ژماره‌ 342

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژمار‌ه (‪)342‬‬ ‫سێشەممە ‪2012/9/11‬‬

‫كورد "به‌یروت"یش ‌ی ئاوه‌دان كرده‌وه‌‬

‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ كوردین ده‌بێت‬ ‫به‌رده‌وام له‌ترس‌و دڵه‌ڕاوكێدا بژین‬

‫‪17‬‬ ‫‪512‬‬ ‫»»»»‬

‫کوڕی به‌رپرسێك هه‌را ده‌نێته‌وه‌‪..‬‬

‫ی سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫کۆمپانیای ئاوێنه‌ ده‌ریده‌کات‬

‫ژنێک به‌ته‌اڵقدان ده‌داو‬ ‫ده‌ستدرێژیی سێکسی ده‌کرێته‌سه‌ر‬

‫»»‪12‬‬ ‫»»‬ ‫‪17‬‬

‫جێگر بۆ عەلی باپیر دانانرێت‬

‫دڵشاد گەرمیانی بەشداریی‬ ‫کۆنفرانسی کۆمەڵی ئیسالمی نەکرد‬

‫‪17‬‬ ‫‪212‬‬ ‫»»»»‬

‫ئەدهەم بارزانی‪ :‬هه‌ر كه‌سێك سه‌لماند ‌ی كاك مه‌سعود‬ ‫دۆالرێكی له‌بانكێكدا هه‌یه‌‪ ،‬واز له‌پارت ‌ی ده‌هێنم‬ ‫باسكردنی ‪31‬ی ئاب گوناهێكی گه‌وره‌یه‌‬

‫ی ئاماژ‌ه به‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ئه‌دهه‌م بارزان ‌‬ ‫ی كاك‬ ‫هه‌ركه‌سێك دینارێك یان دۆالرێك ‌‬ ‫مه‌س���عودی‌ دۆزییه‌وه‌ له‌هه‌رش���وێنێك‬ ‫ی���ان له‌هه‌ر حس���ابێكی بانكی‌و به‌هه‌ر‬ ‫ناوێكیشه‌و‌ه بێت‪" ،‬ئه‌وا واز له‌حیزبه‌كه‌ی‬ ‫كاك مه‌س���عود ده‌هێنێت"‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"هه‌ر هاواڵتییه‌ك یان حیزب‌و الیه‌نێك‬ ‫باس���ی ‪31‬ی ئاب ب���كات‪ ،‬گوناهێكی‬ ‫گه‌وره‌ی‌ كردووه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬هه‌ولێ���ر‪ :‬ئه‌ده���ه‌م بارزانی‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئامۆزای‌ س���ه‌رۆكی‌ پارت���ی‌‌و ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارت��� ‌‬ ‫ی س���ه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫ی راگه‌یان���د ك��� ‌ه "ه���ه‌ر‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ركرده‌یه‌كی یه‌كێتی باس���ی ‪‌ 31‬‬ ‫ئاب بكات یان هه‌ر حیزبێكی دیكه‌ یان‬ ‫هه‌ر هاواڵتی‌و رۆژنامه‌یه‌ك باسی بكات‪،‬‬ ‫به‌هه‌نگاوێكی نه‌گونجاوی ده‌زانم"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و ده‌ڵێ���ت "ئه‌وانه‌ی‌ ماڵ���ی بارزان ‌‬ ‫به‌بازرگانی گه‌وره‌‌و خاوه‌ن س���ه‌روه‌ت‌و‬ ‫س���امانێكی‌ زۆر ده‌زان���ن‪ ،‬ب���ا بێ���ن‬ ‫داتاكان���ی ئه‌و بازرگانان��� ‌ه بۆ میلله‌ت‬ ‫بخه‌نه‌ به‌رچ���او‪ ،‬با خه‌ڵك ببینێت كێ‬

‫بڵێم نا"‪.‬‬ ‫ی ئاماژ‌ه به‌وه‌ش ده‌كات‬ ‫ئه‌دهه‌م بارزان ‌‬ ‫ك��� ‌ه له‌به‌رپرس���ێكی س���ه‌ركردایه‌تی‬ ‫پارت���ی‌و یه‌كێتی‌ تا ئاس���تی فه‌رماند‌ه‬ ‫س���ه‌ربازیه‌كان‪ ،‬هه‌ركه‌سێك توانیبێتی‬ ‫بۆخ���ۆی ش���تێك بكات‪ ،‬ئیس���تغاللی‬ ‫كردووه‌‪ ،‬ئ���ه‌و ده‌ڵێت "به‌اڵم ئایا ته‌نها‬ ‫بازرگانێك له‌كوردستان هه‌بێت له‌ماڵی‬ ‫بارزانیی���ه‌؟ ئای���ا هه‌م���وو حیزبه‌كان‬ ‫بازرگانییان نه‌ك���ردووه‌؟ كێ هه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ن���د نه‌بووبێت؟ كێ هه‌یه‌ نه‌ك‬ ‫ڤێلالی���ه‌ك چه‌نده‌ها ڤێل�ل�ای نه‌بێت؟‬ ‫هه‌ر له‌گردی س���لێمانی ده‌س���تپێبك ‌ه‬ ‫تاك���و قه‌اڵچ���واالن‌و ب���ۆ دەو‌روبه‌ری‬ ‫هه‌ولێرو س���ه‌ری ره‌ش‌و دهۆك‌و هه‌موو‬ ‫ش���وێنه‌كان‪ ،‬هه‌مووی ه���ه‌ر ڤێلالیه‌‌و‬ ‫ئەدهەم بارزانی‬ ‫دروس���تكراوه‪ ،‬به‌اڵم ئای���ا ته‌نها ماڵی‬ ‫ێ‬ ‫بازرگانه‌و ك���ێ ب���ازرگان نییه‌‪ ،‬به‌اڵم بارزان���ی بازرگانییان ك���ردووه‌؟ به‌ڵ ‌‬ ‫ئایا كه‌س���ێك له‌براكانی كاك مه‌سعود له‌ماڵ���ی بارزانی���ش چه‌ند كه‌س���ێك‬ ‫یان له‌ئامۆزاكانی بازرگانی ناكات‪ ،‬من ه���ه‌ن كۆمپانیایان هه‌ی���ه‌و بازرگانیی‬ ‫ی ده‌كه‌ن؟"‪.‬‬ ‫ناتوان���م بڵێم نا! ی���ان له‌ماڵی بارزان ‌‬ ‫»»‪4‬‬ ‫كه‌س���ێك بازرگانی ناكات‪ ،‬من ناتوانم‬

‫دواخستنی‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ تاڵه‌بانی‌ په‌یوه‌ندیی‌‬ ‫به‌چاودێریی‌ ته‌ندروستییه‌وه‌ هه‌یه‌‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ به‌رپرس���ان ‌ی یه‌كێتی‌ لێدوان ‌ی چه‌پ���ی‌‪ ،‬زۆرب���ه‌ ‌ی به‌رپرس���انی‌ یه‌كێت ‌ی‬ ‫جۆراوجۆر ده‌ده‌ن سه‌باره‌ت به‌هاتنه‌وه‌ ‌ی له‌ئاس���ته‌ جیاوازه‌كان���دا لێدوان ‌ی جیاواز‬ ‫تاڵه‌بانی‌ بۆ كوردس���تان‪ ،‬به‌اڵم به‌وته‌ ‌ی ده‌ده‌ن س���ه‌باره‌ت به‌كات��� ‌ی گه‌ڕانه‌وه‌ ‌ی‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌ك هه‌تا ئێستا پزیشكه‌كان بۆ كوردس���تان ك ‌ه ده‌ب���وو پێش جه‌ژن ‌ی‬ ‫هیچ واده‌یه‌كی���ان بۆ هاتن��� ‌ه ده‌ره‌وه‌ ‌ی ره‌م���ه‌زان بگه‌ڕێت���ه‌وه‌‌و هه‌ندێكیش���یان‬ ‫له‌نه‌خۆشخان ‌ه ده‌ستنیش���ان نه‌كردووه‌‪ ،‬ده‌یان���وت راس���ته‌وخۆ دوای‌ ج���ه‌ژن‬ ‫دواخستن ‌ی به‌رده‌وامی‌ واده‌ ‌ی گه‌ڕانه‌وه‌ ‌ی ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌‌و له‌ئێستاش���دا س���ه‌رجه‌م‬ ‫تاڵه‌بان���ی‌ په‌یوه‌ن���د ‌ی به‌چاودێری���ی‌ بۆچونه‌كان پێیانوای ‌ه كه‌ له‌م هه‌فته‌یه‌دا‬ ‫یاخ���ود هه‌فته‌ی‌ داهات���وو ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌و‬ ‫ته‌ندروستییه‌و‌ه هه‌یه‌‪.‬‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬له‌دوای‌ سه‌فه‌ركردن ‌ی هاوكاتی���ش ده‌ڵێ���ن كه‌ “ته‌ندروس���ت ‌ی‬ ‫تاڵه‌بان���ی‌ ب���ۆ ئه‌ڵمانی���ا به‌مه‌به‌س���ت ‌ی زۆر باش���ه‌”‪ ،‬ب���ه‌اڵم س���ه‌رچاوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫وه‌رگرتن���ی‌ چاره‌س���ه‌ری‌ پزیش���كی‌‌و ئ���اگادار به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند ك ‌ه راس���ت‬ ‫ئه‌نجامدانی‌ نه‌شته‌رگه‌رییه‌ك بۆ ئه‌ژنۆ ‌ی ده‌رنه‌چون ‌ی ئه‌و لێدوانانه‌ ‌ی به‌رپرس���ان ‌ی‬

‫یه‌كێتی‌ سه‌باره‌ت به‌هاتنه‌وه‌ی‌ تاڵه‌بانی‌‪،‬‬ ‫نیش���انه‌ ‌ی ئه‌وه‌یه‌ ك ‌ه هێشتا ته‌ندروست ‌ی‬ ‫ناوبراو پێویستی‌ به‌چاودێری‌‌و ئه‌و جۆر‌ه‬ ‫چاره‌سه‌ره‌ پزیشكیی ‌ه هه‌یه‌ ك ‌ه له‌ئه‌ڵمانیا‬ ‫بۆی‌ ئه‌نجام���دراوه‌‪ ،‬چونك���ه‌ له‌واڵتان ‌ی‬ ‫ئه‌وروپ���ا پزیش���ك كاتێ���ك ده‌رچون ‌ی‬ ‫نه‌خ���ۆش له‌نه‌خۆش���خانه‌ دیاریده‌كات‪،‬‬ ‫راس���ته‌وخۆ له‌و به‌رواره‌دا له‌نه‌خۆشخان ‌ه‬ ‫ده‌رده‌چێت‌و هیچ كاتێ���ك ئه‌و به‌رواران ‌ه‬ ‫به‌هه‌ڵ���ه‌ نادرێن‪ ،‬بۆیه‌ نه‌گه‌ڕانه‌وه‌ش��� ‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندیی‌ به‌وه‌و‌ه هه‌ی ‌ه ك ‌ه هه‌تا ئێستا‬ ‫پزیشكه‌كان پێیانوای ‌ه تاڵه‌بان ‌ی پێویست ‌ی‬ ‫به‌مانه‌وه‌و چاودێری ‌ی ته‌ندروستییه‌‪.‬‬ ‫ریکالم‬

‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی گه‌ڕه‌کی شۆڕش ‪ 101‬شه‌قامی ‪2‬سالم خانووی ‪ 56‬ته‌له‌فۆن‪ 2136622 3210501 3210502 :‬هه‌ولێر ‪ ،‬فولکه‌ی کوران ‪ -‬به‌رامبه‌ر نه‌خۆشخانه‌ی ژینی تایبه‌ت (مۆبایل)‪ 07504531388 :‬‬

‫ئاریافۆن‪ 2560031 :‬کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات‬

‫نرخی ‪ 1000‬دینار ‬

‫تیراژ ‪4500 :‬‬

‫‪2‬‬

‫هه‌واڵ‬

‫)‪ )342‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/9/11‬‬

‫مه‌كته‌ب ‌ی سیاس ‌ی كۆمه‌ ‌ڵ ده‌چێته‌ هه‌ولێر‌و‬ ‫جێگریش بۆ عه‌ل ‌ی باپیر دانانرێت‬

‫عه‌لی باپیر‬

‫له‌كۆنفرانسی‌ ئاسایی‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیسالم ‌‬ ‫ی‬ ‫بڕیاردرا كه‌ باره‌گای‌ سه‌ره‌كی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاسی‌ ببرێته‌ شاری‌ هه‌ولێر‌و تائێستاش‬ ‫هیچ پێشنیارێك نییه‌ بۆ دانانی‌ جێگری‌‬ ‫بۆ عه‌لی‌ باپیر ئه‌میری‌ كۆمه‌ڵ‌‪.‬‬ ‫هه‌ولێر‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬دوێنێ‌ (دووشه‌ممه‌)‬ ‫ی كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌‬ ‫كۆنفرانسی‌ ئاس���ای ‌‬ ‫به‌به‌شداری‌ ‪ 408‬ئه‌ندام له‌شاری‌ هه‌ولێر‬ ‫ده‌س���تی‌ به‌كاره‌كانی‌ ك���رد‌و بڕیاروایه‌‬ ‫ئه‌مڕۆ كۆتایی‌ پێبێت‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵ���ی‌ ئیس�ل�امی‌ كوردس���تان‬ ‫له‌ساڵی‌ ‪2001‬دا به‌سه‌رۆكایه‌تی‌ م‪.‬عه‌لی‌‬ ‫باپیر خ���ۆی‌ راگه‌یاند ئه‌م���ه‌ش دوای‌‬ ‫جیابونه‌وه‌یان له‌بزوتنه‌وه‌ی‌ ئیس�ل�امی‌‪،‬‬ ‫به‌پێی‌ په‌یڕه‌وی‌ ناوخۆی‌ ئه‌و حیزبه‌ش‬ ‫له‌نێوان دوو كۆنگره‌دا كۆنفرانس���ێكی‌‬ ‫ئاسایی‌ ده‌به‌ستن‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵ���ی‌ ئیس�ل�امی‌ له‌ئێس���تادا‬

‫ب ‌ه باجیه‌كانی ته‌ندروستی‬ ‫هه‌ڵمه‌تی كوتان ئه‌نجامده‌درێت‬ ‫له‌هه‌ڵمه‌تی‌ كوتان���ی‌ مندااڵندا له‌بنكه‌ی‌ بوون ئه‌وه‌ش���ی ده‌یویس���ت منداڵه‌كه‌م‬ ‫ته‌ندروس���تی‌ ئیبراهی���م ئه‌حم���ه‌د بكوتێت باجیه‌كه‌ بوو"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا به‌ڕێوه‌به‌ری بنكه‌ی‬ ‫"باجی‌"یه‌كان���ی‌ ته‌ندروس���تی‌ ب���ۆ ئه‌و‬ ‫ته‌ندروس���تی ئیبراهی���م ئه‌حم���ه‌د‪،‬‬ ‫هه‌ڵمه‌ته‌ به‌كارهێنراون‪.‬‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬ماوه‌ی‌ سێ‌ رۆژه‌ د‪.‬ده‌ش���نێ له‌لێدوانێك���دا ب���ۆ ئاوێنه‌‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی ته‌ندروس���تی‪ ،‬هه‌ڵمه‌ت���ی رایگه‌یان���د ك���ه‌ ئه‌وان ش���ه‌ش تیمیان‬ ‫كوتان���ی منداڵ���ی خ���وار پێنج س���اڵ پێكهێن���اوه‌‌و وتی‌ "منیش ده‌ڵێم ده‌بێت‬ ‫ده‌س���تپێكردووه‌ كه‌ مندااڵنی‌ یه‌ك رۆژ ئ���ه‌و تیمانه‌ پس���پۆڕ بن‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئیمه‌‬ ‫تا خوار ته‌مه‌ن پێنچ س���اڵ ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬له‌به‌ر ب���ێ كارمه‌ندیی‪ ،‬ئ���ه‌و كاره‌مان‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌بنكه‌ی ته‌ندروس���تی ئیبراهیم كردووه‌‪ ،‬له‌ڕاستیشدا خه‌له‌له‌كه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫ئه‌حم���ه‌د "باجیه‌كان" ئه‌و پرۆس���ه‌یه‌ فه‌رمانگه‌ی خۆپارێزیی سلێمانییه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ ناكرێ���ت كارێك���ی وا گرن���گ‬ ‫جێبه‌جێ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫له‌و باره‌یه‌وه‌ مامۆس���تا س���ه‌الم كه‌ پشتگوێبخرێت‪ ،‬چه‌ندینجاریش داوامان‬ ‫دانیش���توی گه‌ڕه‌كی ئیبراهیم ئه‌حمه‌ده‌ له‌وه‌زی���ری ته‌ندروس���تی‌و به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند "م���ن منداڵه‌كه‌ی گش���تی ته‌ندروستی سلێمانی كردوه‌ بۆ‬ ‫خۆم نه‌خس���ته‌ به‌رده‌س���ت ئه‌و تیمه‌‪ ،‬چاره‌سه‌ری‌ ئه‌و گرفته‌‪ ،‬به‌اڵم بێئه‌نجام‬ ‫چونكه‌ سێ كه‌س بوون‌و دوانیان باجی بووه‌"‪.‬‬

‫وه‌ك س���ێیه‌م هێ���زی‌ ئۆپۆزس���یۆن‬ ‫له‌كوردس���تاندا كارده‌ك���ه‌ن‌و خاوه‌نی‌‬ ‫چوار كورسین له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان‌و‬ ‫دوو كورسیش���یان له‌په‌رله‌مانی‌ عێراقدا‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئاگادار له‌كۆنفرانسه‌كه‌‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د ك���ه‌ له‌یه‌ك���ه‌م‬ ‫رۆژدا ده‌س���تكراوه‌ به‌هه‌مواركردنه‌وه‌ی‌‬ ‫په‌یڕه‌وی‌ ناوخۆ‌و یه‌كێك له‌و بڕگانه‌ش‬ ‫كه‌ به‌زۆرینه‌ی‌ ده‌نگ هه‌مواركراوه‌ته‌وه‌‬ ‫بڕیاری‌ گواستنه‌وه‌ی‌ باره‌گای‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫مه‌كته‌ب���ی‌ سیاس���ی‌ ب���ووه‌ له‌ش���اری‌‬ ‫سلێمانییه‌وه‌ بۆ شاری‌ هه‌ولێر به‌و پێیه‌ی‌‬ ‫هه‌ولێر پایته‌ختی‌ هه‌رێمی‌ كوردستانه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و گواستنه‌وه‌یه‌ نازانرێت ئاخۆ‬ ‫له‌دوای‌ ته‌واوبوون���ی‌ كۆنفرانس ئه‌نجام‬ ‫ده‌درێت یاخود له‌كۆنگره‌ی‌ داهاتودا كه‌‬ ‫دوو س���اڵی‌ دیكه‌ ده‌به‌سترێت‪ ،‬بڕیاری‌‬

‫كۆتایی‌ لێده‌درێت‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ پێش���تر ده‌نگ���ۆی‌ ئه‌و‌ه‬ ‫هه‌بوو كه‌ له‌كۆنفرانس���دا پێش���نیاری‌‬ ‫دانان���ی‌ جێگرێك ب���ۆ ئه‌میری‌ كۆمه‌ڵ‌‪،‬‬ ‫م‪.‬عه‌ل���ی‌ باپی���ر ده‌كرێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كه‌ ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا كه‌ هه‌تا‬ ‫كۆتایی‌ یه‌كه‌م رۆژیش هیچ پێشنیارێكی‌‬ ‫له‌و جۆره‌ له‌ئارادا نه‌بووه‌‌و به‌دوریش���ی‌‬ ‫زانی‌ له‌كۆنفرانس���دا پێش���نیارێكی‌ له‌و‬ ‫جۆره‌ بكرێت‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كه‌ ئاش���كرایكرد ك���ه‌‬ ‫پێش���نیارێكی‌ دیكه‌ ك���راوه‌ بۆئه‌وه‌ی‌‬ ‫وش���ه‌ی‌ (ال اله‌ الله‌ محمد رسول الله‌)‬ ‫له‌نێ���و ئاڕم���ی‌ كۆمه‌ڵ���دا الببرێت به‌و‬ ‫پێیه‌ی‌ زۆرجار ئاڕمه‌كه‌ له‌سه‌ر رۆژنامه‌‌و‬ ‫گۆڤ���اره‌كان داده‌نرێ���ت‌و دواتریش ئه‌و‬ ‫باڵوكراوانه‌ ده‌خرێنه‌ س���ه‌ر زه‌وی‌‌و به‌و‬ ‫هۆیه‌ش���ه‌وه‌ ئه‌و وشه‌یه‌ ده‌كه‌وێته‌ سه‌ر‬

‫زه‌وی‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم دوات���ر ره‌تكراوه‌ت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ زۆرینه‌ پێیانوابوو كه‌ ئه‌و كاره‌‬ ‫له‌ڕوی‌ شه‌رعییه‌وه‌ كێشه‌ی‌ نییه‌‪.‬‬ ‫له‌یه‌ك���ه‌م رۆژی‌ كۆنفرانس���ه‌كه‌دا‬ ‫ئه‌ندام���ی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌ كۆمه‌ڵ‌‪،‬‬ ‫دڵش���اد گه‌رمیان���ی‌ ئام���اده‌ نه‌بووه‌‌و‬ ‫به‌وته‌ی‌ سه‌رچاوه‌كه‌ش‪ ،‬ناوبراو به‌هۆی‌‬ ‫ئیلتیزاماتی‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌ كه‌ یه‌كێك‬ ‫له‌خێزانه‌كانی‌ له‌شاری‌ سلێمانی‌ منداڵی‌‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬نه‌یتوانیوه‌ به‌شداری‌ بكات‌و به‌و‬ ‫هۆیه‌شه‌وه‌ داوای‌ لێبوردنی‌ له‌ئه‌ندامانی‌‬ ‫كۆنفرانس كردووه‌‌و پێیڕاگه‌یاندوون كه‌‬ ‫ره‌نگه‌ ئه‌مڕۆ به‌شداری‌ بكات‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌پێشنیاركردن بۆ گۆڕینی‌‬ ‫ئه‌میر یان پێشه‌وای‌ كۆمه‌ڵ‪ ،‬سه‌رچاوه‌كه‌‬ ‫جه‌ختیكرده‌وه‌ كه‌ ئه‌و باسه‌ ناتوانرێت‬ ‫له‌نێو كۆنفرانس���دا باس بكرێت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫له‌كۆنگره‌دا تاووتوێده‌كرێت‪.‬‬

‫له‌سه‌ر ده‌ستگیركردن ‌ی ئاسایشێك‬ ‫پۆلیس‌و ئاسایش ده‌بێت ‌ه شه‌ڕیان‬ ‫ی ئاسایشێك‬ ‫له‌س���ه‌ر ده‌س���تگیركردن ‌‬ ‫له‌الیه‌ن پۆلیس���ی‌ سه‌رچناره‌وه‌‪ ،‬شه‌ڕ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی پۆلیس��� ‌‬ ‫ته‌ق��� ‌ه له‌نێ���وان هێزه‌كان ‌‬ ‫سه‌رچنار‌و ئاسایش���ی‌ هه‌مان ناوچه‌دا‬ ‫دروستبووه‌‌و لیژنه‌یه‌ك بۆ لێكۆڵینه‌و‌ه‬ ‫پێكهێنراوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬س���ه‌رچاوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی راگه‌یاند ك ‌ه له‌م‬ ‫ئ���اگادار به‌ئاوێن���ه‌ ‌‬ ‫ی رابردودا ئاسایشێك له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ش���ه‌وانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���كرتاریه‌ت ‌‬ ‫چه‌ند پێش���مه‌رگه‌یه‌ك ‌‬ ‫تاڵه‌بانی���دا له‌ناوچ���ه‌ی‌ س���ه‌رچنار‬ ‫بوه‌ته‌ ش���ه‌ڕیان‌و دواتر س���كرتاریه‌ت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی پۆلیس��� ‌‬ ‫كارمه‌نده‌كه‌یان راده‌س���ت ‌‬ ‫س���ه‌رچنار كردووه‌‪ ،‬پاشان پۆلیسیش‬ ‫ی له‌ئاس���ایش ك���ردوو‌ه ك���ه‌ بێن‬ ‫داوا ‌‬

‫كارمه‌نده‌كه‌یان ببه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم دواتر‬ ‫ی ئه‌و كارمه‌نده‌ ك ‌ه “مه‌ست”‬ ‫هاوڕێیه‌ك ‌‬ ‫ی سه‌رچنار‌و‬ ‫ی پۆلیس ‌‬ ‫بوو‌ه چوه‌ت ‌ه بنكه‌ ‌‬ ‫ی ئازاد‬ ‫وتویه‌تی‌ ك ‌ه ده‌بێ���ت هاوڕێك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫بك���ه‌ن‪ ،‬ئه‌وانیش وتویانه‌ راده‌س���ت ‌‬ ‫ی ده‌كه‌ینه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ به‌و هۆیه‌و‌ه‬ ‫ئاسایش ‌‬ ‫ده‌مه‌قاڵ���ێ له‌نێوانیاندا دروس���تبووه‌‌و‬ ‫ی س���ه‌رچناریش رۆیشتونه‌ت ‌ه‬ ‫ئاسایش ‌‬ ‫بنك���ه‌ی‌ پۆلی���س‌و له‌گه‌ ‌ڵ پۆلیس���دا‬ ‫پێكداپژاون‪.‬‬ ‫ی ب���ه‌وه‌دا ك ‌ه‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كه‌ ئاماژه‌ ‌‬ ‫ئێس���تا لیژنه‌ی���ه‌ك ب���ۆ لێكۆڵینه‌و‌ه‬ ‫ی ئه‌و روداو‌ه‬ ‫ی دروس���تبوون ‌‬ ‫له‌چۆنیه‌ت ‌‬ ‫دروس���تكراوه‌‌و ژماره‌یه‌ك ئاس���ایش‌و‬ ‫پۆلی���س ده‌س���تگیركراون‌و دوات���ر‬

‫ئازادكراون‪.‬‬ ‫بۆ ئه‌م مه‌به‌ست ‌ه ئاوێن ‌ه په‌یوه‌ندیكرد‬ ‫ی‬ ‫به‌نه‌قیب س���ه‌ركه‌وت ئه‌حمه‌د وته‌بێژ ‌‬ ‫پۆلیس���ی‌ س���لێمانی‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ناوبراو‬ ‫ی س���ه‌فه‌ره‌و‌ه‬ ‫رایگه‌یان���د ك��� ‌ه به‌هۆ ‌‬ ‫ئاگای‌ له‌و كێش���ه‌ی ‌ه نیی���ه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ی‬ ‫په‌یوه‌ندیكرد به‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌ راگه‌یاندن ‌‬ ‫ی س���لێمانی‌ (نه‌قیب رزگار‬ ‫ئاسایش��� ‌‬ ‫ی له‌و‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫محه‌م���ه‌د)‪ ،‬ئه‌ویش بێئاگای ‌‬ ‫كێشه‌ی ‌ه راگه‌یاند‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ یاس���ای ‌‬ ‫ی‬ ‫راگه‌یاند كه‌ نه‌ده‌بوو ئه‌و چه‌ند كه‌سه‌ ‌‬ ‫ی پۆلیس‬ ‫ئاس���ایش حه‌ره‌م���ی‌ بنك���ه‌ ‌‬ ‫ی خۆیان‬ ‫ی یاس���ای ‌‬ ‫بش���كێنن ك��� ‌ه كار ‌‬ ‫كردووه‌‪.‬‬

‫"هیچ ده‌رمانێك ناكڕین هه‌تا‬ ‫به‌كوالێتی‌‌و كۆنتڕۆڵدا نه‌ڕوات" سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم ماوه‌ی‌ ساڵێكه‌ پله‌‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ی‌ فریاكه‌وتنی‌ س���لێمان ‌ی‬ ‫داوایان له‌ته‌ندروس���تی‌ سلێمانی‌ كردووه‌‬ ‫كه‌ ده‌رمانیان بۆ بكڕن‪ ،‬ئه‌وانیش وتویانه‌‬ ‫بیك���ڕن‪ ،‬ب���ه‌اڵم “كوالێت���ی‌‌و كۆنتڕۆڵی‌‬ ‫ده‌رمانه‌كه‌ نه‌كه‌ن”‪ ،‬به‌رپرسی‌ ده‌رمانیش‬ ‫ئه‌و قسه‌یه‌ ره‌تده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪‌:‬جێگری‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫فه‌رمانگه‌ی‌ ته‌ندروس���تی‌ ب���ۆ كاروباری‌‬ ‫ده‌رمان‪ ،‬د‪.‬جه‌عف���ه‌ر حه‌یده‌ر به‌ئاوێنه‌ی‬ ‫راگه‌یاند ک���ه‌ ئه‌وان ده‌رم���ان له‌ڕێگه‌ی‌‬

‫ریکالم‬

‫وه‌زاره‌ت���ی‌ ته‌ندروس���تی‌ عێراق���ه‌وه‌‬ ‫وه‌رده‌گرن‪ ،‬به‌اڵم هه‌ندێجار ئه‌و ده‌رمان ‌ه‬ ‫به‌ش ناكات‪ ،‬بۆی���ه‌ ناچار ده‌بن ده‌رمان‬ ‫بكڕن‌و وتیش���ی‌ “هیچ ده‌رمانێك ناكڕین‬ ‫هه‌تا به‌كوالێتی‌‌و كۆنتڕۆڵدا نه‌ڕوات”‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ “ه���ه‌ر ده‌رمانێ���ك ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫پشكنینی‌ كوالێتی‌‌و كۆنتڕۆڵی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ته‌ندروس���تی‌ هه‌رێم���ی‌ پێ���وه‌ نه‌بێت‌و‬ ‫به‌به‌ڕاددا نه‌یه‌ت‪ ،‬رێگه‌ی‌ پێناده‌ین بێته‌‬ ‫سلێمانی‌”‪.‬‬

‫به‌رزكردنه‌وه‌ی‌ بۆ ژماره‌یه‌ك ئه‌فسه‌ر نه‌كردووه‌‬

‫زیاتر له‌ن���ه‌وه‌د ئه‌فس���ه‌ری‌ هێزه‌كانی‌‬ ‫‪ 70‬رایده‌گه‌یه‌ن���ن ك���ه‌ م���اوه‌ی‌ زیاتر‬ ‫له‌س���اڵێكه‌ پله‌به‌رزكردنه‌وه‌یان له‌الیه‌ن‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێمه‌وه‌ ب���ۆ نه‌كراوه‌‌و‬ ‫لیژنه‌ی‌ پێش���مه‌رگه‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كات‬ ‫كه‌ به‌منزیكانه‌ ئ���ه‌و پله‌به‌رزكردنه‌وه‌یه‌‬ ‫ته‌واو ده‌بێت‪.‬‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬له‌سكااڵیه‌كدا كه‌‬

‫وێنه‌یه‌كی‌ بۆ ئاوێنه‌ نێردراوه‌‪ 90 ،‬ئه‌فسه‌ر‬ ‫له‌هێزه‌كانی‌ ‪ 70‬ئاماژه‌یان به‌وه‌داوه‌ كه‌‬ ‫ئه‌وان له‌مانگی‌ ‪10‬ی‌ س���اڵی‌ رابردوه‌وه‌‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ پله‌به‌رزكردنه‌وه‌یان ناویان‬ ‫بۆ وه‌زاره‌تی‌ پێشمه‌رگه‌ به‌رزكراوه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫له‌وێش���ه‌وه‌ بۆ ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زیران‌و‬ ‫پاشان بۆ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تائێستا ناوه‌كانیان نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫ل���ه‌و باره‌ی���ه‌وه‌ س���ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كاروب���اری‌ پێش���مه‌رگه‌ له‌په‌رله‌مان���ی‌‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬محه‌م���ه‌د ش���اره‌زوری‌‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ له‌گه‌ڵ‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ گفتوگۆی���ان ك���ردووه‌‌و‬ ‫پێده‌چێ���ت به‌منزیكان���ه‌ ناوه‌كانی���ان‬ ‫بگه‌ڕێت���ه‌وه‌‌و ئ���ه‌وان وه‌ك په‌رله‌م���ان‬ ‫به‌دواداچونی‌ زیاتریشی‌ بۆ ده‌كه‌ن‪.‬‬

‫وه‌اڵمدانەوەی هەواڵ‬ ‫بەڕێز‪ :‬سەرنوسەری رۆژنەمەی ئاوێنە‬ ‫ساڵو‪..‬‬ ‫دوای ئەوەی له‌ژمارە (‪)٣٤١‬ی رۆژی‬ ‫(‪)٢٠١٢/٩/٤‬ی رۆژنام���ەی ئاوێن���ە‬ ‫لەمانش���ێتی یەکەم پەڕە باس���ی من‬ ‫کراوە کە داوای پارەی خانەنیش���ینی‬ ‫له‌ئەندام په‌رلەمانێکی گۆڕان کراوە‪.‬‬ ‫روونکردنەوەیەک���م‬ ‫هەرچەن���دە‬ ‫له‌س���ایتەکانەوە ب�ڵ�او ک���ردەوە ک���ە‬ ‫ئ���ەو هەواڵ���ە دوورە له‌ڕاس���تییەوەو‬ ‫له‌هەفتەی داهات���ودا بە بەڵگەوە ئەوە‬ ‫ئەس���ەلمێنم‪ .‬بەهی���وام له‌ڕۆژنامەکەدا‬ ‫وەك هەواڵەکەتان ئەم روونکردنەوەیەم‬ ‫بۆ باڵو بکەنەوە‪.‬‬

‫ئەوکاتە له‌ئەنجومەن���ی پارێزگا بووم‪.‬‬ ‫منی���ش موچەک���ەم راگرت‪ .‬له‌س���اڵی‬ ‫(‪ )٢٠٠٩‬بەڕێوەب���ەری کەمئەندامان���ی‬ ‫س���ەنگەر (کاك رزگار) پێی وتم هیچ‬ ‫رێگریی���ەک نییە ل���ەوەی ئەو موچەیە‬ ‫وەربگریت‪ ،‬بۆیە بە نوس���راوی فەرمی‬ ‫ب���ۆ بانک���ی چەرم���وو له‌چەمچەماڵ‌و‬ ‫بەڕێوەبەرایەتی گش���تی کەمئەندامان‪،‬‬ ‫ئ���ەو موچانەیان بۆ گەڕاندمەوە‪ .‬دواتر‬ ‫پێمباش���نەبوو ئەو موچەیە وەربگرم‪،‬‬ ‫بۆی���ە موچ���ەکان له‌بانک���ی چەرموو‬ ‫کۆبونەوە‪.‬‬

‫بەڵگەی ژمارە (‪)٢‬‬ ‫هەم���وو ئەو موچان���ە گەڕانەوە بۆ‬ ‫بەڕێوەبەرایەتی گش���تی خانەنیشینی‬ ‫کەمئەندام���ی س���ەنگەر‪ .‬له‌بەرئەوەی‬ ‫بەڵگەی ژمارە (‪)١‬‬ ‫ب���ە بڕی���اری ژم���ارە (‪ )١٤٦‬وەرنەگیرابوو‪ .‬بەنوس���راوێك ئاگاداری‬ ‫ل���ه‌(‪)٢٠٠٥/٣/١٣‬ی کابین���ەی (‪ )٤‬پەرلەمانی کوردس���تان کرا کە هەندێ‬ ‫ی کاك د‪.‬بەره���ەم‪ ،‬پێش���مەرگە ئەن���دام پەرلەم���ان پ���ارەی زیادیان‬ ‫کەمئەندامبووەکانی س���ەنگەر ئەتوانن وەرگرتووەو ئەبێت بیگێڕنەوە‪.‬‬ ‫دوو موچ���ە وەربگرن‪ .‬کابینەی (‪)٥‬ی‬ ‫بەڵگەی ژمارە (‪)٣‬‬ ‫کاك نێچیریش هەمان بڕیاری هەبوو‪.‬‬ ‫منیش الی خۆمەوە هەموو پارەکانی‬ ‫له‌ساڵی(‪ )٢٠٠٨‬بە نافەرمی‌و زارەکی‬ ‫بیستم کە نابێت دوو موچە وەربگرین‪ .‬وەرمگرتبوو گەڕاندمەوە‪.‬‬

‫بەڵگەی ژمارە (‪)٤‬‬ ‫دوای ئ���ەوەی لەگەڵ کاك د‪.‬بەرهەم‬ ‫قس���ەم ک���رد‪ ،‬پێی وت���م له‌بەرئەوەی‬ ‫بە فەرمی پێتان نەوت���راوە کە نابێت‬ ‫دوو موچ���ە وەربگ���رن‌و ئ���ەو دوو‬ ‫بڕیارەی ه���ەردوو کابینەی (‪‌)٤‬و (‪)٥‬‬ ‫هەیە‪ ،‬ئ���ەوەی لێتان س���ەندراوەتەوە‬ ‫ئەبێت بۆتان بگێڕن���ەوەو موچەکەش‬ ‫رانەگیرێ���ت‪ .‬هەر لەوێ لەگەڵ وەزیری‬ ‫دارای���ی‌و ئابووری قس���ەی ک���رد کە‬ ‫پارەکەم���ان بۆ بگێڕنەوە‪ .‬مەبەس���ت‬ ‫هەموو کەمئەندامانی سەنگەر بوو‪ .‬من‬ ‫تا ئێستاش نە پارەکەم بۆ گەڕاوەتەوە‬ ‫نە موچەکەش وەردەگرم‪.‬‬ ‫کاری رۆژنامەوانی زۆر گەورەو پیرۆزە‬ ‫بۆیە له‌ب���ەر ئەو رێ���زە گەورەیە هیچ‬ ‫کاردانەوەیەک���م نەبوو‪ .‬هەقی وایە لەم‬ ‫کاتەدا ک���ە کاتی هەڵبژاردنەکان نزیك‬ ‫بۆتەوە‪ ،‬ل���ەو جۆرە هەوااڵنە باش���تر‬ ‫وردبین���ی بکرێ���ت‌و پرس���یار بکرێت‌و‬ ‫پرس���یاری الیه‌ن���ە پەیوەندیدارەکانی‬ ‫تریش بکرێت‪ ،‬چونکە ئەوە له‌ڕیزبەندی‬ ‫(تەشهیرە)‪.‬‬ ‫شێرزاد حافز‬

‫مامۆستایه‌كی‬ ‫په‌یمانگا له‌سه‌ر‬ ‫“خۆشه‌ویستی‌”‬ ‫ده‌خرێت ‌ه‬ ‫زیندانه‌وه‌‬

‫مامۆس���تایه‌كی په‌یمان���گاو وانه‌بێ���ژ‬ ‫له‌زانك���ۆی س���لێمانی به‌ه���ۆی بوونی‬ ‫په‌یوه‌ن���دی له‌گ���ه‌ڵ كچێك���دا ماوه‌ی‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك���ه‌ خراوه‌ت���ه‌ زیندان���ه‌وه‌و‬ ‫وا بڕی���اره‌ له‌چه‌ن���د رۆژی داهات���وودا‬ ‫به‌كه‌فاله‌ت ئازاد بكرێت‪.‬‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌و مامۆس���تای ‌ه‬ ‫ی ‪ 29‬س���اڵه‌‪ ،‬له‌لێدوانێكدا‬ ‫ك ‌ه ته‌مه‌ن��� ‌‬ ‫ب���ۆ ئاوێن ‌ه رایگه‌یاند ك��� ‌ه ماوه‌ی چوار‬ ‫س���اڵه‌ په‌یوه‌ندی خۆشه‌ویستی له‌گه‌ڵ‬ ‫كچێكی ته‌مه‌ن ‪ 22‬س���اڵدا هه‌یه‌‌و دوای‬ ‫س���اڵ‌و نیوێ���ك چۆت���ه‌ داوای‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كچه‌كه‌ به‌بیان���وی رازینه‌بوونی‌ باوكی‪،‬‬ ‫ده‌ستیده‌س���تی پێك���رده‌وه‌‌و دواتریش‬ ‫ی‬ ‫ی پێناكات‪ ،‬سه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫پێیوتو‌ه كه‌ شو ‌‬ ‫ئه‌وه‌ش‪ ،‬وه‌ك مامۆس���تاك ‌ه وتی‌ “دوو‬ ‫هه‌فته‌ له‌مه‌وبه‌ر الی پۆلیس ش���كاتی‬ ‫لێكردم گوای���ه‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌م لێكردوو‌ه‬ ‫ك��� ‌ه هه‌موو ش���تێك ئاش���كراده‌كه‌م”‪،‬‬ ‫ی “ئه‌و‬ ‫سه‌باره‌ت به‌هه‌ڕه‌ش���ه‌كه‌ش وت ‌‬ ‫ی باسی ده‌كات ئه‌وه‌ی ‌ه ته‌نها‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌یه‌ ‌‬ ‫وتوم��� ‌ه دێم ‌ه الی باوكت‌و پێیده‌ڵێم ك ‌ه‬ ‫چه‌ندم خۆش ده‌وێی���ت تا رازی بێت‪،‬‬ ‫نه‌ك هیچ هه‌ڕه‌ش���ه‌یه‌كی تر‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‬ ‫كچ ‌ه الی پۆلیس وتویه‌تی ك ‌ه گوای ‌ه ئه‌و‬ ‫وێنه‌ی نه‌شیاوی الی من هه‌یه‌و منیش‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌ی ئاش���كراكردنیم كردوو‌ه ك ‌ه‬ ‫به‌هیچ جۆرێك ئه‌س���ڵی نیی���ه‌و ته‌نها‬ ‫پاس���او‌ه بۆ ئه‌وه‌ی له‌زین���دان توندم‬ ‫ب���كات‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و هه‌ڕه‌ش���ه‌ی لێكرم‬ ‫ك��� ‌ه داوێكم بۆ ده‌نێته‌و‌ه تا ‪ 15‬س���اڵم‬ ‫له‌زیندان به‌رمه‌سه‌ر”‪.‬‬ ‫مامۆس���تاك ‌ه نیگه‌رانه‌ له‌وه‌ی یه‌كێك‬ ‫له‌ئه‌فس���ه‌ره‌كانی پۆلی���س حه‌ره‌م���ی‬ ‫زانكۆیان به‌زاندووه‌و هه‌موو كێشه‌كه‌یان‬ ‫بۆ سه‌رۆك به‌شه‌كه‌ی باسكردووه‌‪.‬‬

‫“تێكه‌ڵ‌و پێكه‌ڵی‬ ‫له‌كاری كۆمسیۆنی‬ ‫هه‌ڵبژاردندا‬ ‫هه‌یه‌”‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری په‌یوه‌ندی ‌ه جه‌ماوه‌ریه‌كانی‬ ‫كۆمس���یۆن رایده‌گه‌یه‌نێ���ت تێك���ه‌ڵ‌و‬ ‫پێكه‌ڵ���ی له‌كاری ئیداری كۆمس���یۆنی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كاندا هه‌یه‌‌و هه‌ندێك به‌شی‬ ‫كۆمس���یۆن له‌یه‌ك كاتدا یاس���ادان ‌هر‌و‬ ‫جێبه‌جێكاریش���ن‌و ئه‌م���ه‌ش هۆكاری‬ ‫سه‌رجه‌م كێشه‌كانی كۆمسیۆنه‌‪.‬‬ ‫به‌غ���دا‪ ،‬ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌ جه‌ماوه‌ریه‌كانی كۆمسیۆن‪،‬‬ ‫عه‌بدولڕه‌حم���ان خه‌لیف��� ‌ه له‌ڕێ���گای‬ ‫یاداش���تێكه‌و‌ه ب���ۆ س���ه‌رۆكایه‌تی‬ ‫په‌رله‌مان ك ‌ه وێن���ه‌ی دراوه‌ت ‌ه ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫داوای هه‌مواركردنی یاس���ای كۆمسیۆن‬ ‫ده‌كات‪ ،‬چونك���ه‌ ”جۆرێ���ك له‌تێكه‌ڵی‬ ‫وه‌زیف���ی له‌كاری كۆمس���یۆندا هه‌یه‌”‪.‬‬ ‫له‌یاداش���ته‌كه‌دا‪ ،‬خه‌لیف���ه‌ نمونه‌ به‌و‌ه‬ ‫ده‌هێنێته‌و‌ه كه‌ س���ه‌رۆكی فه‌رمانگه‌ی‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن‪ ،‬كه‌ جێبه‌جێكار‌ه له‌هه‌مان‬ ‫كاتدا ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی كۆمسیارانیش ‌ه‬ ‫ك ‌ه یاس���ادانه‌ر‌ه “ئه‌م���ه‌ش پێچه‌وانه‌ی‬ ‫حیكمه‌تی بوونی زیاتر له‌ده‌س���ته‌یه‌ك ‌ه‬ ‫له‌ناو كۆمس���یۆن”‪ .‬ناوبراو ئه‌وه‌ش بیر‬ ‫دێنێت���ه‌وه‌ ك ‌ه كۆمس���یۆن ده‌زگایه‌كی‬ ‫گرنگه‌‌و له‌ن���او ده‌س���توردا ‪ 17‬بڕگه‌‌و‬ ‫مادده‌ باس له‌هه‌ڵبژاردن ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌و ده‌زگایه‌شی ئه‌م پرۆسه‌ی ‌ه جێبه‌جێ‬ ‫ده‌كات ك��� ‌ه كۆمس���یۆن ‌ه گی���رۆده‌ی‬ ‫ده‌س���ت نه‌بوونی هاوسه‌نگییه‌ له‌نێوان‬ ‫ئه‌نجومه‌نی كۆمسیاران‌و هه‌ژموونی ئه‌م‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌ه به‌سه‌ر الیه‌نی جێبه‌جێكاری‬ ‫كۆمسیۆندا‪.‬‬ ‫له‌كۆتاییدا خه‌لیفه‌ پێش���نیاز ده‌كات‬ ‫سه‌رجه‌م پێكهاته‌كانی عێراق به‌شداریی‬ ‫ل���ه‌م ده‌زگای���ه‌دا بك���ه‌ن‪ ،‬ئه‌گه‌ریش‬ ‫پێكهاته‌كان ئه‌ندامێكیان له‌ئه‌نجومه‌نی‬ ‫كۆمس���یاراندا نه‌بێ���ت‪ ،‬ئــ���ه‌وه‌ ب���ا‬ ‫پۆس���تێكی جێبه‌جێكاری���ان به‌هه‌مان‬ ‫ئاس���ت پێبدرێ���ت‪ ،‬له‌م حاڵه‌ته‌ش���دا‬ ‫پێویس���ت ناكات ژماره‌ی كۆمس���یاران‬ ‫له‌‪ 9‬كۆمس���یاره‌و‌ه بكرێت ‌ه ‪ ،15‬چونك ‌ه‬ ‫ئه‌گه‌ر بكرێت ‌ه ‪ 15‬ئه‌ندام ناتوانێت بڕیار‬ ‫وه‌ربگرێت‪.‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )342‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/9/11‬‬

‫دیجله‌دروستبکرێت کورد که‌رکوک له‌ده‌ست ده‌دات‬

‫‪3‬‬

‫"قائیدی ئۆپه‌راسیۆنی دیجله‌کۆنه‌ به‌عسییه"‌‬ ‫ئا‪ :‬نالی‬

‫هه‌رچه‌نده دروستکردنی‬ ‫ئۆپه‌راسیۆنه‌کانی دیجله‌تا‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ی تاڵه‌بانی دواخرا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌ندامی په‌رله‌مانی عێراق‪ ،‬خالید‬ ‫شوانی رایگه‌یاند "ئه‌گه‌ر ئه‌و هێز‌ه‬ ‫پێکبهێنرێت‪ ،‬كه‌ركوك ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ‬ ‫ی ‪( "2003‬ئه‌مه‌ش به‌واتای‬ ‫پێش ساڵ ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی چیتر کورد ناتوانێت له‌و‬ ‫شاره‌دا بژی)‪.‬‬ ‫"کورد‌ که‌رکوک له‌ده‌ستده‌دات"‬ ‫له‌کۆتایی مانگی مایسی ئه‌مساڵه‌و‌ه‬ ‫س���ه‌رۆک وه‌زیرانی عێ���راق "مالیکی"‬ ‫س���ه‌رقاڵی پێکهێنانی ئۆپه‌راس���یۆنی‬ ‫دیجله‌ی ‌ه که‌ پێکدێت له‌فیرقه‌ی پێنجی‬ ‫دیاله‌و دوانزه‌ی که‌رکوک که‌نزیکه‌ی ‪30‬‬ ‫هه‌زار س���ه‌رباز ده‌بن‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه جگه‌له‌وه‌ی‬ ‫هه‌رچ���ی هێ���زه‌ ئه‌منییه‌کان���ی ت���ر‌ه‬ ‫به‌پۆلیس‌و سه‌رجه‌م ده‌زگا ئیستخباراتی‌و‬ ‫سیخوڕیه‌کانی که‌رکوکه‌وه‌ ده‌که‌ونه‌ ژێر‬ ‫‌فه‌رمانی س���ه‌رکردایه‌تی ئه‌م هێزه‌وه‪،‬‬ ‫له‌چاوپێکه‌وتنێک���ی تایب���ه‌ت له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫ئاوێن���ه‌دا‪ ،‬خالید ش���وانی ئاماژه بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌کات که‌ ئاکامی دروس���تکردنی‬ ‫ئ���ه‌م هێ���زه‌‪ ،‬ده‌بێت���ه‌ ه���ۆی ئه‌وه‌ی‬ ‫ک���ورد له‌کۆتایی گه‌مه‌ک���ه‌دا که‌رکوک‬ ‫ی‬ ‫له‌ده‌ستبدات‌و ده‌ڵێت "زاڵكردنی‌ هێز ‌‬ ‫‌یه‬ ‫ی سوننه ‌‌‬ ‫س���وننه‌یه‪ ،‬وات ‌ه گه‌ڕانه‌وه‌ ‌‬ ‫بۆ ناو هێز‌ه ئه‌منی���ه‌كان‪ ،‬الوازکردنی‬ ‫ی‬ ‫پێگه‌ی‌ هێزه‌ كوردیه‌‌كان���ه‌و له‌كۆتای ‌‬ ‫ئه‌م هه‌نگاوه‌شدا پێشمه‌رگه‌و ئاسایش‬ ‫له‌كه‌رك���وك ده‌رده‌كرێ���ن‌و به‌م���ه‌ش‬ ‫هاوس���ه‌نگیی‌ تێكده‌چێ���ت‌و قه‌واره‌ی‬ ‫کورد بچووک ده‌کرێته‌وه‌ له‌سه‌ر ئاستی‬ ‫ده‌سه‌اڵت‌و جه‌ماوه‌ر"‪.‬‬ ‫ش���وانی ک���ه‌ خ���ۆی دانیش���تووی‬ ‫که‌رکوکه‌‪ ،‬باس له‌مه‌ترسیه‌ سیاسیه‌کانی‬ ‫پێکهێنانی ئه‌م ئۆپه‌راس���یۆن ‌ه ده‌کات‌و‬ ‫ئه‌و پێیوای ‌ه له‌ڕووی سیاس���یه‌وه‌ ئه‌م‬ ‫هێز‌ه ب���ۆ راوه‌س���تان به‌رامبه‌ر هێزی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ی کوردس���تا ‌ن له‌ناوچ��� ‌ه‬ ‫جێناکۆ‌که‌کان دروستده‌کرێت‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی‬ ‫هه‌رکاتێک ناکۆکییه‌کی سیاس���ی هات ‌ه‬ ‫ئاراوه‌‪" ،‬له‌ڕێگای سه‌ربازییه‌وه‌ چاره‌سه‌ر‬ ‫بکرێت‪ ،‬که‌ ئه‌مه‌ له‌ڕووی ده‌س���توری‌و‬ ‫سیاسییه‌‌وه‌ ناگونجێت که‌ سوپا بکرێته‬ ‫به‌شێک له‌ملمالنێ سیاسیه‌کان"‪.‬‬ ‫له‌درێژه‌ی قس���ه‌کانیدا شوانی ئاماژ‌ه‬ ‫بۆ ئ���ه‌و‌ه ده‌کات که‌ هه‌رچی پۆس���ت ‌ه‬ ‫‌کان���ه ک���ه‌ ئێس���تا به‌ده‌س���ت‬ ‫ئه‌منیه ‌‌‬ ‫ک���ورده‌وه‌ن‪ ،‬ده‌یدۆڕێنی���ن‪ ،‬له‌وان��� ‌ه‬ ‫‌ركوك‪،‬‬ ‫‌‌‬ ‫ی كه‬ ‫ی ئه‌من��� ‌‬ ‫ی لیژنه‌ ‌‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی پۆلی���س‪" ،‬ئ���ه‌م پۆس���تان ‌ه‬ ‫قائی���د ‌‬ ‫ریکالم‬

‫خالید شوانی‬

‫ ‬ ‫ئۆپه‌راسیۆنێکی هێز‌ه سه‌ربازییه‌کان له‌که‌رکوک‬ ‫به‌ئیستیحقاقی هه‌ڵبژاردن وه‌رگیراوه‌و‬ ‫ی كورده‌و‌ه هه‌ی ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندی به‌قه‌ب���اره‌ ‌‬ ‫له‌ش���اره‌كه‌دا‪ ،‬ئ���ه‌م ده‌س���ه‌اڵتانه‌مان‬ ‫هه‌مووی لێوه‌رده‌گیرێت���ه‌وه‌و ‌ده‌درێت‬ ‫به‌كه‌سایه‌تیه‌ عه‌ره‌به‌کان"‪.‬‬ ‫"قائیدی ئۆپه‌راسیۆنی دیجل ‌ه‬ ‫کۆنه‌ به‌عسییه"‌‬ ‫سه‌رۆکی لیژنه‌ی یاسایی په‌رله‌مانی‬ ‫عێراق‪ ،‬خالید شوانی پێناسی سیاسی‬ ‫ئ���ه‌و که‌س���ه‌ی ئ���ه‌و هه‌موو پۆس���ته‬ ‫ئه‌منییه‌ی پێده‌درێت بۆ ئاوێن ‌ه ئاشکرا‬ ‫ی‬ ‫ده‌‌کات‌و ده‌ڵێ���ت "یه‌كه‌مجاره‌ له‌ڕێگا ‌‬ ‫ئاوێنه‌وه‌ ئاش���کرای بکه‌م ئه‌و که‌سه‌ی‬ ‫پۆس���تی فه‌رمان���ده‌ی ئۆپه‌راس���یۆنی‬ ‫دیجل���ه‌ی پێده‌درێ���ت (عه‌ب���د ئه‌میر‬ ‫زه‌ی���دی) به‌عس���ییه‌کی پله‌به‌رز بووه‌‌و‬ ‫ی فیرقه‌ بووه‌له‌س���وپای‬ ‫قائید‌و عوزو ‌‬ ‫پێش���ووی عێراق‪ ،‬پێ���ش رووخانیش‬ ‫هه‌ر له‌م ناوچان ‌ه بووه‪ ،‬ئێس���تاش خه‌و‬ ‫به‌وه‌وه‌ ده‌بینێت كه‌ س���وپا به‌رێته‌و‌ه‬ ‫ی هێزی‌ پێش���مه‌رگه‌ی‌ لێ‬ ‫ئه‌و ناوچان ‌ه ‌‬

‫بووه"‪.‬‬ ‫ش���وانی ب���اس ل���ه‌وه‌ ده‌کات ک��� ‌ه‬ ‫فه‌رمانده‌ی ئۆپه‌راس���یۆنه‌کانی دیجله‬ ‫‌به‌ر یاس���ای لێپرس���ینه‌وه‌و دادوه‌ری‬ ‫ده‌که‌وێت (یاسایه‌که‌ بۆ پاککردنه‌وه‌ی‬ ‫دام���وده‌زگا حه‌ساس���ه‌کانی ده‌وڵه‌ت‬ ‫له‌به‌عسیه‌ پله‌داره‌کان‌)‪‌.‬‬ ‫ئه‌و دوو فیرقه‌یه‌ی ئۆپه‌راسیۆنی‬ ‫دیجله‌‪-‬یان لێپێکدێت‪ ،‬نه‌یانتوانیو‌ه‬ ‫‌ناوچه‌کانیان له‌تیرۆر بپارێزن‬ ‫خالید ش���وانی پێیوای ‌ه ئه‌و هێزه ن ‌ه‬ ‫له‌ڕابردوودا توانیویه‌تی ئاسایش���ی ئه‌و‬ ‫ناوچان��� ‌ه بپارێزن که‌ لێی ب���وون‪ ،‬ن ‌ه‬ ‫له‌ئاینده‌ش���دا ده‌توانن‌و وتی "حه‌ویج ‌ه‬ ‫که ‌فیرق���ه‌ی دوانزه‌ی لێی���ه‌‪ ،‬له‌کاتی‬ ‫خۆپیش���اندانه‌کانی ‪25‬ی ش���وباتدا‬ ‫ئااڵکانی ته‌ریقه‌تی نه‌قشه‌به‌ندی له‌سه‌ر‬ ‫ها‌مه‌ره‌کانی فیرقه‌ی ‪ 12‬بوو"‪.‬‬ ‫شوانی جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌و‌ه ده‌کاته‌و‌ه‬ ‫ک ‌ه ‌به‌ڵگه‌یان له‌به‌رده‌ستدایه‌ "چه‌ندین‬ ‫پله‌دارو ئه‌فسه‌ر ک ‌ه جومگه‌ی سه‌ره‌کی‬

‫ئ���ه‌و فیرقه‌ی���ان به‌ده‌س���ته‌وه‌ی ‌ه نه‌ک‬ ‫هاوس���ۆزن له‌گه‌ڵ تیرۆریستان‪ ،‬به‌ڵکو‬ ‫هه‌ندێکجار هاوکارییان کردون‌و ده‌ڵێت‬ ‫"کاتێک ئێمه‌ لیژنه‌یه‌کی گه‌ڕان به‌دوای‬ ‫راستییه‌کانمان دروستکرد له‌په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫بۆمان ده‌رکه‌وت‌ دوو ناوچ ‌ه له‌باش���ور‌و‬ ‫ک که‌ ناوچه‌ی‬ ‫باشوری رۆژئاوای که‌رکو ‌‬ ‫فیرقه‌ی ‪12‬یه‌‪ ،‬سوپای لێ نییه‌و بۆت ‌ه‬ ‫جێگای گروپ ‌ه تیرۆریسته‌کان‌و باره‌گای‬ ‫خۆیان لێداناوه"‌‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت ب ‌ه فیرقه‌ی پێنجیش‪ ،‬ئه‌م‬ ‫په‌رله‌مانت���ار‌ه ده‌ڵێ���ت "له‌ناوچه‌کانی‬ ‫س���ه‌عدیه‌و جه‌ل���ه‌والو قه‌ره‌ته‌پ���ه ک ‌ه‬ ‫فیرقه‌ک���ه‌ی دیاله‌ی لێی���ه‌‪ ،‬بارودۆخی‬ ‫ئه‌من���ی ب���اش نییه‌و رۆژان���ه‌ش کورد‬ ‫ناوچه‌کان چۆڵده‌ک���ه‌ن"‪ ،‬ئه‌و جه‌خت‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و‌ه ده‌کاته‌و‌ه که‌ ئه‌مان ‌ه وه‌ک‬ ‫له‌ڕاب���ردوودا نه‌یانتوان���ی باری ئه‌منی‬ ‫بپارێزن‪ ،‬له‌ئاینده‌شدا ناتوانن‪.‬‬ ‫به‌ب���ڕوای ش���وانی‪ ،‬ئ���ه‌م س���وپایه‬ ‫ب���ه‌ فه‌رمانده‌‌کانیش���یانه‌و‌ه بڕوایه‌کی‬ ‫نیش���تمانییان نییه‌ "ئ���ه‌و عه‌قڵیه‌ته‌ی‬

‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د‬

‫س���وپای پیاده‌ی عێراق به‌ڕێوه‌ده‌بات‬ ‫که‌ عه‌لی غه‌یدانه‌‪ ،‬له‌کێش���ه‌که‌ی زومار‬ ‫سوپای له‌سه‌ر بنه‌مای ناوچه‌و گوندی‬ ‫ک���وردی‌و عه‌ره‌ب���ی دابه‌ش���کرد‪ ،‬ئه‌م‬ ‫س���وپای ‌ه به‌م بیرکردنه‌وه‌وه‌ ناتوانێت‬ ‫هاواڵتیان بپارێزێت"‪.‬‬

‫گه‌ر ئۆپه‌راسیۆن‬ ‫دیجله‌ دروستبکرێت‪،‬‬ ‫هه‌رچی پۆسته‌‬ ‫ئه‌منیه‌کانه که‌‌‌ ئێستا‬ ‫به‌ده‌ست کورده‌وه‌ن‪،‬‬ ‫ده‌یدۆڕێنین‌و هه‌موو‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌کانمان‬ ‫لێوه‌رده‌گیرێته‌وه‌و‬ ‫‌ده‌درێت به‌كه‌سایه‌تیه‌‬ ‫عه‌ره‌به‌کان‬

‫چاره‌سه‌ر‪ :‬حکومه‌تی هه‌رێم راشکاوان ‌ه‬ ‫ی كه‌ركوك پابه‌ند نه‌بن به‌م‬ ‫ئه‌منییه‌كان ‌‬ ‫هه‌ڵوێستی هه‌بێت‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب��� ‌ه چاره‌س���ه‌ر‪ ،‬خالید ئۆپه‌راس���یۆنه‌وه‌‪ ،‬ه���اوكات حكومه‌ت ‌‬ ‫ی هه‌بێت‬ ‫ش���وانی پێیوای ‌ه ک ‌ه پێویست ‌ه نه‌هێڵین هه‌رێمیش هه‌ڵوێس���تی‌ جدد ‌‬ ‫دروس���تکردنی ئه‌و هێز‌ه سه‌ر بگرێت‌و هه‌روه‌ك چۆن له‌‪ 2008‬حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫ی هه‌ب���وو به‌رامبه‌ر‬ ‫له‌سه‌ر هه‌موو ئاس���ته‌کان کار بکه‌ین‪ ،‬بڕیاری‌ راش���كاوانه‌ ‌‬ ‫ی جموجوڵی سوپای عێراق (هه‌ڕه‌شه‌ی‬ ‫ی وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫چونک���ه ‌"به‌پێ���ی‌ یاس���ا ‌‬ ‫ی هیچ‬ ‫ی شه‌ڕیان کرد) ئه‌وانیش نه‌یانتوان ‌‬ ‫ی پێكهاته‌یه‌ك نیی��� ‌ه به‌ناو ‌‬ ‫به‌رگ���ر ‌‬ ‫ئۆپه‌راس���یۆنه‌وه‪ ،‬به‌پێی ده‌ستوریش بكه‌ن‪.‬‬ ‫ش���وانی ئاماژ‌ه بۆ ئ���ه‌وه‌ ده‌کات ک ‌ه‬ ‫ی‬ ‫قائیدی‌ فیرق��� ‌ه له‌په‌رله‌م���ان بڕیار ‌‬ ‫ی ده‌كرێت پێویس���ت ‌ه هه‌موو حیزب���ه‌ کوردیه‌کان‬ ‫له‌سه‌ر ده‌درێت‌و ئه‌و كه‌سه‌ ‌‬ ‫ی به‌یه‌ك پالن كاربكه‌ن‌و هه‌ردوو ئاسایش‬ ‫ی ئه‌م ئۆپه‌راسیۆن ‌ه یاسا ‌‬ ‫به‌ سه‌ركرد‌ه ‌‬ ‫لێپرس���ینه‌وه‌و دادوه‌ری‌ ده‌یگرێته‌وه"‌‪ ،‬یه‌کبگرنه‌وه‌و یه‌ك بڕیاریان هه‌بێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫‪ Diyari‬له‌هه‌رێم ‌‬ ‫‌رك���وك زۆر‬ ‫ی كه‬ ‫‪‌7/10/12‬ه و‪1‬ه‌زع ‌‬ ‫‪‌2:52‬و‌ه ده‌م‬ ‫ش���وانی جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌و‌ه د‪PM‬ه‌کاته‬ ‫‪32x17 K.pdf‬‬ ‫ک��� ‌ه پێویس���ت ‌ه پارێ���زگارو ده‌زگا كوردستان باشتر ده‌بێت‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )342‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/9/11‬‬

‫ئه‌دهه‌م بارزانی‌‪ :‬باسكردنی ‪31‬ی ئاب گوناهێكی گه‌وره‌یه‌‬

‫بەگه‌ڕانه‌وه‌ی مام جه‌الل كێشه‌كان چاره‌سه‌ر نابن‬ ‫ئا‪ :‬نزار گزالی‬

‫ئەدهەم بارزانی‪ ،‬ئامۆزای سەرۆکی‬ ‫هەرێم‌و ئەندامی ئەنجومەنی‬ ‫سەرکردایەتی پارتی لەم گفتوگۆیەی‬ ‫ی‬ ‫ئاوێنەدا دەڵێت" ئه‌گه‌ر ماڵی بارزان ‌‬ ‫به‌بازرگانی گه‌وره‌ ده‌زانن‪ ،‬بابێن‬ ‫داتاكانی ئه‌و بازرگانانه‌ بۆ میلله‌ت‬ ‫بخه‌نه‌ به‌رچاو‪ ،‬با خه‌ڵك ببینێت كێ‬ ‫بازرگانه‌و كێ بازرگان نییه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ماوه‌یه‌كه‌ باس له‌چاوخشاندنه‌و‌ه‬ ‫ی س���تراتیجی‌ نێوان‬ ‫به‌ڕێككه‌وتننام���ه‌ ‌‬ ‫ی تۆ‬ ‫ئێوه‌و یه‌كێتی���دا ده‌كرێت‪ ،‬به‌بڕوا ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م رێككه‌وتننامه‌ی ‌ه‬ ‫به‌رده‌وامبوون ‌‬ ‫چیتر بۆ پارتی‌ زه‌رور‌ه یان به‌پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫هه‌ستده‌كه‌ن زیانی‌ پێگه‌یاندون؟‬ ‫ئه‌ده���ه‌م بارزان���ی‪ :‬س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌ڕێكه‌وتننامه‌كه‌ی نێوان پارتی‌و یه‌كێتی‬ ‫من حه‌زناكه‌م له‌مكاته‌دا به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫به‌رف���راوان قس���ه‌م هه‌بێ���ت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تاكو ئێس���تا ئه‌گه‌ر باسێكیش كرابێت‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌پێداچونه‌وه‌ یان گۆڕینی‬ ‫هه‌ندێ له‌به‌نده‌كان به‌پێی هه‌لومه‌رجی‬ ‫نوێی ئێس���تای كوردستان‌و ده‌ڤه‌ره‌ك ‌ه‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی گشتی‪ ،‬من پێموایه‌ ئه‌و‬ ‫باس ‌ه وه‌كو وتم ئه‌گه‌ر هه‌بووبێت ته‌نها‬ ‫له‌نێوان مه‌كته‌بی سیاس���ی هه‌ردووالدا‬ ‫بووه‌‪ ،‬من خۆش���م وه‌ك���و ئه‌ندامێكی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی سه‌ركردایه‌تی پارتی تاكو‬ ‫ئێستا له‌و شوێنه‌ی كه‌ لێیم هیچ باس‌و‬ ‫گفتوگۆیه‌ك له‌س���ه‌ر ئ���ه‌م رێككه‌وتن ‌ه‬ ‫نه‌كراوه‌‪ .‬بۆیه‌ ناتوانم لێدوان له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌و رێككه‌وتنه‌ بده‌م‌و قسه‌ له‌سه‌ر ئه‌و‌ه‬ ‫بك���ه‌م ئایا وه‌ك خۆی ده‌مێنێته‌و‌ه یان‬ ‫ێ یان چی بكرێت؟‬ ‫ده‌گۆڕ ‌‬ ‫ی چ‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ تاڵه‌بان��� ‌‬ ‫كاریگه‌رییه‌ك���ی‌ ده‌بێ���ت له‌س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫گرژیی���ه‌ی نێ���وان پارت���ی‌و به‌غ���دا‪،‬‬ ‫ی به‌مدوایی ‌ه‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌و سارد‌وسڕییه‌ ‌‬ ‫كه‌وتوووه‌ته‌ نێوان ئێوه‌و یه‌كێتییه‌وه‌‪،‬‬ ‫ێ ئ���ه‌و رۆڵ��� ‌ه كاریگه‌ر‌ه‬ ‫ئای���ا ده‌توان ‌‬ ‫ی‬ ‫ببینێت له‌م ئانوساته‌دا كه‌ گه‌رموگوڕی ‌‬ ‫بگه‌ڕێنێت���ه‌وه‌ ب���ۆ په‌یوه‌ندیه‌كانت���ان‬ ‫یان ئیت���ر كات ب ‌ه به‌ری���ه‌و‌ه نه‌ماوه‌و‬ ‫دره‌نگه‌؟‬ ‫ئه‌ده���ه‌م بارزان���ی‪ :‬له‌وكێش���انه‌ی‬ ‫ئه‌مدواییه‌ی نێوان هه‌ولێرو به‌غدا ئه‌وكات‬ ‫به‌ڕێز سه‌رۆك كۆمار‪ ،‬مام جه‌الل لێر‌ه‬ ‫بوو‪ ،‬من وای بۆ ناچم كه‌ به‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‬ ‫جه‌نابیان كێش���ه‌كان چاره‌س���ه‌ر ببن‪،‬‬ ‫مه‌سه‌له‌ك ‌ه مه‌س���ه‌له‌ی كه‌سێك نییه‌‪،‬‬ ‫لێره‌دا من پێموای��� ‌ه كۆمه‌ڵێك گرفتی‬ ‫ده‌ستوری هه‌ن‪ ،‬كۆمه‌ڵێك خوێندنه‌و‌ه‬ ‫هه‌ن بۆ ده‌س���توری عێراق‌و هه‌ریه‌كه‌و‬ ‫ل���ه‌الی خۆی���ه‌و‌ه به‌ش���ێوه‌یه‌ك ئه‌م‬ ‫ده‌ستوره‌ ش���یده‌كاته‌وه‌‪ ،‬من پێموای ‌ه‬ ‫زۆر له‌بڕگه‌كانی ده‌ستور به‌شێوه‌یه‌كن‬ ‫ك��� ‌ه له‌الیه‌ن حكومه‌ت���ی مه‌ركه‌زییه‌و‌ه‬ ‫ئیلتزامی���ان پێوه‌نه‌ك���راوه‌‪ ،‬ئ���ه‌و‬ ‫پابه‌ندنه‌بونه‌ش خوێندنه‌وه‌ی تایبه‌تی‬ ‫خۆی هه‌یه‌‪ ،‬من پێموانیی ‌ه مه‌س���ه‌له‌ی‬ ‫شه‌خس���ێك بێت ك ‌ه بێ���ت‌و بتوانێت‬ ‫گۆڕانكارییه‌ك بكات یان شتێك بكات‪،‬‬ ‫به‌شێوه‌یەكی گش���تی ئه‌م دۆخه‌ی ك ‌ه‬ ‫هاتووه‌ت ‌ه پێ���ش له‌به‌رژه‌وه‌ندی به‌غداو‬ ‫هه‌ولێردا نه‌بووه‌‪ ،‬من پێموای ‌ه هه‌ردووال‬ ‫ره‌نگ��� ‌ه ئاماده‌ییان تیابێ���ت بۆئه‌وه‌ی‬ ‫به‌هه‌ندێ���ك بابه‌ت���ی نێ���وان خۆیاندا‬ ‫بچنه‌وه‌و چاره‌سه‌ر بۆ كۆمه‌ڵێك شت‬ ‫په‌یدا بكه‌ن‌و ئه‌گه‌ر نه‌كرێت به‌ڕاس���تی‬ ‫كوردستان كه‌ له‌ئێستادا له‌سیسته‌مێكی‬ ‫فیدراڵی���دا له‌گ���ه‌ڵ حكومه‌تی عێراقه‌‪،‬‬ ‫ره‌نگ ‌ه ئاڵوگۆڕ دروس���ت ببێت له‌سه‌ر‬ ‫ئاس���تی ناوچه‌كه‌ش‪ ،‬ئێمه‌ی كورد ك ‌ه‬ ‫به‌فیدرال���ی رازیبووی���ن‪ ،‬مه‌رجێكمان‬ ‫هه‌بوو‌ه ئه‌وی���ش پابه‌ندبوونی عێراق ‌ه‬ ‫به‌م ده‌س���توره‌وه‌‪ ،‬ئه‌م ده‌ستوره‌ی ك ‌ه‬ ‫له‌الیه‌ن زۆرب���ه‌ی خه‌ڵك���ی عێراقه‌و‌ه‬ ‫ده‌نگ���ی پێ���دراوه‌‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر ئیلتزامی‬ ‫پێوه‌نه‌كرێ���ت‌و به‌نده‌كانی وه‌ك خۆی‬ ‫جێبه‌ج���ێ نه‌كرێت‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر ئه‌و ماف ‌ه‬ ‫ره‌وایان���ه‌ی ك ‌ه به‌ك���ورد دراون ك ‌ه ب ‌ه‬ ‫ب���ڕوای من مافه‌كانی كورد زۆریش نین‬ ‫ێ‬ ‫كه‌ كورد شانازی پێو‌ه بكات‪ ،‬جێبه‌ج ‌‬ ‫نه‌كرێت‪ ،‬من پێموای ‌ه هه‌ندێك گۆڕانكاری‬ ‫له‌سه‌ر ئاس���تی كوردستان‌و ده‌ڤه‌ره‌ك ‌ه‬ ‫دروستبكرێت‪ ،‬ك ‌ه ره‌نگه‌ ده‌رفه‌تی زیاتر‬ ‫به‌ك���ورد بدرێت به‌ش���ێوه‌یه‌كی فراوان‬ ‫سه‌یری ماف ‌ه ره‌واكانی خۆی بكات‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬س���ه‌باره‌ت به‌بڕگه‌ی دووه‌می‬ ‫پرس���یاره‌كه‌م وه‌اڵمت چیه‌ كه‌ تایبه‌ت ‌ه‬ ‫ب���ه‌و ساردوس���ڕییه‌ی نێ���وان پارتی‌و‬ ‫یه‌كێتی؟‬ ‫ئه‌ده���ه‌م بارزان���ی‪ :‬له‌ڕاس���تیدا م���ن‬

‫ئایا كه‌سێك له‌براكانی كاك مه‌سعود‬ ‫یان له‌ئامۆزاكانی بازرگانی ناكات؟‬ ‫من ناتوانم بڵێم نا!‬ ‫ساردوس���ڕییه‌ك نابین���م له‌نێ���وان‬ ‫سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی‌و پارتیدا‪ ،‬هه‌موو‬ ‫په‌یوه‌ندی���ه‌كان وه‌ك خۆیانن‪ ،‬هه‌موو‬ ‫په‌یوه‌ندی���ه‌كان گه‌رم���ن‪ ،‬س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌هه‌م���وو ب���واره‌كان ته‌نس���یقێكی‬ ‫به‌رده‌وام هه‌یه‌‪ .‬بۆی ‌ه ئه‌گه‌ر مه‌به‌ستی‬ ‫تۆ ساردوس���ڕیی ئ���ه‌و‌ه بێت كه‌ لێره‌و‬ ‫ل���ه‌وێ هه‌ندێك ش���ت ده‌گوترێت‪ ،‬من‬ ‫پێموای��� ‌ه ب���ا ئ���ه‌م ش���تانه‌ نه‌خه‌ین ‌ه‬ ‫چوارچێوه‌ی ساردوسڕیی نێوان پارتی‌و‬ ‫یه‌كێتی‪ ،‬من پێموای ‌ه ئه‌م ‌ه زیاتر نیمچ ‌ه‬ ‫ئه‌گه‌ر نه‌ش���ڵێم به‌ت���ه‌واوی ئازادییه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ نیمچه‌ ئازادییه‌كه‌ ئه‌گه‌ر كه‌سێك‬ ‫له‌الیه‌ن پارتیی���ه‌و‌ه ره‌خنه‌ له‌هه‌ندێك‬ ‫شتی یه‌كێتی بگرێت‌و به‌پێچه‌وانه‌وه‌ش‪،‬‬ ‫ئه‌مان ‌ه ش���تێك نی���ن ك���ه‌ پێیانبڵێن‬ ‫س���اردیی‪ .‬ئه‌و په‌یوه‌ندیی���ه‌ی نێوان‬ ‫بارزانی‌و تاڵه‌بانیش به‌ڵگه‌ی ئه‌مه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌مدوایی ‌ه په‌یوه‌ندیتان له‌گ ‌ه ‌ڵ‬ ‫ی نه‌وشیروان‬ ‫ی لێدوانه‌كان ‌‬ ‫گۆڕان له‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫مس���ته‌فادا س���ه‌باره‌ت به‌كاركردن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫بنه‌ماڵ���ه‌ی‌ بارزان���ی‌ بۆ س���ه‌پاندن ‌‬ ‫ی "ویراسی‌"‪ ،‬گرژو ئاڵۆزتر بوو‪،‬‬ ‫حوكم ‌‬ ‫ی‬ ‫ئایا هه‌ستناكه‌ن ئێو‌ه تا دێت له‌ئاست ‌‬ ‫عێ���راق‌و كوردستانیش���دا ته‌نهات���ر‬ ‫ده‌كه‌ونه‌وه‌؟‬ ‫ئه‌دهه‌م بارزانی‪ :‬بۆ ئێم ‌ه ته‌نها له‌سه‌ر‬ ‫وتارێكی گۆڕان له‌س���ه‌ر بنه‌ماڵ ‌ه ته‌نیا‬ ‫ده‌مێنینه‌وه‌؟ بۆ ك ‌ه گرژییه‌ك بكه‌وێت ‌ه‬ ‫نێ���وان پارتی‌و گ���ۆڕان‪ ،‬پارتی ته‌نیا‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌؟ ته‌نها ك ‌ه گۆڕان له‌گه‌ڵ ئێم ‌ه‬ ‫نه‌بێت بۆ ته‌نهاتر ده‌بین؟‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬مه‌به‌ستم له‌ته‌نهاییه‌كه‌ ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ك��� ‌ه جگه‌ له‌گ���ۆڕان تائێس���تا له‌گه‌ڵ‬ ‫یه‌كگرتووش دوای ئاڵۆزیه‌كانی بادینان‬ ‫ئاس���ایی نه‌بونه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬الیه‌نه‌كان���ی‬ ‫دیكه‌ی ئۆپۆزسیۆن زۆرجار ره‌خنه‌یان‬ ‫هه‌ی ‌ه س���ه‌باره‌ت به‌داه���ات‌و بودجه‌‪،‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ یه‌كێتی ده‌نگۆی سس���تبوونی‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كان‌و رێككه‌وتننامه‌كه‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌س���ه‌ر ئاس���تی عێراقی���ش نێوانتان‬ ‫له‌گه‌ڵ مالیكی خراپه‌‪ ،‬ئه‌مانه‌ هه‌موویان‬ ‫به‌تاك‌و ته‌نهایی‌ ناتانهێڵێته‌وه‌؟‬ ‫ئه‌دهه‌م بارزانی‪ :‬هیچ گومانێك له‌وه‌دا‬ ‫نیی ‌ه ك ‌ه نه‌ك گومان‪ ،‬به‌ڵكو به‌كرده‌ییش‬ ‫س���ه‌لمێندراو‌ه ك���ه‌ پارتی هه‌میش��� ‌ه‬ ‫له‌هه‌ڵوێس���ت ‌ه نه‌ته‌وه‌ییه‌كان���ی خۆی‬ ‫پێشه‌نگه‌‪ ،‬هه‌میشه‌ له‌پێناو به‌رژه‌وه‌ندی ‌ه‬ ‫بااڵكان���ی كوردو كوردس���تان قوربانی‬ ‫داوه‌‪ ،‬توش���ی نه‌گبه‌تی‌و كاره‌س���ات‌و‬ ‫نه‌كس���ه‌ بووه‌‪ ،‬هه‌ندێك جار توش���ی‬ ‫ی به‌نیمچ��� ‌ه كۆمه‌ڵی بووه‌‪،‬‬ ‫له‌ناوچون��� ‌‬ ‫ده‌رب���ه‌ده‌رو ئاوار‌ه ب���ووه‌‪ ،‬هه‌موو ئه‌و‬ ‫شتانه‌ له‌مێژووی پارتیدا به‌دیده‌كرێت‪،‬‬ ‫ئه‌مان���ه‌ له‌به‌رئ���ه‌و‌ه بوون ك���ه‌ ئێم ‌ه‬ ‫له‌بوار‌ه س���ه‌ره‌كیه‌كاندا‪ ،‬له‌مه‌سائیلی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییدا نه‌هاتوی���ن مغازه‌له‌ی ئه‌م‌و‬ ‫ئه‌و بكه‌ین له‌س���ه‌ر حس���ابی میلله‌تی‬ ‫خۆمان‪ ،‬له‌وكاته‌شدا ك ‌ه من به‌كاتێكی‬ ‫زێڕین���ی ده‌بینم بۆ بزاڤی رزگاریخوازی‬ ‫ك���وردی له‌س���ه‌ر ئاس���تی هه‌رچ���وار‬ ‫پارچه‌ی كوردس���تاندا‪ ،‬له‌و كاته‌ش چ‬ ‫پێش���بینی ده‌كرێت؟ هیچ گومان نیی ‌ه‬ ‫پێشبینی ده‌كرێت ك ‌ه فشارو گوشارێكی‬ ‫زیاتر بكه‌وێت ‌ه س���ه‌ر پارت���ی‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫مه‌به‌س���تتان ئه‌وه‌ی ‌ه زۆربه‌ی الیه‌نه‌كان‬ ‫یان هه‌ندێ���ك له‌الیه‌ن���ه‌كان ده‌بینین‬ ‫كه‌ ئێس���تا زه‌ختێكی زیات���ر له‌پارتی‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬م���ن پێموای ‌ه له‌و چوارچێوه‌ی ‌ه‬ ‫كه‌ باس���مكرد‪ ،‬به‌درێژایی مێژوو پارتی‬ ‫ئاماده‌بوو‌ه ك ‌ه پێشه‌نگ بێت بۆ بزاڤی‬ ‫رزگاریخوازی كوردی‪ ،‬له‌م قۆناغه‌ش���دا‬ ‫پارتی له‌م هه‌ڵویسته‌ ده‌رناچێت‌و هه‌ر‬ ‫قوربانیدانێكی دیكه‌ش���ی به‌دواو‌ه بێت‬ ‫جا له‌بواری سیاس���ی یان هه‌ر بوارێكی‬ ‫دیكه‌بێت‪ ،‬من پێموایه‌ پارتی له‌س���ه‌ر‬ ‫ئ���ه‌م هه‌ڵوێس���ته‌ به‌رده‌وامه‌و مومكین‬ ‫نیی ‌ه ك ‌ه له‌هه‌ر شتێك پاشه‌كش ‌ه بكات‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌ب���واری نه‌ته‌وایه‌تی بۆ پارتی‬ ‫هه‌ر نابێت پاشه‌كش���ه‌ ب���كات‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬

‫لێره‌ش���دا هه‌ندێك هه‌ڵوێست ده‌بینین‪،‬‬ ‫من پێموای ‌ه فش���اری كۆمه‌ڵێك ش���تن‬ ‫ره‌نگ���ه‌ له‌ن���او خودی كوردس���تانیش‬ ‫نه‌ب���ن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و پاڵه‌په‌س���تۆیه‌ی ك ‌ه‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی كوردستان هه‌یه‌ له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫بابه‌تانه‌‪ ،‬پێموایه‌ ئه‌گه‌ر هه‌س���تبكرێت‬ ‫ئێستا گوش���ارێك له‌سه‌ر پارتییه‌‪ ،‬من‬ ‫پێموای���ه‌ هۆكاره‌كه‌ی ئ���ه‌و‌ه بێت ك ‌ه‬ ‫روونمكرده‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬خوێندنه‌وه‌تان بۆ لێدوانه‌كانی‬ ‫ئ���ه‌م دواییه‌ی نه‌وش���یروان مس���ته‌فا‬ ‫چیه‌؟‬ ‫ئه‌ده���ه‌م بارزان���ی‪ :‬ده‌بێ���ت له‌خودی‬ ‫ئه‌و بپرس���یت بۆ؟ ئایا په‌یوه‌ندیه‌كان‬ ‫له‌ئاستێكدا بوون یان شتێك كرا له‌الیه‌ن‬ ‫پارتییه‌وه‌ كه‌ ئه‌م لێدوانه‌ بدرێت؟ ئایا‬ ‫هه‌ڵوێس���تێك وه‌رگیرا سه‌باره‌ت به‌ئه‌و‬ ‫تا ئ���ه‌و لێدوان��� ‌ه بدرێت؟ ئای���ا لێر‌ه‬ ‫كێش���ه‌یه‌ك له‌نێوان ئێمه‌و ئه‌وان هات ‌ه‬ ‫پێش كه‌ ئ���ه‌م لێدوانه‌ بدرێت؟ منیش‬ ‫وه‌كو تۆ ده‌پرس���م ئایا له‌مكاته‌دا ئه‌و‬ ‫لێدوانانه‌ بۆو له‌به‌رچی؟‬

‫له‌به‌رپرسێكی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی پارتی‌و‬ ‫یه‌كێتی تا ئاستی‬ ‫فه‌رمانده‌ سه‌ربازیه‌كان‪،‬‬ ‫هه‌ركه‌سێك توانیبێتی‬ ‫بۆخۆی شتێك بكات‪،‬‬ ‫ئیستغاللی كردووه‌‬ ‫ی نێوان‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئای���ا نزیكبوون���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی له‌سه‌ر ئێو‌ه‬ ‫یه‌كێتی‌‌و گۆڕان فش���ار ‌‬ ‫دروستنه‌كردووه‌؟‬ ‫ئه‌ده���ه‌م بارزان���ی‪ :‬به‌پێچه‌وان���ه‌و‌ه‬ ‫له‌هه‌ندێك دانیشتن كه‌ له‌نێوان مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی پارتی‌و یه‌كێتیدا كرا‪ ،‬جه‌نابی‬ ‫س���ه‌رۆك له‌و دانیشتنانه‌دا باسی ئه‌و‌ه‬ ‫بابه‌ت���ه‌ی ك���ردووه‌و وتویه‌تی من زۆر‬ ‫پێمباش��� ‌ه ئه‌و كێش���ه‌و گرفتانه‌ی ك ‌ه‬ ‫له‌نێوان ئێوه‌دا هه‌یه‌و بووه‌ هۆی ئه‌وه‌ی‬ ‫یه‌كێت���ی ببێت به‌دوو ب���اڵ‪ ،‬كاربكه‌ن‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی چاره‌س���ه‌ری ئه‌و كێش���ه‌ی ‌ه‬ ‫له‌نێوان خۆتاندا بكه‌ن‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر‬ ‫یه‌كگرتنه‌وه‌یه‌كی���ش له‌نێ���وان ئێوه‌دا‬ ‫هه‌بێ���ت‪ ،‬ئێم��� ‌ه پێمانباش���ه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫هه‌ر یه‌كڕیزییه‌ك ئه‌گ���ه‌ر له‌نێوان دوو‬ ‫كه‌سیشدا بێت‪ ،‬له‌به‌رژه‌وه‌ندیی میلله‌تی‬ ‫كورد‪-‬دایه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی تاڵه‌بان ‌‬ ‫ی ت���ۆ‪ ،‬دوا ‌‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌بڕوا ‌‬ ‫ی داهات���وودا‪ ،‬نه‌وش���یروان‬ ‫له‌قۆناغ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫مس���ته‌فا ده‌بێته‌ ركه‌به‌ری‌ س���ه‌ره‌ك ‌‬ ‫ی بارزانی‌؟‬ ‫بنه‌ماڵه‌ ‌‬ ‫ئه‌ده���ه‌م بارزان���ی‪ :‬له‌و دانیش���تنه‌ی‬ ‫ك���ه‌ هه‌مبوو له‌گه‌ڵ كاك نه‌وش���یروان‬ ‫له‌س���لێمانی‪ ،‬دوای پرس���ه‌ی حه‌مایل‬ ‫خ���ان‪ ،‬یه‌كه‌مین وش���ه‌ی ئ���ه‌و دوای‬ ‫به‌خێرهاتن‪ ،‬كه‌ ده‌س���تیپێكرد به‌منی‬ ‫وت "كاك ئه‌ده���ه‌م م���ن حه‌زده‌ك���ه‌م‬ ‫ئێ���و‌ه بزانن من به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك دژ‬ ‫به‌ماڵی بارزان نیم‪ ،‬دژ به‌كاك مه‌سعود‬ ‫نیم‪ ،‬ته‌نانه‌ت وش���ه‌ی عه‌شیره‌تیش���ی‬ ‫به‌كارهێن���ا كه‌ من ره‌ت���ی ده‌كه‌مه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ بارزان عه‌ش���یره‌ت نییه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وتی م���ن دژ به‌عه‌ش���یره‌تی بارزانیش‬ ‫نیم‪ ،‬حه‌زده‌كه‌م ئێو‌ه باش بزانن"‪ .‬ئایا‬ ‫ركه‌ب���ه‌ری ده‌كات یان نای���كات؟ ئه‌و‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندی به‌خۆیه‌و‌ه هه‌یه‌‪ .‬من پێموای ‌ه‬ ‫بارزان ركه‌به‌ری زۆر گه‌وره‌ی هه‌بووه‌‪،‬‬ ‫پارت���ی دژ به‌ده‌وڵه‌ته‌كان وه‌س���تاوه‌‪،‬‬

‫به‌اڵم پارتی نایه‌وێت دوژمنایه‌تی له‌گه‌ڵ‬ ‫یه‌ك ك���ورد هه‌بێت‪ ،‬ركه‌ب���ه‌ری یه‌ك‬ ‫كورد بكات‪ .‬پارتی بۆ خزمه‌تی كوردو‬ ‫كوردایه‌تی دروس���تبووه‌‪ .‬هه‌ر حیزبێك‬ ‫له‌حیزبه‌كانی كوردس���تان كه‌ ده‌بینین‬ ‫به‌ئازادی له‌كوردستان خه‌بات ده‌كات‪،‬‬ ‫هه‌میش��� ‌ه پارتی له‌و باوه‌ڕه‌دا بوو‌ه ك ‌ه‬ ‫ده‌بێت له‌گ���ه‌ڵ بچوكترین حیزب ئێم ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندی باشمان هه‌بێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی به‌‪‌ 31‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێوه‌ زۆرجار ش���انازی ‌‬ ‫ی ئاب‬ ‫ئابه‌و‌ه ده‌كه‌ن‪ ،‬ئایا به‌ڕاست ‪‌ 31‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وه‌ی��� ‌ه پارتی‌‌و بنه‌ماڵه‌ی‌ بارزان ‌‬ ‫ه‌‬ ‫شانازی‌ پێو‌ه بكه‌ن؟‬ ‫ئه‌دهه‌م بارزانی‪ :‬من له‌وه‌اڵمی تۆدا هه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ند‌ه ده‌ڵێم‪ ،‬له‌‪31‬ی ئابدا پارتی ناچار‬ ‫كرا‪ ،‬به‌هه‌موو مانای وشه‌ك ‌ه پارتی ناچار‬ ‫كرا بۆ ئه‌م كاره‌‪ ،‬ئایا ئه‌گه‌ر كه‌س���ێك‬ ‫ناچار بكرێت‪ ،‬ی���ان كارێك له‌ناچاریدا‬ ‫ئه‌نجامبدرێ���ت‪ ،‬چی پ���ێ ده‌گوترێت؟‬ ‫به‌اڵم تۆ وه‌كو رۆژنامه‌نوسێكی ئاوێنه‌و‬ ‫چ ت���ۆو چ ه���ه‌ر رۆژنامه‌وانێكی دیكه‌‪،‬‬ ‫یان ه���ه‌ر رۆژنامه‌یه‌كی دیكه‌‪ ،‬یان هه‌ر‬ ‫هاواڵتییه‌كی كوردس���تان‪ ،‬هه‌ر حیزب‌و‬ ‫الیه‌نێ���ك كاتێك كه‌ باس���ی ‪31‬ی ئاب‬ ‫ده‌ك���ه‌ی ی���ان ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬گوناهێك���ی‬ ‫گ���ه‌ور‌ه ده‌كه‌ی‪ ،‬به‌و مه‌به‌س���ته‌ی ك ‌ه‬ ‫ی ئ���اب به‌و‬ ‫تۆ هه‌ت��� ‌ه ده‌ت���ه‌وێ ‪‌ 31‬‬ ‫ش���ێوه‌ی ‌ه بوروژێنی‪ .‬ئاب مانگێك ‌ه له‌‪1‬‬ ‫ده‌س���تپێده‌كات‌و له‌‪ 31‬كۆتاییپێدێت‪،‬‬ ‫له‌یه‌كه‌كه‌ دوور بكه‌ویته‌وه‌ تاكو ‪2‬و ‪3‬و‬ ‫‪16‬و ‪17‬و بێیت ‌ه س���ه‌ر ‪31‬ه‌كه‌ك ‌ه باسی‬ ‫بكه‌یت‪ ،‬ئه‌م��� ‌ه چ ویژدانێكه‌؟ ئایا بۆ‬ ‫باس���ی ‪ 20‬ت���ا ‪ 30‬رۆژی دیكه‌ی پێش‬ ‫‪31‬ی ئاب ناكه‌یت‌و دێیت ‌ه س���ه‌ر كۆتا‬ ‫رۆژ؟ ئای���ا ده‌زانی چه‌ند روداوی دیك ‌ه‬ ‫له‌م مانگ���ه‌ رویاندا ك��� ‌ه ‪31‬ی ئابیان‬ ‫دروس���ت كرد؟ چونك��� ‌ه زۆربه‌ی هه‌ر‌ه‬ ‫زۆری خه‌ڵكه‌ك��� ‌ه نازانێت چی رویداوه‌‪،‬‬ ‫ته‌نه���ا ده‌ڵێ���ت ‪31‬ی ئ���اب كۆمه‌ڵێك‬ ‫ده‌باب ‌ه له‌الیه‌ن رژێمی س���ه‌دامه‌وه‌‪ .‬من‬ ‫حه‌ز ناكه‌م باس���ی ئ���ه‌و بابه‌ت ‌ه بكه‌م‪،‬‬ ‫ئێستاش بۆ جه‌نابت‌و بۆ هه‌ر كه‌سێكی‬ ‫دیك���ه‌‪ ،‬ناتوانێت تا كاتی خۆی دێت وا‬ ‫له‌م���ن بكات كه‌ بچمه‌ ن���او ئه‌و بابه‌ت ‌ه‬ ‫به‌هیچ شێوه‌یه‌ك‪ ،‬من پێشموای ‌ه ده‌بێت‬ ‫باسی ‪31‬ی ئاب نه‌كرێت‪ ،‬ئایا بۆ رۆژێكی‬ ‫ره‌ش���ه‌‪ ،‬ئایا رۆژێكی وایه‌ كه‌ من وه‌كو‬ ‫ئه‌ده���ه‌م بارزانی ئ���ه‌و كات ‌ه هه‌ر له‌ناو‬ ‫پارتی دیموکراتی كوردستانی نه‌بووم‪،‬‬ ‫له‌و شوێنه‌ش نه‌بووم ك ‌ه بڕیاری لێدراو‌ه‬ ‫ك ‌ه ‪31‬ی ئاب دروس���ت بێت‪ ،‬له‌وانه‌ی ‌ه‬ ‫من تێبینی تایبه‌تی خۆم هه‌بێت له‌سه‌ر‬ ‫‪31‬ی ئاب‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی من ده‌رباره‌ی‬ ‫ئه‌و مێ���ژوو‌ه ده‌یزانم ك��� ‌ه بوو‌ه هۆی‬ ‫ئه‌وه‌ی ‪31‬ی ئاب دروس���ت ببێت‪ ،‬ن ‌ه‬ ‫پارتی ئه‌و ش���تانه‌ی له‌به‌ر ده‌سته‌ ن ‌ه‬ ‫یه‌كێتی‪ ،‬یه‌كێت���ی باش ده‌زانێ‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌و شته‌ گرنگانه‌ی ك ‌ه له‌گه‌ڵ من باس‬ ‫كراو‌ه له‌و مێژووه‌دا له‌گه‌ڵ ئه‌وان باس‬ ‫نه‌كراوه‌‪ ،‬چونكه‌ سیاس���ه‌ته‌ك ‌ه ئه‌وه‌ی‬ ‫نه‌ده‌خواس���ت‪ ،‬ئه‌وه‌ی ك ‌ه من ده‌زانم‪،‬‬ ‫چونك ‌ه پارتی له‌و ش���وێن ‌ه دوربوو ك ‌ه‬ ‫من لێی بووم‪ ،‬پارتی���ش ئه‌و بابه‌تان ‌ه‬ ‫وه‌كو پێویس���ت نازانێت‌و م���ن لێره‌دا‬ ‫داواكام‌و پێم باش���ه‌و ئومێده‌واریش���م‬ ‫ك ‌ه هیچ كاتێك ئه‌دهه‌م بارزانی باس���ی‬ ‫ئه‌م مێژووه‌ نه‌كات‪ ،‬ئه‌گه‌ر باس���ی ئه‌م‬ ‫مێژووه‌م ك���رد‪ ،‬من پێموایه‌ ره‌وره‌وه‌ی‬ ‫مێ���ژوو ده‌گۆڕێت‪ ،‬هه‌روه‌ها زۆر ش���ت‬ ‫له‌مێژووی كورد روویداو‌ه ئه‌م ش���تان ‌ه‬ ‫له‌مكات���ه‌دا له‌به‌رژه‌وه‌ن���دی یه‌كگرتن‌و‬ ‫یه‌كڕیزیی میلله‌ت���ی كورد نییه‌‪ ،‬چ من‬ ‫وه‌ك ئه‌ده���ه‌م بارزانی باس���ی بكه‌م‪،‬‬ ‫چ هه‌ر س���ه‌ركرده‌یه‌كی یه‌كێتی باسی‬ ‫بكات ی���ان هه‌ر حیزبێك���ی دیك ‌ه یان‬ ‫ه���ه‌ر هاواڵتیه‌ك‪ ،‬یان وێ���ڕای ئازادی‬ ‫رۆژنامه‌گ���ه‌ری ئه‌گ���ه‌ر رۆژنامه‌یه‌كیش‬ ‫باسی بكات من به‌هه‌نگاوی نه‌گونجاوی‬ ‫ده‌زان���م‪ ،‬چونك ‌ه ئێمه‌ له‌هه‌لومه‌رجێكی‬ ‫مه‌ترس���یدارین س���ه‌باره‌ت به‌بزاڤ���ی‬ ‫ی كورد به‌گشتی نه‌ك ته‌نها‬ ‫رزگاریخواز ‌‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬من پێمباش���ه‌ هه‌موو لێدوان‌و‬ ‫نوس���ینه‌كان به‌ئاراس���ته‌ی یه‌كڕیزیی‬ ‫كورد بن‪ .‬تا ك���ورد به‌ره‌و ئاینده‌یه‌كی‬ ‫باشتر هه‌نگاو بنێت‪.‬‬ ‫ی زۆر‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئێس���تا قسه‌وباس���ێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وه‌ ده‌كرێت ك ‌ه بنه‌ماڵ ‌ه ‌‬ ‫ده‌رب���اره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫بارزانی‌ خاوه‌ن س���ه‌رو‌هت‌و سامانێك ‌‬ ‫زۆرن‌و گه‌وره‌ترین سه‌رمایه‌داری‌ واڵتن‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر وایه‌ ئه‌م س���ه‌رو‌هت‌و سامانه‌تان‬ ‫ێ بوو؟‬ ‫له‌كو ‌‬ ‫ئه‌دهه‌م بارزانی‪ :‬من پێموایه‌ ئه‌مانه‌ی‬ ‫كه‌ باسی ئه‌م شتانه‌ ده‌كه‌ن بابێن داتاو‬ ‫ژم���اره‌كان بخه‌ن ‌ه به‌رچ���اوی میلله‌ت‪.‬‬ ‫ی به‌بازرگان���ی‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر ماڵ���ی بارزان��� ‌‬

‫گ���ه‌وره‌ ده‌زانن با بێ���ن داتاكانی ئه‌و‬ ‫بازرگانانه‌ بۆ میلل���ه‌ت بخه‌ن ‌ه به‌رچاو‪،‬‬ ‫ب���ا خه‌ڵك ببینێت ك���ێ بازرگانه‌و كێ‬ ‫ێ بازرگانی كردووه‌و‬ ‫بازرگان نیی���ه‌؟ ك ‌‬ ‫كێ بارزرگانی نه‌ك���ردووه‌؟ ئایا ته‌نها‬ ‫بازرگانێك له‌كوردستان هه‌بێت له‌ماڵی‬ ‫بارزانیی���ه‌؟ هه‌موو حیزب���ه‌كان ئه‌گه‌ر‬ ‫وه‌كو حیزب سه‌یریان بكه‌ی‪ ،‬هه‌موویان‬ ‫بازرگانییان نه‌ك���ردووه‌؟ كێ هه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ن���د نه‌بووبێت؟ كێ هه‌یه‌ نه‌ك‬ ‫ڤێلالی���ه‌ك‪ ،‬چه‌نده‌ه���ا ڤێلالی نه‌بێت؟‬ ‫ی‬ ‫هه‌ر له‌گردی س���لێمانی ده‌ستپێبكه‌ ‌‬ ‫تاك���و قه‌اڵچ���واالن‌و ب���ۆ ده‌روب���ه‌ری‬ ‫هه‌ولێرو س���ه‌ری ره‌ش‌و دهۆك‌و هه‌موو‬ ‫ش���وێنه‌كان‪ ،‬هه‌مووی ه���ه‌ر ڤێلالیه‌‌و‬ ‫دروس���تكراوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئای���ا ته‌نها ماڵی‬ ‫ێ‬ ‫ی بازرگانییان ك���ردووه‌؟ به‌ڵ ‌‬ ‫بارزان��� ‌‬ ‫له‌ماڵ���ی بارزانیی���ش چه‌ند كه‌س���ێك‬ ‫ه���ه‌ن كۆمپانیای���ان هه‌ی���ه‌و بازرگانی‬ ‫ده‌ك���ه‌ن؟ كاری بازرگانی نه‌ له‌بواری‬ ‫ش���ه‌رعیدا ن ‌ه له‌بواری یاساییدا حه‌رام‬ ‫نییه‌‪ ،‬دزی حه‌رامه‌‪ ،‬الی من ش���تێكی‬ ‫دیكه‌ش حه‌رامه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ی كه‌ تادوێنی‬ ‫شۆڕشگێڕ بوون ئه‌مڕۆ ببن به‌بازرگان‪،‬‬ ‫من پێموایه‌ ئه‌مه‌ش كارێكی نادروسته‌‪،‬‬ ‫ب���ازرگان با ب���ۆ بازرگان���ه‌كان بێت‌و‬ ‫سیاسه‌ت بۆ سیاسه‌تمه‌داران‌و خه‌بات‬ ‫بۆ خه‌باتگێ���ڕان‌و ‪..‬هتد هه‌ركه‌س���ه‌و‬ ‫له‌ش���وێنی خۆی رۆڵی خۆی ببینێت‪.‬‬ ‫له‌هه‌موو دونیا كۆمپانیا هه‌یه‌‪ ،‬حه‌رامیش‬ ‫نییه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌كوردس���تانیش كۆمپانیا‬ ‫نه‌بێت پێش���كه‌وتنی تیا نابێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وه‌ر‌ه له‌سه‌ر هه‌ندێك شت له‌كوێ ماڵی‬ ‫بارزانی‌ بونه‌ته‌ ب���ازرگان؟ كاك ‌ه ماڵی‬ ‫ی خه‌باتگێڕن‌و قوربانییان داوه‌‪،‬‬ ‫بارزان ‌‬ ‫ئێس���تاش ئاماده‌ن له‌دۆڵ‌و ئه‌شكه‌وت‌و‬ ‫ش���اخه‌كان بژین له‌پێناو كوردایه‌تی‪،‬‬ ‫ی ئه‌گه‌ر مه‌به‌س���ت‬ ‫ئایا ماڵ���ی بارزان ‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی ئ���ه‌و حیزبه‌ی���ه‌‪ ،‬هه‌م‬ ‫جه‌نابت هه‌م خه‌ڵكانی دیكه‌ به‌هه‌ڵه‌دا‬ ‫چ���ون‪ ،‬به‌نمونه‌ م���ن له‌خه‌باتم‪ ،‬برای‬ ‫من بوو به‌ب���ازرگان چ گوناهی هه‌یه‌؟‬ ‫با بازرگانی بكات ئه‌گه‌ر به‌ش���ێویه‌كی‬ ‫یاس���ایی كار بكات‌و سود له‌پێگه‌ی من‬ ‫وه‌رنه‌گرێ���ت‌و ئای���ا ئایه‌تێكی قورئانی‬ ‫هه‌یه‌ بازرگانی ح���ه‌رام بكات؟ ئه‌گه‌ر‬ ‫ده‌قێكی یاساییمان هه‌ی ‌ه له‌په‌رله‌مان‌و‬ ‫له‌ده‌س���تور بازرگانی ته‌حریم ده‌كات‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ باهیچ كه‌سێكی بارزانیش بازرگان‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬من وه‌كو برایه‌ك ته‌حه‌دای تۆ‬ ‫ده‌كه‌م ئه‌گه‌ر له‌ش���وێنێك توانیت یه‌ك‬ ‫دینار یان یه‌ك دۆالری كاك مه‌سعودت‬ ‫دۆزییه‌و‌ه له‌هه‌رشوێنێك هه‌ر حسابێكی‬ ‫بانكی كاك مه‌سعودت دۆزییه‌و‌ه به‌هه‌ر‬ ‫ناوێكی���ش بێ���ت‪ ،‬ئه‌وه‌ م���ن ته‌ئیدیت‬ ‫ده‌ك���ه‌م‌و م���ن ئام���اده‌م له‌حیزبه‌كه‌ی‬ ‫كاك مه‌س���عودیش ده‌ربچم‪ ،‬به‌اڵم ئایا‬ ‫كه‌س���ێك له‌براكانی كاك مه‌سعود یان‬ ‫له‌ئامۆزاكان���ی بازرگانی ن���اكات؟ من‬ ‫ی‬ ‫ناتوان���م بڵێم نا! ی���ان له‌ماڵی بارزان ‌‬ ‫كه‌س���ێك بازرگانی ناكات؟ من ناتوانم‬ ‫بڵیم نا!‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌اڵم ئه‌وانه‌ی كه‌ تۆ باس���یان‬ ‫ده‌ك���ه‌ی ئای���ا ئیس���تغاللی پێگ���ه‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵتیان نه‌كردووه‌؟‬ ‫ئه‌دهه‌م بارزانی‪ :‬كاك ‌ه له‌چ ش���وێنێك‬ ‫هه‌یه‌ ك ‌ه ئیس���تغالل نه‌كرابێت؟ بوو‌ه‬ ‫كاكی خۆم بووه‌‪ ،‬له‌هه‌موو ش���وێنێك‬ ‫ب���ووه‌‪ ،‬ئه‌م��� ‌ه واقعێكی تاڵ���ه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ب���ه‌ره‌و چاره‌س���ه‌ركردنی ده‌چن‪ .‬ئایا‬ ‫له‌سلێمانی‌و له‌ش���وێنه‌كانی دیك ‌ه تاكو‬ ‫دێی ب���ۆ ئێره‌ ئه‌و وه‌زع��� ‌ه نابینی ك ‌ه‬ ‫هه‌موو شتێك ئیستغالل كراوه‌؟ هه‌موو‬ ‫شوێن ‌ه گرنگه‌كان نابینی كه‌ ئیستغالل‬ ‫كراون؟ ئایا له‌الی���ه‌ن جوتیاره‌كانه‌و‌ه‬ ‫ئیس���تغالل ك���راوه‌و هه‌ژارێك���ی الی‬ ‫رانی���ه‌و ق���ه‌اڵدزێ ئیس���تغاللی كردو‌ه‬ ‫ی���ان بێچاره‌یه‌ك���ی چه‌مچه‌ماڵ‌و كه‌الر‬ ‫ی���ان نه‌دارێكی ئاك���رێ‌و زاخۆ‌و‪...‬هتد‬ ‫ئیس���تغالل كراوه‌؟ زۆربه‌ی ئه‌و شتان ‌ه‬ ‫راس���تییه‌ك ‌ه كه‌س ناتوانێت ئینكاریی‬ ‫لێبكات‪ .‬له‌به‌رپرس���ێكی سه‌ركردایه‌تی‬ ‫پارت���ی‌و یه‌كێتی تا ئاس���تی فه‌رماند‌ه‬ ‫س���ه‌ربازیه‌كان‪ ،‬هه‌ركه‌سێك توانیبێتی‬ ‫بۆخ���ۆی ش���تێك بكات‪ ،‬ئیس���تغاللی‬ ‫ك���ردووه‌‪ ،‬له‌حیزبی سۆسیالیس���تیش‬ ‫له‌وانه‌ی ‌ه له‌گه‌ڵ رێزم بۆ كاك محه‌مه‌د‪،‬‬ ‫ره‌نگه‌ كه‌س���ێك هه‌بێ���ت فه‌رمانده‌ی‬ ‫حیزبه‌كه‌ی بێت ئیس���تغاللی ش���تێكی‬ ‫كردبێت‪ ،‬به‌عه‌لمانی‌و به‌ئیسالمیشه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌موویان‌و له‌هه‌موو ش���تێك‌و له‌هه‌موو‬ ‫ش���وێنێك ئه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬ك���ێ ده‌توانێت‬ ‫ئینكاریی لێبكات؟ به‌اڵم به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫گش���تی ده‌بێ���ت كاربكرێ���ت ئه‌م��� ‌ه‬ ‫نه‌مێنێت‪.‬‬

‫كاك نه‌وشیروان‬ ‫له‌سلێمانی دوای‬ ‫پرسه‌ی حه‌مایل خان‪،‬‬ ‫یه‌كه‌مین وشه‌ی دوای‬ ‫به‌خێرهاتن‪ ،‬به‌منی‬ ‫وت "كاك ئه‌دهه‌م‬ ‫من حه‌زده‌كه‌م ئێو‌ه‬ ‫باش بزانن من به‌هیچ‬ ‫شێوه‌یه‌ك دژ به‌ماڵی‬ ‫ی نیم‪ ،‬دژ به‌كاك‬ ‫بارزان ‌‬ ‫مه‌سعود نیم‪ ،‬من دژ‬ ‫به‌عه‌شیره‌تی بارزانیش‬ ‫نیم"‬

‫کوردستانی‬

‫)‪ )342‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/9/11‬‬

‫كورد به‌یروت ـ یشی‌ ئاوه‌دان كرده‌وه‌‬

‫‪5‬‬

‫به‌ختیار عه‌لی ده‌ینوسێت‬

‫روخسارەکانی ترمان‬

‫کورد لەگەڕەکی بورچ حەمود لەبەیروت رووبەڕوی رەگەز پەرستی دەبنەوە‬ ‫ ئا‪ :‬شوان ‌ه ره‌ش‪ ،‬به‌یروت‬ ‫ی‬ ‫زۆرب ‌هی‌ ئه‌و كوردان ‌هی‌ له‌گه‌ڕه‌كه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫"بورج حه‌مود‌و نه‌بعه‌"ی‌ به‌یروت ‌‬ ‫پایته‌ختی‌ لوبنان نیشته‌جێن‪،‬‬ ‫ی سه‌ختدا ژیان‬ ‫له‌هه‌لومه‌رجێك ‌‬ ‫به‌سه‌رده‌به‌ن‌و به‌رده‌وام له‌كێشه‌و‬ ‫شه‌ڕدان له‌گه‌ڵ‌ ئه‌رمه‌نه‌كان‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی كورد ‌‬ ‫ی ته‌مه‌ن ‪ 36‬ساڵ ‌‬ ‫ی پیاوێك ‌‬ ‫عه‌ل ‌‬ ‫رۆژئاوایه‌و ماوه‌ی ‪ 3‬س���اڵ ‌ه هاتووه‌ت ‌ه‬ ‫ی ده‌ستكه‌وێت‪،‬‬ ‫ی كارێك ‌‬ ‫به‌یروت بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی پایته‌ختدا‬ ‫ئه‌و له‌قه‌ره‌باڵغترین گه‌ڕه‌ك ‌‬ ‫ی كرێكار‌ه‬ ‫نیش���ته‌جێی ‌ه ك ‌ه به‌گه‌ڕه‌ك��� ‌‬ ‫بیانیی���ه‌كان داده‌نرێ���ت له‌به‌یروت���داو‬ ‫ی عێراقی‌‌و‬ ‫ی زۆر له‌ك���ورد ‌‬ ‫ژماره‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی به‌رده‌وام‬ ‫ی تیا كۆبووته‌وه‌‪ ،‬عه‌ل ‌‬ ‫سور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌و‌ه كرد ك ‌ه هۆكار ‌‬ ‫ی ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌دا ژیان به‌س���ه‌رده‌بات عه‌بل��� ‌‬ ‫له‌ترس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وان ته‌نها په‌یوه‌ندی ‌‬ ‫ی ئه‌و گه‌ڕه‌ك ‌ه ده‌ستگیركردن ‌‬ ‫ك ‌ه له‌پڕ چه‌ن���د گه‌نجێك ‌‬ ‫ی سیاس���ییه‌و‌ه نیی���ه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ی به‌چاالك ‌‬ ‫ی كار ‌‬ ‫ی ی���ان به‌هۆ ‌‬ ‫هه‌ڵكوتن ‌ه س���ه‌ر ‌‬ ‫ی چه‌ند كوردێك���ه‌و‌ه ئه‌میش هه‌ندێكجار ئاژاوه‌نانه‌وه‌و بازرگانیكردن‬ ‫نه‌ش���یاو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هۆشبه‌ره‌و‌ه هۆكارێك ‌‬ ‫ی به‌تلیاك‌و حه‌ب ‌‬ ‫تێوه‌بگلێ‌‌و له‌الیه‌ن هێز‌ه ئه‌منییه‌كان ‌‬ ‫ی زیندان دیكه‌ی��� ‌ه ب���ۆ بێزاربوون له‌ك���ورده‌كان‬ ‫ئه‌و واڵته‌و‌ه ده‌ستگیر‌و راپێچ ‌‬ ‫له‌ئاستی‌ كۆمه‌اڵیه‌تیدا‪.‬‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫ی "بێ���زارو هه‌راس���ان بووین به‌ده‌س���ت‬ ‫ی "ماوه‌یه‌ك له‌مه‌وبه‌ر س���وپا ‌‬ ‫ئه‌و وت ‌‬ ‫ی كورده‌وه‌"‬ ‫لوبنان هه‌ڵیانكوتای ‌ه سه‌ر ئه‌و مااڵن ‌ه ‌‬ ‫ی زۆرێك له‌و لوبنانیانه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی س���وریایان ئه‌م ‌ه قس ‌ه ‌‬ ‫ك��� ‌ه كوردی نه‌یاری رژێم ‌‬ ‫ی به‌یروت نیش���ته‌جێن‬ ‫ی نه‌بعه‌و بورج له‌و دوو گه‌ڕه‌ك ‌ه ‌‬ ‫تێدای ‌ه له‌هه‌ردوو گه‌ڕه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌رمه‌نی‌‌و‬ ‫ی دانیش���توانه‌ك ‌ه ‌‬ ‫حه‌مود‌و چه‌ندین كه‌س���یان لێده‌ستگیر ك ‌ه زۆرب ‌ه ‌‬ ‫ی مارۆنی‌‌و شیعه‌یه‌‪ ،‬نه‌بعه‌و‬ ‫تێكه‌ڵه‌یه‌ك ‌‬ ‫كردن"‪.‬‬

‫ی كوردین‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬ ‫ده‌بێت به‌رده‌وام‬ ‫له‌ترس‌و دڵه‌ڕاوكێدا‬ ‫بژین‬

‫ی‬ ‫بورج حه‌مود ك ‌ه به‌قه‌رباڵغترین گه‌ڕه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌یروت داده‌نرێن‪ ،‬زۆرێك له‌و مااڵن ‌ه ‌‬ ‫كرێكار‌ه ك���ورده‌كان به‌كرێیان گرتووه‌‪،‬‬ ‫له‌ڕاده‌به‌ده‌ر قه‌ره‌باڵغن‌و به‌س���ه‌ر یه‌كدا‬ ‫كه‌ڵه‌ك ‌ه ب���وون‌و ته‌نان���ه‌ت له‌هه‌ندێك‬ ‫ی هه‌نگاونانیش���یان نییه‌‪،‬‬ ‫ژووردا رێگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ڕه‌ك ‌‬ ‫ی گازینۆیه‌ك ‌‬ ‫ی ك ‌ه خاوه‌ن ‌‬ ‫فاد ‌‬ ‫نه‌بعه‌یه‌‪ ،‬ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه كرێكار‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ناش���یرینیان ال ‌‬ ‫كورده‌كان وێنه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‪ ،‬چونك ‌ه به‌رده‌وام له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫خه‌ڵك ‌‬ ‫كوڕ‌ه گه‌نجه‌كانیان به‌شه‌ڕ دێن‌و گێچه‌ ‌ڵ‬ ‫به‌كچه‌كانیش���ان ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ئه‌م ‌ه جگ ‌ه‬ ‫ی دره‌نگ‬ ‫ی ك��� ‌ه تا نیوه‌ش���ه‌وێك ‌‬ ‫له‌و‌ه ‌‬ ‫هه‌راو ده‌نگ��� ‌ه ده‌نگیانه‌و نایه‌ڵن كه‌س‬ ‫ی "راستت ده‌وێت‬ ‫پش���وو بدات‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫حه‌زده‌كه‌ین ئه‌مان��� ‌ه بڕۆن ملی خۆیان‬ ‫بشكێنن‌و لێمان دووركه‌ونه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی به‌و‌ه كرد ك ‌ه ماوه‌یه‌ك‬ ‫ی ئام���اژ‌ه ‌‬ ‫فاد ‌‬ ‫ی نێوان چه‌ند‬ ‫ی ش���ه‌ڕ ‌‬ ‫له‌مه‌وبه‌ر به‌هۆ ‌‬ ‫ی گه‌ڕه‌كه‌كه‌ی���ان له‌گ���ه‌ ‌ڵ‬ ‫گه‌نجێك��� ‌‬ ‫كوردێك���دا ك ‌ه مه‌س���ت‌و س���ه‌رخۆش‬ ‫ی گه‌وره‌و زیاتر‬ ‫بووه‌‪ ،‬بوو‌ه ب ‌ه ش���ه‌ڕێك ‌‬ ‫ی كورد گه‌له‌كۆمه‌یان‬ ‫له‌شه‌س���ت گه‌نج ‌‬ ‫ی گه‌وره‌یان نایه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫كردو هه‌رایه‌ك��� ‌‬ ‫به‌زه‌حمه‌ت ئه‌من‌و سوپا بۆیان كۆنتڕۆ ‌ڵ‬ ‫كرا‌و چه‌ندین برینداری‌ لێكه‌وته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی له‌هه‌ندێك‬ ‫ی ئ���ه‌و زانیاریان��� ‌ه ‌‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫ی لوبنان���ه‌و‌ه باڵوده‌بنه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌میدیاكان ‌‬ ‫ئام���اژ‌ه به‌و‌ه ده‌كه‌ن ك ‌ه به‌ش���ێك له‌و‬ ‫ی له‌س���وریا‌و عێراقه‌و‌ه روویان‬ ‫كوردان ‌ه ‌‬

‫ی بازرگانیكردن‬ ‫كردووه‌ت ‌ه به‌یروت‪ ،‬به‌كار ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ماد‌ه هۆش���به‌ره‌كان‌و به‌له‌شفرۆشان ‌‬ ‫لوبنانی‌‌و سوری‌‌و فلیپینی‌‌و ئسیوپییه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫خه‌ریكن‌و زۆربه‌ش���یان به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫نایاسایی‌ له‌و واڵته‌دا نیشته‌جێن‪.‬‬ ‫ی ك���ورد له‌لوبناندا‬ ‫ی بوون��� ‌‬ ‫ئه‌گه‌رچ��� ‌‬ ‫ی هه‌ی���ه‌و‬ ‫ی دوورو درێ���ژ ‌‬ ‫مێژوویه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌شێك له‌بنه‌ماڵ ‌ه دیاره‌كان ‌‬ ‫بنه‌چ ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌و واڵته‌ش ده‌چنه‌و‌ه سه‌ر‬ ‫ئێس���تا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م���ڕۆ ‌‬ ‫ك���ورد‪ ،‬ب���ه‌اڵم بارودۆخ��� ‌‬ ‫ی ئه‌و واڵت ‌ه زۆر‬ ‫ی نیش���ته‌جێ ‌‬ ‫كورده‌كان ‌‬ ‫ی س���وریا‬ ‫خراپ���ه‌‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت كوردێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "هسام هس���ام" به‌ئه‌نجامده‌ر ‌‬ ‫به‌ناو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "ره‌فی���ق حه‌ری���ری‌" ‌‬ ‫تیرۆركردن��� ‌‬ ‫ی لوبنان‬ ‫ی پێش���ووتر ‌‬ ‫س���ه‌رۆك وه‌زیر ‌‬ ‫تاوانبار ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ی ئه‌و به‌ش��� ‌ه‬ ‫ی نیگه‌ران ‌‬ ‫ئه‌م دۆخ ‌ه مای ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌و واڵته‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی نیشته‌جێ ‌‬ ‫له‌كورده‌كان ‌‬ ‫ی پاروو‌ه نانێكدا وێڵ‬ ‫ی په‌یداكردن ‌‬ ‫به‌دوا ‌‬ ‫ی ته‌مه‌ن‬ ‫ی ك ‌ه كوردێك ‌‬ ‫بوون‪ ،‬عه‌بدولباق ‌‬ ‫ی رۆژئاواو‌ه‬ ‫‪ 29‬س���اڵه‌‌و له‌كوردس���تان ‌‬ ‫ی‬ ‫هاتووه‌ت��� ‌ه به‌یروت‪ ،‬به‌ناڕه‌زاییه‌و‌ه وت ‌‬ ‫ی چه‌ند كوردێك لێر‌ه ده‌بن ‌ه‬ ‫"بڵێین چ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئێم ‌ه ك��� ‌ه له‌پێناو ‌‬ ‫ی ناوزڕاندان ‌‬ ‫ه���ۆ ‌‬ ‫پ���اروو‌ه نانێك���دا روومانكردووه‌ت ‌ه ئه‌م‬ ‫واڵته‌"‪.‬‬ ‫ی "هه‌رچه‌ند‌ه ئێم ‌ه سه‌المه‌تین‌و‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫ی خۆش���مان كز كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫س���ه‌ر ‌‬ ‫ی كوردین ده‌بێت به‌رده‌وام‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌ترس‌و دڵه‌ڕاوكێدا بژین"‪.‬‬

‫حكومه‌تی‌ عێراق گه‌وره‌ترین پاڵپشتی‌ به‌شار ئه‌سه‌ده‌‬

‫پڕۆژه‌كه‌ی‌ مالیكی‌ به‌های‌ پولێكی‌ قه‌ڵب ‌ی نییه‌‬ ‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ نیشتمانی‌‬ ‫كورد له‌سوریا ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ نوری‌ مالیكی‌ گه‌وره‌ترین هاوكار‌و‬ ‫پاڵپشتی‌ رژێمی‌ به‌شار ئه‌سه‌ده‌و‬ ‫زۆربه‌ی‌ چه‌ك گواستنه‌وه‌كانی‌‬ ‫ئێرانیش بۆ سوریا له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫عێراقه‌وه‌و به‌ئاسانكاری‌ نوری‌‬ ‫مالیكی‌ سه‌رۆك وه‌زیرانی‌ عێراق‬ ‫ئه‌نجامده‌درێت‪.‬‬ ‫ش����ه‌الل گه‌دۆ ئه‌ندام����ی‌ ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫نیشتمانی‌ كورد له‌س����وریا به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند كه‌ ك����ورد زۆر له‌وه‌ وریاتره‌‬ ‫له‌س����وریادا بكه‌وێت����ه‌ ناكۆك����ی‌‌و‬ ‫براكوژیی����ه‌وه‌‪ ،‬به‌ب����ڕوای‌ ئ����ه‌و‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫ئه‌زمونێك����ه‌ ك����ورد تێیپه‌ڕان����دووه‌و‬ ‫جارێكیتر ئه‌م نه‌وه‌ نوێیه‌ی‌ كوردستان‬ ‫ده‌رفه‌ت به‌وه‌ ن����ادات هێزه‌كان بچنه‌‬ ‫گه‌مه‌یه‌كی‌ به‌وجۆره‌وه‌‪ .‬ئه‌و وتی‌ "ئێستا‬ ‫له‌ڕێگ����ه‌ی‌ رێككه‌وتننامه‌ی‌ هه‌ولێره‌وه‌‬ ‫كورده‌كان به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ هه‌ماهه‌نگ‬ ‫هه‌موو كاره‌كان به‌ڕێوه‌ده‌به‌ن"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌وه‌ی‌ به‌دوورزانی‌ كه‌ كورد په‌نا‬

‫بازگەیەکی پارتی یەکێتی دیموکراتی‬ ‫بۆ چه‌ك به‌رێت له‌دژی‌ رژێمی‌ ئێستای‌‬ ‫س����وریا‌و وتی‌ "هه‌ر له‌سه‌ره‌تاوه‌ ئێمه‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌یه‌ك����ی‌ ئاش����تیانه‌ بووی����ن‌و‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ ئاش����تیانه‌ش ناڕه‌زایی‌‬ ‫خۆمان ده‌ربڕی����وه‌و جیاوازبووین له‌و‬ ‫ش����ارانه‌ی‌ ك����ه‌ توندوتیژیی����ان تێدا‬ ‫روویداوه‌"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و پێش����بینیكردنی‌ ئه‌وه‌ش����ی‌‬ ‫به‌دوورزان����ی‌ ك����ه‌ ئای����ا له‌داهاتوودا‬

‫‪ PYD‬لەسوریا‬

‫ك����ورد ناچار ده‌بێت په‌ن����ا بباته‌ به‌ر‬ ‫توندوتی����ژی‌‌و چ����ه‌ك ل����ه‌دژی‌ رژێمی‌‬ ‫س����وریا‪ ،‬گ����ه‌دۆ وتی‌ "ئ����ه‌وه‌ له‌كاتی‌‬ ‫خۆیدا ده‌رده‌كه‌وێت‌و پێش����بینیكردنی‌‬ ‫ئاسان نییه‌ ئێستا"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌و پڕۆژه‌یه‌ی‌ كه‌ مالیكیش‬ ‫چه‌ند رۆژێك له‌مه‌وب����ه‌ر رایگه‌یاند بۆ‬ ‫به‌دیهێنانی‌ ئاشتی‌ له‌س����وریادا‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "ئ����ه‌و پڕۆژه‌یه‌ به‌ه����ای‌ پولێكی‌‬

‫قه‌ڵب����ی‌ نییه‌ الی‌ ك����وردو هێزه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئۆپۆزس����یۆن‪ ،‬له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی‌ الی‌‬ ‫هه‌موومان ده‌ستی‌ مالیكی‌ ئاشكرایه‌‪،‬‬ ‫كه‌ پیاوی‌ ئێرانه‌و گه‌وره‌ترین هاوكارو‬ ‫پاڵپش����تی‌ رژێمی‌ به‌ش����ار ئه‌سه‌ده‌و‬ ‫زۆربه‌ی‌ زۆربه‌ی‌ چه‌ك گواستنه‌وه‌كانی‌‬ ‫ئێرانیش بۆ سوریا له‌ڕێگه‌ی‌ عێراقه‌وه‌و‬ ‫به‌ئاس����انكاری‌ نوری‌ مالیكی‌ سه‌رۆك‬ ‫وه‌زیرانی‌ عێراق ئه‌نجامده‌درێت"‪.‬‬

‫س���ارتەر له‌تیورەکەیدا دەربارەی خەیاڵ‬ ‫جیاوازییەکی گرن���گ له‌نێوان رەهەندی‬ ‫واقعی‌و خەیاڵی له‌کاری هونەریدا دەکات‪.‬‬ ‫بەجۆرێ���ک دەکرێ���ت ئ���ەم جیاکارییە‬ ‫له‌خوێندن���ەوەی خ���ودی خۆش���ماندا‬ ‫بەکاربهێنین‪ .‬الی سارتەر هەموو کارێکی‬ ‫هونەری کارێکی ناواقعییە‪ .‬بەو مانایەی‬ ‫گەر بێت‌و تەماشای تابلۆیەکی هونەری‬ ‫بکەی���ن‪ ،‬دەبێت جیاکاریی���ەک له‌نێوان‬ ‫دوو دیودا بکەین‪ ،‬دیوی ناواقعی‌و دیوی‬ ‫واقعییان���ەی ئ���ەو کارە‪ .‬ئ���ەو خامەی‬ ‫نیگارکێشێک تابلۆی لەسەردەکات‪ ،‬ئەو‬ ‫فڵچەیەی نەخش���ی پێدەکێش���ێت‪ ،‬ئەو‬ ‫رەنگەی له‌نیگارکێشاندا بەکاریدەهێنێت‪،‬‬ ‫هەموو کەرەس���تە واقعییەکانی هونەرن‪،‬‬ ‫بەاڵم خودی ئەو نیگارەی بەم مەتریاالنە‬ ‫دروستیدەکەین‪ ،‬تەنیا بە کۆمەکی خەیاڵ‬ ‫دەتوانی���ن بیکێش���ین‌و بەکۆمەکی ئەو‬ ‫دەتوانین بیبینی���ن‌و چێژی لێ ببینین‪.‬‬ ‫هەرکات بیرمان له‌خام‌و تەختەی تابلۆکە‬ ‫ک���ردەوە‪ ،‬خ���ودی تابلۆک���ە نابینین‪،‬‬ ‫هەرکاتی���ش نیگاری س���ەر تابلۆکەمان‬ ‫بینی‪ ،‬مەتریاڵە رووت‌و مادییەکە نابینین‪.‬‬ ‫بۆئ���ەوەی کارێک���ی هون���ەری ببینین‌و‬ ‫تێیبگەین‌و چێژی لێببینین‪ ،‬دەبێت وەک‬ ‫بوونێک���ی ناواقعی س���ەیریبکەین‪ ،‬وەک‬ ‫شتێک تەنیا بە کۆمەکی خەیاڵی ناواقعی‬ ‫تێیدەگەین‪ .‬ب���ەم مانایە کاری هونەری‬ ‫دەرکەوتەی مادی خەیاڵێکی ناواقعییە‪،‬‬ ‫بێئەوەی بکەوینە ئەو هەڵەیەوە کە ئەو‬ ‫دەرکەوت���ە مادییە یەکس���ان بکەینەوە‬ ‫بە خودی خەیاڵ���ە ناواقعییەکە‪ .‬کاری‬ ‫هون���ەری بوونێک���ی ناواقعییە کە تەنیا‬ ‫بەتێکەڵبوون لەگەڵ هەرێمی ناواقعییەتدا‬ ‫تێیدەگەی���ن‪ .‬بۆئەوەی لەزەت له‌مۆزارت‬ ‫ببینی���ن‪ ،‬کارێکم���ان ب���ە مۆس���یقار‌و‬ ‫س���ەحنە‌و ئامێرەکانەوە نیی���ە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫تێکەڵ بە هەرێمێک���ی خەیاڵی دەبیین‬ ‫کە هەرێم���ی کارە هونەرییەکەیە‪ ،‬کارە‬ ‫هونەرییەکان هەمیش���ە دەکەونە ئەودیو‬ ‫جیهانی فیزیکی‌و مەتریاڵییەوە‌و تەنیا بە‬ ‫کۆمەکی خەیاڵێکی یاریدەدەر دەتوانین‬ ‫لێیان نزیکببینەوە‪.‬‬ ‫س���ەبارەت بە روخساری مرۆڤانەشمان‪،‬‬ ‫هەمان شت دروس���تە‪ .‬بەوەدا بوونمان‬ ‫پێ���ش ماهییەتمان دەکەوێ���ت‌و مرۆڤ‬ ‫بوونەوەرێ���ک نیی���ە ب���ە ماهییەتێکی‬ ‫پێشوەخت‌و دیاریکراوەوە‪ ،‬ئەوا بەردەوام‬ ‫ماهییەتێکی ناواقعی‌و خەیاڵی هەیە‪ ،‬کە‬ ‫هیچ کات بە روانی���ن لەبوونی واقعیمان‬ ‫پێی ناگەی���ن‪ .‬ماهییەتی ئێمە هیچ کات‬ ‫ک���ورت نابێتە بۆ دی���وە واقعییەکەمان‪،‬‬ ‫هەتا کورتی���ش نابێتەوە بۆ هەڵبژاردن‌و‬ ‫کاروکردەوەم���ان‪ ،‬بەڵک���و بۆئ���ەوەی‬ ‫بیگرین‌و تێیبگەین پێویستیمان بە خەیاڵ‬ ‫هەی���ە‪ ،‬دەبێت قاچ بنێین���ە هەرێمێکی‬ ‫فەنتازییەوە‪ .‬لێرەوە تێگەیشتن له‌مرۆڤ‬ ‫بە تێگەیشتن له‌بەشە دیارەکەی یاخود‬ ‫بە هەوڵدان بۆ خوێندنەوەی نەس���تی‪،‬‬ ‫کاری نەکردەی���ە‪ .‬مرۆڤ هەمیش���ە ئەو‬ ‫بوونەوەرەیە کە تەواو دروس���ت نابێت‪،‬‬ ‫پڕۆژەیەکی هەمیشە ناتەواوە‪ ،‬ئەوەشی‬ ‫کە دروس���تبووە ئاوێنەی ت���ەواوی ئەو‬ ‫وێن���ە خەیاڵییە ناواقعیی���ە نەگیراوەی‬ ‫نییە کە دروستیکردوە‪ ،‬بەڵکو بە وتەی‬ ‫س���ارتەر تەنیا نوێنەرە مادییەکەیەتی‪.‬‬ ‫ئیدی بینین���ی تەواوەتی مرۆڤ کارێکی‬ ‫مەحاڵ���ە‪ ،‬چ���ۆن بینین���ی تەواوەت���ی‬ ‫تابلۆیەک ئەس���تەمە‪ ،‬چۆن دەرککردن‬ ‫بە نهێنی تەواوەتی خەندەکەی مۆنالیزا‬ ‫ئەس���تەمە‪ ،‬چۆن دۆزین���ەوەی هۆکاری‬ ‫دوودڵییەک���ەی هاملێت ت���ا هەتاهەتایە‬ ‫شوێنی قس���ەیە‪ ،‬بەهەمانش���ێوە له‌ناو‬ ‫هەموو مرۆڤێک���دا ئەو هەرێمە ناواقعییە‬ ‫هەیە کە تەنیا خەی���اڵ دەتوانێت تێیدا‬ ‫بۆ ئەگ���ەری مانا بگەڕێت‪ ،‬تەنیا خەیاڵ‬ ‫دەتوانێ���ت هەندێک���ی لێدەربهێنێ���ت‌و‬ ‫بیخاتە سەر بوونی راستەقینەمان‪ .‬گەر‬ ‫بەزمانێکی دی قس���ەبکەم‪ ،‬نهێنییەکی‬ ‫قووڵ���ی وەک نهێنی مۆنالی���زاو هاملێت‬ ‫ب���ەردەوام له‌هەم���وو مرۆڤێک���دا هەیە‪،‬‬ ‫دیوێ���ک ک���ە تەنیا فەنتازی���ا دەرک بە‬ ‫بوونی دەکات‪.‬‬ ‫بەشی هەرە گەورەی بوونمان ئەو بەشە‬ ‫نییە کە دەبینرێت‌و هاتۆتە دەرەوە‪ ،‬ئەو‬ ‫بەشە نییە کە له‌نەس���تدایە‌و چەپاندن‬ ‫نغرۆیک���ردووە‪ ،‬بەڵکو ئەو بەش���ەیە کە‬ ‫له‌خەیاڵدایە‌و کەرەستەی بوون بە واقعی‬ ‫لەدەس���تدا نییە‌و ناتوانێ���ت بێتەدەرێ‪.‬‬ ‫ئەم بەش���ە له‌بوونمان‪ ،‬بەشێکی باشتر‬ ‫ی���ان ئیدیالتر نییە‪ ،‬بەڵکو خەزنەی ئەو‬ ‫دەموچاو‌و روخس���ارانەیە کە له‌ناوماندا‬ ‫خەوت���وون‪ ،‬ئ���ەو س���یمایانەی هەمانن‬ ‫یان دەمانەوێت بمانبێت‪ ،‬له‌ڕوخس���اری‬ ‫فریشتەییەوە تێیدایە تادەگاتە روخساری‬

‫ئەو کاراکتەر‌و فیگەر‌و کەسانەی له‌ژیان‌و‬ ‫ئەدەب‌و س���ینەما‌و مێژوودا بینیومانن‌و‬ ‫کردوماننەت���ە ئیدیال‌و هێم���ا‪ ،‬تا بگاتە‬ ‫ئەو روخسارە بەدانەی لەساتی توڕەیی‌و‬ ‫تۆڵەو کین���ەدا دەمانەوێت هەڵیانگرین‌و‬ ‫ناتوانین‪ .‬ئەم روخسارانە تەنیا کۆمەڵێک‬ ‫ئ���ارەزووی چەپێن���راو نی���ن‪ ،‬بەڵک���و‬ ‫ژمارەیەک دەموچ���اوی دیکە‌و پڕۆژەی‬ ‫دیک���ەی بوونمانن کە هەرگیز له‌هەرێمی‬ ‫ناواقعییەت���ەوە پێناخەن���ە هەرێم���ی‬ ‫هەقیقەتەوە‪ ...‬وەک چۆن سارتەر دەڵێت‬ ‫کاری هونەری هەمیشە شتێکی ناواقعییە‪،‬‬ ‫ئاس���ان دەتوانین هەم���ان دەرەنجام بۆ‬ ‫وەس���فی مرۆڤیش بخەین���ە کار‌و بڵێین‬ ‫مرۆڤ هەمیشە بوونەوەرێکی ناواقعییە‪،‬‬ ‫بەڵکو ناواقعیترین بوونەوەری ناو هەموو‬ ‫مەخلوقاتەکانیش���ە‪ ،‬هەربۆی���ە بەبڕوای‬ ‫من بەدرێژایی مێژوو هیچ فەلس���ەفەیەک‬ ‫وەک فەلس���ەفە واقعی‌و پۆزەتیڤیستی‌و‬ ‫وەزعیی���ەکان له‌تێگەیش���تنی مرۆڤ���دا‬ ‫نوشوستیان نەهێناوە‪.‬‬

‫مرۆڤ له‌پێناوی‬ ‫ئەوانی تردا‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫بیناسن‌و تێیبگەن‪،‬‬ ‫دەبێت بۆ هەمیشە‬ ‫یەک دەموچاوی هەبێت‬ ‫رێلک���ە له‌کتێب���ی «دەفت���ەری‬ ‫هێڵکارییەکانی مالتا الوریدس بریگە» دا‬ ‫بڕگەیەکی سەرەنجڕاکێش‌و سەرسامکەر‬ ‫دەنوس���ێت ک���ە ت���ا ئەندازەیەکی زۆر‬ ‫ش���ایەنی نیگاکردن‌و تێڕامان���ە‌و نزیکە‬ ‫لەو وێناکردنەی پێش���ووەوە بۆ مرۆڤ‪،‬‬ ‫بڕگەیەک���ی گرنگە دەرب���ارەی مرۆڤ‌و‬ ‫سیماكانی‪ .‬ریلکە دەڵێت «من بیر لەوە‬ ‫دەکەمەوە‪ ،‬پێش���تر هەرگی���ز دەرکم بە‬ ‫ژمارەی ئ���ەو دەموچاوانە نەکردبوو کە‬ ‫دەکرێت هەمان بێ���ت‪ .‬خەڵک ژمارەیان‬ ‫زۆرە‪ ،‬ب���ەاڵم ژمارەی دەموچاوەکان زۆر‬ ‫زۆرترن‪ ،‬چونکە هەرکەس���ە‌و ژمارەیەکی‬ ‫زۆر دەموچ���اوی هەی���ە‪ .‬هەندێک هەن‬ ‫بەدرێژایی چەندین س���اڵ یەک دەموچاو‬ ‫هەڵدەگ���رن‪ ،‬بێگومان ئەو روخس���ارە‬ ‫ک���ەوا زۆر بەکاردێ���ت دادەخۆرێ���ت‌و‬ ‫له‌کاردەکەوێت‪ ،‬پیسدەبێت‪ ،‬درزدەبات‪،‬‬ ‫چرچدەبێ���ت‪ ،‬وەک دەستکێش���ێک‬ ‫له‌کات���ی س���ەفەردا دەکش���ێت‌و دەڵب‬ ‫دەبێت‪ .‬ئەوانە کەس���انێکی س���ادەن‪،‬‬ ‫رەزیلیدەکەن‪ ،‬روخساری خۆیان ناگۆڕن‌و‬ ‫پاکیش���ی ناکەنەوە‪ .‬دەڵێ���ن ئێمە ئەو‬ ‫تاکە روخسارەمان بەسە‌و هیچ کەسیش‬ ‫ناتوانێت پێچەوانەی ئ���ەو بۆچوونەیان‬ ‫بۆ بس���ەلمێنێت‪ ،‬بەاڵم بەوەدا روخسار‌و‬ ‫سیمای تریش���یان هەیە‪ ،‬مرۆڤ دەبێت‬ ‫بپرس���ێت‪ :‬ئاخۆ س���یماکانی تریان چی‬ ‫بەس���ەر دێت‌و چ کارێک���ی پێدەکەن؟‬ ‫ئەوان روخس���ارەکانی تریان هەڵدەگرن‪،‬‬ ‫دەی���دەن بەمنداڵەکانی���ان‪ ،‬دەش���ێت‬ ‫هەت���ا بیبەخش���ن بەس���ەگەکانیان‪...‬‬ ‫بۆ نا؟ روخس���ار هەر روخس���ارە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫خەڵکانێکی تر ه���ەن بەخێراییەکی زۆر‬ ‫نالەب���ار روخس���اری خۆی���ان دەگۆڕن‪.‬‬ ‫روخسار دوای روخس���ار تاقیدەکەنەوە‪،‬‬ ‫بەجۆرێک هەموو روخسارەکانی خۆیان‬ ‫بەخێرای���ی بەکاردەهێن���ن‪ ،‬پێیانوای���ە‬ ‫بێش���ومار س���یمایان لەبەردەس���تدایەو‬ ‫دەتوانن بە ئ���ارەزووی خۆیان بەردەوام‬ ‫روخسارگۆڕی بکەن بێئەوەی تەواوبێت‪،‬‬ ‫هەیان���ە دەگەن���ە چل س���اڵ‌و دەبینن‬ ‫گەیشتوونەتە سەر دواهەمین روخساری‬ ‫خۆی���ان‪ .‬کاتێ���ک دەرک بەو راس���تییە‬ ‫دەک���ەن گەلێک تراژی���دی دەکەوێتەوە‪.‬‬ ‫ئەوان���ە فێرنەبوون روخس���اری خۆیان‬ ‫بپارێزن‪ ،‬دوا دەموچاویان دوای هەش���ت‬ ‫رۆژ بەس���ەردەچێت‪ ،‬ل���ەزۆر جێ���گاوە‬ ‫وەک کاغ���ەز تەنکدەبێت‪ ،‬کون‌و کەلێنی‬ ‫تێدەگەوێ���ت‪ ،‬وردە وردە له‌ژێ���رەوە‬ ‫بنەپوچەڵەکەی دەردەکەوێت‪ ،‬ناڕوخسار‬ ‫س���ەردەردەهێنێت‪ ،‬ئی���دی ناچاردەبن‬ ‫بێدەموچاو دەرکەون‌و بێنەدەرێ»‪.‬‬

‫»»‪19‬‬

‫‪6‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )342‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/9/11‬‬

‫دوو په‌رله‌مانتاری‌ یه‌كگرتوو یه‌کتر تۆمه‌تبار ده‌که‌ن‬

‫»»‬

‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫ئوسامه‌ جه‌میل په‌رله‌مانتاری‌‬ ‫یه‌كگرتوو له‌په‌رله‌مانی‌ عێراق‪ ،‬مه‌ال‬ ‫عوزێری‌ هاوكاری‌ تۆمه‌تبار ده‌كات‬ ‫به‌وه‌ی‌ له‌دوو هه‌ڵوێستدا له‌گه‌ڵ‬ ‫په‌رله‌مانتارانی‌ ئۆپۆزسیۆن نه‌بووه‌‌و‬ ‫مه‌ال عوزێریش به‌توندی‌ ئه‌و بۆچونه‌‬ ‫ره‌تده‌كاته‌وه‌ كه‌ هه‌ڵوێسته‌كانی‌‬ ‫پێچه‌وانه‌ی‌ په‌رله‌مانتارانی‌ ئۆپۆزسۆن‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫به‌وت���ه‌ی‌ ئوس���امه‌ جه‌می���ل‬ ‫(په‌رله‌مانتاری‌ یه‌كگرتوو له‌په‌رله‌مانی‌‬ ‫عێراق)‪ ،‬ل���ه‌دوو هه‌ڵوێس���تی‌ جیادا‬ ‫مه‌ال عوزێ���ری‌ په‌رله‌مانتاری‌ یه‌كگرتوو‬ ‫هاوهه‌ڵوێس���تی‌ په‌رله‌مانتارانی‌ پارتی‌‬ ‫بووه‌‌و له‌و روه‌ش���ه‌وه‌ باس���ی‌ له‌وه‌كرد‬ ‫كه‌ جاری‌ یه‌كه‌م له‌مانگی‌ (‪7‬ی‌ ‪)2011‬‬ ‫دا م���ه‌ال عوزێر ده‌نگی‌ له‌دژی‌ (فه‌ره‌ج‬ ‫حه‌ی���ده‌ری) س���ه‌رۆكی‌ كۆمس���یۆنی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ه‌كان ن���ه‌داوه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫هه‌موو په‌رله‌مانتارانی‌ ئۆپۆزس���یۆنی‌‬ ‫ك���ورد‪ ،‬ل���ه‌دژی‌ مان���ه‌وه‌ی‌ حه‌یده‌ری‌‬ ‫ده‌نگیان دابوو‪.‬‬ ‫ئوس���امه‌ ده‌ڵێ���ت "ئێم���ه‌ وه‌ك���و‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن ده‌مانویس���ت متمان���ه‌‬ ‫له‌ف���ه‌ره‌ج حه‌ی���ده‌ری‌ وه‌ربگیرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم مه‌ال عوزێر وه‌ك براده‌رانی‌ پارتی‌‬ ‫چۆنی���ان ده‌ویس���ت وایك���رد‌و ده‌نگی‌‬ ‫له‌دژی‌ حه‌ی���ده‌ری‌ ن���ه‌ده‌دا‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫شوێنی‌ گۆڕیبوو‪ ،‬مێزه‌ره‌كه‌شی‌ دانابوو‬ ‫تا نه‌یناس���نه‌وه‌"‪ ،‬له‌جاری‌ دووه‌میشدا‬ ‫وه‌ك ئوس���امه‌ جه‌میل روونیده‌كاته‌وه‌‬ ‫له‌د‌ووش���ه‌ممه‌ی‌ رابردوو بوو‌ه له‌كاتی‌‬ ‫گفتوگۆكردن له‌سه‌ر ژماره‌ی‌ ئه‌ندامانی‌‬ ‫كۆمس���یۆنی‌ هه‌ڵبژاردن���ه‌كان‪ ،‬هه‌موو‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌ ئۆپۆزس���یۆنه‌ كورده‌كان‬ ‫له‌هۆڵی‌ په‌رله‌م���ان هاتونه‌ته‌ ده‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫ته‌نها مه‌ال عوزێر نه‌بێت‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌كرد كه‌ هه‌رچه‌نده‌‬ ‫خۆی‌ به‌هۆی‌ سه‌فه‌ركردنیه‌وه‌ ئه‌و رۆژه‌‬ ‫له‌په‌رله‌م���ان نه‌بووه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌ته‌له‌فون‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌چه‌ن���د په‌رله‌مانتارێكه‌وه‌‬ ‫ك���ردووه‌‌و وتویان���ه‌ الیه‌نه‌كان���ی‌‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن هاتونه‌ته‌ ده‌ره‌وه‌ "ته‌نها‬

‫ئوسام ‌ه جه‌میل‪:‬‬ ‫ی‬ ‫پێویست ‌ه مه‌كته‌ب ‌‬ ‫سیاسی‌ یه‌كگرتوو‬ ‫لێپێچینه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫مه‌ال عوزێردا بكات‬

‫مه‌ال عوزێر‪»»:‬‬

‫ئوسام ‌ه جه‌میل‬

‫ئه‌مه‌ یه‌كه‌مجار‬ ‫نیی ‌ه تۆمه‌تمان بۆ‬ ‫دروست ده‌كرێت‌و‬ ‫دواجاریش نابێت‬

‫مه‌ال عوزێر‬

‫مه‌ال عوزێر نه‌بێت"‌و وتی‌ "هه‌تا وتیان پارتی‌ پاداش���تی‌ م���ه‌ال عوزێری‌ به‌وه‌ یه‌كگرت���وو‪ ،‬مه‌ال عوزێ���ر ره‌تیكرده‌وه‌‬ ‫مه‌ال عوزێر مێزه‌ره‌كه‌شی‌ داناوه‌و چۆته‌ داوه‌ت���ه‌وه‌ كه‌ كوڕه‌ك���ه‌ی‌ له‌په‌رله‌مان ك���ه‌ هاوهه‌ڵوێس���ت نه‌بێ���ت له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫الیه‌كی‌ تره‌وه‌ دانیش���تووه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ بۆ دامه‌زان���دووه‌‌و كاتێكیش دامه‌زرا‌و په‌رله‌مانتاران���ی‌ ئۆپۆزس���یۆن‌و وتی‌‬ ‫موباش���ه‌ره‌ی‌ بۆ كرا هه‌ر له‌عێراقیش "پابه‌ن���دم به‌هه‌موو هه‌ڵوێس���ته‌كانی‌‬ ‫نه‌ناسرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و په‌رله‌مانت���اره‌ جه‌ختیكرده‌وه‌ نه‌بوو‪ ،‬دواتریش بۆیان كرد به‌مۆڵه‌تی‌ یه‌كگرت���وو ئۆپۆزس���یۆنه‌وه‌‪ ،‬حه‌زیش‬ ‫كه‌ ئه‌گ���ه‌ر له‌په‌رله‌م���ان بوایه‌ وه‌كو خوێن���دن به‌ب���ێ‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ده‌وام���ی‌ ده‌كه‌م ژماره‌ی‌ ئه‌ندامانی‌ كۆمیس���ۆن‬ ‫په‌رله‌مانتاران���ی‌ ت���ر ده‌هاته‌ ده‌ره‌وه‌‌و كردبێت‪ ،‬ئه‌مه‌ جگه‌ له‌وه‌ی‌ بڕوانامه‌ی‌ ن���ه‌ك ‪ 15‬كه‌س‪ ،‬به‌ڵكو ‪ 20‬كه‌س���یش‬ ‫ده‌ڵێت "مه‌ال عوزێ���ر ده‌ڵێت به‌منیان كوڕه‌ك���ه‌ی‌ ته‌زویره‌‌و له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ش بێت بۆ ئه‌وه‌ی‌ نوێنه‌ری‌ هه‌موو چین‌و‬ ‫نه‌وت���ووه‌ وه‌ره‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬به‌ڕاس���تی‌ له‌كۆلێژی‌ راگه‌یاندنی‌ ئیسالمی‌ له‌به‌غدا توێژه‌كانی‌ تێدا بێت"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ره‌تیك���رده‌وه‌ ك���ه‌ هی���چ‬ ‫عه‌یب���ه‌ په‌رله‌مانتارێ���ك ئه‌و قس���ه‌یه‌ فه‌س���ڵكرا‪ ،‬به‌اڵم دواتر بڕوانامه‌یه‌كی‌‬ ‫بكات‪ ،‬چونكه‌ باش ده‌زانێ‌ ماوه‌یه‌كی‌ ت���ری‌ ته‌زویریان بۆ كرد‌و ئێس���تا بۆ په‌یوه‌ندییه‌ك���ی‌ نائاس���ایی‌ له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫زۆره‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ خه‌ریكی‌ ش���ه‌ڕین خوێندن له‌مالیزیایه‌"‪ ،‬هه‌روه‌ها وتیشی‌ ده‌سه‌اڵت‌و پارتی‌ هه‌بێت "به‌شبه‌حاڵی‌‬ ‫ێ وه‌ره‌ "له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ دووه‌مجاره‌ هه‌ڵوێستی‌ له‌و خ���ۆم خ���وا وای‌ دروس���تكردوم ك���ه‌‬ ‫چ پێویس���ت ده‌كات پێی‌ بوتر ‌‬ ‫شێوه‌یه‌ ده‌نوێنێ‌‪ ،‬پێویسته‌ مه‌كته‌بی‌ په‌یوه‌ن���دی‌ كۆمه‌اڵیه‌تیم له‌گه‌ڵ هه‌موو‬ ‫ده‌ره‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئوس���امه‌ زانی���اری‌ زیات���ر ده‌ڵێت سیاس���ی‌ یه‌كگرتوو لێپێچینه‌وه‌ له‌گه‌ڵ الی���ه‌ك باش���ه‌‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت په‌یوه‌ندیم‬ ‫له‌گه‌ڵ یه‌زیدی‌‌و مه‌سیحی‌‌و شیعه‌كانیش‬ ‫ی یه‌كه‌مجاریدا كه‌ مه‌ال عوزێردا بكات"‪.‬‬ ‫"له‌به‌رامبه‌ر هه‌ڵوێست ‌‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا په‌رله‌مانت���اری‌ باشه‌"‪.‬‬ ‫ده‌نگی‌ دژی‌ فه‌ره‌ج حه‌یده‌ری‌ نه‌داوه‌‪،‬‬

‫سه‌باره‌ت به‌و قسانه‌ش كه‌ ئوسامه‌‬ ‫جه‌می���ل ده‌ڵێت "مێ���زه‌ری‌ داناوه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ نه‌ناس���رێته‌وه‌"‪ ،‬م���ه‌ال عوزێر‬ ‫باس���ی‌ له‌وه‌كرد كه‌ ئه‌و رۆژه‌ ئوسامه‌‬ ‫ه���ه‌ر له‌وێ‌ نه‌ب���ووه‌‌و دی���اره‌ به‌هه‌ڵه‌‬ ‫له‌خه‌ڵكی‌ تری‌ پرس���یوه‌‌و وتی‌ "ئه‌وه‌‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌ك ب���ووه‌ كردویه‌تی‌‪ ،‬به‌اڵم من‬ ‫وه‌ك���و برایه‌ت���ی‌ له‌وه‌ خ���ۆش ده‌بم‪،‬‬ ‫ن���ه‌ك ئێمه‌‪ ،‬دوو براش ك���ه‌ له‌ماڵێكدا‬ ‫بن ره‌خنه‌‌و سه‌رنج‌و تێبینییان له‌سه‌ر‬ ‫یه‌كتری‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئه‌وه‌ش كه‌ پارتی‌ پاداشتی‌‬ ‫داوه‌ت���ه‌و‌ه له‌به‌رامبه‌ر ئ���ه‌وه‌ی‌ كاتی‌‬ ‫خۆی‌ دژی‌ فه‌ره‌ج حه‌ی���ده‌ری‌ ده‌نگی‌‬ ‫نه‌داوه‌‌و له‌به‌رامبه‌ریشدا كوڕه‌كه‌یان بۆ‬ ‫دامه‌زراندووه‌‪ ،‬مه‌ال عوزێر ده‌ڵێت "ئه‌و‬ ‫قسه‌یه‌ ئه‌سڵ‌و ئه‌ساس���ی‌ نییه‌‌و ئه‌مه‌‬ ‫یه‌كه‌مجار نییه‌ تۆمه‌تمان بۆ دروس���ت‬ ‫ده‌كرێت‌و دواجاریش نابێت"‪.‬‬ ‫هه‌ر ل���ه‌و باره‌ی���ه‌وه‌ به‌ك���ر حه‌مه‌‬ ‫س���دیق كه‌ په‌رله‌مانت���اری‌ یه‌كگرتووه‌‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ عێراق به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫ك���ه‌ دووش���ه‌ممه‌ی‌ راب���ردوو له‌كاتی‌‬ ‫گفتوگۆكردن له‌س���ه‌ر كۆمس���یۆن‪ ،‬بۆ‬ ‫ی قانونی‌‬ ‫ی په‌رله‌م���ان نیس���اب ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ته‌واو نه‌كات‪ ،‬هه‌م���وو په‌رله‌مانتارانی‌‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنی‌ ك���وردی‌‪ ،‬هاتونه‌ت���ه‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌‌و ده‌ڵێ���ت "ل���ه‌و دانیش���تنه‌دا‬ ‫نه‌مبینی‌ مامۆس���تا م���ه‌ال عوزێر بێته‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ناتوان���م بڵێ���م له‌به‌ر‬ ‫خات���ری‌ پارت���ی‌ نه‌هاتۆت���ه‌ ده‌ره‌وه‌‌و‬ ‫ئه‌وه‌ خۆی‌ ده‌یزانێ‌‪ ،‬نه‌ك ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ته‌نان���ه‌ت هه‌ن���دێ‌ له‌په‌رله‌مانتاران���ی‌‬ ‫یه‌كێتیش هاتبونه‌ ده‌ره‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی‌ دیكه‌وه‌ مه‌حمود یاس���ین‬ ‫وه‌ك رۆژنامه‌نوس���ێكی‌ ناو یه‌كگرتوو‬ ‫رونیك���رده‌وه‌ كه‌ پێویس���ته‌ یه‌كگرتوو‬ ‫به‌جدی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ له‌و گرفتانه‌ بكات‌و‬ ‫ده‌ڵێت "پێویسته‌ یه‌كگرتوو خه‌می‌ ئه‌و‬ ‫كوتله‌ی���ه‌ بخوات‪ ،‬هه‌ر كه‌سێكیش���یان‬ ‫پابه‌ن���دی‌ هه‌ڵوێس���ت‌و بڕیاره‌كان���ی‌‬ ‫یه‌كگرتوو نه‌ب���وو لێپێچینه‌وه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫بكات تا ئاستی‌ ده‌ركردن"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌ چه‌ند جارێ���ك هه‌وڵیدا رای‌‬ ‫ئه‌ندامانی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ یه‌كگرتوو‬ ‫وه‌ربگرێت‪ ،‬به‌اڵم به‌رده‌ست نه‌بون‪.‬‬

‫"پێویست ‌ه كورد به‌یه‌ك لیست‬ ‫به‌شداریی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌ی كه‌ركوك بكات"‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ب���كات‪،‬‬ ‫ێ مانگ���دا كار ‌‬ ‫س��� ‌‬ ‫ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬ ‫ی ته‌جاوزیش‬ ‫چاره‌س���ه‌ركردنی‌ پرس��� ‌‬ ‫به‌كۆی‌ عێراقه‌وه‌ ببه‌سترێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌ئێستادا بۆ ئه‌نجامدانی‌ هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ی كه‌ركوكیش پڕۆژ‌ه‬ ‫الیه‌نه‌ عه‌ره‌به‌كان ‌‬ ‫ی پارێزگای‌ كه‌ركوك‪ ،‬ته‌نها‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫یاسایه‌كیان ئاماده‌كردوه‌ ك ‌ه د‌ه ماده‌یه‌‪،‬‬ ‫الیه‌نی‌ توركمانی‌ نه‌بێت‪ ،‬هه‌ریه‌ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ماده‌ ‌‬ ‫ك ‌ه به‌هه‌مان ف���ۆرم‌و ناوه‌ڕۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردی‌‌و عه‌ره‌بی‌ پڕۆژه‌ ‌‬ ‫له‌الیه‌ن ‌‬ ‫(‪)24‬و‌ه داڕێژراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬هه‌وڵێكیش��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫تایبه‌ت به‌خۆیان داوه‌ته‌ په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ هێش���تنه‌وه‌ی‌ كه‌ركوك به‌م جۆره‌ ‌‬ ‫ی ناوچ ‌ه‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫عێراق‪ .‬راپۆرتێك ‌‬ ‫ئێستایه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی گۆڕانیش‬ ‫دابڕاوه‌كانی‌ بزوتنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ب���ه‌ ش���یعه‌و‬ ‫ی توركمان��� ‌‬ ‫الیه‌ن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫داواده‌كات بۆ رێگرتن له‌هه‌ڵه‌ ‌‬ ‫س���وننه‌یه‌وه‌‪ ،‬به‌ترس���ه‌وه‌ ده‌ڕوانن��� ‌ه‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ پێشوو‪ ،‬الیه‌ن ‌ه‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن‌و تائێس���تا پڕۆژه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردیه‌كان به‌یه‌ك لیست به‌شداری ‌‬ ‫ی‬ ‫روونی���ان نیی���ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌وڵێك��� ‌‬ ‫ئه‌و هه‌ڵبژاردن ‌ه بكه‌ن‪.‬‬ ‫ی له‌ك���ورد نزیك‬ ‫زۆر هه‌ی��� ‌ه ب���ۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بكرێنه‌وه‌‪ ،‬به‌ڕای‌ چاودێرانی‌ سیاس��� ‌‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫دوایی���ن هه‌ڵبژاردن��� ‌‬ ‫ی كه‌ركوك له‌س���اڵی‌ (‪ )2005‬ئه‌گه‌ر توركمانه‌كان بزانن بارودۆخیان‬ ‫پارێزگا ‌‬ ‫ی (‪ )2010‬له‌ئێستا باشتر نابێت‪ ،‬ئه‌وا په‌ناده‌به‌ن ‌ه‬ ‫ئه‌نجامدرا‪ ،‬پاش���ان له‌س���اڵ ‌‬ ‫ی به‌ر سیستمی‌ كۆتا‪.‬‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن له‌پارێزگاكان���ی‌ دیك���ه‌ ‌‬ ‫ی ناوچ��� ‌ه‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫به‌پێ���ی‌ راپۆرتێك��� ‌‬ ‫ی رێكنه‌كه‌وتنی‌ الیه‌ن ‌ه‬ ‫عێراق كرا‪ ،‬به‌هۆ ‌‬ ‫ی بزوتن���ه‌و‌هی‌ گۆڕان‪،‬‬ ‫ی عێراق���ه‌و‌ه هه‌ڵبژاردن دابڕێنراوه‌كان��� ‌‬ ‫سیاس���یه‌كان ‌‬ ‫له‌كه‌رك���وك نه‌ك���را‪ .‬دواتریش تایبه‌ت به‌ناونیش���انی‌ هه‌ڵبژاردن���ی‌ كه‌ركوك‌و‬ ‫ی بكرێت‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ی (‪ )24‬ل ‌ه دی���دو بۆچوونه‌كان‌و چ��� ‌‬ ‫به‌دۆخ���ی‌ كه‌ركوك م���اده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وێنه‌یه‌كی‌ دراوه‌ت ‌ه ئاوێنه‌‪ ،‬به‌پێویست ‌‬ ‫(‪ )2008/7/22‬خرای��� ‌ه نێ���و یاس���ا ‌‬ ‫ی ده‌زانێت هه‌ڵبژاردن له‌كه‌ركوك بكرێت‌و‬ ‫ی گه‌وره‌ ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ه‌وه‌‌و "قه‌یرانێك��� ‌‬ ‫دروس���تكرد‪ ،‬چونك��� ‌ه له‌هه‌ناوی���دا ل���ه‌و پێناوه‌ش���دا هه‌وڵ���ی‌ له‌یه‌كت���ر‬ ‫ی نزیككردنه‌و‌هی‌ پڕۆژه‌كان بدرێت‪.‬‬ ‫ی م���اده‌ی‌ (‪‌ )140‬‬ ‫هه‌ڵوه‌ش���انه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ده‌زانێت‬ ‫راپۆرته‌ك���ه‌ به‌پێویس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ستوری‌ هه‌ڵگرتبوو"‪ .‬پاشان مادده‌ ‌‬ ‫ی هه‌ر هه‌موو الیه‌ن ‌ه كوردیه‌كان به‌یه‌ك لیست‬ ‫(‪ )23‬هات��� ‌ه كای���ه‌وه‌‪ ،‬كه‌چ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫دابه‌زن‪ ،‬بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ هه‌مان هه‌ڵه‌كان ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن نه‌كرا‪.‬‬ ‫ی عێ���راق ل ‌ه‬ ‫ی هه‌ڵبژاردن هه‌ڵبژاردن���ی‌ په‌رله‌مان��� ‌‬ ‫له‌ئێستادا بۆ ئه‌نجامدان ‌‬ ‫ی (‪)2010/3/7‬دا دووب���اره‌ نه‌بنه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ی كورد ‌‬ ‫له‌ش���اری‌ كه‌رك���وك‪ ،‬الیه‌ن��� ‌‬ ‫ی عێراق پڕۆژه‌یه‌كی‌ حه‌وت به‌هۆی‌ فره‌لیس���تی‌ ك���ورده‌وه‌ (‪)150‬‬ ‫له‌په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی هه‌زار ده‌نگی‌ كورد به‌فیڕۆچوو‪.‬‬ ‫ی پێشكه‌ش���كردووه‌‪ ،‬ك���ۆ ‌‬ ‫مادده‌ی��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ڕاپۆرته‌كه‌دا هاتووه‌ "یه‌كلیس���ت ‌‬ ‫مادده‌كانیش به‌جۆرێ���ك داڕێژراون ك ‌ه‬ ‫ی به‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه پارتی‌‌و یه‌كێتی‌‌و‬ ‫ی دیكه‌ به‌تایبه‌ت توركمان‌و پێویست ‌‬ ‫پێكهاته‌كان ‌‬ ‫ی تر‪ ،‬له‌س���ه‌ر ئه‌و‌ه‬ ‫ی حیزبه‌كان��� ‌‬ ‫ی ك���ۆ ‌‬ ‫ی له‌گه‌ڵی‌ بێنه‌وه‌‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ ‌‬ ‫مه‌س���یح ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆك بن ك���ه‌ له‌كه‌ركوكدا به‌رژه‌وه‌ند ‌‬ ‫ك���ورد له‌گ���ه‌ڵ ئه‌وه‌ی��� ‌ه ك���ه‌ دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن لیژنه‌یه‌ك پێداچوونه‌وه‌ ب ‌ه ك���ورد بخرێت���ه‌ س���ه‌روو به‌رژه‌وه‌ند ‌‬ ‫ی سه‌ر حیزبیی���ه‌وه‌‪ ،‬دی���ار‌ه تائێس���تا ئه‌و‌ه‬ ‫س���جلی‌ نفوسدا بكات‌و سه‌رپێچ ‌‬ ‫ی له‌كه‌ركوك ره‌نگینه‌داوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫زه‌وی‌‌و زاریش هه‌م���ان لیژن ‌ه له‌ماوه‌ ‌‬

‫ی‬ ‫بۆ هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫(‪)2010/3/7‬‬ ‫یه‌كلیستی‌ خراوه‌ت ‌ه‬ ‫به‌رده‌م الیه‌ن ‌ه‬ ‫كوردییه‌كان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫"پشتگوێخراوه"‬ ‫له‌دابه‌ش���كردنی‌ پۆس���ته‌كاندا زۆر‬ ‫حیزبیان ‌ه كارده‌كرێت"‪.‬‬ ‫ی نافه‌رمی‌‪،‬‬ ‫ێ سه‌رژمێر ‌‬ ‫به‌پێی‌ هه‌ند ‌‬ ‫ی كه‌ركوك‬ ‫ئێس���تا (‪)%54‬ی‌ دانیشتوان ‌‬ ‫ی (‪)2005‬‬ ‫ی س���اڵ ‌‬ ‫كوردن‪ .‬له‌هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌نگه‌كان��� ‌‬ ‫دا ك���ورد (‪‌ )%63‬‬ ‫ی‬ ‫به‌ده‌س���تهێنا‪ .‬له‌هه‌ڵبژاردنی‌ پێشوو ‌‬

‫ی (‪)41‬‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێ���زگادا له‌كۆ ‌‬ ‫ی برده‌وه‌‪.‬‬ ‫كورسی‌‪ ،‬كورد (‪ )26‬كورس ‌‬ ‫ی (‪)2010/3/7‬دا پارتی‌‌و‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن��� ‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌‌و حیزب��� ‌ه هاوپه‌یمانه‌كانیان‬ ‫زیاتر ل���ه‌ (‪ )205‬هه‌زار ده‌نگیان هێنا‪،‬‬ ‫لیس���تی‌ عێراقیه‌ش زیات���ر له‌ (‪)211‬‬ ‫ه���ه‌زار ده‌نگی هێنا‪ ،‬راپۆرته‌ك ‌ه ده‌ڵێت‬ ‫ی‬ ‫"ئه‌گه‌ر كورد یه‌كلیس���ت بوایه‌ ژماره‌ ‌‬ ‫كورس���یه‌كان گۆڕانی‌ به‌سه‌ر ده‌هات‪،‬‬ ‫كه‌وات��� ‌ه پێكه‌وه‌ب���وون هاوكێش���ه‌كان‬ ‫ده‌گۆڕێت"‪.‬‬ ‫له‌ڕاپۆرته‌كه‌دا ئاماژ‌ه به‌وه‌ كراو‌ه بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی (‪ )2010/3/7‬یه‌كلیس���ت ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫خراوه‌ته‌ ب���ه‌رده‌م الیه‌نه‌ كوردییه‌كان‪،‬‬ ‫به‌اڵم "پش���تگوێخراوه‌"‪ ،‬ب���ه‌و هۆیه‌و‌ه‬ ‫(‪ )36‬ه���ه‌زار ده‌نگی‌ گ���ۆڕان‌و (‪)17‬‬ ‫ه���ه‌زار ده‌نگی‌ یه‌كگرتوی‌ ئیس�ل�امی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ئیسالم ‌‬ ‫(‪ )12‬هه‌زار ده‌نگی‌ كۆمه‌ڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌خه‌س���ار چوون‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ی‌ نزیكه‌ ‌‬ ‫(‪ )90‬هه‌زار كه‌س به‌شدارییان نه‌كرد‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی���ان نیگه‌ران بوون‪ ،‬یاخ���ود له‌مپه‌ر ‌‬ ‫جۆراوجۆر خرایه‌ به‌رده‌میان‪.‬‬ ‫راپۆرته‌ك��� ‌ه پێش���نیارده‌كات ب���ه‌ر‬ ‫ی‬ ‫له‌چوون���ه‌ نێو هه‌ڵبژاردن���ه‌وه‌‪ ،‬الیه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ك���وردی‌ س���ه‌رژمێری‌ وردو دروس���ت ‌‬ ‫ی ناوچه‌ دابڕێن���راوه‌كان بكات‌و‬ ‫ك���ورد ‌‬ ‫ی كورد‬ ‫ی به‌شدار ‌‬ ‫ی له‌سه‌ر ئاست ‌‬ ‫راپرس ‌‬ ‫بكات‪ ،‬پاشان هه‌وڵبدرێت وێنه‌ی‌ الیه‌ن ‌ه‬ ‫ی‬ ‫كوردییه‌كان به‌یه‌كه‌وه‌و به‌یه‌ك گوتار ‌‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌و ناوچانه‌ نیشانبدرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی پرۆس���ه‌ ‌‬ ‫هه‌روه‌ها به‌ر له‌ئه‌نجامدان ‌‬ ‫ی كوردی‌ له‌كه‌ركوك‬ ‫هه‌ڵبژاردنیش ماڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كبخرێت���ه‌وه‌و كوردایه‌تی‌ نیش���ان ‌‬ ‫ی‬ ‫خه‌ڵك بدرێت‪ ،‬جگه‌له‌وان ‌ه "پێشمه‌رج ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ هه‌بێت ك���ه‌ له‌به‌غ���داو ناوچ ‌ه‬ ‫دابڕێن���راوه‌كان هاوبه‌ش���ی‌‌و پێك���ه‌و‌ه‬ ‫كاركردن هه‌بێ���ت‪ ،‬كه‌مین���ه‌و زۆرین ‌ه‬ ‫به‌كارنه‌هێنرێت‌و هه‌وڵبدرێت توركمان‌و‬ ‫مه‌س���یحی‌‌و عه‌ره‌ب ‌ه دۆسته‌كان به‌سه‌ر هاواڵتییه‌ک له‌کاتی ده‌نگداندا‬ ‫بكرێنه‌وه‌و گوێیان لێبگیرێت"‪.‬‬

‫ئازادی ب ‌ه‬ ‫شه‌رتی الیه‌نگری‬ ‫ ئ���ازادی ئ���ه‌وه‌ نییه‌ ماف���ی ئه‌وه‌م پێ‬‫بده‌یت چ���ی له‌قازانجته‌ بیڵێ���م‪ ،‬به‌ڵك ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ماف ببه‌خش���م به‌وه‌ی به‌رامبه‌رم‬ ‫چی ل���ه‌دژی به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانمه‌ ئازادانه‌‬ ‫بیڵێ���ت‪ ،‬كه‌ناڵه‌كانی راگه‌یان���دن‌و پارته‌‬ ‫سیاس���ییه‌كان كوردس���تان ت���ا ئه‌وكاته‌‬ ‫م���اف ب���ه‌ خه‌ڵ���ك ده‌ده‌ن قس���ه‌ بكات‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ندیان���دا قس���ه‌ بكرێ���ت‪ ،‬ك���ه‌‬ ‫گه‌یشته‌ پێچه‌وانه‌ی به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانیان‬ ‫ئیتر بێده‌نگت ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ گۆڕس���تانی‬ ‫ئازادیی���ه‌‪ ،‬ئه‌مان���ه‌ مه‌ترس���یدارترن‬ ‫له‌دیكتاتۆره‌كان‪ ،‬چونكه‌ وش���ه‌ی ئازادی‬ ‫له‌مانا راسته‌قینه‌كه‌ی داده‌ماڵن‌و به‌ بااڵی‬ ‫سیاس���ه‌ت‌و بۆچون‌و به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی‬ ‫خۆیان���دا ده‌یدورن‪ ،‬له‌كوردس���تاندا ئێمه‌‬ ‫قوربانیی ئه‌م موزایه‌ده‌ نه‌گریسه‌ین‪.‬‬ ‫ "فه‌رمانگ���ه‌ی‌ هه‌ماهه‌نگ���ی‌‌و‬‫به‌دواداچوون���ی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زی���ران‬ ‫ده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬بڕیاره‌ ئه‌و فه‌رمانگه‌یه‌ قوباد‬ ‫تاڵه‌بانی‌ بكرێته‌ به‌رپرس���ی‌و پله‌كه‌ش���ی‬ ‫له‌ئاس���تی‌ وه‌زیردایه"‪ ،‬بۆ سه‌رخس���تنی‬ ‫پ���رۆژه‌ی مه‌زن���ی ففتی ففت���ی هه‌موو‬ ‫ده‌زگایه‌كی تازه‌ له‌م هه‌رێمه‌ ده‌كرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫مادام كاكه‌ مه‌س���رور پله‌ی وه‌زیره‌‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ففتی ففتی وا ده‌خوازێت كاكه‌ قوبادیش‬ ‫هه‌م���ان پایه‌و پل���ه‌ی هه‌بێ���ت‪ ،‬منداڵی‬ ‫س���ه‌ركرده‌كان به‌ مه‌زن���ی له‌دایك ده‌بن‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم به‌ بچوك���ی ده‌م���رن‪ ،‬چونكه‌ به‌‬ ‫كورسییه‌كه‌یانه‌وه‌ ماندو نه‌بوون!‬ ‫له‌‪16‬ی ئاب پارت���ی هه‌موو هه‌ولێری‬‫به‌الفیت���ه‌ی زه‌رد داپۆش���ی‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی‬ ‫نه‌خوێندرایه‌وه‌ الفیته‌كانی بوو‪ ،‬گه‌لۆ ته‌نها‬ ‫نیوه‌ی ئه‌و رس���ته‌ بریقه‌و باقانه‌ی له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و الفیتانه‌ نوسرابوون جێبه‌جێبكرابایا‪،‬‬ ‫به‌س���بوو ب���ۆ به‌دامه‌زراوه‌ییك���ردن‌و‬ ‫دیموكراسیكردنی كوردستان‌و بنه‌بڕكردنی‬ ‫تااڵن‪ ،‬ئیتر نه‌ پاكێجی ئۆپۆزس���یۆنمان‬ ‫ده‌ویس���ت‌و نه‌به‌یاننامه‌ی رێكخراوه‌كانی‬ ‫كۆمه‌ڵ���گای مه‌ده‌ن���ی‌و ن���ه‌ داواكاری‬ ‫كه‌مپه‌ین‌و خۆپیشاندانه‌كان‪.‬‬ ‫لڤین "مورسی‌ رێگه‌ نادات خێزانه‌كه‌ی‌‬‫به‌فڕۆكه‌ی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ گه‌ش���ت بكات‬ ‫ده‌بێت بلیت ببڕێ���ت"‪ ،‬رێگا به‌وه‌ نادات‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ب���رای ژنه‌ك���ه‌ی وات���ه‌ دكتۆری‬ ‫ئه‌ندازی���ار محه‌م���ه‌د به‌ش���ر ده‌كات به‌‬ ‫پارێزگاری منوفیه‌‌و به‌ لێبوردنی تایبه‌تی‬ ‫له‌زیندان ده‌ریده‌كات‪ ،‬پاش ئه‌وه‌ی نه‌جال‬ ‫خانی خێزانی مورس���ی كه‌ ره‌تی كرده‌وه‌‬ ‫ن���اوی بنرێ���ت خانمی یه‌كه‌می میس���ر‪،‬‬ ‫ئه‌زمایشه‌كانی ئه‌سپس���واری له‌باخچه‌ی‬ ‫حه‌ره‌س جمهوری ئه‌نجامدا‪ ،‬ئێستا داوای‬ ‫مه‌له‌وانگ���ه‌ی سه‌رداپۆش���راومانمان لێ‬ ‫ده‌كات به‌ ‪ 12‬ملیۆن جونیه‌ی میس���ری‪،‬‬ ‫بۆ هه‌ر كوێیه‌ك ده‌ڕۆین زاواو خه‌زوره‌كان‬ ‫ده‌سه‌اڵتدارن‪ ،‬رۆژنامه‌نوسانیش كۆیله‌ی‬ ‫ئه‌وانن!‬ ‫خه‌ندان "له‌ك���ۆی ‪ 10‬كاندیدی عێراق‬‫ته‌نه���ا دوو كورد پاڵێ���وراون بۆ راهێنان‬ ‫له‌س���ه‌ر فڕۆك���ه‌ی (‪ )F16‬له‌ئه‌مری���كا"‬ ‫ئه‌وانیش بریتین له‌"كوڕی فه‌ریقی یه‌كه‌می‬ ‫روكنی فڕۆكه‌وان ئه‌ن���وه‌ر حه‌مه‌ ئه‌مین‪،‬‬ ‫فه‌رمانده‌ی هێزی ئاسمانی‪ ،‬كوڕی فه‌ریق‬ ‫بابه‌كر زێباری‪ ،‬سه‌رۆكی ئه‌ركانی سوپای‬ ‫عیراق"‪ ،‬قوڕ به‌سه‌رمان هه‌مووی سیاسه‌ت‬ ‫بۆ كوڕی خۆی ده‌كات! ئیتر لۆمه‌ی كاكه‌‌و‬ ‫مامه‌ ب���ۆ ده‌كه‌ن‪ ،‬هه‌ر هه‌م���ووی له‌الی‬ ‫خۆیه‌وه‌ به‌پێ���ی ده‌س���ه‌اڵته‌كه‌ی مامه‌‌و‬ ‫كاكه‌یه‌كه‌ بۆ خۆی‪.‬‬ ‫(ی‪.‬ن‪.‬ك) كردی به‌هه‌اڵ كه‌ تاڵه‌بانی‬‫ك���راوه‌ به‌ جێگری س���ه‌رۆكی سۆس���یال‬ ‫دیموكرات���ی جیهان���ی‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌بی���ری‬ ‫چوو‌ه كه‌ ئه‌م س���ه‌رۆكه‌ ‪31‬دانه‌ جێگیری‬ ‫هه‌ی���ه‌! حیزبی سۆسیالس���تی ئۆكرانیش‬ ‫مه‌دالیای به‌خش���ی به‌ تاڵه‌بانی‪ ،‬چونكه‌‬ ‫رۆڵ���ی هه‌ی���ه‌ له‌باڵوكردن���ه‌وه‌ی فكری‬ ‫سۆسیال دیموكرات‪ ،‬له‌ڕاستیدا تاڵه‌بانی‬ ‫ته‌نها رۆڵی هه‌ی���ه‌ له‌باڵوكردنه‌وه‌ی بیری‬ ‫سۆسیال ته‌وافق‌و سۆسیال عه‌شایه‌ر نه‌ك‬ ‫سۆسیال دیموكرات‪..‬‬ ‫كاك مه‌حود س���ه‌نگاوی له‌فه‌یسبووك‬‫نووس���ی ناوی كتێبه‌ك���ه‌م ده‌نێم كتێبی‬ ‫س���ه‌وز‪ ،‬منیش به‌ ئاسپایی له‌ژێره‌وه‌ بۆم‬ ‫نووسی‪ ،‬ئاگادار به‌ وه‌ك قه‌زافیت به‌سه‌ر‬ ‫نه‌یه‌ت‪.‬‬ ‫ش���ێرزاد حافز په‌رله‌مانت���اری گۆڕان‬‫ره‌تیده‌كات���ه‌وه‌ خانه‌نش���ینی كۆن���ه‌‬ ‫پێشمه‌رگایه‌تی به‌ پله‌ی لیوای وه‌رگرتبێت‪،‬‬ ‫قوڕ به‌س���ه‌رم ئه‌دی بۆ ناپرسن چۆن كرا‬ ‫ب���ه‌ لیوا؟! دیاره‌ له‌به‌ره‌ی ش���ه‌ڕدا رۆڵی‬ ‫مامه‌ ریشه‌ی گێڕاوه‌‪ ،‬ئه‌م په‌رله‌مانتارانه‌‬ ‫ئێس���تا بوون���ه‌ به‌ نوێن���ه‌ری كۆمه‌ڵگای‬ ‫مه‌ده‌نی‌و رۆژنامه‌نوس‌و رۆشنبیر‪ ،‬هه‌موو‬ ‫كۆنه‌ لیواو فه‌رمانده‌یی‌و پله‌بااڵن‪ ،‬قه‌ینا‬ ‫راتبی لیوایه‌كه‌ی وه‌رگرتبێت‪ ،‬ناشپرسین‬ ‫چۆن ب���ه‌و پله‌یه‌ گه‌یش���تبێت‪ ،‬هیوادارم‬ ‫سۆسیاله‌كه‌ی ئه‌وروپای بڕیبێت!‪.‬‬

‫عێراق‬

‫)‪ )342‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/9/11‬‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیرانی‌ عێراق له‌نوسراوێكدا بۆ ده‌سته‌ی‌ بااڵی‌ حه‌ج‌و عه‌مره‌ی‌‬ ‫عێراق جه‌غت له‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ به‌هیچ جۆرێك له‌حه‌جی‌ ئه‌مساڵدا ناوگیری‌‌و‬ ‫تایبه‌تمه‌ندیی‌ قبوڵ نه‌كه‌ن‌و هیچ به‌رپرس‌و ده‌زگایه‌كی‌ سیاسی‌‌و حكومی‌‬ ‫پشكی‌ تایبه‌تی‌ پێنه‌درێت له‌نێویشیاندا په‌رله‌مانتارانی‌ عێراق‪ ،‬به‌ڵكه‌ سه‌رجه‌م‬ ‫حاجیانی‌ ئه‌مساڵ ته‌نها له‌وانه‌بن كه‌ پێشتر ناویان تۆماركراوه‌ له‌ده‌سته‌ی‌ بااڵی‌‬ ‫حه‌ج‌و له‌تیروپشكدا ده‌رچوون‪.‬‬

‫به‌پێی‌ كۆمه‌ڵێك به‌ڵگه‌نامه‌ كه‌ ده‌ست الیه‌نه‌ فه‌رمییه‌كانی‌ عێراق كه‌وتوون‬ ‫به‌زمانه‌كانی‌ ئینگلیزی‌‌و عیبری‌‪ ،‬ده‌وڵه‌تی‌ ئیسرائیل له‌رێگای‌ دوو واڵتی‌‬ ‫ئه‌وروپییه‌وه‌ كار له‌سه‌ر ئاودیوكردن‌و كڕینی‌ به‌شێكی‌ زۆر له‌شوێنه‌واره‌‬ ‫كۆنه‌كانی‌ عێراق ده‌كات بۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌مۆزه‌خانه‌كانی‌ خۆیدا نمایشی‌‬ ‫بكات‪ .‬به‌شێكی‌ زۆری‌ ئه‌م شوێنه‌وارانه‌ش هی‌ گه‌لی‌ جووله‌كه‌ن كه‌ جاران‬ ‫گه‌وره‌ترین پێكهاته‌ی‌ ناموسوڵمان بوون له‌عێراق‪.‬‬

‫پرۆفایل‬

‫‪7‬‬

‫نوری‌ سه‌عید‬ ‫ئا‪ :‬الپه‌ڕه‌ی‌ عێراق‬ ‫یه‌كێك له‌ناودارترین سیاسه‌توان‌و‬ ‫دیبلۆماته‌كانی‌ عه‌ره‌ب‌و عێراق بو‌ه‬ ‫چه‌نده‌ها پۆست‌و رۆڵی‌ گرنگی‌ بینیوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌الیه‌ن خه‌ڵكی‌ راپه‌ڕیوی‌ به‌غداوه‌‬ ‫درایه‌ ده‌ست هێزه‌ ئه‌منییه‌كان‌و كوژرا‪.‬‬

‫یەکەیەکی سەربازی سوپای عێراق‬

‫فه‌رمانده‌ی ‌ی دیجل ‌ه بۆ لوت ژه‌نینه‌ لەكه‌ركوك‬ ‫په‌رله‌مانتارێكی‌ كورد‪ :‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مان له‌پشوودا بووه‌ هیچمان نه‌كردووه‌ بۆ به‌رگرتن له‌پێكهاتنی‌ فه‌رمانده‌ییه‌كه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬

‫‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ پێكهێنان ‌‬ ‫بڕیاره‌كه‌ی‌ مالیك ‌‬ ‫فه‌رمانده‌ی‌ ئۆپه‌راسیۆنه‌كانی‌ دیجل ‌ه‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ كورد نیگه‌ران ده‌كات‪،‬‬ ‫ی‬ ‫پەرلەمانتارێكی‌ كورد ده‌ڵێت "ئامانج ‌‬ ‫ئه‌و فه‌رمانده‌ییه‌ بۆ لوت ژه‌نینه‌‬ ‫له‌كاروباری‌ كه‌ركوك"‪ .‬پسپۆڕێكی‌‬ ‫یاسایی‌ نزیك له‌مالیكی‌ ـ ش ده‌ڵێت‬ ‫ی پێكهێنانی‌ ئه‌و‬ ‫"ره‌تكردنه‌وه‌ی‌ بڕیار ‌‬ ‫ی‬ ‫فه‌رمانده‌ییه‌ هیچ به‌هایه‌كی‌ ده‌ستوری ‌‬ ‫ی‬ ‫نییه‌"‪ .‬بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕانیش الیه‌ن ‌‬ ‫ی له‌م باسه‌دا به‌ كه‌مته‌رخه‌م‬ ‫كورد ‌‬ ‫ده‌زانێت‪.‬‬ ‫فه‌رمانده‌ی‌ هێ���زه‌ چه‌كداره‌كانی‌ عێراق‬ ‫ی‬ ‫ی به‌هه‌ردوو نوس���راو ‌‬ ‫ی مالیك��� ‌‬ ‫ن���ور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێكهێنان ‌‬ ‫ژمار‌ه (‪‌160‬و ‪ )372‬بڕیار ‌‬ ‫فه‌رمانده‌یی‌ ئۆپه‌راس���یۆنه‌كانی‌ دیجل ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌دات‪ ،‬ك ‌ه له‌ه���ه‌ردوو فیرقه‌ی‌ پێنج ‌‬ ‫دیال���ه‌و دوانزه‌ی‌ كه‌رك���وك پێكدێت‪،‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ بڕیاره‌ك���ه‌ ئ���ه‌م فه‌رمانده‌یی ‌ه‬ ‫س���ه‌روكاری‌ بارودۆخی‌ ئه‌منی‌ ئه‌و دوو‬ ‫ی هێز‌ه‬ ‫ش���ار‌ه ده‌كات‌و ده‌بێت ت���ه‌واو ‌‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫ئه‌منیه‌كان بخرێن ‌ه ژێر فه‌رمانده‌ی ‌‬ ‫یه‌ك ‌ه سه‌ربازییه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ئه‌م فه‌رمانده‌یی ‌ه له‌كاتێكدای ‌ه‬ ‫پێكهێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێكهێنان ‌‬ ‫دوو مانگ له‌مه‌وبه‌ر ده‌نگۆ ‌‬ ‫هه‌بوو‪ ،‬به‌اڵم كاتێك پارێزگاری‌ كه‌ركوك‬ ‫سه‌ردانی‌ مالیكی‌ كرد‪ ،‬پێی‌ راگه‌یاندبوو‬ ‫كه‌ ئ���ه‌و هه‌واڵ ‌ه دوور‌ه له‌راس���تییه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی هه‌فته‌یه‌ك ‌ه ئه‌م بڕیار‌ه‬ ‫كه‌چی‌ م���اوه‌ ‌‬ ‫چووه‌ته‌ قۆناغی‌ جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪.‬‬

‫ی پێكهێنانی‌ فه‌رمانده‌ی ‌ی‬ ‫ره‌تكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫هێزه‌كانی‌ دیجله‌ هیچ به‌هایه‌ك ‌ی‬ ‫ده‌ستوریی‌ نییه‌‬

‫مه‌ترسیه‌كانی‌ فه‌رمانده‌یی‌ دیجله‌‬ ‫په‌رله‌مانت���اری‌ كورد حه‌س���ه‌ن جیهاد‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫بۆ ئاوێنه‌ی‌ رونكرده‌وه‌‪ ،‬مه‌ترس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫فه‌رمانده‌ییه‌ ئه‌وه‌یه‌ ده‌سه‌اڵتێكی‌ زۆر ‌‬ ‫پێدراوه‌‪ ،‬كه‌ "زۆر زیاتره‌ له‌و ده‌سه‌اڵت ‌ه‬ ‫ی پێشتر به‌و جۆره‌ پێكهات ‌ه‬ ‫ته‌قلیدیانه‌ ‌‬ ‫س���ه‌ربازییانه‌ی‌ عێ���راق ده‌درا"‪ ،‬جگ ‌ه‬ ‫ی لوت‬ ‫ی به‌"س���ه‌ره‌تا ‌‬ ‫له‌وه‌ی‌ ئه‌م بڕیاره‌ ‌‬ ‫ژه‌نینه‌ ناو كاروباری‌ كه‌ركوك" ناوبرد‪.‬‬ ‫ی وه‌زاره‌تی‌ ناوخۆ‬ ‫راشیگه‌یاند به‌رپرسان ‌‬ ‫ی‬ ‫پالنێكیان هه‌یه‌ بۆ راده‌س���تكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫دۆس���یه‌ی‌ ئه‌منی‌ هه‌موو ش���اره‌كان ‌‬ ‫عێراق له‌سوپاوه‌ بۆ هێزه‌كانی‌ سه‌ر ب ‌ه‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ ناوخ���ۆ‪ ،‬بڕیاره‌ ئه‌م پالنه‌ش‬ ‫ی چه‌ن���د مانگی‌ داهاتودا بچێت ‌ه‬ ‫له‌ماوه‌ ‌‬ ‫بواری‌ جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی كه‌ حه‌سه‌ن‬ ‫ره‌نگ ‌ه هه‌ر ئه‌م مه‌ترسیانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رۆك ‌‬ ‫جیهاد‪ ،‬باسیكرد وای‌ له‌ بارزان ‌‬ ‫ی شه‌مم ‌ه هه‌موو‬ ‫هه‌رێم كردبێت ك ‌ه رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان ‌‬ ‫هێزو الیه‌نه‌ سیاس���یه‌كان ‌‬ ‫به‌ ئۆپۆزس���یۆن‌و ده‌سه‌اڵت‌و توركمان‌و‬ ‫ئاش���ورییه‌وه‌ كۆك���رده‌وه‌‪ ،‬پاش���ان‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌الغێكدا رایانگه‌یاند "دروس���تكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫قی���اده‌ی‌ عه‌مه‌لیات���ی‌ دیجل���ه‌‪ ،‬بار ‌‬ ‫ی كه‌ركوك‌و‬ ‫ئه‌منی‌‌و عه‌سكه‌ری‌‌و سیاس ‌‬ ‫باق���ی‌ ناوچ���ه‌ كێش���ه‌ له‌س���ه‌ره‌كان‪،‬‬ ‫ده‌خه‌ن ‌ه به‌رده‌م مه‌ترس���ییه‌كی‌ زیاترو‬

‫ی‬ ‫ی مه‌ترس���یداره‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ داوا ‌‬ ‫ئاراسته‌ ‌‬ ‫ی ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌الیه‌ك���ی‌ ت���ره‌و‌ه ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌رك���وك‪ ،‬له‌كۆبون���ه‌وه‌ ‌‬ ‫پارێ���زگا ‌‬ ‫ی پێنج‬ ‫ی هه‌فتانه‌یدا‪ ،‬ل���ه‌ رۆژ ‌‬ ‫ئاس���ای ‌‬ ‫ش���ه‌ممه‌ی‌ راب���ردوو (‪،)2012/9/6‬‬ ‫ی عه‌ره‌بی‌‌و‬ ‫دوای‌ بایكۆتكردن���ی‌ كوتله‌ ‌‬ ‫به‌ئاماده‌بون���ی‌ كوتل���ه‌ی‌ ك���وردی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ی (‪ )25‬ئه‌ندام له‌كۆ ‌‬ ‫توركمانی‌‪ ،‬به‌ده‌نگ ‌‬ ‫(‪ )31‬ئه‌ندامی‌ ئاماده‌بووی‌ كۆبونه‌وه‌كه‌‪،‬‬ ‫بڕیاریاندا پێكهێنان‌و جێگیركردنی‌ ئه‌و‬ ‫فه‌رمانده‌ییه‌ له‌كه‌ركوك ره‌تبكه‌نه‌وه‌‪.‬‬

‫ی ده‌كات؟‬ ‫كورد چ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ئێستادا سوپاساالری‌ عێراق‪ ،‬سه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ئیستخباراتی‌ عه‌س���كه‌ری‌‪ ،‬فه‌رمانده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هێزی‌ ئاس���مانی‌‌و چه‌ندین فه‌رمانده‌ ‌‬ ‫فیرق���ه‌و ئه‌فس���ه‌رو به‌رپرس���ی‌ تری‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌من���ی‌‪ ،‬كوردن‪ ،‬جگ ‌ه له‌پۆس���ته‌كان ‌‬ ‫جێگری‌ س���ه‌رۆك وه‌زیران‌و پەرلەمان‌و‬ ‫ی‬ ‫شه‌س���ت پەرلەمانتار‪ ،‬بۆی��� ‌ه وته‌بێژ ‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان د‪.‬ش���اهۆ س���ه‌عید‬ ‫ی‬ ‫له‌لێدوانێك���دا ره‌خن��� ‌ه له‌به‌رپرس���ان ‌‬ ‫هه‌رێ���م‌و نوێنه‌ران���ی‌ ك���ورد له‌به‌غ���دا‬ ‫ی ئه‌وان‬ ‫ده‌گرێت‌و ده‌پرس���ێت "ئایا رۆڵ ‌‬ ‫له‌س���وپای‌ فیدراڵدا چییه‌و چ كارێكیان‬ ‫كردووه‌ بۆ رێگرتن له‌م په‌ره‌سه‌ندنه‌؟!"‪.‬‬

‫ی‬ ‫له‌ده‌سه‌اڵتی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگا ‌‬ ‫كه‌ركوكدایه‌ رێگه‌ نه‌دات ئه‌و هێز‌ه‬ ‫بچێته‌ ناو شاره‌وه‌‬

‫ی ئه‌و لێدوانه‌دا‪ ،‬حه‌سه‌ن جیهاد‬ ‫له‌وه‌اڵم ‌‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه ئه‌ندامی‌ لیژنه‌ی‌ ئاس���ایش‌و به‌رگر ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مانه‌‪ ،‬رایده‌گه‌یه‌نێت ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫جێبه‌جێك���ردن كاری‌ خ���ۆی‌ ده‌كات‌و‬ ‫ی‬ ‫بڕیاری‌ خ���ۆی‌ ده‌رده‌كات‌و فه‌رمانده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هێ���زه‌ چه‌ك���داره‌كان ده‌س���ه‌اڵته‌كان ‌‬ ‫ی به‌كارده‌هێن���ێ‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌و بڕیار‌ه‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی به‌به‌هێزی‌‌و الوازی‌ ئێمه‌و‌ه‬ ‫"په‌یوه‌ن���د ‌‬ ‫نییه‌"‪.‬‬ ‫ده‌رب���اره‌ی‌ هه‌وڵه‌كانیان ب���ۆ رێگرتن‬ ‫له‌پێكهێنانی‌ ئ���ه‌و فه‌رمانده‌ییه‌‪ ،‬جیهاد‬ ‫رایگه‌یان���د له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ پەرلەم���ان‬ ‫ئ���ه‌م هه‌فته‌یه‌ له‌پش���ودا بوو‌ه هیچیان‬ ‫نه‌كردووه‌‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ی‌ بڕیار‌ه به‌م نزیكان ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ وه‌زاره‌تی‌ پێشمه‌رگه‌ كۆببنه‌وه‌و‬ ‫پاش���ان به‌رپرسانی‌ س���ه‌ربازی‌ عێراق‬ ‫بانگهێشتی‌ لیژنه‌كه‌یان ده‌كه‌ن‪ ،‬پاشان‬ ‫"هه‌ڵوێستی‌ خۆمان راده‌گه‌یه‌نین"‪.‬‬ ‫پاساودانی‌ بڕیاره‌كه‌‬ ‫ی یاسایی‌‌و كه‌س���ایه‌تی‌ نزیك‬ ‫پس���پۆڕ ‌‬ ‫ل���ه‌ مالیكی‌‪ ،‬ت���ارق ح���ه‌رب رایگه‌یاند‬ ‫ی‬ ‫"بڕیاره‌ك���ه‌ی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێ���زگا ‌‬ ‫كه‌ركوك‪ ،‬هیچ به‌هایه‌كی‌ ده‌س���توری‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ی نییه‌"‪ .‬ئاماژه‌ ‌‬ ‫س���ه‌نه‌دێكی‌ یاس���ای ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌وه‌ش���دا به‌پێی‌ ده‌س���تور ئاسایش ‌‬ ‫نیش���تیمانی‌‌و هێ���زه‌ چه‌ك���داره‌كان‌و‬

‫ی‬ ‫ئاسایش���ی‌ س���نور ته‌نها له‌ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫ی ناوه‌ندیدای���ه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا‬ ‫حكومه‌ت��� ‌‬ ‫ئه‌حكامه‌كان���ی‌ په‌یوه‌س���ت به‌پرس��� ‌ه‬ ‫ئه‌منی���ه‌كان‌و هێ���زه‌ چه‌ك���داره‌كان‬ ‫ی ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگاكاندا‬ ‫له‌ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫نییه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌الیه‌ن خۆیه‌وه‌‪ ،‬پەرلەمانتاری‌ لیست ‌‬ ‫عێراقی ‌ه له‌ كه‌ركوك یاس���ین عوبێدی‌‪،‬‬ ‫رایگه‌یاند سه‌ركردایه‌تی‌ هێزه‌كانی‌ دیجل ‌ه‬ ‫ی حكومه‌ته‌و ناكرێت‬ ‫"مافێكی‌ ده‌ستور ‌‬ ‫ی به‌سه‌ر‬ ‫ی ناوه‌ند ‌‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫ل ‌ه كۆنترۆڵ ‌‬ ‫ی واڵتدا نیگه‌ران‬ ‫س���نوره‌ ناوخۆییه‌كان ‌‬ ‫بین"‪ .‬له‌وه‌اڵمی‌ ئه‌و لێدوانانه‌دا‪ ،‬حه‌سه‌ن‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫جیهاد وتی‌ "له‌ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫پارێ���زگای‌ كه‌ركوكدایه‌ رێگ���ه‌ نه‌دات‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و هێز‌ه بچێته‌ ناو ش���اره‌وه‌‪ ،‬وتیش ‌‬ ‫ی پێنج‌و ‪12‬‬ ‫"الریم���ان نییه‌ فیرقه‌كان��� ‌‬ ‫ی یه‌ك‬ ‫له‌ڕووی‌ هه‌واڵگرییه‌وه‌ هه‌ماهه‌نگ ‌‬ ‫ی‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم سه‌رپه‌رش���تی‌ هێزه‌كان ‌‬ ‫ناوخۆ بكه‌ن‌و ده‌س���ت‌و لوت بخه‌ن ‌ه ناو‬ ‫كه‌ركوكه‌وه‌ به‌ته‌واوه‌تی‌ ره‌تده‌كه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌من ‌‬ ‫ی لیژنه‌ ‌‬ ‫ی خۆشیه‌وه‌ سه‌رۆك ‌‬ ‫له‌ال ‌‬ ‫ی كه‌ركوك ئه‌حمه‌د‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگا ‌‬ ‫ی وت "كه‌ركوك‬ ‫عه‌س���كه‌ری‌‪ ،‬ب ‌ه ئاوێنه‌ ‌‬ ‫تایبه‌تمه‌ن���دی‌ خۆی‌ هه‌یه‌و پێویس���ت ‌ه‬ ‫ی رێكه‌وتن كاره‌كان له‌م ش���اره‌دا‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ئه‌نجام بدرێن"‪.‬‬

‫سێ هۆ له‌پشت كشانه‌وه‌ی‌ سوریایه‌ له‌ناوچ ‌ه كوردییه‌كان‬ ‫ئا‪ :‬الپەڕەی عێراق‬ ‫بارودۆخی‌ ناوچه‌ كوردنشینه‌كان ‌ی سوریا‬ ‫ده‌بێته‌ جێگای‌ بایه‌خی‌ ئامۆژگای‌‬ ‫"فۆرین پۆلیسی‌ ئین فۆكس"ی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكی‌‌و گه‌وره‌ توێژه‌رێكی‌ ئه‌مه‌ریكی‌‬ ‫له‌م ئامۆژگایه‌ جه‌غت له‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‬ ‫جگه‌ له‌ئه‌گه‌ری‌ به‌هێزبوونی‌ پێگه‌ی‌‬ ‫‪ pkk‬له‌سوریا‪ ،‬توركیا ترسی‌ ئه‌وه‌شی‌‬ ‫ی واڵته‌كه‌ی‌‬ ‫هه‌یه‌ ‪ 14‬ملیۆن كورد ‌‬ ‫به‌هه‌مانشێوه‌ی‌ كوردی‌ سوریا داوای‌‬ ‫هه‌رێمی‌ نیمچه‌ سه‌ربه‌خۆ بكه‌ن‪.‬‬ ‫راپۆرته‌كه‌ی‌ ئامۆژگای‌ فۆرین پۆلیس��� ‌ی‬ ‫كه‌ له‌الیه‌ن توێژه‌ری‌ ناس���راو‪ ،‬گیۆرگیۆ‬ ‫كافی���رۆوه‌ ئاماده‌ك���راوه‪ ‌،‬رونیده‌كاته‌وه‬ ‫بیرۆك���ه‌ی‌ هه‌رێم���ی‌ نیمچه‌ س���ه‌ربه‌خۆ‬ ‫له‌سوریا بۆ گه‌لی‌ كورد‪ ،‬مایه‌ی‌ نیگه‌رانی‌‬ ‫زۆری‌ ده‌وڵه‌تی‌ توركیایه‌ چونكه‌ ئه‌گه‌ری‌‬ ‫زۆر هه‌ی���ه‌ ئه‌م هه‌رێم���ه‌ چاوه‌ڕوانكراوه‌‪،‬‬ ‫ببێته‌ په‌ناگه‌یه‌ك ب���ۆ پارتی‌ كرێكاران‌و‬ ‫پێگه‌یه‌ك تا لێوه‌ی‌ هێرش بكاته‌ س���ه‌ر‬ ‫توركیا‪ .‬هه‌روه‌ها جگه‌ له‌مه‌ش به‌قس���ه‌ی‌‬ ‫كافی���رۆ‪ ،‬له‌پ���اش ش���ادبونی‌ ك���وردی‌‬ ‫س���وریا به‌مافه‌كانیان‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ ‪ 14‬ملیۆن‬ ‫كوردی‌ س���وریا گوش���ار ده‌كه‌ن‌و داوای‌‬ ‫بارودۆخێكی‌ هاوشێوه‌ ده‌كه‌ن بۆ خۆیان‬ ‫"ئه‌مه‌ش به‌ڕای‌ نه‌ته‌وه‌ په‌رستانی‌ تورك‬

‫رژێمی‌ ئه‌سه‌د له‌رێگای‌ به‌خشینی‌ مافی‌ ئۆتۆنۆمییه‌وه‌ به‌كورد ده‌یه‌وێت توركیا ئیستیفزاز‌و بێزار بكات‬ ‫مه‌ترس���ییه‌ بۆس���ه‌ر یه‌كپارچه‌یی‌ خاك ‌ی‬ ‫توركیا‌و ئه‌گه‌ری‌ له‌دایكبونی‌ ده‌وڵه‌تێكی‌‬ ‫كوردی‌ له‌باش���وری‌ رۆژهه‌اڵت���ی‌ توركیا‬ ‫لێده‌كه‌وێته‌وه‌"‪ .‬ئه‌م راپۆرته‌ ئه‌مه‌ریكییه‌‬ ‫لێدوانه‌كانی‌ ئه‌ردۆگان بیر ده‌هێنێته‌وه‌ كه‌‬ ‫باس���ی‌ له‌وه‌كردبوو حكومه‌ته‌كه‌ی‌ مافی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌ راوه‌دووی‌ چه‌كدارانی‌ پارتی‌‬ ‫كرێ���كاران بنێت له‌ناو خاكی‌ س���وریادا‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا به‌ر له‌م توێ���ژه‌ره‌‪ ،‬لێكۆڵه‌ری‌‬ ‫به‌ریتانی‌ پاتریك سیل‪ ،‬باسی‌ له‌وه‌كردبوو‬ ‫ئه‌گه‌ر زۆره‌ كه‌ توركیا ئۆپه‌راس���یۆنێكی‌‬

‫س���ه‌ربازی‌ له‌ناو خاكی‌ س���وریا ئه‌نجام‬ ‫بدات بۆ دروستكردنی‌ پشتێنێكی‌ ئارام تا‬ ‫له‌وێوه‌ سه‌ربازانی‌ تورك بتوانن راوه‌دووی‌‬ ‫چه‌كداران���ی‌ پارت���ی‌ كرێ���كاران بنێت‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ببێته‌ پێگه‌یه‌ك بۆ س���ه‌ربازانی‌‬ ‫"سوپای‌ ئازادی‌ سوریا" تا له‌گه‌ڵ رژێمی‌‬ ‫به‌شار ئه‌سه‌د بجه‌نگن‪.‬‬ ‫راپۆرته‌كه‌ی‌ ئامۆژگای‌ فۆرین پۆلیس���ی‌‪،‬‬ ‫تیش���ك ده‌خاته‌س���ه‌ر چاره‌نوسی‌ ناوچه‌‬ ‫كوردنش���ینه‌كان له‌پ���اش رووخان���ی‌‬ ‫گریمانكراوی‌ رژێمی‌ ئه‌س���ه‌د‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬

‫پاش ده‌ستبه‌س���ه‌رداگرتنی‌ به‌شی‌ زۆر ‌‬ ‫ی‬ ‫ناوچه‌ كوردنش���ینه‌كان له‌الی���ه‌ن پارتی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان كه‌ كۆپی‌‬ ‫پارت���ی‌ كرێكارانی‌ كوردس���تان (‪)pkk‬‬ ‫ی���ه‌‌و به‌پش���ت به‌س���تن به‌توێژین���ه‌وه‌‌و‬ ‫بۆچوونه‌كانی‌ پاتریك س���یلی‌ به‌ریتانی‌‪،‬‬ ‫كافیرۆ س���ێ ه���ۆكار ب���اس ده‌كات بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كه‌ رژێمی‌ ئه‌س���ه‌د كۆنترۆڵكردنی‌‬ ‫ناوچه‌ كوردنش���ینه‌كانی‌ به‌الوه‌ مه‌به‌ست‬ ‫نه‌بێ���ت‌و دابێتیی���ه‌ ده‌س���ت چه‌كدارانی‌‬ ‫هێ���زه‌ كوردییه‌كان‪ .‬هۆكاری‌ یه‌كه‌م‪ ،‬یان‬

‫ئه‌وه‌یه‌ سوپای‌ سوریای‌ نیزامی‌ سه‌رقاڵ ‌ه‬ ‫به‌پێكدادانه‌كان���ی‌ دیمه‌ش���ق‌و حه‌له‌ب‌و‬ ‫به‌كرده‌یی‌ پێی‌ ناكرێت ناوچه‌ كوردییه‌كان‬ ‫كۆنترۆڵ بكات‪ ،‬ی���ان په‌رچه‌كرداری‌ ئه‌و‬ ‫پاڵپش���تییانه‌ی‌ توركیایه‌ كه‌ له‌س���وپای‌‬ ‫ئازادی‌ سوریا‌و هێزه‌ به‌رهه‌ڵستكاره‌كانی‌‬ ‫رژێمی‌ س���وریای‌ ده‌كات‌و ده‌ڵێت "رژێمی‌‬ ‫ئه‌س���ه‌د له‌ڕێ���گای‌ به‌خش���ینی‌ ماف���ی‌‬ ‫ئۆتۆنۆمییه‌وه‌ به‌ك���ورد ده‌یه‌وێت توركیا‬ ‫ئیستیفزاز‌و بێزار بكات"‪ .‬هه‌رچی‌ ئه‌گه‌ری‌‬ ‫سێیه‌میش���ه‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ رژێمی‌ ئه‌س���ه‌د‬ ‫نایه‌وێت كورد ببنه‌ به‌شێك له‌و جموجوڵه‌‬ ‫س���ه‌ربازی‌‌و ناڕه‌زایی���ه‌ خوێناوییه‌ی‌ كه‌‬ ‫ل���ه‌دژی‌ رژێمه‌كه‌ی‌ هه‌ی���ه‌‪ .‬راپۆرته‌كه‌ی‌‬ ‫فۆرین پۆلیسی‌ به‌دووریشی‌ نازانێت هه‌ر‬ ‫س���ێ هۆكاره‌كه‌ پێكه‌وه‌ پاڵیان به‌رژێمی‌‬ ‫ئه‌س���ه‌ده‌وه‌ نابێ���ت ك���ه‌ ره‌گه‌زنام���ه‌ی‌‬ ‫سوریی‌ ببه‌خشێته‌ ‪ 200‬هه‌زار كوردی‌ بێ‬ ‫ره‌گه‌زنام���ه‌‌و ده‌رگا وااڵ بكات له‌به‌رده‌م‬ ‫پارتی‌ یه‌كێتی‌ دیموكراتی‌ كوردس���تانی‌‬ ‫توركیا كه‌ زۆرێ���ك به‌هاوپه‌یمانی‌ رژێمی‌‬ ‫ئه‌سه‌دی‌ ده‌زانن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و پارته‌ سووره‌‬ ‫له‌سه‌ر خۆ ناساندنی‌ به‌ئۆپۆزسیۆن‌و پێ‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ داده‌گرێت كه‌ له‌بری‌ شه‌ڕی‌‬ ‫خوێناوی‌ گفتوگۆ‌و دیالۆگی‌ پێ باش���تره‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ رژێم���ی‌ س���وریا‌و به‌مدواییه‌ش‬ ‫نوێنه‌ره‌كانی‌ س���ه‌ردانی‌ روسیا‌و چینیان‬ ‫كردووه‌‪.‬‬

‫نوری‌ س���ه‌عید كه‌ به‌ "پاشا"‌و دیبلۆماتی‌‬ ‫یه‌كه‌م���ی‌ ع���ه‌ره‌ب له‌س���ه‌رده‌می‌ خۆیدا‬ ‫ده‌ناس���رێت‪ ،‬له‌س���اڵی‌ ‪ 1888‬له‌به‌غ���دا‬ ‫له‌دایكب���وه‌‪ ،‬باوكی‌ ناوبراو له‌س���ه‌رده‌می‌‬ ‫عوس���مانیدا فه‌رمانبه‌ری‌ ئه‌وقاف بووه‌‌و‬ ‫له‌گه‌ڕه‌كی‌ تۆپخانه‌ی‌ به‌غدا نیشته‌جێبوون‪.‬‬ ‫نوری‌ سه‌عید له‌به‌غدا ئاماده‌یی‌ سه‌ربازیی‌‬ ‫ته‌واوكردوه‌‌و دواتری���ش به‌پله‌ی‌ موالزمی‌‬ ‫‪ 2‬له‌ئه‌یلول���ی‌ ‪ 1908‬ته‌خه‌ڕوجی‌ كردووه‌‌و‬ ‫جگ���ه‌ له‌كاركردنی‌ وه‌كو ئه‌فس���ه‌ر چه‌ند‬ ‫وانه‌یه‌كی‌ له‌باره‌ی‌ مێژوه‌وه‌ وه‌رگرتوه‌ كه‌‬ ‫دواتر یارمه‌تیداوه‌ له‌ناس���ینی‌ سروش���تی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگای‌ عێراقیدا‪ .‬به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ نوری‌‬ ‫س���ه‌عید له‌هه‌رێمی‌ حیجاز (س���عودی‌)‬ ‫خزمه‌تی‌ س���ه‌ربازیی‌ بۆ عوس���مانییه‌كان‬ ‫به‌جێهێن���اوه‌‌و به‌ش���داریی‌ یاخیبوون���ی‌‬ ‫عه‌ره‌به‌كان���ی‌ ك���ردووه‌ له‌ده‌س���ه‌اڵتی‌‬ ‫عوسمانی‌ له‌ ‪ 1916‬ئاشنایه‌تی‌‌و نزیكایه‌تی‌‬ ‫باش���ی‌ له‌گ���ه‌ڵ بنه‌ماڵه‌ی‌ پادش���ایه‌تی‌‬ ‫عێراقدا په‌یداكردوه‌ كه‌ هاشمین‌و سه‌ره‌تا‬ ‫له‌حیج���ازدا نیش���ته‌جێبوون‌و هه‌روه‌ه���ا‬ ‫یه‌كێ���ك بوو له‌پش���تیوانانی‌ دیاریكردنی‌‬ ‫شا فه‌یسه‌ڵ له‌سه‌ر ته‌ختی‌ عێراق‪ .‬جگه‌‬ ‫له‌دۆس���تایه‌تی‌ بنه‌ماڵه‌ی‌ پاش���ایه‌تی‌ كه‌‬ ‫له‌سایه‌یاندا ‪ 14‬جار پۆستی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫وه‌زیران���ی‌ عێراقی‌ وه‌رگرت���ووه‌‪ ،‬ناوبراو‬ ‫به‌یه‌كێك له‌دۆستانی‌ به‌ریتانیا‌و سیاسه‌تی‌‬ ‫رۆژئاوا له‌عێراق ده‌ناسرا‌و به‌م هۆیه‌شه‌وه‌‬ ‫هه‌میشه‌ تۆمه‌تی‌ پاشكۆیه‌تی‌‌و كلكایه‌تی‌‬ ‫به‌ریتانیای‌ به‌دواوه‌ بووه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ندیش���ه‌‬ ‫س���ه‌عید‌و نزیكه‌كان���ی‌ هه‌وڵیان���داوه‌‬ ‫بیسه‌لمێنن كه‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ سه‌عید‌و‬ ‫به‌ریتانی���ا له‌به‌رژه‌وه‌ندی���ی‌ گه‌لی‌ عێراق‬ ‫بوه‌‌و له‌پێناو خزمه‌تكردنی‌ واڵت‌و بچڕینی‌‬ ‫ئیمتی���از‌و ده‌س���ه‌اڵتی‌ زیات���ردا بووه‌ بۆ‬ ‫واڵتێكی‌ تازه‌ له‌دایكبوو كه‌ له‌بن ده‌ستی‌‬ ‫داگیركاریی‌‌و ئینتیداب���دا بوه‌‪ ،‬به‌اڵم رای‌‬ ‫گشتی‌ هه‌ر لێی‌ خۆش نه‌بوون‌و هه‌میشه‌‬ ‫به‌چاوی‌ دوژمنكاریی‌ ته‌ماش���ایان كردووه‌‬ ‫به‌تایبه‌ت رۆشنبیرانی‌ عێراق‌و ئه‌وانه‌ی‌ كه‌‬ ‫خۆیان به‌سه‌رنمای‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ رۆشنبیری‌‌و‬ ‫چه‌پگه‌ری���ی‌ ده‌دای���ه‌ قه‌ڵ���ه‌م‪ .‬ن���وری‌‬ ‫س���ه‌عید بڕوای‌ وابوه‌ به‌بێ پشت به‌ستن‬ ‫به‌به‌ریتانیا یان واڵتێكی‌ زلهێز واڵت بنیات‬ ‫نانرێت‌و هه‌ر ئه‌مه‌ش وایكردوه‌ هه‌میش���ه‌‬ ‫له‌به‌ریتانی���اوه‌ نزیك بێت كه‌ چاوس���اغ‌و‬ ‫داگیركه‌ری‌ عێراق بووه‌‪.‬‬ ‫نوری‌ س���ه‌عید ك���ه‌ زۆر ب���اش به‌زمانی‌‬ ‫ئینگلی���زی‌ قس���ه‌ی‌ ده‌ك���رد‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫ده‌رچووی‌ س���لكی‌ س���ه‌ربازی بوه‪ ‌،‬به‌اڵم‬ ‫به‌دیبلۆماتێك���ی‌ پله‌یه‌ك ده‌درایه‌ قه‌ڵه‌م‌و‬ ‫به‌روخسار كه‌سێكی‌ جددی‌‌و توڕه‌‌و توند‬ ‫دیاربووه‌‌و به‌وه‌ ناس���رابوو كه‌ هه‌میش���ه‌‬ ‫له‌ده‌مه‌قاڵه‌‌و توڕه‌بووندایه‌‪ ،‬به‌اڵم كاتێك‬ ‫بیه‌وێت شتێك به‌ده‌ستبهێنێت ئه‌وه‌ به‌سه‌ر‬ ‫توڕه‌یی‌ خۆیدا زاڵ بوه‌‌و له‌بری‌ توڕه‌بوون‬ ‫ره‌خن���ه‌ی‌ جددی‌ له‌ركاب���ه‌ر‌و نه‌یاره‌كانی‌‬ ‫به‌كارهێناوه‌‌و قسه‌وباس���ی‌ ناڕۆشن‌و فره‌‬ ‫ته‌فس���یری‌ كردووه‌‪ .‬هه‌روه‌ه���ا به‌وه‌ش‬ ‫ناسراوه‌ كه‌ هه‌میشه‌ توانیویه‌تی‌ به‌باشی‌‬ ‫بارودۆخ بقۆزێته‌وه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندیی‌ خۆی‌‌و‬ ‫به‌كورتی‌‪" ،‬سیاس���ه‌تێكی‌ ماكیاڤیللیانه‌ی‌‬ ‫هه‌ب���ووه‌"‪ .‬یه‌كێ���ك له‌به‌ناوبانگتری���ن‬ ‫سیاسه‌ته‌كانی‌ نوری‌ سه‌عید ته‌عریبكردنی‌‬ ‫شاری‌ كه‌ركوك بووه‌‌و س���ه‌ره‌تا له‌الیه‌ن‬ ‫ئ���ه‌وه‌وه‌ گواس���تنه‌وه‌ی‌ فه‌رمانب���ه‌ران‌و‬ ‫دانیش���توانی‌ كه‌ركوك‌و نیشته‌جێكردنی‌‬ ‫عه‌ره‌ب له‌جێگایاندا په‌یڕه‌و كراوه‌‪.‬‬ ‫كاتێك ك���ه‌ ناوبراو ده‌رك���ی‌ به‌تێكچونی‌‬ ‫بااڵنس���ی‌ هێ���ز ك���ردووه‌ له‌میان���ه‌ی‌‬ ‫رووداوه‌كانی‌ شۆڕشی‌ ‪ 14‬ته‌مموزی‌ ‪1958‬‬ ‫دا ماوه‌ی‌ دوو رۆژ به‌نهێنی‌ خۆی‌ مه‌اڵس‬ ‫داوه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ ده‌رفه‌تێ���ك بدۆزێته‌وه‌‬ ‫بۆ هه‌ڵهاتن‪ ،‬دواتری���ش له‌ژێر عه‌بایه‌كی‌‬ ‫ژنانه‌دا هه‌وڵی‌ هه‌ڵهاتنی‌ داوه‌‪ ،‬به‌اڵم خێرا‬ ‫له‌الیه‌ن عه‌بدولس���ه‌الم عارفی‌ فه‌رمانده‌ی‌‬ ‫سه‌بازیی‌ شۆڕشه‌وه‌ خه‌اڵت ته‌رخانكراوه‌‬ ‫بۆ ئه‌وانه‌ی‌ ده‌یناس���نه‌وه‌‌و ده‌س���تگیری‌‬ ‫ده‌كه‌ن‌و دواتر له‌پێكدادانێكی‌ ته‌مومژاویدا‬ ‫له‌به‌غ���دا ك���وژراو ته‌رمه‌ك���ه‌ی‌ راپێچی‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ به‌رگ���ری‌ كرا‌و پاش دڵنیابوون‬ ‫له‌كوژرانی‪ ‌،‬له‌گۆڕستانی‌ كه‌رخ كرا به‌ژێر‬ ‫خۆڵه‌وه‌‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫ئابووری‬

‫)‪ )342‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/9/11‬‬

‫ئەم الپەڕەیە بە سپۆنسەری ژووری بازرگانی‌و پیشەسازی سلێمانی چاپ‌و باڵودەکرێتەوە‬ ‫ی ئاوه‌دانكردنه‌وه‌‪ ،‬كامه‌ران ئه‌حمه‌د‪:‬‬ ‫وه‌زیر ‌‬

‫هه‌تا دوو ساڵی‌ دیكه‌ یه‌كه‌كانی‌ نیشته‌جێبوون ته‌واو ده‌كه‌ین‬

‫پرۆژەیەکی نیشتەجێبوون لەشاری سلێمانی فۆتۆ‪ :‬رێبەر نەجم‬ ‫ ئا‪ :‬پشتیوان جه‌مال‬ ‫وه‌زیری‌ ئاوه‌دانكردنه‌وه‌‌و نیشته‌جێكردنی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم‪ ،‬كامه‌ران‬ ‫ئه‌حمه‌د رایده‌گه‌یه‌نێت كه‌ له‌ڕۆژی‌‬ ‫ده‌ستبه‌كاربوون له‌دروستكردنی‌‬ ‫یه‌كه‌كانی‌ نیشته‌جێبوون‪ ،‬ده‌بێت هه‌تا‬ ‫دوو ساڵ‌ ته‌واو بكرێن‪.‬‬ ‫كام���ه‌ران ئه‌حم���ه‌د له‌چاوپێكه‌وتنێكی‌‬ ‫ئاوێن���ه‌دا ورده‌كاری‌ ئ���ه‌و پڕۆژه‌ی���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫خس���ته‌ڕوو كه‌ تایبه‌ته‌ به‌دروس���تكردنی‌‬ ‫پێنج ه���ه‌زار یه‌كه‌ی‌ نیش���ته‌جێبوون بۆ‬ ‫هاواڵتیانی‌‌و كارمه‌ندانی‌ حكومه‌ت‪.‬‬ ‫به‌وت���ه‌ی‌ وه‌زی���ری‌ ئاوه‌دانكردنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ ده‌توانن له‌‌و یه‌كانه‌ سودمه‌ند‬ ‫بن كه‌ خێزاندارن یان به‌خێوكه‌ری‌ خێزانن‬ ‫یاخود بژێ���وی‌ ژیانیان كه‌م���ه‌‌و داهاتی‌‬ ‫مانگانه‌ یان سااڵنه‌یان هێنده‌ سنوورداره‌‬ ‫كه‌ نه‌یانتوانیوه‌ ببنه‌ خاوه‌نی‌ یه‌كه‌یه‌كی‬ ‫نیشته‌جێبوون‪.‬‬ ‫ناوب���راو مه‌رجه‌كان���ی‌ داواكاری‌ ب���ۆ‬ ‫ئ���ه‌و پڕۆژه‌یه‌ ئاش���كراكرد ك���ه‌ ده‌بێت‬ ‫هاواڵتییه‌كه‌ نیشته‌جێی‌ كوردستان بێت‌و‬

‫خاوه‌نی‌ هیچ یه‌كه‌یه‌كی‌ نیش���ته‌جێبوون یه‌ك���ه‌ ئیدارییه‌كانه‌وه‌ دی���اری‌ ده‌كرێت‪،‬‬ ‫نه‌بێ���ت‌و س���ودمه‌ند نه‌بوبێ���ت له‌هی���چ ئ���ه‌و رایده‌گه‌یه‌نێ���ت ب���ۆ هاواڵتیان ك ‌ه‬ ‫پڕۆژه‌یه‌ك���ی‌ دیك���ه‌ی‌ نیش���ته‌جێبوون‪ ،‬به‌مه‌به‌ستی‌ پێشكه‌شكردنی‌ داواكارییه‌كان‬ ‫هه‌روه‌ه���ا خاوه‌ندارێتی‌ هی���چ یه‌كه‌یه‌كی‌ به‌رامبه‌ر به‌وه‌رگرتنی‌ فۆڕمه‌كه‌‪ ،‬پسوڵه‌‌و‬ ‫نیشته‌جێ‌ نه‌بێت‌و سودمه‌ندیش نه‌بوبێت كۆدی‌ تایب���ه‌ت به‌هاواڵت���ی ده‌درێت بۆ‬ ‫دڵنیابوون له‌جێگیربوونی‌ مافی‌ كێبڕكێ‌‌و‬ ‫له‌پێشینه‌ی‌ خانوبه‌ره‌‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌دابه‌ش���كردنی یه‌ك���ه‌كان‌و فه‌راهه‌مكردنی‌ یه‌كسان بۆ گشت هاواڵتیان‬ ‫دیاریكردن���ی پش���كه‌كان‌و ش���ێوازی له‌س���ه‌ر بنه‌مای‌ خاڵبه‌ندی���ی‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫راگه‌یاندنی فۆڕم���ه‌كان‌و وه‌رگرتنه‌وه‌یان‪ ،‬بۆ فه‌راهه‌مكردنی‌ ده‌رفه‌تی‌ هاوش���ێوه‌‌و‬ ‫وه‌زیری‌ ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا كه‌ یه‌كس���ان له‌نێوان س���ودمه‌ندان‪ ،‬پشكی‌‬ ‫به‌شێوه‌ی‌ قۆناغ‌و له‌چوارچێوه‌ی بودجه‌ی (‪)%50‬ی‌ یه‌كه‌كان له‌هه‌ر ناوچه‌یه‌كدا بۆ‬ ‫دابینك���راوی س���ااڵنه‌‪ ،‬وه‌زاره‌ته‌كه‌ی���ان كارمه‌ند‌و فه‌رمانبه‌ران ده‌بێت‪ ،‬نیوه‌كه‌ی‌‬ ‫یه‌كه‌كانی‌ نیش���ته‌جێبوون دروستده‌كات‪ ،‬دیكه‌ش بۆ هاواڵتیان‪ ،‬بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ش‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌و بنه‌مایه‌ش پشكی سنووری بنه‌مای‌ پێ���وه‌ره‌كان‌و كێبڕك���ێ‌ بۆ هه‌ر‬ ‫پارێ���زگاكان دی���اری ده‌كرێ‪ ،‬پاش���ان پشكه‌یان به‌جیا ئه‌ژمار ده‌كرێت‪.‬‬ ‫هه‌ماهه‌نگی ده‌كه‌ن له‌گ���ه‌ڵ‌ پارێزگاكان وه‌زیری‌ ئاوه‌دانكردن���ه‌وه‌ جه‌ختیكرده‌وه‌‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی‌ دیاریكردن‌و دابه‌شكردنی كه‌ ئ���ه‌وان له‌ڕۆژی‌ ده‌س���تبه‌كاربوونیان‬ ‫پش���كه‌كان‌و بانگ���ه‌واز ده‌كرێ���ت ب���ۆ له‌یه‌ك���ه‌كان ت���ا ته‌واوبوونی���ان ل���ه‌دوو‬ ‫وه‌رگرتن���ی‌ داواكارییه‌كان به‌مه‌به‌س���تی س���اڵ‌ تێناپه‌ڕێت‪ ،‬هه‌روه‌ها چه‌سپاندنی‌‬ ‫فرۆش���تنی یه‌كه‌كان ب���ه‌و هاواڵتییانه‌ی‌ نرخی‌ یه‌كه‌كان به‌مه‌به‌س���تی‌ فرۆش���تنی‌‬ ‫مه‌رجه‌كان‌و پێوه‌ره‌كانی س���ودمه‌ندبوون به‌هاواڵتیانی‌ س���ودمه‌ند له‌س���ه‌ر بنه‌مای‌‬ ‫خه‌رج���ی‌ كۆتایی‌ تێچوی‌ راس���ته‌قینه‌ی‌‬ ‫ده‌یانگرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ناوه‌نده‌كان���ی وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌ یه‌ك���ه‌كان له‌گ���ه‌ڵ‌ خه‌رج���ی‌ كارگێڕی‌‌و‬ ‫داواكاریی���ه‌كان له‌الی���ه‌ن س���ه‌رۆكی‌ سه‌رپه‌رشتیاری‌ پڕۆژه‌كه‌ به‌ڕێژه‌ی‌ (‪)%1‬‬

‫پێشنیاری‌ كردنه‌وه‌ی‌ "نوسینگه‌ی‌ كار" ده‌كرێت‬

‫ده‌بێت‪ ،‬وه‌رگرتن���ه‌وه‌ی‌ نرخی‌ یه‌كه‌كان‬ ‫به‌ش���ێوه‌ی‌ قیس���تی‌ مانگانه‌ یان سااڵن ‌ه‬ ‫ده‌بێت‌و ب���ۆ مه‌به‌س���تی‌ فه‌راهه‌مكردنی‌‬ ‫وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌ قیس���ته‌كان‌و به‌ناوكردنی‌‬ ‫یه‌كه‌كان به‌ن���اوی‌ هاواڵتی‌ س���ودمه‌ند‪،‬‬ ‫رێ���كاره‌ داراییه‌ كارپێك���راوه‌كان پیاده‌‬ ‫ده‌كرێت‌و ئ���ه‌و موڵكه‌ ده‌به‌س���ترێته‌وه‌‬ ‫به‌ڕه‌هنێك���ی‌ دڵنیایی���ه‌وه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫وه‌زاره‌ت ت���ا دان���ه‌وه‌ی‌ دوایین قیس���تی‌‬ ‫تێچ���وی‌ یه‌كه‌كه‌ كه‌ دیاریكراوه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫سودمه‌ند‌و وتی‌ "وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌ قیسته‌كان‬ ‫له‌مانگ���ی‌ یه‌كه‌می‌ رۆژی‌ راده‌س���تكردنی‌‬ ‫یه‌كه‌كه‌ ده‌ستپێده‌كات بۆ هاواڵتی‌و هیچ‬ ‫پێش���ه‌كییه‌كی‌ لێوه‌رناگیرێ���ت‪ ،‬ماوه‌ی‌‬ ‫وه‌رگرتنه‌وه‌كه‌ش���ی‌ له‌هیچ حاڵه‌تێكدا له‌‬ ‫‪ 25‬س���اڵ‌ تێپه‌ڕ ناكات‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌گه‌ر‬ ‫خاوه‌ن یه‌كه‌كه‌ كه‌ له‌سه‌ره‌تادا فۆڕمه‌كه‌ی‌‬ ‫به‌ناوه‌وه‌ پڕكراوه‌ته‌وه‌ پێش ئه‌وه‌ی‌ هه‌موو‬ ‫قیس���ته‌كانی‌ دابێته‌وه‌‪ ،‬كۆچی‌ دواییكرد‪،‬‬ ‫ئه‌وا حكومه‌ت له‌س���ه‌رجه‌م قیسته‌كانی‌‬ ‫ده‌بورێت‪ ،‬به‌اڵم هاواڵتی‌ س���ودمه‌ند بۆی‌‬ ‫نییه‌ یه‌كه‌ك���ه‌ بداته‌وه‌ به‌ك���رێ‌‌و كڕین‌و‬ ‫فرۆش���تنی‌ پێوه‌ بكات‪ ،‬ئه‌گه‌ر ‪ 10‬س���اڵ‌‬ ‫به‌سه‌ر راده‌ستكردنیدا تێپه‌ڕی‌ نه‌كردبێت‌و‬

‫رێنماییه‌ گشتییه‌كان‬ ‫ داواكاری فۆڕمه‌كان به‌ناوی سه‌رۆكی‌‬‫خێزان یان هاوسه‌ره‌كه‌ی‌ پڕده‌كرێته‌وه‌‬ ‫یان یه‌كێكیان له‌ژیاندا مابن‪.‬‬ ‫ ئه‌گه‌ر سه‌رۆك خێزان‌و هاوسه‌ر‬‫له‌ژیاندا نه‌مابوون به‌خێوكه‌ری‌ خێزان‬ ‫فۆڕمه‌كه‌ پڕده‌كاته‌وه‌ به‌مه‌رجێك‬ ‫به‌ڵگه‌نامه‌ی‌ پشتگیری‌ پێشكه‌ش‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫ ئه‌ژماركردنی‌ ئه‌ندامانی‌ خێزان‬‫بۆ مه‌به‌ستی‌ خاڵبه‌ندیی‌ ئه‌وانه‌‬ ‫ناگرێته‌وه‌ كه‌ ئه‌ندامی‌ ئه‌و‬ ‫خێزانه‌ن‌و هاوسه‌رگیرییان كردووه‌‬ ‫بۆ ئه‌ژماركردنی‌ خاڵ‌ بۆ هه‌ر‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ خێزان كه‌ ته‌مه‌نی‌ (قاسر)‬ ‫ی‌ تێپه‌ڕكردبێت‪ ،‬ده‌بێت پشتگیری‌‬ ‫الیه‌نی‌ په‌یوه‌ندیدار پێشكه‌ش بكات كه‌‬ ‫ئه‌ندامی‌ سه‌ڵتی‌ خێزانه‌كه‌یه‌‪.‬‬ ‫ ئه‌گه‌ر هه‌ر خێزانێك به‌خێوكه‌ری‌‬‫خێزانێكی‌ تر بێت كه‌ له‌بنه‌ڕه‌تدا‬ ‫ئه‌ندامی‌ ئه‌و خێزانه‌ بوبن‌و به‌هۆی‌‬ ‫لێكجیابوونه‌وه‌ یان وه‌فاتی‌ یه‌كێك‬ ‫له‌دوو هاوسه‌ره‌كان‪ ،‬بوونه‌ته‌وه‌‬ ‫به‌به‌شێك له‌خێزانه‌ بنه‌ڕه‌تییه‌كه‌‌و‬ ‫پێكه‌وه‌ نیشته‌جێ‌ بن له‌یه‌ك شوێندا‪،‬‬ ‫ئه‌وا ژمار‌هی‌ ئه‌ندامانی‌ هه‌ردوو‬ ‫خێزانه‌كه‌ ئه‌ژمار ده‌كرێت وه‌ك یه‌ك‬ ‫خێزان بۆ مه‌به‌ستی‌ خاڵبه‌ندیی‌‪.‬‬ ‫ پێشكه‌شكاری‌ داواكاری‌ یان هه‌ر‬‫یه‌كێك له‌وان ‌هی‌ ئه‌ژماری‌ خاڵیان‬ ‫بۆ ده‌كرێت‪ ،‬ده‌بێت گشت مه‌رجه‌‬ ‫سه‌ره‌كییه‌كانی‌ بڕگه‌ی‌ (دووه‌م)ی‌ ئه‌م‬ ‫رێنماییانه‌یان تیا به‌رجه‌سته‌ بوبێت‪.‬‬ ‫ ئه‌گه‌ر هه‌ر یه‌كێك له‌هاوسه‌ره‌كان‬‫له‌خێزانێكدا سودمه‌ند بوبن‬ ‫له‌هه‌ریه‌ك له‌و ده‌رفه‌تانه‌ی‌ له‌مه‌رجه‌‬

‫شێوازی ئه‌ژماركردنی خاڵه‌كان بۆ‬ ‫مه‌به‌ستی ریزبه‌ندیی‪:‬‬ ‫ هه‌موو ئه‌ندامێكی خێزان له‌سه‌ر‬‫بنه‌ما‌و پێوه‌ری‌ ئاماژه‌پێدراو له‌بڕگه‌ی‌‬ ‫شه‌شه‌می‌ ئه‌م رێنماییه‌ خاڵێك‬ ‫وه‌رده‌گرێت تا دوا سنوری‌ (‪ )10‬خاڵ‌‪.‬‬ ‫ ژماره‌ی ساڵه‌كانی هاوسه‌رگیری‌ بۆ‬‫ئه‌و خێزانانه‌ی‌ كه‌ هه‌ردوو هاوسه‌ره‌كه‌‬ ‫له‌ژیاندا مابن به‌یه‌ك خا ‌ڵ داده‌نرێت تا‬ ‫دوا سنوری‌ ‪ 59‬خاڵ‌‪ ،‬به‌هه‌مانشێوه‌ بۆ‬ ‫ئه‌و خێزانانه‌ی‌ كه‌ به‌خێوكه‌ر ئه‌ركی‌‬ ‫به‌خێوكردنی‌ ئه‌ندامانی‌ خێزانێكی‌‬ ‫له‌ئه‌ستۆ گرتبێت به‌مه‌رجێك قه‌واڵه‌ی‌‬ ‫به‌خێوكردنی‌ هه‌بێت‌و په‌سه‌ندكرابێت‬ ‫له‌دادگای‌ باری‌ كه‌سێتی‌‪.‬‬ ‫ به‌ڕه‌چاوكردنی‌ پێوه‌ره‌كانی‌ بڕگه‌ی‌‬‫(شه‌شه‌م)ی‌ ئه‌م رێنماییه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫یه‌كێك له‌هاوسه‌ره‌كانی‌ خێزانێك‬ ‫له‌ژیاندا نه‌مابێت (‪ )2‬خاڵی‌ سه‌ربار‬ ‫وه‌رده‌گرێت‪.‬‬

‫له‌و كاته‌ به‌دواوه‌ بۆی‌ هه‌یه‌ بیفرۆشێته‌وه‌‬ ‫به‌مه‌رجێك قیسته‌كانی‌ دابێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وه‌زیری‌ ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ ئاش���كرایكرد كه‌‬ ‫س���اڵی‌ رابردوو ب���ڕی‌ ‪ 49‬ملیار دیناریان‬ ‫بۆ ئ���ه‌و پڕۆژه‌یه‌ ته‌رخانكردبوو كه‌ تێیدا‬ ‫‪ 1270‬یه‌كه‌ی‌ نیش���ته‌جێبونی‌ (شوققه‌)‬ ‫دروستكراوه‌‌و ساڵی‌ ئاینده‌ ته‌واو ده‌بێت‬

‫كه‌ ته‌نها ناوه‌ندی‌ پارێزگاكانی‌ (هه‌ولێر‌و‬ ‫س���لێمانی‌‌و دهۆك‌و ئی���داره‌ی‌ گه‌رمیان)‬ ‫ی‌ گرتبۆوه‌‪ ،‬به‌اڵم بۆ ئه‌مس���اڵ‌ بڕی‌ ‪200‬‬ ‫ملیاری���ان دان���اوه‌ كه‌ جگ���ه‌ له‌ناوه‌ندی‌‬ ‫پارێزگاكان قه‌زا‌و ناحیه‌كانیش ده‌گرێته‌وه‌‌و‬ ‫ره‌نگه‌ ‪ 5000‬یه‌كه‌ له‌خ���ۆ بگرێت‌و له‌دوو‬ ‫ساڵی‌ داهاتودا ته‌واو ده‌بن‪.‬‬

‫سه‌ره‌كییه‌كانی‌ سودمه‌ندبوون كه‌‬ ‫له‌بڕگه‌ی‌ (دووه‌م)ی‌ ئه‌م رێنمایی ‌ه‬ ‫ئاماژه‌ی‌ پێدراوه‌‪ ،‬ناتوانن سودمه‌ند بن‬ ‫له‌پێشكه‌شكردنی‌ داواكاری‌‪.‬‬ ‫ به‌مه‌به‌ستی‌ هاوسه‌نگ ‌ی له‌نێوان‬‫هاواڵتیاندا‪ ،‬تایبه‌تمه‌ندێتی‌ بۆ هیچ‬ ‫سودمه‌ندێك ناكرێت‪.‬‬ ‫ كێبڕكێ‌ بۆ ریزبه‌ندبوون له‌سه‌ر‬‫بنه‌مای‌ خاڵبه‌ند ‌ی بۆ هه‌ریه‌ك‬ ‫له‌هاواڵتیانی‌ خێزاندار له‌كه‌رتی‌ تایبه‌ت‌و‬ ‫كارمه‌ندان ‌ی حكومی‌ به‌جیا ئه‌ژماریان‬ ‫بۆ ده‌كرێت له‌سه‌ر پێوه‌ری‌ رێژه‌ی‌‬ ‫دیاریكراو له‌بڕگ ‌هی‌ (سێیه‌م‪)5-‬ی‌ ئه‌م‬ ‫رێنماییه‌‪.‬‬

‫"بابماندات ‌ێ تا گفتوگۆ ‌ی له‌باره‌و‌ه بكه‌ین"‬

‫فۆتۆ‪ :‬رێبەر نەجم‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌روای‌‬ ‫بۆ رێكخستنی‌ په‌یوه‌ندی‌ نێوان‬ ‫كرێكار‌و خاوه‌نكار‪ ،‬ئه‌ندازیارێك‬ ‫ی‬ ‫ی دروستكردنی‌ (نوسینگ ‌ه ‌‬ ‫پرۆژ‌ه ‌‬ ‫كار) پێشكه‌شی‌ الیه‌ن ‌ه‬ ‫ی‬ ‫په‌یوه‌ندیداره‌كان ده‌كات‪ ،‬یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌ندیكاكانی‌ كرێكارانیش‪ ،‬پشتگیری ‌‬ ‫پرۆژه‌كه‌ ده‌كه‌ن‌و په‌رله‌مانتارێكیش‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێ‌ ئاماده‌ن لێكۆڵینه‌وه‌ له‌و‬ ‫پرۆژه‌یه‌دا بكه‌ن‪.‬‬ ‫ی به‌ختیار محه‌مه‌د‬ ‫ی بیناكار ‌‬ ‫ئه‌ندازیار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر‌ه له‌كه‌رت ‌‬ ‫عه‌بدواڵ ك ‌ه ماوه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫تایبه‌ت���دا كارده‌كات‪ ،‬به‌مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ی نێوان كرێكار‌و‬ ‫ی ئیش���وكار ‌‬ ‫رێكخستن ‌‬ ‫ی‬ ‫خاوه‌ن���كار‪ ،‬له‌پرۆژه‌یه‌كدا پێش���نیار ‌‬ ‫ی كار) ده‌كات‬ ‫ی (نوسینگه‌یه‌ك ‌‬ ‫كردنه‌و‌ه ‌‬ ‫(كرێكار هه‌موو ئه‌و كه‌سان ‌ه ده‌گرێته‌و‌ه‬ ‫ك��� ‌ه الی خاوه‌ن���كار كارده‌كه‌ن‪ ،‬وه‌ك‬ ‫كرێكار‪ ،‬وه‌س���تا‪ ،‬ئه‌ندازی���ار‪ .)...‬ئه‌و‬ ‫ئه‌ندازیار‌ه ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه هه‌موو‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ئه‌زمون ‌‬ ‫ی ناو پڕۆژه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫خاڵه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫كاركردنیه‌و‌ه وه‌رگرتووه‌‪ ،‬هۆكاره‌كان ‌‬

‫ی ب���ۆ چه‌ند خاڵێك‬ ‫ئه‌و پێشنیاره‌ش��� ‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێنێت���ه‌وه‌‪ ،‬له‌وان��� ‌ه "زۆربوون���ی‬ ‫كار‌و كۆمپانیا‌و كارگه‌و ش���وێنی كار‌و‬ ‫ی‬ ‫پێویس���تی خاوه‌ن كار ب ‌ه پس���پۆڕ ‌‬ ‫جۆراوج���ۆر‌و نه‌بوونی ده‌س���ه‌اڵتێكی‬ ‫ب ‌ه ئاگا له‌معامه‌ل���ه‌و (وه‌عدو عه‌هدی)‬ ‫ی‬ ‫نێوان خاوه‌ن كارو كرێكاران‪ ،‬نه‌بوون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كرێ���كار‪ ،‬نه‌بون ‌‬ ‫گره‌نت���ی بۆ ماف��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ره‌س���می‌‌و باوه‌ڕپێكراو ‌‬ ‫س���یڤییه‌ك ‌‬ ‫كرێ���كار‪ ،‬نه‌مانی راس���تگۆیی له‌نێوان‬ ‫كرێكارو خاوه‌نكاردا"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئه‌ندازیار‌ه ئه‌وه‌ش ناش���ارێته‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه زۆرجار خاوه‌نكار‌و كۆمپانیاكانیش‬ ‫له‌الی���ه‌ن حكومه‌ت���ه‌و‌ه ناحه‌قیی���ان‬ ‫به‌رامب���ه‌ر ده‌كرێت‌و پار‌ه ‌‬ ‫ی كاركردنیان ب���ۆ ببڕدرێت���ه‌وه‌‪ .‬جگه‌ل���ه‌و‌ه وه‌ك‬ ‫دوا ده‌خ���رێ‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش ده‌بێت ‌ه هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تر ‌‬ ‫ی ده‌كات‪ ،‬باش���ییه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌و باس��� ‌‬ ‫ی كار وه‌ك ئه‌ندازیار به‌ختیار‬ ‫كێش��� ‌ه له‌نێوان كرێكار‌و خاوه‌نكاردا‪ .‬نوسینگ ‌ه ‌‬ ‫ی نوس���ینگ ‌ه ‌‬ ‫ی گرنگ��� ‌‬ ‫س���ودێك ‌‬ ‫ی ده‌كات‬ ‫ی كار‪ ،‬ده‌ڵێ���ت ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه "رێگ���ر ‌‬ ‫ی ئه‌و پرۆژه‌ی��� ‌ه ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی ساخته‌كار‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ی ئه‌و ئه‌ندازیار‌ه له‌په‌یدابوونی وه‌ستا ‌‬ ‫ی وه‌س���تا نییه‌و خۆی ب ‌ه وه‌ستا‬ ‫دایڕش���تووه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه باس له‌هه‌موو ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی كرێ���كار كراوه‌‪ ،‬وه‌ك ئه‌و‌ه ‌‬ ‫مافه‌كان ‌‬ ‫ی ده‌دات ‌ه قه‌ڵه‌م‪ ،‬ك ‌ه له‌ئێس���تادا به‌شێك‬ ‫ی كاركردن ‌‬ ‫ك ‌ه پیرب���و‌و توان���ا ‌‬ ‫ی له‌ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێمه‌و‌ه‬ ‫ی نه‌ما‪ ،‬له‌‌و كرێكاران ‌ه ‌‬ ‫ی كاره‌كه‌یه‌و‌ه ئه‌ندامێك ‌‬ ‫یاخود به‌ه���ۆ ‌‬ ‫ی دێن ئه‌م ساخته‌كارییه‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ی له‌ده‌ستدا‪ ،‬خانه‌نشینییه‌ك ‌‬ ‫جه‌ست ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌و ئه‌ندازیار‌ه ئه‌وه‌ش ناشارێته‌و‌ه ك ‌ه‬

‫من له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دانیم‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم بۆ‬ ‫ی یاسای ئه‌و‬ ‫دانان ‌‬ ‫نوسینگان ‌ه چاو له‌واڵت ‌ه‬ ‫پێشكه‌وتووه‌كان ببڕێ‬

‫ی تاز‌ه‬ ‫ی كار دامه‌زراوه‌یه‌ك ‌‬ ‫نووس���ینگ ‌ه ‌‬ ‫ی واڵتاندا هه‌یه‌‪،‬‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌ڵك���و له‌زۆرب ‌ه ‌‬ ‫ی تایبه‌ت‬ ‫له‌ه���ه‌ر ش���وێنێكیش یاس���ا ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‪" ،‬م���ن له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دانیم‬ ‫به‌خۆ ‌‬ ‫ی یاسای ئه‌و‬ ‫ی هه‌رێم بۆ دانان ‌‬ ‫حكومه‌ت ‌‬ ‫نوسینگان ‌ه چاو له‌واڵت ‌ه پێشكه‌وتووه‌كان‬ ‫ی‬ ‫ببڕێ‪ ،‬به‌ڵكو ده‌بێت ب ‌ه له‌به‌رچاوگرتن ‌‬ ‫ی باش‬ ‫ی خۆمان یاسایه‌ك ‌‬ ‫ی واڵت ‌‬ ‫ژینگ ‌ه ‌‬ ‫بۆ ئه‌و بواره‌ دابنێ‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و جه‌خت ل���ه‌وه‌ش ده‌كات���ه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫پێویست ‌ه ئه‌و نوس���ینگه‌ی ‌ه ده‌زگایه‌ك ‌‬ ‫ی بێ���ت "حكومه‌تی���ش وه‌ك‬ ‫حكوم��� ‌‬ ‫ی‬ ‫خزمه‌تگ���وزار ‌‬ ‫ی‬ ‫داموده‌زگایه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌كاربخ���ات‪ ،‬ن���ه‌ك داموده‌زگایه‌ك��� ‌‬ ‫وه‌به‌رهێنه‌ر"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كێت��� ‌‬ ‫ی س���لێمان ‌‬ ‫ی لق��� ‌‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی كوردستان‪،‬‬ ‫ی كرێكاران ‌‬ ‫س���ه‌ندیكاكان ‌‬ ‫ی له‌گه‌ڵ‬ ‫لوقمان عوم���ه‌ر به‌ته‌واوه‌ت��� ‌‬ ‫ئه‌و پرۆژ‌ه پێش���نیاركراوه‌دایه‌و ده‌ڵێت‬ ‫ی كار زۆر پێویسته‌‪،‬‬ ‫ی نوسینگ ‌ه ‌‬ ‫"بوون ‌‬ ‫ی كه‌م كرێكار ك ‌ه ده‌چێت ‌ه س���ه‌ركار‬ ‫الن ‌‬ ‫ێ رۆیشتوو‌ه كاربكات‪،‬‬ ‫ێ له‌گه‌ڵ ك ‌‬ ‫ده‌زان ‌‬ ‫ی‬ ‫جگه‌له‌و‌ه هه‌س���تیش ده‌كات مافه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫پارێ���زراو ده‌بێ���ت"‪ .‬ئه‌و ئاشكراش��� ‌‬

‫ده‌كات ك ‌ه پێشتر چه‌ند جارێك داوایان‬ ‫ی‬ ‫له‌حكوم���ه‌ت كردوو‌ه ك ‌ه نوس���ینگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "ئه‌وه‌ند‌ه ‌‬ ‫له‌و جۆر‌ه بكات���ه‌وه‌و وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاگاداربی���ن هه‌ر له‌س���ه‌ر پێش���نیار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ئێم���ه‌‪ ،‬حكومه‌ت له‌ڕێ���گا ‌‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌تییه‌و‌ه خه‌ریك ‌ه‬ ‫كار‌و كاروبار ‌‬ ‫ی له‌و جۆر‌ه‬ ‫ی نوسینگ ‌ه ‌‬ ‫كار بۆكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ده‌كات"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی لیژن��� ‌ه ‌‬ ‫ه���اوكات په‌رله‌مانت���ار ‌‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌و من���داڵ‌و‬ ‫كاروب���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫خێزان‪ ،‬سه‌ردار ره‌شید ب ‌ه گرنگییه‌ك ‌‬ ‫ی كار‬ ‫ی نوس���ینگ ‌ه ‌‬ ‫زۆره‌و‌ه له‌كردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ده‌ڕوانێ‌‌و داوا له‌و ئه‌ندازیاره‌ش ده‌كات‬ ‫پرۆژه‌كه‌ی���ان بداتێ‌‪ ،‬تا ئه‌وانیش وه‌ك‬ ‫ی له‌س���ه‌ر‬ ‫ی خۆیان گفتوگۆ ‌‬ ‫لیژنه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫بك���ه‌ن‌و بیكه‌ن ‌ه پ���رۆژ‌ه یاس���ایه‌ك‌و‬ ‫ی‬ ‫ی په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫پێشكه‌ش��� ‌‬ ‫بكه‌ن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی كارو كاروبار ‌‬ ‫ی وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫وته‌بێ���ژ ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‪ ،‬عه‌باس ئه‌كره‌م له‌بار‌ه ‌‬ ‫ێ ك ‌ه‬ ‫هه‌م���ان باس���ه‌و‌ه رایده‌گه‌یه‌ن��� ‌‬ ‫ێ‬ ‫ئ���ه‌وان وه‌ك وه‌زاره‌ت له‌هه‌رس��� ‌‬ ‫ی هه‌رێمدا‪ ،‬شوێنیان هه‌ی ‌ه بۆ‬ ‫شاره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی كار ب���ۆ كرێكار‪ ،‬ئه‌وانیش‬ ‫دۆزینه‌و‌ه ‌‬

‫ی به‌كارخس���تنن‪،‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كان��� ‌‬ ‫ی كار‪،‬‬ ‫ی "جگ ‌ه له‌دۆزین���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ئه‌و وت��� ‌‬ ‫ی به‌كارخس���تن‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كان ‌‬ ‫ی جۆراوجۆر ده‌كه‌نه‌و‌ه‬ ‫ی خول ‌‬ ‫به‌رده‌وام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كار ‌‬ ‫ی كرێ���كاران فێ���ر ‌‬ ‫بۆ ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫هه‌مه‌جۆر بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ی ئ���ه‌و‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌پرۆژه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ئه‌ندازی���اره‌ش‪ ،‬جگ ‌ه له‌ده‌ستخۆش���ی‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی كاروب���ار ‌‬ ‫ی وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫وته‌بێژه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی خسته‌ڕوو ك ‌ه‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش��� ‌‬ ‫ی كاردا ئه‌و هه‌موو كاران ‌ه‬ ‫له‌نوس���ینگ ‌ه ‌‬ ‫ناكرێت ك ‌ه له‌پرۆژه‌ك���ه‌دا باس كراوه‌‪،‬‬ ‫ی كرێكار‬ ‫ی ب ‌ه ده‌سته‌به‌ركردن ‌‬ ‫ئه‌و نمون ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئێم ‌ه زه‌مانكردن ‌‬ ‫ی "له‌ال ‌‬ ‫هێنایه‌وه‌و وت ‌‬ ‫ی تایبه‌ت‬ ‫كرێ���كار به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌ك ‌‬ ‫به‌خۆی‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ی وه‌زاره‌ت به‌گرنگییه‌و‌ه‬ ‫ئه‌و وته‌بێ���ژ‌ه ‌‬ ‫ی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كانی‌ ‬ ‫ی كاره‌كان ‌‬ ‫باس��� ‌‬ ‫ی "چه‌ندین كۆمپانیا‬ ‫ی كردو وت ‌‬ ‫به‌كارخستن ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیان���ه‌و‌ه‬ ‫له‌ڕێ���گا ‌‬ ‫كرێكاریان دۆزیوه‌ته‌وه‌ بۆ كاركردن"‪.‬‬ ‫ی پێش���نیاره‌ك ‌ه‬ ‫ی خاوه‌ن��� ‌‬ ‫پێگ��� ‌ه ‌‬ ‫له‌فه‌یسبووك ‪bakhtyar laky‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )342‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/9/11‬‬

‫‪9‬‬

‫رۆڵی گه‌وره‌ی بزنسمان‌و کارگه‌کانی چیمه‌نتۆی سه‌ر به‌ سوپای تورکیا‬

‫له‌‌په‌یوه‌ندی نێوان تورکیاو هه‌رێمی کوردستاندا‬ ‫ئا‪ :‬سه‌ردار عه‌زیز‬

‫"نیهاد ئه‌لی ئۆزچان" یه‌که‌م که‌س بوو‬ ‫له‌میانه‌ی مانه‌وه‌م له‌‌ئه‌نقه‌ره بینیم‪.‬‬ ‫دیداره‌که‌مان تایبه‌ت بوو به‌هه‌رێم‌و‬ ‫په‌که‌که‌و هێزه په‌یوه‌ندیداره‌کان‪ .‬من‬ ‫بۆ مه‌به‌ستی له‌‌نزیکه‌وه به‌ئاگابوون‬ ‫له‌‌ڕه‌وشی سیاسه‌تی تورکی‌و‬ ‫ئه‌کته‌ره‌کانی‪ ،‬بۆ ماوه‌ی مانگێک‬ ‫له‌‌پایته‌ختی تورکی (ئه‌نقه‌ره) بووم‪.‬‬ ‫ئۆزچان له‌‌چه‌ند روویه‌که‌وه که‌سێکی‬ ‫گونجاوبوو بۆ قسه‌کردن‪ .‬ئه‌و ک ‌ه‬ ‫پیاوێکی بچکۆله‌‌ی سه‌ر رووتاوه‌و‬ ‫ئه‌فسه‌رێکی سوپای خانه‌نشینه‪،‬‬ ‫خاوه‌نی بڕوانامه‌ی دکتۆرایه له‌‌زانسته‬ ‫سیاسیه‌‌کاندا‪ ،‬تێزی دکتۆراکه‌ی‬ ‫ده‌رباره‌ی پارتی کرێکارانی کوردستان‬ ‫بووه‪ ،‬ئێستا له‌‌خانه‌ی بیری (تێپاڤ)‬ ‫کار ئه‌کات‌‌‌و له‌‌هه‌مانکاتدا ستوننوسه‬ ‫له‌‌چاپی ئینگلیزی رۆژنامه‌ی حوڕیه‌تی‬ ‫تورکی‌و وانه‌بێژه له‌زانکۆی تۆب‪ .‬من‌و‬ ‫خانمه تورکه‌که‌ی هاوه‌ڵم‪ ،‬له‌خانه‌ی‬ ‫نیهاد ئه‌لی ئۆزچان‬ ‫بیری ئۆرسام‪ ،‬که شوێنی مانه‌وه‌ی‬ ‫مرۆڤانه له‌الی���ه‌ن تورکیاوه بۆ هه‌رێم‪.‬‬ ‫من بوو‪ ،‬کاتژمێر سێ‌و نیوی پاش‬ ‫هه‌ر به‌م ئاقاره‌دا پاش���ان هاته س���ه‌ر‬ ‫نیوه‌ڕۆ گه‌یشتینه ئۆفیسه‌که‌ی ئه‌و‪.‬‬ ‫باسی ئه‌وه‌ی که چۆن تورکیا ده‌توانێت‬ ‫دکتۆر سه‌رحه‌د ئێرکمان دیداره‌که‌‌ی‬ ‫له‌ڕووی ئایدۆلۆژیه‌وه رابه‌رایه‌تی هه‌رێم‬ ‫رێکخست‪ .‬پێش ئه‌وه‌ی ئۆزچان‬ ‫ببینم‪ ،‬کچه لێکۆڵه‌ره‌وه‌یه‌کی ئه‌ڵمانی‪ ،‬بکات‪ .‬کاتێک زانیم که هێنده زانیاریم‬ ‫پێنابه‌خشێت ده‌رباره‌ی رۆڵی په‌که‌که‬ ‫له‌زانکۆی هایدلبێرگ‪ ،‬که بۆ نوسینی‬ ‫له‌په‌یوه‌ندی هه‌رێم‌و تورکیادا‪ ،‬چونکه‬ ‫تێزی دکتۆراکه‌ی له‌ئه‌نقه‌ره‌بوو‪ ،‬که‬ ‫وه‌ه���ا دیارب���وو الی خۆی���ه‌وه وه‌های‬ ‫به‌شێک له‌تێزی دکتۆراکه‌ی ته‌رخانه‬ ‫بڕیاردابوو که به‌هه‌موو شێوه‌یه‌ک خۆی‬ ‫بۆ کێشه‌ی په‌که‌که‪ ،‬ده‌رباره‌ی‬ ‫که‌سایه‌تی ئۆزچان کۆمه‌ڵێک زانیاری به‌دوور بگرێت له‌قس���ه‌کردن له‌س���ه‌ر‬ ‫په‌که‌ک���ه‪ ،‬له‌‌به‌رئه‌وه‌ی وه‌ک پاش���ان‬ ‫پێدام‪.‬‬ ‫هاوه‌ڵ���ه تورکه‌که‌م وتی‪ ،‬ئۆزچان منی‬ ‫یه‌که‌م پرس���یار‪ ،‬پاش یه‌کترناسین به‌که‌سێکی سیخوڕ له‌قه‌ڵه‌مدا‪.‬‬ ‫ئینج���ا پرس���یاری ئه‌وه‌م ک���رد ئایا‬ ‫ده‌رباره‌ی رۆڵی په‌که‌که بوو له‌په‌یوه‌ندی‬ ‫نێوان تورکی���ا‌و هه‌رێمدا‪ .‬من بۆئه‌وه‌ی کێیتر رۆڵی هه‌ی���ه له‌په‌یوه‌ندی نێوان‬ ‫ئه‌و وه‌اڵمێکی باش���م بداته‌وه‪ ،‬ئه‌وم به هه‌رێم‌و تورکیادا‪ ،‬چ الیه‌کی تر خاوه‌ن‬ ‫لێکۆڵه‌ره‌وه‌‌و شاره‌زا‌و نزیک له‌‌و بواره‌دا بڕی���اره له‌‌مباره‌یه‌وه؟ چه‌ن���د رۆژێک‬ ‫له‌‌وه‌وپێش کاتێ���ک له‌چاودێرێکی تری‬ ‫ناوزه‌دکرد‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی راس���تی بێت‪ ،‬ئۆزچان تێزی بواره‌که‌م پرس���ی خێرا‌و ده‌س���توبرد‬ ‫دکتۆراکه‌ی س���ه‌رتاپای کارکردن بووه پێیوتم‪ ،‬وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‪ ،‬پاشان بۆم‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌رش���یفه‌کانی ده‌زگا ئه‌منی‌و ده‌رکه‌وت ئ���ه‌وه رای وه‌هابوو‪ ،‬چونکه‬ ‫سه‌ربازیه‌کانی سوپای تورکیا که هیچ خانه‌ی بیره‌که‌ی که کاری تیادا ده‌كرد‬ ‫که‌سێکی تر جگه له‌ئه‌و ناتوانێ ده‌ستی نزیک ب���وو له‌‌وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫کاتێ���ک لێمپرس���ی ئایا ک���ه‌ده‌ڵێیت‬ ‫پێیانبگات‪.‬‬ ‫ئۆزچان له‌‌وه‌اڵمی پرسیاره‌که‌مدا وتی‪ :‬وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‪ ،‬مه‌به‌س���تت ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ئه‌م���ه زۆر ئاڵ���ۆزه‪ .‬الیه‌نێکی زۆر له‌‌م الیه‌نه ئه‌منی‌و سه‌ربازیه‌کان ده‌ستیان‬ ‫پرۆسه‌یه‌دا به‌ش���دارن‪ .‬پاشان هه‌ڵهات تیادا نییه‪ ،‬ئیتر ده‌س���توبرد ئاماژه‌ی‬ ‫له‌پێدان���ی هه‌ر زانیاریی���ه‌ک ده‌رباره‌ی به‌وه‌دا که وه‌ها باشه ئۆزان ببینم‪.‬‬ ‫له‌‌‌وه‌اڵمی پرسیاره‌که‌ی مندا ئۆزچان‬ ‫په‌که‌ک���ه‪ ،‬له‌‌ب���ری ئه‌وه ده‌س���تیکرد‬ ‫به‌وانه‌پێدان���م ده‌رب���اره‌ی ده‌س���توری ئ���ه‌وه‌ی وت که خه‌ڵکانی بزنیس���مان‬ ‫عێراق‌و ش���وێنی هه‌رێم له‌ده‌س���توردا‪ .‬رۆڵی گه‌وره‌یان هه‌یه له‌‌م بواره‌دا‪ .‬وه‌ک‬ ‫ئینجا هاته س���ه‌ر بااڵده‌س���تی تورکیا هه‌موو ش���اره‌زایانی تورکی���ا ئاگادارن‬ ‫ل���ه‌ڕووی جیۆپۆله‌‌تیک���ه‌وه له‌به‌رامبه‌ر بزنسمان بوون به‌ئاستی بااڵ‪ ،‬له‌تورکیا‬ ‫هه‌رێمدا‪ .‬هه‌ر خێرا هه‌ستم به‌وه‌كرد که مه‌حاڵه به‌بێ بوونی نزیکییه‌ک له‌گه‌ڵ‬ ‫وه‌اڵمه‌کان هه‌م���وو داڕێژراون له‌دیدی‌و سوپا‌و ده‌زگاکانی ده‌وڵه‌تدا‪.‬‬ ‫بۆیه ده‌س���ت‌و برد لێمپرس���ی ئایا‬ ‫روانگه‌یه‌کی ئایدۆ‌لۆژییه‌وه‪.‬‬ ‫ئۆزچان که ده‌یزانی من بۆ مه‌به‌ستی ئ���ه‌م بازرگانان���ه وه‌ک ب���ازرگان‌و‬ ‫نوسینی کتێبێک ئه‌و ده‌بینم‪ ،‬له‌خه‌یاڵی بێالیه‌ن به‌ش���دارن یان له‌پش���ت ئه‌م‬ ‫خۆیدا وه‌های داناب���وو که ده‌بێ وه‌ها بازرگانانه‌وه الیه‌نی سه‌ربازی‌و سیاسی‬ ‫له‌م���ن بگه‌یه‌نێت که تورکی���ا گه‌وره‌‌و هه‌یه‪ .‬وه‌اڵمه‌ک���ه‌ی له‌‌مباره‌وه کورت‌و‬ ‫گرنگ‌و ستراتیژه بۆ هه‌رێم‪ ،‬به‌جۆرێک بێس���ودبوو‪ .‬زۆرینه‌ی���ان بێالیه‌ن���ن‌و‬ ‫له‌په‌یوه‌ندی نێوان هه‌ردووال وه‌ک جۆرێک هه‌ندێکی���ان به‌الیه‌ن���ن‪ .‬ئ���ه‌وه‌ی من‬ ‫له‌په‌یوه‌ن���دی خێرخوایی‌و ئاوڕدانه‌وه‌ی ده‌مویس���ت له‌‌مب���اره‌وه بیزان���م رۆڵی‬

‫به‌اڵم که‌سێ ئه‌سیمیله‌‌یشن که‌سێکه که‬ ‫تواوه‌ت���ه‌وه له‌بۆته‌قه‌ی زۆرینه‌دا دیاره‬ ‫یان به خواستی خۆی یان به‌ناچاری‪.‬‬ ‫ج���ۆری دووه‌م به‌الی ئ���ه‌وه‌وه ئه‌وه‬ ‫کوردانه‌ن که ده‌نگ ده‌ده‌ن به ئاکه‌پ‪،‬‬ ‫یانی کوردن‪ ،‬به‌اڵم مسوڵمانن‪ .‬جۆری‬ ‫س���ێیه‌م ک���وردی ناسیونالیس���ت‪ ،‬که‬ ‫هه‌واداری په‌که‌ک���ه‌ن‪ .‬به‌الی نیهاده‌وه‬ ‫ئه‌م گروپه خۆیان له‌س���ی له‌س���ه‌دی‬ ‫ژم���اره‌ی ک���ورد ده‌ده‌ن‪ .‬ئ���ه‌و چوار‬ ‫به‌ش���ه‌که‌ی کورد بریتی���ن له‌کوردانی‬ ‫پارچه‌کان���ی عێراق‪ ،‬س���وریا‪ ،‬ئێران‌و‬ ‫کوردانی تاراوگه‪.‬‬ ‫دیدی نیه���ات ده‌رباره‌ی باش���وری‬ ‫کوردستان جێی س���ه‌رنج بوو‪ ،‬نیهات‬ ‫به هیچ ش���ێوه‌یه‌ک ئاماده‌نه‌بوو بڵێت‬ ‫باشوری کوردس���تان‪ ،‬به‌ڵکو هه‌میشه‬ ‫ده‌ی���وت‪ ،‬باکوری عێ���راق‪ .‬ئه‌مه تاکه‬ ‫ش���ێوازی ناونان���ه الی س���ه‌رجه‌م‬ ‫‌وه هه‌رێم‬ ‫عه‌لمانی���ه‌کان‪ .‬به‌الی ئ���ه‌وه ‌‌‬ ‫له‌دۆخێک���ی گه‌نده‌ڵ���ی‪ ،‬ئاغایه‌ت���ی‪،‬‬ ‫دواکه‌وتوودا ده‌ژی‪.‬‬

‫س���وپا‪ ،‬به‌تایبه‌ت���ی ده‌زگایه‌کی وه‌ک‬ ‫ئیوالکه‪ ،‬ل���ه‌‌م په‌یوه‌ندی���ه‌دا‪ .‬کاتێک‬ ‫ئاماژه‌م به‌ئیوالک دا‪ ،‬ئۆزچان جۆرێک‬ ‫له‌په‌رچه‌ک���ردار له‌ڕوومه‌تی���ا دیاربوو‪،‬‬ ‫خێرا‌و ده‌س���ت‌و برد وتی‪ :‬ئیوالک هیچ‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌کی نییه به‌س���وپاوه‪ .‬ئینجا‬ ‫له‌‌وه‌اڵم���ی په‌یوه‌ندی نێ���وان ئیوالک‌و‬ ‫هه‌رێم���دا وتی "ره‌نگه به‌ش���ێوه‌یه‌کی‬ ‫ناڕاس���ته‌وخۆ بێت‪ ،‬هه‌ندێ که‌س‪ ،‬بۆ‬ ‫نموون���ه چیمه‌نتۆی���ان له‌کارگه‌کان���ی‬ ‫ئی���والک کڕیبێ���ت‌و هێنابێتی���ان ب���ۆ‬ ‫هه‌رێم"‪ .‬لێره‌دا‪ ،‬به پش���ت به‌ستن به‬ ‫ئ���ه‌و لێکۆڵینه‌وانه‌ی ک ‌ه ل���ه‌‌م بواره‌دا‬ ‫ک���راون‪ ،‬من ئاگاداری ئ���ه‌وه بووم که‬ ‫زۆرب���ه‌ی زۆری کۆمپانیاکانی چیمه‌نتۆ‬ ‫له‌تورکیا س���ه‌ر ب���ه ئیوالکه‌‪ ،‬ئیتر ئه‌و‬ ‫له‌‌وه‌اڵمی ئه‌م رایه‌ی مندا هاته س���ه‌ر‬ ‫باسی ئیوالک به درێژی‪ .‬به‌الی ئه‌وه‌وه‬ ‫ئیوالک رێکخراوێکی سه‌ر به سوپا نییه‪،‬‬ ‫به‌ڵکو وه‌ک جۆرێک له‌سه‌ندیکا وه‌هایه‪،‬‬ ‫که س���ه‌رباز ب���ۆ دابینکردن���ی بیمه‌ی‬ ‫خانه‌نشینی خۆی دایمه‌زراندوه‪ .‬نیهاد‬ ‫هه‌روه‌ه���ا رای وابوو‪ ،‬که هه‌موو که‌رته‬ ‫پیش���ه‌ییه‌کانی تری تورکیا سه‌ندیکای‬ ‫خۆیان هه‌بوو‪ ،‬به‌اڵم سیاس���ه‌تمه‌داران‬ ‫ده‌س���تیان تێوه‌ردا‌و گه‌نده‌ڵیان کرد‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئیوالک وه‌ک خ���ۆی ماوه‌ته‌وه‪،‬‬ ‫چونکه سیاس���یه‌کان نه‌یانوێراوه هه‌تا‬ ‫ئێستا لێی نزیک ببنه‌وه‪ .‬بۆیه گه‌رچی‬ ‫په‌یوه‌ندی له‌‌گه‌ڵ س���وپادا هه‌یه‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌کی راسته‌وخۆ نییه‪ .‬دیاره‬ ‫ئ���ه‌م لێکدانه‌وه‌ی نیهاد بۆ سروش���تی‬ ‫کاری رێکخراوه‌ک���ه‌‌و په‌یوه‌ندی له‌‌گه‌ڵ‬ ‫سوپادا‪ ،‬به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ک په‌یوه‌ندی‬ ‫نییه به‌ڕاستییه‌وه‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی نیهات ده‌یڵێت په‌رده‌پۆشکردنی‬ ‫راس���تیه‌کانه‪ .‬هه‌رچه‌ن���ده زۆرج���ار‬ ‫ناچارب���وو دان ب���ه هه‌ندێ راس���تیدا‬ ‫بنێت‪ .‬دیاره ئ���ه‌م نکوڵیکردنه بۆ ئه‌و‬ ‫ئاسایی بوو‪ ،‬وه‌ک ئه‌فسه‌رێکی پێشوو‬ ‫که راسته‌وخۆ په‌یوه‌ندی‌و به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫هه‌ی���ه له‌گ���ه‌ڵ رێکخراوه‌ک���ه‌دا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫س���وربونی له‌س���ه‌ر پرس���یارکردن‬

‫ده‌رباره‌ی رۆڵی س���ه‌رباز له‌په‌یوه‌ندی‌و‬ ‫رۆڵی سوپا نیهات له‌ئه‌نجامدا ناچاربوو‬ ‫که بڵێت‪ :‬س���وپا په‌یوه‌ندی هه‌بوو به‬ ‫دۆخه‌که‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌سێ ساڵی رابردودا‬ ‫په‌یوه‌ن���دی نه‌ماوه‪ .‬ئه‌م وه‌اڵمه بۆ من‬ ‫مایه‌ی حه‌په‌س���ان بوو‪ .‬ئه‌گه‌ر س���وپا‬ ‫هیچ رۆڵێکیان نه‌ماوه له‌‌م بواره‌دا ئه‌وا‬ ‫کێ جێ���گای گرتوه‌ت���ه‌وه‪ .‬له‌‌مباره‌وه‬ ‫لێم پرس���ی‪ ،‬له‌‌وه‌اڵم���دا وتی ئه‌وه زۆر‬ ‫ئاڵۆزه‪ .‬ئاڵۆزه چ���ۆن ده‌توانی روونی‬ ‫بکه‌یته‌وه‪ .‬کاتێک ئه‌وه‌م لێ پرس���ی‪،‬‬ ‫دیس���انه‌وه ویس���تی خۆی له‌‌وه‌اڵمه‌که‬ ‫قوتاربکات‪ ،‬به‌وه‌ی هاته س���ه‌ر باسی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی که ئاڵۆزی چی���ه‌و بۆچی ئه‌م‬ ‫دۆخه ئاڵۆزه‪ .‬ب���ه‌الی ئه‌وه‌وه ئاڵۆزی‬ ‫دۆخه‌که له‌‌وێوه سه‌رچاوه‌ی ده‌گرت که‬ ‫ئه‌و زانیاری هه‌یه ده‌رباره‌ی زۆر الیه‌ن‌و‬ ‫ده‌ستی ده‌گاته دۆکیۆمێنته‌کان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌هیچ شێوه‌یه‌ک ئاماد‌ه نه‌بوو هیچیان‬ ‫ده‌رباره بڵێت‪.‬‬ ‫پاشان قس���ه هاته سه‌ر نه‌وت‌و غاز‪،‬‬ ‫پرس���یاری من له‌‌م بواره‌دا بریتی بوو‬ ‫له‌‌وه‌ی ئای���ا ئه‌گه‌ر بۆ س���ه‌رده‌مێکی‬ ‫زۆر ئاس���ایش ش���ێوازی مامه‌ڵه‌کردن‬ ‫ب���وو له‌گ���ه‌ڵ هه‌رێمی کوردس���تاندا‪:‬‬ ‫ئایا ئه‌م���ڕۆ وه‌به‌رهێنانێکی زۆر پاش‬ ‫وه‌به‌رهێنانێک���ی زۆر له‌‌الیه‌ن کۆمپانیا‬ ‫نه‌وتیه‌کان���ی تورکی���ه‌وه دۆخه‌ک���ه‬ ‫ده‌گۆڕێت‪ .‬ئه‌و چونک���ه له‌‌گه‌ڵ خۆیدا‬ ‫بڕیاریدابوو که به هیچ ش���ێوه‌یه‌ک دان‬ ‫به‌وه‌دا نه‌نێت که کوردستان گرنگتره بۆ‬ ‫تورکیا‪ ،‬ئاماده‌نه‌بوو راسته‌وخۆ دان به‬ ‫گرنگی س���امانی سروشتی کوردستاندا‬ ‫بنێت‪ .‬دیسانه‌وه گه‌ڕایه‌وه سه‌ر گرنگی‬ ‫تورکیا بۆ کوردستان‪.‬‬ ‫له‌‌م کاته‌دا باس هاته سه‌ر بارزانی‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و بارزانی به‌که‌س���ێکی دیپلۆماتی‬ ‫لێهات���وو له‌قه‌ڵه‌م ئ���ه‌دا‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ردا‬ ‫تورکه‌کان به گێل‪ .‬به‌الی ئه‌وه‌وه بارزانی‬ ‫هه‌میشه به قسه‌ی نه‌رم‌و گونجاو ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌دات به گوێی سیاس���یه تورکه‌کاندا‬ ‫که پێیانخۆش���ه‪ .‬پاش���ان جارجارێک‬ ‫هۆشداریه‌ك ده‌دات‪ ،‬که له‌‌پڕ تورکه‌کان‬

‫ده‌وروژێن‪ .‬دیاره ئه‌م شێوازه ده‌ربڕینه‌ی‬ ‫ئه‌و له‌‌و دیده ناڕه‌زاییه‌وه س���ه‌رچاوه‌ی‬ ‫گرتبوو‪ ،‬که به‌رامبه‌ر دۆخه‌که هه‌یبوو‬ ‫وه‌ک که‌سێکی سه‌ربازی عه‌لمانی‪.‬‬ ‫جارێکیت���ر ب���اس گه‌ڕایه‌وه س���ه‌ر‬ ‫په‌که‌که‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مج���اره له‌په‌یوه‌ندی‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ حکومه‌ت���ی تورکی���ادا‪ .‬نیهاد‬ ‫پێیواب���وو ک���ه ئه‌مری���کا له‌پش���ت‬ ‫دانوس���تانه‌کانی ئۆسلۆوه بوو‪ ،‬نه‌رویژ‬ ‫وه‌ک واڵتێک���ی س���ێیه‌می بێالی���ه‌ن‬ ‫ئاماده‌بوو دانوستانه‌کان له‌خۆی بگرێت‪.‬‬ ‫دیاره فاکته‌رێک‌و دوو هێز شکستیان به‬ ‫دانوستانه‌کان هێنا‪ .‬فاکته‌ره‌که خراپ‬ ‫ده‌ستپێکردنی پرۆسه‌که بوو‪ ،‬هێزه‌کان‬ ‫رای گش���تی تورک‌و پۆلی���س بوو‪ ،‬که‬ ‫وه‌ها باوه‌ڕ ده‌کرێت سه‌ر به باڵێکی ناو‬ ‫ئاک پارتی بێت‪.‬‬ ‫به‌و پێی���ه‌ی نیهات رۆژنامه‌نوس���ه‪،‬‬ ‫به‌‌باش���مزانی ک���ه ده‌رب���اره‌ی میدیا‬ ‫‌ناڕه‌زایی‬ ‫له‌تورکیا لێی بپرسم‪ .‬ئه‌و پڕ له ‌‌‬ ‫بوو به‌رامبه‌ر میدیا‌و خوێنه‌ری تورک‪.‬‬ ‫به‌الیه‌وه ت���ورک گه‌لێکی خوێنه‌ر نین‪.‬‬ ‫خودای راس���ته‌قینه‌یان پاره‌یه‪ ،‬ش���ته‬ ‫رووک���ه‌ش‌و بریق���ه‌داره‌کان به‌الیانه‌وه‬ ‫زیاتر جێگای بایه‌خن‪ .‬ئه‌م ده‌رده‪ ،‬که‬ ‫م���ن له‌هه‌مانکاتدا کۆمه‌ڵ���گای کوردیم‬ ‫وه‌بیر ده‌هاته‌وه ب���ه‌الی منه‌وه بریتیه‬ ‫له‌نه‌بوونی توانا له‌تێگه‌یشتن له‌مۆدێرنه‪.‬‬ ‫خه‌ڵك���ی رۆژه���ه‌اڵت که‌وتونه‌ته داوی‬ ‫س���یحری مۆدێرنه‌وه‪ ،‬ب���ه بریق‌و باق‌و‬ ‫رووکه‌ش���ه خه‌ڵه‌تێنه‌ره‌ک���ه هێن���ده‬ ‫حه‌په‌س���اوو خه‌ڵه‌فاون‪ ،‬رووکه‌ش���یان‬ ‫لێبووه به راستی‪ .‬له‌هه‌مانکاتدا نیهات‬ ‫پێیوابوو که شتێک نییه له‌تورکیا ناوی‬ ‫میدیای سه‌ربه‌خۆ بێت‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر الیه‌ن‌و گروپێ���ک رۆژنامه‌ی‬ ‫خ���ۆی هه‌یه‪ :‬ئ���ه‌م گروپان���ه بریتین‬ ‫له‌ئاکه‌پ (پارتی دادو گه‌ش���ه‌پێدان)‪،‬‬ ‫نموونه‌ی رۆژنامه‌کانیان بریتیه له‌یه‌نی‬ ‫ش���ه‌فه‌ق‪ ،‬پاش���ان گروپ���ی فه‌تحواڵ‬ ‫گوی�ل�ان‪ ،‬رۆژنام���ه‌ی زه‌م���ان‪ .‬ئینجا‬ ‫گروپی تر‪( ،‬نیهاد نه‌یویست ناوی ئه‌م‬ ‫گروپه بنێت‪ ،‬چونکه خۆی ده‌گرته‌وه‪،‬‬ ‫به‌اڵم پاش پرسیارکردن روون بووه‌وه‬ ‫ک���ه مه‌به‌س���تی عه‌لمانیه‌کانه‪ .‬ئه‌وه‌ی‬ ‫س���ه‌یر بوو له‌‌م ب���واره‌دا ئه‌وه‌ بوو که‬ ‫ئه‌م الیه‌نه‌ی به ترسنۆک له‌قه‌ڵه‌م ئه‌دا‪،‬‬ ‫گوای ‌ه له‌ده‌س���ه‌اڵتی ئاکه‌پ ده‌ترسن)‪،‬‬ ‫ئه‌و وه‌ه���ا وێنای هه‌رێمی ده‌کرد که‬ ‫هه‌روه‌ها گروپی تر‪ ،‬نه‌ته‌وه په‌رس���ته‬ ‫له‌دۆخێکی هه‌ژاری قورس���دا بژی‪ ،‬که‬ ‫توندڕه‌وه‌کان‪.‬‬ ‫ده‌رب���اره‌ی کورد‪ ،‬ب���ه‌الی نیهاده‌وه زۆربه‌ی داهاتی خه‌ڵک له‌نزیکه‌ی مانگی‬ ‫وابوو که حه‌وت کێش���ه‌ی کورد هه‌یه‪ ،‬سه‌د دۆالردایه‪ ،‬به‌اڵم که‌مینه‌یه‌ک زۆر‬ ‫یان به‌مانایه‌کی تر کێشه‌ی کورد حه‌وت ده‌وڵه‌مه‌ندن‪ .‬له‌‌م رووه‌وه باسی مناڵی‬ ‫جۆره‪ :‬س���یانیان له‌ن���او تورکیادایه‪ .‬به‌رپرس���ێکی کرد‪ ،‬که بڕی سه‌د هه‌زار‬ ‫مه‌به‌س���تی له‌‌مه ئه‌وه ب���وو که کورد دۆالری داوه‌ته خوێندن له‌ئه‌مریکا‪.‬‬ ‫ده‌رئه‌نجام دیداری تورکان به‌سودن‪.‬‬ ‫له‌ناو تورکیادا بوون به س���ێ به‌شه‌وه‪:‬‬ ‫به‌ش���ێکیان ئینتگره‌یش���نیان کردوه‪ ،‬نه‌ک ته‌نها وته‌کانیان‪ ،‬به‌ڵکو هه‌ڵچون‌و‬ ‫که وه‌های وت من پرس���یم‪ ،‬مه‌به‌ستی هه‌ڵس���وکه‌‌وت‌و دۆخه شڵه‌ژاوه‌که‌ی که‬ ‫ئه‌سیمیله‌‌یش���نه‪ ،‬به‌مان���ای توانه‌وه‪ ،‬خۆیان تی���ادا ده‌بیننه‌وه‪ ،‬ئه‌مه زۆر به‬ ‫له‌‌وه‌اڵم���دا وتی نه‌خێر ئینتگره‌یش���ن‪ ،‬تایبه‌ت تورکه عه‌لمانیه‌کان‪ ،‬چ لیبراڵ‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌ڕاس���تیدا ئه‌و نه‌یویس���ت دان چ ناسیۆنالیس���ت‪ .‬تورکه عه‌لمانیه‌کان‬ ‫به‌وه‌دا بنێت که ئه‌سیمیله‌‌شن بوون یان له‌ئه‌م���ڕۆی تورکی���ادا هه‌س���ت ب���ه‬ ‫کراون‪ .‬جیاوازی نێوان ئینتگره‌یش���ن‌و په‌راوێزبوون ده‌که‌ن‪ .‬له‌هه‌مانکاتدا وه‌ها‬ ‫ئه‌سیمیله‌‌یش���ن زۆره‪ .‬که‌س���ێکی ده‌بینن که تورکیای ئه‌مڕۆ رۆژ له‌دوای‬ ‫ئینتگره‌یت بوو‪ ،‬ئه‌و که‌سه‌یه که وه‌ک رۆژ له‌مۆدێل‌و رێچکه‌ی ئه‌تاتورک زیاتر‌و‬ ‫خۆی به‌شێکه له‌کۆمه‌ڵگای ده‌وروبه‌ری‪ ،‬زیاتر دوور ده‌که‌وێته‌وه‪.‬‬

‫بارزانی هه‌میشه‬ ‫به قسه‌ی نه‌رم‌و‬ ‫گونجاو ئه‌وه‌ ده‌دات‬ ‫به گوێی سیاسیه‬ ‫تورکه‌کاندا که‬ ‫پێیان خۆشه‪،‬‬ ‫پاشان جارجارێک‬ ‫هۆشدارییه‌ك‬ ‫ده‌دات‪ ،‬که له‌‌پڕ‬ ‫تورکه‌کان ده‌وروژێن‬

‫توركیا له‌هاوپه‌یمانی ‌ی نێوان كورد‌و شیع ‌ه ده‌ترسێت‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاست ساڵه‌های‌ ساڵه‌‬ ‫زێدو نیشتمانی‌ چه‌ندین كه‌مایه‌تی‌‬ ‫ئایینی‌‌و مه‌زهه‌بی‌‌و ئیتنی‌‌و نه‌ته‌وه‌یی‌‬ ‫جیاوازه‌‪ ،‬به‌رده‌وام ئه‌م كه‌مایه‌تیانه‌‬ ‫به‌درێژایی‌ خۆیان له‌لێواری‌ مان‌و‬ ‫نه‌ماندا بوون‌و هه‌میشه‌ ویستویانه‌‬ ‫ده‌ستبگرن به‌ڕه‌گ‌و ریشه‌ی‌ خۆیانه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌و پێناوه‌دا زۆربه‌ی‌ كات له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ زۆرینه‌دا یان دیكتاتۆره‌‬ ‫خوێنڕێژ‌و شه‌ڕه‌نگێزه‌كانه‌دا جۆرێك‬ ‫له‌هاوپه‌یمانی‌و هاوسۆزییان به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌یه‌كتر هه‌بووه‌‪.‬‬ ‫ره‌نگه‌ هه‌وڵدانی‌ ئیسرائیل له‌سه‌ره‌تای‌‬ ‫ده‌ی���ه‌ی‌ ‪1950‬وه‌ ب���ۆ دۆزین���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هاوپه‌یمانه‌ ناوچه‌یی���ه‌كان له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫زۆرین���ه‌ی‌ عه‌ره‌ب���ی‌ چ���وارده‌وری‌‌و‬ ‫هاوپه‌یمان���ی‌ نێوان كورد‌و ش���یعه‌كان‬ ‫له‌ده‌یه‌ی‌ ‪1980‬دا له‌به‌رامبه‌ر ده‌سه‌اڵتی‌‬

‫سه‌دام حس���ێن‪ ،‬هه‌روه‌ها هاوپه‌یمان ‌‬ ‫ی‬ ‫نێوان گه‌وره‌تری���ن هێزی‌ مارۆنییه‌كانی‌‬ ‫لوبنان‌و شیعه‌كانی‌ ئه‌و واڵته‌ "ته‌وژمی‌‬ ‫نیشتمانی‌ ئازاد" به‌سه‌رۆكایه‌تی‌ میشێل‬ ‫ع���ه‌ون‌و "حیزب���واڵ" به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫حه‌س���ه‌ن نه‌سرواڵ‪ ،‬له‌س���اڵی‌ ‪2006‬دا‪،‬‬ ‫جگه‌ له‌خواس���تی‌ هێزه‌ هه‌رێمییه‌كان‌و‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتخوازییان‪ ،‬وه‌ك میشێل عه‌ون‬ ‫ده‌ڵێت "هاوپه‌یمانییه‌كه‌یان گوزارش���ت‬ ‫له‌ترس���ی‌ كه‌مایه‌تیی���ه‌كان ده‌ره���ه‌ق‬ ‫به‌چاره‌نوس���ی‌ خۆی���ان‌و پێویس���تی‌‬ ‫پاراستنیان ده‌كات"‪.‬‬ ‫ئێستا له‌سایه‌ی‌ درێژه‌كێشانی‌ شۆڕش‌و‬ ‫قه‌یرانی‌ سوریادا‪ ،‬هه‌رچی‌ زیاتر ناوچه‌كه‌‬ ‫به‌ره‌و ملمالنێی‌ نێوان كه‌مایه‌تییه‌كان‌و‬ ‫تائیف���ه‌و مه‌زه���ه‌ب‌و ئایی���ن‌و نه‌ته‌وه‌و‬ ‫ئیتنییه‌ جیاوازه‌كان ده‌چێت‪ ،‬شه‌ڕكردن‬ ‫له‌س���ه‌ر ش���وناس‌و ناس���نامه‌ بووه‌ته‌‬ ‫شه‌ڕ‌و ملمالنێی‌ سه‌ره‌كی‌ پێكهاته‌كانی‌‬ ‫ناوچه‌كه‌‪ .‬له‌م چه‌ند س���اڵه‌ی‌ رابردوودا‬ ‫تا هات���ووه‌ رۆڵ���ی‌ كورد له‌س���وریادا‬

‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫شه‌ڕكردن له‌سه‌ر شوناس‌و‬ ‫ناسنامه‌ بووه‌ته‌ شه‌ڕ‌و ملمالنێی‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌ پێكهاته‌كانی‌ ناوچه‌كه‬

‫به‌هێزتر‌و دیارت���ر بووه‌‪ ،‬زۆربه‌ی‌ الیه‌نه‌‬ ‫ناكۆكه‌كانیشیان له‌هه‌وڵی‌ ئه‌وه‌دا بوون‬ ‫كورد ب���ه‌الی‌ خۆیاندا راكێش���ن‌و وه‌ك‬ ‫كارتێ���ك له‌به‌رامب���ه‌ر ركا‌به‌ره‌كانیاندا‬ ‫به‌كاریبهێنن‪ ،‬كه‌ رژێمی‌ به‌شار ئه‌سه‌د‬ ‫الیه‌نێكیانه‌‪ .‬توركیا ترس���ێكی‌ گه‌وره‌ی‌‬ ‫به‌رامبه‌ر ئه‌وه‌ لێنیش���تووه‌ كه‌ به‌ش���ار‬ ‫ئه‌س���ه‌دو عه‌له‌ویه‌كان زیات���ر له‌كورد‬ ‫نزیكببن���ه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌م نزیكبوونه‌وه‌یه‌ش‬ ‫زه‌مین���ه‌ ب���ۆ هاوپه‌یمان���ی‌ نێ���وان‬

‫كورده‌كانی‌ باكورو رۆژئاوای‌ كوردستان‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‌ ش���یعه‌كان‌و ئێران���دا فه‌راهه‌م‬ ‫بكات‪ ،‬به‌س���ه‌رنجدان ل���ه‌وه‌ی‌ روخانی‌‬ ‫به‌شار ئه‌سه‌د له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ توركیایه‌‌و‬ ‫خزمه‌ت به‌ئامانجه‌كان���ی‌ ئه‌وان ناكات‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش خاڵی‌ به‌یه‌كگه‌یش���تنی‌ نێوان‬ ‫په‌كه‌كه‌و رژێمی‌ به‌شار ئه‌سه‌د‌و كۆماری‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ ئێران‌و نێ���وان كورده‌كانی‌‬ ‫سوریا‌و شیعه‌كانه‌‪.‬‬ ‫كۆماری‌ ئیسالمی‌ ئێران له‌م سااڵنه‌ی‌‬

‫دوایی���دا هاوپه‌یمان���ی‌ گه‌لێ���ك هێز‌و‬ ‫رێكخراوی‌ كاریگ���ه‌ری‌ ناحكومی‌ بووه‌‬ ‫له‌ئاس���تی‌ ناوچه‌كه‌دا‪ ،‬هه‌ر له‌حیزبواڵی‌‬ ‫لوبنانه‌وه‌ بگره‌ تا ده‌گات به‌حه‌ماس���ی‌‬ ‫فه‌له‌س���تینی‌‌و له‌قۆناغێكیش���دا هه‌وڵی‌‬ ‫نزیكبوونه‌وه‌ له‌په‌كه‌كه‌ی‌ داوه‌‪ ،‬ئێس���تا‬ ‫ئێ���ران له‌گه‌وره‌بوون���ی‌ رۆڵ���ی‌ توركیا‬ ‫له‌هاوكێشه‌ سیاس���یه‌كانی‌ ناوچه‌كه‌دا‬ ‫هه‌راس���ان‌و ناڕازیی���ه‌‪ ،‬كه‌ پش���تگیری‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ میان���ڕه‌و‌و گه‌ش���ه‌دان به‌و‬ ‫مۆدیله‌ ئیس�ل�امییه‌ ده‌دات له‌ئاس���تی‌‬ ‫جیهانی‌ عه‌ره‌بیدا‪.‬‬ ‫له‌كاتێك���دا ك���ه‌ توركیا ش���ێلگیرانه‌‬ ‫كار بۆ روخانی‌ رژێمی‌ به‌ش���ار ئه‌سه‌د‬ ‫ده‌كات‪ ،‬كۆماری‌ ئیسالمی‌ ئێران روخانی‌‬ ‫ئه‌و رژێم���ه‌ به‌داڕمان���ی‌ هێڵی‌ یه‌كه‌م‌و‬ ‫پێش���ه‌وه‌ی‌ به‌رگری‌ خۆی‌ ده‌زانێت‪ .‬بۆ‬ ‫رێگرتن له‌و پێش���هاته‌‪ ،‬ئێران ش���یعه‌و‬ ‫عه‌له‌ویه‌كانی‌ س���وریا هانده‌دات له‌گه‌ڵ‌‬ ‫كورده‌كانی‌ سوریا به‌گشتی‌‌و له‌گه‌ڵ‌ ئه‌و‬ ‫ی كه‌ به‌كۆپی‌ په‌كه‌كه‌ داده‌نرێت‬ ‫حیزبه‌ ‌‬

‫ی یه‌كێتی‌ دیموكراتی‌‬ ‫له‌و واڵته‌دا "پارت ‌‬ ‫‪ "PYD‬بچێت��� ‌ه هاوپه‌یمانییه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫رانه‌گه‌یه‌ندراوه‌وه‌‪.‬‬ ‫رژێم���ی‌ ئه‌س���ه‌د وه‌ك ده‌س���تگرتن‬ ‫به‌دوا ده‌رفه‌تی‌ مانه‌وه‌ چاوی‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫پێكهێنان���ی‌ میرنش���ینێكی‌ عه‌له‌ویی���ه‌‬ ‫له‌سوریادا‪ ،‬وه‌ك نیازپاكی‌ نواندنێكیش‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌ك���ورد‪ ،‬هێزه‌كانی‌ له‌ناوچه‌‬ ‫كوردنشینه‌كانی‌ سه‌ر سنووری‌ سوریا‌و‬ ‫توركیا ده‌كشێنێته‌وه‌و راده‌ستی‌ ‪PYD‬‬ ‫ی‌ ده‌كات‪ .‬ئه‌م ده‌رهاویشتانه‌ی‌ قه‌یرانی‌‬ ‫س���وریا‪ ،‬توركیای‌ نیگ���ه‌ران كردووه‌‪،‬‬ ‫توركی���ا خۆی‌ ب���ۆ ئه‌و س���یناریۆیانه‌‬ ‫ئاماده‌ ده‌كات كه‌ دوای‌ روخانی‌ به‌شار‬ ‫ئه‌سه‌د ده‌كرێت له‌س���وریادا رووبده‌ن‪،‬‬ ‫له‌پێشه‌وه‌یان هه‌ره‌سهێنانی‌ یه‌كپارچه‌یی‌‬ ‫خاكی‌ س���وریا یاخود هاتنه‌ سه‌ركاری‌‬ ‫ده‌وڵه‌تێكی‌ الوازو شكس���تخواردوو كه‌‬ ‫له‌هه‌ردوو حاڵه‌ته‌كه‌دا كورد گه‌وره‌ترین‬ ‫سوودی‌ لێده‌بینێ‌‌و ده‌بێته‌ مۆته‌كه‌یه‌كی‌‬ ‫گه‌وره‌ش به‌سه‌ر توركیاوه‌‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫)‪ )342‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/9/11‬‬

‫)‪ )342‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/9/11‬‬

‫ئه‌و دڵه‌ ‌ی‬ ‫نیلیسا‬ ‫كلیپكرا‬

‫د‪.‬شێرکۆ عه‌بدواڵ‬

‫ده‌ینوسێت‬

‫ئه‌م واڵت ‌ه‬ ‫عه‌نتیکه‌خانه‌یه‬ ‫د‪.‬شێرکۆ‌‬

‫ ‬ ‫خانوویه‌کی دار له‌مێرگه‌پان‬ ‫ ‬ ‫که‌شتی نه‌جمه‌دین مه‌ال له‌به‌رده‌م قاوه‌خانه‌ی کلتوری به‌ر له‌به‌ڕێکه‌وتنی به‌ره‌و گه‌رمیان‬

‫كه‌شتیی ‌ه پڕ كتێبه‌كه‌ ‌ی‬ ‫قاوه‌خانه‌ی كلتوری له‌گه‌رمیانه‌‬

‫ده‌گه‌ڕێ���ت‌و كتێبه‌كان ده‌فرۆش���ێت‌و‬ ‫‌ئا‪ :‬ره‌وا بورهان‬ ‫ی‬ ‫سه‌ره‌تای‌ گه‌شته‌كه‌ش���ی‌ به‌ناوچه‌ ‌‬ ‫ئه‌و كه‌شتیی ‌ه پڕ كتێبه‌ی‌ كه‌ له‌الیه‌ن گه‌رمیان ده‌ستپێكرد‪.‬‬ ‫له‌و باره‌ی���ه‌وه‌ رێكخه‌ری‌ كاره‌كانی‬ ‫ی كلتورییه‌وه‌ ئاماده‌كراوه‌‪،‬‬ ‫قاوه‌خانه‌ ‌‬ ‫ی گه‌رمیان به‌ڕێكه‌وت‪ .‬قاوه‌خان���ه‌ی كلت���وری‪ ،‬دانا جه‌میل‬ ‫به‌ره‌و ناوچه‌ ‌‬ ‫له‌لێدوانێك���دا بۆ ئاوێن ‌ه رایگه‌یاند ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵمه‌ت ‌‬ ‫ی ئه‌و پڕۆژه‌ی ‌ه له‌چوارچێوه‌ ‌‬ ‫ئێ���واره‌ی رۆژی پێنجش���ه‌ممه‌ ‌‬ ‫ی به‌كلتوركردن���ی‌ خوێندنه‌وه‌دایه‌‌و ئه‌و‬ ‫رابردوو له‌قاوه‌خانه‌ی‌ كلتوری‌ پڕۆژ‌ه ‌‬ ‫(كه‌شتی‌ نه‌جمه‌دین مه‌ال) كرایه‌و‌ه ك ‌ه كه‌ش���تییه‌ش ك���ه‌ دروس���تكراو‌ه ‪10‬‬ ‫پێكهاتووه له‌ئوتومبێلێكی بارهه‌ڵگری هه‌زار كتێ���ب له‌خۆده‌گرێت ب ‌ه ‪1200‬‬ ‫‌‌‬ ‫‌وه به‌شار‌و ناونیشان‪ ،‬كه‌ش���تییه‌كه‌ش سه‌ره‌تا‬ ‫گه‌وره‌ به‌ (‪ )10,000‬كتێبه ‌‌‬ ‫ش���ارۆچكه‌كانی هه‌رێمی كوردستاندا ب���ه‌ره‌و گه‌رمی���ان به‌ڕێده‌كه‌وێ���ت‌و‬

‫یه‌كه‌می���ن ش���وێنیش روده‌كات��� ‌ه‬ ‫شارۆچكه‌ی‌ ده‌ربه‌ندیخان‪.‬‬ ‫ی نه‌جمه‌دین مه‌ال)‬ ‫ی (كه‌شت ‌‬ ‫پڕۆژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫دوای‌ ئ���ه‌وه‌ دێ���ت ك���ه‌ قاوه‌خانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌به‌هاری‌ ئه‌مساڵدا پڕۆژه‌ ‌‬ ‫كلتور ‌‬ ‫(به‌كلتوركردن���ی‌ خوێندنه‌وه‌)ی���ان‬ ‫راگه‌یان���د ك��� ‌ه ‪ 100‬رۆژی‌ خایان���د‌و‬ ‫تیایدا ‪ 125‬هه‌زار كتێب فرۆشراو ‪75‬‬ ‫هه‌زار س���ه‌ردانكه‌ریش كتێبیان كڕی‬ ‫ی ‪ 200‬ملیۆن دینار‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫به‌ گوژم���ه‌ ‌‬ ‫قاوه‌خانه‌كه‌ بڕیاریان���دا پڕۆژه‌كه‌یان‬ ‫ی دیك ‌ه درێژ‬ ‫ی ‪ 1000‬رۆژ ‌‬ ‫ب���ۆ م���اوه‌ ‌‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫له‌كاتی‌ هاتن بۆ سلێمانی‌‌و له‌نزیك‬ ‫ناوچه‌ی‌ تاسڵوجه‌‪ ،‬خانویه‌ك‬ ‫ده‌بینرێت كه‌ له‌دار دروستكراوه‌‌و‬ ‫له‌به‌رده‌م خانوه‌كه‌شدا نوسراو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی دار)‪ ،‬ئه‌و شوێنه‌ ئۆفیس ‌‬ ‫(ماڵ ‌‬ ‫كۆمپانیایه‌ك ‌ه كه‌ به‌نیازه‌ له‌مه‌ودوا‬ ‫ی دار دروست بكات‪.‬‬ ‫خانو ‌‬

‫بكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی مه‌راسیمه‌كه‌ش���دا‪ ،‬یاسین‬ ‫له‌كات ‌‬ ‫ی‬ ‫عوم���ه‌ر وتاری‌ قاوه‌خان���ه‌ی‌ كلتور ‌‬ ‫خوێندن���ه‌وه‌‌و ئاماژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌دا ك ‌ه‬ ‫"ئه‌م كه‌ش���تیی ‌ه به‌باره‌ س���ه‌نگین‌و‬ ‫پیرۆزه‌كه‌ی���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌و ه���ه‌زاران‬ ‫ناونیش���انه‌یه‌و‌ه كه‌ هه‌ڵیگرتووه‌‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫دیزاین‌و هه‌یئه‌ت ‌ه سه‌رنجڕاكێشه‌كه‌یه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌یه‌وێ���ت خ���ۆی‌ بكات ب���ه‌م واڵت ‌ه‬ ‫خامۆشه‌دا‪ ،‬كه‌ كابینه‌كان دێن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی ره‌زاگران‌و پشتش���كێنه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ بار ‌‬ ‫ی دڵـڕه‌ش‌و‬ ‫بارهه‌ڵگره‌كان دێن ب ‌ه نه‌وت ‌‬

‫له‌فه‌یسبووکه‌وه‌‬

‫باگخوازی‌ ئیسالمی‌ وه‌جدی‌‬ ‫غونێم كه‌ له‌قه‌ته‌ر داده‌نیشێت‬ ‫له‌په‌یجه‌كه‌ی‌ خۆیه‌وه‌ هێرشێكی‌‬ ‫توندی‌ كرده‌ سه‌ر هونه‌رمه‌ندانی‌‬ ‫میسریی‌‌و به‌بێ‌ ڕه‌وشت ناوبردن‪،‬‬ ‫ناوبراو هێرشێكی‌ توندیشی‌‬ ‫كرده‌ سه‌ر هونه‌رمه‌ندی‌‬ ‫ئه‌فسانه‌یی‌ عه‌ره‌ب "ام‬ ‫كلثوم"‌و ئاماژه‌ی‌‬ ‫به‌گۆرانی‌ "خذنی‬ ‫بحنانك خذنی"‌و‬ ‫تۆمه‌تیباری‌ كرد‬ ‫به‌وه‌ی‌ كه‌لثوم‬ ‫"ئه‌خالقی‌ خه‌ڵك‬ ‫فاسد ده‌كات"‪.‬‬

‫کاوڕ‬ ‫ی به‌كاربهێن ‌ه بۆ‬ ‫تواناكان���ت به‌باش��� ‌‬ ‫ی ئی���ش‌و كاره‌كانت‌و‬ ‫رێكخس���تنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی الوه‌كییه‌و‌ه س���ه‌رقا ‌ڵ‬ ‫خۆت به‌ش���ت ‌‬ ‫ی ده‌وروبه‌رت بده‌‪.‬‬ ‫مه‌كه‌‪ ،‬یارمه‌ت ‌‬

‫گا‬

‫دوانه‌‬

‫ی‬ ‫ی زۆرباش��� ‌ه بۆ ئه‌و‌هی‌ له‌بوار ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر هه‌ڵه‌ی���ان به‌رامب���ه‌ر كردوویت كاتێك ‌‬ ‫ی كاره‌كه‌تدا به‌ره‌وپێش بچیت‪ ،‬هه‌وڵبد‌ه‬ ‫واز له‌تۆڵه‌س���ه‌ندنه‌و‌ه بهێن���ه‌‪ ،‬له‌ڕوو ‌‬ ‫ی دێنه‌ پێش���ت بیقۆزیته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی ئه‌و كارانه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌م هه‌فته‌ی ‌ه هه‌واڵ ‌‬ ‫داراییه‌و‌ه كۆتای ‌‬ ‫جیاوازیه‌كانت له‌گه‌ ‌ڵ خۆشه‌ویسته‌كه‌ت‬ ‫خۆش ده‌بیستیت‪.‬‬ ‫كه‌م بكه‌ره‌وه‌‪.‬‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ كۆمپانیای‌ بێست پالن‪،‬‬ ‫ئ���ارام مه‌جید له‌لێدوانێك���دا بۆ ئاوێن ‌ه‬ ‫رایگه‌یان���د كه‌ ئ���ه‌وان ب���ۆ یه‌كه‌مجار‬ ‫له‌كوردس���تاندا بیری���ان له‌وه‌كردۆته‌و‌ه‬ ‫ی دار دروس���تبكه‌ن‌و بۆ ئه‌و‬ ‫ك���ه‌ خانو ‌‬ ‫ی ئه‌وروپادا‬ ‫مه‌به‌سته‌ش له‌چه‌ند واڵتێك ‌‬ ‫زانیارییان له‌س���ه‌ر ئه‌و جۆره‌ خانوو‌ه‬ ‫كۆكردوه‌ت���ه‌وه‌‌و له‌ئێستاش���دا له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ی ئه‌لبومی‬ ‫ی كورد‪ ،‬نیلیسا یه‌كێك له‌گۆرانیه‌كان ‌‬ ‫كچه‌ گۆرانیبێژ ‌‬ ‫ی كلیپ كرد‪.‬‬ ‫ی به‌ناوی (ئه‌م دڵه‌ی من) ‌‬ ‫یه‌كه‌م ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫نیلیس���ا له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌ رایگه‌یان���د ك ‌ه هۆنراوه‌ ‌‬ ‫گۆرانیی ‌ه له‌الیه‌ن ژن ‌ه ش���اعیر (كه‌ژاڵ ئه‌حمه‌د)ه‌و‌ه نوسراوه‌‌و‬ ‫موزیس���یان (هه‌ڵكه‌وت زاهیر)یش میلۆدی بۆ داناوه‌‌و ش���اهۆ‬ ‫ته‌یب كاری ده‌رهێنانی بۆ كردووه‌‪.‬‬

‫ی گرێبه‌ستیان هه‌ی ‌ه‬ ‫ی ده‌ره‌ك ‌‬ ‫كۆمپانیایه‌ك ‌‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ خانوه‌كانیان بۆ دروستبكه‌ن‌و‬ ‫ی‬ ‫پاشان له‌كوردستان له‌الیه‌ن ستافێك ‌‬ ‫راهێنراوه‌وه‌ ده‌یبه‌ستن‪.‬‬ ‫ی كۆمپانیاكه‌‪،‬‬ ‫به‌وت��� ‌هی‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دروستكردن ‌‬ ‫ئه‌وان هیچ پێداویستییه‌ك ‌‬ ‫ئه‌و خانوو‌ه له‌كوردستان به‌كارناهێنن‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و هه‌مووی‌ ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵته‌و‌ه‬ ‫ده‌هێنرێ���ت‪ ،‬س���ه‌باره‌ت ب���ه‌و‌هی‌ ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و ج���ۆر‌ه خانوو‌ه بۆ كه‌ش���وهه‌وا ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستان‌و روداوی‌ بومه‌له‌رز‌ه مه‌ترس ‌‬ ‫ی "راست ‌ه بۆ یه‌كه‌مجار‌ه‬ ‫نییه‌‪ ،‬ناوبراو وت ‌‬ ‫ئ���ه‌و ج���ۆره‌ خان���ووه‌ له‌كوردس���تان‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم هه‌زاران ساڵه‌ له‌ئه‌وروپا‬ ‫ی له‌دروستكردنه‌كه‌ش���دا‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫گرنگ ‌ه ئه‌وه‌ی ‌ه كه‌ (سیانه‌)یان هه‌بێت‌و‬ ‫ی ده‌ره‌وه‌یان روپۆش بكرێت‪ ،‬جگ ‌ه‬ ‫به‌ش ‌‬ ‫له‌وه‌ش س���اردی‌‌و گه‌رم���ا‌و بومه‌له‌رز‌ه‬

‫ی‬ ‫ی تێناكات‪ ،‬چونكه‌ بۆ مه‌س���ه‌له‌ ‌‬ ‫كار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دار نه‌رمه‌‌و له‌كات ‌‬ ‫بومه‌له‌رز‌ه سروشت ‌‬ ‫بومه‌ل���ه‌رزه‌دا ته‌نها جوڵه‌یه‌ك ده‌كات‌و‬ ‫ناته‌قێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئ���ارام رونیك���رده‌و‌ه ك��� ‌ه به‌ش��� ‌‬ ‫ژێره‌وه‌ی‌ خانوه‌كان به‌چه‌ند ش���ێوازێك‬ ‫ده‌كرێ���ت‪ ،‬هه‌ندێكی���ان به‌كۆنكرێته‌‌و‬ ‫دواتری���ش له‌كۆنكرێته‌ك���ه‌ی‌ ده‌ب���ڕن‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ ته‌ڕه‌شوع نه‌كات‪ ،‬یان له‌سه‌ر‬ ‫قاعیده‌یه‌كی‌ ئاسن یان دار دایده‌نێن‪.‬‬ ‫ی ه���ه‌ر مه‌ت���ر‬ ‫له‌ئێس���تادا نرخ��� ‌‬ ‫چوارگۆشه‌یه‌ك له‌و خانوانه‌ ب ‌ه (‪)350‬‬ ‫ی دروس���تده‌كرێن‌و‬ ‫دۆالری‌ ئه‌مه‌ریك��� ‌‬ ‫ی به‌نزیكه‌ی‌ دوو مانگ ته‌واو‬ ‫ماوه‌كه‌ش ‌‬ ‫ی پێدا‪،‬‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك ئارام ئاماژه‌ ‌‬ ‫ی خانوبه‌ره‌ به‌و جۆر‌ه‬ ‫ی پێشینه‌ ‌‬ ‫پێنه‌دان ‌‬ ‫ی بۆ دروستكردون‪.‬‬ ‫خانوانه‌ كێش ‌ه ‌‬

‫نیلیس���ا ح���ه‌ز ده‌كات له‌داهاتوودا زیاتر ش���یعری‌ ش���اعیر‌ه‬ ‫ژنه‌كان له‌گۆرانیه‌كانیدا به‌كاربهێنێ‌‪ ،‬چونكه‌ گوزارشت له‌ناخ‌و‬ ‫بیركردنه‌وه‌ی‌ ژن ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و گۆرانیبێژ‌ه له‌ئێس���تادا س���ه‌رقاڵی ئاماده‌كردنی دووه‌م‬ ‫ئه‌لبومی خۆیه‌تی‌و خوازیاریش ‌ه چه‌ند شیعرێكی كه‌ژاڵ ئه‌حمه‌د‬ ‫بكات به‌گۆرانی‪.‬‬

‫عه‌زیزی‌ وه‌یسی‌‪ :‬هه‌رچه‌نده‌ سمێڵم‬ ‫لۆگۆیه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌وانه‌یه‌ بیتاشم‬

‫ته‌وری‌ ئیسالمییه‌كان گه‌یشته‌ "ام كلثوم"یش‬

‫قرژاڵ‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫(خانووی‌ دار)یش په‌یدا بوو‬

‫فۆتۆ‪ :‬فه‌یسبوکی قاوه‌خانه‌ی کلتوری‬

‫كااڵی‌ ئێكسپایه‌ره‌وه‌‪ ،‬ئاژه‌ڵه‌كان دێن‬ ‫به‌سواره‌ مێش���ك به‌تاڵه‌كانیانه‌وه‌"‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا وتی‌ "ئێمه‌ ده‌مانه‌وێت ئه‌م‬ ‫قافڵه‌ رۆحكوژ‌و جه‌هاله‌ت په‌خشكه‌ر‌ه‬ ‫ی‬ ‫راگرین‪ ،‬ده‌مانه‌وێت به‌ كه‌ش���تییه‌ك ‌‬ ‫ئه‌فسوناویی‌‌و كاپیتانێكی‌ نازه‌نینه‌و‌ه‬ ‫كه‌ س���ه‌رده‌مانێكه‌ فیگۆری‌ زانست‌و‬ ‫ی‬ ‫خوێنده‌واریی‌‌و كتێبدۆستییه‌‪ ،‬قافڵه‌ ‌‬ ‫به‌جێماوی‌ كتێبدۆستان‌و فه‌رهه‌نگ‌و‬ ‫رۆش���نبیریی‌ گ���وڕ پێبده‌ین���ه‌وه‌و‬ ‫خامۆش���یی‌ ش���ه‌وی‌ ده‌یج���وور‬ ‫بڕه‌وێنینه‌وه‌"‪.‬‬

‫ ‬ ‫نانه‌واخانه‌ی بوک‌و زاوا له‌هه‌ولێر‬ ‫هونه‌رمه‌ن���د عه‌زی���زی‌ وه‌یس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت كه‌ هه‌رچه‌نده‌ خۆی‌‌و‬ ‫ی س���مێڵیه‌وه‌‬ ‫كلیپه‌كان���ی‌ به‌ه���ۆ ‌‬ ‫ناس���راون‌و بوه‌ته‌ "لۆگ���ۆ"ی‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گه‌ر پێویستیش بكات ده‌یتاشێت‪.‬‬ ‫وه‌یس���ی‌ له‌لێدوانێكدا ب���ۆ ئاوێنه‌‬ ‫رایگه‌یان���د كه‌ س���مێڵی‌ بوه‌ته‌ لۆگۆ‬ ‫بۆ خ���ۆی‌‌و كلیپه‌كانی‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫بێتوو ده‌رهێنه‌رێك داوای‌ لێبكات بۆ‬ ‫كلیپێك ی���ان خه‌ڵك پێیان خۆش‬ ‫بێت‪ ،‬ئ���ه‌وا ئاماده‌یه‌ ب���ۆ ماوه‌یه‌ك‬ ‫سمێڵی‌ بتاشێت‪.‬‬ ‫عه‌زی���ز وه‌یس���ی‌ نوێتری���ن كاری‌‬ ‫هونه‌ری���ی‌ خ���ۆی‌ ئاش���كراكرد كه‌‬ ‫كلیپكردن���ی‌ گۆرانییه‌كه‌‌و پێده‌چێت‬ ‫ل���ه‌دوو هه‌فت���ه‌ی‌ داهات���ودا ته‌واو‬ ‫ببێت ك���ه‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ هونه‌رمه‌ندێكی‌‬ ‫فارس به‌نێوی‌ (فه‌رش���ید) وتویانه‌‌و‬ ‫تێیدا ش���ه‌ش ك���ه‌س ده‌ور ده‌بینن‌و‬ ‫له‌ش���اره‌كانی‌ (تاران‌و كرماش���ان‌و‬ ‫سنه‌‌و جوانڕۆ) وێنه‌ی‌ گیراوه‌‪.‬‬

‫شێر‬

‫فه‌‌ریک‬

‫ی هه‌ڵسوكه‌وت بك ‌ه له‌كاره‌كه‌تدا‌و‬ ‫ی هه‌م���وو كه‌س���ێك بۆ بڕیاردان پش���ت به‌خۆت ببه‌س���ته‌‪ ،‬به‌هێمن ‌‬ ‫نهێنییه‌كان���ت ال ‌‬ ‫مه‌دركێنه‌‪ ،‬به‌وریاییه‌و‌ه مامه‌ڵه‌ له‌گ ‌ه ‌ڵ چونك���ه‌ هاوڕێكـان���ت زۆر یارمه‌تی���ت هه‌وڵ���ی‌ هی���چ سه‌ركێش���یه‌ك مه‌ده‌‪،‬‬ ‫ی په‌یوه‌س���تب ‌ه ب ‌ه خۆشه‌ویسته‌كه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫ده‌وروبه‌رت بكه‌‪ ،‬ره‌نگ ‌ه رووداوێك ببێت ‌ه ناده‌ن بۆ ده‌ربازبوون له‌و كێش���ه‌یه‌ ‌‬ ‫ی تر‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كانت له‌مه‌و‌ه بۆ كه‌سێك ‌‬ ‫رووبه‌ڕووت بووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ژیانت‪.‬‬ ‫هۆی‌ گۆڕین ‌‬ ‫مه‌گۆڕه‌‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫ته‌‌رازوو‬ ‫ی دیك���ه‌دا ده‌گه‌ڕێی���ت‬ ‫ب���ه‌دوای‌ كار ‌‬ ‫ی‬ ‫ك��� ‌ه یارمه‌تیت ده‌دات ب���ۆ زیادكردن ‌‬ ‫داهاته‌كه‌ت‪ ،‬هه‌س���ت به‌هیچ گۆڕانێك‬ ‫ناكه‌ی���ت له‌په‌یوه‌ندی���ت له‌گ��� ‌ه ‌ڵ‬ ‫خۆشه‌ویسته‌كه‌ت‪.‬‬

‫دوپشک‬ ‫ره‌نگ��� ‌ه هاوڕێكانت دڵگران���ت بكه‌ن‪،‬‬ ‫ی باش���ت هه‌ی��� ‌ه له‌بڕواهێنان‬ ‫بڕوایه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خێزانه‌كه‌ت‪ ،‬ئ���اگادار ‌‬ ‫به‌ئه‌ندامان��� ‌‬ ‫ته‌ندروس���تیت به‌‪ ،‬هه‌لێک���ی نوێت بۆ‬ ‫دێته‌ پێش دڵخۆشت ده‌کات‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬به‌ختیار‬

‫له‌هه‌ولێر ناوی‌ "بوك‌و زاوا"ش كرایه‌ تابلۆ‬ ‫س���ه‌ره‌تا به‌یه‌كترییان وتوه‌ كه‌ ده‌بێت كه‌ منداڵه‌كانی���ان له‌ئاینده‌دا بۆ یه‌كتر‬ ‫ئا‪ :‬به‌ختیار حسێن‪ ،‬هه‌ولێر‬ ‫ن���اوی‌ بنێن به‌ناوی‌ ك���وڕی‌ یه‌كێكیان بن‌و ببنه‌ "بوك‌و زاوا" بۆیه‌ بیریان له‌وه‌‬ ‫یاخ���ود كچ���ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ دیكه‌یانه‌وه‌‪ ،‬كرده‌وه‌ ناوی‌ بنێن "بوك‌و زاوا"‪.‬‬ ‫ره‌نگه‌ به‌الی‌ زۆر كه‌سه‌وه‌ سه‌یر بێت‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌دا كه‌ ئه‌و‬ ‫سه‌ره‌نجامیش له‌سه‌ر ئه‌وه‌ رێككه‌وتون‬ ‫كه‌ ناونیشانی‌ تابلۆیه‌ك بخوێنێته‌وه‌‌و‬ ‫كه‌ بۆ ئاینده‌ دوو منداڵه‌كه‌یان پێكه‌وه‌ ناوه‌ بوه‌ته‌ هۆی‌ س���ه‌رنجی‌ هاواڵتیان‌و‬ ‫له‌سه‌ری‌ نوسرابێت نانه‌واخانه‌ی‌‬ ‫بڕۆنه‌ ژیانی‌ هاوسه‌رییه‌وه‌‌و له‌وه‌شه‌وه‌ زۆریشیان ال خۆش���ه‌‌و ده‌ستخۆشییان‬ ‫"بوك‌و زاوا"‪.‬‬ ‫لێده‌ك���ه‌ن‪ ،‬له‌هه‌مانكاتیش���دا رۆژان���ه‌‬ ‫ناویان ناوه‌ "بوك‌و زاوا"‪.‬‬ ‫له‌و باره‌یه‌و‌ه وه‌س���تا ئاك���ۆ ئه‌میر خه‌ڵكانێك���ی‌ زۆر پرس���یار له‌هۆكاری‌‬ ‫له‌گه‌ڕه‌ك���ی‌ گواڵنی‌ ش���اری‌ هه‌ولێر‬ ‫به‌رامبه‌ر پاركی‌ كانیاو‪ ،‬نانه‌واخانه‌یه‌ك یه‌كێ���ك له‌خاوه‌نه‌كان���ی‌ نانه‌واخانه‌ی‌ ناونان���ی‌ نانه‌واخانه‌ك���ه‌ ده‌ك���ه‌ن كه‌‬ ‫به‌ناوی‌ "ب���وك‌و زاوا" ده‌بینرێت‌و هه‌ر "ب���وك‌و زاوا" بۆ ئاوێن���ه‌ی‌ رونكرده‌وه‌ یه‌كه‌مج���اره‌ نانه‌واخانه‌ی���ه‌ك به‌ناوی‌‬ ‫به‌هۆی‌ ناوه‌كه‌یه‌وه‌ س���ه‌رنجی‌ زۆربه‌ی‌ ك���ه‌ ئامۆزاكه‌ی‌ كوڕێكی‌ هه‌یه‌‌و ئه‌ویش "ب���وك‌و زاوا"وه‌ ن���او بنرێ���ت‪ ،‬بۆی���ه‌‬ ‫هاواڵتی���ان‌و رێبوارانی‌ ب���ه‌الی‌ خۆیدا كچێك���ی‌ هه‌یه‌‌و له‌كات���ی‌ دامه‌زراندنی‌ خاوه‌نه‌كه‌ی‌ داوای‌ له‌خه‌ڵكانی دیكه‌ش‬ ‫نانه‌واخانه‌كه‌ش���دا ئاكۆ به‌"ده‌ش���تی‌" كرد كه‌ ن���اوی‌ ش���وێنه‌كانیان به‌ناوی‌‬ ‫راكێشاوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و نانه‌واخانه‌یه‌ ماوه‌ی‌ دوو س���اڵه‌ وتوه‌ ك���ه‌ ده‌بێت به‌ن���اوی‌ كوڕه‌كه‌ی‌ كورده‌وارییه‌وه‌ ناو بنێن‪.‬‬ ‫ئاكۆ‪ ،‬ئاماده‌یی‌ خۆیانی‌ نیش���اندا كه‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن دوو ئامۆزاوه‌ دروس���تكراوه‌ ئه‌وه‌وه‌ بێت‪" ،‬ده‌ش���تی‌"یش وتویه‌تی‌‬ ‫ی كه‌ ده‌بێت به‌ن���اوی‌ كچه‌كه‌ی‌ ئاكۆ‪-‬وه‌ نان بۆ "بوك‌و زاوا" بكه‌ن‌و داشكانێكی‌‬ ‫ی)‌و چیرۆك ‌‬ ‫به‌ناوه‌كانی‌ (ئاكۆ‌و ده‌شت ‌‬ ‫ناونانه‌كه‌شی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆئه‌وه‌ی‌ كه‌ بێت‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ئه‌وانیش بڕیاریانداو‌ه زۆریشیان بۆ بكه‌ن‪.‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫گرنگ���ی‌ به‌خۆشه‌ویس���ته‌كه‌ت ب���ده‌و‬ ‫ی گونج���او‬ ‫ی مه‌ك���ه‌‪ ،‬كات��� ‌‬ ‫فه‌رامۆش��� ‌‬ ‫ی بۆچوونه‌كانت‪،‬‬ ‫هه‌ڵبژێر‌ه بۆ خستنه‌ڕوو ‌‬ ‫ده‌ستكه‌وتی‌ داراییت ده‌بێت‪ ،‬ئاگاداری‬ ‫باری ته‌ندروستیت به‌‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫ی‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫ی كۆمه‌ڵیك كێش���ه‌ ‌‬ ‫رووبه‌ڕوو ‌‬ ‫ده‌بیت���ه‌و‌ه له‌كاره‌كه‌ت���دا‪ ،‬پێویس���ت ‌ه‬ ‫ی له‌گ ‌ه ‌ڵ ده‌كه‌یت‪،‬‬ ‫بزانیت چۆن مامه‌ڵه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫پێویس���ته‌ رێزی‌ بۆچون ‌ه جیاوازه‌كان ‌‬ ‫خۆشه‌ویسته‌كه‌ت بگریت‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫به‌سه‌ر هه‌ندێك كێشه‌دا سه‌رده‌كه‌ویت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مه‌ش ده‌بێته‌ ه���ۆی‌ به‌رزكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی كه‌س���انی‌ دیكه‌دا‬ ‫وره‌ت‪ ،‬له‌به‌رچ���او ‌‬ ‫ره‌خن��� ‌ه له‌خۆشه‌ویس���ته‌كه‌ت مه‌گره‌‌و‬ ‫پارێزگاری‌ له‌هه‌سته‌كانت بكه‌‪.‬‬

‫ته‌علیق���ی س���ه‌لکه‌ زۆڵێک���م‬ ‫خوێنده‌و‌ه ده‌رباره‌ی عه‌بقه‌ریه‌تی‬ ‫ئ���ه‌م واڵتان���ه‌ی ک���ن خۆمان‪،‬‬ ‫ئه‌ڵ���ێ‪ :‬ئ���ه‌و ئیس���پانه‌یه‌ی ک ‌ه‬ ‫له‌مه‌نتیقه‌ سه‌نا‪‎‬عیه‌که‌ سه‌یاره‌ی‬ ‫پێ دائه‌وه‌ش���ێنن‪ ،‬ه���ه‌ر عه‌ینی‬ ‫ئیس���پانه‌ی ‌ه که‌ ل���ه‌و ئه‌مه‌ریکاو‬ ‫ئه‌وروپای ‌ه س���اروخی پێ دروست‬ ‫ئه‌که‌ن بگات���ه‌ ئه‌ودیوی مه‌ریخ‪.‬‬ ‫له‌مه‌وان���ێ به‌ مله‌وه‌ن���ی بۆمان‬ ‫روت‌و رون ئه‌بێته‌وانێ که‌‪:‬‬ ‫‪ -1‬ئ���ه‌و زانکۆی���ه‌ی ک��� ‌ه‬ ‫له‌ئه‌ڵمانی���او ئه‌وان���دا س���اڵی‬ ‫ی���ه‌ک دوو جائی���زه‌ی نۆبڵی تیا‬ ‫وه‌رئه‌گیرێت‪:‬‬ ‫‌‌‌ا‌‪ -‬هه‌ر هه‌مان زانکۆیه‌ ک ‌ه لێر‌ه‬ ‫بووه‌ به‌گه‌راجی عوعه‌کان؟‬ ‫ب‪ -‬پێن���ج پلیکان ‌ه له‌خوار ئه‌و‬ ‫زانکۆیه راگیراو‌ه ک ‌ه هه‌موو ساڵێ‬ ‫له‌دوای ن���ه‌ورۆزه‌و‌ه ئیتر ده‌وامی‬ ‫تیا نامێنێ؟‬ ‫ج‪ -‬روبع���ی روبع���ی روبع���ی‬ ‫زانکۆکانی ئێره‌ دکتۆرای نه‌داو‌ه‬ ‫ب ‌ه مه‌سئول‌و شتی وا؟‬ ‫د‪ -‬له‌وه‌ی ئێم ‌ه زیاتر به‌ده‌ست‬ ‫ئیخوانه‌وه‌ گیری خواردووه‌؟‬ ‫‪ -2‬ئ���ه‌و کۆمپانیای���ه‌ی ک��� ‌ه‬ ‫له‌خاریج ئاب���وری مه‌مله‌که‌ته‌ک ‌ه‬ ‫ئه‌خاته‌ س���ه‌ر دونه‌اڵنی ش���انی‬ ‫خۆی‪:‬‬ ‫ا‪ -‬بیهێنیت��� ‌ه ئێ���ر‌ه جه‌ماعه‌ت‬ ‫داوای سه‌همی لێ ئه‌که‌ن؟‬ ‫ب‪ -‬هه‌ر عه‌ین���ی کۆمپانیاکه‌ی‬ ‫ئێره‌ جه‌ماعه‌ت داوای سه‌همی لێ‬ ‫ئه‌که‌ن؟‬ ‫ج‪ -‬خۆیش���ی بکوژێ���ت روبعی‬ ‫روبع���ی روبع���ی ئه‌مان���ه‌ی الی‬ ‫خۆمان زه‌ریبه‌ نادات؟‬ ‫د‪ -‬ه���ه‌ر به‌ق���ه‌ده‌ر ئه‌مان���ه‌ی‬ ‫کوردستان خه‌بیری ئیقتیصادی‌و‬ ‫بازرگانیی���ان تیایه‌‌و ماباقیه‌که‌ی‬ ‫تر خزمی براده‌رانن؟‬ ‫‪ -3‬ئ���ه‌و بازرگانه‌ی که‌ ئێواران‬ ‫له‌نادی تیجاره‌ ئه‌خواته‌وه‌‪:‬‬ ‫ا‪ -‬عان���ه‌ له‌باخه‌ڵیا نییه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫بۆپۆز هه‌وێی ده‌رهێناوه‌؟‬ ‫ب‪ -‬به‌قه‌ده‌ر میسته‌رفۆرد رقی‬ ‫له‌تیجاره‌تی په‌کینه‌؟‬ ‫ج‪ -‬ساڵی چوارجار ئه‌چێت بۆ‬ ‫عه‌مره‌؟‬ ‫د‪ -‬ده‌س���مایه‌که‌ی له‌ئه‌ساڵ هی‬ ‫مه‌سئولێکه‌‪ ،‬ئه‌م هه‌ر دیکۆره‌؟‬ ‫‪ -4‬ئ���ه‌و جه‌ریده‌یه‌ی له‌واڵتان‬ ‫پێی ئه‌ڵێن ده‌س���ه‌اڵتی چواره‌م‪،‬‬ ‫له‌کوردستانا‪:‬‬ ‫ا‪ -‬خ���وا داین���اوه‌ بیکه‌ی���ت‬ ‫به‌سفره‌؟‬ ‫ب‪ -‬مه‌س���ئوله‌کانی لێکردوین‬ ‫به‌دێوو درنج؟‬ ‫ج‪ -‬وامان لێهاتووه‌ که‌باس���ی‬ ‫کوردایه‌تیمان گوێ لێبوو‪ ،‬لوتمان‬ ‫بگرین؟‬ ‫د‪ -‬هه‌ریه‌ک���ه‌و براده‌رێک���ی‬ ‫له‌پشته‌وه‌یه‌؟‬ ‫‪ -5‬ئه‌و حه‌بی سه‌رئێشه‌یه‌ی ک ‌ه‬ ‫له‌سوید وه‌ک تۆڵه‌که‌ وایه‌‪:‬‬ ‫ا‪ -‬لێره‌ش هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌‪96‬ه‌و‌ه‬ ‫ئێکسپایه‌ر بووه‌؟‬ ‫ب‪ -‬ه���ه‌زار صه‌یده‌لی ‌ه بگه‌ڕێیت‬ ‫ده‌ستت ناکه‌وێ؟‬ ‫ج‪ -‬ده‌رمانخانه‌ی ال کۆاڵنه‌کان‬ ‫قوتوه‌ک���ه‌ی په‌ی���دا ئه‌ک���ه‌ن‬ ‫ته‌زویره‌که‌ی تێئه‌خه‌ن؟‬ ‫د‪ -‬ئه‌ڵێ���ن نیش���انی دکتۆری‬ ‫بده‌یت نازانێ بۆچی باشه‌؟‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌كه‌یت له‌بوار ‌‬ ‫هه‌ست به‌كه‌متوانای ‌‬ ‫كاره‌كه‌ت���دا‪ ،‬نابێ���ت ئه‌مه‌ س���اردت‬ ‫ی‬ ‫ی رووبه‌ڕوو ‌‬ ‫بكاته‌وه‌ له‌كار‪ ،‬به‌به‌هێز ‌‬ ‫ئه‌و كێش���ان ‌ه ببه‌ره‌و‌ه كه‌ دێن ‌ه پێش‬ ‫خۆت‌و خۆشه‌ویسته‌كه‌ت‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪10‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫)‪ )342‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/9/11‬‬

‫)‪ )342‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/9/11‬‬

‫ئه‌و دڵه‌ ‌ی‬ ‫نیلیسا‬ ‫كلیپكرا‬

‫د‪.‬شێرکۆ عه‌بدواڵ‬

‫ده‌ینوسێت‬

‫ئه‌م واڵت ‌ه‬ ‫عه‌نتیکه‌خانه‌یه‬ ‫د‪.‬شێرکۆ‌‬

‫ ‬ ‫خانوویه‌کی دار له‌مێرگه‌پان‬ ‫ ‬ ‫که‌شتی نه‌جمه‌دین مه‌ال له‌به‌رده‌م قاوه‌خانه‌ی کلتوری به‌ر له‌به‌ڕێکه‌وتنی به‌ره‌و گه‌رمیان‬

‫كه‌شتیی ‌ه پڕ كتێبه‌كه‌ ‌ی‬ ‫قاوه‌خانه‌ی كلتوری له‌گه‌رمیانه‌‬

‫ده‌گه‌ڕێ���ت‌و كتێبه‌كان ده‌فرۆش���ێت‌و‬ ‫‌ئا‪ :‬ره‌وا بورهان‬ ‫ی‬ ‫سه‌ره‌تای‌ گه‌شته‌كه‌ش���ی‌ به‌ناوچه‌ ‌‬ ‫ئه‌و كه‌شتیی ‌ه پڕ كتێبه‌ی‌ كه‌ له‌الیه‌ن گه‌رمیان ده‌ستپێكرد‪.‬‬ ‫له‌و باره‌ی���ه‌وه‌ رێكخه‌ری‌ كاره‌كانی‬ ‫ی كلتورییه‌وه‌ ئاماده‌كراوه‌‪،‬‬ ‫قاوه‌خانه‌ ‌‬ ‫ی گه‌رمیان به‌ڕێكه‌وت‪ .‬قاوه‌خان���ه‌ی كلت���وری‪ ،‬دانا جه‌میل‬ ‫به‌ره‌و ناوچه‌ ‌‬ ‫له‌لێدوانێك���دا بۆ ئاوێن ‌ه رایگه‌یاند ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵمه‌ت ‌‬ ‫ی ئه‌و پڕۆژه‌ی ‌ه له‌چوارچێوه‌ ‌‬ ‫ئێ���واره‌ی رۆژی پێنجش���ه‌ممه‌ ‌‬ ‫ی به‌كلتوركردن���ی‌ خوێندنه‌وه‌دایه‌‌و ئه‌و‬ ‫رابردوو له‌قاوه‌خانه‌ی‌ كلتوری‌ پڕۆژ‌ه ‌‬ ‫(كه‌شتی‌ نه‌جمه‌دین مه‌ال) كرایه‌و‌ه ك ‌ه كه‌ش���تییه‌ش ك���ه‌ دروس���تكراو‌ه ‪10‬‬ ‫پێكهاتووه له‌ئوتومبێلێكی بارهه‌ڵگری هه‌زار كتێ���ب له‌خۆده‌گرێت ب ‌ه ‪1200‬‬ ‫‌‌‬ ‫‌وه به‌شار‌و ناونیشان‪ ،‬كه‌ش���تییه‌كه‌ش سه‌ره‌تا‬ ‫گه‌وره‌ به‌ (‪ )10,000‬كتێبه ‌‌‬ ‫ش���ارۆچكه‌كانی هه‌رێمی كوردستاندا ب���ه‌ره‌و گه‌رمی���ان به‌ڕێده‌كه‌وێ���ت‌و‬

‫یه‌كه‌می���ن ش���وێنیش روده‌كات��� ‌ه‬ ‫شارۆچكه‌ی‌ ده‌ربه‌ندیخان‪.‬‬ ‫ی نه‌جمه‌دین مه‌ال)‬ ‫ی (كه‌شت ‌‬ ‫پڕۆژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫دوای‌ ئ���ه‌وه‌ دێ���ت ك���ه‌ قاوه‌خانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌به‌هاری‌ ئه‌مساڵدا پڕۆژه‌ ‌‬ ‫كلتور ‌‬ ‫(به‌كلتوركردن���ی‌ خوێندنه‌وه‌)ی���ان‬ ‫راگه‌یان���د ك��� ‌ه ‪ 100‬رۆژی‌ خایان���د‌و‬ ‫تیایدا ‪ 125‬هه‌زار كتێب فرۆشراو ‪75‬‬ ‫هه‌زار س���ه‌ردانكه‌ریش كتێبیان كڕی‬ ‫ی ‪ 200‬ملیۆن دینار‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫به‌ گوژم���ه‌ ‌‬ ‫قاوه‌خانه‌كه‌ بڕیاریان���دا پڕۆژه‌كه‌یان‬ ‫ی دیك ‌ه درێژ‬ ‫ی ‪ 1000‬رۆژ ‌‬ ‫ب���ۆ م���اوه‌ ‌‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫له‌كاتی‌ هاتن بۆ سلێمانی‌‌و له‌نزیك‬ ‫ناوچه‌ی‌ تاسڵوجه‌‪ ،‬خانویه‌ك‬ ‫ده‌بینرێت كه‌ له‌دار دروستكراوه‌‌و‬ ‫له‌به‌رده‌م خانوه‌كه‌شدا نوسراو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی دار)‪ ،‬ئه‌و شوێنه‌ ئۆفیس ‌‬ ‫(ماڵ ‌‬ ‫كۆمپانیایه‌ك ‌ه كه‌ به‌نیازه‌ له‌مه‌ودوا‬ ‫ی دار دروست بكات‪.‬‬ ‫خانو ‌‬

‫بكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی مه‌راسیمه‌كه‌ش���دا‪ ،‬یاسین‬ ‫له‌كات ‌‬ ‫ی‬ ‫عوم���ه‌ر وتاری‌ قاوه‌خان���ه‌ی‌ كلتور ‌‬ ‫خوێندن���ه‌وه‌‌و ئاماژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌دا ك ‌ه‬ ‫"ئه‌م كه‌ش���تیی ‌ه به‌باره‌ س���ه‌نگین‌و‬ ‫پیرۆزه‌كه‌ی���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌و ه���ه‌زاران‬ ‫ناونیش���انه‌یه‌و‌ه كه‌ هه‌ڵیگرتووه‌‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫دیزاین‌و هه‌یئه‌ت ‌ه سه‌رنجڕاكێشه‌كه‌یه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌یه‌وێ���ت خ���ۆی‌ بكات ب���ه‌م واڵت ‌ه‬ ‫خامۆشه‌دا‪ ،‬كه‌ كابینه‌كان دێن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی ره‌زاگران‌و پشتش���كێنه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ بار ‌‬ ‫ی دڵـڕه‌ش‌و‬ ‫بارهه‌ڵگره‌كان دێن ب ‌ه نه‌وت ‌‬

‫له‌فه‌یسبووکه‌وه‌‬

‫باگخوازی‌ ئیسالمی‌ وه‌جدی‌‬ ‫غونێم كه‌ له‌قه‌ته‌ر داده‌نیشێت‬ ‫له‌په‌یجه‌كه‌ی‌ خۆیه‌وه‌ هێرشێكی‌‬ ‫توندی‌ كرده‌ سه‌ر هونه‌رمه‌ندانی‌‬ ‫میسریی‌‌و به‌بێ‌ ڕه‌وشت ناوبردن‪،‬‬ ‫ناوبراو هێرشێكی‌ توندیشی‌‬ ‫كرده‌ سه‌ر هونه‌رمه‌ندی‌‬ ‫ئه‌فسانه‌یی‌ عه‌ره‌ب "ام‬ ‫كلثوم"‌و ئاماژه‌ی‌‬ ‫به‌گۆرانی‌ "خذنی‬ ‫بحنانك خذنی"‌و‬ ‫تۆمه‌تیباری‌ كرد‬ ‫به‌وه‌ی‌ كه‌لثوم‬ ‫"ئه‌خالقی‌ خه‌ڵك‬ ‫فاسد ده‌كات"‪.‬‬

‫کاوڕ‬ ‫ی به‌كاربهێن ‌ه بۆ‬ ‫تواناكان���ت به‌باش��� ‌‬ ‫ی ئی���ش‌و كاره‌كانت‌و‬ ‫رێكخس���تنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی الوه‌كییه‌و‌ه س���ه‌رقا ‌ڵ‬ ‫خۆت به‌ش���ت ‌‬ ‫ی ده‌وروبه‌رت بده‌‪.‬‬ ‫مه‌كه‌‪ ،‬یارمه‌ت ‌‬

‫گا‬

‫دوانه‌‬

‫ی‬ ‫ی زۆرباش��� ‌ه بۆ ئه‌و‌هی‌ له‌بوار ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر هه‌ڵه‌ی���ان به‌رامب���ه‌ر كردوویت كاتێك ‌‬ ‫ی كاره‌كه‌تدا به‌ره‌وپێش بچیت‪ ،‬هه‌وڵبد‌ه‬ ‫واز له‌تۆڵه‌س���ه‌ندنه‌و‌ه بهێن���ه‌‪ ،‬له‌ڕوو ‌‬ ‫ی دێنه‌ پێش���ت بیقۆزیته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی ئه‌و كارانه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌م هه‌فته‌ی ‌ه هه‌واڵ ‌‬ ‫داراییه‌و‌ه كۆتای ‌‬ ‫جیاوازیه‌كانت له‌گه‌ ‌ڵ خۆشه‌ویسته‌كه‌ت‬ ‫خۆش ده‌بیستیت‪.‬‬ ‫كه‌م بكه‌ره‌وه‌‪.‬‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ كۆمپانیای‌ بێست پالن‪،‬‬ ‫ئ���ارام مه‌جید له‌لێدوانێك���دا بۆ ئاوێن ‌ه‬ ‫رایگه‌یان���د كه‌ ئ���ه‌وان ب���ۆ یه‌كه‌مجار‬ ‫له‌كوردس���تاندا بیری���ان له‌وه‌كردۆته‌و‌ه‬ ‫ی دار دروس���تبكه‌ن‌و بۆ ئه‌و‬ ‫ك���ه‌ خانو ‌‬ ‫ی ئه‌وروپادا‬ ‫مه‌به‌سته‌ش له‌چه‌ند واڵتێك ‌‬ ‫زانیارییان له‌س���ه‌ر ئه‌و جۆره‌ خانوو‌ه‬ ‫كۆكردوه‌ت���ه‌وه‌‌و له‌ئێستاش���دا له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ی ئه‌لبومی‬ ‫ی كورد‪ ،‬نیلیسا یه‌كێك له‌گۆرانیه‌كان ‌‬ ‫كچه‌ گۆرانیبێژ ‌‬ ‫ی كلیپ كرد‪.‬‬ ‫ی به‌ناوی (ئه‌م دڵه‌ی من) ‌‬ ‫یه‌كه‌م ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫نیلیس���ا له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌ رایگه‌یان���د ك ‌ه هۆنراوه‌ ‌‬ ‫گۆرانیی ‌ه له‌الیه‌ن ژن ‌ه ش���اعیر (كه‌ژاڵ ئه‌حمه‌د)ه‌و‌ه نوسراوه‌‌و‬ ‫موزیس���یان (هه‌ڵكه‌وت زاهیر)یش میلۆدی بۆ داناوه‌‌و ش���اهۆ‬ ‫ته‌یب كاری ده‌رهێنانی بۆ كردووه‌‪.‬‬

‫ی گرێبه‌ستیان هه‌ی ‌ه‬ ‫ی ده‌ره‌ك ‌‬ ‫كۆمپانیایه‌ك ‌‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ خانوه‌كانیان بۆ دروستبكه‌ن‌و‬ ‫ی‬ ‫پاشان له‌كوردستان له‌الیه‌ن ستافێك ‌‬ ‫راهێنراوه‌وه‌ ده‌یبه‌ستن‪.‬‬ ‫ی كۆمپانیاكه‌‪،‬‬ ‫به‌وت��� ‌هی‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دروستكردن ‌‬ ‫ئه‌وان هیچ پێداویستییه‌ك ‌‬ ‫ئه‌و خانوو‌ه له‌كوردستان به‌كارناهێنن‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و هه‌مووی‌ ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵته‌و‌ه‬ ‫ده‌هێنرێ���ت‪ ،‬س���ه‌باره‌ت ب���ه‌و‌هی‌ ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و ج���ۆر‌ه خانوو‌ه بۆ كه‌ش���وهه‌وا ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستان‌و روداوی‌ بومه‌له‌رز‌ه مه‌ترس ‌‬ ‫ی "راست ‌ه بۆ یه‌كه‌مجار‌ه‬ ‫نییه‌‪ ،‬ناوبراو وت ‌‬ ‫ئ���ه‌و ج���ۆره‌ خان���ووه‌ له‌كوردس���تان‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم هه‌زاران ساڵه‌ له‌ئه‌وروپا‬ ‫ی له‌دروستكردنه‌كه‌ش���دا‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫گرنگ ‌ه ئه‌وه‌ی ‌ه كه‌ (سیانه‌)یان هه‌بێت‌و‬ ‫ی ده‌ره‌وه‌یان روپۆش بكرێت‪ ،‬جگ ‌ه‬ ‫به‌ش ‌‬ ‫له‌وه‌ش س���اردی‌‌و گه‌رم���ا‌و بومه‌له‌رز‌ه‬

‫ی‬ ‫ی تێناكات‪ ،‬چونكه‌ بۆ مه‌س���ه‌له‌ ‌‬ ‫كار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دار نه‌رمه‌‌و له‌كات ‌‬ ‫بومه‌له‌رز‌ه سروشت ‌‬ ‫بومه‌ل���ه‌رزه‌دا ته‌نها جوڵه‌یه‌ك ده‌كات‌و‬ ‫ناته‌قێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئ���ارام رونیك���رده‌و‌ه ك��� ‌ه به‌ش��� ‌‬ ‫ژێره‌وه‌ی‌ خانوه‌كان به‌چه‌ند ش���ێوازێك‬ ‫ده‌كرێ���ت‪ ،‬هه‌ندێكی���ان به‌كۆنكرێته‌‌و‬ ‫دواتری���ش له‌كۆنكرێته‌ك���ه‌ی‌ ده‌ب���ڕن‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ ته‌ڕه‌شوع نه‌كات‪ ،‬یان له‌سه‌ر‬ ‫قاعیده‌یه‌كی‌ ئاسن یان دار دایده‌نێن‪.‬‬ ‫ی ه���ه‌ر مه‌ت���ر‬ ‫له‌ئێس���تادا نرخ��� ‌‬ ‫چوارگۆشه‌یه‌ك له‌و خانوانه‌ ب ‌ه (‪)350‬‬ ‫ی دروس���تده‌كرێن‌و‬ ‫دۆالری‌ ئه‌مه‌ریك��� ‌‬ ‫ی به‌نزیكه‌ی‌ دوو مانگ ته‌واو‬ ‫ماوه‌كه‌ش ‌‬ ‫ی پێدا‪،‬‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك ئارام ئاماژه‌ ‌‬ ‫ی خانوبه‌ره‌ به‌و جۆر‌ه‬ ‫ی پێشینه‌ ‌‬ ‫پێنه‌دان ‌‬ ‫ی بۆ دروستكردون‪.‬‬ ‫خانوانه‌ كێش ‌ه ‌‬

‫نیلیس���ا ح���ه‌ز ده‌كات له‌داهاتوودا زیاتر ش���یعری‌ ش���اعیر‌ه‬ ‫ژنه‌كان له‌گۆرانیه‌كانیدا به‌كاربهێنێ‌‪ ،‬چونكه‌ گوزارشت له‌ناخ‌و‬ ‫بیركردنه‌وه‌ی‌ ژن ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و گۆرانیبێژ‌ه له‌ئێس���تادا س���ه‌رقاڵی ئاماده‌كردنی دووه‌م‬ ‫ئه‌لبومی خۆیه‌تی‌و خوازیاریش ‌ه چه‌ند شیعرێكی كه‌ژاڵ ئه‌حمه‌د‬ ‫بكات به‌گۆرانی‪.‬‬

‫عه‌زیزی‌ وه‌یسی‌‪ :‬هه‌رچه‌نده‌ سمێڵم‬ ‫لۆگۆیه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌وانه‌یه‌ بیتاشم‬

‫ته‌وری‌ ئیسالمییه‌كان گه‌یشته‌ "ام كلثوم"یش‬

‫قرژاڵ‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫(خانووی‌ دار)یش په‌یدا بوو‬

‫فۆتۆ‪ :‬فه‌یسبوکی قاوه‌خانه‌ی کلتوری‬

‫كااڵی‌ ئێكسپایه‌ره‌وه‌‪ ،‬ئاژه‌ڵه‌كان دێن‬ ‫به‌سواره‌ مێش���ك به‌تاڵه‌كانیانه‌وه‌"‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا وتی‌ "ئێمه‌ ده‌مانه‌وێت ئه‌م‬ ‫قافڵه‌ رۆحكوژ‌و جه‌هاله‌ت په‌خشكه‌ر‌ه‬ ‫ی‬ ‫راگرین‪ ،‬ده‌مانه‌وێت به‌ كه‌ش���تییه‌ك ‌‬ ‫ئه‌فسوناویی‌‌و كاپیتانێكی‌ نازه‌نینه‌و‌ه‬ ‫كه‌ س���ه‌رده‌مانێكه‌ فیگۆری‌ زانست‌و‬ ‫ی‬ ‫خوێنده‌واریی‌‌و كتێبدۆستییه‌‪ ،‬قافڵه‌ ‌‬ ‫به‌جێماوی‌ كتێبدۆستان‌و فه‌رهه‌نگ‌و‬ ‫رۆش���نبیریی‌ گ���وڕ پێبده‌ین���ه‌وه‌و‬ ‫خامۆش���یی‌ ش���ه‌وی‌ ده‌یج���وور‬ ‫بڕه‌وێنینه‌وه‌"‪.‬‬

‫ ‬ ‫نانه‌واخانه‌ی بوک‌و زاوا له‌هه‌ولێر‬ ‫هونه‌رمه‌ن���د عه‌زی���زی‌ وه‌یس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت كه‌ هه‌رچه‌نده‌ خۆی‌‌و‬ ‫ی س���مێڵیه‌وه‌‬ ‫كلیپه‌كان���ی‌ به‌ه���ۆ ‌‬ ‫ناس���راون‌و بوه‌ته‌ "لۆگ���ۆ"ی‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گه‌ر پێویستیش بكات ده‌یتاشێت‪.‬‬ ‫وه‌یس���ی‌ له‌لێدوانێكدا ب���ۆ ئاوێنه‌‬ ‫رایگه‌یان���د كه‌ س���مێڵی‌ بوه‌ته‌ لۆگۆ‬ ‫بۆ خ���ۆی‌‌و كلیپه‌كانی‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫بێتوو ده‌رهێنه‌رێك داوای‌ لێبكات بۆ‬ ‫كلیپێك ی���ان خه‌ڵك پێیان خۆش‬ ‫بێت‪ ،‬ئ���ه‌وا ئاماده‌یه‌ ب���ۆ ماوه‌یه‌ك‬ ‫سمێڵی‌ بتاشێت‪.‬‬ ‫عه‌زی���ز وه‌یس���ی‌ نوێتری���ن كاری‌‬ ‫هونه‌ری���ی‌ خ���ۆی‌ ئاش���كراكرد كه‌‬ ‫كلیپكردن���ی‌ گۆرانییه‌كه‌‌و پێده‌چێت‬ ‫ل���ه‌دوو هه‌فت���ه‌ی‌ داهات���ودا ته‌واو‬ ‫ببێت ك���ه‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ هونه‌رمه‌ندێكی‌‬ ‫فارس به‌نێوی‌ (فه‌رش���ید) وتویانه‌‌و‬ ‫تێیدا ش���ه‌ش ك���ه‌س ده‌ور ده‌بینن‌و‬ ‫له‌ش���اره‌كانی‌ (تاران‌و كرماش���ان‌و‬ ‫سنه‌‌و جوانڕۆ) وێنه‌ی‌ گیراوه‌‪.‬‬

‫شێر‬

‫فه‌‌ریک‬

‫ی هه‌ڵسوكه‌وت بك ‌ه له‌كاره‌كه‌تدا‌و‬ ‫ی هه‌م���وو كه‌س���ێك بۆ بڕیاردان پش���ت به‌خۆت ببه‌س���ته‌‪ ،‬به‌هێمن ‌‬ ‫نهێنییه‌كان���ت ال ‌‬ ‫مه‌دركێنه‌‪ ،‬به‌وریاییه‌و‌ه مامه‌ڵه‌ له‌گ ‌ه ‌ڵ چونك���ه‌ هاوڕێكـان���ت زۆر یارمه‌تی���ت هه‌وڵ���ی‌ هی���چ سه‌ركێش���یه‌ك مه‌ده‌‪،‬‬ ‫ی په‌یوه‌س���تب ‌ه ب ‌ه خۆشه‌ویسته‌كه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫ده‌وروبه‌رت بكه‌‪ ،‬ره‌نگ ‌ه رووداوێك ببێت ‌ه ناده‌ن بۆ ده‌ربازبوون له‌و كێش���ه‌یه‌ ‌‬ ‫ی تر‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كانت له‌مه‌و‌ه بۆ كه‌سێك ‌‬ ‫رووبه‌ڕووت بووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ژیانت‪.‬‬ ‫هۆی‌ گۆڕین ‌‬ ‫مه‌گۆڕه‌‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫ته‌‌رازوو‬ ‫ی دیك���ه‌دا ده‌گه‌ڕێی���ت‬ ‫ب���ه‌دوای‌ كار ‌‬ ‫ی‬ ‫ك��� ‌ه یارمه‌تیت ده‌دات ب���ۆ زیادكردن ‌‬ ‫داهاته‌كه‌ت‪ ،‬هه‌س���ت به‌هیچ گۆڕانێك‬ ‫ناكه‌ی���ت له‌په‌یوه‌ندی���ت له‌گ��� ‌ه ‌ڵ‬ ‫خۆشه‌ویسته‌كه‌ت‪.‬‬

‫دوپشک‬ ‫ره‌نگ��� ‌ه هاوڕێكانت دڵگران���ت بكه‌ن‪،‬‬ ‫ی باش���ت هه‌ی��� ‌ه له‌بڕواهێنان‬ ‫بڕوایه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خێزانه‌كه‌ت‪ ،‬ئ���اگادار ‌‬ ‫به‌ئه‌ندامان��� ‌‬ ‫ته‌ندروس���تیت به‌‪ ،‬هه‌لێک���ی نوێت بۆ‬ ‫دێته‌ پێش دڵخۆشت ده‌کات‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬به‌ختیار‬

‫له‌هه‌ولێر ناوی‌ "بوك‌و زاوا"ش كرایه‌ تابلۆ‬ ‫س���ه‌ره‌تا به‌یه‌كترییان وتوه‌ كه‌ ده‌بێت كه‌ منداڵه‌كانی���ان له‌ئاینده‌دا بۆ یه‌كتر‬ ‫ئا‪ :‬به‌ختیار حسێن‪ ،‬هه‌ولێر‬ ‫ن���اوی‌ بنێن به‌ناوی‌ ك���وڕی‌ یه‌كێكیان بن‌و ببنه‌ "بوك‌و زاوا" بۆیه‌ بیریان له‌وه‌‬ ‫یاخ���ود كچ���ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ دیكه‌یانه‌وه‌‪ ،‬كرده‌وه‌ ناوی‌ بنێن "بوك‌و زاوا"‪.‬‬ ‫ره‌نگه‌ به‌الی‌ زۆر كه‌سه‌وه‌ سه‌یر بێت‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌دا كه‌ ئه‌و‬ ‫سه‌ره‌نجامیش له‌سه‌ر ئه‌وه‌ رێككه‌وتون‬ ‫كه‌ ناونیشانی‌ تابلۆیه‌ك بخوێنێته‌وه‌‌و‬ ‫كه‌ بۆ ئاینده‌ دوو منداڵه‌كه‌یان پێكه‌وه‌ ناوه‌ بوه‌ته‌ هۆی‌ س���ه‌رنجی‌ هاواڵتیان‌و‬ ‫له‌سه‌ری‌ نوسرابێت نانه‌واخانه‌ی‌‬ ‫بڕۆنه‌ ژیانی‌ هاوسه‌رییه‌وه‌‌و له‌وه‌شه‌وه‌ زۆریشیان ال خۆش���ه‌‌و ده‌ستخۆشییان‬ ‫"بوك‌و زاوا"‪.‬‬ ‫لێده‌ك���ه‌ن‪ ،‬له‌هه‌مانكاتیش���دا رۆژان���ه‌‬ ‫ناویان ناوه‌ "بوك‌و زاوا"‪.‬‬ ‫له‌و باره‌یه‌و‌ه وه‌س���تا ئاك���ۆ ئه‌میر خه‌ڵكانێك���ی‌ زۆر پرس���یار له‌هۆكاری‌‬ ‫له‌گه‌ڕه‌ك���ی‌ گواڵنی‌ ش���اری‌ هه‌ولێر‬ ‫به‌رامبه‌ر پاركی‌ كانیاو‪ ،‬نانه‌واخانه‌یه‌ك یه‌كێ���ك له‌خاوه‌نه‌كان���ی‌ نانه‌واخانه‌ی‌ ناونان���ی‌ نانه‌واخانه‌ك���ه‌ ده‌ك���ه‌ن كه‌‬ ‫به‌ناوی‌ "ب���وك‌و زاوا" ده‌بینرێت‌و هه‌ر "ب���وك‌و زاوا" بۆ ئاوێن���ه‌ی‌ رونكرده‌وه‌ یه‌كه‌مج���اره‌ نانه‌واخانه‌ی���ه‌ك به‌ناوی‌‬ ‫به‌هۆی‌ ناوه‌كه‌یه‌وه‌ س���ه‌رنجی‌ زۆربه‌ی‌ ك���ه‌ ئامۆزاكه‌ی‌ كوڕێكی‌ هه‌یه‌‌و ئه‌ویش "ب���وك‌و زاوا"وه‌ ن���او بنرێ���ت‪ ،‬بۆی���ه‌‬ ‫هاواڵتی���ان‌و رێبوارانی‌ ب���ه‌الی‌ خۆیدا كچێك���ی‌ هه‌یه‌‌و له‌كات���ی‌ دامه‌زراندنی‌ خاوه‌نه‌كه‌ی‌ داوای‌ له‌خه‌ڵكانی دیكه‌ش‬ ‫نانه‌واخانه‌كه‌ش���دا ئاكۆ به‌"ده‌ش���تی‌" كرد كه‌ ن���اوی‌ ش���وێنه‌كانیان به‌ناوی‌‬ ‫راكێشاوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و نانه‌واخانه‌یه‌ ماوه‌ی‌ دوو س���اڵه‌ وتوه‌ ك���ه‌ ده‌بێت به‌ن���اوی‌ كوڕه‌كه‌ی‌ كورده‌وارییه‌وه‌ ناو بنێن‪.‬‬ ‫ئاكۆ‪ ،‬ئاماده‌یی‌ خۆیانی‌ نیش���اندا كه‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن دوو ئامۆزاوه‌ دروس���تكراوه‌ ئه‌وه‌وه‌ بێت‪" ،‬ده‌ش���تی‌"یش وتویه‌تی‌‬ ‫ی كه‌ ده‌بێت به‌ن���اوی‌ كچه‌كه‌ی‌ ئاكۆ‪-‬وه‌ نان بۆ "بوك‌و زاوا" بكه‌ن‌و داشكانێكی‌‬ ‫ی)‌و چیرۆك ‌‬ ‫به‌ناوه‌كانی‌ (ئاكۆ‌و ده‌شت ‌‬ ‫ناونانه‌كه‌شی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆئه‌وه‌ی‌ كه‌ بێت‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ئه‌وانیش بڕیاریانداو‌ه زۆریشیان بۆ بكه‌ن‪.‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫گرنگ���ی‌ به‌خۆشه‌ویس���ته‌كه‌ت ب���ده‌و‬ ‫ی گونج���او‬ ‫ی مه‌ك���ه‌‪ ،‬كات��� ‌‬ ‫فه‌رامۆش��� ‌‬ ‫ی بۆچوونه‌كانت‪،‬‬ ‫هه‌ڵبژێر‌ه بۆ خستنه‌ڕوو ‌‬ ‫ده‌ستكه‌وتی‌ داراییت ده‌بێت‪ ،‬ئاگاداری‬ ‫باری ته‌ندروستیت به‌‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫ی‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫ی كۆمه‌ڵیك كێش���ه‌ ‌‬ ‫رووبه‌ڕوو ‌‬ ‫ده‌بیت���ه‌و‌ه له‌كاره‌كه‌ت���دا‪ ،‬پێویس���ت ‌ه‬ ‫ی له‌گ ‌ه ‌ڵ ده‌كه‌یت‪،‬‬ ‫بزانیت چۆن مامه‌ڵه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫پێویس���ته‌ رێزی‌ بۆچون ‌ه جیاوازه‌كان ‌‬ ‫خۆشه‌ویسته‌كه‌ت بگریت‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫به‌سه‌ر هه‌ندێك كێشه‌دا سه‌رده‌كه‌ویت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مه‌ش ده‌بێته‌ ه���ۆی‌ به‌رزكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی كه‌س���انی‌ دیكه‌دا‬ ‫وره‌ت‪ ،‬له‌به‌رچ���او ‌‬ ‫ره‌خن��� ‌ه له‌خۆشه‌ویس���ته‌كه‌ت مه‌گره‌‌و‬ ‫پارێزگاری‌ له‌هه‌سته‌كانت بكه‌‪.‬‬

‫ته‌علیق���ی س���ه‌لکه‌ زۆڵێک���م‬ ‫خوێنده‌و‌ه ده‌رباره‌ی عه‌بقه‌ریه‌تی‬ ‫ئ���ه‌م واڵتان���ه‌ی ک���ن خۆمان‪،‬‬ ‫ئه‌ڵ���ێ‪ :‬ئ���ه‌و ئیس���پانه‌یه‌ی ک ‌ه‬ ‫له‌مه‌نتیقه‌ سه‌نا‪‎‬عیه‌که‌ سه‌یاره‌ی‬ ‫پێ دائه‌وه‌ش���ێنن‪ ،‬ه���ه‌ر عه‌ینی‬ ‫ئیس���پانه‌ی ‌ه که‌ ل���ه‌و ئه‌مه‌ریکاو‬ ‫ئه‌وروپای ‌ه س���اروخی پێ دروست‬ ‫ئه‌که‌ن بگات���ه‌ ئه‌ودیوی مه‌ریخ‪.‬‬ ‫له‌مه‌وان���ێ به‌ مله‌وه‌ن���ی بۆمان‬ ‫روت‌و رون ئه‌بێته‌وانێ که‌‪:‬‬ ‫‪ -1‬ئ���ه‌و زانکۆی���ه‌ی ک��� ‌ه‬ ‫له‌ئه‌ڵمانی���او ئه‌وان���دا س���اڵی‬ ‫ی���ه‌ک دوو جائی���زه‌ی نۆبڵی تیا‬ ‫وه‌رئه‌گیرێت‪:‬‬ ‫‌‌‌ا‌‪ -‬هه‌ر هه‌مان زانکۆیه‌ ک ‌ه لێر‌ه‬ ‫بووه‌ به‌گه‌راجی عوعه‌کان؟‬ ‫ب‪ -‬پێن���ج پلیکان ‌ه له‌خوار ئه‌و‬ ‫زانکۆیه راگیراو‌ه ک ‌ه هه‌موو ساڵێ‬ ‫له‌دوای ن���ه‌ورۆزه‌و‌ه ئیتر ده‌وامی‬ ‫تیا نامێنێ؟‬ ‫ج‪ -‬روبع���ی روبع���ی روبع���ی‬ ‫زانکۆکانی ئێره‌ دکتۆرای نه‌داو‌ه‬ ‫ب ‌ه مه‌سئول‌و شتی وا؟‬ ‫د‪ -‬له‌وه‌ی ئێم ‌ه زیاتر به‌ده‌ست‬ ‫ئیخوانه‌وه‌ گیری خواردووه‌؟‬ ‫‪ -2‬ئ���ه‌و کۆمپانیای���ه‌ی ک��� ‌ه‬ ‫له‌خاریج ئاب���وری مه‌مله‌که‌ته‌ک ‌ه‬ ‫ئه‌خاته‌ س���ه‌ر دونه‌اڵنی ش���انی‬ ‫خۆی‪:‬‬ ‫ا‪ -‬بیهێنیت��� ‌ه ئێ���ر‌ه جه‌ماعه‌ت‬ ‫داوای سه‌همی لێ ئه‌که‌ن؟‬ ‫ب‪ -‬هه‌ر عه‌ین���ی کۆمپانیاکه‌ی‬ ‫ئێره‌ جه‌ماعه‌ت داوای سه‌همی لێ‬ ‫ئه‌که‌ن؟‬ ‫ج‪ -‬خۆیش���ی بکوژێ���ت روبعی‬ ‫روبع���ی روبع���ی ئه‌مان���ه‌ی الی‬ ‫خۆمان زه‌ریبه‌ نادات؟‬ ‫د‪ -‬ه���ه‌ر به‌ق���ه‌ده‌ر ئه‌مان���ه‌ی‬ ‫کوردستان خه‌بیری ئیقتیصادی‌و‬ ‫بازرگانیی���ان تیایه‌‌و ماباقیه‌که‌ی‬ ‫تر خزمی براده‌رانن؟‬ ‫‪ -3‬ئ���ه‌و بازرگانه‌ی که‌ ئێواران‬ ‫له‌نادی تیجاره‌ ئه‌خواته‌وه‌‪:‬‬ ‫ا‪ -‬عان���ه‌ له‌باخه‌ڵیا نییه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫بۆپۆز هه‌وێی ده‌رهێناوه‌؟‬ ‫ب‪ -‬به‌قه‌ده‌ر میسته‌رفۆرد رقی‬ ‫له‌تیجاره‌تی په‌کینه‌؟‬ ‫ج‪ -‬ساڵی چوارجار ئه‌چێت بۆ‬ ‫عه‌مره‌؟‬ ‫د‪ -‬ده‌س���مایه‌که‌ی له‌ئه‌ساڵ هی‬ ‫مه‌سئولێکه‌‪ ،‬ئه‌م هه‌ر دیکۆره‌؟‬ ‫‪ -4‬ئ���ه‌و جه‌ریده‌یه‌ی له‌واڵتان‬ ‫پێی ئه‌ڵێن ده‌س���ه‌اڵتی چواره‌م‪،‬‬ ‫له‌کوردستانا‪:‬‬ ‫ا‪ -‬خ���وا داین���اوه‌ بیکه‌ی���ت‬ ‫به‌سفره‌؟‬ ‫ب‪ -‬مه‌س���ئوله‌کانی لێکردوین‬ ‫به‌دێوو درنج؟‬ ‫ج‪ -‬وامان لێهاتووه‌ که‌باس���ی‬ ‫کوردایه‌تیمان گوێ لێبوو‪ ،‬لوتمان‬ ‫بگرین؟‬ ‫د‪ -‬هه‌ریه‌ک���ه‌و براده‌رێک���ی‬ ‫له‌پشته‌وه‌یه‌؟‬ ‫‪ -5‬ئه‌و حه‌بی سه‌رئێشه‌یه‌ی ک ‌ه‬ ‫له‌سوید وه‌ک تۆڵه‌که‌ وایه‌‪:‬‬ ‫ا‪ -‬لێره‌ش هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌‪96‬ه‌و‌ه‬ ‫ئێکسپایه‌ر بووه‌؟‬ ‫ب‪ -‬ه���ه‌زار صه‌یده‌لی ‌ه بگه‌ڕێیت‬ ‫ده‌ستت ناکه‌وێ؟‬ ‫ج‪ -‬ده‌رمانخانه‌ی ال کۆاڵنه‌کان‬ ‫قوتوه‌ک���ه‌ی په‌ی���دا ئه‌ک���ه‌ن‬ ‫ته‌زویره‌که‌ی تێئه‌خه‌ن؟‬ ‫د‪ -‬ئه‌ڵێ���ن نیش���انی دکتۆری‬ ‫بده‌یت نازانێ بۆچی باشه‌؟‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌كه‌یت له‌بوار ‌‬ ‫هه‌ست به‌كه‌متوانای ‌‬ ‫كاره‌كه‌ت���دا‪ ،‬نابێ���ت ئه‌مه‌ س���اردت‬ ‫ی‬ ‫ی رووبه‌ڕوو ‌‬ ‫بكاته‌وه‌ له‌كار‪ ،‬به‌به‌هێز ‌‬ ‫ئه‌و كێش���ان ‌ه ببه‌ره‌و‌ه كه‌ دێن ‌ه پێش‬ ‫خۆت‌و خۆشه‌ویسته‌كه‌ت‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )342‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/9/11‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫سیخوڕی ژن‬ ‫بێریڤان جه‌مال حه‌مه‌سه‌عید‬

‫رەخنە له‌دین‬

‫پارادیمی عەلمانیەت‪ :‬بریان ویلسن‬ ‫(‪)5‬‬ ‫بریان ویلس���ن ئەو کۆمەڵناسەیە کە بە‬ ‫ئااڵھەڵگ���ری تێ���زەی بەعەلمانیبوونی‬ ‫دونی���ا دادەنرێت‪ ،‬کەم کۆمەڵناس ھەیە‬ ‫له‌‪ ٤٠‬ساڵی رابردوودا بە ئەندازەی ئەم‬ ‫پی���اوە به‌رگری له‌ھێڵە س���ەرەکیەکانی‬ ‫تێزەی علمانی���ەت کردبێت‪ .‬ئەم پیاوە‬ ‫بەشی ھەرەزۆری تێزەکانی ماکس ڤێبەر‬ ‫لەس���ەر عەقاڵنیەت‌و لەسەر الوازبوونی‬ ‫دی���ن له‌دونی���ای مۆدێرن���دا‌و لەس���ەر‬ ‫دروس���تبوونی کایەی جی���ا لەدەرەوەی‬ ‫دیندا‌و لەس���ەر بەھێزبوونی دەس���ەاڵتی‬ ‫زانست وەردەگرێت‌و گەشەیان پێئەدات‪.‬‬ ‫لەمڕووەوە لەوانەی���ە کاریگەری ماکس‬ ‫ڤێبەر لەسەر ھیچ کەسێکی دوای خۆی‬ ‫بەئەن���دازەی کاریگەری لەس���ەر بریان‬ ‫ویلس���ن گەورەنەبێت‪” ،‬کۆمەڵناس���یی‬ ‫دین“ الی بریان ویلسن بەتەواوی لەژێر‬ ‫سێبەری کۆمەڵناس���ی دین الی ماکس‬ ‫ڤێبەردایە‪.‬‬ ‫الی ویلس���ن بەعەلمانیبوون���ی دونی���ا‬ ‫پرۆس���ەیەک نییە تایبەت بەم یان بەو‬ ‫بەش���ی دونی���ا‪ ،‬بەڵکو ب���ە توندی بە‬ ‫پرۆسەی تازەبوونەوەی کۆمەاڵیەتییەوە‬ ‫گرێ���دراوە‌و ناکرێ���ت قس���ە له‌بوون���ی‬ ‫کۆمەڵگایەکی مۆدێرن بکەین بەبێئەوەی‬ ‫قس���ە له‌پرۆس���ەی ب���ە عەلمانیبوونی‬ ‫ئ���ەو کۆمەڵگایە نەکەی���ن‪ .‬لەدیدی ئەم‬ ‫کۆمەڵناسەدا پرۆسەی بە عەلمانیبوون‬ ‫پرۆس���ەیەکی حەتمیی���ە‌و وەک لۆژیکی‬ ‫ناوەک���ی پرۆس���ەی تازەبوون���ەوەی‬ ‫کۆمەاڵیەت���ی‌و سیاس���ی‌و فەرھەنگ���ی‬ ‫کاردەکات‪ ،‬ئ���ەم حەتمیبوونەش���ی‬ ‫وادەکات عەلمانی���ەت رووی له‌ئایندەی‬ ‫ھەموو کۆمەڵگاکانی دونیابێت‪ ،‬بەشێک‬ ‫ل���ەو مێ���ژووەی لەپێش���ەوەی ھەموو‬ ‫کۆمەڵ���گاکان‌و لەپێش���ەوەی ھەم���وو‬ ‫مرۆڤایەتیدایە‪.‬‬ ‫بریان ویلسن پرۆس���ەی بەعەلمانیبوون‬ ‫وەک پرۆس���ەیەکی گەورە‌و بەردەوامی‬ ‫کەمبوونەوە‌و الوازبوونی کاریگەریەکانی‬ ‫فیکری دینی‌و ھەڵسوکەوتی دینی‌و دەزگا‬ ‫دینیی���ەکان وێنادەکات‪ .‬پرۆس���ەی بە‬ ‫عەلمانیبوون مانای الوازبوونی دین لەو‬ ‫سێ ئاستە سەرەکی‌و بنەڕەتیه‌دا‪ ،‬واتە‬ ‫الوازبوونی دین له‌ئاستی فیکر‌و زانستیدا‪،‬‬ ‫الوازبوون���ی له‌ئاس���تی ھەڵس���وکەوت‌و‬ ‫ئ���اکاری کۆمەاڵیەتی���دا‌و الوازبوون���ی‬ ‫له‌ئاس���تی دەزگاییدا‪ .‬ھەموو ئەمانەش‬ ‫مانای الوازبوون���ی کاریگەریەکانی دین‬ ‫لەئاس���تی کۆمەڵگادا وەک گش���تێک‌و‬ ‫لەئاس���تی تاکەکەس���یدا‌و له‌ئاس���تی‬ ‫دەزگاییدا‪ .‬لەئاس���تی یەکەمدا پرۆسەی‬ ‫عەلمانیەت دەبێتە ھۆکاری لەدایکبوونی‬ ‫کۆمەڵ���گا بەمان���ا مۆدێرنەک���ەی‪ ،‬واتە‬ ‫لەدایکبوون���ی رووبەرێک���ی کۆمەاڵیەتی‬ ‫گەورەت���ر له‌تاق���م‌و گ���روپ‌و تایەف���ە‬ ‫دینییەکان‪ ،‬لەدایکبوونی کۆمەڵگا وەک‬ ‫سەرچاوەی سەرەکی شوناس‌و ئینتیما‌و‬ ‫دەس���تهەڵگرتن له‌ئینتیم���ا ب���ۆ گروپە‬ ‫دینی‌و کۆمەاڵیەتییە بچووک‌و ناوچەیی‌و‬ ‫مەزھەب���ی‌و لۆکاڵیەکان‪ .‬پرۆس���ەی بە‬ ‫عەلمانیب���وون وادەکات کۆمەڵ���گا وەک‬ ‫گش���تێکی گەورە‌و ت���ازە لەدایکببێت‌و‬ ‫بشبێت بەسەرچاوەی یەکەمی شوناسی‬ ‫کۆمەاڵیەتی‪.‬‬ ‫لەئاس���تی دەزگایی���دا‪ ،‬پرۆس���ەی بە‬ ‫عەلمانیب���وون‪ ،‬مان���ای دروس���تبوونی‬ ‫کۆمەڵێ���ک دەزگای نوێ کە بەش���ێکی‬ ‫زۆر‌و گرنگی ئەو کارانە ئەنجامئەدەن کە‬ ‫پێش���تر دەزگا دینییەکان جێبەجێییان‬ ‫دەکرد‪ .‬ئەمەش وادەکات بڕێکی گەورەی‬ ‫ئەو رووبەرە کۆمەاڵیەتی‌و فەرھەنگییەی‬ ‫کە ج���اران دەزگا دینیی���ەکان کاریان‬ ‫تێدادەک���رد لەژێ���ر دەس���تی دەزگا‬ ‫دینیی���ەکان بێن���ەدەرەوە‌و بکەوێتە ژێر‬ ‫دەس���تی دەزگا ت���ازەکان‪ .‬ب���ۆ نموونە‬ ‫دروس���تبوونی دەزگاکانی پ���ەروەردە‌و‬ ‫فێربوونی نوێ کە ش���وێنی قوتابخانە‌و‬ ‫فێرگە دینییەکانی بەر له‌ھاتنی مۆدێرنە‌و‬ ‫بەر له‌دروستبوونی پرۆسەی عەلمانیەت‬ ‫دەگرنەوە‪ .‬ئەمە جگە له‌دروس���تبوونی‬ ‫کای���ەی جیاواز ک���ە دەزگای جیاوازیان‬ ‫تیادا دروستدەبێت‌و ئەو دەزگا تازانەش‬ ‫پەرە بە بیر‌و بۆچ���وون‌و بەھای نادینی‬ ‫دەرەوەی دەسەاڵتی دەزگا دینییەکان‪،‬‬

‫بیروڕا‬

‫دەدەن‪.‬‬ ‫لەئاس���تی تاکەکەسیش���دا‪ ،‬پرۆس���ەی‬ ‫بەعەلمانیب���وون‪ ،‬مانای دروس���تبوونی‬ ‫دۆخێکی فەرھەنگی تازە‌و لەدایکبوونی‬ ‫جۆرێک له‌ھۆش���یاری نوێ کە ئینس���ان‬ ‫دەکەنە بوونەوەرێکی سەربەخۆ‌و عەقاڵنی‪،‬‬ ‫بوونەوەرێک خۆی بتوانێت بڕیار بۆ خۆی‬ ‫ب���دات‌و خۆی بتوانێت مان���ا‌و بۆچوون‌و‬ ‫لێکدانەوەکانی خۆی دەستنیش���انکات‪.‬‬ ‫واتە لەدایکبوونی جۆرێک له‌ھۆش���یاری‬ ‫کە ب���ۆ جیاکردنەوەی ب���اش له‌خراپ‌و‬ ‫راست له‌ھەڵە پێویستی بە دین‌و پیاوانی‬ ‫دین‌و دەزگا دینیی���ەکان نەبێت‪ ،‬بەڵکو‬ ‫عەقڵ‌و ویژدانی تاکەکەس���یانەی خۆی‬ ‫پێوەر‌و ئاراس���تەکەری بێ���ت‪ .‬ئەمه‌ش‬ ‫مان���ای دروس���تبوونی دۆخێک���ه‌ دین‬ ‫نەتوانێت چیتر تیایدا ماناکانی باش���ە‌و‬ ‫خراپە‌و ئەش���ێ‌و ناشێ‌و حەاڵڵ‌و حەرام‬ ‫بۆ تاکەکەس���ەکان دەستنیش���انبکات‪،‬‬ ‫نەتوانێ���ت ب���ە تاکەک���ەس بڵێت چۆن‬ ‫ھەڵس���وکەوت بکات‪ ،‬چی بە ئەخالقی‌و‬ ‫چی بە بەدئەخالقی‌و چی بە پیرۆز‌و چی‬ ‫بە ناپیرۆز بزانێت‪ .‬بەکورتی لەدایکبوونی‬ ‫ئەم جۆرە له‌تاکەکەسی ھۆشیار وادەکات‬ ‫دین نەتوانێت چیتر بە ئینس���ان بڵێت‬ ‫چۆن بژی‌و ب���اوەڕی بەچی بێت‌و ژیانی‬ ‫لەپاڵ کام دی���دی ئەخالقیدا رێکبخات‪.‬‬ ‫براین ویلس���ن باوەڕی وایە دەشێت دین‬ ‫له‌ئاستی باوەڕی تاکەکەسیدا بمێنێتەوە‌و‬ ‫وەک عەقیدەیەکی تایبەت تاکەکەسەکان‬ ‫باوەڕیان پێیبێت‪ ،‬ئ���ەوەی له‌دۆخی بە‬ ‫عەلمانیبوونی دونیادا دەگۆڕێت‪ ،‬ئەوەیە‬ ‫کە تاکەکەسەکان ئەو باوەڕە شەخسییە‬ ‫دینییانە بەس���ەربەخۆیی له‌دەس���ەاڵتە‬ ‫دینییەکان���ی ن���او کۆمەڵ���گا دەژی���ن‌و‬ ‫بەس���ەربەخۆیی ئەزموونیاندەک���ەن‌و‬ ‫بەسەربەخۆیی گەشەیان پێئەدرێت‪.‬‬ ‫بەکورتی پرۆسەی بە عەلمانیبوونی دونیا‬ ‫الی ئەم کۆمەڵناسە‪ ،‬لەسەر ھەمان ئەو‬ ‫رووب���ەرە فیکریی���ەی الی ماکس ڤێبەر‬ ‫ئامادەیە‪ ،‬مانای پاشەکشەی رۆڵی دین‬ ‫لەھەموو ئەو ئاس���تانەدا کە لەسەرەوە‬ ‫باس���مانکرد‌و جێگرتنەوەش���ی بە دید‌و‬ ‫بۆچوون‌و بەھا‌و نرخی نادینی‪ .‬ویلس���ن‬ ‫دین ھەم وەک شێوازی بیرکردنەوە‌و ھەم‬ ‫وەک جۆرێکی تایبەت له‌ھەڵس���وکەوت‌و‬ ‫پراکتیک���ی تایب���ەت مامەڵ���ەدەکات‪،‬‬ ‫وەکچۆن ھاوکات وەک بوونێکی دەزگایی‬ ‫فرەجۆریش مامەڵ���ەی دەکات‪ .‬ئەمەی‬ ‫دوایی���ان وادەکات دین ھەمیش���ە لەناو‬ ‫کۆمەڵێ���ک دەزگادا بەرجەس���تەبێت‪،‬‬ ‫وەک بەرجەس���تەبوونی مەس���یحییەت‬ ‫لەناو کەنیس���ە‌و ئیسالم لەناو مزگەوت‌و‬ ‫دینەکانی تر لەناو مەعبه‌دە جیاوازەکانی‬ ‫تردا‪.‬‬ ‫ئەوەی الی ویلس���ن ش���وێنی سەرنجە‪،‬‬ ‫بەس���تنەوەی تون���دی لەدایکبوون���ی‬ ‫مۆێرن���ە‌و الوازبوون���ی دین���ە‪ .‬الی ئەم‬ ‫کۆمەڵناس���ە ھەموو پرۆسەیەکی مۆێرنە‬ ‫بەحەتمی ئ���ەو دۆخە ناھەموارە بۆ دین‬ ‫دروستدەکات‪ ،‬ھاوکات مۆدێرنە بەحەتمی‬ ‫پرۆسەی بە عەلمانیبوونی دونیا سەروەر‬ ‫دەکات‪ ،‬ئەوەش���ی ئەم گشتە گەورەیە‬ ‫ئاراس���تەدەکات‪ ،‬ھەمان ئەو پرۆس���ەی‬ ‫ب���ە عەقاڵنیبوونەیە‪ ،‬ک���ە ماکس ڤێبەر‬ ‫باسیدەکات‪ .‬ویلسن وەک ڤێبەر رای وایە‬ ‫کە پرۆسەی بە عەقاڵنیبوون ھەم ھێزی‬ ‫کەلەپور‌و تەقلید لەناودەبات‪ ،‬ھەم ھێزی‬ ‫کاریزما‪ .‬وەک پێش���تریش نیش���انماندا‬ ‫لەم دیدەدا بەشێکی گەورەی کەلەپور‌و‬ ‫تەقلی���د وەک کەلەپ���ور‌و تەقلی���دی‬ ‫دینی نیش���انئەدرێت‪ .‬بۆیە لەم دیدەدا‬ ‫الوازبوونی کەلەپ���ور‌و تەقلید‪ ،‬لەڕێگای‬ ‫پرۆس���ەی بە عەقاڵنیبوون���ەوە‪ ،‬مانای‬ ‫الوازبوونێکی حەتمی دین دەگەیەنێت‪.‬‬ ‫بە مانایەکی دیکە الی ویلسن‪ ،‬وەک الی‬ ‫ماکس ڤێبەر‪ ،‬ئاکاری ھەرە س���ەرەکی‬ ‫کۆمەڵگاکانی بەر له‌مۆدێرنە بااڵدەستیی‬ ‫کەلەپ���ور‌و کاریزمای���ە‪ ،‬ئ���ەم کۆمەڵگا‬ ‫نامۆدێرنان���ە کۆمەڵگای داخراون‌و دین‪،‬‬ ‫کە لەم دیدەدا یەکس���انە بە خورافەت‌و‬ ‫سیحر‪ ،‬ئەم کۆمەڵگایانە بەڕێوەدەبات‪.‬‬ ‫پرۆس���ەی بە عەلمانیبوون���ی دونیا کە‬ ‫ل���ەم دی���دەدا ج���ەوھەری تازەبوونەوە‬ ‫دەستنیشاندەکات‪ ،‬کۆتایی بەو سیحر‌و‬ ‫خورافەت���ە دەھێنێ���ت‌و وادەکات دونیا‬ ‫له‌بەرماڵە سیحرییەکەی دابماڵرێت‪.‬‬

‫فه‌مفه‌تال ‪ ،femme fatale‬وش���ه‌یه‌کی‬ ‫فه‌ره‌نس���یه‪ ‌،‬به‌ واتای ژنی به‌دووم یان‬ ‫وێرانکه‌ر دێت‪ .‬هێمایه‌که‌ بۆ ئه‌و ژنانه‌ی‬ ‫که‌ به‌ سیما‌و له‌شوالر جوانن‪ ،‬سه‌رنجی‬ ‫پی���اوان ب���ۆ الی خۆیان راده‌کێش���ن‪.‬‬ ‫بیچمێک���ه‌ "فیگه‌رێک���ه"‌ له‌هون���ه‌ر‌و‬ ‫ئه‌ده‌بی کالس���یکیدا به‌رچاو ده‌که‌وێت‪.‬‬ ‫تایبه‌تمه‌ن���دی که‌س���ایه‌تی فه‌مفه‌تال‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌کی گش���تی پێکهاتوه‌ له‌و‬ ‫ژنانه‌ی که‌ ئ���ازادو متمانه‌به‌خۆن‪ ،‬لوت‬ ‫له‌ئاس���مان‌و مه‌غرورن‪ ،‬وری���ا‌و لێهاتون‬ ‫له‌هه‌ڵخه‌ڵه‌تاندن‌و هه‌ڵفریواندنی پیاوان‪،‬‬ ‫هاوکات جوانن‌و له‌ڕووی سێکس���ییه‌وە‬ ‫دڵڕفێن���ن‪ .‬ئ���ه‌م ژنان���ه‌ له‌ئه‌نجام���ی‬ ‫به‌گه‌ڕخس���تنی روخس���اری ج���وان‪،‬‬ ‫گه‌نجی‌و لێهاتوویه‌کانیان‪ ،‬مه‌به‌س���ت‌و‬ ‫ئامانجه‌کانی���ان به‌ده‌س���ت ده‌هێننن‪.‬‬ ‫ج���ا به‌گه‌ڕخس���تنه‌که چ بۆ ن���او بێت‬ ‫یان پاره‌و س���امان‌و س���ه‌روه‌ت یان بۆ‬ ‫پله‌وپایه‌ی به‌رز‪ ،‬ئ���ه‌وا ئاماده‌ن هه‌مو‬ ‫کارێ���ک ئه‌نجام بده‌ن‪ .‬به‌وش���ه‌گه‌لێکی‬ ‫تر‪ ،‬ژنانی‌ فه‌مفه‌تال به‌ شۆخ‌و شه‌نگی‌و‬ ‫سێکسیواڵتییه‌کانیانه‌وە‪ ،‬له‌پێناو حه‌زو‬ ‫ئاره‌زوی خۆیاندا‌و بۆ گه‌یشتن به‌ ئامانجه‌‬ ‫تایبه‌تییه‌کانی���ان‪ ،‬پیاو هه‌ڵده‌فریوێنن‌و‬ ‫له‌خش���ته‌ی ده‌ب���ه‌ن‪ ،‬به‌جۆرێک هه‌مو‬ ‫رێگایه‌ک ده‌گرنه‌ ب���ه‌ر که‌ بارودۆخه‌که‌‬ ‫له‌ژێ���ر کۆنترۆڵی خۆیان���دا بهێڵنه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ڕاده‌ی���ه‌ک کـه‌ ئاژاوە‌‌و ئاکامی خراپی‬ ‫لێده‌که‌وێته‌وه‌‪ .‬یه‌کێک له‌و که‌س���ایه‌تیه‌‌‬

‫دڵڕفێنه‌ به‌ناوبانگ���ه‌‪ ،‬که‌ له‌مێژودا‪ ،‬به‌‬ ‫فه‌مفه‌‌ت���ال‌و فریوده‌ر ناوزه‌ن���د کراوە‪،‬‬ ‫که‌ به‌ توانای���ی‌و هێزو لێهاتووی خۆی‪،‬‬ ‫دوو س���ه‌رکرده‌ی به‌هێزی ده‌سه‌اڵتداری‬ ‫رۆمانی هه‌ڵفریواندووە‪ ،‬شاژنی میسری‬ ‫ک���ۆن "کلیوپاترا" بووە‪ .‬ئه‌و ش���اژنه‌ی‬ ‫ک���ه‌ کاره‌س���ات‌و تراژیدی���ای گه‌وره‌ی‬ ‫دروس���تکردووە‌و له‌پاشاندا‪ ،‬کۆتایی به‌‬ ‫ئیمپراتۆر‌ی��� ‌هت‌و ژیانی خ���ۆی هێناوە‪.‬‬ ‫بێگومان‌ ژنانی فه‌مفه‌تاڵ هه‌ر‌ له‌کۆنه‌وە‬ ‫تا رۆژی ئێستاش رۆڵی گه‌وره‌یان بینیوە‬ ‫له‌بواری سیاسی‌و سه‌ربازیدا‪ ،‬له‌ڕێگای‬ ‫کاری سیخوڕی‪ ،‬له‌هێنان‌و بردنی زانیاری‬ ‫نهێنی سیاس���ی‌و س���ه‌ربازی‪ .‬ئه‌مه‌ش‬ ‫له‌ئاکام���ی تێکه‌ڵبوونی���ان بووە له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌سه‌اڵتداران‌و سه‌رکرده‌و به‌رپرسان‪.‬‬ ‫لێ���ره‌وه‌ په‌یوه‌ندییه‌ک���ی له‌یه‌کنه‌پچڕاو‬ ‫له‌نێوان ئیرۆتیک‌و س���یخوڕی‪ ،‬له‌نێوان‬ ‫سێکس‌و جاسوسی هه‌یه‌‌‪ ،‬ئه‌م فیگه‌رانه‌‬ ‫به‌ه���ۆی سرووش���ت‌و تایبه‌تمه‌ندی���ی‬ ‫خۆیان���ه‌وه‌‪ ،‬خۆی���ان خزاندۆت���ه‌ ن���او‬ ‫دام���و‌ده‌زگا سیاس���ی‌و س���ه‌ربازییه‌‬ ‫هه‌س���تیارەکانه‌وە‪ .‬نمون���ه‌ش‌ له‌‌کاتی‬ ‫جه‌نگی جیهانی یه‌که‌م‌و دووه‌مدا‪ ،‬ژنانی‬ ‫فریوده‌ری هه‌ستبزوێنه‌ر به‌گه‌ڕخراون بۆ‬ ‫کاری سیخوڕی واڵتان له‌دژی یه‌کتری‪.‬‬ ‫نمونه‌ش ژن���ه س���ه‌ماکه‌ری‌ هۆڵه‌ندی‬ ‫"مارگریت���ا زه‌یله"‌‪ ،‬ک���ه‌ به‌"ماتا هاری"‬ ‫ناو ده‌براوە‪ .‬ماتا هاری له‌ساڵی ‪،١٩٠٥‬‬ ‫وه‌ک سه‌ماکه‌ر کاری کردووە‪ ،‬هونه‌ری‬ ‫س���ه‌ماکردنی ماتا هاری سه‌رنجڕاکێش‌و‬ ‫سێکسی‌و جوان بووه‪ .‬هه‌رزوو ناوبانگی‬

‫له‌کۆمه‌ڵگای خۆشمان‬ ‫"ماتا هاری" ئاسا‪،‬‬ ‫ژنی فریوده‌رمان هه‌یه‌‬ ‫که‌ خۆیان خزاندۆته‌‬ ‫ناو داموده‌زگا‌و‬ ‫رێکخراوه‌کانه‌وە‌و کاری‬ ‫سیخوڕیی به‌سه‌ر‬ ‫پارت‌و رێکخراو‌و‬ ‫به‌رپرسه‌کانه‌وە ده‌که‌ن‬ ‫دەرکردووە‌و له‌شاره‌ ئه‌وروپیه‌کانی تری‬ ‫وه‌ک پاری���س‪ ،‬ڤینا‪ ،‬مدری���د‌و مۆناکۆ‪،‬‬ ‫بۆ نمایشی س���ه‌ما بانگده‌کرا‌و بایه‌خی‬ ‫پێدراوە‪ .‬به‌و هۆیه‌وه‪ ‌،‬په‌یوه‌ندی نزیکی‬ ‫له‌گه‌ڵ جه‌نراڵ‌و سه‌رکرده‌‌و فه‌رمانبه‌رە‬ ‫بااڵکان دروس���ت ک���ردووەو هه‌تا خۆی‬ ‫گه‌یاندۆته‌ کۆش���کی س���ه‌رگه‌رمکردنی‬ ‫س���ه‌رکرده‌‌و سیاس���ه‌تمه‌داره‌ بااڵکان‪.‬‬ ‫ئ ‌هم‌ سه‌ماکه‌ره‌‌ له‌کاتی جه‌نگی جیهانی‬ ‫یه‌که‌مدا‪ ،‬به‌هۆی ئ���ه‌وه‌ی ره‌گه‌زنامه‌ی‬

‫هۆڵه‌ن���دی هه‌ب���ووه‌‪ ،‬توانیویه‌ت���ی‬ ‫گه‌ش���توگوزار ب���ۆ واڵتانی ت���ر بکات‪،‬‬ ‫دیاره‌ گه‌ش���ته‌ زۆره‌کان���ی‌و په‌یوه‌ندی‬ ‫دۆستانه‌ی نزیکی له‌گه‌ڵ فه‌رمانبه‌رانی‬ ‫سیاسی بااڵ‌و سه‌ربازی‪ ،‬بای ‌هخ‌و سه‌رنج‬ ‫راده‌کێش���یت‪ .‬هه‌ربۆیه‌ له‌ساڵی ‪١٩١٧‬‬ ‫له‌الیه‌ن فه‌ره‌نس���ییه‌کانه‌وه‌ گیراوە به‌‬ ‫تاوانی س���یخوڕی ب���ۆ ئه‌ڵمانیا‌ حوکم‬ ‫ده‌درێت‌و پاش���ان گولله‌ب���اران کراوە‪.‬‬ ‫بێگومان له‌کۆمه‌ڵگای خۆش���مان "ماتا‬ ‫هاری" ئاس���ا‪ ،‬ژن���ی فریوده‌رمان هه‌یه‌‬ ‫ک���ه‌ خۆیان خزاندۆته‌ ن���او داموده‌زگا‌و‬ ‫رێکخراوه‌کان���ه‌وە‌و کاری س���یخوڕی‬ ‫به‌سه‌ر پارت‌و رێکخراو‌و به‌رپرسه‌کانه‌وە‬ ‫ده‌که‌ن‪ .‬ئه‌م ژن���ه‌ فریوده‌رانه‌ له‌کاژێره‌‬ ‫بێده‌نگه‌کان���ی پێ���ش کازی���وه‌ی‬ ‫به‌یانیان���دا‪ ،‬خه‌ریک���ی س���ه‌رگه‌رمی‌و‬ ‫دامرکان���ه‌وه‌ی که‌ف‌و کوڵی دۆس���ت‌و‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌کانیانن‪ .‬ئیتر ئایا ئه‌م ژنانه‌‬ ‫به‌هۆی هۆنراوه‌‌و هه‌ڵبه‌س���ت به‌ س���ه‌ر‬ ‫جه‌ن���ه‌راڵ‌و س���ه‌ربازی ب���ااڵ بێت‪ ،‬یان‬ ‫به‌هۆی ماسته‌ر‌و دکتۆرای ساخته‌ی واڵته‌‬ ‫عه‌ره‌بی���ه‌کان‌و واڵتانی تر بێت‪ ،‬خۆیان‬ ‫خزاندۆته‌ کۆشکی سه‌رکرده‌و به‌رپرس‌و‬ ‫زه‌وی���دارە بااڵده‌س���ته‌کان‪ .‬ئه‌مه‌ش‌ بۆ‬ ‫به‌ده‌س���تهێنانی پۆست یان پله‌و پای ‌هو‌‬ ‫ه���ه‌ر به‌رژه‌وه‌ندییه‌کی تر بێت ئاماده‌ن‬ ‫جه‌سته‌و روخساری خۆیان بخه‌نه‌ گه‌ڕ‪،‬‬ ‫به‌اڵم دی���اره‌ ئه‌م به‌گه‌ڕخس���تنه‪ ،‬ئه‌م‬ ‫ملدانه‪ ‌،‬هه‌روا ئاسان نییه‌‪ ،‬به‌ڵکو مێژوو‬ ‫ده‌ریده‌خات که‌ به چه‌ند‌ نرخێکی گران‬ ‫له‌سه‌ریان ده‌که‌وێته‌وه‌‪.‬‬

‫عه‌لی‌ باپیر‌و داهێنانێكی‌ سه‌یر‬ ‫له‌مه‌ڕ چه‌مكی‌ ئۆپۆزسیۆنبوون‬ ‫سه‌رتیپ قه‌شقه‌یی‌‬ ‫ده‌ركه‌وتن����ی‌ ئۆپۆزس����یۆن له‌هه‌رێم ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستان بۆخۆی‌ خاوه‌نی‌ ئه‌زمونێكی‌‬ ‫ن����وێ‌و دۆخێك����ی‌ تایبه‌ت����ه‌‪ ،‬هه‌روه‌ك‬ ‫چۆن به‌هێزی‌‌و الوازی‌‌و گه‌شه‌س����ه‌ندنی‌‬ ‫ده‌رخۆری‌ كۆمه‌ڵێك فاكته‌ری‌ سیاسی‌‌و‬ ‫ئاب����ووری‌‌و كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‌‌و مێژوویی����ه‌‪،‬‬ ‫ئێمه‌ لێره‌ قس����ه‌مان له‌س����ه‌ر چه‌مكی‌‬ ‫سه‌رهه‌ڵدانی‌ ئۆپۆزسیۆن نییه‌‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌‬ ‫باس����مان له‌سه‌ر تێگه‌یش����تنی‌ چه‌مكی‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆنه‌ له‌الی‌ ئیسالمیه‌كان‌و عه‌لی‌‬ ‫باپیر ب����ه‌ تایب����ه‌ت وه‌ك كاراكته‌رێكی‌‬ ‫ی سیاس����ی‌ كه‌ له‌م دواییه‌دا‬ ‫ئیس��ل�ام ‌‬ ‫چه‌ند مش����تومڕێكی‌ گه‌رم����ی‌ له‌نێوان‬ ‫خۆی‌‌و مه‌سعود عه‌بدولخالقی‌ نووسه‌ر‌و‬ ‫ب����ه‌دوای‌ ئ����ه‌وان چه‌ند كه‌س����ێكی‌ تر‬ ‫هێنایه‌ كای����ه‌وه‌‪ ،‬پێویس����تده‌كات ئه‌م‬ ‫پرس����ه‌ زیاتر هه‌ڵوه‌س����ته‌ی‌ له‌س����ه‌ر‬ ‫بكرێ‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و جۆره‌ تێگه‌یش����تنه‌‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌ی‌ س����ه‌ركرده‌یه‌كی‌ ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ك����ه‌ "به‌باش بڵی‌ ب����اش‌و به‌خراپ بڵێ‬ ‫خراپ" داهاتووی‌ ئۆپۆزسیۆن له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس����تان به‌ره‌ودواوه‌ ده‌بات‌و ره‌نگه‌‬ ‫هۆكارێكیش بێت ب����ۆ په‌رته‌وازه‌بوونی‌‬ ‫الیه‌نه‌كانی‌ ئۆپۆزسیۆن‪.‬‬ ‫ده‌س����ته‌واژه‌ی‌ ئۆپۆزس����یۆن كۆمه‌ڵێك‬ ‫واتا‌و بنچینه‌ی‌ فیكری‌ له‌ئامێز ده‌گرێت‪،‬‬ ‫یه‌كێك له‌واتاكانی‌ ئۆپۆزسیۆن ئه‌وه‌یه‌‬ ‫ك����ه‌ پێویس����ته‌ له‌واڵت����دا له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫هه‌بوونی‌ الیه‌ن ی����ان كۆمه‌ڵه‌ الیه‌نێكی‌‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتدار‪ ،‬واته‌ له‌به‌رامبه‌ر هه‌بوونی‌‬ ‫حكومه‌تێك ك����ه‌ به‌ڕێگه‌ی‌ ئاش����تیانه‌‬ ‫واته‌ هه‌ڵبژاردن ده‌سه‌اڵتی‌ وه‌رگرتووه‌‪،‬‬ ‫الیه‌نێ����ك ی����ان كۆمه‌ڵ����ه‌ الیه‌نێكی‌ تر‬ ‫یان كۆمه‌ڵه‌ كه‌س����ێك هه‌ب����ن ركابه‌ری‌‬ ‫ئه‌و حكومه‌ته‌‌و ئ����ه‌و الیه‌نانه‌ بكه‌ن كه‌‬ ‫له‌دوای‌ ئه‌وه‌وه‌ن‪ ،‬ئه‌ركی‌ ئۆپۆزس����یۆن‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ چاودێری‌ ئ����ه‌و حكومه‌ت‌و ئه‌و‬ ‫الیه‌نان����ه‌ بك���� ‌هن‌و ته‌نه����ا كه‌موكوڕی‌‌و‬ ‫خاڵه‌ الوازه‌كانی‌ ئاشكرابكات‌و خه‌ڵك‌و‬ ‫جه‌ماوه‌ریان لێ ئاگاداربكاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ی‌ كه‌وا بۆیان بسه‌لمێنن‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر ئ����ه‌وان یان الیه‌نێك����ی‌ تر له‌م‬ ‫هه‌ڵبژاردن����ه‌ ده‌رچووبان یان له‌داهاتوو‬ ‫ده‌ربچن له‌و حكومه‌ته‌ی‌ ئێس����تا هه‌یه‌‬ ‫باش����ترده‌بن‌و ئیداره‌یه‌ك����ی‌ تۆكمه‌تری‌‬ ‫خه‌ڵك واڵت‌و سامانی‌ واڵت ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ جێگای‌ تێڕامان����ه‌ داهێنانێكی‌‬ ‫نوێ‌و س����ه‌یره‌ الی‌ ئه‌می����ری‌ كۆمه‌ڵی‌‬ ‫ئیسالمی‌‪ ،‬به‌هه‌ڵه‌ تێگه‌یشتنه‌ له‌چه‌مكی‌‬ ‫ئۆپۆزس����یۆن‌و هێنانی‌ مان����ا‌و مه‌غزای‌‬ ‫نوێیه‌ له‌باره‌ی‌ ئۆپۆزس����یۆنه‌وه‌ هێنانی‌‬ ‫پێناسی‌ نوێیه‌ بۆ ناو فه‌رهه‌نگی‌ سیاسی‌‬ ‫به‌ گوێره‌ی‌ تێگه‌یشتن‌و عه‌قڵبڕینه‌كانی‌‬ ‫خۆی‌‪ .‬عه‌لی‌ باپیر له‌ئێس����تادا چه‌مكی‌‬

‫عه‌لی‌ باپیر‬ ‫له‌ئێستادا چه‌مكی‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆنبوون‬ ‫له‌گوتنی‌ باشی‌‌و‬ ‫خراپی‌ ته‌سكده‌كاته‌وه‌‌و‬ ‫ده‌یه‌وێت ئه‌و چه‌مكه‌‬ ‫بكات به‌داهێنانێكی‌‬ ‫نوێ‌و له‌بیری‌ تاكی‌‬ ‫ئیسالمی ساده‌ی‬ ‫بچه‌سپێنێ‬

‫ئۆپۆزسیۆنبوون له‌گوتنی‌ باشی‌‌و خراپ ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌سكده‌كاته‌وه‌‌و ده‌یه‌وێت ئه‌و چه‌مكه‌‬ ‫بكات به‌داهێنانێكی‌ نوێ‌و له‌بیری‌ تاكی‌‬ ‫ئیسالمی ساده‌ی بچه‌س����پێنێ‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫مه‌سعود عه‌بدولخالق‪ ،‬پێی‌ وابێ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌و له‌باره‌ی‌ ئۆپۆزس����یۆنه‌وه‌ ده‌یڵێت‬ ‫كارێكی‌ راوێژكارییه‌ نه‌ك ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫به‌الی‌ منه‌وه‌ تێگه‌یشتنه‌كه‌ی‌ عه‌لی‌ باپیر‬ ‫بۆ چه‌مكی‌ ئۆپۆزس����یۆن تێگه‌یشتنی‌‬ ‫مه‌الیه‌ك����ی‌ مزگه‌وته‌ ب����ۆ نوێژخوێنان‌و‬ ‫به‌ده‌ر ل����ه‌وه‌ش زۆرجار ده‌چێته‌ قاڵبی‌‬ ‫ئامۆژگاری‌ دایك‌و باوك بۆ منداڵه‌كانیان‬ ‫له‌ئه‌نجامدانی‌ كاره‌ باش‌و خراپه‌كان‪.‬‬ ‫ئه‌و ئۆپۆزس����یۆنه‌ی‌ كه‌ عه‌ل����ی‌ باپیر‬ ‫باس����ی‌ ده‌كات له‌كوردس����تان‪ ،‬واقعی‌‌و‬ ‫ج����دی‌ نیی����ه‌‪ ،‬به‌ڵكو له‌بارب����ه‌ری‌ رای‌‬ ‫گش����تی‌‌و ش����ه‌قامه‌‪ ،‬ده‌بێ عه‌لی‌ باپیر‬ ‫له‌وه‌ ب����گات له‌واڵتێك كه‌ ده‌س����ه‌اڵتی‌‬ ‫بنه‌ماڵه‌یی‌‌و قۆرخكردنی‌ ده‌سه‌اڵته‌كه‌ی‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ ره‌ها وجودی‌ هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئۆپۆزس����یۆنێكی‌ واقعی‌ وجودی‌ نه‌بێ‪،‬‬ ‫ئیتر الی‌ هاونیشتیمانیان ده‌بێته‌ خه‌یاڵ‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر بمان����ه‌وێ ئه‌زموونێك����ی‌ نوێی‌‬ ‫حوكمڕانی‌ ببینین‪ ،‬بۆیه‌ قس����ه‌ی‌ من بۆ‬ ‫ئه‌و سه‌ركرده‌یه‌ی‌ ئۆپۆزسیۆن ئه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫پێویسته‌ به‌ قوڵی‌ خۆی‌ نوێ بكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫چیتر وابه‌س����ته‌ی‌ ئ����ه‌و بیر‌وبۆچوون‌و‬ ‫ئایدۆلۆژیا ك����ۆن‌و لووتبه‌رزانه‌ی‌ خۆی‌‬

‫عەلی باپیر‬ ‫نه‌بێ‪ ،‬چونكه‌ ئه‌ویش هه‌روه‌ك كه‌سان ‌‬ ‫ی‬ ‫تر ك����ه‌ پێش����ووتر وه‌ك ئ����ه‌و بیریان‬ ‫ده‌كرده‌وه‌‌و شانازییان به‌خۆیه‌ ده‌كرد‪،‬‬ ‫دواجار خۆری����ان به‌ره‌‌و ئاوابوون چوو‪،‬‬ ‫زه‌م����ه‌ن ناچاری‌ ك����ردن مه‌یدانه‌كه‌ بۆ‬ ‫كه‌سانی‌ تر چۆڵبكه‌ن‪.‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ عه‌لی‌ باپیر ن����اوی‌ لێده‌نێت‬ ‫سیاس����ه‌تی‌ شه‌رعی‌‌و راس����تگۆیی‌‌و به‌‬ ‫ب����اش گوتن ب����اش‌و به‌ خ����راپ گوتن‬ ‫خراپ‪ ،‬سیاس����ه‌ت نیی����ه‌‪ ،‬به‌ڵكو كه‌م‌و‬ ‫زۆر له‌هه‌موو ئاینه‌ ئاسمانیه‌كان هه‌یه‌‌و‬ ‫ده‌كرێ����ت به‌گوێره‌ی‌ بۆچوون‌و ئیراده‌ی‌‬ ‫خ����ۆت له‌نێ����وان خێرو ش����ه‌ڕ‪ ،‬چاكه‌و‬ ‫خراپه‌‪ ،‬ژیانی‌ دنیا‌و قیامه‌تی‌ سه‌رپشك‬ ‫بیت‌و یه‌كیان هه‌ڵبژێری‌‪.‬‬ ‫ده‌پرس����م ئێ����وه‌ی‌ ئیس��ل�امی‌ زۆر به‌‬ ‫س����اده‌یی‌‌و س����اكاری‌ ئ����ه‌و ژیانه‌ت����ان‬ ‫قبوڵك����رد‪ ،‬ئه‌دی‌ بۆچی‌ كاتێك ده‌گه‌نه‌‬ ‫ئامانجه‌كانتان‌و بۆتان ده‌چێته‌ س����ه‌ر‪،‬‬ ‫س����اده‌‌و س����اكاری‌و ناخۆش����یه‌كانتان‬ ‫له‌بیرده‌كه‌ن؟‬ ‫تاوه‌ك����و ئێس����تا ئه‌می����ری‌ كۆمه‌ڵ����ی‌‬ ‫ئیسالمی‌‪ ،‬دركی‌ به‌وه‌ نه‌كردووه‌ له‌بری‌‬ ‫جێبه‌جێكردنی‌ سیاس����ه‌تی‌ ش����ه‌رعی‌‌و‬ ‫پابه‌ندبوون به‌ ئابووریه‌ ئیسالمیه‌كه‌یان‬ ‫ك����ه‌ خۆیان بانگه‌ش����ه‌ی‌ ب����ۆ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫له‌ڕووی‌ حیزبییه‌وه‌ سه‌ر به‌ مه‌دره‌سه‌ی‌‬ ‫لینینه‌‌و ل����ه‌ڕووی‌ ئابوورییه‌وه‌ لیبراڵه‌‌و‬

‫له‌ڕووی‌ سیاسیشه‌وه‌ یاسایه‌‪.‬‬ ‫تاوه‌ك����و هه‌نووك����ه‌ش ئیس��ل�امیه‌كان‬ ‫س����ه‌ركه‌وتوو نه‌بوون له‌وه‌ی‌ له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس����تان ئه‌زموونێكی‌ به‌رچاو له‌مه‌ڕ‬ ‫ئۆپۆزس����یۆنبوونیان پێشكه‌ش بكه‌ن‪،‬‬ ‫به‌هۆی‌ به‌هه‌ڵه‌ تێگه‌یش����تن له‌چه‌مكی‌‬ ‫ئۆپۆزس����یۆنبوون‌و هه‌ن����گا‌و هه‌ڵگرتن‬ ‫ب����ه‌دوای‌ ش����ه‌قاوه‌كانی‌ بزوتن����ه‌وه‌ی‌‬ ‫گ����ۆڕان وه‌ك هێزێك����ی‌ راس����ته‌قینه‌‌و‬ ‫كاریگ����ه‌ر له‌مه‌یدان����ی‌ ئۆپۆزس����یۆن‪،‬‬ ‫وات����ه‌ ئاراس����ته‌كردنی‌ ئ����ه‌وان له‌الیه‌ن‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و باش ناس����ینی‌ ئه‌و‬ ‫دوو هێ����زه‌ ئیس��ل�امیه‌ له‌الیه‌ن پارتی‌‌و‬ ‫یه‌كێتیه‌وه‌ ك����ه‌ پێیانوای����ه‌ نه‌بوونه‌ته‌‬ ‫هێزێكی‌ كاریگه‌ر كه‌ بتوانن له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫ئه‌واندا بوه‌ستنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌زموونی‌ ئۆپۆزسیۆن الی‌ ئیسالمیه‌كان‌و‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌ له‌چوارچێوه‌ی‌ قسه‌‬ ‫ده‌رنه‌چووه‌‪ ،‬به‌تایب����ه‌ت نموونه‌یه‌كیان‬ ‫پێشكه‌ش نه‌كردووه‌ كه‌ شایه‌نی‌ ستایش‬ ‫بێت‪ ،‬س����ه‌ركرده‌كانی‌ ئ����ه‌وان ئه‌وه‌نده‌‬ ‫وێڵن به‌دوای‌ پۆست‌و پله‌و پایه‌‌و پاره‌‌و‬ ‫سامان‌و خانه‌نشینكردنی‌ خۆیان‌و ماڵ‌و‬ ‫منداڵه‌كانیان‪ ،‬ئه‌وه‌یان له‌بیرچۆته‌وه‌ كه‌‬ ‫ئه‌وان ئۆپۆزس����یۆنن‌و ده‌بێ له‌هه‌ناوی‌‬ ‫خه‌ڵكا بژی����ن‪ ،‬بۆیه‌ زۆرج����ار گوێمان‬ ‫لێ ده‌بێت له‌دانیش����ته‌نه‌كانیان به‌شێك‬ ‫له‌س����ه‌ركرده‌كانیان ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كه‌ن‬ ‫كه‌ ئ����ه‌وان هیچیان قازان����ج نه‌كردووه‌‬ ‫له‌ئۆپۆزسیۆنبوونیان‪.‬‬ ‫یه‌كێ����ك له‌و كێش����انه‌ی‌ ك����ه‌ به‌رۆكی‌‬ ‫كۆمه‌ڵ����ی‌ ئیس��ل�امی‌ گرت����ووه‌‪،‬‬ ‫جیانه‌كردنه‌وه‌ی‌ عه‌لی‌ باپیره‌ له‌كۆمه‌ڵ‪،‬‬ ‫ی����ان لێنه‌س����ه‌ندنه‌وه‌ی‌ مه‌رجه‌عیه‌ته‌‬ ‫له‌عه‌لی‌ باپی����ر‪ ،‬چونكه‌ عه‌ل����ی‌ باپیر‬ ‫بۆته‌ مۆته‌كه‌ به‌س����ه‌ر س����ه‌ركردایه‌تی‌‌و‬ ‫ئه‌ندامانی‌ ئه‌و حیزبه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ هه‌رچی‌‬ ‫ئه‌و ده‌ینوسێت‌و ده‌یڵێت‪ ،‬ده‌بێت ببێت‬ ‫به‌ س����تراتیژ‌و هێڵی‌ گش����تی‌‌و كه‌سێك‬ ‫بۆی‌ نییه‌ لێی‌ البدات‪.‬‬ ‫ئه‌زموونی‌ هه‌ش����تاو نه‌وه‌ده‌كان پێمان‬ ‫ده‌ڵێ عه‌لی‌ باپیر دوای‌ چه‌ندین س����اڵ‬ ‫له‌بیركردنه‌وه‌كانی‌ خۆی‌ ئینجا خه‌به‌ری‌‬ ‫ده‌بێته‌وه‌ ل����ه‌و بیروچوونه‌ هه‌اڵنه‌ی‌ كه‌‬ ‫باوه‌ڕی‌ پێیبووه‌‌و رۆژێك له‌ڕۆژان دژی‌‬ ‫نه‌یاره‌كانی‌ به‌كاریهێناوه‌‌و تێیكه‌وتووه‌‪،‬‬ ‫باش����ترین نموونه‌ بۆ ئه‌و رۆژانه‌ش كه‌‬ ‫هێش����تا زۆر كۆن نه‌ب����وون عه‌لی‌ باپیر‬ ‫رۆژانێك به‌ هه‌ڵه‌ له‌چه‌مكی‌ دیموكراسی‌‌و‬ ‫ئه‌و په‌رله‌مانه‌ی‌ كه‌ ئێستا ئه‌و مووچه‌ی‌‬ ‫تێ����دا وه‌رده‌گرێ تێیگه‌یش����تبوو‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫دووری����ش نیی����ه‌ به‌هه‌مانش����ێوه‌ دوای‌‬ ‫چه‌ند س����اڵێكی‌ تر جارێكی‌ تر له‌بری‌‬ ‫لێكدانه‌وه‌كه‌ی‌ ئێس����تای‌ ب����ۆ چه‌مكی‌‬ ‫ئۆپۆزس����یۆن بوون بۆچوونێكی‌ تری‌ ال‬ ‫گه‌اڵڵه‌ بێت‌و پێمانی‌ بفرۆشێته‌وه‌‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )342‬سێشه‌مم ‌ە ‪2012/9/11‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بۆچی‌ هه‌بوون ‌ی نوێنه‌رایه‌ت ‌ی‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم له‌به‌غدا ناقانونییه‌؟‬ ‫هیالل ئیبراهیم‬

‫له‌ب���ه‌رواری‌ ‪ 2012/8/8‬نوس���ینگه‌ ‌ی‬ ‫س���ه‌رۆك وه‌زیرانی‌ عێراق به‌فه‌رمی‌ بڕیاری‌‬ ‫داخستنی‌ نوێنه‌رایه‌تی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫له‌به‌غدا ده‌ركرد‪ ،‬ئه‌و بڕیاره‌ش به‌ بیانوی‌‬ ‫نه‌بوون���ی‌ بنه‌مای‌ قانونی‌ ب���ۆ كردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئ���ه‌و نوێنه‌رایه‌تیه‌ بوو‪ .‬پ���اش ئه‌م بڕیاره‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زیران���ی‌‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێمی���ش به‌یاننامه‌یه‌ك���ی‌‬ ‫ناڕه‌زایی‌ ده‌ركرد تیای���دا ئاماژه‌ی‌ به‌ دوو‬ ‫مادده‌ی‌ ده‌س���توری‌ كردبوو وه‌ك به‌ڵگه‌ی‌‬ ‫یاسایی‌ سه‌باره‌ت به‌ هه‌بوونی‌ نوێنه‌رایه‌تی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم له‌به‌غدا‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌م مشتومڕه‌ قانونییه‌‪ ،‬پێویسته‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ بڵێین ك���ه‌ چ بڕی���اری‌ كردنه‌وه‌ی‌‬ ‫نوێنه‌رایه‌ت���ی‌ حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم له‌به‌غدا‌و‬ ‫چ بڕیاری‌ داخستنی‌ بنه‌مای‌ قانونی‌ نییه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ بڕیاری‌ كردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و نوسینگه‌‬ ‫ب���ه‌ رێككه‌وت���ن‌و بڕیاری‌ سیاس���ی‌ بووه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ته‌نها ئه‌و كێشه‌یه‌ نییه‌ كه‌ به‌هۆی‌‬ ‫ده‌س���توره‌وه‌ له‌نێوان حكومه‌تی‌ فیدراڵ‌و‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان دروس���ت‬ ‫ب���ووه‌‪ ،‬به‌ڵك���و ده‌یان كێش���ه‌ی‌ تر هه‌ن‬ ‫به‌هۆی‌ نه‌بوونی‌ داموده‌زگا‪ ،‬یان میكانیزمی‌‬ ‫قانونی‌ بۆ جێبه‌جێكردنی‌ مادده‌‌و بڕگه‌كانی‌‬ ‫ده‌ستوور له‌نێوان الیه‌نه‌كان هاتۆته‌ ئاراوه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها الیه‌نه‌كانیش ئاماده‌نین په‌نا ببنه‌‬ ‫به‌ر دادگای‌ فیدراڵی‌‪.‬‬ ‫وه‌ك وتمان پێویس���ته‌ بۆ كردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫نوێنه‌رایه‌تیه‌ پشت به‌ سه‌رچاوه‌‌و بنه‌مای‌‬ ‫قانونی‌ ببه‌ستین له‌ده‌س���توردا به‌شێوه‌ی‬ ‫روون‌و ئاشكرا‪ ،‬یان ته‌نانه‌ت گه‌ر بمانه‌وێت‬ ‫سود له‌بڕگه‌ یان مادده‌یه‌كی‌ ئه‌و ده‌ستوره‌‌و‬ ‫ئه‌حكامه‌كان���ی‌ وه‌رگرین بۆ كردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫نوێنه‌رایه‌تیه‌ به‌ قانون رێك ده‌خرێت وه‌ك‬ ‫له‌مادد‌هی‌ (‪)123‬ده‌ستوردا هاتووه‌‪:‬‬ ‫(حكومه‌تی‌ فیدراڵ ده‌توانێت ده‌سه‌اڵتی‌‬ ‫خ���ۆی‌ ببه‌خش���ێت به‌ حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم‬ ‫به‌ڕه‌زامه‌ندی‌ هه‌ردووال ئه‌وه‌ش به‌ یاسا رێك‬ ‫ده‌خرێت) ئایا تا ئێستا قانونێك هه‌یه‌ ئه‌و‬ ‫ده‌س���ه‌اڵته‌ ببه‌خشێت به‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫بۆ جێبه‌جێكردنی‌ ئه‌و مادده‌ ده‌س���توریه‌؟‬ ‫به‌دڵنیایی���ه‌وه‌ ت���ا ئێس���تا قانونێكی‌ له‌و‬ ‫شێوه‌یه‌مان نییه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وبه‌ش���ه‌ی‌ ده‌س���توریش ته‌رخانك���راوه‌‬ ‫بۆ هه‌رێم���ه‌كان ك���ه‌ له‌مادده‌كانی‌ (‪116‬‬

‫چ بڕیاری‌ كردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫نوێنه‌رایه‌ت ‌ی حكومه‌ت ‌ی‬ ‫هه‌رێم له‌به‌غدا‌و چ‬ ‫بڕیاری‌ داخستن ‌ی‬ ‫بنه‌مای‌ قانونی‌ نییه‬ ‫ت���ا م���ادده‌ی‌ ‪ )123‬له‌هی���چ مادده‌یه‌كدا‬ ‫ئه‌و س���ه‌اڵحیه‌ته‌ نادات به‌كردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی���ه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا له‌ده‌س���ه‌اڵتی‌‬ ‫س���ه‌رۆك وه‌زیرانیش���دا نییه‌ ئ���ه‌و بڕیاره‌‬ ‫بدات‪ .‬له‌مادده‌ (‪)78‬ی‌ ده‌س���توردا باس‬ ‫له‌لێپرس���راوێتی‌ س���ه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌‬ ‫وه‌زیران كراوه‌‪:‬‬ ‫له‌مادده‌ (‪)78‬دا هاتووه‌‪:‬‬ ‫(سه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران لێپرسراوی‌‬ ‫راسته‌وخۆی‌ پیاده‌كردنی‌ سیاسه‌تی‌ گشتی‌‬ ‫واڵت‌و س���ه‌ركرده‌ی‌ هێزه‌چه‌كداره‌كان���ه‌‌و‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زی���ران به‌ڕێوه‌ده‌ب���ات‌و‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ كۆبوونه‌وه‌كان���ی‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫مافی‌ له‌كارخس���تنی‌ وه‌زیره‌كانی‌ هه‌یه‌ به‌‬ ‫ره‌زامه‌ندی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌ران)‪.‬‬ ‫لێره‌دا با نوێنه‌رایه‌تیه‌كه‌ش خزمه‌تگوزاری‌‬ ‫بێت‌و بۆ راییكردنی‌ كاروباری‌ خه‌ڵك بێت‪،‬‬ ‫سه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌ن ئه‌و ده‌سه‌اڵته‌ی‌ نییه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران ده‌سه‌اڵته‌كانی‌‬ ‫له‌م���ادده‌(‪)80‬ی‌ ده‌س���توردا دیاریكراوه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ په‌یوه‌ندی‌ ب���ه‌ بڕیاره‌كانه‌وه‌ هه‌یه‌‬ ‫له‌بڕگه‌ی‌ سییه‌م له‌مادده‌كه‌دا هاتووه‌‪:‬‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران ده‌سه‌اڵتی‌ (ده‌ركردنی‌‬ ‫پێڕه‌‌وو رێنمایی‌‌و بڕیاره‌كان به‌مه‌به‌س���تی‌‬ ‫جێبه‌جێكردنی‌ یاس���اكان) هه‌یه‌‪ .‬لێره‌شدا‬ ‫مادام یاس���ایه‌ك نییه‌ بۆ رێكخستنی‌ كاری‌‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‪ ،‬ئیتر چۆن‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زیرانی‌ عێ���راق ده‌توانیت‬ ‫بڕی���ار به‌كردن���ه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌و نوێنه‌رایه‌تیه‌‬ ‫بدات‪ .‬به‌چ ش���ێوه‌یه‌ك ئه‌و ده‌س���ه‌اڵته‌ی‌‬

‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬م���ادام قانونێك نییه‌ ئ���ه‌و ماف ‌ه‬ ‫بدات‪ ،‬كه‌واته‌ بوون���ی‌ ناقانونییه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫زۆرجار ئه‌و نوێنه‌رایه‌تیه‌ وه‌زیفه‌‌و ئه‌ركی‌‬ ‫داموده‌زگاكانی‌ حكومه‌تی‌ فیدراڵ جێبه‌جێ‌‬ ‫ده‌كا‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ئه‌ركه‌كانی‌ زۆرجار لێكدژی‌‬ ‫(تعارض) دروس���تده‌كات له‌جێبه‌جێكردنی‌‬ ‫ئه‌ركه‌كان���ی‌ دامه‌زراوه‌كان���ی‌ حكومه‌ت���ی‌‬ ‫فی���دراڵ‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش به‌ه���ۆی‌ نه‌بوون���ی‌‬ ‫قانونێك‪ ،‬هه‌روه‌ها چوارچێوه‌یه‌كی‌ قانونی‌‬ ‫بۆ دیاریكردنی‌ ئه‌ركه‌كان‌و س���ه‌اڵحیه‌تی‌‬ ‫ئه‌و نوێنه‌رایه‌تیه‌‪ .‬له‌به‌رئه‌وه‌ له‌و ماوه‌یه‌وه‌‬ ‫تائێس���تا هه‌رچی‌ بڕی���ارو كاروبار ئه‌نجام‬ ‫درابن له‌و رێگه‌ی���ه‌وه‌‪ ،‬ناقانونین‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌وه‌ بنه‌مای‌ قانونییه‌ (هه‌رچی‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫به‌تاڵ بینا ك���را به‌تاڵه‌)‪ ،‬م���ادام بڕیاری‌‬ ‫كردنه‌وه‌ی‌ نوێنه‌رایه‌ت���ی‌ به‌تاڵه‌‪ ،‬كه‌واته‌‬ ‫هه‌رچ���ی‌ كارو ك���رده‌وه‌ش ئه‌نجام���دراون‬ ‫به‌تاڵن‪ ،‬به‌اڵم دیاره‌ له‌وكاته‌دا بۆ پاراستنی‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی‌ سیاس���ی‌‌و رازیكردنی‌ الیه‌نی‌‬ ‫كوردی‌‪ ،‬ئه‌و پێش���ێلكاریه‌ كراوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫كوردی���ش نه‌یویس���تووه‌ چوارچێوه‌یه‌كی‌‬ ‫قانونی‌ هه‌بێت بۆ رێكخستن‌و پیاده‌كردنی‌‬ ‫ده‌س���توور یان ده‌زگایه‌ك بۆ هه‌ماهه‌نگی‌‬ ‫رێكخس���تنی‌ كاروبار له‌نێ���وان حكومه‌تی‌‬ ‫فی���دراڵ‌و حكومه‌تی‌ هه‌رێمدا‪ ،‬ئێس���تاش‬ ‫به‌ه���ه‌ر هۆیه‌كه‌وه‌یه‌ كاتێ���ك به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫سیاس���ی‌ الیه‌ن���ه‌ ده‌س���ه‌اڵتداره‌كانی‌‬ ‫به‌غ���دا‌و هه‌رێ���م ناكۆكه‌‪ ،‬ئه‌وا س���ه‌رۆك‬ ‫وه‌زیر به‌ئاس���انی‌ ده‌توانێ���ت له‌فه‌رمان‌و‬ ‫بڕیاره‌كه‌ی‌ خۆی‌ پاشگه‌ز بێته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫كرده‌وه‌كه‌ی‌ پشتئه‌س���تور نییه‌ به‌ قانون‪،‬‬ ‫نوێنه‌رایه‌تیه‌ك���ه‌ بنه‌م���ای‌ قانونی‌ نییه‌‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت هیچ بنه‌مایه‌كی قانونیش ش���ك‬ ‫نابه‌ین ت���ا لێی‌ هه‌ڵێنجێنی���ن‌و بگونجێت‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئه‌و بڕیاره‌دا‪ .‬زۆرج���ار قانونه‌كان‬ ‫وه‌ك چه‌كوشی‌ سیاسی‌ به‌كارده‌هێنرێن بۆ‬ ‫شه‌ڕی‌ سیاسی‌‪ .‬خاڵێكی‌ الوازی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێ���م ئه‌وه‌یه‌ ك���ه‌ ناتوانێت ل���ه‌دادگای‌‬ ‫فیدراڵی‌ شكات بكات‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ سه‌رۆك‬ ‫وه‌زیران به‌و بڕیاره‌ی‌ پێشێلكاری‌ قانونی‌‬ ‫ك���ردووه‌‪ ،‬حكومه‌تی‌ هه‌رێمی���ش ئه‌وه‌ بۆ‬ ‫ماوه‌ی‌ شه‌ش ساڵه‌ كار به‌و بڕیاره‌ ده‌كات‌و‬ ‫به‌و بڕیاره‌ رازی‌ بووه‌‪ .‬ئێس���تا له‌به‌ر ئه‌و‬ ‫كاره‌ حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم خ���ۆی‌ ده‌یه‌وێت‬ ‫به‌ڵگه‌ی‌ قانونی‌ بۆ كرده‌وه‌یه‌كی‌ ناقانونی‌‬ ‫بدۆزێته‌وه‌ كه‌ حكومه‌تی‌ فیدراڵ ئه‌نجامی‌‬ ‫داوه‌‪ .‬بۆ ئه‌و به‌ڵگه‌یه‌ش حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫له‌ڕوونكردنه‌كه‌ی���دا باس ل���ه‌دوو مادده‌ی‌‬ ‫ناوده‌ستور ده‌كات كه‌ رێگه‌ به‌ كردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئ���ه‌و نوێنه‌رایه‌تی���ه‌ ده‌دات ئه‌وانی���ش‬ ‫مادده‌كان��� ‌ی (‪‌117‬و ‪)121‬ی‌ ده‌س���توری‌‬

‫عێراقه‌‪.‬‬ ‫له‌مادده‌ی‌ ( ‪)117‬ی‌ ده‌ستوردا هاتووه‌‪:‬‬ ‫یه‌ك���ه‌م‪ :‬ئ���ه‌م ده‌س���تووره‌ له‌ب���ه‌رواری‌‬ ‫پیاده‌كردنیه‌وه‌ دان به‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‌و‬ ‫ئه‌و ده‌س���ه‌اڵته‌ی‌ ئێس���تایدا ده‌نێت وه‌ك‬ ‫هه‌رێمێكی‌ فیدراڵ‪.‬‬ ‫دووه‌م‪ :‬ئه‌م ده‌س���تووره‌ دان به‌و هه‌رێمه‌‬ ‫نوێیانه‌دا ده‌نێت ك���ه‌ به‌گوێره‌ی‌ بڕگه‌كان‬ ‫ده‌ستوور داده‌مه‌زرێنرێن‪.‬‬ ‫له‌مادده‌ی‌ ( ‪)121‬ی‌ ده‌ستوردا هاتووه‌‪:‬‬ ‫یه‌ك���ه‌م‪ :‬ده‌س���ه‌اڵتی‌ هه‌رێم���ه‌كان مافی‌‬ ‫پیاده‌كردنی‌ ده‌س���ه‌اڵته‌كانی‌ یاس���ادانان‌و‬ ‫راپه‌ڕان���دن‌و دادوه‌ریان هه‌ی���ه‌ به‌گوێره‌ی‌‬ ‫ئه‌م ده‌ستووره‌ جگه‌ له‌و ده‌سه‌اڵتانه‌ی‌ كه‌‬ ‫تایبه‌تن به‌ حكومه‌تی‌ فیدراڵه‌وه‌‪.‬‬ ‫دووه‌م‪ :‬حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێ���م ماف���ی‌‬ ‫هه‌مواركردن���ی‌ جێبه‌جێكردن���ی‌ یاس���ای‌‬ ‫فیدراڵی‌ له‌هه‌رێمه‌كه‌دا هه‌یه‌ ئه‌گه‌ر ناكۆكی‌‬ ‫یان دژ ی���ه‌ك له‌نێوان یاس���ای فیدراڵی‌‌و‬ ‫یاسای‌ هه‌رێمدا هه‌بوو له‌سه‌ر بابه‌تێك كه‌‬ ‫له‌سنووری‌ ئه‌و ده‌س���ه‌اڵتانه‌دا نه‌بێت كه‌‬ ‫تایبه‌تن به‌ حكومه‌تی‌ فیدراڵ‪.‬‬ ‫س���ێیه‌م‪ :‬ده‌بێت له‌و داهاته‌ی‌ له‌حكومه‌تی‌‬ ‫فیدرالیدا به‌ده‌س���ت ده‌هێنرێت پشكێكی‌‬ ‫گونجاو ب���ۆ هه‌رێم���ه‌كان ته‌رخان بكرێت‬ ‫كه‌ به‌ش���ی‌ هه‌س���تان به‌ ئه‌ركه‌كانی‌ بكات‬ ‫به‌ له‌به‌رچاوگرتنی‌ داهات‌و پێویستیه‌كانی‌‌و‬ ‫رێژ‌هی‌ دانیشتوانی‌‪.‬‬ ‫چواره‌م‪ :‬نوس���ینگه‌ی‌ تایب���ه‌ت به‌ هه‌رێم‌و‬ ‫پارێ���زگاكان ده‌كرێت���ه‌وه‌ له‌باڵوێزخانه‌‌و‬ ‫نێ���رده‌ دیپلۆماس���یه‌كاندا به‌مه‌به‌س���تی‌‬ ‫به‌دواداچوون���ی‌ كاروب���اری‌ رۆش���نبیری‌‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و گه‌شه‌پێدان‪.‬‬ ‫پێنج���ه‌م‪ :‬هه‌رچ���ی‌ په‌یوه‌ن���دی‌ ب���ه‌‬ ‫به‌ڕێوه‌بردنی‌ هه‌رێمه‌وه‌ هه‌یه‌ له‌ئه‌س���تۆی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمدایه‌ به‌تایبه‌تی‌ پێكهێنان‌و‬ ‫رێكخس���تنی‌ هێزه‌كانی‌ ئاسایشی‌ ناوخۆی‌‬ ‫هه‌رێم وه‌ك پۆلیس‌و ئاس���ایش‌و پاسه‌وانی‌‬ ‫هه‌رێم‪.‬‬ ‫وه‌ك له‌س���ه‌ره‌وه‌ ه���ه‌ردوو مادده‌كه‌م���ان‬ ‫خس���تۆته‌ روو ئێمه‌ چۆن چۆنی‌ ئه‌م دوو‬ ‫مادده‌ بگونجێنین تا ش���ه‌رعیه‌ت بدات به‌‬ ‫كردن���ه‌وه‌ی‌ ئه‌و نوێنه‌رایه‌تی���ه‌؟ هه‌روه‌ها‬ ‫كارو فه‌رمانه‌كانی‌ ئه‌و نوێنه‌رایه‌تیه‌ به‌چی‌‬ ‫رێكخ���راوه‌‪ ،‬كامه‌یه‌ س���نوری‌ كاره‌كانی‌‪،‬‬ ‫له‌كوێدا ئه‌ركه‌كانی‌ ده‌ستپێده‌كات‌و له‌كوێدا‬ ‫ئه‌ركه‌كانی‌ كۆتایی‌ دێت‪ ،‬ئه‌و نوێنه‌رایه‌تیه‌‬ ‫پش���ت به‌س���ت به‌ چ قانونێك كاره‌كانی‌‬ ‫رێك ده‌خات‪.‬‬

‫»»‪19‬‬

‫كورد‪ ،‬توركمان‪ ،‬عه‌ره‌ب‪..‬‬

‫ملمالنێی ویسته‌كان‌و گه‌ڕان به‌دوای ماڵێكی بێ په‌نجه‌ره‌دا‬ ‫سۆران داودی‬ ‫لێپرس���راوێكی ب���ااڵی رێكخراوێك���ی‬ ‫نێوده‌وڵه‌ت���ی پێش هه‌ش���ت س���اڵ پێی‬ ‫وتم ته‌نها چاره‌س���ه‌ری كێشه‌ی كه‌ركوك‬ ‫به‌وه‌ ده‌بێت كاتێك هیچ الیه‌نێك (كورد‪،‬‬ ‫توركم���ان‪ ،‬عه‌ره‌ب) له‌هه‌ر پرۆس���ه‌یه‌كی‬ ‫چاره‌سه‌ركردندا براوه‌ نه‌بن‪ ،‬هیچ كامێكیان‬ ‫هه‌ست به‌دۆڕان نه‌كه‌ن‪ .‬به‌و مانایه‌ی هیچ‬ ‫الیه‌كیان خۆی به‌براوه‌ نه‌زانێت‪.‬‬ ‫ئه‌مڕۆو له‌گ���ه‌ڵ هه‌موو ئه‌و گۆڕانكاریانه‌ی‬ ‫به‌س���ه‌ر ریزبه‌ندی زلهێزه‌كان‌و ورده‌كاندا‬ ‫له‌كه‌رك���وك‌و ناوچه‌كه‌دا هات���ووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هێشتا تێڕوانینی هه‌موو الیه‌نه‌ سیاسیه‌كان‬ ‫ك���ه‌ نوێنه‌رایه‌ت���ی پێكهاته‌كانی كه‌ركوك‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬سه‌باره‌ت به‌چاره‌نوسی كه‌ركوك‬ ‫هه‌روه‌ك خۆی ماوه‌ته‌وه‌و نه‌گۆڕاوه‌‪.‬‬ ‫عه‌ره‌به‌كانی كه‌ركوك له‌و روانگه‌یه‌وه‌ كه‌‬ ‫ناس���نامه‌ی عێراق عه‌ره‌بیی���ه‌‪ ،‬خۆیان به‌‬ ‫پارێزه‌ری ئه‌م واڵته‌ ده‌زانن‪ ،‬كه‌ به‌گوێره‌ی‬ ‫بینینی ئه‌وانیش هه‌ر خۆیان دامه‌زرێنه‌ری‬ ‫عێراقی نوێن ساڵی ‪ ،1921‬بۆیه‌ مه‌سه‌له‌ی‬ ‫كه‌ركوك الی عه‌ره‌ب مانایه‌كی نیشتمانی‬ ‫عێراق���ی ده‌به‌خش���ێت‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش وای‬ ‫له‌عه‌ره‌ب���ی كه‌رك���وك كردووه‌ هه‌میش���ه‌‬ ‫دروشمی (كه‌ركوك عێراقییه‌و بۆ هه‌موانه‌)‬ ‫هه‌ڵبگ���رن‌و دژ ب���ه‌ هه‌وڵه‌كان���ی چوونی‬ ‫كه‌ركوك بن بۆ سه‌ر هه‌رێمی كوردستان‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها دژ به‌ هه‌وڵه‌كانی توركمانه‌كانیش‬ ‫بن ك���ه‌ كار ب���ۆ به‌هه‌رێمبوونی كه‌ركوك‬ ‫ده‌كه‌ن‪ .‬جگه‌ له‌وه‌ی كه‌ ده‌یان كاراكته‌ری‬ ‫ده‌ره‌كیش ه���ه‌ن له‌و چوارچێوه‌یه‌دا رۆڵی‬ ‫خۆیان ده‌بینن‪.‬‬ ‫په‌یوه‌ندی كورد له‌گه‌ڵ كه‌ركوكدا هه‌میشه‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌ك���ی نه‌ته‌وه‌یی بووه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ه���ۆكاری ته‌رحیل���ی ك���ورد له‌كه‌ركوك‬ ‫مه‌س���ه‌له‌یه‌كی ئاین���ی ی���ان تایفه‌گه‌ری‬ ‫نه‌بووه‌‪ ،‬به‌ڵك���و به‌حوكمی كوردبوونیه‌وه‌‬ ‫له‌كه‌رك���وك ده‌رك���راوه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ تاك���ی‬

‫كوردو پارته‌ سیاس���یه‌كانی هه‌میشه‌ له‌و‬ ‫روانگه‌یه‌وه‌ ده‌ڕواننه‌ كێشه‌ی كه‌ركوك كه‌‬ ‫كێشه‌یه‌كی نه‌ته‌وه‌ییه‌‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ش هیچ‬ ‫پێناسه‌یه‌كی دیكه‌ هه‌ڵناگرێت‪ ،‬بۆیه‌ روون‌و‬ ‫ئاشكرا له‌مێژه‌ كوردستانیبوونی كه‌ركوك‬ ‫بۆته‌ دروشمی زۆربه‌ی قۆناغه‌كانی خه‌باتی‬ ‫كورد‪ ،‬به‌جۆرێك كه‌ ده‌ستكاریكردنی ئاستی‬ ‫ئ���ه‌و داخوازییه‌ (س���ه‌باره‌ت به‌كه‌ركوك)‬ ‫بڤه‌یه‌كی خه‌ته‌رناكه‌و تاكو ئێستاش هیچ‬ ‫الیه‌ن‌و كه‌سایه‌تیه‌كی سیاسی نه‌یانوێراوه‌‬ ‫ئه‌و سنووره‌ ببه‌زێنن‪.‬‬ ‫كه‌ركوك‌و توركمان‪:‬‬ ‫چاره‌نووس‌و سیاسه‌ت‬ ‫كه‌رك���وك تاكه‌ ش���وێنێكه‌ له‌عێ���راق كه‌‬ ‫توركمان���ه‌كان ت���ا ئێس���تاش رێژه‌یه‌كی‬ ‫به‌رچاوی���ان تێی���دا هه‌بێ���ت‪ ،‬زۆرب���ه‌ی‬ ‫توركمانه‌كانی ته‌له‌عفه‌ر هه‌ستی ئاینییان‬ ‫له‌نه‌ته‌وایه‌تیی���ان به‌هێزت���ره‌‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت‬ ‫هه‌ندێكی���ان خۆی���ان به‌ع���ه‌ره‌ب ده‌زانن‪،‬‬ ‫توركمانه‌كان���ی دوزخورمات���وش ش���یعه‌‬ ‫مه‌زهه‌ب���ن‌و زۆر گرنگی به‌ نه‌ته‌وه‌ ناده‌ن‪،‬‬ ‫له‌هه‌ولێریش تاڕاده‌ی���ه‌ك ده‌توانین بڵێین‬ ‫توركمان���ه‌كان له‌نێو كۆمه‌ڵ���گای كوردیدا‬ ‫ون ب���وون ی���ان تواونه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌ربۆیه‌‬ ‫كێش���ه‌ی كه‌ركوك به‌الی توركمانه‌كانه‌وه‌‬ ‫مه‌سه‌له‌ی چاره‌نوسه‌‌و په‌یوه‌سته‌ به‌ مان‌و‬ ‫نه‌مانیانه‌وه‌ وه‌ك میلله‌تێك‪ .‬توركمانه‌كان‬ ‫زۆر له‌هاتنی به‌ لێشاوی عه‌ره‌ب ده‌ترسن‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك رێژه‌ی���ان له‌ش���اره‌كه‌ كه‌م‬ ‫بكاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌رچی ئێس���تا توركمانه‌كان‬ ‫ل���ه‌ڕووی رێژه‌یانه‌وه‌ له‌ڕیزی س���ێیه‌مدان‬ ‫دوای ك���وردو عه‌ره‌ب‪ ،‬ب���ه‌اڵم تا كۆتایی‬ ‫په‌نجاكانیش له‌نێو شاری كه‌ركوك یه‌كه‌م‬ ‫بوون له‌سه‌ر ئاستی پارێزگاكه‌ش به‌پله‌ی‬ ‫دووه‌م ده‌هاتن‪.‬‬ ‫دوای روخانی رژێمی سه‌ددام ساڵی ‪2003‬‬ ‫زۆربه‌ی كورده‌ كه‌ركوكییه‌كان گه‌ڕانه‌وه‌و‬ ‫روویان له‌ش���اره‌كه‌ ك���رد‪ ،‬به‌هۆی ئه‌وه‌ی‬

‫له‌كێشه‌ی كه‌ركوكدا‬ ‫عه‌ره‌ب به‌دوای‬ ‫سه‌ركه‌وتنی گه‌وره‌و‬ ‫كورد به‌دوای‬ ‫یه‌كالكردنه‌وه‌و‬ ‫توركمانیش به‌دوای‬ ‫چاره‌سه‌ری سارددا‬ ‫ده‌گه‌ڕێن‬ ‫هه‌موو ئاوایی‌و دێ‪-‬كانیان له‌سه‌ر ده‌ستی‬ ‫سه‌ددام روخابوو‪ ،‬كورده‌كانی دانیشتووی‬ ‫ده‌وروب���ه‌ری ش���ار ب���ه‌ره‌و ناوجه‌رگه‌ی‬ ‫كه‌رك���وك هاتن‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش توركمانه‌كانی‬ ‫توش���ی ش���ۆك كرد‪ ،‬چونكه‌ هیچ كاتێك‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ كوردیان له‌ش���اره‌ك ‌ه نه‌بینیبوو‪،‬‬ ‫بۆی���ه‌ تا ئێس���تاش ده‌ڵێ���ن گوایه‌ كورد‬ ‫له‌س���لێمانی‌و هه‌ولێرو ته‌نانه‌ت له‌ئێران‌و‬ ‫سوریاش���ه‌وه‌ هێنراونه‌ته‌ كه‌ركوك‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ڕاس���تیدا زۆربه‌ی خه‌ڵك���ی گونده‌كانی‬ ‫كه‌ركوك له‌س���اڵی ‪1988‬ه‌وه‌ له‌شاره‌كانی‬ ‫هه‌ولێرو سلێمانی ده‌ژیان‌و فێری جۆرێكی‬ ‫دیكه‌ی ژیان ب���وون‌و ناتوانن جارێكی تر‬ ‫بگه‌ڕێنه‌وه‌ دێكانیان‪ .‬هه‌ربۆیه‌ توركمانه‌كان‬ ‫هه‌وڵی به‌هه‌رێمبوونی كه‌ركوك ده‌ده‌ن بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی بتوان رێژه‌ی خۆیان له‌م ئاس���ته‌دا‬ ‫رابگ���رن ل���ه‌و جوگرافیای���ه‌ی خۆیانیش‬ ‫رۆڵێكی كاریگه‌ری���ان هه‌بێت‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ش‬ ‫كێشه‌ی كه‌ركوك الی توركمان مه‌سه‌له‌ی‬ ‫چاره‌نوسه‌‪.‬‬

‫له‌كێش���ه‌ی كه‌ركوك���دا ع���ه‌ره‌ب به‌دوای‬ ‫س���ه‌ركه‌وتنی گ���ه‌وره‌و ك���ورد ب���ه‌دوای‬ ‫یه‌كالكردن���ه‌وه‌و توركمانی���ش ب���ه‌دوای‬ ‫چاره‌سه‌ری سارددا ده‌گه‌ڕێن‪.‬‬ ‫له‌س���ه‌روبه‌ندی هه‌موو ئ���ه‌م ملمالنێیانه‌‪،‬‬ ‫ویس���تی پێكهاته‌كان���ی كه‌رك���وك له‌مه‌ڕ‬ ‫چۆنیه‌ت���ی‌و میكانیزمی چاره‌س���ه‌ركردنی‬ ‫كێش���ه‌ی ناوچه‌كه‌ زۆر جیاوازه‌ له‌یه‌كتر‪.‬‬ ‫عه‌ره‌به‌كان له‌كێش���ه‌ی كه‌ركوكدا به‌دوای‬ ‫س���ه‌ركه‌وتنێكی گه‌وره‌دا ده‌گه‌ڕێن (نصر‬ ‫كبیر)‪ ،‬كورده‌كانیش به‌دوای یه‌كالكردنه‌وه‌ی‬ ‫كێش���ه‌كه‌دا ده‌گه‌ڕێ���ن به‌‌و ئاراس���ته‌یه‌ی‬ ‫كه‌ركوك به‌ره‌و هه‌رێمی كوردستان بڕوات‪،‬‬ ‫هه‌رچی توركمانه‌ به‌حوكمی ئه‌و واقیعه‌ی‬ ‫تێیدان زیاتر به‌دوای چاره‌سه‌ر‌و گۆڕانكاریه‌‬ ‫س���ارده‌كاندا ده‌گه‌ڕێن‪ ،‬ك���ه‌ زۆر له‌خاڵه‌‬ ‫جێگیره‌كان نه‌گۆڕێت‪ ،‬هه‌میشه‌ش جه‌خت‬ ‫له‌سه‌ر پرنسیپی ته‌وافق ده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ڵوێس���تی توركمان���ه‌كان س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌چاره‌نوس���ی كه‌ركوك زیاتر له‌بۆچوونی‬ ‫عه‌ره‌به‌وه‌ نزیكه‌ نه‌ك كورد‪ ،‬به‌وه‌ی كه‌ركوك‬ ‫نه‌خرێته‌ س���ه‌ر هه‌رێمی كوردستان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نه‌مانی متمانه‌ به‌عه‌ره‌بی كه‌ركوك له‌الیه‌ن‬ ‫توركمانه‌كان���ه‌وه‌ نزیكبونه‌وه‌یه‌كی له‌گه‌ڵ‬ ‫ك���وردا هێناوه‌ته‌ كایه‌‪ ،‬ت���ا ئه‌و راده‌یه‌ی‬ ‫هه‌ندێك له‌سیاس���ه‌تمه‌داره‌ توركمانه‌كان‬ ‫داوای په‌یوه‌ندی س���تراتیجی درێژخایه‌ن‬ ‫له‌گه‌ڵ كورددا بكه‌ن‪.‬‬ ‫ره‌نگ���ه‌ زیات���ر ئاڵۆزبوون���ی كێش���ه‌كه‌‬ ‫له‌كه‌ركوك به‌هۆی ئه‌وه‌وه‌ بێت كه‌ هه‌رسێ‬ ‫جه‌مسه‌ری س���ه‌ره‌كی ملمالنێكه‌ هه‌ڵگری‬ ‫بارگه‌ی ناس���نامه‌یه‌كی نه‌ته‌وه‌یین كه‌ زۆر‬ ‫به‌ س���ه‌خته‌ له‌گه‌ڵ یه‌ك���دا بگونجێن‪ ،‬به‌و‬ ‫مانایه‌ی هه‌رس���ێكیان گوزارشت له‌خه‌می‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی ده‌ك���ه‌ن‪ .‬له‌كاتێك���دا ئه‌گه‌ر‬ ‫الیه‌نه‌كانی ملمالنێك���ه‌ یه‌كێكیان ئاینی‌و‬ ‫ئ���ه‌وی تریان دیموكراتخوازو س���ێهه‌میان‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی بوای���ه‌‪ ،‬ره‌نگه‌ لێكگه‌یش���تن‌و‬ ‫چاره‌سه‌ری كێشه‌كه‌ ئاسانتر بوایه‌‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫دیموکراسییەتی کەمچڕ‬ ‫ئاراس فەتاح‬ ‫کۆنسێپتی ”‪“Low Intensity Conflict‬‬ ‫ی���ان "ملمالنێی کەمچڕ" بە چەش���نێکی‬ ‫تایب���ەت له‌ملمالن���ێ‌و رووبەڕووبوونەوەی‬ ‫سەربازی‌و سیاسیی دەگوترێت کە لەنێوان‬ ‫دەوڵەت���ەکان ی���ان گروپ���ە ناک���ۆک‌و دژ‬ ‫بەیەکەکاندا دروس���تدەبێت‪ .‬ئەم ملمالنێیە‬ ‫له‌خ���وار جەنگ���ی تەقلیدی‌و له‌س���ەرووی‬ ‫ناکۆکییە ئاساییەکانی نێوان دەوڵەتانەوەیە‪.‬‬ ‫زۆرینەی کات ئ���ەو ملمالنێیانە دەگرێتەوە‬ ‫ک���ە درێژخای���ەن‌و س���ەختگیرن‌و لەنێوان‬ ‫ئ���ەو گروپان���ەدا روودەدەن ک���ە له‌ڕووی‬ ‫پرنس���یپ‌و ئایدیۆلۆژیی���ەوە دژ بەیەک���ن‪.‬‬ ‫ئەم کۆنسێپتە س���تراتیژێکی فرەئاراستەو‬ ‫فرەکەرەس���تەیە‪ ،‬له‌نموون���ەی رووخاندنی‬ ‫حکومەتەکان���ەوە تا دەگات���ە بەکارھێنانی‬ ‫فشاری ئابووری‌و دیپلۆماسی‌و سایکۆلۆژی‌و‬ ‫زەبری س���ەربازیی‪ .‬به‌ش���ێویەکی گشتی‬ ‫ئەم کۆنس���ێپتە ئ���ەو س���تراتیژە بوو کە‬ ‫لەالیەن عەقڵە س���ەربازی‌و سیاسییەکانی‬ ‫ئەمری���کاوە داڕێژرا بۆ ھەڵس���وکەتکردن‬ ‫لەگ���ەڵ ملمالنێکانی س���ەردەمی جەنگی‬ ‫س���اردو دژایەتیک���ردن‌و دامرکاندن���ەوەی‬ ‫ئەو بزوتنەوە شۆڕش���گێڕە چەپگەرایانەی‬ ‫کە کەم تا زۆر دۆس���تی س���ۆڤیەت بوون‌و‬ ‫پاڵپش���تکردنی ئەو رژێمانەش کە دۆستی‬ ‫ئەمریکا ب���وون‪ .‬گەرچی بلۆکی خۆرھەاڵت‬ ‫نەما‪ ،‬بەاڵم ئەم کۆنس���ێپتە گرنگیی خۆی‬ ‫بۆ سیاس���ەتی ئەمریکی لەدەس���تنەداوە‪.‬‬ ‫یەکێک له‌ڕەگەزە گرنگەکانی ئەم کۆنسێپتە‬ ‫لەو پێدراوە سانایەوە س���ەرچاوەدەگرێت‬ ‫کە چۆکدادانی س���ەربازیی بە شۆڕشگێڕان‬ ‫له‌شەڕی پارتیزانیدا کارێکی مەحاڵە‪ .‬نەک‬ ‫تەنها لەبەرئەوەی کە پارتیزان‌و خەڵک دوو‬ ‫ئۆرگانی کۆمەاڵیەتی تێکەاڵو بوون‪ ،‬بەڵکو‬ ‫لەبەرئ���ەوەی کە ھیچ ش���ەڕێک له‌دونیادا‬ ‫ب���راوەی تەواوی تێ���دا نییە‪ ،‬گ���ەر تەنها‬ ‫له‌ڕەھەندی سەربازییەوە براوە‌و دۆڕای تێدا‬ ‫دەستنیشانبکرێت‪ .‬لەم گۆشەنیگایەوە ئەم‬ ‫کۆنسێپتە ستراتیژێکی س���ەربازیی رووت‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵکو موتوربەکراوە بە کەرەس���ەی‬ ‫تر وەکو بەکارھێنانی کەرەسەی سیاسیی‪،‬‬ ‫ئابووری‪ ،‬زانیاری‌و س���ایکۆلۆژی‪ .‬ھەر ئەم‬ ‫واقیعەش وای له‌داڕێژەرانی ئەم کۆنسێپتە‬ ‫کرد بیر له‌ڕێگای تر بکەنەوە بۆ چۆکدادان‬ ‫بە بزوتنەوە شۆڕشگێڕەکان‌و دروستکردنی‬ ‫گۆڕانکاری ھێ���واش له‌ڕژێم���ە دیکتاتۆر‌و‬ ‫نیمچەدیکاتۆرەکاندا؛ لەھەندێک حاڵەتیشدا‬ ‫ئامادەبن دەس���ت له‌دیکتاتۆرێک بەربدەن‌و‬ ‫زەمینەس���ازیی بۆ گۆڕانی سیاسیی بکەن‌و‬ ‫ب���ەر له‌جڵەولەدەس���تدانی سیاس���یی لەو‬ ‫واڵتانەدا بگرن‪ ،‬وەکو له‌فیلیپیندا بینیمان‪،‬‬ ‫یان له‌گواتیماال‪ ،‬بەرازیل‪ ،‬چیلی‪ ،‬ئۆرگوای‪،‬‬ ‫ئەندەنوسیا‪ ،‬یۆنان‪ ،‬ھاییتی‌و پۆلیڤیاو ئێران‌و‬ ‫ژمارەیەکی تری واڵتانی ئەفریقاو ئاس���یا‪.‬‬ ‫تێزی س���ەرەکی لەم بیرکردنەوەیە بریتییە‬ ‫له‌بیرۆکەی وەدەس���تهێنانی س���ەرکەوتن‪.‬‬ ‫دی���ارە س���ەرکەوتن لەم گۆش���ەنیگایەوە‬ ‫مانای سەرکەوتنی سەربازیی نییە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫کۆنترۆڵکردن���ی خەڵکە‪ .‬ئەم سیاس���ەتی‬ ‫کۆنترۆڵ���ەش ئ���ەو س���اتە دەتوانرێ���ت‬ ‫پیادەبکرێت کە لەپاڵ فشارو زەبردا کاری‬ ‫باش بکرێت‪ ،‬بۆ نموونە ریفۆرمی ئابووری‌و‬ ‫سیاس���یی‌و ھت���د‪ ..‬الی داڕێژەران���ی ئەم‬ ‫سیاسەتە روون بوو کە ھەموو فشارێک بۆ‬ ‫سەر خەڵک مانای رەتاندنیان‌و گەورەکردنی‬ ‫ھێزی ئۆپۆزیس���یۆن ی���ان پارتیزانەکانی‬ ‫دەگەیان���د‪ .‬ھەربۆی���ە یەکێ���ک له‌ھەنگاوە‬ ‫گرنگەکانی بریتی بوو لەوەی ھەس���تێکی‬ ‫پۆزەتی���ڤ الی خەڵک دروس���تبکرێت کە‬ ‫شتەکان دەگۆڕێن‌و دونیاکەیان وەکو خۆی‬ ‫نامێنێتەوە‪ .‬بەمانایەکیتر ئیشکردن لەسەر‬ ‫رەگەزی ھیوا یەکێکە له‌ڕەھەندە گرنگەکانی‬ ‫ئەم سیاسەتە‪ .‬ئەو ستراتیژەی لەپشت ئەم‬ ‫رەگەزی ھیوایەوە کاریدەکرد بریتیبوو لەوەی‬ ‫کە رژێمەکان دەبێت ئەو ھەستە بە خەڵک‬ ‫ببەخش���ن کە دونیاکەیان گۆڕانی بەسەردا‬ ‫دێت‌و ئەگەری دروستکردنی ئەم گۆڕانەش‪،‬‬ ‫بەبێ ش���ەڕی چەک���داری‪ ،‬ئامادەیە‪ .‬بەم‬ ‫چەش���نە بردنەوەی ئەم شەڕە له‌بردنەوەی‬ ‫ش���ەڕی ھیواوە س���ەرچاوەدەگرێت‪ ،‬واتە‬ ‫کەی دەس���ەاڵت توان���ی الی خەڵک ھیوا‬ ‫بچێنێت‌و خەڵکیش چەشنێک له‌متمانەیان‬ ‫بەو مژدانەی دەسااڵتداران بۆ دروستببێت‪،‬‬ ‫ئەوا سەرەتایەکی گرنگی بردنەوەی شەڕە‬ ‫گەورەکەیان مسۆگەرکردووە‪ .‬گەر شەڕەکان‬ ‫ش���ەڕی ھیواکان بن‪ ،‬ئەوا دەسەاڵتدارانیش‬ ‫دەتوانن پەیمانبدەن‌و ھیوای گەورە‌و بچووک‬ ‫الی خەڵک بەرھەمبهێنن‌و النیکەم ھەندێک‬ ‫کار‌و ریفۆرم بکەن تاوەکو نییەتباش���ییان‬ ‫ب���ۆ خەڵ���ک بس���ەلمێنن‪ .‬بەمانایەکیت���ر‬ ‫ھی���وا لەڕێ���گای لەشکرکێش���ییەوە ب���ۆ‬ ‫چارەسەرکردنی کێش���ەکان دروستنابێت‪،‬‬ ‫بەڵکو له‌ڕێگای سیاسەتەوە‪ .‬واتە گەر الی‬ ‫کالوزەڤیت���زەی بیریار‪ ،‬جەنگ درێژکراوەی‬ ‫سیاس���ەت بێت بە کەرەس���ەی ت���ر‪ ،‬ئەوا‬ ‫الی دانەرانی ئەم کۆنس���ێپتە‪ ،‬سیاس���ەت‬

‫دەبێت بە درێژکراوەی جەنگ بە کەرەسەی‬ ‫تر‪ .‬بەم پێیە ش���ەڕی بنەڕەت���ی بریتییە‬ ‫له‌گواس���تنەوەی ئامانجی پڕوپاگەندەکان‪،‬‬ ‫واتە گۆڕان له‌پڕوپاگەندەی س���ەربازییەوە‬ ‫بۆ پڕوپاگەندەی سیاسیی‪ .‬پڕوپاگەندە بۆ‬ ‫ھی���وا دوورو نزیکەکان کاریگەرییان زیاترە‬ ‫له‌تۆپهاوێژە دوورو نزیکەکان‪ .‬بەمشێوەیە‬ ‫باشکردنی دۆخی مافی مرۆڤ‌و رێگەدان بە‬ ‫ئازادی میدیا‌و ریفۆرمی ئابووری‌و سیاسیی‬ ‫دەبن ب���ە پرۆگ���رام‌و مژدەی سیاس���یی؛‬ ‫له‌ھەمووی گرنگتر رێگەدان بە ھەڵبژاردنێکی‬ ‫ش���ێوە ئازاد‪ ،‬بەاڵم کۆنترۆڵکراو کە تیایدا‬ ‫دەس���ەاڵتداران بە رێژەیەک���ی کەمەکێک‬ ‫زیات���ر له‌ئۆپۆزیس���یۆن بیبەن���ەوە‪ .‬دیارە‬ ‫ئ���ەم چەش���نە بردنەوان���ە بردنەوەیەکی‬ ‫مەترس���یدارن بۆ ئۆپۆزیسۆنی ئەو واڵتانە‪،‬‬ ‫چونکه‌ ئۆپۆزیسیۆن لەم جۆرە حاڵەتانەدا‬ ‫نە دەتوانێت بە ئاس���انی خۆی له‌پرۆسەی‬ ‫سیاس���یی بکش���ێنێتەوەو نە دەشتوانێت‬ ‫بیسەلمێنێت کە تەزویر له‌دەرئەنجامەکاندا‬ ‫کراوە‪ ،‬چونکه‌ جیاوازیی دەنگەکانی نێوان‬ ‫دەسەاڵت‌و ئۆپۆزیسیۆن ھێندە گەورە نین‬ ‫کە ببنە جێگای مشومڕی گەورە‪.‬‬ ‫رەھەندێک���ی تری ئەم کۆنس���ێپتە بریتییە‬ ‫له‌داڕش���تنی ”پرۆگرامی سازانی بونیادیی“‬ ‫بۆ ئەو دەوڵەتانەی کە لەڕووی ئابوورییەوە‬ ‫کێش���ەی گەورەی���ان ھەی���ەو ناچ���اری‬ ‫قەرزوەرگرتن���ن‪ .‬ئ���ەم پرۆگرام���ە مانای‬ ‫ملکەچکردنی ئ���ەو دەوڵەتانەی���ە بۆ ئەو‬ ‫سیاس���ەتەی کە لەالیەن ھەردوو دەزگای‬ ‫”بانک���ی نێودەڵەتی“‌و ”س���ندوقی دراوی‬ ‫نێودەوڵەتی“یەوە داڕێژراون‪ .‬بەشێوەیەکی‬ ‫گش���تی له‌ھەندێک دەوڵەتدا کار گەشتۆتە‬ ‫ئ���ەوەی کە دانان���ی بودج���ەی حکومەت‬ ‫لەالی���ەن ئ���ەو دوو دەزگا نێودەوڵەتییەوە‬ ‫ئیمالدەکرێ���ت‪ ،‬وەک���و لەگ���ەڵ دەوڵەتی‬ ‫کینی���ادا دەیک���ەن‪ .‬ئەم���ە له‌کاتێکدا کە‬ ‫س���ەروەریی ھەموو دەوڵەتێک له‌ڕاس���تیدا‬ ‫له‌سەروەریی ئابوورییەوە سەرچاوەدەگرێت‪،‬‬ ‫بەتایبەت له‌دانانی پالنی ئابووریدا سااڵنە‬ ‫بۆ واڵتەکەی‪ .‬بێگومان یەکێک له‌ستراتیژە‬ ‫مەترس���یدارەکانی ئ���ەم پرۆگرامە بریتییە‬ ‫له‌کەمکردنەوەی ھێزی دەوڵەت‌و ئازادکردنی‬ ‫بازاڕ‌و گەورەکردن���ی ھێز‌و توانای ئابووری‬ ‫ئازاد‪ .‬دی���ارە ئ���ەم دەزگا نێودەوڵەتیانە‬ ‫ئامانج���ی دیاریکراویان ھەی���ەو بە بێمەرج‬ ‫پ���ارە بە ھی���چ یەکێ���ک ل���ەو دەوڵەتانە‬ ‫نابەخشن‪ .‬یەکێک له‌ئامانجەکانیش بریتییە‬ ‫له‌کرانەوەی ئابووری‪ ،‬واتە جێبەجێکردنی‬ ‫سیاس���ەتی ئابووری بازاڕی ئازاد‪ .‬ئەمەش‬ ‫مانای کردن���ەوەی بازاڕی ئ���ەو واڵتانەیە‬ ‫بەڕووی کۆمپانیا گەورەکان‌و زەمینەسازیی‌و‬ ‫کارئاسانی گەورە بۆ وەبەرھێنان تیایاندا‪.‬‬ ‫لەڕاستیدا ئەم مەرجانە مانای کەمکردنەوەی‬ ‫بیرۆکراتیی���ەت‌و گەندەڵ���ی‌و ریفۆرم���ی‬ ‫سیاس���یی نین‪ ،‬وەک���و له‌داخوازییەکانی‬ ‫یانەی پاریسدا‪ ،‬کە دەزگایەکی قەرزدەری‬ ‫نێودەوڵەتییە‪ ،‬بۆ پشتیوانیکردنی واڵتانی‬ ‫جیھانی سێ دەیبینین‪ ،‬بەڵکو له‌جەوھەردا‬ ‫الوازکردنی ھێزی دەوڵەت‌و وەزیفەکانێتی‌و‬ ‫دروستکردنی وابەس���تەییەکی ئەزەلییە بۆ‬ ‫ئەم دەزگا نێودەوڵەتییانە‪ .‬ئەم سیاسەتە‬ ‫بانگەشەی ئەوە دەکات کە لەڕێگای بازاڕی‬ ‫ئ���ازادەوە دیموکراس���یی بگەیەنێت���ە ئەو‬ ‫واڵتانە‪ .‬ئەمەش له‌جەوھەردا کورتکردنەوەی‬ ‫چەمکی دیموکراسییەتە بۆ دیموکراسییەتی‬ ‫ب���ازاڕ‪ .‬واتە دەس���ەاڵت‌و س���ەروەریی لەو‬ ‫دەوڵەتان���ە بس���ەنیتەوە‌و تەکنەلۆژی���ای‬ ‫دیموکراسییەتیان پێبفرۆشیت‪ .‬ھەر ئەمەشە‬ ‫وادەکات کە پرۆس���ەی دیموکراسی بە ھیچ‬ ‫شێوەیەک نەبێت بە پرنسیپێکی سیاسیی‌و‬ ‫کولتوورێک���ی کۆمەاڵیەتی‪ ،‬بەڵکو ببێت بە‬ ‫تەکنەلۆژیای���ەک کە تەنه���ا له‌ھەڵبژاردندا‬ ‫کورتبووەتەوە‪ .‬گرفتی گەورەی سیاس���ەت‬ ‫له‌س���ەردەمی لیبرالیزمی نوێدا ملکەچیێتی‬ ‫سیاس���ەت نیی���ە ب���ۆ ئاب���ووری وەک���و‬ ‫له‌فۆرمە س���ەرمایەدارییە الس���یکییەکەدا‬ ‫بینیم���ان‪ ،‬بەڵکو گرفتی گ���ەورە بریتییە‬ ‫له‌بێدەس���ەاڵتکردنی سیاسەت بەرامبەر بە‬ ‫ئابووری‪ .‬مەبەس���ت له‌ئابووریش کۆی ئەو‬ ‫کۆمپانیا‌و کۆنس���ێرنە گەورانەن کە ئەمڕۆ‬ ‫جیه���ان بەڕێوەدەبەن‌و له‌ھەندێ ش���وێندا‬ ‫دەس���ەاڵتیان النیکەم لەڕووی ئابوورییەوە‬ ‫له‌ھی گەلێک دەوڵەت‌و حکومەت گەورەترە‪.‬‬ ‫ئەوەی جێگای سەرنج‌و مشتومڕە ئەوەیە کە‬ ‫ئەم سیاسەتە لیبراڵییە نوێ نێونەتەوەییە‬ ‫چۆن دەتوانێ���ت کۆنترۆڵ���ی گۆڕانکارییە‬ ‫شۆڕشگێڕییەکانی رۆژھەاڵتی ناوین بکات‌و‬ ‫سیستەمی بازاڕی ئازاد‌و ”دیموکراسییەتی‬ ‫ھەڵبژاردن“ دروس���تبکات کە مەترسیی بۆ‬ ‫سیس���تەمی ئابووری‌و سیاس���یی جیهانی‬ ‫سەرمایەداریی دروستنەکات‪ .‬ھەر ئەمەشە‬ ‫وامان لێدەکات بڵێین سیاسەتی ئەمریکی‌و‬ ‫ئەوروپی له‌ناوچەکەدا بەرەو ئەوە دەڕوات‬ ‫له‌سیاس���ەتی ملمالنێی کەمچڕەوە ”‪Low‬‬ ‫‪ “Intensity Conflict‬ببێت بە سیاسەتی‬ ‫دیموکراس���ییەتی کەمچڕ ”‪low intensity‬‬ ‫‪.“democracy‬‬

‫‪14‬‬

‫)‪ )342‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/9/11‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫سەبارەت بەسرودی نیشتمانیی (ئەی رەقیب)‬ ‫ده‌ینوسێت‬

‫سه‌ره‌تایه‌ک بۆ تێپه‌ڕاندنی‬ ‫سه‌قه‌ت‪ :‬عه‌لمانیه‌تی کوردی‬ ‫با به‌ساده‌یی قسه‌ بکه‌ین‪ .‬گه‌ر عه‌لمانیه‌ت‬ ‫بریتیبێ���ت له‌یارییه‌ک���ی جوگراف���ی‪،‬‬ ‫ب���ه‌وه‌ی به‌هایه‌ک���ی تایبه‌ت ک���ه به‌های‬ ‫ئاینییه پێویس���ته له‌س���نورێکی تایبه‌تی‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تی���دا بگوزه‌رێت‌و له‌کۆی پانتاییه‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تیه‌کانی تر پاشه‌کشێ بکات‪ ،‬چی‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێت‪ .‬ئایا ئه‌گ���ه‌ر باوه‌ڕ له‌پانتایی‬ ‫تایبه‌ت���دا بگوزه‌رێت‌و بی���ری مۆدێرنه‌ش‬ ‫له‌پانتایی گش���تیدا‪ ،‬له‌هه‌ن���اوی دونیای‬ ‫کوردیدا چ پێودانگێکی ده‌بێت‪ .‬س���ه‌ره‌تا‬ ‫هه‌‌ندێ���ک دراومان پێویس���ته‪ .‬ئاین له‌نێو‬ ‫دونیای کوردیدا بریت���ی نییه له‌کۆمه‌ڵێک‬ ‫باوه‌ڕ‪ ،‬دونیابینی یان پێودانگی ئه‌خالقی‌و‬ ‫فیک���ری‪ ،‬به‌ڵکو ئاین بریتیی���ه له‌نه‌ریت‌و‬ ‫په‌رستن (‌طقوس‌و عبادات)‪ .‬بۆیه ده‌توانین‬ ‫بڵێی���ن ئاین ب���ه گش���تی بیرلێنه‌كراوانه‬ ‫ده‌گوزه‌رێت‪ .‬له‌په‌ن���ای ئه‌مه‌دا ئه‌وه‌ی که‬ ‫زیاتر ده‌بێ���ت به هێن���د وه‌ربگیرێت ئه‌و‬ ‫چوارچێ���وه مه‌عریفیه‌یه که ئاین به‌رهه‌می‬ ‫ده‌هێنێت له‌تاکه‌کاندا به‌بێ هیچ ئاگاییه‌کی‬ ‫مه‌عریفی‪ .‬میکانیکیه‌تی ئاین له‌گه‌ڵ دۆخی‬ ‫ئاڵۆزی ناخێک���ی کۆلۆنیاڵکراو‪ ،‬دونیایه‌ک‬ ‫به‌رهه‌مدێنن ک���ه به‌رهه‌مهێنانی مه‌عریفی‬ ‫تیایدا تا ئاستێکی بااڵ مه‌حاڵه‪.‬‬ ‫ب���ه‌م پێیه ئای���ن له‌کۆمه‌ڵ���گای کوردیدا‬ ‫له‌پانتایی���ه بێده‌نگه‌کان���دا‪ ،‬به‌بێده‌نگ���ی‬ ‫ده‌گوزه‌رێ���ت‪ .‬گوزه‌رانی ئاین له‌بێده‌نگیدا‬ ‫به‌مان���ای ئه‌وه‌ی���ه که ئاین ن���ه ئاماده‌یه‬ ‫بێت���ه ده‌نگ‌و نه ئاماده‌ی���ه گوێ بگرێت‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی هه‌میش���ه دێته ده‌نگ‪ ،‬وه‌ک ئاین‪،‬‬ ‫هه‌رگیز ئای���ن نییه‪ ،‬به‌ڵکو نوێنه‌ری ئاینه‬ ‫ب���ۆ مه‌به‌س���تی به‌رژه‌وه‌ندی سیاس���ی‌و‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تی خۆی‪ ،‬خۆی ده‌كاته نوێنه‌ری‬ ‫ئاین‪ .‬ده‌نگ���ی ئاین ده‌نگ���ی به‌کاربردنی‬ ‫ئاین���ه‪ ،‬نه‌ک ده‌نگی ئای���ن خۆی‪ .‬لێره‌وه‬ ‫هه‌م���وو هه‌وڵێک���ی جی���اکاری هه‌وڵێکی‬ ‫سه‌قه‌ته‪ ،‬چونکه ته‌نها کاتێک ده‌توانرێت‬ ‫جی���اکاری بکرێت که ئاین بیرلێکراوه‌بێت‪،‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ی بیرکردنه‌وه‌بێ���ت‌و هه‌روه‌ها‬ ‫چاالکان���ه‌و ب���ه ده‌نگ���ه‌وه له‌دونی���ادا‬ ‫ئاماده‌بێ���ت‪ .‬مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ بێده‌نگدا‬ ‫ئامرازی فه‌لس���ه‌فی خۆی ده‌وێت که ئێمه‬ ‫هێشتا بۆنیش���مان نه‌کردوه‪ ،‬لێگه‌ڕێ پێی‬ ‫ئاشنابین‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م دیارده‌ی���ه تاقان���ه نیی���ه به‌ئێمه‪،‬‬ ‫عوس���مانیه‌کان‌و ع���ه‌ره‌ب‌و ئه‌وانیتری���ش‬ ‫به هه‌مانش���ێوه بی���ر ده‌که‌ن���ه‌وه‪ .‬ئه‌مه‬ ‫سه‌رچاوه‌ی ئه‌و سنورداریه‌یه که زانست له‌م‬ ‫ناوچه‌یه‌دا به‌ده‌ستیه‌وه ده‌ناڵێنێت‪ .‬ئه‌ویش‬ ‫کورتکردنه‌وه‌یه‌تی بۆ میکانیکیه‌ت‪.‬‬ ‫له‌هه‌ناوی ئه‌م ئاڵۆزی‌و بێزمانی‌و نه‌وتراو‌و‬ ‫کرده نه‌س���تیانه‌دا‪ ،‬عه‌لمانی���ه‌ت هاتووه‬ ‫کۆمه‌ڵێ���ک وت���ه‌زاو‌ ده‌ربڕی���ن‌و چه‌مکی‬ ‫به‌ره‌اڵ کردووه‪ ،‬که هێن���ده وتراونه‌ته‌وه‌و‬ ‫هی���چ کاریگه‌‌رییه‌کیان نه‌بووه‪ ،‬له‌ئه‌نجامدا‬ ‫بوونه‌ت���ه دروش���مێکی حیزب���ی پ���وچ‪.‬‬ ‫وه‌ک له‌س���تونی پێش���وودا ئاماژه‌م���ان‬ ‫پێ���دا عه‌لمانی���ه‌ت هاورده‌ی���ه‌و ه���اورده‬ ‫وه‌ک پرۆس���ه‌یه‌كی مه‌عریف���ی ئاڵۆزه که‬ ‫خه‌سڵ ‌هت‌و ش���ێواز‌و هۆکاری خۆی هه‌یه‪،‬‬ ‫به‌پێی ساته‌وه‌خته‌کان‌و له‌جۆری سیسته‌مه‬ ‫سیاسیه‌‌کاندا ده‌گۆڕێن‪ .‬به‌گشتی ده‌توانین‬ ‫قسه له‌س���ه‌ر دوو جۆر له‌هاورده بکه‌ین‪:‬‬ ‫هاورده‌ی ناوه‌رۆک‌و ه���اورده‌ی رووکه‌ش‪.‬‬ ‫له‌ڕۆژه���ه‌اڵت به‌گش���تی‌و الی کوردی���ش‬ ‫هاورده‌کان رووکه‌ش���ن‪ .‬هاورده‌ی روکه‌ش‬ ‫بریتییه له‌ه���اورده‌ی بین���راو‪ ،‬له‌میانه‌ی‬ ‫کاری الس���اییکردنه‌وه‌دا‪ .‬الس���اییکردنه‌وه‬ ‫بۆخۆی پرۆسه‌یه‌كی ئاڵۆزه‪ ،‬که ره‌هه‌ندی‬ ‫سیاس���ی‌و ده‌روونی تایبه‌ت���ی هه‌یه‪ .‬ئه‌و‬ ‫که‌س���ه‌ی که الس���ایی ده‌کات���ه‌وه‪ ،‬دان‬ ‫به‌وه‌دا ده‌نێت که الوازتره‪ ،‬دواکه‌وتووتره‌و‬ ‫خاوه‌ن کۆمه‌ڵێک به‌هایه که نرخ‌و رۆڵیان‬ ‫نه‌م���اوه‪ .‬دی���اره ده‌بێت جه‌خت له‌س���ه‌ر‬ ‫ره‌هه‌ندی سیاسی ده‌روونی الساییکردنه‌وه‬ ‫بکه‌ین���ه‌وه‪ :‬الس���اییکردنه‌وه بریتی نییه‬ ‫له‌الس���اییکردنه‌وه‌ی باش‪ ،‬به‌ڵکو هه‌میشه‬ ‫الساییکردنه‌وه‪ ،‬الساییکردنه‌وه‌ی به‌هێزه‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر کۆمه‌ڵگای���ه‌ک هه‌ڵگری زۆر به‌های‬ ‫باش بێت‪ ،‬به‌اڵم به‌هێز نه‌بێت‪ ،‬ئه‌وا هه‌رگیز‬ ‫نابێته ه���ۆی ئه‌وه‌ی الس���ایی بکرێته‌وه‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ئه‌گه‌ر کۆمه‌ڵگای���ه‌ک هه‌ڵگری‬ ‫به‌ه���ای خراپ بێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌هێزبێت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وا د‌‌ه‌بێته ه���ۆی الس���اییکردنه‌وه‪ ،‬بۆ‬ ‫نموونه کۆمه‌ڵگای ئه‌مریکی‪ .‬له‌هه‌مانکاتدا‬ ‫الساییکردنه‌وه ده‌ربڕه بۆ خود‪-‬وێناکردن‪،‬‬ ‫بۆ دیاریکردنی پێگه‌ی خود له‌دونیادا‪.‬‬ ‫عه‌لمانیه‌ت ئه‌و هاورده بینراوه رووکه‌‌شه‌یه‬ ‫ک���ه له‌پرۆس���ه‌یه‌كی الس���اییکردنه‌وه‌ی‬ ‫ن���ا مه‌عریفی���دا ده‌گوزه‌رێ���ت‪ ،‬له‌کاتێکدا‬ ‫ده‌ب���وو پێچه‌وان���ه بێت‪ .‬دوو پرۆس���ه‌ی‬

‫هاوته‌ری���ب گرنگ���ه له‌مامه‌ڵه‌کردن له‌گه‌ڵ‬ ‫چه‌مک���ی عه‌لمانیدا‪ :‬یه‌که‌میان به‌ئاگابوون‬ ‫له‌پاش���خانه مه‌عریف���ی‌و سیاس���یه‌که‌ی‬ ‫عه‌لمانیه‌ت له‌ڕۆژئاوا‪ ،‬دووه‌م خۆدوورگرتن‬ ‫له‌مامه‌ڵه‌كردنی وه‌ک پێودانگێکی پیرۆزی‬ ‫دۆگمایی‪.‬‬ ‫له‌م روانگه‌یه‌وه ده‌بێت کۆمه‌ڵێک پرۆسه‌ی‬ ‫ئاڵ���ۆز له‌چه‌ند ئاس���تێکدا‪ ،‬به‌هه‌ماهه‌نگی‬ ‫به‌ڕێوه‌بچێ���ت‪ .‬یه‌که‌م‪ :‬ناس���ینی کرۆکی‬ ‫پرۆس���ه‌ی عه‌لمانیه‌ت له‌هه‌ناوی پرۆسه‌ی‬ ‫مۆدێرنه‌دا له‌ڕۆژئاوا‪ ،‬به قووڵی‌و به‌وردی‌و‬ ‫له‌هه‌مانکات���دا ره‌وت���ه په‌رچه‌ک���رداری‬ ‫ره‌خنه‌ییه‌کان���ی ئ���ه‌م ره‌وت���ه‪ .‬دووه‌م‪:‬‬ ‫به‌ئاگابوون له‌دۆخه سیاس���ی‌و ئابوریه‌کان‬ ‫که ئ���ه‌م به‌هایانه‌یان هێناوه‌ت���ه ئاراوه‪،‬‬ ‫له‌ڕۆژئاوا‪ ،‬بۆ زانین���ی دۆخه تایبه‌ته‌کان‌و‬ ‫کاریگه‌‌رییان‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌موو ئه‌مانه گرنگتر‬ ‫ئه‌وه‌یه که ئاینی ئیسالم بناسرێت‪ ،‬دۆخی‬ ‫ئاین���ی له‌کۆمه‌ڵگای کوردیدا بناس���رێت‪،‬‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌کی زانس���تی ئه‌کادیمی نه‌ک‬ ‫حیزبی ی���ان رۆژنامه‌یی ی���ان مزگه‌وتی‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ك���ی ت���ره‌وه پرۆس���ه‌ی عه‌لمانیه‌ت‬ ‫له‌وه ده‌ربهێنرێت که گونجاو چاره‌س���ه‌ر‌و‬ ‫رێگاچاره‌ی���ه‪ ،‬به‌ڵکو ده‌بێ���ت له‌هه‌ناوی‬ ‫تایبه‌تمه‌ندیه‌کان���ی کۆمه‌ڵ���گای کوردیدا‬ ‫جارێکی تر به‌رهه‌م بهێنرێته‌وه‪.‬‬

‫گه‌ر عه‌لمانیه‌ت‬ ‫فره‌یی‌و مرۆیی‌و‬ ‫دونیایی‌و جودایی‌و‬ ‫گۆڕانه‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫یه‌کێتی‌و پارتی تا‬ ‫سه‌ر ئێسقان دژ‬ ‫به سه‌رجه‌م ئه‌م‬ ‫به‌هایانه‌ن‬ ‫دیاره ئه‌مانه له‌م دۆخه‌ی ئێستای دونیای‬ ‫کوردی���دا هه‌رگی���ز به‌ڕێوه‌ناچ���ن‪ .‬له‌به‌ر‬ ‫کۆمه‌ڵێک هۆکار‪ ،‬که هه‌ندێکیان ئاشکران‌و‬ ‫هه‌‌ندێشیان نائاشکرا‪ .‬ئه‌وه‌ی ئاشکرایه که‬ ‫گه‌وره‌ترین دوژمن���ی عه‌لمانیه‌ت هێزه به‬ ‫ناو عه‌لمانیه‌کانن‪ .‬گه‌ر کرۆکی عه‌لمانیه‌ت‬ ‫فره‌یی‌و مرۆیی‌و دونیایی‌و جودایی‌و گۆڕانه‪،‬‬ ‫ئه‌وا یه‌کێتی‌و پارتی تا س���ه‌ر ئێسقان دژ‬ ‫به س���ه‌رجه‌م ئه‌م به‌هایانه‌ن‪ .‬خواس���تی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی سیاس���ی بۆ چه‌قبه‌‌ستوویی‪،‬‬ ‫کۆنترۆڵک���ردن‪ ،‬مانه‌وه‌ی هه‌ت���ا هه‌تایی‬ ‫ئه‌زموون���ی عه‌‌ره‌بیم���ان ب���ۆ دووب���اره‬ ‫ئه‌کاته‌وه‪ ،‬له‌شێوازی ده‌سه‌اڵتی سیاسی‪.‬‬ ‫ئه‌مڕۆ هێزی سه‌له‌فی له‌کوردستان له‌الیه‌ن‬ ‫هێ���زه ده‌س���ه‌اڵتداره‌کانه‌وه‪ ،‬له‌یاریه‌ک���ی‬ ‫دۆڕاوی ملمالنێی هێزدا‪ ،‬له‌ڕووی ئابوری‌و‬ ‫سیاسی‌و کۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه به‌ئاشکرا پاڵپشت‬ ‫ده‌كرێن‪ .‬که‌واته ده‌توانین به راش���کاوانه‬ ‫بڵێین‌خواست‌و خه‌ونی ده‌سه‌اڵتی سیاسی‬ ‫ئه‌‌م���ڕۆی ک���وردی دژ ب���ه عه‌لمانیه‌ت���ه‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی تره‌وه له‌خۆ به‌نوێنه‌رایه‌تیکردنی‬ ‫عه‌لمانیه‌ت���دا ئه‌و ب���ڕه‌ی له‌بیری عه‌لمانی‬ ‫ده‌مێنێته‌وه هێنده‌ی تر رس���وای ده‌کات‪.‬‬ ‫الیه‌كی هه‌ڵوێستی پارته ئیسالمیه‌کانه که‬ ‫عه‌لمانی���ه‌ت به‌ دژه ئاین له‌قه‌ڵه‌م ئه‌ده‌ن‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی پێویس���ته بوترێ���ت عه‌لمانیه‌ت‬ ‫به‌ڕابه‌ری ئیسالم نییه‪ .‬ئه‌گه‌ر عه‌لمانیه‌ت‬ ‫نه‌بێت مان���ای وه‌هانییه که ئیس�ل�اممان‬ ‫هه‌یه‪ ،‬به‌ڵکو له‌غیابی عه‌لمانیه‌تدا ئه‌وه‌ی‬ ‫دێت‪ ،‬تایفه‌گه‌ریی���ه‪ ،‬چونکه هیچ هێزێکی‬ ‫ئیس�ل�امی نیی���ه ک���ه نوێنه‌ری ئیس�ل�ام‬ ‫بێت‪ ،‬ی���ان بتوانێ���ت به‌س���نگفراوانیه‌وه‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ هه‌م���وو جۆره‌کان���ی ئیس�ل�امدا‬ ‫مامه‌ڵه‌بکات‪ .‬تایفه‌‌گه‌ری ته‌نها هه‌نگاوێک‬ ‫له‌عه‌ش���یره‌تگه‌رییه‌وه دووره‪ ،‬هه‌نگاوێکی‬ ‫بچ���وک‪ .‬له‌تایفه‌گه‌ری���دا‪ ،‬لێبورده‌ی���ی‪،‬‬ ‫له‌یه‌کگه‌یش���تن‪ ،‬عه‌ق���ڵ‪ ،‬په‌یوه‌ندیکردن‪،‬‬ ‫گه‌ش���ه‪ ،‬دۆخی مرۆی���ی‌و زۆر زۆر به‌های‬ ‫جوانی تر ونن‪ .‬تایفه ئه‌و بازنه ته‌س���که‌یه‬ ‫که ئه‌ندامانی ده‌ر‌ه‌وه‌ی بازنه خوێنڕشتنیان‬ ‫حه‌اڵڵه‪ .‬تایفه به‌رهه‌می عه‌قڵێکی سیاسیه‬ ‫که له‌توانایدا نییه س���ه‌رده‌میانه له‌دونیا‬ ‫بگات‪ ،‬بۆیه هه‌میش���ه خ���ۆی له‌پیرۆزی‬ ‫ده‌ئاڵێنێت بۆئه‌وه‌ی ره‌وایی به سه‌پاندنی‬ ‫خۆی بدات‪.‬‬

‫سەرهەنگ محەمەد‬

‫هەوڵێکی ب���ەردەوام هەیە بۆ گۆڕینی‬ ‫س���رودی نیش���تمانیی (ئەی رەقیب)‪.‬‬ ‫له‌الیەک���ی ترەوە دەس���ەاڵتیش‪ ،‬وەک‬ ‫کاری هەمیش���ەیی نایەوێ���ت ب���ەدەم‬ ‫کێش���ە جدیەکان���ەوە بچێ���ت‌و تەنیا‬ ‫دەیەوێ���ت بەمەس���ەله ‌الوەکیەکانەوە‬ ‫س���ەرقاڵمان بکات‪ ،‬ئیدی ئەوە چەند‬ ‫زیانی هەیە بۆ س���ەر تێکڕای نەتەوه‌ی‬ ‫کورد له‌هەر چوارپارچەی کوردستان‌و‬ ‫چەن���دە لێکترازان قوڵت���ر دەکاتەوە‪،‬‬ ‫له‌الی کێش���ە نییە‪ .‬تەنیا کێش���ەیەک‬ ‫بەجدی خەریکی چارەس���ەرکردنیەتی‪،‬‬ ‫دورخس���تنەوەی رای گش���تی‌و چاوی‬ ‫خەڵکە له‌س���ەر گەندەڵیەکانیان‪ .‬ئەم‬ ‫مەسەلەی گۆڕینی سرودی نیشتمانییە‬ ‫کە دەس���ەاڵتیش بووە بەبەشێک لێی‬ ‫له‌پێناو بەرژەوەندی خۆیاندا‪ ،‬ئەگەرچی‬ ‫ئیس�ل�امیەکان ئااڵ هەڵگری سەرەکی‬ ‫ئ���ەو پڕۆژەی���ەن‪ ،‬ب���ە ئاگاییەوەبێت‬ ‫ی���ان لەبێئاگایی���ەوە‪ ،‬جێبەجێکردنی‬ ‫پالن���ی داگیرکەرانە‪ ،‬ئاماژەیەکی قوڵە‬ ‫سەبارەت بە رقێکی ئەستور له‌سەرجەم‬ ‫خەونەکانی ک���ورد‌و هێاڵنەوەی کوردە‬ ‫له‌دۆخێکی چەقبەس���تودا‌و پرس���یاری‬ ‫جدی له‌س���ەر ئ���ەو الیەنانە دروس���ت‬ ‫دەکات‪ ،‬چونک���ە تەنیا ش���تێک کورد‬ ‫له‌هەر چوارپارچەی کوردستان لەسەری‬ ‫کۆکن‌و ب���ەردەوام له‌هەم���وو کاتێکدا‬ ‫وتویانەتەوە بەرامبەر دوژمن‪ ،‬سروودی‬

‫نەتەوەی���ی (ئەی رەقیب)ە‪ ،‬له‌کاتێکدا‬ ‫کورد‪ ،‬نە زمانی س���تانداردی هەیە‪ ،‬نە‬ ‫رێنوس���ی یەکگرتوی هەی���ە‪ ،‬نە ئااڵی‬ ‫یەکگرتوی هەیە‪ ،‬نە خاک‌و س���نورێکی‬ ‫یەکگرتوی هەیە‪ ..‬س���ەرەڕای ئەوه‌ش‬ ‫دیدێکی یەکگرتوو هاوبەش���ی نییە بۆ‬ ‫چارەسەرکردنی کێش���ەی کورد‪ ،‬واتە‬ ‫بەجۆرێ���ک لەج���ۆرەکان کۆدەنگییەک‬ ‫نیی���ە لەهیچ مەس���ەلەیەکدا‌و لەهەموو‬ ‫ئەمانه‌دا ناکۆکن‪ ،‬بەاڵم لەم س���رودەدا‬ ‫کۆکن‪ ،‬کەچ���ی کۆمەڵێ���ک کەس کە‬ ‫نوێنەرایەتی بەشێکی کەمی مسوڵمانان‬ ‫دەک���ەن له‌کوردس���تان‪ ،‬دەیانەوێ���ت‬ ‫باوه‌ڕم���ان پێبێنن کە ئ���ەوەی ئەوان‬ ‫دەیڵێ���ن داواکاری زۆربەی هەرەزۆری‬ ‫میللەتی کوردە‪ ،‬له‌هەر چوارپارچەکە‪.‬‬ ‫ئەم سرودە گەر کاری لەسەربکرێت‪،‬‬ ‫دەتوانرێت تاڕادەیەکی زۆر لەیەکێتی‌و‬ ‫له‌هاوس���ۆزکردنەوەی دەنگ���ی کورد‪،‬‬ ‫لەهەرش���وێنێکی دنیابێت کاریگەری‬ ‫خۆی هەبێت بەس���ەر سەرجەم الیەنە‬ ‫جیاوازەکان���ەوە ب���ە تایبەت���ی لەالی‬ ‫تاک���ەکان‪ ،‬گەر نەڵێی���ن هێنده‌ی ئاین‬ ‫کاریگەرە‪ .‬بۆیە من ئەمە دەڵێم‪ ،‬چونکە‬ ‫میللەتی ئێمە ئەم نەوەیەی ئێس���تای‌و‬ ‫نەوەی پێش���تری یادگاری لەگەڵ ئەم‬ ‫سرودەدا هەیەو خۆشی دەوێت‪.‬‬ ‫پڕۆژەیەک���ە داگیرک���ەر لێی بێبەش‬ ‫نیی���ە‪ ،‬ئەوان���ەی رابەرایەت���ی دەکەن‬

‫ئاگاداربن لەمە یان نا‪ ،‬لەهەر بارێکدابێت‬ ‫ئەوان���ەی رابەرایەت���ی ئ���ەم پڕۆژەیە‬ ‫دەکەن خەتەرناک���ن‪ ،‬له‌باری یەکەمدا‬ ‫ترسناکیەکەی رون‌و ئاشکرایە‪ .‬له‌دووەم‬ ‫حاڵدا ترسناکیەکەی زۆر زیاترە‪ ،‬واتە‬ ‫حاڵی بێئاگایی له‌دەستی داگیرکەر له‌م‬ ‫‌پڕۆژەیەدا‪ ،‬چونکە لەکاتێکدا تۆ خۆت‬ ‫بە هەڵگری پەیام‌و خاوەن رێگەچارەی‬ ‫کورد بزان���ی‪ ،‬بەاڵم نەزانیت ئەوکارەی‬ ‫دەیک���ەی س���ەرچاوەی له‌کوێوەدێت‌و‬ ‫تاچەن���د لەخزمەتی میللەتدایە؟! ئەمە‬ ‫کارەس���اتە‪ .‬بەڕاستی ئەو کارەساتەیە‬ ‫ک���ە ئێم���ە هەمیش���ە بەدەس���تیەوە‬ ‫دەناڵێنی���ن‌و نەخۆش���ی زۆربەی هەرە‬ ‫زۆری سیاس���یەکانی واڵتی ئێمەیە‪ ،‬کە‬ ‫لەزۆربەی جارەکان سیاسیەکان خۆیان‬ ‫ئاگاداری دەس���تی داگیرکەر بوون لەو‬ ‫پڕۆژه‌ی���ەدا کە بەرزی���ان کردوەتەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم بەه���ۆی زاڵێتی ئەقڵیەتی خێڵ‪،‬‬ ‫بەرژەوەندی تەس���کی حیزبی‌و ویستی‬ ‫خۆس���ەپاندن بەس���ەر کۆمەڵ���گادا‪،‬‬ ‫چاوپۆشییان لەوە کردووە‪.‬‬ ‫ئەم���ە له‌کاتێک���دا گ���ەر ئێم���ە‬ ‫له‌ڕوویەک���ی ترەوە لێ���ی بڕوانین ئەم‬ ‫پڕۆژەی���ە جی���ا له‌ترس���ناکی‌و زیانی‬ ‫له‌ڕووی ناسیۆنالیستیەوە‪ ،‬لەڕوویەکەوە‬ ‫کە بتوانێت الیەنی ک���ەم ئەوەمان بۆ‬ ‫ئاشکرابکات‪ ،‬ئایا ناوەڕۆک‌و جەوهەری‬ ‫ئەو الیەنانە چیە کە ئااڵ هەڵگری ئەم‬ ‫پڕۆژەی���ەن؟ ئەمە دەرفەتێکی باش���ە‬ ‫کە لەئێس���تادا بتوانین له‌دەس���ەاڵت‌و‬ ‫حوکم���ی ئەمکات���ە بگەین ک���ە دێنە‬ ‫سەرتەختی دەس���ەاڵت‌و لەوە تێبگەین‬ ‫ئای���ا چ خەونێکیان ب���ۆ میللەتی ئێمە‬ ‫پێی���ە؟ پ���ڕۆژە‌و پالن���ی داهاتویان‬

‫کۆمەڵگای ئێمە کە‬ ‫زۆرینەی مسوڵمانە‪،‬‬ ‫ئاینی ئیسالمیان‬ ‫له‌دەست ئەو‬ ‫کەسانە وەرگرتووە‬ ‫کە وەک مامۆستا‬ ‫عەبدولکەریمی‬ ‫موده‌ریس بوون‬ ‫نەک لەو دیدەوە کە‬ ‫قبوڵی تەنها دێڕێک‬ ‫نەکات لەشعردا‬ ‫چی���ە؟ کۆمەڵگای ئێم���ە‪ ،‬دەکەنە چ‬ ‫کۆمەڵگای���ەک؟ ئایا ت���ا چەند بڕوایان‬ ‫ب���ە تەواوی ئەو ج���ۆرە له‌حوکم هەیە‬ ‫کە باس���ی دەکەن لەئێستادا؟ تا چەند‬ ‫کۆمەڵ���گا لەژێر س���ایەی ئ���ەم جۆرە‬ ‫دەس���ەاڵتەدا کۆمەڵگایەکی مەدەنی‌و‬ ‫فرەڕه‌نگ دەبێت؟ ئازادی بیروڕا تاچەند‬ ‫الی ئێمە پەرەدەسێنێت؟‬

‫»» ‪19‬‬

‫چه‌ند ره‌خنه‌و سه‌رنجێك‬ ‫له‌سه‌ر كۆرسه‌كانی راهێنانی رۆژنامه‌وانی‬ ‫هادی ئه‌مین‬

‫‪Hadi.ameen@gmail.com‬‬

‫كۆرس����ه‌كانی راهێنان����ی رۆژنامه‌وانی‪،‬‬ ‫ه����ه‌روه‌ك بواره‌كان����ی دیك����ه‌ی فه‌زای‬ ‫گش����تی جێگ����ه‌ی ره‌خنه‌و س����ه‌رنجن‌و‬ ‫هه‌ندێكیان ه����ه‌روه‌ك كایه‌كانی دیكه‌ی‬ ‫ئه‌م كۆمه‌ڵگای����ه‌ گه‌نده‌ڵی‌و ناعه‌داله‌تی‬ ‫تیایه‌‪.‬‬ ‫بێگوم����ان ئه‌نجامدانی خولی راهێنان‬ ‫له‌بواره‌ پێویس����ته‌كان بۆ گه‌شه‌پێدانی‬ ‫ئاس����تی رۆژنامه‌نووس����انی كوردستان‪،‬‬ ‫كارێك����ی پێویس����ت‌و گرنگ����ه‌ ب����ۆ‬ ‫به‌ره‌وپێش����چوونی ره‌وشی رۆژنامه‌وانی‬ ‫له‌كوردس����تان‪ ،‬به‌اڵم به‌ته‌نها كردنه‌وه‌ی‬ ‫ك����ۆرس به‌س نییه‌‪ ،‬بۆئ����ه‌وه‌ی بوترێت‬ ‫خزمه‌ت به‌ بواره‌ك����ه‌ ده‌كرێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫هه‌ندیكج����ار كۆرس����ه‌كان ب����ه‌ جۆرێك‬ ‫داده‌ڕێژرێ����ن ك����ه‌ به‌پل����ه‌ی یه‌ك����ه‌م‬ ‫له‌خزمه‌تی ره‌وش����ی رۆژنامه‌وانی نییه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو له‌خزمه‌ت پاراستنی به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫چه‌ند كه‌سێكه‌‪.‬‬ ‫به‌ حوكمی ئه‌وه‌ی بۆماوه‌ی سێ ساڵ‬ ‫له‌ڕێكخراوی ‪ PDA‬كارمكردووه‌‌و یه‌كێك‬ ‫له‌ئه‌ركه‌كانم بریتیبوو له‌سه‌رپه‌رشیكردنی‬ ‫كۆرسه‌كانی راهێنانی رۆژنامه‌وانی‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫تاڕاده‌یه‌ك ده‌توانم له‌م بواره‌دا هه‌ندێك‬ ‫ره‌خنه‌و س����ه‌رنج بخه‌م����ه‌ڕوو‪ ،‬پێموایه‌‬ ‫چه‌ند كێشه‌یه‌كی سه‌ره‌كی هه‌یه‌ له‌بواری‬ ‫رۆژنامه‌وانی له‌كوردستان‪:‬‬ ‫‪-1‬كێش����ه‌ له‌بوون����ی كوالێت����ی‬ ‫رۆژنامه‌نووس����اندایه‌‪ ،‬ن����ه‌ك ژم����اره‌ی‬ ‫رۆژنامه‌نووسان‪:‬‬ ‫له‌ئه‌نجام����ی تێبینیك����ردن‌و ئ����ه‌و‬ ‫گفتوگۆیانه‌ی كه‌ له‌گه‌ڵ رۆژنامه‌نووسان‬ ‫ئه‌نجاممان����ده‌دا‪ ،‬روونده‌بوی����ه‌وه‌‪ ،‬ك����ه‌‬ ‫كه‌می ژماره‌ی رۆژنامه‌نووسان كێشه‌ی‬ ‫سه‌ره‌كی بواری میدیا نییه‌ له‌كوردستان‪،‬‬ ‫چونكه‌ سااڵنه‌ ژماره‌یه‌كی زۆر ده‌رچووی‬ ‫به‌ش����ه‌كانی راگه‌یان����دن له‌زانك����ۆو‬ ‫په‌یمانگاكان����ه‌وه‌ ده‌رده‌چ����ن‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫به‌هه‌زاران رۆژنامه‌نووس له‌س����ه‌ندیكای‬ ‫رۆژنامه‌نووسان تۆماركراون‪ ،‬ئه‌وه‌ جگه‌‬ ‫ل����ه‌و رۆژنامه‌نووس����انه‌ی ك����ه‌ ئه‌ندامی‬ ‫س����ه‌ندیكای رۆژنامه‌نووس����ان نین‪ ،‬كه‌‬ ‫ژماره‌یان به‌ س����ه‌دان مه‌زه‌نده‌ده‌كرێن‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا ه����ه‌ر كه‌ناڵێك����ی میدیایی‬ ‫ژماره‌یه‌ك����ی به‌رچ����او رۆژنامه‌نووس����ی‬ ‫هه‌یه‌‪..‬‬ ‫به‌اڵم س����ه‌ره‌ڕای ئه‌و ژمارانه‌‪ ،‬كاری‬

‫میدیایی به‌هێز‌و كاریگه‌رو یه‌كالكه‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك پێویس����ت دیار نییه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫په‌یوه‌سته‌ به‌ كوالێتی رۆژنامه‌وانانه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌واتایه‌ك����ی دیكه‌ كێش����ه‌ له‌بوونی‬ ‫به‌رهه‌م����ه‌ رۆژنامه‌وانییه‌كاندای����ه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫ژماره‌ی به‌رهه‌مه‌كان‪.‬‬ ‫ئاش����كرایه‌ له‌كوردس����تان ژماره‌یه‌كی‬ ‫زۆر كه‌ناڵی راگه‌یان����دن بوونیان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌چاپكراو‪ ،‬بیس����تراو‪ ،‬بینراو‪ ،‬كه‌ پڕن‬ ‫ل����ه‌كاری میدیایی جۆراوجۆر له‌ڕاپۆرت‌و‬ ‫چاوپێكه‌وتن‌و ‪...‬هتد‪ ،‬به‌اڵم كاریگه‌ریی‬ ‫وه‌ك پێویس����ت نابینرێت ك����ه‌ هاوتای‬ ‫ژماره‌ی به‌رهه‌مه‌ میدیاییه‌كان بێت‪.‬‬ ‫بۆ یه‌كالكردنه‌وه‌ی ئه‌و دوو كێشه‌یه‌ی‬ ‫س����ه‌ره‌وه‌‌و دیاریكردن����ی ئ����ه‌وه‌ی كه‌‬ ‫چ كێش����ه‌یه‌ك س����ه‌ره‌كییه‌ له‌ب����واری‬ ‫رۆژنامه‌وانی له‌كوردس����تان‪ ،‬تا كۆرسی‬ ‫به‌هێزكردنی بۆ بكرێته‌وه‌‪ ،‬پێش����نیاری‬ ‫میكانیزمێكم����ان ك����رد‌و ده‌یكه‌ی����ن‪،‬‬ ‫ك����ه‌ به‌هۆی����ه‌وه‌ ده‌توانرێت كێش����ه‌ی‬ ‫رۆژنامه‌وانی له‌كوردستان دیاریبكرێت‌و‬ ‫دواتری����ش پالن‌و كۆرس����ی راهێنانی بۆ‬ ‫بكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫میكانیزمه‌ك����ه‌ش ئه‌وه‌ی����ه‌‪ ،‬كه‌ پێش‬ ‫ده‌ستپێكردن به‌هه‌ر كۆرسێكی راهێنانی‬ ‫رۆژنامه‌وان����ی‪ ،‬راپرس����ی‌و كۆبوون����ه‌وه‌‬ ‫بكرێت له‌گه‌ڵ نوخبه‌یه‌ك له‌شاره‌زایانی‬ ‫ب����واری میدیا‌و سه‌رنوس����ه‌ری رۆژنامه‌و‬ ‫گۆڤ����اره‌كان‌و میدیاكاران‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی له‌و‬ ‫رێگه‌ی����ه‌وه‌ ئه‌و ب����واره‌ دیاریبكرێت كه‌‬ ‫فیعله‌ن كێشه‌یه‌ له‌ڕه‌وشی رۆژنامه‌وانی‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬تا له‌و بواره‌دا كۆرس����ی‬ ‫راهێنان‌و به‌هێزكردن بكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ -2‬كێشه‌یه‌كی دیكه‌ی بواری راهێنان‌و‬ ‫كۆرسه‌ رۆژنامه‌وانییه‌كان له‌كوردستان‪،‬‬ ‫ده‌ستخس����تنی راهێن����ه‌ری به‌توانای����ه‌‬ ‫له‌بواره‌كان����دا‪ ،‬چونكه‌ هه‌ندێك له‌وانه‌ی‬ ‫ده‌یانه‌وێت وه‌ك راهێنه‌ر بناس����رێن یان‬ ‫كاری راهێنانیان پێ بكرێت‪ ،‬مه‌رجه‌كانی‬ ‫راهێنه‌ریان تیا نییه‌‪..‬‬ ‫زه‌روره‌ به‌پێی ئه‌و بواری كۆرسه‌كان‪،‬‬ ‫هه‌وڵبدرێ����ت بۆ دابینكردنی باش����ترین‬ ‫راهێنه‌ری تایبه‌تمه‌ن����د له‌بواره‌كه‌دا‪ ،‬تا‬ ‫بتوانێت مافی ته‌واو بدات به‌ بابه‌ته‌كه‌‪.‬‬ ‫كاتێك كه‌ له‌‪ PDA‬بووم ده‌ویس����ترا‪،‬‬ ‫بیس����ه‌پێنن به‌س����ه‌رمدا كه‌ كه‌سانێك‬ ‫بكه‌م ب����ه‌ راهێنه‌ری كۆرس����ه‌كان‪ ،‬كه‌‬

‫ئاشكرایه‌ یه‌كێك‬ ‫له‌كاره‌ بنه‌ڕه‌تیه‌كانی‬ ‫رێكخراوه‌كانی‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی مه‌ده‌نی‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ باشترین‬ ‫وزه‌و شاره‌زاییه‌كانی‬ ‫كۆمه‌ڵگا بخاته‌كار‪،‬‬ ‫نه‌ك كار بۆ‬ ‫كارمه‌نده‌كانی خۆی‬ ‫بدۆزێته‌وه‌و خۆیان‬ ‫ته‌وزیف بكه‌ن‬ ‫مه‌رجه‌كانی راهێنانی����ان تیانه‌بوو‪ ،‬كه‌‬ ‫م����ن زۆر به‌تون����دی ب����ه‌ره‌وڕووی ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌بوومه‌وه‌‌و رێگه‌م ن����ه‌ده‌دا‪ .‬بێگومان‬ ‫راهێنه‌ری كۆرسی رۆژنامه‌وانی مه‌رجی‬ ‫خۆی هه‌یه‌‪ ،‬بۆنموونه‌‪:‬‬ ‫ مه‌رج����ه‌ خ����اوه‌ن ش����اره‌زایی‌و‬‫ئه‌زموونێكی ده‌وڵه‌مه‌ند بێت له‌و بواره‌ی‬ ‫كه‌ بۆی ده‌بێته‌ راهێنه‌ر‪.‬‬ ‫ مه‌رج����ه‌ خ����اوه‌ن چه‌ندی����ن كاری‬‫سه‌ركه‌وتووبێت له‌و بواره‌دا‪ ،‬یان خاوه‌ن‬ ‫به‌رهه‌م‌و كتێب بێت‪.‬‬ ‫ هه‌روه‌ها خولی بینیبێت له‌و بواره‌دا‌و‬‫هه‌م خولی وتبێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاخر كه‌س����ێك كه‌ ئ����ه‌و مه‌رجانه‌ی‬ ‫تیانه‌بێت‪ ،‬هه‌ر بۆخاتری ئه‌وه‌ی كه‌ كار‌و‬ ‫راتبه‌كه‌ی له‌ده‌ست نه‌دات‪ ،‬چۆن ده‌بێت‬ ‫بكرێت به‌ راهێنه‌ر‪ ،‬ئاش����كرایه‌ سیفه‌تی‬ ‫"راهێنه‌ری رۆژنامه‌وانی" هه‌روا ئاس����ان‬ ‫نییه‌ بیبه‌خش����ین به‌كه‌س����ێك‪ .‬ناكرێت‬ ‫ئێمه‌ له‌پێناو (پاراس����تنی به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫تایبه‌تی كه‌سێك) كۆمه‌ڵێك به‌شداربوو‬ ‫بكه‌ینه‌ قوربانی‌و پێوه‌ره‌كانی پێش����ێل‬ ‫بكه‌ین‪.‬‬ ‫كاتێك كه‌س����ێك هه‌بێت‪ ،‬كه‌ خاوه‌نی‬ ‫ش����اره‌زایی‌و ئه‌زموونێك����ی ده‌وڵه‌مه‌ند‬

‫بێت له‌ب����واری راپۆرت����ی رۆژنامه‌وانی‪،‬‬ ‫خاوه‌ن چه‌ندین كاری سه‌ركه‌وتووبێت‪،‬‬ ‫رۆژنامه‌نووسێكی دیاربێت‪ ،‬خاوه‌ن كتێب‬ ‫بێت له‌ب����واری راپۆرت����ی رۆژنامه‌وانی‪،‬‬ ‫جگه‌له‌وه‌ش چه‌ندین كۆرسی خوێندبێت‬ ‫له‌ناوخ����ۆو ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ی واڵت‪ ،‬ئای����ا‬ ‫ناحه‌قی نییه‌ به‌رامبه‌ر به‌م كه‌س����ه‌ من‬ ‫بێم كه‌س����ێك بكه‌م به‌ راهێنه‌ر به‌سه‌ر‬ ‫به‌ش����داربووانه‌وه‌‪ ،‬كه‌ ئ����ه‌و مه‌رجانه‌ی‬ ‫سه‌ره‌وه‌ی تیانییه‌و خاوه‌نی ده‌ راپۆرتی‬ ‫رۆژنامه‌وانی����ش نیی����ه‌‪ ..‬ئای����ا ناحه‌قی‬ ‫نییه‌ به‌رامبه‌ر به‌ به‌ش����داران‌و به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌ ره‌وش����ی میدیا‌و به‌رامبه‌ر به‌ وشه‌ی‬ ‫راهێن����ه‌ر؟! هه‌ر بۆ خات����ری ئه‌وه‌ی كه‌‬ ‫كار ب����ۆ یه‌كێك بدۆزینه‌وه‌‪ ،‬ئیتر ده‌بێت‬ ‫بیكه‌ن ب����ه‌ راهێنه‌ر‌و مه‌رج‌و پێوه‌ره‌كان‬ ‫پشتگوێ بخه‌ین؟!‬ ‫ئاخر خ����ۆ به‌خوێندن����ه‌وه‌ی كتێب‌و‬ ‫وتنه‌وه‌ی ناوه‌ڕۆكه‌كه‌ی به‌ به‌ش����داربوو‬ ‫م����رۆڤ نابێته‌ راهێن����ه‌ر‪ ،‬ئه‌گه‌ر وابێت‬ ‫ئه‌وا هه‌موو كه‌س����ێك ده‌توانێت ببێته‌‬ ‫راهێن����ه‌ر‪ ،‬كتێبێك له‌ب����ازاڕ ده‌كڕێت‌و‬ ‫ده‌یخوێنێت����ه‌وه‌‌و ناوه‌رۆكه‌ك����ه‌ی ب����ه‌‬ ‫به‌شداربووان ده‌ڵێته‌وه‌!‬ ‫ئاشكرایه‌ یه‌كێك له‌كاره‌ بنه‌ڕه‌تیه‌كانی‬ ‫رێكخراوه‌كان����ی كۆمه‌ڵگ����ه‌ی مه‌ده‌ن����ی‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ باشترین وزه‌و شاره‌زاییه‌كانی‬ ‫كۆمه‌ڵ����گا بخات����ه‌كار‪ ،‬ن����ه‌ك كار ب����ۆ‬ ‫كارمه‌نده‌كانی خۆی بدۆزێته‌وه‌و خۆیان‬ ‫ته‌وزیف بكه‌ن‪.‬‬ ‫سه‌ره‌ڕای نوس����ینی راو سه‌رنجه‌كان‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش����مان له‌به‌رچ����اوه‌ ك����ه‌ ل����ه‌م‬ ‫واڵته‌دا گۆڕان����كاری زه‌حمه‌ته‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫پێشنیاره‌كان‪ ،‬پێوه‌ره‌كان‪ ،‬پرۆژه‌كان‪...‬‬ ‫هت����د ده‌كرێن����ه‌ قوربان����ی پاراس����تنی‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی كه‌سه‌كان‪ ،‬كار بۆ كه‌سه‌كان‬ ‫ده‌دۆزرێته‌وه‌‪ ،‬نه‌ك كه‌س����ی گونجاو بۆ‬ ‫كاره‌كان‪ ،‬ئه‌مه‌ش سه‌رچاوه‌ی گه‌نده‌ڵی‬ ‫واڵته‌كه‌مانه‌‪ ،‬هه‌ر له‌حیزب تا حكومه‌ت‬ ‫تا رێكخراوه‌كان‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ گه‌نده‌ڵی خه‌ریكه‌ سه‌رجه‌م‬ ‫جومگه‌و ب����واره‌كان ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫مرۆڤ بێ هیوا نابێ����ت‪ ،‬بۆیه‌ هیوادارم‬ ‫بۆ كۆرس����ه‌كانی راهێنانی رۆژنامه‌وانی‬ ‫داهات����وو‪ ،‬به‌ راوێژ له‌گ����ه‌ڵ نوخبه‌یه‌ك‬ ‫له‌میدی����اكاران ئه‌و ب����واره‌ دیاریبكرێت‬ ‫كه‌ كۆرس����ی بۆ ده‌كرێته‌وه‌و بوجه‌ی بۆ‬ ‫سه‌رفده‌كرێت‪ ،‬نه‌ك له‌به‌رئه‌وه‌ی كۆمه‌ڵه‌‬ ‫س����تافێكی رێكخراوه‌كه‌ تواناو تاقه‌تیان‬ ‫هه‌یه‌ له‌و ب����واره‌دا‪ ،‬هه‌روه‌ها هیوادارم‬ ‫كه‌س����انێك بكرێن����ه‌ راهێن����ه‌ر ك����ه‌ به‌‬ ‫مانای وشه‌ راهێنه‌ربن‪ ،‬نه‌ك بۆ خاتری‬ ‫ته‌وزیف‌و دۆزینه‌وه‌ی كار بۆ ستافێك‪.‬‬

‫تەندروستی‬

‫)‪ )342‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/9/11‬‬

‫دوای‌ پێنج ساڵ‪ ،‬نه‌خۆشێك ده‌گه‌ڕێنرێته‌وه‌ بۆ ماڵه‌كه‌ی‌‬ ‫ماوه‌ی‌ پێنج ساڵه‌‪ ،‬هاواڵتییه‌كی‌ شاری‌ باری‌ ده‌رونی‌ به‌ته‌واوی‌ جێگیر بووه‌‪.‬‬ ‫زانا جه‌بار ك���ه‌ توێژه‌رێكی‌ ده‌رونییه‌‌و‬ ‫كه‌ركوك كه‌ نه‌خۆشیی‌ ده‌رونی‌ هه‌یه‌‬ ‫به‌رپرسی‌ باری‌ ده‌رونی‌ ئه‌و نه‌خۆشه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌الیه‌ن كه‌سێكی‌ نزیكی‌ خۆیه‌وه‌‬ ‫ده‌برێته‌ شاری‌ هه‌ولێر‌و له‌وێ‌ له‌یه‌كێك به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كاتێك ئه‌و نه‌خۆشه‌‬ ‫رۆیشتوه‌ته‌ نه‌خۆش���خانه‌كه‌یان‪ ،‬باری‌‬ ‫له‌نه‌خۆشخانه‌كان به‌جێده‌هێڵرێت‪،‬‬ ‫ده‌رونی‌ زۆر ناجێگیر بووه‌‌و هۆش‌و بیری‌‬ ‫پاشان ماوه‌یه‌ك له‌وێش له‌ژێر‬ ‫چاودێریی‌ پزیشكیی‌ بووه‌‌و چاره‌سه‌ری‌ به‌ته‌واوه‌ت���ی‌ تێكچوبوو‪ ،‬ته‌نانه‌ت ناوی‌‬ ‫س���یانی‌ خۆی‌ به‌ته‌واوه‌ت���ی‌ نه‌ده‌زانی‌‪،‬‬ ‫وه‌رگرتووه‌‌و نێردراوه‌ بۆ یه‌كێك‬ ‫ب���ه‌اڵم دوای‌ ئه‌وه‌یه‌ك له‌نه‌خۆش���خانه‌‬ ‫له‌ڕێكخراوه‌كانی‌ ژنان‌و نزیكه‌ی‌ دوو‬ ‫كاری‌ پێویس���تی‌ بۆ ك���راوه‌‌و له‌ماوه‌ی‌‬ ‫ساڵیش له‌و شوێنه‌ بووه‌‌و دوای‌‬ ‫سێ ساڵ مانه‌وه‌ی‌‪ ،‬باری‌ ده‌رونی‌ به‌ره‌و‬ ‫ته‌واوبوونی‌ كاره‌كانی‪ ‌،‬ئه‌و رێكخراوه‌‬ ‫باشتر ده‌ڕوات‪.‬‬ ‫دیسان ده‌ینێرێته‌ نه‌خۆشخانه‌ی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ تێپه‌ڕبونی‌ كات‪ ،‬ئه‌و نه‌خۆش���ه‌‬ ‫(سۆز)ی‌ ده‌رونی‌ له‌سلێمانی‌ كه‌‬ ‫هه‌ندێ���ك زانیاری‌ س���ه‌باره‌ت به‌ماڵی‌‬ ‫تایبه‌ته‌ به‌و ژنانه‌ی‌ نه‌خۆشی‌‬ ‫خۆیان بیر كه‌وتوه‌ته‌و‌ه كه‌ له‌گه‌ڕه‌كێكی‌‬ ‫درێژخایه‌نی‌ ده‌رونییان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫شاری‌ كه‌ركوك بوون‪ ،‬بۆیه‌ ستافی‌ ئه‌و‬ ‫كاتێك ئه‌م نه‌خۆش���ه‌ گه‌یشتوه‌ته‌ ئه‌و نه‌خۆش���خانه‌یه‌ هه‌وڵیاندوه‌ كه‌سوكاری‌‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌یه‌ له‌وێ‌ س���ه‌رجه‌م كاره‌ بدۆزنه‌وه‌‌و بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش چون بۆ‬ ‫پزیشكییه‌كانی‌ بۆ ئه‌نجامدراوه‌‌و دواتر شاری‌ كه‌ركوك‌و پاش هه‌وڵدانێكی‌ زۆر‬

‫كه‌سوكاره‌كه‌یان دۆزیوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌و باره‌یه‌وه‌ پس���پۆڕی‌ نه‌خۆش���ی ‌ه‬ ‫ده‌رونی���ه‌كان‪ ،‬د‪.‬جه‌م���ال عوم���ه‌ر‬ ‫له‌لێدوانێك���دا بۆ ئاوێن���ه‌ رایگه‌یاند كه‌‬ ‫یه‌كێ���ك له‌ڕێگه‌كانی‌ چاره‌س���ه‌ركردنی‌‬ ‫نه‌خۆش���ی‌ ده‌رون���ی‌ وه‌ك ه���ه‌ر‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌یه‌كی‌ دیك���ه‌ بریتی���ه‌‬ ‫له‌نه‌خۆش���خانه‌‪ ،‬به‌اڵم نه‌خۆشخانه‌ش‬ ‫به‌ته‌نه���ا ناتوانێ���ت خزمه‌ت���ی‌ ته‌واو‬ ‫به‌نه‌خ���ۆش بگه‌یه‌نێ���ت ت���ا نه‌گاته‌وه‌‬ ‫به‌خێزانه‌ك���ه‌ی‌‪ ،‬چونك���ه‌ به‌مان���ه‌وه‌ی‌‬ ‫نه‌خۆش بۆ ئه‌و ماوه‌ زۆره‌ وا له‌كه‌سه‌كه‌‬ ‫ده‌كات بگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ باری‌ نائاس���ایی‌‬ ‫خۆی‌‪ .‬ناوبراو رونیكرده‌وه‌ كه‌ له‌ماوه‌ی‌‬ ‫‪ 35‬س���اڵ كاركردن���ی‌ پزیش���كیدا بۆ‬ ‫یه‌كه‌مج���اره‌ له‌هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌یه‌ك بتوانێت ئ���ه‌و ماوه‌‬ ‫زۆره‌ كه‌سوكاری‌ نه‌خۆشێك بدۆزێته‌وه‌‌و‬ ‫نەخۆشەکە ‬ ‫بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ خێزانه‌كه‌ی‌‪.‬‬

‫گیراوه‌یه‌ک‬ ‫بۆ نەهێشتنی‬ ‫بۆنی بنباڵ‬ ‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنە‬

‫به‌م رێگایان ‌ه ئاگاداری گه‌وره‌بوونی ورگت به‌‬ ‫‪1‬‬

‫‪15‬‬

‫‪2‬‬

‫‪3‬‬

‫‪4‬‬

‫نان نه‌خواردن به‌ڕاوه‌ستان‌و به‌پێوه‌‪:‬‬ ‫ی‬ ‫نانخواردن به‌دانیشتوی ‌‬ ‫ته‌ندروستتره‌‌و وا ده‌كات مرۆڤ‬ ‫زوتر هه‌ست به‌تێربوون بكات‌و‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌ به‌ راوه‌ستان‬ ‫ی‬ ‫مرۆڤ زیاتر له‌بڕی‌ پێویست نان ‌‬ ‫پێده‌خورێت‪.‬‬

‫ی زه‌اڵته‌‌و میوه‌هات‌و‬ ‫زۆرخواردن ‌‬ ‫سه‌وزه‌ به‌ر له‌خواردن به‌تایبه‌ت‬ ‫ی پێوه‌كرابێت‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر زه‌اڵته‌كه‌ سركه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫چونك ‌ه زه‌اڵت ‌ه وزه‌گه‌رمی‌ كه‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مرۆڤ سك ‌‬ ‫تێدایه‌‌و به‌ر له‌وه‌ ‌‬ ‫پڕبكات له‌چه‌وری‌‌و خۆراك‬ ‫به‌زه‌اڵته‌كه‌ كه‌مێك تێر ده‌خوات‪.‬‬

‫جەختکردنەوە له‌ لەسه‌رخۆ‬ ‫نانخواردن‌و باش جوینی‌ پارو‌و‬ ‫قوتنه‌دانی‌ به‌په‌لەی پارووەکە‌‪‌،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ پشودان له‌كاتی‌ نانخواردن‌و‬ ‫ئه‌گه‌ریش بكرێت ده‌مه‌ته‌قێ‌ لەگەڵ‬ ‫کەسانی ترو نۆره‌كردن له‌پارو‬ ‫قوتدان‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫‪7‬‬

‫‪8‬‬

‫‪9‬‬

‫ی چێشت‬ ‫خواردنی‌ كه‌وچكێك ‌‬ ‫ی سێو به‌ر له‌نانخواردن‪،‬‬ ‫له‌سركه‌ ‌‬ ‫چونكه‌ سركه‌خواردن وا ده‌كات‬ ‫ی بكات‪.‬‬ ‫مرۆڤ كه‌م هه‌ست به‌برسێت ‌‬

‫ی قاپ‌و كه‌وچكی‌ بچوك‌و‬ ‫به‌كارهێنان ‌‬ ‫دوركه‌وتنه‌وه‌ له‌دانیشتن له‌سه‌ر‬ ‫به‌له‌م‌‌و سینی‌ گه‌ور‌هی‌ پڕ له‌گۆشت‌و‬ ‫برنج‪.‬‬

‫ی رۆژانه‌و به‌رده‌وام‪،‬‬ ‫رێكردنی‌ به‌پێ ‌‬ ‫به‌جۆرێك كه‌ له‌ڕۆژێكدا ‪ 15‬خوله‌ك‬ ‫كه‌متر نه‌بێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش یارمه‌تیده‌ر‌ه‬ ‫ی ورگ ده‌رنه‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ ‌‬

‫دوركه‌وتنه‌وه‌ له‌شله‌مه‌نی‌‌و خواردنه‌و‌ه‬ ‫گازییه‌كانی‌ وه‌ك بیبسی‌‌و شه‌ربه‌ت ‌ه‬ ‫شیرین ‌ه جۆربه‌جۆره‌كان‌و شوكوالته‌‌و‬ ‫شیرینی تر‪.‬‬

‫زۆرک���ه‌س گله‌ی���ی له‌وه‌ ده‌ک���ه‌ن بۆنی‬ ‫بنباڵی���ان‪ ،‬ن���ه‌ک خۆی���ان‪ ،‬به‌ڵک���و‬ ‫چوارده‌وره‌که‌ش���یانی بێتاقه‌ت کردووه‌‪،‬‬ ‫پزیش���کان ئام���اژە بەوەدەک���ەن چەند‬ ‫هۆکارێ���ک هەیە بۆ دروس���تبوونی‌ بۆنی‌‬ ‫لەش بەگش���تی‌‌و بۆنی‌ بنباڵ به‌تایبه‌تی‪،‬‬ ‫شارەزایان ئاماژە بەوەدەکەن کە خواردنی‌‬ ‫هەن���دێ خ���ۆراک وەک پاقلەمەنیه‌کان‌و‬ ‫خواردن���ی‌ س���یرو پی���ازو لەبەرکردنی‌‬ ‫هەندێ پۆشاکی‌ دروستکراو لەپێکهاتەی‌‬ ‫نایلۆن‪ ،‬یارمەتی���ده‌رن بۆ زۆربوونی‌ ئەو‬ ‫بۆنە ناخۆش���ەی‌ لەش‪ .‬بۆ ئەم مەبەستە‬ ‫ش���ارەزایانی‌ بواری‌ جوانکاری‌ ئاماژە بە‬ ‫جۆرێک لەپێکهاتەی‌ سروش���تی‌ دەکەن‬ ‫کە به‌کارهێنانی ئه‌م گیراوه‌ سروش���تییه‌‬ ‫ب���ۆ چاره‌س���ه‌رکردنی ئ���ه‌م گرفته‌ زۆر‬ ‫بەسودە‪.‬‬ ‫که‌ره‌سته‌کان‪:‬‬ ‫* هه‌ندێک نه‌عنا‪.‬‬ ‫* ‪ 2‬که‌وچک رۆنی باده‌م‪.‬‬ ‫* یه‌ک کوپ ئاوی کواڵو‪.‬‬

‫بۆ به‌رگرتن له‌گه‌وره‌بوونی‌‬ ‫قه‌باره‌ی‌ ورگ‌و كۆبونه‌وه‌ی‌ چه‌وری‌‬ ‫له‌سه‌ر سك‪ ،‬به‌مدواییانه‌ پزیشكه‌‬ ‫به‌ناوبانگ‌و خاوه‌ن ئه‌زمونه‌كانی‌‬ ‫بواری‌ زانستی‌ خۆراك‌و كێش‪،‬‬ ‫له‌سه‌ر چه‌ند رێنمایی‌‌و ئامۆژگارییه‌ك‬ ‫رێككه‌وتون‪:‬‬

‫‪5‬‬

‫خواردنی‌ شۆربا‌و شله‌مه‌نی‌ زوتر‬ ‫مرۆڤ تێرده‌كات‌و زیاتر به‌رگری‌‬ ‫برسێتی‌ پێده‌دات تا خواردنی‌‬ ‫وشك‪.‬‬

‫ی‬ ‫زۆر خواردنی‌ ئه‌و خۆراكانه‌ ‌‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ندن به‌ڕیشاڵ‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫سه‌وزه‌‌و میوه‌هات‪ ،‬چونكه‌ ئه‌م‬ ‫خۆراكانه‌ كاتی‌ زیاتریان ده‌وێت‬ ‫بۆ هه‌رسكردن‌و وا ده‌كه‌ن مرۆڤ‬ ‫ی زیاتر هه‌ست به‌تێربون‬ ‫بۆ كاتێك ‌‬ ‫بكات‌و بڕی‌ خواردن كه‌مبكاته‌وه‌‪.‬‬

‫جگه‌ر‌ه توشی ‪ 17‬جۆر‬ ‫شێرپه‌نجه‌ت ده‌كات‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كی تازه‌ی پزیشكی‬ ‫ده‌ریخستووه‌ كه‌ جگه‌ره‌كێشان هۆكارێكی‬ ‫سه‌ره‌كی تووشكردنی مرۆڤه‌ به‌ ‪17‬‬ ‫جۆری شێرپه‌نجه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت شێرپه‌نجه‌ی‬ ‫سییه‌كان‪.‬‬ ‫له‌و باره‌یه‌وه‌ د‪.‬مارتسیل هۆفمان پسپۆڕی‬ ‫نه‌خۆشیه‌كانی شێرپه‌نجه‌ كه‌ به‌شداریی‬ ‫له‌لێكۆڵینه‌وه‌ك����ه‌دا كردووه‌‪ ،‬رایگه‌یاندووه‌‬ ‫هه‌ندێ نه‌خۆش����ی ش����ێرپه‌نجه‌ له‌ڕێگه‌ی‬ ‫جگه‌ره‌كێشانه‌وه‌ پاش گواستنه‌وه‌ی بۆ ناو‬ ‫خوێن تووشی ئه‌ندامه‌ جیاوازه‌كانی جه‌سته‌‬ ‫ده‌بنه‌وه‌‌و دواتر ده‌گوازرێته‌وه‌ بۆ خانه‌كانی‬ ‫شێرپه‌نجه‌‪ .‬هۆمفان ئاماژه‌ی به‌وه‌داوه‌ كه‌‬ ‫جگه‌ره‌كێش����ه‌كان به‌ڕێ����ژه‌ی ‪ 3‬تا ‪ 4‬جار‬ ‫زیات����ر به‌به‌راورد به‌و كه‌س����انه‌ی‌ جگه‌ره‌‬

‫نه‌كێشن تووشی مه‌ترس����ی شێرپه‌نجه‌ی‬ ‫س����ییه‌كان ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬رونیش����یكردۆته‌وه‌‬ ‫ك����ه‌ جگه‌ره‌كێش����ان‪ ،‬ئافره‌ت تووش����ی‬ ‫ش����ێرپه‌نجه‌ی منداڵدان ده‌كات‌و مه‌ترسی‬ ‫تووشبوون به‌ش����ێرپه‌نجه‌ی ده‌م به‌ڕێژه‌ی‬ ‫‪ 6‬ج����ار ب����ه‌رز ده‌كات����ه‌وه‌‪ .‬به‌پێ����ی‌ ئه‌و‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌یه‌‪ ،‬جگه‌ره‌ هۆكاری سه‌ره‌كی‬ ‫تووشكردنی مرۆڤه‌ به‌شێرپه‌نجه‌ی قوڕگ‬ ‫به‌ڕێ����ژه‌ی ‪ ،%40‬بۆیه‌ توێ����ژه‌ران ‪%25‬ی‬ ‫ئه‌گ����ه‌ری تووش����بوون به‌ش����ێرپه‌نجه‌ی‬ ‫خوێنی����ان گه‌ڕاندۆت����ه‌وه‌ ب����ۆ دی����ارده‌ی‬ ‫جگه‌ره‌كێش����ان‌و مه‌ترس����ی تووش����بوون‬ ‫به‌ش����ێرپه‌نجه‌ی گه‌ده‌ش����ی‌ لێده‌كرێ����ت‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا جگه‌ره‌كێش����ان مه‌ترس����ی‬ ‫تووشبوون به‌ش����ێرپه‌نجه‌ی سییه‌كان به‌‬ ‫رێژه‌ی ‪ %90‬به‌رز ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬

‫چۆنیه‌تی ئاما‌ده‌کردن‌و به‌کارهێنانی‪:‬‬ ‫ناعناک���ه‌ ده‌کرێت���ه‌ ن���او قاپێک���ەوە‌و‬ ‫ئ���اوه‌ کواڵوه‌ک���ه‌ی به‌س���ه‌ردا ده‌کرێت‌و‬ ‫بۆماوه‌ی دوو کاژمێر داده‌نرێت‌و س���ه‌ری‬ ‫داده‌پۆش���رێت‪ ،‬پاش���ان ده‌پاڵێورێ���ت‌و‬ ‫که‌ره‌س���ته‌کانی تریش تێک���ه‌اڵوی ئاوه‌‬ ‫پاڵێوراوه‌ک���ه‌ ده‌کرێت‌و له‌شوش���ه‌یه‌کی‬ ‫داخ���راودا داده‌نرێت‌و رۆژانه‌ بنباڵتی پێ‬ ‫چه‌ور بک���ه‌و خۆت رزگار بک���ه‌ له‌بۆنی‬ ‫ناخۆشی بنباڵت‪.‬‬

‫فرمێسكی ئافره‌ت‬ ‫ئاره‌زووی سێكسی پیاوان كه‌م ده‌كاته‌وه‌‬ ‫توێژینه‌وه‌یه‌كی نوێی ئیسرائیلی‬ ‫ئاشكرایكردووه‌ كه‌ فرمێسكی‬ ‫ئافره‌ت كاریگه‌ری سلبی ده‌بێت‬ ‫له‌سه‌ر ئاره‌زووی سێكسی له‌الی‬ ‫پیاوان‪.‬‬ ‫پڕۆفیس����ۆر (نع����وم س����وبل) ك���� ‌ه‬ ‫سه‌رپه‌رش����تیاری ئه‌م توێژینه‌وه‌یه‌یه‌‬ ‫ئام����اژه‌ی ب����ه‌وه‌داوه‌ كه‌ فرمێس����ك‬ ‫ده‌بێته‌ ه����ۆی كه‌مكردنه‌وه‌ی رێژه‌ی‬ ‫هۆرمۆنی (تستوستیرون) له‌له‌شدا كه‌‬ ‫ئه‌م مادده‌یه‌ش به‌رپرسه‌ له‌ئاره‌زووی‬ ‫سێكسی‪.‬توێژه‌ران باسیان له‌وه‌كردووه‌‬ ‫كه‌ به‌هۆی دروس����تبوون‌و فرمێس����ك‬ ‫رش����تنی ئافره‌تان ئ����ه‌م ماده‌یه‌ كه‌م‬ ‫ده‌بێته‌وه‌ له‌له‌ش����ی پیاوان به‌ڕێژه‌ی‬ ‫‪ %13‬كه‌ ئه‌مه‌ش كاریگه‌ری س����لبی‬ ‫ده‌بێت له‌س����ه‌ر ئاره‌زووی سێكس����ی‬ ‫الی پیاوان‌و ئه‌م ئاره‌زووه‌یان كه‌متر‬ ‫ده‌بێت‪ .‬دابه‌زینی رێژه‌ی ئه‌م هۆرمۆنه‌‬ ‫ده‌بێته‌ ه����ۆی كه‌مبون����ه‌وه‌ی پله‌ی‬ ‫گه‌رمی پێس����ت‌و هێواش����بوونه‌وه‌ی‬

‫یۆگا بۆ ژنان ‌ی‬ ‫دووگیان باشە‬

‫لێدانه‌كانی دڵ‌و سڕینه‌وه‌ی ئاره‌زووی‬ ‫سێكس����ی له‌مێش����ك به‌تایبه‌تی له‌و‬ ‫خانه‌یه‌ی كه‌ به‌رپرس����ه‌ به‌ئاره‌زووی‬ ‫سێكسی‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و پزیش����كه‌ رونیكردۆت����ه‌وه‌ كه‌‬

‫له‌ڕێگه‌ی فرمێسك رشتنه‌وه‌ چه‌ندین‬ ‫ئاماژه‌ی كیمی����اوی ده‌گوازرێته‌وه‌ بۆ‬ ‫كه‌س����ی به‌رامبه‌ر ئه‌مه‌ش كاریگه‌ری‬ ‫ده‌بێت له‌سه‌ر كه‌مبونه‌وه‌ی ئاره‌زووی‬ ‫سێكسی‪.‬‬

‫زانایان ده‌ڵێن‪" ،‬یۆگا له‌ماوه‌ی‌ دووگیانیدا‬ ‫ئ���ازاره‌کان که‌مده‌کاته‌وه‌‌و به‌رگری‌ له‌ش‬ ‫زیاد ده‌کات"‪.‬‬ ‫س���ایتی‌ ئیس���نا باڵویک���رده‌وه‌‪ ،‬زۆرێک‬ ‫له‌پزیشکان‌و پسۆڕانی‌ پزیشکی‌ له‌هه‌وڵی‌‬ ‫هاندانی‌ ژنان���ی‌ دووگیاندان تاوه‌کو یۆگا‬ ‫ئه‌نجامب���ده‌ن‪ ،‬چونک���ه‌ ئه‌و وه‌رزش���ه‌‬ ‫تواناکانی‌ مرۆڤ زیاد ده‌کات‌و ده‌توانێت‬ ‫له‌کاتی‌ نیگه‌رانیه‌کانی‌ ماوه‌ی‌ دووگیانیدا‪،‬‬ ‫ئارامی‌ به‌ ژنی‌ دووگیان ببه‌خشێت‪.‬‬ ‫وه‌رزش���ی‌ یۆگا یارمه‌تی‌ ژنانی‌ ئاماده‌ بۆ‬ ‫منداڵبوون ده‌دات‪ ،‬له‌کاتی‌ پشت ئێشه‌و‬ ‫ئاوساوی‌ پاژنه‌ی‌ پێیه‌کانیاندا‪ ،‬ئارامییان‬ ‫پێ ده‌به‌خشێت‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫‪xwenden.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )342‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/9/11‬‬

‫خوێندن‬

‫ته‌خته‌ره‌ش‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫یه‌كێتی‌ مامۆستایان یان‬ ‫نه‌خۆشخانه‌ی‌ مامۆستایان‬ ‫ساڵح میروه‌یس‬

‫وه‌زیری خوێندنی بااڵ د‪.‬عه‌لی سه‌عید له‌کاتی راگه‌یاندنی بڕیاره‌ نوێیه‌کانی وه‌زاره‌ته‌که‌یدا ‬

‫فۆتۆ‪ :‬وه‌زاره‌ت‬

‫له‌خوێندن ‌ی بااڵ بێسه‌روبه‌ری‌‌و پاشاگه‌ردانییه‌‬

‫ی په‌رله‌مان‪ ،‬وه‌زیر ره‌خنه‌باران ده‌كات‬ ‫ی بااڵ ‌‬ ‫ی په‌روه‌رده‌‌و خوێندن ‌‬ ‫لیژنه‌ ‌‬ ‫ئا‪ :‬الپه‌ڕه‌ی‌ خوێندن‬ ‫هاوكات له‌گه‌ڵ راگه‌یاندنی‌ كۆمه‌ڵێك‬ ‫بڕیاری‌ گرنگدا له‌الیه‌ن وه‌زاره‌تی‌‬ ‫خوێندنی‌ بااڵ‌و له‌سه‌ر زاری‌ د‪ .‬عه‌لی‌‬ ‫سه‌عیده‌وه‌‪ ،‬لیژنه‌ی‌ په‌روه‌رده‌‌و‬ ‫خوێندنی‌ بااڵی‌ په‌رله‌مان‪ ،‬ره‌خنه‌‬ ‫له‌كه‌موكوڕی‌و ناته‌واویه‌كانی‌ ئه‌و‬ ‫بڕیارانه‌‌و كۆمه‌ڵێك له‌هه‌نگاوه‌كانیتری‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ ناوبراو ده‌گرێت‪ .‬له‌م دیداره‌ی‌‬ ‫ئاوێنه‌دا ئه‌ندامی‌ لیژنه‌كه‌ی‌ په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫د‪.‬سه‌روه‌ر عه‌بدولڕه‌حمان‪ ،‬هه‌ندێك له‌و‬ ‫ره‌خنه‌‌و سه‌رنجه‌ په‌رله‌مانیانه‌ له‌سه‌ر‬ ‫هه‌نگاوو كارنامه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌‬ ‫بااڵ روونده‌كاته‌وه‌ كه‌ له‌دوا كۆبونه‌وه‌ی‌‬ ‫لیژنه‌كه‌یان‌و وه‌زیری‌ خوێندنی‌ بااڵ‬ ‫د‪.‬عه‌لی‌ سه‌عیددا له‌ناوه‌ڕاستی‌ هه‌فته‌ی‌‬ ‫رابردوو ئاراسته‌ی‌ كراوه‌‪.‬‬

‫كه‌س سه‌ر له‌م جیاوازیی ‌ه ده‌رناكات‬ ‫له‌سنوری‌ یه‌ك وه‌زاره‌تدا‬

‫ئه‌م����ه‌ش بانێك����ه‌و دوو ه����ه‌وا‪ .‬ناوبراو‬ ‫ه����ۆكاری‌ ئه‌م كێش����ه‌یه‌ ده‌گێڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫بڕیارێكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌‬ ‫بااڵ كه‌ به‌خش����ینی‌ نازناوی‌ زانس����تییان‬ ‫قه‌تیس ك����ردووه‌ له‌ده‌س����تی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫خوێندن����ی‌ بااڵ‌و رازیی‌ نه‌ب����وون نازناوی‌‬ ‫زانس����تی‌ بدرێت به‌هه‌ڵگرانی‌ بڕوانامه‌ی‌‬ ‫ماسته‌رو دكتۆراكان له‌په‌روه‌رده‌‌و ده‌ڵێت‬ ‫"به‌ڕاشكاوی‌ به‌وه‌زیری‌ خوێندنی‌ بااڵمان‬ ‫وتووه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌و مه‌س����ه‌له‌یه‌ چاره‌سه‌ر‬ ‫نه‌كات ئه‌وه‌ ئێمه‌ له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان‬ ‫به‌یاس����ا ده‌یچه‌س����پێنین‌و ماف بۆ ئه‌و‬ ‫خوێندكارانه‌ ده‌گێڕینه‌وه‌‪.‬‬

‫جیاوازی‌ بێ پاساو‬ ‫له‌نێوان زانكۆكاندا هه‌ی ‌ه‬ ‫له‌میانه‌ی‌ جیاوازی‌‌و ناڕێكی‌ سیستمی‌‬ ‫خوێندن����ی‌ وه‌زاره‌تی‌ خوێندن����ی‌ بااڵدا‪،‬‬ ‫د‪.‬سه‌روه‌ر ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شكرد له‌زانكۆی‌‬ ‫كوردس����تان له‌هه‌ولێر ده‌رچووی‌ به‌شی‌‬ ‫پیشه‌یی‌ وه‌رده‌گیرێت‪ ،‬كه‌چی‌ له‌زانكۆی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكی‌ له‌س����لێمانی‌ فه‌س����ڵ ده‌كرێن‬ ‫له‌كاتێكدا ئ����ه‌و خوێندكارانه‌ی‌ له‌زانكۆی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكی����ن ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ بڕوانامه‌كانیان‬ ‫به‌ده‌س����تهێناوه‌و له‌ئه‌وروپا خوێندكاری‌‬ ‫زانكۆ ب����وون‪ ،‬هه‌مان كات هه‌ردوو زانكۆ‬ ‫سه‌ر به‌وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌ بااڵن‌و به‌پێی‌‬ ‫رێنمای����ی‌ ئ����ه‌م وه‌زاره‌ت����ه‌ كارده‌كه‌ن‌و‬ ‫ده‌ڵێ����ت "كه‌س س����ه‌ر ل����ه‌م جیاوازییه‌‬ ‫ده‌رناكات له‌س����نوری‌ ی����ه‌ك وه‌زاره‌تدا"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ره‌خنه‌ی‌ ئه‌وه‌یگرت له‌وه‌زاره‌ت‬ ‫له‌هی����چ هه‌نگاوێكی����دا بارودۆخی‌ ناوچه‌‬ ‫دابڕێن����راوه‌كان له‌به‌رچ����او نه‌گی����راوه‌‬ ‫به‌نمونه‌ هیچ پشك‌و رێژه‌یه‌ك دانه‌نراوه‌‬ ‫بۆ خوێندكارانی‌ ناوچه‌ی‌ كێش����ه‌ له‌سه‌ر‬ ‫له‌وه‌رگرتنه‌كانی‌ خوێندنی‌ بااڵ‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫له‌كاتی‌ گواستنه‌وه‌ی‌ ماڵی‌ فه‌رمانبه‌ران‌و‬ ‫كارمه‌ندان����ی‌ خوێندنی‌ بااڵ بۆ كه‌ركوك‌و‬ ‫خانه‌قین‌و ناوچه‌ كێشه‌ له‌سه‌ره‌كانیتری‌‬ ‫موس����ڵ‌و دیال����ه‌‌و س����ه‌الحه‌دین هی����چ‬ ‫ئاس����انكاری‌و گواس����تنه‌وه‌ی‌ راژه‌ی����ه‌ك‬ ‫ناكرێ����ت‌و ئه‌مه‌ش هیچ كات هانده‌ر نییه‌‬ ‫بۆ گه‌ڕان����ه‌وه‌ی‌ ناوچه‌ دابڕێن����راوه‌كان‬ ‫بۆسه‌ر هه‌رێمی‌ كوردس����تان‌و زۆركردنی‌‬ ‫رێژه‌ی‌ كورد له‌و ناوچانه‌‪.‬‬

‫ده‌رماڵه‌ی‌ خوێندكاران‬ ‫پێویستی‌ به‌بڕیار هه‌ی ‌ه‬ ‫به‌پێی‌ بڕی����اری‌ ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌رانی‌‬ ‫عێ����راق‪ ،‬هه‌م����وو خوێندكارێك����ی‌ زانكۆ‬ ‫ده‌رماڵه‌ی‌ ‪ 100‬هه‌زار دیناری‌ له‌مانگێكدا‬ ‫بۆ ده‌بڕدرێته‌وه‌‪ ،‬به‌پێی‌ یاسای‌ بودجه‌ی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستانیش پێویسته‌ موچه‌‌و‬ ‫ده‌رماڵ����ه‌ی‌ هه‌رێ����م‌و به‌غ����دا هاوت����ای‌‬ ‫یه‌كتربێت‪ .‬د‪ .‬س����ه‌روه‌ر عه‌بدولڕه‌حمان‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ رونك����رده‌وه‌ لیژنه‌ی‌ په‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫په‌رله‌مان‪ ،‬پێشنیازیكردووه‌ بۆ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫خوێندن����ی‌ ب����ااڵی‌ هه‌رێم كه‌ پێویس����ته‌‬ ‫بڕیارێ����ك له‌هه‌رێمدا بدرێ����ت بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌رماڵ����ه‌ی‌ خوێندكاران����ی‌ به‌كالۆریۆس‬ ‫له‌ناو ش����اردا بكرێت����ه‌ ‪ 100‬هه‌زار دینار‌و‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ شار بكرێته‌ ‪ 150‬هه‌زار دینار‪،‬‬ ‫به‌اڵم تائێس����تا وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌ بااڵ‬ ‫رازی����ی‌ نه‌بووه‌ ب����ه‌م پێش����نیازه‌‌و وه‌ها‬ ‫بڕیارێكیش پێویس����تی‌ ب����ه‌ ره‌زامه‌ندیی‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ دارایی‌ هه‌یه‌‌و چاوه‌ڕێن له‌ڕۆژانی‌‬ ‫داهاتوودا زیاتر تاوتوێی‌ بكه‌ن‪.‬‬ ‫جیاوازی‌ خوێندنی‌ ئێواران‌و به‌یانیان‬ ‫یه‌كێكیت����ر له‌ڕه‌خنه‌‌و س����ه‌رنجه‌كانی‌‬ ‫لیژن����ه‌ی‌ پ����ه‌روه‌رده‌‌و خوێندن����ی‌ بااڵی‌‬ ‫په‌رله‌مان له‌س����ه‌ر كارنام����ه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫خوێندنی‌ ب����ااڵ ئه‌و جیاوازیی����ه‌ زۆره‌یه‌‬ ‫كه‌ له‌نێوان م����اف‌و ئیمتیازی‌ خوێندنی‌‬ ‫ئێ����واران‌و خوێندنی‌ به‌یانیان����دا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫د‪.‬سه‌روه‌ر‪ ،‬ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌كرد لیژنه‌كه‌یان‬ ‫پێش����نیازیكردووه‌‪ ،‬جیاوازی����ی‌ نێ����وان‬ ‫خوێندنی‌ به‌یانیان‌و ئێ����واران نه‌مێنێت‌و‬ ‫ده‌ڵێ����ت "چ مه‌عقول����ه‌ ك����ه‌ به‌یانی����ان‬ ‫به‌خۆڕاییه‌‌و به‌ش����ه‌ ناوخۆیی‌‌و ده‌رماڵه‌ی‌‬

‫كێشه‌ی‌ ده‌رماڵه‌‌و پاره‌ی‌ خوێندكارانی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ بێ چاره‌سه‌ره‌‬ ‫د‪ .‬س����ه‌روه‌ر ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌كرد به‌پێی‌‬ ‫رێنمای����ی‌ ژماره‌ ‪ 165‬س����اڵی‌ ‪ 2011‬ئه‌و‬ ‫كه‌س����انه‌ی‌ ده‌چن����ه‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت بۆ‬ ‫خوێن����دن ده‌رماڵ����ه‌ی‌ تایبه‌تی����ان پێ‬ ‫ده‌درێ����ت‌و له‌ب����ه‌رواری‌ ‪2012/3/26‬‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی‌ دارای����ی‌ هه‌رێم گش����تاندنی‌‬ ‫پ����ێ كردووه‌ ب����ۆ وه‌زاره‌ت����ه‌كان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تائێس����تا جێبه‌جێ نه‌ك����راوه‌ له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس����تان‪ .‬ناوب����راو باس����ی‌ له‌وه‌كرد‬ ‫لیژن����ه‌ی‌ پ����ه‌روه‌رده‌ داوای‌ له‌وه‌زاره‌تی‌‬ ‫خوێندنی‌ بااڵ كردووه‌ كار به‌و رێنمایی‌‌و‬ ‫گش����تاندنه‌ ب����كات‪ .‬هه‌روه‌ها ئه‌وه‌ش����ی‌‬ ‫خسته‌ڕوو كێشه‌‌و گرفتی‌ زۆر له‌گه‌یاندنی‌‬ ‫پاره‌ به‌خوێندكارانی‌ تواناس����ازی‌ هه‌یه‌‬ ‫ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت به‌جۆرێ����ك بووه‌ت����ه‌‬ ‫هۆی‌ كێش����ه‌‌و گرف����ت بۆی����ان‪ ،‬هه‌موو‬ ‫جارێ����ك‌و له‌س����ه‌رجه‌م كۆبونه‌وه‌كان����ی‌‬ ‫لیژن����ه‌ی‌ په‌روه‌رده‌‌و وه‌زی����ری‌ خوێندنی‌‬ ‫بااڵدا وه‌زیر گفتی‌ چاره‌س����ه‌ركردنی‌ ئه‌و‬ ‫كێش����ه‌یه‌ ده‌دات‪ ،‬به‌اڵم كێش����ه‌كه‌ هه‌ر‬ ‫وه‌كو خۆیه‌تی‌‌و بێ چاره‌سه‌ره‌‪.‬‬ ‫له‌كۆتاییش����دا ئ����ه‌م ئه‌ندامه‌ی‌ لیژنه‌ی‌‬ ‫پ����ه‌روه‌رده‌‌و خوێندن����ی‌ ب����ااڵ جه‌ختی‌‬ ‫له‌وه‌كرده‌وه‌ "پاش����اگه‌ردانی‌‌و بێس����ه‌رو‬ ‫به‌ره‌ی����ی‌‌و دژیه‌ك����ی‌ زۆر به‌هه‌نگاوه‌كانی‌‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی‌ خوێندن����ی‌ ب����ااڵوه‌ دیاره‌‌و‬ ‫تائێستاش نازانرێت هۆكاری‌ ئه‌م حاڵه‌ته‌‬ ‫نه‌زانی‌و نه‌بوونی‌ زانیاریی‌‌و لێوه‌شاوه‌یی‌‬ ‫زانس����تی‌‌و ئیدارییه‌ یان كه‌مته‌رخه‌می‌‌و‬ ‫ورد نه‌بوون����ه‌وه‌ له‌ئاكام‌و س����ه‌ره‌نجامی‌‬ ‫بڕیاره‌كان"‪.‬‬

‫تائێستا نازانرێت هۆكاری‌ ئه‌م حاڵه‌ت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی زانیاریی‌‌و نه‌بوون ‌‬ ‫نه‌زانی‌و نه‌بوون ‌‬ ‫لێوه‌شاوه‌ییه‌ یان كه‌مته‌رخه‌می‌"‬

‫"كردنه‌وه‌ی‌ خوێندن ‌ی ئێواران‬ ‫به‌كه‌ڵك نییه‌"‬ ‫یه‌كێك له‌و بڕیاره‌ نوێیانه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫خوێندن����ی‌ بااڵ ده‌ریك����ردووه‌‌و به‌گرنگی‌‬ ‫ده‌زانێت‪ ،‬كردن����ه‌وه‌ی‌ خوێندنی‌ ئێوارانه‌‬ ‫ب����ۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ مامۆس����تایانی‌ خ����اوه‌ن‬ ‫بڕوانامه‌ی‌ دبلۆم ببنه‌ خاوه‌ن بڕوانامه‌ی‌ د‪.‬سه‌روه‌ر عه‌بدولڕه‌حمان‬ ‫به‌كالۆریۆس‌و بتوانن له‌سایه‌ی‌ سیستمی‌‬ ‫نوێی‌ خوێندندا له‌قۆناغی‌ بنه‌ڕه‌تی‌ (بازنه‌ی‌ قوتاب����ی‌‌و خوێندكارێك����ی‌ زۆری‌ ك����ورد كه‌ سه‌ره‌كیترینیان له‌ده‌ستدانی‌ هه‌ستی‌‬ ‫‪ 6‬ـ ‪ )9‬وانه‌ بڵێنه‌وه‌‌و پۆس����تی‌ ئیداری‌ ناچاربوون ده‌س����تبه‌رداربوونی‌ خوێندن نیش����تمانییه‌‌و ده‌ڵێت "چ����ۆن چاوه‌ڕێی‌‬ ‫وه‌ربگرن‪ .‬د‪ .‬س����ه‌روه‌ر عه‌بدولڕه‌حمان‪ ،‬بب����ن‌و زانكۆیان به‌جێهێش����توه‌‌و ده‌ڵێت ئه‌وه‌ بكه‌یت له‌خوێندكارێك كه‌ نیشتمانی‌‬ ‫باس����ی‌ له‌وه‌كرد هاوكات له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌ "نازانی����ن له‌س����ه‌ر چ بنه‌مایه‌ك س����اڵی‌ خۆی‌ خۆش بوێ����ت له‌كاتێكدا كه‌ واڵتی‌‬ ‫ئه‌م بڕیاره‌ جێگه‌ی‌ ده‌ستخۆشییه‌‪ ،‬به‌اڵم ‪ 2005‬به‌پێوه‌ر دانراوه‌"‪ .‬هه‌روه‌ها ده‌ڵێت خ����ۆی‌ ده‌رگای‌ له‌س����ه‌ر داخس����تبێت‌و‬ ‫نوقس����انی‌‌و كه‌موكوڕی����ی زۆری‌ تێدایه‌‪" ،‬له‌مه‌ش سه‌یرتر ئه‌و بڕیاره‌ خوێندكارانی‌ به‌ناچ����اری‌ له‌غه‌ریبایه‌ت����ی‌ جێ����گای‌‬ ‫"چونك ‌ه مه‌رجدار‌و س����نورداركراوه‌ ته‌نها بواری‌ ماسته‌رو خوێندنی‌ بااڵ ناگرێته‌وه‌ بووبێته‌وه‌ بۆ خوێندن"‪ .‬هه‌روه‌ها باسی‌‬ ‫به‌و مامۆستایانه‌ی‌ كه‌ ده‌رچووی‌ لقه‌كانی‌ له‌كاتێكدا كه‌ ته‌نها ‪ 10‬ـ ‪ 15‬خوێندكاری‌ له‌وه‌ش����كرد ه����ه‌ر خوێندكارێك له‌وانه‌ی‌‬ ‫وێژه‌یی‌‌و زانس����تین‌و توێژێكی‌ به‌رباڵوی‌ ته‌رقین قه‌یدكراو له‌كوردستاندا هه‌یه‌ كه‌ ده‌چنه‌ به‌غدا‌و موسڵ پاره‌ی‌ زۆر له‌پێناو‬ ‫مامۆس����تایانی‌ ل����ێ هه‌اڵوارده‌ك����راوه‌"‪ .‬بڕیاری‌ فه‌سڵكردنیان ده‌رچووه‌‪ ،‬هه‌ریه‌ك خوێندندا له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت خه‌رج ده‌كه‌ن‬ ‫ناوبراو ئام����اژه‌ی‌ به‌وه‌ك����رد ده‌رچوانی‌ له‌وان����ه‌ش پاس����اوی‌ مرۆی����ی‌‌و تایبه‌تی‌ (هه‌ریه‌كه‌ ده‌وره‌ب����ه‌ری‌ ده‌فته‌رو نیوێك‬ ‫خانه‌ی‌ مامۆستایان‪ ،‬هونه‌ره‌ جوانه‌كان‪ ،‬خۆیان هه‌یه‌‌و نازانرێت بۆچی‌ وه‌زاره‌تی‌ دۆالر)‌و ده‌ڵێت "ئه‌م����ه‌ش به‌هه‌ده‌ردانی‌‬ ‫ده‌رچوانی‌ پیشه‌یی‌‪ ،‬ده‌رچوانی‌ بازرگانی‌‌و خوێندن����ی‌ ب����ااڵ گه‌ڕاندن����ه‌وه‌ی‌ ته‌رقین پاره‌‌و سامانی‌ نیشتمانییه‌‌و ده‌كرێت ئه‌و‬ ‫ده‌رچوان����ی‌ ئاماده‌ی����ی كه‌ ل����ه‌ڕۆژگاره‌ قه‌یدكراوه‌كان����ی‌ س����نورداركردوه‌ ته‌نها پاره‌ی ‌ه له‌ناوخۆی‌ واڵتدا خه‌رج بكرێت"‪.‬‬ ‫س����ه‌خته‌كانی‌ ئابلۆقه‌ی‌ ئابووریدا پاش به‌م حه‌وت س����اڵه‌ی‌ دوایی‌‌و ته‌نها له‌نێو به‌پێ����ی‌ زانیاریه‌كان����ی‌ ئ����ه‌م ئه‌ندامه‌ی‌‬ ‫بینین����ی‌ خ����ول له‌گون����ده‌كان بوونه‌ته‌ خوێندكاران����ی‌ خوێندن����ی‌ به‌كالۆریۆس‌و لیژنه‌ی‌ پ����ه‌روه‌رده‌ تائێس����تا ‪ 25‬كه‌س‬ ‫مامۆس����تا ناتوانن كه‌ڵك ل����ه‌م ده‌رفه‌ته‌ ده‌ڵێت "ل����ه‌م ب����واره‌دا خوێندنی‌ بااڵی‌ له‌زانكۆی‌ سلێمانی‌‌و ‪ 20‬كه‌س له‌زانكۆی‌‬ ‫وه‌ربگرن له‌كاتێكدا پله‌ی‌ مامۆس����تایان كوردستان به‌ڕێنمایی‌ ‪1980‬ی به‌غدا كار كۆیه‌‌و ‪ 30‬كه‌س له‌زانكۆی‌ س����ه‌الحه‌دین‬ ‫هه‌یه‌‌و چه‌ندین ساڵیش����ه‌ موماره‌س����ه‌ی‌ ده‌كات‪ ،‬ئێس����تا خوێندن����ی‌ بااڵی‌ عێراق چونه‌ت����ه‌ زانكۆكانی‌ س����ه‌ر به‌به‌غدا بۆ‬ ‫پیشه‌ی‌ مامۆس����تایه‌تی‌ ده‌كه‌ن‌و ده‌ڵێت خۆی‌ ده‌ستبه‌رداری‌ ئه‌و رێنماییه‌ بووه‪ ‌،‬خوێندن����ی‌ دكتۆرا‌و دواتری����ش له‌هه‌رێم‬ ‫"كردن����ه‌وه‌ی‌ خوێندن����ی‌ ئێ����واران ب����ۆ كه‌چی‌ وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌ بااڵ هه‌ر پێوه‌ی‌ وه‌رده‌گیرێنه‌وه‌‌و ده‌ڵێت "ئایا سیس����تمی‌‬ ‫مامۆس����تایان به‌م حاڵه‌ی‌ ئێستاوه‌ هیچ په‌یوه‌سته‌‌و ده‌ستی‌ پێوه‌ گرتووه‌‪ ،‬جگه‌ خوێندنی‌ زانكۆكان����ی‌ به‌غدا كۆن نییه‌؟‬ ‫جێگای‌ دڵخۆشیی‌ نییه‌‪ ،‬چونكه‌ ئامانجی‌ له‌وه‌ له‌عێراقدا بڕیاری‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ ته‌رقین ئایا وه‌زاره‌ت ئه‌م����ه‌ ده‌زانێت یان خۆی‌‬ ‫راس����ته‌قینه‌ی‌ خۆی‌ ناپێكێت‌و ده‌رفه‌ت قه‌ید كراوه‌كان ده‌رچووه‌و خوێندكارانی‌ ده‌خاڵفێنێت"‪.‬‬ ‫ناڕه‌خسێنێت بۆ سه‌رجه‌م مامۆستایان‌و ماسته‌ریش����ی‌ گرتۆته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌رێم‬ ‫ته‌نه����ا ب����ۆ كۆمه‌ڵێك����ی‌ دیاریك����راوی‌ لێی‌ ده‌ركراوه‌"‪.‬‬ ‫بڕوانامه‌یان هه‌یه‌‬ ‫مامۆستایانه‌"‪ .‬ئه‌م ئه‌ندامه‌ی‌ په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫كه‌چی‌ پله‌یان پێ نادرێت‬ ‫یه‌كێكیتر ل����ه‌و ره‌خنانه‌ی‌ كه‌ لیژنه‌ی‌‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش����كرد لیژنه‌ی‌ په‌روه‌رده‌ ماسته‌ر ده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم دكتۆرا نییه‌!‬ ‫داوایك����ردوه‌ مه‌ودای‌ ئه‌م بڕیاره‌ فراوانتر‬ ‫به‌بۆچونی‌ د‪ .‬سه‌روه‌ر عه‌بدولڕه‌حمان‪ ،‬په‌روه‌رده‌‌و په‌رله‌مان هه‌یانه‌ له‌وه‌زاره‌تی‌‬ ‫بكرێ����ت بۆ ئه‌وه‌ی‌ مامۆس����تایانی‌ زیاتر یه‌كێ����ك له‌ه����ه‌ره‌ خاڵ����ه‌ س����ه‌یرو بێ خوێندنی‌ بااڵ‪ ،‬قه‌تیس����كردنی‌ به‌خشینی‌‬ ‫لێ����ی‌ س����وودمه‌ندبن‌و چاوه‌ڕوانی‌ ئه‌وه‌ن پاس����اوه‌كانی‌ وه‌زاره‌ت����ی‌ خوێندنی‌ بااڵ‪ ،‬نازن����اوی‌ زانس����تییه‌ له‌وه‌زاره‌ت����ی‌‬ ‫وه‌زاره‌ت پێداچونه‌وه‌ی‌ تێدا بكات‪.‬‬ ‫وااڵكردنی‌ ده‌رگای‌ خوێندنی‌ ماس����ته‌ره‌ خوێندنی‌ ب����ااڵو زه‌وتكردنی‌ ئه‌م مافه‌یه‌‬ ‫له‌كوردس����تان‌و له‌هه‌مان كاتدا كڵۆمدانی‌ له‌په‌روه‌رده‌‪ .‬د‪.‬س����ه‌روه‌ر عه‌بدولڕه‌حمان‬ ‫ده‌رگای‌ خوێندنی‌ دكتۆرایه‌‪ .‬ناوبراو باسی‌ رونیكرده‌وه‌ س����ه‌دان‌و ده‌یان مامۆس����تا‬ ‫گه‌ڕاندنه‌وه‌ی‌ ته‌رقین‬ ‫له‌وه‌شكرد پاساوی‌ وه‌زاره‌ت ئه‌وه‌یه‌ كه‌ له‌سلكی‌ په‌روه‌رده‌دا هه‌ن كه‌ ماسته‌ریان‬ ‫قه‌یدكراوه‌كان سنورداره‌‬ ‫هه‌روه‌ها د‪ .‬س����ه‌روه‌ر باسی‌ له‌وه‌كرد گوایه‌ دكتۆرا ده‌كات به‌سیس����تمی‌ نوێ‪ ،‬ته‌واوكردووه‌‪ ،‬كه‌چی‌ پله‌ی‌ زانستییان پێ‬ ‫لیژنه‌كه‌یان پێی‌ وایه‌ بڕیاری‌ گێڕانه‌وه‌ی‌ كه‌چی‌ به‌لێش����او خوێندكارانی‌ كورد روو نادرێت‌و له‌زۆر جێگا خزمه‌تی‌ زانستییان‬ ‫ته‌رقین قه‌یدكراوه‌كانی‌ پاش ساڵی‌ ‪ 2005‬له‌زانكۆكانی‌ موس����ڵ‌و به‌غ����دا ده‌كه‌ن‌و بۆ حساب ناكرێت‌و ده‌ڵێت "هیچ ماقووڵ‬ ‫ب����ۆ زانكۆ كه‌ وه‌زاره‌ت بڕی����اری‌ لێداوه‌‪ ،‬ده‌وامی‌ خۆی����ان به‌جێده‌هێڵ����ن‌و له‌وێ نییه‌ كه‌سێك خاوه‌ن بڕوانامه‌ی‌ به‌رزبێت‪،‬‬ ‫هیچ لۆژیك‌و پاساوێكی‌ مه‌عقولی‌ له‌پشت به‌پێی‌ سیستمی‌ كۆن بڕوانامه‌ی‌ دكتۆرا كه‌چی‌ هه‌ر له‌جێگای‌ خۆیدابێت‌و پله‌كه‌ی‌‬ ‫نیی����ه‌‌و ده‌بوایه‌ ئه‌و بڕیاره‌ فه‌س����ڵكراو‌و به‌ده‌س����ت ده‌هێنن‌و وه‌زاره‌تی خوێندنی‌ هیچ به‌رز نه‌بێته‌وه‌"‪ .‬جگه‌ له‌وه‌ جیاوازی‌‬ ‫ته‌رقین قه‌یدكراوه‌كانی‌ پاش س����ه‌رده‌می‌ بااڵش قبوڵیان ده‌كات‌و "ئه‌مه‌ زیاتر له‌خۆ له‌ماف‌و ئیمتیازاتی‌ خاوه‌نی‌ ئه‌م بڕوانامانه‌‬ ‫راپه‌ڕین (‪ )1991‬یان النی‌ كه‌م پاش ساڵی‌ خاڵفاندن ده‌چێت"‪ .‬ناوب����راو‪ ،‬ره‌خنه‌ی‌ هه‌ی����ه‌ ك����ه‌ له‌چوارچێ����وه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫‪1996‬ی‌ بگرتایه‌ته‌وه‌‪ .‬ئه‌م په‌رله‌مانتاره‌‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ی هه‌یه‌ كه‌ په‌نابردن����ی‌ هه‌ڵگرانی‌ پ����ه‌روه‌رده‌دان‪ ،‬ئێس����تا له‌هه‌ولێر به‌بێ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ بیرهێنایه‌وه‌ كه‌ له‌سااڵنی‌ شه‌ڕی‌ بڕوانامه‌ی‌ ماس����ته‌ر بۆ زانكۆكانی‌ سه‌ر پێدانی‌ نازناوی‌ زانس����تی‌ ده‌رماله‌كانیان‬ ‫ناوخۆدا‌و له‌س����ااڵنی‌ ئابڵۆقه‌ی‌ ئابووری‌ به‌به‌غدا جگه‌ له‌مه‌ترس����ی‌ ئه‌منی‌ بۆسه‌ر ب����ۆ س����ه‌رفده‌كرێت‪ ،‬ب����ه‌الم له‌هه‌ولێر‌و‬ ‫سه‌ر عێراق‌و كوردستاندا له‌نه‌وه‌ده‌كان‪ ،‬ژیانیان‪ ،‬چه‌ندین مه‌ترسیتری‌ به‌دواوه‌یه‌ ده����ۆك هیچی����ان بۆ س����ه‌رف ناكرێت‪،‬‬

‫هه‌یه‌‪ ،‬كه‌چی‌ ئێواران به‌پاره‌‌و به‌بێ به‌شه‌‬ ‫ناوخۆیی‌‌و ده‌رماڵه‌یه‌‌و هه‌ردووكیش����یان‬ ‫هه‌ر له‌قبوڵ مه‌ركه‌زیی����ه‌وه‌ خوێندكاری‌‬ ‫ب����ۆ ره‌وانه‌ ده‌كرێت"‪ .‬ناوبراو ئه‌وه‌ش����ی‌‬ ‫راگه‌یاند‪ ،‬وه‌زی����ری‌ خوێندنی‌ بااڵ گفتی‌‬ ‫داوه‌ ك����ه‌ ئ����ه‌و جیاوازیان����ه‌ نه‌هێڵێت‌و‬ ‫پێداچون����ه‌وه‌ی‌ بۆ ب����كات‌و ده‌ڵێت "با‬ ‫چاوه‌ڕوان بین بزانین چی‌ ده‌كرێت؟"‪.‬‬

‫ی ئێواران بۆ‬ ‫كردنه‌و‌هی‌ خوێندن ‌‬ ‫مامۆستایان به‌م حاڵ ‌هی‌ ئێستاوه‌ هیچ‬ ‫جێگای‌ دڵخۆشیی‌ نیی ‌ه‬

‫هه‌ر مامۆس����تا‌و رۆش����نفكرێك كه‌مێك‬ ‫ی‬ ‫ب����ه‌وردی‌ بڕوانێت����ه‌ ئه‌وه‌ نوس����راوه‌ ‌‬ ‫ی یه‌كێتی‌ مامۆستایان‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ ته‌نفیز ‌‬ ‫كه‌ ئاراسته‌ی لقه‌كانی‌ كردوو‌ه سه‌باره‌ت‬ ‫ب����ه‌ س����وودمه‌ندبوونی‌ مامۆس����تایان ‌ی‬ ‫ئه‌ن����دام له‌م رێكخراوه‌‪ ،‬هه‌ر زوو نائومێد‬ ‫ی‬ ‫ده‌بێت له‌م س����تاف ‌ه تازه‌و هه‌مه‌ڕه‌نگه‌ ‌‬ ‫س����كرتاریه‌تی‌ مامۆس����تایان‪ .‬من وه‌ك‬ ‫ی لیستی‌ مامۆستایانی‌ سه‌رده‌م‬ ‫ئه‌ندامێك ‌‬ ‫چاوه‌ڕوان����ی‌ گۆڕانكاری ‌ی گه‌وره‌م ده‌كرد‬ ‫له‌و س����ه‌ندیكایه‌ رووب����دات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‬ ‫نوس����راو‌ه ده‌ریخست ئه‌م ستافه‌ تازه‌ش‬ ‫خ����اوه‌ن به‌رنامه‌و پرۆژه‌یه‌كی‌ تازه‌ نین‌و‬ ‫ی ستاف ‌ی پێشووتر‬ ‫هه‌ر پرۆژه‌‌و به‌رنامه‌ ‌‬ ‫دووباره‌ ده‌كه‌نه‌وه‌ به‌كه‌مێك میكیاجه‌وه‌‪.‬‬ ‫لێره‌دا ره‌خنه‌و‌ه سه‌ره‌نج ‌ی خۆم له‌سه‌ر‬ ‫ی هاوكاریكردنی‌ مامۆس����تایان‬ ‫بڕگه‌كان ‌‬ ‫ی ده‌سته‌به‌ری‌ ده‌خه‌مه‌ڕوو‪:‬‬ ‫له‌سندوق ‌‬ ‫یه‌كه‌ی‌ نیش����ته‌جێبوون‪ :‬م����ن وه‌كو‬ ‫مامۆس����تایه‌ك ده‌پرسم گره‌نت ‌ی چیه‌ ك ‌ه‬ ‫به‌موجه‌ڕه‌د مامۆس����تایه‌ك بوو به‌ئه‌ندام‬ ‫له‌سه‌ندیكای‌ مامۆستایه‌ك ئیتر سومه‌ند‬ ‫ده‌بێت له‌یه‌كه‌ی‌ نیش����ته‌جێبوون‪ ،‬باش ‌ه‬ ‫ی‬ ‫گه‌ر سوودمه‌ند نه‌بوو وه‌اڵمی‌ سه‌ندیكا ‌‬ ‫ی ده‌بێت له‌وباره‌یه‌وه‌‪.‬‬ ‫مامۆستایان چ ‌‬ ‫بیمه‌ی‌ ته‌ندروس����تی‌ ك���� ‌ه به‌ڕای‌ من‬ ‫ی ئیش���� ‌ی حكومه‌ت ‌ه‬ ‫ئ����ه‌م كار‌ه ئه‌وه‌نده‌ ‌‬ ‫ئیش����ی‌ رێكخراوێك����ی‌ پیش����ه‌یی‌ وه‌ك‬ ‫یه‌كێتی‌ مامۆس����تایان نیی����ه‌‪ ،‬چون گه‌ر‬ ‫ئه‌و رێكخراو‌ه له‌چه‌مكی‌ كاری‌ رێكخراو‌ه‬ ‫تێ‌ گه‌ش����تبێت‪ ،‬ئ����ه‌وا له‌ڕێگه‌ی‌ پرۆژه‌و‬ ‫فشاره‌ مه‌ده‌نیه‌كانی‌ خۆیه‌وه‌ ده‌توانێت‬ ‫حكومه‌ت ناچار بكات كه‌ به‌ش����ێوه‌یه‌ك‬ ‫بار‌و گوزه‌رانی‌ مامۆس����تایان باش بكات‬ ‫ی به‌وبڕه‌ پاره‌ كه‌م����ه‌ نه‌بێت‬ ‫پێویس����ت ‌‬ ‫ك ‌ه له‌الیه‌ن س����ه‌ندیكای‌ مامۆستایانه‌و‌ه‬ ‫ی ده‌س����ته‌به‌ر ده‌كرێت‪ ،‬به‌ڕاس����ت ‌ی‬ ‫ب����ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫خاڵ����ی‌ دووه‌م ك���� ‌ه گرنگییه‌ك����ی‌ زۆر ‌‬ ‫ی‬ ‫پێ����دراوه‌‌و بڕێكی‌ زۆریش ل����ه‌و پاره‌ ‌‬ ‫كه‌ له‌خودی‌ مامۆس����تایان وه‌رده‌گیرێت‬ ‫ده‌چێت ب����ۆ ئه‌وبواره‌‪ ،‬هێن����د‌ه گه‌ور‌ه‬ ‫نییه‌‌و هه‌ركه‌سێك بۆ خۆی‌ خاڵی‌ دووه‌م‬ ‫ب����ه‌و هه‌موو ورده‌كاری����ه‌و‌ه بخوێنێته‌و‌ه‬ ‫هه‌س����ت ب����ه‌و‌ه ده‌كات ك����ه‌ گرفت���� ‌ی‬ ‫گ����ه‌وره‌ی‌ مامۆس����تایان ته‌نه����ا خراپ ‌ی‬ ‫الیه‌ن���� ‌ی ته‌ندروس����تیه‌‌و ب����ه‌س‪ ،‬ئه‌گینا‬ ‫ی‬ ‫ده‌ستنیش����انكردن ‌ی ئه‌و ‪ 33‬نه‌خۆشیه‌ ‌‬ ‫ی چ ‌ی‬ ‫له‌نووس����راوه‌كه‌دا هات����ووه‌ مانا ‌‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێ����ت؟ له‌كاتێكدا مامۆس����تایان‬ ‫ره‌خنه‌ی‌ جددییان له‌به‌رنامه‌‪ ،‬میكانیزم ‌ی‬ ‫ی‬ ‫كاركردن‪ ،‬سه‌ربه‌خۆ نه‌بوونی‌ سه‌ندیكا ‌‬ ‫مامۆس����تایان هه‌ب����ووه‌ ن����ه‌ك گرنگ ‌ی‬ ‫نه‌دانی‌ یه‌كێتی‌ مامۆس����تایان به‌الیه‌ن ‌ی‬ ‫ته‌ندروستی‌ مامۆستایان‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫ده‌بوایه‌ یه‌كێك له‌خاڵ����ه‌كان گرنگیدان‬ ‫بوای����ه‌ به‌الیه‌نی‌ هۆش����یاری‌‌و مه‌عریف ‌ی‬ ‫ی له‌مڕۆدا‬ ‫مامۆس����تایان‪ ،‬چونكه‌ ئ����ه‌وه‌ ‌‬ ‫پێویس����ت ‌ه گرنگیه‌كی‌ ته‌واوی‌ پێ‌ بدرێت‬ ‫له‌الیه‌ن س����ه‌ندیكای‌ مامۆس����تایانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی الیه‌نی‌ هۆشیاری‌‌و‬ ‫بریتییه‌ له‌به‌هێزكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫مه‌عریفی‌ مامۆستایان ئه‌وه‌ش له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫دروس����تكردنی‌ ب����اره‌گای‌ یه‌كێت���� ‌ی‬ ‫مامۆس����تایان له‌شارو ش����ارۆچكه‌كاندا‬ ‫ی‬ ‫باره‌گایه‌ك ك ‌ه ببێته‌ یانه‌یه‌كی‌ رۆشنیر ‌‬ ‫بۆ مامۆستایان‪.‬‬ ‫ی‬ ‫داكۆكیك����ردن له‌ماف����ه‌كان له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫نوێنه‌ره‌كانیانه‌و‌ه ك ‌ه به‌ڕای‌ من سه‌ندیكا ‌‬ ‫مامۆس����تایان له‌م خاڵه‌یانه‌دا كه‌وتوه‌ت ‌ه‬ ‫ی زۆر گه‌و‌ره‌وه‌‪ ،‬باشه‌ ئه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ك ‌ه نوێنه‌ریان له‌یه‌كێت ‌ی‬ ‫مامۆس����تایانه‌ ‌‬ ‫مامۆستایاندا نییه‌ گوناهیان چییه‌و ك ‌ێ‬ ‫داكۆكی‌ له‌مافه‌كانیان بكات‪.‬‬ ‫دابینكردن����ی‌ كورس����ی‌ خوێندن‪ :‬ئه‌م‬ ‫خاڵ���� ‌ه به‌جورێكیت����ر بنوس����رای ‌ه باش‬ ‫بوو‪ ،‬چونك ‌ه س����ااڵنه‌ له‌الیه‌ن وه‌زاره‌ت ‌ی‬ ‫ی بااڵو‌ه ژماره‌یه‌ك كورس����ی‌ بۆ‬ ‫خوێندن ‌‬ ‫ی مامۆستایان ته‌رخان ده‌كرێت‪.‬‬ ‫خوێندن ‌‬ ‫ب ‌ه له‌به‌رچاوگرتن ‌ی ئه‌رك‌و هه‌لومه‌رج ‌ی‬ ‫تازه‌ی‌ كوردس����تان‌و دونی����ا‪ ،‬باش وای ‌ه‬ ‫ی مامۆس����تایان به‌م نوس����راویی‌‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫خۆیدا بچێته‌وه‌‌و به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ باشتر‬ ‫ئه‌و نوس����راو‌ه دابڕێژێته‌وه‌‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ك‬ ‫ك ‌ه ب����ۆ هێنانه‌دی‌ ماف‌و خواس����ته‌كان ‌ی‬ ‫مامۆس����تایان زیات����ر ته‌ركیز له‌س����ه‌ر‬ ‫كه‌ناڵه‌كانی‌ فش����ار بكات وه‌ك مانگرتن‪،‬‬ ‫كه‌مپینك����ردن‪ ،‬پرۆژه‌پێشكه‌ش����كردن‪،‬‬ ‫به‌رزكردن����ه‌وه‌ی‌ ئاس����تی‌ هۆش����یاری‌‌و‬ ‫مه‌عریف����ی‌ مامۆس����تایان‪ ،‬ئه‌گین����ا‬ ‫ی ئه‌م س����ه‌ندیكای ‌ه‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫ته‌ركیزكردن���� ‌‬ ‫به‌و ش����ێوه‌ی ‌ه كه‌ كارێكی‌ خ����راپ نیی ‌ه‬ ‫له‌سه‌ر الیه‌ن ‌ی ته‌ندروستی‌ مامۆستایان‪،‬‬ ‫وای‌ ك����ردووه‌ ئ����ه‌م رێكخ����راوه‌ ببێت���� ‌ه‬ ‫نه‌خۆشخانه‌‌و تاقیگه‌یه‌ك بۆ پشكنیین‌و‬ ‫دیاركردنی‌ جۆری‌ نه‌خۆشه‌كان‪.‬‬

‫کۆمەاڵیەتی‬

‫)‪ )342‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/9/11‬‬

‫ئێمه‌ نزیکه‌ی نیو‬ ‫کاژێر ده‌بوو پێکه‌و‌ه‬ ‫بووین‪ ،‬مێرده‌که‌م‬ ‫هاته‌وه‌و راسته‌وخۆ‬ ‫منیش له‌په‌نجه‌ره‌ی‬ ‫ژووری نوستنه‌و‌ه خۆم‬ ‫هه‌ڵدایه‌ خواره‌وه‌‬

‫که‌ بیرم ده‌که‌وێته‌وه‌ ئه‌و شه‌و‌ه چی روویدا خه‌ریک ‌ه شێت ده‌بم‬

‫کوڕی به‌رپرسێك هه‌را ده‌نێته‌وه‌‪..‬‬

‫ژنێک به‌ته‌اڵقدان ده‌داو‬ ‫ده‌ستدرێژیی سێکسی ده‌کرێته‌سه‌ر‬ ‫ئا‪ :‬سارا قادر‬ ‫ژنێکی خاوه‌ن یه‌ک منداڵ‪ ،‬به‌هۆی‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌وه له‌گه‌ڵ کوڕی‬ ‫پله‌دارێکی پێشووی وه‌زاره‌تی‬ ‫ناوخۆ‪‌،‬ده‌خرێته‌ زیندانه‌وه‪‌،‬‬ ‫به‌پێی وته‌ی سه‌رچاوه‌یه‌کی‬ ‫ئاگاداریش‪ ،‬کوڕی ئه‌و به‌رپرسه‌‬ ‫له‌الیه‌ن مێردی ئه‌و ژنه‌و‬ ‫براکانیه‌وه‌‪ ‌،‬ده‌ستدرێژیی سێکسی‬ ‫ده‌کرێته‌سه‌ر‌‪.‬‬

‫نزیک���ه‌ی چ���وارده‌ رۆژ له‌مه‌وبه‌ر ئه‌و‬ ‫ژنه‌ ئه‌س���مه‌ر‌ه قژ ره‌شه‌ی ک ‌ه ته‌مه‌نی‬ ‫‪ 24‬ساڵه‌‪ ،‬له‌کاتێکد‌ا له‌ماڵه‌که‌ی خۆیدا‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ کوڕی ئه‌و به‌رپرس���ه‌ پێکه‌و‌ه‬ ‫ده‌بن‪ ،‬مێرده‌که‌ی ده‌دات به‌س���ه‌ریانداو‬ ‫هه‌ر ئه‌و ش���ه‌وه‌ ژنه‌ک ‌ه هه‌ڵدێت‌‌و پاش‬ ‫هه‌فته‌یه‌ک له‌الیه‌ن پۆلیسه‌و‌ه ده‌ستگیر‬ ‫ده‌کرێ���ت‌‪" .‬ژیله‌" ماوه‌ی چوار س���اڵ ‌ه‬ ‫ش���ووی ک���ردووه‌و زۆر ب ‌ه بێ���زاری‌و‬ ‫ترس���ه‌و‌ه له‌ناو زینداندا وتی "که‌ بیرم‬ ‫ده‌که‌وێته‌و‌ه ئه‌و ش���ه‌و‌ه چ���ی روویدا‬

‫خه‌ریکه‌ شێت ده‌بم‪ ،‬بۆیه‌ نامه‌وێت بۆ‬ ‫ساتێکیش بێته‌و‌ه یادم"‪.‬‬ ‫ئه‌و باس���ی سه‌ره‌تای شووکردنی خۆی‬ ‫ک���رد ک ‌ه له‌قۆناغی شه‌ش���ی ئاماده‌یی‬ ‫بووه‌و ته‌مه‌نی ته‌نها ‪ 18‬س���اڵ بوو‌ه‬ ‫دراوه‌ ب ‌ه ش���وو‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌ نه‌یتوانیو‌ه‬ ‫درێ���ژه‌ به‌ خوێندنه‌ک���ه‌ی بدات‌و پاش‬ ‫یه‌ک س���اڵ منداڵ���ی ب���ووه‌‪" .‬ژیله"‬ ‫‌هه‌رچه‌نده ماڵی س���ه‌ربه‌خۆی هه‌بووه‌‌و‬ ‫له‌قاتی دووه‌می ماڵی خه‌زوریدا ژیاوه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم وه‌ک خ���ۆی وت���ی مێرده‌که‌ی‬

‫هه‌رگیز هی���چ خۆشه‌ویس���تییه‌کی بۆ‬ ‫ده‌رنه‌بڕی���وه‌و ته‌نان���ه‌ت "له‌به‌رچاوی‬ ‫ماڵ���ی باوکیدا سه‌یریش���ی نه‌ده‌کردم‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه هه‌میشه بیرم ده‌کرده‌و‌ه له‌و ژیان ‌ه‬ ‫رزگارم ببێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌رگیز بیرم‬ ‫له‌وه‌ نه‌ده‌کرده‌و‌ه ئاوا بکه‌وم ‌ه هه‌ڵه‌وه‌و‬ ‫بکه‌وم ‌ه داوی خۆشه‌ویستیی کوڕێکه‌و‌ه‬ ‫ک��� ‌ه کۆتاییه‌ک���ه‌ی به‌مج���ۆر‌ه بێت"‪.‬‬ ‫س���ه‌ره‌تای که‌وتنه‌ ناو خۆشه‌ویستی‌و‬ ‫ئاوێته‌بوونی "ژیله" ‌به‌ دۆسته‌که‌یه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌ڕێگه‌ی ته‌له‌فۆنێکی هه‌ڵه‌و‌ه ده‌بێت‪..‬‬

‫‪17‬‬

‫ئه‌س���ته‌م بێت‪" .‬ژیله"‌ب��� ‌ه قوڕگێکی‬ ‫پڕ گریانه‌و‌ه هه‌موو له‌ش���ی ده‌له‌رزی‌و‬ ‫وت���ی "مێرده‌ک���ه‌م خه‌فه‌ر ب���وو‪ ،‬ئه‌و‬ ‫کوڕه‌ش زۆر زۆر داوای لێده‌کردم که‌ بۆ‬ ‫ساتێک له‌ئامێزم بگرێت‌و هه‌موو ناخی‬ ‫پڕ خۆشه‌ویس���تی خۆیم بۆ هه‌ڵڕێژێت‪،‬‬ ‫بۆیه‌ منیش رازی ب���ووم بێت ‌ه ماڵمان‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئێم ‌ه نزیکه‌ی نی���و کاژێر ده‌بوو‬ ‫پێکه‌و‌ه بووی���ن‪ ،‬مێرده‌که‌م هاته‌وه‌و‬ ‫راسته‌وخۆ منیش له‌په‌نجه‌ره‌ی ژووری‬ ‫نوس���تنه‌وه‌ خۆم هه‌ڵدایه‌ خواره‌وه‌ بۆ‬ ‫کۆاڵنی پش���ته‌وه‌و قاچ���م له‌جێ چوو‪،‬‬ ‫ئیتر نه‌مزانی چی روویداوه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێی قسه‌ی س���ه‌رچاوه‌یه‌کی نزیک‌و‬ ‫ئاگادار له‌و کێشه‌یه‪ ‌،‬کاتێک مێرده‌که‌ی‬ ‫"ژیله" ‌چۆته‌و‌ه به‌سه‌رداو دوای ئه‌وه‌ی‬ ‫"ژیل���ه" ‌هه‌اڵتووه‌‪ ،‬به‌خ���ۆی‌و هه‌ردوو‬ ‫براک���ه‌ی ده‌س���تدرێژیی سێکس���ییان‬ ‫کردۆت���ه ‌س���ه‌ری‌و دوات���ر س���متیان‬ ‫س���ووتاندووه‌و چه‌ن���د رۆژێ���ک له‌ژێر‬ ‫چاره‌سه‌ردا بوو‌ه له‌نه‌خۆشخانه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫"ژیله"‌ئاگاداری هیچ ش���تێک‌و هه‌واڵی‬ ‫دۆس���ته‌که‌ی نه‌بوو‪ ،‬وتی "من تا سێ‬ ‫رۆژ خۆم ئاش���کرا نه‌کردو هه‌ر له‌ماڵی‬ ‫خوش���که‌که‌م بووم‪ ،‬دوات���ر مێرده‌که‌م‬ ‫دۆزیمیه‌وه‌و ته‌اڵق���ی دام‪ ،‬له‌به‌رچاوی‬ ‫پارێزه‌ره‌که‌دا هه‌ڕه‌شه‌ی ئه‌وه‌ی لێکردم‬ ‫ک ‌ه ئه‌گ���ه‌ر ئه‌و ک���وڕه‌ نه‌مهێنێ‪ ،‬ئه‌و‬ ‫کۆتایی به‌ژیانم ده‌هێنێت"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه له‌ئێستادا "ژیله"‌زۆر نیگه‌ران‌و‬ ‫بێتاقه‌ته‌‪ ،‬به‌اڵم ته‌نها هیوایه‌کی زانینی‬ ‫هه‌واڵێک���ی دۆس���ته‌که‌یه‌تی تا بزانێت‬ ‫چ هه‌ڵوێس���تێکی هه‌ی ‌ه به‌رامبه‌ری ک ‌ه‬ ‫گه‌یاندویه‌تی ‌ه ناو زیندان‌و ب ‌ه ته‌اڵقدانی‬ ‫داوه‌و وتی "باوکی ب ‌ه ته‌له‌فۆن هه‌ڕه‌شه‌ی‬ ‫لێکردم ک��� ‌ه به‌هیچ جۆرێ���ک منی بۆ‬ ‫ناهێنێ‌و ده‌ینێرێته‌ هه‌نده‌ران‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫خۆی له‌و رۆژه‌و‌ه هه‌ر ته‌له‌فۆنێکیش���ی‬ ‫بۆ نه‌کردووم‪ ،‬ماڵی باوکیشم هه‌ڕه‌شه‌ی‬ ‫ئه‌وه‌م لێده‌که‌ن گه‌ر نه‌مهێنێت یه‌کسه‌ر‬ ‫ده‌مکوژن"‪.‬‬ ‫"ژیل���ه" ‌وه‌ک خ���ۆی وتی ب���ه‌ فێڵی‬ ‫مێرده‌که‌ی براوه‌ت ‌ه بنکه‌ی پۆلیس‪ ،‬گوای ‌ه‬ ‫داوای یاسایی له‌سه‌ر دۆسته‌که‌ی تۆمار‬ ‫بکات‪ ،‬به‌اڵم پێش���تر مێرده‌که‌ی داوای‬ ‫یاس���ایی له‌‌س���ه‌ر تۆمار کردووه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ده‌ستگیریان کردووه‌‪ ،‬به‌اڵم دۆسته‌که‌ی‬ ‫تا ئێستا ده‌ستگیر نه‌کراوه‌‪‌‌ .‬‬

‫"مانگێک به‌ر له‌ئێس���تا ته‌له‌فۆنێکم بۆ‬ ‫هات‌و داوای یه‌کێکی تریان کرد‪ ،‬منیش‬ ‫داوای لێبوردن���م کرد ک ‌ه ئه‌و‌ه ژماره‌ی‬ ‫من���ه‌و به‌هه‌ڵ��� ‌ه وه‌رتگرت���ووه‪ ‌،‬به‌اڵم‬ ‫دوات���ر په‌یوه‌ندی پێوه‌ کردمه‌وه‌و ئیتر‬ ‫به‌مجۆره‌ ده‌ستمان پێکرد"‪.‬‬ ‫وه‌ک خ���ۆی باس���ی ده‌کات‪ ،‬هێن���د‌ه‬ ‫ئال���وده‌ی ئ���ه‌و ک���وڕه‌ ده‌بێ���ت‪ ،‬ک ‌ه‬ ‫ئام���اده‌ ده‌بێت هه‌موو قوربانییه‌کی بۆ‬ ‫بدات‪ ،‬چونکه‌ "ئه‌و پێی ده‌وتم خودای‬ ‫گه‌وره‌ش���م بۆی ‌ه خۆش ده‌وێت که‌ تۆی‬ ‫بۆ درووستکردووم‪ ،‬منیش ک ‌ه هه‌رگیز‬ ‫س���ۆزی مێردم نه‌بینیبوو‪ ،‬ب���ڕوام ب ‌ه‬ ‫هه‌موو شتێکی کرد"‪.‬‬ ‫دوای ئه‌و په‌یوه‌ندییه گه‌رموگوڕه‌یان‪،‬‬ ‫ی‬ ‫رۆژ ب��� ‌ه رۆژ "ژیل���ه"‌زیات���ر متمان ‌ه ‌‬ ‫ب���ه‌و ک���وڕ‌ه ده‌بێ���ت‪ ،‬بۆی���ه‌ دواجار‬ ‫پێکه‌و‌ه بڕی���ار ده‌ده‌ن "ژیل���ه"‌و کچ ‌ه‬ ‫س���ێ س���ااڵنه‌که‌ی‌و ئه‌و کوڕه‪ ‌،‬بڕۆن ‌ه‬ ‫هه‌نده‌ران‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌رله‌وه‌ ئه‌وه‌ی زۆر‬ ‫چاوه‌ڕواننه‌ک���راو بوو روویداو کچه‌که‌ی‬ ‫له‌"ژیله‌" سه‌نده‌وه‌و چاره‌نوسی ژیله‌ی‬ ‫به‌ره‌و دووڕیانێکی نادیار برد ک ‌ه ره‌نگ ‌ه‬ ‫برینێک بێ���ت تا ئه‌به‌د س���اڕێژبوونی تێبینی‪" :‬ژیله" ناوێکی خوازراوه‌‪.‬‬

‫ئه‌نجومه‌نی‌ بااڵی‌ خانمان تا ئێستا‬ ‫یاسایه‌كی تایبه‌ت به‌خۆی نییه‌‬ ‫ئا‪ :‬به‌ختیار حسێن‬ ‫ی‬ ‫له‌م دیداره‌دا سه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫بااڵی خانمان ئاماژه‌ بۆ گرینگترین‬ ‫كاره‌كانی ئه‌نجومه‌نه‌كه‌یان ده‌كات‌و‬ ‫ی‬ ‫هه‌روه‌ها هۆكاره‌كانی‌ نه‌جواڵن ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نه‌كه‌‌و گله‌ییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ژنان‌و دیارنه‌بوون ‌‬ ‫رێكخراوه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نه‌كه‌ش له‌كاتی‌ كوشتن ‌‬ ‫ژناندا باس ده‌كات‪ ،‬جه‌خت له‌سه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌ش ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه پڕۆژه‌یه‌ك ‌‬ ‫ستراتیژییان بۆ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‬ ‫توندوتیژی دژی ژنان ئاماده‌كردووه‌‪،‬‬ ‫له‌ئێستاشدا چاوه‌ڕوانی‌ ئه‌وه‌ن ك ‌ه‬ ‫بڕیاری‌ كۆتایی‌ له‌سه‌ر بدرێت‌و‬ ‫بكه‌وێت ‌ه كاره‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ب���ااڵی‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬رۆڵ��� ‌‬ ‫كاروباری خانمان چییه‌؟‬ ‫په‌خش���ان زه‌نگه‌نه‌‪ :‬ئه‌نجومه‌نی بااڵی‬ ‫كاروب���اری خانم���ان دامه‌زراوه‌یه‌ك���ی‬ ‫حكومیی���ه‌‌و سیاس���یه‌ت داڕێ���ژه‌‌و‬ ‫جێبه‌جێكار نییه‌‪ ،‬به‌گوێره‌ی سروشتی‬ ‫كاره‌كه‌ی ده‌بێت ئه‌و سیاسه‌ت‌و به‌رنامه‌و‬ ‫س���تراتیژیه‌تانه‌ی كه‌ له‌ب���واری كاری‬ ‫ئافره‌تاندا له‌الیه‌ن ئ���ه‌م ئه‌نجومه‌نه‌و‌ه‬ ‫داده‌ڕێژرێت‌و بڕیاریان له‌سه‌ر ده‌درێت‪،‬‬ ‫ی بچێت��� ‌ه به‌رنامه‌ی وه‌زاره‌ت‌و‬ ‫بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫دامه‌زراوه‌ حكومیه‌كان بۆ ئه‌و‌هی‌ له‌الی‬ ‫ئه‌وان جێبه‌جێ بكرێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬له‌كاتێك���دا ئه‌نجومه‌نه‌ك��� ‌ه‬ ‫له‌ئاس���تێكی‌ بااڵدای���ه‌‪ ،‬راس���ته‌وخۆ‬ ‫ی‬ ‫به‌س���تراوه‌ته‌وه‌ ب���ه‌ س���ه‌رۆك ‌‬ ‫حكومه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌ڵوێس���ته‌كانتان‬ ‫ی‬ ‫جێگای هه‌ڵوه‌س���ته‌‌و گله‌ییه‌‪ ،‬هۆكار ‌‬ ‫ئه‌مه‌ بۆ؟‬ ‫په‌خش���ان زه‌نگه‌نه‌‪ :‬ئێم��� ‌ه كۆمه‌ڵێك‬ ‫ی گه‌وره‌و باشمان ئاماده‌كردوو‌ه‬ ‫پڕۆژه‌ ‌‬ ‫كه‌ ئه‌گه‌ر بكه‌ون ‌ه بواری‌ جێبه‌جێكردنه‌و‌ه‬ ‫ی ده‌بێ���ت له‌س���ه‌ر‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫كاریگ���ه‌ر ‌‬ ‫ی ژنان‪،‬‬ ‫ی توندوتیژیه‌كان دژ ‌‬ ‫كه‌مكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای ئه‌مانه‌ش ئێس���تا له‌ڕێگه‌ ‌‬

‫ئه‌نجومه‌نی خانمان‬ ‫نایاسایی نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫به‌گوێره‌ی یاسای‬ ‫ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران‬ ‫دامه‌زراوه‌و به‌ په‌یڕه‌وی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانیش‬ ‫كارده‌كات‬ ‫ئه‌م ئه‌نجومه‌نه‌و‌ه پرۆژه‌ی س���تراتیژی‬ ‫له‌به‌رده‌س���تایه‌ بۆ به‌ره‌وپێش���بردنی‬ ‫بارۆدوخی ژنانی كوردس���تان له‌هه‌موو‬ ‫الیه‌نه‌كان���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌ ته‌واوبوونی‌و بڕیار‬ ‫له‌سه‌ردانی ده‌بێته‌ ستراتیژی حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێ���م بۆ چاره‌س���ه‌ركردنی پرس���ی‬ ‫هه‌مه‌الیه‌نی ئافره‌تان‪ ،‬به‌و هۆیه‌ش���ه‌و‌ه‬ ‫حكومه‌ت���ی هه‌رێ���م ده‌بێت��� ‌ه خاوه‌ن‬ ‫سیاس���ه‌تێكی روون‌و دیار له‌بواری ئه‌و‬ ‫پرس���ه‌دا‪ ،‬چونكه‌ ده‌بێت سیاس���ه‌ت‌و‬ ‫س���تراتیژی روون هه‌بێت بۆ پرسه‌كان‬ ‫به‌پرسی ئافره‌تانیشه‌وه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ ب ‌ه‬ ‫ی‬ ‫دامه‌زراوه‌ی���ی بكرێ���ن‌و له‌گه‌ڵ گۆڕین ‌‬ ‫كه‌س���ه‌كانیش سیاس���ه‌ته‌كه‌ به‌رده‌وام‬ ‫بێت‌و دووریش بێت له‌مه‌زاج‌و روكه‌ش‌و‬ ‫قسه‌كردنی بێ به‌رنامه‌‪.‬‬ ‫ی ئ���ه‌و‌ه له‌ئێو‌ه ده‌كرێت‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬گله‌ی ‌‬ ‫كه‌ له‌كاتی‌ كوش���تنی‌ ژناندا ئێوه‌ ته‌نیا‬ ‫به‌ به‌یاننام ‌ه یان هه‌ر ئه‌وه‌ش نابینرێت‬

‫هه‌ڵوێس���تتان ده‌بێت‪ ،‬ئایا كاری‌ ئێو‌ه‬ ‫ته‌نیا به‌یاننامه‌ ده‌ركردنه‌؟‬ ‫په‌خش���ان زه‌نگه‌نه‌‪ :‬كاری ئه‌نجومه‌ن‬ ‫به‌یاننام��� ‌ه ده‌رك���ردن‌و ئیدانه‌ك���ردن‬ ‫نییه‌‌و ئه‌مه‌ش���مان نه‌ك���ردووه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫كاركردن��� ‌ه ب���ۆ دۆزینه‌وه‌و داڕش���تنی‬ ‫رێگه‌چار‌ه بۆ پرسه‌كانی ئافره‌ت به‌الی‬ ‫توندوتیژیشه‌وه‌‪ ،‬پرسی ژن‌و هه‌ڵكشانی‬ ‫ئاستی توند‌وتیژی‌و پاشه‌كشێ پێویستی‬ ‫ب���ه‌كاری جدی هه‌یه‌‪ ،‬بۆی��� ‌ه به‌یاننام ‌ه‬ ‫ده‌ركردن‌و ئیدانه‌كردن به‌رپرسیاریه‌تی‬ ‫سه‌رش���ان س���وك ناكه‌ن‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌م ‌ه‬ ‫ئه‌ركێك���ی هه‌نوكه‌یی گرنگی گش���ت‬ ‫دامه‌زراوه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌ی كوردستان ‌ه‬ ‫ب ‌ه فه‌رمی‌و نا فه‌رمی‌‪ ،‬سه‌ره‌ڕای گشت‬ ‫ئه‌و س���ه‌ختییانه‌ی رێگ���ه‌ی كاركردنی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی ب���ااڵی كاروباری خانمان‌و‬ ‫نه‌بوون���ی تێگه‌یش���تنی هاوب���ه‌ش‪،‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب ‌ه ئ���ه‌رك‌و ئامانجه‌كانی‌و‬ ‫نه‌بوون���ی روونی له‌م پێگه‌یه‌دا له‌ڕووی‬ ‫بڕیاردانه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم كۆمه‌ڵێك پڕۆژه‌ی‬ ‫بنه‌مای���ی ئاماده‌ك���ردوو‌ه به‌هاوكاری‬ ‫رێكخراوی نه‌ته‌و‌ه یه‌كگرتووه‌كان‌و چه‌ند‬ ‫س���ه‌نته‌رێكی پس���پۆڕی نێوده‌وڵه‌تی‌و‬ ‫ش���اره‌زایانی خۆماڵی‪ .‬ئه‌م پرۆژانه‌ش‬ ‫تاوه‌كو زووتر بڕیاری‌ له‌سه‌ر بدرێت‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ی ده‌بێت له‌سه‌ر كه‌مكردنه‌وه‌ی‬ ‫كاریگه‌ر ‌‬ ‫توندوتیژی‪ ،‬هه‌روه‌ها زووتریش پرسی‬ ‫چاره‌س���ه‌ركردنی توندوتیژی ده‌كرێت ‌ه‬ ‫پرسێكی دامه‌زراوه‌یی‪ ،‬وه‌كو ئه‌ركێكی‬ ‫گرنگی حكومه‌تی هه‌رێم مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌كرا‪ .‬له‌ئێستاشدا چاوه‌ڕوانین له‌یه‌كه‌م‬ ‫كۆبون���ه‌وه‌ی داهات���ووی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫وه‌زیران���دا بڕی���اری له‌س���ه‌ر بدرێت‌و‬ ‫بكه‌وێت ‌ه بواری كاركردنه‌وه‌‪ .‬یه‌كێكیش‬ ‫ی بااڵی‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫له‌كاره‌ گرنگه‌كان��� ‌‬ ‫خانمان به‌ دامه‌زراوه‌ییكردنی پرس���ی‬ ‫جیاكارییه‌ له‌ماف‌و پێگه‌ی ژن‌و پیاودا‬ ‫وه‌ك���و ئه‌ركێكی بنه‌مای���ی حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێم‪.‬‬ ‫ی ‪ 5‬ئه‌م ئه‌نجومه‌ن ‌ه‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌كابین���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌كو وه‌زاره‌تێك بوو‪ ،‬به‌اڵم له‌كابینه‌ ‌‬

‫ ‬ ‫په‌خشان زه‌نگه‌نه‬ ‫ی ب���ااڵی كاروباری‬ ‫‪ 6‬كرا به‌ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫خانمان‪..‬‬ ‫په‌خش���ان زه‌نگه‌نه‌‪ :‬له‌كابینه‌ی پێنج‬ ‫وه‌زاره‌ت نه‌ب���وو‪ ،‬به‌ڵك���و ئۆفیس���ی‬ ‫وه‌زی���ری هه‌رێم هه‌بوو‪ ،‬ئه‌م پرس���ه‌و‬ ‫ئه‌ركی حكوم���ه‌ت به‌رامبه‌ری كارێكی‬ ‫نوێی���ه‌و له‌س���ه‌ر ئاس���تی دوونی���اش‬ ‫ئه‌زمونێك���ی دوور‌ودرێ���ژ نیی��� ‌ه ل���ه‌و‬ ‫بواره‌دا‪ ،‬به‌ڵكو له‌ماوه‌ی بیس���ت ساڵ‬ ‫دوای���ی‌و به‌تایبه‌تی پ���اش كۆنگره‌ی‬ ‫په‌كینی نه‌ته‌و‌ه یه‌كگرتووه‌كان له‌ساڵی‬ ‫‪ ،1995‬ب ‌ه دامه‌زراوه‌ییكردنی پرس���ی‬ ‫ژن به‌چڕی له‌سه‌ر ئاستی نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫ی گونجاو بۆ‬ ‫كه‌وتنه‌ دانان���ی رێگه‌یه‌ك ‌‬ ‫ب���ه‌ دامه‌زراوه‌ییكردن���ی ئه‌م پرس���ه‌‪،‬‬ ‫له‌كوردستانیش ئه‌زمونێكی زۆر نوێیه‌‌و‬ ‫ئاس���ایی ‌ه له‌س���ه‌ره‌تادا ئاڵوگۆڕ‌و رای‬ ‫جیاوازیش هه‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬ب���اس له‌وه‌ده‌كرێت كه‌ ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌ه به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ نایاس���ای ‌‬ ‫ی ت���ا ئێس���تا‬ ‫كارده‌كات‪ ،‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌په‌رله‌م���ان هی���چ یاس���ایه‌كی‌ نییه‌‌و‬ ‫ئه‌رك‌و واجباتی‌ دیارنییه‌؟‬ ‫په‌خشان زه‌نگه‌نه‌‪ :‬ئه‌نجومه‌نی خانمان‬ ‫نایاس���ایی نیی���ه‌‪ ،‬به‌ڵك���و به‌گوێره‌ی‬ ‫یاسای ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران دامه‌زراوه‌و‬ ‫ب ‌ه په‌یڕه‌وی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانیش كار‬ ‫ده‌كات‪ ،‬بۆیه‌ ناوترێت نایاساییه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌م ‌ه راسته‌ كه‌ یاسای تایبه‌ت به‌ خۆی‬

‫نییه‌ وه‌كو ه���ه‌ر وه‌زاره‌تێك‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫خاڵێك���ی الوازی ئ���ه‌م ئه‌نجومه‌نه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ره‌شنوسی پڕۆژه‌ یاساكه‌ی ئێستا‬ ‫له‌به‌رده‌ستی لیژنه‌ی یاسایی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫وه‌زیراندایه‌‌و هیوادارین كه‌ له‌م وه‌رزه‌ی‬ ‫په‌رله‌ماندا بڕیاری له‌سه‌ر بدرێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫یاس���ایه‌كی تۆكم���ه‌ی هه‌بێت‌و پێگه‌ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نه‌كه‌ به‌هێزتر ده‌بێت‌و بودجه‌‌و‬ ‫خاوه‌نی بڕیاری خۆشی‌ ده‌بێت‪.‬‬ ‫ی ته‌نیا وه‌زیرێك بۆ‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬دیاریكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ژنان له‌حكومه‌ت به‌كه‌م س���ه‌یركردن ‌‬ ‫ژنان���ه‌‪ ،‬ی���ان له‌كه‌مته‌رخه‌م���ی‌ ژنانه‌‌و‬ ‫به‌جدی‌ كاریان بۆ نه‌كردووه‌؟‬ ‫ی به‌هه‌ند‬ ‫په‌خش���ان زه‌نگه‌نه‌‪ :‬ه���ۆكار ‌‬ ‫وه‌رنه‌گرتن���ی رۆڵ���ی ژن���ان له‌بواری‬ ‫گش���تیدا‪ ،‬من ب���ه‌ پاش���گه‌زبونه‌وه‌ی‬ ‫داده‌نێم له‌پێگ���ه‌ی ئافره‌تاندا‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی له‌كوردس���تان ژن���ی لێهاتوو‬ ‫كارامان له‌س���ه‌رجه‌م بواره‌كاندا هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌داخه‌و‌ه پێوه‌ره‌كان هه‌ندێكجار‬ ‫زۆر به‌ به‌رچاوته‌س���كییه‌و‌ه داده‌نرێن‪،‬‬ ‫بۆیه‌ كۆمه‌ڵگ ‌ه بێبه‌ش ده‌بێت له‌تواناو‬ ‫كارامه‌ی���ی ژن���ان‪ ،‬ئ���ه‌و كێش���ه‌یه‌ش‬ ‫ته‌نه���ا له‌ئه‌نجومه‌ن���ی وه‌زیراندا نییه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو له‌زانكۆكانیش���دا تا ئێستا یه‌ك‬ ‫س���ه‌رۆك زانك���ۆی ئافره‌تم���ان نییه‌‪،‬‬ ‫ی���ه‌ك پارێزگار یان س���ه‌رۆك ئیداره‌ی‬ ‫ژنمان نییه‌‪ ،‬له‌مه‌س���ه‌ل ‌ه سیاسیه‌كان‌و‬ ‫دانوستانه‌كانیش���دا ئافره‌تان نابینرێن‪،‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬بەختیار حسێن‬

‫له‌گه‌ڵ ئ���ه‌وه‌ی ك ‌ه له‌س���ه‌ركردایه‌تی‬ ‫هه‌م���وو حیزبه‌كان���دا ژن���ان بوونیان‬ ‫هه‌ی���ه‌‌و هه‌ندێك ل���ه‌و ژنان���ه‌ش زۆر‬ ‫لێهات���وو به‌تواناو خ���اوه‌ن ئه‌زموونن‪،‬‬ ‫به‌اڵم قوربانین‪ ،‬بۆی ‌ه جه‌خت له‌س���ه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و‌ه ده‌كه‌مه‌و‌ه كه‌ چاره‌س���ه‌ركردن ‌‬ ‫پرسی نایه‌كسانی‌و ناعه‌داله‌تی له‌نێوان‬ ‫ژن‌و پیاودا‪ ،‬پێویس���ت ‌ه ببێته‌ پرسێكی‬ ‫دامه‌زراوه‌یی گشت كۆمه‌ڵگه‌‪.‬‬ ‫ی چیب���وو ‪ 8‬مانگ‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ه���ۆكار ‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌تان له‌گه‌ڵ نه‌كرا؟‬ ‫په‌خش���ان زه‌نگه‌ن���ه‌‪ :‬ئ���ه‌وه‌ یه‌كێك ‌ه‬ ‫له‌كێشه‌ گه‌وره‌كانی به‌دامه‌زراوه‌نه‌كردنی‬ ‫چاره‌سه‌ری پرسێكی ئاڵۆزو هه‌ستیارو‬ ‫مه‌ترسیداری وه‌كو پرسی ژن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬زۆر باس ل���ه‌وه‌ ده‌كرێت ك ‌ه‬ ‫ی ‪ 7‬هیچ جۆر‌ه گرینگییه‌ك به‌و‬ ‫كابینه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پڕۆژه‌ ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نه‌ نادات‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 6‬بووه‌‪ ،‬ه���ۆكاری‌ نه‌جواڵن ‌‬ ‫كابینه‌ ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نه‌كه‌ش ب���ۆ ئه‌و‌ه ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه بووه‌ت���ه‌ قوربانی‌ نێ���وان هه‌ردوو‬ ‫كابینه‌كان؟‬ ‫په‌خش���ان زه‌نگه‌نه‌‪ :‬پێموای ‌ه هۆكاری‬ ‫سه‌ره‌كی ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه ئه‌زمونه‌ك ‌ه نوێیه‌‌و‬ ‫دی���دی هه‌مه‌ج���ۆر هه‌ی��� ‌ه ده‌رباره‌ی‪،‬‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای ئ���ه‌و فاكت���ه‌ر‌ه ناوخۆیی‌و‬ ‫ده‌ره‌كیانه‌ی ك ‌ه كاریگه‌رییان له‌س���ه‌ر‬ ‫گه‌لێك له‌‌و پرس��� ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تیان ‌ه هه‌ی ‌ه‬ ‫به‌ تایبه‌تی پرسی ژنان‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )342‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/9/11‬‬

‫هه‌ڵه‌یه‌كی‌ یه‌كێت ‌ی ده‌بێت ‌ه خێر بۆ گۆڕان‬ ‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫هه‌ڵه‌ی‌ كاندیدێكی‌ یه‌كێتی ده‌بێته‌‬ ‫هۆی‌ گه‌اڵڵه‌كردنی‌ سه‌فقه‌یه‌كی‌ نهێنی‌‬ ‫له‌نێوان پارتی‌‌و یه‌كێتی‌‌و گۆڕان‬ ‫له‌سه‌ر دیاریكردنی‌ سێ كۆمسیار‬ ‫له‌كۆمسیۆنی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان‪ .‬ئه‌و‬ ‫كوردانه‌شی‌ كه‌ له‌تاقیكردنه‌‌وه‌‌و‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندندا ده‌رچوون‌و پشتیوانی‌‬ ‫حیزبییان نییه‌ په‌راوێز خراون‌و‬ ‫چانسی‌ سه‌ركه‌وتنیان بۆ ئه‌م‬ ‫ئه‌نجومه‌نه‌ الوازه‌‪.‬‬ ‫چه‌ن���د س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئ���اگادار‬ ‫له‌به‌غدا ب���ۆ ئاوێنه‌ی���ان رونكرده‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌پرۆس���ه‌ی‌ دیاریكردن���ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫نوێ���ی‌ كۆمس���یارانی‌ كۆمس���یۆنی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان���ی‌ عێراقدا‪ ،‬هه‌ر س���ێ‬ ‫الیه‌ن���ی‌ پارت���ی‌‌و یه‌كێتی‌‌و گ���ۆڕان‪،‬‬ ‫ه���اوكات له‌گ���ه‌ڵ مش���تومڕ‌و یه‌كتر‬ ‫تۆمه‌تباركردنی‌ یه‌كت���ردا له‌میدیاكان‪،‬‬ ‫ژێربه‌ژێر رێككه‌وتوون له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كۆمسیارێكیش بده‌ن به‌لیستی‌ گۆڕان‬ ‫به‌رانبه‌ر بێده‌نگبوونی‌ لیس���تی‌ ناوبراو‬ ‫له‌كه‌موكوڕیی‌ كاندیدێكی‌ كۆمسیاریی‌‬ ‫سه‌ر به‌لیستی‌ هاوپه‌یمانی‌ كوردستان‪.‬‬

‫سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئاگادار له‌دانوستانه‌‬ ‫پشت په‌رده‌كانی‌ نێوان لیسته‌ كوردی‌و‬ ‫عێراقییه‌كان بۆ دیاریكردنی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫كۆمس���یاران‪ ،‬بۆ ئاوێنه‌ی‌ رونكرده‌وه‌‬ ‫پاش ئه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و لیستی‌ هاوپه‌یمانی‌‬ ‫كوردستان كه‌وتنه‌ شه‌ڕی‌ ئیعالمییه‌وه‌‬ ‫له‌سه‌ر پێداگری‌ هاوپه‌یمانی‌ كوردستان‬ ‫له‌سه‌ر مانه‌وه‌ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ كۆمسیاران‬ ‫به‌ ‪ 9‬كه‌س‌و مانه‌وه‌ی‌ پشكی‌ كورد به‌‬ ‫‪ 2‬كۆمس���یار (كۆمس���یارێكی‌ پارتی‌‌و‬ ‫كۆمس���یارێكی‌ یه‌كێتی‌)‪ ،‬له‌هه‌مانكاتدا‬ ‫پێداگری‌ گۆڕان له‌سه‌ر زیادكردنی‌ ئه‌م‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ه‌ بۆ ‪ 15‬ئه‌ن���دام بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫پشكی‌ كورد ببێته‌ ‪ 3‬كۆمسیار‌و لیستی‌‬ ‫گۆڕانیش كۆمس���یارێكی‌ به‌ربكه‌وێت‪،‬‬ ‫گ���ۆڕان خه‌له‌لێكی‌ گ���ه‌وره‌ له‌كاندیدی‬ ‫یه‌كێتی بۆ ئه‌ندامێت���ی‌ ئه‌نجومه‌نه‌كه‌‬ ‫ده‌دۆزنه‌وه‌‌و هه‌ڕه‌ش���ه‌ی‌ ئاشكراكردنی‌‬ ‫ده‌كه‌ن‌و ناچار هاوپه‌یمانی‌ كوردستانی‌‬ ‫گفتی‌ ئه‌وه‌یان پێده‌دات پش���تیوانییان‬ ‫بكات تا كۆمس���یارێكیان به‌ربكه‌وێت‪،‬‬ ‫ب���ه‌و مه‌رج���ه‌ی‌ له‌به‌رانب���ه‌ردا گۆڕان‬ ‫چاوپۆشیی‌ له‌كه‌موكوڕیی‌ ئه‌و كاندیده‌ی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ بكات‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و لیژن���ه‌ په‌رله‌مانیی���ه‌ی‌ ك���ه‌‬ ‫راسپێردراون به‌دیاریكردنی‌ كاندیدانی‌‬

‫ئه‌نجومه‌نی‌ كۆمس���یاران ب���ه‌ "لیژنه‌ی‌‬ ‫ش���اره‌زایان" ده‌ناس���رێت‌و س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫لیژنه‌ك���ه‌ ش���یعه‌ (عه‌ل���ی‌ ع���ه‌الق)‬ ‫جێگره‌كه‌ی‌ س���وننه‌ (زی���اد زه‌رب)‌و‬ ‫بڕیارده‌ره‌كه‌ی‌ كورد (موئه‌یه‌د ته‌یبی‌‬ ‫وته‌بێ���ژی‌ هاوپه‌یمانی‌ كوردس���تان)‌و‬ ‫یه‌كێك له‌ئه‌ندامانی‌ لیژنه‌كه‌ش سه‌ردار‬ ‫عه‌بدوڵاڵی‌ س���ه‌رۆكی‌ لیستی‌ گۆڕانه‌‌و‬ ‫لیژنه‌ك���ه‌ له‌كۆی‌ ‪ 7‬ه���ه‌زار پاڵێوراو‌و‬ ‫خوازی���ار كه‌ فۆڕمیان پ���ڕ كردوه‌ته‌وه‌‬ ‫ته‌نها ‪ 60‬كه‌سی‌ هێشتوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ زانیاریه‌كان���ی‌ ئاوێن���ه‌ش‬ ‫ت���ا دیاریكردن���ی‌ ئ���ه‌م ‪ 60‬پاڵێوراوه‌‬ ‫پرۆس���ه‌كه‌ تاڕاده‌یه‌كی‌ ب���اش به‌پێی‌‬ ‫پره‌نسیپه‌ یاس���اییه‌كان به‌ڕێوه‌چووه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌میان���ه‌ی‌ موقابه‌له‌كردنی‌ ئه‌م‬ ‫پاڵێوران���ه‌دا حیزبایه‌ت���ی‌‌و ناوگی���ری‌‬ ‫ده‌س���تی‌ پێكردوه‌‪ .‬هه‌روه‌ه���ا ئاوێنه‌‬ ‫زانیویه‌ت���ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ كێش���ه‌ی‌ ب���ۆ‬ ‫هاوپه‌یمانی‌ كوردستانی‌ دروستكردوه‌‬ ‫هه‌ڵ���ه‌ی‌ كاندیدی‌ س���ه‌ره‌كیی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫بووه‌ كه‌ له‌میانه‌ی‌ موقابه‌له‌دا وتویه‌تی‌‬ ‫چه‌ند س���اڵێكه‌ به‌رپرس���ی‌ دۆسیه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ه‌ له‌یه‌كێتی���دا‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫به‌پێی‌ یاساو ده‌ستوری‌ عێراق مه‌رجه‌‬ ‫ئه‌ندامان���ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ كۆمس���یاران‬

‫ئه‌و كوردان ‌هی‌ له‌تاقیكردنه‌وه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندندا ده‌رچوون‌‪ ،‬به‌اڵم پشتیوان ‌‬ ‫ی سه‌ركه‌وتنیان بۆ‬ ‫حیزبییان نییه‌‪ ،‬چانس ‌‬ ‫ئه‌م ئه‌نجومه‌نه‌ نییه‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆ‌و بێالیه‌ن بن‪ ،‬ه���ه‌ر له‌به‌ر‬ ‫ئه‌م���ه‌ش لیژن���ه‌ په‌رله‌مانییه‌ك���ه‌ ئه‌و‬ ‫پاڵێوراوه‌ی‌ دوورخستوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌كه‌ی‌ ئاوێنه‌ رونیكرده‌وه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫پینه‌كردن‌و راستكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م خروقاته‌‬ ‫یاس���اییه‌ش‪ ،‬هاوپه‌یمانی‌ كوردس���تان‬ ‫گرێبه‌ستێكی‌ ساخته‌ی‌ دروستكردووه‌‬ ‫له‌نێ���وان كاندیده‌ك���ه‌‌و یه‌كێت���ی‌‌و‬ ‫به‌لیژنه‌كه‌ی‌ په‌رله‌مان���ی‌ راگه‌یاندووه‌‬ ‫كه‌ ئه‌و پاڵێوراوه‌ به‌گرێبه‌س���ت كاری‌‬ ‫كردووه‌ له‌گ���ه‌ڵ یه‌كێتی‌‌و ئه‌ندامی‌ ئه‌و‬ ‫حیزبه‌ نه‌ب���ووه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم لیژنه‌كه‌ ئه‌م‬ ‫پاس���اوه‌ی‌ قبوڵ نه‌ك���ردووه‌‌و داوایان‬

‫له‌نوێنه‌ران���ی‌ ك���ورد ك���ردووه‌ زیاتر‬ ‫ئیحراجیان نه‌كه‌ن‪ .‬له‌الی‌ خۆش���یه‌وه‌‬ ‫لیستی‌ گۆڕان هه‌ڕه‌شه‌ی‌ ئاشكراكردنی‌‬ ‫ئه‌م س���اخته‌كارییه‌ی‌ ك���ردووه‌‌و به‌م‬ ‫هۆیه‌شه‌وه‌ سازش‌و هه‌وڵی‌ رازیكردنی‌‬ ‫گۆڕان ده‌ستیپێكردوه‌‌و له‌كاتێكدا هیچ‬ ‫كاندیدێكیان له‌‪ 60‬پاڵێوراوه‌كه‌دا نه‌بووه‌‬ ‫جێگه‌ی‌ كه‌س���ێكیان بۆ كردونه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫موقابه‌له‌یان كردووه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ گۆڕانیش‬ ‫پش���كی‌ له‌م ئه‌نجومه‌ن���ه‌دا هه‌بێت كه‌‬ ‫ده‌زگای‌ یاس���ادانه‌ر‌و چاودێ���ری‌ كاره‌‬ ‫ته‌نفیزییه‌كانی‌ كۆمسیۆنه‌‪.‬‬ ‫هه‌ر به‌پێ���ی‌ زانیاریه‌كانی‌ ئاوێنه‌ش‬

‫ئه‌و كوردان���ه‌ی‌ ك���ه‌ له‌تاقیكردنه‌وه‌‌و‬ ‫هه‌ڵس���ه‌نگاندندا ده‌رچ���وون‌و نمره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆریان به‌ده‌ست هێناوه‌‪ ،‬به‌اڵم پشتیوانی‌‬ ‫حیزبیی���ان نیی���ه‌‪ ،‬هیچ چانس���ێكی‌‬ ‫سه‌ركه‌وتنیان بۆ ئه‌م ئه‌نجومه‌نه‌ نییه‌‌و‬ ‫پرۆس���ه‌كه‌ له‌نێوان پارت���ی‌‌و یه‌كێتی‌‌و‬ ‫گۆڕاندا بڕیاری‌ پێش���وه‌ختی‌ لێدراوه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها به‌پێی‌ ئه‌و به‌ڵگانه‌ش���ی‌ الی‌‬ ‫ئاوێنه‌یه‌ كاندیدێكی‌ سه‌ربه‌خۆی‌ كورد‬ ‫له‌هه‌م���وو كاندیده‌كانیتر نمره‌ی‌ زیاتر‬ ‫هێناوه‌ له‌تاقیكردنه‌وه‌ی‌ كۆمس���یۆندا‬ ‫(‪ 61‬نم���ره‌)‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌موقابه‌ل���ه‌دا‬ ‫دوورخراوه‌ت���ه‌وه‌‪" .‬كۆمس���یۆنی بااڵی‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆی‌ هه‌ڵب���ژاردن" تاك���ه‌‬ ‫دامه‌زراوه‌ی یاس���ایی‌‌و ده‌ستورییه‌ بۆ‬ ‫ئه‌نجامدانی هه‌موو جۆره‌ هه‌ڵبژاردنێك‬ ‫له‌سه‌رتاس���ه‌ری عێراق‌و به‌پێی‌ یاسای‬ ‫ژماره‌ ‪11‬ی‌ س���اڵی ‪ 2007‬ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫نوێنه‌ران���ی‌ عێ���راق‪ ،‬دام���ه‌زراوه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م ده‌زگای���ه‌ له‌الی���ه‌ن ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫كۆمسیارانه‌وه‌ یاس���ای‌ بۆ داده‌نرێت‌و‬ ‫سه‌رپه‌رش���تی‌ ده‌كرێ���ت ك���ه‌ ‪2007‬‬ ‫هه‌ڵبژێردراوه‌‌و ل���ه‌‪ 9‬كه‌س پێكهاتووه‌‬ ‫كه‌ له‌ ‪ 4‬شیعه‌‪ 2 ،‬سوننه‌‪ 2 ،‬كورد‪1 ،‬‬ ‫توركمان پێكدێت‌و به‌پێی‌ یاسا ماوه‌ی‌‬ ‫كاركردنی‌ ‪ 5‬ساڵه‌‪.‬‬

‫په‌روه‌رده‌ی سلێمانی‪ ..‬رۆژتان باش‬ ‫ دالوه‌ر سۆفی كه‌ریم‬ ‫ماڵم���ان‬ ‫‪1967‬دا‬ ‫له‌س���اڵی‬ ‫له‌سابونكه‌رانه‌و‌ه گواس���ته‌و‌ه بۆ توی‬ ‫مه‌لیك‪ ،‬ه���ه‌ر له‌به‌رئ���ه‌و‌ه له‌مه‌كته‌بی‬ ‫زێوه‌ریش���ه‌و‌ه له‌گ���ه‌ڵ براكه‌ما نه‌قڵی‬ ‫مه‌كته‌ب���ی پیره‌مه‌گرونی س���ه‌ره‌تایی‬ ‫كراین‪ ،‬ئ���ه‌وكات له‌پۆل���ی پێنج بوم‪،‬‬ ‫یه‌كه‌م رۆژبوو هه‌س���تم به‌غه‌ریبی كردو‬ ‫كه‌سم نه‌ئه‌ناسی‪ ،‬جه‌ڕه‌س لێیداو چوین ‌ه‬ ‫پۆل‪ ،‬مامۆستایه‌ك هات ‌ه سه‌رمان یه‌ك‬ ‫یه‌ك ناوی پرس���ین‪ ،‬پاشان وتی‪ :‬من‬ ‫ناوم عه‌لی‪-‬یه‌و كوڕی عومه‌ر‌ه س���وری‬ ‫عه‌ره‌بانچیم‪ ،‬زانیاری‪-‬تان پێئه‌ڵێم‪.‬‬ ‫پ���اش هه‌ن���دێ نه‌س���یحه‌ت‪ ،‬وت���ی‬ ‫ئێم ‌ه مامۆس���تا فه‌ره‌ج عه‌ل���ی كه‌ریم‬ ‫ئیشێكی فێركردوین تاقیمانكردوه‌ته‌و‌ه‬ ‫س���ه‌ركه‌وتوو بوین‪ ،‬ئه‌وی���ش ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫حانوتی مه‌كته‌ب ئه‌كه‌ین به‌موساهه‌م ‌ه‬ ‫وات ‌ه "ش���ه‌راكه‌ت"‪ ،‬هه‌م���وو قوتابیه‌ك‬ ‫ئه‌توانێت سه‌هم بكڕێت‌و ببێت ‌ه شه‌ریك‬ ‫له‌حانوتی مه‌كته‌ب‪ ،‬نرخی هه‌ر سه‌همێك‬ ‫(‪ )10‬فلسه‌‪ ،‬هیچ تێنه‌گه‌شتم‪ ،‬هاتمه‌و‌ه‬ ‫بۆ ماڵه‌و‌ه وه‌ك خۆی گێڕامه‌وه‌‪ ،‬دایكم‌و‬ ‫باوكم گوێیان بۆ شل كردم‪ ،‬وتیان باش ‌ه‬ ‫پاره‌تان ئه‌ده‌ینێ سه‌هم بكڕن‪ ،‬پرسیم‬ ‫ئێو‌ه مامۆستاكان ئه‌ناسن‪ ،‬باوكم وتی‬ ‫ئه‌و فه‌ره‌ج ‌ه فه‌ن���ی‌و عه‌لی ئه‌فه‌نی‪-‬ی ‌ه‬ ‫خزممانن‪.‬‬ ‫به‌یان���ی یه‌ك���ی دینارێكی���ان داینێ‬ ‫بردمان ب���ۆ ژووری مودی���ر‪ ،‬فه‌ره‌ج ‌ه‬ ‫فه‌نی‪-‬م ناس���یه‌و‌ه ك��� ‌ه خزممانه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫پاره‌كه‌مان دانێ‌‪ ،‬وتی نابێت قوتابییه‌ك‬ ‫ل ‌ه (‪ )50‬س���ه‌هم زیات���ر بكڕێت‪ ،‬رێگ ‌ه‬ ‫ناده‌ی���ن‪ .‬وش���ه‌یه‌كی عه‌ره‌ب���ی وت‬ ‫تێنه‌گه‌ش���تم‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئێس���تا ئه‌زانم‬ ‫مه‌خس���ه‌دی قۆرغكاری ب���ووه‌‪ .‬یه‌كی‬ ‫نیو دینارو پس���وڵه‌ی (‪ )50‬سه‌هممان مندااڵن له‌یه‌که‌م رۆژی ساڵی نوێی خوێندن فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د‬ ‫له‌باخه‌ڵن���او هاتین���ه‌وه‌‪ ،‬له‌باوكم���م‬ ‫پین��� ‌ه ك���ردووه‌‪ ،‬قۆپچ���ه‌ی جلی بۆ بوایه‌‪.‬‬ ‫پرس���ی ئه‌و فه‌ره‌ج��� ‌ه فه‌نی‪-‬ی ‌ه كێیه‌‪،‬‬ ‫ت���ا له‌س���اڵی ‪ 1995‬به‌رپرس���ێكی‬ ‫لێناونه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬پاش ئ���ه‌وه‌ش پیاوانی‬ ‫چ���ۆن خزمی ئێمه‌ی���ه‌؟ باوكم دیاربوو‬ ‫گه‌ڕه‌كی كۆئه‌كرده‌وه‌‪ ،‬ئیزنی له‌فه‌ره‌ج ‌ه حكومه‌تی هه‌رێ���م بیرۆكه‌ی ئه‌وه‌ی ال‬ ‫فه‌ره‌ج ‌ه فه‌نی خۆشئه‌ویس���ت‪ ،‬باسی‬ ‫فه‌ن���ی وه‌رگرتبوو س���احه‌ی مه‌كته‌ب دروس���تبووبوو مه‌كته‌بی غ���ازی كۆن‬ ‫كه‌س���ایه‌تیه‌كه‌ی بۆ كردم‪ ،‬ك ‌ه وابزانم‬ ‫به‌كاربهێنێ���ت‪ ،‬ئێ���واران وه‌رزش���ی بكرێت ‌ه ش���وێنێكی مێژوی���ی‌و كلتوری‬ ‫ئه‌و‌ه وه‌اڵمی پرس���یاره‌كه‌ی من نه‌بوو‪،‬‬ ‫باله‌و باس���كه‌ی پێئه‌كردن‪ ،‬دوو تیپی ك ‌ه م���ن خ���ۆم به‌كارێكی زۆر باش���م‬ ‫وتی له‌كولییه‌ی هه‌نده‌س ‌ه له‌سه‌ر بزێوی‬ ‫لێدروس���تكردبوو‪ ،‬پیاوانی گه‌ڕه‌كیش ئه‌زان���ی‌و به‌وه‌فای���ی‌و دڵس���ۆزی ئه‌و‬ ‫سیاسی ده‌ركراوه‌‪ ،‬چۆت ‌ه كولیه‌ی حقوق‪،‬‬ ‫پیاوه‌ش���م بۆ ده‌ركه‌وت بۆ شاره‌كه‌ی‪،‬‬ ‫زۆر خۆشحاڵ بوون‪.‬‬ ‫له‌وێش هه‌ر وازی نه‌هێنا تا ده‌ریانكرد‪،‬‬ ‫مامۆستایه‌كی ترمان هه‌بوو (عه‌بدواڵ ب���ۆ ئ���ه‌و مه‌به‌س���ته‌ش په‌یوه‌ن���دی‬ ‫ده‌وره‌یه‌ك���ی بینی‌‌و بوو به‌مامۆس���تا‪ ،‬ده‌مانچه‌‪ ،‬ئه‌مانه‌م بیس���ت تا ئه‌مڕۆش لێیبپرسم ئایا مس���ته‌فا فه‌نی فریشت ‌ه‬ ‫تا ئێست ‌ه س���ێ چوار جاریش حه‌پس له‌بیرم نه‌چوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌م دوایانه‌دا بوو یان مامۆستا؟ خۆزگ ‌ه جوابی ئه‌و حه‌م��� ‌ه س���ور) مێ���ژووی پێئه‌وتین‪ ،‬كردب���وو به‌خوالێخۆش���بوو مامۆس���تا‬ ‫پرس���یاره‌م له‌به‌ڕێوه‌به‌رێتی په‌روه‌رد‌ه قه‌مه‌ره‌یه‌ك���ی هه‌ب���وو بیرم��� ‌ه رۆژانی عوس���مان چێ���واره‌وه‌‪ .‬ئه‌ویش به‌منی‬ ‫كراوه‌‪ ،‬به‌ڕه‌حه‌تی دانانیشێ‪ .‬دایكیشم تێگه‌یشتم‪.‬‬ ‫مامۆستایه‌كی ترمان هه‌بوو عه‌ره‌بی ببیستایه‌و بمزانیای ‌ه له‌و سااڵنه‌و‌ه چه‌ند باران منااڵنی نزیك ماڵی خۆیانی سوار وت‪ ،‬هه‌رس���ێكمان چوین بۆ مه‌كته‌بی‬ ‫وتی باوكیشی هه‌روابوو‪ ،‬ئه‌ڵێن له‌به‌غا‬ ‫ئه‌كردو ئه‌یبردنه‌وه‌‪ ،‬ئێمه‌ش ئیره‌ییمان ناوبراو‪ ،‬كورد واته‌نی ك ‌ه چوین دوژمن‬ ‫ی ناو‌ه پێئه‌وتین (مامۆس���تا مسته‌فا ئه‌مین مامۆستای وایان پێگه‌یاندووه‌؟‬ ‫له‌موزاهه‌ره‌ی���ه‌كا ن���ۆ ده‌مانچ ‌ه ‌‬ ‫به‌چاوی خ���ۆم دیوم ‌ه به‌ده‌م ده‌رس به‌هاوڕێكانمان ئه‌برد‪ .‬حه‌زمان له‌وه‌بوو له‌ماڵت نائومێد‪ ،‬چی ببینین‪ ،‬داڕوخاو‌و‬ ‫به‌هه‌یكه‌له‌ك���ه‌ی جه‌ن���ه‌راڵ مۆده‌وه‌‪ ،‬ئه‌حمه‌د)‪ ،‬ئێستا ك ‌ه ئه‌یهێنمه‌و‌ه یادی‬ ‫ی عه‌ب���دواڵ فه‌نی پش���تگوێخراو‪ ..‬پاش ماوه‌یه‌كی كورت‬ ‫هه‌ر له‌وه‌ش���ه‌و‌ه ناویان ناو‌ه عه‌لی نۆ خۆم‪ ،‬ح���ه‌ز ئه‌كه‌م كه‌س���ێك هه‌بێت وتنه‌وه‌و‌ه له‌پۆال جل���ی دڕاوی قوتابی ماڵم���ان نزی���ك ماڵ ‌‬

‫ چیتر حانوته‌كان مه‌خه‌ن ‌ه‬ ‫مه‌زاده‌وه‌ خوا هه‌ڵناگرێ ده‌ستمه‌كه‌ن‬ ‫به‌گیرفانی ئه‌و په‌پوالنه‌دا؟‬

‫دیوان ‌ی‬ ‫چاودێری ‌ی دارایی‌‌و‬ ‫ماڵئاواییه‌كی‌ تر‪..‬‬

‫ی وه‌ك به‌ڕێز تاج دین صاحب‪-‬‬ ‫ی چونك ‌ه كه‌س���انێك ‌‬ ‫ی چاودێری ‌‬ ‫ی دیوان��� ‌‬ ‫ل��� ‌ه ‪ 2012/8/30‬جێگر ‌‬ ‫ی خۆیان به‌جێهێش���ت ك ‌ه‬ ‫ی ی���ان وه‌ك ته‌له‌ب��� ‌ه ‌‬ ‫ی سلێمانی‌‪ ،‬به‌ڕێز تاج دین صاحب ماڵئاوای ‌‬ ‫دارای ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ڕێزیش���یان ماندونه‌ناس���ان ‌ه هه‌موو كاره‌كان ‌‬ ‫ی كرد له‌م دیوانه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش كاریگه‌رییه‌ك ‌‬ ‫یه‌كجاری ‌‬ ‫ی‬ ‫ی راده‌په‌ڕان���دو وه‌ك چه‌ترێك باڵ ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م دیوان ‌ه ‌‬ ‫ی هه‌بوو له‌س���ه‌ر فه‌رمانبه‌ران‌و كاره‌كان ‌‬ ‫گه‌ور‌ه ‌‬ ‫ی كه‌وتووه‌‪ .‬به‌س���ه‌ردا گرتبوو‪ ،‬به‌اڵم ئێس���تا ئه‌م چه‌تره‌ش‬ ‫دیوان‌و به‌جارێك كاره‌كانی���ان په‌ك ‌‬ ‫ی ك���رد‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫ی یه‌كجاره‌ك ‌‬ ‫ی به‌ڕێز جه‌الل نه‌م���او ماڵئاوای ‌‬ ‫ی خانه‌نش���ینكردن ‌‬ ‫ه���ه‌ر ل���ه‌دوا ‌‬ ‫ی كوردس���تان به‌نوس���راویان ژمار‌ه‬ ‫ی گ���ه‌ور‌ه له‌م دیوان ‌ه په‌رله‌مان��� ‌‬ ‫عومه‌ر س���ام ئاغا گورزێك ‌‬ ‫كه‌وت له‌ئه‌داو كاره‌كانی‌‪ ،‬به‌اڵم هیوایه‌ك مابوو‪ 3625 ،‬ل���ه‌‪ ،2012/7/12‬داوایان له‌به‌ڕێزیان كرد‬

‫به‌رپرس���ه‌ك ‌ه له‌وه‌زیف���ه‌ی حكومه‌تدا‬ ‫نه‌م���او بیرۆكه‌ك���ه‌ش چ���و‌ه خان���ه‌ی‬ ‫بیرچونه‌وه‌وه‌‪ ،‬خۆزگ��� ‌ه ئه‌م حكومه‌ت ‌ه‬ ‫ئ���ه‌و پرۆژه‌ی���ه‌ی له‌ی���اد نه‌كردای���ه‌‪،‬‬ ‫پاش قسه‌وباس���ی بیرۆكه‌كه‌‪ ،‬قس���ه‌ی‬ ‫الوه‌كیمان ده‌س���تیپێكردو به‌رپرسه‌ك ‌ه‬ ‫رووی كرد‌ه چێوارو وتی‪ :‬مامۆستایه‌ك‬ ‫هه‌بوو‪ ،‬یه‌كه‌م مامۆس���تا بوو (قیام‌و‬ ‫جلوس���ی) گۆڕیبوو ب ‌ه (رۆژتان باش‪..‬‬ ‫ژیانت باش) ناوی فه‌ره‌ج ‌ه فه‌نی بوو‪،‬‬ ‫بروسكه‌ئاس���ا وه‌ك بووبمه‌و‌ه به‌مناڵ‪،‬‬ ‫چووبمه‌و‌ه ب���ۆ ژووری مودیرو فه‌ره‌ج ‌ه‬ ‫فه‌نی ه���ه‌ر وه‌ك خۆی ش���یك پۆش‬ ‫ببینم‪ ،‬بڕیارمدا بكه‌وم ‌ه دوای (رۆژتان‬ ‫ب���اش‪ ..‬ژیانت باش)‪ ،‬ب���ۆم ده‌ركه‌وت‬ ‫فه‌ره‌جه‌فه‌نی پاش ئه‌وه‌ی ئه‌م نه‌ریت ‌ه‬ ‫فێ���ری من���ااڵن ئ���ه‌كات‪ ،‬خێره‌ومه‌ن‬ ‫لێیئه‌نوس���ن‪ ،‬نه‌قڵی ئه‌كه‌ن بۆ دهۆك‪،‬‬ ‫كات���ێ ئه‌م���ری نه‌قڵه‌ك���ه‌ی ئه‌ده‌نێ‪،‬‬ ‫ئه‌ڵێت‪ :‬زۆرم پێخۆش��� ‌ه ئه‌چم له‌وێش‬ ‫مندااڵن فێ���ری (رۆژب���اش‪ ..‬ژیانتان‬ ‫باش) ئه‌كه‌م‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئ���ه‌و قازانج ‌ه چه‌وره‌ش���م‬ ‫بیركه‌وت���ه‌و‌ه ك��� ‌ه له‌پ���اره‌ی حانوت‬ ‫به‌رمكه‌وتبوو‪ ..‬بێینه‌و‌ه سه‌ر مه‌سه‌له‌ی‬ ‫قازانجه‌ك���ه‌‪ ،‬هه‌ر ئه‌و س���اڵ ‌ه له‌نیوه‌ی‬ ‫ساڵدا بیرم ‌ه دینارێك‌و حه‌وتسه‌دو په‌نجا‬ ‫فلس���م وه‌رگرت‪ ،‬له‌كۆتایی ساڵیش���دا‬ ‫دوو دین���ارم وه‌رگ���رت‪ ،‬به‌مه‌رجێ���ك‬ ‫عه‌ل���ی ئه‌فه‌نی پێیوتین یارمه‌تی چه‌ند‬ ‫قوتابییه‌كی هه‌ژارمان لێداوه‌و ئوجوری‬ ‫ریازه‌شمان بۆ چه‌ند قوتابییه‌ك لێداوه‌و‬ ‫به‌پێی سه‌همه‌كان به‌شمان كردوه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫دوو دیناره‌ی دوایی قازانج‌و مایه‌یه‌‪.‬‬ ‫داوای لێب���وردن ئه‌كه‌م درێژه‌م دابێ‬ ‫به‌قسه‌كانم‪ ،‬دوای ئه‌وه‌ی ره‌حمه‌ت بۆ‬ ‫هه‌موویان ئه‌نێرم‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌وانه‌ی ناوم‬ ‫هێناون كۆچی دوایی���ان كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ی ئه‌مه‌وێ بیڵێم‪ :‬كوا ئه‌و په‌روه‌رد‌ه‬ ‫جوانه‌ی فه‌ره‌ج ‌ه فه‌نی‌و مامۆستا عه‌لی‌و‬ ‫مامۆس���تا عه‌بدواڵو مس���ته‌فا فه‌نی‌و‬ ‫هه‌موو مامۆس���تاكانی ئه‌و نه‌وه‌یه‌‪ .‬ئایا‬ ‫ئه‌گه‌ر س���ه‌ر له‌گۆڕه‌كانی���ان بێننه‌ده‌ر‬ ‫چی به‌وه‌زاره‌تی په‌روه‌رد‌ه ئه‌ڵێن؟ یان‬ ‫پالنیان بۆ دائه‌نێن چی له‌حانوته‌كانیان‬ ‫بك���ه‌ن‌و پێیان ئه‌ڵێن چیت���ر مه‌یخه‌ن ‌ه‬ ‫مه‌زاده‌و‌ه خوا هه‌ڵناگرێ ده‌ستمه‌كه‌ن‬ ‫به‌گیرفانی ئه‌و په‌پوالنه‌دا؟ ئایا پیاوانی‬ ‫گ���ه‌ڕه‌ك فێری وه‌رزش ئه‌كه‌نه‌وه‌؟ ئایا‬ ‫جارێكی تر فه‌ره‌ج ‌ه فه‌نی راپێچ زیندان‬ ‫ئه‌كرێت���ه‌وه‌؟ ی���ان به‌ده‌نگێك���ی به‌رز‬ ‫به‌كه‌له‌پچ��� ‌ه جه‌ڕیوه‌كانی ده‌س���تیه‌و‌ه‬ ‫هاوار ئه‌كا به‌سه‌رتاناو ئه‌ڵێ‪ :‬وه‌زاره‌تی‬ ‫په‌روه‌رد‌ه رۆژتان باش‪.‬‬

‫ی ب���وون ك ‌ه نازانن بۆ هه‌ر كارێك رووبكه‌ن ‌ه كوێ‌و‬ ‫ی وردبین ‌‬ ‫ی فه‌رمانگ ‌ه ‌‬ ‫ك ‌ه وه‌ك سه‌رپه‌رش���تیار ‌‬ ‫ی له‌خزمه‌تدا بمێنێته‌و‌ه تاكو كاره‌كانیان چۆن به‌ڕێوه‌به‌رن‪ .‬لێره‌دا ده‌پرس���ین‬ ‫ی س���لێمان ‌‬ ‫پارێزگا ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی ب‌‬ ‫ی شیاو ‌‬ ‫ی كوردستان كه‌سێك ‌‬ ‫ی ئاخۆ په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی چاودێری ‌‬ ‫ی دیوان ‌‬ ‫ی س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ده‌ستنیشانكردن ‌‬ ‫ی وه‌ك (جه‌الل عومه‌ر سام ئاغاو تاج دین‬ ‫ی كوردس���تان‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌پڕێكدا الیه‌ن ‌‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫دارای��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چاودێر ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان‌و صاحب) ده‌ستنیشان ده‌كات تا دیوان ‌‬ ‫ی كرد بێئه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌‪ 2012/8/30‬ماڵئاوای ‌‬ ‫ی هه‌رێم س���ه‌رۆكێك ی���ان جێگرێك دارایی‌ به‌حیزبی‌ نه‌كرێت؟‬ ‫حكومه‌ت��� ‌‬ ‫بۆ ئ���ه‌م ده‌زگا هه‌س���تیار‌ه دابنێ‌‪ ،‬له‌ئێس���تادا‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م ده‌زگای ‌ه توش���ی سه‌رلێشێواو ‌‬ ‫كارمه‌ندان ‌‬ ‫چاودێرێك‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )342‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/9/11‬‬

‫ونبوون‬

‫هه‌لی کار له‌کۆمپانیای داریان ‪ -‬هۆتێل ئه‌رین‬

‫ی بازرگانی‌‪-‬كۆمپانیای‌ كاری‌‪ ،‬ونبو‌ه به‌ناوی‌ (كاروان محه‌مه‌د‬ ‫*ناسنامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫جه‌الل) هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژور ‌‬ ‫ی ساز‪ ،‬ونبو‌ه به‌ناوی‌ (كاروان محه‌مه‌د‬ ‫ی بازرگانی‌‪-‬كۆمپانیا ‌‬ ‫*ناسنامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫جه‌الل) هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژور ‌‬ ‫ی ونبو‌ه به‌ناوی‌ (جه‌بار عوسمان عه‌بدواڵ) هه‌ركه‌س‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫*ناسنامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژور ‌‬ ‫ی ونبو‌ه به‌ناوی‌ (جه‌مال صدیق مه‌حمود) هه‌ركه‌س‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫*ناسنامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژور ‌‬ ‫ی قادر عه‌لی‌) هه‌ركه‌س‬ ‫ی (عه‌ل��� ‌‬ ‫ی ونبو‌ه به‌ناو ‌‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫*ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌ ونبوه‌ به‌ناوی‌ (فه‌ریدون عه‌زیز حسێن) هه‌ركه‌س‬ ‫*ناسنامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژور ‌‬ ‫ی (سه‌یوان ئه‌حمه‌د عه‌لی‌) هه‌ركه‌س‬ ‫ی ژوری‌ بازرگانی‌ ونبوه‌ به‌ناو ‌‬ ‫*ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌ ونبوه‌ به‌ناوی‌ (حاتم كه‌ریم حه‌مه‌ بۆر) هه‌ركه‌س‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫*ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژور ‌‬ ‫ی (تیش���كۆ جه‌وهه‌ر محه‌مه‌د)‬ ‫ی ونب���وه‌ به‌ناو ‌‬ ‫ی ژوری‌ بازرگان ‌‬ ‫*ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژور ‌‬ ‫ی (به‌همه‌ن عومه‌ر شه‌ریف صاڵح)‬ ‫ی ونبو‌ه به‌ناو ‌‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫*ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌ ونبوه‌ به‌ناوی‌ (ساالر ئه‌حمه‌د شاسوار) هه‌ركه‌س‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫*ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌ ونبوه‌ به‌ناوی‌ (فریا عه‌بدواڵ سه‌عید محه‌مه‌د)‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫*ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژور ‌‬ ‫ی (ئ���اوات محه‌مه‌د ئه‌مین قادر)‬ ‫ی ونبو‌ه به‌ناو ‌‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫*ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژور ‌‬ ‫ی ونبو‌ه به‌ناوی‌ (جه‌الل ره‌حیم رۆسته‌م) هه‌ركه‌س‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫*ناسنامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ ژور ‌‬ ‫ی (دانا له‌تیف نه‌جم) هه‌رك���ه‌س دۆزییه‌و‌ه‬ ‫ی به‌ن���او ‌‬ ‫* مۆڵه‌تێك���ی‌ زه‌ره‌نگه‌ر ‌‬ ‫بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ كۆمپانیای‌ ئاوێنه‌‪.‬‬

‫روخسارەکانی ترمان‌‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫ئەم وەسفەی ریلکە بۆ روخسارەکانی مرۆڤ‬ ‫تابڵێی وردە‪ .‬هەموو ئەو سیمایانەی ئەو‬ ‫لێیان دەدوێت سیما ناواقعییەکانمانن‪ ،‬ئەو‬ ‫کاراکتەر‌و بوونە فەنتازیانەن کە ناتوانین‬ ‫تەواو وەریانبگێڕینە س���ەر بوونی واقعی‪.‬‬ ‫لەڕاستیدا هۆیەکی س���ەرەکی بۆ ئەوەی‬ ‫مرۆڤ بەیەک س���یماوە بگیرسێتەوە‌و تا‬ ‫کۆتایی یەک رووی هەبێت‪ ،‬ئەو پەروەردە‬ ‫کۆمەاڵیەتییەی���ە کە نەگۆڕی‌و رۆش���نی‬ ‫له‌مرۆڤ دەوێت‪ .‬مرۆڤ له‌پێناوی ئەوانی‬ ‫ت���ردا‪ ،‬بۆ ئ���ەوەی بیناس���ن‌و تێیبگەن‪،‬‬ ‫دەبێ���ت بۆ هەمیش���ە ی���ەک دەموچاوی‬ ‫هەبێت‪ .‬سیفەتی «دوو روویی» یەکێکە‬ ‫له‌س���یفەتە ه���ەرە ب���ەدەکان‪ ،‬راس���تە‬ ‫له‌بەکارهێنانی باودا دووڕوو بە کەس���ێک‬ ‫دەوترێ���ت نیفاق���کارو درۆزن بێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دژایەتیکردنی دوو روویی لەجەوهەردا بۆ‬ ‫کوشتنی خەیاڵی ئینسانییە‪ ،‬تا بۆ جۆرە‬ ‫روخسار‌و ژیانێکی تر نەگەڕێت‪ .‬لەڕاستیدا‬ ‫هەموو دەموچ���اوەکان دەمامکن‪ ،‬ئەوەی‬ ‫ئێستا لەس���ەر روخس���ارمانە‌و ئەوەشی‬ ‫لەداهاتوودا دایدەنێین‪ ،‬جەوهەری نەگۆڕو‬ ‫ماهییەتی ئەبەدی‌و روخساریی هەمیشەیی‬ ‫له‌مرۆڤدا بوونی نییە‪ .‬وەک ریلکە دەڵێت‬ ‫دەشێت مرۆڤ روخساری خۆی نەگۆڕێت‪،‬‬ ‫له‌بەرئەوەی کۆمەڵگا‌و کولتوور‌و ئەوانیدی‬ ‫دەیانەوێ���ت ئێمە هەمیش���ە وەک خۆمان‬ ‫بی���ن‪ ،‬ل���ەو وێنەی���ەدا بین ک���ە ئەوان‬ ‫کێشاویانە‪ ،‬له‌بەرئەوەی سیماش دەکرێت‬ ‫وەک قەفەز بێت‪ ،‬بەاڵم هەتا ئەو دەمامکە‬ ‫بەردینان���ەش کە خەڵکانێکی زۆر پێوەی‬ ‫دەژین‪ ،‬هەمیش���ە ئاس���ەواری خەونێکی‬ ‫فەنتازیی پێوەیە کە نەهاتۆتەدی‪ ...‬هیچ‬ ‫روخس���ارێک کە هەمانە‪ ،‬هیچ رۆڵێک کە‬ ‫له‌ژیاندا دەیبینین‪ ،‬خاڵی نییە له‌درزێکی‬ ‫مەح���اڵ‪ ،‬له‌پلەیەک کە ویس���تومانە لەو‬ ‫رۆڵ‌و رێگای���ەوە بیگەینێ‌و ناتوانین‪ ،‬بۆیە‬ ‫هەموو دەموچاوێ���ک له‌دەموچاوەکانمان‬ ‫رەهەندێک���ی هەیە گرتنی هەم بۆ خۆمان‬ ‫ئەستەم‌و هەم الی ئەوانی دیش مەحاڵە‪.‬‬ ‫کاتێک دەڵێین مرۆڤ بوونەوەرێکی ئاڵۆزو‬ ‫ناڕۆش���نە‪ ،‬ئەم ئاڵۆزی‌و ناڕۆشنییە تەنیا‬ ‫ناگەڕێتەوە بۆ ئەوەی مرۆڤ مەخلوقێکی‬ ‫فرە روخس���ارە‪ ،‬بەڵکو بۆئەوەی له‌هەموو‬ ‫روخسارێک لەڕوخس���ارەکانیدا شوێنێکی‬ ‫خەیاڵی‌و ناواقعی‌و ئەس���تەم هەیە کە بە‬ ‫خۆی‌و بە هیچ کەس ناگیرێت‪ .‬دەمامکەکان‬

‫چەندە س���ادەو ئاس���ان‌و خۆشلەبەر بن‪،‬‬ ‫هێشتا مرۆڤ بەو ئەندازەیە رۆشن ناکەنەوە‬ ‫خاڵی بێت له‌ناواقعییەت‪ ،‬هەردەمامکێک‬ ‫لەدەمامکەکانم���ان‪ ،‬ه���ەر دەموچاوێ���ک‬ ‫له‌دەموچاوەکانمان بەرهەمی فەنتازیایەکی‬ ‫ناوەکی‌و دەرونی‌و کارلێکردنێکی سەختە‬ ‫له‌نێ���وان بوون���ی فیزیک���ی‌و ژینگ���ەی‬ ‫دەرەوەماندا‪ .‬مرۆڤ کتێبێکی سادە نییە‬ ‫بکرێت هەم���وو بەیەکج���ۆر تێیبگەن‪...‬‬ ‫زۆرب���ەی خەڵک بۆ تێگەیش���تن له‌مرۆڤ‬ ‫پەن���ا دەبەنە ب���ەر خوێندن���ەوەی دیوە‬ ‫واقع���ی‌و دی���اردە فیزیکییەکانی بوونی‪،‬‬ ‫بەاڵم بۆ تێگەیش���تن له‌مرۆڤ هەمیش���ە‬ ‫پێویستیمان بە مەلەوانێکی ناواقعی هەیە‪.‬‬ ‫وەک چۆن پارەی���ەک لەخەودا بیبەیتەوە‬ ‫تەنیا لەخەودا دەتوانێت س���ەرفیبکەیت‪،‬‬ ‫رەهەندە ناواقعییەکان���ی مرۆڤیش تەنیا‬ ‫بە کەرەس���تەی ناواقعی دەخوێنرێنەوە‪.‬‬ ‫ماهییەتی مرۆڤ دەرەنجامی فەنتازیایە‪،‬‬ ‫خەیاڵ رەگەزی س���ەرەکی دروستکردنی‬ ‫مرۆڤە بۆ ماهییەتی خۆی‪ ...‬خەیاڵ تەنیا‬ ‫هێزی کاریگەرە کە لەس���ەرەتاوە مرۆڤ‬ ‫روخس���ارەکانی خۆی پێ نیگار دەکات‌و‬ ‫له‌بەریان دەکات‪ .‬لێرەوە خەیاڵ هێزێکی‬ ‫الوەکی نییە‪ ،‬بەهرەیەک نییە الی کەسێک‬ ‫دەربکەوێت‌و کەس���ێکی دی لێی مەحروم‬ ‫بێت‪ ،‬خەیاڵ دروس���تکەری ئ���ەو نیگارو‬ ‫روخسارەیە کە پێوەی دەژین‪ ،‬هەم هێزی‬ ‫دروس���تکردن‌و هەم هێزی گۆڕانە‪ ،‬بەوەدا‬ ‫روخس���اری م���رۆڤ جەوهەرێکی ناواقعی‬ ‫هەیە‪ ،‬یەکەم ئاوێنە مرۆڤ بش���ێت خۆی‬ ‫له‌بەردا ببینێت‪ ،‬خەیاڵە‪.‬‬ ‫له‌کۆمەڵ���گا مۆدێرنەکاندا دژایەتی خەیاڵ‬ ‫پەیوەندییەکی قووڵی بەدژایەتی گۆڕانەوە‬ ‫هەیە‪ .‬م���رۆڤ لەمج���ۆرە کۆمەڵگایانەدا‬ ‫ناچارە یەک دەموچاوی هەبێت‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫دەوڵ���ەت‪ ،‬پۆلیس‪ ،‬دەزگاکان‪ ،‬دادگاکان‪،‬‬ ‫خێزان ب���ە روونی بیبینن‪ .‬یەک دەموچاو‬ ‫واتە یەک ش���وناس‪ ،‬یەک سروشت‪ ،‬یەک‬ ‫م���ۆراڵ‪ ..‬بۆیە ئاش���کرا دەتوانین بڵێین‬ ‫یاخیبوون ش���تێکە هەمیش���ە پەیوەندی‬ ‫بەدی���وە ناواقعییەکەی مرۆڤ���ەوە هەیە‪.‬‬ ‫مرۆڤی واقعی هەمیشە مرۆڤێکی کۆیلەیە‪.‬‬ ‫بەبێ گەڕان بۆ روخس���ارێکی تر‪ ،‬بە بێ‬ ‫فەنتازیاکردنی منێکی تر‪ ،‬مرۆڤ هەمیشە‬ ‫دیلی یەک دەمامک دەبێت کە ئەوانی تر‬ ‫بەزۆر دەیچەسپێنن بە دەموچاومانەوە‪.‬‬

‫هه‌رێمی‌ كوردستان ‪ /‬عێراق‬ ‫ی ‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ دادوه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناوچه‌ی‌ سلێمان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ دادگای‌ تێهه‌ڵچونه‌و‌ه ‌‬ ‫دادگای‌ به‌رایی‌ له‌شارباژێڕ‬

‫ئاگاداری‌‬

‫‪19‬‬

‫ژماره‌‪/219:‬ب‪2012/‬‬ ‫به‌روار‪2012/9/5 :‬‬

‫ی‬ ‫داواكار(عه‌تار قادر محه‌مه‌د) وێڕای‌ سه‌رپه‌رش���تیاری‌ به‌سه‌ر كور‌ه ناكامه‌كه‌ ‌‬ ‫(هه‌ستیار)‬ ‫ی كارگه‌ی‌‬ ‫ی شارستانی‌(شارباژێڕ) سه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫ی بار ‌‬ ‫داواله‌سه‌ركراو‪ /‬راستگر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (هه‌س���تیار) داوا ‌‬ ‫ی كوڕ‌ه ناكامه‌ك ‌ه ‌‬ ‫داواكار (عه‌ت���ار قادر محه‌مه‌د) له‌ب���ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تۆماركردووه‌ له‌م دادگایه‌ بۆ گۆڕینی‌ ناوی‌ كوڕه‌ناكامه‌كه‌ ‌‬ ‫ی س���ه‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ژماره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شارس���تان ‌‬ ‫ی بار ‌‬ ‫ی ماد‌هی‌ (‪ )21‬له‌یاس���ا ‌‬ ‫له‌(هه‌س���تیاره‌) بۆ(ئ���ارۆ) به‌پێ ‌‬ ‫ی ئه‌م ئاگاداری���ه‌ له‌یه‌كێك له‌ڕۆژنام ‌ه‬ ‫ی دا به‌باڵوكردن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ئ���ه‌م دادگای ‌ه بڕیار ‌‬ ‫ی هه‌ی ‌ه له‌م داوایه‌ له‌ماوه‌(‪ )10‬د‌ه رۆژدا‬ ‫ناوخۆییه‌كاندا هه‌ركه‌س‌و الیه‌نێك رێگر ‌‬ ‫ی بكات به‌م دادگایه‌و‌ه به‌پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫له‌باڵوكردن���ه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگاداریه‌وه‌ په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی یاسا‪.‬‬ ‫داواكار ده‌بینرێت به‌پێ ‌‬ ‫دادوه‌ر‬ ‫جمال سه‌دره‌دین عه‌لی‌‬

‫كۆمپانیای‌ داریان‬ ‫ی گشتی‪ /‬سنوردار‬ ‫به‌ڵێنده‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ناونیشانی‌ پیشه‌‪ :‬لێپرسراوی نووسینگه‌ ‌‬ ‫(پێشوازیكردن) هۆتێل‬ ‫ش���وێنی‌ كاركردن‪ :‬هوتێل ئه‌رین‪ ،‬س���لێمانی‪،‬‬ ‫ی شۆڕش(‪ ،)101‬شه‌قامی پیره‌مه‌گرون‪،‬‬ ‫گه‌ڕه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫باڵه‌خان���ه‌ی‌ ژماره‌(‪ ،)87‬به‌رامب���ه‌ر ده‌روازه‌ ‌‬ ‫ی ئازادی‬ ‫پارك ‌‬ ‫وه‌سفی پیشه‌‪:‬‬ ‫ی‬ ‫ی كاروبار ‌‬ ‫راپه‌ڕان���دن‌و به‌ڕێكردن‌و گونجاندن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆژان���ه‌ی‌ ئوتێ���ل‪ ،‬هۆتێ���ل سه‌رپه‌رش���تیار ‌‬ ‫ی (ری���زۆرت) له‌تۆمارك���ردن‌و‬ ‫گه‌ش���تیار ‌‬ ‫ده‌ستنیش���انكردن‌و دانانی‌ ژوور بۆ میوانه‌كان‪،‬‬ ‫پێ���دان‌و هه‌ڵگرت���ن‌و پارێزگاریك���ردن له‌كلیلی‬ ‫ژووره‌كان‪ ،‬ناردن‌و وه‌رگرتنی‌ نامه‌‪ ،‬تۆماركردن‌و‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫ی ئه‌و ژوورانه‌ ‌‬ ‫ی تۆمارو ژمێریاری ‌‬ ‫پاراس���تن ‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن میوانه‌كانه‌و‌ه به‌كارهێن���راون‪ ،‬دانان‌و‬ ‫ی ژوور‪ ،‬پێش���كه‌ش‬ ‫دڵنیابوونه‌وه‌ له‌حیجزكردن ‌‬ ‫ی هه‌موو‬ ‫ی پس���وڵه‌ی‌ پاره‌ وه‌رگرتن ب ‌ه بڕ ‌‬ ‫كردن ‌‬ ‫ی ك ‌ه پێویسته‌ بدرێن له‌الیه‌ن ئه‌و‬ ‫ئه‌و تێچوونان ‌ه ‌‬ ‫ی كه‌ هۆتێل به‌ جێده‌هێلن‪.‬‬ ‫میوانان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لێپرسراو ‌‬ ‫ئه‌رك‌و فه‌رمانه‌كان ‌‬ ‫نووسینگه‌ی‌ (پێشوازیكردن) هۆتێل‬ ‫ی‬ ‫ پێشوازیكردن‌و تۆماركردن‌و ده‌ستنیشانكردن ‌‬‫ژوور بۆ میوانانی‌ هوتێل‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ دڵنیابوون ل ‌ه ڕاس���تی‌و دروستی‌و میكانیزم ‌‬‫ی بڕی‌ پار‌هی‌ داواكراو‬ ‫چۆنیه‌تی‌ مان���ه‌وه‌و پێدان ‌‬ ‫ی مانه‌وه‌یان‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ن میوانه‌كانه‌وه‌ ب ‌ه مه‌به‌ست ‌‬ ‫ی‬ ‫ تۆماركردن‌و پاراستنی‌ تۆماره‌كان ب ‌ه مه‌به‌ست ‌‬‫ی‬ ‫ی ژمێریاری ‌‬ ‫ی ك ‌ه به‌رده‌ستن‌و ڕاگرتن ‌‬ ‫ئه‌و ژووران ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تۆماركردن یان ب ‌ه به‌كارهێنان ‌‬ ‫ی په‌ڕاو ‌‬ ‫له‌ڕێگ ‌ه ‌‬ ‫كۆمپیوته‌ر‪.‬‬ ‫ی پ���اره‌ وه‌رگرتن‌و‬ ‫‪ -‬ئاماده‌كردن���ی‌ پس���ووڵه‌ ‌‬

‫ی‬ ‫ی هه‌م���وو خزمه‌تگوزاریه‌كان‌و بڕ ‌‬ ‫خس���تنه‌ڕوو ‌‬ ‫تێچوونی���ان ك��� ‌ه پێویس���ت ‌ه بدرێ���ن‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ی دراو بۆ میوانه‌كان‪.‬‬ ‫ئاڵوگۆڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫ پێدان‌و هه‌ڵگرت���ن‌و پارێزگاریكردن له‌كلیل ‌‬‫ژووره‌كان‪.‬‬ ‫ پێداچوون���ه‌و‌هی‌ ژمێریاری���ی‌و چێكك���ردن‌و‬‫ی نرخه‌كان له‌گ���ه‌ڵ میوانه‌كاندا له‌كات‌و‬ ‫وردبین ‌‬ ‫به‌رواری‌ جێهێشتنی‌ هوتێلدا‪.‬‬ ‫ی ك ‌ه ل ‌ه دوایدا‬ ‫ی ئه‌و بڕ‌ه پاران���ه‌ ‌‬ ‫ تۆماركردن��� ‌‬‫ی ژووره‌كان‪ ،‬نرخی خواردن‌و‬ ‫ده‌درێن وه‌ك ‪ :‬كرێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌له‌فۆن ل ‌ه په‌ڕاو ‌‬ ‫خواردنه‌وه‌‪ ،‬به‌كارهێنان��� ‌‬ ‫تۆماركردندا یان ب ‌ه به‌كارهێنانی‌ كۆمپیوته‌ر‪.‬‬ ‫ی نامه‌و په‌یوه‌ندیه‌كان‬ ‫ وه‌رگرتن‌و گواس���تنه‌وه‌ ‌‬‫له‌ڕێگ ‌هی‌ ته‌له‌فۆن‌و به‌داله‌وه‌‪.‬‬ ‫ی خزمه‌تگوزاری‌و‬ ‫ په‌یوه‌ندیكردن ب ‌ه كارمه‌ندان ‌‬‫چاككردنه‌وه‌ "صیانه‌"‌و له‌كاتێكدا ك ‌ه میوانه‌كان‬ ‫رووبه‌ڕووی‌ كێشه‌و كه‌موكوڕی ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ دان���ان‌و دڵنیابوون���ه‌و‌ه له‌حیجزكردن��� ‌‬‫ژووره‌كان‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌موو پرس���یارو زانیاریه‌ك ‌‬ ‫ وه‌اڵمدان���ه‌وه‌ ‌‬‫ی هۆتێل‌و‬ ‫په‌یوه‌س���ت ب��� ‌ه خزمه‌تگوزاریه‌كان��� ‌‬ ‫تۆماری‌ میوانه‌كان‪ ،‬بازاڕك���ردن‌و نان خواردن‌و‬ ‫ی‬ ‫كات به‌س���ه‌ربردن‌و خۆش���گوزه‌رانی‌‪ ،‬چۆنیه‌ت ‌‬ ‫ی گه‌شت‌و ئاڕاسته‌كانی‌‪.‬‬ ‫ئه‌نجامدان ‌‬ ‫ تۆماركردن���ی‌ تێبین���ی‌و س���ه‌رنج‌و گله‌ی���ی‌و‬‫ی میوانه‌كان‌و به‌ره‌وڕووكردنه‌وه‌یان له‌گه‌ڵ‬ ‫گازنده‌ ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ردا گه‌ر پێویست بكات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی كارمه‌ندان ‌‬ ‫ ئامۆژگاریكردن‌و ئاگاداركردنه‌وه‌ ‌‬‫ی ژووره‌كان‌و‬ ‫خزمه‌تگوزار سه‌باره‌ت ب ‌ه چۆڵبوون ‌‬ ‫ئاماده‌بوونیان بۆ پاككردنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی گه‌شت بۆ شوێنه‌ گه‌شتوگوزاریه‌كان‪،‬‬ ‫ رێكخستن ‌‬‫ێ (تاكس���ی‌)‌و ریس���تۆرانت بۆ‬ ‫ی كر ‌‬ ‫ئۆتۆمبیل��� ‌‬ ‫میوانه‌كان ك ‌ه خوازیارن‪.‬‬ ‫ی به‌نرخ‬ ‫ هه‌ڵگرتن‌و پاراستنی‌ هه‌موو كه‌لو په‌لێك ‌‬‫ی هۆتێل‌و‬ ‫تایبه‌ت ب ‌ه میوان���ه‌كان ل ‌ه نێو خه‌زن ‌ه ‌‬ ‫ی پارێزراوی‌ تایبه‌ت به‌و مه‌به‌سته‌‪.‬‬ ‫جێگ ‌ه ‌‬

‫بۆچی‌ هه‌بوونی‌ نوێنه‌رایه‌تی‌‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌وبه‌ش���ه‌ش حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫پش���تی‌ پ���ێ‌ ده‌به‌س���تێت بریتی���ه‌ له‌و‬ ‫بڕگه‌ (نوس���ینگه‌ی‌ تایبه‌ت ب���ه‌ هه‌رێم‌و‬ ‫پارێ���زگاكان ده‌كرێت���ه‌وه‌ له‌باڵوێزخانه‌‌و‬ ‫نێ���رده‌ دیپلۆماس���یه‌كاندا به‌مه‌به‌س���تی‌‬ ‫به‌دواداچوون���ی‌ كاروباری‌ رۆش���نبیری‌‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و گه‌ش���ه‌پێدان)‪ .‬پێویس���ته‌‬ ‫له‌به‌رپرس���انی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم بپرسین‬ ‫ئای���ا عێ���راق ده‌وڵه‌ت���ی‌ بیانیی���ه‌ ت���ا‬ ‫نوێنه‌رایه‌تیتان هه‌بێت‪ ،‬ئایا باڵیۆزخانه‌‌و‬ ‫نێ���رده‌ی‌ دیپلۆماس���ی‌ له‌كوێ���دا ه���ه‌ن‪،‬‬ ‫له‌واڵتی‌ خۆی���ان یان له‌واڵتان���ی‌ بیانی‌‪،‬‬ ‫پاش���ان به‌ڕوونی‌ بڕگه‌كه‌ باسی‌ هه‌بوونی‌‬ ‫باڵیۆزخان���ه‌‌و نێ���رده‌ دیپلۆماس���یه‌كان‬ ‫ده‌كات‪ ،‬واته‌ له‌و شوێنانه‌دا باڵیۆزخانه‌‌و‬ ‫نێرده‌ی‌ عێراقی‌ فیدرال هه‌یه‌ نوسینگه‌ی‌‬ ‫تایبه‌تیش ب���ه‌ هه‌رێم‌و پارێزگاكان ده‌بێت‬ ‫له‌باڵیۆزخانه‌كان‌و نێرده‌ دیپلۆماسیه‌كاندا‬ ‫هه‌بن‪ ،‬لێ���ره‌وه‌ ئه‌وه‌ش ئاش���كرا ده‌بێت‬ ‫كه‌ س���ه‌رجه‌می‌ ئه‌و نوێنه‌رایه‌تیانه‌ی‌ كه‌‬ ‫ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ باڵیۆزخانه‌كان���ی‌ عێراقدا‬ ‫كراونه‌ته‌وه‌ ناقانونی���ن‪ ،‬چونكه‌ له‌مادده‌‬ ‫ده‌س���توریه‌كه‌دا به‌ڕوون���ی‌ هات���ووه‌ كه‌‬ ‫نوس���ینگه‌ی‌ تایبه‌ت له‌ن���او باڵیۆزخانه‌‌و‬ ‫نێ���رده‌ره‌ دپیلۆماس���یه‌كاندا ده‌كرێته‌وه‌‬ ‫نه‌ك له‌ده‌ره‌وه‌‌و به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ سه‌ربه‌خۆ‬

‫وه‌ك ئێستا له‌هه‌موو واڵتێك نوێنه‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێ���م هه‌ی���ه‌‌و حیزب���ه‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتداره‌كان به‌ ئ���اره‌زووی‌ خۆیان‬ ‫دابه‌شیان كردووه‌ به‌سه‌رخۆیاندا زۆرجار‬ ‫بۆ ب���ه‌رژه‌وه‌ی‌ حیزبی‌ به‌كاریان ده‌هێنن‪،‬‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ له‌كوێدا‌و به‌چ ش���ێوه‌یه‌ ئه‌و‬ ‫ماف���ه‌ دراوه‌‌و روونكراوه‌ته‌وه‌ ده‌گونجێت‪.‬‬ ‫پێویسته‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم كاتێك وه‌اڵمی‌‬ ‫پێشێكاریه‌كانی‌ حكومه‌تی‌ به‌غدا ده‌داته‌وه‌‬ ‫به‌ڵگه‌كان���ی‌ قانون���ی‌‌و قایلكه‌ربن‪ ،‬نه‌ك‬ ‫به‌ئاره‌زوی‌ خۆیان هه‌روه‌ك ده‌سه‌اڵتدارانی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ ناوه‌ندی‌ ده‌س���تور به‌كاربهێنن‬ ‫بۆ به‌رژه‌وه‌ندی‌ خۆیان‌و به‌و ش���ێوه‌یه‌ی‌‬ ‫خۆی���ان ده‌یانه‌وێت ته‌فیس���ر بۆ مادده‌‌و‬ ‫بڕگه‌كانی‌ بكه‌ن‪.‬‬ ‫له‌كۆتاییدا پێویس���ته‌ ده‌س���ه‌اڵتدارانی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان قانونێك ئاماده‌ بكه‌ن‬ ‫ل���ه‌و قانون���ه‌دا ئاماژه‌ ب���ۆ دامه‌زراندنی‌‬ ‫دامه‌زراوه‌یه‌ك بكرێت ئه‌و دامه‌زراوه‌ش به‌‬ ‫قانون ده‌سه‌اڵت‌و ئه‌ركه‌كانی‌ دیاربكرێت‪.‬‬ ‫دامه‌زراوه‌ك���ه‌ بتوانێ���ت په‌یوه‌ندیه‌كانی‌‬ ‫نێ���وان ناوه‌ند‌و هه‌رێ���م رێك بخات‪ .‬ئه‌و‬ ‫به‌شانه‌ی‌ ده‌س���توریش له‌ڕێگا دامه‌زراوه‌‌و‬ ‫ده‌زگایه‌كه‌وه‌ پێویستیان به‌ جێبه‌جێكردنه‌‬ ‫له‌نێ���وان الیه‌نه‌كان‪ .‬ئ���ه‌و دامه‌زراوه‌ ئه‌و‬ ‫ئه‌ركه‌ش بگرێته‌ ئه‌ستۆ‪.‬‬

‫ئاگاداری‌‬ ‫ی ك ‌ه له‌الیه‌ن داواكار پێش���كه‌ش ب���ه‌م فه‌رمانگه‌یه‌ كراو‌ه‬ ‫ی ئه‌و داواكاریه‌ ‌‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫ی (دانه‌ر‬ ‫له‌الی���ه‌ن (دانه‌ر ره‌مه‌زان محه‌مه‌د) ل���ه‌(‪ )2012/8/20‬خاوه‌نی‌ كارگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌له‌منیۆم‌و پالس���تیك) داوای‌ تۆماركردنی‌ ئ���ه‌و ئامێرانه‌ ‌‬ ‫ره‌م���ه‌زان بۆكار ‌‬ ‫ی‬ ‫كردوو‌ه ك ‌ه ل ‌ه (سلێمانی‌‪ /‬كانی‌ كورده‌) دانراون‌و ئامێره‌كانیان له‌خواره‌وه‌ دیار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ژماره‌ (‪ )65‬س���اڵی‌ (‪ )1952‬باڵو ‌‬ ‫ی په‌یڕه‌وی‌ ئامێری‌ میكانیك ‌‬ ‫ك���راو‌ه به‌پێ ‌‬ ‫ی به‌په‌یوه‌ندیدار یا خاوه‌ن���ی‌ هه‌ریه‌ك له‌و ئامێران ‌ه‬ ‫ده‌كه‌ینه‌وه‌ هه‌ركه‌س���ێ‌ خۆ ‌‬ ‫ی (‪ )15‬پانزه‌ ڕۆژ سه‌ردانی‌ ئه‌م فه‌رمانگه‌یه‌ بكات‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫داده‌نێ‌ له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی پێ‌ ده‌درێت‪.‬‬ ‫به‌ناوی‌ داواكاره‌وه‌ تۆمار ده‌كرێت‌و بڕوانامه‌ ‌‬ ‫ئامێره‌كان‪:‬‬ ‫ی ‪/2012‬كاره‌بایی ‪1.1kw‬‬ ‫‪ -1‬ئامێری‌ له‌حیم‪/‬ژمار‌ه ‪/8957‬تورك ‌‬ ‫ی ‪/2012‬كاره‌بایی‬ ‫‪ -2‬ئامێری‌ ته‌شریحی‌ دیله‌‪ /‬ژماره‌‪ /8012‬تورك ‌‬ ‫ی ‪1.5kw‬‬ ‫ی ‪/2012‬كاره‌بای ‌‬ ‫ی مشار‪ /‬ژماره‌‪ /8945‬تورك ‌‬ ‫‪ -3‬ئامێر ‌‬ ‫ی ‪1.5kw‬‬ ‫ی ‪/2012‬كاره‌بای ‌‬ ‫ی ماسیكه‌‪ /‬ژماره‌‪ /8952‬تورك ‌‬ ‫‪ -4‬ئامێر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪/2012‬كاره‌بای ‌‬ ‫ی كێلون‌و نه‌رماده‌‪ /‬ژم���اره‌‪ /9067‬تورك ‌‬ ‫ی ته‌ش���ریح ‌‬ ‫‪ -5‬ئامێر ‌‬ ‫‪1.1kw‬‬

‫‪2.2kw‬‬

‫ی یه‌لماز‪/2011/‬‬ ‫ی ته‌ش���ریح نیل���وز فرماده‌‪/0620011081616/‬تورك ‌‬ ‫‪ -6‬ئامێر ‌‬ ‫كاره‌بایی‌‬ ‫‪ -7‬سینه‌ر‪/0110012072654/‬توركی‌‪/2011/‬كاره‌بایی‬ ‫‪ -8‬ته‌شریح دیله‌‪/0520511040976/‬توركی‌‪/2011/‬كاره‌بایی‌‬ ‫‪ -9‬كۆمپرێسه‌ری‌ هه‌وا‪ /Z000/360/8/‬صینی‌‪ ،‬كاره‌بایی‌‬ ‫دادنوس‪/‬دادنوسی‌ سلێمانی‌‪1/‬‬ ‫فاروق كالن شه‌ریف‬

‫ وه‌رگرت���ن‌و دانان‌و جیاكردن���ه‌وه‌و هه‌ڵگرتنی‬‫ی‬ ‫كورته‌نامه‌و نامه‌ ئه‌لكترۆنی ‌ه هاتووه‌كان ب ‌ه پێ ‌‬ ‫به‌رواره‌كانیان‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ نووس���ین‌و تۆماركردنی‌ هه‌موو داواكاریه‌كان ‌‬‫به‌ ئاگاهێنانه‌وه‌ له‌فۆرمی‌ تایبه‌ت به‌و مه‌به‌سته‌‪‌،‬‬ ‫بنێردرێت بۆ بگۆڕی‌ "بداله‌"ی‌ هوتێل‪.‬‬ ‫ی تر ك ‌ه‬ ‫ی ه���ه‌ر كارو فه‌رمانێك ‌‬ ‫ به‌ جێهێنان��� ‌‬‫ی‬ ‫پێ���ی ده‌س���پێردرێت ل��� ‌ه الی���ه‌ن به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫سه‌رپه‌رشتیاره‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی جێگه‌و‌و نووسینگه‌ ‌‬ ‫ رێكخستن‌و خاوێن ڕاگرتن ‌‬‫پێشوازیكردن‪.‬‬ ‫تواناو لێهاتووی ‌‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫ ش���اره‌زایی‌ هه‌بێت له‌بواری پێش���وازیكردن ‌‬‫میوان‪.‬‬ ‫ی هه‌بێت س���ه‌باره‌ت ب��� ‌ه كۆمپیوته‌رو‬ ‫ زانیار ‌‬‫ی مایكرۆسۆفت ئۆفیس‪.‬‬ ‫پرۆگرامه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌بێت سه‌باره‌ت ب ‌ه بنه‌ما بنه‌ڕه‌تیه‌كان ‌‬ ‫ زانیار ‌‬‫ژمێریاریی‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌بێت ب ‌ه زمانه‌كان ‌‬ ‫ توانای‌ نووسین‌و گفتوگۆ ‌‬‫كوردی‌و عه‌ره‌بی‌و ئینگلیزی‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی خوازی���ارن ‪CV‬و زانیاریه‌كان ‌‬ ‫ئه‌و به‌ڕێزان���ه‌ ‌‬ ‫خۆیان بنێرن بۆ ئه‌م ناونیشانی‌ ئیمه‌یاڵنه‌‌‪:‬‬ ‫‪info@daryangroup.com‬‬ ‫‪info@areenhotel.com‬‬

‫ی بیگه‌ێننه‌ هۆتێل ئه‌رین‪.‬‬ ‫یان به‌ده‌ست ‌‬ ‫ی شۆڕش(‪،)101‬‬ ‫هوتێل ئه‌رین‪ ،‬سلێمانی‪ ،‬گه‌ڕه‌ك ‌‬ ‫ی ژماره‌(‪،)87‬‬ ‫شه‌قامی پیره‌مه‌گرون‪ ،‬باڵه‌خانه‌ ‌‬ ‫ی ئازادی‬ ‫ی پارك ‌‬ ‫به‌رامبه‌ر ده‌روازه‌ ‌‬ ‫به‌ڵێنده‌رایه‌تی‌ گشتی‌‪ /‬سنوردار‬ ‫ژ‪.‬ته‌له‌فون‪00964533207144 :‬‬ ‫مۆبایل‪009647701521536 :‬‬

‫ریکالم‬

‫ئاگاداری‌‬

‫بنكه‌ی‌ روناكبیری‌ گه‌الوێژ چله‌ی‌ ماته‌مینی‌ بۆ ش���اعیری‌ جوانه‌به‌رگ (عیرفان‬ ‫ئه‌حم���ه‌د) س���از ده‌كات رۆژی‌ ‪ 2012/9/15‬كات (‪)4‬ی‌ عه‌س���ر له‌هۆڵی‌ ته‌وار‬ ‫له‌س���لێمانی‌‪ ،‬هاتنت���ان په‌رۆش���یتانه‌ بۆ رۆح���ی‌ بێگه‌ردی‌ ش���اعیر(عیرفان‬ ‫ئه‌حمه‌د)‪.‬‬

‫سەبارەت بەسرودی نیشتمانیی‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫بەکورت���ی ئای���ا ت���ا چەن���د ئ���ەو کاتە‬ ‫کۆمه‌ڵ���گای ئێمە کۆمەڵگای���ەک دەبێت‬ ‫ماف‌و ئازادیەکانی س���ەرجەم الیەنەکانی‬ ‫تێ���دا پارێ���زرا‌و دەبێت؟! ب���ەر له‌هەموو‬ ‫ش���تێک م���ن پێموای���ە کۆمەڵ���گای‬ ‫ئێم���ە کۆمەڵگایەک���ە دەس���ەاڵتی هەم‬ ‫ئیس�ل�امیەکانی تاقیکردوەتەوە‪ ،‬هەم ئەو‬ ‫دوو حیزبەی ئێستا هەموو دەسەاڵتێکیان‬ ‫لەژێر دەس���تدایە‪ .‬بەتایبەتی له‌ناوچەی‬ ‫سەوز ئەمە تاچەند راستەو تاچەند راست‬ ‫نییە بابەتێکی ترە‪.‬‬ ‫ئااڵهەڵگران���ی ئەم پڕۆژەی���ەی گۆڕینی‬ ‫سروودی نیشتمانی‪ ،‬بەهەموو شێوەیەک‬ ‫له‌ئێس���تادا باس له‌ئازادی‌و مافی مرۆڤ‬ ‫دەک���ەن‪ ،‬بەب���ێ جی���اوازی‌ پێداگ���ری‬ ‫قوڵدەکەن لەس���ەر ئ���ازادی رادەربڕین‌و‬ ‫خۆیان بە داکۆکیکارێکی سەرسەختی ئەم‬ ‫مەسەالنە بە ئێمە نیشاندەدەن‪ .‬سەبارەت‬ ‫بەمەس���ەلەی ئازادی رادەربڕین‌و ئازادی‬ ‫نوس���ین کە ئەمە لەم مەسەلەی گۆڕینی‬ ‫سرودەدا پێموایە زیاتر لەسرودەکە لەژێر‬ ‫مەترسی‌و لەناوچونی یەکجاریدایە‪ ،‬چونکە‬ ‫ئ���ەو خەونە ترس���ناکەی ل���ەم بابەتەدا‬ ‫هاواردەکات‌و خۆی دەشارێتەوە‪ ،‬خەونی‬ ‫کردنی کۆمەڵگای ئێمەیە بەکۆمەڵگایەکی‬ ‫یەک رەنگی بێ جی���اوازی‪ .‬گەر ئەمەش‬ ‫نەکرێ���ت‪ ،‬الیەنی کەم کوش���تنی هەموو‬ ‫ماف���ەکان‌و گونجاندن���ی هەم���وو ئازادی‬ ‫الیەن���ە جی���اوازه‌کان‪ ،‬بەپێ���ی باوەڕی‬ ‫خۆیان‪ ،‬بەڕادەیه‌ک کە س���ەرجەم ماف‌و‬ ‫ئازادیەکان���ی الیەنە جی���اوازەکان بەبێ‬ ‫جی���اوازی دەگرێت���ەوە‪ .‬تەنان���ەت ئەمە‬ ‫مەترس���یە بۆ س���ەرجەم جیاوازیەکانی‬ ‫خودی ئاینی ئیس�ل�ام خۆش���ی‪ .‬الیەنێک‬ ‫توانای قبوڵکردن���ی تەنها دێڕێکی نییە‬ ‫کە جیاوازه‌ له‌باوەڕی ئەو‌و قبوڵی ناکات‪،‬‬ ‫چۆن باس له‌ئازادی‌و کۆمەڵگای مەدەنی‌و‬ ‫دیموکراس���ی‌و دادپەروەری دەکات؟ چۆن‬ ‫دەتەوێت باوەڕمان پێبێنیت کە سبەینێ‬ ‫لەژێر دەس���ەاڵتی تۆدا سەرجەم مافەکان‬ ‫پارێ���زراو دەبن؟! پێویس���تە ئەمە روون‬ ‫بکرێت���ەوە‪ ،‬دەنا ئەو گومان���ە زۆر زیاتر‬ ‫دەکات ک���ە تۆ خ���ۆت دەخەڵەتێنیت تا‬ ‫کۆمەڵگا ب���اوەڕت پێباکات‪ ،‬دواتر ئەوەی‬ ‫خ���ۆت دەتەوێت بی چەس���پێنیت‌و گوێ‬ ‫لەکۆمەڵ���گا نەگریت‪ ،‬ئای���ا چی دەوێت‌و‬ ‫داوای چ���ی دەکات‪ ،‬ئەم���ەش جیایە لەو‬ ‫دەس���ەاڵتەی ش���ەرعیەتی شۆڕش���گێڕی‬ ‫هەیەو دواتر گەندەڵ دەبێت‪ ،‬بەڵکو ئەمە‬ ‫ئەوپەڕی فاشیەت‌و داگیرکارییە‪.‬‬

‫ئێمە نابێ���ت ئەوەمان لەی���اد بچێت ئەو‬ ‫تێکستە ش���عرە نەک هەر جۆرێکی تری‬ ‫هونەری نوس���ین‪ ،‬ئەوەی ت���ۆ ئەتەوێت‬ ‫سنوری بۆدانێیت‌و لەقاڵبی خۆتی بدەیت‪،‬‬ ‫ئەو هونەری نوس���ینەیە کە گوێ لەهیچ‬ ‫جۆرە یاس���ایەک ناگرێت‌و هیچ سنورێک‬ ‫ناناس���ێت‪ .‬لێرەدا ئەوە ئاشکرائەبێت تۆ‬ ‫ناتەوێ���ت م���رۆڤ ئازادان���ه‌ بیربکاتەوە‌و‬ ‫دەتەوێ���ت تەنان���ەت لەش���یعردا بەپێی‬ ‫یاساکانی تۆ بیربکاتەوە وەک چۆن دەبێت‬ ‫له‌س���ەرجادەکان بەپێی یاساکان بڕوات!‬ ‫مەس���ەلەی بێسنوری ش���عر بەڕادەیەکە‬ ‫کە هیچ ی���ەک له‌ش���اعیرە مەزنەکان با‬ ‫ئیس�ل�امیش بووبن‌و باوه‌ڕێک���ی تەوایان‬ ‫بەخودا هەبوبێت باش لەم بێس���نوریەی‬ ‫ش���عر تێگەش���تون‪ .‬گەر ئێم���ە چونکە‬ ‫باس���ی کۆمەڵگای کوردی دەکەین تەنها‬ ‫له‌شعرەکانی (مەحوی) بڕوانین ئەوەمان‬ ‫ب���ۆ رووندەبێت���ەوە کە ش���عرەکانی هیچ‬ ‫سنورێکی خوداو ئاین ناناسن‪ .‬سەرەڕای‬ ‫ئ���ەوەش ئێم���ە زۆرب���ەی ئەدەبیاتمان‬ ‫له‌(م���ەال عبدولکەریم���ی مودەڕیس)ەوە‬ ‫بەدەس���ت گەیشتووه‌‪ ،‬ئەو لەم مەسەلەیە‬ ‫بەباش���ی تێگەش���تبوو‪ ،‬لەالیەکی ترەوە‬ ‫کۆمەڵگای ئێمە کە زۆرینەی مس���وڵمانە‪،‬‬ ‫ئاینی ئیس�ل�امیان له‌دەست ئەو کەسانە‬ ‫وەرگرتووە کە وەک مامۆستا عەبدولکەریم‬ ‫بوون نەک لەو دی���دەوە کە قبوڵی تەنها‬ ‫دێڕێک نەکات لەشعردا‪ .‬کەواتە زۆرینەی‬ ‫مس���وڵمانی کۆمەڵگای ئێمە ئەو دیده‌ی‬ ‫نییە کە تۆ باس���ی دەکەی���ت‌و دەتەوێت‬ ‫بیس���ەپێنی کە س���ەرەتاکەی لەسرودی‬ ‫نیشتمانی ئەی رەقیبەوە دەستپێدەکات‪.‬‬ ‫بابەتی خنکاندنی ئازادی لەم پڕۆژەیەدا زۆر‬ ‫هەڵدەگرێت‪ ،‬بەاڵم بەکورتی لێی دەدوێم‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی زۆر بەوردی کاری لەس���ەرکراوە‬ ‫لێرەدا کۆتکردنی خەیاڵی مرۆڤه‌ کە هیچ‬ ‫سنورێک ناناس���ێت‪ .‬دەیەوێت خەیاڵمان‬ ‫لەقاڵب بدات‌و بەپێی یاس���اکانی ئەو بیر‬ ‫بکەین���ەوە‪ ،‬ئەوکات ئەوەم���ان بەئازادی‬ ‫پێ بفرۆشێت کاتێک س���نور بۆ خەیاڵ‌و‬ ‫بیرکردنەوەمان دادەنێت‪ .‬کاتێک تۆ دێیت‬ ‫دەتەوێت خەیاڵی ش���اعیر له‌قاڵبی خۆت‬ ‫بدەیت‪ ،‬بەر لەهەرش���تێک ن���ەک ئازادی‬ ‫ئەمڕۆمان‪ ،‬بەڵکو ئازادی سبەینێش���مان‬ ‫ل���ێ زەوت دەکەیت‪ ،‬دەتەوێ���ت داهاتوو‬ ‫دیل بکەیت‪ ،‬چونکە شاعیرەکان هەمیشە‬ ‫ره‌نگی جیاوازتر لەوەی هەیە پیش���انمان‬ ‫دەدەن‌و نایانەوێ���ت خەیاڵ���ی ئ���ازادی‬ ‫لەدەست بدەین‪.‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬ ‫جێگری سەرنوسەر‪ :‬یاسین تەها‬

‫چاودێرێك‬

‫‪www.‬‬

‫‪Say.awene@gmail.com‬‬

‫‪Awene‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی‬ ‫سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‪ ،‬سەردەشت عوسمان‬

‫ریکالم‬

‫‪awene.com‬‬

‫مه‌كته‌ب ‌ی سیاس ‌ی‬ ‫یه‌كێت ‌ی پێویست ‌ی‬ ‫به‌هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌یه‌‬

‫دەتەوێت ئاوێنە چی بکات‪:‬‬

‫ه له‌ئه‌وروپا‬ ‫نوێنه‌ری ئاوێن ‌‬ ‫شوان حه‌مه‌ ـ نه‌رویج‬ ‫‪004799004729‬‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫ماوه‌ی����ه‌ك له‌مه‌وبه‌ر ده‌نگۆی‌ ئه‌وه‌ داكه‌وت كه‌ ه����ه‌ردوو جێگره‌كه‌ ‌ی تاڵه‌بان ‌ی‬ ‫داوای‌ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ یه‌كێتییان كردووه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ دواتر‬ ‫ئه‌م ده‌نگۆی ‌ه له‌الیه‌ن كۆسره‌ت ره‌سوڵ‌‌و دكتۆر به‌رهه‌م ساڵح ‪-‬ه‌وه‌ ره‌تكرایه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌ڕاستیدا یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستان زیاد له‌هه‌ر شتێك له‌م ئانوساته‌دا‬ ‫پێویستی‌ به‌بڕیار‌و پێداچوونه‌وه‌یه‌كی‌ به‌وجۆره‌یه‌‪.‬‬ ‫با راشكاوانه‌ بدوێین‪ ،‬مه‌كته‌بی‌ سیاس����ی‌ یه‌كێتی به‌م پێكهاته‌یه‌ی‌ ئێستایه‌وه‌‬ ‫له‌ئاس����ت رووداوه‌كانی‌ كوردس����تان‌و عێراق‌و ناوچه‌كه‌ش����دا نییه‌‪ ،‬هه‌لومه‌رجی‌‬ ‫سیاسی‌ سێ‌ س����اڵ‌ له‌مه‌وبه‌ر كه‌ دوا كۆنگره‌ی‌ یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستانی‌‬ ‫تیا به‌س����ترا‪ ،‬ته‌واو جیاوازه‌ له‌بارودۆخی‌ سیاسی‌ ئێستای‌ كوردستان‌و عێراق‌و‬ ‫ناوچه‌ك����ه‌ش‪ ،‬ئه‌م ناوچه‌یه‌ به‌گۆڕانكارییه‌كی‌ ئێج����گار گه‌وره‌دا تێده‌په‌ڕێت كه‌‬ ‫پێویس����تی‌ به‌داڕش����تنی‌ پالن‌و سیاس����ه‌تێكی‌ تۆكمه‌یه‌‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ گه‌ر یه‌كێتی‌‬ ‫خۆی‌ به‌هێزێكی‌ كارا ده‌زانێت‪ ،‬پێویس����ته‌ ره‌وتی‌ رووداوه‌كان بۆ "قه‌زاو قه‌ده‌ر"‬ ‫به‌جێنه‌هێڵێ‌‌و رۆڵی‌ كاریگه‌ریی له‌ئاڕاس����ته‌كردنیدا هه‌بێت‪ .‬مه‌كته‌بی‌ سیاس����ی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ به‌م پێكهاته‌یه‌وه‌ كه‌ به‌ش����ێكیان ده‌ركه‌وت چه‌ند كارامه‌و به‌هه‌ڵمه‌تن‬ ‫له‌"جنێوفرۆش����تن"دا چاوه‌ڕوانی‌ ئه‌وه‌ی‌ لێناكرێ‌ كه‌ داڕێژه‌ری‌ ئه‌و سیاس����ه‌ته‌‬ ‫تۆكمه‌یه‌ بێت‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ناوخۆی‌ كوردس����تان‌و په‌یوه‌ندیه‌كانی‌ یه‌كێتی����ش له‌گه‌ڵ‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان‌و پارتیش‪ ،‬دیسان گۆڕانكارییه‌كی‌ به‌وجۆره‌ ده‌خوازێت‪ ،‬سێ‌ ساڵ‌ له‌مه‌وبه‌ر‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ نێوان گۆڕان‌و یه‌كێتی‌ له‌وپه‌ڕی‌ گرژی‌‌و ئاڵۆزیدا بوو‪ ،‬ته‌نانه‌ت گه‌یشت‬ ‫به‌وه‌ی‌ س����ه‌ركرده‌كانی‌ ئه‌م دوو حیزبه‌ شیر‌و تیر له‌یه‌ك بسوون! ئه‌م مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاسییه‌ی‌ ئێس����تای‌ یه‌كێتی‌ ده‌رهاویشته‌ی‌ ئه‌و هه‌لومه‌رجه‌ بوو‪ ،‬ئه‌وده‌مه‌ وا‬ ‫پێویستی‌ ده‌كرد چه‌ند كه‌سێك بهێنرێنه‌ ریزی‌ هه‌ره‌ پێشه‌وه‌ی‌ یه‌كێتییه‌و‌ه كه‌‬ ‫بۆ ئه‌و ملمالنێیه‌و بۆ نمایشكردنی‌ هێزو بازووی‌ یه‌كێتی‌ ده‌گونجا‪ ،‬به‌اڵم ئێستا‬ ‫هه‌لومه‌رجه‌ك����ه‌ ته‌واو گ����ۆڕاوه‌‪ ،‬په‌یوه‌ندیه‌كانی‌ نێ����وان یه‌كێتی‌‌و گۆڕان تا دێ‌‬ ‫ئاساییتر ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬مام جه‌الل‌و كاك نه‌وشیروان له‌بۆنه‌كاندا ساڵوو پیرۆزبایی‌‬ ‫له‌یه‌ك ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌چه‌ندین مه‌س����ه‌له‌ی‌ گرنگی‌ وه‌ك متمانه‌سه‌ندنه‌وه‌ له‌مالیكی‌‌و‬ ‫پێویس����تیی‌ گه‌ڕاندنه‌وه‌ی‌ ده‌س����تور بۆ په‌رله‌مان‌و په‌یوه‌ندیی����ه‌ ده‌ره‌كیه‌كاندا‬ ‫هاوهه‌ڵوێس����ت‌و هاوبه‌ش����ن‪ ،‬ئه‌م هه‌لومه‌رجه‌ نوێیه‌ وا ده‌خوازێت كه‌ به‌ش����ێك‬ ‫له‌وانه‌ی‌ له‌قۆناغی‌ رابردوودا هێنرانه‌ پێشه‌وه‌‌و بوون به‌ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌ب سیاسی‌‬ ‫یه‌كێت����ی‌‪ ،‬ئیتر وه‌ختیه‌تی‌ ببرێنه‌ ریزی‌ دواوه‌ ت����ا تین‌و ته‌وژمێكی‌ نوێ‌‌و بیرو‬ ‫هوش����یارییه‌كی‌ چوس����ت‌و چاالك بڕژێته‌ نێو ئه‌م ئۆرگانه‌ بااڵیه‌ی‌ یه‌كێتییه‌وه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێتی‌ نیش����تمانی‌ كوردس����تان گه‌ر بیه‌وێت خۆی‌ نوێ‌ بكاته‌وه‌و له‌مه‌ زیاتر‬ ‫تووشی‌ پاشه‌كشێ‌‌و داخوران نه‌بێت‪ ،‬گه‌ر ده‌یه‌وێت به‌ئێجگاری‌ روحی‌ داهێنانی‌‬ ‫تی����ا نه‌مرێ‌‌و پێگه‌ی‌ جه‌ماوه‌ری‌ به‌ته‌واوی‌ له‌ده‌س����تنه‌دات‪ ،‬گه‌ر ده‌یه‌وێت وه‌ك‬ ‫به‌شێك له‌لێپرس����راوه‌كانی‌ ده‌ڵێن "ته‌نها حیزبی‌ سه‌روه‌ریه‌كانی‌ رابردوو نه‌بێ‌‌و‬ ‫ی هه‌ره‌‬ ‫حیزب����ی‌ ئاینده‌ بێت"‪ ،‬گ����ه‌ر ده‌یه‌وێت "پاره‌و چه‌ك" نه‌كات����ه‌ كۆڵه‌كه‌ ‌‬ ‫به‌هێزی‌ مانه‌وه‌و به‌رده‌وامبوونی‌‌و كوڕی‌ رۆژو كاسه‌لێسی‌ له‌ده‌ور نه‌ئاڵێت‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫پێویس����ته‌ بگۆڕێت‪ ،‬گۆڕینێك كه‌ له‌س����ه‌ری‌ سه‌ره‌وه‌ی‌ هه‌ڕه‌می‌ ده‌سه‌اڵتی‌ ئه‌م‬ ‫هێزه‌وه‌ ده‌ستپێبكات‪ ،‬له‌پێش����ه‌وه‌یان گۆڕین‌و هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‌ ئه‌م مه‌كته‌ب‬ ‫سیاسییه‌ی‌ ئێستا‪.‬‬

‫چاپخانەی ئاوێنە‬ ‫بۆ چاپکردنی‪:‬‬ ‫کتێب‪ ،‬گۆڤار‬ ‫رۆژنامه‌‪ ،‬نامیلکه‬

‫‪07701471518‬‬ ‫‪)053(3210501‬‬ ‫‪)053(3210502‬‬

‫ریکالم‬