کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی سۆرانی مامە حەمە ،عەبدولستار تاھیر ،سەردەشت عوسمان
مالیكی بۆ ئۆباما: لهسهر نهوتی كوردستان جهنگ روو دهدات..ل3
www.awene.com ی سیاسیی گشتییه رۆژنامهیهك کۆمپانیای ئاوێنه دهریدهکات
ژماره ()332 سێشەممە 2012/6/26
"بهنی سهدر" بۆ ئاوێنه:
هیوادارم تاڵهبانیو بارزانی رێز لهمافهكانی مرۆڤ بگرن
»» 9
12 »» 17
ریکالم
پهیكهر ی "كهر"ێك ی تریش
"ئەم کەرەیان وهختی خۆ ی پارتیزانو پێشمهرگه بووه"
»» 12
»» 10
سهرهڕای گفتوگۆی گهرمی بودجهو ئهگهری خۆپیشاندان
سەردانی سەرۆک هۆزەکان بۆ الی مالیکی
شێخی چوێسه "تهشهبوز" بۆ كوڕی كۆنه مستهشارێك دهكات
17 312 »»»»
ریکالم
نێچیرڤان ورته ی لێوهنههاتو دوو ههفت ه لهكوردستان نهبوو
س���هرهڕای ئ���هوهی ههرێم��� ی كوردس���تان دوو ههفت���هی پ���ڕ س���هبارهت لهكێشمهكێش���ی بهپڕۆژهیاسای بودجه بهسهربرد، نێچیرڤ���ان بارزان���ی س���هرۆكی حكومهت���ی ههرێم ورت���هی لهدهم نههات���هدهرو دوای بهس���هربردنی دوو ههفته لهگهش���تێكی تایبهتی بۆ دهرهوهی واڵت ،سهرهتای ئهم
ههفتهیه گهڕایهوه كوردستان. تایبهت بهئاوێنه :س���هرچاوهیهك ی ئاگادار كه نهیویس���ت ناوی خۆی ئاش���كرا ب���كات سهرس���وڕمانی خۆی بهرامبهر ب���هوه دهربڕی كه ههرچهن���ده نێچیرڤ���ان بارزان���ی سهرۆكی حكومهتهو بهشێوهیهكی س���هرهكی دهبێ���ت ئهو قس���هو ههڵوێس���تی خ���ۆی س���هبارهت
بهبودجه دهرببڕێت ،كهچی عیماد ئهحمهدو ئهرسهالن بایز لهو زیاتر قسه لهم مهسهلهیهدا دهكهن. ئ���هو وت���ی "نێچیرڤ���ان خ���ۆی ل���هم مهس���هلهیه هێناوهت���هدهرو دهی���هوێ خۆی پیاوخ���راپ نهكاو ئی���ش لهس���هر ئ���هوه دهكات كه وێنهیهكی چاكس���ازیخواز بۆ خۆی دروستبكات".
وتیش���ی "ئهم���ه لهكاتێكدایه كه ئ���هم بودجهی هی دهوترێت لهالیهن كابینهی شهشهمهوه ئامادهكراوه، بهئیم���زای س���هرۆكی حكومهتی ئێس���تای ههرێم���ی كوردس���تان نێچیرڤان بارزانی رهوانهی پهرلهمان كراوهو لهڕووی قانونیش���هوه ئهو لێی بهرپرسه". »»2
كێڵگهی كۆرمۆر بۆ بهرههمهێنان ی ن���هوتو گاز كه دهكهوێته ناوچهی قادرك���هرەم ،ل���هڕۆژی 6/22دا بهه���ۆی گڕگرتن���ی تانكهرێكهوه دووك���هس گیانی���ان لهدهس���تداو سێ كهس���ی تریش برینداربوون، زانیارییه سهرهتاییهكان ئاماژه بۆ ئهوه دهكهن كه رووداوهكه كارێكی "تیرۆریستی" بووه.
ئاوێنه ،چهمچهماڵ :پاشنیوهڕۆی 6/22س���ێ تانك���هر ك���ه چهند شۆفێرێك لهدهوری تانكهرهكانیان وهس���تاون كه دوانی���ان عهرهبن، یهكێكی���ان خهڵكی بهغدا ،مهدینه س���هدره ،ئهوی تریش���ان خهڵكی سلمانبهك ،شۆفێرێكی توركمانو ش���ۆفێرێكی ك���وردی خهڵك���ی چهمچهماڵیش���یان لهگهڵدای���ه،
لهكاتژمێ���ر 3:20خولەک تانكهری ئهو ش���ۆفێره عهرهب���هی مهدین ه س���هدر دهتهقێت���هوه ،بهاڵم خۆی ل���هوێ نابێ���ت .ك���ه تهقینهوهكه روودهدات چوار شۆفێر بهسهختیو كرێكارێكی���ش بهس���وكی بریندار دهبێ���ت .زیات���ر لهنی���و كاتژمێر تێدهپهڕێت ،بهاڵم ئوتومبێلی ئاگر كوژاندنهوهو ئوتومبێلی فریاكهوتنو
تیم���ی پزیش���كیی كۆمپانیاكهش نهچ���وون ب���هدهم رووداوهكهوهو چهندین گرتهی ڤیدۆیی الی دهزگا ئهمنییهكانی حكومهتی ههرێم ههیه كه س���وتاوهكان بهدهم هاوارهوه لهش���وێنی رووداوهك���ه رادهكهن كهس نییه بچێت بهدهنگیانهوه.
تهقینهوهك هی كۆرمۆر كارێكی "تیرۆریستییه"
ťɕǁťƾȦ DŽŢ DŽƹ ƿƁǂɚLjž ɇŨ ŭɕɛŨƅɛž DŽŨ
DŽŨ ƌ DŽƏɛǫ ƿƁǂɚLjž ɒ DŽŻǂɕƽ ͳǂŮƅȢƄ ǃLJ ɒƄťƵŤLJŤƀ
DŽƽɇƵ DŽůƋǁŤƆ DŽƹ ƅɛůƋŶťƽ ͳǁƁǂɚLjž ɒ DŽŻǂɕƽ ɒ DŽƽťǁƄ DŽŨ ƿLJƁƹ DŽž ǀũɕŢ ƯŤƅɛƢ ͳǁťƵ DŽɕɔɆƅƽ LJ ͳŮ DŽɔʛʠ
NjǓNJNj ɋſǁƷƶ ƽŧ NJɤ ɋŽŞƮŝǀŝŹ ɌƺŹžƯƇ ƽƯƈɔǤ Ɍŧ ƽȟɀƶŝǀŹ ƸŞƶ ƽƮ ƼǾ ƽǥȟŞƶ ɌƺŝŹŽ ƽƃ ƽɍŞƯŧ ʼnžŧŞɍſ ɋŽŞɎƺŝſ ɀš www.tabadul.de ŦɔƺŽ ƽŨƺ ƽś Ž ƽƃ ƽƲ ƽƯš ǓǐɤǓ ǑNjǓ ǓNJ njɣ ƱLjŞšɀƶ ɋ ƼŽŞƶȂ IC_erbil@daad-iraq.info ȞɔƷljś
»»2
DAAD
ریکالم
ریکالم
ناونیشان :سلێمانی گهڕهکی شۆڕش 101شهقامی 2سالم خانووی 56تهلهفۆن 2136622 3210501 3210502 :ههولێر ،فولکهی کوران -بهرامبهر نهخۆشخانهی ژینی تایبهت (مۆبایل) 07504531388 :
ئاریافۆن 2560031 :کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات
نرخی 1000دینار
تیراژ 4500 :
2
ههواڵ
) )332سێشهمم ه 2012/6/26
بۆچی نێچیرڤان سهبارهت بهبودجه "ورته"ی نهكرد؟
ئاوێنهی روداوهکان
"دهیهوێت خۆی پیاوخراپ نهكات" ئا :ئاوێنه سهرۆكی حكومهتی ههرێمی كوردستان "نێچیرڤان بارزانی" لهگهرمهی كێشمهكێشی پهرلهماندا سهبارهت به"بودجه" ورتهی لهدهم نههاتهدهر ،سهرچاوهیهكی ئاگادار هۆكاری ئهم بێدهنگییهی دهگهڕێنێتهوه بۆ ئهوهی ناوبراو نایهوێت خۆی پیاوخراپ بكاو ژیرانه خۆی لهو مهسهلهیه كردووهتهدهرو رۆڵی قسهكردنی بهوانی تر سپاردووه. س���هرچاوهیهكی ئاگادار كه نهیویست ناوی خۆی ئاش���كرا بكات س���هبارهت بهئامادهكاری���ی بودج���هو پهیوهندی بهكابینهكهی نێچیرڤ���ان بارزانییهوه، بهئاوێنهی راگهیاند كه لهس���هرهتاوه وهزارهت���هكان یهك بهی���هك بودجهی
خۆیان ئاماده دهك��� هنو بۆ وهزارهتی دارایی دهنێرن ،لهوهزارهتی داراییش، دارای���ی لیژنهی ئام���ادهكاری بودجه دوای رێكخس���تنو داڕش���تنهوهیان ئاڕاس���تهی ئهنجومهن���ی وهزیران���ی دهكات ،ئهنجومهن���ی وهزیرانی���ش دوا چاوپێداخشانهوهو دهس���تكاریكردنی رهوان���هی پهرلهمان���ی دهك���هن .ئهم س���هرچاوهیه ئاماژهی ب���هوه كرد كه ئهم پڕۆژه یاسایهی دهوترێت لهالیهن كابین���هی شهش���همهوه ئامادهكراوه، بهئیمزای سهرۆكی حكومهتی ئێستای ههرێ���م "نێچیرڤان بارزان���ی" رهوانهی پهرلهمان كراوهو لهڕووی قانونیشهوه ئهو لێی بهرپرسه. س���هرچاوهكه وت���ی "راس���ته زۆربهی ه���هره زۆری���ی ئهم پ���ڕۆژه یاس���ایه لهسهردهمی كابینهی شهشهمدا ئاماده كراوه ،ب���هاڵم لهالیهن ئهم كابینهیهوه ب���ۆ م���اوهی مانگێك رایانگ���رت بهو
پاش تێپهڕاندن ی بودج ه دهبێ چ ی بكرێ
مهبهستهی كه گوایه پیای دهچنهوهو زیاتر قسه لهم مهسهلهیهدا دهكهن". دهس���تكاری دهكهن ،كهچی دهركهوت هۆكاری ئهمهشی گهڕاندهوه بۆ ئهوه ی ن���هك هی���چ نهگ���ۆڕاوه لهپڕۆژهكهدا ،ك���ه نێچیرڤ���ان دهیهوێ���ت وێنهیهكی بهڵكو له(خراپ)هوه بووه به(خراپتر) چاكسازیخواز بۆ خۆی دروست بكاتو ی���ن كاتێ���ك بودج���هی تهرخانكراوه تهنان���هت لهگهرم���هی گفتوگۆكان���ی ب���ۆ ئهنجومهنی ئاس���ایش كه ههردوو ئهمدواییهشدا سهبارهت بهبودجه ،ئهو دهزگای پاراس���تنو زانیار دهگرێتهوه بۆ م���اوهی زیاتر ل���هده رۆژ بۆ كاری تایبهتی خۆی گهشتی دهرهوهی واڵتی زیاد كرا بۆ 318ملیۆن دۆالر". ئهم سهرچاوهیه سهرسوڕمانی خۆشی كرد. بهرامب���هر ب���هوه دهربڕی ك���ه داوای س���هرچاوهكه ئاماژهی بهوهش كرد كه زیادكردنی بودجهی ئهنجومهنی ئاسایش رهنگه تێپهڕاندنی بودجه بهم شێوهیه، بهئیمزای "عیماد ئهحمهد" نێردراوه بۆ كاریگهری���ی لهس���هر پهیوهندییهكانی پهرلهمان ،ئ���هو وتی "نێچیرڤان خۆی نێ���وان گ���ۆڕانو نێچیرڤ���ان ههبێت، لهم مهس���هلهیه دهرهێناوهو زیرهكانه لهو روانگهیهوهی ك���ه لهچهند مانگی ئیش لهس���هر ئ���هوه دهكات كه خۆی راب���ردوودا نێچیرڤ���ان خوازیاری ئهوه پیاوخراپ نهكات ،ههرچهنده بهرپرسی ب���ووه بزوتن���هوهی گۆڕان ه���اوكاری یهكهم���ی حكومهتهو بهش���ێوهیهكی بكهن لهگۆڕینهوهی پڕۆژهو پێشنیارو سهرهكی دهبێت ئهو قسهو ههڵوێستی دیاریكردن���ی كهموكورتییهكان���ی ئهم خۆی لهمبارهی���هوه دهرببڕێت ،كهچی بودجهیهدا بۆ ئهوهی دهستكاری بكات، عیم���اد ئهحمهدو ئهرس���هالن بایز لهو بهاڵم هیچ دهستكارییهكی نهكرد. نێچیرڤان بارزانی
ئازاد چاالك
ی كۆرمۆر كارێكی "تیرۆریستییه" تهقینهوهك ه
3كاتژمێر كۆمپانیاكه نهیهێشت بریندارهكان بگوازرێنهوه ئا :بارام سوبحی ماوهی سێ كاتژمێر كهسێك سوتا جێگری بهڕێوهبهری تهندروستی چهمچهماڵ ،شێرزاد حهسهن رهزا به ئاوێنهی راگهیاند دوای ئاگاداركردنهوهی بهشی كۆنترۆڵی فهرمانگهكهیان لهالیهن ژماره تهلهفۆنی ()222 لهكاتژمێر 4:10خولهك كه "تهقینهوهو ئاگركهوتنهوهكه لهكۆمپانیای داناغاز لهكۆرمۆر رویداوهو سوتاو یان برینداری لێكهوتۆتهوه ،ئێمهش بهپێی رێكاره پزیشكییهكان نزیكترین ئهمبوالنسمان لهگهڵ یاریدهدهری پزیشكێك لهبنكهی تهندروستی شههید عهسكهر، لهقادركهرهمهوه نارد ،دوای نزیكهی چارهكێك چوونهته شوێنی رووداوهكهو بریندارێكی وهرگرتووه بهناوی ئارام عهبدولڕهحمان (سهرلهبهیانی رۆژی دووشهممه كۆچی دوایی كرد)". شێرزاد حهسهن لهدرێژهی لێدوانهكهیدا وتی "دوات���ر دووهم نزیكتری���ن بنكه ی تهندروستی كه بنكهی تهندروستی ناحیهی تهكی���هی جهباری بوو ،ئهمبوالنس���ێكی ناردو دوای نیو كاتژمێر گهیشته شوێنی رووداوهكه ،بهاڵم نهیانهێش���ت بچێته ناو كۆمپانیاكهوه ،پاش���ان سێ ئهمبوالنسی دیكهمان لهچهمچهماڵ���هوه نارد بههۆی زۆری بریندارهكانهوه دوای نزیكهی پهنجا ریکالم
دهقه گهیشت ،كهچی كۆمپانیاكه رێگهی نهدا بهچونه ژورهوهی���ان بۆ وهرگرتن ی سوتاوهكان". جێگ���ری بهڕێوهب���هری تهندروس���تی چهمچهم���اڵ ئاماژهی بۆ ئ���هوه كرد كه بۆماوهی سهعاتو نیوێك لهوێ وهستاون بهبێ ئهوهی بتوانن سود به بریندارهكان بگهیهنن ،چونك���ه كۆمپانیاكه تهنانهت نهیانهێش���ت كارمهندهكانی���ش بچن���ه ژورهوهو چارهسهری سوتاوهكان بكهن. ناوب���راو رونیك���ردهوه پهیوهندیی���ان بهچهندی���ن بهرپرس���ی كۆمپانیاك���هوه ك���ردووه ،تادواج���ار كهس���ێك بهناوی عهدنان كه بهرپرس���ی بهشی ئاسایشی كۆمپانیاكهی���ه ،بهتهلهف���ۆن وهاڵم���ی داونهت���هوهو وتویهت���ی سوپاس���تان دهكهی���ن ،بهاڵم ئێمه كۆنتاكتمان لهگهڵ كۆمپانیایهكی تایبهت ههیه بۆ تهئمینی تهندروس���تیو ئ���هوان لهههولێ���رهوه ئهمبوالنسمان بۆ دهنێرن. راش���یگهیاند تا كاتژمێر 6:48خولهك ئهمبوالنس���هكانمان لهب���هردهم دهرگای كۆمپانیاك���ه راوهس���تاونو ئینج���ا ئهمبوالنس���هكانی ههولێ���ر گهیش���تنو بریندارهكانی���ان بۆ ههولێر گواس���تهوه (واته پاش زیاتر لهس���ێ كاتژمێرو نیو ئهمبوالنسی كۆمپانیاكه گهیشتوونو ئهو بریندارانه لهوێ كهوتوون ،بهبێ چارهسهر، ئهمه لهكاتێكدایه كه نهخۆش���خانهكانی سلێمانی زۆر نزیكترن لهههولێر ،كهچی
براون بۆ نهخۆشخانهكانی ئهو شاره). بهڕێوهب���هری ناحی���هی قادرك���هرهم، ئ���ارام مهع���روف عهب���دواڵ بهئاوێنهی راگهیان���د ك���ه لیژن���هی لێكۆڵینهوهی ئاسایش���ی قادركهرهمم���ان ن���اردووه، ب���هاڵم نهیانهێش���تبوو بچن���ه ژورهوه، كۆمپانیاكهش دهڵێن بههۆكاری تایب هتو لهبهر ههستیاری كارهكانمانه. ههروهه���ا ناوبراو وتی "دهپرس���م بۆچی گرفتیان بۆ ئهمبوالنسهكانی چهمچهماڵ دروس���تكردو رێگهیان نهدا بریندارهكان بگوێزنهوه بۆ سلێمانیو چاوهڕوان بوون ت���ا كاتژمێ���ر 6:30ئینج���ا ئهمبوالنس لهههولێرهوه هات؟ ئایا ئهگهر كهس���ێك ی س���ێ كاتژمێر بس���وتێ دهبێ بۆ ماوه لهشوێنهكهی خۆیدا بمێنێتهوه؟". كۆمپانیای داناغازو وهزارهتی سامانه سروشتییهكان حكومهتێك لهناو حكومهتی ههرێمدا كۆمپانیاكان���ی پش���كنینو دهرهێنان���ی نهوتو گاز ك���ه لهههرێم���دا كاردهكهن ت���ا س���اڵه 2010لهالی���هن كۆمپانیای تایبهت���ی س���كیوریتییهوه دهپارێزرانو خزمهتگوزارییهكانی���ان ب���ۆ دابیندهكرا (ژمارهی���هك لهكۆمپانیاكان كهس���انی نزیك���ی دهستڕۆیش���تووهكانی پارتیو یهكێتین) ،بهاڵم ب���هو پێیهی ئهو كاره پارهیهكی زۆر لهسهر حكومهت دهكهوت، لهس���اڵی 2010بڕیار درا ك���ه لهڕێگای
ئهو ئهندازیاری شارهزایهو كاری گهیاندن ی وهزارهتی ناوخۆوه بپارێزرێن. سهرچاوهیهكی ئهمنی ئاگادار به ئاوێنهی ن���هوتو گازه به وێس���تگهكانی كارهبا راگهیاند لهساڵی 2010حكومهتی ههرێم لهههولێر ،ئهو رایگهیاند ههر پرسیارێكی بڕی���اری دا بهمهبهس���تی پاراس���تنی تری لێ بكرێت ،ئ���هوه كاری وهزارهتی كۆمپانیاكان���ی نهوتو س���تافهكانی دوو سامانه سروشتییهكانه وهاڵمتان بداتهوه، لیوا دروست بكات ،یهكێكیان لهههولێرو بهاڵم ئاوێنه زانیویهتی كه گواس���تنهی دهۆك ،ئهوی تریان بۆ سلێمانیو كۆیهو نهوتو گاز بۆ ههولێرو ناردنی ههندێكی بۆ خاڵی گومرگی پهروێزخانیش بهشێكه ناوچهكانی گهرمیان. ئهو س���هرچاوهیه ئاماژهی بۆ ئهوه كرد لهكارهكانی ناوبراو. ك���ه وهزارهتی ناوخۆ 380پۆلیس���ی به بهپێ���ی ئهو زانیاریانهی دهس���ت ئاوێنه دوو وهجب���ه داناوه بۆ پاراس���تنی ئهو كهوتووه ئیبراهی���م زراری لهگهڵ چهند بیره نهوتهو ستافهكهی ،بهاڵم وهزارهتی كۆمپانیایهك���دا لهههولێ���ر گرێبهس���تی سامانه سروشتییهكان پێدهچێت بڕوایان كردووه بۆ گواس���تنهوهی ئ���هو نهوتو ب���ه پۆلیس���هكانی وهزارهت���ی ناوخۆی گازه بۆ وێستگه كارهباییهكانی ههولێر، حكومهتی ههرێم نهبووبێتو گرێبهستیان ئهوانی���ش الی خۆیان���هوه داویانهتهوه لهگ���هڵ كۆمپانیایهك���دا كردبێ���تو 24به كۆمهڵێك كۆمپانیای س���انهوی وهك پاس���هوانیان بۆ هێنانو گواس���تنهوهی (عهلی قاس���م ،س���ههل نهینهوا ،فرات) كارمهن���ده بیانییهكانی داناغاز دانابێت ،ئ���هم كۆمپانیایه كۆمهڵێ���ك تهنكهریان ههروهها 45پاسهوانیشیان لهكۆمپانیای ههیه ،یان بهكرێی���ان دهگرن بۆ ئهوهی (ڤان���س) دانابێ���ت ب���ۆ كۆنترۆڵكردنی ئهو كارهیان بۆ ئهنجام بدهن ،سهرچاوه ئهمنییهكهی ئاوێنه جهختی لهسهر ئهوه شوێنی بهرههمهێنانی غازو نهوتهكه. بهپێ���ی ئهو زانیاریانهی دهس���ت ئاوێنه كردهوه ،لهكاتێكدا ه���هر هاوواڵتییهكی كهوتووه بهڕێوهبردنی كۆمپانیاكه لهالیهن عهرهب دێته كوردستان دهبێت فۆرمی بۆ سێ كهسهوهیه بهرپرس���ێكی بیانی كه دروستبكرێت ،ئهگهر بۆ گهشتوگوزاریش س���هر به كۆمپانی���ای داناغ���ازهو ناوی بێت ههندێك رێوشوێنی ئهمنی لهگهڵدا (م���كاوی)ه لهگهڵ نوێن���هری وهزارهتی دهكرێ���تو زهمانی���ان لێوهردهگیرێ���ت، س���امانه سروشش���تییهكان (ئهندازیار بهاڵم ئهو ش���ۆفێرانهی ئهم كۆمپانیایانه ئیبراهی���م زراری) ،لهگهڵ بهرپرس���ێكی دهیانهێنن هیچ رێوش���وێنێكی ئهمنییان لهگهڵ���دا ناكرێتو ك���هس نازانێت كێنو ئهمنی. ی راگهیاند چۆن دێن. وهك ئیبراهیم زراری به ئاوێنه
دادوهر دووجار دۆسیەیهكی گهندهڵی كارهبا دادهخات دادوهری لێكۆڵین���هوهی س���لێمانی مێگاواتی كارهبای تهقتهق دابخات ك ه 2012/6/20بۆ جاری دووهم دۆسییهی جێگری پێشوی س���هرۆكی حكوم هتو "گهندهڵ���ی" وێس���تگهی كارهبای 450ئهندامێكی پهرلهمانی كوردستان تێیدا مێگاواتی تهقتهق دادهخات ،لهكاتێكدا تۆمهتب���ارن .پێش���تر بهه���ۆی تانهی ئهم ه دووجاره داواكاری گش���تی تان ه داواكاری گش���تییهوه لهدادگای تهمیز، س���هرلهنوێ فهرمان���ی كردنهوهی ئهو لهبڕیاری دادوهرهكه دهدات. س���لێمانی ،تایبهت :س���هرچاوهیهكی دۆس���یهیه دراوه ،بهاڵم دادوهر دیسان ئ���اگادار ل���هدادگای س���لێمانییهوه دایخس���توهتهوهو لهبهرواری 6/20داو بهئاوێنهی راگهیاند ك ه ئهمه دووهمجاره هاوكات لهگ���هڵ ئهمهش���دا داواكاری دادوهری لێكۆڵین���هوه بڕیاری���داوه گشتی س���هرلهنوێ تانهی لهم بڕیارهی دۆسییهی دامهزراندنی وێستگهی 450دادوهر داوهتهوه.
دیوان���ی چاودێری دارای���یو رۆژنامهی ئاوێن���ه ل��� ه 2009دا ئهم دۆس���ییهی باڵوك���ردهوه ك��� ه تێی���دا 18ملیۆنو 750ه���هزار دۆالری حكومهت درابوو بهكۆمپانیای���هك بهبێ خیتابی زهمانو پ���اش تێپهڕبوونی 2س���اڵ بهس���هر پرۆژهكهدا وێس���تگهك ه دروست نهكرا. پ���اش باڵوكردن���هوهی ئ���هو بابهت��� ه مهكتهبی سیاس���ی یهكێتی رایگهیاند ك ه ئهو ب���ڕه پارهی ه گهڕێنراوهتهوه بۆ خهزێنهی دهوڵهت.
لهگرنگیدان بهمافی مرۆڤ ،ئاوێنه دووهمه ی پهیمانگای كوردی تیمی چاودێری��� بۆ ههڵبژاردن بۆ پرسی مافی مرۆڤ، ی بهدووەم (ههفتهنام���هی ئاوێن���ه) رۆژنام���ه دان���اوه لهگرنگی���دان بهو پرسه. س���لێمانی ،ئاوێن���ه :لهكۆنگرهیهكی رۆژنامهوانی���دا ك��� ه یهكش���هممهی رابردوو س���ازیانكرد تیمی چاودێری پهیمانگ���هی كوردی ب���ۆ ههڵبژاردن ی خۆیان خستهڕو ل ه راپۆرتێكی وهرز بارهی ئاستی بایهخدان به مافهكانی مرۆڤ ل��� ه كهناڵهكان���ی راگهیاندن، ی بهپێی ئهو راپۆرتهش (ههفتهنامه
ی یهك���هم هات���ووهو بهپل���ه دووهمو زاگ���رۆس س���ێیهم ،لهن���او سایتهكانیشدا (سبهی) یهكهم بووهو پهیامنێر دووهمو خهندان س���ێیهم، لهڕادیۆكانیش���دا یهكگرت���وو یهكهم بووهو ناوخۆ دووهمو نهوا سێیهم. رێكخ���هری پرۆژهك���ه ،ههڵش���ۆ عهبدولفهت���اح لهلێدوانێك���دا ب���ۆ ی دووههم دێت لهدوا ئاوێنه) بهپله ی ئاوێن���ه رایگهیان���د ك���ه ئامانجیان رۆژنامهی (ژیان���هوه)و (روداو)یش لهو روماڵكردنه نیش���اندانی ئاستی سێیهم. بایهخدانی ئهم دهزگانهیه بۆ پرس���ی ی ( 4/1ـ ههر بهپێی ئهو راپۆرته ،لهئاس���تی مافهكانی م���رۆڤو لهماوه تهلهفزیۆنهكان���دا ،كهناڵ���ی )2012/5/31 NRTئهنجامیانداوه. KNN
كاتێ���ك كابین���هی پێن���ج ماڵئاوایی كردو كابینهی ش���هش دهست بهكاربوو ،یهكێك لهدهس���تكهوتهكان ی هێنانی بودجهبوو بۆ هۆڵ��� ی پهرلهمان ،ب���هو واتایهی كه پێش خۆی ،ی���ا بودج ه نههێنراوهت ه پهرلهمان، ی���ان ئهوهت���ا ب���ێ گفتوگۆو قس���هكردن بهخشپهیی بهڕێیان كردوه. لێرهدا نام���هو ێ باس لهگرنگ ی ئهو ژماران ه بك���هم ك��� ه ژوری لێكۆڵین���هوهی ئابور ی بزوتنهوهی گۆڕانو پهرلهمانتاره بهڕێزهكان باسو شهڕ ی لهسهردهكهنو بۆ هاوواڵتیانو را ی گشت ی ئاشكرادهكهن ،بهڵكو دهمهو ێ باس لهمهس���هلهیهك ی گرنگت���ر بكهم ك ه ئهویش ئاكامو ئهنجامهكانی ئاشكراكردن ی ئهم ژماره سهرسوڕهێنهرو مهترسیدارانهن لهس���هر بیرو هۆشو س���ایكۆلۆژیهتی ههر هاوواڵتییهكی كوردستان ك ه دهسهاڵتداران ی دهیان���هوێ وا ی تێبگهیهن���ن ك���ه ئهوانن لهخهمی دروس���تكردنی دهوڵهتی كوردیو بوژاندن���هوهی ئاب���ور ی ههرێ���مو دادوهر ی كۆمهاڵیهتیدان. ئ���هو كاردانهوهی���ه ی كه ئهم���ڕۆ لهزمان ی هاوواڵتیان ی شهقامهوه گوێمان لێیدهبێت، زهنگێكی مهترسیداره سهبارهت بهئاستو ههست ی نهتهوایهتیمانو پهیوهستبوونمان ب ه ئاوو خاكی نیشتمانهكهمان كه ئاسهوارێك ی یهكجار گهوره ی نهگهتیڤانه لهسهر باوهڕو متمان���هی ه���هر تاكێكی ئهم نیش���تمان ه بهالیهنگرانی حیزبهكانی دهسهاڵتیش���هوه بهجێ دێڵێو دهبێته ئێشو زامێك ی قوڵ بۆ دهیان ساڵی تر كاریگهریو ئاسهوارهكان ی ههردهمێنێو ناسڕێتهوه. لهگهڵ ئهوهی س���هرۆك ی ههرێم داوای كرد كهموكورتیهكان ی بودجه چارهس���هر بكر ێ (ئهگهر ههب���ێ!)و س���هرۆك ی پهرلهمان ی كوردس���تانیش باس���ی له(تهوافوق) كرد، ب���هاڵم ئهمس���اڵیش بودجه ه���هر دهبێت تێپهڕێنرێت ،بۆچی؟ * چونك��� ه دهس���هاڵتداران ی ههرێم خۆیان ئاگاداری ئهو پارانهن كه دهچێت ه گیرفان ی خۆی���انو حیزبهكانیان���هوهو بهردهوامیش شهڕی زیادبوونی دهكهن. * كابینهو وهزیره پهیوهندیدارهكان ،ههمو توانایهكی خۆیانو شارهزاكان ی بهردهستیان دهخهنهگهڕ بۆ دزینی قوت ی هاوواڵتیان ك ه بهوپهڕی ئاگاییو ب���هرۆژی روناك ئهنجام دهدرێو ئ���هم ژمارانه ههڵهی چاپ یاخود لهبێئاگاییهوه رویان نهداوه ،بهڵكو ئهوه ی لهیاس���ادا پێی دهوترێ (جریمه مع سبق االصرارو الترصد)ه ك ه ئهو وهزیره بهڕێزان ه بهپێچهوان���هی س���وێندهكهیان ئهنجام��� ی دهدهن. ههموو ئهو ئهندام پهرلهمانو ئهو كهسانه ی بهناوی چاودێر ی سیاس���یو رۆژنامهنوسو پس���پۆڕانهش كه راگهیاندنهكانی دهسهاڵت دهیانهێننه سهر شاشهی تهلهفیزیۆنهكانیانو دهیانهوێ رهش بكهن بهس���پی ،ئهوانیش شهریكه بهشی ئهو تاوانانهن. ئهمس���اڵیش ب���ێ رهزامهندی���ی لیس���ت ی ئۆپۆزس���یۆن بودجه تێپهڕێنرایهوه ،بۆی ه دهبێت: برهو بهئاشكراكردنو شیكردنهوهی بودجهو مهترس���یهكانی بهههدهردانی س���هروهتو س���امانی گش���تی بدرێتو كاریگهریهكان ی لهس���هر بوارهكان���ی ژیان���ی هاوواڵتیانو قهیرانهكان���ی ئهم���ڕۆی كوردس���تان رونبكرێتهوه. -2وهرگێڕان��� ی ئهو زانیاریان���ه بۆ زمان ی عهرهبیو ئینگلیزیو رێكخراو ی شهفافیهت ی نێودهوڵهت���یو ههموو ئ���هو رێكخراوانه ی لێ ئاگادار بكرێت���هوه كه بهرگری لهژیانو ئازادی مرۆڤ دهكهن ،چونك ه مهس���هله ی گهندهڵ��� ی كاریگهریی زۆر خراپی لهس���هر پێشكهوتن ی كۆمهاڵیهتی ،ئابوریو سیاسیو فهرههنگی ههیهو مهس���هلهیهك نییه گهر هاتوو ئاش���كرابوو ئهوا دژ به ئاسایش���ی نهتهوهییو نیش���تمان پهروهریهوه دهبێت، بهڵكو ب ه پێچهوانهوه س���وربوون لهس���هر گهندهڵیو بهههدهردان ی سهروهتو سامان ی گش���تی ههموو بهه���اكانو ئینتمابوونمان بهنیشتمانهوه لهق دهكات. -3دهبێت كار لهس���هر هوشیاركردنهوه ی ئهندامو الیهنگران ی حیزبهدهسهاڵتدارهكان بكرێو ئ���هو هاوواڵتیانهش ك���ه دهنگیان بهدهس���هاڵت داوه ،بۆی���ان رونبكرێت���هوه ك���ه دهنگ���ی ئهوان���ه ئ���هم گهندهڵییه ی بهرههمهێن���اوهو ه���هر ئهو دهنگهش���ه ك ه دهتوان���ێ كۆتایی ب���هم نههامهتیو دۆخ ه نالهباره بهێنێ. دهسهاڵت وهك ئهو زڕ باوك ه وایه كه رۆژانهو بێ بهزهییان���ه ئازار بهم���اڵو منداڵهكه ی دهگهیهنێتو كاتێكی���ش هاوار لهیهكێكیان بهرزدهبێت���هوه پێیدهڵ���ێ دهن���گ ب���هرز مهكهرهوه با دراوس���ێكان بهكێشهكانمان نهزاننو ئهو هاواران��� ه زهرهری گهوره ب ه پێگهو ناوبانگمان دهگهیهنێ.
ههنوکه
) )332سێشهمم ه 2012/6/26
پێنجشهمم ه "گردبونهوه" سازدهكرێت؟
تائێستا ئۆپۆزسیۆن یهكالیی نهبونهتهوه بهشدار دهبن یان نا
ئا :پشتیوان جهمال وا بڕیاره رۆژی پێنجشهممهی داهاتوو (دهستهی بهرگری جهماوهریی لهبودجه) گردبونهوهیهكی ناڕهزایی لهبهردهم نوسینگهی سلێمانی پهرلهمانی كوردستان سازبكهن، نوسینگهی پارێزگار دهڵێت كه (ئهمڕۆ) دهستهكه نوسراوی فهرمی بۆ وهرگرتنی مۆڵهتی ئهو گردبونهوهیه دێننو وهزارهتی ناوخۆش رایدهگهیهنێت كه ئهگهر بهبێ مۆڵهت گردبونهوه بكرێت ئهوا ناهێڵن ههنگاوێك بنێن. بودجهی ئهمساڵی ههرێمی كوردستان ك���ه بڕهكهی ( 15ترلیۆنو 242ملیارو 797ملی���ۆن دین���ار)ه ب���ه "زۆرینهی دهن���گ"ی پهرلهمانتارانی كوردس���تانو ب���ێ ئامادهبوون���ی "پهرلهمانتاران���ی ئۆپۆزسیۆن" پهسهندكرا ،بهاڵم بهوتهی پهرلهمانتارانی ئۆپۆزس���یۆن "بودجهكه پڕ كهموكوڕیی���ه" .دوای "تێپهڕاندن"ی بودجه( ،دهس���تهی بهرگری لهبودجه) رۆژی یهكش���هممه بڕیاری���دا رۆژی ههین���ی بكات���ه رۆژی نیش���تمانی ب���ۆ بهرهنگاربونهوهی "گهندهڵیو ناعهدالهتیو تێپهڕاندن���ی بودج���ه" ،بهاڵم لهس���هر پێش���نیاری هاوواڵتیان ئهو رۆژهیان بۆ گۆڕی بۆ رۆژی "پێنجش���هممه" كاتژمێر 11ی پێش���نیوهڕۆ لهبهردهم نوسینگهی سلێمانی پهرلهمانی كوردستان. دهستهی بهرگری لهبودجه :گردبونهوه دهكهین سهرپهرش���تیاری دهس���تهی بهرگری جهماوهریی لهبودجه لهشاری سلێمانی، كهمال رهئوف لهلێدوانێك���دا بۆ ئاوێنه رایگهیان���د ك���ه ئ���هوان ل���هو كات���هی دهستنیش���انیان ك���ردووه گردبون���هوه دهكهنو داواش���ی لههاوواڵتیان كرد كه بۆ ئهو مهبهسته بهشدارییهكی چاالكانه بك���هن ،چونك���ه ئ���هوه داكۆكیكردنه لهمافهكانی خۆی���ان دژی "ناعهدالهتیو ناشهفافیهت" .كهمال رهئوف ئاشكرایكرد كه بۆ ئهو مهبهس���تهش قسهیان لهگهڵ الیهنه ئهمنییهكان ك���ردووهو ئهوانیش "نه قبوڵی���ان كردووهو نه رهتیش���یان كردوهت���هوه ،ب���هاڵم گفتوگۆیان لهگهڵ دهكهنهوه". پارێزگای سلێمانی :دهبێت ئهمڕۆ نوسراوی فهرمی بێنن س���هبارهت بهوهرگرتن���ی مۆڵ���هت، بهڕێوهب���هری نوس���ینگهی تایبهت���ی
پارێزگاری سلێمانی ،كارزان جیهانبهخش محهمهد لهلێدوانێكدا بۆ ئاوێنه رایگهیاند كه دوێنێ (دووش���هممه) ئهو دهستهیه بهتهلهف���ۆن پێیانڕاگهیاندون كه "رۆژی پێنجش���هممه كاتژمێر 11ی پێشنیوهڕۆ لهبهردهم نوسینگهی سلێمانی پهرلهمانی كوردس���تان" گردبونهوه دهكهن ،ناوبراو وتی "ئێمهش پێمانڕاگهیاندن كه پێویسته ئهو زانیارییانه بكرێن بهنوسراوی فهرمی، بۆیه بڕیاروایه ئهمڕۆ ئهو زانیارییه بكهنه نوس���راوی فهرمیو بۆمان بێنن ،ئێمهش دهیخهینه بهردهم لیژنهی ئهمنیو ئهوان دوا بڕیار دهدهن".
وهزارهتی ناوخۆ: ئهگهر بێ مۆڵهت بیكهنو لهسێ كهسهوه بون بهچوار ،دهیانگرین
مالیك ی بۆ ئۆباما: لهسهر نهوت ی كوردستان جهنگ روو دهدات
ئا :ئاوێنه
مالیكی لهڕێگای نامهیهكی تایبهتهوه بۆ باراك ئۆبامای سهرۆكی ویالیهته یهكگرتووهكانی ئهمهریكا ،زهنگی هوشیاركردنهوه لهبارهی ئهگهری ههاڵیسانی جهنگێكی ئههلی خوێناوییهوه لێدهداتو پهرلهمانتارێكی كوردیش لهبهغدا دهڵێت "مالیكی بهرژهوهندییه داراییو بازرگانییهكانی دهسهاڵتدارانی ههرێمی خستوهته مهترسییهوه بۆیه كهوتوونهته قهیران لهگهڵیدا".
نوسینگهی پارێزگار: دوای هێنانی نوسراو ،دهبێت لیژنهی ئهمنی بڕیار بدات
خۆپیشاندانی ساڵی رابردووی سهرای ئازادی فۆتۆ :فهریق ههڵهبجهیی ئهوه پهیوهندی بهئۆپۆزسیۆنهوه ههیهو تائێستا ئهوانیش وهك (كۆمهڵ) خۆیان یهكالیی نهكردوهتهوه .ههروهها ئهندامی مهكتهبی سیاس���ی یهكگرتوی ئیسالمی كوردستان ،ئهبوبهكر عهلی لهلێدوانێكدا بۆ ئاوێنه رایگهیاند كه ئهوان تائێس���تا هیچ بڕیارێكیان نییه بۆ بهش���داریكردن لهگردبونهوه ،بهاڵم لهگهڵ گردبونهوهی ئاساییو هێمندان.
ئۆپۆزسیۆن :تائێستا یهكالیی نهبوینهتهوه الیهنه ئۆپۆزسیۆنهكانیش رایدهگهیهنن ك���ه ههت���ا ئێس���تا خۆی���ان یهكالیی نهكردوهت���هوه ب���ۆ بهش���داریكردن یان نهكردن لهو گردبونهوهیهدا. وتهبێژی فهرم���ی بزوتنهوهی گۆڕان، د.شاهۆ سهعید بهئاوێنهی راگهیاند كه لهئێستادا لهتاووتوێكردنی ئهو پرسهدان ب���ۆ بهش���داریكردن یاخ���ود نهكردنو وهزارهتی ناوخۆ :بێ مۆڵهت ناهێڵین ههنگاوێك بنێن خۆیان یهكالیی نهكردوهتهوه .وتهبێژی ههر لهمبارهی���هوه بریكاری وهزارهتی كۆمهڵی ئیس�ل�امیش ،محهمهد حهكیم لهلێدوانێك���دا بۆ ئاوێن���ه رایگهیاند كه ناوخۆ ،جهالل شێخ كهریم لهلێدوانێكدا
ب���ۆ ئاوێنه رایگهیاند كه ئهو دهس���تهیه مۆڵهت وهربگ���رنو مۆڵهتیان پێبدرێت ئ���هوان پارێزگارییان لێدهك���هن ،بهاڵم لهحاڵهت���ی وهرنهگرتنی مۆڵهت ،ناوبراو وت���ی "ئهگهر بهبێ مۆڵ���هت گردبونهوه بك���هن ناهێڵین یهك ههن���گاو ههڵبێنو ئهگهر س���ێ كهس ب���وونو بون بهچوار كهس دهیانگرین ،چونكه ئهوانه خهڵكی ئاس���ایی نین تا بهنهزانی شتهكه بكهن، بهڵكو نوس���هرو رۆژنامهنوسو خهڵكانی خوێن���دهواری ئهم واڵتهنو دهبێت پێش ههر كهسێك پابهند بن بهیاساو قانونی واڵتهكهیان ،ههروهها بهڕای ئێمه نابێت رۆژنامهنوس خۆپیشاندان بكات".
3
ههرچهنده تائێس���تا دهق���ی نامهكهی مالیكی س���هرۆك وهزی���ران ،بۆ ئۆباما ی س���هرۆكی ئهمهریكا لهب���ارهی داواكاری راگرتنی كارهكانی كۆمپانیای ئیس���كۆن مۆبیل لهكوردس���تان ،ئاش���كرا نهبووهو وهزارهت���ی دهرهوهی ئهمهریكا لهڕێگای راگهیهنراوێك���هوه دهڵێ���ت "كارێك���ی تایبهته لهنێ���وان عێ���راقو ئهمهریكا"، بهاڵم لهناوخۆی عێراقو لهسهنتهرهكانی لێكۆڵین���هوهدا مش���تومڕێكی گ���هورهی ناوهت���هوه .ل���هم میانهیهش���دا رای���دهر فیشهر كه پسپۆڕێكی نهرویجی شارهزای رهوش���ی عێراقو ئهندام���ی ئهنجومهنی پهیوهندییهكان���ی دهرهوهی ئهمهریكایه لهبلۆگ���ی تایبهتی خۆی لهس���هر تۆڕی ئینتهرنێت نوس���یویهتی "ئهم ههنگاوهی مالیكی زیرهكانهیه ،چونكه مهس���هلهی بهردهوامی���ی ئۆقرهیی لهعێ���راق بهالی ئهمهریكاوه زۆر گرنگهو ئهویش باس���ی ئهگ���هری تێكچون���ی ئ���هو ئۆقرهییهی كردووه ئهگهر ئیسكۆن مۆبیل بهردهوام بێت لهكوردس���تان" .فیش���هر ،ئهوهشی بیرهێناوهت���هوه كه ئی���دارهی ئهمهریكا كۆمهڵێك بڕیارو فهرمانی تهنفیزی ههیه دژی ئهوانهی ك���ه ئارامی واڵتانی وهكو عێراقو یهمهنو دهشێوێنن لههاوواڵتیانی ئهمهری���كاوه ت���ا دهگات���ه ئهندامان���ی ئهلقاعیدهو هێما بۆ ئهوه دهكات ،مالیكی لهناو وردهكاریی سیاس���هتی ئهمهریكادا دهربارهی عێراق یاریی دهكاتو دهیهوێت كهڵك ل���هم بڕیاران���ه وهرگرێ���ت دژی
وهبهرهێنانه نهوتییهكان ی كوردستان. بهگوێ���رهی ئ���هو زانیارییانهش���ی ك ه ئاژانسی فرانس پرێس باڵویكردوهتهوه، مالیك���ی لهنامهكهیدا بۆ ئۆباما باس���ی لهوهك���ردووه گرێبهس���تهكانی ن���هوت لهناوچ���ه جێناكۆك���هكان كه ل���هڕووی ئهمنییهوه ش���ڵۆقنو گروپی یاخیشیان تێدایه ،دهبێته هۆی ههاڵیسانی جهنگ، "ههروهها ئهو گرێبهس���تانه دهبنه هۆی دابهش���بوونی عێراق" .ئهم تیل نیشانهی مالیك���ی ئاماژهی���ه بۆ ئهگ���هری كهڵك وهرگرتنی ك���ورد لهنهوت بۆ ههوڵدان بۆ سهربهخۆییو لهكاتێكدا پالنو سیاسهتی راگهیهن���راوی ئهمهریكا دهربارهی عێراق دهس���تگرتنه ب���ه یهكپارچهی���ی خاكو یهكێتی دهوڵهتهكهی. ی هیس���تۆریای فیش���هر ،لهماڵپ���هڕ ئهمهریكی���دا رایگهیان���دووه "ورده ورده خهریكه دهردهكهوێت ،كورد كهرتی نهوت بهكلیلی س���هربهخۆیی داهاتوی خۆیان دهزانن" .ههرچی بهڕێوب���هری ماڵپهڕی ئیراك ئۆیڵ فرۆم-یش���ه (رهبا حهسری) ی نوس���یویهتی لهماڵپهڕهك���هی خ���ۆ "لهڕێ���گای گرێبهس���ته نهوتییهكان���هوه دهردهكهوێت ك���ورد دهیانهوێت لهڕێگای سهربهخۆبوونی ماددییهوه سهربهخۆیی سیاسیش دهست بخهن". بهاڵم پهرلهمانتارێكی كورد لهبهغدا كه نهیویس���ت ناوی باڵو بكرێتهوه لهمیانهی رونكردنهوهیهك���دا بۆ ئاوێن���ه ،رایهكی جیاوازتری خستهڕوو ئاماژهی بهوهكرد، بههۆی ئ���هوهی مالیك���ی بهرژهوهندییه بازرگانیو داراییهكان���ی پارتیو یهكێتی خس���توهته مهترس���ییهوه كهوتوونهته قهی���ران لهگهڵی���دا .ناوبراو ئهوهش���ی بیرهێنایهوه كه ماوهی 7س���اڵه مالیكی س���هرۆك وهزیرانهو پێش���ێلی دهستور دهكاتو م���ادهی 140جێبهج���ێ ناكات "كهچ���ی تا بهرژهوهندیی���ه نهوتییهكانی ههرێمی نهخسته مهترسییهوه بهرانبهری بهدهنگ نههاتنو بهرهنگاری نهبونهوه". ئهم پهرلهمانتاره پرس���یاری ئهوهشی ك���رد "بزانن لهم قهیران���هی دوایی جگه لهنهوت ،كهس باسی 140و ناوچهی جێ ناكۆكو مافی كورد دهكات؟".
ی كامیل مالیكی.. لهشێخ كامیلی چوێسهوه بۆ نور
"ئهو خهڵكه بهخۆڕای ی دهستم ماچ ناكات ،من شێخی تهریقهتم" ئا :ئاوێنه شێخ کامیلی چوێسه لهم گفتوگۆیهی ئاوێنهدا تیشک دهخاتهسهر مهبهستی سهردانهکهیان بۆ الی مالیکی. ئاوێنه :بۆچی چوون بۆ الی مالیكی؟ ش���ێخ كامیل :حهوت كهس گیرابوون چووین بۆ بهردانیان. ئاوێن���ه :ئهو حهوت كهس���ه خهڵكی كوێن؟ شێخ كامیل :كهالرین. ئاوێن���ه :ئهی بهپێی زانی���اری ئاوێنه خهڵكی سلێمانیشیان تێدایه. ش���ێخ كامیل :وهاڵ من ئ���هوه نازانم حهوت كهس ب���وون هاتن بۆ الم وتیان "موقابهله"یهك���ی وامان "قهید" كردووه، تكات لێدهكهی���ن یارمهتیمان بدهو وهره لهگهڵمان منیش چووم. ئاوێنه :باشه راگهیاندنی سهرۆكایهتی وهزیران���ی عێراق دهڵێت 24س���هرۆك عهشیرهتو پیاوماقوڵی كورد بوون؟ ش���ێخ كامی���ل :وهاڵ س���هید تایهری جهباری نهبێت ،ئهوانی تر كهس���وكاری گیراوهكان بوون. ئاوێنه :ئایا یهكێ���ك لهگیراوهكان كه داوای ئازادكردنیتان كردووه كوڕی شێخ تهیبی جهبارییه؟ شێخ كامیل :بهڵێ ئهویشی تیایه. ئاوێن���ه :یهكێكی تری���ان "ب .ك"ـه،
ئ���هوهی تهقهی لهخۆپیش���اندهران كرد لهخۆپیشاندانهكانی دوای 17ی شوبات الی كارهباكه؟ شێخ كامیل :نایانناسم بهخوا كهسیان ناناسم. ئاوێن���ه :باش���ه بهپێ���ی زانی���اری ئێمه ئهو كوڕهی ش���ێخ تهی���ب باراوی بهخزمایهت���ی دهگات���هوه بهڕێزتان ،كه شێخ تهیب هاوڕێی نزیكی تۆو خهزوری كوڕهكهتانه. ش���ێخ كامیل :بهڵێ ،ئیتر خزمایهتی بێ���ت ههرچییهك بێت ت���ۆ خوانهكرده یهكێك���ت لێبگیرێتو بێی���ت بۆ الم ،من دهچ���م بۆ الی مام جهاللو بۆ الی تاران بۆت. ئاوێنه :ئهمانه لهسهرچی گیراون؟ ش���ێخ كامی���ل :ئهوهن���ده دهزانم كه چهكیان پێبووه لهبهغدا گیراون. ئاوێنه :باشه بۆ لهم كاتهدا كه ملمالنێی توند ههیه لهنێوان بهغداو ههولێردا ئهم س���هردانهتان كرد ،ئای���ا بهكارناهێنرێ وهك پڕوپاگهندهیهكی سیاسی؟ شێخ كامیل :من كابرایهكم خهڵك پهنام بۆ دههێنێو دهبێت من پهنای بهم ،ئهو خهڵكه بهخۆڕایی دهستم ماچ ناكات من ش���ێخێكی تهریقهتم ههر كهسێك پهنام بۆ بهێنێ ،دهچ���م بهرگرییهكی لێدهكهم لهبهرخ���وا ،باوكی ئێم���ه وهختی خۆی چووه یهخهی س���هدام حسێنی گرتووه بهرگ���ری لهكورد كردووه .ئێس���تا ههر
كهس���ێك پهنام بۆ بهێنێ دهچم دهڵێم ئهم كهسه گیراوه بۆم مهرهخهس بكه، مهبهس���تی سهردانهكهش���مان سیاسی نهبووهو سیاسهتیشمان باس نهكردووه بههیچ شێوهیهك ،ئهوان لهم كاتهدا حوكم دهدران لهوانهبوو ههر یهكهو 25س���اڵ حوكم بدرێن .ئێمه ش���ێخی تهریقهتین، ئ���هو خهڵكه ك���ه دێت دهس���تمان ماچ دهكات بۆ ئهوهیه كه تهنگانهیهكی بێت بچین بهدهنگییهوه. ئاوێن���ه :باش���ه لهم كات���هدا مالیكی دهیهوێ���ت بهپاره خهڵ���ك بهالی خۆیدا رابكێشێ... ش���ێخ كامیل :ئهوه ئێم���ه نین ،ئێمه وهختی خۆی پارهمان لهس���هدام حسێن وهرنهگرت���ووه ،پارهمان وهرگرتایه پێنج مالیکیو چهند پیاوماقوڵێکی کورد شهش فهوجمان دهكردهوه. ئاوێن���ه :مهبهس���تمان ئهوهی���ه ئایا ه مستهشارێك دهكات ه "تهشهبوز" بۆ كوڕی كۆن ی چوێس مالیكی پێش���نیارێكی وههای نهخس���ته شێخ بهردهمتان؟ ش���ێخهكانی چوێس���ه ك���ه یهكێكن خۆی���ان لهتێكهڵ بوون بهسیاس���هتو ش���ێخ كامیل :نهوهاڵ ،ی���هك چامان لهشێخ ه ناودارهكانی سهر بهتهریقهتی چ���هك ههڵگرتن بۆ ئهم الیهن یان ئهو خ���واردهوهو وتم���ان ئ���هو كوڕانهمان ق���ادریو خاوهن���ی تهكی��� هی گهورهن الیهن بهدوور گرتووه .شێخی ئێستای بۆ ب���هردهن ،وت���ی :ئ���هوه زۆر كهس لهسلێمانیو لهچوێسهو شێخ عهبدولقادر چوێس���ه ،ش���ێخ كامیلی كوڕی شێخ داوای كردووه باش���ه بهڵێن بێت بۆتان دیارتری���نو گهورهترین كهس���ایهتییان عهبدولقادره ،ئهو رۆژی یهكش���همم هی مهرهخهس دهكهم ،ههرئهوهنده. بووه ،ماوهی 60ساڵه لهپهیوهندییهكی رابردوو سهردانی مالیكی كرد لهبهغدا. ئاوێن���ه :ئای���ا پێش���وهخت یهكێتیو دۆس���تانهدان لهگهڵ ههموو دهسهاڵته لهم س���هردانهدا ،كه ئانو س���اتهكهی پارتیتان ئاگادار كردهوه لهم سهردانه؟ یهك لهدوای یهكهكانی عێراقو حیزبو جێ���ی س���هرنج ب���وو بهحوكم���ی ئهو ش���ێخ كامی���ل :نهوهاڵ من بهكهس���م الیهنه كوردییهكانیشدا ،ئهوان لهههموو ملمالنێ گهورهی هی لهنێوان س���هرۆكی نهوتووه ،ش���ێخی تهریقهتم ،نهپارتیو ئ���هم ش���هڕو كێش���ان هی روویان���داوه ههرێ���مو س���هرۆك وهزیران���ی عێراقدا نهیهكێتی ئاگایان لێنییه.
فۆتۆ :سایتی سهرۆک وهزیرانی عێراق لهئارادایه ،بهپێی زانیارییهكانی ئاوێنه شێخ كامیل داوای بهردانو "تهشهبوز" كردنی بۆ چهند كهس���ێكی كردووه كه یهكێكی���ان كوڕی ش���ێخ تهیب باراوی كۆنه مشتهش���اره ،شێخ تهیب یهكێكه لهو كوردان هی لهحیزبی بهعس���هوه زۆر نزیك بوو ،تا روخانی س���هدام حسێن له2003دا لهبهغدا مایهوهو س���هرهتای ئهمس���اڵیش كوڕهك��� هی لهالی���هن موخابهراتی عێراقهوه دهستگیركرا.
4
هەنوکە
) )332سێشهمم ه 2012/6/26
مهحمود محهمهد ئهندامی مهكتهبی سیاسی پارتی:
ناكرێت ئێمهو یهكێت ی بهدوو شێوازی جیاواز لهبهغدا رهفتار بكهین ئا :نزار گزالی ،ههولێر مهحمود محهمهد ،ئهندامی مهكتهبی سیاسیو بهرپرسی دهزگای رۆشنبیریو راگهیاندنی پارتی لهم ی گفتوگۆی هی ئاوێنهدا دهڵێت "تاڵهبان بۆ چارهسەی تهندروستی چۆت ه دهرهوهو رۆشتنی ئهو پهیوهندیی ی بهوهوه نیی ه كه كێشهكانی ئێستا عێراق وایلێكردبێت بڕوات ه شوێنێكی دیكه". ی ی چهندین كۆبوونهوه ئاوێنه :سهرهڕا ی پارتیو یهكێتی، ی سیاس نێوان مهكتهب هێشتا جیاوازیی لهنێوان ههڵوێستیاندا ی بهدیدهكرێ���ت س���هبارهت بهقهیران��� ی ئێس���تای عێراق ،تهنانهت لهچۆنیهت ی مالیكیش���دا ئێوهو ی ن���ور ناوهێنان یهكێتی جی���اوازن ،ئایا بهردهوامبوون لهس���هر ئهم جیاوازییه بهرهو كوێتان دهبات؟ مهحم���ود محهمهد :ئهگ���هر بهدیقهت بهالغی كۆتایی كۆبونهوهی سلێمانیت خوێندبێتهوه ،زۆر بهڕوونی نوسیومان ه ك���ه ئێم ه دوو حیزبین لهگهڵ ههبوونی دیدو بۆچونی جیاواز بۆ چارهس���هری ئهو كێشانهی كه دێته پێش بهئاسایی بزانین ،بهاڵم ههموو دیدو بۆچونهكانمان بۆ ئهوهی ه ك ه شتی باش گهاڵڵه بكهینو چارهس���هری باشی ش���تهكان بكهین، ب���ۆ ئهوه نیی��� ه ك���ه لێكبترازێین یان كێشهو ناخۆش���یی دروست ببێت ،یان لێكدوربونهوهو یهك ههڵوێستی نهبێت. بهپێچهوانهوه ئێس���تا پارتیو یهكێتی یهكههڵوێستن لهسهر مهسهلهی مالیكی، سهبارهت بهناوهێنانیش من پێشبینی ناكهم ش���تێكی زۆر گرنگ بێت ،ئهم ه شتێكی نا سروشتی نییه. ی ئاوێنه :پێتانوای ه گهشتهكهی تاڵهبان ی واڵت، لهم ئانو س���اتهدا بۆ دهرهوه جۆرێ���ك ب���وو لهخۆش���اردنهوه لهم ی قهیران���هو نهچوون ه ژێر ب���اری ئهوه پهرلهمان راسپێرێت بۆ دهنگدان لهسهر متمانهسهندنهوه لهمالیكی؟ مهحمود محهم���هد :ههمووتان دهزانن ك���ه بهڕێ���ز م���ام ج���هالل ماوهیهك ه ههندێك كێشهی تهندروستی ههیهو بۆ
فۆتۆ :نزار گزالی مهحمود محهمهد ،ئهندامی مهكتهبی سیاسیو بهرپرسی دهزگای رۆشنبیریو راگهیاندنی پارتی چارهسهی تهندروستی چۆت ه دهرهوه، بپارێزرێت .بۆیه لێرهو لهوێ ئهگهر رای پهیوهندی بهوهوه نییه ك ه ئهو كێشهی ه جیاواز ههبێت ئهوه مهسهلهك ه ئهوهی ه وایلێكردبێت بڕوات ه شوێنێكی دیكه. لهناو ه���هر حیزبێك���دا ههندێك دیدو ی ی ئێوه بۆ ههڵوێست ئاوێنه :لێكدانهوه بۆچونی جیاواز ههیه ،بهاڵم ئهوهی ك ه بنچینهیهو كاری لهس���هر دهكرێت ئهو ی تاڵهبان���یو یهكێتی بهرامبهر جیاواز رایهی سهركردایهتیو مهكتهبی سیاسی ی ی چیی���ه ،ئای���ا هۆكارهكان بهمالیك ئهو حیزبهیه كه ئێم��� ه لهگهڵ ئهوهدا ی ی سیاس��� پهیوهندییان بههاوكێش���ه مامهڵه دهكهین. ی كوردس���تانهوه ههی��� ه یان ناوخ���ۆ ئاوێن���ه :لێكنزیكبوون���هوهی گۆڕانو بهگوشاری دهرهكی؟ یهكێتی چ كاریگهرییهكی لهسهر ئێوهو مهحم���ود محهمهد :ئهوهی ك ه دهزانین ههروهها لهس���هر هاوپهیمانیتان لهگه ڵ بهڕێز مام جهالل وهكو سهرۆك كۆمار یهكێتی دهبێت؟ ههندێ���ك ئیلتزاماتی ههی���ه ،ههر بۆ مهحم���ود محهمهد :ئهگهر راس���تیت زانیاریتان لهكۆبوونهوهی یهكهمیش���دا دهوێت ئێمه وهك���و پارتی دیموكراتی یهك���هم كهس ك���ه داوای لهبهڕێز مام كوردستانو ههموو سهركردایهتی پارتی جهالل ك���رد ك ه ئیمزا نهكات لهس���هر دیموكراتی لهبنچینهدا بهجیابوونهوهی ئهو وهرهقهی���هی ئامادهكرابوو جهنابی گۆڕان لهیهكێتی خۆش���حاڵ نهبووین، س���هرۆك بازرانی بوو ،چونك ه دهیزانی زۆریش���مان پێناخۆش ب���وو ،لهوانهی ه ك ه ئیلتزاماتی دهس���توری لهسهر مام ههوڵی���ش درابێ���ت بۆئ���هوهی ئ���هو جهالل ههی ه زهروری ه رهچاو بكرێت ،بۆی ه جیابوونهوهی��� ه نهبێ���ت ،ت���ا ئ���هو ئێم���ه پێگهی ئهو چاك درك دهكهینو رادهیهی س���هرۆك بارزانی لهپهیوهندی تێیگهیش���تووین .خودی سهركردایهتی تهلهفۆنیدا بهنهوش���یروان مس���تهفای یهكێتی نیش���تمانیش ل���هو حهقیقهت ه گهیش���تونو ئێمهش لێیتێگهیشتووینو دواییان���ه ههندێ���ك لهپهرلهمانتارانی لێرهو لهوێ بێگوم���ان رهنگ ه ههندێك گوت :من ئامادهم بێمه سلێمانیو قس ه خهڵكی كوردستانیش زۆربهی ئهوانهی یهكێتی بهئاشكرا لێدوانی توند دهدهنو ههب���ن ههم���وو رێككهوتنهكهیان تاكو لهس���هر ئهو بابهته بكهی���ن بۆ ئهوهی ی یان ئێس���تا بهچاكی بۆ ه���هزم نهكرابێت ،كێشهكان چارهسهر بكهین .نهوشیروان لهسیاسهتو مهس���هل ه دهستوریهكان ههندێكی���ش ك��� ه س���هر بهپارت نزیك���ن ل���هو بابهته تێدهگ���هن .بۆی ه یهكێتی���ن لهمیدیاكانهوه رهخنهی توند یان بهو ش���ێوهیهی ك ه پێویست ه تێی مس���تهفا وتی :درهنگ���ه .وات ه ههموو ی بهرامبهر دهگرن ،بۆ ئهمهیان نهگهیش���تبن .رۆژی 6/23ی���ش ئێم ه ئهو ههواڵن���ه دراون .بۆی ه ههموو لێك پێش���بینی دهكهی���ن ك ه ئ���هم بابهت ه لهالیهن تهئكیدم���ان لهس���هر كردۆت���هوه ك ه نزیكبونهوهكانی ئهو حیزبان هی ئێس���تا شتێكی زۆر ناسروشتی نهبێت. دهڵێن چی؟ ئاوێن���ه :بهاڵم لێرهو ل���هوێ ههندێك مهحم���ود محهم���هد :ئێم��� ه ئ���هوهی رێككهوتن���ه س���تراتیژیهك ه بۆقۆناغی لهكوردس���تاندا ه���هن لهبهرژهوهندی ێ بهفهرم���ی ههی���ه لهگ���هڵ یهكێت���ی خۆی زۆر پێویس���ت بوو ،ئێس���تاش گشتی كوردس���تاندایه ،چهنده ئارامی دهن���گ لهپارتیو یهكێتی دهبیس���تر ی نیشتمانی كوردس���تان ،رێككهوتنمان پاراستنی لهم قۆناغهدا وهكو پێویست ههبێت ،چهنده پێكهوهژیانی سیاس���ی ی پهیوهند ك��� ه ئاماژهن ب���ۆ ئ���هوه نێوانی���ان ب���اش نیی���ه ،بهنمونه بهو لهگهڵ س���هركردایهتی یهكێتی ههیه ،دهبێ���ت ب���هزهرورهت بزانرێتو دهبێت لهكوردستاندا بهشێوهیهكی تهندروست
ئێمه بهفهرمیی بارزانی رێككهوتنمان لهگهڵ لهپهیوهندییهكی سهركردایهتی یهكێتی تهلهفۆنیدا بهنهوشیروان مستهفای ههیه ،بێگومان ێ وت :من ئامادهم بێم ه رهنگه لێرهو لهو ههندێك ههبن ههموو سلێمانی بۆ ئهوهی كێشهكانی نێوان ئێوهو رێككهوتنهكهیان تاكو ئێستا بهچاكی بۆ ی چارهسهر یهكێت ههزم نهكرابێت بكهین
بهڕێوهبچێت قازانجی پرۆسهی سیاسیو قازانجی ههموو الیهنهكانی تێدایه. ی ئاوێنه :ئایا راسته لهناو سهركردایهت ی پارتیش���دا رای جیاواز ههی ه دهرباره ی مالیكی ،وهك ش���ێخ ئهدههم بارزان ی تایبهتی خۆیهوه لهفهیسبووك لهپهیج رایگهیاند؟ مهحمود محهمهد :ئهوهی راستی بێت ئهوهی شێخ ئهدههمم نهخوێندۆتهوه، بهاڵم بیس���توم ه كه شتێكی لهوبابهت ه وت���راوه ،بهاڵم ئهوه بهو مهفهوم ه نیی ه كه بڵێین ههڵویس���تی پارتی لهس���هر رای���هك ی���ان دوو را تهبهنی دهكرێت، ههڵوێس���تی پارتی لهس���هر زۆرینهی رای���هكان تهبهنی دهكرێ���ت ،ك ه ئهو زۆرینهی ه بهو شێوهیه بوو ،ئهوانهی ك ه راشیان وانهبێت دهكهون ه خزمهت ئهو رایهی ك ه هی زۆرینهیه. ی ی وهزیرهكان ی پارت��� ئاوێن���ه :بۆچ��� ی لهحكومهتی عێراق ناكێشێتهوه بههۆ ئ���هم قهیرانهوه لهگ���ه ڵ مالیكیدا ،بۆ ی ش���اوهیس ك ه تائێس���تا د.رۆژ نور ی جێگ���ری مالیكییهو هوش���یار زێبار ی دهرهوه بێدهنگن ،ئێوه وهك وهزی���ر ی چ پاس���اوێكتان ههی ه بۆ ئهم پارت��� بێدهنگییهی ئهوان؟ مهحم���ود محهم���هد :ئ���هوان بێدهنگ نین ،بهپێچهوانهوه لهو كێش���انهی ك ه ههبوو لهپرۆسه سیاسیهكهدا ههمیش ه نوێنهرایهتییان كردوه بۆ گفتوگۆكردنو لهكۆبونهوهكان���دا. دانیش���تن نهكێش���انهوهی ئهوان���هش پهیوهندی بهوهوه ههی ه كه هیچ بڕیارێك نهدراوه بۆ ئهوهی ئهوان ه بكێش���رێنهوه ،دوای ئهوهش ئێمه هێش���تا لهقۆناغێكدا نین كه پێوستمان بهكێشانهوهی وهزیرهكان بێت ،ئهگهر بێته س���هر كێش���انهوهی وهزیرهكانی���ش ئ���هوا پارت���ی بهتهنها وهزیرهكانی خۆی ناكێشێتهوه ،ههموو هاوپهیمان���ی كوردس���تانی بهیهكهوه وهزیرهكانیان دهكێشنهوه ،وهكو یهك ههڵوێس���تییهك .ناكرێت ئێم ه شتێك ی دیكه كه بهش���دارن بكهی���نو برایان لهپرۆس���ه سیاس���یهكهو لهحكومهتی عێراق���ی بهش���ێوازێكی دیك��� ه رهفتار بكهن ،بۆی ه ئهگهر بڕیارێكی لهوبابهت ه بدرێت بهیهكهوه دهدرێت.
ی مهترسیدار یاسایهك
"ئهو تاوانبارانهی موڵك ی گشتییان بردووه بهر لێبوردن دهكهون" ئا :ئاوێنه
یاسای لێبوردنی گشتی لهههرێم ی كوردستان كه رۆژی 2012/6/4 سهرۆكی ههرێم ئیمزای كرد ئێستا لهبهر مهرحهمهتی ئهنجومهنی دادوهریدایه بۆئهوهی كۆمهڵێك رێنمایی دهربكات تا یاساكه بچێته بوار جێبهجێكردنهوه ،ژمارهیهكی بهرچاو لهدادوهرانی ههرێمی كوردستان مهترسیی ئهوهیان ههیه كه ئهگهر رێنماییهكان به شێوهیهكی وردو به لهبهرچاوگرتنی بهرژهوهندیی گشتی دهرنهچێت ،ههموو ئهو تۆمهتبارو تاوانبارانهی موڵكو ماڵی گشتییان بردووه ئازاد دهكرێن.
ههموو ئهو تاوانبارانهی "دزی" گهورهیان لهماڵو موڵكی گشتی كردووه یان بهههدهریان داوه ئازاد دهبن
تاك ه ئومێدێك مابێت بۆئهوهی لێبوردنهك ه ئهو كهسانه نهگرێتهوه ی كه ماڵو موڵك گشتییان بهههدهر داوه ی دهكهوێت ه ئهستۆ ی ئهنجومهنی دادوهر ههرێمی كوردستان
پاش موش���تومڕیكی زۆر لهپهرلهمان ی كوردستانو لهنێو ئهنجومهنی دادوهریو وهزارهتی دادو دادوهرانی پارێزگاكاندا رۆژی 6/4یاس���ای لێبوردنی گش���تی لهالیهن س���هرۆكایهتی ههرێمهوه ئیمزا ك���را ،ژمارهیهكی بهرچ���او لهدادوهران ئهگهر یاساكه ئاوا دهرچێت ،ههموو ئهو جهخت لهس���هر ئهوه دهكهن���هوه ،كه ئهم یاسایه ئهو خهڵكانهش دهگرێتهوه 2007و لێبوردن���ی تایبهتی س���هرۆكی نێربازیو ههتك كردنو تاوانی كوشتن ك���ه " گهندهڵییان ههیهو ماڵو موڵكی ههرێم وهرگرتووه ،ئهوانهی لهیاس���ای بهبیانوی ئابڕوسڕینهوه) ،سهرچاوهیهكی پاراستنی بیانیهكان ،ئهوانهی كاردهكهن یاس���ایی ئاگادار بهئاوێن���هی راگهیاند گشتییان بهههدهر داوه" . یاسای لێبوردنی گش���تی كه بهیاسای لهگهڵ رێكخراوی نهتهوه یهكگرتوهكانو ههرچهنده ئهوان لهكاتی گفتوگۆكردنی ژماره دوو ناس���راوهو لهس���یانزه بڕگه رێكخراوه مرۆییهكان ،یاسای سزادانی پهرلهمان لهس���هر ئهم پرۆژه یاس���ایه پێ���ك هات���ووه ،وهك تێی���دا هاتووه حی���ازهو بهكارهێنانو دروس���تكردنی رهخن���هو تێبینیو پێش���نیاری زۆریان پهرلهمانی كوردس���تانو سهرۆكایهتی تهقهمهنی ژماره ههش���ت ی ساڵی ،92ههبووه بۆ پهرلهمان كه ئهگهر بڕگهی ههرێم هۆكاری دهرچونی ئهم یاس���ایه یاس���ای بهرهنگاربون���هوهی ژم���اره ( 3ئهوتاوانان���هی گرێ���دراون بهئابوری بۆئ���هوه دهگهڕێنن���هوه جارێك���ی تر س���اڵی ،2006ئهو تاوانانهی گرێدراوه ههرێمهوه) تێدانهبێت ئهوا ههموو ئهو دهرفهت بدهن بهوكهسانهی كه تاوانیان بهئاسایش���ی ناوخۆو دهرهوهی ههرێم ،تاوانباران���هی "دزی" گهورهیان لهماڵو ئهنجامداوه بگهڕێنهوه بۆناو كۆمهڵگاو بازرگانیكردن بهماده هۆش���بهرهكانو موڵكی گشتی كردووه یان بهههدهریان تێكهڵ بهژیانی ئاسایی ببنهوه .بهپێی داوو دهرمانو خۆراكی تێكچوو ،بهرتیلو داوه ئ���ازاد دهب���ن ،ب���هاڵم گوێی���ان م���ادهی 6ئهوان���هی ئ���هم لێبوردنه دزینی سامانی گش���تی ،تهزویركردنی لێنهگیراوه. نایانگرێتهوه پێكهات���وون له(ئهوانهی دراوو پ���ارهو پس���وڵهی بانقی ،زینای ئهو سهرچاوه یاساییه زیاتر ئهم بڕگهیهی سودیان لهلێبوردنه گشتیهكهی ساڵی مهح���رهمو دهس���تدرێژی سێكس���یو رونكردهوهو وتی "ئهگهر یاس���اكه ئاوا
كهسانهش بهر لێبوردن دهكهون كه مادهی 340و 341دهیانگرێتهوه دهرچێت ،ههموو ئهو كهس���انهش بهر دهكات ،وهك دۆس���یهی وشكهس���اڵی لێبوردن دهكهون كه مادهی 340و 341پارێزگای سلێمانی ،دۆسیهی قایمقامی دهیانگرێت���هوه كه ئ���هودوو مادهیهش ههڵهبجهی شههید ،دۆس���یهی كارهبا بهههدهردان���ی ماڵو موڵكی گش���تییه 450مێگاواتیهكهی تهقتهق ،دۆس���یهی (بهشێوهیهكی مهبهست ،نامهبهست)" ،قایمقامی س���لێمانی ،خهستهخانه 400 س���هرچاوهكه باس لهوهش دهكات كه قهرهوێڵهییهكهی س���لێمانیو چهندین ئهوانهی تهزویری بهڵگهنامهو دۆسیهی دۆس���یهی تر لهپارێزگاكان���ی ههولێرو دامهزراوهكانی حكومهتیشیان كردووه دهۆكو ئیدارهی گهرمیان ،بهپێی ئهم یاس���ایه تۆمهتبارو تاوانبارهكان ئازاد بهر لێبوردن دهكهون. بهدیاریكراوی ئهو كهس���انهی لێبوردن دهكرێن". دهیانگرێتهوه ،سهرچاوهكه وتی ههموو س���هرچاوه یاس���اییهكه ئام���اژهی ئهو دۆس���یانهی كه داواكاری گشتیو بهوهش���دا كه ئ���هوان وهكو دادوهرانی دیوانی چاودێری���ی جواڵندویانه وهك پارێزگای س���لێمانیو داواكاری گشتیو ( 85تۆمهتبار ك���ه دیوانی چاودێریی زۆر ههوڵیان���دا لهگ���هڵ پهرلهم���انو دارایی سلێمانی داوای دادگاییكردنیان سهرۆكایهتی ههرێمدا كه دهستهواژهی
بهههدهردانی "ئابوری ههرێم" بخهنه ناو یاساكهوه ،بهاڵم ژمارهیهك پهرلهمانتار بهمهبهستو ههندێكیان لهبهر نهزانیو نا ش���ارهزایی ههس���تیان بهم یاس���ا ترسناكه نهكرد. ههروهها سهرچاوه یاس���اییهكه باسی لهوهكرد تاكه ئومێدێك مابێت بۆئهوهی لێبوردنهك���ه ئهو كهس���انه نهگرێتهوه كه م���اڵو موڵكی گش���تییان بهههدهر داوه دهكهوێته ئهس���تۆی ئهنجومهنی دادوهری ههرێمی كوردس���تان ،كه ئهو رێنماییانهی دهری دهكات بهشێوهیهك بێت كه یاساكه ئهو خهڵكان ه نهگرێتهوه كه م���اڵو موڵكی گش���تییان بهههدهر داوه.
کوردستانی
) )332سێشهمم ه 2012/6/26
kurdistany.awene@gmail.com
پهكهكه: چهكدانان نییه لێدوانەکەی لەیال زانا هەڵەیە
"جانبوالد قومارخانهیهك لهكوردستان دهكاتهوه"
گەریالیەک لەکاتی مەشقی سەربازیدا
پهكهكه جهغت لهسهر ئهوه دهكاتهوه كه ئهوهی بیری لێناكاتهوه چهكدانانهو رهخنهش لهلێدوانهكانی ئهمدواییهی لهیال زاناش دهگرنو پێشوایه بارزانیو تاڵهبانی كارێكی باش دهكهن كه ههوڵی چارهسهری ئاشتیانهی كێشهی كورد دهدهن.
ئەردۆغان درۆزنێكی گهورهیهو "رۆژ واڵت" ئهندام����ی پهیوهندییهكان����ی هیچ پڕۆژهیهكی ی دهرهوهی پهكهك����ه لهلێدوانێكی����دا بۆ چارهسهر بهئاوێنهی راگه یاندندانكههی س�بۆ���هرهچارڕاهیس� ئ���ههرو ئاشتییانەی ههم����وو پڕوپاگه كێش����هی ك����ورد دهكرێ����ن ،حكومهت ���اتهی كێشهی كورد نییه AKPبهكردهوه ههتا ئهم ئانو س�
هی����چ پڕۆژهیهكی نییه بۆ چارهس����هر ی كێشهی كورد ،ئهو وتی "تا ئێستا كهس نهیبیس����تووه كه چارهسهری AKPبۆ مهسهلهی كورد چییهو چی نییه ،تهنها ههر قسهو ئاخافتنه". ئهو وتی "ههر كات كه دەڵێن بهشێوهی ئاشتیو سیاسی چارهس����هری كێشهی ك����ورد دهك����هن ،بهك����ردهوه هێ����رشو پهالماری����ان ب����ۆ س����هر ك����ورد توندتر دهكهن����هوه ،ش����هش مان����گ زیاتره كه س����هرۆك ئۆجهالن����ی نهبینی����وه ،ب����ه بهردهوامی ئۆپراس����یۆن بۆ سهر گهریال ههیه ،سهدان سیاسهتمهدارو ژنو مناڵی
كوردی����ان زیندان����ی ك����ردووهو تهواو ی كوردس����تانیان ك����ردووه بهزیندانێك����ی گهوره ب����ۆ كورد ،ئیتر چۆن كێش����هی كورد چارهسهر دهبێت؟!". رۆژ واڵت ئام����اژهی ب����هوه ك����رد كه تا ئێس����تا پهكهكه ههشت جار ئاگربهستی یهكالیهنهی راگهیاندووه ،بهاڵم لهماوهی ئهم ههش����ت جارهدا ههر تیرۆرو هیچش بۆ س����هر كورد زیات����رو گهورهتر بووهو پرسیاری ئهوهی كرد كه "ئهردۆغان ئاوا كێشهی كورد چارهسهر دهكات"؟ ناوب����راو رهخن����هی لهلێدوانهكان����ی ئهمدواییهی لهیال زاناش گرت كه وتبووی
بارزانیو تاڵهبان ی ی سهدامیان تیرۆر لهسهر كورد بینیوه، باش دهزانن تیرۆری ی ی ئهردۆغانو AKPمانا چی
"هیوام����ان بهوهیه ئهردۆغان كێش����هی كورد چارهش����هر بكات" ،ئهو وتی "ئهم لێدوان����هی لهیال زان����ا ههڵهیه ،تهنانهت رۆژنامهوانهكانی توركیش لهس����هر ئهوه رهخنهی لێدهگرن ،چونك����ه ئهردۆغان درۆزنێكی گهورهیهو بۆ چارهسهركردنی كێشهی كورد بهش����ێوهیهكی سیاسیو ئاشتیانهو دیموكراسی هیچ پڕۆژهیهكی نییه".. س����هبارهت بهههڵهكان����ی بارزان����یو تاڵهبانیش بۆ چارهس����هركردنی كێشهی كورد لهكوردس����تانی باك����ور ،رۆژ واڵت وت����ی "بارزانیو تاڵهبان����ی ههردووكیان
فۆتۆ :ئاوێنە ـ ئەرشیف هێرشو تیرۆری سهدامیان لهسهر كورد بینی����وه ،لهبهرئهوه ب����اش دهزانن كه تیرۆری����ی ئهردۆغانو AKPچ مانایهكی ههی����ه ،دیاره كارێكی باش����یش دهكهن كه ههوڵی چارهس����هركردنی كێش����هی كورد بهش����ێوهیهكی سیاسیو ئاشتیانه دهدهن". س����هبارهت بهوهی كه "سهرۆكی ههرێم داوای لهپهكهكه ك����ردووه چهكدانانێنو خهباس����ی مهدهن����یو پهرلهمانی بكهن لهتوركی����ادا" ،وهك لهههواڵهكان����دا باڵوكرایهوه ،رۆژ واڵت وتی "ئێمه ئاگامان لهقسهیهكی وههای سهرۆكی ههرێم نییه، پێشمانوایه ئهمه درۆی توركیایه ،درۆی AKPو رۆژنامهكانی توركه كه هاوكاری سوپای تورك دهكهن ،بارزانی تا ئێستا شتی وههای بهئێمه نهوتووه". وتیش����ی "دی����اره ب����اش دهزانێ����ت كه وهختی خۆی رێككهوتننامهی جهزائیرو چهكدان����ان چ كاریگهرییهك����ی خراپی كرده سهر خهڵكی كوردستانو كوشتو كوش����تارو جینۆس����ایدی بهدوادا هات، چهكدانان لهبهرنام����هی ئێمهدا نییهو با كهسیش قس����هی وا نهكات ،ئێمه چۆن چ����هك دابنێنی����ن كه تی����رۆرو هێرشو كوش����تار كاری ههموو رۆژێكی AKPیه بهرامبهر بهكورد".
5
ئهمینداری گشتی حیزبی بهعسی عهرهبی سۆشیالیست لهلوبنان "شاكر قهواس" لهسهر ههڵوێسته توندهكانی وهلید بهرامبهر بهڕژێمی بهشار ئهسهد ،هێرشێكی توندی كرده سهر ناوبراوو بهسیمایهكی ناشیرینی "چیای لوبنان"ی ناوبرد، كه دهرهاویشتهی قومارخانهكانو ماسناوچێتیو خزمهتكردنه بهپیاوی سپی رۆژئاوا.
قهواس جهغتی لهس����هر ئهوه كردهوه كه جانبوالت عاقیبهتی چارهنوس����ی بهوه كۆتایی دێت دهبێته بهڕێوهبهری قومارخانهیهك لهیهكێك لهگهڕهكهکانی كوردس����تانو مومارهس����هی ئارهزووه پهسهندكراوهكهیو ئهو خووهی دهكات كه بهشیری گرتوێتی كه قومار كردنه بهچارهنوس����ی گهالنهوه لهسهر خاكی باوباپیرانی. وهلی����د جانبوالد بهنهس����هبو بنهچه دهچێتهوه س����هر بنهماڵهیهكی كوردو ی خۆشیهوه ی بهكورد بوون ههمیش ه شاناز دهكاتو یهكێك����ه لهسیاس����هتمهداره ه����هره دهستڕۆش����تووهكانی لوبنانو بههێزترین كهسایهتی تائیفهی دروزه، ئ����هو لهزۆرب����هی ئهو كارهس����اتانهی بهس����هر ك����ورد هاتوون ههڵوێس����تی ههب����ووهو بهمدوایی����هش س����هردانی ههرێمی كوردس����تانی ك����رد .كهمال جانب����والدی باوكی ك����ه دامهزرێنهری پارتی پێشكهوتنخوازی سۆسیالیستی لوبنان����هو س����اڵی 1977لهالی����هن مخابهراتی س����وریاوه كوژرا ،لهیهكهم دێ����ڕی وهس����یهتنامهكهیدا دهڵێ����ت "ههمیش����ه ئێمه ئهوهم����ان لهبیره كه وهلید جانبوالد بهڕهچەڵك كوردین".
خوێنەرانی بەڕێزی گۆشەی "ژورێک لەئاوێنە"ی بەختیار عەلی ئاگادار دەکەین بەھۆی کاری تایبەتی نوسەرەوە لەم ژمارەیەدا گۆشەی بەڕێزیان دانابەزێت لەگەڵ داوای لێبوردن....الپەڕەی کوردستانی بهختیار عهلی دهینوسێت
ریکالم
6
تایبهت
) )332سێشهمم ه 2012/6/26
ههڵبژاردنهکانی گۆڕان بێ كهموكورتی نهبوو ئا :پشتیوان جهمال بزوتنهوهی گۆڕان لهههر سێ پارێزگای (سلێمانیو ههولێرو كهركوك) ههڵبژاردنی بۆ ئهنجومهنی بازنهكان ئهنجامداوه ،بهوتهی بهرپرسی ژوری ههڵبژاردنیشیان پڕۆسهكهیان "سهركهوتو" بووه ،بهاڵم زانیارییهكان ئاماژه بهههندێك "ههڵهو كهموكورتی" دهكهن لهههڵبژاردنهكاندا. بزوتنهوهی گۆڕان كه لهس���اڵی 2009 دروس���تبوهو له ()2010ش���دا مۆڵهت ی فهرم���ی وهرگرت���ووهو خاوهن���ی 25 كورس���ییه لهپهرلهمانی كوردس���تانو 8كورس���یش لهپهرلهمان���ی عێ���راق. لهماوهی س���ێ ههفتهی رابردودا گۆڕان دهس���تیكرد بهئهنجامدانی پڕۆس���هی ههڵب���ژاردن بۆ ئهنجومهن���ی بازنهكانی لهقهزاو ناحیهكانی (سلێمانیو ههولێرو دهۆك) ،كه لهو ههڵبژاردنانهدا دادوهرو رێكخراوهكان���ی كۆمهڵی مهدهنی تێیدا بهشداربوون. بهپێ���ی راپۆرتێك���ی پهیمان���گای كوردی بۆ ههڵبژاردن كه سهرپهرشتی ههڵبژاردنهكان���ی ك���ردووه ،ههندێ���ك "ههڵهو كهموكورتی" لهههڵبژاردنهكاندا رویان���داوه لهوان���ه (بوون���ی ههڵ���ه لهژمارهیهك���ی ك���هم لهناوهكان���ی دهنگدهراندا یان لهژمارهی مۆبایل یان ژمارهی پێناس���ی باری كهسێتییاندا. نهبوونی ئالیهتێك بۆ یهكالییكردنهوهی براوهی ههڵبژاردن لهكاتی یهكسانبوونی دهنگهكانی دوو پاڵێوراودا ،وهك لهقهزای كفری (بازنهی ئاوه س���پی) ،پێنجوێن (بازن���هی گهرمك) ،ق���هزای چۆمانو بازن���هی س���مێالن ،قهزای ش���هقالوه (بازنهی مهسیف) ،قهزای چهمچهماڵ (ههردوو بازنهی سهنگاوو ئاغجهلهر)،
لهئینتهرنێتهوه
راپۆرتێك :كۆمهڵێك ی ێ بوون دهنگدهر بهب ی ناویان لهتۆمار دهنگدهراندا دهنگیانداوهو ی ههندێك لهقوفڵ ێ سندوقهكانیش ب ژماره بوون
قهزای قهاڵدزێ (ههردوو بازنهی هێرۆو ههڵبژاردنهكهی���ان به "س���هركهوتوو" كهمترین حاڵهتی لهو ش���ێوهیه ههبووه ژاراوه) .لهپارێزگای ههولێر بهگش���تی ،وهس���فكرد ،ب���هاڵم رهتیك���ردهوه كه ك���ه خهڵكێ���ك بڵێت ن���اوم لهتۆمار ی جگه لهقهزای كۆی���هو چۆمان ،قوفڵی "ئامار"یان نهبوبێتو وتی "ئهوه راست دهنگدهراندا نییه ،لهبهرئهوهی لهقۆناغی نییه ،ئێم���ه ئامارێكی س���هرهتاییمان یهكهمدا ب���ۆ بازنه بووهو قۆناغی دواتر سندوقهكان بێ ژمارهبوون. كۆمهڵێك دهنگدهر بهبێ بوونی ناویان ههب���ووه ،ب���هاڵم لهبهرئ���هوهی ئ���هم رایهڵه ب���ووهو پێمانوتون كه ئهوان بۆ لهتۆماری دهنگدهراندا دهنگیانداوه ،وهك ههڵبژاردنه قۆناغی خۆڕێكخس���تنهوهی قۆناغی دووهمن ،ئ���هوهش حاڵهتێكی رانیه (بازن���هی چوارقوڕنه) 7كهس ،بزوتن���هوهی گۆڕان���ه لهڕێگ���هی ئاس���اییهو ئهو حاڵهتهش نهگهیشتۆته بازنهی كۆی���ه -ژماره یهك ( 1كهس) ،ههڵبژاردنهوه ،ئهوهش پێویستی بهوه رێژهی ."%1 بهاڵم س���هبارهت بهوهی كه ههندێك بازنهی تهقتهق ( 1كهس) .بوونی ههڵه ههی��� ه كه پێ���ش ههڵب���ژاردن تۆماری لهلیس���تی ناوی ههندێك لهكاندیدهكان دهنگ���دهران نوێ بكهین���هوهو ئهوهش لهقوفڵی سندوقهكان "بێ ژماره" بوون ی���ان تۆمارنهكردنی ن���اوی ههندێكیان بریتیی���ه لهتۆماری ئهندام���هكان ،بۆیه كه لهڕاپۆرتهك���هی پهیمانگای كوردی ب���ۆ ههڵبژاردن���دا ئام���اژهی پێدرابوو، وهك ناوهندی قهزای سلێمانی (بازنهی ئهوه مانای نهبوونی ئامار نییه". س���هبارهت بهنهبوون���ی ههندێك ناو ئارام شێخ محهمهد جهختیكردهوه كه خهبات ،قهزای كفری). بهپێی ههندێك زانیاریش كه دهست لهتۆم���اری دهنگدهران���دا ،ناوبراو ئهو ئهو حاڵهته پهیوهندی بهكۆمس���یۆنی ئاوێن���ه كهوت���ووه ،ژوری ههڵبژاردنی حاڵهت���هی پشتڕاس���تكردهوهو وت���ی ههڵبژاردن���هوه ههب���وو ،چونكه ئهوان بزوتنهوهی گ���ۆڕان ئاماری تهواویان ال "ئ���هوه حاڵهتێكه ،چونك���ه الی ئێمه ژمارهی قوفڵهكانی���ان ال نهبووهو وتی نهب���ووه پێش ههڵب���ژاردن ،لهو روهوه قۆناغبهندی ك���راوه لهههڵبژاردنهكاندا" ،ئ���هو تهنه���ا الی ئهوان ههی���ه ،بۆیه بهرپرس���ی ژوری ههڵبژاردن���ی گۆڕان ،قۆناغی یهكهم ههڵبژاردنی بازنه كراوهو خۆمان ناچار بووین قفڵ بكڕینو ئهوهش ئارام شێخ محهمهد لهلێدوانێكدا ئاوێنه دواتر رایهڵه دهستپێدهكات ،لهكهركوك بهبهرچاوی لیژنهكانهوه بووه".
بهپێ���ی زانیارییهكان���ی ئاوێن���ه، لهقهزاكان���ی (ش���هقاڵوهو مهخم���ور) پارت���ی خهڵكانێكی خۆی خس���توهته ناو دهنگدهرانهوه ،بهاڵم بهرپرسهكهی ژوری ههڵبژاردن���ی گ���ۆڕان ئ���هو زانیارییهی رهتكردهوهو وتی "ش���تی وا نییه" ،دهرب���ارهی ئهوهی كه لهههولێر "دهنگدهری عهسكهری" دهنگیان داوه، ناوب���راو ئهوهش���ی رهتك���ردهوهو وتی "ئهوهش راست نییه". بهپێ���ی زانیاریی���هكان لهههندێ���ك ش���وێنداو ههندێ���ك لهكاندی���دهكان پێش���تر "یهكێتی" ب���وونو ئهمجارهش دهرچونهت���هوه ،ئارام وتی "ئێمه وهكو ژوری ههڵب���ژاردن پهیوهندیمان بهوهوه نییه ك���ێ دهرچوهو ك���ێ دهرنهچوه، چونك���ه پێش���تر خهڵكانێ���ك ههبووه لهحیزبهكان���ی دیك���هوه هاتونهته ناو گۆڕان".
بنکهیهکی ههڵبژاردنی گۆڕان
"ئیدارهی سهربهخۆ ئهزمونێكی فاشیلی حكومهتی ههرێمه" ئا :بارام سوبحی لهم دیمانهیهدا لهگهڵ ئاوێنه، ی چهمچهماڵ (تارق رهشید قایمقام ی عهلی) لهسهر كێشهكانی ئێستا ی چهمچهماڵ دهدوێت ،وهزارهتهكان ی حكومهتی ههرێمو پهرلهمان كوردستان ب ه سهرچاوهی بهشێك لهكێشهكان ناودهبات ،داواشدهكات ی گۆڕانكاری لهپۆسته ئیدارییهكان قهزاكهدا بكرێت. ی ی چهمچهماڵ جگ ه لهسهنتهر قهزا قهزاك ه ههش���ت ناحیه لهخۆدهگرێتو ی ی نزیك ه ی دانیشتوانهكهش��� ژم���اره ی قایمقام 150ههزار كهس���ه .بهوت���ه ی ی پارێزگاكان بڕ لهبودج هی پهرهپێدان ی 24ملیار دینارو لهبودجهیهكی تایبهت ی 25ملیار ئی���دارهی گهرمیانیش ب���ڕ ی ههرێمیش 40 ی گشت دینارو لهبودجه ملیار دین���ار بۆ پڕۆژهكانی چهمچهماڵ تهرخانكراوه. ی سهربهخۆ فاشیله ئیداره ی دانیشتوانی چهمچهماڵ ی ئهوه دوا حهوت ه���هزار واژۆی���ان كۆكردهوه بۆ ئهوهی فهرمانگهكان���ی قهزاكه بخرێن ه س���هر ئی���دارهی س���لێمانیو لهس���هر ی ی گهرمیان نهمێنێت ،س���هرۆك ئیداره پێش���وی حكومهت ،د.بهرههم س���اڵح ل���ه( )2011/8/1بهبڕیارێ���ك ئ���هو داواكاریی هی پهسهند كرد ،بهاڵم تائێستا ی سهر ب ه وهزارهتی ناوخۆ فهرمانگهكان نهخراونهت ه سهر ئیدارهی سلێمانی. ی بهب���ڕوای قایمقام دهب���وو وهزارهت ی بڕیارهك ه ناوخ���ۆ ب���هر لهدهرچون��� ی ی وهزی���ران تاوتوێ��� لهئهنجومهن��� بكردای���ه ،نهوهكو "بیهێڵێتهوهو لهگهڵ ی ئێم ه تاوتوێی بكات ،بۆیه نوسراوێك رهخنهییم ئاراستهی وهزارهت كردووه". ی ی وای ه مانهوه لهگهڵ ئیداره بۆچونیش ێ گهرمیان باش���تره"،چونك ه تهنها س ی فراوان ق���هزای ههیهو وهكو س���لێمان ی نیی���ه" ،ب���هاڵم گرفتهك���ه لهدوری��� ی رێگهك���ه دهبینێتهوهو دهڵێت "كارێك نائیدارییهو ناكرێت قهزایهك س���هر ب ه دوو پارێزگا بێت". ی ی دروس���تكردن ی راگهیاندن��� دوا ئیدارهی سهربهخۆ بۆ چهند قهزایهك، هاوواڵتیان���ی چهمچهماڵیش داوایانكرد ی س���هربهخۆ بۆ قهزاكهیان ئیدارهیهك دروست بكرێت ،بهاڵم تائێستا داواكهیان
ی چهمچهماڵ ێ نهكراوه .قایمقام جێبهج ی داوادهكات لهبری دروستكردنی ئیداره ی زیاتر بدرێت ه س���هربهخۆ دهس���هاڵت ی قهزاكان ،چونك ه "بهه���ۆی زیادبوون بهڕێوهبهرایهتیهكان ،ئیدارهی سهربهخۆ ی زی���اد دهكهن، ی تهش���غیل بودج���ه ی ههروهه���ا لههیچ واڵتێك���داو لهقانون ی عێراقیش���دا یهكهیهكی تر پارێزگاكان ی لهنێوان قهزاو پارێزگادا نییه" .وتیش ی ێ كێش���ه "دهس���هاڵتمان زی���اد بكر ی سهربهخۆمان نابێت". ئیداره ی 17س���اڵ ه تارق رهش���ید ك ه ماوه ی ئی���داری كاردهكات ،دهڵێت لهس���لك ی ی س���هربهخۆ بهتهجرهبهیهك "ئیداره فاش���یل دهزانم ب���ۆ حكومهتی ههرێم، ی ی سهربهخۆش تهنها مهرهكهب ئیداره ی رازیكردنه". سهر كاغهزو سیاس���هت ناوب���راو نیگهران ه ل���هوهی ههرچهنده ی ش���ارهوانی ل���ه2010/7/22 وهزارهت ی ی فهرمانگهی ئاو بڕیاریداوه بهگۆڕین ی ق���هزاكان ب���ۆ بهڕێوهبهرایهتی ،كهچ "دواتر ئیلغ���ا كراوهت���هوه" .ههروهها ی 30 بهپێی خهماڵندنێك رۆژان ه نزیكه ههزار ئۆتۆمبێل بهچهمچهماڵدا هاتوچۆ ی تائێس���تا تهنها یهك دهكات" ،كهچ بنكهی هاتوچۆمان ههیه".
ی ئهو كهسان ه ی البهال پشتگیر دهكرێن منهتیان بهحیزبو حكومهت نییه ی رهتیدهكاتهوه دهس���توهردانی حیزب لهن���او فهرمانگهكان���دا ههبێت ،بهاڵم بهگونج���اوی دهزانێت حی���زب "كادره ی خهڵك ی ب���ۆ خزمهتكردن باش���هكان بنێرێت���ه ناو حكومهتو مش���اوهرهمان ی البهال ی "خهت بكات" .پاش���ان وتیش زۆره ،خۆزگ��� ه تهدهخولهك���ه حیزب ی بوایه ،ئهو كهس���انهی البهال پشتگیر دهكرێن منهتی���ان بهحیزبو حكومهت نییه". ی ئ���هوه ههیه ك ه ههرچهنده دهنگۆ ی ئهندام مهكتهب سیاس���یهكی یهكێت ی ی حكوم��� ی كاروب���ار زۆر تهدهخول��� لهس���نورهكهدا دهكات ،بهاڵم قایمقام راشكاوان ه دهڵێت "تائێستا كاك مهحمود ی بۆ نهناردوم، ی تاق ه نامهیهك سهنگاو تا هاوكاری كهسێك یان كۆمپانیایهك بكهم ،هی���چ كۆمیانیایهكیش نههاتوه بڵێت تهدهخول لهئیشوكارم ههیه".
گۆڕینی بهڕێوهبهری فهرمانگهكان ی ی گۆڕین ی راب���ردودا دهنگۆ لهماوه چهن���د بهڕێوهب���هری فهرمانگهی���هك ههبوو ،بهاڵم تائێستا هیچ نهكراوه ،لهو ی ی "تهنها لهڕێگه بارهیهوه قایمقام وت راگهیاندنهوه بووهو لهسهروی خۆمهوه ی هیچم پ���ێ نهوتراوه" .بهاڵم گۆڕانكار بهپێویست دهزانێتو دهڵێت "خهڵكمان ی ههی ه زۆر پێویسته بگۆڕدرێتو كهس ی لهش���وێن دابنرێتو هیوادارم چاكتر ی بك���رێ ،ئهگهر خۆش���م گۆڕان���كار ی موڵكی گشتی گهڕانهوه ی ئهم شوێن ه نایهمو بگۆڕدرێم". بهكهڵك ی پێشوو ههرچهنده بڕیارێكی كابین ه ێ ناوهێنانیان ،قایمق���ام دهڵێت بهب��� ی موڵك ه گشتیهكان "كۆمهڵێ���ك خهڵك دهس���تیان گرتوه ههبوو بۆ گهڕانهوه ی بهسهر كورسیدا ،ناكرێت حكومهتیش ك��� ه لهالی���هن حیزبهكانهوه دهس���ت ی 13بینای لهو لهوه بێدهنگ بێت لهبهر مهحسوبیهتو بهسهردا گیراوه ،لهكۆ مهنس���وبیهت ،رهنگه ههندێكجار بڕیار شێوهی ه لهسنوری چهمچهماڵ تائێستا ێ بهێنرێت ،یهك بینا نهگهڕێنراوهت���هوه ،قایمقام ی پ��� دهربچێ���ت فهش���هل ێ راش���كاوان ه دهڵێت "هۆكارهكهی دیزه ئهگ���هر حكومهتی���ش كهمتهرخهم ب ی ی بهدهرخۆنهكردنه لهالیهن ئهو لیژنانه ی حهق��� ه خهڵك���ی خۆ لهگۆڕان���كار ی بۆ ئ���هو كاره دان���راون ،لیژن هی بااڵ ههست بكات". وهرگرتن���هوهی موڵك���ه گش���تیهكانو ی گهرمیانیش تائێستا سهریان لیژنهكه حیزب تهدهخول ناكات ناوب���راو ك��� ه ب���ۆ ج���اری دووهم ه نهكردوه به چهمچهماڵداو ئامادهنهبوون ی چهمچهم���اڵ ،تهلهفۆنێكیشمان بۆ بكهن". دهبێت���هوه قایمقام���
تهدهخولی كۆمهاڵیهتی لهدادگا ی چهمچهماڵ بهبڕوای بهشێك لهخهڵك ی قهزاك ه ی زۆرێك لهنائارامییهكان هۆكار ی حیزبو حكومهته بۆ چهند پش���تیوان ی ی شێواندن كهس���ێك كه بونهت ه مای ه دۆخهك���ه ،ب���هاڵم قایمق���ام دهڵێ���ت ی ی وانییه" .هۆكار "دڵنیات دهكهم شت ی كێش���هكانیش دهگهڕێتهوه بۆ ناكۆك لهس���هر زهویو زاری گون���دهكان ،ك ه ی كشتوكاڵ بهرهنجامی قانونی چاكساز ی ی 1976ه ،ك ه "سنور ژماره 90ی ساڵ زهوییهكان���ی تهنه���ا لهس���هر وهرهق ه دابهشكردوه .پهرلهمانی كوردستانیش ی لهم كهمتهرخهم ه كه تائێس���تا ئاوڕ ی ی ئهوه یاسایه نهداوهتهوه" .سهربار ی ببرێن ه بهشێك لهكێشهكان "بهرلهوه ی عهشایهری چارهسهر تارق رهشید عهلی دادگا بهسوڵح دهكرێن". ی 1968لهكهرك���وك * س���اڵ ماڵ ه مچ ه چ ی دادگا قایمقام ی بۆچون به لهدایكبووه. گرێت"، ه رد ه و ی "س���وك ه ب كان ه كێش��� ی * بڕوانامهی ماستهری لهكهلهپور ی "ل���هدادگا جگهل���هوه ی ق���هزاكان ئیسالمیدا ههیه. ه شار ی دادگا ه ل ك ه و ه زیاتر تهدهخول * حهوت س���اڵ بهڕێوهبهری ناحی ه كانیش ه خول ه د ه ت ی ه ربار ه د كان"، گهوره بووه. ه تیی ه اڵی ه كۆم ی خول��� ه د ه ت "زیاتر وتی * ده س���اڵ قایمقام بووه لهكهالرو ی كێت ه ی ه ك ه لێر ه چونك ، ی حیزب ك ه ن��� چهمچهماڵ. بێت ه د دادگایان ی ئیشێك ه ك ه ست ه بااڵد ی * بهڕێوهبهری گش���تی دهس���ته پهیوهن���د ی بهمنهوه دهكهن ،تا لهگهڵ پشكنین بووه لهوهزارهتی ناوخۆ. دادگا قس���ه بك���هم ،ههرچهنده منیش بۆم نیی���هو ئهوان راس���تهوخۆ لهگهڵ ی ی زهو س���هبارهت بهدابهش���كردن ی ی "تهقدیر دادگا قس ه ناكهن" .وتیش ی كۆشش���ی دادوهرهكان دهك���هم ،بهاڵم بهس���هر فهرمانبهراندا كه بهبڕیارێك ی ی ههش���ت ی وهزیران لهمانگ ی قهزاك ه ئهنجومهن كێش���هكان زۆرنو لهقهب���اره 2005راگی���راوه ،قایمق���ام دهڵێ���ت گهورهترن". "تائێس���تا كار ب���هو بڕی���اره دهكهین، چونك ه فهرمانمان بۆ نههاتوه دهس���ت ی مقانه ئۆپۆزسیۆن لهبان ی ی زهوی بكهین" .وتیش ی بهدابهشكردن ی بانی مقان ك ه شوێنێك بهرزاییهكان ی گهش���تیارییه لهچهمچهماڵ ،لهئێستادا "ههرچهنده ئهو بڕی���اره ههیه ،كهچ ی دابهش���كراوه، ی لهس���هر دروستكراوهو لهههولێرو دهۆك زهو چهندین خانو ی چهمچهم���اڵ گوناهمان ی تهلبهن���د كراوه ،وهكو ئیداره ی زۆریش��� بهش���ێك ی نیه لهدابهش���نهكردنی زهوییداو تهنها لهوبارهیهوه قایمقام وتی "ئهوه ههمو ی خۆمان رێگهنادهن". ب���را مهس���ولهكانن بهموعارهزهش���هو سهرو س���ااڵنێك ه ئهوهی���ان ك���ردوه ،بهاڵم دهستلهكاركێشانهوه ئێمه ئێس���تا رێگرین" .راشیگهیاند ك ه قایمق���ام رایدهگهیهنێ���ت "منی���ان بهخاوهنی ئهو باخانهی���ان راگهیاندوه ههركاتێك بۆ پڕۆژهیهك پێویستیان ب ه دۆزییهوه بۆ ئیش���هكهو ئیش���یان بۆ ی ی "بهتهكلیف زهوی باخهكانیان ههبێت ،باخانهكانیان من نهدۆزییهوه" ،وتیش��� ی لهوهكرد وهزارهتو حیزبهك���هی خ���ۆم بومهت ه لهناودهبهن ،بۆ نمونهش باس ی قایمقام���ی چهمچهم���اڵ ،ئهگ���هر ی 120دۆنمیان بۆ پڕۆژهیهك س���نور ی ()%100 وهزارهت���ی كش���توكاڵ تهرخانكردوه ،كێش���هیهكیش هۆكارهك��� ه ی دیكهش���مان ب���ۆ من بم ،ئ���هوا ئامادهم دهس���ت لهكار وتیش���ی "پ���ڕۆژه بكێشمهوه". دهرچێت ئهوانی تریش الدهبهین".
بودجهو ورگی بهرپرسان
چاوهڕوانبووم ئیفتیتاحی موناقهش���هودهستڕاوهش���اندنو مون���ازهرهو خۆبادانهكان���ی ب���هردهم كهناڵهكان���ی پهرلهمانتاران���ی راگهیاندن���ی خۆشهویس���تمان ،لهزێده مهس���رهفی خۆیانهوه دهس���تی پێبكردایه ،یهكهم بڕیاریان بیانوتایه ئهم ڤێالو شوقانهی ئێم���ه تیای���دا دهژێی���ن ب���ۆ بێالنهو خانوهكانی جێدێڵین ،ههنگاوی دووهم موچهو پاداشتهكانی خۆمان به رێژهی %50كهمبكرێتهوه ئهوهش���ی سۆسیالی لههان���دهران ههی��� ه %100موچهك���هی ب���ۆ خهزێن��� ه بگهڕێت���هوهو بخرێت���ه سندوقێكهوه بۆ چارهسهری بریندارانی چهكی كیمی���اوی ،ههنگاوی س���ێیهم 185ملی���اری حیزبهكان كهمبكرێتهوه، ههروهها باجی قورس���یان بسهپاندای ه بهسهر بۆرژوازهكانی كوردستاندا ،بهاڵم ئاگره سوره لهههموو ئهمانه به دوره. ی نهزاهه 2000 :پلهتایبهت (لیژن���ه بڕوانامهكانیان ساختهیه) 200 ،ههزاریش به قۆپی���ه هێناویانهتهوه! ئهدی كێیان ماوه. ی ی ههرێم لهبارهی بودجه (سهرۆك ی دهداته پهرلهمانو 2012هوه هۆش���دار ی داوا دهكات بهتێرو تهس���هلی گفتوگۆ لهس���هر بك���هن) ،خهمت���ان نهبێت تا ئیمتیازاتهكان بمێنێت به ش���هفافیش تێدهپهڕێت!. (س���ایتی بروس���ك :عەبدوڵ�ڵ�اموهتەدی :پەیوەندییمان لەگەڵ ئەمریكا هەیە ،بەاڵم پارەمان ناداتێ) لهئێستاوه شین بۆ ههریسهكهی ه نهك حوسێن. ی وهزیری دارایی" :داهاتی وهزارهت سامان ه سروشتییهكان الی ئێمه نییه"، دهزانی��� ن لهناو ئۆفیس���ی س���هرهكی وهزارهتی سامانه سروش���تییهكانه ك ه دهكهوێته ناو هاردی الپتۆپهكه. س���بهی" :ه���ەزاران دۆن���م زەویلەهەولێ���ر بەس���ەر کۆمپانیاکان���دا دابەش دەکرێ���ت ،چەندین هونەرمەندو کەسوکاری بەرپرس���یش لەو لیستەی دەست رۆژنامەکە کەوتوە ناوی هاتوەو بە هۆکاری جیاواز زەوییان وەرگرتوە"، ههولێ���ر وهك دهریای ه ه���هر دهعبایهو دهعب���ا دهیخوات ،ههر زهوییهو داگیری دهكات ،ه���هر تهپۆڵكهی���هو ڤێال قوتی دهدات،ه هر باڵهخانهی���هو هان���ا ب���ۆ ئاسمان دهبات. بهپێی زانی���اری ماڵپهڕی س���بهیس���هرۆكایهتی ههرێم 610فهرمانبهری ههیه ،ئهرێ گهلۆ سهرۆكایهتییهك لهناو ماڵهكهی كاك مهسعود بێت ،تهالرێكی تایبهتی دهربڕی ههیبهتی سهرۆكایهتی بێ���ت ،نهیبێت ،ئ���هم ههم���وو موچ ه پلهبااڵی���هی بۆ چییه ،دی���اره چایچیو باخهوانو حهرهس���ی س���هری رهش���ی ههم���وو به فهرمانبهری س���هرۆكایهتی نووسیووه. (س���هرۆكی نوێی ماالوی فڕۆكهكهیخ���ۆی ب���ۆ بهرژهوهن���دی گش���تی دهفرۆش���ێت) (س���هرۆكی ئۆرۆگایش قهس���رهكهی ب ه ههژاران دهبهخشێت)، الی ئێمهش ههروایه ،س���هركردهكانمان ههرچی گ���ردو تهپۆلكه ههیه داگیریان ك���ردووه ،ههرچی ئوتومبێلی ئهم واڵت ه ههیه بۆخۆیان بردووه. "پڕۆژه یاسای «بێسهروشوێنان»ون دهكرێت" ،ب ه دهردی خۆیان چووه، بۆ كهس لهئامادهكان دهپرس���ێتهوه تا گوێ لهمافی ونبووهكان بگیرێت. س���بهی" :عهدن���ان عوس���مانی فراكس���یۆنی گ���ۆڕان لهپهرلهمان��� ی ی گهڕاندنهوه كوردستان بهمهبهس���ت ی هاواڵتیان ك ه ئ���هو 8ملی���ار دۆالره لهبهغدایه ،بهنیازه س���كااڵی یاس���ایی ی ی ناوهندو حكومهت لهس���هر حكومهت ههرێم تۆمار بكات ،لهدادگای فیدڕاڵی"، ئهی مهگهر جهنابی یهكهم كهس نهبوو پش���تیوانی ب���ۆ كابین���هی كاك نێچیر لهمانش���ێتی رۆژنام���هی ههولێ���رهوه دهرب���ڕی ،ئێس���تا چ���ی قهوم���اوه وا ههموویان به گرتن دهدا؟ ،خوا كهریم ه بۆ یاسای لێبوردنێك ئهوانیش مهشمول بكات. توخ���وا چ بێگانهیهك باوهڕ دهكاتس���هرۆكایهتی ئهنجومهن���ی وهزیرانی حكومهتی ههرێمی كوردس���تان 3067 فهرمانبهری ههبێت ،پنتاگۆن ئهوهندهی ههبوای��� ه لهزووهوه ههرهس���ی دههێنا، باش���ه چ���ی بڵێین به دائی���رهی ئاوی ناحی���هی "ب" ك ه 300مۆزهفی ههبێت، باش ه باش نییه بۆ دامهو سێڕسكانیش ههفتان��� ه 2رۆژێك دهوام دهكهن ،ئهی مهتروكهی زێرهڤانی یان كادیری حیزب بوونایه چیمان بكردبایه.
لۆکاڵ
) )332سێشهمم ه 2012/6/26
7
ی لهپێدان ی مۆڵهتی شۆفێریدا دهكهین" بهڕێوهبهری هاتوچۆ "گۆڕانكار
"دانان ی كامێراكان ی چاودێری ی بهشاراوهیی ،فهرمانی خۆمه" ئا :ئاسۆ سهراوی بهشانازییهكی زۆرهوه باسی لهدابهزینی رێژهی مردن دهكرد بههۆ ی رووداوهكانی هاتوچۆوه ،ئهو كه كهمتر له 6مانگه بۆته بهڕێوهبهری هاتوچۆی پارێزگای سلێمانی ،دهڵێت "رێژهی مردن بههۆی رووداوی هاتوچۆ ،به بهراورد به شهش مانگی ساڵی رابردوو 13كهس كهمی كردووه ،لهكاتێكدا نزیكهی 90ههزار ئوتومبێل زیادی كردووه". بهڕێوهب���هری هاتوچ���ۆی پارێ���زگا ی س���لێمانی ،عهمیدی هاتوچ���ۆ محهمهد تاهیر رهشید لهدیدارێكی ئاوێنهدا باس ل���هو گۆڕانكاریانه دهكات ك���ه لهدوای دهستبهكاربوونیهوه كردویهتیو ئهوهش ئاشكرا دهكات ،كه گۆڕانكاری لهشێوازی دهرهێنانی مۆڵهتی ش���ۆفێریدا دهكهنو دهڵێ���ت "گۆڕانكاریهكه ه���هردوو بواری تیۆریو پراكتیكی دهگرێتهوه". ئهو گۆڕانكاریانهی كردویهتی دوای گۆڕین���ی چهندین بهڕێوهبهری ئهو بهڕێوەبهرایهتی���ه ،س���هرهنجام عهمید محهمهد تاهیر لهناوهڕاستی مانگی یهكی ئهمساڵهوه وهك بهڕێوهبهری هاتوچۆی پارێزگای س���لێمانی دهس���تبهكاربوو. پاس���اوی ئهوانهی ناڕازیبوون لهدانانی ئهم عهمی���ده به بهڕێوهب���هر ،ئهوهبوو كه "لهبواری هاتوچۆدا كهس���ێكی كهم ئهزمون���هو زۆرترین تهمهنی س���هربازی لهب���واری لێكۆڵینهوهی تاواندا بهس���هر ب���ردووه" ،بهاڵم ئ���هم عهمی���ده ئهوه رووندهكات���هوه ،ك���ه لهس���هرهتای نهوهتهكاندا بۆ ماوهی س���ێ ساڵ وهك ئهفس���هر لهب���واری هاتوچ���ۆدا كاری كردووه ،ئهو وتیشی "كارهكانی ئهم چهند مانگهم گهواهی ئهوه دهدهن ش���ارهزابم یاخود نا" .كاتێك پرس���یاری ئهوهشی لێك���را ،ئهو كارانه چییه ك���ه لهماوهی دهس���تبهكاربوونیهوه ش���انازییان پێوه دهكات؟ ئ���هو ئاماژهی بهوهدا كه پێش ئهو ،نوێكردنهوهی س���ااڵنهی ئوتومبێل (س���هنهوهی) 18رۆژی پێویست بووه، بهاڵم ئهو كردویهتی ب���ه دوو كاتژمێر، جگ���ه لهكاراكردن���ی ژم���اره ،188بۆ ئ���هوهی هاوواڵتیان لهكات���ی رووداوی هاتوچۆدا بێ بهرامبهر پهیوهندی پێوه بكهن ،كردنهوهی بانكێكی حكومی لهناو بهڕێوهبهرایهتیهكهی���داو بهخۆڕاییكردنی ئیستنس���اخو نههێش���تنی زیادكردن���ی غرام���ه ب���ۆ دوو ق���اتو دانان���ی 1600 هێمای هاتوچۆ ،بهكاره باشهكانی خۆی دهزانێ.
ئەو شوێنەی کارمەندەکانی کارگەی مافور دەڵێن ماری لێوەدێتەدەر
لهكارگهی مافور ی سلێمانی ،مار بهرههم دێت بهڕێوهبهری هاتوچۆی پارێزگای سلێمانی لەگەڵ چەند هاواڵتییەکو ئەفسەرێکدا فۆتۆ :تایبەت عهمید ی هاتوچۆ محهمهد تاهیر رهشید ی ساڵ ی 1968 لهدایكبوو ی ی پۆلیس ه لهشار ی كۆلێژ دهرچو بهغداد لهساڵ ی 1990تا 1993مالزمی
ی بهغداد هاتوچۆ بووه لهشار ی ی لێكۆڵینهوه ی 17ساڵ لهبوار ماوه ی كردووه تاواندا لهسلێمان ی كار ی ی 2ساڵ بهڕێوهبهر بۆماوه
یهكهم شهو كامێرایهكهمان 480 سهرپێچی تۆماركرد
لهگهڵ ههولێر یهك سیستهممان دهبێت، بۆ مۆڵهتی شۆفێری
كه ههندێجار كامێراكان به ش���اراوهییو ههندێجاریش بهئاش���كرا دابنێن ،چونكه دهبێ���ت ش���ۆفێر رابهێنرێ ك���ه كامێرا ههبێو نهبێت س���هرپێچی نهكات" .ئهو هێمای بهوهش���دا كه ئێستا بهشهوانیش كامێرا دادهنێن ،هۆكارهكهش���ی بۆ ئهوه گهڕاندهوه ك���ه زۆرب���هی رووداوهكانی هاتوچۆ لهش���هودا روودهدهن" ،یهكهم ش���هو كامێرایهكهمان 480س���هرپێچی تۆمارك���رد ،وێنهی ئوتومبێلمان گرتووه لهسهر شهقامی بازنهی مهلیك مهحمود به خێرایی 140كیلۆمهتر دهڕوا ،لهكاتێكدا خێرایی مۆڵهتپێدراو لهو ش���هقامهدا 60 كلیۆمهتره لهكاتژمێرێكدا".
ئێمهی���ان نهبێت ب���ه دڵنیاییهوه لهگهڵ ئاگاداركردنهوهمان ،بههاوكاری شارهوانی تێكیان دهدهینهوه". ناوبراو ئهوهشی خستهڕوو كه لهئێستاداو لهبهشێك لهش���هقامهكاندا تاسهی پانی قیر دروس���ت دهكهن " 30تاس���هی قیر دروست دهكهین ،لهئێستادا بهردهوامین لهدروس���تكردنی ،باش���ی ئ���هو جۆره تاسهیه ئهوهیه بۆ ماوهیهكی دوورو درێژ دهمێنێتهوه". گۆڕانكاری لهپێدانی مۆڵهتی شۆفێری ئ���هم عهمی���دهی هاتوچ���ۆ ئهوهش��� ی نهشاردهوه كه نیازیان ههیه گۆڕانكاری لهشێوازی دهرهێنانی مۆڵهتی شۆفێریدا بك���هنو گۆڕانكاریهك���هش ه���هردوو شێوازی تیۆریو پراكتیكی دهگرێتهوه، گۆڕان���كاری تیۆریهك���ه لهكتێبهك���هدا دهكرێ���ت ،چونكه بهبڕوای ئ���هو ،ئهو كتێب���ه هی س���اڵی 2004هو پێویس���ته گۆڕان���كاری تێدا بكهن ،س���هبارهت به ش���ێوازی پراكتیكیش وت���ی "بهنیازین شارهوانی تاس���ڵوجه 20دۆنم زهویمان بۆ دابین ب���كات ،تا لهوێدا تاقیكردنهوه بهفێرخ���واز بكهین ،بهم گۆڕانكاریانهش لهگهڵ ههولێر یهك سیستهممان دهبێت بۆ پێدانی مۆڵهتی ش���ۆفێری" .ههر لهم دیدارهدا ئهوشی روونكردهوه كه پێشتر ش���هقامه خزمهتگوزاری���هكان" ،بهههڵه
تاسهی كۆاڵنو شهقامهكان دروس���تكردنی تاس���ه بهش���ێوهیهك ی نایاسایی لهشهقامو كۆاڵنهكاندا ،گهلێك لهش���ۆفێرانی توڕهو نیگ���هران كردووه، چونك���ه وهك ههندێ���ك دهیخهنهڕوو، زۆرێك لهو تاس���انه مهرجی یاس���اییان كامێرای شاراوهی هاتوچۆ تێ���دا نییهو زی���ان ب���ه ئوتومبێلهكان خێرا ی دانان���ی كامێراكان���ی چاودێری��� دهگهیهن���ن ،بهڕێوهب���هری هاتوچۆش شێك ه ب لێخوڕین ،ههندێجار بهشاراوهیی، ههمان بۆچونی ههیهو راش���یدهگهیهنێ، ه وای پێیان لهشۆفێرانی نیگهران كردووهو تا رهزامهندیی ئ���هوان وهرنهگرن نابێت ك ه ن ، ه كردنیان "ئهو كاره تهنها بۆ غرامه هاوواڵتیان لهخۆیانهوه تاس���ه دروست اڵم ه ب كان"، ه رپێچی كهمكردنهوهی س���ه بك���هن ،ئهو وتی "بهرزی تاس���ه نابێت ه و ه وان ه پێچ ه ب ه و ه ئ بهڕێوهبهری هاتوچۆ له7سم زیاتر بێت ،ههموو ئهو تاسانهش ه خۆم ی رمان ه ف ه و ه "ئ دهبینێو دهڵێ���ت كه دروس���ت دهكرێن ئهگهر رهزامهندیی
بهڕێوهبهرایهت ی پاسهوان ی سلێمان ی بووه ی له ،2012/1/15بۆت ه بهڕێوهبهر ی سلێمانی ی پارێزگا هاتوچۆ
بهڕێوهبهری كارگهی مافوری "بهخۆمو گۆچانهكهمهوه، دوای مار دهكهوتم لهكونو قوژبنی كارگهكهدا" ئا :سارا ئهمیر
بهكارهات���ون" ،چونكه بهدوو ئاراس���ت ه ئوتومبێلی���ان پێدا رۆیش���توه ئهو وتی "لهئێس���تادا تهنها بهئاراستهی شهقامه س���هرهكیهكان ئوتومبێ���ل بهش���هقامه خزمهتگوزاریهكانیشدا دهڕوات".
كارمهندانی كارگهی مافوری سلێمانی، باس لهوه دهكهن چهند جارێك ماریان لهكارگهكهیاندا بینیوهو ئهوهش دڵهڕاوكێی لهال دروست كردونو بهڕێوهبهرهكهشیان جهخت لهڕاستی قسهكانیان دهكاتهوه دهڵێت "لهم رۆژانهدا بهچاوی خۆم زیاتر له 10مارم لهناو كارگهدا بینی".
وهرگرتنی رهشوهو ژمارهی جوان ئ���هو جهخت���ی ل���هوهش ك���ردهوه ك ه وهرگرتنی پارهو رهشوه لههیچ كارمهندو ئهفس���هرێك قب���وڵ ناكهن ،ئ���هو وتی "لهوبارهی���هوه چاودێریی وردمان ههیه، گهر به بهڵگهوه شتێكمان بۆ روونبۆوه، ئهو كارمهنده بهرزترین پلهش���ی ههبێت رووبهڕووی داداگای دهكهینهوه". بهڕێوهبهری هاتوچۆ ئهوهش ناشارێتهوه كه پێش ئهوهی ئهو پۆس���ته وهربگرێت لهچهندین ش���وێن ئهو رس���تهیهی گوێ لێبووه ك���ه وتراوه "ئهگهر كهس���ێكی بهرپ���رس لههاتوچ���ۆ نهناس���یت، ناتوان���ی ژمارهیهكی جوان���ی ئوتومبێل وهربگری���ت" .ههر بۆیه یهكهم ههنگاوی دوای دهس���تبهكاربوونی ،ئهوهبووه كه پێدانی ژماره لهڕێ���گای كۆمپیوتهرهوه بێت ،ه���هروهك وتی "س���هرهتا بۆ 10 رۆژێك به تیروپشك دابهشمان دهكرد، ب���هاڵم دوات���ر ب���ه سوپاس���هوه چهند خوێندكارێك���ی پهیمان���گای كۆمپیوتهر سیس���تهمێكیان بێ بهرامبهر بۆ داناین بۆ پێدانی ژم���ارهی ئوتومبێل لهڕێگای كۆمپیوتهرهوه ،ئێستا ئهوهی گلهییمان لێنهكرێت ،ئهو بوارهیه". س���هبارهت بهو (كۆپت���هره)ش كه بۆ هاتوچۆ هات���ووه ،راگهیان���د كه زیاتر لهب���واری خزمهتكردن���ی هاتوچ���ۆدا بهكاریدههێن���ن "ه���هر وێنهیهكیش بهو كۆپت���هره بگیرێ���ت ،بهب���ێ جیاوازیی دهیدهینه ههموو كهناڵهكانی راگهیاندن". ئهو ههرچهن���ده ئامادهنهب���وو تهواوی داهات���ی بهڕێوهبهرایهتیهكهی ئاش���كرا بكات ،بهاڵم وتیشی "%50ی داهاتهكهمان بۆ حكومهتو %50كهی تریش بۆ بواری پهرهپێدانی هاتوچۆ خهرج دهكرێت".
وهك بهش���ێك لهكارمهندهكان ئاماژهیان پێ���دا ،ئ���هو حاڵهته دڵهڕاوكێك���ی لهالی زۆرینهی���ان دروس���ت ك���ردوه ،بهجۆرێك ناتوان���ن وهك ج���اران بهئاس���ودهیی كار بك���هن ،فهلهك حهمه فهرهج وهك یهكێك لهكارمهندهكان ،ئهوهی خستهڕوو كه رۆژی 27ی مانگی راب���ردوو لهكاتی كاركردنیدا چهند مارێكی بین���وه ،ئهو وتی "بهچاوی خۆم چهند مارێكم بینی ،بهڕاستی كاركردن لهشوێنێكدا كه مهترسی ماری ههبێت ،زۆر ئهستهمهو بهدهم خۆشه". بهبۆچونی كارمهندهكان���ی ئهم كارگهیه، سهرچاوهی هاتنی ئهو مارانه ،كۆگایهكی كارگهی جلوبهرگی ئامادهكراوی سلێمانییه، كۆچی���ار ئهحمهد ك���ه كارمهندێكی تری كارگهكهی���ه ،ئ���هوهی خس���تهڕوو ،ئ���هو كۆگای���ه لهناو كارگهك���هی ئهواندایه ،ئهو وت���ی "كهلوپهلی زۆر كۆنو بهكارنههاتوی تێدایه ،مارهكانش لهوێوه دێنه دهرهوه بۆ ناو كارگه". كارمهندێك���ی تر كارگهك���ه بهناوی بههره كهری���م ،بهههمان ش���ێوه جهخت���ی لهوه كردهوه كه هاتنی مارهكان بههۆی كۆگاكهی كارگهی ج���لو بهرگ���ی ئامادهك���راوهی س���لێمانییهوهیه ،ئهو وتیشی "نهك مار، بهڵك���و چهندین ج���ۆر دهعبای تری وهك مش���كو جرج بههۆی ئهو كۆگایهوه دێنه ناو كارگهكهوه". بهڕێوهبهری كارگهی مافوری س���لێمانی، رزگار عهزیز یوس���ف زۆرین���هی بهیانیان پێش دانیشتنی لهسهر كورسیهكهی ،وهك خۆی دهڵێت "ك���ونو كهلهبهری ژورهكهی دهگهڕێت" تا دڵنیابێت لهوهی مار نههاتۆته ژورهكهی" ،پاریش ههمان گرفتمان ههبوو، بهاڵم كهس گوێ���ی لێنهگرتین ،ههرچهنده خۆش���بهختانه تائێس���تا مارهكان به هیچ
چهندین جۆر دهعبای تری وهك مشكو جرج دێن ه ناو كارگهكهوه كارمهندێكیانهوه ن���هداوه ،بهاڵم مهعقول نییه ئهم كێش���هیه بهم ج���ۆره بهردهوام بێت". رزگار ئهوهش���ی خستهڕوو كه رۆژی 27ی مانگی رابردوو زیاتر له 10ماری لهكارگهكهیدا بینیوه "بهخۆمو گۆچانهكهمهوه دوای مار دهكهوتم لهكونو قوژبنهكانی كارگهكهدا". رزگار ئهوهش ناش���ارێتهوه كه تائێس���تا چهندین جار نوسراویان بۆ بهڕێوهبهرایهتی پیشهسازی سلێمانی بهرزكردۆتهوه ،تا ئهو كۆگایه لهكارگهكهیاندا نههێڵن ،بهاڵم وهك خۆی وتی "بهڕێوهبهرایهتی پیشهس���ازی س���لێمانی زۆر بهنێگهتیڤان���ه وهاڵمی���ان داوین���هوه" ،لهبهرامب���هردا بهڕێوهب���هری پیشهس���ازی س���لێمانی ،محهمهد حهمه ساڵح ئهوهی رهتكردهوه كه لهو شوێنهی كارمهن���دهكان كار دهك���هن م���ار ههبێت "بڕواناكهم مار لهو شوێنهدا ههبێت". ئهوهشی خستهڕوو كه دهبوو ساڵی 2007 كارگهی مافوری سلێمانی ،ئهو شوێنهیان ب���ۆ چۆڵ بكهن "ئێس���تا كارگهی مافوری س���لێمانی بهش���ێوهیهكی نایاس���ایی لهو ش���وێنهدایه ،چونكه ئهو شوێنه به كرێ دراوه به كۆمپانیای شێنێ".
كارگه ی مافور ی سلێمان ی ی له( )1997/3/15دامهزراوه ،كۆ گشت ی كارمهندهكان ی ( )64كهس ه ك ه ی مێینهن. زۆینهیان لهڕهگهز ی سهرهتا سهر ب ه وهزارهت ی پیشهساز بووه ،لهساڵ ی 2006بهفهرم ی چۆت ه سهر وهزارهتی رۆشنبیریو الوان، بهرههمهكانی ،جگ ه لهمافور لهناو كارگهك ه بهشی جۆاڵ ههیه ،كه بهرماڵو جاجمو قات ی شاڵو حهسیر دروست دهكهن.
"كۆمهڵه ی كرێنشینان نیوهی شوقهكان ی دیزهبهدهرخۆن ه كردووه" ی كرێنشینان :كۆمهڵێك كهس ی كهم فۆرمهكانیان پڕكردۆتهوهو پێویست ی بهتیروپشك نهبووه سهرۆك ی كۆمهڵه ئا :رهوا بورهان ی ی رابردودا كۆمهڵه لهماوه كرێنشینان ی كوردستان كۆمهڵێك فۆرم ی دابهشكرد بۆ وهرگرتن ی خانوو شوقه ،وهك كرێنشینێكیش دهڵێت "ناعهدالهتییهك ی زۆر لهدابهشكردن ی فۆرمهكاندا ههبووه" .سهرۆك ی كۆمهڵهكهش ئهو قسان ه بهناڕاست دهزانێ. ی هاوواڵت ی كهم����ال مهحمود ك ه لهماوه راب����ردوودا فۆڕمێك���� ی وهرگرتن ی خانوو ی ب����ۆ باوك���� ی پڕكردۆت����هوه، ش����وقه
ی رایدهگهیهنێت "دهبوای ه ئهو ش����وقانه ك ه دابهش دهكرێ����ن وهك لهفۆرمهكهدا نوس����راوه ب ه تیروپش����ك بوایه ،بهاڵم هیچ تیروپش����كێك ی بۆ ئهنجام نهدراوهو ی شوقهكان دیزهبهدهرخۆن ه كراوه، نیوه ی كرێنش����ینانهوه". لهالی����هن كۆمهڵ����ه ی خانووهكان بۆی ه ی زیاتر بووه لهژم����اره ی كۆمهڵێك كهس لهڕێگه ی ئ����هوه ههروهها ئام����اژه ب����هوهش دهكات ك ه هۆ ناش����هفافهیهتێك ی زۆر لهدابهش����كردن ی واس����تهكردنهوه ش����وق ه وهربگ����رن" .تیروپشكمان بۆ نهكردووه". ی بهوهش����دا لهكاتێكدا ی كهم����ال ئاماژه ش����وقهكاندا ههبووه ،چونك ه وهك ئهو لهبهرامب����هردا س����هرۆك ی كۆمهڵ����ه باس���� ی دهكات ،پێش����تر خهڵك ئاگادار كرێنشینان ی كوردستان ،گوڵزار مهحمود لهس����هر فۆرمهكان نوسراوه 320كهس ی ك ه ش����وقهكان رایدهگهیهنێت ك ه كۆمهڵێك كهس ی كهم ماف ی وهرگرتن���� ی خانویان ههیه ،بهاڵم نهكراوهت����هوه ل����هوه ی كرێنشینان تهنها تیروپشكیان بهتیروپشك دابهش����ناكرێت ،لهكاتێكدا فۆرم ی شوقهكانیان پڕكردۆتهوه ،وهك كۆمهڵه پێشتر بڕیاربووه شوقهكان بهتیروپشك ئهو دهڵێت "بۆی ه پێویست ی به تیروپشك ب����ۆ 200ناو ك����ردووه .كهم����ال دهڵێت ی ش����وقهكانیش "بهڕاس����ت ی ئهم����ه ههڵخهڵهتاندن���� ی دابهش����بكرێت ،ئهو وت ی "ئهمهش بۆت ه نهبووه ،ههروهها ژماره
كۆمهڵێك كهس لهڕێگهی واستهكردنهوه شوقەیان وەرگرتوە
هاوواڵتیان����ه ،خهڵك���� ی ماف���� ی ئ����هوه ی ی ئ����هو 120یهكه ههیه ،بپرس���� ێ ئه نیشتهجێبون ه چی ی بهسهر هاتوهو چۆن دابهشكرا". س����هبارهت بهچارهنوس ی ئهو 120یهك ه ی خستهڕوو نیشتهجێبوون ه گوڵزار ئهوه ك ه ك ه دراون بهكهسان ی (موستهههق) ك ه لهتیروپشكهكهدا بهشدارییان نهكردووه. ئ����هو وت ی "ئ����هو كهس����انه هونهرمهندو ی ش����ههیدانن ،دهبێ����ت كهس����وكار مامهڵهیهك ی جیاوازیان لهگهڵدا بكرێت، ی ك ه دروستیش ی دهكات ئهو كۆمپانیایه ی ههیه ،جگهلهوه كۆمهڵێك بهش ی خۆ كهسمان ههی ه لهڕێكخراوهكهدا چهندین
س����اڵ ه كاردهك����هن ،دهبێ����ت ئهوانیش پشكیان ههبێت". ی بهپێ���� ی زانیاریهكان ی ئاوێن���� ه ههفته ێ دابهش پێشوش كۆمهڵێك فۆرم ی نو كراون ك ه لهبازاڕهكاندا كڕینو فرۆشتنیان پێوه دهكرێت نرخ ی ه����هر فۆڕمێكیش گهیشتۆت ه 5ههزار دۆالر ،بهاڵم گوڵزار رهت ی دهكاتهوه ك ه كڕینو فرۆش����تن ب ه فۆڕمهكان����هوه بكرێت ،راش����یدهگهیهن ێ ی توش���� ی ی وهها بكات خۆ ی كار ئهوه زی����ان دهبێت ،ههروهك وت���� ی "چونك ه ی پێوه كهس���� ی یهكهم ناتوانێت مامهڵه بكاتو كهس���� ی دووهمیش تا 8س����اڵ ناكرێت خانوهك ه بكرێت بهناویهوه".
8
ئابووری
) )332سێشهمم ه 2012/6/26
ئەم الپەڕەیە بە سپۆنسەری ژووری بازرگانیو پیشەسازی سلێمانی چاپو باڵودەکرێتەوە
دیزاین ی دینار ی بێ سفر كۆتاییهاتووه
"ل ه 3مانگدا زیاتر ل ه 53ههزار سهر ئاژهڵ سهربڕدراون" گاوانێک لەکاتی بردنی چەند مانگایەک بۆ لەوەڕگا فۆتۆ :ئاسۆ سەراوی ئا :ئاسۆ سهراوی بهپێی ئاماری بهڕێوهبهرایهتی ڤێرتێرنهی سلێمانی رێژهی ئاژهڵ لهسنوری پارێزگای سلێمانی بهبهراورد به ساڵی پێشوو زیادی كردووهو لهماوهی سێ مانگی یهكهمی ئهمساڵیشدا لهسنوری پارێزگای سلێمانی 53ههزارو 285سهر مااڵتو رهشهواڵخ سهربڕدراون. بهڕێوهبهری ڤێرتێرنهی سلێمانی ،د.ئاری س���هالحهدین بۆ ئاوێن���هی رونكردهوه، بهپێ���ی ئامارهكان���ی ڤاكس���ین كردن (كوتان) لهبهڕێوهبهرایهتی ڤێرتێرنهری س���لێمانی ،ل���هم س���اڵداو لهس���نوری پارێزگای سلێمانیو 1ملیۆنو 350ههزار س���هر مهڕو بزنو 155ههزار سهر رهشه واڵخ بوون���ی ههیه ،لهكاتێكدا لهس���اڵی
پێش���وو 1ملیۆنو 317ههزار 826سهر مهڕوبزنو 134ههزارو 771رهشه واڵخ بوون���ی ههبوه وهك د.ئاری دهڵێت "بهم رێژهی���ه دهردهكهوێت رێژهی ئاژهڵ نهك ههر كهمی نهكردووه ،بهڵكو زیادیش���ی كردووه". ناوبراو ئهوهش���ی ئاشكراكرد ،لهسنوری پارێزگاك هی ئهواندا ،له 15سهربڕینخانه رۆژانه ئ���اژهڵ س���هردهبڕدرێن .بهپێی ئامارهكانی ئهم بهڕێوهبهرایهتیه لهساڵی پێش���وودا 120ههزارو 243س���هرمهڕو 45ههزارو 66ب���زنو 24ههزارو 757 رهشهواڵخ لهس���هربڕینخانهكانی سنوری ئهو پارێزگایهدا سهربڕاون ،كهچی تهنها لهس���ێ مانگی یهكهمی ئهمس���اڵدا 34 ه���هزار 507مهڕو 8ههزار 842بزنو 9 ههزار 936رهشهواڵخ سهربڕاوه. د.ئاری باس���ی لهوهش ك���رد بۆ رێگرتن لهزیات���ر بهرزبوونهوهی نرخی گۆش���ی
ئهمساڵ هیچ ئاژهڵێك ی ههرێمهوه هاورده نهكراوه لهدهرهوه سوور ساڵی رابردو لهواڵتی جۆرجیاوه به چوار بهشی جیاواز نزیكهی 5ههزار سهر مهڕ لهڕێگای فڕۆكهخانهی سلێمانییهوه هاتۆته شاری سلێمانی ،بهاڵم لهمساڵدا هی���چ جۆره ئاژهڵێك بۆ ئهو مهبهس���ته نههێن���راوه ،ئ���هو وتیش���ی "ههم���وو ئ���هو ئاژهاڵن���هی ل���هدهرهوه دههێنرێن مهبهس���ت لێیان تهنها بۆ س���هربڕینه، نهك بهخێوكردنو گهشهكردنی سامانی ئاژهڵ". ناوبراو رونیكردهوه یهكێك لههۆكارهكانی كهمبوون���هوهی رێ���ژهی ئ���اژهڵ لهههر واڵتێكدا ،باڵوبوونهوهی ئهو نهخۆشیانهیه كه لهناو ئاژهاڵندا ب�ڵ�اوه .وهك د.ئاری
"مریشك دهردی تێكهوتووهو حكومهتیش چارهسهری ال نییه" ئا :ئاسۆ سهراوی نرخی كیلۆیهك گۆشتی مریشكی زیندوو له 4ههزارو 250دینارهوه گهیشته 6ههزار دینار ،بهشێك لهمریشك فرۆشهكان ،هۆكارهكهی بۆ بهرزبوونهوهی پلهی گهرما دهگهڕێننهوه ،خاوهن كێڵگهیهكی پهلهوهریش رایدهگهیهنێ، هۆكارێكی بهرزبوونهوهكه ،پهیوهندی بهباڵوبوونهوهی نهخۆشییهكهوه ههیه لهناو مریشكهكانی كوردستاندا "تائێستا الیهنی پهیوهندیدار (حكومهت) چارهسهری ئهو نهخۆشیهی پێ نهكراوه". "لهناوخۆ گرانبووه ،لهئێرانیشهوه نایهت" كۆتای���ی ههفت���هی راب���ردوو زۆرێك لهو هاوواڵتیان���هی مریش���كی زیندووی���ان لهدوكانی مریش���ك فرۆش���هكانی شاری س���لێمانی دهكڕی ،خ���اون دوكانهكانیان رووب���هڕووی ئ���هو پرس���یاره دهكردهوهو دهیانپرس���ی "بۆچ���ی مریش���ك وا گران بووه؟" بهش���ێك لهمریشك فرۆشهكانیش ب���هدهم كاركردن���هوه ،تهنه���ا وهاڵمیان ئهوهبوو كه لهكێڵگ���ه پهلهوهریهكان نرخ گ���ران بووه ن���هك الی ئهم���انو "خهتای ئێم���هی تێدا نییه" .بهره���هم عهبدواڵ كه لهدوكانێكی مریش���ك فرۆش���تن له(بهر بهلهدێكهی سلێمانی) سهرقاڵی كاركردن بوو ،بۆ زۆرێك لهكڕیارهكانی ئهو وهاڵمهی ههبوو "كه لهدهواجن گران بێت ،ئێمهش ناچاری���ن گران���ی بكهین" .ئهو مریش���ك فرۆش���ه ب���هدهم كاركردنهوه ب���ۆ ئاوێنه دواو ئهوهی خس���تهڕوو كه چهند رۆژێك لهمهوبهر كیلۆیهك مریشكی به 4ههزارو 250دینار فرۆشتووه ،بهاڵم ئێستا ناچاره بیدات���ه 5ه���هزارو 250دین���ار" .ناوبراو وتیش���ی "هۆكارێكیتری گرانبوونی نرخ، نههاتنی مریش���كه لهسنورهكانهوه بۆ ناو ههرێ���م بهتایبهت ئێ���ران" .ههر لهههمان گوزهری شاری س���لێمانی (بهربهلهدێكه) كه زۆرینهی مریش���ك فرۆش���هكانی ناو بازاڕی س���لێمانی لێ كۆبۆتهوه ،خاوهنی
ی كێڵگ هی پهلهوهر ی ههیه ،لهچوار بهش ێ ی س مریشكهكان بهشی لهناو چووه، ی بۆیه خاوهنهك ه ناچاره نرخ بهرز بكاتهوه مریشك فرۆشی گهش���بین ،عهتا عهبدواڵ باسی لهوهكرد بهرزبوونهوهی پلهی گهرما هۆكاری س���هرهكی گرانبوونی مریش���كه، بۆ پاڵپش���تی ئ���هو بۆچونهش���ی ئهوهی بهنمونه هێنایهوه كه ههموو س���اڵێك لهم كاتهدا ،نرخی مریشك بهرزبوهتهوهو وتی "ههتا گهرما بهردهوام بێ���ت ،گرانبوونی مریشكیش بهردهوام دهبێت". "نهخۆشی ـ ئای بی ـ باڵوبوهتهوه" بهپێی ئامارێك كه دهست ئاوێنه كهوتووه لهسنوری پارێزگای سلێمانی نزیكهی 350 كێڵگهی پهلهوهریی بوونی ههیه ،بهوتهی بهش���ێك لهخاوهن كێڵگه پهلهوهریهكان لهئێس���تادا ج���ۆره نهخۆش���ییهك ،كه به (ئای بی) ناس���راوه ،لهناو بهش���ێك لهكێڵگ���ه پهلهوهرییهكان���ی س���نوری سلێمانیدا باڵوبوهتهوه ئهمهش بۆته هۆی لهناوچون���ی مریش���كێكی زۆر ،بهبڕوای خاوهن كێڵگ���ه پهلهوهری���هكان ئهوهش یهكێك���ه لههۆكارهكان���ی بهرزبوونهوهی نرخی مریش���ك ،لهكاتێكی وههاشدا وهك بهش���ێك لهخاوهن كیڵگه پهلهوهریهكان دهڵێن "الیهن���ی پهیوهندیداری حكومهت، لهئێس���تادا چارهس���هر ئ���هو ج���ۆره نهخۆش���یهی پێی ناكرێت" .لهمبارهیهوه
ئام���اژهی پێدا ئ���هوان لهس���نورهكهی خۆیان���دا س���ااڵنه چهند جارێ���ك كار ی ڤاكسینكردن بهبێ بهرمبهر بۆ ئاژهڵهكان دهكهن "ههموو ههڵهمهتی كوتانهكان بێ بهرامبهر دهكرێت ،لهكاتێكدا ئهگهر پاره لهجوتیاران وهربگری���ن رێژهیهك پارهی زۆر دهكات". ئ���هم پزیش���كه داواكاره لهجوتی���اران لهكاتی ههڵمهتی كوتانهكاندا هاوكارییان بكهن .ئهو وتی " 35هۆبهی ڤێرتێرنهری لهههم���وو ق���هزاو ناحیهكانی س���نوری پارێزگای س���لێمانی ههی���ه ،ههموو ئهو هۆبانهش ب���ۆ هاوكاریكردنی جوتیاران دروس���ت بووه ،بۆی���ه داواكارین لێیان
لهكاتی ههڵمهتهكاندا هاوكاریمان بكهن". جگ���ه لهههڵمهت���ی كوتان���ی دژی ئهو نهخۆشیانهی توشی ئاژهڵ دهبێت ،وهك د.ئاری بهڕێوهبهری ڤێرتێرنهری سلێمانی روونیدهكاتهوه سااڵنه ههڵمهتی كوتانیان دژی نهخۆش���یهكانی پهلهوهری مااڵنیش ههیه ،ئهو وتی "ماوهیهك لهمهوبهر دژی نهخۆشی ئهنفلۆنزاو نیوكاسڵ ههڵمهتی كوتانمان بۆ پهلهوهری مااڵن ههبوو". سهبارهت به دهرمانی پێویستیش كاتی ههڵمهتهكان ئهو باس���ی ل���هوه كرد كه لهساڵی رابروودهوه تائێستا "به 4بهشی جیاواز دهرمانی زۆر باش"یان بهدهس���ت گهیش���تووه .ئهو وتیش���ی "جگهلهوهی ههڵمهتی كوتانهكان بێ بهرامبهره ،ئهو دهرمانانهش كه لهكاتی ئاساییدا دهیدهنه جوتیار بۆ چارهسهركردنی نهخۆشیهكانی ئاژهڵ بهنرخێكی پاڵپشتكراو دهیاندهینێ كه %40لهنرخی بازاڕ كهمتره".
"تا گهرما بهرز ببێتهوه نرخی مریشكیش ههڵدهكشێت"
خاوهنی كێڵگهی پهلهوهری دهریا ،جهمیل ئهحم���هد دهڵێ���ت "كێڵگ���هی پهلهوهر ی ههیه ،لهچوار بهش���ی مریشكهكانی سێ بهش���ی لهناو چووه ،بۆی���ه خاوهنهكهی ناچ���اره ن���رخ ب���هرز بكات���هوه" ،بهاڵم بهڕێوهبهری ڤێرتێرنهری سلێمانی د.ئاری سهالحهدین ،رهتیدهكاتهوه كه لهناوچونی مریش���ك تهنها هۆكارهكهی باڵوبوونهوهی نهخۆش���ی (ئای بی) بێ���ت ،بهڵكو وهك ئهو ئاماژهی پێدهكات ،هۆكاری سهرهكی ئهوهی���ه كه بهش���ێك لهخ���اوهن كێڵگه پهلهوهریهكان ل���هوهرزی هاویندا ناتوانن پلهیهك���ی گهرمی دیاریكراوی پێویس���ت ب���ۆ مریش���كهكانیان دابین بك���هن ،ئهو وتی "بۆ ئهوهی مریش���ك لهناو نهچێت، یهكێ���ك لههۆكارهكان���ی گرتنهب���هری مان���هوهی ئهوهیه ،ك���ه پلهیهكی گهرمی دیاریكراوی بۆ دابی���ن بكرێت ،بهداخهوه ههن���دێ لهخ���اوهن كێڵگهكانیش ناتوانن ئ���هو پلهگهرمییه دابین بك���هن ،بهوهش بهشێك لهمریشكهكانیان لهناو دهچێت". س���هبارهت بهبوونی نهخۆشی (ئای بی) ی���ش راگهیاند ،كه ئهوه نهخۆش���ییهكی نوێ نییه ،بهڵكو لهههش���تاكانی سهدهی راب���ردووهوه بوونی ههی���هو وتی "ئهگهر خاوهن كێڵگه پهلهوهریهكان بهتهواوهتی رێنماییهكانی ئێمه جێبهجێ بكهن ،كاری ڤاكسینكردن لهكاتی خۆیدا ئهنجام بدهن، كۆنترۆڵكردنی ئهو نهخۆش���یهش كارێكی قورس نییه" . مریشک فرۆشێک لەکاتی ئامادەکردنی چەند مریشکێک بۆ کڕیارەکان فۆتۆ :ئاسۆ ن ه خاو ی ه ڵ��� ه كۆم ی رپرس��� ه ب ی ب���ڕوا ه ب خهرجییهكی زیاتر ب���كات بۆ دابینكردنی "خواستی زۆر كێڵگه پهلهوهریهكان ،بۆ زۆریی خواستی كارهبا ،دیاره ئ���هو خهرجییهش دووباره لهسهر گۆشتی مریشك ههیه" هاوواڵتیان دهگهڕێتهوه لهس���هر گۆشتی دهچێتهوه سهر نرخی مریشك". س���هرۆكی كۆمهڵ���هی خ���اوهن كێڵگ���ه مریش���ك ،ئهو وتی "بهتایبهت لهئێستادا ههرچهنده گرانبوونی نرخی مریشكی زیندوو پهلهوهریهكانی سلێمانی ،هیوا رهوف چهند كه نرخی گۆش���تی سور زۆر بهرزه" .ئهم لهزۆرینهی دوكانی مریش���ك فرۆشهكانی حاڵهتێك بههۆكاری بهرزبوونهوهی نرخی بهرپرس���ه نهبوون���ی كارهبای پێویس���ت ناو بازاڕو گهڕهكهكاندا بهئاش���كرا بهدی مریش���ك دهزانێ ،یهكێك���ه لههۆكارهكان بهههم���ان ش���ێوه ب���ه هۆكارێك���ی تری دهكرا ،بهاڵم سهرۆكی لیژنه هاوبهشهكانی وهك ئهو دهڵێت "بوونی نهخۆش���ی (ئای بهرزبوونهوهی نرخ دهزانێو دهڵێت "كێڵگه قایمقامیهتی سلێمانی ،عوسمان ئهبوبهكر بی)یه" .ئهو جهخت ل���هوه دهكاتهوه كه پهلهوهریهكان بهتایبهت لهوهرزی هاویندا رهتی كردهو كه گرانبوونی مریشك ههموو الیهنی پهیوهندیداری حكومهت ،تائێس���تا پێویس���تیان به فێنككهرهوهی بهردهوام ش���وێنهكانی گرتبێت���هوه وتی "راس���ته وهك پێویس���ت نهیانتوانی���وه كۆنتڕۆڵی ههیه ،دی���اره ئهوهش به كارهبا دهكرێت ،لهههندێ ش���وێن گرانبوو ،بهاڵم بهردهوام ئهو جۆره نهخۆش���یه بك���هن .هۆكارێكی ئهوكات���هش ك���ه كارهبا نابێ���ت خاوهن ئێمه لێپێچینهوه دهكهینو ناهێڵین نرخی ت���ری بهرزبوون���هوهی نرخی مریش���ك ،كێڵگه دهبێت مۆلی���ده ئیش پێی بكاتو مریشك بهرزبێتهوه".
ی ی بێ سفر فیئ ه دینار 200دیناریشی ههی ه كه ل ه 150دۆالر زیاتر دهكات ئا :ئاوێن ه
بانكی ناوهندیی عێراق ئاش���كرایكرد كه لهدیاریكردنی سیمبولو وێنهكانی سهر دراوی عێراقی بوهتهوهو لهپاش البردنی س���فرهكانی س���هر دراو كار بهو دیزاین���ه نوێیان��� ه دهكات .لهم دیزاینهشدا سێ سیمبولی كوردستان جێگهیان كراوهتهوه لهگهڵ تابلۆیهكی تایبهت بهتهرحیلی كوردانی فهیلی. بهیاننامهیهكی بانكی ناوهندیی عێراق، ی نوێ���ی عێراق ئاش���كرایدهكات دراو لهپ���اش البردنی س���فرهكانی دینار كۆمهڵێك س���یمبولو شوێنی گشتیو گرنگ���ی عێ���راق لهخ���ۆ دهگرێت كه گرنگترینیان پردی ئیمامهكانی بهغدایه كه ههردو ش���ارۆچكهی ئهعزهمییهو كازمیه پێكهوه گرێ دهداتو بهقهولی بانكی ناوبراو "ئاماژهنمایهكی گرنگی تێدایه" .بهوتهی بانكهكه ئهم وێنهی پ���ردی ئیمام���هكان لهس���هر دراوی فیئ���هی 200دیناری دان���راوه لهگهڵ وێنهی قوتابخانهی موستهنس���هرییه لهبهغ���دا .ههروهها لهس���هر فیئهی 100دین���ار وێنهی گهڕهكێكی دێرینی بهغدا دان���راوه كه بانك���ی ناوهندی عێراق���ی لێوه دیاره لهگ���هڵ وێنهی زانكۆی بهغدا وهكو یهكێك لهسیماو ئادگاره زانستییو ژیارییه كۆنهكانی زانس���تو فێربوون لهعێراق .لهس���هر فیئ���هی 50دیناری���ش وێنهی ش���ا كلۆدیا دان���راوه ك���ه بهناوبانگترین سواللهی لهگش���ی دووهمهو لهكۆندا خۆی بهخواوهندی بهپیتیو بهرهكهت داوهته قهڵهم لهگ���هڵ وێنهی قهاڵی ئهخی���زهر ك���ه قهاڵیهك���ی مێژویی سهردهمی عهباسییهكانهو لهسهختیو بهرگریكاری���دا ناوی لهمێژوودا باڵوهو دهكهوێته باش���وری رۆژئاوای شاری كهربهال .لهس���هر فیئهی 25دیناری وێن���هی حاموڕابی دان���راوه لهكاتی رادهس���تكردنی یاس���اكهیدا لهگ���هڵ وێنهی ژنه جوتیارێكی كوردستان كه لهگهڵ پی���اودا كاری كێڵگه دهكاتو بهش���داریی چاالك���ی بهرههمهێن���ان دهكات لهبواری كش���توكاڵدا ،لهسهر فیئ���هی 10دیناری وێن���هی دیناری عهرهبی ئیس�ل�امی دان���راوه لهگهڵ مهنارهی حهدبای پارێزگای موس���ڵ. لهس���هر فیئهی 5دیناری���ی وێنهی تاڤگ���هی گهلی عهلی ب���هگ دانراوه وهكو هێم���ای گرنگیدان���ی دهوڵهت بهس���هرچاوهكانی ئاوو گهشتوگوزار لهگهڵ وێنهی باخه خورما كه هێمای زهوی بهپیتی عێراقه. بهوتهی بانكهكه فیئهكانی 5دیناری لهب���ری 5ههزاریو 10دیناری لهبری 10ههزاریو 25دین���اری لهبری 25 ههزاری چاپدهكرێن بۆ ئهوهی لهزهینو زاكیرهی خهڵكهوه نزیك بنو لهسهر پ���ارهی وردهش وێنهی نهخش���هی عێراقو دیجلهو فوڕات دادهنرێت ،پاره وردهكهش 2دیناری تێدایه كه وێنهی دێرێكی مهسیحی لهسهره (مار مهتی) كه لهههرێمی كوردستانهو لهسهر تاك دیناری ئاسنیش وێنهی پۆستهرێكی ئاوارهكردنو تهرحیل���ی فهیلییهكان نهخشێنراوهو لهسهر نیو دیناری وێنی بهنداوی حهدیسهو لهسهر 100فلسی وێنهی ش���ێری بابلو لهسهر 50فلس وێنهی دارخورماو لهس���هر 25فلس وێنهی دهرگای عهشتار دانراوه.
تایبهت
) )332سێشهمم ه 2012/6/26
9
"بهنی سهدر" یهكهمین سهرۆك كۆماری ئێران بۆ ئاوێنه:
هیوادارم تاڵهبانیو بارزانی رێز لهمافهكانی مرۆڤ بگرن ئا :مادح ئهحمهدی ئهبولحهسهن بهنی سهدر ،یهكهمین سهرۆك كۆماری ئێران دوای شۆڕشی 1979لهم گفتوگۆیهی ئاوێنهدا بهرپرسیاریهتی چارهسهر نهكردنی كێشهی كورد لهسهرهتای دامهزراندنی كۆماری ئیسالمی ئێراندا دهخاته ئهستۆی كۆمهڵهو دهڵێت "قاسملو كهسێكی دیموكراتخوازو بیرمهندێكی گهوره بوو". ئاوێنه :سهرهتا دهمانهوێ سهبارهت بهڕوانینی ت����ۆ بهرانب����هر بهحكومهتی ههرێمی كوردستان بپرسین؟ بهنی س����هدر :بهپێی ئهو شتانهی كه لهڕۆژنامهكانو س����ایتهكان باڵوبۆتهوه ههروهه����ا بهپێی ئ����هو ئیمهیالنهی كه بهدهس����تم گهیشتوون باسی دوو بابهت زۆر دهك����رێ ،یهك����هم :دهوت����رێ كه لهههرێمی كوردس����تان مافهكانی مرۆڤ پێشێلدهكرێ ،دووههم :دهڵێن گهندهڵی ل����هوێ زۆره .هیوادارم ئهم دوو ش����ته راس����ت نهبێو رێز لهمافی مرۆڤ بگرنو ههروهها گهندهڵی ئیداریش نهمێنێ. ئاوێن����ه :پهیوهندییهكانی نێوان دوو حیزبی سهرهكی كوردس����تانی عێراق، وات����ه یهكێتییو پارت����ی لهگهڵ واڵتانی دراوس����ێ ،بهتایبهت����ی ئێ����ران چ����ۆن ههڵدهسهنگێنن؟ بهن����ی س����هدر :كاتی خ����ۆی كه من س����هرۆک كۆماری ئێران بووم ،ههردوو حیزبهكه پهیوهندییان لهگهڵ ئێران باش بوو ،ئێمه لهڕووی داراییهوه هاوكاریمان دهك����ردنو مانگان����ه پارهیهكمان بۆیان بڕیبووهوه .پ����اش ئهوهش كه من وهك س����هركۆماری ئێران نهمامو لهفهرهنسا گیرس����امهوه ،ئاغ����ای تاڵهبانی جارێك س����هردانی كردم .دوای ئهوه ئیدی هیچ پهیوهندییهك����م لهگهڵی����ان نهم����ا .لهو كاتهوه تا ئێس����تا هیچ پهیوهندییهكهم لهگ����هڵ ئهم دوو حیزبهنهم����اوه .دیاره كه بیس����تم لهوێ مافی مرۆڤ پێش����ێل دهكرێ ،پهیامێكم ب����ۆ ئاغای تاڵهبانی نارد .بۆم نووس����ی كه ه����هر مرۆڤێك دهب����ێ خاوهن مافی خ����ۆی بێو ئهگهر كێش����هیهكیش ههیه ئ����هوا ههوڵبدهن مهدهنیانه چارهس����هری بكهنو پهنا بۆ توندوتیژی نهبهن. ئاوێنه :لهبهرانب����هردا هیچ وهاڵمێكت لهالیهن "تاڵهبانی"هوه پێگهیشت؟ بهنی سهدر :نا ،وهاڵمێكم وهرنهگرتووه، بهاڵم پێموایه ئێس����تا بارودۆخی مافی مرۆڤ لهوێ باشتر بووه .ئهوهی پێشتر دهكرا ئێستا ناكرێو مام جهالل بۆ ئهم مهبهسته ههنگاوی ههڵگرتووه. ئاوێن����ه :ئێ����وه ب����ۆ ماوهیهكی كهم س����هرۆككۆماری ئێران ب����وونو یهكهم س����هرۆككۆماری ئێ����ران دوای هاتن����ه س����هركاری كۆماری ئیس��ل�امی بوون. ل����هو ماوهی����هدا پهیوهندیت����ان لهگهڵ كوردهكانی عێراق چۆن بوو .بهتایبهت ئهوكاته سهركردایهتی پارتی دیموكراتی كوردستانی عێراق لهئێران بوون؟ بهنی س����هدر :لهوكاتهدا ههم ئاغای بارزانیو ههم ئاغ����ای تاڵهبانی هاتوون بۆ الی م����ن .جارێكیان پێش ش����هڕی نێ����وان ئێ����رانو عێراق هات����ن بۆ الم. ئهو كاته بارودۆخی����ان زۆر خراپ بوو، چونك����ه ئ����هو یارمهتیی����ه داراییه كه پێش����تر دهكران ،بڕا ب����وو .دوای ئهوه من بڕیارم داو یارمهتییهكم بۆ بڕینهوه. جاركێشیان شهڕی نێوان عێراقو ئێران دهستیپێكردبوو ،واته لهكاتی شهڕهكهدا هات����ن بۆ الم .ئهوكات عێراق هێرش����ی كردبووه س����هر ئێرانو ئهوانیش هاتنو دهیانهویس����ت لهناوچهی كوردس����تانی عێراق����دا دژی رژێم����ی بهعس هاوكاری ئێران بكهن. ئاوێنه :ئهو كاته ،واته سااڵنی 1979و 1980كێش����هو ش����هڕی كوردو كۆماری ئیس��ل�امی ئێران رووی����دا ،ئایا پارتیو یهكێتی كاریگهرییان لهسهر ئهو كێشهو شهڕه ههبوو؟ بهن����ی س����هدر :ئاغ����ای تاڵهبان����ی شێوهیهكی تایبهتی ههبووهو زۆر ههوڵیدا كه كێشهكه چارهس����هر ببێ .تهنانهت گوشاری زۆری خسته سهر كوردهكانی ئێ����رانو وتب����ووی كه ئێ����وه نابێ ئهو دهرفهتهی "بهنی سهدر" لهدهستبدهن. ئ����هو كاتهش كه هات����ه پاریس بۆ الم، پێیوتم :من چهند ج����ارم پێوتوون كه نابێ ئهم دهرفهته لهدهستبدهن.
ئهبولحهسهن بهنی سهدر ،یهكهمین سهرۆك كۆماری ئێران دوای شۆڕشی 1979
سیاسهتی كۆماری لهگهڵ حیزبی كه بیستم ئیسالمی بهرانبهر دیموكرات لهههرێمی کوردستان مافی پهیوهندیم ههیهو ب ه كوردستا ن تێكدهرانهیهو ئهگهر شتێك مرۆڤ پێشێل بهههموو شێوهیهك دهكرێ ،پهیامێكم روو بدات ئهوا دهیانهوێ راو بۆچوون بۆ تاڵهبانی ناردو بۆم نوسی :دهگۆڕینهوه ،بهاڵم دهستێوهردانی ههوڵبدهن پهنا بۆ لهگهڵ كۆمهڵ ه هیچ كاروباری ئهوان بكهن توندوتیژی نهبهن پهیوهندیم نییه ئاوێنه :ئهو كاته پێش����نیاری ئێوه بۆ چارهسهركردنی پرسی كورد لهئێران چ بوو؟ بهنی سهدر :ئهو كاته وهفدێك لهالیهن حیزبی دیموكراتی كوردستانی ئێرانهوه هاتنه الی منو داویان كرد كه لهس����هر خودموخت����اری رێككهوین .ئ����هو كاته "داریوش فروههر" بهرپرس����ی دۆسیهی كوردستان بوو ،راس����پێردرابوو كه ئهو كێشانه چارهسهر بكا .من داوام لێكرد كه بهڕاوێژ لهگهڵ كوردهكان گهاڵڵهیهك ئام����اده ب����كا .ئهوی����ش گهاڵڵهیهك����ی ئامادهكردو ناوی نا بوو "خودگهردانی". من ئ����هو گهاڵڵهیهم ب����رده ئهنجومهنی ش����ۆڕشو لهوێش پهس����ند كراو س����ێ جاری����ش لهڕاگهیاندنهكان رامگهیاند كه ئهو گهاڵڵهیه پهسهند كراوه .بهداخهوه لهسنه شهڕ س����هریههڵداو ئهو گهاڵڵهیه بهئاكام نهگهیشت .دواتریش كه هاتینو "ئهنجومهن����ی نهتهوهی����ی بهرگری"مان پێكهێن����ا ،ل����هدهرهوهی واڵت گهاڵڵهی خودموختاریمان ب����ۆ كوردهكانی ئێران لهو ئهنجومهنهدا پهس����هند كرد .منیش ئهو گهاڵڵ����هم پهس����هندكرد .ههروهها خودی دكتۆر "قاسملو"ش ئیمزای كرد. ئاوێن����ه :دوات����ر هی����چ كام ل����هم گهاڵڵهگهلهی كه باستان كرد جێبهجێ نهب����وو .پێتانوای���� ه جێبهجێنهكردن����ی دهكهوێته ئهستۆی چ كهسو الیهنێك؟ بهنی سهدر :بهباوهڕی من" ،كۆمهڵه" تاوانباره. ئاوێنه :بۆچی؟ بهن����ی س����هدر :چونك����ه كۆمهڵ����ه ئهوكات ش����هڕو ئاژاوهیان دهناوهو دژی ههوڵهكانی حیزب����ی دیموكرات كاریان دهك����رد .دژی حیزب����ی دیموكرات����ی كوردس����تانی ئێران دروشمی "مهرگ بۆ سازشكار"یان دهوتهوه .تهنانهت ئهوكات لهبهیاننامهیهك����دا حیزب����ی دیموكرات رایگهیاند كه كۆمهڵه ش����هڕی س����نهی ههڵگیرس����اندوه .ش����هڕی س����نهش كه ههڵگیرسا ،مهس����هلهی خودموختاریش كێش����هی تێك����هوتو راگی����راو بهئاكام نهگهیشت .دواتریش عێراق هێرشی كرده سهر ئێرانو دۆخهكه خراپتر بوو .دیاره نابێ حاش����ا لهوهش بكرێ ،كهسانێك لهناو رژێمدا ههبوون كه نهیاندهویس����ت بههیچ ش����ێوهیهك كێش����هكه چارهسهر
ببێ .ئهوان ههر چهش����نه پێكدادانێكی چهكدارانهیان لهههر ش����وێنێكی ئێران بهقازانجی خۆیان دهبینی. ئاوێنه :ئهو كهسانه كێ بوون؟ بهنی س����هدر :ئهوانه ب����وون كه دژی من بوون .بهشێك لهسوپای پاسداران، حیزبی جمهوری ئیسالمیو ئهوانهی كه لهجۆزهردان����ی س����اڵی )1982( 1360 دا كودهتایان ك����ردو واڵتیان گهڕاندهوه ب����ۆ دیكتاتۆری .ئهمانه نهیاندهویس����ت كێشهكه چارهسهر بێ .ئهو كاته بیانوو درایه دهس����تی ئهم الیهنان����ه كه دژی چارهس����هركردنی كێش����هكه بوون .ئهو الیهنانهی كه بیانوویان دا بهدهس����تهوه دهبێ بهرپرسیاریهتی چارهسهرنهكردنی كێشهكه بگرنه ئهستۆ. ئاوێنه :مهبهس����تت ئهوهیه كه كورد بیانووی دا بهدهستهوه؟ بهنی سهدر :من وتم كۆمهڵه بیانووی
قبووڵی نهدهكرد .ئهگهر نهدهگهیش����ت ه چارهس����هر (ك����ه ن����هش گهیش����ت) یهخ����هی ئهو كهس����انهی دهگرت كه بۆ بهدواداچوونی كێشهكه راسپێردرا بوون. ئهم پیاوه لهو كاتهوه كه گهڕاوه تاران ت����ا كودهت����ای س����اڵی 1360ههر ئهم كارهی ك����رد .دواتریش تا ئهوكاتهی كه جامی ژههری لهبهرانبهری "سهدام"مدا خ����واردهوهو دوایی مرد ،ه����هر وا بوو. بۆچوونی نهبوو ،دژ كردهوهی ههبوو. ئاوێنه :ئ����هی بۆچوونت����ان بهرانبهر بهكهسایهتییهكی وهك "دكتۆر قاسملو" چۆنه؟ بهنی سهدر :دوای شهڕی كوردستان حیزبی دیموكراتو كۆمهڵه هاتن بۆ الی منو داوایان كرد كه ئهگهر ئاسایش����یان دابین بكرێ ،ئامادهن چهك دابنێن .منیش نامهیهكم بۆ خومهینی نووسیو پێم وت كه حیزبی دیموكراتو كۆمهڵه داوایهكی
من كورد لهههر شوێنێكی جیهان بێ بهئێرانی دهزانم
بۆ ئهو جۆره كهس����انه دروس����تدهكرد .وایان ههیهو ئهگهر ئاسایش����یان دابین شهڕی دروس����تكردو ئهمهش بهقازانجی بكهین ،بهرهو ئهو ئاراستهیه دهچین ك ه ئهوانه بوو كه نهیاندهویس����ت كێشهكه كێشهكه بهشێوهی ئاشتیانه چارهسهر چارهسهر ببێ .تاڵهبانی وتی :نابێ ئهم بكهین .خومهینی ئام����اده نهبوو ئهوه دهرفهته لهكیس بچێ .ئهو دهرفهتهمان بكاو گرهنتی ئاسایشو ئهمنیهتیان بكا. لهدهس����تداو ت����ا ئێس����تاش كێش����هكه منیش پهیوهندیم بهدكتۆر قاس����ملوهوه چارهسهر نهبووهو ههموومان زهرهرمان ك����ردو پێم وت كه ئهگهر چهك دابنێن، كرد .واته دیموكراسی لهئێراندا زهرهری ئهوا كوردس����تان دهكهنه قهس����ابخانه. دكتۆر قاس����ملو دواتر لهئهوروپا ئهمهی كرد. ئاوێنه :بۆ چارهس����هركردنی كێشهی ب����اس كردبوو وتبوی كه بهنی س����هدر كوردس����تان روانگهی رابهری ئهو كاتی ئێم����هی رزگار كردوه .پ����اش تێرۆری كۆماری ئیسالمی واته "خومهینی" چۆن دكتۆر قاس����ملو من چ����ووم بۆ بهرلین، لهالیهن "یانهی كولتوورهكان"ـهوه بانگ بوو؟ بهنی س����هدر :ئاغ����ای خومهینی ئهو كرا بووم ،ل����هوێ یهكێك لهئامادهبووان كهس����ه نهبوو كه خهڵكو رژێم بیریان كه دواتر لهڕووداوی میكۆنووسدا گیانی لێدهك����ردهوه .لهس����هر كێش����هكان راو لهدهستدا ههستا ئهمهی باس كرد ،وتی بۆچوونی نهبوو ،زۆرت����ر دژهكردهوهی دكتۆر قاسملو وای پێ وتووین .قاسملو نیش����ان دهدا .دهتبینی ئهوا كێش����هكه كهسێكی دیموكراتو بیرمهندێكی گهوره دهگات����ه چارهس����هر ،لێیتێك����دهدایو بوو .كهس����ێك ب����وو كه لهچارهس����هر
دهگ����هڕا .نهی دهویس����ت كێش����هكان قووڵ بكاتهوهو باوهڕی بهچارهس����هری ئاش����تیخوازانهی پرس����ی كورد ههبوو. گیانیشی لهم رێگایهدا دانا .فازڵ رهسوڵ ك����ه لهگهڵی ب����وو ئهویش تی����رۆر كرا، هاوڕێم بوو كتێبی "نهوتو دهسهاڵت"ی منی وهرگێڕایهوه سهر زمانی عهرهبیو باڵوی ك����ردهوه .ئهو كات����ه لهنێوخۆی ئێرانهوه منی����ان ئاگادار ك����ردهوه كه بڕیاره كردهوهیهكی تیرۆریستی ئهنجام بدرێ لهنهمسا .پێش ئهوه فازڵ رهسوڵ هاته پاریس بۆ الم ،بهاڵم یهك وشهشی لهس����هر ئهوه نهدركاند ك����ه وا بڕیاره وتووێژ بكرێ لهگهڵ كۆماری ئیسالمی. ئهو ههواڵهم پێگهیش����ت ،تهلهفۆنم بۆ فازڵ رس����وڵ كرد كه ههواڵهكهی پێی بڵێ����م ،كه چی ژنهكهی وهاڵمی دایهوهو بهداخهوه پێ وتم دوێنی شهو كوژراوه. لهڕاستیدا دكتۆر قاسملو چۆن خۆی زۆر باوهڕی بهئاشتیو دیموكراسی بوو زۆر ههوڵی دهدا كه رێككهوێو كێش����هكان چارهس����هر بكا ،ب����اوهڕی كردبوو بهوه كه رهنگ����ه كۆماری ئیس��ل�امی بیهوێ كێش����هكه چارهسهر بكا .بهداخهوه لهو وتووێژانهدا دانیش����ت لهگهڵ نوێنهرانی كۆماری ئیسالمیو بهجێ ئهوهی بگهنه چارهسهر ،تیرۆریان كرد. ئاوێنه :لهئێس����تادا هیچ پهیوهندیتان لهگهڵ حیزبهكانی كوردس����تانی ئێران ههیه؟ بهنی سهدر :لهگهڵ حیزبی دیموكرات پهیوهندیم ههیهو ئهگهر شتێك روو بدا ئ����هوا راو بۆچ����وون دهگۆڕینهوه ،بهاڵم لهگهڵ كۆمهڵه هیچ پهیوهندیم نییه. ئاوێنه :ئێستا دهبینین لهكوردستانی عێ����راق ك����ورد دهس����هاڵتو حكومهتی خۆی ههی����هو یهكێ����ك لهپێكهێنهرانی عێراق����ه .ئایا لهگهڵ ئهوهدا كه مۆدێلی كوردستانی عێراق لهكوردستانی ئێران بهڕێوه بچ����ێو كوردی����ش لهداهاتوودا لهوێ حكومهتی خۆی ههبێ؟ بهنی سهدر :بارودۆخی ئێران لهگهڵ عێراق جی����اوازه ،چونك����ه كوردهكانی ئێران خۆی����ان لهبناغهدانهرانی ئێرانن. لهسهرهتاوه كه حهوت تایفه لهگهڵ یهك رێككهوتنو ئێرانیان پێكهێنا ،پایتهختی ئێ����ران ههمهدان ب����وو (ئێكباتان ،یان هێگمهتانه)و دهوڵهتیش ناوی دهوڵهتی م����اد بوو .ئهمه مێژوویهكی هاوبهش����ی دورو درێژه .من كورد لهههر شوێنێكی جیهان بێ بهئێرانی دهزانم .ئێمه لهئێران مێژوویهكی هاوبهش����مان ههیهو پێكهوه ژیاوی����ن ،بهاڵم بهداخهوه ل����هم مێژووه هاوبهش����هدا ههمیش����ه ناوهندگهرای����ی سهرهڕۆییو دیكتاتۆری لهترسی پارچه پارچه بوون دروس����ت ك����ردووه .كاتی ئهوه هاتووه كه ئێمه ئهم ترسانه وهال بنێین .با بیر لهدیموكراس����ی بكهینهو لهچوارچێوهیهكی دیموكراتیكدا خهڵكی ههر ناوچهیهك با دهسهاڵتی خۆی ههبێ. لهههمانكاتیشدا لهیهك واڵتدابین. ئاوێن����ه :زۆر جار باس����ی پێكهێنانی دهوڵهت����ی س����هربهخۆی كوردی����یو پێكهێنانی كوردس����تانێكی س����هربهخۆ دهكرێ .راتان لهم بارهوه چییه؟ بهنی س����هدر :بهنیس����بهت ئهوه كه كوردهكان����ی لهعێ����راق س����هربهخۆیی رابگهیهنن لهپێش����دا ئهو پرسیاره دێته ئاراوه ك����ه چی لهدهس����تدهدهنو چی بهدهس����تدێنن؟ ئهوهی لهدهستی دهدا ئهندامێتیی����ه لهواڵتێك����داو ئهوهش كه بهدهس����تی دێنێ ئهوهی����ه كه بۆ خۆی دهب����ێ ههم����ه كارهی خ����ۆیو ههموو دهسهاڵتێكی لهههموو بوارهكاندا ههیه. ب����هو مهرجهی ك����ه واڵتان����ی دهرهكی دهس����تێوهردان نهكهن ،چونكه ههر لهو ماوهیهدا بهردهوام باسی ئهوه دهكرێو زانی����اری باڵو دهبێتهوه كه ئیس����رائیل لهكوردستانی عێراق بنكهی ههیه .ئهگهر دهستی دهرهكی بێته ناو كێشهكه ئهوا بارودۆخێكی دیكه دروست دهبێو ئهگهر واش نهبێ ئ����هوا بارودۆخهكه جۆرێكی دیك����ه دهبێ .ئهگهر دهس����تی دهرهكی نهبێ لهكاردا ،چ باشتر ،بائاشتیانه جیا ببن����هوه ،چونكه عێ����راق دوای جهنگی جیهان����ی یهكهم دروس����تبووهو مێژووی هاوبهش����ی لهگهڵ ك����وردهكان نهبووه. ك����وردهكان ئهگهر ئاش����تییانه بیانهوێ دهوڵهتی س����هربهخۆی خۆی����ان ههبێ لهوێ ،كێش����هیهك نییه .نابێ ئهوهش لهبیر بكهین ئهم مهس����هلهیه كێش����هی لێدهكهوێت����هوهو هی����وادارم توندوتیژی دروست نهبێو خهڵكی ئهوێ لهئاسایشو
بهنی سهدر 1933 لهههمهدان لهدایكبووه 1963 دوای ئهوهی تێكهڵ بهكاری سیاسیو بزاڤی خوێندكاریی دهبێتو ماوهیهك لهالی����هن رژێمی ش����اوه دهس����تگیر دهكرێ����ت ،بهرهو فهرهنس����ا ههڵدێو ل����هوێ بڕوانام����هی دكت����ۆرا لهبواری ئابوریدا بهدهستدههێنێت. 1979 كاتێ����ك خومهین����ی لهعێراق����هوه روودهكات����ه پاری����س ،دهبێته یهكێك لهكهسه نزیكهكانیو ههر لهسهرهتای ههمان ساڵیش����دا لهگ����هڵ خومهینی بهفڕۆكهیهكی تایبهتی لهپاریس����هوه دهگهڕێتهوه بۆ ت����اران .لهپێكهێنانی یهك����هم حكومهت����ی كۆم����اری ئیسالمیدا ،پۆس����تی وهزیری دارایی پێدهسپێردرێت. 1980 لهیهكهم ههڵبژاردنی س����هرۆكایهتیدا، %74ی دهنگهكان بهدهس����تدههێنێتو دهبێت����ه یهك����هم س����هرۆك كۆم����ار لهمێژووی ئێراندا ،بهاڵم زۆر ناخایهنێت بههۆی ههڵوێس����تهكانیهوه بهرامبهر ب����هڕووداوهكان نێوانی لهگه ڵ حیزبی (جمهوری ئیس��ل�امی) تێكدهچێت كه لهیهكهم ههڵبژاردنی مهجلیسی شورای ئیس��ل�امیدا زۆرینهی كورس����ییهكان بهدهس����تدههێننو "محهم����هد عهلی رهجایی" وهك س����هرۆك وهزیر بهسهر "بهنی سهدر"دا دهسهپێنن. 1981 مهجلیس����ی ش����ورای ئیس��ل�امی بهزۆرین����هی دهن����گ متمان����ه لهبهنی س����هدر دهس����هننهوهو "خومهین����ی" رابهری كۆماری ئیس��ل�امیش بڕیارهكه پهس����هند دهكات ،تهنه����ا الیهك كه لهم كاتهدا پش����تیوانی لهبهنی سهدر دهكات "موجاهیدینی خهلقی ئێران"ه، س����هرهنجام بهنی س����هدر دوای چهند ههفتهی����هك خۆش����اردنهوه ،لهگ����هڵ "مهس����عودی رهجهوی" بهفڕۆكهیهكی تایبهت����ی لهتارانهوه ب����هرهو پاریس ههڵدێنو ئێستا لهفهرهنسا دهژی. ئارامیدا بژین. ئاوێنه :راتان لهسهر جموجوڵهكانی ئێران لهعێراق چییهو پێتوایه لهههرێمی كوردس����تاندا ،ئێ����ران ب����هدوای چیدا دهگهڕێ؟ بهنی س����هدر :كۆماری ئیسالمی لهناو عێ����راقو ههرێمی كوردس����تانی عێراقدا ب����هدوای ئ����هوهوه نییه ك����ه خزمهتی بهخهڵك بكاو رێز لهخهڵكو دهسهاڵتی ئ����هوێ بگ����رێ .سیاس����هتی كۆم����اری ئیسالمی بهرانبهر بهههرێمی كوردستان یان بهگش����تی عێ����راق سیاس����هتێكی تێكدهرانهی����هو بهههم����وو ش����ێوهیهك دهیان����هوێ دهس����تێوهردانی كاروباری ئ����هوێ بك����هن .بهداخ����هوه نرخی ئهم سیاس����هته ههاڵنهی كۆماری ئیسالمیش لهئاكامدا دهب����ێ خهڵكی ئێران بیدهن. من هیوادارم خهڵك����ی عێراقو ههرێمی كوردس����تان ئیزن نهدهن ك����ه كۆماری ئیس��ل�امی دهس����تێوهردانی كاروباریان بكاو ژیانیان تێكبدات. ئاوێن����ه :چ پهیامێك����ت ههی����ه ب����ۆ تاڵهبانیو بارزانی؟ بهنی س����هدر :پهیامی م����ن بۆ ئاغای تاڵهبان����یو ئاغای بارزان����ی ،ههر تهنیا ئهوهیه كه هی����وادارم مافهكانی مرۆڤ لهوێ رێ����زی لێ بگیرێتو لهس����ێبهری ئازادایو دیموكراسیدا خهڵك بهمافهكانی خۆی����ان بگ����هنو لهئارامی����دا بژی����نو لهكێشهكاندا پهنا نهبرێ بۆ توندوتیژی. بهپاراس����تنی ئهم بابهته ئهوا بێگومان دهتوانن سهركهتوو بن.
10
رهنگاڵه
) )332سێشهمم ه 2012/6/26
رهنگاڵه
ك ێ ئازایه ئهسپی خۆ ی تاو دات
پهیكهری "كهر"ێكی تریش لهسلێمانی دادهنرێت فرمێسك ههموو "وهختی خۆی پارتیزانو پێشمهرگ ه بووه" سهرنجهكان ی برد
ی پێش���مهرگهوه بوایه، كوردستان "عومهر كڵۆڵ" لهلێدوانێكیدا مهفرهزهكان��� ی ق���واڵغ دهكرد ی ئهم ههفتهی ه ئ���هم ك���هره زوو گوێ بهئاوێنهی راگهیاند كۆتای ی كهمین���ه ،دهگهڕانهوه .ك ه ئ���هم پهیك���هره ك ه لهالی���هن "زیرهك دهیانزان��� ی فڕۆكه لهكهركوك ههڵدهس���ا ئهم كهره میره"وه دروستكراوه ،دهبرێت ه پارك ی دهكرد بهكون��� ه تهیارهداو ی خێرا خۆ ئ���ازادیو دواتریش لهڕێورهس���مێك ی فڕۆكهك ه ی دهكرد پێش ئهوه پێشبین ی لهسهر الدهدرێت. شایستهدا پهرده ی مواس���هفاتی ئهم بگات ه سهریان". ئهو لهباس���كردن ی خوارد كه راپهڕین ی ئهوه كڵۆڵ داخ "ك���هره گوێ ل���هق"هدا ،وت���ی "كهره عومهر کڵۆڵ ێ لهق ل���ه1988هوه ت���ا راپهڕین رووی���داو مهس���ئولهكان ئوتومبێل���ی گ���و ی پارتیزانو پێشمهرگهو رێنیشاندهر بوو ،كهش���خهیان بین���ی ئ���هم كهرهی���ان ێ لهق" لهپارك ی "كهره گ���و پهیكهر ی بوو ،چونك ه زۆر فهرام���ۆش ك���ردو رهنج بێ���وهر بوون ی تهپ ی دادهنرێ���ت ،ئ���هم ك���هره بهردهوام گوێ ئ���ازاد ی ی یان چ ی منا ڵ كوش���ت ی كهس نهیزان ی ماندوو بوو ،ئهوكات عوس���مانی حاج ی كهر"هكهی پارك ی "پ ه بهپێچهوانه ی ئهم كهرهش ی جیاواز ی لێهات .دهرباره ی حكومهت ی وهزیری پێشوو ی لهملدایه ،مهحمود ی نییهو جامانه نالی ،ئهفهن ی نالیدا، ی پارك��� ی بهو كهره لهگ���هڵ پهیكهرهكه ی كوردستان گیانێك ی ههرێم ی دهڵێت "وهخت سهرپهرشتیارهكهش ی "وهلهو كهر ههر كهره ،بهاڵم ی (خارق العاده) ئ���هو وت ی ئهم كهره پارتیزانو پێش���مهرگ ه بوو ،چونك ه توانایهك خۆ رۆڵی���ان جیا بووه ئهوی���ان ئهفهنییهو ی ههبوو". بووه". ی وتیش���ی "ك��� ه كهمی���ن لهپێ���ش بهبۆینباخهوهی���هو ئهمی���ان جامانه ی ی كهرگهل ی گروپ ی گش���ت سكرتێر
ی عادییهو لهملدای���ه ،ئهویان كهرێك��� ی خواردن ههر خهریكی توێكڵهش���وت ی ی نهدیوهو بهبان جاده بووهو ش���اخ ی قیرهوه بووه ،بهاڵم ئهمیان ههر گهاڵ ی ی خواردووهو چهرمهس���هری داربهڕوو زۆری���ی بینیوه ،چونكه پێش���مهرگهو پارتیزان بووه". ی ی لهشارهوانیهكان عومهر كڵۆ ڵ گلهی ئی���دارهی گهرمیانیش ك���رد ك ه چهند ی كهره وهخت ه رێگهیان ن���هدا پهیكهر ێ ل���هق لهباخچهیهك یان س���هر گ���و ی گهرمیاندا دابنرێت ،چونك ه س���وچێك دهیان���ووت "عهیب���ه" ،ت���ا بهناچ���ار ی ی ئازادی ،ئهو وت ی بۆ پارك هێناویهت ێ "دروش���می تازهشمان ئهوهی ه ك ه دهب ك���هر بیكاو ك���هر بیخوا ،ك���هر رابهره ی سهره". تاج
شهش دهفتهر دۆالر درا بهسیمكارتێك
فۆتۆ :ئاوێنه
شوێنی فرۆشتنی سیم کارتو مۆبایل
بازرگانێك���ی مۆبای���لو س���یمكارت لهسلێمانی دهڵێت "ههفتهی رابردوو، ش���هش دهفتهرم دا بهس���یمكارتێكی ژم���اره 152ـهكان ،پێی نهفرۆش���تم، چهندڕۆژێك لهمهوبهریش سیمكارتێكم فرۆشت بهسێ دهفتهرو 50وهرهقه". دلێری حاجی مهحمود كه لهشهقامی مهولهوی پێشانگای مۆبایلو سیمكارتی ههیهو ماوهی 10س���اڵه خهریكی ئهم كارهیه ،ئاماژه ب���هوه دهكات كه رۆژ بهڕۆژ نرخی س���یمكارتی 4س���هنتی لهبهرزبوونهوهدای���ه بهتایبهتی ژماره 152ـهكان ،ئهو وت���ی "پار ئهم كاته
ژماره 152یهكی ئاسایی به 1400دۆالر بوو ،ئێس���تا كهمترینیان 3000دۆالر دهكات". وتیش���ی "ههفتهی راب���ردوو ژماره 152یهك ههبوو رهقهمێكی زۆر جوان ب���وو 6 ،دهفتهرم دایه نهیفرۆش���ت، ماوهیهك لهمهوبهریش س���یمكارتێكم فرۆشت به 35ههزار دۆالر". ناوبراو ئاماژهی بهوهش كرد كه "ئهم جۆره س���یمكارتانه ئێس���تا لهبازاڕدا ج���ۆره متمــانهیهك ب���ۆ خاوهنهكهی پهی���دا دهكاتو لهبازرگانیدا بهكهڵكی دێت".
غهزال ه جاڤید
ی ی ئهفغان ی ژن ه هونهرمهن���د كوش���تن "غهزال ه جاڤید" ك ه لهالیهن ئیسالمیی ه ی تاڵیبانهوه لهپاكس���تان توندڕهوهكان درای ه بهر دهس���تدڕێژو گوللهباران كرا، ی نیگهرانو دڵگران هاوواڵتیانی ك���ورد كرد. ی ئهو هاوواڵتیی ه چهند رۆژێكه زۆربه ی ی كۆمهاڵیهت ی لهس���هر تۆڕ كوردانه فهیسبووك پهیجیان ههیه ،پهیتا پهیتا
ئا :رهوهند جهواد سهنتهرێكی فێركردنو راهێنانی ئهسپسواری لهكوردستان كرایهوه ك ه گروپی مهم سهرپهرشتی دهكاو خاوهنی 100ئهسپه.
ی كچ��� ه گۆرانیبێ���ژی كوردس���تان ی رۆژه���هاڵت ،فرمێس���ك لهماوهیهك ی ی سهرنج كهمداو بهئهلبومێك توان ی خۆیدا ی گهنج���ان ب���هال زۆرب���ه رابكێشێت. ی تهم���هن 24س���ا ڵ فرمێس���ك ی بڕوانامهی ماس���تهره كه خاوهن��� ی رابردوهوه لهئهندازیاریداو لهس���اڵ ی هونهریدا وهكو گۆرانیبێژێك لهبوار ی لهناو كاردهكات ،توان���ی جێی خۆ ی زۆربهی گهنجاندا بكاتهوه. دڵ ی ئهلبومهكهی فرمێس���ك كه ناو ی (ئ���هی مان���گ)هو ح���هوت گۆران ی ی س���هنتهرهكان لهخۆگرتوه ،بهوت ه ی هونهریش بۆ ی بهرههم باڵوكردنهوه ئاوێنه ،یهكێك بووه لهپڕ فرۆشترین ی .2012 ئهلبومهكانی ئهمساڵ ئهم كچه گۆرانیبێژه ههتا ئێس���تا ی بۆ گۆرانییهكانی كردووه ێ كلیپ س ی مان���گ ،مهی، ئهوانی���ش (ئ���ه ی ی ب���وار هونهرمهن���د) ش���ارهزایان ی كلیپسازیش پێیانوایه ك ه كلیپهكان تازهگهرییان پێوه دیاره.
یادی (حهسهن زیرهك) دهكرێتهوه س���هرجهم تیپه هونهرییهكانی ش���اری سلێمانی لهئامادهكاریدان بۆ یادكردنهوه ی س���اڵڕۆژی مهرگی هونهرمهندی گهورهی كورد (حهسهن زیرهك) كه ئهمڕۆیه. ههرچهن���ده رۆژی ( )6/21جهژن���ی جیهانی موزیك بوو ،بهاڵم بهپێچهوانهی س���ااڵنی رابردوهوه ،یادی ئ���هو جهژنه لهههرێم���ی كوردس���تان بهگش���تیو شاری س���لێمانی بهتایبهتی نهكرایهوه، لهمبارهیهوه بهڕێوهبهری بهڕێوهبهرایهتی
ئهلبومه نوێیهكهی هونهرمهند پهیوهند ج���اف كۆتای���ی هات���ووهو وا بڕیاره لهئایندهیهكی نزیكدا باڵوبكرێتهوه. ئ���هو ئهلبوم���ه پێكهات���ووه ل���ه10 مهقامو موزیكهكهی لهالیهن موزیسیان
کاوڕ پهلهمهك��� ه لهكارهكاندا ،پێویس���تت بهئارام���یو هێمنیی ه بۆ س���هركهوتن، ی ی س���ۆزدارییهوه چاوهڕوان ل���هڕوو ی خۆشهویس���تهكهت ی خۆش��� ههواڵ بكه.
گا
ی كارهكانتدا ئهم ماوهی��� ه بێ پالن ههڵس���وكهوت پشێوییـــــهك لهبهڕێوهبردن ی بهدواوه دهبێت، روودهداتو ههس���تدهكهیت ناتوانی���ت مهكه ،چونك ه شكست كۆنترۆڵی���ان بكهی���ت ،دهوروبهرهكهت بهتهنهـــــ���ا خۆت بڕی���ار مهدهو راوێژ بهخۆشهویس���تهكهت بك���ه .ئاگاداری ی خۆت. بهكارمههێن ه بۆ بهرژهوهند باری تهندروستیت به.
ههڵك���هوت زاهی���رهوه ئامادهك���راوه، بهڕێوهبهرایهتی گش���تی رۆش���نبیریو هونهری س���لێمانیش هاوكاری مادییان كردووه. خاوهن���ی س���هنتهری كی���ژێ ب���ۆ
باڵوكردنهوهی بهرههمی هونهریی ،كاوان رهس���وڵ بهئاوێنهی راگهیاند كه ئهوان ئهركی باڵوكردن���هوهی بهرههمهكهیان گرتوهت���ه ئهس���تۆو لهچهن���د مانگی ئایندهدا باڵویدهكهنهوه.
كوردێك ی نابینا پۆستی رێكخراوێك ی جیهان ی وهردهگرێت
ئهوێ خانویهكی بچكۆالنهی گهڕهكی عهقارییهو هێشتا مۆركی یهكهمین دروستكردنی ون نهكردوه ،خانوهكه لهڕیزی خانوهكانی ئهو ریزه ماڵهی عهقاریدا ژماره ()11یه ،ههر ئهوهش وایكردووه ناو بنرێت "كافێ ."11
دوانه
هونهرهكانی موزیك لهسلێمانی ،نهجات ئهمین لهلێدوانێكدا بۆ ئاوێنه رایگهیاند كه ههرچهنده سااڵنی رابردوو ئهو یاده لهكوردس���تان كراوهتهوه ،بهاڵم بهوتهی ئ���هو "ئ���هم جهژنه لهگهڵ كوردس���تان ناگونجێت". نهج���ات ئهمین ئاماژهی ب���هوهدا كه لهس���ااڵنی رابردودا لهس���هر پێشنیاری سهفارهتی فهڕهنسا ئهو یاده دهكرایهوه، ب���هاڵم ئهمس���اڵ بهڕێوبهرایهتییهكهیان
بهه���ۆی نهبونی بودجهوه بهش���دارییان نهك���ردوهو هۆكارێكی دیك���هش ئهوهی ه كه س���هرجهم تیپهكان لهئامادهكاریدان بۆ ساڵڕۆژی هونهرمهندی گهورهی كورد (حهسهن زیرهك) كه ئهمڕۆیه. حهسهن زیرهك یهكێكه لههونهرمهنده گهورهو خاوهن بههرهو پێش���هنگهكانی هونهری كوردیی كه 40س���اڵ لهمهوبهر لهش���اری بۆكانی كوردستانی رۆژههاڵت گیانی سپارد.
پهیوهند بهمهقام دهگهڕێتهوه
ی ی جێی س���هرنج ه لهدهربڕین ئ���هوه ی ئـــــــ���هم هاوخهمیی��� ه بهرب�ڵ�اوه ی كورددا ك ه بهدهگمهن هاوواڵتیــــــان ی ی دهرهك س���هبارهت بـــــــهڕووداوێك ی لهس���هر ت���ۆڕی كۆمـــــــهاڵیهت��� فهیس���بووك بهدیدهكرێ���ت ،چهندین ی دیار خ همو نوس هرو شاعیرو كهسایهت ی ی خۆیان بهرامبهر بهكوش���تن تووڕهی "غهزاله" دهردهبڕن.
ئا :رهوا بورهان
"كافێ "11لهگهڕهكی عهقاریی لهسلێمانی
دهینوسێت
ئێوارهی رۆژی پێنجش���هممهی رابردوو لهگۆڕهپان���ی گروپی مهم لهس���هر رێگای (ههولێ���ر -كهرك���وك) لهش���اری ههولێر بهفیستیڤاڵێكی كێبڕكێی ئهسپسواری بۆ یهكهمجار پرۆژهی فێركردنی ئهسپسواری لهههولێ���ر كرای���هوه ب���ۆ ئارهزوومهندانی ئهسپسواری. خاوهن���ی پڕۆژهك���ه ،ف���هالح گهعتلی لهلێدوانێك���دا بۆ ئاوێن���ه رایگهیاند كه بۆ یهكهمج���اره لهكوردس���تان س���هنتهرێكی تایب���هت بهفێركردن���ی ئهسپس���واری دهكرێتهوه ،بۆ ئهو مهبهستهش راهێنهریان AFP دابینكردوهو ههموو كهسێك دهتوانێت لێی کوردستان شوێنێکی لهباره بۆ بهخێوکردنی ئهسپ س���وودمهند بێتو كێ ئازایه بێت ئهسپی بارهیهوه خۆش���حاڵی خۆی بۆ ئهو نمایشه بهخێوكردنی ئهس���پ لهباره ،بهاڵم ناوبراو زۆریش لهكوردستان ههیه". خۆی تاو دات. تاژان نهس���رهدین كه یهكێ���ك بوو لهو دهرب���ڕیو وتی "ئهم���ڕۆ تواناكانی خۆمم خالید رهش���یدی تهمهن ( )33ساڵ كه وتی "هونهری ئهسپسواری فهرامۆشكراوه، خهریكی مهش���قو راهێنانی ئهسپسوارییه ئێمه دهمانهوێت لهڕێگهی ئهو پرۆژهیه پهره كچه ئهسپس���وارانهی لهكاتی نمایشهكهدا نیشانداو ئهس���پی خۆم تاودا ،ماوهی دوو باسی لهژینگهی ههرێمی كوردستان كرد بۆ بهو هونهره بدهین ،چونكه ئارهزوومهندێكی جێگهی س���هرنجی ئامادهب���ووان بوو ،لهو ساڵه مهشقو راهێنان دهكهم".
" "Cafee 11شوێنێك ی جیاواز لهسلێمانی
فۆتۆ :تایبهت
د.شێرکۆ عهبدواڵ
سهنتهرێکی ئهسپسواری لهههولێر دهکرێتهوه
كوشتن ی ژنه ئهفغانییهك ،كوردستان ی دڵگران كرد ی ی خۆیان بهرامبهر بهكوشتن هاوخهمی ی دهردهبڕن ك ه ی نازداری ئهفغان ژنێك ی چهن���د ههفتهیهك لهمهوب���هر لهكات ی ی ئارایش���تگهیهكدا لهشار جێهێشتن ی پاكس���تان كوژرا ،ئهو ك ه پیش���اوهر ێ ی دهچڕی ،س ی پهشتون گۆران بهزمان ی تاڵیبان ساڵ لهمهوبهر لهتاو ههڕهشه ی بهجێهێشتو روویكرده ی سواته شار پاكستان.
) )332سێشهمم ه 2012/6/26
بهوت���هی ئهو كهس���انهی س���هردانی ئهم كافتریایه دهكهن كهش���وههوای ناو كافتریاك���ه لههی���چ ش���وێنو كافێیهكی دیكهی سلێمانی ناچێت كه دهنگهدهنگو ژاوهژاوی م���رۆڤ بێ���زار بك���هن ،نهبیل كه گهنجێك���ی رهش���تاڵهی تهمهن 19 ساڵه ،كراسێكی س���پی هێڵداری رهشی لهبهردابوو ،س���هرقاڵی كۆمپیوتهرهكهی باوهشیبوو ،وتی "ئێره هێنده بێدهنگه، حهزمدهك���رد ژوری نوستنهكهش���م ئێره بوایه". ب���هاڵم نهبی���ل رهخن���هی لهنرخ���ی خواردنهكان���ی ئهو كافێی���ه گرتو وتی
قرژاڵ ی گرنگت دێت ه ئهم ههفتهی���ه كارێك��� ی دهكهیت پێشو ههس���ت بهئاسوودهی ی سۆزدارییهوه ،گرنگ ئهوهی ه هیچ لهڕو ی بڕیاریارێك نهدهی���ت بهتایبهت لهكات تووڕه بووندا.
"لێره شتهكان كهمێك گرانن ،من تێناگهم دهبهیهك ئاو كه لهههمان جۆره لهههموو شوێنێك به ( )250دیناره ،بهاڵم بۆ لێره به( )500بێت". باخچ���هی كافێك���ه ب���هو درهختان���ه رازاوهتهوه كه جۆره ئارامییهك بهمرۆڤ دهبهخش���ن بهتایبهت كاتێك گهاڵیهكی بهر دهبێتهوهو بهر شانو ملی میوانهكان دهكهوێ���ت ،مێ���زو كورسیهكانیش���ی لهكافتریاكانی دیكه جیاوازترهو زۆربهی كاتیش موزیكێ���كو گۆرانییهكی هێمنی بیان���ی لێدهدرێ���ت كه رهنگه بهش���ێك لهمیوانهكانیش لێی تێنهگهن. پاڤێ���ڵ هی���وا گهنجێك���ی تهمهن 24 ساڵهو رۆژانه سهردانی كافێكه دهكاتو بهبێ دهنگیی خهریكی خواردنی قاپێك دۆندرمه ب���وو ،ئهو گهنج���ه لهكاتێكدا خهیاڵ بردبویهوهو زۆربهی كات ئێواران یان ئهو كاتان���هی چاالكی هونهری تێدا بێ���ت س���هردانی دهكات ،وت���ی "ئێره ش���وێنێكی جیاوازهو جۆرێك لهئارامیم پێدهبهخشێت".
شێر ی گرنگت كۆمــــــــهڵێ���ك كۆبون���هوه ی دێت��� ه پێ���شو كۆمــهڵێ���ك كهس��� ی پڕ گرن���گ دهناس���یت ،ههفتهیهك��� ی لهئاس���تهنگ دهبێت بۆ جێبهجێكردن داواكاریهكانت.
خاوهن���ی ( ،)cafe11جهم���ال پێنجوێن���ی لهلێدوانێك���دا ب���ۆ ئاوێن���ه رونیكردهوه كه بیرۆك���هی ئهم كارهیان لهوهوه س���هرچاوهی گرتوه كه شارێكی وهك (س���لێمانی) دهبێت شتێك جیای بكاتهوه لهشارهكانی دیكهو دهڵێت "ئهم جێگهی���ه ش���وێنێكه كه دێیت���ه ناوهوه ههس���تدهكهیت لهس���لێمانیتو لههی���چ جێگهیهكی دنیا نیت ،ههڵبهت لهواڵتانی وهك فهڕهنساو ئهوروپاو ئهمریكای التینو واڵتانی دراوسێی خۆشمان ههیه". ب���هو پێی���هی جهم���ال یهكێك���ه بهناوبانگهكان���ی لهفۆتۆگراف���هره كوردس���تان ،بۆی���ه كافێكهش���ی پ���ڕه لهتابلۆو وێن���هی فۆتۆگرافی تایبهت كه بهش���ێكی زۆریان تابلۆی هونهرمهندانی كوردستانن. پێنجوێن���ی ئاماژهی ب���هوهدا كه ئهم كارهی تهنه���ا وهك "بزن���س" نیی���ه، بهڵكو وهك مۆزهخانهیهكی بچوكیش���ه كه دهیهوێ هونهرو مێژوی واڵتهكهش���ی نیشانی خهڵك بدات.
فهریک ی هاوڕێكان���ت كۆمهڵێ���ك ئامۆژگـــار ی كارهكانتدا باش���ت دهك���هن لهب���وار ی سۆزدارییهوه گـــــوێیان لێبگره ،لهڕو ێ دروس���ت ی ن���و پهیوهندییـــهك��� دهكهیت.
بهش���داریی كۆنگ���رهی یهكهم���ی ئهو ئا :ئاوێنه ی كردوهو دواجار لهكێبڕكێداو رێكخراوه بهبهدهستهێنانی دهنگی كوردهكانی ئهو كوردێكی نابینا بهشێوهی ی واڵته پۆستهكهی بهدهستهێناوهو وت ی ههڵبژاردن بووه جێگری یهكهم ی "ئهوهی چاوهڕێی نهبوم بهدهستهێنان ی ی ماف ه رهواكان ی رێكخراو سهرۆك ئ���هو پۆس���ته ب���وو ،س���وپاس ب���ۆ ی جیهان كه تایبهت ه كهمئهندامان كوردهكانی سوید كه ئهو متمانهیهیان ی خاوهن بهداكۆكیكردن لهماف پێبهخش���یم" ،ناوب���راو ئام���اژهی بهو پێداویستییه تایبهتییهكان. ی ئهو مهرجان���هش كرد كه بۆ وهرگرتن ی "دهبێت ئهو پۆس���ت ه پێویس���تنو وت ی 2009 ئ���هو رێكخ���راوه لهس���اڵ كهسهی بۆ ئهو پۆست ه ههڵدهبژێردێت ی ویالیهت ه ی پایتهخت ی واشنتۆن لهشار ی ماستهر بێت ،منیش ههڵگری بڕوانامه یهكگرتوهكانی ئهمهری���كا دامهزراوهو ی كالس���یك، ماس���تهرم ههیه لهپیانۆ ی ئامانجیشی داكۆكیكردنو خزمهتكردن ی ههروهه���ا دهبێت پێش���تریش لهبوار ی خاوهن پێداویستییه تایبهتهكان ه زیاتر ئی���دارهدا كاریكردبێت ،من پێش���ترو ی جیهان. لهسهر ئاست ی ی موزیك ئێس���تاش بهڕێوهبهری تیپ سۆران نوری ئیبراهیمی تهمهن ()22 الوانی كوردستانم". س���ا ڵ ك ه بۆ ئهو پۆسته ههڵبژێردراوه ی ی ئای���ار س���ۆران ن���وری لهمانگ��� لهلێدوانێكدا بۆ ئاوێن ه رایگهیاند ك ه ههتا ی چاودێریكهر بۆ پهسهندكردنی سهرجهم ئهمس���اڵهوه بهفهرمی لهو پۆس���تهیدا ی رۆژههاڵت ی واڵتان ئێستاش لهزۆربه ی لهكوردستان دهستبهكاربووهو ئۆفیس ی بڕگهو ماددهكانی كهمئهندامان. ی یاس���ای ناوهڕاس���تدا هیچ ماددهیهك ی ی شار ی سهرهكیشیان لهشهقامی سالم ی ئهمساڵداو لهشار سۆران لهبههار خ���اوهن پێداویس���تییهكان جێبهجێ سۆران نوری ئیبراهیم ی س���وید سلێمانییه. ی س���تۆكهۆڵی پایتهختی واڵت ناكرێ���ت ،بۆیه ئهوان دهبنه لیژنهیهك
ی دهبێت ئهو كهسه بۆ ئهو پۆست ه ههڵدهبژێردێت ی ههڵگری بڕوانامه ماستهر بێت ،منیش ماستهرم ههی ه لهپیانۆی كالسیك
تهرازوو ی زۆر ،ژیانت لێتا ڵ دهكات، چاوهڕوان��� ب���ۆ ئهوهی س���هركهوتوو بیت لهژیاندا ئهوهنده بیر لهپارهو سهروهتو سامان مهك���هرهوهو بهخۆش���یو ئارامی بژی. ههفتهیه گونجاوه بۆ سۆزداری.
دوپشک پێویس���ته كۆمهڵێ���ك بڕی���اری خێرا ی كارهكانت، بدهی���ت ب���ۆ پێشخس���تن دهوروبهرهك���هت فهرام���ۆش مهك���ه، ی پێویستدان چونكه تهنها ئهوان لهكات هاوڕێتن.
کهوان بهوریایی���هوه ههڵس���وكهوت بك���ه لهکارهکانت���دا ،چونك��� ه كهس���انێك ی چاوهڕوانن ههڵهیهك بكهیت ،ئاماده بۆنه كۆمهاڵیهتیهكان بهو بهكهس���ێك سهرسام دهبیت.
گیسک توش���ی كۆمهڵی���ك ناكۆك���ی دهبیت ی كارهكهتدا ،لهگه ڵ ههندێكیاندا لهبوار بهنهرم���ی ههڵس���وكهوت یكهی���ت، ی ی باش بكه لهڕوو ی گۆڕانكار چاوهڕوان سۆزدارییهوه.
11
ئیعالمهوان
()2
پێناسه: ئیعالم���هوان مش���تهرییهكی دائیمیی��� ه لهقاوشی (ههواڵ)دا كه بهعزێكیان ئهوهنده رهززا گران���ن تهنان���هت فهڕاش���هكانیش خۆیانیان ل���ێ ئهدزنهوه ،كهچی بهعزێكی تریان تا خوا حهزكا مهحبوبو موحتهرهمن، بهتایبهت الی مهسئولهكان. هۆكاری نهخۆشییهكه: ت���ا ئ���هم دهققهی���هی ك���ه جهماعهتی موعارهزه مهس���هلهی (پهس���هند)كردنی بودجه به كارێكی (ناپهس���هند) لهقهڵهم ئ���هدهن ،هی���چ موختهبهرێكی رهس���میو الكۆاڵن س���هبهبهكهی بۆ نهدۆزراوهتهوه، بهاڵم (با پیاو قس���هیهك بۆ دزیش بكات) لێكۆڵینهوهكان هێش���تا ه���هر بهردهوامنو ئیحتیم���ال زۆره س���هبهبهكه (نهگبهتی) بێت .لهوانهش���ه بهكتریایهكی دوس���هره بێت .تازهترین راپۆرتیش كه س���هندیكای رۆژنامهنوس���ان ئ���اگاو عیل���مو خهبهری لێ���ی نییه ئهڵێ ش���تهكه ن���ه بهكتریایهو نه نهگبهت���ی ،بهڵكو (كرم���ه) .كرمێكی بهئاڵۆشهو بڕۆ بهخێرهاتی. مێژووی نهخۆشییهكه: عیللهتهك���ه لهناو ك���ورده حهیاتهكهدا عیللهتێكی كۆن نییه .ههر س���هد س���اڵو قس���ورێكه پهیدا بووه .ئهوهڵ كهس���یش كه توش���ی ب���و میقداد بهدرخ���ان بو كه ئهگ���هر ئهم زهمانه بمایه حهفتهی دو جار حهفلهی رێزلێنانی���ان بۆ ئهكردو هاواریان ئهك���رد رۆژنامهنوس���ی ه���هره گ���هورهی گهلهكهمان مامۆس���تا مهغدید .ئهم داماوه لهمیس���رییهكانهوه گرتیو زۆری نهبرد ده دوانزه براو ئامۆزاو ژنخوشكی خۆی توش كرد .لهو وهختهش���هوه تا ئێستا ژمارهكه ههر بهرز ئهبێتهوه ..نیهایهتی نییه ئهڵێ قائیمهی زیندانه سیاسییهكانه. نیشانهكان: ه���هر مهخلوقێكت بینی ب���ه (مایك)و (هێلهك)هوه تهاڵق بخۆ بڵێ رۆژنامهنوسه. ئایدۆلۆجی���اش دهوری زۆری ههی���ه لهدهرخس���تنی نیش���انهكاندا .مهسهلهن رۆژنامهنوسی عهلمانی به ریشی چهناگهو جێڵی سهرو سوراوی خهستا ئهناسرێتهوه، ب���هاڵم غهی���ره عهلمانییهكان ب���ه ریپۆقا دیارن .س���هرهڕای ئهمهش زهالم ههیه ده پانزه س���اڵه رۆژنامهنوسه ،كهچی هیچی پێوه دیار نییهو تهنیا ههر موحاسیبهكان ئهزانن .م���اوهی دهركهوتنی عیللهتهكهش لهكهس���ێكهوه بۆ كهس���ێكی تر جیاوازه. مهسهلهن زهالم ههیه (ههروهها زهعیفهش) یهك سهعات بهدیار تهلهفزیۆنهوه دابنیشێ لێمان���ی ئهكهن ب���ه ئیعالمهوانو ههش���ه لهزهمان���ی جهری���دهی ژین���هوه خهریكه، كهچی حس���ابی خانمهكهی پرس���گهی بۆ ناك���هن .لهبهر ئهوه ب���ا لهخۆمانهوه هیچ نهڵێین. لێ پیسكردن: ههر ئیعالمهوانێك دو نیشانه لهم نیشانه خهتهرانهی خ���وارهوهی لێ دهركهوت ئهوا بڵێ خوا رهحم به ئهوالدی بكات. .1رق ههستان لهكاربهدهستان .2پژمهی تهحلیل .3لهرزوتای خ���ۆ نواندن بهبێ ئارهقی تهریقبونهوه .4خهڵكهكه ههموی به قهلهمون بزانێ تهشخیصكردنی نهخۆشییهكه: ئهگهر ئیعالمهوانهكه ئینس���انێكی جددیو ش���ارهزا بێت ئهوا دائیمهی خوا س���هری ئێش���ێو ب���ێ تاقهت���ه .ئهگ���هر ح���هزی لهموشاغهبه بێت دهوروبهرهكهی عهصهبی ئهكات .ئهگهر كاس���بكارێكیش بێت عهال بابهڵاڵ ئهوا ههر مانگهو س���هیارهیهكی پێ ئهبێت. چارهسهر: ا .چارهسهری كالسیكی: .1حهسیر مهیدان .2فهالقه .3نانبڕین .4باڵوكردنهوهی لهقتهی عهیبو شورهیی لهسهری ب .چارهسهری هاوچهرخ: .1پشی پشی .2پرادۆ .3ئیفادی ههندهران
سهتڵ ی یارمهتیت گرنگیدان بهتــــهندروس���ت دهدا داهێن���ان بكهی���ت لهكارهكانتدا، ی لهڕووی س���ۆزدارییهوه تێگهیشتنێك ب���اشو هاوڕادهبی���ت لهگ��� ه ڵ خۆشهویستهكهتدا.
نهههنگ ی زۆرت دێت��� ه پێش كۆمهڵێ���ك كار ك ه كاتت نابێ���ت بۆ جێبهجێكردنیان، ی ی دارایی���هوه رووبهڕوو رهنگه لهبار كۆمهڵێك كێشهی نهخوازراو ببیتهوه. ئاگاداری باری دارایت به.
CMYK
10
رهنگاڵه
) )332سێشهمم ه 2012/6/26
رهنگاڵه
ك ێ ئازایه ئهسپی خۆ ی تاو دات
پهیكهری "كهر"ێكی تریش لهسلێمانی دادهنرێت فرمێسك ههموو "وهختی خۆی پارتیزانو پێشمهرگ ه بووه" سهرنجهكان ی برد
ی پێش���مهرگهوه بوایه، كوردستان "عومهر كڵۆڵ" لهلێدوانێكیدا مهفرهزهكان��� ی ق���واڵغ دهكرد ی ئهم ههفتهی ه ئ���هم ك���هره زوو گوێ بهئاوێنهی راگهیاند كۆتای ی كهمین���ه ،دهگهڕانهوه .ك ه ئ���هم پهیك���هره ك ه لهالی���هن "زیرهك دهیانزان��� ی فڕۆكه لهكهركوك ههڵدهس���ا ئهم كهره میره"وه دروستكراوه ،دهبرێت ه پارك ی دهكرد بهكون��� ه تهیارهداو ی خێرا خۆ ئ���ازادیو دواتریش لهڕێورهس���مێك ی فڕۆكهك ه ی دهكرد پێش ئهوه پێشبین ی لهسهر الدهدرێت. شایستهدا پهرده ی مواس���هفاتی ئهم بگات ه سهریان". ئهو لهباس���كردن ی خوارد كه راپهڕین ی ئهوه كڵۆڵ داخ "ك���هره گوێ ل���هق"هدا ،وت���ی "كهره عومهر کڵۆڵ ێ لهق ل���ه1988هوه ت���ا راپهڕین رووی���داو مهس���ئولهكان ئوتومبێل���ی گ���و ی پارتیزانو پێشمهرگهو رێنیشاندهر بوو ،كهش���خهیان بین���ی ئ���هم كهرهی���ان ێ لهق" لهپارك ی "كهره گ���و پهیكهر ی بوو ،چونك ه زۆر فهرام���ۆش ك���ردو رهنج بێ���وهر بوون ی تهپ ی دادهنرێ���ت ،ئ���هم ك���هره بهردهوام گوێ ئ���ازاد ی ی یان چ ی منا ڵ كوش���ت ی كهس نهیزان ی ماندوو بوو ،ئهوكات عوس���مانی حاج ی كهر"هكهی پارك ی "پ ه بهپێچهوانه ی ئهم كهرهش ی جیاواز ی لێهات .دهرباره ی حكومهت ی وهزیری پێشوو ی لهملدایه ،مهحمود ی نییهو جامانه نالی ،ئهفهن ی نالیدا، ی پارك��� ی بهو كهره لهگ���هڵ پهیكهرهكه ی كوردستان گیانێك ی ههرێم ی دهڵێت "وهخت سهرپهرشتیارهكهش ی "وهلهو كهر ههر كهره ،بهاڵم ی (خارق العاده) ئ���هو وت ی ئهم كهره پارتیزانو پێش���مهرگ ه بوو ،چونك ه توانایهك خۆ رۆڵی���ان جیا بووه ئهوی���ان ئهفهنییهو ی ههبوو". بووه". ی وتیش���ی "ك��� ه كهمی���ن لهپێ���ش بهبۆینباخهوهی���هو ئهمی���ان جامانه ی ی كهرگهل ی گروپ ی گش���ت سكرتێر
ی عادییهو لهملدای���ه ،ئهویان كهرێك��� ی خواردن ههر خهریكی توێكڵهش���وت ی ی نهدیوهو بهبان جاده بووهو ش���اخ ی قیرهوه بووه ،بهاڵم ئهمیان ههر گهاڵ ی ی خواردووهو چهرمهس���هری داربهڕوو زۆری���ی بینیوه ،چونكه پێش���مهرگهو پارتیزان بووه". ی ی لهشارهوانیهكان عومهر كڵۆ ڵ گلهی ئی���دارهی گهرمیانیش ك���رد ك ه چهند ی كهره وهخت ه رێگهیان ن���هدا پهیكهر ێ ل���هق لهباخچهیهك یان س���هر گ���و ی گهرمیاندا دابنرێت ،چونك ه س���وچێك دهیان���ووت "عهیب���ه" ،ت���ا بهناچ���ار ی ی ئازادی ،ئهو وت ی بۆ پارك هێناویهت ێ "دروش���می تازهشمان ئهوهی ه ك ه دهب ك���هر بیكاو ك���هر بیخوا ،ك���هر رابهره ی سهره". تاج
شهش دهفتهر دۆالر درا بهسیمكارتێك
فۆتۆ :ئاوێنه
شوێنی فرۆشتنی سیم کارتو مۆبایل
بازرگانێك���ی مۆبای���لو س���یمكارت لهسلێمانی دهڵێت "ههفتهی رابردوو، ش���هش دهفتهرم دا بهس���یمكارتێكی ژم���اره 152ـهكان ،پێی نهفرۆش���تم، چهندڕۆژێك لهمهوبهریش سیمكارتێكم فرۆشت بهسێ دهفتهرو 50وهرهقه". دلێری حاجی مهحمود كه لهشهقامی مهولهوی پێشانگای مۆبایلو سیمكارتی ههیهو ماوهی 10س���اڵه خهریكی ئهم كارهیه ،ئاماژه ب���هوه دهكات كه رۆژ بهڕۆژ نرخی س���یمكارتی 4س���هنتی لهبهرزبوونهوهدای���ه بهتایبهتی ژماره 152ـهكان ،ئهو وت���ی "پار ئهم كاته
ژماره 152یهكی ئاسایی به 1400دۆالر بوو ،ئێس���تا كهمترینیان 3000دۆالر دهكات". وتیش���ی "ههفتهی راب���ردوو ژماره 152یهك ههبوو رهقهمێكی زۆر جوان ب���وو 6 ،دهفتهرم دایه نهیفرۆش���ت، ماوهیهك لهمهوبهریش س���یمكارتێكم فرۆشت به 35ههزار دۆالر". ناوبراو ئاماژهی بهوهش كرد كه "ئهم جۆره س���یمكارتانه ئێس���تا لهبازاڕدا ج���ۆره متمــانهیهك ب���ۆ خاوهنهكهی پهی���دا دهكاتو لهبازرگانیدا بهكهڵكی دێت".
غهزال ه جاڤید
ی ی ئهفغان ی ژن ه هونهرمهن���د كوش���تن "غهزال ه جاڤید" ك ه لهالیهن ئیسالمیی ه ی تاڵیبانهوه لهپاكس���تان توندڕهوهكان درای ه بهر دهس���تدڕێژو گوللهباران كرا، ی نیگهرانو دڵگران هاوواڵتیانی ك���ورد كرد. ی ئهو هاوواڵتیی ه چهند رۆژێكه زۆربه ی ی كۆمهاڵیهت ی لهس���هر تۆڕ كوردانه فهیسبووك پهیجیان ههیه ،پهیتا پهیتا
ئا :رهوهند جهواد سهنتهرێكی فێركردنو راهێنانی ئهسپسواری لهكوردستان كرایهوه ك ه گروپی مهم سهرپهرشتی دهكاو خاوهنی 100ئهسپه.
ی كچ��� ه گۆرانیبێ���ژی كوردس���تان ی رۆژه���هاڵت ،فرمێس���ك لهماوهیهك ی ی سهرنج كهمداو بهئهلبومێك توان ی خۆیدا ی گهنج���ان ب���هال زۆرب���ه رابكێشێت. ی تهم���هن 24س���ا ڵ فرمێس���ك ی بڕوانامهی ماس���تهره كه خاوهن��� ی رابردوهوه لهئهندازیاریداو لهس���اڵ ی هونهریدا وهكو گۆرانیبێژێك لهبوار ی لهناو كاردهكات ،توان���ی جێی خۆ ی زۆربهی گهنجاندا بكاتهوه. دڵ ی ئهلبومهكهی فرمێس���ك كه ناو ی (ئ���هی مان���گ)هو ح���هوت گۆران ی ی س���هنتهرهكان لهخۆگرتوه ،بهوت ه ی هونهریش بۆ ی بهرههم باڵوكردنهوه ئاوێنه ،یهكێك بووه لهپڕ فرۆشترین ی .2012 ئهلبومهكانی ئهمساڵ ئهم كچه گۆرانیبێژه ههتا ئێس���تا ی بۆ گۆرانییهكانی كردووه ێ كلیپ س ی مان���گ ،مهی، ئهوانی���ش (ئ���ه ی ی ب���وار هونهرمهن���د) ش���ارهزایان ی كلیپسازیش پێیانوایه ك ه كلیپهكان تازهگهرییان پێوه دیاره.
یادی (حهسهن زیرهك) دهكرێتهوه س���هرجهم تیپه هونهرییهكانی ش���اری سلێمانی لهئامادهكاریدان بۆ یادكردنهوه ی س���اڵڕۆژی مهرگی هونهرمهندی گهورهی كورد (حهسهن زیرهك) كه ئهمڕۆیه. ههرچهن���ده رۆژی ( )6/21جهژن���ی جیهانی موزیك بوو ،بهاڵم بهپێچهوانهی س���ااڵنی رابردوهوه ،یادی ئ���هو جهژنه لهههرێم���ی كوردس���تان بهگش���تیو شاری س���لێمانی بهتایبهتی نهكرایهوه، لهمبارهیهوه بهڕێوهبهری بهڕێوهبهرایهتی
ئهلبومه نوێیهكهی هونهرمهند پهیوهند ج���اف كۆتای���ی هات���ووهو وا بڕیاره لهئایندهیهكی نزیكدا باڵوبكرێتهوه. ئ���هو ئهلبوم���ه پێكهات���ووه ل���ه10 مهقامو موزیكهكهی لهالیهن موزیسیان
کاوڕ پهلهمهك��� ه لهكارهكاندا ،پێویس���تت بهئارام���یو هێمنیی ه بۆ س���هركهوتن، ی ی س���ۆزدارییهوه چاوهڕوان ل���هڕوو ی خۆشهویس���تهكهت ی خۆش��� ههواڵ بكه.
گا
ی كارهكانتدا ئهم ماوهی��� ه بێ پالن ههڵس���وكهوت پشێوییـــــهك لهبهڕێوهبردن ی بهدواوه دهبێت، روودهداتو ههس���تدهكهیت ناتوانی���ت مهكه ،چونك ه شكست كۆنترۆڵی���ان بكهی���ت ،دهوروبهرهكهت بهتهنهـــــ���ا خۆت بڕی���ار مهدهو راوێژ بهخۆشهویس���تهكهت بك���ه .ئاگاداری ی خۆت. بهكارمههێن ه بۆ بهرژهوهند باری تهندروستیت به.
ههڵك���هوت زاهی���رهوه ئامادهك���راوه، بهڕێوهبهرایهتی گش���تی رۆش���نبیریو هونهری س���لێمانیش هاوكاری مادییان كردووه. خاوهن���ی س���هنتهری كی���ژێ ب���ۆ
باڵوكردنهوهی بهرههمی هونهریی ،كاوان رهس���وڵ بهئاوێنهی راگهیاند كه ئهوان ئهركی باڵوكردن���هوهی بهرههمهكهیان گرتوهت���ه ئهس���تۆو لهچهن���د مانگی ئایندهدا باڵویدهكهنهوه.
كوردێك ی نابینا پۆستی رێكخراوێك ی جیهان ی وهردهگرێت
ئهوێ خانویهكی بچكۆالنهی گهڕهكی عهقارییهو هێشتا مۆركی یهكهمین دروستكردنی ون نهكردوه ،خانوهكه لهڕیزی خانوهكانی ئهو ریزه ماڵهی عهقاریدا ژماره ()11یه ،ههر ئهوهش وایكردووه ناو بنرێت "كافێ ."11
دوانه
هونهرهكانی موزیك لهسلێمانی ،نهجات ئهمین لهلێدوانێكدا بۆ ئاوێنه رایگهیاند كه ههرچهنده سااڵنی رابردوو ئهو یاده لهكوردس���تان كراوهتهوه ،بهاڵم بهوتهی ئ���هو "ئ���هم جهژنه لهگهڵ كوردس���تان ناگونجێت". نهج���ات ئهمین ئاماژهی ب���هوهدا كه لهس���ااڵنی رابردودا لهس���هر پێشنیاری سهفارهتی فهڕهنسا ئهو یاده دهكرایهوه، ب���هاڵم ئهمس���اڵ بهڕێوبهرایهتییهكهیان
بهه���ۆی نهبونی بودجهوه بهش���دارییان نهك���ردوهو هۆكارێكی دیك���هش ئهوهی ه كه س���هرجهم تیپهكان لهئامادهكاریدان بۆ ساڵڕۆژی هونهرمهندی گهورهی كورد (حهسهن زیرهك) كه ئهمڕۆیه. حهسهن زیرهك یهكێكه لههونهرمهنده گهورهو خاوهن بههرهو پێش���هنگهكانی هونهری كوردیی كه 40س���اڵ لهمهوبهر لهش���اری بۆكانی كوردستانی رۆژههاڵت گیانی سپارد.
پهیوهند بهمهقام دهگهڕێتهوه
ی ی جێی س���هرنج ه لهدهربڕین ئ���هوه ی ئـــــــ���هم هاوخهمیی��� ه بهرب�ڵ�اوه ی كورددا ك ه بهدهگمهن هاوواڵتیــــــان ی ی دهرهك س���هبارهت بـــــــهڕووداوێك ی لهس���هر ت���ۆڕی كۆمـــــــهاڵیهت��� فهیس���بووك بهدیدهكرێ���ت ،چهندین ی دیار خ همو نوس هرو شاعیرو كهسایهت ی ی خۆیان بهرامبهر بهكوش���تن تووڕهی "غهزاله" دهردهبڕن.
ئا :رهوا بورهان
"كافێ "11لهگهڕهكی عهقاریی لهسلێمانی
دهینوسێت
ئێوارهی رۆژی پێنجش���هممهی رابردوو لهگۆڕهپان���ی گروپی مهم لهس���هر رێگای (ههولێ���ر -كهرك���وك) لهش���اری ههولێر بهفیستیڤاڵێكی كێبڕكێی ئهسپسواری بۆ یهكهمجار پرۆژهی فێركردنی ئهسپسواری لهههولێ���ر كرای���هوه ب���ۆ ئارهزوومهندانی ئهسپسواری. خاوهن���ی پڕۆژهك���ه ،ف���هالح گهعتلی لهلێدوانێك���دا بۆ ئاوێن���ه رایگهیاند كه بۆ یهكهمج���اره لهكوردس���تان س���هنتهرێكی تایب���هت بهفێركردن���ی ئهسپس���واری دهكرێتهوه ،بۆ ئهو مهبهستهش راهێنهریان AFP دابینكردوهو ههموو كهسێك دهتوانێت لێی کوردستان شوێنێکی لهباره بۆ بهخێوکردنی ئهسپ س���وودمهند بێتو كێ ئازایه بێت ئهسپی بارهیهوه خۆش���حاڵی خۆی بۆ ئهو نمایشه بهخێوكردنی ئهس���پ لهباره ،بهاڵم ناوبراو زۆریش لهكوردستان ههیه". خۆی تاو دات. تاژان نهس���رهدین كه یهكێ���ك بوو لهو دهرب���ڕیو وتی "ئهم���ڕۆ تواناكانی خۆمم خالید رهش���یدی تهمهن ( )33ساڵ كه وتی "هونهری ئهسپسواری فهرامۆشكراوه، خهریكی مهش���قو راهێنانی ئهسپسوارییه ئێمه دهمانهوێت لهڕێگهی ئهو پرۆژهیه پهره كچه ئهسپس���وارانهی لهكاتی نمایشهكهدا نیشانداو ئهس���پی خۆم تاودا ،ماوهی دوو باسی لهژینگهی ههرێمی كوردستان كرد بۆ بهو هونهره بدهین ،چونكه ئارهزوومهندێكی جێگهی س���هرنجی ئامادهب���ووان بوو ،لهو ساڵه مهشقو راهێنان دهكهم".
" "Cafee 11شوێنێك ی جیاواز لهسلێمانی
فۆتۆ :تایبهت
د.شێرکۆ عهبدواڵ
سهنتهرێکی ئهسپسواری لهههولێر دهکرێتهوه
كوشتن ی ژنه ئهفغانییهك ،كوردستان ی دڵگران كرد ی ی خۆیان بهرامبهر بهكوشتن هاوخهمی ی دهردهبڕن ك ه ی نازداری ئهفغان ژنێك ی چهن���د ههفتهیهك لهمهوب���هر لهكات ی ی ئارایش���تگهیهكدا لهشار جێهێشتن ی پاكس���تان كوژرا ،ئهو ك ه پیش���اوهر ێ ی دهچڕی ،س ی پهشتون گۆران بهزمان ی تاڵیبان ساڵ لهمهوبهر لهتاو ههڕهشه ی بهجێهێشتو روویكرده ی سواته شار پاكستان.
) )332سێشهمم ه 2012/6/26
بهوت���هی ئهو كهس���انهی س���هردانی ئهم كافتریایه دهكهن كهش���وههوای ناو كافتریاك���ه لههی���چ ش���وێنو كافێیهكی دیكهی سلێمانی ناچێت كه دهنگهدهنگو ژاوهژاوی م���رۆڤ بێ���زار بك���هن ،نهبیل كه گهنجێك���ی رهش���تاڵهی تهمهن 19 ساڵه ،كراسێكی س���پی هێڵداری رهشی لهبهردابوو ،س���هرقاڵی كۆمپیوتهرهكهی باوهشیبوو ،وتی "ئێره هێنده بێدهنگه، حهزمدهك���رد ژوری نوستنهكهش���م ئێره بوایه". ب���هاڵم نهبی���ل رهخن���هی لهنرخ���ی خواردنهكان���ی ئهو كافێی���ه گرتو وتی
قرژاڵ ی گرنگت دێت ه ئهم ههفتهی���ه كارێك��� ی دهكهیت پێشو ههس���ت بهئاسوودهی ی سۆزدارییهوه ،گرنگ ئهوهی ه هیچ لهڕو ی بڕیاریارێك نهدهی���ت بهتایبهت لهكات تووڕه بووندا.
"لێره شتهكان كهمێك گرانن ،من تێناگهم دهبهیهك ئاو كه لهههمان جۆره لهههموو شوێنێك به ( )250دیناره ،بهاڵم بۆ لێره به( )500بێت". باخچ���هی كافێك���ه ب���هو درهختان���ه رازاوهتهوه كه جۆره ئارامییهك بهمرۆڤ دهبهخش���ن بهتایبهت كاتێك گهاڵیهكی بهر دهبێتهوهو بهر شانو ملی میوانهكان دهكهوێ���ت ،مێ���زو كورسیهكانیش���ی لهكافتریاكانی دیكه جیاوازترهو زۆربهی كاتیش موزیكێ���كو گۆرانییهكی هێمنی بیان���ی لێدهدرێ���ت كه رهنگه بهش���ێك لهمیوانهكانیش لێی تێنهگهن. پاڤێ���ڵ هی���وا گهنجێك���ی تهمهن 24 ساڵهو رۆژانه سهردانی كافێكه دهكاتو بهبێ دهنگیی خهریكی خواردنی قاپێك دۆندرمه ب���وو ،ئهو گهنج���ه لهكاتێكدا خهیاڵ بردبویهوهو زۆربهی كات ئێواران یان ئهو كاتان���هی چاالكی هونهری تێدا بێ���ت س���هردانی دهكات ،وت���ی "ئێره ش���وێنێكی جیاوازهو جۆرێك لهئارامیم پێدهبهخشێت".
شێر ی گرنگت كۆمــــــــهڵێ���ك كۆبون���هوه ی دێت��� ه پێ���شو كۆمــهڵێ���ك كهس��� ی پڕ گرن���گ دهناس���یت ،ههفتهیهك��� ی لهئاس���تهنگ دهبێت بۆ جێبهجێكردن داواكاریهكانت.
خاوهن���ی ( ،)cafe11جهم���ال پێنجوێن���ی لهلێدوانێك���دا ب���ۆ ئاوێن���ه رونیكردهوه كه بیرۆك���هی ئهم كارهیان لهوهوه س���هرچاوهی گرتوه كه شارێكی وهك (س���لێمانی) دهبێت شتێك جیای بكاتهوه لهشارهكانی دیكهو دهڵێت "ئهم جێگهی���ه ش���وێنێكه كه دێیت���ه ناوهوه ههس���تدهكهیت لهس���لێمانیتو لههی���چ جێگهیهكی دنیا نیت ،ههڵبهت لهواڵتانی وهك فهڕهنساو ئهوروپاو ئهمریكای التینو واڵتانی دراوسێی خۆشمان ههیه". ب���هو پێی���هی جهم���ال یهكێك���ه بهناوبانگهكان���ی لهفۆتۆگراف���هره كوردس���تان ،بۆی���ه كافێكهش���ی پ���ڕه لهتابلۆو وێن���هی فۆتۆگرافی تایبهت كه بهش���ێكی زۆریان تابلۆی هونهرمهندانی كوردستانن. پێنجوێن���ی ئاماژهی ب���هوهدا كه ئهم كارهی تهنه���ا وهك "بزن���س" نیی���ه، بهڵكو وهك مۆزهخانهیهكی بچوكیش���ه كه دهیهوێ هونهرو مێژوی واڵتهكهش���ی نیشانی خهڵك بدات.
فهریک ی هاوڕێكان���ت كۆمهڵێ���ك ئامۆژگـــار ی كارهكانتدا باش���ت دهك���هن لهب���وار ی سۆزدارییهوه گـــــوێیان لێبگره ،لهڕو ێ دروس���ت ی ن���و پهیوهندییـــهك��� دهكهیت.
بهش���داریی كۆنگ���رهی یهكهم���ی ئهو ئا :ئاوێنه ی كردوهو دواجار لهكێبڕكێداو رێكخراوه بهبهدهستهێنانی دهنگی كوردهكانی ئهو كوردێكی نابینا بهشێوهی ی واڵته پۆستهكهی بهدهستهێناوهو وت ی ههڵبژاردن بووه جێگری یهكهم ی "ئهوهی چاوهڕێی نهبوم بهدهستهێنان ی ی ماف ه رهواكان ی رێكخراو سهرۆك ئ���هو پۆس���ته ب���وو ،س���وپاس ب���ۆ ی جیهان كه تایبهت ه كهمئهندامان كوردهكانی سوید كه ئهو متمانهیهیان ی خاوهن بهداكۆكیكردن لهماف پێبهخش���یم" ،ناوب���راو ئام���اژهی بهو پێداویستییه تایبهتییهكان. ی ئهو مهرجان���هش كرد كه بۆ وهرگرتن ی "دهبێت ئهو پۆس���ت ه پێویس���تنو وت ی 2009 ئ���هو رێكخ���راوه لهس���اڵ كهسهی بۆ ئهو پۆست ه ههڵدهبژێردێت ی ویالیهت ه ی پایتهخت ی واشنتۆن لهشار ی ماستهر بێت ،منیش ههڵگری بڕوانامه یهكگرتوهكانی ئهمهری���كا دامهزراوهو ی كالس���یك، ماس���تهرم ههیه لهپیانۆ ی ئامانجیشی داكۆكیكردنو خزمهتكردن ی ههروهه���ا دهبێت پێش���تریش لهبوار ی خاوهن پێداویستییه تایبهتهكان ه زیاتر ئی���دارهدا كاریكردبێت ،من پێش���ترو ی جیهان. لهسهر ئاست ی ی موزیك ئێس���تاش بهڕێوهبهری تیپ سۆران نوری ئیبراهیمی تهمهن ()22 الوانی كوردستانم". س���ا ڵ ك ه بۆ ئهو پۆسته ههڵبژێردراوه ی ی ئای���ار س���ۆران ن���وری لهمانگ��� لهلێدوانێكدا بۆ ئاوێن ه رایگهیاند ك ه ههتا ی چاودێریكهر بۆ پهسهندكردنی سهرجهم ئهمس���اڵهوه بهفهرمی لهو پۆس���تهیدا ی رۆژههاڵت ی واڵتان ئێستاش لهزۆربه ی لهكوردستان دهستبهكاربووهو ئۆفیس ی بڕگهو ماددهكانی كهمئهندامان. ی یاس���ای ناوهڕاس���تدا هیچ ماددهیهك ی ی شار ی سهرهكیشیان لهشهقامی سالم ی ئهمساڵداو لهشار سۆران لهبههار خ���اوهن پێداویس���تییهكان جێبهجێ سۆران نوری ئیبراهیم ی س���وید سلێمانییه. ی س���تۆكهۆڵی پایتهختی واڵت ناكرێ���ت ،بۆیه ئهوان دهبنه لیژنهیهك
ی دهبێت ئهو كهسه بۆ ئهو پۆست ه ههڵدهبژێردێت ی ههڵگری بڕوانامه ماستهر بێت ،منیش ماستهرم ههی ه لهپیانۆی كالسیك
تهرازوو ی زۆر ،ژیانت لێتا ڵ دهكات، چاوهڕوان��� ب���ۆ ئهوهی س���هركهوتوو بیت لهژیاندا ئهوهنده بیر لهپارهو سهروهتو سامان مهك���هرهوهو بهخۆش���یو ئارامی بژی. ههفتهیه گونجاوه بۆ سۆزداری.
دوپشک پێویس���ته كۆمهڵێ���ك بڕی���اری خێرا ی كارهكانت، بدهی���ت ب���ۆ پێشخس���تن دهوروبهرهك���هت فهرام���ۆش مهك���ه، ی پێویستدان چونكه تهنها ئهوان لهكات هاوڕێتن.
کهوان بهوریایی���هوه ههڵس���وكهوت بك���ه لهکارهکانت���دا ،چونك��� ه كهس���انێك ی چاوهڕوانن ههڵهیهك بكهیت ،ئاماده بۆنه كۆمهاڵیهتیهكان بهو بهكهس���ێك سهرسام دهبیت.
گیسک توش���ی كۆمهڵی���ك ناكۆك���ی دهبیت ی كارهكهتدا ،لهگه ڵ ههندێكیاندا لهبوار بهنهرم���ی ههڵس���وكهوت یكهی���ت، ی ی باش بكه لهڕوو ی گۆڕانكار چاوهڕوان سۆزدارییهوه.
11
ئیعالمهوان
()2
پێناسه: ئیعالم���هوان مش���تهرییهكی دائیمیی��� ه لهقاوشی (ههواڵ)دا كه بهعزێكیان ئهوهنده رهززا گران���ن تهنان���هت فهڕاش���هكانیش خۆیانیان ل���ێ ئهدزنهوه ،كهچی بهعزێكی تریان تا خوا حهزكا مهحبوبو موحتهرهمن، بهتایبهت الی مهسئولهكان. هۆكاری نهخۆشییهكه: ت���ا ئ���هم دهققهی���هی ك���ه جهماعهتی موعارهزه مهس���هلهی (پهس���هند)كردنی بودجه به كارێكی (ناپهس���هند) لهقهڵهم ئ���هدهن ،هی���چ موختهبهرێكی رهس���میو الكۆاڵن س���هبهبهكهی بۆ نهدۆزراوهتهوه، بهاڵم (با پیاو قس���هیهك بۆ دزیش بكات) لێكۆڵینهوهكان هێش���تا ه���هر بهردهوامنو ئیحتیم���ال زۆره س���هبهبهكه (نهگبهتی) بێت .لهوانهش���ه بهكتریایهكی دوس���هره بێت .تازهترین راپۆرتیش كه س���هندیكای رۆژنامهنوس���ان ئ���اگاو عیل���مو خهبهری لێ���ی نییه ئهڵێ ش���تهكه ن���ه بهكتریایهو نه نهگبهت���ی ،بهڵكو (كرم���ه) .كرمێكی بهئاڵۆشهو بڕۆ بهخێرهاتی. مێژووی نهخۆشییهكه: عیللهتهك���ه لهناو ك���ورده حهیاتهكهدا عیللهتێكی كۆن نییه .ههر س���هد س���اڵو قس���ورێكه پهیدا بووه .ئهوهڵ كهس���یش كه توش���ی ب���و میقداد بهدرخ���ان بو كه ئهگ���هر ئهم زهمانه بمایه حهفتهی دو جار حهفلهی رێزلێنانی���ان بۆ ئهكردو هاواریان ئهك���رد رۆژنامهنوس���ی ه���هره گ���هورهی گهلهكهمان مامۆس���تا مهغدید .ئهم داماوه لهمیس���رییهكانهوه گرتیو زۆری نهبرد ده دوانزه براو ئامۆزاو ژنخوشكی خۆی توش كرد .لهو وهختهش���هوه تا ئێستا ژمارهكه ههر بهرز ئهبێتهوه ..نیهایهتی نییه ئهڵێ قائیمهی زیندانه سیاسییهكانه. نیشانهكان: ه���هر مهخلوقێكت بینی ب���ه (مایك)و (هێلهك)هوه تهاڵق بخۆ بڵێ رۆژنامهنوسه. ئایدۆلۆجی���اش دهوری زۆری ههی���ه لهدهرخس���تنی نیش���انهكاندا .مهسهلهن رۆژنامهنوسی عهلمانی به ریشی چهناگهو جێڵی سهرو سوراوی خهستا ئهناسرێتهوه، ب���هاڵم غهی���ره عهلمانییهكان ب���ه ریپۆقا دیارن .س���هرهڕای ئهمهش زهالم ههیه ده پانزه س���اڵه رۆژنامهنوسه ،كهچی هیچی پێوه دیار نییهو تهنیا ههر موحاسیبهكان ئهزانن .م���اوهی دهركهوتنی عیللهتهكهش لهكهس���ێكهوه بۆ كهس���ێكی تر جیاوازه. مهسهلهن زهالم ههیه (ههروهها زهعیفهش) یهك سهعات بهدیار تهلهفزیۆنهوه دابنیشێ لێمان���ی ئهكهن ب���ه ئیعالمهوانو ههش���ه لهزهمان���ی جهری���دهی ژین���هوه خهریكه، كهچی حس���ابی خانمهكهی پرس���گهی بۆ ناك���هن .لهبهر ئهوه ب���ا لهخۆمانهوه هیچ نهڵێین. لێ پیسكردن: ههر ئیعالمهوانێك دو نیشانه لهم نیشانه خهتهرانهی خ���وارهوهی لێ دهركهوت ئهوا بڵێ خوا رهحم به ئهوالدی بكات. .1رق ههستان لهكاربهدهستان .2پژمهی تهحلیل .3لهرزوتای خ���ۆ نواندن بهبێ ئارهقی تهریقبونهوه .4خهڵكهكه ههموی به قهلهمون بزانێ تهشخیصكردنی نهخۆشییهكه: ئهگهر ئیعالمهوانهكه ئینس���انێكی جددیو ش���ارهزا بێت ئهوا دائیمهی خوا س���هری ئێش���ێو ب���ێ تاقهت���ه .ئهگ���هر ح���هزی لهموشاغهبه بێت دهوروبهرهكهی عهصهبی ئهكات .ئهگهر كاس���بكارێكیش بێت عهال بابهڵاڵ ئهوا ههر مانگهو س���هیارهیهكی پێ ئهبێت. چارهسهر: ا .چارهسهری كالسیكی: .1حهسیر مهیدان .2فهالقه .3نانبڕین .4باڵوكردنهوهی لهقتهی عهیبو شورهیی لهسهری ب .چارهسهری هاوچهرخ: .1پشی پشی .2پرادۆ .3ئیفادی ههندهران
سهتڵ ی یارمهتیت گرنگیدان بهتــــهندروس���ت دهدا داهێن���ان بكهی���ت لهكارهكانتدا، ی لهڕووی س���ۆزدارییهوه تێگهیشتنێك ب���اشو هاوڕادهبی���ت لهگ��� ه ڵ خۆشهویستهكهتدا.
نهههنگ ی زۆرت دێت��� ه پێش كۆمهڵێ���ك كار ك ه كاتت نابێ���ت بۆ جێبهجێكردنیان، ی ی دارایی���هوه رووبهڕوو رهنگه لهبار كۆمهڵێك كێشهی نهخوازراو ببیتهوه. ئاگاداری باری دارایت به.
CMYK
12
بیروڕا
) )332سێشهمم ه 2012/6/26
تامی گێالس ...شیرینیی توو هێمن قهرهداغی
رێگرە مەعریفییەکان
٢- ١ یەکێک لەو ئەرکانەی ئەمڕۆ لەس���ەر شانی هەر نووس���ەرو رۆش���نبیرو خوێندەوارێکە کە دەیەوێت لهمەجالی گش���تی کۆمەڵگای ئێم���ەدا قس���ە لەس���ەر دیاردەکانی ئەو کۆمەڵگای���ە ب���کات ،ئاگاداربوون���ە ل���ەو راس���تییەی دونی���ای ئێم���ە لهپرۆس���ەی گۆڕانێکی بەردەوامدایە ،لەزیاد لەئاس���تو رەهەندێکدا .ئەو گشتگیرییانەی کە لەسەر وێناکردنێک���ی س���ادەو زۆرج���ار هەڵەی کۆمەڵ���گای ئێمە بەن���دن ،بەهەر زمانێک نووس���رابن ،لهزمانی فەلسەفەوە بیگرە بۆ زمانی ش���یعر ،زیانی گەورە بە پرۆس���ەی گ���ۆڕانو تازەبوونەوەی ئ���ەو کۆمەڵگایە دەگەیەنن .من لێرەدا هەوڵئەدەم لەس���ەر یەکێک لەو گش���تیگرییە باوو بااڵدەس���تە سادانە بدوێم کە پێموایە رۆڵی "رێگرێکی مەعریف���ی" دەبینێتو ناھێڵێ���ت رووکارە راس���تەقینەکانی کۆمەڵگای ئێمە ببینینو بناسین. رێگری مەعریفیش بەمانا باش�ل�ار-ییەکی بەکاردەھێن���م ،وات���ە وەک هەڵەیەک���ی بەس���ود مامەڵەی دەک���ەم ،هەڵەیەک کە م���ەودای بیرکردنەوەم���ان زی���اددەکاتو ئەگ���ەر تێپەڕاندن���ی هەڵەک���ە خۆش���ی لەگەڵخۆی���دا دەھێنێت .ئەمج���ۆرە هەاڵنە هەڵ���ەی زۆر گش���تیو بەفراوان���نو بوون بەجۆرێک لهبەڵگەنەویس���تو بەبەش���ێک لهزمانو ش���ێوازی بەرخوردی بااڵدەس���ت لەو س���اتەدا .الی باش�ل�ار مەعریفە تەنها لهپەیوەندیی���دا بە هەڵەکان���ی خۆیو بە تێپەڕاندنی رێگرە مەعریفییەکانی خۆیەوە گەش���ەدەکاتو پێش���دەکەوێت .خاڵێکی ت���ر کە گرنگە لێرەدا باس���یبکەین ئەوەیە ک���ە "رێگ���ری مەعریفی"یەکان هەمیش���ە لەگەڵماندا دەبن ،هەمیش���ە بەش���ێکدەبن لهپرۆسەی بیرکردنەوەو ناکرێت چاوەڕوانی س���اتەوەختێک بکەی���ن تیای���دا "رێگری مەعریف���ی"و هەڵەکردن بوونیان نەمێنێت. ئەمان���ە بەش���ێکن لهمێ���ژووی مەعریفەو زانس���تو بەش���ێکیش دەب���ن لهئایندەی زانستو مەعریفە. بەبۆچوون���ی من یەکێک لەو گش���تگیرییە ناڕاستانەی کە رۆڵی "رێگرێکی مەعریفی" دەبین���ن ئەوەیە گوایە سیاس���ەت کایەی هەرە س���ەرەکییە لهکۆمەڵ���گای ئێمەداو سیاسەت لۆژیکی ناوەکی هەموو کایەکان دەستنیش���اندەکات ،سیاسەتە لێناگەڕێت ئەو کایانە لۆژیکی ناوەکی خۆیان هەبێتو لێناگەڕێ���ت گەش���ەی تایبەت���ی خۆیان بکەنو ناھێڵێت بەپێی ریزبەس���تنو پێگە ناوەکییەکانی خۆیان ،بجوڵێنەوە .لێرەوە رزگارکردنی ئەو کایانە لهسیاسەت هەنگاوی ه���ەرە س���ەرەکی هەم���وو گۆڕانکارییەکە لهکۆمەڵ���گادا .لەم دیدەوە بۆ سیاس���ەت وەک "ش���اکایە" جۆرێ���ک لهعەقڵیەت���ی دژەسیاس���ەتو ئەنت���ی سیاس���یبوون دروستبووە کە پێیوایە بەبێ دژایەتیکردنی سیاس���ەتو بەبێ بچووکردنەوەی رووبەری سیاس���ەت لهکۆمەڵگای ئێم���ەدا ،هەموو هەوڵدانێک بۆ دروستکردنی کۆمەڵگایەکی تەندروست مەحاڵە .رزگارکردنی کایەکانو ئینس���انەکانو چاالکیی���ەکانو بەه���اکان لەدەس���تی سیاس���ەت بەهەن���گاوی هەرە سەرەتایی پیادەکردنی هەر گۆڕانکارییەکی مانادار دەزانێت .دروستکردنو گەشەدان بە رووبەری ناسیاسیو رووبەری دژەسیاسەت وەک ئەرکی ھێجگار تەماش���ادەکاتو هەر دیدێکی���ش س���ەرجەمی رەگەزەکانی ئەم دیدە نەسەلەمێنێت ،بە رووکەشو سادەو هەڵەو ناڕاست دادەنێت. یەکەم دەرکەوتی ئەم تێزەیە دەگەڕێتەوە بۆ نووسینێکی من کە پازدە ساڵێک لەمەوبەر لهگۆڤاری رەهەند ـ دا باڵومکردەوە .ئەودەم من قسەم لهمۆدێلی دەسەاڵتدارێتی بەعسو لهچۆنیەتی کارکردنی دەس���ەاڵتی بەعس لهعێراقدا دەکرد .باسم لەوەکرد کە یەکێک لهس���تراتیژە س���ەرەکییەکانی کارکردنی دەس���ەاڵتی بەعس بریتیبوو لهوێرانکردنی کایەکان لەناوەوە لەڕێگای تێکدانی لۆژیکی ناوەکی کارکردنی کایەکانو تێکدانی بەهاو ن���رخو ریزبەندیی���ە ناوەکییەکانیان .لەو نووسینەدا من کایەی سەربازیم لهعێراقدا بە نموون���ە ھێناوە ،کە یەکێک بوو لهکایە ه���ەرە س���ەرەکیو ه���ەرە بەھێزەکان���ی ئەزموونی دەس���ەاڵتدارێتی بەعس .باسم لەوەکرد چۆنیەتی ئیش���کردنی ئەم کایەیە بەپێی لۆژیکی ناوەکی کایەکە خۆی نییە، بۆ نموونە س���ەرۆکی ھێزە ئاسمانییەکانی عێراق ،یان کەس���ی یەکەمی ناو لەشکر، ی���ان ئەوانەی توان���ای بڕیاردانیان لهکایە
سەربازییەکەدا هەیە ،جەنەراڵە لێزانەکانی ناو س���وپا نەبوون ،کە شارەزاییو توانای خۆیان گەیاندبنی ب���ەو پلهو پایەیە ،واتە کەس���انێک نەبوون بەپێی یاس���او بەهاو ملمالنێکان���ی ناو کایەی س���ەربازی خۆی گەش���ەیانکردبێتو بەو پلەیە گەیش���تبن، بەڵکو بەعس لەدەرەوەڕا کەسێک یان چەند کەسێکی خس���تۆتە ناو کایەکەو نەخشەی ناوەکی کایەکەش���ی داوەتە دەس���ت ئەو کەسانە .بۆ نموونە عەلی حەسەن مەجید کە پله س���ەربازییەکەی "رەئیس عورەفا" یان "نائیب زاب���ت" بوو ،بەعس لهلوتکەی کایەی س���ەربازیدا داینابوو ،واشیکردبوو س���ەرجەمی کایەکە بەپێی تێگەیش���تنو زەوقو ویس���تی ئەم پیاوە بچێت بەڕێوە. لەپاڵ ئەمەدا بەعس "بیرۆی سیاسی" لەناو هەر یەکەیەکی س���ەربازیدا دروستکردبوو کەسێکیش���ی بەناوی "ئەفسەری سیاسی" ل���ەو یەک���ەدا داناب���وو .ئەم "ئەفس���ەرە سیاس���ی"یانە لەن���او کایەی س���ەربازی خۆیەوە نەهاتبوون ،بەڵکو زۆرجار گەنجی بەعس���یبوونو حیزب لهڕیزەکانی خۆیەوە ھێناب���وویو لەن���او کایە س���ەربازییەکەدا بۆ مەبەس���تی بەبەعس���یکردنی کایەکەو بەھیوای چاودێریکردنێکی بەردەوامی کایە س���ەربازییەکە ،چاندبوونی .ئەم ئەفسەرە گەنجان���ە پەیوەن���دی راس���تەوخۆیان بە مەکتەبی سەرۆکایەتی س���ەدام حوسەین خۆیەوە هەبوو ،لەزۆر رووەوە دەسەاڵتیان لهدەس���ەاڵتی جەنەراڵ���ە گەورەکانی ناو سوپا زیاتربوو .لهئەزموونی بەعسدا هەمان میکانیزم لەناو س���ەرجەمی کایەکانی تری ناو کۆمەڵگای عێراقی���دا ئامادەبوو ،واتە پرۆسەی بە بەعسیکردنی سەرجەمی کایە ئەکادیم���یو فیکریو ئەدەبیو فەرهەنگیو وەرزش���یو مەدەن���یو ھونەرەی���ەکان ئامادەب���وو .دیارترین���ی کای���ەش کایەی میدی���او وەرزش بوو ک���ە تیایاندا عودەی کوڕی س���ەدام حوس���ەین هەم س���ەرۆکی سەندیکای رۆژنامەنووسانو هەم بەرپرسی یەکەمی هەموو چاالکییە وەرزشییەکان بوو لهعێراقدا. دوات���ر من ئ���ەم تێزەم ب���ۆ خوێندنەوەی هەندێک رەهەندی دیاریکراوی دەس���ەاڵت لهئەزموونی کوردیش���دا بەکارھێناو ئەوەم نیش���اندا ک���ە رەهەندێکی بەعس���ییانەی ھێج���گار بەھێ���ز لەن���او میکانیزمەکان���ی کارکردنی ئەم دەس���ەاڵتە "خۆماڵی"یەدا ئامادەیە .وەک بەعس ،دەسەاڵتی کوردیش لههەوڵ���ی پەکخس���تنی لۆژیک���ی ناوەکی کایەکاندایەو لەدەرەوەڕا هەم دەس���تێکی ش���ێوێنەرانە بەناو ش���ێوازی ریزبەستنو کارکردنی کایەکاندا دەھێنێت ،هەم هەوڵی ئەوە ئەدات ھیچ کایەیەک لۆژیکی ناوەکی س���ەربەخۆی نەبێتو بەپێ���ی ئەو لۆژیکە س���ەربەخۆیە کارنەکات .ئەو پرس���یارەی دەکرێ���ت لێرەدا لهخۆمانی بکەین ئەمەیە: ئایا ئەو دۆخەی لەس���ەرەوە باسمانکرد، دۆخ���ی دەس���تێوەردان لهکای���ەکانو پەکخستنی لۆژیکە ناوەکییەکەیان ،مانای ئەوەی���ە کە سیاس���ەت بووە ب���ە کایەی س���ەرەکیو تەواوی کایەکانی ترو تەواوی سیس���تمی نرخو بەهاکان���ی داگیرکردوە؟ ئایا ئەم تێزە مانای ئەوەیە کە سیاس���ەت نرخو بەه���ای لەس���ەرجەمی کایەکانی تر س���ەندۆتەوە؟ ئایا بەڕاس���تی سیاس���ەت "شاکایە"یەو گوتارەکانی "شاگوتار"ن؟ بەبۆچوون���ی من وەاڵمی س���ەرجەمی ئەو پرس���یارانە نەخێ���رە .نەخێر سیاس���ەت لەدونیای ئێمەدا "ش���اکایە" نییە" ،ش���ا چاالکی" نییەو تەنانەت کایەی سەرەکیش نیی���ە .بینینی ئ���ەو دۆخەی لهس���ەرەوە باسمکرد وەک هەیمەنەی سیاسەت بەسەر س���ەرجەمی کایەکانو سەرجەمی چاالکیو سەرجەمی بەهاکان هەڵەیە .هەڵەیەکە لەو هەاڵنەی ک���ە وەک "رێگرێکی مەعریفی"، بەمانا باش�ل�ار-ییەکەی کاردەکات .باشە ئەگەر ئەوە سیاس���ەت نەبێت کە لۆژیکی کای���ەکان وێراندەکاتو ل���ەدەرەوەڕا خۆی بەس���ەر س���ەرجەمی ژیانی کۆمەاڵیەتیو فەرهەنگیو ئەخالقیو ئابوریو ئەکادیمیو ھونەریدا دەسەپێنێت ،ئەی ئەوە چییە کە لهدونیای ئێمەدا روودەداتو ئامادەیە؟ ئەوە چیی���ە کە دەس���توەردەداتە ناو کایەکانو دەیەوێت سیستمی بەهاو نرخەکانی خۆی بەسەر هەموواندا بس���ەپێنێت؟ لهوەاڵمی ئەم پرس���یارانەدا دەکرێت بەسادەییەکی سەرسوڕھێنەرەوە بڵێین ئەوەی ئەم کارە ئەنجامئەدات دەسەاڵتە.
»»19
srwsh@hotmail.com
ههندێج���ار بۆ توو خ���وارد دهچین ،بهاڵم مهرگ دێنین���هوه ،ههندێجاری���ش تهنهاو تهنه���ا بۆ م���هرگ چووین ،ب���هاڵم تووی ش���یرین دێنینهوه ...ژیان ئهم ئهفس���ونه گهورهیهیه. یهكێ���ك ل���هو ش���اكارانهی ب���هردهوام حهزمكردووه ش���تێكی لهس���هر بنووس���م (تام���ی گێ�ل�اس)ی گ���هوره دهرهێنهری فارس (عهباسی كیارۆستهمی)یه ،ئهوهش دهگهڕێتهوه بۆ دوو هۆكار :یهكهمگرنگیی ئهوبابهتهی لهسهری دهوهستێت كه مهرگه، دووهم بههۆی ئهو دایلۆگه قوڵهی لهس���هر پرسێكی وجودی وهك مهرگ دهیخاتهوه. لهتامی گێالسدا دوو تێڕوانین لهسهر ژیانو مهرگ دهبینین ،یهكێكی���ان پێیوایه ژیان ئهوهنده پووچه ،ئهوهنده بێماناو ناشرینه چیتر ئهوه ناهێنێت بهدیاریهوه دانیشین. لهدۆخێك���دا كه مهرگ خۆی نایهت ،بانگی دهكهینو ئاوڕمان لێناداتهوه ،ناچار دهبێت خۆمان بهرهو پیری بچین .ئهمه تێڕوانینی كاراكتهری (ئاغای بهدیعی)یه كه سهرقاڵی مهرگ كردن���ه ،بهاڵم چ���وون بهرهوپیری م���هرگ ئهوهنده ئاس���ان نیی���ه كه مرۆڤ بیری لێدهكات���هوه ،زهمهنێكی قوڵو ئاڵۆز لهنێوان بڕیاری خۆكوش���تنو چركهساتی خۆكوشتندا ههیه ،زهمهنێك توالنیو دوورو درێ���ژ پڕه لهدوودڵ���یو دڵهڕاوكێو ترس. زهمهنێك چهند چانسی خۆكوشتنی تێدایه ئهوهندهش چانسی زیندووبوونهوه. بهمانایهك���ی تر مهرگ بهههمان ش���ێوهی ژیان پڕه لهئهگهری دژ بهخۆی ،ئهوكاتهی دهمانهوێ���ت بمرین ،دهمانهوێ���ت ههنگاو ب���هرهو مهرگ بنێن ،بهرچهندین لقو پۆپی ژی���ان دهكهوین ك���ه لهوانهی���ه جارێكیتر ههڵماندهن���هوه ناو ژی���ان .ههروهك چۆن ژیان پ���ڕه لهئهگهری م���هرگ ،ههندێكجار لهوپهڕی نهش���ئهی ژیاندا م���هرگ پڕاوپڕ خۆیمان پیادهكێشتو دهمانبات. ئهوهی بهپلهی یهك لهم ش���اكارهدا بۆمن گرنگه ئهم خاڵ���ه جهوههریهیه ك ه دهڵێت ههم ژی���انو ههم مهرگ پ���ڕن لهیهكتری، چوون بهرهو ههریهكێكیان ناڕاس���تهوخۆ
چوونه ب���هرهو ئهویتری���ش ،چ مهرگو چ ژی���ان ئهكتێ���ك نییه م���رۆڤ بهئیرادهی خۆی پراكتیزهی ب���كات ،بهڵكو لهوههمی پراكتیزهكردنیاندا دهژی ،مرۆڤ ئهوكاتهی دهژی ،تهنه���ا بهوههم وادهزانێت خهریكی كارێك���ی ئیرادهگهره ،دهن���ا لهحهقیقهتدا لهناو ههزاران ئهگهردا كه مهرگ زۆرترینیانه خهریك���ی ژیانه ،ئهوكات���هش بڕیاردهدات بمرێ���ت ،تهنها بهوههم س���هرقاڵی مردنی خۆیهتی ،دهن���ا لهحهقیهتدا لهناو ههزاران ئهگهردایه كه ژیان زۆرترینیهتی. بۆئ���هوهی زیات���ر رهههندهكان���ی ئ���هم بۆچون���ه بگهیهنم دێمه س���هر ههوڵهكانی (بهدیعی) بۆخۆكوش���تن .ئهو بڕیاردهدات بهئاس���انترین ش���ێوه بهرهو مهرگ بچێت، ئهوی���ش بهخواردنی بڕێكی زۆر لهدهرمانی بێهۆشكهرو پاش���تر پاڵكهوتن لهچاڵێكدا كه دهكهوێته ناو دۆڵێكی چۆڵهوه ،بۆئهم كارهش پێویس���تی بهیهكێك���ه بهرهبهیان بێ���تو لهبهرزاییهك���هوه دوو ج���ار بانگی بكات (ئاغ���ای بهدیعی ...ئاغای بهدیعی) گ���هر وهاڵم نهبوو ئهوا دوو مش���ت خۆڵ ههڵداته سهریو بینێژێت .لێرهدا دهرهێنهر (عهباسی كیارۆس���تهمی) زیرهكانه ئیش لهس���هر ئهوهدهكات كه خوودی مهرگیش هێش���تا ئهگهرێك���ی ژیان���ی تێدام���اوه، مرۆڤ ئهوكاتهی لهن���او ئهزموونی مهرگ كردنیش���دایه خهیاڵێكی ه���هر الی ژیانه، دهترسێت هێشتا زیندوو بێتو كهس پێی نهزانێت .بۆ ئهم كاره (بهدیعی) دهكهوێته گهڕان بهدوای كهسێكدا ،سهرهتا كرێكارێكی ههژار دهبینێت كه سهرقاڵی كۆكردنهوهی پالس���تیكی كۆنهیه لهناو خاشاكدا ،داوای لێدهكات جگه ل���هوكارهی خۆی كه تهواو ماندوك���هره لهگ���هڵ ئهمدابێ���تو كارێكی ئاسانتر ئهنجام بداتوبڕێكی زۆر زیاتریش پ���ارهی دهداتێ ،بهاڵم ئهو ئهوهنده بێزاره تهنانهت ناپرس���ێت ئ���هو كاره چییه ،زۆر بهسادهیی دهڵێت كارێك نییه من بیزانمو بۆتۆی بك���هم ،دواتر س���هربازێكی گهنج سهردهخاتو پێیدهڵێت بۆكوێ دهچیت من دهتگهیهنمه ش���وێنی خۆی ،بهاڵم كارێكم
ئێمهی مرۆڤ ك ه رۆژان ه خهریكی كوشتنو خۆڵكردنین بهسهری یهكتریدا، رۆژانه لهماڵو نیشتیماندا سهربازی مهرگین
ههیه كه ب���ۆم بكهیت ،ئهویش دوو هاوارو س���ێ مش���ت خۆڵه بیكهیت بهس���هرمدا، تهنه���ا ئهوهنده ،دوای ئهوهی دهیباته ئهو چۆڵهوانیهی دوور لهشار ،لهبهرزاییهكهوه چاڵهك���هی پیش���ان دهدات ،س���هربازه گهنجهكه ترس دایدهگرێتو ش���ێتانه بهناو ئ���هو خۆڵو دۆڵ���هدا دهكهوێت���ه راكردن، ههنگاوێكی دهبێته دووانو رادهكات .لێرهدا دهرهێنهر س���هرباز وهك س���یمبولی دوو رووییهكی گهورهی ئینس���ان دهخاتهڕوو، ئێمهی مرۆڤ كه رۆژانه خهریكی كوشتنو خۆڵكردنین بهس���هری یهكتری���دا ،رۆژانه لهماڵو نیش���تیماندا س���هربازی مهرگین، بهاڵم پێمان قبوڵ نییه ئارهزوومهندانه سێ مشت خۆڵ بكهین بهس���هری یهكێكدا كه خۆی داوایدهكات ،خۆڵ دهكهین بهسهری ئهوانهدا ك���ه خۆیان داوای���ان نهكردووه، ئهوان���ه دهكوژین كه خۆی���ان رازی نین، بهاڵم ناتوانین هاوارێكو س���ێ مشت خۆڵ بدهی���ن بهكهس���ێك ك���ه ئارهزوومهندانه دهیهوێت بمرێت .كهس���ی سێههم بریتییه لهقوتابییهك���ی زانك���ۆ ك���ه بهڕهچهڵهك ئهفغانییهو لهئێران دهخوێنێت ،سیمبوڵی نوێن���هره تهقلیدییهكان���ی دینه كه پێیان وایه بهوهعزو ئیرش���ادی دینی كێشهیهكی ئهنتۆلۆج���یو قوڵ���ی وهك كێش���هكهی (بهدیعی) چارهس���هردهكرێت ،ئهو لهبری ئهوهی لهڕهههندهكانی ئهم ئیش���كالیهته تێب���گات ك���ه پهیوهس���ته ب���ه م���هرگو ژیانهوه ،دێتو بهدهقه دینییهكان وهعزی دهكات ،ئامۆژگاری دهكاتو لهو عاقیبهته دهیترس���ێنێت كه دوای مهرگ پێیدهگات،
لێرهدا دهرهێنهر ئیش لهسهر ئهو سادهییه دهكات كه دینداره تهقلیدییهكان بههۆیهوه دونیا دهبینن ،سادهییهك قودرهتی ئهوهی نیی���ه بچێته ن���او كێش���هكانهوه ،بهڵكو ههنگاویان بهس���هردا دهنێت ،سادهییهك ئهوكاتهی لهم دونیایهدا وهاڵمو چارهسهری پێنامێنێت ،راس���تهوخۆ دهیبهستێتهوه به دواڕۆژهوه ،لهكاتێك���دا چ ژیانو چ مهرگ ههردووكی���ان ل���هم دونیای���هدا روودهن، دواڕۆژ چركهس���اتێكه ل���هدوای مهرگهوه دێت .كهس���ایهتی چوارهم كه بۆمن جێی تێڕامان���ه پیاوێك���ی بهتهمهن���ی توركه، نوێن���هری بۆچوونی دووهمه ك���ه پێیوایه ژیان ئهوهندهی جوان���ی تێدایه كه مرۆڤ لهپێناویدا بژی ،ئهوهندهی سیحر تێدای ه كه مرۆڤ بههۆیانهوه بهردهوام مهس���ت بێت، پیاوێ���ك بهتهواوی لهكێش���هی (بهدیعی) تێ���دهگات ،چونك���ه خ���ۆی پێش���تر بهم ئهزموونهدا رۆیشتووه ،ههوڵی خۆكوشتنی داوه .ئ���هو بهپێچهوانهی ههم���وو ئهوانی ترهوه بهڵێنی دهداتێ داواكهی بۆ جێبهجێ ب���كات ،كات دیاریدهك���هنو دهیب���ات تا شوێنهكه ببینێت .لهگهڕانهوهیاندا بۆ ماڵی كابرای توركه دایلۆگێكی قهشهنگ لهسهر مهرگو ژی���ان دێتهكایهوه ،گفتوگۆیهك به پێچهوانهی ههم���وو گفتوگۆكانی دونیاوه تهنها یهك كهس قس���هی تێ���دا دهكاتو كهس���ێكیش بهبهردهوام���ی گوێدهگرێت، یاخود راس���تتر ئهوهیه (بهدیعی) تاقهتی قس���هكردنی لهژیان نهماوه ،بهالی ئهوهوه چیتر ژیان ئهوهنده ناهێنێت قسهی لهسهر بكرێت .دوای ئهوهی كۆمهڵێك پرس���یاری لێدهكات لهس���هر هۆی خۆكوش���تنهكهیو هیچ وهاڵمێكی دهس���تناكهوێت ،دێته سهر گێڕانهوهی ئهزموونهكهی خۆی" :سهرهتا كه چوومه ژیانی هاوسهرییهوه ژیانمان بهرهو س���هختی دهڕۆیشت ،ش���تهكان نهدههاتن بهدهس���تهوه ،بێزاریی لهههموو الیهكهوه رۆح���ی داگیركردبووم ،رۆژێ���ك بڕیارمدا پێ���ش خۆرههڵهاتن بچمه دارس���تانهكهو خ���ۆم بخنكێنم ،گوریس���ێكم لهگهڵ خۆم بردو چومه ب���هردهم دارتوویهكی گهوره، دونیا لهبهرچاوم رهشبوو ،خهریكی مهرگ كردن بووم ،یهكهمجار گوریس���هكهم ههڵدا تا بهدارهكهو گیربێ���تو بیكهمه قهنارهی خ���ۆم ،بهاڵم نهیگ���رت ،دووهمجار ههڵمدا ههر سوودی نهبوو...... »»19
كۆنگرهی حیزبی شیوعی كوردستان
وهرچهرخانێك لهئاوهزی پهككهوتهوه بهرهو ئاوهزی گهنجانه! فهرمان هیدایهت
پیرو گهنج كاتێ���ك گهنجێ���ك وهك گهن���ج یان وهك س���هردهمهكهی خ���ۆی بیردهكات���هوه، لهههنگاوی بهك���ردهوهدا ،خۆی دهنوێنی ك���ه گهنجێك���ی راس���تهقینهیه ،ئهوكاته دهبێته مرۆڤێكی كارتێكهری راس���تهقینه، نهك مرۆڤێكی كارتێكراو ،ئاساییه مرۆڤ لهچهن���د قۆناغێ���ك كاریتێبكرێت ،بهاڵم نائاس���اییه تاك���و م���ردن كارتێكراوبێتو لهژێر سێبهرو پاشكۆی بیری پهككهوتهدا ههمیش���ه خۆی خهریك ب���كاتو كات به فیڕۆ بدات .كات بهفیڕۆدان ،س���ووتاندنی ئایندهی حی���زبو كۆمهڵگای���ه پێكهوه، لهدهس���تدانی دهرفهته دهگمهنهكانه ،كه دێته پێشهوه بۆ س���هركهوتن لهئهمڕۆدا، راگهیاندن���ی دۆڕاندنمان���ه لهس���بهینێ، مانهوهم���ان وهك كارتێك���راو ،درێژهدانه بهچهق بهس���تووییو شكس���تو ههرهسو مهیل���ی خۆبهدهس���تهوهدانی ئامانجهكان بهرهو م���هرگ .حیزب گی���رۆدهی راڕایی س���هركردهكانێتی كاتێ���ك ههن���گاوهكان ب���هرهو نهم���انو خهون���ه چینایهتیهكان لهژێرپێی خۆپهرس���تیو رهفتاری ،رهفتار بۆرژواگهلێك دهبلیقێن���هوه ،كه ئهوهیان لهبیر كردووه ئ���هم حیزبه خاوهن یهكهم لهس���ێدارهدراوی رامیاریی���ه لهمێ���ژووی دهوڵهتی عێراقداو لهههمووشی گهورهتر، ئهو كهسهش (یوسف س���هلمان یوسف- فههد)ه كه دامهزرێنهری حیزبی شیوعییه لهعێراق ،كه لهكاتژمێ���ر 4ی بهرهبهیانی 14ی ش���وباتی 1949لهبهغدا ،لهسێداره درا ،لهگهڵ هاوڕێكانی (حازمو سارم) كه به سێ رۆژ لهسێ شوێنی جیاوازی بهغدا لهس���ێداره دران ،لهبهرامبهر ههڵبژاردنی نیش���تیمانو چینی كارگهران نهك دهست خستنه نێو دهس���تی داگیركار ،خۆكردنه قوربانی ههژارهكان نهك پش���تتێكردنیان. ئهمانه ب���وون به پاڵهوانی نێ���و مێژووی رامی���اری دهوڵهت���ی عێ���راق ،تهنان���هت دوژمنانی���ش ك���ه دهس���ت ب���ۆ دیرۆكی رامیاری عێراق ببهن ،ناتوانن نێوی فههدو هاوڕێكانیو خۆبهختكهره ش���یوعییهكانی دوای ئهوانی���ش نههێن���ن .ئێم���هی گهنج
لهكوێ���ی ئ���هم تێكۆش���انهداین؟ چهن���د بهئاگاین لهههنگاوهكان���ی ،ئاوهزپیرهكان لهكوێی ئهم مێژووهدان؟ سهركردهی بوێرو سهركردهی ترسنۆك س���هركردهی بوێر ئهو كهس���هیه ،خهون ه بچووكهكان���ی خۆی دهكات���ه قوربانی بۆ خهونه گهورهكانی ههژارهكان ،نهك خهونه گهورهكان���ی ههژارهكان بكات به قوربانی خهون���ه بچووكهكانی خۆی .س���هركردهی بوێری شیوعی ئهو سهركردهیهیه ،كه بوو به پهرلهمانتار یان وهزیر ،داكۆكی لهمێژوو خوێنی شههیدهكانی ئهو حیزبهو گهلهكهی بكات ،نهك لهس���هر ئێس���كو پروس���كی ش���ههیدهكان ببێته وهزیرو پهرلهمانتارو پشت لهخانهواده سهربڵندهكانیان بكات. وهزیرێكمان دهوێت لهس���هرخوانی گهوره نانی ههژارانه بخوات ،نهك السایی ئهوانیتر بكاتهوهو بچێته رێگهی مهسیفو باخچهو باڵهخانهی گهوره دروستبكات ،یان وهك ههندێك كهس داوای چاكسازییان دهكرد، كۆش���كو تهالری���ان لهئهوروپ���ا دهبرده ئاس���مانو حیزبیان كردب���ووه كۆمپانیا. ئێمه س���هركردهیهكمان دهوێت لهس���اته ناخۆش���هكاندا ،بۆ حیزبو نیشتیمانهكهی ئام���ادهی م���ردن بێ���ت ،نهك لهس���اته ناخۆشهكان پشت لهحیزب بكهنو لهساته خۆشهكان بگهڕێنهوه بۆ نێو حیزب .تهنانهت ههندێك لهو ئهوروپیانهی كه لهناوهڕاستی نهوهدهكان حیزبیان بهجێهێشت لهو ساته ناخۆشهدا ،ژنهكانیان قۆڵی حیزبیان بڕی كاتێك بهوهفد حیزب ناردبوونیه دهرهوه. حیزب یاس���ایهكی ههبوو ،ئهو كهسانهی واڵتیان بهجێ بهێش���تایه ب���هرهو ئهوروپا شهرهفی ئهندامێتییان لێ وهردهگیرایهوه، ئهگ���هر بیانویس���تایه ببن���هوه ئهندامی حیزب دهبوو ببنه دۆستی حیزب .ئهمانه دهس���تهیهكی خۆپهرس���تو پارهپهرست ب���وون ،لهئهوروپاوه فڕی���نو لهكۆنگرهی حی���زب نیش���تنهوه .حی���زب ن���هك ههر شهرهفی ئهندامێتی پێبهخشینهوه ،بهڵكو ب���وون به پهرلهمانت���ارو وهزیرو بازرگانو خ���اوهن كۆمپانیا .ئێس���تاش دهمهوێت بزان���م ئهمانه كێ رێگهی پێدان دهس���ت بهسهر حیزبدا بگرنو نهتوانن پێشیبخهنو
پهكخهری ئهم كاروانهبنو ماندووی بكهن؟ ههندێكیش لێره لهكوردس���تان ئهوهندهی غهمی تێكشكاندنی گهنجهكانێتی لهترسی مان���هوهی خ���ۆی ،خهمی سهرخس���تنی حیزبی نییه لهپرۆس���هی رامیاری واڵتدا. ههندێك لهگهنج���ه ئاوهزپیرهكانیان كۆپی خۆیان كردووه لهوان خراپتر كار لهڕایهڵه پهككهوتووهكان دهكهن. ههربۆی���ه س���هركردهی ترس���نۆكم پ���ێ ئهو س���هركردانهیه كه دهچن���ه خزمهتی دهسهاڵتو ناڵێن چیمان بۆ شههیدهكانمان دهوێ���ت ،بهڵك���و بۆخۆیان داوای ش���ت دهكهن ،یان ئهوانهی هیچیان بۆ رۆژگارهكه پێ نییهو خۆیان به كورس���ی دهسهاڵتدا ههڵواس���یوه چاوهڕێن لهدهرفهتێكدا ببنه وهزیر ی���ان پهرلهمانتار .بوێ���ری ئهمانه لهوهدایه ،دانبنێن بهوهی ئیتر لهوه زیاتر ناتوان���ن هیچ بۆ حیزب بكهن .پێویس���ته جێگرهوهیهك لهكهس���انی گهنجی خاوهن هۆشمهندی ماركسیانه بكهنه جێگرهوهی خۆیان ،بهاڵم ك���وا جێگرهوه؟ كوا بوێری دهستبهرداربوونی كورسیهكان؟ حیزبی شههیدان ،شههیدهكانی بێبهشن ئ���هوهی نیگهرانیی دروس���تكردووه ،ئهم حیزبه باجێكی گ���هورهی هاوپهیمانێتیو هاوبهشی لهم حكومهتو دهسهاڵته داوه، كهچی زۆربهی شههیدو برینداری سهنگهرو زیندان���ی رامیاری ،ئهو ج���ۆره مرۆڤانهی كه گهلهكهمان ش���انازییان پێوه دهكات، بێبهش���ن لهههموو ئیمتیازاتێك .بهدهیان س���هركردهو ئهفس���هری ش���ههید ههیه، تاكو ئێس���تاكه ههر موچهی ش���ههیدێكی ئاس���ایی وهردهگرن .لهڕاس���تیدا شههید ههمووی بۆ نیشتیمان شههید بووه ،بهاڵم ئهوانهی لهڕیزی دهس���هاڵت شههید بوون، ئیمتیازاتی���ان ههرگی���ز ب���هراورد ناكرێت لهگهڵ ئهوانه ی حیزبی ش���یوعی .ههرچی زهوی ئ���هم واڵته ههیه دابهش���ی س���هر كهس���انێكیان كردووه كه ههر شههیدیش نهب���وون .ئهگهرچی پێموای���ه ههرچی بۆ شههید بكرێت سهر به ههر بیرو رێبازێك بێت كهمه ،بهاڵم ئهوه بهشایس���ته نازانم ش���ههیدی ش���یوعییهكان تاكو ئێستاكه لهكرێنشیندابنو دهسهاڵتیش خهڵكی وای
ههیه دووجارو س���ێجار زهوی وهرگرتبێت. ئایا شههیدهكانی حیزبی شیوعی شههیدی راستهقینهی ئهم واڵته نین كه بهدرێژایی مێژووی دهوڵهتی عێراق گیانیان بهخشیوه بهم نیشتیمانه؟ با بۆخاتری شههیدهكان جارێك بهش���داری ئهم حكومهتانه نهبین، یان بۆ جارێ���ك وهزیرهكهمان بڵێت ئهوه م���ن كۆبوونهوهك���هم جێهێش���ت ،چونكه ئێوه ،واته حیزبی دهس���هاڵت داستانێكی وهك هندرێنتان ك���ردووه بههی خۆتانو هیچ ش���هرم ناكهن سوكایهتی به مێژووی حیزبێك���ی هاوپهیمانی خۆت���ان دهكهن. ههم���وو خهڵك���ی رهوان���دزو ناوچهك���هو كوردس���تانو عێراق دهزان���ن ،كهوا چیای هندرێن بهدهستی پێشمهرگهكانی حیزبی شیوعی عێراق بوو ،كه گیرا لهالیهن سوپای رژێمهوه ،ههر پێشمهرگه گیانبهخشهكانی حیزبی ش���یوعی عێراق به سهركردایهتی مالزم خدر ئهو جهنگهیان كردو بردیانهوه، بهمهش حكومهتی عهبدولڕهحمان بهزازیان ناچ���اری گفتوگۆك���رد .لهگهڵ شۆڕش���ی كوردیدا ،ئێس���تاكهش حیزب���ی خاوهن دهسهاڵت بهبێ ئهوهی ناو ی حیزبی شیوعی بێنن ،دهڵێن ئهم ش���هڕه ئ���هم نهبهردییه ئێمه كردمان .به ئاش���كراو بێش���هرم ئهم داس���تانه ئهكهن به ه���ی خۆیان ،منیش پێان دهڵێم ،چۆن دهكرێت حیزبێك خۆی بهخاوهن داستانێك بزانێت ،شههیدهكانی ئهم داستانهش هی حیزبێكی تربن؟ ئهوهتا داستانی هندرێن( ،س���اڵح مام ئهلیاسو عهریف یونس)و هاوڕێیهكی تر ش���ههیدن كه ههرس���ێكیان شیوعین ،كهچی پارتی دیموكراتی كوردس���تان ئهڵێت ئهمه ئێمه كردمان .ئهمهش گهورهترین سوكایهتییه لههاوپهیمانهكان���ی حیزبمان���هوه ،خ���ۆ گهرحیزبی ئۆپۆزس���یۆنیش بی���ن نابێت ئهمج���ۆره س���وكایهتیهمان قبوڵبێ���ت، نهخوازه هاوپهیمان بین. ل���هو ماوانهی راب���ردوو چووم���ه دیداری پێشمهرگهیهكی هندرێن ،وتی :ئێمه (واته پێشمهرگهكانی حیزبی ش���یوعی عێراق) ش���هڕی هندرێنمان كرد ،یهك جهمهدانی س���ووری تێدا بوو ئهویش شههید حهمهد ئاغای مێرگه سور بوو كه سهركردهیهكی حیزبی شیوعی بوو لهودهمهدا.
بیروڕا
) )332سێشهمم ە 2012/6/26
birura.awene@gmail.com
بودجهو موناقهشهکانی لهپهرلهمان هیوا کاردۆیی
چهمکی پهرلهمان����ی پۆڵۆنی تێرمێکی سیاس����یه لهئهوروپ����ا ب����ۆ وهس����فی پهرلهمانێکی پڕ لهگهڕهالوژێی درێژدادڕی بێتوانا لهبڕیارداندا بهکاردێت .بهداخهوه دهبێ بڵێم پهرلهمانی کوردستان ئاوای لێهاتووه ،تهنانهت ن����اڕهوا نابێ ئهگهر ب����ۆ ئهو وهس����فه لهئێس����تا ب����هدواوه چهمکی پهرلهمانی کوردستان لهجیاتی پهرلهمانی پۆڵۆنی بهکاربهێنن. من نزیکهی 12ساڵ ئهندامی ئهنجومهنی رۆژئ����اوای س����ویدو دهی����ان لیژن����هی شارهوانیو ههرێمیی بووم ،لهو ماوهیهدا بهشداریی س����هدان کۆبوونهوهم کردووه هی����چ جارێک لهموناقهش����هی بودجهدا ئهو بێسهروبهرهییهی که لهپهرلهمانی کوردس����تاندا لهڕێگ����هی TVکهیانهوه بینی����م ههرگی����ز لهکۆبوونهوهیهک����ی ئهوێدا نهمبینیوه .پهرلهمانی رۆژئاوای س����وید وهک ئهم پهرلهمانهی ههرێمی کوردستان ههرێمییه. مهبهستی من لهم وتاره کهمکردنهوهی بهه����ای پهرلهم����ان نیی����ه ،بهڵک����و بهپێچهوان����هوه گرنگیپێدان����ه ،ب����هاڵم لهههمانکات����دا پی����او ک����ه دهبین����ێ نوێنهرانمان ئهو ههموو ههڵهیه دهکهن دهب����ێ یهکێک پێیان بڵ����ێ بۆ خاتری خوا ئ����هی پهرلهمانت����اره بهڕێزهکانی کوردس����تان تۆزێک زیاتر خۆتان هیالل بکهنو پشودرێژو ئهتهکییهت جوان بن، رێس����او میکانیزمێکی چاکتر دابنێن بۆ راپهڕاندنی کارهکانت����ان .لهههمانکاتدا مهبهس����تم ئهوهی����ه ک����ه لهڕوانگ����هی ئهزمونی س����ویدهوه ههندێک س����هرنجو تێبینی بخهمه بهرچاو ،بهڵکو بهس����ود بنو ببێته س����هرهتایهک بۆموناقهشهی چاکس����ازییو گهش����هپێدانی کاری پهرلهمانی لهکوردستاندا. بهشێوهیهکی گش����تی زۆر لهموناقهشه درێژهکانو ههڵهکانی پهرلهمان پهیوهندی ب����ه کولت����وری نادیموکرات����یو الوازیی هون����هری کۆبوونهوه ههیه .ئاش����کرایه لهکوردستاندا لهسهرهتاوه کۆبوونهوهو کۆبوونهوهکاری لهخهباتی ژێرزهمینیو شاخی حیزبهکانهوه دهستی پێکردووه. دیاره ئهو ج����ۆره خهباته تهواو بواری موناقهشهو مومارهس����هی دیموکراسی کهمه .حیزبهکان لهوکاتهدا زۆر کهموکوڕ بوون لهب����واری هون����هری کۆبوونهوهو دیموکراسی که وهک نهبوونی ئهجنداو پڕۆتۆک����ۆڵو میکانیزم����ی ههڵبژاردنو دهنگدان لهسهر پێشنیارهکانو ناڕوونی رۆڵی سهرۆکو ...هتد .بهداخهوه دواتر ئهم ئهزمونه ناتهواوه گواستراوهتهوه بۆ ئهنجومهنهکانو پهرلهمانو تاڕادهیهکیش
بۆ زۆر س����هندیکا دهستهمۆو دوایش بۆ رێکخراوهکان����ی کۆمهڵ����گای مهدهنی. لهبهرئهوهیه ئێستا کولتوری دیموکراسیو هونهری کۆبوونهمان شێواوو نوقسانه. ب����هاڵم ئهمه ئ����هوه ناگهیهنێ که دهبێ بهو س����هقهتییه بڕۆی����ن بهڕێوه ،بهڵکو بۆ ئهوهی ئهو چهوتیانه راستبکهینهوه پێویسته لهپێش ههموانهوه پهرلهمانتاره بهڕێزهکان زیاتر گرنگ����ی بهو بابهتانه بدهنو پێویسته فێری شێوازی راستو نوێ بب����ن بۆ ئهوهی بب����ن به نمونهی ج����وان لهدیموکرس����یو ئهتهکیی����هدا. م����ن دڵنیام ک����ه زۆر لهپهرلهمانتارانو سیاس����ییان ش����ارهزایو پس����ۆڕییان لهگهلێ����ک کارو پیش����هدا ههیه ،بهاڵم بهداخهوه کهموکوڕییان زۆره لهتهکنیکو ئهتهکێت����ی کۆبوونهوهو مومارهس����هی دیموکراتیو کاری پهرلهمانیدا. ههرلهبهر ئهوهش����ه گفتوگۆکانی بودجه کێش����هی ناوهتهوهو بڕیارلهس����هردانی دواخس����تووه .بهداخ����هوه ش����ێوازی مامهڵهک����ردن لهگ����هڵ بودج����هو موناقهشهکانی لهپهرلهمانی کوردستان نیشانهی نهش����ارهزایی پهرلهمانتارانی س����هر به ههموو حیزبهکانی پێوه دیاره ب����ه دهس����هاڵتو ئۆپۆزیسیۆنیش����هوه. م����ن لێرهدا چهند خاڵێ����ک وهک نمونه دههێنمهوه.
شێوازی مامهڵهکردن لهگهڵ بودجهو موناقهشهکانی نیشانهی نهشارهزایی پهرلهمانتارانی سهر ب ه ههموو حیزبهکانی پێوه دیاره خاڵێکی تری گرنگ ئهوهیه حیزبهکانی کهمین����ه ی����ا ئۆپۆزیس����یۆن پاڵی����ان لێداوهتهوهو هی����چ بودجهیهکی خۆیان ئامادهنهکردووه .بودجهی ئۆپۆزیسیۆن ک����ه زۆرج����ار ب����ه بودجهی س����ێبهر ناودهبرێت ،بریتییه لهبودجهیهکی تیۆری که لهالیهن کهمینهوه/ئۆپۆزیس����یۆنهوه لهئهنجومهنێک����دا ئامادهدهک����رێ وهک ئهڵتهرناتیڤێ����ک بۆ بودج����هی زۆرینه. ئهگهر ئۆپۆزیسیۆنێکی چاالکو کردهبن بێگومان دهبێ بودجهی خۆیان ههبێ، نهبونی بودجه نیشانهی الوازییهو واته ئاماده نییه خۆی بکا به ئهلتهرناتیڤێکی باش بۆ حکومهت .پرۆس����هی داڕشتنی بودجهی س����ێبهر راهێنانێکی باشه بۆ ئۆپۆزیسیۆنو بۆ ئهوهی روونی بکهنهوه که چۆن داهاتی واڵت گهشه پێدهدهنو سهرفدهکهن ،بهمشێوهیهش سیاسهتی ئابووریو زێب����ازی خۆیان دهردهخهن. ئهوه ش����ێوازێکی تهمهڵ����یو تهنانهت ههلپهرس����تانهیه ئهگهر ئۆپۆزیس����یۆن بودجهی خۆی ئام����اده نهکردبێو ههر خهریک����ی رهخن����ه ب����ێ لهبابهتهکانی بودج����هی زۆرین����ه .لهههمانکات����دا دهس����هاڵتیش دهتوان����ێ تاکتیکیان����ه بهههندێک شتی کهم دهمی ئۆپۆزیسیۆن چهورب����کا بۆ پش����تیوانی لهبودجهکهی خ����ۆیو نههێڵ����ێ ئۆپۆزیس����یۆن وهک ئهڵتهرناتیڤێکی سهربهخۆو سهرکهوتو بۆ گرتنهدهس����تی حکومهت دهربکهوێ. بێگومان لهکۆتاییشدا ههموو بودجهکان ب����ۆ بڕی����اردان لهس����هری دهخرێن����ه دهنگدان����هوهو لهوانهش����ه بودج����هی دهسهاڵت سهرنهکهوێ.
ئامادهکردنی بودجه بێگوم����ان من ئاگادارم که ناکۆکی توند ههیه لهنێوان دهسهاڵتو ئۆپۆزیسیۆن وه که ئۆپۆزیسیۆن دهسهاڵت به گهندهڵیو بهفیڕۆدانی بودجه تۆمهتباردهکا ،بهاڵم وتارهک����هی م����ن زیاتر پهیوهن����دی به الیهنی دیموکراسیو تهکنیکی کارهکانی پهرلهمان����هوه ههی����ه .بهش����ێوهیهکی گش����تی بڕیاردان لهس����هر بودجه دهبێ الیهن����ی کهمی بهچهن����د مانگێک پێش کۆتایی س����اڵی پێش س����اڵی بودجهکه موناقهش����هکانی تهواو بووبێو بڕیاری لهسهردرابێ .نهک وهک ئهوهی ئێستای پهرلهمانی کوردستان وا کۆتایی مانگی شهش����ه تازه موناقهش����هکانیان گهرم بووهو ئیتر خ����وا دهیزانێ کهی بڕیاری لهسهردهدرێو کهی سهرفدهکرێت. لهههم����ان کاتدا جێگهی پرس����یاره که پهرلهم����ان نزیکهی 15ملی����ارد دۆالر دهخاته بهردهستی س����هرۆک وهزیرانو حکومهتهک����هی ،کهچ����ی س����هرۆکی حکومهت ئامادهیی نییه بێته پهرلهمانو ئهتهکێت لهپهرلهماندا بهشداریی لهموناقهش����هکانی پهرلهمان بکاو س����ود وهربگ����رێ لهبیروڕاکانیان ،ئهتهکێ����تو رهفتار جوانیو ش����ارهزایی لهکاتێکدا لهواڵتانی تر وا باوه سهرۆکی پهرلهمانت����ار ،کارک����ردن لهپهرلهماندا حکومهت ئاماده دهب����ێو بهرگریدهکاو ئاس����انو خۆش����دهکا .بهداخ����هوه لهم روونکردنهوه دهدا لهسهر بودجهکهی .ب����وارهدا لهدیمهن����ی کۆبوونهوهکانیان
دهی����ان کهموکوریم بین����ی که ههندێک لهپهرلهمانتاران بهدهنگی بهرزو هاوارو توڕهیی����هوه قس����هدهکهنو ی����ا بهب����ێ ناونوسینو مۆڵهت قسه بهیهکتردهبڕنو ههندێ����ک جاری����ش مس����ت ب����ه مێزو کتێبهکانی����ان دهدهن .لێ����رهدا چهن����د دیمهنێک به نمونه دهێنمهوه. ب����ۆ نمون����ه پهرلهمانتارێ����ک لهکات����ی وتهکهیدا بهتوڕهییهوه داوای لهسهرۆکی پهرلهمانکرد که گوێی لێبگرێ ،چونکه قسه بۆ ئهودهکا .لهگهڵ ئهوهی که ئهوه ئهتهکێتێکی جوان نیی����ه لهههمانکاتدا پهرلهمانتاران بهش����ێوهیهکی گش����تی قس����ه بۆ ئهندامانو هاوواڵتیان دهکهن لهڕێ����گای مێدیاکانهوه ،نهک بهتایبهتی بۆ سهرۆک .سهرۆکی پهرلهمان یهکێکه لهو گوێگرانهو لهوانهشه هیچ کاریگهری باش یان خراپی لهسهر مهسهلهکه نهبێ، چونکه زۆر سهرۆکی پهرلهمانی واڵتانی تر بێالیهننو کارهکهیان تهکنیکییه نهک سیاسی ،وهک لهس����وید .لهههمانکاتدا ئاس����ایی لهپهرلهمانهکاندا ،س����هرۆک کهوتۆته پشت یا التهنیشتی وتاربێژهوهو ئهو رووی دهمی لهسهرۆک نییه .لێرهدا پیشنیاردهکهم که پهرلهمانی کوردستان مینبهر/مێزی وتاردان دابنێ بۆ ئهوهی وتاردهر رووی لهپهرلهمانتاران بێ نهک لهس����هرۆک ،چونکه قس����ه بۆ ئهندامان دهکا نهک سهرۆک. لهموناقهش����هکاندا دیاربوو که زۆرجار پهرلهمانتار به زهوقی خۆی پێشنیاریان دهکرد بهبێ ئهوهی بیروڕای حیزبهکهی ی����ان فراکس����یۆنهکهی وهرگرتب����ێ که ئهوهش نیشانهی ئهوهیه که پێشوهخت فراکسیۆنهکان کۆبوونهوهو موناقهشهی ئهجندای ئهو رۆژهی����ان نهکردووه ،که چی بکهنو چی بڵین .لهڕاستیدا دهبێ ئهوه وهک س����یناریۆیهک رێکخرابێ که كێ چی بڵێتو چۆنو کهی .نهک کتوپڕ ش����تێکت به خهیاڵداهات پێش����نیاری بک����هی ،چونک����ه پش����تیوانی ناب����ێو بهدڵنیایی فهرام����ۆش دهکرێ ،ئهوهش تهنها ههر کۆبوونهوهکه درێژدهکاتهوه. کاری پهرلهم����ان بریتیی����ه ل����هکاری گروپیو بۆ سهرکهوتنی پێشنیار دهبێ زۆرینهی دهنگی بۆ پهیدا بکرێت .کاری پهرلهمانی پڕه لههاوپهیمانیو سازشو بۆ پهیداکردنی زۆرینه بۆ پێشنیارهکان. لهههمانکات����دا نابێ پهرلهمانتار بهتهنها پێدابگرێ لهسهر مهس����هلهیهک ئهگهر پشتیوانی نهبێ ،با گرنگیش بێ ،چونکه مهحاڵه بتوانرێ ههموو داخوازییهکانی ههموو پهرلهمانتاران بهێنرێته دی. »»19
حكومهتی ههرێم سیاسهت ی دارای ی نییه فەیسەڵ عەلی بودج���ەی گش���تیی واڵت ئاوێن���ەی سیاس���ەتی دارایی ئەو حکومەتەیە کە ئەو واڵت���ە بەڕێوەدەب���ات ،کە ئەویش بەدەنگی هاوواڵتیانی ئیدارەدانەکەی پێ سپێردراوە ،تاوەکو بتوانێ بە باشترین ش���ێواز داهاتەکان���ی کۆبکات���ەوەو بە زانستیانە بەس���ەر کەناڵە جیاوازەکانی ئابوورییو کۆمەاڵتییدا بەش���ی بکات، بە جۆرێک کە هاوسەنگی ئەو کەنااڵنە بپارێزێت. سیاس���ەتی دارای���ی ئەو رێوش���وێنە دارای���یو غەیرە داراییانەی���ە کە دەبێ ه���ەر حکومەتێک بیگرێتەب���ەر تاوەکو بتوان���ێ س���ود لەس���ەرچاوە داراییو م���ادیو مرۆییەکان���ی چوارچێ���وەی لەو پرس���ە ،ئایا ئەو وەاڵمەی وەزیری س���نورە ئیدارییەکەی خۆی وەربگرێت ،دارایی چی لهپشتەوەیە ،ئایا بۆ ئەوەیە پ���ەرەی پێبداتو زامن���ی ئایندەش بۆ چیدی پەرلەمانتاران پرس���یار نەکەنو نەوەکانیان بکات ،سەرەڕای ئەوەی کە داوای روونکردن���ەوە نەک���ەنو الیەن���ە دەبێ هەموو مەترس���یو هەڕەشەکانی نادیارەکانی بودجە دەرنەخەن. لەبەرچاو گرتبێت ،ب���ۆ ئەوەی لەکاتی حکومەتێ���ک نەتوان���ێ بەرگ���ەی یەک روودان���ی ه���ەر حاڵەتێکی نائاس���ایدا مان���گ بگرێ���ت ئی���دی چ مانای���ەک حکومەت لەڕێی ئەو سیاسەتە داراییو دەمێنێت���ەوە بۆ ئ���ەو جەنگەی هەرێم ئابوورییەی ک���ە گرتویەتیەبەر بتوانێ لەگ���ەڵ حکومەتی ناوەن���دی دەیکات، ئەی ئەوە کێیە بەرپرس���ە لەزامنکردنی بەرەنگاری بێتەوە. بەاڵم ئەوەی زۆر سەیرو جێی نیگەرانی سەالمەتی هاوواڵتیان ،ئەی ئەوە کێیە ب���وو ،لێدوانەک���ەی وەزی���ری داراییو دەتوانێ کێشەو گرفتەکانی هاوواڵتیان ئابووریی حکومەتی هەرێمی کوردستانە ،چارەس���ەر بکات ،ئەگەر حکومەتداریو کە لهوەاڵمی پەرلەمانتاراندا گوتویەتی ،سیاس���ەتکردن بەمج���ۆرە بێ���ت ،بێ (ئەگەر بەغداد نەبێت ناتوانین موچەی بیرکردنەوە هەموو کەسێکی ئەم واڵتە مانگێک���ی فەرمانب���ەران بدەین) .ئەم دەتوان���ێ دەتوان���ێ وەک ئێوە بیکات. لێدوانە بەدوای خۆیدا چەندین پرسیار کات���ی خ���ۆی زۆر نیگ���ەران دەبووم دەوروژێنێ���ت .ئ���ەی کاری وەزارەتی لەوەی هەرکەس���ەو دەیگوت کاکە ئەوە دارای���ی چییە ،ئەی پالنو سیاس���ەتە چیی���ە بەمنیش دەکرێ ،دی���ارە ئەوە داراییەکانت���ان لەکوێیە؟ ک���ە نەتوانن لهخۆڕانەهاتووە. بەرگەی یەک مانگ بگرن ،کێ بەرپرسە حکومەت نیی���ە لهجیهان���دا ،بە هەرە
حکومەتێک نەتوانێ بەرگەی یەک مانگ بگرێت ئیدی چ مانەیەک دەمێنێتەوە بۆ ئەو جەنگەی هەرێم لەگەڵ حکومەتی ناوەندی دەیکات
هەژارەکانەوە ،یەدەکی چەند مانگێکی خ���ۆی نەکردبێت ،کەچ���ی حکومەتی هەرێم���ی کوردس���تان ،ب���ەو بودج���ە گەورەیەوە نەیتوانیوە ئەوە بکات ،ئەوەی ناڕۆشنە ،ئەوەیە ،وەک لهڕاپۆرتی دارایی ئەمس���اڵی بودجەدا هاتووە ،حکومەت تەنیا توانیویەت���ی ()%٥٣ی بودجەی وەبەرهێنان خەرج بکات ،ئەی ()%٤٧ چی لێهات ،لەکاتێکدا لهیاسای بودجەی پارس���اڵدا هاتووە ک���ە نابێ حکومەت هی���چ موناقەلەی���ەک لهوەبەرهێنانەوە بۆ بەکارب���ردن بکات ،کەچی حکومەت بەئاس���انی ئەوە بڕگەیەی لەیاس���اکە پێشێل کردووە .وەک ئەوە وایە کە ئەو یاسایە پەیوەندی بەوانەوە نییە. ئەی ئەو ()%٤٧ە بەس نییە بۆ ئەوەی وەک یەدەگێک���ی دارایی بۆ رۆژی رەش هەڵبگیرێ���ت ،ی���ان ئێمە پێویس���تمان پێی نییە ،دنیا ش���امی شەریفەو هیچ پێش���هاتێکی نەخوازراو رووبەڕووی ئەم هەرێمە پڕ لەکێش���ەو هەڕەشەلێکراوە نابێتەوە. ئ���ەوەی لێدوان���ەی وەزی���ری دارای���ی جەخت لهڕاس���تییەک دەکات���ەوە ،کە ئەم هەرێمەی ئێمە سیاس���ەتی دارایی نیی���ە ،ه���ەر ئەمەش���ە وای ک���ردووە بودجەی گشتی کە رەوانەی پەرلەمانی کوردستان دەکرێت ،بێ بەرنامەییو بێ ئامانجی پێوە دیارە ،جگە لهکۆمەڵێک ژمارە کە لەالیەن کۆمەڵێك ژمێریارەوە ریزکراون هیچی ت���ر نییە .دەنا دەبوو بودجەک���ەی هەرێم پێمان بڵێت ،لەڕێی ئ���ەم ( )15.245.797پازدە ترلیۆنو دوو س���ەدو چلو پێن���ج ملیارو حەوت سەدو نەوهتو حەوت ملیۆن دینارەوە، ئاس���تی بەرهەمهێنان���ی کش���توکاڵ بەرەو کوێ دەبات ،پیشەس���ازی چەند
دەتوانێ ئاس���تی هاوردەی کااڵی بیانی ک���ەم بکاتەوە ،ئ���ەو ( )%٧٠بودجەی بەکاربردن���ە چەن���د دەتوان���ێ ئەدائی ئی���داری دامەزراوەکان���ی حکوم���ەت بەرزبکات���ەوەو کێش���ە ئیدارییەکان���ی چارەس���ەر بکات .یان ئای���ا ئەو رێژە بەرزەی بەکارب���ردن دەتوانێ ئیدارەی ئ���ەو ( )%٣٠وەبەرهێنان ئیدارە بداتو لەکاتی خۆیدا تەواویان بکات ،ئەمانەوە س���ەدان پرس���یاری تر هەیە کە دەبێ ئ���ەو بودجەیە وەاڵمی پێبێت کە دەبوو ه���ەر دوو وەزیرانی دارای���یو پالندان بەباش���ی خۆیان بۆ ئام���ادە کردبێتو وەاڵمی کۆنکریتی ئەوانەی البێت ،نەک وەک لهڕاپۆرتەک���ەی وەزارەتی دارایی هێندێک بە گۆترە باس���ی لێوە کراوە، وەک لهالپ���ەڕە ( )٢هاتووە ،کە دەڵێ بەپێی یاس���ای بودجەی عێراق ()%١٧ خەرجی حاکم���ە بۆ حکومەتی هەرێمی کوردستان تەرخان کراوە ،بەاڵم بەشێک لهخەرجیی���ەکان لهس���اڵی راب���ردوودا نەگەیش���تونەتە هەرێمی کوردس���تان، لێرەدا دەپرسین ئایا ئەو بەشە چەندە، بەڕێزت���ان داوا لهپەرلەمانتاران دەکەن کە بەڵگەوە قسان بکەن ،ئەی مەفروز نییە بەر لەوان خۆتان کە لهژمێریارییدا زۆر شارەزان دەبوو بەشەمان بۆ دیاری بکەن ،الن���ی کەم بەڕێژە بڵێن ئەوەندە هاتووەو ئەوەندەی نەهاتووە. قسەیەک هەیە دەڵێ ،پێم بڵێ پارەکەت چۆن خ���ەرج دەکەی���ت ،تاوەکو پێت بڵێـم پیاوێکی چۆنی ،لەکۆتاییشدا من لهحکومەتی هەرێم دەپرس���م پێم بڵێ بودجەکەت چۆن خەرج دەکەیت تا پێت بڵێ���م حکومەتێکی چۆنی ،واتە تا پێت بڵێم سیاس���ەتە ئابوورییو داراییەکانت چەند دروستن.
13
پانۆرامای سیاسیی ئاراس فەتاح یەکێ���ک لهکۆڵەکەکان���ی سیس���تەمی پەرلەمانتاریزم ش���ەفافییەتە لهگەیاندنی گفتوگ���ۆو لێدوانەکان���ی نوێنەران���ی گەل لهھۆڵ���ی پەرلەمان���دا ب���ۆ رای گش���تیی. گ���ەر تەماش���ای نەریت���ی پەرلەمانی هەر دەوڵەتێکی یاساو دیموکراسیی بکەینو بە پەرلەمانی کوردستانی بەراورد بکەین ،ئەو راس���تییە دەبینین کە دیموکراسییەتەکەی پەرلەمانی کوردس���تان لهچ عەقڵییەتێکی بەڕێوەب���ردنو کولتوورێکی سیاس���ییەوە سەرچاوەدەگرێت. کۆبوونەوەکان���ی پەرلەمان���ی واڵتان���ی دیموکراس���ی کراوەن ،ن���ەک لەبەرئەوەی س���ەرۆکی پەرلەمان ی���ان حیزبەکان ئەم بڕیارەی���ان دەرکردووە ،بەڵکو لەبەرئەوەی لهدەس���تووری ئ���ەو واڵتانەدا ئ���ەم مافە پارێزراوە .واتە مافی کراوەیی کۆبوونەوەکانی پەرلەم���ان بەندێکی چەس���پێنراوو گرنگی دیموکراس���یی پەرلەمانتاریی���ە لەڕێ���گای دەس���توورەوە .ب���ۆ روونکردن���ەوەی ئەم حاڵەتەش با تەماشایەکی خێرای پەرلەمانی واڵتێکی دیموکراسی وەکو ئەڵمانیا بکەین. لهپەرلەمان���ی ئەڵمانیدا س���ێ (تریبیون) هەیە ،واتە سێ ش���وێنی دیاریکراو هەیە؛ یەکێکی���ان تایبەت���ە ب���ە بین���ەران ،واتە ئەو کەس���ە مەدەنیی���ە ئاس���اییانەی کە دەیانەوێت س���ەردانی پەرلەم���ان بکەنو تەماشای چەشنی گفتوگۆو کاری پەرلەمان بکەن ،دوو تریبیونەک���ەی تریش تایبەتن بە میدی���اکارانو نوێنەران���ی کەناڵەکانی راگەیاندن کە دەتوانن راستەوخۆو ئازادانە لهھۆڵ���ی پەرلەمانەوە هەواڵ بۆ دەزگاکانی راگەیاندن بنێرن .هەر کەسێکیش نەتوانێت لهپەرلەماندا ئامادەبێ���تو بەدواچوون بۆ گفتوگۆکانی پەرلەمان بکات ،ئەو کەس���ە دەتوانێ���ت لەس���ەر س���ایتی ئینتەرنێتی پەرلەمان بەشێوەیەکی زیندوو بێ فیلتەرو مۆنتاژکردن راستەوخۆ تەماشای گفتوگۆکان ب���کات .نەک هەر ئەم���ە ،بەڵکو کۆی ئەو گفتوگۆیان���ەی کە پێش���ووتریش کراون، دەتوانرێت لهئەرشیڤی تایبەتی ئینتەرنێتی پەرلەماندا دابگیردرێنو تەماشابکرێن .هەر کەس���ێکیش ( )iPhoneی���ان ()iPadی هەبێت ،دەتوانێت لەڕێگای ()Appکانەوە لەژێر ناونیش���انی ()m.bundestag.de راستەوخۆ تەماشای گفتوگۆکانی پەرلەمان بکات یان سەیری ئەو گفتوگۆیانە بکات کە لهپلێنومەکان���دا کراون .بۆئەوەی مندااڵنو گەنجانی���ش لهوەرگرتنی زانیاریی لەس���ەر کاری پەرلەم���انو گفتوگۆکان���ی بێبەری نەبن ،پەرلەمان سایتی تایبەتی بۆ ئەم دوو گروپەش دروستکردووە بۆئەوەی لهڕێگای ه���ەردوو س���ایتی ()kuppelkucker.de بۆ مندااڵنو س���ایتی ()mitmischen.de تایبەت ب���ە گەنجان ،زانی���اری وەربگرن، تاوەکو لهپرۆس���ەی دیموکراسی تێبگەنو لهگفتوگۆکردندا بەشداربن. ئەمە زۆر بە کورتیو چڕیی پانۆرامای کاری پەرلەمانتارییە لهواڵتێکی دیموکراس���یدا، بەاڵم لهسەدەی بیس���تویەکەمداو لهکابینە یەک لهدوای یەکەکانی حکومەتی کوردیدا لهڕێگەى شێوازى تایبەتەوە کۆبوونەوەکانی پەرلەم���ان دەگەیەنرێت���ە رای گش���تی. بێگومان مەبەس���ت لەم شێوازە تایبەتەش ئ���ەو فۆرمە دیموکراس���ییەیە کە نایەڵێت رۆژنامەنووس���ان لهپەرلەمان���دا ئامادەبنو پێش باڵوکردنەوەی فیلمەکانیش لهکەناڵی پەرلەمان���ەوە ،بە خواس���تی دەرھێنەرانی حیزبە دەسەاڵتدارەکان مۆنتاج دەکرێنەوە، بۆئ���ەوەی هەقیقەتی گفتوگ���ۆکان بۆ رای گشتی دەرنەکەوێت .بەکورتی ستراتیژ لەم سیاسەتەدا بریتییە لهتاریککردنی دونیای سیاسەتو سانسۆرکردنی. دیارە ترسناکترین نموونەش بۆ خنکاندنی ئ���ازادی راگەیان���دن لهواڵتی ئێم���ەدا ئەو پێش���نیارە دۆستانە هەڕەش���ەئامێزە بوو کە ل���ەم ماوەیەی راب���ردوودا بۆ دەزگای (ئێ���ن .ئاڕ .ت���ی) کرا ،بۆئ���ەوەی مافی دەستکەوتنی زانیاری لهمافی سوتاندنەوە بگ���ۆڕن ب���ۆ ماف���ی کڕی���ن .نموونەیەکی ت���ری ئەم عەقڵییەتە لهپاس���اوی هەندێک لهبیرمەندان���ی حیزبی���دا دەردەکەوێت کە چۆن نموون���ەی بەحیزبیکردنی راگەیاندن ب���ە ش���ەرعی دەبین���نو دەڵێ���ن لهواڵتە دیموکراسییەکانیش���دا ئ���ەم مۆدێل���ەی کوردس���تان هەیەو نموونەش���یان بۆ ئەمە ئیمپراتۆرییەتی راگەیاندنی بێرلەس���کۆنیی س���ەرۆکی پێش���وی ئیتالیای���ە .من زۆرم پێسەیرە جاران دەیانگوت "ئێمە لهبەعس باشترین"و ئێستاش بێش���ەرمی سیاسیی گەیش���تۆتە ئەو رادەیەی ک���ە خراپترینو مەترس���یدارترین نموون���ەی خۆرئ���اوا بهێننەوەو بڵێن لهدونیای دیموکراسیش���دا وەک الی ئێمە دەگوزەرێت! ئەمە لهکاتێکدا ک���ە هەم���وو دەنگ���ە رەخنەی���یو ھێزە پێش���کەوتووخوازەکانی ئیتالی���او خۆرئاوا
باس لهمەترسی فاشیزمی نوێ دەکەن ،کە لهبەرگی کەسایەتی چەشنی بێرلەسکۆنیدا زیندوودەبێتەوە. هەموو ئەمانە نەک نابنە ھۆکاری شڵەژانی ئەخالقیو سیاسیی بۆ پەرلەمانو حکومەت، بەڵک���و وەک���و هەم���وو رووداوەکانی تری واڵت لهنموونەی "ن���ا ـ گفتوگۆ"ی بودجە لهپەرلەماندا بە کۆدەنگو بە بێدەنگییەکی ترس���ناک تێپەڕدەب���ن .دی���ارە بودج���ە گرنگتری���نو ئاڵۆزتری���ن کاری حکومەتو پەرلەمان���ەو گ���ەر بە زمانی سیس���تەمی دیموکراسی قسەبکەین ،دەبێت بڵێین بودجە بریتییە له”پرۆگرامی حکومەت بە ژمارە". دواکەوتنی بێوێنەی “دیموکراس���ییانەی” بەردەوامی چەندین مانگی بودجە لەالیەن حکومەت���ەوەو بێدەنگ���ی پەرلەم���ان لێی بێگوم���ان مانای ئەوە نییە کە س���ەرۆکی حکومەتو پەرلەمان س���ەر لهحیس���اباتو ماتماتیک دەرناکەن ،بەڵکو مانای ئەوەیە کە شتێک نییە بەناوی پرۆگرامی سیاسیی حکومەت بە ژمارەی راستەقینەو چاودێری راستەقینەی پەرلەمانیش بۆ ئەو ژمارانە. ب���ا تەماش���ای هەندێ���ک خەس���ڵەتی ت���ری دیموکراس���ییەتی پەرلەمانت���اری کوردی بکەی���نو بزانی���ن لهپەرلەماندا چ دەگوزەرێ���ت .لههەم���وو پەرلەمانەکان���ی دونی���ادا کاتێ���ک پەرلەمانت���اران مۆڵەتی قس���ەکردن وەردەگرن ،هەڵدەسنو دەچنە س���ەر مەنەس���ەی قس���ەکردنو رووی���ان لهنوێنەران���ی گەلو کابین���ەی حکومەتە، بەاڵم لهپەرلەمانی کوردستاندا ئەم نەریتە ت���ەواو پێچەوانەی���ە ،پەرلەمانتاران وەکو قوتابی لهشوێنی خۆیان هەڵدەسنو روویان لهنوێنەران���ی گ���ەل نییە ،بەڵک���و روویان لهس���ەرۆکی پەرلەمانەو قسەکانیشیان بۆ ئەو دەکەنو بە “بەڕێز سەرۆکی پەرلەمان” دەستپێدەکەن .ئەوەش���ی لەم چرکەساتە گرنگانەدا بۆ سیاسەتی ئابووری نەتەوەیی ون���ە ،س���ەرۆکی حکومەتە .ئ���ەم نەریتە تەنه���ا گەورەکردنێکی بێمانای س���ەرۆکی پەرلەم���انو حکومەتو هەرێم نییە ،بەڵکو لەپش���تییەوە کولتوورێ���ک کاردەکات کە کەسایەتی “س���ەرۆک” چ ماناو بەهایەکی لهپێکهاتی سیاس���ییو دامەزراوەیی ئێمەدا هەیەو بە چ میکانیزمێک کار لهگەورەکردنو پیرۆزکردن���ی هەیبەتی���دا دەکرێ���تو لەدەرەوەی لێپرس���ینەوەی پەرلەمانو رای گشتیدا دادەنرێت .دەسەاڵت لهسیستەمی دیموکراس���یدا ئی���دارەی ژی���ان دەکاتو لهسیس���تەمی تۆتالیت���اریو دیکتاتۆریدا ئیدارەی مردن دەکات .بەشێوەیەکی گشتی ئێمەی مرۆڤ رێکخستنو پاراستنی ژیانمان دەدەینە دەست دەسەاڵتداران .دوو ھۆکاری زۆر سەرەکیش وامانلێدەکەن کە ئەم کارە بکەی���ن ،یەکەمیان لەبەرئ���ەوەی لهئازارو توندوتیژییو مردن دەترس���ینو نامانەوێت ک���ەس ئەش���کەنجەمانبداتو بمانکوژێت، بۆیە پێویس���تمان بە دەس���ەاڵتێکی بااڵتر هەیە کە ئەم کارەی پێڕاس���پێرینو بەناوی هەموومانەوە ژینم���ان رێکبخاتو ئازادیو ئاساییش���مان لههەڕەش���ەو پەالم���اردان بپارێزێ���ت .بەمانایەکی ت���ر مرۆڤ خۆی دەس���ەاڵتدارێتی وەک���و پێکهاتەیەک���ی رێکخەر دادەھێنێت بۆئەوەی لههەڕەش���ەی ناوەکیو دەرەکی بیپارێزێت .دووهەمیشیان چاوەڕوانی ئەوەین کە بەرهەمی کارەکانمانو داهاتی نەتەوەیی ،خۆش���گوزەرانیمان بۆ دابینبکات .لەم سیس���تەمەی کوردستاندا ه���ەردوو وەزیفەک���ە ون���ن .ن���ەک تەنها لەبەرئەوەی زۆرترین بڕی پارەی بودجەی کوردس���تان بۆ بواری ئەمنی تەرخانکراوە ک���ە س���ەرۆکو دەزگا تاریکەکانی هەموو ش���تێک بن ،لەژێر کۆنترۆڵ���ی پەرلەماندا نین ،بەڵک���و لەبەرئەوەی نە حکومەتو نە پەرلەم���ان پرۆگرامێکی سیاس���ییو ھێزی سیاسیی ئەوەیان هەیە ژیانی ئینسانەکان بپارێ���زنو زەمانەتی بژێوی���ان بکەن .بە چەشنێک جگە لهسیستەمێکی موچەخۆری بێبەرهەم���ی حیزبی���ی ،هەموو کەس���ێک دەبێت زیاد لهکارێکو هەموو خێزانێکیش زی���اد لهمووچەیەک���ی هەبێ���ت بۆئەوەی بتوانێت دابینی النیکەمی پێداویستییەکانی ژیان���ی رۆژانەی خۆی بکات .پرس���یارەکە لێرەدا ئەوەی���ە چ رێگایەک هەیە بۆئەوەی دواڕۆژێکی باش���تر دابمەزرێندرێت؟ کۆنە س���ەرۆکی ئەڵمانی ،ڤیل���ی براند ،دەڵێت: باشترین رێگا بۆئەوەی پێشبینی دواڕۆژی پێبکەیت ،بریتییە لهدروستکردنی. بەاڵم ئ���ەم مۆدێل���ه دەس���ەاڵتدارێتییەو سیستەمە پەرلەمانتارییەی لهواڵتی ئێمەدا بەرق���ەرارە ،فۆرمێک���ی زۆر تایبەتمەندی لەکارخس���تنی عەقڵو کردەی سیاسییە بۆ خراپترکردنی ژیانو دواڕۆژی ئینسانەکان. ئەمە دەس���ەاڵتدارێتییەکە کە نە دەتوانێ خۆی چ���اک بکاتو ن���ە دەیەوێت دان بە فەش���ەلی فەرمانڕەواتییەکەی���دا بنێتو نە خوازیاریشە رۆژێک لهڕۆژان دەستبەرداری دەسەاڵت بێت.
14
بیروڕا
) )332سێشهمم ه 2012/6/26
سود لهكۆمهڵگا وهربگرهو ههندێكی پێ ببهخشهرهوه ن :یودیت نیورینكو كوردستان دهلۆیی*
دهینوسێت
دهربارهی ئاسایشی نهتهوهیی نیشتمانی
ههبوون���ی ی���ان بهدهقکردنی ئاسایش���ی نیشتمانی کوردس���تان لهئێستادا کارێکی بێوێنه ههنوکهییه .ئهمه لهههمانکاتدا مانای بهدهزگاییبوونی ئهم ب���وارهی حکومهتو کۆمهڵگایه .وهک لهناونیشانهکهدا دهیبینن مهبهستمان لهئاسایشی نیشتمانی ئهوهیه که ئهمڕۆ لهدونی���ای کوردیدا پێی دهڵێن ئاسایش���ی نهتهوهی���ی .بهکارهێنان���ی ئاسایشی نهتهوهیی ههڵهیهكی ترسناکه، که لهئهنجامی ئاگاییهكی الواز بهرامبهر ئهم بواره هاتوهته ئاراوه .چهمکی ئاسایش���ی نهتهوهی���ی ،وهرگیراوی دهقاودهقی "االمن القومی" عهرهبییه .ناسیونالیزمی عهرهبی ههمیشه لهدووفاقییهكدا ژیاوه ،لهکاتێکدا بهكردار ناوچهیی بووه ،ههمیشه به خیتاب پ���ان عهرهبیزم ب���ووه .بۆی���ه لهمیانهی دهربڕینیاندا ههمیش���ه ههوڵ���ی ئهوهیان داوه لهسنوری ئهوهی پێی دهڵێن (قوتر) بچن���ه دهرهوه .وهک ههم���وو بوارێکی تر دهرئهنجام ههمیش���ه جگه لهدیاریدهیهكی دهنگ���ی پوچ هیچ���ی تر نهب���ووه ،بهاڵم ئهفسوس دیدی کوردی بۆ ئاسایش تهنها ناوهکهی لهعهرهبهوه وهرنهگرتووه ،بهڵکو لهههمانکاتدا شێوازهکهش���ی وهرگرتووه، ئهویش پشتگوێخستنی ئاسایشی خهڵكو خ���اکو ژیاری ک���ورد ،وه جهختکردنهوه لهس���هر ئاسایش���ی بهرژهوهندیی چینی دهس���هاڵتداری بااڵ .وهک چ���ۆن پرۆژهی ئاسایشی نهتهوهیی عهرهب تهنها پهیوهندی به نهتهوهی عهرهب���هوه ئهوهیه که دژ به فهراههمبوون���ی خهونی ب���ه نهتهوهبوونی عهرهب���ه ،به ههمانش���ێوه ئ���هوهی پێی دهوترێت ئاسایش���ی نهتهوهیی کورد ،که ههتا ئێستا نهنوس���راوه ،هیچ نییه جگه لهکۆمهڵێ���ک بهه���ای خهیاڵیکراوی دژ به گهلو خاکی کورد. کهواته ئاسایشی نیشتمانی کوردستان بوونی نییه ،نه وهك نوسراوێک ،نهوهك رێککهوتننامهی���هک ،ن���ه وهک پالنێک���ی سیاس���یو ن���هك وهک چوارچێوهی���هکو لهسهروی ههمویانهوه نه وهك دهزگایهک. کاتێ���ک دهڵێی���ن دهزگا مهبهس���تمان ههبوون���ی خهڵكان���ی پس���پۆڕی تایبهته لهب���واره جیاجیاکان���ی پهیوهندی���دار به ئاسایش���ی نیش���تمانییهوه ،که بهردهوام لهپیاچوونهوهو گهش���هپێدانی ئهم بوارهدا بن ،چونکه ئاسایش���ی هیچ نیش���تمانێک بریت���ی نییه لهکۆمهڵێ���ک بههای جێگیر، بهڵکو بهردهوام پێویستی به پیاچوونهوه ههیه. ههتا ئێستا به هیچ شێوهیهک ،ههرگیز هیچ سیاسییهکی کورد ئاماژهی بهوهنهداوه که بهئاگابێت لهئاسایش���ی نیش���تمانی. ئهمه جگه ل���هوهی نیش���انهی بێئاگاییه لهسیاس���هتکردن لهئاس���تی دام���هزراوهو حکوم���هتو نیش���تمانیو نێودهوڵهتی���دا لهههمانکات���دا ئاماژهی���ه ب���ۆ قهیرانێکی سهخت ،ئهویش ،کورد بهناچاریی بهشێکه لهسیاس���هتی ناوچهییو ههرێمیو جیهانی بهب���ێ ئهوهی هیچ دهرکێک���ی بهرامبهری ههبێ���ت .لهڕاب���ردوودا شکس���تی کوردی ه���ۆکاری س���هرهكی نهبوون���ی توانابووه لهبیرکردن���هوه لهئاس���ته جیاوازهکان���دا. بهجۆرێک دهتوانین بڵێین ئهو بوونهوهرهی پێی دهڵێن سیاس���ی کوردی نیشتهجێی نێو قۆزاخهیهكی بچوک���ه که لێی گۆڕاوه ب���ه دونی���ا .گ���ۆی زهوی لهڕوانگ���هی جیوپۆلهتیکهوه لهشێوازی بۆدرێکی مهزنی یاری شهترنجدایه ،ئهگهر ناونیشانی کتێبه ناسراوهکهی زیگناو برزیژنیسکی وهرگرین وهك میتافۆر ،ههموو جوڵهیهک کاریگهری ههیه لهسهر ئهوانیترو جوڵهی دهوڵهتانو پێکهات���هكان بهپێ���ی سروش���تیان یان توانایان سنورداره .لهکاتێکدا هیچ واڵتێک دابڕاونیی���ه ،لهههمانکات���دا ههموو واڵتان لهگۆڕانکاری بهردهوامدان ،کهواته ئهوهی لهئاس���تی جیهانی���دا لهئارادایه دۆخێکی ناسهقامگیری ههمیشهییه. ئاسایشی نیشتمانی کوردستان بۆئهوهی بنوسرێت پێویستی به بیریاری مهزنه ،به کهس���انێک که بتوانن لهئاستێکی قووڵی فهلسهفیدا بیربکهنهوه ،لهپێناو داڕشتنی چوارچێوهیهك���دا که ژیاری کوردس���تان تیای���دا بپارێزرێت ،فهراههمبێت ،بێتهدیو بهردهوامی ههبێت .که ئاماژه به فهلسهفه ئهكهی���ن ،مهبهس���تمان لهش���ێوازێکی تایبهته لهتوان���ای بیرکردنهوه ،بهتایبهت لهتێگهیشتنی کانتهوه .الی کانت فهلسهفه بریتییه لهههوڵدان ب���ۆ زانینی ئهو بنهما پێش���ینهییانه که وهها ئهکهن لهکهسێک
که بهجۆرێکی جیا یان تایبهت لهئهوانیتر یان لهگ���هڵ ئهوانیت���ردا ههڵس���وکهوت بکات .بهمانایهکی تر ،کاتێک رووبهڕووی ههڵس���وکهوتێک ،کردارێ���ک ،دیاردهیهک دهبین���هوه دهبێ لهڕێ���گای بیرکردنهوهی فهلسهفییهوه ههوڵی ئهوهبدهین که پاڵنهرو فاکت���هرو هۆکاری ئهو ههڵس���وکهوته یان دیاردهیه چیه .ئهمه وهک ئامرازێک گرنگه ب���ۆ ههڵس���هنگاندنو پێکهوهگرێدانی ئهو ههموو تهنگوچهڵهمان���هی که رووبهڕووی بوون���ی ژیاری کوردی دهبێتهوه .ههر ئهم تایبهتمهندییهی بیرکردنهوهی فهلسهفییه که وهها ئهکات لههێنری کیسنجهر ،لهدوا لێکچهریدا لهزانکۆی هارڤهرد ،که زانیاری قووڵ لهفهلس���هفهی سیاس���یو مێژوو به ههره پێداویس���تیهکانی پی���اوی دهوڵهتی سهرکهوتوو دابنێت. ئاسایش���ی نیش���تمانی کوردس���تان لهئاسایش���ی نیش���تمانی هیچ شوێنێکی تر ناچێ���ت ،بۆیه ناتوانرێ���ت بنهماکانی ئاسایش���ی واڵت���انو گهالن���ی ت���ر کۆپی بکرێ���ت ،لهههمانکاتدا تی���وره باڵوهکانی جیهانیش لهم بوارهدا گهرچی بهس���ودن، بهاڵم پێویستیان به راڤهکردنێکی کوردانه ههیه. چهکمی ئاسایش راستهوخۆ پهیوهسته ب���ه ئازادیی���هوه وهك فۆک���ۆ ئاگادارمان ئهکات���هوه ،لهههمانکات���دا راس���تهوخۆ پهیوهس���ته به دهوڵهتی مۆدرێنهوه ،وهک ئهگامبی���ن دهڵێ���ت ،بهاڵم گ���هر ههردوو پێکهوه گرێبدهین ئهوا ئاسایش راستهوخۆ پهیوهس���ته به ژیاری س���هرمایهداریهوه. لهنهبوونی شێوازی بهرههمی سهرمایهداری لهکوردس���تان ،راس���تهوخۆ جۆرێک���ی جودا لهئاس���ایش دێته ئاراوه ،ئاسایشی نیشتمانی واڵتێک لهسهر سامانی سروشتی بژی جودایه لهئاسایشی نیشتمانی واڵتێک لهس���هر باجو کارو داهێنانی هاوواڵتیانی دهژی.
ئاسایشی نیشتمانی واڵتێک لهسهر سامانی سروشتی بژی ،جودایه لهئاسایشی نیشتمانی واڵتێک لهسهر باجو کارو داهێنانی هاوواڵتیانی دهژی گهر لهس���هرهتادا ئاسایشی نیشتمانی پهیوهست بوو به بنهماکانی رێککهوتننامهی وێستڤیلیاوه ،که بریتی بوو لهدهوڵهتێکی س���هروهر که حاکمێک تیایدا دهس���هاڵتی بااڵیه ،ئ���هوا ئهم���ڕۆ ئاس���ایش بریتییه لهپاراستنی ش���ێوازی ژیان .گهرچی وهها دهرئهکهوێت که ههتا ئێس���تا تێگهیشتنی ئێم���ه بۆ ئاسایش���ی نیش���تمانی بریتییه لهتێگهیشتنی کۆنی وێس���تڤیلیا ،ئهویش ئامادهی���ن ههموو خهڵكو خاکو داهاتمان بکهینه قوربانی دهس���هاڵتی ب���ااڵ ،بهاڵم ئهزموونی تراژیدی دهوڵهت لهجیهانی سێو رۆژههاڵتی ناوهڕاس���تدا ئهوهمان بهزهقی پێدهڵێت که دهوڵهت یان حکومهت مهرج نییه پارێزهری ئاسایشی ژیاری خهڵكهکهی بێ���ت ،رهنگه ،وه لهنموون���هی رۆژههاڵتی ناوهڕاس���تدا ئهمه به ئاش���کرا دیاره که دهوڵهتی بهرههمهاتوو مایهی مهترس���ییه ب���ۆ س���هر ژیان���ی خهڵكهک���هی .کهواته گهرچی دهس���هاڵتێکی بااڵی وهك دهوڵهت یان حکومهت پێویس���تییه بۆ پیادهكردنی ئاسایشی نیش���تمانی ،بهاڵم ئهگهر هاتوو ئهو حکومهته یان دهوڵهته دهزگایی نهبوو، هاوسهنگی هێزی تیادا نهبوو ،دیموکراسی نهبوو ،ب���ه حکومی یاس���ا بهڕێوهنهچوو ئهوا لهئهنجامدا دهبێته مایهی مهترس���یی ب���ۆ خهڵكهک���هیو ههمیش���ه الوازدهبێت لهبهردهم ههم���وو گۆڕانکارییهکدا .کهواته کرۆکی ئاسایشی نیشتمانی بریتیه لهوهی: چۆن لهڕێ���گای دهزگاکان���ی حکومهتهوه ژیاری خهڵكی بهگش���ت رهههندهکانیهوه لهبهرامبهر ههڕهشهکاندا دهپارێزرێت.
سود لهكۆمهڵگا وهربگرهو ههندێكی پێ ببهخشهرهوه ،لهجیهانی كۆمپانیاكاندا هاریكاریی كۆمهاڵیهتی بهشێكی دیاری سیاس���هتیانه .بانكهكانو كۆمپانیاكان پشتگیریی وهرزشو هونهرو كاری باش دهكهنو دهشیانهوێت دنیا پێی بزانێت. لهپێگهكان���ی خۆیان���هوه لهبارهیهوه دهنوس���نو دهیگهیهنن��� ه میدی���اكان تهنانهت لهڕیكالمهكانیش���یاندا باسی دهكهن .ئهوان شانازیی بهوهوه دهكهن كه شتێكیان داوهتهوه به كۆمهڵگا. بهڕێوهبهری گش���تی مایكرۆس���ۆفت (بی���ڵ گهیت���س)و هاوس���هرهكهی (میلیندا) دامهزراوهی خۆیانیان ههی ه ك��� ه هاوكاری���ی داهێنانهكان���ی بواری تهندروستیو گهش���هپێدانو فێركردن دهكات .پێپس���ی كۆال پارهی تهرخان كردووه بۆ پرۆژه لهسهر تهندروستیو ژینگهو پهروهرده ،رۆبۆ بانكی هۆڵهندی هاوكاری پاسكیلسواری دهكاتو تیمی خۆش���ی لهو بوارهدا ههی���ه .تهنانهت كۆكا ك���ۆالش پاره تهرخانكرنی ههیه، لهپێگ ه ئهلكترۆنیهك���هی خۆیاندا ئاوا باسی دهكهن. "لهكۆمپانیای كۆكاك���ۆال ئێمه درك بهوه دهكهین ك ه ناتوانیت بزنس���ێكی تهندروس���تو گهشهسهندوومان ههبێت ئهگهر ئ���هو كۆمهڵگایانهی خزمهتیان دهكهین تهندروس���ت نهبن .ئێمه وهك كۆمپانیایهك���ی خواردن���هوهی جیهانی پابهندی���ن به بهرزكردنهوهی ئاس���تی ژیانی ئ���هو كۆمهڵگایانهی كاریان تێدا دهكهی���ن .وهبهرهێنانمان لهكۆمهڵگادا رهنگدانهوهیهك ه بۆ سروشتی جیهانیو ناوچهیی كارهكهمانو خۆی دهبینێتهوه ل���هو كۆڵهك��� ه جیهانیان���هی كه كۆكا كۆال دهتوانێ���ت جیاوازییهكی بهرچاوو بهردهوام بخولقێنێت :بهڕێوهبردنی ئاو، ژیانێكی چاالكی تهندروس���ت ،دووباره س���وودلێوهرگرتنهوه (ریس���ایكڵ)و پهروهردهیی". لهكوردس���تان ئ���هم ش���ته تازهیهو تازهش نییه ،پی���اوه دهوڵهمهندهكان پاره دهخهنه دروستكردنی مزگهوت ك ه زۆرب���هی ئهو پارهیهی دهیدهن لهباجی دهرامهتیان دادهبهزێنرێت ،ئهمهش ب ه پێ���ی ئایینی ئیس�ل�ام كاری خێری بۆ دهنوسرێت ،چونك ه پێغهمبهری ئیسالم محهمهد (د.خ) هانی ئهم جۆره كارانهی داوه .لهههمانكاتدا بۆ سوودی كۆمهڵگا دهیانتوانی پارهش بخهنه دروستكردنی چهند خوێندنگایهك ،چونك ه زانراوه ك ه
دهوترێ���ت حاڵهتێك���ی (ههموو الیهك براوهیه) بێ���ت .بهمانای ههموو الیهك سوودمهند دهبێت. ئهگهر كۆمپانیاكان بهش���ێكی كهمی دهس���تكهوتی خۆیان تهرخان بكهن بۆ بهخش���ین بهو پڕۆژانهی ك ه خزمهتی كۆمهڵ���گا دهكات ،ئ���هوا پێویس���ت ه بهشێكی ئهو پارهی ه تهرخان بكهن بۆ دانانی سیس���تمێكی وا ك ه بڕیار بدهن لهس���هر ئهوهی هاوكاری���ی كام پرۆژه بك���هنو پارهكهیان ب���ۆ كوێ دهچێت. دوای ئهوهش پارهی بهخش���راو دهبێت وهك پ���ارهی دهس���تكهوت مامهڵهی لهگهڵ���دا بكرێت .ئهگهر ئ���هو پارهی ه گهشته ش���وێنو كهسانی دروست ئهوا دهتوان���ن بڵێن پارهكه به زای ه نهچوهو ئامانجی خۆی پێكاوه. زۆر گرنگ ه ك ه كۆمپانیا بڕیار لهسهر ئ���هوه بدات ك ه چ پرس���ێك ش���ایانی پش���تگیرییه ،پرس���ێك ك���ه جێگای ببێتهوه لهكۆمپانی���او كهلتوورهكهیدا. بۆ نمون��� ه كۆمپانیایهكی بیناس���ازی دهكرێت پش���تیوانی هون���هر بكات ب ه دروش���می "بنیاتنانی هونهری كوردی" مزگهوتیش لهبنهمادا جێگای فێربوونی یان كۆمپانیایهكی ه���اوردهی دهرمان سهرهتایی مندااڵن بووه .بهم شێوازهو دهكرێت پش���تیوانی فێرخوازی بهشی به ه���اوكاری دهوڵهمهن���ده كوردهكان پزیش���كی بكات لهخێزانی ه���هژار ب ه دهتوان���را كهموكورت���ی خوێندنگاكان دروشمی "پێگهیاندنی نهوهی داهاتووی چارهس���هر بكرێ���ت لهكاتێكدا زۆربهی پزیشكانمان" یان كۆمپانیایهكی نهوتی خوێندنگاكان 3دهوامی تێدا دهكرێتو پش���تیوانی وهرزش لهژێر ناونیش���انی خوێندكار تهنها چانس���ی 3كاتژمێری به"دهس���تهێنانی مهدالی���ا ب���ۆ كورد" خوێندنی پێدهگات. بكات. ههندێ���ك لهبازرگان���ه ك���وردهكان ئهم دروشمان ه بهبێ هۆ نییه ،بهشێك سیس���تهمی خۆی���ان ههی��� ه ب���هوهی لهبهرپرس���یارێتی كۆمهاڵیهتی ئهوهی ه یارمهت���ی ههندێك ت���اك دهدهن وهك ك ه پیش���انی بدهیت چیت پێشكهشی یارمهت���ی خوێندكارێك ب���ۆ خوێندن كۆمهڵگاكهت كردووه ،لهڕۆژئاوا ئهمان ه ی���ان چارهس���هری نهخۆش���ێك ی���ان لهڕاپۆرتی س���ااڵنهدا ب���اس دهكرێت، خێزانێ���ك ك ه بێ باوكنو پێویس���تیان ب���هاڵم لهكوردس���تاندا باش���تر دهبوو به یارمهتییه ،ئهمهش دهكهوێته سهر ئهگهر كۆمپانی���اكان میدیاو رێكالمیان بهزهی���یو دڵ���ی ئهو بازرگان���ه ئهگهر بهكارهێنای��� ه ب���ۆ پیش���اندانی كاره چهكمهجهكهی بكاتهوهو ش���تێك پاره باشهكانیان. بدات بهو تاك ه كهسه .كێشهك ه لهمهدا ئهم���ه بۆچی گرنگ���ه؟ چونك ه لهناو ئهوهی ه ك ه ههندێك لهو تاكهكهس���ان ه خهڵك���دا بهڕێزت���ر دهری���ان دهخات، راس���ت ناكهنو پاره بهناوی یارمهتی خهڵك پێویس���تی ب ه بهرههمهكانیانهو خێرخوازیی وهردهگرنو بۆ مهبهس���تی بهرههمێك ههڵدهبژێرن ك ه ههس���تیان خۆیان بهكاری دههێنن وهك گهش���تو ب���ۆی ههبێ���ت .ئای���ا ئاسیاس���ێل گوزار. پش���تیوانی خوش���كهزاكهم دهكات؟ ئهم���هش ئ���هوه دهردهخ���ات ك��� ه به ناڕاس���تهوخۆش بێ���ت بۆی ه منیش لهكوردس���تانی عێراق���دا هاوكاری���یو ئاسیاس���ێڵ بهكار دێن���م بۆ تهلهفۆنو ههس���تی بهرپرس���یارێتی كۆمهاڵیهتی ئینتهرنێ���ت .ئایا "وێس���ترن زاگرۆز" ههیهو لهوهش زیاتر ئهوهمان پیش���ان یارمهتی ئهو رێكخراوانه ئهدات كه كار دهدات كه پێویس���تی به سیس���تمێك بۆ پاك راگرتنی ژینگهی كوردس���تان ههی ه تا ب ه رێكو پێكی بهڕێوهبچێت بۆ دهكهن لهپالس���تیكو شوش���ه؟ بۆی ه كۆمپانیا یارمهتیخوازهكانیش .ئهمهش منیش پێم باش���ه بهرههمی وێس���ترن دهكرێت وهك به زمان���ی بازرگانهكان زاگرۆز بكڕم.
لهكاتێكدا كۆمپانیاكان لهكاردان بۆ قازانجی خۆیان لهههمان كاتدا پێویست ه سامان بخهنهگهڕ لهپێناو پێشخستنی كۆمهڵگای كوردی
بچ���ۆ ن���او ه���هر تاكس���یهكهوه لهكوردس���تان یان ه���هر چایخانهیهك باس باسی ئهوانهیه كه لهپڕ دهوڵهمهند بوون لهژێر س���ایهی ئهوانهی بۆ واڵت تێكۆش���ان ،كۆمپانی���اكان دهتوان���ن لهی���هك كاتدا رێزی خهڵ���كو كڕیاری زیاتریش بهدهست بێنن بهوهی بهشێك لهس���امانیان ببهخش���نهوه ب ه خهڵك. ئ���هم كاره زۆر پێویس���ت ه ب ه تایبهتی لهگهڵ كهمبوونهوهو بهرهو وشكچوونی پ���ارهی بهخش���راوی دهرهكیو پارهی بهخش���راوی حوكمهتیش ههموو كات بهردهست ناكهوێت .لهڕوانگهی پالنی كاریان���هوه بێت یان خۆش���گوزهرانی بهخش���ندهیی كۆمهڵگاكهیان���هوه كۆمپانیاكان كارێكی چاوهڕوانكراوه.
بچۆ ناو ههر تاكسیهكهوه لهكوردستان یان ههر چایخانهیهك باس باسی ئهوانهی ه كه لهپڕ دهوڵهمهند بوون لهژێر سایهی ئهوانهی بۆ واڵت تێكۆشان لهكاتێك���دا كۆمپانیاكان لهكاردان بۆ قازانجی خۆیان لهههمان كاتدا پێویست ه سامان بخهنهگهڕ لهپێناو پێشخستنی كۆمهڵ���گای كوردی .ئهم��� ه لهكارێكی پێچهوان��� ه دهچێت ،بهاڵم لهڕاس���تیدا كۆمپانی���اكان قازانج���ی زیاتر دهكهن ئهگهر ههندێك لهو پارهی ه لهكۆمهڵگادا بخهنهوه گهڕ. • یودیت نیورینك نوس هرو رۆژنامهنووس وه بهڕێوهبهری گشتی رێكخراوی میدیای سهربهخۆ لهكوردستان .كوردستان دهلۆیی روێژكاری یاسایو بزنس ئامادهن یارمهتی ههر كۆمپانیایهك بدهن لهكوردستان كه بیهوێت ئهم بنهمای ه بچهسپێنێت لهپالنیو سیاسهتی كاریدا.
هەڵبژاردنە پێشوەختو پاشوەختەکە ی پارتیو یەکێتی دیار عەزیز شەریف
ئ���ەوان خاوەن���ی دوو هەڵبژاردن��� ی ئەنجامنەدراون ،هەڵبژاردنی پێشوەخت لهش���ێوەی وەاڵمێکی ک���رچو کاڵ بۆ ناڕەزایەتییە سیاس���ییەکان کە بەدژی گەندەڵ���یو ناعەدالەت���ی کۆمەاڵیەتی لهکوردستان بە 17ی شوبات دەستی پێک���رد .هەرچ���ی هەڵبژاردنەک���ەی دیکەیە ،هەڵبژاردنە پاشوەختەکەیە، پاش���وەختەکەش هەڵبژاردن���ە ئ���ەو هەڵبژاردنەی���ە ک���ە هەمیش���ە دواخس���تنەکەی درێژدەکەنەوە تا ئەو کاتەی بردنەوەکەی بۆ خۆیان مسۆگەر بێت ،واتە تا ئەو س���اتەوەختەی کە دڵنیادەبن���ەوە ل���ەوەی ئەنجوومەنی پارێزگاکانی���ش جارێکی تر بە رەنگی زەردو س���ەوز لەڕێ���ی هەڵبژاردنێکی "پاکو بێگەردەوە" کۆپی دەکرێتەوە! وەک رێگەچارەیەک بۆ دەربازبوون لەو قەیرانە حیزبی -سیاسییە ،پارتیو یەکێت���ی ئەنجامدان���ی هەڵبژاردن���ی پێشوەختیان وەک وەاڵمێکی سیاسی خس���تە ب���ەردەم خۆپیش���اندەرانو ئۆپۆزسیۆن .بەو حیسابە کۆنەی گوایە ئەنجامدان���ی هەڵب���ژاردن جارێکی تر دەبێتەوە سەنگی مەحەکی رەوایەتی حوکمڕان���ی واڵت لەالیەن ئەو هێزەی دەسەاڵت دەگرێتە دەست! هێزی حیزب توانی خەڵک بباتەوە شوێنی سەرەتا کە شوێنی بێ دەنگکردنو چەپاندنی سیاسیو فەرهەنگی بوو ،بەاڵم حیزب ئەو وزەو هێ���زەی نەبوو بتوانێت ئەو
الوازیی���ەی خۆی لهدەستپێش���خەر ی (هەڵبژاردنی پێشوەخت) بشارێتەوە. رەنگ���ە زەحمەتییەک���ی زۆر نەبینین لهگەڕان بەدوای هۆکارەکانی پشت بێ ناوەرۆکبوونی (هەڵبژاردنی پێشوەخت) لهکوردس���تان وەک رێگەچارەیەک بۆ دەرچوون لهقەیرانی سیاسی ،چونکە چیدیکە گرنگیو ماهییەتی هەڵبژاردن لهئەنجامدانەکەی���دا نیی���ە ،بەڵک���و لهش���ێوازو چۆنیەت���ی بەڕێوەچوونی خ���ودی هەڵبژاردنەکەدای���ە .دی���ارە چۆنیەتی بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنەکانی راب���ردوو لەم واڵتە بەس بوو بۆئەوەی ئەو دەنگەی دەسەاڵت دەنگدانەوەیەکی نەبێت .بەمانایەکی تر ئەو بێ منەتی پیشاندانە بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردنی پێش���وەخت باش���ترینو ئاس���انترین رێگای دەسەاڵت بێت بۆ کپکردنەوەی دەنگە ناڕەزاییەکانو پەراوێزخس���تنو الوازکردن���ی ئۆپۆزس���یۆنو دەنگ���ی جی���اواز لهکوردس���تان .هەرچ���ی ب���ەڕووی دەرەوەی���ە ،ئ���ەوا فڕێدانی کارت���ی (هەڵبژاردن���ی پێش���وەخت) لهس���اتەوەختێکدا بوو کە خودی ئەو کارتە لەڕێ���ی بەه���اری عەرەبییەوە لهناوچەک���ە لههەم���وو الیەکەوە گڕی تێبەردراو وەک کارتێکی سوتاو سەیر ک���را .لەبەرئەوە ئەزموونی سیاس���ی بەهەردوو دیوی ناوخۆی کوردستانو ناوچەکەش ئەوەی یەکالکردبووەوە کە سندوقەکانی دەنگدان لەم ناوچەیە نەک
ئەگەر ئەوەندە دیموکرات بوونایه، ی وازتان لهبانگەشە ی هەڵبژاردن پێشوەخت ی دەهێناو لەبر ئەوە قسەیەکتان لەبارەی هەڵبژاردنە پاشوەختەکە دەکرد رێگایەک نابن بۆ دەستاو دەستکردن ی دەس���ەاڵت لەڕێی دەنگدانەوە ،بەڵکو دەبنە تەوقێک بەملی خەڵک خۆیەوەو حوکم���ی تاک���ڕەوی لهپەنج���ەرەوە لهخەڵک دێتە ژوورەوە! س���ەرباری ئەو تێبینیانەی لەس���ەر
خ���ودی هەڵب���ژاردنو چۆنیەت���ی بەڕێوەچوون���ی المان دروس���ت بووە، ب���ەاڵم دواج���ار بەه���ۆی دەرکەوتنی ئۆپۆزس���یۆن ،توانرا بەش���ێوەیەکی رێژەی���هش بێ���ت ،ناوەرۆکێ���ک ب���ە چەمک���ی هەڵبژاردن ببەخش���رێتەوە. لەبەرئەوە ه���ەروا دێ���ت هەڵبژاردنە پاش���وەختەکە دوادەخەن بۆ کاتێکی نادی���ار! هەڵبژاردنە پاش���وەختەکە، هەڵبژاردن���ی ئەنجوومەنی پارێزگاکانە کە دەبووایە س���ێ س���اڵ بەر لهئێستا ئەنجامب���درا بووایە! ئەگ���ەر ئەوەندە دیموکرات بوونایه ،وازتان لهبانگەشەی هەڵبژاردنی پێشوەخت دەهێناو لەبری ئەوە قسەیەکتان لەبارەی هەڵبژاردنە پاش���وەختەکە دەک���رد ،وەاڵمێک���ی مەنتیق���یو بەهێزتان ب���ۆ ئەو هەموو دواخس���تنەی ئەنجامدانی هەڵبژاردنی پارێزگاکان دەبوو ،نەوەک هەر رۆژەی بە بیانوویەک دوای بخەن تا بگاتە ئەو جێگایەی نەتەوە یەکگرتووەکانیش بە فەرمی نیگەرانی خ���ۆی لەمبارەیەوە پیش���ان بدات .س���اڵی پ���ار بەهۆی تەقینەوەی هاواری کپکراوی بیس���ت ساڵەی خەڵکی کوردستان ،دوو حیزبە فەرمانڕەواکە باس���یان لههەڵبژاردنی پێش���وەخت دەک���رد ،ئ���ەوان ئ���ەو حەقیقەت���ە سیاس���ییەیان لەبیرچوو بووەوە کە ئەگەر هەڵبژاردن ساڕێژی برینە سیاس���یو کولتوورییەکانی ئەم دنیایەی ئێمە دەکات ،ئەوە دەمێکە بە ئەنجامنەدانی هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی پارێزگاکان قەرزاری یاساییو سیاسی خەڵ���کو پڕۆس���ەی دیموکراس���ین، هەروەها ل���ەوەش ب���ێ ئاگابوون کە ساختەکاری لهپڕۆسەی دەنگدان وەک مۆرانە لهس���ندووقەکانی هەڵبژاردنی دابوو.
تەندروستی
) )332سێشهمم ه 2012/6/26
كهمی ئاستی ئاسنو شڵهژانی دهرونیی هۆكاری روتانهوهی قژن ئهنجامهكانی لێكۆڵینهوهی توێژهرانی فهڕهنسی دهریانخستوه كه ئهو ئافرهتانهی رێژهی ()Ferritinیان له 15میكرۆگرام بۆ لیترێك لهخوێندا كهمتره، ئهگهرهكانی قژ رووتانهوهیان زۆر زیاتره. رێژهی ئاسایی ()Ferritinیش دهبێت 40میكرۆگرام بۆ لیترێك خوێن بێت، بێگومان ئهو رێژهیهش پهیوهسته به فاكتهرهكانی دیكهوه. ه���ۆكاری س���هرهكی كهمبوونهوهی رێ���ژهی خوێنی���ش لهئافرهتاندا بۆ خوێن���ی زۆر لهس���وڕی مانگان���هو نهخواردنی گۆشتو نهخۆشییهكانی ریخۆڵه -گهده ،وهرزش ،س���كپڕیو شیردان دهگهڕێتهوه. بهشێوهیهكی گشتی مرۆڤ دهتوانێت
لهڕێ���گای گۆڕینی یان باش���كردنی سیستهمی خۆراكهوه رێژهی ئاسنی ناو خوێنی بهرهو ئاس���تێكی باشتر بهرێت .خواردنی گۆشتی سوور ،نان، بادهم ،گوێ���ز ،گوڵهبهڕۆژهو چهندین جۆری سهوزهی وهك كهرهوز دهبنه هۆكاری بهرزكردنهوهی ئاستی ئاسن لهناو خوێندا. توێژهرانی ئهڵمانی لهو باوهڕهدان كه پێدهچێت (س���ترێس)یش كاریگهری بكاته سهر قژ روتانهوهی ئافرهتانو پیاوان .هۆكاری ئهوهش بۆ هۆرمۆنی س���ترێس دهگهڕێتهوه كه لهئاكامی ش���ڵهژاندن دهرهاوێژتنی���ان بهرهو تێكچوون دهڕوات ،بهاڵم تاكو ئێستا بهش���ێوهیهكی زانس���تی لهڕێ���گای لێكۆڵینهوهیهك���هوه نهتوان���راوه (س���ترێس)یش وهك ه���ۆكاری قژ رووتانهوه دهستنیشان بكرێت.
8
خۆراك بۆ كهمكردنهوهی فشاری دهرونیت
ڤیتامین پێستێكی جوانت پێدهبهخشێت ()A
ڤیتامین Aكه گروپێك ماددهی گرنگ دهگرێتهوه یارمهتی تهندروستی پێست دهدهن ،ئهم ڤیتامین ه چهندین سیفاتی ئهم دهرمانانهی ههیه ك ه بۆ چارهسهركردنی ههوكردنی پێستو زیپكه بهكاردێن. ئهو جۆرهی ڤیتامین ( )Aك ه لهسهوزهو میوه رهن���گاو رهنگهكاندا ههیه بهناوی كارۆتینۆی���دهكان ()Carotenoids كه كاریگهری دژهئۆكس���انی بههێزیان ههی ه واته توانای لهش زێتر دهكهن بۆ بهرگریو زوو چاكبوونهوه لهههوكردنو نهخۆشی تر ك ه دوچاری لهشو پێست دهبنهوه. ئهگهرچ���ی خۆراك���ه دهوڵهمهندهكان بهڤیتامین Aكاریگهرییهكی سیحرییان نییه بۆ چارهسهركردنی ههر گرفتێكو نهخۆش���ییهكی پێس���ت ،بهاڵم پێست دهپارێزێت لهكاریگهرییهكانی ڤایرۆسو بهكتریاو مادده زههرییهكان ،ههروهها پێس���ت لهگۆڕانهكان���ی پهیوهس���ت بهپیربوون دهپارێزێت. س���هرچاو ه رووهكییهكانی ڤیتامین A بهرزترین رێژهی مادده دژهئۆكسانهكان دابی���ن دهكهن ،ب���ۆ نموون ه گێزهر یان ش���یرهی گێ���زهر ،س���پێناغی كواڵو، كاڵهك ،س���وپی س���هوزهی جۆراوجۆر نزیكهی بڕی تهواوی رۆژان ه لهڤیتامین Aب���ۆ یهكێك���ی پێگهیش���توو دابین دهكات .ئهو جۆرانهی س���هوزهو میوه كه ب���ڕی مامناوهندی ل���هم ڤیتامین ه دابین دهكهن بریتین له :میوهی مانگۆ، قهیسی ،سپێناغی خاو. ئهو جۆرهی ڤیتامین Aكه لهخۆراكی ئاژهڵییهوه س���هرچاوه دهگرێت بهناوی رێتینۆل Retinolئاسانتر ههڵدهمژرێت لهكۆئهندام���ی ههرس���دا ،ب���ۆ نموون ه گۆشتی مانگا ،جگهری مریشك.
توێژهرانی بواری خۆراك پێشنیاری ههشت خواردنی بهسوود دهكهن بۆ ئهوهی مرۆڤ بتوانێت روبهڕوی فشاری دهروونی بێتهوه: -1ماست :خواردنی ماس���ت بهتایبهت لهوهرزی هاوین دهبێتههۆی بهرزبوونی مادهی "سیرۆتۆنین" لهمێشكو ئهمهش دهبێتهه���ۆی كهمكردن���ی گوش���اری
گریان بۆ منداڵی ساوا سودبهخشه
ب��� ه پێچهوانهی ئ���هو بۆچوون��� ه باوهی الی گهورهكان ههیه ،زانس���تی پزیشكی سهلماندویهتی كه گریانی منداڵ سوودی تهندروستی ههیه. بهپێی چهندین توێژینهوهی زانس���تی ك ه لهواڵتانی ئهوروپاو ئهمهریكا ئهنجامدراوه، دهركهوتووه گریانی منداڵی ساوا چهندین س���ودی ههیهو یهكێكه لهنیش���انهكانی تهندروس���تی ب���اش ب���ۆ منداڵ���ی تازه لهدایكبوو .د.مارتن مۆلهری لهپهیمانگای چاودێری منداڵو ئازارهكان لهواش���نتۆن رایگهیاندوه كه پێویسته دایكانو باوكان واز لهمنداڵهكانیان بهێنن بۆئهوه ی بگرین ئهمهش كاتێك دڵنیابوون لهوهی ههست بهبرسیهتی ناكاتو ئازاری نییهو نهخۆش نیی���هو گهرم���ای نییه ،چونك��� ه گریان س���وودی بۆ كۆرپ ه ههی��� ه لهبهرئهوهی ماس���ولكهی س���ییهكانی بههێز دهكاتو توانای ههناسهدانی پهره پێدهدات. پزیشكهك ه دهڵێت "گریانی منداڵ لهكاتی لهدایكبوون���دا س���وودی زۆره ،یهكهمین گری���ان خانهكانی ژێر كیس���هكانی ههوا لهلهش���یدا دهكاتهوهو ئ���هوهش یارمهتی دهدات ب���ۆ ههناس���هدان بهش���ێوهیهكی سروش���تی ،لهبهرئهوه منداڵ لهو كاتهدا قاچهكانی بهرز دهكاتهوهو فش���ار لهسهر دواوهی دروست دهكات بۆ گریان".
دهروونیو ماس���تو شیرهمهنییهكانیتر، چونكه "ئهسید ئامینه"ی تێدایه. -2چكلێت���ی ت���اڵ :جهس���تهی مرۆڤ پێویستی به (ئانتی ئۆكسیدان) ههیهو چكلیتی تاڵ ئانتی ئۆكسیدانی بهشێوهی "فالونۆئید" تێدایهو ئهم مادهیه رێگری دهكات لهپهرهس���هندنی "هۆرمۆنی"ی سترێت لهجهستهی مرۆڤ. -3می���وه :میوه ش���هكری سروش���تی
تێدایهو ئهم���هش دهبێتههۆی دابهزینی گوشاری دهروونی. -4بادهم :بادهم ڤیتامینی B2ی تێدایهو ئهم ڤیتامینانه كاریگ���هری ئهرێنییان ههی���ه لهس���هر كهمكردنی گوش���اری دهروونی. -5چ���ا :خواردن���ی چ���ا دهبێتهه���ۆی حهسانهوهی مێشك. -6ماسی :خواردنی ماسی لهبهر بوونی
نهمانی سوڕی مانگان ه مهترسیداره
مهترس���یهكانی نهمانی س���وڕی مانگان ه تهنه���ا نابێته هۆی توش���بون بهزیادبونی كێش ،بهڵكو مهترسیش���ی ههیه بۆ سهر مێش���كو دواتریش دهبێته هۆی توشبون به جهڵدهی مێش���كو مردنی پێشوهختی لێدهكهوێت���هوه .دكت���ۆر (حیس���امهدین ئیبراهی���م) پس���پۆڕی نهخۆش���یهكانی برینكاریو مێش���ك رایگهیاندوه :نهمانی س���وڕی مانگانه بهش���ێوهیهكی گش���تی خانم���ان روب���هڕوی جهڵ���دهی مێش���ك دهكات���هوهو ئهگ���هر ئ���هو س���وڕه پێش تهمهنی 40ساڵی بوو ،ئهوا مهترسیهكانی زیات���ر دهبێت ،ئهم مهترس���یانهش زیاتر دهگهڕێتهوه بۆ گۆڕانكاری لههۆڕمۆنهكاندا كه بهس���هر خانماندا دێت لهدوای نهمانی س���وڕی مانگانه ك���ه ئ���هو گۆڕانكاریانه دهبێته هۆی كهڵهكهبونی چهوری لهس���هر دیوارهكانی دهمارهكانی خوێن .رۆژنامهی (دیلی میلی) بهریتان���ی باڵویكردهوه كه توێژهره ئهمهریكی���هكان رونیانكردۆتهوه كه نهمانی س���وڕی مانگان���هدهبێته هۆی كشانی دهمارهكانی خوێنو ئهمهش دهبێته ههڵئاوس���انی ههندێ���ك لهخوێنبهرهكانو الوازبونی���ان ،بههۆی گهڕانهوهی هۆڕمۆنی ئهسترۆجین لهلهشدا دوای نهمانی سوڕی مانگانەو پێدهچێت ببێت���ه هۆی تهقینی خوێنبهرهكانو رودان���ی جهڵدهی دڵ یان مردن .
ژمارهیهك ڤیتامینی بهس���وود گوشاری دهروونی لهنێو مێشكدا دادهبهزێنێت. -7كهلهرمو برۆكلی :خواردنی كهلهرمو برۆكلی بههۆی بوونی مادهی "ئهس���ید فولی���ك" بهس���وودن ب���ۆ لهنێوبردنی گوشاری دهرونی. -8س���یر :س���یر گوش���اری دهروونی كهمدهكاتهوهو رێژهی "گلۆكز"ی خوێن دادهبهزێنێت.
بانيژه
15
د .رهوشت رهشید پسپۆڕی نهخۆشی ه دهرونیهكان
خهستهخانهو زێرهڤان ی ؟!
ماوهیهك بهر لهئێستا بۆ وهدهستهێنان ی ههندێك لهمافهكانیان پزیش���كانی شاری ههولێر مانگرتنێكی���ان راگهیاند .یهكێك لههۆكارهكان���ی ئهو مانگرتن���ه ئهوهبوو چهندی���ن ج���ار لهالی���هن چهك���دارانو ههندێك خهڵك���ی دهس���هاڵتدار لهكاتی ئیشكردن هێرش كراوهته سهر پزیشكانو سوكایهتییان پێكراوه ،ههربۆیهش یهكێك لهداواكان بریتیبوو لهوهی چیتر هێزهكانی پۆلی���س لهپاس���هوانێتیو پرس���گهی نهخۆشخانهكان نهمێننو لهجیاتی ئهوان هێزهكانی زێرهڤانی بهو كاره ههڵبس���تن، بهوپێیهی كه پۆلی���س نهیتوانیوه وهكو پێویس���ت بهرگریو پارێ���زگاری بكاتو بهبهرچ���اوی ئهوان���هوه س���وكایهتی به پزیشكان كراوهو ههندێك جاریش پۆلیس خۆی بهش���داری ئهو سوكایهتیپێكردنهی كردووه .دیاره پزیش���كان چهندین داوای تریش���یان پێش���كهش ب���ه حكوم���هتو الیهنه پهیوهندی���دارهكان كردبوو ،بهاڵم یهكهم داوا ك���ه جێبهجێ كرا بریتی بوو لهوهی پرس���گهو پاس���هوانێتی سهرجهم نهخۆش���خانهو بنكهكان���ی تهندروس���تی لهههولێر تهسلیم به زێرهڤانی كرا. ئهگهرچی تا سهرئێسقان هاودهنگو هاوڕام لهگهڵ پزیش���كانی هاوهڵم بۆ وهدیهێنانی مافهكانمانو بهههموو شێوهیهك دژی ئهو پێش���ێلكاریانهم كه دهرههق به پزیشكان دهكرێت ،بهاڵم ئهمه رێگ���ر نییه لهوهی چهند پرس���یارو س���هرنجێك بخهمه روو دهربارهی س���پاردنی نهخۆشخانهكان به هێزهكانی زێرهڤانی. سهرهتا دهپرسم ئایا بۆچی لهواڵتی ئێمه پۆلیس دهسهاڵتی نییهو بۆچی زێرهڤانی ههیب���هتو دهس���هاڵتی لهه���ی پۆلیس زیاتره؟ ئایا ئهو شتانه چین كه زێرهڤانی دهتوانێ���ت بیانكاتو پۆلی���س ناتوانێت؟ ئایا كێ بهرپرسه لهوهی هێزێكی یاساییو دێرینی وهكو پۆلیس ئاوا بچوك بێتهوهو ههیبهتو ش���كۆو متمان���هی الی خهڵك نهمێنێتو وابكات پزیشكان داوای هێزی ترو پاڵشتی تری جگه لهپۆلیس بكهن؟ كاتێك باسی زێرهڤانی دهكرێت من بیرم بۆئهوه دهچێت كه هێزێك بێت لهحهمرینو خانهقینو مهندهلیو ناوچه جێناكۆكهكان خهریكی خزم���هتو گیانفی���داكاری بنو سینگی خۆیان كردبێته قهڵغانی گوللهی ههموو ئ���هو دوژمنانهی ك���ه دهیانهوێت غ���هدر لهك���ورد بك���هن ،ن���هوهك چهند چهكدارێك بن لهپرسگهی نهخۆشخانهكان خهریكی چارهس���هركردنی كێشهی نێوان پزیش���كانو هاوواڵتیان بنو دهس���هاڵت بهكاریان بێنێت بۆئهوهی بیس���هلمێنێت كه پۆلیس تواناو ش���هرعیهتی پاراستنی یاس���او ژیانی خهڵكی نییه .ههربۆیهش وێنهی ئهوهی كهوا یهكهم كهس���ێك كه لهنێو بنكهكانی چارهس���هری پێش���وازی لهنهخۆشو هاوواڵتیان���ی مهدهنی بكات بریتی بێ���ت لهزێرهڤانی وێنهیهكه چهنده كۆمیدیه ئهوهن���دهش تراژیدیو دۆخێكه چهنده نهش���ازه ئهوهن���دهش غهمگینو ناهاوسهنگ. دیاره ئ���هم دۆخ���ه زۆر نزیك���ه لهوهی لهس���هردهمی بهعس دهربارهی پۆلیسو هێزه تایبهت���هكان دهمانبین���ی .بهعس ئیشێكی گهورهی كرد بۆئهوهی پۆلیسو هێ���زه مهدهنیهكان بههاو دهس���هاڵتیان نهمێنێ���تو لهبری ئ���هوان چهندین هێزی ت���ری لهژێر ن���اوی جۆراوج���ۆری وهك (قوات خاس���ه)و (فیدائیهكانی سهدام)و (حهرهس جمهوری)و (مغاویر) دروس���ت كرد كه ههرههموویان دهس���هاڵتیان لههی پۆلیس زیاتر بوو. ئهم داوایهی پزیشكانو ئهم قهبوڵكردنهی حكومهت دانپیانانێكی زۆر ئاش���كرایه كه پۆلی���س لهواڵتی ئێمه دهس���هاڵتی نییهو ه���ی ئهوه نییه پش���تی پێببهس���ترێت، لهالیهكی تریش مهیلێكی دهس���هاڵته بۆ ش���هرعیهتدانو جێپێگرتن���هوهی هێزی ت���ری وهك زێرهڤانیو بهش���داریپێكردنی ئ���هو هێزانهی���ه لهژیان���ی مهدهنیان���هی خهڵكو فهرمانبهرانو بهعهسكهریكردنی نهخۆش���خانهو فهرمانگ���ه حكوم���یو خزمهتگوزاریهكان���ه ،ك���ه بهمانایهكی تر بریتییه لهبهعهسكهرتارێتیكردنی ژیان. ئێستا داواكهی پزیشكان وهك مهسهلهی فیلهك���هی خاوهنش���كۆ وای���ه :لهجیاتی ئهوهی گلهیی لهدهس���هاڵت بكهنو بڵێن چهكدارو پیاوه دهس���هاڵتدارهكانی ئێوه لهنێ���و بنكهكانی تهندروس���تی ش���كۆو كهرامهتیان ش���كاندووین ،هاتوون ئهڵێن ئ���هی خاوهنش���كۆ زێرهڤان���یو هێ���زی تایبهتمان بۆ بنێ���ره بۆئهوهی بهردهوام بهبهرچاومانهوه بنو ئاگایان لێمان بێت. هیوادارم رۆژێك نهیهت پزیش���كان بڵێن ههزار خۆزگهمان به كفن دز.
16
xwenden.awene@gmail.com
) )332سێشهمم ه 2012/6/26
" 40خوێندكاربووین تۆمهتباركراین بهغهشكردن، كهچ ی 12مان فهسڵكراین" ئا :نزار گزالی كۆمهڵێك فێرخوازی زانكۆی دیجله جهغت لهوه دهكهنهوه "بهبێ بهڵگ ه لهسهر قۆپییهكردن فهسڵكراون". بهڕێوهبهری خوێندنی ئههلی وهزارهتیش دهڵێت "فهسڵكردن لهسهر غهشكردن لهدهسهاڵتی زانكۆكانهو ئهمساڵ لهچهندین كۆلێژو زانكۆ شتی وهها روویداوه". كۆمهڵێ���ك خوێ���دكاری كۆلێ���ژی دیجلهی ئههل���ی لهههولێ���ر ،لهڕێگا ی نوس���راوێكهوه كه ئاراستهی ئاوێنهیان كردووه ،باس لهوه دهكهن "بهبێ بهڵگه بهتۆمهتی قۆپیهكردن فهس���ڵ كراون". ئ���هم خوێندكاران���ه ك���ه ژمارهیان 12 فۆتۆ :تایبهت قوتابییه باس لهوهش دهكهن لهمیانهی كۆمهڵێك لهو قۆپیهیانهی لهتاقیكردنهوهی بهكالۆری ئهمساڵدا گیراون تاقیكردنهوهی مانگانهدا له22ی نیسانی پێیانوای���ه "راگرایهت���ی ئ���هم كۆلێژه رابردوو ،ههندێك ئاس���هواری مهرهكهب دیجله چارهسهری بكات". ئهیم���هن عاتیف عهلی ك���ه نوێنهری دهیهوێت بهفهسڵكردنی ئهم 12قوتابییه لهناو دهستی كۆمهڵێك قوتابی بینراوهو ب���هم هۆی���هوه بهههوڵی غهش���كردن قوتابییه فهس���ڵكراوهكانه بۆ ئاوێنهی ناوبانگ���ی كۆلێژهك���ه بگهڕێنێتهوه". تۆمهتبارك���راونو دواتر فهس���ڵكراون .گێڕایهوه ك���ه داوایانك���ردووه وهزیری بههۆی ئهوهشی س���اڵی پار لهههرێمی ئهوهشی ئێستا ئهم خوێندكارانه نیگهران خوێندنی ب���ااڵ ببینن ،ب���هاڵم دیداری كوردستان هیچ قوتابییهكی پێنهدراوه دهكات ئهوهی���ه "لهكات���ی دهركردنمان ئهوانی رهت كردوهتهوهو دهڵێت "باشه بههۆی كێش���هكانییهوه خوێندكارهكان لهتاقیكردنهوه ژمارهمان زۆر بوو زیاتر ئێمه روو لهكوێ بكهین ،راگری كولێژیش گومانی ئهوهش���یان ههی���ه "بهمجۆره له 40قوتابی بووین ،بهاڵم لهڕۆژی دواتر نایهوێت كهس ببینێتو قسهمان لهگهڵ رهفت���اره بیهوێت رهزامهندیی وهزارهتی كه دهكاته رۆژی دووشهممه تهنها ناوی ن���اكات ،چونك���ه ههر ك���ه دهڕۆین بۆ خوێندنی بااڵ بهدهست بهێنێتو ساڵی كۆلێژ ل���هدهرگای دهرهوه دهڵێن :راگر ئاینده قوتابی تازه وهرگرێت". ئێمه ماوهتهوه لهلیستهكهدا". ئاوێنه زۆر ههوڵی���دا بۆچونی راگری ب���ۆ بهدواداچون���ی س���كااڵی ئ���هم لێ���ره نییه ،لهكاتێك���دا ئوتومبێلهكه ی كۆلێ���ژی دجل���ه وهرگرێ���ت ،ب���هاڵم خوێندكارانه ،ئاوێنه سهردانی كۆلێژی لهبهردهم راگرایهتی وهستاندووه". لهماوهی پێشووشدا ئهم خوێندكارانه پهیوهندیی���هكان بێ ئاكام بوون .لهالی دیجل���هی ك���ردو ه���هر 12قوتابییهكه س���وربوون لهس���هر ئهوهی ك���ه ئهوان چاویان بهبری���كاری وهزیری خوێندنی خۆش���یهوه بهڕێوهب���هری خوێندن���ی ژمارهی���ان 40كهس بووه ،كهچی تهنها بااڵی عێراقو بهش���ی خوێندنی ئههلی ئههل���ی لهوهزارهت���ی خوێندن���ی بااڵ 12كهس���یان ماوهتهوه بۆ فهسڵكردنو لهوهزارهت���ی خوێندن���ی ب���ااڵی ههرێم د.جهمال كهمال رایگهیاند "فهسڵكردن دهڵێ���ن "بهالمان���هوه س���هیره ئهو 28كهوت���ووه ،ب���هاڵم هی���چ وهاڵمێك���ی بهه���ۆی قۆپی���ه كاری وهزارهت نییهو كهسهیتر چییان لێهات ،ئایا یان ئهوان دڵخۆش���كهریان پێ نهداون لهكاتێكدا لهسهالحیهتی زانكۆكانه ،ئهمه رێكارێكی واسیتهیان ههبوو ئێمه نهمان بوو؟ یان كۆلێژهكه س���هر بهبهغدایهو لهههولێری ئاس���یی زانكۆكانهو ئ���هم قوتابیانهش بهش���ێكیان خهڵك���ی دهرهوهی ههرێم پایتهخ���تو لهژێر چاودێ���ری ههرێمی قۆپیهیان ك���ردووهو زانكۆكهش بهپێی ب���وونو راگرایهت���ی چاوپۆش���ییان لێ كوردس���تاندایه .نوێن���هری خوێندكاره ئ���هو رێنماییو یاس���ایانهی ك���ه ههیه قۆپیهكردن فهسڵكراوهكان بهبێزارییهوه دهیپرسی لهزانكۆكان فهسڵیان كردون" .لهوهاڵمی دهكات؟". لهئامادهییهوه بۆ زانكۆكان لهنێ���وان رۆژی تاقیكردن���هوه "ئهگهر ئهم كولێژه س���هر به بهغدایه ،ئهوهش���ی كه ئ���هو 12قوتابیه دهڵێن بهپێ���ی بهدواداچونهكانی ئاوێنه كه 2012/4/23تا ب���هرواری 2012/5/22چ���ۆن هاتوهت���ه كوردس���تان؟ لهكوێ بهڵگه نییهو بونهت���ه قوربانی ،دهڵێت لیژنهیهك���ی لێكۆڵین���هوهی وهزارهتی قوتاب���ی وهردهگرێتو لهك���ێ رێنمایی "ئێوه ب���اوهڕ دهكهن زانكۆیهكی ئههلی لهژمارهكانی داهاتوودا بهئامار ههندێكی خوێندن���ی ب���ااڵ لهدۆس���ییهی ئ���هم وهردهگرێت؟ كێ دهتوانێت محاسهبهی بهبێ هۆكار قوتابی لهخۆی دوربخاتهو ب�ڵ�او دهكاتهوه ،ئهمس���اڵ دی���اردهی خوێندكاران���هی كۆڵیوهتهوهو بۆچونی راگری كولێژ بكات كه خراپ مامهڵهمان فهسڵی بكات ،ئهمه ههر لهو زانكۆیهش قۆپیهك���ردنو گ���زی تاقیكردنهوهكان نیی���ه ،بهڵك���و لهس���هرجهم زانكۆكان لهكۆلێ���ژو زانكۆكان���دا بهش���ێوهیهكی س���هرجهم قوتابییه ئهزمووندهرهكانی لهگهڵدا دهكات". كێش���هی گهورهی ئهم خوێندكارانه حاڵهت���ی قۆپیهك���ردنو فهس���ڵكردن بهرچ���او پهرهیان س���هندووه .هاوكات وهرگرت���ووه ،ب���هاڵم دوات���ر وهزارهت بڕیاری���داوه كه كێش���هكه ئاراس���تهی ئهوهی���ه ئهگهر س���زاكهیان بۆ س���وك ههب���ووه ،ههروهه���ا ئێم���هش داوامان لهگ���هڵ ئهمهش���دا لهتاقیكردنهوهكانی كۆلێژهكه بكاتهوه" ،چونكه كێشهیهكی نهكرێ���تو نهگهڕێنرێن���هوه بۆ خوێندن لهزانكۆكان كردوه بۆ بنهبڕكردنی قۆپیه بهكال���ۆری 2012ئامادهی���ی كه چهند رۆژێ���ك لهمهوبهر كۆتایی هات ههندێك ناوخۆییهو دهبێ���ت راگرایهتی كۆلێژی ئهوه ههندێكیان تهرقین قهید دهكرێنو رێكاری یاسایی بگرن ه بهر".
لهسهرجهم زانكۆكان حاڵهتی قۆپیهكردنو فهسڵكردن ههبووهو ئێمهش داوامانكردووه رێك كاری یاسایی بگرنه بهر بۆ بنهبڕكردنی دیاردهكه
لهمامۆس���تایانی چاودێرو بهڕێوهبهر ی هۆڵ���هكان تێبین���ی چهن���د جۆرێ���ك لهگزیك���ردنو قۆپییهی���ان ك���ردووهو لهمیانهی ئیمهیڵو تهلهفۆنو نوس���یندا رهوان���هی ئاوێنهیان ك���ردووه كه ئهمه بهشێكیانه: ـ ك���ه خوێندكار چوهته ن���او هۆڵی تاقیكردن���هوه ی���ان كهرتهكهی خۆی، س���هرهتا یان پ���اش كهمێ���ك مانهوه لهناو ه���ۆڵ وهجبهیهك قۆپیهی داوهته مامۆس���تای چاودێر بۆ ئ���هوهی دڵنیاو بێخهمی بكات ،كهچی زیاتر لهكۆپییهكی ههمان قۆپییهی پێ بووهو پاش كهمێك لهتێپهڕین���ی كات بهدزیی���هوه دهری كردووهو جاری وهها ههیه ئهم پرۆسهیه سێ بارهو چوار باره بوهتهوه. ـ ههندێ���ك لهئهزمون���دهران بهتیپو لهزگ���ه قۆپیی���هكان نوس���اندووه بهجهس���تهیانهوهو لهكاتی پش���كنیندا ههستیان پێ نهكراوه. ـ ههندێ���ك لهئهزمون���دهران وهاڵمو زانیارییان لهسهر نهعله شهحاتهكانیان نوس���یوهتهوهو لهكاتی تاقیكردنهوهدا قاچیان لهسهر قاچ داناوهو زانیارییهكان كهوتوهته بهرچاویان. ـ ههندێ���ك مایك���ی پێش���كهوتوو كهوتوونهته ب���ازاڕهوه كه زۆر بچوكو ههستیارنو دهچنه ناو گۆشتی نهرمایی گوێوهو لهپش���كنیندا دیارنین ،لهكاتی تاقیكردنهوهش���دا چاودێر ههستیان پێ ناكات .جگه لهمهش بههۆی پهككهوتنو خراپی زۆرب���هی ئامێرهكانی پارازێتهوه لههۆڵهكان���ی تاقیكردنهوه كه لهجۆری چی���ن ـ ین بهكارهێنانی مایك كۆنترۆڵ نهكراوه. ـ جۆرێكیت���ر لهقۆپی زۆر كۆمیدییهو كۆمهڵێ���ك خوێن���دكار لهكات���ی تاقیكردن���هوهدا داوای مۆڵهتی چوونه س���هر w.cك���ردووه ،لهن���او توالێت قۆپییهكان���ی دهرهێن���اوهو تهماش���ای كردووه .ی���ان رۆژی پێش���تر هاتوهته ناو توالێتهكهو زانیاری نوسیوهو رۆژی تاقیكردن���هوه كهڵك���ی لێوهرگرتووه. ههندێ���ك حاڵهتی���ش ههب���وون ك���ه خوێندكارێ���ك لهگ���هڵ كهس���ێكیتر رێككهوت���ووه س���هرهتا یهكێكیان كه زیرهكه چووهته توالێتو وهاڵمی ههندێك پرسیاری نوسیوهتهوهو كه گهڕاوهتهوه بۆ ناو هۆڵ یهكس���هر هاوڕێكهی داوای چوون���ه توالێتی كردووهو لهوێ كهڵكی وهرگرتووه لهزانیارییهكانی.
دوو پهرلهمانتار لهقۆپییهدا گیران ئا :ئاوێنه وهزارهتی خوێندنی بااڵی عێراق، دوو ئهندامی ئهنجومهنی نوێنهرانی فهسڵكرد ،چونكه لهمیانهی تاقیكردنهوهكانی كۆتایی ساڵدا دوو كهسیتریان ناردبوو لهبری خۆیان تاقیكردنهوهی سهری ساڵیان بۆ بكاتو یهكێك لهوانهش بڕیاردهری لیژنهی نهزاههی ئهنجومهنی نوێنهرانه. بهپێی نوس���راوێكی فهرمی وهزارهتی خوێندنی بااڵی عێراقو پش���ت ئهستور بهبڕی���اری ئهنجومهن���ی كۆلێژهكهیان، ه���هردوو ئهندامی ئهنجومهنی نوێنهران، خالید عهبدوڵاڵ محیس���ین ئهلعهلوانیو موزهیر خزر ناس���ر ئهلجهنابی لهلیستی ئهلعێراقیه لهبهشی یاسای كۆلێژی شێخ محهمهد كهس���نهزانی ئێ���واران لهبهغدا فهسڵكراون ،چونكه لهتاقیكردنهوهكانی كۆتایی ئهمس���اڵی خوێن���دن ( 2011ـ )2012لهبری خۆیان كهسیتریان ناردووه تا تاقیكردنهوهیان بۆ بكات. خالی���د ئهلعهلوان���ی خوێن���دكاری قۆناغی دووهم بهشی یاسایه لهكۆلێژی ئێوارانی كۆلێژی كهس���نهزانیو پش���ت ئهس���تور به ماددهی 5لهڕێنماییهكانی ههم���واری دووهمی ژماره 135س���اڵی 2003ی رێنماییهكان���ی تاقیكردن���هوهی كۆتایی س���اڵ فهسڵكراوهو بهم پێیهش لهمساڵدا لهس���هرجهم وانهكان بهڕاسب دادهنرێت ،چونكه ههوڵی غهش���كردنی داوهو كهسیتری لهبری خۆی ناردووه بۆ تاقیكردنهوه .ناوبراو ئهندامی ئهنجومهنی نوێنهران���ه لهلیس���تی ئهلوهس���هت كه یهكێك���ه لهپێكهێنهرهكانی ئهلعێراقیهو
لهعێراقدا 13 ههزار بڕوانامهی تهزویر ئاشكرابووه لهسهرهتاییهوه تا دكتۆرا بڕی���اردهری لیژنهی نهزاههی پهرلهمانی عێراقیشه. ه���اوكات لهگهڵ ئهمهش���دا بهبڕیاری ئهنجومهن���ی كۆلێژو پش���ت ئهس���تور بهههم���ان رێنمایی ،فێرخ���واز موزهیر ئهلجهنابی فهسڵكراوه ،چونكه لهوانهی می���رات ـ قۆناغ���ی س���ێیهمی كۆلێژی كهس���نهزانی بهشی یاس���ا ،كهسیتری لهبری خۆی ن���اردووه بۆ تاقیكردنهوهو بهم هۆیهش���هوه لهس���هرجهم وانهكاندا بهكهوتوو دانراوهو فهس���ڵكراوه .ناوبراو ئهندامی لیس���تی ئهلعێراقیهو ئهندامی لیژنهی ئاس���ایشو بهرگری ئهنجومهنی نوێنهرانی عێراق���هو لهپاش دهركهوتنی ئ���هم كهتنهش روب���هڕوی رهخنهی زۆر بوویهوه. تاریق حهرب كه پس���پۆڕێكی یاسایی عێراقییه رایگهیاندوه كه بهپێی دهستور ناكرێت پهرلهمانتار هیچ پۆس���تێكیتری ههبێ���تو ئام���اژهی بهوهك���ردووه كۆكردن���هوهی كاری پهرلهمانت���اریو
خوێندن���ی كۆلێژ كارێكی نایاس���اییهو داوایكردوه لهپهرلهمانتاران جگه لهكاری خۆی���ان بههیچیترهوه س���هرقاڵ نهبن، چونكه دژی بهرژهوهندی گش���تیو دژی یاس���او دهس���توری عێراق���ه بهتایبهت مادهی .76 هاوكات لهگهڵ ئهمهش���دا پشكنهری گشتی وهزارهتی خوێندنی بااڵی عێراق رایگهیاندووه لهساڵی 2004تائێستا 13 ههزار بڕوانامهی ساختهیان ئاشكراكردووه لهواڵت كه لهس���هرهتاییهوه تێیدایه تا دكتۆرا .لهم بڕوانامانه 19یان دكتۆرانو 41ی���ان ماس���تهرنو 9ه���هزارو 627 بڕوانامهیان ه���ی ئامادهیینو 3ههزارو 726بڕوانامهیتری���ش ه���ی پهیمانگاو
ئاسته جیاجیاكانیتری خوێندن لهعێراق. بهم دواییهشدا لهڕێگای لیژنهی خوێندن ی ب���ااڵوه ه���هوڵ دهدرێ���ت لهپهرلهمان لێبوردنێ���ك دهربكرێ���ت ب���ۆ ئهوانهی بڕوانام���هی س���هرهتاییو ئامادهیی���ان بۆ دامهزران���دن تهزویر ك���ردووه نهك بهمهبهس���تی خوێندن ،ب���هاڵم ئهندامی لیژنهی پ���هروهرده لهپهرلهمانی عێراق، م.بوره���ان محهمهد فهرهج ،به ئاوێنهی راگهیاند "ئهم ههوڵه هیچ س���هرناگرێتو هیچ نابهخش���ێت ،چونكه تهزویركردنی بڕوانامه تاوانی یاساییهو بههیچ جۆرێك ئهنجامدهرهكهی نابهخش���رێت" .ناوبراو وتیش���ی "هی���چ لیس���تو گروپێكی ناو پهرلهمان جورئهت ناكات پش���تگیریی
پ���رۆژهی ل���هم چهش���نه ب���كاتو ههر پهرلهمانتارێكیش بیكات ئیحراج دهبێتو سهركۆنه دهكرێت بۆیه مهسهلهكه ههر دهنگۆیهو هیچیتر". جێ���گای ئاماژهی���ه جگ���ه لهوانهی بڕوانام���هی تهزویریان ههی���ه ،گومان لهژمارهیهكی زۆر لهبڕوانامهی بهرپرسانو پهرلهمانت���ارانو تهنانهت وهزیرهكانیش دهكرێ���ت ك���ه لهح���هوزه ئاینییهكانی نهجهفو قوم دهرك���راونو دواتر هاوتا كراونهت���هوه بهبڕوانام���هی ئهكادیم���ی وهزارهتهكانی پهروهردهو خوێندنی بااڵو ههندێك لهخ���اوهن بڕوانامهی خوێندنگا ئاینییهكانی���ش لهب���هر رۆش���نایی ئهو بڕوانامهیه گهشتونهته پلهی دكتۆرا.
خوێندن
تهختهرهش
ههرجارهو کهسێک دهینوسێت
قهیران ی تهكنهلۆژیا
عومهر عهلی محهمهد*
بواری پهروهردهو فێركردن لهكوردستاندا ئهگهر ب���هراوردی بكهین به ئاس���تی ئهو پێش���كهوتنهی ك���ه سیس���تمی فێركردن بهخۆیهوه بینیوه ،ههس���ت به قهیرانێكی گهوره دهكهین بهتایبهت ئهوهی پهیوهندی ههیه بهشێوازی كهڵك وهرگرتنی دامهزراوه پهروهردهییهكان لهپێشكهوتنی تهكنهلۆژیاو شۆڕشی زانیاری ،ئهگهر سهیری پرۆسهی پهروهردهو فێركردن بكهین لهكوردستاندا ههت���ا ئێس���تا نهیتوانیوه بهش���ێوهیهكی باش كهڵ���ك لهه���ۆكاره تهكنۆلۆژیهكان وهربگرێت ،بهڵكو سیس���تهمی پهروهرده ههر لهس���هر ههمان ش���ێوازی سیستمه تهقلیدیهك���ه دهبرێت بهڕێوه لهههر س���ێ بواری پرۆگرام ،قوتابی ،مامۆستا. بهردهوامبوون���ی ب���واری فێرك���ردن لهكوردس���تاندا به ههمان شێوازی كۆنو پهیوهس���ت نهكردن���هوهی بههۆكارهكانی پێش���كهوتنی تهكنۆلۆژی���او ب���واری پهیوهندی���هكان ،بوهته ه���ۆی ئهوهی كه لهالی���هك قوتابیی ههس���ت ناكهیت حهزو خۆشهویس���تی بۆ خوێندنو ناوهندهكانی خوێن���دن ههبێ���ت .لهالیهكی تریش���هوه ههست ناكهین دامهزراوهكان وهك زانكۆو قوتابخان���هكان كاریگهرییهكیان لهس���هر ئاس���تی بهرهوپێش چوونو چارهس���هری قهیرانه ئابوریو سیاسیهكانی كۆمهڵگهی كوردی ههبێت. لهوكات���هوه ك���ه شۆڕش���ی زانی���اریو تهكنهلۆژی لهجیهاندا روی لهپێشڤهچوون كردووه ،كاریگهریی زۆری لهسهر دامهزراوه پهروهردهیی���هكان دروس���ت كردووه ،ههر واڵته بهجۆرێك لهجۆرهكان پالنی تایبهتی داڕشتوه ههتا خوێندن پهیوهست بكاتهوه به تهكنۆلۆژیاوه .پێشكهوتنهكانی بواری كۆمپیوتهر كاریگهری زۆری لهسهر ههموو بوارهكانی ژی���ان پهیداكردووه ،لهبهرئهوه ئێستا وهك ئهمری واقیع خۆی سهپاندوه بهسهر ههموو بوارهكانی ژیانو دامهزراوه جۆربهجۆرهكان���دا ،ب���هاڵم بهداخ���هوه لهكوردستاندا هیچ پالنێك نییه بۆ ئهوهی كۆمپیوتهر به ش���ێوهیهكی كارا لهبواری خوێندندا بهكاربهێنرێتو ئهو پرۆگرامهش ك���ه دهخوێنرێ���ت تهنها به ش���ێوهیهكی س���ادهیهو كاریگهری نییه لهسهر تهواوی پرۆگرامهك���ه .بهكارهێنان���ی كۆمپیوتهر بهش���ێوهیهكی كارا لهجێبهجێكردن���ی پرۆگرامهكانی خوێندندا لهدوو رووهوه زۆر گرنگه: 1ـ بۆ ئهوهی بتوانین لهم رێگهیهوه سود لهتهكنهلۆژیای زانیاری وهربگرین. 2ـ بۆ ئ���هوهی بهكارهێنانی كۆمپیوتهر بتوانێ���ت رێگه لهكاریگهریه س���لبیهكانی ئینتهرنێ���تو هۆكارهكانی تری پهیوهندی بگرێتو تهوزیف بكرێت بۆ بهكارهێنانێكی ئیجابی. بههۆی ئهوهی كه تائێس���تا وهزارهتی پ���هروهرده نهیتوانی���وه تهكنۆلۆژیا بباته ناو سیس���تهمی خوێندن���هوه لهبهرئهوه دهبینی���ن زۆرینهی قوتابیان تهنها س���ود ل���هڕووه س���لبیهكهی وهردهگرن ،ئهمهش ل���هزۆر رووهوه قهیرانێك���ی ئهخالق���ی لهن���او ناوهندهكان���ی خوێندندا دروس���ت كردووه .وهزارهتی پ���هروهرده لهههرێمی كوردستاندا دهبێت لهفكری ئهوهدابێت كه پالنێكی س���تراتیجی دابڕێژێت بۆ ئهوهی گهشهپێدانی كۆمهڵگهی كوردی لهڕێگهی سیس���تمی پ���هروهردهو فێركردنهوهبێت، ئهویش بهوهدهبێ���ت كه پالنێك دابڕێژێت بۆ بنیاتنانی "كۆمهڵگهی زانیاری" ئهویش به دروس���تكردنی هوش���یاریهكی زانیاری مهدهنیه لهنێ���وان تاكهكانو چینو توێژه جۆربهجۆرهكاندا. بۆ ئهم مهبهس���تهش دهبێت قوتابخانهو زانك���ۆكان وهك یهك���هم دام���هزراوهی كۆمهاڵیهت���ی ب���هكار بهێنرێ���ن .ئهمهش كاتێ���ك جێبهجێ دهكرێت ك���ه پالنێكی س���تراتیجی دابڕێژرێ���ت بۆ چاكس���ازی بنهڕهتی لهبواری پهروهردهو داڕشتنهوهی س���هر لهنوێ���ی پرۆگرام���ی خوێن���دنو دابینكردنی ههموو هۆكاره س���هردهمییه نوێی���هكان بۆ ئهوهی بتوانین سیس���تمی خوێندنو قوتابیو مامۆس���تا ببهستینهوه ب���هو ت���ۆڕه زانیاری���ه جیهانی���هی ك���ه لهئارادای���هو لهڕێگ���هی ئینتهرنێت���هوه دهتوانین بچینه ن���او جیهانێكی زهبهالحو نوێی زانیاری ئهوكاتهش دهتوانین س���ود لهههموو ئهزمونه جیهانیهكان وهربگرینو بهكهمترین تێچونو كهمترین كات بگهینه تازهترین زانیاریو لهههمان كاتدا ئاشنابین بهتازهترین شێوازی وانه وتنهوهو شێوازه تهقلیدی���هكان بهجێ بهێڵینو لێرهش���هوه ناوهندهكانی خوێندنی ههرێم ببهستینهوه به كۆمهڵگهی جیهانییهوه. *سهرپهرشتیاری پهروهردهیی
کۆمەاڵیەتی
) )332سێشهمم ه 2012/6/26
ساوایهک لهزیندان بهشوێن ناوی باوکیدا دهگهڕێت
17
ئا :سارا قادر قەدەری ئەو ساوایە تهنها ئهوه نییه لهزیندان لهدایکبووە ،بەاڵم لەوە کارەساتتر دایکیشی نازانێت باوکی ئەو کێیەو رەنگە هەموو تەمەن باجی نەبوونی باوک بداتو وێڵ بێت بە دوای دۆزینەوەی باوکی خۆیو ناوێکی پیاوانە کە لەسەر رەگەزنامەکەی بە باوکی بناسێنرێت. دەبێت چەند ئاستەم بێت منداڵێکی بێ گوناهـ ،کە هی���چ تاوانێکی نەکردووە، لهزینداندا لهدایکبێ���ت ،بەاڵم لەوە به ئازارت���ر ،هێنانەبوون���ی مرۆڤێکی بێ ناس���نامەیە! ئەو کۆرپەیه وەک چۆن بێ ویس���تی خۆی لهس���کی دایکێکی ئ���ازاردراوو هەاڵت���وو لهماڵ���ە باوکو کەس���وکار لهدایکب���ووە ،رەنگ���ە تا ئەبەدیش چاوش���ۆڕیی ن���او کۆمەڵگا بیکوژێ���تو باجی ئ���ەو هەڵەیە بدات، کە دایک���ی لهچرکەیەک���دا تێیکەوتوو ئەم���ی هێناوهت���ه زیندان���ی ئەبەدیو کۆمەڵگەیەکی بێ ویژدانەوە. دایک���ی "باوان" ،بەر ل���هدە مانگێک، لەب���ەر ئەش���کەنجەو ئ���ازاری دایکو باوکو براکانی چەندان جار هەاڵتبوو. ئ���ەو لهتەمەن���ی ١٦س���اڵیدا بەب���ێ ویس���تی خۆی لهپیاوێ���ک مارەکرابوو وەک لهژم���ارە" "٢٨٤ئاوێنەدا کارمان لەس���ەر کرد رۆژانە بەشی هەر ئازارو تێهەڵدان بب���وو ،بۆی���ە لهمێردەکەی جیاببۆوەو چووبۆوە سەر ماڵی باوکی، بەاڵم ئازاردانو س���تەمی کەس���وکاری گەیاندیان���ە ئەودۆخ���ەی چەندان جار لەدەستیان هەڵبێتو تا دواجار تووشی داوی پیاوانێکی بێویژدان بوو س���کیان پڕکردوو بەجێیانهێشت. دایکی باوان ئێس���تا بیس���ت س���ااڵن دەبێ���ت ،س���اڵی پار ل���هدووەم رۆژی جەژنی قوربان���دا لەگەڵ دایکیدا ببووە ش���ەڕیو وەک خۆی وتی "زۆر جنێوی س���ووکی پێدام بۆیە بێئەوەی بزانم بۆ ک���وێ دەچم تەنها دە ه���ەزارم پێبوو بەرەو نەقڵیاتی پاس���ەکان هاتمو وەک هەموو جارەکانی تر بەرەو س���لێمانی کەوتمەڕێ ،بەاڵم نەمزانی ئەمجارە ئاوام لێبەس���ەر دێت" .کاتێک دێتە سلێمانی
سبهی که کوڕهکهم گهورهبوو دەڵێت داخۆ باوکم کێ بێت؟ بۆ بەبێ ویستی خۆم هێنرامە دنیایەکەوە کە خەڵکانێکی بێویژدان بۆ ئەبەد بەچاوێکی کەم لێم دهڕوانن بەهۆی بێ النهییەوە پەرتەوازە دەبێتو هێزەکان���ی پۆلیس بۆ ئەوەی توش���ی هەڵ���ە نەبێت دەس���تگیری دەکەن ،تا دوات���ر پەیوەندیی بە کەس���وکاریەوە بک���ەنو بیدەن���ەوە دەس���تیان ،بەاڵم ئەم ئاگاداریان دەکات کە هەڕەش���ەی کوشتنی لەسەرە. نەگبەتی دایکی (ب���اوان) لەو رۆژەوە دەستپێدەکات ،کە س���ەرۆک باندێکی لەشفرۆش���ی لەگەڵی���دا دەبێ���ت لەناو زیندان���دا ،دایکی باوان کاتێک باس���ی ژیان���ی خۆی ب���ۆ ئەو س���ەرۆک باندە دەکات راس���تەوخۆ س���ەرۆک باندەکە داوای لێدەکات کە ئەو وەک کچی خۆی قبوڵی دەکات ،چونکە ژنێکی بێ مێردو بێ ک���وڕەو تەنها کچێکی دە س���ااڵنی هەیەو پێی دەڵێت "وەرە هەردووکتان وەک ی���ەک بەخێو دەکەمو ناش���هێڵم کەس بتدۆزێتەوە" ،بەاڵم ئەو سەرۆک باندە وا خۆی ناناس���ێنێت کە بەهۆی لەشفرۆش���یو بازرگانی بە جەس���تەی ژنان���ەوە دراوس���ێکانیان مەزبەتەیان لێکرۆتەوەو دوایان لێکردووە ماڵەکەی چۆڵ بکات ،بەڵکو زۆر فەقیرانە خۆی پیش���ان دەدات ب���ەوەی لەبهرامب���ەر ئهو زوڵمەی لێی کراوەو ویس���توویانە ماڵ���ی لێتێکب���دەن بەرگ���ری لەخۆی کردووەو ش���ەڕی کردووە لەسەر مافی
باوان خ���ۆی ،بۆیە زیندانی ک���راوە ..هەموو ئەو قس���ە هەڵخەڵەتێنەرانە بۆ ژنێکی بێ دەرەتان���ی وەک دایکی باوان جێی باوەڕ دەبێتو ناونیش���انی ماڵەکەیانی لێوەردەگرێت کە چووە دەرەوە بچێتە الی .دوای چەند رۆژێ دایکی باوانیش ئازاد دەکرێتو دەچێتە ماڵی ئەو ژنە، دوو رۆژی سەرەتا زۆرخزمەتی دەکاتو باس���ی هیچی لەگەڵ ناکات ،بەاڵم هەر دوای ئەوە پێی دەڵێت "مانەوەت لێرە بە خۆڕایی نییەو دەبێت لەشفرۆشیم بۆ بکەیت ،ئەش���زانم هەڕەشەی کوشتنت لەس���ەرە ناهێڵم پیاوان بتبەن ،بەڵکو ئەوان دێنەالت بۆ ماڵەوە". دایکی ب���اوان لەم کاتەدا رازی دەبێتو وتی "دەمزان���ی ئەگەر بڕۆمەوە ماڵەوە رەنگ���ە بمک���وژن ،هیچ شوێنێکیش���م نەبوو س���ەری پێوەنێم بۆیە لهپێناوی مانەوەم���دا قبوڵم کرد ،رۆژی وا هەبوو
شەش کەسی بۆ دەهێنامو زۆر ئازاریان دەدام" .دایک���ی ب���اوان تەنها مانگێک بەرگە دەگرێتو کاتێک وەختی سووڕی مانگان���ەی دێتو بێنوێژ نابێت دەچێت پش���کنین دەکاتو دەزانێت دوو گیانە، بەاڵم نازانێت ل���ەکام لەو پیاوانەیە کە لەشی پێفرۆش���توون .خۆی تەسلیمی پۆلی���س دەکاتو ش���کات لهس���ەرۆک باندەکە دەکاتەوەو پێکەوە دەس���تگیر دەکرێنەوە. دایکی باوان لەو کات���ەدا چەندان جار داوا لهڕێکخراوەکان���ی ژنان دەکات کە ئەو منداڵ���ەی بۆ لەناو بب���ەن رەنگە بەهۆی ئەوەوە بکوژرێت ،بەاڵم کەسیان بۆی ناکەن .دایکی باوانحوکمی ساڵێ زیندانی بەسەردا دەدرێتو هەموو ماوەی س���کپڕیەکەی لهزیندان تەواو دەکات، بەاڵم سەرۆک باندەکە بە کەفالەت ئازاد دەکرێت! نۆ مانگ زەحمەتی دووگیانیی
دەکێش���ێتو کەس���وکاری ب���ۆ تەنها جارێکیش لهدرزێکیشەوە نایبیننو دڵی خۆش ناکەن ،کەچی هێش���تا ئەم دڵی بەوە خۆش���ە کە خودا رەحم بخاتەوە دڵی کەس���وکاریو لەگەڵ منداڵەکەیدا قبوڵ���ی بکەن���ەوە .دایکی ب���اوان چل رۆژێ لەمەوبەر بەهاوکاری پۆلیسەکانی زین���دان براوەتە نەخۆش���خانهو باوانی بووە. هەش���ت مانگ لەوەوب���ەر دەپاڕایەوە منداڵەک���ەی ب���ۆ لەباربب���ەن ،کەچی ئێس���تا بەوهەموو خەمەش���ەوەو لەناو زینداندا زۆر دڵی بە کوڕەکەی خۆشەو وتی "هەرگی���ز دەس���ت لهمنداڵەکەم هەڵناگ���رم ،ئام���ادەم هەم���وو ژیانم لهزین���دان بەس���ەربەرمو کوڕەک���ەم بەخێ���و بکەم ،هەرچەندە باوکم جوابی بۆ ن���اردوم کە منداڵەکەم ببەخش���مە کەسێک وەرمدەگرێتەوە ،بەاڵم هەرگیز
پارێزگاریم لێبكهن لهس����هر جاده ،بهاڵم رێگهم پێنهدان ،چونكه پێم خۆش نهبوو ئهو ههڵسوكهوتهیان بهرانبهر بكرێت. ئێس����تا رێب����وار لهكاتژمێ����ر پێنج����ی دوانیوهڕۆوه ش����اگردی كهبابچی-یه لهو ش����هقامهدا ههتا كاتژمێر پێنجی بهیانی دوای ئهوهی لهكارهك����هی تهواو ئهبێت كهلوپهلی كارهك����ه كۆدهكاتهوهو بهرهو ماڵێكی نادیار دهكهوێته رێ ،وهك خۆی دهڵێت ئهو ماڵه لهڕێگهی خوادا جێگهیان كردومهت����هوه ،دوای ئ����هوهی دهگهڕێته ماڵ����هوه ههتا دوانی����وهڕۆ دهخهوێت بۆ ئهوهی به تهواو خۆی ئامادهكات ش����هو خهوی لێنهكهوێت لهسهر كارهكهی. ئهگ����هر رێبوار ببینن دهس����تو ش����انو قۆڵی لهتابلۆی����هك ئهچێت كه بهچهقۆ ههڵكۆڵرابێت ،پرس����یارم لێكرد ،بۆچی دهستو قۆڵهكانت ههموو بڕاون ،وهاڵمی دایهوهو وتی ش����هوێكیان زۆر بێزارو بێ لێیان پاڕامهوه وهرمبگرنهوه بۆ ئهوهی هی����واو بێ تاقهت بووم زۆر رقم لهژیانی خوێندنو هونهرهكهم لهدهس����ت نهدهم ،خۆم بوو ،لهڕقدا بهكهتهر ههموو گیانی چونك����ه لهتیپهكهم����دا دهف لێدهرێكی خۆمم برینداركرد. دیارو باش بووم ،بهداخهوه ههر وهریان لێ����رەدا نامهوێت ئهودی����وه باس بكهم نهگرتم����هوه بۆی����ه بیرمك����ردهوه بچمه كه بهس����هر ئهو مندااڵنهدا دێت ،چونكه ماڵی نهنكمو بارودۆخهكهیان تێگهیهنمو ههموومان دهزانین ئهگهر منداڵێك لهسهر ههرچۆنێك بێت رێگهم بدهن ش����هوانه جاده بژی چی بهسهر دێتو روبهڕوی چی لهوێ بمێنمهوه ،ماڵ����ی نهنكم رێگهیان دهبێتهوه ،ئهو پێش����ێلكارییهی كه ئهم پێ����دامو ماوهیهك لهوێ مامهوه ،رۆژێك دامهزراوه كردویهتی بهرانبهر بهم منداڵه س����هگێكم بردهوه ،چونك����ه زۆر حهزم لهیاساو تهش����ریعاتی هیچ حكومهتێكی لهبهخێوكردن����ی س����هگ ب����وو ،ههر كه ئ����هم جیهانهدا نییه ك����ه رێگه بدات به بینییان سهگێكم بهدهستهوهیه یهكسهر كارمهندێك����ی دامهزراوهك����هی منداڵێك دهریانك����ردمو وتی����ان ت����ۆ كهس����ێكی ب����هو تهمهن����هوه فڕێداته س����هرجادهو گاڵویتو نابێت بێیت����هوه بۆ ئهم ماڵه ،ههم����وو مافهكانی لێزهوت بكات ،ئهگهر هیچ شوێنێكی تر نهما بۆ ئهوهی تیایدا دام����هزراوه پهیوهندیدارهكانی حكومهت بژیم جگه لهس����هرجاده ،بۆیه گهڕامهوه خۆی ه����ۆكار بێ����ت لهپهرتهوازهكردنو سهرجاده بۆ ئهو شوێنهی كه یهكهمجار ئیس����تغاللكردنی ئ����هو مندااڵن����هی كه بۆی چ����وم ،لهماوهی چهند ش����هوێكدا بههۆی كێشهی جیاوازهوه پهرتهوازهی چهن����د كهس����انێكی گهوره لێ����م نزیك س����هرجادهكان دهبن ،ئ����هی كێ مافی بونهوه كه كهس����انی به تواناو شهڕانی ئ����هو مندااڵن����ه بپارێزێ����ت ،بهپێی ئهم بوون ،كاتێك لێیان پرس����یم تۆ بۆچی هاوكێشهیه ئهو كهس����انهن لهسهرجاده ل����هدهرهوه ،ئهژیت منی����ش ناچاربووم كه بهدرێژای شهو بۆ ماوهی 12كاتژمێر چیرۆكهك����هی خۆمیان ب����ۆ باس بكهم ،كار بهو منداڵه دهك����هن ،ئهبێت لێرهدا كاتێ����ك ك����ه چیرۆكهمم بۆ باس����كردن ماڵ����ی كوڕانو چاودێ����ری كۆمهاڵیهتیو زۆر بێتاق����هتو دڵتهنگ ب����وون ،پێیان وهزارهتی كارو كاروب����اری كۆمهاڵیهتی وتم تۆ ش����ایهنی ئهوهنیت لهسهرجاده چ����ی واتایهك����ی ههبێ����ت لهژیانی ئهو بژیت ،چونكه تۆ منداڵیو ئهو شوێنهش منداڵهدا ،زۆر قورسو زهحمهته الی هنو ماڵ����ی حكومهته ئهركی سهرش����انیانه كهس����انێك پهیامی پاراستنی مافهكانی تۆ بهخێوبكهن ،ئهگهر ئهو كهس����همان منداڵ بهرزكهنهوهو خۆشیان داهێنهربن پ����ێ بڵێی كه ت����ۆی كردۆت����ه دهرهوه لهپێشێلكردنی مافهكانی منداڵدا. ئێم����ه دهچین حهقت ب����ۆ دهكهینهوه، زۆر دڵخ����ۆش بوم كه كهس����انێك ههیه تێبینی :رێبوار ناوێكی خوازراوه
رێبوار دهگهڕێت ه ماڵهوه ههتا دوانیوهڕۆ دهخهوێت بۆ ئهوهی ب ه تهواو خۆی ئامادهكات شهو خهوی لێنهكهوێت لهسهر كارهكهی
منداڵێکی ئیشکەر لەکاتی سەیرکردنی الفیتەیەک کە نوسراوە "کارکردن بەمندااڵنی خوار تەمەنی 16ساڵ قەدەغەیە"
فۆتۆ :ئاوێنە ـ ئەرشیف
دوای ئهوهی لهماڵی كوڕان دهركرام نوسینی :رۆمان
ههموومان باوهڕم����ان بهوه ههیه منداڵ بهبێگ����هردیو بهپاك����ی لهدایك دهبێت ئهوهی لهكهداری����ان دهكات گهورهكانه، مندااڵن ههمیشه قوربانین ،ئهو توێژهی كه زیاتر لهههموو توێژێكی تر قوربانییه ئهو مندااڵنهن لهباوهشو خۆشهویستیو پ����هروهردهی خێزان بێبهش����ن لهمهش زیاتر ئهو مندااڵنهن كه لهسهرجاده ژیان دهگوزهرێن����ن وهك رێبوار كه منداڵێكی تهمهن چوارده ساڵهو خوێندكاری پۆلی حهوتهم����ی بنهڕهتییه ،ئ����هم منداڵه به هۆی ههڵوهشانی خێزانهكهیهوه لهژیانی خێزان����ی بێبهش����بووه ،ب����اوكو دایكی
جیابونهتهوه ،باوكی ئێستا لههاندهران دهژیو دایكیش����ی ش����ویكردۆتهوه، دوای ئ����هوهی كه ب����اوكو دایكی جیا دهبنهوه ،هیچ خێزانێك لهچوارچێوهی خزمو كهس����وكاریدا ئامادهیی ئهوهیان تی����ادا نابێ����ت بهخێوی بك����هن ،تاكه ش����وێن كه بمێنێتهوه بۆ ئهوهی ژیانی تی����ا بگوزهرێنێ����ت ماڵ����ی كوڕانه كه دامهزراوهیهك����ی حكومییهو س����هر به بهڕێوهبهرێتی چاودێری����ی كۆمهاڵیهتی شاری سلێمانییه ،ئهم بهڕێوهبهرێتییهش س����هر ب����ه وهزارهت����ی كاروكاروب����اری كۆمهاڵیهتیی����ه .بهپێی یاس����او ههموو پێ����وهره كۆمهاڵیهتییهكان ئ����هم ماڵه جێگرهوهی خێزانه ب����ۆ ئهو مندااڵنهی
ك����ه وهك رێبوار لهژینگهو سهرپۆش����ی خێزانی بێبهش دهبن ،ئامانجی گهورهی ئهم دامهزراوهی����هش قهرهبوكردنهوهی خۆشهویس����تی س����ۆزو پهروهردهیهكی گونج����اوه بۆ ئ����هو مندااڵن����هی ژیانو پهروهردهی خێزانییان لهدهستداوه. رێب����وار ل����هدوای جیابون����هوهی دایكو باوكیی����هوه لهگ����هڵ برایهك����ی بچوكتر لهخۆی سپێردران بهماڵی كوڕان ،دوای ئهوهی بۆ ماوهیهك لهماڵی كوڕاندا ژیان دهگوزهرێنێ����ت ،رۆژێك رێب����وار لهگهڵ یهكێك لهكارمهندهكانی ئهو ماڵهدا ئهبێت بهشهڕیو كارمهندهكه پێی دهڵێت یان ئهبێت من لێره بمێنمهوه یان ئهبێت تۆ لهم ماڵه دهربكرێیت ،دەرئهنجام رێبوار
لهماڵی كوڕان دهردهكرێت بهبێ ئهوهی رهچ����اوی ئهوه بكرێت ك����ه ئهم منداڵ ه لهم ماڵه زیاتر كه ماڵی حكومهته هیچ شوێنێكی تری نییه تیایدا بژی. بهپێی قس����هكانی خۆی دهڵێت كاتێك دهرك����رام نهمئهزانی روو لهكوێ بكهمو لهكوێ بخهوم ،بیرم كردهوه باشتر وایه بچم بۆ شوێنێك لهبازاڕدا شهو ئاوهدانی بێت ،ئهوهبوو رۆیش����تم بۆ یهكێك لهو شهقامانهی كه ش����هوانه خهڵكی لێیهو تابهیانی ئاوهدانه ،ههرچۆنێك بوو دوو شهوم برده سهر ،بیرم كردهوه جارێكی ت����ر بچمهوه ب����ۆ ماڵی ك����وڕانو لێیان بپاڕێم����هوه بۆ ئ����هوهی وهرمبگرنهوه، ئهوهبوو چوم زۆر تكام لێكردنو زۆریش
ئ���ەوە ناکەم ،زۆرێ���ک لهڕێکخراوەکان س���ەردانیان کردووم پێیان ببەخش���م، بەاڵم من زۆر لێی���ان تووڕەبووم" .ئەو هەرچەندە منداڵێکی خس���تۆتەوە کە باوکی نادیارەو تەنها چاوەکانی لهدایکی دەچێت ،ههمیش���ه وهک دایکێک لهبهر خۆیهوه دهڵێت "س���بهی که کوڕهکهم گهورهب���وو دەڵێ���ت داخ���ۆ باوکم کێ بێت؟ بۆ بەبێ ویس���تی خۆم هێنرامە دنیایەکەوە ک���ە خەڵکانێکی بێویژدان بۆ ئەبەد بەچاوێکی کەم لێم دهڕواننو چاو شۆڕیان بم یان هەمیشە ببمە جێی بەزەیی خەڵکە بە ویژدانەکان". س���ەرباری هەموو ئەوان���ە ،داواکارە ل���هدادوەر گەر ک���ەس نەب���وو وەری بگرێت���ەوە لهزیندان���دا بیهێڵێتەوە تا کۆرپەک���ەی گ���ەورە دەکات "ئامادەم هەموو تەمەنم لهزیندان بەس���ەر ببەم لەپێناو بەخێوکردنی باواندا".
18
وەرزش
) )332سێشهمم ه 2012/6/26
جامی یۆرۆ ..یاریكهرانی ریاڵ روبهڕوی یهك دهبنهوه ی یۆرۆ ی جام لهقۆناغ���ی پێش كۆتای��� ی ی پورت���وگال روب���هڕو ههڵب���ژارده ی ئیس���پانیا دهبێت���هوهو ههڵب���ژارده ی ئیتاڵی���اش بهرامب���هر ئهڵمانی���ا یار ی ی مهلهك ی یانه دهكات ،ك ه 9یاریكهر خۆیان لهم قۆناغهدا دهبیننهوه. راپ���ۆرت ،گ���ۆران ف���ارس :پ���اش ی ی یارییهكان���ی قۆناغ��� كۆتایهاتن��� ی ی 2012 چارهكی كۆتایی جامی یۆرۆ ی لهههردوو ئهوروپ���ا ،كه بههاوبهش��� ی پۆڵهنداو ئۆكرانیا بهڕێوهدهچێت، واڵت ی چوار ههڵبژارده خۆیان گهیانده قۆناغ ی ك ه بریتین لهپورتوگالو پێ���ش كۆتای ئیسپانیاو ئهڵمانیاو ئیتاڵیا. ی ئهم چ���وار ههڵبژاردهی���ه ئیتاڵیا ی ی یانه لێدهرچێت ،چهندی���ن یاریكهر ریاڵ مهدریدی ئیسپانییان لهخۆگرتووه، ی لهقۆناغی پێش كۆتایدا كه بهناچ���ار روبهڕوی یهك یاری دهكهن. ههریهك��� ه لهكریس���تیانۆ رۆناڵ���دۆو ی ی یاریكهران پیپیو فابی���ۆ كۆنت���راو ی یان���هی ریاڵ مهدرید ك���ه لهپێكهاته ی ی پورتوگال���ن ،روب���هڕو ههڵب���ژارده ههڵبژاردهی ئیسپانیا دهبنهوه ،ك ه لهم ی ی یانه ههڵبژاردهیهش���دا 4یاریك���هر مهلهك���ی دهبینرێن ك ه بریتین لهئیكهر كاسیاسو س���ێرجیۆ رامۆسو ئهلڤارۆ
ئهربیلواو رهئول ئهلبیۆل. ی قۆناغ���ی پێش ی ت���ر لهیارییهك��� كۆتایی ههڵبژاردهی ئهڵمانیا بهرامبهر ی ئیتاڵیا ی���اری دهكات. ههڵب���ژارده ی ئهڵمانی���ا ی ههڵب���ژارده لهڕیزهكان��� ی ی خزێره مهس���عود ئۆزێ���لو س���ام ی ریاڵ مهدرید ی ناوهند یاریكهرانی هێڵ ی بونی���ان ههیه ،ب���هاڵم ههڵب���ژارده ی ریاڵ ی لهڕیزهكان ئیتاڵی���ا یاریك���هر ی مهدری���دا نیی���ه .ئهگهر ههڵب���ژارده ی ی كۆتای ئهڵمانیا س���هركهوتن بۆ یار بهدهس���تبهێنێت ،ئ���هوا بهدڵنیاییهوه ی رۆناڵدۆو ئۆزێ���لو خزێرهش روب���هڕو پیپ���یو كۆنت���راو یاخود كاس���یاسو رامۆسو ئهربیلواو ئهلبیۆل دهبنهوه.
ئهحمهد سهنگاوی
قۆناغی پێش کۆتایی یۆرۆ * چوارشهممه2012/6/27 ، ی شهو كاتژمێر 9:45 پورتوگال × ئیسپانیا * پێنجشهممه2012/6/28 ، ی شهو كاتژمێر 9:45 ئهڵمانیا × ئیتاڵیا
ڕۆناڵدۆ
کاسیاس
ئۆزێل
سیت ی ههوڵ ی راوكردن ی پڵنگ دهدات یۆڤی سوارێز ی دهوێت ی مانچس���تهر س���یتی دهیهوێت یان���ه ی ب���ه 50ملیۆن یۆرۆ ،رادامی���ل فالكاو ی ی یانهی ئهتلهتیكۆ مهدرید پڵنگهكه ی بكڕێت. ئیسپان ی ی میت���رۆ ئاژانس���هكان :رۆژنام��� ه ی ئینگلیزی باڵویكردووهتهوه ،ك ه یانه ی ئامادهی ه ی ئینگلیز مانچستهر س���یت ی ی 50ملیۆن ی���ۆرۆ بدات��� ه یانه ب���ڕ ی ی پاڵهوانی خول ئهتلهتیكۆ مهدری���د ئهوروپا ،ت���ا دهس���تبهرداری رادامیل ی بێت ،ك ه ی یانهكه فالكاوی هێرشبهر بهپڵنگ ناسراوه. ی رۆژنامهكه رونیكردووهتهوه ك ه یانه ی پێدهچێت پێویست مانچستهر س���یت ی ب���كات یهكێ���ك لههێرش���بهرهكان بفرۆش���ێت ،تا بتوانێت پڵنگهكهی یان ه ئیسپانیهك ه راوبكات. ی ت���رهوه ،خۆس���یه لویس لهالیهك��� ی ی یانه ی بهڕێوهبهری وهرزش كامینیرۆ ئهتلهتیمۆ مهدرید رایگهیانده ك ه فالكاو بۆ فرۆش���تن نییهو دهڵێت "یانهكهمان ی لهم بارهیهوه ههیهو بیركردنهوهی رون فالكاو لهئهتلهتیكۆ مهدرید دهمێنێتهوه، هیچ نیازی فرۆش���تنی نییهو لهگهڵمان دهمێنێت���هوه" .ب���هاڵم ئ���هم لێدوان ه ی ی ب���ۆ كڕین ی یانهی س���یت ههوڵهكان ئهم هێرش���بهره ك���هم نهكردووهتهوهو ی ی س���یت مانچین���ی راهێن���هری یانه ی بهوه ههی ه فالكاو یان ئیدس���ۆن هیوا ی ی ناپۆلی ئیتاڵ ی یانه كاڤانی یاریكهر بكڕێت.
رادامیل فالكاو
لویس سوارێز یانهی یۆڤانتۆس دهیهوێت به 18ملیۆن 18ملی���ۆن یۆرۆی���ی لهگ���هڵ میلۆس ی ی كراسیچی یاریكهری س���ڕبی یانهك ه یۆرۆو میل���ۆس كراس���یچی یاریكهر ی لیڤهرپوڵ دهكات، ی پێش���كهش بهیانه ی هێرشبهر یانهكهی ،لویس س���وارێز بهرامب���هر دهس���تبهرداربونی لهلویس یانهی لیڤهرپوڵ بكڕێت. ی سوارێز. ی تۆتۆ سپۆرت ئاژانسهكان :رۆژنامه ی زۆره ی یۆڤانتۆس ك ه ماوهیهك یانه ی ی یۆڤانتۆس��� ی نزی���ك لهیانه ئیتاڵ��� ی ی یانه پاڵهوانهكان ی لهخول ی خولی س���یری ه ئ��� هی ئیتاڵیا بهش���دار پاڵهوان ی داهاتوودا ئاش���كرایكردووه ،كه یان هی یۆڤانتۆس ئهوروپا نهكردووهو لهوهرز ی بهش���داری تێ���دا دهكات ،دهیهوێت بۆ ی پێشكهش بهیانه ی باش گرێبهستێك ی خۆئامادهك���ردن بۆ ئ���هو پاڵهوانێتیی ه ی كردووه بۆ كڕین ی ئینگلیز لیڤهرپوڵ ی یانهك ه بههێز ی زۆر بهباش���ی ریزهكان ی ئۆرۆگوای هێرشبهر لویس س���وارێز بكات���هوه ،ت���ا بتوانێت لهگ���هڵ یان ه ئهو یانهیه. ی ی بردنهوه ی زلهێزهكانی ت���ردا كێبڕكێ رۆژنامهك ه رونیكردووهتهوه ،كه یانه ی نازناوه بكات. ی ئیتاڵیا گرێبهس���تێك خانم ه پیرهك ه
كاكا دهیهوێت بگهڕێتهوه ههڵبژارده ی كوردستانمان دهوێت ریكاردۆ كاكای بهڕازیلی یاریكهری یانه ی مهلهكی ئامادهیه موچهكهی دابهزێنێت، بۆ ئهوهی بگهڕێتهوه بۆ یان���هی ئهی سی میالن. ئاژانس���هكان: رۆژنامهی الگازێتا دیللۆ سپۆرتی ئیتاڵی باڵویكردوو هت���هو ه، ك���ه ری���كاردۆ كاكای یاریك���هری یانهی ریاڵ مهدری���د بۆ ئهوهی بتوانێت بهشداری لهجامی جیهانی 2014ی بهڕازیل ب���كاتو دهیهوێ���ت لهپێگهی س���هرهكیدا خ���ۆی بدۆزێت���هوه ،ك���ه نهیتوانیوه ئهم كارهش لهگهڵ یانهكهیدا بكات ،لهبهرئهوه ئامادهیه ههموو شتێك ی بگهڕێتهوه بۆ یانهی بكات بۆ ئ���هوه ئهی سی میالنی ئیتاڵی. ئ���هوهی رێگره بۆ گهڕان���هوهی كاكا بۆ می�ل�ان ،زۆری مووچهی س���ااڵنهی ئهم ئهستێرهیهی ه لهیانهكهیدا ،كه یانه ئیتاڵیهكه ناتوانێ���ت ئهو بڕه پارهیهی پێب���دات ،ب���هاڵم رۆژنام���هی ئاس���ی ئیسپانی ئاش���كرایكردووه ،كه ریكاردۆ كاكا ئامادهی���ه مووچهكهی دابهزێنێت ب���هس بۆ ئهوهی جارێكی تر لهیاریگای
ئاكۆ عارف
سانسیرۆ یاری بكاتهوه. لهالیهك���ی ترهوه خۆس���ێ مۆرنیۆ ی راهێن���هری یان���هی مهلهك���ی بهنیازه دهستبهرداری كاكا بێتو ههوڵ دهدات گرێبهس���ت لهگ���هڵ داڤی���د س���یلڤای یاریك���هری یان���هی مان س���یتیو لۆكا مۆدریچ���ی یاریكهری یان���هی تۆتنهام ئیمزا بكات.
ڤانی ئارسناڵو ڤانی هۆڵهندا
دوای دامهزران���دنو دروس���تكردن ی���ان دروس���تكردنهوهی ههڵبژاردهی بهش���داریكردنی كوردس���تانو لهپاڵهوانێتی فهڵهس���تینو پاڵهوانێتی ڤیڤ���او دهس���تهبهركردنی جامی ڤیڤا ئێس���تا كاتی ئهوه هاتووه ئهم تیپه بهدام���هزراوهی بمێنێت���هوهو زیات���ر لهوهش گرنگی پێبدرێتو كۆڵهكهكانی بونیادنانی جێگیرترو تۆكمهتر بكرێت، ئهمه خواس���تی ههوادارانی وهرزشیو زهرورهتێكی مێژووییهو ئهم قۆناغهو قۆناغهكان���ی تری���ش ه���هر ئهوهمان لێدهخوازێت. ك���ه ههرێمهكانی واڵتان���ی جیهان خاوهن���ی ههڵبژاردهكان���ی تۆپی پێ بن ،كهواته بۆ ههرێمی كوردستانیش بوونی تیپی تۆپ���ی پێی ههڵبژاردهی كوردستان پێویس���تهو زهمینهسازی زۆریش بۆ ئهو ئهرك���هو بهجێهێنانی لهواقعدا رهخس���اوه ،ئێس���تا لهههر الیهنێكهوه یاخود لهههر روانگهیهكهوه زهرورهت���ی بوون���ی ههڵبژاردهك���ه لێكبدهینهوهو ههڵیبسهنگێنین دواجار
لهخاڵی ب���وونو مان���هوهی تیپهكهدا جێگیردهبی���نو ئهوهندهی بزانین هیچ بههانهیهكیش نییه بۆنهمانو نهبوونی ئهو تیپه. ئێمه لهكوردس���تاندا خاوهنی دامو دهزگاو یان���هو تیپه وهرزش���یهكانو خاوهنی لیژنهی ئۆڵۆمپی كوردستانینو سااڵنه خولو پاڵهوانێتی بۆ تیپهكانمان رێكدهخهین ،تهریب بهوهش ههوادارێكی چاكمان لهبواری وهرزشدا بۆ وهرزش لهناوخ���ۆو دهرهوهدا ههی���ه ،تهواوی كۆمهڵگهی كوردیش لهڕووی س���ۆزو هاندانهوهو بهگهڕانهوهش بۆ ههس���تی نهتهوایهت���ی پاڵپش���تی ههڵبژاردهی كوردستانن ،بهدرێژایی ههموو قۆناغو س���هردهمهكانیش تیپ���ی تۆپی پێی ههڵب���ژاردهی كوردس���تان ئومێدێكی زیندوو خهونێكی سهوز بووهو لهرۆحی ههرتاكێكی كوردس���تانیدا ئهو ئومێدو خۆزگهیه ن���هك نهمردووه ،بهڵكو رۆژ دوای رۆژ گ���ڕی چرای ئ���هو هیوایهی گهشتربووه. لهحاڵهت���ی مانهوهی تیپ���ی تۆپی پێی ههڵبژاردهی كوردستاندا دهكرێت بهدهر لهههر ههستو پاڵنهرێكی بیری
نهتهوهی ب���ۆ بهجێهێنانو بهدیهێنان ی ت���هواوی خ���هونو ئامانج���هكان كه ئهمه خاڵێك���ی س���هرهكیه ،تهواوی ئهنج���امو دهرنجامه باش���هكانی تیپی ههڵبژاردهی كوردستان لهم چهندساڵه نزیك���هدا بۆ ئێم���ه هێ���زو گڕوتینو هۆكارگهل���ی لهس���هر پێ وهس���تانی تیپهكهب���ن ،بهاڵم ئهم���هش بهواتای ئهوهنا لهدوای دهستهبهركردنی جامی ڤیڤا لهس���هر چهپكهگوڵی سهركهوتن خهومان لێبكهوێ���ت ،بهڵكو دهكرێت ئێم���ه تیپهكانم���ان بهتایبهتی تیپی تۆپ���ی پێی ههڵبژاردهی كوردس���تان بهلهبهرچاوگرتن���ی ك���ۆی ههڵ���هو بهرهخن���هی دروس���تكهر دامهزراوتر بكهینو بهپالنی زانس���تی نهخشهڕێی ههنگاوهكانی پێ ههڵگرین ،زهرورهتی بوونی ههڵبژاردهی كوردستان بهتهنیا لهوهدانیه لهدوای ئهوهی جامی ڤیڤای دهس���تهبهركردووه ئیتر ههمووشتێك تهواوه ،بهڵك���و حهتمیهت���ی بوونی ههڵبژاردهی كوردستان لهزهمینهسازیو لهزێرین���ی س���هردهمو لهئاوێتهبونی رۆحی وهرزشیو نیش���تمان پهروهری كۆی تاكهكانی كۆمهڵگهی كوردیدایه.
نابێ���ت لهبی���ری خۆمان���ی بهرین���هوه ی ڤان پێرس���یبهدرێژایی س���اڵ لهیانه ی (راشكاو)و ئارسناڵ وهك هێرش���بهر ی راس���تهوخۆ ی���اری كردووه،لهناوچه (س���ندوقی) توان���ی زۆر س���هركهوتوو بێت لهبههێزترین خول ،ك ه ئینگلیزیی ه ی گۆڵكهرانی پرێمهرلیگ توانی پێشهنگ ی 30گۆڵ .ئهم بگرێ���ت ،بهتۆماركردن��� ی بۆشایی) ی كوبرا هێرش���بهره به(مار ی ناسراوه ،بهاڵم پرس���یار ئهوهی ه بۆچ ئهم ئهس���تێره دیاركهوتووهی ئارسناڵ لهههڵب���ژاردهی هۆڵهندادا ش���وێن ونو ی ههبێت ش���وێنبزره؟ تۆ بڵێی جیاواز ی ی ئهو یاریكهرانه لهنێوان شێوهیاریكردن لهههڵبژاردهك���هی لهگهڵی دهجهنگێن؟ ی ی كۆتای وهاڵمی من بۆ ئهم پرس���یاره ی بهبهڵێی���ه ،ئارگۆمێنتم ب���ۆ هێنانهوه هۆ ،لهو خاڵهوه سهرچاوه دهگرێت ،ك ه ی جیاوازییهكی گ���هوره ههیه لهچۆنیهت ی لهالیهن ڤینگهرو ی پێرس ئاراستهكردن ی لهیان���ه لهندهنیهك���هو ئاراس���تهكردن لههۆڵهن���دا لهالی���هن ڤ���ان مارفی���ك ی لهگهڵ لهههڵبژاردهك���هی .ڤانپێرس��� ی دوو هێرشبهر ئارس���ناڵ بههاوش���ان ی (جێرڤین���ۆ ،س���یۆ واڵك���ۆت) ی���ار دهكات ،ئ���هم دوو هێرش���بهره لهگهڵ ڤان پێرس���ی لهجموجۆڵ���ی بهردهوامو ی رانهوهستاودان لهبهش���ێكی بهرفراوان یاریگ���هداو به بهردهوام���ی جێگاكانیان دهگۆڕن���هوه ،كارێك دهك���هن تاوهكو ی نهخرێن ه ژێر چاودێرییهوه، بهئاس���ان ئهم سێ یاریكهره زۆر كهڕهت لهم كرده ی بهشدار هێرشبهرییهدا تۆماس رۆزیسك ی دهك���هن ،واتا كارهكه بهچوار یاریكهر نزیك لهیهك توانیویانه س���هركهوتووان ه دهست بووهشێنن ،چاالكبوونی ئهم سێ ی یاریكهره كارێكی كردووه كه ڤانپێرس ی ی ههبێتو زۆربه سهربهستییهكی زیاتر ج���ار رووبهرێكی بهرفراوان لهبهردهمیدا بهبهتاڵ���ی بمێنێت���هوه ،ئ���هم چ���وار ی یاریكهره پڕ لهمهترس���ی ه بۆ سهر تیپ ی دژبهر ههمیش���ه مایهی ترس���ن لهدڵ ی بهرگریكارانی بهرابهردا ،بههۆی بهرز ی ی هونهریو خێرای���یو زهحمهت ئاس���ت ی چاودێریكردنیان���هوه ،چاالكبوون��� جێرڤین���ۆو واڵكۆتو رۆزس���كی ،دهرگا لهبهردهم كوبرا هۆڵهندیهكهدا وااڵ دهكات ی بپێكێت، تاوهكو بتوانێ���ت ئامانجهكه ی بههۆی گواس���تنهوهی تۆپ بهش���ێوه ی جوڵهی ب���هردهوام، ك���ورتو بهخێرا لهالیهن هاوڕێكانی لهئارسناڵ بهردهوام ی ڤانپێرس���ی ئاسانتر كردووهو ئهو كار ی مهیسهر بێت ،بۆ كارهی دهیهوێت بۆ ی ئهوهی بتوانێت دهربازی بێت لهچاودێر بهرگریكارانی دژبهرهوه. ب���هاڵم لهگهڵ ههڵب���ژاردهی هۆڵهندا یاری دهكات لهتهك ئاریان رۆبن كه زۆر ی دهكات ،ئهم ه خۆپهرستهو خۆبهخۆ یار ی ی خۆ ی راستهقینه ی ئاست جگه لهدوور ل���هڕوی هونهری ،دهرونی ،هۆش���هكی، ی زهین رونیو ب���ڕوا بهخۆبون .لهالیهك ی دیكهوه ئیبراهیم ئهفیالی لهالتهنیشت ی چهپهوه یاری لهگ���هڵ دهكرد ،ئهفیال لهپێكانێك���ی درێژخایهنهوه گهڕاوهتهوه نێ���و یاریگ���هكان .جی���اوازی نێ���وان ی ئێجگار گهورهی ه ی ڤانپێرس هاوكارهكان لهیانهك���هیو لهههڵبژاردهكهی ،چونك ه ی چهپهوه لێ���ره ئاری���ان رۆبن لهش���ان ی ی دهكات ،ك��� ه بینیمان لهقۆڵ كۆمهك راس���تهوه یاری دهكردو زۆر بهزهحمهت ی (عمق) گهر بیتوانیبای ه دههات ه قواڵی ی دهیتوانی، بگات ه ناوناخ كه زۆر بهكهم ی ئهوا رۆبن شووتیبهئاراستهی دهروازه دژبهر دههاویشت. ی ئهفیالی���ش هێن���دهی خ���ۆ ی ه���اوكار لهبهرگریكارهك���هی ی نزیكدهك���ردهوه ،بهقهد ئهوه كۆنتاكت ی لهگهڵ ڤانپێرس���یدا نهب���وو ،كه گیر خواردب���وو لهناوچهی س���زادا ،چونك ه ی ی ئهفیالی ناوهڕاستێك ی سهرهك شوێن ی ی كۆمهك هێرش���بهر ب���وو ،بهناچ���ار بهرگریوانهكان���ی دهكرد ،لهم حاڵهتهدا ی دهبێ���ت ڤانپێرس���ی لهچاوهڕوانیهك��� ی یارمهتینهدانیو بێه���ودهدا بێت ،بههۆ نهگهیاندنی تۆپ لهههردوو التهنیشتهكهو ی تهنانهت لهالی شنایدهریش���هوه تووش بێهیواییهك���ی كوش���نده بب���وو ،ك��� ه ی نهرێنی لهسهر الیهنی زهنیو كاریگهر ی دهرون���ی بهجێهێش���تبوو ،زهرهرمهند یهك���هم وهك یاریكهر ڤانپێرس���ی بوو، ی زۆر بهبێ تۆپ له18 دهبوو ماوهیهك��� یارده بمێنێتهوه .بهڕاشكاوانهتر بێژین، لههۆڵهندا هیچ كام لهو س���ێ یاریكهره ی (شنایدهر ،رۆبن ،ئهفیالی) نهیاندهتوان جێگۆڕك���ێ بكهن ،ن��� ه رۆڵ بگۆڕنهوه، ن���ه لهگواس���تنهوهی تۆپهكاندا وردبین ی ب���ن ،نهتهركیزیان تهواوبوو ،نه لهڕوو شوێنگرتنهوه سهخڵهم دهوهستان.
تایبهت
) )332سێشهمم ه 2012/6/26
ههر چاودێریی دارایی مابوو لهملمالنێكاندا بهكاریبهێنن؟ وهك ههم���ووان دهزان���ن دهزگای ب���ۆ ههڕهش���هكردن لهنهیاران���ی ئهمو چاودێریی دارایی بهتایبهت لهش���اری ئهو ،بهو هیوایهی بهڕێ���زان لهدیوانی س���لێمانی یهكێك بوو لهو دهزگایانهی چاودێریی دارایی بهچاوی دهرخستنی كه بهردهوام لهناو چینی رۆش���نبیرانو راستییهكان بڕوانێته ئهم وهاڵمهو ئهگهر رۆژنامهنووس���انو رێكخراوهكان���ی پێویستیش���ی كردو زانی زانیارییهكانی كۆمهڵگهی مهدهنیی���هوه باس كراونو ئهو كهسانهی بهنوێنهری فهرمانگهكهی وهك یهكێ���ك لهتاك ه هی���وای خهڵكی ئهو راپۆرتیان نووس���یوهو دادپهروهر ب���اس كراوه ك���ه بتوانێ���ت ئهگهرچی نهبوونو راس���تییان دهرنهخس���تووه، تۆزقاڵێكیش بێت رووبهڕووی گهندهڵیی ئ���هوا لێكۆڵینهوهش���ی تی���ادا بكات، ببێتهوه ،بهاڵم بهداخهوهو لهڕێی چهند تاوهك���و ئهم ج���ۆره راپۆرتانه نهبێت ه كهسێكهوهو بهنووسینی راپۆرت لهسهر ه���ۆی گومانكردن لهههم���وو راپۆرتو پ���رۆژهی دروس���تو ب���اس نهكردنی چاالكییهكان���ی دیوانهكهتان ،ههروهها گهندهڵ���ی گ���هورهو كاری نایاس���ایی بۆ ئ���هوهی تاكی ك���ورد كاری باشو كۆمپانی���ای ت���ر لهههم���ان راپۆرتدا ،خ���راپ لهیهك جیابكات���هوهو بزانن چ پێم���ان دهڵێن ك���ه ئ���هم دهزگایهش كارێك باشهو چ كارێك خراپه ،چونك ه خهریك��� ه رادهكێش���رێته نێو ملمالنێی ئهگ���هر وانهبێت ئ���هوكات هیچ كهس سیاس���یو بگره بهكارهێنانی دهزگاك ه ههوڵ���ی كاری باش ن���ادات بهوپێیهی
كه لهكۆتایی���دا وابیردهكاتهوه كه ههر مامهڵهی كهس���ێكی خراپ���ی لهگهڵدا دهكرێت. تێبینی ئێمه تهنها لهسهر ئهم راپۆرتهو ئهو كهس���ان ه نیی ه ك��� ه راپۆرتهكهیان نووس���یوه ،بهڵكو تێبینی ئێم ه لهسهر زۆر الیهنو كهسانی تره ك ه لهئێستادا بوون به بهشێك لهو گروپهی ك ه فشار دهخهن ه سهر كۆمپانیای نالیاو كهناڵی ( )NRTتاوهكو ئێم ه دهستبهرداری ئهو پرهنسیپان ه نهبین ك ه باوهڕمان پێیهتی، ك��� ه بهداخ���هوه ئهم گروپ���هش تهنها سیاسییهكان نین ،بهڵكو راگهیاندكارو كهسانی تریشی تێدایه ،ئهگهر نا چۆن راپۆرتێك كه لهتهوقیتێكی دیاریكراوو بهتایب���هت بهش���ی زۆری لهس���هر كۆمپانیاكهی ئێمهی ه یهكس���هر لهالیهن
ئاگاداری
راگهیاندنهوه وهك حهقیقهت مامهڵهی لهگهڵ دهكرێت! ئای���ا راگهیاندن وهك حهقیق���هت مامهڵهی���ان كرد لهس���هر راپۆرتی لیژنهی لێكۆڵینهوه لهكوشتنی (زهردهشت عوسمان)؟ نهخێر ،چونك ه رۆژنامهنووس پێویست ه زۆر لهوه وریاترو زیرهك تر بێت ك ه بهبێ لێكۆڵینهوهی خ���ۆی مامهڵهی دروس���ت لهگهڵ هیچ راپۆرتێك ناكات ،ئهم ه جگه لهوهی ك ه بهبێ رای بهرامبهریش تهنانهت باڵوی ناكاتهوه. كۆمپانیای نالیا ی ی كۆ تێبینی :بۆ خوێندنهوه ی ی سایت روونكردنهوهك ه سهردان ئاوێنهنیوز بكه: www.awene.com
بودجهو موناقهشهکانی لهپهرلهمان ...پاشماوه رێساو هونهری کۆبوونهوه خاڵیک���ی تر ک���ه زۆر گرنگ���ه بریتیی ه لهش���ارهزایی لههون���هری کۆبوونهوهو میکانیزمو رێس���اکانی ئ���هو ئهنجومهنه بۆ ئهوهی که کارهکانو موناقهشهکانو دهنگدانهکان به شێوهیهکی دیموکراتیو دروس���ت ب���ڕوات بهڕێ���وه .بهداخهوه پهرلهمانت���اران لهم بوارهدا زۆر الوازنو ههربۆیه کۆبوون���هوهکان دهنگهدهنگی زۆری تێدهک���هوێو زی���اد لهپێویس���ت درێ���ژه دهکێش���ێ .زۆرج���ار دهبینی ئهن���دام پهرلهمان س���هرهی خۆی نییه یا ن���اوی نهنوس���راوه دهس���تدهکا به قس���هکردن ،یان لهکاتی موناقهش���هی بابهتێ���ک دهیهوێ بابهتێكی تر بهێنێته
ونبوون
ی * وهرهقهیهك���ی مانیڤێس���ت ی ئۆتۆمبێل ،لهگهڵ وهسڵێكی تامینات ی تایبهت ب ه ئۆتۆمبێلێكی جۆری پاس ی مۆدێل نهفهر ههڵگری فۆكس واگن 2001ونب���ووه ك ه رهقهمی شانس���ی لهسهره wv2zzz70zih044809ك ه ی ئیبراهیم خهلیلهوه لهالی���هن گومرگ ی ب���ۆ ئۆتۆمبێلهك ه ك���راوه لهبهروار 2012/6/19تكایه ههرچ كهس���ێك دۆزییهوه پهیوهن���دی بكات بهژماره مۆبایلی 07701561656 ی ونبوه ی بازرگان *ناسنامهیهكی ژور بهن���اوی (محهمهد تاهیر مس���تهفا) ههركهس دۆزییهوه بیگهڕێنێتهوه بۆ ی بازركانی. ژور ی ونبوه ی بازرگان *ناسنامهیهكی ژور بهن���اوی (بههادین جمال رهش���ید) ههركهس دۆزییهوه بیگهڕێنێتهوه بۆ ی بازركانی. ژور ی ونبوه ی بازرگان *ناسنامهیهكی ژور ی (ئاس���ۆ حس���ێن حهسهن) بهناو ههركهس دۆزییهوه بیگهڕێنێتهوه بۆ ی بازركانی. ژور ی ونبوه ی بازرگان *ناسنامهیهكی ژور بهن���اوی (س���دیق عهلی ش���هریف) ههركهس دۆزییهوه بیگهڕێنێتهوه بۆ ی بازركانی. ژور ی ونبوه ی بازرگان *ناسنامهیهكی ژور بهناوی (ئهحمهد ئهیوب س���هعدی) ههركهس دۆزییهوه بیگهڕێنێتهوه بۆ ی بازركانی. ژور ی ی بازرگان��� *ناس���نامهیهكی ژور ونبوه بهناوی (بێباك ئهمیر كهریم) ههركهس دۆزییهوه بیگهڕێنێتهوه بۆ ی بازركانی. ژور ی ی ئهفس���هری بهرگر *پێناس���ێك فریاكهوتن س���هر بهوهزارهتی ناوخۆ ی (ق���ادر حهم ه صالح ونب���وه بهناو عهزی���ز) ههركهس���ێك دۆزیی���هوه ی ی كۆمپانیا بیگهڕینێتهوه بۆ پرسگه ئاوێنه. ی *مۆڵهتێكی شۆفێری ونبوه بهناو (ئهك���رهم مولود محهم���هد ئهمین) ههركهسێك دۆزییهوه بیگهڕینێتهوه بۆ پرسگهی كۆمپانیای ئاوێنه. ی كڕینو فرۆش���تنی زێڕ * مۆڵهتێك ونبوه بهناوی (بێس���تون حهس���یب وه ئهحم���هد) ههرك���هس دۆزیی���ه پهیوهندی بكات بهم ژماره مۆبایلهوه 07702174504
ن���او موناقهش���هکانهوه .لهپهرلهماندا چاالک���ی پهرلهمانتاران بهپێی رێس���او مۆڵهتو ئهجندای ئهو رۆژه روودهدهن. کاتی وت���ارو پرس���یارو وهاڵمو ...هتد لهپهرلهماندا دهبێ به رێسا دیاریبکرێ، بۆ نمون���ه 2خولهک بۆ وتار یا وهاڵم. ئهگهر س���هرۆک قسهی به کهسێک بڕی که لهدوو خولهک تێپهڕی واتا سهرۆک رێساکهی جێبهجێ دهکا نهک رقی لهو کهس���ه بێ ،لهههمانکات���دا توڕهبوونی ناوێ ،چونکه ئهو کهسه دهتوانێ جارێکی تر ناوی خۆی بنوس���ێتهوهو لهسهرهی خۆیدا دووباره قسه بکاتهوه. خاڵێکی تر ک���ه کۆبوونهوهکانی ئاڵۆزو درێژکردۆت���هوه ،وهک بینی���م ههڵ���ه
لهشێوازی دهنگدان لهسهر پێشنیارهکان دهک���را .لهدهنگدان���دا پێویس���ت ناکا ههمووج���ارێ دهنگ���هکان بژمێردرێ، بهگوێلێبوون���ی دهنگی بهڵیو نهخێر یا بینینی دهس���تیان دهزانرێ دهنگدراوه بهکام پێشنیار ،وه بهشێوهیهکی گشتی پێشنیاری زۆرینه ههموو کات براوهیه. دهنگژماردن ئهو کاتهدهبێ که ئهندامێک دواب���کا .ههروهه���ا لهبڕگهیهک���دا دوو پێشنیار ههبوو ،کهچی پهرلهمان بهجیا دهنگی لهسهرههر دوو پێشنیارهکه دا. لهڕاس���تیدا ئهمه ئهلفوبێی دیموکراتیو دهنگدان���هو نهدهبوایه ئاوا ئاڵۆزبکرایه. ئاس���ایی لهکاتی بوونی دوو پێشنیاری جی���اواز ههردووکی���ان لهی���هک کاتدا
دهخرێن���ه دهنگهوه کام پێش���نیارهیان زۆرترین دهنگی هێنا ئهوه براوه دهبێ. ئهگهر 3پێشنیاری 3فراکسیۆنی جیاواز بوو ئهوا دوو پێش���نیاری فراکس���یۆنه بچوکهکان بهرامب���هر بهیهک دادهنرێنو براوهی���ان بهرامب���هر بهپێش���نیاری فراکسیۆنه گهورهکه. لهکۆتای���دا بهداخ���هوه بوارنیی���ه زۆر لهکهموک���وڕی تر لێرهدا ب���اس بکهین ب���هاڵم هی���وادارمو زۆر پێویس���ته که پهرلهم���ان ئ���هو کێش���انه بهگرن���گ وهربگرنو موناقهشهی بکهن بۆ دانانی رێس���او پێڕهوێکی سهرکهوتوو کاریگهر بۆ کارهکانیان. 2012/6/24
رێگرە مەعریفییەکان ...پاشماوه ئەوە دەسەاڵتە دەیەوێت لەناو هەموو کایەکاندا ئامادەبێت ،دەیەوێت لۆژیکی خ���ۆی بەس���ەر لۆژیک���ی کایەکان���دا بس���ەپێنێت ،خۆی بکات بە پێوەری س���ەرەکی ئەخ�ل�اقو زمان���ی خۆیو وێنەکان���ی خ���ۆیو ئەخالقیاتی خۆی بەسەر هەموواندا بسەپێنێت .دەسەاڵتە وەک ھێزێک���ی گ���ەورەی بەرهەمهێنی بەهاو ن���رخو زانیاریو وێن���ەو زمانو تەماحو چاوەڕوان���یو ئەخالق ...ھتد کاردەکات .تێکەڵکردنی "دەس���ەاڵت"و "سیاس���ەت" بەیەکتری ،ی���ان بینینی دەس���ەاڵت وەک سیاس���ەت ،ی���ان مامەڵەکردنی پراکتیکەکانی دەسەاڵت وەک سیاس���ەت ،ئ���ەو هەڵەیەیە کە لەپش���تی وێناکردنی سیاس���ەتەوەیە وەک ش���اچاالکیو ش���اکایەو شابەها لهکوردس���تاندا .راس���تی ئەوەیە کە رێک پێچەوانەکەی ئەم دیدە راس���تە،
قڵپکردنەوەی ئەم دی���دە بۆ دژەکەی لهئەزموون���ی بەع���سو لهئەزموون���ی دەس���ەاڵت لهکۆمەڵ���گای ئێم���ەدا راس���تە .هەم لهدۆخ���ی بەعسو هەم لهدۆخی دەس���ەاڵتدارانی کوردستاندا ئ���ەوەی دەس���ەاڵت ئەنجامیئەدات بە سیاس���یکردنی ژیان���ی کۆمەاڵیەتیو فەرهەنگ���یو ئەخالقیو ھونەری نییە، بەڵکو پێچەوانەکەیەتی ،واتە داماڵینو دەرکردن���ی سیاس���ەتە لەهەموو ئەو ئاستانەی ژیانی کۆمەاڵیەتیو گەشەدان ب���ە پرۆس���ەیەکی ھێجگار گ���ەورەو بەرفراوانی با ناسیاسیکردنی کایەکانو داماڵین���ی بەه���اکانو ئەخالقی���اتو کردەکان لهسیاسەت .ئەوەی بەعسو دەس���ەاڵتداران لهکوردستاندا دەیکەن دروس���تکردنی دیوارێک���ە لەنێ���وان سیاس���ەتو چاالکییەکانی ئینس���انی ئێمەدا ،لەنێوان سیاسەتو کایەکاندا،
لەنێوان سیاسەتو سیستمی بەهاکاندا. لەڕاس���تیدا ئەوەی ئەم ج���ۆرە ھێزانە ئەنجامیئ���ەدەن س���ەپاندنی لۆژیکی سیاس���ەت نییە بەس���ەر س���ەرجەمی کایەکاندا ،بەڵکو س���ەپاندنی لۆژیکی دەس���ەاڵتە ،لۆژیک���ی دەس���ەاڵتێکی رووت ،دەس���ەاڵتێک ک���ە لەڕێ���گای سیاس���ەتەوە ناژی ،بەڵک���و لەڕێگای فشارو زۆربۆھێنانو ترساندنەوە دەژی. ئەمەی دواییش���یان سەپاندنی لۆژیکی سیاس���ەت نیی���ە بەس���ەر کایەکاندا، بەڵکو لۆژیک���ی هەیمەنەیەکی رووتە. هەیمەنەی رووتو دەسەاڵتی رووتیش هەیمەنەو دەسەاڵتی بەر لەدروستبوونی سیاسەتن ،هەیمەنەو دەسەاڵتێک نین سیاس���ەت بکەن ،بەڵک���و هەیمەنەو دەس���ەاڵتێکن سیاس���ەت دەک���وژن. لهنووس���ینی داهاتوودا ئەم تێزە زیاتر رووندەکەمەوە.
تامی گێالس ...شیرینیی توو ...پاشماوه دواج���ار بڕیارم���دا خۆم بچمه س���هر دارهكهو پهتی قهنارهی خۆم ههڵواسم، لهناوهڕاستی سهرقاڵیمدا به گوریسهوه، لهناوهڕاستی ئهو تاریكییه ئهبهدییهدا دهس���تم كهوت���ه س���هر تهڕایی���هك، دهس���تم كهوته س���هر (ت���وو) بهڵی ت���وو ،كاتێك بردم ب���ۆ دهمم بێئهنداز ش���یرین بوو ،دهتووت ههموو شیرینی دونیا لهوێدا كۆبۆت���هوه ،دووهم دانهم خوارد خۆشتر ،سێههم دانه شیرینترو بهتامتر ،ئی���دی كهوتمه توو خواردن، كاتێك بهئاگاهاتمهوه رۆژ ههڵهاتووهو دونی���ا رووناكه ،كۆمهڵێ���ك منداڵ كه دهچوون بۆ قوتابخانه بهوێدا تێپهڕینو هاواریانكرد ئاغ���ا توومان بۆ بوهرێنه، دارهكه شهتهك بده ئاغا ،ئهوان هاواریان دهركردو منیش دارتووم شهتهك دهدا، ئ���هوان تووی���ان دهخ���واردو من ههر شهتهكم دهدا ،پڕ سهبهتهیهكیش تووم بردهوه ماڵ���هوه .دهنكێك توو! تهنها دهنكێ���ك توو بهس ب���وو بۆ ئهوه من بگهڕێمهوه بۆ ناو ژیان ،تهنها دهنكێك توو بهس���ه ب���ۆ ئ���هوهی لهمهرگهوه بهرهو ژیان بڕۆینهوه ،ئێس���تا تۆ ئهی (ئاغ���ای بهدیعی) ئهم ههموو جوانییه
دهبینیت ،ئهم ههم���وو دارو درهختو باڵندانه دهبینیت ،خۆرههاڵتنی جوانی بهرهبهیانو خۆرئاوابوونی پڕ لهسیحری ئێواران دهبینیت ،هێشتا بهس نییه بۆ ئهوهی بهرهو ژیان بێیتهوه ،دهتهوێت جارێكیتر خ���ۆر نهبینیتهوه؟ دهتهوێت جارێكیت���ر زهردهپ���هڕهی ئێ���واران نهبینیتهوه؟". (بهدیع���ی) لێیدهپرس���ێت دوای ئهو بهیانییه كێش���هكانت چارهس���هربوو؟ بێزارییهكانت نهمان؟ دونیا گۆڕا؟ پی���اوه توركهك���ه وهاڵم���ی دهداتهوه (فكرو هۆشم گۆڕا ،تێڕوانینم بۆ ژیان گۆڕا ،چاوهكانم روونتر بوونهوه ،ئیدی شتهكانم باشتر دهبینی). دهرئهنج���ام خهریكبوون ب���ه ژیانهوه ت���هواو رهههندێك���ی قهس���ریی ههیه، بهناچاری دهبێت پێ���وهی خهریكبین، ژیان وهك گێالس قهشهنگو بێ بۆنه، تامهكهشی زۆر كهمتره لهجوانییهكهی، مرۆڤ ب���ۆ ئهوه ژیان ناكات كه حهزی لێیهتی ،بهڵكو ب���ۆ ئهوه ژیان دهكات كه چارهس���هرێكی تری نییه ،تهنانهت لهخهویشدا كه ئێمه لهدونیا دادهبڕێین ههر خهون به ژیانهوه دهبینین ...هیچ
درۆیهك هێندهی ئهو درۆیه گهوره نییه كه دهڵێت ژیان پڕه لهجوانیو خۆشی، چونك���ه ژی���ان لهبنهم���اوه ئهكتێكی قهس���ریو ناچاریی���ه ،ئیمان���دارهكان وهك پ���ردی پهڕینهوهی ب���ۆ ژیانێكی ئهب���هدی دهیبینن ،ب���ێ باوهڕهكانیش وهك عهدهمێكی ئهبهدی ،ههردووكیان لهوێدا راس���تییان پێكاوه كه ئهم ژیانه خۆی ئهوهنده ناهێنێت كه زۆر بهههند وهربگیرێت ،بهاڵم قهدهرێكی وجودیی ئینسانهو دهبێت ئهزموونی بكات .ژیان پڕه لهئهگهری م���هرگ ،ههروهك چۆن مهرگ پڕه لهئهگهری ژیان ،ههردووكیان دوو ئهزموون���ن م���رۆڤ تیایان���دا بێ ئیرادهی���ه ،الی دین���دارهكان یارمهتی خ���ودا وادهكات ئێمه لهم جهنجاڵییهدا كه پ���ڕه لهئهگ���هری جۆراوجۆر ژیان بكهی���ن ،الی دونیاییهكانیش ژیان هیچ نییه جگ���ه لهپوچییهك ك���ه لهپهتی نمایشی سێركێك دهچێت بهبهرزییهوه ههڵواس���راوهو ئێم���ه لهناوهڕاس���تیدا گیرم���ان خ���واردووه ،نهدهتوانی���ن بگهڕێینهوه بۆ ئهو سهرهتایهی لێوهی هاتووین ،نه دهشتوانین ئارهزوومهندانه تا ئهوسهری بڕۆین.
19 ریکالم
من کە ناوم (کیومەرس حس���ێن محەمەد مەنسوری) ی���ە ١٩٧٩/٠٦/١٤ ،لەش���اری س���نە الدایکب���وومو دانیش���تووی شاری س���لێمانیم ،بڕیارە وەک خاوەن ئیمتی���ازو سەرنووس���ەری (گۆڤاری ک���ورد ریکالم) کە باڵوکراوەیەکی مانگانەی س���ەربەخۆیەو تایبەتە ب���ە ریکالمو بانگەش���ە ،بە زمانی کوردی لەش���اری سلێمانی دەردەچێت ،یەکەم ژمارەی ئەو گۆڤارە لە ٢٠١٢/٠٩/٠١دا چاپو باڵوبکەمەوە ،تکایە هەرکەسو الیەنێ���ک الریی لەم کارە هەیە ب���ا لەماوەی ٢٥رۆژ لەدوای باڵوکردنەوەی ئەم ئاگادارییەوە پەیوەندیمان پێوەبکات٠٧٥٠١٢٣٧٨٠٢ : Email: Mansoori_kiumars@yahoo.com
ئاگاداری
ریکالم
س���هرۆكایهتی ش���ارهوانی ئاگاداری ئهم پیش���هوهرانهی الی خوارهوه دهكات سهردانی سهرۆكایهتی شارهوانی بكهن لهماوهی ( )10رۆژدا لهڕۆژی 2012/6/20 بهمهستی تاپۆكردنی زهویهكانیان لهناوچهی پیشهسازی یهك. -1عوس���مان فهتاح محێدین ،ژمارهی دۆسیه ،29/4ژمارهی موڵك ()264/784 م 8ئابالخ -2رێبوار تاهیر عهلی -زریان جعفهر ئهحمهد -ئاریان عومهر حهمهكهریم ،ژمارهی دۆسیه ،38/6ژمارهی موڵك 785 -3نهریمان ئهحمهد عهبدواڵ ،ژمارهی دۆسیه ،15/13ژمارهی موڵك 789 -4هیوا عوسمان كهریم ،ژمارهی دۆسیه ،32/6ژمارهی موڵك 791 -5ئهنوهر ئهحمهد سهعید ،ژمارهی دۆسیه ،13/13ژمارهی موڵك 793 -6نهجمهدینو بهادینو هێمن (محێدین ڕهش���ه سور) +محهمهدو كامهران (عهلی رهشهسور) ،ژمارهی دۆسیه ،15/5ژمارهی موڵك 794 -7كۆمپانیای نجم الدین محێدین رهش���ه س���وور ،ژمارهی دۆسیه ،17/5ژمارهی موڵك 803 -8ئاسۆ جهمال ئیبراهیم ،ژمارهی دۆسیه ،19/5ژمارهی موڵك 806 -9عومهر رهحیم عهبدواڵ ،ژمارهی دۆسیه ،37/6ژمارهی موڵك 803 -10وهفاء حهمه س���اڵح رهشید +زانست كهمال س���اڵح ،ژمارهی دۆسیه ،14/13 ژمارهی موڵك 810 -11بڵند جهالل فهقێ محهمهد ،ژمارهی دۆسیه ،36/6ژمارهی موڵك 812 -12كاوه عهبدولڕهحمان قادر -كهمال عهبدولڕهحمان قادر ،شهماڵ عهبدولڕهحمان قادر ،ژمارهی دۆسیه ،16/5ژمارهی موڵك 813 -13كمال عهبدولڕهحمان قادر ،ژمارهی دۆسیه ،40/6ژمارهی موڵك 814 -14خهدیجه عهبدواڵ قادر ،ژمارهی دۆسیه ،35/6ژمارهی موڵك 815 -15دارا محمهد رهئوف ،ژمارهی دۆسیه ،29/9ژمارهی موڵك 820 -16ئیبراهیم عهبدواڵ عهزیز ژمارهی دۆسیه ،39/9ژمارهی موڵك 822 -17رێبوار حهمید عهزیز ،ژمارهی دۆسیه ،33/9ژمارهی موڵك 823 -18بهختیار حهمه سدیق مهحمود ،ژمارهی دۆسیه ،30/9ژمارهی موڵك 824 -19خهلیل عوسمان مهولود ژمارهی دۆسیه ،45/9ژمارهی موڵك 825 -20عومهر حهمه رهشید عهبدواڵ ،ژمارهی دۆسیه ،37/9ژمارهی موڵك 826 -21توانا رهسوڵ عهزیز ،ژمارهی دۆسیه ،50/9ژمارهی موڵك 827 -22فهرهج محێدین تۆفیق ،ژمارهی دۆسیه ،40/9ژمارهی موڵك 828 -23بههادین لهتیف سمین ،ژمارهی دۆسیه ،35/9ژمارهی موڵك 829 -24فهرهیدون عوسمان مهولود ،ژمارهی دۆسیه ،47/9ژمارهی موڵك 830 -25حسێن محهمهد محهمهدئهمین ،ژمارهی دۆسیه ،28/9ژمارهی موڵك 831 -26سهالم حهسهن عهزیز ،ژمارهی دۆسیه ،27/9ژمارهی موڵك 832 -27عهبدولڕهحمان سعید حهسهن ،ژمارهی دۆسیه ،66/9ژمارهی موڵك 833 -28ساڵح حهمهرهشید كهریم ژمارهی دۆسیه ،2/39ژمارهی موڵك 836 -29ئهحمهد سابر حهمه رهحیم ،ژمارهی دۆسیه ،49/9ژمارهی موڵك 837 -30فائق محهمهد ئهمین ،ژمارهی دۆسیه ،60/9ژمارهی موڵك 840 -31حهسهن نیزام ئیبراهیم ،ژمارهی دۆسیه ،55/9ژمارهی موڵك 841 -32كوردۆ ڕێبوار حهمید ،ژمارهی دۆسیه ،11/43ژمارهی موڵك 842 -33كامهران ئهحمهد س���اڵح مهحمود ،ژمارهی دۆس���یه ،15/55ژمارهی موڵك 843 -34سۆران ئهحمهد عهبدواڵ ،ژمارهی دۆسیه ،36/9ژمارهی موڵك 844 -35محهمهد عهلی عوسمان ،ژمارهی دۆسیه ،12/55ژمارهی موڵك 846 -36ساڵح عبدولكهریم ئهورهحمان ،ژمارهی دۆسیه ،44/9ژمارهی موڵك 847 -37موحسن عوسمان مولود ،ژمارهی دۆسیه ،46/9ژمارهی موڵك 848 -38ستار مهحمود سهعید ،ژمارهی دۆسیه ،53/9ژمارهی موڵك 849 -39خالید رهئوف ساڵح +هیوا عومهر ئهحمهد ،ژمارهی دۆسیه ،12/43ژمارهی موڵك 850 -40عوسمان سهعید عهبدواڵ ،ژمارهی دۆسیه ،9/43ژمارهی موڵك 851 -41محهمهد عهلی مستهفا ،ژمارهی دۆسیه ،65/9ژمارهی موڵك 852 -42مههدی حهمه ئهمین ،ژمارهی دۆسیه ،15/43ژمارهی موڵك 854 -43موحسین كهریم ئهمین ،ژمارهی دۆسیه ،10/43ژمارهی موڵك 855 -44ئهحمهد عهلی حهمه محمود ،ژمارهی دۆسیه ،13/55ژمارهی موڵك 856 -45سهردار مهحمود شهریف ،ژمارهی دۆسیه ،50/9ژمارهی موڵك 827 -46عمر تهها عهلی ،ژمارهی دۆسیه ،8/55ژمارهی موڵك 860 -47حس���یب دینه رهزاو هاوبهش���هكانی ،ژمارهی دۆس���یه ،9/55ژمارهی موڵك 862 -48ئیسماعیل حهمه سهعید ،ژمارهی دۆسیه ،8/43ژمارهی موڵك 863 -49یاسین عوسمان مولودو هاوبهشهكانی ،ژمارهی دۆسیه ،43/9ژمارهی موڵك 867 +865 -50غهریب مهحمود ئهحمهد ،ژمارهی دۆسیه ،7/55ژمارهی موڵك 866 -51رێبوار رفیق سهعید ،38/9 ،ژمارهی دۆسیه ،38/9ژمارهی موڵك 868 -52تۆفیق مهعروف رهفیق ،ژمارهی دۆسیه ،41/9ژمارهی موڵك 869 -53قادر حهسهن ئیسماعیل ،ژمارهی دۆسیه ،56/9ژمارهی موڵك 871 -54ئهنوهر حهسهن ئیسماعیل ،ژمارهی دۆسیه ،54/9ژمارهی موڵك 823 -55محهمهد عهبدولڕهحمان قادرو هاوبهش���هكانی ،ژمارهی دۆسیه ،52/9ژمارهی موڵك 874 -56عوسمان سۆفی كهریم ،ژمارهی دۆسیه ،51/9ژمارهی موڵك 875 -57تاڵیب عومهر مستهفا ،ژمارهی دۆسیه ،48/9ژمارهی موڵك 876 -58شیروان ساڵح مستهفا ،ژمارهی دۆسیه ،14/55ژمارهی موڵك 876 -59عومهر حهسن محهمهد ،ژمارهی دۆسیه ،17/9ژمارهی موڵك 879 -60موتهلیب تۆفیق سعید ،ژمارهی دۆسیه ،19/55ژمارهی موڵك 881 -61نههرۆ قادر مهولود ،ژمارهی دۆسیه ،16/43ژمارهی موڵك 882
خاوهنی ئیمتیاز :کۆمپانیای ئاوێنه سهرنوسهر :سهردار محهمهد جێگری سەرنوسەر :یاسین تەها
رۆژنامهنوسانیش لهسهروو رهخنهگرتنهوه نین
"وهاڵمێك بۆ شوان محهمهد"
دەتەوێت ئاوێنە چی بکات:
www.
ه لهئهوروپا نوێنهری ئاوێن شوان حهمه ـ نهرویج 004799004729 hamashwan.awene@yahoo.no
Awene
Say.awene@gmail.com ریکالم
دهوڵهمهندهكه
awene.com
پاش ئهوهی لهژماره ()331ی ئاوێنهدا بابهتێك نوس���رابوو لهالیهن "شوان محهم���هد"و رهخنهی لهڕێكخ���هری بزوتنهوهی گۆڕان گرت���ووه ك ه لهگهڵ دهوڵهمهندێك بهئوتومبێل پیاسهیان كردووه! نوسهر پرسیاری كردووه ك ه تۆ بڵێی نهوشیروان مستهفا هاوڕێی پێشمهرگایهتی ئهو دهوڵهمهنده بێت؟ وهك ئهوهی لهنووسهر وای ه ك ه بهرپرسان ئهبێت بهتهنها هاوڕێیهتی برادهره ی هیچ هاوواڵتییهكی كۆنهكانی ش���اخیان بكهنو نابێت ههرگیز هاوڕێیهت��� ی ئهم ههرێم ه بكهن! من پرس���یار لهش���وان دهكهم ئهگهر پیاس���هكردن تر لهگ���هڵ دهوڵهمهندان عهیب���ه ،پێمان ناڵێیت جهنابت 2س���اڵ لهمهوپێش چیتدهكرد پیاس���هت لهگهڵ ههمان دهوڵهمهندا دهكرد بهسهیارهكهی كاتێك سهرنوس���هری ئاوێن ه بویت؟ باش ه جهنابت لهكوێی دونیادا دهژیت؟ هاوڕێ ههڵبژاردن لهس���هر بنهمای دهوڵهمهندێتیو فهقیریی ه یان لهس���هر بنهمای كوڕی باشیو خراپی خهڵكی هاوڕێ ههڵدهبژێرێت؟ باش ه كاتێك تۆ لهگهڵ ههمان دهوڵهمهند-دا پیاسهت دهكرد بهرژهوهندیت ههبوو لهگهڵیدا یان تهنها برادهر بوون؟ بهالی تۆوه تهنها دهبێت بۆ بهرژهوهندیی خهڵكی برادهرایهتی دهوڵهمهن���د بكهن؟ دیاره جهنابت كاتی خۆی بهو مهبهس���ت ه برادهرایهتی ئهو دهوڵهمهندهت كردووه؟ پاش���ان پێمانناڵێیت جهنابت ههندێك ئێواران یان نیوهڕوان لهس���هر چ بنهمایهك لهس���هر خوانی دهوڵهمهندانو تهنانهت سیاسییانیش دادهنیشیت؟ پاش���ان جهنابت نازانیت ك ه ئێستا نهوشیروان مس���تهفا هیچ پۆستێكو هیچ دهس���هاڵتێكی تهنفیزی یان حكومی نیی ه تا جهنابت ترس���ت لهخراپ بهكارهێنانی پۆس���تهكهی بێتو بیشوبهێنیت بهو ی ههندێكیانیتو بهرپرسانهی ك ه ئێستا لهپۆس���تی حكومینو تۆش برادهر بۆ خۆش���ت حهرام نییه! بگ���ره هاوڕێیهتی ئهو پیاوه "وات ه نهوش���یروان مس���تهفا" رهنگ ه ببێت��� ه هۆی زیانی دهوڵهمهندهك ه ل���هڕووی كاركردن لهم ههرێم ه نهك س���وودی ههبێت! ئهی نازانیت نهوشیروان مستهفا بهئاشكراو بهرچ���او ههم���وو هاوواڵتیانهوهو لهبهردهرکی س���هرا لهگهڵ ئهو كهس���هدا پیاسهی كردووه ،ك ه ئهمهش مانای ئهوه دهگهیهنێت ك ه هیچ لهخۆی شك ناب���اتو وهك ههندێك بهرپرس نیی ه بهنیوهش���هو دهوڵهمهندهكان دهعوهت كهن بۆ ماڵهكانیانو كهس نایانبینێت! ئهم ه جگ ه لهوهی تهنانهت نهیارانی نهوش���یروان مس���تهفا-ش ئهو راس���تیی ه دهزانن ك ه پیاوێك ه ههرگیز بیری لهپارهو بهرژهوهندیی نهكردۆتهوه. ب���هڕای من ئهگهر تۆ كارێكت پێ نامهعقول بێت ئهوا پێویس���ت ه یهكهمجار ی خهڵكی بكهیت! ههروهها پێویست ه خۆت دوورخهیتهوه لێی ئینجا ئامۆژگار بهبیرت بێنینهوه ك ه چۆن باس���ت كردووه هیچ كهس لهس���هروو رهخنهوه نییه ،ئهوا دهبێت ئهو قسهی ه بۆ خۆیشت راست بێتو تۆو رۆژنامهنوسانیش لهس���هروو رهخنهوه نهبن .تۆ پێویس���ت ه خۆت چ���اك بكهیت پێش ئهوهی ی خهڵكیی بكهیت ،تۆ سهرنوس���هری رۆژنامهیهك بوویت ،كهچی ئامۆژگاری نهك ههواڵت باڵونهدهكردهوه لهسهر دهوڵهمهندێكی دیاریكراو ،بگره وتاری خهڵكیش���ت باڵو نهدهكردهوه لهس���هری ،ههروهك چۆن (أبو أسود الدولی) ی عن خل������قء تأتی مثله ،عار علی������ك اذا فعلت ش���اعیر دهڵێ���ت" :ال تنه عظيم" بۆی ه لهكۆتاییدا بهپێی پێوهره رۆژنامهوانییهكانو ههڵسوكهوتهكانت جهنابت ئههلی رهخنهگرتن نیت ئهگهر ههڵهكانی خۆت چارهسهر نهكهیت! باش���تروای ه رهخن ه لهخۆت بگریتو ئهو شتانهی ك ه باست كردووه لهخۆتدا ی خهڵكی بكهیت. چاكی بكهیت پاشان ئامۆژگاری
ریکالم