Automatyka 7 8 2016

TEMAT WYDANIA Systemy zdalnej identyfikacji CENA 10,00 ZŁ (W TYM 8 % VAT)

ROZMOWA 22

TECHNIKA 26

SPRZĘT I APARATURA 40

Damian Kiersten, Fronius Polska Sp. z o.o.

Zdalna identyfikacja w procesie produkcji

Roboty pick&place ułatwiają pracę

AUTOMATYKA ISSN 2392-1056

INDEKS 403024

AUTOMATYKAONLINE.PL

© 2015 SCHUNK GmbH & Co. KG

www.gb.schunk.com/vero-s

Chwytaki SCHUNK. Sprawdzone od 1983 Nowe chwytaki SCHUNK PGN-plus-P oraz PGN-plus-E z

Ponad 4 000 standardowych komponentów, z szerokiego portfolio solidnych i wytrzymałych komponentów i uniwersalnych chwytaków wyznacza światowe standardy we wszystkich gałęziach przemysłu.

Jens Lehmann, legendarny bramkarz niemiecki.

Od 2012 r. ambasador marki SCHUNK, reprezentuje precyzyjne chwytanie i bezpieczne trzymanie.

Generacji Permanent Zoptymalizowane opatentowane prowadnice wielozębne zaopatrzone w kanały smarowe.

25% większa siła chwytania. Pneumatyczny, miniaturowy chwytak równoległy MPG-plus.

Czas zamknięcia: 0.03 sekundy. Elektryczny chwytak równoległy do małych komponentów EGP 25-Speed.

Łatwiejsza integracja.

Elektryczny chwytak równoległy o dużym skoku EGA.

REDAKTOR NACZELNY Jan Jabłkowski REDAKTOR PROWADZĄCA Sylwia Batorska tel.: (+48) 22 874 00 60 e-mail: sbatorska@piap.pl REDAKCJA MERYTORYCZNA Małgorzata Kaliczyńska WSPÓŁPRACA REDAKCYJNA Andrzej Barciński, Marcin Bieńkowski, Jolanta Górska-Szkaradek, Krzysztof Jaroszewski, Anna Kropiewnicka-Mielko, Agnieszka Staniszewska, Marcin Zawisza SEKRETARZ REDAKCJI Urszula Chojnacka tel.: (+48) 22 874 01 85 e-mail: uchojnacka@piap.pl REKLAMA Jolanta Górska-Szkaradek tel.: (+48) 22 874 01 91 e-mail: jgorska@piap.pl Paulina Siódmak tel.: (+48) 22 874 02 02 e-mail: psiodmak@piap.pl PRENUMERATA I KOLPORTAŻ Elżbieta Walczak tel.: (+48) 22 874 03 51 e-mail: ewalczak@piap.pl SKŁAD I REDAKCJA TECHNICZNA Ewa Markowska KOREKTA Urszula Chojnacka, Ewa Markowska, Elżbieta Walczak DRUK Zakłady Graficzne „Taurus” Roszkowscy Sp. z o.o.

Nakład: 4 tys. egzemplarzy REDAKCJA Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa tel.: (+48) 22 874 00 66, fax: (+48) 22 874 02 20 e-mail: automatyka@piap.pl www.AutomatykaOnline.pl WYDAWCA Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa Szczegółowe warunki prenumeraty wraz z cennikiem dostępne są na stronie automatykaonline.pl/prenumerata.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i modyfikacji nadesłanych materiałów oraz nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i materiałów promocyjnych.

4

22

TRZY DZIEDZINY, JEDNA PASJA O sposobach na wdrażanie innowacyjnych technologii, nowoczesnych systemach spawalniczych i potrzebie podwyższenia poziomu energii pozyskiwanej ze źródeł odnawialnych rozmawiamy z Damianem Kierstenem, prezesem spółki Fronius Polska.

Z BRANŻY

6

PRODUKTY

14

ROZMOWA 22

Trzy dziedziny, jedna pasja Rozmowa z Damianem Kierstenem, prezesem spółki Fronius Polska.

TECHNIKA Zdalna identyfikacja w procesie produkcji

26

Szybki system manipulacyjny z funkcją robota Tripod EXPT

34

Systemy identyfikacji Pepperl+Fuchs

38

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY Roboty pick&place ułatwiają pracę

40

Optymalne rozwiązania SCHUNK w paletyzacji i pakowaniu

49

Szybkie roboty podające TP80 Fast Picker firmy Stäubli

52

AUTOMATYKA

SPIS TREŚCI

PRAWO I NORMY

WYDARZENIA

O patentowaniu programów komputerowych

Centrum inżynieryjno-aplikacyjne firmy Balluff

78

Drugi wiek WIKA Polska

80

54

APLIKACJE RFID w produkcji szklanych uszczelnień

Włocławek światową stolicą manometrów

56

Automatyka w zarządzaniu energią i środowiskiem

RYNEK

XX Konferencja Automatyków Rytro 2016

Bezpieczne maszyny dzięki oprogramowaniu SAB

Konferencja Rockwell Automation

82 87

Trendy w automatyce i informatyce

58

88

Technologie fabryk przyszłości Targi Hannover Messe 2016

Technologia web wychodzi naprzeciw automatyce

60

Pierścień ślizgowy dla sieci przemysłowej

62

Symulacja to więcej niż oprogramowanie

64

Targi ITM 2016

Jubileusz 10-lecia firmy HF Inverter Polska

66

Rok na plus dla Bosch Rexroth w Polsce

96

BIBLIOTEKA

98

Mistrzostwa Polski automatyków w piłce nożnej P+F CUP ’16

91

Innowacje dla przemysłu, napęd dla biznesu

92

Stałoprądowe zasilacze LED Mean Well – seria ELG-C

68

Wybór osprzętu bezpieczeństwa w siedmiu krokach

70

LUDZIE

Zwalczanie cyberataków

74

Daniel Niepsuj, Comau Poland

WSPÓŁPRACA

100 102

40

ROBOTY PICK&PLACE UŁATWIAJĄ PRACĘ Jeszcze do niedawna wszystkie procesy, w których niezbędne było szybkie podnoszenie, przemieszczanie, odstawianie, dostarczanie, sortowanie lub pakowanie drobnych elementów, wymagały pracy ludzkich rąk. Obecnie, coraz częściej w tego typu aplikacjach, określanych wspólnym mianem pick&place, człowieka zastępują roboty. Są one w stanie nie tylko pracować szybciej, ale również doskonale radzą sobie z samodzielnym określaniem pozycji wielu przedmiotów, przemieszczających się w sposób losowy.

7-8/2016

5

Z BRANĹťY

DOBRE PROGNOZY DLA TARGĂ“W FMB Stoiska na targach dostawcĂłw z sektora inĹźynierii mechanicznej FMB 2016, ktĂłre odbÄ™dÄ… siÄ™ od 9 do 11 listopada 2016 r. w niemieckim Bad Salzuflen Exhibition Centre, sÄ… praktycznie wyprzedane, pomimo Ĺźe do imprezy pozostaĹ‚o jeszcze kilka miesiÄ™cy. – OtrzymaliĹ›my znacznie wiÄ™cej zgĹ‚oszeĹ„ niĹź w roku ubiegĹ‚ym. Przewidujemy, Ĺźe do listopada caĹ‚a dostÄ™pna przestrzeĹ„ hal targowych bÄ™dzie wyprzedana – mĂłwi Christian EnĂ&#x;le, menedĹźer z firmy Clarion Events Deutschland, ktĂłra organizuje wydarzenie.

Lista wystawców jest odzwierciedleniem całego łańcucha dostaw sprzętu i usług dla inşynierii mechanicznej. Wszyscy oni znajdą na targach grupę potencjalnych klientów, gdyş w regionie OWL (East Westphalia-Lippe), w którym odbywają się targi, jest zlokalizowanych około 700 działających w sektorze inşynierii mechanicznej firm, generujących łączny ob-

rĂłt 21 mld euro.

Bardzo silnie jest w OWL reprezentowana takşe branşa inşynierii automatyki. Na targach FMB 2016 będą oczywiście obecne globalne firmy działające w obu wspomnianych sektorach, m.in. Beckhoff, HARTING, Phoenix Contact czy WAGO.

AKADEMIA TECHNOLOGII I INNOWACYJNOŚCI Po kilku miesiącach zajęć teoretycznych i praktycznych oraz pracy nad tworzeniem prototypów uczestnicy Akademii Prototypowania i Fabrykacji – wspólnego projektu FabLab Šódź oraz firmy ABB – przedstawili swoje osiągnięcia. Uczestnikom APiF przyświecała idea zastosowania realizowanych w ramach akademii projektów na szerszą skalę. Przykładem jest opracowany przez Jarosława Kowalskiego prototyp ramienia robotycznego Helparm. Zamierzeniem autora jest stworzenie wielofunkcyjnego robota umoşliwiającego wykonywanie operacji typu pakowanie, ustawianie, wkręcanie, co pozwoliłoby usprawnić pracę na liniach produkcyjnych.

Wśród projektów technologicznych młodych konstruktorów z Šodzi, zaprezentowanych w finale, który odbył się 7 czerwca 2016 r., znalazły się m.in. Izydoor – mechanizm odzyskujący energię kinetyczną z ruchu drzwi, LU LU – układ elektroniczno-mechaniczny uruchamiający kołyskę dziecięcą w reakcji na dźwięk (płacz dziecka) oraz podróşny plecak tekstroniczny wyposaşony w układy elektroniczne do przechowywania energii i mierniki parametrów otoczenia. Uczestnicy APiF zaprezentowali teş m.in. prototypy turbin wiatrowych i personalny miernik dawki napromieniowania UV.

PRIMA INDUSTRIE MA NOWÄ„ SIEDZIBĘ I CENTRUM LOGISTYCZNE 23 maja 2016 r. we wĹ‚oskim Collegno odbyĹ‚o siÄ™ uroczyste otwarcie nowego centrum Prima Industrie, skÄ…d firma kieruje grupÄ… obecnÄ… w 80 krajach.

Z obrotem rzędu 365 mln euro w 2015 r. jest ona liderem w projektowaniu, produkcji i dostarczaniu systemów laserowych do zastosowania w przemyśle i maszyn do obróbki blachy, jak równieş elektroniki przemysłowej i technologii laserowych.

6

Nowo otwarty obiekt, w który Prima Industrie zainwestowała 8,5 mln euro (dodatkowo około 6,5 mln euro w pokazowe maszyny) ma 5000 m2 powierzchni, a dzięki wykorzystaniu przyjaznych środowisku materiałów i technologii jest całkowicie samowystarczalny energetycznie. Centrum pomieści nie tylko biura – będzie teş miejscem spotkań i wydarzeń dla klientów, badaczy, współpracowników i gości z całego świata. – Mamy jeden z najbardziej rozbudowanych parków maszynowych na świecie i dostarczamy produkty głównym klientom z takich branş jak: motoryzacja, lotnictwo i kosmonautyka, HVAC, windy i schody ruchome czy maszyny budowlane. Otwarcie nowego centrum technologicznego daje nam moşliwość zaprezentowania fabryki i technologii, jakie wykorzystujemy – mówi Gianfranco Carbonato, prezes i załoşyciel Prima Industrie.

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

POLSKI PRZEMYSĹ GOTOWY NA WYZWANIA SMART INDUSTRY

ELTRON NAJSZYBCIEJ ROZWIJAJÄ„CYM SIĘ DYSTRYBUTOREM PRODUKTĂ“W SCHROFF Firma Eltron, wieloletni autoryzowany dystrybutor produktĂłw firmy Pentair (w zakresie marek Schroff i Hoffmann), zostaĹ‚a uhonorowana nagrodÄ… dla najszybciej rozwijajÄ…cego siÄ™ dystrybutora artykuĹ‚Ăłw Schroff w regionie Europy Ĺšrodkowo-Wschodniej w roku 2015. Jest to symboliczne ukoronowanie dziaĹ‚alnoĹ›ci firmy Eltron w obszarze sprzedaĹźy produktĂłw Pentair. Ostatni rok naleĹźaĹ‚ pod tym wzglÄ™dem do wyjÄ…tkowo udanych – osiÄ…gniÄ™to m.in. duĹźy wzrost sprzedaĹźy 19-calowych elementĂłw mechaniki marki Schroff, jak rĂłwnieĹź szaf wiszÄ…cych serii GL66 marki Hoffmann. Przedstawiciele spółki Eltron majÄ… nadziejÄ™, Ĺźe bieşący rok rĂłwnieĹź bÄ™dzie obfitowaĹ‚ w znaczÄ…ce sukcesy w zakresie dystrybucji produktĂłw Pentair.

Firma Pentair jest jednym z wiodących globalnych dostawców produktów i usług w zakresie obudów, ochrony oraz chłodzenia systemów elektrycznych i elektronicznych.

Polski przemysł jest dobrze przygotowany do zmian zachodzących w światowej gospodarce – wynika z badania „Smart Industry Polska 2016�, przeprowadzonego przez Millward Brown na zlecenie firmy Siemens w największych przedsiębiorstwach działających w Polsce. Na pytanie odwołujące się do znajomości koncepcji Smart Industry twierdząco odpowiedziało ponad 25% badanych.

Za nowatorskie, w pełni zautomatyzowane, elastyczne uznaje swoje systemy sterowania 35% ankietowanych.

Aş w 60,8% firm zadeklarowano bieşące reagowanie na potrzeby rynku i dostosowywanie do nich wykorzystywanych systemów sterowania produkcją. Z danych wynika, şe firmy dysponują głównie maszynami produkcji zagranicznej. Jedynie w 8,2% firm stwierdzono, şe przewaşają maszyny polskie.

R E K L A M A

RFID - WIĘCEJ NIĹť IDENTYFIKACJA

Maksymalna elastyczność w parze z Ĺ‚atwoĹ›ciÄ… obsĹ‚ugi Jeden system RFID jako rozwiÄ…zanie dla wszystkich czÄ™stotliwoĹ›ci - LF, HF, UHF DostÄ™pne interfejsy do wszystkich gĹ‚Ăłwnych sterownikĂłw PLC, umoĹźliwiajÄ… szybkÄ… i bezproblemowÄ… integracjÄ™ DostÄ™pna peĹ‚na gama tagĂłw: ekonomiczne tagi w formie naklejek, standardowe tagi oraz noĹ›niki wysokotemperaturowe do 250 °C DostÄ™pne rĂłwnieĹź wersje EX! www.pepperl-fuchs.pl/rďŹ d

Z BRANĹťY

TARGI PLASTPOL – DWIE DEKADY, DWA REKORDY Od 17 do 20 maja 2016 r. Kielce gościły uczestników 20. edycji Międzynarodowych Targów Przetwórstwa Tworzyw Sztucznych i Gumy Plastpol. Jubileuszowa edycja była rekordowa pod względem powierzchni – ekspozycję przedstawiono w siedmiu halach na powierzchni 32 000 m2 – oraz liczby gości – 18 500. Zaprezentowało się 772 wystawców z 32 krajów świata. Największą grupę wystawców zagranicznych tradycyjnie stanowiły firmy z Niemiec, zaś drugą w kolejności – z Włoch. Bogatą reprezentację miały teş Austria, Portugalia i Turcja. Debiutantem był Meksyk.

NajwiÄ™ksze wraĹźenie na zwiedzajÄ…cych zrobiĹ‚y pracujÄ…ce maszyny (zgromadzono ich ponad 500), a takĹźe roboty i linie produkcyjne. UwagÄ™ przykuwaĹ‚a teĹź stojÄ…ca na zewnÄ…trz cięşarĂłwka o futurystycznym ksztaĹ‚cie niemieckiej firmy Desma, w ktĂłrej demonstrowano moĹźliwoĹ›ci najnowszego oprogramowania wykorzystywanego w produkcji.Â

Nieodłączną częścią targów Plastpol jest towarzyszące im od 20 lat seminarium techniczne Plastech Info. W tym roku odbyło się ono pod hasłem: „Efektywność nowoczesnych technologii i rozwiązań materiałowych w branşy tworzyw sztucznych�. !

EXPOPOWER POD ZNAKIEM INNOWACJI

Tegoroczne Międzynarodowe Targi Energetyki Expopower stanowiły zastrzyk najświeşszej wiedzy o trendach, zmianach i wyzwaniach, jakie czeka przemysł energetyczny. Do stolicy Wielkopolski przyjechało ponad 6500 uczestników zaintere-

sowanych nowymi produktami i usługami z obszaru dystrybucji i rozdziału energii, a takşe elektrotechniki i elektroniki przemysłowej. W Poznaniu zaprezentowały się firmy z Polski, Niemiec, Belgii, Turcji, Litwy, Ukrainy, Tajwanu, Szwecji i Chin.

Sześć rozwiązań zdobyło Złoty Medal MTP: sterownik polowy SO-54SR-xxx z funkcjami zabezpieczeniowymi dla zastosowań Smart Grid (Mikronika, Poznań), Mobilna Linia Serwisowa (Energy Composites, Wodzisław Śląski), napędy elektromechaniczne do łączników napowietrznych SN (Instytut Energetyki – Zakład Doświadczalny w Białymstoku), rodzina listew typu MS45 (Marmat, Jasin k. Swarzędza), seria słupów strunobetonowych dla linii WN 110 kV (Strunobet-Migacz, Lewin Brzeski) i kompaktowa rozdzielnica pierścieniowa w izolacji gazowej typu TPM Kompakt (ZPUE, Włoszczowa).

WIELKI SUKCES POLAKÓW W UNIVERSITY ROVER CHALLENGE Pustynia w Utah w USA po raz kolejny zamieniła się w pole walki łazików marsjańskich. 2 czerwca 2016 r. na linii startu zawodów University Rover Challenge stanęło 30 zespołów, w tym siedem polskich druşyn. Po konkurencjach półfinałowych, w ścisłej czternastce walczącej o tytuł zwycięzcy URC 2016, Polskę reprezentowało aş pięć zespołów. W finałowym starciu URC najlepszy okazał się zespół Legendary Rover Team z Politechniki Rzeszowskiej. Kolejne miejsca na podium zajęły WSU Everett Engineering Club z amerykańskiego Washington State University i Continuum z Uniwersytetu Wrocławskiego.

8

Oprócz druşyn z Rzeszowa i Wrocławia, które stanęły na pierwszym i trzecim stopniu podium, w głównej finałowej fazie znaleźli się studenci z Šodzi (Raptors – 5. miejsce), Białegostoku (#next Team – 7. miejsce) i Częstochowy (PCz Rover Team – 10. miejsce).

Zwycięstwo w University Rover Challenge w tym roku nabiera dodatkowej wartości. Punktacja uzyskana w zawodach URC (a takşe ERC) sumowana będzie w ramach Rover Challenge Series, czyli ligi najbardziej prestişowych zawodów robotycznych na świecie. "

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

IGUS POTRĂ“JNIE NAGRODZONY

ZMIANA U STERĂ“W ROCKWELL AUTOMATION

Innowacyjne tworzywa sztuczne w ruchu oferowane przez firmę igus doczekały się trzech międzynarodowych nagród iF Design.

Docenione produkty to triflex RSE – system dla prowadników stosowanych w robotach przemysłowych do przenoszenia przedmiotów typu nity czy śruby, zapewniający minimalny promień gięcia trójwymiarowo poruszającego się prowadnika triflex i unikanie powstawania pętli; system usuwania płaszcza zewnętrznego przewodów CFRIP dla przewodów chainflex, umoşliwiający szybki montaş dzięki rozwiązaniu typu „suwak� (przewody chainflex mogą być otwarte w ciągu zaledwie kilku sekund przez pociągniecie linki zintegrowanej w płaszczu) oraz system zapobiegający splątaniu przewodów słuchawkowych e-bone.

Docenione za wzornictwo produkty pokonały w rywalizacji 5300 innych konkurentów, a liczba międzynarodowych nagród zdobytych przez rozwiązania igus od 1987 r. sięgnęła 35. Nagrody iF Design są przyznawane od 1954 r. i zaliczane do najwaşniejszych nagród w dziedzinie designu na świecie.

1 lipca stanowisko prezesa i dyrektora generalnego firmy Rockwell Automation objął 53-letni Blake D. Moret (na zdjęciu po lewej), dotychczasowy wiceprezes oddziału Control Products & Solutions.

Zastąpił w tej roli 65-letniego Keitha D. Nosbuscha, pełniącego od 2004 r. funkcje prezesa i dyrektora naczelnego, który obecnie kontynuuje pracę dla firmy jako przewodniczący rady nadzorczej.

Nowy szef Rockwell Automation jest absolwentem Georgia Institute of Technology, gdzie uzyskał tytuł licencjata w dziedzinie inşynierii mechanicznej, a z Rockwell Automation związany jest od 30 lat. Zaczynał pracę w dziale sprzedaşy, a następnie awansował, piastując m.in. stanowiska związane z międzynarodową działalnością firmy – w Kanadzie oraz w Europie. Pięć lat temu objął stanowisko wiceprezesa oddziału Control Products&Solutions, którego sprzedaş w ubiegłym roku sięgnęła 3,6 mld dolarów.

#

" $% &

R E K L A M A

Z BRANĹťY

MOC W INNOWACJACH, CZYLI INNOPOWER 2016

Na dwa dni, 12 i 13 maja 2016 r., Poznań stał się areną międzynarodowego spotkania regulatorów rynków energii, które słuşyło zacieśnieniu współpracy sektora naukowo-badawczego z przemysłem energetycznym, a stało pod znakiem dyskusji poświęconych innowacjom oraz kierunkom rozwoju sektora energetycznego. Forum InnoPower odbyło się w ramach

cyklu Energy Future Week. W gronie regulatorów i ekspertów z państw Europy, Azji, Japonii i USA dyskutowano o związkach regulacji energetyki i innowacyjności, ze szczególnym uwzględnieniem roli regulatorów rynku energii i innych instytucji w generowaniu innowacji we wspomnianym sektorze. Istotny był równieş udział odbiorców przemysłowych i energetyki sieciowej w wydarzeniu. Tematyka paneli, która spotkała z ich największym zainteresowaniem obejmowała m.in. mobilność elektryczną, zarządzanie popytem, regulację jakościową i magazynowanie. Odbiorcy przemysłowi zaprezentowali ciekawe projekty, które wzbudziły duşe zainteresowanie krajowych i zagranicznych uczestników.

Organizatorami wydarzenia były Międzynarodowe Targi Poznańskie oraz Energy Regulators Regional Association (ERRA).

MASZYNY PRZEMYSĹ OWE EFEKTYWNIEJSZE DZIĘKI POLAKOM Polscy specjaliĹ›ci pomogÄ… obniĹźyć zuĹźycie energii w amerykaĹ„skim przemyĹ›le – zespół programistĂłw i inĹźynierĂłw z krakowskiej firmy Elmodis opracowaĹ‚ i opatentowaĹ‚ system pozwalajÄ…cy na znaczne obniĹźenie iloĹ›ci zuĹźywanej energii elektrycznej w przemyĹ›le cięşkim poprzez poprawÄ™ efektywnoĹ›ci eksploatacji maszyn przemysĹ‚owych. System umoĹźliwia skuteczniejsze pozyskiwanie bardzo dokĹ‚adnych danych na temat stanu i sposobu eksploatacji maszyn przemysĹ‚owych zasilanych silnikami elektrycznymi dziÄ™ki pomiarom i analizie wyĹ‚Ä…cznie parametrĂłw elektrycznych urzÄ…dzenia. W efekcie rozwiÄ…zanie pozwala zidentyfikować nieprawidĹ‚owoĹ›ci w pracy maszyny na bardzo wczesnym etapie i przewidzieć potencjalnÄ… awariÄ™ z wyprzedzeniem, a takĹźe zmniejszyć ilość zuĹźywanej energii. Technologia zyskaĹ‚a juĹź uznanie za oceanem, a firma – prestiĹźowy status partnera technologiczne-

go w amerykańskim Electric Power Research Institute (EPRI).

Dzięki polskiemu rozwiązaniu przemysł w USA będzie mógł zaoszczędzić rocznie miliony dolarów i znacznie zmniejszyć emisję dwutlenku węgla do środowiska.

NAGRODY DLA TWORZYW FIRMY MILACRON Podczas jednej z największych europejskich wystaw branşy przetwórstwa tworzyw sztucznych, targów Plastpol 2016, firma Milacron otrzymała dwa wyróşnienia: za innowacyjne układy gorącokanałowe serii SUMMIT dla trudno przetwarzalnych tworzyw polimerowych oraz za nowatorski styl aranşacji stoiska na największej jak dotąd prezentacji firmy w historii tych kieleckich targów. Milacron, globalna firma specjalizująca się w produkcji, dystrybucji i serwisie rozwiązań dla branşy przetwórstwa tworzyw sztucznych, po raz pierwszy w Polsce zaprezentowała wszystkie swoje

10

marki pod jednym dachem podczas jubileuszowej, 20. edycji targĂłw Plastpol.

Na stoisku znalazła się pełna oferta zintegrowanych rozwiązań Milacron dostępnych pod markami Ferromatik, Mold-Masters, Uniloy, DME i Tirad.

Odwiedzający stoisko Milacron goście mieli okazję zapoznać się z kompleksową ofertą zintegrowanych rozwiązań w zakresie formowania wtryskowego, wytłaczania, układów gorącokanałowych, systemów monitorowania procesów oraz formowania z rozdmuchem.

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

PRZEMYSĹ 4.0 W PRZEĹ OĹťENIU NA PRODUKCJĘ Jak moĹźe wyglÄ…dać PrzemysĹ‚ 4.0 w praktyce, gdzie czĹ‚owiek, maszyna i proces sÄ…Â ze sobÄ… zintegrowane, pokazuje nowoczesna linia produkcyjna w Homburgu naleşąca do firmy Bosch Rexroth. Przy uĹźyciu jednej uniwersalnej linii produkcyjnej i bez koniecznoĹ›ci modyfikowania maszyn montuje siÄ™ tutaj ponad 200 róşnych wariantĂłw zaworĂłw hydraulicznych. PoszczegĂłlne elementy oraz etapy produkcji sÄ…Â identyfikowane za pomocÄ… chipĂłw RFID. W ten sposĂłb dziewięć stacji linii produkcyjnej rozpoznaje, jaki kolejny krok jest konieczny w procesie montaĹźu. System sterowania maszyny (PLC) otrzymuje odpowiednie informacje z serwera. W procesie zindywidualizowanej produkcji do kaĹźdej stacji dostarczana jest wymagana liczba potrzebnych części. Dodatkowo linia produkcyjna gwarantuje wsparcie dla zatrudnionych. Pracownik, logujÄ…c siÄ™ na danym stanowisku roboczym za pomocÄ… technologii Bluetooth, widzi na ekranie instrukcje dotyczÄ…ce danego wariantu produktu, a takĹźe kolejny krok – w jÄ™zyku przez siebie preferowanym oraz w sposĂłb dostosowany do jego kwalifikacji. Nowa linia pozwoliĹ‚a uzyskać o 10% wiÄ™kszÄ… wydajność produkcji i o 30% mniejsze rezerwy materiaĹ‚Ăłw. ' " ( '

UTRZYMANIE RUCHU W PRODUKCJI Metody podnoszenia niezawodności i utrzymywania maszyn i urządzeń w ruchu przy wykorzystaniu róşnorodnych narzędzi i środków technicznych to tematyka, która dominowała w piątej edycji zorganizowanej 11 maja 2016 r. w Legnicy przez Axon Media konferencji technicznej z cyklu „Niezawodność i Utrzymanie Ruchu w Produkcji�. Uczestnicy – w sumie ponad 100 osób – mogli zapoznać się z ofertą 21 wystawców, wysłuchać kilkunastu referatów, a takşe wziąć udział w bezpłatnych warsztatach dotyczących osiowania wałów maszyn zorganizowanych przez firmę EC Systems.

Wśród prelegentów pojawili się m.in. przedstawiciele firm Balluff (Daniel Oszczęda przyblişył temat inteligentnej sensoryki i efektywnego okablowania maszyn i urządzeń), Lapp Kabel (referat Mariusza Pajkowskiego dotyczył typowych nieprawidłowości spotykanych w przemysłowej instalacji elektrycznej), Sabur (Jakub Wójcik mówił o monitorowaniu i optymalizacji zuşycia energii elektrycznej oraz innych mediów w zakładach przemysłowych) i ASTOR (Arkadiusz Rodak wyjaśniał, jak zredukować liczbę awarii i skrócić czas przestojów z wykorzystaniem oprogramowania CMMS). &(

7-8/2016

Z BRANĹťY

ENERGETICS ROZSZERZA SPEKTRUM DZIAĹ ANIA

LABORATORIUM SZKOLENIOWE BOSCH REXROTH

Od 15 do 17 listopada 2016 r. za sprawą targów Energetics Lublin ponownie stanie się stolicą polskiej energetyki. Wydarzenie skupi gości m.in. z Polski, Białorusi, Ukrainy i Rosji, reprezentujących sektory: paliwowo-energetyczny, elektromaszynowy, wydobywczy, budowlany, metalurgiczny i motoryzacyjny. W tym gronie są pracownicy zakładów energetycznych, elektrowni, elektrociepłowni, działów energetycznych firm i zakładów przemysłowych oraz hurtowni elektrycznych, przedstawiciele biur projektowych branşy elektrycznej i budowlanej, a takşe inşynierowie, elektrycy i instalatorzy. Zarówno firmy o charakterze koncernów (krajowych i międzynarodowych), jak i indywidualni przedsiębiorcy zaprezentują w ramach targów nowoczesne urządzenia, aparaturę i technologie dla przemysłu energetycznego.

Nowością w tym roku będzie poszerzenie zakresu tematycznego imprezy o utrzymanie ruchu. Po raz pierwszy targom towarzyszyć będą Ogólnopolskie Dni Młodego Elektryka (ODME) oraz Wschodnie Dni Kooperacji. Celem tych ostatnich jest stworzenie miejsca spotkań dla środowiska podwykonawców i kooperantów z szeroko rozumianej branşy przemysłowej z kraju i z zagranicy. Dopełnieniem będą konferencje i szkolenia dotyczące aktualnych i waşnych dla branşy tematów.

Firma Bosch Rexroth rozbudowała swoją bazę dydaktyczną o laboratorium szkoleniowe napędów i sterowań elektrycznych. Sala została wyposaşona m.in. w system przenośników VarioFlow plus, system wkrętarkowy CS350, serwonapędy IndraDrive (zdecentralizowane napędy IndraDrive Mi, IndraDrive CS oraz IndraDrive C), serwomotory, falowniki, moduły liniowe a takşe panele HMI. Nowa baza dydaktyczna umoşliwia poznanie zasad funkcjonowania tychşe produktów i systemów oraz ich późniejszego praktycznego zastosowania. Oferowane przez firmę Bosch Rexroth szkolenia pozwalają uzyskać wiedzę na temat funkcji i właściwości wybranych elementów, a takşe prostych układów. Atutem jest moşliwość indywidualnego ustalenia terminu oraz programu szkolenia, które są dostosowane do określonego tempa pracy.

#

' " ( '

PONAD 450 KONSTRUKTORĂ“W NA ZAWODACH ERC

NOWA LINIA PRODUKCYJNA ROCKWOOL

Zakończyła się rekrutacja do European Rover Challenge 2016 – w zawodach wezmą udział aş 44 druşyny z 10 krajów świata.

Oprócz 17 zespołów reprezentujących Polskę w konkursie wystąpią przedstawiciele Australii, Kanady, Włoch, Hiszpanii, Peru, Bangladeszu, Indii, Egiptu czy Turcji.

Trzecia edycja European Rover Challenge odbędzie się pod dachem Centrum Wystawienniczo-Kongresowego w Jasionce, w województwie podkarpackim. Specjalnie przygotowana do zawodów arena stanie się polem rywalizacji w czterech konkurencjach odzwierciedlających rzeczywiste zadania wykonywane przez łaziki na powierzchni Marsa.

W dwóch poprzednich odsłonach tego największego wydarzenia kosmiczno-robotycznego w Europie uczestniczyło łącznie ponad 50 000 widzów. Tegorocznej edycji towarzyszyć będą konferencja skupiona wokół tematu robotyki kosmicznej, warsztaty wspierające dalszy rozwój zespołów konstruktorów oraz strefa pokazów naukowo-technologicznych.

Producent materiałów izolacyjnych z wełny skalnej, firma Rockwool, zrealizowała inwestycję wartą 330 mln złotych. – Nowa linia w Cigacicach pozwala nam na wykorzystywanie najnowszej technologii do produkcji wełny skalnej. Umoşliwi nam to dalszy rozwój i ekspansję na rynku oraz wprowadzanie coraz bardziej nowoczesnych produktów, a takşe rozszerzanie zastosowania wełny skalnej na nowe segmenty. Pozwoli takşe na dostarczanie na rynek produktów o jeszcze lepszych parametrach – przykładem jest nasze nowe portfolio rozwiązań do dachów płaskich i przygotowywane produkty fasadowe, którym stawia się specjalne wymagania dotyczące właściwości mechanicznych i bezpieczeństwa poşarowego – komentuje Andrzej Kielar, prezes Rockwool Polska.

To czwarta taka linia na świecie. Rozwiązania zostały opracowane na bazie doświadczeń zdobytych na podstawie podobnych inicjatyw zrealizowanych w Danii, Holandii czy USA.

"

" $%

12

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

AUTOMOTIVE STAWIA NA INTELIGENTNÄ„ PRODUKCJĘ Sztuczna inteligencja jako narzÄ™dzie Smart Production – to jeden z tematĂłw poruszonych podczas drugiej edycji konferencji Automotive, ktĂłrej Partnerem Technologicznym byĹ‚a firma Siemens, a Partnerem Merytorycznym ZwiÄ…zek PracodawcĂłw Motoryzacji i ArtykuĹ‚Ăłw PrzemysĹ‚owych Konfederacji Lewiatan. W wydarzeniu, ktĂłre odbyĹ‚o siÄ™ w poĹ‚owie maja we WrocĹ‚awiu wzięło udziaĹ‚ ponad 120 przedstawicieli branĹźy automotive: producentĂłw samochodĂłw, poddostawcĂłw TIER1, TIER2, dostawcĂłw technologii OEM oraz integratorĂłw systemĂłw automatyki przemysĹ‚owej.

Konferencję podzielono na kilka bloków tematycznych, takich jak cyfrowa fabryka, nowoczesne systemy produkcji, dobre praktyki na rynku automotive, bezpieczeństwo zakładów produkcyjnych oraz monitoring i diagnostyka.

Uczestnicy mieli moşliwość wysłuchania kilkunastu wystąpień praktyków reprezentujących przemysł samochodowy, naukowców oraz przedstawicieli stowarzyszeń branşowych, a takşe odbycia konsultacji eksperckich z inşynierami firmy Siemens, m.in. na temat systemów bezpieczeństwa, automatyzacji produkcji, technologii RFID, systemów wizualizacji oraz komputerów IPC.

SYMULACJA W NAUCE I PRZEMYĹšLE

MECHANIKA

ELEKTROMAGNETYZM

) #

OZE ZAGOĹšCI JESIENIÄ„ W Ĺ ODZI

PRZEPĹ YWY

23 i 24 listopada 2016 r. w łódzkiej Hali Expo odbędą się Targi Efektywności Energetycznej i Odnawialnych Śródeł Energii.

Podczas dwudniowego wydarzenia wystawcy prezentować będą produkty i innowacyjne technologie m.in. z zakresu energii słonecznej, wiatrowej, biomasy i biopaliw. Nie zabraknie takşe prezentacji inteligentnych i energooszczędnych budynków, technologii oświetleniowych, rozwiązań informatycznych czy systemów pomiarowych. Šódzkie Targi Efektywności Energetycznej i OZE to takşe konferencje i debaty, do których zostaną zaproszeni cenieni eksperci, naukowcy i doświadczeni przedsiębiorcy. Zainteresowani będą mieli równieş moşliwość odbycia bezpośrednich konsultacji eksperckich, podczas których profesjonaliści będą starali się odpowiedzieć m.in. na pytania: czy „zielona energia� jest opłacalna? jak najlepiej wykorzystać odnawialne źródła energii? oraz: jak sfinansować prywatną inwestycję?

SYSTEMY

Analizy numeryczne Oprogramowanie Szkolenia Stacje robocze

*

tel: +48 32 768 36 36 • e-mail: info@mesco.com.pl • www.mesco.com.pl +, ! % - % % ! ! . , !

7-8/2016

PRODUKTY

WYĹ Ä„CZNIKI KRAĹƒCOWE MP700 ZE ZĹ Ä„CZEM M12 Firma Microprecision Electronics rozszerzyĹ‚a ofertÄ™ uszczelnionych wyĹ‚Ä…cznikĂłw kraĹ„cowych o urzÄ…dzenia upraszczajÄ…ce integracjÄ™ elementĂłw przeĹ‚Ä…czajÄ…cych z systemami komunikacji przemysĹ‚owej. WyĹ‚Ä…czniki serii MP700 sÄ…Â obecnie oferowane takĹźe ze zĹ‚Ä…czem M12, ktĂłre jest umieszczone bezpoĹ›rednio na obudowie, co znacznie uĹ‚atwia podĹ‚Ä…czanie tych elementĂłw do magistral pracujÄ…cych w środowisku przemysĹ‚owym w porĂłwnaniu

z oferowanymi wcześniej wyłącznikami z uszczelnionym wyprowadzeniem kablowym. Standardowe złącza M12 są powszechnie uşywany w środowisku przemysłowym. Opcję ze złączem M12 zaimplementowano w obudowach o wymiarach 30 mm oraz 35 mm, co odpowiada montaşowi 20 mm stosowanemu w urządzeniach europejskich oraz 25 mm stosowanemu w urządzeniach amerykańskich. Złącza M12 są dostępne zarówno w przypadku obudów metalowych dla aplikacji zewnętrznych, jak i w przypadku obudów plastikowych dla aplikacji wewnętrznych. Wersja 5-pinowa jest uşywana w obudowach metalowych MP740/760, a 4-pinowa – w obudowach plastikowych MP730/750. Wszystkie wyłączniki krańcowe tej serii mają stopień ochrony IP67.

PRZEMIENNIK CZĘSTOTLIWOĹšCI ALTIVAR MACHINE ATV320 Firma Schneider Electric wprowadziĹ‚a przemiennik czÄ™stotliwoĹ›ci Altivar Machine ATV320, speĹ‚niajÄ…cy wymagania zarĂłwno prostych, jak i zaawansowanych aplikacji.

Został on zaprojektowany z myślą o producentach maszyn (OEM) w celu poprawienia efektywności, wydajności i cyklu şycia maszyn, przy zachowaniu zoptymalizowanych kosztów inşynierskich.  Zarówno przemienniki formatu ksiąşkowego, jak i kompaktowego zostały zaprojektowane tak, aby ułatwić integrację z dowolną maszyną oraz montaş w szafie lub w obudowie maszyny. Zaawansowana łączność umoşliwia integrację z wieloma popularnymi sieciami Ethernet i szeregowy-

mi od Ethernet IP do CANopen. Urządzenia zapewniają równieş integrację z rozwiązaniem MachineStruxure Schneider Electric i zgodność z PLCopen. Wśród innych zalet są odporna konstrukcja, zgodna z wymaganiami normy IEC 60721-3-3 klasa 3C3 (umoşliwia to pracę w trudnych warunkach środowiskowych, np. przy temperaturze otoczenia aş do +60 °C bez potrzeby dodatkowego chłodzenia) i dodatkowe funkcje, które pozwalają w pełni monitorować bezpieczeństwo, aby ułatwić certyfikowanie maszyny i spełnienie wymagań Dyrektywy Maszynowej 2006/42/EC.   '

WYŚWIETLACZ BODAS DI4 Portfolio urządzeń elektronicznych marki Bodas firmy Bosch Rexroth do maszyn samojezdnych powiększyło się o nowy wyświetlacz DI4. Ergonomiczne urządzenie o symetrycznym kształcie, który bardzo ułatwia jego uşywanie, zaprojektowano z uwzględnieniem informacji zwrotnych otrzymywanych od uşytkowników i na podstawie efektów uzyskanych w testach praktycznych.

Wyświetlacz DI4, przeznaczony m.in. do maszyn budowlanych i transportowych, moşna zainstalować w kabinie jako samodzielne urządzenie lub zintegrować w desce rozdzielczej maszyny. Obrót o 90° powoduje zmianę układu obrazu z poziomego na pionowy (lub odwrotnie), a wszystkie symbole moşna odczytać w dowolnej pozycji, co ogranicza liczbę niezbędnych wariantów.

Na przodzie wyświetlacza zostały umieszczone czterokolorowe zintegrowane diody, pokazujące dodatkowe informacje

14

o aktualnym statusie wyświetlacza. Jasność podświetlenia ekranu jest korygowana przez czujnik światła otoczenia, a dodatkowo moşna indywidualnie skonfigurować oświetlenie zintegrowanych elementów operacyjnych (kolor, intensywność oraz ustawienia dzienne i nocne). ' " ( '

AUTOMATYKA

PRODUKTY

SAFETY MATURITY INDEX OPTYMALIZUJE BEZPIECZEĹƒSTWO NarzÄ™dzie Safety Maturity Index (SMI), firmy Rockwell Automation, sĹ‚uĹźy do samodzielnego przeprowadzenia oceny, dajÄ…c producentom wglÄ…d w skuteczność ich programĂłw bezpieczeĹ„stwa i zdolność do optymalizacji wydajnoĹ›ci zakĹ‚adu.

Trzy główne elementy efektywnego i bezpiecznego miejsca pracy – kultura (zachowanie), zgodność (procedury) i kapitał (technologia) – są jednakowo waşne i wzajemnie zaleşne w procesie tworzenia solidnego i trwałego programu bezpieczeństwa.

Kaşdy z filarów bezpieczeństwa daje się zmierzyć przez narzędzie SMI za pomocą czterech kategorii: SMI 1: minimalizacja inwestycji, SMI 2: osiągnięcie zgodności, SMI 3: unikanie kosztów i SMI 4: perfekcyjność operacyjna. Odpowiadając na szereg pytań, producenci mogą dokonać oceny SMI i określić

swoją pozycję w kaşdej z czterech kategorii. W razie potrzeby raport podaje równieş zalecenia dotyczące moşliwości dalszego doskonalenia. – Korzyści wynikające z optymalizacji bezpieczeństwa poprzez ocenę SMI to przede wszystkim mniejsza liczba wypadków, a takşe kosztów z nimi związanych. Zwiększa się równieş wydajność zakładu, polepsza efektywność pracy i podnosi się morale pracowników – powiedział Grzegorz Bauer, specjalista ds. systemów sterowania związanych z bezpieczeństwem firmy Rockwell Automation.

Rockwell Automation Sp. z o.o. / %0,$ % $ 1 234 5 6 , % /

7 8 2 22 %%%/ $% / ! 9 :

COMPACTLOGIX 5380 DLA WYMAGAJĄCYCH APLIKACJI Nowy sterownik Allen-Bradley CompactLogix 5380 firmy Rockwell Automation spełnia wymagania stawiane inteligentnym maszynom odnośnie zwiększenia szybkości i wydajności produkcji, przy jednoczesnym zachowaniu jakości. Rozbudowana komunikacja czy zwiększona dokładność i wydajność aplikacji (do 20% w porównaniu z poprzednimi wersjami), to tylko niektóre z jego zalet. Idealny do szybkich aplikacji z obsługą do 20 osi serwo. Zbudowany jest na nowej szynie systemu I/O Allen-Bradley serii 5069, zapewniającej czas reakcji na poziomie 0,2 ms. Funkcje wyzwalania i załączania na określony czas wyjść zapewniają niemal natychmiastowe wykonanie zadania.

Dodatkowo podwójny, konfigurowalny gigabitowy port Ethernet moşe obsługiwać topologię ringu DLR lub dwie niezaleşne sieci IP. Diody diagnostyczne pokazują status

połączeń, stan procesora i modułów we/wy. Wbudowane w jednostkę centralną złącze zasilające moduły pozwala na redukcję okablowania kart I/O. CompactLogix 5380 wspiera takşe rozszerzone funkcje bezpieczeństwa, jako część strategii „defense-in-depth� w odniesieniu do ochrony infrastruktury, zasobów i własności intelektualnej.

Rockwell Automation Sp. z o.o. / %0,$ % $ 1 234 5 6 , % /

7 8 2 22 %%%/ $% / ! 9 :

UNOWOCZEŚNIONY SYSTEM STEROWANIA PLANTPAX Najnowsza wersja rozproszonego systemu sterowania (DCS) PlantPAx firmy Rockwell Automation ułatwia producentom z wielu branş modernizację zakładów, pozwalając na poprawę skuteczności sterowania, zwiększenie produktywności i skrócenie czasu wprowadzania produktów na rynek.

Nowa wersja została wyposaşona m.in. w podręczniki zaawansowanej estymacji, projektowania i rozbudowy, zaktualizowaną dokumentację oraz nowe wbudowane

7-8/2016

strategie sterowania opracowane jako elementy biblioteki obiektów procesowych. Przemysłowe przełączniki Ethernetu warstwy 3 zwiększają skalowalność wielu aplikacji. Mniejsze systemy sterowania mogą być teraz integrowane w sieci zakładowej z wykorzystaniem wspólnej, ogólnodostępnej infrastruktury sieciowej. Obecny system PlantPAx zawiera równieş elementy zdalnego dostępu, umoşliwiające uşytkownikom tworzenie ekranów i wgląd do danych procesowych z poziomu dowolnej platformy mobilnej obsługującej język HTML5.

Rockwell Automation Sp. z o.o. / %0,$ % $ 1 234 5 6 , % /

7 8 2 22 %%%/ $% / ! 9 :

15

PRODUKTY

Ĺ ATWY W UĹťYCIU IO-LINK

NOWA GENERACJA SYSTEMÓW HVAC Firma Trane wprowadziła drugą generację innowacyjnych wielorurowych systemów ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji (HVAC), zapewniających wydajne i równoczesne chłodzenie i grzanie. Systemy Trane Balance odzyskują energię dzięki odejściu od układu osobnego kotła i agregatu chłodniczego na rzecz jednego, uproszczonego wielorurowego urządzenia, które równocześnie dostarcza wodę gorącą i lodową. System ten wykorzystuje ponownie energię odpadową lub energię odnawialną do dogrzewania obiektu.

W agregatach zastosowano innowacyjne rozwiązanie spręşarki śrubowej z regulacją prędkości, co zapewnia większą wydajność i sprawność energetyczną, a zakres mocy układów wielorurowych zwiększono do 780 kW w zakresie chłodzenia i 880 kW w zakresie grzania.

R E K L A M A

Szybka integracja, krótkie czasy uruchomienia i maksymalna elastyczność – takie korzyści zapewniają moduły sieciowe IO-Link MVK Metal oraz Impact67 Murrelektronik. Dane z czujników i elementów wykonawczych są implementowane bezpośrednio do plików GSDML wspomnianych modułów. Jeśli urządzenia (np. czujniki lub wyspy zaworowe IO-Link) są podłączone, moşna łatwo dotrzeć do danych – bez konieczności ręcznego ustawiania parametrów czy stosowania specjalnych narzędzi.

Kolejna zaleta to fakt, şe raz utworzona konfiguracja moşe być bez problemu kopiowana, co jest bardzo korzystne, zwłaszcza dla produkcji seryjnych (dotychczas kaşde nowe urządzenie IO-Link musiało być oddzielnie integrowane z oprogramowaniem). Nowe, łatwo konfigurowalne moduły oferują znaczące korzyści równieş w przypadku zastosowań w niestandardowych maszynach. Tryb automatycznej konfiguracji umoşliwia szybkie uruchomienia. Wyeliminowano ponadto ustawianie parametrów dla cyfrowych wejść/ wyjść, a kanały pracują zgodnie z poleceniami systemów sterowania. $ $

ZAWORY RÓWNOWAŝĄCE ASV Inşynierowie firmy Danfoss opracowali nową generację automatycznych zaworów równowaşących ASV, które zapewniają eliminację wahań ciśnienia, gwarantując równowagę hydrauliczną systemu w kaşdych warunkach. Projektując nową generację ASV, skupiono się głównie na poprawie funkcji związanych z montaşem i uruchomieniem, które wspierałyby zarówno instalatorów, jak i projektantów w codziennej pracy.

Wyraźna skala ułatwia określenie, czy nastawa jest prawidłowa. Dokładność skali wynosi 1 kPa, a nastawa fabryczna – 10 kPa. Korpus zaworu i membrana są teraz połączone i stanowią jeden element, co gwarantuje niezawodność konstrukcji i bardzo precyzyjny poziom regulacji. Pierścień do płukania tymczasowo blokuje zawór w pozycji pełnego otwarcia, zapewniając szybkie i niezawodne płukanie i napełnianie instalacji, a pokrętło odcinające moşna zdemontować, dzięki czemu montaş jest łatwiejszy i szybszy.

Nowe zawory są dostępne w średnicach DN 15–50. Do zastosowań wymagających większego ciśnienia róşnicowego dostępny jest równieş zakres nastaw 20–60 kPa. + ;

16

AUTOMATYKA

PRODUKTY

POMIAR ENERGII ZA POMOCĄ STEROWNIKA PLC Wspólną cechą większości urządzeń stosowanych na obiektach jest to, şe pobierają one energię elektryczną w róşny sposób. Mierząc prąd elektryczny pobierany przez urządzenie, łatwo diagnozować, w jakim obecnie jest ono stanie, a nawet jaką operację wykonuje. Wykrywanie mikroprzestojów maszyn pozwala je zidentyfikować i zminimalizować, a tym samym zoptymalizować zuşycie energii.

Warto teş pamiętać, şe silniki elektryczne, piece indukcyjne, zasilacze impulsowe i inne

urządzenia duşej mocy mogą generować zakłócenia w sieci, obnişając tym samym jakość energii elektrycznej. UMG 96RM-PN to nowy analizator energii elektrycznej, który pozwala na pomiar wszystkich powyşszych parametrów nieprzerwanie. Dzięki protokołom Profinet, Modbus TCP oraz Modbus RTU większość najpopularniejszych sterowników PLC, systemów SCADA czy innych urządzeń jest w stanie odczytać dane pomiarowe z analizatora firmy Janitza w tym samym czasie.

ELMARK AUTOMATYKA Sp. z o.o. / < % , 8 2=42 = 6 , % 46 /

7 5 7 1 ; (

7 5 78 4 $> $/ /! %%%/ $/ /!

MODUĹ PROCESOROWY PC-104+ W ofercie firmy Elmark Automatyka jest juĹź dostÄ&#x2122;pny nowy moduĹ&#x201A; procesorowy formatu PC-104+. To pĹ&#x201A;ytka marki Advantech oznaczona jako PCM-3365. Model ten dostÄ&#x2122;pny jest w trzech wariantach róşniÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; przede wszystkim zastosowanym procesorem. Do wyboru sÄ&#x2026; trzy jednostki obliczeniowe wyprodukowane przez firmÄ&#x2122; Intel: Celeron N2930 (cztery rdzenie, bazowa czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; pracy 1,83 GHz, maksymalna czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; pracy 2,16 GHz, 2 MB L2 Cache, TDP 7,5 W), Atom E3845 (cztery rdzenie, czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; procesora 1,91 GHz, 2 MB L2 Cache, TDP 10 W) i Atom E3825 (dwa rdzenie, czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; procesora 1,33 GHz, 1 MB L2 Cache, TDP 6 W).

NiezaleĹźnie od zastosowanego CPU, Advantech PCM3365 wyposaĹźony jest w jeden slot SODIMM przeznaczony dla niskonapiÄ&#x2122;ciowej pamiÄ&#x2122;ci DDR3. ObsĹ&#x201A;ugiwane sÄ&#x2026; koĹ&#x203A;ci o pojemnoĹ&#x203A;ci do 8 GB. UĹźytkownik ma do dyspozycji zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cze

PC-104+, dziÄ&#x2122;ki czemu komputer moĹźe zostaÄ&#x2021; rozbudowany o moduĹ&#x201A;y PC-104 (interfejs ISA, brak obsĹ&#x201A;ugi pamiÄ&#x2122;ci oraz DMA) i PCI-104 (interfejs PCI). DuĹźÄ&#x2026; zaletÄ&#x2026; jest moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; rozbudowy o kartÄ&#x2122; miniPCI Express (np. Advantech iDoor). Slot miniPCIe jest rĂłwnieĹź kompatybilny z dyskami SSD mSATA. ELMARK AUTOMATYKA Sp. z o.o. / < % , 8 2=42 = 6 , % 46 /

7 5 7 1 ; (

7 5 78 4 $> $/ /! %%%/ $/ /!

CZYTNIK RFID TYPU ALL-IN-ONE Z INTERFEJSEM PROFINET Nowy, kompaktowy czytnik RFID firmy Balluff umoĹźliwia podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie gĹ&#x201A;owic All-in-One bezpoĹ&#x203A;rednio do systemu sterowania za poĹ&#x203A;rednictwem sieci Profinet. Integracja z systemami sterowania staje siÄ&#x2122; prosta i ekonomiczna. PracÄ&#x2122; programistĂłw znaczÄ&#x2026;co usprawniajÄ&#x2026; gotowe bloki funkcyjne. Zintegrowany dwuportowy przeĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznik sieciowy pozwala na prostÄ&#x2026; rozbudowÄ&#x2122; systemu oraz tworzenie liniowej topologii sieci. System umoĹźliwia rĂłwnieĹź przesyĹ&#x201A; danych izochronicznych czasu rzeczywistego (IRT). Co bardzo waĹźne, czytniki obsĹ&#x201A;ugujÄ&#x2026; standard RFID ISO 15693 oraz noĹ&#x203A;niki Balluff-High-Memory z szybkÄ&#x2026; transmisjÄ&#x2026; danych â&#x20AC;&#x201C; moĹźliwe jest stosowanie noĹ&#x203A;nikĂłw

7-8/2016

danych, aş do 128 kB pojemnoĹ&#x203A;ci. Tym samym moĹźliwe jest przenoszenie wiÄ&#x2122;kszej liczby danych z produktem, przy jednoczesnym skrĂłceniu czasu cykli produkcyjnych. Zintegrowany serwer sieciowy umoĹźliwia ustawianie, monitorowanie stanu oraz diagnostykÄ&#x2122;, przy czym nie wymaga specjalnych kabli ani dodatkowego oprogramowania. Dobrze widoczne diody LED uĹ&#x201A;atwiajÄ&#x2026; montaĹź systemu oraz umoĹźliwiajÄ&#x2026; szybkÄ&#x2026; diagnostykÄ&#x2122; jego stanu pracy.

BALLUFF Sp. z o.o. / ? , 3&1 = 4=38 6 % / 3 7@ 25 22 4 A ;;>A ;;/! %%%/A ;;/!

17

PRODUKTY

KOMPUTERY PRZEMYSĹ OWE W WERSJI SLIM

PrzemysĹ&#x201A;owe komputery panelowe Esaware EW200 firmy ESA sÄ&#x2026; obecnie dostÄ&#x2122;pne w wersjach slim, ze zmniejszonymi gabarytami. GĹ&#x201A;Ä&#x2122;bokoĹ&#x203A;Ä&#x2021; obudowy urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; zostaĹ&#x201A;a zredukowana o ponad 2 cm w stosunku do komputerĂłw EW200 w wykonaniu standardowym. Pokryta teflonem obudowa zwiÄ&#x2122;ksza odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na dziaĹ&#x201A;anie agresywnych substancji, a specjalnie zaokrÄ&#x2026;glone krawÄ&#x2122;dzie przedniego panelu uĹ&#x201A;atwiajÄ&#x2026; utrzymanie higieny. Jest to szczegĂłlnie istotne w branĹźach spoĹźywczej, farmaceutycznej czy chemicznej.

Bezwentylatorowe komputery EW200 gwarantujÄ&#x2026; szybkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; przetwarzania danych i niezawodne dziaĹ&#x201A;anie (minimalna gwarantowana ĹźywotnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; podĹ&#x203A;wietlenia to 50 000 godzin), a takĹźe szeroki wybĂłr opcji i konfiguracji do wielu zastosowaĹ&#x201E;. UrzÄ&#x2026;dzenia wyposaĹźone sÄ&#x2026; w czwartej generacji procesory Intel Core i3 lub i7, ktĂłre zapewniajÄ&#x2026; wysokÄ&#x2026; wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i niskie zuĹźycie energii oraz w wyĹ&#x203A;wietlacze LCD (16:9) z matrycÄ&#x2026; dotykowÄ&#x2026; wykonanÄ&#x2026; w technologii rezystancyjnej lub pojemnoĹ&#x203A;ciowej.

SÄ&#x2026; dostÄ&#x2122;pne w czterech wielkoĹ&#x203A;ciach panoramicznych ekranĂłw, ktĂłre zapewniajÄ&#x2026; do 40% wiÄ&#x2122;ksze pole widzenia w porĂłwnaniu z tradycyjnymi wyĹ&#x203A;wietlaczami 4:3. A

R E K L A M A

EKONOMICZNE ROZWIÄ&#x201E;ZANIA Z ZAKRESU IIOT Firma RS Components oferuje proste rozwiÄ&#x2026;zania zapewniajÄ&#x2026;ce lepszy odczyt danych i rewolucyjne zmiany w procesie produkcji, a takĹźe pozwalajÄ&#x2026;ce producentom na szybkie i ekonomiczne wdroĹźenie koncepcji Smart Factory oraz wykorzystanie moĹźliwoĹ&#x203A;ci PrzemysĹ&#x201A;owego Internetu Rzeczy (Industrial Internet of Things â&#x20AC;&#x201C; IIoT). Ciekawym rozwiÄ&#x2026;zaniem z zakresu oprogramowania jest groov firmy Opto 22 â&#x20AC;&#x201C; system interfejsu z Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; sieciowÄ&#x2026;, ktĂłry Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czy siÄ&#x2122; Ĺ&#x201A;atwo z niemal kaĹźdym ukĹ&#x201A;adem i jest dostÄ&#x2122;pny jako autonomiczne wyposaĹźenie sprzÄ&#x2122;towe lub serwer PC dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;cy w oparciu o system Windows. Ĺ Ä&#x2026;cznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; Ethernet dla istniejÄ&#x2026;cych systemĂłw zapewniajÄ&#x2026; ukĹ&#x201A;ady poĹ&#x203A;redniczÄ&#x2026;ce, takie jak bramka Ethernet ED-204 firmy Brainboxes, ktĂłrÄ&#x2026; moĹźna wykorzystaÄ&#x2021; do poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia sterownikĂłw PLC z ukĹ&#x201A;adami do gromadzenia i analizy danych bazujÄ&#x2026;cych na komputerze PC. Z kolei czujnik temperatury na podczerwieĹ&#x201E; PyroNFC firmy Calex (na zdjÄ&#x2122;ciu) to dowĂłd na to, Ĺźe Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; Ethernet nie jest konieczna, aby urzÄ&#x2026;dzenie mogĹ&#x201A;o dziaĹ&#x201A;aÄ&#x2021; w sieci IoT â&#x20AC;&#x201C; moĹźna go w peĹ&#x201A;ni skonfigurowaÄ&#x2021; za pomocÄ&#x2026; smartfonu z technologiÄ&#x2026; NFC, a nastÄ&#x2122;pnie wykorzystaÄ&#x2021; jako Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznik z wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; sieciÄ&#x2026;. " !

ZASILACZE DO MNIEJSZYCH ELEMENTĂ&#x201C;W INFRASTRUKTURY IT Nowe wersje zasilaczy UPS serii 9PX o mocy 2,2 kW oraz 3 kW sprawdzajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; jako wysokiej jakoĹ&#x203A;ci urzÄ&#x2026;dzenia zabezpieczajÄ&#x2026;ce zasilanie wirtualnych serwerĂłw, elementĂłw infrastruktury hiperkonwergentnej, urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; sieciowych i maĹ&#x201A;ych systemĂłw przechowywania danych. Ich kluczowÄ&#x2026; zaletÄ&#x2026; jest wspĂłĹ&#x201A;czynnik mocy rĂłwny 1, co oznacza, Ĺźe przy okreĹ&#x203A;lonych danych znamionowych mogÄ&#x2026; one zasilaÄ&#x2021; wiÄ&#x2122;cej urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; niĹź konwencjonalne zasilacze UPS. WyróşniajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; takĹźe wyjÄ&#x2026;tkowo wysokÄ&#x2026; sprawnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;, ktĂłra przekĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; na redukcjÄ&#x2122; kosztĂłw energii oraz koniecznoĹ&#x203A;ci chĹ&#x201A;odzenia. DostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; rĂłwnieĹź w wersjach sieciowych, co pozwala na obsĹ&#x201A;ugÄ&#x2122; zaawansowanych funkcji wirtualnych.

Nowe zasilacze UPS 9PX firmy Eaton produkowane sÄ&#x2026; w wersjach 2U, co pozwala na efektywne wykorzystanie przestrzeni w konwencjonalnych gĹ&#x201A;Ä&#x2122;bokich regaĹ&#x201A;ach IT oraz w wersjach 3U, ktĂłre idealnie nadajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; do montaĹźu w mniejszych obudowach o ograniczonej gĹ&#x201A;Ä&#x2122;bokoĹ&#x203A;ci lub do zabezpieczenia konwencjonalnych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; IT typu â&#x20AC;&#x17E;towerâ&#x20AC;?.

18

AUTOMATYKA

PRODUKTY

SYSTEMY ZABEZPIECZEĹ&#x192; FIRMY EUCHNER Analizy przyczyn i badanie moĹźliwoĹ&#x203A;ci unikania wypadkĂłw sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026; zwiÄ&#x2122;kszaniu poziomu Ĺ&#x203A;wiadomoĹ&#x203A;ci na temat bezpieczeĹ&#x201E;stwa w sektorach produkcyjnych na caĹ&#x201A;ym Ĺ&#x203A;wiecie. Zadania dziaĹ&#x201A;Ăłw utrzymania ruchu oraz prowadzenie prac serwisowych odgrywajÄ&#x2026; tu waĹźnÄ&#x2026; rolÄ&#x2122;. Tak dĹ&#x201A;ugo, jak dana osoba przebywa w strefie niebezpiecznej, jej pobyt tam musi byÄ&#x2021; zabezpieczony. Powszechnie stosowane w USA, Australii i Nowej Zelandii rozwiÄ&#x2026;zania zabezpieczajÄ&#x2026;ce

polegajÄ&#x2026; na odĹ&#x201A;Ä&#x2026;czaniu caĹ&#x201A;ej instalacji od sieci elektrycznej.

KonsekwencjÄ&#x2026; moĹźe byÄ&#x2021; dĹ&#x201A;ugotrwaĹ&#x201A;y i energochĹ&#x201A;onny restart systemu. Firma Euchner opracowaĹ&#x201A;a systemy Lockout Tagout dla wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;ci oferowanych kraĹ&#x201E;cĂłwek i systemĂłw bezpieczeĹ&#x201E;stwa. Ponadto system CKS daje moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wyciÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;cia klucza, tym samym wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czajÄ&#x2026;c normalny tryb pracy. ZaĹ&#x201A;Ä&#x2026;czanie nastÄ&#x2122;puje dopiero po wĹ&#x201A;oĹźeniu klucza z powrotem.

ELTRON / 6 B A1 =242 3 6 % / 3 7 7 5 == ; ( 3 7 7 58 8 4 > /! %%%/ /! %%%/ $ !/ /!

ELTRON AUTORYZOWANYM DYSTRYBUTOREM KRADEX Firma Eltron uzyskaĹ&#x201A;a status autoryzowanego dystrybutora polskiej firmy Kradex â&#x20AC;&#x201C; najwiÄ&#x2122;kszego w Polsce producenta obudĂłw z tworzyw sztucznych na potrzeby szeroko pojÄ&#x2122;tej elektroniki.

Na ofertÄ&#x2122; firmy skĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; szeroka gama obudĂłw uniwersalnych i hermetycznych, obudĂłw do zasilaczy, pilotĂłw, centralek alarmowych, multimetrĂłw, gĹ&#x201A;oĹ&#x203A;nikĂłw, moduĹ&#x201A;Ăłw elektrycznych oraz wielu innych. Kradex posiada wĹ&#x201A;asnÄ&#x2026; narzÄ&#x2122;dziowniÄ&#x2122; i biuro projektowe, dziÄ&#x2122;ki czemu istnieje moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; stworzenia obudowy dopasowanej do potrzeb klienta.

Firma Eltron jest autoryzowanym dystrybutorem caĹ&#x201A;ej oferty obudĂłw firmy Kradex. Utrzymuje podrÄ&#x2122;czny magazyn wybranych obudĂłw we wĹ&#x201A;asnym magazynie centralnym. Obudowy moĹźna zamawiaÄ&#x2021; drogÄ&#x2026; tradycyjnÄ&#x2026; lub poprzez nowoczesnÄ&#x2026; platformÄ&#x2122; internetowÄ&#x2026;: www.sklep.eltron.pl ELTRON / 6 B A1 =242 3 6 % / 3 7 7 5 == ; ( 3 7 7 58 8 4 > /! %%%/ /!

CHWYTAK WSPĂ&#x201C;Ĺ PRACUJÄ&#x201E;CY NOWEJ GENERACJI Firma SCHUNK wprowadziĹ&#x201A;a do oferty chwytak wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cy JL1 nowej generacji. To pierwsze na Ĺ&#x203A;wiecie urzÄ&#x2026;dzenie zdolne do bezpoĹ&#x203A;redniej interakcji i komunikacji z ludĹşmi. Chwytak jest wyposaĹźony w system zabezpieczajÄ&#x2026;cy przed utratÄ&#x2026; detalu, zawsze wykrywa kontakt z czĹ&#x201A;owiekiem i nigdy nie powoduje uszkodzeĹ&#x201E; podczas chwytania. W przypadku przerwania procesu, np. podczas zatrzymania awaryjnego, zapewnione jest bezpieczne i niezawodne trzymanie przenoszonego elementu.

Wbudowane w chwytak czujniki kontrolujÄ&#x2026; czynniki wystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;ce w otoczeniu i przetwarzajÄ&#x2026; dane za pomocÄ&#x2026; zintegro-

7-8/2016

wanego oprogramowania. W razie nieplanowanego kontaktu z czĹ&#x201A;owiekiem JL1 automatycznie ogranicza siĹ&#x201A;Ä&#x2122; chwytania.

Specjalnie zaprojektowane techniki chwytania oraz pomiar siĹ&#x201A;y w palcach chwytaka umoĹźliwiajÄ&#x2026; dostosowanie dziaĹ&#x201A;aĹ&#x201E; urzÄ&#x2026;dzenia w czasie rzeczywistym, w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od tego, czy chwytany jest przedmiot, czy ludzka rÄ&#x2122;ka. Chwytak wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cy JL1 zostaĹ&#x201A; zaprojektowany zgodnie z normÄ&#x2026; DIN EN ISO 10218 dotyczÄ&#x2026;cÄ&#x2026; wymagaĹ&#x201E; bezpieczeĹ&#x201E;stwa dla robotĂłw przemysĹ&#x201A;owych, z uwzglÄ&#x2122;dnieniem wymagaĹ&#x201E; zawartych w opracowywanej normie ISO 20218.

SCHUNK INTEC Sp. z o.o. / % $ 2&1 2=4=22 , /

8 = 221 ; (

8 = = 4 ; >! / ' $/ %%%/! / ' $/

19

PRODUKTY

SYSTEM WIBRACJI Z SILNIKAMI NOWEJ GENERACJI CMP112S

PRZEPĹ YWOMIERZ ULTRADĹšWIÄ&#x2DC;KOWY FLOWMAX 30S UrzÄ&#x2026;dzenie Flowmax 30S umoĹźliwia bezkontaktowy pomiar przepĹ&#x201A;ywu cieczy. Brak czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci ruchomych zapewnia wysokÄ&#x2026; trwaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; urzÄ&#x2026;dzenia, a konserwacja nie jest wymagana. Czyszczenie mechaniczne i/lub chemiczne instalacji jest moĹźliwe i nie ma wpĹ&#x201A;ywu na przepĹ&#x201A;ywomierz, a swobodny przepĹ&#x201A;yw cieczy i regularny ksztaĹ&#x201A;t kanaĹ&#x201A;u pomiarowego przepĹ&#x201A;ywomierza gwarantujÄ&#x2026; speĹ&#x201A;nienie wysokich wymagaĹ&#x201E; higienicznych.

Flowmax 30S ma skutecznÄ&#x2026; ochronÄ&#x2122; przed niepoĹźÄ&#x2026;danÄ&#x2026; manipulacjÄ&#x2026; oraz zapewnia stabilne wyniki pomiarĂłw. UrzÄ&#x2026;dzenie pozwala na proste poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie elektryczne z Flowview 2S-II poprzez okrÄ&#x2026;gĹ&#x201A;e zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cze ze stopniem ochrony IP65. Czujnik moĹźe znaleĹşÄ&#x2021; zastosowanie m.in. w komputerowych systemach dozowania napojĂłw, zarĂłwno bezalkoholowych, jak i alkoholowych.

Nowoczesny system wibracji SEW-Eurodrive z silnikami nowej generacji CMP112S zĹ&#x201A;oĹźony z zestawu osi serwo i synchronicznych silnikĂłw wibracyjnych oraz panelu operatorskiego gwarantuje dĹ&#x201A;ugi okres bezawaryjnej eksploatacji w trudnych warunkach, przy niĹźszych kosztach produkcji wyrobĂłw betonowych.

Dla uproszczonego uruchamiania dowolnych konfiguracji napÄ&#x2122;dĂłw stworzona zostaĹ&#x201A;a biblioteka parametrĂłw, ktĂłra odpowiada kilku typom osi oraz róşnym silnikom na karcie SD w MOVIAXIS. Zestaw osi serwo uzupeĹ&#x201A;niony zostaĹ&#x201A; o dodatkowy moduĹ&#x201A; zawierajÄ&#x2026;cy bateriÄ&#x2122; kondensatorĂłw, odpowiedzialnych za kumulacjÄ&#x2122; energii generatorowej. Ten innowacyjny system umoĹźliwia staĹ&#x201A;e monitorowanie pracy silnikĂłw, poprzez wskazywanie ich temperatury na panelu operatorskim. Panel uĹ&#x201A;atwia rĂłwnieĹź samodzielne ustawianie resolvera w silniku.

Silniki wibracyjne serii CMP112S sÄ&#x2026; montowane lokalnie w zakĹ&#x201A;adzie SEW-Eurodrive w Šodzi, co zapewnia ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; dostaw oraz szybkÄ&#x2026; reakcjÄ&#x2122; na niestandardowe sytuacje.

& & ' D

64 C

CHĹ ODZIARKI ABSORPCYJNE I POMPY CIEPĹ A YORK

20

UNIWERSALNY OPTOIZOLATOR MIRO

Nowa seria chĹ&#x201A;odziarek absorpcyjnych (YHAU) i pomp ciepĹ&#x201A;a (YHAP) York firmy Johnson Controls wykorzystuje szerokÄ&#x2026; gamÄ&#x2122; róşnych ĹşrĂłdeĹ&#x201A; ciepĹ&#x201A;a, takich jak: gorÄ&#x2026;ca woda, para, gaz, olej lekki lub spaliny. W chĹ&#x201A;odziarkach YHAU i pompach ciepĹ&#x201A;a YHAP czynnikiem chĹ&#x201A;odniczym jest woda, dlatego nie niszczÄ&#x2026; one warstwy ozonowej, co sprawia, Ĺźe sÄ&#x2026; bardzo ekologiczne i wydajne. Zastosowania obejmujÄ&#x2026; m.in. procesy przemysĹ&#x201A;owe, elektrociepĹ&#x201A;ownictwo czy chĹ&#x201A;odzenie powietrza na wlotach turbin.

ChĹ&#x201A;odziarki absorpcyjne YHAU funkcjonujÄ&#x2026; podobnie do tych opartych na rozdziale zadaĹ&#x201E; miÄ&#x2122;dzy dwie chĹ&#x201A;odziarki (przez szereg przepĹ&#x201A;ywĂłw przeciwprÄ&#x2026;dowych), jednak w konstrukcji YHAU zastosowano dwa poziomy ciĹ&#x203A;nienia, dzielÄ&#x2026;c proces absorpcji na dwa etapy. Pompy absorpcyjne YHAP dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026; przy ciĹ&#x203A;nieniach niĹźszych od atmosferycznego, niskich poziomach dĹşwiÄ&#x2122;ku i drgaĹ&#x201E;. W obu typach urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; zastosowano innowacyjnÄ&#x2026; technologiÄ&#x2122; dwuetapowego cyklu odparowania i absorpcji.

Portfolio firmy Murrelektronik zostaĹ&#x201A;o rozszerzone o nowy, wydajny i wszechstronny optoizolator MIRO. WyróşniajÄ&#x2026; go poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie duĹźego prÄ&#x2026;du przeĹ&#x201A;Ä&#x2026;czania (aş do 6 A) oraz duĹźej czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci przeĹ&#x201A;Ä&#x2026;czania (aş do 500 Hz). Nie ma potrzeby stosowania dodatkowego zasilania.

UrzÄ&#x2026;dzenie nie zawiera komponentĂłw mechanicznych, ma wyjÄ&#x2026;tkowo dĹ&#x201A;ugÄ&#x2026; ĹźywotnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, jest odporne na wstrzÄ&#x2026;sy oraz wibracje i nie emituje Ĺźadnego odgĹ&#x201A;osu przeĹ&#x201A;Ä&#x2026;czania. Nowy optoizolator jest uniwersalny i nadaje siÄ&#x2122; do róşnorodnych zastosowaĹ&#x201E;.

W przypadku, gdy w szafie sterowniczej sÄ&#x2026; juĹź zainstalowane moduĹ&#x201A;y Murrelektronik, przekaĹşniki moĹźna bez problemu zastÄ&#x2026;piÄ&#x2021; nowymi optoizolatorami, a okablowanie moĹźe pozostaÄ&#x2021; niezmienione. WkĹ&#x201A;adki o szerokoĹ&#x203A;ci zaledwie 6,2 mm mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; uszeregowane, dziÄ&#x2122;ki czemu nie zajmujÄ&#x2026; wiele miejsca w szafach.

"

$ $

AUTOMATYKA

PRODUKTY

KOMPAKTOWE GENERATORY PICO Generatory PICO nowej serii to kompaktowe urzÄ&#x2026;dzenia idealne do uĹźytku przenoĹ&#x203A;nego, bazujÄ&#x2026;ce na sprawdzonej technologii niemieckiej firmy eldec (Grupa EMAG). Konfiguracja gĹ&#x201A;Ăłwnych elementĂłw zostaĹ&#x201A;a uproszczona w celu zmniejszenia kosztĂłw konstrukcji i tym samym obniĹźenia ceny. Do wyboru sÄ&#x2026; trzy wersje generatorĂłw, Ĺ&#x203A;redniej i duĹźej czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci, o mocy od 5 kW do 150 kW: PICO-S, PICO-M i PICO-L. UrzÄ&#x2026;dzenia wyposaĹźone sÄ&#x2026; w specjalnie zaprojektowany przez eldec system sterujÄ&#x2026;cy, sprawdzony przetwornik czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci oraz intuicyjny interfejs obsĹ&#x201A;ugi i majÄ&#x2026; bardzo szeroki zakres zastosowania. SprawdzajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; m.in. podczas inspekcji w elektrowniach do grzania Ĺ&#x203A;rub napinajÄ&#x2026;cych w obudowach turbin gazowych.

Innym typowym zastosowaniem jest nagrzewanie elementĂłw w kolejnych procesach Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czenia, np. koĹ&#x201A;pakĂłw wirnika czy elementĂłw zespoĹ&#x201A;Ăłw napÄ&#x2122;dowych do samochodĂłw.

Generatory PICO stosowane sÄ&#x2026; rĂłwnieĹź do typowych operacji w lutowaniu indukcyjnym. &?

PLATFORMA UNIVERSAL ROBOTS+

INNOWACYJNE ZASILANIE MODUĹ OWE W obliczu ogromnego wzrostu iloĹ&#x203A;ci danych i rozmiarĂłw dzisiejszej gospodarki informacyjnej centra danych staĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; infrastrukturÄ&#x2026; o zasadniczym znaczeniu, wymagajÄ&#x2026;cÄ&#x2026; niezawodnych i wydajnych ĹşrĂłdeĹ&#x201A; zasilania. Firma ABB wprowadziĹ&#x201A;a skalowalne rozwiÄ&#x2026;zanie z zakresu zabezpieczeĹ&#x201E; i dystrybucji energii elektrycznej MNS-Up, przydatne szczegĂłlnie w tzw. zastosowaniach krytycznych, w tym wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie w centrach danych. Ĺ Ä&#x2026;czy ono w pojedynczym systemie moduĹ&#x201A;owym technologie rozdzielcze i zasilaczy bezprzerwowych (UPS). System ten moĹźe obniĹźaÄ&#x2021; emisjÄ&#x2122; szkodliwych zwiÄ&#x2026;zkĂłw o 30%, wydĹ&#x201A;uĹźaÄ&#x2021; czas nieprzerwanej pracy oraz przyczyniaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; do znacznego zmniejszenia kosztĂłw konserwacji. Co istotne, MNS-Up pozwala na bezpiecznÄ&#x2026; i bĹ&#x201A;yskawicznÄ&#x2026; wymianÄ&#x2122; moduĹ&#x201A;Ăłw rozdzielczych i moduĹ&#x201A;Ăłw UPS bez odĹ&#x201A;Ä&#x2026;czania zasilania. &

R E K L A M A

Showroom aplikacji typu plug&play, czyli platforma Universal Robots+, pozwala na prezentowanie i rozwijanie aplikacji powiÄ&#x2026;zanych z robotami wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cymi UR3, UR5 i UR10. WybierajÄ&#x2026;c akcesoria, narzÄ&#x2122;dzia oraz oprogramowanie w ramach Universal Robots+ zarĂłwno dystrybutorzy, jak i uĹźytkownicy koĹ&#x201E;cowi mogÄ&#x2026; mieÄ&#x2021; pewnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, Ĺźe aplikacje bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; dziaĹ&#x201A;aÄ&#x2021; bez zarzutu, dziÄ&#x2122;ki czemu proces integracji robotĂłw UR, od momentu analizy projektu aş do jego wdroĹźenia, ulega skrĂłceniu o tygodnie bÄ&#x2026;dĹş miesiÄ&#x2026;ce.

UĹźytkownicy mogÄ&#x2026; takĹźe skorzystaÄ&#x2021; z bezpĹ&#x201A;atnego programu partnerskiego ukierunkowanego na wsparcie i efektywny marketing: +YOU. Aby prezentowaÄ&#x2021; swoje rozwiÄ&#x2026;zania w showroomie Universal Robots+, wystarczy bezpĹ&#x201A;atna rejestracja do forum +YOU, ktĂłra umoĹźliwia dostawcom przedstawianie swoich koncepcji. Trzeba dostarczyÄ&#x2021; projekt opracowywanego komponentu, zaoferowaÄ&#x2021; opiekÄ&#x2122; serwisowÄ&#x2026; z czasem odpowiedzi do 24 godzin w dni robocze oraz podaÄ&#x2021; adres strony internetowej z aktualnymi danymi do kontaktu.

E C " A +, ! % - % % ! ! . , !

7-8/2016

21

ROZMOWA

TRZY DZIEDZINY, JEDNA PASJA ) ! A ' % F % .- . ' ' # 1 % , . ' . ' ! % ,. ' ! , A ! %.F , ! , # ! ,. $ % - , H % . ' , % . , + I 1 ! , ! $ $ / 22

AUTOMATYKA

ROZMOWA

/ $

Przedstawicielstwo Fronius istnieje w Polsce od piÄ&#x2122;ciu lat. Marka znana jest w róşnych branĹźach na Ĺ&#x203A;wiecie od dawna. Jaka jest historia firmy i na jakich obszarach skupia swojÄ&#x2026; aktywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;?

Firma Fronius zostaĹ&#x201A;a zaĹ&#x201A;oĹźona w 1945 r. przez GĂźntera Froniusa w Pettenbach w Austrii. Jest firmÄ&#x2026; rodzinnÄ&#x2026;, zarzÄ&#x2026;dzanÄ&#x2026; juĹź przez trzecie pokolenie. Ma 24 oddziaĹ&#x201A;y i zatrudnia ponad 3700 osĂłb na caĹ&#x201A;ym Ĺ&#x203A;wiecie. DziaĹ&#x201A;amy w trzech dywizjach: spawalnictwie, systemach Ĺ&#x201A;adowania akumulatorĂłw i fotowoltaice. RozpoczynajÄ&#x2026;c swojÄ&#x2026; dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w 2011 r. spĂłĹ&#x201A;ka Fronius Polska skupiĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; poczÄ&#x2026;tkowo na spawalnictwie i systemach Ĺ&#x201A;adowania akumulatorĂłw.

W styczniu 2016 r. doĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyĹ&#x201A;a dywizja fotowoltaiki. Obecnie zatrudniamy 28 osĂłb, a nasza struktura wsparcia klienta jest rozbudowana na tyle, aby moĹźna byĹ&#x201A;o szybko reagowaÄ&#x2021; na jego potrzeby. Mamy wĹ&#x201A;asne zespoĹ&#x201A;y sprzedaĹźy i wsparcia technicznego w Gliwicach, WrocĹ&#x201A;awiu, Poznaniu, Szczecinie i w GdaĹ&#x201E;sku, a w pozostaĹ&#x201A;ej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci Polski posiĹ&#x201A;kujemy siÄ&#x2122; naszymi dystrybutorami, ktĂłrzy sÄ&#x2026; oficjalnymi przedstawicielami marki Fronius od ponad 20 lat.

Na jakich celach koncentrujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; poszczegĂłlne dywizje?

Systemy Ĺ&#x201A;adowania akumulatorĂłw sÄ&#x2026; naszÄ&#x2026; najstarszÄ&#x2026; dywizjÄ&#x2026;. Obecnie naszym celem jest oferowanie inteligentnych systemĂłw zarzÄ&#x2026;dzania energiÄ&#x2026;, zapewniajÄ&#x2026;cych maksymalnÄ&#x2026; efektywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; energetycznÄ&#x2026; i şywotnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; akumulatorĂłw w intralogistyce oraz absolutne bezpieczeĹ&#x201E;stwo i wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w warsztatach samochodowych. W tych kierunkach rozwijamy nasze know-how.

Efektem jest rozwiÄ&#x2026;zanie Active Inverter Technology, dziÄ&#x2122;ki ktĂłremu udaĹ&#x201A;o nam siÄ&#x2122; wywoĹ&#x201A;aÄ&#x2021; technologicznÄ&#x2026; rewolucjÄ&#x2122; w Ĺ&#x201A;adowaniu akumulatorĂłw.

Od momentu wprowadzony na rynek pierwszego transformatora spawalniczego, co miaĹ&#x201A;o miejsce w 1950 r., Fronius kĹ&#x201A;adzie duĹźy nacisk na rozwĂłj technologii spawania, stawiajÄ&#x2026;c sobie za cel wykonanie niemoĹźliwych do osiÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;cia do tej pory poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeĹ&#x201E; spawanych.

W swoim portfolio mamy produkty, ktĂłre znajdujÄ&#x2026; zastosowanie w wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;ci metod, jak np. automatyzacja procesĂłw 7-8/2016

spawalniczych, MIG/MAG, TIG, plazma, zgrzewanie oporowe czy MMA. Wielkim wyzwaniem naszych czasĂłw jest pozyskiwanie energii ze źrĂłdeĹ&#x201A; odnawialnych w celu uzyskania niezaleĹźnoĹ&#x203A;ci energetycznej. Fronius jako firma, ktĂłra kĹ&#x201A;adzie duĹźy nacisk na ochronÄ&#x2122; Ĺ&#x203A;rodowiska zaangaĹźowaĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; w produkcjÄ&#x2122; inwerterĂłw fotowoltaicznych i naleĹźy dzisiaj do grona wiodÄ&#x2026;cych dostawcĂłw.

MoĹźna powiedzieÄ&#x2021;, Ĺźe ambicjÄ&#x2026; firmy Fronius jest opracowywanie nowatorskich rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;. Jakie nakĹ&#x201A;ady przeznaczane sÄ&#x2026; na B+R? Tak, od ponad 60 lat nazwa Fronius to synonim intensywnych prac badawczych i ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;ego poszukiwania nowych, innowacyjnych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;. W dziale B+R zatrudniamy ponad 400 osĂłb. Lubimy inwestowaÄ&#x2021; w nasz rozwĂłj, co potwierdza wskaĹşnik inwestycji wynoszÄ&#x2026;cy

Jednym z problemĂłw jest spawanie cienkich elementĂłw zrobionych z metali, ktĂłre ulegajÄ&#x2026; odksztaĹ&#x201A;ceniu pod wpĹ&#x201A;ywem ciepĹ&#x201A;a, np. aluminium.

Jakie rozwiÄ&#x2026;zania w takich przypadkach proponuje Fronius?

RozwiÄ&#x2026;zaniem jest opracowany i opatentowany przez firmÄ&#x2122; Fronius proces spawania Cold Metal Transfer (CMT), ktĂłry zrewolucjonizowaĹ&#x201A; spawanie w sektorze automotive i nie tylko.

Ostatnio coraz wiÄ&#x2122;cej wdroĹźeĹ&#x201E; mamy w sektorze kolejowym. CMT sprawdza siÄ&#x2122; szczegĂłlnie tam, gdzie mamy do czynienia z cienkimi blachami, poniewaĹź mniej ciepĹ&#x201A;a jest dostarczane do spawanego elementu. OprĂłcz maĹ&#x201A;ej iloĹ&#x203A;ci energii CMT cechuje duĹźa prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; spawania, co jest szczegĂłlnie istotne w przemysĹ&#x201A;owej produkcji wielkoseryjnej. MoĹźna Ĺ&#x203A;miaĹ&#x201A;o powiedzieÄ&#x2021;, Ĺźe technologia CMT optymalizuje procesy produkcyjne pod kÄ&#x2026;tem wydajno-

â&#x20AC;&#x201A;LUBIMY INWESTOWAÄ&#x2020; W NASZ ROZWĂ&#x201C;J, CO POTWIERDZA WSKAĹšNIK INWESTYCJI WYNOSZÄ&#x201E;CY 14,6%.

14,6%. W 2015 r. mieliĹ&#x203A;my zarejestrowanych 838 patentĂłw, nie dziwi wiÄ&#x2122;c fakt, Ĺźe czÄ&#x2122;sto jesteĹ&#x203A;my postrzegani jako lider technologiczny.

Ĺ&#x203A;ci, ale i jakoĹ&#x203A;ci â&#x20AC;&#x201C; nie ma odksztaĹ&#x201A;ceĹ&#x201E; i powstaje bardzo maĹ&#x201A;o odpryskĂłw.

Jest to proces unikatowy â&#x20AC;&#x201C; nie ma podobnego na rynku.

Fronius to znany dostawca gotowych systemów spawalniczych. Jak firma reaguje na specjalne potrzeby klientów?

PoniewaĹź spawalnictwo jest bardzo obszernÄ&#x2026; i zĹ&#x201A;oĹźonÄ&#x2026; dziedzinÄ&#x2026;, trafiajÄ&#x2026; do nas róşnorodne zapytania od firm, zwiÄ&#x2026;zane ze spawaniem elementĂłw trudnych, ze wzglÄ&#x2122;du na zastosowany materiaĹ&#x201A; czy niewielkie rozmiary.

WspĂłlnie z klientami zastanawiamy siÄ&#x2122; nad znalezieniem odpowiedniego rozwiÄ&#x2026;zania. W naszej siedzibie mamy strefÄ&#x2122; DEMO, gdzie prezentujemy roboty i metody spawalnicze, bÄ&#x2122;dÄ&#x2026;ce w naszej ofercie. Wykonujemy testy i prĂłbki dla klienta koĹ&#x201E;cowego, ktĂłry rozwaĹźa wprowadzenie systemu zrobotyzowanego, poszukuje nowych linii synergicznych, nowych metod spawania lub chce opracowaÄ&#x2021; technologiÄ&#x2122; do spawania detalu, ktĂłrego produkcjÄ&#x2122; zamierza rozpoczÄ&#x2026;Ä&#x2021;.

W jakim stopniu wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026; PaĹ&#x201E;stwo z firmami oferujÄ&#x2026;cymi roboty dla spawalnictwa?

WspĂłĹ&#x201A;pracujemy z wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; producentĂłw robotĂłw, dostarczajÄ&#x2026;c gotowe systemy spawalnicze. Dla partnerskich firm mamy przygotowane gotowe konfiguracje i jesteĹ&#x203A;my w stanie bardzo precyzyjnie dobraÄ&#x2021; system spawalniczy do danej aplikacji.

Rozwijamy rĂłwnieĹź wspĂłĹ&#x201A;pracÄ&#x2122; z integratorami, zwĹ&#x201A;aszcza w dziedzinie zaawansowanych procesĂłw w sektorze automotive.

W jakim kierunku idzie obecnie rozwĂłj technologii spawalniczych? Czy w tej dziedzinie moĹźna jeszcze czymĹ&#x203A; zaskoczyÄ&#x2021;?

RozwĂłj technologii spawalniczych zmierza gĹ&#x201A;Ăłwnie w kierunku optymalizacji, osiÄ&#x2026;ganej poprzez przyspieszanie 23

ROZMOWA

DAMIAN KIERSTEN Damian Kiersten jest absolwentem Akademii Ekonomicznej w Katowicach na kierunku Ekonomia. Od początku kariery zawodowej związany jest z urządzeniami przeznaczonymi dla przemysłu.

Z sukcesem wprowadził na polski rynek renomowane urządzenia plazmowe amerykańskiej marki Hypertherm.

Kolejnym etapem w karierze było objęcie stanowiska prezesa zarządu firmy Fronius Polska Sp. z o.o., które piastuje od początku jej założenia.

Na co dzień lubi aktywnie wypoczywać. Amatorsko uprawia liczne sporty, od biegania i narciarstwa biegowego, po jazdę rowerem w terenach górskich. Jest zapalonym motocyklistą i przynajmniej raz w roku przejeżdża najciekawsze trasy motocyklowe w Europie.

procesów produkcyjnych przy zachowaniu, a nawet poprawie jakości złączeń spawanych. Dodatkowo Fronius przykłada bardzo dużą wagę do redukcji zużycia energii elektrycznej, gazu, drutu oraz części eksploatacyjnych urządzeń, co wyróżnia nas wśród konkurencji. Nasi klienci zwracają uwagę również na jakość wykonania i estetykę złączy spawanych. Dzięki specjalnym procesom spawalniczym i dedykowanym, ciągle rozwijanym liniom synergicznym jesteśmy w stanie sprostać tym wymaganiom. Krok w przyszłość w dziedzinie spawania stanowią również modularne podzespoły systemowe, takie jak inteligentne urządzenia serii TPS/i.

Jaką przewagę użytkownikom dają modularne podzespoły systemowe?

Takie rozwiązania są tym, czego klient obecnie poszukuje, ponieważ są bazą do szybkiej modyfikacji. Dzięki modułowej konstrukcji pozwalają w prosty sposób dostosować urządzenie do indywidualnych wymogów spawalniczych. We wcześniejszych urządzeniach wiele procesów, często niepotrzebnych klient otrzymywał w standardzie. Urządzenie modułowe TPS/i pozwala na bieżąco modyfikować proces, wgrywać nowe linie itp. Dzięki temu właściwości spawania są znacznie poprawione, a obsługa udoskonalona.

Dzięki rozwiązaniom modułowym użytkownik końcowy może liczyć na szybkość i niezawodność działania, 24

szybką komunikację z wszystkimi podzespołami, elastyczność konfiguracji i optymalizacji systemów oraz szybką ich diagnostykę. Te wszystkie zalety sprawiają, że użytkownik zyskuje niezawodne, łatwe w użyciu, uniwersalne i bardzo wydajne urządzenie, pozwalające uzyskać najlepsze rezultaty spawania.

Fronius jest również znanym producentem urządzeń znajdujących zastosowanie w fotowoltaice. Jakie są Wasze ostatnie osiągnięcia technologiczne w tej dziedzinie?

Tak, Fronius jest znanym i cenionym europejskim producentem wysokiej jakości falowników i rozwiązań stosowanych w instalacjach fotowoltaicznych. Od wielu lat jesteśmy liderem wprowadzającym nowe rozwiązania i podnoszącym poprzeczkę w zakresie rozwiązań technicznych. Przykładowo nasza linia produktów nowej generacji SnapINverter jest standardowo wyposażona w komplet interfejsów komunikacyjnych, takich jak Ethernet, Wi-Fi, Modbus RTU, Modbus TCP, JSON itp., które umożliwiają bezproblemową komunikację naszych urządzeń ze światem zewnętrznym. I nie chodzi tu tylko o wizualizację produkowanej w instalacji energii, ale również o możliwość zintegrowania instalacji PV z inteligentnym budynkiem, systemem BMS czy SCADA. Otwiera to zupełnie nowe możliwości w kwestii wykorzystania produkowanej energii – możemy optymalizować jej zużycie na potrzeby go-

spodarstwa domowego. W „zwykłych” systemach nadmiar energii produkowany w dzień musi zostać oddany do sieci, po to, by ją odkupić w czasie wzmożonego zapotrzebowania.

Bardzo dobrym przykładem technologicznych nowości jest współpraca falownika z inteligentnym licznikiem energii Fronius Smart Meter.

Bez żadnych dodatkowych kosztów można pozyskać czytelną informację o stopniu wykorzystania produkowanej energii w naszym gospodarstwie domowym, zarządzać wypływem energii do sieci (tzw. „Zero Feed-In”), a nawet bezpośrednio sterować wydzielonymi odbiornikami energii na podstawie różnych parametrów (wartości mocy, czasu itp.). Unikatowy dla generacji SnapINverter jest również system montażu, tak bardzo ceniony przez instalatorów: oddzielna baza montażowa, do której przyłącza się wszystkie przewody energetyczne oraz umieszczany na tej bazie falownik sprawiają, że instalacja i uruchomienie, a także eksploatacja i serwis są niezwykle efektywne pod względem czasu i kosztów.

Niezwykle dumni jesteśmy również z rozwiązania o nazwie Fronius Energy Package, które podczas ostatnich Międzynarodowych Targów Energii Odnawialnej GreenPOWER 2016 w Poznaniu zdobyło Złoty Medal MTP. Fronius Energy Package to zestaw urządzeń: falownika Fornius Symo Hybrid, akumulatora Fronius Solar Battery oraz licznika inteligentnego Fronius Smart Meter, które umożliwiają gromadzenie wyprodukowanej w modułach PV energii w trakcie dnia i wykorzystanie jej np. wieczorem. Takie nowatorskie podejście do energetyki prosumenckiej pozwoli nam wszystkim zbliżyć się do wizji firmy Fronius: „24 godziny słońca”.

Jak ocenia Pan rynek falowników podłączonych do sieci w Polsce?

W Polsce obserwujemy bardzo dynamiczny rozwój fotowoltaiki w ostatnich latach. Widać to wyraźnie na podstawie danych Urzędu Regulacji Energetyki. Przykładowo łączna zainstalowana moc dużych instalacji PV przyłączanych na podstawie koncesji wzrosła AUTOMATYKA

ROZMOWA

/ $

z okoĹ&#x201A;o 1900 kW w 2013 r. do ponad 21 000 w 2014 r. i do 70 000 w 2015 r.

Podobnie dynamiczny wzrost moĹźna obserwowaÄ&#x2021; w przypadku mikroinstalacji PV (do 40 kW), dla ktĂłrych Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czna zainstalowana moc w 2014 r. wynosiĹ&#x201A;a niespeĹ&#x201A;na 5000 kW, a w 2015 r. juĹź prawie 26 500 kW. Co ciekawe, szacunki dotyczÄ&#x2026;ce I kwartaĹ&#x201A;u 2016 r. wskazujÄ&#x2026; na moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; podwojenia zainstalowanych w Polsce mocy dla obu typĂłw instalacji w bieĹźÄ&#x2026;cym roku.

OczywiĹ&#x203A;cie iloĹ&#x203A;ci te sÄ&#x2026; bardzo maĹ&#x201A;e w porĂłwnaniu do rynku niemieckiego, brytyjskiego, wĹ&#x201A;oskiego czy chiĹ&#x201E;skiego â&#x20AC;&#x201C; tam moc zainstalowana w PV liczona jest w gigawatach, a nie w megawatach. Cieszy nas jednak dynamika wzrostu, nastÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;ca mimo braku pomocy ze strony kolejnych polskich rzÄ&#x2026;dĂłw.

Jakie sÄ&#x2026; bariery i szanse rozwoju krajowego rynku OZE? RzÄ&#x2026;dzÄ&#x2026;cy krajami tworzÄ&#x2026;cymi najwiÄ&#x2122;ksze gospodarki Ĺ&#x203A;wiata wiedzÄ&#x2026;, Ĺźe nie ma odwrotu od odnawialnych ĹşrĂłdeĹ&#x201A; energii, od fotowoltaiki, energetyki prosumenckiej i rozproszonej. DziÄ&#x2122;ki nim tworzone sÄ&#x2026; miejsca pracy, rozwija siÄ&#x2122; innowacyjna gospodarka, spoĹ&#x201A;eczeĹ&#x201E;stwo mobilizuje siÄ&#x2122; do Ĺ&#x203A;wiadomego produkowania i zuĹźywania energii, chronione jest nasze naturalne Ĺ&#x203A;rodowisko â&#x20AC;&#x201C; odnawialne ĹşrĂłdĹ&#x201A;a to najczystsze formy pozyskiwania energii.

Niestety, kolejne rzÄ&#x2026;dy w Polsce zajmujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; tematem OZE nie z dbaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci

o przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; naszego kraju, ale z przymusu, pod presjÄ&#x2026; UE. Co gorsza â&#x20AC;&#x201C; zdajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; iĹ&#x203A;Ä&#x2021; wĹ&#x201A;asnÄ&#x2026; Ĺ&#x203A;cieĹźkÄ&#x2026;, dokĹ&#x201A;adnie â&#x20AC;&#x17E;pod prÄ&#x2026;dâ&#x20AC;? w stosunku do ogĂłlnoĹ&#x203A;wiatowych trendĂłw. Wierzymy jednak w mÄ&#x2026;droĹ&#x203A;Ä&#x2021; naszych obywateli. Odnawialne ĹşrĂłdĹ&#x201A;a energii w Polsce cieszÄ&#x2026; siÄ&#x2122; coraz wiÄ&#x2122;kszym zainteresowaniem i roĹ&#x203A;nie Ĺ&#x203A;wiadomoĹ&#x203A;Ä&#x2021; naszego spoĹ&#x201A;eczeĹ&#x201E;stwa, zarĂłwno jeĹ&#x203A;li chodzi o aspekt ekologiczny, jak i o moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; uniezaleĹźnienia siÄ&#x2122; od dostawcy energii energetycznej. Rynek falownikĂłw podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czonych do sieci w Polsce roĹ&#x203A;nie i bÄ&#x2122;dzie rĂłsĹ&#x201A; coraz szybciej. Wbrew chÄ&#x2122;ci naszych rzÄ&#x2026;dzÄ&#x2026;cych, aby uczyniÄ&#x2021; nas ostatnim Ĺ&#x203A;wiatowym skansenem energetyki wÄ&#x2122;glowej. SzansÄ&#x2026; dla rynku OZE mogĹ&#x201A;yby byÄ&#x2021; odpowiednie regulacje i taryfy gwarantowane. WedĹ&#x201A;ug nowej ustawy, ktĂłra ma wejĹ&#x203A;Ä&#x2021; w şycie w lipcu, zwrot z inwestycji bÄ&#x2122;dzie nastÄ&#x2122;powaĹ&#x201A; po 10â&#x20AC;&#x201C;12 latach, przy zaĹ&#x201A;oĹźeniu mocy 3â&#x20AC;&#x201C;4 kW instalacji dla osĂłb prywatnych.

Nie zakĹ&#x201A;adamy wiÄ&#x2122;c, Ĺźe ustawa spowoduje boom, choÄ&#x2021; w przyszĹ&#x201A;ych latach z pewnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; bÄ&#x2122;dzie nastÄ&#x2122;powaĹ&#x201A; stopniowy rozwĂłj rynku PV. Przygotowujemy do tego rynek, przeprowadzajÄ&#x2026;c szkolenia.

Jakich trendĂłw w technologii fotowoltaicznej naleĹźy spodziewaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; w przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci?

Zgodnie z wizjÄ&#x2026; i misjÄ&#x2026; naszej firmy â&#x20AC;&#x201C; â&#x20AC;&#x17E;24 godziny sĹ&#x201A;oĹ&#x201E;caâ&#x20AC;? â&#x20AC;&#x201C; wierzymy w przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021;, w ktĂłrej zapotrzebowanie na energiÄ&#x2122; zaspokoimy w 100%

z odnawialnych ĹşrĂłdeĹ&#x201A; energii. Dlatego nacisk w rozwiÄ&#x2026;zaniach technicznych w fotowoltaice zostanie przeniesiony z produkowania energii â&#x20AC;&#x201C; co od kilkudziesiÄ&#x2122;ciu lat jest implementowane na ogromnÄ&#x2026; skalÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x201C; na przechowywanie tej energii tak, by mogĹ&#x201A;a byÄ&#x2021; wykorzystywana w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od potrzeb. Zmiana ĹşrĂłdeĹ&#x201A; zasilania i sieci energetycznych w trakcie dÄ&#x2026;Ĺźenia do speĹ&#x201A;nienia zaĹ&#x201A;oĹźeĹ&#x201E; tej idei stworzy wiele miejsc pracy.

Jaka jest strategia dĹ&#x201A;ugoterminowego rozwoju firmy na polskim rynku?

Firma Fronius to marka Premium.

Chcemy utrzymaÄ&#x2021; ideologiÄ&#x2122; sprzedaĹźy opartÄ&#x2026; na wysokiej jakoĹ&#x203A;ci i şywotnoĹ&#x203A;ci produktach we wszystkich obszarach, w ktĂłrych jesteĹ&#x203A;my obecni, oferujÄ&#x2026;c wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; dodanÄ&#x2026; w postaci pomocy technicznej. BÄ&#x2122;dziemy rozwijali wspĂłĹ&#x201A;pracÄ&#x2122; z klientami strategicznymi poprzez rozbudowÄ&#x2122; sieci sprzedaĹźy â&#x20AC;&#x201C; chcemy byÄ&#x2021; bliĹźej klientĂłw. Chcemy takĹźe byÄ&#x2021; bardziej rozpoznawani jako firma w pewnym sensie doradcza, ktĂłra pomaga w znalezieniu odpowiedniego produktu lub metody.

NaszÄ&#x2026; ambicjÄ&#x2026; jest zwiÄ&#x2122;kszenie udziaĹ&#x201A;u w rynku â&#x20AC;&#x201C; chcemy, aby Fronius staĹ&#x201A; siÄ&#x2122; markÄ&#x2026; powszechnÄ&#x2026;.

DziÄ&#x2122;kujÄ&#x2122; za rozmowÄ&#x2122;. " , %

Sylwia Batorska &E ) & JI& R E K L A M A

TECHNIKA

ZDALNA IDENTYFIKACJA W PROCESIE PRODUKCJI Instalacje produkcyjne, magazyny oraz systemy transpor % 0 , ! % , ' - % ! ! , , . . , - .N$ - ! $ %/ & . , .N$ - - O , % % ! % ! ! $ .- # / 6 , F B %. A % , $ % F ! ,.A P ; O $ % $ $ %. '1 # % % A ! %/ Anna Kropiewnicka-Mielko

26

T

echnologie zdalnej identyfikacji umoĹźliwiajÄ&#x2026; uporzÄ&#x2026;dkowanie procesĂłw i przepĹ&#x201A;ywu informacji, automatyzujÄ&#x2026; ewidencjÄ&#x2122;, przyspieszajÄ&#x2026; pracÄ&#x2122; oraz sÄ&#x2026; doskonaĹ&#x201A;ym narzÄ&#x2122;dziem gwarantujÄ&#x2026;cym odpowiedniÄ&#x2026; jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021;.

TECHNOLOGIA RFID Powszechnie stosowanym sposobem zdalnej identyfikacji obiektu jest technologia RFID (ang. Radio Frequency IDentification). W skĹ&#x201A;ad systemu wchodzi znacznik RFID (zwany teĹź transponderem, etykietÄ&#x2026; RFID lub tagiem RFID) oraz kompatybilny czytnik RFID. Typowy znacznik RFID to mikroukĹ&#x201A;ad scalony poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czony galwanicznie z antenÄ&#x2026;.

Taki ukĹ&#x201A;ad umieszczony jest na podĹ&#x201A;oĹźu (papierze, plastiku). W mikroukĹ&#x201A;adzie, wyposaĹźonym w kilka blokĂłw pamiÄ&#x2122;ci o pojemnoĹ&#x203A;ci od kilkuset do kilku tysiÄ&#x2122;cy bitĂłw, dane sÄ&#x2026; zapisywane w kodzie zero-jedynkowym. KaĹźdy z kodĂłw odpowiada okreĹ&#x203A;lonemu rekordowi w centralnej bazie danych uĹźytkownika. Do odczytu danych ze znacznika RFID sĹ&#x201A;uĹźy czytnik RFID â&#x20AC;&#x201C; urzÄ&#x2026;dzenie elektroniczne, stacjonarne lub mobilne, wyposaĹźone w antenÄ&#x2122;, pracujÄ&#x2026;ce w tym samym standardzie, co źrĂłdĹ&#x201A;o danych, czyli znacznik RFID. Dane zapisane w znaczniku mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; odczytane, jeĹźeli speĹ&#x201A;nione sÄ&#x2026; okreĹ&#x203A;lone warunki Ĺ&#x203A;rodowiskowe oraz zachowana jest od-

powiednia odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; i moc sygnaĹ&#x201A;u radiowego. Antena znacznika odbierajÄ&#x2026;c sygnaĹ&#x201A; od anteny czytnika, korzystajÄ&#x2026;c z energii ĹşrĂłdĹ&#x201A;a, wysyĹ&#x201A;a sygnaĹ&#x201A; zwrotny w postaci fali elektromagnetycznej do anteny czytnika, ktĂłry zawiera informacjÄ&#x2122; o caĹ&#x201A;ej lub czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciowej zawartoĹ&#x203A;ci pamiÄ&#x2122;ci mikroukĹ&#x201A;adu.

JAK DZIAĹ A RFID? Czytnik odbiera falÄ&#x2122; radiowÄ&#x2026;, bÄ&#x2122;dÄ&#x2026;cÄ&#x2026; odpowiedziÄ&#x2026; znacznika, przetwarza otrzymane dane na postaÄ&#x2021; cyfrowÄ&#x2026;.

MoĹźe to byÄ&#x2021; kod stanowiÄ&#x2026;cy unikalny identyfikator znacznika lub atrybut opisujÄ&#x2026;cy oznakowany obiekt. Czytnik moĹźe odczytaÄ&#x2021; w ciÄ&#x2026;gu sekundy ponad tysiÄ&#x2026;c tagĂłw znajdujÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; w jego zasiÄ&#x2122;gu. Liczba moĹźliwych odczytĂłw w jednostce czasu zaleĹźy nie tylko od modelu czytnika, ale rĂłwnieĹź od pasma czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci, w jakim pracuje ukĹ&#x201A;ad czytnik RFID â&#x20AC;&#x201C; znacznik RFID. NastÄ&#x2122;pnie czytnik moĹźe przesĹ&#x201A;aÄ&#x2021; bezprzewodowo uzyskane dane do komputera, gdzie zostanÄ&#x2026; odpowiednio zinterpretowane i wykorzystane stosownie do potrzeb.

Jeden z blokĂłw pamiÄ&#x2122;ci mikroukĹ&#x201A;adu TID (ang. Tag Identification) pracujÄ&#x2026;cy w bardzo wysokich czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ciach UHF zawiera unikalny numer seryjny identyfikujÄ&#x2026;cy znacznik. DostÄ&#x2122;p do poszczegĂłlnych blokĂłw pamiÄ&#x2122;ci znacznika moĹźe byÄ&#x2021; zabezpieczony AUTOMATYKA

TECHNIKA hasłem, które jest wymagane do odczytu, zapisu lub edycji ich zawartości.

Odrębne hasło umożliwia zniszczenie znacznika. Warto nadmienić, że edycja bloku TID nie jest możliwa.

HISTORIA RFID Koncepcja wykorzystania częstotliwości fal radiowych sięga roku 1886, kiedy pierwsze eksperymenty przeprowadzał Frederick Hertz. W 1922 roku wynaleziono radar i zastosowano go w czasie II wojny światowej. Wówczas Brytyjczycy użyli systemu IFF (Identify Friend or Foe – rozpoznaj czy to przyjaciel czy wróg), aby odróżnić sprzymierzone samoloty wracające z misji od nieprzyjacielskich nadlatujących na brytyjskie niebo.

Lata 80. to znaczny rozwój i zainteresowanie technologią RFID. W USA wykorzystywano ją głównie w transporcie, systemach dostępu i znakowaniu zwierząt. W Europie znalazła zastosowanie w przemyśle i biznesie, wykorzystano tę technologię m.in. w systemie opłat drogowych. Pierwszy komercyjny system naliczania opłat drogowych powstał w Norwegii w 1987 roku i szybko został zastosowany w Stanach (np. w tunelu Lincolna).

W latach 90. opracowano nowe zastosowania dla RFID, takie jak skipassy czy systemy kontroli dostępu do samochodów.

W ciągu ostatnich 5 lat nastąpił znaczny rozwój technologii RFID. Została ona udoskonalona a wszystkie ograniczenia, które uniemożliwiały jej

zastosowanie w niektórych branżach, zostały przełamane. Technologia UHF RFID zdominowała rynek RFID, ze względu na swoje zalety: większą szybkość odczytu, więcej tagów czytanych jednocześnie, dużo większe zasięgi odczytu. Wiodące w branży RFID firmy opracowały nowe znaczniki działające szczególnie dobrze na metalu i znaczniki zupełnie niewrażliwe na obecność płynów.

W początkowym etapie działania technologii RFID brakowało jednolitych rozwiązań. W pierwszych fazach rozwoju powstały 4 różne protokoły komunikacyjne, po dwa opracowane przez Międzynarodową Organizację Standaryzacyjną ISO (ISO/IEC 18000-6 typ A i B) oraz organizację EPCglobal i standardy serii EPC (EPC klasa 0 generacja 1 i EPC klasa 1 generacja 1).

Różne standardy, różne protokoły komunikacyjne oraz brak między nimi kompatybilności przysparzały wiele problemów, które mogły być rozwiązane jedynie przez użycie czytnika wieloprotokołowego, co wiązało się z dodatkowymi kosztami. Dlatego też organizacja EPCglobal w 2005 roku wprowadziła nowy standard EPC klasy 1 generacji 2, który ma na celu ujednolicenie protokołów komunikacyjnych tak, aby technika RFID mogła być stosowana globalnie w całym zakresie częstotliwości od 860 MHz do 960 MHz. Standard ten został również przyjęty przez organizację ISO i zapisany w dokumencie ISO/IEC 18000-6 typ C. Jest to międzynarodowy standard, który

opisuje różnorodne technologie RFID i definiuje unikalne pasma częstotliwości dla każdej z nich. Największą różnicą między EPC Gen 1 i EPC Gen 2 jest to, że w EPC Gen 2 jest zdefiniowany jeden globalny protokół. EPC (Electronic Product Code – Elektroniczny Kod Produktu) jest rodzajem numeru seryjnego, unikatowym na skalę globalną, który można określić mianem następcy standardowego kodu kreskowego. EPC znajduje zastosowanie w połączeniu z systemem RFID. Dzięki oznakowaniu produktu takim numerem możliwe jest identyfikowanie położenia każdego produktu w obrębie łańcucha dostaw.

RFID W ZARZĄDZANIU PRZEDSIĘBIORSTWEM PRODUKCYJNYM Coraz większe wymagania dotyczące jakości produktów i krótszych terminów realizacji dostaw wymuszają na producentach wprowadzenie rozwiązań zwiększających tzw. dostępność linii produkcyjnej przez zapobieganie nieplanowanym przestojom i precyzyjniejsze planowanie remontów okresowych. Korzystanie z wielu narzędzi komputerowych wspomagających planowanie remontów, gromadzenie raportów serwisowych, generowanie zapotrzebowania na części zamienne czy analizowanie danych związanych z utrzymaniem ruchu jest kosztowne i niewygodne. Systemy identyfikacji i dedykowane oprogramowanie umożliwiają automatyzację systemu śledze-

/ $

DOSTAWCY KOMPONENTÓW I ROZWIĄZAŃ RFID KRZYSZTOF JAROSZEWSKI, ZACHODNIOPOMORSKI UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNY W SZCZECINIE Na polskim rynku jest wielu dostawców poszczególnych komponentów systemów RFID, jak i integratorów systemów świadczących kompleksowe usługi wdrożeniowe. Firmą, która dostarcza zarówno komponenty, jak i wdraża kompleksowe rozwiązania jest np. RFID Solutions. Z kolei wielu komponentów systemów RFID, takich jak: karty, breloki zbliżeniowe, inne typy tagów RFID oraz czytniki i zamki zbliżeniowe do systemów kontroli dostępu jest w stanie dostarczyć firma Smartag, czy Visacom. Światowym dostawcą, oferującym swoje rozwiązania również na polskim rynku, jest firma Wincor Nixdorf. Jest ona w stanie dostarczyć typowo przemysłowe, kompleksowe rozwiązanie bazujące na technologii identyfikacji

7-8/2016

radiowej. Podobne rozwiązania mają w sowim portfolio także inni liczący się na międzynarodowym rynku dostawcy elektroniki użytkowej i oprogramowania tacy, jak: Microsoft, IBM, czy Oracle. W branży przemysłu spożywczego sporo ma do powiedzenia spółka Logisys z Krakowa będąca członkiem RFID Konsortium, które opracowało RFID Sprinter – rozwiązanie umożliwiające wprowadzenie tagów RFID do znakowania tzw. towarów świeżych. Rozwiązanie takie jest zgodnie z wymogami koncernu Metro, który w Niemczech dąży do tego, aby docelowo za stany towarów w sklepach odpowiadał producent, a nie sieć Metro.

27

TECHNIKA

nia zasobów produkcyjnych przedsiębiorstwa, wdrażając szereg modułów, m.in. do planowania i raportowania prac oraz analizy danych na podstawie wprowadzonych do systemu informacji o maszynach, urządzeniach, częściach zamiennych itp.

Każdy element stanowiący majątek produkcyjny można oznaczyć specjalnym nośnikiem informacji, w którym można zawrzeć m.in. podstawowe dane o urządzeniu oraz jego aktualny status serwisowy. Zapis i odczyt oraz uaktualnianie danych w nośniku odbywa się za pomocą stacjonarnych lub mobilnych urządzeń czytająco-zapisujących. Pierwsze z nich można zastosować np. w magazynie, gdzie oznaczone urządzenia mogą być pobierane przez pracowników i przypisane do nich w systemie lub w narzędziowni, gdzie urządzenia mogą być przyjmowane do planowanego lub nieplanowanego remontu, gdzie informacja o dacie przyjęcia do naprawy, czasie wykonania prac serwisowych itp. może zostać zapisana na nośniku danych urządzenia. Mobilne urządzenia RFID połączone bezprzewodowo z oprogramowaniem Asset Tracking 28

umożliwiają przeglądanie dokumentacji technicznej maszyny, historię awarii, instrukcje wykonywania kolejnych prac lub zapisywanie informacji o przeprowadzonych czynnościach, przyczynach awarii, przestojów i wielu innych.

PRZYKŁADY WDROŻEŃ RFID PRZEMYSŁ MEBLOWY W związku z ciągłym doskonaleniem procesu produkcyjnego w firmie Swedwood Poland, której tartaki i zakłady produkcyjne wchodzą w skład Grupy IKEA, zdecydowano o wdrożeniu systemu rejestracji produkcji, który miałby usprawnić monitorowanie i zarządzanie przepływem materiału między wydziałami wewnątrz zakładów, jak również między oddziałami w obszarze biznesowym. Dotychczas wypisywane ręcznie papierowe specyfikacje, miały zostać zastąpione nowym systemem znakowania pakietów, opartym na kodach kreskowych.

Specjaliści z firmy ASTOR wsparli firmę Swedwood w doborze rozwiązania oraz zapewnili wsparcie w konfiguracji technicznej i rozbudowie systemu.

Istotą systemu jest dodatkowe wyposażenie zainstalowane w każdym wózku widłowym. W skład tego wyposażenia wchodzą: pulpit operatorski zintegrowany ze sterownikiem Horner APG serii XL6, drukarka etykiet, czytnik kodów kreskowych oraz radiomodem SATELLINE-3AS 869 firmy SATEL. Wprowadzenie danych sprowadza się do odczytania właściwego kodu kreskowego (powiązanego z danym wyrobem) i wczytania wszystkich wymaganych danych o produkcie do sterownika Horner XL6. Jednocześnie wyrobowi nadawany jest unikalny numer, który po weryfikacji poprawności przesyłany jest do serwera.

Komunikacja z serwerem odbywa się drogą radiową, dzięki zainstalowanemu w każdym wózku radiomodemowi SATELLINE-3AS 869 firmy SATEL. Po potwierdzeniu zapisu zostaje wygenerowana i wydrukowana etykieta z kodem kreskowym zawierającym wcześniej wprowadzone informacje. Etykieta z kodem kreskowym umieszczona zostaje na pakiecie, a tak oznaczony pakiet przekazany do magazynu tarcicy mokrej. Z magazynu pakiet może zostać przetransportowany do suszarni lub wysłany do fabryki płyt klejonych.

W obu przypadkach operator wózka widłowego posługuje się wcześniej umieszczonym na pakiecie kodem kreskowym. Umieszczając pakiet w komorze suszarni lub na samochodzie operator skanuje kod kreskowy z pakietu, a odczytane informacje wyświetlane są na pulpicie. Po zakończeniu załadunku komory lub docelowo – ciężarówki generowany jest raport załadunku, a informacje są wysyłane do bazy danych.

Umieszczony na etykiecie kod kreskowy wykorzystywany jest również w fabrykach płyt klejonych, podczas przyjmowania dostaw oraz w dalszym procesie obróbki.

Dzięki zastosowaniu systemu opartego na kodach kreskowych, możliwe jest rejestrowanie drogi, jaką przebył pakiet – od wyprodukowania do wysłania go do odbiorcy, jak i u samego odbiorcy. W każdej chwili można określić status lub lokalizację pakietu, co usprawnia proces przekazywania go do dalszej obróbki, jak również pozwala spełnić wymogi standardu FIFO. AUTOMATYKA

TECHNIKA PRZEMYSŁ MOTORYZACYJNY Innym przykładem zastosowania zdalnej identyfikacji jest system informatyczny do zarządzania przedsiębiorstwem Inergy Automotive Systems Poland, uznanego na świecie dostawcy układów paliwowych dla przemysłu motoryzacyjnego.

System wspomaga sterowanie procesami produkcyjnymi, pozyskane dane umożliwiają szybką ocenę stanu produkcji oraz identyfikację potencjalnych zagrożeń. W skład systemu wchodzą cztery komputery obsługujące maszyny trzech linii produkcyjnych oraz stanowiska kontroli szczelności zbiorników.

Każdy z komputerów wyposażony jest w dwie karty sieciowe Ethernet. Jedna z nich wykorzystywana jest do komunikacji ze wszystkimi komputerami należącymi do systemu oraz z komputerami w sieci biurowej, zaś za pośrednictwem drugiej komputery łączą się ze sterownikami PLC (10 sterowników S7) zarządzającymi pracą maszyn. Taka konfiguracja systemu pozwala uniknąć dużego ruchu w sieci przedsiębiorstwa, ponieważ eliminuje pakiety informacji wysyłane z dużą częstotliwością przez sterowniki PLC. System zbudowany w pierwszym etapie ma architekturę w pełni rozproszoną – funkcje kontrolujące konkretne odcinki produkcji zostały umieszczone na komputerach znajdujących się najbliżej tych odcinków.

Na kolejnym etapie rozbudowy do systemu zostaną dołączone trzy

SYSTEMY IDENTYFIKACJI I DEDYKOWANE OPROGRAMOWANIE UMOŻLIWIAJĄ AUTOMATYZACJĘ SYSTEMU ŚLEDZENIA ZASOBÓW PRODUKCYJNYCH PRZEDSIĘBIORSTWA serwery. Na dwóch z nich, pracujących w układzie redundancji, znajdą się funkcje krytyczne dla produkcji, zaś trzeci będzie pełnił funkcję serwera danych oraz serwera systemu raportowego.

W celu realizacji zadań związanych z pełną identyfikacją procesu, do systemu zostaną podłączone czytniki kodów kreskowych, umożliwiające kontrolę materiałów dołączanych do zbiorników paliw oraz śledzenie drogi konkretnego egzemplarza zbiornika na kolejnych etapach produkcji.

Proces produkcyjny w firmie Inergy Automotive Systems Poland polega na wykonywaniu kolejnych czynności montażowych, z których każda opisywana jest zestawem parametrów i warunków.

Zastosowanie obiektowego oprogramowania Industrial Application Server firmy Wonderware umożliwiło stworzenie szablonów poszczególnych czynności produkcyjnych, a następnie ich szybkie i łatwe powielenie, co znacząco przyspieszyło proces tworzenia aplikacji. Cecha ta usprawniła też budowę interfejsu graficznego. Kolejne czynności wchodzące w skład procesu produkcyjnego jednego zbiornika wykonywa-

ne są na maszynach umieszczonych w różnych częściach zakładu. Ponieważ budowany za pomocą oprogramowania Industrial Application Server model logiczny procesu nie jest zależny od architektury sprzętowej, na której system działa, możliwe było stworzenie spójnego i przejrzystego modelu produkcji.

Bardzo dokładne informowanie użytkownika o stanie komunikacji ze sterownikami PLC wpływa na poprawę komfortu pracy. Pola wizualizacji, w standardowych warunkach pokazujące parametry procesu, w przypadku kłopotów z komunikacją wyświetlają czytelne komunikaty informujące o oczekiwaniu na pobranie wartości ze sterownika lub o zaniku komunikacji.

Funkcjonalność ta jest standardowym elementem systemu, niewymagającym prac integratorskich.

Industrial Application Server stanowi skuteczne narzędzie realizacji nadrzędnego zadania systemu, którym jest udostępnianie użytkownikom szczegółowych informacji o aktualnym stanie procesu produkcyjnego oraz umożliwienie analizy dotychczasowego przebiegu produkcji. Domyślnie gromadzi on dane o produkcji w relacyjnej bazie

/ $

SUKCES RFID TKWI W UNIWERSALNOŚCI ZASTOSOWAŃ MAREK ŁOZOWSKI, PEPPERL+FUCHS Technologie identyfikacji oparte na kodach kreskowych oraz 2D i RFID wciąż się uzupełniają w zależności od pola zastosowania.

Koszty nośników w dalszym ciągu wpływają na faworyzowanie kodów drukowanych, podczas gdy ze względu na wytrzymałość oraz możliwość zapisu danych lepsze są tagi RFID. Zróżnicowanie częstotliwości systemów RFID w oparciu o normy międzynarodowe oraz możliwość połączenia z wszystkimi systemami sterowania to wkład w światowy sukces systemu RFID w szerokim zastosowaniu aplikacyjnym. Systemy UHF z dużym zakresem detekcji i tanimi nośnikami danych podtrzymują ten trend.

W sektorze automatyki, technologia RFID jest stosowana głównie w konstrukcjach maszyn i urządzeń, produkcji oraz transporcie towa-

7-8/2016

rów. Wymaga to użycia w urządzeniach kompaktowych czytników albo czytników o zróżnicowanych wersjach i obudowach dopasowanych do aplikacji lub konkretnych rozwiązań w transporcie towarów.

Głowice czytające w długich obudowach gwarantują wysoką tolerancję w kwestii umiejscowienia nośnika a także umożliwiają ich instalację wzdłużnie lub poprzecznie w bardzo szybkich aplikacjach, cechujących się dużą prędkością nawet do 10 m/s. To konkretne rozwiązanie także umożliwia zastosowanie RFID w technologii transportu towarów. Inne aplikacje które wykraczają poza ramy klasycznego rynku automatyki to systemy kart płatniczych, technologie NFC, systemy biletowe czy ochrona przeciwpiracka.

29

TECHNIKA

ZDALNA IDENTYFIKACJA ZWIĘKSZA DYNAMIKĘ DZIAŁAŃ RADOSŁAW MOREK NIEZALEŻNY KONSULTANT TECHNOLOGICZNY, MOREKTECH W szeroko pojmowanej obróbce z zastosowaniem różnych technik wytwarzania, szczególnie w zróżnicowanej produkcji jednostkowej lub małoseryjnej, za kluczowe należy przyjmować efektywne identyfikowanie, zarówno narzędzi jak i przedmiotów obrabianych. Zdalna identyfikacja pozwala na wzrost przyspieszenia rozpoznawania stosowanych narzędzi i komponentów w procesie produkcyjnym oraz eksploatacyjnym.

Optymalizacja procesów produkcyjnych to nie tylko modyfikowanie parametrów obróbkowych, ale również skracanie czasów związanych z gospodarką narzędziową, czy identyfikowaniem palet i przedmiotów obrabianych. W takim ujęciu każde rozwiąza-

danych, wyposażonej w szereg mechanizmów ułatwiających analizę danych produkcyjnych, zaś konfiguracja systemu rejestracji danych sprowadza się do wybrania, które parametry mają być śledzone.

PRZEMYSŁ MIĘSNY Zlokalizowana w Europie, jedna z największych na świecie firm z branży przetwarzania mięsa, zastosowała w swoich zakładach produkcyjnych program pełnego śledzenia produktu, w którym wykorzystano technologię RFID firmy Pepperl+Fuchs. W systemie przenośników używanym do transportowania tusz zwierzęcych transpondery

30

nie zwiększające efektywność jest pożądane.

Zdolność do skutecznego śledzenia komponentów w trakcie procesu produkcyjnego wewnątrz zakładu jest bardzo ważna. Postępująca automatyzacja stanowisk obróbkowych (roboty przemysłowe, paletyzacja) oraz zautomatyzowane linie montażowe stanowią platformy, w których stosowanie technik zdalnej identyfikacji wydaje się być naturalne.

Równie istotna jest w ujęciu logistycznym czy usługowym. Nowoczesne zautomatyzowane systemy wysokiego składowania, wyposażone w zdalną identyfikację są bardziej efektywne.

są zintegrowane ze wszystkimi hakami przenośnika. Umożliwia to dokładną identyfikację na całej linii produkcyjnej.

System RFID musi być odporny na działanie temperatury w zakresie od –30 °C do +140 °C, która występuje na różnych etapach procesu. Oprócz spełnienia wymagań dotyczących właściwej prędkości ruchu oraz odległości odczytu, transpondery muszą charakteryzować się odpowiednio długim czasem eksploatacji (co najmniej pięć lat), natomiast urządzenia do odczytu muszą być przystosowane do pracy w trudnych warunkach, jakie występują w branży spożywczej.

Unikalne informacje zapisane w transponderach RFID umożliwiają gromadzenie i dokumentowanie danych o produktach na każdym etapie produkcji. Dane te mogą dotyczyć masy, wielkości, grubości warstwy tłuszczu oraz dostawcy towaru. Z informacjami tymi można powiązać wyniki testów weterynaryjnych. Przez cały proces produkcji dane są powiązane z konkretnym produktem.

Po określeniu wymagań klienta wybrano system RFID działający na niskich częstotliwościach. Transpondery IPC02-16 oraz IPC11-12 zostały zamontowane płasko na metalowych hakach przenośnika. W innych aplikacjach transpondery są umieszczone na tzw. „choinkach” – stelażach stosowanych do transportowania kawałków mięsa w wózkach chłodniczych. W tym przypadku transpondery mają postać zatrzasków, które można odłączyć od odpowiedniej „choinki” przed jej

wysłaniem, a następnie użyć je ponownie. Trzecim miejscem, w jakim zastosowano transpondery RFID są skrzynki transportowe z tworzyw sztucznych przesuwane za pomocą przenośników rolkowych. Służą one do transportowania pojedynczych fragmentów mięsa do kolejnych punktów przetwarzania i są wyposażone w transpondery IPC11-50CD. Transpondery te są wbudowane w dolną część skrzynek i ich zawartość może być odczytywana z odległości do 80 mm.

Konfiguracja rozwiązań RFID oferowana przez firmę Pepperl+Fuchs ma liczne zalety związane ze śledzeniem żywności w zakładach przetwarzania mięsa, umożliwiając w pełni zautomatyzowane, bezdotykowe wykrywanie produktu na całej linii produkcyjnej.

Transpondery są odporne na zanieczyszczenia, duże wahania temperatury i zmiany wilgotności. Zastosowana technologia identyfikacji jest niemal bezobsługowa. Transpondery RFID umożliwiają odczytywanie i zapisywanie informacji na różnych etapach procesu. Jako elementy pasywne nie wymagają żadnego dodatkowego zasilania. W głównym zakładzie przetwórczym klienta zastosowano 600 układów identyfikacyjnych oraz 30 000 transponderów RFID, co umożliwia w pełni zautomatyzowane i bezpieczne śledzenie produktu.

TRANSPORT PRODUKTÓW Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów przyłączy, których celem jest zapewnienie pewnego i bezpieczneAUTOMATYKA

go połączenia, ponieważ służą one do transportu paliwa, surowców płynnych, chemikaliów, półproduktów spożywczych. Nawet niewielka pomyłka przy podłączaniu węża do nieodpowiedniego gniazda skutkuje utratą produkowanej serii, uszkodzeniem lub nawet zniszczeniem instalacji procesowej.

Z tego względu bardzo ważna jest ścisła kontrola wraz z aktualną informacją o prawidłowym zestawieniu pary złącze-wąż przed uruchomieniem transportu. Rozwiązaniem problemu jest identyfikowanie każdego węża oraz zaworu z osobna. Istnieją różne techniki służące identyfikacji ale najbardziej sprawdzona jest technologia RFID. Oznaczenie każdego węża unikalnym kodem, mocując na nim nośnik RFID, to już połowa sukcesu. Dalej umieszczając głowicę RFID przy każdym zaworze otrzymujemy automatyczny system identyfikacji położenia węża. Od ej pory w prosty sposób możemy kontrolować przepływ surowca.

Zanim sam proces zostanie uruchomiony każda para wąż-zawór zostaje automatycznie sprawdzona, a system określa, czy matryca ich połączeń jest właściwa i odpowiada aktualnie uruchamianemu procesowi. Co istotne zmiana matrycy połączeń nie wymaga żadnego nakładu sił – dzieje się to automatycznie, a decyduje o tym system nadrzędny.

Firma TURCK, korzystając z własnego wieloletniego doświadczenia w dziedzinie technologii RFID, zaproponowała rozwiązanie identyfikacji węża z powszechnie stosowanym złączem cam-lock, do stosowania ze wszystkimi systemami połączeń – niezależnie od producenta. Specjalnie zaprojektowany uchwyt służy do mocowania nośnika, a jego konstrukcja sprawia, że bez względu na ułożenie samego węża uchwyt pod wpływem działania siły grawitacji ustawia się we właściwej pozycji. To daje pewność, że nośnik znajdzie się zawsze w polu działania głowicy, która umieszczona została pod zaworem.

Samo rozwiązanie jest proste i szybkie w obsłudze. Uchwyt wykonany z metalu jest odporny na uderzenia i naprężenia mogące powstać przy niezbyt dokładnym podłączaniu węża 7-8/2016

do zaworu. Przyspiesza to sam montaż, a z drugiej strony zapewnia trwałość samego uchwytu dając pewność, że nie zostanie on uszkodzony, co uniemożli identyfikację węża. Przed utratą informacji chroni również sama konstrukcja nośnika, który został wykonany o stopniu ochrony IP68, a liczba cykli odczytu/ zapisu gwarantuje, że nie trzeba go wymieniać w całym cyklu życia fabryki.

Lampki LED umieszczone przy każdej głowicy jasno sygnalizują operatorowi czy podłączenie jest prawidłowe już na etapie podłączania. To eliminuje pomyłki i skraca czas ewentualnych przestojów.

Oznaczenie węża przy użyciu technologii RFID otwiera szerokie możliwości w obszarze serwisowania samej instalacji. W obiektach korzystających z dużych ilości tego rodzaju połączeń można szybko i sprawnie określić, które z węży nadają się jeszcze do pracy, które należy poddać renowacji, a które po prostu zastąpić nowymi. Uszkodzony lub zużyty wąż może być tak samo niebezpieczny, jak pomyłka przy jego podłączaniu.

Serwisowanie węży może odbywać się z dala o samej instalacji. Przy tego typu operacjach pomocne mogą okazać się czytniki ręczne, które pozwalają na wymianę informacji z nośnikiem bez udziału systemu nadrzędnego.

IDENTYFIKACJA OPTYCZNA Na rynku oprócz systemów RFID znajdują zastosowanie również systemy identyfikacji optycznej.

Rozwiązania tego typu, polegające na nanoszeniu i odczytywaniu m.in. kodów DataMatrix DPM ma w swojej ofercie firma STM. Koncepcja DPM opiera się na tworzeniu trwałego połączenia między oznakowaną częścią detalu a informacjami na jej temat.

Połączenie to pozostaje nienaruszone z upływem czasu i jest bardzo odporne na działanie czynników zewnętrznych.

Bezpośrednie znakowanie części stosuje się w wielu różnych branżach. Niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z branżą motoryzacyjną, inżynierią mechaniczną czy produkcją elektroniki, wszędzie można zastosować bezpośrednie znakowanie części.

R E K L A M A

/ $

TECHNIKA

31

TECHNIKA W rzeczywistości przemysłowej zdolność jednoznacznego identyfikowania zdalnego części, czy podzespołów jest bardzo istotna w organizacyjnym ujęciu procesu technologicznego.

Bardzo ważnym aspektem jest właściwy wybór sposobu naniesienia kodu, który powinien zapewnić jego czytelność przez cały proces technologiczny lub okres eksploatacyjny.

Kody można nanosić na powierzchnie przedmiotów zarówno mechanicznie (wybijanie), laserowo oraz poprzez nadruk atramentowy. Wybijanie realizowane jest elektromechanicznie lub pneumatycznie. Zaletą tej metody, względem powyżej wymienionych jest to, że tak naniesiony kod pozostaje czytelny mimo dalszych operacji obróbkowych powierzchni, na której został zlokalizowany (np. pokrycia, oczyszczanie strumieniowo-ścierne, hartowanie).

W celu zdalnej identyfikacji wybijanych kodów zaprojektowano specjalny ręczny system do odczytywania kodów DataMatrix (DMH1000). Zaletami systemu są: optymalizacja i pewność procesu, łatwość obsługi, kompaktowe wymiary urządzenia (głowica wielkości pamięci przenośnej USB). System jest przenośny i zawsze gotowy do użycia.

Pozycjonowanie laserem pomaga w szybki i bezpieczny sposób na odczyt.

Odczyt odbywa się w bardzo krótkim czasie z różnego rodzaju powierzchni (np. błyszczących lub z innych trudnych

do odczytu). Każde, nawet namalowane kody są zapamiętywane przez system. Obrazy danych są transferowane przez interfejs FireWire. Oprogramowanie odczytujące może być zintegrowane z systemem operacyjnym, który może być doskonały dla systemów zintegrowanych. Aluminiowa obudowa systemu urządzenia czyni go idealnym partnerem dla przemysłu. Wszystkie innowacyjne rozwiązania pozwalają na optymalizację odczytu kodów w automatyzacji produkcji.

WYSOKOTEMPERATUROWY SYSTEM IDENTYFIKACJI OPTYCZNEJ Systemy identyfikacji optycznej OIT przeznaczone są do aplikacji wysokotemperaturowych. W przypadku procesów produkcyjnych takich jak suszenie czy lakierowanie nie można zastosować kodów kreskowych, a wykorzystanie transponderów RFID nie zawsze jest możliwe. Dla takich procesów firma Pepperl+Fuchs, proponuje kompletne rozwiązanie przeznaczone do aplikacji wymagających pracy do temperatury 500 °C. Informacja o produkcie jest przechowywana w formie kodu dwuwymiarowego umieszczonego na metalowej płytce. Kodowanie 2D może być oparte na standardzie przemysłowym lub też wyspecyfikowanym przez klienta, co zapewnia dodatkowe bezpieczeństwo.

Metalowy tag staje się integralną częścią obiektu. Jest on niewrażliwy na wszelkiego rodzaju zabrudzenia i osad, dzięki zastosowaniu dodatkowego oświetlenia w paśmie podczerwieni, pozwalającego na uzyskanie optymalnego kontrastu.

Kompaktowej kamera OIT, którą łatwo połączyć z większością dostępnych na rynku sterowników z pewnością usprawni przepływ informacji w lakierniach, piekarniach oraz wielu innych zakładach produkcyjnych. System OIT został zainstalowany i przeszedł pomyślne testy w fabryce BMW, gdzie procesy suszenia kleju i powłok są bardzo wymagające.

PODSUMOWANIE Zdalna identyfikacja w przemyśle przyczynia się do się optymalizacji procesów produkcyjnych w zakładach przemysłowych. Śledzenie przepływów zidentyfikowanych surowców i produktów na poszczególnych etapach ich przetwarzania oraz monitorowanie całego procesu produkcji umożliwia właściwą analizę i pełną kontrolę w zakładzie produkcyjnym. W konsekwencji system zdalnej identyfikacji przyczynia się do ograniczenia przestojów, a tym samym do podwyższenia jakości produkcji i obniżenia kosztów pracy zakładu.

Anna Kropiewnicka-Mielko &E ) & JI&

CZYM KIEROWAĆ SIĘ PRZY WYBORZE SYSTEMU ZDALNEJ IDENTYFIKACJI? WŁODZIMIERZ PAŹ, ID SYSTEM Często porównuje się funkcjonalność technologii RFID z technologią powszechnie stosowanych kodów paskowych. Krytycy tej pierwszej jako argument za przytaczają różnice cen jednostkowych obu wspomnianych identyfikatorów, która jest oczywiście niekorzystna dla etykiet RFID. Po drugie, po wprowadzeniu kodów QR dotychczasowa przewaga w pojemności informacyjnej identyfikatorów stała się raczej nieaktualna. Z innej strony trudno znaleźć powszechne zastosowanie dla etykiet RFID o pojemnościach większych od 4 kilobitów, co oznacza, że prowadzenie intensywnych prac badawczych nad konstrukcją mikroukładów o dużo większych pojemnościach w porównaniu z kodami QR jest ekonomicznie nieuzasadnione.

Niepodważalnymi zaletami i istotną przewagę nad znacznikami kodów paskowych i QR, jest możliwość odczytu danych iden-

32

tyfikacyjnych z niewidocznej etykiety RFID i to w dodatku niekoniecznie pod kątem prostym. Ta cecha stwarza wręcz nieograniczone możliwości odczytu w systemie „pudełko w pudełku” na poziomie pallet level w łańcuchach dostaw towarów lub w obsłudze systemów Warehouse Management System, operujących w centrach dystrybucyjnych. Kolejną cecha wyróżniającą RFID jest odczyt danych etykiety w tzw. „pełnym słońcu”, co jest niezwykle trudne w paśmie widzialnym. Warto też nadmienić o dużej liczbie możliwych odczytów ze standardowej etykiety RFID, szacowanej na 100 000, niezależnie od warunków pogodowych, co odpowiada okresowi eksploatacji równemu 10 lat. Trudno o taką trwałość w przypadku znacznika kodu paskowego, czy o możliwość jego odczytu w warunkach zimowych.

AUTOMATYKA

TECHNIKA

SZYBKI SYSTEM MANIPULACYJNY Z FUNKCJÄ&#x201E; ROBOTA TRIPOD EXPT Szybki manipulator z funkcjonal B 0 A % A # ! , , , % ! , , 7+ , ! % ! .,.- ! ,. - % ! ,. - , - F - . ' 1 F % -0 - ,. $ 3=2 .$ A ,. ' O/ 6 ! 0 , , A , , .% 0 $ 0 $ . , 0 ! . . % , ! - , % . % $ A %1 ! #% - %. $0 $ BP ! ,. - % . , # . , # / ! Q - . , R ! $T! 1 % ! ., - , ! $ - $ $ - 1 1 ; A. !/

34

M

anipulator Tripod EXPT jest doskonaĹ&#x201A;ym rozwiÄ&#x2026;zaniem ze wzglÄ&#x2122;du na niskie koszty zakupu i eksploatacji, gdyĹź nieznaczna wielkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; przemieszczanej masy redukuje zuĹźycie energii. Niezawodne, standardowe elementy napÄ&#x2122;dowe Festo zapewniajÄ&#x2026; duĹźÄ&#x2026; ĹźywotnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; systemu oraz dĹ&#x201A;ugie okresy pomiÄ&#x2122;dzy przeglÄ&#x2026;dami.

Przeguby liniowe manipulatora napÄ&#x2122;dzane sÄ&#x2026; za poĹ&#x203A;rednictwem serwonapÄ&#x2122;dĂłw elektrycznych. Sterowanie ruchem manipulatora Tripod wymaga zastosowania sterownika realizujÄ&#x2026;cego sterowanie wieloosiowe z funkcjami robotyki.

Sterownik ma zaimplementowany model kinematyczny manipulatora Tripod, dziÄ&#x2122;ki czemu moĹźliwe jest Ĺ&#x201A;atwe programowe â&#x20AC;&#x201C; z poziomu jÄ&#x2122;zyka wysokiego poziomu â&#x20AC;&#x201C; pozycjonowa-

P R O M O C J A

nie manipulatora zarĂłwno w trybie PTP (interpolacja punktowa), jak i pozycjonowanie po okreĹ&#x203A;lonej trajektorii: linowe LIN lub koĹ&#x201A;owe CIRC. Aby manipulator Tripod byĹ&#x201A; uĹźyteczny, naleĹźy go wyposaĹźyÄ&#x2021; w odpowiednie do danej aplikacji narzÄ&#x2122;dzie, np. chwytak. NarzÄ&#x2122;dzie moĹźe byÄ&#x2021; zamocowane poprzez dodatkowe przeguby (dodatkowe stopnie swobody) umoĹźliwiajÄ&#x2026;ce zmianÄ&#x2122; orientacji narzÄ&#x2122;dzia w przestrzeni.

PodstawowÄ&#x2026; cechÄ&#x2026; charakterystycznÄ&#x2026; manipulatorĂłw Tripod jest ich bardzo duĹźa dynamika (przyspieszenia ponad 100 m/s2) pozwalajÄ&#x2026;ca na realizacjÄ&#x2122;, w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od obciÄ&#x2026;Ĺźenia, ponad 100 cykli na minutÄ&#x2122;. Zakres moĹźliwych obciÄ&#x2026;ĹźeĹ&#x201E; roboczych manipulatorĂłw jest ograniczony do kilku kilogramĂłw. PrzestrzeĹ&#x201E; robocza, zaleĹźnie od wymiarĂłw geome-

AUTOMATYKA

TECHNIKA

WIELKOŚĆ

MAKS. OBCIĄŻENIE

DOKŁADNOŚĆ STATYCZNA

DOKŁADNOŚĆ DYNAMICZNA

MAKS. PRĘDKOŚĆ

MAKS. DYNAMIKA

EXPT-45 EXPT-70 EXPT-95 EXPT-120

5 kg 5 kg 5 kg 5 kg

± 0,1 mm ± 0,1 mm ± 0,1 mm ± 0,1 mm

± 0,3 mm ± 0,3 mm ± 0,3 mm ± 0,3 mm

7 m/s 7 m/s 7 m/s 7 m/s

110 m/s2 110 m/s2 110 m/s2 110 m/s2

PRZESTRZEŃ ROBOCZA ŚREDNICA ´ WYSOKOŚĆ Ø 450´100 mm Ø 700´100 mm Ø 950´100 mm Ø 1200 ´100 mm

Tab. 1. . ' ,

OBCIĄŻENIE 0 kg 1 kg 2 kg 3 kg 4 kg 5 kg

LICZBA CYKLI 150/min 116/min 96/min 85/min 78/min 72/min

CZAS CYKLU 400 ms 520 ms 630 ms 710 ms 770 ms 830 ms

/

Tab. 2. , .$ % ; $ - A 0F U , .$ , . % B 3 VW , .$ %,# O , % ! - , , '%. $ X

% $ A % Q"4 N .

7-8/2016

, ,.A$ % $ O $ F # ,

35

TECHNIKA

'%. $ ! .- . +[+?

trycznych manipulatora i zakresu ruchĂłw napÄ&#x2122;dĂłw osiÄ&#x2026;ga do okoĹ&#x201A;o 1,5 m Ĺ&#x203A;rednicy w pĹ&#x201A;aszczyĹşnie poziomej i do okoĹ&#x201A;o 400 mm w pionie. Ze wzglÄ&#x2122;du na bardzo duĹźÄ&#x2026; dynamikÄ&#x2122; oraz ksztaĹ&#x201A;t przestrzeni roboczej manipulatory 36

% $ Q" # - . . % ,.- 1 $ - $ # . $ ! $ %. . % ,.- . )(4Z N .

Tripod sÄ&#x2026; wyjÄ&#x2026;tkowo predysponowane do zastosowaĹ&#x201E; w dziedzinie pakowania, sortowania czy precyzyjnego nanoszenia kleju.

FESTO Sp. z o.o.

Y $ $ 6 , %. / , , % $ 1 2=4252 " ,. /

33 3 221 ; (

33 3 2

4 ; 9! >; / %%%/; /!

AUTOMATYKA

/

,.$ % , % ! ! % ! $ - $ $ - , ! - ! $ %

TECHNIKA

SYSTEMY IDENTYFIKACJI PEPPERL+FUCHS 6 A . ' , ' .N$ - ! $ % - ,. B , ! . 1 % ! % . ' . - ' % A % 0,$ %. / OF$ %. A , P A % ! , . ! , . ! F.% ,.1 $ $ ,. F toryzacyjny bez odpowiedniego systemu znakowania i identyN$ - / \ $ % ! ,.A F ; .1 #0 A.P $ . $ $ % 1 # % . A ! .1 , F ! $ - / Idea jednak zawsze pozostaje 1 ,. ! % . , ny proces produkcyjny.

P

ozycja firmy Pepperl+Fuchs, jako specjalisty i pioniera w dziedzinie systemĂłw identyfikacji, poparta jest dĹ&#x201A;ugoletnim doĹ&#x203A;wiadczeniem w sektorze automatyzacji produkcji oraz niezmiennym zaangaĹźowaniem w dalszy rozwĂłj tej dziedziny.

Celem firmy

38

jest gwarancja wysokiej jakoĹ&#x203A;ci przepĹ&#x201A;ywu informacji zapewniajÄ&#x2026;cej pĹ&#x201A;ynnÄ&#x2026; dystrybucjÄ&#x2122; materiaĹ&#x201A;Ăłw i produktĂłw koĹ&#x201E;cowych.

RozwiÄ&#x2026;zania dostarczane przez Pepperl+Fuchs w dziedzinie identyfikacji to systemy RFID oraz systemy optyczne.

SYSTEM RFID System RFID oznacza bezprzewodowy system identyfikacji radiowej, polegajÄ&#x2026;cy na transferze danych pomiÄ&#x2122;dzy tagiem a sterownikiem PLC. Proces odczytu i zapisu odbywa siÄ&#x2122; dziÄ&#x2122;ki uĹźyciu dostosowanych do tego gĹ&#x201A;owic.

Systemy RFID Pepperl+Fuchs moĹźna podzieliÄ&#x2021; na dwie grupy. PierwszÄ&#x2026; z nich sÄ&#x2026; systemy o bliskim zakresie, bazujÄ&#x2026;ce na zjawisku indukcji i pracujÄ&#x2026;ce w zakresie czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci 125 kHz (LF) oraz 13,56 MHz

P R O M O C J A

(HF). DrugÄ&#x2026; grupÄ&#x2122; reprezentuje system UHF dla czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci 865â&#x20AC;&#x201C;925 MHz, przeznaczony do wiÄ&#x2122;kszych zakresĂłw.

Oferta Pepperl+Fuchs zawiera szerokÄ&#x2026; gamÄ&#x2122; tagĂłw oraz gĹ&#x201A;owic o róşnych wymiarach i specyficznych wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ciach, co pozwala na optymalne dopasowanie komponentĂłw do potrzeb aplikacji. Dodatkowym elementem pozwalajÄ&#x2026;cym na obsĹ&#x201A;ugÄ&#x2122; caĹ&#x201A;ej transmisji danych jest moduĹ&#x201A; IDENTControl. Jest on dostÄ&#x2122;pny w róşnych wersjach interfejsowych, takich jak Profibus, Ethernet, RS-232/RS-485 oraz wielu innych.

Do moduĹ&#x201A;Ăłw moĹźna podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; od 1 do 4 gĹ&#x201A;owic odczytu/zapisu oraz ewentualne czujniki peĹ&#x201A;niÄ&#x2026;ce funkcjÄ&#x2122; wyzwalaczy.

OgromnÄ&#x2026; zaletÄ&#x2026; jest moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia do moduĹ&#x201A;u gĹ&#x201A;owic operujÄ&#x2026;cych na dwĂłch róşnych czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ciach, co zapewnia duĹźÄ&#x2026; elastycznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; aplikacji oraz otwiera nowe moĹźliwoĹ&#x203A;ci. Odpowiedni dobĂłr komponentĂłw pozwala na uzyskanie sprawnego i przejrzystego procesu produkcyjnego i logistycznego.

Systemy LF (125 kHz) sÄ&#x2026; najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej stosowane w przypadku aplikacji z udziaĹ&#x201A;em linii produkcyjnych, w sektorach montaĹźowych czy przenoĹ&#x203A;nikach rolkowych. Tagi odpowiednie dla tego systemu charakteryzujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; wyjÄ&#x2026;tkowÄ&#x2026; wytrzymaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; i pozwalajÄ&#x2026; na montaĹź w metalu. Na szczegĂłlnÄ&#x2026; uwagÄ&#x2122; zasĹ&#x201A;uguje podĹ&#x201A;uĹźna gĹ&#x201A;owica IPH-F97-V1 z zakresem odczytu 70 mm na dystansie 450 mm (dĹ&#x201A;. gĹ&#x201A;owicy 540 mm). Ze wzglÄ&#x2122;du na niewielkÄ&#x2026; wysokoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i szerokoĹ&#x203A;Ä&#x2021; oraz dziÄ&#x2122;ki swojej szybkoĹ&#x203A;ci odczytu 10 m/s idealnie sprawdza siÄ&#x2122; w najnowoczeĹ&#x203A;niejszych przenoĹ&#x203A;nikach rolkowych.

Z kolei do szybkiego przesyĹ&#x201A;u danych o duĹźej pojemnoĹ&#x203A;ci sĹ&#x201A;uĹźy, czÄ&#x2122;sto spotykany w logistyce i nie tylko, sysAUTOMATYKA

TECHNIKA

/ !! ^ '

SYSTEMY OPTYCZNE

tem oparty na wysokiej czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci HF (13,56 MHz). Dodatkowym atutem sÄ&#x2026; transpondery zdolne do pracy w temperaturze do 220 °C, ktĂłre z pewnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; sprostajÄ&#x2026; najbardziej wymagajÄ&#x2026;cym aplikacjom.

Ostatni system UHF (865-928 MHz) sprawdzi siÄ&#x2122; doskonale wszÄ&#x2122;dzie tam, gdzie wymagany jest szerszy i dalszy obszar identyfikacji. Transpondery mocowane na nadwoziach czy wysiÄ&#x2122;gnikach moĹźna w Ĺ&#x201A;atwy sposĂłb poddaÄ&#x2021; procesowi odczytu lub zapisu z odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci kilku metrĂłw. Tagi oferowane przez Pepperl+Fuchs sÄ&#x2026; dostÄ&#x2122;pne w wersjach z duĹźym zakresem temperatury pracy, do 250 °C. GĹ&#x201A;owica z serii F192 umoĹźliwia odczyt multitagowy (do 200 znacznikĂłw jednoczeĹ&#x203A;nie), przy zachowaniu zakresu 6 metrĂłw. Dodatkowo jej zwarta i wytrzymaĹ&#x201A;a obudowa zapewnia optymalne dziaĹ&#x201A;anie, nawet w najbardziej wymagajÄ&#x2026;cych warunkach. DziÄ&#x2122;ki nowej gĹ&#x201A;owicy procesy w magazynach wysokiego skĹ&#x201A;adowania, w przemyĹ&#x203A;le motoryzacyjnym czy teĹź transportowym stajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; pĹ&#x201A;ynne i sprawne.

Firma Pepperl+Fuchs posiada rĂłwnieĹź imponujÄ&#x2026;ce portfolio w szeroko rozumianej identyfikacji optycznej.

W tym przypadku wszelkie informacje na temat obiektu przybierajÄ&#x2026; postaÄ&#x2021; jednowymiarowego kodu kreskowego bÄ&#x2026;dĹş teĹź dwuwymiarowej macierzy (Data Matrix). Odczyt zostaje wykonany dziÄ&#x2122;ki technice laserowej lub cyfrowej technologii przetwarzania obrazu.

Stacjonarne skanery Pepperl+Fuchs cechujÄ&#x2026; dalekie zasiÄ&#x2122;gi, uniwersalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; odczytu (zarĂłwno odczyt kodĂłw 1D, jak i 2D) oraz wytrzymaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021;. MogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; stosowane w procesach wymagajÄ&#x2026;cych szybkiego odczytu, sprawdzajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; nawet na powierzchniach o duĹźym wspĂłĹ&#x201A;czynniku odbicia. Z kolei rÄ&#x2122;czne skanery kodĂłw umoĹźliwiajÄ&#x2026; uĹźytkownikom bezprzewodowÄ&#x2026; komunikacjÄ&#x2122; przez Bluetooth. DziÄ&#x2122;ki jÄ&#x2122;zykowi programowania JavaScript moĹźna je dostosowaÄ&#x2021; do kaĹźdej aplikacji.

Do aplikacji wysokotemperaturowych przeznaczony jest natomiast system identyfikacji optycznej OIT. NiektĂłre zadania odbywajÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; w wysokiej temperaturze, jak np. suszenie, pieczenie i lakierowanie, wykluczajÄ&#x2026; moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zastosowania kodĂłw kreskowych oraz mogÄ&#x2026; stanowiÄ&#x2021; nie lada problem dla transponderĂłw RFID. RozwiÄ&#x2026;zanie dla takich aplikacji znalazĹ&#x201A;a firma Pepperl+Fuchs, ktĂłra jako jedyna na rynku oferuje kompletny system przeznaczony do aplikacji

wymagajÄ&#x2026;cych pracy w temperaturze do 500 °C. Informacja o produkcie jest przechowywana w formie dwuwymiarowej macierzy, umieszczonej na metalowej pĹ&#x201A;ytce. Kodowanie 2D moĹźe byÄ&#x2021; oparte na standardzie przemysĹ&#x201A;owym, jak rĂłwnieĹź wyspecyfikowanym przez klienta, co zapewnia dodatkowe zabezpieczenie.

Metalowy tag staje siÄ&#x2122; integralnÄ&#x2026; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciÄ&#x2026; obiektu. DziÄ&#x2122;ki zastosowaniu dodatkowego oĹ&#x203A;wietlenia w paĹ&#x203A;mie podczerwieni, pozwalajÄ&#x2026;cego na uzyskanie optymalnego kontrastu, jest on niewraĹźliwy na wszelkiego rodzaju zabrudzenia i osad.

Kamera OIT, dziÄ&#x2122;ki Ĺ&#x201A;atwemu poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniu z wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; dostÄ&#x2122;pnych na rynku sterownikĂłw oraz swojej kompaktowej obudowie, z pewnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; usprawni przepĹ&#x201A;yw informacji w lakierniach, piekarniach oraz w wielu innych zakĹ&#x201A;adach produkcyjnych. Warto wspomnieÄ&#x2021;, iş system OIT firmy Pepperl+Fuchs zostaĹ&#x201A; zainstalowany i przeszedĹ&#x201A; pomyĹ&#x203A;lnie testy w fabryce BMW, gdzie procesy suszenia kleju i powĹ&#x201A;ok sÄ&#x2026; bardzo wymagajÄ&#x2026;ce.

NA MIARÄ&#x2DC; POTRZEB Ugruntowana pozycja w dziedzinie identyfikacji i szerokie portfolio dostawcy umoĹźliwia opracowanie optymalnego rozwiÄ&#x2026;zania, dopasowanego do konkretnej aplikacji. Poprzez swoje rozwiÄ&#x2026;zania Pepperl+Fuchs daje moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; bieĹźÄ&#x2026;cego monitoringu stanĂłw magazynowych, kompleksowej kontroli ruchu produktĂłw oraz staĹ&#x201A;ego ulepszania przepĹ&#x201A;ywu materiaĹ&#x201A;Ăłw.

PEPPERL+FUCHS Sp. z o.o. / )% 3 1 274@ = 6 , % /

=8 5 2 4 ; >! /! !! 4; ' / %%%/! !! 4; ' /!

39

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

ROBOTY

PICK&PLACE UĹ ATWIAJÄ&#x201E; PRACÄ&#x2DC; Jeszcze do niedawna wszyst$ ! .1 % $ . ' ,AO A. ,.A$ ! , 1 przemieszczanie, odstawianie, dostarczanie, sortowanie lub pakowanie drobnych elemen %1 %. # . ! . ,$ ' 0$/ )A , ,OB - % # .! ! $ - '1 $ B . ' % ! . ! $T! 1 , % $ , O! -0 A ./ 0 % . $ ! % P ,.A -1 % F $ ,0 sobie z samodzielnym okreB ! ,. - % ! , %1 ! , , , -0 . ' O % ! A %./

S

zybkie roboty pick&place spotkaÄ&#x2021; moĹźna coraz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej nie tylko na liniach montaĹźowych w przemyĹ&#x203A;le motoryzacyjnym czy elektrotechnicznym i elektronicznym, gdzie wykonujÄ&#x2026; powtarzajÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; czynnoĹ&#x203A;ci montaĹźowe (w tym lutowanie czy klejenie), ale rĂłwnieĹź w przemyĹ&#x203A;le spoĹźywczym, kosmetycznym i farmaceutycznym. Wykorzystywane sÄ&#x2026; one tam m.in. do automatycznego sortowania i pakowania produktĂłw.

Standardem staĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; teĹź Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czenie lekkich robotĂłw tego typu z systemami wizyjnymi pozwalajÄ&#x2026;cymi nie tylko zidentyfikowaÄ&#x2021; produkt na linii, ale rĂłwnieĹź okreĹ&#x203A;liÄ&#x2021; jego pozycjÄ&#x2122; i orientacjÄ&#x2122; w przestrzeni. W wielu aplikacjach robot wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cy z kamerÄ&#x2026; lub zestawem czujnikĂłw jest w stanie rozpoznawaÄ&#x2021; rĂłwnieĹź kolory oraz samodzielnie kontrolowaÄ&#x2021; odchyĹ&#x201A;ki ksztaĹ&#x201A;tu czy wymiarĂłw przemieszczajÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; w jego zasiÄ&#x2122;gu dziaĹ&#x201A;ania obiektĂłw.

DziÄ&#x2122;ki tym cechom roboty pick&place wypierajÄ&#x2026; z wielu prac, zdawaĹ&#x201A;oby siÄ&#x2122; niezastÄ&#x2026;pionych na liniach montaĹźowych czy w sortowniach, ludzi.

SPECYFICZNA KONSTRUKCJA PoniewaĹź procesy pick&place dotyczÄ&#x2026; bardzo szybkiego dostarczania, przemieszczania, pakowania lub montaĹźu pojedynczych, drobnych i jednoczeĹ&#x203A;nie stosunkowo lekkich elementĂłw, a miejsca jego pobrania i odĹ&#x201A;oĹźenia z odpowiedniÄ&#x2026; orientacjÄ&#x2026; sÄ&#x2026; oddalone od siebie zwykle nie wiÄ&#x2122;cej niĹź o 0,5 metra, robot wykorzystywany w aplikacjach pick&place musi mieÄ&#x2021; specyficznÄ&#x2026; konstrukcjÄ&#x2122;. NaleĹźy w niej uwzglÄ&#x2122;dniÄ&#x2021; fakt, Ĺźe pobieranie 40

i odkĹ&#x201A;adanie lub montaĹź elementĂłw odbywa siÄ&#x2122; bez zatrzymywania linii transportowej, co dodatkowo zwiÄ&#x2122;ksza wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; procesu, ale jednoczeĹ&#x203A;nie wymaga bardziej skomplikowanej budowy robota.

Do tego typu zadaĹ&#x201E; nie nadajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; standardowe roboty wieloosiowe.

Ze wzglÄ&#x2122;du na swojÄ&#x2026; antropomorficznÄ&#x2026; budowÄ&#x2122;, wymagajÄ&#x2026;cÄ&#x2026; przemieszczania duĹźej masy ramienia w stosunkowo krĂłtkim czasie, w duĹźej przestrzeni roboczej, nie sÄ&#x2026; one w stanie osiÄ&#x2026;gnÄ&#x2026;Ä&#x2021; nieodzownych w aplikacjach pick&place ultraszybkich cykli roboczych trwajÄ&#x2026;cych krĂłcej niĹź sekundÄ&#x2122;. Dlatego konstrukcja elementĂłw ruchomych robota pick&place musi byÄ&#x2021; znacznie lĹźejsza, tak aby element roboczy mĂłgĹ&#x201A; szybko przemieszczaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; w wyznaczonym obszarze. Robot taki nie musi mieÄ&#x2021; duĹźego udĹşwigu i duĹźej liczby stopni swobody.

Typowa konstrukcja robota pick&place (tzw. robot typu Delta) to ukĹ&#x201A;ad trzech lekkich, prÄ&#x2122;towych ramion, z ktĂłrych kaĹźde jest przytwierdzone przegubowo z jednej strony do swojej korby, a z drugiej â&#x20AC;&#x201C; wszystkie ramiona spinane sÄ&#x2026; ze sobÄ&#x2026; przegubami w jednym punkcie i przytwierdzane do efektora. KaĹźda korba jest w niezaleĹźny sposĂłb podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czana do wirnika swojego obrotowego systemu napÄ&#x2122;dowego, ktĂłry znajduje siÄ&#x2122; u gĂłry, w podstawie robota. Osie poszczegĂłlnych napÄ&#x2122;dĂłw rozmieszcza siÄ&#x2122; poziomo na tej samej wysokoĹ&#x203A;ci w taki sposĂłb, aby tworzyĹ&#x201A;y trĂłjkÄ&#x2026;t rĂłwnoboczny. DziÄ&#x2122;ki temu uzyskaÄ&#x2021; moĹźna trzy stopnie swobody, pozwalajÄ&#x2026;ce operowaÄ&#x2021; efektorem w obszarze roboczym o promieniu AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY zwykle od 400 mm do 1500 mm oraz przemieszczać efektor w kierunkach góra-dół na wysokość zazwyczaj od 50 mm do 350 mm. Bardzo często również wprowadza się możliwość obrotu samego modułu efektora (czasem całego robota) wokół własnej osi, dzięki czemu robot uzyskuje dodatkowy, czwarty stopień swobody.

Taka konstrukcja robota pick&place pozwala przemieszczać przedmioty, w zależności od budowy i wielkości urządzenia, o masie od 0,5 kg do nawet 8 kg z bardzo dużą prędkością i czasem cyklu krótszym niż sekunda. Precyzyjny system sterowania pozwala pozycjonować efektor z powtarzalnością wynoszącą zwykle ±0,1 mm lub większą. Najszybsze roboty pick&place są w stanie realizować od 3 do 5 cykli na sekundę, czyli wykonywać do 200–300 cykli na minutę.

NIEZBĘDNE ELEMENTY Sam układ kinematyczny robota typu pick&place to jednak nie wszystko.

W zależności od aplikacji, konstrukcja urządzenia musi często zapewniać ochronę przed zapyleniem lub spełniać wymagania dyrektywy ATEX, jeśli robot będzie pracował w strefie zagrożonej wybuchem. W przypadku przemysłu spożywczego i farmaceutycznego obudowa powinna umożliwiać też bezpieczne mycie robota strumieniem wody pod ciśnieniem bądź zanurzenie go w wodzie na głębokość do 1 m (stopień ochrony IP67/68).

W wielu przypadkach producenci robotów standardowo stosują obudowy z materiałów odpornych na działanie przemysłowych środków czystości, używanych w różnych procesach produkcyjnych, szczególnie w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym. Co więcej, w zależności od aplikacji, robot pick&place musi też mieć obowiązkowo wszystkie atesty wymagane w przemyśle spożywczym (kontakt z żywnością), chemicznym bądź farmaceutycznym. Dodatkowe uszczelnienia, specjalne smary, antyadhezyjne powierzchnie czy specjalistyczne chwytaki sprawiają, że robot może pracować w bezpośrednim kontakcie z żywnością.

7-8/2016

Kolejnym warunkiem technicznym, który nowoczesny robot pick&place powinien spełniać, jest możliwość śledzenia przez niego procesów związanych z przesunięciem taśmy przenośnika i znajdujących się na niej obiektów – tzw. system conveyor tracking. Zazwyczaj stosuje się tutaj enkodery, które umożliwiają dokładne określenie położenia detalu na linii produkcyjnej w czasie rzeczywistym.

Roboty pick&place coraz częściej wyposaża się również w zaawansowane systemy wizyjne. Wiele dostępnych na rynku robotów, standardowo umożliwia nie tylko współpracę z systemami wizyjnymi, ale również pozwala na bezpośredni montaż jednej lub kilku kamer. Co ważne, nowoczesny system wizyjny pozwala przetwarzać bezpośrednio na linii różne elementy, bez potrzeby przezbrajania robota. Na podstawie dostarczanych informacji wizyjnych robot jest w stanie dopasować swoje działanie do zmieniających się warunków produkcyjnych.

W wielu przypadkach istotny może się okazać system kontroli siły, który wyeliminuje możliwość powstania uszkodzeń przenoszonych produktów.

Coraz więcej zrobotyzowanych aplikacji pick&place wyposażanych jest też w systemy wykrywania i przeciwdziałania kolizjom. W ten sposób nie tylko poprawia się bezpieczeństwo na stanowisku pracy, ale również można uchronić robota przed uszkodzeniem

związanym z uderzeniem ramienia lub chwytaka w przedmiot, który nieoczekiwanie pojawił się w obszarze roboczym.

W tym miejscu warto też wspomnieć, że do aplikacji typu pick&place bardzo często wykorzystuje się roboty typy SCARA (Selective Compliance Assembly Robot Arm).

Roboty te charakteryzują się przede wszystkim większym udźwigiem i stosunkowo dużym zasięgiem. Parametry te kształtują się odpowiednio w granicach: od 1 kg do 50 kg i od 120 mm do 1200 mm. W większości przypadków roboty te są wolniejsze niż maszyny w układzie typu Delta, ale – dzięki swojej budowie – pozwalają na jednoczesną obsługę kilku stanowisk.

INSTALACJE PRZEMYSŁOWE Polscy klienci poszukują przede wszystkim małych i szybkich robotów pick&place, które zajmują jak najmniejszą przestrzeń roboczą. Nie wymagają też od nich dużych udźwigów. Zwykle wystarcza robot, który jest w stanie podnieść 6 kg, maksymalnie 10 kg. Jeśli chodzi o parametry pracy, na pierwszym miejscu polskie firmy stawiają czas cyklu, ale właśnie w powiązaniu z udźwigiem i zasięgiem.

– Największą popularnością wśród naszych klientów cieszą się roboty typu Delta (model FlexPicker). Z uwagi

OBIEKTYWNE PODEJŚCIE KLUCZEM DO SUKCESU JANUSZ JAKIEŁA, SALES MANAGER GI KUKA ROBOTER Dla wielu firm niezwykle istotnym czynnikiem, szczególnie przy zakupie pierwszego robota, jest udzielone wsparcie ze strony producenta. Jego zadaniem, a także istotną rolą integratora, jest m.in. przezwyciężenie oporu wobec zmian. To naturalne, że po stronie przyszłego użytkownika pojawiają się obawy, związane z zastosowaniem robota przemysłowego w jego procesie produkcyjnym. Jako producent musimy klientowi przedstawić obiektywnie wszystkie wady i zalety danego rozwiązania. Należy też pamiętać, że są klienci niewyobrażający sobie sytuacji, w której musieliby cokolwiek wykonywać podczas wdrożenia sami i żądają wykonania „pod klucz”. Jednocześnie istnieją też klienci, którym z różnych przyczyn zależy na tym, by proces integracji odbywał się z ich aktywnym udziałem.

41

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY PRODUCENT

ABB

ABB

ABB

FANUC POLSKA

MODEL

IRB 360-3/1130

IRB 360-1/1600

IRB 360-8/1130

M-2iA

DANE TECHNICZNE Maksymalny udźwig [kg]

3

1

8

3

Minimalny czas cyklu [s]

0,4

0,4

0,38

0,27

Maksymalna liczba cykli na minutę

150

150

158

180

Obszar pracy (maksymalny zasięg) [mm]

1113

1600

1130

800

Powtarzalność pozycji [mm]

0,1

0,1

0,1

0,1

Liczba osi

4

4

4

4

włókno węglowe

BUDOWA włókno węglowe

włókno węglowe

Materiał obudowy

włókno węglowe/stal nierdzewna stal/stal nierdzewna

stal/stal nierdzewna

stal/stal nierdzewna

Napięcie zasilania [V]

230/400

230/400

230/400

Pobór mocy [kW]

0,47

0,47

0,47

2,5

Temperatura pracy [°C]

0–45

0–45

0–45

0–45

Wilgotność [%]

95

95

95

75

Sposób montażu Możliwość montażu nad przenośnikiem [tak/nie] Możliwość pracy w przemyśle spożywczym/farmaceutycznym [tak/nie] Wykonanie ATEX [tak/nie]

podwieszany

podwieszany

podwieszany

podwieszany

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

nie

nie

nie

bd

Wykonanie Clean Room [tak/nie] Możliwość montażu systemu wizyjnego [tak/nie] Śledzenie ruchu przenośnika taśmowego [tak/nie] INNE

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

PickMaster 3; RobotStudio pick&place, pakowanie, montaż

PickMaster 3; RobotStudio pick&place, pakowanie, montaż

PickMaster 3; RobotStudio pick&place, pakowanie, montaż

Materiał ramion

220

MONTAŻ

Oprogramowanie Sugerowane aplikacje

na zasięg i udźwig oraz bardzo duże prędkości pracy znajdują one zastosowanie, głównie w aplikacjach pobierania oraz odkładania małych produktów, np. ciastek do pudełek.

Warto zwrócić uwagę na fakt, że dla klientów z branży spożywczej lub farmaceutycznej w wielu aplikacjach istotne jest to, aby robot wykonany był w wersji Clean Room. Z kolei dla klientów branży elektronicznej, często najważniejsza jest szybkość oraz precyzja i powtarzalność ruchów – zauważa Jakub Stec, Channel Manager w firmie ABB. – W wielu przypadkach dla robotów typu pick&place 42

nieodzowne staje się wyposażenie ich w system wizyjny lub w system śledzenia przenośnika. Można powiedzieć, że są to „oczy” robota. Jeśli chcemy, aby robot był urządzeniem uniwersalnym i jednocześnie elastycznym, musi mieć możliwość dynamicznej współpracy z urządzeniami zewnętrznymi – dodaje Jakub Stec.

– Dla klientów bardzo ważne są dodatkowe opcje: montażu i współpracy z systemami wizyjnymi oraz możliwość zastosowania zintegrowanego systemu śledzenia ruchu przenośnika taśmowego. Dotyczy to zwłaszcza operacji typu pick&place. W tym

FANUC pick & place, montowanie detali

przypadku doskonale sprawdzają się zarówno nasz system wizyjny, jak i oprogramowanie KUKA.ConveyorTech, które przeznaczone jest do śledzenia ruchu detali na przenośniku taśmowym – zauważa Janusz Jakieła, Sales Manager GI w firmie KUKA Roboter.

– Do operacji typu pick&place stosowane są z reguły roboty o niezbyt dużym udźwigu. W przypadku robotów o kinematyce szeregowej nasi klienci wybierają zazwyczaj maszyny o nominalnym udźwigu 7 kg (LRMate200iD). Do lżejszych detali stosowane są zaś roboty o kinematyce AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY FESTO

FESTO

FESTO

FESTO

Tripod EXPT

Portal EXCT

Portal EXCH

Kartezjański 1D-3D 50

5

10

6

0,4

0,66

0,6

150

90

100

1,2×0,1

2×0,8

2,5×1,0×0,2

0,1

0,1

0,1

0,1

3 + obrót

2 + obrót

2 lub 3 + obrót

1 do 3 + obrót

moduły liniowe

moduły liniowe

moduły liniowe

moduły liniowe

aluminium

aluminium

aluminium

aluminium

230/400

230/400

230/400

230/400

brak danych

brak danych

brak danych

brak danych

8,5×2,0×1,0

0–40

0–40

0–40

0–40

10–95

10–95

10–95

10–95

poziomy

pionowy

poziomy lub pionowy

poziomy lub pionowy

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

nie

nie

nie

nie

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

CodeSys

CodeSys

CodeSys

CodeSys

pakowanie, montaż

pakowanie, montaż

pakowanie, montaż

dowolny pick&place

równoległej i o udźwigu 0,5 lub 1 kg – mówi Mateusz Amroziński, inżynier w firmie FANUC Polska. – Nasze roboty stosowane są przeważnie w aplikacjach szybkiego pakowania i sortowania. Bardzo często współpracują też z przenośnikami taśmowymi. Do tego typu zadań stosujemy wówczas system śledzenia linii (Line Tracking) – uzupełnia Mateusz Amroziński.

– Z naszych obserwacji wynika, że wśród klientów największym zainteresowaniem cieszą się roboty kartezjańskie, a to ze względu na modułowość konstrukcji oraz ich łatwą adaptację do różnych aplikacji. Zaraz 7-8/2016

KLIENT POTRZEBUJE WSPARCIA NA KAŻDYM ETAPIE PAWEŁ ZÜLSDORFF, SPECJALISTA DS. MECHATRONIKI, WOBIT Pomimo że cena jest zwykle głównym czynnikiem decydującym o wyborze konkretnego rozwiązania, klient nie podejmie decyzji o zakupie, jeśli producent nie zagwarantuje spełnienia wszystkich minimalnych założeń danej aplikacji. Dobra, nieprzerwana komunikacja na linii producent–klient jest niezbędna, zarówno na etapie przygotowania oferty, składania zamówienia oraz produkcji, jak i późniejszego świadczenia usług serwisowych. Klienci firmy WObit często muszą podjąć decyzję o tym, czy przeznaczyć określone fundusze na dany projekt, dlatego pełne wsparcie z naszej strony daje im pewność, że dostarczone kompleksowe rozwiązanie spełni wszystkie ich oczekiwania.

43

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY PRODUCENT

COMAU

COMAU

COMAU

KUKA

MODEL

Racer 3

Racer 999

Racer 1.4

KR6 R900

DANE TECHNICZNE Maksymalny udźwig [kg]

3

10

7

6

Minimalny czas cyklu [s]

0,36

0,62

0,65

0,4 150

Maksymalna liczba cykli na minutę

166

96

85

Obszar pracy (maksymalny zasięg) [mm]

630

999

1400

901

Powtarzalność pozycji [mm]

0,02

0,05

0,05

0,03

Liczba osi

6

6

6

6

Materiał ramion

magnez

żeliwo

żeliwo

lekki stop

BUDOWA Materiał obudowy

aluminium

aluminium

aluminium

lekki stop

Napięcie zasilania [V]

230

400

400

230

Pobór mocy [kW]

3

4

4

Temperatura pracy [°C]

0–45

0–45

0–45

5–45

Wilgotność [%]

5–95

5–95

5–95

<90

podłoga, sufit, ściana

podłoga, sufit, ściana

podłoga, sufit, ściana

podłoga, sufit, ściana

tak

tak

tak

tak

nie

nie

nie

tak

MONTAŻ Sposób montażu Możliwość montażu nad przenośnikiem [tak/nie] Możliwość pracy w przemyśle spożywczym/farmaceutycznym [tak/nie] Wykonanie ATEX [tak/nie]

nie

nie

nie

tak

Wykonanie Clean Room [tak/nie]

nie

nie

nie

tak

tak

tak

tak

tak

nie

nie

nie

tak

Oprogramowanie

RoboSimPro

RoboSimPro

RoboSimPro

Sugerowane aplikacje

SmartHand, SmartGlue

SmartHand, SmartGlue

SmartHand, SmartGlue

Możliwość montażu systemu wizyjnego [tak/nie] Śledzenie ruchu przenośnika taśmowego [tak/nie] INNE

za nimi plasują się roboty typu SCARA, które pomimo stosunkowo niewielkich udźwigów, pozwalają na jednoczesne obsłużenie kilku stanowisk bez konieczności ich zabudowywania, jak to ma miejsce w przypadku konstrukcji kartezjańskich. Roboty SCARA są też bardziej elastyczne i łatwiej dostosowuje się je do innych procesów produkcyjnych – zauważa Paweł Zülsdorff, specjalista ds. mechatroniki w firmie WObit.

– Warto też wspomnieć, że w wielu aplikacjach roboty typu SCARA wykorzystywane są jako uniwersalne 44

manipulatory, zamiast układów pneumatycznych czy napędów elektrycznych w układzie kartezjańskim X-Y-Z. Pomimo wolniejszej pracy, w porównaniu z robotami typu Delta, roboty SCARA zapewniają bardzo wysoką powtarzalność i dokładność operacji – szczególnie w osi Z, a ich instalacja jest znacznie prostsza – dodaje Michał Osiecki, Product Engineer Automation & Drive w firmie OMRON Electronics.

– Roboty SCARA, które przeznaczone są do montażu na posadzce lub urządzenia stojące, przytwierdzane do konstrukcji maszyny, nie wyma-

przenoszenie, załadunek, rozładunek

gają wytrzymałej, stabilnej i obszernej konstrukcji służącej do podwieszenia robota. Na rynku dostępne są również roboty SCARA przeznaczone do montażu podwieszanego. Mocuje się je wówczas ponad obszarem roboczym – zauważa Michał Osiecki.

– Jeśli chodzi o naszą ofertę manipulatorów typu pick&place, to dużym zainteresowaniem cieszą się zarówno manipulatory o kinematyce kartezjańskiej, jak i równoległej typu Tripod.

W ostatnim czasie to jednak manipulatory Tripod znajdują zdecydowanie większe grono nabywców ze względu AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY OMRON ELECTRONICS

OMRON ELECTRONICS

OMRON ELECTRONICS

OMRON ELECTRONICS

eCobra

Hornet

Quattro

Viper 5

5,5

8

15

0,39

0,32

0,3

brak danych

brak danych

brak danych

1600

1130

1600

855

0,003 – 0,017

0,1

0,1

0,03

brak danych

brak danych

brak danych

brak danych

brak danych

włókna węglowe, stal nierdzewna

włókna węglowe, stal nierdzewna

brak danych

brak danych

brak danych

brak danych

brak danych

230

230

230

230

2,1

2,1

2,1

2,1

brak danych

do 40

do 40

do 40

do 40

brak danych

brak danych

brak danych

brak danych

prosty lub odwrócony

odwrócony

odwrócony

prosty lub odwrócony

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

nie

nie

nie

nie

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

ACE

ACE

ACE

ACE

przekładanie, montaż

przekładanie

przekładanie

przekładanie

na osiągane przez nie większe liczby cykli oraz większą dokładność pozycjonowania detalu. Interesuje się nimi przede wszystkim przemysł motoryzacyjny oraz spożywczy – stwierdza Marek Gaj, Business Development Manager Electric Automation w Festo.

– Oczywiście, z perspektywy klienta końcowego najważniejszym kryterium wyboru będzie czas cyklu, ale tak naprawdę ten parametr jest wynikiem wielu składowych: prędkości ruchów, zasięgu, udźwigu oraz odpowiedniego oprogramowania robota. Warto zauważyć, że udźwig robota musi być 7-8/2016

DŁUGOTRWAŁA WSPÓŁPRACA PROCENTUJE MICHAŁ OSIECKI, PRODUCT ENGINEER AUTOMATION & DRIVE, OMRON ELECTRONICS Kryterium niskiej ceny działa tylko na krótko, inwestycja w zrobotyzowane stanowiska czy maszyny musi być powiązana z jakością dostarczanego sprzętu, możliwością łatwego połączenia z innymi urządzeniami automatyki przemysłowej, możliwością serwisowania, modyfikacji. Nie bez znaczenia jest kompleksowa oferta na rozwiązanie zadania postawionego przez klienta. Dobry projekt, pomysł coraz częściej przeważają nad jedynie „dobrą” ofertą cenową. Dlatego coraz więcej klientów końcowych wiąże się z firmami integratorskimi, z którymi współpracują od koncepcji po wieloletni serwis.

45

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY PRODUCENT

STAUBLI

WOBIT

WOBIT

WOBIT

WOBIT

MODEL DANE TECHNICZNE Maksymalny udźwig [kg] Minimalny czas cyklu [s] Maksymalna liczba cykli na minutę Obszar pracy (maksymalny zasięg) [mm] Powtarzalność pozycji [mm] Liczba osi BUDOWA Materiał ramion Materiał obudowy Napięcie zasilania [V] Pobór mocy [kW] Temperatura pracy [°C] Wilgotność [%] MONTAŻ

FAST picker TP80

CR3

SCARA-R2

TR300

CDR480

1 0,3 200 800 0,05 4

15 brak danych brak danych 2800 0,1 3

4 brak danych brak danych 1000 0,1 4

15 brak danych brak danych 300 0,05 4

10 brak danych brak danych 420 0,01 4

stal/aluminium stal/aluminium 230 1,2 5–40 10–85

aluminium stal 230 1,8 10–50 10–85

aluminium stal 380 1,32 5–40 10–85

aluminium stal 230 0,5 5–40 10–85

Sposób montażu

ściana

przykręcenie do konstrukcji/kotwienie do podłoża

przykręcenie do konstrukcji/kotwienie do podłoża

przykręcenie do konstrukcji/kotwienie do podłoża

ustawienie na podłożu

tak

tak

tak

nie

tak

nie

nie

nie

nie nie

nie nie

nie nie

nie nie

tak

tak

tak

tak

tak

nie

nie

nie

Multi Power 5–40 30–95

Możliwość montażu nad przenośnikiem tak [tak/nie] Możliwość pracy w przemyśle spożywczym/farmaceutycznym nie [tak/nie] Wykonanie ATEX [tak/nie] tak Wykonanie Clean Room [tak/nie] tak Możliwość montażu systemu wizyjnego tak [tak/nie] Śledzenie ruchu przenośnika tak taśmowego [tak/nie] INNE Oprogramowanie ValTrack, ValTending Sugerowane aplikacje

pakowanie, przenoszenie

tak dobrany, aby mógł on przenosić nie tylko zadany detal, ale również powinien uwzględniać ciężar stosowanych w danej aplikacji chwytaków.

W wielu aplikacjach kluczowy jest również zasięg robota. Należy konieczne sprawdzić, czy robot sięgnie w każde miejsce niezbędne do wykonania danego zadania. W dokumentacji robotów często parametr ten przedstawiany jest w postaci sześciu wymiarów liniowych. W przypadku prostych aplikacji taka informacja jest wystarczająca, ale przed zakupem warto skorzystać z oprogramowania do symu46

MIC488-PC SCARA-WBC Tower-PC przenoszenie, dozo- przenoszenie, dozo- przenoszenie, dozowanie, pick&place, wanie, pick&place, wanie, pick&place, pakowanie pakowanie pakowanie

lacji pracy robotów, aby sprawdzić dokładnie poszczególne punkty, w których robot ma pracować – podsumowuje Marcin Gwóźdź, inżynier sprzedaży w firmie Comau Robotics.

STEROWANIE I PROGRAMOWANIE Oprócz parametrów bezpośrednio uwarunkowanych kinematyką robota i jego możliwościami związanymi z dostosowaniem go do konkretnej aplikacji, dla wielu klientów istotne jest również sterowanie, możliwości programowania oraz zastosowane

Desktop-PC wkręcanie, dozowanie, pomiar, lutowanie, montaż

w robocie interfejsy komunikacyjne.

– Robot w zdecydowanej większości przypadków jest tylko częścią większego układu. Dlatego też musi mieć możliwość komunikacji z systemami automatyki różnych producentów – stwierdza Marcin Gwóźdź.

– Klienci często są zainteresowani inteligentnymi maszynami, czyli takimi, w których nie programujemy na sztywno punktów w przestrzeni, ale gdzie informacja o pozycji obiektu manipulacji jest zwracana przez np. współpracujący z robotem system wizyjny. Niestety często nie zdają AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

UCIĄŻLIWE ŚRODOWISKA PRACY POTRZEBUJĄ ROBOTÓW MAREK GAJ, BUSINESS DEVELOPMENT MANAGER ELECTRIC AUTOMATION, FESTO W Polsce jest nadal dość duża liczba operacji pick&place wykonywana manualnie przez ludzi. Niemniej, zakłady produkcyjne w coraz większym stopniu szukają możliwości zautomatyzowania tych manualnych operacji – szczególnie w uciążliwych środowiskach pracy. Uwarunkowania te będą miały wpływ na rozwój sprzedaży robotów typu pick&place w Polsce.

sobie sprawy ze słabych punktów takiego rozwiązania (zmienne oświetlenie), a także z ceny implementacji.

Klasyczne metody pozycjonowania są tańsze, ale w wielu aplikacjach zwrotna informacja, pozyskiwana np. z systemu wizyjnego, jest po prostu niezbędna – zauważa Paweł Zülsdorff.

– Sterowanie jest dla klientów kluczową sprawą, ponieważ nie chcą oni zostać z nawet najbardziej zaawansowaną technicznie maszyną bez wiedzy, jak ją skutecznie obsługiwać. Większe firmy często mają swoje preferencje w zakresie sterowników oraz protokołów komunikacyjnych. Małe i średnie przedsiębiorstwa oczekują prostoty, stabilności działania, liczą też na ciągłe wsparcie przy ewentualnych modyfikacjach – dodaje Paweł Zülsdorff.

– Większość klientów preferuje połączenia w oparciu o Ethernet (EtherNet/IP, Modbus/TCP czy EtherCAT). Obecnie trudno sobie wyobrazić maszynę czy stanowisko z robotem, który pracuje samodzielnie, bez połączenia z innymi urządzeniami. Większość naszych robotów ma możliwość komunikowania się z nadrzędnymi sterownikami PLC – roboty mogą być sterowane i programowane bezpośrednio z PLC (opcja ePLC z robotach Cobra, Horner czy Viper) – mówi Michał Osiecki.

– Oczywiście każdy dostawca dowolnych produktów mających zastosowanie w systemach automatyki musi oferować odpowiednie interfejsy komunikacyjne umożliwiające ich integrację w systemach automatyki. Tak jest też w przypadku Festo. Nasze manipulatory pick&place dostępne są z szerokim wyborem 7-8/2016

interfejsów komunikacyjnych. Najczęściej wybieranym jest Profinet – stwierdza Marek Gaj. – Nasi klienci korzystają praktycznie z każdego typu interfejsów, a jest to możliwe dzięki szczególnym cechom robotów KUKA, w tym bardzo cenionej wśród klientów czy integratorów otwartości naszego systemu – dodaje Janusz Jakieła.

– W dobie Przemysłu 4.0, integracja maszyn i robotów między sobą oraz z systemami nadrzędnymi typu SCADA lub ERP jest wręcz nieodzowna. W przypadku naszych robotów są to funkcjonalności wbudowane w system sterowania i pozwalają na pełną wymianę danych oraz monitorowanie pracy – mówi Jakub Stec. Co więcej, roboty do aplikacji pick&place bardzo często pracują w grupach, np. osiem robotów pakujących czekoladki do pudełek. W przypadku tego

typu zastosowań kluczowym zagadnieniem jest łatwość programowania ich wzajemnej współpracy, tak by były równomiernie obciążone pracą, a proces integracji był szybki i bezproblemowy. W przypadku robotów ABB klient ma do dyspozycji oprogramowanie PickMaster 3, które jest zarówno systemem wizyjnym, jak i narzędziem do konfiguracji robotów oraz rozdziału pomiędzy nie zadań, tak by każdy produkt był obsłużony przy minimalnym nakładzie pracy programistycznej – dodaje Jakub Stec.

RYNEK ROBOTÓW Dane z rynku potwierdzają, że robotyka przemysłowa na świecie ma się bardzo dobrze. Według danych Międzynarodowej Federacji Robotyki IFR (International Federation of Robotics), przeciętna gęstość robotyzacji w gospodarce światowej wynosi 62 roboty przemysłowe na 10 tys. pracowników zatrudnionych w przemyśle. W tej statystyce dominują Korea Południowa z 437 robotami na 10 tys. pracowników oraz Japonia z 323 robotami. Na trzecim miejscu znajdują się Niemcy. Gęstość robotyzacji u naszych zachodnich sąsiadów wynosi 282 roboty na 10 tys. pracowników.

Zgodnie z danymi Międzynarodowej Federacji Robotyki w 2013 roku, średnia europejska wynosiła 82 roboty przemysłowe na 10 tys. pracowników zatrudnionych w przemyśle. Niestety,

KONTROLA JAKOŚCI WYZNACZA KIERUNKI ROZWOJU MATEUSZ AMROZIŃSKI, INŻYNIER, FANUC POLSKA W przypadku przemysłu spożywczego roboty muszą spełniać wymogi określone przez odpowiednie normy i przepisy, aby mogły być dopuszczone do pracy z żywnością. Właśnie dlatego klienci pytają w pierwszej kolejności o certyfikaty i specjalne cechy robotów, które predysponują je do pracy w tej branży. Z kolei klienci z branży elektroniki często potrzebują robotów do zadań typu pick&place oraz do montażu drobnych elementów. W realizacji tak wymagających zadań nieodzowne jest zapewnienie wysokiego poziomu kontroli jakości, co jest możliwe poprzez zastosowanie w aplikacji zrobotyzowanej systemu wizyjnego. Rozwiązaniem najczęściej spotykanym w aplikacjach zrobotyzowanych jest system z kamerą 2D, wykorzystujący wizję do przetwarzania informacji z otoczenia. Współczesne zadania aplikacyjne sprawiają jednak, że takie systemy nie zawsze są wystarczające, dlatego pojawiają się również systemy 3D.

47

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY na tym tle nasz kraj wypada bardzo sĹ&#x201A;abo. Polska, z wartoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; wskaĹşnika na poziomie 22, znajduje siÄ&#x2122; w dolnej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci rankingu. Wyprzedzamy jedynie takie kraje UE jak Grecja (13 robotĂłw), Rumunia (7), Estonia (6) i Chorwacja (2). Dla porĂłwnania w Czechach pracujÄ&#x2026; 72 roboty na 10 tys. zatrudnionych, a na WÄ&#x2122;grzech 47. Co gorsze, robotyzacja polskiego przemysĹ&#x201A;u przebiega wolniej niĹź przeciÄ&#x2122;tna w Europie. Sytuacja ta przekĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; rĂłwnieĹź na krajowy rynek robotĂłw pick&place, co potwierdzajÄ&#x2026; przedstawiciele firm â&#x20AC;&#x201C; dostawcĂłw robotĂłw. â&#x20AC;&#x201C; Polski rynek jest rynkiem w miarÄ&#x2122; dynamicznym i ciÄ&#x2026;gle roĹ&#x203A;nie. Od krajĂłw Europy Zachodniej róşnimy siÄ&#x2122; przede wszystkim liczbÄ&#x2026; wdroĹźeĹ&#x201E;.

W przypadku robotĂłw pick&place, w moim odczuciu, wyróşniamy siÄ&#x2122; dobrÄ&#x2026; dynamikÄ&#x2026; wzrostu liczby wdroĹźeĹ&#x201E;, ktĂłra jest z pewnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; zadowalajÄ&#x2026;ca â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi Janusz JakieĹ&#x201A;a. â&#x20AC;&#x201C; Producenci maszyn szukajÄ&#x2026; nisz na bardzo konkurencyjnym rynku, dlatego moĹźna siÄ&#x2122; spodziewaÄ&#x2021;, Ĺźe roboty pick&place znajdÄ&#x2026; zastosowania w miejscach, gdzie dotychczasowi producenci maszyn stosowali dedykowane, a tym samym mniej elastyczne rozwiÄ&#x2026;zania, bez robotĂłw â&#x20AC;&#x201C; zauwaĹźa MichaĹ&#x201A; Osiecki. â&#x20AC;&#x201C; W zasadzie rynek robotĂłw w Polsce jest jeszcze niedojrzaĹ&#x201A;y. Na kaĹźdym polu plasujemy siÄ&#x2122; daleko za krajami Europy Zachodniej czy teĹź PoĹ&#x201A;udniowej. Jednak od lat zauwaĹźalny jest trend wzrostu w kaĹźdej branĹźy robotyki w Polsce. Z caĹ&#x201A;Ä&#x2026; pewnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;

DOBRY WYBĂ&#x201C;R OZNACZA REALNE KORZYĹ&#x161;CI JAKUB STEC, CHANNEL MANAGER â&#x20AC;&#x201C; ROBOTYKA, ABB Coraz mniej jest firm, w ktĂłrych gĹ&#x201A;Ăłwnym czynnikiem decydujÄ&#x2026;cym o zakupie jest najniĹźsza cena. Firmy wiedzÄ&#x2026;, Ĺźe dobrze dobrane rozwiÄ&#x2026;zanie wraz z odpowiednim wsparciem dostawcy podczas uruchomienia i późniejszej pracy przekĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; na realne korzyĹ&#x203A;ci finansowe wynikajÄ&#x2026;ce choÄ&#x2021;by z minimalizacji ryzyka awarii, zatrzymania produkcji i niewywiÄ&#x2026;zania siÄ&#x2122; z kontraktu dla np. sieci handlowej.

moĹźemy stwierdziÄ&#x2021;, Ĺźe polski rynek robotyki ma przed sobÄ&#x2026; ogromny potencjaĹ&#x201A;. OczywiĹ&#x203A;cie cena ma duĹźe znaczenie, ale z biegiem lat zauwaĹźamy coraz wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; Ĺ&#x203A;wiadomoĹ&#x203A;Ä&#x2021; klientĂłw, Ĺźe bardzo istotna jest rĂłwnieĹź jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wykorzystywanych elementĂłw, a takĹźe kompleksowoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wykonywanych usĹ&#x201A;ug â&#x20AC;&#x201C; stwierdza Marcin GwóźdĹş. â&#x20AC;&#x201C; W zaawansowanych aplikacjach pick&place polski rynek nie róşni siÄ&#x2122; w zasadzie niczym od innych rynkĂłw europejskich, poza â&#x20AC;&#x201C; co oczywiste â&#x20AC;&#x201C; jego wielkoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; z punktu widzenia wartoĹ&#x203A;ci. Obecnie najwiÄ&#x2122;kszym odbiorcÄ&#x2026; naszych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; sÄ&#x2026; branĹźe motoryzacyjna oraz spoĹźywcza. Charakterystyka wymagaĹ&#x201E; tych branĹź przemysĹ&#x201A;owych w Polsce nie odbiega w niczym od innych rynkĂłw europejskich â&#x20AC;&#x201C; dodaje Marek Gaj. â&#x20AC;&#x201C; Wielu przedsiÄ&#x2122;biorcĂłw nie ma Ĺ&#x203A;wiadomoĹ&#x203A;ci na temat zalet nowoczesnych technologii, a w zwiÄ&#x2026;zku z tym

WĹ AĹ&#x161;CIWY DOBĂ&#x201C;R SYSTEMU WIZYJNEGO MARCIN GWĂ&#x201C;ĹšDĹš, INĹťYNIER SPRZEDAĹťY, COMAU ROBOTICS W aplikacjach pick&place bardzo czÄ&#x2122;sto detale poruszajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; na przenoĹ&#x203A;nikach, a ich pozycja nie jest powtarzalna. Dlatego teĹź klienci bardzo czÄ&#x2122;sto pytajÄ&#x2026; o moĹźliwoĹ&#x203A;ci komunikacji robota z systemami wizyjnymi i Ĺ&#x203A;ledzeniem ruchu przenoĹ&#x203A;nika. NajwaĹźniejsza jest wĂłwczas poczÄ&#x2026;tkowa analiza zagadnienia przez specjalistĂłw â&#x20AC;&#x201C; czÄ&#x2122;sto, w pozornie trudnych i skomplikowanych projektach, udaje siÄ&#x2122; znaleĹşÄ&#x2021; prostÄ&#x2026; odpowiedĹş, bazujÄ&#x2026;c na rozwiÄ&#x2026;zaniach mechaniki, ktĂłre uĹ&#x201A;atwiajÄ&#x2026; późniejsze uĹźytkowanie i serwisowanie zrobotyzowanego systemu, a takĹźe wpĹ&#x201A;ywajÄ&#x2026; pozytywnie na cenÄ&#x2122; caĹ&#x201A;ego ukĹ&#x201A;adu.

trudno jest im samodzielnie odnaleĹşÄ&#x2021; tzw. wÄ&#x2026;skie gardĹ&#x201A;a produkcji, w ktĂłrych roboty mogĹ&#x201A;yby odegraÄ&#x2021; znaczÄ&#x2026;cÄ&#x2026; rolÄ&#x2122;.

Na szczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;cie w Polsce z roku na rok przybywa zrobotyzowanych aplikacji pick&place. Ich wdraĹźaniu sprzyjajÄ&#x2026; dziaĹ&#x201A;ania edukacyjne realizowane w ramach firm dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;cych w branĹźy, a takĹźe poprawa Ĺ&#x203A;wiadomoĹ&#x203A;ci klientĂłw w zakresie wydajnoĹ&#x203A;ci i uniwersalnoĹ&#x203A;ci takich aplikacji. Dzisiaj szacujemy, Ĺźe blisko 8% naszej sprzedaĹźy w roku 2015, to roboty sprzedane do aplikacji typu pick&place â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi Mateusz AmroziĹ&#x201E;ski. â&#x20AC;&#x201C; Rynek robotĂłw pick&place w Polsce nie odbiega znaczÄ&#x2026;co od innych krajĂłw Europy Ĺ&#x161;rodkowej i Wschodniej, jednak nie jest tak rozbudowany jak w Europie Zachodniej. Klienci widzÄ&#x2026; potrzebÄ&#x2122; robotyzacji produkcji, jednak wciÄ&#x2026;Ĺź niechÄ&#x2122;tnie chcÄ&#x2026; angaĹźowaÄ&#x2021; w niÄ&#x2026; swĂłj kapitaĹ&#x201A;. Niepewna sytuacja gospodarcza w Polsce nie sprzyja inwestycjom. Roboty pick&place stanowiÄ&#x2026; znaczÄ&#x2026;cy procent wszystkich sprzedawanych robotĂłw w Polsce. WystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026; one w róşnych formach i o róşnym stopniu skomplikowania niemal we wszystkich przedsiÄ&#x2122;biorstwach, ktĂłre prowadzÄ&#x2026; produkcjÄ&#x2122; masowÄ&#x2026;. Na terenie naszego kraju wciÄ&#x2026;Ĺź takich robotĂłw brakuje, a poniewaĹź polskie zakĹ&#x201A;ady produkcyjne muszÄ&#x2026; staÄ&#x2021; siÄ&#x2122; konkurencyjne w stosunku do naszych sÄ&#x2026;siadĂłw, sprzedaĹź takich rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; bÄ&#x2122;dzie wzrastaÄ&#x2021; â&#x20AC;&#x201C; podsumowuje dyskusjÄ&#x2122; PaweĹ&#x201A; ZĂźlsdorff.

&E ) & JI&

48

AUTOMATYKA

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

OPTYMALNE

ROZWIÄ&#x201E;ZANIA SCHUNK W PALETYZACJI I PAKOWANIU

Fot. SCHUNK

Pakowanie i paletyzacja, jako , AO 0 , $ R , ! $ .- -1 -0 , ,0 . %! .% %. - BP # ! ! $ - / \ ., % . ' , R ,O , #% -0 ' ! . 0 - $ BP %. - BP/ % % %.$ $ ! $ %. ' , R % 1 ! $ % ! ., - F . ' , . ' ! $ % zapewnia wysoce elastyczne . . ! .- % ! 0 , , ,0 ! . , 0 ! - . , . ! # % /

7-8/2016

K

oniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; szybkiego dostosowania produkcji do bieĹźÄ&#x2026;cych wymagaĹ&#x201E; rynkowych wymusza duĹźÄ&#x2026; elastycznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i zdolnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; do bĹ&#x201A;yskawicznego dopasowania systemu manipulacyjnego do rodzaju produktu.

SZYBKIE I PRECYZYJNE PALCE DO AUTOMATYZACJI PAKOWANIA Zrobotyzowane pakowanie drobnych przedmiotĂłw wymaga precyzji i szybkoĹ&#x203A;ci. Ĺ atwy w obsĹ&#x201A;udze, lekki i elastyczny, elektryczny chwytak EGP do maĹ&#x201A;ych elementĂłw koncentruje siÄ&#x2122; na tym, co najwaĹźniejsze â&#x20AC;&#x201C; gwarantuje duĹźÄ&#x2026; wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i dynamikÄ&#x2122; dziaĹ&#x201A;ania, a w przypadku przenoszenia delikatnych komponentĂłw regulacjÄ&#x2122; siĹ&#x201A;y zacisku. Mechatroniczny chwytak do maĹ&#x201A;ych komponentĂłw EGP-S  (wersja szybka) firmy SCHUNK jest najmniejszym chwytakiem elektrycznym ze zintegrowanÄ&#x2026; elektronikÄ&#x2026; na rynku, ma takĹźe najlepszy stosunek skoku do czasu zamkniÄ&#x2122;cia. Przy makP R O M O C J A

symalnym skoku 3 mm czas zamkniÄ&#x2122;cia palcĂłw to tylko 0,03 s, co daje optymalne warunki do minimalizacji czasu cyklu. MaĹ&#x201A;y, mocny chwytak, waĹźÄ&#x2026;cy zaledwie 100 g, z siĹ&#x201A;Ä&#x2026; zacisku 7 N, idealnie nadaje siÄ&#x2122; do szybkiego przenoszenia przedmiotĂłw o wadze do 35 g. Bezszczotkowe, a wiÄ&#x2122;c nie zuĹźywajÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; i bezobsĹ&#x201A;ugowe serwonapÄ&#x2122;dy oraz potÄ&#x2122;Ĺźne prowadnice krzyĹźowe gwarantujÄ&#x2026; wysoki poziom wydajnoĹ&#x203A;ci i czyniÄ&#x2026; chwytak EGP-S ekspertem dla wymagaĹ&#x201E; aplikacji pick&place. W celu zwiÄ&#x2122;kszenia dynamiki i efektywnoĹ&#x203A;ci energetycznej obudowa chwytaka zbudowana jest z wysokiej jakoĹ&#x203A;ci aluminium. Dodatkowo z jego konstrukcji wyeliminowano wszelkie zbÄ&#x2122;dne materiaĹ&#x201A;y, a elektronika zostaĹ&#x201A;a wbudowana wewnÄ&#x2026;trz, aby zaoszczÄ&#x2122;dziÄ&#x2021; miejsce.

ZWIÄ&#x2DC;KSZENIE WYDAJNOĹ&#x161;CI APLIKACJI PICKâ&#x20AC;&#x2030;&â&#x20AC;&#x2030;PLACE Innym produktem z szerokiego spektrum produktĂłw firmy SCHUNK, ktĂłry doskonale wpisuje siÄ&#x2122; w wymagania 49

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY procesu pakowania jest uniwersalny zespĂłĹ&#x201A; chwytajÄ&#x2026;cy RVK 100. Zamiast podnoszenia, przenoszenia i pozycjonowania elementĂłw pojedynczo, RVK 100, zgodnie z zasadÄ&#x2026; collect&place, najpierw zbiera i magazynuje poszczegĂłlne czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci, a nastÄ&#x2122;nie sÄ&#x2026; one przenoszone do miejsca montaĹźu i tam kolejno umieszczane, co redukuje Ĺ&#x203A;cieĹźki przenoszenia i czasy cykli. W zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od opcji zespĂłĹ&#x201A; moĹźe pobieraÄ&#x2021; 4 lub 6 elementĂłw podczas jednego cyklu.

Jest to moĹźliwe dziÄ&#x2122;ki konstrukcji RVK 100, majÄ&#x2026;cej gĹ&#x201A;owicÄ&#x2122; umozliwiajÄ&#x2026;cÄ&#x2026; zamocowanie czterech lub szeĹ&#x203A;ciu chwytakĂłw. Do gĹ&#x201A;owicy moĹźna montowaÄ&#x2021; szerokÄ&#x2026; gamÄ&#x2122; chwytakĂłw: MPG plus (20, 25, 32, 40), PGN-plus (40, 50, 64, 100) PZN plus (40, 50, 64, 100), MPZ, PRG, PWG, JGP, JGZ. RVK 100 ma zintegrowane przepusty pneumatyczne o ciĹ&#x203A;nieniu pracy 4â&#x20AC;&#x201C;8 barĂłw, 14 kanaĹ&#x201A;Ăłw elektrycznych oraz system zaworĂłw sterujÄ&#x2026;cych chwytakami. RVK 100 jest przystosowany do montaĹźu na gĹ&#x201A;owicach obrotowych ERS 135, ERS 170 i RST D 087 lub w poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniu z pneumatycznymi jednostkami obrotowymi oraz bezpoĹ&#x203A;rednio do ramienia robota. KaĹźdy z chwytakĂłw w gĹ&#x201A;owicy moĹźe byÄ&#x2021; sterowany niezaleĹźnie. Chwytaki pozostajÄ&#x2026;ce poza pozycjÄ&#x2026; pracy znajdujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; automatycznie pod ciĹ&#x203A;nieniem. Pozycje szczÄ&#x2122;k chwytakĂłw kontrolowane sÄ&#x2026; przez czujniki. RVK 100 umoĹźliwia przyĹ&#x203A;pieszenie cykli chwytania i zminimalizowanie pustych przebiegĂłw w systemach pick&place, zwiÄ&#x2122;kszajÄ&#x2026;c ich wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;.

CZTERY SYSTEMY DLA CAĹ EGO SPEKTRUM APLIKACJI PICKâ&#x20AC;&#x2030;&â&#x20AC;&#x2030;PLACE DoskonaĹ&#x201A;e rozwiÄ&#x2026;zanie pick&place dla kaĹźdej aplikacji, umoĹźliwiajÄ&#x2026;ce osiÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;cie maksymalnej precyzji, cechuje siÄ&#x2122; wybranymi parametrami, ktĂłre pozwalajÄ&#x2026; na dopasowanie, nawet do rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; niestandardowych: â&#x20AC;&#x201C; powtarzalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; poniĹźej 0,01 mm, â&#x20AC;&#x201C; cztery wielkoĹ&#x203A;ci dla wszystkich kategorii wagowych â&#x20AC;&#x201C; przenoszenie od kilku gramĂłw do kilku kilogramĂłw, â&#x20AC;&#x201C; najwiÄ&#x2122;ksza wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; â&#x20AC;&#x201C; od 45 do 110 cykli na minutÄ&#x2122;, â&#x20AC;&#x201C; kompleksowy, wysokiej jakoĹ&#x203A;ci system moduĹ&#x201A;owy.

SUPERSZYBKIE APLIKACJE PICKâ&#x20AC;&#x2030;&â&#x20AC;&#x2030;PLACE Z NAJWYĹťSZÄ&#x201E; PRECYZJÄ&#x201E; Wysokowydajna jednostka PPU-E firmy SCHUNK jest najszybszym urzÄ&#x2026;dzeniem pick&place na rynku. DziÄ&#x2122;ki zastosowanym napÄ&#x2122;dom DirectDrive jest w stanie osiÄ&#x2026;gnÄ&#x2026;Ä&#x2021; prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 110 cykli na minutÄ&#x2122; i 0,54 sekundy na cykl â&#x20AC;&#x201C; wliczajÄ&#x2026;c w to czasy otwarcia i zamkniÄ&#x2122;cia chwytaka. SmukĹ&#x201A;y ksztaĹ&#x201A;t i przepusty mediĂłw przez tylny panel umoĹźliwiajÄ&#x2026; zainstalowanie obok siebie kilku wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;.

Zwarta i lekka konstrukcja pozwala takĹźe na minimalizacjÄ&#x2122; kosztĂłw energii, a dwa zintegrowane systemy pomiarowe zapewniajÄ&#x2026; wysokÄ&#x2026; powtarzalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;

z dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; do 0,01 mm. Kompaktowa jednostka pick&place jest doskonaĹ&#x201A;ym rozwiÄ&#x2026;zaniem dla zadaĹ&#x201E; pakowania o duĹźej prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci. Gdziekolwiek zadania pick&place wymagajÄ&#x2026; maksymalnej precyzji, prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci i efektywnoĹ&#x203A;ci kosztowej, urzÄ&#x2026;dzenia SCHUNK stanowiÄ&#x2026; rozwiÄ&#x2026;zania dla skutecznej realizacji tych wymagaĹ&#x201E;.

WZROST WYDAJNOĹ&#x161;CI I ELASTYCZNOĹ&#x161;CI KOĹ&#x192;CĂ&#x201C;WKI LINII PRODUKCYJNEJ Szybko zmieniajÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; procesy produkcyjne oraz ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;y wzrost wydajnoĹ&#x203A;ci linii produkcyjnych, w poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniu z duĹźÄ&#x2026; zmiennoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; wytwarzanego asortymentu, stawiajÄ&#x2026; coraz wiÄ&#x2122;ksze wymagania takĹźe systemom paletyzacji produktĂłw. Coraz szersze zastosowanie w  realizacji zadaĹ&#x201E; paletyzacji majÄ&#x2026; obecnie mechaniczne systemy chwytakowe z napÄ&#x2122;dem serwoelektrycznym.

Nowoczesne chwytaki sÄ&#x2026; wyposaĹźone w cienkie palce, wykonane z blachy lub tworzyw sztucznych. MogÄ&#x2026; to byÄ&#x2021; palce uniwersalne bÄ&#x2026;dĹş przeznaczone do konkretnego produktu, wymieniane w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od potrzeb za pomocÄ&#x2026; zamontowanych na chwytakach systemĂłw szybkiej wymiany palcĂłw. NapÄ&#x2122;d serwoelektryczny pozwala na kontrolowanie skoku i siĹ&#x201A;y zacisku oraz Ĺ&#x201A;atwÄ&#x2026; integracjÄ&#x2122; z systemami sterujacymi lub robotami, tworzÄ&#x2026;c kompleksowe inteligentne systemy manipulacyjne.

PrzykĹ&#x201A;adem takiego chwytaka jest

DOSKONAĹ A PRECYZJA I MAKSIMUM DYNAMIKI - UKĹ ADY PICKâ&#x20AC;&#x2030;&â&#x20AC;&#x2030;PLACE RosnÄ&#x2026;ce wymagania zwiÄ&#x2026;zane z dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; w aplikacjach przenoszenia i pakowania oraz koniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; miniaturyzacji z jednej strony i presja ekonomiczna z drugiej, wymagajÄ&#x2026; stosowania coraz bardziej precyzyjnych i dynamicznych ukĹ&#x201A;adĂłw pick&place.

ModuĹ&#x201A;owe i kompaktowe rozwiÄ&#x2026;zania firmy SCHUNK stanowiÄ&#x2026; doskonaĹ&#x201A;e poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie najwaĹźniejszych parametrĂłw, charakteryzujÄ&#x2026;cych jednostki tego typu: skoku, przenoszonej masy oraz czasu cyklu.

50

,.$ ! $ - , , ! '%. -0 . "~I4322 '%. $ ?<4! N . [E<I

AUTOMATYKA

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

Fot. SCHUNK

,.$ %.$ ,. '%. $ : ? 82 ! ., -

opracowana przez firmÄ&#x2122; SCHUNK konstrukcja chwytaka serwoelektrycznego LEG, przeznaczonego do zadaĹ&#x201E; pakowania, sortowania i paletyzacji. Chwytak ma lekkÄ&#x2026; moduĹ&#x201A;owÄ&#x2026; konstrukcjÄ&#x2122;, przystosowanÄ&#x2026; do zabudowy jednego (wersja synchroniczna) lub dwĂłch (wersja asynchroniczna) silnikĂłw dowolnego producenta. Integracja chwytaka z robotem jest niezwykle prosta dziÄ&#x2122;ki zastosowaniu odpowiednich zĹ&#x201A;Ä&#x2026;czy ISO i poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniu sterowania bezpoĹ&#x203A;rednio z robotem, gdzie chwytak jest traktowany jako kolejna oĹ&#x203A; (np. oĹ&#x203A; 7). Chwytak w wersji podstawowej ma dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;Ä&#x2021; caĹ&#x201A;kowitÄ&#x2026; 760 mm i skok palca regulowany w zakresie od 0 do 281 mm. W wersji synchronicznej steruje siÄ&#x2122; obydwoma palcami rĂłwnoczeĹ&#x203A;nie, a w asynchronicznej moĹźna sterowaÄ&#x2021; kaĹźdym palcem niezaleĹźnie, z prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; 270 mm/s i powtarzalnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; 0,005 mm. SiĹ&#x201A;Ä&#x2122; zacisku 7-8/2016

moĹźna regulowaÄ&#x2021; w zakresie od 300 N do 1500 N, co umoĹźliwia transport produktĂłw o masie < 20 kg chwytem siĹ&#x201A;owym, a o masie < 60 kg chwytem konturowym. Chwytak moĹźna wyposaĹźyÄ&#x2021; w system szybkiej wymiany palcĂłw, umoĹźliwiajÄ&#x2026;cy bĹ&#x201A;yskawiczne dostosowanie do zadaĹ&#x201E; transportowych, bez straty czasu na przezbrajanie. Dodatkowo w chwytaku LEG moĹźna zamontowaÄ&#x2021; ssawki, ktĂłre w poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniu z chwytakiem mechanicznym rozszerzajÄ&#x2026; moĹźliwoĹ&#x203A;ci pakowania, sortowania i paletyzacji w przypadku maĹ&#x201A;ych i delikatnych produktĂłw.

Przy planowaniu procesĂłw pakowania i paletyzacji niezwykle istotne jest precyzyjne okreĹ&#x203A;lenie wymagaĹ&#x201E;. DziÄ&#x2122;ki temu moĹźna stworzyÄ&#x2021; system, ktĂłry jest nie tylko optymalnie dostosowany do bieĹźÄ&#x2026;cych zadaĹ&#x201E;, ale daje siÄ&#x2122; rĂłwnieĹź bez problemu

modyfikowaÄ&#x2021;. PowstaĹ&#x201A;e rozwiÄ&#x2026;zania zapewniajÄ&#x2026; elastycznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; linii pakujÄ&#x2026;cej, a co za tym idzie minimalizacjÄ&#x2122; kosztĂłw i skrĂłcenie czasu potrzebnego na modyfikacjÄ&#x2122; systemu.

SCHUNK INTEC Sp. z o.o. / % $ 2 &1 2=4=22 , /

8 = 221 ; (

8 = = 4 ; >! / ' $/ %%%/! / ' $/

51

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

SZYBKIE ROBOTY PODAJÄ&#x201E;CE TP80 FAST PICKER FIRMY STĂ&#x201E;UBLI

Stäubli Robotics oferuje TP80 $ Â&#x192; O A % ,% O$ , - ,.A$ B ! % / #0 %.$ .% P 22 .$ O/ \ % A % @2 ! ,% ,. $ % O$ , - . , B ! ,. F ,. ' $ , ' ! $ - /

52

F

irma Stäubli od dawna ustanawia nowe standardy, dotyczÄ&#x2026;ce szybkoĹ&#x203A;ci i precyzji zastosowaĹ&#x201E; robotĂłw, zapewniajÄ&#x2026;c najwyĹźszÄ&#x2026; wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i minimalne czasy cykli pracy. Innowacyjny robot TP80, opracowany przez firmÄ&#x2122; Stäubli Robotics jest jeszcze sprawniejszy i lĹźejszy niĹź poprzednie.

PRZEMYĹ&#x161;LANA KONSTRUKCJA DziÄ&#x2122;ki nowoczesnej konstrukcji osiÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;to bardzo krĂłtki czas cyklu oraz

P R O M O C J A

najwyĹźszÄ&#x2026; precyzjÄ&#x2122; dziaĹ&#x201A;ania, przy jednoczesnym zachowaniu niezmiennej powtarzalnoĹ&#x203A;ci ruchu w caĹ&#x201A;ej przestrzeni roboczej. Cechy te odróşniajÄ&#x2026; omawianÄ&#x2026; maszynÄ&#x2122; od konkurencyjnych robotĂłw DELTA. Prosty montaĹź na podstawie lub Ĺ&#x203A;cianie eliminuje koniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; stosowania duĹźych, ciÄ&#x2122;Ĺźkich i kosztownych stalowych ram. ZwiÄ&#x2122;ksza to opĹ&#x201A;acalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; inwestycji oraz Ĺ&#x201A;atwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; integracji robota w ograniczonej przestrzeni roboczej, a takĹźe uĹ&#x201A;atwia pracÄ&#x2122; systemĂłw wizyjnych. Dodatkowym atutem jest wÄ&#x2026;skie przedramiÄ&#x2122;, mogÄ&#x2026;ce schowaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; w otworze maszyny. WiÄ&#x2026;zki i poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia dostÄ&#x2122;pne dla uĹźytkownika znajdujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; wewnÄ&#x2026;trz ramienia robota. TP80 Fast Picker ma rĂłwnieĹź konkurencyjnÄ&#x2026; cenÄ&#x2122;, co sprawia, Ĺźe stanowi oszczÄ&#x2122;dnÄ&#x2026; alternatywÄ&#x2122; dla róşnych aplikacji, bez kompromisĂłw w zakresie jakoĹ&#x203A;ci, trwaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci i wydajnoĹ&#x203A;ci.

AUTOMATYKA

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY Hala 5A Stoisko 31

PARAMETRY I ELEMENTY ROBOTA Robot TP80 jest dostÄ&#x2122;pny w wersji czteroosiowej, ktĂłrÄ&#x2026; moĹźna maksymalne dostosowaÄ&#x2021; do potrzeb uĹźytkownika.

Standardowe cechy robota to: â&#x20AC;˘ udĹşwig do 1 kg, â&#x20AC;˘ do 200 cykli pracy na minutÄ&#x2122; (staĹ&#x201A;a szybkoĹ&#x203A;Ä&#x2021;), â&#x20AC;˘ zasiÄ&#x2122;g rĂłwny 800 mm, â&#x20AC;˘ zakres ruchu osi Z wynoszÄ&#x2026;cy 100 lub 200 mm.

Dodatkowo robota cechujÄ&#x2026;: bardzo sztywna konstrukcja, powtarzalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; rzÄ&#x2122;du Âą0,05 mm oraz stopieĹ&#x201E; ochrony IP65, w przypadku wyposaĹźenia ramienia w dodatkowe osĹ&#x201A;ony.

Okablowanie przystosowane do tego robota skĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; zarĂłwno z przewodĂłw pneumatycznych (4 mm i 6 mm), jak i elektrycznych (cztery pary ekranowanych skrÄ&#x2122;tek). Przewody te sÄ&#x2026; bezpiecznie umieszczone wewnÄ&#x2026;trz ramienia i dostÄ&#x2122;pne przez koĹ&#x201A;nierz. WyposaĹźenie opcjonalne to dwa zawory pneumatyczne oraz osĹ&#x201A;ony.

Maksymalna wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na caĹ&#x201A;ej linii produkcyjnej www.staubli.com/robotics

STEROWANIE I ZASTOSOWANIA

Produkcja bez niepotrzebnych kompromisĂłw!

WspĂłĹ&#x201A;praca z ludĹşmi na róşnych etapach produkcji, wĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznie z pakowaniem. Roboty przemysĹ&#x201A;owe Stäubli wykorzystywane sÄ&#x2026; w najbardziej newralgicznych punktach produkcji w przemyĹ&#x203A;le spoĹźywczym.

ZapewniajÄ&#x2026; sterylnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, powtarzalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i wysokÄ&#x2026; wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;.

PrzyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; to czĹ&#x201A;owiek i maszyna.

R E K L A M A

TP80 jest sterowany przez kontroler z serii CS8C, ktĂłry stanowi pojedynczÄ&#x2026; platformÄ&#x2122; sterujÄ&#x2026;cÄ&#x2026; dla wszystkich robotĂłw Stäubli. DostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; róşnorodne pakiety oprogramowania w jÄ&#x2122;zyku VAL, ktĂłre sÄ&#x2026; idealnie dostosowane zarĂłwno do potrzeb koĹ&#x201E;cowych uĹźytkownikĂłw, integratorĂłw, producentĂłw OEM, jak i konstruktorĂłw maszyn.

Robot idealnie nadaje siÄ&#x2122; teĹź do zastosowaĹ&#x201E; m.in. w takich gaĹ&#x201A;Ä&#x2122;ziach przemysĹ&#x201A;u, jak energetyka sĹ&#x201A;oneczna, farmaceutyka, wytwarzanie artykuĹ&#x201A;Ăłw konsumpcyjnych czy ĹźywnoĹ&#x203A;ci. Typowe zastosowania obejmujÄ&#x2026; szybkie chwytanie/ ukĹ&#x201A;adanie, montaĹź, manipulowanie materiaĹ&#x201A;ami, pakowanie oraz obsĹ&#x201A;ugÄ&#x2122; maszyn.

/ Â&#x201E; A

!"#$ % / )$ @2 @ 1 * # % $ < % 5=422 , % / 878 @= 2 1 $ / =35 8@ 3@8 4 A /! > A / %%%/ A /

7-8/2016

Staubli Ĺ ĂłdĹş Sp. z o.o., +48 42 6368504 Staubli jest markÄ&#x2026; Stäubli International AG, zarejestrowanÄ&#x2026; w Szwajcarii i pozostaĹ&#x201A;ych paĹ&#x201E;stwach. Š Stäubli, 2016

53

PRAWO I NORMY

O PATENTOWANIU PROGRAMĂ&#x201C;W KOMPUTEROWYCH Wiele polskich startupĂłw chce ! % P ; % / $ prawodawstwo nie przewiduje - $ F % B ,. $ patentu na program kompute %./ 6 1 $ - $ % . ' ! R % ' E 1 ! # . $ ! % 0 ' ! % ! % $ # / Taka ochrona stanowi zabez! , ! , ! , -O ; . %. F ! # 1 ,. ! , % ,. $ - # $ H % # 1 - F ; $ - B ! # ,. , % - % ./ Patrycja Cierlak

N

a poziomie europejskim juĹź kilkanaĹ&#x203A;cie lat temu podejmowano prĂłby regulacji tego zagadnienia. Nie zakoĹ&#x201E;czyĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; one jednak powodzeniem. Parlament Europejski w 2005 r. odrzuciĹ&#x201A; projekt dyrektywy w sprawie zdolnoĹ&#x203A;ci patentowej wynalazkĂłw urzeczywistnianych za pomocÄ&#x2026; komputera.

PRAKTYKA POLSKIEGO URZÄ&#x2DC;DU PATENTOWEGO (UP) Zakaz patentowania programĂłw komputerowych wynika w Polsce z ustawy â&#x20AC;&#x201C; Prawo wĹ&#x201A;asnoĹ&#x203A;ci przemysĹ&#x201A;owej, ktĂłra wprost wskazuje, Ĺźe nie udziela siÄ&#x2122; patentĂłw na programy do maszyn cyfrowych, czyli rĂłwnieĹź na oprogramowanie. W praktyce istnieje moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; opatentowania tzw. wynalazkĂłw wspomaganych programem realizowanym przy uĹźyciu komputera, choÄ&#x2021; nie jest 54

to proste ze wzglÄ&#x2122;du na rygorystyczne podejĹ&#x203A;cie polskiego UP. Ustawodawca nie podaĹ&#x201A; jednak definicji takiego wynalazku. UpraszczajÄ&#x2026;c, chodzi o takie rozwiÄ&#x2026;zania techniczne, ktĂłrych realizacja wymaga (ale tylko dodatkowo) uĹźycia programĂłw komputerowych. Dla przykĹ&#x201A;adu oprogramowanie sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026;ce do sterowania systemem hamulcowym nie bÄ&#x2122;dzie mogĹ&#x201A;o zostaÄ&#x2021; opatentowane.

Natomiast nie moĹźna wykluczyÄ&#x2021; uzyskania patentu na nowy system hamowania, w ktĂłrym zastosowano program komputerowy. W takim wypadku prawa wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czne nie bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; jednak obejmowaĹ&#x201A;y tego programu. PrzykĹ&#x201A;adowo polski UP udzieliĹ&#x201A; patentu na system wspomagajÄ&#x2026;cy czytanie, w ramach ktĂłrego program komputerowy steruje wyĹ&#x203A;wietlaniem informacji na ekranie urzÄ&#x2026;dzenia.

PRAKTYKA EUROPEJSKIEGO URZÄ&#x2DC;DU PATENTOWEGO (EUP) Zgodnie z art. 52 Konwencji monachijskiej o patencie europejskim z 1973 r.

programy komputerowe nie sÄ&#x2026; uznawane za wynalazki, w zwiÄ&#x2026;zku z czym udzielenie patentu europejskiego na program komputerowy nie jest moĹźliwe. Jednak podejĹ&#x203A;cie EUP do patentowania programĂłw komputerowych i rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; wykorzystujÄ&#x2026;cych programy komputerowe jest dosyÄ&#x2021; liberalne.

EUP przyznaje patenty na oprogramowanie, kierujÄ&#x2026;c siÄ&#x2122; przesĹ&#x201A;ankÄ&#x2026; wywoĹ&#x201A;ywania dalszego â&#x20AC;&#x17E;efektu technicznegoâ&#x20AC;?.

Zgodnie bowiem z aktualnymi wytycznymi EUP program komputerowy moĹźe zostaÄ&#x2021; opatentowany, jeĹ&#x203A;li charakteryzuje siÄ&#x2122; cechami technicznymi i wywoĹ&#x201A;uje skutek techniczny. Warto teĹź zwrĂłciÄ&#x2021; uwagÄ&#x2122; na kontrowersyjnÄ&#x2026; decyzjÄ&#x2122; Izby OdwoĹ&#x201A;awczej EUP z 8 wrzeĹ&#x203A;nia 2000 r. w sprawie â&#x20AC;&#x17E;Controlling pension benefits system/PBSâ&#x20AC;? (T-931/95), w ktĂłrej uznano, Ĺźe programy komputerowe majÄ&#x2026; charakter techniczny z tego tylko powodu, Ĺźe wykonywane sÄ&#x2026; na komputerze-maszynie. SformuĹ&#x201A;owanie takiego standardu pozwala uznaÄ&#x2021;, Ĺźe w zasadzie kaĹźdy program AUTOMATYKA

PRAWO I NORMY wykonywany w komputerze ma charakter techniczny, a wiÄ&#x2122;c moĹźe zostaÄ&#x2021;, pod zwykĹ&#x201A;ymi warunkami, opatentowany.

Jak widaÄ&#x2021;, polski UP i EUP majÄ&#x2026; odmienne podejĹ&#x203A;cie do kwestii udzielania patentĂłw na oprogramowanie i rozwiÄ&#x2026;zania wspomagane komputerowo.

z wydaniem orzeczenia w sprawie Alice Corp. v. CLS Bank w czerwcu 2014 r. (134 S. Ct. 2347, 19 czerwca 2014). W orzeczeniu tym SÄ&#x2026;d NajwyĹźszy pozbawiĹ&#x201A; ochrony patentowej programy komputerowe

â&#x20AC;&#x201A;W PRAKTYCE ISTNIEJE MOĹťLIWOĹ&#x161;Ä&#x2020; OPATENTOWANIA TZW. WYNALAZKĂ&#x201C;W WSPOMAGANYCH PROGRAMEM REALIZOWANYM PRZY UĹťYCIU KOMPUTERA.

/ ' " ( '

PRAKTYKA W STANACH ZJEDNOCZONYCH Z kolei w Stanach Zjednoczonych od dawna uznaje siÄ&#x2122;, Ĺźe programy komputerowe mogÄ&#x2026; podlegaÄ&#x2021; ochronie patentowej. Pierwszy taki patent zostaĹ&#x201A; udzielony w 1968 r. na program do wyszukiwania danych. Nie sposĂłb jednak nie odnotowaÄ&#x2021;, Ĺźe taki system sprzyja dziaĹ&#x201A;aniom tzw. trolli patentowych, ktĂłre prĂłbujÄ&#x2026; chroniÄ&#x2021; z pomocÄ&#x2026; patentu, czÄ&#x2122;sto do granic absurdu wszystko, czepiÄ&#x2026;c korzyĹ&#x203A;ci z rzekomych naruszeĹ&#x201E; praw.

JednakĹźe ostatnio w orzecznictwie amerykaĹ&#x201E;skiego SÄ&#x2026;du NajwyĹźszego widoczna jest zmiana podejĹ&#x203A;cia do moĹźliwoĹ&#x203A;ci patentowania programĂłw komputerowych. NastÄ&#x2026;piĹ&#x201A;a ona w zwiÄ&#x2026;zku

chroniony patentem ani na poziomie europejskim, ani w Polsce. Jednak jak widaÄ&#x2021;, praktyka polskiego i europejskiego urzÄ&#x2122;du patentowego jest w tym zakresie rozbieĹźna. W Polsce moĹźliwe

zawierajÄ&#x2026;ce abstrakcyjne idee i reguĹ&#x201A;y, np. takie jak sposĂłb obliczania ryzyka finansowego z wykorzystaniem znanego wzoru matematycznego. Od tego orzeczenia datuje siÄ&#x2122; wzrost liczby negatywnych decyzji dotyczÄ&#x2026;cych udzielania ochrony na software. StaĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; ono teĹź przyczynkiem do procesĂłw w sprawach uniewaĹźniania juĹź udzielonych patentĂłw na oprogramowanie.

jest uzyskanie patentu na wynalazek wspomagany komputerowo. Natomiast w Stanach Zjednoczonych od 2014 r. widoczny jest odwrĂłt od dotychczasowego liberalnego podejĹ&#x203A;cia do udzielania patentĂłw na programy komputerowe.

Warto obserwowaÄ&#x2021; rysujÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; trendy orzecznicze, zwĹ&#x201A;aszcza pod kÄ&#x2026;tem ich ewentualnego wpĹ&#x201A;ywu na praktykÄ&#x2122; decyzyjnÄ&#x2026; w Europie.

PODSUMOWANIE

Patrycja Cierlak

Obecnie, zgodnie z prawem, program komputerowy â&#x20AC;&#x201C; jako taki â&#x20AC;&#x201C; nie moĹźe byÄ&#x2021;

! $ .$ % B $ - $ 6 .R $ 6 ! .

R E K L A M A

0LĂ&#x161;G]\QDURGRZH 7DUJL 7HFKQLNL 3DNRZDQLD L (W\NLHWRZDQLD

7DUJL /RJLVW\NL 0DJD]\QRZDQLD L 7UDQVSRUWX

7-8/2016

55

APLIKACJE

RFID W PRODUKCJI SZKLANYCH USZCZELNIEĹ&#x192; Electrovac â&#x20AC;&#x201C; austriacki specja # % , - Â&#x192; % F. . .N$ - : N . $ ! ,. ! $ - ,$ . ' , , $/ . . ! , $ - . ! % , , $ , BP # . .N$ - " +1 $ . , O$ % ! F A.P % . % % -A , - %. # -0 . ' ! $ - '/

S

zkĹ&#x201A;o nie jest materiaĹ&#x201A;em powszechnie wykorzystywanym w technice uszczelnieĹ&#x201E;. DziÄ&#x2122;ki swoim parametrom fizycznym doskonale sprawdza siÄ&#x2122; jednak w specyficznych rodzajach aplikacji. JednÄ&#x2026; z nich jest wytwarzanie uszczelnieĹ&#x201E; szkĹ&#x201A;o-metal, gĹ&#x201A;Ăłwna dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; austriackiej firmy Electrovac.

SOLIDNE USZCZELNIENIE Hermetycznie uszczelniane obudowy wymagajÄ&#x2026; specjalnych przepustĂłw, do ktĂłrych wpuszczane sÄ&#x2026; metalowe piny. Przepust jest nastÄ&#x2122;pnie uszczelniany szklanym pierĹ&#x203A;cieniem. Obudowy sÄ&#x2026; czÄ&#x2122;sto poddawane dziaĹ&#x201A;aniu podciĹ&#x203A;nienia lub same sÄ&#x2026; wyposaĹźane w czujniki ciĹ&#x203A;nienia, ktĂłre muszÄ&#x2026; byÄ&#x2021; izolowane od ciĹ&#x203A;nienia otoczenia.

56

Tak szczelne obudowy sÄ&#x2026; wykorzystywane w aplikacjach, takich jak: czujniki ciĹ&#x203A;nienia w przemyĹ&#x203A;le lotniczym, ukĹ&#x201A;ady zapĹ&#x201A;onowe poduszek powietrznych lub czujniki poĹ&#x201A;oĹźenia dla pojazdĂłw terenowych. MoĹźna je rĂłwnieĹź spotkaÄ&#x2021; w aplikacjach zwiÄ&#x2026;zanych z inĹźynieriÄ&#x2026; kosmicznÄ&#x2026;, technologiÄ&#x2026; medycznÄ&#x2026; lub w sprzÄ&#x2122;cie wojskowym.

W przeciwieĹ&#x201E;stwie do wiÄ&#x2122;kszej fabryki w Niemczech, w siedzibie gĹ&#x201A;Ăłwnej firmy w Klosterneuburgu niedaleko Wiednia, produkuje siÄ&#x2122; uszczelki w niewielkich seriach, czÄ&#x2122;sto do zastosowaĹ&#x201E; specjalnych.

DLACZEGO SZKĹ O JAKO USZCZELNIENIE? Uszczelnienie kaĹźdego przepustu musi speĹ&#x201A;niaÄ&#x2021; szereg róşnych wymagaĹ&#x201E;.

Samo uszczelnienie, oprĂłcz tak oczywistej funkcji jak hermetycznoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, musi byÄ&#x2021; rĂłwnieĹź odporne na dziaĹ&#x201A;anie temperatury i wpĹ&#x201A;yw ciĹ&#x203A;nienia. W przypadku tworzywa sztucznego osiÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;cie odpowiedniego poziomu odpornoĹ&#x203A;ci na temperaturÄ&#x2122; jest niezwykle trudne. Uszczelnienie gumowe z kolei nie bÄ&#x2122;dzie odpowiednie dla zapewnienia dĹ&#x201A;ugoterminowej szczelnoĹ&#x203A;ci dla próşni. Idealnym materiaĹ&#x201A;em speĹ&#x201A;niajÄ&#x2026;cym wysokie wymagania jest wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie szkĹ&#x201A;o.

NiespeĹ&#x201A;na rok temu w zakĹ&#x201A;adzie produkcyjnym Electrovac przeprowadzony zostaĹ&#x201A; remont galwanizerni. Projekt P R O M O C J A

zrealizowaĹ&#x201A;a firma Schloetter z siedzibÄ&#x2026; w Salzburgu. DziÄ&#x2122;ki szczegĂłlnemu profilowi zakĹ&#x201A;adu projekt traktowano jako testowy. Przy okazji remontu, w ramach optymalizacji procesĂłw produkcyjnych, zmodernizowano takĹźe system sterowania zakĹ&#x201A;adem. Zainstalowano nowy sterownik PLC, ktĂłrego zadaniem jest kontrola wyboru prawidĹ&#x201A;owych parametrĂłw, takich jak: prÄ&#x2026;d i czas, wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwych dla róşnych procesĂłw produkcyjnych.

TURCK PARTNEREM Na etapie modernizacji systemu sterowania we wspĂłĹ&#x201A;pracÄ&#x2122; zaangaĹźowano firmÄ&#x2122; Turck. PoniewaĹź w procesie produkcji obudowy transportowane sÄ&#x2026; na specjalnych wĂłzkach, aby jednoznacznie okreĹ&#x203A;liÄ&#x2021;, jaki detal jest aktualnie produkowany, do wĂłzkĂłw przymocowane zostaĹ&#x201A;y noĹ&#x203A;niki danych RFID systemu BLident firmy Turck. JedynÄ&#x2026; rzeczÄ&#x2026; jakÄ&#x2026; pozostaĹ&#x201A;o potem zrobiÄ&#x2021;, byĹ&#x201A;o umieszczenie konkretnej obudowy na danym wĂłzku. Czujniki zamontowane na poszczegĂłlnych wannach galwanizacyjnych pozwalajÄ&#x2026; sterownikowi zidentyfikowaÄ&#x2021; obudowÄ&#x2122; i wybraÄ&#x2021; wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwy zestaw parametrĂłw.

Firma Turck zostaĹ&#x201A;a wybrana jako partner projektu ze wzglÄ&#x2122;du na wieloletniÄ&#x2026; wspĂłĹ&#x201A;pracÄ&#x2122; i pozytywne doĹ&#x203A;wiadczenia. â&#x20AC;&#x201C; GdybyĹ&#x203A;my nie mieli tych czujnikĂłw, musielibyĹ&#x203A;my wprowadzaÄ&#x2021; AUTOMATYKA

APLIKACJE wszystkie parametry rÄ&#x2122;cznie, wybierajÄ&#x2026;c kaĹźdy z listy lub dostÄ&#x2122;pnej pamiÄ&#x2122;ci.

MoĹźna sobie wyobraziÄ&#x2021; jak Ĺ&#x201A;atwo o pomyĹ&#x201A;kÄ&#x2122;, nawet robiÄ&#x2026;c to niezwykle starannie â&#x20AC;&#x201C; przyznajÄ&#x2026; inĹźynierowie z firmy Electrovac. WedĹ&#x201A;ug ich opinii montaĹź systemu RFID byĹ&#x201A; prosty, a uzyskana niezawodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; bardzo wysoka.

NIEZAWODNY SYSTEM Czujnik (lub â&#x20AC;&#x201C; bardziej precyzyjnie â&#x20AC;&#x201C; gĹ&#x201A;owica) RFID TN-M18-H1147 znaczÄ&#x2026;co zwiÄ&#x2122;kszyĹ&#x201A; stopieĹ&#x201E; automatyzacji przy jednoczesnym ograniczeniu liczby bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dĂłw. W tej konkretnej aplikacji konieczne rĂłwnieĹź byĹ&#x201A;o wziÄ&#x2122;cie pod uwagÄ&#x2122; warunkĂłw otoczenia galwanizerni, nawet jeĹźeli nie stanowiĹ&#x201A;y one problemu dla samej gĹ&#x201A;owicy RFID. Dlatego w aplikacji Electrovac zastosowano urzÄ&#x2026;dzenia RFID z serii BLident. BLident to kompletny systemem RFID, ktĂłry sprawdza siÄ&#x2122; w wymagajÄ&#x2026;cym Ĺ&#x203A;rodowisku przemysĹ&#x201A;owym. NiezaleĹźnie od tego, czy aplikacja dotyczy sterowania produkcjÄ&#x2026;, dystrybucjÄ&#x2026;, logistykÄ&#x2026; czy automatyzacjÄ&#x2026; produkcji, uĹźytkownicy BLident mogÄ&#x2026; bez zakĹ&#x201A;ĂłceĹ&#x201E; korzystaÄ&#x2021; z technologii HF lub UHF na stanowiskach pracy, oddalonych nawet o kilka metrĂłw.

DuĹźe zasiÄ&#x2122;gi pracy nie sÄ&#x2026; problemem nawet w przypadku szybko poruszajÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; noĹ&#x203A;nikĂłw na hali produkcyjnej. KaĹźdy system BLident moĹźe byÄ&#x2021;

ZASTOSOWANE ELEMENTY: GĹ&#x201A;owica czytajÄ&#x2026;co-zapisujÄ&#x2026;ca TN-M18-H1147 NoĹ&#x203A;niki danych TW-R30-B128 Brama komunikacyjna BL20-E-GW-EC ModuĹ&#x201A; I/OÂ dla RFID BL20-2RFID-S

swobodnie konfigurowany z elementĂłw skĹ&#x201A;adowych, obejmujÄ&#x2026;cych: wiele typĂłw noĹ&#x203A;nikĂłw danych, gĹ&#x201A;owice czytajÄ&#x2026;co-zapisujÄ&#x2026;ce, technikÄ&#x2122; Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czeniowÄ&#x2026; i moduĹ&#x201A;y poĹ&#x203A;redniczÄ&#x2026;ce (moduĹ&#x201A;y komunikacyjne i karty RFID). DziÄ&#x2122;ki temu moĹźna stworzyÄ&#x2021; wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwe rozwiÄ&#x2026;zanie RFID. OprĂłcz zapewniajÄ&#x2026;cych duĹźÄ&#x2026; szybkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; procesu noĹ&#x203A;nikĂłw danych, opartych na pamiÄ&#x2122;ci FRAM, umoĹźliwiajÄ&#x2026;cych praktycznie nieograniczonÄ&#x2026; liczbÄ&#x2122; operacji odczytu/zapisu, dostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; rĂłwnieĹź wersje do pracy w wysokiej temperaturze do 210 oC, ktĂłre mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; uĹźyte na liniach lakierniczych. ZaletÄ&#x2026; systemu BLident jest moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; integracji w istniejÄ&#x2026;cej juĹź konfiguracji obiektowej bez Ĺźadnych problemĂłw.

DziÄ&#x2122;ki szerokiej gamie moduĹ&#x201A;Ăłw komunikacyjnych istnieje moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia systemu BLident do sieci Profinet, Ethernet/IP, Modbus-TCP oraz Profibus-DP, DeviceNet, CANopen, a nawet EtherCAT i Modbus-RTU. DostÄ&#x2122;pne karty RFID charakteryzujÄ&#x2026; siÄ&#x2122;

? % , % N C F. , $ ' ! % $ , . ' , , A %. ! $ % % . ' '

róşnym stopniem zaawansowania, dajÄ&#x2026;c uĹźytkownikowi moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; swobodnej konfiguracji, poczÄ&#x2026;wszy od tej uproszczonej i przyspieszonej â&#x20AC;&#x201C; idealnej w przypadku obsĹ&#x201A;ugi niewielkiej iloĹ&#x203A;ci danych, po wersjÄ&#x2122; zaawansowanÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x201C; ukazujÄ&#x2026;cÄ&#x2026; swoje moĹźliwoĹ&#x203A;ci przy obsĹ&#x201A;udze duĹźej iloĹ&#x203A;ci danych lub wielu noĹ&#x203A;nikach jednoczeĹ&#x203A;nie.

Technicy utrzymania ruchu bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; rĂłwnieĹź zadowoleni z moĹźliwoĹ&#x203A;ci wymiany kart elektroniki bez koniecznoĹ&#x203A;ci zatrzymywania systemu, co zapobiega przestojom. Zamocowana na gĹ&#x201A;owicach RFID sygnalizacja LED zapewnia Ĺ&#x201A;atwÄ&#x2026; optycznÄ&#x2026; diagnostykÄ&#x2122; usterek.

DuĹźÄ&#x2026; zaletÄ&#x2026; dla klientĂłw jest moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wyboru produktĂłw z szerokiej oferty firmy Turck. Pozwala to na optymalne dopasowanie systemu do wymagaĹ&#x201E; kaĹźdej aplikacji.

/ $

TURCK Sp. z o.o. / 6 % $ 33=1 =4@78 )! / 7 @ 221 ; ( 7 @ 23 4 ! > $/ %%%/ $/! < B $ . ' " + ! $

7-8/2016

57

RYNEK

BEZPIECZNIEJSZE MASZYNY DZIÄ&#x2DC;KI OPROGRAMOWANIU SAB Oprogramowanie Safety Automation Builder pozwala na skrĂłcenie i uproszczenie F # , ' # ! O , # ! - $ wania oraz dokumentowania . % A ,! , R % / OF . ; - F % F. $ % $ . $ $ , 1 % F ,. $ ! ,. .% - % .; $ - ! %. # R ! , , . A ,! , R % /

Krok 1

, , # . ! - $

W

oprogramowaniu SAB wykorzystywana jest peĹ&#x201A;na oferta produktĂłw bezpieczeĹ&#x201E;stwa marki Allen-Bradley, dajÄ&#x2026;c moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; konstruowania kompleksowego rozwiÄ&#x2026;zania bezpieczeĹ&#x201E;stwa w oparciu o najlepsze praktyki. Safety Automation Builder pozwala rĂłwnieĹź na szkolenie, umoĹźliwiajÄ&#x2026;c uĹźytkownikom symulacjÄ&#x2122; opracowywania aplikacji, w tym osĹ&#x201A;on staĹ&#x201A;ych, urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; wejĹ&#x203A;Ä&#x2021;/wyjĹ&#x203A;Ä&#x2021;, ukĹ&#x201A;adĂłw sterowania, a takĹźe komunikacji.

DOBĂ&#x201C;R I ANALIZA UĹźytkownicy importujÄ&#x2026; obraz maszyny, a Safety Automation Builder prowadzi ich przez proces opracowywania systemu bezpieczeĹ&#x201E;stwa, poprzez rozwijane menu wyboru i ekranĂłw pomocy do okreĹ&#x203A;lenia koniecznych zabezpieczeĹ&#x201E;.

NarzÄ&#x2122;dzie doboru zadaje seriÄ&#x2122; pytaĹ&#x201E; pomocniczych, pomagajÄ&#x2026;cych wybraÄ&#x2021; odpowiednie rozwiÄ&#x2026;zania. Jest to szczegĂłlnie pomocne dla osĂłb, ktĂłre dopiero zaczynajÄ&#x2026; zapoznawaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; z systemami

Krok 2

Rozmieszczenie systemu

58

P R O M O C J A

bezpieczeĹ&#x201E;stwa, a takĹźe dla tych, ktĂłre poszukujÄ&#x2026; nowych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;. Bardzo waĹźne jest jednak, aby implementacjÄ&#x2122; systemu nadzorowaĹ&#x201A;a osoba, ktĂłra zna i rozumie aplikacje. Kreator doboru jest bardzo pomocnym narzÄ&#x2122;dziem w rozwijaniu umiejÄ&#x2122;tnoĹ&#x203A;ci, jednak nie powinien zastÄ&#x2122;powaÄ&#x2021; znajomoĹ&#x203A;ci norm i standardĂłw przemysĹ&#x201A;owych oraz praktyk wykorzystywanych w celu zapewnienia bezpieczeĹ&#x201E;stwa pracownikom.

Program zestawia wszystkie wybrane produkty, generujÄ&#x2026;c jednoczeĹ&#x203A;nie zestawienie materiaĹ&#x201A;Ăłw. Podana zostaje informacja o osiÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;tym poziomie bezpieczeĹ&#x201E;stwa (PL) zgodnym z wymaganiami normy EN ISO 13849-1 oraz generowany jest plik projektu SISTEMA (Safety Integrity Software Tool for the Evaluation of Machinery Applications) na potrzeby analizy. PoĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie z oprogramowaniem Proposal Works umoĹźliwia wygenerowanie kompletnego zestawienia materiaĹ&#x201A;Ăłw.

Rockwell Automation publikuje dwie bazy danych bibliotek zawierajÄ&#x2026;cych dane produktĂłw dla oprogramowania SISTEMA. Jeden plik zawiera wszystkie produkty bezpieczeĹ&#x201E;stwa RA, a drugi AUTOMATYKA

RYNEK â&#x20AC;&#x201C; inne produkty z oferty, ktĂłre rĂłwnieĹź mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; wykorzystane w aplikacjach bezpieczeĹ&#x201E;stwa (np. czujniki). Biblioteki te moĹźna pobraÄ&#x2021; z RA Safety Resource Center: http://marketing.rockwellautomation.com/safety-solutions/en/MachineSafety/ToolsAndDownloads.

Krok 3

BIBLIOTEKI FUNKCJONALNE Kolejnym atutem oprogramowania jest moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wykorzystania kompletnych funkcji bezpieczeĹ&#x201E;stwa z poziomu wbudowanych bibliotek. Biblioteka funkcji bezpieczeĹ&#x201E;stwa w SAB pozwala uĹźytkownikowi utworzyÄ&#x2021; kompletne funkcje bezpieczeĹ&#x201E;stwa i wykorzystywaÄ&#x2021; je w kolejnych projektach dla innych aplikacji. UmoĹźliwia to ograniczenie wysiĹ&#x201A;ku wkĹ&#x201A;adanego w tworzenie kaĹźdego projektu SAB dla kaĹźdej nowej aplikacji.

Rockwell Automation stworzyĹ&#x201A; teĹź kompletne rozwiÄ&#x2026;zania dla kilku najbardziej powszechnych funkcji bezpieczeĹ&#x201E;stwa i te implementacje sÄ&#x2026; zawarte w domyĹ&#x203A;lnej bibliotece w oprogramowaniu Safety Automation Builder. Informacje zawarte w kompletnych funkcjach bezpieczeĹ&#x201E;stwa Rockwell Automation z biblioteki SAB muszÄ&#x2026; byÄ&#x2021; zweryfikowane dla danej aplikacji.

PrzykĹ&#x201A;adowo domyĹ&#x203A;lna liczba operacji na rok powinna byÄ&#x2021; dostosowana do specyfikacji aplikacji.

CZTERY KROKI PROJEKTOWANIA Z SAB Tworzenie projektu za pomocÄ&#x2026; oprogramowania Safety Automation Builder skĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; z czterech gĹ&#x201A;Ăłwnych krokĂłw.

KROK 1: SZCZEGĂ&#x201C;Ĺ Y PROJEKTU Na ekranie projektu uĹźytkownicy mogÄ&#x2026; nadaÄ&#x2021; projektowi nazwÄ&#x2122;, dodaÄ&#x2021; opis i zaimportowaÄ&#x2021; rysunki rozmieszczenia systemu.

KROK 2: ROZMIESZCZENIE SYSTEMU Na ekranie rozmieszczenia systemu jest najwiÄ&#x2122;cej prac projektowych. UĹźytkownik przeciÄ&#x2026;gajÄ&#x2026;c odpowiednie ikony moĹźe tworzyÄ&#x2021; strefy, kontrolowaÄ&#x2021; szafy sterownicze i zaznaczaÄ&#x2021; miejsca wystÄ&#x2122;powania zagroĹźeĹ&#x201E;.

7-8/2016

+ A ! ,O Krok 4

6 .N$ - ! - $

KROK 3: DOBĂ&#x201C;R SPRZÄ&#x2DC;TU KaĹźdy punkt dostÄ&#x2122;pu bÄ&#x2122;dzie wymagaĹ&#x201A; dodatkowych danych wejĹ&#x203A;ciowych. Na tym etapie tworzone sÄ&#x2026; poszczegĂłlne funkcje bezpieczeĹ&#x201E;stwa. KaĹźda funkcja wymaga wyboru urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; wejĹ&#x203A;Ä&#x2021;, wyjĹ&#x203A;Ä&#x2021; i logiki.

KROK 4: WERYFIKACJA PROJEKTU Na tym etapie zostanie wyeksportowane zbiorcze zestawienie funkcji bezpieczeĹ&#x201E;stwa do narzÄ&#x2122;dzia SISTEMA w celu weryfikcji projektu. SAB scala raporty narzÄ&#x2122;dzia SISTEMA dla poszczegĂłlnych funkcji bezpieczeĹ&#x201E;stwa w jeden zwiÄ&#x2122;zĹ&#x201A;y raport, zawierajÄ&#x2026;cy informacje o caĹ&#x201A;kowitym poziomie bezpieczeĹ&#x201E;stwa projektu.

GĹ Ă&#x201C;WNE CECHY OPROGRAMOWANIA Do najwaĹźniejszych wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci oprogramowania Safety Automation Builder naleĹźÄ&#x2026;:

â&#x2C6;&#x2019; identyfikacja wymaganych funkcji bezpieczeĹ&#x201E;stwa, â&#x2C6;&#x2019; dobĂłr urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; wejĹ&#x203A;Ä&#x2021; i wyjĹ&#x203A;Ä&#x2021;, jak rĂłwnieĹź logiki, â&#x2C6;&#x2019; obliczenie uzyskanego poziomu bezpieczeĹ&#x201E;stwa zgodnie z wymaganiami normy EN ISO 13849-1, â&#x2C6;&#x2019; identyfikacja oraz projektowanie potencjalnych niebezpiecznych punktĂłw dostÄ&#x2122;pu, â&#x2C6;&#x2019; rysowanie osĹ&#x201A;on staĹ&#x201A;ych i ruchomych, â&#x2C6;&#x2019; wydruk rysunkĂłw rozmieszczenia urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;.

Oprogramowanie Safety Automation Builder i inne narzÄ&#x2122;dzia bezpieczeĹ&#x201E;stwa dostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; na stronie: http://marketing.rockwellautomation. com/safety/pl/index.

ROCKWELL AUTOMATION Sp. z o.o. / %0,$ % $ 01-797 Warszawa 4 % , % > / $% / %%%/ $% /!

59

RYNEK

TECHNOLOGIA

WEB

WYCHODZI NAPRZECIW AUTOMATYCE ; - . ! ,.$ , % % - $ $ , -A , - F. $ %. ; - / < , % # 1 F ! ,. ,. ,0 , R ! , . %. ' ' A. F.% P $ ' ; - % , R/ +, O$ ' # !! ~ % firma B&R oferuje obecnie O! , $ # B% ' # % A A ,! B , B % $ F. $ # / , ! % ,. F. % . . -0 ,O , ! , A % , %. - # .- # ,% 0, [ Â&#x192; ,0 A.P $ ! % , , ' # % A/

N

owoczesne witryny internetowe i systemy operacyjne smartfonĂłw sÄ&#x2026; projektowane przez zespoĹ&#x201A;y specjalistĂłw w zakresie funkcji uĹźytkowych, wyglÄ&#x2026;du i ergonomii. Producent OEM zazwyczaj nie dysponuje takimi zasobami, ale potrzebuje prostych w uĹźyciu

60

narzÄ&#x2122;dzi zintegrowanych ze znanym mu Ĺ&#x203A;rodowiskiem programowania.

WĹ AĹ&#x161;CIWE INFORMACJE WE WĹ AĹ&#x161;CIWYM CZASIE Operatorom maszyn chodzi o coĹ&#x203A; wiÄ&#x2122;cej niĹź tylko o Ĺ&#x203A;wietnÄ&#x2026; grafikÄ&#x2122; i nawigacjÄ&#x2122; za pomocÄ&#x2026; ekranu multi-touch (wielodotykowego). HMI ma bezpoĹ&#x203A;rednio uĹ&#x201A;atwiaÄ&#x2021; osiÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;cie podstawowych celĂłw produkcji przemysĹ&#x201A;owej: maksymalizacjÄ&#x2122; produktywnoĹ&#x203A;ci i minimalizacjÄ&#x2122; czasĂłw przestoju.

Kluczem do tego jest dostÄ&#x2122;p do wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwych informacji we wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwym czasie. WaĹźne powiadomienia powinny docieraÄ&#x2021; do docelowej grupy odbiorcĂłw za kaĹźdym razem, czy to na gĹ&#x201A;Ăłwnym terminalu operatora, maĹ&#x201A;ym ekranie informacyjnym, smartfonie lub tablecie. JednoczeĹ&#x203A;nie konstrukcja musi zapobiegaÄ&#x2021; ludzkim bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dom.

100% TECHNOLOGIA WEB DziÄ&#x2122;ki mapp View B&R realizuje te wyzwania w 100% w oparciu o standardy sieciowe. Technologie te umoĹźliwiajÄ&#x2026; zoptymalizowane wyĹ&#x203A;wietlanie treĹ&#x203A;ci

P R O M O C J A

NAJWAĹťNIEJSZE CECHY MAPP VIEW: â&#x20AC;˘ wszystkie zalety technologii web, â&#x20AC;˘ caĹ&#x201A;kowicie zintegrowane ze Ĺ&#x203A;rodowiskiem inĹźynieryjnym, â&#x20AC;˘ duĹźa moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; powtĂłrnego wykorzystania, â&#x20AC;˘ optymalne wyĹ&#x203A;wietlanie na wszystkich urzÄ&#x2026;dzeniach.

na kaĹźdym urzÄ&#x2026;dzeniu wyjĹ&#x203A;ciowym lub nawet ich dostosowanie do konkretnego uĹźytkownika czy grup uĹźytkownikĂłw. Tradycyjne podejĹ&#x203A;cie wymaga znacznych zasobĂłw oraz specjalistycznej wiedzy i doĹ&#x203A;wiadczenia, aby tworzyÄ&#x2021; strony dla wszystkich innych noĹ&#x203A;nikĂłw wyjĹ&#x203A;ciowych.

PRACA W PRZYJAZNYM Ĺ&#x161;RODOWISKU Tym, co sprawia, Ĺźe mapp View jest wyjÄ&#x2026;tkowe, jest sposĂłb, w jaki inte-

AUTOMATYKA

RYNEK gruje ono technologiÄ&#x2122; web bezpoĹ&#x203A;rednio ze Ĺ&#x203A;rodowiskiem inĹźynierskim. ChociaĹź rozwiÄ&#x2026;zanie mapp View jest zbudowane na HTML5, CSS3 i JavaScript, to programiĹ&#x203A;ci automatyki nie muszÄ&#x2026; mieÄ&#x2021; do czynienia z tymi jÄ&#x2122;zykami. Zamiast tego mogÄ&#x2026; skoncentrowaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; na obszarach zwiÄ&#x2026;zanych z ich kompetencjami. Strony HMI budowane sÄ&#x2026; w znanym im Ĺ&#x203A;rodowisku Automation Studio. Wszystkie funkcjonalnoĹ&#x203A;ci GUI sÄ&#x2026; zamkniÄ&#x2122;te w moduĹ&#x201A;owych elementach sterujÄ&#x2026;cych, nazywanych widgetami, ktĂłre po prostu przeciÄ&#x2026;ga siÄ&#x2122; w odpowiednie miejsce (drag and drop) i konfiguruje.

JednÄ&#x2026; z gĹ&#x201A;Ăłwnych zalet technologii web jest sposĂłb, w jaki oddziela treĹ&#x203A;Ä&#x2021; od formy graficznej. Nawet gdy treĹ&#x203A;ci aplikacji HMI zostaĹ&#x201A;y juĹź sfinalizowane, programiĹ&#x203A;ci mogÄ&#x2026; modyfikowaÄ&#x2021; ukĹ&#x201A;ad graficzny i styl, aby zoptymalizowaÄ&#x2021; jej wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci uĹźytkowe po wstÄ&#x2122;pnych prĂłbach produkcyjnych. Widgety dostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; w kilku standardowych motywach lub moĹźna je dostosowaÄ&#x2021; do identyfikacji wizualnej uĹźytkownika. DziÄ&#x2122;ki zastosowaniu technologii web treĹ&#x203A;ci moĹźna Ĺ&#x201A;atwo dostosowaÄ&#x2021; do róşnych noĹ&#x203A;nikĂłw wyjĹ&#x203A;ciowych â&#x20AC;&#x201C; bez wzglÄ&#x2122;du na to, czy jest to panoramiczny panel operatora, czy niewielki ekran smartfonu.

PEĹ NA KONTROLA W ZASIÄ&#x2DC;GU RÄ&#x2DC;KI

IDEALNY DLA ARCHITEKTURY MODUĹ OWEJ

www.br-automation.com/factoryautomation

Nie tylko treĹ&#x203A;ci i forma sÄ&#x2026; od siebie oddzielone. Aplikacje sterujÄ&#x2026;ce maszynami i aplikacje HMI rĂłwnieĹź sÄ&#x2026; caĹ&#x201A;kowicie rozdzielone. Oprogramowanie HMI lub poszczegĂłlne komponenty GUI moĹźna wykorzystaÄ&#x2021; ponownie i zmodyfikowaÄ&#x2021; w dowolnej chwili, dziÄ&#x2122;ki czemu mapp View jest idealnym elementem elastycznej, moduĹ&#x201A;owej architektury maszyny. Ogranicza to rĂłwnieĹź koszty konserwacji i poprawia ogĂłlnÄ&#x2026; jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021;.

SieÄ&#x2021; podlega ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;ym zmianom, jednak sama technologia sieciowa pozostaje w duĹźym stopniu niezmieniona, pomimo upĹ&#x201A;ywu czasu. Strony HTML utworzone 20 lat temu nadal sÄ&#x2026; wyĹ&#x203A;wietlane poprawnie we wszystkich uĹźywanych dziĹ&#x203A; przeglÄ&#x2026;darkach. Komponent mapp View zostaĹ&#x201A; zbudowany w oparciu o globalnie akceptowane standardy sieciowe HTML5, CSS3 i JavaScript. Inaczej niĹź w przypadku platform we wĹ&#x201A;asnym formacie, takich jak Flash lub Silverlight, standardy te sÄ&#x2026; ciÄ&#x2026;gle aktualizowane i nadajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; do uĹźytku przez dziesiÄ&#x2026;tki lat.

/ T" & .$ , . %

OTWARTOĹ&#x161;Ä&#x2020; DZIÄ&#x2DC;KI OPC UA

B&R ' ( )*,/ ( !'0 Sp. z o.o. / , ,.R $ 771 824 5 , R / 83 @ 82 =22 4 ;N /! >A 4 / %%%/A 4 /

7-8/2016

R E K L A M A

Komponent mapp View jest caĹ&#x201A;kowicie zintegrowany ze Ĺ&#x203A;rodowiskiem technicznym B&R Automation Studio. Sterowniki od innych dostawcĂłw moĹźna Ĺ&#x201A;atwo wĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; do HMI za poĹ&#x203A;rednictwem OPC UA. mapp View to pierwsze na Ĺ&#x203A;wiecie rozwiÄ&#x2026;zanie oparte na HMI, w ktĂłrym nie jest wymagana znajomoĹ&#x203A;Ä&#x2021; jÄ&#x2122;zykĂłw programowania.

APROL Factory Automation Inteligentne rozwiÄ&#x2026;zania dla Twojej fabryki

<

APROL EnMon Kompletny monitoring energii

<

APROL ConMon Monitoring warunkĂłw pracy to zredukowany czas przestoju i koszty utrzymania ruchu

<

APROL PDA Monitorowanie linii, inteligentne zarzÄ&#x2026;dzanie produkcjÄ&#x2026;, szybkie przetwarzanie i analizowanie danych

61

RYNEK

PIERĹ&#x161;CIEĹ&#x192; Ĺ&#x161;LIZGOWY

DLA SIECI PRZEMYSĹ OWEJ Globalny wzrost potrzeb komunikacyjnych w automatyce oraz 0F ,.A$ - $ - O ,. $ ! . ,0 , $ R %. %. , -0 ! ' $ ! % $ , BP % F %. ' ,% 0, R/ )A % ,. $ ,0 , % . ' ! , . %. ' ,0 A.P , ! , . . ' % , , ,.% . / $ . ! ! B R B ,# %. "3 2 ' N . IÂ&#x2018;A /

62

I

nnowacyjny pierĹ&#x203A;cieĹ&#x201E; Ĺ&#x203A;lizgowy SR120 Ethernet dziÄ&#x2122;ki nowej koncepcji ekranowania oraz trĂłjkomorowemu systemowi moduĹ&#x201A;owemu, zapewnia bezpiecznÄ&#x2026; transmisjÄ&#x2122; prÄ&#x2026;du, sygnaĹ&#x201A;Ăłw, powietrza, hydrauliki i danych.

SKUTECZNA KOMUNIKACJA Nowe pierĹ&#x203A;cienie Ĺ&#x203A;lizgowe przekazujÄ&#x2026; wszystkie protokoĹ&#x201A;y transmisji danych, ktĂłre sÄ&#x2026; oparte na standardzie Fast Ethernet (Profinet, Ethernet/IP czy wielu innych). OczywiĹ&#x203A;cie oprĂłcz sygnaĹ&#x201A;Ăłw ethernetowych mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; przesyĹ&#x201A;ane sygnaĹ&#x201A;y z innych systemĂłw sieciowych, np. Profibus. PierĹ&#x203A;cieĹ&#x201E; Ĺ&#x203A;lizgowy KĂźbler SR120 Ethernet udostÄ&#x2122;pnia swoim uĹźytkownikom do 20 kanaĹ&#x201A;Ăłw do transmisji sygnaĹ&#x201A;Ăłw i obciÄ&#x2026;Ĺźenia, ktĂłre mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; dowolnie Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czone.

KanaĹ&#x201A;y dla wymaganej mocy sÄ&#x2026; dopuszczone do pracy maksymalnie przy 400 V AC oraz do 20 A, natomiast kanaĹ&#x201A;y do transmisji sygnaĹ&#x201A;u â&#x20AC;&#x201C; do 48 V/8 A. KanaĹ&#x201A;y medialne dla powietrza lub hydrauliczne mogÄ&#x2026; pracowaÄ&#x2021; zarĂłwno

P R O M O C J A

na zasadzie jednokierunkowej, jak i dwukierunkowej.

Styk, ktĂłry przenosi obciÄ&#x2026;Ĺźenie w oparciu o konstrukcjÄ&#x2122; miedĹş/brÄ&#x2026;z i sygnaĹ&#x201A; transmisji srebro/metal szlachetny, pozwala na wyraĹşnÄ&#x2026; i niezawodnÄ&#x2026; komunikacjÄ&#x2122; miÄ&#x2122;dzy statycznymi i obracajÄ&#x2026;cymi siÄ&#x2122; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciami.

INNOWACYJNA KONSTRUKCJA WychodzÄ&#x2026;c naprzeciw oczekiwaniom rynkowym firma KĂźbler stworzyĹ&#x201A;a pierĹ&#x203A;cieĹ&#x201E; Ĺ&#x203A;lizgowy z şywotnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; ponad 500 milionĂłw obrotĂłw. SzczegĂłlnie warta podkreĹ&#x203A;lenia jest Ĺ&#x201A;atwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; obsĹ&#x201A;ugi nowego SR120. KoniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; smarowania olejem jest caĹ&#x201A;kowicie wyeliminowana, co przynosi znaczne oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ci czasu.

CaĹ&#x201A;kowicie nowa koncepcja budowy SR120 jest innowacyjna ze wzglÄ&#x2122;du na swojÄ&#x2026; strukturÄ&#x2122; moduĹ&#x201A;owÄ&#x2026; z systemem trĂłjkomorowym. Wszystkie komory sÄ&#x2026; nie tylko odizolowane, ale teĹź wewnÄ&#x2122;trznie ekranowane. WielkoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, ksztaĹ&#x201A;t i ekranowanie tworzÄ&#x2026; konstruktywnÄ&#x2026; jednostkÄ&#x2122;, ktĂłra gwarantuje optymalnÄ&#x2026; dostÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wszystkich me-

AUTOMATYKA

RYNEK diĂłw, danych, takich jak napiÄ&#x2122;cie obwodu poĹ&#x203A;redniego, ktĂłre sÄ&#x2026; zarzÄ&#x2026;dzane wspĂłlnie przez pierĹ&#x203A;cieĹ&#x201E; Ĺ&#x203A;lizgowy. Ramka danych komunikacji Industrial Ethernet nie jest w ten sposĂłb naraĹźona na zaburzenia elektromagnetyczne. Jest to o tyle istotne, Ĺźe bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dy EMC sÄ&#x2026; najczÄ&#x2122;stszÄ&#x2026; przyczynÄ&#x2026; awarii i prowadzÄ&#x2026; do dĹ&#x201A;uĹźszych przestojĂłw, poniewaĹź dla operatorĂłw maszyn sÄ&#x2026; zwykle bardzo trudne do wykrycia.

Szczotki SR120 pomagajÄ&#x2026; uniknÄ&#x2026;Ä&#x2021; awarii, sÄ&#x2026; dobrze wyposaĹźone i poddawane kompleksowym badaniom przesiewowym. Firma KĂźbler gwarantuje wysokÄ&#x2026; jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; techniki transmisji danych, ktĂłra jest potwierdzona przez specjalistĂłw z dziedziny czujnikĂłw i transmisji. Elementy sterowania i ukĹ&#x201A;ad napÄ&#x2122;dowy sÄ&#x2026; czÄ&#x2122;sto integrowane z ruchomymi lub wirujÄ&#x2026;cymi czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciami maszyny.

Statyczna czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; konstrukcji sĹ&#x201A;uĹźy jako rama. Tutaj przesyĹ&#x201A; prÄ&#x2026;du i danych nastÄ&#x2122;puje za poĹ&#x203A;rednictwem pierĹ&#x203A;cieni Ĺ&#x203A;lizgowych.

/ I A

ZASTOSOWANIE Typowym zastosowaniem technologii pierĹ&#x203A;cienia Ĺ&#x203A;lizgowego sÄ&#x2026;: stoĹ&#x201A;y obrotowe lub pomiarowe, wywaĹźarki, maszyny testowe oraz wszelkie formy urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; automatyki i robotĂłw przemysĹ&#x201A;owych.

Zastosowanie pierĹ&#x203A;cienia Ĺ&#x203A;lizgowego jest konieczne, gdy ruchy urzÄ&#x2026;dzenia sÄ&#x2026; jednakowe i  powtarzane miliony razy z wysokÄ&#x2026; precyzjÄ&#x2026;. W tym Ĺ&#x203A;rodowisku kluczowÄ&#x2026; rolÄ&#x2122; odgrywajÄ&#x2026; obrotowe systemy z przesyĹ&#x201A;em o bardzo duĹźej szybkoĹ&#x203A;ci transmisji danych. Co prawda transmisja danych w ruchu obrotowym

7-8/2016

dziaĹ&#x201A;ania urzÄ&#x2026;dzenia rejestrowane sÄ&#x2026; wszystkie zaburzenia, drobne regulacje oraz zmiany: pneumatyczne, elektryczne i ciĹ&#x203A;nienia, ktĂłre mogÄ&#x2026; pojawiÄ&#x2021; siÄ&#x2122; w procesie. o ograniczonym zakresie kÄ&#x2026;towym jest moĹźliwa poprzez elastyczne przewody, jednak do ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;ego ruchu obrotowego pierĹ&#x203A;cieĹ&#x201E; Ĺ&#x203A;lizgowy jest bezkonkurencyjnym elementem toru transmisyjnego.

WYWAĹťANIE Tam, gdzie jest obrĂłt, w sposĂłb nieunikniony powstajÄ&#x2026; niewywaĹźenia. SÄ&#x2026; one spowodowane przez fakt, Ĺźe oĹ&#x203A; masy nigdy nie styka siÄ&#x2122; z osiÄ&#x2026; obrotu. Zakres niewywaĹźenia zaleĹźy od wielu czynnikĂłw, w tym sposobu wytwarzania i montaĹźu. NiewywaĹźenia powodujÄ&#x2026; w najlepszym przypadku problem haĹ&#x201A;asu, ktĂłry powstaje w przypadku wzrostu siĹ&#x201A; dynamicznych. Taka maszyna moĹźe spowodowaÄ&#x2021; zagroĹźenie dla Ĺźycia ludzkiego i Ĺ&#x203A;rodowiska. WywaĹźenie jest koniecznoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; dla nowoczesnych maszyn â&#x20AC;&#x201C; szczegĂłlnie waĹźne jest przy duĹźych prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ciach i specjalnych wymaganiach dotyczÄ&#x2026;cych dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci.

Inteligentny moduĹ&#x201A; pomiaru i kontroli wywaĹźarek monitoruje jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i precyzjÄ&#x2122; bilansowania i wywaĹźania waĹ&#x201A;u.

Wszystkie dane dotyczÄ&#x2026;ce: statycznej kalibracji, optymalizacji i pomiaru kÄ&#x2026;ta róşnicy z niesymetrycznych waĹ&#x201A;Ăłw dostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; w czasie rzeczywistym.

DziÄ&#x2122;ki temu wykrywalne sÄ&#x2026;Â nawet zaburzenia Ĺ&#x203A;rodowiska maszyny. Podczas

PODSUMOWANIE DziÄ&#x2122;ki modernizacji maszyn moĹźna zapewniÄ&#x2021; wymagany w obecnych czasach wzrost efektywnoĹ&#x203A;ci i oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; kosztĂłw. NiezbÄ&#x2122;dna jest konfiguracja rozproszonych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; z dziedziny automatyki. KĂźbler oferuje przeznaczony dla aplikacji ethernetowej pierĹ&#x203A;cieĹ&#x201E; SR120 â&#x20AC;&#x201C; skrojone na miarÄ&#x2122; rozwiÄ&#x2026;zanie dla wszystkich dziedzin przemysĹ&#x201A;u, w ktĂłrych wymagania dotyczÄ&#x2026;ce szybkoĹ&#x203A;ci transmisji danych i szybkiej dostÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;ci stajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; coraz waĹźniejsze. Nowe solidne pierĹ&#x203A;cienie Ĺ&#x203A;lizgowe, stworzone dla nowoczesnej generacji zakĹ&#x201A;adĂłw, transmitujÄ&#x2026; sygnaĹ&#x201A;y m in. Profibus, ASI-BUS, DeviceNet, Ethernet/IP. PierĹ&#x203A;cienie sÄ&#x2026; wyposaĹźone w program opcji przesyĹ&#x201A;ania mediĂłw, takich jak powietrze, sygnaĹ&#x201A;y elektryczne duĹźej mocy i sygnaĹ&#x201A;y cyfrowe. Samo korzystanie z sieci Industrial Ethernet oznacza, juĹź od poczÄ&#x2026;tku, znaczny wzrost wydajnoĹ&#x203A;ci i dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci w Ĺ&#x203A;rodowisku maszyny, a w trakcie dĹ&#x201A;ugiego uĹźytkowania zapewnia operatorowi rĂłwnieĹź oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; czasu (poprzez skrĂłcenie czasu ustawiania) oraz niĹźsze koszty utrzymania.

KUBLER Sp. z o.o. / +0A % $ # 31 824 =3 , R / 83 @ 55 52

4 ; >$ A /! %%%/$ A /!

63

RYNEK

SYMULACJA TO WIÄ&#x2DC;CEJ NIĹť OPROGRAMOWANIE 6 O$ , BP . $ ! , - - , % , N 1 $ ! % , , $ % , ! $ U #/ N 4 C C # X/ % ! % $ . !O , , ! % $ Â&#x192; . - './ =Â&#x2019; %.F , ! % BP1 ! A . F ,.

32Â&#x2019;1 % O$ , %. ,. BP / , ! , % $ , . ! ,. - -0 ! $ . $ 1 % , - ! ! $ .% ,O ! % ,0 # % . ' , % - # ' $ , Â&#x192; ! % - % - $ BP/ Â&#x201C;% ,$ 1 F %$ % ; % : + -0 $ O 0 ; $ - BP1 - $ ! : + , ! - % % - ! $ % ,. $ # O, ! , . 1 , # F ! % , P ! B% , $/

64

M

ESco jest biurem inĹźynierskim, ktĂłre wspiera swoich klientĂłw w konstruowaniu lepszych produktĂłw poprzez stosowanie najnowoczeĹ&#x203A;niejszych narzÄ&#x2122;dzi do analiz numerycznych na rynku â&#x20AC;&#x201C; ANSYS. Od ponad dwudziestu lat prowadzi symulacje komputerowe z mechaniki, przepĹ&#x201A;ywĂłw, elektromagnetyzmu, przetwĂłrstwa tworzyw sztucznych.

Dla swoich klientĂłw MESco jest zewnÄ&#x2122;trznym biurem R&D, dostarczajÄ&#x2026;cym oprogramowanie i udzielajÄ&#x2026;cym wsparcia technicznego. Firma prowadzi rĂłwnieĹź doradztwo IT (Preferowany Partner HP).

Esterel i wiele innych. DziÄ&#x2122;ki temu zwiÄ&#x2122;kszyĹ&#x201A; dostÄ&#x2122;p do bardzo szerokiej gamy renomowanych narzÄ&#x2122;dzi do analiz numerycznych i optymalizacji.

ANSYS rozszerza moĹźliwoĹ&#x203A;ci poszczegĂłlnych moduĹ&#x201A;Ăłw o wykonywanie analiz sprzÄ&#x2122;Ĺźonych w ramach wspĂłlnej platformy ANSYS Workbench. Dodatkowo dziÄ&#x2122;ki grupie programĂłw eksperckich ANSYS umoĹźliwia rĂłwnieĹź szybkie prototypowanie maszyn elektrycznych (RMxprt) oraz dĹ&#x201A;awikĂłw energoelektronicznych (PExprt).

O ANSYS

Analizy sprzÄ&#x2122;Ĺźone pozwalajÄ&#x2026; uĹźytkownikowi jeszcze lepiej poznaÄ&#x2021; zjawiska mogÄ&#x2026;ce towarzyszyÄ&#x2021; np. przepĹ&#x201A;ywowi prÄ&#x2026;du â&#x20AC;&#x201C; zjawisko wypierania, zbliĹźenia czy teĹź zmiany konduktywnoĹ&#x203A;ci materiaĹ&#x201A;u pod wpĹ&#x201A;ywem temperatury (wzrost strat). Bardzo dobrym przykĹ&#x201A;adem symulacji sprzÄ&#x2122;Ĺźonej moĹźe

Poprzez sukcesywnÄ&#x2026; akwizycjÄ&#x2122; liderĂłw w poszczegĂłlnych branĹźach symulacji, ANSYS staĹ&#x201A; siÄ&#x2122; najwiÄ&#x2122;kszym producentem oprogramowania do analiz numerycznych. W ostatniej dekadzie ANSYS wykupiĹ&#x201A; m.in. CFX, FLUENT, ANSOFT, Apache, Delcross, P R O M O C J A

ANALIZY SPRZÄ&#x2DC;ĹťONE

AUTOMATYKA

RYNEK

Rys. 4. A% %. % ! # &< J !

Rys. 1. ,.$ ,. ! ,OF -

Rys. 5. ! ,OF ,OB A% % - , ! %0

Rys. 2. ' $ % $ .- #

Rys. 3. ! %. % $ % ! # &< J (%

byÄ&#x2021; analiza rozkĹ&#x201A;adu temperatury oraz strat w szynoprzewodach rozdzielnicy bÄ&#x2122;dÄ&#x2026;cej poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniem analizy elektromagnetycznej (straty, siĹ&#x201A;a) z analizÄ&#x2026; termicznÄ&#x2026; (temperatura) oraz mechanicznÄ&#x2026; (naprÄ&#x2122;Ĺźenia/odksztaĹ&#x201A;cenia pochodzÄ&#x2026;ce od siĹ&#x201A;y oraz temperatury).

Na rys. 2. przedstawiono praktyczny przykĹ&#x201A;ad obliczeniowy pokazujÄ&#x2026;cy proces projektowania oraz optymalizacji ukĹ&#x201A;adu Ĺ&#x201A;adowania indukcyjnego w samochodzie elektrycznym, na ktĂłry skĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; obwodowa (zasilanie, energoelektronika, zasobnik energii, ukĹ&#x201A;ad rezonansowy) oraz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; polowa w postaci dwĂłch cewek sprzÄ&#x2122;Ĺźonych magnetycznie, przesyĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;cych energiÄ&#x2122; elektrycznÄ&#x2026; na odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021;.

W tym konkretnym przypadku wpĹ&#x201A;yw na sprawnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; ukĹ&#x201A;adu bÄ&#x2122;dzie miaĹ&#x201A;a konstrukcja cewek (ksztaĹ&#x201A;t cewki, odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021;, liczba zwojĂłw, rdzeĹ&#x201E; magnetyczny itd.) oraz parametry obwodu zasilajÄ&#x2026;cego (obwĂłd rezonansowy, ukĹ&#x201A;ad sterowania), czyli sprzÄ&#x2122;Ĺźenie czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci obwodowej (Simplorer) z magnetycznÄ&#x2026; (Maxwell).

/

ANSYS MAXWELL ANSYS Maxwell umoĹźliwia wykonanie obliczeĹ&#x201E; elektromagnetycznych majÄ&#x2026;cych na celu okreĹ&#x203A;lenie liczby zwojĂłw, ksztaĹ&#x201A;tu cewki, materiaĹ&#x201A;Ăłw magnetycznych (praca na liniowej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci charakterystyki BH), wyznaczenie siĹ&#x201A;, 7-8/2016

Rys. 6. . . .- . $ % $ .- #

momentĂłw, indukcyjnoĹ&#x203A;ci wĹ&#x201A;asnych oraz wzajemnych, a takĹźe sprawdzenie wpĹ&#x201A;ywu odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci oraz przesuniÄ&#x2122;cia cewek na sprawnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; ukĹ&#x201A;adu magnetycznego. Maxwell znajduje rĂłwnieĹź zastosowanie w projektowaniu ukĹ&#x201A;adĂłw elektromechanicznych, takich jak silniki, generatory, elektrozawory.

ANSYS SIMPLORER ANSYS Simplorer pozwala na utworzenie modelu obwodu elektrycznego, skĹ&#x201A;adajÄ&#x2026;cego siÄ&#x2122; z zasilania, przeksztaĹ&#x201A;tnika, ukĹ&#x201A;adu sterowania, obwodu rezonansowego, odbiornika oraz indukcyjnoĹ&#x203A;ci wĹ&#x201A;asnych i wzajemnych, ktĂłre zostaĹ&#x201A;y wyliczone w Maxwellu.

Simplorer umoĹźliwia rĂłwnieĹź wykonywanie analiz kompletnych systemĂłw, skĹ&#x201A;adajÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; z komponentĂłw elektrycznych, mechanicznych, przepĹ&#x201A;ywowych oraz wspĂłĹ&#x201A;pracuje z innymi produktami rodziny ANSYS.

POĹ Ä&#x201E;CZENIE SIMPLORERA Z MAXWELLEM PoĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie programĂłw ANSYS Simplorer oraz ANSYS Maxwell (sprzÄ&#x2122;Ĺźenie modelu obwodowego z modelem polowym) pozwala na okreĹ&#x203A;lenie sprawnoĹ&#x203A;ci kompletnego ukĹ&#x201A;adu Ĺ&#x201A;adowania indukcyjnego z uwzglÄ&#x2122;dnieniem nieliniowej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci magnetycznej.

PoĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie Simplorera z Maxwellem

bardzo czÄ&#x2122;sto wykorzystywane jest do badania wpĹ&#x201A;ywu ukĹ&#x201A;adu sterowania na dynamikÄ&#x2122; systemĂłw elektromechanicznych oraz strat w obwodzie magnetycznym wywoĹ&#x201A;anych zasilaniem prÄ&#x2026;dem z zawartoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; wyĹźszych harmonicznych.

Na rys. 6. zaprezentowano kompletny model symulacyjny z uĹźyciem programĂłw Maxwell i Simplorer oraz przebiegi napiÄ&#x2122;cia i prÄ&#x2026;du (sieÄ&#x2021; zasilajÄ&#x2026;ca, prostownik, falownik ukĹ&#x201A;ad rezonansowy, zasobnik energii oraz ukĹ&#x201A;ad sterowania).

RozwĂłj produktu w oparciu o symulacjÄ&#x2122; komputerowÄ&#x2026; daje moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; lepszego poznania istniejÄ&#x2026;cych konstrukcji, jak rĂłwnieĹź wspomaga prace nad nowymi, nowoczesnymi produktami. DziÄ&#x2122;ki sprawdzonej technologii ANSYS moĹźna prowadziÄ&#x2021; badania na modelu numerycznym i zmniejszyÄ&#x2021; liczbÄ&#x2122; kosztownych prototypĂłw do absolutnego minimum. ANSYS rĂłwnieĹź znacznie przyspiesza prace badawczo-rozwojowe, pozwalajÄ&#x2026;c na szybsze dotarcie produktu na rynek. Symulacja jest inwestycjÄ&#x2026; w pewnÄ&#x2026; przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021;.

MESCO / ? , 2&1 4822 % $ ? . / 7 8@ 78 781 ; ( 7 8@ 78 7= 4 ; > / /! %%%/ / /!

65

RYNEK

JUBILEUSZ 10-LECIA

FIRMY HF INVERTER POLSKA

Rozmowa z Mariuszem Sno% $ Â&#x192; % ! % B . $ N %. ! , OA % [ C Polska s.c.

Istniejecie na rynku techniki napÄ&#x2122;dowej od 10 lat i w tym okresie staliĹ&#x203A;cie siÄ&#x2122; rozpoznawalnÄ&#x2026; markÄ&#x2026;, o ktĂłrej mĂłwiÄ&#x2026; najwiÄ&#x2122;ksi w branĹźy.

WÂ czym tkwi ĹşrĂłdĹ&#x201A;o sukcesu?

Mariusz Snowacki: MĂłwi siÄ&#x2122;, Ĺźe sukces ma wielu ojcĂłw, a poraĹźka jest sierotÄ&#x2026;.

W naszej firmie ten sukces zawdziÄ&#x2122;czamy wielu osobom. Naszym klientom, ktĂłrzy zaryzykowali i nie przestraszyli siÄ&#x2122; kraju pochodzenia naszych produktĂłw, zaufali nam, a my ich nie zawiedliĹ&#x203A;my i dostarczyliĹ&#x203A;my wysokiej jakoĹ&#x203A;ci produkty. Naszym pracownikom, ktĂłrzy musieli walczyÄ&#x2021; ze stereotypami, a obalajÄ&#x2026;c je sprawili, Ĺźe obraz naszej firmy ulegĹ&#x201A; zmianie. Ich zaangaĹźowanie w pracÄ&#x2122;, entuzjazm i Ĺ&#x203A;wiadomoĹ&#x203A;Ä&#x2021; budowania czegoĹ&#x203A; nowego sprawiajÄ&#x2026;, Ĺźe przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; naszej firmy rysuje siÄ&#x2122; w jasnych barwach. JeĹźeli konkurencja traktuje nas jako powaĹźnego gracza na rynku i widzi, Ĺźe okrÄ&#x2122;t HF Inverter Polska, pomimo zawirowaĹ&#x201E; rynkowych, wciÄ&#x2026;Ĺź pĹ&#x201A;ynie i nie schodzi z kursu, to dziaĹ&#x201A;a to na nasz zespĂłĹ&#x201A; i naszÄ&#x2026; firmÄ&#x2122; jak dodatkowy bodziec, wyzwalajÄ&#x2026;cy w nas siĹ&#x201A;Ä&#x2122; i chÄ&#x2122;Ä&#x2021; dalszego rozwoju.

Tak wiÄ&#x2122;c nasz sukces zawdziÄ&#x2122;czamy takĹźe naszej konkurencji.

WspomniaĹ&#x201A; Pan o okrÄ&#x2122;cie HF Inverter Polska. Jak wiemy kaĹźdy okrÄ&#x2122;t ma swojego kapitana, w Waszej firmie jest ich czterech!

MS: Tak, zgadza siÄ&#x2122;, od 2011 roku nasza firma opiera siÄ&#x2122; na czterech moc66

nych filarach. Ĺ ukasz BubiĹ&#x201A;ek jest dyrektorem ds. handlowych, Zbigniew Kilichowski dyrektorem ds. technicznych, JarosĹ&#x201A;aw OsiĹ&#x201E;ski dyrektorem ds. rozwoju, a ja peĹ&#x201A;niÄ&#x2122; rolÄ&#x2122; dyrektora finansowego. Wszyscy jesteĹ&#x203A;my wspĂłĹ&#x201A;wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;cicielami firmy. W biznesie utarĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; przekonanie, Ĺźe wiÄ&#x2122;cej niĹź dwĂłch wspĂłlnikĂłw rodzi napiÄ&#x2122;cia, konflikty P R O M O C J A

i niepowodzenie biznesu. My jesteĹ&#x203A;my zaprzeczeniem tej teorii. Od samego poczÄ&#x2026;tku naszej wspĂłĹ&#x201A;pracy ustaliliĹ&#x203A;my jasno kto i za co jest odpowiedzialny.

W ten sposĂłb nasza praca, nasze kompetencje uzupeĹ&#x201A;niajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; nawzajem i wspĂłĹ&#x201A;grajÄ&#x2026;. To jest zarĂłwno nasz sukces indywidualny, jak i sukces naszej przyjaĹşni.

AUTOMATYKA

/ [ C

RYNEK Praktycznie kaĹźdego roku Wasze produkty zdobywajÄ&#x2026; szereg nagrĂłd i wyróşnieĹ&#x201E;.

MS: Staramy siÄ&#x2122;, aby kaĹźdego roku czymĹ&#x203A; nowym zaskoczyÄ&#x2021; naszych klientĂłw, dlatego w bardzo przemyĹ&#x203A;lany sposĂłb poszerzamy naszÄ&#x2026; ofertÄ&#x2122;. Cieszymy siÄ&#x2122;, Ĺźe nasza strategia uzupeĹ&#x201A;niania oferty o nowe, czÄ&#x2122;sto innowacyjne produkty znajduje rĂłwnieĹź uznanie wĹ&#x203A;rĂłd zacnego grona jury konkursĂłw i plebiscytĂłw. Na temat otrzymanych nagrĂłd i wyróşnieĹ&#x201E; mĂłgĹ&#x201A;bym w tym miejscu mĂłwiÄ&#x2021; dĹ&#x201A;ugo, wspomnÄ&#x2122; jednak o dwĂłch najwaĹźniejszych dla nas.

PierwszÄ&#x2026; nagrodÄ&#x2122; i wyróşnienie w konkursie â&#x20AC;&#x17E;Produkt Roku 2013â&#x20AC;? otrzymaĹ&#x201A;a firma za przekĹ&#x201A;adnie hipoidalne THF. Konkurs organizowany byĹ&#x201A; przez miesiÄ&#x2122;cznik â&#x20AC;&#x17E;NapÄ&#x2122;dy i Sterowanieâ&#x20AC;? pod patronatem Polskiej Agencji Rozwoju PrzedsiÄ&#x2122;biorczoĹ&#x203A;ci oraz Akademii GĂłrniczo-Hutniczej. PrzekĹ&#x201A;adnie hipoidalne THF zostaĹ&#x201A;y uznane takĹźe za â&#x20AC;&#x17E;Najbardziej innowacyjny produkt roku 2013â&#x20AC;?. Wprowadzenie tego produktu na nasz rynek byĹ&#x201A;o poprzedzone szczegĂłĹ&#x201A;owÄ&#x2026; analizÄ&#x2026; potrzeb naszych klientĂłw. ZauwaĹźyliĹ&#x203A;my, iş najpopularniejszÄ&#x2026; przekĹ&#x201A;adniÄ&#x2026; stosowanÄ&#x2026; przez producentĂłw maszyn jest przekĹ&#x201A;adnia Ĺ&#x203A;limakowa. Ta konstrukcja przekĹ&#x201A;adni, pomimo wielu swoich zalet, ma jednÄ&#x2026; podstawowÄ&#x2026; wadÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x201C; stosunkowo niskÄ&#x2026; sprawnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;. W obecnych czasach, gdy zwraca siÄ&#x2122; szczegĂłlnÄ&#x2026; uwagÄ&#x2122; na poprawÄ&#x2122; efektywnoĹ&#x203A;ci uĹźytkowania energii elektrycznej, nie tylko ze wzglÄ&#x2122;du na czynnik ekonomiczny, ale takĹźe na uwarunkowania prawne w tym zakresie, postanowiliĹ&#x203A;my zmniejszyÄ&#x2021; naszÄ&#x2026; ofertÄ&#x2122; przekĹ&#x201A;adni Ĺ&#x203A;limakowych i w to miejsce oferowaÄ&#x2021; innÄ&#x2026;, maĹ&#x201A;o znanÄ&#x2026; w przemyĹ&#x203A;le, konstrukcjÄ&#x2122; przekĹ&#x201A;adni hipoidalnych. Teraz mogÄ&#x2122; Ĺ&#x203A;miaĹ&#x201A;o stwierdziÄ&#x2021;, Ĺźe to byĹ&#x201A; nasz dobry wybĂłr.

JesteĹ&#x203A;my dumni, iş nasza firma jako pierwsza w Polsce wprowadziĹ&#x201A;a i wypromowaĹ&#x201A;a wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie tÄ&#x2122; konstrukcjÄ&#x2122; przekĹ&#x201A;adni.

Natomiast w konkursie organizowanym przez miesiÄ&#x2122;cznik â&#x20AC;&#x17E;Control Engineeringâ&#x20AC;?, edycja polska, nasz nowy produkt â&#x20AC;&#x201C; silnik synchroniczny z magnesami trwaĹ&#x201A;ymi EURA EVPM, otrzymaĹ&#x201A; nagrodÄ&#x2122; i wyróşnienie â&#x20AC;&#x17E;Produkt Roku 2015â&#x20AC;?. Z tych dwĂłch na7-8/2016

) % - , % $ 1 * $ , A $1 Y % ) R $ 1 \A # % I ' % $

grĂłd jesteĹ&#x203A;my bardzo dumni, nie tylko z powodu znalezienia siÄ&#x2122; naszej firmy wĹ&#x203A;rĂłd zacnego grona firm z branĹźy napÄ&#x2122;dowej startujÄ&#x2026;cych w tych konkursach, ale przede wszystkim dlatego, Ĺźe na ostateczny wybĂłr zwyciÄ&#x2122;zcy mieli wpĹ&#x201A;yw klienci, uĹźytkownicy i czytelnicy w otwartym gĹ&#x201A;osowaniu.

Jaka jest struktura branĹźy, ktĂłrÄ&#x2026; HFÂ Inverter obsĹ&#x201A;uguje?

MS: Od poczÄ&#x2026;tku istnienia naszej firmy dziaĹ&#x201A;amy wedĹ&#x201A;ug zaĹ&#x201A;oĹźonego biznesplanu. Plan ten definiuje takĹźe branĹźe wiodÄ&#x2026;ce, w ktĂłrych uzyskujemy kaĹźdego roku wzrost sprzedaĹźy.

Zapewne bÄ&#x2122;dÄ&#x2122; siÄ&#x2122; powtarzaĹ&#x201A;, ale dla naszej firmy najwiÄ&#x2122;kszymi odbiorcami sÄ&#x2026; producenci maszyn i firmy Ĺ&#x203A;wiadczÄ&#x2026;ce usĹ&#x201A;ugi w zakresie automatyki przemysĹ&#x201A;owej. To co nas odróşnia od wiodÄ&#x2026;cych marek w branĹźy, to nasza elastycznoĹ&#x203A;Ä&#x2021;. JesteĹ&#x203A;my w stanie szybko reagowaÄ&#x2021; na zmiany na rynku, pojawianie siÄ&#x2122; nowych potrzeb i moĹźliwoĹ&#x203A;ci. Staramy siÄ&#x2122; byÄ&#x2021; o krok przed konkurencjÄ&#x2026;, oferujÄ&#x2026;c nowe rozwiÄ&#x2026;zania lub wdraĹźajÄ&#x2026;c nasze produkty w branĹźach, w ktĂłrych wymagane jest dodatkowe know-how.

Jakie sÄ&#x2026;Â najbliĹźsze plany firmy HFÂ Inverter Polska?

MS: DziesiÄ&#x2122;Ä&#x2021; lat dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci naszej firmy zobowiÄ&#x2026;zuje. Przez ten czas udaĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; nam zbudowaÄ&#x2021; silny i doĹ&#x203A;wiadczo-

ny zespĂłĹ&#x201A;. DziÄ&#x2122;ki temu teraz my chcemy zaczÄ&#x2026;Ä&#x2021; kreowaÄ&#x2021; potrzeby u naszych kontrahentĂłw, dajÄ&#x2026;c im nowe rozwiÄ&#x2026;zania i produkty. W tym roku, nie ukrywam, Ĺźe po dĹ&#x201A;ugich i mÄ&#x2122;czÄ&#x2026;cych negocjacjach, uruchomiliĹ&#x203A;my pierwszÄ&#x2026; montowniÄ&#x2122; przekĹ&#x201A;adni walcowych i walcowo-stoĹźkowych wĹ&#x201A;oskiego producenta â&#x20AC;&#x201C; firmy Transtecno.

W paĹşdzierniku 2016 planujemy zorganizowaÄ&#x2021; II edycjÄ&#x2122; seminarium Green Economy â&#x20AC;&#x201C; przewidujemy uczestnictwo ponad stu osĂłb! Chcemy byÄ&#x2021; postrzegani jako firma wprowadzajÄ&#x2026;ca innowacyjne rozwiÄ&#x2026;zania i kreujÄ&#x2026;ca potrzeby. W przyszĹ&#x201A;ym roku planujemy wprowadziÄ&#x2021;, jako pierwsi, na rynek polski kolejny, innowacyjny produkt, ktĂłry wpĹ&#x201A;ynie na wzmocnienie naszego wizerunku i pozycji firmy w branĹźy.

Obecnie trwajÄ&#x2026; prace badawczo-rozwojowe nad tym produktem. Planujemy rĂłwnieĹź zwiÄ&#x2122;kszenie zatrudnienia, zarĂłwno w dziale doradztwa techniczno-handlowego, jak i w dziale technicznym. ChÄ&#x2122;tnych do pracy w naszej firmie zapraszam do kontaktu. Chcemy rozszerzyÄ&#x2021; i wzmocniÄ&#x2021; naszÄ&#x2026; pozycjÄ&#x2122; na rynkach zagranicznych, dlatego pojawimy siÄ&#x2122; na znaczÄ&#x2026;cych targach branĹźowych, nie tylko w Polsce, ale i poza granicami kraju.

HF INVERTER POLSKA s.c. www.hfpolska.pl

67

RYNEK

STAĹ OPRÄ&#x201E;DOWE ZASILACZE LED MEAN WELL â&#x20AC;&#x201C; SERIA ELG-C Firma Mean Well od wielu lat wprowadza na rynek coraz to nowsze zasilacze przezna , B% : +/ $ - $ :?1 [:?1 [:?4 0 ! % , ' % % ! % ' B% %. ' , % O , . '1 - $ % % O , . '/ EF. $ % . 0 ' %. $0 - $ BP %.$ , , % BP/ ) % % ; ! F . , HP %0 O , ,. :?4 1 ' $ ., -0 . ' O ! . . $ - $ B . , , ! %. F % B 1 $ - $ ! - ! # % / Robert Augustynowicz

68

Z

asilacze ELG-C wystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026; w wersjach o mocy 75/100/150 W. MajÄ&#x2026; one szeroki zakres napiÄ&#x2122;cia wejĹ&#x203A;ciowego (180â&#x20AC;&#x201C;305 V AC, 254â&#x20AC;&#x201C;431 V DC), zaĹ&#x203A; prÄ&#x2026;d wyjĹ&#x203A;ciowy w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od modelu wynosi 350/500/700/1050/1400/1750/2100 mA. Modele ELG-C dostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; w kilku wersjach: bez oznaczenia (IP67, brak regulacji), wersja A (IP65, regulacja prÄ&#x2026;du wyjĹ&#x203A;ciowego za pomocÄ&#x2026; wbudowanego potencjometru w zakresie 50â&#x20AC;&#x201C;100%) oraz wersja B (IP67, regulacja prÄ&#x2026;du za pomocÄ&#x2026; dodatkowych przewodĂłw z funkcjÄ&#x2026; 3w1: 0â&#x20AC;&#x201C;10 V DC, 10 V PWM, rezystor). NowoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; sÄ&#x2026; modele w wersji D2 â&#x20AC;&#x201C; z opcjÄ&#x2026; programowania.

ZASILACZE PROGRAMOWALNE ELG-C-D2 WychodzÄ&#x2026;c naprzeciw zapotrzebowaniu klientĂłw na inteligentne systemy sterowania oĹ&#x203A;wietleniem, firma Mean Well wprowadziĹ&#x201A;a na rynek nowÄ&#x2026; seriÄ&#x2122; zasilaczy ELG-C-D2 przeznaczonych do wspĂłĹ&#x201A;pracy z diodami LED. DziÄ&#x2122;ki doĹ&#x201A;Ä&#x2026;czonemu oprogramowaniu przetwornice po podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czaniu programatora SDP-001 (zdjÄ&#x2122;cie na stronie obok) majÄ&#x2026; szereg moĹźliwoĹ&#x203A;ci konfiguracji.

DoĹ&#x201A;Ä&#x2026;czone oprogramowanie ma kilka ciekawych funkcji. PierwszÄ&#x2026; z nich jest moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; regulacji prÄ&#x2026;du wyjĹ&#x203A;ciowego (ang. Adjustable Output Current-AOC) w zakresie 10â&#x20AC;&#x201C;100% wartoĹ&#x203A;ci znamionowej zasilacza, co jest szczegĂłlnie przydatne w przypadku niestandardowych wartoĹ&#x203A;ci prÄ&#x2026;du moduĹ&#x201A;u LED. KolejnÄ&#x2026; funkcjÄ&#x2026; jest kompensacja spadku wartoĹ&#x203A;ci strumienia Ĺ&#x203A;wietlnego diod LED w trakcie cyklu ich Ĺźycia (ang. Constant Light Output P R O M O C J A

\ , :?4 6

â&#x20AC;&#x201C; CLO) â&#x20AC;&#x201C; zapobiega to widocznej dla uĹźytkownika róşnicy w jasnoĹ&#x203A;ci oĹ&#x203A;wietlenia w miarÄ&#x2122; upĹ&#x201A;ywu czasu.

GĹ&#x201A;ĂłwnÄ&#x2026; funkcjonalnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; sÄ&#x2026;Â tzw.

Profile Ĺ&#x161;ciemniania (ang. Dimming Profile). DziÄ&#x2122;ki wbudowanemu mikrokontrolerowi pozwalajÄ&#x2026; one na automatyczne Ĺ&#x203A;ciemnianie. UĹźytkownik ma do dyspozycji konfigurowalne profile, w ktĂłrych moĹźna dokonywaÄ&#x2021; regulacji: poziomu oĹ&#x203A;wietlenia, godziny zaĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia oraz czasu trwania.

Dodatkowo producent przewidziaĹ&#x201A; moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; regulacji czasu przejĹ&#x203A;cia miÄ&#x2122;dzy zadanymi poziomami oĹ&#x203A;wietlenia (ang. Fade Time) oraz opcjÄ&#x2122; powiadamiania uĹźytkownika o zbliĹźajÄ&#x2026;cym siÄ&#x2122; upĹ&#x201A;ywie czasu Ĺźycia diod LED (ang.

Lifetime). Zasilacze ELG-C-D2 z powodzeniem znajdujÄ&#x2026; zastosowanie w aplikacjach oĹ&#x203A;wietlenia drogowego czy teĹź biurowego.

ELG-C â&#x20AC;&#x201C; WĹ AĹ&#x161;CIWOĹ&#x161;CI Zasilacze ELG-C charakteryzujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; szerokim dopuszczalnym zakresem temperatury pracy w przedziale od â&#x20AC;&#x201C;40 °C do +70 °C oraz szczelnÄ&#x2026;, metalowÄ&#x2026; obudowÄ&#x2026; o stopniu ochrony IP67/IP65, dziÄ&#x2122;ki czemu bez problemu mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; uĹźytkowane w warunkach zewnÄ&#x2122;trznych. IstotnÄ&#x2026; kwestiÄ&#x2026; jest rĂłwnieĹź aktywna korekcja wspĂłĹ&#x201A;czynnika AUTOMATYKA

RYNEK EN 61347-1, EN 61347-2-13, EN 62384, EN 61000-4-2, 3, 4, 5, 6, 8, 11 i EN 61547.

Te wysoce sprawne zasilacze mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; wykorzystywane w aplikacjach LED, takich jak wyĹ&#x203A;wietlacze, banery reklamowe, oĹ&#x203A;wietlenie dekoracyjne budynkĂłw, lampy uliczne, oĹ&#x203A;wietlenia parkingĂłw itp. UrzÄ&#x2026;dzenia objÄ&#x2122;te sÄ&#x2026; piÄ&#x2122;cioletniÄ&#x2026; gwarancjÄ&#x2026; producenta.

WÂ Polsce zasilacze ELG-CÂ sÄ&#x2026;Â oferowane przez autoryzowanego dystrybutora Mean Well â&#x20AC;&#x201C; firmÄ&#x2122; Elmark Automatyka.

/ $ & .$

0 , ! # + 4223

mocy PFC, dziÄ&#x2122;ki czemu przetwornice nie oddziaĹ&#x201A;ujÄ&#x2026; w sposĂłb znaczÄ&#x2026;cy na sieÄ&#x2021; zasilajÄ&#x2026;cÄ&#x2026;.

ELG-C wyposaĹźone sÄ&#x2026; w zabezpieczenia przeciwzwarciowe, przeciÄ&#x2026;Ĺźeniowe oraz temperaturowe, co gwarantuje ich stabilnÄ&#x2026; i bezpiecznÄ&#x2026; pracÄ&#x2122;.

Zasilacze osiÄ&#x2026;gajÄ&#x2026; sprawnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; do 92% co przekĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; jednoczeĹ&#x203A;nie na niewielkie straty ciepĹ&#x201A;a.

CharakterystycznÄ&#x2026; cechÄ&#x2026; zasilaczy ELG-C jest odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na przepiÄ&#x2122;cia do 6 kV, dziÄ&#x2122;ki czemu moĹźna je bez obaw montowaÄ&#x2021; w obszarach silnie

Robert Augustynowicz

uprzemysĹ&#x201A;owionych (bliskoĹ&#x203A;Ä&#x2021; fabryk, elektrowni, duĹźych zakĹ&#x201A;adĂłw produkcyjnych) oraz wszÄ&#x2122;dzie tam, gdzie instalacja i urzÄ&#x2026;dzenia sÄ&#x2026; naraĹźone bezpoĹ&#x203A;rednio na przepiÄ&#x2122;cia atmosferyczne oraz Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czeniowe.

Modele ELG-C sÄ&#x2026; zgodne ze Ĺ&#x203A;wiatowymi standardami gwarantujÄ&#x2026;cymi bezpieczeĹ&#x201E;stwo, m.in.: UL8750,

ELMARK AUTOMATYKA Sp. z o.o. / < % , 8 2=42 = 6 , % 46 /

7 5 7 ; (

7 5 78 4 $> $/ /! %%%/ $/ /!

R E K L A M A

7-8/2016

69

RYNEK

WYBĂ&#x201C;R OSPRZÄ&#x2DC;TU BEZPIECZEĹ&#x192;STWA W SIEDMIU KROKACH Zapewnienie ochrony niebezpiecznych miejsc oraz stref jest jednym z typowych, ale i jed . , -A , - %. # -0 . ' , R ! - $ / - -0 O , - ! - $ % ,% 0, . ' , 0 ! A .$01 F. %, 0P ! % #O A , , $0 # !O %. # R # - / + % # , % - ,. .$ ! , % $ $ % $ , % $ . ' , ! $ % , ! %.! F ' # /

P

rawdopodobnie najgorszy sposĂłb na poznanie wymagaĹ&#x201E; bezpieczeĹ&#x201E;stwa dla maszyn to ten, w ktĂłrym projektant najpierw sporzÄ&#x2026;dza wersjÄ&#x2122; roboczÄ&#x2026; maszyny lub systemu, ze wszystkimi funkcjami i bez uwzglÄ&#x2122;dnienia kwestii bezpieczeĹ&#x201E;stwa, a dopiero w nastÄ&#x2122;pnym etapie zajmuje siÄ&#x2122; wymaganym wyposaĹźaniem ochronnym i osprzÄ&#x2122;tem bezpieczeĹ&#x201E;stwa. Taka procedura zdecydowanie nie jest optymalna. PoniĹźsze wskazĂłwki pomagajÄ&#x2026; zrobiÄ&#x2021; to lepiej.

SIEDEM KROKĂ&#x201C;W DO ZAPEWNIENIA OCHRONY 1. OPTYMALNA INTEGRACJA Z PROCESAMI Aby urzÄ&#x2026;dzenie bezpieczeĹ&#x201E;stwa funkcjonowaĹ&#x201A;o poprawnie i bez zakĹ&#x201A;ĂłceĹ&#x201E;,

70

P R O M O C J A

musi byÄ&#x2021; zintegrowane z procesem produkcyjnym. Dlatego bezpieczeĹ&#x201E;stwo powinno byÄ&#x2021; od poczÄ&#x2026;tku â&#x20AC;&#x17E;wprojektowaneâ&#x20AC;? w maszynÄ&#x2122; lub system sterowania. W ten sposĂłb speĹ&#x201A;niony jest podstawowy warunek dla wysoko wydajnej i jednoczeĹ&#x203A;nie bezpiecznej pracy maszyny.

2. PRZESTRZEGANIE DYREKTYW I NORM Procedura ta jest takĹźe opisana w dyrektywie maszynowej, ktĂłra wymaga â&#x20AC;&#x17E;projektowania (...) bezpiecznego z samego zaĹ&#x201A;oĹźeniaâ&#x20AC;? lub â&#x20AC;&#x17E;bezpieczeĹ&#x201E;stwa kompleksowegoâ&#x20AC;?. To jednak nie jest jedyny powĂłd, dla ktĂłrego projektant jest zobowiÄ&#x2026;zany przestrzegaÄ&#x2021; odpowiednich dyrektyw i norm. Powinno to byÄ&#x2021; rozpatrywane jako atut, nie dodatkowy obowiÄ&#x2026;zek. ZwĹ&#x201A;aszcza nowsze AUTOMATYKA

RYNEK

normy oferujÄ&#x2026; praktycznÄ&#x2026; pomoc przy konfiguracji konstrukcji ochronnych (ENÂ ISO 14120) oraz wyborze urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; bezpieczeĹ&#x201E;stwa (ENÂ ISO 14119).

3. UWZGLÄ&#x2DC;DNIENIE KONSERWACJI ORAZ USUWANIA USTEREK

zwiÄ&#x2122;kszajÄ&#x2026; elastycznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; systemu. Istnieje takĹźe szeroki wybĂłr rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; do monitorowania osĹ&#x201A;on bezpieczeĹ&#x201E;stwa.

Na przykĹ&#x201A;ad bezkontaktowe czujniki bezpieczeĹ&#x201E;stwa mogÄ&#x2026; zastÄ&#x2026;piÄ&#x2021; wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czniki elektromechaniczne. Najnowsze typoszeregi wykorzystujÄ&#x2026; technologiÄ&#x2122; RFID i sÄ&#x2026; dostÄ&#x2122;pne z róşnymi opcjami kodowania. W przypadku blokad elektromagnetycznych moĹźna skorzystaÄ&#x2021; z urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; z innowacyjnÄ&#x2026; mechanicznÄ&#x2026; zasadÄ&#x2026; dziaĹ&#x201A;ania, a takĹźe bezkontaktowych systemĂłw ryglowanych siĹ&#x201A;Ä&#x2026; elektromagnetycznÄ&#x2026;.

5. UĹťYWANIE DODATKOWYCH FUNKCJI Ciekawe funkcje, uĹ&#x201A;atwiajÄ&#x2026;ce przede wszystkim zintegrowanie urzÄ&#x2026;dzenia z procesem produkcji, oferujÄ&#x2026; zwĹ&#x201A;aszcza nowe rozwiÄ&#x2026;zania z zakresu urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; bezpieczeĹ&#x201E;stwa (chociaĹź nie tylko one).

Jednym z przykĹ&#x201A;adĂłw jest funkcja mutingu lub wygaszania (blankingu) wybranej wiÄ&#x2026;zki kurtyny Ĺ&#x203A;wietlnej bezpieczeĹ&#x201E;stwa, ktĂłra umoĹźliwia rozróşnienie czĹ&#x201A;owieka i materiaĹ&#x201A;u, optymalizujÄ&#x2026;c tym samym transport wewnÄ&#x2122;trzny.

Inny przykĹ&#x201A;ad to blokady elektromagnetyczne z zatrzaskiem. OsĹ&#x201A;ona

Podczas szacowania ryzyka czy generalnie przy konfiguracji urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; ochronnych nie wystarczy wziÄ&#x2026;Ä&#x2021; pod uwagÄ&#x2122; jedynie normalnego trybu pracy maszyny lub systemu. Nieproporcjonalnie duĹźa czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; wypadkĂłw przy maszynach zdarza siÄ&#x2122; podczas konserwacji oraz â&#x20AC;&#x201C; co bardzo waĹźne â&#x20AC;&#x201C; w trakcie usuwania usterek. UrzÄ&#x2026;dzenie ochronne powinno byÄ&#x2021; dostosowane do tych sytuacji przez uwzglÄ&#x2122;dnienie ryzyk mogÄ&#x2026;cych wystÄ&#x2026;piÄ&#x2021; w czasie konserwacji i postÄ&#x2122;powania awaryjnego.

/ '

4. UWZGLÄ&#x2DC;DNIENIE WSZYSTKICH MOĹťLIWOĹ&#x161;CI REDUKCJI RYZYKA OsĹ&#x201A;ona ruchoma (np. drzwi bezpieczeĹ&#x201E;stwa) nie zawsze bÄ&#x2122;dzie najlepszym rozwiÄ&#x2026;zaniem. DostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; alternatywy, takie jak urzÄ&#x2026;dzenia optoelektroniczne bÄ&#x2026;dĹş reagujÄ&#x2026;ce na nacisk (np. kurtyny Ĺ&#x203A;wietlne bezpieczeĹ&#x201E;stwa lub maty naciskowe bezpieczeĹ&#x201E;stwa), ktĂłre w wielu przypadkach 7-8/2016

71

RYNEK nie otwiera się samoczynnie po odryglowaniu, nawet kiedy jest naprężona. Możliwość regulowania siły zatrzasku także jest przydatnym detalem. W urządzeniach wyposażonych w tę funkcję możliwe jest dostosowanie siły, jaką należy przyłożyć do osłony podczas otwierania do wymagań czy też siły fizycznej operatora.

W aspekcie transmisji i przetwarzania sygnału również istnieje wiele możliwości, które np. ułatwiają integrację wyposażenia ochronnego z systemami komunikacji (AS-i safety) lub zwiększają możliwości diagnostyki (SD bus).

6. ERGONOMIA Prosta, intuicyjna praca powinna być jednym z celów projektowania każdego urządzenia ochronnego. Oznacza to, że elementy sterownicze i sygnalizacyjne muszą być umieszczone możliwie najbliżej osłony bezpieczeństwa oraz powinny umożliwiać dobry wgląd w proces. Także operator powinien znać albo wyraźnie widzieć lokalizację urządzenia do zatrzymywania niebezpiecznego procesu w nagłym wypadku. Tutaj także należy wziąć pod uwagę konserwację oraz usuwanie usterek. Przykładem jest sytuacja, kiedy w strefach niebezpiecznych z możliwością wejścia do środka zalecane jest użycie odryglowania awaryjnego (np. klamki awaryjnej), które umożliwia przypadkowo zaryglowanemu personelowi (serwisowemu lub sprzątającemu) opuszczenie strefy zagrożenia.

7. UNIKANIE BODŹCÓW DO MANIPULACJI Wyniki kilku badań pokazują, że w jednej trzeciej zakładów produkcyjnych na maszynach zainstalowane są urządzenia bezpieczeństwa, w których ktoś dokonał manipulacji (niedozwolone działanie mające na celu obejście urządzeń bezpieczeństwa).

Zatem użytkownik powinien być świadom ryzyka, a projektant powinien je redukować, nie stwarzając sytuacji zachęcających do manipulacji. Osiągnięcie tego celu jest najskuteczniejsze przez wspomniane w pierwszym kroku „wprojektowanie” bezpieczeń72

AUTOMATYKA

www.schmersal.pl

RYNEK stwa w maszynÄ&#x2122;. Dodatkowo zalecane jest uĹźycie kodowanych wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznikĂłw bezpieczeĹ&#x201E;stwa, ktĂłrych obejĹ&#x203A;cie jest o wiele trudniejsze. Odpowiednie rozwiÄ&#x2026;zania sÄ&#x2026; opisane we wspomnianej wczeĹ&#x203A;niej normie EN ISO 14119.

WNIOSEK: PROJEKTANT MA WYBĂ&#x201C;R Jako podstawowy wyznacznik tzw. dobrej praktyki inĹźynierskiej przy projektowaniu i doborze rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; bezpieczeĹ&#x201E;stwa trzeba wymieniÄ&#x2021; przede wszystkim to, Ĺźe bezpieczeĹ&#x201E;stwo maszyn powinno byÄ&#x2021; wziÄ&#x2122;te pod uwagÄ&#x2122; na bardzo wczesnym etapie procesu projektowego. Po drugie naleĹźy wĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; konserwacjÄ&#x2122; i usuwanie usterek w proces szacowania ryzyka. Po trzecie zaĹ&#x203A; projektant powinien przenalizowaÄ&#x2021; kwestiÄ&#x2122; omijania urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; ochronnych.

W celu speĹ&#x201A;nienia tych wymagaĹ&#x201E; producent maszyny ma do dyspozycji róşnorodne modele urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; bezpieczeĹ&#x201E;stwa. Co wiÄ&#x2122;cej, producenci wyposaĹźenia ochronnego (np. Grupa Schmersal) oferujÄ&#x2026; obszerne materiaĹ&#x201A;y drukowane oraz doradztwo i pomoc w formie konsultacji, usĹ&#x201A;ug projektowych czy wdroĹźeniowych.

Tworzymy bezpieczne miejsca pracy.

AZM400 nowa blokada

BROSZURA NA TEMAT EN ISO 14119 â&#x20AC;&#x201C; KSIÄ&#x201E;ĹťKA O BEZPIECZEĹ&#x192;STWIE MASZYN

!"!!! # $

%!! # &

'( )* " +) ,( %

-

R E K L A M A

Nowa norma EN ISO 14119 zawiera wskazĂłwki na temat poprawnego projektowania rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; do monitorowania osĹ&#x201A;on ruchomych (np. osĹ&#x201A;on bezpieczeĹ&#x201E;stwa). ZastÄ&#x2122;puje poprzedniÄ&#x2026; normÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x201C; EN 1088 i, jako norma ISO, jest waĹźna na caĹ&#x201A;ym Ĺ&#x203A;wiecie, takĹźe poza UniÄ&#x2026; EuropejskÄ&#x2026;. Okres przejĹ&#x203A;ciowy zakoĹ&#x201E;czyĹ&#x201A; siÄ&#x2122; 1 maja 2015 r. Grupa Schmersal wydaĹ&#x201A;a podsumowanie zmian, ktĂłrymi skutkuje wprowadzenie nowej normy w formie 24-stronicowej broszury. Wraz z niÄ&#x2026; dostarczany jest poster ilustrujÄ&#x2026;cy zgodny z wymaganiami normy tryb postÄ&#x2122;powania przy konfiguracji urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; ochronnych oraz wybĂłr wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznikĂłw i czujnikĂłw bezpieczeĹ&#x201E;stwa. TÄ&#x2122; darmowÄ&#x2026; broszurÄ&#x2122; (obecnie jedynie w jÄ&#x2122;zyku angielskim i niemieckim) moĹźna zamĂłwiÄ&#x2021;, wysyĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;c e-mail na adres info@schmersal.pl, a takĹźe pobraÄ&#x2021; ze strony www.schmersal.com.

Dla konstruktorĂłw chcÄ&#x2026;cych pogĹ&#x201A;Ä&#x2122;biÄ&#x2021; swojÄ&#x2026; wiedzÄ&#x2122; na temat bezpieczeĹ&#x201E;stwa maszyn Grupa Schmersal wydaĹ&#x201A;a ksiÄ&#x2026;ĹźkÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x17E;Machine Safety in Europeâ&#x20AC;?. W formie 30 esejĂłw 26 autorĂłw prezentuje na 400 ilustrowanych stronach obowiÄ&#x2026;zujÄ&#x2026;ce zasady bezpieczeĹ&#x201E;stwa maszyn, obejmujÄ&#x2026;ce róşne zagadnienia, poczÄ&#x2026;wszy od bezpieczeĹ&#x201E;stwa funkcjonalnego po technologiÄ&#x2122; pĹ&#x201A;ynĂłw czy dyrektywÄ&#x2122; dla osprzÄ&#x2122;tu ciĹ&#x203A;nieniowego. KsiÄ&#x2026;Ĺźka dostÄ&#x2122;pna jest w wybranych ksiÄ&#x2122;garniach oraz w siedzibie firmy Schmersal.

/ '

SCHMERSAL POLSKA Sp.j. / % 51 2 4@8 6 , % /

=2 @@ 23 ; (

@38 @= @ 4 ; > ' /! %%%/ ' /!

7-8/2016

73

RYNEK

ZWALCZANIE CYBERATAKĂ&#x201C;W Obawy przed atakami cybernetycznymi na systemy kon .$ ! ,. ,. -0 O do opracowywania odpowied ' ,% 0, R ' # , . '/ Y $ , ,0 , A ,! , R % 1 - $ ! , F . 1 %. # - % F ! ,.# % $% Nkowanych kadr oraz stworzenie odpowiednich procesĂłw biznesowych. ( 7 8 9 : ; <

R

ozwĂłj technologii sieciowych spowodowaĹ&#x201A; zwiÄ&#x2122;kszenie dostÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;ci zdalnych systemĂłw sterowania i monitoringu, ktĂłre pozwalajÄ&#x2026; przedsiÄ&#x2122;biorstwom przemysĹ&#x201A;owym optymalizowaÄ&#x2021; produkcjÄ&#x2122; i dystrybucjÄ&#x2122;. Niestety, przejĹ&#x203A;cie na zdalne sterowanie i monitoring urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; SCADA ma teĹź swoje minusy. NaraĹźa krytyczne sieci przemysĹ&#x201A;owe na cyberataki. Nowoczesne infrastruktury, takie jak podstacje, rurociÄ&#x2026;gi ropy i gazu czy wodociÄ&#x2026;gi, sÄ&#x2026; duĹźymi, rozproszonymi obiektami. Dlatego operatorzy muszÄ&#x2026; stale monitorowaÄ&#x2021; i kontrolowaÄ&#x2021; wiele róşnych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; zakĹ&#x201A;adu, aby zapewniÄ&#x2021; jego prawidĹ&#x201A;owe dziaĹ&#x201A;anie.

ZAGROĹťENIA CYBERNETYCZNE Zastosowanie w procesach przemysĹ&#x201A;owych niezabezpieczonego systemu sterowania i nadzoru, wykorzystujÄ&#x2026;cego urzÄ&#x2026;dzenia sieciowe SCADA, moĹźe naraziÄ&#x2021; podstacjÄ&#x2122; energetycznÄ&#x2026; na znaczne uszkodzenia, spowodowane zĹ&#x201A;oĹ&#x203A;liwym atakiem cybernetycznym. OprĂłcz strat fizycznych i finansowych firmy, atak na sieÄ&#x2021; SCADA moĹźe mieÄ&#x2021; rĂłwnieĹź niekorzystny wpĹ&#x201A;yw na Ĺ&#x203A;rodowisko naturalne i zagraĹźaÄ&#x2021; bezpieczeĹ&#x201E;stwu publicznemu. Dlatego zabezpieczenia w sieciach SCADA staĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; w ostatnich latach czÄ&#x2122;stym tematem dyskusji.

WiÄ&#x2122;ksza uwaga skupiana na bezpieczeĹ&#x201E;stwie przemysĹ&#x201A;owych systemĂłw sterowania (ICS) zaowocowaĹ&#x201A;a pojawieniem siÄ&#x2122; wielu produktĂłw i przepisĂłw majÄ&#x2026;cych na celu zniwelowanie ryzyka. NaleĹźÄ&#x2026; do nich: przemysĹ&#x201A;owe zapory (firewall), przemysĹ&#x201A;owe IDS-y, poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia jednokierunkowe, SIEM-y itd., ktĂłrych koszt zakupu ostatecznie ponosi operator. OprĂłcz tego, kwestia bezpieczeĹ&#x201E;stwa jest zĹ&#x201A;oĹźonym proce-

74

P R O M O C J A

sem wymagajÄ&#x2026;cym wyszkolonego personelu i wdroĹźenia nowych procedur.

ANATOMIA ATAKU CYBERNETYCZNEGO W zrozumieniu sposobu myĹ&#x203A;lenia atakujÄ&#x2026;cego pomagajÄ&#x2026; doĹ&#x203A;wiadczenia, zebrane podczas analizy atakĂłw cybernetycznych na przemysĹ&#x201A;owe systemy sterowania. OgĂłlnie atak cybernetyczny moĹźna podzieliÄ&#x2021; na kilka etapĂłw.

W pierwszym z nich atakujÄ&#x2026;cy dokonuje rozpoznania, zbiera informacje na temat celu. NarzÄ&#x2122;dzia sieciowe, takie jak np.

Shodan (ics-radar.shodan.io) pozwalajÄ&#x2026; zajrzeÄ&#x2021; do sieci ICS podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czonych do Internetu. OprĂłcz tego, na czarnym rynku cybernetycznym dostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; informacje dotyczÄ&#x2026;ce systemĂłw SCADA, zawierajÄ&#x2026;ce adresy IP oraz hasĹ&#x201A;a i dane operatorĂłw.

Po dokonaniu rozpoznania, atakujÄ&#x2026;cy znajduje sposĂłb na dostanie siÄ&#x2122; do sieci korporacyjnej poprzez stronÄ&#x2122; firmowÄ&#x2026;, zĹ&#x201A;oĹ&#x203A;liwe e-maile czy zainfekowany dysk USB. W sieci korporacyjnej szuka informacji na temat systemu sterowania (sieci ICS) i sterownikĂłw: zaleĹźnoĹ&#x203A;ci miÄ&#x2122;dzy sterownikami i okreĹ&#x203A;lonymi procesami, procedury firmowe, hasĹ&#x201A;a itp.

AtakujÄ&#x2026;cy bÄ&#x2122;dzie rĂłwnieĹź szukaÄ&#x2021; informacji na temat potencjalnych luk w sieci sterowania (w przeciwieĹ&#x201E;stwie do nazwy â&#x20AC;&#x17E;izolowane sieci ICSâ&#x20AC;?, bariera oddzielajÄ&#x2026;ca sieci ICS od Ĺ&#x203A;wiata zewnÄ&#x2122;trznego nie jest szczelna). MoĹźe to byÄ&#x2021; np. serwer danych procesowych (Historian) podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czony zarĂłwno do sieci sterowania, jak i do sieci korporacyjnej, czy zĹ&#x201A;oĹ&#x203A;liwe oprogramowanie, zainstalowane podczas planowej konserwacji z lokalnego komputera serwisanta lub zdalnego serwisu dostawcy. Kolejnym potencjalnym sĹ&#x201A;abym punktem jest Ĺ&#x201A;aĹ&#x201E;cuch dostaw â&#x20AC;&#x201C; elementy wysyĹ&#x201A;ane AUTOMATYKA

RYNEK do konserwacji mogÄ&#x2026; wrĂłciÄ&#x2021; zainfekowane zĹ&#x201A;oĹ&#x203A;liwym oprogramowaniem.

ATAKUJÄ&#x201E;CY WEWNÄ&#x201E;TRZ SIECI Po dostaniu siÄ&#x2122; do sieci atakujÄ&#x2026;cy weryfikuje jej architekturÄ&#x2122; oraz informacje pozyskane wczeĹ&#x203A;niej.

Z jego punktu widzenia ma to krytyczne znaczenie, jeĹ&#x203A;li chce dokonaÄ&#x2021; efektywnego ataku. W jaki sposĂłb atakujÄ&#x2026;cy weryfikuje uzyskane informacje? PrzeglÄ&#x2026;dajÄ&#x2026;c nazwy serwera OPC, ktĂłre mogÄ&#x2026; zawieraÄ&#x2021; róşne informacje, dokonujÄ&#x2026;c zrzutu ekranu z panelu HMI, czy prĂłbujÄ&#x2026;c wyĹ&#x203A;ledziÄ&#x2021; w sieci drogÄ&#x2122; komunikacji ze sterownikami. OprĂłcz tego, moĹźe prĂłbowaÄ&#x2021; wysĹ&#x201A;aÄ&#x2021; niegroĹşne polecania do sterownika bÄ&#x2122;dÄ&#x2026;cego jego celem. MoĹźe teĹź sprĂłbowaÄ&#x2021; zmieniÄ&#x2021; wartoĹ&#x203A;ci niektĂłrych parametrĂłw sterownika (upewniajÄ&#x2026;c siÄ&#x2122; przy tym, Ĺźe w dalszym ciÄ&#x2026;gu bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; raportowane staĹ&#x201A;e wartoĹ&#x203A;ci, co zapobiegnie wykryciu). Wszystkie te dziaĹ&#x201A;ania majÄ&#x2026; zagwarantowaÄ&#x2021; atakujÄ&#x2026;cemu, Ĺźe w wybranym dniu bÄ&#x2122;dzie w stanie przejÄ&#x2026;Ä&#x2021; kontrolÄ&#x2122; nad systemem i spowodowaÄ&#x2021; zamierzone szkody. Po etapie weryfikacji zwykle nastÄ&#x2122;puje okres oczekiwania, w ktĂłrym atakujÄ&#x2026;cy siÄ&#x2122; nie ujawnia.

ANALIZA ZAGROĹťEĹ&#x192; RozwaĹźmy sieÄ&#x2021;, w ktĂłrej z gĹ&#x201A;Ăłwnego centrum sterowania moĹźna komuniko-

waÄ&#x2021; siÄ&#x2122; z wieloma odlegĹ&#x201A;ymi miejscami. W kaĹźdej z tych odlegĹ&#x201A;ych lokalizacji znajdujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; urzÄ&#x2026;dzenia peryferyjne, takie jak sterowniki PLC, IED. Dla uproszczenia przyjmijmy, Ĺźe komunikacja kaĹźdej ze zdalnych stacji odbywa siÄ&#x2122; tylko z gĹ&#x201A;Ăłwnym centrum sterowania, przy wykorzystaniu zaufanego tunelu VPN pomiÄ&#x2122;dzy bramami. WĂłwczas dziaĹ&#x201A;ania atakujÄ&#x2026;cego wewnÄ&#x2026;trz sieci sterowania mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; podzielone na nastÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;ce kategorie: â&#x20AC;˘ Field-to-Field â&#x20AC;&#x201C; atak z jednej zainfekowanej zdalnej stacji lub urzÄ&#x2026;dzenia peryferyjnego na drugÄ&#x2026;; â&#x20AC;˘ Center-to-Field â&#x20AC;&#x201C; atak, ktĂłry inicjuje ruch z centrum sterowania, majÄ&#x2026;cy na celu zaszkodziÄ&#x2021; lub przejÄ&#x2026;Ä&#x2021; kontrolÄ&#x2122; nad urzÄ&#x2026;dzeniem peryferyjnym; â&#x20AC;˘ Field-to-Center â&#x20AC;&#x201C; atak inicjujÄ&#x2026;cy ruch ze zdalnej stacji do centrum sterowania; â&#x20AC;˘ In Field â&#x20AC;&#x201C; atak z jednego urzÄ&#x2026;dzenia peryferyjnego na drugie, w obrÄ&#x2122;bie tej samej lokalizacji, w tym atak pojawiajÄ&#x2026;cy siÄ&#x2122; w tym samym, wydzielonym segmencie.

SEGREGACJA SIECI PrzeciwdziaĹ&#x201A;anie atakom Field-to-Field rozpoczynamy od przekierowania do tunelu IPsec VPN caĹ&#x201A;ego ruchu ze zdalnej stacji do centrum sterowania. Ponadto na kaĹźdej stacji wymagany bÄ&#x2122;dzie przemysĹ&#x201A;owy, rozproszony

firewall DPI pozwalajÄ&#x2026;cy operatorowi na blokowanie ruchu z innych stacji oraz tworzenie reguĹ&#x201A; dostÄ&#x2122;pu uĹźytkownikĂłw do okreĹ&#x203A;lonych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;.

DPI (Deep-Packet-Inspection) to metoda filtrowania ruchu sieciowego oparta na analizie warstwy aplikacji pakietĂłw. W tej warstwie znajduje siÄ&#x2122; informacja o aplikacji, ktĂłra wysyĹ&#x201A;a/ odbiera dany pakiet. W protokoĹ&#x201A;ach przemysĹ&#x201A;owych warstwa aplikacji czÄ&#x2122;sto zawiera takie informacje, jak identyfikator odbiorcy, ustawiane wartoĹ&#x203A;ci, polecenia itd. Przy pomocy firewalla DPI operator moĹźe wymusiÄ&#x2021; okreĹ&#x203A;lone zachowania. Zastosowanie przemysĹ&#x201A;owego, rozproszonego firewalla DPI w poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniu z tunelem VPN daje pewnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, Ĺźe caĹ&#x201A;y ruch dociera tylko z zaufanych adresĂłw IP, i şe kaĹźdy adres otrzymuje odpowiednie uprawnienia dla okreĹ&#x203A;lonych poleceĹ&#x201E;. PrzeciwdziaĹ&#x201A;anie atakom typu Field-to-Center i Center-to-Field jest trochÄ&#x2122; bardziej skomplikowane. Zapobieganie takim atakom polega na zapewnieniu bezpiecznych zdalnych poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeĹ&#x201E;, bez zĹ&#x201A;oĹ&#x203A;liwego oprogramowania i nieautoryzowanego ruchu.

Wykrywanie zĹ&#x201A;oĹ&#x203A;liwego oprogramowania zwykle realizowane jest przez firewalla na podstawie bazy sygnatur wirusĂłw. Z uwagi na to, Ĺźe baza sygnatur musi byÄ&#x2021; czÄ&#x2122;sto uaktualniana najwygodniej byĹ&#x201A;oby zainstalowaÄ&#x2021;

&A. , ! . , % P A F A ,! , R % % F - , , ! - . ' ; , $ / 6 , F % %! % , ! - - # A . ,% - ! % ' ' , % $ . '

7-8/2016

75

RYNEK

, % , $ 4 4 ,! ,. . ! , $ % ~ < # ' , , - - %

jednÄ&#x2026; instancjÄ&#x2122; firewalla w centrum sterowania. Innym zagroĹźeniem jest faĹ&#x201A;szywy ruch, taki jak np. polecenie zainicjowane w centrum sterowania, z adresu IP serwera SCADA, ale w rzeczywistoĹ&#x203A;ci nie wysĹ&#x201A;ane z tego serwera.

Wykrywanie faĹ&#x201A;szywego ruchu zwykle wiÄ&#x2026;Ĺźe siÄ&#x2122; z wykorzystaniem firewalla z kontrolÄ&#x2026; stanu (Stateful Packet Inspection), ktĂłry sprawdza stan kaĹźdego poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia i kaĹźdy protokĂłĹ&#x201A;, wykrywa prĂłby nawiÄ&#x2026;zania innego poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia z urzÄ&#x2026;dzeniem peryferyjnym, pozwala na transmisjÄ&#x2122; pakietĂłw tylko z juĹź otwartych poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeĹ&#x201E;. ZakĹ&#x201A;adajÄ&#x2026;c, Ĺźe autoryzowane urzÄ&#x2026;dzenia sÄ&#x2026; juĹź ze sobÄ&#x2026; odpowiednio poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czone, firewall byĹ&#x201A;by w stanie zablokowaÄ&#x2021; nowe, faĹ&#x201A;szywe poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia. Dodatkowo mĂłgĹ&#x201A;by wymusiÄ&#x2021; kierunek otwieranych poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeĹ&#x201E;, tylko w jednÄ&#x2026; stronÄ&#x2122;.

DziÄ&#x2122;ki zastosowaniu rozproszonego firewalla DPI rĂłwnolegle z centralnym firewallem SPI moĹźliwe jest uzyskanie dobrze odseparowanej, jednoczeĹ&#x203A;nie prostej, sieci sterowania ICS. Firewall dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;cy w oparciu o bazÄ&#x2122; sygnatur, wymagajÄ&#x2026;cy cyklicznej aktualizacji, powinien byÄ&#x2021; zainstalowany w centrum sterowania.

WYKRYWANIE INTRUZĂ&#x201C;W W atakach typu In-Field zarĂłwno ĹşrĂłdĹ&#x201A;o ataku, jak i jego cel znajdujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; w obrÄ&#x2122;bie tej samej podstacji. Najbardziej popularnym przykĹ&#x201A;adem tego rodzaju ataku jest Stuxnet, jednakĹźe istnieje dĹ&#x201A;uga lista mniej znanych zĹ&#x201A;oĹ&#x203A;liwych programĂłw, ktĂłre mogÄ&#x2026; zostaÄ&#x2021; wprowadzone do sieci z komputera serwisanta pod76

czas cyklicznej konserwacji, w sposĂłb niewykrywalny przez centrum sterowania, czy dowolny inny centralny system monitorowania. Aby mĂłc przeciwdziaĹ&#x201A;aÄ&#x2021; tego rodzaju atakom, konieczne jest wdroĹźenie systemu wykrywania wĹ&#x201A;amaĹ&#x201E; IDS (Intrusion Detection System), dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;cego w kaĹźdym z wydzielonych obszarĂłw, w celu monitorowania ruchu sieciowego i wykrywania podejrzanych dziaĹ&#x201A;aĹ&#x201E;. Przy czym sonda systemu IDS powinna kontrolowaÄ&#x2021; kilka dziaĹ&#x201A;aĹ&#x201E; jednoczeĹ&#x203A;nie. Musi wykrywaÄ&#x2021; zĹ&#x201A;oĹ&#x203A;liwe oprogramowanie, co wymaga silnika korzystajÄ&#x2026;cego z aktualnej bazy sygnatur znanych wirusĂłw â&#x20AC;&#x201C; system IDS porĂłwnuje ruch w wydzielonym obszarze z sygnaturami wirusĂłw i w przypadku wykrycia zgodnoĹ&#x203A;ci generuje alarm.

Mimo wykrycia, zĹ&#x201A;oĹ&#x203A;liwe oprogramowanie moĹźe powodowaÄ&#x2021; zaburzenia procesĂłw sterowania w sieci ICS poprzez wysyĹ&#x201A;anie róşnych poleceĹ&#x201E;.

Polecenia te wykorzystujÄ&#x2026; przemysĹ&#x201A;owe protokoĹ&#x201A;y, a czasem nawet wartoĹ&#x203A;ci z â&#x20AC;&#x17E;legalnychâ&#x20AC;? urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;. W zwiÄ&#x2026;zku z tym system IDS musi rĂłwnieĹź mieÄ&#x2021; moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wykrywania nieprawidĹ&#x201A;owoĹ&#x203A;ci (Industrial Anomaly Detection).

Silnik IAD â&#x20AC;&#x17E;uczy siÄ&#x2122;â&#x20AC;? zachowania sieci i tworzy unikalny odcisk sieciowy dla kaĹźdego urzÄ&#x2026;dzenia. KaĹźde z urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; w sieci komunikuje siÄ&#x2122; w obrÄ&#x2122;bie wartoĹ&#x203A;ci, ktĂłre mogÄ&#x2026; zmieniaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; w czasie, tylko w okreĹ&#x203A;lonym zakresie.

WDRAĹťANIE Jak zarzÄ&#x2026;dzaÄ&#x2021; tymi wszystkimi zabezpieczeniami? Potrzebny bÄ&#x2122;dzie centralny wÄ&#x2122;zeĹ&#x201A; zarzÄ&#x2026;dzania, potra-

fiÄ&#x2026;cy radziÄ&#x2021; sobie z wszystkimi lukami systemu, ktĂłrych nie da siÄ&#x2122; uniknÄ&#x2026;Ä&#x2021;.

Taki system pozwoli na przeglÄ&#x2026;danie, zarzÄ&#x2026;dzanie i reagowanie na zdarzenia zwiÄ&#x2026;zane z bezpieczeĹ&#x201E;stwem oraz umoĹźliwi konfiguracjÄ&#x2122; firewalli i systemu IDS. NaleĹźy przyjÄ&#x2026;Ä&#x2021; zasadÄ&#x2122;, Ĺźe preferowane sÄ&#x2026; urzÄ&#x2026;dzenia inteligentne z zaawansowanym algorytmem uczenia siÄ&#x2122;. Dla przykĹ&#x201A;adu, firewall powinien automatycznie nauczyÄ&#x2021; siÄ&#x2122; zachowania sieci i reguĹ&#x201A; firewalla.

Inteligentne systemy IDS sÄ&#x2026; szczegĂłlnie waĹźne w zĹ&#x201A;oĹźonych Ĺ&#x203A;rodowiskach sieciowych, wymagajÄ&#x2026;cych kompleksowej konfiguracji.

System bezpieczeĹ&#x201E;stwa musi byÄ&#x2021; zintegrowany z aktualnie uĹźywanymi przez operatora narzÄ&#x2122;dziami monitorowania. Aby skutecznie wdroĹźyÄ&#x2021; system bezpieczeĹ&#x201E;stwa w sieci sterowania ICS, zarĂłwno operator, jak i dostawca systemĂłw bezpieczeĹ&#x201E;stwa muszÄ&#x2026; wspĂłĹ&#x201A;pracowaÄ&#x2021; ze sobÄ&#x2026; w celu jak najlepszego dopasowania oprogramowania zarzÄ&#x2026;dzajÄ&#x2026;cego bezpieczeĹ&#x201E;stwem do infrastruktury operatora. ( 7 8 +. $ / ' # " Â&#x2013; %

9 : ; < F. 6 ! ' , # $ $ $ !/ , / /

/ = )' )*,/ ( !'0/ SYSTEMY TRANSMISJI DANYCH !/ , / / / * AO ,$ 5Â&#x192;5 1 43 3 ? % / 7 77 333 281 ; ( 7 77 333 25 e-mail: tekniska@tekniska.pl www.tekniska.pl

AUTOMATYKA

WYDARZENIA

CENTRUM

INĹťYNIERYJNO-APLIKACYJNE FIRMY BALLUFF

- 238 / N ;; ,.B % ,. % -0 %0 , AO % 6 % / \ - $ ,- . + # Â&#x201C; 0 $ ! ,.- ' ! , % , ,0 ? !. ;; , N % ! ! -0 . '/ .% ! , % %. , - , B % , . , .B 0 %.

A $ A. ' Â&#x2122;+ C C V/ Jolanta GĂłrska-Szkaradek

S

pĂłĹ&#x201A;ka Balluff jest bardzo dobrze znana w branĹźy automatyki przemysĹ&#x201A;owej, przede wszystkim jako wiodÄ&#x2026;cy specjalista w dziedzinie sensoryki. Firma jest czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciÄ&#x2026; miÄ&#x2122;dzynarodowej Grupy Balluff.

Polski oddziaĹ&#x201A; rozpoczÄ&#x2026;Ĺ&#x201A; dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w 1998 r. w Warszawie, a od 2007 r. dziaĹ&#x201A;a we WrocĹ&#x201A;awiu. I wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie tutaj, w centrum Dolnego Ĺ&#x161;lÄ&#x2026;ska, przy ul.

Granicznej 21 A, w 2013 r. odbyĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; uroczyste wmurowanie kamienia wÄ&#x2122;gielnego pod nowÄ&#x2026; inwestycjÄ&#x2122; firmy â&#x20AC;&#x201C; Centrum InĹźynieryjno-Aplikacyjne.

Po nieco ponad dwĂłch latach, 24 maja 2016 r., spĂłĹ&#x201A;ka Balluff zaprosiĹ&#x201A;a ponownie liczne grono dostojnych goĹ&#x203A;ci, aby z ich udziaĹ&#x201A;em dokonaÄ&#x2021; uroczystego otwarcia nowej siedziby.

Y , % $ ,$ %. ' % %. F. .- 4 4&! $ .- .

78

W DOBOROWYM GRONIE PrzybyĹ&#x201A;ych goĹ&#x203A;ci powitaĹ&#x201A; PaweĹ&#x201A; StefaĹ&#x201E;ski, prezes zarzÄ&#x2026;du firmy Balluff w Polsce, ktĂłry jako pierwszy zabraĹ&#x201A; gĹ&#x201A;os. Jak podkreĹ&#x203A;liĹ&#x201A;, dla jego spĂłĹ&#x201A;ki byĹ&#x201A; to wyjÄ&#x2026;tkowy dzieĹ&#x201E; i okazja do Ĺ&#x203A;wiÄ&#x2122;towania sukcesu, jakim z pewnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; byĹ&#x201A;o otwarcie Centrum InĹźynieryjno-Aplikacyjnego. â&#x20AC;&#x201C; Nie byĹ&#x201A;oby to moĹźliwe bez zaufania pokĹ&#x201A;adanego w naszym zespole i silnego przekonania, Ĺźe moĹźemy stworzyÄ&#x2021; przestrzeĹ&#x201E; na Ĺ&#x203A;wiatowym poziomie â&#x20AC;&#x201C; przestrzeĹ&#x201E; dla rozwoju â&#x20AC;&#x201C; zaznaczyĹ&#x201A; w swoim wystÄ&#x2026;pieniu PaweĹ&#x201A; StefaĹ&#x201E;ski.

GĹ&#x201A;os zabrali rĂłwnieĹź czĹ&#x201A;onkowie zarzÄ&#x2026;du Grupy Balluff â&#x20AC;&#x201C; Florian Hermle oraz Michael Unger. W imieniu Polsko-Niemieckiej Izby PrzemysĹ&#x201A;owo-Handlowej z gratulacjami i şyczeniami

,$ % 4! , .-

AUTOMATYKA

WYDARZENIA wielu sukcesĂłw oraz dalszego rozwoju wystÄ&#x2026;piĹ&#x201A; dyrektor generalny Michael Kern, a AgencjÄ&#x2122; Rozwoju Aglomeracji WrocĹ&#x201A;awskiej reprezentowaĹ&#x201A; prezes Dariusz Ostrowski.

Otwarcie obiektu byĹ&#x201A;o ponadto okazjÄ&#x2026; do wystÄ&#x2026;pienia wieloletniego, emerytowanego pracownika Balluff GmbH, Rolfa Loefflera, ktĂłry przez dziesiÄ&#x2026;tki lat byĹ&#x201A; zaangaĹźowany w rozwijanie dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci firmy Balluff w Polsce, zwĹ&#x201A;aszcza podczas róşnych imprez targowych.

W swoim wystÄ&#x2026;pieniu Rolf Loeffler podkreĹ&#x203A;liĹ&#x201A;, jak mocno jest zwiÄ&#x2026;zany z PolskÄ&#x2026; i polskim oddziaĹ&#x201A;em firmy. WrÄ&#x2122;czyĹ&#x201A; teĹź prezesowi Balluff Polska PawĹ&#x201A;owi StefaĹ&#x201E;skiemu obraz z pamiÄ&#x2026;tkowym â&#x20AC;&#x201C; bo jeszcze sprzed rozpoczÄ&#x2122;cia budowy, a wiÄ&#x2122;c juĹź historycznym â&#x20AC;&#x201C; widokiem dziaĹ&#x201A;ki, na ktĂłrej obecnie stoi Centrum InĹźynieryjno-Aplikacyjne.

Prezes polskiej spĂłĹ&#x201A;ki Balluff podziÄ&#x2122;kowaĹ&#x201A; wszystkim, ktĂłrzy przyczynili siÄ&#x2122; do powstania nowego obiektu. GoĹ&#x203A;cie, zanim zobaczyli nowy obiekt w peĹ&#x201A;nej krasie, obejrzeli najpierw film, ktĂłry przygotowano specjalnie z tej okazji.

FETA Z EFEKTAMI SPECJALNYMI

/ Y/ ? $ 4 ,$ $ U& .$ X

Z okazji uroczystoĹ&#x203A;ci otwarcia centrum inĹźynierowie z firmy Balluff przygotowali specjalne urzÄ&#x2026;dzenie, ktĂłre zastÄ&#x2026;piĹ&#x201A;o symboliczne przeciÄ&#x2122;cie wstÄ&#x2122;gi. To efekt poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia pasji do automatyzacji oraz produktĂłw z bogatej oferty firmy. Trzech panĂłw â&#x20AC;&#x201C; PaweĹ&#x201A; StefaĹ&#x201E;ski, Florian Hermle oraz Michael Unger â&#x20AC;&#x201C; przy uĹźyciu trzech produktĂłw Balluff uruchomiĹ&#x201A;o sekwencjÄ&#x2122; odliczania, ktĂłra zakoĹ&#x201E;czyĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; wyĹ&#x203A;wietleniem

% ; R $ 1 ! , ;; $ ! % ! ,.A. . ' # B

napisu â&#x20AC;&#x17E;OPENâ&#x20AC;? na ekranie wykonanym z lamp SmartLight.

OficjalnÄ&#x2026; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; wydarzenia zakoĹ&#x201E;czyĹ&#x201A;o grupowe zwiedzanie nowo otwartego obiektu. Na tym jednak uroczystoĹ&#x203A;Ä&#x2021; siÄ&#x2122; nie zakoĹ&#x201E;czyĹ&#x201A;a â&#x20AC;&#x201C; obejmowaĹ&#x201A;a rĂłwnieĹź bankiet, podczas ktĂłrego w czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci artystycznej wystÄ&#x2026;piĹ&#x201A;a trĂłjka utalentowanych wokalistĂłw tworzÄ&#x2026;cych zespĂłĹ&#x201A; Me Myself And I. ZespĂłĹ&#x201A; ten komponuje muzykÄ&#x2122;, bazujÄ&#x2026;c na ludzkim gĹ&#x201A;osie. Spotkanie zakoĹ&#x201E;czyĹ&#x201A;o show tancerzy ubranych w specjalnie zaprojektowane i zaprogramowane kostiumy, wyposaĹźone w Ĺ&#x203A;wiecÄ&#x2026;ce ledowe lampki. Ich wystÄ&#x2122;p w caĹ&#x201A;kowicie zaciemnionej sali zrobiĹ&#x201A; na wszystkich duĹźe wraĹźenie.

PERSPEKTYWICZNE CENTRUM Na uwagÄ&#x2122; zasĹ&#x201A;uguje fakt, iş nowoczesne Centrum InĹźynieryjno-Aplikacyjne usytuowane jest w pobliĹźu wÄ&#x2122;zĹ&#x201A;a autostradowego i lotniska, co zapewne bÄ&#x2122;dzie miaĹ&#x201A;o duĹźe znaczenie podczas jego eksploata-

, % ;; U % -X ' E # 1 % ; R $ , [ $ -0 . A , # % F. .- 4 4&! $ .- # %.B% O ! Â&#x2122;)! V

7-8/2016

cji. Zbudowane zostaĹ&#x201A;o na dziaĹ&#x201A;ce o powierzchni 6000 m2, dziÄ&#x2122;ki czemu moĹźliwa jest stopniowa dalsza rozbudowa, w miarÄ&#x2122; rosnÄ&#x2026;cych potrzeb. Budynek ma dwie kondygnacje, przy czym na parterze zlokalizowane sÄ&#x2026; pomieszczenia szkoleniowo-prezentacyjne dla klientĂłw i laboratorium aplikacyjne, natomiast na piÄ&#x2122;trze â&#x20AC;&#x201C; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; biurowo-administracyjna.

ZnajdujÄ&#x2026;ca siÄ&#x2122; rĂłwnieĹź na parterze duĹźa sala treningowo-konferencyjna moĹźe zostaÄ&#x2021; podzielona na mniejsze pomieszczenia, w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od potrzeb i wielkoĹ&#x203A;ci aktualnie opracowywanego projektu. To w tym miejscu integratorzy systemĂłw, producenci maszyn oraz uĹźytkownicy maszyn i systemĂłw automatyki bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; zdobywaÄ&#x2021; wiedzÄ&#x2122; i szukaÄ&#x2021; optymalnych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;, ktĂłre wspomagaÄ&#x2021; bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; procesy produkcji. BÄ&#x2122;dÄ&#x2026; teĹź mogli sprawdziÄ&#x2021;, jak dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026; one w praktyce.

Jolanta GĂłrska-Szkaradek AUTOMATYKA

" ; : ;Â&#x2013; U, % -X % O ,. ! , % % % ; R $ ! 0 $ %. A ,

79

WYDARZENIA

DRUGI WIEK WIKA POLSKA

WĹ OCĹ AWEK Ĺ&#x161;WIATOWÄ&#x201E; STOLICÄ&#x201E; MANOMETRĂ&#x201C;W 6 . $ N 6 I& $ A ' , % ! . - A , 3224 A B . $ / \ - $ ,- 5 , % 238 / A. O # - A , % / 6 ! ,. - - , , - % F %. , 1 % ,. % % - ; A .$ 6 I& $ ? 1 $ % F , AO % 6 %$ / Jolanta GĂłrska-Szkaradek

N

iewiele firm moĹźe pochwaliÄ&#x2021; siÄ&#x2122; tak piÄ&#x2122;knÄ&#x2026; i dĹ&#x201A;ugÄ&#x2026; historiÄ&#x2026; jak WIKA Polska. PoczÄ&#x2026;tek firmy to rok 1916 i warsztat zaĹ&#x201A;oĹźony przez Ignacego Ciechurskiego we WĹ&#x201A;ocĹ&#x201A;awku.

Przez kolejne lata wiele siÄ&#x2122; zmieniaĹ&#x201A;o â&#x20AC;&#x201C; warsztat rozwijaĹ&#x201A; siÄ&#x2122;, rozbudowywaĹ&#x201A;, zmieniaĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; formy wĹ&#x201A;asnoĹ&#x203A;ci, a tym samym nazwa firmy i jej logotyp, wielkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; produkcji i zatrudnienia, ale firma byĹ&#x201A;a i jest w tym samym miejscu. Obecnie znacznie siÄ&#x2122; rozbudowaĹ&#x201A;a â&#x20AC;&#x201C; nowy zakĹ&#x201A;ad powstaĹ&#x201A; w nowym miejscu, ale wciÄ&#x2026;Ĺź w tym samym mieĹ&#x203A;cie, WĹ&#x201A;ocĹ&#x201A;awku.

NOWA FABRYKA WIKA POLSKA SGF 9 czerwca 2016 r., w dniu obchodĂłw jubileuszu 100-lecia firmy WIKA Polska, w obecnoĹ&#x203A;ci licznego grona zaproszonych goĹ&#x203A;ci z zakĹ&#x201A;adĂłw i instytucji wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cych z firmÄ&#x2026;, odbyĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; otwarcie i zwiedzanie nowego zakĹ&#x201A;adu produkcyjnego WIKA Polska SGF. PrzybyĹ&#x201A;ych goĹ&#x203A;ci powitali przedstawiciele firmy: Tatiana Perczak-Szanowska, dyrektor ds.

80

? B ! % ! , % N . 6 I& $ U % -X Y % , $1 . $ / # .$ , $ ! %1 , $4 , % $ 1 . $ / $ # ! , F. , ' ' A ' 1 . $ / ! .- . '

marketingu i sprzedaĹźy, JarosĹ&#x201A;aw Franaszek, dyrektor ds. logistyki i zakupĂłw oraz Sascha Schnellbacher, dyrektor ds. operacyjnych. â&#x20AC;&#x201C; Dla firmy WIKA ten dzieĹ&#x201E; jest waĹźnym kamieniem milowym. WIKA SGF jest najwiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; inwestycjÄ&#x2026; minionych lat, ale takĹźe waĹźnym krokiem w celu rozbudowy pozycji lidera na rynku mechanicznych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; do pomiaru ciĹ&#x203A;nienia â&#x20AC;&#x201C; podkreĹ&#x203A;liĹ&#x201A; JarosĹ&#x201A;aw Franaszek.

WÂ nowo powstaĹ&#x201A;y zakĹ&#x201A;ad produkcyjny zainwestowano 120Â mln zĹ&#x201A;otych.

Jego budowÄ&#x2122; zaplanowano moduĹ&#x201A;owo. Obecnie wybudowano dwie hale produkcyjne o powierzchni 3900 m2 kaĹźda, ale jest miejsce na kolejne trzy hale oraz magazyn, ktĂłry w przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci bÄ&#x2122;dzie zaopatrywaĹ&#x201A; klientĂłw w caĹ&#x201A;ej Europie. Wraz z halami produkcyjnymi wybudowano biurowiec o powierzchni 2000 m2 i budynek techniczny, z ktĂłrego doprowadzane sÄ&#x2026; do hal produkcyjnych

media niezbÄ&#x2122;dne w procesie produkcji.

CaĹ&#x201A;a infrastruktura jest sterowana z wykorzystaniem inteligentnego systemu zarzÄ&#x2026;dzania budynkiem. System ten steruje temperaturÄ&#x2026;, oĹ&#x203A;wietleniem oraz kontroluje i zarzÄ&#x2026;dza wszystkimi instalacjami roboczymi, dostÄ&#x2122;pem do hal i pomieszczeĹ&#x201E;, a przy uĹźyciu odpowiedniego sprzÄ&#x2122;tu moĹźna tym wszystkim zarzÄ&#x2026;dzaÄ&#x2021; z dowolnego miejsca na Ĺ&#x203A;wiecie.

W WIKA SGF obecnie zatrudnionych jest okoĹ&#x201A;o 300 osĂłb, a we WĹ&#x201A;ocĹ&#x201A;awku Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznie firma zatrudnia 1600 osĂłb. Celem, do ktĂłrego zmierza, jest doprowadzenie do powstania najwiÄ&#x2122;kszego i najbardziej wydajnego miejsca produkcji mechanicznych ciĹ&#x203A;nieniomierzy ze stali szlachetnej. Obecnie Polska, a Ĺ&#x203A;ciĹ&#x203A;lej mĂłwiÄ&#x2026;c WĹ&#x201A;ocĹ&#x201A;awek, jest drugim najwaĹźniejszym miejscem produkcji dla caĹ&#x201A;ej Grupy WIKA. KaĹźdego dnia fabrykÄ&#x2122; opuszcza 30 000 wysokiej jakoĹ&#x203A;ci wyrobĂłw wykonanych ze stali szlachetnej.

AUTOMATYKA

WYDARZENIA

O firmie WIKA jest miÄ&#x2122;dzynarodowym przedsiÄ&#x2122;biorstwem rodzinnym. Na caĹ&#x201A;ym Ĺ&#x203A;wiecie zatrudnia okoĹ&#x201A;o 8000 pracownikĂłw, a jej roczny obrĂłt wynosi okoĹ&#x201A;o 800 mln euro.

Zaopatruje prawie caĹ&#x201A;y przemysĹ&#x201A; w elektroniczne i mechaniczne urzÄ&#x2026;dzenia pomiarowe oraz konieczne oprzyrzÄ&#x2026;dowanie do pomiaru ciĹ&#x203A;nienia, temperatury, poziomu i przepĹ&#x201A;ywu. Ma wĹ&#x201A;asne oddziaĹ&#x201A;y w 45 krajach i zakĹ&#x201A;ady produkcyjne w dziewiÄ&#x2122;ciu paĹ&#x201E;stwach.

W drugiej wĹ&#x201A;ocĹ&#x201A;awskiej fabryce produkuje siÄ&#x2122; rocznie 25 mln urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;. Firma inwestuje nie tylko w gotowe urzÄ&#x2026;dzenia, ale rĂłwnieĹź w produkcjÄ&#x2122; komponentĂłw, aby osiÄ&#x2026;gnÄ&#x2026;Ä&#x2021; duĹźÄ&#x2026; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; tworzenia wartoĹ&#x203A;ci dodanej w procesie produkcji.

Po oficjalnych przemĂłwieniach przedstawiciele dyrekcji nacisnÄ&#x2122;li przycisk uruchamiajÄ&#x2026;cy odsĹ&#x201A;oniÄ&#x2122;cie na budynku firmy logo WIKA oraz jednoczeĹ&#x203A;nie uruchomili wystrzelenie w powietrze wielu niebieskich (kolor firmowy) serpentyn. Po tych niespodziankach zaproszeni goĹ&#x203A;cie w kilku grupach zwiedzali obiekt.

GALA Z OKAZJI 100-LECIA FIRMY WIKA POLSKA

/ Y/ ? $ 4 ,$ $ U& .$ X

Jubileusz uĹ&#x203A;wietniĹ&#x201A;a rĂłwnieĹź wielka gala, ktĂłra odbyĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; w hotelu Copernicus w Toruniu. PoprowadziĹ&#x201A;a jÄ&#x2026; znana ze szklanego ekranu prezenterka Paulina Chylewska. Na wstÄ&#x2122;pie w imieniu firmy WIKA Polska Tatiana Perczak-Szanowska podziÄ&#x2122;kowaĹ&#x201A;a wszystkim

E ,. ! , % , $ R ,. %. , A $ ' ! .

zebranym za przybycie, aby wspĂłlnie uczciÄ&#x2021; 100-lecie istnienia firmy. â&#x20AC;&#x201C; Nie byĹ&#x201A;oby nas tutaj, gdyby nie to, Ĺźe nasi klienci, ich lojalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i zaufanie, ktĂłrym nas obdarzyli, doprowadziĹ&#x201A;o do takiego rozwoju firmy, jaki w tej chwili mamy â&#x20AC;&#x201C; powiedziaĹ&#x201A;a dyrektor ds. marketingu i sprzedaĹźy.

HistoriÄ&#x2122; firmy znakomicie zobrazowano w zaprezentowanym filmie, a nastÄ&#x2122;pnie Paulina Chylewska zaprosiĹ&#x201A;a wszystkich do wspĂłlnej zabawy, czyli udziaĹ&#x201A;u w Wielkim TeĹ&#x203A;cie. Test ten przygotowano na wzĂłr emitowanego w TVP, w ktĂłrym prezenterka jest wspĂłĹ&#x201A;prowadzÄ&#x2026;cÄ&#x2026;. NosiĹ&#x201A; on tytuĹ&#x201A; â&#x20AC;&#x17E;ĹťywioĹ&#x201A;y pod kontrolÄ&#x2026;â&#x20AC;? i skĹ&#x201A;adaĹ&#x201A; siÄ&#x2122; z czterech etapĂłw, zgodnie z nazwami czterech ĹźywioĹ&#x201A;Ăłw: ziemia, woda, powietrze i ogieĹ&#x201E;. KaĹźdy etap obejmowaĹ&#x201A; cztery pytania dotyczÄ&#x2026;ce firmy WIKA. Uczestnicy mieli do dyspozycji specjalne piloty, na ktĂłrych wybierali jeden z czterech moĹźliwych

?% , 0 % , A. . " % , , , !

7-8/2016

wariantĂłw odpowiedzi do kaĹźdego pytania. KaĹźdy etap koĹ&#x201E;czyĹ&#x201A;a specjalna atrakcja. I tak np. ĹźywioĹ&#x201A; ziemi zakoĹ&#x201E;czyĹ&#x201A; wystÄ&#x2122;p Tatiany Galicyny z Ukrainy, ktĂłra zainspirowana tym ĹźywioĹ&#x201A;em rysowaĹ&#x201A;a piaskiem, zaĹ&#x203A; ĹźywioĹ&#x201A; wody zakoĹ&#x201E;czyĹ&#x201A;a gra na harfie wodnej (kieliszki z wodÄ&#x2026; o róşnym wypeĹ&#x201A;nieniu), czyli wystÄ&#x2122;p duetu Glass Duo. GwiazdÄ&#x2026; wieczoru byĹ&#x201A;a Maryla Rodowicz, ktĂłra wykonaĹ&#x201A;a wiele utworĂłw ze swojego repertuaru.

Taka uroczystoĹ&#x203A;Ä&#x2021; nie mogĹ&#x201A;a oczywiĹ&#x203A;cie odbyÄ&#x2021; siÄ&#x2122; bez wspaniaĹ&#x201A;ego tortu, ktĂłry w stosownej oprawie Ĺ&#x203A;wietlnej i muzycznej wwieziono na salÄ&#x2122;.

Redakcja miesiÄ&#x2122;cznika â&#x20AC;&#x17E;Automatykaâ&#x20AC;? jeszcze raz gratuluje wszystkim pracownikom WIKA Polska tak wspaniaĹ&#x201A;ego jubileuszu i şyczy kolejnych stu lat sukcesĂłw.

Jolanta GĂłrska-Szkaradek &E ) & JI&

Y A , %. $ . $ , $4 , % $

81

WYDARZENIA

AUTOMATYKA W ZARZÄ&#x201E;DZANIU

ENERGIÄ&#x201E; I Ĺ&#x161;RODOWISKIEM XX KONFERENCJA AUTOMATYKĂ&#x201C;W RYTRO 2016 Ryterskie majowe spotkania ! , % $ ! , . ,% 0, . ' , A F0 .$ -0 , A0 - F 24 0 ' O/ 6 . $ 1 . .- % ' % ". , 1 A. O % B - A , % 1 QQ I ; - & .$ %1 % $ - , ,. $ 2 A/ $ - . $ # , %/ Jolanta GĂłrska-Szkaradek

T

egoroczna trzydniowa konferencja rozpoczÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;a siÄ&#x2122;Â 16Â maja.

W godzinach popoĹ&#x201A;udniowych przygotowano stoiska firmowe i rozmieszczono elementy reklamowe, odbyĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; takĹźe warsztaty tematyczne, na ktĂłrych omĂłwiono tematykÄ&#x2122; bieĹźÄ&#x2026;cej edycji zawartÄ&#x2026; w haĹ&#x203A;le â&#x20AC;&#x17E;Automatyka w zarzÄ&#x2026;dzaniu energiÄ&#x2026; i Ĺ&#x203A;rodowiskiemâ&#x20AC;?.

Patronat merytoryczny nad konferencjÄ&#x2026; objÄ&#x2026;Ĺ&#x201A; prof. dr hab. inĹź. Ryszard Tadeusiewicz, a patronat honorowy WojewĂłdzki Fundusz Ochrony Ĺ&#x161;rodowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie. Organizatorami jubileuszowego spotkania byĹ&#x201A;y firmy: ABB, Beckhoff Automation, Danfoss Poland, Emerson Process Management, Jumo, Limatherm Sensor, Polna, Technokabel, Turck, WeidmĂźller, WIKA Polska oraz Skamer-ACM â&#x20AC;&#x201C; gĹ&#x201A;Ăłwny organizator.

HISTORIA SPOTKAĹ&#x192; W RYTRZE Konferencja AutomatykĂłw w Rytrze ma juĹź za sobÄ&#x2026; dwie dekady tradycji.

Po raz pierwszy przedstawiciele nauki 82

i przemysĹ&#x201A;u zwiÄ&#x2026;zani z branĹźÄ&#x2026; automatyki spotkali siÄ&#x2122; tutaj w maju 1997 r. Patronem konferencji od poczÄ&#x2026;tku jest prof. dr hab. inĹź. Ryszard Tadeusiewicz, ktĂłry uczestnikom tegorocznej imprezy przypomniaĹ&#x201A;, jak to siÄ&#x2122; zaczÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;o (z waĹźnych przyczyn sĹ&#x201A;uĹźbowych nie mĂłgĹ&#x201A; w tym roku przyjechaÄ&#x2021; do Rytra, jednak uczestnicy mieli okazjÄ&#x2122; obejrzeÄ&#x2021; przygotowane specjalnie na tÄ&#x2122; okazjÄ&#x2122; nagrania z wypowiedziami profesora).

PoczÄ&#x2026;tek istnienia ryterskiej konferencji daĹ&#x201A;o spotkanie zorganizowane ponad 20 lat temu z inicjatywy firmy Skamer-ACM, na ktĂłrym wiceprezes tej firmy Andrzej Turak wspĂłlnie z prof. dr hab. inĹź. Ryszardem Tadeusiewiczem stwierdzili, Ĺźe istnieje potrzeba organizowania takiego wydarzenia, jak obecna Konferencja AutomatykĂłw. W tamtych czasach producenci, wytwĂłrcy i aplikatorzy spotykali siÄ&#x2122; na osobnych imprezach, gĹ&#x201A;Ăłwnie targowych, zaĹ&#x203A; oddzielnie odbywaĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; konferencje naukowe, ktĂłre gromadziĹ&#x201A;y naukowcĂłw i badaczy. Te dwa Ĺ&#x203A;wiaty ĹźyĹ&#x201A;y jakby niezaleĹźnie â&#x20AC;&#x201C; istniaĹ&#x201A; Ĺ&#x203A;wiat AUTOMATYKA

WYDARZENIA producentĂłw i wytwĂłrcĂłw, czyli tych, ktĂłrzy zajmowali siÄ&#x2122; automatykÄ&#x2026; przemysĹ&#x201A;owÄ&#x2026; oraz Ĺ&#x203A;wiat tych, ktĂłrzy rozwijali podstawy automatyki w obszarze naukowym, w swoich laboratoriach.

Prof. Ryszard Tadeusiewicz podkreĹ&#x203A;laĹ&#x201A;, Ĺźe wspĂłlnie z firmÄ&#x2026; Skamer-ACM uznali tÄ&#x2122; sytuacjÄ&#x2122; za nieprawidĹ&#x201A;owÄ&#x2026; i postanowili zaryzykowaÄ&#x2021; â&#x20AC;&#x201C; rozpoczÄ&#x2026;Ä&#x2021; organizacjÄ&#x2122; wspĂłlnego spotkania praktykĂłw i teoretykĂłw oraz naukowcĂłw i inĹźynierĂłw, i sprawdziÄ&#x2021;, czy ta inicjatywa przyniesie zadowalajÄ&#x2026;ce rezultaty. â&#x20AC;&#x201C; ZaryzykowaliĹ&#x203A;my i poczynajÄ&#x2026;c od pierwszej konferencji corocznie spotykamy siÄ&#x2122; z coraz wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; satysfakcjÄ&#x2026;, w coraz wiÄ&#x2122;kszym gronie i za kaĹźdym razem ĹźaĹ&#x201A;ujemy, Ĺźe konferencja jest taka krĂłtka, bo wiele jest jeszcze do pokazania i omĂłwienia, a przede wszystkim jest to okazja do poznania ciekawych ludzi i ciekawych zagadnieĹ&#x201E;. Konferencja w Rytrze to unikatowe przedsiÄ&#x2122;wziÄ&#x2122;cie, ktĂłremu caĹ&#x201A;y czas caĹ&#x201A;ym sercem patronujÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x201C; powiedziaĹ&#x201A; prof. Ryszard Tadeusiewicz. O renomie i sĹ&#x201A;awie imprezy Ĺ&#x203A;wiadczy fakt, Ĺźe â&#x20AC;&#x201C; jak podkreĹ&#x203A;liĹ&#x201A; wiceprezes Andrzej Turak â&#x20AC;&#x201C; szersza promocja konferencji jest zbÄ&#x2122;dna, poniewaĹź obecnie liczba zgĹ&#x201A;oszeĹ&#x201E; do udziaĹ&#x201A;u w wydarzeniu jest wyĹźsza niĹź liczba wolnych miejsc.

NOWE WYZWANIA DLA AUTOMATYKI

/ Y/ ? $ 4 ,$ $ U& .$ X1 $ 4&

NawiÄ&#x2026;zujÄ&#x2026;c do hasĹ&#x201A;a przewodniego tegorocznej konferencji, profesor Ryszard

)A . % $ ; .- -

Tadeusiewicz powiedziaĹ&#x201A;, Ĺźe wszystko bazuje na energii, a ludzkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; uzaleĹźniona jest od jej pozyskiwania. Obecnie tej energii zaczyna brakowaÄ&#x2021;, a jej produkcja jest uciÄ&#x2026;Ĺźliwa dla Ĺ&#x203A;rodowiska, dlatego zadaniem automatyki jest sterowanie procesami i systemami w sposĂłb mÄ&#x2026;dry i roztropny, aby jej wystarczyĹ&#x201A;o.

Z tego wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie wzglÄ&#x2122;du problematyka zarzÄ&#x2026;dzania energiÄ&#x2026; i pozyskiwania jej, a takĹźe tematyka alternatywnych i odnawialnych ĹşrĂłdeĹ&#x201A; energii pojawiĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; w Rytrze i bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; kontynuowane.

Gdy mĂłwimy o energii, to pojawia siÄ&#x2122; rĂłwnieĹź temat Ĺ&#x203A;rodowiska, a z nim â&#x20AC;&#x201C; skutki oddziaĹ&#x201A;ywania róşnych technologii. Wobec tego wyzwaniem dla auto-

% ? $ 1 . $ ' %. : ' % , BP N .

7-8/2016

matyki jest takie sterowanie procesami i realizowanie celĂłw spoĹ&#x201A;ecznych i gospodarczych, aby Ĺ&#x203A;rodowisko na tym nie ucierpiaĹ&#x201A;o. RyterskÄ&#x2026; konferencjÄ&#x2122; moĹźna wiÄ&#x2122;c uznaÄ&#x2021; za maĹ&#x201A;y element uzdrawiania Ĺ&#x203A;rodowiska.

Uczestnicy konferencji otrzymali m.in. opracowany przez firmÄ&#x2122; Skamer-ACM, pod redakcjÄ&#x2026; PawĹ&#x201A;a Tomaszewskiego, zeszyt informacyjny pt. â&#x20AC;&#x17E;Automatyka w zarzÄ&#x2026;dzaniu energiÄ&#x2026; i Ĺ&#x203A;rodowiskiemâ&#x20AC;?. Jest to kompendium wiedzy na temat zarzÄ&#x2026;dzania energiÄ&#x2026; i Ĺ&#x203A;rodowiskiem w Ĺ&#x203A;wietle obowiÄ&#x2026;zujÄ&#x2026;cych przepisĂłw.

WykĹ&#x201A;ady prof. Ryszarda Tadeusiewicza na konferencjach w Rytrze zawsze ukierunkowane byĹ&#x201A;y na potencjalne nowe obszary zastosowaĹ&#x201E; automatyki. W tegorocznym audiowizualnym wystÄ&#x2026;pieniu pt. â&#x20AC;&#x17E;Automatyka dla seniora â&#x20AC;&#x201C; czyli nowe wyzwania dla techniki wynikajÄ&#x2026;ce z nowej sytuacji demograficznejâ&#x20AC;? profesor przedstawiĹ&#x201A; nowy obszar zastosowania automatyki, jakim jest obsĹ&#x201A;uga seniorĂłw oraz osĂłb niepeĹ&#x201A;nosprawnych. Referat bazowaĹ&#x201A; na wynikach badaĹ&#x201E; naukowych opisanych w ksiÄ&#x2026;Ĺźce â&#x20AC;&#x17E;Systemy techniczne formujÄ&#x2026;ce inteligentne otoczenie osoby niepeĹ&#x201A;nosprawnejâ&#x20AC;?. Profesor zwrĂłciĹ&#x201A; uwagÄ&#x2122; m.in. na fakt, Ĺźe sukcesem medycyny jest wydĹ&#x201A;uĹźenie Ĺźycia, ale tym samym roĹ&#x203A;nie liczba osĂłb starszych, ktĂłre sÄ&#x2026; mniej sprawne i/lub wymagajÄ&#x2026; opieki. BÄ&#x2122;dziemy ĹźyÄ&#x2021; dĹ&#x201A;uĹźej, co nie znaczy, Ĺźe lepiej. Chyba Ĺźe technika 83

WYDARZENIA bÄ&#x2122;dzie w stanie pomĂłc w walce z niepeĹ&#x201A;nosprawnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;.

Zmienia siÄ&#x2122; teĹź model rodziny wielopokoleniowej, a ludzie starsi czÄ&#x2122;sto sÄ&#x2026; samotni. Dobrze byĹ&#x201A;oby, gdyby automatyka i robotyka mogĹ&#x201A;y im nieĹ&#x203A;Ä&#x2021; pomoc. JuĹź obecnie budowane sÄ&#x2026; roboty, ktĂłre bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; takie osoby obsĹ&#x201A;ugiwaĹ&#x201A;y, umoĹźliwiÄ&#x2026; chodzenie i stworzÄ&#x2026; namiastkÄ&#x2122; towarzystwa. Ĺ Ä&#x2026;cznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; ze Ĺ&#x203A;wiatem dla osoby niepeĹ&#x201A;nosprawnej stanowi komputer i Internet. IstniejÄ&#x2026; juĹź systemy, ktĂłre wykorzystujÄ&#x2026; mimikÄ&#x2122; twarzy i sygnaĹ&#x201A;y elektryczne mĂłzgu (EEG), zastÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;c osobie niepeĹ&#x201A;nosprawnej klawiaturÄ&#x2122; i myszkÄ&#x2122; komputerowÄ&#x2026;. W przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci waĹźnÄ&#x2026; rolÄ&#x2122; odgrywaÄ&#x2021; bÄ&#x2122;dzie rĂłwnieĹź telemedycyna. Jak podkreĹ&#x203A;liĹ&#x201A; w podsumowaniu swojego wystÄ&#x2026;pienia profesor Ryszard Tadeusiewicz, teraz jest czas, aby automatyka weszĹ&#x201A;a do naszych domĂłw.

TEORIA W SĹ UĹťBIE PRAKTYKI W tym roku organizatorzy konferencji wprowadzili kilka zmian, m.in. czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; naukowa konferencji zostaĹ&#x201A;a przeniesiona na drugi dzieĹ&#x201E;, zaĹ&#x203A; w pierwszym uczestnicy usĹ&#x201A;yszeli jedynie krĂłtkie prezentacje (w tym dniu odbyĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; teĹź warsztaty tematyczne, na ktĂłrych omĂłwiono wiodÄ&#x2026;cÄ&#x2026; tematykÄ&#x2122; tegorocznej edycji).

Prof. dr hab. inĹź. Leszek Trybus z Politechniki Rzeszowskiej, w wygĹ&#x201A;o-

I ; -O &E ) & JI& 238 ! % , & , - $1 % ! , $ 4&

szonym referacie pt. â&#x20AC;&#x17E;Programy sterowania w graficznych jÄ&#x2122;zykach LD i FBD Ĺ&#x203A;rodowiska CPDevâ&#x20AC;?, scharakteryzowaĹ&#x201A; tryb tworzenia, weryfikacji, kompilacji i testowania kilku przykĹ&#x201A;adowych programĂłw sterowania zapisanych jako schematy w graficznych jÄ&#x2122;zykach LD i FBD. Prof. dr hab. inĹź. Jan Maciej KoĹ&#x203A;cielny z Politechniki Warszawskiej goĹ&#x203A;ciĹ&#x201A; na konferencji z wystÄ&#x2026;pieniem pt. â&#x20AC;&#x17E;ZagroĹźenie atakami na przemysĹ&#x201A;owe systemy sterowania i sposoby redukcji ryzykaâ&#x20AC;?. ZwrĂłciĹ&#x201A; uwagÄ&#x2122; na koniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zapewnienia bezpieczeĹ&#x201E;stwa dla wszelkich urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; i instalacji przemysĹ&#x201A;owych (np. procesĂłw chemicznych

O & ! , % Y , .$ % $ 1 % ! , , ,0

84

i petrochemicznych, gazownictwa, energetyki itp.), stwarzajÄ&#x2026;cych zagroĹźenie dla Ĺźycia i zdrowia ludzkiego, mienia lub Ĺ&#x203A;rodowiska oraz omĂłwiĹ&#x201A; sposoby zabezpieczeĹ&#x201E; i redukcji tego ryzyka.

WykazaĹ&#x201A; teĹź, Ĺźe skutecznym sposobem redukcji ryzyka jest zaawansowana diagnostyka on-line, a zaawansowane systemy diagnostyczne dla procesĂłw przemysĹ&#x201A;owych, wraz z interwencjami operatorĂłw lub ukĹ&#x201A;adami sterowania tolerujÄ&#x2026;cymi uszkodzenia, mogÄ&#x2026; stanowiÄ&#x2021; dodatkowÄ&#x2026; warstwÄ&#x2122; zabezpieczeniowÄ&#x2026;.

Prof. dr hab. inĹź. Tadeusz Skubis z Politechniki Ĺ&#x161;lÄ&#x2026;skiej przybliĹźyĹ&#x201A; w wystÄ&#x2026;pieniu pt. â&#x20AC;&#x17E;WspĂłĹ&#x201A;czesne praktyczne podejĹ&#x203A;cie do szacowania niepewnoĹ&#x203A;ci wyniku pomiaruâ&#x20AC;? zagadnienia budowy budĹźetu niepewnoĹ&#x203A;ci, jego znaczenie we wspĂłĹ&#x201A;czesnych systemach niezawodnoĹ&#x203A;ci, bezpieczeĹ&#x201E;stwa, zapewnienia jakoĹ&#x203A;ci, dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci laboratoriĂłw badawczych i wzorcujÄ&#x2026;cych oraz skutki techniczne i prawne procedur oceny.

Jak zaznaczyĹ&#x201A;, szczegĂłĹ&#x201A;owy bilans niepewnoĹ&#x203A;ci jest obecnie doskonaĹ&#x201A;ym narzÄ&#x2122;dziem do poznawania przyczyn rozbieĹźnoĹ&#x203A;ci wynikĂłw pomiarowych.

Pozwala ukierunkowywaÄ&#x2021; badania eksperymentalne, umoĹźliwia efektywne prowadzenie prac badawczych zespoĹ&#x201A;owych i jest dowodem profesjonalnego wykonania pomiaru.

Z kolei prof. dr hab. inĹź. Ireneusz SoliĹ&#x201E;ski, reprezentujÄ&#x2026;cy MaĹ&#x201A;opolsko-Podkarpacki Klaster Czystej Energii AkaAUTOMATYKA

WYDARZENIA instrumenty finansowe: poĹźyczki i dotacje, zasady decydujÄ&#x2026;ce o tym, kto i w jakiej wysokoĹ&#x203A;ci moĹźe ubiegaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; o dotacjÄ&#x2122;, a kto o poĹźyczkÄ&#x2122; ze Ĺ&#x203A;rodkĂłw funduszu na dziaĹ&#x201A;ania zwiÄ&#x2026;zane z efektywnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; energetycznÄ&#x2026; oraz jak przebiega procedura ubiegania siÄ&#x2122; o dofinansowanie.

POD ZNAKIEM JUBILEUSZY

/ Y/ ? $ 4 ,$ $ U& .$ X1 $ 4&

6 ". , # , A $ 0P $ . ' A.% % $ ; -

demii GĂłrniczo-Hutniczej w Krakowie, przedstawiĹ&#x201A; referat â&#x20AC;&#x17E;System racjonalnego zarzÄ&#x2026;dzania energiÄ&#x2026; i Ĺ&#x203A;rodowiskiem.

Magazyn energii wiatruâ&#x20AC;?, w ktĂłrym omĂłwiĹ&#x201A; znaczenie magazynowania energii w bilansowaniu jej produkcji i zuĹźycia dla zwiÄ&#x2122;kszenia efektywnoĹ&#x203A;ci energetycznej i ekonomicznej pracy systemu elektroenergetycznego. AnalizÄ&#x2026; objÄ&#x2122;to zarzÄ&#x2026;dzanie popytem i podaĹźÄ&#x2026; energii oraz Ĺ&#x203A;rodowiskiem. Profesor omĂłwiĹ&#x201A; polskie i unijne prawo zwiÄ&#x2026;zane z OZE oraz porĂłwnaĹ&#x201A; tradycyjny ukĹ&#x201A;ad magazynowania energii wiatru z innowacyjnym.

W przypadku wystÄ&#x2026;pienia dr. inĹź.

WacĹ&#x201A;awa Mukawy z firmy Skamer-ACM tematem byĹ&#x201A;y â&#x20AC;&#x17E;Pomiary, automatyka i monitoring w zarzÄ&#x2026;dzaniu Ĺ&#x203A;rodowiskiem. PrzykĹ&#x201A;ady przyrodnicze i nieprzemysĹ&#x201A;oweâ&#x20AC;?. Prelegent podkreĹ&#x203A;laĹ&#x201A;, Ĺźe zarzÄ&#x2026;dzanie Ĺ&#x203A;rodowiskiem to zarzÄ&#x2026;dzanie jego uĹźytkowaniem, ochronÄ&#x2026; i ksztaĹ&#x201A;towaniem, i przedstawiĹ&#x201A; m.in. metody pomiaru przepĹ&#x201A;ywu w rzekach, zapachĂłw, monitoring osuwisk, monitoring ptakĂłw oraz systemy ostrzegania przed tsunami. PokazaĹ&#x201A; takĹźe przykĹ&#x201A;ady prĂłb naĹ&#x203A;ladowania natury, np. wzbogacanie atmosfery szklarni w CO2 i â&#x20AC;&#x17E;superdrzewaâ&#x20AC;? Singapuru, ktĂłre magazynujÄ&#x2026; energiÄ&#x2122; dziÄ&#x2122;ki panelom fotowoltaicznym oraz wodÄ&#x2122; deszczowÄ&#x2026;, ktĂłra sĹ&#x201A;uĹźy do nawadniania roĹ&#x203A;linnoĹ&#x203A;ci osadzonej na strukturze drzewa.

W podsumowaniu WacĹ&#x201A;aw Mukawa powiedziaĹ&#x201A;, Ĺźe kaĹźde dziaĹ&#x201A;anie w ramach 7-8/2016

zarzÄ&#x2026;dzania Ĺ&#x203A;rodowiskiem wymaga podstawy prawnej. Nie ma w polskim i europejskim prawodawstwie dotyczÄ&#x2026;cym zarzÄ&#x2026;dzania Ĺ&#x203A;rodowiskiem â&#x20AC;&#x201C; a tym samym jego ochrony â&#x20AC;&#x201C; funkcji i aspektĂłw, ktĂłre nie wymagaĹ&#x201A;yby do ich realizacji stosowania rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; pomiarowych i automatyki.

Temat â&#x20AC;&#x17E;Dofinansowanie zadaĹ&#x201E; zwiÄ&#x2026;zanych z zarzÄ&#x2026;dzaniem energiÄ&#x2026; i Ĺ&#x203A;rodowiskiem ze Ĺ&#x203A;rodkĂłw WojewĂłdzkiego Funduszu Ochrony Ĺ&#x161;rodowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowieâ&#x20AC;? przybliĹźyĹ&#x201A; JĂłzef KaĹ&#x201A;a, reprezentujÄ&#x2026;cy tÄ&#x2122; jednostkÄ&#x2122;. PrzedstawiĹ&#x201A; rodzaj finansowanych dziaĹ&#x201A;aĹ&#x201E; zwiÄ&#x2026;zanych z efektywnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; energetycznÄ&#x2026; oraz

W drugiej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci konferencji odbyĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; krĂłtkie prezentacje firm, ktĂłre byĹ&#x201A;y sponsorami tegorocznej edycji, a kolejnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wystÄ&#x2026;pieĹ&#x201E; odbywaĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; zgodnie z dokonanym wczeĹ&#x203A;niej losowaniem.

Jako pierwsza zaprezentowaĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; firma Beckhoff, ktĂłra w tym roku debiutowaĹ&#x201A;a na konferencji. Jej przedstawiciel Krzysztof Pulut omĂłwiĹ&#x201A; ofertÄ&#x2122; spĂłĹ&#x201A;ki oraz rozwiÄ&#x2026;zania ukierunkowane na PrzemysĹ&#x201A; 4.0.

PrezentacjÄ&#x2122; oferty Skamer-ACM zapowiedziaĹ&#x201A; jej prezes Zygmunt Jarosz.

Specjalnie z tej okazji firma przygotowaĹ&#x201A;a film, ktĂłry w przejrzysty sposĂłb zobrazowaĹ&#x201A; jej dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;. W podobny sposĂłb uczestnicy konferencji poznali historiÄ&#x2122; firmy WIKA Polska, ktĂłra w tym roku obchodzi jubileusz 100-lecia. Tatiana Perczak-Szanowska, dyrektor ds. marketingu i sprzedaĹźy swoje wystÄ&#x2026;pienie wzbogaciĹ&#x201A;a filmem prezentujÄ&#x2026;cym historiÄ&#x2122; firmy. RĂłwnieĹź Marian Germata, prezes firmy Technokabel uzupeĹ&#x201A;niĹ&#x201A; swojÄ&#x2026; wypowiedĹş na temat firmy filmem z rozbudowy fabryki.

)F.% . $ - ,. . O , % % $ ; .- -1 - $ ! ,. $ ' N %. '

85

WYDARZENIA

- A , %. $ - , N . $ 4&

Jubileusz 25-lecia obchodzi z kolei Danfoss Polska. W zwiÄ&#x2026;zku z tym dyrektor Marek Szwonek przedstawiĹ&#x201A; historiÄ&#x2122; Danfoss w Polsce, a nastÄ&#x2122;pnie omĂłwiĹ&#x201A; ofertÄ&#x2122; firmy z podziaĹ&#x201A;em na grupy produktowe. Andrzej Szafarz, kierownik regionu z firmy Emerson w prezentacji zatytuĹ&#x201A;owanej â&#x20AC;&#x17E;BezpieczeĹ&#x201E;stwo procesuâ&#x20AC;?, bazujÄ&#x2026;c na urzÄ&#x2026;dzeniach firmy, wykazaĹ&#x201A; wielowymiarowoĹ&#x203A;Ä&#x2021; omawianego tematu i to, Ĺźe w duĹźej mierze dotyczy on bezpieczeĹ&#x201E;stwa ludzi i Ĺ&#x203A;rodowiska.

WspaniaĹ&#x201A;y jubileusz bÄ&#x2122;dzie wkrĂłtce Ĺ&#x203A;wiÄ&#x2122;towaÄ&#x2021; firma Limatherm Sensor, ktĂłra istnieje od 47 lat i wciÄ&#x2026;Ĺź szuka nowych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;. Jak podkreĹ&#x203A;liĹ&#x201A; dyrektor StanisĹ&#x201A;aw Golonka, prezentujÄ&#x2026;c rys historyczny firmy, wspĂłĹ&#x201A;praca z AkademiÄ&#x2026; Techniczno-HumanistycznÄ&#x2026; w Bielsku-BiaĹ&#x201A;ej owocuje autorskimi rozwiÄ&#x2026;zaniami i patentami.

Firma Turck w tym roku obchodzi 15-lecie dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci w Polsce i w zwiÄ&#x2026;zku z tym prezes Piotr Glinka nawiÄ&#x2026;zaĹ&#x201A; do historii firmy, zwracajÄ&#x2026;c uwagÄ&#x2122; na jej dynamiczny rozwĂłj na Ĺ&#x203A;wiecie. Z kolei wiceprezes ABB Janusz Petrykowski przedstawiĹ&#x201A; firmÄ&#x2122; jako globalnego lidera zarĂłwno w energetyce, jak i automatyce. PrezentacjÄ&#x2122; uzupeĹ&#x201A;niĹ&#x201A; film â&#x20AC;&#x17E;ABB 125 lat na Ĺ&#x203A;wiecieâ&#x20AC;?. Dyrektor Jumo Dawid GoiĹ&#x201E;ski zaprezentowaĹ&#x201A;, w jaki sposĂłb firma zmieniaĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; w ciÄ&#x2026;gu ostatnich lat oraz przedstawiĹ&#x201A; jej najnowsze rozwiÄ&#x2026;zania produktowe. Dyrektor Dariusz Fil z ZakĹ&#x201A;adĂłw Automatyki Polna omĂłwiĹ&#x201A; natomiast zmiany, jakie na86

stÄ&#x2122;pujÄ&#x2026; w firmie w zwiÄ&#x2026;zku z nowymi inwestycjami oraz jej sukcesy.

Do listy firm Ĺ&#x203A;wiÄ&#x2122;tujÄ&#x2026;cych jubileusz doĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyĹ&#x201A;a rĂłwnieĹź firma WeidmĂźler, specjalizujÄ&#x2026;ca siÄ&#x2122; w poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniach przemysĹ&#x201A;owych. Dyrektor zarzÄ&#x2026;dzajÄ&#x2026;cy Witold BereszczyĹ&#x201E;ski, prezentujÄ&#x2026;c firmÄ&#x2122; powiedziaĹ&#x201A; m.in., Ĺźe WeidmĂźler to rodzinna firma dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;ca juĹź od ponad 160 lat, a w Polsce â&#x20AC;&#x201C; od Ä&#x2021;wierÄ&#x2021;wiecza.

Pierwszy dzieĹ&#x201E; konferencji zakoĹ&#x201E;czyĹ&#x201A;y rozmowy i dyskusje przy firmowych stoiskach, a wieczorem odbyĹ&#x201A; siÄ&#x2122; uroczysty bankiet, ktĂłry otworzyĹ&#x201A; prezes firmy Skamer-ACM Zygmunt Jarosz.

Podczas bankietu wniesiono okolicznoĹ&#x203A;ciowy tort, a spotkanie uatrakcyjniĹ&#x201A; wystÄ&#x2122;p zespoĹ&#x201A;u Blue Cafe. W zwiÄ&#x2026;zku

z jubileuszem konferencji aktorzy teatru ognia Los Fuegos wykonali w plenerze taniec z ogniem, ktĂłry zakoĹ&#x201E;czyĹ&#x201A; wspaniaĹ&#x201A;y pokaz pirotechniczny.

W drugim dniu konferencji jej uczestnicy mogli rĂłwnieĹź omĂłwiÄ&#x2021; wiele tematĂłw bezpoĹ&#x203A;rednio z przedstawicielami firm bÄ&#x2122;dÄ&#x2026;cych organizatorami wydarzenia przy ich firmowych stoiskach, zapoznaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; z ofertÄ&#x2026; produktowÄ&#x2026; i otrzymaÄ&#x2021; materiaĹ&#x201A;y katalogowe.

JednoczeĹ&#x203A;nie w dwĂłch salach konferencyjnych odbywaĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; wykĹ&#x201A;ady naukowe i prezentacje firmowe dotyczÄ&#x2026;ce tematĂłw podanych w programie konferencji, kaĹźdy mĂłgĹ&#x201A; wiÄ&#x2122;c wybraÄ&#x2021; ten, ktĂłrym byĹ&#x201A; zainteresowany. W prezentacjach przedstawiano nowoĹ&#x203A;ci produktowe z zakresu automatyki przemysĹ&#x201A;owej, a dominowaĹ&#x201A;a tematyka zwiÄ&#x2026;zana z ochronÄ&#x2026; Ĺ&#x203A;rodowiska, efektywnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; energetycznÄ&#x2026; i PrzemysĹ&#x201A;em 4.0. W bloku dyskusyjnym, ktĂłry zakoĹ&#x201E;czyĹ&#x201A; prezentacje zabraĹ&#x201A; gĹ&#x201A;os m.in. dr inĹź.

Tadeusz Rzepecki, przewodniczÄ&#x2026;cy Rady Izby Gospodarczej â&#x20AC;&#x17E;WodociÄ&#x2026;gi Polskieâ&#x20AC;?. ZwrĂłciĹ&#x201A; uwagÄ&#x2122; na dynamiczny rozwĂłj branĹźy wodno-kanalizacyjnej w Polsce, wymuszony dostosowaniem siÄ&#x2122; do przepisĂłw UE oraz podkreĹ&#x203A;liĹ&#x201A;, jak wiele inwestycji obecnie realizowanych jest w tej branĹźy i jak konieczne jest stosowanie w nich ukĹ&#x201A;adĂłw automatyki i systemĂłw SCADA. Jolanta GĂłrska-Szkaradek &E ) & JI&

?% , 0 % , A. + $ ? %O , , ! ;

AUTOMATYKA

WYDARZENIA

TRENDY W AUTOMATYCE I INFORMATYCE

/ Y/ ? $ 4 ,$ $ U& .$ X1 $ 4& 1 / $ U& .$ X

KONFERENCJA ROCKWELL AUTOMATION Podwarszawska Jachranka # B % # - ! % - , $ % , # , % - ! , , N O " $% & % % % - $ ; - & E C . ! / ! $ ! , % ,. $ ! , $ .$ ; # ! /

18

 i 19 maja 2016 r. w Hotelu Windsor w Jachrance koĹ&#x201A;o Warszawy odbyĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; konferencja Automation University Special.

Na dwudniowe wydarzenie zĹ&#x201A;oĹźyĹ&#x201A; siÄ&#x2122; szereg prezentacji i warsztatĂłw praktycznych, prowadzonych przez pracownikĂłw firmy Rockwell Automation oraz czĹ&#x201A;onkĂłw sieci PartnerNetwork.

Tematem tegorocznego wydarzenia byĹ&#x201A;a koncepcja Connected Enterprise,

7-8/2016

ktĂłra wciela w şycie takie inicjatywy jak Industry 4.0 i Smart Manufacturing. Tematyka imprezy obejmowaĹ&#x201A;a nowoĹ&#x203A;ci i trendy w zakresie bezpieczeĹ&#x201E;stwa maszyn, rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; dla producentĂłw maszyn maĹ&#x201A;ych i Ĺ&#x203A;rednich aplikacji, wydajnych systemĂłw procesowych, technologii sieciowych z zastosowaniem rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; EtherNet/IP, MES i oprogramowania wizualizacyjnego, technologii inteligentnego ruchu oraz komponentĂłw przemysĹ&#x201A;owych.

Spotkanie miaĹ&#x201A;o charakter networkingowy oraz szkoleniowy i zebraĹ&#x201A;o okoĹ&#x201A;o 300 uczestnikĂłw, wĹ&#x203A;rĂłd ktĂłrych znaleĹşli siÄ&#x2122; przedstawiciele szczebla kierowniczego, inĹźynierowie oraz pracownicy dziaĹ&#x201A;Ăłw automatyki, utrzymania ruchu i zakupĂłw. â&#x20AC;&#x201C; Program szkoleĹ&#x201E; indywidualnych z sesjami praktycznymi i teoretycznymi, omĂłwienie przykĹ&#x201A;adĂłw zastosowaĹ&#x201E; i rozwiÄ&#x2026;zywania problemĂłw, a w szczegĂłlnoĹ&#x203A;ci wymiana pomysĹ&#x201A;Ăłw

z klientami i czĹ&#x201A;onkami naszej sieci PartnerNetwork to gĹ&#x201A;Ăłwne zalety naszego eventu â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi Maciej Sieczka, Country Director Rockwell Automation w Polsce. â&#x20AC;&#x201C; Jako Ĺźe tematykÄ&#x2026; wydarzenia jest Smart Manufacturing i Connected Enterprise, uczestnicy mieli okazjÄ&#x2122; zdobyÄ&#x2021; mnĂłstwo informacji na ten temat dziÄ&#x2122;ki prezentacjom i otwartym rozmowom.

Rockwell Automation jest najwiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; na Ĺ&#x203A;wiecie firmÄ&#x2026; zajmujÄ&#x2026;cÄ&#x2026; siÄ&#x2122; automatykÄ&#x2026; i informatykÄ&#x2026; przemysĹ&#x201A;owÄ&#x2026;, ktĂłra zwiÄ&#x2122;ksza produktywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; oraz przyczynia siÄ&#x2122; do zrĂłwnowaĹźonego globalnego rozwoju. GĹ&#x201A;Ăłwna siedziba firmy mieĹ&#x203A;ci siÄ&#x2122; w najwiÄ&#x2122;kszym mieĹ&#x203A;cie stanu Wisconsin w USA â&#x20AC;&#x201C; Milwaukee. Rockwell Automation zatrudnia okoĹ&#x201A;o 22 000 pracownikĂłw obsĹ&#x201A;ugujÄ&#x2026;cych klientĂłw w ponad 80 krajach.

Rockwell Automation 87

WYDARZENIA

TECHNOLOGIE

FABRYK PRZYSZĹ OĹ&#x161;CI TARGI HANNOVER MESSE 2016 â&#x20AC;&#x17E;Integrated Industry â&#x20AC;&#x201C; Discover V1 # , - , $ dĂłw produkcyjnych i systemĂłw elektroenergetycznych to tematy przewodnie targĂłw prze . %. ' [ C

2381 $ A. . O % '

=Â&#x192; 5 $% / # , 0 ! ,O1 $ ' , , -% F - , %. , A F. ! , . % - B% % ,

2 222 ,% , -0 . '1 % .

2 222 # B , , # ./ % - ; . ! , % ! =222 wystawcĂłw z 70 krajĂłw.

7 >

M

otto targĂłw Hannover Messe, ktĂłre brzmi: Get new technology first!, zachÄ&#x2122;ca przedsiÄ&#x2122;biorstwa z caĹ&#x201A;ego Ĺ&#x203A;wiata do przedstawiania swoich najnowszych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; z dziedziny automatyki przemysĹ&#x201A;owej i informatyki oraz energetyki, jak rĂłwnieĹź nowych technologii ekologicznych, technik napÄ&#x2122;dĂłw, sposobĂłw dostaw dla przemysĹ&#x201A;u, technologii i usĹ&#x201A;ug produkcyjnych oraz osiÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;Ä&#x2021; badawczo-rozwojowych.

Krajem partnerskim tegorocznych targĂłw byĹ&#x201A;y Stany Zjednoczone. Prezydent Barack Obama, jako goĹ&#x203A;Ä&#x2021; specjalny Hannover Messe 2016, uczestniczyĹ&#x201A; wraz z kanclerz Niemiec AngelÄ&#x2026; Merkel w oficjalnym otwarciu targĂłw i zwiedziĹ&#x201A; hale wystawiennicze.

Na swoich stoiskach firmy pokazaĹ&#x201A;y wiele majÄ&#x2026;cych rzeczywiste zastosowanie aplikacji i inteligentnych technologii dla przemysĹ&#x201A;u, podkreĹ&#x203A;lajÄ&#x2026;c istotne znaczenie czwartej rewolucji przemysĹ&#x201A;owej, czyli koncepcji PrzemysĹ&#x201A;u 4.0. Inne nazwy, ktĂłre dobrze oddajÄ&#x2026; charakter nowego trendu to: PrzemysĹ&#x201A; PoĹ&#x201A;Ä&#x2026;czony (Connected Industry) â&#x20AC;&#x201C; podkreĹ&#x203A;lajÄ&#x2026;cy Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czenie w sieci wszystkich

$ .% . .$ %. >[ 7+ , ,0 , ; A .$0

88

maszyn w zakĹ&#x201A;adzie produkcyjnym czy róşnych zakĹ&#x201A;adĂłw, dziÄ&#x2122;ki czemu tworzy siÄ&#x2122; system wymiany danych oraz Inteligentne Fabryki (Smart Factory) â&#x20AC;&#x201C; nazwa podkreĹ&#x203A;lajÄ&#x2026;ca podejmowanie decyzji na podstawie duĹźej liczby danych analizowanych w czasie rzeczywistym.

Prezentowane na targach rozwiÄ&#x2026;zania zaczynaĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; od modernizacji pojedynczych maszyn, w oparciu o systemy cyber-fizyczne, umoĹźliwiajÄ&#x2026;ce wymianÄ&#x2122; i przetwarzanie informacji, a koĹ&#x201E;czyĹ&#x201A;y na peĹ&#x201A;nej integracji linii produkcyjnej, wraz ze zbieraniem i analizÄ&#x2026; danych w chmurze.

MoĹźna byĹ&#x201A;o oglÄ&#x2026;daÄ&#x2021; te dedykowane skali â&#x20AC;&#x17E;mikroâ&#x20AC;? â&#x20AC;&#x201C; inteligentne czujniki montowane w poszczegĂłlnych elementach maszyn, jak i skali â&#x20AC;&#x17E;makroâ&#x20AC;? â&#x20AC;&#x201C; systemy do kompleksowego zarzÄ&#x2026;dzania fabrykÄ&#x2026; wraz z systemami wspomagania decyzji oraz zdecentralizowanymi systemami podejmowania decyzji.

INTERFEJSY CZĹ OWIEK â&#x20AC;&#x201C; MASZYNA I MASZYNA â&#x20AC;&#x201C; MASZYNA PrzykĹ&#x201A;adem caĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ciowego rozwiÄ&#x2026;zania dla PrzemysĹ&#x201A;u 4.0Â jest system Plant@

Scenariusz treningowy z wykorzystaniem Oculusa

AUTOMATYKA

WYDARZENIA

/ . ' ; 1 # 1 C 1 # 1 / I , % $ U & X

Hand3D Instytutu Fraunhofera. Jest to scentralizowany system do monitorowania i sterowania fabrykÄ&#x2026;, ktĂłry integruje dane z róşnych podsystemĂłw i wizualizuje je za pomocÄ&#x2026; modelu fabryki 3D. Wszystkimi danymi moĹźna zarzÄ&#x2026;dzaÄ&#x2021; z jednego miejsca, z interaktywnego stoĹ&#x201A;u dotykowego, na ktĂłrym gestami moĹźna wybraÄ&#x2021; konkretnÄ&#x2026; maszynÄ&#x2122; i szczegĂłĹ&#x201A;owo jÄ&#x2026; przeanalizowaÄ&#x2021;.

BieĹźÄ&#x2026;ce informacje z produkcji sÄ&#x2026; wyĹ&#x203A;wietlane na warstwie danych. Istotne jest to, Ĺźe kaĹźdy pracownik ma dostÄ&#x2122;p do niezbÄ&#x2122;dnych danych za pomocÄ&#x2026; komputera, tabletu, smartfonu, inteligentnych zegarkĂłw czy okularĂłw rozszerzonej rzeczywistoĹ&#x203A;ci.

Z prezentowanej podczas targĂłw oferty moĹźna wywnioskowaÄ&#x2021;, Ĺźe w niedalekiej przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;Ä&#x2021; elementĂłw maszyn bÄ&#x2122;dzie podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czanych bezpoĹ&#x203A;rednio do sieci, m.in. w celu bezpoĹ&#x203A;redniego przekazywania informacji o swoim stanie podczas rzeczywistego uĹźytkowania. Informacje te mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; przekazywane do systemu zarzÄ&#x2026;dzania fabrykÄ&#x2026;, do dostawcĂłw linii produkcyjnych, producentĂłw maszyn, producentĂłw dostarczajÄ&#x2026;cych komponenty maszyn, a nawet do firm serwisujÄ&#x2026;cych poszczegĂłlne podzespoĹ&#x201A;y. DziÄ&#x2122;ki temu moĹźliwa bÄ&#x2122;dzie proaktywna konserwacja, ktĂłra obniĹźy koszty produkcji poprzez utrzymanie ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;ego ruchu oraz obniĹźenie ryzyka wystÄ&#x2026;pienia awarii.

PrzykĹ&#x201A;adem takich rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; sÄ&#x2026; prezentowane na targach w Hanowerze produkty firmy igus z rodziny isense: inteligentne Ĺ&#x201A;oĹźysko liniowe â&#x20AC;&#x201C; drylin, inteligentny prowadnik oraz inteligentny przewĂłd, ktĂłre podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czone do sie-

# . ! % $ # ; -0 . % . , F.

ci nieustannie monitorujÄ&#x2026; swĂłj stan i na czas ostrzegajÄ&#x2026; o groĹźÄ&#x2026;cej awarii.

Produkty z rodziny isense wyposaĹźone sÄ&#x2026; w róşnorodne czujniki oraz moduĹ&#x201A;y monitorujÄ&#x2026;ce, ktĂłre dziÄ&#x2122;ki poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniu z moduĹ&#x201A;em komunikacyjnym igus â&#x20AC;&#x201C; icom sÄ&#x2026; integrowane bezpoĹ&#x203A;rednio z infrastrukturÄ&#x2026; fabryki.

DziÄ&#x2122;ki ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;ym pomiarom stanu, porĂłwnywaniu wynikĂłw z parametrami urzÄ&#x2026;dzenia oraz ze zbiorem danych zebranych przez laboratorium badawcze igusa, podczas rzeczywistej eksploatacji moĹźna przewidzieÄ&#x2021; czas bezproblemowej pracy. Gdy mierzone wartoĹ&#x203A;ci znajdÄ&#x2026; siÄ&#x2122; poza dozwolonym przedziaĹ&#x201A;em inteligentne produkty z wyprzedzeniem poinformujÄ&#x2026; o pozostaĹ&#x201A;ym czasie uĹźytkowania, dziÄ&#x2122;ki czemu bÄ&#x2122;dzie moĹźna zaplanowaÄ&#x2021; ich konserwacjÄ&#x2122; wymianÄ&#x2122;.

" A I % $ ! , ! , ! , , , $

7-8/2016

)$ . , , , - , ,.% B I

ROZSZERZONA RZECZYWISTOĹ&#x161;Ä&#x2020; Podczas targĂłw w Hanowerze kilka firm prezentowaĹ&#x201A;o wykorzystywane w PrzemyĹ&#x203A;le 4.0  technologie rozszerzonej rzeczywistoĹ&#x203A;ci, tzn. rozszerzenie prawdziwego Ĺ&#x203A;wiata o cyfrowe dane i obrazy.

UmoĹźliwiajÄ&#x2026; one uĹźytkownikowi wchodzenie w tym samym czasie w interakcjÄ&#x2122; ze Ĺ&#x203A;wiatem realnym oraz wirtualnym.

SĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026; temu np. okulary rozszerzonej rzeczywistoĹ&#x203A;ci, ktĂłre dziÄ&#x2122;ki wbudowanym, transparentnym wyĹ&#x203A;wietlaczom dodajÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x17E;czwarty wymiar rzeczywistoĹ&#x203A;ci (4D)â&#x20AC;?, czyli cyfrowÄ&#x2026; warstwÄ&#x2122; danych naĹ&#x201A;oĹźonÄ&#x2026; na Ĺ&#x203A;wiat rzeczywisty. DziÄ&#x2122;ki zamontowanej kamerze wraz z oprogramowaniem rozpoznajÄ&#x2026;cym obraz identyfikujÄ&#x2026; przedmioty lub znaczniki, przypisujÄ&#x2026;c im dodatkowe dane. MogÄ&#x2026; to byÄ&#x2021; dane dotyczÄ&#x2026;ce specyfikacji urzÄ&#x2026;dzenia, para-

" A E"7 $ E C " A

89

WYDARZENIA metry dziaĹ&#x201A;ania, instrukcja i wskazĂłwki obsĹ&#x201A;ugi czy instrukcje serwisowania.

Technologie dotyczÄ&#x2026;ce rozszerzonej rzeczywistoĹ&#x203A;ci prezentowaĹ&#x201A;y podczas targĂłw m.in. takie firmy jak: Konica Minolta, vu:t i DAQRI Smart Helmet.

mentĂłw, szczegĂłlnie w sektorze dystrybucji, przemyĹ&#x203A;le motoryzacyjnym i maszynowym; â&#x20AC;&#x17E;trzecia rÄ&#x2122;kaâ&#x20AC;? â&#x20AC;&#x201C; robot pomagajÄ&#x2026;cy realizowaÄ&#x2021; zadania, przy ktĂłrych potrzebny byĹ&#x201A;by dodatkowy pracownik.

WIRTUALNA RZECZYWISTOĹ&#x161;Ä&#x2020;

PODSUMOWANIE

A ' % ! ! 0 . , , % $

90

# . ' +&Z"

ROBOTY WSPĂ&#x201C;Ĺ PRACUJÄ&#x201E;CE Podczas targĂłw w Hanowerze w jeszcze wiÄ&#x2122;kszym stopniu niĹź w poprzednich latach byĹ&#x201A;y prezentowane roboty wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;ce, tzw. coboty (collaborative robot). Te lekkie roboty asystujÄ&#x2026;ce opracowane zostaĹ&#x201A;y w celu wsparcia pracownika w wykonywaniu monotonnych lub niewygodnych zadaĹ&#x201E;. Najmniejszy, jaki obecnie wyprodukowano, to Universal Robots UR3 o masie 11,2 kg i udĹşwigu 3 kg, natomiast najwiÄ&#x2122;kszy to FANUC CR-35i o masie 990 kg i udĹşwigu 35 kg. PrzykĹ&#x201A;adowe scenariusze zastosowania robotĂłw wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cych to â&#x20AC;&#x17E;robotâ&#x20AC;&#x201C;asystentâ&#x20AC;? â&#x20AC;&#x201C; robot wyposaĹźony w system wizyjny 3D, ktĂłry moĹźe lokalizowaÄ&#x2021; przedmioty w przestrzeni trĂłjwymiarowej, pobieraÄ&#x2021; losowo uĹ&#x201A;oĹźone czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci i podawaÄ&#x2021; je operatorowi; â&#x20AC;&#x17E;robotâ&#x20AC;&#x201C;pomocnikâ&#x20AC;? â&#x20AC;&#x201C; robot pomagajÄ&#x2026;cy w podnoszeniu i przemieszczaniu nieporÄ&#x2122;cznych ele-

Technologie dla PrzemysĹ&#x201A;u 4.0 wydajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; byÄ&#x2021; gotowe do uĹźycia, a kolejnym krokiem jest faza wdroĹźeĹ&#x201E;. ByÄ&#x2021; moĹźe na targach w Hanowerze w 2017 r., ktĂłrych tematem przewodnim jest â&#x20AC;&#x17E;Industry 4.0 â&#x20AC;&#x201C; Intelligent Solutions for Connected Manufacturingâ&#x20AC;?, bÄ&#x2122;dzie moĹźna zobaczyÄ&#x2021; wyniki zrealizowanych wdroĹźeĹ&#x201E;, a nie tylko opracowanych technologii. ZwĹ&#x201A;aszcza, Ĺźe Unia Europejska wdraĹźa Program Horizon 2020 i finansuje konkursy w temacie Factory of the Future (FoF), wspierajÄ&#x2026;c w ten sposĂłb technologie fabryk przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci. Jak wynika z raportu Accenture â&#x20AC;&#x17E;Machine dreams: Making the Most of the Connected Industrial Workforceâ&#x20AC;? w ciÄ&#x2026;gu najbliĹźszych piÄ&#x2122;ciu lat liderzy rynku zwiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; inwestycje w zakupy produktĂłw zwiÄ&#x2026;zanych z rozszerzonÄ&#x2026; rzeczywistoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; (tj. okulary, heĹ&#x201A;my) oraz w roboty wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;ce. W tym czasie inwestycje w PrzemysĹ&#x201A; 4.0 szacowane sÄ&#x2026; na 181 mld euro w sektorze branĹźy motoryzacyjnej oraz 39 mld euro w urzÄ&#x2026;dzenia przemysĹ&#x201A;owe.

Warto zauwaĹźyÄ&#x2021;, Ĺźe krajem partnerskim kolejnej edycji targĂłw Hannover Messe bÄ&#x2122;dzie Polska.

7 >

, . %. . & .$ % &

/ +&Z" [ 1 '1 IEI&

OprĂłcz rozszerzonej rzeczywistoĹ&#x203A;ci rozwijana jest rĂłwnieĹź technologia polegajÄ&#x2026;ca na modelowaniu wirtualnej przestrzeni na podstawie rzeczywistego Ĺ&#x203A;wiata. Tzw. wirtualna rzeczywistoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, jak sama nazwa wskazuje, polega na caĹ&#x201A;kowitym zastÄ&#x2026;pieniu prawdziwego Ĺ&#x203A;wiata poprzez Ĺ&#x203A;wiat wirtualny, w ktĂłrym uĹźytkownik moĹźe siÄ&#x2122; poruszaÄ&#x2021; i wykonywaÄ&#x2021; zadania i operacje adekwatne do rzeczywistych. Wszystko, co pracownik widzi i czego doĹ&#x203A;wiadcza jest przetworzone komputerowo. Jest on odciÄ&#x2122;ty od otaczajÄ&#x2026;cego go Ĺ&#x203A;wiata dziÄ&#x2122;ki urzÄ&#x2026;dzeniom typu Oculus Rift, HTC Vive czy Playstation VR. Wirtualna rzeczywistoĹ&#x203A;Ä&#x2021; znajduje zastosowanie zarĂłwno w treningu, szkoleniach pracownikĂłw w celu podniesienia ich kwalifikacji i sprawnoĹ&#x203A;ci operacyjnych, jak rĂłwnieĹź w przeÄ&#x2021;wiczeniu, wytrenowaniu poĹźÄ&#x2026;danego zachowania w sytuacjach zagroĹźenia Ĺźycia. SzczegĂłlnie istotne w treningu bezpieczeĹ&#x201E;stwa bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; scenariusze dotyczÄ&#x2026;ce symulowania niebezpiecznych zdarzeĹ&#x201E; i procesĂłw, ktĂłrych ze wzglÄ&#x2122;du na bezpieczeĹ&#x201E;stwo nie moĹźna zrealizowaÄ&#x2021; w rzeczywistoĹ&#x203A;ci, np. wybuchy, wycieki groĹşnych substancji. Na hanowerskich targach swoje technologie i scenariusze treningowe przedstawiĹ&#x201A;y m.in. firmy Innoactive i VR-STAR.

A I $ % ! ! -0 . , , % $

AUTOMATYKA

WYDARZENIA

MISTRZOSTWA POLSKI

AUTOMATYKĂ&#x201C;W / . ' ; 1 # 1 +&Z" [ 1 C 1 # 1 '1 I $ 1 / I , % $ U & X1 / $ U& .$ X

W PIĹ CE NOĹťNEJ P+F CUP â&#x20AC;&#x2122;16 Od 3 do 5 czerwca 2016 r. Zako! # B , $ % , % $ F. & .$ , . % - % ! F - ^ ! ÂĄ38/ 3 F. , ! , . ' ! , , # , 1 N O !! ^ ' 1 .% , % A $ & ! - ! , - F. . % $ - / - # A.P O A , A B , $ % I A 6.A # " ! , $ Â&#x192; . , %. , B% Y $ 0$ - ¢ % $ /

Z

 roku na rok poziom piĹ&#x201A;karski turnieju zdecydowanie siÄ&#x2122; podnosi, druĹźyny przyjeĹźdĹźajÄ&#x2026; w coraz mocniejszych skĹ&#x201A;adach, mecze stajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; wyrĂłwnane, a emocje utrzymujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; dziÄ&#x2122;ki temu do ostatnich sekund meczu.

W tym roku tytuĹ&#x201A;u bronili zawodnicy ekipy Kirchhoff Polska z Gliwic, zaĹ&#x203A; po raz pierwszy do grona uczestnikĂłw doĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyĹ&#x201A;y druĹźyny: ASTOR z Krakowa, Automatyka z Tarnowa oraz Sonoco Poland Packaging Services z Šodzi.

Pierwszego dnia rozgrywek, w deszczowej aurze, druĹźyny rywalizowaĹ&#x201A;y

7-8/2016

w grupach eliminacyjnych, w ktĂłrych znalazĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; firmy Kirchhoff Polska oraz Automatyka, a takĹźe DURR, Flexlink, MW Lublin, PCC Rokita (Grupa A) i ASTOR, Kirchhoff Polska (Mielec), Sonoco, Mars, Police Serwis oraz Team Technik (Grupa B). Ostatecznie do fazy finaĹ&#x201A;owej zakwalifikowaĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; druĹźyny z grupy Kirchhoff oraz z Grupy Azoty a takĹźe Durr, PCC Rokita, Mars i Sonoco.

Zmaganiom finaĹ&#x201A;owym w drugim dniu rozgrywek towarzyszyĹ&#x201A;a juĹź piÄ&#x2122;kna, sĹ&#x201A;oneczna pogoda, a druĹźyny pokazaĹ&#x201A;y peĹ&#x201A;niÄ&#x2122; swoich moĹźliwoĹ&#x203A;ci. Mecze obfitowaĹ&#x201A;y w mnĂłstwo Ĺ&#x203A;wietnych akcji, piÄ&#x2122;knych goli i parad bramkarskich.

Pary pĂłĹ&#x201A;finaĹ&#x201A;owe tworzyĹ&#x201A;y Kirchhoff Polska z Gliwic z PCC Rokita oraz Kirchhoff Polska z Mielca wraz z Marsem. Wyniki, odpowiednio 2:0 oraz 1:0, oddajÄ&#x2026; w peĹ&#x201A;ni koncentracjÄ&#x2122; oraz ambicjÄ&#x2122; wĹ&#x201A;oĹźonÄ&#x2026; w pojedynki.

DruĹźyny walczyĹ&#x201A;y z zaangaĹźowaniem godnym pĂłĹ&#x201A;finaĹ&#x201A;Ăłw MĹ&#x161; i za to naleĹźÄ&#x2026; im siÄ&#x2122; ogromne sĹ&#x201A;owa uznania. Bardzo zaciÄ&#x2122;ty byĹ&#x201A; mecz o III miejsce, w ktĂłrym druĹźyny PCC Rokita oraz Mars stworzyĹ&#x201A;y fantastyczne widowisko.

Regulaminowy czas gry zakoĹ&#x201E;czyĹ&#x201A; siÄ&#x2122; wynikiem 1:1, ale w karnych skuteczniejsi okazali siÄ&#x2122; gracze Marsa, ktĂłrzy wygrali 3:2.

Na finaĹ&#x201A; czekali wszyscy, liczÄ&#x2026;cy na wyrĂłwnany mecz. Niestety, zabawÄ&#x2122; popsuli gracze Kirchhoffa z Gliwicâ&#x20AC;Ś szybko strzelajÄ&#x2026;c w pierwszej poĹ&#x201A;owie swoim kolegom z Mielca trzy bramki.

Druga poĹ&#x201A;owa byĹ&#x201A;a spokojniejsza (1:1) i tym samym Kirchhoff Polska z Gliwic obroniĹ&#x201A; tytuĹ&#x201A; MistrzĂłw Polski BranĹźy Automatyki PrzemysĹ&#x201A;owej.

W nagrodÄ&#x2122; zwyciÄ&#x2122;zcy turnieju zasiÄ&#x2026;dÄ&#x2026; na trybunach Stadionu Narodowego jako widzowie meczu eliminacyjnego MĹ&#x161; Polska â&#x20AC;&#x201C; Dania.

W tym roku po raz pierwszy druĹźyny, ktĂłrym nie powiodĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; w meczach fazy grupowej rywalizowaĹ&#x201A;y o Puchar Pocieszenia Mistrzostw. ZwyciÄ&#x2122;ĹźyĹ&#x201A; Team Technik ze Skawiny, wygrywajÄ&#x2026;c dwa z trzech meczy.

Wyróşnienia indywidualne zdobyli: PrzemysĹ&#x201A;aw Kubisz (Najlepszy PiĹ&#x201A;karz, Mars Polska), Marcin Paterak (Najlepszy Bramkarz, Kirchhoff Mielec), Grzegorz JasiĹ&#x201E;ski (Najlepszy Strzelec, Police Serwis) oraz Bartosz Goncerz (Wyróşnienie, Kirchoff Gliwice). Puchar Fair Play otrzymaĹ&#x201A;a druĹźyna Flexlink Systems Polska.

Firma Pepperl+Fuchs zaprasza do kontaktu druĹźyny chÄ&#x2122;tne do udziaĹ&#x201A;u w kolejnej edycji, ktĂłra odbÄ&#x2122;dzie siÄ&#x2122; w przyszĹ&#x201A;ym roku.

Pepperl+Fuchs 91

WYDARZENIA

INNOWACJE DLA PRZEMYSĹ U, NAPÄ&#x2DC;D DLA BIZNESU TARGI ITM 2016 ! ,.- -0 1 A # . ! # F % B ' # , . '1 , O$ $ . F A. A.P ! F % % , 01 # 0 ! ,. , BP Â&#x192; $ % % $ $ F ! % P # % - ' # ,. 1 $ A. . O % ' Â&#x192;32 , %

238 / % , / Sylwia Batorska

ITM

sÄ&#x2026; uznawane za najwaĹźniejsze targi przemysĹ&#x201A;owe w Polsce i w Europie Wschodniej, gromadzÄ&#x2026;ce partnerĂłw handlowych z caĹ&#x201A;ego Ĺ&#x203A;wiata. Doroczne wydarzenie, skupiajÄ&#x2026;ce profesjonalistĂłw dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;cych w branĹźy nowych technologii, obrĂłbki metalu i automatyzacji produkcji przyciÄ&#x2026;ga do stolicy Wielkopolski rzesze zwiedzajÄ&#x2026;cych, zainteresowanych modernizacjÄ&#x2026; produkcji i systemĂłw zarzÄ&#x2026;dzania w swoim przedsiÄ&#x2122;biorstwie oraz inwestowaniem w najwyĹźszej klasy technologie. W tegorocznej edycji blisko 1000 wystawcĂłw udostÄ&#x2122;pniĹ&#x201A;o do dyspozycji zwiedzajÄ&#x2026;cych bogatÄ&#x2026; ofertÄ&#x2122; maszyn i urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; przemysĹ&#x201A;owych.

ORGANIZACJA NA PLUS Targi ITM cechuje róşnorodna tematyka przemysĹ&#x201A;owa â&#x20AC;&#x201C; od obrabiarek i narzÄ&#x2122;dzi, poprzez hydraulikÄ&#x2122;, pneumatykÄ&#x2122;, napÄ&#x2122;dy, aş po przemysĹ&#x201A; metalowy, hutniczy i spawalnictwo. ITM to rĂłwnieĹź okazja do prezentacji osiÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;Ä&#x2021; instytutĂłw oraz oferty z zakresu BHP. StÄ&#x2026;d podziaĹ&#x201A; na siedem salonĂłw tematycznych.

92

W tym samym czasie odbywajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; takĹźe Targi Kooperacji PrzemysĹ&#x201A;owej Subcontracting oraz Subcontracting ITM Meetings, sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026;ce nawiÄ&#x2026;zywaniu wspĂłĹ&#x201A;pracy z doĹ&#x203A;wiadczonymi partnerami biznesowymi dysponujÄ&#x2026;cymi wolnymi mocami produkcyjnymi.

Tegoroczna edycja targĂłw ITM Polska upĹ&#x201A;ynÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;a pod znakiem niezliczonej liczby spotkaĹ&#x201E; i rozmĂłw w sprzyjajÄ&#x2026;cej biznesowej atmosferze, dla wielu byĹ&#x201A;a okazjÄ&#x2026; do nawiÄ&#x2026;zania perspektywicznych kontaktĂłw handlowych.

Nie dziwi wiÄ&#x2122;c fakt, Ĺźe dla niektĂłrych firm ITM to jedno z najwaĹźniejszych wydarzeĹ&#x201E; w kalendarzu targowym. NaleĹźy do nich igus Polska. â&#x20AC;&#x201C; PoniewaĹź dostarczamy podzespoĹ&#x201A;y do budowy maszyn, to moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; bezpoĹ&#x203A;redniego kontaktu z klientami oraz innymi wystawcami z branĹźy maszynowej jest dla nas bardzo cenna.

Targi ITM sÄ&#x2026; bardzo waĹźnym wydarzeniem branĹźowym nie tylko lokalnym, ale i w skali kraju â&#x20AC;&#x201C; takĹźe dla naszych klientĂłw. WĹ&#x203A;rĂłd odwiedzajÄ&#x2026;cych nasze stoisko sÄ&#x2026; osoby poszukujÄ&#x2026;ce innowa-

AUTOMATYKA

WYDARZENIA

mogÄ&#x2026; odwiedziÄ&#x2021; nas np. podczas szkoleĹ&#x201E; w siedzibie firmy czy porozmawiaÄ&#x2021; z nami w trakcie konferencji technicznych.

WĹ&#x203A;rĂłd wystawcĂłw sÄ&#x2026; rĂłwnieĹź firmy, ktĂłre zachÄ&#x2122;cone nowÄ&#x2026; odsĹ&#x201A;onÄ&#x2026; targĂłw wracajÄ&#x2026; po latach nieobecnoĹ&#x203A;ci. NaleĹźy do nich Multiprojekt. â&#x20AC;&#x201C; Pod doĹ&#x203A;Ä&#x2021; dĹ&#x201A;ugiej przerwie postanowiliĹ&#x203A;my pojawiÄ&#x2021; siÄ&#x2122; jako wystawca na targach ITM ponownie. JesteĹ&#x203A;my mile zaskoczeni, gdyĹź wiele zmieniĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; na plus. Dlatego bÄ&#x2122;dziemy powaĹźnie zastanawiaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; nad prezentacjÄ&#x2026; naszej firmy w kolejnych latach â&#x20AC;&#x201C; podsumowaĹ&#x201A; Krzysztof GoĹ&#x201A;Ä&#x2026;b, kierownik DziaĹ&#x201A;u Automatyki i NapÄ&#x2122;dĂłw w firmie Multiprojekt.

NajchÄ&#x2122;tniej odwiedzane byĹ&#x201A;y stoiska interaktywne oraz te, na ktĂłrych odbywaĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; pokazy czy prezentacje. â&#x20AC;&#x201C; Wystawiamy dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;ce, w peĹ&#x201A;ni funkcjonalne produkty (jako demo lub aktywne standy), dziÄ&#x2122;ki czemu klient moĹźe dotknÄ&#x2026;Ä&#x2021; produktu, a nasi doradcy mogÄ&#x2026; faktycznie pokazaÄ&#x2021; ich zalety.

Pomaga to w rozmowie obu stronom â&#x20AC;&#x201C; podkreĹ&#x203A;liĹ&#x201A; Krzysztof GoĹ&#x201A;Ä&#x2026;b.

Zainteresowani uczestnicy mogli pogĹ&#x201A;Ä&#x2122;biÄ&#x2021; swojÄ&#x2026; wiedzÄ&#x2122; na odbywajÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; w trakcie targĂłw konferencjach, szkoleniach i warsztatach. â&#x20AC;&#x201C; Bardzo pozytywnie oceniamy fakt, Ĺźe formuĹ&#x201A;a targĂłw ewoluuje w kierunku merytorycznego wydarzenia, w ramach ktĂłrego klienci mogÄ&#x2026; zobaczyÄ&#x2021; maszyny i innowacje â&#x20AC;&#x17E;w akcjiâ&#x20AC;?, a jednoczeĹ&#x203A;nie otrzymaÄ&#x2021; odpowiedni komentarz ekspertĂłw, co z pewnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; sprzyja Ĺ&#x203A;wiadomym wyborom optymalnej technologii dla indywidualnych potrzeb â&#x20AC;&#x201C; skomentowaĹ&#x201A; Dariusz Wabik.

NOWOĹ&#x161;CI I SPRAWDZONE ROZWIÄ&#x201E;ZANIA Czerwcowa ekspozycja obfitowaĹ&#x201A;a w 13 premier rynkowych oraz 62 nowoĹ&#x203A;ci z caĹ&#x201A;ego Ĺ&#x203A;wiata.

Z nowymi propozycjami zadebiutowaĹ&#x201A;a firma Multiprojekt. â&#x20AC;&#x201C; Na kaĹźdych targach, na ktĂłrych siÄ&#x2122; pojawiamy staramy siÄ&#x2122; prezentowaÄ&#x2021; jak najwiÄ&#x2122;cej nowoĹ&#x203A;ci. Podczas trwania ITM Polska 2016 pokazaliĹ&#x203A;my innowacyjne produkty, takie jak: elektryczne silniki liniowo-obrotowe marki LinMot,

/ / $ U& .$ X1 #

cyjnych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; dla swoich urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; â&#x20AC;&#x201C; powiedziaĹ&#x201A; Daniel Marzec, menedĹźer produktu e-prowadniki w firmie igus. â&#x20AC;&#x201C;Dodatkowo cenimy bardzo dobrÄ&#x2026; organizacjÄ&#x2122; targĂłw. DuĹźa liczba wystawcĂłw oraz prestiĹź targĂłw ITM przyciÄ&#x2026;ga klientĂłw z caĹ&#x201A;ej Polski.

Jak twierdzÄ&#x2026; wystawcy, wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zwiedzajÄ&#x2026;cych to specjaliĹ&#x203A;ci oraz osoby zarzÄ&#x2026;dzajÄ&#x2026;ce firmami. â&#x20AC;&#x201C; W czasie takich imprez raczej nie spotyka siÄ&#x2122; przypadkowych osĂłb. Zdecydowanie dominujÄ&#x2026; ludzie, ktĂłrzy juĹź posiadajÄ&#x2026; podstawowÄ&#x2026; wiedzÄ&#x2122; o automatyzacji i poszukujÄ&#x2026; pogĹ&#x201A;Ä&#x2122;bionych danych, np. dotyczÄ&#x2026;cych szczegĂłĹ&#x201A;Ăłw technicznych konkretnych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;. Bardzo sobie cenimy moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; organizacji i udziaĹ&#x201A;u w takich imprezach i chÄ&#x2122;tnie z nich korzystamy â&#x20AC;&#x201C; powiedziaĹ&#x201A; Dariusz Wabik, Sales Manager w firmie FANUC Polska.

Podobnego zdania jest Joanna SĹ&#x201A;awiĹ&#x201E;ska, specjalista ds. komunikacji marketingowej i wizerunku w firmie WObit â&#x20AC;&#x201C; Targi ITM stanowiÄ&#x2026; dobrÄ&#x2026; okazjÄ&#x2122; do prezentacji naszych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; szerszemu gronu klientĂłw, ktĂłrzy nie

7-8/2016

93

WYDARZENIA

serwonapędy obsługujące do trzech osi serii ETS firmy Estun, nowe panele HMI Weintek oraz listwy i koła zębate – powiedział Krzysztof Gołąb.

Z kolei firma WObit przedstawiła nowego robota – MOBOT AGV FlatRunner HT służy do autonomicznego transportu elementów na linii produkcyjnej czy w magazynie. Zwiedzający mogli zobaczyć również nowy skaner laserowy z serii scanCONTROL 26x0 firmy Micro-Epsilon umieszczony na robocie UR2 oraz robot Tower TR300 współpracujący z robotem kartezjańskim w aplikacji paletyzacji kostek.

W trakcie tegorocznych targów wystawcy pokazali również rozwiązania, które już sprawdziły się w przemyśle.

Firma Schmalz na targach ITM zaprezentowała podciśnieniowe systemy, które ułatwiają przenoszenie i przemieszczanie ciężkich elementów roboczych, np. blach stalowych, kartonów, elementów o skomplikowanym kształcie. – Szczególnym zainteresowaniem cieszył się podnośnik podciśnieniowy JumboFlex 50 do szybkiego i częstego przemieszczania przedmiotów ważących do 50 kg. Oprócz tego podnośnika zaprezentowaliśmy chwytak podciśnie-

94

niowy VacuMaster Basic 125 i wersję Comfort 125 z pochyłem 90° – skomentowała Agnieszka Wnuk, koordynator ds. sprzedaży w firmie Schmalz.

O potencjale prezentowanej oferty świadczy fakt, że w tym roku, aż 26 produktów zostało uhonorowanych Złotym Medalem MTP. Dwa z nich przyznano firmie Prima Power za Punch Genius – wykrawarkę rewolwerową nowej generacji i za Laser Genius – maszynę do cięcia laserowego z 6 kW źródłem lasera fiber. Ciekawą propozycją tego włoskiego producenta, który z coraz większym sukcesem zdobywa polski rynek, jest Platino 2.0 Fiber + Compact Server – maszyna do cięcia laserowego z systemem automatycznego załadunku i rozładunku.

DLA PRZEMYSŁU 4.0 Nie zabrakło również oferty produktowej zgodnej z ideą Przemysłu 4.0, czyli zintegrowanej ze światem cyfrowym w kompletny i optymalny proces biznesowy. Firma KUKA wraz ośmioma innymi firmami stworzyła multikorporacyjne stanowisko pod hasłem „Industry 4.0.”, na którym prezentowane były nowoczesne maszyny i roboty. – Z pomocą

partnerów skonstruowaliśmy wirtualny świat, który został przekuty na świat realny, urzeczywistniony właśnie we wspólnym projekcie. Zaprezentowane rozwiązania aktywnie współtworzyły Czwartą Rewolucję Przemysłową – podkreślił Tomasz Nowak, dyrektor KUKA Roboter Polska.

Firma Mazak zaprezentowała m.in. centrum obróbcze VARIAXIS i-500 oparte na układzie sterowania CNC SINUMERIK 840D sl, współpracujące z robotem KUKA serii Quantec. Połączenie robota z maszyną zostało oparte na najnowocześniejszym interfejsie SINUMERIK Integrate Run MyRobot, wypracowanym przez firmy KUKA i Siemens. Systemy chwytakowe oraz systemy mocowania detali i narzędzi dostarczyła firma SCHUNK, a bezpieczeństwo ludzi i maszyn zapewnił SINUMERIK Safety Integrated oraz TROAX Safety Systems.

Nad integracją osprzętu robota czuwał BLUMENBECKER, który przygotował i zoptymalizował komponenty gniazda produkcyjnego.

Z kolei firma igus dla Przemysłu 4.0. zaprezentowała inteligentne tworzywa „smart plastics”. Pozwalają one na uproszczenie proaktywnej kon-

AUTOMATYKA

WYDARZENIA serwacji i tym samym obniĹźenie kosztĂłw w fabryce przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci. Inteligentne Ĺ&#x201A;oĹźysko liniowe drylin, a takĹźe e-prowadnik oraz inteligentny przewĂłd nieustannie monitorujÄ&#x2026; swoje stany i na czas ostrzegajÄ&#x2026; o groĹźÄ&#x2026;cej awarii. Produkty isense komunikujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; z uĹźytkownikiem i informujÄ&#x2026; go o swoim stanie oraz o ewentualnych terminach prac konserwacyjnych. MoĹźna je opcjonalnie podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; do centrum danych igus, aby umoĹźliwiÄ&#x2021; indywidualne obliczanie trwaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci oraz optymalizowanie procesĂłw biznesowych, takich jak zlecanie prac konserwacyjnych czy zamawianie czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci zamiennych.

ROBOTYZACJA SPAWALNICTWA BogatÄ&#x2026; ofertÄ&#x2122; z udziaĹ&#x201A;em robotĂłw zaprezentowaĹ&#x201A;y firmy wdraĹźajÄ&#x2026;ce usĹ&#x201A;ugi zrobotyzowanego spawania. Firma FANUC wspĂłlnie z partnerami â&#x20AC;&#x201C; polskimi producentami stanowisk zrobotyzowanych â&#x20AC;&#x201C; zaprezentowaĹ&#x201A;a trzy cele spawalnicze gotowe do instalacji w zakĹ&#x201A;adach produkcyjnych. Po raz pierwszy w Polsce pochwaliĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; rĂłwnieĹź nowym Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;owodowym ĹşrĂłdĹ&#x201A;em laserowym w zrobotyzowanej aplikacji spawalniczej z prowadzeniem wiÄ&#x2026;zki kablem Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;owodowym.

Z kolei PrzemysĹ&#x201A;owy Instytut Automatyki i PomiarĂłw PIAP zademonstrowaĹ&#x201A; dwa stanowiska z robotem KUKA i robotem Comau. Robot KUKA typ KR16L6 wyposaĹźony w chwytak podciĹ&#x203A;nieniowy przenosiĹ&#x201A; kostki z tworzywa sztucznego â&#x20AC;&#x17E;50 lat PIAPâ&#x20AC;?, wkĹ&#x201A;adajÄ&#x2026;c i wyjmujÄ&#x2026;c je z róşnych gniazd.

Robot Comau typ Racer 999, wyposaĹźony w palnik, symulowaĹ&#x201A; spawanie duĹźego elementu, wykonujÄ&#x2026;c rĂłwnieĹź ruchy po koĹ&#x201A;owej trajektorii. Instytut PIAP buduje stanowiska z prezentowanymi robotami dla róşnych technologii. â&#x20AC;&#x201C; Nasze stoisko cieszyĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; sporym zainteresowaniem odwiedzajÄ&#x2026;cych. SprawdziĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; stare targowe podejĹ&#x203A;cie, Ĺźe goĹ&#x203A;ci uwagÄ&#x2122; przyciÄ&#x2026;ga â&#x20AC;&#x17E;coĹ&#x203A;â&#x20AC;?, co siÄ&#x2122; rusza (i nie mam tu na myĹ&#x203A;li obsĹ&#x201A;ugi stoiska). Tak naprawdÄ&#x2122; widaÄ&#x2021; wyraĹşny wzrost zainteresowania robotyzacjÄ&#x2026;, przede wszystkim w branĹźy spawalniczej. Liczymy, Ĺźe niebawem bÄ&#x2122;dziemy podpisywaÄ&#x2021; pierwsze kontrakty, ktĂłre sÄ&#x2026; wynikiem rozmĂłw zapoczÄ&#x2026;tkowanych na targach â&#x20AC;&#x201C; powiedziaĹ&#x201A; Marek Petz z Instytutu PIAP.

Kolejna edycja targĂłw odbÄ&#x2122;dzie siÄ&#x2122; w Poznaniu w dniach 6â&#x20AC;&#x201C;9 czerwca 2017 r. Wiele firm juĹź teraz deklaruje, ze weĹşmie w niej udziaĹ&#x201A;. â&#x20AC;&#x201C; Uczestnictwo w targach ITM to doskonaĹ&#x201A;y sposĂłb na zaprezentowanie produktĂłw, zademonstrowanie ich dziaĹ&#x201A;ania, to takĹźe moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; spotkania z wystawcami i klientami. DuĹźa liczba zwiedzajÄ&#x2026;cych nasze stoisko oraz liczne pytania dotyczÄ&#x2026;ce techniki podciĹ&#x203A;nienia zachÄ&#x2122;cajÄ&#x2026; nas do uczestnictwa w targach w 2017 roku â&#x20AC;&#x201C; skomentowaĹ&#x201A;a Agnieszka Wnuk.

Zainteresowanie to Ĺ&#x203A;wiadczyÄ&#x2021; moĹźe nie tylko o dobrej, sprawdzonej formule targĂłw ITM, ale rĂłwnieĹź o dostrzeganiu w firmach potrzeb inwestycji w unowoczeĹ&#x203A;nianie i modernizowanie linii produkcyjnych, poniewaĹź targi te sÄ&#x2026; swoistym barometrem aktywnoĹ&#x203A;ci polskich przedsiÄ&#x2122;biorstw.

Sylwia Batorska &E ) & JI&

7-8/2016

R E K L A M A

/ / $ 1 / $ U& .$ X

DO ZOBACZENIA ZA ROK

95

WYDARZENIA

ROK NA PLUS

DLA BOSCH REXROTH W POLSCE $ - % A R $ ' % 6 , % A. O , $ ; - ? !.

'1 A ' ,0 - % . $

=4 , B % ,. $ - / $ ! $ ' " ( ' F ! , $ - . ! '% P O 0# O $ $ ! % # %, ! , F./

96

% %. $ % 0# OP N . ' " ( ' % 23= / ! , % , $ %1 . $ # . ! $

Mimo to polska spĂłĹ&#x201A;ka Bosch Rexroth po raz kolejny osiÄ&#x2026;gnÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;a na krajowym rynku wzrost sprzedaĹźy na poziomie +12%. Sukces ten byĹ&#x201A; moĹźliwy m.in. dziÄ&#x2122;ki konsekwentnemu rozwojowi nowych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; technicznych, stawiajÄ&#x2026;cych na poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie klasycznych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; mechanicznych bÄ&#x2026;dĹş hydraulicznych z nowoczesnÄ&#x2026; elektronikÄ&#x2026; opartÄ&#x2026; na wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwym oprogramowaniu, a takĹźe dziÄ&#x2122;ki rosnÄ&#x2026;cemu potencjaĹ&#x201A;owi zastosowania rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; Rexroth speĹ&#x201A;niajÄ&#x2026;cych restrykcyjne wymagania dyrektywy emisyjnej EURO 6 w maszynach komunalnych oraz pojazdach komunikacji miejskiej. Istotne korzyĹ&#x203A;ci przyniosĹ&#x201A;o rĂłwnieĹź zaangaĹźowanie firmy na rynku czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci zamiennych.

Ze wzglÄ&#x2122;du na utrzymujÄ&#x2026;cÄ&#x2026; siÄ&#x2122; sĹ&#x201A;abÄ&#x2026; koniunkturÄ&#x2122;, rok 2016 jest nie lada wyzwaniem. W zwiÄ&#x2026;zku z tym firma postawiĹ&#x201A;a na trzy gĹ&#x201A;Ăłwne determinanty wzrostu. Pierwszym jest oferowanie â&#x20AC;&#x17E;szytych na miarÄ&#x2122;â&#x20AC;? rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; z wykorzystaniem elektroniki, opartych na oprogramowaniu w otwartych standardach komunikacji, ktĂłre umoĹźliwiajÄ&#x2026; znaczne wyróşnienie na tle konkurencji. Drugi to szeroko pojÄ&#x2122;ta synergia pĹ&#x201A;ynÄ&#x2026;ca ze wspĂłĹ&#x201A;pracy z klientami, partnerami technologii IT

oraz placĂłwkami rozwojowo-badawczymi, zarĂłwno za granicÄ&#x2026;, jak i w kraju. Kolejny stanowi synergia pĹ&#x201A;ynÄ&#x2026;ca ze wspĂłĹ&#x201A;pracy w ramach Grupy Bosch.

W swoich aplikacjach Bosch Rexroth coraz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej stosuje czujniki i sterowniki wykorzystywane w zaawansowanych technologicznie rozwiÄ&#x2026;zaniach marki Bosch dla branĹźy motoryzacyjnej. Innym przykĹ&#x201A;adem sÄ&#x2026; rozwiÄ&#x2026;zania chmurowe Bosch, na ktĂłrych oparte sÄ&#x2026; rozwiÄ&#x2026;zania softwarowe. W oparciu o szerokÄ&#x2026; bazÄ&#x2122; produkcyjnÄ&#x2026; Grupy Bosch, liczÄ&#x2026;cÄ&#x2026; ponad 100 zakĹ&#x201A;adĂłw produkcyjnych na caĹ&#x201A;ym Ĺ&#x203A;wiecie, firma Bosch Rexroth sukcesywnie udoskonala teĹź swoje technologie, poprawijÄ&#x2026;c ich kompatybilnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; z koncepcjÄ&#x2026; PrzemysĹ&#x201A;u 4.0. W celu utrzymania konkurencyjnoĹ&#x203A;ci w 2015 r. firma Bosch Rexroth poczyniĹ&#x201A;a inwestycje w wysokoĹ&#x203A;ci 121 mln euro, utrzymujÄ&#x2026;c tym samym ich procentowy udziaĹ&#x201A; w stosunku do obrotĂłw.

Z kolei wydatki na badania i rozwĂłj ksztaĹ&#x201A;towaĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; na poziomie 325 mln euro, stanowiÄ&#x2026;c ponad 6% wartoĹ&#x203A;ci sprzedaĹźy.

Bosch Rexroth AUTOMATYKA

/ ' " ( '

B

osch Rexroth, jako istotny dziaĹ&#x201A; w sektorze przemysĹ&#x201A;owym koncernu Bosch, dostarcza odbiorcom kompleksowe rozwiÄ&#x2026;zania napÄ&#x2122;dĂłw i sterowaĹ&#x201E; dla praktycznie wszystkich gaĹ&#x201A;Ä&#x2122;zi przemysĹ&#x201A;u zwiÄ&#x2026;zanych z budowÄ&#x2026; maszyn oraz automatyzacjÄ&#x2026; produkcji, przy czym kluczowymi obszarami dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci sÄ&#x2026;: rynek producentĂłw maszyn samojezdnych, rynek aplikacji maszynowych i projektowych oraz szeroko pojÄ&#x2122;ty rynek automatyzacji przemysĹ&#x201A;u.

SĹ&#x201A;absza koniunktura Ĺ&#x203A;wiatowa w 2015 r. w branĹźach, w ktĂłrych Bosch Rexroth jest liderem i z ktĂłrych czerpie znaczÄ&#x2026;cÄ&#x2026; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; swoich przychodĂłw, przeĹ&#x201A;oĹźyĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; negatywnie na poziom sprzedaĹźy i zamĂłwieĹ&#x201E; koncernu na Ĺ&#x203A;wiecie w porĂłwnaniu z poprzednim rokiem.

Jednak polska spĂłĹ&#x201A;ka Bosch Rexroth, obejmujÄ&#x2026;ca zasiÄ&#x2122;giem rĂłwnieĹź niektĂłre kraje Europy Wschodniej, wyĹ&#x201A;amuje siÄ&#x2122; z tego negatywnego trendu i naleĹźy do grupy liderĂłw w zakresie wzrostu sprzedaĹźy, mimo Ĺźe ogĂłlnoĹ&#x203A;wiatowa recesja sektora surowcĂłw naturalnych nie ominÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;a polskiego rynku. Trudna sytuacja w gĂłrnictwie wÄ&#x2122;gla kamiennego oraz przemysĹ&#x201A;u metali kolorowych przeĹ&#x201A;oĹźyĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; na zmniejszenie zapotrzebowania klientĂłw firmy Bosch Rexroth produkujÄ&#x2026;cych maszyny lub osprzÄ&#x2122;t wykorzystywany w gĂłrnictwie i hutnictwie.

BIBLIOTEKA LASEROWE SKANERY POMIAROWE * 9 \>

'8 0 ) ; 7 0

]

? @QXf[ \]^ _`? Xq@ [ % ? v ^

W ksiÄ&#x2026;Ĺźce przedstawiono w sposĂłb kompleksowy zagadnienia zwiÄ&#x2026;zane z zastosowaniem laserowych metod skaningowych w pomiarach (m.in. Ĺ&#x203A;rednic i chropowatoĹ&#x203A;ci). KsiÄ&#x2026;Ĺźka przeznaczona jest dla szerokiego grona odbiorcĂłw, reprezentujÄ&#x2026;cych róşne dziedziny nauki i techniki, w tym gĹ&#x201A;Ăłwnie studentĂłw i pracownikĂłw naukowo-badawczych wyĹźszych uczelni technicznych. MateriaĹ&#x201A; przedstawiono tak, aby czytelnik ogĂłlnie zapoznany z moĹźliwoĹ&#x203A;ciami, jakie stwarza wiÄ&#x2026;zka laserowa w pomiarach, mĂłgĹ&#x201A; bez trudu zrozumieÄ&#x2021;, jak wielki potencjaĹ&#x201A; zawiera siÄ&#x2122; w skanerach i skaningowej technice pomiarowej. W monografii zawarte sÄ&#x2026; takĹźe praktyczne i nowatorskie treĹ&#x203A;ci bÄ&#x2122;dÄ&#x2026;ce wskazĂłwkami przyszĹ&#x201A;ego rozwoju technik skaningowych (jak np. parametr jakoĹ&#x203A;ci wiÄ&#x2026;zki laserowej M2 oraz analiza dyfrakcyjnych efektĂłw krawÄ&#x2122;dziowych).

WSPĂ&#x201C;Ĺ RZÄ&#x2DC;DNOĹ&#x161;CIOWE SYSTEMY POMIAROWE /:< : * ] [ v 0 {

'8 0 ) ; 7 0

]

? @QXf[ \]^ _`? q|@ [ % ? v ^

Prezentowana pozycja to wydanie drugie zmienione, w ktĂłrym omĂłwiono istotÄ&#x2122; pomiarĂłw wspĂłĹ&#x201A;rzÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ciowych â&#x20AC;&#x201C; geometryczne elementy bazowe, relacje miÄ&#x2122;dzy elementami geometrycznymi, gĹ&#x201A;owice pomiarowe i ich klasyfikacjÄ&#x2122;, ukĹ&#x201A;ady wspĂłĹ&#x201A;rzÄ&#x2122;dnych maszyny i mierzonego przedmiotu oraz tryby pracy maszyny wspĂłĹ&#x201A;rzÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ciowej. W ksiÄ&#x2026;Ĺźce przedstawiono budowÄ&#x2122;, wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci i dziaĹ&#x201A;anie wspĂłĹ&#x201A;rzÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ciowych maszyn pomiarowych, rodzaje konstrukcji, ukĹ&#x201A;ady pomiarowe (inkrementalne, kodowe i interferencyjne), sondy i gĹ&#x201A;owice pomiarowe, z uwzglÄ&#x2122;dnieniem ich dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci, procedury pomiarowe oraz ich oprogramowanie. OmĂłwiono budowÄ&#x2122; i dziaĹ&#x201A;anie robotĂłw i centrĂłw pomiarowych oraz przykĹ&#x201A;ady zastosowaĹ&#x201E; w systemach pomiarowych kontroli jakoĹ&#x203A;ci. ZnacznÄ&#x2026; uwagÄ&#x2122; zwrĂłcono na metody atestacji maszyn i sond pomiarowych (wedĹ&#x201A;ug standardĂłw europejskich i amerykaĹ&#x201E;skich). KsiÄ&#x2026;Ĺźka otrzymaĹ&#x201A;a wyróşnienie Naczelnej Organizacji Technicznej dla najlepszej ksiÄ&#x2026;Ĺźki technicznej TECHNICUS 2016.

ELEKTROMAGNESY PRÄ&#x201E;DU STAĹ EGO DLA PRAKTYKĂ&#x201C;W Witold Jaszczuk Wydawnictwo BTC

? @QXZ[ \]^ _`? @@Q [ % ?

KsiÄ&#x2026;Ĺźka jest kompendium wiedzy na temat elektromagnesĂłw zasilanych prÄ&#x2026;dem staĹ&#x201A;ym. Stanowi wynik ponad 40 lat doĹ&#x203A;wiadczeĹ&#x201E; i pracy autora nad konstruowaniem elektromagnesĂłw prÄ&#x2026;du staĹ&#x201A;ego. Pozycja jest poradnikiem, dziÄ&#x2122;ki ktĂłremu czytelnik zapoznaje siÄ&#x2122; z historiÄ&#x2026;, budowÄ&#x2026; oraz zastosowaniem elektromagnesĂłw. Poznaje metody badania elektromagnesĂłw w ukĹ&#x201A;adach elektromechanicznych. Wszystkie informacje zawarte w ksiÄ&#x2026;Ĺźce zostaĹ&#x201A;y przedstawione w prosty i zrozumiaĹ&#x201A;y sposĂłb, tak aby czytelnik mĂłgĹ&#x201A; wiedzÄ&#x2122; teoretycznÄ&#x2026; zastosowaÄ&#x2021; w dziaĹ&#x201A;aniach praktycznych. Lektura ksiÄ&#x2026;Ĺźki moĹźe byÄ&#x2021; bardzo pomocna dla studentĂłw wydziaĹ&#x201A;Ăłw elektrycznych i elektronicznych wyĹźszych uczelni technicznych, uczniĂłw starszych klas technikĂłw o profilu elektronicznym oraz osĂłb zainteresowanych ukĹ&#x201A;adami elektronicznymi. )! % Â&#x192; F/ # , I ,.R $ 98

AUTOMATYKA

WSPÓŁPRACA

AUTOMATYKAONLINE TEL. 504 126 618, WWW.AUTOMATYKAONLINE.PL ....................................................................................... 99

AUTOMATYKA-POMIARY-STEROWANIE SA TEL. 85 748 34 00, 85 748 34 03, WWW.APS.PL ............................................................................................... 25

AXON MEDIA GROUP TEL. 533 344 700, WWW.AXONMEDIA.PL .............................................................................................................. 95

BALLUFF SP. Z O.O. TEL. 71 787 68 30, WWW.BALLUFF.PL, WWW.LEUZE.PL .......................................................................... 9, 17

B&R AUTOMATYKA PRZEMYSŁOWA SP. Z O.O. TEL. 61 846 05 00, WWW.BR-AUTOMATION.COM ................................................................................. 60–61

PPUH ELDAR TEL. 77 442 04 04, WWW.ELDAR.BIZ .......................................................................................................................... 18

ELMARK AUTOMATYKA SP. Z O.O. TEL. 22 541 84 65, WWW.ELMARK.COM.PL .................................................................................... 16, 17, 68–69

ELTRON TEL. 71 343 97 55, WWW.ELTRON.PL .................................................................................................................... 11, 19

FESTO SP. Z O.O. TEL. 22 711 42 71, WWW.FESTO.PL ................................................................................................... II OKŁ., 34–36

HF INVERTER POLSKA S.C. TEL. 56 653 99 16, WWW.HFINVERTER.PL..................................................................................... I OKŁ., 66–67

KUBLER SP. Z O.O. TEL. 61 849 99 02, WWW.KUBLER.PL ................................................................................................... 21, 62–63

MESCO SP. Z O.O. TEL. 32 768 36 36, WWW. MESCO.COM.PL ......................................................................................... 13, 64–65

MIĘDZYNARODOWE TARGI POZNAŃSKIE SP. Z O.O. TEL. 61 869 20 00, WWW.TAROPAK.PL/PL ............................................................................................................. 55

100

AUTOMATYKA

WSPÓŁPRACA

PEPPERL+FUCHS TEL. 22 256 97 70, WWW.PEPPERL-FUCHS.PL .................................................................................... 7, 38–39

PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP TEL. 22 874 00 00, WWW.PIAP.PL ................................................................................................................................ 33

RADWAG WAGI ELEKTRONICZNE TEL. 48 384 88 00, WWW.RADWAG.PL ......................................................................................................... III OKŁ.

ROCKWELL AUTOMATION TEL. 22 32 60 700, WWW.ROCKWELLAUTOMATION.PL ..........................................15, 58–59, IV OKŁ.

SCHMERSAL-POLSKA SP. J. E. NOWICKA, M. NOWICKI TEL. 22 816 85 78, WWW.SCHMERSAL.PL ................................................................................................... 70–73

SCHUNK INTEC SP. Z O.O. TEL. 22 726 25 00, WWW.SCHUNK.COM .......................................................................................... 3, 19, 49–51

STAUBLI ŁÓDŹ SP. Z O.O. TEL. 42 636 85 04, WWW.STAUBLI.COM ....................................................................................................... 52–53

TARGI W KRAKOWIE SP. Z O.O. EXPO KRAKÓW TEL. 12 644 59 32, WWW.TARGI.KRAKOW.PL ...................................................................................................... 69

TEKNISKA TEL. 32 33 111 06÷08, WWW. TEKNISKA.PL ......................................................................................... 74–76, 77

TURCK SP. Z O.O. TEL. 77 443 48 00, WWW.TURCK.PL ........................................................................................................ 31, 56–57

ZIAD BIELSKO-BIAŁA SA TEL. 33 813 82 00, WWW.ZIAD.BIELSKO.PL ......................................................................................................... 37

7-8/2016

101

LUDZIE

STANOWISKO: specjalista ds. marketingu FIRMA: Comau Poland Sp. z o.o.

DANIEL NIEPSUJ A

bsolwent Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach na kierunkach Logistyka oraz Zarządzanie o specjalizacji Zarządzanie marketingowe w usługach profesjonalnych, turystyce i mediach.

Pracę w firmie Comau Poland Sp. z o.o. na stanowisku specjalisty ds. marketingu rozpoczął w roku 2014, na kilka dni przed obroną pracy dyplomowej. Od tego czasu zajmuje się tworzeniem pozytywnego wizerunku firmy w branży przemysłowej, poprzez aktywną promocję marki oraz produktów w Internecie i prasie branżowej w Polsce. Jest odpowiedzialny za tworzenie oraz koordynowanie kampanii

102

marketingowych, przygotowanie firmy do udziału w imprezach targowych czy „Dni otwartych” w siedzibie firmy lub partnerów.

Uczestniczy w działaniach obejmujących aktywność firmy Comau w Czechach i na Słowacji, koordynując kampanie marketingowe oraz zajmując się organizacją targów, takich jak np. Targi Maszynowe MSV Brno. Ostatnio przygotowywał również stoisko prezentujące roboty firmy na targach IFAM w miejscowości Celje w Słowenii, w którym to kraju Comau rozpoczął w tym roku współpracę z nowymi partnerami.

Działalnością, która go wyróżnia na tle innych pracowników jest opra-

cowywanie tzw. case stories, zarówno w formie pisemnej, jak i audiowizualnej, na realizację których firma kładzie szczególny nacisk. Jest autorem wielu filmów referencyjnych z wdrożeń w Polsce, prezentowanych na kanale YouTube firmy Comau.

Celem, jaki sobie stawia na najbliższe lata jest dalsza promocja firmy Comau i poszerzanie znajomości marki wśród klientów w regionie Europy Środkowo-Wschodniej (w Comau zwany regionem NEE – North East Europe), nie zapominając tym samym o aktywnym wsparciu działu sprzedaży działaniami marketingowymi.

AUTOMATYKA

Safety S afety Automation Automation B Builder uilder

usprawnia

projektowanie, p rojektowanie, iintegrację ntegrację i w walidację alid systemu bezpieczeństwa.

Oszczędzaj czas, redukuj koszty i upraszczaj aplikacje bezpieczeństwa maszyn.

Safety Automation Builder usprawnia projektowanie systemu bezpieczeństwa, pomaga osiągnąć zgodność ze światowymi normami oraz obniżyć koszty. Narzędzie przeprowadzi Cię krok po kroku po całym procesie tworzenia układu bezpieczeństwa, ułatwi rozmieszczenie i wybór urządzeń, a także dokonanie analizy umożliwiającej osiągnięcie wymaganego poziomu działania (PL) według normy EN ISO13849-1.

Nr 1 wśród dostawców rozwiązań Bezpieczeństwa Maszyn Źródło: ARC Advisory Group

www.rockwellautomation.pl Copyright © 2015 Rockwell Automation, Inc. All Rights Reserved.

NOWY SAFETY AUTOMATION BUILDER