC Y PKO WUVCYKรค OKรถF\[ KPP[OK YCTVQฤฑรค Y[ฤฑYKGVNCPรข RQ LGFP[O QDTQEKG MKGTWPGM RT\[TQUVW YCTVQฤฑEK LGFPQUVMK OKCT[ QHHUGV TGUGV

DD52R-E

9[TCล PG E[HT[ YKF\KCPG \ FWล GL QFNGIฤ QฤฑEK F\KรถMK Y[ฤฑYKGVNCE\QYK .%& Q Y[UQMQฤฑEK OO && ' NWD OO && 4 ' 5VQRKGฤ QEJTQP[ +2 NWD +2 ! 6WNGLC \G UVCNK PKGTF\GYPGL #+5+ \ QVYQTGO Iฤ CFMKO Q ฤฑTGFPKE[ NWD OO Y[MQPCP[O Y VQNGTCPELK * " # $ 9DWFQYCPC NKVQYC DCVGTKC \CRGYPKC && ' NWD && 4 ' NCV RTCE[

DD51-E

+PPG FQUVรถRPG OQFGNG

$ %! & '

GNGOGPVร Y OCU\[P FNC RT\GO[Uฤ W 0CLY[ล U\C LCMQฤฑรค FDCฤ Qฤฑรค Q Y\QTPKEVYQ QDU\GTP[ OCIC\[P Y 2QNUEG FQUVCYC Y 24 h VQ V[NMQ PKGMVร TG \ CVWVร Y PCU\GL QHGTV[

!" #

-Qฤ C TรถE\PG

2QMTรถVฤ C

www.elesa-ganter.pl

4รถMQLGฤฑEK \CEKUMQYG

7EJY[V[

9UMCล PKMK

6T\RKGPKG WUVCNCLรขEG

&ล YKIPKG

5VQR[ YCJNKYG

<CYKCU[

1URT\รถV J[FTCWNKE\P[

SPIS TREŚCI REDAKTOR NACZELNY Jan Jabłkowski Z-CA REDAKTORA NACZELNEGO Małgorzata Kaliczyńska tel.: (+48) 22 874 01 46 e-mail: mkaliczynska@piap.pl REDAKCJA MERYTORYCZNA Małgorzata Kaliczyńska WSPÓŁPRACA REDAKCYJNA Andrzej Barciński, Sylwia Batorska, Marcin Bieńkowski, Jolanta Górska-Szkaradek, Krzysztof Jaroszewski, Anna Kropiewnicka-Mielko, Agnieszka Staniszewska, Marcin Zawisza, Damian Żabicki SEKRETARZ REDAKCJI Urszula Chojnacka tel.: (+48) 22 874 01 85 e-mail: uchojnacka@piap.pl REKLAMA Jolanta Górska-Szkaradek tel.: (+48) 22 874 01 91 e-mail: jgorska@piap.pl

Z BRANŻY

8

PRODUKTY

16

ROZMOWA 25 lat firmy Bosch Rexroth w Polsce

24

Rozmowa z Thomasem Ilkowem, dyrektorem generalnym firmy Bosch Rexroth Sp. z o.o.

TECHNIKA Efektywność energetyczna w produkcji

28

Inteligentna oszczędność energii

38

Moduł MSE6-E2M firmy Festo

Przetwornice z potencjałem

40

Seria VLT Midi Drive FC 280

Systemy zarządzania energią oparte na EN 16001/ISO 50001

42

Paulina Siódmak tel.: (+48) 22 874 02 02 e-mail: psiodmak@piap.pl PRENUMERATA I KOLPORTAŻ Elżbieta Walczak tel.: (+48) 22 874 03 51 e-mail: ewalczak@piap.pl SKŁAD I REDAKCJA TECHNICZNA Ewa Markowska KOREKTA Urszula Chojnacka, Ewa Markowska, Elżbieta Walczak DRUK Zakłady Graficzne „Taurus” Roszkowscy Sp. z o.o. Nakład: 4 tys. egzemplarzy REDAKCJA Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa tel.: (+48) 22 874 00 66, fax: (+48) 22 874 02 20 e-mail: automatyka@piap.pl www.AutomatykaOnline.pl WYDAWCA Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa Szczegółowe warunki prenumeraty wraz z cennikiem dostępne są na stronie automatykaonline.pl/prenumerata.

4

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i modyfikacji nadesłanych materiałów oraz nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i materiałów promocyjnych.

24

25 LAT FIRMY BOSCH REXROTH W POLSCE O atrakcyjności Polski jako zaplecza produkcyjnego i badawczego, korzyściach ze stosowania nowych technologii oraz o roli prekursora, jaką Bosch Rexroth zamierza odegrać w Przemyśle 4.0 rozmawiamy z Thomasem Ilkowem, dyrektorem generalnym firmy Bosch Rexroth Sp. z o.o.

AUTOMATYKA

WYBIERZ DESIGNSPARK Electrical % $ %& ' ! #$ $& ( * $ * ( +( ( , & /

• • ! •

"#

! " #$ )

Brought to you by

SPIS TREŚCI Sprawny audyt energetyczny

44

Tworzenie i obsługa wirtualnej elektrowni

46

Świat wirtualny spotyka się z rzeczywistością

Na miarę potrzeb energetyki

49

System zenon Energy Edition

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY Automatyka w produkcji energii odnawialnej Technologie Beckhoff w energetyce odnawialnej

50 56

PRAWO I NORMY Człowiek i robot ramię w ramię

28

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA W PRODUKCJI Jak sprawdzić stan efektywności energetycznej? Takie pytanie zadaje sobie nie jeden menedżer fabryki. Chcąc ocenić możliwości w zakresie oszczędności energii, warto przeprowadzić audyt efektywności energetycznej. Mniejszy pobór energii to oszczędności, które są istotne dla każdego przedsiębiorstwa.

60

APLIKACJE 64

Automatyzacja przez cyfryzację Wszystko zależy od danych

50

AUTOMATYKA W PRODUKCJI ENERGII ODNAWIALNEJ Niezwykle popularnym kierunkiem rozwoju energetyki jest energia odnawialna. Jest to efektem rosnącej świadomości profitów wynikających ze zwiększania udziału tego typu energii w ogólnym bilansie energetycznym. Udział w tym rozwoju mają również firmy z branży automatyki, dostarczające różne urządzenia i systemy stosowane w energetyce odnawialnej. 6

Zintegrowane sterowanie zmniejsza koszty energii

68

Instytut PIAP partnerem w robotyzacji

70

System wtyków pomiarowych do testowania zabezpieczeń sieci elektroenergetycznej

72

RYNEK 75

Złącza Han ES Press

Błyskawiczne przyłączenie z możliwością mostkowania

Przewody igus w ekonomicznej wersji

76

Atrakcyjna cena i niezawodność

Bezsmarowe łożyska do różnorodnych zastosowań

78

Dedykowane robotom urządzenia firmy PHD Inc.

79 AUTOMATYKA

SPIS TREŚCI Przekaźniki czasowe w obudowach instalacyjnych

Zasilacze na szynę DIN

80

System wyboru trybu pracy EKS zgodnie z normami bezpieczeństwa

82

Rozdzielnice napędowe

Trzeci wymiar kontroli jakości w sektorze opakowań oraz procesie pakowania

86

WYDARZENIA

Nowy robot AGV Flatrunner

89

Automatyka na czterech kołach

Zespoły łożyskowe firmy Elesa+Ganter

90

Standardowe czy buforowe?

91

105

Seria CENTERLINE 2500

106

Automation Demo Truck w podróży po Europie

Projekt Miasta SEW Elementy maszyn do wymagających zastosowań

102

109

Współpraca SEW-Eurodrive z uczelniami technicznymi

Świat robotyki w nowej odsłonie

110

Przemysł 4.0 i IoT ze wsparciem SCADA System PROMOTIC

92

Międzynarodowe Targi Automatyki i Mechatroniki AUTOMATICA 2016

Optymalizacja produkcji dzięki obrotnicom SCHUNK

94

BIBLIOTEKA

117

Pewny pomiar w trudnych warunkach

96

119

Protokoły redundancji

98

WSPÓŁPRACA

Ethernet Ring Protection Switching G.8032

Przemienniki częstotliwości

100

Przegląd urządzeń EURA Drives

LUDZIE Zbigniew Kilichowski, HF Inverter Polska s.c.

122

60

CZŁOWIEK I ROBOT RAMIĘ W RAMIĘ Parlament Europejski w ubiegłym roku rozpoczął prace nad uregulowaniami prawnymi związanymi z rozwojem robotyki. W tym celu powołano Grupę Roboczą ds. robotyki i sztucznej inteligencji. Zapowiada to podjęcie przez PE prac nad ramami prawnymi dla nowych technologii, w tym robotyki, i niewątpliwie wskazuje na konieczność dokonania przeglądu istniejących już regulacji prawnych oraz identyfikacji obszarów wymagających reform, a także wskazania kierunków prac legislacyjnych w Unii Europejskiej. W procesie tym istotne będzie uwzględnienie zasad etyki oraz wpływu rozwoju technologii robotycznych, w szczególności robotów autonomicznych, na wartości społeczne i etyczne.

9/2016

7

Z BRANĹťY

KALENDARIUM

10/2016 4–6.10 Sosnowiec

MiÄ™dzynarodowe Targi Obrabiarek, NarzÄ™dzi i Technologii ObrĂłbki Toolex www.toolex.plÂ

4–8.10 Mediolan, Włochy

Targi Bi-Mu â€“ obrabiarki do obrĂłbki plastycznej, obrĂłbki skrawaniem, roboty, automatyka, technologie pomocnicze www.bimu.itÂ

5–6.10 Kraków

MiÄ™dzynarodowe Targi Utrzymania Ruchu, Planowania i Optymalizacji Produkcji Maintenance MiÄ™dzynarodowe Targi ObrĂłbki, Magazynowania i Transportu MateriaĹ‚Ăłw Sypkich i Masowych SyMas www.targi.krakow.pl

6–8.10 Mediolan, Włochy

Sfortec Industry – kooperacja techniczna & usługi dla przemysłu www.sfortec.it

18–20.10 Kraków

MiÄ™dzynarodowe Targi Obrabiarek, NarzÄ™dzi i UrzÄ…dzeĹ„ do ObrĂłbki MateriaĹ‚Ăłw Eurotool www.eurotool.krakow.pl

18–20.10 Katowice

MiÄ™dzynarodowe Targi Hydrauliki, Pneumatyki, Sterowania, NapÄ™dĂłw i Mechatroniki HaPeS www.hapes.fairexpo.pl 19–21.10 Warszawa

MiÄ™dzynarodowe Targi Energii Odnawialnej i EfektywnoĹ›ci Energetycznej Renexpo Poland www.renexpo-warsaw.com

11/2016 15–17.11 Lublin

Lubelskie Targi Energetyczne Energetics www.energetics.targi.lublin.pl

23–24.11 Šódź

Targi Efektywności Energetycznej i OZE www.oze.targi.pl

8

POLSKA ENERGETYKA ZAGOĹšCI W LUBLINIE W poĹ‚owie listopada, za sprawÄ… targĂłw Energetics – jednego z najwaĹźniejszych wydarzeĹ„ w Polsce adresowanych do profesjonalistĂłw z sektora energetycznego – Lublin ponownie stanie siÄ™ na kilka dni stolicÄ… polskiej energetyki. W ramach targĂłw krajowe i miÄ™dzynarodowe koncerny, a takĹźe indywidualni przedsiÄ™biorcy, bÄ™dÄ… mieli okazjÄ™ zaprezentować nowoczesne urzÄ…dzenia, aparaturÄ™ i technologie dla przemysĹ‚u energetycznego. Wydarzenie skupia uczestnikĂłw z Polski, BiaĹ‚orusi, Ukrainy i Rosji, reprezentujÄ…cych sektory: paliwowo-energetyczny, elektromaszynowy, wydobywczy, budowlany, metalur-

giczny i motoryzacyjny. DopeĹ‚nieniem ekspozycji bÄ™dÄ… konferencje i szkolenia dotyczÄ…ce aktualnych i waĹźnych tematĂłw dla branĹźy. Targom towarzyszyć bÄ™dzie XVIII edycja OgĂłlnopolskich Dni MĹ‚odego Elektryka (ODME) oraz Wschodnie Dni Kooperacji, ktĂłrych celem jest stworzenie miejsca spotkaĹ„ dla Ĺ›rodowiska podwykonawcĂłw i kooperantĂłw z szeroko rozumianej branĹźy przemysĹ‚owej z kraju i z zagranicy. NowoĹ›ciÄ… tegorocznej edycji targĂłw Energetics, ktĂłre odbÄ™dÄ… siÄ™ od 15 do 17 listopada 2016 r., jest poszerzenie zakresu tematycznego o utrzymanie ruchu.

TECHNOLOGIE W SĹ UĹťBIE KONKURENCYJNOĹšCI Konkurencyjność odzwierciedla potencjaĹ‚ firmy – zasoby, umiejÄ™tnoĹ›ci i zdolnoĹ›ci zapewniajÄ…ce przewagÄ™ nad innymi podmiotami dziaĹ‚ajÄ…cymi w tym samym sektorze. W realiach współczesnej globalnej gospodarki konkurencyjność staje siÄ™ jednym z waĹźniejszych wyznacznikĂłw i zarazem perspektyw oceny funkcjonowania przedsiÄ™biorstwa na rynku, a takĹźe jest postrzegana jako determinanta rozwoju. Istotne jest rozpoznanie i zrozumienie, jakie uwarunkowania i czynniki majÄ… wpĹ‚yw na konkurencyjność przed-

siÄ™biorstwa. Tej tematyce bÄ™dzie poĹ›wiÄ™cona konferencja pt. „WpĹ‚yw technologii na konkurencyjność zakĹ‚adĂłw przemysĹ‚owych i produkcyjnychâ€?, ktĂłra odbÄ™dzie siÄ™ 13 paĹşdziernika 2016 r. w Warszawie. Na spotkaniu poruszone zostanÄ… m.in. takie zagadnienia, jak systemy informatyczne w zakĹ‚adzie produkcyjnym, pomiar efektywnoĹ›ci inwestycji w rozwiÄ…zania IT, Kaizen i Lean Manufacturing oraz zarzÄ…dzanie energiÄ… w zakĹ‚adzie przemysĹ‚owym.

KONFERENCJA ELGOR CORAZ BLIĹťEJ Sterowanie maszyn podstawowych gĂłrnictwa odkrywkowego, przenoĹ›niki taĹ›mowe w gĂłrnictwie, pomiary i diagnostyka maszyn współczesnej kopalni â€“ to tylko niektĂłre tematy konferencji naukowo-technicznej ELGOR, ktĂłrej XI edycja odbÄ™dzie siÄ™ w dniach 28–30 wrzeĹ›nia 2016 r. w Szczyrku. O randze wydarzenia Ĺ›wiadczÄ… prelegenci i uczestnicy. UdziaĹ‚ wezmÄ… m.in. dyrektorzy techniczni, gĹ‚Ăłwni inĹźynierowie, automatycy i elektrycy kopalni odkrywkowych. – Polska energetyka oparta jest prawie w 95% na wĹ‚asnych surowcach energetycz-

nych. Pomimo trudnej sytuacji w branĹźy, zwiÄ…zanej z obniĹźeniem cen surowca na Ĺ›wiatowych rynkach, rentowność kopalĹ„ w perspektywie dĹ‚ugoterminowej nie jest zagroĹźona i konieczna jest staĹ‚a troska o konkurencyjność polskiego gĂłrnictwa odkrywkowego, zwiÄ™kszanie poziomu automatyzacji wydobycia, obniĹźanie kosztĂłw i poprawÄ™ bezpieczeĹ„stwa oraz warunkĂłw zatrudnionych. StÄ…d wĹ‚aĹ›nie konieczność organizacji spotkaĹ„ branĹźowych – mĂłwi Robert Wojniak, pomysĹ‚odawca konferencji ELGOR.

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

ZMIANA U STERĂ“W FIRMY PROMAG Karolina Tokarz zostaĹ‚a prezesem zarzÄ…du i naczelnym dyrektorem spółki Promag. ZastÄ…piĹ‚a dotychczasowego prezesa, LesĹ‚awa Ĺ uczaka, ktĂłry objÄ…Ĺ‚ funkcjÄ™ przewodniczÄ…cego Rady Nadzorczej. Karolina Tokarz jest zwiÄ…zana z firmÄ… Promag od kilkunastu lat. Od 1999 r. zarzÄ…dzaĹ‚a sieciÄ… sprzedaĹźy oraz marketingiem, peĹ‚niÄ…c funkcjÄ™ dyrektora ds. handlu i marketingu, a od 2002 r. rĂłwnieĹź czĹ‚onka zarzÄ…du. Jest absolwentkÄ… Politechniki PoznaĹ„skiej i Studium MenedĹźerskiego w WyĹźszej Szkole Biznesu w Poznaniu. Od 2015 r. peĹ‚ni funkcjÄ™ czĹ‚onka Rady Naukowej IliM oraz Rady Biznesu WBMiZ Politechniki PoznaĹ„skiej. Jest rĂłwnieĹź laureatkÄ… wielu waĹźnych nagrĂłd i wyróşnieĹ„. – Chcemy pozostać integratorem rozwiÄ…zaĹ„ intralogistycznych, a jednym z priorytetowych obszarĂłw bÄ™dzie dla nas w nastÄ™pnych latach automatyzacja i robotyzacja procesĂłw magazynowo-produkcyjnych – podkreĹ›la Karolina Tokarz.

PHOENIX CONTACT ROZBUDUJE ZAKĹ AD W NOWYM TOMYĹšLU W przyszĹ‚ym roku zaplecze magazynowe i produkcyjne firmy Phoenix Contact Wielkopolska w Nowym TomyĹ›lu powiÄ™kszy siÄ™ o 24 000 m2. RozbudowÄ™ zakĹ‚adu zrealizuje poznaĹ„ski oddziaĹ‚ spółki Hohtief Polska. W ramach inwestycji powstanie magazyn wysokiego skĹ‚adowania oraz kolejna hala produkcyjna z częściami biurowymi i Ĺ‚Ä…cznikami do istniejÄ…cych hal. Zakres prac obejmuje rĂłwnieĹź wykonanie infrastruktury drogowej o powierzchni okoĹ‚o 7000 m2. Planowany termin zakoĹ„czenia inwestycji to poĹ‚owa kwietnia 2017 r. Phoenix Contact Wielkopolska jest częściÄ… miÄ™dzynarodowej Grupy Phoenix Contact, specjalizujÄ…cej siÄ™ w produkcji automatyki przemysĹ‚owej. W Nowym TomyĹ›lu produkowane sÄ… m.in. zĹ‚Ä…cza przemysĹ‚owe uniwersalne (Clipline), zĹ‚Ä…cza do pĹ‚ytek drukowanych (Combicon) oraz zĹ‚Ä…cza do okablowania obiektowego (Pluscon). ! "

R E K L A M A

Z BRANĹťY

EXPO KRAKĂ“W ZAPRASZA W PAĹšDZIERNIKU KaĹźdego dnia polskie lÄ…dy, drogi morskie i korytarze powietrzne przemierza niemal 5 mln ton Ĺ‚adunkĂłw, ktĂłre najpierw trafiajÄ… do punktĂłw przeĹ‚adunkowych, sortowni, magazynĂłw, aby ostatecznie dotrzeć na miejsce docelowe. WĹ›rĂłd nich sÄ… kruszywa budowlane, piasek, cement, pellet, cukier, mleko w proszku, kasza, mÄ…ka, pasza, sztuczne nawozy, granulowany polipropylen, polietylen i wiele innych surowcĂłw „z naturyâ€? sypkich, ktĂłre wymagajÄ… szczegĂłlnego traktowania. W trakcie MiÄ™dzynarodowych TargĂłw ObrĂłbki, Magazynowania i Transportu MateriaĹ‚Ăłw Sypkich i Masowych SyMas, ktĂłre odbÄ™dÄ… siÄ™ 5 i 6 paĹşdziernika 2016 r. w Krakowie, Ĺ›wiatĹ‚a reflektorĂłw zwrĂłcone zostanÄ… wĹ‚aĹ›nie na przetwĂłrstwo materiaĹ‚Ăłw sypkich. Zaprezentowany zostanie szeroki wachlarz rozwiÄ…zaĹ„ i usĹ‚ug, produktĂłw i maszyn, ktĂłre umoĹźliwiajÄ… bezpiecznÄ… i zgodnÄ… z obowiÄ…zujÄ…cymi normami pracÄ™ z materiaĹ‚ami sypkimi. JuĹź kolejny raz imprezie towarzyszyć bÄ™dzie rĂłwnieĹź konferencja „Nowoczesne Technologie w BranĹźy MateriaĹ‚Ăłw

Sypkichâ€?. RĂłwnolegle w EXPO KrakĂłw odbÄ™dÄ… siÄ™ jeszcze dwie imprezy skierowane do przemysĹ‚u – MiÄ™dzynarodowe Targi Utrzymania Ruchu, Planowania i Optymalizacji Produkcji Maintenance oraz MiÄ™dzynarodowe Targi MateriaĹ‚Ăłw, Technologii i WyrobĂłw Kompozytowych Kompozyt-Expo. $ %

UTRZYMANIE RUCHU W NOWOCZESNYM WYDANIU Zorganizowana przez firmÄ™ GBI Partners dwudniowa konferencja „Generowanie oszczÄ™dnoĹ›ci i doskonalenie dziaĹ‚aĹ„ w utrzymaniu ruchu i mediachâ€?, ktĂłra odbyĹ‚a siÄ™ w Katowicach w po-

Ĺ‚owie czerwca, poĹ›wiÄ™cona byĹ‚a autorskim rozwiÄ…zaniom firm dziaĹ‚ajÄ…cych na polskim rynku. W pierwszym dniu dominowaĹ‚a tematyka efektywnoĹ›ci energetycznej w zakĹ‚adzie produkcyjnym oraz ekspansji i ewolucji TPM, a swoimi doĹ›wiadczeniami podzielili siÄ™ eksperci z firm ArcelorMittal Poland, Coca-Cola HBC Polska, Grupa Ĺťywiec i Unilever Polska. W drugim dniu odbyĹ‚a siÄ™ sesja poĹ›wiÄ™cona m.in. udziaĹ‚owi diagnostyki w ciÄ™ciu kosztĂłw utrzymania ruchu i mediĂłw w ZF TRW Active&Passive Safety Technology, panel dyskusyjny z zakresu generowania oszczÄ™dnoĹ›ci w mediach i utrzymaniu ruchu, a takĹźe warsztaty tematyczne. Jak zaĹ‚oĹźenia TPM sÄ… realizowane bezpoĹ›rednio na liniach produkcyjnych, moĹźna byĹ‚o przekonać siÄ™ podczas zwiedzania Browaru Ĺťywiec – zakĹ‚ad ten jako jedyny w Polsce zdobyĹ‚ nagrodÄ™ III stopnia TPM przyznawanÄ… przez Japan Institute of Plant Maintenance (JIPM). #

SCADA I MES W ERZE PRZEMYSĹ U 4.0 Firma VIX Automation, autoryzowany dystrybutor oprogramowania GE Digital, zaprasza 6 i 7 paĹşdziernika 2016 r. do podwarszawskiego Trojanowa na czwartÄ… edycjÄ™ spotkania dla potencjalnych i obecnych uĹźytkownikĂłw oprogramowania Proficy – pierwszy raz pod nowÄ… nazwÄ…: Konferencja UĹźytkownikĂłw GE Digital. Wydarzenie zrzesza specjalistĂłw i praktykĂłw z dziedziny szeroko pojÄ™tego zarzÄ…dzania i optymalizacji produkcji oraz osoby, ktĂłre poszukujÄ… nowej wiedzy i inspiracji w tym temacie. Program konferencji skupia siÄ™ na najbardziej aktualnej tematyce branĹźy, osadzonej w kontekĹ›cie polskich realiĂłw i systemĂłw SCADA/MES. Spotkanie ma przynieść odpowiedzi m.in. na takie pytania, jak:

10

Czy czwarta Rewolucja PrzemysĹ‚owa staje siÄ™ faktem?, Czy koncepcja PrzemysĹ‚owego Internetu zrewolucjonizuje nasz przemysĹ‚? Jak firmy w praktyce mogÄ… realizować koncepcjÄ™ Smart Factory? Jak uchronić sieć zakĹ‚adowÄ… przez cyberatakami? Jakie narzÄ™dzia wykorzystać, aby produkować jeszcze efektywniej? Elementem konferencji bÄ™dzie wizyta w ZakĹ‚adach Azotowych PuĹ‚awy, w ktĂłrych bÄ™dzie moĹźna z bliska zobaczyć najwiÄ™kszÄ… w Polsce instalacjÄ™ rozwiÄ…zaĹ„ GE Digital (opartÄ… na systemach HMI/SCADA iFIX, Historian, Webspace). WiÄ™cej informacji jest dostÄ™pnych na stronie www.vix.com.pl/ konferencja. & ' (

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

CZAS NA ZGĹ OSZENIA DO XXIII EDYCJI TARGĂ“W AUTOMATICON!

W poĹ‚owie marca 2017 r. warszawskie centrum EXPO XXI ponownie stanie siÄ™ arenÄ… spotkaĹ„ przedstawicieli Ĺ›wiata automatyki, robotyki i pomiarĂłw oraz prezentacji najnowszych osiÄ…gnięć z tych dziedzin. XXIII edycja MiÄ™dzynarodowych TargĂłw Automatyki i PomiarĂłw Automaticon odbÄ™dzie siÄ™ w dniach 14–17 marca 2017 r. Wystawcy, ktĂłrzy zĹ‚oşą zgĹ‚oszenie udziaĹ‚u i wpĹ‚acÄ… zaliczkÄ™ do 30 paĹşdziernika 2016 r. oraz przeĹ›lÄ… kompletne zaĹ‚Ä…czniki dotyczÄ…ce stoisk i katalogu w terminach wskazanych na formularzach, otrzymajÄ… bezpĹ‚atnÄ… prenumeratÄ™ miesiÄ™cznika „Automatykaâ€? na 2017 r. Targi Automaticon, organizowane przez PrzemysĹ‚owy Instytut Automatyki i PomiarĂłw PIAP oraz spółkÄ™ MVM, to najwiÄ™ksze w Polsce profesjonalne forum, na ktĂłrym spotykajÄ…

siÄ™ producenci, kompletatorzy i odbiorcy automatyki przemysĹ‚owej. W ostatniej edycji wzięło udziaĹ‚ ponad 300 wystawcĂłw, ktĂłrzy Ĺ‚Ä…cznie reprezentowali 720 firm, a liczba odwiedzajÄ…cych przekroczyĹ‚a 12 000 osĂłb. UdziaĹ‚ w targach to okazja do kreowania i utrwalania wizerunku firmy, wymiany wiedzy i doĹ›wiadczeĹ„, a takĹźe pozyskania nowych klientĂłw, poniewaĹź wĹ›rĂłd licznego grona goĹ›ci sÄ… m.in. specjaliĹ›ci poszukujÄ…cy nowych rozwiÄ…zaĹ„ technicznych. Automaticon jest rĂłwnieĹź bogatym ĹşrĂłdĹ‚em informacji dla projektantĂłw oraz integratorĂłw systemĂłw. Targom zawsze towarzyszy bogaty program seminariĂłw, wykĹ‚adĂłw i prezentacji firm oraz renomowany konkurs o ZĹ‚oty Medal. ( (

R E K L A M A

Z BRANĹťY

PARKER HANNIFIN PRZEJMUJE JĂ„GER AUTOMOBIL-TECHNIK Firma Parker Hannifin Corporation przejęła 1 lipca 2016 r. spółkÄ™ Jäger Automobil Technik. Firma zostaĹ‚a wĹ‚Ä…czona do Parker Engineered Materials Group. Grupa Jäger jest pionierem technologii bezpoĹ›redniego Ĺ‚Ä…czenia gumy i tworzyw sztucznych, odegraĹ‚a teĹź wiodÄ…cÄ… rolÄ™ w opracowaniu technologii formowania wtryskowego 2K. Jäger Automobil-Technik GmbH specjalizuje siÄ™ w opracowywaniu i produkcji elementĂłw formowanych z gumy i tworzyw sztucznych (w peĹ‚ni elastomerowych oraz kompozytowych) i zyskaĹ‚a miÄ™dzynarodowÄ… renomÄ™ dziÄ™ki wkĹ‚adowi, jaki wniosĹ‚a w rozwĂłj dwuskĹ‚adnikowej technologii wtryskowej. Spółka zatrudnia okoĹ‚o 250 osĂłb w dwĂłch oddziaĹ‚ach w Niemczech (Osterode i Hildesheim) i jednym w Polsce (Gryfino). Współpraca Grupy Jäger i Parkera trwaĹ‚a od dawna. Celem wĹ‚Ä…czenia Jäger Automobil-Technik w strukturÄ™ Parker Hannifin Corporation jest dalsze wzmocnienie rozwoju obu firm na rynku motoryzacyjnym. Po zrealizowaniu planowanych inwestycji jednostka biznesowa Parker Engineered Materials Group zyska w przyszĹ‚oĹ›ci status Centrum DoskonaĹ‚oĹ›ci w dziedzinie tej technologii.

Od 18 do 20 paĹşdziernika 2016 r. KrakĂłw stanie siÄ™ arenÄ… imprez targowych – w tych dniach na terenie EXPO KrakĂłw odbÄ™dzie siÄ™ rĂłwnolegle kilka wydarzeĹ„. Jednym z nich bÄ™dÄ… XXI MiÄ™dzynarodowe Targi Obrabiarek, NarzÄ™dzi i UrzÄ…dzeĹ„ do ObrĂłbki MateriaĹ‚Ăłw Eurotool, ktĂłre od dwĂłch dekad sÄ… jednym z najwaĹźniejszych miejsc spotkaĹ„ specjalistĂłw z branĹźy obrĂłbki mechanicznej w Europie Ĺšrodkowo-Wschodniej i stanowiÄ… miÄ™dzynarodowÄ… platformÄ™ prezentacji najnowszych technologii, innowacyjnych maszyn i urzÄ…dzeĹ„, wymiany informacji, promocji premier i nowoĹ›ci. Uczestnicy targĂłw to przedstawiciele kadry zarzÄ…dzajÄ…cej i technicznej zakĹ‚adĂłw przemysĹ‚owych z caĹ‚ego Ĺ›wiata, reprezentujÄ…cy przemysĹ‚ budowy maszyn, motoryzacyjny, lotniczy, stoczniowy, kolejowy, zbrojeniowy, medyczny, zabezpieczeĹ„, gĂłrniczy, rolniczy, obuwniczy, tekstylny, gastronomiczny, spoĹźywczy. Przewidziano miÄ™dzynarodowe konferencje, seminaria oraz StrefÄ™ Wiedzy – miejsce prezentacji najnowszych osiÄ…gnięć w dziedzinie obrĂłbki materiaĹ‚Ăłw. Targom Eurotool towarzyszyć bÄ™dÄ… VIII MiÄ™dzynarodowe Targi ObrĂłbki, Ĺ Ä…czenia i Powlekania Blach Blach-Tech-Expo, a ponadto III Salon Automatyki i Robotyki, V Salon Technologii CAx i VI Salon Kooperacji PrzemysĹ‚owej.

) *

$ %

NOWA ODSĹ ONA KONGRESU PORT PC KaĹźdego roku Kongres PORT PC staje siÄ™ miejscem spotkaĹ„ przedstawicieli branĹźy pomp ciepĹ‚a, urzÄ…dzeĹ„ grzewczych, branĹźy instalacji odnawialnych ĹşrĂłdeĹ‚ energii, jak rĂłwnieĹź przedstawicieli samorzÄ…dĂłw terytorialnych i decydentĂłw. V Kongres PORT PC odbÄ™dzie siÄ™ 20 paĹşdziernika 2016 r. w Warszawie, tradycyjnie podczas MiÄ™dzynarodowych TargĂłw Energii Odnawialnej i EfektywnoĹ›ci Energetycznej Renexpo Poland 2016. W tym roku organizatorzy zdecydowali siÄ™ na nowÄ… formuĹ‚Ä™ wydarzenia – po zakoĹ„czeniu części ogĂłlnej konferencja podzielona zostanie na dwie rĂłwnolegĹ‚e sesje tematyczne. Z myĹ›lÄ… o przedstawicielach jednostek samorzÄ…du terytorialnego przewidziano panel tematyczny, podczas ktĂłrego omĂłwione zostanÄ… zaĹ‚oĹźenia techniczne optymalnego programu dofinansowaĹ„ do pomp ciepĹ‚a. RĂłwnolegle trwać bÄ™dzie panel techniczny dla instalatorĂłw, projektantĂłw, architektĂłw itp., dotyczÄ…cy najwaĹźniejszych zagadnieĹ„ zwiÄ…zanych z opracowywanymi przez PORT PC kolejnymi wytycznymi projektowania i wykonania instalacji z pompami ciepĹ‚a oraz wytycznymi dla dolnych ĹşrĂłdeĹ‚ (wody gruntowe i powierzchniowe). WiÄ™cej informacji moĹźna znaleźć na stronie www.portpc.pl, na ktĂłrej moĹźna rĂłwnieĹź zarejestrować swĂłj udziaĹ‚. $

12

KRAKOWSKA JESIEĹƒ POD ZNAKIEM TARGĂ“W

OZE W CENTRUM UWAGI Dyskusje na temat zmian w ustawie o OZE, konferencje, spotkania eksperckie oraz prezentacja oferty blisko 120 wystawcĂłw – to tylko część oferty VI MiÄ™dzynarodowych TargĂłw Energii Odnawialnej i EfektywnoĹ›ci Energetycznej Renexpo Poland, ktĂłre odbÄ™dÄ… siÄ™ od 19 do 21 paĹşdziernika 2016 r. w warszawskim Centrum EXPO XXI. GĹ‚Ăłwnym celem wydarzenia organizowanego przez Reeco Poland jest stworzenie miÄ™dzynarodowej platformy spotkaĹ„, ktĂłra z jednej strony zaprezentuje potencjaĹ‚ energii odnawialnej i jej moĹźliwoĹ›ci rozwoju w Polsce, a z drugiej – uĹ‚atwi firmom z zagranicy nawiÄ…zanie cennych kontaktĂłw biznesowych na polskim rynku. Oferta firm zostanie przedstawiona w oĹ›miu sektorach: bioenergia (energia z drewna, biomasa, biogaz, biopaliwa), energia wiatrowa, CHP – kogeneracja, energooszczÄ™dne budownictwo i renowacja budynkĂłw, energia wodna, pompy ciepĹ‚a, energia geotermiczna oraz energia sĹ‚oneczna. NowoĹ›ciÄ… bÄ™dzie wspĂłlne stoisko zorganizowane pod hasĹ‚em „Razem dla biogazuâ€?, na ktĂłrym odbÄ™dÄ… siÄ™ m.in. prezentacje nowoczesnych technologii z dziedziny biogazu i kogeneracji oraz spotkania z ekspertami. WstÄ™p na targi Renexpo Poland jest bezpĹ‚atny po dokonaniu wczeĹ›niejszej rejestracji on-line. Informacje dodatkowe, w tym zasady uczestnictwa w targach oraz wydarzeniach im towarzyszÄ…cych, moĹźna znaleźć na stronie www.renexpo-warsaw.com.

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

RZÄ„D PRZYJÄ„Ĺ USTAWĘ O INNOWACYJNOĹšCI MaĹ‚a ustawa o innowacyjnoĹ›ci to recepta Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa WyĹźszego na niskÄ… innowacyjność polskiej gospodarki i sposĂłb na wyrwanie siÄ™ z puĹ‚apki Ĺ›redniego rozwoju. Przygotowany przez resort zestaw instrumentĂłw podatkowych i formalnych uproszczeĹ„ zostaĹ‚ wĹ‚aĹ›nie zaakceptowany przez RadÄ™ MinistrĂłw. Choć w europejskich rankingach innowacyjnoĹ›ci Polska zaliczana jest do grupy umiarkowanych innowatorĂłw, dystans miÄ™dzy naszym krajem a miÄ™dzynarodowÄ… czoĹ‚ĂłwkÄ… wciÄ…Ĺź jest ogromny. Dlatego jednym z priorytetĂłw MNiSW jest wzrost innowacyj-

noĹ›ci przez umoĹźliwienie dziaĹ‚ania nowoczesnym przedsiÄ™biorstwom oraz uĹ‚atwienie współpracy nauki z przemysĹ‚em. Ustawa wprowadza korzystne rozwiÄ…zania podatkowe adresowane do MĹšP. +, -./ (

Rozbudowa fabryki w czeskim mieĹ›cie Stod to kolejny etap rozwoju firmy Murrelektronik. Budowa szĂłstego budynku, o powierzchni 4200 m2, zwiÄ™kszyĹ‚a przede wszystkim przestrzeĹ„ dla produkcji. W inwestycji o wartoĹ›ci 4 mln euro przewidziano rĂłwnieĹź miejsce na nowoczesne biura dla czeskiego dziaĹ‚u sprzedaĹźy, miÄ™dzynarodowego centrum szkoleniowego oraz imponujÄ…cych sal do prezentacji. Ceremonia otwarcia oficjalnie zapoczÄ…tkowaĹ‚a produkcjÄ™ w nowym budynku, skoncentrowanÄ… gĹ‚Ăłwnie na konektorach. – DziÄ™ki nowemu zakĹ‚adowi znaczÄ…co zwiÄ™kszamy swojÄ… elastyczność. To pozwoli nam duĹźo szybciej 9/2016

reagować na potrzeby naszych klientĂłw – mĂłwi Stefan Grotzke, dyrektor operacyjny Murrelektronik. Trzecia juĹź rozbudowa w ostatnich piÄ™ciu latach to efekt współpracy Murrelektronik z lokalnÄ… firmÄ… konstrukcyjnÄ… BP Stavby Cz s.r.o. oraz innymi partnerami z tego regionu. Produkcja w Stod trwa juĹź od 17 lat. Czeska fabryka jest najwiÄ™kszÄ… spoĹ›rĂłd aktywnie dziaĹ‚ajÄ…cych spółek Murrelektronik na Ĺ›wiecie. OkoĹ‚o 700 pracownikĂłw produkuje praktycznie wszystkie elementy z szerokiego portfolio firmy – od niewielkich konektorĂłw po inteligentne moduĹ‚y dystrybucji prÄ…du i transformatory. +

R E K L A M A

MURRELEKTRONIK ZWIĘKSZA MOCE PRODUKCYJNE

Z BRANĹťY

BEST FUTURE MACHINE AWARD NA TARGACH INTERPACK 2017

FANUC WĹšRĂ“D NAJBARDZIEJ INNOWACYJNYCH FIRM ĹšWIATA

Firma Rockwell Automation ogĹ‚osiĹ‚a skĹ‚ad jury i formÄ™ nagrody w konkursie Best Future Machine Award. Maszyny i rozwiÄ…zania zgĹ‚oszone do konkursu – powoĹ‚anego, by uhonorować i nagrodzić innowacje technologiczne i konstrukcje maszyn w ramach targĂłw Interpack 2017 – zostanÄ… ocenione przez przedstawicieli czterech wiodÄ…cych miÄ™dzynarodowych uĹźytkownikĂłw koĹ„cowych i trzech gĹ‚Ăłwnych branĹźowych organizacji handlowych. UĹźytkownikĂłw koĹ„cowych reprezentować bÄ™dÄ… firmy Johnson&Johnson, Procter&Gamble, Kimberly Clark i NestlĂŠ, zaĹ› organizacje handlowe – UCIMA, GEPPIA i PMMI. W konkursie moĹźe wziąć udziaĹ‚ kaĹźda firma, prezentujÄ…ca na targach Interpack 2017 maszynÄ™, w ktĂłrej zastosowano produkt lub rozwiÄ…zanie Rockwell Automation. ZwyciÄ™zca zostanie ogĹ‚oszony 4 maja 2017 r. podczas ceremonii wrÄ™czenia nagrĂłd na stoisku Rockwell Automation na targach Interpack 2017. Nagroda obejmuje wyjazd (bilety lotnicze i zakwaterowanie) na targi Automation Fair, ktĂłre odbÄ™dÄ… siÄ™ w dniach 15–16 listopada 2017 r. w George R. Brown Convention Center w Houston w amerykaĹ„skim stanie Texas. Nominacje do nagrody Best Future Machine Award naleĹźy zgĹ‚osić do 31 paĹşdziernika 2016 r.Â

Magazyn „MIT Technology Reviewâ€?, wydawany przez Massachusetts Institute of Technology, opublikowaĹ‚ raport pt. „50 Smartest Companies 2016â€?. FANUC zajÄ…Ĺ‚ w rankingu 27. miejsce, jako globalny lider technologii CNC i robotyki oraz jedyny masowy producent robotĂłw przemysĹ‚owych. Firma zostaĹ‚a doceniona m.in. za wkĹ‚ad w rozwĂłj technologii automatyzacji produkcji. SzczegĂłlnym uznaniem ekspertĂłw cieszyĹ‚y siÄ™ rozwiÄ…zania technologiczne umoĹźliwiajÄ…ce Ĺ‚Ä…czenie robotĂłw i maszyn produkcyjnych w sieć, ktĂłrÄ… uĹźytkownicy mogÄ… zarzÄ…dzać w sposĂłb zdalny, za pomocÄ… urzÄ…dzeĹ„ mobilnych i dedykowanych aplikacji. Uwadze jury rankingu nie uszedĹ‚ rĂłwnieĹź fakt, Ĺźe FANUC juĹź w 2015 r., wspĂłlnie z partnerami, stworzyĹ‚ produkty speĹ‚niajÄ…ce wszelkie wymogi fabryki przyszĹ‚oĹ›ci, bÄ™dÄ…cej realizacjÄ… koncepcji PrzemysĹ‚ 4.0. PrzykĹ‚adem takiego produktu jest system FIELD, ktĂłry kompleksowo Ĺ‚Ä…czy zarĂłwno maszyny CNC oraz roboty, jak i dodatkowe urzÄ…dzenia.

(

R E K L A M A

0(,1

Z BRANĹťY

PODWĂ“JNE ZWYCIĘSTWO COPA-DATA Na tegorocznej konferencji Microsoft Worldwide Partner Conference (WPC) w Toronto w Kanadzie firma COPA-DATA zdobyĹ‚a dwie nagrody w konkursie Microsoft Partner of the Year 2016. RozwiÄ…zania z obszaru Smart City, oferowane w ramach platformy zenon, zostaĹ‚y nagrodzone w kategorii Sektor publiczny: Microsoft CityNext, w uznaniu moĹźliwoĹ›ci, jakie daje oprogramowanie zenon w poĹ‚Ä…czeniu z platformÄ… Microsoft Azure. – To niesamowite wyróşnienie jest dowodem docenienia naszych staraĹ„, jeĹ›li chodzi o rozwĂłj technologii zenon i innowacyjnoĹ›ci w kwestii rozwiÄ…zaĹ„ Smart Cities – wyjaĹ›nia Phillip Werr, Marketing Manager w COPA-DATA (na zdjÄ™ciu z GavriellÄ… Schuster, General Managerem w Worldwide Partner Group, Microsoft Corp.). COPA-DATA jest pierwszÄ… austriackÄ… firmÄ…, ktĂłra zdobyĹ‚a jednÄ… z globalnych nagrĂłd partnerskich Microsoft. Dodatkowo firma z Salzburga otrzymaĹ‚a tytuĹ‚ Lokalny Partner Roku i zostaĹ‚a doceniona za efektywne dziaĹ‚anie na terenie Austrii oraz za inicjatywÄ™ w stworzeniu sojuszu isv4industry alliance. (23($(

Grupa Danfoss ogĹ‚osiĹ‚a zamiar zakupu peĹ‚nego prawa wĹ‚asnoĹ›ci do prywatnej firmy White Drive Products, Inc., amerykaĹ„skiego producenta silnikĂłw hydraulicznych. PoĹ‚Ä…czenie tych dwĂłch firm umocni pozycjÄ™ Danfoss Power Solutions, wiodÄ…cego gracza na rynku hydrauliki mobilnej, ktĂłry dostarcza Ĺ›wiatowej klasy rozwiÄ…zania dla budownictwa, rolnictwa i innych rynkĂłw urzÄ…dzeĹ„ typu off-highway. White Drive Products zajmuje silnÄ… pozycjÄ™ w USA oraz Chinach, a Danfoss Power Solutions w Europie. Gracze Ĺ‚Ä…czÄ… siĹ‚y z jasno okreĹ›lonym celem, jakim jest przyspieszony rozwĂłj oraz osiÄ…gniÄ™cie pozycji lidera na rynku we wszystkich regionach. – PrzejÄ™cie potwierdza strategiÄ™ Danfoss opartÄ… na budowaniu pozycji lidera, jeĹ›li chodzi o naszÄ… dziaĹ‚alność podstawowÄ…. White Drive Products jest szeroko rozpoznawany dziÄ™ki wysokiej jakoĹ›ci silnikom hydraulicznym oraz idealnie pasuje do naszej hydrauliki mobilnej – mĂłwi Niels B. Christiansen, prezes i dyrektor wykonawczy firmy Danfoss. Na zdjÄ™ciu od lewej: Hollis White, zaĹ‚oĹźyciel WDP i Eric AlstrĂśm, prezydent Danfoss Power Solutions. 3 4

3 5 5 5 5

9/2016

R E K L A M A

DANFOSS Ĺ Ä„CZY SIĹ Y Z AMERYKAĹƒSKÄ„ SPĂ“Ĺ KÄ„

PRODUKTY

WZIERNIKOWE WSKAĹšNIKI PRZEPĹ YWU HVF Elesa+Ganter wprowadziĹ‚a do swojej oferty wziernikowe wskaĹşniki przepĹ‚ywu HVF. Nowy produkt przeznaczony jest do sprawdzania przepĹ‚ywu cieczy i jej wĹ‚aĹ›ciwoĹ›ci, takich jak: kolor, obecność czÄ…steczek staĹ‚ych, zanieczyszczeĹ„ itp. WskaĹşniki mogÄ… być stosowane do zimnej i gorÄ…cej wody, oleju, benzyny, alkoholi oraz roztworĂłw na bazie glikolu. SĹ‚uşą do monitorowania i sprawdzania przepĹ‚ywĂłw w róşnych procesach przemysĹ‚owych, takich jak: systemy chĹ‚odnicze, grzewcze, smarne, oczyszczanie Ĺ›ciekĂłw, filtracja i destylacja, oraz w systemach ochrony przeciwpoĹźarowej, przemyĹ›le naftowym i rafineryjnym czy w maszynach drukarskich. ZarĂłwno czarne wsporniki, jak i czerwona oĹ› z wirnikiem sÄ… wykonane z technopolimeru na bazie polipropylenu, co czyni ten produkt unikalnym na rynku. PrÄ™ty Ĺ‚Ä…czÄ…ce sÄ… wykonane z niklowanego mosiÄ…dzu, a pierĹ›cienie uszczelniajÄ…ce z gumy syntetycznej NBR. SamÄ… konstrukcjÄ™ zaprojektowano ze szkĹ‚a laboratoryjnego PYREX, tak aby umoĹźliwić maksymalnÄ… widoczność i kontrolÄ™ przepĹ‚ywu cieczy pod kaĹźdym kÄ…tem. WskaĹşnik HVF moĹźe być stosowany do cieczy o maksymalnej temperaturze 100 °C i maksymalnym ciĹ›nieniu 12-25 barĂłw (w zaleĹźnoĹ›ci od wymiaru). 6#

R E K L A M A

COMAU WPROWADZA ROBOTA REBEL-S Comau oferuje 4-osiowego robota SCARA Rebel-S w piÄ™ciu róşnych odmianach o udĹşwigu 6 kg i trzech róşnych zasiÄ™gach. Wszystkie modele kontrolowane sÄ… przez jednostkÄ™ sterujÄ…cÄ… R1C, ktĂłra moĹźe być montowana w pojedynczej szafie typu rack 19â€? do sterowania caĹ‚Ä… liniÄ…. Roboty te sÄ… rĂłwnieĹź dostÄ™pne w wersji openROBOTICS, w ktĂłrej robot jest bezpoĹ›rednio integrowany z istniejÄ…cÄ… juĹź maszynÄ…/liniÄ… produkcyjnÄ… i kontrolowany przez technologie B&R. Rebel-S jest dostÄ™pny w wersjach o zasiÄ™gu 450, 600 lub 750 mm. Wszystkie trzy wersje moĹźna montować na podĹ‚odze lub na Ĺ›cianie, a wersje o zasiÄ™gu 600 i 750 mm mogÄ… być teĹź skonfigurowane do montaĹźu sufitowego. Taka elastyczność montaĹźu jest uĹ‚atwiona dziÄ™ki zastosowaniu dwĂłch sposobĂłw prowadzenia kabli (w pionie i w poziomie). RóşnicÄ™ w zasiÄ™gach zapewniajÄ… elementy dystansowe – moduĹ‚y pozwalajÄ…ce robotowi na zwiÄ™kszenie promienia jego dziaĹ‚ania. DziÄ™ki zestawowi wydĹ‚uĹźajÄ…cemu, skĹ‚adajÄ…cemu siÄ™ z elementĂłw dystansowych i kabli pięć modeli moĹźna stosować zamiennie.

PROWADNIK E4.1L FIRMY IGUS Optymalne wykorzystanie przestrzeni, mniejszy cięşar oraz wiÄ™ksza stabilność – to tylko niektĂłre zalety prowadnika kablowego E4.1L firmy igus. W odróşnieniu od prowadnika E4.1, wersja ta pozwala zmniejszyć masÄ™ o 30%, wĂłwczas prowadnik moĹźe być stosowany w aplikacjach o duĹźej dynamice. Prowadnik E4.1L wyróşnia siÄ™ konstrukcjÄ… zapewniajÄ…cÄ… ochronÄ™ przewodĂłw na wszystkich powierzchniach styku. ZaokrÄ…glone krawÄ™dzie otwieranych poprzeczek oraz separatorĂłw gwarantujÄ… duşą Ĺźywotność węşy i przewodĂłw. OprĂłcz zaokrÄ…glonych powierzchni, ktĂłre stykajÄ… siÄ™ z przewodami, specjalny podziaĹ‚ oraz proporcje rozmieszczenia zapewniajÄ… optymalne odseparowanie prowadnika. Ze wzglÄ™du na Ĺ‚atwy montaĹź oraz duşą stabilność, zalety prowadnika najlepiej sprawdzajÄ… siÄ™ w zastosowaniach samonoĹ›nych z szybkim ruchem, np. w automatyce, czy w obrabiarkach. igus oferuje teĹź prowadniki w wersji ESD (antyelektrostatycznej) oraz w wersji zamkniÄ™tej, odpornej na dziaĹ‚anie wysokiej temperatury.

16

AUTOMATYKA

PRODUKTY

POMIARY I KONTROLA SÄ„ TERAZ Ĺ ATWE Skomplikowane operacje przeĹ‚Ä…czania moĹźna teraz wykonać w sposĂłb prosty i niezawodny stosujÄ…c system pomiarowo-kontrolny Fame 3 firmy Phoenix Contact. Fame 3 zostaĹ‚ zaprojektowany do wykonywania zadaĹ„ w urzÄ…dzeniach zabezpieczajÄ…cych sieć elektroenergetycznÄ… w rozdzielnicach Ĺ›redniego i wysokiego napiÄ™cia. System wyróşnia odporna na wstrzÄ…sy konstrukcja oraz funkcja automatycznego, wyprzedzajÄ…cego zwarcia przekĹ‚adnika, zapewniajÄ…ca wysoki poziom bezpieczeĹ„stwa i wyraĹşne wykrywanie wszystkich stanĂłw przeĹ‚Ä…czania. Wtyk pomiarowy z opatentowanym uchwytem obrotowym gwarantuje bezpieczeĹ„stwo procesu pomiaru. Operacje przeĹ‚Ä…czania mogÄ… być wykonywane za pomocÄ… wtykĂłw serwisowych. Fame 3 jest wyposaĹźony w system poĹ‚Ä…czeĹ„ sworzniowych. PodĹ‚Ä…czanie przewodĂłw o przekroju do 10 mm2 poprzez za-

stosowanie koĹ„cĂłwek oczkowych lub wideĹ‚kowych jest proste mimo niewielkiej szerokoĹ›ci moduĹ‚u – 8,2 mm. DziÄ™ki opatentowanemu gniazdu do montaĹźu na Ĺ›ciance wtyk pomiarowo-kontrolny Ĺ‚atwo instaluje siÄ™ na panelu szafy sterowniczej. ModuĹ‚owa konstrukcja systemu gwarantuje, Ĺźe dla kaĹźdego rodzaju zastosowania zapewniona jest wĹ‚aĹ›ciwa liczba pinĂłw. Konfiguracja wtyku przy zastosowaniu akcesoriĂłw systemu zaciskĂłw Clipline complete zapewnia wysoki poziom elastycznoĹ›ci. PHOENIX CONTACT Sp. z o.o 7 8928: ;<( 8=2;=9 . 7 >9= ;: ?> @=> 75! " 75

MINIATUROWE CZUJNIKI OPTYCZNE SERII R103 Nowa generacja miniaturowych czujnikĂłw fotoelektrycznych serii R103, podobnie jak wczeĹ›niejsze serie czujnikĂłw R100 i R101, zostaĹ‚a stworzona w odpowiedzi na rosnÄ…ce potrzeby rynku automatyki. Wszystkie serie sÄ… w standardzie wyposaĹźone w interfejs IO-Link i wyjĹ›cie push-pull oraz opcjonalnie w wersje z nowÄ… technologiÄ… laserowÄ… DuraBeam. PokrywajÄ… peĹ‚en zakres moĹźliwoĹ›ci montaĹźowych. Bariery optyczne, czujniki refleksyjne z filtrem polaryzacyjnym, ewaluacjÄ… czy eliminacjÄ… tĹ‚a, czujniki do detekcji materiaĹ‚Ăłw przezroczystych, dyfuzyjne a nawet czujniki odlegĹ‚oĹ›ci sÄ… dostÄ™pne w kaĹźdej serii R100, R101 i R103. DziÄ™ki temu, pomimo zmiany koncepcji – z bariery na czujnik refleksyjny czy z czujnika pomiarowego na standar-

dowy czujnik odbiciowy – sposĂłb montaĹźu i rozstaw otworĂłw pozostajÄ… bez zmian. Zastosowana filozofia koncepcji produktu, ktĂłry w jednej postaci scala innowacyjne technologie detekcji, szerokie moĹźliwoĹ›ci Ĺ‚Ä…czeniowe, uniwersalność obudĂłw oraz dowolność montaĹźu wysuwa czujniki serii R100, R101 i R103 na czoĹ‚o w wyĹ›cigu o zaspokojenie potrzeb uĹźytkownika, szukajÄ…cego skutecznych rozwiÄ…zaĹ„ z dziedziny automatyki. PEPPERL+FUCHS SP. Z O.O. 7 =A >;2?A8 . 75 55 24 ! 75

OPRAWY PRZEMYSĹ OWE ROCIA ROCIA to nowa rodzina opraw przemysĹ‚owych firmy Waldmann. Metalowa konstrukcja zapewnia duşą odporność mechanicznÄ… i chemicznÄ…, a szczelna obudowa chroni elektronikÄ™ przed pĹ‚ynami i pyĹ‚em. Reflektor ROCIA.focus, na Ĺ‚amanym ramieniu, na gĹ‚owicy obrotowej czy na elastycznym ramieniu, moĹźe być precyzyjnie ustawiany, aby kierować Ĺ›wiatĹ‚o dokĹ‚adnie tam, gdzie jest potrzebne. WybĂłr kÄ…ta padania Ĺ›wiatĹ‚a – 10° lub 40°, umoĹźliwia optymalne dostosowanie do Ĺ›rodowiska pracy i zadania. DziÄ™ki dopasowaniu soczewek i diod LED reflektor zapewnia natęşenie Ĺ›wiatĹ‚a do 30 000 lx z moĹźliwoĹ›ciÄ… regulacji w zakresie 30–100% bez migotania. Wbudowany prostownik i elektronika zapewniajÄ… stabilnÄ… pracÄ™ dla napiÄ™cia zasilania 12–28 V AC/12–40 V DC. Wersje na ramieniu Ĺ‚amanym i elastycznym dostÄ™pne sÄ… rĂłwnieĹź z wbudowanym zasilaczem, co umoĹźliwia podĹ‚Ä…czenie do

9/2016

zasilania sieciowego 100–240 V AC. PĹ‚aska oprawa ROCIA.planar ma rĂłwnieĹź metalowÄ… konstrukcjÄ™, a ponadto odporny ekran i stopieĹ„ ochrony IP67. Regulowane poĹ‚Ä…czenia oraz wysokie natęşenie i znakomita jakość Ĺ›wiatĹ‚a gwarantujÄ… precyzyjnÄ… regulacjÄ™. Zintegrowany zasilacz umoĹźliwia podĹ‚Ä…czenie do napiÄ™cia zasilania 100–240 V AC.

ELTRON

5 7 . B 9C/ 8>2>9= . 7 9= ;@; :9 88 / 4 " 9= ;@; :D D@ 2 E 75 7 75 / 7 57 75

17

PRODUKTY

ALUMINIOWE RYNNY PODPIERAJÄ„CE DLA PROWADNIKĂ“W Firma igus rozszerzyĹ‚a gamÄ™ rynien podpierajÄ…cych do bezpiecznej i bezobsĹ‚ugowej pracy e-prowadnikĂłw w aplikacjach samonoĹ›nych. Konstrukcja aluminiowej rynny prowadzÄ…cej skĹ‚ada siÄ™ z dwĂłch części bocznych, z ktĂłrych kaĹźda zawiera profil tĹ‚umiÄ…cy oraz prowadnicÄ™ Ĺ›lizgowÄ…. Podczas ruchu e-prowadnika zapewniony jest niski poziom haĹ‚asu oraz maĹ‚e tarcie. E-prowadnik moĹźna szybko i Ĺ‚atwo zamocować dziÄ™ki plastikowym mocowaniom, ktĂłre nie wymagajÄ… wiercenia w rynnie aluminiowej. W wersji standardowej części boczne majÄ… dĹ‚ugość dwĂłch metrĂłw, z podparciami co metr. Otwarta konstrukcja chroni przed odĹ‚amkami i brudem, ktĂłre mogĹ‚yby blokować lub przeszkadzać w pĹ‚ynnym dziaĹ‚aniu. Opcjonalnie, rĂłwnieĹź dolna rynna „podĹ‚ogowaâ€? moĹźe być zintegrowana. DziÄ™ki moduĹ‚owej konstrukcji system moĹźe byĹ‚ Ĺ‚atwo adaptowany do wĹ‚aĹ›ciwej serii

prowadnika kablowego. Szerokość jest Ĺ‚atwo modyfikowana, dziÄ™ki uchwytom montaĹźowym z doĹ‚Ä…czonym do systemu profilem C, co pozwala na zestawienie praktycznie wszystkich standardowych rozmiarĂłw prowadnikĂłw z rynnami podpierajÄ…cymi.

INFOR LN ZOPTYMALIZOWANY W CHMURZE Infor, jeden z czoĹ‚owych dostawcĂłw aplikacji biznesowych przeznaczonych m.in. do pracy w chmurze poinformowaĹ‚ o udostÄ™pnieniu wersji Infor LN 10.5. Najnowsza wersja systemu do zarzÄ…dzania zasobami przedsiÄ™biorstwa (ERP) Ĺ‚Ä…czy przejrzystość z funkcjonalnoĹ›ciÄ… dostosowanÄ… do konkretnej branĹźy produkcyjnej. System jest przygotowany do korzystania z technologii otwartego oprogramowania poprzez Infor XI12. RozwiÄ…zanie oferuje dedykowane funkcje dla kluczowych gaĹ‚Ä™zi produkcyjnych, takie jak m.in.: kontrola przepĹ‚ywu dokumentĂłw kontraktowych, nowe procedury uznania przychodĂłw i certyfikacji producenta. Dodatkowo Infor LN ma nowy

interfejs uĹźytkownika dopasowany tak, aby uĹ‚atwiać obsĹ‚ugÄ™ i wzmacniać uĹźyteczność oferowanych funkcji. System zawiera zestaw narzÄ™dzi analitycznych, dostÄ™pnych w jednolitym pakiecie, majÄ…cym indywidualny interfejs. Pakiet wykorzystuje Infor ION i Infor Ming.le, specjalnie zaprojektowane middleware oraz silnik wspierajÄ…cy narzÄ™dzia spoĹ‚ecznoĹ›ciowe, uĹ‚atwiajÄ…ce komunikacjÄ™ w ramach firmy, jak i z klientami czy dostawcami. Udoskonalenia te pozwalajÄ… uĹźytkownikom na dostÄ™p do danych czasu rzeczywistego w dowolnym momencie i z dowolnego miejsca. 4

R E K L A M A

18

AUTOMATYKA

PRODUKTY

KLIMATYZACJA ZGODNA Z WYMOGAMI HIGIENY Rittal oferuje nowe wymienniki ciepĹ‚a powietrze-woda w wersji Hygienic Design, standardowe rozwiÄ…zanie efektywnej klimatyzacji szaf sterowniczych do zastosowaĹ„ wymagajÄ…cych zachowania higieny. SzczegĂłlnie polecane dla przemysĹ‚u spoĹźywczego i farmaceutycznego. Konstrukcja nowych wymiennikĂłw ciepĹ‚a powietrze-woda, ktĂłre zostaĹ‚y opracowane jako urzÄ…dzenia do zabudowy naĹ›ciennej, speĹ‚nia zasady Hygienic Design. Dach nachylony pod kÄ…tem 30° uniemoĹźliwia stawianie na obudowie przedmiotĂłw i powoduje natychmiastowe spĹ‚ywanie z niego cieczy. ZewnÄ™trzna uszczelka silikonowa speĹ‚nia wymagania FDA 21 CFR 177.2600. UniemoĹźliwia ona osadzanie siÄ™ zanieczyszczeĹ„ miÄ™dzy obudowÄ… wymiennika ciepĹ‚a a szafÄ… sterowniczÄ…. Powierzchnia obudowy ze stali nierdzewnej (1.4301), charakteryzuje siÄ™ szlifem prostym (ziarno 400) i chropowatoĹ›ciÄ… < 0,8 ¾m,

przez co jest bardzo Ĺ‚atwa do czyszczenia. DziÄ™ki temu, Ĺźe obudowa ma stopieĹ„ ochrony IP69K urzÄ…dzenia te moĹźna czyĹ›cić myjkami ciĹ›nieniowymi. Wymienniki ciepĹ‚a powietrze-woda jako urzÄ…dzenia do zabudowy naĹ›ciennej mogÄ… być montowane na boku lub na tylnej Ĺ›cianie szafy sterowniczej. DostÄ™pne sÄ… dwie wersje o mocach chĹ‚odniczych 700 W lub 1300 W. RITTAL SP. Z O.O. 7 % @?/ >A2A88 . 7 AA ;=> >D A> 4 " AA ;=> >D =D 7 E 75 7 75

ŠATWY MONTAŝ ROZDZIELNI INSTALACYJNYCH Zoptymalizowany zestaw montaşowy Rittal ISV umoşliwia łatwą i szybką integrację modułów ISV z systemami szaf sterowniczych TS 8 i SE 8 oraz z obudową sterowniczą Kompakt AE. Małe opakowania ułatwiają magazynowanie i transportowanie. Dzięki wyjmowanej ramie nośnej stelaşu rozdzielni zestawu Rittal ISV moşliwe jest przeprowadzenie montaşu urządzeń oraz okablowania poza szafą. Po okablowaniu ramę wraz ze wszystkimi urządzeniami umieszcza się w zestawie montaşowym i zabezpiecza sworzniami. W celu redukcji kosztów zrezygnowano ze zbytecznych poprzeczek profilowych uzyskując w ten sposób większą

przestrzeĹ„ do zabudowy urzÄ…dzeĹ„ i innych materiaĹ‚Ăłw wyposaĹźenia. Rozdzielnia instalacyjna Rittal ISV bazuje na seriach szaf sterowniczych TS 8 i SE 8 dla rozdzielni wolnostojÄ…cych oraz na obudowie sterowniczej AE dla rozdzielaczy naĹ›ciennych. WyposaĹźenie rozdzielni w urzÄ…dzenia elektryczne, jak wyĹ‚Ä…czniki nadmiarowo-prÄ…dowe, bezpieczniki i zĹ‚Ä…cza zaciskowe, odbywa siÄ™ za pomocÄ… moduĹ‚Ăłw ISV. ModuĹ‚y te sÄ… dostÄ™pne w róşnych wersjach, w zaleĹźnoĹ›ci od instalowanych urzÄ…dzeĹ„ lub wymaganych funkcji. RITTAL SP. Z O.O. 7 % @?/ >A2A88 . 7 AA ;=> >D A> 4 " AA ;=> >D =D 7 E 75 7 75

FACTORYTALK ASSETCENTRE UPRASZCZA INWENTARYZACJE FactoryTalk AssetCentre v7.0 to produkt firmy Rockwell Automation dedykowany do zautomatyzowanego zarzÄ…dzania zasobami. Najnowsza wersja potrafi wyszukiwać urzÄ…dzenia, odczytywać dane systemowe oraz publikować informacje przez serwis WWW. Oprogramowanie usprawnia zarzÄ…dzanie cyklem Ĺźycia produktĂłw i pomaga ograniczyć nieplanowane przestoje. Agent inwentaryzacji FactoryTalk AssetCentre potrafi przeszukać sieć, wykryć sprzÄ™t, zidentyfikować firmware, wersjÄ™ oprogramowania w odniesieniu do aktywnych zasobĂłw w obrÄ™bie danego obiektu. NastÄ™pnie urzÄ…dzenia sÄ… monitorowane w ramach listy aktywnych zasobĂłw. Wyszukiwanie moĹźna prowadzać w regularnych odstÄ™pach czasu lub na şÄ…danie. Nowo wykryte zasoby uĹźytkownik zatwierdza przed dodaniem do listy. CiÄ…gĹ‚e Ĺ›ledzenie zmian pozwala na

9/2016

ich analizÄ™ historycznÄ…. Funkcja automatycznego wykrywania jest pomocna takĹźe do poprawiania luk w zabezpieczeniach. DostÄ™p do podstawowych informacji FactoryTalk AssetCentre moĹźe być realizowany przez portal WWW, takĹźe w technologii mobilnej. Ponadto oprogramowanie ma funkcjÄ™ zdalnej instalacji, co przydaje siÄ™ w przypadku trudno dostÄ™pnych miejsc. ROCKWELL AUTOMATION SP. Z O.O. 7 F @@ / >=29:9 . 7 AA ;AD >9 >> 2 E 7 7 7 7 <5 G H

19

PRODUKTY

PRZEKĹ ADNIA FALOWA DLA 6-OSIOWYCH ROBOTĂ“W

RS COMPONENTS OFERUJE MULTIMETR FLUKE

Firma igus poszerza ofertÄ™ lekkich moduĹ‚Ăłw robolink do niedrogiej automatyzacji przemysĹ‚owej. Przeguby robolink D umoĹźliwiajÄ… budowÄ™ indywidualnych systemĂłw robotycznych. Pojedyncze przeguby, napÄ™dzane silnikiem bezpoĹ›rednio poĹ‚Ä…czonym z osiÄ…, sÄ… dostÄ™pne w róşnych wielkoĹ›ciach. Dodatkowe elementy z oferty mogÄ… Ĺ‚Ä…czyć silniki i przeguby róşnej wielkoĹ›ci ze sterownikami, tworzÄ…c kompletnego 6-osiowego robota z tworzywa sztucznego i aluminium. Na uwagÄ™ zasĹ‚uguje przekĹ‚adnia falowa robolink, ktĂłrÄ… moĹźna zastosować jako szĂłstÄ… oĹ› ramienia robota lub jako poĹ‚Ä…czenie obrotowe ramienia i chwytaka. Ten lekki i wydajny moduĹ‚ jest dostÄ™pny w dwĂłch wielkoĹ›ciach, jako oddzielny element lub wraz z silnikiem krokowym w obudowie Nema17 albo Nema23. PrzekĹ‚adnia skĹ‚ada siÄ™ z zewnÄ™trznego pierĹ›cienia zÄ™batego oraz elastycznego, ale jednoczeĹ›nie bardzo odpornego na Ĺ›cieranie, wewnÄ™trznego pierĹ›cienia zÄ™batego, wykonanego z wysokogatunkowego tworzywa iglidur.

RS Components oferuje nowy multimetr termiczny firmy Fluke. Model Fluke 279FC Ĺ‚Ä…czy funkcje multimetru cyfrowego oraz kamery termowizyjnej. UrzÄ…dzenie moĹźe być uĹźywane do obrazowania termicznego urzÄ…dzeĹ„ wysokiego napiÄ™cia i transformatorĂłw, a takĹźe wykrywania przegrzewajÄ…cych siÄ™ bezpiecznikĂłw, przewodĂłw, izolatorĂłw, zĹ‚Ä…czy, poĹ‚Ä…czeĹ„ i przeĹ‚Ä…cznikĂłw. Multimetr 279FC naleĹźy do systemu bezprzewodowych przyrzÄ…dĂłw testowych umoĹźliwiajÄ…cych komunikacjÄ™ za pomocÄ… aplikacji Fluke Connect lub oprogramowania Fluke Connect Assets, rozwiÄ…zania opartego na chmurze, gromadzÄ…cego dane do kompleksowej kontroli stanu urzÄ…dzeĹ„. Raporty moĹźna udostÄ™pniać pocztÄ… elektronicznÄ… z miejsca pracy, a technicy mogÄ… współpracować ze sobÄ… w czasie rzeczywistym dziÄ™ki poĹ‚Ä…czeniom wideo ShareLive, co zwiÄ™ksza wydajność pracy. Multimetr termiczny klasy CAT III 1000 V, CAT IV 600 V jest wyposaĹźony w akumulator litowo-jonowy umoĹźliwiajÄ…cy pracÄ™ przez caĹ‚Ä… zmianÄ™.

- 5

R E K L A M A

T

WYZNACZAMY KIERUNKI ROZWOJU SMAKU I JAKOĹšCI! www.polagra-tech.pl 20

AUTOMATYKA

PRODUKTY

TECHNOLOGIA WYKRYWANIA DRONĂ“W PANASONIC Firma Panasonic zaprojektowaĹ‚a rozwiÄ…zanie, ktĂłre pomoĹźe wykrywać latajÄ…ce w pobliĹźu obiektĂłw wojskowych lub rzÄ…dowych statki bezzaĹ‚ogowe. Zaprezentowana podczas tegorocznych targĂłw IFSEC najnowsza technologia Panasonic pozwala na wykrywanie dronĂłw na podstawie emitowanych przez nie dĹşwiÄ™kĂłw, co umoĹźliwia ich kontrolÄ™ juĹź od samego startu. Dla jak najwiÄ™kszej efektywnoĹ›ci zastosowano 32 mikrofony kierunkowe oraz kamerÄ™ CCTV Pan Tilt zoom, przez co kaĹźdy czujnik moĹźe wykryć obiekt z odlegĹ‚oĹ›ci do 300 metrĂłw, przy kÄ…cie pola widzenia 150°. Co waĹźne, rozwiÄ…zanie analizuje takĹźe dĹşwiÄ™ki otoczenia, eliminujÄ…c je podczas dziaĹ‚ania, co z znacznie zmniejsza ryzyko pomyĹ‚ki.

ZWINNY I LEKKI ROBOT KR 3 AGILUS Firma KUKA prezentuje najnowszego robota z rodziny KR AGILUS. Niezwykle kompaktowy KR 3 AGILUS uzupeĹ‚nia seriÄ™ maĹ‚ych robotĂłw. Najnowszy czĹ‚onek rodziny maĹ‚ych robotĂłw KR AGILUS umoĹźliwia automatyzacjÄ™ procesĂłw w moduĹ‚ach o wymiarach zaledwie 600 mm Ă— 600 mm. Podobnie jak jego wiÄ™ksi bracia z rodziny KR AGILUS, rĂłwnieĹź KR 3 AGILUS przekonuje szybkoĹ›ciÄ… i precyzjÄ…. Poza tym ma bardziej kompaktowe wymiary, dlatego jest idealnym rozwiÄ…zaniem dla maĹ‚ych koncepcji moduĹ‚owych, ktĂłre sÄ… wymagane na rynku 3C (komputery, komunikacja i elektronika uĹźytkowa). Konstrukcja KR 3 AGILUS ma korzystny wpĹ‚yw na cenÄ™, bezobsĹ‚ugowość i niezawodność. DziÄ™ki udĹşwigowi 3 kg i zasiÄ™gowi 540 mm idealnie speĹ‚nia potrzeby róşnych branĹźy, zwĹ‚aszcza przemysĹ‚u elektronicznego – jednego z najwiÄ™kszych i najszybciej rozwijajÄ…cych siÄ™ rynkĂłw automatyzacji. %1%(

R E K L A M A

PRODUKTY

TRANSPORT PRZEMYSĹ OWY NASTĘPNEJ GENERACJI Przyjazna w obsĹ‚udze, inteligentna technologia transportu B&R powstaĹ‚a na bazie 14-letniego doĹ›wiadczenia firmy. Ĺ Ä…czy w sobie optymalnÄ… produktywność i elastyczność oraz przemysĹ‚owÄ… niezawodność, ktĂłra jest wymagana we współczesnych konkurencyjnych warunkach produkcji w reĹźimie 24/7. Systemy transportu sÄ… przygotowywane przy zaĹ‚oĹźeniu osiÄ…gniÄ™cia ekstremalnie niskich wskaĹşnikĂłw MTTR i maksymalnych czasĂłw pracy. Segmenty maszyny i napÄ™dy mogÄ… być Ĺ‚atwo wymieniane bez demontaĹźu przenoĹ›nika. W obszarze „inteligentnychâ€? systemĂłw produkcji integracja automatyki i ekosystemĂłw IT przestaje być opcjÄ… a staje siÄ™ absolutnie niezbÄ™dna. MaĹ‚e opóźnienia (szybka reakcja), precyzyjna synchronizacja wszystkich typĂłw serwonapÄ™dĂłw, wĹ‚Ä…cznie z systemami CNC i robotami, gwarantujÄ… wysokÄ… precyzjÄ™ i wysokiej jakoĹ›ci produkt koĹ„cowy. Technologia

transportu B&R bazuje na silnie zdecentralizowanej architekturze pozwalajÄ…cej na budowÄ™ bardzo dĹ‚ugich tras transportu, dostosowanych do wymogĂłw kaĹźdej maszyny. Do projektu zaawansowanej technologii transportu przemysĹ‚owego nastÄ™pnej generacji firma B&R wykorzystaĹ‚a system przenoĹ›nikĂłw liniowych SuperTrack kanadyjskiej firmy ATS Automation. I

OSCYLOSKOPY SCOPEMETER W OFERCIE RS COMPONENTS NowoĹ›ciÄ… w ofercie RS Components (RS) sÄ… rÄ™czne oscyloskopy przemysĹ‚owe ScopeMeter z serii Fluke 120B. To Ĺ‚atwe w uĹźyciu narzÄ™dzia testowe oferujÄ…ce funkcje oscyloskopu, multimetru oraz rejestratora, dziÄ™ki czemu doskonale nadajÄ… siÄ™ do rozwiÄ…zywania problemĂłw oraz konserwacji urzÄ…dzeĹ„ i instalacji elektrycznych oraz elektromechanicznych. Seria oscyloskopĂłw jest wyposaĹźona w nowe funkcje poszerzajÄ…ce zakres moĹźliwoĹ›ci tradycyjnych urzÄ…dzeĹ„ rÄ™cznych, co jest niezwykle przydatne dla elektrykĂłw. Pojedynczy, ekranowany przewĂłd umoĹźliwia pomiar wielu parametrĂłw, takich jak przebiegi falowe o wysokiej czÄ™stotliwoĹ›ci, pojemność i rezystancja czy kontrola ciÄ…gĹ‚oĹ›ci obwodĂłw. Do serii urzÄ…dzeĹ„ naleşą dwuwejĹ›ciowe

cyfrowe oscyloskopy i multimetry, oscyloskopy o paĹ›mie 200 MHz lub 40 MHz, oraz dwa multimetry cyfrowe true-RMS umoĹźliwiajÄ…ce pomiar do 5000 wskazaĹ„. UrzÄ…dzenia z serii Fluke 120 umoĹźliwiajÄ… rĂłwnieĹź wykonywanie pomiarĂłw referencyjnych, co pozwala uniknąć przypadkowego zwarcia doziemnego, w odróşnieniu od standardowych oscyloskopĂłw umoĹźliwiajÄ…cych jedynie wykonywanie pomiarĂłw wzglÄ™dem masy zasilania. Tryb rejestratora TrendPlot umoĹźliwia szybkie wykrywanie chwilowych usterek spowodowanych przez nieprawidĹ‚owe poĹ‚Ä…czenia, pyĹ‚, zabrudzenia, korozjÄ™ lub uszkodzone przewody albo zĹ‚Ä…cza. - 5

PLATFORMA EPLAN 2.6 JEST JUĹť DOSTĘPNA W najnowszej wersji 2.6 Platformy EPLAN wprowadzono wiele aktualizacji technicznych. Podczas przetwarzania i zarzÄ…dzania listwami zaciskowymi, uĹźyte akcesoria mogÄ… być teraz Ĺ‚atwo uwidocznione. Ponadto, automatycznie lub rÄ™cznie definiowane mostki rĂłwnieĹź mogÄ… być Ĺ‚atwo identyfikowane. UĹźytkownicy majÄ… moĹźliwość wyĹ›wietlania bieşącego statusu zacisku, reprezentowanego w Nawigatorze. OprĂłcz funkcjonalnoĹ›ci uĹ‚atwiajÄ…cych projektowanie, przyspieszono rĂłwnieĹź caĹ‚y proces inĹźynieryjny. Korzystanie z narzÄ™dzia Quick Input Filter uĹ‚atwia zarzÄ…dzanie projektami i danymi projektĂłw. Z kolei EPLAN Fluid Professional, Ĺ‚Ä…cznie z dodatkiem EPLAN Pro Panel umoĹźliwia prezentacjÄ™ rurociÄ…gu i giÄ™tkich poĹ‚Ä…czeĹ„ hydraulicznych w widoku 3D z zachowaniem peĹ‚nej funkcjo-

22

nalnoĹ›ci schematu. Wiele nowych funkcji zostaĹ‚o zoptymalizowanych tak, aby uĹ‚atwić integracjÄ™ Platformy EPLAN z bieşącymi procesami technologicznymi uĹźytkownikĂłw. Np. EPLAN Preplanning umoĹźliwia obecnie importowanie danych z zewnÄ™trznych ĹşrĂłdeĹ‚, a funkcja „previewâ€? pozwala weryfikować dane wejĹ›ciowe przed ich zaimportowaniem. W nowej wersji oprogramowania uproszczono rĂłwnieĹź zarzÄ…dzanie kontami uĹźytkownikĂłw, a zarzÄ…dzanie uprawnieniami uĹźytkownikĂłw EPLAN zostaĹ‚o rozszerzone wraz ze wsparciem dla Active Directory. WĹ‚aĹ›ciwÄ… bazÄ™ danych SQL moĹźna wybrać z listy wszystkich dostÄ™pnych. Platforma EPLAN jest juĹź dostÄ™pna w 18 wersjach jÄ™zykowych. H(, - 4 I - J

AUTOMATYKA

MNIEJ WYSIĹ KU, MNIEJ KĹ OPOTĂ“W Coraz wiÄ™ksza zĹ‚oĹźoność maszyn i instalacji elektrycznych wyznacza rosnÄ…cy poziom automatyzacji. Niejednokrotnie prowadzenie odrÄ™bnego okablowania jest czasochĹ‚onne i trudne – konieczne jest konstruowanie skomplikowanych obwodĂłw, a to utrudnia diagnostykÄ™. Te problemy moĹźna Ĺ‚atwo rozwiÄ…zać stosujÄ…c moduĹ‚y pasywne, ktĂłre poprawiajÄ… wydajność i niezawodność aplikacji. Zaprojektowano je z myĹ›lÄ… o uproszczeniu okablowania. Oferowane przez Murrelektronik moduĹ‚y pasywne wyróşniajÄ… trzy zasadnicze atuty. Po pierwsze, dziÄ™ki zintegrowanemu przewodowi zmniejsza siÄ™ liczba pojedynczych przewodĂłw Ĺ‚Ä…czÄ…cych czujniki i elementy wykonawcze z szafÄ… sterowniczÄ…. Po drugie, wstÄ™pnie zarobione konektory zwiÄ™kszajÄ… wydajność i niezawodność systemu przez skrĂłcenie czasu instalacji. Po trzecie, usprawniajÄ… diagnostykÄ™, prezentujÄ…c status za pomocÄ… dwukolorowych diod LED. Gama moduĹ‚Ăłw pasywnych Murrelektronik obejmuje rozwiÄ…zania dla przemysĹ‚u spoĹźywczego, linii montaĹźowych, maszyn produkcyjnych i pakujÄ…cych, jak rĂłwnieĹź maszyn CNC i przemysĹ‚owych aplikacji zrobotyzowanych.

Tworzymy bezpieczne miejsca pracy. Nasz typoszereg N w wykonaniu higienicznym.

+

0 0 0 0

NARZĘDZIE KOMUNIKACYJNE HART NA TABLECIE

0

9/2016

www.schmersal.pl

R E K L A M A

Firma Fluke wprowadza do sprzedaĹźy oparte na tablecie, samodzielne narzÄ™dzie komunikacyjne – Fluke 154 HART. Tablet z zainstalowanÄ… aplikacjÄ… „FlukeHARTâ€? wykorzystuje modem bezprzewodowy HART, ktĂłry nawiÄ…zuje bezpoĹ›rednie poĹ‚Ä…czenie z testowanym lub konfigurowanym nadajnikiem HART. Po poĹ‚Ä…czeniu asystenta kalibracji Fluke 154 HART z dokumentujÄ…cym kalibratorem procesĂłw Fluke 754 lub wielofunkcyjnym kalibratorem procesĂłw Fluke 725 uĹźytkownik otrzymuje kompletne rozwiÄ…zanie HART sĹ‚uşące do kalibracji i konfiguracji. Konfiguracja urzÄ…dzenia HART jest Ĺ‚atwa, dziÄ™ki interfejsowi uĹźytkownika tabletu pracujÄ…cemu pod systemem Android. ZewnÄ™trzny modem bezprzewodowy umoĹźliwia podĹ‚Ä…czenie do testowanego nadajnika, dziÄ™ki czemu uĹźytkownik moĹźe zdalnie komunikować siÄ™ z urzÄ…dzeniem, co pozwala pracować bezpiecznie i wygodnie.

!"#$ !"#%& ' ( '

ROZMOWA

25 LAT FIRMY BOSCH REXROTH W POLSCE

B 5 5 C / B ! ! ! 5 / F ! " ! P B @7> $! / * ! " ! -57 7 7

Jak doszĹ‚o do powstania firmy w Polsce ćwierć wieku temu i co zmieniĹ‚o siÄ™ od tego czasu? Inicjatorem powstania przedstawicielstwa w Polsce byĹ‚ Friedrich Bader, barwna postać w historii naszej firmy, ktĂłry jako technik przyjeĹźdĹźaĹ‚ do naszego kraju opiekować siÄ™ stalowymi instalacjami hutniczymi, wĂłwczas jeszcze z ramienia znanej w branĹźy przemysĹ‚owej niemieckiej spółki Mannesmann Rexroth. W 2001 r. firma Robert Bosch poĹ‚Ä…czyĹ‚a jÄ… ze swoim dziaĹ‚em Techniki Automatyzacji, tworzÄ…c spółkÄ™ Bosch Rexroth AG. To Pan Bader dostrzegĹ‚ potencjaĹ‚ polskiego rynku i zdecydowaĹ‚ o otwarciu w Warszawie na Solcu biura i utworzeniu, wraz z kilkoma współ24

pracownikami, spółki. Po kilku latach spółka przeprowadziĹ‚a siÄ™ do Pruszkowa, do budynku Centralnego Biura Konstrukcyjnego Obrabiarek, z ktĂłrym współpracowaĹ‚a. Od tego czasu doszĹ‚o do wielu zmian, zarĂłwno na rynku, jak i w samej firmie. ZmodyfikowaliĹ›my nasz profil dziaĹ‚ania – niegdyĹ› Bosch Rexroth byĹ‚ znany przede wszystkim z produktĂłw hydraulicznych. Dzisiaj nadal odgrywajÄ… one duşą rolÄ™ w obrotach naszej firmy, ale gĹ‚Ăłwny nacisk kĹ‚adziemy na rozwĂłj zastosowaĹ„ ukĹ‚adĂłw mechatronicznych czyli kombinacji naszych produktĂłw techniki liniowej, montaĹźowej oraz sterowaĹ„ i napÄ™dĂłw, co odzwierciedla trendy technologiczne.

Jak obecnie wyglÄ…da struktura organizacyjna firmy? W Warszawie mieĹ›ci siÄ™ nasza centrala oraz centrum serwisowe i magazyn. Tu teĹź zlokalizowane jest nasze centrum logistyczne, choć juĹź dziĹ› wiele produktĂłw – ok. 60% – trafia bezpoĹ›rednio do klientĂłw z zakĹ‚adĂłw produkcyjnych Bosch Rexroth w Europie Zachodniej. Skracamy w ten sposĂłb czas dostaw, ktĂłry w przypadku transportu z Niemiec, Francji czy WĹ‚och trwa dobÄ™. StworzyliĹ›my system sprzedaĹźy regionalnej, poniewaĹź zdajemy sobie sprawÄ™ z tego, jak waĹźna jest znajomość lokalnego rynku, umiejÄ™tność rozpoznawania potrzeb producentĂłw oraz moĹźliwość szybkiego dotarcia doradcĂłw technicznych AUTOMATYKA

ROZMOWA

Fot. Automatyka

do klienta. Takie podejście traktujemy jako element dobrej współpracy. Mamy biura regionalne w Katowicach, Wrocławiu, Rzeszowie, Poznaniu, Gdańsku i Szczecinie oraz, jak wcześniej wspomniałem, w Warszawie. Nasza sprzedaż opiera się na doradztwie i wsparciu, dlatego realizowana jest przez inżynierów aplikacyjnych, a nie przez handlowców. Oprócz tego mamy działy wsparcia produktowego, dedykowane konkretnym aplikacjom, jak np.: maszyny pakujące, maszyny samojezdne, obrabiarki, czy prasy. W przeciwieństwie do innych krajów, gdzie mówi się o spadku lub stagnacji, w Polsce firma Bosch Rexroth odnotowała w ub.r. wzrost obrotów na poziomie 12%, czyli czterokrotnie wyższym niż krajowe PKB. Z czego to wynika? Jesteśmy zadowoleni ze wzrostu obrotów, zwłaszcza że został on osiągnięty przy podobnym poziomie zatrudnienia, jak w poprzednich latach, co oznacza, że rośnie nasza efektywność. Pozytywny trend wzrostowy widać nadal w produktach hydraulicznych, szczególnie w zakresie hydrauliki mobilnej – mam tu na myśli produkty i aplikacje znajdujące zastosowanie w maszynach samojezdnych, głównie budowlanych i komunalnych. Rynek maszyn samojezdnych w Polsce rozwija się dobrze, w odróżnieniu od trendów światowych, które wskazują na spadek aplikacji mobilnych, spowodowany głównie „przegrzaniem się” gospodarki chińskiej. Nasi klienci – międzynarodowe koncerny produkujące w Chinach, obecnie redukują moce produkcyjne i starają się uzyskać pewną elastyczność w odpowiedzi na wahania na rynku. W Polsce z kolei mamy odwrotny trend. Nadal jesteśmy w pogoni za krajami wysokoprodukcyjnymi Europy Zachodniej. I choć niewątpliwie atutami naszego rynku są niższe koszty produkcji, spowodowane m.in. niższymi płacami, to w pogoni tej wykorzystujemy przede wszystkim znaczny potencjał wiedzy wynikający z obecności wysoko wykwalifikowanej kadry inżynierskiej. Nic więc dziwnego, że zagraniczne przedsiębiorstwa otwierają swoje siedziby i centra rozwojowe w Polsce. Wśród nich są producenci maszyn 9/2016

samojezdnych – szwedzka firma Cargotec, czy amerykańska firma Boart Longyear. Z kolei krajowi producenci maszyn komunalnych mają coraz więcej zamówień z rynku międzynarodowego. Warto tu wspomnieć o takich firmach, jak Solaris, PESA czy Dobrowolski. Ich przykład pokazuje, że Polska nie jest już rynkiem maszyn prostych. W produkowanych obecnie maszynach stosowane są technologie high-tech, które są wciąż rozwijane i udoskonalane. Mogę śmiało powiedzieć, że budujemy pozycję naszego kraju korzystając z bazy, którą mamy od kilkudziesięciu lat. Na przykład w Gdańsku obserwujemy odradzanie się przemysłu stoczniowego, skupionego w prywatnych rękach, dzięki czemu Polska jest już uznanym producentem różnorodnych, specjalnych jednostek pływających. W których sektorach przemysłu obserwuje się największy wzrost procesów automatyzacji produkcji? W jakim kierunku podąża rozwój w tej dziedzinie? Liderem w automatyzacji procesów produkcyjnych jest przemysł motoryzacyjny. Na polskim rynku działa dużo firm – poddostawców dla tego sektora, którzy co kilka lat wymieniają lub modernizują całe linie produkcyjne. Mamy sześciu integratorów systemowych, z którymi współpracujemy przy projektach nowych linii produkcyjnych, adaptując do nich nasze rozwiązania systemowe. Natomiast największą dynamikę wzrostu automatyzacji w ostatnim czasie obserwujemy w przemyśle maszyn samojezdnych, głównie budowlanych. Coraz większe oczekiwania klientów, związane z łatwą obsługą czy wczesną diagnostyką, wymuszają na producentach proinnowacyjne zmiany. Ważnym elementem jest tu intuicyjny interfejs graficzny, który ułatwia operatorowi maszyny jej obsługę. Firma Bosch Rexroth dostarcza elektroniczną platformę sterowników z serii Bodas, dzięki której przy zastosowaniu wyświetlacza DX4 możliwa jest wizualizacja funkcji i parametrów eksploatacyjnych maszyny. Operator na bieżąco obserwuje działanie urządzeń, a w razie problemów może samodzielnie zdiagnozować miejsce ich powstania. System również

przypomina o wymianie filtrów oraz uzupełnieniu poziomu oleju. W kierunku diagnostyki zmierza również rozwój urządzeń do zastosowań przemysłowych. Coraz większą popularnością cieszą się systemy Condition Monitoring – CM, monitorujące stan techniczny maszyn. Pozwalają one na przewidywanie pewnych wydarzeń, błędów, awarii, zastojów maszyny, które mogą zaistnieć, jeśli w odpowiednim czasie nie dokonamy działania serwisowego. Maszyny przystosowane do współpracy w ramach systemów CM są wyposażone w szereg czujników. Jako przykład mogę wymienić nasze wydajne energetycznie, innowacyjne agregaty hydrauliczne, takie jak Cytropac, ABPAC, czy też z serii Sytronix, stosowane w obrabiarkach i maszynach produkcyjnych. Wykorzystując czujniki oraz moduły bezprzewodowej transmisji danych możemy na bieżąco monitorować ich pracę, przetwarzać i przesyłać dowolne parametry eksploatacyjne. Firma Bosch Rexroth działa również aktywnie w przemyśle spożywczym. Jaką ofertę dla firm z tego sektora oferuje? Tak, przemysł spożywczy jest dla nas nie mniej ważny. Współpracujemy z integratorami, którzy oferują systemy transferowe. Mamy szereg rozwiązań bazujących na technice montażowej, ale również znany na rynku od wielu lat system transportowy – VarioFlow czy VarioFlow plus. System umożliwia optymalizację produkcji, ponieważ zajmuje mało miejsca i jest w łatwy sposób konfigurowalny. Dzięki temu dobrze sprawdza się w na liniach produkcyjnych, montażowych i pakujących, obsługujących małe serie i dużą liczbę wariantów, również w szczególnie wymagających warunkach przemysłu spożywczego. Połączenie produkcji przemysłowej z wirtualnym światem technologii informacyjnych wyznacza przyszłość w wielu procesach produkcyjnych. Jaką rolę zamierza odegrać firma Bosch Rexroth w rewolucji przemysłowej, zwanej Przemysłem 4.0? Przemysł 4.0 to nie jest już tylko pojęcie ale rzeczywistość. Z jednej strony stawia duże wyzwania przed przedsiębiorcami 25

ROZMOWA wymuszając potrzebę dostosowania, ale z drugiej strony oferuje ogromne możliwości wykorzystania nowoczesnych technologii. Potrzebna jest wizja, jak wykorzystać szanse, jakie daje Przemysł 4.0. Firma Bosch Rexroth jest prekursorem wielu technologii, które wpisują się w koncepcję Przemysłu 4.0. Aby realizować rozwój w tym kierunku zacieśniamy współpracę w ramach Grupy Bosch, jak również z innymi firmami. Wspólnie integrujemy urządzenia i podłączamy je do chmury. Z myślą o rozwoju w tym kierunku zostały utworzone nowe działy: Bosch Engineering – dedykowany nowym technologiom i Bosch System Innovations – dział zajmujący się rozwiązaniami do zarządzania danymi w chmurze. Nie jesteśmy tylko producentem, ale również użytkownikiem technologii Przemysłu 4.0. Nowoczesne rozwiązania już znalazły zastosowanie w fabrykach Grupy Bosch, a mamy ich ponad 200 na świecie. To daje nam pewną przewagę, ponieważ sami testujemy zastosowania prototypowe, które nie są dostępne na szerszym rynku. Rozwiązania te mają na celu rozwój firmy w kierunku

ActiveCockpit, który udostępnia dane z procesów produkcyjnych w czasie rzeczywistym. Tego typu platforma komunikacyjna monitoruje i rejestruje przepływ materiałów pozwalając natychmiast reagować na braki – wysyła sygnał ostrzegawczy. Podobnie na szybką reakcję można liczyć w przypadku identyfikacji błędów produkcyjnych, np. gdy maszyna generuje zbyt dużo odpadów (tzw. produkcja wybrakowana). Tego typu systemy z pewnością spotkają się z dużym zainteresowaniem na rynku w przyszłości, ponieważ pozwalają przyspieszać proces decyzyjny i ograniczać przestoje produkcyjne. Ciekawostką zaprezentowaną przez nas podczas ostatnich targów Hannover Messe jest linia pokazowa Showcase i4.0. Taka linia demonstracyjna znajduje się również w naszej centrali w Niemczech, gdzie zapraszamy naszych klientów, aby pokazać im technologiczne rozwiązania oraz nasz wkład w Przemysł 4.0. Prezentujemy tam wszystkie aspekty Open Core Engineering, czyli otwartych standardów komunikacji. Warto podkreślić, że firma Bosch Rexroth była prekursorem wprowadzania na rynek sterowników uniwersalnych. Inni

POTRZEBNA JEST WIZJA, JAK WYKORZYSTAĆ SZANSE, JAKIE DAJE PRZEMYSŁ 4.0. efektywnego zarządzania materiałami, czy też wsparcia procesu produkcyjnego i logistyki. Przykładem są okulary wirtualnej rzeczywistości (VR), na których wyświetlana jest instrukcja montażowa lub kamery, które śledzą montaż elementów i dzięki przekazywaniu informacji wykluczają ich błędne dopasowanie. Nowe rozwiązania ułatwiają też pracę w środowisku międzynarodowym, np. na podstawie odczytu z urządzenia identyfikującego pracownika następuje przyporządkowanie dostępu i języka informacji w systemie obsługi, a program i podpowiedzi dopasowują się do poziomu wiedzy wynikającej z zajmowanego stanowiska. Mamy również systemy wspierające procesy produkcyjne i jakościowe. W naszych zakładach działa system 26

producenci woleli trzymać się swoich rozwiązań i standardów, nie udostępniając ich szerszemu gronu klientów. Tymczasem to uniwersalność jest głównym elementem podejścia, na którym bazuje idea otwarcia na świat. Z ideą Przemysłu 4.0 kojarzy się również efektywność energetyczna. Jakie rozwiązania oferuje firma Bosch Rexroth w tym zakresie? Efektywność energetyczną można próbować osiągać poprzez szukanie oszczędności w magazynach i logistyce – skracanie czasu dostaw, jak również w procesie produkcyjnym – wprowadzając różne rozwiązania. Przykładem urządzeń z naszej oferty, których zastosowanie pozwala na oszczędność energii są napędy elektrohydrauliczne, takie jak

Sytronix. Utrzymując hydraulikę w bazowej, prostej kompletacji i przerzucając sterowanie i regulowanie na elektronikę uzyskaliśmy dość duże oszczędności energii elektrycznej – rzędu nawet 70%. Czy jest już duży popyt na tego typu rozwiązania? Co decyduje o wyborze napędu – czy nadal jest to cena? Klienci od zawsze kierowali się ceną. Zmieniło się jednak podejście do rozpoznawania ceny. Obecnie uwzględniane są szacunki w oparciu o TCO (Total Cost Ownership), czyli koszt w przełożeniu na cykl eksploatacji produktu. I tutaj pod uwagę bierze się wspomniany wcześniej koszt energetyczny stosowania produktu oraz łatwość jego obsługi. Tendencja jest jednoznaczna – coraz większą rolę w przemyśle odgrywają napędy elektryczne i elektrohydrauliczne, które uzyskują bardzo dobre parametry. Czy to prawda, że firma Bosch Rexroth odchodzi od rozwiązań skierowanych do sektora energetyki odnawialnej? Nie do końca. Pewne rozwiązania dla tego sektora oferujemy nadal. Skupiamy się na tym, do czego czujemy się powołani, czyli bardziej na rozwoju urządzeń dla przemysłu. Technologie odnawialne, gdzie dotychczas mocno angażowaliśmy się, to głównie przekładnie wielkogabarytowe wykorzystywane w elektrowniach wiatrowych. Od tych technologii odeszliśmy kilka lat temu, ponieważ uwarunkowania polityczne i opłacalność produkcji zdecydowały o przeniesieniu wytwórni na rynki azjatyckie. Konkurencja w tym obszarze polega na walce o cenę, a nie o jakość. Ze względu na prostą konstrukcję i mechaniczne działanie, produkt ten osiągnął już końcowy etap rozwoju. Dlatego w ubiegłym roku wycofaliśmy się z tego rynku sprzedając dział produkcji przekładni wielkogabarytowych firmie ZF Friedriechshafen AG. Trudno dzisiaj o sektor pozbawiony konkurencji. Jakie kluczowe czynniki mają wpływ na budowanie pozytywnych, długofalowych relacji z klientami? To prawda, oferta na rynku jest ogromna. Duża liczba producentów napędów i sterowań powoduje, że ważny staje się spoAUTOMATYKA

ROZMOWA sób przekonania klienta. Nie wystarczy już sama oferta. Potrzebna jest wspólna z klientem analiza jego potrzeb pod kątem stosowanych maszyn i doradztwo od strony technicznej. Nasze propozycje rozwiązań poparte są argumentami zwiększenia przewagi konkurencyjnej. Taki sposób podejścia doceniają nasi klienci i w ten sposób budujemy więź owocującą długoletnią współpracą. Koncentrujemy się także na rozwoju obsługi klienta. Oferujemy nowoczesne narzędzia typu eShop –klasyczny sklep internetowy, aczkolwiek różniący się od typowych rozwiązań konsumenckich, ponieważ producenci mają dostęp do konfiguratorów produktowych, które umożliwiają konfigurowanie elementów składowych produktu.

Fot. Automatyka

Czy wielu klientów korzysta z tego rozwiązania? Zauważalny jest wzrost. Jesteśmy zadowoleni z dynamiki, ale jeszcze nie do końca z ilości, ponieważ eShop został wdrożony pod koniec 2015 r. Zamierzamy przekonać naszych klientów do korzystania z e-biznesu. Oprócz platformy eShop oferujemy również system zamawiania za pomocą Electronic Data Interchange (EDI), dzięki któremu klient może zamawiać produkty poprzez zintegrowane z naszą bazą własne systemy zaopatrzeniowe. Ten sposób współpracy sprawdza się szczególnie w przypadku klientów produktów seryjnych, którzy posiadają systemy typu SAP z wbudowanym modułem gospodarki materiałowej, dzięki czemu zamawianie komponentów następuje automatycznie w miarę kurczenia się zapasów. W tej chwili w taki sposób współpracujemy z trzema klientami. Jak ważną rolę w działalności spółki odgrywa współpraca z uczelniami? Uczelnie są dla nas kuźnią kadr, dlatego współpraca z nimi jest dla nas bardzo ważna. Ściśle współpracujemy z Wojskową Akademią Techniczną oraz ze wszystkimi politechnikami. WAT jest przykładem uczelni, gdzie oprócz wymiany kadr z sukcesem realizujemy program praktyk studenckich. Uczelnia ta ma systemy szkoleniowe firmy Bosch Rexroth, oparte na stanowiskach mechanicznych, elektromechanicznych, automatyki i hydrauliki. 9/2016

THOMAS ILKOW Ukończył studia na Wydziale Inżynierii Lotniczej na University of Applied Sciences w Aachen (Niemcy). Pracował kilka lat w branży motoryzacyjnej na różnych stanowiskach sprzedażowych. Karierę w firmie Bosch Rexroth rozpoczął w 2003 r. w Niemczech. Po krótkim czasie przyjął w Polsce odpowiedzialność za rozwój biznesu w obszarze Europy Środkowej i Wschodniej w zakresie hydrauliki przemysłowej. W 2005 r. dostał zadanie utworzenia sieci sprzedaży firmy Bosch Rexroth w Rosji. Po trzech latach objął stanowisko prezesa zarządu firmy Bosch Rexroth w Rosji. W 2010 roku jego odpowiedzialność została rozszerzona na pozostały obszar regionu CIS (kraje byłego Związku Radzieckiego). W 2015 r. Thomas Ilkow wrócił do kraju i został Prezesem Zarządu firmy Bosch Rexroth w Polsce. W ramach strategicznej reorganizacji regionalnej w celu wzmocnienia wzrostu gospodarczego w Europie Wschodniej przejął odpowiedzialność za region CIS. Interesuje się zagadnieniami ekonomicznymi z obszaru zarządzania przedsiębiorstwami, lotnictwem, żeglarstwem oraz wszystkim co nawiązuje do nawigacji.

W naszej siedzibie mamy własny dział dydaktyki ukierunkowany na zagadnienia hydrauliczne. W tym roku otworzyliśmy również mechatroniczne laboratorium szkoleniowe, które cieszy się ogromnym zainteresowaniem. Przeprowadzamy zarówno szkolenia otwarte, jak i dedykowane do grup klientów. Na co przyszłościowo będzie ukierunkowany model działania firmy Bosch Rexroth i z czego wynika takie podejście? Który sektor będzie beneficjentem nowych rozwiązań spółki? Będziemy kontynuować trend elektronizacji produktów, czyli rozwoju produktów ze zdolnością do komunikacji na potrzeby Przemysłu 4.0. W tym celu zostało stworzone specjalne rozwiązanie softwarowo-hardwerowe – platforma WebConnector. Z czasem coraz więcej produktów mających zintegrowany moduł komunikacyjny będzie bazować na tej platformie. Zamierzamy również poszerzać kwalifikacje naszej lokalnej kadry. Dążymy konsekwentnie do tego, aby zwiększać kompetencje w dziedzinie automatyki poprzez powiązanie elektroniki z rozwiązaniami softwarowymi. W tym celu wspieramy się programistami, którzy potrafią zintegrować świat rzeczywistych produktów ze światem wirtualnym. Z pewnością dużą rolę w naszej strategii odegrają usługi posprzedażowe,

czyli zdalny serwis oparty na „operacjach w chmurze”. Idziemy w kierunku technologii, którą od dawna stosują firmy z przemysłu kosmicznego czy lotniczego – monitoringu pracy maszyny w czasie rzeczywistym. W tych sektorach informacje o nietypowych wibracjach czy inne sygnały nieprawidłowej pracy wymuszają natychmiastową reakcję operatora. Zastosowanie podobnych technologii na liniach produkcyjnych oznacza oszczędność czasu i funduszy firm. Jesteśmy również zainteresowani projektami infrastrukturalnymi, w kontekście żeglugi międzylądowej czy też przeciwpowodziowej regulacji rzek. Liczymy, że uda się uregulować bieg Wisły. Wierzymy, że Polska może w znacznym stopniu skorzystać na transporcie towarów z południa właśnie tą drogą. Kwestią do rozwiązania jest pozyskanie funduszy na ten cel. Większość tego typu projektów jest finansowana przez Bank Światowy lub przez Unię Europejską. Przewidywany jest również kapitał z firm zainteresowanych wejściem w konsorcjum. Kolejne etapy realizacji projektów infrastrukturalnych uzależnione są od wydzielenia na ten cel budżetów. Dziękujemy za rozmowę. Sylwia Batorska (1$ +($Q%(

27

TECHNIKA

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA W PRODUKCJI R 5 P 4 B S $ 5 C T 4 C 7 ! F P T B U B / 5 5 P 4 B 7 + 5 C U B T 5 UC 7

A

udyt efektywnoĹ›ci energetycznej pozwala na szczegółowÄ… analizÄ™ poboru energii i stanu obiektu. OprĂłcz tego analizie poddaje siÄ™ urzÄ…dzenia techniczne i instalacje. Efekt koĹ„cowy to wykaz przedsiÄ™wzięć, ktĂłre posĹ‚uşą poprawie efektywnoĹ›ci energetycznej analizowanych elementĂłw. Zyskuje siÄ™ rĂłwnieĹź informacje o opĹ‚acalnoĹ›ci i potencjale w zakresie oszczÄ™dnoĹ›ci energii.

4 * +

28

W JAKI SPOSĂ“B PRZEPROWADZIĆ AUDYT ENERGETYCZNY? Jako punkt wyjĹ›cia uwzglÄ™dnia siÄ™ listÄ™ kontrolnÄ…, przepisy prawa, a takĹźe normy, standardy lub uregulowania wewnÄ™trzne obowiÄ…zujÄ…ce w konkretnej organizacji, takie jak dokumenty w zakresie polityki, procedury itp. Audyt powinien okreĹ›lić poziom zgodnoĹ›ci z dokumentem bÄ™dÄ…cym punktem odniesienia z jednoczesnym wskazaniem moĹźliwych niezgodnoĹ›ci prawnych lub finansowych dla danego przedmiotu badania. WaĹźne jest przy tym wskazanie ryzyka.

GDZIE SZUKAĆ OSZCZĘDNOĹšCI? Podczas audytu efektywnoĹ›ci energetycznej uĹźywa siÄ™ nowoczesnych technologii, takich jak termowizja. Tym sposobem oceniany jest np. stan izolacji termicznej budynku. Wskazywane sÄ… przy tym wszelkie nieszczelnoĹ›ci w instalacjach i w konstrukcjach. Efektem poprawy efektywnoĹ›ci energetycznej powinno być wdroĹźenie odpowiednich rozwiÄ…zaĹ„ obejmujÄ…cych np. izolacjÄ™ instalacji przemysĹ‚owych, przebudowÄ™ lub remont budynku, wymianÄ™ ĹşrĂłdeĹ‚ ciepĹ‚a itp. KluczowÄ… rolÄ™ odgrywajÄ… przy tym rozwiÄ…zania zapewniajÄ…ce odzysk energii w realizowanych procesach przemysĹ‚owych, wyeliminowanie strat sieciowych w ciÄ…gach liniowych i w transformatorach oraz kompensacjÄ™ mocy biernej. Dla przykĹ‚adu firma DB Energy procesowi audytu efektywnoĹ›ci energetycznej poddaje urzÄ…dzenia energochĹ‚onne, takie jak systemy odpylania czy instalacje spręşonego powietrza. OprĂłcz tego waĹźne sÄ… badania trans-

formatorĂłw, przeglÄ…dy instalacji oĹ›wietleniowej oraz analizy moĹźliwoĹ›ci: eliminacji strat eksploatacyjnych, automatyzacji lub optymalizacji procesĂłw produkcyjnych, zmian w schemacie zasilania eliminujÄ…cych moc biernÄ…. W praktyce zastosowanie znajdujÄ… cztery rodzaje audytĂłw efektywnoĹ›ci energetycznej – w systemie biaĹ‚ych certyfikatĂłw sporzÄ…dzany przed i po realizacji przedsiÄ™wziÄ™cia, dla przedsiÄ™wzięć wczeĹ›niej zrealizowanych i efektywnoĹ›ci energetycznej dostarczania ciepĹ‚a.

SYSTEMY MONITOROWANIA MEDIĂ“W Nowoczesne systemy monitorowania mediĂłw kontrolujÄ… w sposĂłb ciÄ…gĹ‚y zuĹźycie, a nawet mogÄ… aktywnie zarzÄ…dzać poborem mediĂłw. Odpowiednio zaprogramowane zapobiegajÄ… przekraczaniu limitĂłw, a tym samym naliczaniu kar umownych. Skutkiem wdroĹźenia systemu monitoringu jest ciÄ…gĹ‚a optymalizacja zapewniajÄ…ca redukcjÄ™ kosztĂłw. W przypadku pomiaru energii elektrycznej coraz powszechniej stosuje siÄ™ inteligentne liczniki stanowiÄ…ce element zĹ‚oĹźonych systemĂłw automatyki. Takie rozwiÄ…zania nie tylko rejestrujÄ… zuĹźycie energii, ale i pozwalajÄ… na kontrolÄ™ procesu. PracÄ™ licznikĂłw moĹźna integrować z zakĹ‚adowymi systemami IT zapewniajÄ…cymi zdalny dostÄ™p do danych przy uĹźyciu przeglÄ…darki internetowej i urzÄ…dzeĹ„ mobilnych. Z kolei pomiar gazu ziemnego bazuje na urzÄ…dzeniach do pomiaru przepĹ‚ywu. Zaawansowane systemy tego typu mogÄ… obliczać przepĹ‚yw masowy gazu oraz kompensacji ciĹ›nienia i temperatury. AUTOMATYKA

TECHNIKA Pomiar gazĂłw technicznych w przemyĹ›le bazuje na systemach z licznikami, ktĂłre pozwalajÄ… na bieşący odczyt zuĹźytego medium oraz na rejestrowanie i analizowanie zebranych informacji. Nowoczesne liczniki wykorzystujÄ… przetworniki pomiarowe A/C o duĹźej rozdzielczoĹ›ci. Dla zapewnienia oszczÄ™dnoĹ›ci energii nie mniej waĹźny jest pomiar zuĹźycia wody. Najnowsze wodomierze współpracujÄ… z urzÄ…dzeniamii elektronicznymi o szerokich moĹźliwoĹ›ciach komunikacyjnych. WyjĹ›cia impulsowe, RS-232/RS-485, M-BUS, interfejsy radiowe to podstawowe standardy komunikacyjne nowoczesnych wodomierzy.

OPROGRAMOWANIE DO ZARZÄ„DZANIA ZUĹťYCIEM Specjalistyczne oprogramowanie ma za zadanie agregować dane i w sposĂłb kompleksowy zarzÄ…dzać wszystkimi informacjami. StÄ…d teĹź zaawansowane systemy monitorowania mediĂłw pozwalajÄ… na generowanie wykresĂłw wartoĹ›ci chwilowych, bieşących i historycznych, co umoĹźliwia wyznaczanie trendĂłw. Firma Sabur oferuje system Saia S-Monitoring pozwalajÄ…cy na wdraĹźanie monitoringu i zarzÄ…dzanie zuĹźyciem energii elektrycznej. System tego typu bazuje na jednostce nadrzÄ™dnej (sterownik PLC lub panel webowy Saia PCD), licznikach energii elektrycznej Saia PCD z interfejsem S-Bus, kon-

V

centratorach licznikĂłw impulsowych PCD7.H104SE i PCD7.H104D oraz aplikacji wizualizacyjnej wyĹ›wietlanej za pomocÄ… przeglÄ…darki internetowej. Systemy monitorowania mediĂłw wdraĹźa rĂłwnieĹź firma ASTOR. Jeden z takich systemĂłw dziaĹ‚a w ZakĹ‚adach Azotowych w Tarnowie-MoĹ›cicach SA. DuĹźa powierzchnia zakĹ‚adu wymagaĹ‚a zaprojektowania rozlegĹ‚ej sieci przemysĹ‚owej, koniecznej do akwizycji danych z systemĂłw automatyki przemysĹ‚owej oraz urzÄ…dzeĹ„ pomiarowych rozmieszczonych na róşnych obiektach. Monitoringiem objÄ™to nastÄ™pujÄ…ce media: energia elektryczna, powietrze technologiczne i sterownicze, woda (technologiczna, grzewcza, pitna), para o róşnym stopniu kompresji, Ĺ›cieki, amoniak oraz metan (z prognozowa-

niem zuĹźycia tego medium, w zwiÄ…zku z limitami zakupu i groşącymi wysokimi karami umownymi).

ENERGOOSZCZĘDNE NAPĘDY Konstrukcja napÄ™dĂłw energooszczÄ™dnych jest nieco inna w porĂłwnaniu z tradycyjnymi silnikami elektrycznymi. W celu poprawy sprawnoĹ›ci w stojanie stosuje siÄ™ materiaĹ‚y o zwiÄ™kszonej przewodnoĹ›ci elektrycznej. Zastosowanie miedzi zamiast aluminium zapewnia wyĹźszÄ… temperaturÄ™ topnienia poprzez wyĹźszy poziom odpornoĹ›ci miedzi na cykle ciepĹ‚e w caĹ‚ym okresie eksploatacji silnika. MiedĹş jest bardziej wytrzymaĹ‚a na rozciÄ…ganie, dziaĹ‚anie siĹ‚ odĹ›rodkowych oraz powtarzalne obciÄ…Ĺźenia udarowe siĹ‚ami pochodzÄ…-

0 7 2+ / (-$

WARTO MIEĆ SYSTEM ZARZÄ„DZANIA DANYMI ENERGETYCZNYMI URSZULA BIZOĹƒ-ĹťABA, DYREKTOR OPERACYJNY W COPA-DATA POLSKA SP. Z O.O. Obecna globalna sytuacja ekonomiczno-polityczna wymusza budowanie firmowej strategii opartej na zrĂłwnowaĹźonej polityce energetycznej. NajwaĹźniejszymi motywami sÄ…: stale rosnÄ…ce ceny energii, zwiÄ™kszanie wydajnoĹ›ci produkcji przy jednoczesnym zmniejszeniu zuĹźycia energii i materiaĹ‚Ăłw, przepisy prawne i normy, takie jak np. ISO 50001, zmiany klimatyczne – odpowiedzialność spoĹ‚eczna wobec przyszĹ‚ych pokoleĹ„. Firmy majÄ… do dyspozycji róşne rozwiÄ…zania pozwalajÄ…ce oszczÄ™dzać energiÄ™ – poczÄ…wszy od wysokiej klasy urzÄ…dzeĹ„ produkcyjnych, miernikĂłw, aş po specjalistyczne oprogramowania. Koniecznym warunkiem odpowiedniego wyboru jest zebranie i analiza aktualnych informacji na temat zuĹźycia i kosztĂłw energii w przedsiÄ™biorstwie. Proces ten jest realizowany przez systemy zarzÄ…dzania

9/2016

danymi energetycznymi. W oprogramowaniu zenon, oferowanym przez COPA-DATA, znajduje siÄ™ moduĹ‚ EDMS – Energy Data Managament System, wspierajÄ…cy zakĹ‚ady produkcyjne w zmniejszeniu zuĹźycia energii i finalnie w obniĹźeniu kosztĂłw, zabezpieczeniu bezawaryjnych dostaw energii i pomocy w procesie certyfikacji (np. ISO 50001). EDMS to narzÄ™dzie, ktĂłre obejmuje wszystkie komponenty sprzÄ™tu i oprogramowania: poczÄ…wszy od odczytu licznika zuĹźycia energii, aş po generowanie kompletnych raportĂłw wysyĹ‚anych przez oprogramowanie do osĂłb zarzÄ…dzajÄ…cych zakĹ‚adem produkcyjnym. Z analiz przeprowadzonych przez ekspertĂłw COPA-DATA wynika, Ĺźe wĹ‚aĹ›nie to narzÄ™dzie jest najczęściej wybierane, poniewaĹź jest Ĺ‚atwe w obsĹ‚udze i cechuje siÄ™ niskim kosztem wdroĹźenia.

29

TECHNIKA cymi od dynamicznego oddziaływania prądu rozruchowego. Szereg rozwiązań energooszczędnych można zastosować także w wirnikach. Przede wszystkim stawia się na obniżenie strat poprzez zmniejszenie poślizgu przy określonym obciążeniu. Zwiększana jest masa przewodów wirnika prętów i pierścieni zwierających z jednoczesnym zwiększeniem ich przewodności. Ważny jest przy tym wyższy poziom sprawności dzięki poprawie całkowitego strumienia magnetycznego w szczelinie powietrznej między wirnikiem a stojanem. Nowoczesne silniki to maszyny bezszczotkowe. Należy podkreślić, że rozwiązania takie mają wyższą sprawność w porównaniu z silnikami z regulowanym napięciem oraz z silnikami sterowanymi za pomocą falowników. Kluczowe rolę pełni elektroniczny układ komutujący. Odpowiada on za właściwe przełączanie prądu płynącego w cewkach stojana. Istotne jest bowiem, aby we wnętrzu wirnika znajdowało się wirujące pole magnetyczne działające na pole magnesów. Specjalny czujnik kontroluje bieżący kąt obrotu wału.

- 5U * $

SERWONAPĘDY Mniejsze zużycie energii zyskuje się również dzięki odpowiednim serwonapędom. Serwonapędy są istotnym elementem rozwiązań wymagających precyzyjnych pozycji mechanizmów. Stąd też znajdują zastosowanie w apli-

NOWOCZESNE SYSTEMY MONITOROWANIA MEDIÓW KONTROLUJĄ W SPOSÓB CIĄGŁY ZUŻYCIE A NAWET MOGĄ AKTYWNIE ZARZĄDZAĆ POBOREM MEDIÓW.

kacjach związanych z przenoszeniem i układaniem produktów, dokręcaniem śrub z określonym momentem siły, a także wierceniem czy utrzymywaniem stałego naprężenia rozwijanego lub zwijanego materiału. Rozbudowane układy bazujące na kilku zestawach serwo do wymiany danych wykorzystują sieci przemysłowe z protokołami transmisji, takimi jak m.in. EtherCAT, Profinet, CANopen. Dzięki temu, możliwa jest pełna sterowalność serwonapędów w obu kierunkach, zwłaszcza w wieloosiowych aplikacjach bazujących na interpolacjach i krzywkach elektronicznych E-CAM. Na przykład serwosterowniki z serii FD firmy WObit są wyposażone w interfejsy komunikacyjne RS-485 Modbus RTU oraz CANopen, dzięki czemu możliwa jest komunikacja np. ze sterownikiem PLC czy panelem operatorskim. Praca może odbywać się w kilku trybach: krok/kierunek (analogicznie do silników krokowych), kontroli prędkości, kontroli momentu, dojazdu do zadanej pozycji krańcowej. Z kolei serwowzmacniacze firmy ABB to MicroFlex o prądach znamionowych 3, 6 i 9 A oraz MotiFlex e100 o prądach do 33,5 A pozwalają na zasilanie serwosilników obrotowych i liniowych. Urządzenia są wyposażone m.in. w cyfrowe wejścia i wyjścia (konfigurowalne programowo) i wejście analogowe ±10 V, umożliwiające np. kontrolę momentu, prędkości, czy korzystanie z funkcji krok/kierunek.

ENERGOEFEKTYWNOŚĆ ZACZYNA SIĘ OD POMIARU PAWEŁ TOMASZEWSKI, DYREKTOR DS. MARKETINGU W FIRMIE SKAMER-ACM SP. Z O.O. Nie można zarządzać parametrami, których wartości nie znamy, dlatego należy zacząć od budowy systemu pomiarowego. Aby zdalnie odczytywać poszczególne wartości warto wybierać urządzenia z interfejsem komunikacyjnym. W XXI wieku, w erze czwartej rewolucji przemysłowej niezbędne jest również zainstalowanie systemu SCADA, odpowiedzialnego za monitorowanie mediów energetycznych. Pozwoli on na obserwację w trybie online zużycia energii w poszczególnych obszarach i na bieżące generowanie raportów, które umożliwią działania proefektywnościowe. Nieodzownym elementem staje się strażnik mocy, który analizując bieżące zużycie energii elektrycznej lub gazu nie pozwala na przekroczenie mocy zamówionej. Można również utworzyć powiadomienie o stanie przekroczenia, a użytkownik

30

sam podejmie decyzję o ewentualnym wyłączeniu danego obszaru lub urządzenia. Taka akcja może zostać wykonana w sposób automatyczny. Inwestycja w system SCADA zwraca się bardzo szybko, często w ciągu kilku do kilkunastu miesięcy. Należy pamiętać, że do poprawy efektywności często wystarczy zmiana organizacji pracy wewnątrz firmy, a raporty generowane z systemu monitoringu energii pokazują cały obraz zużycia w poszczególnych obszarach. Czas przeprowadzania audytów energetycznych i efektywności energetycznej przy działających systemach monitoringu energii jest znacznie krótszy, a ich cena jest zawsze niższa. To w świetle nowej ustawy o efektywności energetycznej staje się bardzo istotnym argumentem.

AUTOMATYKA

TECHNIKA Nowoczesne systemy klasy SCADA umoĹźliwiajÄ… podejmowanie szybkich i trafnych decyzji w zakresie wszystkich zdarzeĹ„, jakie majÄ… miejsce w okreĹ›lonym procesie produkcyjnym. Zapewnia to optymalne wykorzystanie energii. OprĂłcz tego zyskuje siÄ™ integracjÄ™ danych, ktĂłre dotyczÄ… produkcji z informacjami istotnymi w zarzÄ…dzaniu przedsiÄ™biorstwem. System SCADA gromadzi dane o procesie przetwarza je i wizualizuje, uĹ‚atwiajÄ…c sterowanie i obsĹ‚ugÄ™ bĹ‚Ä™dĂłw. Systemy SCADA sÄ… gotowym narzÄ™dziem sterowania i monitoringu procesĂłw produkcyjnych przyczyniajÄ…cym siÄ™ do zmniejszenia kosztĂłw pracy inĹźynierĂłw. Warto podkreĹ›lić szereg korzyĹ›ci w postaci skrĂłcenia czasu przygotowania wyrobu, zwiÄ™kszenia wydajnoĹ›ci, zmniejszenia kosztĂłw zwiÄ…zanych z utrzymaniem ruchu i poprawÄ… bezpieczeĹ„stwa danych. NajwaĹźniejsza funkcjonalność systemĂłw klasy SCADA obejmuje skuteczne wizualizowanie przebiegu procesĂłw, bowiem operator moĹźe nie tylko obserwować ale i zmieniać parametry technologiczne, a wszystkie operacje sÄ… zdalnie obsĹ‚ugiwane. W przypadku bĹ‚Ä™dĂłw w przebiegu procesu system generuje odpowiedniÄ… informacjÄ™ i inicjowany jest alarm. Operator moĹźe skorzystać z podpowiedzi w przypadku wystÄ…pienia sytuacji awaryjnych. Alarmy moĹźna definiować uwzglÄ™dniajÄ…c róşne kryteria, takie jak hierarchia waĹźnoĹ›ci, uruchamiane sygnaĹ‚y dĹşwiÄ™kowe, miejsce i sposĂłb zapisania czy uĹźytkownicy koĹ„cowi. W nowoczesnych systemach klasy SCADA stawia siÄ™ na intuicyjnÄ… graficznÄ… obsĹ‚ugÄ™. StÄ…d teĹź dane mogÄ… być przedstawiane za pomocÄ… wykresĂłw a odpowiednie funkcje umoĹźliwiajÄ… tworzenie raportĂłw zmianowych, dobowych i rocznych. WaĹźne sÄ… moĹźliwoĹ›ci w zakresie wymiany danych z innymi urzÄ…dzeniami. KluczowÄ… rolÄ™ odgrywa integracja z systemami ERP i MES. W zakresie jÄ™zykĂłw programowania naleĹźy podkreĹ›lić moĹźliwość integrowania ze Ĺ›rodowiskiem obiektowym przez co bardzo szybko rozszerza siÄ™ funkcjonalność programu. Wiele aplikacji bazuje na tzw. kontenerach obiektowych dla komponentĂłw róşnych producentĂłw. Na przykĹ‚ad firma Askom jest producentem oprogramowania Asix, ktĂłre jest pakietem do projektowania i realizacji przemysĹ‚owych systemĂłw IT dla przedsiÄ™biorstw, procesĂłw, linii technologicznych, maszyn i urzÄ…dzeĹ„, zapewniajÄ…c funkcjonalność, jakiej oczekuje siÄ™ od systemĂłw HMI/ SCADA/MES. Poza standardowÄ… wizualizacjÄ… i sterowaniem, realizowana jest efektywna archiwizacja danych, raportowanie i sporzÄ…dzanie graficznych trendĂłw, zarzÄ…dzanie alarmami, recepturowanie, wizualizacja w Internecie, wielojÄ™zyczność oraz monitorowanie i Ĺ›ledzenie produkcji. Z kolei firma COPA-DATA jest producentem oprogramowania zenon zaprojektowanego w sposĂłb otwarty. System HMI/SCADA zenon wykorzystuje do komunikacji standardowe interfejsy takie jak COM, ActiveX, XML lub wĹ‚aĹ›ciwy dla zenon Process Gateway. Program komunikuje siÄ™ takĹźe z wieloma interfejsami zamkniÄ™tymi, na przykĹ‚ad ze stosowanym przez SAP RFC/BAPI. 9/2016

PEĹ NA KONTROLA W ZASIĘGU RĘKI www.br-automation.com/factoryautomation

APROL Factory Automation Inteligentne rozwiÄ…zania dla Twojej fabryki

<

APROL EnMon Kompletny monitoring energii

<

APROL ConMon Monitoring warunkĂłw pracy to zredukowany czas przestoju i koszty utrzymania ruchu

<

APROL PDA Monitorowanie linii, inteligentne zarzÄ…dzanie produkcjÄ…, szybkie przetwarzanie i analizowanie danych

R E K L A M A

0 7

SYSTEMY KLASY SCADA

31

TECHNIKA

V - (3(

EFEKTYWNE STEROWNIKI Ważnym elementem systemów sterowania są sterowniki programowalne PLC. Tracą na popularności sterowniki, które programuje się wyłącznie w języku drabinkowym. W nowoczesnych sterownikach kluczową rolę odgrywa bowiem możliwość programowania w kilku językach oraz generowanie programu za pomocą odpowiednich narzędzi. Coraz rzadziej używa się interfejsów szeregowych. Przewagę uzyskuje Ethernet oraz serwery www, FTP, VNC. Trzeba wspomnieć o wbudowanych graficznych interfejsach diagnostycznych opartych na web serwerach. Tym sposobem zyskuje się szereg szczegółowych informacji dotyczących pracy systemu bez konieczności posiadania specjalistycz-

nej wiedzy i oprogramowania o charakterze narzędziowym. Istotne jest integrowanie funkcji bezpieczeństwa. Obecnie sterownik PLC jest podstawowym elementem składowym niemal każdego systemu automatyki. Ich zadaniem jest realizowanie programu oraz wymiana danych z pozostałymi elementami sterowania, takimi jak przemienniki częstotliwości, układy wyjść oddalonych, panele HMI, czy systemy SCADA. W kontekście konstrukcji mechanicznej w praktyce zastosowanie znajdują sterowniki o budowie kompaktowej. Uwzględnia się w nich zintegrowany panel HMI, pozwalający na pracę w mniej rozbudowanych aplikacjach wymagających wizualizacji. Osobną grupę stanowią sterowniki PLC o budowie modułowej używane

w dużych i średnich systemach. Ważne jest programowanie sterownika w kilku językach, takich jak np. LD, IL, ST, FBD, SFC czy też CFC, przy czym programowanie sterowników odbywa się lokalnie lub zdalnie. Przyszłość sterowników PLC zmierza w kierunku szerszego wykorzystania możliwości Ethernetu przemysłowego. Niejednokrotnie tego standardu używa się przy komunikacji z innymi urządzeniami automatyki przemysłowej, takimi jak czujniki czy układy wykonawcze. Również i do sterowników PLC będą implementowane interfejsy GSM używane do programowania i diagnostyki. Obserwuje się tendencję w kierunku wykorzystania protokołów komunikacyjnych, takich jak: SNTP, DDI, OPC, SNMP czy też SQL. Istotny jest przy

MONITORING Z UŻYCIEM SYSTEMU KLASY SCADA TO OSZCZĘDNOŚĆ NA WIELU PŁASZCZYZNACH ANDRZEJ GARBACKI, DYREKTOR DS. OPERACYJNYCH W FIRMIE ASTOR W procesach ciągłego doskonalenia procesów produkcyjnych (czyli obniżania ich kosztów) bardzo istotną rolę odgrywa świadomość kadry. Dotyczy to także metod podnoszenia efektywności energetycznej. Świadomość przekłada się na zmianę sposobu pracy w codziennych działaniach operacyjnych. Bardzo często firmy produkcyjne (w ślad za normą ISO 50001) wskazują potrzebę bieżącego monitorowania zużycia i kosztów mediów. Używają do tego celu systemów klasy SCADA – ponieważ mają je często już zainstalowane. Rozbudowanie takich rozwiązań o funkcje monitorowania energii elektrycznej, gazu, sprężonego powietrza daje zaskakujące wyniki. Taki monitoring może jednocześnie pełnić funkcję:

32

• zaawansowanego analizatora procesów technologicznych (zużycie energii wskazuje na różne stany procesów) • systemu monitoringu maszyn • systemu monitoringu szczelności instalacji mediów ciekłych/ gazowych i jakości sieci energetycznej • systemu prewencyjnego utrzymania ruchu (awarie da się przewidzieć wcześniej lub zdiagnozować szybciej i bardziej trafnie) • monitoringu kosztów energetycznych. W efekcie spotykamy się z wdrożeniami takich systemów monitoringu, których zakup zwraca się już po 6 miesiącach użytkowania. Oszczędności wynikają ze zmniejszenia strat mediów oraz zwiększenia dostępności parku maszynowego.

AUTOMATYKA

0 7 - C

TECHNIKA tym rozwój technologii sieciowych np. PROFIsafe lub TwinSAFE. Dla przykładu sterowniki SIMATIC S7-1200 bazują na szerokim spektrum jednostek centralnych CPU dobieranych ze względu na rodzaj napięcia zasilającego (AC lub DC) lub z uwzględnieniem rodzaju wyjść zintegrowanych w sterowniku (wyjścia przekaźnikowe lub tranzystorowe). Z punktu widzenia wydajności i możliwości rozszerzeń są dostępne trzy jednostki centralne CPU, każda w trzech odmianach wyposażenia sprzętowego. Różnią się miedzy sobą pojemnością pamięci, liczbą wejść/ wyjść, liczbą możliwych do podłączenia modułów rozszerzeń. Każda jednostka centralna CPU sterownika SIMATIC S7-1200 ma zintegrowane 2 wejścia analogowe o zakresie 0–10 V DC. Sterowniki wyposażono w funkcje technologiczne – zliczania, pomiarów, regulacji oraz ruchu Motion Control, które są zintegrowane sprzętowo w sterowniku.

OSZCZĘDNOŚĆ SUROWCÓW – WAŻENIE Oferowane na rynku mierniki wagowe, sterujące procesem ważenia i dozowania, niejednokrotnie wyposaża się w multimedialne panele dotykowe: rezystancyjne, IR i pojemnościowe. Należy podkreślić, że mierniki tego typu realizują wiele funkcji związanych z nadzorowaniem procesów technologicznych, takich jak automatyczne dozowanie, recepturowanie czy kontrolowanie masy towarów paczkowanych. Nowoczesne terminale wagowe łączą w sobie funkcjonalność komputera PC i wagi. Za nadzorowanie pracy urządzenia odpowiada system operacyjny Windows z zainstalowanym odpowiednim oprogramowaniem. Należy podkreślić, że powstała w ten sposób aplikacja nie wymaga dodatkowego komputera PC a edycję danych można prowadzić za pomocą panelu dotykowego lub klawiatury PC. Taśmowe wagi dozujące Multidos M i Multidos H firmy Schenck mają do-

kładność dozowania do 0,5%, przy wydajności do 700 t/h. Urządzenia montuje się na taśmach o szerokości od 650 do 2000 mm, przy rozstawie osi od 1500 do 8000 mm. Dostępne są również rozwiązania przeznaczone do pracy w strefie Ex. Sygnały z czujników tensometrycznych obciążenia taśmy dozownika oraz z tachometru impulsowego są przeliczane przez system mikroprocesorowy na chwilowy strumień masy materiału. Wartość chwilowa wydajności jest porównywana z wartością zadaną wydajności i na podstawie uchybu korygowana jest odpowiednio prędkość taśmy. Zapewnia to stabilność strumienia masy dozowanego materiału. Z kolei firma Tamtron oferuje m.in. wagi Power przeznaczone do współpracy z ładowarkami kołowymi. Urządzenia tego typu pracują w trzech trybach – ważenie magazynowe, ważenie z danymi przy różnych opcjach raportowania, szybkie ważenie podstawowe. Przykładów zastosowania takich systeR E K L A M A

TECHNIKA

$ 5 *

mĂłw waşących jest wiele, np. waĹźenie cięşkich materiaĹ‚Ăłw poprzez nieznaczne unoszenie Ĺ‚yĹźki ponad ziemiÄ™, co zapewnia mniejsze zuĹźycie paliwa przy zmniejszonym obciÄ…Ĺźeniu maszyny.

OSZCZĘDNOĹšCI W INSTALACJACH SPRÄ˜ĹťONEGO POWIETRZA Nowoczesne kompresory spręşonego powietrza bazujÄ… na szeregu rozwiÄ…zaĹ„ pozwalajÄ…cych na zmniejszenie zuĹźycia energii. SprzÄ™gĹ‚o podatne zapewnia napÄ™d 1:1, przez co prÄ™dkość obrotowa silnika jest taka sama, jak zespoĹ‚u Ĺ›rubowego. Takie rozwiÄ…zanie zapewnia sprawność wynoszÄ…cÄ… prawie 100% i zwiÄ™ksza trwaĹ‚ość przekĹ‚adni. W konstrukcji kompresorĂłw bardzo czÄ™sto uwzglÄ™dnia siÄ™ przetworniki czÄ™stotliwoĹ›ci sterujÄ…ce pracÄ… napÄ™dĂłw elektrycznych. Jest to gwarancjÄ… Ĺ‚agodnego rozruchu spręşarki

i eliminowania uderzeĹ„ prÄ…dowych i mechanicznych. Silniki zmiennoobrotowe stosowane w kompresorach majÄ… znacznÄ… rezerwÄ™ mocy i mogÄ… pracować w cięşkich warunkach. WaĹźny jest szeroki zakres prÄ™dkoĹ›ci obrotowych, ktĂłry od 1000 do 7000 obr./min. W nowoczesnych spręşarkach istotnÄ… rolÄ™ odgrywa ciĹ›nienie spręşania, ktĂłre mieĹ›ci siÄ™ w zakresie od 5 do 13 barĂłw, przy dokĹ‚adnoĹ›ci nastawy do 0,1 bara. Warto podkreĹ›lić, Ĺźe 1 bar nadciĹ›nienia powoduje zwiÄ™kszenie poboru energii elektrycznej o 5%–6%. Dla zmniejszenia zapotrzebowania na energiÄ™ waĹźne jest wyĹ‚Ä…czanie urzÄ…dzenia w czasie przerw w produkcji. Warto zadbać o ograniczenie dĹ‚ugoĹ›ci węşy i instalacji. Węşe tĹ‚oczne przesyĹ‚ajÄ…ce spręşone powietrze naleĹźy wĹ‚aĹ›ciwie dobierać pod kÄ…tem dĹ‚ugoĹ›ci. Jak wiadomo dĹ‚ugie węşe powodujÄ… spadki ciĹ›nieĹ„ i objÄ™toĹ›ci powietrza. Na przykĹ‚ad kompresory Ĺ›rubowe RSK i RSK-TOP z oferty firmy Pneumat majÄ… wbudowany osuszacz. Takie rozwiÄ…zanie oznacza mniejszy koszt niĹź w przypadku wykonania osobnego osuszacza z orurowaniem oraz pozwala zmniejszyć powierzchniÄ™ przeznaczonÄ… pod urzÄ…dzenia. Kompresory i pompy próşniowe Ĺ‚opatkowe Gast z oferty firmy Bibus Menos znajdujÄ… zastosowanie w aplikacjach, w ktĂłrych nie moĹźna zastosować spręşarek membranowych i bocznokanaĹ‚owych ze wzglÄ™du na

duĹźe ciĹ›nienie. W szczegĂłlnoĹ›ci chodzi o aplikacje obejmujÄ…ce napowietrzanie w przyobiektowych oczyszczalniach Ĺ›ciekĂłw, stoĹ‚y podciĹ›nieniowe, produkcjÄ™ szyb zespolonych, napowietrzanie w aeratorach stacji uzdatniania wody oraz przemysĹ‚ jubilerski. Z kolei firma Marani oferuje usĹ‚ugÄ™ modernizacji i budowy obiektĂłw gospodarki spręşonym powietrzem bez koniecznoĹ›ci ponoszenia nakĹ‚adĂłw inwestycyjnych. Projekty inwestycyjne bazujÄ… na contractingu na zasadzie BOOT (Build-Own-Operate-Transfer). Po podpisaniu kontraktu dostarczane sÄ… poszczegĂłlne elementy systemu wytwarzania i dystrybucji spręşonego powietrza. Inwestycja uruchamiana jest na koszt firmy zewnÄ™trznej. Produktem dostarczanym i rozliczanym na zasadach handlowych jest powietrze o okreĹ›lonej jakoĹ›ci. Dostawca usĹ‚ugi podkreĹ›la, Ĺźe cena spręşonego powietrza jest staĹ‚a. Po upĹ‚ywie czasu trwania umowy urzÄ…dzenia sÄ… wĹ‚asnoĹ›ciÄ… zamawiajÄ…cego usĹ‚ugÄ™. PodobnÄ… usĹ‚ugÄ™ nazywanÄ… Contract Air oferuje firma Atlas Copco. Polega ona na dostarczaniu klientowi zamĂłwionej iloĹ›ci spręşonego powietrza (gazu). W zamĂłwieniu moĹźna okreĹ›lić parametry, takie jak: ciĹ›nienie, punkt rosy, czystość itp. W skĹ‚ad pakietu wchodzi instalacja do produkcji spręşonego powietrza, wyposaĹźenie pomocnicze, usĹ‚uga konserwacji i napraw, części zamienne i coroczny przeglÄ…d.

OSZCZĘDZANIE ENERGII W UKĹ ADACH HYDRAULIKI MOBILNEJ ROMAN NAPORA-RUTKOWSKI, GĹ Ă“WNY SPECJALISTA DS. HYDRAULIKI W FIRMIE BIBUS MENOS Z myĹ›lÄ… o oszczÄ™dzaniu energii wprowadzono ukĹ‚ady load sensing (LS). Poprzez okreĹ›lenie, jak duĹźe jest obciÄ…Ĺźenie silnika hydraulicznego lub siĹ‚ownika sterownik LS w sposĂłb ciÄ…gĹ‚y ustala odpowiednie ciĹ›nienie i potrzebny wydatek oleju. Jest to niezbÄ™dne, aby speĹ‚nić wymagania w zakresie realizacji przemieszczenia i prÄ™dkoĹ›ci elementu wykonawczego. SygnaĹ‚ jest przekazywany do sterownika pompy regulujÄ…cego ilość podawanego oleju w taki sposĂłb, by spadek ciĹ›nienia ∆p na kryzie byĹ‚ zawsze staĹ‚y, a jak wiadomo staĹ‚y spadek ciĹ›nienia oznacza staĹ‚y wydatek Q przez kryzÄ™. RegulujÄ…c w ten sposĂłb wielkość otwarcia kryzy, regulujemy rĂłwnoczeĹ›nie wielkość przepĹ‚ywu przez niÄ…. TÄ… umownÄ… kryzÄ… moĹźe być rozdzielacz proporcjonalny w technologii load sensing, np. z rodziny rozdzielaczy PVG lub zawĂłr skrÄ™tu typu LS.

34

OszczÄ™dność energii jest najwiÄ™kszÄ… zaletÄ… systemĂłw typu LS, poniewaĹź ciĹ›nienie w ukĹ‚adzie jest dopasowywane do chwilowego obciÄ…Ĺźenia ukĹ‚adu, a wydatek do jego aktualnego zapotrzebowania. Oznacza to rĂłwnieĹź wiÄ™kszÄ… trwaĹ‚ość elementĂłw hydraulicznych (szczegĂłlnie pomp), poniewaĹź obciÄ…Ĺźenie jest mniejsze. Sterowanie wydatkiem oleju jest szybkie i dokĹ‚adne, niezaleĹźnie od tego czy obciÄ…Ĺźenie jest duĹźe, czy maĹ‚e. UkĹ‚ad wymaga duĹźo mniejszej chĹ‚odnicy (moĹźe rĂłwnieĹź pracować bez dodatkowej chĹ‚odnicy, ze wzglÄ™du na obniĹźone straty cieplne). Liczba pomp moĹźe zostać zredukowana w ukĹ‚adach, ktĂłre uĹźywaĹ‚y wczeĹ›niej wielu pomp. Dodatkowo, ukĹ‚ad generuje mniejszy haĹ‚as.

AUTOMATYKA

TECHNIKA

TRANSPORT SPRÄ˜ĹťONEGO POWIETRZA BEZ STRAT TO KLUCZ DO REDUKCJI KOSZTĂ“W KRZYSZTOF DZIEJA, KIEROWNIK DZIAĹ U REALIZACJI INWESTYCJI W FIRMIE PNEUMAT SYSTEM SP. Z O.O. Spręşone powietrze jest jednym z najdroĹźszych mediĂłw stosowanych w przemyĹ›le, a paradoksalnie pomiar zuĹźycia powietrza jest najrzadziej wykorzystywany przy optymalizacji kosztĂłw procesu produkcyjnego. Od 10% do 30% energii elektrycznej uĹźywanej w przemyĹ›le wykorzystuje siÄ™ do produkcji spręşonego powietrza. W drodze od kompresora do punktu odbioru w instalacjach pneumatycznych część cennego spręşonego powietrza „wyparowujeâ€?. PrzeciÄ™tnie strata wynosi 25–30% wyprodukowanego spręşonego powietrza, a w skrajnych przypadkach moĹźe to być ponad 50%. Wzrost liczby wyciekĂłw powoduje bardzo znaczÄ…cy wzrost kosztĂłw energii. Dla przykĹ‚adu 10 szczelin w instalacji o powierzchni 1 mm2 to strata nawet do 10 000 zĹ‚ rocznie.

RozwiÄ…zaniem sÄ… pomiary i audyty sieci spręşonego powietrza oraz dziaĹ‚ania optymalizacyjne, ktĂłre zapewniÄ… oszczÄ™dność energii. Naleşą do nich: • ograniczenie pracy kompresora na biegu jaĹ‚owym (5–30%), • redukcjÄ™ spadkĂłw ciĹ›nienia (do 10%), • zmniejszenie ciĹ›nienia w sieci (1 bar ~ 7% ), • poprawienie parametrĂłw jakoĹ›ciowych spręşonego powietrza, • zmniejszenie liczby przeglÄ…dĂłw serwisowych, • wydĹ‚uĹźenie ĹźywotnoĹ›ci urzÄ…dzeĹ„, • zastosowanie dodatkowych autorskich rozwiÄ…zaĹ„, ktĂłre pozwolÄ… minimalizować zuĹźycie spręşonego powietrza i stabilizować ciĹ›nienie w sieci.

0 7 / 2-

KOGENERACJA W PROCESACH PRZEMYSĹ OWYCH Kogeneracja czyli skojarzona gospodarka energetyczna jest procesem technologicznym, w ktĂłrym wytwarza siÄ™ energiÄ™ elektrycznÄ… i uĹźytkowe ciepĹ‚o w elektrociepĹ‚owni. W kontekĹ›cie mniejszego zuĹźycia paliwa kogeneracja zapewnia znaczne oszczÄ™dnoĹ›ci ekonomiczne oraz korzyĹ›ci w odniesieniu do ekologii. Silniki cieplne stosowane w elektrowniach tracÄ… nawet okoĹ‚o 50% przetwarzanej energii. Jest to tzw. strata wylotowa. ElektrociepĹ‚ownia wychwytuje ciepĹ‚o odpadowe, ktĂłre byĹ‚oby utracone w konwencjonalnej elektrowni. Tym sposobem elektrociepĹ‚ownia potrzebuje mniej paliwa do wyprodukowania tej samej iloĹ›ci energii, co elektrownia. W turbinach parowych przeznaczonych do kogeneracji uwzglÄ™dnia siÄ™ upuszczenie pary o niskim ciĹ›nieniu po tym jak przejdzie przez stopnie turbiny, albo na koĹ„cowy wydech w przeciwpręşnym ukĹ‚adzie. UpuszczonÄ… lub wydychanÄ… parÄ™ wykorzystuje siÄ™ jako ĹşrĂłdĹ‚o ciepĹ‚a do reakcji chemicznych lub w procesie destylacji. Z kolei po procesie wymiany ciepĹ‚a, para ma odpowiednio duşą entalpiÄ™, co pozwala na produkcjÄ™ energii elektrycznej. W praktyce zastosowanie znajduje kilka rodzajĂłw kogeneracji. MoĹźna wykorzystywać ciepĹ‚o spalin z turbiny 9/2016

Kogeneracja wystÄ™puje rĂłwnieĹź w elektrowniach jÄ…drowych. Jednak ciepĹ‚o pozyskane w tych elektrowniach nie jest wykorzystywane na potrzeby grzewcze. Zazwyczaj wynika to z duĹźej odlegĹ‚oĹ›ci dzielÄ…cej elektrowniÄ™ od miejsc zamieszkania.

SMAROWANIE MASZYN PRZEMYSĹ OWYCH A OSZCZĘDNOŚĆ ENERGII

% 5 B C *

gazowej z ukĹ‚adu, w ktĂłrym paliwem jest najczęściej gaz ziemny. Warto zwrĂłcić uwagÄ™ na ukĹ‚ady wykorzystujÄ…ce biopaliwo, w ktĂłrych stosuje siÄ™ odpowiednie silniki gazowe tĹ‚okowo-suwowe lub silnika Diesla, przy czym wybĂłr jednostki napÄ™dowej zaleĹźy od rodzaju biopaliwa. ZaletÄ… takiego rozwiÄ…zania jest ograniczenie zuĹźycia paliw wÄ™glowodorowych, co powoduje mniejszÄ… emisjÄ™ CO2. Innym rozwiÄ…zaniem jest ukĹ‚ad gazowo–parowy uĹźywany w elektrociepĹ‚owniach. Z kolei ukĹ‚ady w postaci ogniw paliwowych ze stopionym wÄ™glanem i ogniwo paliwowe ze staĹ‚ym tlenkiem cechujÄ… bardzo gorÄ…ce gazy wylotowe dlatego sÄ… wykorzystywane do ogrzewania.

Praktycy sÄ… zgodni co do tego, Ĺźe smarowanie maszyn znaczÄ…co wpĹ‚ywa na oszczÄ™dność energii. JeĹźeli jest ono niewystarczajÄ…ce to moĹźe dojść do uszkodzenia powierzchni elementĂłw tocznych i bieĹźni Ĺ‚oĹźyska. Nadmierne smarowanie moĹźe spowodować podwyĹźszenie oporĂłw ruchu w efekcie ugniatania smaru. Szacuje siÄ™, Ĺźe najwiÄ™ksze oszczÄ™dnoĹ›ci energii zapewniajÄ… oleje syntetyczne. Wyróşnia je maĹ‚a lepkość oraz dokĹ‚adna penetracja w miejscach o utrudnionym dostÄ™pnie. WaĹźna jest przy tym wydĹ‚uĹźona trwaĹ‚ość. Z kolei smary plastyczne zapewniajÄ… oszczÄ™dność energii tylko przy wiÄ™kszych prÄ™dkoĹ›ciach. NaleĹźy zwrĂłcić uwagÄ™ na spadek zainteresowania Ĺ›rodkĂłw pochodzenia mineralnego na rzecz syntetycznych Ĺ›rodkĂłw smarnych. WaĹźne jest, aby stosowane Ĺ›rodki smarne miaĹ‚y wydĹ‚uĹźony okres uĹźytkowania. W efekcie prawidĹ‚owego smarowania generowane sÄ… oszczÄ™dnoĹ›ci wynikajÄ…ce ze zmniejszenia zuĹźycia maszyn i stanĂłw magazynowych oraz z rzadszej 35

TECHNIKA

PODSUMOWANIE W praktyce zastosowanie znajduje wiele sposobĂłw na zmniejszenie zapotrzebowania na energiÄ™. Jednak przed wdroĹźeniem jakiegokolwiek rozwiÄ…zania warto ocenić stan efektywnoĹ›ci energetycznej poprzez odpowiedni audyt. OprĂłcz tego waĹźne jest odpowiednie monitorowanie zuĹźycia mediĂłw, przy wykorzystaniu nowocze-

W T U -%0

snych inteligentnych systemĂłw, ktĂłre pozwalajÄ… na optymalizacjÄ™ zuĹźycia. WaĹźnym elementem maszyn przemysĹ‚owych sÄ… napÄ™dy elektryczne. W nowoczesnych silnikach uwzglÄ™dnia siÄ™ szereg rozwiÄ…zaĹ„, dziÄ™ki ktĂłrym zapotrzebowanie na energiÄ™ elektrycznÄ… jest mniejsze. Z kolei linie technologiczne wymagajÄ…ce precyzji bazujÄ… na serwonapÄ™dach. Skuteczne i energooszczÄ™dne realizowanie procesĂłw przemysĹ‚owych wyma-

ga szybkiego reagowania na zdarzenia. StÄ…d teĹź pole do popisu dla systemĂłw SCADA, ktĂłre nie tylko wizualizujÄ… przebieg procesĂłw ale zapewniajÄ… szybkie i skuteczne reagowanie w sytuacjach krytycznych. WaĹźnym elementem systemĂłw sterowania sÄ… sterowniki PLC. EnergooszczÄ™dne realizowanie procesĂłw przemysĹ‚owych wymaga racjonalnego gospodarowania surowcami. OprĂłcz tego dla zachowania jakoĹ›ci produktĂłw trzeba zadbać o dokĹ‚adne dozowanie skĹ‚adnikĂłw. Pomocne sÄ… przy tym nowoczesne elektroniczne wagi przemysĹ‚owe. Z kolei kompresory wytwarzajÄ…ce spręşone powietrze sÄ… w stanie automatycznie dostosować swojÄ… pracÄ™ do bieşącego zapotrzebowania na medium. Warto poszukać odpowiednich rozwiÄ…zaĹ„ zmniejszajÄ…cych zapotrzebowanie na energiÄ™ w kaĹźdym obszarze dziaĹ‚alnoĹ›ci przedsiÄ™biorstwa produkcyjnego. 0 7 -

koniecznoĹ›ci utylizacji przepracowanych Ĺ›rodkĂłw smarnych. EnergooszczÄ™dne Ĺ‚oĹźyska SKF E2, cechujÄ…ce siÄ™ maĹ‚ym tarciem, zapewniajÄ… mniejsze zuĹźycie Ĺ›rodka smarnego i wydĹ‚uĹźenie okresu eksploatacji urzÄ…dzeĹ„ w porĂłwnaniu z tradycyjnymi rozwiÄ…zaniami. Z kolei kosze ze stali tĹ‚oczonej (EJ) zastosowane w Ĺ‚oĹźyskach baryĹ‚kowych firmy Timken bazujÄ… na konstrukcji dwuelementowej. Kosz jest prowadzony na obrzeĹźu pierĹ›cienia. Specjalne szczeliny poprawiajÄ… przepĹ‚yw Ĺ›rodka smarowego, zwĹ‚aszcza przy duĹźych prÄ™dkoĹ›ciach.

(1$ +($Q%( R E K L A M A

RENEXPO

ÂŽ

Poland

19 - 21.10.2016 Centrum EXPO XXl w Warszawie

6. Międzynarodowe Targi Energii Odnawialnej i Efektywności Energetycznej RENEXPO Poland spotkanie branşy OZE Polski i nie tylko... Ž

 Inteligentne zarządzanie energią dla kaşdego  Specjalistyczne konferencje m.in. na temat: budownictwa energooszczędnego, fotowoltaiki, magazynowania energii, pomp ciepła  Bezpłatne fora branşowe  Spotkania kooperacyjne  i wiele więcej... 36 Kontakt: Tel: +48-22-266-02-16; info@reeco-poland.pl; www.renexpo-warsaw.com

AT Z kodem RENWA16encje er nf 20% rabatu na ko

Organizator AUTOMATYKA

J5 3 ",

XXX SP DL XF M M BVU P NBU JP O DP N QM @ 1 HP JU SBL $P QZSJH I U ¥ 3 P D LX F M M " VU P NBU JP O * OD " M M 3JH I U T 3 F T F SWF E J5 3 " , JT B U SBEF NBSL P G 3 P D LX F M M " VU P NBU JP O * OD

" %

TECHNIKA

INTELIGENTNA

OSZCZĘDNOŚĆ ENERGII MODUĹ MSE6-E2M FIRMY FESTO

M

oduĹ‚ efektywnoĹ›ci energetycznej MSE6-E2M zapewnia oszczÄ™dzanie spręşonego powietrza dziÄ™ki automatycznej kontroli i współdziaĹ‚aniu z cyklem pracy maszyn. Produkt moĹźe stanowić rĂłwnieĹź ciekawÄ… propozycjÄ™ dla producentĂłw maszyn, ktĂłrym pozwoli na oferowanie bardziej efektywnych energetycznie urzÄ…dzeĹ„. RozwiÄ…zanie otrzymaĹ‚o pierwszÄ… nagrodÄ™ w kategorii Standardowe komponenty i czujniki na targach SPS IPC Drives 2015, odbywajÄ…cych siÄ™ corocznie w Norymberdze.

, +- D2 A+/ 4 2 5 4 U 0 / U 7 $ 5 2 F / F F C 4 5 5 2 / B B 7

PrzyĹ‚Ä…cze pneumatyczne CiĹ›nienie robocze PrzepĹ‚yw nominalny Interfejs Fieldbus Funkcja zaworu Zakres pomiaru przepĹ‚ywu Zakres pomiaru ciĹ›nienia Charakterystyka cewki Zakres temperatury StopieĹ„ ochrony Oznaczenie CEÂ

OPTYMALIZACJA ZUĹťYCIA ENERGII MSE6-E2M to inteligentne urzÄ…dzenie stosowane do optymalizacji zuĹźycia energii. ModuĹ‚ wykrywa zwiÄ™kszone zuĹźycie spręşonego powietrza, ktĂłre moĹźe być spowodowane przez nieszczelnoĹ›ci, co umoĹźliwia podjÄ™cie dziaĹ‚aĹ„ prewencyjnych ukierunkowanych na konserwacjÄ™ urzÄ…dzeĹ„. Ponadto moduĹ‚ MSE6-E2M wykrywa, kiedy maszyna jest w stanie nieprodukcyjnym i zatrzymuje dopĹ‚yw spręşonego powietrza w celu unikniÄ™cia niepotrzebnego zuĹźycia tego medium. G½â€? 4–10 barĂłw 4400 l/min Profibus DP, Profinet, EtherNet/IP, Modbus TCP/IP 2/2 NO 50–5000 l/min 0–14 barĂłw 24 V DC 0–50 °C IP65 tak

3 !

! " ! #

( ! %

& '

X 5

X

A+ C 5 5

U

$ % / ! ! * ' = Y B Z=D C [ A Y 5 5 Z=D C [ ; Y T Z=D C [

38

, BP

U

) % ! * , ! - " ! ! T U 5 T F S R 5 C 5 S BP B 5 S

B B <5 5 S

P R O M O C J A

AUTOMATYKA

TECHNIKA

0 C '20 =;

'20 ;;2 0 , $

0 7 0

MONITOROWANIE STANU I SYSTEM System sterowania podĹ‚Ä…czony do urzÄ…dzenia przez magistralÄ™ Profibus umoĹźliwia cyklicznÄ… wymianÄ™ danych, takich jak prÄ™dkość, przepĹ‚yw, ciĹ›nienie i zuĹźycie spręşonego powietrza, ktĂłre

'20 ;@<;82 0 , $

mogÄ… być rĂłwnieĹź wizualizowane za poĹ›rednictwem panelu sterowania i analizowane przez uĹźytkownika. UrzÄ…dzenie jest konfigurowane za pomocÄ… zewnÄ™trznego panelu operatora lub komputera PC, zaĹ› dane sÄ… transmitowane on-line przez Fieldbus.

0123 1 4 4 4 R 7 . / 7 + 9 >82>:> 7 AA 9== @= >>/ 4 " AA 9== @= >A 2 75 E4 7 74 75

R E K L A M A

www.festo.pl

%& # ' % ( ) # ) ' 9/2016

! " ! # $

39

TECHNIKA

PRZETWORNICE Z POTENCJAĹ EM SERIA VLT MIDI DRIVE FC 280 0 3 4

5 F U 5 U B &H$ + 3 J 0 A?> Y U5 U C F U F 5 5 B F

&H$ A?>>7 U B F ! 4 / 57 5 + 4 C 5 \ -$ 7

P

rzetwornice Danfoss serii VLT 2800 sÄ… obecne na rynku od prawie dwĂłch dekad i sÄ… jednym z najdĹ‚uĹźej oferowanych produktĂłw napÄ™dowych firmy. Seria VLT Midi Drive zostaĹ‚a przygotowana z myĹ›lÄ… o kompatybilnoĹ›ci z VLT 2800 oraz o szybkiej i prostej modernizacji. DziÄ™ki temu, Ĺźe VLT Midi Drive jest dostÄ™pna w piÄ™ciu róşnych wielkoĹ›ciach obudowy, z zakresem mocy 0,37–22 kW oraz w róşnych wersjach zasilania – 200 V i 400 V, jest kompatybilna wstecz i nadaje siÄ™ do wszystkich zastosowaĹ„, w ktĂłrych wykorzystywana byĹ‚a i jest VLT 2800.

Ĺ ATWE WDROĹťENIE I INTEGRACJA Mimo iş nowy model zostaĹ‚ zaprojektowany caĹ‚kowicie od podstaw, firma Danfoss – podobnie jak w przypadku innych swoich urzÄ…dzeĹ„ – zapewniĹ‚a dla serii VLT Midi Drive wymiary mechaniczne identyczne z wymiarami przetwornic VLT 2800 albo mniejsze. Takie same lub nawet mniejsze sÄ… takĹźe szerokość i gĹ‚Ä™bokość, dziÄ™ki czemu przy zamianach przetwornicy poprzedniej serii na urzÄ…dzenie nowej serii miejsce w szafie rozdzielczej bÄ™dzie zawsze wystarczajÄ…ce. 40

P R O M O C J A

Wymiary zewnÄ™trzne, dĹ‚ugość kabli oraz konfiguracyjne narzÄ™dzia programistyczne w nowym modelu pozwalajÄ… na Ĺ‚atwÄ… modernizacjÄ™ istniejÄ…cych maszyn, a takĹźe maszyn projektowanych. NastÄ™pczyni VLT 2800 wyposaĹźona jest rĂłwnieĹź we wtyczki zaciskĂłw zasilania (dla modeli do 7,5 kW), co znacznie upraszcza okablowanie. Jak zwykle w przypadku produktĂłw Danfoss, rozĹ‚oĹźenie zaciskĂłw i ich numeracja pozostajÄ… praktycznie niezmienione. Dla klientĂłw OEM oznacza to, Ĺźe nowe urzÄ…dzenie moĹźe być Ĺ‚atwo zintegrowane z juĹź istniejÄ…cÄ… w zakĹ‚adzie lub z projektowanÄ… maszynÄ…. DziÄ™ki zaawansowanym funkcjom Midi Drive maszyny i urzÄ…dzenia mogÄ… być technicznie unowoczeĹ›niane szybciej niĹź kiedykolwiek wczeĹ›niej. Dodatkowo struktura oprogramowania oraz parametrĂłw jest bardzo prosta i zgodna ze znanymi z innych rodzin przetwornic czÄ™stotliwoĹ›ci – wszystko zgodnie z hasĹ‚em „jeĹ›li znasz jednÄ… VLT, to znasz je wszystkieâ€?. Nowa seria zapewnia jeszcze wiÄ™kszÄ… efektywność energetycznÄ… i elastyczność aplikacyjnÄ…, dodatkowo umoĹźliwiajÄ…c obsĹ‚ugÄ™ silnikĂłw PM. Zanim zostanie spakowana i wysĹ‚ana AUTOMATYKA

TECHNIKA z Danii do klienta przetwornica jest testowana podczas produkcji pod peĹ‚nym obciÄ…Ĺźeniem.

WIELE FUNKCJONALNOĹšCI W JEDNYM URZÄ„DZENIU

0 7 3 4

VLT Midi Drive nadaje siÄ™ do wielu zastosowaĹ„, takich jak przenoĹ›niki, systemy maszynowe technologii procesowej, miksery i mĹ‚yny, maszyny pakujÄ…ce. Sprawdza siÄ™ takĹźe w napÄ™dach pomocniczych, jak pompy, wentylatory i spręşarki. W poĹ‚Ä…czeniu z takimi cechami, jak obsĹ‚uga najpopularniejszych protokoĹ‚Ăłw komunikacyjnych, duĹźa funkcjonalność oraz prosta obsĹ‚uga i konfiguracja sprawia to, Ĺźe seriÄ™ przetwornic czÄ™stotliwoĹ›ci VLT Midi Drive naleĹźy uznać za nieprzeciÄ™tnÄ… i wyróşniajÄ…cÄ… siÄ™ na tle konkurencji. Jako nowoczesny napÄ™d VLT FC 280 ma takĹźe zintegrowane wejĹ›cie z funkcjÄ… bezpieczeĹ„stwa STO (bezpieczne wyĹ‚Ä…czenie momentu). Funkcja STO jest realizowana w wersji dwukanaĹ‚owej, co zapewnia zgodność z ISO 13849-1 PL i speĹ‚nienie poziomu bezpieczeĹ„stwa SIL 2 zgodnie z IEC 61508 i IEC 62061. Dodatkowe elementy zewnÄ™trzne, ktĂłre wczeĹ›niej byĹ‚y wymagane, nie sÄ… juĹź konieczne, dziÄ™ki czemu klient ponosi niĹźsze koszty. NapÄ™d ma w standardzie rĂłwnieĹź czoper hamulca (wersje trĂłjfazowe).

9/2016

Ponadto dostÄ™pne sÄ… wszystkie najbardziej powszechne magistrale komunikacyjne, co uĹ‚atwia integracjÄ™ VLT Midi dla kaĹźdej aplikacji. Interfejsy Modbus RTU oraz RS-485 sÄ… zintegrowane w standardzie. DostÄ™pne sÄ… rĂłwnieĹź opcjonalne karty sterujÄ…ce obsĹ‚ugujÄ…ce protokoĹ‚y komunikacyjne Profibus, Profinet, CANopen lub EtherNet/IP. W celu uĹ‚atwienia sterowania poprzez sieci komunikacyjne urzÄ…dzenie moĹźe być wyposaĹźone w kartÄ™ umoĹźliwiajÄ…cÄ… zasilanie z zewnÄ™trznego zasilacza 24 V. DziÄ™ki temu karta sterujÄ…ca przetwornicy jest stale widoczna i dostÄ™pna podczas komunikacji poprzez sieć komunikacyjnÄ…, nawet gdy sam napÄ™d nie jest podĹ‚Ä…czony do sieci zasilajÄ…cej. Przetwornica czÄ™stotliwoĹ›ci moĹźe być zintegrowana i parametryzowana za pomocÄ… systemu sterowania poprzez magistralÄ™ komunikacyjnÄ…. UrzÄ…dzenie ma rĂłwnieĹź wbudowany interfejs USB umoĹźliwiajÄ…cy współpracÄ™ z komputerem PC i oprogramowaniem MCT10 Motion Control Tool. Wspomniane oprogramowanie MCT10 jest narzÄ™dziem pracujÄ…cym w systemie Windows, ktĂłry upraszcza planowanie, parametryzacjÄ™ oraz programowanie wszystkich urzÄ…dzeĹ„ serii VLT. KolejnÄ… nowÄ… opcjÄ… jest chip pamiÄ™ci, ktĂłry moĹźe być uĹźywany do kopiowania parametrĂłw konfiguracyjnych z jednego urzÄ…dzenia do innego. Dane sÄ… automatycznie kopiowane z moduĹ‚u do napÄ™du, gdy tylko chip zostanie umieszczony w napÄ™dzie. ModuĹ‚ pamiÄ™ci VLT MCM 101 umoĹźliwia sprawnÄ… implementacjÄ™ programu pracy przetwornicy

przygotowanego dla konkretnej maszyny, pozwala na szybkÄ… aktualizacjÄ™ oprogramowania sprzÄ™towego oraz Ĺ‚atwe przenoszenie ustawieĹ„ podczas modernizacji.

SWOBODA WYBORU I ZGODNOŚĆ Z NORMAMI VLT Midi Drive zostaĹ‚ zoptymalizowany i przygotowany zgodnie z wymaganiami normy europejskiej EN 50598, zharmonizowanej z dyrektywÄ… Ecodesign (2009/125/WE – Ekoprojekt). Norma definiuje klasy energooszczÄ™dnoĹ›ci silnikĂłw i ukĹ‚adĂłw napÄ™dowych z przetwornicami czÄ™stotliwoĹ›ci. DziÄ™ki takiemu podejĹ›ciu, stosowanemu na etapie projektowania, FC 280 plasuje siÄ™ w klasyfikacji IE na poziomie IE2. Co wiÄ™cej, wynik ten jest osiÄ…gniÄ™ty z uwzglÄ™dnieniem filtru EMC, ktĂłry w standardzie jest juĹź zintegrowany w urzÄ…dzeniu. Istotne jest rĂłwnieĹź to, Ĺźe oprĂłcz obsĹ‚ugi standardowych trĂłjfazowych silnikĂłw asynchronicznych klasy IE2 i IE3, nowe przetwornice czÄ™stotliwoĹ›ci FC 280 Danfoss obsĹ‚ugujÄ… rĂłwnieĹź wysoce wydajne silniki z magnesami trwaĹ‚ymi PM. Zapewnia to uĹźytkownikowi swobodÄ™ wyboru technologii silnika o najlepszej sprawnoĹ›ci dla konkretnego obszaru zastosowaĹ„. Seria VLT Midi Drive FC 280 to wĹ‚aĹ›ciwe poĹ‚Ä…czenie cech i funkcji, ktĂłre gwarantuje uĹźytkownikom osiÄ…gniÄ™cie celĂłw aplikacyjnych i systemowych. DANFOSS POLAND Sp. z o.o. 7 ! 8/ >82?A8 # + 7 AA 988 >D D?/ 4 " AA 988 >9 >= 2 4 E 4

75 7 J 7 4

75 7 4

75

41

TECHNIKA

SYSTEMY

ZARZĄDZANIA ENERGIĄ OPARTE NA EN 16001/ISO 50001 Wzrost cen energii, dyskusja o zaprzestaniu pozyskiwania jej / F C 5 liw kopalnych – to wszystko po / T 5 5 \ / C P 5 C 5 U7

W

ytyczne i regulacje prawne dodatkowo wzmacniajÄ… ten trend. Liczne badania (m.in. Komisji Europejskiej, DENA i Instytutu Fraunhofera) pokazujÄ…, Ĺźe w wielu przypadkach potencjalna oszczÄ™dność energii moĹźe siÄ™gać nawet 30%. Norma EN 16001 – Systemy zarzÄ…dzania energiÄ… (EMS) – zostaĹ‚a po raz pierwszy wydana przez Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN) w lipcu 2009 r. Jego gĹ‚Ăłwnym zaĹ‚oĹźeniem jest wspieranie przedsiÄ™biorstw w optymalizowaniu systemĂłw i procesĂłw w celu poprawy ich efektywnoĹ›ci energetycznej. Systematyczne zarzÄ…dzanie energiÄ… prowadzi do zmniejszenia kosztĂłw energii i emisji gazĂłw cieplarnianych.

ELEMENTY SKUTECZNEGO EMS Zadaniem systemu EMS jest monitorowanie sytuacji energetycznej w organi-

Rys. 1. 5 F F

42

P R O M O C J A

zacji, przedefiniowanie polityki zarzÄ…dzania energiÄ…, opartej na konkretnych danych, a takĹźe poprawa efektywnoĹ›ci energetycznej. Ponadto muszÄ… zostać zidentyfikowane czynniki, ktĂłre wpĹ‚ywajÄ… na zuĹźycie energii, aby moĹźna byĹ‚o je stale monitorować. DecydujÄ…cym elementem skutecznego systemu EMS jest zamkniÄ™ty cykl zarzÄ…dzania energiÄ… (rys. 1). Taki cykl skĹ‚ada siÄ™ z czterech etapĂłw: rejestrowania danych, analizy energii, planowania i optymalizacji oraz weryfikacji rezultatĂłw i korekcji.

POZYSKIWANIE DANYCH POMIAROWYCH Pierwszym krokiem w kierunku optymalizacji energii jest precyzyjna rejestracja peĹ‚nej informacji o zuĹźyciu i jakoĹ›ci energii elektrycznej. Kluczowe jest rozpoczÄ™cie od rejestrowania danych pomiarowych dotyczÄ…cych najwyĹźszych kosztĂłw (energia, gaz, ogrzewanie itp.). Aby dokonać szczegółowej oceny organizacji oraz stworzyć podstawy do odpowiednich dziaĹ‚aĹ„ w zakresie efektywnoĹ›ci energetycznej, naleĹźy jak najbardziej szczegółowo mierzyć parametry sieci elektrycznej w przedsiÄ™biorstwie. PoniewaĹź w wiÄ™kszych firmach sieć ta jest bardzo rozbudowana, jedynym efektywnym sposobem jednoczesnego zbierania danych z wielu gaĹ‚Ä™zi jest pomiar automatyczny (EN 16001, A.5.1.), np. za pomocÄ… nowoczesnych licznikĂłw lub analizatorĂłw energii. Rozproszony system pomiarowy, ktĂłry nie uĹźywa interfejsĂłw komunikacyjnych, znacznie utrudnia odczyt, poniewaĹź dotarcie do wszystkich punktĂłw moĹźe być czasochĹ‚onne, a ponadto dane sÄ… prĂłbkowane (odczytywane) z niskÄ… czÄ™stotliwoĹ›ciÄ…. RozwiÄ…zaniem jest zastosowanie urzÄ…dzeĹ„ wyposaĹźonych w interfejsy AUTOMATYKA

TECHNIKA komunikacyjne, najlepiej z otwartymi standardami, takimi jak Modbus RTU/TCP, BACnet, Profibus, Profinet, M-Bus. Popularne protokoĹ‚y komunikacyjne gwarantujÄ…, Ĺźe urzÄ…dzenia (PLC, rejestratory, smartfony) i oprogramowanie (SCADA, HMI, serwery OPC) innych producentĂłw bÄ™dÄ… miaĹ‚y bezpoĹ›redni dostÄ™p do danych pomiarowych.

ANALIZA ENERGETYCZNA I DOSTARCZENIE KLUCZOWYCH WSKAĹšNIKĂ“W Analiza energetyczna (porĂłwnanie wartoĹ›ci mierzonych z docelowymi) powinna bazować na automatycznym systemie pomiarowo-rejestrujÄ…cym. Jest ona podstawÄ… do okreĹ›lenia konkretnych zaĹ‚oĹźeĹ„ zwiÄ…zanych z redukcjÄ… zuĹźycia energii (np. uzyskania oszczÄ™dnoĹ›ci 10% energii rocznie). Dodatkowo analiza konsumpcji energii jest punktem startowym do opracowania współczynnikĂłw efektywnoĹ›ci energetycznej róşnych obwodĂłw/urzÄ…dzeĹ„, a ponadto pomaga podjąć decyzjÄ™ o wprowadzeniu dziaĹ‚aĹ„ zmierzajÄ…cych do poprawy jakoĹ›ci energii.

PLANOWANIE DZIAĹ AĹƒ Planowanie redukcji zuĹźycia energii moĹźna podzielić na cztery grupy: • planowanie – badanie zuĹźycia energii, optymalizacja czasu pracy maszyn, osiÄ…gniÄ™cie wysokiej efektywnoĹ›ci, optymalizacja szczytowego obciÄ…Ĺźenia itp., • Ĺ›rodki organizacyjne – zmiany organizacji pracy, zmiany dotyczÄ…ce zachowaĹ„ pracownikĂłw, szkolenia i motywowanie zaĹ‚ogi, • dziaĹ‚ania techniczne – uĹźywanie silnikĂłw o wiÄ™kszej sprawnoĹ›ci (ponad 95% kosztĂłw eksploatacji silnikĂłw elektrycznych to koszty energii), wykorzystywanie falownikĂłw, odzysk ciepĹ‚a, redukcja nieszczelnoĹ›ci instalacji wysokiego ciĹ›nienia, optymalizacja produkcji pary, optymalizacja obciÄ…Ĺźenia szczytowego (przechowywanie energii), • zarzÄ…dzanie obciÄ…Ĺźeniem – nie prowadzi ono do redukcji zuĹźycia energii, ale umoĹźliwia zmianÄ™ profilu obciÄ…Ĺźenia energii, co pozwala na uzyskanie znacznych oszczÄ™dnoĹ›ci (w zaleĹźnoĹ›ci od umowy z dostawcÄ… energii).

Rys. 2. - F F

sÄ… niekiedy znacznie wyĹźsze – w rachunku nie sÄ… uwzglÄ™dnione, np. koszty zwiÄ…zane z przestojami zasilania czy „brudnÄ…â€? energiÄ…. To systemy zarzÄ…dzania energiÄ… tworzÄ… przejrzysty obraz sieci zasilajÄ…cej przedsiÄ™biorstwa. UmoĹźliwiajÄ… identyfikacjÄ™ sĹ‚abych punktĂłw, odkrywajÄ…c nieefektywne procesy i pomagajÄ…c podjąć dziaĹ‚ania majÄ…ce na celu zwiÄ™kszenie efektywnoĹ›ci energetycznej. Wiele z nich nie wiÄ…Ĺźe siÄ™ z wysokimi kosztami, a zwrot z inwestycji czÄ™sto nastÄ™puje juĹź w ciÄ…gu roku. ELMARK AUTOMATYKA Sp. z o.o. 7 , 9D/ >82>98 . 2. 7 AA 99; 9: ;9/ 4 " AA 99; 9: ;D 2 E 7 75 7 7 75

R E K L A M A

SPRAWDZENIE I KOREKCJA WdroĹźenie systemu zarzÄ…dzania energiÄ… przynosi w efekcie koĹ„cowym wiele korzyĹ›ci. Naleşą do nich m.in.: • identyfikacja urzÄ…dzeĹ„ marnujÄ…cych energiÄ™, • redukcja emisji CO2 (zgodnie z zaĹ‚oĹźeniami traktatu z Kyoto), • poprawienie jakoĹ›ci energii, • obniĹźenie kosztĂłw utrzymania dziÄ™ki proaktywnemu dozorowi, • unikniÄ™cie przerw w zasilaniu spowodowanych przez oscylacje harmonicznych, zapady napięć czy stany przejĹ›ciowe, • zwiÄ™kszenie Ĺ›wiadomoĹ›ci pracownikĂłw w zakresie oszczÄ™dnoĹ›ci energii i ochrony klimatu, • ochrona Ĺ›rodowiska oraz poprawa wizerunku firmy.

EFEKTYWNOŚĆ DZIAĹ AĹƒ DZIĘKI EMS PodstawÄ… wyliczenia kosztĂłw operacyjnych zakĹ‚adu czy infrastruktury budynku jest zazwyczaj rachunek za prÄ…d. Jednak pokazuje on tylko widocznÄ… część kosztĂłw, ktĂłre w rzeczywistoĹ›ci 9/2016

43

TECHNIKA

SPRAWNY AUDYT ENERGETYCZNY Nowa Ustawa z dnia 20 maja A>=D 7 4 B T 5 UC C F 5 5 7 V C F CU F F * / T - V F F C - V F q / ! ! 5 5 7

kładzie powinno obejmować: analizę stanu opomiarowania oraz faktycznego zuşycia mediów energetycznych; przeprowadzenie w razie konieczności audytu energetycznego lub efektywności energetycznej; opracowanie i wykonanie systemu monitoringu mediów energetycznych; projekt i wykonanie przedsięwzięć słuşących poprawie efektywności energetycznej.

osób odpowiedzialnych o ich przekroczeniu, • tworzenie raportów dla zarządu (kokpitów menedşerskich) i dla personelu technicznego (wykresy, tabele, histogramy), • wybór najkorzystniejszej taryfy na podstawie analizy kosztów zuşycia energii w zakładzie przemysłowym lub grupie kapitałowej,

W

ykonanie audytu wymaga przeprowadzenia obliczeĹ„ w zakresie przedsiÄ™wzięć poprawiajÄ…cych efektywność energetycznÄ… i dostarczenia informacji o moĹźliwoĹ›ciach oszczÄ™dnoĹ›ci energii.

MONITOROWANIE I PLANOWANIE

44

!

PODNOSZENIE EFEKTYWNOĹšCI FirmÄ…, ktĂłra kompleksowo realizuje zadania poprawiajÄ…ce efektywność energetycznÄ… w zakĹ‚adzie przemysĹ‚owym jest Skamer-ACM z Tarnowa. Zadania te realizuje zespół doĹ›wiadczonych inĹźynierĂłw automatykĂłw i programistĂłw z wiedzÄ… z zakresu prawodawstwa i technologii. Poprawnie wykonany system monitorowania energii umoĹźliwia odbiorcy: • monitorowanie poborĂłw energii (elektrycznej, ciepĹ‚a, gazu, wody, spręşonego powietrza) przez poszczegĂłlne maszyny, ciÄ…gi technologiczne, wydziaĹ‚y, zakĹ‚ad, • kontrolowanie wartoĹ›ci granicznych z powiadomieniem ustalonÄ… drogÄ… komunikacji (SMS, e-mail) P R O M O C J A

• wybór najkorzystniejszej mocy umownej, z uwzględnieniem opłacalności jej przekroczenia, • kontrolowanie mocy umownej (energii elektrycznej, gazu) w celu uniknięcia zbędnego jej przekroczenia, • przeprowadzenie analizy rozdziału kosztów pobranej energii na wydziały i ciągi technologiczne, • zreorganizowanie procesów technologicznych poprzez przesunięcie obciąşenia na strefy tańszej energii z uniknięciem zbędnego jej poboru.

SKAMER-ACM Sp. z o.o. 7 AD/ ;;2=>> $ 7 =@ D; A; @>>/ 4 " =@ D; A; @>= 2 E 75 7 75

AUTOMATYKA

0 7 - 2( +

PodstawÄ… przeprowadzenia audytu jest analiza danych udostÄ™pnionych przez zlecajÄ…cego. Danymi wejĹ›ciowymi sÄ… rĂłwnieĹź wyniki pomiarĂłw na terenie przedsiÄ™biorstwa oraz dane pozyskane podczas wizji lokalnej. W pozyskiwaniu danych najlepiej sprawdza siÄ™ poprawnie wykonany system monitoringu mediĂłw energetycznych. GĹ‚Ăłwnym celem stosowania systemu jest ograniczenie zuĹźycia energii, a jest to moĹźliwe dziÄ™ki monitorowaniu poboru w trybie on-line. Istotne jest takĹźe planowanie zuĹźycia energii, przede wszystkim z uwagi na umowy podpisywane z jej dostawcami. Ta funkcjonalność, dziÄ™ki odpowiednim narzÄ™dziom analitycznym, rĂłwnieĹź jest realizowana przez system monitoringu, a moduĹ‚ straĹźnika mocy uniemoĹźliwia przekroczenie zuĹźycia zamĂłwionej energii. Kompleksowe podejĹ›cie do poprawy efektywnoĹ›ci energetycznej w za-

OBRABIARKI DO OBRร BKI PLASTYCZNEJ, OBRร BKI SKRAWANIEM, ROBOTY, AUTOMATYKA, TECHNOLOGIE POMOCNICZE

4 - 8 /10/2016

MAKE

sfortec.it

bimu.it

B U Y KOOPERACJA TECHNICZNA & USล UGI DLA PRZEMYSล U

W , na terenie targรณw Fieramilano Rho, przedstawiona

!

"#$%&'( )* "&%+- !.

! ! / !0 promowane przez

we wspรณล pracy z

MIEJSCE: Fieramilano, ^LQว JPH ,Z[ 6]LZ[ P :\K DATA: )0 4< VK ^[VYR\ KV ZVIV[` WHว KaPLYUPRH " :-69;,* 05+<:;9@ VK Ja^HY[R\ KV ZVIV[` WHว KaPLYUPRH GODZINY OTWARCIA: VK KV : )PSL[ JHรฉVKaPLUU` ร " ILaWรฉH[UPL WV ^JaLว UPLQZaLQ YLQLZ[YHJQP

KATALOG 30.BI-MU/SFORTEC INDUSTRY: ร KV UHI`JPH WVKJaHZ [HYN}^ INFORMACJE: [LS ย MH_ IPT\ PUMV'\JPT\ P[ ย ZMVY[LJ PUMV'\JPT\ P[

TECHNIKA

TWORZENIE I OBSĹ UGA

WIRTUALNEJ ELEKTROWNI ĹšWIAT WIRTUALNY SPOTYKA SIĘ Z RZECZYWISTOĹšCIÄ„ BP 5 T ! v 5 ! /

P C F7 3 T F C P / FT U / C 2 C B 7 F F / F 5 P C F 5 U U F ! v 7

46

K

oĹ„czÄ… siÄ™ zapasy paliw kopalnych. Coraz częściej stosuje siÄ™ bardziej skomplikowane i ryzykowne metody ich wydobycia, m.in. takie jak szczelinowanie. Problemy zwiÄ…zane z ich dĹ‚ugotrwaĹ‚ym przechowywaniem, a takĹźe wÄ…tpliwoĹ›ci natury finansowej i politycznej, czyniÄ… z energii jÄ…drowej trudne rozwiÄ…zanie. Pilnie potrzebne jest wiÄ™c opracowanie rozwiÄ…zaĹ„, ktĂłre bÄ™dÄ… przyjazne dla Ĺ›rodowiska.

WIELE ĹšRĂ“DEĹ I WIELE OGRANICZEĹƒ Istnieje wiele odnawialnych ĹşrĂłdeĹ‚ energii. Jednym z nich jest energia sĹ‚oneczna, jednak moĹźna jÄ… produkować jedynie w dzieĹ„ i w odpowiednich warunkach pogodowych. Z kolei wadÄ… znanej od wiekĂłw energii wiatrowej sÄ… niestabilne i nieprzewidywalne dostÄ™pność oraz natęşenie. Ponadto cieĹ„ i haĹ‚as powodowane przez wirniki nowoczesnych turbin wiatrowych sprawiajÄ…, Ĺźe to rozwiÄ…zanie spotyka siÄ™ z dezaprobatÄ… spoĹ‚eczeĹ„stwa. P R O M O C J A

DostÄ™p do energii wodnej i jej przechowywania jest Ĺ‚atwy, jednak popularność tego rozwiÄ…zania w niektĂłrych krajach europejskich ograniczajÄ… warunki geograficzne. Niekiedy zbudowanie wiÄ™kszych zapĂłr i elektrowni szczytowo-pompowych jest praktycznie niemoĹźliwe z przyczyn politycznych. Energia geotermalna rĂłwnieĹź pozostaje raczej niszowym ĹşrĂłdĹ‚em energii w części Europy. DziÄ™ki elektrociepĹ‚owniom Ĺ‚atwo dostÄ™pna i Ĺ‚atwa do przechowywania moĹźe być energia pochodzÄ…ca z biomasy, jednak to rozwiÄ…zanie konkuruje pod wzglÄ™dem zapotrzebowania na grunty z produkcjÄ… ĹźywnoĹ›ci. Negatywnym aspektem w przypadku tego ĹşrĂłdĹ‚a energii odnawialnej sÄ… rĂłwnieĹź wylesienia zwiÄ…zane z tworzeniem biomasy poza EuropÄ…. Aby moĹźliwe byĹ‚o zrĂłwnowaĹźenie zmiennoĹ›ci odnawialnych ĹşrĂłdeĹ‚ energii i zachowanie stabilnoĹ›ci sieci energetycznej, konwencjonalne elektrownie muszÄ… mieć moĹźliwość regulowania zapotrzebowania na energiÄ™. AUTOMATYKA

TECHNIKA

0 7 $! / + C !

PrzykĹ‚adowo w Niemczech taka regulacja odbywa siÄ™ z wykorzystaniem elektrowni opalanych wÄ™glem kamiennym i brunatnym. Skutkiem jest jednak negatywny bilans CO2. Takie elektrownie sÄ… zazwyczaj stare i cechujÄ… siÄ™ maĹ‚Ä… elastycznoĹ›ciÄ… dziaĹ‚ania, a nakĹ‚ady finansowe sÄ… zazwyczaj nieadekwatne do rentownoĹ›ci takich obiektĂłw. AlternatywÄ… mogÄ… być elektrownie opalane gazem, ktĂłre emitujÄ… mniej CO2 i moĹźna je Ĺ‚atwo kontrolować, ale jednoczeĹ›nie sÄ… bardziej kosztowne w eksploatacji. NadwyĹźka energii odnawialnej doprowadziĹ‚a do ograniczenia liczby elektrowni gazowych na rzecz bardziej dochodowych elektrowni wÄ™glowych.

Technologia sterowania i dostarczania informacji umoĹźliwia automatyczne Ĺ‚Ä…czenie odpowiednich ĹşrĂłdeĹ‚ energii, w zaleĹźnoĹ›ci od ich dostÄ™pnoĹ›ci. Wirtualne elektrownie, w ktĂłrych inteligentne i centralnie sterowane instalacje na biomasÄ™, magazynujÄ…ce jednoczeĹ›nie energiÄ™ wodnÄ…, rĂłwnowaşą niestabilność elektrowni sĹ‚onecznych i wiatrowych oraz zapewniajÄ… ciÄ…gĹ‚ość dostaw energii, czego nie moĹźna powiedzieć o stosunkowo powolnych elektrowniach wÄ™glowych i jÄ…drowych. Kolejne usprawnienia przyniosĹ‚aby inteligentna integracja. PrzykĹ‚adowo oczyszczalnie Ĺ›ciekĂłw stosujÄ… jedynie gaz z oczyszczalni do pokrycia częściowego zapotrzebowania na energiÄ™. Gdyby oczyszczalnia Ĺ›ciekĂłw byĹ‚a zintegrowana w wirtualnej elektrowni i wystÄ™powaĹ‚aby nadwyĹźka energii, moĹźliwe byĹ‚oby wstrzymanie pracy oczyszczalni Ĺ›ciekĂłw, a gaz mĂłgĹ‚by być przechowywany w odpowiednim zakĹ‚adzie lub elektrociepĹ‚owni. WĂłwczas oczyszczalnia Ĺ›ciekĂłw mogĹ‚aby pozyskać energiÄ™ z sieci elektrycznej, przyczyniajÄ…c siÄ™ tym samym do zapewnienia stabilizacji tego procesu. JeĹźeli wzrosĹ‚oby zapotrzebowanie na energiÄ™ z sieci, oczyszczalnia mogĹ‚aby dostarczyć dodatkowÄ… energiÄ™ z gazu, ktĂłry przechowuje. Elektrownie szczytowo-pompowe mogÄ… magazynować energiÄ™ z sieci i ponownie jÄ… wykorzystywać w razie potrzeby. Jednak ze wzglÄ™du na liczne przemiany energii to rozwiÄ…zanie jest maĹ‚o efektywne.

Inteligentna sieć róşnych ĹşrĂłdeĹ‚ energii umoĹźliwiĹ‚aby operatorom doĹ‚Ä…czenie do lukratywnego rynku kontroli energii i korzystanie z rezerw, a dziÄ™ki temu poprawÄ™ amortyzacji i rentownoĹ›ci. Im wiÄ™ksza liczba i dywersyfikacja ĹşrĂłdeĹ‚ energii, tym lepiej. Gdy tylko wirtualne elektrownie osiÄ…gnÄ… wymaganÄ… wydajność, moĹźliwe bÄ™dzie ostateczne zamkniÄ™cie elektrowni wspieranych energiÄ… z paliw kopalnych. Efektem bÄ™dzie trwaĹ‚a poprawa bilansu CO2 i brak ograniczeĹ„ w dostÄ™pnoĹ›ci energii.

KNOW-HOW DLA INĹťYNIERĂ“W I OPERATORĂ“W Niestety, nie ma gotowych wirtualnych elektrowni, poniewaĹź kaĹźda instalacja jest opracowywana zgodnie z indywidualnymi wymaganiami, w zaleĹźnoĹ›ci od typu i liczby uczestnikĂłw. Do przygotowania odpowiedniego rozwiÄ…zania konieczne jest poĹ‚Ä…czenie róşnych postaw. DoĹ›wiadczeni specjaliĹ›ci mogÄ… pomĂłc w skonfigurowaniu niezawodnej i ekonomicznej instalacji produkcyjnej, przy jednoczesnym uwzglÄ™dnieniu dziaĹ‚ania na rzecz zrĂłwnowaĹźonego rozwoju spoĹ‚eczeĹ„stwa i Ĺ›rodowiska. PodstawÄ… kaĹźdego systemu sterowania sÄ… wydajne podzespoĹ‚y automatyki cechujÄ…ce siÄ™ zoptymalizowanym zuĹźyciem energii. Portfolio firmy Mitsubishi Electric obejmuje kompletne podstacje energetyczne do Ĺ‚Ä…czenia

WIRTUALNIE POWIÄ„ZANE I STEROWALNE SIECI ENERGETYCZNE Istnieje zapotrzebowanie na nowe, inteligentne strategie produkcji, przechowywania, dystrybucji i uĹźytkowania. OdpowiedziÄ… na nie sÄ… wirtualne elektrownie, ktĂłre w inteligentny sposĂłb Ĺ‚Ä…czÄ… róşne ĹşrĂłdĹ‚a energii odnawialnej. 9/2016

. 5 F F BP

47

TECHNIKA systemĂłw energii wiatrowej i sĹ‚onecznej, poczÄ…wszy od PLC do niewielkich zastosowaĹ„ (kilka tysiÄ™cy wejść/wyjść z inteligentnymi zdalnymi terminalami), ukĹ‚adĂłw smartRTU do bezpiecznej i bezprzewodowej komunikacji ze stacjÄ… gĹ‚ĂłwnÄ…, aş po styczniki, elementy bezpiecznikowe do sterowania zaworami, a takĹźe urzÄ…dzenia HMI. DostÄ™pne sÄ… rĂłwnieĹź wydajne i energooszczÄ™dne falowniki do sterowania napÄ™dami. MoĹźliwość sprzęşenia zwrotnego i tymczasowego magazynowania uzupeĹ‚niajÄ… zasoby projektowe, jakie oferujÄ… systemy zoptymalizowanej kontroli energii. Wydajne i odpowiednio skalowane systemy SCADA umoĹźliwiajÄ… Ĺ‚Ä…czenie poszczegĂłlnych zakĹ‚adĂłw wytwarzania energii elektrycznej w celu tworzenia inteligentnie skoordynowanych wirtualnych elektrowni. Mitsubishi Electric oferuje produkty do monitorowania cyklu Ĺźycia, takie jak system sterowania procesem PMSXpro i oprogramowanie Mitsubishi Adroit Process Suite (MAPS). GwarantujÄ… one szybkÄ… i pĹ‚ynnÄ… reakR E K L A M A

centralizowanej obsĹ‚ugi zakĹ‚adu, ktĂłre takĹźe sÄ… certyfikowane zgodnie z wymaganiami normy dla elektrowni opracowanej przez korporacjÄ™ VGB.

KOSZTY I FINANSOWANIE

C + C ! 5 F F U &

Z& [

cjÄ™ na zapotrzebowanie ze strony sieci energetycznej i sterowanie pracÄ… elektrowni wykorzystujÄ…cych energiÄ™ odnawialnÄ…, ktĂłre zostaĹ‚y do nich podĹ‚Ä…czone, zgodnie z ich zastosowaniem i moĹźliwoĹ›ciami. OprĂłcz MAPS czy PMSXpro firma oferuje rĂłwnieĹź wiele moĹźliwoĹ›ci scentralizowanej lub zde-

RozwĂłj metod dostaw energii odnawialnej i elektrowni oraz tworzenie sieci przesyĹ‚owych i sieci rozdzielczych wymagajÄ… okreĹ›lonych nakĹ‚adĂłw finansowych. Obecnie oprocentowanie obligacji rzÄ…dowych jest bardzo niskie, wiarygodność i gwarancja ich zwrotu niewielkie, a transakcje na rynku nieruchomoĹ›ci i papierĂłw wartoĹ›ciowych stajÄ… siÄ™ coraz bardziej ryzykowne, toteĹź inwestycje w odnawialne ĹşrĂłdĹ‚a energii mogÄ… okazać siÄ™ niezwykle opĹ‚acalnym wyborem.

MITSUBISHI ELECTRIC EUROPE B.V. 7 % 8>/ ;A2>?; 7 =A ;@9 D8 >> 4 " =A ;@9 D8 >=

TECHNIKA

NA MIARĘ POTRZEB

ENERGETYKI

SYSTEM ZENON ENERGY EDITION Firma COPA-DATA to lider w produkcji oprogramowania, F 5 ;> 7 / 5 / T * U T C T Y 7 7 ! C Y 7

B

ranĹźa energetyczna rzÄ…dzi siÄ™ swoimi prawami i oczekuje niezawodnych rozwiÄ…zaĹ„. Przedstawiciele COPA-DATA wiedzÄ… o tym i na podstawie ponad 20-letnich obserwacji oraz badaĹ„ stworzyli oprogramowanie zenon Energy Edition, ktĂłre zostaĹ‚o wprowadzone na rynek w 2006 r. DziÄ™ki sterownikom zgodnym z wymaganiami IEC 60870 i DNP3 szybko staĹ‚o siÄ™ czoĹ‚owym oprogramowaniem stosowanym w automatyzacji stacji energetycznych. Wprowadzenie sterownika wg IEC 61850 i jego pozytywna certyfikacja przez TĂœV byĹ‚y kolejnymi waĹźnymi krokami w kierunku osiÄ…gniÄ™cia pozycji lidera wĹ›rĂłd systemĂłw dla automatyki elektrowni i podstacji, technologii kontroli sieci oraz zarzÄ…dzania farmami wiatrowymi, elektrowniami fotowoltaicznymi i Smart Grids.

0 7 + C ! / (23($(

RECEPTA NA SUKCES Tym, co sprawia, Ĺźe zenon Energy Edition wyróşnia siÄ™ na rynku sÄ… specyficzne, niespotykane w innych rozwiÄ…zaniach funkcjonalnoĹ›ci, niezbÄ™dne w branĹźy energetycznej. RozwiÄ…zanie COPA-DATA opiera siÄ™ na zasadzie „parametryzowanie zamiast programowaniaâ€?, co skraca czas integracji projektu. Ponadto oprogramowanie zenon jest caĹ‚kowicie niezaleĹźne. To klienci decydujÄ… na jakiego typu sprzÄ™cie i ktĂłrego producenta bÄ™dÄ… go uĹźywali. Ponadto ta wersja 9/2016

oprogramowania zapewnia bezpieczną i otwartą komunikację, z moşliwością uşycia całej gamy charakterystycznych dla branşy energetycznej protokołów – od GOOSE po IEC 60870. Kolejne zalety to blokady topologiczne i procesowe, alarmy graficzne, wszechstronne raportowanie i wreszcie dostępny od 2015 r. moduł Command Sequencer.

BEZPIECZEĹƒSTWO I AUTOMATYZACJA W celu zapewnienia bezpiecznych przeĹ‚Ä…czeĹ„ w systemach klasy SCADA wraz z oprogramowaniem zenon Energy Edition oferowany jest moduĹ‚ Command Processing, ktĂłry sĹ‚uĹźy do bezpiecznych przeĹ‚Ä…czeĹ„ wartoĹ›ci zmiennych w energetyce. PojÄ™cie „bezpieczne przeĹ‚Ä…czenieâ€? oznacza w tym przypadku, Ĺźe system automatycznie sprawdza, czy operacja przeĹ‚Ä…czenia jest dozwolona – zgodnie ze skonfigurowanymi przez uĹźytkownika blokadami i na podstawie aktualnego, dynamicznie odĹ›wieĹźanego stanu topologii sieci. Razem z tym moduĹ‚em COPA-DATA udostÄ™pnia rĂłwnieĹź Command Sequencer, pozwalajÄ…cy na automatyzacjÄ™ wykonywanych poleceĹ„/komend w systemie. Jego zaP R O M O C J A

stosowanie jest bardzo proste i polega na przygotowaniu scenariuszy przełączeń, na podstawie których tworzona jest sekwencja kolejnych przełączeń wykonywanych w systemie. Wraz z rozwojem modułu opracowano dodatkowe funkcje, które jeszcze bardziej poprawiają ergonomię pracy – zarówno konfiguracji modułu, jak i jego uşytkowania. Rozszerzone zostały równieş moşliwości pracy: wsparcie redundancji, uruchamianie na şądanie (poprzez funkcję zenon), rozszerzenie o zarządzanie uşytkownikami (dzięki czemu stosowanie takiego rozwiązania jest bezpieczniejsze), eksport/import stworzonych sekwencji czy odczyt informacji systemowych na temat przebiegu działania sekwencji. Zasadę działania Command Sequencer przyblişa film udostępniony na kanale YouTube: https://www.youtube.com/ watch?v=OlWTMnaCSzM.

COPA-DATA POLSKA Sp. z o.o. 7 R 5! 8=/ ;=2;89 % 7 =A A:> => 8@/ 4 " =A A:> => @@ 2 75 E 5 7 www.copadata.pl

49

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

AUTOMATYKA W PRODUKCJI ENERGII ODNAWIALNEJ

Niezwykle popularnym kierunkiem rozwoju energetyki jest energia odnawialna. Jest 4 F B B 5 4 F ! U 5 C 7 1 F T * C T / F T F 7 Agnieszka Staniszewska

50

C

oraz powszechniejsze staje siÄ™ inwestowanie w systemy zwiÄ…zane z odnawialnymi ĹşrĂłdĹ‚ami energii. Nic dziwnego, jeĹ›li pod uwagÄ™ weĹşmie siÄ™ opĹ‚acalność w dĹ‚uĹźszej perspektywie czasu. WĹ›rĂłd odnawialnych ĹşrĂłdeĹ‚ energii (OZE) najpopularniejszymi wydajÄ… siÄ™ być: energia wiatrowa, solarna, wodna, geotermalna oraz biogazowa.

PRZETWARZANIE ENERGII SĹ ONECZNEJ JednÄ… z form pozyskiwanej energii odnawialnej jest energia sĹ‚oneczna. Podstawowymi skĹ‚adowymi systemĂłw fotowoltaicznych sÄ… panele fotowoltaiczne oraz inwertery solarne. Polem do popisu dla rozwiÄ…zaĹ„ z branĹźy automatyki sÄ… przede wszystkim inwertery. Inwerter solarny zamienia prÄ…d staĹ‚y na zmienny oraz monitoruje i nadzoru-

je system fotowoltaiczny. UrzÄ…dzenie to decyduje o sprawnoĹ›ci systemu przetwarzajÄ…cego energiÄ™ sĹ‚onecznÄ…. Odpowiedni dobĂłr inwertera jest niezwykle waĹźny i powinien być dokonywany juĹź na etapie projektowania. W tabeli nr 1 przedstawiono wybrane urzÄ…dzenia z oferty kilku producentĂłw, róşniÄ…ce siÄ™ dopuszczalnÄ… mocÄ… i napiÄ™ciem wejĹ›ciowym. Podczas analizy istotnych parametrĂłw warto zwrĂłcić uwagÄ™ na MPPT (ang. Maximum Power Point Tracking), czyli zaawansowane ukĹ‚ady Ĺ›ledzenia maksymalnego punktu mocy. Punkty te zmieniajÄ… siÄ™ w zaleĹźnoĹ›ci od natęşenia promieniowania. Od sprawnoĹ›ci i szybkoĹ›ci dziaĹ‚ania ukĹ‚adĂłw MPPT zaleĹźy ilość przetwarzanej energii. Im wiÄ™ksza liczba systemĂłw MPPT, tym Ĺ‚atwiej zaprojektować elektrowniÄ™ sĹ‚onecznÄ…, poniewaĹź Ĺ‚aĹ„cuchy paneli mogÄ… znajdować siÄ™ w róşnym AUTOMATYKA

PRZEGLÄ„D SPRZĘTU I APARATURY OczywiĹ›cie istotnym parametrem podczas doboru inwertera jest jego cena, ktĂłra zazwyczaj roĹ›nie wraz ze zwiÄ™kszeniem jakoĹ›ci urzÄ…dzenia i liczby cech szczegĂłlnych.

ANALIZA SKĹ ADU BIOGAZU

4 7 - / ! "

Cennym ĹşrĂłdĹ‚em energii odnawialnej jest biogaz, czyli palny gaz zwany wysypiskowym, ktĂłry powstaje w wyniku fermentacji zwiÄ…zkĂłw pochodzenia organicznego, takich jak Ĺ›cieki, czy odpady komunalne. SkĹ‚ad biogazu wpĹ‚ywa na jego wartość opaĹ‚owÄ…. Wartość ta wzrasta proporcjonalnie do zawartoĹ›ci metanu. W skĹ‚ad metanu w skĹ‚ad biogazu wchodzÄ… teĹź dwutlenek wÄ™gla, tlen, wodĂłr, azot oraz siarkowodĂłr. Do pomiaru zawartoĹ›ci poszczegĂłlnych skĹ‚adnikĂłw w biogazie sĹ‚uşą analizatory, zarĂłwno stacjonarne, jak i przenoĹ›ne. Na rynku moĹźna znaleźć urzÄ…dzenia róşnych producentĂłw. PorĂłwnania kilku z nich dokonano w tabeli nr 2. Z punktu widzenia uĹźytkownika warto zwrĂłcić uwagÄ™ na sposĂłb zapisu pomiarĂłw, wielkość dostÄ™pnej pamiÄ™ci oraz sposĂłb pobierania danych do dalszej analizy. Dla ergonomii uĹźytkowania waĹźna moĹźe okazać siÄ™ rubryka dotyczÄ…ca typu wyĹ›wietlacza.

poĹ‚oĹźeniu np. na róşnych poĹ‚aciach dachowych, a maksymalne punkty mocy bÄ™dÄ… Ĺ›ledzone niezaleĹźnie. OprĂłcz przedstawionych w tabeli parametrĂłw warto zapoznać siÄ™ z rubrykÄ… zawierajÄ…cÄ… uwagi. DotyczÄ… one szczegĂłlnych cech wyróşniajÄ…cych wybrane urzÄ…dzenia na tle pozostaĹ‚ych np. sprawność inwerterĂłw firmy Huawei. Na uwagÄ™ zasĹ‚ugujÄ… udogodnienia dla osĂłb uruchamiajÄ…cych systemy fotowoltaiczne (inwertery firmy Bosch). Warto zwrĂłcić uwagÄ™ na propozycjÄ™ firmy Fronius, w ktĂłrej ofercie znajduje siÄ™ inwerter Symo Hybrid. MoĹźe on pracować wraz z bateriÄ… akumulatorowÄ… oraz inteligentnym licznikiem energii w systemie Fronius Energy Package, peĹ‚niÄ…c jednoczeĹ›nie rolÄ™ falownika fotowoltaicznego oraz falownika do baterii. Inteligentny licznik jest dwukierunkowy, co umoĹźliwia optymalizacjÄ™ zuĹźycia energii. 9/2016

SYSTEMY KONTROLI Niezwykle istotne dla osiÄ…gania jak najlepszej wydajnoĹ›ci i sprawnoĹ›ci systemĂłw zwiÄ…zanych z pozyskiwaniem energii odnawialnej sÄ… systemy umoĹźliwiajÄ…ce kontrolÄ™ parametrĂłw oraz stanu urzÄ…dzeĹ„. Szybka reakcja na zmieniajÄ…ce siÄ™ dane wejĹ›ciowe umoĹźliwia odpowiednie modyfikowanie ustawieĹ„ oraz daje moĹźliwość wczesnego wykrywania nieprawidĹ‚owoĹ›ci w dziaĹ‚aniu caĹ‚ego ukĹ‚adu.

CZUJNIKI, CZYLI OCZY SYSTEMĂ“W KONTROLNYCH Systemy kontrolne, aby mĂłc przetwarzać dane muszÄ… je najpierw pozyskać. Na rynku dostÄ™pna jest bogata oferta róşnego rodzaju czujnikĂłw. Na potrzeby przeglÄ…du analizie poddano wybrane grupy, znajdujÄ…ce zastosowanie gĹ‚Ăłwnie w energetyce wiatrowej. PierwszÄ… grupÄ… analizowanych urzÄ…dzeĹ„ sÄ… akcelerometry. Firma Hansford Sensors oferuje seriÄ™ akcelerometrĂłw HS-100, dziÄ™ki ktĂłrym moĹźna monitorować dziaĹ‚anie turbin wiatrowych poprzez analizÄ™ przyspieszeĹ„ liniowych i kÄ…towych. W podstawowej wersji turbina wiatrowa jest wyposaĹźona w osiem takich urzÄ…dzeĹ„. Podobne rozwiÄ…zanie

System pomiarowy C FT F ! 5 ! ! energii wiatrowej

51

PRZEGLÄ„D SPRZĘTU I APARATURY OcenÄ™ stanu wieĹźy turbiny moĹźna przeprowadzić korzystajÄ…c z oferty firmy EC Systems. Ciekawym zestawem urzÄ…dzeĹ„ jest Easy-Laser E910 i E915. UmoĹźliwia on pomiary geometryczne, na podstawie ktĂłrych moĹźna ocenić, czy koĹ‚nierze wieĹźy sÄ… pĹ‚askie oraz to, czy sÄ… one uĹ‚oĹźone rĂłwnolegle. GĹ‚Ăłwne elementy zestawu to nadajnik, detektor, jednostka centralna i jednostka bezprzewodowa Bluetooth. RozwiÄ…zanie do caĹ‚kiem innego zastosowania proponuje firma B&R. Chodzi o inteligentny moduĹ‚ do pomiaru drgaĹ„ X20CM4810. DziÄ™ki zĹ‚oĹźonym obliczeniom matematycznym konfigurowanym bezpoĹ›rednio w module, moĹźliwe jest natychmiastowe reagowanie na niekorzystne zmiany zachodzÄ…ce w konstrukcji. Opcjonalnie moĹźna rĂłwnieĹź otrzymywać surowe dane z moduĹ‚u i pobierać je do dalszej analizy. Do oceny warunkĂłw meteorologicznych konieczny jest anemometr, dziÄ™ki ktĂłremu moĹźna scharakteryzować porywy wiatru. KaĹźda turbina wiatrowa musi mieć taki przyrzÄ…d, aby mĂłc odpowiednio korygować ustawienia gondoli z Ĺ‚opatami. Anemometr montowany jest na szczycie wieĹźy, w zwiÄ…zku z tym musi być niezwykle odporny na silne podmuchy wiatru, oblodzenie i wilgoć. JednoczeĹ›nie bezobsĹ‚ugowy, ze wzglÄ™du na rolÄ™, jakÄ… odgrywa w caĹ‚ym systemie, musi być niezawodny i nie powinien wymagać konserwacji.

Monitorowanie \ C FT \

ma w swoim porfolio firma Baumer. To czujnik przyspieszenia GAM 900S, ktĂłry zebrane dane przesyĹ‚a poprzez CANopen lub wyjĹ›cie analogowe, a dziÄ™ki swojej obudowie jest odporny na niekorzystne warunki atmosferyczne. PoĹ‚oĹźenie waĹ‚u w gondoli turbiny moĹźna okreĹ›lać uĹźywajÄ…c enkodera. Firma Pepperl+Fuchs ma w swoim portfolio enkodery przeznaczone do uĹźywania w strefach zagroĹźonych PRODUCENT

Model Maksymalne napięcie wejściowe DC [V] Maksymalna moc paneli [kW] Liczba MPPT Liczba faz napięcia wyjściowego Uwagi

wybuchem lub trudnodostÄ™pnych – jedna z grup tych urzÄ…dzeĹ„ o typie EEx d ma obudowy ognioodporne, druga – typ EEx jest wykonana w technologii iskrobezpiecznej. W ofercie tej samej firmy moĹźna znaleźć cylindryczny czujnik indukcyjny ze zĹ‚Ä…czem M12, ktĂłrego zadaniem jest kontrola prawidĹ‚owego obracania siÄ™ gondoli, podczas jej ustawiania siÄ™ zgodnie z bieşącym kierunkiem wiatru. ABB

PVI-10.0-TLOUTD-FS 750 10,3 3 3 brak kondensatorów elektrolitycznych dla zwiększenia şywotności

BOSCH

BPT-S 4 600 3,9 2 1 moşliwość ustawienia parametrów z uşyciem karty e.Key

DANFOSS

FLX Pro 5 1000 5,2 2 3 –

Tab. 1. F 4 !

52

AUTOMATYKA

PRZEGLÄ„D SPRZĘTU I APARATURY Do tego typu zastosowaĹ„ idealnie nadaje siÄ™ dedykowany anemometr Extreme Weather WindObserver firmy Gill Instruments. UrzÄ…dzenie moĹźe mierzyć prÄ™dkość wiatru do 75 m/s, a duĹźa odporność na warunki atmosferyczne, dziÄ™ki wykonaniu ze stali nierdzewnej, sprawia, Ĺźe nadaje siÄ™ do zatosowania w turbinach wiatrowych.

sana w Ĺ›rodowisku NI LabVIEW. UrzÄ…dzenie CompactRIO umoĹźliwia zapis danych w wewnÄ™trznej pamiÄ™ci flash, z ktĂłrej uĹźytkownik moĹźe je pobrać zdalnie dziÄ™ki routerowi poĹ‚Ä…czonemu z Internetem poprzez sieć 3G. DziÄ™ki takiemu rozwiÄ…zaniu moĹźliwa jest analiza online oraz bieşąca rekonfiguracja i optymalizacja parametrĂłw turbiny.

 ISTOTNYM PARAMETREM PODCZAS DOBORU INWERTERA JEST JEGO CENA, KTĂ“RA ZAZWYCZAJ ROĹšNIE WRAZ ZE ZWIĘKSZENIEM JAKOĹšCI URZÄ„DZENIA I LICZBY CECH SZCZEGĂ“LNYCH.

0 7 ! "

TURBINY WIATROWE POD NADZOREM Warto rĂłwnieĹź pomyĹ›leć o wyborze odpowiedniego systemu kontrolnego, ktĂłry zapewni bezpieczeĹ„stwo i wysokÄ… wydajność turbin wiatrowych. Firma National Instruments ma w swojej ofercie platformÄ™ CompactRIO, idealnÄ… do zastosowania w maĹ‚ych i Ĺ›rednich turbinach wiatrowych. CaĹ‚y system kontrolny opiera siÄ™ na zespole czujnikĂłw do zbierania danych. Dane sÄ… potem analizowane i przechowywane. Samo urzÄ…dzenie CompactRIO moĹźe znajdować siÄ™ u podstawy turbiny, a za jego uruchomienie i odpowiednie dziaĹ‚anie odpowiada aplikacja napiFRONIUS

Symo Hybrid 3.0-3-S 1000 5 1 3 moşliwość działania w systemie Fronius Energy Package

9/2016

Charakteryzowany system skĹ‚ada siÄ™ z czterech podsystemĂłw. Pierwszy z nich dotyczy danych zwiÄ…zanych Ĺ›ciĹ›le z eksploatacjÄ… turbiny. Za pomocÄ… moduĹ‚Ăłw NI 9234 oraz NI 9219 analizowane sÄ… przyspieszenia, zakĹ‚Ăłcenia akustyczne, temperatura wewnÄ™trzna skrzyni biegĂłw. Drugi z podsystemĂłw przetwarza dane zwiÄ…zane z warunkami atmosferycznymi. Kontroler NI cRIO9014 analizuje informacje i porĂłwnuje aktualne warunki z parametrami nominalnymi. Kolejny podsystem z moduĹ‚ami NI 9205 oraz NI 9219 odpowiada za kontrolÄ™ obciÄ…ĹźeĹ„ aerodynamicznych turbiny i weryfikowanie ich z uĹźyciem zaĹ‚oĹźeĹ„ projektowych. Bada-

ne sÄ…: moment obrotowy, przyspieszenia i prÄ™dkość wirnika oraz obciÄ…Ĺźenia przy podstawie. Czwarty podsystem odpowiada za przeprowadzenie oceny wydajnoĹ›ci turbiny. ModuĹ‚ NI 9205 umoĹźliwia obliczenie iloĹ›ci produkowanej energii za pomocÄ… danych elektrycznych.

BEZPIECZNE TURBINY WIATROWE Kolejnym systemem kontroli zwiÄ…zanym z energetykÄ… odnawialnÄ… jest system bezpieczeĹ„stwa PNOZMulti. Jest to rozwiÄ…zanie proponowane przez firmÄ™ Pilz, ktĂłre nadaje siÄ™ do zastosowaĹ„ w turbinach wiatrowych kaĹźdej wielkoĹ›ci. DziÄ™ki moduĹ‚owoĹ›ci i elastycznoĹ›ci proponowanych przez tÄ™ firmÄ™ systemĂłw moĹźna kontrolować parametry Ĺ›ciĹ›le zwiÄ…zane z bezpieczeĹ„stwem – przekraczanie dozwolonych prÄ™dkoĹ›ci, ustawienie Ĺ‚opat, stan wyĹ‚Ä…cznikĂłw awaryjnych, temperaturÄ™, ciĹ›nienie instalacji, czy poziom drgaĹ„. Inne rozwiÄ…zania zwiÄ…zane z turbinami wiatrowymi i kwestiami bezpieczeĹ„stwa oferuje firma Phoenix Contact. UmoĹźliwiajÄ… m.in. pomiar prÄ…du piorunowego. Lightning Monitoring System mierzy i analizuje parametry zwiÄ…zane z prÄ…dami piorunowymi w Ĺ‚opatach. Z kolei Rotor Blade Tension Monitoring umoĹźliwia bieşący monitoring drgaĹ„ Ĺ‚opat wirnika. DziÄ™ki uzyskiwaniu z odpowiednim wyprzedzaniem

HUAWEI

LDE POLSKA

OMRON

SAMIL POWER

SUN2000-12KTL

PGS-300

KP100L

SolarRiver 5000 TL

1000 11,4 2 3

745 4,5 1 1

550 5 1 1

sprawność powyşej 98%

blokada oddawania energii elektrycznej do sieci

850 11,5 3 3 obwód przejścia napięcia przez zero, który zapobiega zjawisku PID

–

53

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

informacji o zagroĹźeniu, moĹźna szybko zlikwidować zagroĹźenie lub zminimalizować jego skutki.

ROZWIÄ„ZANIE UNIWERSALNE Dane na temat stanu urzÄ…dzeĹ„ i aktualnych warunkĂłw zewnÄ™trznych moĹźna rĂłwnieĹź uzyskać, korzystajÄ…c z rozwiÄ…zania proponowanego przez firmÄ™ TECHBASE. Sercem systemu jest komputer przemysĹ‚owy iMod, ktĂłry umoĹźliwia zapis danych pomiarowych w pamiÄ™ci wewnÄ™trznej, na karcie SD lub w bazie danych. Dane mogÄ… być później wysyĹ‚ane za pomocÄ… sieci 3G lub drogÄ… radiowÄ…. System moĹźna stosować z powodzeniem w duĹźych farmach wiatrowych. Warto wtedy skorzystać z technologii ZigBee, ktĂłrej zaletami jest niska energochĹ‚onność oraz moĹźliwość przesyĹ‚u informacji na duĹźe odlegĹ‚oĹ›ci. KaĹźde z urzÄ…dzeĹ„ iMod zostaje wyposaĹźone w odpowiedni moduĹ‚ i staje siÄ™ wtedy odbiorcÄ… oraz nadawcÄ… informacji, ktĂłre sÄ… podawane w kierunku centrum dowodzenia systemem.

PRODUCENT

Model Ilość mierzonych stęşeń gazów CH4 Zakres pomiaru [%] CO2 O2 ciągły Typ pomiaru okresowy Pamięć Wyświetlacz Wykonanie ATEX cyfrowy Wynik pomiaru analogowy Typ analizatora

Administrator farmy moĹźe monitorować wszystkie turbiny z poziomu dowolnej przeglÄ…darki internetowej. Dedykowany interfejs webowy NX Dynamics umoĹźliwia spersonalizowane konfigurowanie wizualizacji poprzez odpowiednie ukĹ‚adanie elementĂłw na planszy. We wszystkich powyĹźszych czynnoĹ›ciach pomaga usĹ‚uga iModCloud. Dane zebrane za pomocÄ… oma-

wianego systemu poddane analizie dajÄ… moĹźliwość zwiÄ™kszania wydajność turbin wiatrowych. UrzÄ…dzenie iMod umoĹźliwia sterowanie turbinÄ… i odpowiednie reagowanie na zmieniajÄ…ce siÄ™ parametry i warunki. Opcjonalnie sterowanie moĹźe rĂłwnieĹź odbywać siÄ™ za pomocÄ… panelu HMI w miejscu funkcjonowania systemu. Omawiane urzÄ…dzenie sprawdza siÄ™ rĂłwnieĹź w przypadku elektrowni wodnych, gdzie moĹźe monitorować i kontrolować pracÄ… turbin hydraulicznych, generatorĂłw, pomp, systemĂłw kontroli wibracji, temperatury i chĹ‚odzenia. W przypadku ogniw kolektorĂłw sĹ‚onecznych moĹźna monitorować nasĹ‚onecznie, ilość generowanej energii i zapotrzebowanie na niÄ…. UrzÄ…dzenie iMod moĹźe być z uĹźyciem dedykowanej aplikacji zamienione w funkcjonalny sterownik PLC. DziÄ™ki takiemu podejĹ›ciu moĹźna w peĹ‚ni sterować produkcjÄ… energii, np. odĹ‚Ä…czajÄ…c ogniwa w przypadku zbyt duĹźego nagromadzenia energii.

AWITE

AWITE

FRESENIUS UMWELTTECHNIK

AwiFLEX do 5 100 100 25 tak tak 4 GB dotykowy, kolorowy tak tak tak stacjonarny

AwiECO do 3 100 100 25 nie tak 4 GB dotykowy, kolorowy tak nie tak stacjonarny

BioBasic do 5 100 100 30 tak tak b.d. dotykowy tak tak tak stacjonarny

Tab. 2. F C

54

AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

POŠĄCZYĆ W FUNKCJONALNĄ CAŠOŚĆ

0 7 ! " /

W kaĹźdym systemie do prawidĹ‚owego funkcjonowania potrzebne sÄ… kable i przewody, ktĂłre Ĺ‚Ä…czÄ… poszczegĂłlne elementy w jeden spĂłjny ukĹ‚ad. Nie inaczej jest w  przypadku energii odnawialnej. Na rynku moĹźna znaleźć propozycje, ktĂłre sÄ… dedykowane dla energii sĹ‚onecznej i energii wiatrowej – caĹ‚ych farm wiatrowych oraz pojedynczych turbin. JednÄ… z firm oferujÄ…cÄ… takie produkty jest HELUKABEL. W swoim portfolio firma posiada kable i przewody z grupy sterowniczych, bezpieczeĹ„stwa, do przesyĹ‚u danych. Najbardziej interesujÄ…ca wydaje siÄ™ być jednak grupa produktowa HELUWIND, ktĂłra znajduje zastosowanie w energetyce wiatrowej i z myĹ›lÄ… o niej powstaĹ‚a. Kable do systemĂłw fotowoltaicznych moĹźna znaleźć w ofercie firmy Lapp Kabel Polska. Seria Ă–LFLEX SOLAR to przewody solarne, ktĂłre doskonale sprawdzajÄ… siÄ™ jako poĹ‚Ä…czenia moduĹ‚Ăłw solarnych, sÄ… odporne na temperaturÄ™, promieniowanie UV i wodÄ™,

- $ *

dziÄ™ki czemu mogÄ… bez najmniejszego problemu funkcjonować w róşnych warunkach pogodowych, a w przypadku poĹźaru redukujÄ… one rozprzestrzenianie siÄ™ pĹ‚omieni i szkodliwych gazĂłw. Do prawidĹ‚owego poprowadzenia okablowania stosuje siÄ™ prowadniki. Firma igus w swojej ofercie przedstawia prowadniki idealne do zastosowaĹ„ w turbinach wiatrowych. Jednym z proponowanych systemĂłw jest Twi-

GEIT

GEIT

GEOTECH

GAS3200 do 5 100 100 25 nie tak do 1500 pomiarów posiada nie tak b.d. przenośny

GAS3000 do 5 100 100 25 nie tak do 1500 pomiarów dotykowy, kolorowy nie tak b.d. przenośny

GA5000 do 6 100 100 25 b.d. b.d. do 10000 pomiarĂłw kolorowy nie b.d. b.d. stacjonarny

sterBand, ktĂłry umoĹźliwia realizacjÄ™ ruchĂłw obrotowych prowadnika w minimalnej przestrzeni. DziÄ™ki temu rozwiÄ…zaniu moĹźliwe sÄ… obroty do 1500° i ruchy do 380° na sekundÄ™, przy jednoczesnym zachowaniu minimalnej przestrzeni na instalacjÄ™ osprzÄ™tu. Innym bardzo ciekawym rozwiÄ…zaniem jest prowadnik RBR (ang. Reverse Bending Radius), ktĂłry umoĹźliwia zginanie w obu kierunkach.

ANALIZA RYNKU Z analizy przedstawionych obszarĂłw zastosowaĹ„ automatyki jasno wynika, Ĺźe rynek automatyki zwiÄ…zany z energiÄ… odnawialnÄ… jest bardzo duĹźy, co wiÄ™cej ulega on dynamicznym zmianom i ciÄ…gĹ‚emu powiÄ™kszaniu. Pod uwagÄ™ naleĹźy jednak wziąć fakt, Ĺźe ogromna ilość czujnikĂłw poĹ‚oĹźenia, prÄ™dkoĹ›ci, przyspieszeĹ„, róşnych innych wielkoĹ›ci fizycznych, wiele napÄ™dĂłw, sterownikĂłw oraz osprzÄ™tu elektrycznego, ktĂłre majÄ… ogĂłlne przeznaczenie, moĹźna z powodzeniem zastosować w  aplikacjach z dziedziny energetyki odnawialnej. RosnÄ…ca popularność OZE powoduje, Ĺźe naleĹźy spodziewać siÄ™ dalszego wzrostu popularnoĹ›ci urzÄ…dzeĹ„ automatyki dedykowanych dla tej dziedziny oraz tego, Ĺźe producenci bÄ™dÄ… rozwijać gamÄ™ swoich produktĂłw w taki sposĂłb, aby wyróşnić siÄ™ czymĹ› szczegĂłlnym spoĹ›rĂłd konkurencji. Agnieszka Staniszewska (1$ +($Q%(

9/2016

55

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

TECHNOLOGIE BECKHOFF

W ENERGETYCE ODNAWIALNEJ Nowoczesna energetyka sta T 5 5 ducentami automatyki. Zadanie 5 5 5 wialnej, gdzie instalacje ge 5 F F 5 5 7 -5 generowanej energii elektrycz F 5 5 F T !/ ! / T F ! C F U !7 -5 U 5 * ! 44 U ! 5 7

56

W

 Polsce i w Europie, gĹ‚Ăłwnie ze wzglÄ™du na warunki klimatyczne, podstawowym rodzajem instalacji energetyki odnawialnej sÄ… turbiny wiatrowe. Zazwyczaj sÄ… one Ĺ‚Ä…czone w farmy, ktĂłre przekazujÄ… wytworzony prÄ…d do sieci energetycznej. Ich sprawna praca wymaga koordynacji mechanizmĂłw na kilku poziomach.

BUDOWA WIEĹťY WIATROWEJ Na pojedynczÄ… wieşę wiatrowÄ… skĹ‚adajÄ… siÄ™ trzy podsystemy wymagajÄ…ce zaawansowanego sterowania elektronicznego. Pierwszy z nich kontroluje poĹ‚oĹźenie Ĺ‚opatek wirnika. Ich kÄ…t ustawienia musi być ciÄ…gle dopasowywany do siĹ‚y i kierunku wiatru, tak P R O M O C J A

by zmaksymalizować efektywność pracy turbiny. Tutaj bardzo dobrze sprawdzÄ… siÄ™ komputery wbudowane firmy Beckhoff, terminale EtherCAT i moduĹ‚y EtherCAT Box. MoĹźna je montować na szynie DIN, a ich zaletÄ… jest zintegrowana z automatykÄ… obsĹ‚uga systemĂłw bezpieczeĹ„stwa TwinSAFE. Idealnie nadajÄ… siÄ™ do sterowania pojedynczymi Ĺ‚opatkami lub wszystkimi jednoczeĹ›nie. Sieć EtherCAT warto takĹźe zastosować do poĹ‚Ä…czenia z kolejnym elementem wieĹźy, tj. z automatykÄ… gondoli, ktĂłra odpowiada za kontrolÄ™ pracy turbiny i decyduje o jej wyhamowaniu oraz reaguje na zmiany wskazaĹ„ czujnikĂłw wiatru. CzÄ™sto w gondoli umieszczany jest teĹź panel operatorski. Wszystkie te funkcje, wraz z funkAUTOMATYKA

PRZEGLÄ„D SPRZĘTU I APARATURY cjami bezpieczeĹ„stwa caĹ‚ej turbiny, moĹźna zrealizować za pomocÄ… moduĹ‚Ăłw EtherCAT I/O, pracujÄ…cych zgodnie z technologiÄ… XFC (eXtreme Fast Control). U podstawy wieĹźy montuje siÄ™ system konwersji energii, ktĂłry przystosowuje jej parametry do wymagaĹ„ sieci elektrycznej. MoĹźna go zrealizować za pomocÄ… komputera przemysĹ‚owego z terminalami EtherCAT, doposaĹźonego w kolejny panel operatorski i obsĹ‚ugujÄ…cego adekwatne systemy bezpieczeĹ„stwa. System tego typu, oparty na odpowiednim IPC, ma wiele zalet i pozwala m.in. na zdalny dostÄ™p do wskazaĹ„ komputera poprzez bezpieczne poĹ‚Ä…czenie sieciowe. Natomiast wybĂłr sieci EtherCAT do komunikacji pomiÄ™dzy poszczegĂłlnymi elementami systemu uĹ‚atwia rĂłwnieĹź rozwiÄ…zanie problemĂłw, takich jak konieczność szybkiej synchronizacji lub przesyĹ‚ informacji wzdĹ‚uĹź przewodĂłw energetycznych. EtherCAT, w sposĂłb przejrzysty dla projektanta systemu, umoĹźliwia stosowanie niewraĹźliwych na zakĹ‚Ăłcenia elektromagnetyczne Ĺ›wiatĹ‚owodĂłw zamiast przewodĂłw miedzianych.

INTEGRACJA FARMY WIATROWEJ PoszczegĂłlne wieĹźe Ĺ‚Ä…czy siÄ™ w farmÄ™, ktĂłra najczęściej ma jeden punkt centralny, sĹ‚uşący do monitorowania caĹ‚ej instalacji. ĹšwiatĹ‚owodowa technologia EtherCAT idealnie sprawdza siÄ™, gdy konieczne jest wykonanie takich poĹ‚Ä…czeĹ„. Przewody zgodne ze standardem 100BASE-FX w wersji wielomodowej pozwalajÄ… na komunikacjÄ™ na odlegĹ‚ość do 2 km, a jednomodowe nawet do 20 km. EtherCAT nie wymaga stosowania kosztownych przeĹ‚Ä…cznikĂłw ani koncentratorĂłw sieciowych. Integracja EtherCAT w terminalach pomiarowych sprawia, Ĺźe dane na temat prÄ…dĂłw i napięć mogÄ… być odczytywane do 10 000 razy na sekundÄ™ i prezentowane w sposĂłb zsynchronizowany z dokĹ‚adnoĹ›ciÄ… do 1 ¾s. Tak duĹźa szybkość komunikacji umoĹźliwia bĹ‚yskawiczne reagowanie np. na spadki napiÄ™cia w sieci elektrycznej, co jest niezbÄ™dne do zapewnienia ciÄ…gĹ‚oĹ›ci pracy duĹźych generatorĂłw. DziÄ™ki EtherCAT wystarczy jedna milisekunda, by zadać nowe parametry pracy wszystkim turbinom w ramach jednej farmy wiatrowej. JeĹ›li jednak operatorowi farmy zaleĹźy na wykorzystaniu innej sieci komunikacyjnej lub na rozbudowie dotychczasowej instalacji, sprzÄ™t i oprogramowanie firmy Beckhoff zaspokoi potrzeby wiÄ™kszoĹ›ci tego typu systemĂłw. Kontrolery Beckhoff obsĹ‚ugujÄ… sieci takie jak CANopen, Profibus i klasyczny Ethernet oraz sÄ… zgodne z wymaganiami normy IEC 61400-25, co uĹ‚atwia wymianÄ™ danych w systemach heterogenicznych.

Budowa farmy wiatrowej to nie tylko instalacja sprzÄ™tu, ale teĹź konieczność odpowiedniego jego zaprogramowania. Oprogramowanie TwinCAT zostaĹ‚o przygotowane pod kÄ…tem tworzenia tego typu systemĂłw. Jest nie tylko zgodne ze standardem programowania IEC 61131-3, ale rĂłwnieĹź wydajnie korzysta z zasobĂłw komputerĂłw wielordzeniowych oraz zawiera specjalne biblioteki, uĹźyteczne w farmach wiatrowych. 9/2016

R E K L A M A

0 7 ! 44 (

OPROGRAMOWANIE

57

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Oprogramowanie TwinCAT 3 Wind Framework umoĹźliwia producentom turbin wiatrowych Ĺ‚atwe programowanie systemĂłw. Wszystkie funkcje sÄ… bowiem zintegrowane w ramach jednego pakietu: poczÄ…wszy od zarzÄ…dzania zdarzeniami, przez Ĺ‚Ä…czność z bazÄ… danych, a koĹ„czÄ…c nawet na obsĹ‚udze podzespoĹ‚Ăłw hydraulicznych. Gotowe szablony skracajÄ… czas programowania, a moĹźliwość integrowania kodu napisanego w róşnych jÄ™zykach (w tym w C++ i Matlab/Simulink) pozwala na wykorzystanie fragmentĂłw dotychczasowych projektĂłw.

SPRAWDZONE TECHNOLOGIE

sterowania i bezpieczeĹ„stwa. Firma Beckhoff, dziÄ™ki oparciu swoich produktĂłw na skalowalnych technologiach, speĹ‚niajÄ…cych wymagania norm przemysĹ‚owych, jest idealnym partnerem do realizacji kompleksowych systemĂłw automatyki na potrzeby energetyki, a w tym dla elektrowni wiatrowych.

BECKHOFF AUTOMATION Sp. z o.o. ƒ C / 7 =8 >828>> 7 AA 98> @9 >> 4 " AA 989 A@ A9 2 4 EC ! 4475 7C ! 4475

0 7 ! 44 (

OmĂłwione systemy, pomimo Ĺźe sÄ… nowe, bazujÄ… na technologiach, ktĂłre od wielu lat sprawdzajÄ… siÄ™ w energe-

tyce odnawialnej. Oprogramowanie TwinCAT 3 Wind Framework powstaĹ‚o stosunkowo niedawno, ale systemy firmy Beckhoff pracujÄ… w turbinach wiatrowych od 17 lat, m.in. w oparciu o poprzedniÄ… generacjÄ™ pakietu, czyli TwinCAT 2 Wind Framework. Ĺ Ä…cznie na Ĺ›wiecie zbudowano juĹź ponad 40 000 instalacji zwiÄ…zanych z energetykÄ… wiatrowÄ…, w ktĂłrych zastosowano komponenty firmy. PrzykĹ‚adem sÄ… ogromne farmy wiatrowe w Chinach, zĹ‚oĹźone z turbin o mocy 1,5–3 MW, zarĂłwno w wersjach z przekĹ‚adniami, jak i bez. Popisowe instalacje obejmujÄ… natomiast instalowane m.in. na obszarach morskich w Niemczech turbiny o mocy 5 MW, ktĂłre nie tylko naleşą do najwiÄ™kszych na Ĺ›wiecie, ale teĹź wymagajÄ… najwyĹźszej klasy systemĂłw

58

AUTOMATYKA

PRAWO I NORMY

CZĹ OWIEK I ROBOT RAMIĘ W RAMIĘ Parlament Europejski w ubie 5 F 5 5 F C 7 . 5 # 5U C F 7 C 7 V 5 5 U 5 5 5 ! ! / C / F 5 BP 5 F F ! T 5 ! 4 C F ! 4 / T 5 ! 1 5 7 . 5 CU U 5 ! C !/ B C !/ B 5 7 8 1 9 60

R

oboty charakteryzujÄ… siÄ™ coraz wiÄ™kszym stopniem autonomii i znajdujÄ… coraz szersze zastosowanie w przestrzeni publicznej. NiezbÄ™dne jest wiÄ™c zidentyfikowanie implikacji prawnych oraz moĹźliwoĹ›ci stosowania istniejÄ…cych przepisĂłw prawa do nowych technologii robotycznych, w szczegĂłlnoĹ›ci ich tworzenia, dziaĹ‚ania i odpowiedzialnoĹ›ci.

PROBLEMATYCZNA WOLNOŚĆ ROBOTĂ“W Prowadzone przez Parlament Europejski prace nad wprowadzeniem wspĂłlnych regulacji w obszarze robotyki odnoszÄ… siÄ™ nie tyle do zdefiniowania robotĂłw, lecz do prĂłby uregulowania kwestii odpowiedzialnoĹ›ci za ich dziaĹ‚ania. Dotychczasowe prĂłby definiowania skupiaĹ‚y siÄ™ na zagadnieniach powiÄ…zanych z robotykÄ…, takich jak: ochrona danych (roboty zaopatrzone w czujniki zbierajÄ… dane, na przetwarzanie ktĂłrych wymagane jest uzyskanie zgody), odpowiedzialność (w sytuacji, gdy dojdzie do wypadku z udziaĹ‚em autonomicznych

pojazdĂłw), zdrowie i bezpieczeĹ„stwo (współpraca z robotem) i specyficzne wymagania sektorowe (drony/integracja w przestrzeni lotniczej, autonomiczne samochody, Konwencja WiedeĹ„ska). Prace Grupy Roboczej (osiem spotkaĹ„) obejmowaĹ‚y zagadnienia typologii, wymagaĹ„ i ograniczeĹ„ oraz odpowiedzialnoĹ›ci, z uwzglÄ™dnieniem typologii robotĂłw i automatĂłw (wiÄ™cej na stronie: http://www.europarl.europa.eu/committees/pl/juri/subject-files.html). WĹ›rĂłd rozwiÄ…zaĹ„ robotĂłw uwzglÄ™dniono sztucznÄ… inteligencjÄ™, mobilność i czujniki, interakcjÄ™ komputer–czĹ‚owiek oraz klasyfikacjÄ™ sektorowÄ…/na podstawie usĹ‚ug, natomiast wĹ›rĂłd automatĂłw – procesy statyczne oraz interfejs maszyna–czĹ‚owiek. W zakresie wymagaĹ„ i ograniczeĹ„ wskazano na zdefiniowane wskaĹşniki, umowÄ™ o standard usĹ‚ugi SLA, test solidnoĹ›ci. W odniesieniu do odpowiedzialnoĹ›ci wskazano, Ĺźe obowiÄ…zujÄ…ce przepisy dotyczÄ…ce odpowiedzialnoĹ›ci deliktowej, kontraktowej oraz cywilnej mogÄ… tu znaleźć zastosowanie, jednak AUTOMATYKA

PRAWO I NORMY niezbÄ™dne bÄ™dzie przyjÄ™cie nowego podejĹ›cia – uwzglÄ™dnienia zaleĹźnoĹ›ci miÄ™dzy prawami czĹ‚owieka, referencjami etyczno-kulturowymi a prawami wĹ‚asnoĹ›ci. UwzglÄ™dniajÄ…c charakterystyczne dla nowej generacji robotĂłw cechy – jak inteligencja, mobilność, moĹźliwość bycia zrozumianym przez czĹ‚owieka – istotne jest odnotowanie sytuacji, w jakich przejawia siÄ™ wolność robotĂłw, czyli ich autonomia. Roboty autonomiczne podejmujÄ… decyzjÄ™ samodzielnie (robot-pilot) oraz sÄ… Ĺ›wiadome otoczenia. To pozwala na porĂłwnanie ich do istot ludzkich. Im wiÄ™kszy zaĹ› bÄ™dzie stopieĹ„ autonomii i intelektualnej samodzielnoĹ›ci robotĂłw, tym wiÄ™ksza bÄ™dzie presja wprowadzenia uregulowaĹ„ w zakresie robotyki. W rekomendacjach przedstawionych na posiedzeniach grupy wskazano, Ĺźe w niektĂłrych przypadkach moĹźna prĂłbować przyporzÄ…dkowywać istniejÄ…ce regulacje, np. w zakresie odpowiedzialnoĹ›ci (w tradycyjnym rozumieniu), m.in. w obszarze robotyki medycznej – w odniesieniu do urzÄ…dzeĹ„ medycznych. MoĹźna rĂłwnieĹź zastosować przepisy ustawy o ochronie danych osobowych i ustawy o oszustwach komputerowych w przypadku, gdy roboty (np. roboty edukacyjne lub roboty osobiste – opiekunowie osĂłb starszych) gromadzÄ… dane, ktĂłre mogÄ… być udostÄ™pnione. ObowiÄ…zujÄ…ce przepisy nie bÄ™dÄ… miaĹ‚y natomiast zastosowania w przypadku robotĂłw humanoidalnych.

0 7 1 J C

STANDARDY DLA POJAZDĂ“W AUTONOMICZNYCH Kolejnym tematem podjÄ™tym przez Parlament Europejski byĹ‚o zagadnienie dotyczÄ…ce rozwoju autonomicznych samochodĂłw. Obecnie koncerny produkujÄ… samochody maksymalnie o drugim stopniu autonomii, w ktĂłrych kierowca musi monitorować zadania realizowane podczas jazdy dynamicznej i otoczenie kierowcy (kierowca–pojazd–otoczenie) przez caĹ‚y czas (częściowa autonomia). Samochody o trzecim stopniu autonomii sÄ… juĹź testowane na drogach, a ich wprowadzenie na rynek jest planowane na 2030 r. W samochodach 9/2016

tego typu kierowca nie musi monitorować jazdy dynamicznej ani otoczenia, musi jednak pozostawać w gotowoĹ›ci do przejÄ™cia kontroli (warunkowo automatyczne). PojawiajÄ… siÄ™ tu dwa obszary dla regulacji prawnych: zmiany zasad ruchu drogowego oraz odpowiedzialnoĹ›ci w przypadku jazdy autonomicznej. Kwestie odpowiedzialnoĹ›ci skupiajÄ… siÄ™ na odpowiedzialnoĹ›ci za produkt, odpowiedzialnoĹ›ci za wypadek i odpowiedzialnoĹ›ci w prawie karnym. Jednak docelowo to konsumenci bÄ™dÄ… odpowiadać za bezpieczeĹ„stwo cyfrowe i politykÄ™ prywatnoĹ›ci danych. Dodatkowe rekomendacje, wynikajÄ…ce z prac grupy, dotyczÄ… wprowa-

(godność numerycznÄ…), informacjÄ™ o producencie, identyfikowalnoĹ›ci, odpowiedzialnoĹ›ci, ubezpieczeniach, ochronie i zakazach. Jednak zakres praw robotĂłw nie moĹźe być identyczny z prawami czĹ‚owieka. W przypadku kwestii finansowych konieczne bÄ™dzie stworzenie oĹ›wiadczeĹ„ o istnieniu/ nadaniu osobowoĹ›ci oraz okreĹ›lenie odpowiedzialnoĹ›ci majÄ…tkowej za wady. Proponowane rozwiÄ…zania to fundusz gwarancyjny oraz gwarancje bankowe. Roboty powinny być wyposaĹźone w czarnÄ… skrzynkÄ™ monitorujÄ…cÄ… i nagrywajÄ…cÄ… wykonywane przez nie czynnoĹ›ci. Ochrona osobowoĹ›ci robota byĹ‚aby powiÄ…zana z poszanowaniem takich wartoĹ›ci, jak

 IM WIĘKSZY BĘDZIE STOPIEĹƒ AUTONOMII I INTELEKTUALNEJ SAMODZIELNOĹšCI ROBOTĂ“W, TYM WIĘKSZA BĘDZIE PRESJA WPROWADZENIA UREGULOWAĹƒ W ZAKRESIE ROBOTYKI. dzenia standardĂłw technicznych dla samochodĂłw autonomicznych i ich certyfikacji, standardĂłw okresowych przeglÄ…dĂłw technicznych, dostosowania drĂłg, okreĹ›lenia nowego zakresu szkoleĹ„ dla kierowcĂłw, opracowanie uniwersalnej interakcji HMI lub wprowadzenie standaryzacji.

PĹ EĆ ROBOTA WĹ›rĂłd kwestii prawnych poruszano rĂłwnieĹź tematy zwiÄ…zane z ewolucjÄ… kategorii prawnych, w tym wprowadzenie taksonomii oraz zagadnienie osobowoĹ›ci robota – rozwaĹźa siÄ™ wprowadzenie osobowoĹ›ci dla robotĂłw autonomicznych i sztucznej inteligencji. ZaĹ‚oĹźeniem jest utworzenie osobowoĹ›ci autonomicznej, ktĂłra nawiÄ…zywaĹ‚aby do filozoficznej koncepcji stworzenia nowej pĹ‚ci oraz koncepcji osobowoĹ›ci osĂłb fizycznych i prawnych (stworzenie nowej pĹ‚ci oraz rejestracja z nadaniem numeru przypisanego nowej pĹ‚ci, wskazanie adresu IP i statusu, a takĹźe przypisanie praw i obowiÄ…zkĂłw, odpowiedzialnoĹ›ci i majÄ…tku). Karta robota zawieraĹ‚aby definicjÄ™, osobowość, identyfikator

prywatność (ustawa o ochronie danych osobowych) i godność (ustawa o oszustwach komputerowych) oraz z bezpiecznym przetwarzaniem i przechowywaniem danych (proces archiwizacji oraz wykasowania pamiÄ™ci). Kolejne spotkanie Grupy Roboczej planowane jest na wrzesieĹ„ 2016 r. Wyniki jej prac mogÄ… stanowić istotne wskazĂłwki dla przygotowywanych regulacji prawnych.

PRACE NAD NOWYMI NORMAMI ISO Drugim istotnym aspektem współpracy robot–czĹ‚owiek we wspĂłlnej przestrzeni, tym razem roboczej, sÄ… normy ISO. W ramach nowo utworzonego Komitetu Technicznego TC 299 „Roboty i urzÄ…dzenia dla robotykiâ€? prowadzone sÄ… prace, ktĂłre majÄ… poĹ‚Ä…czyć standardy zwiÄ…zane z robotykÄ… przemysĹ‚owÄ… i usĹ‚ugowÄ…. Komitet TC 299 powoĹ‚aĹ‚ sześć grup pracujÄ…cych nad róşnymi ujÄ™ciami i domenami standaryzacji. W procesie tym aktywnie uczestniczÄ… przedstawiciele Kanady, Chin, Danii, Francji, Niemiec, Holandii, Japonii, 61

PRAWO I NORMY GRUPA WG 2 – BEZPIECZEŃSTWO ROBOTÓW DO OPIEKI OSOBISTEJ

Korei Południowej, Wielkiej Brytanii oraz Stanów Zjednoczonych. Przebieg prac można śledzić na stronie ISO. Obecna struktura Komitetu Technicznego TC 299 obejmuje sześć grup (więcej informacji w newsletterze: http:// www.eu-robotics.net/cms/upload/ downloads/newsletters/ISO-Standardisation-Newsletter_2016-04.pdf).

Wynikiem prac grupy WG 2 (dawna grupa WG 7) jest opublikowana w 2014 r. norma ISO 13482 – Roboty i urządzenia dla robotyki – Wymagania bezpieczeństwa dla robotów do opieki osobistej. Grupa opracowała Raport Techniczny ISO 13482 oraz Przewodnik wdrożenia ISO 13482 – Walidacja kryteriów dla robotyki do opieki osobistej, zawierające informacje o testowaniu bezpieczeństwa oraz o ocenie i redukcji ryzyka dla robotów do opieki osobistej.

GRUPA WG 1 – TERMINOLOGIA I CHARAKTERYSTYKI Zadaniem grupy jest skompilowanie i harmonizacja terminologii oraz definicji używanych w normach dla robotów przemysłowych i usługowych. Wynikiem pracy grupy są opublikowane normy: ISO 8373 – Roboty i urządzenia dla robotyki – Terminologia, ISO 9787 – Roboty i urządzenia dla robotyki – Układy współrzędnych i ruchu oraz przygotowany projekt ISO/ DIS 19649 – Roboty i urządzenia robotyczne – Terminologia dla robotów mobilnych.

GRUPA WG 3 – BEZPIECZEŃSTWO W PRZEMYŚLE Dotychczasowe prace grupy koncentrowały się na normach ISO 10218-1 – Roboty i urządzenia dla robotyki – Wymagania bezpieczeństwa dla robotów przemysłowych – Część 1: Roboty (opublikowana w 2011 r.), w której podano

wymagania i wskazówki do bezpiecznego projektowania, doboru środków ochronnych i informacji w celu stosowania robotów przemysłowych (opisano podstawowe zagrożenia związane z robotami i zamieszczono wymagania dotyczące eliminowania lub odpowiedniego zmniejszenia ryzyka związanego z wymienionymi zagrożeniami) oraz ISO 10218-2 – Roboty i urządzenia dla robotyki – Wymagania bezpieczeństwa dla robotów przemysłowych – Część 2: System robotowy i integracja (wyszczególniono wymagania bezpieczeństwa dotyczące integracji robotów przemysłowych i systemów robotowych, tak jak to zdefiniowano w ISO 10218-1: 2006 oraz opisano podstawowe zagrożenia i sytuacje zagrażające zidentyfikowane z tego rodzaju systemami i podano wymagania do wyeliminowania lub odpowiedniego zmniejszenia ryzyka związanego z tymi zagrożeniami). Pomysł na przygotowanie nowych standardów dotyczących robotów współpracujących pojawił się podczas

R E K L A M A

4 – 6 października 2016 TOOLEX - Twoje Narzędzie do Biznesowego Sukcesu! Międzynarodowe Targi Obrabiarek, Narzędzi i Technologii Obróbki

www.toolex.pl

Targi Olejów, Smarów i Płynów Technologicznych dla Przemysłu

Międzynarodowe Targi Metod i Narzędzi do Wirtualizacji Procesów

2,/H[SR www.wirtotechnologia.pl

www.oilexpo.pl

www.exposilesia.pl 62

kontakt: tel. 32 78 87 541 tel. 32 78 87 538 fax 32 78 87 522 toolex@exposilesia.pl

tereny targowe: Expo SIlesia Centrum Targowo-Konferencyjne ul. Braci Mieroszewskich 124 41-219 Sosnowiec AUTOMATYKA

Fot. ABB

PRAWO I NORMY prac nad normÄ… ISO 10218, ktĂłra prezentuje cztery techniki wspĂłlnego dziaĹ‚ania. Najnowszy dokument – ISO/TS 15066:2016 – Roboty i urzÄ…dzenia dla robotyki – Roboty współpracujÄ…ce – opiera siÄ™ na pierwszym prawie robotyki Asimova: „Robot nie moĹźe spowodować urazu czĹ‚owieka przez swoje dziaĹ‚anie ani przez zaniechanie dopuĹ›cić do urazu czĹ‚owiekaâ€?. Choć dla podmiotĂłw projektujÄ…cych i wdraĹźajÄ…cych roboty oraz mogÄ…cych zapewnić wyĹźsze standardy bezpieczeĹ„stwa dla ludzi i robotĂłw w Ĺ›rodowisku pracy bardziej adekwatne bÄ™dzie pierwsze z trzech praw robotĂłw stworzonych przez D. Woodsa z Uniwersytetu Ohio i R. Murphy’ego z Uniwersytetu Austin Texas: „CzĹ‚owiekowi nie wolno wdroĹźyć robota do pracy bez jednoczesnego wdroĹźenia systemu zabezpieczeĹ„ speĹ‚niajÄ…cego wszelkie prawne i przemysĹ‚owe standardy etyki i bezpieczeĹ„stwaâ€? (ĹşrĂłdĹ‚o: http:// ieeexplore.ieee.org/xpl/articleDetails. jsp?arnumber=5172885&filter%3DAND%28p_IS_Number%3A5172879%29). Zatem zaĹ‚oĹźeniem prac jest, aby opracowywany system zabezpieczeĹ„ zapewniaĹ‚ w przypadku jakiegokolwiek kontaktu miÄ™dzy czĹ‚owiekiem a maszynÄ… niepowodowanie bĂłlu ani obraĹźeĹ„. Dlatego dokument ISO/TS 15066:2016 dostarcza konkretnych, opartych na danych wskazĂłwek bezpieczeĹ„stwa niezbÄ™dnych do oceny i kontroli ryzyka. ISO/TS 15066:2016 okreĹ›la wymogi bezpieczeĹ„stwa w zakresie współpracy systemu robotĂłw przemysĹ‚owych i Ĺ›rodowiska pracy oraz specyficzne wymagania i wytyczne dotyczÄ…ce współpracy robotĂłw przemysĹ‚owych i ludzi. Standard ten pozwala na pracÄ™ robota i operatora we wspĂłlnej przestrzeni roboczej. W normie okreĹ›lone zostaĹ‚y tryby sterowania, w ktĂłrych poĹ‚oĹźono nacisk na unikanie kontaktu: „Kontrolowane zatrzymanie ze wzglÄ™dĂłw bezpieczeĹ„stwaâ€?, „Prowadzenie manualneâ€?, „Kontrola prÄ™dkoĹ›ci i odlegĹ‚oĹ›ci separacjiâ€? oraz tryb sterowania pozwalajÄ…cy na kontakt „Ograniczenia mocy i siĹ‚yâ€?, ktĂłry bÄ™dzie stosowany do ryzyka szczÄ…tkowego, wystÄ™pujÄ…cego bardzo rzadko. ISO 15066:2016 speĹ‚nia wymagania normy europejskiej oraz dyrektywy maszynowej 2006/42/WE. 9/2016

Grupa WG 3 prowadzi rĂłwnieĹź prace nad raportami technicznymi w obszarze wymagaĹ„ bezpieczeĹ„stwa dotyczÄ…cych przemysĹ‚owych systemĂłw robotowych w zakresie instrukcji stacji zaĹ‚adunku/rozĹ‚adunku oraz wymagaĹ„ bezpieczeĹ„stwa dla robotĂłw przemysĹ‚owych i efektorĂłw.

GRUPA WG 4 – ROBOTY USĹ UGOWE Obecne prace zostaĹ‚y zwieĹ„czone przygotowaniem projektu normy ISO/DIS 18646–1 Roboty i urzÄ…dzenia dla robotyki – Kryteria wydajnoĹ›ci i zwiÄ…zane z nimi metody badaĹ„ robotĂłw usĹ‚ugowych – Część 1: Ruch robotĂłw koĹ‚owych oraz projektu roboczego ISO/DIS 18646–2 Roboty i urzÄ…dzenia dla robotyki – Kryteria wydajnoĹ›ci i zwiÄ…zane z nimi metody badaĹ„ robotĂłw usĹ‚ugowych – Część 2: Nawigacja.

GRUPA WG 5 – BEZPIECZEĹƒSTWO ROBOTĂ“W MEDYCZNYCH Grupa opracowaĹ‚a normy dla urzÄ…dzeĹ„ elektrycznych stosowanych w medycynie oraz dla robotĂłw medycznych: – IEC/TR 60606-1-4-1 Medyczne urzÄ…dzenia elektryczne – Część 4-1: Wytyczne i interpretacja – Medyczne urzÄ…dzenia elektryczne i medyczne systemy elektryczne wykorzystujÄ…ce autonomiÄ™, – IEC 80601-2-77 Medyczne urzÄ…dzenia elektryczne – Część 2-77: Wy-

magania szczegółowe dotyczÄ…ce podstawowego bezpieczeĹ„stwa i zasadniczych parametrĂłw robotĂłw medycznych do operacji, – IEC 80601-2-78 â€“ Część 2-78 â€“ Wymagania szczegółowe dotyczÄ…ce podstawowego bezpieczeĹ„stwa i zasadniczych parametrĂłw robotĂłw medycznych do rehabilitacji, kompensacji lub Ĺ‚agodzenia przebiegu choroby, urazĂłw lub niepeĹ‚nosprawnoĹ›ci.

GRUPA WG 6 – MODUĹ OWOŚĆ DLA ROBOTĂ“W USĹ UGOWYCH Grupa WG 6 powstaĹ‚a z przeksztaĹ‚cenia grupy WG 10. Ta Grupa Robocza ma za zadanie przygotować nowÄ… normÄ™ dotyczÄ…cÄ… interoperacyjnoĹ›ci i moĹźliwoĹ›ci ponownego wykorzystania komponentĂłw robotĂłw na poziomie mechanicznym, elektrycznym i oprogramowania. WG 6 pracuje obecnie nad wymaganiami dotyczÄ…cymi bezpieczeĹ„stwa i wytycznymi dla moduĹ‚owoĹ›ci robotĂłw usĹ‚ugowych, m.in. w zakresie definicji, zagadnieĹ„ moduĹ‚owoĹ›ci (w tym poĹ‚Ä…czeĹ„, interoperacyjnoĹ›ci i bezpieczeĹ„stwa na poziomie moduĹ‚u), hardware’u i oprogramowania, podstawowych moduĹ‚Ăłw robotĂłw oraz przykĹ‚adĂłw ich uĹźycia. 8 1 9 5

V +Q-W .Q ,-$Q$1$ (1$ +($Q% + ( ˆ. (

63

APLIKACJE

AUTOMATYZACJA

PRZEZ CYFRYZACJĘ

WSZYSTKO ZALEŝY OD DANYCH B ! 5 * C ( ! F / C T C ! 5 7 , 5 ! 5 ?>>> ‰ B ! / ! ! 5 ! 5 F 5 F 7 . 5 A>=@ 7 ! 5 F B B 5 B F F U 4 B 5 7 . 7 7 5 5 ! !/ 5 F 5 / \ 7 0 C ( !

5 5 / 3 ! U F 7

64

Z

anim nowy projekt przybierze na tyle realne ksztaĹ‚ty, by rozpoczęła siÄ™ praca w hali produkcyjnej firmy, niezbÄ™dne sÄ… kompleksowe prace przygotowawcze w zakresie planowania. Dobry plan jest podstawÄ… i gwarantuje wysokÄ… efektywność nastÄ™pnych etapĂłw.

FAZA PROJEKTOWA KaĹźdy projekt rozpoczyna siÄ™ od opracowania instalacji elektrycznej aparatury rozdzielczej i sterowniczej, w tym sporzÄ…dzenia schematĂłw elektrycznych. WymaganÄ… wysokÄ… efektywność moĹźna osiÄ…gnąć tylko wĂłwczas, gdy juĹź na tym etapie jakość danych bÄ™dzie odpowiednia. – SporzÄ…dzajÄ…c projekt elektryczny urzÄ…dzenia, tworzymy bazÄ™ dla wszystkich nastÄ™pnych krokĂłw – wyjaĹ›nia Martin Settele, ktĂłry jest szefem zespoĹ‚u ds. systemĂłw sterowniczych i wraz z kolegami odpowiada za projekty elektryczne oraz montaĹźowe. Z tego wzglÄ™du, o ile klient nie dostarczy gotowego projektu elektrycznego, firma preferuje wykonywanie projektĂłw u siebie. Po opracowaniu projektu instalacji elektrycznej tworzony jest projekt montaĹźowy. Zgodnie z wykazem części z projektu elektrycznego wszystkie komponenty umieszcza siÄ™ w szafie sterowniczej w wirtualnym modeP R O M O C J A

lu 3D. Dla Petera Kindta, ktĂłry jako szef zespoĹ‚u ds. systemĂłw sterowniczych odpowiada za liczne projekty przygotowywane dla klientĂłw, decydujÄ…cÄ… rolÄ™ odgrywa jakość uĹźytych danych. – Dane muszÄ… siÄ™ zgadzać, aby uniknąć problemĂłw na etapie produkcji – mĂłwi. WaĹźne sÄ… np. wymiary geometryczne, na podstawie ktĂłrych wszystkie elementy dopasowuje siÄ™ do szafy sterowniczej, tak jak to przewidziano w projekcie montaĹźowym. – Mamy bazÄ™ danych 70 000 róşnych komponentĂłw, z ktĂłrych czÄ™sto uĹźywamy od 15 000 do 20 000 – mĂłwi Peter Kindt. Baza zawiera odpowiednie pliki dla wszystkich części. To pierwszy krok do projektowania zabudowy w 3D. – JeĹźeli dostawca nie udostÄ™pni tych plikĂłw, musimy je wygenerować sami – kontynuuje szef zespoĹ‚u ds. systemĂłw sterowniczych. Niestety, nie wszyscy dostawcy zapewniajÄ… wymaganÄ… wysokÄ… jakość. – Tylko w przypadku niewielu firm jesteĹ›my zadowoleni z jakoĹ›ci danych. PrzykĹ‚adem jest firma Rittal, ktĂłra m.in. z tego wzglÄ™du naleĹźy do naszych gĹ‚Ăłwnych dostawcĂłw – podkreĹ›la Peter Kindt. Pod koniec realizacji projektu montaĹźowego za pomocÄ… tzw. autoroutingu generowane sÄ… dane dla okablowania komponentĂłw. W tym celu program Ĺ‚Ä…czy dane ze schematu elektryczneAUTOMATYKA

APLIKACJE go ze schematem montaĹźowym 3D. W rezultacie powstajÄ… dane do konfekcjonowania kabli i listy poĹ‚Ä…czeĹ„ elektrycznych, ktĂłre sÄ… później potrzebne pracownikom do produkcji. Wykorzystywane w projektowaniu oprogramowanie narzÄ™dziowe dostarcza firma Eplan, ktĂłra – podobnie jak Rittal – naleĹźy do Friedhelm Loh Group. Jako system CAE stosowany jest Eplan Electric P8. – System ten staĹ‚ siÄ™ na rynku niemal standardem – mĂłwi Martin Settele. Podczas projektowania zabudowy specjaliĹ›ci z Blumenbecker uĹźywajÄ… programu narzÄ™dziowego 3D Eplan Pro Panel. WaĹźnÄ… zaletÄ… tych systemĂłw jest pĹ‚ynne dalsze wykorzystanie danych. Preferowane ĹşrĂłdĹ‚o danych komponentĂłw to Eplan Data Portal. W tej platformie internetowej projektanci znajdÄ… ponad 600 000 parametrĂłw komponentĂłw 147 producentĂłw. Poza danymi 3D portal zawiera teĹź inne informacje, m.in. makra do schematĂłw i dane handlowe. Dane, ktĂłre zostaĹ‚y wygenerowane podczas projektowania, sÄ… teĹź stosowane w procesach ekonomicznych. Podczas kalkulacji, zamawiania i realizacji zamĂłwieĹ„ wykorzystywana jest ta sama baza danych. DziÄ™ki temu moĹźliwe jest nie tylko osiÄ…gniÄ™cie wysokiej efektywnoĹ›ci procesĂłw, ale i unikniÄ™cie bĹ‚Ä™dĂłw.

ZOPTYMALIZOWANY PRZEBIEG PRODUKCJI

0 7

Pod koniec 2014 r. firma Blumenbecker Automatisierungstechnik otworzyĹ‚a nowÄ… halÄ™ produkcyjnÄ… urzÄ…dzeĹ„ sterowniczych. Na ponad 8000 m2 rozmieszczono dziaĹ‚y logistyki, produkcji

5 C 5 B C ( ! T F 5 U ;3 5

mechanicznej, elektrotechniki i kontroli jakoĹ›ci. Heinz-Josef Schmitz, ktĂłry kieruje produkcjÄ… urzÄ…dzeĹ„ sterowniczych, podkreĹ›la, jak duşą wagÄ™ podczas planowania nowej produkcji przykĹ‚adano do efektywnoĹ›ci – przebieg pracy w hali zostaĹ‚ zoptymalizowany dla kaĹźdego procesu. Podczas przyjmowania towaru wszystkie komponenty sÄ… przypisywane wĹ‚aĹ›ciwemu projektowi. Jednym z gĹ‚Ăłwnych dostawcĂłw systemowych jest firma Rittal, ktĂłra dostarcza szafy sterownicze, obudowy, systemy dystrybucji zasilania i komponenty klimatyzacji. – Dwa razy w tygodniu przyjeĹźdĹźa cięşarĂłwka Rittal i zaopatruje nas dokĹ‚adnie na czas – mĂłwi Heinz-Josef Schmitz. Po dostawie szafy sterownicze najpierw trafiajÄ… do obrĂłbki mechanicznej. Tam maszyny CNC wykonujÄ… w szafach i pĹ‚ytach montaĹźowych

, 5 C U T 4 ! C C UB 5 !/ , F 5

9/2016

niezbÄ™dne otwory, gwinty i przebicia. Dane do sterowania maszynami CNC pochodzÄ… bezpoĹ›rednio z projektu montaĹźowego 3D sporzÄ…dzonego w Eplan Pro Panel. Dane te wykorzystuje siÄ™ takĹźe do automatycznego skracania szyn zatrzaskowych i do automatycznego konfekcjonowania kabli. – WaĹźne, aby istniaĹ‚y odpowiednie interfejsy do wszystkich maszyn i procesĂłw – tylko wtedy moĹźna wykorzystać zalety kompleksowego przechowywania danych – podkreĹ›la Heinz-Josef Schmitz. Pracownik kompletuje na wĂłzkach części, ktĂłre bÄ™dÄ… potrzebne do wyposaĹźenia pĹ‚yty montaĹźowej. Wszystkie części sÄ… rozpakowywane juĹź podczas kompletowania. Kierownik produkcji urzÄ…dzeĹ„ sterowniczych wskazuje na istotnÄ… zaletÄ™: – DziÄ™ki temu monterzy nie muszÄ… utylizować Ĺźadnych

C F 5 5 C UB / CU F 5 v T

65

APLIKACJE

T 5 F ! T ! ;3 5

opakowaĹ„ – mĂłwi. MaĹ‚e komponenty, jak zaciski, przekaĹşniki itd., sÄ… kompletowane przez pracownikĂłw w magazynie drobnych części dla kaĹźdego zlecenia. Ze zautomatyzowanego magazynu drobnych części przekazywana jest natomiast informacja, z ktĂłrego pojemnika naleĹźy je wyjąć. Jednak automatyzacja w tym obszarze idzie jeszcze dalej. – Rzutnik wyĹ›wietla na stole do kompletowania informacjÄ™ o tym, ktĂłre części naleşą do zlecenia i jak majÄ… być zĹ‚oĹźone w podzespoĹ‚y – wyjaĹ›nia Heinz-Josef Schmitz. To uĹ‚atwia pracÄ™ podczas montaĹźu, poniewaĹź nie ma potrzeby uciÄ…Ĺźliwego wyszukiwania pasujÄ…cych komponentĂłw. – Taka automatyzacja poprzez cyfryzacjÄ™ jest dla nas waĹźnym krokiem w kierunku PrzemysĹ‚u 4.0 â€“ podkreĹ›la szef produkcji urzÄ…dzeĹ„ sterowniczych.

MONTAĹť I OKABLOWANIE

. 5 5 4 ! ! F F 5 F 4 ! 5 C

Podczas montaĹźu pracownicy korzystajÄ… ze schematĂłw montaĹźowych 3D z Pro Panel. MontaĹź wszystkich szyn zatrzaskowych, kanaĹ‚Ăłw kablowych i komponentĂłw elektronicznych jest dokĹ‚adnie udokumentowany. – Wszystko zaleĹźy od wysokiej jakoĹ›ci zastosowanych danych, poniewaĹź w przypadku, gdy rzeczywiste wymiary nie zgadzajÄ… siÄ™ z danymi, komponenty mogÄ… nie pasować do szafy sterowniczej – zaznacza Heinz-Josef Schmitz. W ostatnim etapie produkcji wyko-

Małe rozmiary. Wielkie moşliwości. 66

AUTOMATYKA

APLIKACJE nuje siÄ™ okablowanie zmontowanych szaf, przy czym przewody do danego projektu zostaĹ‚y uprzednio wykonane automatycznie przez maszynÄ™ do konfekcjonowania kabli. DĹ‚ugość, kolor, przekrĂłj, zdejmowanie izolacji, montaĹź koĹ„cĂłwek kablowych i opisywanie przewodĂłw sÄ… zgodne z projektem montaĹźowym 3D i autoroutingiem w Pro Panel. Pracownik, zamiast ze schematu elektrycznego, korzysta tylko częściowo z wykazu okablowania, na podstawie ktĂłrego moĹźe wykonać kolejno wszystkie poĹ‚Ä…czenia. – Ta metoda sprawia, Ĺźe wykonanie okablowania staje siÄ™ bardzo Ĺ‚atwe, a dodatkowo ograniczona zostaje moĹźliwość popeĹ‚nienia bĹ‚Ä™dĂłw – mĂłwi Heinz-Josef Schmitz.

0 7

JAKOŚĆ POD KONTROLÄ„ Po montaĹźu wszystkich komponentĂłw i wykonaniu okablowania przeprowadzana jest kontrola jakoĹ›ci we wĹ‚asnym laboratorium firmy. – UrzÄ…dzenia sÄ… tutaj kontrolowane przed dostawÄ…. Czasami klienci sÄ… obecni podczas kontroli jakoĹ›ci i wtedy od razu odbierajÄ… urzÄ…dzenie – wyjaĹ›nia szef produkcji urzÄ…dzeĹ„ sterowniczych. TakĹźe dokumentacja z kontroli jakoĹ›ci bazuje na pierwotnie wygenerowanych podczas projektowania danych. Co istotne, urzÄ…dzenia rozdzielcze muszÄ… speĹ‚niać wymagania normy EN 61439. Ĺšwiadectwo weryfikacji konstrukcji dla produk-

. F 5 ! F 5 F U

tĂłw, ktĂłre Blumenbecker Automatisierungstechnik kupuje w firmie Rittal, jest zapisane bezpoĹ›rednio. Potrzebne do dokumentacji wykazy części moĹźna wygenerować za pomocÄ… jednego przycisku. W dziale logistyki do wysĹ‚ania gotowych i sprawdzonych urzÄ…dzeĹ„ ponownie potrzebne sÄ… dane. Poza wielkoĹ›ciami i cięşarami mogÄ… to być np. informacje zwiÄ…zane z formalnoĹ›ciami celnymi. – Gdy wspieramy naszych klientĂłw w obsĹ‚udze celnej, jesteĹ›my w stanie od razu powiedzieć, czy mogÄ… powstać problemy z wywozem okreĹ›lonych komponentĂłw w zwiÄ…zku z rozporzÄ…dzeniem UE o produktach podwĂłjnego zastosowania – wyjaĹ›nia Heinz-Josef Schmitz. Takie informacje

takĹźe sÄ… zapisane w bazie danych firmy Blumenbecker, dziÄ™ki czemu klienci nie doĹ›wiadczajÄ… przykrych niespodzianek podczas odprawy celnej. – Kompleksowe przechowywanie danych – od projektowania, przez produkcjÄ™, aş po wysyĹ‚kÄ™ gotowego urzÄ…dzenia – to waĹźny klucz do efektywnego realizowania naszych projektĂłw – podsumowuje Harald Golombek, dyrektor zarzÄ…dzajÄ…cy Blumenbecker Automatisierungstechnik.

RITTAL Sp. z o.o. 7 % @?/ >A2A88 . 7 AA ;=> >D >> 7 75 R E K L A M A

Obudowy sterownicze Kompakt AE â—ž â—ž â—ž â—ž

Szybki montaş Šatwa zabudowa wewnętrzna Międzynarodowe aprobaty Dostępność ponad 50 wariantów wprost z magazynu

www.rittal.com/06ae

9/2016

www.rittal.pl

67

APLIKACJE

ZINTEGROWANE STEROWANIE ZMNIEJSZA KOSZTY ENERGII 3 U 5 F / ! T 5 U F ! 7 #

5 5

* I / 5 5 5 5 ! 7

G

ieĹ‚da owocowa mieĹ›ci siÄ™ w Mittelbaden w Niemczech. W centrali w Oberkirch, jednym z najwiÄ™kszych rejonĂłw sadowniczych w Niemczech, grupÄ™ producentĂłw liczÄ…cÄ… 3100 czĹ‚onkĂłw obsĹ‚uguje ponad 50 zakĹ‚adĂłw chĹ‚odniczych, wyposaĹźonych w 550 chĹ‚odni, 45 zamraĹźarek i 12 100 pomieszczeĹ„ z kontrolowanÄ… atmosferÄ…, w ktĂłrych moĹźna przechowywać 11 000 ton owocĂłw pestkowanych. Do koĹ„ca 2014 r. na potrzeby zakĹ‚adĂłw zuĹźywano rocznie 4987 MWh energii. Stosowano wĂłwczas konwencjonalne agregaty chĹ‚odnicze. Na chĹ‚odzenie szacunkowo wykorzystywano 65% caĹ‚kowitego poboru mocy – 2557 MWh,

68

zaĹ› reszta przypadaĹ‚a na obsĹ‚ugÄ™ linii czyszczÄ…cych, sortujÄ…cych i pakujÄ…cych. Aby zapewnić potrzebne zasilanie elektryczne, ktĂłrego caĹ‚kowity koszt wynosiĹ‚ 409 100 euro rocznie, firma usĹ‚ugowa zuĹźywaĹ‚a 6649 MWh energii pierwotnej. Wyliczenie to nie uwzglÄ™dnia kosztu 58 000 euro za gaz potrzebny do ogrzania budynkĂłw (kolejne 1284 MWh energii pierwotnej). Sytuacja ulegĹ‚a diametralnej zmianie po wdroĹźeniu rozwiÄ…zaĹ„ B&R.Â

INTELIGENTNE ZASILANIE NA MIARĘ POTRZEB Optymalne rozwiÄ…zanie to takie, ktĂłre zarĂłwno w zakresie ekologii, jak i ekonomii uwzglÄ™dnia wszelkie procesy zwiÄ…zane z generowaniem i dystrybucjÄ… ogrzewania, chĹ‚odzenia i energii elektrycznej. Co najwaĹźniejsze, takie rozwiÄ…zanie powinno być zaprojektowane zgodnie z potrzebami konkretnego klienta i w sposĂłb, ktĂłry pozwala na inteligentnÄ… interakcjÄ™ pomiÄ™dzy wspomnianymi wczeĹ›niej ukĹ‚adami. – W przeszĹ‚oĹ›ci ukĹ‚ady ogrzewania i chĹ‚odzenia pracowaĹ‚y zupeĹ‚nie niezaleĹźnie od siebie. ChociaĹź projekt tych ukĹ‚adĂłw byĹ‚ stosunkowo prosty, nie pozwalaĹ‚ uzyskać wydajnego zuĹźycia dostÄ™pnej energii – opowiada Elmar Sporer, kierownik dziaĹ‚u R&D w firmie aeteba, ktĂłry byĹ‚ odpowiedzialny P R O M O C J A

za planowanie i wdraĹźanie nowych rozwiÄ…zaĹ„ generujÄ…cych i dystrybuujÄ…cych energiÄ™ w magazynie hurtowym.

SKALOWALNE I ADAPTOWALNE STEROWANIE Firma aeteba zdecydowaĹ‚a siÄ™ na wdroĹźenie technologii B&R ze wzglÄ™du na skalowalność i moduĹ‚owość komponentĂłw i rozwiÄ…zaĹ„. W centrum sterowania znajduje siÄ™ Power Panel, ktĂłry peĹ‚ni dwie funkcje: sterownika HMI i platformy sterowania. Dla gieĹ‚dy w Mittelbaden firma aeteba wybraĹ‚a chĹ‚odzony pasywnie Power Panel 520 z procesorem Intel Atom i ekranem dotykowym 15â€?. W razie potrzeby aplikacje HMI i sterowania stworzone w Automation Studio moĹźna Ĺ‚atwo przenieść na Power Panel z mocniejszym procesorem i wiÄ™kszym ekranem lub na przemysĹ‚owy komputer PC ze zdalnym panelem operatora. JeĹ›li poşądane jest pozyskiwanie danych, moĹźna zintegrować ukĹ‚ad sterowania w ramach systemu APROL. Do komunikacji z róşnymi komponentami systemu firma aeteba stosuje moduĹ‚y systemĂłw X20 i X67 B&R. Drugi z nich jest wyposaĹźony w jednostki I/O ze stopniem ochrony IP67, umoĹźliwiajÄ…ce sterowanie zdalnymi podsystemami lub bezpoĹ›rednie integrowanie za pomocÄ… protokoĹ‚u X2X. AUTOMATYKA

APLIKACJE

0 7 I ( / C # C)

GieĹ‚da owocowa w Oberkirch zastosowaĹ‚a rozwiÄ…zanie sterujÄ…ce nowym ukĹ‚adem zasilania, wdroĹźone przez firmÄ™ aeteba, ktĂłre jest zbudowane wokół agregatu wytwarzajÄ…cego ciepĹ‚o i prÄ…d, o mocy odpowiednio 200 i 256 kW. Ze wzglÄ™dĂłw ekonomicznych ukĹ‚ad zostaĹ‚ tak zaprojektowany, aby realizowaĹ‚ 80% caĹ‚kowitego zapotrzebowania zakĹ‚adu na energiÄ™ elektrycznÄ…. Energia wytworzona w samym zakĹ‚adzie jest wykorzystywana niemal wyĹ‚Ä…cznie do obsĹ‚ugi agregatu chĹ‚odniczego (1389 MWh/162 700 euro rocznie). Od dostawcy musi być kupione jedynie 881 MWh energii. Dodatkowa energia chĹ‚odzenia (820 MWh) jest dostarczana przez chĹ‚odniÄ™, ktĂłra wykorzystuje ciepĹ‚o resztkowe z agregatu grzewczo-chĹ‚odzÄ…cego. UzupeĹ‚niajÄ…ca moc dla ukĹ‚adĂłw ogrzewania i chĹ‚odzenia jest dostarczana przez panele solarne o powierzchni 409 m2 (219 MWh) oraz maĹ‚y kocioĹ‚ gazowy (219 MWh). – ZaletÄ… rozwiÄ…zania B&R jest jego skalowalność, moduĹ‚owość i prostota uĹźycia. Poza umoĹźliwieniem zdalnego serwisowania, ktĂłre zapewnia nam dostÄ™p aş do poziomu systemĂłw, technologia B&R pozwoliĹ‚a nam przede wszystkim stworzyć rozwiÄ…zanie sterujÄ…ce, ktĂłre szybko i Ĺ‚atwo adaptuje siÄ™ do ukĹ‚adĂłw zasilania energetycznego wystÄ™pujÄ…cych w danym zakĹ‚adzie,

F + C , !7 5 I * C F / F 4 F

co gwarantuje wysokÄ… jego dostÄ™pność – mĂłwi Elmar Sporer.

KOSZTY ENERGII ZREDUKOWANE O POĹ OWĘ PoĹ‚Ä…czenie ukĹ‚adĂłw zasilania projektowanych na potrzeby klienta ze sterowaniem stworzonym przez B&R zapewniĹ‚o optymalnÄ… interakcjÄ™ miÄ™dzy tymi systemami oraz zmniejszenie o poĹ‚owÄ™ kosztĂłw zuĹźycia energii w magazynie gieĹ‚dy owocowej – z 467 000 euro

do zaledwie 234 000 euro – pomimo wĹ‚Ä…czenia do systemu klimatyzacji wczeĹ›niej niechĹ‚odzonej hali targowej. PoĹ‚Ä…czenie chĹ‚odzenia, ogrzewania i zasilania nie tylko zredukowaĹ‚o koszty, ale takĹźe poprawiĹ‚o wskaĹşnik Ĺ›ladu wÄ™glowego niemal wszystkich energochĹ‚onnych przedsiÄ™biorstw, w ktĂłrych ciÄ…gĹ‚e zuĹźycie energii elektrycznej przekracza 100 kW, a ktĂłre jednoczeĹ›nie potrzebowaĹ‚y energii cieplnej do chĹ‚odzenia i/lub ogrzewania. Koszty inwestycyjne zwrĂłciĹ‚y siÄ™ w ciÄ…gu kilku lat, a rozwiÄ…zanie przyniosĹ‚o korzyĹ›ci zarĂłwno dla klimatu, jak i dla spoĹ‚eczeĹ„stwa. Warto pamiÄ™tać, iş tworzÄ…c inteligentne powiÄ…zania miÄ™dzy róşnymi ukĹ‚adami zasilania oraz wykorzystujÄ…c energiÄ™ odnawialnÄ…, producenci wyrobĂłw farmaceutycznych, produktĂłw spoĹźywczych i napojĂłw, a takĹźe zakĹ‚ady przetwarzajÄ…ce tworzywa sztuczne, hotele i oczywiĹ›cie chĹ‚odnie, mogÄ… zminimalizować niekorzystny wpĹ‚yw, jaki ich energochĹ‚onne przedsiÄ™biorstwa wywierajÄ… zarĂłwno na Ĺ›rodowisko, jak i na wyniki koĹ„cowe tych zakĹ‚adĂłw.

B&R AUTOMATYKA

/)0;<1=3>8 1 4 4 4

. F/ 5 T 5 * U C / U F 5 5 F / 5 A>> A8D .7 + 5 F 5 !

9/2016

7 - \ ;;/ D>2@9: \ 7 D= ?@ D> 8>> 2 4* 75 EC 2 7 7C 2 7

69

APLIKACJE

INSTYTUT PIAP PARTNEREM W ROBOTYZACJI V U B 5 F 5 5 5 C T / C

5 B 7 R F * / ( T C

5 * R(3( 7 , 5 !

! 5 F ! C / 5 C F 5 5 7 ; " > ' ! = ! > ;

P

rzemysĹ‚owy Instytut Automatyki i PomiarĂłw PIAP to ekspert w dziedzinie wdraĹźania stanowisk spawalniczych z wykorzystaniem robotĂłw przemysĹ‚owych.

O INSTYTUCIE PIAP PrzemysĹ‚owy Instytut Automatyki i PomiarĂłw PIAP od pięćdziesiÄ™ciu lat stanowi wsparcie dla przedsiÄ™biorstw w obszarach automatyki, robotyki i pomiarĂłw przemysĹ‚owych od projektowania, wykonania i posadowienia urzÄ…dzeĹ„, po oprogramowanie i uruchomienie instalacji w procesie produkcyjnym. PrzemysĹ‚owy Instytut Automatyki i PomiarĂłw PIAP wdraĹźa nowoczesne technologie w licznych obszarach, m.in.: spawanie i zgrzewanie, ukosowanie blach, paletyzacja i depaletyzacja, gratowanie i polerowanie, nakĹ‚adanie powĹ‚ok; obsĹ‚uga maszyn w gniazdach 70

Fot. 1. C 5

produkcyjnych; roboty mobilne do zastosowaĹ„ specjalnych; specjalistyczna aparatura kontrolno-pomiarowej; przemysĹ‚owe ukĹ‚ady pomiarowe. Bliska współpraca z przedsiÄ™biorstwami owocuje wieloma wdroĹźeniami – adaptacjÄ… innowacyjnych technologii do praktyki przemysĹ‚owej.

CEL – PEĹ NA AUTOMATYZACJA Firma JADAR z Radomia, producent m.in. maszyny do wytwarzania kostki brukowej i granitowej, postanowiĹ‚a zautomatyzować swĂłj proces produkcyjny. ZakĹ‚adano peĹ‚nÄ… automatyzacjÄ™ stanowiska spawalniczego, wĹ‚Ä…cznie z pobieraniem elementĂłw do spawania i pozycjonowania. Instytut PIAP podjÄ…Ĺ‚ siÄ™ wykonania projektu i realizacji części linii produkcyjnej, zawierajÄ…cej wĹ‚aĹ›nie zrobotyzowane stanowiska spawalnicze. P R O M O C J A

ROZWIÄ„ZANIE – WSPĂ“Ĺ PRACA ROBOTĂ“W Aplikacja wdroĹźona przez pracownikĂłw Instytutu PIAP skĹ‚ada siÄ™ z szeĹ›ciu robotĂłw. Obszar roboczy zostaĹ‚ podzielony na stanowiska do spawania elementĂłw róşnej wielkoĹ›ci. MaĹ‚e detale spawane sÄ… na stanowiskach, na ktĂłrych pracujÄ… dwa roboty firmy Fanuc, wyposaĹźone w osprzÄ™t spawalniczy firmy Lincoln. Jeden z robotĂłw trzyma element, a drugi go spawa. Razem tworzÄ… ciekawy przykĹ‚ad zrobotyzowanego stanowiska spawalniczego. RolÄ™ przyrzÄ…du spawalniczego w tym przypadku odgrywa robot wyposaĹźony w chwytak, ktĂłry utrzymuje element spawany w chwili, gdy drugi manipulator prowadzi proces spawania. Poza funkcjÄ… trzymania detali, pierwszy z robotĂłw ma rĂłwnieĹź za zadanie pobieranie ich z magazynku. Tym samym AUTOMATYKA

APLIKACJE człowieka przed urazami mechanicznymi oraz przed oddziaływaniem łuku spawalniczego, zapewniając właściwą ochronę obsługi.

REZULTAT – OPTYMALIZACJA Zautomatyzowane stanowisko pozwoliĹ‚o na podniesienie wydajnoĹ›ci prac spawalniczych oraz zapewnienie jakoĹ›ci i powtarzalnoĹ›ci wyrobĂłw spawanych. Instytut PIAP zaprasza do odwiedzenia stoiska podczas targĂłw TAROPAK w Poznaniu w dniach 26–29 wrzeĹ›nia 2016 r. – pawilon 3A stoisko 51.

0 7 ( (

Fot. 2. C

cela spawalnicza jest bezobsĹ‚ugowa – robot pobiera element z magazynku, pozycjonuje go, gdy drugi robot wykonuje proces spawania, po czym gotowÄ… juĹź część ukĹ‚ada w podajniku wyrobĂłw wykonanych. Stanowisko do spawania elementĂłw wiÄ™kszych (o wymiarach okoĹ‚o 1,3 m Ă— 1,7 m) takĹźe zostaĹ‚o wyposaĹźone w dwa roboty. Element sta-

CENA 10,00

9 772392

ZĹ (W TYM

10550 2

8 % VAT)

BEZPIECZEĹƒSTWO Wszystkie stanowiska zostaĹ‚y otoczone szczelnÄ… osĹ‚onÄ… zabezpieczajÄ…cÄ…

; " > ' ! = ! > ;

/)0;<1=3>< ?@12<2G2 8G23;82<J? ? 3;?8/Q> ?8

( 7 R A>A/ >A2@?D . 7 AA ?9@ > =:@ 75 575 75 75 575

TEMAT WYDA ROZMOWA 20

10

bilizowany jest przez pozycjonery, na ktĂłrych ustalone detale sÄ… spawane. Roboty współpracujÄ… ze sobÄ…, wymieniajÄ… sygnaĹ‚y o rozpoczÄ™ciu i zakoĹ„czeniu spawania odpowiednich fragmentĂłw.

NIA ZarzÄ…dz anie utrzyma

Paweł Naglik, Kubler Sp. z o.o.

TECHNIKA

niem ruchu

32

Wybór systemu SCADA – czym się kierować?

SPRZĘT

w produkc

ji

I APARA

TURA 44 Kluczowy element współcze – przegląd przemienników snych napędów częstotliw ości

AUTOMA TYKA ISSN 2392-10

56

INDEKS 403024

AUTOMA TYKAON

LINE.PL

10/2015

* #

!$

+ & , F]XMQLNL FL�QLH ]DZRU\ EH]SLHQLD SU]HSÎ\ZX L ]XÒ\FLD F]HÆVWZD ZJ ,62 SRZLHWU] 3O F G D H

< ... do 28

000 l/min

... >

%

Dystrybutor

switchy HARTING

www.sterma

g.pl

- ) &

RV]F]ÂťGQ RV]F]ÂťGQ RĂ?¸ NRV]WĂˆZ ]DN RĂ?¸ SU]HVWU]HQL ]XSX DEXGRZ\ ' '

9/2016

71

APLIKACJE

SYSTEM WTYKĂ“W POMIAROWYCH DO TESTOWANIA ZABEZPIECZEĹƒ SIECI ELEKTROENERGETYCZNEJ - F wymieniane, modernizowane 5 F B B 7 (C 5 B P ! C U/ U U/ T U P C 5 \ / 4 ! " 5 system kontrolno-pomiarowy FAME. Korzysta z niego m.in. - + ! Z-.+[ Y / T F U 5 B sieci, a ponadto stosuje system 5 ! !7 Bernd Schairer ! &* " 9!

72

S

tadtwerke Monachium jest jednym z najwiÄ™kszych przedsiÄ™biorstw usĹ‚ug komunalnych w Europie i jednym z najwiÄ™kszych zakĹ‚adĂłw energetycznych w Niemczech. ObsĹ‚uguje klientĂłw w stolicy Bawarii i w jej okolicach, juĹź od ponad wieku dostarczajÄ…c energiÄ™, ogrzewanie oraz inne usĹ‚ugi.

ZDOLNOĹšCI WYTWĂ“RCZE ZAPEWNIAJÄ„ ELASTYCZNOŚĆ WiÄ™kszość potrzebnej energii SWM wytwarza we wĹ‚asnym zakresie (w okoĹ‚o 50 naleşących do niego zakĹ‚adach zlokalizowanych w Monachium i okolicach), Ĺ‚Ä…czÄ…c w sposĂłb zrĂłwnowaĹźony kogeneracjÄ™ oraz ĹşrĂłdĹ‚a energii wodnej, wiatrowej, sĹ‚onecznej i geotermalnej. Ilość energii produkowanej przez niewielkie elektrownie moĹźe być elastycznie zwiÄ™kszana lub zmniejszana, dziÄ™ki czemu idealnie nadajÄ… siÄ™ one P R O M O C J A

do realizacji dostaw na pokrycie obciÄ…Ĺźenia podstawowego, rĂłwnowaşąc maksymalne zapotrzebowanie i gwarantujÄ…c wysoki poziom bezpieczeĹ„stwa dostaw. To szczegĂłlnie istotne w przypadku wystÄ…pienia nagĹ‚ych zjawisk i zdarzeĹ„. PrzykĹ‚adowo podczas burzy, powodujÄ…cej szybkie zaciemnienie i spadek temperatury, konieczne jest zapewnienie dodatkowych 50 MW energii elektrycznej, co rĂłwna siÄ™ piÄ™ciokrotnoĹ›ci mocy wymaganej do utrzymania oĹ›wietlenia w czasie monachijskiego festiwalu piwa Oktoberfest.

DUĹťA DOSTĘPNOŚĆ DZIĘKI WĹ ASNEJ SIECI Kluczem do zapewnienia bezpieczeĹ„stwa zasilania jest nie tylko wytwarzanie energii – waĹźnÄ… rolÄ™ odgrywa rĂłwnieĹź dystrybucja. SWM Infrastruktur, spółka zaleĹźna SWM, ma wĹ‚asnÄ… sieć, ktĂłra dostarcza energiÄ™ do 1,4 mln mieszkaĹ„cĂłw stolicy Bawarii Monachium oraz do oĹ›miu gmin. – W naszej AUTOMATYKA

0 7 ! "

APLIKACJE sieci mamy ponad 12 000 km linii energetycznych, obejmujÄ…cych wszystkie poziomy napięć. Ĺ Ä…czna powierzchnia objÄ™ta sieciÄ… wynosi okoĹ‚o 400 km2 – wyjaĹ›nia Maksymilian GrĂźner, lider zespoĹ‚u systemĂłw energetycznych obwodĂłw wtĂłrnych w SWM Services. Posiadanie wĹ‚asnych stacji elektroenergetycznych ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia wysokiej dostÄ™pnoĹ›ci sieci SWM. Obejmuje ona 9 stacji przeksztaĹ‚cajÄ…cych bardzo wysokie napiÄ™cie na napiÄ™cie wysokie, 328 przeksztaĹ‚cajÄ…cych napiÄ™cie wysokie na Ĺ›rednie oraz 5184 stacje przeksztaĹ‚cajÄ…ce napiÄ™cie Ĺ›rednie na niskie. Usterki lub zakĹ‚Ăłcenia muszÄ… być wykrywane bardzo szybko, aby zapewnić niezawodne dziaĹ‚anie sieci energetycznej oraz przekierowanie energii do innych linii przesyĹ‚owych, gdy pojawi siÄ™ taka konieczność. Wymaga to staĹ‚ego monitorowania mierzonych wartoĹ›ci, wykonywanego przez cyfrowe przekaĹşniki zabezpieczajÄ…ce sieć. UzyskujÄ… one zmierzone wartoĹ›ci dla uĹźywanych przekĹ‚adnikĂłw prÄ…dowych i napiÄ™ciowych ze stacji transformatorowych i rozdzielczych. PrzykĹ‚adowo niezawodnie wykrywane sÄ… awarie wywoĹ‚ane przez drzewa upadajÄ…ce na linie energetyczne i powodujÄ…ce zwarcia. – PrzekaĹşnik zabezpieczajÄ…cy sieć wĹ‚Ä…cza wyĹ‚Ä…cznik, ktĂłry odcina zasilanie dotkniÄ™tej awariÄ… linii. Ze wzglÄ™du na olbrzymie znaczenie, jakie przekaĹşniki zabezpieczajÄ…ce sieć majÄ… dla zapewnienia bezpieczeĹ„stwa dostaw, regularnie wykonujemy testy zabezpieczeĹ„ – podkreĹ›la Maksymilian GrĂźner. Jeszcze dwa lata temu SWM stosowaĹ‚o do tego celu zĹ‚Ä…cza i listwy kontrolne z gniazdami pomiarowymi. Podczas wykonywania testĂłw takiego systemu zabezpieczajÄ…cego operacje na zĹ‚Ä…czkach pomiarowych dodatkowo otwierajÄ… – a co za tym idzie wyĹ‚Ä…czajÄ… – sygnaĹ‚y oraz kolejno wĹ‚Ä…czajÄ… zestyki. Redundantne zabezpieczenie linii energetycznych Ĺ›redniego napiÄ™cia jest wĂłwczas dostÄ™pne tylko dla wybranych linii. BĹ‚Ä™dy wystÄ™pujÄ…ce podczas testĂłw systemu zabezpieczajÄ…cego majÄ… duĹźy wpĹ‚yw na nieredundantne systemy zabezpieczajÄ…ce, zagraĹźajÄ…c bezpieczeĹ„stwu dostaw 9/2016

lub powodujÄ…c uszkodzenie, a nawet zniszczenie poszczegĂłlnych komponentĂłw systemu.

PODĹ Ä„CZ I PRZETESTUJ ZA POMOCÄ„ FAME Firma Phoenix Contact opracowaĹ‚a innowacyjny system zĹ‚Ä…czy kontrolno-pomiarowych FAME, aby realizacja zadaĹ„ byĹ‚a Ĺ‚atwiejsza, ustrukturyzowana i przede wszystkim bezpieczniejsza. ZaletÄ… FAME jest teĹź krĂłtki czas poĹ‚Ä…czenia, skracajÄ…cy o poĹ‚owÄ™ przygotowania do testĂłw. – FAME pozwala podĹ‚Ä…czyć zĹ‚oĹźony ukĹ‚ad kontrolno-pomiarowy do urzÄ…dzenia zabezpieczajÄ…cego w jednym kroku. UmoĹźliwia to bezpieczne i automatyczne wykonanie wszystkich niezbÄ™dnych procesĂłw Ĺ‚Ä…czeniowych – mĂłwi Maksymilian GrĂźner. Sekwencja wtykĂłw Ĺ‚Ä…czÄ…cych oraz operacji rozĹ‚Ä…czenia i poĹ‚Ä…czenia zostaĹ‚y uwzglÄ™dnione w zĹ‚Ä…czu, co wyklucza moĹźliwość wystÄ…pienia bĹ‚Ä™dĂłw. DostÄ™pnych jest wiele wzorĂłw listew do obwodĂłw zabezpieczeĹ„, z wieloma seryjnymi sekwencjami przeĹ‚Ä…czania zaciskĂłw przekaĹşnikĂłw, realizowanych w jednym rĂłwnolegle kontrolowanym kroku. Takie rozwiÄ…zanie eliminuje szereg potencjalnych bĹ‚Ä™dĂłw, takich jak otwarte poĹ‚Ä…czenia lub ustawienie mostkĂłw zwierajÄ…cych dla przekĹ‚adnikĂłw prÄ…dowych. Technik wykonujÄ…cy badanie systemu zabezpieczajÄ…cego moĹźe skupić siÄ™ jedynie na okablowaniu wtyku pomiarowego. – W ten sposĂłb potrafimy jeszcze bardziej zwiÄ™kszyć bezpieczeĹ„stwo przez zastosowanie wstÄ™pnie zmontowanego wtyku pomiarowego – wyjaĹ›nia przedstawiciel SWM Services. DziÄ™ki temu wykonywanie czynnoĹ›ci kontrolno-pomiarowych jest dla personelu technicznego znacznie Ĺ‚atwiejsze. Aby zapobiec podĹ‚Ä…czeniu wtykĂłw pomiarowych o tej samej polaryzacji, moĹźna zakodować ich listwy oraz same

FAME U U 5 F 5 ! ! C 5 \ 5 F 5 !7 C 5 \ 5 U 5 F T

* ! 5 !

73

APLIKACJE z wykorzystaniem wtyku pomiarowego FAME. UrzÄ…dzenie zapasowe zapewnia staĹ‚y poziom bezpieczeĹ„stwa sieci. Nawet jeĹ›li urzÄ…dzenie zabezpieczajÄ…ce zawiedzie, badanie moĹźe być kontynuowane – system FAME umoĹźliwia szybkie i Ĺ‚atwe podĹ‚Ä…czenie tymczasowych zamiennikĂłw, ktĂłre bÄ™dÄ… pracować do czasu wymiany wadliwego urzÄ…dzenia. System moduĹ‚owy moĹźe być dostosowany do bieşących potrzeb, toteĹź moĹźliwa jest kaĹźda konfiguracja obwodu. UĹźytkownik, wykorzystujÄ…c narzÄ™dzia programowe, definiuje system, ktĂłry nastÄ™pnie jest montowany i dostarczany przez Phoenix Contact. DostÄ™pne sÄ… rĂłwnieĹź standardowe konfiguracje, zgodnie ze specyfikacjami VDE i FNN.

PODSUMOWANIE V + ! T 2 25 0(+ * ! "

wtyki za pomocÄ… odpowiednich kluczy. MoĹźliwe jest rĂłwnieĹź Ĺ‚Ä…czenie róşnych grup funkcyjnych na znormalizowanej listwie wtykĂłw pomiarowych. – PoczÄ…tkowo, dla zaoszczÄ™dzenia przestrzeni, uĹźywaliĹ›my podstawowych i rezerwowych zabezpieczeĹ„ nad listwÄ… wtykĂłw pomiarowych z dwoma oddzielnymi wtykami pomiarowymi – opowiada Maksymilian GrĂźner. W skĹ‚ad systemu FAME wchodzÄ… rĂłwnieĹź takie akcesoria, jak gniazda do wtykĂłw Ĺ‚Ä…czeniowych kodowane kolorami i jednopinowe zĹ‚Ä…cza serwisowe. ZĹ‚Ä…cze jednopinowe moĹźe być uĹźywane do wykonywania pojedynczych pomiarĂłw lub do szybkiego i skutecznego odĹ‚Ä…czenia cewki wyzwalajÄ…cej wyĹ‚Ä…cznika wysokiego napiÄ™cia z urzÄ…dzenia zabezpieczajÄ…cego. System FAME jest takĹźe wyposaĹźony w technologiÄ™ zabezpieczajÄ…cÄ… przed dotkniÄ™ciem, zarĂłwno w obszarze wtyku, jak i w Ĺ‚Ä…czenia. Zwarcie obwodĂłw przekĹ‚adnikĂłw prÄ…dowych moĹźe być wykonane za poĹ›rednictwem wtykowych mostkĂłw bezpoĹ›rednio na listwie wtyku pomiarowego. Ponadto nie ma potrzeby stosowania dodatkowej listwy zĹ‚Ä…czy do obwodĂłw przekĹ‚adnikowych. 74

Z POĹ Ä„CZENIAMI PUSH-IN I ĹšRUBOWYMI FAME jest nowym i innowacyjnym systemem kontrolno-pomiarowym do wszystkich zadaĹ„ kontrolnych i pomiarowych dla systemĂłw Ĺ‚Ä…czeniowych Ĺ›redniego oraz wysokiego napiÄ™cia w urzÄ…dzeniach zabezpieczajÄ…cych sieci elektroenergetyczne, transformatory, generatory i silniki. WyposaĹźony jest w poĹ‚Ä…czenia push-in lub Ĺ›rubowe. Skomplikowane operacje Ĺ‚Ä…czeniowe mogÄ… być wykonane w ramach jednej procedury kontrolno-pomiarowej. Opatentowany obrotowy uchwyt bezpieczeĹ„stwa gwarantuje dokĹ‚adne interwaĹ‚y sygnaĹ‚Ăłw przy minimalnym wysiĹ‚ku. Wielu uĹźytkownikĂłw instaluje system FAME bezpoĹ›rednio na drzwiach rozdzielnicy. Oznacza to, Ĺźe drzwi nie muszÄ… być otwarte podczas przeprowadzania badania. WiÄ™ksza jest teĹź dziÄ™ki temu dostÄ™pność i Ĺ‚atwość wykonania badania, nawet przez podwykonawcĂłw. Badanie przy uĹźyciu FAME moĹźe być wykonywane rĂłwnieĹź wtedy, gdy systemy nie sÄ… wĹ‚Ä…czone. W takich przypadkach zapasowe urzÄ…dzenie zabezpieczajÄ…ce zostaje podĹ‚Ä…czone

– Zalety systemu to m.in. przejrzyste nachodzenie na siebie zestykĂłw oraz wtyki pomiarowe przeznaczone do okreĹ›lonego zastosowania. To dwie zalety, ktĂłrych nie ma nawet przeĹ‚Ä…cznik obrotowy. InnÄ… zaletÄ… jest wysokiej jakoĹ›ci prowadnica we wtyczce, ktĂłra zapobiega rozĹ‚Ä…czeniu wtyku przy ustawieniu pod kÄ…tem – podkreĹ›la Maksymilian GrĂźner. DostÄ™pne sÄ… trzy „czasy poĹ‚Ä…czeniaâ€? dla dowolnego przypisania zestykĂłw (np. dĹ‚ugi zestyk dla sygnaĹ‚u wyĹ‚Ä…czenia i sygnaĹ‚Ăłw pomocniczych, Ĺ›redni zestyk dla obwodĂłw napiÄ™ciowych oraz krĂłtki zestyk dla przekĹ‚adnikĂłw prÄ…dowych). Zestyk nieprzypisany moĹźe sĹ‚uĹźyć jako „ślepyâ€?. System wtykĂłw pomiarowych FAME zapewnia zakĹ‚adowi w Monachium zwiÄ™kszenie elastycznoĹ›ci, bezpieczeĹ„stwa i funkcjonalnoĹ›ci. Bernd Schairer T 7

! " 3 ! # C)

! &* " 9! T 5

! " -57 7 7

PHOENIX CONTACT Sp. z o.o 7 8928: budynek 3/A 8=2;=9 . 7 9= ;: ?> @=> 75! " 75

AUTOMATYKA

RYNEK

ZĹ Ä„CZA

HAN ES PRESS – BŠYSKAWICZNE PRZYŠĄCZENIE Z MOŝLIWOŚCIĄ MOSTKOWANIA - C Y F

5 P F / C T C U B ! \7 0 )( $ ,# F U U ) -

Y F 5 F

C F U T7 T F P 5 F 7

NOWE MOĹťLIWOĹšCI DZIĘKI HAN ES PRESS Do tej pory moĹźliwe byĹ‚o zintegrowanie funkcji mostka w zĹ‚Ä…czu jedynie za pomocÄ… specjalnych moduĹ‚Ăłw lub skomplikowanych poĹ‚Ä…czeĹ„ kablowych. Obecnie Han ES Press umoĹźliwia mostkowanie kontaktĂłw dziÄ™ki wtykowym zworkom – tak jak ma to miejsce w przypadku tradycyjnych tzw. terminal

0 7 ! " / )( $ ,#

T

o, co sprawia, Ĺźe Han ES Press jest tak szczegĂłlny to fakt, Ĺźe zĹ‚Ä…cza te bazujÄ… na mechanizmie spręşynowym i sÄ… przygotowane do natychmiastowego montaĹźu. Wystarczy wprowadzić odizolowany przewĂłd i nacisnąć wsuwkÄ™ montaĹźowÄ…, ktĂłra w ten sposĂłb dokona przyĹ‚Ä…czenia przewodu do kontaktu. Ta technika przyĹ‚Ä…czeniowa w znacznym stopniu przyspiesza czas montaĹźu. Wszystko, co naleĹźy zrobić podczas demontaĹźu przewodu z Han ES Press, to wĹ‚oĹźyć Ĺ›rubokrÄ™t i przesunąć dĹşwigniÄ™ z niewielkÄ… siĹ‚Ä… ku gĂłrze – wĂłwczas zacisk zwalnia przewĂłd.

9/2016

blokĂłw – bezpoĹ›rednio na zĹ‚Ä…czu. MoĹźe to być realizowane za pomocÄ… róşnych mostkĂłw wzdĹ‚uĹźnych i poprzecznych, co umoĹźliwia Ĺ‚atwe tworzenie obwodĂłw typu gwiazda-trĂłjkÄ…t przy podĹ‚Ä…czeniu silnikĂłw. WzdĹ‚uĹź zĹ‚Ä…cza moĹźna zmostkować maksymalnie 12 kontaktĂłw, a zworki poprzeczne mostkujÄ… dwa kontakty. Kompaktowa konstrukcja umoĹźliwiĹ‚a zintegrowanie komory pomiaroP R O M O C J A

wej dla kaĹźdego kontaktu, co oznacza, Ĺźe Han ES Press zapewnia Ĺ‚atwÄ… diagnostykÄ™ nawet po zamontowaniu. Punkty pomiarowe znajdujÄ… siÄ™ na szynie zĹ‚Ä…cza i sÄ… dostÄ™pne rĂłwnieĹź po zamontowaniu zworek. W konsekwencji zastosowanie Han ES Press zmniejsza wysiĹ‚ek zwiÄ…zany z instalacjÄ… okablowania dziÄ™ki uĹźyciu wtykanych zworek.

NIEZASTÄ„PIONE W PRZEMYĹšLE Han ES Press jest dostÄ™pny z liczbÄ… pinĂłw 6, 10, 16 i 24, pasuje do obudĂłw rozmiarĂłw Han 6 B, 10 B, 16 B i 24 B i jest kompatybilny z dotychczasowymi wkĹ‚adami serii Han E, ES oraz ESS. Znamionowe natęşenie prÄ…du wynosi 16 A. MoĹźliwe jest stosowanie przewodĂłw o przekrojach 0,14–2,5 mm2, zarĂłwno typu linka, jak i drut, z tulejkami, jak rĂłwnieĹź bez tulejek. Wszystko to sprawia, Ĺźe Han ES Press nadaje siÄ™ do zastosowaĹ„ przemysĹ‚owych dla wszystkich popularnych typĂłw przewodĂłw.

HARTING POLSKA Sp. z o.o 7 3 \ :/ 8@2@A9 . 7 9= ;8A ?= 9=/ 4 " 9= ;8> @A =; 2 5 E! 7 7! 75

75

RYNEK

PRZEWODY IGUS

W EKONOMICZNEJ WERSJI 0 tyment o przewody konfek ! ÂŽ " +/

F B / F 5 F F 7 $ C F 5 ! ! 5 F \ B C FT Z 5 U 5 ! U [/ ! T D>Â?7

S

pecjalizujÄ…ca siÄ™ w tworzywach motion plastics do zastosowaĹ„ ruchomych firma igus oferuje pod markÄ… readycable ponad 4000 przewodĂłw, zmontowanych fabrycznie zgodnie ze standardami wszystkich liczÄ…cych siÄ™ producentĂłw napÄ™dĂłw. Nowe przewody readycable sÄ… konfekcjonowane w 14 krajach Ĺ›wiata i wyposaĹźane w oryginalne zĹ‚Ä…cza zgodnie ze standardami 24 wytwĂłrcĂłw napÄ™dĂłw.

SKROJONE NA MIARĘ Gotowe do podĹ‚Ä…czenia kable, dostarczone do natychmiastowego uĹźycia – ta prosta zasada przyĹ›wieca produkcji przewodĂłw readycable. Firma igus dostarcza je bez wymagania iloĹ›ci minimalnej w zamĂłwieniu (przewody 76

sÄ… dostÄ™pne juĹź od jednej sztuki), w dowolnej dĹ‚ugoĹ›ci (przycinanie na şÄ…danÄ… dĹ‚ugość z dokĹ‚adnoĹ›ciÄ… do centymetra) oraz bez dodatkowych kosztĂłw za ciÄ™cie lub maĹ‚Ä… ilość. Obecnie do ponad 4000 konfekcjonowanych przewodĂłw chainflex firmy igus dodano ekonomiczne kable chainflex M z odpowiednimi zĹ‚Ä…czami. Nowe produkty sÄ… nawet o 60% taĹ„sze niĹź standardowe przewody z katalogu, a co wiÄ™cej – majÄ… 36-miesiÄ™cznÄ… gwarancjÄ™. – Konfekcjonowane przewody chainflex M to ekonomiczne rozwiÄ…zania, idealnie pasujÄ…ce do ruchomych aplikacji o Ĺ›rednim obciÄ…Ĺźeniu oraz przeciÄ™tnej prÄ™dkoĹ›ci i przyspieszeniu. UĹźytkownicy majÄ… teraz wiÄ™cej moĹźliwoĹ›ci, aby wybrać najtaĹ„szy przewĂłd, ktĂłry dziaĹ‚a w ich aplikacjach – tĹ‚umaczy Christian Stremlau, kierownik dziaĹ‚u readychain i readycable w firmie igus.

WYSOKI STANDARD I DUĹťA DOSTĘPNOŚĆ NajwyĹźszy standard jakoĹ›ci jest zapewniony dziÄ™ki temu, Ĺźe duĹźa część konfekcjonowania przewodu odbywa siÄ™ maszynowo. To przekĹ‚ada siÄ™ takĹźe na szybsze wytwarzanie przewodĂłw readycable oraz zwiÄ™ksza bezpieczeĹ„stwo danej aplikacji. Nowa wyszukiwarka przewodĂłw konfekcjonowanych, readycable finP R O M O C J A

der 2.0, umoĹźliwia bardzo szybkie znalezienie odpowiedniego produktu. Na stronie www.igus.pl/readycable-finder klient moĹźe wybrać odpowiedni przewĂłd do napÄ™dĂłw, okreĹ›lić wymaganÄ… dĹ‚ugość i zĹ‚oĹźyć zamĂłwienie. Aby dodatkowo uĹ‚atwić konfigurowanie, po wprowadzeniu numeru artykuĹ‚u producenta silnika wyĹ›wietlane sÄ… pasujÄ…ce przewody. Z myĹ›lÄ… o zagwarantowaniu szybkich dostaw indywidualnych produktĂłw firma igus znacznie zwiÄ™kszyĹ‚a moce produkcyjne w Ameryce Północnej, Azji i Europie – obecnie wyroby firmy sÄ… produkowane w 14 fabrykach rozmieszczonych na caĹ‚ym Ĺ›wiecie, a wysyĹ‚ka jest realizowana nawet w ciÄ…gu 24 godzin. Podobnie jak w przypadku pozostaĹ‚ych przewodĂłw, igus gwarantuje 36-miesiÄ™cznÄ… Ĺźywotność na readycable dla przewodĂłw z rodziny chainflex M. JednoczeĹ›nie firma zapewnia niezawodność przewodĂłw przez pięć milionĂłw podwĂłjnych cykli w zastosowaniach, w ktĂłrych mamy do czynienia z ruchem ciÄ…gĹ‚ym.

IGUS Sp. z o.o. 7 3 =A= / >A2A;@ . 7 AA ?D; 89 9>/ 4 " AA ?D; D= D: 2 4 E 75 7 75

AUTOMATYKA

0 7 # C)

ATRAKCYJNA CENA I NIEZAWODNOŚĆ

zero Największe laboratorium testowe. Najszerszy wybór. 36 miesięcy gwarancji.

... zero przestojów... Nr 1 w przewodach do ruchu.

testy przejazdów 230 m

testy skręcania

testy z chemikaliami

testy przejazdów pionowych testy prędkości 10 m/s

HYBRYDOWE

SKRĘTNE

ŚWIATŁOWODY

CAT7

testy dla -40 °C i dla cleanroom

POMIAROWE

BUS

Prosimy nas odwiedzić: ENERGETAB, Bielsko-Biała – Pawilon J 22 / TAROPAK, Poznań – Pawilon 3 stoisko 23 Rozwiązania zero przestojów dla Twoich najbardziej wymagających przewodów do ruchu: przewody chainflex zostały rozwinięte i przetestowane w największym laboratorium testowym w branży. 600 równoległych testów na 2750 m powierzchni, 1,4 miliona pomiarów elektrycznych i ponad 2 miliardy cykli rocznie: wśród tych przewodów znajdziesz jeden, który rozwiąże Twoje największe wyzwanie i zapewnisz sobie zero przestojów. Z siedmioma klasami jakości znajdziesz właściwy przewód dla Twojej aplikacji za niższą cenę. 1244 przewodów z magazynu tworzy najszerszą ofertę przewodów do ruchu: skrętnych, silnikowych, serwo, hybrydowych, sterowniczych, transmisji danych, BUS, ethernetowych i światłowodów. Oblicz on-line, zamów dzisiaj i zapewnij sobie spokój na najbliższe 3 lata! ®

plastics for longer life

®

2

Sprawdź więcej niż 30 interesujących raportów z testów tutaj: www.igus.pl/chainflextests

Darmowe próbki: 22 863 5770

RYNEK

BEZSMAROWE Ĺ OĹťYSKA

DO RĂ“ĹťNORODNYCH ZASTOSOWAĹƒ 5 T 5 C F F U C \7 . 5 * 5 T ! " T ! \/ 5 5 T 5 5 B 7

S

pecjalista od tworzyw w ruchu, firma igus, po raz kolejny powiÄ™kszyĹ‚a portfolio plastikowych Ĺ‚oĹźysk kulkowych. Obecnie w jej ofercie jest juĹź sześć róşnych materiaĹ‚Ăłw bieĹźni, przeznaczonych do bardzo róşnych aplikacji. DziÄ™ki temu uĹźytkownik, dobierajÄ…c niemal dowolnie materiaĹ‚ bieĹźni, kulek i koszyczka, moĹźe skomponować odpowiednie dla swoich potrzeb Ĺ‚oĹźysko.

SZEROKI WYBĂ“R Ĺ oĹźyska kulkowe z tworzyw sztucznych sÄ… alternatywÄ… dla metalowych odpowiednikĂłw – sÄ… lĹźejsze, taĹ„sze i czystsze, a jednoczeĹ›nie ich Ĺźywotność pozostaje dĹ‚uga. Aby zaoferować jeszcze wiÄ™kszy wybĂłr swoim klientom, firma igus powiÄ™kszyĹ‚a asortyment odpornych 78

na zabrudzenia i bezsmarowych Ĺ‚oĹźysk polimerowych xiros o nowe rozmiary, zgodne z wymaganiami normy DIN. Odbiorca ma do wyboru juĹź sześć materiaĹ‚Ăłw bieĹźni, cztery materiaĹ‚y koszyczka oraz trzy materiaĹ‚y kulek, a wszystkie speĹ‚niajÄ… szereg wymagaĹ„: sÄ… zgodne z FDA, majÄ… izolacjÄ™ elektrycznÄ…, zapewniajÄ… odprowadzanie Ĺ‚adunku elektrycznego oraz sÄ… odporne na media, a takĹźe niskÄ… i wysokÄ… temperaturÄ™.

SWOBODA Ĺ Ä„CZENIA Firma igus udostÄ™pnia Ĺ‚atwe w uĹźyciu aplikacje internetowe do dobierania, konfigurowania i zamawiania produktĂłw, dziÄ™ki ktĂłrym z bogatej oferty moĹźna szybko i bezproblemowo wybrać najlepsze rozwiÄ…zanie. Zaledwie trzy kroki i kilka kliknięć na stronie www.igus.pl/ xiros wystarczÄ…, aby skonfigurować najlepsze Ĺ‚oĹźysko kulkowe xiros. Po wybraniu wĹ‚aĹ›ciwoĹ›ci materiaĹ‚u i wpisaniu parametrĂłw pracy moĹźna przy uĹźyciu aplikacji xiros expert obliczyć Ĺźywotność produktu, a zamĂłwienie zĹ‚oĹźyć od razu on-line. PrzykĹ‚adowo wybranie kulek ze szkĹ‚a lub plastiku umoĹźliwia skonfigurowanie niemagnetycznego i niemetalowego rozwiÄ…zania. Dla koszyczkĂłw trzymajÄ…cych elementy toczne dostÄ™pne sÄ… takie materiaĹ‚y jak: P R O M O C J A

PA (poliamid), PP (polipropylen), PEEK (polieteroeteroketon) oraz xirodur B180, ktĂłre mogÄ… być dobrane na podstawie konkretnych wymagaĹ„ aplikacji – niezaleĹźnie od tego, czy wymagana jest wyĹźsza twardość, odporność na zuĹźycie, odporność chemiczna, przewodność elektryczna czy odporność na wysokÄ… temperaturÄ™. To samo dotyczy materiaĹ‚u bieĹźni. W tym przypadku moĹźna wybierać wĹ›rĂłd materiaĹ‚Ăłw o takich zaletach jak niska cena (xirodur B180), duĹźa odporność na zuĹźycie (xirodur S180), odporność na zuĹźycie dla duĹźych prÄ™dkoĹ›ci obrotowych (xirodur D180), podwyĹźszona odporność chemiczna (xirodur C160), wĹ‚aĹ›ciwoĹ›ci antystatyczne (xirodur F180), a takĹźe odporność na wysokÄ… temperaturÄ™ oraz zgodność z wymogami FDA (xirodur A500). Te wszystkie rodzaje materiaĹ‚Ăłw sÄ… dostÄ™pne dla Ĺ›rednic wewnÄ™trznych Ĺ‚oĹźyska w zakresie 3–30 mm. Ponadto dostÄ™pne sÄ… teĹź Ĺ‚oĹźyska o Ĺ›rednicy wewnÄ™trznej do 60 mm.

IGUS Sp. z o.o. 7 3 =A= / >A2A;@ . 7 AA ?D; 89 9>/ 4 " AA ?D; D= D: 2 4 E 75 7 75

AUTOMATYKA

RYNEK

DEDYKOWANE ROBOTOM URZÄ„DZENIA FIRMY PHD INC. U F U 5 ! 5 ! F C / F F C 5 / 7 7 5 ! 7

0 7 # C)/ $) 5 " R7 7

W

ymagania współczesnych procesów produkcyjnych, takie jak dokładność i szybkość, w powiązaniu z duşym stopniem ich skomplikowania, coraz większymi oczekiwaniami w zakresie jakości produktu i skrócenia czasu potrzebnego do jego wytworzenia, przyczyniają się do wzrostu liczby zastosowań robotów umoşliwiających uzyskanie zakładanych celów. Urządzenia amerykańskiej firmy PHD Inc., wiodącego producenta urządzeń wykonawczych stosowanych w robotyce przemysłowej, zapewniają niezawodność, szybkość działania oraz dokładność wykonania w procesach produkcyjnych.

ZNAKOWNICE Znakownice (numeratory) pneumatyczne charakteryzujÄ… siÄ™ duşą siĹ‚Ä… nacisku – do 66 kN (przy ciĹ›nieniu 6 barĂłw). DziÄ™ki temu odciskane znaki sÄ… wysokiej jakoĹ›ci. Wymienne gĹ‚owice znakujÄ…ce – z opcjÄ… szybkiej wymiany – uĹźywane sÄ… do odciskania znakĂłw gĹ‚Ăłwnie na blachach stalowych, choć sprawdzajÄ… siÄ™ rĂłwnieĹź na innych materiaĹ‚ach. Najczęściej stosowane sÄ… w przemyĹ›le motoryzacyjnym, ale z powodzeniem moĹźna ich uĹźywać rĂłwnieĹź w innych gaĹ‚Ä™ziach przemysĹ‚u.

CHWYTAKI Oferowany przez firmę PHD Inc. chwytak równoległy charakteryzuje się duşą siłą chwytania, długimi przesuwami szczęk

(narzędzi) oraz wysoką ładownością. Wzmocniona budowa gwarantuje duşą odporność na siły stałe i udarowe. Chwytak został zaprojektowany do przenoszenia duşych części, takich jak felgi samochodowe czy bloki silników samochodowych. Sprawdzi się takşe w aplikacjach w odlewniach oraz w innych trudnych warunkach pracy. Wśród wielu innowacyjnych cech na uwagę zasługuje m.in. układ zabezpieczający przed upuszczeniem przeno9/2016

P R O M O C J A

szonego materiału w przypadku zaniku ciśnienia zasilania.

ZACISKI Zaciski pneumatyczne, dzięki prostej budowie, duşej sile zacisku oraz elastyczności stosowania są idealne do trzymania arkuszy blachy. Mogą być wyposaşone w szereg akcesoriów, takich jak np. czujniki otwarcia/ zamknięcia szczęk, obecności blachy, podwójnego arkusza i inne. Dostępne są równieş wersje wysokotemperaturowe, tzw. hot-stamping. Dystrybutorem urządzeń PHD Inc. na terenie Polski jest firma PTH Pneumatic Complex Osojca J. i P. Sp.j.

PTH PNEUMATIC COMPLEX OSOJCA J. i P. Sp.j. V = / AD2>8A , 7 @= ;@; ;9 ;8 2 C E5 2 5 "7 75 75 2 5 "7 75

79

RYNEK

PRZEKAĹšNIKI CZASOWE W OBUDOWACH INSTALACYJNYCH F 4 4 5 5 5 v !7 C 5 T 5 P U T ;> 5 C / B ! B C ! !/ T 5 ! \7 1 ! /

D

w sobie bezkompromisowe podejĹ›cie do sterowania czasowego, wysoki poziom niezawodnoĹ›ci i bardzo szerokÄ… gamÄ™ rozwiÄ…zaĹ„. MoĹźna w niej znaleźć uniwersalne rozwiÄ…zania, jak MT-W, ale rĂłwnieĹź przekaĹşniki jednofunkcyjne, minimalizujÄ…ce ryzyko bĹ‚Ä™du w trakcie instalacji. Podczas tworzenia tej serii wykorzystano doĹ›wiadczenie firmy z rynku przemysĹ‚owego, dziÄ™ki czemu powstaĹ‚y przekaĹşniki, ktĂłre swoimi funkcjonalnoĹ›ciami i moĹźliwoĹ›ciami mogÄ… zaskoczyć niejednego uĹźytkownika. KaĹźdy przekaĹşnik tej serii jest wyposaĹźony w zasilacz dziaĹ‚ajÄ…cy w zakresie

oĹ›wiadczenie zdobyte w aplikacjach przemysĹ‚owych firma Relpol przenosi na produkty automatyki domowej i obiektĂłw kubaturowych, oferujÄ…c niespotykane wczeĹ›niej parametry jakoĹ›ciowe oraz wsparcie techniczne, nawet w najbardziej wymagajÄ…cych aplikacjach. Popularne „czasĂłwkiâ€? sÄ… produkowane przez spółkÄ™ juĹź od kilkudziesiÄ™ciu lat. W ofercie sÄ… zarĂłwno przekaĹşniki cieszÄ…ce siÄ™ od dawna wyjÄ…tkowym uznaniem nawet najbardziej wymagajÄ…cych klientĂłw, jak i najnowsze produkty w obudowach instalacyjnych.

DO NIETYPOWYCH OPERACJI MT-W to „generaĹ‚â€? wĹ›rĂłd przekaĹşnikĂłw czasowych firmy Relpol. Poza wspomnianym wczeĹ›niej uniwersalnym napiÄ™ciem zasilania zostaĹ‚ wyposaĹźony w 25 funkcji czasowych, wyróşnia siÄ™ bardzo duşą dokĹ‚adnoĹ›ciÄ… odmierzania (poniĹźej 0,5%) oraz umoĹźliwia ustawienie do trzech czasĂłw. DziÄ™ki takiemu rozwiÄ…zaniu moĹźna przeprowadzić bardzo wiele nietypowych operacji, takich jak np. niesymetryczna praca cykliczna, ktĂłra trwa okreĹ›lony czas, wysĹ‚anie sygnaĹ‚u trwajÄ…cego od 100 ms nawet do 100 h od uruchomienia przekaĹşnika oraz zatrzymanie odmierzania funkcji poprzez wyzwolenie zestyku sterujÄ…cego. DuĹźa uniwersalność czyni z niego komponent niezastÄ…piony podczas uruchomieĹ„ i serwisĂłw, jest to produkt, ktĂłry zaspokaja niemal 99% potrzeb. ZaletÄ…

NOWATORSKIE ROZWIÄ„ZANIA Seria MT-T to najintensywniej rozwijana przez Relpol grupa przekaĹşnikĂłw, Ĺ‚Ä…czÄ…ca 80

12–240 V AC/DC, co pozwala na ich stosowanie przy typowych napiÄ™ciach uĹźywanych w systemach klimatyzacji i wentylacji, automatyce oraz energetyce. Dodatkowym atutem jest separacja wejĹ›cia sterujÄ…cego, ktĂłra umoĹźliwia zasilanie przekaĹşnika napiÄ™ciem np. 230 V AC, a sterowanie funkcjÄ… czasowÄ… – 12 V DC. NajnowszÄ… zmianÄ… jest zastosowanie przekaĹşnikĂłw wykonawczych ze stykami AgSnO2, co wpĹ‚ynęło na zwiÄ™kszenie odpornoĹ›ci stykĂłw na obciÄ…Ĺźenia indukcyjne. Jest to szczegĂłlnie waĹźne w przypadku stosowania ich w aplikacjach oĹ›wietleniowych oraz przy zaĹ‚Ä…czaniu silnikĂłw.

P R O M O C J A

AUTOMATYKA

RYNEK jest równieş programowalność za pomocą dwóch przycisków, dzięki czemu nie ma konieczności chodzenia po obiekcie z komputerem w celu zmiany funkcji czasowej.

ZGRANY DUET MT-TUA i MT-TUB to uniwersalni „şoĹ‚nierzeâ€?. W dwĂłch przekaĹşnikach zamkniÄ™to najpopularniejsze funkcje czasowe. Jedne z najbardziej uznanych produktĂłw z oferty firmy znajdujÄ… swoje zastosowanie zarĂłwno w aplikacjach przemysĹ‚owych, jak i domowych, a ich liczba i róşnorodność zaskakujÄ… niekiedy nawet doradcĂłw technicznych Relpol. Te dwa wykonania powstaĹ‚y jako naturalna odpowiedĹş na wiÄ™kszość potrzeb odbiorcĂłw. Dwa bratnie przekaĹşniki, ktĂłre uzupeĹ‚niajÄ… siÄ™ wzajemnie jak zgrany duet, zautomatyzowaĹ‚y juĹź niejedno urzÄ…dzenie, liniÄ™ przemysĹ‚owÄ…, a nawet budynek. Prostota obsĹ‚ugi, moĹźliwość pracy w trybie bistabilnym, funkcje zaĹ‚Ä…czenia i wyĹ‚Ä…czenia serwisowego oraz wiele innych zaowocowaĹ‚y uznaniem wielu automatykĂłw i projektantĂłw.

PRAKTYCZNOŚĆ I PROSTOTA MT-TE, MT-TWU i MT-TBP to z kolei „zawodowi szeregowiâ€? i jednoczeĹ›nie najnowsze rozwiÄ…zania firmy. Z myĹ›lÄ… o klientach, ktĂłrzy nie potrzebujÄ… wielu funkcji i zaleĹźy im na moĹźliwie najprostszej obsĹ‚udze powstaĹ‚y przekaĹşniki jednofunkcyjne. Ĺ Ä…czÄ… w sobie to, co najlepsze w serii MT-T, czyli uniwersalność i niezawodność oraz Ĺ›wietnÄ… cenÄ™. Funkcje, jakie sÄ… przez nie realizowane to opóźnione zaĹ‚Ä…czenie (MT-TE), zaĹ‚Ä…czenie na nastawiony czas (MT-TWU) oraz symetryczna praca cykliczna (MT-TBP). Przebojem wdarĹ‚y siÄ™ do sieci dystrybucji jako proste i niezawodne przekaĹşniki.

DOPASOWANE DO POTRZEB W rodzinie przekaĹşnikĂłw MT jest jednak o wiele wiÄ™cej rozwiÄ…zaĹ„ – w sumie 14 modeli przekaĹşnikĂłw czasowych w obudowach instalacyjnych, a wĹ›rĂłd nich takĹźe MT-TSD – wykonanie do rozruchu za pomocÄ… przeĹ‚Ä…cznika gwiazda–trĂłjkÄ…t, MT-TIP – do niesymetrycznej pracy cyklicznej i MT-TER – do opóźnionego zaĹ‚Ä…czenia i wyĹ‚Ä…czenia. WĹ›rĂłd przekaĹşnikĂłw Relpol kaĹźdy moĹźe znaleźć rozwiÄ…zanie dopasowane do swoich potrzeb, korzystajÄ…c rĂłwnieĹź z serii przekaĹşnikĂłw przemysĹ‚owych, ktĂłra dziÄ™ki swojej róşnorodnoĹ›ci i uniwersalnoĹ›ci umoĹźliwia realizacjÄ™ sterowania, ktĂłrego nie powstydziĹ‚by siÄ™ Ĺźaden automatyk. 1 ! /

7 == H 5 ;9/ D?2A>> ƒ 7 D? @9 :> ?AA/ D? @9 :> ?8> 4 " D? @9 :> ?A@ 2 5 E 5 7 75 7 5 75

9/2016

R E K L A M A

0 7 5

/0] 3] 18

81

RYNEK

SYSTEM WYBORU

TRYBU PRACY EKS

ZGODNIE Z NORMAMI BEZPIECZEĹƒSTWA + U C P 5 T 5 U C C 5 / 57 C U C / C T P 5 5 5 5 ! C 5 C !7 + T P

F C 5 \ 7 . 5 5 C 5 !/ C 5 \ / C C 5 %-7 Sebastian Remian

Z

azwyczaj praca w trybie ustawiania musi być wykonywana przy otwartych osĹ‚onach bezpieczeĹ„stwa, np. przy wyĹ‚Ä…czonej funkcji bezpieczeĹ„stwa tej osĹ‚ony. W tym trybie wymagane jest stosowanie innych rozwiÄ…zaĹ„ systemu bezpieczeĹ„stwa, takich jak np. urzÄ…dzenie zezwalajÄ…ce, zamiennie z osĹ‚onÄ… bezpieczeĹ„stwa. Dyrektywa Maszynowa okreĹ›la jasno wymagania dla takich zmian w systemie sterowania zwiÄ…zanym z bezpieczeĹ„stwem. W przeciwieĹ„stwie do niej przepisy w normach nie przedstawiajÄ… wymagaĹ„ dotyczÄ…cych sposobu kontroli dostÄ™pu do poszczegĂłlnych trybĂłw pracy, utrudniajÄ…c tym samym jego dobĂłr. Nowe informacje zawarte w dokumentach wydanych niedawno przez Niemieckie Zawodowe Stowarzyszenie UbezpieczeĹ„ Wypadkowych mogÄ… być pomocne przy wyborze systemu kontroli dostÄ™pu.

WYMOGI PRAWNE DLA SYSTEMĂ“W WYBORU TRYBU PRACY Punkt 1.2.5. ZaĹ‚Ä…cznika I Dyrektywy Maszynowej okreĹ›la wymagania dla przeĹ‚Ä…cznika wyboru trybu pracy w maszynach. Dokument ten zawiera przepisy dotyczÄ…ce redukcji ryzyka dla pracy wymagajÄ…cej dezaktywowania lub otwarcia osĹ‚on bezpieczeĹ„stwa, jak np. zmniejszenie prÄ™dkoĹ›ci maszyny. Stwierdza rĂłwnieĹź, Ĺźe praca taka jest 82

P R O M O C J A

- ! %-

dopuszczalna tylko przez aktywowanie urzÄ…dzenia zezwalajÄ…cego oraz opisuje, w jaki sposĂłb musi być zaprojektowany przeĹ‚Ä…cznik wyboru trybu pracy. Dyrektywa wymaga, Ĺźeby istniaĹ‚a moĹźliwość zablokowania w kaĹźdej pozycji urzÄ…dzenia, ktĂłre jest w uĹźyciu lub dostÄ™p do niego byĹ‚ moĹźliwy jedynie dla okreĹ›lonej grupy przeszkolonych osĂłb. Efektem koĹ„cowym obu metod jest ograniczenie liczby osĂłb mogÄ…cych zmienić tryb pracy. W tym celu w systemach sterowania czÄ™sto stosuje siÄ™ przeĹ‚Ä…czniki obrotowe z blokadÄ… w postaci kluczyka lub hasĹ‚a. Oba rozwiÄ…zania majÄ… swoje wady: klucz czÄ™sto AUTOMATYKA

RYNEK

pozostaje w stacyjce, co neguje rzeczywisty cel. OczywiĹ›cie to samo odnosi siÄ™ do wpisanego hasĹ‚a. Po krĂłtkim czasie hasĹ‚o jest powszechnie znane, a nawet bywa ujawnione na etykiecie przymocowanej do maszyny. Oba przypadki sÄ… w praktyce dobrze znane, a zatem przewidywalne. KorzystajÄ…c z elektronicznego systemu kontroli dostÄ™pu, takiego jak system EKS firmy Euchner, moĹźna realizować dostÄ™p do wyboru trybu pracy duĹźo proĹ›ciej i bezpieczniej.

SYSTEM KONTROLI DOSTĘPU EKS System EKS jest prostym i sprawdzonym urzÄ…dzeniem, skĹ‚adajÄ…cym siÄ™ z elektronicznego klucza RFID w poĹ‚Ä…czeniu z elektronicznym adapterem. Transmisja danych pomiÄ™dzy tymi urzÄ…dzeniami odbywa siÄ™ w sposĂłb bezkontaktowy. W tym celu elektroniczny klucz ma wbudowanÄ… pamięć oraz transponder. Kompaktowy adapter do elektronicznego klucza jest jednostkÄ… czytajÄ…co-zapisujÄ…cÄ… i jest wyposaĹźony w zintegrowany elektroniczny interfejs. W zaleĹźnoĹ›ci od wybranego modelu EKS moĹźe być poĹ‚Ä…czony z systemem sterowania standardowego lub zwiÄ…zanego z bezpieczeĹ„stwem. Do konfiguracji EKS dostÄ™pne jest oprogramowanie zarzÄ…dzajÄ…ce EKM (ang. Electronic Key Manager). NarzÄ™dzie to umoĹźliwia indywidualne zapisywanie danych niezaleĹźnie na kaĹźdym kluczu oraz przechowywanie informacji o przyznanych i wykorzystanych prawach dostÄ™pu.

OBROTOWY PRZEĹ Ä„CZNIK KLUCZYKOWY W PORĂ“WNANIU Z EKS W tym miejscu oczywiĹ›cie pojawia siÄ™ pytanie o poziom bezpieczeĹ„stwa, jaki zapewnia EKS, zarĂłwno w zakresie ob-

0 7

Ochrona

rotowego przeĹ‚Ä…cznika kluczykowego, jak i systemu haseĹ‚. Aby odpowiedzieć na to pytanie, EKS bÄ™dzie traktowany przez analogiÄ™ do obrotowego przeĹ‚Ä…cznika kluczykowego. Elektroniczny klucz EKS odpowiada mechanicznemu kluczowi takiego przeĹ‚Ä…cznika. Proces odczytu danych z klucza elektronicznego przez adapter EKS oraz jego ocena poprawnoĹ›ci odpowiada funkcji mechanicznej cylindra blokujÄ…cego. Tylko wtedy, gdy dane sÄ… poprawne zostaje wydany sygnaĹ‚ zezwalajÄ…cy, odpowiadajÄ…cy umieszczeniu klucza w stacyjce. Elementy klucza i stacyjki w obrotowym przeĹ‚Ä…czniku kluczykowym nie muszÄ… speĹ‚niać jakichkolwiek wymagaĹ„ bezpieczeĹ„stwa okreĹ›lonych w Dyrektywie Maszynowej, poniewaĹź sĹ‚uşą jedynie ograniczeniu dostÄ™pu do przeĹ‚Ä…cznika wyboru trybu pracy. W zwiÄ…zku z tym sam EKS rĂłwnieĹź nie musi peĹ‚nić funkcji bezpieczeĹ„stwa. PrzekrÄ™cenie kluczyka w przeĹ‚Ä…czniku obrotowym udostÄ™pnia funkcjÄ™ wyboru şądanego trybu pracy. MoĹźe to być struktura jednokanaĹ‚owa lub dwukanaĹ‚owa. Obie zapewniajÄ… realizacjÄ™ funkcji bezpieczeĹ„stwa zgodnie z definicjÄ… zawartÄ… w Dyrektywie Maszynowej. Ten rodzaj funkcji jest zagwarantowany w wersji EKS FSA (dla aplikacji zwiÄ…zanych z bezpieczeĹ„stwem). W kaĹźdym przypadku naleĹźy zapewnić dodatkowÄ… jednostkÄ™ lub funkcjÄ™ logicznÄ… zwiÄ…zanÄ… z bezpieczeĹ„stwem zgodnie z wymaganiami normy EN ISO 13849-1, aby uzyskać kompletnÄ… funkcjÄ™ bezpieczeĹ„stwa z blokiem wejĹ›ciowym, logicznym i wyjĹ›ciowym. Wersja EKS FSA speĹ‚nia wymagania poziomu bezpieczeĹ„stwa PL d, co jest potwierdzone certyfikatem Niemieckiego Zawodowego Stowarzyszenia UbezpieczeĹ„ Wypadkowych.

ETAPY WYBORU TRYBU PRACY – OCHRONA I BEZPIECZEĹƒSTWO Grupa robocza skĹ‚adajÄ…ca siÄ™ z czĹ‚onkĂłw wspomnianego stowarzyszenia, a takĹźe producentĂłw maszyn, uĹźytkownikĂłw koĹ„cowych oraz producentĂłw systemĂłw bezpieczeĹ„stwa, stworzyĹ‚a dokument omawiajÄ…cy ten temat szczegółowo (arkusz informacyjny „Bezpieczne tryby pracy na obrabiarkachâ€?). PodstawÄ… do rozwaĹźaĹ„ jest podziaĹ‚ wyboru trybu pracy na trzy części. Na rysunku przedstawiono podziaĹ‚ elementĂłw istotnych dla bezpieczeĹ„stwa. Wraz z systemem dostÄ™pu strefa chroniona speĹ‚nia tylko funkcjÄ™ ograniczenia dla okreĹ›lonej grupy ludzi. Ta część nie musi speĹ‚niać Ĺźadnej funkcji w sensie bezpieczeĹ„stwa funkcjonalnego maszyn. Sama funkcja bezpieczeĹ„stwa musi być oceniana pod wzglÄ™dem systemu wyboru oraz systemu aktywacji. System wyboru skĹ‚ada siÄ™ z przyciskĂłw odpowiadajÄ…cych funkcjom „od 1 do nâ€? w wyposaĹźeniu zwiÄ…zanym z bezpieczeĹ„stwem. System aktywacji jest tÄ… częściÄ… systemu wyboru trybu pracy, ktĂłra jest przetwarzana na poziomie systemu sterowania. Jest to istotne np. wtedy, gdy uĹźytkownik zmienia tryb pracy w czasie pracy maszyny i natychmiastowe przeĹ‚Ä…czenie mogĹ‚oby prowadzić do wiÄ™kszego ryzyka, niĹź gdyby odbyĹ‚o siÄ™ to po zakoĹ„czeniu etapu pracy. Opisany podziaĹ‚ na ochronÄ™ i bezpieczeĹ„stwo zostanie uwzglÄ™dniony w przyszĹ‚oĹ›ci w wielu normach typu „Câ€?, gdyĹź taka interpretacja wymagaĹ„ Dyrektywy Maszynowej znacznie uĹ‚atwia realizacjÄ™ i wdroĹźenie wyboru trybu pracy w wielu obszarach. W trakcie prac nad wczeĹ›niej wymienionym dokumentem („Bezpieczne tryby pracy na obrabiarkachâ€?) okreĹ›lono, Ĺźe wystÄ™-

_ 9!

1 ! # ! ^

1 !

1 !

Â? ! Â? ! Â? U5

Â? q C C

Â? . B 5

4U ! C 5 \

9/2016

83

RYNEK FUNKCJA

Tryb bezpieczeństwa

POJEDYNCZY POJEDYNCZY OPERACJE KROK CYKL POWIÄ„ZANE

PRACA CIÄ„GĹ A

Tryb ręczny Tryb automatyczny

X

Tryb automatyczny z rÄ™cznym zaĹ‚adunkiem

X

X

X

Tryb konfiguracji Tryb serwisowy

X

X X

X

X

$ C C 5 ! C 5

pujÄ… rozbieĹźnoĹ›ci odnoĹ›nie definicji „trybu pracyâ€?. Ten sam termin jest stosowany zarĂłwno dla specyficznego trybu pracy, jak i innych trybĂłw pracy. Co wiÄ™cej, róşne terminy byĹ‚y stosowane do opisania tych samych okolicznoĹ›ci. Na tej podstawie podjÄ™to starania w kierunku lepszego zróşnicowania terminĂłw. ZostaĹ‚o to opracowane w zgodnoĹ›ci z istniejÄ…cÄ… normÄ… dla tokarek (EN ISO 23125), w ktĂłrej rozróşniono te definicje. Zdefiniowano nadrzÄ™dny termin „bezpieczny tryb pracyâ€?, aby wyjaĹ›nić, Ĺźe jest to przede wszystkim funkcja przeĹ‚Ä…czajÄ…ca w sensie bezpieczeĹ„stwa, poniewaĹź róşne tryby pracy maszyny charakteryzujÄ… siÄ™ róşnym poziomem ryzyka. We wspomnianej normie podano cztery bezpieczne tryby pracy: • tryb pracy 0: tryb rÄ™czny, • tryb pracy 1: tryb automatyczny, • tryb pracy 2: tryb konfiguracji, • tryb serwisowy. Kolejna norma dla frezarek rozszerzy powyĹźsze tryby o tryb „praca automatyczna z rÄ™cznym zaĹ‚adunkiemâ€?. Do róşnych typĂłw maszyn bÄ™dÄ… przypisane róşne zestawy trybĂłw pracy. PrzykĹ‚adowo bÄ™dzie znacznie mniej trybĂłw pracy dla pras. Jedna kwestia dla wyznaczonych trybĂłw pracy nie ulegnie zmianie: wyznaczony poziom ryzyka w danym trybie pracy pozostanie ten sam, niezaleĹźnie od tego, czy funkcja pojedynczego kroku w trybie konfiguracji jest realizowana np. za pomocÄ… urzÄ…dzenia zezwalajÄ…cego czy poprzez zmniejszenie prÄ™dkoĹ›ci wrzeciona. Najbardziej kĹ‚opotliwym do sprecyzowania ze wszystkich trybĂłw pracy byĹ‚ do tej pory termin ustawiania (konfiguracji). ObowiÄ…zywaĹ‚ zarĂłwno dla jednego z trybĂłw pracy, jak i dla funkcji ustawiania. Jego znaczenie staĹ‚o siÄ™ 84

jasne po klasyfikacji i zestawieniu w tabeli wymienionych pojęć.

PRZEĹ Ä„CZNIK WYBORU TRYBU PRACY BAZUJÄ„CY NA EKS W zastosowaniu praktycznym przeĹ‚Ä…cznik wyboru trybu pracy bazujÄ…cy na EKS obejmuje zapisane na elektronicznym kluczu EKS dane, przetwarzane w konwencjonalnym ukĹ‚adzie sterowania maszyny. UkĹ‚ad sterowania kontroluje w ten sposĂłb dostÄ™p do przeĹ‚Ä…cznika wyboru trybu pracy. Aktualny bezpieczny tryb pracy jest wybierany na dodatkowej klawiaturze. Wybrana opcja jest przetwarzana przez logicznÄ… funkcjÄ™ bezpieczeĹ„stwa zgodnie z wymaganym PL. Taka struktura ma szereg zalet: • dane dowolnej liczby maszyn, z róşnymi poziomami praw dostÄ™pu, mogÄ… być zapisane na jednym elektronicznym kluczu EKS, co oznacza, Ĺźe kaĹźdy pracownik potrzebuje tylko jednego klucza; • oprĂłcz dostÄ™pu do wyboru trybu pracy klucz EKS moĹźe być wykorzy-

stany do nadawania innych praw dostÄ™pu; • system wyboru bezpiecznego trybu pracy moĹźe być wybrany jako wymagany i np. poĹ‚Ä…czony z klawiaturÄ… maszyny; • zgodnie z wymaganiami zastosowanych norm klucze mogÄ… być opatrzone etykietami; • zabezpieczenie przed dostÄ™pem do systemu jest na znacznie wyĹźszym poziomie niĹź w obrotowych przeĹ‚Ä…cznikach z kluczykiem: – dostÄ™p do danych moĹźe być rejestrowany, – moĹźna zapobiec kopiowaniu klucza elektronicznego, – klucz elektroniczny moĹźe zostać zablokowany, – kaĹźdy elektroniczny klucz moĹźna dostosować do potrzeb, poniewaĹź jest unikalny. KaĹźdy elektroniczny klucz EKS zawiera unikalny identyfikator, pozwalajÄ…cy stworzyć osobisty klucz dla kaĹźdego uprawnionego pracownika. W porĂłwnaniu do konwencjonalnego klucza moĹźliwość identyfikacji elektronicznej pozwala na zastosowanie klucza EKS jako wspĂłlnego lub jako indywidualnego dla danego pracownika. Zwykle kaĹźdy punkt dostÄ™pu do systemu wymaga zalogowania siÄ™. Najczęściej prowadzi to do tego, Ĺźe po uĹźyciu klucz EKS nie jest pozostawiany w maszynie. Redukuje to ryzyko dostÄ™pu przez osoby nieuprawnione. MoĹźliwe jest rĂłwnieĹź zablokowanie klucza EKS, poniewaĹź kaĹźdy klucz jest niezaleĹźny od innych. MoĹźliwe jest to w szczegĂłl-

F C C 5 5 %-

AUTOMATYKA

RYNEK noĹ›ci w poĹ‚Ä…czeniu z elektronicznym systemem zarzÄ…dzania EKM, czyli wspomnianym juĹź wczeĹ›niej oprogramowaniem do zarzÄ…dzania kluczami EKS. System EKM jest swobodnie programowalnym systemem bazy danych do zarzÄ…dzania tymi kluczami. Wszystkie specjalne funkcje w systemie EKS sÄ… obsĹ‚ugiwane i zintegrowane z oprogramowaniem EKM. To rozwiÄ…zanie moĹźe być uĹźywane na wielu komputerach w sieci w Ĺ›rodowisku klient/serwer lub w postaci samodzielnego stanowiska. Suma kontrolna zapisana w kluczu EKS uniemoĹźliwia Ĺ‚atwe kopiowanie danych z jednego klucza na inny, nawet w przypadku umiejÄ™tnoĹ›ci programowania elektronicznych kluczy. System EKS sprawia teĹź, Ĺźe wybĂłr trybu pracy jest o wiele bardziej chroniony, poniewaĹź dostÄ™p do wyboru jest lepiej zabezpieczony niĹź w przypadku obrotowego przeĹ‚Ä…cznika z kluczykiem, nawet dodatkowo zabezpieczonym hasĹ‚em.

Tryb serwisowy realizowany przez producentĂłw maszyn jest zwykle bardzo niebezpieczny. Zastosowanie wysokiego poziomu ochrony gwarantuje bezpiecznÄ… pracÄ™ rĂłwnieĹź w tym trybie. WĂłwczas pracownikĂłw wyposaĹźa siÄ™ w szczegĂłlne Ĺ›rodki ochrony. Ten tryb pracy umoĹźliwia przeprowadzanie prac serwisowych bez manipulacji przy elementach bezpieczeĹ„stwa. WĹ›rĂłd wymogĂłw Dyrektywy Maszynowej jest m.in. ten mĂłwiÄ…cy, Ĺźe przeĹ‚Ä…cznik wyboru trybu pracy musi być blokowany w kaĹźdym poĹ‚oĹźeniu. WymĂłg ten jest speĹ‚niony dziÄ™ki wewnÄ™trznej konstrukcji obrotowego przeĹ‚Ä…cznika z kluczykiem, ktĂłra pozwala wyjąć klucz w kaĹźdym poĹ‚oĹźeniu przeĹ‚Ä…cznika. W systemie EKS funkcja ta jest realizowana w bezpiecznym rozwiÄ…zaniu przez odpowiednie zaprogramowanie lub okablowanie. JednakĹźe pozostawienie wĹ‚oĹźonego klucza jest czÄ™sto zaletÄ… takĹźe w terminologii bezpieczeĹ„stwa. Pozostawiony klucz jest wyraĹşnym sygnaĹ‚em, Ĺźe na maszynie sÄ… wykonywane prace specjalne. Tak dĹ‚ugo, jak klucz jest wĹ‚oĹźony, odpowiedzialność za pracÄ™ maszyny spoczywa na wĹ‚aĹ›cicielu klucza. Natychmiast po wyjÄ™ciu klucza maszyna musi powrĂłcić do bezpiecznej pracy. Jest to zwykle tryb automatyczny, w ktĂłrym praca maszyny jest moĹźliwa tylko wtedy, gdy wszystkie urzÄ…dzenia bezpieczeĹ„stwa funkcjonujÄ… i sÄ… aktywne. Dyrektywa Maszynowa dopuszcza takie rozwiÄ…zanie, poniewaĹź wymaganie blokowania w kaĹźdej pozycji moĹźe być zastÄ…pione przez inne odpowiednie rozwiÄ…zania. Ostatecznie to konstruktor maszyny musi podjąć decyzjÄ™ i wybrać rozwiÄ…zanie najmniej ryzykowne. Manipulacja przy jakimkolwiek systemie bezpieczeĹ„stwa zawsze stanowi duĹźe zagroĹźenie. Sebastian Remian

R E K L A M A

WYSOKI POZIOM OCHRONY W TRYBIE SERWISOWYM

5 7 C 5 \

0 7

ELTRON 5 7 . B 9C/ 8>2>9= . 7 9= ;@; :9 88/ 4 " 9= ;@; :D D@ 2 E 75 7 75 7 57 75

9/2016

85

RYNEK

TRZECI WYMIAR KONTROLI JAKOĹšCI W SEKTORZE OPAKOWAĹƒ ORAZ PROCESIE PAKOWANIA -5 * / T / 5 5 !/ 5 5 F B T \ ! Y 5 F F C F ! 5 5 \ 5 ! 5 * ! 7 . v C 5 ! C B 5 5 U B ! 5 F 7 . T ! 5 5 U C 5 B C T 5 / C ! / 5 U 5 ! 5 5 U 5 7 Dariusz Borowczak

W

 modelu produkcji istnieje wiele operacji zwiÄ…zanych z procesem pakowania, a wprowadzenie optymalizacji kosztĂłw jest moĹźliwe na kaĹźdym etapie – produkcji opakowaĹ„, wypeĹ‚niania i dozowania, zamykania, etykietowania oraz kontroli finalnej.

86

PRODUKCJA OPAKOWAĹƒ Podczas produkcji opakowaĹ„ najczęściej dÄ…Ĺźy siÄ™ do zapewnienia estetycznego wyglÄ…du opakowania, odpowiednich wymiarĂłw i cech geometrycznych, ale rĂłwnieĹź identyfikacji wtrÄ…ceĹ„ i defektĂłw lub pozostaĹ‚oĹ›ci poprodukcyjnych produkowanych elementĂłw. Dobrym przykĹ‚adem jest kontrola jakoĹ›ci walcowych pojemnikĂłw stosowanych do pakowania gum, jogurtĂłw, lodĂłw itp. Takie analizy bazujÄ… najczęściej na technologi 2D. Architektura systemu polega na odpowiednim zintegrowaniu komponentĂłw, tj. kamery, obiektywu i oĹ›wietlacza, tak aby uzyskać caĹ‚kowity obraz obiektu. Zestaw takich obrazĂłw jest wysyĹ‚any do komputera, a nastÄ™pnie analizowany za pomocÄ… Ĺ›rodowiska programistycznego Adaptive Vision Studio, co umoĹźliwia identyfikacjÄ™ zabrudzeĹ„ i wtrÄ…ceĹ„, a takĹźe kontrolÄ™ parametrĂłw geometrycznych i wiele innych cech. Produkcja opakowaĹ„ tekturowych wymusza wdroĹźenie systemĂłw opartych na technologiach 3D. Wynika to gĹ‚Ăłwnie z szybkoĹ›ci produkcji oraz wymiarĂłw P R O M O C J A

obiektĂłw i wymagaĹ„ technicznych. W aplikacjach, ktĂłre opracowano w firmie C&C Partners zostaĹ‚y wykorzystane inteligentne skanery Gocator. UmoĹźliwiĹ‚y one kontrolÄ™ jakoĹ›ci i geometrycznÄ… analizÄ™ szablonĂłw wyciÄ™tych z tektury, tzn. wymiarĂłw liniowych, obecnoĹ›ci otworĂłw i wycięć, ewentualnych brakĂłw, a takĹźe odchyleĹ„ gruboĹ›ci materiaĹ‚u. Ich zadaniem byĹ‚a takĹźe identyfikacja poĹ‚oĹźenia i rotacji obiektu, tak by moĹźliwe byĹ‚o odpowiednie wysterowanie manipulatora pozycjonujÄ…cego przed kolejnym etapem produkcji. W kolejnym etapie na tej samej linii produkcyjnej nakĹ‚adany byĹ‚ klej, a nastÄ™pnie formowano szablon tektury, tworzÄ…c opakowanie. Na tym odcinku produkcji pojawiaĹ‚ siÄ™ problem odpowiedniego dozowania kleju, a jego brak albo za maĹ‚a lub za duĹźa ilość sprawiaĹ‚y, Ĺźe produkt stawaĹ‚ siÄ™ brakiem. Firma C&C Partners, wraz z integratorem, stworzyĹ‚a system kontroli jakoĹ›ci i sterowania dyszami dozujÄ…cymi. Analiza w inteligentnym skanerze Gocator firmy LMI Technologies umoĹźliwia szybszÄ… identyfikacjÄ™ bĹ‚Ä™dĂłw i wyzwolenie AUTOMATYKA

RYNEK

0 7 I

alarmu lub przesterowanie parametrĂłw dysz, tak aby moĹźliwe byĹ‚o dozowanie odpowiedniej iloĹ›ci kleju i tym samym unikniÄ™cie strat finansowych wynikajÄ…cych z bĹ‚Ä™dĂłw produkcyjnych. GĹ‚owica skanera, wykonujÄ…c wbudowanÄ… aplikacjÄ™ analizy, oblicza objÄ™tość kleju i komunikuje siÄ™ ze sterownikiem PLC, umoĹźliwiajÄ…c sterowanie dyszami. WdroĹźenie takiej aplikacji zapewnia zmniejszenie kosztĂłw produkcyjnych i najwyĹźszÄ… jakość koĹ„cowych wyrobĂłw.

WYPEĹ NIANIE I DOZOWANIE

5 T 5 \ 4 !

IstotÄ… procesu pakowania jest zgodne z wymaganiami wypeĹ‚nienie opakowaĹ„. W aplikacjach, ktĂłre umoĹźliwiajÄ… policzenie detali w prosty sposĂłb, a nastÄ™pnie ich dozowanie do pojemnika nie sprawia to trudnoĹ›ci. Jednak najbardziej zaawansowane systemy pozwalajÄ… na dozowanie produktu, ktĂłry ma niejednorodny ksztaĹ‚t lub wymagane jest odpowiednie jego umiejscowienie w opakowaniach wielokomorowych. PrzykĹ‚adem pakowania produktĂłw

o niejednorodnych ksztaĹ‚tach, z wymogiem uzyskania tej samej masy, jest porcjowanie miÄ™sa. Tak dziaĹ‚a teĹź system, ktĂłry porcjuje rybÄ™ uzyskujÄ…c zawsze 200 g w jednym kawaĹ‚ku – skaner Gocator zostaĹ‚ sparametryzowany w taki sposĂłb, Ĺźe pozyskuje kolejne profile przekroju w Ĺ›ciĹ›le okreĹ›lonych wartoĹ›ciach przesuniÄ™cia i wyznacza w ten sposĂłb objÄ™tość. NastÄ™pnie w zaimplementowanym podprogramie oblicza masÄ™, wykorzystu-

jÄ…c rzeczywistÄ… wartość gÄ™stoĹ›ci masy ryby. DziÄ™ki temu jest moĹźliwe wysĹ‚anie sygnaĹ‚u do piĹ‚y tnÄ…cej, tak aby odcięła odpowiedniÄ… porcjÄ™ ryby zgodnie z wymaganiami. Częściej spotykanym rozwiÄ…zaniem zaawansowanych systemĂłw pakowania moĹźe być umieszczanie detali w opakowaniach wielokomorowych. Takie aplikacje, popularnie nazywane pick&place, sÄ… coraz częściej wdraĹźane – zapewniajÄ… wysokÄ… wydajność produkcji, obniĹźenie R E K L A M A

9/2016

87

RYNEK

( 5 B T

( B C Y 5 5 I5

V ! C A3 ;3 \ 5 Y C 5F UC 5 !

kosztĂłw i elastyczne konfigurowanie stanowiska. Część aplikacji moĹźe być wykonana za pomocÄ… systemĂłw 2D, ktĂłre dostarczajÄ… informacji o współrzÄ™dnych w pĹ‚aszczyĹşnie XY. W takim przypadku konieczne jest speĹ‚nienie Ĺ›ciĹ›le okreĹ›lonych warunkĂłw pracy aplikacji i doboru wielu zintegrowanych komponentĂłw. W sytuacji wystÄ™powania duĹźej zmiennoĹ›ci/róşnorodnoĹ›ci produktĂłw preferowanym i bardziej elastycznym rozwiÄ…zaniem sÄ… inteligentne gĹ‚owice Gocator z wbudowanÄ… funkcjÄ… identyfikacji geometrycznego Ĺ›rodka obiektu w pĹ‚aszczyĹşnie XY oraz w osi Z. Zastosowanie takiej gĹ‚owicy upraszcza architekturÄ™ systemu, co w bezpoĹ›redni sposĂłb przekĹ‚ada siÄ™ na koszty jego wdroĹźenia i prostotÄ™ utrzymania ruchu. W aplikacji pick&place skaner Gocator zostaĹ‚ umieszczony nad transporterem, po ktĂłrym przemieszczajÄ… siÄ™ ciastka. W czasie rzeczywistym wykonywane sÄ… skany, a nastÄ™pnie – dziÄ™ki odpowiednim funkcjom skanera – wykrywane obiekty sÄ… separowane i analizowane pod kÄ…tem ewentualnych wad oraz okreĹ›lane sÄ… współrzÄ™dne kaĹźdego elementu. Informacje sÄ… przesyĹ‚ane do sterownika, ktĂłry w trybie rzeczywistym oblicza pozycje ciÄ…gle przemieszczajÄ…cych siÄ™ ciastek, tak aby robot uwzglÄ™dniaĹ‚ odpowiednie poprawki współrzÄ™dnych i przechwyciĹ‚ je â€žw locieâ€? w chwili wykonywania kolejnych analiz przez skaner Gocator. 88

KONTROLA KOMPLETNOĹšCI I KONTROLA KOĹƒCOWA Finalnym etapem pakowania jest kontrola obecnoĹ›ci produktĂłw w opakowaniu, wykonywana najczęściej metodÄ… analizy 2D, ktĂłra jednak bywa zawodna, gdy mamy do czynienia z elementami warstwowanymi. W takiej sytuacji sprawdza siÄ™ analiza 3D wykonywana za pomocÄ… skanera Gocator. Bardzo ciekawym rozwiÄ…zaniem, zaproponowanym przez firmÄ™ C&C Partners, jest system hybrydowy z gĹ‚owicami LMI Technologies i kamerami Allied Vision zintegrowanymi za pomocÄ… Adaptive Vision Studio. Aplikacja umoĹźliwia pozyskanie informacji na temat kompletnoĹ›ci produktĂłw wewnÄ…trz opakowania i porĂłwnanie ich z danymi umieszczonymi na etykiecie. Jednym z gĹ‚Ăłwnych problemĂłw, uniemoĹźliwiajÄ…cych wykonanie systemu ograniczajÄ…cego siÄ™ jedynie do analizy 2D, byĹ‚o ryzyko warstwowania produktĂłw, co mogĹ‚o skutkować bĹ‚Ä™dnÄ… analizÄ… w przypadku wystÄ…pienia brakĂłw. Zintegrowana gĹ‚owica z Adaptive Vision Studio wysyĹ‚aĹ‚a obraz mapy gĹ‚Ä™bi rozpoznajÄ…c liczbÄ™ produktĂłw, liczbÄ™ warstw oraz cechy gabarytowe detalu, co umoĹźliwiaĹ‚o jednoznacznÄ… identyfikacjÄ™ produktu znajdujÄ…cego siÄ™ w opakowaniu. W tym samym czasie kamera Allied Vision pobieraĹ‚a obraz etykiety i analizowaĹ‚a go. Wszystkie dane byĹ‚y korelowane i wte-

dy stwierdzano, czy wystÄ…piĹ‚ bĹ‚Ä…d. Dane te sÄ… archiwizowane na wypadek ewentualnych procesĂłw reklamacyjnych. OmĂłwione wdroĹźenia i cechy skanera Gocator pokazujÄ… moĹźliwoĹ›ci, jakie oferujÄ… współczesne systemy wizyjne, oparte na zaawansowanych technologiach analizy obrazu 2D i 3D. Firma C&C Partners wraz z partnerami, dziÄ™ki wieloletniej dziaĹ‚alnoĹ›ci w tym zakresie, moĹźe pochwalić siÄ™ wyjÄ…tkowo duĹźym doĹ›wiadczeniem, opartym na rzetelnej współpracy i dostosowywaniu systemĂłw wizyjnych do rzeczywistych potrzeb uĹźytkownikĂłw koĹ„cowych. Szerokie portfolio produktĂłw przeznaczonych do systemĂłw 2D i 3D oraz bardzo wydajne Ĺ›rodowisko programistyczne Adaptive Vision Studio, oferowane przez C&C Partners, sÄ… w stanie sprostać najwiÄ™kszym wymaganiom stawianym bezkontaktowym systemom kontroli jakoĹ›ci i pomiarĂłw geometrycznych i zoptymalizować system zarĂłwno pod wzglÄ™dem technologicznym, jak i finansowym. Dariusz Borowczak

5 7 5 / - . + / 3 F \ !

C&C PARTNERS Sp. z o.o. 7 =9 - ==:/ =A= / D@2=>> H 7 D8 8A8 88 ;: 2 E 5 75 7 5 75

AUTOMATYKA

RYNEK

NOWY ROBOT AGV FLATRUNNER Automatyzacja procesu we U 5 5 UC F U/ T 5 5 U 5 7 5 CF 5 / FT 5 UT ! ! \7 . 5 !

5 F U C 5 (#& * . C / Y (#& 0 7

F

irma WObit wprowadziĹ‚a do oferty nowy model robota transportowego. AGV FlatRunner, ktĂłry charakteryzuje siÄ™ niĹźszÄ… obudowÄ… (do 250 mm), moĹźe transportować wĂłzek o masie do 400 kg z prÄ™dkoĹ›ciÄ… do 4 km/h. WĂłzek jest mocowany od spodu za pomocÄ… dwĂłch wysuwanych trzpieni, z ktĂłrych kaĹźdy jest wyposaĹźony w czujnik, monitorujÄ…cy zaczepienie wĂłzka.

0 7 I / . C

SYMETRIA W PARZE Z FUNKCJONALNOĹšCIÄ„ AGV FlatRunner ma symetrycznÄ… konstrukcjÄ™, zapewniajÄ…cÄ… ruch w dwĂłch kierunkach bez koniecznoĹ›ci wykonywania nawrotĂłw, a takĹźe skrÄ™canie pod kÄ…tem 90°. Robot jest wyposaĹźony w specjalne akumulatory, ktĂłre mogÄ… być Ĺ‚adowane prÄ…dem o duĹźym natÄ™9/2016

Ĺźeniu, co skraca czas Ĺ‚adowania. SÄ… one umieszczone w specjalnych uĹ‚oĹźyskowanych szufladach, umoĹźliwiajÄ…cych ich Ĺ‚atwe wyjmowanie. Konstruktorzy opracowali rĂłwnieĹź dedykowanÄ… stacjÄ™ Ĺ‚adowania, a takĹźe wĂłzek transportowy do akumulatorĂłw, co znacznie przyspiesza proces ich wymiany. Robot porusza siÄ™ po trasie wyznaczonej malowanÄ… lub wyklejanÄ… kolorowÄ… liniÄ…, gdzie punkty charakterystyczne, takie jak stacje, zakrÄ™ty czy punkty hamowania, sÄ… dodatkowo oznaczone kodami DataMatrix. Do Ĺ›ledzenia linii i rozpoznawania punktĂłw kontrolnych wykorzystywany jest system pozycjonowania wizyjnego, ktĂłry pozwala na precyzyjne prowadzenie robota i reagowanie na zdarzenia (kody DataMatrix). To rozwiÄ…zanie zwiÄ™ksza elastyczność implementacji robota, gdyĹź trasa ruchu moĹźe być Ĺ‚atwo przemalowana lub przeklejona. Opcjonalnie robot moĹźe być wyposaĹźony w gĹ‚owicÄ™ RFID odczytujÄ…cÄ… tagi RFID oznaczajÄ…ce punkty charakterystyczne.

BEZPIECZEĹƒSTWO I INTERAKCJA Niezwykle istotnym aspektem pracy robotĂłw autonomicznych jest bezpieczeĹ„stwo. Aby je zapewnić, robot AGV FlatRunner zostaĹ‚ wyposaĹźony w dwa laserowe skanery przestrzeni z funkcjÄ… bezpieczeĹ„stwa (speĹ‚niajÄ… wymogi SIL 2), przeznaczone do zabezpieczania obszarĂłw w pobliĹźu linii produkcyjnych oraz do monitorowania Ĺ›cieĹźki pojazdĂłw. O wszelkich zdarzeniach informujÄ… rĂłwnieĹź sygnaĹ‚y Ĺ›wietlne i dĹşwiÄ™kowe. P R O M O C J A

Model AGV FlatRunner ma takĹźe wbudowany gĹ‚oĹ›nik umoĹźliwiajÄ…cy odtwarzanie komunikatĂłw gĹ‚osowych, jak rĂłwnieĹź muzyki. Zapewnia to lepszÄ… interakcjÄ™ robota z otoczeniem oraz personelem, ktĂłry identyfikuje zbliĹźajÄ…cy siÄ™ pojazd na podstawie sĹ‚yszanej muzyki i informacji przekazywanych przez robota.

BEZPRZEWODOWE STEROWANIE AGV FlatRunner jest wyposaĹźony w komunikacjÄ™ Wi-Fi i moĹźe być sterowany za pomocÄ… sieci bezprzewodowej. Do zarzÄ…dzania jego pracÄ… zostaĹ‚ przygotowany dedykowany kontroler, umoĹźliwiajÄ…cy zaprogramowanie róşnych Ĺ›cieĹźek ruchu. Robot ma rĂłwnieĹź wbudowany dodatkowy moduĹ‚ radiowy, pozwalajÄ…cy na bezpoĹ›redniÄ… komunikacjÄ™ robotĂłw miÄ™dzy sobÄ…. Na obudowie umieszczony jest panel HMI, za pomocÄ… ktĂłrego moĹźna dokonywać diagnostyki pojazdu (np. sprawdzać stany sygnaĹ‚Ăłw), a takĹźe lokalnie sterować pracÄ… robota, np. poprzez wybĂłr stacji, do ktĂłrej ma jechać. Co istotne, AGV FlatRunner moĹźe być zintegrowany w wiÄ™kszÄ… sieć zarzÄ…dzanÄ… z poziomu systemu SCADA lub z panelu HMI z punktem dostÄ™pu do sieci bezprzewodowej.

PPH WObit E. K. J. Ober s.c. 3UC =D/ DA2>@8 7 D= AA A9 @AA 4 " D= AA A9 @;: 2 C E C 7 75 7 C 7 75

89

RYNEK

ZESPOĹ Y Ĺ OĹťYSKOWE FIRMY ELESA +GANTER Firma Elesa+Ganter, specja F U 5 ! / 5 4 U F U 5 Y ! 5 T 5 ! 7 R 5 v 5 5 C B / 5 F U 5 5 5 T 5 F ! ! 5 !/ BP 5 5 T 5 B 7

W

ahliwe zespoĹ‚y Ĺ‚oĹźyskowe w oprawach sÄ… przeznaczone do stosowania w róşnych gaĹ‚Ä™ziach przemysĹ‚u, m.in. w systemach transportu wewnÄ™trznego. Do najwaĹźniejszych zalet nowej rodziny produktĂłw naleşą: Ĺ‚atwość montaĹźu, wahliwość, kompensacja niewspółosiowoĹ›ci, szczelność i odporność na korozjÄ™.

SOLIDNA KONSTRUKCJA ZespoĹ‚y Ĺ‚oĹźyskowe skĹ‚adajÄ… siÄ™ ze specjalnych Ĺ‚oĹźysk kulkowych zabudowanych w oprawach o róşnych ksztaĹ‚tach. WewnÄ™trzny pierĹ›cieĹ„ Ĺ‚oĹźyska jest szerszy od zewnÄ™trznego i ma zamontowany wkrÄ™t dociskowy, ktĂłry pozwala na osiowe zabezpieczenie waĹ‚ka po osadzeniu w Ĺ‚oĹźysku. Oprawa umoĹźliwia przymocowanie Ĺ‚oĹźyska do obudowy urzÄ…dzenia oraz zapewnia mu odpowiednie smarowanie. 90

. ! 5 T 5 0 5 !

Konstrukcja zespoĹ‚u Ĺ‚oĹźyskowego gwarantuje skuteczne uszczelnienie, a smarowniczka – zapas smaru. Dodatkowo, dziÄ™ki kulistej powierzchni pierĹ›cienia zewnÄ™trznego Ĺ‚oĹźyska i sferycznemu otworowi w obudowie, zespoĹ‚y Ĺ‚oĹźyskowe mogÄ… osiÄ…gać wychylenie kÄ…towe do 2,5°. Kompensuje to bĹ‚Ä™dy niewspółosiowoĹ›ci, trudne do unikniÄ™cia w przypadku Ĺ‚oĹźyskowania w oddzielnych oprawach. Niewspółosiowość moĹźe rĂłwnieĹź wystÄ…pić przy ugiÄ™ciu waĹ‚u. Oprawy sÄ… wykonane ze wzmocnionego wĹ‚Ăłknem szklanym technopolimeru na bazie poliamidu i przykrÄ™cane bezpoĹ›rednio do konstrukcji przez przelotowe otwory montaĹźowe, wzmocnione nierdzewnymi tulejkami. ZaleĹźnie od ksztaĹ‚tu oprawy zespół Ĺ‚oĹźyskowy moĹźna zamocować w róşnych pĹ‚aszczyznach i konfiguracjach otworĂłw mocujÄ…cych.

RĂ“WNOLEGLE LUB PROSTOPADLE Aktualnie w ofercie firmy Elesa+Ganter sÄ… cztery odmiany zespoĹ‚Ăłw Ĺ‚oĹźyskowych w oprawach, ktĂłre ze wzglÄ™du na sposĂłb montaĹźu moĹźna podzielić na dwa typy. Pierwszym z nich jest P R O M O C J A

typ F, w ktĂłrym otwory montaĹźowe umiejscowione sÄ… rĂłwnolegle do osi waĹ‚u. Do tego wariantu zaliczajÄ… siÄ™ nastÄ™pujÄ…ce wykonania: – UCF – zespoĹ‚y Ĺ‚oĹźyskowe koĹ‚nierzowe kwadratowe, – UCFL – zespoĹ‚y Ĺ‚oĹźyskowe koĹ‚nierzowe owalne, – UCFB – zespoĹ‚y Ĺ‚oĹźyskowe koĹ‚nierzowe naroĹźne. Drugi to typ P, w ktĂłrym otwory montaĹźowe skierowane sÄ… prostopadle do osi waĹ‚u. Ten typ opraw Ĺ‚oĹźyskowych potocznie okreĹ›la siÄ™ mianem opraw stojÄ…cych. W tym wykonaniu jest dostÄ™pny wariant UCP – zespoĹ‚y Ĺ‚oĹźyskowe stojÄ…ce z przelotowymi otworami montaĹźowymi. Wszystkie wykonania sÄ… dostosowane do współpracy z waĹ‚kami o Ĺ›rednicy czopa 25 mm lub 30 mm i do pracy w temperaturze od â€“20 °C do +60 °C.

ELESA+GANTER POLSKA Sp. z o.o. 7 AA 9;9 9> @9 4 " AA 9;9 9> @? 2 5E 2 7 75 7 2 75 7 2 7 4 75

AUTOMATYKA

RYNEK

ELEMENTY MASZYN

DO WYMAGAJÄ„CYCH ZASTOSOWAĹƒ Stal nierdzewna jest jednym UB ! C F \ 5 F ! B ! !7 0 6# 4 5 T ! / 5 F U C F ! B ! 5 7

% U #, :@:2(

0 7 6#

Z

wana potocznie stalÄ… szlachetnÄ… stal nierdzewna jest stosowana przede wszystkim ze wzglÄ™du na odporność na korozjÄ™ w wyniku kontaktu z czynnikami wystÄ™pujÄ…cymi w wielu gaĹ‚Ä™ziach przemysĹ‚u, m.in. w przemyĹ›le spoĹźywczym, farmaceutycznym, chemicznym czy morskim. OkreĹ›lenie „stal nierdzewnaâ€? nie oznacza jednak odpornoĹ›ci na wszystkie czynniki chemiczne. IstniejÄ… wiÄ™c róşne jej rodzaje, przeznaczone do stosowania w okreĹ›lonych Ĺ›rodowiskach pracy. Ze wzglÄ™du na tÄ™ róşnorodność firma Elesa+Ganter, Ĺ›wiatowy lider w produkcji standardowych elemen-

9/2016

tĂłw maszyn, oferuje produkty wykonane z róşnych gatunkĂłw stali nierdzewnej, a o ich zastosowaniu decyduje dobĂłr materiaĹ‚u.

ODPORNOŚĆ I SKRAWALNOŚĆ Podstawowym gatunkiem stali nierdzewnej stosowanym do produkcji elementĂłw Elesa+Ganter jest stal 1.4305 (AISI 303). Ĺ Ä…czy ona umiarkowanÄ… odporność na korozjÄ™ z bardzo dobrÄ… skrawalnoĹ›ciÄ…. Nie naleĹźy jej stosować w Ĺ›rodowiskach zawierajÄ…cych chlorki lub kwasy. Natomiast najpopularniejszym gatunkiem stali stosowanym w przemyĹ›le spoĹźywczym jest stal 1.4301 (AISI 304). Odporna na korozjÄ™ atmosferycznÄ…, roztwory alkaliczne czy sĹ‚absze kwasy znakomicie nadaje siÄ™ do zastosowaĹ„, w ktĂłrych dochodzi do bezpoĹ›redniego kontaktu z wodÄ… lub produktami organicznymi.

MAKSYMALNE ZABEZPIECZENIE ANTYKOROZYJNE Do produkcji elementĂłw ze stali firma Elesa+Ganter wykorzystuje rĂłwnieĹź gatunek stali o najlepszych parametrach antykorozyjnych – 1.4401 (AISI 316). Stal ta jest odporna zarĂłwno na korozjÄ™ elektrochemicznÄ… (tzw. atmosferycznÄ…), jak i chemicznÄ…, wĹ‚Ä…czajÄ…c w to obecność kwasĂłw, chlorkĂłw i soli. Z tych wĹ‚aĹ›nie wzglÄ™dĂłw jest P R O M O C J A

1 ! ! #, ;;;78 Z ( - ;>@[

stosowana w Ĺ›rodowiskach o najwyĹźszych wymaganiach antykorozyjnych, tj. w przemyĹ›le spoĹźywczym, chemicznym lub morskim.

NAJWYĹťSZY STOPIEĹƒ HIGIENY Dodatkowym wymaganiem, idÄ…cym czÄ™sto w parze z odpornoĹ›ciÄ… na korozjÄ™, jest higieniczność. To cecha szczegĂłlnie istotna w przemyĹ›le spoĹźywczym, w ktĂłrym poza samÄ… odpornoĹ›ciÄ… na wilgoć i czynniki chemiczne konieczne jest zachowanie jak najwyĹźszego stopnia higieny. Elesa+Ganter stworzyĹ‚a seriÄ™ produktĂłw, ktĂłre zaspokojÄ… potrzeby najbardziej wymagajÄ…cych producentĂłw maszyn i urzÄ…dzeĹ„ z sektora spoĹźywczego.

U ! #, 8;;87@ Z ( - ;=D[

ELESA+GANTER POLSKA Sp. z o.o. 7 AA 9;9 9> @9/ 4 " AA 9;9 9> @? 2 5E 2 7 75 7 2 75 7 2 7 4 75

91

RYNEK

PRZEMYSĹ 4.0 I IoT ZE WSPARCIEM SCADA SYSTEM PROMOTIC

O

munikacji z usługą chmury Talk2M Mailbox belgijskiego producenta ruterów przemysłowych eWON.

UŠATWIONA INTERPRETACJA Z myślą o poprawnej interpretacji interfejsu graficznego aplikacji w dowolnych przeglądarkach internetowych umoşliwiono korzystanie w ramach systemu PROMOTIC z przygotowanych przez inşynierów firmy Microsys elementów graficznych w wektorowym formacie .svg oraz HTML5 canvas (element języka HTML wpro-

d wielu lat oprogramowanie PROMOTIC ma własny serwer webowy, który umoşliwia udostępnianie w sieci całych rozwiązań aplikacyjnych lub ich części. System automatycznie generuje dynamiczne strony HTML, co oznacza, şe projektant nie musi znać się na tworzeniu stron internetowych, a uşytkownik jedynie uruchamia przeglądarkę, wpisując adres serwera.

ELASTYCZNA MODYFIKACJA PROMOTIC umoĹźliwia korzystanie z tzw. konfiguracji wstÄ™pnych – logicznych części aplikacji, ktĂłre moĹźna dowolnie modyfikować na dowolnym etapie tworzenia projektu, dziÄ™ki czemu praca projektantĂłw jest znacznie uproszczona. Najczęściej stosowane sÄ… konfiguracje wstÄ™pne róşnego rodzaju komunikacji z urzÄ…dzeniami. Wprowadzono ponadto wsparcie tekstowego formatu wymiany danych JSON oraz konfiguracjÄ™ wstÄ™pnÄ… ko92

wadzony w HTML 5, pozwalajÄ…cy na dynamiczne, skryptowe renderowanie ksztaĹ‚tĂłw i ilustracji). Projektant moĹźe oczywiĹ›cie stosować wĹ‚asne zasoby graficzne w róşnych formatach (np. bmp, gif, tif, jpg, png), a takĹźe zasoby dĹşwiÄ™kĂłw i animacji. PROMOTIC umoĹźliwia przygotowanie wĹ‚asnych elementĂłw graficznych canvas. P R O M O C J A

APLIKACJA DO ODCZYTU DANYCH Jednym z cieszÄ…cych siÄ™ najwiÄ™kszym zainteresowaniem rozwiÄ…zaĹ„ jest PROMOTIC METERING – wszechstronna i konfigurowalna aplikacja, ktĂłra wykonuje automatyczny odczyt oraz przetwarzanie danych dotyczÄ…cych zuĹźycia ciepĹ‚a, wody, gazu, energii elektrycznej itp. z licznikĂłw energii róşnych producentĂłw. Co istotne, rozwiÄ…zanie umoĹźliwia zaoszczÄ™dzenie Ĺ›rodkĂłw oraz informowanie na bieşąco o stanie zuĹźycia poszczegĂłlnych mediĂłw.

OFERTA SPECJALNA Oprogramowanie PROMOTIC moşna pobrać bezpłatnie ze strony http://www.promotic. eu/pl/promotic/download/ download.htm. Dodatkowo, w związku z tym, şe SCADA system PROMOTIC świętuje 25-lecie istnienia, firma Microsys oferuje wszystkim klientom moşliwość zakupu środowiska deweloperskiego PROMOTIC ze specjalną jubileuszową znişką 25%. Produkt moşna zamówić mailowo lub na stronie http://www.promotic.eu/pl/ promotic/price/orders.htm. Wszystkich zainteresowanych SCADA system PROMOTIC firma Microsys zaprasza do odwiedzenia stoiska T18 na targach Energetab w terminie 13–15 września 2016 r.

MICROSYS spol. s r.o. $ J • – ?@8<A= 9>; >> J &— J 7 6@A> 88D A>8 9>9 www.promotic.eu

AUTOMATYKA

Fot. Microsys

Firma Microsys nieustannie rozwija jeden z jej sztandarowych produktów – SCADA system PROMOTIC. To od5 v 5 ! T 5 @7> Z $[7 1T UB F B C U5 ! 5 5 F internetowych.

RYNEK

OPTYMALIZACJA PRODUKCJI DZIĘKI OBROTNICOM SCHUNK Systemy chwytakowe, modu C / 5 FT C 5 F 5 5 7 0 - )1,%/ B 5 5

C 5 / 5 ! 5U !/ 4

5 T B C ! / 5 F ! 5 4 C T 5 7

N

a portfolio proponowanych przez firmÄ™ SCHUNK produktĂłw skĹ‚ada siÄ™ m.in. gama pneumatycznych jednostek obrotowych, ktĂłre umoĹźliwiajÄ… realizacjÄ™ ruchu obrotowego w zakresie od 0–180° oraz w szerokim zakresie przenoszonych obciÄ…ĹźeĹ„ i momentĂłw.

AUTOMATYCZNY MONTAĹť Paleta oferowanych produktĂłw obejmuje m.in. miniaturowe obrotnice typu SRU-mini, przenoszÄ…ce moment obro-

towy z zakresu od 0,16 Nm do 1,15 Nm. Ich kÄ…t obrotu wynosi 180°, ale majÄ… moĹźliwość pneumatycznego ustawienia pozycji poĹ›redniej, oddalonej o 90°. Powtarzalność pracy wynosi 0,07°. SRU-mini to niewielkie obrotnice, ktĂłrych masa nie przekracza 0,65 kg. MajÄ… zastosowanie przede wszystkim w aplikacjach automatycznego montaĹźu. Do miniaturowych obrotnic zaliczajÄ… siÄ™ takĹźe modele serii RM-F, realizujÄ…ce obrĂłt o 180° i przenoszÄ…ce moment obrotowy od 0,05 Nm do 1,9 Nm. Ich masa waha siÄ™ od 0,046 kg do 1,6 kg. Obrotnice te, dziÄ™ki doĹ‚Ä…czeniu specjalnego cylindra pneumatycznego, majÄ… moĹźliwość realizacji pozycji poĹ›redniej 90°.

UNIWERSALNE ZASTOSOWANIA Kolejnymi obrotnicami, majÄ…cymi szerokie zastosowanie w aplikacjach automatyzacji produkcji, sÄ… uniwersalne jednostki SRH-plus i SRU-plus. SRH-plus realizujÄ… obrĂłt o 180° w dwĂłch pĹ‚aszczyznach. W ofercie firmy SCHUNK jest siedem typĂłw jednostek SRH, cha94

P R O M O C J A

AUTOMATYKA

RYNEK rakteryzujÄ…cych siÄ™ momentem obrotowym od 3 Nm do 69,9 Nm, powtarzalnoĹ›ciÄ… 0,05° i przenoszonymi obciÄ…Ĺźeniami osiowymi w zakresie od 800 N do 9000 N. Obrotnice te wykonywane sÄ… w wersjach EDF, wyposaĹźonych w przepusty elektryczne i pneumatyczne oraz w wersjach CB â€“ bez przepustĂłw. PoszczegĂłlne warianty róşniÄ… siÄ™ takĹźe rodzajem zastosowanych amortyzatorĂłw typu H i W, w zaleĹźnoĹ›ci od wykonywanych taktĂłw i obciÄ…ĹźeĹ„.

BEZ PRZEPUSTĂ“W I W WERSJI EDF

nych i 10-ĹźyĹ‚owy przepust elektryczny 24 V, 1 A. Odczyt poĹ‚oĹźenia moĹźna realizować za pomocÄ… czujnikĂłw magnetycznych, mocowanych bezpoĹ›rednio na korpusie obrotnicy, w specjalnie wyşłobionych kanaĹ‚kach, lub czujnikĂłw indukcyjnych, montowanych na korpusie specjalnymi adapterami. Jednostki obrotowe majÄ… stopieĹ„ ochrony IP67.

SCHUNK INTEC Sp. z o.o. 7 @> ( >828>> 7 AA 9AD A8 >>/ 4 " AA 9AD A8 A8 2 4 E5 7 ! 7 75 7 ! 7

0 7 - )1,%

Obrotnice SRU-plus sÄ… oferowane w typoszeregu od 20 do 63 i charakteryzujÄ…

siÄ™ momentami obrotowymi w zakresie od 1,1 Nm do 115 Nm oraz mogÄ… przenosić obciÄ…Ĺźenia osiowe do 11 000 N. Jednostki obrotowe SRU realizujÄ… kÄ…t obrotu od 0° do 180°, z moĹźliwoĹ›ciÄ… ustawiania pozycji poĹ›redniej 90°. Ustawienie to jest realizowane pneumatycznie – w wersji M bez ryglowania, a w wersji VM z ryglowaniem mechanicznym. DokĹ‚adność ustawienia pozycji koĹ„cowej to ¹3°, z powtarzalnoĹ›ciÄ… 0,05°. ModuĹ‚y SRU majÄ… nowe typy amortyzatorĂłw, zwiÄ™kszajÄ…ce o 50 proc. liczbÄ™ cykli pracy, ktĂłre mogÄ… wytrzymać (w wersji z oznaczeniem „Wâ€?) lub zwiÄ™kszajÄ…ce dopuszczalne obciÄ…Ĺźenia (w wersji z oznaczeniem „Hâ€?). InterwaĹ‚ konserwacji tych obrotnic wynosi dwa miliony cykli. Obrotnice SRU sÄ… takĹźe oferowane w wersjach bez przepustĂłw lub wersjach z oznaczeniem „EDFâ€?, majÄ…cych do oĹ›miu przepustĂłw pneumatycz-

9/2016

95

RYNEK

PEWNY POMIAR W TRUDNYCH WARUNKACH Termopary i czujniki oporowe

F 5 5 * U # ! 5 @8 5 ! T ! B 7 C * F 5 5 5 7

F

irma Guenther, do ktĂłrej naleşą cztery zakĹ‚ady produkcyjne – takĹźe w Polsce – jest jednym z najwiÄ™kszych producentĂłw czujnikĂłw na Ĺ›wiecie. W jej ofercie moĹźna znaleźć wiele sprawdzonych rozwiÄ…zaĹ„ stosowanych w elektrowniach i elektrociepĹ‚owniach.

TERMOPARY I CZUJNIKI Z OSĹ ONÄ„ METALOWÄ„ Termopary z osĹ‚onami ze stali Ĺźaroodpornej wykonane sÄ… w technologii bezszwowej. Ponadto denko termopary nie jest spawane, lecz sklepione i kute, co znacznie wydĹ‚uĹźa Ĺźywotność osĹ‚ony, a tym samym termopary. Wykonanie z wymiennym wkĹ‚adem pĹ‚aszczowym zapewnia wiÄ™kszÄ… Ĺźywotność czujnika ze wzglÄ™du na odporność na drgania i wibracje. OprĂłcz stali kwasoodpornych i şaroodpornych firma Guenther oferuje takĹźe materiaĹ‚y specjalne – inconel, kantal, tytan i hastelloy – przeznaczone do pracy w szczegĂłlnych warunkach.

TERMOPARY Z OSĹ ONÄ„ CERAMICZNÄ„ Termoelementy z materiaĹ‚Ăłw szlachetnych w osĹ‚onach ceramicznych charakteryzujÄ… siÄ™ szerokim zakresem temperatury pracy – nawet do 1800 °C. ZwiÄ™kszonÄ… Ĺźywotność czujnikĂłw zapewnia zastosowanie najwyĹźszej jakoĹ›ci ceramiki gazoszczelnej i şaroodpornej niemieckiej produkcji. 96

P R O M O C J A

AUTOMATYKA

RYNEK CZUJNIKI P 100 I TERMOPARY EK OsĹ‚ona EKatech jest przeznaczona do pomiarĂłw mieszanki pyĹ‚owo-wÄ™glowej i biomasy. Zapewnia odporność na silnie Ĺ›cierajÄ…ce i agresywne media, a ponadto cechuje siÄ™ wysokÄ… przewodnoĹ›ciÄ… cieplnÄ… i odpornoĹ›ciÄ… na uszkodzenia mechaniczne. Wymienne wkĹ‚ady – pĹ‚aszczowy Pt 100 lub termoparowy – zapewniajÄ… odporność na drgania i wibracje. Dodatkowo osĹ‚ony EKatech charakteryzujÄ… siÄ™ zwiÄ™kszonÄ… odpornoĹ›ciÄ… mechanicznÄ… na szok termiczny i nie wykazujÄ… plastycznoĹ›ci nawet w wysokiej temperaturze, co zapobiega wyginaniu siÄ™ termopar pod wĹ‚asnym cięşarem. W zaleĹźnoĹ›ci od rodzaju zastosowanego materiaĹ‚u mogÄ… pracować w temperaturze do 1800 °C.Â

TERMOPARY I CZUJNIKI PĹ ASZCZOWE Z GĹ OWICÄ„ LUB PRZEWODEM Czujniki w wykonaniu pĹ‚aszczowym zapewniajÄ… wysokÄ… wytrzymaĹ‚ość na temperaturÄ™, jak i odporność na drgania i wibracje. Przy pomiarze temperatury Ĺ‚oĹźysk oporowych, uszczelnieĹ„ czy upustĂłw pary termopary pĹ‚aszczowe gwarantujÄ… elastyczność. MogÄ… być zakoĹ„czone gĹ‚owicÄ… o odpowiednim stopniu IP, jak rĂłwnieĹź wtyczkami typu standard lub LEMO.

TERMOPARY I CZUJNIKI P 100 Z OSĹ ONÄ„ DO WSPAWANIA Pomiar temperatury pary w rurociÄ…gach jest realizowany za pomocÄ… termopar typu 2 Ă— K, natomiast pomiar temperatury wody wtryskowej – poprzez czujniki rezystancyjne 2 Ă— Pt 100. Czujniki dostarczone sÄ… wraz z pochwami termometrycznymi lub bez. Czujniki rezystancyjne w wykonaniu 1 Ă— Pt 100 lub 2 Ă— Pt 100. W obu przypadkach zastosowano wkĹ‚ad pĹ‚aszczowy odporny na drgania i wibracje. Termometry oporowe w wykonaniu firmy Guenther mogÄ… mieć specjalne powĹ‚oki ochronne dobrane do konkretnego punktu pomiarowego. PowĹ‚oki te zazwyczaj cechujÄ… siÄ™ gĹ‚adkÄ… powierzchniÄ… i zapewniajÄ… odporność na korozjÄ™ oraz na dziaĹ‚anie rozpuszczalnikĂłw, zasad i kwasĂłw, w tym kwasu siarkowego, fluorowodorowego i azotowego. Termopary i termometry oporowe z przyĹ‚Ä…czem bagnetowym, tzw. wtykane, charakteryzujÄ… siÄ™ bardzo dobrÄ… dynamikÄ… pomiaru. Czujniki te sÄ… produkowane w wykonaniu olejoodpornym lub wodoodpornym. DĹ‚ugość przewodĂłw, rodzaje izolacji oraz rozmiary czujnikĂłw dobierane sÄ… do potrzeb konkretnej aplikacji.

0 7 # !

GUENTHER POLSKA Sp. z o.o. 7 . A@ 882>:> 3 U 7 9= ;8A 9> 9>/ 4 " 9= ;8A 9> 9= 7 ! 7 75

9/2016

R E K L A M A

Firma Guenther zaprasza do odwiedzenia swoich stoisk na targach Energetab (pawilon T, stoisko 12), targach METAL Kielce (pawilon F, stoisko 33) i targach GLASSTEC w Dßsseldorfie w Niemczech (Hala 14, stoisko E04).

!"# $ % & ' ' ' $ 4 + 7; & <<= > '+ +( $ ?@ B<7 ? ? & , D ?@ B<7 ? ?@ = $/ E " $

' ( ' '

97

RYNEK

PROTOKOĹ Y REDUNDANCJI ETHERNET RING PROTECTION SWITCHING G.8032

-$ 5 C F 5 7 . 5 ! 5 ! * 5 / 5 T 5 F H T

5 P B BP< BP7 (C ! C ! 5 5 ! T / 5 5 ! 5 F ! 5 5 / U B C F 5 B 7

W

 automatyce przemysĹ‚owej stosuje siÄ™ kilka mechanizmĂłw tworzenia redundantnych poĹ‚Ä…czeĹ„ miÄ™dzy krytycznymi wÄ™zĹ‚ami sieci Ethernet. Najbardziej popularne protokoĹ‚y to RSTP (802.1w) i MSTP (802.1s), uĹźywane powszechnie od 2001 r. Niestety, stosowanie protokoĹ‚Ăłw STP jest obarczone wczeĹ›niej wspomnianym ryzykiem. Z pomocÄ… przychodzÄ… nowe rozwiÄ…zania.

NOWY STANDARD INTEGRACJI PRZEĹ Ä„CZNIKĂ“W Od kilku lat z powodzeniem stosowane sÄ… wszelkie odmiany pierĹ›cieni: Turbo Ring, Hiper Ring, Super Ring, itp. ProtokoĹ‚y te sÄ… bardzo niezawodne i trudno im coĹ› zarzucić, jeĹ›li chodzi o funkcjonalność. Wszystkie majÄ… 98

jednak powaĹźnÄ… wadÄ™ – brak kompatybilnoĹ›ci pomiÄ™dzy poszczegĂłlnymi protokoĹ‚ami. Ethernet cieszy siÄ™ tak duşą popularnoĹ›ciÄ… gĹ‚Ăłwnie dlatego, Ĺźe jest to standard otwarty. BudujÄ…c sieć, moĹźna teoretycznie dowolnie Ĺ‚Ä…czyć ze sobÄ… komponenty róşnych dostawcĂłw. Niestety, coraz częściej dochodzi do zaprzeczenia tej szczytnej idei. Producenci wprowadzajÄ… wĹ‚asne modyfikacje, ktĂłre uniemoĹźliwiajÄ… Ĺ‚Ä…czenie róşnych przeĹ‚Ä…cznikĂłw. Aby P R O M O C J A

temu zaradzić, organizacja International Telecommunication Union opracowaĹ‚a standard G.8032 – Ethernet Ring Protection Switching (ERPS), ktĂłry umoĹźliwia rekonfiguracjÄ™ sieci w czasie poniĹźej 50 ms.

SZYBKA POPULARYZACJA I WIĘKSZY WYBĂ“R Zasada dziaĹ‚ania jest bardzo podobna do istniejÄ…cych juĹź rozwiÄ…zaĹ„, wiÄ™c nie jest to narzÄ™dzie szczegĂłlnie innowacyjne. AUTOMATYKA

RYNEK

V 5 -

PodstawowÄ… jego zaletÄ… jest otwarty standard. KaĹźdy dostawca zarzÄ…dzalnych przeĹ‚Ä…cznikĂłw moĹźe go zaimplementować w swoich produktach. Pomimo Ĺźe standard ten zostaĹ‚ opracowany stosunkowo niedawno, wprowadziĹ‚o go do oferty juĹź kilku producentĂłw komponentĂłw do sieci przemysĹ‚owych oraz telekomunikacyjnych. DziÄ™ki temu uĹźytkownicy mogÄ… wybierać wĹ›rĂłd ofert róşnych dostawcĂłw przy rozbudowie lub modyfikacji sieci. MoĹźna iść nawet o krok dalej i zintegrować sieć przemysĹ‚owÄ… z sieciÄ… informacyjnÄ… przedsiÄ™biorstwa, poniewaĹź część czoĹ‚owych dostawcĂłw sprzÄ™tu IT juĹź zaimplementowaĹ‚o ERPS w swoich urzÄ…dzeniach.

ELASTYCZNA KONFIGURACJA

0 7 ( $ !

Konfiguracja protokoĹ‚u G.8032 jest bardzo prosta – wystarczy aktywować ERPS na portach, ktĂłre majÄ… tworzyć pierĹ›cieĹ„ i poĹ‚Ä…czyć je ze sobÄ…. Dla uĹźytkownikĂłw, ktĂłrzy chcÄ… mieć wiÄ™kszÄ… kontrolÄ™ nad tym, co dzieje siÄ™ w sieci, przewidziane sÄ… dodatkowe opcje. Odbiorca moĹźe samodzielnie zdecydować, ktĂłry segment sieci jest blokowany (Ring Protection Link). W tym celu jeden switch w pierĹ›cieniu oznaczany jest jako RPL Owner (wĹ‚aĹ›ciciel), a sÄ…siedni switch jako RPL Neighbor (sÄ…siad). Od tej pory blokowany bÄ™dzie segment pomiÄ™dzy tymi dwoma switchami. Dodatkowo, w celu utworzenia bardziej rozbudowanej struktury (np. przy poĹ‚Ä…czeniu kilku róşnych pierĹ›cieni), moĹźna zdefiniować parametr Ring ID. Z kolei zmieniajÄ…c wartość parametru Revertive, moĹźna okreĹ›lić, czy po usuniÄ™ciu awarii pierĹ›cieĹ„ ma powrĂłcić do swej pierwotnej topologii. Konfiguracja jest zatem znacznie prostsza niĹź w przypadku protokoĹ‚Ăłw STP. UĹźytkownicy, ktĂłrzy chcÄ… utworzyć jeden redundantny pierĹ›cieĹ„, muszÄ… jedynie aktywować ERPS na portach, ktĂłre majÄ… go tworzyć. NaleĹźy tylko pamiÄ™tać, aby najpierw skonfigurować switche, a dopiero potem je poĹ‚Ä…czyć. JeĹ›li zapÄ™tlona zostanie sieć, w ktĂłrej nie ma aktywnego protokoĹ‚u STP/ERPS, szybko dojdzie do utraty Ĺ‚Ä…cznoĹ›ci ze wszystkimi przeĹ‚Ä…cznikami.

zyskujÄ… przewagÄ™ nad firmami, ktĂłre trwajÄ… przy swoich mechanizmach utrzymania ruchu w sieci. Prawdopodobnie w ciÄ…gu kilku lat wszelkie protokoĹ‚y firmowe zostanÄ… zmarginalizowane lub zniknÄ… z rynku, tak jak to miaĹ‚o miejsce w przypadku dotychczasowych sieci przemysĹ‚owych, gdy Ethernet wkroczyĹ‚ do Ĺ›wiata automatyki przemysĹ‚owej.

ANTAIRA TECHNOLOGIES Sp. z o.o. 7 B :?/ >A2@8D . 7 AA ?DA ?? ?=/ 4 " AA ?DA ?? ?A 2 4 E 75 7 75 R E K L A M A

PRZYSZĹ OŚĆ POD ZNAKIEM ERPS ERPS spotkaĹ‚ siÄ™ z bardzo duĹźym zainteresowaniem, szczegĂłlnie ze strony nowych producentĂłw, poniewaĹź dziÄ™ki temu rozwiÄ…zaniu nie muszÄ… oni opracowywać wĹ‚asnego protokoĹ‚u, a jednoczeĹ›nie implementujÄ…c je w swoich produktach, 9/2016

99

RYNEK

PRZEMIENNIKI

CZĘSTOTLIWOĹšCI

PRZEGLÄ„D URZÄ„DZEĹƒ EURA DRIVES Marka EURA Drives jest obecna na polskim rynku od dekady. . 5 U B 1 ( 5 U F ! 5 !7

Przemiennik U B serii EM30

100

F

irma EURA Drives zostaĹ‚a zaĹ‚oĹźona w 1992 r. i jest pierwszym przedsiÄ™biorstwem w Chinach, ktĂłre wyspecjalizowaĹ‚o siÄ™ w badaniu i rozwoju techniki napÄ™du AC. Obecnie produkuje 14 serii przemiennikĂłw czÄ™stotliwoĹ›ci. Cztery z nich stanowiÄ… podstawowÄ… ofertÄ™ produktowÄ… i sÄ… dostÄ™pne na rynku europejskim. PozostaĹ‚e dziesięć serii to przetwornice specjalistyczne, przeznaczone dla takich branĹź jak: wodno-kanalizacyjna (seria F2000-P), energii wiatrowej i fotowoltaiki (seria EPS 2000), windy i dĹşwigi (seria E2000-Q) oraz przemysĹ‚ tekstylny (seria LT 3100). OprĂłcz szerokiej gamy przemiennikĂłw czÄ™stotliwoĹ›ci przedsiÄ™biorstwo EURA Drives produkuje silniki synchroniczne o klasie sprawnoĹ›ci IE4 (urzÄ…dzenia te otrzymaĹ‚y wyróşnienia P R O M O C J A

Produkt Roku 2015 oraz Produkt Roku 2014), softstartery serii HFR-1000, serwonapÄ™dy (trzy serie), sterowniki PLC, panele HMI oraz szereg akcesoriĂłw do przemiennikĂłw czÄ™stotliwoĹ›ci. NajwaĹźniejszymi produktami na europejskim rynku sÄ… przemienniki czÄ™stotliwoĹ›ci serii E-800, E-2000, EP-66 oraz EM-30.

EURA E-800 Przemiennik czÄ™stotliwoĹ›ci EURA E-800 to proste i ekonomiczne rozwiÄ…zanie stosowane w sterowaniu pracÄ… silnikĂłw elektrycznych tam, gdzie wymagana jest regulacja prÄ™dkoĹ›ci lub momentu obrotowego w zakresie mocy 0,25–110 kW. Na polskim rynku napÄ™d ten znajduje szerokie zastosowanie w aplikacjach dla maszyn przepĹ‚ywowych AUTOMATYKA

RYNEK (wentylatory i pompy). Zwarta obudowa, wbudowany filtr EMC (w peĹ‚nym zakresie mocy), wbudowany dĹ‚awik DC (od mocy 30 kW), wbudowany moduĹ‚ hamujÄ…cy (dla przetwornic o zasilaniu trĂłjfazowym ~400 V do mocy 22 kW) oraz komunikacja Modbus RTU/RS-485 umoĹźliwiajÄ… zastosowanie tego napÄ™du rĂłwnieĹź w zaawansowanych i wymagajÄ…cych aplikacjach maszynowych. WyposaĹźenie przemiennika E-800 dodatkowo w funkcjÄ™ ochrony przeciwpoĹźarowej do sterowania wentylacji oddymiajÄ…cej, funkcjÄ™ WatchDog do monitorowania napÄ™du pasowego i autotuning silnika dla sterowania skalarnego czyni z urzÄ…dzenia unikalne rozwiÄ…zanie i wyróşnia je wĹ›rĂłd innych napÄ™dĂłw dostÄ™pnych na rynku. Przemiennik ten ma rĂłwnieĹź funkcjÄ™ do sterowania silnikami synchronicznymi PMSM (ang. Permanent Magnet Synchronus Motor) o klasie sprawnoĹ›ci >IE4.

EURA E-2000

Fot. HF Inverter

Przemiennik czÄ™stotliwoĹ›ci EURA E-2000 to napÄ™d ogĂłlnego zastosowania (dostÄ™pny w zakresie mocy 0,25– 250 kW) wyposaĹźony w sterowanie wektorowe w zamkniÄ™tej pÄ™tli. DziÄ™ki zastosowaniu zaawansowanych algorytmĂłw sterowania wektorem pola w zamkniÄ™tej pÄ™tli przetwornica ta idealnie sprawdza siÄ™ w bardzo wymagajÄ…cych aplikacjach maszynowych. Zwarta obudowa, wbudowany filtr EMC, moduĹ‚ hamujÄ…cy, wbudowany dĹ‚awik DC oraz komunikacja ModBus RTU/RS-485 to cechy znane z innych serii przetwornic EURA. Natomiast moĹźliwość podĹ‚Ä…czenia sprzęşenia zwrotnego (enkodery inkrementalne HTL lub TTL), wbudowane szybkie wejĹ›cie i wyjĹ›cie licznikowe oraz rozbudowa o komunikacjÄ™ Profibus DP to z kolei wĹ‚aĹ›ciwoĹ›ci lokujÄ…ce przetwornicÄ™ czÄ™stotliwoĹ›ci EURA E-2000 na szczycie listy przetwornic wektorowych ogĂłlnego zastosowania dostÄ™pnych na rynku.

EURA EP66 Przemiennik czÄ™stotliwoĹ›ci EURA EP66 zostaĹ‚ skonstruowany w odpo9/2016

wiedzi na wysokie wymagania w zakresie warunkĂłw pracy dla napÄ™dĂłw zdecentralizowanych. Przetwornica EP66 – napÄ™d ogĂłlnego zastosowania wyposaĹźony w sterowanie wektorowe – jest rozwiniÄ™ciem produktu E-2000. Ma wszystkie cechy przetwornicy serii E-2000. DostÄ™pny jest w zakresie mocy 0,40–90 kW.

EURA EM-30 Przemiennik czÄ™stotliwoĹ›ci EURA EM-30 zostaĹ‚ skonstruowany jako napÄ™d zdecentralizowany. NajwaĹźniejszÄ… zaletÄ… jest moĹźliwość montaĹźu bezpoĹ›rednio na silniku elektrycznym lub na obudowie maszyny (po zastosowaniu adaptera montaĹźowego). Obudowa z aluminium (odlew wykonany metodÄ… wysokociĹ›nieniowÄ…) jest jednoczeĹ›nie radiatorem odprowadzajÄ…cym ciepĹ‚o pracujÄ…cego przemiennika czÄ™stotliwoĹ›ci, niezaleĹźnie od przepĹ‚ywu powietrza chĹ‚odzÄ…cego silnik elektryczny. Przetwornica EM-30 to napÄ™d ogĂłlnego zastosowania wyposaĹźony w sterowanie wektorowe. Jest nastÄ™pcÄ… napÄ™du EURA EP-66. NapÄ™d ma wszystkie funkcje przetwornicy E-2000 i jest dostÄ™pny w zakresie mocy 0,40–7,5 kW (docelowo do 15 kW).

DYSTRYBUCJA NA POLSKIM RYNKU Dystrybutorem produktĂłw EURA Drives jest przedsiÄ™biorstwo HF Inverter Polska. HF Inverter to polska firma z polskim kapitaĹ‚em, istniejÄ…ca od 2006 r. Siedziba gĹ‚Ăłwna zlokalizowana jest w nowym budynku biurowo-magazynowym przy ulicy Marii SkĹ‚odowskiej-Curie 101e w Toruniu. Na powierzchni ponad 1000 m2 znajdujÄ… siÄ™ m.in. uruchomiona 1 marca 2016 r. linia montaĹźowa przekĹ‚adni walcowych i walcowo-stoĹźkowych wĹ‚oskiego producenta Transtecno, podrÄ™czny magazyn oraz dziaĹ‚ handlowy i techniczny. Firma ma rĂłwnieĹź wĹ‚asne stanowiska diagnostyczne i serwisowe produktĂłw, ktĂłre sÄ… w jej ofercie. HF Inverter Polska jest oficjalnym dystrybutorem firm: • EURA Drives Electric CO., Ltd. – lidera w zakresie projektowania

U B DD

i produkcji nowoczesnych przemiennikĂłw czÄ™stotliwoĹ›ci, softstarterĂłw i serwonapÄ™dĂłw elektrycznych, • ZD Motor CO., Ltd – jednej z najwiÄ™kszych firm produkujÄ…cych napÄ™dy maĹ‚ych mocy AC i DC, • Transtecno SRL – lidera w zakresie projektowania i produkcji przekĹ‚adni mechanicznych serii ALU oraz IRON. W HF Inverter Polska pracujÄ… wysokiej klasy specjaliĹ›ci. WiÄ™kszość z nich to inĹźynierowie automatycy z niezbÄ™dnÄ… wiedzÄ… i doĹ›wiadczeniem z dziedziny mechatroniki, ktĂłrzy tworzÄ… dziaĹ‚ doradcĂłw techniczno-handlowych. DuĹźym wsparciem dla dziaĹ‚u doradcĂłw jest rozbudowany dziaĹ‚ techniczno-serwisowy.

HF INVERTER POLSKA s.c. 7 +7 - 2 =>= ?92=>> $ \ 7 8D D8; :: =D/ 8D DA; 9; =D 4 " 8D DA; 9; =9 2 C E!* J 75 7!* J 75

101

RYNEK

ZASILACZE NA SZYNĘ DIN

STANDARDOWE CZY BUFOROWE? 3 F U 5 5 U 3 ,

C 5 C PS 4 ! 5 / T C 5 5 U U C P F 7 UB U T 7 R C P 5 C \S Robert Augustynowicz

P

rzed dokonaniem zakupu naleĹźy rozwaĹźyć kilka kwestii. PierwszÄ… z nich jest okreĹ›lenie potrzebnych parametrĂłw oraz funkcji, co wbrew pozorom nie zawsze jest prostym zadaniem. Zasilacz przemysĹ‚owy, w odróşnieniu od standardowego, przeznaczonego do uĹźytku domowego, powinien charakteryzować siÄ™ odpornoĹ›ciÄ… na trudne warunki Ĺ›rodowiskowe, znaczne wahania temperatury czy skokowe zmiany napiÄ™cia wejĹ›ciowego, a takĹźe pracować w Ĺ›rodowisku silnie zakĹ‚Ăłcanym. Wymienione aspekty

Rys. 1. -5 C 5 F 3 21 -@>

102

wpĹ‚ywajÄ… bezpoĹ›rednio na sposĂłb wykonania takiego urzÄ…dzenia.

ZASILACZE PRZEMYSĹ OWE Podczas wyboru zasilacza warto zwrĂłcić uwagÄ™ na kilka kluczowych parametrĂłw. OczywiĹ›cie pierwszym z nich jest odpowiednia wartość mocy oraz napiÄ™cia. JeĹ›li moc zasilacza bÄ™dzie za maĹ‚a, wĂłwczas prÄ…d wyjĹ›ciowy bÄ™dzie przekraczaĹ‚ wartość znamionowÄ… i nastÄ…pi aktywacja zabezpieczenia przeciÄ…Ĺźeniowego (ang. Overload Protection) – w postaci ograniczenia staĹ‚oprÄ…dowego (ang. Constant Current Limiting), przejĹ›cia do trybu Hiccup lub caĹ‚kowitego wyĹ‚Ä…czenia zasilacza. KupujÄ…cy czÄ™sto zapominajÄ…, Ĺźe rodzaj zabezpieczenia przeciÄ…Ĺźeniowego jest bardzo istotny w doborze obciÄ…Ĺźenia. PrzykĹ‚adowo jeĹ›li odbiornik ma nieliniowÄ… charakterystykÄ™ prÄ…dowo-napiÄ™ciowÄ…, wĂłwczas podczas rozruchu moĹźe nastÄ…pić skokowy wzrost poboru prÄ…du, co spowoduje aktywacjÄ™ zabezpieczenia przeciÄ…Ĺźeniowego (jeĹ›li nie jest ona realizowana jako ograniczenie staĹ‚oprÄ…dowe, wĂłwczas podĹ‚Ä…czone urzÄ…dzenie najprawdopodobniej nie uruchomi siÄ™). Wbrew pozorom odbiornikĂłw tego typu jest wiele – na-

leşą do nich m.in. elementy indukcyjne jak siĹ‚owniki, przekaĹşniki lub popularna ĹźarĂłwka halogenowa. W praktyce moĹźe wiÄ™c dojść do sytuacji, w ktĂłrej przy zastosowaniu zasilacza 30 W 12 V şarĂłwka 20 W 12 V nie zaĹ›wieci siÄ™. Kolejnym parametrem jest sprawność zasilacza, okreĹ›lajÄ…ca stosunek mocy wyjĹ›ciowej do wejĹ›ciowej wyraĹźony w procentach. Warto zwrĂłcić na niÄ… szczegĂłlnÄ… uwagÄ™ podczas zakupu, gdyĹź sÄ… od niej uzaleĹźnione rĂłwnieĹź niektĂłre parametry zasilacza. PrzykĹ‚adowo im wiÄ™ksza sprawność, tym mniejsze straty cieplne, co przekĹ‚ada siÄ™ na obniĹźenie temperatury wewnÄ…trz zasilacza, a niĹźsza temperatura wpĹ‚ywa na wydĹ‚uĹźenie czasu bezawaryjnej pracy. Jest to swego rodzaju system naczyĹ„ poĹ‚Ä…czonych, w ktĂłrych jeden parametr wpĹ‚ywa poĹ›rednio na pozostaĹ‚e. Warto pamiÄ™tać takĹźe o zaleĹźnoĹ›ci miÄ™dzy sprawnoĹ›ciÄ… a mocÄ… – z dwĂłch zasilaczy o takim samym prÄ…dzie wyjĹ›ciowym, lecz o róşnych mocach, wyĹźszÄ… sprawność uzyska „mocniejszyâ€? zasilacz. NastÄ™pnÄ… waĹźnÄ… kwestiÄ… przy wyborze zasilacza jest dopuszczalny zakres temperatury pracy. Parametr ten jest szczegĂłlnie istotny, jeĹ›li zasilacz miaĹ‚by pracować w zmiennych warunkach

Rys. 2. 3 2 3,A>

P R O M O C J A

AUTOMATYKA

RYNEK

Modele Półka cenowa Napięcie wejściowe Rozmiar Sprawność Zakres temperatury pracy Dodatkowe funkcje EMC Gwarancja

WDR WDR-120/240/480

SDR NDR EDR SDR-75/120/240/480/960 NDR-75/120/240/480 EDR-75/120/150 wysoka Ĺ›rednia ekonomiczna 180–550 V AC 88–264 V AC 90–264 V AC 90–264 V AC taki sam rozmiar obudowy dla modeli o tej samej mocy 89,5–93% 88,5–94% 85,5–92,5% 85–88,5% –30‌+70 °C –30‌+70 °C –20‌+70 °C –20‌+60 °C DC OK, praca rĂłwnolegĹ‚a, zĹ‚Ä…cze przekaĹşnikowe DC OK chwilowe przeciÄ…Ĺźenie brak dodatkowych funkcji do 150% klasa B klasa B klasa B klasa A 3 lata 3 lata 3 lata 2 lata

Tab. 5 ! + . ! 3 ,

Ĺ›rodowiskowych. JeĹ›li zasilacz zostanie uĹźyty w niĹźszej temperaturze niĹź podana w specyfikacji, mogÄ… wystÄ…pić problemy z uruchomieniem, a w skrajnych przypadkach – moĹźe dojść do jego uszkodzenia. Z kolei zbyt wysoka temperatura znacznie skraca Ĺźywotność urzÄ…dzenia i nieuchronnie prowadzi do uszkodzenia wewnÄ™trznych elementĂłw elektronicznych. Bardzo istotnym aspektem jest ponadto zaleĹźność prÄ…du wyjĹ›ciowego w funkcji temperatury. Warto dokĹ‚adnie sprawdzić specyfikacjÄ™ technicznÄ…, poniewaĹź moĹźe okazać siÄ™, Ĺźe pracujÄ…c w temperaturze 50 °C naleĹźy ograniczyć prÄ…d wyjĹ›ciowy do 70–80% wartoĹ›ci znamionowej. Takie dziaĹ‚anie ma na celu zabezpieczenie zasilacza przed przegrzaniem. Zasilacze przemysĹ‚owe muszÄ… być rĂłwnieĹź przystosowane do pracy w szerokim zakresie napięć wejĹ›ciowych. Mowa tu nie tylko o zasilaniu jednofazowym, lecz rĂłwnieĹź miÄ™dzyfazowym czy trĂłjfazowym. Te kryteria speĹ‚niajÄ… zasilacze przemysĹ‚owe marki Mean Well. W ofercie znaleźć moĹźna m.in. seriÄ™ WDR o napiÄ™ciu wejĹ›ciowym w zakresie 180–550 V AC, seriÄ™ TDR – 340–550 V AC, czy DRT – 340–550 V AC. Dobry zasilacz cechuje siÄ™ rĂłwnieĹź niskim poziomem zakĹ‚ĂłceĹ„ oraz zgodnoĹ›ciÄ… z szeregiem norm i certyfikatĂłw, a ponadto ma dĹ‚ugi okres gwarancji. Producent, deklarujÄ…c zgodność produktu z normÄ…, daje klientowi pewność, Ĺźe odpowiada on najnowszym Ĺ›wiatowym standardom, a jego eksploatacja (zgodna z wytycznymi zawartymi w specyfikacji) powinna przebiegać bez jakichkolwiek problemĂłw. Pewnym kryterium, wedĹ‚ug ktĂłrego moĹźna dokonywać podziaĹ‚u zasilaczy przemysĹ‚owych jest rĂłwnieĹź producent. WybierajÄ…c znanÄ…, sprawdzonÄ… firmÄ™, ma siÄ™ gwarancjÄ™ dostÄ™pu do certyfikatĂłw oraz peĹ‚nej dokumentacji technicznej. Znana marka to rĂłwnieĹź gwarancja serwisu oraz wsparcia technicznego. Warto w tym momencie wspomnieć o firmie Mean Well – jednym ze Ĺ›wiatowych liderĂłw w dziedzinie produkcji zasilaczy impulsowych. WĹ›rĂłd bogatej oferty urzÄ…dzeĹ„ zasilajÄ…cych marki Mean Well moĹźemy znaleźć wiele serii niezawodnych zasilaczy na szynÄ™ DIN, takich jak popularne DR, MDR, dla bardziej wymagajÄ…cych klientĂłw – modele EDR, NDR oraz najbardziej zaawansowane SDR i  WDR.

finansowe. Z tego wzglÄ™du w systemach automatyki coraz częściej stosuje siÄ™ rĂłwnieĹź zasilacze buforowe, w celu zapewnienia ciÄ…gĹ‚oĹ›ci zasilania chronionych urzÄ…dzeĹ„ i â€“ co za tym idzie – ochrony przed skutkami ewentualnego zaniku napiÄ™cia. W tego typu aplikacjach znakomicie sprawdzÄ… siÄ™ urzÄ…dzenia serii DR-RDN20, DR-UPS40 oraz DRC firmy Mean Well. W przypadku zastosowania moduĹ‚u DR-UPS uĹźytkownik ma moĹźliwość budowy systemu redundantnego zasilania z wykorzystaniem dodatkowego akumulatora oraz zasilacza. Maksymalna moc takiego systemu moĹźe wynosić maksymalnie 960 W, co jest wartoĹ›ciÄ… wystarczajÄ…cÄ… np. dla systemĂłw telekomunikacyjnych czy teleinformatycznych. PrzykĹ‚adowy schemat takiego rozwiÄ…zania przedstawiono na rysunku 1. Zasilacz podĹ‚Ä…czony jest rĂłwnolegle z obciÄ…Ĺźeniem oraz moduĹ‚em DR-UPS. W trakcie normalnej pracy urzÄ…dzenie R E K L A M A

ZASILACZE BUFOROWE WaĹźnÄ… rolÄ™ w systemach zasilajÄ…cych odgrywajÄ… rĂłwnieĹź zasilacze buforowe. Chwilowy zanik napiÄ™cia podczas trwania procesu produkcyjnego moĹźe spowodować nawet kilkugodzinny przestĂłj w zakĹ‚adzie, pociÄ…gajÄ…c jednoczeĹ›nie za sobÄ… straty 9/2016

103

RYNEK dostarcza prÄ…d do odbiornika i jednoczeĹ›nie nastÄ™puje doĹ‚adowywanie akumulatora. Stan pracy ukĹ‚adu sygnalizowany jest za pomocÄ… zĹ‚Ä…cz przekaĹşnikowych umieszczonych w gĂłrnej części moduĹ‚u, dziÄ™ki czemu operator systemu moĹźe być natychmiast powiadomiony o przeĹ‚Ä…czeniu zasilania na pracÄ™ akumulatorowÄ… (ang. Battery Discharge), rozĹ‚adowaniu akumulatora poniĹźej 21,9 V lub jego uszkodzeniu (ang. Battery Fail) oraz o prawidĹ‚owym napiÄ™ciu (ang. DC Bus OK). Schemat przedstawiony na rysunku 1 obrazuje moĹźliwie najprostszy ukĹ‚ad redundancji. JeĹ›li uĹźytkownik ma do dyspozycji dwa niezaleĹźne ĹşrĂłdĹ‚a zasilania lub chce uniezaleĹźnić dziaĹ‚anie systemu od ewentualnej awarii zasilacza, wĂłwczas – stosujÄ…c moduĹ‚ DR-RDN20 – moĹźna jeszcze bardziej zwiÄ™kszyć niezawodność przy wykorzystaniu redundancji 1+1 (zastosowanie dwĂłch zasilaczy, z ktĂłrych jeden moĹźe w razie awarii przejąć peĹ‚ne obciÄ…Ĺźenie) lub 1+N (podziaĹ‚ pewnej

części obciÄ…Ĺźenia na kilka zespoĹ‚Ăłw oraz zapewnienie tylko jednego zespoĹ‚u rezerwowego). Schemat ukĹ‚adu z dwoma niezaleĹźnymi zasilaczami przedstawiono na rysunku 2. PrzykĹ‚adem kompleksowego rozwiÄ…zania, Ĺ‚Ä…czÄ…cego zasilacz oraz ukĹ‚ad Ĺ‚adowania akumulatora w jednej obudowie, jest seria DRC. OprĂłcz wyjĹ›cia podstawowego zasilacze wyposaĹźone sÄ… w dodatkowe wyjĹ›cie do Ĺ‚adowania akumulatora, dziÄ™ki czemu umoĹźliwiajÄ… uĹźytkownikowi utworzenie systemu bezprzerwowego zasilania. Dodatkowo wbudowane zabezpieczenia przed rozĹ‚adowaniem i odwrotnym podĹ‚Ä…czeniem akumulatora zwiÄ™kszajÄ… bezpieczeĹ„stwo caĹ‚ego ukĹ‚adu. Modele wystÄ™pujÄ… w wersjach o mocy 40 W, 60 W oraz 100 W, zaĹ› napiÄ™cia wyjĹ›ciowe sÄ… dostosowane do pracy w systemach 12 V DC oraz 24 V DC. Seria DRC przeznaczona jest do systemĂłw zabezpieczeĹ„, awaryjnego oĹ›wietlenia, systemĂłw alarmowych, monitoringu czy kontroli dostÄ™pu.

PODSUMOWANIE Temat zasilaczy przemysĹ‚owych obejmuje wiele aspektĂłw technicznych, toteĹź wybĂłr odpowiedniego rodzaju urzÄ…dzenia zaleĹźy od docelowej aplikacji, w ktĂłrej ma być uĹźyte. Zawsze jednak warto zwracać uwagÄ™ na kilka podstawowych parametrĂłw, takich jak: sprawność, zakres temperatury pracy i charakterystyka obciÄ…Ĺźenia w funkcji temperatury, rodzaj wbudowanych zabezpieczeĹ„ oraz wymiary. JeĹ›li mimo to nie mamy pewnoĹ›ci, czy w danej aplikacji moĹźna zastosować dany zasilacz, warto skonsultować siÄ™ z doradcÄ… technicznym, ktĂłry udzieli fachowej porady. Robert Augustynowicz

ELMARK AUTOMATYKA Sp. z o.o. 7 , 9D >82>98 . 2. 7 AA 99; 9: ;9/ 4 " AA 99; 9: ;D 2 E 7 75 7 7 75

R E K L A M A

Maintenance Äž .RQVHUZDFMD PDV]\Q L XU]ĂˆG]HĂą Äž $XWRPDW\ND URERW\ND GLDJQRVW\ND Äž 0HFKDQLND L QDU]ĂšG]LD Äž 3QHXPDW\ND L K\GUDXOLND Äž (OHNWU\ND L HOHNWURQLND Äž /RJLVW\ND SURGXNFML Äž .RQWUROD MDNRÄ‚FL L PRQLWRURZDQLH Äž 6HUZLVRZDQLH LQIUDVWUXNWXU\ RNRĂŻRSURGXNF\MQHM Äž 2XWVRXUFLQJ 8WU]\PDQLD 5XFKX Kontakt: .DURO 0LHUQLNLHZLF] H PDLO PLHUQLNLHZLF]#WDUJL NUDNRZ SO PRELOH

2UJDQL]DWRU

0LHMVFH

ZZZ WDUJL NUDNRZ SO

ZZZ H[SR NUDNRZ SO

104

7. Mi´dzynarodowe Targi Utrzymania Ruchu, Planowania i Optymalizacji Produkcji

5-6 paĂŞdziernika 2016, KrakĂłw

Jedyne takie Targi w Polsce

www.mtc.krakow.pl AUTOMATYKA

RYNEK

ROZDZIELNICE NAPĘDOWE SERIA CENTERLINE 2500 , 5 ! 5U ! CENTERLINE 2500 Rockwell ( / 5 T ! 5 ! , < / dotum na potencjalne problemy, T 5 P silnika indukcyjnego.

S

ilniki indukcyjne sÄ… najwiÄ™kszym „konsumentemâ€? energii elektrycznej w przemyĹ›le (ponad 50% zuĹźycia). Do najczÄ™stszych usterek naleşą uszkodzenia mechaniczne (40%), przeciÄ…Ĺźenia termiczne (35%), uszkodzenia Ĺ‚oĹźysk (15%) oraz inne (10%). KaĹźda awaria wiÄ…Ĺźe siÄ™ z utratÄ… ciÄ…gĹ‚oĹ›ci produkcji, co oznacza duĹźe straty finansowe oraz naraĹźenie na niebezpieczeĹ„stwo utraty zdrowia lub Ĺźycia zaĹ‚ogi utrzymania ruchu. RozwiÄ…zaniem w przypadku wystÄ…pienia tego typu zagroĹźeĹ„ sÄ… inteligentne rozdzielnice napÄ™dowe przeznaczone do rozwiÄ…zaĹ„ przemysĹ‚owych.

Fot. Rockwell Automation

TECHNOLOGIE W SĹ UĹťBIE NIEZAWODNOĹšCI Firma Rockwell Automation, jako globalny lider branĹźy automatyki przemysĹ‚owej oraz dostawca rozwiÄ…zaĹ„ sterowania silnikami, oferuje najnowoczeĹ›niejsze technologie wbudowane w rozdzielnicy CENTERLINE 2500. UrzÄ…dzenie najnowszej generacji gwarantuje zwiÄ™kszenie niezawodnoĹ›ci systemu napÄ™dowego dziÄ™ki: • redukcji nieplanowanych przestojĂłw, • moĹźliwoĹ›ci pracy rozdzielnicy w trakcie wykonywania prac remontowych części aplikacji, • bardzo szybkiemu powrotowi zasilania napÄ™du silnika dziÄ™ki natychmiastowej wymianie moduĹ‚u rozdzielnicy, 9/2016

• zmniejszeniu kosztĂłw zuĹźycia energii dziÄ™ki zastosowaniu inteligentnych przekaĹşnikĂłw przeciÄ…Ĺźeniowych E300, przemiennikĂłw czÄ™stotliwoĹ›ci serii PowerFlex lub softstartĂłw SMC Flex, • posiadaniu precyzyjnej kontroli nad procesem produkcyjnym dziÄ™ki wbudowanej komunikacji opartej na protokole EtherNet/IP. RozwiÄ…zanie MCC (Motor Control Center) proponowane przez Rockwell Automation speĹ‚nia wymagania normy IEC 61439-2. Zapewnia weryfikacjÄ™ projektu (Design Verification) dziÄ™ki przeprowadzonym, peĹ‚nym badaniom typu w peĹ‚nym zakresie mocy. DziÄ™ki systemowi ArcShield zapewnia zgodność z normÄ… IEC 61641, jednoczeĹ›nie zapewniajÄ…c ochronÄ™ zarĂłwno personelu, jak i rozdzielnicy i speĹ‚niajÄ…c wszystkie kryteria oceny testĂłw 1–7. Konfiguracja ArcShield to zwiÄ™kszona sztywność konstrukcji dziÄ™ki dodatkowym wspornikom, zwiÄ™kszona grubość blach, a takĹźe system odprowaP R O M O C J A

dzania gazĂłw z klapÄ… wydmuchowÄ… zamontowanÄ… na dachu kolumny.

GWARANCJA JAKOĹšCI Rozdzielnica CENTERLINE 2500 jest projektowana oraz produkowana w zakĹ‚adzie firmy Rockwell Automation w Katowicach, zapewniajÄ…cym powszechnie znane standardy jakoĹ›ci (ISO 9001, ISO 14001 oraz OHSAS 18001), jak i gwarancjÄ™ jakoĹ›ci wykonania, dziÄ™ki zintegrowanemu systemowi zarzÄ…dzania produkcjÄ… The Connected Enterprise. Rozdzielnica CENTERLINE 2500 bÄ™dzie prezentowana podczas tegorocznych targĂłw ENERGETAB na stoisku A59 firmy APS SA z BiaĹ‚egostoku.

ROCKWELL AUTOMATION Sp. z o.o. 7 F @@ / >=29:9 . e-mail: rawarszawa@ra.rockwell.com www.rockwellautomation.pl

105

WYDARZENIA

AUTOMATYKA

NA CZTERECH KOĹ ACH AUTOMATION DEMO TRUCK W PODRĂ“ĹťY PO EUROPIE V B F 5 4 # 5 ( * ) 4 5 ! 5 ( 3 $ / C T T 5U7 . B A>=D 7 CU 5 B 7

N

iedawno podsumowano pierwszy rok podróşy pokazowego pojazdu firmy Parker Hannifin. W tym czasie cięşarĂłwka przejechaĹ‚a blisko 40 000 km, odwiedzajÄ…c 14 krajĂłw (w tym dwukrotnie PolskÄ™, m.in. podczas targĂłw Automaticon w Warszawie) i goszczÄ…c okoĹ‚o 5000 osĂłb.

INTERAKTYWNIE I PRAKTYCZNIE W samochodzie pokazowym Parker Hannifin prezentowane sÄ… najnowsze produkty i technologie z zakresu automatyki, ktĂłre w ten sposĂłb docierajÄ… bezpoĹ›rednio do klientĂłw. GoĹ›cie mogÄ… takĹźe liczyć na szczegółowe informacje przekazywane przez inĹźynierĂłw firmy oraz skorzystać z profesjonalnego doradztwa technicznego w zakresie projektowania systemĂłw i doboru aplikacji, jakie zapewniajÄ… specjaliĹ›ci firmy. Prezentowane rozwiÄ…zania, poczÄ…wszy od technologii przygotowania powietrza, aş po sterowanie ruchem, sÄ… przedstawione w nowatorski sposĂłb przy uĹźyciu paneli i stref interaktywnych. OdwiedzajÄ…cy Automation Demo

106

P R O M O C J A

Truck stykajÄ… siÄ™ ze Ĺ›rodowiskiem przeznaczonym do szybkiego, praktycznego pozyskiwania wiedzy technicznej. GĹ‚Ăłwna koncepcja zaplanowanej trasy pokazowej oraz samego pojazdu opiera siÄ™ na przedstawieniu mobilnej przestrzeni wystawienniczej w sposĂłb bardzo zbliĹźony do prezentacji na stoisku, ktĂłre klienci mogÄ… zobaczyć podczas targĂłw branĹźowych. We współczesnym, nowoczesnym, dynamicznym Ĺ›wiecie znalezienie czasu potrzebnego, by odwiedzić targi staje siÄ™ coraz wiÄ™kszym wyzwaniem. Pokazy w pojeĹşdzie demo podczas trasy objazdowej umoĹźliwiajÄ… uzyskanie wsparcia technicznego bezpoĹ›rednio na miejscu, w lokalizacji preferowanej przez klientĂłw, oszczÄ™dzajÄ…c ich cenny czas.

NOWOCZESNOŚĆ NA MIARĘ XXI WIEKU Automation Demo Truck jest niezwykle nowoczesny. Po rozsuniÄ™ciu zabudowy powstaje przestrzeĹ„ wystawiennicza o powierzchni 48 m2 â€“ w ten sposĂłb firma stworzyĹ‚a obszernÄ…, widnÄ… (dziÄ™ki przeszklonej Ĺ›cianie) i klimatyzowanÄ… salÄ™ prezentacyjnÄ…. W skĹ‚ad systemu, AUTOMATYKA

WYDARZENIA ktĂłry umoĹźliwia rozĹ‚oĹźenie pojazdu wchodzi m.in. pompa elektrohydrauliczna EHP nagrodzona medalem targĂłw Automaticon 2015. Pojazd wyposaĹźony jest w modularny system demonstracyjny, ktĂłry moĹźna dostosować do potrzeb odbiorcĂłw. DziÄ™ki specjalnej aplikacji, dostÄ™pnej rĂłwnieĹź on-line na stronie www.parker.com/auge/ontour, goĹ›cie odwiedzajÄ…cy Automation Demo Truck mogÄ… obejrzeć na tabletach wirtualnÄ…, interaktywnÄ… prezentacjÄ™ produktu. CentralnÄ… część wnÄ™trza zajmujÄ… podesty z modelami demonstracyjnymi. Modele sÄ… na kółkach, dziÄ™ki czemu moĹźna je Ĺ‚atwo przesunąć, tworzÄ…c minisalÄ™ konferencyjnÄ… dla kilkunastu osĂłb, w ktĂłrej prezentacje multimedialne mogÄ… być przedstawiane na ekranie zamontowanym pomiÄ™dzy panelami.

" )*+,!-

. /%0 .& ) ,1 KĨÄžĆŒĆšÄ‚

WÄžųŜÄ‚ Ĺ?Þà ŏŽžĆ‰ŽŜÄžĹśĆšĹżÇ Ĺ? Ć?LJĆ?ĆšÄžĹľĹżÇ ÇŒ ÇŒÄ‚ĹŹĆŒÄžĆ?Ćľ ÄžĹŻÄžĹŹĆšĆŒŽžÄžÄ?ŚĂŜĹ?ĹŹĹ? Ĺ? ƉŜĞƾžÄ‚ƚLJŏĹ?

Ä‚Ä‚Ç Ä‚ĹśĆ?Ĺ˝Ç Ä‚ĹśÄ‚ ƚĞÄ?ĹšŜŽůŽĹ?Ĺ?Ä‚ WÄ‚ĆŒĹŹÄžĆŒÄ‚ Ç ĆŒÄ‚ÇŒ ÇŒ ĹśĹ?ÄžÇŒĹľĹ?ÄžĆŒĹśĹ?Äž Ć?ÇŒÄžĆŒŽŏÄŒ ŽĨÄžĆŒĆšÄŒ ŏŽžĆ‰ŽŜÄžĹśĆšĹżÇ Ĺ? Ć?LJĆ?ĆšÄžĹľĹżÇ ÇŒ Ĺ˝Ä?Ć?ÇŒÄ‚ĆŒĆľ ĂƾƚŽžÄ‚ĆšÇ‡ÇŒÄ‚Ä?ĹŠĹ? Ć‰ĆŒĹ˝Ä?ÄžĆ?Ćľ Ĺ˝ĆŒÄ‚ÇŒ Ć‰Ä‚ĆŒĆšĹśÄžĆŒĆ?ĹŹÄ‚ Ç Ć?ƉſųĆ‰ĆŒÄ‚Ä?Ä‚ ÇŒ ĹŹĹŻĹ?ĞŜƚĂžĹ? Ĺ? ŏŽŽĆ‰ÄžĆŒÄ‚ŜƚĂžĹ? ƾžŽÇ?ĹŻĹ?Ç Ĺ?Ä‚ ĆŒÄžÄ‚ĹŻĹ?njĂÄ?Ŋħ Ĺ?ĹśĹśĹ˝Ç Ä‚Ä?LJŊŜLJÄ?Ĺš ĆŒĹ˝ÇŒÇ Ĺ?ČnjĂš ĚůĂ Ć‰ĆŒÇŒÄžĹľÇ‡Ć?ųƾ͘

0 7 ) *

Automation Truck Tour 16 - R E K L A M A

We wrzeĹ›niu 2016 r. Automation Demo Truck zawita po raz kolejny do Polski. Tym razem z jego obecnoĹ›ci w Polsce – od 16 do 23 wrzeĹ›nia – bÄ™dÄ… mogli skorzystać klienci z WrocĹ‚awia, Katowic, Rzeszowa, Olsztyna i Kwidzyna. Zainteresowanych automatykÄ… firma Parker Hannifin zachÄ™ca do odwiedzenia samochodu pokazowego. WiÄ™cej szczegółów na ten temat moĹźna znaleźć na stronie www.parker.com/pl.

Í´ Katowice Í´ RzeszĂłw Í´ Olsztyn Í´ Kwidzyn tĹ?ħÄ?ĞŊ Ĺ?ŜĨŽĆŒĹľÄ‚Ä?ĹŠĹ? ŜĂ Ć?ĆšĆŒŽŜĹ?Ğ͗ Ç Ç Ç Í˜Ć‰Ä‚ĆŒĹŹÄžĆŒÍ˜Ä?Žž͏Ɖů

PARKER HANNIFIN SALES POLAND Sp. z o.o. 7 / ? >A2A;8 . 2 E5 7 75 7 <5

9/2016

107

WYDARZENIA

PROJEKT MIASTA SEW WSPĂ“Ĺ PRACA SEW-EURODRIVE Z UCZELNIAMI TECHNICZNYMI

Firma SEW-Eurodrive rozsze 5 5 5 ! 7 V T 5 5 F + - . 5 C ! 5 T ! ! U 5U F - . ! !/ ! F C ! * - .2 J 7

W

ieloletnia i owocna współpraca firmy SEW-Eurodrive z PolitechnikÄ… Ĺ ĂłdzkÄ… i PolitechnikÄ… ĹšlÄ…skÄ… przyczyniĹ‚a siÄ™ do stworzenia nowoczesnych stanowisk oraz kompleksowego laboratorium techniki napÄ™dowej, jak rĂłwnieĹź uruchomienia nowej specjalnoĹ›ci – aplikacje napÄ™dowe – pod patronatem firmy SEW-Eurodrive Polska.

PRZEMYSĹ W PARZE Z NAUKÄ„ Efekty współpracy nauki z przemysĹ‚em, jak rĂłwnieĹź bardzo pozytywne opinie samych studentĂłw, byĹ‚y bezpoĹ›rednim impulsem do rozszerzenia terytorialnej struktury kooperacji SEW-Eurodrive z uczelniami technicznymi. Projekt Miasta SEW obejmuje obecnie Ĺ ĂłdĹş, Gliwice, PoznaĹ„, GdaĹ„sk, Bydgoszcz, Radom i RzeszĂłw. W ramach umowy o współpracy firma SEW-Eurodrive przekazaĹ‚a uczelniom, wyposaĹźone w technikÄ™ napÄ™dowÄ… SEW, modele szkoleniowe wraz z peĹ‚nÄ… dokumentacjÄ… technicznÄ…. Modele odwzorowujÄ… stosowane obecnie w przemyĹ›le systemy napÄ™dowe, funkcjonujÄ…ce w oparciu o produkty SEW: motoreduktor spiroidalny z silnikiem asynchronicznym, falownik Movitrac B, zadajnik wejść oraz przeĹ‚Ä…cznik trĂłjkÄ…t-gwiazda. Współpraca umoĹźliwia uczelniom stworzenie stanowiska dydaktycznego, ktĂłre jest niezbÄ™dne do zdobycia praktycznej wiedzy z zakresu budowy napÄ™-

dĂłw i zastosowania współczesnej techniki napÄ™dowej. Uczelnia zapewnia wiÄ™c zdobycie praktycznych umiejÄ™tnoĹ›ci z zakresu parametryzacji falownikĂłw, pisania prostych programĂłw IPOS czy sterowania falownikiem za pomocÄ… wejść cyfrowych.

INWESTYCJA W PRZYSZĹ OŚĆ Współpraca to inwestycja w przyszĹ‚ość opĹ‚acalna dla wszystkich stron: uczelni, studentĂłw i firmy SEW-Eurodrive. DziÄ™ki oferowaniu szerszego zakresu wiedzy uczelnia staje siÄ™ bardziej konkurencyjna, studenci sÄ… atrakcyjni dla rynku pracy i gotowi do rozwiÄ…zywania problemĂłw z zakresu współczesnej techniki napÄ™dowej, a firma SEW-Eurodrive „kreujeâ€? inĹźynierĂłw – ekspertĂłw w dziedzinie techniki napÄ™dowej SEW – i czÄ™sto zyskuje wykwalifikowanych pracownikĂłw. Projekt Miasta SEW obejmuje współpracÄ™ z: PolitechnikÄ… Ĺ ĂłdzkÄ… (WydziaĹ‚ Elektrotechniki, Elektroniki, Informatyki i Automatyki), PolitechnikÄ… ĹšlÄ…skÄ… (WydziaĹ‚ Mechaniczny Technologiczny), PolitechnikÄ… PoznaĹ„skÄ… (WydziaĹ‚ Maszyn Roboczych i Transportu), Uniwersytetem Technologiczno-Przyrodniczym w Bydgoszczy (WydziaĹ‚ InĹźynierii Mechanicznej), PolitechnikÄ… GdaĹ„skÄ… (WydziaĹ‚ Elektrotechniki i Automatyki), PolitechnikÄ… RzeszowskÄ… (WydziaĹ‚ Budowy Maszyn i Lotnictwa) oraz Uniwersytetem Technologiczno-Humanistycznym w Radomiu (WydziaĹ‚ Transportu i Elektrotechniki).

0 7 - .2 J

SEW-EURODRIVE POLSKA Sp. z o.o.

5 5 5 5 U ! \ * F - .2 J

9/2016

P R O M O C J A

7 $ ! 8/ :A28=? W v 7 @A A:; >> >> 2 E 2 J 75 7 2 J 75

109

WYDARZENIA

ĹšWIAT ROBOTYKI

W NOWEJ ODSĹ ONIE MIĘDZYNARODOWE TARGI AUTOMATYKI I MECHATRONIKI AUTOMATICA 2016 / 5 + U ! $ ( + ! (1$ +($ (/ $ + ! !

F U 5 ! F ! U C T C / ! 5 \ C ! / 5 ! / 5 U ! C !7 . A>=D 7 B / ! ! / C P B / C ! T 7 . F T T + ! 5 / T C 7

Jolanta GĂłrska-Szkaradek 110

M

iÄ™dzynarodowe Targi Automatyki i Mechatroniki AUTOMATICA 2016 odbyĹ‚y siÄ™ w Monachium w dniach 21–24 czerwca 2016 r. Tegoroczna edycja byĹ‚a siĂłdmÄ… z kolei i ta siĂłdemka okazaĹ‚a siÄ™ szczęśliwa zarĂłwno dla uczestnikĂłw, jak i organizatora – spółki Messe MĂźnchen GmbH. Do Monachium przyjechaĹ‚o 839 wystawcĂłw z 47 krajĂłw Ĺ›wiata, co oznacza wzrost o 16% w porĂłwnaniu z poprzedniÄ… edycjÄ…. Nie bez znaczenia jest rĂłwnieĹź liczba przybyĹ‚ych goĹ›ci targowych. Targi odwiedziĹ‚o aş 45 000 osĂłb, czyli o 30% wiÄ™cej niĹź w 2014 r. Co trzeci z goĹ›ci przybyĹ‚ z zagranicy. Uczestnicy targĂłw mogli zapoznać siÄ™ z trendami w zakresie rozwoju procesĂłw produkcji, a takĹźe dowiedzieć siÄ™, jakie moĹźliwoĹ›ci daje ich cyfryzacja, współpraca czĹ‚owieka z robotem oraz zastosowanie profesjonalnych robotĂłw usĹ‚ugowych. Prezentowane technologie daĹ‚y zwiedzajÄ…cym obraz „fabryki przyszĹ‚oĹ›ciâ€?. Ekspozycje targowe prezentowane byĹ‚y w szeĹ›ciu halach

wystawienniczych, których łączna powierzchnia wynosiła 66 000 m2.

NOWA GENERACJA ROBOTĂ“W MOCNY AKCENT COMAU Pierwszego dnia targĂłw AUTOMATICA firma Comau, jedna ze spółek Grupy FCA, zorganizowaĹ‚a Ĺ›wiatowÄ… premierÄ™ robotĂłw, ktĂłre powiÄ™kszyĹ‚y portfolio koncernu. Targowe motto firmy brzmiaĹ‚o „Think out of the fenceâ€?. PoczÄ…tkowo ekspozycje firmy byĹ‚y tajemniczo osĹ‚oniÄ™te i dopiero podczas konferencji prasowej zasĹ‚ony opadĹ‚y. Oczom goĹ›ci ukazaĹ‚y siÄ™ dwa nowe roboty Racer, pięć nowych modeli robotĂłw typu SCARA oraz roboty kooperacyjne o duĹźym udĹşwigu – AURA (Advanced Use Robotic Arm). Dwa nowe modele robotĂłw Racer – Racer 5-0.63 i Racer 5-0.80 â€“ zostaĹ‚y zbudowane na bazie platformy technologicznej znanego juĹź robota Racer 3. Nowe roboty poszerzajÄ… moĹźliwoĹ›ci modelu Racer 3 pod wzglÄ™dem AUTOMATYKA

WYDARZENIA

0 7 R7 # 2- Z( [/ +

+ž ! # C)

udĹşwigu i zasiÄ™gu. Racer 5-0.63 ma zasiÄ™g 630 mm i udĹşwig 5 kg. Racer 5-0.80 rĂłwnieĹź ma udĹşwig 5 kg, ale jego zasiÄ™g zwiÄ™kszono do 809 mm. Roboty typu SCARA tworzÄ… rodzinÄ™ Rebel-S. DziÄ™ki niej Comau rozpoczyna dziaĹ‚alność w nowym segmencie rynku, oferujÄ…c klientom gamÄ™ robotĂłw manipulacyjnych i robotĂłw do zastosowaĹ„ typu pick&place poszerzonÄ… o maĹ‚e i szybkie roboty. Modele z serii Rebel-S dostÄ™pne sÄ… w trzech róşnych wersjach zasiÄ™gu (450 mm, 600 mm, 750 mm). DziÄ™ki zestawowi przedĹ‚uĹźajÄ…cemu, ktĂłry skĹ‚ada siÄ™ z kabli i elementĂłw dystansowych (moduĹ‚Ăłw, ktĂłre pozwalajÄ… na zwiÄ™kszenie zasiÄ™gu dziaĹ‚ania robota) klient, kupujÄ…c jednego robota, otrzymuje pięć wersji. Najnowszy produkt Comau to robot AURA – innowacyjne rozwiÄ…zanie w dziedzinie robotĂłw współpracujÄ…cych, dziÄ™ki ktĂłremu po raz pierwszy moĹźliwa jest współpraca miÄ™dzy robotami o duĹźym udĹşwigu i ludĹşmi. Robot AURA zostaĹ‚ zaprezentowany na przykĹ‚adzie dwĂłch aplikacji. Jedna z nich zwiÄ…zana byĹ‚a z branşą motoryzacyjnÄ…. Roboty o udĹşwigu 60 kg i 110 kg pracowaĹ‚y przy samochodzie (model Maserati Ghibli): jeden z nich polerowaĹ‚ karoseriÄ™, a drugi przenosiĹ‚ akumulator. Z kolei druga aplikacja, dziÄ™ki ktĂłrej goĹ›cie targowi otrzymywali kawÄ™, to system obejmujÄ…cy model Amico (koncepcyjny projekt robota humanoidalnego Comau), robot Racer5 w wykonaniu kolaboracyjnym i współpracujÄ…cy stół obrotowy.

Roboty AURA pokryte sÄ… specjalnÄ… powĹ‚okÄ…, wyposaĹźonÄ… w czuĹ‚e obszary, ktĂłre wyczuwajÄ… bliskość czĹ‚owieka i kontakt z osobÄ… lub z jakimkolwiek innym komponentem automatyki. Dodatkowo roboty te cechuje percepcja impulsĂłw dotykowych i zdolność do zmiany trajektorii w zaleĹźnoĹ›ci od kontaktu, moĹźliwe jest rĂłwnieĹź sterowanie rÄ™czne. Ponadto roboty te majÄ… wbudowany system wizyjny, ktĂłry pozwala na przewidywanie ruchĂłw danej osoby w obszarze dziaĹ‚ania i skanery laserowe, monitorujÄ…ce osoby, z ktĂłrymi robot wchodzi w interakcjÄ™. PoĹ‚Ä…czone zastosowanie systemu kontroli, percepcji i sterowania predykcyjnego umoĹźliwia maszynie współpracÄ™ z czĹ‚owiekiem w dowolnym procesie lub sektorze, bez Ĺźadnych ograniczeĹ„, np. nie ma potrzeby kontrolowania drgaĹ„.

ŝÓŠTA AUTOSTRADA FANUC Ekspozycja firmy FANUC obejmowaĹ‚a wiele stanowisk aplikacyjnych, na ktĂłrych firmy integratorskie prezentowaĹ‚y bogatÄ… ofertÄ™ robotĂłw marki FANUC o róşnym zasiÄ™gu i udĹşwigu, pracujÄ…cych w zróşnicowanych aplikacjach. ZwiedzajÄ…cy wystawÄ™ japoĹ„skiego producenta juĹź na poczÄ…tku otrzymywali mapkÄ™, pozwalajÄ…cÄ… na indywidualny wybĂłr trasy zwiedzania. Jedno z pierwszych stanowisk, ktĂłre skupiaĹ‚o uwagÄ™ zwiedzajÄ…cych, stworzono na bazie robota M-2000iA/1700L o udĹşwigu 1700 kg i imponujÄ…cym zasiÄ™gu (ponad 4,6 m), ktĂłry manipulowaĹ‚ samochodem osobowym.

C (1 ( 5 Y F C 5 5 F ! 5 $ C 3 / 5 T

9/2016

Jak powiedziaĹ‚ JÄ™drzej Kowalczyk prezes firmy FANUC Polska, prezentowany robot to jeden z najsilniejszych robotĂłw na Ĺ›wiecie, charakteryzujÄ…cy siÄ™ tak dĹ‚ugim ramieniem. PowstaĹ‚ gĹ‚Ăłwnie z myĹ›lÄ… o potrzebach branĹźy motoryzacyjnej. DziÄ™ki współpracy z torem jezdnym firmy GĂźdel moĹźe mieć znacznie powiÄ™kszonÄ… strefÄ™ pracy. Tor jezdny GĂźdel to jedyny tor na Ĺ›wiecie, ktĂłry umoĹźliwia transport tak duĹźego cięşaru. Warto wspomnieć, Ĺźe FANUC w ramach tej samej linii oferuje robota M-2000iA/2300 o jeszcze wiÄ™kszym udĹşwigu, wynoszÄ…cym 2300 kg. Kolejne interesujÄ…ce aplikacje to stanowisko zgrzewania karoserii samochodowej z wykorzystaniem szeĹ›ciu robotĂłw R2000iC oraz stanowiska z robotami serii M-710 (te roboty czÄ™sto sÄ… stosowane w zrobotyzowanych aplikacjach wdraĹźanych w naszym kraju) w procesach paletyzacji i spawania laserowego. Oferta robotĂłw przemysĹ‚owych z roku na rok jest coraz szersza, a to zwiÄ™ksza moĹźliwoĹ›ci optymalnego doboru innowacyjnej technologii do potrzeb zakĹ‚adĂłw produkcyjnych. Prezes JÄ™drzej Kowalczyk podkreĹ›laĹ‚, Ĺźe wybierajÄ…c robota dla siebie warto dowiedzieć siÄ™ wiÄ™cej o jego producencie i filozofii tworzenia jego produktĂłw, a takĹźe poznać indywidualne cechy interesujÄ…cych nas maszyn. Na rynku jest dziĹ› dostÄ™pnych wiele robotĂłw przemysĹ‚owych – sam FANUC oferuje ponad 100 modeli – czÄ™sto o zbliĹźonym zasiÄ™gu czy udĹşwigu. Jednak diabeĹ‚ tkwi w szczegółach i to wĹ‚aĹ›nie te niewidoczne na pierwszy

.B * 0(,1 F U F !

5 5 5 C +2A>>> (<=9>>H/ 5 ! C

111

WYDARZENIA

. 5 5 C F 5 T C 0(,1 / 5 5U 0(,1

rzut oka cechy decydujÄ… o funkcjonalnoĹ›ci i rzeczywistej wydajnoĹ›ci maszyn na hali produkcyjnej. W przypadku robotĂłw do zgrzewania niewÄ…tpliwym atutem i wyróşnikiem robotĂłw marki FANUC jest zgrzewadĹ‚o, kontrolowane przez serwonapÄ™d FANUC. DziÄ™ki temu rozwiÄ…zaniu proces przebiega symultanicznie, gwarantujÄ…c uĹźytkownikowi znacznÄ… oszczÄ™dność czasu, a w efekcie wiÄ™kszy zysk. Kolejna cecha wyróşniajÄ…ca roboty FANUC to funkcja LVC (Learning Vibration Control), sprawiajÄ…ca, Ĺźe roboty potrafiÄ… siÄ™ uczyć. DziÄ™ki akcelerometrom zainstalowanym na robotach system analizuje drgania i optymalizuje Ĺ›cieĹźkÄ™ ruchu robota przy maksymalnej prÄ™dkoĹ›ci i wiÄ™kszych przyspieszeniach. Pozwala to maksymalne wykorzystać moĹźliwoĹ›ci robota – czasy cyklu stajÄ… siÄ™ krĂłtsze przy zachowaniu najwyĹźszej dokĹ‚adnoĹ›ci.

InnÄ… cechÄ… robotĂłw FANUC, ktĂłra decyduje o bezpieczeĹ„stwie stanowiska zrobotyzowanego jest funkcja IIC (Intelligent Interference Check). DziÄ™ki niej współpracujÄ…ce ze sobÄ… roboty „widzÄ… siÄ™â€?, a system na bieşąco wyklucza ryzyko ich kolizji. Na wystawie FANUC nie mogĹ‚o zabraknąć robotĂłw kolaboracyjnych. Firma juĹź w 2015 r. zaprezentowaĹ‚a pierwszego robota współpracujÄ…cego, a byĹ‚ nim robot o udĹşwigu 35 kg CR-35iA (w zielonym kolorze). Z uwagi na duĹźe zainteresowanie japoĹ„ski producent poszerzyĹ‚ ofertÄ™ zielonych robotĂłw i w tym roku zaprezentowaĹ‚ mniejszy model robota współpracujÄ…cego CR-7iA o udĹşwigu 7 kg. Obydwa roboty moĹźna byĹ‚o zobaczyć podczas targĂłw.

EWOLUCJA ROBOTĂ“W STĂ„UBLI Bogate portfolio robotĂłw majÄ…cych róşne udĹşwigi i mogÄ…cych pracować

, - žC 5 C 7 7 C 5 5 5 B Z -3[

112

C F 0(,1 C C C

w róşnych warunkach zaprezentowaĹ‚a firma Stäubli. WĹ›rĂłd nich naleĹźy wymienić przede wszystkim roboty nowej serii TX2 (TX2-40, TX2-60 i TX2-90), ktĂłre moĹźna uznać za punkt zwrotny w dziaĹ‚alnoĹ›ci firmy. Charakteryzuje je poprawa wszystkich parametrĂłw w porĂłwnaniu z robotami poprzedniej generacji, wbudowane funkcje bezpieczeĹ„stwa oraz moĹźliwość bezpoĹ›redniej współpracy z ludĹşmi. Z zewnÄ…trz sÄ… podobne do robotĂłw wczeĹ›niejszej generacji, ale wewnÄ™trznÄ… budowÄ™ ramion zaprojektowano praktycznie od nowa. Roboty majÄ… kompaktowÄ… budowÄ™, udĹşwig od 2 kg do 20 kg oraz zasiÄ™g od 515 mm do 1450 mm. WyjÄ…tkowo dobrze radzÄ… sobie nawet w najbardziej ograniczonych przestrzeniach, sÄ… teĹź lĹźejsze i bardziej wytrzymaĹ‚e. SzeĹ›cioosiowe roboty TX2 majÄ… wbudowane dla kaĹźdej osi cyfrowe

, * Q C T ! 5 U C !

AUTOMATYKA

WYDARZENIA

0 7 R7 # 2- Z( [/ +

+ž ! # C)/ %1%(

, BP * Q C 5 5 F ) =>

enkodery oraz zintegrowany system bezpieczeĹ„stwa CS9, dziÄ™ki czemu w okreĹ›lonych warunkach mogÄ… współpracować z ludĹşmi, zachowujÄ…c peĹ‚nÄ… zdolność ruchu. ZamkniÄ™ta konstrukcja zapewnia stopieĹ„ ochrony IP65, a sam nadgarstek robota ma stopieĹ„ ochrony IP67, a wiÄ™c jest wodoodporny. WedĹ‚ug Stäubli nowa seria robotĂłw wpĹ‚ynie na rozwĂłj produkcji nie tylko w aplikacjach standardowych, ale i HRC, czyli tych, w ktĂłrych mamy do czynienia z bezpoĹ›redniÄ… współpracÄ… czĹ‚owieka z maszynÄ…. Na stoisku prezentowano aplikacjÄ™ z robotem w wersji HE (Humidity Enviroment), ktĂłry pracowaĹ‚ w trudnych warunkach (bryzgi i wilgoć). Pokazano rĂłwnieĹź roboty przeznaczone dla przemysĹ‚u spoĹźywczego, ktĂłre muszÄ… speĹ‚niać restrykcyjne normy obowiÄ…zujÄ…ce w tym przemyĹ›le oraz muszÄ… być wodoszczelne i odporne na Ĺ›rodki chemiczne, aby mogĹ‚y być myte. Jednym z nich byĹ‚a nowa wersja robota Fast Picker TP80. Zaprezentowane zostaĹ‚y rĂłwnieĹź roboty do pracy w sterylnych warunkach (cleanroom), ktĂłrych cechÄ… charakterystycznÄ… jest sposĂłb podĹ‚Ä…czenia od spodu korpusu robota oraz roboty w specjalnym wykonaniu przeznaczone do pracy w przemyĹ›le elektronicznym – wersja ESD (Electrostatic Discharge).

COROBOT PRODUKCJI YASKAWA Zwiedzając targi, trudno było przejść obojętnie obok stoiska japońskiej fir9/2016

+ C C / 5 5 * U Q 5 5 * F 5 !

my Yaskawa – producenta robotĂłw przemysĹ‚owych znanych na rynku pod nazwÄ… Motoman, systemĂłw techniki napÄ™dowej i sterowania. Na duĹźej powierzchni prezentowano wiele stanowisk z robotami do spawania, zgrzewania, malowania, kontroli itd., ale nie zabrakĹ‚o rĂłwnieĹź znanego juĹź z innych ekspozycji dwurÄ™cznego robota Balthazara. Firma przedstawiĹ‚a kilka innowacji, wĹ›rĂłd ktĂłrych znalazĹ‚ siÄ™ m.in. nowy robot współpracujÄ…cy i nowy, kompaktowy sterownik. Robot współpracujÄ…cy HC10 byĹ‚ na targach AUTOMATICA po raz pierwszy prezentowany poza JaponiÄ…. Europejski debiut miaĹ‚y rĂłwnieĹź roboty serii GP â€“ model Motoman GP7 i Motoman GP8 o udĹşwigu odpowiednio 7 kg i 8 kg oraz o stopniu ochrony IP67. Wspomniane roboty mogÄ… pracować w trudnych warunkach. Sterowane sÄ… za pomocÄ… nowego, kompaktowego kontrolera YRC1000, ktĂłry ma wyznaczać nowe standardy w zakresie przyspieszenia i prÄ™dkoĹ›ci robota. KolejnÄ… innowacjÄ… Yaskawa byĹ‚ mobilny system do obsĹ‚ugi maszyn, opracowany we współpracy z amerykaĹ„skÄ… firmÄ… Clearpath. Jest to w peĹ‚ni zintegrowany autonomiczny system transportowy (ATS) poĹ‚Ä…czony z robotem manipulacyjnym Motoman MH12. Nie pominiÄ™to rĂłwnieĹź rozwiÄ…zaĹ„ dla PrzemysĹ‚u 4.0 â€“ interfejs MotoLogix umoĹźliwia zaprogramowanie robotĂłw bezpoĹ›rednio z PLC. Ponadto opcjonalnie oferowane sÄ…: EtherNet/IP, platforma Powerlink i Profinet.

NOWOŚĆ KUKA Firma KUKA zaprezentowaĹ‚a nowego przedstawiciela rodziny maĹ‚ych robotĂłw KR AGILUS. Kompaktowy robot KR 3 AGILUS uzupeĹ‚nia seriÄ™ maĹ‚ych robotĂłw firmy. Znajdzie zastosowanie wszÄ™dzie, gdzie mamy do czynienia z krĂłtkim cyklem produkcyjnym i gdzie wymagana jest wiÄ™ksza wydajność produkcji, np. montaĹź, klejenie, pakowanie, kontrola, manipulacja itp. Robot ma udĹşwig 3 kg i zasiÄ™g 540 mm, co umoĹźliwia jego zastosowanie w wielu branĹźach, a zwĹ‚aszcza w branĹźy elektronicznej.

INNOWACYJNOŚĆ ABB NAGRODZONA Podobnie jak wielu innych producentĂłw, takĹźe firma ABB przedstawiĹ‚a produkty i rozwiÄ…zania przeznaczone do podĹ‚Ä…czonej do sieci „fabryki przy-

0 %1%( 5 7 7 / 5 C % ; (# H1-

113

WYDARZENIA

C 5 5 F Q + * ( / 5 + U - 5 7 C 5 T F U J 5 ! 5 C ( Z ([

szĹ‚oĹ›ciâ€?. OczywiĹ›cie nie mogĹ‚o zabraknąć robotĂłw, w tym prezentowanego juĹź na Ĺ‚amach miesiÄ™cznika „Automatykaâ€? robota współpracujÄ…cego YuMi, ktĂłrego udĹşwig wynosi 0,5 kg. ABB otrzymaĹ‚a wĹ‚aĹ›nie za tego robota prestiĹźowÄ… nagrodÄ™ Invention and Entrepreneurship in Robotics Award (IERA) podczas MiÄ™dzynarodowego Sympozjum ds. Robotyki. Na stoisku zaprezentowano rĂłwnieĹź znacznie wiÄ™kszego robota IRB 8700 o udĹşwigu 800 kg. Jest to najwiÄ™kszy robot w firmowym portfolio. Prezentowano go podczas współpracy z systemem ABB SafeMove2 – zaawansowanym oprogramowaniem z certyfikatem bezpieczeĹ„stwa, umoĹźliwiajÄ…cym ludziom i robotom wspĂłlnÄ…, bezpiecznÄ… pracÄ™, bez zmniejszania wydajnoĹ›ci.

ROBOTY OTC-DAIHEN Prezentując dostawców robotów, trudno pominąć japońskiego producenta

OTC-Daihen, ktĂłry naleĹźy do Ĺ›wiatowej czoĹ‚Ăłwki. Roboty tej firmy stosowane sÄ… gĹ‚Ăłwnie w spawaniu (integracja ze źrĂłdĹ‚em spawalniczym) oraz zgrzewaniu, paletyzacji, pakowaniu i zaĹ‚adunku/ rozĹ‚adunku. W przypadku realizacji aplikacji spawalniczej z robotem tej firmy klient otrzymuje wszystko od jednego dostawcy (robot, pozycjoner, ĹşrĂłdĹ‚o prÄ…du), co uĹ‚atwia integracjÄ™ stanowiska. UwagÄ™ zwiedzajÄ…cych przyciÄ…gaĹ‚o zrobotyzowane stanowisko spawalnicze, w ktĂłrym pracowaĹ‚o pięć robotĂłw sterowanych centralnie (34 osie). Do manipulacji wykorzystano dwa siedmioosiowe roboty typu FD-V20S o udĹşwigu 20 kg, do spawania – dwa siedmioosiowe roboty spawalnicze typu FD-B4S o udĹşwigu 4 kg i jeden robot do obsĹ‚ugi FD-V6 o udĹşwigu 6 kg. Na stanowisku zastosowano system dwĂłch kamer do wykrywania detalu i monitorowania.

1 U F ! 5 F 5 \ 5 / * $ 23 ! / 5 F C

5 / 5 5 UP ! C

114

C ?9>> v ?>> U C * 5 4 (

HUMANOIDALNY ROBOT HITACHI HIGH-TECHNOLOGIES Na targach nie brakowaĹ‚o rĂłwnieĹź humanoidalnych robotĂłw. Jednym z nich byĹ‚ dwuramienny robot Nextage nowej generacji. Robot ma 15 osi: po sześć na kaĹźde ramiÄ™, dwie osie to â€žszyjaâ€? robota, a jedna – korpus. Poza tym urzÄ…dzenie wyposaĹźone jest w cztery kamery – dwie umieszczone w gĹ‚owie i po jednej w kaĹźdym z ramion. Wymiary i masa korpusu robota wynoszÄ… odpowiednio 766 mm i 29 kg, a caĹ‚y robot (z postumentem) ma wysokość 1736 mm i masÄ™ 130 kg. Ramiona robota mogÄ… pracować w taki sposĂłb, jak rÄ™ce czĹ‚owieka, a nadgarstki sÄ… wymiennymi narzÄ™dziami, dziÄ™ki czemu robot moĹźe wykonywać róşne zadania, uwalniajÄ…c czĹ‚owieka od monotonnej pracy. Jak podkreĹ›lali przedstawiciele firmy, „zatrudniajÄ…câ€? Nextage, czĹ‚owiek

, ! (1$ +($ ( C FP C ! !/ B ! 5 U C , " * ) ! ) !2$ !

AUTOMATYKA

WYDARZENIA moĹźe skupić siÄ™ na obszarach, ktĂłre wymagajÄ… kreatywnoĹ›ci i generowania wartoĹ›ci dodanej, np. zarzÄ…dzaniu procesami. Nextage jest wiÄ™c partnerem czĹ‚owieka.

WSPĂ“Ĺ PRACUJÄ„CY CHWYTAK Firma SCHUNK – lider w technice mocowaĹ„ i systemĂłw chwytajÄ…cych – tradycyjnie pokazaĹ‚a wiele nowych rozwiÄ…zaĹ„. Na szczegĂłlnÄ… uwagÄ™ zasĹ‚uguje jednak jeden z najnowszych chwytakĂłw JL1, ktĂłry skonstruowany zostaĹ‚ zgodnie z hasĹ‚em „Gripping Meets Cobotsâ€?. Ta nowa, przyszĹ‚oĹ›ciowa technologia chwytania zostaĹ‚a pokazana na şywo w róşnych scenariuszach. SCHUNK jako pierwszy pokazaĹ‚ inteligentny chwytak zaprojektowany do współpracy czĹ‚owieka z robotem, ktĂłrego Ĺ›wiatowa premiera odbyĹ‚a siÄ™ wĹ‚aĹ›nie podczas targĂłw AUTOMATICA. Podobnie jak w przypadku cobotĂłw powĹ‚oka zewnÄ™trzna chwytaka JL1 jest elastyczna. Chwytak ma system zabezpieczajÄ…cy przed utratÄ… chwytu obiektu, zawsze wykrywa kontakt z ludĹşmi i nigdy nie powoduje uszkodzeĹ„ podczas chwytania. W przypadku nieplanowanego kontaktu z obsĹ‚ugÄ… chwytak JL1 automatycznie ogranicza siĹ‚Ä™ chwytu. Korekta procesu chwytania moĹźe być dokonana w czasie rzeczywistym za pomocÄ… róşnych systemĂłw czujnikĂłw. JL1 wyposaĹźony jest w panel LED, ktĂłry sĹ‚uĹźy jako interfejs do komunikacji z czĹ‚owiekiem. JeĹ›li nastÄ…pi przerwanie procesu lub stop awaryjny, chwytak zapewnia bezpieczne i pewne trzymanie przenoszonego detalu.

, F U B F \ 5 ! 5 * U - )1,% ! ! RH=/ ! Â&#x;# 55 + C Â

. 5 ! + ! 5 U U F # 5 - ! Y 5

0 7 R7 # 2- Z( [

REWOLUCJA NA RYNKU INTRALOGISTYCZNYM Na targach prezentowano wiele rozwiÄ…zaĹ„ obejmujÄ…cych transport wewnÄ™trzny, a jedno z takich rozwiÄ…zaĹ„ moĹźna byĹ‚o zobaczyć na stoisku Grupy Schmid. Systemy transportu wewnÄ™trznego w segmencie do 200 kg zwykle wymagajÄ… duĹźo miejsca, aby bezpiecznie przewozić Ĺ‚adunki. Na targach AUTOMATICA Ĺ›wiatowÄ… premierÄ™ miaĹ‚ nowy, inteligentny system transportowy montrac Grupy Schmid, ktĂłry Ĺ‚Ä…czy procesy produkcji, 9/2016

U + ! 5 7 7 * 5 C V( 2 . 5 7 , U Z [ 5 R 4 # Y J2V( / 5 T + 3 Y , J / + F Y V( 2% 5 - C - Y V( 2 C

115

WYDARZENIA montażu i logistyki, a ładowność może sięgać 200 kg. Nowy, jednoszynowy system transportowy montrac, Industrial Shuttle 200, z samobieżnymi wózkami transportowymi, umożliwia transport z czterokrotnie wyższym obciążeniem niż dotychczas oferowane były przez firmę – to prawdziwa rewolucja na rynku intralogistycznym. System ma zwartą budowę, nie wymaga więc obudowy, a dzięki małym promieniom łuków torowych zajmuje mało miejsca. Modułowa konstrukcja umożliwia jego rozbudowę. Ponadto w każdej chwili można modyfikować system, aby dostosować go do procesu przemysłowego. Moduły transportujące mogą być przystosowane do potrzeb klienta. Konstrukcja systemu montrac jest zgodna z założeniami Przemysłu 4.0. Może on współpracować z innymi systemami i zostać włączony w system automatyzujący całą fabrykę. Zapewnia ciągły monitoring odbywającego się transportu, a moduły transportujące R E K L A M A

komunikują się ze sobą za pomocą sygnałów podczerwieni i dostosowują swoje położenie, aby nie doszło do kolizji podczas ciągłej pracy. Dzięki prędkości 20 m/min Industrial Shuttle 200 jest dwu-, trzykrotnie szybszy niż systemy transportowe dotychczas dostępne na rynku. Ponadto zajmuje mniej miejsca, jest efektywniejszy i bezpieczniejszy.

PODSUMOWANIE Producenci dążą do zwiększenia produkcji, ale coraz częściej jest ona zindywidualizowana. W przypadku produkcji niestandardowej i krótkich terminów dostaw produkcja jest lepiej realizowana przez ludzi niż roboty, ponieważ wymagana jest większa elastyczność niż istniejące obecnie roboty mogą zapewnić. Wydajność pracy wykonywanej przez ludzi może zostać zwiększona dzięki robotyce, gdyż ludzie i roboty, pracując razem, zwiększą wydajność i elastyczność, jeśli każdy będzie robił to, co robi najlepiej. Człowiek widzi, rozumie i dokonuje wyboru. Roboty

mogą obsługiwać, przenosić, przetwarzać, zwiększać wydajność i powtarzalność procesu. Wszystko więc wskazuje na to, że rynek robotów kooperacyjnych będzie szybko rósł. Szkoda jedynie, że w targach uczestniczyło tak mało firm z Polski – zaprezentowało się ich tylko osiem, z czego cztery to firmy-córki międzynarodowych koncernów (ABB, KUKA, DIKO i Blumenbecker). Pozostałe – ZAP-Robotyka, ZAP-Kooperacja, Elektroserv-ZAP i Novaster – swoje korzenie mają w Ostrowie Wielkopolskim w dawnych Zakładach Automatyki Przemysłowej, dlatego prezentowały się na wspólnym stoisku. Być może w kolejnej edycji pojawi się więcej polskich stanowisk, np. polski integrator w ekspozycji któregoś z producentów robotów. Kolejne targi AUTOMATICA odbędą się w dniach 19–22 czerwca 2018 r. w Monachium. Ten termin na pewno warto odnotować w kalendarzu. Jolanta Górska-Szkaradek (1$ +($Q%(

BIBLIOTEKA SIĹ OWNIE WIATROWE / ! # ; 9! 3{ > # " * > ! ! # (` f- ^ 'q (` ! - ^

W ksiąşce omówiono najwaşniejsze zagadnienia dotyczące pozyskiwania energii elektrycznej przez przetwarzanie energii wiatru. Podano podstawową terminologię, definicje i zaleşności oraz wykaz waşniejszych oznaczeń. Opracowanie obejmuje dwa główne obszary – analizę danych pomiarowych i profilu prędkości wiatru oraz zagadnienia dotyczące projektowania i budowy wirnika turbiny wiatrowej. Pierwsza część umoşliwia określenie rocznej produkcji energii dla danej lokalizacji turbiny. Przedstawiono wybrane pojęcia aerodynamiki i zachodzące zjawiska fizyczne oraz podstawy teoretyczne przetwarzania energii wiatru. Omówiono układy sterowania i bezpieczeństwa oraz obciąşenia maszyn wiatrowych i podstawowe informacje o turbinach wiatrowych o osi pionowej. Druga część zawiera procedury projektowe i konfiguracje układów przetwarzania energii wiatru.

AUTOCAD 2017/LT2017/360+ KURS PROJEKTOWANIA PARAMETRYCZNEGO I NIEPARAMETRYCZNEGO 2D I 3D Andrzej Jaskulski Wydawnictwo Naukowe PWN # (` f- ^ 'q `vf ! - ^

Ksiąşka zawiera materiał umoşliwiający samodzielne projektowanie oraz drukowanie dokumentacji wyrobów dowolnej branşy, bez konieczności udziału w specjalistycznych szkoleniach. Jej zakres jest zgodny z najnowszymi programami kursów i egzaminów certyfikacyjnych AutoCAD Certified Professional autoryzowanych przez producenta programu AutoCAD – firmę Autodesk. Czytelnik znajdzie tu starannie przemyślane ćwiczenia, będące odzwierciedleniem wieloletniego doświadczenia autora, zarówno dydaktycznego, jak i zdobytego w przemyśle. Integralną częścią ksiąşki są przykłady i zadania dostępne na stronie internetowej www.pwn.pl. Omówione zostały takşe techniki i narzędzia typu Cloud Computing, w szczególności metody pracy za pomocą najnowszych wersji AutoCAD 360 na urządzeniach przenośnych typu iPad, iPhone, smartfony z systemem operacyjnym Android itp.

AUTODESK INVENTOR PROFESSIONAL 2017PL/2017+/FUSION 360 METODYKA PROJEKTOWANIA Andrzej Jaskulski Wydawnictwo Naukowe PWN # (` f- ^ 'q vx ! - ^

Ksiąşka jest doskonałym podręcznikiem umoşliwiającym efektywną naukę projektowania wyrobów (w tym symulację, obliczenia MES i analizy klasyczne) i zarządzania ich dokumentacją za pomocą programów: Autodesk Inventor Professional 2017 (lub nowszej) oraz Autodesk Fusion 360. Pozwala przygotować się do egzaminu certyfikacyjnego Inventor Certified Professional. Zaprezentowano metody modelowania hierarchicznego (FBM) i swobodnego (SFM) realizowanego klasycznie oraz metodą przetwarzania w chmurze – Cloud Computing. W ksiąşce omówiono obiekty inteligentne wraz z techniką iCopy oraz językiem programowania iLogic, a takşe moduły automatyzujące proces projektowania typowych części i zespołów – Design Accelerator. Na dołączonej do ksiąşki płycie CD znajdują się dodatkowe przykłady, zadania i elementy konfiguracyjne niewystępujące w oryginalnym programie. 5 Y T7 + % \ 9/2016

117

EUROTOOL

R E K L A M A

WSPÓŁPRACA

ANTAIRA TECHNOLOGIES TEL. 22 862 88 81, WWW.ANTAIRA.PL ............................................................................................................... 98–99

AUTOMATYKA-POMIARY-STEROWANIE SA TEL. 85 748 34 00, 85 748 34 03, WWW.APS.PL ................................................................................................... 18

AXON MEDIA GROUP TEL. 533 344 700, WWW.AXONMEDIA.PL....................................................................................................................... 15

BECKHOFF AUTOMATION SP. Z O.O. TEL. 22 750 47 00, WWW.BECKHOFF.PL .......................................................................................................... 56–58

B&R AUTOMATYKA PRZEMYSŁOWA SP. Z O.O. TEL. 61 846 05 00, WWW.BR-AUTOMATION.COM ............................................................................ 31, 68–69

CENTRUM TARGOWE FAIREXPO SP. Z O.O. – HaPeS TEL. +48 32 72 81 533, WWW.HAPES.FAIREXPO.PL .............................................................................................14

CENTRUM TARGOWO-KONFERENCYJNE EXPO SILESIA – TOOLEX TEL. 32 78 87 596, WWW.EXPOSILESIA.PL/TOOLEX/PL ................................................................................62

COPA-DATA POLSKA SP. Z O.O. TEL. 12 290 10 54, WWW.COPADATA.PL .................................................................................................................... 49

C&C PARTNERS SP. Z O.O. TEL. 65 525 55 00, WWW.CCPARTNERS.PL ................................................................................................. 86–88

DANFOSS POLAND SP. Z O.O. TEL. 22 755 06 68, WWW.DANFOSS.PL/NAPEDY ................................................................... IV OKŁ., 40–41

PPUH ELDAR TEL. 77 442 04 04, WWW.ELDAR.BIZ ............................................................................................................................. 16

ELESA+GANTER POLSKA SP. Z O.O. TEL. 22 737 70 47, WWW.ELESA-GANTER.PL .......................................................................................... 3, 90, 91

ELMARK AUTOMATYKA SP. Z O.O. TEL. 22 541 84 65, WWW.ELMARK.COM.PL ................................................................................ 42–43, 102–104

ELTRON TEL. 71 343 97 55, WWW.ELTRON.PL ............................................................................................................ 17, 82–85

FESTO SP. Z O.O. TEL. 22 711 42 71, WWW.FESTO.PL ....................................................................................................................... 38–39

9/2016

119

WSPÓŁPRACA

GUENTHER POLSKA SP. Z O.O. TEL. 71 352 70 70, WWW.GUENTHER.COM.PL ............................................................................................. 96–97

HARTING POLSKA SP. Z O.O. TEL. 71 352 81 71, WWW.HARTING.PL ........................................................................................................... I OKŁ., 75

HF INVERTER POLSKA S.C. TEL. 56 653 99 16, WWW.HFINVERTER.PL ...................................................................................................... 100–101

IGUS SP. Z O.O. TEL. 22 863 57 70, WWW.IGUS.PL ................................................................................................................... 76, 77, 78

ICE - AGENCJA PROMOCJI I INTERNACJONALIZACJI PRZEDSIĘBIORSTW WŁOSKICH TEL. +48 22 628 02 43, WWW.ITALTRADE.COM/POLSKA ........................................................................... 45

MIĘDZYNARODOWE TARGI ŁÓDZKIE SPÓŁKA TARGOWA SP. Z O.O. – OZE TEL. +48 42 674 15 00, WWW.TARGI.LODZ.PL .......................................................................................................118

MIĘDZYNARODOWE TARGI POZNAŃSKIE MTP TEL. 22 529 39 00/50, WWW.MTTARGI.PL ................................................................................................................ 20

MICROSYS SPOL. S R.O. TEL. +420 556 205 707, WWW.PROMOTIC.EU ..............................................................................................92, 93

MITSUBISHI ELECTRIC EUROPE B.V. TEL. 12 347 65 00, HTTPS://PL3A.MITSUBISHIELECTRIC.COM .......................................II OKŁ., 46–48

MVM SP. Z O.O. TEL. 22 87 40 230 ..................................................................................................................................................................... 108

PARKER HANNIFIN SALES POLAND SP. Z O.O. TEL. 22 573 24 00, WWW.PARKER.COM, WWW.PARKER.PL .............................................................. 106–107 PEPPERL+FUCHS TEL. 22 256 97 70, WWW.PEPPERL-FUCHS.PL ........................................................................................................17 PHOENIX CONTACT TEL. 71 39 80 410, WWW.PHOENIXCONTACT.PL............................................................................. 17, 21, 72–74 PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP TEL. 22 874 00 00, WWW.PIAP.PL ................................................................................................................. 70–71, 108

REECO POLAND SP. Z O.O. – RENEXPO TEL +48 (0)22-266-0216, WWW.RENEXPO-WARSAW.COM ...................................................................... 36

PTH PNEUMATIC COMPLEX SP.J. TEL:+48 41 3431164, WWW.PNEUMATIC-COMPLEX.COM.PL .....................................................................79

120

AUTOMATYKA

WSPÓŁPRACA

PPH WOBIT E.K.J. OBER S.C. TEL. 61 222 74 22, WWW.WOBIT.COM.PL ............................................................................................................13, 89

RADWAG WAGI ELEKTRONICZNE TEL. 48 384 88 00, WWW.RADWAG.PL .............................................................................................................III OKŁ.

RELPOL S.A. TEL.: +48 68 47 90 800, WWW. RELPOL.COM.PL .......................................................................................80–81

RITTAL SP. Z O.O. TEL. 22 310 06 12, WWW.RITTAL.PL ................................................................................................................ 19, 64–67

ROCKWELL AUTOMATION TEL. 22 32 60 700, WWW.ROCKWELLAUTOMATION.PL ................................................................ 19, 37, 105

RS COMPONENTS TEL. 22 223 11 11, PL.RS-ONLINE.COM ............................................................................................................................ 5

SABUR SP. Z O.O. TEL. 22 549 43 53, WWW.SABUR.COM.PL ....................................................................................................... PO 122

SCHMERSAL-POLSKA SP. J. E. NOWICKA, M. NOWICKI TEL. 22 816 85 78, WWW.SCHMERSAL.PL ................................................................................................................ 23

SCHUNK INTEC SP. Z O.O. TEL. 22 726 25 00, WWW.SCHUNK.COM ................................................................................................ 59, 94–95

SEW-EURODRIVE POLSKA SP. Z O.O. TEL. +48 42 676 53 00, WWW.SEW-EURODRIVE.PL ....................................................................................9, 109

SKAMER-ACM SP. Z O.O. TEL. 14 63 23 400, WWW.SKAMER.PL ................................................................................................................... 33, 44

TARGI KIELCE S.A.- CONTROL-TECH TEL.41 365 12 22, WWW.TARGIKIELCE.PL ..................................................................................................................116

TARGI LUBLIN S.A. – ENERGETICS TEL. 81 458 15 11, WWW.ENERGETICS.TARGI.LUBLIN.PL ................................................................................. 48

TARGI W KRAKOWIE SP. Z O.O. – MAINTANCE, EUROTOOL TEL. 12 644 59 32, WWW.TARGI.KRAKOW.PL ............................................................................................... 104, 118

TECHNOKABEL SA TEL. 22 516 97 77, WWW.TECHNOKABEL.COM.PL.................................................................................................. 11

9/2016

121

LUDZIE

STANOWISKO: 5 B / ! FIRMA: )0 J 7 7

ZBIGNIEW KILICHOWSKI

U

koĹ„czyĹ‚ studia wyĹźsze na Wydziale Telekomunikacji i Elektrotechniki Akademii Techniczno-Rolniczej w Bydgoszczy na kierunku Elektrotechnika PrzemysĹ‚owa, zdobywajÄ…c tytuĹ‚ magistra inĹźyniera o specjalizacjach napÄ™dy elektryczne oraz marketing w biznesie. Wieloletnie doĹ›wiadczenie handlowe zdobyte na rodzimym rynku w dziedzinie automatyki przemysĹ‚owej oraz nagromadzonÄ… wiedzÄ™ teoretycznÄ… i praktycznÄ… w zakresie napÄ™dĂłw z powodzeniem wykorzystuje od 10 lat – oraz sukcesywnie wzbogaca – jako współwĹ‚aĹ›ciciel i dyrektor techniczny HF Inverter Polska. Zajmuje siÄ™ koordynacjÄ… dziaĹ‚u technicznego firmy, zbudowanego

122

w oparciu o wĹ‚asne doĹ›wiadczenie, w tym wsparciem koncepcyjnym i realizacyjnym dziaĹ‚u serwisu. Wspomaga doradztwo techniczne produktu, dziaĹ‚ania zwiÄ…zane z programowaniem napÄ™dĂłw oraz ich adaptacjÄ… w konkretnych aplikacjach. Wspiera od strony zaplecza technicznego DziaĹ‚ SprzedaĹźy HF Inverter, realizujÄ…c m.in. cykle szkoleĹ„ produktowych dla przedstawicieli handlowych oraz klientĂłw firmy. Istotny filar jego dziaĹ‚alnoĹ›ci stanowi rĂłwnieĹź współudziaĹ‚ w procesie doskonalenia produktĂłw, realizowany przez aktywnÄ… współpracÄ™ z dziaĹ‚em projektowym i produkcyjnym w centrali firmy EURA Drives Electric CO., Ltd w dziedzinie kreowania rozwiÄ…zaĹ„ kon-

cepcyjnych produktĂłw, ich systematycznej weryfikacji oraz udoskonalania. Obecnie zajmuje siÄ™ doskonaleniem rozwiÄ…zaĹ„ technicznych oraz dynamizacjÄ… dziaĹ‚ania utworzonej w 2016 roku, pierwszej i jedynej w Polsce, montowni przekĹ‚adni walcowych Transtecno. Za cel stawia sobie dalszy jej rozwĂłj poprzez ustawiczne powiÄ™kszanie wydajnoĹ›ci istniejÄ…cej linii montaĹźowej oraz – w dalszej perspektywie – uruchomienie kolejnych. Prywatnie mÄ…Ĺź i ojciec dwĂłjki dzieci. Czas wolny dzieli miÄ™dzy rodzinÄ™ i hobby, jakim jest aktywny wypoczynek na Ĺ›wieĹźym powietrzu oraz historia XX wieku. Obie pasje stara siÄ™ umiejÄ™tnie Ĺ‚Ä…czyć dziÄ™ki wyjazdom krajoznawczym. AUTOMATYKA

ISSN 1898-522X

B I U L E T Y N I N F OR M A C YJN Y F IR M Y S A B U R

w w w.s ab ur.com.p l

n r 2 [5 8] /20 16

Temat numeru: Nowe, modułowe sterowniki w rodzinie Saia PCD2 str. 8–9

Żeby oszczędzać, należy zacząć mierzyć

– system Saia S-Monitoring chroni przed przekroczeniem mocy umownej

Integracja wizualizacji w pakiecie SCADA CREW ze środowiskiem Soft PLC CODESYS str. 4

str. 11

SABUR info

Produkt Roku dla routerów Ubiquity! Router Ubiquity RK11 zwyciężył w konkursie Produkt Roku 2015 magazynu Control Engineering Polska, w kategorii Komunikacja bezprzewodowa. Routery Ubiquity serii RK udostępniają funkcje zdalnego serwisu dowolnym urządzeniom automatyki (także firm trzecich). Połączenie VPN, pomiędzy routerem a komputerem zdalnym, umożliwia dostęp do funkcji sterowania i nadzoru urządzeń wchodzących w skład zdalnych podsieci i realizację wszystkich funkcjonalności oferowanych przez Ubiquity. Routery Ubiquity serii RK dostępne są w dwóch wersjach: Ethernet (RK10) i Ethernet z wbudowanym modemem GSM 2G/3G/3G + EDGE/HSPA (RK11), co umożliwia dostęp do maszyn i instalacji bez użycia przewodowego połączenia internetowego. Dzięki konfi gurowalnemu portowi RS-232/422/485/MPI za pośrednictwem routerów Ubiquity urządzenia wyposażone tylko w porty szeregowe mogą być udostępniane w sieci Ethernet. Zdalny dostęp serwisowy Ubiquity zapewnia ciągłość pracy instalacji i szybkość serwisu, a także ułatwia konfigurację i modyfikację ustawień maszyn i instalacji automatyki. Podczas odbiorów i uruchomień nie jest wymagana obecność ekipy technicznej na obiekcie. Więcej informacji o platformie Ubiquity – strona 14.

Wojciech Znojek, Dyrektor Generalny firmy SABUR odbiera Produkt Roku 2015 z rąk Michaela Majchrzaka, Wydawcy Control Engineering

Nowy serwis internetowy Sabura Pod adresem www.sabur.com.pl mogą Państwo zobaczyć nasz serwis w nowej oprawie graficznej, z ulepszoną architekturą i wygodniejszą nawigacją. Nowy projekt działu produktów umożliwia szybsze i bardziej intuicyjne znalezienie poszukiwanych komponentów, a sekcja wdrożeń zawiera opisy referencyjne instalacji w wielu branżach. Dla Państwa wygody i zgodnie z duchem czasu nasz nowy serwis jest w pełni responsywny, czyli przystosowany do obsługi z urządzeń mobilnych. Kolejne zmiany nastąpią niebawem – uruchomimy bazę wiedzy dla zalogowanych użytkowników, w której udostępnimy Państwu zaawansowaną dokumentację techniczną, podręczniki użytkownika, certyfikaty, zapisy webinariów i innych szkoleń oraz wiele innych materiałów. Już dziś, z poziomu serwisu, po kilku kliknięciach, możecie Państwo zapytać o każdy produkt lub zapisać się na webinarium.

2

A U T O M AT Y K A n r 2 [5 8] / 2 0 1 6

w w w.s a b u r. c o m . p l

Od wydawcy Szanowni Państwo,

W numerze między innymi: SABUR Info: Router Ubiquity nagrodzony Produktem Roku CE 2015 Zapraszamy do nowego serwisu www

2

Nowości: Integracja pakietu SCADA CREW z Soft PLC CODESYS

4

Przemysłowe komputery ESAWARE w wersji slim

6–7

Bezpieczna, redundantna komunikacja bezprzewodowa dzięki radiomodemom i routerom RACOM Temat numeru: Nowe sterowniki PCD2 w płaskiej, ergonomicznej obudowie

8

12–13

Nowości: eDomo 2200 – włoski design w komputerach dla automatyki budynkowej Nowe komputery box ASEM do montażu książkowego

ZAPRASZAMY PAŃSTWA DO UDZIAŁU W SZKOLENIACH: Saia PG5 Controls Suite v. 2.2 – kurs podstawowy i zaawansowany ControlMaestro – kurs podstawowy i zaawansowany S-Monitoring – system zarządzania zużyciem mediów firmy SBC Premium HMI – oprogramowanie klasy SCADA dla paneli i komputerów ASEM Dream Report – raportowanie w praktyce automatyka Programowanie paneli ESA Radiomodemy firmy RACOM Aktualny harmonogram i wszelkie informacje o szkoleniach znajdują się w serwisie www.sabur.com.pl

Wielokrotnie pisaliśmy o systemach pomagających oszczędzać energię, szczególnie elektryczną. W niniejszym biuletynie prezentujemy system S-Monitoring – gotowe narzędzie chroniące przed przekroczeniem umownej mocy zapisanej w warunkach dostaw energii elektrycznej. Piszemy, jak w prosty sposób sprawić, żeby system informował o przekroczeniu wartości granicznych i był tak zaprogramowany, żeby w razie potrzeby wyłączał wybrane obwody. Skądinąd wiadomo, że energia to złoto trzeciego tysiąclecia, dlatego tak istotne jest optymalizowanie jej zużycia. W październiku 2016 roku zacznie obowiązywać nowa ustawa o obligatoryjnych audytach energetycznych dla dużych przedsiębiorstw. Urząd Regulacji Energetyki promuje działania optymalizujące zużycie energii, a za ich brak, jak również za brak wykonania audytu (a także za przekroczenie umownej mocy) może nałożyć na przedsiębiorstwo wysokie kary. Tematem wiodącym niniejszego biuletynu są nowe, modułowe sterowniki PCD2.M4xxx firmy Saia Burgess Controls (nasze cover story). Nowe urządzenia są w pełni kompatybilne z pozostałymi sterownikami z rodziny Saia PCD. Warto zwrócić uwagę na ich duże możliwości komunikacyjne, jak również wbudowane funkcjonalności Automation Servera, które pozwalają na tworzenie pomostu między światem automatyki a obszarem IT w różnego typu aplikacjach. W ramach nowości wśród rozwiązań Saia PCD prezentujemy także analizatory parametrów sieci i nowe liczniki energii elektrycznej. W poprzednich numerach pisaliśmy kilkakrotnie na temat technologii zdalnego dostępu serwisowego Ubiquity firmy ASEM. Tym razem opisujemy nowe funkcjonalności rozwiązania, w tym aplikację webową. Dla przypomnienia: Ubiquity to platforma softwarowo-hardwarowa, która zapewnia zaawansowane funkcje bezpiecznego, zdalnego dostępu do instalacji. Krótko mówiąc, Ubiquity umożliwia zdalny serwis i rekonfigurację pracy systemów automatyki, jednocześnie redukując koszty związane z serwisem i eksploatacją. Spośród nowych produktów firmy ASEM prezentujemy również eDOMO 2200, czyli nowoczesny, elegancki i znakomicie wyposażony komputer panelowy, zaprojektowany na potrzeby automatyki budynkowej. W naszych wcześniejszych biuletynach zamieszczaliśmy już informacje o Esaware – całkowicie nowej rodzinie produktów firmy ESA. Esaware to m.in. panele operatorskie z Soft PLC CODESYS i przeznaczone do rozbudowy lokalnymi we/wy komputery przemysłowe (panelowe i w wersjach box), szeroka gama modułów we/wy oraz dedykowany pakiet oprogramowania narzędziowego ESA CREW. W tym numerze piszemy o przyjaznej, łatwej integracji oprogramowania Soft PLC CODESYS z pakietem CREW Esaware. Dzięki temu rozwiązaniu oferujemy wielofunkcyjne panele HMI: przeznaczone do rozbudowy dedykowanymi we/wy, z możliwością sterowania (lokalnego i zdalnego), wraz z oprogramowaniem SCADA zawartym w pakiecie CREW. Dodatkowo, za pomocą pakietu CREW EVERYWARE, z poziomu paneli możliwy jest również zdalny dostęp serwisowy do instalacji automatyki. Wszystkie rozwiązania, które opisujemy w niniejszym biuletynie, są rozwiązaniami innowacyjnymi, pozwalającymi oszczędzać różne zasoby – nie tylko wspomnianą już energię, ale również czas… Pozostaje już tylko życzyć Państwu ciekawej lektury, Barbara Wójcicka

SABUR Sp. z o.o.

Biuro w Gdyni

Biuro w Katowicach

ul. Puławska 303 02-785 Warszawa tel. 22 549 43 53 fax 22 549 43 50 sabur@sabur.com.pl

ul. Hutnicza 3, bud. 1 81-212 Gdynia tel. 58 663 74 44 gdynia@sabur.com.pl

ul. 11 Listopada 11 40-387 Katowice tel. 32 209 99 69 fax 32 209 99 79 katowice@sabur.com.pl

w w w.s a b u r. c o m . p l

A U T O M AT Y K A n r 2 [5 8] / 2 0 1 6

3

Nowości Jak zintegrować wizualizację w pakiecie SCADA CREW z Soft PLC CODESYS? Panele operatorskie Esaware serii EW1xxC są przeznaczone do rozbudowy o moduły lokalnych we/wy i łączą funkcje wizualizacji i sterowania. Do ich rozbudowy służy seria modułów lokalnych we/wy EW600 (m.in. cyfrowe, analogowe, temperaturowe, termoparowe i in.). Realizację sterowania umożliwia Soft PLC CODESYS, przeinstalowany na panelach w wersji runtime. Do tworzenia aplikacji wizualizacyjnych służy intuicyjne środowisko ESAWARE CREW. Oba pakiety dostępne są bezpłatnie. CREW to środowisko do programowania paneli HMI i komputerów przemysłowych serii Esaware. Jest to oprogramowanie klasy SCADA, które wyróżnia możliwość realizacji zaawansowanych funkcji i wyjątkowa prostota obsługi. CREW pozwala w bardzo krótkim czasie stworzyć gotową, użyteczną aplikację, spełniającą nawet najbardziej wyrafinowane wymagania. Oprogramowanie zawiera zestaw wielu narzędzi, pozwalających na stworzenie aplikacji przy minimalnym nakładzie pracy programisty. Są to m.in.: intuicyjne narzędzie do zarządzania użytkownikami projektu, proste i szybkie definiowanie listy alarmów w projekcie, wydajne narzędzia do zarządzania danymi historycznymi aplikacji czy obsługa wielu driverów komunikacyjnych. W ramach jednego programu można stworzyć projekt dla: panelu operatorskiego, komputera przemysłowego, a także dowolnego innego urządzenia, do którego przypisana jest licencja CREW Runtime.

Soft PLC CODESYS jest jednym z najpopularniejszych i najbardziej uniwersalnych narzędzi do programowania sterowników przemysłowych, z wymaganiami normy IEC 61131-3 i umożliwiającym programowanie z wykorzystaniem języków: FBD, LD, IL, ST i SFC. Dzięki swojej popularności i szerokiemu zastosowaniu w różnych gałęziach przemysłu CODESYS jest stale rozbudowywany o nowe funkcjonalności. Środowisko zapewnia bogatą gamę bibliotek funkcyjnych, gotowych do zastosowania we własnych projektach.

Prosta integracja CODESYS z CREW Powiązanie aplikacji wizualizacyjnej stworzonej w CREW z programem sterującym ze środowiska CODESYS jest bardzo proste. Oba środowiska zapewniają specjalnie przygotowane narzędzia do sprawnego połączenia aplikacji. Zarówno CREW, jak

4

A U T O M AT Y K A n r 2 [5 8] / 2 0 1 6

w w w.s a b u r. c o m . p l

Nowości i CODESYS zawierają wbudowane narzędzia do szybkiego wzajemnego importu zmiennych. Współpracę ułatwiają także dodatkowe, bezpłatne biblioteki. Dołączona do CODESYS biblioteka CREW Interface rozszerza możliwości integracji projektów stworzonych w obu środowiskach. Zintegrowanie projektów CREW i CODESYS umożliwia ich jednoczesne wgranie do panelu. Za pomocą panelu i aplikacji wizualizacyjnej można np. zmieniać nastawy algorytmów sterowania. Prawidłową pracę aplikacji CODESYS potwierdzają diody LED umieszczone na płycie czołowej panelu operatorskiego serii EWxxxC.

Wymiana danych pomiędzy aplikacjami CREW i CODESYS realizowana jest dwukierunkowo. Oznacza to, że wszystkie zmiany wprowadzone za pośrednictwem wizualizacji będą widoczne w projekcie CODESYS, a zmiany wprowadzone poprzez algorytm będą natychmiast widoczne na ekranie panelu. Współpraca CREW z CODESYS rozszerza możliwości komunikacyjne algorytmów sterowania – dzięki funkcji przesyłania danych z CREW do CODESYS istnieje możliwość sterowania i monitorowania pracy urządzeń, do których CODESYS nie udostępnia bezpłatnych driverów.

Szczuplutkie komputery panelowe z certyfikatem ATEX Do serii panelowych komputerów przemysłowych EW200 serii Esaware dołączyły modele o zmniejszonych gabarytach. Głębokość obudowy urządzeń została zredukowana o ponad 2 cm w stosunku do komputerów EW200 w wykonaniu standardowym.

Pokryta teflonem obudowa urządzeń zwiększa odporność na działanie agresywnych substancji, a specjalnie zaokrąglone krawędzie przedniego panelu ułatwiają utrzymanie higieny. Ma to szczególne znaczenie w branżach: spożywczej, medycznej, farmaceutycznej czy chemicznej. Komputery EW200 gwarantują szybkość przetwarzania danych i niezawodne działanie (minimalna gwarantowana żywotność podświetlenia to 50 000 h), umożliwiają także szeroki wybór opcji i konfiguracji do wielu zastosowań. Komputery mają certyfikat ATEX, który potwierdza możliwość ich stosowania w strefach zagrożonych wybuchem. Urządzenia są wyposażone w wyświetlacze LCD (16:9) z matrycą dotykową wykonaną w technologii rezystancyjnej (5-przewodowej) lub pojemnościowej (z multitouch, 10 palców). Są dostępne w 4 wielkościach ekranu (od 12” do 21,5”), a dzięki panoramicznym ekranom dysponują do 40% większym polem widzenia w porównaniu z tradycyjnymi wyświetlaczami 4:3. Podświetlenie LED zapewnia im trwałość i energooszczędność.

w w w.s a b u r. c o m . p l

Bezwentylatorowe komputery wyposażone są w czwartej generacji procesory Intel Core i3 lub i7, które zapewniają wysoką wydajność i niskie zużycie energii. Wbudowaną pamięć RAM DDR3 4 GB można rozszerzyć do 8 GB. EW200 Slim mają zintegrowane dwa porty Ethernet 1 GB, porty szeregowe RS-232 i RS-485, USB 3.0, a także opcjonalne sloty mini PCIe. Komputery można dodatkowo wyposażać w dostępne z zewnątrz dyski HDD, SSD i karty CF.

Dane techniczne: • 4 wielkości ekranu: 12,1” (EW212), 15,6” (EW215), 18,5” (EW218), 21,5” (EW222) • panoramiczne ekrany LCD TFT z podświetleniem LED • certyfikat ATEX grupa II kategoria 3 G-D, strefa 2/22 • stopień ochrony: IP66 • temperatura pracy: od –10 °C do +50 °C

A U T O M AT Y K A n r 2 [5 8] / 2 0 1 6

5

Technika Redundancja komunikacji bezprzewodowej: radiomodem + GSM Firma Racom to czeski producent profesjonalnych systemów do bezprzewodowej transmisji danych. Radiomodemy, routery i łącza mikrofalowe Racom wyróżnia niezawodność i przemysłowe wykonanie, które potwierdzają setki aplikacji na wszystkich kontynentach, na lądzie i morzu, w tak wymagających branżach jak energetyka cieplna i zawodowa, przemysł petrochemiczny oraz gospodarka wodna.

W przypadku większości krytycznych instalacji istotnym wymogiem wobec systemów automatyki jest zapewnienie ciągłości przesyłu danych. Jednym z lepszych rozwiązań, które gwarantuje realizację bezpiecznej i redundantnej transmisji jest połączenie komunikacji radiowej z przesyłem danych w sieci GSM, z zastosowaniem kompatybilnych radiomodemów i routerów komórkowych. Wszystkie urządzenia Racom niezawodnie ze sobą współpracują, elastycznie łącząc komunikację radiową z GSM i innymi standardami w sieci o dowolnej topologii. Znakomity przykład wydajnej, hybrydowej sieci komunikacji bezprzewodowej tworzą radiomodemy RipEX w połączeniu z routerami GSM M!DGE. Urządzenia Racom zapewniają automatyczne przełączenie pomiędzy kanałami komunikacji – z sieci radiowej na

GSM (z możliwością konfiguracji warunków przełączania). Aby dodatkowo zabezpieczyć komunikację, można tworzyć sieci redundantne.

Korzyści z zastosowania hybrydowych sieci radiowych i GSM RACOM: • zwiększona niezawodność transmisji • optymalizacja przesyłu danych – automatyczny wybór lepszego kanału komunikacji (np. z sieci GSM korzystamy tylko wówczas, gdy mamy problem z siecią radiową, ograniczając koszty pakietowej transmisji GSM) • bezpieczeństwo przesyłanych danych (szyfrowanie, wykrywanie i korekcja błędów) • obsługa protokołów SCADA, protokołów na interfejsach szeregowych, konwersja protokołów

Przykładowy schemat topologii hybrydowej, redundantnej sieci komunikacyjnej zbudowanej z użyciem urządzeń Racom

Ścieżka 2 (zastępcza)

Ścieżka 1

3G/4G LTE Ścieżka 3 (zastępcza)

Ethernet TCP/IP Stacja nadzorcza SCADA

6

A U T O M AT Y K A n r 2 [5 8] / 2 0 1 6

w w w.s a b u r. c o m . p l

Technika • elastyczność – budowa sieci o dowolnej topologii i jej rozbudowa w dowolnym czasie • możliwość budowania sieci redundantnych z opcją definiowania wielu zastępczych ścieżek komunikacji • automatyczne przełączanie ścieżek komunikacji w przypadku awarii sieci • konfiguracja sieci z poziomu strony www • zdalny serwis i diagnostyka.

Komponenty systemu Radiomodemy RipEX to najbardziej zaawansowane technologicznie produkty firmy Racom i jednocześnie najskuteczniejsze radiomodemy w swojej klasie – prędkość przesyłu danych wynosi 166 kbps przy szerokości kanału 50 kHz. Dwuzakresowe radiomodemy VHF/UHF (pasma licencjonowane) z funkcją routera i konwertera protokołów obsługują różne szybkości transmisji i standardy modulacji, mogą także pracować w trybie transparentnym. Wysoka czułość i konfigurowalna moc wyjściowa do 10 W pozwalają RipEXom utrzymywać połączenia w odległości ponad 50 km bez konieczności widoczności anten. Każda jednostka może pracować jednocześnie jako klasyczny radiomodem, repeater (z nielimitowaną liczbą przekazań) i jako interfejs między siecią radiową a dowolną siecią IP (WLAN, Internet itp.)

dostęp. M!DGE ma także zintegrowane 2 wyjścia i 2 wejścia cyfrowe, którymi można zarządzać przez program lub stronę www. Do transmisji danych router używa standardów LTE, GPRS, EDGE, HSPA+, UMTS i innych. Bezpieczeństwo gwarantują dwie różne technologie realizujące zaszyfrowane połączenia: IPsec oraz Open VPN. M!DGE może pracować jako serwer w sieci VPN i korzystać ze standardu VRRP (Virtual Router Redundancy Protocol), a także zabezpieczać sieci LAN jako firewall. Urządzenie realizuje również zaawansowane routowanie pakietów (z opcją wyznaczania wielościeżkowych tras dla pakietów przesyłanych między routerami).

Z wykorzystaniem RipEX-ów można budować sieci o różnej topologii, w tym hybrydowe.

Router GSM M!DGE Solidne, metalowe obudowy, przemysłowe komponenty, a także szeroki zakres temperatury pracy (od –25 °C do +70 °C) pozwalają stosować radiomodemy i routery Racom w trudnych warunkach i gwarantują ich trwałość oraz poprawną pracę przez wiele lat. Parametr MTBF (Mean Time Between Failure) wynosi ponad 220 000 godzin (> 25 lat). Urządzenia mają 3-letnią gwarancję producenta. Radiomodem RipEX na pasma licencjonowane M!DGE jest profesjonalnym, przemysłowym routerem bezprzewodowym przeznaczonym do transmisji danych w aplikacjach SCADA i telemetrycznych. Doskonale realizuje zadania wszędzie tam, gdzie konieczna jest pewna i stabilna bezprzewodowa komunikacja, także na dużych instalacjach, w których pracują setki urządzeń. Wbudowany podwójny port Ethernetowy (10/100), port szeregowy RS-232 i USB umożliwiają routerowi współpracę z wieloma różnymi urządzeniami. Przykładowo, przez port RS-232 można podłączyć do platformy SCADA sterowniki PLC, falowniki etc., i uzyskać do nich zdalny, bezprzewodowy

w w w.s a b u r. c o m . p l

Łatwa konfiguracja urządzeń i sieci Za pomocą przeglądarki internetowej (dostęp zabezpieczony hasłem i https, wbudowany firewall) w prosty sposób można skonfigurować zarówno radiomodemy RipEX, jak i routery M!DGE. Z poziomu przeglądarki można także uzyskać dostęp do dokumentacji (porady w dymkach, pomoc on-line, instrukcja obsługi, noty aplikacyjne). Użytkownik z podstawową wiedzą o komunikacji IP może uruchomić radiomodem lub router w ciągu kilku minut. Dla bardziej zaawansowanych użytkowników producent udostępnił możliwość konfiguracji za pomocą linii poleceń (CLI).

A U T O M AT Y K A n r 2 [5 8] / 2 0 1 6

7

Temat numeru

Nowe, modułowe sterowniki w rodzinie Saia PCD2 Rodzina modułowych sterowników Saia PCD firmy Saia Burgess Controls powiększyła się o dwa nowe, czteroslotowe modele jednostek bazowych: PCD2.M4560 i PCD2.M4160. Sterowniki mają płaskie, ergonomiczne obudowy, a różnią się możliwościami komunikacyjnymi, zasobami pamięci i ceną.

Potężna jednostka bazowa PCD2

PCD2 w wersji ekonomicznej

Saia PCD2.M4560 jest wyposażony w cztery gniazda na moduły we/wy, co zapewnia obsługę do 64 we/wy lokalnych. Potężne zasoby pozwalają mu realizować funkcje sterowania instalacji z obsługą do 1024 we/wy zdalnych (z zastosowaniem kaset rozszerzeń PCD2.C2000 i PCD2.C1000).

PCD2.M4160 to mniejszy brat potężnego PCD2.M4560. Podobnie jak większy model, PCD2.M4160 ma wbudowane cztery gniazda na moduły we/wy zapewniające obsługę do 64 we/wy lokalnych. Sterownik w wersji ekonomicznej jest wyposażony w interfejsy: Ethernet (switch 2-portowy), RS-485 i USB, a także gniazdo A do zabudowy modułów komunikacyjnych serii PCD7.F1xxS. Liczbę obsługiwanych sieci można zwiększyć także za pomocą dwóch modułów PCD2.Fxxx zabudowywanych w slotach we/wy. Każdy z tych modułów umożliwia obsługę dwóch sieci komunikacyjnych (do wyboru: RS-232, RS-422, RS-485, BACnet MS/TP, Belimo MP-Bus, DALI i M-Bus).

Sterownik jest wyposażony w następujące interfejsy komunikacyjne: Ethernet (switch 2-portowy), 2 × RS-485 oraz USB, a także gniazdo A do zabudowy modułów komunikacyjnych serii PCD7.F1xxS i gniazdo C na interfejs Profibus DP. Liczbę obsługiwanych sieci można zwiększyć także za pomocą czterech modułów PCD2.Fxxx do zabudowy w slotach we/wy. Każdy z tych modułów daje możliwość obsługi dwóch sieci komunikacyjnych (do wyboru: RS-232, RS-422, RS-485, BACnet MS/TP, Belimo MP-Bus, DALI i M-Bus). PCD2.M4560 może jednocześnie obsłużyć aż 14 interfejsów komunikacyjnych.

PCD1.M4160 może obsłużyć 8 interfejsów komunikacyjnych w tym samym czasie.

Sterowniki obsługują sieci: RS-232/485, Modbus, M-Bus, BACnet MS/TP, LON FTT-10, DALI, MP-Bus i Profibus

Automation Server

Dwie wersje sprzętowe platformy PCD2.M4: potężny PCD2.M4560 i ekonomiczny PCD2.M4160

8

Interfejsy komunikacyjne do popularnych sieci pozwalają na prostą integrację z systemami automatyki innych producentów, a wbudowane w sterowniki funkcjonalności Automation Servera pozwalają na tworzenie pomostu pomiędzy światem automatyki a obszarem IT w różnego typu

A U T O M AT Y K A n r 2 [5 8] / 2 0 1 6

w w w.s a b u r. c o m . p l

Temat numeru

Sterowniki są przystosowane do modułowej rozbudowy według indywidualnych wymagań instalacji aplikacjach. Automation Server umożliwia pracę sterowników jako autonomicznych systemów sterowania, a także włączenie w bardziej rozbudowane systemy automatyki. Automation Server jest rodzajem uniwersalnego pomostu pomiędzy systemem automatyki, warstwą zarządzania przedsiębiorstwem a urządzeniami i systemami automatyki firm trzecich, które wymagają stosowania dodatkowych driverów, narzędzi softwarowych i protokołów komunikacyjnych. Zapewnia on korzyści ze stosowania technologii webowej i IT, zaimplementowanych w sterownikach Saia PCD – wbudowane serwery WWW, SMTP i FTP, możliwość eksportu danych do plików CSV, obsługę skryptów CGI, pamięci Flash z systemem plików czy kart SD. Automation Server zintegrowany w jednostce bazowej

Automation Server umożliwia integrację z systemami automatyki innych dostawców bez konieczności dodatkowych prac inżynierskich i ponoszenia kosztów związanych z rozszerzaniem możliwości komunikacyjnych.

Bez baterii – bez serwisu. Nowoczesna technologia pamięci FRAM zapewnia bezobsługową pracę sterowników

FRAM i zasoby pamięci W obu nowych sterownikach zastosowana została nowoczesna, bezbateryjna technologia FRAM, która zabezpiecza zasoby urządzeń podczas awarii zasilania. Wbudowane zasoby pamięci pozwalają na swobodne przechowywanie wizualizacji, danych historycznych i instrukcji. Aplikacja webowa umożliwia m.in. uruchomienie i wizualizację stanu pracy instalacji, sterowanie, przeglądanie danych historycznych na wykresach oraz alarmowanie (na stronie internetowej lub poprzez e-mail/sms). Nowe PCD2.M4xxx są w pełni kompatybilne z pozostałymi sterownikami, kasetami rozszerzeń, modułami we/wy zdalnych i lokalnych, modułami komunikacyjnymi oraz akcesoriami rodziny PCD2. Istniejące programy użytkownika mogą być przenoszone i będą z powodzeniem pracowały w nowej jednostce bazowej. Programowanie i konfiguracja sterowników PCD2.M4xxx odbywa się za pomocą pakietu narzędziowego Saia PG5 Controls Suite od wersji 2.1.430.

PCD2.M4160 Liczba wbudowanych we cyfrowych

PCD2.M4560

4 wejścia cyfrowe (24 V, 4 × we przerwań)

Liczba we/wy cyfrowych obsługiwanych przez jednostkę bazową

64

Liczba gniazd na moduły we/wy w jednostce bazowej

4

Liczba we/wy cyfrowych z użyciem kaset rozszerzeń PCD2.C2000 i PCD2.C1000

1 023

Liczba gniazd modułów we/wy z użyciem kaset rozszerzeń

60

Pamięć na program, DB/text (flash)

512 kB

2 MB

Pamięć użytkownika, DB/text (RAM)

128 KB

1 MB

Pamięć flash

128 MB

128 MB

8 MB

128 MB

Pamięć użytkownika z systemem plików (INTFLASH)

w w w.s a b u r. c o m . p l

A U T O M AT Y K A n r 2 [5 8] / 2 0 1 6

9

Nowości Ekonomiczne, jednofazowe liczniki energii elektrycznej Saia PCD EMD1 to nowe, ekonomiczne liczniki energii elektrycznej z wyjściem impulsowym, przeznaczone do pomiarów bezpośrednich do 32 A. EMD1 rozszerzają portfolio elektronicznych liczników energii elektrycznej Saia PCD firmy Saia Burgess Controls. Jednofazowe, wyposażone w wyświetlacz LCD i wyjście impulsowe, są dostępne w bardzo korzystnej cenie.

Liczniki charakteryzują niewielkie gabaryty i szwajcarska jakość wykonania – EMD1 mają pierwszą klasę dokładności (zgodnie z wymaganiami normy IEC 62053-21). Urządzenia

Dane techniczne: • • • • •

230 V AC 50 Hz pomiar bezpośredni do 32 A klasa dokładności 1 zgodnie z IEC 62053-21 wyjście impulsowe S0 montaż na szynie DIN, szerokość 1 modułu - zaledwie 17,5 mm

są odporne na działanie magnesów neodymowych i zakłócenia elektromagnetyczne, można je dodatkowo zabezpieczać dzięki plombowaniu. Zapewniają precyzyjny, stabilny i wiarygodny pomiar zużycia energii w aplikacjach podlicznikowych, w obiektach takich jak centra handlowe, kempingi, mariny, hale wystawiennicze i targowe, a także wszelkie współdzielone powierzchnie, gdzie potrzebny jest indywidualny pomiar energii zużywanej przez poszczególnych najemców. Oprócz tego liczniki EMD1 znajdują zastosowanie w pomiarach energii odnawialnej wytwarzanej do prywatnych zastosowań, np. z instalacji fotowoltaicznych.

Napięcie pod nadzorem – analizator parametrów sieci w rodzinie Saia PCD Analizator parametrów sieci PCD1.P1001-J30 pozwala na pełen monitoring jakości zasilania w energię elektryczną. Urządzenie charakteryzuje szwajcarska jakość wykonania i kompaktowa konstrukcja pozwalająca na montaż w niewielkich przestrzeniach standardowych szafek elektrycznych. Szeroki zakres mierzonych parametrów – wśród nich m.in. napięcie, prąd, zmiany faz i harmoniczne – pozwala na obserwację i analizę wszelkiego typu nieprawidłowości, a dane są logowane do pamięci cyklicznie bądź zdarzeniowo. Analizator generuje także automatycznie powiadomienie, gdy mierzona wartość przekracza określone progi. O stanie parametrów zasilania informują diody LED umieszczone na froncie analizatora, umożliwiając natychmiastową orientację w aktualnym statusie wejść i wyjść. Informacje o poziomie obciążenia dostarcza także diodowy wyświetlacz słupkowy. Zintegrowany

10

wyświetlacz LCD pozwala na odczyt i analizę danych pomiarowych bezpośrednio z urządzenia. Nawigację w menu mierzonych parametrów umożliwiają przyciski, a podświetlenie ekranu zapewnia dobrą czytelność nawet przy słabym oświetleniu.

A U T O M AT Y K A n r 2 [5 8] / 2 0 1 6

w w w.s a b u r. c o m . p l

Nowości Kompaktowy, przystosowany do montażu w szafkach elektrycznych Zwarta, kompaktowa obudowa, zgodna ze standardem E-Line, pozwala instalować analizatory w ograniczonych przestrzeniach standardowych szafek elektrycznych, tuż obok liczników energii. Urządzenia są przystosowane do montażu na szynie DIN.

Szybka integracja dzięki gotowym szablonom i blokom funkcyjnym

Dane techniczne: • wyświetlacz LCD 1,9” • interfejs RS-485 z S-Bus lub Modbus, USB • 4 we pomiaru napięcia, 8 we pomiaru prądu, 1 we cyfrowe, 1 we analogowe, 1 wy cyfrowe, 2 wy przekaźnikowe • pomiar do 40 harmonicznych, THR, TDD i in.

Pakiet PG5 Controls Suite udostępnia gotowe bloki funkcyjne F-box do obsługi analizatorów, które przyspieszają i usprawniają inżyniering. Szablony do Web-Editora umożliwiają szybkie wyświetlanie danych pomiarowych w wizualizacji.

Jak w prosty sposób zapobiegać przekroczeniom mocy zamówionej? Saia S-Monitoring to proste w użyciu rozwiązanie do monitoringu i analizy zużycia energii elektrycznej oraz innych mediów. Jedną z jego największych zalet stanowi łatwość i szybkość wdrożenia. System w wersji podstawowej składa się zaledwie z kilku komponentów, do których instalacji nie jest potrzebna wiedza programistyczna ani specjalistyczne narzędzia informatyczne. Komponenty systemu to liczniki energii elektrycznej połączone siecią komunikacyjną ze sterownikiem E-Controller, który ma wbudowaną, gotową do użycia aplikację do monitorowania zużycia mediów. Aplikacja automatycznie rozpoznaje każdy z podłączonych do systemu liczników i natychmiast rozpoczyna rejestrację zużycia. Z zainstalowaniem i uruchomieniem takiego zestawu z powodzeniem poradzi sobie każdy doświadczony elektryk. Oprócz monitorowania i kontroli zużycia energii przez poszczególne maszyny, linie technologiczne czy najemców S-Monitoring może także chronić przed przekroczeniem mocy umownej. Jest to o tyle istotne, że przekroczenie zużycia zamówionej mocy pobieranej z zakładu energetycznego wiąże się z bardzo wysokimi karami.

• W chwili osiągnięcia wartości mocy chwilowej określonej jako graniczna (przekroczenia progu alarmowego) sterownik automatycznie odłącza wybrany wcześniej obwód. Zazwyczaj są to takie odbiorniki, których działanie nie jest w danym czasie niezbędne i ich wyłączenie nie przyniesie szkód przedsiębiorstwu.

Prostą funkcję „strażnika mocy” z zastosowaniem systemu S-Monitoring można zrealizować na dwa sposoby: • W momencie przekroczenia określonej wartości mocy chwilowej sterownik wysyła do zdefiniowanych odbiorców alarm (drogą mailową) lub zostaje wysterowane wyjście cyfrowe sterownika (i np. zapala się sygnalizacyjna lampka).

Opisane rozwiązanie w prosty sposób, skutecznie i profesjonalnie zabezpiecza przedsiębiorstwo przed przekroczeniem mocy umownej, pozwalając uniknąć kar finansowych. Tym, co wyróżnia S-Monitoring spośród innych rozwiązań na rynku są niskie koszty wdrożenia i brak bariery w postaci skomplikowanej i czasochłonnej implementacji.

w w w.s a b u r. c o m . p l

A U T O M AT Y K A n r 2 [5 8] / 2 0 1 6

11

Nowości Eleganckie komputery dla nowoczesnych budynków eDOMO 2200 firmy ASEM to nowoczesne komputery panelowe, zaprojektowane specjalnie na potrzeby instalacji w automatyce budynkowej. Komputery są przystosowane do zabudowy w ścianie, w różnych rodzajach podłoża (jak tworzywo sztuczne, beton i cegła). Specjalnie zaprojektowany zestaw montażowy, z dodatkową metalową kasetą, oprócz bezpiecznego, stabilnego zamocowania zapewnia łatwe poprowadzenie i podpięcie okablowania. Urządzenia są wyposażone w panoramiczne ekrany o przekątnej 15,6” z rozdzielczością HD (1366 × 760 pikseli) lub Full HD (1920 × 1080 pikseli) z technologią wielodotyku (multitouch) i wyświetlają ponad 16 mln kolorów. Elegancki, minimalistyczny i całkowicie płaski front jest wykonany z aluminium i dodatkowo pokryty szklaną warstwą zabezpieczającą. eDOMO 2200 mają wbudowane głośniki (2 × 3 W), wzmacniacz audio, mikrofon oraz wyjście słuchawkowe. Elementy systemu audio wraz z dwoma portami USB 3.0 ukryte są pod listwą umieszczoną na panelu przednim. Z tyłu

obudowy dostępne są dwa interfejsy Ethernet i dwa porty USB 2.0. Urządzenia można wyposażyć w dyski SSD o pojemności od 32 do 128 GB. Bezwentylatorowe komputery zbudowane są w oparciu o czterordzeniową architekturę Intel „Bay Trail”, która zapewnia im szybkie przetwarzanie danych, energooszczędność i doskonały stosunek wydajności do ceny. Komputery współpracują z 64-bitowymi systemami Windows, a ich pamięć RAM można rozszerzyć do 8 GB.

Dane techniczne: • 15,6” z rozdzielczością HD lub Full HD z multitouch • aluminiowy front True Flat • bezpieczna zabudowa w różnych podłożach dzięki metalowej puszcze montażowej • wbudowany galwanicznie izolowany zasilacz 24 V DC.

12

A U T O M AT Y K A n r 1 [5 7] / 2 0 1 6

w w w.s a b u r. c o m . p l

Nowości Przemysłowy komputer box montowany jak książka BM2200 firmy ASEM to wydajny komputer box do montażu książkowego, z wygodnym dostępem do interfejsów umieszczonych na górze urządzenia. W urządzeniu można zastosować zestaw do zdalnej transmisji wideo, Remote Video Link (przekazujący sygnał do 100 m). Wartościowym zabezpieczeniem danych procesowych w przypadku awarii zasilania jest opcjonalny, zintegrowany μUPS wykorzystujący 4 superkondensatory i chroniący dane w pamięci MRAM. Inną alternatywą jest zastosowanie UPS-a z zewnętrznym zestawem bateryjnym (również montowanym jak książka).

Na eleganckim, minimalistycznym froncie komputera znajdują się diody LED, które sygnalizują bieżący status pracy. Pod przednim, zdejmowanym panelem ukryty jest dostęp do slotu pamięci Cfast, wejścia baterii oraz portu USB 3.0. Obudowa urządzenia wykonana jest ze stopu aluminium. Komputery BM2200 bazują na czterordzeniowej platformie Intel „Bay Trail” SoC, z procesorem Celeron J1900 2.0 GHz i wewnętrznym układem pasywnego chłodzenia, który umożliwia pracę bez wentylatora w temperaturze do 50 °C. Taka architektura zapewnia również szybkie przetwarzanie danych, niskie zużycie energii i doskonały stosunek wydajności do ceny. Komputery współpracują z 64-bitowymi systemami Windows, a ich pamięć RAM można rozszerzyć do 8 GB (dostępne są pamięci DDR3 o pojemnościach: 1, 2, 4 i 8 GB). Jako pamięć masową można zastosować kartę CF z zewnętrznym dostępem (do 16 GB), dysk SSD (do 256 GB) lub HDD 2,5” (do 1 TB). Komunikację zapewniają dwa porty USB 2.0 i jeden 3.0 (dostępny z frontu) oraz dwa łącza ethernetowe 10/100/1000 Mb/s. Opcjonalnie komputery można wyposażyć w dwa porty szeregowe RS-232, RS-232/422/485 i dodatkowy interfejs Ethernet. BM2200 mają wbudowane wyjście wideo DVI-I (DVI-D + VGA), można w nich także zastosować zestaw do zdalnego przesyłu sygnału wideo do 100 m, ASEM

Remote Video Link (który bez utraty jakości i opóźnień transmituje sygnał DVI-D lub USB 2.0, wykorzystując wyjście RJ-45). Komputery są wyposażone w zasilacz 24 V DC z galwaniczną izolacją, a dodatkowo można je zabezpieczyć, stosując opcjonalny, zintegrowany μUPS wykorzystujący 4 superkondensatory i chroniący dane w pamięci MRAM (nieulotna pamięć magnetorezystancyjna). Inną alternatywą jest wyposażenie urządzeń w opcjonalny UPS z zewnętrznym zestawem bateryjnym (również montowanym jak książka). Boxy pracują w temperaturze od 0 do 50 °C (wersje z HDD: od 5 do 45 °C). Producent gwarantuje im wieloletni cykl życia: co najmniej 7–10 lat dostępności i dodatkowe 5 lat wsparcia serwisowego. BM2200 – podobnie jak wszystkie nowe komputery box i komputery panelowe ASEM – mają wgraną licencję Ubiquity Basic Runtime, która umożliwia wykorzystanie technologii Ubiquity – bezpiecznego, zdalnego dostępu w trybie serwisowym do urządzeń i instalacji automatyki.

Dane techniczne: • układ SoC, czyli jeden kompletny układ scalony odpowiedzialny za zarządzanie grafiką i pozostałymi peryferiami • pamięć RAM DDR3 do 8 GB (1, 2, 4 lub 8 GB) • pamięć masowa: CF z zewnętrznym dostępem (do 16 GB), dyski SSD do 256 GB lub HDD 2,5” do 1 TB • zestaw do zdalnego przesyłu sygnału wideo do 100 m, ASEM Remote Video Link • gwarancja: 36 miesięcy.

w w w.s a b u r. c o m . p l

A U T O M AT Y K A n r 2 [5 8] / 2 0 1 6

13

Nowości Zdalny serwis Ubiquity na komputerach ASEM Technologia zdalnego dostępu serwisowego Ubiquity jest udostępniona w wybranych rodzinach komputerów przemysłowych ASEM – komputery panelowe i w wykonaniach box mają wbudowaną licencję Ubiquity Basic Runtime. Licencja ta pozwala na bezpieczny, zdalny dostęp w trybie serwisowym do urządzeń i instalacji automatyki. Jest domyślnie wbudowana w komputery panelowe i w wykonaniach box starszej i nowszej generacji. Zainstalowana na komputerze licencja Ubiquity Basic Runtime jest gotowa do użycia, ale przed skorzystaniem z funkcjonalności zdalnego dostępu należy wykonać dwa proste kroki. Konieczna jest instalacja aplikacji Ubiquity Control Center na dowolnym komputerze z systemem Windows (dostępna bezpłatnie do pobrania ze strony producenta). Autoryzacja połączenia pomiędzy urządzeniem lokalnym i zdalnym następuje poprzez Internet, z wykorzystaniem serwera Ubiquity. Aby uzyskać komunikację z serwerem, konieczne jest założenie na nim domeny (konta), do której przypisywane będą urządzenia z możliwością zdalnego dostępu oraz użytkownicy systemu. Reasumując, w skład środowiska Ubiquity wchodzą następujące elementy: • Ubiquity Runtime to aplikacja instalowana na urządzeniu zdalnym (np. komputerze ASEM), z którym będzie nawiązywana komunikacja. • Ubiquity Control Center jest aplikacją instalowaną na komputerze serwisowym, która umożliwia konfigurację połączenia z urządzeniami zdalnymi. Komputer z Ubiquity Control Center pełni funkcję stacji nadzorczej. • Domena na serwerze Ubiquity – konto na serwerze, które odpowiada za autoryzację połączenia pomiędzy

Aplikacja kliencka dla zdalnego dostępu Ubiquity Control Center

komputerem z aplikacją Ubiquity Control Center i komputerem zdalnym. Ubiquity używa połączenia internetowego, tworząc sieć VPN pomiędzy komputerem serwisowym (który pełni funkcję stacji nadzorczej Ubiquity Control Center) a zdalnym urządzeniem (z aplikacją Ubiquity Runtime). Stacja nadzorcza uzyskuje dostęp do takich funkcji jak: zdalny pulpit, czat, wymiana plików, zdalne programowanie i serwisowanie urządzeń oraz aktualizacja aplikacji. Korzystanie z funkcjonalności zdalnego serwisu nie wiąże się z opłatami za przesyłane dane i urządzenia podpięte do systemu. Ubiquity umożliwia bezpieczny, zdalny dostęp do urządzeń automatyki za pomocą VPN, a co za tym idzie diagnozowanie i rozwiązywanie niektórych problemów na instalacji bez konieczności wyjazdów serwisowych. Rozwiązanie zapewnia ciągłość pracy instalacji i szybkość serwisu; ułatwia konfigurację i modyfikację ustawień maszyn i instalacji automatyki. Podczas odbiorów i uruchomień instalacji nie wymaga obecności ekipy technicznej na obiekcie.

Aplikacja instalowana na urządzeniu zdalnym Ubiquity Runtime

Tunel VPN

Firewall

Podsieć szeregowa

Firewall WIN 32/64 WIN CE

PLC

WAN

WAN

LAN

Ethernet Firewall PLC

Ubiquity serwer / domena Przechowywanie danych o urządzeniach

14

A U T O M AT Y K A n r 2 [5 8] / 2 0 1 6

Schemat działania platformy Ubiquity

w w w.s a b u r. c o m . p l

Nowości Ubiquity z aplikacją webową Aplikacja webowa to najnowsza funkcjonalność w technologii zdalnego dostępu serwisowego Ubiquity firmy ASEM. Dostępna bezpłatnie aplikacja umożliwia dostęp do zdalnego pulpitu urządzeń z zainstalowanym Runtime Ubiquity. Aplikacja Ubiquity Web może być obsługiwana z poziomu wszystkich urządzeń z przeglądarką kompatybilną z technologią HTML5. Aby uruchomić aplikację, wystarczy otworzyć przeglądarkę i wpisać adres: https://www.ubiquityweb.net. Aplikacja webowa jest dostępna dla wszystkich użytkowników Ubiquity i wszystkich typów domen, z wyjątkiem „Private Server”. Logując się do domeny, otrzymujemy listę urządzeń dostępnych w systemie zdalnego serwisu i za pomocą jednego kliknięcia uzyskujemy dostęp do ich zdalnych pulpitów. Zdalny pulpit udostępnia wizualizacje pracy poszczególnych urządzeń oraz dostęp do ustawień systemowych, wraz z możliwością ich zdalnej modyfikacji. Ubiquity Web App zapewnia pełną interakcję z pulpitem zdalnym i działa zarówno na komputerach PC z klawiaturą i myszką, jak i na urządzeniach przenośnych z ekranem dotykowym z obsługą gestów (tablety czy smartfony). W aplikacji znajduje się pasek służący do przesyłania komend z klawiatury do systemu zdalnego. Strona logowania do aplikacji zawiera listę dotychczas przetestowanych przeglądarek i link do instrukcji obsługi, gdzie znajdują się instrukcje dotyczące korzystania z aplikacji.

Współpraca Premium HMI z urządzeniami Siemens Jedną z wyróżniających cech platformy SCADA Premium HMI firmy ASEM jest jej otwartość komunikacyjna. Środowisko udostępnia bezpośrednie drivery komunikacyjne do urządzeń najpopularniejszych producentów automatyki, wśród nich m.in. Saia Burgess Controls i Siemens. Wbudowane drivery umożliwiają nawiązanie połączenia ze sterownikami różnych serii, w tym: • S7-200 / 300 / 400; • S7-1200 / 1500; • Simotion; • S5. Platforma Premium HMI4 zapewnia także obsługę komunikacji ze sterownikami Siemens, dla których program utworzony został w środowisku TIA Portal. Premium HMI

w w w.s a b u r. c o m . p l

umożliwia szybki import zmiennych z projektu sterownika PLC do aplikacji wizualizacyjnej, dzięki czemu w prosty sposób możemy uzyskać dostęp do danych. Komunikacja pomiędzy urządzeniami może odbywać się za pośrednictwem interfejsów Ethernet lub szeregowych. Urządzenia ASEM wyposażone są zarówno w port Ethernet, jak i konfigurowalny port szeregowy, na którym można obsłużyć protokół komunikacyjny oparty na jednym ze standardów: RS-232/422/485/MPI.

A U T O M AT Y K A n r 2 [5 8] / 2 0 1 6

15

Clack & Play

Panele operatorskie Esaware z Soft PLC CODESYS i lokalnymi wejściami/wyjściami łączą funkcje wizualizacji i sterowania oraz umożliwiają elastyczny dobór konfiguracji wejść/wyjść. Dostępne są następujące moduły wejść/wyjść: cyfrowe, analogowe, wejścia szybkich liczników, wejścia termoparowe, wejścia temperaturowe, wyjścia szybkich liczników i wyjścia PWM. W zależności od wielkości ekranu do panelu HMI można podłączyć od 4 do 16 modułów.

www.sabur.com.pl

Przetwornice częstotliwości Danfoss Drives to niezawodność i moc, której potrzebujesz

Danfoss Drives liderem w produkcji elektronicznie regulowanych napędów VACON i Danfoss po połączeniu utworzyły jedną z największych firm napędowych na świecie. Nasze marki VLT® i VACON® to jeden cel i jedna pasja, to szersza, najbardziej innowacyjna oferta produktowa, a także usługi serwisowe o najwyższej jakości. Oferujemy wolność wyboru dowolnej technologii silnikowej, a nasza oferta obejmuje zakres mocy od 0,18 kW do 5,3 MW.

www.danfoss.pl/napedy

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.