ژماره‌ 340

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژمار‌ه (‪)340‬‬ ‫سێشەممە ‪2012/8/28‬‬

‫دوو گێڕانەوەی جیاواز بۆ شەهید کردنی‬

‫‪17‬‬ ‫‪512‬‬ ‫»»»»‬ ‫ئارام‬

‫ئاوات قارەمانی‪ :‬مەال بەختیار مێژوو‬ ‫دەشێوێنێت‌و خیانەت لەمنیش دەکات‬

‫ی سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫کۆمپانیای ئاوێنه‌ ده‌ریده‌کات‬

‫قه‌یرانی ریفۆرم له‌یه‌كگرتوودا‬

‫»» ‪18‬‬

‫یەکگرتوو ئایین به‌ئامرازو بنچینه‌ی‬ ‫سیاسه‌تكردن له‌قه‌ڵه‌م ئه‌دات‬

‫»» ‪12‬‬

‫"‪31‬ی‌ ئاب"‪ ..‬هه‌رایه‌ك له‌فه‌یسبووكدا‬

‫‪17‬‬ ‫‪612‬‬ ‫»»»»‬

‫په‌یجه‌كان ‌ی یه‌كێتی‌‪ :‬خیانه‌تی‌ نیشتمانییه‌‬ ‫په‌یجه‌كانی‌ پارتی‌‪ :‬رۆژێکی‌ نیشتمانییە‌‬

‫كۆسره‌ت ره‌سوڵ‪ :‬لەپێكهێنان ‌ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ ئاسایشی‌ هه‌رێمدا پەلەمان کرد‬ ‫ ‬ ‫كۆسره‌ت ره‌سوڵ‬

‫جێگری‌ س����ه‌رۆك ‌ی هه‌رێمی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫كۆسره‌ت ره‌سوڵ رایگه‌یاند "پێكهێنان ‌ی‬ ‫ی ئاسایشی نیشتمانی‌ جۆرێك‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫له‌په‌له‌كردنی تێدابووه‌و خودی یاساكه‌شی‬ ‫توانج‌و ره‌خنه‌ی زۆری ئاراسته‌ كراوه‌ ك ‌ه‬ ‫دیاره‌ به‌شێكیان ره‌وان"‪.‬‬ ‫س����لێمانی‌‪ ،‬تایبه‌ت‪ :‬له‌چاوپێكه‌وتنێك ‌ی‬ ‫فۆتۆ‪ :‬یەحیا ئەحمەد تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌‪ ،‬كۆس����ره‌ت ره‌س����وڵ‬

‫ی جه‌ختی‌ له‌سه‌ر ئه‌و‌ه كرده‌و‌ه‬ ‫جگه‌له‌وه‌ ‌‬ ‫ك���� ‌ه پێكهێنان ‌ی ئه‌نجومه‌نی‌ ئاس����ایش‬ ‫ج����ۆره‌ په‌له‌كردنێكی‌ تێدابووه‌‪ ،‬هاوكات‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌گرێبه‌س����ت ‌ه نه‌وتیه‌كانیش‬ ‫پێیوای ‌ه ك ‌ه حكومه‌تی هه‌رێم پێویست ‌ی‬ ‫به‌سیاس����ه‌تێكی نه‌وتی����ی روون‌و‬ ‫ش����ه‌فافانه‌ی ئه‌وتۆ هه‌ی���� ‌ه ك ‌ه كه‌مترین‬ ‫بوار بۆ توانجلێگرتن بهێڵێته‌وه‌‪.‬‬

‫ی ئه‌و مشتومڕه‌ی‌ ئه‌مڕۆ له‌سه‌ر‬ ‫ده‌رباره‌ ‌‬ ‫ی س����تراتیژیی نێوان یه‌كێتی‌‌و‬ ‫رێككه‌وتن ‌‬ ‫ی له‌ئارادایه‌‪ ،‬جێگری‌ س����ه‌رۆك ‌ی‬ ‫پارت���� ‌‬ ‫هه‌رێ����م پێیوای����ه‌ ئ����ه‌و رێككه‌وتن ‌ه هی‬ ‫س����ه‌رده‌می كۆتایی ش����ه‌ڕی ناوخۆیه‌و‬ ‫ره‌وشی‌ ئێستا گۆڕانكاری زۆری به‌خۆو‌ه‬ ‫بینی����وه‌‌و ئام����اژه‌ بۆ ئ����ه‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه‬ ‫كاتی ئه‌وه‌ هات����وو‌ه رێككه‌وتننامه‌یه‌كی‬

‫ستراتیجی گش����تگیر له‌نێوان سه‌رجه‌م‬ ‫هێزو الیه‌ن ‌ه سیاس����یه‌كانی كوردستاندا‬ ‫بێته‌ ئاراوه‌‪.‬‬ ‫ی هه‌رێم‌و به‌غداش‪،‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ كێشه‌كان ‌‬ ‫ناوبراو جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫زۆر گرنگه‌ كێشه‌و گرفته‌كان به‌شه‌خسی‬ ‫نه‌كرێن‪.‬‬ ‫»»‪3‬‬

‫گۆڕان‪ :‬ده‌سه‌اڵت وامان لێدەکات رووبه‌ڕوو ‌ی ببینەوە‬ ‫‪..‬ل‪4‬‬

‫ریکالم‬

‫سلێمانی‌ مانگێك ‌ی‬ ‫خوێناویی‌ به‌سه‌ربرد‬ ‫ی ‪2012‬‬ ‫ی ئاب" خوێناویترین مانگ ‌‬ ‫"مانگ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی توندوتیژی ‌‬ ‫بوو كه‌ زنجیره‌یه‌ك رووداو ‌‬ ‫ی گیان‬ ‫ی كه‌ ب���وو‌ه هۆ ‌‬ ‫به‌خۆیه‌وه‌ بین ‌‬ ‫له‌ده‌س���تدانی‌ چه‌ندی���ن هاواڵت���ی‌‪،‬‬ ‫ی ئاس���ایش داوا‬ ‫ی پێشوو ‌‬ ‫به‌رپرس���ێك ‌‬ ‫ده‌كات "ده‌زگا ئه‌منییه‌كان كه‌مته‌رخه‌م‬ ‫ی شار"‪.‬‬ ‫ی ئاسایش ‌‬ ‫نه‌بن له‌دابینكردن ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬سلێمانی‌‪ :‬له‌شه‌وی‌ رابردووه‌وە‬ ‫ی‬ ‫ی رێوشوێنێكی‌ ئه‌من ‌‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫پۆلیس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گرتووه‌ته‌ب���ه‌ر به‌مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫تون���د ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی ئه‌منی‌ نو ‌‬ ‫جێبه‌جێكردنی‌ پالنێك��� ‌‬ ‫ی رێژ‌هی‌ تاوان‬ ‫ی كه‌مكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌ئامانج ‌‬ ‫ی ئه‌م رێوشوێن ‌ه‬ ‫له‌شاره‌كه‌دا‪ ،‬گرتنه‌به‌ر ‌‬ ‫ی ئ���ەو زنجیر‌ه رووداو‌ه‬ ‫ئه‌منیی ‌ه به‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫توندوتیژییه‌دا دێ���ت ك ‌ه له‌چه‌ند رۆژ ‌‬ ‫رابردوودا گیان له‌ده‌ستدانی‌ ژماره‌یه‌ك‬ ‫هاواڵت���ی‌ لێكه‌وت���ه‌وه‌و ب���ۆ یه‌كه‌مجار‬ ‫ێ كه‌س پێكده‌هات‬ ‫خێزانێك كه‌ له‌س��� ‌‬ ‫له‌ناو شاری‌ سلێمانیدا سه‌ربڕدران‪.‬‬ ‫ی پۆلیس���ی‌ س���لێمانی‌‪ ،‬نه‌قیب‬ ‫وته‌بێژ ‌‬

‫س���ه‌ركه‌وت ئه‌حمه‌د له‌لێدوانێكیدا بۆ‬ ‫ی‬ ‫ئاوێن��� ‌ه رایگه‌یان���د ك��� ‌ه فاكته‌ره‌كان ‌‬ ‫ی ئه‌و كێشان ‌ه زۆرن به‌تایبه‌تیش‬ ‫رودان ‌‬ ‫"چه‌ك"‌و "كێش��� ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان"‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫چونك ‌ه خه‌ڵك ده‌یه‌وێ‌ به‌ده‌ست ‌‬ ‫ی بكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫كێشه‌كانیان یه‌كالی ‌‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا به‌ڕێوه‌به‌ری پێشوی‬ ‫ی "سه‌ركه‌وت حه‌سه‌ن"‬ ‫ئاسایشی سلێمان ‌‬ ‫له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌ رایگه‌یاند ك ‌ه ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫بارودۆخه‌ی به‌مدوایی ‌ه شاری سلێمان ‌‬ ‫گرتووه‌ته‌وه‌ بۆ س���ه‌المه‌تی هاواڵتیان‬ ‫كارێك���ی خراپه‌‌و جه‌ختیك���رده‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ده‌بێت ده‌زگا ئه‌منییه‌كان به‌تایبه‌تیش‬ ‫"پۆلیس‌و نه‌هێش���تنی ت���اوان" ده‌وری‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ره‌كییان هه‌بێ���ت له‌نه‌هێش���تن ‌‬ ‫ئه‌مجۆر‌ه كارانه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "پێویس���ت ‌ه‬ ‫ده‌زگا ئه‌منیی���ه‌كان كه‌مته‌رخه‌م نه‌بن‬ ‫ی ئاسایشدا"‪.‬‬ ‫له‌دابینكردن ‌‬ ‫»»‪4‬‬

‫ریکالم‬

‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی گه‌ڕه‌کی شۆڕش ‪ 101‬شه‌قامی ‪2‬سالم خانووی ‪ 56‬ته‌له‌فۆن‪ 2136622 3210501 3210502 :‬هه‌ولێر ‪ ،‬فولکه‌ی کوران ‪ -‬به‌رامبه‌ر نه‌خۆشخانه‌ی ژینی تایبه‌ت (مۆبایل)‪ 07504531388 :‬‬

‫ئاریافۆن‪ 2560031 :‬کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات‬

‫نرخی ‪ 1000‬دینار ‬

‫تیراژ ‪4500 :‬‬

‫‪2‬‬

‫هه‌واڵ‬

‫)‪ )340‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/8/28‬‬

‫سلێمانی‪ ..‬به‌ندكراوێك توش ‌ی ئایدز بووە‬ ‫ی ده‌ست ئاوێن ‌ه‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌و زانیارییانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌وت���ووه‌ یه‌كێ���ك له‌به‌ندكراوه‌كان��� ‌‬ ‫ی چه‌مچه‌ماڵ‬ ‫ی له‌قه‌زا ‌‬ ‫ی فیدراڵ ‌‬ ‫به‌ندینخان ‌ه ‌‬ ‫ی ڤایروس���ی‌ (‪ )HIV‬وات��� ‌ه‬ ‫هه‌ڵگ���ر ‌‬ ‫(ئایدز)ه‌‌و به‌ڕێوه‌به‌ری‌ به‌ندیخانه‌كه‌ش‬ ‫هه‌واڵه‌كه‌ پشتڕاستده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ئاگادار‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬سه‌رچاوه‌یه‌ك ‌‬

‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند ك���ه‌ به‌ندكراوێك‬ ‫ی له‌چه‌مچه‌ما ‌ڵ‬ ‫ی فیدراڵ��� ‌‬ ‫له‌به‌ندیخانه‌ ‌‬ ‫ی ڤایرۆس���ی‌ (‪ )HIV‬وات��� ‌ه‬ ‫هه‌ڵگ���ر ‌‬ ‫(ئایدز)ه‌‪ ،‬ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش���دا ك ‌ه ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫به‌ندكراوه‌ به‌ڕه‌گ���ه‌ز عه‌ره‌به‌و خه‌ڵك ‌‬ ‫ی فه‌لوجه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم تائێس���تاش‬ ‫ق���ه‌زا ‌‬ ‫له‌به‌ندیخانه‌كه‌دا ماوه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫بۆ ئه‌م مه‌به‌س���ت ‌ه ئاوێن ‌ه په‌یوه‌ندیكرد‬ ‫ی‬ ‫به‌به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ به‌ندیخان���ه‌ی‌ فیدراڵ ‌‬ ‫چه‌مچه‌ماڵ‪ ،‬لوقمان ئه‌حمه‌د سڵێمان‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وی���ش الیخۆی���ه‌و‌ه زانیارییه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "له‌تاقیگ ‌ه ‌‬ ‫پشتڕاس���تكرده‌وه‌و وت��� ‌‬ ‫ی پش���كنینمان بۆ ك���ردوه‌و‬ ‫س���لێمان ‌‬ ‫ده‌ركه‌وتو‌ه ك��� ‌ه ئه‌و به‌ندكراو‌ه عه‌ره‌ب ‌ه‬

‫ی ئای���دزی‌ هه‌یه‌ ب���ۆ زیاتر‬ ‫نه‌خۆش��� ‌‬ ‫دڵنیابونی���ش له‌حاڵه‌تی‌ نه‌خۆش���ه‌ك ‌ه‬ ‫جارێكیت���ر پش���كنینمان ب���ۆ كردوه‌و‬ ‫چاوه‌ڕێی‌ ده‌رئه‌نجامی‌ كۆتایین"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫هه‌ر له‌و باره‌ی���ه‌وه‌ وته‌بێژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌ندروستی‌‪ ،‬د‪.‬خاڵس قادر به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫راگه‌یاند ك���ه‌ ئه‌وان هه‌م���وو كارێك ‌‬

‫پزیش���كی‌ بۆ ئه‌و كه‌س���ان ‌ه ده‌كه‌ن ك ‌ه له‌به‌ندیخان��� ‌هی‌ چه‌مچه‌م���اڵ‌‪ ،‬ناوبراو‬ ‫ی وتی‌ "هیچ زانیارییه‌كمان له‌و باره‌یه‌و‌ه‬ ‫ی هه‌رێمی‌ كوردستانن‌و توش ‌‬ ‫دانیشتو ‌‬ ‫ی به‌ده‌ستنه‌گه‌یش���توه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫نه‌خۆشی ئایدز بوون‪ ،‬به‌اڵم بۆ كه‌سان ‌‬ ‫ی بۆ له‌به‌ندیخان��� ‌ه حاڵه‌ت���ی‌ وا هه‌بێت ئه‌وا‬ ‫ده‌ره‌و‌هی‌ كوردس���تان هیچ شتێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پشكنین بۆ س���ه‌رجه‌م به‌ندكراوه‌كان ‌‬ ‫ی واڵت‌و ش���وێنه‌كان ‌‬ ‫ناكه‌ین‌و ره‌وان ‌ه ‌‬ ‫ی توش���بوو‬ ‫دیك��� ‌ه ده‌كه‌ی���ن‌و كه‌س��� ‌‬ ‫خۆیانیان ده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌بوون���ی‌ ئ���ه‌و حاڵه‌ته‌ش جیاده‌كرێته‌وه‌"‪.‬‬

‫نێچیرڤان بارزانی‌ به‌نهێنیی‌ سه‌ردان ‌ی ده‌ره‌وه‌ ‌ی واڵت ده‌كات‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‪ ،‬نێچیرڤان له‌و باره‌یه‌وه‌ باڵوكرابێته‌وه‌‪.‬‬ ‫بارزانی‌ م���اوه‌ی‌ هه‌فته‌یه‌كه‌ به‌نهێنیی‌ سه‌رچاوه‌كه‌ ئاماژه‌ی‌ بۆ ئه‌وه‌ كرد ك ‌ه‬ ‫س���ه‌ردانی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ هه‌رێمی‌ كردووه‌‌و وه‌ك نه‌ریتێك���ی‌ حكوم���ی‌ هه‌ركاتێك‬ ‫پێده‌چێ���ت هه‌فته‌یه‌ك���ی‌ تری���ش ب���ه‌ده‌ر له‌مۆڵه‌ت���ی‌ ره‌س���می‌ خ���ۆی‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ واڵتێ���ك‪ ،‬یان س���ه‌رۆكی‌‬ ‫بمێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ولێ���ر‪ ،‬تایب���ه‌ت‪ :‬س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ حكومه‌ته‌ك���ه‌ی‌ بۆ كارێكی‌ ره‌س���می‌‪،‬‬ ‫ئ���اگادار به‌ ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ زیاتر یان كارێكی‌ شه‌خسی‌ بچێته‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫له‌هه‌فته‌یه‌ك���ه‌ س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‪ ،‬واڵت‪ ،‬راگه‌یاندراوێك���ی‌ رۆژنامه‌وان���ی‌‬ ‫نێچیرڤ���ان بارزان���ی‌ له‌ئه‌مه‌ریكای���ه‌‌و له‌نوس���ینگه‌ی‌ ئ���ه‌و به‌رپرس���ه‌وه‌ بۆ‬ ‫پێده‌چێت نزیكه‌ی‌ پانزه‌ رۆژ بمێنێته‌وه‌‪ ،‬خه‌ڵك���ی‌ واڵته‌ك���ه‌‌و دام���وده‌زگاكان‬ ‫به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ هیچ راگه‌یاندێكی‌ ره‌سمی‌ باڵوده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم نێچیرڤان بارزانی‌‬

‫ماوه‌ی‌ زیات���ر له‌هه‌فته‌یه‌كه‌ به‌نهێنیی‌‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵته‌‌و كه‌س���ه‌ نزیكه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆی‌ نه‌بێت كه‌س زانیاری‌ نییه‌ له‌سه‌ر‬ ‫هۆی‌ چوونه‌كه‌ی‌‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ یاس���ا به‌ركاره‌كان���ی‌ هه‌رێم‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم له‌ساڵێكدا‬ ‫ته‌نه���ا ‪ 36‬رۆژ مۆڵه‌ت���ی‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نێچیرڤ���ان بارزانی‌ س���ااڵنه‌ چه‌ندین‬ ‫س���ه‌فه‌ری‌ درێ���ژ درێ���ژ ده‌كات به‌بێ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كه‌س هیچ زانیارییه‌كی‌ له‌سه‌ری‌‬ ‫هه‌بێت‪.‬‬ ‫نێچیرڤان بارزانی‌‬

‫پۆلیس ‌ی سلێمانی‌ رێوشوێن ‌ی‬ ‫ئه‌من ‌ی توند له‌سلێمان ‌ی ده‌گرێته‌به‌ر‬

‫ ‬ ‫شاری سلێمانی‬ ‫بۆ پاراس����تنی‌ زیاتری‌ هاواڵتیان له‌دوای‌ سلێمانی‌ ده‌س����تگیركران كه‌ سه‌رقاڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫روداوه‌كان����ی‌ ئه‌مدوایی����ه‌ی‌‪ ،‬پۆلیس����ی‌ دانانی‌ به‌رنامه‌ی‌ تۆڵه‌ سه‌ندنه‌وه‌ بوون‬ ‫س����لێمانی‌ بڕیاری����داوه‌ ك����ه‌ له‌مه‌ودوا له‌سه‌ر كێشه‌یه‌كی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪.‬‬ ‫س����ه‌رچاوه‌كه‌ ئاماژه‌ی‌ ب����ه‌وه‌دا كه‌ ئه‌و‬ ‫رێوشوێنی‌ ئه‌منی‌ توندتر بگرێته‌به‌ر‪.‬‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬له‌و باره‌یه‌وه‌ وته‌بێژی‌ بان����ده‌ چه‌ند جۆرێك چه‌كی����ان پێبووه‌‬ ‫پۆلیسی‌ س����لێمانی‌‪ ،‬نه‌قیب سه‌ركه‌وت كه‌ بریتی ب����وون له‌چه‌كی‌ جۆری‌ (ئار‬ ‫ئه‌حمه‌د به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ له‌شه‌وی‌ بی‌ جی‌‌ ب����ه‌ ‪ 19‬فیش����ه‌كه‌وه‌‪ ،‬تاپڕێك‬ ‫راب����ردوه‌وه‌ لیژن����ه‌ی‌ ئه‌منی‌ س����لێمانی‌ ب���� ‌ه ‪ 9‬فیش����ه‌كه‌وه‌‪ ،‬ده‌مانچه‌ی����ه‌ك به‌‬ ‫رێوش����وێنه‌كانیان توندت����ر ده‌كه‌نه‌وه‌‌و ‪ 7‬فیش����ه‌كه‌وه‌‪ ،‬له‌گ����ه‌ڵ چه‌ند چه‌قۆو‬ ‫له‌زۆربه‌ی‌ گه‌ڕه‌ك‌و ش����وێنه‌كان بازگه‌ی‌ قه‌مه‌یه‌ك"‪.‬‬ ‫كات����ی‌ داده‌نێ����ت ب����ۆ گرتن����ی‌ چه‌كی‌ دوای‌ ئاگاداركردنه‌وه‌ی‌ هێزه‌كانی‌ پۆلیس‬ ‫نایاس����ایی‌‌و ئوتومبلی‌ جام����ڕه‌ش‌و بێ‌ له‌دزین����ی‌ ‪ 140‬هه‌زار دۆالر له‌كۆمپانیای‌‬ ‫ئه‌زمه‌ڕ ئێر له‌شاری‌ سلێمانی‌‪ ،‬له‌ماوه‌ی‌‬ ‫ژماره‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا س����ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئ����اگاداری‌ ‪ 2‬سه‌عاتدا له‌الیه‌ن هێزه‌كانی‌ پۆلیسه‌وه‌‬ ‫پۆلی����س له‌لێدوانێك����دا ب����ۆ ئاوێن����ه‌ تۆمه‌تبارێك ده‌ستگیر ده‌كرێت‪.‬‬ ‫راگه‌یاند كه‌ دوێنێ‌ (دووشه‌ممه‌) دوای‌ ئه‌و سه‌رچاوه‌یه‌ی‌ پۆلیس رونیكرده‌وه‌ كه‌‬ ‫ده‌ستخس����تنی‌ زانیاری‌ ح����ه‌وت كه‌س ئێواره‌ی‌ یه‌كش����ه‌ممه‌ی‌ رابردوو كه‌سێك‬ ‫ی قاس����ه‌ی‌ كۆمپانیایه‌ك����ی‌ به‌كۆس����ه‌ره‌‌و‬ ‫له‌پاركێكی‌ گه‌ڕه‌كی‌ به‌ختیاری‌ ش����ار ‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬یەحیا ئەحمەد‬

‫چه‌كوش‌و قه‌ڵه‌م ش����كاندووه‌‌و بڕی‌ ‪140‬‬ ‫ه����ه‌زار دۆالری‌ ب����ردووه‌‌و وت����ی‌ "دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌نجامدان����ی‌ لێكۆڵین����ه‌وه‌‌و له‌ماوه‌ی‌ ‪2‬‬ ‫سه‌عاتدا توانیمان بگه‌ینه‌ تۆمه‌تباره‌كه‌‬ ‫كه‌ كارمه‌ندێكی‌ خۆی����ان بووه‌‌و له‌كاتی‌‬ ‫ئه‌نجامدانی‌ دزییه‌كه‌دا ده‌وام نه‌بووه‌"‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌كه‌ ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شدا كه‌ دوای‌‬ ‫ده‌س����تگیركردنی‌ تۆمه‌تباره‌ك����ه‌ دانی‌‬ ‫به‌تاوانه‌كه‌ی����دا ناوه‌‌و ده‌ستیش����گیراوه‌‬ ‫به‌س����ه‌ر پاره‌كه‌دا‌و ئێستا تۆمه‌تباره‌كه‌‬ ‫به‌پێی‌ ماده‌ی‌ ‪ 444‬له‌یاس����ای‌ سزادانی‌‬ ‫عیراقی‌ به‌ندكراوه‌‪.‬‬ ‫ده‌س����تگیركردنی‌ ئه‌و بانده‌ له‌كاتێكدایه‌‬ ‫كه‌ له‌م هه‌فته‌یه‌دا سێ‌ ئه‌ندامی‌ خێزانێك‬ ‫له‌گه‌ڕه‌كی‌ كانی‌ سپیكه‌ی‌ شاری‌ سلێمانی‌‬ ‫به‌س����ه‌ربڕدراوی‌ دۆزران����ه‌وه‌‌و دوای‌‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌و به‌دواداچوونی‌ هێزه‌كانی‌‬ ‫پۆلیس ‪ 4‬تۆمه‌تبار ده‌ستگیركران‪.‬‬

‫په‌رله‌مانتارێك ‌ی گۆڕان داوا ‌ی‬ ‫پێكهێنانی‌ لیژنه‌یه‌ك ده‌كات بۆ‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ له‌دۆسیه‌كانی‌ نه‌وت‬ ‫په‌رله‌مانتارێكی‌ گ����ۆڕان له‌په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس����تان داوا ده‌كات لیژنه‌ی����ه‌ك‬ ‫پێكبهێنرێ����ت ب����ۆ لێكۆڵین����ه‌وه‌‬ ‫له‌دۆس����یه‌كانی‌ ن����ه‌وت‌و لێكۆڵینه‌وه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ه����ه‌ر ك���� ‌هس‌و الیه‌نێك بكات‬ ‫كه‌ به‌ پێویس����ت زانرا له‌هه‌ر پۆست‌و‬ ‫پێگه‌یه‌كی حكومی‌و حیزبیدا بێت‪.‬‬ ‫س����لێمانی‌‪ ،‬ئاوێن����ه‌‪ :‬دوای‌ ئ����ه‌وه‌ی‌‬ ‫وه‌زی����ری‌ س����امانه‌ سروش����تیه‌كان‪،‬‬ ‫د‪ .‬ئاش����تی هه‌ورام����ی‪ ،‬ره‌خن����ه‌ی‌‬ ‫توندی له‌نه‌وش����یروان مسته‌فا گرت‌و‬ ‫تۆمه‌تباری‌ كرد به‌وه‌ی‌ له‌س����ه‌رده‌می‬ ‫ئه‌ودا ئیداره‌ی‌ س����لێمانی حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێم گرێبه‌س����تی "نه‌ش����اره‌زایانه‌‌و‬ ‫نه‌زانانه‌یان" واژۆك����ردووه‌‪ ،‬عه‌بدواڵی‌‬ ‫مه‌الن����وری‌ په‌رله‌مانت����اری‌ گ����ۆڕان‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ كوردس����تان به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان����د "ناوهێنان����ی نه‌وش����یروان‬ ‫مس����ته‌فاو هه‌ر كه‌س����ێكی تریش له‌‬ ‫پرۆسه‌ی‌ نه‌وتدا ناتوانێت ئه‌و گومان‌و‬ ‫ره‌خنانه‌ البدات كه‌ له‌سه‌ر كۆی‌ گشتی‬ ‫پرۆسه‌ك ‌ه هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ناوب����راو وتیش����ی‌ "ئه‌رك����ی وه‌زیری‌‬ ‫س����امانه‌ سروشتیه‌كان ئه‌وه‌یه‌ له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌م����ای‌ دات����او به‌ڵگ����ه‌ وه‌اڵمی ئه‌و‬ ‫پرس����یارانه‌ی‌ په‌رله‌مانتاران‌و خه‌ڵك‬

‫بداته‌وه‌ كه‌ له‌سه‌ر هه‌موو دۆسیه‌كانی‬ ‫نه‌وت هه‌یه‌‪".‬‬ ‫عه‌بدواڵی‌ مه‌ال نوری‌ ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا‬ ‫كه‌ ئ����ه‌وان چه‌ندینجار به‌ نوس����راو‌و‬ ‫به‌پشتبه‌ستن به‌واژۆی‌ په‌رله‌مانتاران‬ ‫داوای����ان له‌ وه‌زیری‌ ناوب����راو كردووه‌‬ ‫بێـت����ه‌ په‌رله‌م����ان‌و وه‌اڵم����ی ئ����ه‌و‬ ‫پرس����یارانه‌ بداته‌وه‌ كه‌ له‌سه‌ر كۆی‌‬ ‫گشتی پرۆسه‌ی‌ نه‌وت هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‬ ‫نه‌هاتووه‌‪ ،‬یان كه‌ ده‌شهات ئه‌و ماوه‌ی‌‬ ‫پێویس����ت بوو نه‌ده‌مای����ه‌وه‌‌و وه‌اڵمی‬ ‫هه‌موو پرسیاره‌كانی نه‌ده‌دایه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌ی‌ گ����ۆڕان داوایكرد‬ ‫په‌رله‌م����ان ب����ه‌ هه‌ماهه‌نگ����ی له‌گه‌ڵ‬ ‫خه‌ڵكانی ش����اره‌زا‌و پسپۆڕ لیژنه‌یه‌ك‬ ‫پێكبهێنێ����ت بۆ لێكۆڵین����ه‌وه‌ له‌كۆی‌‬ ‫ورده‌كارییه‌كان����ی دۆس����یه‌ی‌ نه‌وت‌و‬ ‫وتی‌ "پێویسته‌ ئه‌م لیژنه‌ی په‌رله‌مان‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتی هه‌بێ����ت لێكۆڵین����ه‌وه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ه����ه‌ر ك����ه‌س‌و الیه‌نێك بكات‬ ‫كه‌ به‌ پێویس����ت زانرا له‌هه‌ر پۆست‌و‬ ‫پێگه‌یه‌كی حكوم����ی‌و حیزبیدا بێت‪،‬‬ ‫ده‌بێـت هه‌موو دۆس����یه‌كانی پرۆسه‌ی‌‬ ‫ن����ه‌وت له‌ب����ه‌رده‌م ئ����ه‌م لیژنه‌ی����ه‌دا‬ ‫كراوه‌بێت ت����ا بتوانێـت راپۆرتی تێرو‬ ‫ته‌سه‌ل ئاماده‌بكات"‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫دیمەنێک لەدرامایەکی کۆری‬

‫مانگ ‌ی داهاتو‌و توندوتیژ ‌ی‬ ‫نێو دراماكان تۆمار‌و باڵوده‌كرێته‌وه‌‬

‫ی داهات���وو‌ه ئه‌و‬ ‫وا بڕی���اره‌ له‌مانگ��� ‌‬ ‫له‌دراماكان���ه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫توندوتیژییان���ه‌ ‌‬ ‫ی راپۆرت‬ ‫نیش���ان ده‌درێ���ن به‌ش���ێوه‌ ‌‬ ‫باڵوبكرێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬به‌رپرس���ی‌ گروپی‬ ‫"ئاش���تی" ب���ۆ پرس��� ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تی‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌مین به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ده‌روونییه‌كان‪ ،‬هاد ‌‬ ‫ی‬ ‫راگه‌یان���د ك ‌ه ئامانجی���ان له‌پێكهێنان ‌‬ ‫ی پێشێلكاری ‌ه‬ ‫ئه‌و گروپ ‌ه كه‌مكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان��� ‌ه له‌میدیای‌ كوردی‌‌و‬ ‫داوای‌ له‌هاواڵتیانی���ش ك���رد ك��� ‌ه‬ ‫ی هه‌ر پێش���ێلكارییه‌كدا‬ ‫له‌كاتی‌ بینین ‌‬ ‫له‌میدیاكان���دا ئاگاداریی���ان بكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫ه���اوكات داوای‌ له‌ته‌له‌فیزیۆنه‌كانی���ش‬

‫ی باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و فیلم‌و "به‌ش���ێوه‌ی خولی‌و مانگانه‌‪ ،‬راپۆرتی‬ ‫كرد له‌كات��� ‌‬ ‫ی ده‌رون���ی‌‌و خۆمان باڵوده‌كه‌ینه‌وه‌ له‌س���ه‌ر هه‌موو‬ ‫ی پێش���ێلكار ‌‬ ‫بابه‌تان���ه‌ ‌‬ ‫ی بنوس���ن ك ‌ه كه‌ناڵه‌كانی ته‌له‌فزی���ۆن‌و كه‌ناڵه‌كانی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌ تێدای ‌ه لێ ‌‬ ‫دیك���ه‌ی راگه‌یان���دن‪ ،‬له‌ب���اره‌ی ئه‌و‬ ‫نابێت منداڵ بیانبینێت‪.‬‬ ‫ی ئه‌می���ن رونیك���رده‌و‌ه ك��� ‌ه پێش���ێلكارییانه‌ی ك ‌ه ده‌یكه‌ن له‌بوار‌ه‬ ‫ه���اد ‌‬ ‫له‌رۆژی ‪2012/9/1‬ـه‌و‌ه ده‌س���تده‌كه‌ن ده‌روونی‌و كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كاندا"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی راب���ردودا روداوه‌كان ‌‬ ‫به‌تۆماركردنی پێشێلكارییه‌ ده‌روونی‌و له‌م ماوه‌ی���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوش���تن‌و خۆكوش���تن له‌هه‌رێم��� ‌‬ ‫كه‌ناڵه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫راگه‌یاندن‌و له‌سه‌ره‌تای مانگی ‪ 2012/10‬كوردستان به‌گش���تی‌‌و شار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زیادیان كردوه‌‌و پس���پۆڕان ‌‬ ‫له‌كۆنفرانسێكی رۆژنامه‌وانیدا راپۆرتی به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫پێشێلكاری ‌ه ده‌روونی‌و كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌و ده‌رونیش به‌ش���ێك له‌و‬ ‫ی‬ ‫هۆكار‌ه ده‌گێڕنه‌و‌ه بۆ توندوتیژییانه‌ ‌‬ ‫باڵوده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی له‌دراما بیانییه‌كانه‌وه‌ نیشان ده‌درێت‪.‬‬ ‫له‌به‌یاننامه‌ی گروپه‌كه‌شدا كه‌ وێنه‌یه‌ك ‌‬ ‫بۆ ئاوێنه‌ نێ���ردراوه‌ تیای���دا هاتووه‌‪،‬‬

‫داوا ‌ی‬ ‫لێپرسینه‌و‌ه‬ ‫له‌وه‌زیر ‌ی‬ ‫ناوخۆو‬ ‫بەرپرسە‬ ‫ئەمنیەکان‬ ‫ده‌كرێت‬

‫ی‬ ‫ی ناوخۆ له‌په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی لیژنه‌ ‌‬ ‫ئه‌ندامێك ‌‬ ‫كوردس���تان داوا ده‌كات له‌س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫ی س���لێمانی‌ رویاندا‬ ‫ی له‌ش���ار ‌‬ ‫روداوان ‌ه ‌‬ ‫ی ناوخۆ‌و به‌رپرس ‌ه‬ ‫لێپرسینه‌وه‌ له‌وه‌زیر ‌‬ ‫ئه‌منییه‌كان بكرێت‪.‬‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌ندام���ی لیژنه‌ی‬ ‫ناوخ���ۆ ل��� ‌ه په‌رله‌مانی كوردس���تان‪،‬‬ ‫ی راگه‌یاند‬ ‫س���ه‌میر س���ه‌لیم به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه پێویسته‌ لێپرس���ینه‌وه‌ له‌وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ناوخۆ‌و به‌رپرس��� ‌ه ئه‌منییه‌كان بكرێت‬ ‫ی كه‌ له‌م ماوه‌یه‌دا‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و روداوان ‌ه ‌‬ ‫ی سلێمانی‌ رویاندا‪.‬‬ ‫له‌شار ‌‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌دا ك ‌ه پاره‌یه‌كی‬ ‫زۆر بۆ وه‌زاره‌تی ناوخ���ۆ‌و ده‌زگاكانی‬ ‫ئاس���ایش‌و ئه‌نجومه‌ن���ی ئاس���ایش‬ ‫ته‌رخانك���راوه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌گه‌ ‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا‬ ‫ی بژین‌و‬ ‫هاواڵتیان ناتوانن به‌ئاس���وده‌ی ‌‬ ‫ی "بۆ وه‌زاره‌ت���ی ناوخۆ ترلیۆنێك‌و‬ ‫وت ‌‬ ‫‪ 441‬ملی���ار دین���ار‌و ب���ۆ ئه‌نجومه‌نی‬ ‫ئاسایش ‪ 318‬ملیار دینار‌و بۆ ده‌زگای‬ ‫ئاسایش ‪ 445‬ملیار دینار ته‌رخانكراو‌ه‬ ‫كه‌ په‌یوه‌ندیدارن به‌ پاراس���تنی گیان‌و‬ ‫ئاسایش���ی هاواڵتیان‪ ،‬كه‌چ���ی ئه‌مڕۆ‬ ‫هاواڵتی���ان له‌كوردس���تان ل���ه‌ ژیانی‬ ‫خۆیان س���ه‌المه‌ت نی���ن‪ ،‬ته‌نان حیزب ‌ه‬ ‫سیاس���یه‌كانیش باره‌گاكانیان پارێزراو‬ ‫نیه‌"‪.‬‬

‫بۆ ماوه‌ ‌ی زیاتر‬ ‫له‌هه‌فته‌یه‌ك‬ ‫‪ 21‬چێشتخانه‌‌و‬ ‫خواردنگ ‌ه‬ ‫له‌سلێمان ‌ی داخران‬ ‫ی‬ ‫ی ڕاپۆرت��� ‌‬ ‫ل���ه‌دوای‌ ته‌واوبوون��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌شتوگوزار ‌‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬قائیمقامیه‌ت���ی‌ ق���ه‌زای‬ ‫ی‬ ‫ی بڕیاری‌ داخستن ‌‬ ‫مه‌ركه‌زی س���لێمان ‌‬ ‫ب���ۆ (‪ )21‬چێش���تخانه‌و خواردنگ���ه‌و‬ ‫ی ده‌ركرد‪،‬‬ ‫ی س���لێمان ‌‬ ‫كافتریا له‌ش���ار ‌‬ ‫ی جه‌ژندا‬ ‫ئه‌ویش به‌هۆی‌ ئه‌و‌هی‌ له‌ڕۆژان ‌‬ ‫پابه‌ن���دی‌ رێنماییه‌كان نه‌بوون‌و كاریان‬ ‫نه‌كردووه‌‪.‬‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬ئاوێن���ه‌‪ :‬ل���ه‌و باره‌ی���ه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ش���تیار ‌‬ ‫ی كاروب���ار ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌شتوگوزار ‌‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشت ‌‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬مس���ته‌فا حه‌مه‌ڕه‌حی���م‬ ‫ی‬ ‫ی راگه‌یان���د ك��� ‌ه لیژن��� ‌ه ‌‬ ‫به‌ئاوێن��� ‌ه ‌‬ ‫به‌دواداچون���ی‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیی���ه‌كان‬ ‫ی به‌وه‌داو‌ه‬ ‫له‌دوا راپۆرتی‌ خۆیدا ئاماژه‌ ‌‬ ‫ك���ه‌ لەڕۆژان���ی‌ جه‌ژن���ی‌ ره‌مه‌زاندا ‪21‬‬ ‫چێش���تخانه‌‌و چایخان ‌ه ك���ه‌ زۆربه‌یان‬ ‫میللین‌و پابه‌ندنەبوون به‌به‌ڵێنه‌كانیانه‌و‌ه‬ ‫ی جه‌ژن���دا كار بكه‌ن‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫كه‌ له‌رۆژان ‌‬ ‫ی زیات���ر له‌هه‌فته‌یه‌ك پێیان‬ ‫بۆ م���اوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاماژه‌ی���ه‌ له‌جه‌ژن ‌‬ ‫داده‌خ���ه‌ن‪ .‬جێ ‌‬ ‫ی ئه‌مساڵدا زیاتر ل ‌ه ‪ 250‬هه‌زار‬ ‫ره‌مه‌زان ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌شتیار رویان له‌ش���اره‌كانی‌ هه‌رێم ‌‬ ‫كوردستان كرد‪.‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )340‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/8/28‬‬

‫كۆسره‌ت ره‌سوڵ‪ :‬پێویستمان به‌وه‌یه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫شه‌فافانه‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ كه‌یسی‌ نه‌وتدا بكه‌ین‬ ‫ سازدانی‌‪ :‬شوان محه‌مه‌د‬ ‫جێگری‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‪ ،‬كۆسره‌ت‬ ‫ره‌سوڵ له‌چاوپێكه‌وتنێكی‌ تایبه‌تدا‬ ‫له‌سه‌ر گرێبه‌سته‌ نه‌وتییه‌كانی‌ هه‌رێم‌و‬ ‫پێكهێنانی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ ئاسایشی‌‬ ‫نیشتمانی‌‌و رێككه‌وتننامه‌ی‌ ستراتیژی‌‪،‬‬ ‫بۆ رۆژنامه‌ی‌ ئاوێنه‌ ده‌دوێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بارودۆخی‌ كوردستان له‌میانه‌ی‌‬ ‫ئ���ه‌م گۆڕانكاریانه‌ی‌ ناوچه‌ك���ه‌دا چۆن ‌ه‬ ‫ده‌بینیت‌و پێشبینی‌ چی‌ لێده‌كه‌یت؟‬ ‫كۆس���ره‌ت ره‌س���وڵ‪ :‬هه‌ڵبه‌ته‌ ئه‌وه‌‬ ‫ئاشكرایه‌ كه‌ كورد گه‌وره‌ترین نه‌ته‌وه‌ی‬ ‫بێ‌ ده‌وڵه‌تی‌ سه‌ربه‌خۆی‌ جیهانه‌‪ ،‬زیاتر‬ ‫له‌ ‪ 50‬ملی���ۆن كورد هه‌یه‌ كه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫خاكی خۆیان ده‌ژی���ن‪ ،‬به‌اڵم خاكه‌كه‌ی‬ ‫دابه‌ش���كراوه‌‌و هه‌ر پارچه‌یه‌ی‌ به‌زۆر به‌‬ ‫ده‌وڵه‌تێكه‌وه‌ لكێندراوه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ده‌وڵه‌تان���ه‌ی‌ كوردس���تانیان‬ ‫داگی���ر‌و دابه‌ش ك���ردووه‌‪ ،‬خۆیان له‌ناو‬ ‫خۆیان���دا ده‌ی���ان ناكۆك���ی مێژووییان‬ ‫له‌گه‌ڵ یه‌كتر هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ زۆرجار جه‌نگی‌‬ ‫گه‌وره‌ی‌ خوێن���اوی لێكه‌وتۆته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌موویان له‌سه‌ر داگیركاری‌ كوردستان‌و‬ ‫داپڵۆس���ین‌و بێ‌ مافكردنی‌ خه‌ڵكه‌كه‌ی‌‬ ‫كۆ ده‌نگن‌و بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ كار‌و پالنی‌‬ ‫هاوبه‌شیان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌هیچ كام له‌م واڵتانه‌دا مافی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫ك���ورد له‌الی���ه‌ن ده‌س���ه‌اڵته‌كانیانه‌وه‌‬ ‫نه‌س���ه‌لمێنراوه‌‌و به‌رده‌وام سه‌ركوتیان‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ته‌نیا له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تانی‌‬ ‫عێ���راق نه‌بێت كه‌ ل���ه‌دوای‌ رزگاربوونی‌‬ ‫له‌ده‌س���ه‌اڵتی‌ دیكتاتۆریان���ه‌ی‌ به‌عس‬ ‫له‌‪‌2003‬و له‌داڕش���تنی ده‌ستووری‌ نوێی‌‬ ‫هه‌میش���ه‌ییدا ماف���ه‌ نه‌ته‌وه‌یی���ه‌كان‬ ‫له‌چوارچێ���وه‌ی سیس���تمێكی‌ فیدراڵیدا‬ ‫داڕێ���ژراوه‌‪ ،‬كه‌ دیاره‌ له‌وه‌ش هێش���تا‬ ‫چه‌ندین مادده‌‌و بڕگه‌ی‌ نه‌خراونه‌ته‌ بواری‌‬ ‫جێبه‌جێكردنه‌وه‌ یان كێشه‌‌و ئاسته‌نگیان‬ ‫بۆ دروس���ت ده‌كرێت‪ ،‬ك���ه‌ دیارترینیان‬ ‫سستی نواندنه‌ له‌جێبه‌جێكردنی‌ ماده‌ی‬ ‫‪140‬ی ده‌س���توری عێراق���ی‌و بودجه‌ی‬ ‫هێزی پێش���مه‌رگه‌‌و یاسای‌ نه‌وت‌و غاز‌و‬ ‫چه‌ندانی تر‪..‬‬ ‫له‌الیه‌ك���ی‌ ت���ره‌وه‌ ده‌بینی���ن دنی���ا‬ ‫له‌گۆڕانكارییه‌كی‌ خێرادایه‌‌و شه‌پۆلێكی‌‬ ‫ناڕه‌زایه‌ت���ی‌‌و شۆڕش���ی‌ گ���ه‌الن له‌دژی‌‬ ‫سیستمه‌ تۆتالیتاریه‌كان ئه‌م ناوچه‌یه‌ی‌‬ ‫ئێمه‌ی‌ هه‌ژاندووه‌‪ ،‬چه‌ندین ده‌س���ه‌اڵتی‌‬ ‫دیكتات���ۆر له‌ڕه‌گ���ه‌وه‌ هه‌ڵكێش���ران‌و‬ ‫هه‌ره‌سیان هێنا‌و چه‌ندانی‌ تریش له‌وانه‌‬ ‫كه‌ ماون هه‌مان چاره‌نووس چاوه‌ڕوانیانه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ئه‌مانه‌ گۆڕانكاری‌ سیاسی گه‌وره‌ن‌و‬ ‫ئیراده‌‌و خۆڕاگری‌ گه‌الن خوڵقاندویانه‌‪..‬‬ ‫خ���ۆ ئه‌گ���ه‌ر ب���اش ل���ه‌و ده‌وڵه‌تانه‌‬ ‫وردببینه‌وه‌ كه‌ كوردس���تانیان به‌سه‌ردا‬ ‫دابه‌ش���كراوه‌‪ ،‬هیچكامیان له‌و هاوكێشه‌‬ ‫سیاس���یه‌ نوێیه‌ به‌ده‌ر نین‌و ئه‌مڕۆ یان‬ ‫سبه‌ی‌ ئه‌و شه‌پۆله‌ ده‌یانگرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌له‌به‌رچاوگرتن���ی‌ ئ���ه‌م راس���تیانه‌‬ ‫مه‌علومه‌ كه‌ ئێم���ه‌ش له‌هه‌لومه‌رجێكی‌‬ ‫ته‌واو ناس���ك‌و هه‌س���تیارداین‪ ،‬كه‌واته‌‬ ‫ئه‌ركی‌ سه‌رشانی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ سیاسی‬ ‫ك���ورده‌ كه‌ خ���ۆی‌ بۆ هه‌م���وو ئه‌گه‌ر‌و‬ ‫پێش���هاته‌ چاوه‌ڕوانك���راوه‌كان ئام���اده‌‬ ‫بكات‌و ژیرانه‌ مامه‌ڵه‌ی‌ ئه‌رێنییان له‌گه‌ڵ‬ ‫بكات‌و پێچه‌وانه‌ی‌ شه‌پۆله‌كه‌ مه‌له‌وانی‌‬ ‫نه‌كات‪.‬‬ ‫ب���ه‌ ب���ڕوای‌ م���ن ئه‌گ���ه‌ر وریایان���ه‌‬ ‫هه‌ڵس���وكه‌وتی له‌ته‌ك���دا بكه‌ی���ن ئه‌وا‬ ‫سوود‌و قازانجی‌ گه‌وره‌ی میلله‌ته‌كه‌مان‬ ‫تیایدا ش���تێكی‌ حه‌تمی‌‌و چاوه‌ڕوانكراو‬ ‫ده‌بێ���ت‪ ،‬به‌ش���ێوه‌یه‌ك كه‌ ب���ه‌دووری‌‬ ‫نازانم‌و الم مه‌حاڵ نییه‌ له‌كۆتاییدا كورد‬ ‫بتوانێ���ت ئاواتی‌ له‌مێژین���ه‌ی كه‌ خۆی‌‬ ‫له‌دروس���تكردنی ده‌وڵه‌ت���ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆی‌ خۆیدا به‌ده‌ست بهێنێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم دیاره‌ ئه‌مه‌ش وه‌كو هه‌ر شتێكی‌ تر‬ ‫دوو جه‌مسه‌ره‌یه‌‌و پێچه‌وانه‌كه‌یشی هه‌ر‬ ‫راس���ته‌‪ ،‬خۆ ئه‌گه‌ر لێكدانه‌وه‌ی‌ راست‌و‬ ‫واقیعیانه‌مان بۆی نه‌بێت‌و به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫نامه‌سئوالنه‌ هه‌ڵسوكه‌وتی‌ له‌گه‌ڵ بكه‌ین‌و‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌ی‌ ش���ه‌پۆل ده‌ریاوانی بكه‌ین‬ ‫ئه‌وا كه‌شتیه‌كه‌ی‌ خۆشمان نوقمی ده‌ریا‬ ‫ئه‌كه‌ین‌و دوورنییه‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ هه‌ش���مانه‌‬ ‫له‌ده‌ستمان نه‌چێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا فاكته‌ری‌ ناوخۆیی‌ له‌باره‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تانی‌ عێراق‌و‬ ‫كوردی‌ پارچه‌كانی‌ تر هه‌نگاوی‌ چۆنایه‌تی‌‬ ‫بنێنن‪ ،‬واته‌ سیسته‌می‌ سیاسی‌ له‌هه‌رێم‌و‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ هێزه‌ سیاسییه‌كان له‌ئاستی‬ ‫ئه‌و گۆڕانكاریانه‌ی‌ ناوچه‌كه‌دان؟‬

‫ فۆتۆ‪ :‬هه‌ردی عه‌بدواڵ‬ ‫ی سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‬ ‫كۆسره‌ت ره‌سوڵ‪ ،‬جێگر ‌‬

‫ئه‌گه‌ر به‌ وریایان ‌ه‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وت له‌گه‌ڵ‬ ‫گۆڕانکاریه‌کاندا‬ ‫بکه‌ین الم مه‌حاڵ‬ ‫نییه‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی سه‌ربه‌خۆ‬ ‫به‌ده‌ست بهێنین‬ ‫كۆسره‌ت ره‌سوڵ‪ :‬له‌وه‌اڵمی‌ پرسیار ‌‬ ‫ی‬ ‫پێشوودا باسمان له‌هه‌ستیاریی هه‌لومه‌رج ‌ه‬ ‫سیاس���یه‌كه‌ ك���رد‪ ،‬به‌له‌به‌رچاوگرتن���ی‌‬ ‫خێرایی رووداو‌و ئاڵوگۆڕه‌ سیاسیه‌كان‌و‬ ‫ئ���ه‌و هه‌لومه‌رجه‌ سیاس���یانه‌ی‌ هاتۆته‌‬ ‫پێ���ش‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا ب���ه‌ له‌به‌رچاوگرتنی‬ ‫خواس���ت‌و ئامانجه‌كانی میلله‌ته‌كه‌شمان‬ ‫له‌هه‌ر به‌ش���ێكی‌ كوردس���تان‪ ،‬بێگومان‬ ‫ئه‌بێت هه‌نگاوی چۆنایه‌تی بنێین به‌ره‌و‬ ‫ئامانج���ه‌ س���تراتیجیه‌كانمان‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ته‌نها به‌ وته‌‌و بڕیاری بێ كردار ناكرێت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو له‌سه‌رمان پێویسته‌ كه‌ پێش هه‌ر‬ ‫هه‌نگاوێك كار له‌سه‌ر رێكخستنه‌وه‌ی ناو‬ ‫ماڵی خۆمان بكه‌ین‌و نمونه‌یه‌كی جوان‌و‬ ‫مۆدێرنان���ه‌ له‌حوكمڕانی���دا پێش���كه‌ش‬ ‫ب���ه‌ میلله‌ته‌كه‌مان‌و جیه���ان‌و ده‌وروبه‌ر‬ ‫بكه‌ین‪.‬‬ ‫سیس���تمی سیاس���ی‌و ئیداریم���ان‬ ‫تۆكمه‌تر بكه‌ین‌و په‌رله‌مان‌و ده‌زگاكانی‬ ‫جێبه‌جێكردن ئاكتیڤتر بكه‌ین‌و سه‌روه‌ری‬ ‫یاس���ا بچه‌س���پێنین‌و رێگا نه‌درێت هیچ‬ ‫كه‌س‌و تاقمێك له‌سه‌روو یاساوه‌ ئه‌ژمار‬ ‫بكرێت‪..‬‬ ‫ب���ه‌ یه‌كێت���ی‌و پارت���ی‌و الیه‌نه‌كانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنیش���ه‌وه‌ كار له‌س���ه‌ر‬ ‫به‌رهه‌مهێنان���ی یه‌ك خیتابی سیاس���ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی بكه‌ین‌و هه‌موومان پابه‌ند بین‬ ‫پێوه‌ی‪.‬‬ ‫پاش���ان له‌گ���ه‌ڵ پارچه‌كان���ی تری‬ ‫كوردس���تان‌و حیزب���ه‌ سیاس���ی‌و‬ ‫نیش���تمانیه‌كانیان ته‌نس���یقی وردمان‬ ‫هه‌بێ كه‌ پشت به‌ ئیراده‌یه‌كی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫ببه‌ستێت‪ ،‬كه‌ ئه‌وه‌ش ته‌نها له‌پشتیوانی‬ ‫راس���تگۆیانه‌ی م���ادی‌و مه‌عنه‌وی���دا‬ ‫به‌رجه‌س���ته‌ ببێت له‌پێن���او ئازادكردنی‬ ‫پارچه‌كانی تری‌ كوردستان‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ك‬ ‫دووربێت له‌ش���ێوازی نا مه‌س���ئووالنه‌و‬ ‫خزمه‌تكردنی داگیركه‌ران‪.‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر وامانك���رد‪ ،‬پێموایه‌ هه‌نگاوی‬ ‫زۆرب���اش ده‌نێی���ن كه‌ به‌س���ه‌ركه‌وتنی‬ ‫ئی���راده‌ی گه‌الن���ی ناوچه‌ك���ه‌ به‌س���ه‌ر‬ ‫سیس���ته‌مه‌ دیكتاتۆره‌كان���دا كۆتای���ی‬ ‫دێ���ت‪ ،‬ئه‌وكاته‌ گه‌ل���ی كوردیش له‌هه‌ر‬ ‫پارچه‌یه‌كی كوردستان وه‌ك هه‌ریه‌كێك‬ ‫له‌گه‌النی تری دنیا به‌پش���ت به‌ستن به‌‬

‫س���ه‌ره‌تای (مافی گ���ه‌الن له‌بڕیاردانی‬ ‫چاره‌نووس) بڕیار له‌س���ه‌ر چاره‌نوسی‬ ‫خۆی بدات‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌ش���ێوازی كۆنفیدراڵیدا بێت‬ ‫له‌گه‌ڵ گه‌النی تری واڵته‌كانیان‪ ،‬یان ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌ڵگری دروش���می مافی‌ س���ه‌ربه‌خۆیی‬ ‫ب���ن له‌چوارچێ���وه‌ی یه‌كترقبوڵكردن‌و‬ ‫ره‌تكردن���ه‌وه‌ی دابه‌ش���بوون به‌س���ه‌ر‬ ‫ده‌وڵه‌تاندا‪.‬‬ ‫بۆیه‌ پێویس���ته‌ له‌و پڕۆسه‌ هه‌ستیار‌و‬ ‫گرنگه‌دا ئه‌و هه‌له‌ ده‌گمه‌ن‌و مێژووییه‌ی‬ ‫بۆ گه‌له‌كه‌مان دێته‌ پێش���ه‌وه‌ ئه‌وه‌مان‬ ‫به‌س���ه‌ردا فه‌رز بكات ك���ه‌ به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییمان‌و گه‌لی كوردستان له‌سه‌روو‬ ‫هه‌موو به‌رژه‌وه‌ندیی���ه‌ البه‌الكانی ئه‌م‌و‬ ‫ئه‌وه‌وه‌ سه‌یر بكرێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬رای‌ تۆ چییه‌ له‌س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫ملمالنێی���ه‌ی‌ له‌م���اوه‌ی‌ راب���ردوودا‌و تا‬ ‫ئێستاش درێژه‌ی‌ هه‌یه‌ له‌نێوان مالیكی‌‌و‬ ‫بارزانی‌‪ ،‬یان له‌نێوان هه‌رێم‌و حكومه‌تی‌‬ ‫ناوه‌ندیدا؟‬ ‫كۆس���ره‌ت ره‌س���وڵ‪ :‬ب���ه‌ڕای‌ ئێم���ه‌‬ ‫هه‌قوای���ه‌ هه‌مووالی���ه‌ك به‌رژه‌وه‌ن���دی‬ ‫ب���ااڵ له‌به‌رچاو بگری���ن‌و له‌چوارچێوه‌ی‬ ‫ده‌س���تووری‌ عێراق���دا مامه‌ڵ���ه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫كێشه‌و ئاڵۆزیه‌كاندا بكه‌ین‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئ���ه‌و رێكه‌وتنه‌ سیاس���یانه‌‬ ‫له‌به‌رچ���او بگیرێت كه‌ پێش���تر له‌نێوان‬ ‫هه‌رێم‌و به‌غداددا ئیمزاكراون‌و پارێزگاری‬ ‫له‌ده‌س���تكه‌وته‌كان ده‌كات‪ .‬زۆر گرنگه‌‬ ‫كێش���ه‌و گرفته‌كان به‌شه‌خسی نه‌كرێن‌و‬ ‫گش���تگیرانه‌ س���ه‌یر بكرێن‪ .‬خۆ ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌و مه‌س���ه‌النه‌ له‌چوارچێ���وه‌ی حیوارو‬ ‫گفتوگۆی نیشتمانیدا چاره‌سه‌ر نه‌كرێن‪،‬‬ ‫ئه‌وا دوورنییه‌ هه‌موو الیه‌كمان به‌هه‌رێم‌و‬ ‫به‌غداش���ه‌وه‌ زه‌ره‌ر‌و زیان���ی گه‌وره‌مان‬ ‫به‌ركه‌وێ���ت‪ ،‬چونك���ه‌ عێ���راق هێش���تا‬

‫په‌یوه‌ندیه‌ سیاسی‌‌و ئابوریه‌كانی‌ نێوان‬ ‫بارزان���ی‌‌و توركیا ده‌كرێت‪ ،‬كۆس���ره‌ت‬ ‫ره‌سوڵ چۆن ده‌ڕوانێته‌ ئه‌و په‌یوه‌ندیانه‌‌و‬ ‫كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر هه‌رێم؟‬ ‫كۆسره‌ت ره‌س���وڵ‪ :‬په‌یوه‌ندی نێوان‬ ‫هه‌رێ���م‌و توركیا ش���تێكی ن���وێ نییه‌‌و‬ ‫س���ه‌ره‌تاكه‌ی ئه‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ بۆ س���اڵی‬ ‫‪ 1991‬واته‌ راس���ته‌وخۆ پ���اش راپه‌ڕینه‌‬ ‫مه‌زنه‌كه‌ی كۆمه‌اڵنی خه‌ڵكی كوردستان‌و‬ ‫كۆڕه‌وی چه‌ند ملیۆن���ی جه‌ماوه‌ریمان‪،‬‬ ‫ئه‌و په‌یوه‌ندییه‌ دروستبووه‌‌و رۆژ له‌دوای‬ ‫رۆژ‌و له‌گه‌ڵ به‌ره‌و پێش���چوونی ره‌وشی‬ ‫كوردستان‌و ناوچه‌كه‌ ئه‌و په‌یوه‌ندیه‌ش‬ ‫گه‌ش���ه‌ی‌ كردووه‌‌و به‌ره‌وپێ���ش چووه‌‬ ‫به‌تایبه‌ت پاش روخاندنی‌ رژێمی ئه‌وسای‬ ‫عێراق له‌‪ 2003‬كه‌ بووه‌ هۆی گۆڕانكاری‬ ‫گه‌وره‌ له‌نه‌خشه‌ی سیاسی ناوچه‌كه‌‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ وه‌ك���و خ���ودی په‌یوه‌ندیه‌كه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌گه‌ر پرس���یار له‌سه‌ر چۆنیه‌تی‬ ‫به‌ڕێوه‌چوون���ی په‌یوه‌ندیه‌كه‌یه‌ ئه‌وا من‬ ‫پێموایه‌ پێویس���ته‌ هه‌رێم سیاسه‌تێكی‬ ‫روونت���ر‌و به‌پێ���ی به‌رنامه‌یه‌كی داڕێژراو‬ ‫ئی���داره‌ی‌ ئه‌و په‌یوه‌ندیان���ه‌ بدات نه‌ك‬ ‫ته‌نه���ا له‌گ���ه‌ڵ توركیا‪ ،‬به‌ڵك���و له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌موو الیه‌نه‌كانی تر ب���دات به‌جۆرێك‬ ‫ئ���ه‌و په‌یوه‌ندیان���ه‌ زیات���ر‌و باش���تر‬ ‫له‌خزمه‌تی پرۆس���ه‌ی سیاسی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان‌و كۆمه‌اڵنی خه‌ڵكی‌ كوردستان‬ ‫به‌كاربهێنرێت‪.‬‬ ‫به‌تایبه‌ت كه‌ ئێستا سه‌دان كۆمپانیای‬ ‫ئابووری‌و بازرگانی توركه‌كان له‌واڵتی‌ ئێمه‌‬ ‫كاری وه‌به‌رهێنان ده‌كه‌ن‌و كوردس���تان‬ ‫بۆت���ه‌ بازاڕێكی‌ گ���ه‌وره‌ی به‌رهه‌م‌و كااڵ‬ ‫توركیه‌كان واته‌ به‌رژه‌وه‌ندی هاوبه‌ش���ی‬ ‫گه‌وره‌ هاتۆت���ه‌ كایه‌وه‌ كه‌ هه‌ردووالمان‬ ‫زیاتر په‌یوه‌ست ده‌كات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌ن���او یه‌كێتیدا چه‌ند رایه‌ك‬

‫ زۆر گرنگ ‌ه كێشه‌و گرفته‌كان‬ ‫ له‌گه‌ڵ به‌غدا به‌شه‌خسی ‬ ‫ نه‌كرێن‌و گشتگیران ‌ه سه‌یر بكرێن‬ ‫كۆمه‌ڵێ���ك گرفتی گ���ه‌وره‌ی ناوخۆیی‬ ‫هه‌یه‌ هه‌ر له‌مه‌س���ه‌له‌ی تی���رۆرو كه‌می‬ ‫خزمه‌تگ���وزاری ت���ا به‌كێش���ه‌ تائیفی‌و‬ ‫مه‌زهه‌بی���ه‌كان ده‌گات‪ ،‬بۆی���ه‌ عێ���راق‬ ‫له‌كێش���ه‌و گرفت���ی كه‌م نیی���ه‌‌و ئه‌بێت‬ ‫هه‌رچی زووه‌ برینه‌كان ساڕێژ بكرێت‪.‬‬ ‫پێش���موایه‌ به‌گه‌ڕانه‌وه‌ی جه‌نابی مام‬ ‫جه‌الل سه‌رۆك كۆماری عێراقی فیدراڵ‌و‬ ‫كۆبونه‌ی له‌گه‌ڵ جه‌نابی كاك مه‌س���عود‬ ‫بارزانی س���ه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان‌و‬ ‫هاوكاری به‌ڕێزیان‪ ،‬ئه‌و كێش���انه‌ به‌ره‌و‬ ‫چاره‌س���ه‌ربوون ده‌چێ���ت‪ .‬هه‌روه‌ها بۆ‬ ‫ئه‌و مه‌به‌س���ته‌ش فه‌خامه‌تی س���ه‌رۆك‬ ‫كۆمار بانگێشتی هه‌موو الیه‌نه‌ سیاسیه‌‬ ‫عێراقیه‌كان���ی ك���ردووه‌ بۆ به‌ش���داری‬ ‫كۆبوونه‌وه‌ی به‌رفراوانی نیش���تمانی كه‌‬ ‫به‌مزووانه‌و به‌سه‌رپه‌رشتی راسته‌وخۆی‬ ‫به‌ڕێزی���ان له‌به‌غ���داد ئه‌به‌س���ترێت بۆ‬ ‫چاره‌س���ه‌ركردن‌و زاڵبوون به‌س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫كێشانه‌دا‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌م دواییانه‌ قسه‌ زۆر له‌سه‌ر‬

‫له‌س���ه‌ر رێككه‌وتنی‌ س���تراتیژی‌ نێوان‬ ‫پارتی‌‌و یه‌كێتی‌ ده‌كرێت‪ ،‬تیایدایه‌ ده‌ڵێن‬ ‫ده‌بێت گولله‌ی‌ ره‌حمه‌ به‌م رێككه‌وتنه‌وه‌‬ ‫بنرێت‪ ،‬چونك���ه‌ بۆته‌ مایه‌ی‌ الوازبوونی‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌‪ ،‬تیاش���یدایه‌ ده‌ڵێ���ت ده‌بێت‬ ‫هه‌موار بكرێته‌وه‌‪ ،‬كۆس���ره‌ت ره‌س���وڵ‬ ‫له‌كوێی‌ ئه‌م رێككه‌وتننامه‌یه‌دایه‌؟‬ ‫كۆسره‌ت ره‌سوڵ‪ :‬من رام وایه‌ خه‌ڵكی‬ ‫كوردستان پێویستی زۆری به‌ یه‌كڕیزی‌و‬ ‫یه‌كخس���تنی توان���اكان هه‌ی���ه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫هه‌میش���ه‌ س���وود‌و قازانج���ی گه‌وره‌ی‬ ‫میلله‌ته‌كه‌مان له‌ له‌یه‌كترنزیكبوونه‌وه‌ی‬ ‫زیات���ر‌و یه‌كڕیزیدایه‌‪ ،‬له‌ناو ئه‌وانیش���دا‬ ‫یه‌كێتی‌و پارت���ی كه‌ تائه‌مڕۆ دوو هێزی‬ ‫سه‌ر ساحه‌ی سیاسی كوردستانن‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م یه‌كڕی���زی‌و له‌یه‌كنزیكبوونه‌وانه‌‬ ‫له‌نێ���وان حیزب‌و الیه‌نه‌ سیاس���یه‌كاندا‬ ‫به‌وانه‌ی له‌ده‌س���ه‌اڵتدان‌و به‌وانه‌ش كه‌‬ ‫ته‌مسیلی ئۆپۆزسیۆن ده‌كه‌ن له‌كۆتاییدا‬ ‫ب���ه‌ قازانج���ی خه‌ڵك���ی كوردس���تانه‌‬ ‫نه‌ك دوژمن���ان‌و داگیرك���ه‌ران‪ ،‬چونكه‌‬

‫‪3‬‬

‫کۆمەڵ‌و یەکگرتوو‬ ‫داوایه‌کی‬ ‫كاتی ئه‌و‌ه‬ ‫هاتوو‌ه كار بۆ‬ ‫نێچیرڤان بارزانی‬ ‫ئه‌و‌ه بكه‌ین ك ‌ه‬ ‫رێككه‌وتننامه‌یه‌كی بۆ به‌شداریکردن‬ ‫ستراتیجی گشتگیر‬ ‫له‌حکومه‌تدا‬ ‫له‌نێوان سه‌رجه‌م‬ ‫رەتدەکەنەوە‬ ‫هێزو الیه‌ن ‌ه‬ ‫ ئا‪ :‬رەوا بورهان‬ ‫سیاسیه‌كانی‬ ‫سەرۆکی حکومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستاندا بێت ‌ه‬ ‫کوردستان "نێچیرڤان بارزانی" داوا‬ ‫لەهه‌ریه‌ک له‌کۆمەڵ‌و یەکگرتوو ده‌کات‬ ‫به‌رهه‌م‬ ‫کە بەشداری لەحکومەتێکی یەکێتی‬ ‫نیشتیمانیدا بکه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وان ئه‌م‬

‫ده‌رئه‌نجامه‌كه‌ی تۆكمه‌تركردنی ناوماڵی داوای ‌ه ره‌تده‌که‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫كورد‌و ئیستقراری سیاسی‌و گه‌شه‌كردنی‬ ‫بەگوێ���ری ئەو زانیاریانەی دەس���ت‬ ‫بنه‌ما ئابووری‌و كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانی كورد‬ ‫ئاوێن���ە کەوتووە‪ ،‬نێچیرڤ���ان بارزانی‬ ‫ته‌واوده‌بێت‪.‬‬ ‫له‌گرنگترین‌و پ���ڕ بایه‌خترین ئاكامه‌ لەیەکێ���ک لەکۆبونەوەکان���دا لەگ���ەڵ‬ ‫ئیجابیه‌كانی رێككه‌وتننامه‌ی ستراتیژی الیەنە سیاسیەکانی هەرێمی کوردستان‬ ‫نێ���وان یه‌كێت���ی‌و پارت���ی كۆتاییهێنان داوای له‌کۆمەڵ‌و یەکگرتوو کردووە کە‬ ‫بووه‌ به‌ش���ه‌ڕی ناوخۆی نێ���وان هێزه‌ بەشداری له‌حکومەتێکی بنکە فراواندا‬ ‫سیاس���یه‌كان‌و له‌یه‌كنزیكبوون���ه‌وه‌ی بکەن‪ ،‬بەبێئەوەی ئه‌م داوای ‌ه ئاڕاسته‌ی‬ ‫زیاتری هێزه‌ سیاسیه‌كانی لێكه‌وتۆته‌وه‌و بزوتنەوەی گۆڕان ب���کات‪ ،‬لەو بارەوە‬ ‫بناغه‌یه‌كی باشی بۆ ئاینده‌یه‌كی روونتر ئەندامی مەکتەبی سیاسی یەکگرتووی‬ ‫داڕشتووه‌‪ ،‬به‌اڵم دیاره‌ ئه‌م رێككه‌وتنه‌ش ئیسالمی کوردستان‪ ،‬ئەبوبەکر عەلی ئەو‬ ‫هی سه‌رده‌می كۆتایی شه‌ڕی ناوخۆیه‌و زانیاریانەی بۆ ئاوێنە پشتڕاستکردەوە‪،‬‬ ‫به‌پێی پێداویس���تیه‌ سیاسی‌و ئابووری‌‌و ئه‌و وتی "لەیەکێک لەدانیش���تنەکاندا‬ ‫فه‌رهه‌نگیه‌كانی ئه‌و رۆژگاره‌ داڕێژراوه‌‌و باس���ی مەس���ەلەی چاکس���ازی کرا‪،‬‬ ‫كاری له‌س���ه‌ر كراوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ ماوه‌ی چه‌ند ئەوانیش لەو س���ۆنگه‌یەوە وتویانە کە‬ ‫ساڵێك تێپه‌ڕیوه‌و ره‌وشه‌كه‌ گۆڕانكاریی ئێمە هەموومان پێکەوە با حکومەتێک‬ ‫زۆری به‌خۆوه‌ بینیوه‌‌و ش���تی نوێ زۆر پێکبهێنین"‪.‬‬ ‫هاتۆته‌ ئ���اراوه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئێم���ه‌ پێمانوایه‌ س���ەبارەت بەهەڵوێستی یەکگرتووی‬ ‫كاتی ئ���ه‌وه‌ هاتووه‌ كار بۆ ئه‌وه‌ بكه‌ین ئیس�ل�امی‪ ،‬ئەبوبەکر عەل���ی رایگەیاند‬ ‫ك���ه‌ رێككه‌وتننامه‌یه‌ك���ی س���تراتیجی "ئێمە پێمانوتون هەڵبژاردنمان لەپێشەو‬ ‫گش���تگیر له‌نێ���وان س���ه‌رجه‌م هێ���زو دوای ئەوەش دەتوانی���ن بیر لەڕێگای‬ ‫الیه‌نه‌ سیاس���یه‌كانی كوردستاندا بێته‌ جۆراوجۆر بکەینەوە‪ ،‬بەاڵم لەکۆتاییدا‬ ‫به‌رهه‌م‌و هه‌م���وو الیه‌كمان پابه‌ند بكات ئەوەمان بەهەن���د وەرنەگرتووە‪ ،‬ئێمە‬ ‫به‌ به‌رنامه‌یه‌كی سیاس���ی نیشتمانییه‌وه‌ ئەجێندایەک���ی ل���ەو جۆرەم���ان نییە‬ ‫ك���ه‌ له‌ئاس���ت جێبه‌جێكردن���ی ئه‌ركه‌ بەشداری حکومەت بکەین"‪.‬‬ ‫نیش���تمانی‌و نه‌ته‌وه‌ییه‌كانی ئه‌م قۆناغه‌ ئەو ئەن���دام مەکتەب سیاس���ییەی‬ ‫یەکگرتوو وتیش���ی "ئەو کاتە بڕیاربوو‬ ‫هه‌ستیاره‌دا بێت‪..‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌م ماوه‌یه‌دا گۆڕان هه‌ڵمه‌تێكی‌ کە ئەگ���ەر ئێمە رێکبکەوین لەس���ەر‬ ‫میدیایی‌ چڕی‌ كردۆته‌ س���ه‌ر پێكهێنانی‌ پرۆژەیەک���ی چاکس���ازی‌و دوای ئەوە‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ ئاسایش���ی‌ نیش���تمانی‌‌و بۆماوەیەک���ی کاتی���ی حکومەتێک���ی‬ ‫مه‌س���ه‌له‌ی‌ گرێبه‌س���ته‌ نه‌وتی���ه‌كان‪ ،‬یەکێتی نیشتیمانی پێکبهێنرێت‪ ،‬دواتر‬ ‫كۆسره‌ت ره‌س���وڵ چۆن ده‌ڕوانێته‌ ئه‌و هەڵبژاردنی پێش���وەخت بکرێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هه‌ڵمه‌ت���ه‌‪ ،‬ئایا له‌جێگای‌ خۆیدایه‌؟ یان ئەمە سەری نەگرت"‪.‬‬ ‫ئەبوبەک���ر عەل���ی ه���ۆکاری‬ ‫زیاده‌ڕۆیی‌ پێوه‌یه‌؟‬ ‫كۆس���ره‌ت ره‌س���وڵ‪ :‬هی���چ گوم���ان بەش���دارینەکردنەکەیانی گەڕاندەوە بۆ‬ ‫له‌وه‌دا نیی���ه‌ كه‌ هه‌رێمی كوردس���تان ئەوەی ئ���ەوان پەیوەس���ت دەبن بەو‬ ‫زۆر پێویستی به‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌ ده‌سه‌اڵتی ئیمزایان���ەی کە لەس���ەر پاکێجەکانی‬ ‫ت���ه‌واوی پش���كنین‌و ده‌رهێنانی نه‌وت‌و ئۆپۆزس���یۆن کردویان���ە‪ .‬به‌پێ���ی‬ ‫سامانه‌ سروش���تییه‌كانی تری هه‌بێت‌و زانیارییه‌کانی ئاوێن ‌ه سه‌رۆکی حکومه‌تی‬ ‫ئه‌م ده‌سه‌اڵته‌ش���ی به‌پێی چه‌ند ماده‌و هه‌رێمی کوردس���تان نێچیرڤان بارزانی‬ ‫بڕگه‌یه‌كی ده‌ستوری هه‌میشه‌یی عێراق هه‌وڵی ئه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ کۆمه‌ڵی ئیسالمی‬ ‫پێدراوه‌‪ ،‬چونكه‌ بوونی ئه‌و ده‌س���ه‌اڵته‌ داو‌ه ک ‌ه ده‌س���تبه‌رداری ئۆپۆزس���یۆن‬ ‫به‌پێی یاسا یارمه‌تیده‌رێكی باش ده‌بێت ب���ن‌و بچن ‌ه نێو حکومه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌مباره‌و‌ه‬ ‫بۆ بنیاتنانی بنه‌مایه‌كی ئابووری تۆكمه‌ وتەبێژی کۆمەڵی ئیس�ل�امی "محەمەد‬ ‫بۆ هه‌رێمی‌ كوردس���تان بۆ ئێس���تا‌و بۆ حەکیم" ئ���ەوەی به‌ئاوێن ‌ه راگه‌یاند ک ‌ه‬ ‫ئاین���ده‌ش ئه‌گه‌ر هاتوو كورد له‌هه‌رێمی یەکێتی‌و پارتی مەیلێکی لەو جۆرەیان‬ ‫كوردستان هه‌نگاوی زیاتر له‌به‌دیهێنانی هەیە ب���ۆ دروس���کردنی حکومەتێکی‬ ‫مافه‌كانی���دا بنێت‪ ،‬به‌اڵم پێویس���تمان یەکێتی نیش���تیمانی‪ ،‬بەاڵم ئەوان وەک‬ ‫به‌وه‌ی���ه‌ ك���ه‌ حكومه‌ت���ی هه‌رێ���م به‌ کۆم���ەڵ ئامادەنین بەش���داریی بکەن‪،‬‬ ‫شێوه‌یه‌كی راس���ت‌و دروست‌و شه‌فافانه‌ ناوبراو وت���ی "ئێمە کە لەس���ەرەتاوە‬ ‫مامه‌ڵه‌ له‌گ���ه‌ڵ ئه‌م كه‌یس���ه‌دا بكات‪ ،‬بەش���دار نەبوی���ن‪ ،‬بۆچ���ی دەچی���ن‬ ‫به‌تایبه‌ت له‌مه‌سه‌له‌ی په‌یوه‌ستنامه‌كاندا لەناوەڕاستەوە پاش تێپەڕینی ‪ 6‬بۆ ‪7‬‬ ‫له‌گه‌ڵ كۆمپانیا جیهانیه‌كانی ئه‌و بواره‌‪ ،‬مانگ بەشدار دەبین؟"‪.‬‬ ‫وتەبێژەک���ەی کۆمەڵ���ی ئیس�ل�امی‬ ‫هه‌روه‌ك واباش���تره‌ ل���ه‌و كۆمپانیایانه‌‬ ‫دوور بكه‌ونه‌وه‌ كه‌ رابردوویه‌كی باشیان راشیگەیاند بەشداریکردنیان لەحکومەتدا‬ ‫نیی���ه‌و بالك لیس���ت ك���راون‪ ،‬بۆیه‌ من لەئێس���تادا "هیچ مانایەک���ی نابێت"‪،‬‬ ‫پێموایه‌ هه‌رێمی كوردستان پێویستی به‌ ناوب���راو ه���ۆکاری بەش���دارینەکردنی‬ ‫سیاسه‌تێكی نه‌وتیی روون‌و شه‌فافانه‌ی کۆمەڵی ئیسالمیشی بۆ ئەوە گێڕایەوە‬ ‫ئه‌وت���ۆ هه‌ی���ه‌ ك���ه‌ كه‌مترین ب���وار بۆ کە تا ئ���ەوان بڕیارەکانی پەرلەمان بۆ‬ ‫‪17‬ش���وبات‌و پاکێجەکانی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫توانجلێگرتن بهێڵێته‌وه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ ئه‌نجومه‌نی ئاسایش���ی جێبەجێ نەکرێت ئامادە نین بەشداری‬ ‫هه‌رێمیش كه‌ به‌م دواییه‌ به‌پێی یاسایه‌ك لەحکومەتی هەرێمدا بکەن‪.‬‬ ‫كه‌ بۆی داڕێژرابوو پێكهێنرا‪ ،‬من پێموایه‌ جێگ���ەی ئاماژەبۆکردنە پێش���تریش‬ ‫كاره‌كه‌ جۆرێك له‌په‌له‌كردنی تێدابووه‌‌و بزوتنەوەی گ���ۆڕان رایانگەیاندبوو کە‬ ‫خودی یاساكه‌شی توانج‌و ره‌خنه‌ی زۆری ئ���ەوان بەش���داریی هی���چ حکومەتێک‬ ‫ئاراس���ته‌ كراوه‌ كه‌ دیاره‌ به‌ش���ێكیان ناک���ەن‌و ئۆپۆزس���یۆنبوونی خۆی���ان‬ ‫راگەیاندەوە‪.‬‬ ‫ره‌وایه‌تییان تێدایه‌‪..‬‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )340‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/8/28‬‬

‫ئاب‪ ..‬خوێناویترین مانگ ‌ی ‪‌ 2012‬ی سلێمان ‌ی بوو‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان‬ ‫سه‌رقاڵی‌ تاووتوێكردنی‌ پڕۆژه‌یه‌كه‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ شاری‌ سلێمانی‌ وه‌ك‬ ‫"پایته‌ختی‌ رۆشنبیری‌" بناسێنێ‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم رووداوه‌ توندوتیژ‌و كوشتوبڕ‌و‬ ‫خوێناویه‌كانی‌ ئه‌م مانگی‌ ئابه‌‬ ‫له‌سلێمانی‌‪ ،‬خه‌ڵكه‌كه‌ی‌ سه‌رسام‌و‬ ‫تۆقاندووه‌و ده‌ڵێن "خه‌ریكه‌ سلێمانی‌‬ ‫ئه‌و نازناوه‌ له‌ده‌ستده‌دات"‪.‬‬ ‫"سلێمانی‌ بووه‌ته‌ قه‌سابخانه‌!"‬ ‫ئه‌مه‌ قس����ه‌ی‌ رێژوانی‌ ته‌مه‌ن ‪ 18‬ساڵ ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڕه‌كی‌ كانی‌ سپیكه‌‪ ،‬ئه‌و گه‌ڕه‌كه‌ی‌‬ ‫ب����ۆ یه‌كه‌مج����ار نه‌ریت����ی‌ س����ه‌ربڕینی‌‬ ‫خێزانێكی‌ له‌س����لێمانی‌ تیا قه‌وما‪ ،‬ئه‌و‬ ‫به‌نیگه‌رانییه‌وه‌ وتی‌ "ئه‌مه‌ چۆن شارێكه‌‬ ‫كه‌ پڕ بووه‌ له‌باندو رۆژ نییه‌ كه‌س����ێكی‌‬ ‫تیا نه‌كوژرێت"!‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ رێژوان ده‌یڵێت ئێس����تا هه‌ستی‌‬ ‫زۆربه‌ی‌ دانیشتوانی‌ خه‌ڵكی‌ سلێمانییه‌‪،‬‬ ‫كه‌ پێیانوایه‌ ئه‌وه‌ی‌ رووده‌دات باشترین‬ ‫به‌ڵگ����ه‌ی‌ نائارامیبوونی‌ ش����اره‌كه‌یانه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وان خوازیارن الیه‌نه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان‬ ‫زیاتر هه‌وڵی‌ خۆیان بۆ ئه‌وه‌ بخاته‌ گه‌ڕ‬ ‫كه‌ ئاس����ایش‌و ئارامی‌ شار تێكنه‌چێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم الیه‌نه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان پێیانوایه‌‬ ‫به‌حوكمی‌ ئه‌وه‌ی‌ زۆربه‌ی‌ ئه‌و كێشانه‌ی‌‬ ‫رووده‌ده‌ن كۆمه‌اڵیه‌تین‌و به‌دور له‌چاوی‌‬ ‫پۆلی����س روده‌ده‌ن‪ ،‬رێگریك����ردن لێیان‬ ‫زه‌حمه‌ته‌‪.‬‬ ‫وته‌بێژی‌ پۆلیس����ی‌ س����لێمانی‌‪ ،‬نه‌قیب‬ ‫س����ه‌ركه‌وت ئه‌حم����ه‌د له‌لێدوانێكیدا بۆ‬ ‫ئاوێن����ه‌ رایگه‌یان����د ك����ه‌ فاكته‌ره‌كانی‌‬ ‫روودانی‌ ئه‌و كێشانه‌ زۆرن به‌تایبه‌تیش‬ ‫"چ����ه‌ك"‌و "كێش����ه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان"‪،‬‬ ‫چونكه‌ خه‌ڵك ده‌یه‌وێ‌ به‌ده‌ستی‌ خۆی‌‬ ‫كێشه‌كانیان یه‌كالیی‌ بكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫وته‌بێژه‌كه‌ی‌ پۆلیس ئام����اژه‌ی‌ به‌وه‌دا‬ ‫كه‌ س����لێمانی‌ ش����ارێكی‌ بچوك����ه‌ بۆیه‌‬ ‫رووداوه‌كان به‌و شێوه‌یه‌ ده‌نگدانه‌وه‌یان‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم له‌گه‌ڵ‌ ئه‌وه‌ش����دا ده‌ڵێت‬

‫زۆری چەک لەدەستی خەڵکدا هۆکارێکە بۆ بەرزبونەوەی رێژەی تاوان‬ ‫"پۆلی����س ده‌توانێ����ت به‌زوتری����ن كات‬ ‫تۆمه‌تباره‌كان ده‌ستگیر بكات"‪.‬‬ ‫به‌بۆچونی‌ ش����اره‌زایانی‌ بواری‌ ئه‌منی‌‪،‬‬ ‫جگه‌ له‌الیه‌نی‌ ئه‌منی‌‌و پۆلیس‪ ،‬پێویسته‌‬ ‫كاتێك تۆمه‌تبارێك ده‌ستگیر ده‌كرێت‪،‬‬ ‫دادگاكان ئازادیان نه‌كه‌ن‪.‬‬ ‫به‌مدواییه‌ شاری سلێمانی گرتووه‌ته‌وه‌ هه‌بێ����ت له‌نه‌هێش����تنی ئ����ه‌و كارانه‌‌و‬ ‫ل����ه‌و باره‌ی����ه‌وه‌ به‌ڕێوه‌به‌ری پێش����وی "بۆش����ایی ئه‌من����ی نیی����ه‌"‪ ،‬ب����ه‌اڵم بۆ ده‌س����تگیركردنی ئه‌و تۆمه‌تبارانه‌‪ ،‬ئه‌‌و‬ ‫ئاسایش����ی سلێمانی‌و ش����اره‌زا له‌بواری س����ه‌المه‌تی هاواڵتیان كارێكی خراپه‌‌و وت����ی "به‌ته‌نی����ا پۆلیس����یش به‌رپرس‬ ‫ئه‌منی‪ ،‬س����ه‌ركه‌وت حه‌سه‌ن ناسراو به‌ جه‌ختیك����رده‌وه‌ ك����ه‌ ده‌بێ����ت ده‌زگا نیی����ه‌‪ ،‬به‌ڵكو كاتێك ئ����ه‌و تۆمه‌تبارانه‌‬ ‫(س����ه‌ركه‌وتی كوب����ه‌) له‌لێدوانێكدا بۆ ئه‌منی����ه‌كان به‌تایبه‌تی����ش "پۆلی����س‌و ده‌س����تگیر ده‌كرێن له‌الیه‌ن دادگاكانه‌وه‌‬ ‫ئاوێن����ه‌ رایگه‌یاند كه‌ ئ����ه‌و بارودۆخه‌ی نه‌هێش����تنی تاوان" ده‌وری سه‌ره‌كییان به‌كه‌فاله‌ت ئ����ازاد ده‌كرێن‪ ،‬یان خه‌ڵكی‬

‫ی‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫خه‌ڵك ده‌یه‌وێ‌ به‌ده‌ست ‌‬ ‫ی بكه‌نه‌وه‬ ‫كێشه‌كانیان یه‌كالی ‌‬

‫دیكه‌ له‌پشتیانه‌وه‌یه‌‌و ته‌داخول ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم دواجار خه‌ڵك باجی ئه‌و كێشان ‌ه‬ ‫ده‌ده‌ن"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی به‌و رووداوه‌ی دوو هه‌فته‌‬ ‫له‌مه‌وبه‌ری سلێمانی كرد كه‌ له‌شه‌قامی‬ ‫شه‌س����ت مه‌تری له‌نێوان دووبنه‌ماڵه‌دا‬ ‫رویدا‌و بوه‌ته‌ هۆی كوژرانی كه‌س����ێك‌و‬ ‫برینداربوون����ی چه‌ند كه‌س����ێكی دیكه‌‌و‬ ‫پاشان چه‌ند تۆمه‌تبارێك ده‌ستگیركران‪،‬‬ ‫به‌اڵم یه‌كێكیان له‌نه‌خۆشخانه‌ هه‌ڵهات‪،‬‬ ‫ل����ه‌و رووه‌وه‌ وتی "كه‌س����ێك گیراوەو‌‬

‫مشتێك له‌خه‌روارێك تاوان‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ ئه‌م مانگه‌دا چه‌ندین‬ ‫روداوی‌ (كوشتن) له‌سنوری‌‬ ‫پارێزگای‌ سلێمانی‌ به‌گشتی‌‌و‬ ‫ناوشاری‌ سلێمانی‌ به‌تایبه‌تی‌‬ ‫رویانداوه‌‪ ،‬له‌وانه‌‪:‬‬

‫ی سپیكه‌ی‌‬ ‫ـ ‪ 8/26‬له‌گه‌ڕه‌كی كان ‌‬ ‫شاری سلێمانی‌ له‌ماڵێكدا ته‌رمی‬ ‫خێزانێك‪ ،‬كه‌ له‌دایك‌و باوك‌و‬ ‫مێردمنداڵێك پێكهاتبوون‪،‬‬ ‫به‌سه‌ربڕاوی‌ دۆزرانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ـ ‪ 8/26‬ته‌رمی‌ هاواڵتییه‌ك‬ ‫له‌ماڵه‌كه‌ی‌ خۆیدا له‌كۆسته‌ی‌ چه‌م‬ ‫دۆزرایه‌وه‌ كه‌ شوێنه‌واری‌ لێدان‌و‬ ‫ئه‌شكه‌نجه‌ به‌جه‌سته‌یه‌وه‌ بووه‌‌‬ ‫به‌جۆرێك پشتوێنه‌كه‌ی‌ خۆی‌‬ ‫له‌ملیدا بووه‌‪ ،‬كه‌ گوایه‌ خۆی‌ خۆی‌‬ ‫خنكاندووه‌‪.‬‬ ‫ـ ‪ 8/27‬له‌گه‌ڕه‌كی‌ سه‌رچناری شاری‌‬ ‫سلێمانی‌‌و له‌ناوچه‌ گه‌شتیارییه‌كه‌ی‌‬ ‫ئه‌و گه‌ڕه‌كه‌ پاش ئه‌وه‌ی‌ ‪ 10‬كه‌س‬ ‫له‌یانه‌یه‌كی‌ شه‌وانه‌ دێنه‌ده‌ر‌‪ ،‬تا‬ ‫دره‌نگانێك ده‌بێته‌ شه‌ڕه‌ ته‌قه‌یان‪‌.‬‬ ‫ـ ‪ 8/11‬پیاوێكی‌ ته‌مه‌ن ‪ 66‬ساڵ‌‬ ‫له‌گه‌ڕه‌كی‌ سه‌ربه‌رزی‌ له‌ماڵه‌كه‌ی‌‬ ‫خۆیدا به‌چه‌قۆ كوژرا‪.‬‬ ‫‪ 8/3‬ژماره‌یه‌ك چه‌كدار به‌جلی‌‬ ‫سه‌ربازییه‌وه‌ هه‌ڵیان كوتایه‌ سه‌ر‬ ‫خانه‌قای‌ نه‌قشبه‌ندی‌‪.‬‬ ‫ـ ‪ 8/3‬دوو بنەماڵە لەشەقامی‬ ‫شه‌ست مه‌تری‌‪ -‬نزیك پردی‌‬ ‫وڵوبه‌‪ ،‬دەبێتە شەڕیان‌و لەئەنجامدا‬ ‫کەسێک دەکوژرێت‌و ‪ ٨‬کەسی‌ تر‬ ‫بریندار دەبن‪ .‬هه‌ر هه‌مان شه‌و‪،‬‬ ‫بنه‌ماڵه‌ی‌ كه‌سی‌ كوژراو چوار ماڵی‌‬ ‫بنه‌ماڵه‌كه‌ی‌ تر ده‌سوتێنن‪.‬‬ ‫ـ ‪ 8/3‬پۆلیس كه‌سێكیان‬ ‫ده‌ستگیركرد به‌تاوانی كوشتنی‌‬ ‫خوشكێكی‌ له‌گه‌ڕه‌كی كۆسه‌ی چه‌م‪،‬‬ ‫كه‌ دوای‌ كوشتنی‌ خوشه‌كه‌كه‌ی‌‬ ‫به‌ته‌قه‌‪ ،‬ته‌رمه‌كه‌ی‌ گواستبۆوه‌‌‬ ‫بۆ قه‌ره‌داغ له‌وێ سوتاندبووی‌‌و‬ ‫به‌پارچەپارچه‌كراوی‌ به‌جێیهێشتبوو‌‪.‬‬ ‫له‌نه‌خۆش����خانه‌ له‌س����ه‌ر قه‌ره‌وێڵ����ه‌‬ ‫هه‌ڵهاتووه‌‌ ئه‌وه‌ كه‌مته‌رخه‌می پۆلیسه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ ده‌زگا ئه‌منییه‌كان به‌رپرسن‬ ‫له‌ئه‌منییه‌تی شاری سلێمانی"‪.‬‬

‫گۆڕان‪ :‬ده‌سه‌اڵت وامان لێدەکات رووبه‌ڕووی‌ ببینەوە‬ ‫ئا‪ :‬پشتیوان جه‌مال‬ ‫هه‌ڵسوڕاوی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ رێپێدراوی‌ كۆمپانیا ‌‬ ‫ی‬ ‫وشه‌‪ ،‬بابه‌كر دڕه‌یی‌ رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫كه‌ ئه‌وان له‌گفتوگۆكردن له‌گه‌ڵ‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتدارانی‌ سیاسیدا توشی‌‬ ‫نائومێدیی‌ بوون‌و پێیانوایه‌ كه‌‬ ‫به‌ڵێنه‌كانیان نابه‌نه‌سه‌ر‪ ،‬سه‌باره‌ت‬ ‫به‌په‌یوه‌ندییه‌كانیشیان له‌گه‌ڵ‌ یه‌كێتی‌‬ ‫ده‌ڵێت "به‌و شێوه‌یه‌ باش نه‌بوین كه‌‬ ‫شایه‌نی‌ باس بێت"‪.‬‬ ‫بابه‌ك���ر دڕه‌یی‌ ل���ه‌م چاوپێكه‌وتنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاوێنه‌دا سه‌باره‌ت به‌په‌یوه‌ندییه‌كانیان‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ پارتی‌‌و یه‌كێتی‌‌و دۆخی‌ سیاسی‌‬ ‫كوردستان ده‌دوێ‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌م ماوه‌یه‌دا په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‬ ‫ئێ���وه‌‌و پارت���ی‌‌و توندبوونه‌وه‌یه‌ك���ی‌‬ ‫ی به‌خۆوه‌ بین���ی‌‪ ،‬ده‌كرێت بزانین‬ ‫زۆر ‌‬ ‫هۆكاره‌كه‌ی‌ چیبوو؟‬ ‫بابه‌ك���ر دڕه‌ی���ی‌‪ :‬ئێمه‌ له‌س���ه‌ره‌تای‌‬ ‫كاركردنمان���ه‌وه‌ رامانگه‌یان���دووه‌ كه‌‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و مه‌س���ه‌النه‌ی‌ په‌یوه‌ندییان‬ ‫به‌ژی���ان‌و گوزه‌ران���ی‌ خه‌ڵك���ی‌‬ ‫كوردس���تانه‌وه‌ هه‌ی���ه‌ بێده‌نگ نابین‪،‬‬ ‫ئه‌م راگه‌یاندنه‌وه‌ی‌ خۆمان كه‌ له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌مای‌ پره‌نسیپه‌كانی‌ دیموكراسیه‌ت‌و‬ ‫عه‌دال���ه‌ت رامانگه‌یاندووه‌ له‌س���ه‌ری‌‬ ‫ده‌ڕۆی���ن‌و پێداگرتنم���ان له‌س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫پره‌نس���یپانه‌یه‌ كه‌ له‌ئێس���تادا ره‌نگه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ پارتی‌ یان هه‌ر حیزبێكی‌ دیكه‌‬ ‫توش���ی‌ جه‌ده‌لێكی‌ سیاس���ی‌‌و فیكری‌‬ ‫ببین‪ ،‬ئێمه‌ قس���ه‌ی‌ جددیمان له‌سه‌ر‬ ‫بودجه‌ كرد‪ ،‬چونكه‌ مه‌سه‌له‌یه‌كی‌ زۆر‬ ‫گرنگه‌‪ ،‬گرنگترین مه‌سه‌له‌ش له‌بودجه‌دا‬ ‫نه‌وته‌‪ ،‬بۆیه‌ هه‌وڵمانداوه‌ كه‌ ناوه‌ڕۆكی‌‬ ‫بودجه‌‌و نه‌وت بۆ خه‌ڵكی‌ كوردس���تان‬ ‫رونبكه‌ین���ه‌وه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ ئاماده‌نه‌بوین‌و‬ ‫ئاماده‌ش نابین به‌مس���قاڵه‌ زه‌ڕه‌یه‌ك‬ ‫له‌داكۆكیك���ردن له‌مافه‌كان���ی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردستان البده‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌اڵم بۆچی‌ ل���ه‌م ته‌وقیته‌دا‬ ‫ئ���ه‌و توندبوون���ه‌وه‌‌و هه‌ڵمه‌ته‌ت���ان‬ ‫ده‌ستپێكردووه‌؟‬ ‫بابه‌كر دڕه‌یی‌‪ :‬پێموانییه‌ شتێكی‌ تایبه‌ت‬ ‫هه‌بێ���ت س���ه‌باره‌ت به‌ته‌وقیته‌كه‌ی‌‪،‬‬

‫چونكه‌ له‌م ماوه‌یه‌ی‌ رابردودا له‌س���ه‌ر‬ ‫بودج���ه‌ قس���ه‌مان كردووه‌‪ ،‬پاش���ان‬ ‫مه‌س���ه‌له‌ی‌ نه‌وت هاته‌ پێشه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫نه‌وت وات���ه‌ بودجه‌‌و بودج���ه‌ش واته‌‬ ‫نه‌وت‪ ،‬بۆی���ه‌ پێمانوانیی���ه‌ كاته‌كه‌ی‌‬ ‫عه‌جیب‌و غه‌ریب بێت‪ ،‬به‌ڵكو س���یاقی‌‬ ‫مه‌سه‌له‌كان وایكردووه‌ كه‌ به‌م شێوه‌یه‌‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ده‌وترێت كه‌ ئه‌و هه‌ڵمه‌ته‌تان‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی���ه‌ كه‌ نێچیرڤ���ان بارزانی‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت له‌كاتی‌ هاتنی‌ بۆ‬ ‫الی‌ گۆڕان به‌ڵێنه‌كه‌ی‌ نه‌برده‌س���ه‌ر بۆ‬ ‫تێنه‌په‌ڕاندنی‌ بودجه‌؟‬ ‫بابه‌ك���ر دڕه‌ی���ی‌‪ :‬س���ه‌باره‌ت ب���ه‌و‬ ‫گفتوگۆیانه‌ی‌ كه‌ له‌م ماوه‌یه‌ی‌ رابردودا‬ ‫كراون له‌گه‌ڵ‌ ده‌سه‌اڵتدارانی‌ سیاسیدا‬ ‫تاڕاده‌ی���ه‌ك توش���ی‌ نائومێدیی‌ بوین‪،‬‬ ‫چونكه‌ به‌ڵێنه‌كانیان نابه‌نه‌س���ه‌ر‪ ،‬من‬ ‫لێره‌دا باسی‌ كه‌سێكی‌ دیاریكراو ناكه‌م‬ ‫سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت یان سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئێمه‌ تائێس���تا نه‌گه‌یشتوینه‌ته‌‬ ‫ئه‌و بڕوایه‌ی‌ كه‌ له‌مه‌س���ه‌له‌ی‌ نه‌وت‌و‬ ‫شته‌كانی‌ تریشدا راستییه‌كان وترا بن‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ناچار بوین ده‌ستبكه‌ینه‌وه‌ به‌وتنی‌‬ ‫راس���تییه‌كان‪ ،‬چونكه‌ هه‌ستمانكرد كه‌‬ ‫جۆرێك له‌خۆڵكردن���ه‌ چاوی‌ خه‌ڵك‌و‬ ‫ئێمه‌ش هه‌یه‌‌و ده‌سه‌اڵت كات ده‌كوژن‌و‬ ‫ده‌یان���ه‌وێ‌ ئه‌م جواڵنه‌وه‌ سیاس���ییه‌‬ ‫به‌ره‌و پاشه‌كشه‌ بڕوات‌و سیسته‌مێكی‌‬ ‫سیاس���ی‌ له‌كوردس���تاندا دابنرێت كه‌‬ ‫ئێمه‌ له‌ڕیشه‌وه‌ له‌گه‌ڵیدا پێچه‌وانه‌وه‌یه‌‬ ‫ئه‌ویش سیسته‌می‌ بنه‌ماڵه‌ییه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬قس���ه‌یه‌كیش هه‌ی���ه‌ كه‌ به‌م‬ ‫ره‌خنه‌گرتنه‌ت���ان ده‌تانه‌وێ‌ بااڵنس���ی‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانتان هاوسه‌نگ بكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ پێش���تر ره‌خن���ه‌ی‌ زۆرتان‬ ‫له‌به‌رهه‌م س���اڵح ده‌گرت كه‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫حكومه‌ت بوو؟‬ ‫بابه‌ك���ر دڕه‌یی‌‪ :‬ئه‌و قس���ه‌یه‌ راس���ت‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬چونكه‌ ده‌س���ه‌اڵت به‌ده‌س���ت‬ ‫هه‌ر كه‌س���ێكه‌وه‌ بێ���ت ئێمه‌ ره‌خنه‌ی‌‬ ‫لێده‌گرین‪ ،‬ده‌س���ه‌اڵتی‌ سیاسی‌ وامان‬ ‫لێده‌كات كه‌ رووبه‌ڕووی‌ ببینه‌وه‌‪ ،‬كاتێك‬ ‫د‪.‬به‌رهه‌م ساڵح سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت بوو‬ ‫ره‌خنه‌مان گرتووه‌‌و ئێس���تاش ره‌خنه‌‬ ‫له‌نێچیرڤان بارزانی‌ ده‌گرین‪ ،‬ره‌خنه‌ی‌‬ ‫ئێمه‌ مه‌س���ه‌له‌ی‌ شه‌خس���ی‌ نییه‌ بۆ‬

‫به‌داخه‌وه‌ پێشبینیمان‬ ‫ده‌كرد كه‌ یه‌كێتی‌ نه‌ك‬ ‫بۆ گۆڕان‪ ،‬به‌ڵكو بۆ‬ ‫ی سیاسی‌ واڵته‌ك ‌ه‬ ‫دۆخ ‌‬ ‫ی باشتر‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫بێته‌ پێشه‌وه‬

‫ده‌سه‌اڵت كات‬ ‫ێ‬ ‫ده‌كوژن‌و ده‌یانه‌و ‌‬ ‫ئه‌م جواڵنه‌و‌ه‬ ‫سیاسییه‌ به‌ره‌و‬ ‫پاشه‌كشه‌ بڕوات‌‬

‫بابەکر دڕەیی‬ ‫كه‌س���ایه‌تییه‌كان‪ ،‬به‌اڵم چاره‌نوس���ی‌ پارت���ی‌‌و یه‌كێتی���ش دی���دار ب���ووه‌‪،‬‬ ‫ئاب���وری‌‌و سیاس���ی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌و به‌شبه‌حاڵی‌ خۆم هه‌ستناكه‌م یه‌كێتی‌‬ ‫ته‌نانه‌ت كلتوری خه‌ڵكی‌ كوردس���تان به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ وه‌ها بێته‌ پێشه‌وه‌ كه‌‬ ‫به‌ده‌س���ت حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێمه‌وه‌یه‌‪ ،‬كۆمه‌ك بكات به‌ش���ه‌فافبوونی‌ دۆخی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتداربوونه‌وه‌ش���یان سیاس���ی‌ كوردستان‌و ش���ه‌فافبوونی‌‬ ‫ئ���ه‌م‬ ‫ناچارمان ده‌كات ئێمه‌ش راستییه‌كان ئه‌و تاریكییان���ه‌ی‌ له‌واڵته‌كه‌دا هه‌یه‌‪،‬‬ ‫رونبكه‌ینه‌وه‌ به‌و شێوه‌یه‌ی‌ قه‌ناعه‌تمان م���ن پێش���بینیم ده‌ك���رد كه‌ باش���تر‬ ‫یه‌كێتی‌ بێته‌ پێش���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم تائێستا‬ ‫پێیه‌تی‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬په‌یوه‌ندییه‌كانت���ان له‌گ��� ‌هڵ‌ نه‌هاتوون‪ ،‬هه‌ندێجار قس���ه‌ی‌ هه‌ندێك‬ ‫له‌سه‌ركرده‌كانیان جێگه‌ی‌ دڵخۆشییه‌‪،‬‬ ‫یه‌كێتی‌ چۆنه‌؟‬ ‫بابه‌ك���ر دڕه‌ی���ی‌‪ :‬په‌یوه‌ندییه‌كانمان به‌اڵم ئه‌و بۆچونانه‌ ره‌سمی‌ نین‪.‬‬ ‫له‌به‌رچ���اوی‌ میدیاكان���ه‌‌و پێموانیی���ه‌ ئاوێنه‌‪ :‬پێتوایه‌ یه‌كێت���ی‌ گۆڕانكاریی‌‬ ‫ئه‌وه‌ن���ده‌ گه‌ش���ه‌كردنی‌ تێكه‌وتبێ���ت نه‌كردوو‌ه به‌رامبه‌رتان؟‬ ‫كه‌ ش���ایه‌نی‌ باس بێت‪ ،‬به‌ڵكو له‌گه‌ڵ‌ بابه‌ك���ر دڕه‌ی���ی‌‪ :‬به‌ڵ���ێ پێموای���ه‌‬

‫سیاسه‌تیان وه‌ك پێشتره‌‌و گۆڕانكاریی‌‬ ‫به‌سه‌ردا نه‌هاتووه‌‌و ئه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌ قسه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ره‌سمی‌‌و سه‌ره‌وه‌ نییه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌وه‌‬ ‫پێشبینیمان ده‌كرد كه‌ یه‌كێتی‌ نه‌ك بۆ‬ ‫گۆڕان‪ ،‬به‌ڵكو بۆ دۆخی‌ سیاسی‌ واڵته‌كه‌‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ باشتر بێته‌ پێشه‌وه‌ بۆ‬ ‫دیموكراتیزه‌كردنی‌ سیسته‌می‌ سیاسی‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‌ هاوپه‌یمانه‌كان ك���ه‌ دۆخه‌كه‌‬ ‫به‌ره‌و قه‌یران نه‌ڕوات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌اڵم خۆ له‌م ماوه‌یه‌دا وه‌فدێكی‌‬ ‫بااڵی‌ یه‌كێتی‌ س���ه‌ردانی‌ نه‌وش���یروان‬ ‫مس���ته‌فایان ك���رد‌و نه‌وش���یروانیش‬ ‫به‌ته‌له‌فۆن هه‌واڵی‌ تاڵه‌بانی‌ پرس���ی‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ مانای‌ ئاسایبوونه‌وه‌ ناگه‌یه‌نێت؟‬ ‫بابه‌كر دڕه‌یی‌‪ :‬ئێمه‌ سه‌یری‌ به‌ره‌نجامی‌‬ ‫كۆبوون���ه‌وه‌كان ده‌كه‌ین‪ ،‬من چاوه‌ڕێ‌‬ ‫ده‌ك���ه‌م دوای‌ كۆبوون���ه‌وه‌ هه‌ن���گاو‬ ‫بنرێ���ت بۆ ش���ه‌فافبوونی‌ زیاتر‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌س���تم نه‌كردووه‌ دوای‌ ئه‌و دیدارانه‌‬ ‫شه‌فافبوونی‌ زیاتر بێته‌ پێشه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫چاوه‌ڕێی‌ ئاینده‌ ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ده‌وترێت له‌م قۆناغه‌دا قاعیده‌ی‌‬ ‫هه‌ردووالت���ان دژی‌ پارتین‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌وه‌‬ ‫ببێته‌ هۆی‌ نزیكبوونه‌وه‌ی‌ زیاترتان؟‬ ‫بابه‌كر دڕه‌یی‌‪ :‬من نه‌موتووه‌ جه‌ماوه‌ریی‌‬ ‫ئێمه‌‌و یه‌كێتی‌ دژی‌ پارتین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌وه‌ قسه‌ی‌ خه‌ڵكه‌؟‬ ‫بابه‌ك���ر دڕه‌ی���ی‌‪ :‬قس���ه‌ی‌ خه‌ڵ���ك‬ ‫جیاوازه‌‪ ،‬پێموایه‌ جه‌مسه‌ربه‌ندییه‌كی‌‬ ‫فیك���ری‌ هه‌یه‌‌و له‌هه‌ندێك مه‌س���ه‌له‌دا‬ ‫ره‌نگه‌ بۆچونی‌ خه‌ڵكانێك س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌حوكمی‌ بنه‌ماڵه‌یی‌‌و خێزان دیدگای‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ گۆڕان یه‌كبگرێت���ه‌وه‌ ته‌نانه‌ت‬ ‫له‌ناو خ���ودی‌ پارتی‌‌و یه‌كێتیش‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌مه‌س���ه‌له‌ی‌ ده‌رخس���تنی‌ سه‌روه‌ت‌و‬ ‫عه‌داله‌ت���ی‌ كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌و بودج���ه‌ی‌‬ ‫حیزب���ه‌كان‪ ،‬له‌وانه‌یه‌ یه‌كێتیش له‌گه‌ڵ‬ ‫پارتی‌ هاوده‌نگ بن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬بۆچونێك���ی‌ ت���ر هه‌ی���ه‌ كه‌‬ ‫نزیكبوونه‌وه‌ت���ان له‌گ���ه‌ڵ‌ یه‌كێت���ی‌‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌ به‌ئێران���ه‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌ له‌م‬ ‫ماوه‌یه‌دا نه‌وشیروان مسته‌فا‌و به‌رهه‌م‬ ‫س���اڵح دوو س���ه‌ردانی‌ جیاوازیان بۆ‬ ‫ئه‌و واڵت���ه‌ كرد‌و ده‌نگ���ۆش هه‌یه‌ كه‌‬ ‫رێككه‌وتن كرابێت؟‬ ‫بابه‌كر دڕه‌یی‌‪ :‬ش���تی‌ وام نه‌بیستووه‌‌و‬ ‫ته‌س���ه‌وریش ناكه‌م‪ ،‬ئێران دراوس���ێی‌‬

‫كوردستانه‌و شیعه‌ مه‌زهه‌به‌‌و عێراقیش‬ ‫زۆربه‌ی‌ ش���یعه‌یه‌‌و كاریگه‌ری‌ هه‌یه‌ بۆ‬ ‫دۆخی‌ سیاسی‌ كوردستان‌و عێراقیش‪،‬‬ ‫ئێمه‌ له‌هیچ موناقه‌ش���ه‌یه‌كی‌ تایه‌فی‌‬ ‫به‌ش���دار نابی���ن‌و هه‌وڵده‌ده‌ی���ن ب���ۆ‬ ‫به‌ده‌س���تهێنانی‌ مافه‌كان���ی‌ خه‌ڵك���ی‌‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬به‌اڵم له‌گه‌ڵ‌ ئه‌وه‌ش���دا‬ ‫به‌وردی‌ چاودێری‌ روداوه‌كانی‌ ناوچه‌كه‌‬ ‫ده‌كه‌ی���ن‪ ،‬به‌اڵم داخڵی‌ هیچ جه‌ده‌لێك‬ ‫نابین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬واته‌ هیچ رێككه‌وتنێك نه‌كراوه‌‬ ‫له‌نێوان ئێوه‌‌و یه‌كێتی‌ له‌ئێران؟‬ ‫بابه‌كر دڕه‌یی‌‪ :‬نه‌خێر نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬له‌مه‌س���ه‌ی‌ س���ه‌ندنه‌وه‌ی‌‬ ‫متمان���ه‌ له‌مالیكی‌ پارت���ی‌و یه‌كێتیش‬ ‫هه‌ڵوێس���تیان جیاواز ب���وو‪ ،‬ئێوه‌ش‬ ‫وه‌ك س���ێ‌ الیه‌نه‌كه‌ی‌ ئۆپۆزس���یۆن‬ ‫هه‌ڵوێستتان جیاواز ده‌ركه‌وت‪ ،‬ئێستا‬ ‫په‌یوه‌ندیتان چۆنه‌؟‬ ‫بابه‌كر دڕه‌یی‌‪ :‬ئێمه‌ له‌س���ه‌ر هه‌ندێك‬ ‫مه‌سه‌له‌ی‌ سیاسی‌ ش���ه‌ش پاكێجمان‬ ‫داوه‌ به‌ده‌س���ه‌اڵت هیچ جیاوازییه‌كمان‬ ‫نییه‌ له‌و رووه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم بۆ مه‌س���ه‌له‌ی‌‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ عێ���راق جیاوازی���ن‌و‬ ‫رێككه‌وتنێكی‌ س���تراتیژیمان نییه‌ بۆ‬ ‫ئه‌و مه‌س���ه‌النه‌‪ ،‬حیزبه‌كانیش ئازادن‬ ‫بیروڕای‌ جیاوازیان هه‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌م ماوه‌یه‌ی‌ رابردودا سه‌ركه‌وت‬ ‫حه‌سه‌ن ناسراو به‌ (سه‌ركه‌وتی‌ كوبه‌)‬ ‫وه‌ك باژێڕه‌وان���ی‌ گۆڕان له‌س���لێمانی‌‬ ‫هه‌ڵبژێ���ردرا‪ ،‬پێتانوایه‌ ك���ه‌ یه‌كێتی‌‌و‬ ‫پارتی‌ به‌ئاش���تی‌ ده‌سه‌اڵت جێناهێڵن‬ ‫بۆیه‌ بیر له‌هه‌ڵبژاردنی‌ كه‌سانی‌ ئه‌منی‌‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌؟‬ ‫بابه‌كر دڕه‌یی‌‪ :‬دیاره‌ كاك س���ه‌ركه‌وت‬ ‫حه‌س���ه‌ن تێكۆش���ه‌رێكی‌ دی���ار‌و‬ ‫ناس���راوه‌‌و ه���ه‌ر له‌س���ه‌ره‌تاوه‌ له‌ناو‬ ‫گۆڕانی���ش كاریكردووه‌‪ ،‬سیاس���ه‌تی‌‬ ‫گش���تی‌ گۆڕانیش دیاره‌ ئاش���تیخواز‌و‬ ‫مه‌ده‌ن���ی‌و قانونییه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌یه‌كێتی‌‌و پارتییه‌وه‌ نییه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو په‌یوه‌ن���دی‌ به‌خۆمانه‌وه‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئێمه‌ له‌س���لێمانی‌ به‌هه‌ڵب���ژاردن له‌ناو‬ ‫كاندیده‌كان كاك سه‌ركه‌وت ده‌رچووه‌‌و‬ ‫هی���چ نه‌خش���ه‌به‌ندێكی‌ ب���ۆ نه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ف���ه‌زای‌ هه‌ڵبژاردن دیاریكردووه‌‬ ‫كاك سه‌ركه‌وت بێته‌ پێشه‌وه‌‪.‬‬

‫کوردستانی‬

‫)‪ )340‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/8/28‬‬

‫ی جیاواز‬ ‫شه‌هیدكردنی‌ ئارام‌و دوو گێڕانه‌وه‌ ‌‬

‫"مه‌البه‌ختیار مێژوو ده‌شێوێنێ"‌‬

‫‪5‬‬

‫به‌ختیار عه‌لی ده‌ینوسێت‬

‫زانستی ناکارا‬

‫دەربارەی وەزیفە‌و مۆراڵی زانستە سروشتییەکان‬ ‫له‌کۆمەڵگاکانی وەک ئێمەدا «‪»2‬‬

‫خۆرئاوا‪ ،‬زانس����ت نەبووە چەکێکی کارا‬ ‫دژ ب����ە عەقڵییەتی خورافی‪ ،‬ئاس����تی‬ ‫تەتبیق����ی زانس����تەکان له‌جێگایەک����دا‬ ‫وەس����تاو خۆی نەبووە هێزێکی داهێنەر‬ ‫له‌هی����چ بوارێک����دا‪ .‬ئ����ەوەی بەگرنگی‬ ‫مایەوە ئەوەیە ک����ە کۆمەڵگاکانی ئێمە‬ ‫پێویس����تیان ب����ە دەزگاگەلێ����ک هەیە‬ ‫بیسەلمێنێت کە چیتر کۆمەڵگا دێرینە‬ ‫نامۆدێرن����ەکان نین‪ ،‬تا لەڕێگای وەهمی‬ ‫زانستەوە خۆمان لەو برینە نەرجسییە‬ ‫قووڵە پاکبکەین����ەوە‪ .‬بەواتایەکی تر‪،‬‬ ‫ئێمە لێرەدا زانس����ت ناخوێنین‪ ،‬بەڵکو‬ ‫ساڕێژی برینێکی دەرونی دەکەین‪.‬‬

‫ ‬ ‫ئاوات قارەمانی‬

‫ مەال بەختیار‬ ‫شەهید ئارام‬

‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫گێڕانه‌وه‌ی‌ مه‌البه‌ختیار بۆ چۆنیه‌تی‌‬ ‫شه‌هیدكردنی‌ "ئارام" له‌كۆتایی‌‬ ‫حه‌فتاكانی‌ سه‌ده‌ی‌ رابردوودا‪،‬‬ ‫گرژی‌ له‌نێوان ئه‌و‌و ئاوات قاره‌مانیدا‬ ‫ده‌روستده‌كات كه‌ ئێستا هه‌ڵسوڕاوی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕانه‌‪ .‬له‌م گفتوگۆیه‌ی‌‬ ‫ئاوێنه‌دا ئاوات قاره‌مانی‌ باس له‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ له‌ژیانیدا زۆرترین چاكه‌ی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ مه‌البه‌ختیار كردووه‌‪ ،‬ئه‌‌و‬ ‫ده‌ڵێت "پێشبینی‌ ئه‌وه‌م نه‌ده‌كرد‬ ‫وه‌اڵمی‌ چاكه‌كانی‌ من به‌و جۆره‌‬ ‫بداته‌وه‌‌و خیانه‌ت له‌من‌و له‌مێژووش‬ ‫بكات"‪.‬‬ ‫مه‌البه‌ختیار كارگێڕی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێتی‌ نیش���تمانی‌ كوردستان‪ ،‬له‌دوا‬ ‫دیداریدا له‌به‌رنامه‌ی‌ (روودا‌وو مێژوو)‬ ‫ی‌ كه‌ناڵی‌‪ ،NRT‬گومان ده‌خاته‌ سه‌ر‬ ‫ئاوات قاره‌مانی‌ هه‌ڵسوڕاو‌ی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان‪ ،‬ك���ه‌ گوایه‌ كه‌مته‌رخه‌میی‌ ئه‌و‬ ‫بووه‌ته‌ هۆی‌ تیاچونی‌ "شه‌هید ئارام"‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئ���اوات قاره‌مانی‌ به‌توندی‌ ئه‌وه‌‬ ‫ره‌تده‌كاته‌وه‌ كه‌ به‌هۆی‌ كه‌مته‌رخه‌می‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌وه‌ ش���ه‌هید ئ���ارام تیاچوبێت‪،‬‬ ‫قاره‌مان���ی‌ به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د كه‌ ‬ ‫"ئ���ه‌وه‌ی‌ مه‌البه‌ختی���ار گێڕای���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ش���ێواندنی‌ مێژووه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر ئێستا من‬ ‫یه‌كێت���ی‌ بومایه‌ هه‌رگیز ب���ه‌و جۆره‌‬ ‫رووداوه‌كه‌ی‌ نه‌ده‌شێواند‪ ،‬وه‌كو خۆی‌‬ ‫ده‌یگێڕایه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر وانییه‌ له‌پاش ‪34‬‬ ‫ساڵ بۆ ئه‌و گومانه‌ له‌سه‌ر من دروست‬ ‫ده‌كات"‪.‬‬ ‫ئاوات عه‌لی‌ عه‌بدولكەریم ناس���راو به‌‬ ‫ئاوات قاره‌مانی‌ كه‌ له‌كۆتایی‌ س���اڵی‌‬ ‫‪ 1976‬ب���ووه‌ به‌پێش���مه‌رگه‌‌و یه‌كێكه‌‬ ‫له‌كادی���ره‌ س���ه‌ره‌تاییه‌كانی‌ كۆمه‌ڵه‌‪،‬‬ ‫له‌ساڵی‌ ‪1978‬دا به‌رپرسی‌ عه‌سكه‌ری‌‬ ‫یه‌كێتی‌ نیش���تمانی‌ كوردس���تان بووه‌‬ ‫له‌ناوچ���ه‌ی‌ ق���ه‌ره‌داغ‪ ،‬به‌وته‌ی‌ ئه‌و‬ ‫له‌كۆتایی‌ مانگی‌ یه‌كی‌ ئه‌و س���اڵه‌دا‪،‬‬ ‫شه‌هید ئارام داوایلێده‌كات كه‌ سه‌رێك‬ ‫له‌ماڵه‌وه‌یان بدات‪ ،‬له‌گوندی‌ سه‌رزه‌ل‪،‬‬ ‫ئه‌ویش وتویه‌تی‌ ناچم پێویست ناكات‪،‬‬ ‫دواجار "له‌س���ه‌ر زۆرلێكردنی‌ شه‌هید‬ ‫ئارام" بڕیارده‌دات بڕواته‌وه‌‌و س���ه‌رێك‬ ‫له‌ماڵه‌وه‌یان بدات‪.‬‬ ‫بۆ ئه‌و مه‌به‌س���ته‌ له‌گه‌ڵ شه‌هید ئارام‬ ‫پێكه‌وه‌ له‌به‌یانییه‌كدا به‌ڕێ‌ ده‌كه‌ون‪،‬‬ ‫له‌ڕێگا له‌گوندی‌ ته‌نگیسه‌ر ژنێك پێیان‬ ‫ده‌گات‌و ده‌ڵێ���ت "ئه‌وه‌ كاك ئاوات بۆ‬ ‫قه‌ت نایه‌ی‌ بۆ ماڵی‌ ئێمه‌ دیاره‌ بێزت‬ ‫نایه‌ نانی‌ ئێمه‌ بخۆی���ت؟" له‌كاتێكدا‬ ‫ئ���اوات ئین���كاری‌ ده‌كات‌و دڵنه‌وایی‌‬ ‫ژنه‌كه‌ ده‌داته‌وه‌ كه‌ وانییه‌‪ ،‬له‌وكاته‌دا‬ ‫شه‌هید ئارام‪ ،‬به‌ ژنه‌كه‌ ده‌ڵێت "باشه‌‬ ‫بۆ ئه‌م نیوه‌ڕۆیه‌ له‌ماڵی‌ ئێوه‌ ده‌بین"‪.‬‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ ده‌چنه‌ ماڵی‌ ژنه‌كه‌‪ ،‬ماڵه‌كه‌‬ ‫خه‌ریك���ی‌ نانكردن ده‌ب���ن‪ ،‬ئارامیش‬ ‫داوای‌ ناوه‌ش���كێنه‌ ده‌كات‌و بۆ نیوه‌ڕۆ‬ ‫ناوه‌ش���كێنه‌ ده‌خ���ۆن "هه‌ر له‌س���ه‌ر‬ ‫س���ه‌كۆیه‌كی‌ ناو حه‌وش���ه‌ی‌ ماڵه‌كه‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ كاك ئ���ارام ناوه‌ش���كێنه‌مان‬ ‫خوارد"‪ .‬به‌پێی‌ گیڕانه‌وه‌كانی‌ ئاوات‪،‬‬ ‫شه‌هید ئارام به‌ ژنی‌ ئه‌و ماڵه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"ژووری‌ زیاده‌تان هه‌یه‌؟" دوای‌ به‌ڵێ‌‪-‬ی‌‬ ‫ژنه‌كه‌‪ ،‬ئاوات به‌ شه‌هید ئارام ده‌ڵێت ‬

‫ی ئه‌وه‌م‬ ‫پێشبین ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر ئێستا من‬ ‫ی‬ ‫ی بومای ‌ه هه‌رگیز نه‌ده‌كرد وه‌اڵم ‌‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫ی من به‌و‬ ‫ی چاكه‌كان ‌‬ ‫به‌و جۆر‌ه رووداوه‌كه‌ ‌‬ ‫جۆر‌ه بداته‌وه‌‌و خیانه‌ت‬ ‫نه‌ده‌شێواند‪ ،‬وه‌كو‬ ‫له‌من‌و له‌مێژووش بكات‬ ‫ی ده‌یگێڕایه‌وه‬ ‫خۆ ‌‬ ‫"ژوری‌ زی���اده‌ت بۆچیی���ه‌؟" ئه‌ویش ناڕاست گێڕاوه‌ته‌وه‌و وای باسكردوو‌ه‬ ‫پێیده‌ڵێت "تۆ بڕۆ سه‌ر له‌ماڵه‌وه‌ بده‌ كه‌ ئه‌و ب���ه‌زۆر ئارام‪-‬ی‌ ل���ه‌و ماڵه‌دا‬ ‫منیش لێ���ره‌ ده‌مێنم���ه‌وه‌‪ ،‬چاوه‌ڕێت هێش���تۆته‌وه‌‪" ،‬هه‌ت���ا وت���ی‌ دوربینه‌‬ ‫ده‌كه‌م تا ده‌گه‌ڕێیته‌وه‌‪ ،‬ئاوات جه‌خت شه‌خس���یه‌كه‌ی‌ لێس���تاندووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كات���ه‌وه‌ كه‌ ئینكاری‌ ئه‌وه‌ هه‌ر راس���ت نیی���ه‌‪ ،‬چونكه‌ كاك‬ ‫كردووه‌و وتویه‌تی‌ ناڕۆم‪ ،‬به‌اڵم دواجار ئ���ارام به‌دوربینه‌كه‌ی‌ خۆی‌ س���ه‌یری‌‬ ‫به‌زۆر ش���ه‌هید ئارام ناردویه‌تیه‌وه‌ بۆ جاشه‌كانی‌ كردبوو پێش ئه‌وه‌ی‌ بێنه‌‬ ‫ماڵه‌وه‌ "هه‌ت���ا به‌پێكه‌نینێكه‌وه‌ وتی‌ ناو گونده‌ك���ه‌وه‌‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ ماڵه‌كه‌ش‬ ‫من به‌رپرسی‌ تۆم چی‌ ده‌ڵێم به‌قسه‌م شاهیدن كه‌ به‌ ئینكارییه‌كی‌ زۆری‌ كاك‬ ‫بك���ه‌‪ ،‬منیش به‌ زۆری‌ ئه‌و رۆیش���تم‌و ئارام من له‌ماڵه‌كه‌ رۆیشتم‪ ،‬به‌ڕاستی‌ ‬ ‫به‌ ماڵه‌كه‌شم وت ده‌بێت زۆر ئاگاتان تێناگه‌م بۆ له‌پاش ‪ 34‬ساڵ له‌ئێستادا‬ ‫لێیبێ���ت‪ ،‬ئه‌وانیش په‌یمانیان دا باش مه‌البه‌ختیار ئه‌و مێژووه‌ ده‌شێوێنێ‌؟"‪.‬‬ ‫بیپارێزن‪ ،‬كاتێك رۆیشتیش���م به‌ كاك ئاوات ئاماژه‌ به‌وه‌ش ده‌كات كه‌ دوای‌‬ ‫ئارامم وت هه‌رچیه‌ك بوو تۆ له‌م ماڵه‌ رووداوه‌كه‌ مه‌البه‌ختیار بۆ لێكۆڵینه‌وه‌‬ ‫نه‌یه‌یته‌ ده‌ره‌وه‌ ئه‌ویش وتی‌ باشه‌"‪.‬‬ ‫دوای‌ رۆیشتنی‌‌و گه‌یشتنی‌ به‌گونده‌كه‌ی‌‬ ‫خۆیان (سه‌رزه‌ل) كه‌ ‪ 30‬ده‌قیقه‌یه‌ك‬ ‫له‌گوندی‌ ته‌نگیسه‌ره‌وه‌ دووره‌‪ ،‬ئاوات‬ ‫له‌به‌رده‌م ماڵی‌ خۆیان ده‌بێت‪ ،‬كاتێك‬ ‫كه‌س���ێك پێیده‌ڵێ���ت ده‌نگ���ی‌ ته‌قه‌‬ ‫هاتووه‌ له‌الی‌ ته‌نگیس���ه‌رەوه‌‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫گورج ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌به‌ر بوونی‌ له‌شه‌هیدبوونی‌ ئارام چۆته‌ ناوچه‌كه‌‌و‬ ‫چه‌كدار ناتوانێ‌ بچێته‌ ناو گونده‌كه‌وه‌ قس���ه‌ی‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و ماڵه‌ش���دا كردووه‌‬ ‫"ئه‌و شه‌وه‌ له‌نا‌و شاخێكدا مامه‌وه‌‪ ،‬بۆ كه‌ ئ���ارام‪-‬ی‌ لێماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫به‌یانی‌ كه‌ چومه‌ ناو گونده‌كه‌ هه‌واڵی‌ "هه‌تا ئه‌و كات���ه‌ مه‌البه‌ختیار به‌ منی‌‬ ‫ش���ه‌هیـدبــوونی‌ كاك ئارامم بیست"‪ .‬وت ت���ۆ چیت وت���ووه‌ ماڵه‌كه‌ش به‌و‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ ئ���اوات ده‌چێته‌ ئه‌و ماڵه‌‌و جۆره‌ گێڕاویانه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬كه‌ كاك ئارام‬ ‫زۆر توڕه‌ ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم ماڵه‌كه‌ ده‌ڵێن‪ ،‬به‌زۆر ت���ۆی‌ ره‌وانه‌ ك���ردووه‌‪ ..‬ئیتر‬ ‫هه‌رزوو پێمان وتووه‌ كه‌ چه‌كدار نزیك نازان���م له‌پای‌ چی‌ ئێس���تا رووداوه‌كه‌‬ ‫بونه‌ته‌وه‌ بڕۆ به‌ش���وێن كاك ئاواتدا‪ ،‬به‌جۆرێكی‌ تر باس���ده‌كات‪ ،‬جگه‌له‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌قس���ه‌ی‌ نه‌كردوین‪ ،‬دره‌نگیش ئه‌گه‌ر له‌و رووداوه‌دا تاوانباربووم‪ ،‬بۆ‬ ‫رۆیشتووه‌‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌ش كه‌ رۆیشتووه‌ دواتر به‌ زۆرین���ه‌ی‌ ده‌نگی‌ ئه‌ندامانی‌‬ ‫زۆری���ش دوور كه‌وتۆت���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم كۆمه‌ڵه‌ ب���ۆ س���ه‌ركردایه‌تی‌ كۆمه‌ڵه‌‬ ‫جاشێك پێش���ی‌ لێگرتووه‌‌و شه‌هیدی‌ هه‌ڵبژێردرام‪ ،‬بۆ ئه‌و كاته‌ مه‌البه‌ختیار‬ ‫كردووه‌‪" ،‬دیاره‌ كاك ئارام ته‌قه‌ش���ی‌ هیچی‌ له‌سه‌ر من نه‌بوو؟"‪.‬‬ ‫كردبوو‪ ،‬به‌اڵم جاشه‌كه‌ ئه‌وی‌ شه‌هید هه‌ر له‌و به‌رنامه‌یه‌دا مه‌البه‌ختیار باسی‌‬ ‫كردبوو ‪ 300‬دیناریشی‌ پێبوو ئه‌ویشی‌ رووداوێكی‌ ت���ر ده‌كات‪ ،‬كه‌ ماوه‌یه‌ك‬ ‫بردبوو"‪.‬‬ ‫دوای‌ ش���ه‌هیدبوونی‌ ئ���ارام روویداوه‌‪،‬‬ ‫به‌وت���ه‌ی‌ ئ���اوات‪ ،‬مه‌البه‌ختی���ار له‌‌و ئه‌ویش رووداوه‌كه‌ی‌ گوندی‌ (میریاس)‬ ‫به‌رنامه‌یه‌دا ئه‌و رووداوه‌ی‌ به‌جۆرێكی‌ ی‌ خوارووه‌‪.‬‬

‫ئ���اوات ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌دات كاتێك‬ ‫چونه‌ته‌ ئه‌و گون���ده‌ به‌ مه‌البه‌ختیار‌و‬ ‫پێش���مه‌رگه‌كانی‌ تری‌ وتووه‌‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫ل���ه‌‌و گون���ده‌دا نه‌مێنن���ه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫له‌ڕووی‌ ئه‌منیی���ه‌وه‌ باش نییه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌قس���ه‌یان نه‌كردووه‌‪ ،‬ه���ه‌ر به‌وته‌ی‌‬ ‫ئاوات بۆ رۆژی‌ دواتر جه‌یشی‌ عێراقی‌‬ ‫گه‌یشتۆته‌ سه‌ریان‪ .‬ئه‌و ده‌ڵێت "كاتێك‬ ‫جه‌یشه‌كه‌ هاتبوو‪ ،‬من‌و مه‌البه‌ختیار‌و‬ ‫دلێری‌ سه‌ید مه‌جید له‌ماڵێكدا بووین‪ ،‬‬ ‫ژنی‌ ماڵه‌كه‌ هاته‌ ژووره‌وه‌ وتی‌ جه‌یش‬ ‫ه���ات‪ ،‬ه���ه‌ر نه‌مزان���ی‌ مه‌البه‌ختیار‬ ‫چ���ۆن رایك���رده‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬منی���ش تا‬ ‫خۆم كۆك���ردوه‌ جه‌یش نزیك بونه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌وكات���ه‌دا پێش���مه‌رگه‌یه‌كیان گرت‬ ‫به‌ناوی‌ (ئاشتی‌) وایانزانی‌ منم‪ ،‬وتیان‬ ‫ئاوات گیرا‪ ،‬ئیت���ر ته‌قه‌یه‌كی‌ زۆریان‬ ‫له‌من‌و پێشمه‌رگه‌یه‌كی‌ تر كرد به‌ناوی‌‬ ‫عادل ش���كور‪ ،‬بڕوا بكه‌ن له‌به‌ر گڕی‌‬ ‫گولله‌ نێوان خۆم‌و ئه‌و پێشمه‌رگه‌یه‌م‬ ‫نه‌ده‌بین���ی‌‪ ،‬ئه‌وه‌بوو ه���ه‌ر ئه‌جه‌لمان‬ ‫نه‌هاتبوو"‪ .‬دواتر هه‌رچۆنێك بێت ئاوات‌و‬ ‫ئه‌و پێش���مه‌رگه‌یه‌ رزگاریان ده‌بێت‌و‬ ‫له‌گه‌ڵ مه‌البه‌ختیار‌و پێشمه‌رگه‌كانی‌ تر‬ ‫له‌ن���او چه‌مێكدا یه‌ك ده‌گرنه‌وه‌‪ .‬به‌اڵم‬ ‫مه‌البه‌ختیار له‌به‌رنامه‌كه‌دا به‌جۆرێكی‌‬ ‫تر رووداوه‌كه‌ ده‌گێڕێته‌وه‌‪ ،‬باسی‌ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ له‌س���ه‌ر داوای‌ ئاوات ئه‌وان‬ ‫له‌گونده‌ك���ه‌دا ماونه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬جگه‌له‌وه‌‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش���كردووه‌ ك���ه‌ ده‌بوو‬ ‫ئ���اوات به‌رگریی‌ له‌ئه‌و پێش���مه‌رگه‌یه‌‬ ‫(ئاشتی‌) بكردایه‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌و باره‌یه‌وه‌ ئاوات ده‌ڵێت "خۆ ئه‌و‬ ‫پێش���مه‌رگانه‌ی‌ ماون شاهیدن كه‌ من‬ ‫وتم ده‌بێت بڕۆی���ن‪ ،‬چونكه‌ گونده‌كه‌‬ ‫له‌ڕووی‌ ئه‌منیی���ه‌وه‌ باش نییه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كه‌سیان به‌قسه‌یان نه‌كردم‪ ،‬جگه‌له‌وه‌‬ ‫گومان ده‌خاته‌س���ه‌ر م���ن‌و ده‌ڵێت بۆ‬ ‫ئاوات نه‌گیراوه‌‪ ،‬پێش���مه‌رگه‌یه‌كی‌ تر‬ ‫گی���راوه‌‪ ،‬یان بۆ به‌رگ���ری‌ نه‌كردووه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌ی‌ بۆچ���ی‌ مه‌البه‌ختی���ار به‌رگری‌‬ ‫نه‌كردو پێش من رۆیشت؟ سه‌یره‌ ئه‌و‬

‫یه‌كێك له‌ئه‌گه‌ره‌كان ئه‌وه‌ی ‌ه سكااڵی‬ ‫ی مه‌البه‌ختیار تۆمار بكه‌م‬ ‫ی دژ ‌‬ ‫یاسای ‌‬ ‫گومان ده‌خاته‌ سه‌ر من‪ ،‬باشه‌ له‌هیچ‬ ‫ش���وێنێك بووه‌ پێشمه‌رگه‌یه‌ك بچێت‬ ‫مه‌ترسی‌ بۆ خۆی‌‌و هاوڕێكانی‌ دروست‬ ‫بكات"‪.‬‬ ‫ب���ه‌ده‌ر له‌وانه‌‪ ،‬ئاوات ب���اس له‌وه‌ش‬ ‫ده‌كات ك���ه‌ له‌ژیانیدا زۆرترین چاكه‌ی‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ مه‌البه‌ختیار ك���ردووه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ده‌ڵێت "پێش���بینی‌ ئ���ه‌وه‌م نه‌ده‌كرد‬ ‫وه‌اڵم���ی‌ چاكه‌كان���ی‌ من ب���ه‌و جۆره‌‬ ‫بداته‌وه‌‌و خیان���ه‌ت له‌من‌و له‌مێژووش‬ ‫بكات‪ ،‬م���ن داوایلێده‌كه‌م ئه‌و مێژووه‌‬ ‫راس���ت بكات���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ن���ا یه‌كێك‬ ‫له‌ئه‌گه‌ره‌كان ئه‌وه‌ ده‌بێت كه‌ سكااڵی‌‬ ‫یاس���ایی‌ له‌دژی‌ تۆماربكه‌م هه‌رچه‌نده‌‬ ‫تائێس���تا بڕیارم نه‌داوه‌ سكااڵ تۆمار‬ ‫بكه‌م‪ ،‬هه‌ندێ‌ له‌هاوڕێكانیش���م پێیان‬ ‫باش نه‌بوو ه���ه‌ر وه‌اڵمیش بده‌مه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌ڕاستی‌ ئه‌و تۆمه‌ته‌ی‌ بۆ منی‌‬ ‫دروستكردووه‌ كه‌م نییه‌"‪.‬‬

‫زانست له‌کۆمەڵگاکانی ئێمەدا تائێستا‬ ‫هەڵگری کۆمەڵێ����ک چەمک‌و رەهەندی‬ ‫بنەڕەت����ی نییە‪ .‬بەس����ەرێک پەیوەندی‬ ‫زانست بە تەکنۆلۆژیاوە پەیوەندییەکی‬ ‫پچڕاوە‪ ،‬واتە زانس����ت دەرهاویش����تەی‬ ‫کااڵیی‌و پیشەس����ازیی ئەوت����ۆ گرنگی‬ ‫نیی����ە‪ .‬دووەم زانس����ت رەهەن����دی‬ ‫کۆمەاڵیەتی‌و پراکتیک����ی تێیدا ئێجگار‬ ‫کزە‪ ،‬واتە زانس����ت تەنیا لەسنوورێکی‬ ‫زۆر بچوکداو له‌هەندێ بواری دیاریکراودا‬ ‫توانیوێت����ی له‌مەعریفەیەکی تیورییەوە‬ ‫ببێ����ت ب����ە مەعریفەیەک����ی تەتبیقی‪،‬‬ ‫ئەوی����ش له‌س����نووری دیاریک����راودا‪،‬‬ ‫وەک ل����ه‌ «پزیش����کی‌و ئەن����دازە»دا‬ ‫دەیبینین‪ ،‬کە هەردووکیان دوو زانستی‬ ‫تەتبیقی����ن‪ ،‬ب����ەاڵم ئاس����تی تەتبی����ق‬ ‫ل����ەم دوو زانستەش����دا له‌خوارێیە‌و لەو‬ ‫جێگایەدا دەوەس����تێت پێبخاتە ئاستی‬ ‫بەرهەمهێنانی تەکنۆلۆژییەوە‪ .‬س����ێهەم‬ ‫زانس����ت کاریگەرییەکی راس����تەوخۆی‬ ‫لەس����ەر جیهانبینی ئێم����ە نییە‪ ،‬وەک‬ ‫له‌زۆر شوێنی تریش����دا ئاماژەم پێداوە‬ ‫زانست هێزی شەڕکردنی لەگەڵ عەقڵی‬ ‫دین����ی‌و ئەفس����انەییدا لەدەس����تداوە‌و‬ ‫ناتوانێت بچێتە ئەو جەنگەوە‪ .‬چوارەم‬ ‫کاریگەریی زانستە سروشتییەکان لەسەر‬ ‫ئابوری‌و سیاسەت زۆر الوازە‪.‬‬ ‫بەهۆی ئەم چوار دەرەنجامەوە بە رەوای‬ ‫دەزانم پرسیار له‌مانا‌و بوون‌و خوێندنی‬ ‫ئەم زانستانە بکەم‪.‬‬ ‫بۆئ����ەوەی بوون����ی ئ����ەم زانس����تانە‬ ‫روونبکەم����ەوە ناگەڕێمەوە س����ەر ئەو‬ ‫دەرەنجامانەی له‌وتاری زانس����ت‪ ،‬دین‪،‬‬ ‫شۆڕشدا باسم لێوەکردن‪ .‬لەوێدا بەپێی‬ ‫توان����ای خ����ۆم قس����ەم له‌هۆکارەکانی‬ ‫بوون����ی زانس����ت ک����رد‪ ،‬ب����ەاڵم لێرەدا بەبڕوای م����ن قۆن����اغ دوای قۆناغ پتر‬ ‫دەمەوێ����ت هەندێ����ک ش����تی ت����ری بۆ رووکاری ئەو وەزیفە دەرونییەی زانست‬ ‫زیادبک����ەم‪ ،‬رەهەندێک����ی ت����ر له‌بوونی له‌خۆرهەاڵتدا ئاش����کرادەبێت‪ .‬له‌ڕێگای‬ ‫زانستە سروش����تییەکاندا تۆخبکەمەوە‪ ،‬زانکۆکان����ەوە ئێم����ە کۆمەڵگایەک����ی‬ ‫کە رەهەن����دی دەرونییە‪ .‬گومان لەوەدا مۆدێرن دروست ناکەین‪ ،‬بەڵکو بونیادە‬ ‫نییە کە زیرەکی خۆرئاوا تائەندازەیەکی سەلەفییەکانمان بەهێزدەکەین‪ ،‬ژێرخانی‬ ‫زۆر غروری دەستەجەمعی کۆمەڵگاکانی فیکری‌و جیهانبینی کۆمەڵگاکانمان وەک‬ ‫وەک ئێم����ەی بریندارکرد‪ .‬بااڵدەس����تی خۆی ماوەتەوە‪ ،‬توانای عەقڵی زانستی‬ ‫تەکنۆلۆژی‌و زانس����تی خۆرئ����اوا جۆرە لەس����ەر بەزاندنی خورافەت له‌نزمترین‬ ‫برینێکی نەرسیس����یانەی «نەرجسی» ئاستدایە‪ ،‬زانست بۆی نییە بچێتە هیچ‬ ‫قووڵ����ی کردە خ����ودی مەعریفیمانەوە‪ .‬دیالۆگێکی فەلسەفی رێگەپێنەدراوەوە‪،‬‬ ‫ئ����ەوەی چەندی����ن س����ەدەبوو زان����ا وات����ە له‌ڕەهەندە ه����ەرە گەورەکەی کە‬ ‫دین����ی‌و موفەس����یر‌و مێژوونوس����ەکانی «فەلسەفی زانست»ـە رووتکراوەتەوە‪.‬‬ ‫خۆرهەاڵت پێی هەڵدەس����تان لەبەردەم ئەوەی لەبوونی ئەم زانستەدا گرنگە ئەو‬ ‫دەس����تکەوتەکانی زانس����تدا بێسوود‌و ئاماژە‌و وێنەس����ازییەیە کە بۆ دەرەوە‬ ‫بێکەڵک دەردەکەوت‪ .‬کەسە عاقڵەکانی دەینێرێت‪ ،‬نەوەک ئەو وەزیفە ئۆرگانییە‬ ‫خۆره����ەاڵت دەرکی����ان بەوەک����رد کە بێت کە له‌ن����اوەوە بیگێڕێت‪ ،‬له‌ڕێگای‬ ‫بۆئەوەی پاشەڕۆژ دروستبکەن‌و بکرێت زانس����تە ئەکادیمی‌و سروشتییەکانەوە‬ ‫وەک کۆمەڵ����گا بژی����ن‌و ژێردەس����تەیی خۆرهەاڵتی دواکەوت����وو‪ ،‬خۆرهەاڵتێک‬ ‫نەیانخوات‪ ،‬ناتوانن تا ئەبەد پش����ت بە کە عەقڵی سیاس����ی تا ئێستا له‌ئاستی‬ ‫ئیبن تەیمییە‌و ئیمامی غەزالی ببەستن‪ .‬بەرهەمهێنان����ی هێزی تاریکپەرس����تی‬ ‫ئەو کولتوورەی خۆرهەاڵت سەدان ساڵ وەک ئیخواندایە‪ ،‬ب����ە خۆرئاوا دەڵێت‪،‬‬ ‫بوو بەناوی مەعریفەوە بەرهەمیدەهێنا منیش دەتوانم فێرب����م‪ ،‬منیش دەتوانم‬ ‫له‌ناکاو بەش����ی ه����ەرە زۆری بێکەڵک‌و له‌فیزی����ک‌و ماتماتی����ک تێبگەم‪ ،‬منیش‬ ‫فەرتوت دەردەکەوت‌و هێزێکی دروست هێن����دە بچ����وک‌و ناچیزو ک����ەم نیم‪...‬‬ ‫نەدەکرد پاش����ەڕۆژی پ����ێ زامنبکەین‪ .‬ئەوەت����ا دەتوان����م زانس����تەکانی تۆ بە‬ ‫ئاشکرابوونی ئەو رابوردووە بێسوودە‪ ،‬وان����ە بڵێمەوە‪ ،‬دەتوان����م دکتۆرای تیا‬ ‫سەرەتا زۆر له‌غروری خۆرهەاڵتییەکانی ببەخش����م‪ .‬ب����ە واتایەکی ت����ر خودی‬ ‫تێکش����کاند‪ ،‬ئەوە گرێییەک����ی خۆ بە زانک����ۆکان هێن����دەی دەزگای دەرونین‬ ‫کەمبینین����ی شارس����تانی له‌م����رۆڤ‌و کە کۆمەڵ����گای ئێمە لەوێدا هەوڵدەدات‬ ‫زاناکاندا دروستکرد‪ ،‬کە لەو باوەڕەدام له‌دەس����ت خۆ بەکەمزانی����ن‌و بچوکی‌و‬ ‫زۆر قسەی لەسەر کرابێت‪ .‬ئەوە وایکرد بێهێزی رابکات‪ ،‬دەزگای زانستی نین‪...‬‬ ‫خۆرهەاڵت بە فراوانی رووبکاتە زانستە زانکۆ ئاماژەیەکە بۆ ئەو چارەس����ەرییە‬ ‫خۆرئاوایی����ەکان‪ ،‬لەوانە ب����ە تایبەتی دەرونییەی کە هەس����تی دەستەجەمعی‬ ‫ئێمە بۆ گرێ شارس����تانییەکانی خۆی‬ ‫زانستە سروشتییەکان‪.‬‬ ‫رووکردن����ە زانس����تە سروش����تییەکان دۆزیوێتییەوە‪ .‬له‌سااڵنی رابوردوودا کە‬ ‫له‌خۆرهەاڵتدا چوار ریش����ەی سەرەکی دەیەها زانکۆی کارتۆنی له‌کوردس����تان‬ ‫هەبوو‪ ،‬یەکەمیان‪ :‬بۆ وەرگرتنی هێزی کرایەوە‪ ،‬ئەو هەڵپەیە نیشانەی گەشەی‬ ‫خۆرئاوا بوو‪ ،‬کە دواجار وەک خەونێکی عەقڵی زانس����تی کوردی نەبوو‪ ،‬بەڵکو‬ ‫مەح����اڵ دوای����ی ه����ات‪ .‬دووەم‪ :‬ب����ۆ هەڵپ����ەی کەس����ێکی بچوک ب����وو کە‬ ‫پاڵپشتکردنی ئەو هێزانەبوو کە لەگەڵ جلێکی زل له‌بەردەکات‪ ،‬تا لەوڕێگایەوە‬ ‫فیکری دینیدا شەڕیاندەکرد‪ .‬سێهەم‪ :‬بۆ هەوڵبدات گەورەتر بنوێنێت‪.‬‬ ‫پێداویستی ئەم کۆمەڵگایانە بوو بەبڕێک ب����ە کورت����ی وەزیف����ەی زانس����تە‬ ‫لەو زانستانە‪ ،‬وەک پزیشکی‌و ئەندازە‌و سروشتییەکان بۆ ئەوە نییە کە لەسەر‬ ‫ئیدارە‪ ،‬کە له‌س����نوورێکی بچوکدا ئەم سروش����ت کاربکەن‪ ،‬بۆئ����ەوە نییە ببن‬ ‫زانس����تانە توانییان ش����تگەلێکی کەم بە بەشێک له‌ڕۆش����نبیریی‌و فەرهەنگی‬ ‫پێش����کەش بە ئێمە بکەن‪ .‬چوارەم‪ :‬بۆ لۆکاڵ‪ ،‬بۆئ����ەوە نییە ببن بە کایەیەکی‬ ‫تێپەڕاندنی وەهمی نەزانین‌و ساڕێژکردنی کارای رۆش����نبیری ـ زانس����تی‪ ،‬بۆئەوە‬ ‫ئ����ەو برینە نەرجس����ییە قووڵە بوو کە نییە له‌کەس����ی زانا کەس����ی رۆشنبیر‬ ‫دروس����تبکەن‪ .‬بەڵک����و له‌بنەڕەتدا هەر‬ ‫ئێمەی زامدار کردبوو‪.‬‬ ‫ئەوەی کە ئەمڕۆ بەتەواوەتی ماوەتەوە‪ ،‬بۆئەوە نییە وەزیفەی فیکری‌و سیاسی‌و‬ ‫خاڵ����ی چوارەم����ە‪ .‬هاتن����ی زانس����تە ئاب����وری گرنگیان له‌ناوخ����ۆدا هەبێت‪،‬‬ ‫سروشتییەکان لەزۆربەی رەهەندەکانیدا تەنیا بۆئەوەی����ە ئاماژەیەک بۆ جیهانی‬ ‫ئەو دەرەنجامەی نەدا بەدەس����تەوە کە دەرەوە بنێرن‌و ب����ە دونیا بڵێن «ئێمە‬ ‫چاوەڕواندەکرا‪ .‬کۆمەڵگاکانی ئێمە بەم بچوک‌و نەزان‌و ناچیز نین»‪.‬‬ ‫زانستانە نەبوونە خاوەن هێز‌و قودرەتی‬ ‫»»‪19‬‬

‫وەزیفەی زانستە‬ ‫سروشتییەکان بۆئەوەیە‬ ‫ئاماژەیەک بۆ جیهانی‬ ‫دەرەوە بنێرن‌و بە‬ ‫دونیا بڵێن "ئێمە‬ ‫بچوک‌و نەزان‌و ناچیز‬ ‫نین"‬

‫‪6‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )340‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/8/28‬‬

‫ی ئاب"‪ ..‬هه‌رایه‌ك له‌فه‌یسبووكدا‬ ‫"‪‌ 31‬‬

‫ی یه‌كێتی‌‪ :‬خیانه‌تی‌ نیشتمانیی ‌ه‬ ‫په‌یجه‌كان ‌‬ ‫په‌یجه‌كانی‌ پارتی‌‪ :‬رۆژی‌ نیشتمانپه‌روه‌رییه‌‬ ‫ئا‪ :‬پشتیوان جه‌مال‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ نزیكبونه‌وه‌ی‌ یادی‌ (‪)31‬‬ ‫ی‌ ئاب الیه‌نگر‌و هه‌وادارانی‌ پارتی‌‌و‬ ‫یه‌كێتی‌ له‌تۆڕی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ فه‌یسبوك‬ ‫ده‌ستیانكردووه‌ به‌هه‌ڵمه‌تێك له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و یاده‌‪ ،‬الیه‌نگرانی‌ یه‌كێتی‌ به‌‬ ‫"خیانه‌تی‌ نیشتمانی‌"‌و الیه‌نگرانی‌‬ ‫پارتیش به‌ "رۆژی‌ نیشتمانپه‌روه‌ریی‌"‬ ‫ناوی‌ ده‌به‌ن‪ ،‬به‌اڵم به‌رپرسانی‌ ئه‌و‬ ‫حیزبه‌ بێئاگایی‌ خۆیان له‌و جۆره‌‬ ‫نوسینانه‌ ده‌رده‌بڕن‪.‬‬ ‫چ���وار رۆژی‌ دیكه‌ (‪31‬ی‌ ئاب)ه‌ كه‌‬ ‫شانزه‌ س���اڵ‌ تێده‌په‌ڕێت به‌سه‌ر یاد ‌‬ ‫ی‬ ‫گرتن���ه‌وه‌ی‌ ش���اری‌ هه‌ولێ���ر له‌الیه‌ن‬ ‫پارت���ی‌ دیموكرات���ی‌ كوردس���تانه‌وه‌‬ ‫به‌ه���اوكاری‌ هێزه‌كانی‌ رژێمی‌ به‌عس‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش له‌كاتی‌ خۆیدا ب���ووه‌ مایه‌ی‌‬

‫سه‌رسوڕمانی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردستان‪‌.‬یه‌ك ‌ی ‬ ‫ی ئه‌و رۆژه‌دا‌و به‌شێوه‬ ‫له‌به‌ره‌به‌یان ‌‬ ‫چاوه‌ڕواننه‌ك���راو‪ ،‬هێزه‌كان���ی‌ رژێمی‌‬ ‫به‌عس به‌جۆره‌ها چه‌ك له‌نێونیشیاندا ‬ ‫ده‌باب���ه‌‌و به‌هاوكاری‌ پارتی‌‬ ‫دیموكراته‌ری‌ ‬ ‫كوردستان ده‌س���تیان گرته‌وه‌ به‌س‬ ‫ش���اری‌ هه‌ولێری‌ پایته‌خت���ی‌ هه‌رێم ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستان كه‌ یه‌كێتی‌ تێیدا بااڵده‌ست‬ ‫بوو‪ ،‬گرتنه‌وه‌ی‌ ئه‌و ش���اره‌ش له‌الیه‌ت‬ ‫پارتیی���ه‌وه‌ به‌هۆی‌ ئ���ه‌وه‌وه‌ بوو كه‌‬ ‫پێشتر به‌هۆی‌ شه‌ڕی‌ ناوخۆی‌ پارتی‌‌و‬ ‫یه‌كێتییه‌وه‌‪ ،‬پارتی‌ له‌و شاره‌ ده‌ركرا‪.‬‬ ‫بۆیه‌ س���ااڵنه‌‌و له‌گه‌ڵ‌ نزیكبونه‌وه‌ی‌‬ ‫ئ���ه‌و رۆژه‌دا هه‌ندێج���ار له‌الی���ه‌ن‬ ‫میدیاكانه‌وه‌ یادی‌ ئه‌و رۆژه‌ ده‌كرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫پێش رێككه‌وتنی‌ س���تراتیژی‌ پارتی‌‌و‬ ‫یه‌كێتیش‪ ،‬میدیاكانی‌ یه‌كێتی‌ باس���ی‌‬ ‫ئه‌و رۆژه‌ی���ان ده‌كرد‪ ،‬ب���ه‌اڵم ماوه‌ی‌‬ ‫چه‌ن���د س���اڵێكه‌ میدی���ای‌ یه‌كێت���ی‌‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی عێراق باس ل ‌ه ‪ 31‬ئاب ده‌کات ‬

‫ی ئاب پێویسته‬ ‫‪‌ 31‬‬ ‫ی‬ ‫وه‌كخۆی‌ ببینرێ‌و پێویست ‌‬ ‫به‌ستایشكردن نیی ‌ه‬

‫به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك باس���ی‌ ئ���ه‌و رۆژه‌‬ ‫ناكات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مس���اڵ‌‌و ماوه‌ی‌ زیاتر‬ ‫له‌هه‌فته‌یه‌ك���ه‌ ئ���ه‌و په‌یجان���ه‌ی‌ كه‌‬ ‫به‌ناوی‌ یه‌كێتی‌‌و پارتیی���ه‌وه‌ له‌تۆڕی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌ فه‌یس���بوك دروستكراون‬ ‫ده‌س���تیانكردووه‌ به‌هه‌ڵمه‌تێ���ك ب���ۆ‬ ‫یادكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و رۆژه‌ كه‌ په‌یجه‌كانی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ "به‌ڕۆژی‌ خیانه‌تی‌ نیشتمانی‌"‬ ‫باسی‌ ده‌ك ‌هن‌و پارتییه‌كانیش به‌ "رۆژی‌‬ ‫نیشتمانپه‌روه‌ری‌" ناوی‌ ده‌به‌ن‪.‬‬ ‫به‌اڵم به‌رپرس���انی‌ یه‌كێتی‌‌و پارتی‌‬

‫یه‌كێت���ی‌ لێدوانی‌ فه‌رم���ی‌ یه‌كێتییه‌‪،‬‬ ‫جگه‌ له‌وه‌ هی���چ لێدوانێكی‌ دیكه‌ را ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێتی‌ نییه‌"‪.‬‬ ‫ناوب���راو رونیك���رده‌وه‌ ك���ه‌ "‪31‬ی‌‬ ‫ئاب"یش به‌شێكه‌ له‌ڕابردوو پێویستی‌‬ ‫به‌ستایشكردن نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو پێویستی‌‬ ‫به‌ش���ێكه‌‬ ‫به‌ده‌رس���لێوه‌گرتنه‌و‬ ‫له‌درێژكراوه‌ی‌ شه‌ڕی‌ ناوخۆ‌و پێویسته‌‬ ‫ره‌تیده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ ئه‌وان به‌شێوه‌یه‌كی‌ وه‌كخ���ۆی‌ ببینرێت‌و وتی‌ "پێویس���ته‌‬ ‫ناڕاسته‌وخۆ له‌پش���ت ئه‌و هه‌ڵمه‌ته‌وه‌ ئ���ه‌و رۆژه‌ نه‌بێته‌ هۆكارێ���ك بۆ ئه‌و‬ ‫بن‪ ،‬ل���ه‌و باره‌یه‌وه‌ ئه‌ندام���ی‌ لیژنه‌ی‌ په‌یوه‌ندییه‌ی‌ له‌نێ���و پارتی‌‌و یه‌كێتیدا‬ ‫بااڵی‌ رێكخستن له‌مه‌كته‌بی‌ رێكخستنی‌ هه‌ی���ه‌‌و نه‌بێته‌ هۆكارێكی���ش بۆ ئه‌و‬ ‫یه‌كێت���ی‌‪ ،‬س���ڵێمان عه‌ب���دواڵ یونس یه‌كڕیزییه‌ی‌ له‌نێو ماڵی‌ كوردیدا هه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌لێدوانێك���دا ب���ۆ ئاوێن���ه‌ بێئاگایی‌ چونكه‌ ئێمه‌ له‌ب���ه‌رده‌م قۆناغی‌ دوای‌‬ ‫حیزبه‌ك���ه‌ی‌ له‌نوس���ینی‌ ئ���ه‌و جۆره‌ فیدراڵیداین"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ی‌ رێكخس���تنی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫په‌یجان���ه‌ ده‌ربڕی‌‌و ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا ك ‌ه‬ ‫ئه‌و نوس���ینانه‌ جۆرێكه‌ له‌ "سۆسیال دوپاتیكرده‌وه‌ كه‌ ئ���ه‌وان دور‌و نزیك‬ ‫میدیا"‌و وتی‌ "ئه‌وانه‌ هیچیان زمانحاڵی‌ ئاگایان له‌نوسینی‌ ئه‌و جۆره‌ په‌یجانه‌ی‌‬ ‫ی وته‌بێژی‌ نییه‌‌و وتی‌ "ئه‌مه‌ سۆس���یال میدیایه‌‌و‬ ‫ئێمه‌ نی���ن‪ ،‬به‌ڵكو لێدوان��� ‌‬

‫رای‌ ئه‌و ئه‌ندام‌و دۆستانه‌یه‌ كه‌ به‌سود‬ ‫وه‌رگرتن له‌دژی‌ یه‌كێتی‌ یان بۆ یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ینوسن"‪.‬‬ ‫پارت���ی‌ دیموكراتی‌ كوردس���تانیش‬ ‫ئاش���كرای ده‌كه‌ن كه‌ ئ���ه‌وان به‌هیچ‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك ئ���اگاداری‌ ئ���ه‌و ج���ۆره‌‬ ‫په‌یجانه‌ نین‪ ،‬ل���ه‌و باره‌یه‌وه‌ وته‌بێژی‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ پارت���ی‌ له‌س���لێمانی‌‪،‬‬ ‫عه‌بدولوه‌ه���اب عه‌ل���ی‌ ب���ۆ ئاوێنه‌ی‌‬ ‫رونك���رده‌وه‌ ك���ه‌ ته‌نه���ا په‌یجه‌كانی‌‬ ‫(‪‌kdp info‬و په‌یجی‌ سه‌رۆكی‌ پارتی‌‌و‬ ‫جێگره‌ك���ه‌ی‌‌و مه‌س���رور بارزان���ی‌‌و‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ پارتی‌)‬ ‫ره‌س���مین‌و جگه‌ له‌وانه‌ هیچ په‌یجێكی‌‬ ‫دیكه‌یان نییه‌‌و وتی‌ "كۆمه‌ڵێك خه‌ڵك‬ ‫به‌ناوی‌ پارتی‌‌و یه‌كێتی‌ په‌یج دروس���ت‬ ‫ده‌كه‌ن بۆ قس���ه‌ وتن به‌یه‌كتر‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دڵنیاتان ده‌كه‌م���ه‌وه‌ كه‌ ئه‌و په‌یجانه‌‬ ‫سه‌ر به‌هیچ الیه‌كمان نین"‪.‬‬

‫سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت ژماره‌یه‌ك‬ ‫كادیری‌ "كۆمه‌ڵ‌" خانه‌نشین ده‌كات دکتۆر که‌مال یان دکتۆر ئه‌رسه‌الن؟‬

‫کامیان له‌ئیداره‌کردنی په‌رله‌ماندا باشتربوو‪:‬‬

‫یه‌كگرتوو‪ :‬خانه‌نشینكردنی‌ كادیرانی‌ حیزبی‌ "به‌هه‌ده‌ردانی‌ بودجه‌"یه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ی ره‌تیده‌كه‌نه‌و‌ه‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ئیسالم ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫كه‌ یه‌كێتی‌ به‌سه‌دان كادیر ‌‬ ‫خانه‌نشین كردبن‪ ،‬به‌ڵكو رایده‌گه‌یه‌نن‬ ‫ی‬ ‫كه‌ ئه‌وان به‌شێوه‌یه‌كی‌ فه‌رم ‌‬ ‫ی حكومه‌ت‬ ‫داوایان له‌سه‌رۆك ‌‬ ‫"نێچیرڤان بارزانی‌" كردوو‌ه ژماره‌یه‌ك‬ ‫پێشمه‌رگه‌ی‌ دێرینیان بۆ خانه‌نشین‬ ‫بكات‪ ،‬به‌رپرسێكی‌ یه‌كگرتووش ئاماژ‌ه‬ ‫ی‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه خانه‌نشینكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "به‌هه‌ده‌ردان ‌‬ ‫ی حیزب ‌‬ ‫كادیران ‌‬ ‫بودجه‌"یه‌‌و جه‌ختیش له‌وه‌ ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫كه‌ به‌هیچ شێوه‌یه‌ك كادیر ‌‬ ‫خانه‌نشینكراویان نییه‌‪.‬‬ ‫ی ئیس�ل�امی‌ كوردس���تان‬ ‫كۆمه‌ڵ��� ‌‬ ‫ی یان���ز‌ه س���ا ‌ڵ له‌مه‌وبه‌ر‬ ‫ك��� ‌ه نزیك ‌ه ‌‬ ‫له‌بزوتن���ه‌وه‌ی‌ ئیس�ل�امی جیاب���ووه‌و‬ ‫له‌الیه‌ن عه‌لی‌ باپیره‌و‌ه سه‌رپه‌رش���تی‌‌و‬ ‫ی كراوه‌‪ ،‬ئێس���تا به‌سێیه‌م‬ ‫س���ه‌ركردات ‌‬ ‫پارت���ی‌ ئۆپۆزس���یۆن له‌كوردس���تان‬ ‫ی‬ ‫داده‌نرێ���ن ك ‌ه خاوه‌نی‌ چوار كورس��� ‌‬ ‫ی ئاگادار‬ ‫په‌رله‌مان���ن‪ .‬س���ه‌رچاوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند ك ‌ه له‌س���ه‌ردان ‌‬ ‫ی یه‌كێتی‌ بۆ‬ ‫ئه‌مدوایی��� ‌هی‌ به‌رپرس���ان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (عه‌ل ‌‬ ‫ی كۆمه‌ڵی‌ ئیسالم ‌‬ ‫الی‌ ئه‌میر ‌‬ ‫ی به‌ڵێنی���ان پێداون‬ ‫باپی���ر) یه‌كێت��� ‌‬ ‫ك ‌ه س���ه‌دان كادیریان بۆ خانه‌نش���ین‬ ‫ی‬ ‫بك���ه‌ن ئ���ه‌وه‌ش ب���ۆ "پته‌وكردن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان���ی‌ هه‌ردووالیان" به‌پێ ‌‬ ‫ی ‪1500‬‬ ‫ئه‌و زانیاریانه‌ی‌ له‌ئارادان نزیك ‌ه ‌‬ ‫ی گۆڕان خانه‌نش���ین ده‌كرێن ك ‌ه‬ ‫كادیر ‌‬ ‫ی مانگانه‌یان س���ه‌دان ملیۆن‬ ‫مووچ���ه‌ ‌‬ ‫دینار ده‌كات‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ك ‌ه ئاماژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌دا ك ‌ه‬ ‫ی كۆمه‌ ‌ڵ‬ ‫ی ئه‌و كادیرانه‌ ‌‬ ‫خانه‌نشینكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ (دارا محه‌مه‌د ئه‌مین) ئه‌ندام ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی ئه‌و حیزبه‌وه‌ جێبه‌ج ‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كرێ���ت ك��� ‌ه له‌كابین���ه‌ی‌ پێنجه‌م ‌‬ ‫ی ژینگه‌ بوو‪.‬‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمدا وه‌زیر ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاوێن��� ‌ه ب���ۆ پشتڕاس���تكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫زانیارییه‌كان���ی‌‪ ،‬په‌یوه‌ندیك���رد به‌دارا‬ ‫محه‌مه‌د ئه‌مین‪ ،‬به‌اڵم ناوبراو ره‌تیكرده‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه ئه‌و كادیرانه‌یان له‌الیه‌ن یه‌كێتییه‌و‌ه‬ ‫بۆ خانه‌نش���ین بكرێن‌و ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا‬ ‫ك ‌ه ئه‌و زانیارییه‌ "ئه‌س���ڵ‌و ئه‌ساسی‌"‬ ‫ی‬ ‫نییه‌‌و ئاش���كرای كرد ك ‌ه له‌م ماوه‌یه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫راب���ردودا وه‌ك زۆرب���ه‌ی‌ حیزبه‌كان��� ‌‬ ‫دیكه‌ ك ‌ه كادیره‌كانیان خانه‌نشینكراون‬ ‫ی حكومه‌ت‪،‬‬ ‫ئه‌وانیش داوایان له‌سه‌رۆك ‌‬ ‫ی ك���ردووه‌ ژماره‌یه‌ك‬ ‫نێچیرڤان بارزان ‌‬ ‫ی‬ ‫كادیری���ان بۆ خانه‌نش���ین بكات‌و وت ‌‬

‫ئه‌ندامێك���ی‌ دیكه‌مانه‌و‌ه بێت كێش��� ‌ه‬ ‫ی حیزبه‌"‪،‬‬ ‫نییه‌‪ ،‬چونك���ه‌ دواجار بڕیار ‌‬ ‫ناوبراو جه‌ختیكرده‌و‌ه ك ‌ه پێش���تریش‬ ‫داوایانكردب���وو ئ���ه‌و كادیرانه‌ی���ان بۆ‬ ‫خانه‌نش���ین بك���ه‌ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌الیه‌ن‬ ‫ی هه‌رێم���ه‌و‌ه وه‌اڵمی���ان‬ ‫حكومه‌ت��� ‌‬ ‫نه‌داونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ك���ه‌ بۆچ��� ‌‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌ئێس���تادا وه‌كو پارتێكی‌ ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ئه‌و داوایه‌یان ك���ردووه‌‪ ،‬دارا محه‌مه‌د‬ ‫ی "ئێم ‌ه پێش���تریش ئه‌و داوایه‌مان‬ ‫وت ‌‬ ‫ی خۆمان���ه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ك���ردووه‌‌و مافێك ‌‬ ‫هه‌موو حیزبه‌كانی‌ دیكه‌ش بۆیان كراو‌ه‬ ‫ته‌نها ئێم���ه‌ نه‌بێت‪ ،‬ئه‌وانه‌ش���ی‌ داوا‬ ‫ی‬ ‫ده‌كه‌ین خانه‌نشین بكرێن پێشمه‌رگ ‌ه ‌‬ ‫پێش راپه‌ڕین‌و دوای‌ راپه‌ڕینن"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م ‌ه له‌كاتێكدایه‌ ك ‌ه له‌م س���ااڵن ‌ه ‌‬ ‫دوایی���دا به‌س���ه‌دان ك���ه‌س له‌الی���ه‌ن‬ ‫ی‬ ‫حیزب ‌ه گ���ه‌وره‌و بچوكه‌كانه‌و‌ه به‌ناو ‌‬ ‫پێش���مه‌رگه‌و‌ه خانه‌خش���ین ك���راون‌و‬ ‫ی‬ ‫ی پله‌كانیان مووچه‌یه‌ك ‌‬ ‫مانگان ‌ه به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیس�ل�ام ‌‬ ‫زۆر وه‌رده‌گرن‪ ،‬یه‌كگرتوو ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێك ‌ه له‌ڕێكخراو‌ه ه���ه‌ر‌ه دیاره‌كان ‌‬ ‫ی كوردستان‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫س���ه‌ر گۆڕه‌پان ‌‬ ‫ی خانه‌نش���ین كراوی‌ نییه‌ ك ‌ه‬ ‫ك ‌ه كادیر ‌‬ ‫ی بۆ دابین‬ ‫له‌دارایی‌ گشتی‌ پاره‌و مووچه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیسالم ‌‬ ‫ی یه‌كگرتو ‌‬ ‫بكرێت‪ ،‬به‌رپرسان ‌‬ ‫ی كۆم ‌ه ‌ڵ‬ ‫كوردس���تان ك ‌ه به‌هه‌مانشێو‌ه ‌‬ ‫پارتێكی‌ ئۆپۆزس���یۆنن‪ ،‬رایده‌گه‌یه‌نن‬ ‫ی‬ ‫ی كادیران���ی‌ حیزب��� ‌‬ ‫خانه‌نش���ینكردن ‌‬ ‫ی بودجه‌"یه‌‌و جه‌ختیش‬ ‫"به‌هه‌ده‌ردان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كه‌نه‌و‌ه كه‌ به‌هیچ شێوه‌یه‌ك كادیر ‌‬ ‫خانه‌نشینكراویان نییه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌و باره‌یه‌و‌ه به‌رپرس���ی‌ مه‌ڵبه‌ند ‌‬ ‫ی گه‌رمیانی‌ یه‌كگرتووی‌ ئیسالمی‌‪،‬‬ ‫چوار ‌‬ ‫بورهان ئه‌حمه‌د به‌ئاوێن��� ‌هی‌ راگه‌یاند‬ ‫ی‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ك ‌ه هه‌م���وو مرۆڤێك به‌ویس���ت ‌‬ ‫ی ده‌كات‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ی حیزبی‌‌و سیاس��� ‌‬ ‫كار ‌‬ ‫ی حیزبی‬ ‫ی كادیران ‌‬ ‫ئه‌و‪ ،‬خانه‌نشینكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌الوه‌ باش نییه‌‌و ب ‌ه "نایاسایی"یش��� ‌‬ ‫ی "ئه‌گه‌ر ئ���ه‌و حیزب ‌ه‬ ‫ده‌زانێ���ت‌و وت��� ‌‬ ‫ی بس���پێرێت ئه‌وا‬ ‫كارێ���ك به‌و ئه‌ندام ‌ه ‌‬ ‫ی هاوكاریی‌ بكات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئاس���ایی ‌ه خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫نه‌ك دواتر حكومه‌ت له‌بودجه‌ ‌‬ ‫ی بكات"‪.‬‬ ‫خانه‌نشین ‌‬ ‫ئه‌و به‌رپرسه‌ی‌ یه‌كگرتوو رونیكرده‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫كه‌ ئه‌وان له‌سنوری‌ گه‌رمیان‌و سلێمان ‌‬ ‫ی خانه‌نش���ینكراویان‬ ‫"له‌ئێس���تادا خه‌ریكی‌ ناونوس���ینین‪ ،‬هی���چ كادرێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم نازانین چه‌ندمان بۆ خانه‌نش���ین نییه‌‪ ،‬س���ه‌باره‌ت به‌خانه‌نش���ینكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫كادیره‌كان���ی‌ كۆم��� ‌هڵ‌‪ ،‬ناوب���راو وت ‌‬ ‫ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی "پێویس���ت ‌ه ئه‌و پرس���یار‌ه ئاڕاست ‌ه ‌‬ ‫ی ك��� ‌ه له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌وه‌ ‌‬ ‫"ئه‌و"ه‌و‌ه ئ���ه‌و كاره‌ ده‌كرێت‪ ،‬ناوبراو كۆمه‌ڵ خۆی���ان بكه‌ن‌و وه‌اڵم له‌خۆیان‬ ‫ی "ئه‌گ���ه‌ر له‌ڕێگه‌ی‌ م���ن یان هه‌ر وه‌ربگرنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وت ‌‬

‫ئه‌گه‌ر حیزبێك‬ ‫ی‬ ‫كارێك به‌ئه‌ندامێك ‌‬ ‫بسپێرێت‬ ‫ئه‌وا ئاسایی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی هاوكار ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫بكات‪ ،‬نه‌ك‬ ‫دواتر حكومه‌ت‬ ‫ی‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫له‌بودج ‌ه ‌‬ ‫ی بكات‬ ‫خانه‌نشین ‌‬

‫رای په‌رله‌مانتاران جیاوازه‌‬ ‫ئا‪ :‬عیسا خدر‬ ‫به‌شێك له‌په‌رله‌مانتارانی‌ كوردستان‬ ‫ی‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كه‌ن ك ‌ه مامه‌ڵه‌كردن ‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ ئێستای‌ په‌رله‌مان‬ ‫ی‬ ‫(ئه‌رسه‌الن بایز) له‌ئیداره‌دان ‌‬ ‫ی په‌رله‌ماندا به‌ به‌راورد‬ ‫دانیشتنه‌كان ‌‬ ‫به‌سه‌رۆكی‌ پێشوو (كه‌مال كه‌ركوكی‌)‬ ‫هێمن‌و باشتره‌‪ ،‬به‌شێكیشیان ده‌ڵێن‬ ‫جیاوازییان نییه‌‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانت���ار پێش���ه‌وا تۆفی���ق‬ ‫له‌فراكسیۆنی گۆڕان‪ ،‬ك ‌ه له‌‪2011/4/19‬‬ ‫ده‌ب ‌ه ئاوێکی گرته‌ س���ه‌رۆكی ئه‌وكاتی‬ ‫په‌رله‌مان���ی كوردس���تان(د‪.‬كه‌مال‬ ‫كه‌ركوك���ی) كاتێ���ک ك���ه‌ وه‌زی���ری‬ ‫ناوخۆی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫بانگهێش���تی په‌رله‌مانی كوردس���تان‬ ‫كرابوو ب ‌ه مه‌به‌ستی لێپێچینه‌و‌ه له‌سه‌ر‬ ‫روداوه‌كان���ی ‪17‬ی ش���وبات‪ ،‬ده‌ڵێت‬ ‫"سه‌رۆكی ئێس���تای په‌رله‌مان له‌ڕووی‬ ‫ئیداره‌کردنی دانیشتنه‌كانی په‌رله‌مان‌و‬ ‫رێگه‌دان ب��� ‌ه په‌رله‌مانتاران ئس���لوبی‬ ‫باشتره‌و جۆرێك له‌نه‌رمی پێوه‌ دیاره‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر ئس���لوب‌و مامه‌ڵه‌كردنی‬ ‫سه‌رۆكی پێشووی په‌رله‌مان"‪.‬‬ ‫به‌اڵم سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ش په‌رله‌مانتار‬ ‫پێش���ه‌وا تۆفیق جه‌خت له‌س���ه‌ر ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌کاته‌وه‌ ک ‌ه "د‪.‬ئه‌رس���ه‌النیش هه‌مان‬ ‫ئس���لوبی د‪.‬كه‌مال‪ ،‬ئه‌و سیاس���ه‌ت ‌ه‬ ‫په‌ی���ڕه‌و ده‌كات كه‌ به‌پێی رێككه‌وتنی‬ ‫ستراتیژیی بۆیان دیاریكراوه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و په‌رله‌مانت���اره‌ی فراكس���یۆنی‬ ‫گۆڕان جه‌ختیله‌وه‌كرده‌وه‌ كه "سه‌رۆكی‬ ‫ئێستاش پێچه‌وانه‌ی په‌یڕه‌وی ناوخۆی‬ ‫په‌رله‌م���ان كارده‌كات ك���ه‌ ئه‌وله‌ویه‌ت‬ ‫ده‌دات ب��� ‌ه پرۆژه‌كان���ی حكوم���ه‌ت‪،‬‬ ‫له‌كاتێك���دا ده‌بێت هاوهه‌س���ه‌نگییه‌ك‬ ‫هه‌بێت ب���ۆ جێبه‌جێك���ردن‌و كاركردن‬ ‫له‌سه‌ر پرۆژه‌كان"‪.‬‬ ‫هاوكات په‌رله‌مانتار حه‌مه‌ س���ه‌عید‬ ‫حه‌مه‌ عه‌لی له‌فراكس���یۆنی یه‌كگرتوو‬ ‫باسله‌وه‌ده‌كات ك ‌ه س���ه‌رۆكی ئێستای‬ ‫په‌رله‌مان باشتر‌ه بۆ په‌رله‌مانتاره‌كان‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ وه‌ك خۆی ده‌ڵێ���ت "له‌ڕووی‬ ‫سلوكی شه‌خسی‌و س���لوكی ئیداریی‬ ‫په‌رله‌م���ان‌و س���لوكی ن���او په‌رله‌مان‌و‬ ‫مۆله‌ت���دان ب��� ‌ه په‌رله‌مانت���اره‌كان بۆ‬ ‫قس���ه‌كردن‌و گفتوگۆكردن‪ ،‬س���ه‌رۆكی‬ ‫ئێستا باشتره‌ له‌سه‌رۆكی پێشووتر"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و په‌رله‌مانت���اره‌ی فراكس���یۆنی‬ ‫یه‌كگرت���وو‪ ،‬به‌هه‌م���ان ش���ێوه‌ی‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌كه‌ی فراكس���یۆنی گۆڕان‪،‬‬ ‫پێیوای��� ‌ه له‌ڕووی ملمالنێی سیاس���ی‌و‬ ‫ئامانجه‌ سیاسیه‌كانی حیزب‌و رێككه‌وتن ‌ه‬ ‫س���تراتیژییه‌ك ‌ه هی���چ "گۆڕانكارییه‌ك‬

‫ ‬ ‫که‌مال که‌رکوکی‬

‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫ئه‌رسه‌الن بایز‬

‫په‌رله‌مانتاران ده‌ڵێن "ئێستا‬ ‫رێگه‌ی زیاتریان پێده‌درێت بۆ‬ ‫گفتوگۆ‌و قسه‌كردن"‬

‫له‌گۆڕینی سه‌رۆكی په‌رله‌مان نابینین‪ ،‬چونك ‌ه ده‌بینرێت ئیس���تغالل ده‌كرێت‌و‬ ‫چونك���ه‌ هه‌مان ئه‌و سیاس���ه‌ته‌ له‌نێو درێژ دادڕی‌و ده‌رچ���وون له‌بابه‌ته‌كان‬ ‫په‌رله‌مان ده‌بینرێت ك ‌ه له‌الیه‌ن پارتی‌و زۆر ده‌بینرێ���ت‪ ،‬ك ‌ه ئ���ه‌وه‌ش ده‌بێت ‌ه‬ ‫ه���ۆی "دواكه‌وتن���ی په‌س���ه‌ندكردنی‬ ‫یه‌كێتییه‌وه‌ په‌یڕه‌و ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا په‌رله‌مانتار گۆران یاس���او بڕی���اره‌كان‌و درێژكردن���ه‌وه‌ی‬ ‫ئ���ازاد له‌فراكس���یۆنی كوردس���تانی دانیشتنه‌كانی په‌رله‌مان"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی ئه‌وه‌ی ك ‌ه سه‌رۆكی ئێستای‬ ‫"یه‌كێت���ی" ئام���اژه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ده‌كات‬ ‫ك���ه‌ س���ه‌رۆكی په‌رله‌م���ان په‌یڕه‌وی په‌رله‌مانی���ش وه‌ك هه‌مان س���ه‌رۆكی‬ ‫ناوخۆی په‌رله‌م���ان جێبه‌جێ ده‌كات‌و پێش���وو ئه‌وله‌ویه‌ت���ی كاره‌كان ب���ۆ‬ ‫هه‌ڵس���ه‌نگاندنی سه‌رۆكی په‌رله‌مانیش پرۆژه‌كانی حكومه‌ت ته‌رخان ده‌كات‌و‬ ‫ده‌بێت به‌پێی په‌ی���ڕه‌وی ناوخۆ بێت‪ ،‬هه‌مان سیاس���ه‌تی ده‌ره‌وه‌ی په‌رله‌مان‬ ‫ب���ه‌اڵم گۆڕان���كاری هه‌ب���و‌ه به‌ه���ۆی له‌نێ���و په‌رله‌ماندا په‌ی���ڕه‌و ده‌كرێت‪،‬‬ ‫گۆڕانكاری له‌سه‌رۆكی په‌رله‌مان له‌ڕووی گۆران وتی "رێككه‌وتنی س���تراتیژی‌و‬ ‫ده‌روون���ی‌و شه‌خس���ییه‌و‌ه كاریگه‌ری هه‌بوونی یه‌ك لیستیی خۆ عه‌یبه‌ نییه‪،‬‬ ‫زۆری هه‌ب���ووه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ش به‌ش���ێكی فراكس���یۆنه‌كانی ئۆپۆزسیۆنیش یه‌ك‬ ‫زۆری په‌رله‌مانت���اران ئ���ه‌و قس���ه‌ی ‌ه هه‌ڵوێستی‌و یه‌ك ده‌نگیان هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌كه‌ن ك ‌ه ئێستا "مورتاحترن‌و رێگه‌ی س���ه‌رۆكی په‌رله‌مان ب���ه‌رده‌وام پرس‌و‬ ‫زیاتریان پێده‌درێ���ت بۆ گفتوگۆكردن‌و راوێژ به‌سه‌رۆكی فراكسیۆنه‌كان ده‌كات‌و‬ ‫به‌رده‌وامیش كۆبونه‌وه‌ی ده‌وری هه‌یه‌"‪،‬‬ ‫قسه‌كردن"‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵئه‌وه‌ش���دا گ���ۆران ئ���ازاد‪ ،‬گۆران وتیشی "له‌هه‌موو دنیا په‌رله‌مان‬ ‫ئه‌وه‌ناش���ارێته‌وه‌ ك���ه‌ ئ���ه‌و نه‌رمی‌و گرنگی زیاتر ب���ه‌ پرۆژه‌كانی حكومه‌ت‬ ‫رێگه‌پێدان���ه‌‪ ،‬ره‌نگه‌ زیان���ی هه‌بێت‪ ،‬ده‌دات"‪.‬‬

‫عێراق‬

‫)‪ )340‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/8/28‬‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ عێراق "عه‌لی‌ شه‌ال" ئه‌و هه‌وااڵنه‌ی‌ ره‌تكرده‌وه‌ كه‌ گێچه‌ڵی‌ سێكسی‌‬ ‫به‌ژنه‌ هونه‌رمه‌ندی‌ میسری‌ "غاده‌ عه‌بدولڕه‌زاق" كردبێت‪ .‬به‌درۆخستنه‌وه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫هه‌واڵه‌ دوای‌ ئه‌وه‌ هات ماڵپه‌ڕی‌ "روسیا ئه‌لیه‌وم" هه‌واڵی‌ ئه‌وه‌ی‌ باڵوكرده‌وه‌‬ ‫غاده‌ داوایه‌كی‌ عه‌لی‌ شه‌الی‌ له‌قاهیره‌ قبوڵكرده‌وه‌ تا وێنه‌یه‌كی‌ بۆ یادگاری‌‬ ‫له‌گه‌ڵدا بگرێت‪ ،‬به‌اڵم غاده‌ تووشی‌ شۆك بووه‌ كه‌ بینیویه‌تی‌ شه‌ال سه‌رخۆش‬ ‫بووه‌و باوه‌شی‌ پیاكردووه‌و ویستویه‌تی‌ ماچی‌ بكات‪ .‬عه‌لی‌ شه‌ال وتی‌ "ئه‌و هه‌واڵه‌‬ ‫له‌ئه‌لفه‌وه‌ تا یای‌ درۆیه‌و به‌درێژایی‌ ژیانم غاده‌م نه‌مبینیوه‌"‪.‬‬

‫رۆژنامه‌ی‌ واشنتۆن پۆست ئه‌وه‌ی‌ ئاشكرا كردووه‌ كه‌ كۆماری‌ ئیسالم ‌ی ئێران‬ ‫ئێستا له‌ڕێگه‌ی‌ ئاسمانی‌ عێراقه‌وه‌ به‌فڕۆكه‌ چه‌ك‌و ته‌قه‌مه‌نی‌ بۆ سوریا‬ ‫ده‌نێرێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش مایه‌ی‌ نیگه‌رانی‌ كۆمه‌ڵگای‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و چه‌ك‌و‬ ‫ته‌قه‌مه‌نیانه‌ بۆ كوشتنی‌ خه‌ڵكی‌ ئه‌و واڵته‌ به‌كارده‌هێنرێت‪ .‬هه‌روه‌ها رۆژنامه‌كه‌‬ ‫له‌زاری‌ كاربه‌ده‌ستێكی‌ حكومه‌تی‌ ئه‌مه‌ریكاوه‌ جه‌غتی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كردووه‌ته‌وه‌‬ ‫كه‌ حكومه‌تی‌ به‌غدا چه‌ندینجار داوای‌ ئه‌مه‌ریكای‌ بۆ راگرتن‌و پشكنینی‌ ئه‌و‬ ‫فڕۆكانه‌ی‌ ئێران ره‌تكردووه‌ته‌وه‌ كه‌ له‌ئاسمانی‌ عێراقه‌وه‌ به‌ره‌و سوریا ده‌ڕۆن‪.‬‬

‫پرۆفایل‬

‫‪7‬‬

‫زیانه‌كانی‌ عێراق‬ ‫ئا‪ :‬الپه‌ڕه‌ی‌ عێراق‬

‫له‌ڕووی‌ تێورییه‌وه‌ سه‌رجه‌م جه‌نگه‌‬ ‫ده‌ره‌كیه‌كانی‌ عێراق كۆتاییان هاتوه‌‌و‬ ‫ماوه‌یه‌ك پێش ئێستا نوری‌ مالیكی‌‬ ‫شكستپێهێنانی‌ رێكخراوی‌ ئه‌لقاعیده‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند‪ ،‬به‌اڵم تائێستاش عێراق‬ ‫به‌رده‌وام باجی‌ جه‌نگه‌كانی‌ پێشوی‌‬ ‫ده‌دا‌و توێژینه‌وه‌یه‌ك كه‌ له‌مباره‌یه‌وه‌‬ ‫كراوه‌ ئاماژه‌ به‌ژماره‌ی‌ سه‌یر سه‌یر‬ ‫ده‌كات له‌م بواره‌دا‌و تێكڕای‌ زیانه‌كان‬ ‫به‌زیاتر له‌ترلیۆنێك‌و ‪ 256‬ملیارد دۆالر‬ ‫ده‌خه‌مڵێنێت‪.‬‬

‫ ‬ ‫کورد ساڵەهای ساڵە خەون بەسەربەخۆییەوە دەبینیێت‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنە ـ ئەرشیف‬

‫جیابوونه‌وه‌ ‌ی كورد له‌عێراق‪ ..‬ده‌رفه‌ت‌و مه‌ترسیه‌كانی‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ئه‌م رۆژانه‌ زیاتر له‌هه‌ر كاتێك قسه‌‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ جیابوونه‌وه‌ی‌ كورد له‌عێراق‌و‬ ‫راگه‌یاندنی‌ سه‌ربه‌خۆیی‌ كوردستان‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬سیاسه‌تمه‌دارێكی‌ دێرینی‌‬ ‫كورد له‌به‌غداوه‌ ده‌ڵێت "هه‌نگاونان‬ ‫روه‌و ئه‌و ئاڕاسته‌یه‌ ریسك كردنێكی‌‬ ‫گه‌وره‌یه‌"‪.‬‬ ‫پیاوێكی‌ ته‌مه‌ن ‪ 45‬ساڵ‌ له‌كوردستان ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆژئ���اوا به‌"ئۆرال گری���ن"ی‌ په‌یامنێری‌‬ ‫‪BBC‬ی‌ راگه‌یان���دووه‌ ك���ه‌ "پێیناوه‌ته‌‬ ‫ئه‌م ته‌مه‌نه‌وه‌و هێش���تا نه‌هاوسه‌رگیری‌‬ ‫كردووه‌‌و نه‌خاوه‌نی‌ ماڵ‌‌و منداڵیش���ه‌"‪،‬‬ ‫له‌وه‌اڵمی‌ ئه‌وه‌دا كه‌ ئایا ئه‌مه‌ خواستی‌‬ ‫خ���ۆی‌ بووه‌ یان له‌چاره‌ی‌ نوس���راوه‌ وا‬ ‫بێت‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "وه‌ك مرۆڤێكی‌ كورد‬ ‫م���ن ئازاد نیم‌و ناخ���وازم ببمه‌ خاوه‌نی‌‬ ‫منداڵێ���ك ك���ه‌ ئه‌ویش ه���ه‌ر وه‌ك من‬ ‫زیندان���ی‌ بێت"‪ ،‬ئه‌م پی���اوه‌ كه‌ كوردی‌‬ ‫سوریایه‌‪ ،‬له‌بری‌ ئه‌وه‌ی‌ ببێته‌ هاوسه‌رو‬ ‫باوك رووی‌ كردووه‌ته‌ چاالكی‌ سیاسی‌‌و‬ ‫شه‌ڕی‌ پارتیزانی‌ له‌پێناوی‌ سه‌ربه‌خۆیی‌‬ ‫كوردستاندا‌و ئه‌م رۆژانه‌ش زیاتر له‌هه‌ر‬ ‫كاتێك هه‌ست به‌نزیكبوونه‌وه‌ له‌خه‌ون‌و‬ ‫ئامانجه‌ دێرینه‌كه‌ی‌ خۆی‌ ده‌كات‪.‬‬

‫خه‌ونی‌ ئه‌م پیاوه‌ ته‌مه‌ن ‪ 45‬ساڵه‌یه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس���تانی‌ رۆژئاوا‪ ،‬خه‌ونی‌ ملیۆنه‌ها‬ ‫كوردی‌ رووبه‌رێك���ی‌ فراوانی‌ ئه‌و ناوچه‌‬ ‫پ���ڕ له‌گێژه‌نه‌یه‌ ك���ه‌ به‌وه‌رچه‌رخانێكی‌‬ ‫مێژووی���ی‌ گ���ه‌وره‌دا تێده‌په‌ڕێ���ت‪ ،‬كه‌‬ ‫ك���ورد گه‌وره‌ترین نه‌ت���ه‌وه‌ی‌ بێ‌ واڵته‌‬ ‫تیای���دا‪ ،‬ئایا ك���ورد ده‌رفه‌ت���ی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌یه‌ له‌سایه‌ی‌ رووداوو گۆڕانكاریه‌كانی‌‬ ‫ئێستای‌ ناوچه‌كه‌دا جیابێته‌وه‌؟‬ ‫ئاوێنه‌ ئه‌م پرسیاره‌ی‌ ئاڕاسته‌ی‌ یه‌كێك‬ ‫له‌و سیاس���ه‌تمه‌داره‌ كوردان���ه‌ كرد كه‌‬ ‫له‌ده‌یه‌ی‌ شه‌ستی‌ س���ه‌ده‌ی‌ رابردووه‌وه‌‬ ‫له‌جواڵن���ه‌وه‌ی‌ رزگاریخوازی���ی‌ ك���وردا‬ ‫به‌شداره‌و سااڵنێكی‌ زۆری‌ ژیانی‌ له‌كاری‌‬ ‫سیاسیدا به‌سه‌ربردووه‌‌و ئێستاش ئه‌ندام‬ ‫په‌رله‌مان���ه‌ له‌به‌غدا "دكت���ۆر مه‌حمود‬ ‫عه‌سمان"‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "كورد جیابێته‌وه‌ بۆ‬ ‫كوێ‌ ده‌چێت؟ كه‌ ئێران‌و توركیا له‌دژی‌‬ ‫بن چ���ۆن ده‌توانێ‌ جیابێت���ه‌وه‌؟ جگه‌‬ ‫له‌وه‌ی‌ كه‌ نی���وه‌ی‌ ناوچه‌كانی‌ دابڕاون‪،‬‬ ‫نه‌هه‌لومه‌رجی‌ ناوخ���ۆو نه‌هه‌لومه‌رجی‌‬ ‫ناوچه‌كه‌و نه‌بارودۆخ���ی‌ نێوده‌وڵه‌تیش‬ ‫رێگ���ه‌ی‌ جیابوون���ه‌وه‌ی‌ س���ه‌ربه‌خۆیی‌‬ ‫پێنادات"‪.‬‬ ‫ناوبراو جه‌غتی‌ له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ كرده‌وه‌‬ ‫كه‌ ئ���ه‌و گۆڕانكاریه‌ گه‌ورانه‌ی‌ ئێس���تا‬ ‫له‌ناوچه‌كه‌دا رووده‌ده‌ن ته‌نها ده‌رفه‌تی‌‬

‫راگه‌یاندنی‌ ده‌وڵه‌ت ‌ی‬ ‫كوردی‌ له‌م ئان‌و‬ ‫ساته‌دا جۆره‌ ریسك‬ ‫كردنێك ‌ی مه‌ترسیدار‌ه‬ ‫ی‬ ‫كه‌ كه‌س ئاقیبه‌ته‌كه‌ ‌‬ ‫نازانێت‬ ‫ئه‌وه‌ بۆ كورد ده‌ڕه‌خسێنی‌ كه‌ مافه‌كانیان‬ ‫له‌چوارچێوه‌ی‌ ده‌وڵه‌ته‌كانیاندا ده‌سته‌به‌ر‬ ‫بك���ه‌ن وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌ له‌ده‌س���توردا‬ ‫مافه‌كانی���ان بچه‌س���پێ‌‌و نوێنه‌ری���ان‬ ‫هه‌بێت‌و به‌شیان هه‌بێت له‌به‌ڕێوه‌بردنی‌‬ ‫واڵتدا‪ .‬ئ���ه‌و وتی‌ "ئه‌مان���ه‌ هه‌نگاوێكن‬ ‫بۆ پێش���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌لومه‌رجی‌ كوردی‌‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ ریش���ه‌یی‌‌و ت���ه‌واوی‌‬ ‫پێناگۆڕێت‪ ،‬بۆ نمونه‌ هێش���تا له‌سوریا‬ ‫كورد هیچی‌ ده‌س���تنه‌كه‌وتووه‌‪ ،‬توركیا‬

‫له‌شكری‌ له‌س���ه‌ر سنور كۆكردووه‌ته‌وه‌و‬ ‫به‌بیانووی‌ هه‌بوون���ی‌ په‌كه‌كه‌وه‌ ده‌ڵێت‬ ‫ده‌چمه‌ ناوه‌وه‌"‪.‬‬ ‫دكت���ۆر مه‌حمود راگه‌یاندن���ی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫كوردی‌ ل���ه‌م ئان‌و س���اته‌دا به‌جۆرێك‬ ‫ی مه‌ترس���یدار ناوبرد‬ ‫له‌ڕیس���ك كردن��� ‌‬ ‫ك���ه‌ ك���ه‌س ئاقیبه‌ته‌ك���ه‌ی‌ نازانێ���ت‪،‬‬ ‫ئاماژه‌شی‌ بۆ ئه‌وه‌ كرد كه‌ لێدوانه‌كانی‌‬ ‫ئه‌مدوایی���ه‌ی‌ ن���وری‌ مالیكی‌ س���ه‌رۆك‬ ‫وه‌زیرانی‌ عێراق سه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ كورد‬ ‫به‌نیازی‌ جیابوونه‌وه‌ له‌عێراق‌و خه‌ریكی‌‬ ‫ئاماده‌كارییه‌ بۆ راگه‌یاندنی‌ سه‌ربه‌خۆیی‌‪،‬‬ ‫به‌سیاس���ه‌تی ده‌وڵه‌تی‌ ناوه‌ندی‌ ناوبرد‬ ‫ب���ۆ هاندانی‌ واڵتانی‌ ده‌وروب���ه‌ر له‌دژی‌‬ ‫كورد‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "مالیكی‌ ئه‌و قس���انه‌ی‌‬ ‫ب���ۆ ئاژانس���ی‌ ئه‌نادۆڵ���ی‌ توركی‌ كرد‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ده‌وڵه‌ته‌كانمان‬ ‫تێبه‌ردات‪ ،‬مه‌به‌س���تی‌ ئه‌وه‌یه‌ توركیا‌و‬ ‫ئێران په‌المارمان بده‌ن‌و كێش���ه‌مان بۆ‬ ‫دروستبكات"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م بۆچوونانه‌ی‌ مه‌حمود عوس���مان‬ ‫له‌كاتێكدای���ه‌ ك���ه‌ پێش���بینی‌ ده‌كرێت‬ ‫له‌س���ایه‌ی‌ درێژه‌كێشانی‌ شه‌ڕ‌و شۆڕش‌و‬ ‫قه‌یرانه‌كانی‌ ئێستای‌ سوریادا‪ ،‬ملمالنێی‌‬ ‫نێ���وان كه‌مایه‌تیی���ه‌كان‌و ده‌س���تگرتن‬ ‫به‌ڕه‌گوڕیشه‌ی‌ خۆیانه‌وه‌ ببێته‌ ملمالنێی‌‬ ‫س���ه‌ره‌كی‌ له‌ئاس���تی‌ ناوچه‌كه‌دا وه‌ك‬

‫له‌هه‌وڵه‌كانی‌ "عه‌ل���ه‌وی‌‌و كوردو دروزو‬ ‫ش���یعه‌و س���وننه‌و مه‌س���یحییه‌كان"دا‬ ‫به‌دیده‌كرێ���ت‪ ،‬وێ���ڕای‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ك���ه‌‬ ‫له‌هه‌مانكاتیشدا باس له‌"به‌لوبنانكردن"ی‌‬ ‫كۆی‌ ناوچه‌كه‌ش ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م په‌رله‌مانت���اره‌ی‌ عێ���راق وت���ی‌‬ ‫"به‌لوبنانكردن���ی‌ ناوچه‌ك���ه‌ به‌مان���ای‌‬ ‫جیابوونه‌وه‌و راگه‌یاندنی‌ س���ه‌ربه‌خۆیی‌‬ ‫كه‌مایه‌تیی���ه‌كان نای���ه‌ت‪ ،‬به‌ڵكو زیاتر‬ ‫ده‌رفه‌تدانه‌ ب���ه‌وان بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئازادانه‌تر‬ ‫بژین‌و مافه‌كانیان ده‌سته‌به‌ر بكه‌ن"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌وه‌ش كه‌ ئای���ا گۆڕانكاری‌‬ ‫هه‌ڵوێس���تی‌ توركیا به‌رامبه‌ر به‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان ده‌رفه‌تێك���ی‌ زیاتر به‌كورد‬ ‫نادات ب���ۆ بیركردن���ه‌وه‌ له‌جیابوونه‌وه‌‬ ‫له‌عێ���راق؟ ئ���ه‌و وت���ی‌ "گۆڕانكاری���ی‌‬ ‫هه‌ڵوێس���تی‌ ئێس���تای‌ توركیا به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫فاكت���ه‌ری‌ ئابوری‌‌و ن���ه‌وت‌و غاز‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫زۆرج���ار فاكته‌ری‌ سیاس���ی‌ له‌فاكته‌ری‌‬ ‫ئابوری‌ گرنگتره‌‪ ،‬الی‌ توركیا تا ئێستاش‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ كوردی‌ هێڵی‌ سووره‌"‪.‬‬ ‫جارێكیتری���ش جه‌غت���ی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫كرده‌وه‌ كه‌ "راگه‌یاندنی‌ ده‌وڵه‌تی‌ كوردی‌‬ ‫له‌م ئان‌و ساته‌دا جۆره‌ ریسك كردنێكی‌‬ ‫مه‌ترس���یداره‌ كه‌ ك���ه‌س ئاقیبه‌ته‌كه‌ی‌‬ ‫نازانێت"‪.‬‬

‫سه‌ربه‌خۆی ‌ی كوردستان‪..‬‬

‫ئه‌زمونی‌ باشوری‌ سودان یان فه‌له‌ستین‌و چیچان؟‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫به‌رپرسی‌ سه‌نته‌ری‌ لێكۆڵینه‌وه‌ی‌‬ ‫ستراتیجی‌ كوردستان‌و ئه‌ندامی‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌ "فه‌رید‬ ‫ئه‌سه‌سه‌رد" له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا‬ ‫ده‌ڵێت "مه‌سه‌له‌ی‌ سه‌ربه‌خۆیی‌‬ ‫كوردستان هه‌ر جاڕدان‌و راگه‌یاندنی‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬ئێمه‌ ئه‌وه‌مان پێ‌ جێبه‌جێ‌‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم كێشه‌كه‌ پاش‬ ‫راگه‌یاندنه‌كه‌ دروستده‌بێت‌و گۆبه‌ندێكی‌‬ ‫زۆری‌ لێده‌كه‌وێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئایا ئه‌م كاته‌ گونجاوترین كاته‌‬ ‫بۆ جیابوونه‌وه‌ی‌ كورد له‌عێراق؟‬ ‫ئه‌سه‌سه‌رد‪ :‬ئه‌گه‌ر كاته‌كه‌ی‌ گونجاوبوایه‌‬ ‫چاوه‌ڕوانم����ان نه‌ده‌ك����رد یه‌كس����ه‌ر‬ ‫جیاده‌بووینه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬نه‌گونجانه‌كه‌ی‌ له‌چیدا ده‌بینی‌؟‬ ‫ئه‌سه‌س����ه‌رد‪ :‬نه‌گونجان‌و مه‌ترسییه‌كه‌ی‌‬ ‫له‌وه‌دایه‌ كه‌ هێشتا ناوچه‌كه‌ ئاماده‌ نییه‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ كوردی‌ قبوڵ‌ بكات‪ ،‬هێزه‌كانی‌‬ ‫جیهان����ی‌‌و كۆمه‌ڵ����گای‌ نێوده‌وڵه‌تی����ش‬ ‫ئ����ه‌و ئاماده‌گییه‌یان تیا نیی����ه‌ مامه‌ڵه‌‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ‌ ده‌وڵه‌تی‌ كوردیدا بكه‌ن‪ ،‬به‌هۆی‌‬ ‫ئه‌مه‌ش����ه‌وه‌ ئه‌گ����ه‌ر ئێم����ه‌ یه‌كالیه‌ن����ه‌‬ ‫رایبگه‌یه‌نی����ن تووش����ی‌ گێچه‌ڵێكی‌ زۆر‬ ‫ده‌بی����ن‪ .‬مه‌س����ه‌له‌ی‌ جیابوون����ه‌وه‌ی‌‬

‫كوردس����تان وه‌ك����و جیابوون����ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫فه‌له‌س����تینیه‌كانه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر مه‌س����ه‌له‌كه‌‬ ‫مه‌س����ه‌له‌ی‌ ویس����ت بێت‪ ،‬یه‌كس����ه‌ری‌‬ ‫جیاده‌بن����ه‌وه‌و ‪ 22‬ده‌وڵه‌ت����ی‌ عه‌ره‌بیش‬ ‫پش����تگیرییان ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم ئیس����رائیل‬ ‫به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ تایبه‌ت����ی‌‌و كۆمه‌ڵ����گای‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی����ش به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ گش����تی‌‬ ‫ئاماده‌ی����ی‌ تێدانییه‌ دان به‌جیابوونه‌وه‌ی‌‬ ‫یه‌كالیه‌ن����ه‌ی‌ فه‌له‌س����تینییه‌كان بنێت‪.‬‬ ‫هه‌لومه‌رجی‌ ئ����ه‌وان زۆر ل����ه‌وه‌ی‌ ئێمه‌‬ ‫باش����تره‌‪ ،‬به‌اڵم هێشتا دوودڵن به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌م مه‌سه‌له‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌اڵم ئه‌م گۆڕانكاریانه‌ی‌ ئێستا‬ ‫له‌ناوچه‌ك����ه‌دا رووده‌ده‌ن ده‌رفه‌تێك����ی‌‬ ‫زیات����ری‌ له‌فه‌له‌س����تینییه‌كان بۆ كورد‬ ‫نه‌ڕه‌خساندنه‌وه‌ كه‌ بگه‌ن به‌مافه‌كانیان‌و‬ ‫رووه‌و ئه‌و ئاڕاسته‌یه‌ هه‌نگاو بنێن؟‬ ‫ئه‌سه‌سه‌رد‪ :‬مه‌س����ه‌له‌كه‌ هه‌ر راگه‌یاندن‬ ‫نیی����ه‌‪ ،‬ئێم����ه‌ قۆناغی‌ یه‌كه‌مم����ان پێ‌‬ ‫جێبه‌جێ‌ ده‌كرێت وه‌ك فه‌له‌ستینیه‌كان‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم كێش����ه‌كه‌ پ����اش راگه‌یاندنه‌كه‌‬ ‫دروس����تده‌بێت‌و ئ����ه‌وه‌ گۆبه‌ندێك����ی‌‬ ‫زۆری‌ لێده‌كه‌وێت����ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گ����ه‌ر ئێم����ه‌‬ ‫ئه‌م مه‌س����ه‌له‌یه‌ یه‌كالیه‌ن����ه‌ رابگه‌یه‌نین‬ ‫وه‌ك چیچانییه‌كانم����ان لێبه‌س����ه‌ردێت‪،‬‬ ‫ك����ه‌ س����ه‌ربه‌خۆیی‌ خۆی����ان راگه‌یان����د‬ ‫به‌ب����ێ‌ ره‌زامه‌ندی‌ روس����یا‌و كۆمه‌ڵگای‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی‌ پاش����ان تووشی‌ شكستێكی‌‬

‫ی‬ ‫له‌مه‌سه‌له‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌ربه‌خۆییدا‪ ،‬فاكته‌ر ‌‬ ‫ده‌ره‌كی‌ فاكته‌رێك ‌ی‬ ‫یه‌كالكه‌ره‌وه‌یه‌‪ ،‬له‌م‬ ‫ی‬ ‫مه‌سه‌له‌یه‌دا فاكته‌ر ‌‬ ‫ناوخۆیی‌ فاكته‌ر‌ه‬ ‫ی‬ ‫الوازه‌كه‌یه‌‪ ،‬فاكته‌ر ‌‬ ‫ده‌ره‌كی‌ فاكته‌ر‌ه‬ ‫به‌هێزه‌كه‌یه‌‬

‫زۆر گه‌وره‌ بوون‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌اڵم ئێس����تا باس له‌سه‌رله‌نو ‌‬ ‫ێ‬ ‫دابه‌ش����كردنه‌وه‌و داڕشتنه‌وه‌ی‌ هاوكێشه‌‬ ‫سیاس����ییه‌كان‌و جوگرافی����ای‌ ناوچه‌كه‌‬ ‫ده‌كرێت له‌س����ه‌ر بنه‌مای‌ نه‌وت‌و غاز كه‌‬ ‫ئه‌م فاكته‌ره‌ش ده‌رفه‌تێك بۆ كوردستان‬ ‫ده‌ڕه‌خسێنێت كه‌ فه‌له‌س����تین‌و چیچان‬ ‫نیانه‌‪..‬‬ ‫ئه‌سه‌س����ه‌رد‪ :‬ئ����ه‌وه‌ دیارده‌یه‌ك����ه‌ تازه‌‬

‫ده‌س����تپێده‌كات‌و هێش����تا بۆ پێش����ه‌وه‌‬ ‫نه‌چووه‌‪ ،‬ده‌بێت چاوه‌ڕێی‌ ئه‌نجامه‌كان ‌ی‬ ‫بكه‌ی����ن‌و به‌پێ����ی‌ ئه‌نجامه‌كان����ی‌ بڕیار‬ ‫بده‌ین‪ .‬هه‌ڵوێس����تی‌ زلهێزه‌كان هێش����تا‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌س����ه‌ربه‌خۆیی‌ كورد رون‬ ‫نیی����ه‌‪ ،‬به‌مه‌رجێك فاكت����ه‌ری‌ ده‌ره‌كی‌‬ ‫فاكته‌رێكی‌ یه‌كالكه‌ره‌وه‌یه‌ له‌م بواره‌دا‪،‬‬ ‫له‌م مه‌س����ه‌له‌یه‌دا فاكت����ه‌ری‌ ناوخۆیی‌‬ ‫فاكته‌ره‌ الوازه‌كه‌ی����ه‌‪ ،‬فاكته‌ری‌ ده‌ره‌كی‌‬ ‫فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد‬ ‫فاكته‌ره‌ به‌هێزه‌كه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬تۆ باسی‌ دوو ئه‌زمونی‌ فه‌له‌ستین‌و كارێكی‌ مه‌حاڵه‌؟‬ ‫چیچانت كرد‪ ،‬به‌اڵم ئه‌زمونێكی‌ دیكه‌ش ئه‌سه‌س����ه‌رد‪ :‬مه‌ح����اڵ‌ نیی����ه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم‬ ‫ی به‌گۆڕان����كاری‌ ناوچه‌كه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ باشوری‌ س����ودانه‌ ئایا ناكرێت په‌یوه‌ن����د ‌‬ ‫كورد شوێنپێی‌ ئه‌و ئه‌زمونه‌ هه‌ڵگرێت؟ هه‌یه‌‪ ،‬گۆڕانكاریی‌ له‌ناوچه‌ی‌ رۆژهه‌اڵتی‌‬ ‫ئه‌سه‌س����ه‌رد‪ :‬باش����وری‌ س����ودان زۆر ناوه‌ڕاس����ت ده‌س����تیپێكردووه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم‬ ‫جیاوازه‌‪ ،‬باشوری‌ سودان به‌ڕه‌زامه‌ندیی‌ هێشتا نه‌گه‌یشتووه‌ت ‌ه ئه‌وه‌ی‌ رازی‌ بێت‬ ‫ناوه‌ند جیابۆوه‌و جیابوونه‌وه‌كه‌ یه‌كالیه‌نه‌ به‌په‌یدابوونی‌ ده‌وڵه‌تێك ‌ی كوردی‌‪ .‬راسته‌‬ ‫نه‌ب����وو‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئێم����ه‌ جیابوونه‌وه‌یه‌كی‌ ئێس����تا ده‌رفه‌تێك بۆ كورد ره‌خساوه‌و‬ ‫یاسایی‌ به‌ڕه‌زامه‌ندی‌ ناوه‌ند دابین بكه‌ین له‌عێراقدا بووه‌ته‌ فاكته‌رێكی‌ په‌سه‌ندكراوو‬ ‫هیچ كێش����ه‌یه‌كمان نیی����ه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵگای‌ گرنگ‌و ده‌توانێت رۆڵێكی‌ گه‌وره‌ بگێڕێت‪،‬‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی����ش رازی‌ بێت‌و راز ‌‬ ‫ی نه‌بێت به‌اڵم هێشتا ناوچه‌كه‌و جیهان نایانه‌وێ‌‬ ‫هی����چ به‌هایه‌ك����ی‌ نیی����ه‌‪ .‬كۆمه‌ڵ����گای‌ كورد ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ چوارچێوه‌ی‌ عێراقدا‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی‌ به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ گشتی‌ دژی‌ رۆڵێكی‌ گه‌وره‌تر بگێڕێت‪ .‬ره‌نگه‌ نه‌وه‌ی‌‬ ‫هی����چ جیابوونه‌وه‌یه‌كی‌ یاس����ایی‌ نییه‌‪ ،‬داهاتووی‌ ناوچه‌كه‌ س����ه‌ربه‌خۆیی‌ كورد‬ ‫ب����ه‌اڵم دژی‌ جیابوونه‌وه‌ نایاس����اییه‌كانه‌ قبوڵ‌ بكات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م نه‌وه‌یه‌ی‌ ئێس����تا‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كه‌ ئێمه‌ هه‌وڵی‌ بۆ ده‌ده‌ین‪.‬‬ ‫تا په‌نجا س����اڵی‌ تر ئ����ه‌وه‌ قبوڵ‌ ناكات‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ت����ۆ پێتوایه‌ جیابوونه‌وه‌ی‌ كورد كورد له‌عێ����راق جیابێت����ه‌وه‌و ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫له‌عێ����راق‌و راگه‌یاندن����ی‌ س����ه‌ربه‌خۆیی‌ سه‌ربه‌خۆی‌ خۆی‌ دابمه‌زرێنێت‪.‬‬

‫ئ���ه‌م توێژینه‌وه‌ی���ه‌ ك���ه‌ له‌ژماره‌یه‌ك‬ ‫ماڵپ���ه‌ڕی‌ عێراقی‌ به‌ش���ێوه‌ی‌ پچڕپچڕ‬ ‫باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ ئاشكرا ده‌كات كه‌‬ ‫له‌جه‌نگه‌كانی‌ (عێراق ـ ئێران)‌و (عێراق‬ ‫ـ هاوپه‌یمان���ان)دا ملیۆنێك تا ملیۆن‌و‬ ‫نیوێك كه‌س ك���وژراون‪ ،‬جگه‌ له‌مه‌ش‬ ‫بارگرانییه‌كانی‌ گه‌مارۆی‌ ئابووری‌ له‌سه‌ر‬ ‫عێراق له‌نێوان ‪ 1992‬ـ ‪ 2003‬قوربانییه‌‬ ‫مرۆییه‌كان به‌هۆی‌ نه‌بونی‌ داووده‌رمان‌و‬ ‫باڵوبونه‌وه‌ی‌ نه‌خۆشی‌‌و برسێتی‌‌و كاری‌‬ ‫توندوتیژیی���ه‌وه‌ گه‌ش���توه‌ته‌ ملی���ۆن‌و‬ ‫نیوێك ئیس���نان‌و پش���كی‌ شێری‌ ئه‌م‬ ‫قوربانیان���ه‌ش بریتیب���وون له‌ژن���ان‌و‬ ‫منااڵن‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا رۆژ ل���ه‌دوای‌ رۆژ به‌ڵگ���ه‌ی‌‬ ‫ن���وێ ده‌رده‌كه‌وێت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا‌و به‌ریتانی���ا چه‌كی‌ قه‌ده‌غه‌‌و‬ ‫یاس���اغیان به‌كارهێن���اوه‌ له‌عێ���راق‌و‬ ‫تا هه‌نووك���ه‌ش حاڵه‌ت���ی‌ له‌دایكبونی‌‬ ‫مناڵی‌ شێواو‌و ناته‌ندروست به‌رده‌وامه‌‬ ‫له‌هه‌ندێك ش���اری‌ عێ���راق‪ ،‬ئه‌مه‌ جگه‌‬ ‫له‌پیس���بونی‌ ئاو‌و خۆڵ كه‌ ئه‌بنه‌ هۆی‌‬ ‫پیس���كردن‌و ژه‌هراویكردن���ی‌ به‌رهه‌می‌‬ ‫كشتوكاڵ‌و مردنی‌ سست‌و له‌سه‌رخۆی‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ عێراق‪ .‬له‌الیه‌كیتره‌وه‌ ژماره‌ی‌‬ ‫كۆچبه‌ران���ی‌ عێراق له‌س���ااڵنی‌ ‪1968‬‬ ‫ـ ‪ 2003‬به‌زیات���ر له‌ ‪ 4‬ملی���ۆن عێراقی‌‬ ‫ده‌خه‌مڵێنرێت‌و به‌ش���ی‌ ه���ه‌ره‌ زۆری‌‬ ‫ئه‌مان���ه‌ش هه‌ڵگ���ری‌ بڕوانامه‌ی‌ به‌رز‌و‬ ‫خ���اوه‌ن تواناكانی‌ عێراق���ن به‌جۆرێك‬ ‫به‌پێی‌ ئامارێك���ی‌ وه‌زاره‌تی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫عێراق به‌ته‌نها له‌واڵتی‌ به‌ریتانیا ‪ 2‬هه‌زار‌و‬ ‫‪ 800‬پزیشكی‌ عێراقی‌ له‌ئاواره‌ییدان‪.‬‬ ‫له‌ڕووی‌ زیانه‌ ئابوورییه‌كانی‌ عێراقیشه‌وه‌‬ ‫توێژینه‌وه‌كه‌ هه‌ندێك ئامار ده‌خاته‌ڕوو‬ ‫كه‌ به‌م شێوه‌یه‌‪:‬‬ ‫ـ به‌ه���ای‌ دارای���ی‌ ژێرخانی‌ عێراق كه‌‬ ‫به‌فیڕۆ دراوه‌ له‌میانه‌ی‌ جه‌نگی‌ یه‌كه‌می‌‬ ‫كه‌نداو (عێراق ـ ئێران) به‌ ‪ 67‬ملیارد‬ ‫دۆالر ده‌خه‌مڵێنرێت‪.‬‬ ‫ـ به‌ه���ای‌ دارایی‌ ژێرخان���ی‌ به‌فیڕۆدراو‬ ‫له‌میان���ه‌ی‌ جه‌نگ���ی‌ دووه‌م���ی‌ كه‌نداو‬ ‫(عێ���راق ـ هاوپه‌یمانان) كه‌ له‌س���اڵی‌‬ ‫‪ 1991‬م���اوه‌ی‌ ‪ 23‬رۆژی‌ خایاند به‌‪232‬‬ ‫ملیارد دۆالر ده‌خه‌مڵێنرێت‪.‬‬ ‫ـ تێچونی‌ جه‌نگی‌ س���ێیه‌می‌ ئه‌مه‌ریكا‌و‬ ‫به‌ریتانی���ا دژی‌ عێ���راق ل���ه‌ ‪ 2003‬به‌‬ ‫‪ 148‬ملی���ارد دۆالر ده‌خه‌مڵێنرێت ئه‌مه‌‬ ‫جگه‌ له‌تێچ���وون‌و خه‌رجییه‌كانی‌ پاش‬ ‫جه‌نگ‪.‬‬ ‫ـ ئێ���ران داوای‌ قه‌ره‌ب���ووی‌ ‪ 200‬ملیارد‬ ‫دۆالر ده‌كات له‌عێ���راق له‌پ���ای‌ ئ���ه‌و‬ ‫زیانانه‌ی‌ له‌جه‌نگی‌ هه‌شت ساڵه‌دا لێی‌‬ ‫كه‌وتووه‌‪.‬‬ ‫ـ به‌ه���ای‌ قه‌ره‌بووه‌كانی‌ كوه‌یت به‌ ‪100‬‬ ‫ملیارد دۆالر ده‌خه‌مڵێنرێت‪.‬‬ ‫ـ به‌های‌ چاككردنه‌وه‌‌و نۆژه‌نكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌رت���ی‌ نه‌وت له‌عێراق ب���ه‌ ‪ 90‬ملیارد‬ ‫دۆالر ده‌خه‌مڵێنرێت‪.‬‬ ‫ـ به‌های‌ ق���ه‌رزی‌ ده‌ره‌كی‌ عێراق‌و ئه‌و‬ ‫س���وو زیادانه‌ی‌ چونه‌ته‌ سه‌ر قه‌رزه‌كه‌‬ ‫ب ‌ه ‪ 356‬ملی���ارد دۆالر ده‌خه‌مڵێنرێت‪،‬‬ ‫هه‌ندێك راپۆرتیش ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كه‌ن‬ ‫ك ‌ه ‪ 383‬ملیارد دۆالره‌‪.‬‬ ‫س���ه‌رجه‌م تێچونی‌ ئ���ه‌م زیانانه‌ی‌ كه‌‬ ‫ده‌بێت عێ���راق قبوڵی‌ ب���كات ده‌گاته‌‬ ‫ترلیۆنێك‌و ‪ 193‬ملیارد دۆالر‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ خه‌ماڵندنی‌ شاره‌زایانی‌ ئه‌مه‌ریكا‬ ‫تێچوونی‌ س���ه‌رله‌نوێ ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫عێ���راق به‌هۆی‌ هه‌ر س���ێ جه‌نگه‌كه‌وه‌‬ ‫ده‌گات���ه‌ ‪ 600‬ملی���ارد دۆالر‪ .‬به‌ه���ای‌‬ ‫ئه‌و قه‌ره‌بووانه‌ش���ی‌ پێویس���ته‌ بدرێنه‌‬ ‫ئێ���ران‌و كوه‌یت ب���ه‌ ‪ 300‬ملیارد دینار‬ ‫ده‌خه‌مڵێنرێ���ت‌و ئه‌گ���ه‌ر قه‌ره‌ب���وی‌‬ ‫قه‌رزیشی‌ بخرێته‌سه‌ر ئه‌وه‌ تێكڕای‌ ئه‌و‬ ‫زیانه‌ ماددیان���ه‌ی‌ ده‌بێت عێراق قبوڵی‌‬ ‫بكات ده‌گات���ه‌ ترلیۆنێك‌و ‪ 256‬ملیارد‬ ‫دۆالر‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫ئابووری‬

‫)‪ )340‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/8/28‬‬

‫ئەم الپەڕەیە بە سپۆنسەری ژووری بازرگانی‌و پیشەسازی سلێمانی چاپ‌و باڵودەکرێتەوە‬

‫کێڵگەیەکی نەوت لەکەرکوک فۆتۆ‪ :‬ڕێبەر نەجم‬

‫ئایا گرێبه‌ست ‌ه نه‌وتیه‌كانی‌ هه‌رێم له‌ژێر هه‌ڕه‌شه‌دان؟‬

‫"له‌بازاڕی وزه‌دا گرێبه‌سته‌كان‌و كۆنتراكته‌كان وه‌كو شوتی‌و كاڵه‌ك كڕین‌و فرۆشتینان پێو‌ه ده‌كرێت"‬ ‫ ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬

‫"نابێت كۆمپانیا جیهانیه‌كانی نه‌وت‪،‬‬ ‫به‌بێ ره‌زامه‌ندیی حكومه‌تی ناوه‌ندیی‬ ‫عێراق‪ ،‬گرێبه‌ست له‌گه‌ڵ هیچ‬ ‫هه‌رێمێكی عێراقدا واژۆ بكه‌ن"‪ .‬ئه‌م ‌ه‬ ‫ی‬ ‫وت ‌هی‌ به‌رپرسێكی‌ وه‌زاره‌تی‌ ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫واڵتێكه‌‪ ،‬كه‌ ب ‌ه جۆرێك له‌جۆره‌كان‬ ‫له‌ئێستادا حوكمی‌ هه‌موو جیهان‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ی ڤیكتۆریا نۆالند وته‌بێژی‬ ‫ئه‌و لێدوان ‌ه ‌‬ ‫وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مه‌ریكا به‌ش���ێك‬ ‫ێ‬ ‫ی نیگ���ه‌ران‌و ب ‌‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫له‌به‌رپرس���ان ‌‬ ‫ی‬ ‫هیوا كرد‪ ،‬چونك ‌ه پێشتر به‌شانازییه‌ك ‌‬ ‫زۆره‌و‌ه باسیان له‌و‌ه ده‌كرد‪ ،‬ك ‌ه گه‌ور‌ه‬ ‫ی وه‌ك ئیكس���ۆن مۆبیل‪،‬‬ ‫كۆمپانیاكان ‌‬ ‫شێڤرۆنی ئه‌مه‌ریكی‌و تۆتاڵی فه‌ڕه‌نسی‌و‬ ‫گازپرۆم نه‌فتی روس���ی‪ ،‬گرێبه‌ستیان‬ ‫له‌گه‌ڵ حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستاندا‬ ‫واژۆ كردووه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی س���امان ‌ه سروشتییه‌كان ‌‬ ‫به‌اڵم وه‌زیر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ورام ‌‬ ‫ی هه‌رێم‪ ،‬ئاش���ت ‌‬ ‫حكومه‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌یاننامه‌یه‌ك���ه‌و‌ه ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌ڕێ���گا ‌‬ ‫ی‬ ‫ره‌تكرده‌و‌ه ك ‌ه ویالیه‌ت ‌ه یه‌كگرتووه‌كان ‌‬ ‫ی كردبێت‬ ‫ی له‌كۆمپانیاكان ‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا داوا ‌‬ ‫ی نه‌وت‬ ‫له‌هه‌رێم���دا كار‌و وه‌به‌رهێنان��� ‌‬ ‫نه‌ك���ه‌ن‪ ،‬له‌به‌یاننامه‌كه‌دا هاتوو‌ه "ئه‌و‬ ‫ی باس له‌و‌ه ده‌كه‌ن ئه‌مه‌ریكا‬ ‫هه‌وااڵن ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بكات له‌هه‌رێم ‌‬ ‫ی له‌كۆمپانیاكان ‌‬ ‫رێگر ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستاندا كاربكه‌ن‪ ،‬هیچ بنه‌مایه‌ك ‌‬ ‫نیی���ه‌‌و دوور‌ه له‌ڕاس���تییه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵك���و‬ ‫ی ك ‌ه ئاره‌زوو‬ ‫ی ئه‌و كۆمپانیایان ‌ه ‌‬ ‫ژمار‌ه ‌‬ ‫ی كارك���ردن بێن ‌ه‬ ‫ده‌كه‌ن به‌مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ی كوردستان روو له‌زیادبوونه‌"‪.‬‬ ‫هه‌رێم ‌‬

‫ئه‌و لێدوان ‌هی‌ وته‌بێژی چه‌ندین كۆمپانیا‬ ‫وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫گرێبه‌ستیان له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌مه‌ریكا‪ ،‬كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی هه‌رێمدا واژۆ‬ ‫نه‌رێنی‌ ده‌بێت له‌سه‌ر كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم دواتر‬ ‫ی‬ ‫بواری‌ وه‌به‌رهێنان ‌‬ ‫گرێبه‌سته‌كانیان‬ ‫ی كوردستان‬ ‫نه‌وت ‌‬ ‫فرۆشتۆته‌وه‬ ‫ی‬ ‫هه‌ر له‌به‌یاننامه‌ك���ه‌دا هاتوو‌ه "هه‌واڵ ‌‬ ‫ی كه‌س���انێك ‌ه ك ‌ه‬ ‫ل���ه‌م ش���ێوه‌ی ‌ه ه��� ‌‬ ‫ی له‌م‬ ‫حه‌زده‌ك���ه‌ن ئه‌مه‌ری���كا بڕیارێك ‌‬ ‫ی تره‌و‌ه‬ ‫ش���ێوه‌ی ‌ه ده‌ربكات"‪ .‬له‌الیه‌ك ‌‬ ‫ی نه‌وت‪ ،‬دوو‬ ‫ی ئابوری‌‌و بوار ‌‬ ‫شاره‌زایان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جیاوازیان له‌سه‌ر ئه‌و لێدوان ‌ه ‌‬ ‫بۆچون ‌‬ ‫ی ئه‌مه‌ریكا‬ ‫ی ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ی وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫وته‌بێژ ‌‬ ‫بۆ دروس���تبووه‌‪ .‬بۆچونێكی���ان ئه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌خه‌ن��� ‌ه روو ك ‌ه ئ���ه‌و كۆمپانیایان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌وت‪ ،‬خاوه‌ن س���ه‌رمایه‌یه‌ك ‌‬ ‫ب���وار ‌‬ ‫زۆرن‪ ،‬موجازه‌ف ‌ه به‌سه‌رمایه‌كانیانه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ لێدوانێك ‌‬ ‫ی تایبه‌ت ‌‬ ‫ناكه‌ن‌و حسابێك ‌‬ ‫ی تریش ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫وه‌ها ده‌كه‌ن‪ .‬بۆچونێك ‌‬ ‫ی ئه‌و كۆمپانیایان ‌ه له‌هه‌رێمدا‬ ‫ك ‌ه قازانج ‌‬ ‫كه‌م نییه‌‪ ،‬ده‌س���تهه‌ڵگرتن له‌و قازانج ‌ه‬ ‫ی ئاسان نازانرێ‌‪.‬‬ ‫به‌كارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���اره‌زا له‌بوار ‌‬ ‫د‪.‬قه‌یوان س���یوه‌یل ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بڕوا ‌‬ ‫ن���ه‌وت‌و غ���از‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ب���ه‌و‌ه هه‌ی ‌ه ك ‌ه ئه‌مه‌ریكا وه‌ك‬ ‫ته‌واو ‌‬

‫زلهێزێك���ی مه‌زنی ئ���ه‌م جیهانه‌‪ ،‬بیر‬ ‫له‌هیچ دۆستایه‌تییه‌ك‌و دوژمنایه‌تییه‌كی‬ ‫تاس���ه‌ر ناكاته‌وه‌‪ ،‬له‌الیه‌كی تریشه‌و‌ه‬ ‫ب���اس ل���ه‌وه‌ش ده‌كات ك��� ‌ه كۆمپانیا‬ ‫زه‌به‌الحه‌كان���ی ب���واری نه‌وتی���ش‬ ‫به‌هه‌مانشێو‌ه به‌دوای قازانجی خۆیاندا‬ ‫ده‌گه‌ڕی���ن‪ ،‬بۆی ‌ه ل���ه‌و بڕوای���ه‌دا نیی ‌ه‬ ‫ی ده‌س���ت‬ ‫ئه‌و كۆمپانیایان ‌ه به‌ئاس���ان ‌‬ ‫له‌و قازانج��� ‌ه زۆر‌ه هه‌ڵگرن‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫ی ناسراودا‬ ‫گرێبه‌ستیان له‌گه‌ڵ هه‌رێمێك ‌‬ ‫كردووه‌‪ ،‬ئ���ه‌و ده‌ڵێت "ئه‌م��� ‌ه بازاڕی‬ ‫وزه‌یه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه بازاڕی قازانج‌و ریس���كه‌!‬ ‫ئه‌وان ‌ه هاتوون گرێبه‌س���تێكان له‌گه‌ڵ‬ ‫حكومه‌تێكی به‌فه‌رمی ناس���راودا واژۆ‬ ‫كردوو‌ه ك ‌ه خاوه‌نی یاسایه‌كی فه‌رمیی ‌ه‬ ‫ك ‌ه له‌په‌رله‌ماندا ده‌نگی پێدراوه‌"‪ .‬ئه‌‌و‬ ‫ی نه‌وت ئه‌وه‌ش ده‌خات ‌ه‬ ‫ی بوار ‌‬ ‫شاره‌زای ‌ه ‌‬ ‫روو ك ‌ه له‌جیهانی وزه‌دا گرێبه‌سته‌كان‌و‬ ‫كۆنتراكت���ه‌كان وه‌كو ش���وتی‌و كاڵه‌ك‬

‫له‌ب���ازاڕی وزه‌دا كڕی���ن‌و فرۆش���تنیان چه‌ند زانیارییه‌كی‌ گرنگ له‌سه‌ر نه‌وتی‌ هه‌رێم‬ ‫پێوه‌ده‌كرێ���ت‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا ئ���ه‌وه‌ش‬ ‫ناش���ارێته‌و‌ه ك��� ‌ه چه‌ندی���ن كۆمپانیا‬ ‫ی گرێبه‌س���تیان له‌گه‌ڵ‬ ‫له‌گه‌ڵ ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫هه‌رێ���م‌و حكومه‌تی ناوه‌ندیش���دا واژۆ‬ ‫كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم دواتر گرێبه‌س���ته‌كانیان‬ ‫فرۆش���تۆته‌وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ده‌ڵێ���ت "ئه‌گه‌ر‬ ‫زانیی���ان له‌به‌رژه‌وه‌ندیی���ان نییه‌‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫خێرا له‌ب���ازاڕی وزه‌دا گرێبه‌س���ته‌كان‬ ‫ده‌فرۆشنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ك��� ‌‬ ‫له‌جۆره‌ باشه‌كانی‌ نه‌وت‪ ،‬وه‌ك ئه‌و‬ ‫ی ت���ره‌و‌ه د‪.‬ع���زه‌ت س���ابیر هه‌رێمی كوردستان كه‌وتۆته‌ نێوان‬ ‫ی زانكۆ ‌‬ ‫ش���اره‌زای ئابوری‌‌و مامۆستا ‌‬ ‫ده‌ڵێت "ئه‌نجامه‌ سه‌ره‌تاییه‌كانی‬ ‫ی پشتێنه‌ی چیاكانی زاگرۆس‌و كه‌نداوی‬ ‫ی وای ‌ه ك ‌ه ئه‌و لێدوان ‌ه ‌‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬بۆچون ‌‬ ‫روپێوكردن وای ده‌رده‌خه‌ن كه‌‬ ‫ی فارسه‌وه‌‪ ،‬كه‌ خاوه‌نی سه‌رچاوه‌یه‌كی‬ ‫له‌زاخۆوه‌ تا گه‌رمیان‪ ،‬تادێت جۆری‬ ‫وته‌بێژی وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مه‌ریكا‪ ،‬بێشوماری زه‌خیره‌ی سامانه‌‬ ‫نه‌وته‌كه‌ سوكتر ده‌بێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ی سروشتییه‌ هایدرۆكاربۆنییه‌كانی‬ ‫ی ده‌بێت له‌سه‌ر بوار ‌‬ ‫ی نه‌رێن ‌‬ ‫كاریگه‌ر ‌‬ ‫مایه‌ی‌ خۆشحاڵییه‌‪ ،‬چونكه‌ نه‌وتی‬ ‫ی كوردس���تان‪ ،‬ئه‌و نه‌وت‌و گازی سروشتییه‌‪ .‬به‌مه‌زه‌نده‌ی‬ ‫ی نه‌وت ‌‬ ‫وه‌به‌رهێنان ‌‬ ‫سوك باشتره‌‌و له‌بازاڕه‌كانی دونیادا‬ ‫ده‌ڵێ���ت "ئ���ه‌و كۆمپانیایان��� ‌ه خاوه‌ن شاره‌زایانی بواری وزه‌‪ ،‬ئه‌م هه‌رێمه‌‬ ‫به‌نرخێكی زۆرتر ده‌فرۆشرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی زۆرن‪ ،‬ئه‌س���ته‌م ‌ه خاوه‌نی نزیكه‌ی ‪ 45‬ملیارد به‌رمیل‬ ‫س���ه‌رمایه‌یه‌ك ‌‬ ‫ده‌توانرێت به‌ ئاسانی بۆ به‌رهه‌مه‌كانی‬ ‫موجازه‌ف ‌ه ب ‌ه سه‌روه‌ت‌و سامانه‌كه‌یانه‌و‌ه به‌رهه‌می هایدرۆكاربۆنییه‌‌و زۆربه‌ی‬ ‫وه‌كو به‌نزین‌و گازۆیل‌و به‌نزینی ته‌یاره‌‬ ‫بك���ه‌ن‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر گرێبه‌سته‌كانیش���یان كێڵگه‌كانیشی جگه‌ له‌كێڵگه‌ی‬ ‫سودیان لێوه‌ربگیرێت"‪.‬‬ ‫هه‌ڵنه‌وه‌ش���ێننه‌وه‌‪ ،‬له‌م���ه‌ودوا زیاتر كه‌ركوك تائێستا به‌ ده‌ستلێنه‌دراوی‬ ‫پ���ه‌ر‌ه به‌كاره‌كانیان ن���اده‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌ش ماونه‌ته‌‪ ،‬كه‌ ئه‌مه‌ش به‌بڕوای‌‬ ‫* سامانی سروشتی نه‌وت‌و گاز‬ ‫ی شاره‌زایانی‌ ئه‌و بواره‌‪ ،‬سامانێكی‬ ‫ی ده‌بێت له‌سه‌ر ئاست ‌‬ ‫ی خراپ ‌‬ ‫كاریگه‌ر ‌‬ ‫گرنگترین سه‌رچاوه‌ی وزه‌ن لەجیهاندا‬ ‫كه‌موێنه‌یه‌ له‌دونیادا‪ ،‬چونكه‌ وه‌ك‬ ‫وه‌به‌رهێنانی‌ نه‌وت له‌كوردستاندا"‪.‬‬ ‫كه‌ تا ئه‌مڕۆش هیچ وزه‌یه‌كی تر نییه‌‬ ‫ئ���ه‌و‌ه جه‌خت ل���ه‌وه‌ش ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه د‪.‬قه‌یوان سیوه‌یلی‌ ده‌ڵێت "كێڵگه‌ی‬ ‫بتوانرێت جێگه‌یان بگرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی نه‌وت‌و گازی زۆربه‌ی واڵتانی دونیا‬ ‫ی لێدوانه‌كه‌یداو‌ه كه‌سێك ‌‬ ‫ئه‌و كه‌س��� ‌ه ‌‬ ‫سامانه‌ش سه‌رچاوه‌ی‌ سه‌ره‌كی‌ ئابوری‌‬ ‫ی نیی���ه‌‪ ،‬به‌ڵك���و وه‌ك ئ���ه‌و به‌هۆی سودلێوه‌رگرتنیانه‌وه‌ رۆژ‬ ‫ئاس���ای ‌‬ ‫عێراق‌و هه‌رێمی‌ كوردستانیشه‌‪.‬‬ ‫ێ یان نا‪ ،‬له‌ئێس���تادا له‌داوی رۆژ به‌ره‌و كه‌مبوون‌و نه‌مان‬ ‫ده‌ڵێ���ت "بمانه‌و ‌‬ ‫* له‌ئێستادا چوار له‌گه‌وره‌ترین‬ ‫ی ئه‌مه‌ریكای ‌ه له‌س���ه‌ر ده‌چن"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و‌ه بۆچون��� ‌‬ ‫كۆمپانیا جیهانیه‌كانی بواری نه‌وت‬ ‫ی هه‌رێم‪ ،‬ئه‌گه‌ر هه‌ر به‌پێی‌ زانیاریه‌كانی‌ د‪.‬قه‌یوان‪،‬‬ ‫گرێبه‌س���ت ‌ه نه‌وتیه‌كان ‌‬ ‫وه‌كو ئیكسۆن مۆبیل‪ ،‬شێڤرۆنی‬ ‫كۆمپانیاكانی���ش به‌قس���ه‌یان نه‌كه‌ن‌و به‌شێوه‌یه‌كی گشتی زۆربه‌ی كێڵگه‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكی‌و تۆتاڵی فه‌ڕه‌نسی‌و گازپرۆم‬ ‫گرێبه‌س���ته‌كان هه‌ڵنه‌وه‌ش���ێننه‌وه‌‪ ،‬نه‌وتیه‌كانی‌ ناو هه‌رێم به‌سه‌ر پانتایی‬ ‫نه‌فتی روسی‪ ،‬گرێبه‌ستیان له‌گه‌ڵ‬ ‫ی جوگرافیای هه‌رێمی كوردستاندا‬ ‫ی نه‌رێن ‌‬ ‫ی له‌وجۆر‌ه كاریگ���ه‌ر ‌‬ ‫لێدوان��� ‌‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستاندا واژۆ‬ ‫ی دابه‌شبوون‪ ،‬ئه‌و جۆره‌ نه‌وته‌ی‌‬ ‫ی بوار ‌‬ ‫ده‌بێ���ت له‌س���ه‌ر پێش���كه‌وتن ‌‬ ‫كردووه‌‪.‬‬ ‫له‌هه‌رێمیشدایه‌ به‌بڕوای‌ ئه‌و یه‌كێكه‌‬ ‫نه‌وتی‌ كوردستان"‪.‬‬

‫ساڵێكه‌ چاره‌نوس ‌ی‬ ‫نزیکەی ‪ 2‬ملیۆن دۆالری‌ وه‌زاره‌تی‌ ئه‌وقاف نادیاره‌‬

‫ ئا‪ :‬شکۆ رەحیم‬

‫نزیكه‌ی‌ ساڵێكه‌ چاره‌نوسی‌ ‪ 1‬ملیۆن‌و‬ ‫‪ 859‬هه‌زار‌و ‪ 742‬دۆالری‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ئه‌وقاف‪ ،‬كه‌ ساڵی‌ رابردوو داویه‌تیه‌‬ ‫كۆمپانیایه‌كی‌ سعودی‌ بۆ گواستنه‌وه‌ی‌‬ ‫حاجیانی‌ كوردستان‪ ،‬به‌نادیاریی‌‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا وه‌زاره‌ت تائێستا‬ ‫زیاتر له‌ ‪ 50‬هه‌زار دۆالری‌ خه‌رج كردووه‌‬ ‫بۆ وه‌رگرتنه‌و‌هی‌ ئه‌و بڕه‌پاره‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم تائێستا پاره‌كه‌ نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئاگاداریش رایده‌گه‌یه‌نێ‌‬ ‫"ئه‌گه‌ر ئه‌و پاره‌یه‌ له‌هه‌ر پرۆژه‌یه‌كدا‬ ‫به‌گه‌ڕبخرایه‌‪ ،‬داهاتێكی‌ باشی‌ بۆ‬ ‫وه‌زاره‌ت ده‌بوو"‪.‬‬

‫مەککە‬

‫س���اڵی‌ راب���ردوو به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ حه‌ج‌و‬ ‫عه‌مره‌ له‌دیوانی‌ وه‌زاره‌تی‌ ئه‌وقافی‌ هه‌رێم‪،‬‬ ‫نوێنه‌ری���ان حاج���ی‌ جه‌رگی���س محێدین‬ ‫ئه‌رگوشی‌ له‌واڵتی‌ سعودیه‌ گرێبه‌ستێكی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ كۆمپانیای‌ المای‌ سعودی‌ واژۆ كرد‬ ‫بۆ گواس���تنه‌و‌هی‌ ‪ 4‬هه‌زار حاجی‌ هه‌رێم‬ ‫بۆ ئه‌و واڵته‌ به‌بڕی‌ ‪ 4‬ملیۆن دۆالر‪ ،‬وه‌ك‬ ‫پێش���ه‌كیش بڕی‌ ‪ 1‬ملیۆن‌و ‪ 859‬هه‌زار‌و‬ ‫‪ 742‬دۆالری‌ دای���ه‌ ئه‌و كۆمپانیایه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دواتر به‌هۆی‌ دروس���تبوونی‌ كێشه‌یه‌كه‌وه‌‬ ‫حاجیان���ی‌ كوردس���تان له‌ڕێ���گای‌ ئ���ه‌و‬

‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم له‌به‌رامبه‌ر ئه‌‌و‬ ‫كه‌یسه‌دا بێده‌نگیی‌ هه‌ڵبژاردووه‌‬ ‫كۆمپانیایه‌وه‌ گه‌ش���تیان نه‌ك���رد‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئ���ه‌و بڕه‌ پاره‌یه‌ هه‌ر ل���ه‌الی‌ كۆمپانیاك ‌ه‬ ‫مای���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ن���ده‌ وه‌زاره‌تی‌ ئه‌وقاف‬ ‫ماوه‌ی‌ س���اڵێكه‌ خه‌ریكه‌ بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌و پاره‌یه‌‌و زیاتر له‌‪ 50‬هه‌زار دۆالریش���ی‌‬ ‫خه‌رج ك���ردووه‌‪ ،‬به‌اڵم تائێس���تا پاره‌كه‌‬ ‫نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌و چاره‌نوسیش���ی‌ نادیاره‌‪،‬‬ ‫وه‌ك س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئ���اگادری نزی���ك‬ ‫له‌‌و وه‌زاره‌ته‌ ده‌ڵێ���ت "حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر ئ���ه‌‌و كه‌یس���ه‌دا بێده‌نگیی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردووه‌"‪.‬‬ ‫ساڵی‌ رابردوو هه‌ر حاجییه‌كی‌ هه‌رێم بڕی‌‬ ‫‪ 3‬هه‌زار دۆالری‌ بۆ حه‌جكردن لێوه‌رگیرا‪،‬‬ ‫وه‌ك باس���یش ده‌كرێت ئه‌و پاره‌یه‌ی‌ كه‌‬ ‫ل���ه‌الی‌ كۆمپانیاكه‌ ماوه‌ پاره‌ی‌ حاجییان‬ ‫بێت‌و به‌گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ به‌س���ه‌ر حاجیانی‌‬ ‫س���اڵی‌ پێش���وودا دابه‌ش���بكرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫حاجی‌ جه‌رگیس كه‌ ئێس���تا فه‌رمانبه‌ره‌‬ ‫به‌ ناونیشانی‌ ش���اره‌زا له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‬ ‫حه‌ج‌و عه‌مره‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ ئه‌وقاف‪ ،‬باس‬ ‫ل���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ پاره‌ك���ه‌ هی‌ حاجییان‬

‫نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو پاره‌كه‌ هی‌ حكومه‌تی‌ عێراقه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "وه‌ك قه‌رز له‌س���ه‌رمانه‌‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫بیده‌ینه‌وه‌ به‌ حكومه‌تی‌ عێراقی‌"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ له‌ماوه‌ی‌ رابروودا چه‌ندجارێك‬ ‫به‌رپرس���انی‌ وه‌زاره‌ت���ی‌ ئه‌وق���اف وه‌ك‬ ‫مژده‌ی���ه‌ك ده‌س���تگیركردن‌و به‌دادگایی‌‬ ‫گه‌یاندن���ی‌ خاوه‌ن���ی‌ كۆمپانیاكه‌ی���ان‬ ‫راگه‌یان���دو وتیان پاره‌ك���ه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫بۆ هه‌رێم‪ ،‬به‌اڵم تائێس���تا له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫پاره‌كه‌ نه‌گه‌ڕاوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬گومانی‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫ده‌كرێت خ���اوه‌ن كۆمپانیاكه‌ نه‌گیرابێت‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم حاجی‌ جه‌رگیس جه‌خت له‌گیرانی‌‬ ‫خ���اوه‌ن كۆمپانیاكه‌ ده‌كات���ه‌وه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫حكومه‌تی‌ س���عودیه‌وه‌‪ ،‬ئام���اژه‌ به‌وه‌ش‬ ‫ده‌كات ك���ه‌ مه‌رج���ی‌ ئازادبوونی‌ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫كه‌ پاره‌ك���ه‌ بگه‌ڕێنێته‌وه‌ ب���ۆ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ئه‌وقافی‌ هه‌رێم‪ .‬حاجی‌ جه‌رگیس ئه‌وه‌ش‬ ‫ده‌خاته‌ڕوو كه‌ خاوه‌نی‌ كۆمپانیای‌ المای‌‬ ‫نكوڵ���ی‌ له‌وه‌ ناكات كه‌ ئه‌و بڕه‌ پاره‌یه‌ی‌‬ ‫الیه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم وتویه‌تی‌ كۆمه‌ڵێك خه‌رجیم‬ ‫كردووه‌ له‌پاره‌كه‌‪ ،‬پاشان ده‌یگه‌ڕێنمه‌وه‌‪.‬‬

‫حاجی‌ جه‌رگی���س وتی‌ "به‌اڵم ئێمه‌ به‌وه‌‬ ‫رازی‌ نه‌بووی���ن‪ ،‬هه‌ت���ا له‌وێ‌ ل���ه‌دادگا‬ ‫وتمان با ئه‌و بڕه‌ی‌ ك���ه‌ ده‌ڵێت خه‌رجم‬ ‫ك���ردووه‌ ل���ه‌الی‌ بمێنێ‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی‌ ترمان‬ ‫بۆ بگه‌ڕێنێت���ه‌وه‌‪ ،‬دوایی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫رووب���ه‌ڕووی‌ دادگای‌ ده‌كه‌ین���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌وێ‌ به‌وه‌ رازی‌ نه‌بوون وتیان با هه‌موو‬ ‫كێشه‌كه‌ به‌یه‌كه‌وه‌ ته‌واو بێت"‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ ئاگاداره‌كه‌ی‌ نزیك وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ئه‌وقاف‪ ،‬باس له‌وه‌ش ده‌كات "ئه‌گه‌ر ئه‌و‬ ‫بڕه‌ پاره‌یه‌ له‌هه‌ر پرۆژه‌یه‌كدا به‌گه‌ڕبخرایه‌‬ ‫ده‌ب���ووه‌ داهاتێكی‌ باش ب���ۆ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ئه‌وقاف‪ ،‬چونك���ه‌ وا نزیكه‌ی‌ س���اڵێكه‌‬ ‫ئ���ه‌و پاره‌یه‌ گیراوه‌"‪ .‬له‌وباره‌یه‌وه‌ حاجی‌‬ ‫جه‌رگیس ئه‌وه‌ روونده‌كاته‌وه‌ كه‌ هه‌رگیز‬ ‫پێش���بینییان نه‌ك���ردووه‌ وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌‬ ‫پاره‌ك���ه‌ هێن���ده‌ دوا بك���ه‌وێ‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫س���ه‌رباری‌ ئه‌وه‌ش ده‌ڵێت "داوای‌ خێری‌‬ ‫ئه‌و پاره‌یه‌ش شتێكی‌ تره‌‪ ،‬مافی‌ خۆمانه‌‬ ‫ده‌توانی���ن دوای یه‌كالییبوون���ه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫كێشه‌یه‌ دوای ئه‌وه‌ش بكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم كاتی‌‬ ‫خۆی‌ له‌دادگا وتمان ئه‌گه‌ر زوو پاره‌كه‌مان‬ ‫بدات���ه‌وه‌ داوای‌ هیچیتر ناكه‌ین"‪ .‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫تێبین���ی‌ ده‌كرێت بڕیارب���ووه‌ كاتی‌ خۆی‌‬ ‫س���ێ‌ كه‌س واژۆی‌ گرێبه‌س���ته‌كه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئ���ه‌و كۆمپانیایه‌دا بكه‌ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌پێی‌‬ ‫به‌دواداچونه‌كانی‌ ئاوێن���ه‌‪ ،‬ده‌ركه‌وت كه‌‬

‫ته‌نها حاجی‌ جه‌رگیس ئه‌و گرێبه‌سته‌كه‌ی‌‬ ‫ك���ردووه‌‪ ،‬له‌وباره‌یه‌وه‌ حاجی‌ جه‌رگیس‪،‬‬ ‫نكۆڵی‌ ل���ه‌وه‌ ناكات كه‌ بڕیاربووه‌ س���ێ‌‬ ‫ك���ه‌س پێك���ه‌وه‌ بچ���ن بۆ س���عودیه‌ بۆ‬ ‫گرێبه‌سته‌كه‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك خۆی‌ هێمای‌ بۆ‬ ‫ده‌كات ئه‌وكاته‌ زروفێك هاته‌پێشه‌وه‌ كه‌‬ ‫به‌ته‌نها خۆی‌ بچێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئه‌و دوو‬ ‫كه‌سه‌ی‌ تر یه‌كێكیان حاجی‌ یوسف‪-‬ه‌ كه‌‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران ئه‌وكاته‌ مۆڵه‌تیان‬ ‫پێنه‌دا بێت‪ ،‬ئه‌ویتریشیان شێخ سه‌اڵح‪-‬ه‌‬ ‫ك���ه‌ رێنه‌ك���ه‌وت بێ���ت‪ ،‬هۆكارێكی‌ تری‌‬ ‫ئه‌وه‌ش كه‌ به‌ته‌نها خۆم چووم‪ ،‬ئه‌وه‌بوو‬ ‫كه‌ ئه‌و ده‌مه‌ به‌ته‌نها من ڤیزام هه‌بوو"‪.‬‬ ‫ده‌وترێ‌ كه‌ تائێستا بڕه‌ پاره‌یه‌كی‌ زۆر بۆ‬ ‫وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌ ئه‌و پاره‌یه‌ خه‌رج كراوه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫مه‌زه‌نده‌ ده‌كرێت ته‌نها وه‌زاره‌تی‌ ئه‌وقاف‬ ‫ب���ڕ ‌ی ‪ 50‬هه‌زار دۆالری‌ خ���ه‌رج كردبێت‪،‬‬ ‫له‌و باره‌یه‌وه‌ ئه‌و به‌رپرس���ه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ئه‌وق���اف‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ روونده‌كات���ه‌وه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌س���عودیه‌ پارێزه‌ری‌ بۆ ئه‌و كێش���ه‌یه‌‬ ‫بگرتایه‌ زیاتر ل���ه‌‪ 150‬هه‌زاری‌ تێده‌چوو‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "به‌اڵم خۆم كاری‌ پارێزه‌ریش���م‬ ‫كردووه‌‪ ،‬جگه‌له‌پ���اره‌ی‌ وه‌زاره‌ت‪ ،‬پاره‌ی‌‬ ‫خۆش���م خه‌رج كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم من هه‌رگیز‬ ‫باس���ی‌ پاره‌ خه‌رجكردنی‌ خ���ۆم ناكه‌م‪،‬‬ ‫ئێمه‌ بۆ خێر ئه‌م كاره‌مان كرد‪ ،‬چوزانین‬ ‫به‌م جۆر‌هی‌ لێدێت"‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )340‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/8/28‬‬

‫كونسوڵی‌ فه‌ڕه‌نسا‪ ،‬سكرتێری‬ ‫هه‌ردوو حیزب ‌ی دیموكراتی كۆكرده‌وه‌‬

‫‪9‬‬

‫عه‌لی‌ میهرپه‌روه‌ر‪ :‬جێی‌ داخه‌ ئه‌گه‌ر رێبه‌رایه‌تی ئه‌وان‬ ‫كاریگه‌ری رووداوه‌كانی ئێران‌و ناوچه‌كه‌ له‌به‌رچاو نه‌گرن‬

‫شتێكی باش����ی لێ شین نابێت‪ .‬هێز‌و‬ ‫توان����ای دوو به‌ش����ه‌ لێكدابڕاوه‌كه‌ی‬ ‫حیزبی دیموكرات له‌یه‌كبوونه‌وه‌یدایه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ راسته‌ كه‌ ئه‌گه‌ر له‌ده‌رئه‌نجامی‬ ‫وتووێژه‌كاندا یه‌كبوونه‌وه‌ نه‌هاته‌دی‪،‬‬ ‫دی����اره‌ مانه‌وه‌ی����ان وه‌ك دوو الیه‌نی‬ ‫دۆس����ت باش����تره‌ له‌دووبه‌ش����ی‬ ‫ناڕازی له‌ی����ه‌ك‪ .‬پێموایه‌ ئ����ه‌و كاته‌ "مسته‌فای هیجری"‌و "عه‌بدواڵی موهته‌دی"‬ ‫كێش����ه‌كان چاره‌سه‌ر ده‌بن كه‌ به‌پێی‬ ‫میكانیزمێكی دروست ئه‌و دوو الیه‌نانه‌‬ ‫ببنه‌وه‌ به‌یه‌ك‪ ،‬ده‌نا كێش����ه‌كان هه‌ر‬ ‫ده‌مێنن����ه‌وه‌و رۆژی����ك ناكۆكی����ه‌كان‬ ‫سه‌رله‌نوێ سه‌رهه‌ڵده‌ده‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬زۆرج����ار ره‌خن����ه‌ی ئ����ه‌وه‌‬ ‫له‌به‌ڕێزتان ده‌گیرێت كه‌ له‌په‌یوه‌ندی‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌ڵوێس����تی ه����ه‌ردوو حیزبی‬ ‫دیموك����رات له‌م����اوه‌ی چه‌ند س����اڵی‬ ‫رابردوودا به‌نیس����به‌ت په‌یوه‌ندیه‌كانی‬ ‫نێوانیان‌و تێكه‌ڵبوونه‌وه‌‪ ،‬زۆر ناڕوون‬ ‫قسه‌تان كردوه‌و نه‌هاتوون راستیه‌كان‬ ‫ئاش����كرا بكه‌ن بۆ خه‌ڵك كه‌ خه‌تای‬ ‫شاهۆ رۆژهه‌اڵتی‬ ‫چونكه‌ زۆرجار باس����ی ئ����ه‌وه‌ ده‌كرا كا‌م الیه‌و هه‌وڵتان ئه‌وه‌ بووه‌ كه‌ دڵی‬ ‫كه‌ یه‌كێت����ی‌و پارتی رۆڵی����ان هه‌بوو هیچ الیه‌ك نه‌ئێش����ێنن‪ .‬له‌م باره‌یەوه‌ هه‌فته‌ی رابردوو "مسته‌فای‬ ‫له‌دووكه‌رتبوونی حیزبی دیموكراتدا؟ وه‌اڵمتان چییه‌؟‬ ‫هیجری"‌و "عه‌بدواڵی موهته‌دی"‬ ‫میهرپه‌روه‌ر‪ :‬پارتی‌و یه‌كێتی دووحیزبی‬ ‫رێككه‌وتننامه‌یه‌كی‌ هاوبه‌شیان‬ ‫سه‌ره‌كین له‌باش����ووری كوردستانداو‬ ‫واژۆ كرد‪ ،‬ئه‌مه‌ له‌كاتێكدایه‌ كه‌ وا‬ ‫هه‌ركامیان له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵێك له‌حیزب‌و‬ ‫چاوه‌ڕوان ده‌كرا عه‌بدواڵی موهته‌دی‬ ‫رێكخراوه‌كان دۆستایه‌تییان هه‌یه‌ یان‬ ‫سه‌ره‌تا كێشه‌ی خۆی‌و كۆمه‌ڵه‌كانی‬ ‫دۆس����ته‌كانیان هاوبه‌شن‪ .‬هه‌ركامیان‬ ‫چاره‌سه‌ر كردبایه‌‪ ،‬مسته‌فای‬ ‫ش����وێن به‌رژه‌وه‌ندی تایبه‌ت به‌خۆیان‬ ‫هیجریش كۆتایی‌ به‌كێشه‌ی‌ خۆیان‌و‬ ‫ده‌كه‌ون‌و دۆس����تیی‌و دوژمنایه‌تی‌ هه‌ر‬ ‫دیموكراته‌كه‌ی‌ تر بهێنایه‌‪ ،‬ئه‌وجا‬ ‫به‌و پێوه‌ره‌ له‌گه‌ڵ حیزب‌و الیه‌نه‌كانی‬ ‫رێككه‌وتنێكی نیشتمانی فراوانیان به‌‬ ‫دیكه‌ ده‌كه‌ن‪ .‬حیزب����ی دیموكراتیش‬ ‫به‌شداری هه‌موو الیه‌ك دروستكردبایه‌‪.‬‬ ‫به‌جیا له‌و قاعیده‌یه‌ نییه‌‪ .‬چاره‌نووسی‬ ‫دوای تێپه‌ڕینی زیاتر له‌س���ێ ده‌یه‌ به‌‬ ‫هه‌ر حیزبێكیش له‌ڕێی سیاسه‌تێك كه‌‬ ‫س���ه‌ر ته‌مه‌ن���ی كۆماری ئیس�ل�امیداو‬ ‫رێبه‌رانی ئه‌و حیزب����ه‌ به‌ڕێوه‌یده‌به‌ن‬ ‫تێپه‌ڕكردن���ی ده‌ی���ان ئه‌زموونی تاڵ‌و‬ ‫دیاریده‌كرێت‪.‬‬ ‫ناخۆش���ی وه‌ك ش���ه‌ڕی نێوخ���ۆ‪ ،‬رێككه‌وتنێكی نیش���تمانی فراوانیان به‌‬ ‫دابه‌ش����بوون‌و لێكترازان����ی حیزبێكی‬ ‫ش���ه‌پۆلی ئاڵوگۆڕه‌كانی ناوچه‌كه‌ له‌م به‌شداری هه‌موو الیه‌ك دروست كردبایه‌‪،‬‬ ‫كوردس����تانیش له‌وانه‌یه‌ ك����ه‌م‌و زۆر‬ ‫دوایی���ه‌دا بووه‌ته‌ هۆی دروس���تبوونی چونكه‌ حیزبه‌ك���ه‌ی دیكه‌ی دیموكرات‌و‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ندی یان زیانی ئه‌م رێكخراو‬ ‫خه‌ونی جۆراوجۆر الی س���ه‌ركرده‌كانی س���ێ الیه‌نه‌كان���ی دیك���ه‌ی كۆمه‌ڵه‌و‬ ‫یان ئه‌وی دیكه‌دا بێت‪ .‬تا ئه‌و كاته‌ی‬ ‫حیزبه‌ ئوردوگانش���ینه‌كانی رۆژهه‌اڵتی چه‌ن���د گرووپێكی دیكه‌ ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫كه‌ م����ن یه‌كێك له‌ڕێبه‌ران����ی حیزبی‬ ‫كوردستان‌و چاوه‌ڕوانی ئه‌وه‌ن ده‌ستی ئه‌م بازنه‌یه‌ن‌و له‌به‌رامبه‌ریش���دا ره‌نگه‌‬ ‫دیموكرات بووم ش����ایه‌تی ده‌ده‌م كه‌‬ ‫ق���ه‌ده‌ر دوای روخانی‌ رژێمی‌ ئێس���تای‌ ئه‌وانیش به‌ره‌یه‌ك���ی دیكه‌ له‌داهاتوودا‬ ‫چه‌ندجار لیژنه‌ی هاوبه‌ش له‌یه‌كێتی‌و‬ ‫سوریا یه‌خه‌ به‌كۆماری ئیسالمی ئێران رابگه‌یه‌نن‪.‬‬ ‫پارتی ب����ۆ پێش����گرتن له‌لێكترازانی‬ ‫بگ���رێ‌و ئه‌وانی���ش بڕۆن���ه‌وه‌و هه‌مان ئ���ه‌م رێككه‌وتن���ه‌ی ئێس���تای نێوان‬ ‫حیزب سه‌ردانی ده‌فته‌ری سیاسییان‬ ‫ئه‌زمونی‌ كوردستانی‌ باش���ور دووباره‌ مسته‌فای هیجری‌و عه‌بدواڵی موهته‌دی‬ ‫كردو هه‌ڵوێس����تی فه‌رمییان ئه‌وه‌بوو‬ ‫بكه‌ن���ه‌وه‌و ببن���ه‌ "یه‌كێت���ی‌و پارت���ی زیاتر له‌خه‌ونێ���ك ده‌چێت كه‌ ئیلهامی‬ ‫كه‌ خوازی����اری یه‌كپارچه‌یی حیزبن‌و‬ ‫رایانده‌گه‌یاند ك����ه‌ كه‌رتبوونی حیزب میهرپه‌روه‌ر‪ :‬من ش����ه‌ش س����اڵ پێش رۆژهه‌اڵتی‌ كوردس���تان"‪ .‬سه‌رنجڕاكێش له‌ئه‌زموونی ناس���ه‌ركه‌وتووی یه‌كێتی‌و‬ ‫ن����ه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ن����دی ئه‌واندای����ه‌ ن����ه‌ ئێستا به‌نیشانه‌ی ده‌ربڕینی ناڕه‌زایه‌تی ئه‌وه‌ی���ه‌ ك���ه‌ ده‌مێك���ه‌ یه‌كێكی���ان پارتی له‌هه‌رێمی كوردستان وه‌رگرتووه‌و‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ندی گه‌لی كورددایه‌‪ ،‬به‌ڵكو له‌دابه‌شكرانی حیزب وازم له‌تێكۆشان خ���ه‌ون به‌س���ه‌رۆكایه‌تییه‌وه‌ له‌تاران‌و جۆرێك الساییكردنه‌وه‌ی رێككه‌وتننامه‌ی‬ ‫ته‌نی����ا دوژمنانی ك����ورد له‌الوازبوونی له‌چوارچێ����وه‌ی‌ ته‌ش����كیالتی ئ����ه‌و ئه‌ویتریش���یان خ���ه‌ون به‌ئاغایه‌ت���ی‌ ستراتیژی نێوان یه‌كێتی‌و پارتییه‌‪ ،‬به‌و‬ ‫جیاوازییه‌وه‌ كه‌ ئ���ه‌وان له‌تاراوگه‌ ئه‌و‬ ‫حیزبه‌ كوردیه‌كان سوودمه‌ند ده‌بێت‌و حیزب����ه‌دا هێنا‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ به‌و مانایه‌ كوردستانه‌وه‌ ده‌بینێت!‬ ‫به‌جیدی داوایان له‌ڕێبه‌رایه‌تی حیزب نه‌ب����وو كه‌ وازم له‌ئامانج‌و ئاواته‌كانی ه���ه‌ر له‌ژێر ته‌وژمی ئه‌م خه‌ونه‌ش���دایه‌ رێككه‌وتنه‌یان كردووه‌‪ .‬واته‌ ده‌یانه‌وێ‬ ‫ده‌كرد كارێكی وانه‌ك����ه‌ن ئه‌و حیزبه‌ ئه‌و حیزبه‌و وازم له‌هاوڕێیانی ساڵه‌های كه‌ به‌مدواییان���ه‌ هاتوچۆی‌ حیزبه‌كانی هه‌ر له‌ئێستاوه‌ به‌م شێوه‌یه‌ ئه‌م مۆدیله‌‬ ‫تووشی لێكترازان ببێت‪ .‬راستیه‌كه‌ی ساڵی خۆم هێنابێت‪ .‬بۆیه‌ هه‌وڵمداوه‌‪ ،‬رۆژهه‌اڵت ب���ۆ الی یه‌كتری به‌ش���ێكی‌ له‌حوكمڕانی‌و دابه‌ش���كاریی ده‌سه‌اڵت‬ ‫به‌رچ���او زی���ادی كردوه‌و باس���ی ئه‌وه‌ بگوازنه‌وه‌ بۆ رۆژهه‌اڵتی كوردس���تان‌و‬ ‫ئه‌وه‌ی����ه‌ نه‌خش����گێڕانی س����ه‌ره‌كی‬ ‫له‌دابه‌شبوونی حیزبی دیموكراتدا هه‌ر چیم له‌ده‌ستبێت بۆ لێكنزیككردنه‌وه‌ی ده‌كه‌ن كه‌ دوای س���وریا نۆره‌ی ئێران هه‌م���وو ش���تێك ب���ۆ خۆیان پ���اوان‬ ‫‌‪،‬‬ ‫ه‬ ‫���وو‬ ‫�‬ ‫‌وت‬ ‫ه‬ ‫لێكدورك‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫���‬ ‫�‬ ‫‌ن‬ ‫ه‬ ‫الی‬ ‫دوو‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫���‬ ‫�‬ ‫ئ‬ ‫دێ‌‌و ده‌یانه‌وێ هه‌ر له‌ئێستاوه‌ له‌ده‌شتی بك���ه‌ن‌و خه‌ڵك���ی‌و الیه‌نه‌كانی دیكه‌ش‬ ‫خ����ودی رێبه‌رانی حیزب����ی دیموكرات‬ ‫بوون‌و هی����چ الیه‌نێك دابه‌ش����بوونی بیكه‌م‪ .‬به‌خۆش����ییه‌و‌ه وه‌ك ده‌بینیت كۆی���ه‌و زه‌ڕگوێزه‌ڵه‌وه‌ هاوكێش���ه‌كانی‌ وه‌دوویان كه‌ون‌و چه‌پڵه‌یان بۆ لێبده‌ن‪.‬‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫‌نێوان‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫���راو‬ ‫�‬ ‫ك‬ ‫‌كی‬ ‫ه‬ ‫‌وای‬ ‫ه‬ ‫���وه‬ ‫�‬ ‫‌ش‬ ‫ه‬ ‫ك‬ ‫ناوخۆی‌ ئێران‌و رۆژهه‌اڵتی‌ كوردس���تان به‌واتایه‌كی دیكه‌ مسته‌فای هیجری كه‌‬ ‫به‌سه‌ر حیزبدا نه‌سه‌پاند‪.‬‬ ‫له‌پارتییه‌وه‌ نزیكه‌ خه‌ون به‌وه‌وه‌ ده‌بینێ‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬پێتوای����ه‌ رووداوه‌كان����ی دووبه‌ش����ه‌دا هاتۆت����ه‌ ئ����اراوه‌ كه‌ من بگۆڕن‪.‬‬ ‫‌بینم‪.‬‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫خۆمیدا‬ ‫‌كانی‬ ‫ه‬ ‫ئامانج‬ ‫‌پێناو‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫دوای س���اڵه‌ها قس���ه‌كردن ده‌رباره‌ی‌ له‌ڕۆژهه‌اڵت "سه‌ری ره‌ش"ێك دروست‬ ‫ناوچه‌ك����ه‌و گۆڕانكاریه‌كانی نێوخۆی‬ ‫به‌تاوانبار ناس����ینی الیه‌ك‌و به‌بێتاوان دروس���تكردنی‌ ب���ه‌ره‌ی‌ كوردس���تانی‌‌و بكات‌و حوكمی رۆژهه‌اڵتی كوردس���تان‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ئێران كاریگه‌ری له‌سه‌ر ئه‌م كرانه‌وه‌ی‬ ‫���ێك‬ ‫�‬ ‫‌س‬ ‫ه‬ ‫ك‬ ‫كاری‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫دیك‬ ‫‌كی‬ ‫ه‬ ‫الی‬ ‫زانینی‬ ‫چاوه‌ڕوان���ی به‌دیهێنانی‌‪ ،‬س���ه‌ره‌نجام بگرێته‌ ده‌س���ت‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا عه‌بدواڵی‬ ‫دیموكراتدا‬ ‫له‌نێوان هه‌ردوو حیزب����ی‬ ‫‌نی‬ ‫ه‬ ‫بێالی‬ ‫‌سی‬ ‫ه‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫ن‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫چونك‬ ‫‌‪،‬‬ ‫ه‬ ‫نیی‬ ‫‌نیا‬ ‫ه‬ ‫‌ت‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫له‌بری‌ ئ���ه‌وه‌ هه‌فته‌ی رابردوو هه‌ریه‌ك موهت���ه‌دی ك���ه‌ له‌یه‌كێتی نیش���تمانی‬ ‫هه‌بووبێت؟‬ ‫‌ش‬ ‫ه‬ ‫‌وكاران‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ن‬ ‫‌وێت‬ ‫ه‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫���تد‬ ‫�‬ ‫‌س‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫‌ها‬ ‫ه‬ ‫ر‬ ‫له‌"مس���ته‌فای هیج���ری" س���كرتێری كوردس���تانه‌وه‌ نزیكه‌‪ ،‬له‌ژێر كاریگه‌ری‬ ‫‌كانی‬ ‫ه‬ ‫گۆڕانكاری‬ ‫بێگومان‬ ‫‌ر‪:‬‬ ‫میهرپه‌روه‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫دۆخ‬ ‫‌ری‬ ‫ه‬ ‫‌س‬ ‫ه‬ ‫چار‬ ‫‌توانێت‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫حیزبی دیموكراتی كوردس���تانی ئێران‌و قسه‌و به‌ڵێنه‌كانی "عه‌لیڕه‌زا نوری زاده‌"‬ ‫‌الی‬ ‫ه‬ ‫���‬ ‫�‬ ‫ل‬ ‫���ران‬ ‫�‬ ‫ئێ‬ ‫���ۆی‬ ‫�‬ ‫نێوخ‬ ‫ناوچ����ه‌و‬ ‫كاری‬ ‫‌نیا‬ ‫ه‬ ‫‌ت‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫���زب‬ ‫�‬ ‫حی‬ ‫���كردنی‬ ‫�‬ ‫‌ش‬ ‫ه‬ ‫داب‬ ‫"عه‌ب���دواڵی موهت���ه‌دی"‪ ،‬س���كرتێری ده‌ی���ه‌وێ له‌زڕگوێزه‌ڵه‌وه‌ ب���ه‌ره‌و تاران‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫هێوركردن‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫���‬ ‫�‬ ‫‌س‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫خۆیان����ه‬ ‫الیه‌نێك یان كه‌س����ێك نه‌بوو‪ ،‬به‌ڵكو كۆمه‌ڵه‌ی شۆڕشگێڕیی زه‌حمه‌تكێشانی بفڕێ‌‌و ببێ���ت به‌"تاڵه‌بان���ی" له‌تاران‪،‬‬ ‫‌‪.‬‬ ‫ه‬ ‫‌بوو‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫���ان‬ ‫�‬ ‫‌ریی‬ ‫ه‬ ‫كاریگ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫���‬ ‫�‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫بارودۆخ‬ ‫به‌كورت����ی ده‌توانین بڵێی����ن كارێكی كوردستانی ئێران‪ ،‬رێككه‌وتننامه‌یه‌كی ب���ه‌اڵم مه‌خابن نه‌ مس���ته‌فای هیجری‬ ‫‌‌كان‬ ‫سیاسیه‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫حیزب‬ ‫‌تی‬ ‫ه‬ ‫‌رای‬ ‫ه‬ ‫رێب‬ ‫ئه‌گه‌ر‬ ‫هاوب����ه‌ش بوو‪ .‬ئه‌گه‌ر بمانه‌وێ هه‌موو هاوبه‌ش له‌نێ���وان ئ���ه‌و دوو حیزبه‌دا ده‌توانێ رۆڵی‌ بارزانی ببینێ‌‌و بنه‌ماڵه‌ی‬ ‫���ۆی‬ ‫�‬ ‫نێوخ‬ ‫���ی‬ ‫�‬ ‫‌كان‬ ‫ه‬ ‫رووداو‬ ‫‌ری‬ ‫ه‬ ‫���‬ ‫�‬ ‫كاریگ‬ ‫راستیه‌كان له‌و په‌یوه‌ندیه‌دا هه‌رچه‌ند واژۆ كرا‪ .‬ئ���ه‌م رێككه‌وتنه‌ له‌كاتێكدایه‌ به‌ده‌وره‌وه‌ بێ‌‌و نه‌برا فارسه‌كانیش���مان‬ ‫خۆ‬ ‫‌و‬ ‫ن‬ ‫‌گر‬ ‫ه‬ ‫ن‬ ‫‌رچاو‬ ‫ه‬ ‫‌ب‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫ناوچ‬ ‫‌و‬ ‫واڵت‬ ‫بۆ مێژووش بووبێ����ت روونبكرێته‌وه‌‪ ،‬ك���ه‌ هێش���تا ئاس���ه‌واری كه‌رتبوون‌و به‌ڵێنه‌كانی���ان بۆ موهت���ه‌دی ده‌به‌نه‌‬ ‫‌كان‬ ‫ه‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫‌گ‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫‌ڵ‬ ‫ه‬ ‫‌گ‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌ڕووبوون‬ ‫ه‬ ‫رووب‬ ‫بۆ‬ ‫پێویس����ته‌ لیژنه‌یه‌ك����ی تایب����ه‌ت‌و پارچه‌پارچه‌بوونی دیموكرات‌و كۆمه‌ڵه‌ سه‌رو ده‌یكه‌ن به‌تاڵه‌بانی له‌تاران‪.‬‬ ‫‌بێ‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ك‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫‌وكات‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫‌ن‪،‬‬ ‫ه‬ ‫���‬ ‫�‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫ن‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ئاماد‬ ‫جێ����ی متمانه‌ی ه����ه‌ردووال پێكبێت‌و له‌سااڵنی رابردوودا نه‌س���ڕدراوه‌ته‌وه‌و هه‌رچه‌نده‌ بڕوای‌ ته‌واوم به‌وه‌یه‌ كه‌ هه‌ر‬ ‫بڵێین‪ :‬جێی داخه‌‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و لیژنه‌ی����ه‌ پ����اش لێكۆڵینه‌وه‌و ئه‌گه‌ر جاران ده‌وترا دیموكرات‌و كۆمه‌ڵه‌‪ ،‬یه‌كگرتنه‌وه‌یه‌ك ئاقیبه‌تێكی‌ خێرو باشی‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئایا ئ����ه‌م كرانه‌وه‌یه‌ به‌ره‌و دیراسه‌كردنی هه‌موو زنجیره‌ رووداوه‌ ئه‌وا ئێس���تا ده‌وترێ "دیموكراته‌كان"و بۆ ك���ورد ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم به‌س���ه‌رنجدان‬ ‫پێش����ه‌وه‌ ده‌ڕوات‌و له‌ئاكام����دا نیوخۆییه‌كان����ی حیزب‌و هه‌ڵوێس����تی "كۆمه‌ڵه‌كان"‪ .‬بۆیه‌ رێككه‌وتن له‌نێوان له‌م خااڵن���ه‌ی‌ س���ه‌ره‌وه‌ پێموایه‌ ئه‌م‬ ‫تێكه‌ڵبوون����ه‌وه‌ی هه‌ر دوو حیزبه‌كه‌ی جیناح����ه‌كان‌و رێبه‌ران����ی حی����زب كۆمه‌ڵه‌ی���ه‌ك‌و دیموكراتێك���دا جگ���ه‌ دوو س���ه‌ركرده‌یه‌ی‌ كۆمه‌ڵه‌ی���ه‌ك‌و‬ ‫لێده‌كه‌وێته‌وه‌؟‬ ‫به‌پشتبه‌ستن به‌دۆكیۆمێنته‌كان بڕیاری له‌دابه‌ش���كردنی رۆژهه‌اڵتی كوردستان دیموكراتێك ئه‌سته‌مه‌ بتوانن له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫میهرپه‌روه‌ر‪ :‬من وابیرده‌كه‌مه‌وه‌ ویستی خۆی بدات‪ .‬ده‌ن����ا جگه‌ له‌وه‌ ده‌بێته‌ به‌س���ه‌ر دوو ب���ه‌ره‌دا هیچ���ی دیك���ه‌ رێكه‌وتننامه‌یه‌ك���ی‌ به‌مجۆره‌وه‌كۆمه‌ڵگا‬ ‫خه‌ڵكی رۆژهه‌اڵتی كوردستان له‌پله‌ی ه����ۆی ئاڵۆزتركردنی بارودۆخه‌كه‌‪ .‬بۆ ناگه‌یه‌نێت‌و ده‌بوو عه‌بدواڵی موهته‌دی ده‌سته‌مۆ بكه‌ن‌و خه‌ڵك واداركه‌ن به‌وه‌ی‌‬ ‫یه‌كه‌م����دا یه‌كبوون����ه‌وه‌ی دووباره‌ی كه‌سێكی وه‌ك منیش كه‌ ئاواته‌خوازی سه‌ره‌تا كێش���ه‌ی خۆی‌و كۆمه‌ڵه‌كانی له‌ڕۆژه���ه‌اڵت چه‌پڵه‌یان ب���ۆ لێبده‌ن‪،‬‬ ‫حیزبه‌كه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌گه‌ر دوو حیزبی یه‌كبوون����ه‌وه‌ی دووب����اره‌ی حیزب����ی چاره‌س���ه‌ر كردبایه‌و متمانه‌ی ئه‌وانه‌ی ئه‌م���ه‌ الس���اییكردنه‌وه‌ی ئه‌زموونێكی‬ ‫هاوناوو هاوڕیشه‌ له‌گۆڕه‌پانی ملمالنێی دیموكراتم‪ ،‬چاوه‌ڕه‌وانییه‌كی زیاتر له‌وه‌ به‌ده‌ست هێنابایه‌و مسته‌فای هیجریش شكسخواردووه‌‌و ره‌نگه‌ جگه‌ له‌شكست‬ ‫سیاس����یدا ب����ن‪ ،‬به‌له‌به‌رچاوگرتن����ی كه‌ تائێستا هه‌ڵوێسته‌كانم چۆن بووه‌‪ ،‬كێش���ه‌كه‌ی له‌گه‌ڵ الیه‌نه‌كه‌ی دیكه‌ی هیچ س���ه‌ره‌نجام‌و ئاقیبه‌تێكی‌ دیكه‌ی‌‬ ‫دیموكرات چاره‌س���ه‌ر كردبایه‌‪ ،‬ئه‌وجا نه‌بێت‪.‬‬ ‫ئه‌زموون����ه‌ تاڵه‌كانی مێ����ژووی كورد‪ ،‬نه‌ به‌باش ده‌زانم‌و نه‌ به‌چاره‌سه‌ر‪.‬‬

‫موهته‌دی‌و هیجری خه‌ون‬ ‫به‌كورسیه‌ك ‌ه ‌ی تاڵه‌بانی‌‌و‬ ‫بارزانییه‌و‌ه ده‌بینن‬

‫چەند پێشمەرگەیەکی حیزبی دیموکرات‬ ‫ئا‪ :‬مادح ئه‌حمه‌دی‬

‫"عه‌لی میهرپه‌روه‌ر"‪ ،‬ئه‌ندامی‬ ‫پێشووی ده‌فته‌ری سیاسی حیزبی‬ ‫دیموكراتی كوردستانی ئێران‌و‬ ‫سه‌رۆكی كه‌مپینی یه‌كبوونی‬ ‫دیموكراته‌كان‪ ،‬تیشك ده‌خاته‌ سه‌ر‬ ‫ئه‌و كرانه‌وه‌یه‌ی كه‌ دوای تێپه‌ڕینی‬ ‫شه‌ش ساڵ به‌سه‌ر كه‌رتبوونه‌كه‌دا‪،‬‬ ‫له‌نێوان هه‌ردوو حیزبی دیموكراتی‬ ‫رۆژهه‌اڵتی كوردستاندا هاتۆته‌‬ ‫ئاراوه‌و له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا‬ ‫ده‌ڵێت "نه‌خشگێڕانی سه‌ره‌كی‬ ‫له‌دابه‌شبوونی حیزبی دیموكراتدا هه‌ر‬ ‫خودی رێبه‌رانی حیزبی دیموكرات‬ ‫بوون‌و هیچ الیه‌نێك دابه‌شبوونی‬ ‫به‌سه‌ر حیزبدا نه‌سه‌پاند"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬دوای‌ هه‌وڵێكی‌ زۆر سه‌ره‌نجام‬ ‫سكرتێری هه‌ردوو حیزبی‌ دیموكرات ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستانی‌ ئێران‌و حیزبی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كوردس����تان به‌ناوبژیوانی كونس����وڵی‬ ‫فه‌ڕه‌نس����ا له‌هه‌ولێ����ر كۆبوون����ه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌بڕوای‌ تۆ بۆچی‌ فه‌ڕه‌نس����ا هاته‌ نێو‬ ‫ئه‌و بابه‌ته‌وه‌و به‌دوای چیدا ده‌گه‌ڕێت‬ ‫له‌و نێوانه‌دا؟‬ ‫میهرپه‌روه‌ر‪ :‬په‌یوه‌ندی نێوان حیزبی‬ ‫دیموك����رات‌و ده‌وڵه‌ت����ی فه‌ڕه‌نس����ا‬ ‫به‌گش����تی‌و حیزب����ی سۆسیالیس����تی‬ ‫فه‌ڕه‌نس����ا به‌تایبه‌تی په‌یوه‌ندییه‌كی‬ ‫ك����ۆن‌و له‌مێژینه‌ی����ه‌ كه‌ به‌ده‌س����تی‌‬ ‫گه‌وره‌ رێبه‌ری كورد دكتۆر قاسملوی‬ ‫شه‌هید بونیات نراو ئێستاشی له‌گه‌ڵ‬ ‫بێت ه����ه‌روا به‌رده‌وامه‌‪ .‬خودی به‌ڕێز‬ ‫فریدریك تیسۆیش دۆستی له‌مێژینه‌ی‬ ‫حیزب����ی دیموكراته‌ بۆی����ه‌ هه‌وڵێكی‬ ‫له‌و چه‌ش����نه‌ له‌الیه‌ن ئ����ه‌و به‌ڕێزه‌وه‌‬ ‫له‌پێناو ئه‌و هه‌ڵوێس����ته‌ دۆستانه‌یه‌دا‬ ‫ده‌زانم‪ .‬به‌گش����تی ده‌وڵه‌تی فه‌ڕه‌نسا‬ ‫هه‌موو كاتێك كێشه‌ی كوردی به‌الوه‌‬ ‫گرنگ بووه‌و یه‌كێك ل����ه‌و ده‌وڵه‌تانه‌‬ ‫ب����ووه‌ ك����ه‌ ل����ه‌ڕۆژه‌ س����ه‌خته‌كانی‬ ‫گه‌لی ك����ورددا‪ ،‬له‌ڕیزی پێش����ه‌وه‌ی‬ ‫یارمه‌تی����ده‌ران به‌كورد بووه‌‌و ناوچه‌ی‬ ‫دژه‌فڕین له‌باشووری كوردستان دوای‬ ‫كاره‌س����اتی كۆڕه‌وه‌كه‌ی ساڵی ‪١٩٩١‬‬ ‫به‌پش����تیوانی راس����ته‌وخۆی فه‌ڕه‌نسا‬ ‫دان����را‪ .‬ك����ه‌س یارمه‌تیه‌كانی خانمی‬ ‫"دانی����اڵ میتران"‪ ،‬خێزانی "فرانس����وا‬ ‫میت����ران"‪ ،‬س����ه‌ركۆماری به‌ناوبانگی‬ ‫فه‌ڕه‌نساو هه‌روه‌ها هه‌وڵه‌كانی دكتۆر‬ ‫"بێرنارد كوش����نێر"‪ ،‬وه‌زیری پێشووی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی فه‌ڕه‌نس����ا‌و یارمه‌تی����ه‌‬ ‫مرۆییه‌كان����ی گروپه‌ پزیش����كیه‌كانی‬ ‫فه‌ڕه‌نس����ای به‌بزووتن����ه‌وه‌ی ك����ورد‬ ‫له‌ڕۆژگاره‌ سه‌خته‌كاندا له‌بیر ناكات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬وه‌ك ده‌زانن له‌هه‌ردوو حیزبی‬ ‫دیموكراتدا كه‌سانێك له‌ئاستی رێبه‌ریدا‬ ‫دژی ئاساییبوونه‌وه‌و تێكه‌ڵبوونه‌وه‌ی‬ ‫ه����ه‌ردوو حیزب����ی دیموكرات����ن‪ .‬ئایا‬ ‫ئه‌مه‌ی ئێس����تا شكستێك نییه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌؟‬ ‫میهرپ����ه‌روه‌ر‪ :‬هی����چ گومانێك له‌وه‌دا‬ ‫نیی����ه‌ ك����ه‌ ه����ه‌ر پرۆژه‌ی����ه‌ك‌و هه‌ر‬ ‫هه‌ڵوێستێك خوازیارانێك‌و نه‌یارانێكی‬ ‫هه‌ی����ه‌‪ ،‬ك����ه‌ هه‌ركامی����ان له‌ڕوانگه‌و‬

‫په‌یوه‌ندی نێوان حیزبی‬ ‫دیموكرات‌و ده‌وڵه‌تی‬ ‫فه‌ڕه‌نسا به‌گشتی‌و‬ ‫حیزبی سۆسیالیستی‬ ‫فه‌ڕه‌نسا به‌تایبه‌تی‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كی كۆن‌و‬ ‫له‌مێژینه‌یه‬ ‫تێڕوانین����ی خۆیانه‌وه‌ ب����ۆ ئه‌و بابه‌ته‌‬ ‫ده‌چن‌و لێكدانه‌وه‌ی به‌پێی بۆچوون‌و‬ ‫به‌رژه‌وه‌ن����دی خۆی����ان ب����ۆ ده‌كه‌ن‌و‬ ‫هه‌ڵوێس����تی له‌به‌رانبه‌ردا ده‌گرن‪ .‬من‬ ‫پێموای����ه‌ یه‌كبوون����ه‌وه‌ی دووب����اره‌ی‬ ‫حیزبی دیموك����رات نه‌ته‌نیا له‌قازانجی‬ ‫ئه‌و كه‌س����انه‌یه‌ كه‌ ئێستا هه‌وڵی بۆ‬ ‫ده‌ده‌ن‪ ،‬به‌ڵكو له‌قازانجی ئه‌وانه‌شه‌ كه‌‬ ‫تێبینی‌و ته‌نانه‌ت دژایه‌تیشیان له‌گه‌ڵ‬ ‫ره‌وتی یه‌كگرتنه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وه‌‬ ‫له‌قازانجی بزووتنه‌وه‌ی گه‌لی كورده‌‪،‬‬ ‫خۆ ئه‌وانه‌ش كه‌ ئێستا كه‌ بۆچونێكی‌‬ ‫جیاوازیان له‌سه‌ر ئه‌و پرۆسه‌ هه‌بێت‪،‬‬ ‫بۆچوونی دژ به‌به‌رژه‌وه‌ندی بزووتنه‌وه‌ی‬ ‫كوردیان نییه‌‪ .‬با ئه‌و پرۆسه‌یه‌ ناوی‬ ‫شكس����تی بۆ ئه‌و كه‌س����انه‌ لێنه‌نێن‪.‬‬ ‫ت����ۆ بڵێی ئه‌و بۆچ����وون جیاوازانه‌ش‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كیان جگه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫بزووتنه‌وه‌ی كورد هه‌بێت؟‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬پێتوایه‌ ئ����ه‌م ره‌وته‌ به‌ره‌و‬ ‫پێشه‌وه‌ بڕوات‌و نه‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ دۆخی‬ ‫جارانی خ����ۆی‪ .‬وات����ه‌ به‌جۆرێك كه‌‬ ‫ئه‌وانه‌ی دژی ئه‌م كرانه‌وه‌ن شكس����ت‬ ‫به‌م كرانه‌وه‌یەی ئێستا بێنن‌و له‌ئاكامدا‬ ‫سیاسه‌تی ئه‌و كه‌سانه‌ سه‌ربكه‌وێت؟‬ ‫میهرپه‌روه‌ر‪ :‬هه‌رچه‌نده‌ له‌سیاس����ه‌تدا‬ ‫هیچ ش����تێك مه‌ح����اڵ نیی����ه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌مه‌رجێك رووداوێكی تاڵی نه‌خوازراو‬ ‫له‌نێوان ئه‌و دووبه‌شه‌دا نه‌یه‌ته‌ پێش‪،‬‬ ‫كه‌ هیوادارم ش����تی ل����ه‌و بابه‌ته‌ روو‬ ‫نه‌دات‪ ،‬به‌ئه‌س����ته‌می ده‌زانم جارێكی‬ ‫دیكه‌ دۆخی بایكوت‌و نه‌دوان دووپات‬ ‫بێت����ه‌وه‌‪ .‬ئه‌و ره‌وته‌ رووی له‌پێش����ه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ به‌رهه‌می هه‌وڵ‌و ماندووبوونێكی‬ ‫زۆری كه‌س����انێكه‌ ماوه‌یه‌كی زۆره‌ بۆ‬ ‫وه‌ها دۆخێك هه‌وڵ����ده‌ده‌ن‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫هه‌لومه‌رجی ناوچه‌و گۆڕانكارییه‌كان‌و‬ ‫ئه‌زموون����ی چه‌ن����د س����اڵی رابردوو‬ ‫به‌ئاس����انی‪ ،‬رێگه‌ به‌گه‌ڕانه‌وه‌ی دۆخی‬ ‫جاران ناده‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬رۆڵی الیه‌نه‌كانی باش����ووری‬ ‫كوردستان له‌م بابه‌ته‌دا چۆن ده‌بینی‪،‬‬

‫راستیه‌كه‌ی ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫نه‌خشگێڕانی سه‌ره‌كی‬ ‫له‌دابه‌شبوونی حیزبی‬ ‫دیموكراتدا هه‌ر خودی‬ ‫رێبه‌رانی حیزبی‬ ‫دیموكرات بوون‌و هیچ‬ ‫الیه‌نێك دابه‌شبوونی‬ ‫به‌سه‌ر حیزبدا‬ ‫نه‌سه‌پاند‬

‫ئه‌م رێككه‌وتنه‌ی‬ ‫ئێستای نێوان هیجری‌و‬ ‫موهته‌دی جۆرێك‬ ‫الساییكردنه‌وه‌ی‬ ‫رێككه‌وتننامه‌ی‬ ‫ستراتیژی نێوان‬ ‫یه‌كێتی‌و پارتییه‌‬

‫‪10‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫)‪ )340‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/8/28‬‬

‫شاجوان ‌ی كوردستان‬ ‫سه‌ردان ‌ی سلێمان ‌ی ده‌كات‬

‫ده‌شنێ‌‪ :‬له‌سلێمانی‌ كاتێك ‌ی خۆشم به‌سه‌ربرد‬ ‫كچه‌ گۆرانیبێژ‌و پێشكه‌شكار‪ ،‬ده‌شنێ‌ موراد رایگه‌یاند‬ ‫ی‬ ‫ی ره‌مه‌زان له‌ش���اری‌ س���لێمان ‌‬ ‫ی جه‌ژن ‌‬ ‫كه‌ به‌ره‌به‌یان ‌‬ ‫ی كردووه‌‌و س���ه‌ردانی‌ كه‌س���وكاری‌ كردوه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫جه‌ژن ‌‬ ‫ی خۆشی‌ به‌سه‌ر بردووه‌‪.‬‬ ‫كاتێك ‌‬ ‫ێ له‌لێدوانێك���دا ب���ۆ ئاوێن��� ‌ه رایگه‌یاند ك ‌ه‬ ‫ده‌ش���ن ‌‬ ‫ی س���ه‌ركه‌وتنی‌ گۆرانیی���ه‌ ئینگلیزییه‌كه‌یه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌بۆنه‌ ‌‬ ‫ی (كوردفۆكس) ك��� ‌ه ئاژانس���ێكی‌ میدیایی ‌ه‬ ‫ئاژانس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫"رێزیان لێگرتووه‌"‌و بانگهێش���تیان كردوو‌ه بۆ ش���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫س���لێمانی‌‌و ماوه‌ی‌ دوو رۆژ ماوه‌ت���ه‌و‌ه ك ‌ه به‌ره‌به‌یان ‌‬ ‫یه‌كه‌م رۆژی‌ جه‌ژنی‌ ره‌مه‌زان له‌سلێمانی‌ بووه‌‌و له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫كه‌س���وكاره‌كه‌یدا جه‌ژنیان كردووه‌‌و كاتێكی‌ خۆش��� ‌‬ ‫به‌سه‌ر بردووه‌‪.‬‬ ‫ی به‌وه‌دا كه‌ له‌گه‌ ‌ڵ ئه‌و ئاژانس���ه‌دا‬ ‫ناوبراو ئام���اژ‌ه ‌‬ ‫رێككه‌وتون ب���ۆ به‌رهه‌مهێنانی‌ گۆرانی‌‌و كلیپێك‪ ،‬جگ ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ل���ه‌وه‌ش له‌به‌رنامه‌یدایه‌ له‌واڵتی‌ س���وید گۆرانییه‌ك ‌‬ ‫دیكه‌ی‌ ئینگلیزی‌ تۆمار‌و كلیپ بكات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ده‌ش���نی‌ چه‌ند س���اڵێك له‌مه‌وب ‌هر‌و پێ���ش ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌كو گۆرانیبێژ ده‌ربكه‌وێت‪ ،‬ئاماده‌‌و پێشكه‌ش���كار ‌‬ ‫ی كوردستان تیڤی‌‪،‬‬ ‫به‌رنامه‌ی‌ (بێكۆنتڕۆڵ‌) بوو له‌كه‌ناڵ ‌‬ ‫بۆیه‌ له‌ئێستاش���دا كه‌ له‌شاری‌ هه‌ولێر نیشته‌جێیه‌ له‌و‬ ‫كه‌ناڵ���ه‌ وه‌كو ئام���اده‌‌و پێشكه‌ش���كار كارده‌كاته‌وه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫به‌نیازه‌ له‌داهات���وودا ده‌ربكه‌وێته‌وه‌ ك���ه‌ وه‌كو خۆ ‌‬ ‫ی "ده‌مه‌وێ‌ ئه‌مجاره‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ جوان ئیشه‌كانم‬ ‫وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دواییدا ته‌جروبه‌ ‌‬ ‫ئاماده‌ بكه‌م‪ ،‬چونكه‌ له‌م س���ااڵنه‌ ‌‬ ‫باشترم وه‌رگرتووه‌‌و به‌نیازم ده‌ربكه‌ومه‌وه‌"‪.‬‬

‫ێ عه‌زیز‬ ‫ی داهاتوودا (شێن ‌‬ ‫وا بڕیاره‌ له‌س���ه‌ره‌تای‌ هه‌فته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 2012‬سه‌ردان ‌‬ ‫ئاكۆ) شاجوانی‌ كوردس���تان بۆ ساڵ ‌‬ ‫ی بكات‌و كۆنگره‌یه‌كی‌ رۆژنامه‌‌وانیش‬ ‫ی س���لێمان ‌‬ ‫شار ‌‬ ‫سازبكات‪.‬‬ ‫ێ له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێن ‌ه رایگه‌یاند ك ‌ه‬ ‫ش���ێن ‌‬ ‫ی داهاتوو‬ ‫ی هه‌فت���ه‌ ‌‬ ‫له‌به‌رنامه‌یدایه‌ س���ه‌ره‌تا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���لێمانی‌ بكات‌و له‌ئۆفیس ‌‬ ‫ی شار ‌‬ ‫سه‌ردان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (خه‌ن���دان) كۆنگره‌یه‌ك��� ‌‬ ‫دام���ه‌زراوه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌نجام بدات‌و ئاش���كرایكرد ك ‌ه‬ ‫رۆژنامه‌وان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ ئاشنابون ‌‬ ‫ی بۆ س���لێمان ‌‬ ‫س���ه‌ردانه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شاره‌كه‌‌و تاووتوێكردن ‌‬ ‫ی به‌خه‌ڵك ‌‬ ‫زیاتریه‌ت ‌‬ ‫چه‌ند پڕۆژه‌یه‌ك‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی (‪‌ )6/28‬‬ ‫ی ئاماژه‌ی��� ‌ه ئێ���وار‌ه ‌‬ ‫جێ��� ‌‬ ‫ی كوردستان‬ ‫ئه‌مسا ‌ڵ بۆ یه‌كه‌مجار شاجوان ‌‬ ‫له‌ش���اری‌ هه‌ولێر هه‌ڵبژێردرا كه‌ له‌نێو ‪12‬‬ ‫ی ته‌مه‌ن ‪18‬‬ ‫ێ عه‌زیز ئاك���ۆ) ‌‬ ‫كچدا (ش���ێن ‌‬ ‫ی یه‌كه‌م به‌ده‌ست بهێنێت‌و‬ ‫ی پله‌ ‌‬ ‫س���ا ‌ڵ توان ‌‬ ‫بۆ ئه‌مساڵ‌ ببێت ‌ه شاجوانی‌ كوردستان‪.‬‬

‫)‪ )340‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/8/28‬‬

‫مووچه‌ی‌ ژینگه‌ پارێزێك له‌ئه‌مه‌ریكا ‪ 5000‬دۆالره‌‬

‫له‌كوردستانیش ‪ 400‬هه‌زار دیناره‌‬

‫ی ژینگه‌پارێز‬ ‫ی راپۆرتێك مووچه‌ ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫له‌ئه‌مه‌ریكادا یه‌كێكه‌ له‌به‌رزترین‬ ‫ی كارمه‌ندانی‌ ئه‌و واڵته‌‪،‬‬ ‫مووچه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم له‌كوردستاندا مووچه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ژینگه‌پارێز نزمترین مووچه‌ ‌‬ ‫ی حكومه‌ت‌و كۆمپانیا‬ ‫كارمه‌ندان ‌‬ ‫تایبه‌ته‌كانیشه‌‪.‬‬

‫ ‬ ‫دوو ژینگه‌پارێزی بیانی له‌کوردستان‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌نێ���و كارمه‌ن���ده‌ حكوم���ی‌‌و‬ ‫ی بۆ‬ ‫تایبه‌تییه‌كانیشدا كه‌مترین مووچه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌نج ‌‬ ‫دانراوه‌‪ ،‬بێس���تون كه‌ كوڕێك ‌‬ ‫ی دره‌نگ‬ ‫‪ 29‬س���اڵه‌و ده‌مه‌و ئێواره‌یه‌ك ‌‬ ‫له‌كاتێكدا كه‌ له‌ت���او بۆگه‌ن‌و ته‌پوتۆز‬ ‫ی‬ ‫ده‌مامكی‌ كردبوو‪ ،‬به‌ده‌م كۆكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی سه‌روو‬ ‫خۆڵ‌‌و خاشاكی‌ ش���ه‌قامه‌كه‌ ‌‬ ‫مزگه‌وتی‌ گه‌وره‌و‌ه باس���ی‌ له‌قورسی‌‌و‬ ‫ی كردو وتی‌ "ئه‌گه‌ر‬ ‫ناخۆش���ی‌ كاره‌كه‌ ‌‬ ‫ناچ���ار نه‌بوومایه‌ نه‌مده‌ك���رد‪ ،‬چونك ‌ه‬

‫فۆتۆ‪ :‬فه‌یسبوکی ئیشکه‌ری بێده‌نگکراو‬

‫ی زۆر كه‌مه‌"‪.‬‬ ‫مووچه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی خ���ۆی‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫ئه‌و سه‌رس���وڕمان ‌‬ ‫ی كه‌ له‌م واڵته‌دا زۆر كه‌س‬ ‫به‌وه‌ ده‌ربڕ ‌‬ ‫قاچ ده‌خه‌ن ‌ه سه‌ر قاچ‌و بێ‌ ئه‌و‌هی‌ هیچ‬ ‫ی ئه‌وتۆو ش���یاویان‬ ‫به‌رهه‌م‌و توانایه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر وه‌رده‌گرن‪ ،‬كه‌چ ‌‬ ‫هه‌بێت پاره‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وان به‌و هه‌م���وو راك ‌ه راكه‌و‌ه مانگ ‌‬ ‫به‌‪ 400‬هه‌زار دین���ار داده‌مه‌زرێن‪ ،‬هه‌ر‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ش���ه‌ که‌ئێستا زۆر به‌ده‌گمه‌ن‬ ‫خه‌ڵک���ی خۆمان ئه‌م ئیش���ه‌ ده‌کات‪،‬‬

‫رامسه‌ر‪ ..‬بوك ‌ی ئێران‬ ‫ئا‪ :‬پشتیوان جه‌مال‪ ،‬ئێران‬ ‫هه‌ر كه‌ له‌شاری‌ تارانی‌ پایته‌ختی‌‬ ‫واڵتی‌ ئێران پرسیار ده‌كه‌یت كه‌ چ‬ ‫شوێنێكی‌ گه‌شتیاریی‌ خۆشه‌‪ ،‬یه‌كڕاست‬ ‫خۆیان وته‌نی‌ پێتده‌ڵێن "شومالی‌‬ ‫ئێران‪ ،‬شاری‌ رامسه‌ر"‪.‬‬

‫"رامس���ه‌ر" ش���ارێكی‌ گه‌ش���تیاری ‌‬ ‫ی‬ ‫بچوك‪ ،‬به‌اڵم به‌ناوبانگ له‌س���ه‌ر ئاستی‌‬ ‫واڵت���ی‌ ئێران‌و یه‌كێكه‌ له‌ده‌یان ش���اری‌‬ ‫گه‌ش���تیاریی‌ ئه‌و واڵته‌ كه‌ سه‌رجه‌میان‬ ‫ده‌كه‌ونه‌ "ش���یمالی‌ ئێران"‪ ،‬ئێرانییه‌كان‬ ‫"رامسه‌ر" به‌ "بوكی‌ ئێران" ناو ده‌به‌ن‪.‬‬ ‫له‌ش���اری‌ تارانی‌ پایته‌خته‌وه‌ به‌چه‌ند‬ ‫رێگه‌یه‌ك ده‌چیته‌ ئه‌و شاره‌‪ ،‬یه‌كێكیان‬ ‫نزیكه‌ی‌ شه‌ش كاتژمێر‌و ئه‌وه‌ی‌ دیكه‌ش‬ ‫نزیك���ه‌ی‌ چوار كاتژمێ���ر لێوه‌ی‌ دووره‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌درێژایی‌ رۆیش���تن‌و گه‌یش���تنت‬ ‫بۆ ئه‌و ش���اره‌ جگ���ه‌ له‌ماندوبونی‌ نێو‬ ‫ئوتومبی���ل‪ ،‬هی���چ ماندبونێكی‌ دیكه‌ت‬ ‫نایه‌ته‌ڕێ‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ س���ه‌رجه‌می ئه‌و‬ ‫رێگه‌یه‌ به‌س���ه‌وزایی‌ داپۆشراوه‌‌و له‌ڕۆژه‌‬ ‫پش���وه‌كان‌و بۆن���ه‌ تایبه‌تییه‌كانیش���دا‬ ‫له‌زۆربه‌ی‌ ئه‌و رێگه‌یه‌ گه‌ش���تیار ده‌بینی‬ ‫كه‌ له‌ڕێگه‌كاندا گه‌شت ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫"رامس���ه‌ر" ده‌كه‌وێته‌ س���ه‌ر ده‌ریاری‌‬ ‫قه‌زوین‌و چوارده‌وریش���ی‌ به‌دارس���تانی‌‬ ‫س���ه‌وز‌و چ���ڕ به‌زمان���ی‌ ئێرانیی���ه‌كان‬ ‫"جه‌نگ���ه‌ڵ‌" ده‌وره‌ دراوه‌‪ ،‬له‌نێ���و‬ ‫شاره‌كه‌ش���دا خان���و‌و ش���وقه‌ به‌زمانی‌‬ ‫ئێرانیی���ه‌كان "ویال‌و س���وئیت" هه‌یه‌ بۆ‬ ‫نیشته‌جێبون كه‌ زیاده‌ڕه‌ویی‌ نییه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫بڵێین به‌ش���ی‌ ئه‌وه‌نده‌ "ویال‌و سوئیت"‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ گه‌ش���تیار بیه‌وێت له‌و شاره‌دا‬ ‫فۆتۆ‪ :‬پشتیوان‬ ‫ ‬ ‫بمێنێته‌وه‌‪ ،‬هه‌ر كه‌ داخڵی‌ ش���اره‌كه‌ش شاری "رامسه‌ر" له‌ئێران‬ ‫ده‌بیت خاوه‌ن���ی‌ "ویال‌و س���وئیته‌كان"‬ ‫له‌سه‌ر شه‌قامه‌كان وه‌س���تاون‌و له‌سه‌ر تایبه‌تییه‌كانیش���دا نرخ���ه‌ به‌رزه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫وه‌ك ئێرانیه‌كان باسیان كرد به‌رده‌وام‬ ‫دانیش���توانی‌ ش���اری‌ رامس���ه‌ر سه‌ر‬ ‫پارچ���ه‌ ته‌خته‌یه‌ك نوس���یویانه‌ "ویال‌و (‪ )200‬تمه‌نه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌ندێك له‌و خێزانه‌ گه‌ش���تیار سه‌ردانی‌ ئه‌و ش���اره‌ ده‌كه‌ن‬ ‫به‌ئاین���زای‌ ش���یع ‌هن‌و ل���ه‌ڕوی‌ زاراوه‌ی‌‬ ‫سوئیت بۆ كرێ‌"‪ ،‬به‌قسه‌ی‌ ئێرانییه‌كان ئێرانییانه‌ی‌ كه‌ باری‌ داراییان باش نییه‌ به‌ب���ێ‌ جی���اوازی‌ وه‌رزه‌كان‪ ،‬چونك���ه‌‬ ‫قسه‌كردنیش���یانه‌وه‌ له‌زاراوه‌ی‌ ش���اری‌‬ ‫له‌ڕۆژانی‌ ئاس���اییدا ئ���ه‌و ویالیانه‌ نرخه‌ خێمه‌یه‌ك ده‌ب ‌هن‌و له‌نزی���ك ده‌ریاكه‌وه‌ كه‌ش���وهه‌واكه‌ی‌ بۆ هه‌ر چوار وه‌رزه‌كه‌‬ ‫تاران جیاوازترن‪ ،‬ب���ه‌و مانایه‌ی‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫زۆره‌كه‌یان (‪ 50‬تمه‌نی‌ ئێرانی‌)‌و له‌بۆنه‌ دایده‌نێن‌و شه‌و تێیدا ده‌مێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫گونجاوه‌‪.‬‬ ‫تێگه‌یشتنی‌ كوردێكی‌ كوردستانی‌ عێراق‬

‫کاوڕ‬ ‫ژیانی تایبەتی���ت لەژیانی کارکردنت‬ ‫جیابک���ەرەوە‪ ،‬چونک���ە دەبێتە هۆی‬ ‫دورکەوتنەوەت لەخۆشەویس���تەکەت‪،‬‬ ‫ئ���ەم هەفتەی���ە زۆر مان���دو دەبیت‬ ‫لەکارکردندا‪.‬‬

‫گا‬ ‫بارودۆخ���ی کارکردن���ت گۆڕان���کاری‬ ‫بەس���ەردا دێ���ت‌و لەبەرژەوەندی���ت‬ ‫دەبێت‪ ،‬کۆمەڵێ���ک روداو لەنێوان تۆ‌و‬ ‫خۆشەویستەکەتدا رودەدات‌و ناتوانیت‬ ‫هیچ راڤەیەکی بۆبدۆزیتەوە‪.‬‬

‫دوانه‌‬ ‫لەبواری کارکردنتدا گرنگی بدە بەسەرجەم‬ ‫وردەکاریەکان‪ ،‬ئەگەرچی وردەکاریەکان‬ ‫بچوکیش���بن‪ ،‬چونک���ە رۆڵێک���ی گەورە‬ ‫دەبینن لەس���ەرکەوتندا‪ ،‬بۆچونەکانت بۆ‬ ‫خۆشەویستەکەت رونبکەرەوە‪.‬‬

‫قرژاڵ‬ ‫کاتێکی گونجاوە بۆئەوەی دەستبکەیت‬ ‫بە پرۆژە نوێکەت‪ ،‬خۆشەویس���تەکەت‬ ‫دەس���ت بەکارێکی نوێدەکات پێویستی‬ ‫بە پشتگیری‌و یارمەتیت هەیە‪ .‬ئاگاداری‬ ‫باری دارایت به‌‪.‬‬

‫شێر‬ ‫ئ���ەم هەفەتەیە مامەڵەیەک���ی ئابوری‬ ‫گ���ەورەت دێت���ە پێ���ش پێویس���تە‬ ‫بەوریاییەوە مامەڵ���ەی لەگەڵ بکەت‪،‬‬ ‫لەگەڵ خۆشەویستەکەدا نەرمونیان بەو‬ ‫خۆت دوربگرە لەهەڵچون‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫کۆمەڵێک کێش���ەی چاوەڕوان نەکراو‬ ‫دێن���ە بەردەم کارەک���ەت‪ ،‬خۆتیان بۆ‬ ‫ئامادە بک���ەو دەتوانیت بەس���ەریاندا‬ ‫س���ەربکەویت‪ ،‬داواکاری هاورێکانت بۆ‬ ‫یەکتر بینینتان رەتمەکەرەوە‪.‬‬

‫ته‌‌رازوو‬ ‫لەتاقیکردنەوەکانت���دا ئەنجام���ی باش‬ ‫بەدەستدەهێنیت‪ ،‬بەاڵم بەپێچەوانەوە‬ ‫لەبواری کارەکەتدا شکست دەهێنیت‪،‬‬ ‫ئەم هەفتەیە هەست بەگونجانێکی زۆر‬ ‫دەکەیت لەگەڵ خۆشەویستەکەتدا‪.‬‬

‫بۆ فارسێكی‌ تاران ئاسان بێت‪ ،‬ئه‌وا بۆ‬ ‫فارسێكی‌ رامسه‌ر قورستره‌‪.‬‬ ‫ئه‌و گه‌شتیارانه‌ی‌ روو ده‌كه‌نه‌ رامسه‌ر‬ ‫به‌ئێرانی‌‌و بیانییه‌كان���ه‌وه‌ زۆربه‌ی‌ كات‬ ‫هه‌ر له‌ده‌ره‌وه‌ن به‌تایبه‌تیش له‌شه‌واندا‬ ‫هه‌تا به‌ره‌به‌یان له‌ده‌ره‌وه‌ ده‌بن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫له‌دوای‌ عه‌سره‌وه‌ كه‌شوهه‌واكه‌ خۆشتر‬ ‫ده‌بێ���ت‪ ،‬هه‌ر كه‌ ش���ه‌ویش دادێ ئیدی‌‬ ‫قه‌راغ ده‌ریاكه‌ پڕ ده‌بێت له‌گه‌ش���تیار‪،‬‬ ‫ك���وڕان‌و كچانیش رو ده‌كه‌نه‌ كافیتریای‌‬ ‫س���ه‌ر ده‌ریاك���ه‌‌و ب���ه‌ده‌م پێكه‌نی���ن‌و‬ ‫"جگه‌ره‌‌و نێرگه‌له‌كێشانه‌وه‌" كاته‌كانیان‬ ‫به‌سه‌ر ده‌به‌ن‪.‬‬ ‫له‌ڕامس���ه‌ر شاری‌ یاری‌‌و تلفریك هه‌یه‌‬ ‫كه‌ ئ���ه‌و گه‌ش���تیارانه‌ی‌ روی‌ تێده‌كه‌ن‬ ‫به‌تامه‌زرۆییه‌ك���ی‌ زۆره‌وه‌ س���واری‌‬ ‫تلفریك ده‌ب���ن‪ ،‬رێگ���ه‌ی‌ تلفریكه‌كه‌ش‬ ‫ماوه‌ی‌ نزیك���ه‌ی‌ ده‌ ده‌قیقه‌ ده‌خا‌یه‌نێت‬ ‫هه‌تا گه‌ش���تیاره‌كان ده‌گه‌یه‌نێته‌ س���ه‌ر‬ ‫ش���اخێكی‌ ب���ه‌رز‪ ،‬له‌وێ���ش جیهانێكی‌‬ ‫دیكه‌ له‌گه‌ش���تیار‌و شوێنی‌ س���ه‌یرانگه‌‬ ‫ده‌بینی‌ به‌جۆرێك رێستۆرانت‌و كافتریا‌و‬ ‫ش���وێنی‌ نیش���ته‌جێبون خێزانی‌ هه‌یه‌‬ ‫ك���ه‌ گه‌ش���تیاره‌كان ئ���ازادن چه‌ندێك‬ ‫له‌سه‌ر شاخه‌كه‌ ده‌مێننه‌وه‌‌و دواتر هه‌ر‬ ‫به‌تلفریكه‌كه‌ دێنه‌وه‌ ئه‌وبه‌ر‪.‬‬ ‫له‌نێو دارستان واته‌ "جه‌نگه‌ڵ"ه‌كه‌ڵه‌ی‌‬ ‫رامسه‌ر چه‌ندان كۆش���ك‌و ڤێال ده‌بینی‌‬ ‫كه‌ له‌الیه‌ن خه‌ڵكان���ی‌ ده‌وڵه‌مه‌نده‌ه‌وه‌‬ ‫تایبه‌ت به‌خۆیان دروس���تكراوه‌‌و نایده‌ن‬ ‫به‌كرێ‌‪ ،‬جگه‌ ل���ه‌وه‌ش ئوتێلێكی‌ گه‌وره‌‬ ‫له‌نێو دارستانه‌كه‌یه‌ كه‌ وه‌كو كوردێكی‌‬ ‫ئێرانی‌ وتی‌ "نرخی‌ ش���ه‌وێك مانه‌وه‌ له‌و‬ ‫هۆتێله‌ نزیك���ه‌ی‌ ‪ 250‬هه‌زار تمه‌نه‌" كه‌‬ ‫ئه‌و نرخه‌ له‌نرخی‌ زۆرێك له‌هۆتێله‌كانی‌‬ ‫تارانی‌ پایته‌خت گرانتره‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ رامس���ه‌ری‌ الی‌ ئێرانییه‌كان‌و‬ ‫گه‌شتیارانیش خۆش���تر كردووه‌ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫كه‌ زێدی‌ له‌دایكبونی‌ "ش���ای‌ ئێران"ه‌‌و‬ ‫له‌وێش ڤێالیه‌كی‌ تایبه‌ت به‌خۆی‌ هه‌یه‌‌و‬ ‫ ‬ ‫به‌قس���ه‌ی‌ ئێرانییه‌كان له‌هاویناندا "شا" فه‌رهاد‬ ‫ێ به‌سه‌ر بردووه‌‪.‬‬ ‫كاته‌كانی‌ له‌و ‌‬

‫دوپشک‬ ‫سود لەهاورێیەکت وەردەگریت لەبواری‬ ‫کارەکەت���دا‪ ،‬ل���ەڕووی سۆزداریش���ەوە‬ ‫پێویس���تە دوربکەویتەوە لەو قسانه‌ی‬ ‫کەدەبێتە هۆی تێکدانی پەیوەندیەکەت‬ ‫لەگەڵ خۆشەویستەکەتدا‪.‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫واز لەبیرۆک���ە کۆنەکانت بێنە لەبواری‬ ‫کارەکەتدا‌و هەوڵبدە س���ود لەبیرۆکەی‬ ‫کەس���انی تر وەربگریت‪ .‬گفتوگۆیەکی‬ ‫زۆر لەنێ���وان تۆو خۆشەویس���تەکەتدا‬ ‫رودەدات‪.‬‬

‫زۆربه‌ی ئه‌وانه‌ی ئێس���تا ژینگه‌پارێزن‪،‬‬ ‫یان عه‌ره‌بن یان به‌نگالدیشین‪.‬‬ ‫له‌كاتێكدا ك���ه‌ په‌یامنێ���ری‌ ئاوێن ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ پێڕاگه‌یاند ك��� ‌ه هاوكاره‌كه‌ ‌‬ ‫ی ‪ 5000‬دۆالر له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫له‌ئه‌مه‌ریكا مانگ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌م كاره‌دا وه‌رده‌گرێت‪ ،‬وتی‌ "ده‌زان ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌ك هه‌ر ئێمه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت س���ه‌گه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس���تانیش به‌غیلی‌ به‌س���ه‌گه‌كان ‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكاو ئه‌وروپا ده‌به‌ن كه‌ بیانبینن‬ ‫ئاوا خزمه‌ت ده‌كرێن"‪.‬‬

‫سواڵ ‌ی‬ ‫به‌یانیان‬ ‫ده‌دات‬ ‫به‌ ویسكی‌‬ ‫ئێواران‬

‫ی سااڵنه‌ ملیۆنه‌ها گه‌شتیار روویتێده‌كه‌ن‬ ‫ئه‌و شار‌ه ‌‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌ڵكی‌ له‌كوچه‌و بازاڕه‌كان ‌‬ ‫زۆرب ‌ه ‌‬ ‫شاری‌ سلێمانیدا "فه‌رهاد" ده‌ناسن‌و‬ ‫ی‬ ‫بینیویان ‌ه ك ‌ه گیتارێك یان ئامێرێك ‌‬ ‫ی خه‌ڕه‌ك ‌ه شكاوی‌ به‌ده‌سته‌وه‌یه‌و‬ ‫عود ‌‬ ‫مه‌ستیی‌ پێوه‌ دیاره‌و سواڵ‌ له‌م‬ ‫ی شار‬ ‫ی شه‌قامه‌كان ‌‬ ‫رێبوارو ئه‌و رێبوار ‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "سواڵی‌ به‌یانیان‬ ‫ی ئێواران"‪.‬‬ ‫ده‌ده‌م به‌ ویسك ‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫گیسک‬ ‫ئ����ەم هەفتەی����ە گونج����اوە بۆئ����ەوەی‬ ‫پەیوەندیەک����ەت لەگەڵ خۆشەویس����تەکەدا‬ ‫ب����ەرەو پێش بەری����ت‌و رێگەم����ەدە کەس‬ ‫بێتە نێوان تۆو خۆشەویس����تەکەتەوە‪ ،‬ئەم‬ ‫هەفتەیە دەستکەوتێکی مادیت دەبێت‪.‬‬

‫د‪.‬شێرکۆ عه‌بدواڵ‬

‫ده‌ینوسێت‬

‫ئاوی‬ ‫قاچاخ‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫ی‬ ‫به‌پێی‌ راپۆرتێك ك ‌ه له‌الیه‌ن ده‌زگا ‌‬ ‫"هاڤنگت���ۆن پۆس���ت"ه‌وه‌ س���ه‌باره‌ت‬ ‫ی ئه‌مه‌ریكاو‬ ‫به‌مووچ ‌ه به‌رزه‌كان له‌واڵتان ‌‬ ‫خۆرئ���اوادا باڵوكراوه‌ت���ه‌و‌ه ئام���اژ‌ه‬ ‫به‌وه‌ كراو‌ه كه‌ مووچ���ه‌ی‌ ژینگه‌پارێز‬ ‫له‌ویالیه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانی‌ ئه‌مه‌ریكادا‬ ‫به‌یه‌كێ���ك له‌مووچه‌ ه���ه‌ر‌ه به‌رزه‌كان‬ ‫ی ‪5000‬‬ ‫داده‌نرێت ك��� ‌ه النیك���ه‌م مانگ ‌‬ ‫دۆالره‌‪.‬‬ ‫راپۆرته‌ك��� ‌ه ئام���اژ‌ه ب���ه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م مووچ���ه‌ به‌رزیی ‌ه ‌‬ ‫ك ‌ه ه���ۆكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ژینگه‌پارێزان ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫كه‌ كه‌م كه‌س هه‌ی���ه‌ ئه‌م كاره‌ بكات‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رز ‌‬ ‫له‌به‌رئه‌و‌ه پێویسته‌ مووچه‌یه‌ك ‌‬ ‫ب���ۆ ته‌رخان بكرێت ت���ا خه‌ڵك ئاماد‌ه‬ ‫بێت بیكات‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ له‌ئه‌مه‌ریكا‪ ،‬به‌اڵم له‌كوردستان‬ ‫ی‬ ‫ی ك��� ‌ه ژینگه‌پارێز ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫س���ه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫ی قورس‌و پڕ شه‌كه‌تییه‌‪،‬‬ ‫ئیش���وكارێك ‌‬

‫‪11‬‬

‫كاتێ���ك له‌به‌ش���ی‌ خ���واره‌وه‌ی‌ ژێر‬ ‫ی‬ ‫ی رۆژان ‌‬ ‫پرده‌كه‌ ك��� ‌ه س���ه‌رله‌به‌یانیان ‌‬ ‫ی قه‌ره‌باڵغترین ش���وێنی‌ ش���اره‌‪،‬‬ ‫هه‌ین ‌‬ ‫ی به‌پش���ته‌وه‌ ب���وو‪،‬‬ ‫كۆڵه‌پش���تێك ‌‬ ‫چه‌ند بیانییه‌ك كه‌وتن��� ‌ه وێنه‌گرتنی‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌ق‌و شڕ كه‌وت ‌ه داوا ‌‬ ‫به‌ئینگلیزییه‌ك ‌‬ ‫ی وه‌رگرت‬ ‫پار‌ه لێكردنیان‪ ،‬ك ‌ه پاره‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ش��� ‌‬ ‫به‌ده‌م پێكه‌نینه‌وه‌ وتی‌ "ئا ‌‬ ‫ی ئێواره‌م په‌یاكرد"‪.‬‬ ‫ویسكییه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���وێن ‌‬ ‫كاتێ���ك ك��� ‌ه ده‌رب���اره‌ ‌‬ ‫ی پرسیار‬ ‫له‌دایكبوون‌و نیش���ته‌جێبوون ‌‬ ‫له‌م پیاو‌ه ته‌مه‌ن ‪ 56‬س���اڵ ‌ه ده‌كه‌یت‬ ‫ی جگه‌ره‌كێش���ان‌و‬ ‫ك ‌ه به‌رده‌وام خه‌ریك ‌‬ ‫دوكه‌ڵكردن��� ‌ه به‌ئاس���ماندا‪ ،‬به‌گاڵته‌و‌ه‬ ‫ده‌ڵێت "له‌ئاس���مان كه‌وتم ‌ه خواره‌وه‌"‪.‬‬ ‫پاشان باس له‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه له‌بنه‌ڕه‌تدا‬ ‫ی زۆر‌ه‬ ‫خه‌ڵك���ی‌ كه‌ركوكه‌و س���ااڵنێك ‌‬ ‫ێ‬ ‫روویكردووه‌ت��� ‌ه س���لێمانی‌‌و ل���ه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیك��� ‌ه ده‌رباره‌ ‌‬ ‫ده‌ژی‌‪ ،‬ئه‌و ش���تێك ‌‬ ‫ژیانی‌ خۆی‌ نادركێن���ێ‌‌و ته‌نها ده‌ڵێت‬ ‫"به‌یانیانم ته‌رخان كردووه‌ بۆ س���واڵ‌‪،‬‬ ‫ی ئێواران بیده‌م به‌ ویس���كی‌‌و‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫نۆشی‌ كه‌م"‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫ل���ەڕووی کۆمەاڵیەتیی���ەوە رووبەڕووی‬ ‫کۆمەڵێ���ک ئاس���تەنگ دەبیت���ەوە‪،‬‬ ‫هەوڵبدە بە نەرمی چارەسەری بکەیت‪،‬‬ ‫خۆشەویس���تەکەت گرنگ���ی زیات���رت‬ ‫پێدەدات‪.‬‬

‫قسه‌یه‌كی باوی خه‌ڵكی واڵتی‬ ‫خۆم���ان ئه‌وه‌ی���ه‌ ك���ه‌ ئه‌ڵێ‬ ‫ك���ه‌س له‌به‌ختی خ���ۆی رازی‬ ‫نییه‌‪ .‬فه‌له‌به‌ر ئ���ه‌وه‌ زۆر زۆر‬ ‫به‌المانه‌وه‌ ئیعتیادییه‌ فیساره‌‬ ‫ژنی جیقنی مه‌كرب���از ببینین‬ ‫له‌پش���ته‌وه‌ چه‌مۆڵ���ه‌ بنێ���ت‬ ‫له‌مێرده‌ قۆزه‌ك���ه‌ی‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫واقیش���مان هیچی‌ لێ به‌س���ه‌ر‬ ‫نایه‌ت ئه‌گ���ه‌ر ببیس���تینه‌وه‌‬ ‫فاڵن���ه‌ حیزبی سێبه‌رنش���ین‬ ‫ئه‌و ده‌نگ���ه‌ زۆره‌ی قبوڵ نییه‌‬ ‫ك���ه‌ له‌هه‌ڵبژاردن���ا هێناوێتی‪.‬‬ ‫ئه‌مان���ه‌ هه‌موی���ان ئاس���ایی‌و‬ ‫چاوه‌ڕوانكراون‪ ،‬به‌اڵم به‌ سه‌ری‌‬ ‫باوك���م زۆر زۆرم پێ‌ عه‌جایه‌به‌‬ ‫وه‌زیرێك���ی عه‌ره‌بس���تانی‬ ‫سعودی ته‌سریح بفه‌رموێ بڵێ‬ ‫خۆزگه‌ س���ه‌د خۆزگه‌ له‌جیاتی‬ ‫ئ���ه‌و نه‌وته‌ ئاوم���ان هه‌بوایه‌‪.‬‬ ‫دی���اره‌ خۆزگه‌ی ب���ێ مه‌عنا‌و‬ ‫گومانلێك���راوی ئ���اوا كفرێكی‬ ‫ئاشكرای نیعمه‌ت‌و نه‌عیمه‌خانی‬ ‫هێوه‌رژنێتی‪ .‬ئیشه‌ڵاڵ ئیشه‌ڵاڵ‬ ‫هی���چ رۆڵه‌یه‌كی ك���ورد زبان‬ ‫دوعای ل���ه‌و ج���ۆره‌ی له‌ده‌م‬ ‫نایه‌ت���ه‌ ده‌ره‌وه‌ چونكێكون���ێ‬ ‫ئێمه‌ ئه‌گه‌ر له‌جیاتی ئه‌و چۆڕه‌‬ ‫نه‌وته‌ ئاویان تیا بدۆزینایه‌ته‌وه‌‬ ‫ئه‌و وه‌خته‌‪:‬‬ ‫‪ .1‬ئاغای شه‌هرستانی ئه‌هات‬ ‫مه‌نتیقه‌ی تانجه‌رۆی ئه‌خسته‌‬ ‫ئه‌ودی���وی داقوق���ه‌وه‌‌و ئه‌یگو‬ ‫كێشه‌ی له‌سه‌ره‌‪.‬‬ ‫‪ .2‬ڤێالكانی سه‌ر ئاوی دوكان‬ ‫سیعریان ئه‌وه‌نده‌ی تر ئه‌فڕی‬ ‫بۆ عاسمانی بازاڕی‌ سیاحه‌ت‪.‬‬ ‫‪ .3‬ق���وش نه‌یئه‌توانی بچێته‌‬ ‫نزی���ك س���ه‌رچنار‌و بێخ���اڵ‌و‬ ‫ئه‌وانه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .4‬ژن ئیت���ر له‌داخی كه‌س‌و‬ ‫كار خۆی‌ نه‌ئه‌س���وتاند‌و ئه‌چو‬ ‫خ���ۆی‌ ف���ڕێ‌ ئه‌دای���ه‌ ته‌نكی‬ ‫سه‌ربانه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .5‬هیچ عیباده‌لبه‌ش���ه‌رێك‬ ‫ناوی وه‌زیری نه‌وتی نه‌ئه‌زانی‪.‬‬ ‫له‌جیاتی ئه‌و‪ ،‬میراوی گه‌ڕه‌ك‬ ‫بره‌وی په‌یدا ئه‌كرد‪.‬‬ ‫‪ .6‬كه‌ داوای پاره‌ت له‌باوكت‬ ‫بكردایه‌‪ ،‬ئه‌یدایته‌ به‌ر ش���ه‌ق‪،‬‬ ‫ئه‌یگو له‌كوێی‌ بێنم هه‌تیو‪ ،‬خۆ‬ ‫تیجاره‌تی ئاو ناكه‌م‪.‬‬ ‫‪ .7‬ساڵه‌و ساڵ به‌ وه‌ره‌قه‌ی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن دوو به‌رمیل ئاویان‬ ‫ئه‌داینێ‌و جه‌ریده‌ی خه‌باتیش‬ ‫ئه‌یكرد به‌ خه‌به‌ر‪.‬‬ ‫‪ .8‬ئه‌یانوت كوڕ ئه‌و كوڕه‌یه‌‬ ‫ده‌س���تی له‌ئیش���ێك گیر ببێ‬ ‫له‌وه‌زاره‌تی ئاوی ژێر زه‌وی‪.‬‬ ‫‪ .9‬زه‌المی نیشتمانپه‌روه‌ر كه‌‬ ‫س���وێندی بخواردایه‌‪ ،‬له‌جیاتی‬ ‫بڵێ ب���ه‌ خاكی كوردس���تان‪،‬‬ ‫ئه‌یگو به‌ ئاوی كوردستان‪.‬‬ ‫‪ .10‬به‌خته‌وه‌ر ئه‌و كه‌سه‌ بو‬ ‫ئاو بچوایه‌ته‌ ئه‌ژنۆیه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .11‬له‌جیات���ی به‌نزینخانه‌‪،‬‬ ‫مه‌س���ئوله‌كان خوی���ان ئه‌دایه‌‬ ‫دانانی ئاوخانه‌‪.‬‬ ‫‪ .12‬ته‌له‌فزیۆن���ی موعاره‌زه‌‬ ‫شه‌وی په‌نجا جار ریزی تانكه‌ره‌‬ ‫ئاوی نیش���ان ئه‌داین‌و ئه‌یوت‬ ‫ئه‌ها حوكمه‌ت ب���ه‌ قاچاخ ئاو‬ ‫ئاودیو ئه‌كات!‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫چاو ب���ەو هەاڵنەدا بخش���ێنەرەوە کە‬ ‫لەب���واری کارەکەتدا کردوتە‪ ،‬هەوڵبدە‬ ‫چارەسەریان بکەت‪ ،‬لەبواری خێزانیدا‬ ‫هەس���ت ب���ە ئاس���ودەیی دەکەیت‌و‬ ‫کێشەکانت چارەسەر دەبن‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪10‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫)‪ )340‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/8/28‬‬

‫شاجوان ‌ی كوردستان‬ ‫سه‌ردان ‌ی سلێمان ‌ی ده‌كات‬

‫ده‌شنێ‌‪ :‬له‌سلێمانی‌ كاتێك ‌ی خۆشم به‌سه‌ربرد‬ ‫كچه‌ گۆرانیبێژ‌و پێشكه‌شكار‪ ،‬ده‌شنێ‌ موراد رایگه‌یاند‬ ‫ی‬ ‫ی ره‌مه‌زان له‌ش���اری‌ س���لێمان ‌‬ ‫ی جه‌ژن ‌‬ ‫كه‌ به‌ره‌به‌یان ‌‬ ‫ی كردووه‌‌و س���ه‌ردانی‌ كه‌س���وكاری‌ كردوه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫جه‌ژن ‌‬ ‫ی خۆشی‌ به‌سه‌ر بردووه‌‪.‬‬ ‫كاتێك ‌‬ ‫ێ له‌لێدوانێك���دا ب���ۆ ئاوێن��� ‌ه رایگه‌یاند ك ‌ه‬ ‫ده‌ش���ن ‌‬ ‫ی س���ه‌ركه‌وتنی‌ گۆرانیی���ه‌ ئینگلیزییه‌كه‌یه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌بۆنه‌ ‌‬ ‫ی (كوردفۆكس) ك��� ‌ه ئاژانس���ێكی‌ میدیایی ‌ه‬ ‫ئاژانس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫"رێزیان لێگرتووه‌"‌و بانگهێش���تیان كردوو‌ه بۆ ش���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫س���لێمانی‌‌و ماوه‌ی‌ دوو رۆژ ماوه‌ت���ه‌و‌ه ك ‌ه به‌ره‌به‌یان ‌‬ ‫یه‌كه‌م رۆژی‌ جه‌ژنی‌ ره‌مه‌زان له‌سلێمانی‌ بووه‌‌و له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫كه‌س���وكاره‌كه‌یدا جه‌ژنیان كردووه‌‌و كاتێكی‌ خۆش��� ‌‬ ‫به‌سه‌ر بردووه‌‪.‬‬ ‫ی به‌وه‌دا كه‌ له‌گه‌ ‌ڵ ئه‌و ئاژانس���ه‌دا‬ ‫ناوبراو ئام���اژ‌ه ‌‬ ‫رێككه‌وتون ب���ۆ به‌رهه‌مهێنانی‌ گۆرانی‌‌و كلیپێك‪ ،‬جگ ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ل���ه‌وه‌ش له‌به‌رنامه‌یدایه‌ له‌واڵتی‌ س���وید گۆرانییه‌ك ‌‬ ‫دیكه‌ی‌ ئینگلیزی‌ تۆمار‌و كلیپ بكات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ده‌ش���نی‌ چه‌ند س���اڵێك له‌مه‌وب ‌هر‌و پێ���ش ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌كو گۆرانیبێژ ده‌ربكه‌وێت‪ ،‬ئاماده‌‌و پێشكه‌ش���كار ‌‬ ‫ی كوردستان تیڤی‌‪،‬‬ ‫به‌رنامه‌ی‌ (بێكۆنتڕۆڵ‌) بوو له‌كه‌ناڵ ‌‬ ‫بۆیه‌ له‌ئێستاش���دا كه‌ له‌شاری‌ هه‌ولێر نیشته‌جێیه‌ له‌و‬ ‫كه‌ناڵ���ه‌ وه‌كو ئام���اده‌‌و پێشكه‌ش���كار كارده‌كاته‌وه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫به‌نیازه‌ له‌داهات���وودا ده‌ربكه‌وێته‌وه‌ ك���ه‌ وه‌كو خۆ ‌‬ ‫ی "ده‌مه‌وێ‌ ئه‌مجاره‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ جوان ئیشه‌كانم‬ ‫وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دواییدا ته‌جروبه‌ ‌‬ ‫ئاماده‌ بكه‌م‪ ،‬چونكه‌ له‌م س���ااڵنه‌ ‌‬ ‫باشترم وه‌رگرتووه‌‌و به‌نیازم ده‌ربكه‌ومه‌وه‌"‪.‬‬

‫ێ عه‌زیز‬ ‫ی داهاتوودا (شێن ‌‬ ‫وا بڕیاره‌ له‌س���ه‌ره‌تای‌ هه‌فته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 2012‬سه‌ردان ‌‬ ‫ئاكۆ) شاجوانی‌ كوردس���تان بۆ ساڵ ‌‬ ‫ی بكات‌و كۆنگره‌یه‌كی‌ رۆژنامه‌‌وانیش‬ ‫ی س���لێمان ‌‬ ‫شار ‌‬ ‫سازبكات‪.‬‬ ‫ێ له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێن ‌ه رایگه‌یاند ك ‌ه‬ ‫ش���ێن ‌‬ ‫ی داهاتوو‬ ‫ی هه‌فت���ه‌ ‌‬ ‫له‌به‌رنامه‌یدایه‌ س���ه‌ره‌تا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���لێمانی‌ بكات‌و له‌ئۆفیس ‌‬ ‫ی شار ‌‬ ‫سه‌ردان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (خه‌ن���دان) كۆنگره‌یه‌ك��� ‌‬ ‫دام���ه‌زراوه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌نجام بدات‌و ئاش���كرایكرد ك ‌ه‬ ‫رۆژنامه‌وان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ ئاشنابون ‌‬ ‫ی بۆ س���لێمان ‌‬ ‫س���ه‌ردانه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شاره‌كه‌‌و تاووتوێكردن ‌‬ ‫ی به‌خه‌ڵك ‌‬ ‫زیاتریه‌ت ‌‬ ‫چه‌ند پڕۆژه‌یه‌ك‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی (‪‌ )6/28‬‬ ‫ی ئاماژه‌ی��� ‌ه ئێ���وار‌ه ‌‬ ‫جێ��� ‌‬ ‫ی كوردستان‬ ‫ئه‌مسا ‌ڵ بۆ یه‌كه‌مجار شاجوان ‌‬ ‫له‌ش���اری‌ هه‌ولێر هه‌ڵبژێردرا كه‌ له‌نێو ‪12‬‬ ‫ی ته‌مه‌ن ‪18‬‬ ‫ێ عه‌زیز ئاك���ۆ) ‌‬ ‫كچدا (ش���ێن ‌‬ ‫ی یه‌كه‌م به‌ده‌ست بهێنێت‌و‬ ‫ی پله‌ ‌‬ ‫س���ا ‌ڵ توان ‌‬ ‫بۆ ئه‌مساڵ‌ ببێت ‌ه شاجوانی‌ كوردستان‪.‬‬

‫)‪ )340‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/8/28‬‬

‫مووچه‌ی‌ ژینگه‌ پارێزێك له‌ئه‌مه‌ریكا ‪ 5000‬دۆالره‌‬

‫له‌كوردستانیش ‪ 400‬هه‌زار دیناره‌‬

‫ی ژینگه‌پارێز‬ ‫ی راپۆرتێك مووچه‌ ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫له‌ئه‌مه‌ریكادا یه‌كێكه‌ له‌به‌رزترین‬ ‫ی كارمه‌ندانی‌ ئه‌و واڵته‌‪،‬‬ ‫مووچه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم له‌كوردستاندا مووچه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ژینگه‌پارێز نزمترین مووچه‌ ‌‬ ‫ی حكومه‌ت‌و كۆمپانیا‬ ‫كارمه‌ندان ‌‬ ‫تایبه‌ته‌كانیشه‌‪.‬‬

‫ ‬ ‫دوو ژینگه‌پارێزی بیانی له‌کوردستان‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌نێ���و كارمه‌ن���ده‌ حكوم���ی‌‌و‬ ‫ی بۆ‬ ‫تایبه‌تییه‌كانیشدا كه‌مترین مووچه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌نج ‌‬ ‫دانراوه‌‪ ،‬بێس���تون كه‌ كوڕێك ‌‬ ‫ی دره‌نگ‬ ‫‪ 29‬س���اڵه‌و ده‌مه‌و ئێواره‌یه‌ك ‌‬ ‫له‌كاتێكدا كه‌ له‌ت���او بۆگه‌ن‌و ته‌پوتۆز‬ ‫ی‬ ‫ده‌مامكی‌ كردبوو‪ ،‬به‌ده‌م كۆكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی سه‌روو‬ ‫خۆڵ‌‌و خاشاكی‌ ش���ه‌قامه‌كه‌ ‌‬ ‫مزگه‌وتی‌ گه‌وره‌و‌ه باس���ی‌ له‌قورسی‌‌و‬ ‫ی كردو وتی‌ "ئه‌گه‌ر‬ ‫ناخۆش���ی‌ كاره‌كه‌ ‌‬ ‫ناچ���ار نه‌بوومایه‌ نه‌مده‌ك���رد‪ ،‬چونك ‌ه‬

‫فۆتۆ‪ :‬فه‌یسبوکی ئیشکه‌ری بێده‌نگکراو‬

‫ی زۆر كه‌مه‌"‪.‬‬ ‫مووچه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی خ���ۆی‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫ئه‌و سه‌رس���وڕمان ‌‬ ‫ی كه‌ له‌م واڵته‌دا زۆر كه‌س‬ ‫به‌وه‌ ده‌ربڕ ‌‬ ‫قاچ ده‌خه‌ن ‌ه سه‌ر قاچ‌و بێ‌ ئه‌و‌هی‌ هیچ‬ ‫ی ئه‌وتۆو ش���یاویان‬ ‫به‌رهه‌م‌و توانایه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر وه‌رده‌گرن‪ ،‬كه‌چ ‌‬ ‫هه‌بێت پاره‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وان به‌و هه‌م���وو راك ‌ه راكه‌و‌ه مانگ ‌‬ ‫به‌‪ 400‬هه‌زار دین���ار داده‌مه‌زرێن‪ ،‬هه‌ر‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ش���ه‌ که‌ئێستا زۆر به‌ده‌گمه‌ن‬ ‫خه‌ڵک���ی خۆمان ئه‌م ئیش���ه‌ ده‌کات‪،‬‬

‫رامسه‌ر‪ ..‬بوك ‌ی ئێران‬ ‫ئا‪ :‬پشتیوان جه‌مال‪ ،‬ئێران‬ ‫هه‌ر كه‌ له‌شاری‌ تارانی‌ پایته‌ختی‌‬ ‫واڵتی‌ ئێران پرسیار ده‌كه‌یت كه‌ چ‬ ‫شوێنێكی‌ گه‌شتیاریی‌ خۆشه‌‪ ،‬یه‌كڕاست‬ ‫خۆیان وته‌نی‌ پێتده‌ڵێن "شومالی‌‬ ‫ئێران‪ ،‬شاری‌ رامسه‌ر"‪.‬‬

‫"رامس���ه‌ر" ش���ارێكی‌ گه‌ش���تیاری ‌‬ ‫ی‬ ‫بچوك‪ ،‬به‌اڵم به‌ناوبانگ له‌س���ه‌ر ئاستی‌‬ ‫واڵت���ی‌ ئێران‌و یه‌كێكه‌ له‌ده‌یان ش���اری‌‬ ‫گه‌ش���تیاریی‌ ئه‌و واڵته‌ كه‌ سه‌رجه‌میان‬ ‫ده‌كه‌ونه‌ "ش���یمالی‌ ئێران"‪ ،‬ئێرانییه‌كان‬ ‫"رامسه‌ر" به‌ "بوكی‌ ئێران" ناو ده‌به‌ن‪.‬‬ ‫له‌ش���اری‌ تارانی‌ پایته‌خته‌وه‌ به‌چه‌ند‬ ‫رێگه‌یه‌ك ده‌چیته‌ ئه‌و شاره‌‪ ،‬یه‌كێكیان‬ ‫نزیكه‌ی‌ شه‌ش كاتژمێر‌و ئه‌وه‌ی‌ دیكه‌ش‬ ‫نزیك���ه‌ی‌ چوار كاتژمێ���ر لێوه‌ی‌ دووره‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌درێژایی‌ رۆیش���تن‌و گه‌یش���تنت‬ ‫بۆ ئه‌و ش���اره‌ جگ���ه‌ له‌ماندوبونی‌ نێو‬ ‫ئوتومبی���ل‪ ،‬هی���چ ماندبونێكی‌ دیكه‌ت‬ ‫نایه‌ته‌ڕێ‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ س���ه‌رجه‌می ئه‌و‬ ‫رێگه‌یه‌ به‌س���ه‌وزایی‌ داپۆشراوه‌‌و له‌ڕۆژه‌‬ ‫پش���وه‌كان‌و بۆن���ه‌ تایبه‌تییه‌كانیش���دا‬ ‫له‌زۆربه‌ی‌ ئه‌و رێگه‌یه‌ گه‌ش���تیار ده‌بینی‬ ‫كه‌ له‌ڕێگه‌كاندا گه‌شت ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫"رامس���ه‌ر" ده‌كه‌وێته‌ س���ه‌ر ده‌ریاری‌‬ ‫قه‌زوین‌و چوارده‌وریش���ی‌ به‌دارس���تانی‌‬ ‫س���ه‌وز‌و چ���ڕ به‌زمان���ی‌ ئێرانیی���ه‌كان‬ ‫"جه‌نگ���ه‌ڵ‌" ده‌وره‌ دراوه‌‪ ،‬له‌نێ���و‬ ‫شاره‌كه‌ش���دا خان���و‌و ش���وقه‌ به‌زمانی‌‬ ‫ئێرانیی���ه‌كان "ویال‌و س���وئیت" هه‌یه‌ بۆ‬ ‫نیشته‌جێبون كه‌ زیاده‌ڕه‌ویی‌ نییه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫بڵێین به‌ش���ی‌ ئه‌وه‌نده‌ "ویال‌و سوئیت"‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ گه‌ش���تیار بیه‌وێت له‌و شاره‌دا‬ ‫فۆتۆ‪ :‬پشتیوان‬ ‫ ‬ ‫بمێنێته‌وه‌‪ ،‬هه‌ر كه‌ داخڵی‌ ش���اره‌كه‌ش شاری "رامسه‌ر" له‌ئێران‬ ‫ده‌بیت خاوه‌ن���ی‌ "ویال‌و س���وئیته‌كان"‬ ‫له‌سه‌ر شه‌قامه‌كان وه‌س���تاون‌و له‌سه‌ر تایبه‌تییه‌كانیش���دا نرخ���ه‌ به‌رزه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫وه‌ك ئێرانیه‌كان باسیان كرد به‌رده‌وام‬ ‫دانیش���توانی‌ ش���اری‌ رامس���ه‌ر سه‌ر‬ ‫پارچ���ه‌ ته‌خته‌یه‌ك نوس���یویانه‌ "ویال‌و (‪ )200‬تمه‌نه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌ندێك له‌و خێزانه‌ گه‌ش���تیار سه‌ردانی‌ ئه‌و ش���اره‌ ده‌كه‌ن‬ ‫به‌ئاین���زای‌ ش���یع ‌هن‌و ل���ه‌ڕوی‌ زاراوه‌ی‌‬ ‫سوئیت بۆ كرێ‌"‪ ،‬به‌قسه‌ی‌ ئێرانییه‌كان ئێرانییانه‌ی‌ كه‌ باری‌ داراییان باش نییه‌ به‌ب���ێ‌ جی���اوازی‌ وه‌رزه‌كان‪ ،‬چونك���ه‌‬ ‫قسه‌كردنیش���یانه‌وه‌ له‌زاراوه‌ی‌ ش���اری‌‬ ‫له‌ڕۆژانی‌ ئاس���اییدا ئ���ه‌و ویالیانه‌ نرخه‌ خێمه‌یه‌ك ده‌ب ‌هن‌و له‌نزی���ك ده‌ریاكه‌وه‌ كه‌ش���وهه‌واكه‌ی‌ بۆ هه‌ر چوار وه‌رزه‌كه‌‬ ‫تاران جیاوازترن‪ ،‬ب���ه‌و مانایه‌ی‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫زۆره‌كه‌یان (‪ 50‬تمه‌نی‌ ئێرانی‌)‌و له‌بۆنه‌ دایده‌نێن‌و شه‌و تێیدا ده‌مێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫گونجاوه‌‪.‬‬ ‫تێگه‌یشتنی‌ كوردێكی‌ كوردستانی‌ عێراق‬

‫کاوڕ‬ ‫ژیانی تایبەتی���ت لەژیانی کارکردنت‬ ‫جیابک���ەرەوە‪ ،‬چونک���ە دەبێتە هۆی‬ ‫دورکەوتنەوەت لەخۆشەویس���تەکەت‪،‬‬ ‫ئ���ەم هەفتەی���ە زۆر مان���دو دەبیت‬ ‫لەکارکردندا‪.‬‬

‫گا‬ ‫بارودۆخ���ی کارکردن���ت گۆڕان���کاری‬ ‫بەس���ەردا دێ���ت‌و لەبەرژەوەندی���ت‬ ‫دەبێت‪ ،‬کۆمەڵێ���ک روداو لەنێوان تۆ‌و‬ ‫خۆشەویستەکەتدا رودەدات‌و ناتوانیت‬ ‫هیچ راڤەیەکی بۆبدۆزیتەوە‪.‬‬

‫دوانه‌‬ ‫لەبواری کارکردنتدا گرنگی بدە بەسەرجەم‬ ‫وردەکاریەکان‪ ،‬ئەگەرچی وردەکاریەکان‬ ‫بچوکیش���بن‪ ،‬چونک���ە رۆڵێک���ی گەورە‬ ‫دەبینن لەس���ەرکەوتندا‪ ،‬بۆچونەکانت بۆ‬ ‫خۆشەویستەکەت رونبکەرەوە‪.‬‬

‫قرژاڵ‬ ‫کاتێکی گونجاوە بۆئەوەی دەستبکەیت‬ ‫بە پرۆژە نوێکەت‪ ،‬خۆشەویس���تەکەت‬ ‫دەس���ت بەکارێکی نوێدەکات پێویستی‬ ‫بە پشتگیری‌و یارمەتیت هەیە‪ .‬ئاگاداری‬ ‫باری دارایت به‌‪.‬‬

‫شێر‬ ‫ئ���ەم هەفەتەیە مامەڵەیەک���ی ئابوری‬ ‫گ���ەورەت دێت���ە پێ���ش پێویس���تە‬ ‫بەوریاییەوە مامەڵ���ەی لەگەڵ بکەت‪،‬‬ ‫لەگەڵ خۆشەویستەکەدا نەرمونیان بەو‬ ‫خۆت دوربگرە لەهەڵچون‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫کۆمەڵێک کێش���ەی چاوەڕوان نەکراو‬ ‫دێن���ە بەردەم کارەک���ەت‪ ،‬خۆتیان بۆ‬ ‫ئامادە بک���ەو دەتوانیت بەس���ەریاندا‬ ‫س���ەربکەویت‪ ،‬داواکاری هاورێکانت بۆ‬ ‫یەکتر بینینتان رەتمەکەرەوە‪.‬‬

‫ته‌‌رازوو‬ ‫لەتاقیکردنەوەکانت���دا ئەنجام���ی باش‬ ‫بەدەستدەهێنیت‪ ،‬بەاڵم بەپێچەوانەوە‬ ‫لەبواری کارەکەتدا شکست دەهێنیت‪،‬‬ ‫ئەم هەفتەیە هەست بەگونجانێکی زۆر‬ ‫دەکەیت لەگەڵ خۆشەویستەکەتدا‪.‬‬

‫بۆ فارسێكی‌ تاران ئاسان بێت‪ ،‬ئه‌وا بۆ‬ ‫فارسێكی‌ رامسه‌ر قورستره‌‪.‬‬ ‫ئه‌و گه‌شتیارانه‌ی‌ روو ده‌كه‌نه‌ رامسه‌ر‬ ‫به‌ئێرانی‌‌و بیانییه‌كان���ه‌وه‌ زۆربه‌ی‌ كات‬ ‫هه‌ر له‌ده‌ره‌وه‌ن به‌تایبه‌تیش له‌شه‌واندا‬ ‫هه‌تا به‌ره‌به‌یان له‌ده‌ره‌وه‌ ده‌بن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫له‌دوای‌ عه‌سره‌وه‌ كه‌شوهه‌واكه‌ خۆشتر‬ ‫ده‌بێ���ت‪ ،‬هه‌ر كه‌ ش���ه‌ویش دادێ ئیدی‌‬ ‫قه‌راغ ده‌ریاكه‌ پڕ ده‌بێت له‌گه‌ش���تیار‪،‬‬ ‫ك���وڕان‌و كچانیش رو ده‌كه‌نه‌ كافیتریای‌‬ ‫س���ه‌ر ده‌ریاك���ه‌‌و ب���ه‌ده‌م پێكه‌نی���ن‌و‬ ‫"جگه‌ره‌‌و نێرگه‌له‌كێشانه‌وه‌" كاته‌كانیان‬ ‫به‌سه‌ر ده‌به‌ن‪.‬‬ ‫له‌ڕامس���ه‌ر شاری‌ یاری‌‌و تلفریك هه‌یه‌‬ ‫كه‌ ئ���ه‌و گه‌ش���تیارانه‌ی‌ روی‌ تێده‌كه‌ن‬ ‫به‌تامه‌زرۆییه‌ك���ی‌ زۆره‌وه‌ س���واری‌‬ ‫تلفریك ده‌ب���ن‪ ،‬رێگ���ه‌ی‌ تلفریكه‌كه‌ش‬ ‫ماوه‌ی‌ نزیك���ه‌ی‌ ده‌ ده‌قیقه‌ ده‌خا‌یه‌نێت‬ ‫هه‌تا گه‌ش���تیاره‌كان ده‌گه‌یه‌نێته‌ س���ه‌ر‬ ‫ش���اخێكی‌ ب���ه‌رز‪ ،‬له‌وێ���ش جیهانێكی‌‬ ‫دیكه‌ له‌گه‌ش���تیار‌و شوێنی‌ س���ه‌یرانگه‌‬ ‫ده‌بینی‌ به‌جۆرێك رێستۆرانت‌و كافتریا‌و‬ ‫ش���وێنی‌ نیش���ته‌جێبون خێزانی‌ هه‌یه‌‬ ‫ك���ه‌ گه‌ش���تیاره‌كان ئ���ازادن چه‌ندێك‬ ‫له‌سه‌ر شاخه‌كه‌ ده‌مێننه‌وه‌‌و دواتر هه‌ر‬ ‫به‌تلفریكه‌كه‌ دێنه‌وه‌ ئه‌وبه‌ر‪.‬‬ ‫له‌نێو دارستان واته‌ "جه‌نگه‌ڵ"ه‌كه‌ڵه‌ی‌‬ ‫رامسه‌ر چه‌ندان كۆش���ك‌و ڤێال ده‌بینی‌‬ ‫كه‌ له‌الیه‌ن خه‌ڵكان���ی‌ ده‌وڵه‌مه‌نده‌ه‌وه‌‬ ‫تایبه‌ت به‌خۆیان دروس���تكراوه‌‌و نایده‌ن‬ ‫به‌كرێ‌‪ ،‬جگه‌ ل���ه‌وه‌ش ئوتێلێكی‌ گه‌وره‌‬ ‫له‌نێو دارستانه‌كه‌یه‌ كه‌ وه‌كو كوردێكی‌‬ ‫ئێرانی‌ وتی‌ "نرخی‌ ش���ه‌وێك مانه‌وه‌ له‌و‬ ‫هۆتێله‌ نزیك���ه‌ی‌ ‪ 250‬هه‌زار تمه‌نه‌" كه‌‬ ‫ئه‌و نرخه‌ له‌نرخی‌ زۆرێك له‌هۆتێله‌كانی‌‬ ‫تارانی‌ پایته‌خت گرانتره‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ رامس���ه‌ری‌ الی‌ ئێرانییه‌كان‌و‬ ‫گه‌شتیارانیش خۆش���تر كردووه‌ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫كه‌ زێدی‌ له‌دایكبونی‌ "ش���ای‌ ئێران"ه‌‌و‬ ‫له‌وێش ڤێالیه‌كی‌ تایبه‌ت به‌خۆی‌ هه‌یه‌‌و‬ ‫ ‬ ‫به‌قس���ه‌ی‌ ئێرانییه‌كان له‌هاویناندا "شا" فه‌رهاد‬ ‫ێ به‌سه‌ر بردووه‌‪.‬‬ ‫كاته‌كانی‌ له‌و ‌‬

‫دوپشک‬ ‫سود لەهاورێیەکت وەردەگریت لەبواری‬ ‫کارەکەت���دا‪ ،‬ل���ەڕووی سۆزداریش���ەوە‬ ‫پێویس���تە دوربکەویتەوە لەو قسانه‌ی‬ ‫کەدەبێتە هۆی تێکدانی پەیوەندیەکەت‬ ‫لەگەڵ خۆشەویستەکەتدا‪.‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫واز لەبیرۆک���ە کۆنەکانت بێنە لەبواری‬ ‫کارەکەتدا‌و هەوڵبدە س���ود لەبیرۆکەی‬ ‫کەس���انی تر وەربگریت‪ .‬گفتوگۆیەکی‬ ‫زۆر لەنێ���وان تۆو خۆشەویس���تەکەتدا‬ ‫رودەدات‪.‬‬

‫زۆربه‌ی ئه‌وانه‌ی ئێس���تا ژینگه‌پارێزن‪،‬‬ ‫یان عه‌ره‌بن یان به‌نگالدیشین‪.‬‬ ‫له‌كاتێكدا ك���ه‌ په‌یامنێ���ری‌ ئاوێن ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ پێڕاگه‌یاند ك��� ‌ه هاوكاره‌كه‌ ‌‬ ‫ی ‪ 5000‬دۆالر له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫له‌ئه‌مه‌ریكا مانگ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌م كاره‌دا وه‌رده‌گرێت‪ ،‬وتی‌ "ده‌زان ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌ك هه‌ر ئێمه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت س���ه‌گه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس���تانیش به‌غیلی‌ به‌س���ه‌گه‌كان ‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكاو ئه‌وروپا ده‌به‌ن كه‌ بیانبینن‬ ‫ئاوا خزمه‌ت ده‌كرێن"‪.‬‬

‫سواڵ ‌ی‬ ‫به‌یانیان‬ ‫ده‌دات‬ ‫به‌ ویسكی‌‬ ‫ئێواران‬

‫ی سااڵنه‌ ملیۆنه‌ها گه‌شتیار روویتێده‌كه‌ن‬ ‫ئه‌و شار‌ه ‌‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌ڵكی‌ له‌كوچه‌و بازاڕه‌كان ‌‬ ‫زۆرب ‌ه ‌‬ ‫شاری‌ سلێمانیدا "فه‌رهاد" ده‌ناسن‌و‬ ‫ی‬ ‫بینیویان ‌ه ك ‌ه گیتارێك یان ئامێرێك ‌‬ ‫ی خه‌ڕه‌ك ‌ه شكاوی‌ به‌ده‌سته‌وه‌یه‌و‬ ‫عود ‌‬ ‫مه‌ستیی‌ پێوه‌ دیاره‌و سواڵ‌ له‌م‬ ‫ی شار‬ ‫ی شه‌قامه‌كان ‌‬ ‫رێبوارو ئه‌و رێبوار ‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "سواڵی‌ به‌یانیان‬ ‫ی ئێواران"‪.‬‬ ‫ده‌ده‌م به‌ ویسك ‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫گیسک‬ ‫ئ����ەم هەفتەی����ە گونج����اوە بۆئ����ەوەی‬ ‫پەیوەندیەک����ەت لەگەڵ خۆشەویس����تەکەدا‬ ‫ب����ەرەو پێش بەری����ت‌و رێگەم����ەدە کەس‬ ‫بێتە نێوان تۆو خۆشەویس����تەکەتەوە‪ ،‬ئەم‬ ‫هەفتەیە دەستکەوتێکی مادیت دەبێت‪.‬‬

‫د‪.‬شێرکۆ عه‌بدواڵ‬

‫ده‌ینوسێت‬

‫ئاوی‬ ‫قاچاخ‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫ی‬ ‫به‌پێی‌ راپۆرتێك ك ‌ه له‌الیه‌ن ده‌زگا ‌‬ ‫"هاڤنگت���ۆن پۆس���ت"ه‌وه‌ س���ه‌باره‌ت‬ ‫ی ئه‌مه‌ریكاو‬ ‫به‌مووچ ‌ه به‌رزه‌كان له‌واڵتان ‌‬ ‫خۆرئ���اوادا باڵوكراوه‌ت���ه‌و‌ه ئام���اژ‌ه‬ ‫به‌وه‌ كراو‌ه كه‌ مووچ���ه‌ی‌ ژینگه‌پارێز‬ ‫له‌ویالیه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانی‌ ئه‌مه‌ریكادا‬ ‫به‌یه‌كێ���ك له‌مووچه‌ ه���ه‌ر‌ه به‌رزه‌كان‬ ‫ی ‪5000‬‬ ‫داده‌نرێت ك��� ‌ه النیك���ه‌م مانگ ‌‬ ‫دۆالره‌‪.‬‬ ‫راپۆرته‌ك��� ‌ه ئام���اژ‌ه ب���ه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م مووچ���ه‌ به‌رزیی ‌ه ‌‬ ‫ك ‌ه ه���ۆكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ژینگه‌پارێزان ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫كه‌ كه‌م كه‌س هه‌ی���ه‌ ئه‌م كاره‌ بكات‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رز ‌‬ ‫له‌به‌رئه‌و‌ه پێویسته‌ مووچه‌یه‌ك ‌‬ ‫ب���ۆ ته‌رخان بكرێت ت���ا خه‌ڵك ئاماد‌ه‬ ‫بێت بیكات‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ له‌ئه‌مه‌ریكا‪ ،‬به‌اڵم له‌كوردستان‬ ‫ی‬ ‫ی ك��� ‌ه ژینگه‌پارێز ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫س���ه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫ی قورس‌و پڕ شه‌كه‌تییه‌‪،‬‬ ‫ئیش���وكارێك ‌‬

‫‪11‬‬

‫كاتێ���ك له‌به‌ش���ی‌ خ���واره‌وه‌ی‌ ژێر‬ ‫ی‬ ‫ی رۆژان ‌‬ ‫پرده‌كه‌ ك��� ‌ه س���ه‌رله‌به‌یانیان ‌‬ ‫ی قه‌ره‌باڵغترین ش���وێنی‌ ش���اره‌‪،‬‬ ‫هه‌ین ‌‬ ‫ی به‌پش���ته‌وه‌ ب���وو‪،‬‬ ‫كۆڵه‌پش���تێك ‌‬ ‫چه‌ند بیانییه‌ك كه‌وتن��� ‌ه وێنه‌گرتنی‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌ق‌و شڕ كه‌وت ‌ه داوا ‌‬ ‫به‌ئینگلیزییه‌ك ‌‬ ‫ی وه‌رگرت‬ ‫پار‌ه لێكردنیان‪ ،‬ك ‌ه پاره‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ش��� ‌‬ ‫به‌ده‌م پێكه‌نینه‌وه‌ وتی‌ "ئا ‌‬ ‫ی ئێواره‌م په‌یاكرد"‪.‬‬ ‫ویسكییه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���وێن ‌‬ ‫كاتێ���ك ك��� ‌ه ده‌رب���اره‌ ‌‬ ‫ی پرسیار‬ ‫له‌دایكبوون‌و نیش���ته‌جێبوون ‌‬ ‫له‌م پیاو‌ه ته‌مه‌ن ‪ 56‬س���اڵ ‌ه ده‌كه‌یت‬ ‫ی جگه‌ره‌كێش���ان‌و‬ ‫ك ‌ه به‌رده‌وام خه‌ریك ‌‬ ‫دوكه‌ڵكردن��� ‌ه به‌ئاس���ماندا‪ ،‬به‌گاڵته‌و‌ه‬ ‫ده‌ڵێت "له‌ئاس���مان كه‌وتم ‌ه خواره‌وه‌"‪.‬‬ ‫پاشان باس له‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه له‌بنه‌ڕه‌تدا‬ ‫ی زۆر‌ه‬ ‫خه‌ڵك���ی‌ كه‌ركوكه‌و س���ااڵنێك ‌‬ ‫ێ‬ ‫روویكردووه‌ت��� ‌ه س���لێمانی‌‌و ل���ه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیك��� ‌ه ده‌رباره‌ ‌‬ ‫ده‌ژی‌‪ ،‬ئه‌و ش���تێك ‌‬ ‫ژیانی‌ خۆی‌ نادركێن���ێ‌‌و ته‌نها ده‌ڵێت‬ ‫"به‌یانیانم ته‌رخان كردووه‌ بۆ س���واڵ‌‪،‬‬ ‫ی ئێواران بیده‌م به‌ ویس���كی‌‌و‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫نۆشی‌ كه‌م"‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫ل���ەڕووی کۆمەاڵیەتیی���ەوە رووبەڕووی‬ ‫کۆمەڵێ���ک ئاس���تەنگ دەبیت���ەوە‪،‬‬ ‫هەوڵبدە بە نەرمی چارەسەری بکەیت‪،‬‬ ‫خۆشەویس���تەکەت گرنگ���ی زیات���رت‬ ‫پێدەدات‪.‬‬

‫قسه‌یه‌كی باوی خه‌ڵكی واڵتی‬ ‫خۆم���ان ئه‌وه‌ی���ه‌ ك���ه‌ ئه‌ڵێ‬ ‫ك���ه‌س له‌به‌ختی خ���ۆی رازی‬ ‫نییه‌‪ .‬فه‌له‌به‌ر ئ���ه‌وه‌ زۆر زۆر‬ ‫به‌المانه‌وه‌ ئیعتیادییه‌ فیساره‌‬ ‫ژنی جیقنی مه‌كرب���از ببینین‬ ‫له‌پش���ته‌وه‌ چه‌مۆڵ���ه‌ بنێ���ت‬ ‫له‌مێرده‌ قۆزه‌ك���ه‌ی‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫واقیش���مان هیچی‌ لێ به‌س���ه‌ر‬ ‫نایه‌ت ئه‌گ���ه‌ر ببیس���تینه‌وه‌‬ ‫فاڵن���ه‌ حیزبی سێبه‌رنش���ین‬ ‫ئه‌و ده‌نگ���ه‌ زۆره‌ی قبوڵ نییه‌‬ ‫ك���ه‌ له‌هه‌ڵبژاردن���ا هێناوێتی‪.‬‬ ‫ئه‌مان���ه‌ هه‌موی���ان ئاس���ایی‌و‬ ‫چاوه‌ڕوانكراون‪ ،‬به‌اڵم به‌ سه‌ری‌‬ ‫باوك���م زۆر زۆرم پێ‌ عه‌جایه‌به‌‬ ‫وه‌زیرێك���ی عه‌ره‌بس���تانی‬ ‫سعودی ته‌سریح بفه‌رموێ بڵێ‬ ‫خۆزگه‌ س���ه‌د خۆزگه‌ له‌جیاتی‬ ‫ئ���ه‌و نه‌وته‌ ئاوم���ان هه‌بوایه‌‪.‬‬ ‫دی���اره‌ خۆزگه‌ی ب���ێ مه‌عنا‌و‬ ‫گومانلێك���راوی ئ���اوا كفرێكی‬ ‫ئاشكرای نیعمه‌ت‌و نه‌عیمه‌خانی‬ ‫هێوه‌رژنێتی‪ .‬ئیشه‌ڵاڵ ئیشه‌ڵاڵ‬ ‫هی���چ رۆڵه‌یه‌كی ك���ورد زبان‬ ‫دوعای ل���ه‌و ج���ۆره‌ی له‌ده‌م‬ ‫نایه‌ت���ه‌ ده‌ره‌وه‌ چونكێكون���ێ‬ ‫ئێمه‌ ئه‌گه‌ر له‌جیاتی ئه‌و چۆڕه‌‬ ‫نه‌وته‌ ئاویان تیا بدۆزینایه‌ته‌وه‌‬ ‫ئه‌و وه‌خته‌‪:‬‬ ‫‪ .1‬ئاغای شه‌هرستانی ئه‌هات‬ ‫مه‌نتیقه‌ی تانجه‌رۆی ئه‌خسته‌‬ ‫ئه‌ودی���وی داقوق���ه‌وه‌‌و ئه‌یگو‬ ‫كێشه‌ی له‌سه‌ره‌‪.‬‬ ‫‪ .2‬ڤێالكانی سه‌ر ئاوی دوكان‬ ‫سیعریان ئه‌وه‌نده‌ی تر ئه‌فڕی‬ ‫بۆ عاسمانی بازاڕی‌ سیاحه‌ت‪.‬‬ ‫‪ .3‬ق���وش نه‌یئه‌توانی بچێته‌‬ ‫نزی���ك س���ه‌رچنار‌و بێخ���اڵ‌و‬ ‫ئه‌وانه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .4‬ژن ئیت���ر له‌داخی كه‌س‌و‬ ‫كار خۆی‌ نه‌ئه‌س���وتاند‌و ئه‌چو‬ ‫خ���ۆی‌ ف���ڕێ‌ ئه‌دای���ه‌ ته‌نكی‬ ‫سه‌ربانه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .5‬هیچ عیباده‌لبه‌ش���ه‌رێك‬ ‫ناوی وه‌زیری نه‌وتی نه‌ئه‌زانی‪.‬‬ ‫له‌جیاتی ئه‌و‪ ،‬میراوی گه‌ڕه‌ك‬ ‫بره‌وی په‌یدا ئه‌كرد‪.‬‬ ‫‪ .6‬كه‌ داوای پاره‌ت له‌باوكت‬ ‫بكردایه‌‪ ،‬ئه‌یدایته‌ به‌ر ش���ه‌ق‪،‬‬ ‫ئه‌یگو له‌كوێی‌ بێنم هه‌تیو‪ ،‬خۆ‬ ‫تیجاره‌تی ئاو ناكه‌م‪.‬‬ ‫‪ .7‬ساڵه‌و ساڵ به‌ وه‌ره‌قه‌ی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن دوو به‌رمیل ئاویان‬ ‫ئه‌داینێ‌و جه‌ریده‌ی خه‌باتیش‬ ‫ئه‌یكرد به‌ خه‌به‌ر‪.‬‬ ‫‪ .8‬ئه‌یانوت كوڕ ئه‌و كوڕه‌یه‌‬ ‫ده‌س���تی له‌ئیش���ێك گیر ببێ‬ ‫له‌وه‌زاره‌تی ئاوی ژێر زه‌وی‪.‬‬ ‫‪ .9‬زه‌المی نیشتمانپه‌روه‌ر كه‌‬ ‫س���وێندی بخواردایه‌‪ ،‬له‌جیاتی‬ ‫بڵێ ب���ه‌ خاكی كوردس���تان‪،‬‬ ‫ئه‌یگو به‌ ئاوی كوردستان‪.‬‬ ‫‪ .10‬به‌خته‌وه‌ر ئه‌و كه‌سه‌ بو‬ ‫ئاو بچوایه‌ته‌ ئه‌ژنۆیه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .11‬له‌جیات���ی به‌نزینخانه‌‪،‬‬ ‫مه‌س���ئوله‌كان خوی���ان ئه‌دایه‌‬ ‫دانانی ئاوخانه‌‪.‬‬ ‫‪ .12‬ته‌له‌فزیۆن���ی موعاره‌زه‌‬ ‫شه‌وی په‌نجا جار ریزی تانكه‌ره‌‬ ‫ئاوی نیش���ان ئه‌داین‌و ئه‌یوت‬ ‫ئه‌ها حوكمه‌ت ب���ه‌ قاچاخ ئاو‬ ‫ئاودیو ئه‌كات!‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫چاو ب���ەو هەاڵنەدا بخش���ێنەرەوە کە‬ ‫لەب���واری کارەکەتدا کردوتە‪ ،‬هەوڵبدە‬ ‫چارەسەریان بکەت‪ ،‬لەبواری خێزانیدا‬ ‫هەس���ت ب���ە ئاس���ودەیی دەکەیت‌و‬ ‫کێشەکانت چارەسەر دەبن‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )340‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/8/28‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫رەخنە له‌دین‬

‫پارادایمی عەلمانیەت‪ :‬ماکس ڤێبەر‬ ‫مەریوان وریا قانیع‬

‫(‪)4‬‬ ‫کۆمەڵناس���ی ئەڵمان���ی ماک���س ڤێبەر‬ ‫(‪ )١٩٢٠-١٨٦٤‬یەکێک���ە ل���ەو زان���ا‬ ‫کۆمەاڵیەتی���ە س���ەرەکیانەی رۆڵێک���ی‬ ‫هێجگار گ���ەورە دەبینێ���ت له‌چۆنیەتی‬ ‫تیۆریزەکردن���ی دروس���تبوونی دونیای‬ ‫مۆدێ���رن‌و چۆنیەت���ی لێکدان���ەوەی‬ ‫دیاردەکانی ناو ئەو دونیایە‪ .‬لەڕاس���تی‬ ‫دوورناکەوینەوە گەر بڵێین بەشی زۆری‬ ‫ئەوەی ئەم کۆمەڵناسە ئەڵمانییە لەسەر‬ ‫دونی���ای مۆدێرن دەیڵێ���ت‪ ،‬دەبێتە ئەو‬ ‫چوارچێوە تیۆرییە سەرەکییەی سااڵنێکی‬ ‫درێژ زۆربەی زان���ا کۆمەاڵیەتییەکان بۆ‬ ‫لێکدان���ەوەی چۆنیەت���ی دروس���تبوونی‬ ‫دونیای مۆدێرن وەک شتێکی تەواو تازە‬ ‫له‌مێ���ژووی مرۆڤایەتیدا‪ ،‬بەکاریدەهێنن‌و‬ ‫قبووڵیدەک���ەن‪ .‬یەکێ���ک ل���ەو دی���د‌و‬ ‫هەڵوێس���تە تیۆرییە کاریگەرانەی ماکس‬ ‫ڤێبەر کە وەک بەڵگەنەویس���تی لێدێت‌و‬ ‫بێ پرسیار‌و گومانلێکردن قبووڵدەکرێت‪،‬‬ ‫پێش���نیارکردنی ئ���ەو پەیوەندیی���ە‬ ‫حەتمییەی���ە لەنێ���وان لەدایکبوون���ی‬ ‫مۆدێرنە‌و پرۆس���ەی ب���ە عەلمانیبوونی‬ ‫دونیا‌و الوازبوون���ی بەرفراوانی دین لەم‬ ‫دونیایەدا‪ .‬لەڕاس���تیدا بڕێک���ی زۆر لەو‬ ‫چەمک‌و وێنە‌و دەستەواژانەی کە پایەکانی‬ ‫”پارادایمی عەلمانیەت“ دادەڕێژن لەناوی‬ ‫فیکری ماکس ڤێبەرەوە دێن‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫ئ���ەو بەش���ەی فیکری ڤێب���ەر کە ناوی‬ ‫”کۆمەڵناسیی ئاین“ە‪.‬‬ ‫له‌دی���دی ئ���ەم کۆمەڵناس���ەدا ئاکاری‬ ‫س���ەرەکی دونی���ای مۆدێرن پرۆس���ەی‬ ‫ب���ە عەقاڵنیبوون���ە‪ ،‬ب���ە ئینگلی���زی‬ ‫راشیۆنالیزەیشن‪ ،‬ڤێبەر له‌تەماشاکردنیدا‬ ‫ب���ۆ دونی���ای مۆدێ���رن پرۆس���ەیەکی‬ ‫بەرفراوان���ی بەعەقاڵنیب���وون دەبینێت‬ ‫له‌ب���وارە جیاوازەکانی ژیان���ی ئابوری‌و‬ ‫سیاس���ی‌و کۆمەاڵیەت���ی‌و فەرهەنگیدا‪.‬‬ ‫ئ���ەم پرۆس���ەی بەعەقاڵنیبوونە دونیای‬ ‫مۆدێ���رن له‌دونی���ای ب���ەر له‌مۆدێ���رن‬ ‫جیادەکاتەوە‪ .‬بەمانا هەرە سادەکەش���ی‬ ‫پرۆسەی بەعەقاڵنیبوون مانای زاڵبوونی‬ ‫بیرکردنەوەی عەقاڵنیانەیە بەس���ەر کار‌و‬ ‫کردەوە‌و ئاکاری بکەرە کۆمەاڵیەتییەکانی‬ ‫ناو دونیای مۆدێرندا‪ .‬عەقاڵنیەت خۆشی‪،‬‬ ‫بەمانا هەرە سادەکەی‪ ،‬مانای گەڕاندنەوە‬ ‫بۆ حیساباتی بیرۆکراتیانەی ورد‌و پالنی‬ ‫داڕێ���ژراو‌و بیرلێکراوە بۆ گەیش���تن بە‬ ‫ئامانجێکی دیاریکراو‪ ،‬بەبێ حیسابکردن‬ ‫بۆ کەلەپور‌و نرخ‌و بەها‌و هەست‌و نەستی‬ ‫ئینس���انەکان خۆیان‪ ،‬چونکە ئەم شتانە‬ ‫دەش���ێت رێگربن لەبەردەم حیس���اباتە‬ ‫عەقاڵنییە بیرۆکراتیەکاندا کە گەیش���تن‬ ‫ب���ە ئامانج���ەکان بەش���ێوەیەکی خێرا‌و‬ ‫چاالک‌و کەم مەسرەف ئاراستەیاندەکەن‪.‬‬ ‫ئاش���کرایە ئ���ەم بەس���تنەوە بەهێزەی‬ ‫مۆدێرنە بە پرۆسەی بە عەقاڵنیبوونەوە‬ ‫مان���ای بااڵدەس���تبوون‌و س���ەرکەوتنی‬ ‫عەقڵی رۆش���نگەریی‪ ،‬یان عەقڵ بە مانا‬ ‫رۆشنگەریەکەی‪ ،‬نییە‪ .‬لەڕاستیدا ماکس‬ ‫ڤێبەر دیدێکی هێجگار رەشبینی بەرامبەر‬ ‫بە دونیای مۆدێرن هەیە‪ ،‬نەک هەر ئەمە‪،‬‬ ‫ڤێبەر وەک نیتشە‪ ،‬بەمانایەک لەماناکان‪،‬‬ ‫مۆدێرنە وەک نەخۆشییەکی میتافیزیکی‬ ‫وێنادەکات‪ ،‬وەک س���ەردەمێک ئینسان‬ ‫تیایدا نەخۆش���ە نەک ئازاد‪ .‬پرۆس���ەی‬ ‫بە بیرۆکراس���یبوونی ژی���ان‪ ،‬کە ڤێبەر‬ ‫بە دەستەواژەی دروستبوونی ”قەفەزی‬ ‫ئاسنین“ ناویدەبات‪ ،‬دەشێت بەئاستێک‬ ‫بگات هەم���وو تاکایەتییەک له‌ئینس���ان‬ ‫بسێنێتەوە‪.‬‬ ‫لەس���ەرێکی دیک���ەوە ڤێب���ەر پێیوایە‬ ‫مۆدێرن���ە دەس���ەاڵتەکان لەدەس���تی‬ ‫کۆمەڵێ���ک خەبی���ر‪ ،‬ی���ان لێزان���ی ناو‬ ‫دەزگا بیرۆکراتەکان���دا کۆدەکاتەوە‪ ،‬ئەم‬ ‫لێزانان���ە دەبنە بکەرە س���ەرەکییەکانی‬ ‫ژی���ان له‌کۆمەڵ���گا مۆدێرنەکاندا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەم خەبیرانە ئەو کەس���ە رۆش���نگەر‌و‬ ‫عەقاڵنی‌و سەربەخۆ‌و ئازادانە نین کە بۆ‬ ‫نموونە فەیلەس���وفێکی رۆشنگەری وەک‬ ‫ئیمانۆێ���ل کانت باس���یاندەکات‪ ،‬بەڵکو‬ ‫ئ���ەو فەرمانبەرە بیرۆکراتە بێهەس���ت‌و‬ ‫بێ���دڵ‌و بێویژدانان���ەن ک���ە فرانز کافکا‬ ‫له‌ڕۆمانەکانیدا بێڕەحمانە باسیاندەکات‪.‬‬ ‫کەس���انێکی بێڕۆح کە بەپێی کۆمەڵێک‬ ‫یاسای پێش���وەخت نووس���راو‌و بەپێی‬ ‫تەعلیماتی ناو هەرمیەتێکی بیرۆکراسی‬ ‫دیاریکراوی دەس���ەاڵت‪ ،‬بڕیار لەس���ەر‬ ‫شتەکان‌و دیاردەکان دەدەن‪ .‬ڤێبەر خۆی‬ ‫ئەم ئینس���انانە کە مۆدێرنە دروس���ت‌و‬

‫سەروەریاندەکات بەمجۆرە وەسفدەکات‬ ‫”لێزان���ی بێ رۆح‪ ،‬چێژپەرس���ت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەبێ دڵ‪ ،‬کەس���انێک بێخەی���اڵ“‪ .‬ئەم‬ ‫تێڕوانین���ەی ڤێب���ەر ب���ۆ عەقاڵنی���ەت‬ ‫له‌کۆمەڵگا مۆدێرنەکاندا دواتر لەس���ەر‬ ‫دەس���تی نووس���ەرەکانی ”قوتابخانەی‬ ‫فرانکفۆرت“دا گەشەی پێئەدرێت‌و باس‬ ‫له‌مەترس���ی کورتبوونەوەی عەقاڵنیەت‬ ‫ب���ۆ ”عەقاڵنیەتێکی ئام���رازی“ دەکەن‬ ‫ک���ە دونیا بۆ س���ۆپەرمارکێتێکی گەورە‬ ‫کورتدەکاتەوە‪.‬‬ ‫بەکورتی پرۆسەی هەرەسەرەکی‌و هەرە‬ ‫بنەڕەتی���ی لەدایکبوون���ی مۆدێرنە الی‬ ‫ڤێبەر پرۆسەی ”بەعەقاڵنیبوونە“‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئایا ئ���ەم بااڵده‌س���تبوونەی عەقاڵنیەت‬ ‫چ دەرەنجامێک���ی بۆ ش���وێن‌و جێی دین‬ ‫له‌دونیای مۆدێرن‌و بۆ رۆڵ‌و کاریگەری دین‬ ‫له‌ژیانی ئابوری‌و سیاس���ی‌و کۆمەاڵیەتی‬ ‫ئەو دونیایەدا هەی���ە؟ بۆ وەاڵمدانەوەی‬ ‫ئەم پرس���یارە ڤێبەر ب���ە درێژیی باس‬ ‫له‌سیس���تمی یاس���ایی‌و سیاسی دونیای‬ ‫مۆدێ���رن‌و جیاوازەکان���ی لەگەڵ دونیای‬ ‫بەر له‌مۆدێرن���دا دەکات‪ .‬یەکێک له‌مانا‬ ‫گرنگەکان���ی بەعەقاڵنیبوونی دونیا الی‬ ‫ڤێبەر مانای دروس���تبوونی سیستمێکی‬ ‫یاسایی‌و عەقاڵنی هەیمەنەیە‪ ،‬سیستمێکی‬ ‫یاس���ایی‌و عەقاڵنی کە جێگای سیستمی‬ ‫”هەیمەن���ەی تەقلی���دی“‌و ”هەیمەنەی‬ ‫کاریزم���ی“ دەگرێت���ەوە‪ .‬له‌هەیمەن���ەی‬ ‫تەقلیدیدا دەس���ەاڵتداران لەسەر بنەمای‬ ‫خوڕەوش���تی کۆمەاڵیەت���ی تەقلی���دی‌و‬ ‫لەس���ەر بنەم���ای ع���ادات‌و تەقالی���د‌و‬ ‫بەها ک���ۆن‌و دێرین���ەکان حوکمدەکەن‪.‬‬ ‫خاڵی هەرەس���ەرەکی لەمان���ەدا ئەوەیە‬ ‫دەس���ەاڵتدار بەناوی مافێکی خوداییەوە‬ ‫حوکمدەکات‪ ،‬خۆش���ی کەس���ایەتییەکی‬ ‫موقەدەس���ە‌و ئەم موقەدەسبوونەش���ی‬ ‫لەخوداوە بۆ ماوەت���ەوە‪ .‬وەک دەبینین‬ ‫دین لێ���رەدا بنەمای دەس���ەاڵتدارێتی‌و‬ ‫بنەم���ای ئەو بەهایانەی���ە کە پەیوەندیە‬ ‫کۆمەاڵیەتی���ەکان رێکدەخ���ەن‪ .‬ئ���ەم‬ ‫شێوە دەس���ەاڵتە لەدەس���ەاڵتی پادشا‬ ‫کۆن���ەکان‌و س���وڵتانەکان‌و دەره‌بەگ���ە‬ ‫خاوەن زەویەکان‌و سەرکردە دینیەکان‌و‬ ‫س���ەرۆک خێڵەکان���دا دەردەکەوێ���ت‪.‬‬ ‫ئەمان���ە نەهه‌ڵبژێ���رداون‪ ،‬ن���ە ئۆفیس‌و‬ ‫مەکتەبی تایبەتیان بۆ حوکمڕانی هەیە‪،‬‬ ‫نە یاس���ا‌و بەهای نووس���راو ئاراستەی‬ ‫هەڵس���وکەوتەکانیان دەکات‪ ،‬بەڵک���و‬ ‫بەش���ێوەیەکی راس���تەوخۆ‌و شەخسی‬ ‫حوکمدەک���ەن‪ .‬ئەمج���ۆرە دەس���ەاڵتە‬ ‫رەعیەت���ی هەیە‪ ،‬ن���ەک هاواڵتی خاوەن‬ ‫ماف‪ ،‬دین بنەماکانی دەستنیشاندەکات‬ ‫نەک پەیمان یان بەهای سیاسی‌و یاسایی‬ ‫ناشەخسی‪.‬‬ ‫”هەیمەنەی کاریزم���ی“ش هەیمەنەیەکە‬ ‫لەسەر بوونی توانایەکی بێوێنە‌و سروشتی‬ ‫له‌هەندێک تاکەکەسدا کاردەکات‪ ،‬رەگی‬ ‫ئەم ش���ێوازە له‌دەس���ەاڵت دیس���انەوە‬ ‫دینیی���ە‪ .‬الی ڤێب���ەر‪ ،‬کاریزما هەندێک‬ ‫توانا‌و س���یفەتی تایبەت���ە کە خوداوەند‬ ‫بەم ی���ان بەو ئینس���انی بەخش���یوە‌و‬ ‫بەکەس���انی تری نەبەخشیوە‪ .‬خودا وای‬ ‫لەم کەس���ە تایبەتانە کردوە بتوانن ببن‬ ‫بە سەرکردە‌و دەس���ەاڵت بگرنەدەست‪.‬‬ ‫ئەوەشی ئەم جۆرە دەسەاڵت داوایدەکات‬ ‫باوەڕبوونێکی بێ پرسیار‌و بێ گومانە بە‬ ‫س���ەرکردە‪ ،‬باوەڕ بەمان���ا دینییەکەی‪.‬‬ ‫ئەمجۆرە دەس���ەاڵتەش هەواداری هەیە‪،‬‬ ‫نەک هاواڵتی خاوەن ماف‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم هەیمەن���ەی یاس���ایی‌و عەقاڵنی‬ ‫له‌دونی���ای مۆدێرن���دا هەیمەنەیەک���ی‬ ‫نادینییە‪ ،‬دەس���ەاڵتێکە عەلمانی‪ ،‬لەناو‬ ‫سیس���تمێکی بیرۆکراس���یدا نیشتەجێیە‬ ‫کە لێزانان‌و فەرمانبەران بەڕێوەیدەبەن‪.‬‬ ‫دەس���ەاڵت ل���ەم دونی���ا مۆدێرن���ەدا‬ ‫ناشەخس���ییە‌و یاس���ا هەڵس���وکەوت‌و‬ ‫کارەکان���ی رێکدەخات‪ ،‬دین هیچ رۆڵێک‬ ‫له‌دروس���تکردن‌و مان���ەوە‌و کارکردنیدا‬ ‫ناگێڕێت‪ .‬ئەوانەی لێ���رەدا حوکمدەکات‬ ‫دەزگاکان���ە ن���ەک تاکەکەس���ەکان‪،‬‬ ‫دەزگاکانیش یاس���ا‌و رێس���ا‌و س���نوور‌و‬ ‫س���ەاڵحیەتی بیرۆکراس���یانە ئاراستەی‬ ‫کار‌و هەڵس���وکەوتەکانیان دەکات‪ ،‬نەک‬ ‫ح���ەز‌و ویس���تی تاکەکەس���ەکان‌و نەک‬ ‫ئیرادەیەکی خودایی‌و دینی‪ .‬وەک پێشتر‬ ‫وت���م ڤێبەر دیدێک���ی کافکایی بەرامبەر‬ ‫ب���ەم گەشەس���ەندنەی بیرۆکراس���یەت‬ ‫هەیە‌و لەڕاستیدا ئینس���انی ناو دونیای‬ ‫مۆدێرن وەک کەس���ێکی زیندانکراو لەناو‬

‫ئەگەر دین الی مارکس‬ ‫ئامرازێکی سەرەکی‬ ‫کۆنترۆڵکردنی‬ ‫کۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫چاودێریکردنی‬ ‫چینایەتی بێت‪ ،‬واتە‬ ‫رێگربێت لەوەی دونیا‬ ‫بگۆڕێت‪ ،‬ئەوا الی‬ ‫ماکس ڤێبەر دەبێتە‬ ‫یەکێک له‌هۆکارە‬ ‫هەرەسەرەکییەکانی‬ ‫گۆڕانکاری‬ ‫“قەفەزی ئاس���نینی“ بیرۆکراس���یەتدا‬ ‫وێن���ادەکات‪ .‬بەم مانایە دی���دی ڤێبەر‬ ‫بەرامب���ەر بە دونیای مۆدێ���رن دیدێکی‬ ‫رەخنەییە‪ ،‬بەاڵم ئ���ەم رەخنەییبوونەی‬ ‫مانای بانگەشەکردن نییە بۆ گەڕانەوە بۆ‬ ‫دونیای بەر له‌مۆدێرن‌و بەهیچ مانایەکیش‬ ‫مانای گەڕاندنەوە نییە بۆ دین کە ڤێبەر‬ ‫زۆربەی کات بە بیرکردنەوەی س���یحری‌و‬ ‫ناعەقاڵنی ناویدەبات‪.‬‬ ‫ئەو خاڵەی له‌پەیوەندیدا بەم نووسینەی‬ ‫منەوە گرنگە مەس���ەلەی ش���ەرعیەتی‬ ‫ئ���ەم سیس���تمە یاس���ایی‌و عەقاڵنیی���ە‬ ‫بیرۆکراس���ییەیە‪ .‬ڤێبەر لەوەدا ئاشکرایە‬ ‫کە ئ���ەم سیس���تمە تازەیە پێویس���تی‬ ‫ب���ە دی���ن نیی���ە بۆئ���ەوەی رەوایەتی‬ ‫پێببەخش���ێت‪ ،‬ئەوانەش���ی کارک���ردن‌و‬ ‫بەڕێوەبردنی سیستمەکەیان لەسەرشانە‬ ‫کەس���ایەتی‌و پیاوانی دین نین‪ .‬ئەمەش‬ ‫وادەکات دین ئەو رۆڵەی له‌کۆمەڵگاکانی‬ ‫ب���ەر له‌مۆدێرنەدا هەیب���ووە نەیمێنێت‌و‬ ‫تابێتیش الوازت���ر‌و پەراوێزتر ببێت‪ .‬بەم‬ ‫مانایە هەیمەنەی بیرۆکراسییەت‪ ،‬کە وەک‬ ‫وتم هەیمەنەیەکی یاس���ایی‌و عەقاڵنییە‪،‬‬ ‫هۆکاری سەرەکی الوازبوونی دەسەاڵتی‬ ‫دینە له‌کۆمەڵ���گای مۆدێرندا‪ .‬بەکورتی‬ ‫پرۆس���ەی تازەبوون���ەوەی کۆمەڵگاکان‬ ‫الی ڤێب���ەر پەڕینەوەی���ە له‌دەس���ەاڵتی‬ ‫تەقلی���دی‌و کاریزمییەوە بۆ دەس���ەاڵتی‬ ‫یاس���ایی‌و عەقاڵنی‪ ،‬ئەمەش هاوشانە بە‬ ‫کەمبوون���ەوەی کاریگەری دین لەس���ەر‬ ‫سیاسەت‌و لەسەر کۆمەڵگا‌و لەسەر کایە‬ ‫تازەکانی ژیانی کۆمەاڵیەتی‪ .‬لەم ئاستەدا‬ ‫ڤێبەر باس له‌پرۆسەی ”داماڵینی سیحر‬ ‫له‌دونی���ا“ دەکات‌و دونی���ای مۆدێ���رن‬ ‫وەک دونیایەک���ی بێدین ی���ان دونیایەک‬ ‫ب���ە دینێک���ی الوز‌و بێکاریگه‌ریی���ەوە‬ ‫وێن���ادەکات‪ .‬وەک بەناوه‌کەی���دا دیارە‬ ‫”پرۆس���ەی داماڵینی دونیا لەس���یحر“‬ ‫پرۆس���ەیەکە دونیا دەکات���ە دونیایەکی‬ ‫بەت���اڵ له‌دین‪ ،‬بەاڵم پ���ڕ له‌فەرمانبەری‬ ‫بیرۆک���راس‌و پ���ڕ له‌عەقاڵنیەت���ی‬ ‫حیاس���بکردن‌و پێ���وان‌و وردکردنەوەی‬ ‫بڕیارەکان بۆ ئەگەرەکانی س���ەرکەوتن‌و‬ ‫دۆڕان‪ .‬لەئاس���تی مەعریفیدا پرۆس���ەی‬ ‫بە عەقاڵنیکردن ه���ۆکاری لەدایکبوونی‬ ‫زانس���تە نوێکان���ە‪ .‬ئ���ەم زانس���تانەش‬ ‫وادەکەن ئینسان چیدی باوەڕی بەهێز‌و‬ ‫لێکدانەوە س���یحرییەکان نەمێنێت‌و بەوە‬ ‫مەحکومبێت له‌دونیایەکدا بژی پێویستی‬ ‫بەخ���وداکان نەمابێ���ت‌و نهێنییەک���ی‬ ‫ئاس���مانی تیادا نەمابێت دی���ن لەباتی‬ ‫زانست بتوانێت لێکیبداتەوە‪ .‬الی ڤێبەر‬ ‫دونیای داماڵدراو له‌س���یحر‪ ،‬دونایەیەکە‬ ‫بە کەمترین شیعر‌و بەزۆرترین ئینشاوە‪.‬‬ ‫ڤێب���ەر باوەڕی وابوو کە دونیای مۆدێرن‬ ‫له‌ئاس���تی مەعریفی‌و لەئاستی چاالکییدا‬ ‫بەڕادەی���ەک پڕدەبێ���ت له‌جی���اوازی‌و‬ ‫بەڕادەی���ەک کای���ەی زانس���تی جیاواز‌و‬ ‫چاالکی جیاوازی تیادا دروستدەبێت هیچ‬ ‫یەکەیەکی گشتی‌و هاوبەش ناتوانێت بەها‬ ‫جیاوازەکانی ئەو کایانە‌و ئەو چاالکییانە‬ ‫بەیەک���ەوە کۆبکات���ەوە‪ .‬له‌دونی���ای‬ ‫مۆدێرندا هەر کایەیەک‌و هەر چاالکییەک‬ ‫دەبێتە دروس���تکەر‌و پارێ���زەری بەهای‬ ‫تایب���ەت بەخۆی‪ ،‬بەمەش ئ���ەو زەمینە‬ ‫کۆمەاڵیەت���ی‌و فیکرییە کۆتاییپێدێت کە‬

‫دەتوانێ���ت ببێتە بنەمای دروس���تبوونی‬ ‫یەک سیستمی بەها‌و ئەخالقی یەکگرتوو‬ ‫ب���ۆ هەم���ووان‪ .‬ی���ان ببێت���ە بنەمای‬ ‫بەرهەمهێنانی یەک جیهانبینی بۆ هەموو‬ ‫کۆمەڵ���گا‪ ،‬ئەم���ەش وادەکات کۆمەڵگا‬ ‫ببێتە سەرزەمینی دروستبوونی ئەخالق‌و‬ ‫بیرکردن���ەوە‌و دی���د‌و تێڕوانینی جیاواز‌و‬ ‫ناک���ۆک‌و ناتەب���ا بەیەکت���ری‪ .‬ئەوەی‬ ‫وادەکات کۆمەڵ���گا مۆدێرنەکان نەتوانن‬ ‫خودایەکی هاوب���ەش بەرهەمبهێنن ئەم‬ ‫بنەما کۆمەاڵیەت���ی‌و فیکری‌و ئەخالقییە‬ ‫پڕجیاوازییەیە‪ ،‬بنەمایەک کە ئاماژەیەکی‬ ‫راستەوخۆ‌و س���ەرەکییە بۆ پرۆسەی بە‬ ‫عەلمانیبوونێکی هەمەالیەنەی دونیا‪.‬‬ ‫بێگومان راس���تە ڤێب���ەر پەیوەندییەکی‬ ‫بەهێ���ز لەنێ���وان ئاین‌و دروس���تبوونی‬ ‫دونیای مۆدێرن���دا دەبینێت‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫لەنێ���وان ئەخالقیات���ی پرۆتس���تانی‌و‬ ‫رۆحی س���ەرمایەداریدا‪ .‬واتە ڤێبەر دینی‬ ‫پرۆتستانی‪ ،‬بەتایبەتی رێبازی کالڤینیزم‪،‬‬ ‫بە س���ەرچاوەیەکی گرنگی دروستبوونی‬ ‫سیس���تمی س���ەرمایەداری مۆدێ���رن‬ ‫دەزانێت‌و بەم مانایەش یەکێک له‌هۆکارە‬ ‫س���ەرەکییەکانی لەدایکبوون���ی دونیای‬ ‫نوێ بە دین���ەوە گرێئەدات‪ ،‬بەاڵم ڤێبەر‬ ‫باوەڕی وایە کە ئ���ەم کاریگەرییە تەنها‬ ‫له‌قۆناغەکانی س���ەرەتای دروستبوونی‬ ‫س���ەرمایەداری مۆدێرن���دا ئامادەبووە‌و‬ ‫کۆمەڵگا س���ەرمایەداریەکان هەرزوو ئەو‬ ‫رەگوڕیش���ە دینیی���ەی دروس���تبوونیان‬ ‫بەجێدەهێڵ���ن‌و عەقاڵنیەتی نوێ دەکەنە‬ ‫بنەم���ای کارک���ردن‌و گەش���ەکردنیان‪.‬‬ ‫بەشێوەیەکی گشتی ماکس ڤێبەر باوەڕی‬ ‫وای���ە کە س���ەرجەمی دین���ەکان رێگرن‬ ‫لەبەردەمی دروس���تبوون‌و گەشەکردنی‬ ‫کۆمەڵ���گای مۆدێرن���دا‪ .‬بەبۆچوون���ی‬ ‫ڤێبەر دین���ەکان بڕێکی زۆر له‌س���یحر‌و‬ ‫خوراف���ەت‌و ناعەقاڵنیەتی���ان تێدایە کە‬ ‫رێگرن لەبەردەم دروستبوونی عەقڵیەتی‬ ‫حیسابکاری س���ەرمایەداریدا‪ ،‬ئەمەجگە‬ ‫ل���ەوەی کە خاڵ���ی س���ەرەکی زۆربەی‬ ‫دینەکان بریتییە له‌بیرکردنەوە لەو ژیان‌و‬ ‫دونیا ئاسمانییەی کە دەکەونە دەرەوەی‬ ‫ئێرە‌و ئێستاوە‪ ،‬زۆربەی دینەکان ژیانی‬ ‫س���ەرزەمین وەک س���ەفەرێکی کورت‌و‬ ‫تێپەڕ‌و وەک بەردەبازێک بەرەو پەڕینەوە‬ ‫ب���ۆ ژیانێک���ی جاویدان���ە له‌ئاس���ماندا‬ ‫وێنادەک���ەن‪ .‬ئەمانەش رۆح���ی زوهد‌و‬ ‫دژەدونیای���ی‌و پاشەکش���ێکردن له‌دونیا‬ ‫بەهێزدەکەن‪ .‬بەبۆچوونی ڤێبەر هەندێک‬ ‫له‌دینەکان‪ ،‬لێرەدا ڤێبەر باس له‌ئیسالم‬ ‫دەکات‪ ،‬لەباتی گەش���ەدان بە رۆحیەتی‬ ‫بەرهەمهێن���ان‌و رۆحیەت���ی گەڕانێک���ی‬ ‫بەرهەمهێنان���ەدا ب���ەدوای قازانج���دا‪،‬‬ ‫دینی جیهاد‌و شەڕوش���ۆڕ‌و پەالماردانی‬ ‫سەربازین‪ .‬ئەم شتانەش نەک هاریکاری‬ ‫ئ���ەوە ناکەن ک���ە س���ەرمایەداری وەک‬ ‫سیس���تم دروس���تببێت‪ ،‬بەڵک���و دژ بە‬ ‫سەرەتا س���ادەکانی دروس���تبوونی ئەو‬ ‫سیستمە کاردەکەن‪ .‬ئەگەر سەرمایەداری‬ ‫پێویس���تی ب���ە کارکردنی لەس���ەرخۆ‌و‬ ‫جێگی���ر‌و ب���ەردەوام بێت‌و پێویس���تی‬ ‫بەگەڕانی ب���ەردەوام‌و بێماندووبوون بێت‬ ‫ب���ەدوای قازانجدا لەڕێ���گای کارکردن‌و‬ ‫بەرهەمهێنان���ەوە‪ ،‬ئ���ەوا‪ ،‬بەبۆچوون���ی‬ ‫ڤێبەر‪ ،‬دینێک کە شەڕوش���ۆڕ‌و پەالماری‬ ‫س���ەربازی‌و جیه���اد بەش���ێکی گرنگی‬ ‫بێ���ت‪ ،‬ناتوانێ���ت پێداویس���تییەکانی‬ ‫سیستمی س���ەرمایەداری مەیسەربکات‪.‬‬ ‫دروس���تبوونی س���ەرمایەداری مان���ای‬ ‫سەرکەوتن بەسەر سەرجەمی ئەو رێگرە‬ ‫دینییانەدا کە ناهێڵن سەرمایەداری وەک‬ ‫سیس���تمێکی بەرهەمهێن دروس���تببێت‪،‬‬ ‫مانای س���ەرکەوتنی فش���اری سیستمی‬ ‫کارکردن���ی دونیای���ی‌و پارەپەیداکردنی‬ ‫مۆدێرن بەس���ەر ئەم���ر‌و نەهی‌و حەاڵڵ‌و‬ ‫حەرام���ە دینییەکان���دا‪ .‬دروس���تبوونی‬ ‫س���ەرمایەداریش وەک سیس���تم مانای‬ ‫ئ���ەوەی دین ئ���ەو هێزەی نەم���اوە کە‬ ‫بتوانێت رێ لەدروستبوونی ئەم سیستمە‬ ‫بگرێ���ت‪ .‬بێگومان س���ەرمایەداری الی‬ ‫ڤێبەر دەرکەوتی هەرەس���ەرەکی دونیای‬ ‫مۆدێرنە‪.‬‬ ‫بەاڵم ئەی چی لەو دیدەی ڤێبەر بکەین‬ ‫کە دەڵێت ئەوەی وادەکات سەرمایەداری‬ ‫لەبەش���ێکی ئەوروپادا ببێتە سیس���تمی‬ ‫سەرەکی ئەخالقی دینی پرۆتستانیەت؟‬ ‫ئەگ���ەر پرۆس���تانیەت ئ���ەو رووب���ەرە‬ ‫کولت���وری‌و ئەخالقییەبێت کە هاریکارە‬ ‫له‌دروستبوونی سیستمی سەرمایەداریدا‪،‬‬ ‫ئەمە مانای ئ���ەوە نییە کە دین رۆڵێکی‬ ‫گرن���گ له‌دروس���تبوونی سیس���تمی‬ ‫س���ەرمایەداریدا دەگێڕێت؟ وەاڵمی ئەم‬ ‫پرسیارە بە نەخێرە‪ ،‬واتە نەخێر ئەوەی‬ ‫س���ەرمایەداری ی���ان دونی���ای مۆدێرن‬ ‫دروس���تدەکات دین نییە‪ .‬وەک پێش���تر‬

‫هێمامانپێکرد راستە ڤێبەر پەیوەندییەکی‬ ‫بەهێز لەنێوان پرۆتساتنیزم‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫رێب���ازی کالڤینزی���م‌و دروس���تبوونی‬ ‫س���ەرمایەداریدا گریمان���دەکات‪ ،‬ب���ەاڵم‬ ‫ڤێبەر هاوکات پێ لەس���ەر ئ���ەو خاڵە‬ ‫دادەگرێت ک���ە س���ەرمایەداری مۆدێرن‬ ‫لەدوای دروس���تبوونییەوە پێویستی بەو‬ ‫رۆحە دینییە نامێنێت بۆ گەش���ەکردن‌و‬ ‫باڵوبوون���ەوەی بەدونیادا‪ .‬زۆر بە کورتی‬ ‫تێزەی سەرەکی ڤێبەر له‌کتێبی ”ئەخالقی‬ ‫پرۆتس���تانی‌و رۆحی س���ەرمایەداری“دا‬ ‫بەمجۆرەیە‪ .‬ئەگەر ئینس���ان بەدرێژایی‬ ‫مێ���ژووی خۆی ئیش���یکردبێت بۆئەوەی‬ ‫بژی‪ ،‬ئەوا له‌پرۆتس���تانیەتدا ئینس���انی‬ ‫دەژی بۆئ���ەوەی ئیش���بکات‪ .‬کارکردن‌و‬ ‫رەنجکێشان له‌پرۆتستانیزمدا بۆ ئاستی‬ ‫موق���ەدەس بەرزکراونەت���ەوە‪ .‬ئەرک���ی‬ ‫ئینسان له‌دونیادا ئەوەیە رەنجبکێشێت‌و‬ ‫کارب���کات بۆئ���ەوەی لەخوداوەن���د‬ ‫نزیکبکەوێتەوە‌و خۆش���ی لەوە دڵنیابێت‬ ‫کە س���ەر ب���ەو گروپ���ە ئیماندارەیە کە‬ ‫خودا بڕیاریداوە بیانخاتە بەهەش���تەوە‪.‬‬ ‫لێرەدا سەرکەوتن‌و پێشکەوتنی ئینسان‬ ‫له‌ژیان���ی س���ەرزەمینیدا لەڕێگای ئیش‌و‬ ‫رەنجکێش���انەوە هێمایە ب���ۆ رازیبوونی‬ ‫خودا لەو ئینس���انە‌و رازیبوونی خوداش‬ ‫له‌ئینس���ان مانای پاداش���تدانەوەی ئەو‬ ‫ئینس���انە بەبەهەش���ت‪ .‬بەبۆچوون���ی‬ ‫ڤێبەر ئەم باوەڕە دینییە پرۆتس���تانییە‬ ‫وادەکات ئینس���ان ن���ەک تەنه���ا خ���و‬ ‫بەکارکردنەوە بگرێ���ت‪ ،‬بەڵکو کارکردن‬ ‫وەک جۆرێ���ک له‌موعتادبوون���ی لێدێت‪،‬‬ ‫ببێت بەش���تێک گەر ئینس���ان بیەوێت‬ ‫له‌دونیا‌و قیامەت���دا رزگاریببێت‪ ،‬دەبێت‬ ‫پەن���ای بۆببات‌و ئەنجامیبدات‪ .‬وەک وتم‬ ‫الی پرۆتس���تانیەکان ئینس���ان لەڕێگای‬ ‫کارکردنەوە له‌خ���ودا نزیکدەکەوێتەوە‪،‬‬ ‫س���ەرکەوتن ل���ەم دونیایەدا نیش���انەیە‬ ‫ب���ۆ س���ەرکەوتن له‌قیامەت���دا‪ .‬ئ���ەم‬ ‫ئیشپەرس���تییە‌و ئ���ەم بەرزڕاگرتن���ەی‬ ‫ئەخالقیاتی ئیش���کردن بەشێکی گرنگی‬ ‫ئەخالقیاتی سەرمایەداریشە‪ .‬بەبۆچوونی‬ ‫ماکس ڤێبەر ئەم ئاکاری ئیشپەرستییەی‬ ‫پرۆتس���تانیزمە وادەکات ئ���ەم دینە زۆر‬ ‫نزیکبێت لەو رۆحی س���ەرمایەدارییەوە‪،‬‬ ‫رۆحێ���ک لەالیەکەوە لەس���ەر کارکردنی‬ ‫زۆر‌و ب���ەردەوام کاردەکات‌و لەالیەک���ی‬ ‫ت���رەوە لەس���ەر کۆکردن���ەوەی پارە‌و‬ ‫خستنەگەڕی بەردەوامی له‌پرۆژەی نوێدا‬ ‫بەمەبەس���تی دەوڵەمەندبوون���ی زیاتر‌و‬ ‫زۆرتر‪ .‬پرۆتستانیزم وەک سەرمایەداری‬ ‫دەوڵەمەندب���وون‌و س���ەرکەوتن له‌ژیانی‬ ‫س���ەرزەمینیدا وەک هێمای���ەک ب���ۆ‬ ‫رازیبوونی ئینس���ان له‌خودا وێنادەکات‪.‬‬ ‫بەبۆچوونی ڤێبەر هەموو ئەمانە وادەکەن‬ ‫پرۆتستانیەت ئەو رۆڵە گەورەیە ببینێت‬ ‫لەدروستبوونی سەرمایەداری مۆدێرندا‪.‬‬ ‫بێگوم���ان ئەم تێ���زەی ڤێب���ەر لەزیاد‬ ‫لەس���ەرێکەوە رەخنەکراوە‌و کورتهێنان‌و‬ ‫ناڕاستییەکانی سەلمێندراوە‪ ،‬باسکردنی‬ ‫ئ���ەم رەخنان���ە دەکەوێت���ە دەرەوەی‬ ‫مەبەستی ئەم نووسینەوە‪.‬‬ ‫بەکورت���ی ئەگ���ەر دی���ن الی مارک���س‬ ‫ئامرازێک���ی س���ەرەکی کۆنترۆڵکردن���ی‬ ‫کۆمەاڵیەت���ی‌و چاودێریکردنی چینایەتی‬ ‫بێ���ت‪ ،‬وات���ە رێگربێ���ت ل���ەوەی دونیا‬ ‫بگۆڕێ���ت‪ ،‬ئەوا الی ماکس ڤێبەر دەبێتە‬ ‫یەکێک له‌هۆکارە هەرەس���ەرەکییەکانی‬ ‫گۆڕان���کاری‪ ،‬وات���ە دەبێت���ە ه���ۆکاری‬ ‫دروستبوونی س���ەرمایەداری‪ ،‬بەاڵم دین‬ ‫دوای دروستبوونی س���ەرمایەداری ئیتر‬ ‫ئەو هێ���ز‌و رۆڵەی نامێنێت کە پێش���تر‬ ‫هەیبووە‪ ،‬سەرمایەداری لەگەشەی خۆیدا‬ ‫دەبێتە سیس���تمێکی سەربەخۆ‌و بێدین‌و‬ ‫بێخودا‌و بێ���ڕۆح بەدونیادا باڵودەبێتەوە‪.‬‬ ‫دین له‌دونیای مۆدێرندا نەک تەنها الواز‌و‬ ‫بێ���کار‌و بێکاریگەری دەبێت‪ ،‬بەڵکو ئەم‬ ‫الوازبوونەی دین پێشمەرجی دروستبوونی‬ ‫ئەو دونیا مۆدێرنەیە‪.‬‬ ‫دواهەمی���ن خاڵێ���ک دەمەوێ���ت لێرەدا‬ ‫زۆر بەخێرای���ی هێم���ای پێبکەم ئەوەیە‬ ‫ئەوەی دۆرکهایم‌و ماکس ڤێبەر لەس���ەر‬ ‫دی���ن دەیڵێن‌و ئ���ەوەی نووس���ەرەکانی‬ ‫تری س���ەدەی نۆزدەهەم دەینووس���ن‪،‬‬ ‫دواج���ار الی کۆمەڵناس���ێکی ئینگلیزی‬ ‫بەن���اوی ”بری���ان ویلس���ون“ەوە‬ ‫کۆدەکرێنەوە‌و تێزە هەرەس���ەرەکیەکه‌ی‬ ‫عەلمانیەتی لێپێکدێت‪ .‬بریان ویلس���ۆن‪،‬‬ ‫بەگەڕاندنەوەیەکی ب���ەردەوام بۆ ڤێبەر‬ ‫تێ���زەی عەلمانی���ەت دەکات بە تێزەی‬ ‫هەرەسەرەکی کۆمەڵناس���یی مۆدێرنە‪.‬‬ ‫لەبەش���ی داهاتوودا ب���اس له‌دیدەکانی‬ ‫ئەم کۆمەڵناس���ە دەک���ەم‪ ،‬دوای ئەوە‬ ‫باس له‌بەش���ێک ل���ەو رەخن���ە گەورە‌و‬ ‫قوواڵنە دەکەم کە رووبەڕووی تێزەی بە‬ ‫عەلمانیبوونی دونیا گیراوە‌و دەگیرێت‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫كیسەی‬ ‫حكومەت‪،‬‬ ‫شاباشی‬ ‫بەزمی حیزب‬ ‫عەتا كەریم‬ ‫كارەساتێكی گەورەیە پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردس���تان ب���ارەگای یەكگرت���ووی‬ ‫ئیس�ل�امی دەس���وتێنێت‌و بەبودجەی‬ ‫حكومەت قەرەبوو دەكرێتەوە!‪.‬‬ ‫رووداوەكە چەن���دە دووربوو له‌گوتاری‬ ‫پرانس���یپە‬ ‫یەكترقبوڵك���ردن‌و‬ ‫دیموكراس���ییەكان‪ ،‬ئ���ەوا ئ���ەو جۆرە‬ ‫قەرەبووكردنەوەیەش لەس���ەر حسابی‬ ‫حكوم���ەت‪ ،‬بەهێندەی كارەس���اتەكە‬ ‫ناجۆر‌و ناشایس���تەیە‪ ..‬لەوەش خراپتر‬ ‫یەكگرتووی ئیسالمییە كە ئەو شێوازی‬ ‫قەرب���ووە قبوڵ���دەكات‪ ،‬چ���ۆن‌و بەچ‬ ‫كلۆجێ���ك حیزبێكی ئیس�ل�امی رازییە‬ ‫لەسەر قوتی خەڵك‌و بەپارەی میللەت‬ ‫قەرەبوو بكرێت���ەوە؟ ئایا ئەو ‪ 4‬ملیار‬ ‫دینارەی پارت���ی له‌پارەی حكومەت بە‬ ‫یەكگرتووی دەدات لەبازنەی (حەرام)‬ ‫دا نییە؟ لەكاتێك���دا دەبێت حیزبێكی‬ ‫وەك یەكگرتوو حەرام‌و حەاڵڵ بزانێت!‬ ‫كە حیزب لەكیسەی حكومەت شاباشی‬ ‫بەزم‌و گۆبەنی دەكات‪.‬‬ ‫بەش���ێكی تاوانی ئەو قەرەبووكردنەوە‬ ‫سەیرەی فەرهەنگی حیزبی‌و حوكمڕانی‬ ‫ك���وردی كە مەهزەلەیەكی سیاس���یی‌و‬ ‫ئیدارییە له‌ئەس���تۆی یەكگرتوودایە كە‬ ‫قەرەبووی غ���ەدری خۆی بەغەدركردن‬ ‫له‌بودج���ەی گ���ەل قب���ووڵ دەكات‌و‬ ‫بەش���داریی دەكات له‌شكاندنی شكۆی‬ ‫حوكمڕان���ی‌و رەش���كردنی س���یمای‬ ‫دیموكراسیی! چەندە نەریتی سووتاندن‌و‬ ‫زمان���ی ئاگ���ر ناچیزە‪ ،‬ئ���ەوا لەوەش‬ ‫ناچیزتر ئەم شێوازی قەرەبووكردنەوە‌و‬ ‫رێككەوتنەی نێوان پارتی‌و یەكگرتووە‬ ‫له‌سەر بودجەی حكومەتی هەرێم‪ ،‬خۆ‬ ‫ئەگەر ئەو سوڵحكردنەی ناكۆكی نێوان‬ ‫دوو حیزب لەس���ەر حس���ابی گیرفانی‬ ‫حكوم���ەت بێ���ت‪ ،‬ك���ە دیاردەیەك���ی‬ ‫نەشیاوە‪ ،‬ئەوە بیركردنەوە‌و رێچكەیەكی‬ ‫خراپتر دەشكێنرێت بۆ چارەسەركردنی‬ ‫ناكۆك���ی‌و گرفتە حیزبی���ەكان‪ ،‬یاخود‬ ‫بەدیوێكی ت���ردا لەهەر پەالمار‌و بارەگا‬ ‫سووتاندنێكی ئاییندەی چاوەڕوانكراوی‬ ‫ت���ردا (ترس‌و دوو دڵ���ی) ئامادەنییە‌و‬ ‫ئاگری هەڵك���راوی حیزب بۆ داغكردنی‬ ‫جیاوازییە حیزبییەكانی تر حازرە‪ ،‬مادام‬ ‫حكومەت باجی هەڵە‌و پەالماردانەكانی‬ ‫حیزب‌و پارتەكانی تر دەدات! سوتاندنی‬ ‫بارەگا له‌سنووری دهۆك‌و زاخۆ‌و هەولێر‬ ‫لەس���ایەی دەس���ەاڵتی زەرد دا‪ ،‬تازە‬ ‫نییە‌و تائێس���تا یەكگرتووی ئیسالمی‌و‬ ‫بزووتن���ەوەی گ���ۆڕان چەن���د جارێك‬ ‫داغكراون‪ ،‬دووبارەبوونەوەی سیناریۆی‬ ‫ئاگریش لەو سنوورەدا چاوەڕوانكراوەو‬ ‫بۆ لەمەودواش كڵپ���ەی ئاگر‌و بڕیاری‬ ‫س���ووتاندنی بارەگا خێرات���ر دەبێت‪،‬‬ ‫ئەگەر كوژاندنەوەی ئاگری سیاس���یی‬ ‫بەپارەی حكومەت بێت! س���ووتاندنی‬ ‫بارەگاكان���ی یەكگرت���وو له‌كابین���ەی‬ ‫شەش���ەمدابوو له‌ن���ۆرەی یەكێتی���دا‪،‬‬ ‫بەاڵم قەرەبووكردنەوە ناشەرعییەكەی‬ ‫دەكەوێت���ە دووس���اڵی ن���ۆرەی پارتی‬ ‫تەواوكاری كابینەك���ە كە بە (حەوت)‬ ‫ناو دەبرێت‪ ،‬ئ���ەوەش تۆمارێكی تری‬ ‫گەندەڵییەكی ئاش���كرا‌و بەهەدەردانی‬ ‫پارەی میللەتە لەس���ەر هەڵەی حیزب‌و‬ ‫پێماندەڵێت كە هێش���تا دەستی حیزب‬ ‫له‌نێو گیرفانی حكومەتدایە‌و تەخشان‌و‬ ‫پەخش���انی دەكات‪ ،‬هێش���تا حی���زب‬ ‫بێمنەت���ە له‌گەندەڵیك���ردن‌و رەهایەتی‬ ‫بڕیار‌و كاركردن هەر حیزبە‌و حكومەتیش‬ ‫دەمامكێكە بۆ دەموچاوی حیزب‪.‬‬ ‫ئ���ەم تۆم���ارە جارێك���ی ت���ر بزماری‬ ‫تابووتە بە پرۆژەی چاكس���ازی‌و نیەتی‬ ‫بنبڕكردنی گەندەڵی‌و هەوڵی حوكمڕانی‬ ‫س���ەركەوتوودا دادەكوترێت‌و كوشتنی‬ ‫ئومێدی گەل ‌ه بەدیموكراسی‌و حكومەتی‬ ‫هاوواڵتیب���وون له‌هەرێ���م‌و ئاوات���ی‬ ‫جیاكردنەوەی حیزب‪‌ ‬و حكومەتە‪.‬‬ ‫س���ەرباری هەموو ئەوانەش ئەو جۆرە‬ ‫مامەڵە تێكەڵەی حی���زب‌و حكومەت‪،‬‬ ‫شكاندنی هەیبەتی حوكمڕانی‌و هەیبەتی‬ ‫سیاس���یی‌و ناونانی ئەزموونی هەرێمە‬ ‫بەدیموكراسیی‌و هەروا لەباربردنی هەموو‬ ‫متمانەكانی خەڵكە بەحیزب‌و حكومەت‬ ‫لەالیەك‌و لەكوژاندنەوەی تروس���كایی‬ ‫ئومێ���دی متمانەی تێگەیش���تنی گەل ‌ه‬ ‫ب���ۆ خەونی ئەزموونێكی شایس���تە بۆ‬ ‫میللەتێكی قوربانیدەر بۆ سبەینێیەكی‬ ‫باشتر‪.‬‬ ‫‪atakarem@yahoo.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )340‬سێشه‌مم ‌ە ‪2012/8/28‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫كوردستان ده‌بێته‌ كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی سته‌مكار‬

‫رووداوه‌كانی كوشتن‌و سه‌ربڕین وه‌ك به‌شێك له‌ڕۆحی شه‌ڕه‌نگێزیی الی تاكی كوردی‬ ‫محه‌مه‌د ره‌ئوف‬

‫‪mrkurd76@yahoo.com‬‬

‫ئ���ه‌وه‌ی ئه‌م���ڕۆ میدی���ای كوردی���ی‬ ‫سه‌رقاڵكردووه‌و وه‌ك‌و ماتریاڵی هه‌واڵ‌و‬ ‫زانیاری كاری له‌س���ه‌ر ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬زیاتر‬ ‫رووداوو گۆڕانكاری‌و پرس���ه‌ سیاسی‌و‬ ‫ملمالنێ سیاس���یه‌كانه‌‪ ،‬له‌مڕۆدا كه‌متر‬ ‫میدی���ای ك���وردی زوم���ی كامێراكه‌ی‌و‬ ‫رووب���ه‌ری گفتوگۆكانی ده‌خاته‌ س���ه‌ر‬ ‫ئ���ه‌و رووداوو دی���ارده‌ مه‌ترس���یدارو‬ ‫ترسناكانه‌ی كه‌ ماوه‌یه‌كه‌ له‌كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫كوردی���دا ده‌بینرێن‪ ،‬ره‌فت���اری تاك‌و‬ ‫س���لوكی ش���ه‌ڕه‌نگێزیی تاكی كوردی‬ ‫گه‌یشتۆته‌ ئاستێك كه‌ گۆمه‌ڵگه‌ به‌ره‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌یه‌ك���ی ش���ه‌ڕه‌نگێز ده‌ب���ات‌و‬ ‫س���ه‌رجه‌م دامه‌زراوه‌كان���ی كۆمه‌ڵگ���ه‌‬ ‫ده‌خاته‌ ژێر پرس���یاره‌وه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫كوردی له‌مڕۆدا لێوانلێو بووه‌ له‌ڕووداوی‬ ‫تراژی���دی‌و كاره‌س���اتی ناسروش���تی‌و‬ ‫قێزه‌ونی وا كه‌ له‌ه���ه‌ر كۆمه‌ڵگه‌یه‌كدا‬ ‫رووب���ده‌ن‪ ،‬س���ه‌رجه‌م دام���وده‌زگاو‬ ‫په‌رله‌مان‌و حكومه‌ت س���ه‌رقاڵ ده‌كات‪،‬‬ ‫گ���ه‌ر بڕوانین له‌چه‌ند مانگی رابردوودا‪،‬‬ ‫نێچیرڤان ئاراسی ته‌مه‌ن ‪ 16‬ساڵ له‌ماڵی‬ ‫خۆیان باوك‌و دایك‌و خوشكێكی خۆی‬ ‫به‌ ده‌مانچه‌ ده‌كوژێت‪ ،‬به‌یار سه‌روه‌ری‬ ‫خوێن���دكار به‌ده‌مانچه‌ مامۆس���تاكه‌ی‬ ‫خ���ۆی ده‌كوژێت‪ ،‬خێزانێك له‌ش���اری‬ ‫كه‌ركوك سه‌رده‌بڕدرێن‪ ،‬نیگار ره‌حیمی‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 15‬س���اڵ دوای ئه‌وه‌ی له‌الیه‌ن‬ ‫برایه‌كی���ه‌وه‌ ده‌س���تدرێژی سێكس���ی‬ ‫ده‌كرێته‌ س���ه‌ر‌و له‌الی���ه‌ن برایه‌كیه‌وه‌‬ ‫ده‌كوژرێت‪ ،‬سه‌ربڕین‌و سوتاندن‌و پارچه‌‬ ‫پارچه‌كردنی كچێك له‌الیه‌ن براكه‌یه‌وه‌‬

‫له‌س���لێمانی‪ ،‬قایمقامی سلێمانی له‌ناو‬ ‫باره‌گای ئاساییشدا خنكا‪ ،‬له‌سه‌ر كێشه‌ی‬ ‫زه‌ویوزار له‌ته‌كیه‌ی جه‌باره‌ له‌یه‌ككاتدا‬ ‫پێنج كه‌س ده‌كوژرێ���ن‪ ،‬له‌هه‌مانكاتدا‬ ‫له‌گوندێكی نزیك دێگه‌ڵه‌ شه‌ش كه‌س‬ ‫به‌هۆی كێشه‌ی زه‌ویوزاره‌وه‌ ده‌كوژرێن‪،‬‬ ‫ئه‌مانه‌و ده‌ی���ان رووداوی توندوتیژی‌و‬ ‫كوشتن‌و خۆكوش���تن‪ ،‬ئه‌و كاره‌سات‌و‬ ‫رووداوه‌ تراژیدیایان���ه‌ هه‌م���وو چی���ن‌و‬ ‫توێژو شارو گوندو ناوچه‌ جیاجیاكانی‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌ی ك���وردی گرتۆت���ه‌وه‌و‬ ‫به‌رده‌وامی���ش له‌په‌ره‌س���ه‌ندندایه‌‪،‬‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی كوردی بۆته‌ كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی‬ ‫ته‌واو ش���ێواوو ناته‌ندروست بۆ ژیان‪،‬‬ ‫لێره‌ش���ه‌وه‌ ده‌گه‌ینه‌ ئ���ه‌و ئه‌نجامه‌ی‬ ‫ك���ه‌ كۆمه‌ڵگه‌ی ك���وردی به‌ت���ه‌واوی‬ ‫پێكهاته‌كانیه‌وه‌ بووه‌ته‌ كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی‬ ‫شه‌ڕه‌نگێزو خوێنڕێژ‌و خوێنڕشتن بووه‌‬ ‫به‌ دیارده‌یه‌كی ئاسایی‪ ،‬به‌اڵم تائه‌مڕۆ‬ ‫نه‌ گفتوگۆی جدی الی كۆمه‌ڵناس���ان‌و‬ ‫ده‌روونناس���ان دروس���تكردووه‌و ن���ه‌‬ ‫حكوم���ه‌ت‌و ده‌زگا په‌یوه‌ندیداره‌كانیش‬ ‫كاری له‌س���ه‌ر ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر به‌ڕای‬ ‫سۆسیۆلۆجس���ته‌كان ره‌فتاری كوشتن‬ ‫بریتیبێت له‌ئه‌نجامی ئ���ه‌و گۆڕانكاریه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیانه‌ی كه‌ له‌ن���او كۆمه‌ڵگه‌دا‬ ‫رووده‌ده‌ن‪ ،‬ئ���ه‌وا سایكۆلۆجس���ته‌كان‬ ‫ئه‌و كۆمه‌ڵگایانه‌ به‌ شه‌ڕه‌نگێز له‌قه‌ڵه‌م‬ ‫ده‌ده‌ن‌و پێیانوایه‌ ژینگه‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫ئ���ه‌و كۆمه‌ڵگایانه‌ ت���ه‌واو ژینگه‌یه‌كی‬ ‫ناته‌ندروس���ته‌و تاك���ی ش���ه‌ڕه‌نگێز‬ ‫به‌رهه‌مده‌هێنێ���ت‪ ،‬ب���ه‌ڕای زۆرێ���ك‬

‫كلتوری كوردی‌و‬ ‫ژینگه‌ی سیاسی‬ ‫ئه‌مڕۆ كه‌سایه‌تییه‌كی‬ ‫شه‌ڕه‌نگێزی بۆ‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی كوردی‬ ‫به‌رهه‌مهێناوه‌‬ ‫له‌كۆمه‌ڵناسان شه‌ڕه‌نگێزی‌و خوێنڕشتن‬ ‫الی تاكی ك���ورد ده‌رهاویش���ته‌ی ئه‌و‬ ‫جه‌نگ‌و خوێنڕش���تن‌و پش���ێو‌یه‌یه‌ كه‌‬ ‫له‌ڕاب���ردوودا له‌كۆمه‌ڵگ���ه‌ی كوردی���دا‬ ‫روویداوه‌و كاریگه‌ری له‌سه‌ر كه‌سایه‌تی‬ ‫تاكی كوردی جێهێشتووه‌و تا ئه‌مڕۆش‬ ‫ئاماده‌ی���ی هه‌ی���ه‌و ب���ه‌ره‌و ره‌فت���اری‬ ‫كوش���تن‌و خوێنڕش���تن‌و توندوتی���ژی‬ ‫ب���ردووه‌‪ ،‬لێره‌ش���ه‌وه‌ ده‌توانین بڵێین‬ ‫كلت���وری ك���وردی‌و ژینگه‌ی سیاس���ی‬ ‫ئه‌مڕۆ كه‌س���ایه‌تییه‌كی ش���ه‌ڕه‌نگێزی‬ ‫بۆ كۆمه‌ڵگه‌ی ك���وردی به‌رهه‌مهێناوه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و رووداوانه‌ پێمانده‌ڵێن سیس���تمی‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ چ له‌قوتابخانه‌و چ خێزاندا‬ ‫له‌ئیش���كالیه‌ت‌و قه‌یرانێكی گه‌وره‌دایه‌و‬ ‫هه‌ركاتی���ش سیس���تمی پ���ه‌روه‌رده‌‬

‫خه‌له‌ل���ی هه‌ب���وو ك���ۆی دام���ه‌زراو‌ه‬ ‫سیاس���ی‌و كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫رووب���ه‌ڕووی مه‌ترس���ی ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬گه‌ر‬ ‫سیۆسیۆلۆجیانه‌ له‌و رووداوانه‌ بڕوانین‬ ‫به‌تایبه‌تیش له‌دوای ‪17‬ی ش���وباته‌وه‌‬ ‫دیارده‌ی كوشتن‌و خوێنڕشتن به‌ته‌واوی‬ ‫زیادی كردووه‌و به‌جۆرێك له‌جۆره‌كانیش‬ ‫ئاسایی بووه‌ الی تاكی كورد‪ ..‬ئه‌مه‌ش‬ ‫په‌یوه‌ن���دی به‌ناته‌ندروس���تیی ژینگه‌ی‬ ‫سیاسی‌و ده‌س���ه‌اڵتی سیاسیه‌وه‌ هه‌یه‌‬ ‫له‌هه‌رێم���ی كوردس���تان‪ ،‬ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫سیاسی هێنده‌ی ته‌ركیزی له‌سه‌ر الیه‌نی‬ ‫سه‌ربازی‌و به‌ پۆلیسكردنی ده‌سه‌اڵت‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌یه‌‪ ،‬نیو هێنده‌ ته‌ركیزی له‌سه‌ر‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی‌و پێگه‌یاندنی‬ ‫تاكی ته‌ندروست‌و ژینگه‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫ته‌ندروست نه‌بووه‌و زۆر بێباكه‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌ پشێوی كۆمه‌ڵگه‌و تاكی ئاماده‌كراو‬ ‫بۆ تاوان‌و كوشتن‪ ،‬زۆرجاریش دامه‌زراوه‌‬ ‫سیاس���ی‌و حیزبیه‌كان به‌رهه‌مهێنه‌ری‬ ‫تاكی ش���ه‌ڕه‌نگێزو بك���وژن‪ ،‬له‌الیه‌كی‬ ‫ت���ره‌وه‌ میدیای ك���وردی به‌تایبه‌تیش‬ ‫میدیای بینراو رۆڵ���ی نه‌گه‌تیڤی هه‌یه‌‬ ‫له‌دروس���تكردنی تاك���ی ش���ه‌ڕه‌نگێزو‬ ‫زۆربوون���ی رێژه‌ی ت���اوان به‌تایبه‌تیش‬ ‫تاوانه‌ تراژیدی‌و جه‌رگبڕه‌كان‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫ل���ه‌ڕووی پیش���اندان‌و خس���تنه‌ڕووی‬ ‫راسته‌وخۆی خوێنڕش���تن‌و كوشتن كه‌‬ ‫ئه‌ویش تۆوی ش���ه‌ڕه‌نگێزی الی تاكی‬ ‫كورد دروستده‌كات‪ ..‬هاوكات هه‌یمه‌نه‌ی‬ ‫خێرای ته‌كنه‌لۆژیاو هاوته‌ریب نه‌ڕۆیشتنی‬ ‫رۆش���نبیری كۆمه‌اڵیه‌ت���ی له‌گه‌ڵی���دا‪،‬‬ ‫لێكترازان‌و پش���ێوییه‌كی گه‌وره‌ی الی‬ ‫تاكی ك���وردی دروس���تكردووه‌و تاكی‬ ‫شه‌ڕه‌نگێزو توندوتیژی به‌رهه‌م هێناوه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ كورد هی���چ هه‌نگاوو كردارێكی‬ ‫به‌ پالن‌و س���تراتیژ نییه‌و چاره‌نووسی‬ ‫به‌قه‌ده‌ر سپاردووه‌‪..‬‬

‫هەمواری ئیستغاللی سیاسیی‬ ‫ئەمەت لەکوێ بوو‪...‬؟‬

‫ئەمەت لەکوێ بوو‪...‬؟‬

‫علی فرزان‬

‫دلێر عەبدولخالق‬

‫ل����ەڕووکاری کۆبونەوەکان����ی مەکتەبی‬ ‫سیاس����یی ه����ەردووال‌و نەغم����ەی‬ ‫پایەبەرزەکان����ی پارت����ی‌و یەکێت����ی‬ ‫رێککەوتننام����ەی‬ ‫دەردەکەوێ����ت؛‬ ‫ستراتیجی (کە لەجەوهەردا‪ ،‬ئیستغاللی‬ ‫سیاسیی‌و ئابوری) خەڵکی کوردستانە‪،‬‬ ‫بێتە هەموارکردن!‬ ‫رێککەوتنەکە؛ (‪ )5‬س����اڵ‌و (مانگێک)‌و‬ ‫(چەند رۆژێ����ک) دەوامەی کردووە‪ ،‬لەو‬ ‫چوارچێوە زەمەنییەدا؛ پارتی س����واری‬ ‫ملی یەکێتی‌و هەردوو حیزبیش سواری‬ ‫مل����ی خەڵک ب����وون‌و ش����ەراکەتێکیان‬ ‫لەدەرەوەی بەرژەوەندی گشتی‌و چەقی‬ ‫بەرژەوەندی حیزبی‌و بنەماڵەیی خۆیان‬ ‫پێکهێناوە‪.‬‬ ‫ناڕۆشنی بڕگەو مادەکانی رێککەوتنەکە‬ ‫بۆ زۆرینەی بنکردایەتی هەردوو حیزب‌و‬ ‫بەشێک لەسەرکردایەتی هەردووال‌و دواتر‬ ‫بۆ رایگشتی کوردستانیش؛ زیاتر لەوەی‬ ‫وێنای رێککەوتنێکی حیزبی سەردەمی‬ ‫ب����کات؛ وەک نوش����تەیەکی پێچراوەی‬ ‫دەس����تی تاڵەبان����ی‌و بارزان����ی خ����ۆی‬ ‫نمایشدەکات‌و پەنهان‌و سحراوی دەستی‬ ‫خس����تۆتە بینەقاقای دیموکراس����یەت‌و‬ ‫فرەدەنگ����ی‌و فرە رەنگی‌و فرەمینبەری‌و‬ ‫ماف‌و داخوازییە بنەڕەتییەکانی خەڵکی‬

‫هیچ دوور نییە؛‬ ‫یەکێتی لەپەرۆشی‬ ‫بۆ پۆست‌و مەکانەتی‬ ‫خۆی؛ دووبارە چاوێک‬ ‫بە رێککەوتنەکەدا‬ ‫بخشێنێتەوە‌و بیەوێت‬ ‫شتێکی زیاتر بپچڕێت!‬

‫کوردستان‪.‬‬ ‫ئــــەگــــەرچ����ی دوای واژۆکـــــردن����ی‬ ‫رێککەوتننامەک����ە (له‌تەم����وزی ‪)2007‬‬ ‫خەڵکی ئازادیخواز‌و ئاگا‌و بەشێک لەهێزە‬ ‫بەرهەڵستکارەکانی ئەوکات لەڕێی میدیای‬ ‫ئەهلییەوە؛ مەترسی خۆیان لەئاسەوارە‬ ‫خراپەکانی رێککەوتنەکە نەش����اردەوە‌و‬ ‫دەنگیانهەڵب����ڕی لەبەرامبەر قۆرخکاری‬ ‫گەورەی پارتی‌و یەکێتی‌و بەرهەمهێنانی‬ ‫هەرێمێکی بەش����کراو‪ ،‬ب����ەاڵم هەردووال‬ ‫ئەوسا‌و ئێستاش رستەیەکی ژەنگاویان‬ ‫وەک وەاڵم هەب����وو؛ "لەڕوحم����ی ئ����ەو‬ ‫رێککەوتنەدا ئاشتی بەرۆکی کوردستان سیاس����یی خۆیان درێژبکەنەوە! قوتی‬ ‫دەگرێت‌و ش����ەڕ‌و پێکدادانی چەکداری خەڵک؛ وەک چکلێتی جەژن بەگەروویی‬ ‫پایزی تەمەنی بەڕێ دەکات‪"!..‬‬ ‫زاروکەکان����ی بنەماڵەدا بک����ەن! هێزی‬ ‫راستییەکی ناش����یرینە؛ "شەڕەکانتان" ئۆپۆزس����یۆن‌و زیاتر ل����ه‌(‪ )%40‬دەنگی‬ ‫لەسەر جەستە‌و خوێن‌و سامانی خەڵک خەڵ����ک بکەن����ە دەرەوەی بازن����ەی‬ ‫بێت‌و "ئاش����تی"‌و "رێککەوتنەکەشتان" بەرپرس����یاریەت‌و هاونیشتمانی خاوەن‬ ‫ه����ەر لەس����ەر چەپاندن����ی کۆمەڵگا‌و ماف‌و را!‬ ‫دابەشکاری ماف‌و دەرامەت‌و گەنجینەی ئێوە بڵێن؛ ئەم ئیس����تغالله‌سیاس����ییە‬ ‫گشتی بێت؟‬ ‫تا کەی بڕ دەکات؟ ئ����ەم پاوانخوازییە‬ ‫چ رێککەوتنێکی س����ەیر‌و س����ەمەرەیە! گشتییە تا کوێ دەچێ؟ ئەم دەعەجانە‬ ‫دوو حیزب جەس����ارەت بنوێنن بە (‪ 50‬فرە س����ەر‌و فرە قاچ‌و فرە دەس����تە کە‬ ‫‪)7 +‬ی دەنگەکانی����ان مامەڵەیەک����ی پەلوپۆی بۆ هەموو شوێنیك هاویشتوە‌و‬ ‫نابەرپرسیاریانە بە سیاسەت‌و ئابوری‌و مافەکان����ی ت����اک بە تاک‪ ،‬خێ����زان بە‬ ‫بەڕێوەبردنی گەلێک����ەوە بکەن؟ ژیانی خێ����زان‪ ،‬گەڕەک بە گەڕەک‌و ش����ار بە‬

‫شاری کوردس����تان هاڕیوە؛ کەی لەناو‬ ‫دەچێت‌و کێ لەناوی دەبات؟‬ ‫بۆچ����ی ئێس����تا یەکێتیی����ەکان‬ ‫ب����ەزۆری‌و پارتییەکانی����ش ج����ار جار‬ ‫باس����ی هەموارکردن����ەوەی دەک����ەن؟‬ ‫هەموارکردنەوەی ئ����ەو رێککەوتننامەیە‬ ‫بەرخ����وردی ئ����ەو وا‌‌قعەیە ک����ە هێزی‬ ‫گەورە هاتۆتە ناو نەخش����ەی سیاسیی‬ ‫کوردس����تان‪ ،‬یاخ����ود دوو الیەنەک����ەی‬ ‫ن����او رێککەوتنەک����ەش یەکتری����ان‬ ‫ئیس����تغاللکردووە؟ قوربان����ی گەورەی‬ ‫رێککەوتننامە ستراتیژیەکە؛ یەکێتییە‪،‬‬ ‫یان جەماوەر‌و هێزە ئۆپۆزسیۆنەکان؟‬ ‫ئاشکرایە‪ ،‬پارتی هێزی براوە‌و ژمارەی‬ ‫زێڕینی پشت رێککەوتنەکەیە‪ ،‬ئەو نەک‬ ‫تەنیا یەکێتی ئیس����تغاللکردووە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫لەڕێ����ی یەکێتییەوە؛ ئۆپۆزسیۆنیش����ی‬ ‫نادیدە گرتوە‌و لەو رێگایەشەوە پاشقولی‬ ‫لەتەواوی هاواڵتیانی هەرێم گرتووە‪.‬‬ ‫هاوکێشەکە روونە؛ یەکێتی زیاتر لەوەی‬ ‫له‌ش����ەریک بچێت‪ ،‬وەک بەش����دارێکی‬ ‫الوەک����ی‌و بەش����پێدراو دەردەکەوێ����ت‪،‬‬ ‫ئەمە تەنیا بۆچوونێکی شەخسی نییە‪،‬‬ ‫بەڵکو راس����تییەک هەیە‪ ،‬ئێوە بڕوانن؛‬ ‫پارتی رەس����می سیاسەت دەکات‌و هەر‬ ‫ئەوی����ش ئاراس����تەی دەرەوەی هەرێمی‬ ‫دەکات‪ ،‬پش����کی شێری دارایی له‌نەوت‌و‬ ‫داهاتی ناوخۆیی خاڵە سنورییەکان الی‬ ‫پارتیی����ە‪ ،‬پەیوەندی دەرەوە‌و س����لکی‬ ‫دیپلۆماس����ی زۆرینەی ئەوانن‪ ،‬پۆستە‬ ‫حکومییەکان تا کاندیدی پارتی هەبێت‪،‬‬ ‫یەکێتیی����ەکان یەدەگ‪-‬ن‪ ،‬جگەله‌میراتی‬ ‫"جێگری����ی" کە لەزۆربەی پۆس����تەکان‬ ‫وەک دی����اری ب����ۆ یەکێت����ی ماوەتەوە!‬ ‫زۆربەی ئەوانەی حیمایەی سەرۆکایەتی‬ ‫هەرێم‌و پەرلەمان‌و حکومەت‌و وەزارەتە‬ ‫گرنگەکانی دەکەن؛ پارتییەکانن‪ ..‬لێرەوە‬ ‫هی����چ دوور نییە؛ یەکێتی لەپەرۆش����ی‬ ‫بۆ پۆس����ت‌و مەکانەتی خۆی؛ دووبارە‬ ‫چاوێک بە رێککەوتنەکەدا بخشێنێتەوە‌و‬ ‫بیەوێت شتێکی زیاتر بپچڕێت!‬ ‫ئێستا ئەگەر یەکێتی برینداری برابەشی‬ ‫پارتی بێ����ت‌و رێککەوتنەکە لەکەمترین‬ ‫خوێندن����ەوەدا نەیتوانیبێ����ت "متمانە"‬ ‫لەنێوان سەرکردایەتی‪ ،‬نەک بنکردایەتی‬ ‫هەردوو حیزب دروستبکات‌و لەپرسێکی‬ ‫ستراتیجی وەک لێس����ەندنەوەی متمانە‬ ‫له‌(مالک����ی) هەریەکەی����ان لەئاوازێ����ک‬ ‫بخوێن����ن؛ لەجێ����ی خ����ۆی نیی����ە‪ ،‬کە‬ ‫پاشتگری "ستراتیجی" له‌ڕێکەوتننامەکە‬ ‫بکرێتەوە‌و بە خەتێکی گەورە بنوس����ن‬ ‫"رێککەوتن����ی رەزیلکردن����ی میلل����ەت؛‬ ‫بەدەنگ‌و ماف‌و سامانی میللەت"‪.‬‬

‫سیستەمی‬

‫‪Nomenklatura‬‬

‫گروپە سیاسیەکانی کوردستان هێزگەلێکن‬ ‫ل���ەڕووی کۆمەاڵیەتیی���ەوە ناش���ێلگیر‌و‬ ‫ل���ه‌ڕووی ئایدیۆلۆژیی���ەوە ن���اڕوون‪ .‬ئەم‬ ‫ناش���ێلگیری‌و ناڕوونیی���ەش وایک���ردووە‬ ‫ئاس���ان نەبێت لەڕووی سۆسیۆلۆگییەوە‬ ‫جیاکاری‌و پۆلێن���ی چینایەتی‌و فیکرییان‬ ‫ب���ۆ بکرێت‪ .‬گومانی تێدا نییە ئەم هێزانە‬ ‫له‌خەباتی نەتەوەیی���دا لەدایکبوون‌و ئەم‬ ‫دۆخ���ەش وایکردووە کە بەن���اوی هەموو‬ ‫گەلەوە قس���ەبکەن‌و خۆی���ان بە نوێنەری‬ ‫کۆی نەتەوە بزانن ن���ەک نوێنەری چین‌و‬ ‫توێژێک���ی کۆمەاڵیەتی دیاریک���راو‪ .‬ئەم‬ ‫دۆخ���ە سۆس���یۆلۆگییەش وایکردووە کە‬ ‫جەس���تەیەکی سیاس���ی لینج پێکبهێنن‌و‬ ‫کاراکت���ەری گروپیی���ان س���تروکتورێکی‬ ‫چینایەت���ی دیاریکراوی نەبێ���ت‪ .‬یەکێک‬ ‫له‌خەس���ڵەتەکانی ئ���ەم هێزان���ە بریتییە‬ ‫له‌بوونی ناوکێک یان کرۆکێکی کۆمەاڵیەتی‬ ‫کە ش���وێنگەی ئەم هێزان���ە دەپارێزێت‌و‬ ‫وەک���و بکەرێک���ی س���تراتیژی له‌کردەو‬ ‫ملمالن���ێ سیاس���ی‌و کۆمەاڵیەتییەکان���دا‬ ‫دەیانهێڵێت���ەوە‪ .‬ئەم کرۆکە کۆمەاڵیەتییە‬ ‫دەش���ێت هێ���زە کۆمەاڵیەتییەکەی خێڵ‌و‬ ‫س���ەرمایە رەمزییەکەی ئایین بێت‪ ،‬وەکو‬ ‫الی بارزانییەکان دەیبینین؛ یان زانس���ت‌و‬ ‫پس���پۆڕیی بێ���ت وەکو له‌دروس���تبوونی‬ ‫گروپ���ە سیاس���ییەکانی ش���اردا بینیمان‬ ‫له‌وێن���ەی پارتی هی���واو س���ەرەتاکانی‬ ‫پارتی دیموکراتی کوردس���تان‌و کۆمەڵەی‬ ‫رەنج���دەران‪ .‬ملمالنێ���ی س���ەرەکی ناو‬ ‫کۆمەڵ���گای مۆدێرن���ی کوردس���تان ب���ە‬ ‫لێکدابڕان���ی ”گروپی س���تراتیژی ش���ار“‬ ‫له‌”گروپی ستراتیژی گوند“ له‌شەستەکاندا‬ ‫دەس���تپێدەکات‪” .‬گروپە ستراتیژییەکانی‬ ‫شار“ بەو هێزە کۆمەاڵیەتییانە دەگوترێت‬ ‫ک���ە خاوەن���ی مەعریف���ە‌و پیش���ەیەکی‬ ‫مۆدێرنن‪ ،‬وەکو مامۆس���تایان‌و پارێزەران‌و‬ ‫ئەفسەران‌و رۆش���نبیران‌و هتد‪ ...‬هەرچی‬ ‫”گروپە س���تراتژییەکانی گوند“یشە ئەوا‬ ‫خاوەنی سەرمایەی کۆمەاڵیەتی‌و رەمزیی‬ ‫وەک خێڵ‌و تەریقەتی ئایینین لەنموونەی‬ ‫بەرزنج���ی‌و بارزان���ی‌و نەقش���بەندی‌و‬ ‫قادرییەکان‪ .‬بەشێوەیەکی گشتی هەردوو‬ ‫گروپی ستراتیژی شاری‌و گوندی خاوەنی‬ ‫هێ���زی کۆمەاڵیەتی‌و س���ەرمایەی رەمزی‬ ‫خۆیان���ن‪ .‬له‌قۆناغێکدا گروپەکانی ش���ار‬ ‫پێویس���تیان بە گروپەکانی گوند بوو بۆ‬ ‫ش���ەڕکردن‌و له‌قۆناغێکی تردا گروپەکانی‬ ‫گون���د پێویس���تیان بە هێزی ش���ار بوو‬ ‫ب���ۆ دروس���تکردنی دەزگای بیرۆکراتی‌و‬ ‫میدیای���ی‌و بەرهەمهێنان���ی ئایدیۆلۆژیا‪.‬‬ ‫خێزاونیش���تاوەکانی ملمالنێکان���ی ئ���ەم‬ ‫دوو گروپ���ە کاریگەریی گەورەی لەس���ەر‬ ‫پرۆسەی بەکۆمەڵگابوون‌و بەنەتەوەبوون‬ ‫جێهێش���تووە‪ .‬ک���ە باس ل���ه‌دوو گروپی‬ ‫س���تراتیژی دەکەین‪ ،‬باس ل���ه‌دوو هێزی‬ ‫کۆمەاڵیەت���ی س���ەرەکیی دەکەی���ن ک���ە‬ ‫لەڕێ���گای ش���وێنگەیانەوە کاریگەریی���ان‬ ‫بەس���ەر کۆمەڵ���گای کوردس���تانەوە‬ ‫هەبووە‪ ،‬لەڕێگای س���ەرمایە رەمزییەکان‌و‬ ‫خۆرێکخسنیشیانەوە کاریگەرییان لەسەر‬ ‫پرۆسەی سیاسی جێهێشتوە‪ .‬یەکێک لەو‬ ‫کەرەس���ە مۆدێرنانەی ک���ە له‌دووتوێیەوە‬ ‫ئ���ەم کاریگەرییانەی���ان بەرهەمهێن���اوەو‬ ‫وەک���و گروپ���ی هەماهەن���گ‌و هاوگوتار‬ ‫خۆیان تێ���دا رێکخس���تووە‪ ،‬دەزگایەکی‬ ‫مۆدێرنی بیرۆکراتی بوو کە له‌جەس���تەی‬ ‫خێڵ گەورەتر‌و له‌نەت���ەوە بچووکتر بوو؛‬ ‫ئەوی���ش دەزگای حیزبی سیاس���ی بوو‪.‬‬ ‫دیارە له‌کۆمەڵگای کوردس���تاندا چەندین‬ ‫گروپی س���تراتیژی‌و ش���ێوە س���تراتیژی‬ ‫س���ەری هەڵ���داوە‪ ،‬ب���ەاڵم ملمالنێی هیچ‬ ‫یەکێکی���ان وەک���و پارت���ی‌و یەکێت���ی‬ ‫کاریگەری���ی قووڵ���ی بەس���ەر کۆمەڵگای‬ ‫کوردستانەوە بەجێنەهێشتووە‪ .‬ملمالنێی‬ ‫ئ���ەم دوو گروپ���ە س���تراتیژییە‪ ،‬تاوەکو‬ ‫گرتنەدەس���تی دەس���ەاڵت‌و رێککەوتن���ی‬ ‫س���تراتیژییان پاش س���ااڵنێک له‌ش���ەڕی‬ ‫ناوخۆ‪ ،‬ملمالنێی سەرەکی ناو کۆمەڵگای‬ ‫کوردس���تان بوو‪ .‬بەش���ێوەیەکی گشتی‬ ‫ش���ەڕی گروپە س���تراتیژییەکان هەمیشە‬ ‫ش���ەڕی س���ەرمایە‌و سامانە‪ ،‬س���ەرمایە‌و‬ ‫س���امانیش تەنها ئاب���ووری نییە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫له‌کۆمەڵگایەکی وەکو کوردستاندا سەرمایە‬ ‫رەمزیی���ەکان تاوەک���و ئەمڕۆ قورس���ایی‬ ‫خۆیان لەدەس���تنەداوە‌و هەندێکجار خاڵی‬ ‫جەوه���ەری ملمالنێکانی���ش پێکدەهێنن‪.‬‬ ‫دەشێت کەمیی سامان ببێتە هۆکاری شەڕ‌و‬ ‫زۆریش���ی ببێتە هۆکاری ملمالنێ‪ .‬شەڕی‬ ‫دابەش���کردنی سامان‌و دەس���ەاڵتی نێوان‬ ‫پارتی‌و یەکێتی له‌ڕێککەوتنی ستراتیژیدا‬ ‫کۆتاییهات‪ ،‬بەاڵم ئ���ەم رێککەوتنە مانای‬ ‫کۆتاییهاتن نییە ب���ە ملمالنێکان‪ ،‬چونکه‌‬ ‫زۆری س���امان‌و گۆڕانکاریی له‌ش���وێنگەی‬ ‫کۆمەاڵیەت���ی‌و سیاس���یی گروپ���ەکان‌و‬ ‫دەرکەوتن���ی گروپگەلی س���تراتیژی نوێ‬ ‫وەکو له‌سێ ساڵی رابردوودا له‌بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕان���دا بەرجەس���تەبوو‪ ،‬دەتوان���ن ببن‬ ‫ب���ە هۆکارگەلێ���ک ب���ۆ س���ەرهەڵدانی‬ ‫ملمالنێی توندی ن���وێ‪ .‬بێگومان هۆکارە‬

‫‪13‬‬

‫دەرەکییەکانیش خاڵێکی س���ەرەکی تری‬ ‫س���ەرهەڵدانی ملمالنێی نوێ پێکدەهێنن‪.‬‬ ‫هەر ئەمەش���ە وایکردووە کە له‌ئێس���تادا‬ ‫پارت���ی‌و یەکێتی له‌دوو ئاس���ت‌و بەرەدا‬ ‫ملمالنێکانی���ان ئیدارەبک���ەن‪ ،‬یەکەمیان‬ ‫لەگ���ەڵ بەغدادا ک���ە خاڵ���ی جەوهەری‬ ‫تیایدا ملمالنێیە لەس���ەر ن���ەوت‪ .‬بەرەی‬ ‫دووەمی ملمالنێکانیش���یان ئوپۆزیسیۆنە‬ ‫کە بە پل���ەی یەکەم لەگ���ەڵ بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕاندایە لەسەر ناعەدالەتی دابەشکردنی‬ ‫س���امانەکان‌و مۆنۆپۆڵکردنی دەس���ەاڵت‪.‬‬ ‫هەر ئەمەش���ە وادەکات کە له‌دوو ئاستی‬ ‫جی���اوازدا ئیش���بکەن‪ :‬یەک���ەم‪ ،‬ناچاربن‬ ‫چاو ب���ە رێککەوتنە س���تراتیژییەکەیاندا‬ ‫بخش���ێننەوە‌و دووهەمی���ش‪ ،‬هەوڵب���دەن‬ ‫هێزە ئیس�ل�امییەکان له‌گۆڕان بکەن یان‬ ‫الن���ی ک���ەم وزەو هێ���زی رەخنەیی ئەم‬ ‫بزوتنەوەیە نوترالیزەبک���ەن گەر نەتوانن‬ ‫بیکوژێنن���ەوە‪ .‬یەکێک ل���ەو تاکتیکانەش‬ ‫بریتییە له‌بەبازاڕکردنی گوتاری یەکڕیزی‬ ‫نیش���تیمانی‌و پاراس���تنی بەرژەوەندیی���ە‬ ‫نەتەوەییەکان‌و تاوانبارکردنی هەر کەس‌و‬ ‫الیەنێک ب���ە خیانەتی نیش���تیمانی‪ ،‬گەر‬ ‫پێبەپێی ئەم سیاسەتە هەنگاوهەڵنەنێت‪.‬‬ ‫گروپی س���تراتیژی شار گروپێکی تۆکمەو‬ ‫ش���ێلگیر نییە ب���ە بەراوورد ب���ە گروپی‬ ‫س���تراتیژی گون���د‪ .‬هەر ئەم خەس���ڵەتە‬ ‫کۆمەاڵیەتییەش���ە وایک���ردووە کە گروپی‬ ‫س���تراتیژی شار له‌کوردس���تاندا هەمیشە‬ ‫رووب���ەڕووی دابەش���بوون‌و پرۆس���ەی‬ ‫جیابوونەوەو لکانی بەردەوام بێتەوە‪ .‬گەر‬ ‫بەراوردێکی سروش���تیی بکەین‪ ،‬دەتوانین‬ ‫بڵێین کە گروپە س���تراتیژییەکانی ش���ار‬ ‫”سێوسروشت“ن‌و گروپە ستراتیژییەکانی‬ ‫گوندیش ”قۆخسروش���ت“ن‪ .‬بەمانایەکی‬ ‫تر گروپە س���تراتیژییەکانی ش���ار وەکو‬ ‫س���ێوێک وان ک���ە له‌کاتی دابەش���بووندا‬ ‫دەبن ب���ە دوو لەتەوەو هەر لەتێکیش���ی‬ ‫چەن���د ناوکێک���ی بەردەکەوێ���ت‪ .‬ئ���ەم‬ ‫پرۆس���ەیە له‌مێژووی یەکێتی نیشتیمانی‬ ‫کوردستاندا چەند جارێک ئەزموونکراوە‌و‬ ‫دواتری���ن‌و کاریگەرترینیان دروس���تبوونی‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان‌و جیابوونەوەی هەندێک‬ ‫له‌ناوکە س���ەرەکییەکانی یەکێتی بوو بە‬ ‫سەرۆکایەتی نەوشیروان مستەفا‪ .‬هەرچی‬ ‫گروپە س���تراتیژییەکانی گوندیش���ە‪ ،‬کە‬ ‫له‌پارتیدا بەرجەستە دەبێت‪ ،‬وەکو قۆخێک‬ ‫وایە کە خاوەنی یەک ناوکە‌و دابەشبوونی‬ ‫ئاسان نییە‪ ،‬چونکه‌ ئەوانەی کرۆکی ئەم‬ ‫رێکخراوەیان دروستکردووە‪ ،‬بەپلەی یەکەم‬ ‫خێڵەو پاش���ان خێزان‌و ئەوسا گروپەکانی‬ ‫تر دێن‪ .‬ش���وێنگەی گروپەکانی دەرەوەی‬ ‫خێ���ڵ‌و خێزان لەن���او پارتی���دا بە پلەی‬ ‫یەک���ەم پابەندی ئ���ەو وەالئەتەیە کە ئەو‬ ‫کەس‌و گروپانە بۆ پارتی‌و خێڵی بارزانی‌و‬ ‫خێزانەکەی هەیانە‪.‬‬ ‫له‌سیس���تەمی حیزبیان���ەی کۆمۆنیزم���دا‬ ‫زاراوەیەک���ی گرن���گ هەیە کە دەش���ێت‬ ‫بۆ ش���یکاری ئ���ەم پێکهات���ە حیزبییەی‬ ‫سیس���تەمی دەس���ەاڵتداری کوردس���تان‬ ‫کۆمەککەر بێ���ت‪ ،‬ئەویش ”سیس���تەمی‬ ‫نۆمێنکالت���ورا“‪ Nomenklatura‬ی���ە کە‬ ‫پت���ر له‌یەکێت���ی س���ۆڤییەت‌و ئەڵمانیای‬ ‫خۆرهەاڵت���دا بەکاردەبرا‪ .‬ئ���ەم زاراوەیە‬ ‫له‌جەوه���ەردا بەمانای ”فەهرەس���تی ناو“‬ ‫دێت‪ ،‬واتە لیستێک ناو هەیە کە بۆ حیزب‬ ‫گرنگیی خۆیان هەیە‌و هەمیشە شوێنگەو‬ ‫وەزیفەو دەسەاڵتی گرنگیان له‌دامودەزگا‬ ‫حیزبییەکاندا هەیەو ئەمانیش بە نۆبەتی‬ ‫خۆیان کەس���انی خۆیان له‌دەوری خۆیان‬ ‫کۆدەکەنەوەو بەو ش���ێوەیە ش���وێنگەی‬ ‫کۆمەاڵیەتیی���ان باش���ترو گەورەت���ر‬ ‫دەک���ەن‌و ش���انس‌و زەمانەت���ی زیاتریان‬ ‫بۆ کۆکردن���ەوەو کەڵەکەکردنی س���امان‬ ‫دەبێ���ت‪ .‬هەر ئەم واقیعەش���ە وایکردووە‬ ‫کە گەر بتەوێ خاوەنی پرۆژەی ئابووری‪،‬‬ ‫رۆش���نبیری‪ ،‬هونەری یان وەزیفەی باش‌و‬ ‫خانو‌و ئۆتۆمبیل‌و زێڕ‌و پارە بیت‪ ،‬دەبێت‬ ‫وەالئەت���ت بۆ یەکێک لەم کەس���انەی ناو‬ ‫حیزب هەبێ���ت‪ ،‬چونکه‌ ه���ەر یەکێکیان‬ ‫لەمڕۆدا خاوەنی چەندین دەزگای ئابووری‌و‬ ‫میدیایی‌و ئەمنی‌و وەرزش���ی‌و هتد‪...‬ن کە‬ ‫دەتوانن هەلی کار بۆ خەڵک دروستبکەن‪.‬‬ ‫ئەم کەسایەتییە سەرەکییانەی ناو حیزب‬ ‫مەرج نییە وەزیف���ەی حکومییان هەبێت‪،‬‬ ‫هەندێک جار وەزیف���ەی حکومیی دەبێتە‬ ‫رێگر بۆ مانەوەی هەیبەتی سیاس���ییان‪،‬‬ ‫بۆی���ە ل���ەدەرەوەی دەزگا حکومییەکان‬ ‫دەزگای گ���ەورەی ئاب���ووری‌و میدیای���ی‬ ‫دروس���تدەکەن‪ ،‬هەندێکی تریان لەنێوان‬ ‫وەزیفەی حیزبی‌و حکومیدا هاموش���ۆیان‬ ‫پێدەکرێ���ت‪ .‬سیس���تەمی نۆمێنکالتورای‬ ‫حیزبیی سەرەتایەکی گرنگی دروستبوونی‬ ‫چینێکی تازەیە له‌کۆمەڵگای کوردستاندا‪.‬‬ ‫ئەم چینە ک���ە پارتی‌و یەکێتی لەم چەند‬ ‫ساڵەی فەرمانڕەوایەتییاندا دروستیانکرد‪،‬‬ ‫چینێک���ی مۆدێرن���ە بۆ ژیان���ی ناوخۆیی‬ ‫خ���ۆی‌و کۆنەپارێزە ب���ۆ دەرەوەی خۆی‪،‬‬ ‫له‌ئینتەرنێت���دا خاوەن���ی فەیس���بووکەو‬ ‫له‌ماڵیشەوە خاوەنی قازیفە‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫)‪ )340‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/8/28‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫ده‌ینوسێت‬

‫ئه‌نقه‌ره‌و هه‌ر سێ بارزانیه‌که‬ ‫په‌یوه‌ن���دی تورکی���ا ب���ه هه‌رێم���ی‬ ‫کوردس���تانه‌وه په‌یوه‌ندییه‌ک���ی پ���ڕ‬ ‫له‌ئاڵ���ۆزی‌و پێ���چ‌و په‌نای���ه‪ .‬یه‌کێک‬ ‫له‌ئاڵۆزیه‌کانی ئ���ه‌م په‌یوه‌ندییه رۆڵی‬ ‫سه‌رۆکی هه‌رێم‪ ،‬مه‌س���عود بارزانییه‪.‬‬ ‫له‌مباره‌ی���ه‌وه ده‌كرێت قس���ه له‌س���ه‌ر‬ ‫سێ ئاس���ت بکرێت که تیایدا بارزانی‬ ‫به‌ره���ه‌م دێ���ت‪ ،‬رۆڵ ده‌بینێت‌و مانۆڕ‬ ‫ده‌کات‪ .‬هه‌ریه‌ک له‌م ئاس���تانه بریتین‬ ‫له‪ :‬بارزانی وه‌ک خۆی‪ ،‬بارزانی له‌پالنی‬ ‫تورکی���ادا‪ ،‬بارزانی له‌نێو واقیعدا‪ .‬بۆیه‬ ‫ده‌توانین له‌هه‌مانکاتدا قس���ه له‌س���ه‌ر‬ ‫س���ێ بارزانی بکه‌ین‪ :‬بارزانییه‌ک وه‌ک‬ ‫ئه‌وه‌ی خۆی ده‌یه‌وێت‪ ،‬بارزانییه‌ک که‬ ‫تورکیا ده‌یه‌وێت‪ ،‬بارزانییه‌ک که واقیع‬ ‫ناچاری ده‌کات‪ .‬دی���اره بێگومان ئه‌م‬ ‫سێ ئاسته‪ ،‬ئه‌م سێ جۆره له‌بوون یان‬ ‫ئاماده‌بوون‪ ،‬له‌په‌یوه‌ندییه‌کی ئاڵۆزدان‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ یه‌کت���ردا‪ .‬هه‌ندێکج���ار یه‌کتر‬ ‫ته‌واوده‌ک���ه‌ن‪ ،‬هه‌ندێکجار دژ به‌یه‌کن‌و‬ ‫هه‌ندێکجار یه‌كتر به‌تاڵ ده‌که‌نه‌وه‪.‬‬ ‫بارزانی وه‌ک ئ���ه‌وه‌ی خۆی ده‌خوازێت‬ ‫ئه‌وه‌یه که خۆی له‌ڕێگای پارته‌که‌یه‌وه‬ ‫(پارت���ی دیموکرات���ی کوردس���تان)‬ ‫س���ه‌رکرده‌ی کوردبێ���ت له‌باش���وری‬ ‫کوردستان‌و که‌س���ی بااڵو بێبه‌رامب ‌هر‌و‬ ‫خاوه‌ن بڕیاری کۆتا بێت‪ .‬له‌هه‌مانکاتدا‬ ‫ئه‌و که‌سایه‌تیه کورده بێت که توانای‬ ‫هه‌یه له‌گۆڕانی واقیعی سیاسی کوردی‬ ‫له‌پارچه‌کان���ی ت���ر‪ .‬ئ���ه‌م پێگه‌یه که‬ ‫بارزان���ی وه‌‌ک خۆی هه‌وڵی بۆ ئه‌دات‪،‬‬ ‫له‌زۆر رووه‌وه له‌گه‌ڵ خواستی تورکیادا‬ ‫ته‌بای���ه‪ .‬به‌م پێی���ه تورکیا ده‌خوازێت‬ ‫که بارزانی س���ه‌رکرده‌ی کوردبێت‪ .‬که‬ ‫ده‌ڵێین سه‌رکرده‌ی کورد‪ ،‬مه‌به‌ستمان‬ ‫ئه‌و که‌س���ه‌یه که له‌پێگ���ه‌ی بااڵترین‬ ‫ده‌سه‌اڵتی سیاسی‌و سه‌ربازی‌و ئابوری‌و‬ ‫سیمبوڵیدایه له‌ئاستی هه‌موو کورددا‪.‬‬ ‫تورکیا ب���ۆ فه‌راهه‌مبوونی ئه‌م ئامانجه‬ ‫ب���ه‌رده‌وام له‌هه‌وڵ���ی ئه‌وه‌دای���ه ک���ه‬ ‫بارزانی دروستبکات‪ ،‬دانی پیادابنێت‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ندی چڕ‌وپڕی فره ئاستی له‌گه‌ڵدا‬ ‫ئاوه‌ژۆ ب���کات‪ .‬ئه‌م لێکدانه‌وه‌یه ره‌نگه‬ ‫ب���ۆ زۆرێ���ک مایه‌ی حه‌په‌س���ان بێت‪.‬‬ ‫بۆچی تورکیا به‌کارێک هه‌ڵده‌س���تێت‬ ‫ک���ه له‌به‌رژه‌وه‌ندیی بارزانیدایه؟ بۆچی‬ ‫تورکی���ا ده‌خوازێ���ت خه‌ون���ی بارزانی‬ ‫فه‌راه���ه‌م ب���کات؟ ئالێ���ره‌وه ئاڵۆزی‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌کان وااڵده‌بن‪.‬‬ ‫له‌ئێس���تادا له‌گه‌ڵ ئه‌و گه‌ش���ه‌یه‌ی که‬ ‫دۆزی کورد به خۆیه‌وه ده‌بینێت له‌سێ‬ ‫پارچه‌ی کوردستان‪ ،‬تورکیا به ناچاریی‬ ‫پێویس���تی ب���ه هاوپه‌یمانێکی کورده‪.‬‬ ‫ئه‌مه پێداویس���تییه‌کی هاکه‌زایی نییه‪،‬‬ ‫به‌ڵک���و پێداویس���تییه‌کی هه‌نووکه‌یی‬ ‫زێده گرنگه‪ .‬ئه‌م پێداویستیه‌ی تورکیا‬ ‫له‌ئاستی ئاسایشی نیشتمانی تورکیادا‬ ‫گرنگه‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌ئاستی به‌رهه‌مهێنانی‬ ‫وێنا له‌بواری میدیادا بۆ دڵنیاکردنه‌وه‌ی‬ ‫رای گش���تی تورکی‪ .‬ئ���ه‌م په‌یوه‌ندیه‬ ‫هه‌وڵئ���ه‌دات ئه‌و وێنه‌یه بهێنێته ئاراوه‬ ‫که گوایه تورکیا له‌ناو کورداندا که‌سێک‬ ‫دۆست‌و هاوپه‌یمانیه‌تی که خاوه‌ن پله‌و‬ ‫پایه‌یه‌كی بڵنده‪ .‬س���ه‌رباری ئه‌م دۆخه‬ ‫سیاسی‌و ئاسایشیه‪ ،‬په‌یوه‌ندی له‌گه‌ڵ‬ ‫بارزانیدا بۆ تورکی���ا پڕ بایه‌خه‪ :‬وه‌ک‬ ‫وزه‪ ،‬جیوپۆله‌تیک‪ ،‬هه‌روه‌ها میانگیری‪،‬‬ ‫به‌اڵم س���ه‌رباری هه‌م���وو ئه‌مانه ئه‌م‬ ‫په‌یوه‌ندی���ه هێنده به س���اده‌یی‌و بێ‬ ‫گرێ‌و گۆڵ نییه‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی تورکیا له‌بارزان���ی چاوه‌ڕوان‬ ‫ده‌کات‌و هه‌تا ئێستا بارزانی نه‌یتوانیوه‬ ‫هیچ هه‌نگاوێکی له‌باره‌وه بنێت‪ ،‬ئه‌وه‌یه‬ ‫ک���ه بارزانی یارمه‌ت���ی تورکیا بدات بۆ‬ ‫چاره‌سه‌رکردنی کێشه‌ی کورد له‌باکور‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت کێشه‌ی په‌که‌که‪ .‬ئه‌وه‌ی له‌م‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌دا مه‌حاڵه ئه‌وه‌یه که بارزانی‬ ‫ناتوانێ���ت ببێت���ه نوێن���ه‌ری په‌که‌که‪،‬‬ ‫ی���ان ببێت���ه ئ���ه‌و که‌س���ایه‌تیه‌ی که‬ ‫بااڵده‌س���تتربێت له‌که‌سایه‌تی ئۆجه‌الن‬ ‫له‌کوردس���تانی باکور‪ .‬به‌هه‌مانش���ێوه‬ ‫له‌باش���وری کوردس���تان‌و رۆژئ���اوای‬ ‫کوردس���تان دۆخه‌که ب���ه جۆرێکه که‬ ‫نوێنه‌رایه‌ت���ی که‌س���ی بارزان���ی وه‌ک‬ ‫که‌سی بااڵ‌و بڕیارده‌ر هه‌تا بێت زیاتر‌و‬ ‫زیاتر مه‌حاڵ ده‌بێت‪.‬‬ ‫له‌کاتێک���دا که تورکی���ا ده‌یه‌وێت ئه‌م‬ ‫رۆڵ���ه بۆ بارزان���ی بونیادنێت‪ ،‬چونکه‬ ‫له‌زۆر رووه‌وه به‌س���وده‪ ،‬به‌تایبه‌ت بۆ‬ ‫بواری میدیا‌و رای گش���تی تورکی‪ ،‬هه‌ر‬ ‫ئه‌م هه‌وڵ���ه‌ی تورکیا ل���ه‌زۆر رووه‌وه‬ ‫وه‌هائه‌کات ک���ه بارزان���ی نه‌بێته ئه‌و‬

‫تا بارزانی له‌تورکیا‬ ‫نزیک بێته‌وه‪ ،‬له‌کورد‬ ‫دوور ده‌که‌وێته‌وه‬ ‫که‌س���ه‌ی که تورکیا ده‌خوازێت ببێت‪،‬‬ ‫چونکه زۆر ئاش���کرایه که تورکیا به‌ چ‬ ‫مه‌به‌س���تێک له‌هه‌وڵی بونیادنانی ئه‌م‬ ‫که‌سایه‌تیه‌دایه‪ ،‬به‌اڵم له‌به‌ر ته‌ریببوون‌و‬ ‫تێکه‌ڵبوونی ئه‌م دوو خواسته له‌ئاسته‬ ‫سه‌ره‌تاکانیدا‪ ،‬بارزانی له‌الیه‌ن خۆیه‌وه‬ ‫وه‌ه���ا ئه‌م دی���ده به‌کارده‌ب���ات‌و لێک‬ ‫ده‌داته‌وه ک���ه تورکیا له‌په‌یوه‌ندییه‌كی‬ ‫تۆکم���ه‌ی س���تراتیژی قووڵدایه له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وداو له‌پش���تیه‌وه‌یه‌تی بۆئه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫ببێته بااڵترین سه‌رکرده‌ی کورد‪ .‬وه‌ک‬ ‫ده‌بینین که ئه‌م پرۆسه‌یه به‌هه‌مانشێو‌ه‬ ‫تورکیه‌که‌ی ته‌نها له‌ئاس���تی میدیایی‌و‬ ‫روکه‌ش���دا وه‌ها ده‌رده‌که‌وێت‪ .‬سیمای‬ ‫هاوبه‌ش���ی به‌کاربردن���ی بارزان���ی بۆ‬ ‫تورکیا‌و به‌کاربردنی تورکیا بۆ بارزانی‬ ‫ده‌رکه‌وته میدیاییه‌که‌یه‌تی بۆئه‌وه‌ی الی‬ ‫رای گش���تی ئه‌و باوه‌ڕ‌ه بهێنێته ئاراوه‬ ‫که له‌ڕاستیدا به‌و شێوه‌یه نییه‪ .‬که‌واته‬ ‫خه‌سڵه‌تی س���ه‌ره‌کی ئه‌م په‌یوه‌ندییه‪،‬‬ ‫ناواقیعیبوونیه‌ت���ی که وه‌های لێئه‌کات‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌کی کورتخایه‌نی ناستراتیژی‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫ئاس���ته‌نگی سه‌ره‌کی له‌م په‌یوه‌ندیه‌دا‬ ‫ئه‌وه‌یه ک���ه له‌توان���ای بارزانیدا نییه‬ ‫ئه‌و رۆڵ���ه فه‌راهه‌م���کات وه‌ک ئه‌وه‌ی‬ ‫تورکی���ا ده‌خوازێت‪ .‬ئ���ه‌وه‌ی که پاڵی‬ ‫ب���ه تورکه‌کان���ه‌وه ناوه ک��� ‌ه له‌هه‌وڵی‬ ‫ئه‌نجامدانی ئ���ه‌م پرۆژه‌یه‌دابن‪ ،‬به‌الی‬ ‫تورک���ه‌کان خۆیان���ه‌وه نه‌بوونی هیچ‬ ‫که‌س���ایه‌تییه‌کی تره‪ ،‬که بتوانێت ئه‌م‬ ‫رۆڵه ببینێت جگه له‌بارزانی‪ .‬له‌کاتێکدا‬ ‫که ئه‌وان پێویستیان ب ‌ه که‌‌سایه‌تییه‌کی‬ ‫ت���ری کورده که ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی په‌که‌که‬ ‫مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵدا بکه‌ن‪ ،‬بۆ دروستکردنی‬ ‫وێنایه‌ك���ی ت���ر که په‌یوه‌ن���دی له‌گه‌ڵ‬ ‫ک���ورددا مه‌حاڵ نیی���ه‪ .‬وه‌ک ده‌بینین‬ ‫س���ه‌رباری ئ���ه‌وه‌ی ک���ه په‌یوه‌ندیه‌كه‬ ‫وه‌ه���ا ده‌رده‌که‌وێت که له‌هه‌ندێ خاڵدا‬ ‫ته‌بای���ه‪ ،‬به‌اڵم له‌ناوه‌رۆک���دا کۆمه‌ڵێک‬ ‫ناته‌بای���ی‌و مه‌حاڵێت���ی هه‌ڵگرت���ووه‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ کۆمه‌ڵێک هێ���زدا که ناتوانرێت‬ ‫به ئاس���انی هاوس���ه‌نگ بکرێ���ت‪ .‬تا‬ ‫بارزانی له‌تورکیا نزیک بێته‌وه‪ ،‬له‌کورد‬ ‫دوور ده‌که‌وێت���ه‌وه‪ ،‬له‌الیه‌كی تر له‌نێو‬ ‫هاوکێشه‌ی سیاس���ی به‌رژه‌وه‌ندیه‌کانی‬ ‫تورکی���ادا بارزانی رۆڵێکی هه‌یه که به‬ ‫ئاس���انی فه‌راهه‌م نابێت‪ .‬بۆیه له‌گه‌ڵ‬ ‫تێپه‌ڕبوونی کات‌و گۆڕانی هاوکێش���ه‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندی���ه‌کان له‌ناوچه‌ک���ه‌دا تورکیا‬ ‫ده‌که‌وێته ژێر فش���اره‌وه که ناچاربێت‬ ‫له‌م دۆخ���ه وێناکراوه بێت���ه ده‌ره‌وه‌و‬ ‫رووب���ه‌ڕووی واقی���ع بێت���ه‌وه‪ .‬ئه‌م���ه‬ ‫وه‌ه���ا ده‌کات‪ ،‬به‌تایب���ه‌ت کاتێک که‬ ‫ده‌بینی���ن هێڵێکی باریک هه‌یه له‌نێوان‬ ‫پیاهه‌ڵ���دان‌و تاوانبارکردندا‪ ،‬په‌یوه‌ندی‬ ‫تورکی���ا له‌گه‌ڵ بارزانی���دا له‌م دۆخه‌ی‬ ‫ئێس���تایدا بگۆڕێت ب���ۆ پێچه‌وانه‌که‌ی‪.‬‬ ‫وه‌ک ده‌زانی���ن که واقیع چ له‌باکور‌و چ‬ ‫له‌ڕۆژئاوا‌و چ له‌باشور به‌و شێوه‌یه نییه‬ ‫که بارزانی بڕیارده‌ری یه‌کالییکه‌ره‌وه‌ی‬ ‫بڕیاره‌کان بێت‪ ،‬هه‌وڵدانی به‌م شێوازه‬ ‫ده‌بێت���ه مایه‌ی به‌رهه‌ڵس���تیی‪ ،‬ئه‌مه‬ ‫وه‌ه���ا ده‌کات که ج���ۆره دژایه‌تییه‌ک‬ ‫له‌نێ���وان واقیع‌و وێنادا دروس���ت بێت‬ ‫که ئه‌گه‌ر بێتو راس���ت نه‌كرێته‌وه ئه‌وا‬ ‫له‌ده‌رئه‌نجامدا دۆس���تایه‌تی ده‌گۆڕێت‬ ‫بۆ دوژمنایه‌تی‪ .‬ب���ۆ ده‌ربازبوون له‌م‬ ‫دۆخ���ه‪ ،‬د‌‌ه‌بێت په‌یوه‌ن���دی هه‌رێم به‬ ‫تورکی���اوه په‌یوه‌ندی حکومه‌ت بێت به‬ ‫ده‌وڵه‌ته‌وه‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫عه‌ره‌بی كه‌ركوك‪..‬‬ ‫یارییه‌ك له‌گه‌ڵ هه‌ولێر‌و به‌غداو ئه‌نقه‌ره‌‬ ‫سۆران داودی‬

‫له‌یه‌كه‌م رۆژی روخانی رژێمی س���ه‌دام‬ ‫له‌نیسانی س���اڵی ‪2003‬دا عه‌ره‌به‌كانی‬ ‫كه‌ركوك توشی ترس‌و په‌شێوی بوون‪،‬‬ ‫چونكه‌ ه���ه‌ردوو به‌ش���ه‌كه‌ی عه‌ره‌ب‬ ‫(عه‌ره‌بی ته‌عریب‌و عه‌ره‌بی كه‌ركوك)‬ ‫تا راده‌یه‌كی زۆر پاڵپش���تی ئه‌و رژێم ‌ه‬ ‫بوون‌و به‌شێكبوون له‌پرۆسه‌ی سیاسی‬ ‫به‌ع���س له‌ناوچه‌ك���ه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ هه‌ر زوو‬ ‫رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌یه‌كی ترسناك له‌نێوان‬ ‫كورد‌و عه‌ره‌بی ش���اره‌ك ‌ه ‪2003/5/20‬‬ ‫هه‌ڵگیرس���ا ك���ه‌ ئه‌گ���ه‌ر هێزه‌كان���ی‬ ‫ئه‌مری���كا رێگه‌ی���ان له‌عه‌ره‌به‌كان���ی‬ ‫حه‌ویج���ه‌و ده‌وروب���ه‌ری نه‌گرتای���ه‌‪،‬‬ ‫هه‌موو ناوچه‌ك���ه‌ی ده‌گرته‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫چه‌كداری هۆزه‌كانی عه‌ره‌ب به‌لێش���او‬ ‫روی���ان كردبووه‌ كه‌رك���وك ئه‌گه‌رچی‬ ‫له‌ناوجه‌رگه‌ی كه‌ركوكیش���دا ئه‌و ده‌م ‌ه‬ ‫چه‌كێكی زۆر به‌ده‌س���ت عه‌ره‌به‌كانه‌و‌ه‬ ‫مابووه‌وه‌‪.‬‬ ‫عه‌ره‌ب���ی كه‌ركوك هه‌میش���ه‌ كورد ب ‌ه‬ ‫ترسێكی گه‌ور‌ه له‌سه‌ر دواڕۆژی خۆیان‌و‬ ‫ناوچه‌كه‌ ده‌زانن‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ دوای ‪2003‬‬ ‫هاوپه‌یمانیه‌تیی���ان له‌گ���ه‌ڵ توركماندا‬ ‫به‌س���ت‪ .‬عه‌ره‌ب���ه‌كان ب���ه‌ س���وننه‌و‬ ‫شیعه‌كانیان هاو هه‌ڵوێست‌و یه‌كگرتوو‬ ‫ب���وون به‌رامب���ه‌ر به‌ ك���ورد‪ ،‬زۆربه‌ی‬ ‫عه‌ره‌به‌ سوننه‌كان ك ‌ه خه‌ڵكی كه‌ركوك‬ ‫بوون سوودێكی زۆریان له‌ڕژێمی سه‌دام‬ ‫بینیبوو‪ ،‬پۆست ‌ه گرنگه‌كانی شاره‌كه‌ ب ‌ه‬ ‫ده‌ست ئه‌وانه‌وه‌ بوو‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌هه‌موو‬ ‫بواره‌ زانس���تی‌و عه‌س���كه‌ری‌و ئابوری‬ ‫ش���اره‌ك ‌ه به‌ درێژایی سی ساڵ رۆڵی‬ ‫سه‌ره‌كییان هه‌بووه‌‪ ،‬عه‌ره‌بی شیعه‌ش‬ ‫ك ‌ه هه‌رهه‌موویان خه‌ڵكی ناوه‌ڕاس���ت‌و‬ ‫باش���وری عێراق ب���وون له‌بڕیاره‌كانی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی سه‌دام س���ودمه‌ند بوون‌و‬ ‫زۆربه‌ش���یان له‌دامه‌زراو‌ه حكومییه‌كان‬ ‫داده‌مه‌زران‌و پاره‌و زه‌وییان به‌س���ه‌ردا‬ ‫داب���ه‌ش ده‌ك���را‪ ،‬له‌الیه‌ك���ی دیكه‌ش‬ ‫زۆر له‌خێڵ���ه‌ عه‌ره‌به‌كانی ده‌وروبه‌ری‬ ‫كه‌ركوك ته‌نانه‌ت خوارووی عێراقیش‬ ‫زه‌وی‌و گون���دی ك���وردو توركمانیان‬ ‫به‌س���ه‌ردا دابه‌ش كرابوو به‌پێی چه‌ند‬ ‫بڕیارێكی ئه‌نجومه‌نی س���ه‌ركردایەتی‬

‫عه‌ره‌ب به‌هه‌موویانه‌و‌ه‬ ‫مانه‌وه‌ی كه‌ركوك‬ ‫وه‌ك پارێزگایه‌ك‬ ‫به‌هه‌ندێك‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌وه‌ په‌سه‌ند‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫دژی‌ به‌هه‌رێمبوونی‬ ‫كه‌ركوكن ك ‌ه‬ ‫داخوازییه‌كی‬ ‫توركمانه‌كانه‌‬ ‫شۆڕشی هه‌ڵوه‌شێنراو (مجلس قیاد‌ه‬ ‫ال‍ـث���ور‌ه)‌و مه‌كته‌بی رێكخس���تنه‌كانی‬ ‫باكور (مكت���ب تن‍ظیمات الش���مال)‪،‬‬ ‫هه‌ربۆی���ه‌ نه‌مانی ده‌س���ه‌اڵتی به‌عس‪،‬‬ ‫نه‌مانی ده‌س���ه‌اڵتی ئه‌وانی ده‌گه‌یاند‌و‬ ‫مه‌ترس���ی له‌ده‌س���تچوونی هه‌موو ئه‌و‬ ‫ده‌ستكه‌وته‌ ماددییانه‌ی به‌دواو‌ه بوو ك ‌ه‬ ‫ئه‌مه‌ش به‌ڵگه‌نه‌ویس���تێك بوو سااڵنی‬ ‫دواتر ئه‌و راستییانه‌ی سه‌لماند‪.‬‬ ‫عه‌ره‌به‌كان���ی كه‌رك���وك س���ه‌ره‌تا‬ ‫په‌یوه‌ندیی���ان له‌گ���ه‌ڵ چه‌ن���د الیه‌ن‌و‬ ‫ده‌وڵه‌تێك���دا هه‌ب���وو وه‌ك س���وریاو‬ ‫هه‌ندێك حیزبی عێراقی ك ‌ه له‌س���وریا‬ ‫ب���وون‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا په‌یوه‌ندییه‌ك���ی‬ ‫پته‌وی���ان له‌گ���ه‌ڵ موجاهدینی خه‌لقدا‬ ‫دروستكردبوو‪ .‬بێگومان په‌یوه‌ندیه‌كانی‬

‫ئه‌وس���ای عه‌ره‌به‌كان���ی كه‌رك���وك‌و‬ ‫هه‌ڵوێس���ته‌كانیان له‌وێو‌ه سه‌رچاوه‌ی‬ ‫ده‌گرت ك ‌ه ده‌وڵه‌ت به‌ده‌س���ت شیعه‌و‬ ‫كورده‌وه‌ ب���وو‪ ،‬ئه‌وانیش دژ به‌ كورد‌و‬ ‫شیعه‌ بوون‪.‬‬ ‫دوابه‌دوای س���اڵی ‪ 2006‬عه‌ره‌به‌كانی‬ ‫كه‌رك���وك په‌یوه‌ندییه‌كانی���ان له‌گه‌ڵ‬ ‫توركی���ا فراوانتر كرد‪ ،‬كه‌س���ایه‌تیی ‌ه‬ ‫سیاسی‌و كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانیان ب ‌ه تایبه‌تی‬ ‫سه‌رۆك عه‌ش���یره‌ته‌كان به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫نهێنی‌و ئاش���كرا هاتوچۆی ئه‌نقه‌ره‌یان‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬ئ���ه‌م په‌یوه‌ندییه‌ش به‌جۆرێك‬ ‫به‌رجه‌س���ته‌ كرا ك ‌ه بووه‌هۆی ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی س���اڵی ‪ 2010‬به‌ره‌ی‬ ‫توركمانی بچێته‌ نێو لیستی عێراقیه‌‌و‬ ‫شانبه‌شانی عه‌ره‌به‌كان ملمالنێی كورد‬ ‫بكه‌ن‪.‬‬ ‫كاتێ���ك توركیاو توركم���ان له‌كورد‬ ‫نزیكبوون���ه‌وه‌‪ ،‬عه‌ره‌به‌كانی كه‌ركوك‬ ‫جارێكیتر هاوپه‌یمانییان گۆڕی‌و زیاتر‬ ‫له‌ده‌س���ه‌اڵتی ناوه‌ن���د نزیكبون���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ملمالنێی نێ���وان به‌غ���داو حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێم زیادیكرد‌و عه‌ره‌به‌كانی كه‌ركوك‬ ‫دوای الوازبوونی ئیئتالف���ی عێراقیی ‌ه‬ ‫نزیكبوون���ه‌وه‌ی له‌الیه‌نێك���ی كوردی‪،‬‬ ‫ناچار به‌دوای الیه‌نێكی به‌هێز ده‌گه‌ڕان‬ ‫بۆیه‌ روویان له‌ده‌س���ه‌اڵتی به‌غدا كرد‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت���ی س���ه‌رۆك وه‌زیرانی عێراق‬ ‫نوری مالیكی ك ‌ه ئه‌ویش وه‌ك كارتێك‬ ‫بۆ فشارخستنه‌ سه‌ر كورد له‌كه‌ركوك‬ ‫به‌كاریان ده‌هێنێت‪.‬‬ ‫ملمالنێی نێوان عه‌ره‌ب‌و توركمانه‌كان‬ ‫روو له‌زیادبوونه‌ تا ئ���ه‌و راده‌یه‌ی ك ‌ه‬ ‫سه‌رۆكی به‌ره‌ی توركمانی به‌شێوه‌یەكی‬ ‫نا راس���ته‌وخۆ عه‌ره‌به‌كانی به‌كوشتن‌و‬ ‫رفاندن���ی توركمانه‌كان���ی كه‌رك���وك‬ ‫تۆمه‌تبار كرد‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ردا عه‌ره‌به‌كان‬ ‫به‌تون���دی وه‌اڵمی س���ه‌رۆكی به‌ره‌یان‬ ‫دای���ه‌وه‌و هه‌م���وو ئ���ه‌و تۆمه‌تانه‌یان‬ ‫ره‌تكرده‌وه‌و دواش���یان كرد ك ‌ه داوای‬ ‫لێبوردن له‌عه‌ره‌ب بكات‪.‬‬ ‫ئێستا عه‌ره‌به‌كانی كه‌ركوك له‌ملمالنێی‬ ‫نێ���وان مالیكی‌و حكومه‌ت���ی هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تاندا به‌ش���ێوه‌یه‌كی ئاشكراو‬ ‫روون پش���تیوانیی حكومه‌تی ناوه‌ندی‬ ‫ی‬ ‫به‌غدا ده‌كه‌ن ته‌نانه‌ت س���ه‌ردانه‌كه‌ ‌‬ ‫مالیكیی���ان ب���ۆ كه‌رك���وك به‌كارێكی‬ ‫پیرۆز وه‌سف كرد‌و دژ به‌ هاتنی داود‬ ‫ئۆغڵوی وه‌زی���ری ده‌ره‌وه‌ی توركیاش‬ ‫بوون بۆ كه‌ركوك‪.‬‬

‫عه‌ره‌ب���ی كه‌رك���وك ئێس���تا له‌چه‌ند‬ ‫به‌ره‌یه‌كی جیاواز گردبونه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌نجومه‌نی سیاسی عه‌ره‌بی كه‌ چه‌ند‬ ‫الی���ه‌ن‌و حیزبیكی عه‌ره‌بی ش���اره‌ك ‌ه‬ ‫له‌خۆ ده‌گرێت‪ ،‬به‌هێزترین‌و به‌رچاوترین‬ ‫رێكخراوی عه‌ره‌بی شاره‌كه‌ی ‌ه ك ‌ه تێیدا‬ ‫س���ه‌رۆك هۆزه‌كان به‌تایبه‌تی عوبێد‌و‬ ‫جب���وره‌كان گه‌وره‌ترین رۆڵ ده‌گێڕن‌و‬ ‫داڕش���تنی سیاس���ه‌تی عه‌ره‌بی���ش‬ ‫له‌كه‌رك���وك له‌ده‌س���ت ئه‌واندای���ه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ردا چه‌ن���د الیه‌نێك���ی تری‬ ‫عه‌ره‌بی���ش له‌كه‌ركوك���دا ه���ه‌ن وه‌ك‬ ‫پ���رۆژه‌ی ره‌وتی عه‌ره‌ب���ی‌و ئیئتالفی‬ ‫عێراقییه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌م���وو ئه‌م الیه‌نان ‌ه‬ ‫ناكۆكییه‌كی زۆر له‌نێوانیاندایه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بۆچونیان س���ه‌باره‌ت ب���ه‌ كه‌ركوك‌و‬ ‫ت���ا راده‌یه‌كی���ش ك���ورد یه‌ك���ه‌و له‌و‬ ‫مه‌سه‌له‌یه‌دا كۆكن‪.‬‬ ‫سیاس���ییه‌كانی عه‌ره‌بی كه‌ركوك له‌و‬ ‫ب���اوه‌ڕه‌دان ك ‌ه ته‌نها كورد قۆش���مه‌ی‬ ‫بردنه‌وه‌ی كه‌ركوكیان له‌گه‌ڵ ده‌كات‌و‬ ‫توركمانه‌كان له‌ده‌ره‌وه‌ی هاوكێش���ه‌ی‬ ‫ملمالنێ���كان ده‌بینن‪ .‬له‌كاتێكدا ئه‌گه‌ر‬ ‫ئ���ه‌و راس���تییه‌ بزانین ك���ه‌ ژماره‌ی‬ ‫عه‌ره‌ب له‌سه‌رجه‌م پارێزگای كه‌ركوك‬ ‫ئێس���تاش دوو ئه‌وه‌ن���ده‌ی توركمانه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا رێ���ژه‌ی زیادبوونی عه‌ره‌ب‬ ‫زۆر له‌توركم���ان‌و بگ���ر‌ه له‌كوردی���ش‬ ‫زیاتره‌‪ ،‬بۆیه‌ ئ���ه‌م فاكته‌ران ‌ه عه‌ره‌بی‬ ‫كه‌ركوكی‌ به‌ره‌و ستراتیژێك بردووه‌ ك ‌ه‬ ‫ته‌نها كورد ده‌توانێت‌و توانیویه‌تی ئه‌و‬ ‫بااڵده‌س���تییه‌یان لێبستێنێت ك ‌ه زیاتر‬ ‫له‌سی ساڵ له‌كۆنترۆڵی خۆیاندا بووه‌‪.‬‬ ‫عه‌ره‌به‌كان���ی كه‌رك���وك زیات���ر گه‌م ‌ه‬ ‫له‌س���ه‌ر جیاوازیی نێ���وان زلهێزه‌كان‬ ‫(عه‌ره‌بی س���وننه‌‪ ،‬ش���یعه‌‪ ،‬توركیا)‬ ‫ده‌ك���ه‌ن له‌پێن���او به‌دیهێنانی ئامانج ‌ه‬ ‫له‌س���ه‌رووی‬ ‫سیاس���ییه‌كانیان‬ ‫هه‌موویان���ه‌وه‌ مانه‌وه‌ی كه‌ركوك وه‌ك‬ ‫پارێزگایه‌ك به‌هه‌ندێك ده‌س���ه‌اڵته‌وه‌‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت دژی‌ به‌هه‌رێمبوونی كه‌ركوكن‬ ‫كه‌ داخوازییه‌كی توركمانه‌كانه‌‪.‬‬ ‫عه‌ره‌به‌كان���ی كه‌رك���وك زیات���ر بیر‬ ‫له‌بردن���ه‌وه‌ی ملمالنێ���كان ده‌كه‌نه‌و‌ه‬ ‫وه‌ك له‌دۆزینه‌وه‌ی چاره‌سه‌رێك‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫یه‌كالكردن���ه‌وه‌ی كێش���ه‌كان ب ‌ه هێز‌و‬ ‫زه‌بر‌وزه‌ن���گ تا ئێس���تاش له‌خه‌یاڵ‌و‬ ‫بیركردن���ه‌وه‌ی زۆرب���ه‌ی سیاس���یی ‌ه‬ ‫عه‌ره‌به‌كان���ه‌ له‌كه‌رك���وك‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت‬ ‫له‌سه‌ر ئاستی تاكێكی عه‌ره‌بیش‪.‬‬

‫دوالیزم له‌گوتاری نەتەوەییدا‬ ‫ئاری ئەبوبەکر‬

‫‪Arei1976@hotmail.com‬‬

‫ئەوەی له‌ئێستادا لەبەردەستدایە‪ ،‬ئەو‬ ‫بۆچون���ە باوەیە‪ ،‬ک���ە پێیوایە پارتی‬ ‫دیموکرات هەڵگری گوتاری نەتەوەیی‌و‬ ‫بیری دەوڵەت‌و دروستکردنی کوردستانە‬ ‫لەسەر نەخشەی جوگرافی جیهانی‪.‬‬ ‫دی���ارە ئ���ەم بۆچون���ە ه���ەر له‌خۆوە‬ ‫نەهاتووە‪ ،‬بەڵکو ئەمە پێش���ینەیەکی‬ ‫دورودرێژی رابردووی ‪ ٢٠‬ساڵی دونیای‬ ‫دوا راپەڕینە‪ ،‬چونکە له‌دوای راپەڕینەوە‪،‬‬ ‫هیچ هێزێکی سیاس���ی دونیای کوردی‬ ‫(جگە له‌پارتی)‪ ،‬گوتارێکی نەتەوەیی‌و‬ ‫پرۆژەیەک���ی نەخس���تۆتە روو‪ ،‬کە بە‬ ‫ئاش���کرا ب���اس له‌بی���ری نەتەوەیی‌و‬ ‫دەوڵەتی ک���وردی بکات���ەوە‪ ،‬نمونە‪،‬‬ ‫گەورەترین هێزی سیاس���ی‌و رکابەری‬ ‫سەرس���ەختی پارت���ی‪ ،‬وات���ا یەکێتی‬ ‫نیش���تیمانی‪ ،‬ئەگەرچی ت���ا راپەڕین‬ ‫دروش���می مافی چارەی خۆنوس���ینی‬ ‫بەرزکردبوەوە‪ ،‬ب���ەاڵم ئەم هێزە دوای‬ ‫راپەڕین وردە وردە خۆی دائەماڵێت لەم‬ ‫چەمکە‪ ،‬تا دەگات بە هاتنی ئەمەریکا‌و‬ ‫کەوتنی بەعس‪ ،‬کە ئیدی لێرە بەدواوە‬ ‫یەکێت���ی س���کرتێرەکەی هێندە چاوی‬ ‫له‌کورس���ییەکەی بە‌غدادە‪ ،‬یەکێتی بە‬ ‫تەواوەتی له‌گوت���اری نەتەوەیی خاڵی‬ ‫دەکاتەوە‪ ،‬بە ئەندازەیەک‪ ،‬کە یەکێتی‬ ‫دەبێت���ە یەکێ���ک له‌هێ���زە عێراقچییە‬ ‫سەرسەختەکان‪.‬‬ ‫ل���ه‌‪ ٢٠‬س���اڵی دوای راپەڕین���دا‪،‬‬

‫ئیس�ل�امییەکانیش ئەوەندەی له‌خەمی‬ ‫ئەوەداب���وون کە ئای���ا بۆینباخ حەاڵڵە‬ ‫ی���ان ح���ەرام‪ ،‬نیو ئەوەن���دە خاوەنی‬ ‫گوت���اری نەتەوەی���ی نەب���وون‪ ،‬بۆیە‬ ‫له‌غیاب���ی بوونی گوت���اری نەتەوەیی‬ ‫ل���ەالی ئ���ەم دوو گروپ���ەی رکابەری‬ ‫پارتی (یەکێتی‌و ئیسالمییەکان)‪ ،‬هەر‬ ‫گوتارێکی نەتەوەیی‪ ،‬ئەگەر زۆر سادە‌و‬ ‫ساکار‌و کرچ‌و کاڵیش بوایە‪ ،‬ئەوا پارتی‬ ‫لێدەکردی���ن بە حیزبێک���ی نەتەوەیی‬ ‫خاوەن پ���رۆژەی دەوڵەت���ی کوردی‪،‬‬ ‫وەک ئەوەی کە ئێستا بەرئەنجامەکەی‬ ‫دەبینین‪.‬‬ ‫بەاڵم ئایا بەڕاس���تی پارت���ی خاوەنی‬ ‫گوت���اری نەتەوەیی‌و بی���ری دەوڵەتی‬ ‫کوردیی���ە؟ ب���ۆ ئ���ەوەی وەاڵمی ئەم‬ ‫پرس���یارە بدەین���ەوە‪ ،‬دەبێت گوتاری‬ ‫پارت���ی بدەی���ن له‌بێژەنگ���ی لۆژیک‌و سەدەها جار ئێران‌و تورکیا توپبارانی‬ ‫ئیمتیحانکردنی ئەو بۆچونانەی پارتی هەرێمی کوردستان دەکات‪ ،‬چەندینجار‬ ‫له‌پەیوەند بە گوت���اری نەتەوەییەوە‪ ،‬تورکی���ا‌و ئێ���ران س���نورەکانی هەرێم‬ ‫چونک���ە وەک بیرمەندێ���ک دەڵێ���ت دەبەزێنن‌و بە قواڵیی چەندین کیلۆمەتر‬ ‫"ژیانێک تاقی نەکرابێتەوە‪ ،‬شایەنی ژین دێنە ناو خاکی هەرێمەوە‪ ،‬ئەم هێزە‪ ،‬کە‬ ‫کردن نیی���ە"‪ ،‬واتا گوتاری نەتەوایەتی بە دەس���ەاڵتداری حەقیقی ناو هەرێمی‬ ‫پارت���ی تاقینەکرابێتەوە‪ ،‬گوتار نییە‪ ،‬کوردس���تان دەزانرێت‪ ،‬نە بە داگیرکەر‬ ‫بە ئەن���دازەی ئەوەی روکەش���ێکە بۆ ناوی���ان دەهێنێت‪ ،‬وە هەڵوێس���تێکی‬ ‫سیاسی توندی ئەوتۆی لێنابینرێت‪ ،‬کە‬ ‫خۆڵکردنە چاوی خەڵکی‪.‬‬ ‫دوو نمون���ە دەخەین���ە بەرچ���او ب���ۆ شایەنی باسکردن بێت‪ ،‬کەچی کاتێک‬ ‫تێگەیش���تن لەو گوت���ارە نەتەوەییە‪ ،‬دەوڵەتی عێراق (سەرۆک‌و یەک رست‬ ‫یەکەم‪ ،‬له‌کاتێکدا له‌س���ااڵنی رابردوودا له‌پۆستی بااڵی هی یەکێتی‌و پارتییە)‬

‫ئیسالمییەکانیش‬ ‫ئەوەندەی له‌خەمی‬ ‫ئەوەدابوون کە ئایا‬ ‫بۆینباخ حەاڵڵە یان‬ ‫حەرام‪ ،‬نیو ئەوەندە‬ ‫خاوەنی گوتاری‬ ‫نەتەوەیی نەبوون‬

‫جموجۆڵ بە هێزەکانی دەکات‪ ،‬لێرەوە‌و‬ ‫له‌ژێر ناوی داگیرکاری‌و بە ناوی گوتاری‬ ‫نەتەوەیی���ەوە‪ ،‬پێش���مەرگە دەنێرن���ە‬ ‫رووبەڕووی هێ���زی عێراق‪ ،‬کە ئەمەش‬ ‫دوالیزمێکە‪ ،‬له‌کوێدا پێویس���تی کرد‪،‬‬ ‫هەستی نەتەوەیی بجوڵێنە‪ ،‬له‌کوێشدا‬ ‫نەتویس���ت‪ ،‬کار بە گوتاری نەتەوەیی‌و‬ ‫هەستی نەتەوایەتی مەکە‪.‬‬ ‫هەموو گوت���ارە نەتەوەییەکەی جەژنی‬ ‫نەورۆزمان لەبیرە‪ ،‬کە تێیدا س���ەرۆکی‬ ‫پارتی وتی "مژدە گەورەکە بەڕێوەیە‪،‬‬ ‫بەس هێش���تا کاتی نەهات���ووە"‪ ،‬واتا‬ ‫دەوڵەتی نەتەوەیی کوردی بەڕێوەیە‪،‬‬ ‫کەچی تا ئێس���تا هەر هەمان سەرۆک‬ ‫حەرفێکی جدیی لەسەر نەگەڕاندنەوەی‬ ‫کەرک���وک‌و ناوچ���ە دابڕێن���راوەکان‬ ‫نییە‪ ،‬لەس���ەر جێبەجێکردنی ماددەی‬ ‫‪‌١٤٠‬و ئاس���اییکردنەوەی ب���ارودۆخ‌و‬ ‫یەکالییبون���ەوەی کەرک���وک نیی���ە‪،‬‬ ‫کە ئەم���ەش دوالیزمێک���ە‪ ،‬هێندەی‬ ‫ختوکەی هەس���تی نەتەوەیی دەدات‪،‬‬ ‫هیچ کات ئامادەنیی���ە بەکردار کار بۆ‬ ‫دڵی کوردس���تان(بەپێی وتەی رابەری‬ ‫رۆحی خ���ودی ئ���ەم هێ���زە) بکات‪،‬‬ ‫دیاریش���ە کە دەوڵەتی نەتەوەیی به‌بێ‬ ‫کەرک���وک‌و ناوچە دابڕێنراوەکان‪ ،‬وەک‬ ‫کەشتییەکی بێ کەشتییەوان وایە‪.‬‬ ‫بۆی���ە لێرەوە دەگەینە ئ���ەو بڕوایەی‪،‬‬ ‫ک���ە دوالیزمی ئەو گوت���ارە نەتەوەییە‬ ‫دوو س���ەرە‪ ،‬نەک ه���ەر نامانگەیەنێتە‬ ‫ئەنج���ام‪ ،‬بەڵکو هێ���واش هێواش کار‬ ‫بۆ ئەوە دەکات‪ ،‬قەزیە ئەس���ڵیەکەمان‬ ‫بیر بباتەوە‪ ،‬ت���ا ئەو رادەیەی کە ئەم‬ ‫دوالیزمەمان ال دەکاتە رۆتین‌و کارێکی‬ ‫ئاسایی‪.‬‬

‫تەندروستی‬

‫)‪ )340‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/8/28‬‬

‫پێویسته‌ منداڵه‌كه‌ت چه‌ند كاتژمێر بخه‌وێت؟‬ ‫زۆرینه‌ی‌ دایكان به‌ده‌ست ئه‌و‬ ‫گرفته‌وه‌ ده‌ناڵێنن كه‌ منداڵه‌‬

‫ساواكه‌یان به‌پێی‌ پێویست‬ ‫ناخه‌وێت یان هه‌ر ناخه‌وێت‪ ،‬به‌اڵم‬

‫له‌ڕاستیدا مندااڵن به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫تایبه‌ت به‌خۆیان ده‌خه‌ون‪ .‬له‌به‌ر‬

‫ئه‌مه‌ پێویسته‌ بزانیت منداڵه‌كه‌ت‬ ‫له‌ته‌مه‌نی‌ یه‌ك هه‌فته‌ییه‌وه‌ تا‬

‫یه‌ك ساڵی‌ پێویسته‌ چه‌ند‬ ‫كاتژمێر بخه‌وێت‪.‬‬

‫منداڵی‌ ته‌مه‌ن یه‌ك هه‌فته‌‪:‬‬

‫منداڵی‌ یه‌ك مانگ‪:‬‬

‫منداڵی‌ سێ‌ مانگ‪:‬‬

‫منداڵی‌ شه‌ش بۆ نۆ مانگی‌‪:‬‬

‫منداڵی‌ یه‌ك ساڵ‪:‬‬

‫پێویست ‌ە ‪ 16‬كاتژمێر نوستن هه‌ی ‌ه‬ ‫كه‌ نۆ كاتژمێریان له‌شه‌ودایه‌‌و چوار‬ ‫كاتژمێریش به‌خه‌به‌ر بێت‪.‬‬

‫پێویسته‌ له‌م ته‌مه‌نه‌دا ‪ 15‬كاتژمێر‌و‬ ‫نیو بخه‌وێت كه‌ نۆ كاتژمێریان‬ ‫له‌شه‌ودا بێت‪.‬‬

‫لەسێ مــانگـیدا پێویست ‌ه ‪15‬‬ ‫كاتژمێر بخه‌وێت ك ‌ه ‪ 10‬یان له‌شه‌ودا‬ ‫بێت‪.‬‬

‫ی ب ‌ه ‪ 14‬كاتـژمـێرو‬ ‫پێویســت ‌‬ ‫نیو خه‌و هه‌یه‌ كه‌ یانزه‌و نیویان‬ ‫له‌شه‌ودایه‌‪.‬‬

‫له‌م ته‌مه‌نه‌دا پێویست ‌ه ‪14‬‬ ‫كاتژمێر بخه‌وێت كه‌ یانزه‌و نیویان‬ ‫له‌شه‌ودایه‌‪.‬‬

‫تێبینی‌‪ :‬كه‌شوهه‌وای‌ ماڵه‌وه‌و بێده‌نگی‌‪ ،‬كاریگه‌ری‌ هه‌یه‌ له‌سه‌ر سیستمی‌ خه‌وی‌ مناڵ‪ ،‬چونكه‌ زۆر منداڵ هه‌یه‌ ئه‌گه‌ر كه‌شێكی‌ ئارامی‌ نه‌بێت ناخه‌وێت‪.‬‬

‫‪ 6‬خاڵ بۆ دوركه‌وتنه‌وه‌ له‌ئازاری پشت‬ ‫پشتئێشه‌ به‌تایبه‌تی به‌شی‬ ‫خواره‌وه‌ی‪ ،‬یه‌كێكه‌ له‌و گرفتانه‌ی‬ ‫خه‌ڵكانێكی زۆر به‌ده‌ستیه‌و‌ه‬ ‫ده‌ناڵێنن‌و به‌دوای چاره‌سه‌ردا‬ ‫ده‌گه‌ڕێن‪ ،‬بۆ ئه‌م مه‌به‌ست ‌ه‬ ‫شاره‌زایانی بواری ئێسك‌و بڕبڕه‌ی‬ ‫پشت چه‌ند رێنماییه‌كیان داناو‌ه بۆ‬ ‫دوركه‌وتنه‌و‌ه له‌ئازاری پشت‪ .‬تۆش‬ ‫ئه‌گه‌ر ده‌ته‌وێت تووشی پشت ئێش ‌ه‬ ‫نه‌بیت‪ ،‬ئه‌وا ئه‌م خااڵن ‌ه جێبه‌جێ‬ ‫بكه‌‪:‬‬

‫هه‌نگوین‪ ،‬ژانی‬ ‫منداڵبوون كه‌م‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‬

‫سووده‌كانی هه‌نگوین گه‌لێك زۆرن‌و‬ ‫لێره‌دا چه‌ند سودێكیان باس‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬هه‌نگوین ته‌نیا شیرینییه‌ك ‌ه‬ ‫كه‌ نه‌ك زیانی نییه‌‪ ،‬بگر‌ه زۆریش‬ ‫سوودمه‌نده‌‪ ،‬ته‌نیا مادده‌ی شیرینی‬ ‫هه‌نگوین نییه‌ كه‌ سوودی هه‌یه‌‪ ،‬بگر‌ه‬ ‫ئه‌و ماددانه‌شی كه‌ هه‌نگوینیان لێ‬ ‫پێكهاتووه‌ كۆمه‌ڵێك ماده‌‌و ڤیتامینی‬ ‫به‌ سوودن‪.‬‬

‫‪ -1‬شێوازی دانیشتنه‌كه‌ت با زۆر جوان‬ ‫بێت‌و كورسییه‌كه‌ت باش بێت‪ ،‬با ئه‌و‬ ‫كورسییه‌ی كه‌ له‌س���ه‌ری داده‌نیشیت‬ ‫نه‌رم بێت‌و ش���ێوه‌ی پیتی ئێس بدات‬ ‫كه‌ پش���تت نه‌ك ش���ێوه‌ی پیتی سی‪،‬‬ ‫چونكه‌ پش���ت خۆی به‌ئاسایی شێوه‌ی‬ ‫پیتی ئێسی هه‌یه‌‪ ،‬هه‌موو نیو كاتژمێر‬ ‫جارێك پێویس���ته‌ هه‌ڵبس���تیت له‌سه‌ر‬ ‫كورس���یه‌كه‌ت‌و تۆزێك به‌پ���ێ بڕۆیت‬ ‫بۆئه‌وه‌ی پشوو ب ‌ه پشتت بده‌یت‪.‬‬ ‫‪ -2‬به‌شێوه‌یه‌كی رێك رابوه‌سته‌‪ ،‬ئه‌ژنۆ‌و‬ ‫گوێچك���ه‌‌و ش���انت با له‌یه‌ك ئاس���ت‌و‬ ‫له‌س���ه‌ر هێڵێكی راست بن‌و سه‌ریشت‬ ‫به‌رز رابگره‌ له‌سه‌ر ملت‪.‬‬ ‫‪ -3‬پێاڵوێ���ك له‌پێبك ‌ه ك ‌ه بنه‌كه‌ی زۆر‬ ‫نه‌رم بێت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌گه‌ر ره‌ق بێت ئه‌وا‬ ‫هه‌موو ئێسقانه‌كان ئازاریان پێده‌گات‪.‬‬ ‫‪ -4‬جگ���ه‌ره‌ مه‌كێش���ه‌‪ ،‬چونك ‌ه به‌پێی‬ ‫كۆمه‌ڵێ���ك توێژینه‌وه‌ی س���اڵی ‪2010‬‬ ‫ده‌ركه‌وت���ووه‌ ك���ه‌ جگه‌ره‌كێش���ه‌كان‬

‫له‌كاتی هه‌ڵگرتنی شتی‬ ‫قورسدا قاچه‌كانت‬ ‫به‌كاربهێنه‌ نه‌ك پشتت‪،‬‬ ‫له‌كاتی هه‌ڵگرتنی‬ ‫شتی سووكدا‬ ‫ده‌بێت ئه‌ژنۆیه‌كت‬ ‫بنووشتێنیته‌وه‌‌و قاچی‬ ‫دووه‌م درێژ بكه‌یت بۆ‬ ‫دواوه‌‬

‫تووشی ئازار ده‌بن له‌خواره‌وه‌ی پشت‪،‬‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی خوێنی ت���ه‌واو ناگات ب ‌ه‬ ‫دڕك ‌ه په‌تك‪.‬‬ ‫‪ -5‬له‌كاتی هه‌ڵگرتنی ش���تی قورس���دا‬ ‫قاچه‌كان���ت به‌كاربهێنه‌ نه‌ك پش���تت‪،‬‬ ‫له‌كاتی هه‌ڵگرتنی شتی سووكدا ده‌بێت‬ ‫ئه‌ژنۆیه‌ك���ت بنووش���تێنیته‌وه‌‌و قاچی‬ ‫دووه‌م درێژ بكه‌یت بۆ دواوه‌ بۆئه‌وه‌ی‬ ‫ئازار ب ‌ه پشتت نه‌گات‪.‬‬ ‫‪ -6‬ده‌بێت ئه‌و پش���تییه‌ی له‌س���ه‌ری‬ ‫ده‌خەوێ���ت نزم بێت‪ ،‬چونك��� ‌ه دانانی‬ ‫كۆمه‌ڵێك پشتی یان پشتی به‌رز ده‌بێت ‌ه‬ ‫هۆی ئازاردانی پشت‌و ماسوولكه‌كان‪.‬‬

‫له‌هه‌ر چوار ژن‪ ،‬یه‌كێكیان رووبه‌ڕووی روتانه‌وه‌ی قژ ده‌بێته‌وه‌‬

‫پسپۆڕێكی بواری پزیشكی رایگه‌یاند‬ ‫هه‌نگوی���ن پ���ڕه‌ له‌م���ادده‌ی گلوكوز‌و له‌هه‌ر چوار ژن له‌جیهاندا یه‌كێكیان‬ ‫فروكت���وز‌و كان���زای وه‌ك (مانیزیۆم‪ ،‬رووبه‌ڕووی‌ قژڕووتانه‌وه‌ ده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫پۆتاس���یۆم‪ ،‬كالس���یۆم‪ ،‬كالریدسیۆم‪ ،‬به‌اڵم به‌شێوه‌‌و ئاستی جیاواز‌و‬ ‫به‌هه‌مان شێوه‌ی‌ پیاوان‪.‬‬ ‫گوگرد‪ ،‬ئاسن‌و فۆسفۆر)‪.‬‬ ‫به‌ه���ۆی بوونی م���اده‌ی دژه‌ به‌كتریا‪،‬‬ ‫هه‌نگوی���ن ن���ه‌ك ته‌نیا ب���ۆ ددانه‌كان (جینیفه‌ر شۆ) كه‌ پسپۆڕێكی بواری‬ ‫زیان���ی نییه‌‪ ،‬بگره‌ ده‌بێت ‌ه هۆی ئه‌وه‌ی پزیش����كییه‌ رایگه‌یان����د‪ :‬كه‌چه‌ڵبوون‬ ‫ك ‌ه كاریگ���ه‌ری م���ادده‌ی فلۆراین ك ‌ه ی����ان رووتانه‌وه‌ی‌ ق����ژ به‌هۆی‌ الوازی‬ ‫له‌چادای���ه‌‌و دژه‌ به‌كتریای���ه‌ ئه‌كتی���ڤ له‌ق����ژدا‌و باریكبوون����ه‌وه‌ی‌ تاڵه‌كانی‌‬ ‫ببێ���ت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گ���ه‌ر چا ب ‌ه ش���ه‌كر قژه‌وه‌ س����ه‌رهه‌ڵده‌دات‪ ،‬ی����ان به‌هۆی‌‬ ‫بخورێت���ه‌و‌ه زۆر زیانبه‌خش���ه‌‪ ،‬چونك ‌ه كه‌مبوونه‌وه‌ی‌ چڕی‌ تاڵه‌كان له‌پێشی‬ ‫ئه‌و مادده‌ی���ه‌ی ئاماژه‌مان پێدا چاالك سه‌ردا ده‌ستپێده‌كات‪.‬‬ ‫نابێت‪ .‬هه‌نگوین رێ���ژه‌ی كالۆری وات ‌ه شۆ ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌داوه‌ كه‌ ئه‌و دیارده‌یه‌‬ ‫وزه‌ی كه‌می تێدایه‌‪ ،‬به‌به‌راورد به‌ماد‌ه دوای‌ ته‌مه‌نی ‪ 30‬ساڵی ده‌رده‌كه‌وێت‌و‬ ‫شیرینییه‌كانی دیك ‌ه ‪ %40‬رێژه‌ی وزه‌ی له‌كات����ی‌ نزیكبوون����ه‌وه‌ی‌ ته‌مه‌ن����ی‬ ‫كه‌متره‌‪ ،‬ش���یرینی هه‌نگوین هیچ كات بێهوده‌یی����دا زی����اد ده‌كات‪ ،‬ئه‌وی����ش‬ ‫ی كێش���ی له‌ش‪ ،‬به‌ه����ۆی‌ گ����ۆڕان له‌هۆرمۆنه‌كاندا یان‬ ‫نابێته‌ هۆی زیادبوون ‌‬ ‫په‌نا به‌رنه‌ به‌ر چه‌ند رێگه‌یه‌كی‌ وه‌كو‬ ‫به‌ڵكو سه‌رچاوه‌یه‌كی ده‌وڵه‌مه‌ندی دژ‌ه به‌هۆی‌ فاكته‌ری‌ بۆماوه‌یی كه‌ له‌باوك‌و‬ ‫ده‌رمانێ����ك كه‌ ماده‌ی‌ مینوكس����دیلی‌‬ ‫ئوكس���یده‌‌و رۆڵی گرنگ له‌به‌رگریكردن دایكه‌وه‌ بۆ منداڵ ده‌گوازرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫تێدابێ����ت ك����ه‌ ماده‌یه‌ك����ه‌ دژ ب����ه‌‬ ‫له‌شێرپه‌نجه‌‌و نه‌خۆشی دڵدا ده‌گێڕێ‪ .‬شۆ روونیشكرده‌وه‌ كه‌ ژنان به‌هه‌مان‬ ‫رووتانه‌وه‌ی‌ قژه‌‪.‬‬ ‫وا باش���تره‌ ئ���ه‌و دایكان���ه‌ی ك ‌ه كاتی ش����ێوه‌ی‌ پیاوان تووشی ئه‌و حاڵه‌ته‌‬ ‫ش����ۆ جه‌خت����ی‌ له‌وه‌ش����كرده‌وه‌ كه‌‬ ‫منداڵبوونی���ان نزیك بۆته‌وه‌‪ ،‬هه‌نگوین ده‌ب����ن‪ ،‬ره‌نگ����ه‌ كه‌می خ����ۆراك یان‬ ‫بخۆن‪ ،‬چونكه‌ هه‌نگوین ژانی منداڵبوون س����كپڕبوون یان دڵه‌ڕاوكێ‌و كێشه‌ی‌ س����ه‌باره‌ت ب����ه‌ چاره‌س����ه‌ر‪ ،‬ش����ۆ مه‌سه‌له‌كه‌ كێش����ه‌ بۆ ژنه‌كه‌ دروست به‌كارهێنانی‌ ئه‌و چاره‌سه‌رانه‌ ده‌بێت‬ ‫كه‌م ده‌كاته‌وه‌‌و ش���یری دای���ك زیاتر ده‌روون����ی‌‌و ده‌رمانیش هۆكاربن بۆ قژ ئاش����كرایكردووه‌ كه‌ پێویس����تناكات نه‌كات‪ ،‬ب����ه‌اڵم ئه‌وان����ه‌ی‌ ده‌یانه‌وێت له‌گه‌ڵ خواردنی‌ چاك‌و ته‌ندروس����ت‌و‬ ‫كه‌س بۆ چاره‌س����ه‌ر بگه‌ڕێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر چاره‌سه‌ریان ده‌س����تكه‌وێت ده‌توانن پشوو دووركه‌وتنه‌وه‌ له‌ئاڵۆزی بێت‪.‬‬ ‫رووتانه‌وه‌ی ژنان‪.‬‬ ‫ده‌كات‪.‬‬

‫ھۆکارەکان كه‌می خۆراك یان‬ ‫سكپڕبوون یان دڵه‌ڕاوكێ‌و ده‌رمانە‬

‫نه‌شته‌ر‬

‫‪15‬‬

‫د‪.‬گۆران عەبدواڵ دەینوسێت‬

‫سیاسەت‬ ‫له‌تەندروستیدا‬

‫زۆرێک ل���ەو هەنگاو‌و چاالکی‌و ریفۆرمانەی‬ ‫له‌ناو سیس���تمی تەندروستیدا روودەدەن‪،‬‬ ‫وەک���و کۆمەڵێ���ک گۆڕان���کاری تەکنیکی‬ ‫پیشاندەدرێن‪ .‬خوێندنەوە‌و تێڕامانێکی ورد‬ ‫له‌کۆی ئەو هەن���گاو‌و چاالکی‌و ریفۆرمانە‬ ‫دەریدەخ���ات ک���ە ئەوانە هی���چ نین جگە‬ ‫له‌چاالکیگەلێکی سیاس���ی ک���ە له‌بەرگ‌و‬ ‫فۆرم‌و قاڵبێک���ی تەکنیکیان کراوەتە بەر‪.‬‬ ‫سیاس���یەت ل���ەم میانەدا ب���ەو چاالکیانە‬ ‫دەوترێت کە دەستنیش���انیدەکات کێ چی‬ ‫بەرژەوەندی���ەک دەس���تدەهێنێت‪ .‬چ���وار‬ ‫بەڵگەی س���ەرەکیمان له‌بەردەس���تدایە بۆ‬ ‫س���ەلماندنی ئەو گریمانەیەی کە ریفۆرمی‬ ‫تەندروس���تی له‌جەوه���ەردا چاالکییەک���ی‬ ‫سیاسیە‪.‬‬ ‫سەرەتا‪ ،‬هەموو ئاکت‌و هەنگاو‌و چاالکیەک‬ ‫له‌بواری سیستمی تەندروستیدا‪ ،‬دەربڕین‌و‬ ‫بەرجەستەبوونی ئاشکرا یا نائاشکرای تاکە‬ ‫بەهای���ەک یا کۆمەڵێک بەه���ای ناوەکییە‬ ‫کە داینەم���ۆی چاالکیەکەیە یا فۆرمەلەی‬ ‫داڕشتن‌و جێبەجێکردنی چاالکیەکە دەکات‪.‬‬ ‫زۆرێ���ک لەو چاالکیانەی له‌ناو سیس���تمی‬ ‫تەندروس���تیدا جێبەجێدەکرێن له‌ڕواڵەتدا‬ ‫گوایە بۆ بەرژەوەندی نەخۆش‌و هاواڵتییە‪.‬‬ ‫هەرچەند گومان هەیە لەسەر ئەو گوتارە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ئەوە بۆ خ���ۆی بەڵگەیە لەس���ەر‬ ‫ئامادەبوونی بەهایەکی دیاریکراو له‌پش���ت‬ ‫هەنگاو‌و چاالکیە تەندروستیەکانەوە‪ .‬جاری‬ ‫وا هەیە بەهایەکی ئاشکرا بەکاردەهێنرێت‬ ‫بۆ پەردەپۆشکردنی بەهایەکی شاردراوە‌و‬ ‫تێپەڕاندن���ی کۆمەڵێ���ک سیاس���ەت‌و‬ ‫هەنگاو ک���ە رێک بە پێچەوان���ەوەی بەها‬ ‫راگەیاندراوەکەوەیە‪.‬‬ ‫بە دیوێکی تردا‪ ،‬هەموو چاالکی‌و هەنگاوێک‬ ‫له‌ناو سیستمی تەندروس���تیدا دەرئەنجام‬ ‫دەبێت���ە هۆی دووب���ارە رێکخس���تنەوە‌و‬ ‫دابەش���کردنی بەرژەوەن���دی‌و قازانجەکان‬ ‫له‌نێوان تاک‌و گروپ���ە جیاجیاکاندا‪ .‬هیچ‬ ‫چاالکیەک بەب���ێ دۆڕاو‌و براوە کۆتایی پێ‬ ‫نایەت‪ .‬سیستمی نیمچە تایبەت وەکو نموونە‬ ‫وەرگ���رە‪ :‬دۆڕاوەکان بریتیب���وون له‌بنکە‬ ‫تەندروستیەکان‌و ناوچە دووره‌دەستەکان‌و‬ ‫پزیش���کە نیش���تەجێکان‌و کارمەندان���ی‬ ‫تەندروس���تی‪ ،‬چونکە نەخۆشخانە پارەی‬ ‫زیات���ری بۆ خەرجدەکرێت‌و نەخۆش���خانە‬ ‫له‌ش���ارەکاندا هەیە کەمترینیان له‌ش���ار‌و‬ ‫ش���ارۆچکە‌و الدێکان���ن‌و کەمتری���ن بڕی‬ ‫ئیمتی���ازات بەر پزیش���کی نێش���تەجێ‌و‬ ‫کارمەند ک���ەوت‪ .‬براوەکانیش دیارن کێن‌و‬ ‫پێچەوانەی دۆڕراوەکانن‪.‬‬ ‫بەڵگەیەکی تر لەس���ەر ئەوەی کە هەموو‬ ‫ریفۆرمێک له‌ناو سیس���تمی تەندروس���تیدا‬ ‫له‌بنەڕەت���دا ئاکتێک���ی سیاس���یە نزیکە‬ ‫له‌بەڵگەک���ەی س���ەرەوە هەی���ە‪ .‬هەموو‬ ‫هەنگاو‌و چاالکی‌و ریفۆرمێکی تەندروستی‬ ‫دەرئەنجام���ی پرۆس���ەیەکی درێژخایەتی‬ ‫کێبرک���ێ‌و ملمالنێ���ی نێ���وان زی���اد‬ ‫له‌گروپێکێکی دیاریکراو ی���ا دیارینەکراوە‬ ‫له‌ناو سیستمی تەندروس���تیدا‪ .‬گروپەکان‬ ‫دەشێت له‌دەرەوەی سیستمی تەندروستی‬ ‫بن (سیاسیەکان) له‌ناوی بن (پزیشکان‪،‬‬ ‫کارمەندانی تەندروس���تی‪..‬هتد) یا گروپی‬ ‫دەڵەمەیی‌و ناجێگیر ب���ن (تۆڕی بەرەیی‬ ‫پزیشکە پس���پۆڕەکان‌و سیاس���یەکان) یا‬ ‫تەنانەت گروپیش نەبن‌و کۆیەکی ناڕێکخراوی‬ ‫تاکەکەس ب���ن (نەخ���ۆش‌و هاواڵتیان)‪.‬‬ ‫ه���اوکات هی���چ هەن���گاو‌و چاالکیەکی ناو‬ ‫سیستمی تەندروس���تی دابڕاو نییە لەوەی‬ ‫کە له‌کۆی چوارچێوە سیاس���ی‌و ئابوری‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتیەک���ه‌ی کۆمەڵ���گا روودەدات‪.‬‬ ‫له‌ڕاس���تیدا چڕبوون���ەوەی چاالکیی���ەکان‬ ‫له‌سەرەتای گۆڕانکاری سیاسیدا بەڵگەیەکی‬ ‫گەورەیە لەس���ەر سیاس���یبوونی زۆربەی‬ ‫هەنگاوە تەندروس���تیەکان‪ .‬دیسان ئەگەر‬ ‫سیستمی نیمچە تایبەت بە نموونە بێنینەوە‬ ‫دەبینین کە له‌سەرەتای دەستبەکاربوونی‬ ‫کابینەی حەوتەم���ەوە ئەم کارە دەکرێت‪.‬‬ ‫دوای ئەوەی دەس���ەاڵتی تازە جێی خۆی‬ ‫قای���م دەکات هەنگاوەکان���ی ریفۆرمی���ش‬ ‫کز دەبن���ەوە‌و زیاتر بەرەو چەس���پاندنی‬ ‫بەرژەوەندیەکان���ی گروپەکانی س���ەرەوە‬ ‫هەنگاو دەنێت‌و له‌قۆناغی کۆتاییش���دا بۆ‬ ‫هێشتنەوەی دەس���ەاڵت تەقه‌الدەکات‪ .‬بە‬ ‫کورتی زۆرب���ەی چاالک���ی‌و هەنگاوەکانی‬ ‫ریفۆرم له‌سەرەتای دەستپێکردن‌و کۆتایی‬ ‫گۆڕانکاریەکی سیاسیدا چڕدەبنەوە‪.‬‬ ‫سیاس���یبوونی زۆرب���ەی هەنگاوەکان���ی‬ ‫ریفۆرم���ی تەندروس���تی دوو دەرئەنجامی‬ ‫گرنگ دەدات بە دەستەوە‪ :‬یەکەم ناشێت‬ ‫ئەم چاالکیە سیاس���یە له‌دەس���تی چەند‬ ‫کەسێکی دیاریکراودا قەتیس بکرێت‌و بۆیە‬ ‫پرۆسەکە دەخوازێت کە زۆرترین بەشداریی‬ ‫له‌داڕشتن‌و جێبەجێکردن‌و چاودێریکردنی‬ ‫ریفۆرم���ی تەندروس���تیدا هەبێت‪ .‬لەوەش‬ ‫گرنگت���ر‪ ،‬ناکرێ���ت ریف���ۆرم‌و چاالک���ی‬ ‫تەندروستی له‌بەرگێکی تەکنیکی ئەستوردا‬ ‫بش���اردرێتەوە‌و رووە راس���تەقینەکەی‬ ‫دەرنەخرێت‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫‪xwenden.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )340‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/8/28‬‬

‫ئایا یه‌كێت ‌ی مامۆستایان ئیفلیج كراوه‌؟‬

‫ی مامۆستایان بێت"‬ ‫"پێویست ‌ه مه‌رجێکی‌ دانانی‌ به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان‪ ،‬ره‌زامه‌ندی ‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫دوای‌ تێپه‌ڕینی‌ زیاتر له‌دوو ساڵ‌‬ ‫به‌سه‌ر دوا هه‌ڵبژاردنی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫مامۆستایاندا‪ ،‬هێشتا كاروباره‌كانی‌‬ ‫به‌باشی‌ رێكنه‌خراوه‌و په‌یڕه‌وی‌‬ ‫ناوخۆ نه‌گه‌یشتووه‌ته‌ ده‌ست لقه‌كان‌و‬ ‫كه‌رته‌كانیش دروستنه‌كراون‪،‬‬ ‫كارگێڕێكی‌ لقی‌ سلێمانی‌ ده‌ڵێت‬ ‫"تا ئه‌ندازه‌یه‌ك به‌ڕێوه‌چوونی‌‬ ‫ئیشوكاره‌كانی‌ یه‌كێتی‌ مامۆستایان‬ ‫بێسه‌روبه‌ره‌ییه‌كی‌ پێوه‌دیاره‌"‪.‬‬ ‫كارگێ���ڕی‌ لق���ی‌ س���لێمانی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫مامۆستایان "نه‌وشیروان حه‌مه‌غه‌ریب"‬ ‫ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ س���ه‌ره‌ڕای‌‬ ‫تێپه‌ڕینی‌ زیاتر له‌دوو س���اڵ‌ به‌س���ه‌ر‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ یه‌كێتی‌ مامۆستایان‌و زیاتر‬ ‫له‌س���اڵێكیش به‌س���ه‌ر كۆنگره‌كه‌یاندا‪،‬‬ ‫به‌اڵم هێشتا به‌ته‌واوی‌ ده‌رهاویشته‌كانی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌ك���ه‌ی‌ دوو س���اڵ‌ له‌مه‌وبه‌ر‬ ‫له‌هه‌م���وو ئاس���ته‌كاندا به‌ت���ه‌واوی‌‬ ‫جێبه‌جێ‌ نه‌ك���راون‪ .‬ئ���ه‌و به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند كه‌ دوای‌ ده‌س���تبه‌كاربوونیان‬ ‫له‌‪8/20‬ه‌وه‌ ئه‌وان زۆر په‌یوه‌ست بووین‬ ‫به‌س���كرتاریه‌ته‌وه‌‪ ،‬كه‌ ل���ه‌الی‌ خۆیه‌وه‌‬ ‫كاره‌كانی‌ زۆر به‌خاوی‌ ده‌چێت به‌ڕێوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "بۆ نمونه‌ تا ئێس���تا په‌یڕه‌وی‌‬ ‫ناوخۆم���ان به‌ده‌س���ت نه‌گه‌یش���تووه‌‬ ‫به‌چاپك���راوی‌‌و هه‌موار كراوی‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫كێش���ه‌یه‌كی‌ گه‌وره‌ی‌ دروس���تكردووه‌‪،‬‬ ‫به‌مه‌رجێك كه‌ هه‌ڵب���ژاردن‌و كۆنگره‌ی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ مامۆس���تایانیش كاتێكی‌ زۆری‌‬ ‫به‌س���ه‌ردا تێپه‌ڕیوه‌‪ ،‬به‌اڵم تا ئێس���تا‬ ‫په‌یڕه‌و نه‌گه‌یشتووه‌ته‌ ده‌ستی‌ مامۆستا‌و‬ ‫هۆكاره‌كه‌ش���ی‌ روون نه‌كراوه‌ت���ه‌وه‌ بۆ‬ ‫ئێم���ه‌‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش كاری‌ لقه‌كانی‌ ئیفلیج‬ ‫كردووه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد كه‌ له‌سایه‌ی‌‬ ‫نه‌بوون���ی‌ په‌یڕه‌وه‌كه‌دا‪ ،‬تا ئێس���تاش‬ ‫كه‌رته‌كانی‌ یه‌كێتی‌ مامۆستایان دروست‬

‫تا ئه‌ندازه‌یه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ئیشوكاره‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫مامۆستایان‬ ‫تا ئێستا‬ ‫ی‬ ‫بێسه‌روبه‌ره‌ی ‌‬ ‫پێو‌ه دیاره‬ ‫ ‬ ‫به‌رده‌م باره‌گای یه‌کێتی مامۆستایان له‌سلێمانی‬ ‫نه‌كراون كه‌ به‌ئه‌ڵق���ه‌ی‌ گرێدانی‌ نێوان‬ ‫لق���ه‌كان‌و مامۆس���تایان داده‌نرێن‌و زۆر‬ ‫پێویس���تن بۆ راییكردنی‌ ئیش���وكاری‌‬ ‫مامۆستایان‪.‬‬ ‫پاشان نه‌وشیروان حه‌مه‌غه‌ریب باسی‌‬ ‫له‌چه‌ند گرفتێك���ی‌ هه‌نوكه‌یی‌ كرد كه‌‬ ‫ده‌بێت یه‌كێتی‌ مامۆستایان به‌زووترین‬ ‫كات به‌هانایانه‌وه‌ بچێ‌‌و چاره‌س���ه‌ریان‬ ‫ب���كات‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌ "یه‌كێ���ك له‌گرفت‌و‬ ‫كێش���ه‌ به‌رده‌وامه‌كانی‌ مامۆس���تایان‌و‬ ‫قوتابخانه‌و خوێندن���گاكان‪ ،‬چۆنیه‌تی‌‬ ‫دانان���ی‌ به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان���ه‌‪ ،‬ناوبراو وتی‌‬ ‫"ئه‌و میكانیزمه‌ی‌ كه‌ ئێس���تا ده‌یانه‌وێ‌‬ ‫كاری‌ پێبكه‌ن له‌دانانی‌ به‌ڕێوه‌به‌ره‌كاندا‬

‫كه‌ به‌تاقیكردنه‌وه‌ بێ���ت میكانیزمێكی‌‬ ‫س���ه‌ركه‌وتوو نیی���ه‌‪ ،‬چونك���ه‌ ره‌نگ ‌ه‬ ‫زۆر ك���ه‌س به‌تاقیكردنه‌وه‌ی‌ نووس���ین‬ ‫س���ه‌ركه‌وێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌جێبه‌جێكردن‌و‬ ‫كرده‌كیدا وا نه‌بێت‌و فاشیل بێت"‪.‬‬ ‫به‌بڕوای‌ ئه‌و‪ ،‬باشترین میكانیزم كه‌ بۆ‬ ‫دانانی‌ به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان له‌به‌رچاو بگیرێت‬ ‫ئه‌وه‌ی���ه‌ راو ره‌زامه‌ندی‌ مامۆس���تایان‬ ‫له‌ناوه‌نده‌كانی‌ خوێندندا ره‌چاو بكرێت‪،‬‬ ‫ئه‌م كارگێڕه‌ی‌ یه‌كێتی‌ مامۆستایان كه‌‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی‌ مامۆس���تا س���ه‌ربه‌خۆكان‬ ‫ده‌كات وتی‌ "ده‌بێت حساب بۆ مامۆستا‬ ‫بكرێت له‌دانان���ی‌ به‌ڕێوه‌به‌ردا‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ كێش���ه‌ی‌ زۆری‌ له‌ناوه‌نده‌كانی‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئه‌رشیف‬

‫خوێندندا دروس���تكردووه‌ كه‌ به‌ڕێوه‌به‌ر‬ ‫دانراوه‌و مامۆس���تا ناڕازییه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌‬ ‫پێویس���ته‌ مه‌رجێك���ی‌ بنه‌ڕه‌تی‌ دانانی‌‬ ‫به‌هه‌ڵب���ژاردن‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ره‌كان‬ ‫به‌ڕه‌زامه‌ندی‌ مامۆستایان بێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "بۆ گه‌یشتن به‌م ئامانجه‌ش‬ ‫به‌نیازین وه‌ك مامۆس���تا سه‌ربه‌خۆكان‬ ‫پڕۆژه‌ی���ه‌ك پێش���كه‌ش بكه‌ی���ن‌و‬ ‫داواكاریشین كۆی‌ مامۆستایان‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ره‌كانیش پشتگیریمان بكه‌ن"‪.‬‬ ‫مه‌س���ه‌له‌یه‌كی‌ تر كه‌ ئه‌و ئاماژه‌ی‌ بۆ‬ ‫كرد كه‌ پێویس���ته‌ یه‌كێتی‌ مامۆستایان‬ ‫له‌به‌رچاوی‌ بگرێت‪ ،‬بژێویی‌ مامۆستایانه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "پێویس���ته‌ موچ���ه‌و بژێویی‌‬

‫له‌ئاستێكدا بێت كه‌ ژیانی‌ مامۆستایان‬ ‫به‌باش���ی‌ به‌ڕێوه‌بچێت تا ناچار نه‌بێت‬ ‫هانا بۆ ئیش���ی‌ تر به‌رێت یان ده‌رسی‌‬ ‫تایبه‌تی‌ به‌رێت"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ئاماژه‌ی‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ش كرد‬ ‫كه‌ "وا چاكه‌ له‌دیاركردنی‌ كه‌سی‌ شیاو‬ ‫بۆ پۆس���ته‌كانی‌ په‌روه‌رده‌ كه‌ ئێس���تا‬ ‫قس���ه‌و باسی‌ له‌س���ه‌ر ده‌كرێت‪CV ،‬ی‌‬ ‫له‌به‌رچاو بگیرێت نه‌ك مه‌حس���وبیه‌ت‌و‬ ‫مه‌نسوبی ‌هت‌و حیزبایه‌تی‌"‪.‬‬ ‫ئه‌م كارگێڕه‌ی‌ یه‌كێتی‌ مامۆس���تایان‬ ‫وت���ی‌ "تا ئه‌ندازه‌یه‌ك ئیش���وكاره‌كانی‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌ مامۆس���تایان ت���ا ئێس���تا‬ ‫بێسه‌روبه‌ره‌یی‌ پێوه‌ دیاره‌‌و هه‌وڵێكیش‬ ‫له‌ئارادایه‌ بۆ رێكخستنه‌وه‌"‪.‬‬

‫تواناسازیی‌و ب ‌ێ توانا بوون له‌بێ‌ پاره‌ییدا‬

‫ی واڵتی‌ به‌ریتانیا هه‌ڕه‌شه‌ی‌ گه‌ڕانه‌وه‌ ده‌كه‌ن‬ ‫خوێندكارانی‌ تواناساز ‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‪ ،‬به‌ریتانیا‬

‫ئه‌و خوێندكارانه‌ی‌ له‌به‌رنامه‌ی‬ ‫تواناسازید‌ا ره‌وانه‌ی‌ به‌ریتانیا‬ ‫كراون‪ ،‬ناڕه‌زایی‌ خۆیان به‌رامبه‌ر‬ ‫ی بااڵ ده‌رده‌بڕن‬ ‫به‌وه‌زاره‌تی‌ خوێندن ‌‬ ‫كه‌ ئیشوكاره‌كانیان وه‌ك پێویست‬ ‫راناپه‌ڕێنێ‌‌و فه‌رامۆشی‌ كردوون‪.‬‬ ‫ی دكت���ۆرا له‌ش���اری‬ ‫خوێندكارێك��� ‌‬ ‫ی به‌ریتانیا سه‌رقاڵی‌ خوێندن‬ ‫شه‌فێڵد ‌‬ ‫ی راگه‌یاند كه‌ ده‌بوو چوار‬ ‫بوو ب ‌ه ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ی ژیانیان‬ ‫مانگ له‌مه‌وب���ه‌ر پاره‌ی‌ بژێو ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ س���ه‌رف بكردایه‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك خۆ ‌‬ ‫ی لێوه‌ ده‌كات تائێستا پاره‌یان بۆ‬ ‫باس ‌‬ ‫سه‌رف نه‌كردووه‌‪.‬‬ ‫ی دكت���ۆرا ك��� ‌ه‬ ‫ئ���ه‌و خوێن���دكار‌ه ‌‬ ‫ئاماده‌نه‌ب���وو ناوی‌ ئاش���كرا بكرێت ب ‌ه‬ ‫ی كه‌ له‌الیه‌ن وه‌زاره‌ته‌و‌ه‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫بیانو ‌‬ ‫ی هه‌ی��� ‌ه زه‌ماله‌ك��� ‌هی‌ لێوه‌ر‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر ‌‬ ‫بگیرێت���ه‌و‌ه وتی "له‌ئێس���تا من پاره‌م‬ ‫ی ناسیاوی‌ خۆم‪،‬‬ ‫قه‌رز كردووه‌ له‌كه‌سێك ‌‬ ‫به‌اڵم ئه‌گه‌ر بێت‌و به‌مزووان ‌ه پاره‌م بۆ‬ ‫س���ه‌ف نه‌كه‌ن ئه‌وا ناچارم بگه‌ڕێمه‌و‌ه‬ ‫ی یاساییش له‌سه‌ر‬ ‫بۆ كوردستان‌و داوا ‌‬ ‫ی خوێندنی‌ بااڵ‬ ‫حكوم���ه‌ت‌و وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫تۆمار بكه‌م‪ ،‬چونك ‌ه حكومه‌ت به‌ڵێن ‌‬ ‫ی خۆیدا پاره‌مان بۆ‬ ‫داوه‌ له‌كات‌و واده‌ ‌‬ ‫س���ه‌رف بكات"‪ .‬وتیشی‌ "ئه‌گه‌ر بێت‌و‬ ‫حكومه‌ت به‌م زووانه‌ پاره‌م بۆ سه‌رف‬ ‫نه‌كات ئه‌وا زانكۆی‌ ش���ه‌فێڵد له‌سه‌رم‬ ‫ناوه‌ستێت بۆ پاره‌ی‌ ئه‌كادیمیه‌ك ‌ه بۆی ‌ه‬ ‫ناچارم بگه‌ڕێمه‌وه‌ كوردستان"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی تواناساز ‌‬ ‫له‌الیه‌كی‌ تره‌وه‌ قوتابیان ‌‬ ‫ی لێو‌ه‬ ‫ی به‌ریتانیا وه‌ك خۆیان باس ‌‬ ‫واڵت ‌‬ ‫ی به‌یاننامه‌و‬ ‫ده‌كه‌ن هه‌ڕه‌شه‌ی‌ ده‌ركردن ‌‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ی���ان ده‌كه‌ن بۆ كوردس���تان‬ ‫ئه‌گه‌ر ب ‌ه زووترین كات ئه‌م كێش���ه‌یان‬ ‫چاره‌سه‌ر نه‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫كچ��� ‌ه خوێندكارێ���ك ك ‌ه له‌ش���ار ‌‬ ‫لیس���ته‌ری‌ به‌ریتانیا تایبه‌ت به‌ ئاوێن ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی راگه‌یان���د "من ئه‌بوایه‌ له‌مانگ ‌‬ ‫نیوز ‌‬

‫به‌رپرسانی‬ ‫وه‌زاره‌تی خوێندنی‬ ‫ی‬ ‫بااڵ‌ له‌تاو بزنس ‌‬ ‫خۆیان ئاگایان‬ ‫له‌كه‌س نییه‬ ‫ ‬ ‫کۆمەڵێک لەوەرگیراوانی تواناسازی لەکاتی گفتوگۆ لەگەڵ سەرۆکی پێشوی حکومەت‬ ‫ی ئه‌م س���اڵه‌و‌ه پاره‌م بۆ سه‌رف‬ ‫س���ێ ‌‬ ‫بك���ه‌ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم تاوه‌ك���و ئێس���تا هه‌ر‬ ‫چاوه‌ڕێم پاره‌م بۆ سه‌رف بكه‌ن"‪ .‬ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫كچ ‌ه خوێندكاره‌ ك ‌ه ئاماده‌ نه‌بوو ناو ‌‬ ‫ی گه‌ڕانده‌و‌ه‬ ‫ئاشكرا بكات‌و هۆكاره‌كه‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ ئه‌و‌هی‌ كه‌ وه‌زاره‌ت ئیش‌و كاره‌كان ‌‬ ‫رائه‌گرن وتی‌ "وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌ بااڵ‬ ‫ی‬ ‫ئیمه‌یلێكیان داناوه‌ بۆ پێشكه‌شكردن ‌‬ ‫هه‌ر داواكارییه‌ك‪ ،‬به‌اڵم ب ‌ه داخه‌و‌ه من‬ ‫ی س���ێ‪-‬و‌ه ئیمه‌یلم بۆ كردوون‬ ‫له‌مانگ ‌‬ ‫تازه‌ ب��� ‌ه تاز‌ه ده‌ڵێن ش���ته‌كانمان بۆ‬ ‫بنێ���ره‌وه‌ وات ‌ه پ���اش پێن���ج مانگ"‪،‬‬ ‫ی "ئه‌م كێشه‌یه‌ یه‌ك‬ ‫هه‌روه‌ها وتیش��� ‌‬ ‫كه‌س‌و دوو ك���ه‌س نین‪ ،‬به‌ڵكو هه‌موو‬ ‫ته‌له‌به‌كان به‌م كێشه‌یه‌وه‌ ده‌ناڵێن"‪.‬‬ ‫ی راب���ردوودا هه‌ری���ه‌ك‬ ‫له‌م���اوه‌ ‌‬ ‫له‌دكت���ۆر گۆڤه‌ند ش���ێروانی‌‌و دكتۆر‬ ‫ی‬ ‫ئامان���ج‌و دكت���ۆر ماهی���ر س���ه‌ردان ‌‬

‫شاری‌ لیس���ته‌ری‌ به‌ریتانیایان كرد ب ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی كێشه‌ ‌‬ ‫ی چاره‌س���ه‌ركردن ‌‬ ‫مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫قوتابیان���ی‌ تواناس���ازی‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم وه‌ك‬ ‫ی لێوه‌ كرد‬ ‫ئه‌و كچه‌ خوێندكاره‌ باس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌بووه‌و وتیش��� ‌‬ ‫هی���چ ئه‌نجامێك��� ‌‬ ‫"ئ���ه‌وان هات���وون بۆ س���یاحه‌ت نه‌ك‬ ‫بۆ چاره‌س���ه‌ركردنی‌ كێش���ه‌ی‌ ئێمه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵگه‌ش بۆ ئه‌مه‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ كۆبوینه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ئاماده‌ ‌‬ ‫له‌گه‌ڵیاندا هه‌موو قوتابیه‌كان ‌‬ ‫ی پاره‌مان‬ ‫كۆبونه‌وه‌ك ‌ه وتیان كێش���ه‌ ‌‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬ئه‌وانیش هه‌م���وو وه‌اڵمێكیان‬ ‫ئه‌وه‌بوو بۆ ئێمه‌ وتیان ئه‌زانین"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها وتیش���ی‌ "م���ن تێناگه‌م ك ‌ه‬ ‫ئه‌زانن ئێم ‌ه ئه‌م كێش���ه‌یه‌مان هه‌یه‌ بۆ‬ ‫ی ناكه‌ن بۆمان‪ ،‬دواتر هیچ‬ ‫چاره‌س���ه‌ر ‌‬ ‫پێویس���ت ناكات بێن ب���ۆ به‌ریتانیا ب ‌ه‬ ‫ی كێش ‌ه چاره‌سه‌ركردنه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ناو ‌‬ ‫ئێم ‌ه كێش���ه‌كانمان له‌كوردستانه‌ نه‌ك‬

‫له‌ئینته‌رنێته‌وه‌‬

‫به‌ریتانیا"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ك��� ‌ه ت���ا چه‌ند‬ ‫ی هه‌رێم به‌ده‌م‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی‌ حكومه‌ت��� ‌‬ ‫ی "ئه‌وان ‌ه ب ‌ه‬ ‫كێشه‌كانیانه‌وه‌ ده‌چن‪ ،‬وت ‌‬ ‫ی هه‌رێمن‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫ناو نوێنه‌ر ‌‬ ‫ئه‌وان له‌تاو بزنس���ی‌ خۆی���ان ئاگایان‬ ‫له‌كه‌س نییه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها خوێندكار هه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه تاوه‌كو ئێس���تا نازانێت حكومه‌ت ‌‬ ‫هه‌رێ���م نوێن���ه‌ری‌ هه‌ی���ه‌ له‌له‌نده‌ن‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ ئه‌وان ب���ه‌ هیچ ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫ته‌نها كێش���ه‌یه‌كی‌ بچوكی قوتابیانیان‬ ‫چاره‌سه‌ر نه‌كردووه‌ ته‌حه‌دا ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا وتی‌ "من ك���ه‌س نه‌ماو‌ه‬ ‫پ���ار‌هی‌ لێ���وه‌ر نه‌گ���رم تا ئێس���تا‪،‬‬ ‫له‌م���ه‌ودوا به‌ هیچ ش���ێوه‌یه‌ ئاماده‌نیم‬ ‫قه‌رز بك���ه‌م تاوه‌كو حكومه‌ت پاره‌كه‌م‬ ‫بۆ س���ه‌رف ئه‌كات‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئاوا بڕوات‬ ‫ئه‌وا ناچارم بگه‌ڕێمه‌وه‌ كوردستان‌و واز‬

‫ی‬ ‫ی "پار‌ه ‌‬ ‫له‌خوێندنه‌كه‌م بێنم"‪ ،‬وتیش��� ‌‬ ‫ی ئه‌كادیمیه‌كه‌ش���م ئه‌وه‌ند‌ه‬ ‫خوێندن��� ‌‬ ‫كه‌م نیی ‌ه تاوه‌كو بتوانم له‌خزمێك یان‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌ربگرم‪ ،‬م���ن خوێندن ‌‬ ‫ناس���یاوێك ‌‬ ‫ئه‌كادیمیه‌كه‌م چوارده‌ هه‌زار پاوه‌نه‌ ك ‌ه‬ ‫ی دوو ده‌فت���ه‌رو نیو ئه‌كات ك ‌ه‬ ‫نزیكه‌ ‌‬ ‫ئه‌مه‌ش هه‌رگیز باوه‌ڕ ناكه‌م كه‌س���ێك‬ ‫ئ���ه‌و مه‌بله‌غ ‌ه پار‌ه زۆر‌ه بدات ب ‌ه قه‌رز‬ ‫به‌ یه‌كێك"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی به‌دواداچوون ‌‬ ‫ئاوێن ‌ه به‌مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌م بابه‌ت��� ‌ه س���ه‌ردانی‌ وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫ی بااڵی‌ ك���رد له‌هه‌ولێر‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫خوێندن ‌‬ ‫دكت���ۆر گۆڤه‌ن���د ش���ێروانی‌‌و دكتۆر‬ ‫ی‬ ‫ئامانج‌و دكت���ۆر ماهیر كه‌ به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫گشتین ئاماده‌نه‌بوون له‌مباره‌و‌ه لێدوان‬ ‫ی وه‌زاره‌ته‌كه‌ش‬ ‫بده‌ن‪ ،‬هه‌روه‌ها وته‌بێژ ‌‬ ‫رایگه‌یاند كه‌ ئاماده‌ نییه‌ هیچ لێدوانێك‬ ‫بدات‪.‬‬

‫خوێندن‬

‫ته‌خته‌ره‌ش‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫وانه‌ی ئایین‬ ‫رێنوار نه‌جـم‬

‫یه‌کێ���ک له‌ئامانج���ه‌ بنه‌ڕه‌تییه‌کان���ی‬ ‫سیستمی په‌روه‌رده‌و فێرکردن له‌دونیادا‬ ‫ئاش���ناکردنی فێرخ���وازه‌ به‌دیارترین‌و‬ ‫گرنگترین ئ���ه‌و زانس���ت‌و ئایدیایانه‌ی‬ ‫به‌درێژایی مێ���ژووی مرۆڤایه‌تی بوونی‬ ‫هه‌بووه‌‪ .‬به‌گوێره‌ی قۆناغه‌کانی خوێندن‌و‬ ‫به‌شه‌ جیاوازه‌کانی خوێندن‪ ،‬سه‌ره‌ڕای‬ ‫بۆچونی کۆی سیس���تمه‌که‌و بارودۆخی‬ ‫ئه‌و زانس���ت‌و ئایدیایه‌ له‌ئێستادا‪ ،‬که‌م‬ ‫ت���ا زۆر فێرخواز ئاش���نا ده‌کرێت به‌و‬ ‫زانس���تانه‌‪ .‬به‌ده‌ربڕینێک���ی تر‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫خوێندکاره‌کانی ئه‌م س���ه‌رده‌مه‌ بزانن‬ ‫م���رۆڤ پێش چه‌ند س���ه‌د س���اڵێک‪،‬‬ ‫چ���ۆن بیریکردووه‌ته‌وه‌‪ ،‬پێداویس���تییه‌‬ ‫رۆژان���ه‌ م���اددی‌و رۆحییه‌کان���ی چۆن‬ ‫پڕکردووه‌ت���ه‌وه‌‪ .‬زۆر گرنگه‌ خوێندکار‬ ‫له‌هه‌ر ش���وێنێکی دونیابێت‪ ،‬ئاگاداری‬ ‫ش���ێوازی ژیان‌و بیروباوه‌ڕی به‌شه‌کانی‬ ‫ت���ری دونیابێ���ت‌‪ .‬ئ���ه‌م ئه‌رک���ه‌ش‬ ‫به‌پله‌ی یه‌که‌م له‌ئه‌س���تۆی سیس���تمی‬ ‫په‌روه‌رده‌یه‪.‬‬ ‫یه‌کێک له‌و وان���ه‌و بابه‌ته‌ گرنگانه‌ی‬ ‫پێویس���ته‌ هه‌موو ئینسانێک شاره‌زایی‬ ‫له‌باره‌یه‌وه‌ هه‌بێت‌و به‌جۆره‌ جیاوازه‌کانی‬ ‫ئاش���نابکرێت‪ ،‬ئایینه‌‪‌.‬ئێستا له‌ته‌واوی‬ ‫جیهاندا‪ ،‬ئایین یه‌کێکه‌ له‌پێداویس���تییه‌‬ ‫س���ه‌ره‌کییه‌ رۆحییه‌کان���ی ئینس���ان‌و‬ ‫زۆرین���ه‌ی مرۆڤه‌کانی دونیا ئایینێکیان‬ ‫ب���ۆ خۆیان هه‌ڵب���ژاردووه‌‪ .‬سیس���تمه‌‬ ‫فێرکردنه‌کانیش له‌جیهاندا به‌ش���ێوازی‬ ‫جیا جیا مامه‌ڵه‌ له‌گ���ه‌ڵ ئه‌م وانه‌یه‌دا‬ ‫ده‌که‌ن‪ .‬له‌سیستمی فێرکردنی هه‌رێمی‬ ‫کوردستاندا ئه‌م وانه‌یه‌ بوونی به‌رده‌وامی‬ ‫له‌هه‌م���وو قۆناغه‌کانی خوێندندا هه‌یه‌و‬ ‫له‌تێك���ڕای قۆناغه‌کاندا ب���اس له‌ئاینی‬ ‫ئیس�ل�ام ده‌کرێت وه‌ک ئاینی به‌شێکی‬ ‫زۆری هاواڵتیانی کوردستان‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی پێش���نیاری ئێمه‌ی���ه‌ بۆ ئه‌م‬ ‫وانه‌ی���ه‌‪ ،‬ریفۆرمکردنێک���ی بنه‌ڕه‌تییه‌‬ ‫تێیدا‪ ،‬ک���ه ‌به‌بڕوای ئێمه‌ به‌س���وودی‬ ‫کۆی سیس���تمی فێرکردن‌و هۆشیاری‌و‬ ‫فراوانبوون���ی ه���زری فێرخ���وازان‬ ‫ده‌شکێته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تادا زۆر گرنگه‌ که‌ دین وه‌ک‬ ‫چه‌مک‪ ،‬وه‌ک پێداویستی رۆحی ئینسان‪،‬‬ ‫ئامانج���ه‌ بنه‌ڕه‌تییه‌کانی کۆی دینه‌کان‬ ‫بۆ فێرخوازه‌کان روونبکرێته‌وه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌ئێس���تادا هه‌یه‌‪ ،‬ه���ه‌ر له‌قۆناغه‌کانی‬ ‫س���ه‌ره‌تاییه‌وه‌‪ ،‬وان���ه‌ی ئایی���ن بۆته‌‬ ‫وانه‌یه‌ک���ی رۆتینی‌و خاڵ���ی کراوه‌ته‌وه‌‬ ‫له‌هه‌ر ج���ۆره‌ بره‌ودانێک به‌گه‌ش���ه‌ی‬ ‫هزری فێرخواز به‌وه‌ی چه‌ند ئایه‌تێک‌و‬ ‫فه‌رمووده‌یه‌ک له‌ب���ه‌رده‌کات (زۆرجار‬ ‫به‌بێ تێگه‌یش���تن) دواتر نوس���ینه‌وه‌ی‬ ‫وه‌ک خۆی له‌کاتی تاقیکردنه‌وه‌کاندا‪.‬‬ ‫باش���تر وای���ه‌ له‌قۆناغ���ی دوات���ردا‬ ‫مامۆس���تاکان ب���اس له‌مێ���ژووی دینه‌‬ ‫جیاوازه‌کان بکه‌ن‪ ،‬هێڵه‌ گش���تییه‌کانی‬ ‫دینه‌کان بۆ خوێن���دکار روونبکرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ئێس���تادا خوێن���دکار له‌هه‌رێم���ی‬ ‫کوردستان زیاد له‌ ‪ 12‬ساڵ وانه‌ی ئایین‬ ‫ده‌خوێنێت‪ ،‬به‌بێ ئه‌وه‌ی ئه‌لف‌و بێیه‌ک‬ ‫له‌س���ه‌ر دینه‌کانی تری وه‌ک مه‌سیحی‌و‬ ‫بودایی‌و هیندۆسی‌و ئه‌وانی تر بزانێت‪.‬‬ ‫زۆر گرنگه‌ خوێندکارانی ئێمه‌ ئاگاداربن‬ ‫له‌وه‌ی که‌ ته‌نها دی���ن له‌دونیادا دینی‬ ‫ئێم���ه‌ نییه‌‪ ،‬به‌ڵکو ده‌بێت فێری فره‌یی‬ ‫دینی‌و بیروباوه‌ڕه‌ جیهانییه‌کان ببین‪.‬‬ ‫ده‌کرێت ب���اس ل���ه‌ڕووی لێکچوون‌و‬ ‫جی���اوازی نێ���وان ئایینه‌ ئاس���مانییه‌‬ ‫جیاوازه‌کان بکرێت‪ .‬کارێکی باشه‌ له‌بۆنه‌‬ ‫ئایینیه‌ جیاوازه‌کاندا باسێک ده‌رباره‌ی‬ ‫ئه‌و جه‌ژن‌و یادانه‌ بۆ خوێندکار بکرێت‪.‬‬ ‫ب���ۆ نمونه‌ له‌چوارش���ه‌ممه‌ی س���ووردا‬ ‫ب���اس ئایین���ی یه‌زی���دی‌و نه‌ریته‌کانی‬ ‫بکرێت‌و له‌کریسمسدا باس له‌ڕێوره‌سمه‌‬ ‫ئاینییه‌کان الی مه‌سیحییه‌کان بکرێت‌و‬ ‫له‌جه‌ژنه‌کانی ره‌مه‌زان‌و قوربانیشدا باس‬ ‫له‌مێژووی ئه‌و جه‌ژنانه‌و ئاینی ئیس�ل�ام‬ ‫بکرێت‪.‬‬ ‫به‌ئه‌نجامدان���ی ئ���ه‌م گۆڕانکارییانه‌‬ ‫له‌وانه‌ی ئایین���دا به‌جۆرێک له‌جۆره‌کان‬ ‫سیس���تمی فێرکردنی ئێم���ه‌ هه‌نگاوێک‬ ‫ده‌چێت���ه‌ پێش���ه‌وه‌ له‌سیس���تمی‬ ‫په‌روه‌رده‌ی دیموکراس���ی‌ که‌ ئێس���تا‬ ‫له‌واڵتان���ی مۆدێرنی جیهان���دا هه‌وڵی‬ ‫ب���ۆ ده‌درێت‌و ئه‌گه‌ری پێک���ه‌وه‌ ژیانی‬ ‫دین���ه‌ جی���اوازه‌کان به‌قبوڵکردن���ی‬ ‫یه‌کت���ره‌وه‌ زۆر زی���اد ده‌کات‪ .‬کاتێک‬ ‫تاکه‌کانی کۆمه‌ڵگای ئێم���ه‌ زانیارییان‬ ‫هه‌بوو له‌س���ه‌ر دینه‌کانی ت���ری دونیا‪،‬‬ ‫جۆرێ���ک له‌لێکتێگه‌یش���تن رووده‌دات‌و‬ ‫ئه‌گ���ه‌ری ره‌تکردن���ه‌وه‌ی به‌رامب���ه‌رو‬ ‫توندوتیژی ئایینی به‌شێوه‌یه‌کی به‌رچاو‬ ‫که‌مده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪Renwar8@hotmail.com‬‬

‫کۆمەاڵیەتی‬

‫)‪ )340‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/8/28‬‬

‫‪17‬‬

‫له‌گه‌ڵ بای باشووردا‬

‫ی ناوی‌ که‌سم لێ مه‌که‌ن‬ ‫ی راسته‌قینه‌ی منه‌‪ ،‬به‌اڵم پرسیار ‌‬ ‫ئه‌م ‌ه چیرۆک ‌‬ ‫سه‌رگوڵ فه‌خره‌دین‬ ‫ئ���ه‌وه‌ که‌رکوک���ه‌‪ ،‬ئێ���وه‌ ده‌یبین���ن‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌م���اوی‌‪ ،‬که‌ش���ێک ‌‬ ‫ئاس���مانێک ‌‬ ‫خۆڵبارین‪ ،‬کۆمه‌ڵێک ش���ه‌قامی‌ وشک‪،‬‬ ‫ی‬ ‫کۆمه‌ڵێک گه‌ڕه‌کی‌ بێگیان‪ ،‬له‌ئاسمان ‌‬ ‫ئێره‌وه‌ هه‌ر گ���ڕ‌و دووکه‌ڵ ده‌چێت ب ‌ه‬ ‫ئاس���ماندا‌و ئێوه‌ش پێتانوایه‌ ئێر‌ه هه‌ر‬ ‫ی‬ ‫شاری‌ نه‌وت‌و داهات‌و ناسنامه‌یه‌‪ .‬ئه‌ ‌‬ ‫ی بینا کۆن‌و‬ ‫ی ژێر سه‌قف ‌‬ ‫له‌ناوه‌وه‌؟ ئه‌ ‌‬ ‫ی ئێ���ر‌ه کێ ده‌یانبینێت‌و کێ‬ ‫رزیوه‌کان ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌یه‌وێ هه‌س���تیان پێب���کات؟ مرۆڤ ‌‬ ‫ی ئێ���ره‌‪ ،‬وه‌ک‬ ‫هه‌م���وو نه‌ته‌وه‌کان��� ‌‬ ‫م���رۆڤ ئه‌وانه‌ی‌ که‌ لێ���ر‌ه ده‌ژین‪ ،‬ئه‌و‬ ‫خۆڵبارین‌و ئه‌و ت���ه‌م‌و دووکه‌ڵ ‌ه رۆژان ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌چێت ‌ه هه‌ناسه‌یانه‌وه‌‪ ،‬له‌گه‌رمیانێک ‌‬ ‫وش���کهه‌اڵتودا‪ ،‬گه‌رووم���ان ته‌ڕای���ی‬ ‫ی‬ ‫لێده‌بڕێ‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه لێره‌ پرۆسه‌یه‌ک ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌یر هه‌یه‌‪ ،‬وشکبونه‌وه‌ ‌‬ ‫وشکبونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ش‌و بااڵ له‌م که‌شه‌دا‌و وشکبونه‌وه‌ ‌‬ ‫رووح له‌ئ���ه‌م هه‌لومه‌رج���ه‌دا‪ ،‬ئێ���ر‌ه‬ ‫نزیکترین پنتی‌ گه‌رمیان ‌ه له‌دۆزه‌خه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌نیی ‌ه ئێو‌ه خۆتان ئاگره‌ک ‌ه لێره‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌بین���ن‪ .‬م���ن لێ���ره‌م که‌نیش���کێک ‌‬

‫ی ئ���ه‌م که‌رکوکه‌م‪،‬‬ ‫گه‌رمیانی���م‪ ،‬کچ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تاوسان ئه‌و چه‌م ‌‬ ‫چه‌ندجار ب ‌ه وه‌رز ‌‬ ‫خاس ‌ه وش���کی‌ کردو‌ه ئه‌وه‌نده‌جاریش‬ ‫کاره‌س���ات ئێم���ه‌ی‌ راچه‌نان���دوه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ره‌نگ��� ‌ه ئێم���ه‌ش بارم���ان له‌ب���ار ‌‬ ‫ی خاسه‌ قورستربێت‪.‬‬ ‫ورده‌ماس���ییه‌کان ‌‬ ‫چ ده‌بوو ئه‌گه‌ر هه‌موو وه‌رزێک به‌یار‌و‬ ‫ی ئێمه‌ش‬ ‫ده‌شت‌و ده‌ره‌کانی‌ ئه‌م شار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گواڵڵ���ه‌‌و هاژه‌ ‌‬ ‫ببونای��� ‌ه ب���ه‌ مێرگ ‌‬ ‫ی ش���اریان‬ ‫ی ئه‌و خه‌ڵک ‌‬ ‫چه‌ندان تاڤگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پشوو ‌‬ ‫بخس���تایه‌ت ‌ه سه‌ر نه‌ش���ئه‌ ‌‬ ‫ی که‌رکوکیم‪،‬‬ ‫به‌هاری‌! من که‌نیش���کێک ‌‬ ‫چه‌ندجار بای‌ جه‌ن���وب هه‌ڵیپڕوزاندوم‬ ‫ی‬ ‫هێنده‌ش بای نس���رمی‌ زستانی‌ وشک ‌‬ ‫ی خۆیدا‬ ‫ی بێزارکه‌ر ‌‬ ‫ئێره‌ له‌گه‌ڵ ل���وره‌ ‌‬ ‫داومیه‌ت ‌ه ده‌ستی گه‌رداو‪ .‬مه‌پرس ‌ه چیم‬ ‫بینی‌و چیم م���اوه‌ بیبینم‪ .‬لێره‌ مرۆڤ‬ ‫هه‌میش��� ‌ه پرۆژه‌ی��� ‌ه بۆله‌ناوچوون‪ ،‬تۆ‬ ‫ی‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌ناویش نه‌چی���ت جوانیه‌کان ‌‬ ‫ی باش���وور‌ه‬ ‫ی ئ���ه‌و با ‌‬ ‫ژیان���ت به‌رگه‌ ‌‬ ‫ناگرن‪ .‬به‌کورتی‌‪ :‬من لێر‌ه ویستم له‌ناو‬ ‫ی‬ ‫به‌رده‌اڵندا گوڵێک بڕوێنم‪ ،‬ویستم بزه‌ ‌‬ ‫پێکه‌نین بگه‌ڕێنمه‌و‌ه ناو ژیان‪ ،‬هه‌ر هیچ‬ ‫نه‌بێت ته‌نها له‌سه‌ر ئاستی خۆم‪ .‬بۆی ‌ه‬

‫لێر‌ه مرۆڤ هه‌میش ‌ه‬ ‫پرۆژه‌یه‌ بۆله‌ناوچوون‪،‬‬ ‫تۆ ئه‌گه‌ر له‌ناویش‬ ‫ی‬ ‫نه‌چیت جوانیه‌کان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و با ‌‬ ‫ژیانت به‌رگه‌ ‌‬ ‫باشووره‌ ناگرن‬

‫ی‬ ‫ی تر ژیانێک ‌‬ ‫ویس���تم وه‌ک هه‌رکه‌سێک ‌‬ ‫ی پێکه‌وه‌بنێ���م‪ ،‬گۆڕأنکارییه‌ک‬ ‫خێزان��� ‌‬ ‫له‌ژیانمدا دروس���ت بکه‌م‪ ،‬ره‌نگه‌ ئه‌م ‌ه‬

‫ی هه‌بێ���ت هێنده‌ش‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫س���وود ‌‬ ‫ره‌ش���بینان ‌ه نه‌ڕوانم ‌ه ژیان‪ .‬وه‌ک هه‌ر‬ ‫ی من‬ ‫کچێکی‌ تر کوڕێکم ناس���ی‪ ،‬ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ناس���یم‌و په‌یوه‌ندیمان کرد ناوی‌ زرنگ‬ ‫ی‬ ‫ی وریا‪ ،‬هه‌موو ئیش���ێک ‌‬ ‫بوو‪ ،‬زرنگێک ‌‬ ‫له‌به‌ر ده‌ڕۆش���ت‌و په‌ک���ی نه‌ده‌که‌وت‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه م���ن زوو متمانه‌م پێکرد‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫ی پێبکه‌یت‪ ،‬هێشتا‬ ‫‌یه متمانه‌ ‌‬ ‫هیی ئه‌وه ‌‌‬ ‫خوێندنه‌که‌ی ته‌واو نه‌کردبوو ده‌س���تی‬ ‫ی‬ ‫داب���وه‌ کارکردن‪ ،‬بۆ هه‌ر بوارێک کار ‌‬ ‫ده‌ست که‌وتبایه‌ ئه‌و باکی نه‌بوو‪ ،‬ده‌بو‬ ‫ی بۆ ژیانی‌ خۆی‌‌و‬ ‫ئیش بکات‪ ،‬ئاسانکار ‌‬ ‫ماڵه‌وه‌شیان بکات‪ ،‬ک ‌ه قسه‌مان ده‌کرد‪،‬‬ ‫ی هه‌بوو‪،‬‬ ‫ی باش‌و پرۆژه‌ی‌ جوان ‌‬ ‫روانین ‌‬ ‫ی هه‌بوو‬ ‫ده‌بوو هه‌رواش بێت‪ ،‬به‌رنامه‌ ‌‬ ‫ی پێکه‌وه‌بنێت‌و‬ ‫ژیانێکی‌ ئاسایی بۆ خۆ ‌‬ ‫ماڵی‌ هه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم له‌هاوینێکدا ئه‌ویش‬ ‫ی ژیانه‌ک ‌هی‌ لێ ش���ێوا‪ ،‬نازانم‬ ‫ت���ه‌وه‌ر ‌‬ ‫ره‌نگ���ه‌ س���ێبه‌ری‌ نه‌هامه‌تیه‌کانی‌ من‬ ‫بوبێت که‌وتبێته‌ س���ه‌ر ئه‌ویش‪ .‬ئێم ‌ه‬ ‫رێکه‌وتنه‌کانمان ب���اش بوو‪ ،‬له‌و نزیک‬ ‫ی پێکه‌وه‌ژیانمان‬ ‫بوبوین���ه‌وه‌ پ���رۆژه‌ ‌‬ ‫بگه‌یه‌نین���ه‌ ئه‌نجام‌و به‌ی���ه‌ک بگه‌ین‪،‬‬ ‫به‌اڵم بای باش���وور ئه‌ویش���ی گرته‌وه‌‪،‬‬

‫ی‬ ‫له‌ئاستی ئه‌ودا باهۆز بوو‪ .‬پێش ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌ونه‌کان ‌‬ ‫ده‌ست بۆ خس���تنه‌کار ‌‬ ‫خۆی‌‌و منی���ش بب���ات ژیانه‌که‌یان لێ‬ ‫ی‬ ‫تێک���دا‪ .‬زرنگ ئه‌و هاوین���ه‌ له‌ناوچ ‌ه ‌‬ ‫ی فیته‌ری���ی ده‌کرد‪،‬‬ ‫پیشه‌س���ازی‌ کار ‌‬ ‫ی نه‌بوو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وه‌ک خۆی‌ هیچ کێش���ه‌ ‌‬ ‫ی بوو‪،‬‬ ‫ی که‌رکوک ‌‬ ‫خۆ ئه‌ویش که‌س���ێک ‌‬ ‫ی‬ ‫که‌وتبوه‌ ژێر کاریگه‌ریی بارودۆخه‌کان ‌‬ ‫ئه‌م شاره‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌یانییه‌ک زرن���گ له‌ئیش بوو‪ ،‬وه‌ک‬ ‫خۆی‌ ده‌ڵێ���ت به‌دله‌که‌ی له‌به‌رکردبوو‪،‬‬ ‫ی ده‌س���تپێکردنی‌ ئیش���ی‬ ‫چاوه‌ڕوان��� ‌‬ ‫ی ب���وو‪ ،‬یه‌ک���ه‌م ئۆتۆمبێ���ل‬ ‫رۆژان���ه‌ ‌‬ ‫ی دوکانه‌ک ‌هی‌ ئه‌وان‬ ‫له‌ب���ه‌رده‌م ده‌رگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شڕ ‌‬ ‫راگیرابوو بۆ چاککردن‪ ،‬دانه‌یه‌ک ‌‬ ‫ماندوو بووه‌‪ ،‬دوو که‌س���ی تێداده‌بێت‪،‬‬ ‫ی ئه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫پێیده‌ڵێن ئه‌م��� ‌ه خه‌له‌له‌که‌ ‌‬ ‫ی یه‌ک س���ه‌عاتدا بۆمان‬ ‫ده‌بێ له‌ماو‌ه ‌‬ ‫چاره‌س���ه‌ر بکه‌یت‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ئێم ‌ه‬ ‫په‌له‌مان��� ‌ه ده‌چین بۆ به‌غداد‌و رێگه‌مان‬ ‫ی‬ ‫گه‌رم‌و دووره‌‪ ،‬سه‌عاته‌که‌و دوو سه‌عات ‌‬ ‫ی‬ ‫تریش ته‌واوده‌بێت‌و که‌س���ێک ده‌نگ ‌‬ ‫نیی ‌ه بێته‌و‌ه بۆ وه‌رگرتنی‌ ئۆتۆمبێله‌ک ‌ه‬ ‫ت���ا له‌پڕێکدا هێزی‌ س���ه‌ر به‌حکومه‌ت‬

‫ده‌ده‌ن به‌س���ه‌ر دوکانه‌که‌داو زرنگیش‬ ‫ی‬ ‫له‌وێ نه‌م���اوه‌‪ ،‬له‌وبه‌ره‌و‌ه س���ه‌رقاڵ ‌‬ ‫ی تره‌‪،‬‬ ‫ی ئۆتۆمبێلێک ‌‬ ‫ی که‌ره‌س���ت ‌ه ‌‬ ‫کڕین ‌‬ ‫ی زۆر‬ ‫ک ‌ه ده‌بینێت پۆلی���س‌و خه‌ڵکێک ‌‬ ‫له‌ب���ه‌ر دوکانه‌که‌یان���دا کۆبونه‌ت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ناگه‌ڕێت���ه‌و‌ه ئ���ه‌وێ‌و ده‌س���ت له‌وێ‬ ‫هه‌ڵده‌گرێ‪ .‬پاش���ان ده‌بیس���تین‪ ،‬ک ‌ه‬ ‫ی تیرۆرستان بووه‌‪ ،‬که‬ ‫ئه‌وه‌ ئۆتۆمبێل ‌‬ ‫‌الی‌ ئۆتۆمبێله‌که‌ی���ان به‌جێهێش���توه‌و‬ ‫رۆش���توون له‌والتره‌و‌ه گی���راون‪ .‬ئیتر‬ ‫زرنگیش هاوس���ه‌نگیی ژیانی‌ تێکچوو‪،‬‬ ‫حکومه‌ت واده‌زانێـت ئه‌میش دۆس���ت‌و‬ ‫ی تیرۆرس���تانه‌و تیرۆس���تانیش‬ ‫هاوکار ‌‬ ‫واده‌زان���ن زرنگ‌و براده‌ره ‌ئیش���که‌رو‬ ‫خ���اوه‌ن دووکانه‌ک��� ‌ه ئه‌وانی���ان داو‌ه‬ ‫به‌ده‌ستی حکومه‌ته‌وه‌‪ .‬بۆی ‌ه ئیتر زرنگ‬ ‫ی‬ ‫ون ده‌بێت‪ ،‬ئه‌و ونده‌بێت‌و که‌سوکار ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌دۆزرێن���ه‌وه‌و ده‌که‌ون���ه‌ ب���ه‌ر زله‌ ‌‬ ‫رۆژگار‪ ،‬واته‌ دیس���انه‌و‌ه بای باش���وور‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵده‌کات���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مجاره‌ی���ان به‌ڕوو ‌‬ ‫زرن���گ‌و خێزانی‌ ئه‌وان���دا‪ .‬بۆی ‌ه ده‌بێ‪،‬‬ ‫ی ک ‌ه له‌دووره‌وه‌ س���ه‌یری‬ ‫ئێو‌ه ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫که‌رکوک ده‌که‌ن ته‌نها دووکه‌ڵ‌و گڕه‌ک ‌ه‬ ‫ببینن‪ ،‬دووکه‌ڵ‌و گڕه‌که‌و هیچی تر‪..‬‬

‫نه‌خشه‌ رێگایه‌ك بۆ پیاده‌كردنی‌‬ ‫سیستمی‌ پزیشكی‌ خێزانی‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫پڕۆفیسۆری‌ یاریده‌ده‌ر شازاد جه‌مال‬ ‫زانكۆی‌ سلێمانی‌‬ ‫رۆژی‌ هه‌ینی‌ ‪ 2012/7/20‬له‌یه‌كێك‬ ‫له‌كه‌ناڵه‌ ئاسمانییه‌كاندا باس‬ ‫له‌سیستمی‌ پزیشكی‌ خێزانی‌ كرا‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‪ .‬یه‌كێك له‌و‬ ‫به‌شداربوانه‌ی‌ چاوپێكه‌وتنیان له‌گه‌ڵدا‬ ‫كرا بوو به‌ڕێز وه‌زیری‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫بوو‪ .‬به‌پێویستمزانی‌ له‌ڕه‌هه‌نده‌‬ ‫پالنسازیه‌كه‌یه‌وه‌ ئه‌م نه‌خشه‌ڕێگایه‌‬ ‫پێشكه‌ش بكه‌م‪ ،‬تاوه‌كو بتوانرێت‬ ‫ئه‌و هه‌نگاوه‌ سه‌ره‌تاییانه‌ له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستاندا له‌م بواره‌دا نراوه‌ چاالكتر‬ ‫بكرێت‪ ،‬به‌مه‌به‌ستی‌ سودمه‌ندبوونی‌‬ ‫زۆرترین رێژه‌ی‌ هاوواڵتیان له‌م‬ ‫سیستمه‌ نوێیه‌‪ .‬ناكرێت چیدی‌‬ ‫چاوه‌ڕێ‌ بكه‌ین‪ ،‬چونكه‌ كات‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ هیچ كۆمه‌ڵگه‌یه‌ك‌و‬ ‫كه‌سێك‌و شتێكدا نییه‌‪.‬‬ ‫خستنه‌ڕووی‌ كێشه‌ سه‌ره‌كیه‌كان‪:‬‬ ‫ه���ه‌ر كه‌رتێكی‌ ئابوری‌ ی���ان په‌یكه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌زاره‌تێ���ك له‌هه‌رێم���ی‌ كوردس���تاندا‬ ‫كێش���ه‌ی‌ تایب���ه‌ت به‌خ���ۆی‌ هه‌ی���ه‌‪،‬‬ ‫كه‌ پێویس���ته‌ س���ه‌ره‌تا ده‌ستنیش���ان‬ ‫بكرێن پاش���ان كرده‌ی‌ پالنسازییان بۆ‬ ‫ئه‌نجامبدرێت‪ .‬ئه‌و كێشه‌ سه‌ره‌كیانه‌ی‌‬ ‫كه‌رت���ی‌ ته‌ندروس���تی‌ ك���ه‌ له‌هه‌رێمدا‬ ‫به‌دیده‌كرێت ده‌توانرێ���ت له‌م خااڵنه‌دا‬ ‫كورت بكرێنه‌وه‌‪:‬‬ ‫‪ .1‬په‌یڕه‌وكردنی‌ سیستمێكی‌ كۆنی‌ ماوه‌‬ ‫به‌سه‌رچوه‌ كه‌ له‌سیستمی‌ ته‌ندروستیدا‬ ‫په‌ی���ڕه‌و ده‌كرێت‪ ،‬كه‌ ئه‌ركی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ته‌ندروس���تییه‌ به‌په‌ل���ه‌و به‌هه‌ن���گاوی‌‬ ‫عه‌قاڵنی‌ كۆتایی به‌م سیستمه‌ بهێنێت‪.‬‬ ‫هه‌ر ئه‌مه‌ش وایكردووه‌ به‌م میكانیزمه‌ی‌‬ ‫ئێس���تا‪ ،‬تێچویه‌ك���ی‌ زۆرو كه‌متری���ن‬ ‫به‌رهه‌می‌ ته‌ندروس���تی‌ ب���ۆ هاوواڵتیان‬ ‫ده‌سته‌به‌ر بكات‪.‬‬ ‫‪ .2‬دروس���تبوونی‌ ئ���ه‌م ره‌وش���ی‌‬ ‫ف���ه‌وزاو هه‌رای���ه‌ی‌ ك���ه‌ له‌بنك���ه‌و‬ ‫مه‌ڵبه‌نده‌ ته‌ندروس���تی‌‌و كلینیكه‌كان‌و‬ ‫به‌دیده‌كرێ���ت‪،‬‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌كاندا‬ ‫ئه‌وه‌ش هۆكاره‌كه‌ی‌ بۆ ئه‌و سیس���تمه‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ ك���ه‌ نه‌یتوانیوه‌ هاواڵتیان‬ ‫پابه‌ند ب���كات به‌ڕه‌چاوكردنی‌ پله‌به‌ندی‌‬ ‫ی چاره‌سه‌ركردن‬ ‫ی پێگه‌كان ‌‬ ‫له‌سه‌ردانكردن ‌‬ ‫(بنكه‌و مه‌ڵبه‌ندی‌ ته‌ندروستی‌‪ ،‬كلینكی‌‬ ‫راوێژكاری‌‪ ،‬نه‌خۆشخانه‌)‪ .‬به‌و واتایه‌ی‌‬ ‫نه‌خۆش له‌م هه‌رێمه‌دا ده‌ش���ێت بنكه‌و‬ ‫مه‌ڵبه‌ندی‌ ته‌ندروس���تیه‌كان فه‌رامۆش‬ ‫بكات‪ ،‬راس���ته‌وخۆ س���ه‌ردانی‌ كلینكی‌‬ ‫راوێژكاری‌ ی���ان نه‌خۆش���خانه‌ بكات‪.‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ش وایكردووه‌ كه‌ فش���اری‌ زیاتر‬ ‫له‌س���ه‌ر پێگه‌ بااڵكانی‌ چاره‌سه‌ركردن‬ ‫دروست ببێت‪.‬‬ ‫‪ .3‬سس���تی‌ رۆش���نبیریی‌ خۆپاراستن‬ ‫پێ���ش چاره‌س���ه‌ركردن له‌الی���ه‌ن‬

‫هاواڵتیان���ه‌وه‌‪ ،‬ك���ه‌ ئ���ه‌وه‌ش زۆرجار‬ ‫بیستراوه‌و گوتراوه‌‪ ،‬به‌اڵم میكانیزمێك‬ ‫بۆ جێبه‌جێكردن���ی‌ دانه‌نراوه‌‪ .‬ته‌نانه‌ت‬ ‫زۆرجار وایكردووه‌ تێچوی‌ چاره‌سه‌ره‌كه‌‬ ‫له‌سه‌ر نه‌خۆشه‌كه‌و كه‌رتی‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫زۆر بێ���ت‪ ،‬چونك���ه‌ ده‌ك���را له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫پزیش���كی‌ خێزانیی���ه‌وه‌ ئ���ه‌و بنه‌م���ا‬ ‫سه‌ره‌كیه‌ی‌ خۆپاراستن پیاده‌ بكرایه‌‪.‬‬ ‫‪ .4‬الوازی���ی‌ ئ���ه‌و خزمه‌تگوزاریانه‌ی‌‬ ‫له‌بنكه‌ ته‌ندروس���تیه‌كاندا پێش���كه‌ش‬ ‫ده‌كرێن‪ ،‬له‌نه‌بوونی‌ پزیشكی‌ پێویست‌و‬ ‫یاری���ده‌ده‌ره‌ پزیش���كیه‌كان‌و ده‌رمان‪.‬‬ ‫ته‌نان���ه‌ت زۆرج���ار ده‌وترێ���ت ه���ه‌ر‬ ‫نه‌خۆش���ییه‌كت هه‌بێ���ت به‌ته‌نها وه‌كو‬ ‫چاره‌س���ه‌ر حه‌بی‌ پاراسیتۆڵ هه‌یه‌ كه‌‬ ‫وه‌ریبگریت‪.‬‬ ‫‪ .5‬نه‌بوون���ی‌ بنچین���ه‌ی‌ دات���ای‌‬ ‫ئه‌لیكترۆنی‌‌و ه���اوكات نه‌بوونی‌ ئاماری‌‬ ‫وردی‌ دانیش���توانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ له‌س���ه‌ر ئاستی‌ گه‌ڕه‌كه‌كان‪،‬‬ ‫تاوه‌ك���و بتوانرێت هاوواڵتیان به‌س���ه‌ر‬ ‫نزیكترین بنكه‌ی‌ ته‌ندروس���تیدا دابه‌ش‬ ‫بكرێ���ن‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا تاوه‌ك���و زانیاری‌‬ ‫ته‌ندروستی ده‌رباره‌یان كۆبكرایه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .6‬كه‌م���ی‌ ژماره‌ی‌ ئه‌و پزیش���كانه‌ی‌‬ ‫كه‌ له‌ب���واری‌ پزیش���كی‌ خێزانیدا كار‬ ‫ده‌كه‌ن به‌هۆی‌ به‌هه‌ند وه‌رنه‌گرتنی‌ ئه‌م‬ ‫پس���پۆڕیه‌ له‌الیه‌ك‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌الیه‌كی‌‬ ‫ت���ره‌وه‌ كه‌م���ی‌ داهات���ه‌ مادیه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫به‌ب���ه‌راورد له‌گه‌ڵ پس���پۆڕیه‌كانی‌ تر‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ش وایكردووه‌ كه‌ پزیش���كان وه‌كو‬ ‫پێویس���ت هان���ده‌ر نه‌ب���ن‌و نایانه‌وێت‬ ‫توخنی‌ ئه‌م پسپۆڕیه‌ بكه‌ون‪.‬‬ ‫توانسته‌كانی‌ كه‌رتی‌ ته‌ندروستی‌‪:‬‬ ‫په‌یكه‌ری‌ ته‌ندروستی‌ له‌هه‌رێمدا چه‌ندین‬ ‫خاڵ���ی‌ ئه‌رێنی‌ هه‌یه‌ كه‌ ناكرێت نادیده‌‬ ‫بگیرێ���ت‪ ،‬ده‌توانرێ���ت له‌پیاده‌كردنی‌‬ ‫سیستمی‌ پزیش���كی‌ خێزانیدا سودیان‬ ‫لێوه‌رگرێت له‌وانه‌‪:‬‬ ‫‪ .1‬هه‌بوون���ی‌ ژێرخان���ی‌ ئاب���وری‌‬ ‫ته‌ندروس���تی‌ له‌بینای‌ نه‌خۆش���خانه‌و‬ ‫كلینكی‌ راوێ���ژكاری‌‌و مه‌ڵبه‌ندو بنكه‌ی‌‬ ‫ته‌ندروس���تی‌ ئه‌گه‌رچ���ی‌ ژماره‌كه‌یان‬ ‫به‌پێی ستاندارده‌ پالنسازیه‌كان كه‌مه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم سفر نییه‌‪ .‬هاوكات ده‌ستخستنی‌‬ ‫رێژه‌ی‌ ب���اش له‌پێداویس���تی‌ تاقیگه‌و‬ ‫ئامێری‌ پێشكه‌وتوی‌ پزیشكی‌ ئه‌گه‌رچی‌‬ ‫هێشتا له‌ئاستی‌ پێویستدا نییه‌‪.‬‬ ‫‪ .2‬هه‌بوونی‌ ستافی پزیشكان به‌هه‌موو‬ ‫ئاست‌و پله‌و پس���پۆڕیه‌كانه‌وه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫بوونی‌ س���ێ‌ زانكۆ كه‌ س���ااڵنه‌ سه‌دان‬ ‫پزیش���كی‌ ت���ازه‌ ده‌رچوو پێش���كه‌ش‬ ‫به‌كه‌رتی‌ ته‌ندروس���تی‌ ده‌كات‪ .‬ئه‌مه‌ش‬ ‫واده‌كات ك���ه‌ بتوانرێ���ت رێژه‌یه‌ك���ی‌‬ ‫پێویست له‌و پزیشكانه‌ پاش ته‌واوكردن‬ ‫ماوه‌ی‌ ئیقامه‌ ده‌وری‌‪ ،‬وه‌كو پزیش���كی‌‬ ‫خێزانی‌ رۆڵی‌ خۆی���ان ببینن‪ .‬هاوكات‬ ‫هه‌بوونی‌ یاریده‌ده‌ری‌ پزیش���كی‌ به‌پله‌‬

‫جیاوازه‌كان���ه‌وه‌ له‌گ���ه‌ڵ هه‌بوون���ی‌‬ ‫په‌یمانگ���ه‌و كۆلیج���ه‌ ته‌كنیكیه‌كان بۆ‬ ‫پێگه‌یاندنی‌ كادری‌ نوێی‌ ته‌ندروس���تی‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا پێگه‌یاندی‌ س���تافی نوێ‌ بۆ‬ ‫تاقیگه‌كان له‌فاكه‌ڵتیه‌كانی‌ زانست كه‌‬ ‫ده‌توان���ن له‌كه‌رتی‌ ته‌ندروس���تیدا كار‬ ‫بكه‌ن‪ .‬هه‌روه‌ها ده‌رچون���ی‌ رێژه‌یه‌كی‌‬ ‫زۆر له‌بواره‌كان���ی‌ كارگێڕی‌‌و ژمێریاری‌‌و‬ ‫ئام���ارو كۆمپیوت���ه‌ر ك���ه‌ ده‌توانرێت‬ ‫له‌كه‌رتی‌ ته‌ندروستیدا خزمه‌ت بكه‌ن‪.‬‬ ‫‪ .3‬دروس���تكردنی‌ كارت���ی‌ زانی���اری‌‬ ‫له‌ئێس���تادا بۆ هاواڵتی���ان‌و خێزانه‌كان‬ ‫له‌الی���ه‌ن فه‌رمانگه‌ی‌ زانی���اری‌ تایبه‌ت‬ ‫به‌گه‌ڕه‌كه‌كان���ه‌وه‌ ك���ه‌ له‌مامه‌ڵ���ه‌‬ ‫فه‌رمیه‌كاندا به‌كارده‌هێنرێت‪ .‬هه‌ر ئه‌م‬ ‫كارت���ه‌ ده‌رفه‌تێكه‌و ده‌توانرێت له‌الیه‌ن‬ ‫كه‌رتی‌ ته‌ندروستییه‌وه‌ سودی‌ لێببینرێت‬ ‫ب���ۆ ده‌ستنیش���انكردنی‌ نزیكتری���ن‬ ‫بنكه‌ی‌ ته‌ندروس���تی‌ له‌و گه‌ڕه‌كه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫خێزانانه‌ی‌ تیایدا نیشته‌جێبوون‪ .‬نه‌ك‬ ‫پیاده‌كردن���ی‌ ئه‌زمونی‌ گه‌ڕان به‌مااڵندا‬ ‫كه‌ پێش ماوه‌یه‌ك له‌گه‌ڕه‌كی‌ (كازیوه‌)‬ ‫ی‌ شاری‌ س���لێمانی‌ پیاده‌ كرا‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫پێویست ده‌كات خێزانه‌كان به‌شێوازێكی‌‬ ‫ئاره‌زومه‌ندانه‌ خۆیان س���ه‌ردانی‌ بنكه‌‬ ‫ته‌ندروس���تیه‌كان بك���ه‌ن‪ ،‬كه‌ ئه‌مه‌ش‬ ‫تێچ���وی‌ پڕۆژه‌ك���ه‌ له‌س���ه‌ر كه‌رت���ی‌‬ ‫ته‌ندروس���تی‌ كه‌م ده‌كات���ه‌وه‌‪ .‬كه‌واته‌‬ ‫پێویس���ت ناكات چاوه‌ڕێی‌ ئه‌نجامدانی‌‬ ‫ئامارگیری‌ گش���تی‌ بین له‌پیاده‌كردنی‌‬ ‫ئه‌م سیستمه‌‪.‬‬ ‫‪ .4‬ته‌رخانكردنی‌ س���ااڵنه‌ی‌ رێژه‌یه‌ك‬ ‫له‌بودجه‌ی‌ گشتی‌ بۆ كه‌رتی‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫ئه‌گه‌رچ���ی‌ زۆر كه‌م���ه‌‪ ،‬به‌مه‌به‌س���تی‌‬ ‫دروستكردنی‌ بنكه‌ی‌ ته‌ندروستی‌ نوێ‌‌و‬ ‫دابینكردن���ی‌ ژێرخانی‌ ئاب���وری‌ كه‌رتی‌‬ ‫ته‌ندروستی‌‪.‬‬ ‫وه‌اڵمدانه‌وه‌ی‌ به‌هانه‌كانی‌‬ ‫پیاده‌نه‌كردنی‌ نه‌خشه‌ رێگاكه‌‪:‬‬ ‫‪ .1‬سه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ كه‌ ئێستا ژماره‌ی‌‬ ‫كادیری‌ پزیش���كی‌ خێزانی‌ پێویس���ت‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬هه‌روه‌كو ئام���اژه‌م پێكرد ئه‌و‬ ‫پزیشكانه‌ی‌ كه‌ ماوه‌ی‌ (ئیقامه‌ ده‌وری)‬ ‫ان ته‌واو كردووه‌ راس���ته‌وخۆ ده‌توانن‬ ‫رۆڵی‌ پزیش���كی‌ خێزان���ی‌ ببینن‪ .‬هه‌ر‬ ‫له‌ئێس���تادا ئ���ه‌و پزیش���كانه‌ له‌بنكه‌‬ ‫ته‌ندروس���تیه‌كان ئه‌و رۆڵ���ه‌ ده‌بینن‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ه���ه‌ر له‌ئێس���تادا كاتێ���ك‬ ‫راژه‌ی‌ خزمه‌تی���ان گواس���ترایه‌وه‌ ب���ۆ‬ ‫شوێنێكی‌ تر‪ ،‬پزیشكی‌ تر شوێنه‌كه‌یان‬ ‫پڕده‌كاته‌وه‌ نه‌ك شوێنه‌كه‌یان به‌به‌تاڵی‌‬ ‫بمێنێت���ه‌وه‌‪ .‬ك���ه‌ پێویس���ته‌ له‌كاتی‌‬ ‫پیاده‌كردنی‌ سیس���تمه‌كه‌دا ماوه‌یه‌كی‌‬ ‫دیاریك���راو ده‌ستنیش���ان بكرێ���ت بۆ‬ ‫مانه‌وه‌ی���ان له‌و بنكه‌ ته‌ندروس���تیانه‌‪،‬‬ ‫نه‌وه‌ك له‌ماوه‌یه‌ك���ی‌ كورتدا ئه‌و بنكه‌‬ ‫ته‌ندروس���تیانه‌ جێبهێڵن (هاوشێوه‌ی‌‬ ‫پزیشكی‌ ته‌ده‌ڕوج كه‌ ماوه‌ی‌ دوو ساڵ‬

‫گرنگی‌ ئه‌م سیستم ‌ه‬ ‫نوێیه‌ له‌وه‌دای ‌ه‌ بوار‬ ‫نادات نه‌خۆشه‌كان‬ ‫به‌ویستی‌ خۆیان‌و‬ ‫هه‌ڕه‌مه‌كیانه‌ باز بده‌ن‬ ‫به‌سه‌ر خزمه‌تگوزاریی‬ ‫پزیشكانی‌ خێزانیداو‬ ‫راسته‌وخۆ‬ ‫ی‬ ‫له‌الیه‌ن پزیشك ‌‬ ‫نه‌خۆشخانه‌كانه‌وه‌‬ ‫چاره‌سه‌ر بكرێن‬ ‫ده‌ستنیشان كراوه‌ بۆ ته‌واوكردنی‌ ئه‌و‬ ‫پله‌یه‌)‪.‬‬ ‫‪ .2‬س���ه‌باره‌ت به‌ته‌رخانكردنی‌ بودجه‌‬ ‫ب���ۆ پیاده‌كردن���ی‌ ئ���ه‌م سیس���تمه‌‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر سیس���تمه‌كه‌ خ���ۆی‌ پش���ت‬ ‫ده‌به‌س���تێت به‌دووباره‌ رێكخس���تنه‌وه‌‬ ‫(‪)rearrangement‬ی‌ پێكهاته‌كان���ی‌‬ ‫ن���او په‌یك���ه‌ری‌ ته‌ندروس���تی‌‪ ،‬وات���ه‌‬ ‫جارێكی‌ ت���ر رێكخس���تنه‌وه‌ی‌ كادیره‌‬ ‫پزیشكی‌‌و ته‌ندروستیی‌‌و كارگێڕیه‌كانی‌‬ ‫ن���او وه‌زاره‌ت���ی‌ ته‌ندروس���تی‌ به‌پێی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كان‪ .‬به‌و واتایایه‌ی‌ كه‌‬ ‫ئه‌م سیس���تمه‌ سود له‌ژێرخانی‌ ئابوری‌‬ ‫ئێستای‌ ته‌ندروستی‌ وه‌رده‌گرێت له‌بیناو‬ ‫تاقیگ���ه‌و كه‌ره‌س���ته‌ پزیش���كیه‌كان‌و‬ ‫كۆمپیوته‌رو ‪...‬هتد‪ ،‬نه‌ك دروستكردنی‌‬ ‫بینای‌ تایبه‌ت به‌بنكه‌ی‌ ته‌ندروستی‌ یان‬ ‫نه‌خۆشخانه‌‪ .‬كه‌واته‌ ئه‌و بودجه‌یه‌ی‌ كه‌‬ ‫له‌یاسای‌ بودجه‌ی‌ ئه‌مساڵدا ته‌رخانكراوه‌‬ ‫بۆ كه‌رتی‌ ته‌ندروستی‌‪ ،‬به‌بێ‌ كورتهێنان‬ ‫ده‌توانرێت له‌پیاده‌كردنی‌ ئه‌م سیستمه‌دا‬ ‫به‌كاربهێنرێت‪.‬‬ ‫‪ .3‬پێش���ه‌نگبوونی‌ پارێزگای‌ میسان‬ ‫له‌پیاده‌كردنی‌ ئه‌م سیستمه‌ ئه‌گه‌رچی‌‬ ‫سنورداره‌ (كه‌ به‌ته‌نها چاودێری‌ ژنانی‌‬ ‫دووگیان‌و گه‌ش���ه‌ی‌ منداڵ ده‌گرێته‌وه‌)‬ ‫له‌ڕووی‌ ئاماده‌كردنی‌ داتابه‌یس���ه‌كه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ه���ه‌ر جێگ���ه‌ی‌ نرخاندن���ه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا وه‌كو نمونه‌یه‌كی‌‬ ‫زیندوی‌ عێراق پیشانده‌درێت‪ .‬له‌كاتێكدا‬ ‫به‌ ب���ه‌راورد به‌م نه‌خش���ه‌ڕێگایه‌ی‌ كه‌‬ ‫پێش���نیار ك���راوه‌ پێویس���ت ده‌كات‬ ‫جارێكیت���ر ئ���ه‌وان (به‌ش���ه‌كانی‌ تری‌‬ ‫عێراق) السایی ئه‌م سیستمه‌ بكه‌نه‌وه‌‪.‬‬

‫به‌و پێش���مه‌رجه‌ی‌ كه‌ پێویست ده‌كات‬ ‫ئه‌و داتا به‌یس���ه‌ی‌ بۆ هه‌رێ���م ئاماد‌ه‬ ‫ده‌كرێت هه‌مه‌الیه‌نه‌ت���ر بێت (ئه‌ویش‬ ‫به‌وه‌رگرتن‌و كۆكردنه‌وه‌ی‌ كۆی‌ زانیاری‬ ‫ته‌ندروستی‌ سه‌باره‌ت به‌كۆی‌ تاكه‌كانی‌‬ ‫خێزان���ه‌كان ن���ه‌ك به‌ته‌نه���ا ئافره‌تی‌‬ ‫دووگی���ان‌و منداڵه‌كان)‪ ،‬ك���ه‌ تێچوی‌‬ ‫ئاماده‌كردنی‌ ئه‌م داتابه‌یسه‌ ده‌توانرێت‬ ‫به‌كه‌مت���ر ل���ه‌ (‪10,000‬دۆالر) ئه‌نجام‬ ‫بدرێت‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ته‌رخانكردن���ی‌‬ ‫‪.4‬‬ ‫ده‌رماڵ���ه‌ی‌ تایب���ه‌ت بۆ پزیش���كانی‬ ‫خێزانی‌‪ ،‬ده‌توانرێت ئیش���ی‌ بۆ بكرێت‌و‬ ‫به‌قۆناغ ئ���ه‌و ده‌رماڵه‌یه‌ خه‌رج بكرێت‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی‌ هاندانی‌ پزیش���كان له‌م‬ ‫بواره‌دا‪ .‬ئه‌وه‌ش وا ده‌كات پالنه‌كه‌ زوتر‬ ‫ئامانجه‌كانی‌ خۆی‌ بهێنێته‌دی‌‪.‬‬ ‫هه‌نگاوه‌كانی‌ پیاده‌كردنی‌ نه‌خشه‌‬ ‫رێگاكه‌‪:‬‬ ‫ده‌توانرێت هه‌نگاوه‌كان به‌م خااڵنه‌‬ ‫كورت بكرێته‌وه‌‪:‬‬ ‫‪ .1‬ده‌ستنیش���انكردنی‌ نزیكتری���ن‬ ‫بنك���ه‌ی‌ ته‌ندروس���تی‌ به‌ش���ێوازێكی‌‬ ‫فه‌رمی‌ ب���ۆ خێزانه‌كان له‌ڕێگه‌ی‌ كارتی‌‬ ‫زانیاریه‌كانیان���ه‌وه‌‪ ،‬به‌هه‌ماهه‌نگ���ی‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئ���ه‌و فه‌رمانگ���ه‌ زانیاریانه‌ی‌‬ ‫كارته‌كانیانی‌ لێوه‌ده‌رچوه‌‪ .‬ده‌توانرێت‬ ‫له‌كاتی‌ گواس���تنه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌و خێزانانه‌‬ ‫ب���ۆ گه‌ڕه‌كێك���ی‌ ت���ر ه���ه‌ر له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫كارته‌كه‌یانه‌وه‌ دۆسیه‌ی‌ زانیاریه‌كانیان‬ ‫بگوێزنه‌وه‌ ب���ۆ نزیكترین ئه‌و بنكه‌یه‌ی‌‬ ‫كه‌ یه‌كه‌ نیشته‌جێ‌ نوێكه‌یانی‌ تێدایه‌‪.‬‬ ‫‪ .2‬س���ود وه‌رگرتن له‌ك���ۆی‌ ئه‌و بنكه‌‬ ‫ته‌ندروس���تیانه‌ی‌ له‌گه‌ڕه‌كاندا بوونیان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬له‌پیاده‌كردنی‌ سیستمی‌ پزیشكی‌‬ ‫خێزانیدا‪.‬‬ ‫‪ .3‬داواكردن���ی‌ كارت���ی‌ زانیاری‌ (كه‌‬ ‫پێویسته‌ به‌فه‌رمی‌ بنكه‌ ته‌ندروستیه‌كه‌ی‌‬ ‫تیادا ده‌ستنیشان كرا بێت) له‌پرسگه‌ی‌‬ ‫بنكه‌ ته‌ندروستیه‌كان تاوه‌كو هاوواڵتیان‬ ‫به‌ته‌نها س���ه‌ردانی‌ ئه‌و بنكانه‌ بكه‌ن كه‌‬ ‫بۆیان ده‌ستنیشانكراوه‌‪.‬‬ ‫‪ .4‬كردنه‌وه‌ی‌ هۆب���ه‌ی‌ تایبه‌ت له‌هه‌ر‬ ‫بنكه‌یه‌كی‌ ته‌ندروس���تیدا‪ ،‬به‌مه‌به‌ستی‌‬ ‫دروس���تكردنی‌ بانك���ی‌ زانی���اری‌ ئه‌و‬ ‫خێزانان���ه‌ی‌ بنكه‌ك���ه‌ خزمه‌تی���ان‬ ‫پێشكه‌ش ده‌كات‪ .‬هاوكات هه‌ماهه‌نگی‌‬ ‫كردن له‌گه‌ڵ كه‌ناڵ���ه‌ میدیاییه‌كان بۆ‬ ‫هاندانی‌ هاوواڵتیان بۆ س���ه‌ردانكردنی‌‬ ‫بنك���ه‌ ته‌ندروس���تیه‌كان به‌مه‌به‌س���تی‌‬ ‫تۆماركردنی‌ ناوه‌كانیان ته‌نانه‌ت پێش‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ پێویستیان به‌چاره‌سه‌ر هه‌بێت‪،‬‬ ‫تاوه‌كو به‌زوترین كات بانكی‌ زانیاریه‌كه‌‬ ‫دروست بكرێت‪.‬‬ ‫‪ .5‬ده‌ستنیش���انكردنی‌ فه‌رمانب���ه‌ری‌‬ ‫تایب���ه‌ت به‌ئامارو كۆمپیوت���ه‌ر تاوه‌كو‬ ‫بتوانرێت به‌ش���ێوازێكی‌ زانستیانه‌ ئه‌و‬ ‫بانك���ی‌ زانیاریانه‌ دروس���تبكرێن‪ ،‬یان‬

‫به‌كردنه‌وه‌ی‌ خول���ی‌ تایبه‌ت به‌و بوار‌ه‬ ‫بۆ فه‌رمانبه‌ران���ی‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كانی‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ به‌مه‌به‌س���تی‌ فێركردنیان‬ ‫له‌سیستمی‌ داتابه‌یسه‌كه‌‪.‬‬ ‫‪ .6‬به‌خش���ینی‌ ك���ۆدی‌ ته‌ندروس���تی‌‬ ‫تایب���ه‌ت به‌ه���ه‌ر خێزانێك له‌ش���ێوه‌و‬ ‫قه‌باره‌ی‌ پێناسێكی‌ ئاساییدا‪.‬‬ ‫‪ .7‬ته‌رخانكردن���ی‌ ژماره‌ی‌ پێویس���ت‬ ‫له‌پزیش���كانی‌ خێزان���ی‌ به‌تایبه‌ت���ی‌‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ یه‌ك ساڵ یان زیاتر خزمه‌تیان‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬ه���اوكات دابینكردنی‌ س���تافی‌‬ ‫یاریده‌ده‌ران���ی‌ پزیش���كی‌‌و س���تافی‌‬ ‫تاقیگ���ه‌كان‌و ده‌رمانخانه‌كانی‌ ناو بنكه‌‬ ‫ته‌ندروستیه‌كان‪.‬‬ ‫‪ .8‬ته‌رخانكردن���ی‌ ده‌رماڵه‌ی‌ گونجاو‬ ‫بۆ ئه‌و پزیش���كانه‌ی‌ له‌بواری‌ پزیشكی‌‬ ‫خێزانی���دا كار ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬به‌مه‌به‌س���تی‌‬ ‫هاندانیان‪ ،‬هاوكات كردنه‌وه‌ی‌ خوێندنی‌‬ ‫بااڵ به‌مه‌به‌س���تی‌ وه‌رگرتنی‌ بڕوانامه‌ی‌‬ ‫بااڵ له‌بواری‌ پزیشكی‌ خێزانیدا‪.‬‬ ‫‪ .9‬نه‌بینین���ی‌ هی���چ نه‌خۆش���ێك‬ ‫له‌الیه‌ن پزیش���كه‌ پسپۆڕه‌كانی‌ كلینكه‌‬ ‫راوێژكاریه‌كان���ه‌وه‌ ئه‌گ���ه‌ر به‌فه‌رم���ی‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن پزیش���كانی‌ خێزانیی���ه‌وه‌‬ ‫نوسراویان بۆ نه‌كرا بێت‪.‬‬ ‫‪ .10‬س���ه‌ردانكردنی‌ نه‌خ���ۆش ب���ۆ‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌كان له‌دۆخ���ی‌ له‌ناكاودا‬ ‫به‌فه‌رمی‌ له‌الیه‌ن پزیشكی‌ خێزانییه‌وه‌‬ ‫ده‌بێ���ت‪ ،‬وه‌گه‌رن���ا له‌هه‌م���و بارێكی‌‬ ‫تردا به‌ته‌نها به‌پێش���نیاری‌ پزیش���كه‌‬ ‫پس���پۆڕیه‌كانی‌ كلینكه‌ راوێژكاریه‌كان‌و‬ ‫به‌فه‌رمی‌ ئه‌نجامده‌درێت‪.‬‬ ‫گرنگی‌ ئه‌م سیس���تمه‌ نوێیه‌ له‌وه‌دایه‌‬ ‫ك���ه‌وا ده‌كات هه‌ڕه‌مێك���ی‌ گونج���او‬ ‫له‌خزمه‌تگوزاری‌ ته‌ندروستی‌ بۆ كه‌رتی‌‬ ‫ته‌ندروس���تی‌ بنیاتبنرێ���ت‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش‬ ‫به‌شێوازێكه‌ كه‌ بوار نادرێت نه‌خۆشه‌كان‬ ‫به‌ویس���تی‌ خۆی���ان‌و هه‌ڕه‌مه‌كیانه‌ باز‬ ‫بده‌ن به‌سه‌ر خزمه‌تگوزاری‌ پزیشكانی‌‬ ‫خێزانیداو راسته‌وخۆ له‌الیه‌ن پزیشكی‌‬ ‫پسپۆڕ یان نه‌خۆشخانه‌كانه‌وه‌ چاره‌سه‌ر‬ ‫بكرێ���ن‪ .‬هاوكات ئه‌م سیس���تمه‌ بواری‌‬ ‫زیاتر ده‌ڕه‌خس���ێنێت بۆ خۆپاراس���تن‬ ‫له‌نه‌خۆشیه‌كان له‌بری‌ چاره‌سه‌ركردن‪،‬‬ ‫ك���ه‌ تێچ���وی‌ م���ادی‌‌و مه‌عن���ه‌وی‌ بۆ‬ ‫هاوواڵتیان‌و كه‌رتی‌ ته‌ندروستی‌ كه‌متر‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ ره‌چاوكردنی‌ زۆرترین‬ ‫رێ���ژه‌ی‌ س���ودمه‌ندبوونی‌ هاوواڵتیان‌و‬ ‫به‌كه‌متری���ن تێچ���وی‌ نه‌ختینه‌ی���ی‌و‬ ‫مه‌عنه‌وی‌‪.‬‬ ‫له‌كۆتایی���دا هیواخ���وازم توانیبێت���م‬ ‫خزمه‌تێك پێش���كه‌ش بك���ه‌م‪ ،‬ئاماده‌م‬ ‫ب���ۆ هه‌م���و گفتوگۆكردنێكی‌ زانس���تی‌‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی‌ جێبه‌جێكردن���ی‌ كرده‌یی‬ ‫ئه‌م سیس���تمه‌ نوێی���ه‌ به‌زوترین كات‌و‬ ‫له‌كه‌مترین م���اوه‌دا له‌هه‌رێمه‌كه‌ماندا‪.‬‬ ‫ه���اوكات به‌هی���وای‌ ئه‌نجامدان���ی‌‬ ‫ئ���ه‌م گۆڕانكاری���ه‌ بابه‌تی���ه‌ له‌كه‌رتی‌‬ ‫ته‌ندروستیدا‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )340‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/8/28‬‬

‫قه‌یرانی ریفۆرم له‌یه‌كگرتوودا‬

‫به‌شدارییه‌ك له‌و گفتوگۆیانه‌ی ده‌رباره‌ی شه‌شه‌مین کۆنگره‌ی یه‌كگرتوو له‌ئارادان نیۆرك تایمز‪:‬‬ ‫له‌سه‌له‌فیه‌كان‬ ‫بترسن‬ ‫ئومێد قه‌ره‌داغی‬

‫به‌شی یه‌كه‌م‬ ‫بابه‌تی ریف���ۆرم له‌ن���او یه‌كگرتوودا‪،‬‬ ‫سااڵنێكه‌ وه‌ك پرس���ێكی گرنگ له‌الیه‌ن‬ ‫ژماره‌یه‌ك س���ه‌ركرده‌و كادرو رۆشنبیری‬ ‫حیزب���ه‌وه‌ ده‌وروژێنرێت‪ ،‬باس���كردنێكی‬ ‫به‌رده‌وام له‌پێویس���تی ریفۆرم له‌شێوازی‬ ‫كاری سیاس���ی‌و ته‌نان���ه‌ت دنیابین���ی‬ ‫یه‌كگرت���وو له‌ئاراداب���ووه‌‪ ،‬هه‌ڵبه‌ته‌ ئه‌م‬ ‫بانگه‌ش���انه‌ ب���ۆ ریف���ۆرم‌و نوێكردنه‌وه‌‬ ‫له‌نێ���و یه‌كگرت���وودا له‌ژێ���ر كاریگه‌ری‬ ‫گۆڕانكارییه‌كان���ی دنی���او ناوچه‌ك���ه‌دا‬ ‫س���ه‌ریهه‌ڵداوه‌‪ ،‬ئه‌نجامی هه‌س���تكردنه‌‬ ‫به‌بوونی كۆمه‌ڵێك قه‌یرانی جدی له‌شێوازی‬ ‫سیاس���ه‌تكردن‌و له‌دیدگای ئه‌م حیزبه‌ بۆ‬ ‫ئایین‌و سیاسه‌ت‌و كۆمه‌ڵگا‪ ،‬هه‌وڵێكه‌ بۆ‬ ‫خۆگونجان���دن له‌گ���ه‌ڵ گۆڕانكارییه‌كانی‬ ‫سه‌رده‌م‌و به‌ره‌وپێشچوونه‌ دیموكراتیه‌كان‬ ‫له‌دنی���ادا‪ ،‬ره‌نگه‌ ده‌ركه‌وتن���ی مۆدێلی‬ ‫دادوگه‌ش���ه‌پێدان له‌توركی���او ئه‌زموونی‬ ‫ئیس�ل�امی لیبرالیزه‌ك���راو له‌مالیزی���او‬ ‫ته‌نانه‌ت ئه‌زموونی ئیسالمی له‌مه‌غریبی‬ ‫عه‌ره‌ب���ی‌و هه‌ندێ���ك ش���وێنی دی‪ ،‬ئه‌م‬ ‫بانگه‌ش���انه‌ی نێو یه‌كگرتووی جددیترو‬ ‫راش���كاوانه‌تر هێنابێته‌ ئاراوه‌و پاساوی‬ ‫بابه‌تی به‌بوونی به‌خش���یبێت‪ ،‬پرسیاری‬ ‫گرنگ لێره‌دا ئه‌وه‌یه‌ ئایا ئه‌م بانگه‌شانه‌‬ ‫ب���ۆ ریف���ۆرم له‌شه‌ش���ه‌مین كۆنگ���ره‌ی‬ ‫یه‌كگرت���وودا به‌ك���وێ‌ گه‌یش���ت؟ ئای���ا‬ ‫یه‌كگرتوو توانی به‌ئاڕاس���ته‌ی حیزبێكی‬ ‫مه‌ده‌نی‌و كراوه‌ هه‌ن���گاو هه‌ڵبگرێت یان‬ ‫به‌ئاڕاسته‌ی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ریشه‌ سه‌له‌فی‌و‬ ‫ئایینیی���ه‌ تونده‌كانی هه‌ن���گاوی نا؟ له‌م‬ ‫كۆنگره‌ی���ه‌دا یه‌كگرت���وو نزی���ك بویه‌وه‌‬ ‫له‌نموون���ه‌ی دادوگه‌ش���ه‌پێدانی توركی‬ ‫یان نزیكبوویه‌وه‌ له‌نموونه‌ی حه‌ماس���ی‬ ‫فه‌له‌س���تینی‌و حیزب���واڵی‌ لوبنان���ی؟‬ ‫ئای���ا خه‌ون���ی جیاكردن���ه‌وه‌ی ده‌عوه‌و‬ ‫ته‌نزی���م به‌كوێ گه‌یش���ت؟ كامانه‌ن ئه‌م‬ ‫پێوه‌رانه‌ی ك���ه‌ ده‌توانین به‌كاریانبهێنێن‬ ‫ت���ا ده‌ستنیش���انی س���ه‌ركه‌وتوویی یان‬ ‫سه‌رنه‌كه‌وتوویی شه‌ش���ه‌مین كۆنگره‌ی‬ ‫یه‌كگرتووی پێبكه‌ین‌و دواتریش كاریگه‌ری‬ ‫ئه‌م كۆنگره‌یه‌ له‌سه‌ر ئایینده‌ی یه‌كگرتوو‬ ‫بزانین؟‬ ‫ئێم���ه‌ ل���ه‌م نوس���ینه‌دا هه‌وڵده‌ده‌ین‬ ‫له‌پرس���ی ریفۆرم بدوێین له‌شه‌ش���ه‌مین‬ ‫كۆنگره‌ی یه‌كگرتوودا‪ ،‬به‌پشتبه‌ستن به‌و‬ ‫دیكۆمێنت‌و نوس���راوانه‌ی له‌به‌رده‌ستدان‬ ‫وه‌اڵم���ی ئ���ه‌و پرس���یارانه‌ ئه‌ده‌ینه‌وه‌و‬ ‫ش���یكاری بوون‌و پێگه‌ی ریفۆرم ئه‌كه‌ین‬ ‫له‌یه‌كگرت���ووداو مامه‌ڵ���ه‌ی شه‌ش���ه‌مین‬ ‫كۆنگره‌ی یه‌كگرتوو له‌گه‌ڵ ئه‌و پرسه‌دا‪.‬‬ ‫ریفۆرم هه‌میشه‌ به‌رهه‌می سه‌رده‌مێكه‌‬ ‫ك���ه‌ تیایدا م���رۆڤ هه‌س���ت به‌قه‌یران‌و‬ ‫گرفته‌كانی نێوخۆی ئ���ه‌كات‪ ،‬ده‌كه‌وێته‌‬ ‫گومان‌و دڵه‌ڕاوكێ له‌ب���وون‌و ره‌وایه‌تی‌و‬ ‫پێویس���تی ئه‌و دۆخه‌ دیاریكراوه‌‪ ،‬ئیدی‬ ‫لێره‌وه‌ ریفۆرم وه‌ك بانگه‌ش���ه‌یه‌كی نوێ‬ ‫بۆ پێداچوونه‌وه‌ به‌و دۆخه‌داو تێپه‌ڕاندنی‬ ‫قه‌ی���ران‌و چاره‌س���ه‌ری گرفت���ه‌كان‬ ‫دێته‌ئ���اراوه‌‪ ،‬یه‌كگرت���ووی ئیس�ل�امی‬ ‫وه‌ك حیزبێك���ی ئیس�ل�امی ئیخوان���ی‬ ‫له‌یه‌ك���ه‌م رۆژی كاركردنی���ه‌وه‌ مه‌حكوم‬ ‫ب���ووه‌ به‌كۆمه‌ڵێك گرفت���ی جه‌وهه‌ری‪،‬‬ ‫یه‌كگرت���وو وه‌ك حیزبێك ك���ه‌ بناغه‌ی‬ ‫سیاس���ه‌تكردنی خۆی له‌س���ه‌ر بنچینه‌ی‬ ‫ئایین بونیادناوه‌و لێكدانه‌وه‌شی بۆ ئایین‬ ‫پابه‌ند كردووه‌ به‌قوتابخانه‌یه‌كی فیكری‬ ‫دیاریك���راوه‌وه‌ كه‌ قوتابخان���ه‌ی ئیخوان‬ ‫موس���لمینه‌‪ ،‬له‌هه‌ناوی بوونیدا كۆمه‌ڵێك‬ ‫قه‌یران‌و گرفت���ی قووڵی هه‌ڵگرتووه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌م گرفتانه‌ هۆكاری س���ه‌ره‌كی بوون بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی یه‌كگرتوو وه‌ك حیزبێكی مه‌ده‌نی‬ ‫هاوچه‌رخ بوون���ی نه‌بێت‪ ،‬وه‌ك حیزبێك‬ ‫بوون���ی نه‌بێت ك���ه‌ پ���ڕۆژه‌ی مه‌ده‌نی‌و‬ ‫نیشتیمانی هه‌بێت‪ ،‬به‌ڵكو وه‌ك حیزبێكی‬ ‫ئایدۆلۆژی پشتبه‌س���توو به‌ئس���وڵییه‌تی‬ ‫ئایینی بوون���ی هه‌بێت‌و كار بكات‪ ،‬وه‌ك‬ ‫حیزبێك كه‌ پ���ڕۆژه‌ی به‌ئایینكردنه‌وه‌ی‬ ‫كۆمه‌ڵگای هه‌یه‌و نوێنه‌رایه‌تی گروپگه‌لی‬ ‫بچووك���ی فه‌نده‌مینت���ال ئ���ه‌كات‪ ،‬ئه‌م‬ ‫گرفتانه‌ش خه‌ونی هه‌موو ئه‌و كه‌سانه‌یان‬ ‫له‌بارب���ردووه‌ كه‌ ویس���تویانه‌ یه‌كگرتوو‬ ‫بكه‌ن به‌حیزبێكی مه‌ده‌نی خاوه‌ن پێگه‌ی‬ ‫به‌رینی جه‌ماوه‌ری‪.‬‬ ‫ئێمه‌ لێ���ره‌دا له‌گرنگترین ئه‌و گرفتانه‌‬ ‫ئه‌دوێین ك���ه‌ نه‌یانهێش���تووه‌ یه‌كگرتوو‬ ‫ببێت���ه‌ حیزبێك���ی مه‌ده‌ن���ی هاوچه‌رخ‌و‬ ‫له‌هه‌مانكات���دا ئ���ه‌و جومگ���ه‌ گرنگانه‌ی‬ ‫جه‌س���ته‌ی یه‌كگرتووش���ه‌ كه‌ پێویستی‬ ‫به‌ریفۆرمی ریش���ه‌یی هه‌ی���ه‌‪ ،‬دواتریش‬ ‫هه‌وڵده‌ده‌ی���ن ئ���ه‌وه‌ ش���یبكه‌ینه‌وه‌ كه‌‬ ‫شه‌ش���ه‌مین كۆنگ���ره‌ی یه‌كگرتوو چۆن‬

‫مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ ئه‌و بابه‌ت‌و كه‌یس���انه‌دا‬ ‫ك���رد كه‌ له‌ن���او یه‌كگرتوودا پێویس���تی‬ ‫به‌ریفۆرمه‌و سااڵنێكی زۆره‌ ره‌وتی ریفۆرم‬ ‫له‌ناو یه‌كگرتوودا جه‌ختی لێئه‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئیسالم وه‌ك بنچینه‌یه‌ك بۆ سیاسه‌ت‪،‬‬ ‫یان وه‌ك پاشخانی ئه‌خالقی بۆ‬ ‫سیاسه‌تكردن؟‬ ‫یه‌كگرتوی ئیس�ل�امی یه‌كێك له‌كێشه‌‬ ‫هه‌ر‌ه گه‌وره‌كانی ك���ه‌ رێگر بووه‌ له‌وه‌ی‬ ‫ببێت���ه‌ حیزبێك���ی مه‌ده‌ن���ی هاوچه‌رخ‪،‬‬ ‫بریتیی���ه‌ له‌دانان���ی ئیس�ل�ام به‌بناغه‌ی‬ ‫سه‌ره‌كی سیاس���ه‌تكردن‪ ،‬ته‌وزیفكردنی‬ ‫ئیس�ل�ام ب���ۆ هه‌م���وو به‌رژه‌وه‌ندییه‌كی‬ ‫سیاسی‌و پێدانی مۆركی ره‌وایه‌تی ئایینی‬ ‫به‌هه‌موو هه‌نگاوو پراكتیكێكی سیاس���ی‬ ‫ئه‌م حیزبه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش وایكردوه‌ ئه‌م حیزبه‌‬ ‫وه‌ك حیزبێك���ی ئایدۆلۆژی فه‌نده‌مینتال‬ ‫ده‌ربكه‌وێت‪ ،‬حیزبێك كه‌ بۆ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌موو جیاوازیه‌كانی كۆمه‌ڵگا پێوه‌رێكی‬ ‫ئایینی ئس���وڵی هه‌بێت‪ ،‬بۆ مامه‌ڵه‌كردن‬ ‫له‌گه‌ڵ بابه‌ت���ی دیموكراس���ی‌و ئازادی‌و‬ ‫ماف‌و ئه‌رك���ه‌ مه‌ده‌نییه‌كان روانگه‌یه‌كی‬ ‫ئایینی هه‌بێت‪ ،‬زیاتر له‌وه‌ش ئایین وه‌ك‬ ‫ئامرازێكی كاریگه‌ری فراوانكردنی نفوزی‬ ‫سیاس���ی به‌كارهاتووه‌‪ ،‬مه‌الیه‌ك له‌سه‌ر‬ ‫مینبه‌ره‌وه‌ به‌هه‌موو خرۆشێكی ئایینیه‌وه‌‬ ‫ئه‌گری‌و ب���اس له‌وه‌رع‌و ب���ۆ خوا ژیان‌و‬ ‫ژیانی س���ۆفیانه‌ ئه‌كات‪ ،‬به‌اڵم دواتر ئه‌م‬ ‫مه‌الیه‌ كادرێكی دی���اری حیزبه‌و گریانی‬ ‫سه‌ر مینبه‌رو بانگه‌شه‌ی وه‌رع‌و ته‌قوا بۆ‬ ‫ملمالنێی سیاس���ی‌و كۆكردنه‌وه‌ی ده‌نگ‬ ‫به‌كاردێنێت‪ ،‬بانگخوازه‌ ئیس�ل�امییه‌كان‬ ‫بانگه‌شه‌ی زیندووكردنه‌وه‌ی روحانییه‌ت‌و‬ ‫ژی���ان له‌گه‌ڵ قورئان‌و بۆ قورئان ئه‌كات‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم هه‌واداره‌كان���ی خ���ۆی ئه‌كات���ه‌‬ ‫كه‌ره‌س���ته‌ی خاو بۆ حی���زب‌و كاندیدیان‬ ‫ئه‌كات بۆ ئه‌ندامبون له‌حیزبدا‪ ،‬ئه‌م مه‌الو‬ ‫بانگخوازانه‌ به‌هه‌موو توانایانه‌وه‌ له‌پێناو‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی سیاس���ی خۆیان‌و حیزبیاندا‬ ‫س���ۆزی ئاییندارانه‌ی خه‌ڵك ئه‌جوڵێنن‪،‬‬ ‫ه���ه‌ر له‌به‌رئه‌م���ه‌ش م���ه‌الو بانگخوازو‬ ‫ئس���وڵییه‌كانی نێو یه‌كگرت���وو جومگه‌‬ ‫س���ه‌ره‌كییه‌كانی سیاس ‌هت‌و حیزبایه‌تیان‬ ‫به‌ده‌سته‌وه‌یه‌و له‌پێشه‌وه‌ن‪ ،‬له‌هه‌ڵبژاردنی‬ ‫راب���ردووی په‌رله‌مان���ی عێراقیش���دا‬ ‫ئه‌فه‌ندییه‌كان���ی نێ���و یه‌كگرتوو كه‌وتن‌و‬ ‫مه‌الو بانگخ���وازه‌كان ده‌نگی پێوانه‌ییان‬ ‫هێنا‪ ،‬ته‌نانه‌ت خودی یه‌كگرتوو بۆ سوود‬ ‫وه‌رگرت���ن له‌و جه‌م���اوه‌ره‌ی كه‌ به‌هۆی‬ ‫جواڵندنی سۆزی ئایینییه‌وه‌ له‌یه‌كگرتوو‬ ‫كۆبوونه‌ت���ه‌وه‌ بانگخ���وازو مه‌الكان���ی‬ ‫كاندی���د كردو به‌ك���رده‌وه‌ش وه‌ك وتمان‬ ‫پێش ئه‌فه‌ندیی���ه‌كان كه‌وتن‌و بانگخوازو‬ ‫مه‌الكان ده‌نگیانهێن���ا‪ ،‬ئه‌مه‌ش خاڵێكه‌‬ ‫كه‌ نه‌ك مه‌ترسی له‌سه‌ر ره‌وشی ئازادی‌و‬ ‫مافه‌كانی مرۆڤ دروس���تئه‌كات‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫به‌ب���ڕوای من خودی یه‌كگرت���وو ئه‌خاته‌‬ ‫قه‌یرانێكی ویژدانی‌و ئه‌خالقی گه‌وره‌وه‌‪،‬‬ ‫بانگه‌شه‌ بۆ كاروانی قیامه‌ت‌ بۆ خۆ ژیان‬ ‫به‌كاربهێنێت بۆ شه‌ڕی به‌رژه‌وه‌ندخوازانه‌و‬ ‫هه‌ڵپه‌و ته‌ماعی سیاس���ی‪ ،‬بۆ هه‌ڵمه‌تی‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن خه‌ڵ���ك به‌ئاگ���ری دۆزه‌خ‬ ‫بترس���ێنێت‌و به‌خۆش���ی به‌هه‌شت مژده‌‬ ‫بدات‪ ،‬هه‌روه‌ك چۆن بینیومانه‌ له‌هه‌موو‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان���دا یه‌كگرت���وو له‌ڕێگه‌ی‬ ‫م���ه‌الو بانگخوازه‌كانی���ه‌وه‌ پێمانئه‌ڵێت‬ ‫ده‌ن���گ به‌كێ بده‌ی���ت له‌قیامه‌تدا له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌ حه‌شر ئه‌كرێیت‪ ،‬ده‌نگ به‌ئیسالمی‬ ‫بده‌ی���ت ئ���ه‌وا له‌گ���ه‌ڵ ئه‌واندا حه‌ش���ر‬ ‫ئه‌كرێی‌و ده‌نگ به‌عه‌لمانی‌و بێ دینه‌كان‬ ‫بده‌یت دیس���انه‌وه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وان حه‌ش���ر‬ ‫ئه‌كرێی���ت‪ ،‬ئه‌م���ه‌ ئاماژه‌یه‌ك���ی روونه‌‬ ‫له‌ترس���اندنی خه‌ڵك به‌قیامه‌ت‌و حه‌شر‬ ‫له‌پێناو مه‌به‌س���تی سیاس���یدا‪ ،‬فێڵێكی‬ ‫نائه‌خالقی زۆر گه‌وره‌یه‌ له‌سۆزو باوه‌ڕی‬ ‫ئیمانداری ساده‌ی كۆمه‌ڵگا‪ ،‬یاریكردنێكی‬ ‫زۆر میكاڤیلیانه‌ی���ه‌ به‌قیام���ه‌ت‌و رۆژی‬ ‫حه‌ش���ر‪ ،‬به‌مه‌ش به‌هه‌موو ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫هه‌م���وو پیرۆزیی���ه‌ ئایین���ه‌كان ده‌خه‌نه‌‬

‫خزمه‌ت هه‌ڵپه‌و ته‌ماعی سیاسییه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫مه‌الیه‌ی له‌سه‌ر مینبه‌ر ئه‌گری‌و دواتریش‬ ‫داوای ده‌نگمان لێئه‌كات‪ ،‬ئه‌وه‌ گه‌وره‌ترین‬ ‫بازرگانه‌ به‌ئایی���ن‌و گه‌وره‌ترین یاریكه‌ره‌‬ ‫به‌س���ۆزو هه‌س���تی كه‌س���انی ئیماندار‪،‬‬ ‫له‌هه‌مانكاتدا گه‌وره‌ترین نه‌خشه‌سازه‌ بۆ‬ ‫فاسیدكردنی هۆشیاری مرۆڤی مسوڵمان‪،‬‬ ‫چونكه‌ مه‌سه‌له‌ی سیاسه‌تكردن‌و ده‌نگ‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردن مه‌سه‌له‌یه‌كی ته‌واو دنیه‌وییه‌و‬ ‫په‌یوه‌س���ته‌ به‌ڕاده‌ی پێشكه‌ش���كردنی‬ ‫خزمه‌تگ���وزاری‌و دابینكردن���ی ژیانێكی‬ ‫باشترو س���ه‌المه‌تتر بۆ هاواڵتیان‪ ،‬نه‌ك‬ ‫مه‌س���ه‌له‌یه‌كی ئایینی بێت‌و به‌قیام ‌هت‌و‬ ‫حه‌ش���ر ده‌نگده‌ران بترس���ێنێت له‌پێناو‬ ‫به‌ده‌س���تهێنانی ده‌ن���گ ب���ۆ حیزبێكی‬ ‫سیاس���ی‪ ،‬ئه‌مه‌ش كۆسپی راسته‌قینه‌ی‬ ‫به‌رده‌م بوون���ی یه‌كگرتووه‌ ب���ۆ بوونی‬ ‫به‌حیزبێك���ی مه‌ده‌نی هاوچه‌رخ‪ ،‬هۆكاری‬ ‫س���ه‌ره‌كی مانه‌وه‌یه‌ له‌فۆرم���ه‌ عه‌ره‌بییه‌‬ ‫ئیخوانییه‌كه‌دا كه‌ سیاسه‌ت وه‌ك ئه‌ركێكی‬ ‫ئایینی ته‌ماش���ا ئه‌كات‌و خودی ئایینیش‬ ‫به‌ئامرازو بنچینه‌ی سیاسه‌تكردن له‌قه‌ڵه‌م‬ ‫ئه‌دات‪ ،‬هه‌ر ئه‌مه‌ش وایكردووه‌ ژماره‌یه‌ك‬ ‫له‌س���ه‌ركرده‌ به‌رجه‌س���ته‌و رۆش���نبیره‌‬ ‫جدیه‌كانی یه‌كگرتوو ره‌خنه‌ له‌مه‌ بگرن‌و‬ ‫هه‌وڵی ئه‌وه‌ بده‌ن یه‌كگرتوو چیدی به‌م‬ ‫فۆرمه‌ كارن���ه‌كات‪ ،‬چیدی ئ���ه‌م فۆرمه‌‬ ‫ئیخوانیی���ه‌ عه‌ره‌بییه‌ له‌سیاس���ه‌تكردن‬ ‫كۆتایی پێبهێنن‌و نزیك ببینه‌وه‌ له‌فۆرمی‬ ‫دادوگه‌ش���ه‌پێدانی توركی‪ ،‬یان له‌فۆرمی‬ ‫ئیس�ل�امی مالیزی‪ ،‬یان به‌الیه‌نیكه‌مه‌وه‌‬ ‫له‌دادوگه‌ش���ه‌پێدانی مه‌غریب���ی‌و وابكه‌ن‬ ‫رۆڵی ئیس�ل�ام له‌ناو یه‌كگرتوودا رۆڵێكی‬ ‫ئه‌خالق���ی بێت ن���ه‌ك سیاس���ی‪ ،‬ئایین‬ ‫ئامرازی ته‌وزیفی سیاس���ی‌و كه‌ره‌سته‌ی‬ ‫ش���ه‌ڕه‌ سیاس���ییه‌كان نه‌بێت‪ ،‬ئه‌بوبه‌كر‬ ‫عه‌ل���ی ئه‌ندام���ی مه‌كته‌ب���ی سیاس���ی‬ ‫یه‌كگرت���وو ده‌ڵێت "كه‌ باس له‌ئه‌زموونی‬ ‫ئیس�ل�امی عه‌ره‌بی ئه‌كه‌ین مه‌به‌ستمان‬ ‫ئه‌وه‌نیی���ه‌ كه‌ ناتوانرێت هیچ س���ودێكی‬ ‫لێوه‌ربگیرێت‌و به‌ته‌واوی ره‌تیبكه‌ینه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و ده‌مانه‌وێ���ت بڵێی���ن واقع���ی‬ ‫كوردستان‌و گه‌ش���ه‌كردنی كاری سیاسی‬ ‫الیه‌ن���ه‌ ئیس�ل�امییه‌كان له‌داهات���ووداو‬ ‫لۆژیكی س���ه‌رده‌مه‌كه‌و گۆڕانه‌ خێراكان‌و‬ ‫هه‌ڵس���ه‌نگاندنی ئه‌زموونه‌ مه‌یدانییه‌كان‬ ‫لێم���ان ده‌خ���وازن ئه‌و نموون���ه‌ نه‌كه‌ین‬ ‫به‌پێش���ه‌نگی خۆمان‌و رۆڵ���ی خولگه‌یی‬ ‫له‌بیركردنه‌وه‌ماندا نه‌بێت"‪.1‬‬ ‫دوات���ر ب���ۆ به‌هێزكردنی قس���ه‌كانی‌و‬ ‫بانگشه‌ی بۆ تێپه‌ڕاندنی فۆرمه‌ عه‌ره‌بییه‌‬ ‫ئیخوانییه‌ك���ه‌ نموون���ه‌ به‌هه‌وڵه‌كان���ی‬ ‫د‪.‬موحس���ین عه‌بدولحه‌مید ئه‌هێنێته‌وه‌و‬ ‫ده‌ڵێت ئ���ه‌و "پێیوای���ه‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫‪2010/3/7‬ی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق‬ ‫خس���تییه‌ڕوو كه‌ تێگه‌یشتنی ئیخوانیانه‌‬ ‫بۆ كاری سیاسی به‌ده‌ردی واقیعی عێراق‬ ‫ناخوا"‪ 1‬پاشانیش به‌ڕێز ئه‌بوبه‌كر عه‌لی‬ ‫داوای لێكردنه‌وه‌ی پاش���گری ئیسالمیش‬ ‫ئه‌كات "م���ن یه‌كێكم له‌و خ���اوه‌ن بیرو‬ ‫سیاس���ییه‌ ئیس�ل�امیانه‌ی چه‌ندین ساڵه‌‬ ‫داوای لێكردنه‌وه‌ی ئاوه‌ڵناوی ئیس�ل�امی‬ ‫له‌هێزه‌ ئیس�ل�امییه‌كان‌و له‌پێش���ه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌وانیش���ه‌وه‌ له‌یه‌كگرت���ووی ئیس�ل�امی‬ ‫كوردس���تان ده‌كه‌م‌و ئێس���تاش له‌سه‌ر‬ ‫هه‌م���ان داوام س���وورم"‪ 2.‬جگ���ه‌ له‌مه‌‬ ‫س���ه‌ركرده‌كانی دیك���ه‌ی باڵ���ی ریفۆرم‬ ‫له‌یه‌كگرتوودا به‌ش���ێوه‌ی جیاواز پرسی‬ ‫له‌م شێوه‌یه‌یان وروژاندوه‌‪.‬‬ ‫لێره‌دا پرس���یاری گرن���گ ئه‌وه‌یه‌ ئه‌م‬ ‫بانگه‌شانه‌ بۆ ریفۆرم‌و ده‌رچوون له‌فۆرمه‌‬ ‫ئیخوانیی���ه‌ عه‌ره‌بییه‌كه‌ له‌شه‌ش���ه‌مین‬ ‫كۆنگره‌ی یه‌كگرتودا به‌كوێ گه‌یش���ت؟‬ ‫هه‌وڵه‌كان���ی كۆتاییهێن���ان به‌مامه‌ڵه‌ی‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندخوازان���ه‌ له‌گ���ه‌ڵ ئایی���ن‌و‬ ‫ته‌وزیفكردن���ی ئایی���ن ب���ۆ به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫سیاس���ی چی لێه���ات؟ تا چه‌ن���د ئه‌م‬ ‫كۆنگره‌ی���ه‌ توان���ی ریفۆرم به‌رجه‌س���ته‌‬ ‫ب���كات‌و گ���وێ له‌خواس���تی س���ه‌ركرده‌‬ ‫ریفۆرمخ���وازه‌كان بگرێ���ت‌و تێزه‌كانیان‬

‫به‌هه‌ند وه‌ربگرێت؟‬ ‫به‌هه‌ڵس���ه‌نگاندنێكی خێرام���ان ب���ۆ‬ ‫شه‌شه‌مین كۆنگره‌ی یه‌كگرتوو ئه‌گه‌ینه‌‬ ‫ئه‌و ب���اوه‌ڕه‌ی كه‌ كۆنگ���ره‌ی یه‌كگرتوو‬ ‫كۆنگ���ره‌ی شكس���تپێهێنانی ره‌وت���ی‬ ‫ریفۆرمخوازی بوو‪ ،‬كۆنگره‌ی كوش���تنی‬ ‫ریفۆرم ب���وو‪ ،‬كۆنگ���ره‌ی تۆخكردنه‌وه‌و‬ ‫پێداگیری بوو له‌س���ه‌ر ش���ێوازی كاری‬ ‫ئیخوان���ی‌و به‌سیاس���یكردنی ئیس�ل�ام‌و‬ ‫به‌ئیس�ل�امیكردنه‌وه‌ی ت���اك‌و كۆمه‌ڵگا‪،‬‬ ‫جه‌ختكردن���ه‌وه‌ ب���وو له‌س���ه‌ر پرۆژه‌ی‬ ‫ناس���نامه‌ی ئایین���ی له‌كاری سیاس���یدا‬ ‫نه‌ك ناس���نامه‌ی نیش���تیمانی‪ ،‬ده‌كرێت‬ ‫بۆ روونكردنه‌وه‌و ش���یكاری پێویست بۆ‬ ‫ئه‌م مه‌سه‌له‌یه‌ سه‌رنجی ئه‌م چه‌ند خاڵه‌‬ ‫بده‌ین‪:‬‬

‫ئه‌و مه‌الیه‌ی‬ ‫له‌سه‌ر مینبه‌ر‬ ‫ئه‌گری‌و دواتریش‬ ‫داوای ده‌نگمان‬ ‫لێئه‌كات‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫گه‌وره‌ترین بازرگانه‌‬ ‫به‌ئایین‌و گه‌وره‌ترین‬ ‫یاریكه‌ره‌ به‌سۆزو‬ ‫هه‌ستی كه‌سانی‬ ‫ئیماندار‪ ،‬گه‌وره‌ترین‬ ‫نه‌خشه‌سازه‌ بۆ‬ ‫فاسیدكردنی‬ ‫هۆشیاری مرۆڤی‬ ‫مسوڵمان‬ ‫یه‌كه‌م‪ :‬لێدانێكی كوشنده‌‬ ‫له‌ڕه‌وتی ریفۆرم‬ ‫یه‌كێ���ك له‌ناوه‌رۆك���ه‌ گرنگه‌كان���ی‬ ‫شه‌ش���ه‌مین كۆنگ���ره‌ی یه‌كگرتوو لێدان‬ ‫ب���وو له‌و باڵه‌ی داوای جۆرێك له‌ڕیفۆرم‌و‬ ‫پێداچوون���ه‌وه‌ی هه‌یكه‌ل���ی كارگێ���ڕی‌و‬ ‫جیاكردن���ه‌وه‌ی ده‌ع���وه‌و ته‌نزی���م‌و‬ ‫هه‌ندێكجاری���ش لێكردنه‌وه‌ی پاش���گری‬ ‫ئیسالمی ئه‌كرد له‌ناوی حیزب‪ ،‬ئه‌م ره‌وته‌ی‬ ‫ناو یه‌كگرتوو له‌چه‌ندین بۆنه‌داو به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌كۆنفراسی پێش���ووی یه‌كگرتوودا ئه‌م‬ ‫پرس���ه‌یان به‌جددی هێنایه‌ ئاراوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌شه‌شه‌مین كۆنگره‌دا به‌توندی لێیاندراو‬ ‫بێده‌نگ كران‪ ،‬به‌ڕێز ئه‌مینداری پێشووی‬ ‫یه‌كگرت���وو له‌ڕاپۆرت���ی خۆیدا هێرش���ی‬ ‫توندی كرده‌ سه‌ر ئه‌م ره‌وته‌‪ ،‬ئه‌مینداری‬ ‫پێش���وو بوونی ئه‌و ره‌وته‌ی وه‌ك یه‌كێك‬ ‫له‌گرنگترین ئاسته‌نگ‌و گرفته‌كانی خولی‬ ‫پێنج���ه‌م ناوزه‌د ك���ردوه‌و له‌ژێ���ر ناوی‬ ‫"گرنگترین ئاس���ته‌نگ‌و گرفته‌كانی خولی‬ ‫پێنجه‌مدا" به‌مش���ێوه‌یه‌ ئه‌م ئاس���ته‌نگه‌‬ ‫"كه‌ بوونی ده‌نگ‌و ره‌وتی ریفۆرمخوازییه‌"‬ ‫دیاریئه‌كات "س���ه‌رنه‌كه‌وتنی كۆنفراسی‬ ‫مایس���ی ‪ 2010‬له‌پێكان���ی ئامانجه‌كانی‌و‬ ‫بوونی به‌س���ه‌ره‌تای كردنه‌وه‌ی هه‌ندێك‬ ‫كێشه‌و گرفت‌و بوونی به‌رزقی رۆژنامه‌گه‌رو‬ ‫دڵخۆش���كردنی ناح���ه‌زان ك���ه‌ ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫به‌سنگفراوانی‌و حیكمه‌ت ئیداره‌ نه‌كرایه‌‬ ‫ئه‌گه‌ری قه‌یرانێكی ناوخۆیی لێچاوه‌ڕوان‬ ‫ئه‌كرا؟" ئ���ه‌م ده‌س���ته‌واژه‌یه‌ لێدانێكی‬ ‫روون‌و ئاش���كرا بوو له‌ڕه‌وت���ی ریفۆرم‌و‬ ‫س���ه‌ركرده‌كانی‪ ،‬ئێمه‌ نازانین چۆن‌و به‌‬ ‫چ پێوه‌رێك ئه‌و كۆنفراس���ه‌ سه‌ركه‌وتنی‬ ‫به‌ده‌س���تنه‌هێنا؟ ئایا له‌به‌رئه‌وه‌بوو له‌و‬ ‫كۆنفراس���ه‌دا بۆ یه‌كه‌مجار به‌ڕاش���كاوی‬ ‫ب���اس له‌ئاڵوگۆڕی ده‌س���ه‌اڵت كرا له‌نێو‬ ‫یه‌كگرت���وودا؟ یان له‌به‌رئه‌وه‌ی ویس���ترا‬ ‫فۆرم���ه‌ عه‌ره‌بیی���ه‌ ئیخوانییه‌كه‌ له‌كاری‬ ‫سیاس���یدا تێبپه‌ڕێنرێ���ت‌و پاش���گری‬ ‫ئیس�ل�امی له‌ناوی حیزب بكرێته‌وه‌؟ یان‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌بوو به‌ش���ێوه‌یه‌كی ئاش���كراو‬ ‫روون خواس���تی جیاكردنه‌وه‌ی ده‌عوه‌و‬ ‫ته‌نزی���م خرایه‌ڕوو؟ ی���ان له‌به‌رچی بوو؟‬ ‫پاشانیش ده‌س���ته‌واژه‌ی دڵخۆشكردنی‬ ‫ناحه‌زان ده‌س���ته‌واژه‌یه‌كی دروست نییه‌‪،‬‬ ‫ت���ۆ له‌ناو پرۆس���ه‌یه‌كی سیاس���یدایت‌و‬ ‫كۆمه‌ڵێ���ك ركاب���ه‌ری سیاس���یت هه‌یه‌و‬

‫ئه‌تخوێنن���ه‌وه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵێ���ك چاودێ���رو‬ ‫توێژه‌ریش هه‌یه‌ كه‌ دیدو هه‌ڵسه‌نگاندنی‬ ‫تایبه‌تییان ب���ۆ چاالكی‌و كۆنگره‌و دیدی‬ ‫پارته‌ سیاسییه‌كان‌و كۆمه‌ڵگای مه‌ده‌نی‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬ناكرێ���ت به‌ناح���ه‌زان ناوببرێن‪،‬‬ ‫ده‌سته‌واژه‌ی ناحه‌زان پتر له‌و دیدگایه‌وه‌‬ ‫نزیك���ه‌ كه‌ ب���ه‌رده‌وام دوژمن���ی وه‌همی‬ ‫دروس���تئه‌كات‌و به‌هۆی ئه‌و دوژمنانه‌وه‌‬ ‫ده‌رگاو ماڵی دائه‌خاو هه‌موو ش���وێنه‌كان‬ ‫به‌تاریك���ی ئه‌هێڵێته‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌رده‌وام باس‬ ‫ل���ه‌وه‌ ئه‌كرێت ك���ه‌ كۆمه‌ڵێ���ك ناحه‌ز‬ ‫هه‌یه‌ پێویس���ته‌ دڵمان پێخوش نه‌كه‌ن‌و‬ ‫ئه‌مه‌ش هه‌م وه‌ك پاساوێك به‌كاردێت بۆ‬ ‫س���ه‌ركوتكردنی ناڕه‌زاییه‌ ناوخۆییه‌كان‌و‬ ‫هه‌میش بۆ نه‌هێش���تنی ش���ه‌فافیی ‌هت‌و‬ ‫هێشتنه‌وه‌ی‌ باس‌و گفتوگۆكان له‌تاریكیدا‪،‬‬ ‫ئه‌م تێ���زه‌ی ئه‌مین���داری یه‌كگرتوو كه‌‬ ‫وا وێنای دنیا ئ���ه‌كات كۆمه‌ڵێك ناحه‌ز‬ ‫هه‌میشه‌ گه‌مارۆیانداوین‌و چاوه‌ڕێ ئه‌كه‌ن‬ ‫دڵم���ان پێخۆش بك���ه‌ن‪ ،‬كاریگه‌رییه‌كی‬ ‫خراپی له‌سه‌ر شعورو هه‌ستی ئه‌ندامانی‬ ‫یه‌كگرتوو دروستكردووه‌ به‌و ئاراسته‌یه‌ی‬ ‫هه‌م���وو ده‌ن���گ‌و خوێندنه‌وه‌ی���ه‌ك له‌بۆ‬ ‫یه‌كگرتوو بكرێ���ت به‌دژو ناحه‌ز له‌قه‌ڵه‌م‬ ‫ئه‌ده‌ن‌و كاردانه‌وه‌ی توند نیشانئه‌ده‌ن‪.‬‬ ‫جگ���ه‌ له‌م���ه‌‪ ،‬ئه‌مین���داری‌ یه‌كگرتوو‬ ‫له‌ڕاپۆرته‌كه‌ی خۆیدا هه‌ر له‌باسی گرفت‌و‬ ‫ئاس���ته‌نگه‌كانی خول���ی پێنجه‌مدا‪ ،‬پتر‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌م باڵه‌ ریفۆرمخوازییه‌ ئه‌وه‌ستێ‌‌و‬ ‫ره‌خنه‌یان ئه‌كات "گواس���تنه‌وه‌ی پرسی‬ ‫په‌یوه‌ندی نێوان ده‌عوه‌و سیاسه‌ت وه‌ك‬ ‫بڕیارێكی سیاس���ی‌و ش���یكردنه‌وه‌یه‌كی‬ ‫فیكری بۆ ئاستی خواره‌وه‌ی رێكخستن‌و‬ ‫سه‌رقاڵكردنیان به‌و باسه‌وه‌ كه‌ نه‌ئه‌وان‬ ‫به‌رپرس���ن لێی‌و نه‌الی ئه‌وان چاره‌سه‌ر‬ ‫ده‌ك���رێ" ئه‌م ده‌س���ته‌واژه‌ی ئه‌مینداری‬ ‫پێش���وو لێدانێكی دیكه‌ی ره‌وتی ریفۆرم‬ ‫ب���وو‪ ،‬ه���ه‌ر له‌بنه‌ڕه‌ت���ه‌وه‌ پۆلێنكردنی‬ ‫باس‌و خواس���ی په‌یوه‌ندی نێوان ده‌عوه‌و‬ ‫سیاس���ه‌ت‌و بانگه‌واز بۆ جیاكردنه‌وه‌یان‬ ‫له‌خانه‌ی گرفت‌و ئاسته‌نگه‌كان‪ ،‬ئه‌و مانایه‌‬ ‫به‌ده‌س���ته‌وه‌ ئه‌دات ك���ه‌ وروژاندنی ئه‌م‬ ‫باسه‌ ئاسته‌نگ‌و گرفته‌و وروژێنه‌رانیشی‬ ‫دروس���تكه‌ری ئاس���ته‌نگ‌و گرفت���ن بۆ‬ ‫یه‌كگرتوو‪ ،‬به‌تایب���ه‌ت كاتێك ئه‌م تێزه‌‬ ‫الی ئه‌ندامان���ی خواره‌وه‌ ش���یكردنه‌وه‌ی‬ ‫بۆ بكرێت‪ ،‬له‌ڕاس���تیدا ئه‌گه‌ر ئه‌مینداری‬ ‫پێشووی یه‌كگرتوو النیكه‌می باوه‌ڕی به‌وه‌‬ ‫هه‌بوایه‌ كه‌ پێویسته‌ پێداچوونه‌وه‌ بكرێت‬ ‫به‌په‌یوه‌ندی نێوان ده‌عوه‌و سیاس���ه‌ت‌و‬ ‫له‌باره‌یه‌وه‌ گفتوگۆ پێویس���ته‌‪ ،‬ئه‌وا ئه‌و‬ ‫گفتوگۆیانه‌ی له‌خانه‌ی گرفت‌و ئاسته‌نگدا‬ ‫پۆلێن نه‌ئه‌كرد‪ ،‬به‌ڵكو پێویس���ت بوو كه‌‬ ‫ئ���ه‌و گفتوگۆیان���ه‌ وه‌ك خاڵێكی گه‌ش‬ ‫وێن���ا ب���كات ك���ه‌ یه‌كگرتوو جی���اوازی‬ ‫فیك���ری‌و تیۆری تێدایه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌هۆی‬ ‫باوه‌ڕنه‌بوون���ی به‌بوونی جی���اوازی ئه‌مه‌‬ ‫به‌گرفت‌و ئاسته‌نگ به‌ئه‌ندامانی كۆنگره‌ی‬ ‫یه‌كگرتوو ئه‌ناس���ێنێت‪ ،‬پاش���انیش بۆ‬ ‫ئه‌بێت ئه‌ندامان���ی یه‌كگرتوو (یان وه‌ك‬ ‫ئه‌مینداری پێش���وو ده‌ڵێت ئاس���ته‌كانی‬ ‫خواره‌وه‌) بێبه‌ش بكرێن له‌و گفتوگۆیانه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا ئ���ه‌وان ئه‌ندامی حیزبن‌و مافی‬ ‫گفتوگۆی���ان هه‌ی���ه‌ له‌مه‌ڕ هه‌م���وو ئه‌و‬ ‫پرس���انه‌ی په‌یوه‌ندی به‌ژیانی سیاسی‌و‬ ‫فیكری حیزبه‌وه‌ هه‌ی���ه‌‪ ،‬مافی ئه‌وه‌یان‬ ‫هه‌ی���ه‌ له‌مه‌ڕ كێش���ه‌كانی نێ���و حیزب‌و‬ ‫ژیانی سیاسی به‌گش���تی عه‌قڵ‌و هزریان‬ ‫به‌كاربهێنن‌و داوای ئه‌رگۆمێنت‌و مونازه‌ره‌‬ ‫له‌هه‌م���وو الیه‌ن‌و دیدگا جیاوازه‌كانی نێو‬ ‫حیزب بك���ه‌ن‪ ،‬یان مه‌س���ه‌له‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫س���اڵه‌های س���اڵه‌ ئه‌ندامانی یه‌كگرتوو‬ ‫به‌و په‌روه‌رده‌ كالسیكییه‌ی قوتابخانه‌ی‬ ‫ئیخوان په‌روه‌رده‌ ئه‌كرێت‌و ئێستا باس‌و‬ ‫خواس���ێكی جیاواز ببیس���تن یان ببینن‬ ‫ره‌نگه‌ توش���ی ش���ۆك یان كاردانه‌وه‌ی‬ ‫چاوه‌ڕواننه‌كراو ببنه‌وه‌‪ ..‬ئه‌وه‌ پاساوێكی‬ ‫به‌هێ���ز نییه‌ له‌به‌ر ئه‌وه‌ی چاره‌س���ه‌ری‬ ‫كێش���ه‌كه‌ له‌ده‌س���تی خ���واره‌وه‌دا نییه‌‬ ‫ئیت���ر ئه‌بێ���ت الی���ان باس���نه‌كرێت‌و‬ ‫بۆیان ش���ینه‌كرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌م���ه‌ هێمایه‌كه‌‬ ‫ب���ۆ فه‌رامۆش���كردنێكی مه‌ترس���یداری‬ ‫خ���واره‌وه‌‪ ،‬به‌جۆرێ���ك ته‌نه���ا ئه‌ركیان‬ ‫گوێرایه‌ڵی بڕیاره‌كانی س���ه‌ره‌وه‌یه‌ نه‌ك‬ ‫ش���یكردنه‌وه‌ی‌و گفتوگۆی پرس���ه‌كانی‬ ‫په‌یوه‌ست به‌حیزبه‌وه‌‪.‬‬

‫سه‌رچاوه‌كان‪:‬‬ ‫‪ )1‬ئه‌بوبه‌كر عه‌لی‪ ،‬له‌كلتوری‬ ‫جه‌ماعه‌وه‌ به‌ره‌و حیزبێكی پاشخان‬ ‫ئیسالمی هاوچه‌رخ‪ ،‬له‌باڵوكراوه‌كانی‬ ‫سه‌نته‌ری نه‌هری بۆ لێكۆڵینه‌وه‌ی‬ ‫فیكری‌و سیاسی‪ ،‬چاپی یه‌كه‌م ‪،2011 ،‬‬ ‫ل ‪29‬‬ ‫‪ )2‬هه‌مان سه‌رچاوه‌‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ی‬ ‫رابین رایت كه‌ تازه‌ گه‌شتێكی‌ به‌واڵتان ‌‬ ‫ی عه‌ره‌بی����دا ك����ردووه‌‪ ،‬ده‌ڵێت‬ ‫به‌ه����ار ‌‬ ‫ی‬ ‫"سه‌له‌فیه‌كان مه‌ترس����یدارترین گروپ ‌‬ ‫ی‬ ‫موس����ڵمانن‌و دوژمنی‌ هه‌ر‌ه سه‌رسه‌خت ‌‬ ‫شیعه‌و كه‌مایه‌تیه‌كان‌و ژنانن"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫رابی����ن رایت ستوننوس����ی‌ ناس����راو ‌‬ ‫رۆژنام����ه‌ی‌ نی����ۆرك تایم����ز ئام����اژ‌ه‬ ‫ی سه‌له‌فیه‌كان‬ ‫ی هێزو ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫به‌هه‌ڵكشان ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كات ل����ه‌و واڵته‌دا كه‌ به‌النكی‌ به‌هار ‌‬ ‫عه‌ره‌بی‌ داده‌نرێ‌‌و رۆژگارێك باش����ترین‬ ‫ی‬ ‫واڵت ب����وو ب����ۆ دابینكردن����ی‌ مافه‌كان ‌‬ ‫ژن����ان‌و كه‌مایه‌تییه‌ ئایینیی����ه‌كان‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ده‌ڵێت "ئێستا س����ه‌له‌فیه‌كان له‌هه‌وڵ‌‌و‬ ‫ی ئه‌وه‌دان كه‌ تونس بگه‌ڕێنه‌و‌ه‬ ‫كۆشش ‌‬ ‫ی سه‌ره‌تاكانی‌ ئیسالم"‪.‬‬ ‫بۆ سه‌رده‌م ‌‬ ‫رابی����ن ئ����ه‌وه‌ روونده‌كات����ه‌وه‌ ك���� ‌ه‬ ‫"س����ه‌له‌ف" به‌مان����ای‌ "باووباپی����ران"‬ ‫ی په‌یڕه‌وكردن‬ ‫دێ‌‌و س����ه‌له‌فیش به‌واتا ‌‬ ‫ی پێغه‌مبه‌ره‌‪ .‬ئه‌و ده‌نوسێت‬ ‫له‌س����ونه‌ت ‌‬ ‫س����ه‌له‌فییه‌كان تا سااڵنێكی‌ درێژخایه‌ن‬ ‫خۆیان له‌سیاس����ه‌ت ب����ه‌دوور ده‌گرت‌و‬ ‫ی‬ ‫ته‌نه����ا ئه‌مه‌ی‌ ك����ه‌ ئه‌و س����ه‌ركردانه‌ ‌‬ ‫فه‌رمانڕه‌واییان ده‌كردن موسڵمان بوون‪،‬‬ ‫بۆ ئ����ه‌وان به‌س بوو‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌ش����ت‬ ‫ی‬ ‫مانگی‌ رابردوودا گروپێك له‌نوێژكه‌ران ‌‬ ‫ی رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاست‬ ‫كوچه‌و كۆاڵنه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س����ه‌له‌ف ‌‬ ‫بوون به‌په‌یڕه‌وانی‌ ته‌وژمێك ‌‬ ‫به‌هێ����ز‌و ده‌م له‌كاری‌ سیاس����ی‌ ده‌ژنن‪،‬‬ ‫ی كه‌ له‌ناكاو له‌پش����ت‬ ‫ئ����ه‌و نوێژكه‌رانه‌ ‌‬ ‫په‌رده‌و‌ه ده‌رپه‌ڕین‌و ده‌یانه‌وێ‌ س����وود‬ ‫ی‬ ‫له‌ئ����اژاوه‌‌و پاش����اگه‌ردانی‌ قۆناغ���� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌هار ‌‬ ‫ی ده‌سه‌اڵت له‌واڵتان ‌‬ ‫په‌ڕینه‌وه‌ ‌‬ ‫عه‌ره‌بیدا ببینن‪.‬‬ ‫ك���� ‌ه‬ ‫س����ه‌له‌فی‌"‬ ‫"كه‌وان����ی‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌ن����داو ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌سوڵتاننش����ینه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫عه‌ره‌بییه‌وه‌ تا واڵتانی‌ ش����ام‌و باكور ‌‬ ‫ئه‌فه‌ریق����ا درێژده‌بێت����ه‌وه‌‪ ،‬به‌یه‌كێ����ك‬ ‫ی‬ ‫له‌ده‌رهاویشته‌كانی‌ ش����ۆڕش‌و راپه‌ڕین ‌‬ ‫عه‌ره‌ب����ه‌كان داده‌نرێ����ت‪ ،‬ئه‌مانه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫خۆی����ان به‌"ئایی����ن پ����اك" ناوده‌ب����ه‌ن‬ ‫هه‌ریه‌ك����ه‌و به‌ئه‌ندازه‌یه‌ك����ی‌ جی����اواز‬ ‫له‌واڵتان����ی‌ رۆژهه‌اڵت����ی‌ ناوه‌ڕاس����تدا‬ ‫هێ����زو ده‌س����ه‌اڵتیان هه‌ی����ه‌‌و به‌گ����وڕ‌و‬ ‫تینێك����ی‌ سه‌رنجڕاكێش����ه‌وه‌ پێده‌نێن ‌ه‬ ‫ی سیاسییه‌و‌ه كه‌ سه‌رده‌مانێك‬ ‫گۆڕه‌پان ‌‬ ‫"جیهادییه‌كان" ل����ه‌و گۆڕه‌پانه‌دا چاالك‬ ‫بوون‌و ئه‌م����ڕۆ هه‌وادارییان نییه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی گه‌ڕانه‌وه‌ن‬ ‫هه‌ردوو گروپه‌ك����ه‌ الیه‌نگر ‌‬ ‫بۆ سه‌ره‌تاكانی‌ ئیسالم‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌تونس سه‌له‌فیه‌كان حیزبی‌ "جه‌بهه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئیس��ڵ�احات"یان دامه‌زران����دو له‌زۆربه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌و واڵته‌دا ده‌س����تیان بۆ‬ ‫ش����اره‌كان ‌‬ ‫ی راده‌بڕی����ن‌و چاندو هونه‌ر‬ ‫ئازادییه‌كان ‌‬ ‫ی هونه‌رییان تااڵن‬ ‫درێژ كرد‪ ،‬گه‌له‌رییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫كردو رێگه‌یان له‌كۆنس����ێرتێكی‌ موزیك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئێرانی‌‌و ش����انۆگه‌رییه‌ك ‌‬ ‫س����ۆفیگه‌ر ‌‬ ‫كۆمیدی‌ گرت‪ .‬رابین پێیوای ‌ه سه‌له‌فه‌كیان‬ ‫شێلگیرانه‌ گه‌ره‌كیانه‌ ئه‌و جۆره‌ نه‌ریت‌و‬ ‫ئه‌خالق ‌ه به‌سه‌ر كۆمه‌ڵگادا داسه‌پێنن ك ‌ه‬ ‫خۆیان باوه‌ڕیان پێیانه‌‪.‬‬ ‫ی رابردوو له‌میس����ر‬ ‫هه‌روه‌ه����ا س����اڵ ‌‬ ‫سه‌له‌فیه‌كان له‌ناكاو س����ه‌ریانده‌رهێناو‬ ‫به‌په‌ل����ه‌ حیزبێكی����ان به‌ن����اوی‌ (النور)‬ ‫دامه‌زران����د ك���� ‌ه ‪%25‬ی‌ كورس����یه‌كانی‌‬ ‫ی ئه‌و واڵته‌یان به‌ده‌س����تهێنا‪،‬‬ ‫په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێستا نفوزی‌ س����ه‌له‌فیه‌كان له‌شۆڕش ‌‬ ‫س����وریادا به‌هێزه‌و له‌جه‌زائیر‌و به‌حرێن‌و‬ ‫كوه‌یت‌و لیبیا‌و یه‌مه‌ن‌و فه‌له‌س����تینیش‬ ‫به‌هه‌مانشێوه‌ خاوه‌ن پێگه‌و نفوزن‪.‬‬ ‫رابی����ن ده‌ڵێ����ت س����ه‌له‌فیه‌كان ته‌نها‬ ‫ی‬ ‫به‌شێكن له‌گروپ ‌ه ئیسالمیه‌كان‪ ،‬فره‌ی ‌‬ ‫گروپه‌ ئیسالمییه‌كان له‌سه‌ده‌ی‌ بیست‌و‬ ‫ی‬ ‫ی سۆسیالیزم له‌سه‌ده‌ ‌‬ ‫یه‌كدا‪ ،‬فر‌ه رێبازی ‌‬ ‫ی‬ ‫بیستدا وه‌بیرده‌هێنێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم سه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫جیاوازی نێ����و س����ه‌له‌فییه‌كان خۆیان‪،‬‬ ‫سیمای‌ هاوبه‌شی هه‌ر هه‌موویان ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫كه‌ له‌الیه‌ن وه‌هابیه‌كانه‌وه‌ پش����تیوان ‌‬ ‫ده‌كرێن‪.‬‬ ‫رابین رایت ده‌نوسێت "شێخ محه‌مه‌د‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌ وه‌ك كاندیدێك ‌‬ ‫ی دوای‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫كورد ‌‬ ‫ی‬ ‫حیزبی‌ س����ه‌له‌فی‌ (الن����ور) به‌ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مانی‌ میس����ر هه‌ڵبژێ����ردرا‪ ،‬به‌من ‌‬ ‫وت "ئێوه‌ دوو بژارده‌تان له‌به‌رده‌مدایه‌‪:‬‬ ‫به‌هه‌شت یان دۆزه‌خ"‪.‬‬ ‫ی ئاماژه‌ی����ه‌‪ ،‬رابی����ن رای����ت‬ ‫جێ���� ‌‬ ‫له‌ئه‌نس����تیتۆی‌ ئاش����تی ویالیه‌ت���� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫یه‌كگرتووه‌كان‌و س����ه‌نته‌ری‌ نێوده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫وردۆر ویلسۆن كارده‌كات‪.‬‬

19

‫تایبه‌ت‬

2012/8/28 ‫) سێشه‌مم ‌ه‬340)

‌‫پرسه‌نامه‬

‫ریکالم‬

‫ی خۆمان ئاڕاس���ته‌ی‌ هاوكارمان كاك "مه‌ریوان وریا قانیع"‌و‬ ‌ ‫پرسه‌و سه‌ره‌خۆش‬ ‫ هیوادارین ئه‌م ‌ه‬،‌‫ی به‌ڕێزیانه‌وه‬ ‌ ‫ی دایك‬ ‌ ‫بنه‌ماڵه‌كه‌یان ده‌كه‌ین به‌بۆن ‌هی‌ كۆچی‌ دوای‬ .‫ی كۆچكردووش به‌ به‌هه‌شتی‌ به‌رین شاد بكات‬ ‌ ‫دوا ناخۆشییان بێت‌و گیان‬

ϥϼϋ΍ ANNOUNCEMENTS

‌‫ستافی‌ ئاوێنه‬

‌‫پرسه‌نامه‬ ‫ی‬ ‌ ‫ی كۆچی‌ دوای‬ ‌ ‌‫ی كاك "عیسا خدر" ده‌كه‌ین به‌بۆنه‬ ‌ ‌‫ی ئاڕاسته‬ ‌ ‫پرسه‌و سه‌ره‌خۆش‬ .‫ی بنه‌ماڵه‌كه‌یان بێت‬ ‌ ‫ هیوادارین ئه‌م ‌ه دوا ناخۆش‬،‌‫"برازا"ی‌ به‌ڕێزیانه‌وه‬ ‌‫ستافی‌ ئاوێنه‬

ϪϣΪΨΘδϣ Ε΍έΎϴγ ϭ Ε΍ΪϟϮϣ ϊϴΒϟ ϪϴϨϠϋ ϩΪϳ΍ΰϣ PUBLIC AUCTION FOR USEDVEHICLES AND GENERATORS :ϩΎϧΩ΍ ϊϗ΍ϮϤϟ΍ϭ Ϊϴϋ΍ϮϤϟ΍ ϲϓ ϪϣΪΨΘδϣ Ε΍έΎϴγϭ Ε΍ΪϟϮϣ ϊϴΒϟ ϪϴϨϠϋ ϩΪϳ΍ΰϣ ϢψϨΘγ ϪϴϣϮϜΣ ήϴϏ ϪϴϧΎδϧ΍ ϪϤψϨϣ ϲϫ έϮϛ ϲγήϴϣ Mercy Corps, a non-profit international relief and development humanitarian organization will hold a public auction for the sale of used generators and vehicles on the specified dates and locations below:

Lot/Ϣϗήϟ΍

‌‫سوپاسنامه‬ ‫ پڕبه‌دڵ سوپاسی هه‌موو ئه‌و‬،‌‫به‌ناوی یه‌كه‌ به‌یه‌كه‌ی ئه‌ندامانی بنه‌ماڵه‌كه‌مانه‌وه‬ ‫ ئه‌ركیان‬،‫به‌ڕێزانه‌ ده‌كه‌ین كه‌ له‌كاتی پرسه‌ی كۆچكردوو ناهیده‌ كاك ئه‌حمه‌ددا‬ ‫ سوپاس‌و پێزانینی تایبه‌تمان بۆ هه‌موو دۆست‌و هاوڕێ‌و‬.‫كێشا‌و له‌گه‌ڵمان بوون‬ ‫ ئه‌وانه‌ی راس���ته‌وخۆی به‌شداری مه‌راسیمی به‌خاك سپاردن‌و پرسه‌یان‬،‫خزمان‬ ‫ یان ئه‌وانه‌ی ده‌ره‌وه‌ی واڵت ك ‌ه له‌ڕێگه‌ی ته‌له‌فون‌و نامه‌‌وه‌ به‌س���ه‌ریان‬،‫كردین‬ ‫ س���وپاس‌و پێزانینمان بۆ هه‌موو ئه‌و به‌رپرسه‌ حیزبی‌و حكومیانه‌ی‬.‌‫كردینه‌وه‬ .‌‫ئه‌ركیان كێشا‌و به‌سه‌ریان كردینه‌وه‬ .‫له‌خوای گه‌وره‌ ده‌پاڕێینه‌وه‌ هه‌رگیز ناخۆشی نه‌بینن‬ ‫بنه‌ماڵه‌ی قانع‬

Lot # 1

Generators/Vehicles Descriptions ΕΎΒϛήϤϟ΍ ϭ Ε΍ΪϟϮϤϟ΍ ϞϴλΎϔΗ

Generator Aksa 70kva- John Dear

Generator 275kv (F.G Wilson)- Perkins UK Lot # 2

Lot # 3

Lot # 4

ϱΰϴϠϜϧ΍ ϲϔϴϛ 275 ΰϨϛήϴΑ ΪϟϮϣ

Big Generator 250 KV (diesel) Perkins

‫ی (دارا ره‌فیق محه‌مه‌د) هه‌ركه‌س‬ ‌ ‫ی ونبو‌ه به‌ناو‬ ‌ ‫ی ژوری‌ بازرگان‬ ‌ ‫*ناس���نامه‌یه‌ك‬ .‌‫ی بازرگانی‬ ‌ ‫دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژور‬

Lot # 5

Lot # 6

)‫ی (كاروان ئیبراهیم عه‌بدواڵ‬ ‌ ‫ی ونب���و‌ه به‌ن���او‬ ‌ ‫ی بازرگان‬ ‌ ‫ی ژور‬ ‌ ‫*ناس���نامه‌یه‌ك‬ .‌‫ی بازرگانی‬ ‌ ‫هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژور‬ ‫ی (محه‌مه‌د عه‌بدواڵ حه‌س���ه‌ن) هه‌ر‬ ‌ ‫ی بازیان به‌ناو‬ ‌ ‫ی چیمه‌نتۆ‬ ‌ ‫* باجێكی‌ كارگ ‌ه‬ .‌‫كه‌س دۆزیویه‌تیه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌وه‌بۆ پرسگه‌ی‌ كۆمپانیای‌ ئاوێنه‬ )‫* س���ه‌ره‌پاچه‌یه‌كی فۆرمی چاودێری‌ خێزان به‌ ناوی (ستاب محه‌مه‌د ره‌شید‬ ‫ی‬ ‌ ‫ی كۆمپانیا‬ ‌ ‌‫له‌كه‌الر ونبووه هه‌ر كه‌س دۆزیویه‌تیه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرس���گه‬ .‌‫ئاوێنه‬ ‫ی (رێكار به‌كر عه‌ل���ی‌) ونبوه‌ هه‌ر كه‌س‬ ‌ ‫* باجێك���ی‌ زانكۆی‌ س���لێمانی‌ به‌ناو‬ .‌‫دۆزیویه‌تیه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌وه‌بۆ پرسگ ‌هی‌ كۆمپانیای‌ ئاوێنه‬

‌‫ پاشماوه‬...‫زانستی ناکارا‬ ‫بە بەش���ێکی کارا له‌کایەی رۆشنبیریی‬ ‫ئێمە‌و نرخ‌و بەها ئینسانییەکەی خۆیان‬ ‫ دەبێ���ت پەیوەندییەکی‬.‫ئاش���کرابکەن‬ ‫گرن���گ بە کای���ە فیکرییەکان‌و کێش���ە‬ ،‫ئۆرگانییەکانی ئەم کایانەوە ببەس���تن‬ ‫واتە ببن بە هێزێکی تێکدەر بۆ دونیابینی‬ ‫ واتە زانست بگێڕنەوە‬،‫بااڵدەس���ت‌و باو‬ ‫ب���ۆ جەوهەرە یاخ���ی‌و رام نەکراوەکەی‬ ‫وەک هێزێک���ی «پرۆڤۆکاتی���ڤ ـ‬ ‫استفزازي» دژ بە عەقڵییەتی سادەبین‌و‬ ‫ ئەستەمە‬،‫ بێ ئەو وەزیفەیە‬.‫ترادسیۆنی‬ ‫زانس���ت بتوانێ���ت دوو وەزیفەی گرنگی‬ ‫ت���ری خ���ۆی جێبەجێب���کات یەکێکیان‬ ‫وەزیف���ە عەقڵییەکەیەت���ی وەک هێزێک‬ ‫ک���ە پەیوەن���دی م���رۆڤ‌و سروش���ت‬ ‫ دووەم‬،‫له‌کۆمەڵگاکان���دا رێکدەخ���ات‬ ‫وەزیف���ە ئابوورییەکەیەتی وەک هێزێک‬ .‫کە کار له‌بازاڕ دەکات‬ ‫لەئاس���ۆکاندا ش���تێکی ئەوتۆ دیار نییە‬ ‫مژدەبەخ���ش بێ���ت ب���ۆ لەدایکبوونی‬ ‫ وات���ە زانس���تێک‬،‫زانس���تێکی کارا‬ ‫وەزیفەک���ەی تەنی���ا پێشکەش���کردنی‬ ‫چارەسەری دەرونی نەبێت بە کۆمەڵگای‬ ‫ بەڵک���و هێزێک���ی بەرهەمهێن‌و‬،‫ئێم���ە‬ .‫تێکدەر‌و پرسیارکەر بێت‬ ‫ریکالم‬

‫لێرەوەیە دەکرێت بڵێین له‌دونیای ئێمەدا‬ ‫کایەی زانستی‌و کایەی رۆشنبیریی تەواو‬ ‫ زانستە سروشتییەکان‬،‫لەیەکتر دابڕاون‬ ‫بوارێک نین گووتارگەلێکی وەهایان لێوە‬ ‫بەرهەمبێت بکرێت سوودێکی رۆشنبیریی‬ ‫ رۆش���نبیرانیش ئەو‬.‫گەورەی���ان هەبێت‬ ‫ئارەزووەیان مردووە له‌ماهییەت‌و مانای‬ ‫ئەمجۆرە زانس���تە مردوان���ە بڕوانن کە‬ ‫له‌هۆڵی موحازەرەکانی زانکۆدا دیلدەبن‌و‬ ‫ ئەوەی کارێکی کردوە کەسانی‬.‫دەمرن‬ ‫کارا له‌بواری زانس���تە سروش���تییەکاندا‬ ‫ ئەو وەزیفە‬،‫وەک رۆشنبیر سەیرنەکرێن‬ ‫دەرونی‌و وەهمسازەیە کە ئەم زانستانە‬ ‫ ئ���ەم زانس���تانە هێندی‬...‫دەیگێ���ڕن‬ ،‫دەرون تێردەک���ەن عەق���ڵ تێرناک���ەن‬ ‫هێن���دەی نەرجس���ییەتی کۆمەاڵیەت���ی‬ ‫ هێندەی‬،‫رزگاردەکەن عەقڵ رزگار ناکەن‬ ‫لەخۆڕازیبوونێکی وەهمی دروستدەکەن‬ ‫بەرهەمێکی مەتریاڵی‌و عەقڵی دروس���ت‬ ‫ ئ���ەوەی کەس���انی کارا ل���ەم‬.‫ناک���ەن‬ ‫بوارەدا تائێس���تا له‌شەڕی سەلەفییەت‌و‬ ‫عەقڵییەت���ی خورافیدا بەش���دارییەکیان‬ ‫ کارێکی کردوە وەزیفە کۆمەاڵیەتی‌و‬،‫نییە‬ .‫سیاسییەکەی زانست پەراوێز بکەوێت‬ ‫زانس���تە سروش���تییەکان بۆئەوەی ببن‬

Generator (50 KV 9 F.G. Wilson)- Perkins UK ϱΰϴϠϜϧ΍ ϲϔϴϛ 50 ΰϨϛήϴΑ ΪϟϮϣ

)‫ی (دڵشاد محه‌مه‌د تاڵ‌ حه‌مه‌ڕه‌شید‬ ‌ ‫ی بازرگانی‌ ونبوه‌ به‌ناو‬ ‌ ‫ی ژور‬ ‌ ‫*ناسنامه‌یه‌ك‬ .‌‫ی بازرگانی‬ ‌ ‫هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژور‬ )‫ی (محه‌مه‌د قادر عه‌بدواڵ شه‌ریف‬ ‌ ‫ی ونبو‌ه به‌ناو‬ ‌ ‫ی ژوری‌ بازرگان‬ ‌ ‫*ناس���نامه‌یه‌ك‬ .‌‫ی بازرگانی‬ ‌ ‫هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژور‬

Serial No/ ϞδϠδΘϟ΍

Remarks/ ΕΎψΣϼϣ

Date and place of Inspection/ ϥΎϜϣϭ ΦϳέΎΗ ϪϨϳΎόϤϟ΍

Date and place of offer opening/ ΢Θϓ ϥΎϜϣϭ ΦϳέΎΗ νϭήόϟ΍

MC Contact Person, Address and mobile phone number/ Ϣϗέϭ Ϣγ΍ ϲϨόϤϟ΍ ϒχϮϤϟ΍

AKSA/ϰμϗ΍

455991

Not Working / ϞϤόϳ ϵ

August 29- September 4, 2012 /Mercy Corps Basra office ϩήμΒϟ΍ ΐΘϜϣ ϲϓ

September 5, 2012 Mercy Corps Basra office ϲϓ ϩήμΒϟ΍ ΐΘϜϣ

AsimAyad Mobile #: 07811630039 / ϢλΎϋ ΩΎϳ΍

GEH275 ΰϨϛήϴΑ/

174134/ 10

Not Working / ϞϤόϳ ϵ

August 29- September 4, 2012 /Mercy Corps Basra office ΐΘϜϣ ϲϓ ϩήμΒϟ΍

September 5, 2012 Mercy Corps Basra office ϲϓ ϩήμΒϟ΍ ΐΘϜϣ

AsimAyad Mobile #: 07811630039/ ΩΎϳ΍ ϢλΎϋ

Perkins/ ΰϨϛήϴΑ

144200/ 02

Not Working / ϞϤόϳ ϵ

August 29- September 4, 2012 /Mercy Corps Basra office ΐΘϜϣ ϲϓ ϩήμΒϟ΍

September 5, 2012 Mercy Corps Basra office ϲϓ ϩήμΒϟ΍ ΐΘϜϣ

Page 1 of 4 AsimAyad Mobile #: 07811630039/ ΩΎϳ΍ ϢλΎϋ

XP50E1 UK ΰϨϛήϴΑ

FGWPE P03PD OA1612 9

Not Working / ϞϤόϳ ϵ

August 29- September 4, 2012 /Mercy Corps Basra office ΐΘϜϣ ϲϓ ϩήμΒϟ΍

September 5, 2012 Mercy Corps Basra office ϲϓ ϩήμΒϟ΍ ΐΘϜϣ

AsimAyad Mobile #: 07811630039/ ΩΎϳ΍ ϢλΎϋ

2004

J112588

Will be sold as scrap/ ωΎΒΘγ (ΪϳΪΣ ϡϮϛ)Ώ΍ήϜδϛ

August 29- September 4, 2012 /Mercy Corps Khanaqueen office ϲϓ ϦϴϘϧΎΧ ΐΘϜϣ

September 6, 2012 Mercy Corps –CFE Office, KhanaqueenϦϴϘϧΎΧ ΐΘϜϣ ϲϓ

Mustafa Saeed Mustafa, Mercy Corps Office / Ϊϴόγ ϰϔτμϣ ϰϔτμϣ

2004

112757

Will be sold as scrap/ ωΎΒΘγ (ΪϳΪΣ ϡϮϛ)Ώ΍ήϜδϛ

August 29- September 4, 2012 /Mercy Corps Khanaqueen office ϲϓ ϦϴϘϧΎΧ ΐΘϜϣ

September 6, 2012 Mercy Corps- CFE Office KhanaqueenϦϴϘϧΎΧ ΐΘϜϣ ϲϓ

Mustafa Saeed Mustafa, Mercy Corps Office Ϊϴόγ ϰϔτμϣ ϰϔτμϣ

Not Working / ϞϤόϳ ϵ

August 29- September 4, 2012 /Mercy Corps Khanaqueen office ϲϓ ϦϴϘϧΎΧ ΐΘϜϣ

September 6, 2012 Mercy Corps CFE-Office KhanaqueenϦϴϘϧΎΧ ΐΘϜϣ ϲϓ

Mustafa Saeed Mustafa, Mercy Corps Office Ϊϴόγ ϰϔτμϣ ϰϔτμϣ

September 6, 2012 Mercy Corps Baghdad OfficeΩ΍ΪϐΑ ΐΘϜϣ ϲϓ

Mohammed Qasim, Mercy Corps Office Mobile #:07901976811 ΪϤΤϣ ϢγΎϗ

September 5, 2012 Mercy Corps Basra office ϲϓ ϩήμΒϟ΍ ΐΘϜϣ

ήϳΩ ϥϮΟ ϲϔϴϛ 70 ϰμϗ΍ ΪϟϮϣ

ϱΰϴϠϜϧ΍ ϲϔϴϛ 250 ΰϨϛήϴΑ ΪϟϮϣ

‫ونبوون‬

Model/Year ϭ ϞϳΩϮϤϟ΍ ϊϨμϟ΍ ΔϨγ

GMC Yukon Champro -2004 ϭήΒϣΎη/ ϦϛϮϳ /ϲγ ϡ΍ ϲΟ ϪΒϛήϣ

GMC Yukon Champro -2004 ϭήΒϣΎη/ ϦϛϮϳ /ϲγ ϡ΍ ϲΟ ϪΒϛήϣ

Lot # 7

Generator AKSA- 100 KVAPerkins With Silent Cover ϢΗΎϛ ϊϣ ϲϔϴϛ 100ΰϨϛήϴΑ /ϰμϗ΍ ΪϟϮϣ ΕϮλ

AKSA/ϰμϗ΍

AC 115

Lot # 8

Generator Perkins- 90 KVAPerkins With Silent Cover ΕϮλ ϢΗΎϛ ϊϣ ϲϔϴϛ 90ΰϨϛήϴΑ ΪϟϮϣ

ADJ 90/ϰμϗ΍

U30164 9N

Not Working / ϞϤόϳ ϵ

August 29- September 4, 2012 /Mercy Corps Khanaqueen office ϲϓ ϦϴϘϧΎΧ ΐΘϜϣ

2003

Chass.# JTFDE6 2633009 7651 Eng.#53 03085 K.R#19 8204

Will be sold as scrap/ ωΎΒΘγ (ΪϳΪΣ ϡϮϛ)Ώ΍ήϜδϛ

August 29- September 4, 2012 /Mercy Corps Basra office ΐΘϜϣ ϲϓ ϩήμΒϟ΍

Chasis # JTGCB 09J8350 01071

Will be sold as scrap/ ωΎΒΘγ (ΪϳΪΣ ϡϮϛ)Ώ΍ήϜδϛ

Toyota AWD Hilux Double cab Diesel LN 166L, white

Lot # 9

color ūƄƏƆƔƍ ŖŔ ƃƔŗ ŕśƏƔƏś

/¿ŪƔŧƅŔ ŧƏƁƏŗ ¿ƈŸś Ɠŷŕŗũ Ŷžŧ űƔŗŔ

Toyota Land Cruiser Station Lot # 10

Wagon. Diesel ŕśƏƔƏś

Ɠŷŕŗũ Ŷžŧ (ŕƄƊƏƈ) ŪƏũƄŧƊƛ űƔŗŔ/¿ŪƔŧƅŔ ŧƏƁƏŗ ¿ƈŸś

2003

AsimAyad Mobile #: 07811630039 ΩΎϳ΍ ϢλΎϋ Page 2 of 4

August 29- September 4, 2012 /Mercy Corps Basra office ΐΘϜϣ ϲϓ ϩήμΒϟ΍

September 5, 2012 Mercy Corps Basra office ϲϓ ϩήμΒϟ΍ ΐΘϜϣ

AsimAyad Mobile #: 07811630039 ΩΎϳ΍ ϢλΎϋ

:ϊϴΒϟ΍ ρϭήη .ήόγ ϰϠϋΎΑ ϦϴδϓΎϨϤϠϟ ωΎΒΘγ ϪϣΪΨΘδϤϟ΍ Ε΍ΪϟϮϤϟ΍ϭ ΕΎΒϛήϤϟ΍ Ϟϛ (ϻϭ΍ .ϝΎΤϟ΍ ΎϬόοϭ Ϧϋ ήψϨϟ΍ ξϐΑ (ΪϳΪΣ ϡϮϛ) Ώ΍ήϜδϛ ωΎΒΘγ ϪϣΪΨΘδϤϟ΍ Ε΍ΪϟϮϤϟ΍ϭ ΕΎΒϛήϤϟ΍ Ϟϛ (ΎϴϧΎΛ .ΪϟϮϣ ϭ΍ ϪΒϛήϣ ϞϜϟ ΪΣ΍ϭ νήϋ ςϘϓ ϞΒϘϴγ (ΎΜϟΎΛ .ϩήϘϓ ϞϜϟ ϪϠμϔϨϣ νϭήϋ ϢϳΪϘΗ ΐΠϳ ,ΪϟϮϣ ϭ΍ ϪΒϛήϣ Ϧϣ ήΜϛ΍ ϰϠϋ ϪδϓΎϨϤϟΎΑ ϥϮΒϏήϳ Ϧϳάϟ΍ ϦϴδϓΎϨϤϠϟ (ΎόΑ΍έ .ϲϟΎΤϟ΍ ΎϬόοϭ ϰϠϋ ωΎΒΘγ ϪϣΪΨΘδϤϟ΍ Ε΍ΪϟϮϤϟ΍ϭ ΕΎΒϛήϤϟ΍ Ϟϛ (ΎδϣΎΧ .˯΍ήθϟΎΑ ϪλΎΨϟ΍ ϕ΍έϭϻ΍ Ϟϛ ϝΎϤϛ΍ ΪϨϋ ϱήΘθϤϟ΍ ΎϬϠϤΤΘϳ ΎϴϧϮϧΎϗ ,ϩήΧ΍ ϰϟ΍ ϞϴΠδΘϟ΍ϭ ϦΤθϟ΍ϭ ϞϘϨϟ΍ ΎϬϴϓ ΎϤΑ ΕΎϴϟϭΆδϤϟ΍ ϭ ϕϮϘΤϟ΍ Ϟϛ (ΎγΩΎγ . νήϋ ϱ΃ ϭ΍ ήόγ ϰϠϋ΍ ΩΎϤΘϋΈΑ ΎϬδϔϧ ΔδγΆϤϟ΍ ϡΰϠΗ ϻϭ ϚϟΫ ήϳήΒΗ ϥϭΪΑ νήϋ ϱ΍ ξϓέ ϭ΍ ϝϮΒϗ έϮϛ ϲγήϴϣ ΔδγΆϤϟ ϖΤϳ (ΎόΑΎγ Terms and condition of sale: 1. All used vehicles and generators will be sold to the bidders with the highest offers 2. All used vehicles will be sold as scraps regardless of their current operational conditions 3. Only one bid per vehicle/generator will be accepted.

4. Those bidders who wish to bid for more than one vehicle/generator will need to submit separate bids for each.

5. All used vehicles and generators will be sold ona ‘as is where is’ basis.

6. All rights, liabilities, and responsibilities including transportation, loading, registration papers,etcwill legally pass to the buyers when the sale is concluded and buyers receive the transfer of title documents.

7. Mercy Corps reserves the right to accept or reject any bid without giving any reason and does not bind itself to accept the highest bid or any bid.

:νϭήόϟ΍ ΢Θϓϭ ϢϳΪϘΗ .2012-8-29 ˯ΎόΑέϻ΍ Ϧϣ ΍˯΍ΪΘΑ΍ ϢϬοϭήϋ ϢϳΪϘΘΑ ϡΎϤΘϫ΍ ϢϬϳΪϟ ϱάϟ΍ ϦϴδϓΎϨϤϠϟ (ϻϭ΍ .΍˯Ύδϣ ϒμϨϟ΍ϭ ϪόΑ΍ήϟ΍ ϪϋΎδϟ΍ ϰϟ΍ ΎΣΎΒλ ϒμϨϟ΍ ϭ ϪϨϣΎΜϟ΍ ϪϋΎδϟ΍ Ϧϣ 2012-9-4 ˯ΎΛϼΜϟ΍ ϥϮϜϴγ νϭήόϟ΍ ϢϳΪϘΘϟ ϡϮϳ ήΧ΍3(of ΎϴϧΎΛ4 Page .ϝϭΪΠϟ΍ ϲϓ ϩϼϋ΍ ΩΪΤϤϟ΍ ϥΎϜϤϟ΍ϭ ΦϳέΎΘϟ΍ ϲϓ ϪϣΪϘϤϟ΍ νϭήόϟ΍ ΢Θϓ ϢΘϴγ (ΎΜϟΎΛ .ϑήψϟ΍ ϞΧ΍Ω ΪϟϮϤϟ΍ ϭ΍ ϪΒϛήϤϟ΍ ήόγϭ Ϣγ΍ ϭ Ϣϗέ ΎΤοϮϣ ϖϠϐϣ ϑήχ ϲϓ νϭήόϟ΍ ϢϳΪϘΗ ΐΠϳ (ΎόΑ΍έ .ΪΟϭ ϥ΍ ϲϤγήϟ΍ ϢΘΨϟ΍ ϊϣ ϑήψϟ΍ ΝέΎΧ ϰϠϋ ΪϟϮϤϟ΍ ϭ΍ ϪΒϛήϤϟ΍ Ϣγ΍ ϭ Ϣϗέ ΎΤοϮϣ ϖϠϐϣ ϑήχ ϲϓ νϭήόϟ΍ ϢϳΪϘΗ ΐΠϳ Ύπϳ΍ (ΎδϣΎΧ .ϪϤψϨϤϟ΍ ϲϠΜϤϣ Ϧϣ ϪϨΠϟ ΩϮΟϮΑ ϝϭΪΠϟ΍ ϲϓ ϩϼϋ΍ ϪΘΒΜϤϟ΍ ϦϛΎϣϻ΍ϭ ΪϴϋϭΎϤϟ΍ ϲϓ νϭήόϟ΍ Ϟϛ ΢ΘϔΘγ (ΎγΩΎγ .ϝϭΪΠϟ΍ ϲϓ ϩϼϋ΍ ϪΘΒΜϤϟ΍ Ϊϴϋ΍ϮϤϟ΍ ϲϓ νϭήόϟ΍ ΢Θϓ ˯ΎϨΛ΍ ϢϬΑ ΐΣήϣ ϦϴδϓΎϨϤϟ΍ Ϟϛ (ΎόΑΎγ Submission and opening of offers: 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

All interested bidders should submit their price offers beginning Wednesday, August 29, 2012 Bid submission will end on Tuesday, September 4,2012, from 8:30 Am to 4:30 PM. Bids will be opened on specified dates and offices in the table above.

Offers must be submitted in a sealed envelope with the Lot number, Vehicle or generatorsnameand price.

Also the Lot number and the name of the vehicle or generator should be written on the sealed envelopewith official stamp if possible.

All offers will be opened publicly on the dates and places specified above table in the presence of MC bid committee All bidders or their representatives are welcome to the bidopening at the specified dates and offices.

Terms of payments: 1.

2.

3.

4.

:ϊϓΪϟ΍ ρϭήη .Ϛλ ϭ΍ ϚϨΒϟ΍ ϖϳήσ Ϧϋ ΕΎόϓΩ ϱ΍ ϞΒϘΗ ϻ .Ε΍ΪϟϮϤϟ΍ϭ ΕΎΒϛήϤϟ΍ ϊϴΒϟ ΍ΪϘϧ ϊϓΪϟ΍ ςϘϓ ϞΒϘΘγ έϮϛ ϲγήϴϣ (ϻϭ΍ .ϲϜϳήϣϻ΍ έϻϭΪϟΎΑ ϥϮϜΗ ϪϳΪϘϨϟ΍ ΕΎόϓΪϟ΍ (ΎϴϧΎΛ .ϪϳΪϘϨϟ΍ ώϟΎΒϤϟ΍ ϩάϬΑ ϡϼΘγ΍ Ϟλϭ ϢδϘϟ΍ Ωϭΰϴγ ϭ ϩΩΪόΘϤϟ΍ ΎϬΒΗΎϜϣ ϲϓ έϮϛ ϲγήϴϣ ΔϤψϨϤϟ ϊΑΎΘϟ΍ ΕΎΑΎδΤϟ΍ Ϣδϗ ϰϟ΍ ΍ΪϘϧ ϥϮόϓΪϴγ ϥϭΰ΋Ύϔϟ΍ (ΎΜϟΎΛ .ϪϤψϨϤϟΎΑ ϪλΎΨϟ΍ ϦϛΎϣϻ΍ Ϧϣ Ε΍ΪϟϮϤϟ΍ ϭ΍ ΕΎΒϛήϤϟ΍ ΐΤγ ϭ ϱΪϘϨϟ΍ ϊϓΪϠϟ ϪϋΎγ 48 ΔϠϬϣ ϰτόΗ (ΎόΑ΍έ

MC will accept only cash payment for the sale of vehicles and generators. No checks and bank transfers will be accepted.

Cash will be paid in USD only Winners will pay cashat MC finance department at the various offices and official receipt will be issued by finance department Winners will be given 48 hours to pay cash and take their vehicles or generators from Mercy Corps compounds.

_______________________ Signed Mercy Corps Administration Page 4 of 4

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬ ‫جێگری سەرنوسەر‪ :‬یاسین تەها‬

‫وه‌همی‌ پایته‌ختی‌ رۆشنبیری‌‬ ‫ زانیار محه‌مه‌د‬

‫‪www.‬‬

‫‪awene.com‬‬

‫ی ده‌كرێت‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫سااڵنێك ‌ه بانگه‌ش ‌ه بۆ دروشم گەلێکی دروستكراوو وه‌هم ‌‬ ‫ی خه‌ڵكیدا‪ ،‬ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ی له‌زیهنیه‌ت ‌‬ ‫ی ته‌قدیسكردن‌و سه‌پاندن ‌‬ ‫گه‌یشتووه‌ت ‌ه ئاست ‌‬ ‫ی س���ه‌ر‬ ‫ی حیزب‌و په‌رله‌مانتارو نووس���ه‌ران ‌‬ ‫ك ‌ه له‌الیه‌ن زۆرێك له‌فه‌رمانبه‌ران ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پایته‌خت ‌‬ ‫ی حیزب‌و هونه‌رمه‌ندانه‌وه‌‪ ،‬ده‌گوترێت س���لێمان ‌‬ ‫به‌س���ه‌ندیكاكان ‌‬ ‫رۆشنبیری‌‌و هونه‌ره‌‪.‬‬ ‫ێ چوار سیاس���یی گه‌نده‌ڵ‌و هه‌ندێك‬ ‫ی ش���ارێك بڕێك ش���اعیرو س��� ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی گه‌مژه‌و س���وپایه‌ك‬ ‫ی بێبه‌ه���ره‌و ژماره‌یه‌ك س���ه‌رمایه‌دار ‌‬ ‫رۆژنامه‌نووس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وانیی ‌ه ئه‌و ش���ار‌ه پایته‌خت ‌‬ ‫ی هه‌ی���ه‌‪ ،‬هه‌رگیز مانا ‌‬ ‫ی حكوم ‌‬ ‫فه‌رمانب���ه‌ر ‌‬ ‫ی هه‌یه‌و‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫ی چه‌ند حیزبێك ‌‬ ‫ی له‌س���لێمان ‌‬ ‫ئ���ه‌ده‌ب‌و مه‌عریفه‌یه‌‪ .‬ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی سیاسیی تێدا ئه‌نجامدراوه‌‪ ،‬هه‌رگیز‬ ‫له‌مێژوودا چه‌ند جارێك خۆپیش���اندان ‌‬ ‫ی رۆشنبیری‌‪.‬‬ ‫سلێمانی‌ ناكاته‌ پایته‌خت ‌‬ ‫ی دڵش���كاوان ‌ه‬ ‫ش���ارێك مه‌والن���ا خالید ناچار ب ‌ه به‌جێهێش���تن بكات‪ ،‬نال ‌‬ ‫ی تێدا‬ ‫ی نه‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬ش���ارێك جه‌م���ال عیرفان ‌‬ ‫به‌جێیبهێڵێ���ت‌و هه‌رگیز بۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بیروڕاكانیه‌وه‌‪ ،‬گه‌لێك س���ه‌خت ‌ه ناوبنرێت پایته‌خت ‌‬ ‫تیرۆركرابێ���ت به‌هۆ ‌‬ ‫ی قۆشمه‌ن‌و خۆشمه‌شره‌بن‪ ،‬نوكته‌و‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫ی خه‌ڵك ‌‬ ‫ئه‌خالق‌و جوانی‌‪ .‬ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی دیكه‌و‌ه س���ازده‌كه‌ن‪ ،‬هه‌رگیز پێوان ‌ه نین بۆ‬ ‫ی ش���اران ‌‬ ‫ی خه‌ڵك ‌‬ ‫ته‌نز له‌بار‌ه ‌‬ ‫ی رۆشنبیری‌‌و هونه‌ر‪.‬‬ ‫پایته‌خت ‌‬ ‫ی تێ���دا نه‌بێت گه‌نجان ئازادیی ‌ه جه‌س���ته‌یی‌‌و‬ ‫له‌ش���ارێكدا هیچ جێگه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی تێ���دا تاقیبكه‌نه‌وه‌‪ ،‬كاره‌س���ات ‌ه ناوبنرێت‬ ‫ی خۆیان ‌‬ ‫عه‌قڵ���ی‌‌و خه‌یاڵیه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌الیه‌ك له‌هه‌ر شتێك ‌‬ ‫ی رۆش���نبیری‌‪ .‬له‌شارێك قس���ه‌و فه‌توا ‌‬ ‫پایته‌خت ‌‬ ‫ی‬ ‫دیك ‌ه كاریگه‌رت���رو گرنگتر بێت‪ ،‬گه‌مژه‌یی ‌ه ناوبنرێت س���ه‌نته‌رو مه‌ڵبه‌ند ‌‬ ‫هۆشیاری‌‌و داهێنان‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی تێدا نه‌مابێت‌و مرۆڤ به‌ئاس���ان ‌‬ ‫ی ئینس���ان ‌‬ ‫ش���ارێك ك ‌ه هی���چ به‌هایه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆیدا‪ ،‬سه‌رببڕێت‌و بكوژرێت‌و ده‌ستدرێژیی بكرێت ‌ه سه‌ر‪ ،‬ناونان ‌‬ ‫له‌ماڵه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی فاشیستیان ‌ه‬ ‫ی رۆش���نبیری‌‌و هونه‌ر‪ ،‬جگ ‌ه له‌مه‌یلێك ‌‬ ‫ئه‌و ش���ار‌ه به‌پایته‌خت ‌‬ ‫هیچی‌ دیكه‌ نییه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ترسناكه‌و زۆرێك له‌نووسه‌ران ‌‬ ‫ی ئه‌ده‌ب‌و شیعر‪ ،‬ماسكێك ‌‬ ‫ی پایته‌خت ‌‬ ‫دروشم ‌‬ ‫ی گه‌مژ‌ه نه‌زانیی خۆیان له‌پش���تیه‌و‌ه شاردووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫بێبه‌هره‌و هونه‌رمه‌ندان ‌‬ ‫ی نه‌زانی‌‌و ته‌نبه‌ڵی‌‌و‬ ‫ته‌نانه‌ت بووه‌ت ‌ه پاس���اوێك‪ ،‬یان رووپۆشێك‪ ،‬ك ‌ه خه‌ڵك ‌‬ ‫ی سواڵكه‌رو‬ ‫ێ حه‌ش���ارده‌ده‌ن‪ .‬ش���ارێك سه‌رتاپا ‌‬ ‫یپ‌‬ ‫نه‌خوێنده‌واریی خۆیان ‌‬ ‫ی ئۆتۆمبێل‬ ‫ی پاش���ماوه‌و خاشاك‌و دوكه‌ڵ ‌‬ ‫عه‌ره‌بان ‌ه بێت‪ ،‬هه‌موو به‌رهه‌مه‌ك ‌ه ‌‬ ‫بێت‪ ،‬بێئاگاییه‌ ناوزه‌ندبكرێت به‌بنكه‌ی‌ داهێنان‌و هونه‌ر‪.‬‬ ‫ی ره‌خنه‌یی پێش هه‌موو شتێك‬ ‫ی رۆش���نبیرییه‌‪ ،‬دیدێك ‌‬ ‫ش���ارێك پایته‌خت ‌‬ ‫ی هه‌بێت‪ ،‬مرۆڤ تێی���دا پارێزراوو رێزلێگیراو بێت‪ .‬نه‌ریت‌و‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌خۆ ‌‬ ‫ب���اوه‌ڕ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و كولتووریه‌كانی‌‪ ،‬بخات ‌ه به‌رده‌م گومان‌و پرس���یاره‌وه‌‪.‬‬ ‫ی چه‌ند‬ ‫ی هونه‌ریی بێبه‌هره‌و رێكخستن ‌‬ ‫ی مۆدێرن‌و گروپ ‌‬ ‫ێ چوار مۆڵ‌و بینا ‌‬ ‫س‌‬ ‫ی جوانی‌‌و هونه‌ر‪.‬‬ ‫كه‌مپینێك‪ ،‬هیچ شارێك ناكه‌ن ‌ه بنك ‌ه ‌‬ ‫ی سه‌یرانكردن‌و هه‌ڵپه‌ڕكێ‌‌و به‌رخۆری‌‪ ،‬بیرنه‌كردنه‌وه‌و بێباكی‌‌و‬ ‫شارێك سیما ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناوبنرێت مه‌ڵبه‌ند ‌‬ ‫ی له‌خۆگرتێبیت‪ ،‬هه‌س���تنه‌كردن ‌ه به‌به‌رپرسیار ‌‬ ‫ته‌نبه‌ڵ ‌‬ ‫ی جه‌هل باڵوبكه‌نه‌وه‌و‬ ‫هونه‌رو ئیستاتیكا‪ .‬جێگه‌یه‌ك ناوه‌ند‌ه ئه‌كادیمییه‌كان ‌‬ ‫ی فاشی‌‪ ،‬وه‌هم ‌ه‬ ‫ی شه‌رعیه‌ت بده‌ن ‌ه ده‌س���ه‌اڵتێك ‌‬ ‫رۆش���نبیران‌و هونه‌رمه‌ندان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بت ‌‬ ‫ی دروس���تكردن ‌‬ ‫ی رۆش���نبیری‌‪ .‬ش���ارێك س���ه‌رقاڵ ‌‬ ‫ناوبنرێت پایته‌خت ‌‬ ‫سیاس���ی‌‌و رۆشنبیری‌‌و ئابووری‌‌و هونه‌ری‌‌و ئاینی بێت‪ ،‬ئه‌فسانه‌ی ‌ه بگوترێت‬ ‫مه‌ڵبه‌ندی‌ داهێنان‌و نوێگه‌رییه‌‪.‬‬

‫دەتەوێت ئاوێنە چی بکات‪:‬‬

‫چاپخانەی ئاوێنە‬ ‫بۆ چاپکردنی‪:‬‬ ‫کتێب‪ ،‬گۆڤار‬ ‫رۆژنامه‌‪ ،‬نامیلکه‬

‫‪07701471518‬‬ ‫‪)053(3210501‬‬ ‫‪)053(3210502‬‬

‫ه له‌ئه‌وروپا‬ ‫نوێنه‌ری ئاوێن ‌‬ ‫شوان حه‌مه‌ ـ نه‌رویج‬ ‫‪004799004729‬‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫‪Say.awene@gmail.com‬‬

‫‪Awene‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی‬ ‫سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‪ ،‬سەردەشت عوسمان‬

‫ریکالم‬