ژمارە 355

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژمار‌ه (‪)355‬‬ ‫سێشەممە ‪2012/12/11‬‬

‫فڕۆکەخانەو کامێرای نهێنی‬

‫‪412‬‬ ‫»»»»‬

‫بۆ ته‌ماشاكردنی‌ ژماره‌یه‌ك كارمه‌ندی‌ ئافره‌ت‬ ‫له‌فرۆكه‌خانه‌ی‌ سلێمانی‌ كامێرا‌ داده‌نرێت‬

‫ ‬

‫ی سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫کۆمپانیای ئاوێنه‌ ده‌ریده‌کات‬

‫راگەیاندنی یەکێتی‌و یەکگرتوو‬

‫مورسی‌‪ ،‬یه‌كێتی‌‌و یه‌كگرتو‬ ‫روبه‌ڕوی‌ یه‌كتر ده‌كاته‌وه‌‬

‫‪17‬‬ ‫‪612‬‬ ‫»»»»‬

‫ناكۆكییه‌كانی هه‌رێم‌و به‌غدا‬

‫بازاڕی زه‌وی‌‌و خانویان له‌هه‌ولێر‬ ‫سست كردوه‌‬

‫‪12‬‬ ‫»»‬ ‫‪17‬‬ ‫»» ‪8‬‬

‫به‌غدا سه‌ردانه‌كه‌ ‌ی بارزانی‌ بۆ كه‌ركوك به‌"گێچه‌ڵ‌" ناوده‌بات‬ ‫ی‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫ی عێراق نور ‌‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیران ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی بارزان ‌‬ ‫نیگه‌ران��� ‌ه له‌س���ه‌ردانه‌كه‌ ‌‬ ‫كه‌رك���وك‌و به‌"گێچ���ه‌ڵ‌"ی‌ ناوده‌بات‪،‬‬ ‫ی ده‌ڵێت‬ ‫ی نزیك له‌مالیك ‌‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی نێ���وان هه‌ردوال‬ ‫"ئ���ه‌م كار‌ه بارگرژی ‌‬ ‫زیاتر ده‌كات"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫تایب���ه‌ت به‌ئاوێنه‌‪ :‬س���ه‌رچاوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاگادار له‌به‌غداوه‌ ب ‌ه ئاوێن ‌ه ‌‬ ‫سیاس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رۆژ ‌‬ ‫راگه‌یاند "ك ‌ه مالیكی‌ سه‌ردانه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫دوش���ه‌ممه‌ی‌ بارزانی‌ ب���ۆ ده‌وروبه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌رك���وك‌و به‌س���ه‌ركردنه‌وه‌ی‌ هێ���ز ‌‬ ‫پێش���مه‌رگه‌‪ ،‬به‌هه‌نگاوێكی‌ ئیسفزازی‌‌و‬ ‫ی بارگرژی‌ نێ���وان هه‌رێم‌و‬ ‫زیادكردن��� ‌‬ ‫به‌غدا داده‌نێت"‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌كه‌ كه‌ له‌مالیكییه‌وه‌ نزیكه‌‪،‬‬ ‫ئاماژ‌هی‌ بۆ ئه‌وه‌ كرد به‌غدا نیگه‌رانیش ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی وته‌بێژ ‌‬ ‫ل���ه‌و وه‌اڵمه‌ ‌‬ ‫ی ‪ 12-9‬باڵوكرایه‌و‌ه وه‌ك‬ ‫هه‌رێم كه‌ رۆژ ‌‬ ‫ی سه‌رۆك‬ ‫وه‌اڵمدانه‌وه‌یه‌ك بۆ قس���ه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ك ‌ه له‌رۆژنام ‌ه ‌‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫ی نور ‌‬ ‫وه‌زیران ‌‬ ‫(ره‌ئی) كوێتیدا باڵوكرایه‌وه‌‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌نیگه‌رانی‌ مالیكی‌ له‌مه‌ڕ‬ ‫ئه‌م لێدوان���ه‌‪ ،‬س���ه‌رچاوه‌كه‌ی‌ ئاوێن ‌ه‬ ‫ئاماژه‌ی‌ بۆ ئه‌و‌ه كرد كه‌ له‌الیه‌ن كه‌س ‌ه‬ ‫نزیكه‌كانی‌ مالیكییه‌وه‌ وا لێكدراوه‌ته‌و‌ه‬ ‫ی وته‌بێژه‌ك��� ‌ه‬ ‫ك��� ‌ه ئ���ه‌م لێدوان��� ‌ه ‌‬

‫ی‬ ‫راس���تكردنه‌وه‌‌و گفتوگۆ نییه‌‪ ،‬هێنده‌ ‌‬ ‫ی س���ه‌رۆك‬ ‫هێرش���كردن ‌ه س���ه‌ر خود ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌زیران نوری‌ مالیكییه‌و "شایس���ته‌ ‌‬ ‫وه‌اڵمدانه‌وه‌ش نییه‌"‪.‬‬ ‫ی بۆ ئه‌و‌ه‬ ‫ئه‌و س���ه‌رچاوه‌ی ‌ه ئام���اژه‌ ‌‬ ‫ی چه‌ند‬ ‫كرد ك���ه‌ هه‌رچه‌ن���ده‌ تاڵه‌بان ‌‬ ‫رۆژێك���ه‌ گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌ به‌غ���دا‪ ،‬هاوكات‬ ‫وه‌فدێك كه‌ پێكهاتوه‌ له‌ فازل میرانی‌‌و‬ ‫به‌رهه‌م ساڵح‪ ،‬هاوڕێی‌ تاڵه‌بانین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تائێس���تا هه‌س���ت به‌هیچ چاره‌سه‌رێك‬ ‫ناكرێ���ت له‌نێ���وان هه‌رێ���م‌و به‌غ���دا‌و‬ ‫ی هه‌ی ‌ه‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌ی‌ ئه‌و ده‌نگوباسان ‌ه ‌‬ ‫ك��� ‌ه گوایه‌ تاڵه‌بان���ی‌‌و مالیكی‌ له‌مرۆ‌و‬ ‫سبه‌یدا كۆده‌بنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم تائێستا هیچ‬ ‫واده‌یه‌ك بۆ ئه‌و كۆبونه‌وه‌یه‌ش دیاری‬ ‫نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌رچاوه‌كه‌ ‌‬ ‫ی زانیارییه‌كان ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬خوێندنه‌وه‌ی‌ سه‌رۆك وه‌زیران ‌‬ ‫عێراق بۆ سه‌ركردایه‌تی‌ هه‌رێم ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫كه‌ كه‌وتۆته‌ گه‌مه‌یه‌ك���ی‌ هه‌رێمایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ترس���ناكه‌وه‌‌و‪ ،‬ده‌یانه‌وێ���ت له‌رێ���گا ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رێم���ه‌وه‌ عێ���راق بكه‌نه‌ پاش���كۆ ‌‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ توركی���ا‪ ،‬له‌كاتێكدا هه‌رێم‬ ‫ی‬ ‫ی بوه‌ته‌ پاش���كۆ ‌‬ ‫خ���ۆی‌ به‌ت���ه‌واو ‌‬ ‫توركیا‪.‬‬ ‫ ‬ ‫»» ‪ 3‬بارزانی بە دوربین لەئۆپەراسیۆنی دیجلە دەڕوانێت‬

‫فۆتۆ‪ :‬سایتی سەرۆکایەتی هەرێم‬

‫شاره‌وانی سلێمانی به‌ نا‌یاسایی ‪ 75‬هه‌زار مه‌تر تاڵه‌بانی‪ :‬سلێمانی‬ ‫زه‌وی ده‌دات به‌( وزارة‌ الجمهوریة‌ العراقیة‌) ‪ 2900‬ملێونەری تێدایه‌‬ ‫عومه‌ر مه‌حوی‪ :‬ئه‌و كاره‌ به‌هیچ شێوه‌یه‌ك نایاسایی نییه‌‬

‫کۆمەڵگای مەخزەنی ژاڵە‬

‫ش���اره‌وانی س���لێمانی له‌س���ه‌رده‌می‬ ‫س���ه‌رۆكی پێشویدا كه‌ ئێستا سه‌رۆكی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن��� ‌ه له‌‌گوندی ژاڵه‌ی خوارو ك ‌ه‬ ‫ده‌كه‌وێت��� ‌ه رۆژهه‌اڵتی س���لێمانییه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫پارچ��� ‌ه زه‌وییه‌كی ‪ 75‬ه���ه‌زار مه‌تر ‌‬ ‫ێ ئه‌وه‌ی كوژانه‌وه‌ی( اطفا‌)‬ ‫دوج���ا به‌ب ‌‬ ‫ی داوه‌ به‌( وزار‌ه‬ ‫بۆ بكرێت‪ ،‬به‌نایاس���ا ‌‬ ‫الجمهوری���ه‌ العراقیه‌)‌و مۆڵه‌تی كاتییان‬ ‫پێداوه‌‌و ئێستا ژماره‌یه‌كی زۆر كۆگای‬ ‫تێدا دروستكراوه‌‪ ،‬سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫ش���اره‌وانیش عومه‌ر مه‌حوی ده‌ڵێت"‬ ‫به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك ئه‌و بریاره‌ كارێكی‬ ‫نایاسایی نییه‌"‪.‬‬ ‫ی تایبه‌ت‪ :‬شاره‌وانی سلێمانی‬ ‫سلێمان ‌‬

‫مۆڵه‌تی كات���ی داوه‌ به‌زه‌وییه‌ك بۆ (‬ ‫وزار‌ه الجمهوری ‌ه العراقیه‌) ك ‌ه روبه‌ره‌كه‌ی‬ ‫(‪ 64‬دۆنم‌و ‪ 2‬ئۆل���ك) كه‌ ده‌كات ‌ه ‪96‬‬ ‫ه���ه‌زار مه‌تر دوج���ا‪ ،‬له‌كاتێكدا ئه‌گه‌ر‬ ‫كوژانه‌وه‌ی بۆ بكرای ‌ه ته‌نها ‪ 19‬هه‌زار‌و‬ ‫س���ێ‌ سه‌د مه‌تر دوجا به‌ر خاوه‌نه‌كه‌ی‬ ‫ده‌ك���ه‌وت‪ ،‬به‌اڵم ئێس���تا خاوه‌نی ئه‌و‬ ‫پرۆژه‌ی ‌ه ‪ 75‬ه���ه‌زار مه‌تر دوجا زه‌وی‬ ‫حكومه‌تی به‌بڕیاری شاره‌وانی پێدراوه‌‌و‬ ‫چه‌ندین كۆگای له‌س���ه‌ر دروستكراوه‌‪،‬‬ ‫سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی شاره‌وانی عومه‌ر‬ ‫مه‌ح���وی ده‌ڵێت" مۆڵه‌تی كاتی به‌پێی‬ ‫بڕی���اری ئه‌نجومه‌ن ده‌درێ���ت كاتێك‬ ‫دیراس���ه‌ ده‌كرێت ك ‌ه ئه‌و مۆڵه‌ت ‌ه به‌و‬

‫ش���ێوه‌ نه‌خش���ه‌ی بۆ ك���راوه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫مه‌به‌سته‌ پێویستی خۆی هه‌بێت"‪.‬‬ ‫ش���اره‌زایه‌كی ب���واری كاروب���اری‬ ‫ی راگه‌یاند " هه‌مو‬ ‫ش���اره‌وانی به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ئه‌و كارانه‌ نایاسایین‌و‬ ‫به‌پێی یاسا به‌هیچ شێوه‌یه‌ك مۆڵه‌تی‬ ‫كاتی نادرێت به‌زه‌وی كش���توكاڵی بۆ‬ ‫دروس���تكردنی هیچ جۆر‌ه پڕۆژه‌یه‌كی‬ ‫نیش���ته‌جێی یان پیشه‌سازی تا كاری‬ ‫كوژاندنه‌وه‌ی بۆ نه‌كرێت"‪ ،‬سه‌رچاوه‌ك ‌ه‬ ‫ده‌پرسێت‪ ،‬ئایا تائێستا هیچ مۆڵه‌تێكی‬ ‫كاتی دراو‌ه به‌زه‌وی كش���توكاڵی جگ ‌ه‬ ‫له‌و زه‌وییه‌؟‬

‫»» ‪3‬‬

‫لەنێوان وەهم‌و درۆو ترس‌و مژدەدا‪ ...‬خوێندنەوەیەک بۆ دۆخی ئەمڕۆمان‬

‫»» ‪12‬‬

‫"بودجه‌ی‌ ئه‌مساڵی‌ دامه‌زراوان ‌ی زانكۆ‬ ‫دراوه‌ به‌سلفه‌ی‌ عه‌قار"‬ ‫كوردس����تان ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مانتارێك����ی‌‬ ‫رایده‌گه‌یه‌ن����ێ ك����ه‌ ئ����ه‌و بودجه‌ی‌‬ ‫ئه‌مس����اڵ‌ ب����ۆ ده‌رچوان����ی‌ زانكۆ‌و‬ ‫په‌یمانگ����ه‌كان ته‌رخانكراب����و دراوه‌‬ ‫به‌سلفه‌ی‌ عه‌قار‪.‬‬ ‫س����لێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬په‌رله‌مانتاری‌‬ ‫لیژن����ه‌ی‌ پ����ه‌روه‌رده‌‌و خوێندنی‌ بااڵ‬

‫له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان‪ ،‬د‪.‬سه‌روه‌ر‬ ‫عه‌بدولڕه‌حمان له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌‬ ‫رایگه‌یاندوه‌ كه‌ ئه‌وان له‌مانگی‌ شه‌شدا‬ ‫بودجه‌ی‌ ئه‌مساڵیان په‌سه‌ندكردوه‌‌و‬ ‫پاره‌ی‌ ئه‌مس����اڵی‌ ده‌رچوانی‌ زانكۆ‌و‬ ‫په‌یمانگا‌و به‌شه‌كانی‌ دیكه‌ش دراوه‌‬ ‫به‌س����لفه‌ی‌ عه‌ق����ار‌و وت����ی‌ "به‌پێی‌‬

‫تاڵەبانی‬ ‫تاڵەبان���ی رایگەیان���د ک���ە زۆرب���ه‌ی‬ ‫کوردەکانی س���وریا ح���ەز بەروخانی‬ ‫رژێمه‌که‌ی بەشار ئەسەد ناکەن لەترسی‬ ‫تورکیا‪ ،‬هەروەها دەڵێت‪ :‬ئێستا ‪2900‬‬ ‫ملێونەر له‌سلێمانی هه‌ن‪.‬‬

‫هەولێر ‪ 11‬هەزار‌و سلێمانیش‬ ‫‪ 3‬هەزار پەنابەری سوری تێدایە‬

‫زیاتر ل���ە‪ 11‬هەزار پەنابەری س���وری‬ ‫لەش���اری هەولێر‌و ‪ 3‬هەزار پەنابەریش‬ ‫رویان لەشاری سلێمانی کردووە‪.‬‬ ‫ئاژانسەکان‪ ،‬ئاوێنە‪ :‬بەپێی ئامارێکی‬ ‫کۆمیس���یارانی نەت���ەوە یەکگرتوەکان‬ ‫ب���ۆ کاروب���اری پەناب���ەران ‪ 63‬هەزار‬ ‫پەنابەری سوری رویان لەعێراق کردوە‬ ‫کە زۆرینەیان لەهەرێمی کوردستاندانو‬ ‫به‌دواداچونه‌كان����ی‌ ئێمه‌ ئه‌و پاره‌یه‌ ئه‌مساڵ‌ ‪ 17‬هه‌زار ده‌رچوی‌ زانكۆ‌و بەگوێرەی ئامارەکە کە سەرەتای ئەم‬ ‫س����ه‌رفكراوه‌ بۆ سلفه‌ی‌ عه‌قار‪ ،‬واته‌ په‌یمانگ����ه‌‌و ئاماده‌یی‌‌و به‌ش����ه‌كانی‌ هەفتەی���ە باڵوکراوەت���ەوە زیاتر لە ‪51‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌مس����اڵ‌ پێنج هه‌زار كه‌س دیكه‌ش له‌فه‌رمانگه‌كانی‌ حكومه‌تدا‬ ‫پاره‌كه‌یان بۆ دابینكرابێت بۆ سلفه‌‪ ،‬دابمه‌زرێنرێن‌و پێرێ‌ (یه‌كشه‌ممه‌)ش‬ ‫ئه‌وا ده‌توانین بڵێین ‪ 10‬هه‌زار كه‌س ناوی‌ ده‌رچوانی‌ زانكۆ‌و په‌یمانگه‌كان‬ ‫له‌س����نوری‌ پارێ����زگای‌ س����لێمانی‌‬ ‫سودمه‌ندبون"‪.‬‬ ‫جێ����ی‌ ئاماژه‌ی����ه‌ بڕی����اردراوه‌ بۆ راگه‌یه‌نرا‪.‬‬

‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی گه‌ڕه‌کی شۆڕش ‪ 101‬شه‌قامی ‪2‬سالم خانووی ‪ 56‬ته‌له‌فۆن‪ 2136622 3210501 3210502 :‬هه‌ولێر ‪ ،‬فولکه‌ی کوران ‪ -‬به‌رامبه‌ر نه‌خۆشخانه‌ی ژینی تایبه‌ت (مۆبایل)‪ 07504531388 :‬‬

‫ئاوێنە‪ ،‬سلێمانی‪ :‬تاڵــــەبانی سه‌رۆک‬ ‫کۆمــــــــــ���اری عێ���راق بەئاژانس���ی‬ ‫هه‌واڵ���ی کـــــونای کوەیتی راگەیاندوە‬ ‫ک���ه‌ لەکات���ی روخـــــــــانی س���ەدام‬ ‫حسێندا شاری س���لێمــــــــانی ته‌نها‬ ‫‪ 5‬ملێون���ەری تێدا ب���ووە‪ ،‬بـــــــــەاڵم‬ ‫لەئێس���تادا بەگوێرەی ئەوانەی ناویان‬ ‫ل���ەژوری بازرگان���ی‌و پیشه‌س���ازی‬ ‫تـــۆمارکراوە‪ 2900 ،‬ملێونەر لەش���اری‬ ‫سلێمانیدا هەیە‪.‬‬ ‫تاڵەبان���ی ئەوەش���ی رونکردۆتەوە‬ ‫کە زۆربەی کوردەکانی س���وریا لەگەڵ‬ ‫حکومەتەکەی بەشار ئەسەددان‌و حەز‬ ‫بەروخان���ی ناکەن لەترس���ی تورکیا‪،‬‬ ‫لەبەرئەوەی کورده‌کان دەترسن ئەگەر‬ ‫تورکیا دەست بەس���ەر واڵتی سوریادا‬ ‫بگرێت‪ ،‬بارودۆخیان خراپتر بێت‪.‬‬

‫هەزار پەنابەری سوری رویان لەهەرێمی‬ ‫کوردستان کردوە‪.‬‬ ‫بەپێی ئەو ئامارە لەش���اری هەولێر‬ ‫‪ 11‬هەزار‌و ‪ 181‬پەنابەری س���وری لەو‬ ‫ش���ارەدان‌و لەپارێزگای سلێمانی سێ‬ ‫هەزار پەنابەر هەیە‌و دهۆکیش زیاترین‬ ‫پەنابەر روی تێک���ردوە کە ‪ 40‬هەزارو‬ ‫‪ 36٢‬کەس���ن‪ ،‬ئەم���ەش لەبەرئەوەی‬ ‫ش���اری دهۆک هاوسنورە لەگەڵ واڵتی‬ ‫سوریادا‪.‬‬

‫په‌یوه‌ندی نێوان هه‌رێم‌و به‌غدا‪:‬‬ ‫سه‌ره‌تایه‌كی نوێ‬ ‫»» ‪14‬‬

‫ئاریافۆن‪ 2560031 :‬کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات‬

‫نرخی ‪ 1000‬دینار ‬

‫تیراژ ‪4500 :‬‬

‫‪2‬‬

‫هه‌واڵ‬

‫)‪ )355‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/11‬‬

‫"مالیکی هیچ زەوییەکی لەهەولێر‬ ‫سبەی ‪2012 /12/12‬یه‌ وەرنەگرتوە تا بیفرۆشێت"‬ ‫هۆڵەکانی ئاهه‌نگی‬ ‫شار به‌رناکه‌ون‬

‫ئا‪ :‬زریان‌و رەوا‬ ‫سبەینێ ‪ ،‌2012 /12/12‬رۆژێکه‌‬ ‫بیرکه‌وتنه‌وه‌ی له‌یاده‌وه‌ریدا ئاسان‌‌و‬ ‫جوانه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی بۆ هاوسه‌رگیری‪،‬‬ ‫هه‌ربۆیه‌ هۆڵەکانی سلێمانی‬ ‫بەرناکەون جگە لەوەی بەشێکیان‬ ‫دو ئاهەنگی هاوسەرگیرییان تێدایە‌‪،‬‬ ‫هه‌ندێکیشیان لەمانگی چواری‬ ‫ئەمساڵەوە گیراون‪.‬‬ ‫رۆژی ‪ 2012/12/12‬ئەو رۆژە تایبەتە‬ ‫کە تا حەوت ساڵی تر رۆژمێری زاینی‬ ‫رۆژێکی دیکەی لەو چەشنە بەخۆیەوە‬ ‫نابینێت‪ ،‬ئەو کوڕ‌و کچانەی لەم ساڵدا‬ ‫دەیانەوێ���ت بچنە ک���ەژاوەی زێرینەوە‬ ‫لەهەشت مانگ لەوەپێشەوە لەهەوڵدان‬ ‫هۆڵێک���ی ئاهەنگی هاوس���ەرگیری لەو‬ ‫رۆژەدا دەستبکەوێت‪ ،‬تا ئەو ئاهەنگە‬ ‫بۆ ئەبەد لەیادەوەرییاندا بمێنێتەوە‪.‬‬ ‫س���ەرجەم هۆڵ���ەکان به‌تایبه‌ت���ی‬ ‫هۆڵه‌ هه‌ره‌ ناس���راوه‌کانی شار‪ ،‬زیاتر‬ ‫لەمانگێک���ە دراون بەکرێ‌و لەو رۆژەدا‬ ‫زیاتر لەدو ئاهەنگیان تێدایە‪ ،‬خاوەنی‬ ‫هۆڵی ئۆس���کار‪ ،‬عومەر حەمە فەره‌ج‬ ‫بەئاوێنەی وت کە هۆڵەکەیان لەمانگی‬ ‫چوارەوە داواکاری لەس���ەرە تا رۆژی‬ ‫‪ 2012/12/12‬بدرێت بکرێ بۆ ئاهەنگی‬ ‫هاوس���ەرگیری‪ ،‬عومەر وتیش���ی "لەو‬ ‫رۆژەدا ب���ەرۆژ ئاهەنگێک���ی تێدای���ەو‬ ‫لەشەویشدا ئاهەنگێکی تر"‪.‬‬

‫راوی����ژکاری راگەیاندنی مالیکی عەلی‬ ‫موس����ەوی رایگەیان����د کە س����ەرۆک‬ ‫وەزیران����ی عێ����راق‪ ،‬ن����وری مالیکی‬ ‫هیچ زەوییەکی لەهەرێمی کوردستان‬ ‫وەرنەگرتوە تابیفرۆشێتەوە"‪.‬‬ ‫ئاوێن����ە‪ ،‬بەغ����داد‪ :‬لەلێدوانێک����ی‬ ‫تایبەت����دا بۆئاوێن����ە راوێ����ژکاری‬ ‫راگەیاندنی سەرۆک وەزیرانی عێراق‪،‬‬ ‫لەرۆژی ‪ 2011/11/11‬لەساڵی رابردوو عەلی موس����ەوی رایگەیاند کەهەواڵی‬ ‫هاوشێوەی ئەمساڵ هۆڵەکان جمەیان وەرگرتن����ی زەوی لەالیەن س����ەرۆک‬ ‫دەهات لەهاوس���ەرەکان‪ ،‬هاواڵتیانیش‬ ‫بەگەش���تکردنیان بۆ ش���اخ‌و کێوەکان‬ ‫دەیانویس���ت وێنەیەک���ی ی���ادگاری‬ ‫تۆماربکەن‪ ،‬بەرێوبەری ئیدارەی هۆڵی‬ ‫رۆزانا‪ ،‬نەهرۆ محەمەد س���ەبارەت بەو‬ ‫رۆژانە دەڵێت "زیاتر لە دومانگ پێش‬ ‫ئ���ەو رۆژە هۆڵەکەم���ان داوە بەکرێ‌و‬ ‫نرخیش���مان بەرزنەکردۆت���ەوە‪ ،‬ک���ە‬ ‫دەمانتوانی نرخی بەرزبکەینەوە بەهۆی‬ ‫زۆری داخوازیی هاوسەرەکانەوە"‪.‬‬ ‫خاوەنی هۆڵی س���لێمانی پااڵسیش‪،‬‬ ‫ئەنوەر بەختیار بەئاوێنەی وت "ئێمەش‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫هۆڵەکەمان لەسێ مانگ لەمەوپێشەوە‬ ‫داوە بەکرێ"‪.‬‬ ‫ی سوید "رێبوار حه‌سه‌ن"‬ ‫رۆژێک���ی تایبەت ک���ە رۆژ‌و مانگ‌و په‌رله‌مانتار ‌‬ ‫ساڵەکان یەک ژمارەبێت تا ‪ 2021/1/1‬له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت‬ ‫دوبارەنابێت���ەوە‪ ،‬ئەم���ەش وای "كۆمیته‌ی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ په‌رله‌مانی‌ سوید‬ ‫ی ناوه‌ به‌وه‌دا كه‌ پێشتر عێراق‬ ‫لەزۆرینەی خەڵک ک���ردوە هەوڵبدەن دان ‌‬ ‫بۆنە تایبەتەکانیان لەو رۆژەدا دابنێن‌و بڕیاریداوه‌ ئه‌نفال جینۆسایده‌"‪.‬‬ ‫دای���ک‌و باوکانی���ش رۆژی لەدایکبونی‬ ‫ی س���وید چۆن‌و ب ‌ه‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬په‌رله‌مان ‌‬ ‫منداڵەکانی���ان لەس���ەر رەگەزنام���ە‬ ‫ی به‌جینۆس���اید‬ ‫لەرۆژێک���ی وادا بنوس���ن‪ ،‬بەرێوبەری چ ش���ێوه‌یه‌ك ئه‌نفال ‌‬ ‫ئیدارەی هۆڵی مۆنالیزا "حسێن محه‌مه‌د" ناساند؟‬ ‫رێبوار حه‌سه‌ن‪ :‬له‌راستیدا من تازە‬ ‫وتی "داوامان لەهاوس���ەرەکان کردوە‬ ‫کە گوڵی سروشتی لەس���ەر مێزەکان دەستم کرد بو بەکار وەکو پە‌رلەمانتارو‬ ‫دابنرێت ت���ا رۆژێکی جیاوازبێت‌و وەک خەریکی خولێکی ناس���اندنی ناوەوەی‬ ‫ی‬ ‫رۆژەکانی تر نەبێت‪ ،‬نرخیش هەر وەک ناوپەرلەمان بوم ك ‌ه قس���ه‌ ده‌ربار‌ه ‌‬ ‫خۆیەتی‌و لەس���ێ مانگ لەمەوبەرەوە ئ���ه‌م مه‌س���ه‌له‌ی ‌ه ك���را‪ .‬دی���ار بو کە‬ ‫گفتوگۆکانی ‪٢٨‬ی‌ نۆفەمبەری ‪٢٠١٢‬ی‬ ‫هۆڵەکەمان بەکرێداوە"‪.‬‬ ‫ناو پەرلەمان زیاتر تیشک خستنە سەر‬ ‫ئەنف���ال‌و تاوانەکان���ی رژێمی بەعس‌و‬ ‫گفتوگۆكردن بون لەس���ەر ڕۆژەهەاڵتی‬

‫ریکالم‬

‫نوری مالیکی‬

‫"په‌رله‌مان ‌ی سوید دان ‌ی ن‌ا به‌وه‌دا‬ ‫ك ‌ه عێراق ئه‌نفال ‌ی وه‌ك جینۆساید ناساندوه‌"‬

‫پاسه‌وانێك له‌باره‌گا ‌ی‬ ‫"ئاینده‌" خۆ ‌ی ده‌كوژێت‬ ‫ی "ئاین���ده‌" له‌نێو‬ ‫ی حیزب ‌‬ ‫پاس���ه‌وانێك ‌‬ ‫ی ئه‌و حیزب ‌ه‬ ‫باره‌گای‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس��� ‌‬ ‫ی كوش���ت‌و‬ ‫له‌ش���اری‌ س���لێمانی‌ خۆ ‌‬ ‫هۆكاره‌كه‌شی‌ نه‌زانراوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬س���ه‌رچاوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاین���د‌ه به‌ئاوێن ‌ه ‌‬ ‫ئ���اگادار له‌حیزب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كاتژمێ���ر (‪‌ )2‬‬ ‫راگه‌یان���د نزیك���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رابردو پاسه‌وانێك ‌‬ ‫ی یه‌كشه‌مم ‌ه ‌‬ ‫شه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫حیزبه‌كه‌یان له‌نێو ب���اره‌گای‌ مه‌كته‌ب ‌‬

‫وەزیرانەوە دورە لەراس����تییەوە‌و هیچ‬ ‫بنەمایەکی نییە"‪.‬‬ ‫چەن����د رۆژێک����ە میدی����اکان‬ ‫ب����اس لەوەدەک����ەن کەس����ەرۆک‬ ‫وەزیران����ی عێ����راق‪ ،‬ن����وری مالک����ی‬ ‫زەوییه‌ک����ی لەالی����ەن حکومه‌ت����ی‬ ‫هەرێم����ی کوردس����تانەوە ک����ە‬ ‫نێچیرڤان بەرزان����ی وەک دیاری پێی‬ ‫بەخشیوە فرۆشتویەتی بە ‪ 90‬دەفتەر‬ ‫دۆالر‪.‬‬

‫ی خۆی‌ كوش���توه‌‪ ،‬سه‌رچاوه‌ك ‌ه‬ ‫سیاس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "تائێس���تا نازانرێ���ت ه���ۆكار ‌‬ ‫وت��� ‌‬ ‫خۆكوش���تنه‌ك ‌هی‌ چیی���ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌و‬ ‫ی نه‌بوه‌‌و‬ ‫پاس���ه‌وان ‌ه هی���چ كێش���ه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی زۆر هێمن‌و له‌سه‌رخۆ بوه‌"‪.‬‬ ‫كه‌س���ێك ‌‬ ‫ی ئاوێن���ه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫به‌پێ���ی‌ زانیارییه‌كان��� ‌‬ ‫ی چل س���ا ‌ڵ‬ ‫پاس���ه‌وان ‌ه ته‌مه‌نی‌ نزیكه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫بوه‌‌و خێزانداره‌‌و دانیش���توی‌ ناحییه‌ ‌‬ ‫ته‌كیه‌یه‌‪.‬‬

‫رێبوار حه‌سه‌ن‬ ‫ناوەڕاست‌و س���ەروی ئەفریقاو لەگەڵ‬ ‫هەندێک پێش���نیاری ت���ری کۆمیتەی‬ ‫دەرەوەی س���وید‪ .‬بەاڵم پرسی ئەنفال‬

‫‪5‬ی دیس���ەمبەر لەپەرلەم���ان نەخرایە‬ ‫دەنگدانەوە‪ ،‬چونکە ڕێکەوتنێک هەبو‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ کە واژوکردنی ئەنفال‬ ‫وەکو جینۆس���اید لەالی���ەن کۆمیتەی‬ ‫ی بێت‪.‬‬ ‫دەرەوە كاف ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬وات��� ‌ه ئه‌م���ه‌ پێش���نیار ‌‬ ‫كۆمیت ‌هی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ په‌رله‌مان بوو؟‬ ‫رێبوار حه‌سه‌ن‪ :‬پێشنیاری ناساندنی‬ ‫ئەنفال وەکو جینۆساید بەخۆشحاڵیەوە‬ ‫لەکۆمیت���ەی کاروب���اری دەرەوەی‬ ‫پەرلەمانه‌وه‌ بوو‪ ،‬ک���ە نوێنەرانی هەر‬ ‫هەشت حیزبەکەی سویدی تێدایە‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی كوردس���تان ‌‬ ‫ی رۆژئاوا ‌‬ ‫ته‌نها كوردێك ‌‬ ‫تێدایه‌‪ ،‬ئ���ه‌وان واژوی ئەوەیان کردبو‬ ‫ک���ە بەپێ���ی ژمارەیەک س���ەرچاوەو‬ ‫ڕێکخراوی نێوده‌وڵه‌ت���ی‌ مافی مرۆڤن‬ ‫هەروەه���ا دادگای ب���ااڵی عێ���راق کە‬ ‫ئەنفال جینۆسایدە‪ .‬واتە بەکوردیەکەی‬ ‫ئ���ەم ڕێکەوتنەی کۆمیت���ەی دەرەوە‬ ‫ئیعترافکردن���ە بەئیعتراف���ی دانپێنانی‬

‫ئەنف���ال وەک���و جینۆس���اید لە‌الیەن‬ ‫عێراقەوە‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا ئه‌م به‌جینۆساید ناساندن ‌ه‬ ‫به‌الی‌ ت���ۆوه‌ وه‌ك كوردێك���ی‌ ئه‌ندام‬ ‫ی ده‌گه‌یه‌نێت؟‬ ‫ی سوید چ ‌‬ ‫په‌رله‌مان ‌‬ ‫رێب���وار حه‌س���ه‌ن‪ :‬هەرچەندە ئێمە‬ ‫ئاواتەخوازبوین کە کاتێک سەدام مابو‬ ‫ئەم ناس���اندنە بکرایە دیار‌ه زەحمەت‬ ‫ب���وو‪ ،‬هەروەه���ا ئاواتەخوازیش بوین‬ ‫ئەگەر سوید ده‌نگی به‌وجۆر‌ه نەدایە کە‬ ‫عێراق خۆی بەجینۆساید ناساندویەتی‪،‬‬ ‫ی ئه‌وه‌ش بەخۆش���حاڵیەوە‬ ‫به‌اڵم وێڕا ‌‬ ‫ی‬ ‫من ئ���ەو ڕۆژە‪ ،‬وات ‌ه ‪ ٥‬دیس���ەمبەر ‌‬ ‫‪ ٢٠١٢‬ك���ه‌ یەک���ەم ڕۆژم ب���و لە کاری‬ ‫دەنگدانم���دا لەناو پەرلەمان بۆ هەندی‬ ‫پرس کە پەیوەس���ت بو بە ناوچەکەوە‬ ‫بۆ من ڕۆژێک���ی مێژوویە‪ .‬دەبێت ئە‌م‬ ‫کارە فێرمان بکات کە ستراتیژییەتێكی‬ ‫نوێ‌بۆ كار كردن لەسەر پرسی کوردی‬ ‫دابڕێژین‪.‬‬

‫محه‌مه‌د وه‌تمان‪ :‬مه‌رج نییه‌ هه‌مو كادرانی‌ راپه‌ڕین‬ ‫به‌هاتنی‌ عه‌دنانی‌ حه‌مه‌ی‌ مینه‌ دڵخۆشبن‬ ‫ئا‪ :‬حه‌سه‌ن بێگه‌اڵسی‌‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ رابردودا‪ ،‬لێپرسراوی‌‬ ‫پێنجی‌ مه‌ڵبه‌ندی‌ یه‌كێتی‌ گۆڕان‪،‬‬ ‫به‌پێی‌ زانیارییه‌كانی‌ له‌زۆربه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫مه‌ڵبه‌ندانه‌دا ده‌ستاوده‌ستكردنی‌‬ ‫لێپراسراوێتی‌ ئه‌و مه‌ڵبه‌ندانه‌‬ ‫به‌ئاسانی‌ به‌ڕێوه‌نه‌چوه‌و كێشه‌ی‌‬ ‫تێكه‌وتوه‌‪ ،‬كه‌ یه‌كێكیان مه‌ڵبه‌ندی‌‬ ‫راپه‌ڕین بو‪ ،‬ئاوێنه‌ له‌مباره‌وه‌ چه‌ند‬ ‫پرسیارێكی‌ ئاراسته‌ی‌ لێپرسراوی‌‬ ‫پێشوی‌ مه‌ڵبه‌نده‌كه‌ "محه‌مه‌د‬ ‫وه‌تمان" كرد‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆچی‌ بڕیاری‌ ئاڵوگۆڕ هه‌مو‬ ‫مه‌ڵبه‌نده‌كانی‌ یه‌كێتی‌ نه‌گرته‌وه‌و ته‌نها‬ ‫ئێوه‌ی‌ گرته‌وه‌؟‬ ‫محه‌م���ه‌د وه‌تم���ان‪ :‬ئ���ه‌وه‌ بڕیاری‌‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسی‌و مه‌كته‌بی رێكخستن‬ ‫ب���وه‌ كه‌ مه‌ڵبه‌ندی‌ ئێمه‌و ش���اره‌زورو‬ ‫سۆران‌و موس���ڵ‌‌و دهۆكی‌ گرتۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫ره‌نگه‌ مه‌ڵبه‌ندی‌ گه‌رمیانیش بگرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫خۆم له‌گه‌ڵ هه‌م���و ئاڵوگۆڕكردنێكدام‬ ‫به‌اڵم بۆ سه‌رخس���تنی‌ ئۆرگاكانه‌كانی‌‬ ‫حیزب بێت‪ ،‬ده‌ن���ا به‌پێچه‌وانه‌وه‌ ئه‌و‬ ‫حیزبه‌ به‌ره‌و پاشه‌كشه‌ ده‌چێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬قس���ه‌و باس���ی‌ ئ���ه‌وه‌‬ ‫له‌ئارادایه‌ كه‌ البردنی‌ ئێوه‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌گه‌نده‌ڵیی���ه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬ئێ���وه‌ ده‌ڵێن‬ ‫چی‌؟‬ ‫محه‌م���ه‌د وه‌تم���ان‪ :‬نه‌خێ���ر ئه‌مه‌‬ ‫به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك له‌س���ه‌ر گه‌نده‌ڵی‌‌و‬ ‫س���ه‌رنه‌كه‌وتن نه‌بوه‌‪ ،‬من شه‌ش ساڵه‌‬ ‫به‌رپرسی مه‌ڵبه‌ندم تاكو ئێستا له‌هیچ‬ ‫لیژنه‌یه‌ك���ی‌ دارای���ی‌ نوخته‌یه‌كم���ان‬

‫له‌سه‌ر نه‌بوه‌‪ ،‬هه‌مو مانگێك سێ جار‬ ‫لیژن���ه‌ی‌ مه‌كته‌بی دارای���ی‌‌و چاودێری‌‬ ‫دارایی‌ ئیداره‌ی‌ مه‌ڵبه‌نده‌كان به‌س���ه‌ر‬ ‫ده‌كه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬ده‌توانم بڵێ���م مه‌ڵبه‌ندی‌‬ ‫‪24‬ی‌ راپه‌رین له‌ریزی‌ پێش���ه‌وه‌دا بوه‌‬ ‫له‌روی‌ داراییه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ب���اس ل���ه‌وه‌ ده‌كرێت كه‌‬ ‫به‌ش���ێكی‌ زۆر له‌كادیرانی‌ ناو مه‌ڵبه‌ند‬ ‫به‌گۆڕین���ی‌ ت���ۆو هاتن���ی‌ "عه‌دنانی‌‬ ‫حه‌مه‌ی‌ مین���ه‌" ڕازی‌ نه‌بون‪ ،‬ئه‌وه‌ تا‬ ‫چه‌ند ڕاسته‌؟‬ ‫محه‌مه‌د وه‌تم���ان‪ :‬عه‌دنانی‌ حه‌مه‌ی‌‬ ‫مینه‌ ئه‌ندامی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌و‬ ‫كه‌سێكی‌ تێكۆش���ه‌رو خاوه‌ن خه‌بات‌و‬ ‫ڕابردوی‌ دیاره‌‪ ،‬به‌اڵم مه‌رج نییه‌ هه‌مو‬ ‫كادرانی‌ س���نوری‌ مه‌ڵبه‌ن���د به‌هاتنی‌‬ ‫رازیبوبن یان پێی دڵخۆشبن‪ ،‬كادریش‬ ‫خاوه‌ن ماف‌و رای خۆیه‌تی‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ب���اس ل���ه‌وه‌ ده‌كرێت كه‌‬ ‫البردنی‌ ئێوه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌كوتله‌كاری‌‬ ‫ن���او یه‌كێتییه‌وه‌ هه‌یه‌ ك���ه‌ تۆ زیاتر‬ ‫له‌به‌ره���ه‌م س���اڵحه‌وه‌ نزیك���ی‌ نه‌ك‬ ‫له‌ركه‌به‌ره‌كانی‌؟‬ ‫محه‌م���ه‌د وه‌تمان‪ :‬م���ن ناڵیم له‌ناو‬ ‫یه‌كێتی‌ كوتل���ه‌و كوتل���ه‌كاری‌ نییه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵێ‌ به‌رده‌وامه‌ یه‌كێتیش هه‌ر له‌كاتی‌‬ ‫دروس���تبونییه‌وه‌ رای‌ جیاوازی‌ له‌ناودا‬ ‫بوه‌‪ ،‬چونكه‌ یه‌كێتی‌ حیزبێكی‌ داخراو‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌الی‌ منیشه‌وه‌ یه‌كێتی‌‌و جه‌نابی‌‬ ‫مام جه‌الل خه‌تی‌ س���وربون‪ ،‬خۆش���م‬ ‫ته‌ره‌فی‌ هیچ یه‌كێك له‌س���ه‌ركرده‌كانی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ نه‌بوم به‌هه‌قی‌ خۆشمی‌ نازانم‬ ‫ته‌ره‌فی‌ كه‌س���یانبم‪ ،‬چونكه‌ بێدابڕان‬ ‫‪ 47‬س���اڵه‌ پێش���مه‌رگه‌م‪ ،‬یانزه‌ ساڵ‬ ‫له‌شۆڕش���ی ئه‌یلول بوم‌و سی‌و شه‌ش‬

‫محەمەد وەتمان‬ ‫ساڵی ‪ 1948‬له‌دایكبوه‌‪ 47 ،‬ساڵ ‌ه‬ ‫ی ‪2006‬‬ ‫بێدابڕان پێشمه‌رگه‌یه‌‪ ،‬ساڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌ڵبه‌ندی‌ پشده‌ر ‌‬ ‫بوه‌ته‌ لێپرسراو ‌‬ ‫ی ‪3‬ی‌ یه‌كێتیدا‬ ‫یه‌كێتی‌‪ ،‬له‌كۆنگره‌ ‌‬ ‫ی سه‌ركردایه‌تی‌ ئه‌و حیزب ‌ه‬ ‫به‌ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵبژێراوه‌‌و دواتر بوه‌ت ‌ه لێپرسراو ‌‬ ‫ی ‪24‬ی‌ راپه‌رین‪ ،‬ناوبراو‬ ‫مه‌ڵبه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هیچ واڵتێك ‌‬ ‫تائێستا سه‌ردان ‌‬ ‫نه‌كردوه‌‪ ،‬ته‌نیا جارێك پێش راپه‌ڕین‬ ‫ی سه‌ردانی‌ ئێرانی‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫بۆ نه‌خۆش ‌‬

‫س���اڵیش له‌شۆڕشی‌ نوێدا‪ ،‬گه‌ر زیاترم‬ ‫نه‌كردبێ���ت له‌وان كه‌مت���رم نه‌كردوه‌‪.‬‬ ‫ڕابردوو خه‌باتیشم دیاره‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌ ‪ :‬پێتوای���ه‌ یه‌كێتی‌ س���زاو‬ ‫پاداش���تی‌ نییه‌و ریزه‌كانی‌ رێكخستن‬ ‫ئێستا له‌پاشه‌كشه‌دان؟‬ ‫محه‌م���ه‌د وه‌تم���ان‪ :‬به‌دڵنیای���ی‌‬ ‫وای���ه‌‪ ،‬یه‌كێتی‌ تا ئه‌مڕۆش نه‌س���زای‌‬ ‫هه‌ی���ه‌‌و نه‌پاداش���ت‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ یه‌كێكه‌‬ ‫له‌شكسته‌كانی‌ یه‌كێتی‌‪ ،‬یه‌كێتی‌ به‌ره‌و‬ ‫سۆس���یالدیمكرات ده‌چێت‪ ،‬ده‌بو سزاو‬

‫پاداشتی‌ هه‌بێت‪ ،‬ریزه‌كانی‌ رێكخستن‬ ‫له‌راب���ردودا زیات���ر تۆكم���ه‌ بون نه‌ك‬ ‫له‌ئێستادا‪ ،‬هۆكاره‌كه‌شی باڵی ڕیفۆرم‬ ‫بوه‌ نه‌ك شكستی‌ ئێمه‌ بێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێس���تا ت���وڕه‌ی له‌یه‌كێتی‌‌و‬ ‫بڕیارتداوه‌ ده‌وام نه‌كه‌یت‪ ،‬ئه‌مه‌ وایه‌؟‬ ‫محه‌مه‌د وه‌تمان‪ :‬توڕه‌نیم له‌یه‌كێتی‌‌و‬ ‫قس���ه‌ی‌ خۆم هه‌یه‌‪ ،‬من ته‌مه‌نی‌ خۆم‬ ‫له‌ن���او یه‌كێتیدا س���ه‌رفكردوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫جارێ���ك بڕیارمنه‌داوه‌ ئیش���ی‌ تازه‌م‬ ‫له‌كوێ وه‌رئه‌گرمه‌وه‌‪.‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )355‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/11‬‬

‫مالیكی‌‌و بارزانی‌‪ ..‬شەڕەقسە به‌رده‌وامه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬ ‫سه‌ڕه‌رای‌ هه‌مو هه‌وڵه‌كان بۆ‬ ‫هێوركردنه‌وه‌ی‌ بارگرژی‌‌و ئاڵۆزییه‌كانی‌‬ ‫نێوان هه‌ولێر‌و به‌غدا‪ ،‬به‌اڵم هه‌ریه‌ك‬ ‫له‌مالیكی‌‌و بارزانی‌ له‌سه‌ر هه‌ڵوێستی‌‬ ‫توندی‌ خۆیان سورن‪.‬‬ ‫له‌كاتێكدا كه‌ زیاد له‌الیه‌ن‌و ده‌وڵه‌تێك‬ ‫له‌هه‌وڵی‌ ره‌واندن����ه‌وه‌ی‌ بارگرژییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫نێوان هه‌ولێ����ر‌و به‌غ����دان‌و تاڵه‌بانیش‬ ‫به‌مه‌به‌س����تی‌ كارك����ردن ب����ۆ رێگرتن‬ ‫له‌پێكدادانی‌ نێوان هێزه‌كانی‌ پێشمه‌رگه‌و‬ ‫سوپای‌ عێراق گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌ به‌غداو به‌پێی‌‬ ‫زانیارییه‌كانی‌ ئاوێنه‌ كار له‌س����ه‌ر چه‌ند‬ ‫ته‌وه‌رێ����ك ده‌كات بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ مالیكی‌‬ ‫ناچار به‌پاشه‌كش����ه‌ ل����ه‌و هه‌نگاوانه‌ی‌‬ ‫بكات كه‌ هه‌رچی‌ زیاتر په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‬ ‫به‌غ����داو هه‌ولێری‌ ئاڵۆزكان����دوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌ری����ه‌ك له‌مالیكی‌ س����ه‌رۆك وه‌زیرانی‌‬ ‫عێ����راق‌و بارزان����ی‌ س����ه‌رۆكی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس����تان له‌هه‌مو بۆنه‌و ده‌رفه‌تێكدا‬ ‫راش����كاوانه‌ متمان����ه‌ نه‌كردن����ی‌ خۆیان‬ ‫به‌رامب����ه‌ر به‌یه‌كتر ده‌رده‌ب����ڕن‌و یه‌كتر‬ ‫به‌ئاژاوه‌نانه‌وه‌ تۆمه‌تبار ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫دوای‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ وا بڕی����ار ب����و‬ ‫دوێن����ێ‌ به‌مه‌به‌س����تی‌ تاوتوێكردن����ی‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان����ی‌ نێ����وان هه‌رێ����م‌و‬ ‫به‌غ����داو پاشه‌كش����ه‌كردن به‌هێزه‌كانی‌‬ ‫پێش����مه‌رگه‌و ئۆپه‌راس����یۆنی‌ دیجل����ه‌‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌تاڵه‌بان����ی‌‌و مالیكی‌ له‌به‌غدا‬

‫كۆببنه‌وه‌‪ ،‬س����ه‌ردانی‌ له‌ناكاوی‌ بارزانی‌‬ ‫بۆ كه‌ركوك‌و به‌سه‌ركردنه‌وه‌ی‌ هێزه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫پێش����مه‌رگه‌ له‌نزیك هێڵه‌كانی‌ ته‌ماسی‌‬ ‫نێوان هه‌ردوال‪ ،‬هه‌وڵه‌ سیاس����ییه‌كانی‌‬ ‫گه‌یانده‌وه‌ خاڵی‌ "سفر"‪ .‬وێڕای‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫هه‌ر دوێنێ‌ وته‌بێژی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‌و‬ ‫كه‌س����ی‌ نزی����ك له‌بارزانی‌‪" ،‬س����ه‌فین‬ ‫دزه‌یی‌"‪ ،‬مالیكی‌ به‌وه‌ تۆمه‌تباركرد كه‌‬ ‫ده‌یه‌وێ����ت قه‌یرانه‌ سیاس����یه‌كانی‌ واڵت‬ ‫به‌ره‌و ملمالنێ����ی‌ چه‌كداری‌ به‌رێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫جه‌غت����ی‌ له‌وه‌ش كرده‌وه‌ ك����ه‌ "مالیكی‌‬ ‫چه‌ن����د س����ه‌ركرده‌یه‌كی‌ س����ه‌ربازی‌‬ ‫له‌ئۆپه‌راسیۆنه‌كانی‌ دیجله‌ دامه‌زراندووه‌‬ ‫دڵسۆزی‌ رژێمی‌ به‌عسن"‪.‬‬ ‫له‌س����ایه‌ی‌ ئه‌م تابلۆیه‌دا‪ ،‬پێده‌چێت‬ ‫هه‌ری����ه‌ك له‌مالیكی‌‌و بارزانی‌ س����وربن‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌ دۆخی‌ عێراق‌و كوردستان‬ ‫به‌ره‌و ئاراسته‌یه‌ راپێچ بكه‌ن كه‌ خۆیان‬ ‫مه‌به‌ستیانه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش درێژه‌ به‌و ملمالنێیه‌‬ ‫ده‌دات كه‌ ماوه‌یه‌كی‌ زۆره‌ كوردس����تان‌و‬ ‫عێراق����ی‌ تێكه‌وت����وه‌‪ .‬به‌س����ه‌رنجدان‬ ‫له‌كه‌ڵكه‌بون����ی‌ كێش����ه‌و ملمالنێكان����ی‌‬ ‫نێ����وان بارزانی‌‌و مالیكیش‪ ،‬ئاس����ۆیه‌ك‬ ‫بۆ ئاس����ایكردنه‌وه‌ی‌ په‌یوه‌ندییه‌كانیان‬ ‫به‌دیناكرێت‪.‬‬ ‫بارزان����ی‌ له‌زی����اد له‌بۆنه‌ی����ه‌ك رای‌‬ ‫خ����ۆی‌ به‌رامبه‌ر ب����ه‌و پیاوه‌ ش����یعه‌یه‌‬ ‫نه‌ش����اردوه‌ته‌وه‌ كه‌ ئێستا له‌پایته‌ختی‌‬ ‫عه‌باس����ییه‌كاندا حوكمڕان����ه‌‪ ،‬ئه‌و له‌م‬ ‫ماوه‌ی����ه‌ی‌ راب����ردودا چه‌ندینجار ئه‌وه‌ی‌‬ ‫دوباره‌كردوه‌ته‌وه‌ كه‌ ده‌سه‌اڵتی‌ مالیكی‌‬

‫به‌ره‌و تاك����ڕه‌وی‌‌و دیكتاتۆریی‌ ده‌چێت‪ ،‬دی����اری‌ حیزبی‌ ده‌عوه‌ی����ه‌و له‌‪2006‬ه‌و‌ه‬ ‫بارزانی‌ ئه‌وه‌ش����ی‌ نه‌ش����اردوه‌ته‌وه‌ كه‌ س����ه‌رۆك وه‌زیری‌ عێراقه‌‌و ب����اس له‌وه‌‬ ‫خوازی����اره‌ چه‌قۆی‌ نه‌یاره‌كانی‌ له‌س����ه‌ر ده‌كرێت كه‌ له‌كاتی‌ ئازادكردنی‌ عێراقدا‬ ‫مل����ی‌ حكومه‌ته‌ك����ه‌ی‌ نزیكبخات����ه‌وه‌و بارزانی‌ ئوتومبێلێك����ی‌ بۆ كڕیوه‌و پێی‌‬ ‫ته‌نان����ه‌ت هه‌م����و هه‌وڵی‌ خۆش����ی‌ بۆ چۆته‌وه‌ بۆ به‌غدا له‌كابینه‌ی‌ پێنجه‌میشدا‬ ‫متمانه‌سه‌ندنه‌وه‌ له‌م سه‌رۆك وه‌زیره‌ی‌ نێچیرڤ����ان بارزانی����ش زه‌وییه‌كی‌ ‪600‬‬ ‫مه‌تری‌ داوه‌تێ‌ ك����ه‌ به‌م دواییه‌ به‌ ‪900‬‬ ‫عێراق خسته‌ گه‌ڕ‪.‬‬ ‫بارزان����ی‌ ك����ه‌ هه‌میش����ه‌ به‌جۆرێك ه����ه‌زار دۆالر فرۆش����تویه‌تی‌‪ ،‬به‌هه‌مان‬ ‫له‌خۆبایبون����ه‌وه‌ به‌رامبه‌ر به‌نه‌یاره‌كانی‌ شێوه‌ سه‌رنج‌و روانینێكی‌ باشی‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫قسه‌ ده‌كاو ده‌یه‌وێ‌ له‌ڕێگه‌ی‌ پۆشینی‌ به‌بارزانی‌ نیی����ه‌‪ ،‬به‌پێی‌ به‌ڵگه‌نامه‌كانی‌‬ ‫به‌رگ����ه‌ خاكیی����ه‌ كوردییه‌كه‌یه‌وه‌ زیاتر ویكیلێك����س مالیكی‌ له‌دانیش����تنێكیدا‬ ‫كوردبونی‌ خ����ۆی‌ ده‌ربخات‪ ،‬له‌بنه‌ماڵه‌و به‌كریس����تۆفه‌ر هێڵی‌ باڵوێزی‌ ئه‌وكاتی‌‬ ‫رابردویه‌كه‌وه‌ دێت كه‌ له‌ماوه‌ی‌ ‪ 100‬ساڵی‌ ئه‌مه‌ری����كای‌ له‌به‌غ����دا راگه‌یان����دوه‌ كه‌‬ ‫رابردودا‪ ،‬هه‌میشه‌ له‌كێشه‌و زۆرانبازیدا تاڵه‌بانی‌ به‌ب����ه‌راورد به‌بارزانی‌ "نه‌رم‌و‬ ‫بون له‌گه‌ڵ‌ حكومه‌ت‌و ده‌س����ه‌اڵته‌ یه‌ك كراوه‌تر"ه‌ له‌قس����ه‌و گفتوگ����ۆ كردندا‪،‬‬ ‫ل����ه‌دوای‌ یه‌كه‌كانی‌ ده‌وڵه‌ت����ی‌ عێراقدا‪ ،‬هه‌روه‌ها سه‌باره‌ت به‌"بارزانی‌" وتویه‌تی‌‬ ‫ته‌نانه‌ت به‌و حكومه‌ت‌و ده‌سه‌اڵتانه‌شه‌وه‌ ك����ه‌ ئێس����تا په‌یوه‌ندییه‌ك����ی‌ باش����ی‌‬ ‫ك����ه‌ له‌كات����ی‌ پێویس����تدا به‌هانایانه‌وه‌ له‌گه‌ڵ����دا نییه‌‪ ،‬باڵوێ����زی‌ ئه‌مه‌ریكاش‬ ‫هات����ون‌و له‌تێكش����كان رزگاریانكردون‪ .‬پێشنیاری‌ ئه‌وه‌ی‌ كردوه‌ كه‌ به‌ربه‌سته‌‬ ‫ی سیاسی‌‌و ده‌رونییه‌كانی����ان تێپه‌ڕێن����ن بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫وێڕای‌ ئه‌وه‌ش چه‌ندین هۆكار ‌‬ ‫ئابوری‌‌و مه‌س����ه‌له‌ی‌ گرێبه‌س����ته‌كانی‌ رێگه‌ بۆ گفتوگۆكردن ده‌رباره‌ی‌ كێش����ه‌‬ ‫ن����ه‌وت‌و ته‌نانه‌ت ده‌رونیی����ش پێكه‌وه‌ ئاڵۆزه‌كانی‌ نێوان كورد‌و عه‌ره‌ب خۆش‬ ‫تێهه‌ڵكێش����بون بۆ ئه‌وه‌ی‌ بارزانی‌ ئه‌م بكه‌ن‪.‬‬ ‫به‌اڵم پێناچێت له‌عێراقێكدا كه‌ چه‌قۆی‌‬ ‫هه‌ڵوێس����ته‌ تونده‌ی‌ به‌رامبه‌ر به‌مالیكی‌‬ ‫رق‌و قینی‌ سیاس����یه‌كان گه‌یش����تبێته‌‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیرانی‌ عێراق هه‌بێت‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش����دا‪ ،‬مالیك����ی ك����ه‌ س����ه‌ر ئێس����قانی‌ یه‌كت����ر‌و ب����ه‌رده‌وام‬ ‫پیاوێكی‌ ته‌مه‌ن ‪ 62‬س����اڵه‌و بڕوانامه‌ی‌ به‌گومان����ه‌وه‌ له‌یه‌كت����ر بڕوان����ن‪ ،‬هه‌روا‬ ‫ماس����ته‌ره‌كه‌ی‌ له‌زانكۆی‌ س����ه‌الحه‌دین به‌ئاسانی‌ به‌ربه‌سته‌ ده‌رونی‌‌و ناكۆكییه‌‬ ‫له‌هه‌ولێ����ر به‌ده‌س����تهێناوه‌و ماو‌هی‌ ‪ 30‬شه‌خسییه‌كان تێپه‌ڕێنن‌و به‌بێ‌ گوشاری‌‬ ‫ساڵه‌ له‌نزیكه‌وه‌ بارزانی‌‌و سه‌ركرده‌كانی‌ هێزه‌ ده‌ره‌كییه‌كان ده‌رفه‌ت بۆ پێكه‌وه‌‬ ‫ ‬ ‫مالیکی‌و بارزانی‬ ‫دیكه‌ی‌ كورد ده‌ناس����ێ‌و سه‌ركرده‌یه‌كی‌ هه‌ڵكردنێكی‌ راسته‌قینه‌ بڕه‌خسێنن‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬یەحیا ئەحمەد‬

‫شاره‌وانی سلێمانی به‌نا‌یاسایی ‪75‬هەزار مەتر زه‌وی ده‌دات به‌كه‌سێك‬ ‫عومه‌ر مه‌حوی‪ :‬ئه‌و كاره‌ به‌هیچ شێوه‌یه‌ك نایاسایی نییه‌‬ ‫ئا‪ :‬شوان محه‌مه‌د‬ ‫شاره‌وانی سلێمانی له‌سه‌رده‌می‬ ‫سه‌رۆكی پێشویدا كه‌ ئێستا‬ ‫سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نه‌ له‌‌گوندی ژاڵه‌ی‬ ‫خوارو كه‌ ده‌كه‌وێته‌ رۆژهه‌اڵتی‬ ‫سلێمانییه‌وه‌‪ ،‬سه‌رپێچییه‌كی‬ ‫گه‌وره‌ی كردوه‌‪ ،‬زه‌وییه‌كی گه‌وره‌‬ ‫به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی كوژانه‌وه‌ی( اطفا‌) بۆ‬ ‫بكرێت‪ ،‬به‌نایاسایی مۆڵه‌تی كاتی‬ ‫پێدراوه‌‌و ژماره‌یه‌كی زۆر كۆگای تێدا‬ ‫دروستكراوه‌‪ ،‬سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫شاره‌وانیش عومه‌ر مه‌حوی ده‌ڵێت‬ ‫"به‌هیچ شێوه‌یه‌ك كارێكی نایاسایی‬ ‫نییه‌"‪.‬‬ ‫ش���اره‌وانی س���لێمانی مۆڵه‌تی كاتی‬ ‫داوه‌ به‌ زه‌وییه‌ك بۆ ( وزاره‌ الجمهوریه‌‬ ‫العراقی���ه‌) كه‌ روبه‌ره‌ك���ه‌ی (‪ 64‬دۆنم‌و‬ ‫‪ 2‬ئۆلك)ه‌ كه‌ ده‌كات���ه‌ ‪ 96‬هه‌زار مه‌تر‬ ‫دوجا‪ ،‬له‌كاتێك���دا ئه‌گه‌ر كوژانه‌وه‌ی بۆ‬ ‫بكرایه‌ ته‌نها ‪ 19‬هه‌زار‌و س���ێ‌ سه‌د مه‌تر‬ ‫دوجا به‌ر خاوه‌نه‌ك���ه‌ی ده‌كه‌وت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێس���تا خاوه‌نی ئه‌و پرۆژه‌یه‌ ‪ 75‬هه‌زار‬ ‫مه‌تر دوج���ا زه‌وی حكومه‌تی به‌بڕیاری‬ ‫ش���اره‌وانی پێدراوه‌‌و چه‌ندی���ن كۆگای‬ ‫له‌سه‌ر دروستكراوه‌‪ ،‬سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫ش���اره‌وانی عوم���ه‌ر مه‌ح���وی ده‌ڵێت"‬ ‫مۆڵه‌تی كاتی به‌پێی بڕیاری ئه‌نجومه‌ن‬ ‫ده‌درێت كاتێك دیراسه‌ ده‌كرێت كه‌ ئه‌و‬ ‫مۆڵه‌ته‌ به‌و شێوه‌ نه‌خشه‌ی بۆ كراوه‌ بۆ‬ ‫ئه‌و مه‌به‌سته‌ پێویستی خۆی هه‌بێت"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌پرس���یارێكی رۆژنامه‌ی‬ ‫ئاوێنه‌ له‌مه‌ڕ گونجانی یان نه‌گونجانی ئه‌و‬ ‫مۆڵه‌ته‌ی شاره‌وانی داویه‌تی به‌و موڵكه‌‬ ‫له‌گــــه‌ڵ مــاس���ته‌ر پــــالنی سلێمانی‌و‬ ‫ره‌چاوكردن���ی رێ���ژه‌ی س���ــــه‌وزایی‬ ‫له‌كاتێكدا ئ���ه‌و زه‌وییه‌ نزیكه‌ی له‌ ‪%٦١‬‬ ‫ده‌كرێت به‌بینا‌و ئه‌وی تری بۆ ش���ه‌قام‪،‬‬ ‫عومه‌ر مه‌حوی ده‌ڵێت "بێگومان به‌هۆی‬ ‫فراوانبونی سنوری ماسته‌رپالن كه‌ زۆر‬ ‫زه‌وی كشتوكاڵی له‌خۆ ده‌گرێت‌و هاتوه‌ته‌‬ ‫ناو س���نوره‌كه‌وه‌ یاس���اكانی شاره‌وانی‬ ‫به‌س���ه‌ردا جێبه‌جێ ده‌كرێ���ت‌و به‌پێی‬ ‫ج���ۆری به‌كارهێنان���ی زه‌وی مامه‌ڵه‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ���دا ده‌كرێ���ت كه‌ له‌ماس���ته‌رپالن‬ ‫نه‌خش���ه‌ی بۆ كراوه‌ كه‌ زۆر پێویسته‌ بۆ‬ ‫شاری سلێمانی دروس���تكردنی (كۆگا)‬ ‫ی���ان (مخازن) كه‌ به‌ش���ێوه‌ی كۆمه‌ڵ‌و‬ ‫دیزاینی نوێ‌‌و چۆڵكردنی ش���ار زۆربه‌ی‬ ‫ئ���ه‌و (مخازن)انه‌ی كه‌ له‌ناو ش���اردان‌و‬ ‫له‌گه‌ڕه‌كه‌كاندان"‪.‬‬ ‫"‌به‌پێی یاس���ا كاتێ���ك مۆڵه‌تی كاتی‬ ‫ده‌درێت كه‌ ئ���ه‌و زه‌وییه‌ كوژانه‌وه‌ی بۆ‬

‫ ‬ ‫ئەو زەوییەی بەبێ کوژانەوە شارەوانی داویەتی بە کەسێک‌و ئێستا بە دەیان کۆگای تیا دروستکراوە‬

‫ی سه‌رنجێك ‌‬ ‫ی‬ ‫مایه‌ ‌‬ ‫زۆر پێویست ‌ه‬ ‫بۆ شاری سلێمانی زۆر‌ه كه‌ ئایا هیچ‬ ‫الیه‌نێك هه‌ی ‌ه‬ ‫(كۆگا) یان‬ ‫(مخازن) به‌شێوه‌ی به‌ناوی‌ (وزارة‬ ‫الجمهوریة‌ العراق)‬ ‫كۆمه‌ڵ‌و‬ ‫تا ئەو زەوییەی‬ ‫دیزاینی نوێ‬ ‫پێبدرێت!‬ ‫دروستبكرێت‬ ‫بكرێ���ت له‌گه‌ڵ مه‌به‌س���تی به‌كارهێنان‬ ‫به‌پێی كوژانه‌وه‌كه‌ نه‌گونجێت مۆڵه‌ته‌ك ‌ه‬ ‫ئه‌درێت‪ ،‬به‌اڵم شاره‌وانی پێش كوژانه‌وه‌‬ ‫مۆڵه‌ته‌كه‌ی���ان داوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها به‌پێدانی‬ ‫ئه‌و مۆڵه‌ته‌ سیفه‌تی كشتوكاڵیتان له‌و‬ ‫زه‌وییه‌ سه‌ندۆته‌وه‌ واته‌ مافی به‌كارهێنانی‬ ‫هاواڵت���ی به‌س���ه‌ره‌وه‌ نامێنێت‌و ده‌بێت‬ ‫گش���تی تۆماربێت به‌ناوی شاره‌وانییه‌وه‌‬

‫به‌پێچه‌وان���ه‌وه‌ ش���اره‌وانی پاداش���تی‬ ‫س���ه‌رپێچیكه‌ریان داوه‌ته‌وه‌ به‌وه‌ی ك ‌ه‬ ‫هه‌م���و موڵكه‌كه‌یان داوه‌ به‌و كه‌س���ه‌‪،‬‬ ‫عوم���ه‌ر مه‌حوی له‌و باره‌ی���ه‌وه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"به‌مه‌به‌س���تی هونه‌ری‌و نه‌خشه‌س���ازی‬ ‫له‌گه‌ڵ ئ���ه‌م جۆره‌ داواكارییانه‌ دو رێگه‌‬ ‫ده‌گیرێته‌ به‌ر‪ ،‬یه‌كه‌میان كوژاندنه‌وه‌ی‬ ‫زه‌وییه‌كان بكرێت‌و نه‌خشه‌ی پڕۆژه‌كه‌ی‬

‫فۆتۆ‪ :‬شوان محەمەد‬

‫زه‌وییه‌كان هه‌موی به‌ناوی شاره‌وانییه‌وه‌‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌وه‌ی كه‌ ئایا شاره‌وانی‬ ‫كاری یاس���ایی كردوه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫زه‌وییه‌ بده‌ن به‌مساته‌ح ‌ه وه‌ك خه‌ماڵندن‌و‬ ‫باڵوكردنه‌وه‌ له‌میدی���اكان‌و ئه‌نجامدانی‬ ‫زیادكردنی ئاشكرا‪ ،‬سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫شاره‌وانی ده‌ڵێت "الی هه‌موان ئاشكرایه‌‬ ‫ئه‌م شێوه‌یه‌ باشتره‌ له‌وه‌ی كه‌ به‌نرخێكی‬ ‫ره‌مزی ئه‌و زه‌وییانه‌ بفرۆشرێت له‌ڕێگه‌ی‬ ‫یاساكانی ده‌ره‌وه‌ی ش���اره‌وانی كه‌ ئه‌و‬ ‫زه‌وییانه‌ هه‌موی له‌ده‌س���ت ش���اره‌وانی‬ ‫ده‌چێ���ت كه‌ بۆ ئه‌و مه‌به‌س���ته‌ش كاتی‬ ‫خۆی پێشنیازمان خسته‌ به‌رده‌م به‌ڕێز‬ ‫سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران كه‌ ده‌بێت‬ ‫ش���اره‌وانی ل���ه‌ ‪%20‬ی ئ���ه‌و پڕۆژانه‌ی‬ ‫زه‌وییه‌كانیان له‌س���ه‌ر تۆم���ار ده‌كرێت‬ ‫به‌شداربێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و داوایه‌مان په‌سه‌ند‬ ‫نه‌كرا‌و ئێستاش سورین له‌سه‌ری‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫به‌و شێوه‌یه‌ كار بۆ به‌رژه‌وه‌ندی گشتی‌و‬ ‫موڵكی شاره‌وانی ده‌كه‌ین"‪.‬‬

‫بۆ بكرێت‪ ،‬پاشان ئه‌و خاوه‌نه‌ی له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و به‌ش���ه‌ی خ���ۆی ئیش ب���كات ك ‌ه‬ ‫به‌ری ده‌كه‌وێت‌و به‌ش���ه‌كه‌ی شاره‌وانی‬ ‫به‌پێی هه‌مان نه‌خش���ه‌ كاری له‌س���ه‌ر‬ ‫بكرێت‌و ش���وێنه‌كانی بدرێ���ت به‌كرێ‌‪،‬‬ ‫ب���ۆ داواكارانی ئ���ه‌و ج���ۆره‌ كۆگایانه‌‬ ‫مه‌به‌ست له‌مانه‌ هه‌موی رێكخستنی ئه‌و‬ ‫كارانه‌ی���ه‌‌و نه‌فه‌وتانی ماف���ی‪ ،‬هه‌ندێك‬ ‫پێش���نیار هاتوه‌ته‌ به‌رده‌ستمان له‌وانه‌‬ ‫خاوه‌ن زه‌وی هه‌یه‌ داواكاره‌ زه‌وییه‌كه‌ی‬ ‫ب���كات به‌پرۆژه‌ی���ه‌ك به‌مس���اته‌حه‌ بۆ‬ ‫ماوه‌یه‌ك���ی ده‌ستنیش���انكراو‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫ده‌س���ت هه‌ڵده‌گیرێ���ت له‌قه‌ره‌بوه‌كه‌ی‬ ‫خ���ۆی‌و هه‌موی به‌ناوی ش���اره‌وانییه‌وه‌‬ ‫تۆمار ده‌بێ���ت‌و پ���اش ته‌واوبونی ئه‌و‬ ‫ماوه‌ی���ه‌ ش���اره‌وانی ته‌س���ه‌روفی پێوه‌‬ ‫ده‌كات واته‌ ش���اره‌وانی زه‌ره‌ری نابێت‌و‬ ‫ه���ه‌ر خاوه‌نێت���ی به‌پێ���ی یاس���ا‪ .‬ئه‌م‬ ‫جۆره‌ پێش���نیاره‌مان به‌رزكردۆته‌وه‌ بۆ‬ ‫وه‌زاره‌تی ش���اره‌وانی‪ ،‬ئه‌وانیش به‌رزیان‬ ‫كردۆته‌وه‌ بۆ ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫چاوه‌ڕێی بڕیارێكین بۆ چاره‌سه‌ركردنی‬ ‫ئه‌م حاڵه‌ته‌‪ .‬ئه‌م كاران���ه‌‌و ئه‌نجامدانی شاره‌زایه‌كی بواری كاروباری شاره‌وانی‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬هه‌مو ئه‌و كارانه‌ نایاسایین‬ ‫نه‌خش���ه‌یه‌كی په‌س���ه‌ندكرا‌و به‌شه‌قام‌و‬ ‫ش���اره‌زایه‌كی ب���واری كاروب���اری‬ ‫روب���ه‌ڕی ك���راوه‌‌و ه���ه‌م دابینكردن���ی‬ ‫پێداویس���تی پیش���ه‌وه‌ر یان كاسبكاران شاره‌وانییه‌كان كه‌ نه‌یوسیت ناوی خۆی‬ ‫خاوه‌ن پ���ڕۆژه‌ هه‌روه‌ه���ا به‌رژه‌وه‌ندی ئاش���كرا بكات به‌ئاوێن���ه‌ی راگه‌یاند كه‌‬ ‫ش���اره‌وانی خۆی كه‌ ل���ه‌م مۆڵه‌تانه‌دا سه‌رجه‌م ئه‌م كارانه‌ نا یاسایین‪.‬‬

‫ئه‌و ش���اره‌زایه‌ ده‌ڵێت "به‌پێی یاس���ا‬ ‫به‌هیچ شێوه‌یه‌ك مۆڵه‌تی كاتی نادرێت‬ ‫به‌زه‌وی كش���توكاڵی بۆ دروس���تكردنی‬ ‫هیچ جۆره‌ پڕۆژه‌یه‌كی نیش���ته‌جێی یان‬ ‫پیشه‌س���ازی ت���ا كاری كوژاندنه‌وه‌ی بۆ‬ ‫نه‌كرێت (ئایا تائێس���تا هیچ مۆڵه‌تێكی‬ ‫كاتی دراوه‌ بۆ زه‌وی كش���توكاڵی جگه‌‬ ‫له‌و زه‌ویه‌)‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌و ش���اره‌زایه‌ ب���اس له‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی شاره‌وانی‬ ‫ده‌ڵێت بۆ به‌رژه‌وه‌ندی شاره‌وانی هه‌مو‬ ‫زه‌وییه‌كه‌یان داوه‌ به‌خ���اوه‌ن زه‌وییه‌كه‌‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ی پرۆژه‌كه‌ی تێدا بكات دوایی‬ ‫ده‌بێ���ت به‌ موڵك���ی ش���اره‌وانی به‌اڵم‬ ‫یاسای مس���اته‌حه‌ ده‌بێت به‌زیادكردنی‬ ‫ئاشكرابێت‪ ،‬به‌اڵم شاره‌وانی زیادكردنی‬ ‫ئاش���كرای بۆ نه‌كردوه‌ هه‌روه‌ها به‌پێی‬ ‫یاس���ای مس���اته‌حه‌ ده‌بێ���ت تاماوه‌ی‬ ‫یاسایی ته‌واوده‌بێت پێویسته‌ كرێ بدرێ‬ ‫به‌شاره‌وانی (ئه‌مه‌ش جێبه‌جێنه‌كراوه‌)‬ ‫هه‌روه‌ها ده‌بێ���ت پرۆژه‌ك���ه‌ به‌یه‌كه‌وه‌‬ ‫جێبه‌ج���ێ بكرێ���ت نه‌ك وه‌ك ئێس���تا‬ ‫پارچه‌پارچه‌ بفروش���رێت‌و هه‌ركه‌س���ه‌‬ ‫به‌جۆرێك دروستی بكات‪.‬‬ ‫شاره‌زاكه‌ ده‌ڵێت "سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫ش���اره‌وانی ده‌ڵێ���ت ئێمه‌ نوس���راومان‬ ‫به‌رزكردۆته‌وه‌ بۆ سه‌رۆكایه‌تی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫وه‌زیران ب���ه‌اڵم وه‌ اڵمیان نه‌داوینه‌ته‌وه‌‬ ‫(به‌اڵم ئه‌مان هه‌ر كاره‌كه‌شیان كردوه‌‬ ‫ئایا ئه‌مه‌ نایاسایی نییه‌)‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ سه‌رۆكی‬ ‫ئه‌نجوم���ه‌ن عومه‌ر مه‌حوی ده‌ڵێت ئه‌بێ‬ ‫خاوه‌ن موڵكه‌كه‌ له‌سه‌ر به‌شه‌كه‌ی خۆی‬ ‫كاربكات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی سه‌یره‌ مۆڵه‌تیان‬ ‫داوه‌تێ له‌سه‌ر هه‌مو موڵكه‌كه‌ كاربكات‬ ‫وه‌ خاوه‌ن موڵكه‌كه‌ش له‌س���ه‌ر هه‌موی‬ ‫كاری كردوه‌ چونكه‌ مۆڵه‌تی ‪٩٦٠٠٠‬مه‌تر‬ ‫دوجای���ان داوه‌ت���ێ ك���ه‌ ده‌كاته‌ ‪61%‬‬ ‫روبه‌ره‌كه‌ وه‌ باقییه‌كه‌ش���ی بۆ شه‌قامه‌‬ ‫(وادیاره‌ س���ه‌رۆكی ئه‌نجومه‌ن ده‌یه‌وێت‬ ‫قه‌ره‌بوی ش���ه‌قامیش بداته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫ش���اره‌وانی له‌جیات���ی ئ���ه‌وه‌ی زه‌وی‬ ‫ده‌س���تبكه‌وێت ده‌بێ���ت قه‌رزاریش بێت‬ ‫هێشتا پێی كه‌مه‌)‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌ شاره‌زاكه‌ی‌ ئاوێنه‌ له‌كۆتایی‌‬ ‫قس���ه‌كانیدا ده‌ڵێت "مایه‌ی‌ سه‌رنجێكی‌‬ ‫زۆره‌ كه‌ ئایا هیچ الیه‌نێك هه‌یه‌ به‌ناوی‌‬ ‫وزاره‌ جمهوریه‌ العراق كه‌ ئه‌مان مۆڵه‌تیان‬ ‫پێداوه‌‌و به‌ڵێننامه‌شیان لێوه‌رگرتووه‌"‪.‬‬ ‫تێبینی‌‪:‬‬ ‫ئاوێنه‌ وێنه‌ی‌ هه‌ردو مۆڵه‌ته‌ كاتییه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫الیه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ وێنه‌ی‌ نه‌خشه‌ی‌ سایتپالنی‌‬ ‫زه‌وییه‌كه‌‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )355‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/11‬‬

‫"بۆ ته‌ماشاكردن ‌ی ژماره‌یه‌ك كارمه‌ند ‌ی ئافره‌ت‬ ‫له‌فرۆكه‌خانه‌ ‌ی سلێمان ‌ی كامێرا به‌دزییه‌و‌ه داده‌نرێت"‬ ‫►‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ی‬ ‫له‌فرۆكه‌خانه‌ی‌ سلێمانی‌ نێوده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫كامێرا به‌دزییه‌وه‌ داده‌نرێت بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی ژماره‌یه‌ك كارمه‌ند ‌‬ ‫ته‌ماشاكردن ‌‬ ‫ی فرۆكه‌خانه‌ش‬ ‫ئافره‌ت‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ده‌ڵێت "ئاگام له‌دانانی‌ نییه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫دانانیشی‌ هیچ په‌یوه‌ندییه‌ك ‌‬ ‫به‌مه‌سه‌ل ‌هی‌ ئه‌منییه‌وه‌ نییه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ ئ���ه‌و زانیارییانه‌ی‌ ده‌س���ت‬ ‫ی ئاوێن��� ‌ه كه‌وت���ون گومان‬ ‫رۆژنام���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌ر کەسێكه‌ كه‌ به‌رپرسی‌ به‌شێك ‌‬ ‫ی‬ ‫فرۆكه‌خانه‌ی‌ س���لێمانیی ‌ه به‌مه‌به‌ست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئافره‌تان دو كامێرا ‌‬ ‫بینیی‌ جه‌سته‌ ‌‬ ‫ی داناوه‌‪ ،‬یه‌كێكیان له‌هۆڵێكدا‬ ‫زۆر بچوك ‌‬ ‫ك ‌ه زیاتر ئافره‌تان تیایدا داده‌نیش���ن‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی دیكه‌ش���یان له‌ته‌والێتێك ‌‬ ‫دانه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫تایبه‌ت به‌ئافره‌تاندا‪.‬‬ ‫ی ئ���ه‌و زانیارییان��� ‌ه یه‌كێك‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫ی ئه‌و به‌ش��� ‌ه‬ ‫له‌كارمه‌ن���د‌ه ئافره‌ته‌كان ‌‬ ‫به‌كامێراكان���ی‌ زانی���وه‌‌و به‌چه‌ن���د‬ ‫ی وتوه‌‪،‬‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی فه‌رمانب���ه‌ر ‌‬ ‫هاوڕێیه‌ك ‌‬ ‫ێ ئ���اگادار كردۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئیداره‌ش���یان ل ‌‬ ‫دواتر یه‌كێك له‌فه‌رمانب���ه‌ره‌ كچه‌كان‬ ‫ی دۆزیوه‌ته‌وه‌‌و ئه‌ویش‬ ‫كامێرایه‌كی‌ تر ‌‬ ‫ی داوه‌‌و له‌وكاته‌و‌ه‬ ‫پیش���انی‌ ئی���دار‌ه ‌‬ ‫مه‌سه‌له‌كه‌ به‌ته‌واوی‌ ئاشكرابوه‌‌و ئێستا‬ ‫فۆتۆ‪ :‬یەحیا ئەحمەد‬ ‫ ‬ ‫لیژنه‌یه‌ك بۆ لێكۆڵینه‌وه‌ له‌كێش���ه‌ك ‌ه رێگەی فرۆکەخانەی نێودەوڵەتی سلێمانی‬ ‫پێكهێنراوه‌‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی فرۆكه‌خانه‌ ب���ۆ لێكۆڵینه‌و‌ه‬ ‫ئی���دار‌ه ‌‬ ‫ی خۆ گۆڕینی‌ ئافره‌تان نییه‌‪.‬‬ ‫ی شوێن ‌‬ ‫ی ئه‌وی���ش دانه‌ن���راو‌ه به‌ڵك���و ب���ه‌دز ‌‬ ‫ی فرۆكه‌خانه‌ی‌ سلێمانی‌‪ ،‬ده‌كات ك ‌ه ته‌نها یه‌ك كامێرا له‌هۆڵێك ‌‬ ‫ی پێكهێناو‌ه‬ ‫ی له‌و كێش���ه‌یه‌ لیژنه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی ئاوێنه‌ دانان ‌‬ ‫ی زانیارییه‌كان��� ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌وه‌ دانراوه‌‌و وتی‌" دانانیش���ی‌ هیچ‬ ‫ئه‌ندازیار تاهی���ر عه‌بدواڵ له‌لێدوانێكیدا گش���تیدا دانراوه‌‌و هیچ شتێكی‌ نهێن ‌‬ ‫ب���ۆ ئاوێن ‌ه ئاماژه‌ ‌‬ ‫ێ ب���ه‌ش‪ ،‬ك��� ‌ه‬ ‫ی س��� ‌‬ ‫ی له‌نوێنه‌رایه‌ت��� ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و كامێرایان ‌ه هی���چ په‌یوه‌ندییه‌ك ‌‬ ‫ی بۆ ئ���ه‌وه‌ كرد ك ‌ه تێدانییه‌و وتی‌" كامێراكه‌ش نه‌به‌ستراو‌ه په‌یوه‌ندییه‌ك���ی‌ به‌مه‌س���ه‌ل ‌هی‌ ئه‌منی ‌‬ ‫ی ده‌زگا‌و‬ ‫ی فرۆكه‌خانه‌و‌ه نییه‌‌و له‌به‌شه‌كانی‌(ئاسایش‌و یاسا ‌‬ ‫فرۆكه‌خانه‌وه‌ نییه‌‌و له‌ش���وێنێكی‌ زۆر به‌ باری‌ ئه‌منی��� ‌‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ به‌رده‌وامه‌‪ ،‬به‌اڵم تا ئێستا به‌هیچ شاشه‌یه‌كه‌وه‌"‪.‬‬ ‫لیژنه‌ك ‌ه كاره‌كانی‌ ته‌واو نه‌كردوه‌‪.‬‬ ‫ی زه‌مه‌نی‌) پێكدێن‪.‬‬ ‫ی ئاسایش���ی‌ فرۆكه‌خانه‌ش هیچ چاالك ‌‬ ‫به‌ش��� ‌‬ ‫ی كرده‌وه‌ له‌سه‌ر ئاسایی‌ فه‌رمانبه‌ران دانراوه‌"‪.‬‬ ‫تاهیر عه‌بدواڵ جه‌خت ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ فرۆكه‌خان ‌هی‌ س���لێمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زانیارییه‌كان ئه‌و کەس���ە ‌‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫هاوكات ئه‌و باس���ی‌ له‌وه‌ش كرد ك ‌ه ئاگای‌ له‌دانانیان نییه‌‪.‬‬ ‫ی ئ���ه‌و كامێرای ‌ه هیچ‬ ‫ی كه‌ دانان ‌‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌س���ه‌ر‌ه ك ‌ه ئه‌و كامێرایانه‌ ‌‬ ‫رۆژنام���ه‌ی‌ ئاوێن��� ‌ه زانیویه‌ت���ی‌ ك ‌ه گومان ‌‬ ‫ی لێدانراو‌ه‬ ‫ی كامێراك���ه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌و ش���وێنه‌ ‌‬ ‫ی به‌وه‌وه‌ نییه‌‌و به‌بڕیار ‌‬ ‫له‌درێ���ژه‌ی‌ لێدوانه‌كه‌ی���دا ب���اس له‌و‌ه په‌یوه‌ندییه‌ك ‌‬

‫كه‌سێك كامێرا‬ ‫ێ‬ ‫دابنێت به‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاگادار ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫فرۆكه‌خانه‌‌و الیه‌ن ‌‬ ‫ی دورە‬ ‫ئه‌منی ‌‬ ‫لەکاری پیشه‌یی‌‌و‬ ‫ئه‌خالقیی‬ ‫دانابێ���ت م���اوه‌ی چه‌ن���د رۆژێك��� ‌ه‬ ‫نێرراوه‌ته‌و‌ه ماڵه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئاگادار له‌كاروبار ‌‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فرۆكه‌خان���ه‌كان به‌ئاوێن���ه‌ ‌‬ ‫ئه‌من��� ‌‬ ‫ی‬ ‫راگه‌یاند " دانانی‌ كامێرا ده‌بێت به‌پێ ‌‬ ‫ی ئه‌مه‌و‌ه‬ ‫یاسا‌و بڕیار بێت‪ ،‬به‌پێچه‌وان ‌ه ‌‬ ‫هه‌ر كه‌سێك ئه‌و كار‌ه بكات نایاسایی‌‌و‬ ‫نائه‌منییه‌‌و ده‌چێت ‌ه خان ‌هی‌ تاوانه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫سه‌رچاوه‌ك ‌ه باس له‌و‌ه ده‌كات ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "مایه‌ ‌‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫رویداو‌ه له‌فرۆكه‌خانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌وره‌ی ‌ه له‌ش���وێنێك ‌‬ ‫نیگه‌رانییه‌ك��� ‌‬ ‫ی وه‌ك فرۆكه‌خان���ه‌دا‬ ‫هه‌س���تیار ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ ئاگادار ‌‬ ‫كه‌سێك كامێرا دابنێت به‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ فرۆكه‌خان���ه‌‌و الیه‌ن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فرۆكه‌خانه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ جگه‌ له‌و‌ه ‌‬ ‫ئه‌منی ‌‬ ‫ی دانراو‌ه‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌ت��� ‌‬ ‫بۆ مه‌به‌س���تێك ‌‬ ‫ك��� ‌ه دوره‌ له‌هه‌مو كارێكی‌ پیش���ه‌یی‌‌و‬ ‫ئه‌خالقییه‌وه‌"‪.‬‬

‫ئایا "نه‌وه‌كان ‌ی ئیدریس بارزانی‌" شه‌ڕ ‌ی ناوخۆ هه‌ڵده‌گیرسێنن؟‬ ‫چه‌ند رۆژێك له‌مه‌وبه‌ر گروپێكی‌‬ ‫چه‌كداری‌ رۆژئاوای‌ كوردستان‬ ‫به‌ده‌مامكه‌وه‌‌و له‌سه‌ر تۆڕی‌‬ ‫ئینته‌رنێت ده‌ركه‌وتن‌و بونی‌‬ ‫سه‌ربازیی‌ خۆیان به‌ناوی‌ "نه‌وه‌كانی‌‬ ‫ئیدریس بارزانی‌"یه‌وه‌ راگه‌یاند‪،‬‬ ‫ئه‌وان رونیانكرده‌وه‌ كه‌ ره‌وایه‌تی‌‬ ‫ده‌ده‌ن به‌شۆڕشی‌ سوریاو پشتیوانی‌‬ ‫له‌هه‌وڵه‌كانی‌ "مه‌سعود بارزانی‌" بۆ‬ ‫یه‌كخستنی‌ ریزه‌كانی‌ كورد ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ئه‌مه‌شدا‪ ،‬به‌رپرسێكی‌‪PYD‬‬ ‫ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر له‌نێوان هێزه‌‬ ‫سه‌ربازییه‌ كوردییه‌كان ته‌نسیق‬ ‫نه‌كرێت‪ ،‬پاشاگه‌ردانی‌‌و روبه‌رونه‌وه‌ی‌‬ ‫لێده‌كه‌وێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫دوای‌ تێكچونی‌ بارودۆخی‌ سوریا‪ ،‬چه‌ند‬ ‫گروپێكی‌ چه‌كداریی‌ كورد دروس����تبون‬ ‫بۆ پاراس����تنی‌ ناوچه‌ كوردنش����ینه‌كان‪،‬‬ ‫ك����ه‌ گروپێكیان كه‌تیب����ه‌ی‌ "نه‌وه‌كانی‌‬ ‫ئیدری����س بارزانی‌"یه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ له‌كاتێكدایه‌‬ ‫ك����ه‌ پێش����تریش هێزێك����ی‌ چه‌كداریی‌‬ ‫گه‌وره‌ی‌ ك����ورد به‌ناوی‌ ‪YPG‬ه‌وه‌ خۆی‌‬ ‫راگه‌یاندوه‌‪ ،‬ئه‌م هێزه‌یان سه‌ر به‌پارتی‌‬ ‫یه‌كێت����ی‌ دیموكرات����ی‌ ‪PYD‬ی‌ نزی����ك‬ ‫له‌په‌كه‌كه‌ی����ه‌‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ی‌ یه‌كه‌میش����یان‬ ‫به‌پێ����ی‌ زانیاریی����ه‌كان‪ ،‬دوای‌ ئ����ه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌الیه‌ن پارتی دیموكراتی‌ كوردستانه‌وه‌‬ ‫مه‌ش����قیان پێكراوه‌‪ ،‬ره‌وانه‌ی‌ رۆژئاوای‌‬ ‫كوردس����تان كراون‌و له‌قامیش����لۆ بونی‌‬ ‫خۆیان راگه‌یاندوه‌‪.‬‬ ‫ئای����ا بونی‌ چه‌ند گروپێكی‌ چه‌كداریی‌‬ ‫چاوه‌ڕوان����ی‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ لێناكرێت كه‌ ئه‌و‬ ‫به‌ش����ه‌ی‌ كوردس����تانیش له‌ب����ه‌رده‌م‬ ‫دوباره‌بونه‌وه‌ی‌ هه‌مان ئه‌زمونی‌ شه‌ڕی‌‬ ‫ناوخۆی‌ باشوری‌ كوردستاندا رابگرێت؟‬ ‫له‌وه‌اڵمی‌ ئه‌م پرسیاره‌كه‌دا‪ ،‬ئه‌ندامی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن����ی‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫په‌كه‌كه‌ "رۆژ واڵت" به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫كه‌ ئه‌وان جگه‌ له‌یه‌كه‌كانی‌ پاراس����تنی‌‬ ‫گ����ه‌ل ‪ YPG‬كه‌ ته‌نها هێزی‌ له‌ش����كری‌‬ ‫كوردییه‌‪ ،‬هیچ هێزێكی‌ تری‌ س����ه‌ربازیی‌‬ ‫ناناس����ن‪ .‬ئه‌و وت����ی‌ "ك����ورد له‌هه‌وڵی‌‬ ‫به‌رده‌وامدای����ه‌ ب����ۆ به‌ده‌س����تهێنانی‌‬ ‫مافه‌كانی‌ خۆی‌ له‌و به‌شه‌ی‌ كوردستان‪،‬‬

‫راگەیاندنی کەتیبەی نەوەکانی ئیدریس‬ ‫بۆیه‌ توركیا ب����ه‌م كاره‌ ناره‌حه‌ت بوه‌‪،‬‬ ‫توركیا چه‌ن����د چه‌ته‌یه‌كی‌ به‌كرێگرتون‌و‬ ‫به‌چه‌ندی����ن ج����ۆر یارمه‌تییان����ده‌دا‌و‬ ‫مه‌به‌س����تێتی‌ ئیراده‌ی‌ گه‌لی‌ كورد له‌و‬ ‫به‌ش����ه‌ی‌ كوردس����تاندا تێكبشكێنێت‌و‬ ‫ئاژاوه‌و ناكۆكی‌ دروستبكات‌و له‌سه‌رێكی‌‬ ‫دیكه‌ش����ه‌وه‌ نیازێتی‌ ك����ه‌ رێگه‌ بگرێت‬ ‫له‌به‌ده‌س����تهێنانی‌ مافه‌كانی‌ كورد دوای‌‬ ‫روخانی‌ رژێمی‌ ئه‌سه‌د"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "له‌سه‌ر ئه‌و بنه‌مایه‌ش توركیا‬ ‫چه‌ندین هێرش����ی‌ ئه‌نجام����داوه‌‪ ،‬چه‌ند‬ ‫كوردێكیش یارمه‌تی‌ توركیا ده‌ده‌ن"‪.‬‬ ‫رۆژ واڵت جه‌خت����ی‌ له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ش‬ ‫كرده‌وه‌ كه‌ به‌داخه‌وه‌ هه‌ندێك هێزو الیه‌نی‌‬ ‫ك����وردی‌ ده‌یانه‌وێت ببنه‌ ده‌س����ه‌اڵتدار‬ ‫له‌رۆژئاوای‌ كوردستان بۆ ئه‌مه‌ش ده‌چن‬ ‫دانیش����تن له‌گه‌ڵ توركیا ده‌كه‌ن‪ .‬بۆیه‌‬ ‫توركیا ده‌یه‌وێت له‌ش����كری‌ س����ه‌ربازی‌‬ ‫له‌و به‌ش����ه‌ی‌ كوردستان پێكبێت‪ ،‬تاكو‬ ‫ده‌ست به‌س����ه‌ر ئه‌و ناوچه‌یه‌دا بگرێت‪،‬‬ ‫كه‌ ئه‌مه‌ش كارێكی‌ ئه‌س����ته‌مه‌و توركیا‬ ‫ئه‌مه‌ی‌ بۆ ناچێته‌ س����ه‌ر‪ ،‬له‌س����ه‌ر ئه‌و‬ ‫بنه‌مایه‌ش چه‌ند جاشێكی‌ كوردو چه‌ند‬ ‫چه‌ته‌یه‌كی‌ به‌كرێگی����راو هێرش ده‌كه‌نه‌‬

‫►‬

‫ئا‪ :‬ئاكۆ حه‌مه‌د رابی‌‬

‫كوردس����تان‪ ،‬ئه‌و جه‌ختی‌ له‌سه‌ر ئه‌و‌ه‬ ‫كرده‌وه‌ كه‌ تائێس����تاش له‌نێو خۆمانداو‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ هێزه‌كان����ی‌ دیك����ه‌ ب����ه‌رده‌وام‬ ‫گفتوگ����ۆ ده‌كه‌ین‪ ،‬تاكو ئ����ه‌و ئه‌زمونه‌‬ ‫دوباره‌نه‌بێته‌وه‌‪ .‬بۆیه‌ پێویس����ت ده‌كات‬ ‫میكانیزمێك����ی‌ گونجاو بدۆزرێته‌وه‌ تاكو‬ ‫هه‌ركه‌س����ه‌و له‌راس����تی‌ خ����ۆی نه‌بێته‌‬ ‫بڕیارده‌ر‪ .‬ئه‌و رایگه‌یاند "ئێمه‌ كێشه‌مان‬ ‫له‌گه‌ڵ خورت‌و الوانی‌ كورد نییه‌ كه‌ له‌هه‌ر‬ ‫ش����وێنێكه‌وه‌ ده‌یانه‌وێت بچنه‌ رۆژئاوای‌‬ ‫كوردس����تان به‌مه‌به‌ستی‌ كاروخه‌باتێكی‌‬ ‫دروست‪ .‬له‌رۆژئاوای‌ كوردستان گروپی‌‬ ‫دیكه‌ هه‌ن ب����ه‌اڵم بچوكن‌و رۆڵیان وه‌ك‬ ‫پێویس����ت نییه‌‪ .‬چونكه‌ ئێستا له‌سوریا‬ ‫به‌گش����تی‌ ده‌رفه‌تێ����ك دروس����تبوه‌ كه‌‬ ‫هه‌رچه‌ن����د كه‌س����ێك پ����اره‌ی هه‌بێت‪،‬‬ ‫ده‌توان����ن چه‌ك بكڕن‌و گروپ دروس����ت‬ ‫بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و نوێن����ه‌ره‌ی‌ ‪ PYD‬ره‌خنه‌ش����ی‌‬ ‫له‌چه‌ن����د هێزێكی‌ كوردی‌ گ����رت‌و وتی‌‬ ‫"هه‌ندێ����ك هێ����زی‌ دیكه‌ش ه����ه‌ن كه‌‬ ‫لەئینتەرنێتەوە له‌روخس����اردا ك����وردن‪ ،‬وه‌ك كه‌تیبه‌ی‌‬ ‫ ‬ ‫بارزانی لەدێرک‬ ‫س����ه‌الحه‌دین‌و كه‌تیبه‌ی‌ ئه‌حرار‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ش����ێوازو ره‌فتاره‌كان����ی‌ ئ����ه‌وان هه‌مان‬ ‫سوپای‌ ئازاد نه‌یانتوانی‌ ده‌ست به‌سه‌ر‬ ‫سه‌ر كورد‪.‬‬ ‫ش����ێوازی‌ ئۆپۆزیس����یۆنی‌ عه‌ره‌بیی����ه‌‬ ‫له‌الیه‌ك����ی‌ دیك����ه‌وه‌‪ ،‬رۆژنامه‌ن����وس ناوچه‌ كوردییه‌كاندا بگرێت"‪.‬‬ ‫به‌رامب����ه‌ر به‌ك����ورد‪ .‬ئه‌وان����ه‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫به‌بڕوای‌ شێروان‪ ،‬رۆژئاوای‌ كوردستان‬ ‫"ش����ێروان ش����ێروانی‌" كه‌ ب����ۆ ماوه‌ی‌‬ ‫تورك یارمه‌تییان ده‌دات‪ ،‬كه‌ به‌روكه‌ش‬ ‫مانگێك به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ مه‌یدانی‌ كاری جگه‌ له‌ ‪ YPG‬پێویستی‌ به‌هیچ هێزێك‬ ‫ك����وردن‪ ،‬ب����ه‌اڵم له‌جه‌وه����ه‌ردا به‌هیچ‬ ‫رۆژنامه‌نوس����ی‌ له‌رۆژئاوای‌ كوردس����تان نییه‌‪ .‬واقیعی‌ ئه‌وێش پێویستی‌ به‌ناردنی‌‬ ‫ش����ێوه‌یه‌ك نوێنه‌رایه‌تی‌ كورد ناكه‌ن‪،‬‬ ‫كردوه‌ بۆ ئاوێنه‌ی‌ رونكرده‌وه‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ هێزه‌كانی‌ مه‌سعود بارزانی‌ نییه‌‪.‬‬ ‫به‌ڵكو دژی‌ كوردن"‪.‬‬ ‫هاوكات‪ ،‬ئه‌ندام����ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ گه‌لی‌‬ ‫ئێستا به‌كرده‌وه‌ ناوچه‌ كوردنشینه‌كان‬ ‫جێی‌ ئاماژه‌ی����ه‌‪ ،‬له‌س����وریا نزیكه‌ی‌‬ ‫ده‌پارێزێت یه‌كه‌كانی‌ پاراس����تنی‌ گه‌لن‪ ،‬رۆژئاوای‌ كوردس����تان‌و نوێنه‌ری‌ ‪PYD‬‬ ‫س����ێ ملیۆن ك����ورد ده‌ژی����ن‪%15 ،‬ی‌‬ ‫نه‌ك هێزێك����ی‌ دیكه‌‪ .‬ئ����ه‌و وتی‌ "ئه‌م له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‪ ،‬د‪.‬محه‌مه‌د ره‌شۆ‪،‬‬ ‫دانیش����توانی‌ ئه‌و واڵت����ه‌ پێكده‌هێن‌و‪،‬‬ ‫س����نوره‌ هه‌م بۆ سوپای‌ ئازادو هه‌میش س����ه‌باره‌ت به‌راگه‌یاندنی‌ هێزێك به‌ناوی‌‬ ‫به‌م شێوه‌یه‌ دابه‌ش����بون‪ :‬له‌ناوچه‌كانی‌‬ ‫بۆ له‌شكری‌ سوریا شوێنێكی‌ گرنگن"‪ .‬نه‌وه‌كان����ی‌ ئیدریس بارزانی‌‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫جه‌زی����ره‌ ك����ه‌ ش����اره‌كانی‌ قامش����لۆ‪،‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ راگه‌یاندنی‌ هێزێكیش به‌ناوی‌ راگه‌یاند كه‌ "به‌پێی‌ ئ����ه‌و زانیارییانه‌ی‌‬ ‫عامودێ‪ ،‬درباس����ی‌وه‌‪ ،‬س����ه‌ری‌ كانی‌‪،‬‬ ‫"نه‌وه‌كانی‌ ئیدریس بارزانی‌"‪ ،‬ش����ێروان هه‌یانه‌‪ ،‬ئه‌و گروپ����ه‌ كۆمه‌ڵێك گه‌نجی‌‬ ‫دێركاحمكۆ‪ ،‬حه‌س����ه‌كه‌ پێكدێت‪ .‬زیاتر‬ ‫ش����ێروانی‌ رونیكرده‌وه‌ كه‌ ئه‌مانه‌ هێزی‌ كوردن‪ ،‬پێشتر له‌به‌ر له‌شكری‌ ئه‌سه‌دو‬ ‫ل���� ‌ه ‪ 800‬هه‌زار ك����ورد ده‌ژین‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫پش����ت مێ����زن‌و پاش����كۆی‌ هێزه‌كانی‌ به‌هۆی‌ بونی‌ كێش����ه‌ی‌ ئابوری‌‌و جڤاكی‌‬ ‫له‌كۆبان����ێ‪ ،‬ته‌لعه‌بید‪ ،‬عه‌یین عیس����ا‪،‬‬ ‫دیك����ه‌ن به‌تایبه‌تی‌ پارتی‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ ته‌نها رایانكردوه‌‪ ،‬دواتر له‌الیه‌ن پێشمه‌رگه‌وه‌‬ ‫مه‌نباج‌و جه‌رابالیس زیاتر له‌ ‪ 400‬هه‌زار‬ ‫پڕوپاگه‌ن����ده‌ن‌و به‌و ش����ێوه‌یه‌ بونیان راهێنانی‌ له‌شكرییان پێكراوه‌و ئێستاش‬ ‫نییه‌‪ .‬چونكه‌ به‌وته‌ی‌ ش����ێروان‪ ،‬ئه‌وان ره‌وانه‌ی‌ خۆرئاوای‌ كوردستان كراون‪ ".‬ته‌نس����یق‌و كارێكی‌ هاوبه‌ش له‌گه‌ڵ ئه‌و كورد ه����ه‌ن‪ .‬له‌عه‌فرین‪ ،‬عه‌زاز‪ ،‬جه‌به‌ل‬ ‫ئه‌و وتی‌ "ئه‌وه‌ كارێكی‌ باشه‌ ئه‌گه‌ر هێزانه‌ی‌ ‪ PYD‬نه‌كرێت‪ ،‬ئه‌وا كێش����ه‌و سامان‌و ئیدلب زیاتر له‌ ‪ 500‬هه‌زار كه‌س‬ ‫ناتوان����ن به‌كرداریی‌ بێنه‌ سه‌رش����ه‌قام‌و‬ ‫رۆژئ����اوای‌ كوردس����تانیش ب����ه‌و هێزه‌ بیانه‌وێت رۆژئاوای‌ كوردستان به‌ته‌نسیق ئاڵۆزی‌‌و ئاس����ته‌نگ‌و ته‌نان����ه‌ت ره‌نگه‌ ده‌ژین‪ .‬هه‌روه‌ها له‌دیمه‌شقی‌ پایته‌خت‬ ‫‪ 300‬ه����ه‌زار‪ ،‬له‌ش����اری‌ حه‌ڵه‌ب (‪)600‬‬ ‫ناپارێزرێت‪ .‬ئه‌و وت����ی‌ "به‌پێچه‌وانه‌وه‌ له‌گ����ه‌ڵ هێزه‌كان����ی‌ یه‌په‌گ����ه‌ بپارێزن‌و روبه‌روبونه‌وه‌ش دروست بێت"‪.‬‬ ‫ی هه‌ڵگیرساندنی‌ ه����ه‌زار‪ ،‬له‌ش����اره‌كانی‌ الزقییه‌‪ ،‬ده‌رعا‪،‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌مه‌ترس ‌‬ ‫هێزه‌كان����ی‌‪ ،YPG‬مه‌بده‌ئین‌و ئه‌زمونی‌ به‌هاوبه‌شیش كارو خه‌بات بكه‌ن‪ ،‬نه‌ك‬ ‫س����ه‌ریكانیش مه‌س����یجێكی‌ باش����ی‌ بۆ به‌شێوه‌ی‌ دو هێزی‌ جیاوازی‌ سه‌ربازی‌‪ .‬ش����ه‌ڕیش له‌نێوان هێ����زه‌ كوردییه‌كان‌و ج����ۆالن‪ ،‬ره‌قا‪ ،‬حمس‌و حه‌مما‪ ،‬نزیكه‌ی‌‬ ‫توركیاو به‌شار ئه‌س����ه‌دیش تێدابو‪ ،‬كه‌ چونك����ه‌ ئه‌گه‌ر كارێك����ی‌ وه‌ها بكرێت‌و دوباره‌بونه‌وه‌ی‌ هه‌مان ئه‌زمونی‌ باشوری‌ ‪ 200‬هه‌زار هاواڵتی‌ كورد ده‌ژین‪.‬‬

‫ی‬ ‫ئه‌مانه‌ هێز ‌‬ ‫پشت مێزن‌و‬ ‫ی‬ ‫پاشكۆی‌ هێزه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫دیكه‌ن به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫پارتی‪ ،‬رۆژئاوا ‌‬ ‫كوردستان به‌م هێز‌ه‬ ‫ناپارێزرێت‬

‫کوردستانی‬

‫)‪ )355‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/11‬‬

‫پرسی کورد لەتورکیا‪..‬‬

‫نۆیەمین کۆنفرانسی کوردو تورک‬ ‫لەپەرلەمانی ئەوروپا‪ ،‬ئاماژە نوێکان!‬

‫فۆتۆکان‪ :‬شوان حه‌مه‌‬

‫ساڵح موسلیم‌و جه‌نگیز چاندار‬ ‫ئا‪ :‬شوان حەمە‪ ،‬بروکسیل‬ ‫لەرۆژانی پێنج‌و شەشی ئەم مانگە‬ ‫لەپەرلەمانی ئەوروپا لەبروکسلی‬ ‫پایتەختی بەلجیکا‪ ،‬نۆیەمین‬ ‫کۆنفرانسی کورد‌و تورک بەڕێوەچو‪،‬‬ ‫ئامانجی سەرەکی لە کۆنفراسی‬ ‫سااڵنەی پەرلەمانی ئەوروپا‬ ‫گەشەکردنی دیموکراسی‌و چارەسەری‬ ‫پرسی کوردە لەتورکیا‪ ،‬دروشمی‬ ‫ئەمساڵی کۆنفرانسەکە بەناوی "پرسی‬ ‫کورد لەتورکیا‪ ،‬کاتی نوێکردنەوەی‬ ‫دیالۆگ‌و رێکخستنەوەی دانوستانی‬ ‫راستەوخۆ" بو‪.‬‬ ‫ئەو کەس����ایەتییە نێوەدەوڵەتییانەی‬ ‫پش����تیوانی کۆنفرانس����ەکەیان ک����ردوە‬ ‫بریتی����ن لە‪ :‬دیس����موند تۆتۆو ش����یرین‬ ‫عەب����ادی‌و خۆزی����ە رام����ۆس هورتا کە‬ ‫هەرس����ێکیان خەاڵت����ی نۆبڵی ئاش����تی‬ ‫جیهانی����ان پێ بەخش����راوە‪ .‬بیرمەندی‬ ‫گەورە نوام چۆمسکی‌ نوسەری گەورەی‬ ‫کورد یەش����ار کەمال‌و نوس����ەری دیاری‬ ‫تورک ڤی����داد تورکالی‌و خاوەن خەاڵتی‬ ‫ساخارۆف بۆ ئازادی لەیال زانا‪.‬‬ ‫ل����ەدو رۆژی کۆنفرانس����ەکەدا دەیان‬ ‫پەرلەمانت����اری ئەوروپ����ی‌و ئەکادیم���� ‌ی‬ ‫لێکۆڵ����ەرەوەی ئینس����تۆت‌و زانکۆکانی‬ ‫جیهان‌و دیپلۆماتکاران بەشداریان هەبو‬ ‫لەپەیامێک����ی ڤیدیۆیی����دا خاوەن����ی‬ ‫خەاڵتی نۆبڵێ ئاش����تی دیسموند تۆتۆ‬ ‫پیرۆزبایی لەبەشداربوانی کۆنفرانسەکە‬ ‫کردو وتی‪ :‬پێویس����تە دەوڵەتی تورکیا‬ ‫لەگەڵ عەبدواڵ ئۆجەالن دیالۆگ بکات‌و‬ ‫لەئەزمون����ی ماندێ��ل�اوە فێربێت‌و هەمو‬ ‫الیەک هەوڵبدەن بۆ بەدیهێنانی ئاشتی‪.‬‬ ‫تۆت����ۆ ئام����ۆژگاری حکومەت����ی تورکی‬ ‫گ‬ ‫کردو جەختی لە س����ەر بون����ی دیالۆ ‌‬ ‫ک����ردەوە وەک تاکە رێگە بۆ ئاش����تی‌و‬ ‫پێکەوەژیان‪.‬‬ ‫س����ەرۆک وەزیرانی ئوسترالیا‪ ،‬جولیا‬ ‫گیالرد‪ ،‬لە رێگەی نامەیەکی نوسراوەوە‬ ‫کە لەهۆڵی کۆنفرانسەکەدا خوێندرایەوە‬ ‫راس����تەوخۆ داوای لە کاربەدەس����تانی‬ ‫تورکیا کرد کار بۆ ئاشتی بکەن‌‪ ،‬جولیا‬ ‫گیالرد باس����ی لەش����ەڕو پێکدادانەکانی‬ ‫چەن����د مانگی ڕابردو کرد کە س����ەدەها‬ ‫ک����وژراوی لێکەوتوەت����ەوەو داوی کرد‬ ‫الیەنەکان بگەرێنەوە سەر مێزی گفتوگ ‌ۆ‬ ‫درێژە بەدانوستانەکانی ئۆسلۆ بدەن‪.‬‬ ‫لەڕیزی بەش����داربوانی کۆنفرانسەکەدا‬ ‫چەندی����ن کەس����ایەتی سیاس����ی‌و‬ ‫رۆژنامەوان����ی وتاری����ان هەب����و‪ ،‬لەوانە‬ ‫س����ەاڵحەدین دەمیرداش هاوس����ەرۆکی‬ ‫پارتی ئاش����تی‌و دیموکراس����ی‌و ئایسیل‬ ‫توگلوک هاوس����ەرۆکی جڤاکی کۆنگرەی‬ ‫دیموکراسی‌و ساڵح موسلیم هاوسەرۆکی‬ ‫پارتی یەکێتی دیموکرات‌و جەنگیز چاندار‬ ‫گەورە رۆژنامەنوس����ی ت����ورک‪ .‬یەکێک‬ ‫لەخاڵ����ە جیاوازەکان����ی کۆنفرانس����ەکە‬ ‫بانگهێش����تکردنی زوبێر ئایدار بو‪ .‬وەک‬ ‫بەرپرسی کۆمیسیۆن کاریانا ویسترهایم‬ ‫ڕایگەیاندو وتی‪ :‬یەکەم جار‪ ،‬بەخێرهاتنی‬ ‫زوبێر ئایدار دەکەین‬ ‫زوبێ����ر ئای����دار ک����ە پەرلەمانت����ارە‬ ‫ئەروپییەکان وایان پێ باشتر بو بەناوی‬ ‫ئەندام����ی بۆردی کۆنگ����رەی نەتەوەیی‬ ‫کوردس����تان بانگ����ی بک����ەن‪ ،‬بەبی����ری‬ ‫هێنایەوە کە پێشتر چەندین جار الیەنی‬

‫جوگرافیا ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆرهەاڵتی‬ ‫ناوەڕاست‬ ‫لەگۆڕاندایە‪ ،‬کورد‬ ‫بەدوای شوناسی‬ ‫خۆیدا دەگەرێت‪،‬‬ ‫لەئێستادا‬ ‫ئاماژەکانی ئەو‬ ‫هەوڵە لەهەرێمی‬ ‫کوردستان‌و ناوچە‬ ‫کوردنشینەکانی‬ ‫سوریا دەبینین‬ ‫کوردی ئاگربەس����تی راگەیەندوە‪ .‬کورد‬ ‫بەنیازی ئاش����تیەو لەدیدارەکانی ئۆسلۆ‬ ‫ئامادە بوە‪ .‬ئایدار رۆڵ‌و پێگەی عەبدواڵ‬ ‫ئۆجەالنی بەرزنرخاند‌و ئاماژەی بەوەدا کە‬ ‫بێ ئۆجەالن دانوستان ئەنجامی نابێت‪.‬‬ ‫لەوتەکان����ی خۆیدا زوبێر ئایدار جەختی‬ ‫لە پێویستی ئاشتی کردەوەو وتی‪ :‬کورد‬ ‫ئامادەیە بۆ دانوس����تان‪ .‬ئایدار مەرجی‬ ‫کوردان����ی لەچەند خاڵ����دا ڕاگەیاند کە‬ ‫گرنگترینیان‪ :‬داڕش����تنەوەی دەستوری‬ ‫تورکیاو بەیاس����اکردنی خوێندنی زمانی‬ ‫کوردی ل����ە قوتابخانەی بنەڕەتییەوە تا‬ ‫ئاس����تی زانکۆ‪ ،‬هەروەها زمانی کوردی‬ ‫بکرێتە زمانی دوەمی واڵت و هەمو ئەو‬ ‫خااڵنە لە دەستوردا دیاری بکرێن‪.‬‬ ‫ئەگەرچی کۆنفرانس سااڵنە بایەخ بە‬ ‫پرس����ی کورد لە تورکی����ا دەدات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەڕێوەبەرانی کۆنفرانسەکە بانگهێشتی‬ ‫س����اڵح موس����لیم هاوس����ەرۆکی پارتی‬ ‫یەکێتی‌دیموکرات (پەیەدە) یان کردبو‬ ‫کە کاتۆگ����ەری جۆگرافی����دا (پەیەدە)‬ ‫پارتێکی کوردییە لەسوریا‬ ‫لەوت����اری خۆیدا س����اڵح موس����لیم‬ ‫رەخنەی لەرۆڵی خراپەکارانەی تورکیا‌و‬ ‫دەستێوەردانی ئەو واڵتە کرد لەرۆژئاوای‬ ‫کوردستان بەتایبەت‌و لەسوریا بەگشتی‪.‬‬ ‫موس����لیم وتی" تورکیا ئاس����انکاری بۆ‬ ‫پەڕین����ەوەی تون����دڕەوە عەرەب����ەکان‌و‬ ‫ئەندامانی قاعیدە دەکات تا بە واڵتەکەدا‬ ‫تێبپەڕن‌وبگەن����ە ناوچ����ە کوردییەکان‬ ‫لەسوریا‪ .‬هاوسەرۆکی پەیەدە رایگەیاند‬ ‫کە‪ :‬لەه����ەر گۆڕانکارییەکدا پێوس����تە‬ ‫ش����وناس‌ و مافە نەتەوەییەکانی کورد‬ ‫لەس����وریا پارێزراوبێت‪ ،‬کوردو عەرەب‌و‬ ‫کریستیان‌و یەزیدی‌و عەلەوی و ئاسوری‌و‬ ‫ئەرمەنی لە پرۆس����ەیەکەی هاوسەنگی‬

‫له‌یال زانا‬

‫دیموکراتی����دا کۆبکرێن����ەوە‪ ،‬ب����ۆ ئەو‬ ‫ئامانجەش پارت����ی یەکێتی‌و دیموکرات‬ ‫پەیەدە پرۆژەی ئامادەکراویان هەیە‪.‬‬ ‫لەیال زانا خاوەنی خەاڵتی ساخارۆفی‬ ‫ئەوروپ����ی‪ ،‬لە وتەکان����ی خۆیدا دۆخی‬ ‫سیاس����ی تورکی����ای هەڵس����ەنگاندو‬ ‫بەڕونی باسی لەڕۆڵی عەبدواڵ ئۆجەالن‬ ‫لەپرۆس����ەی ئاش����تیدا ک����ردو وتی‪ :‬بێ‬ ‫ئۆجەالن شەڕ دەبێت بەاڵم بێ ئۆجەالن‬ ‫ئاشتی نابێت‪.‬‬ ‫س����ەالحەدین دەمیرداش هاوسەرۆکی‬ ‫پارتی ئاش����تی‌و دموکرات����ی‪ ،‬بەدەپە‪،‬‬ ‫لەوتەی خۆیدا بەوردی باسی لە ئەنجامە‬ ‫نەخوازراوەکانی ش����ەڕ کردو وتی‪ :‬زیاتر‬ ‫لە سی ساڵە ش����ەڕ هەیە‪ ،‬زیاتر لەسی‬ ‫هەزار کوژراو هەیە‪ ،‬زیاتر لەپێنج س����ەد‬ ‫ملی����ارد دۆالر بۆ ش����ەڕ خ����ەرج کراوە‪،‬‬ ‫بەاڵم کێش����ەکە بەردەوامە‪ .‬دەمیرداش‬ ‫باس����ی لە بەهانەی "تیرۆر" کردو وتی‪ :‬جۆدگار عیسا موسا پارێزه‌ری ماندێال‬ ‫تورکی����ا دەڵێ����ت زوبێر ئایدار‌و س����اڵح‬ ‫موس����لیم تیرۆریستن‪ ،‬بەاڵم ئەمرۆ ئێمە واڵت ب����ەرەو کێش����ەو توندبون����ەوەو‬ ‫زوبێر‌ ئایدارو س����اڵح موسلیم دەبینین سەنترالیزەکردن دەبات‪.‬‬ ‫دوفاق����ی کۆمەڵ����گای نێودەوڵەتی‌و‬ ‫لەس����ەر داوای ئەم کۆنفرانسە هاتونەتە‬ ‫ئێرە (پەرلەمانی ئەوروپا)و قس����ەمان هێش����تنەوەی کورد بە ب����ێ دەوڵەتی‬ ‫ب����ۆ دەکەن‪ .‬دەمی����رداش جەختی لەوە س����ەربەخۆ بابەتی پرۆفیس����ۆر ئوفرە‬ ‫ک����ردەوە کە بیان����وی تی����رۆر رێگە بۆ بەنگی����و ب����و‪ .‬بەنگیو نمون����ەی تاکی‬ ‫تورکی����ا خۆش دەکات تا دەوڵەت خۆی ک����وردی هێنای����ەوەو وتی‪ :‬ک����وردەکان‬ ‫لەبەرپرس����یاریەتییە دیموکراتیی����ەکان خۆی����ان بەعێراقی‌و ئێ����ران‌و تورکی ‌و‬ ‫بدزێتەوەو پشت بکاتە پرۆسەی ئاشتی‪ .‬س����وریی نازان����ن‪ ،‬بەڵک����ە لەبەرامبەر‬ ‫لەدرێژەی قسەکانیدا دەمیرداش تیشکی پرس����یارە سەرەتاو س����ادەکەدا کە ئایا‬ ‫خس����تە س����ەر گرنگی‌ رۆڵ����ی هەرێمی تۆ لەکوێوە هاتویت‪ ،‬هەمیشە وەاڵمەکە‬ ‫کوردس����تان و داوای ک����رد کە هەرێمی ئەمەیە‪ :‬من لەباکور‪ ،‬باشور‪ ،‬رۆژهەاڵت‬ ‫کوردس����تان هاوکاربێ����ت لەپرۆس����ەی ی����ا رۆژئ����اوای کوردس����تانەوە هاتوم‪.‬‬ ‫ئاشتیدا‪ .‬وەک ئاماژەیەک بۆ روداوەکانی بەنگیو بەم شێوەیە رەخنەی لەمۆدێلی‬ ‫ئەم دواییانەی ناوچەکە دەمیرداش وتی‪ :‬دەس����ەاڵتداری ناوچەکە گرت‪ :‬تەواوی‬ ‫مەس����عود بارزانی دەتوانێت لەو نێوەدا واڵتانی ناوچەکە سیستەمێک بەڕێوەیان‬ ‫دەبات کە دین تیایدا تێکەڵی ریش����ەیی‬ ‫رۆڵی ئاشتی‌و ئەرێنی بگێڕێت‪.‬‬ ‫لەناو بەشداربواندا چەندین رۆژنامەوان‌و هەیە‪ ،‬بەاڵم لەهەرێمی کوردستاندا ئەو‬ ‫ئەکادیمی‌و چاالکوانی مەدەنی بەڕەگەز تێکەڵییە نابینرێت‪ .‬پرۆفیس����ۆر ئورفە‬ ‫تورک وتاریان هەبو‪ .‬گەورە رۆژنامەنوسی ل����ە وەاڵمی پرس����یارێکدا وتی‪ :‬دوفاقی‬ ‫تورک جەنگیز چاندەر لەدیدی خۆیەوە سیاسی کۆمەڵگای نێودەوڵەتی لەوەدایە‬ ‫روداوەکان����ی ناوچەکەو پرس����ی کورد‌و لەب����ارەگای نەتەوەیەکگرت����وەکان‪،‬‬ ‫رۆڵ����ی تورکی����ای هەڵس����ەنگاند‌و وتی‪ :‬لەش����ەوورۆژێکدا دەوڵەتێ����ک دەدات‬ ‫جوگرافی����ای‌ خۆرهەاڵت����ی ناوەڕاس����ت بەفەلەس����تینییەکان‪ ،‬بەاڵم کورد لەبیر‬ ‫لەگۆڕاندای����ە‪ .‬کورد بەدوای شوناس����ی دەکات‪.‬‬ ‫کەس����ایەتی ناس����راو‪ ،‬بەرپرس����ی‬ ‫خۆیدا دەگەرێت‪ ،‬لەئێستادا ئاماژەکانی‬ ‫ئ����ەو هەوڵ����ە لەهەرێمی کوردس����تان‌و کۆمیسۆنۆ ئەروپاو باش����وری ئەفریقا‪،‬‬ ‫ناوچە کوردنشینەکانی سوریا دەبینین‪ .‬جۆدگار عیسا موسا کە پێشتر پارێزەری‬ ‫جەنگی����ز چان����دەر وتی‪ :‬س����عودییەو نیلسۆن ماندێالو دیس����موند تۆتۆ بوە‪،‬‬ ‫ئیس����رائیل‌و ئەمەریکا دەس����تێوەردان داوای لەحکومەتی تورکیا کرد روداوەکان‬ ‫لەسوریا دەکەن‪ .‬تورکیاش هەوڵئەدات وەک خ����ۆی ببینێت‌و وت����ی‪ :‬لەزینداندا‬ ‫جێ پێیەک بۆ خۆی بدۆزێتەوە‪ ،‬بەاڵم عەبدواڵ ئۆجەالن‌و لەش����اخدا پەکەکەو‬ ‫کێشەی تورکیا ئەوەیە هەوڵدەدا هەنگاو لەش����ارەکاندا ژنان‌و پی����اوان‪ ،‬هەمویان‬ ‫بەس����ەر بونی ک����ورد لەس����وریا بنێت‪ ،‬پێکەوە خەباتێک����ی هاوبەش لەپێناوی‬ ‫کێشەی تورکیا ئەوەیه خۆی لەناو واڵتدا ئامانجێکی هاوبەشدا دەکەن‪.‬‬ ‫لەراگەیاندن����ی کۆتای����ی خۆی����دا‬ ‫کێشەی کوردی هەیە‪.‬‬ ‫س����ابینا فرای����زار نوێن����ەری گروپی کۆنفرانس هانی حکومەتی تورکیایدا بۆ‬ ‫قەیرانی نێوەدەوڵەتی تیش����کی خستە ریفۆرم‪ .‬لەنوسراوەکەدا کۆنفرانسەکەی‬ ‫سەر جیاوازی نێوان ناوچە تورکییەکا ‌ن یەکێت����ی ئەوروپ����ا داوای لەحکومەتی‬ ‫بەبەراورد لەگ����ەڵ ناوچە کوردییەکان و تورکیا کرد پێگەی سیاسی‌و ستراتیجی‬ ‫وتی‪ :‬توشی شۆک بوم کاتێک سەردانی عەبدواڵ ئۆجەالن وەک خۆی وەربگرێت‪.‬‬ ‫ناوچە کوردییەکانم کرد‪ ،‬چەند لەبیرکراو لەنوسراوەکەدا هاتوە " پێوستە عەبدواڵ‬ ‫ئۆجەالن وەک الیەنی سەرەکی چارەسەر‬ ‫بێ خزمەتگوزارین‪.‬‬ ‫فرایزەر دۆخی سیاسی تورکیای بەئاڵٶز چاولێبکرێت‪ .‬هەمانکات پێوستە تورکیا‬ ‫ناوبردو بەرپرسیاریەتی دۆخەکەی خستە دیالۆگ لەگ����ەڵ نوێنەرانی کورد بکات‪.‬‬ ‫ئەس����تۆی س����ەرۆک وەزیرانی تورکیاو هەر لەو راگەیندراوەدا هاتوە‪ :‬کۆنفرانس‬ ‫وتی‪ :‬ئ����ەردوگان س����ەرۆک وەزیرانێکی داوا لەهەم����و واڵت����ەکان دەکات ن����اوی‬ ‫زۆر تون����دە‪ ،‬ئ����ەردوگان س����ەرقاڵی پارتی کرێکارانی کوردستان (پەکەکە)‬ ‫کێش����ە ناسیۆنالیس����تەکانی خۆیەتی‌و لەلیستی تیرۆر بسڕنەوە‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫به‌ختیار عه‌لی ده‌ینوسێت‬

‫عەشق و پەشیمانی‬ ‫«‪»2‬‬ ‫ه���ۆی دابڕان���ی کیرک���ەگارد‬ ‫لەخۆشەویس���تەکەی هەرچییەک بێت‪،‬‬ ‫دواجار پەیوەندییەکی قووڵی بەخواستی‬ ‫کیرکەگاردەوە هەی���ە لەمرۆڤەکانی تر‬ ‫نەچێت‪ ،‬هەموو ش���تێک لەکیرکەگاردا‬ ‫ئەوەمان بیردەخاتەوە کە دەیەوێت ژیان‬ ‫لەکەنارەوە ببینێت‪ ،‬ئەو ڕەوتە سادەو‬ ‫ئاس���اییەی مرۆڤەکان پێیدا دەڕۆن بۆ‬ ‫ئەو کەمێک ئەس���تەمە‪ .‬تەنیا لەژیانی‬ ‫شەخس���یدا ئەو الرێگایە هەڵنابژێرێت‪،‬‬ ‫مەسەلەکە تەنیا ڕەتکردنەوەی عەشقێک‬ ‫نیی���ە‪ ،‬بەڵکو بەجۆرێ���ک لەجۆرەکان‬ ‫وەرگرتن���ی مەودای���ەک‌و دوورییەک���ە‬ ‫لەش���تەکان بواری پێبدات بیربکاتەوە‪،‬‬ ‫بێئ���ەوەی هی���چ ش���ەپۆلێک بیبات‪،‬‬ ‫تەنهاییەک���ەی هەوڵێکە بۆ دۆزینەوەی‬ ‫فۆرمێ���ک ب���ۆ ژیان���ی خ���ۆی لەژێر‬ ‫رۆش���نایی تێڕوانینە فەلسەفییەکانیدا‪.‬‬ ‫هەت���ا رەهەن���دی دینی کیرک���ەگارد‪،‬‬ ‫ش���تێکە جیاواز لەدینی تیۆلۆگەکانی‬ ‫ت���ر‪« .‬ڕیتش���ارد پورکارتهۆفەر» کە‬ ‫یەکێکە لەکیرکەگاردناسە ناسراوەکان‪،‬‬ ‫لەچاوپێکەوێنێکیدا لەگەڵ «ئەدێلبێرت‬ ‫ڕای���ڤ» دا بۆ گۆڤ���اری «دی دڕای»‬ ‫«ژم���ارە ‪ 3‬ی س���الی ‪»2006‬ب���اس‬ ‫لەس���ەختی فەلس���ەفەی کیرک���ەگارد‬ ‫دەکات‪ .‬بەبێ تێگەیش���تن لەس���ەختی‬ ‫تێڕوانین���ی ئەو بۆ تەواوی ش���تەکان‪،‬‬ ‫زەحمەتە تەواو لەس���ەختی تێڕوانینی‬ ‫ئ���ەو بۆ س���ەختی عەش���قیش یان بۆ‬ ‫بارگاویبوونی عەشق بەگوناهـ تێبگەین‪.‬‬ ‫لەڕاستیدا تێگەیشتن لەهەموو شتێکی‬ ‫کیرکەگارد س���ەختە‪ ،‬هەم ژیانی‪ ،‬هەم‬ ‫دەرون���ی‪ ،‬هەم هەڵوێس���تەکانی‪ ،‬هەم‬ ‫نوسینی‪ « .‬پورکارتهۆفەر»‪ ،‬گەرچی‬ ‫وادەبینێ���ت تێگەیش���تن لەکیرکەگارد‬ ‫بەدیوێک���دا ڕەنگە ئاس���ان بێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەدیوێکی دیدا زۆر ئاڵۆزو ئەس���تەمە‪.‬‬ ‫دی���وە ئاس���انەکەی دەگەڕێت���ەوە بۆ‬ ‫ئەوەی کە کیرک���ەگارد بەردەوام یەک‬ ‫پرس���یاری س���ەنتراڵی ب���ووەو ئەوی‬ ‫دووبارەکردۆت���ەوە‪ ،‬پرس���یارەکەش‬ ‫ئەوەی���ە «مرۆڤ ب���وون‪ ،‬چ مانایەکی‬ ‫هەی���ە؟»‪ .‬ئەو لەهەم���وو کارو رۆمانە‬ ‫فەلسەفییەکانیدا‪ ،‬بەدوای وەاڵمی ئەو‬ ‫پرس���یارەوەیە‪ .‬بەاڵم سەختییەکەش‬ ‫لەوەدای���ە ک���ە کیرکەگارد ب���ەردەوام‬ ‫دەیەوێت ش���تێک بڵێت ک���ە ناوترێت‪،‬‬ ‫واتە لەخواستی درکاندنی شتێکدایە کە‬ ‫بەهۆی بنەمای لۆژیکییەوە گوزارشتی‬ ‫لێناکرێت‪ ،‬بۆیە بەردەوام ناچارە فۆرمی‬ ‫ناراس���تەوخۆ بدۆزێتەوە بۆ درکاندنی‬ ‫ش���تگەلێک کە لەڕاس���تیدا راستەوخۆ‬ ‫نادرکێنرێن‪ .‬بەاڵم هۆی ئەم نەدرکاندنە‬ ‫چییە؟ هۆی چییە کیرکەگارد هەمیشە‬ ‫بەسەختی دەتوانێت گوزارشت لەخۆی‬ ‫بکات‪ .‬وتارێکی «ویلهلم وایش���ئێدل»‬ ‫ـ���م لەبەردەس���تدایە‪ ،‬س���ەبارەت بە‬ ‫کیرکەگارد بەن���اوی «کیرکەگارد یان‬ ‫سیخوڕەکەی خودا» کە واهەستدەکەم‬ ‫کەم ت���ازۆر وەاڵمی پرس���یارەکەمان‬ ‫دەداتەوە‪ .‬بەپێی «وایشئێدل» چەمکی‬ ‫هەقیقەت الی کیرک���ەگارد چەمکێکی‬ ‫زۆر خودگەرایە «سوبێکتیڤ ــ ژاتی»‬ ‫ی���ە‪ .‬خودگەرایی���ش الی کیرک���ەگارد‬ ‫ت���ەواو جی���اوازە لەخودگەرای���ی الی‬ ‫فەیلەس���وفەکانی ت���ر‪ ،‬ئایدیالیس���تە‬ ‫خودگەراکان���ی پێش کیرکەگارد جۆرە‬ ‫پێناس���ەیەکیان بۆ خودگەرایی هەبوو‪،‬‬ ‫وەک مەزهەبێکی فەلسەفی کە باوەڕی‬ ‫وایە لەدەرەوی مرۆڤ هیچ هەقیقەتێک‌و‬ ‫هیچ جیهانێک بوونی نییە‪.‬هەر شتێک‬ ‫هەیە‪ ،‬تەنیا لەهەس���تی مرۆڤدا هەیە‪.‬‬ ‫بەاڵم خودگەرایی کیرکەگاردی لەسەر‬ ‫نەفیکردنی دونیای دەرەوە دانەمەزراوە‪،‬‬ ‫ک���ەم‌و زۆر پەیوەندییەک���ی بەوجۆرە‬ ‫ئایدیالیزمە س���وبێکتیڤەی کەس���انی‬ ‫وەک بێرکل���ی یەوە نیی���ە‪ ،‬کە بوون‌و‬ ‫نەبوونی جیهان���ی مەتریالی بە بوون‌و‬ ‫نەبوونی هەس���تەوە گرێدەدەن‪ .‬بەاڵم‬ ‫الی کیرکەگارد هەقیقەت ئەو ش���تەیە‬ ‫کە خ���ود بەهەموو ج���ۆش‌و خرۆش‌و‬ ‫ئارەزوویەکەوە ب���ەرەو ڕووی دەچێت‪،‬‬ ‫واتە دەبێت ببێتە هەقیقەتێک بۆ خود‪.‬‬ ‫هەقیقەت کاتێک هەقیقەتە کە لەبنکی‬ ‫وجودم���ان بدات‌و بتوانێ���ت بیگۆڕێت‪.‬‬ ‫ئەم تێگەیش���تنە لەهەقیقەت ڕیشەییە‬ ‫بۆ تێگەیشتن لەکیرکەگارد‪ .‬هەقیقەت‬ ‫الی ئ���ەو پەیوەن���دی بەتێگەیش���تنی‬ ‫ئەو پرۆسێس���ە دەرەکیی���ەوە نییە کە‬ ‫لەجیهان���دا هەیە‪ ،‬بەڵک���و پەیوەندی‬ ‫بە ج���ۆری ئەو وابەس���تەگییە بەهێزو‬

‫پ���ڕ س���ۆزەوە هەیە کە بەش���تێکەوە‬ ‫دەمانبەس���تێتەوە‪ ،‬هەقیقەت الی ئەو‬ ‫زۆر نزیک���ە لەترپ���ەی ژی���ان‌و ترپەی‬ ‫ڕۆحەوە لەساتە هەرە ساردو ترسناک‌و‬ ‫پ���ڕ دوودڵییەکاندا‪ .‬ئی���دی هەر کەس‬ ‫هەقیقەتێک���ی هەی���ە ‪ ...‬ئەوی���ش‬ ‫هەقیقەتێک���ی تایبەت���ی هەیەو دەبێت‬ ‫بۆی بگەڕێت‌و بیدۆزێتەوەو بۆی بژی‌و‬ ‫بۆی بمرێ���ت‪ .‬لێرەوەیە کە کیرکەگارد‬ ‫بەجۆرێ���ک لەج���ۆرەکان بەباوک���ی‬ ‫«بوونگەرای���ی ـ وجودیەت»و زۆرجار‬ ‫«پۆست مۆدێرنە»ش تەماشادەکرێت‪،‬‬ ‫چونکە بەجۆرێک لەجۆرەکان پێ لەسەر‬ ‫ڕەهەندە س���وبێکتیفەکەی هەقیقەت‌و‬ ‫ڕوکارە هەمەج���ۆرو فرەش���ێوەکەی‬ ‫دادەگرێ���ت‪ .‬جی���اوازی س���ەرەکی‬ ‫کیرکەگارد لەگ���ەڵ بوونگەرکانی تردا‬ ‫ئەوەی���ە‪ ،‬کیرک���ەگارد ناتوانێت مرۆڤ‬ ‫بەدەر لەپەیوەندی بەخوداوە ببینێت‪،‬‬ ‫داڕشتنی هەموو هەستێکی سوبێکتیڤی‬ ‫کەم‌و زۆر بەکەناڵی پەیوەندی بەخودادا‬ ‫دەڕوات‪ .‬ئەو ونبوون‌و پاش���ەگەردانی‌و‬ ‫پوچگەرایی���ەی کەس���انی وەک کامۆ‬ ‫قەبووڵیدەکەن‪ ،‬کیرک���ەگارد قەبووڵی‬ ‫نییەو لەگەڕاندا بۆ مانایەکی لۆژیکی بۆ‬ ‫بوون ڕانەوەستێت‌و ئەو مانایەش تەنیا‬ ‫الی خودا دەدۆزێتەوە‪ .‬هەس���تکردنی‬ ‫کیرکەگاردیش بە خۆی وەک گوناهبار‬ ‫یان وەک عاشق ناکەوێتە دەرەوەی ئەو‬

‫ترس‌و دوودڵی‬ ‫هاوڕێی‬ ‫ئەبەدیمانن‪ ،‬ئەوە‬ ‫دۆخێکی ساتی‌و‬ ‫راگوزەر نییە‪،‬‬ ‫بەڵکو جەوهەرو‬ ‫بنەمای بوونمانە‬ ‫پەیوەندییەوە‪ .‬ئەوەی کە لەکیرکەگاردا‬ ‫سەرەنجڕاکێش���ە‪ ،‬بۆ دۆزینەوەی ئەم‬ ‫راستییە س���وبێکتیڤە‪ ،‬تێڕوانینەکانی‬ ‫هیچ کات بەو سیس���تمە بەهێزو پتەوو‬ ‫خۆگ���رەدا ناڕوات کە کەس���ێکی وەک‬ ‫هیگڵ دەیتوانی لەرێگای س���ەلماندنی‬ ‫لۆژیکی‌و عەقڵییەوە بیگاتێ‪ .‬کیرکەگارد‬ ‫خۆی دەڵێت «بۆت هەیە لێم بپرس���ی‬ ‫بۆ کوێ دەڕۆی‪ .‬بەاڵم دەربارەی هۆکان‬ ‫هیچم لێ مەپرسە»‪ .‬لێرەشەوە هەوڵی‬ ‫کیرک���ەگارد بۆ تێگەیش���تن لەوجود‪،‬‬ ‫بەمەبەستی نزیکبوونەوەیەتی لەمرۆڤ‪،‬‬ ‫نەوەک بەنیازی داڕش���تنی سیس���تمی‬ ‫فەلس���ەفی زەبەالح‪ ،‬ک���ە هەموو بوون‬ ‫لەئەلفەوە تا یا بگرێتە خۆی‪.‬‬ ‫بوونی م���رۆڤ بەپێ���ی کیرکەگارد‬ ‫ملکەچی ترس���ە‪ .‬چەمک���ی ترس کە‬ ‫لەفەلس���ەفەو دەرونناس���ی س���ەدەی‬ ‫بیس���تدا دەبێتە چەمکێکی سەنتراڵ‪،‬‬ ‫لە کیرک���ەگاردەوە دادەکەوێت‪ .‬مرۆڤ‬ ‫بوونەوەرێکە هەمیشە لەترس‌و دوودڵیدا‬ ‫دەژی‪ ،‬چونک���ە ئ���ازادە‪ ،‬هەمیش���ە‬ ‫کۆمەڵێ���ک ئەگ���ەری ل���ە بەردەمدایە‬ ‫دەبێ���ت یەکێک هەڵبژێرێت‪ .‬ترس هیچ‬ ‫نییە جگە لەدیاردەیەک کە دەگەڕێتەوە‬ ‫بۆ بوون���ی ئەگەرەکان‪ ،‬م���رۆڤ هیچ‬ ‫ش���تێکی بۆ دیاری نەکراوە‪ .‬ئەمە ئەو‬ ‫راستییەیە کە کیرکەگارد دەکاتە باوکی‬ ‫بوونگەراکان‪ ،‬ئێمە بوونێکی پێدراومان‬ ‫نییە‪ ،‬ژیانێکی ئامادەمان نییە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫«بوونێکم���ان هەیە پ���ر ئەگەر» کە‬ ‫تێیدا مەحکومی���ن هەڵبژێرین‪ .‬ترس‌و‬ ‫دوودڵ���ی هاوڕێ���ی ئەبەدیمانن‪ ،‬ئەوە‬ ‫دۆخێکی ساتی‌و راگوزەر نییە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫جەوهەرو بنەمای بوونمانە‪ ،‬ترس���مان‬ ‫ترسە لەشتێکی ناچاری کە هەاڵوێردو‬ ‫هەڵبژاردنە‪ .‬لێ���رەوە کیرکەگارد چەند‬ ‫ب���اوەڕی بەس���وبێکتیڤیتەیت هەی���ە‪،‬‬ ‫هێندەش باوەڕی وایە کە دیاردەی وەک‬ ‫ت���رس‌و دوودڵی‌و هەڵب���ژاردن بنەمای‬ ‫هەموو جەش���نە بوونێکی ئینس���انین‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫‪6‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )355‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/11‬‬

‫قه‌یرانی‌ هه‌رێم‌و به‌غدا‪،‬چاكساز ‌ی نێوخۆی ‌ی وه‌ستاندوه‌‬ ‫ ئا‪ :‬پشتیوان جه‌مال‬ ‫به‌هۆی‌ ئه‌و قه‌یرانه‌ی‌ له‌نێوان هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان‌و حكومه‌تی‌ ناوه‌ندیدا‬ ‫دروستبوه‌‪ ،‬به‌وته‌ی‌ زۆربه‌ی‌ الیه‌نه‌‬ ‫سیاسییه‌كان پڕۆسه‌ی‌ چاكسازی‌‬ ‫نێوخۆیی‌ "سستكردوه‌"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ ل���ه‌دوای‌ روداوه‌كان���ی‌‬ ‫‪17‬ی‌ ش���وباتی‌ س���اڵی‌ راب���ردوه‌وه‌‪،‬‬ ‫مه‌س���عود بارزانی‌ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان پڕۆژه‌یه‌كی‌ چاكس���ازی‌‬ ‫راگه‌یاند‌و دواتری���ش هه‌ر پێنج الیه‌نه‌‬ ‫سه‌ره‌كییه‌كه‌ی‌ كوردس���تان (پارتی‌‪،‬‬ ‫یه‌كێتی‌‪ ،‬گ���ۆڕان‪ ،‬یه‌كگرتو‪ ،‬كۆمه‌ڵ‌)‬ ‫چه‌ندی���ن كۆبونه‌وه‌ی���ان ئه‌نجام���دا‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی‌ ئه‌نجامدانی‌ چاكس���ازی‌‬ ‫له‌سیس���ته‌می‌ سیاسی‌ كوردستان‌و بۆ‬ ‫ئه‌و مه‌به‌س���ته‌ش ئۆپۆزیسیۆن شه‌ش‬ ‫پاكێجیان پێشكه‌شی‌ ده‌سه‌اڵت كرد بۆ‬ ‫چاكسازی‌‪ ،‬به‌اڵم به‌وته‌ی‌ به‌رپرسانی‌‬ ‫ئۆپۆزیس���یۆن هه‌تا ئێستا نه‌توانراوه‌‬ ‫چاكس���ازی‌ بنه‌ڕه‌تی‌ ئه‌نجام بدرێت‪،‬‬ ‫جگ���ه‌ ل���ه‌وه‌ش ئاڵۆزبون���ی‌ زیاتری‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان���ی‌ نێوان هه‌رێم‌و به‌غدا چه‌ند پێشمه‌رگه‌یه‌ک له‌نزیک دوزخورماتو فۆتۆ‪ :‬ئارام که‌ریم‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ رابردودا‌و وه‌ستانی‌ هێزه‌كانی‌‬ ‫پێشمه‌رگه‌‌و سوپای‌ عێراقیش له‌ناوچه‌ سیاسییه‌كه‌وه‌ سست ده‌بێت‪.‬‬ ‫وته‌بێ���ژ‌و ئه‌ندام���ی‌ مه‌كته‌ب���ی‌‬ ‫جێناكۆكه‌كان‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ی‌ دیكه‌ پرسی‌‬ ‫چاكس���ازی‌ له‌بیر خه‌ڵك بردوه‌ته‌وه‌‪ ،‬سیاس���ی‌ یه‌كێتی‌‪ ،‬ئ���ازاد جوندیانی‌‬ ‫له‌و روه‌ش���ه‌وه‌ الیه‌نه‌كان دان به‌وه‌دا له‌لێدوانێكدا ب���ۆ ئاوێنه‌ رایگه‌یاند كه‌‬ ‫ی دروستبوه‌‬ ‫ده‌نێن كه‌ له‌ئێستادا پرسی‌ چاكسازی‌ ئه‌و بارودۆخه‌ سیاس���ییه‌ ‌‬ ‫ته‌نه���ا په‌یوه‌س���ت نیی���ه‌ به‌یه‌كێتی‌‌و‬ ‫"سست" كردوه‌‪.‬‬ ‫له‌و باره‌ی���ه‌وه‌ وته‌بێژی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ پارتیی���ه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو روب���ه‌ڕوی‌ هه‌مو‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ پارتی‌ له‌س���لێمانی‌‪ ،‬الیه‌نه‌كان بوه‌ته‌وه‌‌و جه‌ختیشیكرده‌و‌ه‬ ‫عه‌بدولوه‌ه���اب عه‌ل���ی‌ له‌لێدوانێك���دا كه‌ پڕۆسه‌ی‌ چاكسازی‌ "نه‌وه‌ستاوه‌"‌و‬ ‫بۆ ئاوێنه‌ رایگه‌یان���د كاتێك هه‌رێمی‌ وت���ی‌ "چاكس���ازی‌ پڕۆس���ه‌یه‌كی‌‬ ‫كوردس���تان روب���ه‌ڕوی‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌ به‌رده‌وام���ه‌‪ ،‬پڕۆس���ه‌كه‌ هه‌ندێج���ار‬ ‫ده‌بێ���ت كاره‌كان تاڕاده‌یه‌ك سس���ت ب���اش ده‌ڕوات‌و هه‌ندێجاریش به‌هۆی‌‬ ‫ده‌بن‌و ئ���ه‌وه‌ش كاتییه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌گه‌ڵ‌ دۆخه‌ سیاس���ییه‌كه‌وه‌ سست ده‌بێت‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش���دا دامه‌زراندن‌و چاودێریكردنی‌ له‌ئێس���تادا پڕۆس���ه‌ی‌ تواناس���ازی‌‌و‬ ‫داموده‌زگاكان���ی‌ حكوم���ه‌ت ه���ه‌ر دامه‌زران���دن به‌رده‌وام���ه‌‌و هه‌وڵی‌ زۆر‬ ‫دراوه‌ مه‌نس���وبییه‌ت‌و مه‌حسوبییه‌ت غه‌یره‌ سیاسی‌" س���ه‌یر نه‌كرێت ئه‌وا ده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ ئه‌گه‌ر چاكسازی‌ سیاسی‌ ئیس�ل�امی‌‌و س���ه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌‬ ‫به‌رده‌وامه‌‪.‬‬ ‫به‌رپرس���انی‌ یه‌كێتیش ئاماژه‌ به‌وه‌ نه‌مێنێ‌‪ ،‬بۆیه‌ چاكسازی‌ شتی‌ گه‌وره‌‌و پڕۆس���ه‌كه‌ به‌رده‌وامه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌ندێك له‌هه‌رێم���دا نه‌كرێت‪ ،‬ئ���ه‌وا ناتوانرێت سه‌ركردایه‌تی‌ ئه‌و حیزبه‌ له‌سلێمانی‌‪،‬‬ ‫مه‌س���ه‌له‌ی‌ تری���ش هه‌یه‌ پێویس���تی‌ هه‌رێ���م روب���ه‌ڕوی‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌كانیش د‪.‬محه‌مه‌د ئه‌حم���ه‌د له‌لێدوانێكدا بۆ‬ ‫ده‌ك���ه‌ن ك���ه‌ پڕۆس���ه‌ی‌ چاكس���ازی‌ رۆژانه‌شی‌ تێدایه‌"‪ .‬‬ ‫ئاوێنه‌ رایگه‌یاند كه‌ ئه‌گه‌ر كێش���ه‌ی‌‬ ‫ئازاد جوندیانی‌ رونیكرده‌وه‌ كه‌ ئه‌گه‌ر به‌ته‌وافوقی‌ سیاسی‌ الیه‌نه‌كان هه‌یه‌‪ .‬ببێته‌وه‌‪.‬‬ ‫نه‌وه‌س���تاوه‌‪ ،‬به‌ڵك���و هه‌ندێجار باش‬ ‫ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ یه‌كگرتوی‌ زۆریش دروس���ت ببێ���ت‪ ،‬به‌اڵم نابێت‬ ‫الیه‌نه‌كانی‌ ئۆپۆزیسیۆنیش جه‌خت‬ ‫ده‌ڕوات‌و هه‌ندێجاری���ش به‌هۆی‌ دۆخه‌ پڕۆسه‌ی‌ چاكس���ازی‌ به‌ "بێالیه‌نانه‌‌و‬

‫پارتی‌‪ :‬ره‌نگ ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ئێستا چاكساز ‌‬ ‫سست بوبێت‬

‫‌یه‌كێتی‌‪:‬‬ ‫پڕۆسه‌ك ‌ه‬ ‫نه‌وه‌ستاوه‌‬

‫یه‌كگرتو‪:‬‬ ‫چاكسازی‌ نه‌كرێت‬ ‫ی‬ ‫ناتوانین روبه‌ڕو ‌‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌ش ببینه‌وه‌‬

‫چاكسازی‌ ریشه‌یی‌ له‌هه‌رێمدا نه‌كرێت‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ چاكس���ازییه‌كه‌ زه‌روره‌تێك ‌‬ ‫ی‬ ‫حه‌تمییه‌‌و ته‌نانه‌ت بۆ روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‌‬ ‫پێویس���تمان‬ ‫هه‌ڕه‌ش���ه‌كانیش‬ ‫به‌چاكسازییه‌‌و وتی‌ "ئه‌گه‌ر چاكسازی‌‬ ‫نه‌كرێت له‌ڕوبه‌ڕوبونه‌وه‌ش���دا فه‌شه‌ل‬ ‫دێنین"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئاش���كرایكرد ك���ه‌ وه‌كو‬ ‫یه‌كگرت���و پێش���نیاریان هه‌ی���ه‌ ب���ۆ‬ ‫چاكس���ازی‌ له‌ده‌س���توردا له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫په‌رله‌مان ته‌وافوقێكی‌ سیاسی‌ له‌سه‌ر‬ ‫بكرێت‪ ،‬جگه‌ ل���ه‌وه‌ش كار بكرێت بۆ‬ ‫دروس���تكردنی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ دانوستان‬ ‫"ل���ه‌و روه‌ش���ه‌وه‌ قس���ه‌مان له‌گ���ه‌ڵ‌‬ ‫الیه‌ن���ه‌كان ك���ردوه‌‪ ،‬به‌داخ���ه‌وه‌ زۆر‬ ‫ئاماده‌ییان ده‌رنه‌بڕیوه‌"‪.‬‬ ‫د‪ .‬محه‌م���ه‌د جه‌ختیك���رده‌وه‌ ك���ه‌‬ ‫پڕۆس���ه‌ی‌ چاكس���ازی‌ "وه‌س���تاوه‌"‌و‬ ‫ده‌بێت هه‌وڵی‌ كاراكردنه‌وه‌ی‌ بدرێت‌و‬ ‫بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش به‌پێویستی‌ ده‌زانن‬ ‫كۆبون���ه‌وه‌ی‌ پێنجقۆڵ���ی‌ له‌نێوان دو‬ ‫الیه‌نه‌كه‌ی‌ ده‌سه‌اڵت‌و سێ‌ الیه‌نه‌كه‌ی‌‬ ‫ئۆپۆزیسیۆندا بكرێت‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌‪ ،‬عه‌بدولستار مه‌جید‬ ‫له‌لێدوانێكدا ب���ۆ ئاوێنه‌ رایگه‌یاند كه‌‬ ‫له‌ئێس���تادا هه‌س���ت ده‌كرێت به‌هۆی‌‬ ‫گه‌وره‌ی���ی‌‌و زه‌قبونه‌وه‌ی‌ كێش���ه‌كانی‌‬ ‫هه‌ولێر‌و به‌غدا پڕۆس���ه‌ی‌ چاكس���ازی‌‬ ‫تاڕاده‌ی���ه‌ك بچوكبۆت���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫به‌پێویس���تی‌ زان���ی‌ ك���ه‌ هه‌میش���ه‌‬ ‫ئۆپۆزیس���یۆن داكۆكی‌ له‌چاكس���ازی‌‬ ‫ب���كات‌و وت���ی‌ "پێمانوایه‌ پڕۆس���ه‌كه‌‬ ‫به‌رده‌وامه‌‌و له‌هه‌مو كۆبونه‌وه‌كانیشدا‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‌ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێ���م‌و الیه‌ن���ه‌‬ ‫سیاس���ییه‌كاندا باس���ی‌ چاكس���ازی‌‬ ‫ده‌كرێ���ت‪ ،‬به‌اڵم گرنگه‌ ك���ه‌ ئاوڕێكی‌‬ ‫باشتر له‌و پڕۆژه‌ چاكسازییه‌ بدرێته‌وه‌‬ ‫كه‌ له‌الیه‌ن ئۆپۆزیسیۆنه‌وه‌ پێشكه‌ش‬ ‫كرا‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ش هاواڵتیان له‌س���ه‌ر‬ ‫داواكردنی‌ چاكس���ازی‌ بێن���ه‌ ده‌نگ‪،‬‬ ‫چونكه‌ دواجار ئه‌و چاكس���ازییانه‌ بۆ‬ ‫خزمه‌تی‌ هاواڵتیانن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌ زۆر هه‌وڵی���دا رای‌‬ ‫هه‌ڵسوڕاوانی‌ گۆڕان وه‌ربگرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌ستنه‌كه‌وتن‪.‬‬

‫روماڵكردنی‌ خۆپیشاندانه‌كانی‌‬ ‫ئه‌مدواییه‌ی‌ واڵتی‌ میسر له‌كه‌ناڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌لی‌ كوردستانه‌وه‌‪ ،‬خه‌ریكه‌ بارگرژی‌‬ ‫له‌نێوان یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌‌و‬ ‫یه‌كێتیدا دروست ده‌كات‪ ،‬یه‌كێتی‌‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت كه‌ ئه‌وان كاری‌‬ ‫راگه‌یاندن ده‌كه‌ن‌و به‌رپرسێكی‌‬ ‫یه‌كگرتوش ده‌ڵێت "وه‌كو رای‌‬ ‫خۆم پێموایه‌ مه‌به‌ستی‌ سیاسی‌‌و‬ ‫ئایدۆلۆجی‌ له‌پشته‌"‪.‬‬ ‫كه‌ناڵی‌ ئاس���مانی‌ گه‌لی‌ كوردستان‬ ‫به‌درێژای���ی چه‌ن���د رۆژی راب���ردو‬ ‫به‌به‌رده‌وامی روماڵی خۆپیشاندانه‌کانی‬ ‫نه‌یارانی محه‌مه‌د مورس���ی س���ه‌رۆکی‬ ‫میس���ری ک���رد ئه‌مه‌ش ب���وه‌ مایه‌ی‬ ‫نیگه‌رانی‌و بارگرژی نێ���وان یه‌کێتی‌و‬ ‫یه‌کگرتو که‌ خۆپیشاندانه‌كانیش له‌دژی‬ ‫راپرسی نوێیه‌ له‌سه‌ر ده‌ستوری نوێی‬ ‫میس���ر‪ ،‬یه‌كێتیش رایده‌گه‌یه‌نێت كه‌‬ ‫ئه‌وان هیچ مه‌به‌ستێكی‌ "سیاسی‌"یان‬ ‫له‌و روماڵكردنان���ه‌ نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو ته‌نها‬ ‫كاری‌ راگه‌یاندن ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫یه‌كگرت���وی‌‬ ‫نیگه‌رانبون���ی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ له‌ڕوماڵكردن���ی‌ به‌رده‌وامی‌‬ ‫خۆپیش���اندانه‌كانی‌ میسر ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ له‌ئێس���تادا ئیخوان‬ ‫موسلمینی‌ میسر ده‌س���ه‌اڵتداری‌ ئه‌و‬ ‫واڵته‌ن‌و س���ه‌رۆكی‌ میس���ر محه‌مه‌د‬ ‫مورس���ی‌ كاندی���دی‌ ئ���ه‌وان ب���و‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها یه‌كگرتوی‌ ئیس�ل�امیش سه‌ر‬ ‫به‌ئیخوانن‪.‬‬ ‫به‌و پێیه‌ی‌ كه‌ناڵی‌ ئاسمانی‌ گه‌لی‌‬ ‫كوردس���تان كه‌ناڵێك���ی‌ هه‌واڵیی���ه‌‌و‬ ‫راسته‌وخۆ له‌الیه‌ن مه‌كته‌بی‌ راگه‌یاندنی‌‬ ‫یه‌كێتییه‌وه‌ سه‌رپه‌رشتی‌ ده‌كرێت‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫به‌وته‌ی‌ به‌رپرسی‌ مه‌كته‌به‌كه‌‪ ،‬ئامانجی‌‬ ‫ئه‌وان له‌ڕوماڵكردنی‌ خۆپیشاندانه‌كانی‌‬ ‫میس���ر روماڵكردنێكی‌ راگه‌یاندنانه‌یه‌‪،‬‬ ‫نه‌ك ئامانجی‌ سیاس���ییان له‌پشت ئه‌و‬ ‫كاره‌وه‌ هه‌بێت‪.‬‬ ‫به‌رپرس���ی‌ مه‌كته‌ب���ی‌ راگه‌یاندنی‌‬

‫►‬

‫ ئا‪ :‬پشتیوان‬

‫‌یه‌كێتی‌‪:‬‬ ‫مه‌به‌ست له‌و‬ ‫روماڵكردنان ‌ه‬ ‫سیاسی‌ نییه‌‬ ‫یه‌كێتی‌‪ ،‬ئازاد جوندیانی‌ له‌لێدوانێكدا‬ ‫ب���ۆ ئاوێن���ه‌ رایگه‌یان���د ك���ه‌ ئه‌وان‬ ‫له‌ڕوماڵكردنی‌ روداوه‌كانی‌ ئه‌مدواییه‌ی‌‬ ‫میسردا ته‌نها كاری‌ راگه‌یاندنیان كردوه‌‬ ‫بۆ ئه‌و مه‌به‌س���ته‌ش چه‌ندین نمونه‌ی‌‬ ‫هێنایه‌وه‌ ل���ه‌وه‌ی‌ كاتێ���ك راپه‌رینی‌‬ ‫میس���ر به‌رپابو له‌دژی‌ ده‌سه‌اڵته‌كه‌ی‌‬ ‫حوسنی‌ موباره‌ك‌و دواجاریش روخێنرا‬ ‫ئ���ه‌وان باڵویانكردوه‌ت���ه‌وه‌‌و له‌كات���ی‌ محه‌مه‌د مورسی فۆتۆ‪ :‬ئینته‌رنێت‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانیش���دا به‌رده‌وام روماڵی‌‬ ‫هه‌واڵ‌‌و روداوه‌كانیان كردوه‌‌و كاتێكیش سكرتێری‌ گشتی‌ یه‌كێتی‌‪ ،‬له‌و باره‌یه‌وه‌ روداوه‌كانی‌ میس���ر‪ ،‬له‌ڕۆژانی‌ رابردودا حوكمڕانی میس���رو مورسی‌و ئیخوان‪،‬‬ ‫محه‌مه‌د مورسی‌ وه‌ك سه‌رۆكی‌ میسر ئ���ازاد جوندیانی‌ وت���ی‌ "جه‌نابی‌ مام چه‌ندی���ن په‌یج���ی‌ به‌ن���او الیه‌نگرانی‌ دواجار ته‌جروبه‌یه‌كی میس���رییه‌‪ ،‬نه‌‬ ‫ده‌رچوه‌ دوباره‌ روماڵیان كردوه‌ته‌وه‌‌و جه‌الل به‌ڕاسته‌وخۆ ئه‌و گله‌ییه‌ی پێ یه‌كێت���ی‌‌و یه‌كگرت���و هه‌ڵمه‌تێكی���ان س���ه‌ركه‌وتنی مورسی س���ه‌ركه‌وتنی‬ ‫وت���ی‌ "روداوه‌كانی‌ ئێس���تاش روداوی‌ نه‌وتوین‪ ،‬به‌اڵم هه‌میش���ه‌ رێنماییمان ل���ه‌دژی‌ یه‌كتری‌ ده‌س���تپێكردوه‌‪ ،‬له‌و ت���ه‌واوی یه‌كگرتوه‌و نه‌ شكستیش���ی‬ ‫گ���ه‌وره‌ن‌و ده‌بێ���ت روماڵ���ی‌ بكه‌ین‪ ،‬ده‌كات بۆ كاركردنێكی‌ باش كه‌ نه‌بێته‌ نێوه‌نده‌ش���دا به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ گش���تی‌ شكستی ئه‌وانه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌گه‌ر حزبێكی‬ ‫كه‌ناڵ���ی‌ گه‌ل���ی‌ كوردس���تان‪ ،‬الوه‌ند سۆسیالدیموكرات له‌واڵتێكی ئه‌وروپی‬ ‫ی نیگه‌رانی‌ الیه‌نه‌كانی‌ دیكه‌"‪.‬‬ ‫به‌اڵم له‌و روماڵكردنه‌دا مه‌به‌س���تمان مایه‌ ‌‬ ‫ناوبراو جه‌ختیكرده‌وه‌ كه‌ ئه‌وان له‌و نه‌وزاد له‌تۆڕی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ فه‌یسبوك سه‌ركه‌وتو بێت‪ ،‬چ ئیزافه‌یه‌ك ده‌خاته‌‬ ‫لێی‌ دژایه‌تی‌ الیه‌نێكی‌ دیاریكراو نییه‌‬ ‫له‌كوردس���تان‪ ،‬چونكه‌ جگه‌ له‌میسر‪ ،‬روه‌وه‌ ته‌نها كاری‌ راگه‌یاندن ده‌كه‌ن‌و له‌وتارێك���دا به‌نێ���وی‌ "له‌نێوان ئێمه‌‌و سه‌ر س���ه‌ركه‌وتنه‌كانی یه‌كێتی؟ گه‌ر‬ ‫روماڵی‌ كۆنگره‌ی‌ ئاكپارتی‌و به‌ده‌په‌ی‌ وتی‌ "خۆ ئێمه‌ش رۆژانه‌ له‌كه‌ناڵه‌كانی‌ یه‌كگرتو"دا نوسیویه‌تی‌ "له‌به‌رئه‌وه‌ی شكس���تیش بێنێت‪ ،‬چ كاریگه‌رییه‌كی‬ ‫توركیاش���مان كردوه‌‪ ،‬بۆیه‌ هه‌وڵیش یه‌كگرتو زۆر ش���ت ده‌بینین كه‌ ره‌نگه‌ هی���چ كێش���ه‌ ی���ان رقێك���ی تایبه‌ت راسته‌وخۆی ده‌بێت بۆ سه‌ر یه‌كێتی؟‬ ‫ده‌ده‌ی���ن روماڵكردنه‌كانمان بێالیه‌نانه‌ له‌دژی‌ ئێمه‌ش بێ���ت‌و ناڕه‌حه‌ت بین‌و له‌نێوان ئێم���ه‌و برایان���ی یه‌كگرتودا ئ���ه‌م مه‌نتیق���ه‌ به‌هه‌م���ان ش���ێوه‌‬ ‫هیچیش���مان نه‌وتوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئێمه‌ش نابینم‪ ،‬پێموایه‌ مایه‌ی سه‌رس���وڕمانه‌ ئیخوانی میس���رو یه‌كگرتوی ئیسالمی‬ ‫بن"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ئ���ه‌و زانیارییانه‌ی‌ ده‌س���ت ته‌ئكی���د ده‌كه‌ینه‌وه‌ كه‌ مه‌به‌س���تمان كه‌ به‌هۆی روماڵكردن���ی روداوه‌كانی كوردستانیش ده‌گرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌اڵم به‌رپرسی‌ مه‌كته‌بی‌ راگه‌یاندنی‌‬ ‫ئاوێن���ه‌ كه‌وت���ون‪ ،‬له‌س���ه‌ر روماڵ���ه‌ سیاس���ی‌ نیی���ه‌ ل���ه‌و روماڵكردنانه‌‪ ،‬واڵتێكی وه‌ك میسره‌وه‌‪ ،‬ئه‌و هه‌ڵمه‌ته‌‬ ‫به‌رده‌وامه‌كان���ی‌ كه‌ناڵ���ی‌ گه‌ل���ی‌ ته‌نها ده‌مانه‌وێت هاواڵتیان له‌نزیكه‌وه‌ به‌رامب���ه‌ر به‌كه‌ناڵێكی كوردس���تانی یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌ كوردستان‪ ،‬سه‌میر‬ ‫ئه‌نجامبدرێ���ت له‌الی���ه‌ن حزبێك���ی سه‌لیم له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌ رایگه‌یاند‬ ‫كوردس���تان ب���ۆ خۆپیش���اندانه‌كانی‌ ئاگاداری‌ روداوه‌كان بن"‪.‬‬ ‫ی كوردس���تانی و ئه‌ندامه‌كانیی���ه‌وه‌"‪ ،‬كه‌ ئه‌وان وه‌كو حیزب هیچ باس���ێكی‌‬ ‫ی روماڵكردنه‌كان ‌‬ ‫هه‌ر له‌گ ‌ه ‌ڵ به‌رده‌وام ‌‬ ‫میس���ر‪ ،‬یه‌كگرتوی‌ ئیس�ل�امی‌ گله‌یی‬ ‫خۆی���ان گه‌یاندوه‌ت���ه‌ تاڵه‌بانی‌ وه‌ك كه‌ناڵ���ی‌ گه‌لی‌ كوردس���تان له‌س���ه‌ر هه‌روها ده‌ڵێت "ته‌جروبه‌ی سیاس���ی‌و ئه‌و روماڵكردنانه‌ی‌ گه‌لی‌ كوردستانیان‬

‫►‬

‫مورسی‌‪ ،‬یه‌كێتی‌‌و یه‌كگرتو روبه‌ڕوی‌ یه‌كتر ده‌كاته‌وه‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رپرسێك ‌‬ ‫یه‌كگرتو‪:‬‬ ‫ی سیاسی‌‌و‬ ‫پاڵنه‌ر ‌‬ ‫ئایدۆلۆجی‌ له‌پشته‌‬

‫نه‌كردوه‌‌و هیچ نیگه‌رانیشی‌ نه‌كردون‪،‬‬ ‫به‌اڵم وه‌ك���و رای‌ تایبه‌تی‌ خۆی‌ وت ‌‬ ‫ی‬ ‫"پێموایه‌ مه‌به‌س���ت له‌و روماڵكردنانه‌‬ ‫پاڵنه‌ری‌ سیاسی‌‌و ئایدۆلۆژی‌ له‌پشته‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌و ماف���ه‌ش ده‌ده‌م به‌گه‌لی‌‬ ‫كوردس���تان وێنه‌ك���ه‌ به‌و ش���ێوه‌یه‌‬ ‫نیش���ان بدات كه‌ خۆی‌ مه‌به‌ستێتی‌‌و‬ ‫به‌هه‌مانش���ێوه‌ ئێمه‌ش ئازادین چۆن‬ ‫وێنه‌كه‌ ده‌بینن‪ ،‬به‌اڵم پێشموایه‌ ئه‌وان‬ ‫یه‌ك دیوی‌ روداوه‌كه‌ نیشان ده‌ده‌ن"‪.‬‬

‫گۆش���ه‌ی ته‌ماش���ای ئه‌مجاره‌ی کاو‌ه‬ ‫محه‌م���ه‌د به‌ه���ۆی کاری تایبه‌ت���ه‌وه‌‬ ‫باڵونابێته‌وه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ داوای لێبوردنمان‬ ‫له‌خوێنه‌ران‪.‬‬

‫عێراق‬

‫)‪ )355‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/11‬‬

‫پارله‌مانتارێك ‌ی كورد‪ :‬ئێم ‌ه له‌به‌غدا‬ ‫هیچمان نه‌كردو‌ه ك ‌ه جێگه‌ ‌ی خۆشحاڵی‌ بێت‬ ‫ ئا‪ :‬سۆران كامه‌ران‬ ‫له‌دیمانه‌یه‌كدا له‌گه‌ڵ ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫پارله‌مانتاری‌ عێراق له‌لیست ‌‬ ‫ی‬ ‫هاوپه‌یمانی‌ كوردستان (یه‌كێتی‌)‪،‬‬ ‫د‪.‬سیروان ئه‌حمه‌د قادر ناسراو به‌‬ ‫مه‌ال سیروان‪ ،‬ره‌خنه‌ له‌وه‌ده‌گرێت كه‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ كورد ئاماده‌ نییه‌ گوێ‌‬ ‫له‌په‌رله‌مانتاره‌كان بگرێت‌و ده‌ڵێت‬ ‫"ئێمه‌ له‌به‌غدا هیچمان نه‌كردوه‌ كه‌‬ ‫جێگه‌ی‌ خۆشحاڵی‌ بێت"‪.‬‬ ‫م���ه‌ال س���یروان (‪ )51‬س���اڵ‪ ،‬له‌م‬ ‫دی���داره‌دا راش���كاوانه‌ رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫مادده‌ی‌ (‪" )140‬له‌گۆڕنراوه‌و جێبه‌جێ‬ ‫ناكرێ���ت"‪ .‬هه‌روه‌ها هاوپه‌یمانی‌ نێوان‬ ‫كوردو ش���یعه‌ش به‌ "درۆ" ناوده‌بات‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش ره‌تده‌كات���ه‌وه‌ ك���ه‌ داوای‌‬ ‫خانه‌نش���ینی‌ كردبێ���ت‌و س���ه‌رۆكی‌‬ ‫پارله‌مان ره‌تیكردبێته‌وه‌‪.‬‬ ‫نه‌یاره‌كانی‌ كورد دوژمنن‬ ‫له‌باره‌ی‌ دۆخی‌ سیاس���ی‌ ئێس���تا ‌‬ ‫ی‬ ‫عێراقه‌وه‌‪ ،‬كه‌ ملمالنێ‌‌و ناكۆكی‌ له‌نێوان‬ ‫سه‌رجه‌م الیه‌نه‌ سیاسییه‌كانی‌ عێراقدا‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ناوبراو هۆكاره‌كه‌ی‌ بۆ "نه‌بونی‌‬ ‫متمانه‌" له‌نێوان الیه‌نه‌ سیاسییه‌كانی‌‬ ‫عێراق ده‌گێڕێته‌وه‌و ده‌ڵێت "له‌ڕاستیدا‬ ‫هه‌مو الیه‌نه‌كان له‌به‌رامبه‌ر كورد وه‌كو‬ ‫ی���ه‌ك وان"‪ .‬بۆی���ه‌ پێش���نیار ده‌كات‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ كورد میكانیزمێكی‌ دیكه‌‬ ‫بۆ مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ شیعه‌و سوننه‌ی‌‬ ‫عێراق په‌یڕه‌و بكات‪.‬‬ ‫مه‌ال س���یروان‪ ،‬نه‌یاره‌كانی‌ كورد به‌‬ ‫"دوژمنی‌ زۆر كه‌له‌ڕه‌ق" ناودێر ده‌كات‌و‬ ‫رایوایه‌ "تا بۆیان بكرێت كار له‌س���ه‌ر‬ ‫س���ڕینه‌وه‌ی‌ ئێمه‌ ده‌ك���ه‌ن"‪ .‬هه‌روه‌ك‬ ‫ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ده‌كات ل���ه‌دوای‌ روخانی‌‬ ‫رژێمی‌ به‌عس له‌ساڵی‌ (‪ ،)2003‬كورد‬ ‫هه‌لی‌ زۆری‌ بۆ رێكه‌وت���وه‌و ده‌یتوانی‌‬ ‫زۆر ش���ت ب���كات به‌ئه‌م���ری‌ واقی���ع‪،‬‬ ‫چونكه‌ "ئه‌وكات���ه‌ نه‌ده‌وڵه‌ت هه‌بو نه‌‬ ‫حكومه‌ت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و كاتانه‌مان هه‌موی‌‬ ‫له‌ده‌ستدا"‪.‬‬

‫پارله‌مانی‌ عێراق ئیفلیج ‌ه‬ ‫له‌دوای‌ تۆخبونه‌وه‌ی‌ ناكۆكییه‌كانی‌‬ ‫مەال سیروان‬ ‫نێ���وان هه‌رێم‌و به‌غ���دا‪ ،‬پارله‌مانتاری‌‬ ‫شیعه‌ س���امی‌ عه‌س���كه‌ری‌ رایگه‌یاند‬ ‫هاوپه‌یمانی‌ نێوان كوردو شیعه‌ درۆیه‌‪،‬‬ ‫له‌الی‌ خۆیه‌وه‌ مه‌ال سیروان پشتیوانی‌‬ ‫له‌و وته‌ی���ه‌ ده‌كات‌و ده‌ڵێت "س���امی‌‬ ‫عه‌سكه‌ری‌ راس���تده‌كات‪ ،‬چونكه‌ الی‌‬ ‫ئه‌وان هیچ شتێك به‌ناوی‌ هاوپه‌یمانی‌‬ ‫ك���وردو ش���یعه‌وه‌ بون���ی‌ نیی���ه‌"‪.‬‬ ‫له‌هه‌مانكات���دا ده‌ڵێت "به‌اڵم ئێمه‌ دڵ‌و‬ ‫نیه‌تمان س���افه‌‪ ،‬هه‌ر كه‌سێك ده‌ست‬ ‫بخاته‌ ناو ده‌ستمان‪ ،‬به‌ڕاستی‌ له‌گه‌ڵی‌‬ ‫ئیش ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫به‌پێچه‌وان���ه‌ی‌ بۆچون���ی‌ هه‌ندێ���ك‬ ‫له‌چاودێرانه‌وه‌ كه‌ پێیانوایه‌ پارله‌مانی‌‬ ‫عێ���راق پارله‌مانێك���ی‌ چاالك���ه‌‪ ،‬مه‌ال‬ ‫س���یروان ده‌ڵێت "په‌رله‌مان ئیفلیجه‌و‬ ‫ناتوان���ێ‌ هیچ بكات‪ ،‬ئ���ه‌م په‌رله‌مانه‌ له‌به‌غدا هیچمان نه‌كردوه‌‪ ،‬كه‌ جێگه‌ی‌‬ ‫ته‌نها ناوی‌ په‌رله‌مانه‌‪ ،‬چونكه‌ تائێستا خۆشحاڵی‌ بێت"‪.‬‬ ‫نه‌ماتوانیوه‌ چوار یاسا ده‌ربكه‌ین‪ ،‬كه‌‬ ‫ناوبراو‪ ،‬لیس���تی‌ ده‌وڵه‌ت���ی‌ قانونی‌‬ ‫خزمه‌ت به‌میلله‌ته‌كه‌مان بكات"‪.‬‬ ‫ن���وری‌ مالیكی‌ به‌ "لیس���تی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫فه‌ساد" ناوده‌بات‪ ،‬باس له‌وه‌شده‌كات‬ ‫كه‌ جارێكیان به‌ حس���ێن ئه‌س���ه‌دی‌‬ ‫مادده‌ی‌ (‪ )140‬له‌گۆڕنرا‬ ‫مه‌ال سیروان‪ ،‬كه‌ یه‌كێكه‌ له‌و شه‌ش س���ه‌ركرده‌ی‌ ئه‌و لیس���ته‌ی‌ وتوه‌ "من‬ ‫پارله‌مانتاره‌ كورده‌ی‌ كه‌ له‌پارله‌مانی‌ بۆ ئه‌وه‌ هات���وم بۆ پارله‌مان تاوه‌كو‬ ‫عێ���راق نوێنه‌رایه‌تی‌ ش���اری‌ كه‌ركوك ده‌وڵه‌تی‌ كوردی‌ لێره‌ دروست بكه‌ین‌و‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كات دوای‌ چونی‌ ئێمه‌ كار بۆ ئه‌وه‌ ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫بۆ پارله‌مان گه‌یش���تۆته‌ ئه‌و بڕوایه‌ی‌‬ ‫له‌پارله‌مانتاری‌ په‌شیمانم‬ ‫كه‌ "پارله‌م���ان ناتوانێ‌ ماده‌ی‌ (‪)140‬‬ ‫مه‌ال س���یروان كه‌ تێزی‌ دكتۆراك ‌هی‌‬ ‫جێبه‌جێ‌ ب���كات"‪ .‬هه‌روه‌ها وتیش���ی‌‬ ‫"ب���ه‌كاك مه‌سعودیش���م وت چاوه‌ڕێ‌ له‌سه‌ر سیاسه‌تی‌ شه‌رعییه‌‪ ،‬به‌توندی‌‬ ‫مه‌ك���ه‌ن م���ادده‌ی‌ (‪ )140‬جێبه‌ج���ێ‌ دژی‌ ئ���ه‌و بۆچونه‌ ده‌وه‌س���تێته‌وه‌ كه‌‬ ‫بكرێت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و مادده‌یه‌ له‌گۆڕنرا‌و پێیوایه‌ "مه‌الو سیاس���ه‌تیان پێكه‌وه‌‬ ‫ده‌بێت بڕۆن به‌دوای‌ ئالییه‌تێكی‌ دیكه‌دا نه‌وتوه‌"‪ ،‬له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت "ئه‌وان ‌هی‌‬ ‫ئه‌و جۆره‌ قس���انه‌ ده‌ك���ه‌ن جاهیلن‌و‬ ‫بگه‌ڕێن"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م پارله‌مانتاره‌‪ ،‬ره‌خنه‌ له‌میدیای‌ له‌سیاسه‌ت‌و ئه‌سڵی‌ دین تێنه‌گه‌یشتون‪،‬‬ ‫ك���وردی‌ ده‌گرێت به‌وه‌ی‌ كه‌ "نایانه‌وێ‌ من ك���ه‌ مه‌ال بوم هی���چ رێگرێك نییه‌‬ ‫راس���تی‌ به‌خه‌ڵ���ك بڵێی���ن"‌و ده‌ڵێت له‌وه‌ی‌ ببمه‌ پیاوێكی‌ سیاسی‌‌و داكۆكی‌‬ ‫"راگه‌یاندنی‌ ك���وردی‌ ئه‌وه‌ی‌ ناوێ‌ كه‌ له‌میلله‌ته‌كه‌م بكه‌م"‪.‬‬ ‫د‪.‬سیروان‪ ،‬به‌ر له‌چونی‌ بۆ پارله‌مان‬ ‫بڵێت سه‌ركردایه‌تی‌ كورد ئاماده‌ نییه‌‬ ‫گوێ‌ له‌په‌رله‌مانتاره‌كانی‌ خۆی‌ بگرێت‪ ،‬وتارخوێن���ی‌ یه‌كێ���ك له‌مزگه‌وته‌كانی‌‬ ‫ئه‌م���ه‌ی‌ ناوێ‌ ك���ه‌ بڵێن كاك���ه‌ ئێمه‌ كه‌ركوك ب���وه‌‪ ،‬له‌وه‌اڵمی‌ ئه‌وه‌ش���دا‪،‬‬

‫من ك ‌ه مه‌ال بوم‬ ‫هیچ رێگرێك‬ ‫ی‬ ‫نییه‌ له‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ببمه‌ پیاوێك ‌‬ ‫ی‬ ‫سیاسی‌‌و داكۆك ‌‬ ‫له‌میلله‌ته‌كه‌م بكه‌م‬ ‫ئایا پارله‌مانتاری‌ یان كاری‌ مه‌الیه‌تی‌‌و‬ ‫وتاربێژی‌ به‌باش���تر ده‌زانێت‪ ،‬ده‌ڵێت‬ ‫"من ل���ه‌كاری‌ وتاربێژیش ب���ه‌رده‌وام‬ ‫له‌هه‌وڵی‌ چاكس���ازی‌ بوم‌و كاری‌ خۆم‬ ‫كردوه‌‪ .‬پارله‌مانتارییش كارێكی‌ پیرۆزه‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ داكۆكی‌ له‌مافی‌ میلله‌ته‌كه‌م‬ ‫بك���ه‌م‪ ،‬ب���ه‌اڵم وه‌ك م���ه‌ال س���یروان‬ ‫په‌شیمانم كه‌ چومه‌ته‌ په‌رله‌مان"‪.‬‬ ‫چیرۆكی‌ خانه‌نشینبونه‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌نگۆیه‌ك���ی‌ زۆر هه‌یه‌ كه‌ له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫رابردودا مه‌ال سیروان ویستویه‌تی‌ واز‬ ‫له‌كاری‌ پارله‌مانت���اری‌ بهێنێت‌و خۆی‌‬ ‫خانه‌نشین بكات‪ ،‬بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش‬ ‫راپۆرتی‌ پزیش���كی‌ چه‌ند پزیشكێكی‌‬ ‫كه‌ركوكی‌ بردوه‌ بۆ سه‌رۆكی‌ پارله‌مان‬ ‫ئوس���امه‌ نوجه‌یفی‌ كه‌ پشتیوانی‌ له‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ن ناوبراو توش���ی‌ فه‌قه‌رات بوه‌‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم كاتێ���ك ئوس���امه‌ نوجه‌یفی‌‪،‬‬ ‫د‪.‬س���یروان ره‌وان���ه‌ی‌ الی‌ لیژنه‌یه‌كی‌‬ ‫ته‌ندروس���تی‌ ده‌كات‪ ،‬ده‌رده‌كه‌وێت كه‌‬ ‫فه‌قه‌راتی‌ نییه‌‪.‬‬ ‫له‌وه‌اڵم���ی‌ ئه‌و ده‌نگۆیان���ه‌دا‪ ،‬مه‌ال‬ ‫س���یروان ده‌ڵێت "وه‌اڵ ئه‌وه‌ راس���ت‬ ‫نییه‌‌و ئاماده‌م راپۆرته‌كانتان پێبده‌م‪.‬‬

‫هه‌مو هاوڕێكان���م‌و خه‌ڵكی‌ مزگه‌وتیش‬ ‫ده‌زان���ن كه‌ فه‌قه‌رات���م هه‌یه‌"‪ .‬جه‌خت‬ ‫ی (‪)1996‬‬ ‫له‌وه‌ش���ده‌كاته‌وه‌ له‌س���اڵ ‌‬ ‫لیژنه‌یه‌ك���ی‌ پزیش���كی‌ له‌به‌غ���دا‬ ‫س���ه‌لماندویانه‌ كه‌ فه‌قه‌رات���ی‌ هه‌یه‌و‬ ‫پێویستی‌ به‌نه‌ش���ته‌رگه‌ری له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫واڵت هه‌یه‌‪ .‬هه‌روه‌ه���ا ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر‬ ‫داوای‌ خانه‌نش���ینی‌ بكه‌م‪ ،‬پێویس���ت‬ ‫به‌وه‌ ناكات‌و هه‌مو كه‌س���ێك ده‌زانێت‬ ‫ك���ه‌ ناتوانرێ���ت درۆ له‌گ���ه‌ڵ لیژنه‌ی‌‬ ‫ی س���ه‌ربازییه‌‪،‬‬ ‫ی ب���وار ‌‬ ‫ش���اره‌زایه‌ك ‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ بكرێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی بارزان ‌‬ ‫ی نزیك��� ‌‬ ‫كه‌س���ێك ‌‬ ‫ی عێراقدا‬ ‫ی سه‌رباز ‌‬ ‫هه‌رێمه‌و له‌پێكهات ‌ه ‌‬ ‫میدیا خه‌ڵكی‌ چه‌واشه‌ ده‌كات‬ ‫ی هێز‌ه‬ ‫ی فه‌رماند‌ه ‌‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫ی نور ‌‬ ‫ماوه‌یه‌كی‌ زۆره‌ تێبینی‌ ئه‌وه‌ ده‌كرێت‪ ،‬له‌دوا ‌‬ ‫ی دوه‌مه‌‪ .‬له‌سه‌ر‬ ‫كه‌ مه‌ال س���یروان له‌میدكان به‌گشتی‌‌و چه‌كداره‌كان‪ ،‬كه‌س��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كورد بوه‌ت ‌ه س���وپا س���االر ‌‬ ‫ی "یه‌كێتی‌" پش���ك ‌‬ ‫له‌میدیاكان���ی‌ حیزبه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پرسیار ‌‬ ‫ی جێگا ‌‬ ‫به‌تایبه‌ت���ی‌ زۆر به‌كه‌می‌ ده‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬عێراق‪ ،‬بێده‌نگییه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ناوب���راو هۆكاره‌ك���ه‌ی‌ ده‌گێڕێته‌وه‌ بۆ هه‌مو الیه‌كه‌‪ :‬بابه‌كر زێباری‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ "دڵم له‌میدیا ش���كاوه‌‪ ،‬چونكه‌ بابه‌كر به‌درخان شه‌وكه‌ت زێباری‪ ،‬دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌رباز ‌‬ ‫ی (ئه‌كادیمیا ‌‬ ‫تێگه‌یشتوم میدیا ده‌یه‌وێت به‌خواستی‌ ته‌واوكردن��� ‌‬ ‫ی (‪)1970‬‬ ‫ئه‌و قس���ه‌ بكه‌یت‪ ،‬نه‌ك ب���ه‌و جۆره‌ی‌ رۆسته‌مییه‌) له‌به‌غدا له‌ساڵ ‌‬ ‫ی عێراقه‌وه‌‪ .‬له‌و‬ ‫ی س���وپا ‌‬ ‫خ���ۆت ده‌ته‌وێت‪ .‬هه‌روه‌ه���ا میدیاكان ده‌چێت ‌ه ریز ‌‬ ‫بانگهێش���تی‌ من ناكه‌ن تا قسه‌ بكه‌م"‪ .‬سااڵنه‌ش���دا به‌ده‌گمه‌ن رێگ��� ‌ه به‌كورد‬ ‫هه‌روه‌ه���ا نیگه‌ران���ه‌ له‌راگه‌یاندنه‌كانی‌ دراو‌ه ل���ه‌و ئه‌كادیمیای��� ‌ه بخوێنێ���ت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی تۆپخان ‌ه ‌‬ ‫ی خول��� ‌‬ ‫ی ته‌واوكردن��� ‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌ كه‌ چه‌ندین "چاالكی‌" هه‌بوه‌و دوا ‌‬ ‫ی ئاس���مانی‌‪ ،‬ده‌چێت ‌ه ئوردن‌و‬ ‫خه‌فیف ‌ه ‌‬ ‫باڵویان نه‌كردۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی س���وپا ‌‬ ‫ی فه‌س���یل ‌ه ‌‬ ‫ناوبراو‪ ،‬ئاش���كرای‌ ده‌كات بڕیاریداوه‌ وه‌ك فه‌رماند‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌فیف ‌ه ‌‬ ‫ی تۆپخان ‌ه ‌‬ ‫بۆ كه‌ناڵ���ه‌ ئاس���مانییه‌كانی‌ یه‌كێتی‌‌و عێراق له‌به‌تالیۆن ‌‬ ‫ی عێراق ده‌س���تبه‌كار‬ ‫ی ئاس���مان ‌‬ ‫پارتی‌‌و كۆمه‌ڵ‌و یه‌كگرتو قسه‌ نه‌كات‪ .‬به‌رگر ‌‬ ‫له‌باره‌ی‌ هۆكاره‌كه‌ش���ی‌ ده‌ڵێت "میدیا ده‌بێت‪.‬‬ ‫ی (‪ 1971‬ت���ا ‪ )1973‬چه‌ندین‬ ‫هه‌ن���دێ‌ كه‌س���ی‌ ده‌وێ‌ ك���ه‌ خه‌ڵ���ك له‌س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فه‌رمانده‌یی‌‌و ته‌كنیك ‌‬ ‫ی پۆست ‌‬ ‫چه‌واش���ه‌ بكات‌و خۆڵ بكات���ه‌ چاوی‌ جۆر ‌‬ ‫خه‌ڵكی‌‪ .‬ئه‌وان ئێمه‌یان ناوێ‌‪ ،‬چونكه‌ له‌به‌غ���داو تاجی‌‌و حه‌بانیی��� ‌ه پێدراوه‌‪.‬‬ ‫ی س���وپا‬ ‫ی (‪ )1973‬ریزه‌كان��� ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر ئێس���تا له‌كه‌ناڵێكی‌ یه‌كێتییه‌وه‌ س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌شۆڕش��� ‌‬ ‫لێم بپرس���ن مادده‌ی‌ (‪ )140‬جێبه‌جێ‌ به‌جێده‌هێڵێت‌و په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬ده‌ڵێ���م نه‌خێر‪ ،‬چونكه‌ ئه‌مه‌ ئه‌یلوله‌و‌ه ده‌كات‪ ،‬ك ‌ه مسته‌فا بارزان ‌‬ ‫ی شۆڕشه‌كه‌ی‌ ده‌كرد‪.‬‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫راستییه‌كه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی سری ‌ه ‌‬ ‫هه‌ر به‌وته‌ی‌ مه‌ال سیروان‪ ،‬ده‌ركه‌وتن له‌شۆڕش���دا ده‌بێت ‌ه فه‌رماند‌ه ‌‬ ‫ی پێش���مه‌رگ ‌ه‬ ‫ی هێز ‌‬ ‫ی یه‌ك ‌‬ ‫ی لیوا ‌‬ ‫له‌ته‌له‌فزی���ۆن نیش���انه‌ی‌ چاالكبون���ی‌ جه‌نگ ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌س���ێك نییه‌‌و ده‌ڵێت "رێ���زم هه‌یه‌ له‌گه‌اڵڵه‌‪ .‬دواتر گوازراوه‌ته‌و‌ه بۆ ناوچ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فه‌رماند‌ه ‌‬ ‫بۆ بینه‌ر‪ ،‬ب���ه‌اڵم ده‌توانم بڵێم خه‌ڵك بادینان‌و ك���راو‌ه به‌جێگر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌ك ‌‬ ‫ی تۆپخان ‌ه له‌س���وپا ‌‬ ‫عه‌قڵی‌ له‌چاوێتی‌‪ ،‬كه‌ بینی‌ فاڵنه‌ كه‌س به‌تالیۆن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ته‌له‌فزیۆن ده‌رده‌چێ���ت‪ ،‬واده‌زانێت پێش���مه‌رگه‌‪ .‬پاش���ان كراو‌ه به‌جێگر ‌‬ ‫ی ئامێدی‌‪.‬‬ ‫فه‌رماند‌هی‌ لیوا ‌‬ ‫ته‌نها ئه‌و ئیش ده‌كات"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی جه‌زائیرو نسكۆ ‌‬ ‫ی رێككه‌وتننام ‌ه ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫شۆڕش‪ ،‬بابه‌كر زێباری‌‌و خانه‌واده‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌ناب���ه‌ر ‌‬ ‫چونه‌ت��� ‌ه ئێ���ران‌و داوا ‌‬ ‫ی‬ ‫سیاسیان له‌و واڵت ‌ه كردوه‌و له‌ناوچ ‌ه ‌‬ ‫ی نزیك تاران نیش���ته‌جێبون‪.‬‬ ‫كه‌ره‌ج��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شۆڕش��� ‌‬ ‫له‌گه‌ ‌ڵ ده‌س���تپێكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌س���ااڵن ‌‬ ‫چه‌كداریی‪ ،‬بابه‌كر زێبار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گرنگ��� ‌‬ ‫‪‌1978‬و ‪1979‬دا رۆڵێك��� ‌‬ ‫ی (قی���اد‌ه‬ ‫ی هێزه‌كان��� ‌‬ ‫له‌پێكه‌وه‌نان��� ‌‬ ‫ی له‌بادیناندا ده‌بینێت‌و‬ ‫موه‌قه‌ته‌)‌و پارت ‌‬ ‫ی پێشمه‌رگه‌دا بوه‌‪.‬‬ ‫ێ دابڕان له‌نێو هێز ‌‬ ‫ب‌‬ ‫ سوپا ‌‬ ‫ی (‪ )1980‬بۆ (‪)1991‬‬ ‫ی ئه‌مه‌ریكا له‌عێراق له‌نێوان س���ااڵن ‌‬ ‫ی شێخان‌و ئاكرێ‬ ‫ی ناوچه‌كان ‌‬ ‫فه‌رماند‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (‪ )1989‬بووه‌ت ‌ه ئه‌ندام ‌‬ ‫ی ئه‌مه‌ریكاو بوه‌‪ .‬س���اڵ ‌‬ ‫ی (‪ )2003‬شه‌ڕ ‌‬ ‫* له‌ئازار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارتی‌‌و لێپرس���راو ‌‬ ‫ی ناوه‌ند ‌‬ ‫لیژن��� ‌ه ‌‬ ‫عێراق ده‌ستیپێكرد‪.‬‬ ‫مه‌كته‌بی‌ په‌یوه‌ندییه‌كان بوه‌‪.‬‬ ‫ی هێز‬ ‫ی (‪ )1991‬بوه‌ت ‌ه فه‌رماند‌ه ‌‬ ‫ی هه‌مان س���اڵ س���اڵ ‌‬ ‫ی حوزه‌یران ‌‬ ‫* له‌مانگ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دهۆك‌و موسڵ‌و به‌شدار ‌‬ ‫ی ئه‌مه‌ریكا جۆرج له‌ناوچه‌كان ‌‬ ‫ی ئه‌وكات ‌‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫كردو‌ه له‌راپه‌ڕی���ن‪ .‬دواتریش كراوه‌ت ‌ه‬ ‫بۆش رایگه‌یاند شه‌ڕ كۆتایهات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی په‌یوه‌ندیی ‌ه سه‌ربازییه‌كان ‌‬ ‫به‌رپرس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌د ب���ۆ (‪ )150‬هه‌زار كوردس���تان‌و توركیاو عێراق‪ .‬له‌كات ‌‬ ‫* نزیك ‌ه ‌‬ ‫ی به‌عس���دا‬ ‫ی ئه‌مه‌ری���كاو رژێم ‌‬ ‫ش���ه‌ڕ ‌‬ ‫سه‌ربازی‌ ئه‌مه‌ریكا له‌عێراق بو‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌ره‌ك ‌‬ ‫ی (‪ ،)2003‬رۆڵێك ‌‬ ‫له‌س���اڵ ‌‬ ‫ی ئه‌مه‌ریكا‬ ‫ی هێزه‌كان ‌‬ ‫ی له‌هاوكاریكردن��� ‌‬ ‫ی (‪ )2010‬دوایین س���ه‌رباز ‌‬ ‫* ئاب��� ‌‬ ‫ی له‌ده‌س���تگرتن به‌سه‌ر‬ ‫ی گێڕا به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی ئه‌مه‌ری���كا عێراق��� ‌‬ ‫ش���ه‌ڕكه‌ر ‌‬ ‫ی (‪ )2003‬كرا‬ ‫ی موس���ڵدا‪ .‬س���اڵ ‌‬ ‫شار ‌‬ ‫جێهێشت‪.‬‬ ‫ی عێراق‌و‬ ‫ی س���وپا ‌‬ ‫به‌س���ه‌رۆك ئه‌ركان ‌‬ ‫ی ل ‌ه تائێساش هه‌ر له‌و پۆسته‌دایه‌‪.‬‬ ‫ی ئه‌مه‌ریك ‌‬ ‫* دوایی���ن س���ه‌رباز ‌‬ ‫ی پێبه‌خش���راوه‌‪،‬‬ ‫تا ئێس���تا دو خه‌اڵت ‌‬ ‫(‪ )2011/11/15‬عێراقی‌ جێهێشت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی بارزانی‌‌و خه‌اڵت ‌‬ ‫ك��� ‌ه بریتین له‌خه‌اڵت ‌‬ ‫ی ئه‌و هه‌شت ساڵه‌دا (‪ )4500‬ناس���راو ب��� ‌ه لیجی���ۆن مێری���ت‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫* له‌ماو‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌مه‌ریكاو‌ه‬ ‫ی به‌رگر ‌‬ ‫ی له‌الیه‌ن وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی كوژراو نزیك ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌مه‌ریك ‌‬ ‫س���ه‌رباز ‌‬ ‫ی ك���وردی‌‌و‬ ‫ده‌به‌خش���رێت‪ .‬زمانه‌كان��� ‌‬ ‫سی‌ هه‌زار سه‌ربازیش برینداربون‪.‬‬ ‫عه‌ره‌بی‌‌و فارسی‌ به‌ڕه‌وانی‌ ده‌زانێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی رابردوشدا كاتێك مالیك ‌‬ ‫ی له‌چه‌ند رۆژ ‌‬ ‫ی تێچو ‌‬ ‫ی ئه‌مه‌ریك ‌‬ ‫* (‪ )802‬ملیار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فه‌وجه‌كان ‌‬ ‫ی موچ ‌ه ‌‬ ‫بڕیاریدا به‌بڕین��� ‌‬ ‫شه‌ڕ بووه‌‪.‬‬ ‫ی ك ‌ه موچه‌یان له‌سه‌ر‬ ‫ی بارزان ‌‬ ‫پاسه‌وان ‌‬ ‫ی عێراقه‌‪ ،‬ئه‌م سوپاس���االر‌ه‬ ‫حكومه‌ت��� ‌‬ ‫ی پیش���اندا‪.‬‬ ‫هات��� ‌ه ده‌ن���گ‌و ناڕه‌زای��� ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی له‌هه‌مبه‌ر كۆكردن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫(‪)2007‬دا گه‌یش���تۆت ‌ه د‌ه هه‌زار‪ ،‬به‌اڵم كه‌چ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێراق له‌سنور ‌‬ ‫ی سوپا ‌‬ ‫ی رابردودا دابه‌زیو‌ه بۆ (‪ )7500‬هه‌مو هێز‌ه ‌‬ ‫له‌س���اڵ ‌‬ ‫ی دوزخورماتو‬ ‫ی كه‌ركوك‌و قه‌زا ‌‬ ‫پارێزگا ‌‬ ‫قوربانی‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی پیش���اننه‌دا‌و ته‌نه���ا وت ‌‬ ‫ل��� ‌ه راپۆرته‌ك���ه‌دا هات���و‌ه "به‌ته‌نها ناڕه‌زایه‌ت��� ‌‬ ‫ی "ش���ه‌ڕ له‌نێوان س���وپاو پێش���مه‌رگ ‌ه‬ ‫ی كش���انه‌و‌ه ‌‬ ‫ی (‪‌)2011‬و دوا ‌‬ ‫له‌س���اڵ ‌‬ ‫ی هه‌رێم‬ ‫ی ئه‌مه‌ریكا له‌عێراق‪ ،‬ئه‌م واڵت ‌ه رونادات"‪ .‬هه‌رچه‌ند‌ه س���ه‌رۆك ‌‬ ‫س���وپا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نزیكێتی‌‌و ناڕه‌زایه‌تییه‌ك ‌‬ ‫ی له‌جیهاندا تێدا ك ‌ه كه‌سێك ‌‬ ‫ی كوژراو ‌‬ ‫زۆرترین ژمار‌ه ‌‬ ‫ی (‪ )F16‬له‌الیه‌ن‬ ‫ی فڕۆك ‌ه ‌‬ ‫ی له‌كڕین ‌‬ ‫ی (‪ )1228‬زۆر ‌‬ ‫تۆماركراوه‌‪ .‬به‌جۆرێك له‌كۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێراق���ه‌و‌ه ده‌ربڕی‌‪ ،‬كه‌چ ‌‬ ‫ی تیرۆریستیدا (‪ )1798‬كه‌س حكومه‌ت ‌‬ ‫په‌المار ‌‬ ‫ی نارد‌ه ئه‌مه‌ریكا‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی كوڕه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی به‌غدا زێبار ‌‬ ‫كوژراون‪ ،‬ك ‌ه نیوه‌یان له‌ش���ار ‌‬ ‫تا راهێنان له‌سه‌ر ئه‌و فڕۆكان ‌ه بكات‪.‬‬ ‫بوه‌"‪.‬‬

‫راپۆرتێكی‌ هه‌واڵگری‌‪:‬‬ ‫مالیكی‌ رێگه‌ به‌جێگری‌ سه‌رۆكی‌ ئه‌مەریكا نادات سه‌ردانی‌ كوردستان بكات‬ ‫ ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاشكرا ‌‬ ‫راپۆرتێكی‌ هه‌واڵگر ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كات‪ ،‬حكومه‌تی‌ هه‌رێم ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستان ئاماده‌یه‌ پێشواز ‌‬ ‫له‌گه‌ڕانه‌و‌هی‌ سوپای‌ ئه‌مریكا بكات‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر بێتو بگه‌ڕێنه‌وه‌‪ .‬له‌كاتێكدا‬ ‫مالیكی‌‌و ئێران دژی‌ ئه‌و بۆچونه‌ن‌و‬ ‫ده‌یانه‌وێت سوپای‌ ئه‌مه‌ریكا دوربێت‬ ‫له‌سنوره‌كانی‌ عێراقه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ت���و) ك��� ‌ه‬ ‫ی (ج��� ‌ه ‌‬ ‫باڵوك���راو‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تایب���ه‌ت به‌كاروبار ‌‬ ‫باڵوكراوه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌واڵگ���ری‌‌و سیاس���ییه‌‪ ،‬راپۆرتێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نێوان هه‌رێم ‌‬ ‫ی ناكۆكییه‌كان ‌‬ ‫له‌ب���ار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێراق‌و رۆڵ ‌‬ ‫كوردس���تان‌و س���وپا ‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا باڵوكردۆته‌وه‌‪ .‬له‌م راپۆرته‌دا‬ ‫ی به‌كۆمه‌ڵێك س���ه‌رچاو‌ه‬ ‫ك��� ‌ه پش���ت ‌‬ ‫ی ئاشكرا نه‌كردوه‌‪،‬‬ ‫به‌س���تو‌ه ك ‌ه ناویان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رێگ ‌ه ‌‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫ئاماژ‌ه به‌وه‌ده‌كات نور ‌‬ ‫ی ئه‌مه‌ریكا‬ ‫ی س���ه‌رۆك ‌‬ ‫نه‌داو‌ه به‌جێگر ‌‬ ‫ی كوردس���تان‬ ‫جۆزێف بایدن س���ه‌ردان ‌‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی راپۆرته‌ك���ه‌‪ ،‬حكومه‌ت ‌‬ ‫به‌گوێ���ر‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���وپا ‌‬ ‫ی كوردس���تان بون ‌‬ ‫هه‌رێم��� ‌‬ ‫ی عێ���راق به‌الو‌ه‬ ‫ی له‌باكور ‌‬ ‫ئه‌مه‌ری���كا ‌‬ ‫ی له‌دوب���ار‌ه‬ ‫په‌س���ه‌نده‌‌و پێش���واز ‌‬ ‫ی ئه‌و سوپای ‌ه ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫گه‌ڕانه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫بێتو بگه‌ڕێته‌وه‌‪ .‬له‌وباره‌یه‌و‌ه سه‌رۆك ‌‬ ‫ی كوردستان نێچیرڤان‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫حكومه‌ت ‌‬ ‫ی پیش���انداو‌ه بۆ‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫بارزانی‌‪ ،‬ئاره‌زو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌مه‌ری���كا له‌باكور ‌‬ ‫ی س���وپا ‌‬ ‫بینین ‌‬ ‫عێراق‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی بارزان���ی‌‪ ،‬دوا ‌‬ ‫ئ���ه‌م لێدوان��� ‌ه ‌‬ ‫ی بایدن هاتو‌ه ك ‌ه‬ ‫ی لێدوانێك ‌‬ ‫باڵوبونه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سوپا ‌‬ ‫ی دوبار‌ه گه‌ڕانه‌و‌ه ‌‬ ‫پێش���نیار ‌‬ ‫ی كردو‌ه بۆ عێ���راق‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌مه‌ری���كا ‌‬ ‫ی ره‌تیكردۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫مالیك ‌‬ ‫ی ده‌كات‬ ‫راپۆرته‌ك��� ‌ه ئاش���كرا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێ���راق نور ‌‬ ‫ی حكومه‌ت��� ‌‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬

‫ی‬ ‫ی سه‌رۆك ‌‬ ‫ی جێگر ‌‬ ‫مالیكی‌‪ ،‬سه‌ردانێك ‌‬ ‫ی ره‌تكردۆته‌و‌ه ك ‌ه به‌نیاز بو‌ه‬ ‫ئه‌مه‌ریكا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بوژانه‌و‌ه ‌‬ ‫ی بدات‪ ،‬به‌مه‌به‌ست ‌‬ ‫ئه‌نجام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ دابه‌ش���كردن ‌‬ ‫ی كۆن ‌‬ ‫پێش���نیارێك ‌‬ ‫ی بایدن‬ ‫ێ ناوچه‌‪ ،‬ك ‌ه به‌وت ‌ه ‌‬ ‫عێراق بۆ س ‌‬ ‫"چاره‌سه‌ری‌ هه‌مو گرفته‌كانه‌"‪.‬‬ ‫ی ئه‌و راپۆرت ‌ه هه‌واڵگرییه‌‪ ،‬بایدن‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی عێراق بكات‬ ‫ی باكور ‌‬ ‫به‌نیازبو‌ه سه‌ردان ‌‬ ‫ی‬ ‫(مه‌به‌ست له‌كوردس���تانه‌)‪ ،‬له‌پێناو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی باڵوكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی پێش���نیار ‌‬ ‫گه‌یاندن��� ‌‬ ‫ی رێگرتن‬ ‫ی ئه‌مریكا‪ ،‬به‌ئامانج ‌‬ ‫س���وپا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���ه‌ڕ ‌‬ ‫ی رودان ‌‬ ‫له‌ب���ه‌رده‌م ئه‌گ���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ناوچه‌ك���ه‌دا‪ .‬به‌اڵم مالیك ‌‬ ‫ناوخۆی ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ره‌تكردۆته‌وه‌‌و وتویه‌ت ‌‬ ‫ئه‌و پێشنیار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌واو ‌‬ ‫ی توان���ا ‌‬ ‫ی عێراق ‌‬ ‫"حكومه‌ت��� ‌‬ ‫هه‌ی ‌ه بۆ مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ گرفته‌كه‌"‪.‬‬ ‫ی ب���ه‌و‌ه تۆمه‌تبار‬ ‫له‌هه‌مانكات���دا بایدن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چه‌ن���د ناوچه‌یه‌ك ‌‬ ‫كردو‌ه ك��� ‌ه هان ‌‬ ‫عێراق ده‌دات ب���ۆ جیابونه‌و‌ه "تاوه‌كو‬ ‫هه‌ریه‌ك��� ‌ه له‌ش���یعه‌و س���وننه‌و كورد‪،‬‬ ‫ی تایبه‌ت به‌خۆیان‬ ‫ی فه‌رمانڕه‌وای ‌‬ ‫جێگ ‌ه ‌‬ ‫هه‌بێت"‪.‬‬ ‫ی ن���او راپۆرته‌ك��� ‌ه‬ ‫زانیارییه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دابه‌شكردن ‌‬ ‫ده‌ریده‌خات ك ‌ه پێشنیار ‌‬ ‫ێ ناوچ ‌ه له‌الیه‌ن بایدنه‌وه‌‪،‬‬ ‫عێراق بۆ س ‌‬ ‫ی به‌سه‌رداچوه‌‪،‬‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئێستا ‌‬ ‫به‌اڵم تائێس���تا سه‌ركرده‌كان ‌‬ ‫عێراق له‌یادیان نه‌ك���ردوه‌‪ .‬بایدن ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ی په‌یوه‌ندییه‌كان ‌‬ ‫ی لیژن ‌ه ‌‬ ‫ی سه‌رۆك ‌‬ ‫كات ‌ه ‌‬ ‫ی بو‪،‬‬ ‫ی ئه‌مریك��� ‌‬ ‫ی كۆنگرێس��� ‌‬ ‫ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ی خس���ته‌رو‪ ،‬ل ‌ه‬ ‫ی دابه‌ش���كردن ‌‬ ‫پڕۆژ‌ه ‌‬ ‫(‪ )2007/9/25‬له‌الیه‌ن كۆنگرێس���ه‌و‌ه‬ ‫په‌سه‌ندكرا‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی بایدن بریتی ‌ه له‌دابه‌شكردن ‌‬ ‫پڕۆژه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی له‌نێوان‬ ‫ی فیدراڵ ‌‬ ‫ێ ناوچ ‌ه ‌‬ ‫عێراق بۆ س ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردو ش���یعه‌و س���وننه‌دا‪ ،‬ك ‌ه به‌پێ ‌‬ ‫ی ده‌نگدان له‌س���ه‌ر‬ ‫راپۆرته‌ك��� ‌ه له‌كات ‌‬ ‫ئ���ه‌و پڕۆژه‌یه‌‪ ،‬كۆده‌نگییه‌ك هه‌بو‌ه ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی عێراق ناكرێت به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫گرفته‌كان ‌‬ ‫ی چاره‌س���ه‌ر بكرێن‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫س���ه‌رباز ‌‬

‫له‌وانه‌یه‌‌و ده‌كرێ���ت ناكۆكیی ‌ه ئیتنی‌‌و‬ ‫ی دابه‌شكردنه‌و‌ه‬ ‫تایه‌فییه‌كان "له‌ڕێگ ‌ه ‌‬ ‫چاره‌سه‌ر بكرێت"‪.‬‬ ‫ی ن���او راپۆرته‌ك ‌ه باس‬ ‫زانیارییه‌كان ‌‬ ‫ی باك���ور‬ ‫له‌وه‌ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ك��� ‌ه ناوچ��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ااڵن ‌‬ ‫(كوردس���تان) به‌درێژای��� ‌‬ ‫ی جیابونه‌و‌ه‬ ‫داهاتو‪ ،‬ته‌نه���ا چاوه‌ڕوان ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌عێ���راق ناكات‪ ،‬به‌ڵك���و "ناوچه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ده‌وێت‪،‬‬ ‫ی تایبه‌ت به‌خۆ ‌‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆ ‌‬

‫بەپێی راپۆرتێکی‬ ‫ئەمەریکی ناكۆكی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫جیاوازییه‌كان ‌‬ ‫نێوان جه‌الل‬ ‫تاڵه‌بانی‌‪ ،‬مه‌سعود‬ ‫بارزانی‌ تادێت‬ ‫به‌ره‌و زیادبون‬ ‫ده‌چێت‬ ‫ی‬ ‫ی واڵتان ‌‬ ‫ی ك���ورد ‌‬ ‫تاوه‌ك���و بچێت ‌ه ریز ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كورد ‌‬ ‫ی عێراق‪ ،‬ك ‌ه كه‌مین ‌ه ‌‬ ‫هاوس���ێ ‌‬ ‫ی لێده‌ژێت"‪ .‬مه‌به‌س���ت له‌مه‌ش‬ ‫گه‌ور‌ه ‌‬ ‫ی س���وریاو توركیاو‬ ‫ی كوردستان ‌‬ ‫كورد ‌‬ ‫ئێرانه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌راپۆرته‌ك���ه‌دا هێم���ا ب���ۆ زانیار ‌‬ ‫چه‌ن���د س���ه‌رچاوه‌یه‌ك ده‌كات ك��� ‌ه‬ ‫ی نه‌هێناوه‌‪ ،‬به‌اڵم رایانگه‌یاندو‌ه‬ ‫ناویان ‌‬

‫ی‬ ‫ی نێوان هه‌رێم‌و حكومه‌ت ‌‬ ‫ناكۆكییه‌كان ‌‬ ‫ی هه‌ی ‌ه ببێت ‌ه‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ناوه‌ندی‌‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر ‌‬ ‫ی ناوخۆ نه‌ك‬ ‫ی ش���ه‌ڕ ‌‬ ‫ی "هه‌اڵیسان ‌‬ ‫هۆ ‌‬ ‫ی ك���وردی‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ته‌نه���ا له‌ناوچ��� ‌ه ‌‬ ‫ی زۆر تایه‌فییه‌و‌ه له‌نێوان‬ ‫له‌ڕوانگه‌یه‌ك ‌‬ ‫شیعه‌و سوننه‌دا"‪.‬‬ ‫ی كوردس���تانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی ناوخۆ ‌‬ ‫له‌ب���ار‌ه ‌‬ ‫ی خس���تۆته‌رو ك ‌ه‬ ‫راپۆرته‌ك��� ‌ه ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نێوان یه‌كێت ‌‬ ‫ناكۆكی‌‌و جیاوازییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان به‌سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫نیشتیمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌رۆك كۆمار ‌‬ ‫ج���ه‌الل تاڵه‌بان��� ‌‬ ‫ی كوردس���تان‬ ‫ی دیموكرات ‌‬ ‫عێراق‪ ،‬پارت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌س���عود بارزان��� ‌‬ ‫به‌س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی كوردستان‪" ،‬تادێت‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫به‌ره‌و زیادبون ده‌چێت"‪.‬‬ ‫ی ئ���ه‌و راپۆرت ‌ه‬ ‫ی دیك��� ‌ه ‌‬ ‫له‌به‌ش���ێك ‌‬ ‫هه‌واڵگریی���ه‌دا هاتو‌ه "س���ه‌رچاوه‌كان‬ ‫له‌ئێران���ه‌و‌ه رایده‌گه‌یه‌ن���ن ناوچه‌ك��� ‌ه‬ ‫ی ئیتنی‌‌و تایه‌فییه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رده‌م ئاڵۆزییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێراقیش ئه‌وه‌ند‌ه ‌‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیران ‌‬ ‫ی ئه‌و هه‌وڵ ‌ه‬ ‫بتوانێت كار بۆ جڵه‌وكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رده‌وامان ‌ه ده‌كات‪ ،‬ك ‌ه بۆ الوازكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی واڵت ده‌درێ���ت‪ .‬مالیك��� ‌‬ ‫یه‌كێت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێكدادان ‌‬ ‫له‌الیه‌ن خۆیه‌و‌ه س���ه‌ربار ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندیی��� ‌ه تایه‌فیی���ه‌كان‪ ،‬هه‌وڵ ‌‬ ‫پاراستنی‌ یه‌كێتی‌ عێراق ده‌دات"‪.‬‬ ‫ی ن���او راپۆرت��� ‌ه‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كان ‌‬ ‫هه‌واڵگرییه‌ك���ه‌‪ ،‬ئاماژه‌ی���ان بۆ ئه‌و‌ه‬ ‫ك���ردو‌ه ك ‌ه ئێ���ران فش���ار ده‌كات بۆ‬ ‫ی ئه‌مه‌ری���كا به‌دور‬ ‫ی س���وپا ‌‬ ‫مان���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی له‌گه‌ڵ‬ ‫له‌عێراق‪ ،‬له‌ئێستاش���دا "مالیك ‌‬ ‫ئه‌و بۆچون ‌هی‌ ئێراندا ته‌بایه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی راپۆرتێك ‌‬ ‫ی دیكه‌وه‌‪ ،‬به‌پێ ‌‬ ‫له‌الیه‌ك ‌‬ ‫ی ئابوری‌‌و ئاش���تی‌‪ ،‬له‌نێوان‬ ‫په‌یمانگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (‪‌2002‬و ‪)2011‬دا‪ ،‬له‌ك���ۆ ‌‬ ‫س���ااڵن ‌‬ ‫ی‬ ‫(‪ )104‬ه���ه‌زار هێ���رش‌و په‌الم���ار ‌‬ ‫ی جیهاندا‬ ‫ی ك��� ‌ه له‌واڵتان��� ‌‬ ‫تیرۆریس���ت ‌‬ ‫ی (‪ )%35‬ل ‌ه عێراق‌و‬ ‫ئه‌نجامدراوه‌‪ ،‬رێژ‌ه ‌‬ ‫ئه‌فغانستاندا بوه‌‪ .‬هه‌ر هه‌مان راپۆرت‬ ‫ی‬ ‫ی تیرۆر له‌ساڵ ‌‬ ‫ده‌ریخستو‌ه قوربانیان ‌‬

‫پرۆفایل‬

‫‪7‬‬

‫سوپا ساالرێك ‌ی‬ ‫بێده‌نگ‬

‫‪8‬‬

‫ئابووری‬

‫)‪ )355‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/11‬‬

‫دیمه‌نێک له‌شاری هه‌ولێر فۆتۆ‪ :‬نزار گزالی‬

‫‌ناكۆكییه‌كانی هه‌رێم‌و به‌غدا‬

‫بازاڕی زه‌وی‌‌و خانویان له‌هه‌ولێر سست كردوه‌‬ ‫ ئا‪ :‬نزار گزالی‪ ،‬هه‌ولێر‬ ‫به‌شێكی زۆری كۆمپانیاكانی‬ ‫وه‌به‌رهێنانی خانوبه‌ره‌و نوسینگه‌كانی‬ ‫فرۆشتنی زه‌وی له‌پارێزگای‌ هه‌ولێر‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌خه‌نه‌رو كه‌ ناكۆكییه‌كانی‌‬ ‫ئه‌م دوای‌ هه‌رێم‌و ناوه‌ند بۆته‌‬ ‫هۆی‌ دابه‌زینی‌ نرخ به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫به‌رچاو‌و ئابوریناسێكیش ده‌ڵێت‬ ‫"له‌نائارامییه‌كاندا خه‌ڵك ده‌ست‬ ‫به‌پاره‌وه‌ ده‌گرن"‬ ‫پاره‌یه‌كی زۆر سڕ بوه‌‬ ‫خاوه‌ن���ی كۆمپانی���ای به‌ی���داخ بۆ‬ ‫وه‌به‌رهێنان���ی خانوب���ه‌ره‌ حاج���ی‬ ‫نه‌جمه‌دین سورچی‪ ،‬باس له‌وه‌ ده‌كات‬ ‫له‌ئێس���تادا به‌ه���ۆی نائارامیی ناوچه‌‬ ‫جێناكۆكه‌كان‌و قوڵبونه‌وه‌ی كێشه‌كانی‬ ‫حكومه‌تی ناوه‌ن���د‌و هه‌رێم بازاڕه‌كانی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان به‌تایبه‌تی ئه‌وه‌ی‬ ‫كه‌ په‌یوه‌ندی���داره‌ به‌خانوبه‌ره‌و زه‌وی‬ ‫زیانێكی زۆری به‌ركه‌وتوه‌و "ماوه‌یه‌كی‬ ‫زۆره‌ خه‌ڵكانێ���ك له‌كڕین‌و فرۆش���تنی‬ ‫خانوب���ه‌ره‌و زه‌وی س���ڵیانكردۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ش هاوكاته‌ له‌گه‌ڵ س���ه‌ره‌تای‬ ‫س���ه‌رهه‌ڵدانی ناكۆكییه‌كان���ی نێوان‬ ‫هه‌رێم‌و ناوه‌ند‪ ،‬كه‌ له‌سه‌ره‌تای مانگی‬ ‫نیس���انی رابردو ئه‌مه‌ به‌دی ده‌كرێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌ئێس���تادا دۆخه‌كه‌ ئاڵۆزتربوه‌‌و‬ ‫بازاڕی زه‌وی‌و خانوبه‌ره‌ش به‌یه‌كجاری‬ ‫په‌كی كه‌وتوه‌"‬ ‫س���ورچی ئ���ه‌وه‌ش ده‌خات���ه‌رو كه‌‬ ‫له‌ئێس���تادا خه‌ڵكانی‌ به‌ڕه‌گه‌ز عه‌ره‌ب‬

‫به‌ه���ۆی ئ���ه‌و كێش���انه‌وه‌ كه‌متر رو‬ ‫له‌هه‌رێ���م ده‌ك���ه‌ن "زۆرین���ه‌ی ئ���ه‌و‬ ‫پڕۆژانه‌ی وه‌به‌رهێنان‌و پڕۆژه‌ی گونده‌‬ ‫تایبه‌ته‌كان كه‌ له‌هه‌ولێردان‪ ،‬به‌شێكی‬ ‫زۆری كڕیاره‌كان���ی خه‌ڵك���ی عه‌ره‌ب‬ ‫بون‪ ،‬زۆرینه‌یان به‌ده‌یان خانویان له‌و‬ ‫گوند‌و پڕۆژانه‌دا هه‌یه‌‪ ،‬ئێس���تاش كه‌‬ ‫بازاڕ وه‌س���تاوه‌ پاره‌یه‌كی زۆر سڕبوه‌‪،‬‬ ‫بێگوم���ان ئه‌م���ه‌ش كارده‌كاته‌ س���ه‌ر‬ ‫جوڵه‌ی ئابوری شار"‬ ‫ئ���ه‌و خاوه‌ن كۆمپانیایه‌ هۆش���داری‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش ده‌دات‪ ،‬ك���ه‌ به‌رده‌وامبونی‬ ‫دۆخه‌كه‌ ره‌وش���ی بازاڕ به‌ره‌و خراپتر‬ ‫ده‌بات "له‌ماوه‌ی س���ێ س���اڵی رابردو‬ ‫چه‌ندین باڵه‌خانه‌و كۆش���ك‌و هۆتێل‌و‬ ‫مۆڵی گه‌وره‌ له‌هه‌ولێ���ر به‌دیده‌كرێن‪،‬‬ ‫پێش���كه‌وتنه‌كه‌ زۆر خێرایه‌‪ ،‬به‌شێكی‬ ‫ئ���ه‌و پڕۆژان���ه‌ ه���ی س���ه‌رمایه‌دارو‬ ‫به‌رپرس���انی خۆمان���ن‪ ،‬به‌ش���ێكی‬ ‫دیكه‌ی ه���ی وه‌به‌رهێنه‌ری بیانی‪ ،‬یان‬ ‫تێكه‌ڵ���ه‌ن‪ ،‬به‌اڵم هۆكاری س���ه‌ره‌كی‬ ‫ئه‌و گه‌ش���ه‌یه‌ س���ه‌قامگیری سیاسی‌و‬ ‫ئه‌منی ناوچه‌كه‌و هه‌ولێ���ر به‌تایبه‌تی‬ ‫ب���وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌گه‌ر دۆخه‌ك���ه‌ هه‌روا‬ ‫به‌رده‌وام بێ���ت‪ ،‬وه‌به‌رهێنه‌ری بیانی‌و‬ ‫ناوخۆیی به‌دڵنیاییه‌وه‌ چاالكییه‌كانیان‬ ‫ده‌گوازنه‌وه‌ بۆ ش���وێنی دیكه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئ���ه‌و ره‌وش���ه‌ كاری كردۆت���ه‌ س���ه‌ر‬ ‫وه‌به‌رهێنانیش"‪.‬‬ ‫موڵك هه‌یه‌ زیاتر له‌‪ 3‬ده‌فته‌ر دۆالر‬ ‫نرخی‌ دابه‌زیوه‌‬ ‫خاوه‌ن كۆمپانیای توجال بۆ كڕین‌و‬

‫فرۆش���تنی خانوبه‌ره‌و زه‌وی‪ ،‬ئه‌حمه‌د‬ ‫خدر هاوڕایه‌ له‌گه‌ڵ حاجی نه‌جمه‌دین‌و‬ ‫ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌ له‌وه‌ته‌ی‬ ‫هێزه‌كانی عێ���راق‌و هه‌رێ���م به‌رامبه‌ر‬ ‫یه‌كت���ه‌ر وه‌س���تاون به‌ش���ێوه‌یه‌كی‬ ‫یه‌كج���ار به‌رچ���او نرخ���ی خانوبه‌ره‌و‬ ‫زه‌وی داش���كاوه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت له‌گه‌ڵ ئه‌و‬ ‫داشكانه‌ش���دا داواكاری له‌س���ه‌ر كڕین‬ ‫نییه‌‪ ،‬ئه‌و جه‌ختی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌‬ ‫كه‌ زه‌وی‌و خانوبه‌ره‌ هه‌یه‌ زیاتر له‌(‪)3‬‬ ‫ده‌فت���ه‌ر دابه‌زی���وه‌‪ ،‬به‌نمونه‌ش وتی‌‬ ‫"له‌كه‌رتی (‪)32‬ی سه‌ربه‌ستی پارچه‌‬ ‫زه‌وییه‌ك���ی (‪)200‬مه‌تری ب���ه‌ ‪ 120‬تا‬ ‫‪ 125‬هه‌زار دۆالر بو ئێستا به‌ ‪ 90‬هه‌زار‬ ‫دۆالر ده‌ست ده‌كه‌وێت‪ ،‬به‌هه‌مان شێوه‌‬ ‫زه‌وی ‪ 250‬مه‌تری له‌هه‌مان ش���وێن به‌‬ ‫‪ 140‬ه���ه‌زار دۆالر بو‪ ،‬ئێس���تا به‌ ‪110‬‬ ‫هه‌زار دۆالر ده‌ست ده‌كه‌وێت‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫له‌ش���وێنه‌كانی وه‌ك���و ‪ 8‬و ‪ 7‬و ‪ 5‬ی‬ ‫حه‌سارۆك به‌هه‌مان شێوه‌ نرخی زه‌وی‬ ‫زیاتر ل���ه‌ ‪ 15‬ه���ه‌زار دۆالر دابه‌زیوه‌"‬ ‫هاوكات هێمای‌ به‌وه‌شدا كه‌ له‌هه‌شتی‬ ‫حه‌س���ارۆك زه‌وی ‪ 200‬مه‌تری له‌ ‪65‬‬ ‫ه���ه‌زار دۆالر بۆت���ه‌ ‪ 5‬ه���ه‌زار دۆالر‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڕه‌ك���ی س���ێبیران نرخی زه‌وی له‌‬ ‫‪55‬ه���ه‌زار بۆته‌ ‪ 40‬هه‌زار و له‌هه‌ولێری‬ ‫نوێش نرخی زه‌وییه‌ك���ی ‪ 250‬مه‌تری‬ ‫‪ 75‬ه���ه‌زار دۆالر بۆت���ه‌ ‪ 59‬ه���ه‌زارو‬ ‫دابه‌زینه‌كه‌ش به‌رده‌وامه‌‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د خدر باس���ی ئه‌وه‌شی كرد‬ ‫كه‌ نرخی خانوبه‌ره‌ به‌هه‌مان ش���ێوه‌ی‬ ‫زه‌وی دابه‌زیوه‌‪ ،‬ئه‌و تیشی‌ "جگه‌ له‌مه‌‬ ‫له‌هه‌ولێ���ر نزیكه‌ی ‪ 150‬ه���ه‌زار زه‌وی‬

‫له‌ش���ێوه‌ی كارت (ژماره‌) كه‌ تائێستا‬ ‫نه‌بونه‌ته‌ قه‌واڵه‌ (سند) دابه‌شكراوه‌‪،‬‬ ‫كه‌ماوه‌ی���ه‌ك به‌ر له‌ ئێس���تا بازاڕێكی‬ ‫گه‌رمی���ان هه‌ب���و‪ ،‬به‌اڵم له‌ئێس���تادا‬ ‫له‌زۆرین���ه‌ی ئه‌و ش���وێنانه‌ نرخه‌كان‬ ‫دابه‌زیون وه‌ك (گرد جوتیار‌و پیرزین‌و‬ ‫گه‌زنه‌) كه‌ ئه‌و شوێنانه‌ كه‌وتونه‌ته‌ نێو‬ ‫ماسته‌رپالنی تازه‌ی هه‌ولێر"‪.‬‬ ‫بێبازاڕییه‌كه‌ ده‌وروبه‌ریشی‌ گرتۆته‌وه‌‬ ‫خاوه‌ن عه‌قاراتی سه‌فین له‌شارۆچكه‌ی‬ ‫شه‌قاڵوه‌‪ ،‬جه‌بار قادر باس له‌وه‌ ده‌كات‬ ‫بازاڕی زه‌وی‌و خانوبه‌ره‌ له‌شه‌قاڵوه‌ش‬ ‫هاوشێوه‌ی هه‌ولێرو شوێنه‌كانی دیكه‌‬ ‫وه‌ستاوه‌و ئه‌و ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫ماوه‌یه‌ك���ه‌ س���اردییه‌كی زۆر له‌كڕین‌و‬ ‫فرۆش���تنی زه‌وی به‌دی ك���راوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌م چه‌ن���د رۆژه‌ی دوایی���دا دۆخه‌كه‌‬ ‫گه‌یش���تۆته‌ راده‌ی‌ وه‌س���تانی‌ بازاڕ‌و‬ ‫داواكاری له‌س���ه‌ر كڕین نییه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫خاوه‌نی نوس���ینگه‌ی كڕین‌و فرۆشتنی‬ ‫خانوب���ه‌ره‌و زه‌وی رێزان له‌س���ۆران‪،‬‬ ‫قورت���اس ئه‌بابه‌كر به‌هه‌مان ش���ێوه‌‬ ‫ده‌ڵێ���ت "ئه‌و ش���وێنانه‌ی كه‌ مۆڵه‌تی‬ ‫خانوی���ان پێنادرێ���ت كاری‌و كڕی���ن‌و‬ ‫فرۆشتنیان به‌ ته‌واوه‌تی‌ وه‌ستاوه‌"‪.‬‬ ‫"ناوه‌ند به‌مه‌به‌ست ئه‌و دۆخه‌ی‬ ‫خوڵقاندوه‌"‪.‬‬ ‫ئابورین���اس‌و مامۆس���تا له‌كۆلێژی‬ ‫كارگێڕی‌و ئابوری زانكۆی سه‌اڵحه‌دین‬ ‫د‪.‬محه‌مه‌د سه‌لمان له‌و باره‌یه‌وه‌ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌خات���ه‌رو ك���ه‌ له‌زانس���تی ئابوریدا‬

‫ش���تێك هه‌یه‌ ده‌ڵێت له‌هه‌مو دۆخێكی له‌كه‌رتی (‪)32‬ی‬ ‫نائارامیدا‪ ،‬جا نائارامییه‌كه‌ سیاس���ی‬ ‫ش���ت سه‌ربه‌ستی پارچه‌‬ ‫بێ���ت یان دارایی یان بازاڕ‪ ،‬دو‬ ‫روده‌دات‪ ،‬ئه‌وی���ش خه‌ڵكی ده‌س���ت‬ ‫به‌پاره‌وه‌ ده‌گرن یان به‌و ش���تانه‌ی كه‌ زه‌وییه‌كی (‪)200‬‬ ‫موڵكن وه‌كو زه‌وی‌و خانوو‬ ‫ئۆتۆمبێل‌وكرد مه‌تری به‌ ‪ 120‬تا‬ ‫زێڕو تاد‪ ..‬ناوبراو باس���ی‌ له‌وه‌ش‬ ‫ك���ه‌ ئارامییه‌كه‌ی‌ هه‌رێ���م وای‌ كردبو‬ ‫‌رێم ‪ 125‬هه‌زار دۆالر‬ ‫له‌رابردودا خه‌ڵكانێكی‌ زۆر رو له‌هه‬ ‫بكئهه‌و‌ن‪ .‬وتیش���ی‌ "ترس���یش له‌وه‌ هه‌یه‌ بو ئێستا به‌ ‪90‬‬ ‫وه‌ك���و س���ااڵنی ن���ه‌وه‬ ‫‌مێنێت"‪‌.‬ده‌كان بودجه‌ هه‌زار دۆالر ده‌ست‬ ‫نه‌یه‌ت‌و موچه‌ نه‬ ‫ئه‌و ئابوریناسه‌ پێیوایه‌ ئه‌و دۆخه‌ی‬ ‫ئێس���تا كوردس���تان روبه‌روی بۆته‌وه‌ ‌ده‌كه‌وێت‬ ‫شتێكی مه‌به‌ستداره‌و ناوه‌ند به‌مه‌به‌ست‬ ‫ئه‌و دۆخ���ه‌ی خوڵقاندوه‌و ده‌ڵێت "من‬ ‫وایده‌بینم كه‌ حكومه‌تی ناوه‌ند فه‌شه‌لی‬ ‫هێناوه‌ له‌گه‌یاندن���ی خزمه‌تگوزاری بۆ‬ ‫هاواڵتیان‌و گواس���تنه‌وه‌ی قه‌یرانه‌كانی‬ ‫خۆی ب���ۆ ش���وێنێكی دیك���ه‌‪ ،‬دوه‌م‬ ‫مه‌س���ائیلی گه‌نده‌ڵی كه‌ ب���ه‌م دواییه‌‬ ‫له‌گرێبه‌س���ته‌كان‌و ریزبه‌ن���دی عێراق‬ ‫ل���ه‌روی گه‌نده‌ڵی‌و په‌رده‌پۆش���كردنی‬ ‫به‌و ش���ێوه‌یه‌‪ ،‬خاڵێكی دیكه‌ نائارامی‬ ‫ناوچه‌كه‌ی���ه‌‌و به‌رده‌وام���ی ش���ه‌ڕی‬ ‫ناوخۆیی س���وریا كه‌ ئه‌ركێكی قورسی‬ ‫خستۆته‌ سه‌ر عێراق‌و ئه‌و واڵتانه‌ی كه‌‬ ‫پشتگیری له‌س���وریا ده‌كه‌ن‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫نزیكبونه‌وه‌ی ده‌نگدان‌و دروستكردنی‬ ‫دۆخێك بۆ زیات���ر ده‌نگ كۆكردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها چاوهه‌ڵنه‌هاتن به‌و پێشكه‌وتنه‌‬ ‫ئابورییه‌ی كوردستان"‬

‫ئه‌گه‌ر نائارامی‌‬ ‫دروست بێت‪،‬‬ ‫وه‌به‌رهێنه‌ری بیانی‬ ‫چاالكییه‌كانیان‬ ‫ده‌گوێزنه‌وه‌ بۆ‬ ‫شوێنی دیكه‌‬

‫چه‌ندین زه‌وی‌‌و شوێنی‌ گه‌شتیاری‌ له‌ره‌واندز ته‌لبه‌ند ده‌كرێن‬

‫"دو به‌رپرس زیاتر ل ‌ه ‪30‬دۆنم زه‌وییان داگیركردوه‌"‬

‫ ئا‪ :‬ئاكۆ حه‌مه‌د رابی‌‬ ‫له‌قه‌زای‌ ره‌واندز چه‌ندین زه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫كشتوكاڵی‌‌و گه‌شتیاری‌ له‌الیه‌ن‬ ‫هاواڵتیان‌و چه‌ند به‌رپرسێكه‌وه‌‬ ‫ته‌لبه‌ند ده‌كرێن‪ ،‬به‌جۆرێك وه‌ك‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌ گه‌شت‌و گوزاری‌‬ ‫سۆران‪ ،‬بورهان مسته‌فا ده‌ڵێت‬ ‫"ئه‌گه‌ر ته‌لبه‌ندكردن به‌رده‌وامبێت‪،‬‬ ‫ئه‌وا ناچارین رێنمایی‌ هاواڵتیان‬ ‫بكه‌ین بۆ گه‌شتكردن رو له‌به‌ری‌‬ ‫هه‌ندرێن بكه‌ن"‪ .‬سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‬ ‫قه‌زاكه‌ش رایده‌گه‌یه‌نێ‌ كه‌ به‌شی‌‬ ‫زۆری‌ ئه‌و زه‌وییانه‌ی‌ ته‌لبه‌ندكراون‪،‬‬ ‫موڵكی‌ هاواڵتیان خۆیانن "ئه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌رپرسه‌كانیش ته‌نها دو زه‌وییه‌و‬ ‫توانیومه‌ یه‌كێكیان وه‌ربگرمه‌وه‌"‪.‬‬ ‫رۆژنامه‌نوس ئیسماعیل ئیبراهیم‪ ،‬وه‌ك‬ ‫دانیشتویه‌كی‌ ناوچه‌كه‌ ته‌واو بێزاره‌ ل ‌ه‬ ‫ته‌لبه‌ندكردنی‌ ناوچه‌ گه‌شتیارییه‌كان‌و‬ ‫ده‌ڵێت "جێگ���ه‌ی‌ خۆیه‌تی‌ كه‌ الیه‌نی‌‬ ‫په‌یوه‌ندی���دار به‌ج���دی‌ س���نورێك بۆ‬ ‫ئه‌مه‌ دابنێت‌و رێگری‌ له‌و داگیركارییه‌‬

‫ب���كات" ئ���ه‌و رونیكرده‌وه‌ ك���ه‌ هه‌مو‬ ‫ئه‌و شوێنانه‌ی‌ ئێس���تا ته‌لبه‌ندكراون‬ ‫وه‌ك ناوچه‌ی‌ دۆڵ���ی‌ ئاكۆیان‌و بێرۆ‌و‬ ‫جوندیان‪ ،‬پێش���تر خه‌ڵكانێكی‌ زۆر بۆ‬ ‫گه‌ش���تكردن روی‌ تێك���ردون ئه‌و وتی‌‬ ‫"نازانم چۆن رێگه‌ به‌م ته‌لبه‌ندكردنانه‌‬ ‫دراوه‌‪ ،‬هه‌ر كه‌سێك دێت‌و ده‌ڵێت ئه‌مه‌‬ ‫موڵكی‌ باب‌و باپیرم���ه‌و بۆم جێماوه‌‪،‬‬ ‫وایلێهاتوه‌ ش���وفڵ له‌گۆڕستانه‌كانیش‬ ‫دراون"‪ .‬ئه‌و رۆژنامه‌نوس���ه‌ قایمقام‌و‬ ‫شاره‌وانی‌‌و گه‌شت‌وگوزاری‌ به‌به‌رپرسی‌‬ ‫ئه‌و سه‌رپێچییانه‌ زانی‌‪ .‬‬ ‫به‌پێ���ی چه‌ن���د زانیارییه‌كی���ش كه‌‬ ‫ده‌س���ت ئاوێنه‌ كه‌وت���ون‪ ،‬دو پارچ ‌ه‬ ‫زه‌وی‌ كش���توكاڵی‌ ك���ه‌ روبه‌ره‌كه‌یان‬ ‫زیات���ر‪ 30‬دۆنمه‌‪ ،‬له‌الی���ه‌ن وه‌زاره‌تی‌‬ ‫كش���توكاڵه‌وه‌ دراوه‌ته‌ دو به‌رپرس���ی‌‬ ‫ناوچه‌كه‌‪ ،‬تاك���و بیكه‌ن به‌نه‌مامگه‌ بۆ‬ ‫وه‌زاره‌ت‪ ،‬كه‌چ���ی‌ هی���چ یه‌كێك له‌م‬ ‫دو به‌رپرس���ه‌ زه‌وییه‌كانیان نه‌كردۆته‌‬ ‫نه‌مامگه‌‪.‬‬ ‫له‌مباره‌یه‌وه‌ س���ه‌رۆكی‌ ش���اره‌وانی‌‬ ‫ره‌واندز عیسا محه‌مه‌د ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا ناوچه‌یه‌کی گه‌شتیاری له‌ ره‌واندز ته‌لبه‌ند کراوه‌ فۆتۆ‪ :‬ئاکۆ‬

‫كه‌ ئه‌و دو به‌رپرس���ه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ ب���كات كه‌ مامه‌ڵ���ه‌ ب���ه‌و زه‌وییانه‌وه‌‬ ‫فه‌ڕمی‌ ئه‌و زه‌وییانه‌ی���ان له‌حكومه‌ت نه‌كه‌ن "راسته‌ ئه‌و هاواڵتییانه‌ تاپۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌رگرت���وه‌و به‌ڵێننامه‌ی���ان پ���ێ ئه‌و زه‌وییانه‌ی���ان نیه‌‌و به‌نایاس���ایی‌‬ ‫پڕكراوه‌ت���ه‌وه‌ كه‌ بیكه‌ن���ه‌ نه‌مامگه‌‌و كاری‌ تێدا ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌مانكاتدا‬ ‫ره‌زی‌ دێمه‌كار‪ ،‬كه‌چ���ی‌ ئه‌و كاره‌یان من وه‌ك عورف ده‌ڵێم كه‌ له‌ئه‌س���ڵدا‬ ‫نه‌ك���ردوه‌ "من توانیوم���ه‌ یه‌كێك له‌و ئه‌و زه‌وییان���ه‌ موڵكی‌ خه‌ڵكن‌و خه‌ڵك‬ ‫زه‌وییان���ه‌ وه‌ربگرم���ه‌وه‌ هه‌رچه‌ن���ده‌ ئاره‌زوی‌ خۆیه‌تی‌ كه‌ چۆن مامه‌ڵه‌یان‬ ‫یه‌ك دونیا كێش���ه‌م بۆ دروس���ت بوه‌‪ ،‬پێوه‌ ده‌كات‪ ،‬س���ه‌رم له‌وه‌ س���وڕماوه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ دیكه‌ش س���ێ نوسراوم كردون له‌ره‌واندوز به‌چاره‌كی‌ ناوچه‌كانی‌ دیكه‌‬ ‫بۆ س���ه‌روی‌ خ���ۆم پێمراگه‌یاندون كه‌ زه‌وی‌ ته‌لبه‌ندنه‌ك���راوه‌‪ ،‬كه‌چ���ی‌ هه‌ر‬ ‫لێپێچین���ه‌وه‌ بكه‌ن‪ ،‬چونك���ه‌ پابه‌ندی‌ باسی‌ ئه‌وه‌ی‌ ئێمه‌ ده‌كرێت"‬ ‫هه‌ر له‌مباره‌یه‌وه‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌‬ ‫به‌ڵێنه‌كه‌ی‌ خۆیان نه‌بون‌و سروش���تی‌‬ ‫گه‌ش���ت‌و گ���وزاری‌ س���ۆران‪ ،‬بورهان‬ ‫زه‌وییه‌كشیان تێكداوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ره‌تیش���ی‌ كرده‌وه‌ كه‌ هاواڵتیان مسته‌فا ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر ته‌لبه‌ندكردنی‌‬ ‫زه‌وییان داگیركردبێت‌و ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا ئه‌و ناوچه‌ گه‌شتیارییانه‌ به‌رده‌وامبێت‪،‬‬ ‫كه‌ كاتی‌ خۆی‌ به‌عس زوڵمی‌ له‌خه‌ڵك ئه‌وا ناچارین رێنمایی‌ هاواڵتیان بكه‌ین بۆ‬ ‫ك���ردوه‌ زه‌وییه‌كان���ی‌ داگیرك���ردون ساڵی‌ داهاتو بۆ گه‌شتكردن رو له‌به‌ری‌‬ ‫كردونیه‌تی‌ موڵكی‌ میری‌ "له‌ئه‌س���ڵدا هه‌ندرێن بكه‌ن له‌ناوچه‌ی‌ ره‌واندز"‪ .‬ئه‌و‬ ‫به‌ش���ێكی‌ زۆر له‌و زه‌وییانه‌ی‌ پێشتر ئاشكراش���ی‌ كرد كه‌ له‌ئێستادا له‌گه‌ڵ ‬ ‫وه‌ك شوێنی‌ گه‌ش���تیاری‌ به‌كارهاتون كۆمپانیایه‌ك���ی‌ لوبنانی‌‌و نه‌مس���اوی‌‬ ‫ش���وێنی‌ گه‌ش���تیاری‌ نی���ن‌و موڵكی‌ س���ه‌رقاڵی‌ دانانی‌ ماسته‌رپالنێكین بۆ‬ ‫گه‌شت‌وگوزاری‌ ناوچه‌كه‌و وتی‌ "چه‌ند‬ ‫هاواڵتیان خۆیانن"‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌رپرس���ه‌ به‌ئاش���كرا ئه‌وه‌شی‌ خزمه‌تگوزارییه‌ك���ی‌ گه‌ش���تیاریش بۆ‬ ‫خسته‌رو كه‌ ناتوانێت رێگری‌ له‌هاواڵتیان ناوچه‌كه‌ ئه‌نجامده‌ده‌ین‪".‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )355‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/11‬‬

‫‪9‬‬

‫فریا ‌ی كه‌مپ ‌ی دۆمیز بكه‌ون‬

‫"شه‌رمه‌ ئاواره‌ی‌ كورد‪ ،‬له‌سه‌ر خاكی‌ كوردستان به‌و جۆره‌ بژی‌"‬

‫ی زستانه‌ (قوڕ‌و‬ ‫له‌ئێستادا ك ‌ه وه‌رز ‌‬ ‫ی ئه‌و ئاوار‌ه‬ ‫چڵپاو) بۆت ‌ه به‌شێك له‌ژیان ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردانه‌‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ ب���ۆ ده‌ربازبون لێ ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆینه‌یان كه‌وتونه‌ت ‌ه له‌پێكردنی‌ پێاڵو ‌‬ ‫ی (جزمه‌)‪.‬‬ ‫جۆر ‌‬ ‫ی ئه‌و كه‌مپ ‌ه‬ ‫به‌شێك له‌وان ‌هی‌ سه‌ردان ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬بۆ قورتاربون له‌و قوڕ‌ه زۆره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ناو كه‌مپه‌كه‌‪ ،‬هه‌ر له‌ده‌رگای‌ سه‌ره‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌مپه‌ك���ه‌وه‌‌و ل���ه‌و ب���ازاڕه‌ بچوكه‌ ‌‬ ‫دروس���تكراوه‌ عه‌الگ ‌ه ده‌كڕن‌و ده‌یكه‌ن ‌ه‬ ‫ی ئ���ه‌م راپۆرته‌ش‬ ‫پێی���ان‪ .‬ئاماده‌كار ‌‬ ‫ی هاوكاره‌كه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫له‌سه‌ر پێش���نیار ‌‬ ‫ی ك���رد‪ ،‬به‌اڵم كاتێ���ك ده‌چیت ‌ه‬ ‫كاره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ناو كه‌مپه‌كه‌‌و پێ‌و قاچه‌ ناس���كه‌كان ‌‬ ‫ێ له‌مندااڵن ده‌بین���ی‌‪ ،‬كه‌ له‌ناو‬ ‫هه‌ن���د ‌‬ ‫جوتێك نه‌عل���ی‌ دڕاو‌و چڵكندا له‌قوڕدا‬ ‫ی‬ ‫نغرۆ بوه‌‪ ،‬مرۆڤ هه‌ست به‌شه‌رمه‌زار ‌‬ ‫ی ئه‌م راپۆرته‌‪،‬‬ ‫ده‌كات "وه‌ك ئاماده‌كار ‌‬ ‫ی ده‌كه‌م‪ ،‬هه‌ر‬ ‫هه‌س���ت به‌ ش���ه‌رمه‌زار ‌‬ ‫بۆی��� ‌ه داوای‌ لێب���وردن ل���ه‌و ره‌فتار‌ه‬

‫►‬

‫►‬

‫►‬

‫ی ‪ 20‬خوله‌ك رێكردن‬ ‫به‌نزیكه‌ ‌‬ ‫به‌ئۆتۆمبیل له‌شاری‌ دهۆكه‌و‌ه به‌ره‌و‬ ‫ی چه‌نده‌ها‬ ‫رۆژئاوا‌و دوای‌ بینین ‌‬ ‫باڵه‌خانه‌‌و خانوی‌ به‌رز‌و ره‌نگین‪،‬‬ ‫ده‌گه‌یته‌ جێیه‌ك كه‌ هه‌ر به‌ خێمه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫شارێك دروستكراوه‌‌و ناونراوه‌ كه‌مپ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪5‬هه‌زار خێزان ‌‬ ‫دۆمیز‪ .‬له‌وێ‌ نزیكه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ژیانێك ‌‬ ‫ی سور ‌‬ ‫ی ئاواره‌ ‌‬ ‫كورد ‌‬ ‫سه‌خت ده‌گوزه‌رێنن‪ ،‬به‌جۆرێك‬ ‫ی‬ ‫ی زۆرینه‌یان ته‌نها وشه‌ ‌‬ ‫كۆتایی‌ قس ‌ه ‌‬ ‫(نییه‌ یان نیمانه‌) یه‌‪.‬‬

‫سه‌ره‌ڕای ئاوه‌ره‌یی خوێندن به‌رده‌وامه‌‬

‫كۆتایی‌ قسه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫قوڕ‌و چڵپاو‪،‬‬ ‫بۆ وه‌رگرتنی‌‬ ‫زۆرینه‌یان ته‌نها‬ ‫بۆته‌ به‌شێك‬ ‫پێداویستی‌ هه‌ر‬ ‫ئه‌مڕۆ‌و سبه‌ینێمان له‌ژیانی‌ ئه‌و ئاواره‌ وشه‌ی‌ (نییه‌ یان‬ ‫نیمانه‌) یه‌‬ ‫كوردانه‌‬ ‫پێده‌كه‌ن‬ ‫نامرۆڤانه‌م ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌مپ ‌‬ ‫له‌ناو به‌ش���ێك له‌خێمه‌كان ‌‬ ‫دۆمی���ز‪ ،‬زیاد له‌خێزانێ���ك ده‌ژی‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫ی خێمه‌یه‌‪،‬‬ ‫ی به‌شێكیان نه‌بون ‌‬ ‫بۆیه‌ گله‌ی ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ناو یه‌كێ���ك له‌خێمه‌كاندا ئافره‌تێك ‌‬ ‫به‌ته‌م���ه‌ن به‌خۆی‌‌و دو وێن���ه‌ی‌ كوڕ‌ه‬ ‫ش���ه‌هیده‌كه‌یه‌و‌ه هات���ه‌ده‌ره‌وه‌‌و‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ی پڕ‬ ‫ێ به‌قوڕگ ‌‬ ‫فریادڕه‌س���ێكی‌ بینیب��� ‌‬ ‫ی خۆی‌‌و‬ ‫ێ ژیان ‌‬ ‫ی له‌ب ‌‬ ‫له‌گریانه‌و‌ه باس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫خێزانه‌ك���ه‌ی‌ ده‌ك���رد‪ ،‬ئ���ه‌و ئاماژه‌ ‌‬ ‫ی خۆی‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌وه‌ دا كه‌ جگه‌ له‌خێزانه‌كه‌ ‌‬ ‫ی تریش ك ‌ه تاز‌ه له‌س���وریاو‌ه‬ ‫خێزانێك ‌‬ ‫ی ئه‌واندا ده‌ژین‪ ،‬ئه‌و‬ ‫هاتون له‌خێمه‌كه‌ ‌‬ ‫خێزانه‌ش ك ‌ه هاتون ژنه‌كه‌یان دوگیانه‌‌و‬ ‫ی ده‌بێ���ت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ب���ه‌م نزیكان��� ‌ه منداڵ ‌‬ ‫ی قس���ه‌كانیدا هێواش‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌رده‌وام ‌‬ ‫هێواش فرمێسك ده‌زای ‌ه چاوه‌كانیه‌وه‌‌و‬

‫ی‬ ‫ی ژنانه‌و‌ه جزدان ‌ه بچوكه‌ ‌‬ ‫به‌ش���ه‌رمێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كرده‌وه‌‌و سه‌رولێژی‌ كرد وت ‌‬ ‫ده‌س���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫"ئه‌وه‌ت���ا خاڵییه‌‪ ،‬یه‌ك تاق���ه‌ دینار ‌‬ ‫ی دراوسێكانمان به‌خێر‬ ‫تێدا نییه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ێ هیچمان نیی ‌ه بیخۆین ته‌نانه‌ت‬ ‫نه‌مانده‌ن ‌‬ ‫ك���ه‌ شتیش���مان ده‌ده‌ن���ێ‌ مه‌نجه‌ڵێك‬ ‫ێ‬ ‫نیی���ه‌ تێی بكه‌ین‪ ،‬ئای���ا به‌م ‌ه ده‌وتر ‌‬ ‫ی‬ ‫ژیان؟!"‪ .‬یه‌كێك له‌سه‌رپه‌رش���تیاران ‌‬ ‫كه‌مپه‌ك��� ‌ه به‌ناوی‌ محه‌مه‌د حه‌س���ه‌ن‬ ‫ی ئاواره‌‌و ه���اوكات یه‌كێك ‌ه‬ ‫كه‌ خۆش��� ‌‬ ‫له‌به‌رپرس��� ‌ه ئه‌منییه‌كان���ی‌ كه‌مپه‌كه‌‪،‬‬ ‫ی قس���ه‌كانی‌ ئه‌و‬ ‫كاتێ���ك گوێبیس���ت ‌‬ ‫ی دڵخۆش���یدانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ژن���ه‌ بو س���ه‌ربار ‌‬ ‫ی خ���ۆی‌ پێدا تا دواتر‬ ‫ی تایبه‌ت ‌‬ ‫ژماره‌ ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی هه‌ند ‌‬ ‫س���ه‌ردانی‌ بكات بۆ وه‌رگرتن ‌‬ ‫پێداویستی‌‪.‬‬ ‫ی ت���ر له‌خێزان���ه‌كان‬ ‫وه‌ك به‌ش���ێك ‌‬

‫ی‬ ‫ی ته‌والێت یه‌كێك ‌‬ ‫ئاماژه‌یان پێدا كه‌م ‌‬ ‫تره‌ له‌گرفته‌كانیان‪ ،‬ئه‌وان ده‌یانوت بۆ‬ ‫پێنج خێمه‌ دو ته‌والێت دروس���تكراوه‌‌و‬ ‫به‌ش���ێك له‌وانه‌ش زو ده‌گیرێن‌و ئاویان‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫ده‌رناچێ���ت‪ .‬یه‌كێ���ك له‌ژنه‌كان ‌‬ ‫كه‌مپه‌ ك��� ‌ه مێردی‌ نه‌م���اوه‌‌و به‌ته‌نها‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ دو كچیدا ده‌ژی‌‪ ،‬باس���ی‌ له‌و‌ه‬ ‫ی دومانگ���ه‌ هاتۆت ‌ه‬ ‫ده‌كرد ك��� ‌ه نزیك ‌ه ‌‬ ‫كه‌مپه‌ك���ه‌‪ ،‬به‌اڵم جگ��� ‌ه له‌خێمه‌یه‌ك‌و‬ ‫ی‬ ‫ی تر ‌‬ ‫چه‌ند به‌تانییه‌ك هیچ پێداویست ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌رنه‌گرت���وه‌و ده‌یوت "ب���ۆ وه‌رگرتن ‌‬ ‫ی هه‌ر ئه‌مڕۆ س���به‌ینێمان‬ ‫پێداویس���ت ‌‬ ‫پێده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ی كه‌مپه‌كه‌ش‬ ‫یه‌كێ���ك له‌پیاوه‌كان��� ‌‬ ‫به‌ن���اوی‌ به‌ش���یر ش���ه‌ریف‪ ،‬هه‌م���ان‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ش���ێك له‌ئاواره‌كان���ی‌ تر ‌‬ ‫قس���ه‌ ‌‬ ‫دوباره‌كرده‌وه‌‪ ،‬ئه‌ویش نه‌بونی‌ خێمه‌ی ‌ه‬

‫"تائێستا خێمه‌مان وه‌رنه‌گرتوه‌‪ ،‬له‌ناو‬ ‫خێم ‌هی‌ ناسیاوێكماندا ده‌ژین"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌م���ی‌ خزمه‌تگ���وزار ‌‬ ‫گرفت��� ‌‬ ‫ی تره‌ له‌كێش��� ‌ه‬ ‫ته‌ندروس���تی‌ یه‌كێك��� ‌‬ ‫س���ه‌ره‌كییه‌كانی‌ ئ���ه‌و ئاوارانه‌‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌وه‌یان نه‌شارده‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫خزمه‌تگوزاری‌ ته‌ندروستی‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وه‌ك جه‌ختیان له‌سه‌ر ده‌كرده‌و‌ه وه‌كو‬ ‫پێویست نییه‌‌و چه‌ندین نه‌خۆش هه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی پێویستیان به‌چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ێ چاره‌س���ه‌ر‬ ‫به‌په‌له‌ی���ه‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ب ‌‬ ‫ماونه‌ت���ه‌وه‌‪ .‬جه‌م���ال موهت���ه‌دی‌ ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی ساوایه‌‌و وه‌ك باوك ‌‬ ‫منداڵێك ‌‬ ‫ی دو مانگه‌ پێویس���تی‌ ب ‌ه‬ ‫پێدا نزیك ‌ه ‌‬ ‫ی فتق هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم تائێستا‬ ‫نه‌شته‌رگه‌ر ‌‬ ‫ی نه‌كراوه‌‪ .‬محه‌مه‌د حه‌سه‌نیش وه‌ك‬ ‫بۆ ‌‬ ‫ی كه‌مپه‌ك ‌ه‬ ‫یه‌كێك له‌سه‌رپه‌رش���تیاران ‌‬ ‫ی جه‌مال‬ ‫ی باوك ‌‬ ‫پش���تگیری‌ قس���ه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫كرد‌و هێمای‌ به‌وه‌دا‪ ،‬ك ‌ه خزمه‌تگوزار ‌‬ ‫ی زۆر الوازه‌‪ .‬هه‌روه‌ه���ا‬ ‫ته‌ندروس���ت ‌‬ ‫ی ئاش���كراكرد ك ‌ه بڕیار‌ه به‌م‬ ‫ئه‌وه‌ش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خێرخواز ‌‬ ‫نزیكانه‌ له‌الیه‌ن (رێكخراو ‌‬ ‫ی ‪ $31‬بۆ‬ ‫بارزانیی���ه‌وه‌) هاوكارییه‌ك��� ‌‬ ‫ ‬ ‫‌‪،‬‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ببڕدرێت‬ ‫هه‌ر نه‌فه‌رێك���ی‌ كه‌مپ‬ ‫‌شه‌ك ‌هك���رده‌و‌ه هه‌مو كه‌مپی‌ دۆمیز‬ ‫ی له‌وه‬ ‫ئ���ه‌و جه‌خت ‌‬ ‫ی ئاواره‌كان���ی‌ گه‌یاندۆت��� ‌ه‬ ‫داواكار ‌‬ ‫‌مید‬ ‫ه‬ ‫ع‬ ‫ده���ۆك‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫پۆلیس���‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫به‌ڕێوه‌ب‬ ‫كه‌مپ ‌ی دۆمیز كه‌وتۆته‌ رۆژئاوای‌ شاری‌‬ ‫جارێك‬ ‫‌مو‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫‌وی���ش‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫‌د‬ ‫ه‬ ‫‌حم‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫تاریق‬ ‫دهۆك‌و ئ���ه‌و ئ���اواره‌ كوردانه‌ی‌ تێدا‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌كان‬ ‫ه‬ ‫گرفت‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫‌ركردن‬ ‫ه‬ ‫‌س���‬ ‫ه‬ ‫چار‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌یمان‬ ‫په‬ ‫ده‌ژی‌ كه‌ له‌سوریاوه‌ هاتونه‌ته‌ هه‌رێمی‌‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫"ه‬ ‫‌ڵێت‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫‌ن‬ ‫ه‬ ‫‌س‬ ‫ه‬ ‫ح‬ ‫‌د‬ ‫ه‬ ‫‌م‬ ‫ه‬ ‫مح‬ ‫پێداون‪.‬‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫به‌رپرس���ێكی‌ ك���وردم بینیبێت ئه‌وه‌م له‌ئێس���تادا كه‌مپه‌كه‌ نزیكه‌ی‌ ‪5‬هه‌زار‬ ‫ی شه‌رمه‌ ئاواره‌ ‌‬ ‫پێوتوه‌ ك ‌ه به‌ڕاس���ت ‌‬ ‫ی خێزانێكی‌ تێ���دا ده‌ژی‌ كه‌ به‌‪35‬هه‌زار‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫كوردس���تان‬ ‫كورد له‌س���ه‌ر خاكی‌‬ ‫كه‌سێك ده‌خه‌مڵێنرێن‪.‬‬ ‫جۆر‌ه بژی‌"‪.‬‬

‫►‬

‫چه‌ند مندڵ‌و ئافره‌تێک له‌که‌مپی دۆمیز‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاسۆ سه‌را‌وی‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاسۆ سه‌را‌وی‬

‫كه‌ ده‌چیته‌ ناو‬ ‫كه‌مپه‌كه‌ پێ‌و قاچه‌‬ ‫ناسكه‌كانی‌ هه‌ندێ‌‬ ‫له‌مندااڵن ده‌بینی‌‬ ‫كه‌ له‌ناو جوتێك‬ ‫نه‌علی‌ دڕاو‌و‬ ‫چڵكندا له‌قوڕدا‬ ‫نغرۆ بوه‌‬

‫هه‌ولێر به‌هۆی‌ "تێكدان‌و هه‌ڵكه‌ندن"ه‌وه‌ی‌ پڕۆژه‌ ته‌واوكراوه‌كان هه‌راسان بو‌ه‬

‫"حكومه‌ت پالنی‌ نییه‌ بۆ پڕۆژه‌كانی‌"‬ ‫ئا‪ :‬به‌ختیار حسێن‬ ‫له‌ئێستادا له‌زۆرێك له‌گه‌ڕه‌كه‌كانی‌‬ ‫شاری‌ هه‌ولێر تێكدان‌و هه‌ڵكه‌ندن ‌‬ ‫ی‬ ‫شه‌قامه‌ قیرتاوكراوه‌كان ده‌بینرێت‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك كه‌ هه‌ندێك له‌‌و پڕۆژانه‌‬ ‫ماوه‌یه‌كی كه‌م كاری قیرتاو‌و‬ ‫چاككردنیان ته‌واوبوه‌و دوباره‌‬ ‫هه‌ڵوه‌شێنراونه‌ته‌وه‌‪ ،‬حكومه‌تیش‬ ‫هۆكاره‌كه‌ی‌ بۆ نه‌بونی‌ بودجه‌یه‌كی‌‬ ‫كراوه‌ ده‌گێڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن����ده‌ به‌بۆچون����ی‌ زۆرب����ه‌ی‌‬ ‫هاواڵتی����ان‪ ،‬م����اوه‌ی‌ چه‌ند س����اڵێك ‌ه‬ ‫ش����اری‌ هه‌ولێر گه‌ش����ه‌كردنێكی‌ باشی‌‬ ‫به‌خۆوه‌ بینیوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مساڵ‌ تێكدان‌و‬ ‫هه‌ڵكه‌ندن����ه‌وه‌ی‌ چه‌ن����د پڕۆژه‌یه‌ك����ی‌‬ ‫جێبه‌جێك����راو‪ ،‬ناڕه‌زاییه‌كی‌ زۆری‌ الی‌‬ ‫هاواڵتیان دروستكرد‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی‌ ئاماره‌كان����ی‌ پارێ����زگای‌‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬ته‌نه����ا له‌بودجه‌ی‌ په‌ره‌پێدانی‌‬ ‫پارێزگاكان له‌ئه‌مس����اڵ‌و ساڵی‌ رابردودا‬ ‫زیاتر له‌هه‌زار‌و (‪ )500‬پڕۆژه‌ له‌سنوری‌‬

‫هه‌ولێر كاری‌ ب����ۆ كراوه‌‌و ده‌كرێت‪ ،‬له‌و‬ ‫باره‌یه‌وه‌ جێگری‌ پارێ����زگاری‌ هه‌ولێر‌و‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ جێبه‌جێكردنی‌ پ����ڕۆژه‌كان‪،‬‬ ‫تاهیر عه‌ب����دواڵ له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌‬ ‫رایگه‌یان����د كه‌ هه‌وڵ����ی‌ زۆریان داوه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كاری‌ تێكدانه‌وه‌‌و هه‌ڵكه‌ندنه‌وه‌ی‌‬ ‫شه‌قام‌و كۆاڵنه‌كان دوای‌ ته‌واوبونیان كه‌م‬ ‫بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬به‌به‌راودیش له‌گه‌ڵ پێش����ودا‬ ‫زۆر كه‌می‌ كردوه‌‪ ،‬چونكه‌ له‌ئێس����تادا‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ پارێ����زگاوه‌ ئه‌و هه‌ماهه‌نگییه‌‬ ‫هه‌یه‌ له‌نێوان فه‌رمانگه‌كانی‌ حكومه‌ت‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئێس����تاش له‌پڕۆژه‌كان����ی‌ كاره‌با‌و‬ ‫ئاو له‌كاره‌ س����ه‌ره‌كییه‌كانن‌و پاشانیش‬ ‫ئاوه‌ڕۆ‌و دواتر كار بۆ كاره‌كانی‌ س����ه‌ر‬ ‫زه‌وی‌ ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬ب����ه‌اڵم هه‌ندێكج����ار‬ ‫به‌هۆی نه‌بون����ی‌ بودجه‌یه‌كی‌ كراوه‌ بۆ‬ ‫پ����ڕۆژه‌كان له‌ژێرخان����ی‌ بنه‌ڕه‌تییه‌وه‌‬ ‫ده‌س����تی‌ پێنه‌كراوه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌وانه‌ی‌ كه‌‬ ‫زۆر پێویستن له‌گه‌ڕه‌كه‌كان‌و ده‌بێت زو‬ ‫بكرێن‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‌ ت����ر ده‌بێت جارێكیتر‬ ‫چاوه‌ڕوانی‌ دابینكردنی‌ بودجه‌ بن بۆی‪.‬‬ ‫ناوب����راو ئام����اژه‌ی‌ ب����ه‌وه‌دا كه‌ ئه‌و‬ ‫به‌رفراوانبونه‌ی‌ هه‌ولێر به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌‬

‫زۆر خێرا به‌خۆیه‌وه‌ ده‌بینێت‪ ،‬وایكردوه‌‬ ‫به‌فری����ای هه‌م����و ئاوه‌دانكردن����ه‌وه‌‌و‬ ‫داخوازییه‌كان����ی‌ خه‌ڵ����ك رانه‌گ����ه‌ن‪،‬‬ ‫له‌به‌رئ����ه‌وه‌ ناچارن به‌پێی‌ خواس����تی‌‬ ‫خه‌ڵك‌و ئه‌و بودجه‌یه‌ی‌ كه‌ له‌به‌رده‌سته‌‬ ‫كاره‌كان ئه‌نجامب����ده‌ن‪ ،‬ئه‌م����ه‌ش‬ ‫هه‌ندێكج����ار ده‌بێته‌ هۆی ئ����ه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫ئه‌مج����ۆر‌ه تێكه‌اڵویی����ه‌ دروس����ت بێت‬ ‫له‌پڕۆژه‌كان‪.‬‬ ‫ب����ه‌اڵم ئه‌ندازیارێ����ك پێیوایه‌ كه‌ بۆ‬ ‫جێبه‌جێكردن����ی‌ پ����ڕۆژه‌كان حكومه‌ت‬ ‫"پالن"ی‌ نییه‌‪ ،‬چونكه‌ له‌هه‌مو دونیادا‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ پالندانان پالن بۆ وه‌زاره‌ته‌كان‬ ‫داده‌نێت بۆ ئه‌وه‌ی‌ به‌چ شێوه‌یه‌ك كار‬ ‫بكه‌ن‪.‬‬ ‫ل����ه‌و باره‌ی����ه‌وه‌ ئه‌ندازی����ار ش����نۆ‬ ‫عه‌بدولڕه‌حم����ان بۆ ئاوێنه‌ی‌ رونكرده‌وه‌‬ ‫ك����ه‌ پێویس����ته‌ وه‌زاره‌ت����ی‌ پالندانان‬ ‫هه‌ماهه‌نگ����ی‌ هه‌بێ����ت له‌گ����ه‌ڵ هه‌مو‬ ‫پڕۆژه‌كان‌و پالن بدات به‌وه‌زاره‌ته‌كانی‌‬ ‫دیكه‌ ب����ۆ ئه‌وه‌ی‌ به‌چ ش����ێوه‌یه‌ك كار‬ ‫بكه‌ن‌و بگه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ ئه‌و وه‌زاره‌ته‌ له‌م‬ ‫كاته‌ش����دا هه‌مو وه‌زاره‌ته‌كان ئاگاداری‌‬

‫كاره‌كان����ی‌ یه‌كتر ده‌بن‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌مه‌ش‬ ‫نه‌بێت ئه‌وا ده‌كرا ئه‌و وه‌زاره‌تانه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫كاریان به‌یه‌كه‌وه‌یه‌ ه����اوكار‌و ئاگاداری‌‬ ‫یه‌كتربن ك����ه‌ ئه‌وه‌ش له‌كوردس����تاندا‬ ‫نییه‌‪.‬‬ ‫ناوبراو یه‌كێك له‌كێش����ه‌ "گه‌وره‌كان"‬ ‫له‌كوردس����تان بۆ ئ����ه‌وه‌ گه‌ڕانده‌وه‌ كه‌‬ ‫حكومه‌ت نایه‌وێت پالنی‌ باشی‌ هه‌بێت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو زیاتر بۆ رازیكردنی‌ ناڕه‌زاییه‌كانی‌‬ ‫خه‌ڵ����ك‌و رایكردن����ه‌‪ ،‬بۆی����ه‌ به‌رنامه‌‌و‬ ‫پالن����ه‌كان كورتخایه‌ن����ن‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ش‬ ‫خه‌ڵكی‌ ئێمه‌ ئاس����تی‌ وشیاری‌ الوازه‌‪،‬‬ ‫چونك����ه‌ كاتێ����ك داوای خزمه‌تگوزاری‌‬ ‫ده‌كات داوای هه‌م����و ش����تێك ناكات‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ته‌نیا ده‌یه‌وێ����ت كۆاڵنه‌كه‌ی‌ بۆ‬ ‫قیرتاو بكرێ����ت‪ ،‬بۆیه‌ ده‌بێت حكومه‌ت‬ ‫جارێكی‌ ت����ر بودجه‌ بۆ ئ����ه‌و پڕۆژه‌یه‌‬ ‫ته‌رخان بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌ چه‌ندین جار‌و له‌چه‌ند كاتێكی‌‬ ‫جیاوازدا په‌یوه‌ندیك����رد به‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫گش����تی‌ پالن‌و پ����ڕۆژه‌كان له‌وه‌زاره‌تی‌‬ ‫پالندان����ان‪ ،‬ب����ه‌اڵم ناوب����راو وه‌اڵم����ی‌‬ ‫پرۆژه‌یه‌ک له‌ هه‌ولێر‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ نه‌دایه‌وه‌‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‬

‫‪10‬‬

‫)‪ )355‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/11‬‬

‫‪F‬‬

‫‪ashion‬‬

‫ی‬ ‫گۆشه‌یه‌كی‌ تایبه‌ته‌ به‌جل‌و به‌رگ دیزاین ‌هر‌و راوێژكار ‌‬ ‫"سه‌فین عارفی‌" ئاماده‌ی‌ ده‌كات‬

‫‪fashion‬‬

‫گوینس پاڵترۆ باشترینه‌ له‌سه‌ر‬ ‫فه‌رشی سور (‪)Red Carpet‬‬

‫گوینس پاڵترۆ ئه‌كت���ه‌رو گۆرانیبێژی‬ ‫ئه‌مه‌ریك���ی ته‌مه‌ن (‪ )40‬س���اڵ‪ ,‬ك ‌ه‬ ‫ب���راوه‌ی چه‌ندین خه‌اڵت���ی جیهانییه‌‪،‬‬ ‫جگ ‌ه ل���ه‌وه‌ی ك��� ‌ه چێش���تلێنه‌رێكی‬ ‫باشیش ‌ه له‌مساڵی‌ (‪)2012‬دا ده‌ریخست‬ ‫ی باشترین زه‌وقی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ك ‌ه خاوه‌ن ‌‬ ‫جل‌و به‌رگیشی هه‌یه‌‪ ،‬به‌و راده‌یه‌ی ك ‌ه‬ ‫پێش هه‌مو به‌هره‌یه‌كی فاشیۆنێكی بێ‬ ‫وێنه‌یه‌‪.‬‬ ‫پاڵترۆ له‌مس���اڵدا هه‌مو ده‌وروبه‌ری‬ ‫سه‌رسام كردو‌ه ك ‌ه له‌هه‌ر ده‌كه‌وتنێكی‬ ‫له‌سه‌ر فه‌رش���ه‌ س���وره‌كانی جیهاندا‬ ‫به‌وه‌ك���ه‌ی ك ‌ه ده‌توان���ی به‌جوانترین‌و‬ ‫رازاوه‌ترین ش���ێو‌ه ده‌ربكه‌وێت‪ ،‬كاتێك‬ ‫به‌له‌به‌ركردنی عه‌زی ره‌ش���ی (ستیال‬ ‫مكارتنی) (ك ‌ه ئه‌توانی له‌كۆلێكش���نی‬ ‫پای���زی ‪ 2012‬مكارتن���ی بیدۆزیته‌وه‌)‬ ‫له‌ئاهه‌نگی دابه‌شكردنی خه‌اڵتی جیهانی‬

‫‪Gwyneth Kate Paltrow‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫)‪ )355‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/11‬‬

‫دوا ‌ی دانانی‌ په‌یكه‌ره‌ك ‌هی‌‪،‬‬ ‫ئه‌حمه‌د ساالر چ ‌ی‬ ‫به‌هونه‌رمه‌ندان ده‌ڵێت؟‬

‫گرامیدا ده‌ركه‌وت ه���ه‌واداران‌و میدیاو‬ ‫ده‌وروبه‌ره‌كه‌ی سه‌رس���امكردو وایكرد‬ ‫كه‌ زیاتر چاو بخرێت ‌ه سه‌ر له‌به‌ركردنی‬ ‫جله‌كان‌و عه‌زییه‌كانی‪ ،‬پاشان له‌مانگی‬ ‫‪5‬ی ‪ 2012‬كاتێك به‌عه‌زییه‌كی پرشنگه‌ی‬ ‫پشت روتی كورتی زیوی ماركه‌ی پرادا‬ ‫ی بن به‌رزی‬ ‫(‪ )Prada‬به‌جوت���ێ پێاڵو ‌‬ ‫په‌نجه‌ی���ه‌ی ماركه‌ی پ���رادا (‪)Prada‬‬ ‫له‌ئاهه‌نگی په‌یمان���گای جوانی (‪Met‬‬ ‫‪ )Gala‬ده‌ركه‌وت‪ ،‬وایكرد ك ‌ه به‌باشترین‬ ‫درێس���ی ‪ 2012‬هه‌ڵبژێردرێت له‌س���ه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رنج ‌‬ ‫فه‌رش���ی س���ورو ببێت ‌ه جێ ‌‬ ‫هه‌مو ئه‌كته‌رو نمایشكاره‌كانی جیهان‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه هه‌ر كاتێك خاوه‌نی له‌ش‌و الرێكی‬ ‫وه‌كو پاڵت���رۆ ده‌بیت ناتوانین لۆمه‌ت‬ ‫بكه‌ین ب���ۆ جوانیت ته‌نها پێویس���تت‬ ‫به‌زه‌وقێكی جوان‌و یاریده‌ده‌رێكی باش‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬

‫ئا‪ :‬ئاكۆ حه‌مه‌د رابی‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ چاكبونه‌وه‌ی‌‬ ‫گورچیله‌كانیان‪ ،‬له‌ڕێی خواردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئاوی‌ شێخی‌ باڵه‌كان‌و هێنانه‌دی‌‬ ‫نیازو خۆزگه‌كانیان‌و چاكبونه‌وه‌ی‌‬ ‫نه‌خۆشییان‪ ،‬رۆژانه‌ خه‌ڵكی‌ جیاجیا‬ ‫سه‌ردانی‌ مه‌زاری‌ شێخی‌ باڵه‌كان‬ ‫ده‌كه‌ن له‌ده‌ڤه‌ری‌ باڵه‌كایه‌تی‌‪.‬‬ ‫م���ه‌ال نی���از چۆمان���ی‌ ك���ه‌ یه‌كێك���ه‌‬ ‫له‌مامۆس���تایانی‌ ئاین���ی‌ ناوچه‌ك���ه‌ بۆ‬ ‫ئاوێنه‌ی‌ رونكرده‌و‌ه كه‌ گۆڕی‌ ش���ێخی‌‬ ‫باڵ���ه‌كان له‌ناحیه‌ی‌ حاج���ی‌ ئۆمه‌رانی‌‬ ‫قه‌زای‌ چۆمانی‌ ده‌ڤه‌ری‌ باڵه‌كایه‌تییه‌‌و‬ ‫له‌نزیك ئه‌م گۆڕه‌ش ئاوێكی‌ س���ازگار‬ ‫هه‌ی���ه‌و خه‌ڵك به‌و نیازه‌ به‌كاریده‌هێنن‬ ‫ك���ه‌ بۆ گورچیله‌كانیان باش���ه‌و به‌ردی‌‬ ‫گورچیل���ه‌ ناهێڵێ���ت‪ ،‬بۆیه‌ ئێس���تاش‬ ‫كارگه‌یه‌ك���ی‌ كه‌رت���ی‌ تایب���ه‌ت‪ ،‬ئاوی‌‬ ‫ناوچه‌ك���ه‌ به‌ش���ێوه‌ی‌ بت���ڵ به‌ره���ه‌م‬ ‫ده‌هێنێت‪.‬‬ ‫مه‌ال نیاز‌و دانیش���توانی‌ ناوچه‌كه‌ش‬ ‫ئاماژه‌ی���ان به‌وه‌دا ك���ه‌ رۆژانه‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردستان سه‌ردانی‌ مه‌زاری‌ ئه‌م شێخه‌‬

‫چۆته‌ س���ه‌ر كێوی‌ عه‌ره‌فه‌ ئاژه‌ڵه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌وه‌ڕاندون‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مه‌ شتێكی‌ زانستی‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬باس���ی له‌وه‌ش���كرد ك���ه‌ خه‌ڵك‬ ‫بۆ مه‌به‌س���تی‌ چاره‌س���ه‌ری‌ نه‌خۆشی‌‬ ‫ده‌رونی‌‌و درێژخای���ه‌ن‌و ئافره‌تانیش بۆ‬ ‫چاره‌س���ه‌ری‌ منداڵ نه‌ب���ون "نه‌زۆكی‌"‬ ‫رو له‌م���ه‌زاری‌ ئ���ه‌و ش���ێخه‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ش زانس���تی‌ نیی���ه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫زیاتر په‌یوه‌س���ته‌ به‌الیه‌نی‌ عه‌شایه‌ری‌‌و‬ ‫قه‌ناعه‌ت‌و بۆچونی‌ خه‌ڵكه‌كه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و مامۆس���تایه‌ پێش���نیاریكرد كه‌‬ ‫ئاوی‌ ئه‌و ناوچه‌یه‌ له‌گۆڕی‌ ش���ێخ جیا‬ ‫بكرێته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ پێش هاتنی‌ ش���ێخی‌‬ ‫باڵه‌كانی���ش ئ���ه‌و ئاوه‌ ه���ه‌ر هه‌بوه‌و‬ ‫شتێك نییه‌ كه‌ له‌گه‌ڵ په‌یدابونی‌ شێخ‪،‬‬ ‫ئاوه‌كه‌ش په‌یدابوبێت‪ ،‬جه‌ختیشیكرده‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ قه‌ناعه‌تی بیرو باوه‌ڕی‌ به‌ش���ێكی‌‬ ‫فۆتۆ‪ :‬ئاکۆ خه‌ڵكه‌ك���ه‌ وای���ه‌ ئه‌و ش���وێنه‌ له‌ڕوی‌‬ ‫ ‬ ‫مەزاری شێخی باڵەکایەتی‬ ‫ده‌رونییه‌وه‌ ئاسوده‌یی‌و ئارامی‌ به‌مرۆڤ‬ ‫ده‌كه‌ن به‌دو ش���ێوه‌‪ ،‬هه‌یانه‌ به‌تایبه‌ت گورچیله‌و نه‌هێشتنی‌ به‌ردی‌ گورچیله‌ لیژنه‌یه‌كی‌ ته‌ندروستییه‌وه‌ سه‌لمێنرا كه‌ ده‌به‌خش���ێت‪ ،‬پێشیوایه‌ كه‌ زۆر خه‌ڵك‬ ‫دێ���ن بۆ خواردنه‌وه‌و بردن���ی‌ ئه‌و ئاوه‌ "پێش سااڵنی‌ ‪ 1991‬خه‌ڵكی‌ باڵه‌كایه‌تی‌ ئه‌و ئاوه‌ به‌بێ پااڵوتن‪ ،‬سودی‌ زۆری‌ بۆ س���ودی‌ لێوه‌رگرتوه‌و نه‌خۆش���ییه‌كه‌ی‌‬ ‫چاكبۆته‌وه‌‌و له‌هه‌مانكاتیشدا به‌شێكی‌‬ ‫به‌تایبه‌تیش ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ نه‌خۆشی‌ ئه‌و ئاوه‌یان وه‌كو موفه‌ڕك ده‌خوارده‌وه‌و پاككردنه‌وه‌ی‌ گورچیله‌كان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫مه‌ال نیاز رونیكرده‌وه‌ كه‌ به‌قس���ه‌ی‌ ئه‌و خه‌ڵكه‌ش چاك نه‌بونه‌ته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫گورچیله‌ی���ان هه‌یه‌‪ ،‬چونك���ه‌ به‌وته‌ی‌ به‌قه‌ناعه‌تی‌ ئ���ه‌وان ئاوه‌كه‌ پیرۆز بوه‌‬ ‫ئه‌و مامۆس���تایه‌‪ ،‬له‌ڕوی‌ زانستیشه‌وه‌ ب���ه‌و پێیه‌ی‌ مه‌زاری‌ ش���ێخی‌ باڵه‌كانی‌ خه‌ڵكان���ی‌ ناوچه‌كه‌‪ ،‬گوایه‌ (ش���ێخ) ئه‌گ���ه‌ر وابێت پێویس���تمان به‌"دكتۆر"‬ ‫س���ه‌لمێنراوه‌ كه‌ ئاوه‌كه‌ به‌س���وده‌ بۆ لێی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم دوای‌ ئه‌و س���ااڵنه‌ له‌ڕێی ی‌ باڵ���ه‌كان‪ ،‬ش���وانێكی‌ هه‌ب���و‌ه ك ‌ه نامێنێت‪.‬‬

‫ی باڵوكرده‌وه‌‬ ‫گۆرانی‌ (ئێستا) ‌‬ ‫گۆرانیبێ���ژ‪ ،‬وری���ا له‌چه‌ند رۆژی‌ راب���ردو یه‌كه‌م‬ ‫ی ڤیدیۆ كلیپ‬ ‫ی (ئێس���تا) به‌ش���ێوه‌ ‌‬ ‫ی به‌نێو ‌‬ ‫گۆران ‌‬ ‫باڵوكرده‌وه‌‪.‬‬ ‫ی سه‌باح)‬ ‫تێكس���تی‌ ئه‌م گۆرانیی ‌ه له‌الیه‌ن (سام ‌‬ ‫ی (ته‌مه‌ن س���ه‌ید ئه‌حمه‌د)‌و‬ ‫ه‌و‌ه نوس���راوه‌‌و ئاواز ‌‬ ‫ی موزیك له‌الیه‌ن (رێن���اس كورداخ)‬ ‫دابه‌ش���كردن ‌‬ ‫ی (رۆژ) ئه‌نجامدراوه‌‪.‬‬ ‫له‌ستۆدیۆ ‌‬ ‫ی به‌رهه‌مه‌ك ‌ه‬ ‫ی ده‌رهێنان‌و كارمێ���راو مۆنتاژ ‌‬ ‫كار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌باح) كردویه‌تی‌ له‌گه‌ ‌ڵ چه‌ند كه‌سێك ‌‬ ‫(سام ‌‬ ‫دیكه‌ ك ‌ه هاوكارییان كردوه‌‪ ،‬به‌رهه‌مه‌كه‌ش له‌الیه‌ن‬ ‫ی (‪ )AVA‬به‌رهه‌مهێنراوه‌‪.‬‬ ‫كۆمپانیا ‌‬

‫کاوڕ‬

‫گا‬

‫هه‌واڵێكی‌ خۆش ده‌بیستیت‌و ره‌نگ ‌ه هێن����ده‌ رارا مه‌به‌ له‌بڕیاردان‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌م ماوه‌یه‌ سه‌رقاڵی‌ ئه‌و كاره‌ بیت كاره‌كان هێنده‌ ق����ورس نین تاوه‌كو‬ ‫كه‌ ماوه‌یه‌كه‌ چاوه‌ڕوانیت‪ ،‬سه‌ركه‌وتن نه‌توانی����ت بڕیاریان له‌س����ه‌ر بده‌یت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو به‌باشی‌ ده‌ڕۆن‪.‬‬ ‫به‌خۆته‌وه‌ ده‌بینیت‪.‬‬

‫دوانه‌‬ ‫له‌ڕوی‌ س����ۆزدارییه‌وه‌ توشی‌ كێشه‌‬ ‫ده‌بیت‌و پێویس����ته‌ ئه‌م ماوه‌یه‌ هیچ‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌ك����ی‌ س����ۆزداری‌ ن����وێ‌‬ ‫دروست نه‌كه‌یت‪.‬‬

‫قرژاڵ‬ ‫هێن����ده‌ خــ����ۆت س����ه‌رقاڵ مه‌ك����ه‌‬ ‫به‌كارێك����ه‌وه‌ كه‌ په‌یوه‌ن����دی‌ به‌تۆو‌ه‬ ‫نیه‌‪ ،‬توش����ی‌ بێزاری‌ ده‌بێت له‌شوێنی‌‬ ‫كاره‌كه‌ت‪.‬‬

‫شێر‬ ‫بینینی‌ كه‌س����ێكی‌ نزیكتان دڵخۆشت‬ ‫ده‌كات‌و ماوه‌یه‌كی‌ كورت ده‌خایه‌نێت‪،‬‬ ‫ئه‌و بینینه‌ ئاگاداری‌ باری‌ ته‌ندروستیت‬ ‫ب����ه‌‌و ئه‌گه‌ری‌ ئ����ه‌وه‌ هه‌یه‌ توش����ی‌‬ ‫نه‌خۆشییه‌كی‌ كتوپڕ بیت‪.‬‬

‫د‪.‬شێرکۆ عه‌بدواڵ‬

‫ده‌ینوسێت‬

‫ئینجا‬ ‫زانیمان‬

‫ئه‌نتیكه‌خانه‌ی‌ هه‌ولێر ته‌مه‌ن ‌ی زیاتر ل ‌ه چل ساڵه‌‬ ‫به‌شێكی‌ دیكه‌شیان خه‌ڵكی‌ بیانین‪.‬‬ ‫ئا‪ :‬به‌ختیار حسێن‬ ‫خاڵ���س یون���س مس���ته‌فا خاوه‌ن��� ‌ی‬ ‫ئه‌نتیكه‌خان���ه‌ی‌ ق���ه‌اڵ ب���ه‌و پێی���ه‌ی‌‬ ‫هه‌ر كه‌ ناوی‌ شاری‌ هه‌ولێر ده‌برێت‬ ‫له‌منداڵیی���ه‌وه‌ خولی���ای‌ كۆكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫نێوی‌ قه‌اڵش به‌دوای‌ خۆیدا دێنێت‪،‬‬ ‫كه‌لوپه‌لی‌ كورده‌واری‌‌و كاری‌ ده‌س���تی‌‬ ‫له‌نێو قه‌اڵشدا بێ‌ سێ‌‌و دو ده‌بێت‬ ‫نێوی‌ (ئه‌نتیكه‌خانه‌) ببرێت كه‌ ته‌مه‌نی‌ بوه‌‪ ،‬ب���ۆ ئ���ه‌و مه‌به‌س���ته‌ش زۆربه‌ی‌‬ ‫شوێنه‌كانی‌ كوردستان گه‌ڕاوه‌‌و ئه‌وه‌ش‬ ‫زیاتر له‌ چل ساڵه‌‪.‬‬ ‫وایلێكردوه‌ له‌ساڵی‌ حه‌فتاكان دوكانێكی‌‬ ‫به‌وپێی���ه‌ی‌ ق���ه‌اڵی‌ هه‌ولێ���ر ده‌كه‌وێته‌ بچوكی‌ تایبه‌ت به‌كه‌لوپه‌لی‌ كورده‌واری‌‬ ‫ناوه‌ڕاس���تی‌ ش���اری‌ هه‌ولێره‌وه‌‌و به‌دو بكات���ه‌وه‌‌و دوات���ر وایلێهات���وه‌ ورده‌‬ ‫رێگ���ه‌ش ده‌ڕۆیت���ه‌ نێو ق���ه‌اڵوه‌‪ ،‬به‌اڵم ورده‌ دوكانه‌ك��� ‌ه گه‌وره‌ ب���كات‌و بیكاته‌‬ ‫ب���ۆ چونه‌ نێ���و ئه‌نتیكه‌خانه‌ی‌ قه‌اڵوه‌‪ ،‬ش���ێوه‌ی‌ مۆزه‌خانه‌یه‌ك كه‌ شوێنه‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌بێت له‌ده‌رگای‌ پێشه‌وه‌ی‌ قه‌اڵ بڕۆیته‌ له‌س���ه‌ره‌تادا له‌خواروی‌ قه‌اڵتی‌ هه‌ولێر‬ ‫بوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش بۆته‌ سه‌رچاوه‌‌و الیه‌نێكی‌‬ ‫ژوره‌وه‌‪.‬‬ ‫رۆژانه‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ كردن���ه‌وه‌ی‌ ده‌رگای‌ به‌س���ود بۆ الیه‌نه‌ په‌یوه‌ندی���داره‌كان‌و‬ ‫ئه‌نتیكه‌خان���ه‌‪ ،‬خه‌ڵكانێك���ی‌ زۆر روی‌ رۆژ به‌ڕۆژی���ش س���ه‌ردانیكردنی خه‌ڵك‬ ‫تێده‌كه‌ن كه‌ به‌ش���ێكیان خه‌ڵكی‌ شار‌و بۆ ئه‌و ش���وێنه‌ روی‌ له‌زیادبون كردوه‌‪،‬‬ ‫ش���ارۆچكه‌كانی‌ دیكه‌ی‌ كوردس���تانن‌و به‌ش���ێوه‌یه‌ك بۆته‌ شوێنێكی‌ به‌سود بۆ‬

‫بۆ چاره‌سه‌ر ‌ی نه‌خۆشی‌‪،‬‬ ‫خه‌ڵك ده‌چنه‌ سه‌ردانی‌ مه‌زاری‌ شێخ ‌ی باڵه‌كان‬

‫دابینكردن���ی‌ كه‌لوپه‌لی‌ ك���ورده‌واری‌ بۆ‬ ‫دراما‌و كلیپه‌كان‌و میهره‌جان‌و ڤیستیڤاڵ‌و‬ ‫قوتابخانه‌كان‪ ،‬بۆیه‌ دواتر به‌رپڕس���انی‌‬ ‫حكومی‌ نزیكه‌ی‌ ده‌ س���اڵ پێش ئێستا‬ ‫داوایان لێكردوه‌ شوێنه‌كه‌ی‌ بگوازێته‌وه‌‬ ‫بۆ سه‌ر قه‌اڵو شوێنێكی‌ بۆ دابین ده‌كه‌ن‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ بیكاته‌ ش���وێنێكی‌ مێژویی‌‬ ‫كه‌ تاوه‌كو ئێس���تاش هه‌ر له‌س���ه‌ر قه‌اڵ‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ ئه‌نتیكه‌خان���ه‌ مێژویه‌كی‌‬ ‫زیاتر له‌ ‪ 40‬س���اڵی‌ هه‌یه‌ له‌خزمه‌تكردن‬ ‫به‌كه‌لتوری‌ كوردستان‪ ،‬به‌اڵم له‌ئێستادا‬ ‫به‌ده‌س���ت بچوكی‌‌و خراپی‌ شوێنه‌كه‌وه‌‬ ‫ده‌ناڵێنێت‪ ،‬بۆی���ه‌ خاوه‌نه‌كه‌ی‌ چه‌ندین‬ ‫ج���ار داوای له‌به‌رپرس���انی‌ ئه‌و ش���اره‌‬ ‫كردوه‌ كه‌ ش���وێنێكی‌ گه‌وره‌‌و باشتری‌‬ ‫ب���ۆ دابین بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم تاوه‌كو ئێس���تا‬ ‫وه‌اڵمیان نه‌داوه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫ئه‌و كه‌لوپه‌الن���ه‌ی‌ له‌ئه‌نتیكه‌خانه‌یه‌دا‬ ‫گوزارش���ت له‌زۆرب���ه‌ی‌ پێكهاته‌كان��� ‌ی‬ ‫كوردس���تان ده‌كات له‌وان���ه‌ش (كورد‪،‬‬ ‫ئێزی���دی‌‪ ،‬فه‌له‌ك‪ ،‬توركم���ان‪ ،‬عه‌ره‌ب‪،‬‬ ‫ش���ه‌به‌ك‪ ،‬له‌گه‌ڵ جو كه‌ له‌كوردس���تان‬ ‫ژیاون) مێژوی هه‌ندێك له‌و كه‌لوپه‌النه‌ش‬ ‫بۆ زیاتر له‌دوس���ه‌د س���اڵ پێش ئێستا‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ندێ���ك ل���ه‌و كه‌لوپه‌الن���ه‌ی‌‬ ‫له‌ئه‌نتیكه‌خان���ه‌دان‌و مێژویه‌كی‌ زۆریان‬ ‫نییه‌ ده‌فرۆش���رێن‪ ،‬چونك���ه‌ جارێكیتر‬ ‫به‌ئاسانی‌ ده‌توانرێت ده‌ستیان بكه‌وێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئه‌وانه‌ی‌ ك���ه‌ مێژویه‌كی‌ زۆریان‬ ‫هه‌یه‌ بۆ فرۆشتن نین ئه‌مه‌ش وایكردوه‌‬ ‫كه‌ رۆژانه‌ خه‌ڵكانێك���ی‌ زۆر‌و وه‌فدێكی‌‬ ‫زۆر سه‌ردانی ئه‌و ئه‌نتیكه‌خانه‌یه‌ بكه‌ن‬ ‫كه‌ زۆربه‌ی���ان خه‌ڵكی‌ بیانین بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئاشنای كه‌لوپه‌له‌كانی‌ كورده‌واری‌ بن‪.‬‬

‫ی كوردستان له‌دهۆكه‌‬ ‫گه‌وره‌ترین گه‌س ‌‬ ‫ئا‪ :‬شكۆ‬ ‫ ‬ ‫پەیکەری ئەحمەد ساالر لەشاری هەولێر‬ ‫ئا‪ :‬محه‌مه‌د گزالی‪ ،‬هه‌ولێر‬ ‫هونه‌رمه‌ند‌و شانۆكار ئه‌حمه‌د‬ ‫ی‬ ‫ی رێگه‌پێدان به‌دانان ‌‬ ‫ساالر دوا ‌‬ ‫ی هه‌ولێر‌و‬ ‫ی له‌شار ‌‬ ‫په‌یكه‌ره‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌دانانی‌ له‌سلێمان ‌‬ ‫رێگه‌پێنه‌دان ‌‬ ‫ده‌ڵێت "كه‌ یه‌كێك زۆر به‌رز‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ی ناتوانن بفڕن‌و‬ ‫وه‌ك ئه‌و به‌رز ببنه‌و‌ه رقیان‬ ‫لێده‌بێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌فته‌ی راب���ردو له‌ب���ه‌رده‌م هۆڵی‬ ‫رۆش���نبیری هه‌ولێ���ر په‌رد‌ه له‌س���ه‌ر‬ ‫په‌یك���ه‌ری هونه‌رمه‌ن���د‌و ش���انۆكار‬ ‫ی‬ ‫(ئه‌حم���ه‌د س���االر) الدرا‪ ،‬به‌اڵم خۆ ‌‬ ‫نیگه‌رانه‌ له‌وه‌ی كه‌ چه‌ند كه‌س���انێك‬ ‫له‌سلێمانی بونه‌ت ‌ه به‌ربه‌ست‌و رێگه‌یان‬ ‫ن���ه‌داو‌ه په‌یكه‌ره‌ك���ه‌ی ل���ه‌و ش���ار‌ه‬ ‫ی "م���ن داوام نه‌كردو‌ه‬ ‫دابنرێت‌و وت��� ‌‬ ‫په‌یكه‌رم بۆ بكرێت‪ ،‬ته‌نانه‌ت گه‌نجێك‬ ‫له‌خۆشه‌ویستی بۆ من ئه‌و بیرۆكه‌یه‌ی ال‬ ‫دروست ببو‪ ،‬ئیتر بڕیاری دروستكردنی‬ ‫ئه‌و په‌یكه‌ره‌ی دابو‪ ،‬بۆی ‌ه مه‌س���ه‌له‌ك ‌ه‬ ‫به‌سیاسی كراوه‌و نه‌ده‌بو به‌م شێوه‌ی ‌ه‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫ی ك��� ‌ه په‌یكه‌ره‌ك ‌ه‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌وه‌ ‌‬ ‫مۆركێك���ی "پارتی" پێ���و‌ه دیار‌ه به‌و‬ ‫ی له‌ژێر په‌یكه‌ره‌كه‌دا نوس���راو‌ه‬ ‫پێیه‌ ‌‬ ‫(الیه‌ن���ی جێبه‌جێ���كار ده‌زگای‬ ‫رۆش���نبیری‌و راگه‌یاندن���ی پ‪.‬د‪.‬ك‬ ‫له‌س���لێمانی)‪ ،‬ل���ه‌و روه‌و‌ه ئه‌حم���ه‌د‬ ‫ی‬ ‫ی به‌وه‌دا كه‌ ئه‌و كه‌سه‌ ‌‬ ‫ساالر ئاماژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دروس���تكردو‌ه ن���او ‌‬ ‫په‌یكه‌ره‌ك���ه‌ ‌‬ ‫(چێنه‌ر ن���زار)ه‌‌و دوای دروس���تبونی‬ ‫بیرۆكه‌ك���ه‌ی‌‪ ،‬داوایه‌كی پێشكه‌ش���ی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی س���ه‌ركردایه‌تی پارت���ی‬ ‫كردوه‌ له‌س���لێمانی ك ‌ه ئه‌ركی تێچونی‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫به‌په‌ل����ه‌ بڕیار مه‌ده‌‌و ره‌نگه‌ توش���� ‌‬ ‫ی‬ ‫گرفتێك����ت بكات‪ ،‬ه����ه‌ر په‌له‌په‌لێك‬ ‫كه‌ ده‌یكه‌یت زیان����ت پێده‌گه‌یه‌نێت‪،‬‬ ‫هه‌میش����ه‌ هه‌ڵه‌ش����ه‌ مه‌ب����ه‌ له‌كاتی‌‬ ‫گفتوگۆكردندا‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬محەمەد‬

‫په‌یكه‌ره‌ك���ه‌ بگرنه‌ ئه‌س���تۆ‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫به‌ه���ۆی ئ���ه‌وه‌ی په‌یكه‌ره‌كه‌ له‌ماده‌ی‬ ‫برۆنز دروست بكرێت‪ ،‬چونكه‌ چیمه‌نتۆ‬ ‫ترسی ش���كانی هه‌یه‌‪ ،‬پارتیش منیان‬ ‫به‌هونه‌رمه‌ندی میلل���ه‌ت بینیبو‪ ،‬نه‌ك‬ ‫وه‌ك���و پارتییه‌ك‪ ،‬بۆی��� ‌ه ره‌زامه‌ندیان‬ ‫نیش���اندابو‪ ،‬كاتێكیش بینیم ئیشه‌ك ‌ه‬ ‫ج���وان كراوه‌‪ ،‬حه‌زم كرد له‌ش���وێنێك‬ ‫دابنرێ���ت ك���ه‌ په‌یك���ه‌ری زۆرین���ه‌ی‬ ‫خۆشه‌ویسته‌كانی منی تێدایه‌و له‌چه‌ند‬ ‫ی تێدا‬ ‫مه‌تر دوجایه‌ك ‪ 20‬تا‪ 30‬په‌یكه‌ر ‌‬ ‫كۆكراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئیتر نه‌ك له‌به‌ر خاتری‬ ‫من‪ ،‬له‌به‌ر په‌یكه‌رسازه‌كه‌‪ ،‬به‌اڵم رێگ ‌ه‬ ‫نه‌درا‪.‬‬ ‫ناوب���راو نیگه‌ران��� ‌ه ل���ه‌وه‌ی ك��� ‌ه‬ ‫له‌ش���اره‌كه‌ی خۆیدا مه‌ترێك زه‌وییان‬ ‫ی نه‌زانیوه‌‌و ده‌ڵێ���ت "دوای‬ ‫به‌ش���یاو ‌‬ ‫نۆ مانگ مش���تومڕ به‌باش���م بینی بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی زیاتر ئه‌و په‌یكه‌رس���ازه‌ بێهیوا‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬په‌یكه‌ره‌ك ‌ه بگوازمه‌و‌ه هه‌ولێرو‬ ‫له‌هه‌ولێری���ش وتیان هه‌ر ش���وێنێك‌و‬ ‫ه���ه‌ر گۆڕه‌پانێك���ت ده‌وێ���ت ئێم��� ‌ه‬ ‫بێدودڵی ب���ۆت ته‌رخان ده‌كه‌ین‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫هۆڵی رۆشنبیریش���م هه‌ڵبژارد‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ده‌یان ش���انۆم له‌س���ه‌ر ئه‌و ته‌خته‌ی ‌ه‬ ‫پێشكه‌ش���كردوه‌"‪ ،‬وتیشی‌ "شاره‌وانی‬ ‫سلێمانی‌و به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی رۆشنبیری‌و‬ ‫كتێبخانه‌ی گشتی سلێمانی نه‌یانهێشت‬ ‫په‌یكه‌ره‌كه‌م له‌و ش���اره‌ دابنرێت‪ ،‬من‬ ‫داوای به‌خش���ینیان لێده‌ك���ه‌م‌و ره‌نگ ‌ه‬ ‫هۆكارێك���ی دیك��� ‌ه كاریگ���ه‌ر بوبێت‬ ‫به‌س���ه‌ریان‌و رێی���ان نه‌دابێ���ت به‌من‪،‬‬ ‫وته‌یه‌كیش هه‌ی���ه‌ ده‌ڵێت‪ ،‬ك ‌ه یه‌كێك‬ ‫زۆر به‌رز ده‌بێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ی ناتوانن‬ ‫بف���ڕن‌و وه‌ك ئه‌و ب���ه‌رز ببنه‌وه‌ رقیان‬ ‫لێده‌بێته‌وه‌"‪.‬‬

‫ته‌‌رازوو‬ ‫دوركه‌وتنه‌وه‌ت له‌و كه‌س����ه‌ی‌ خۆشت‬ ‫ده‌وێت ت����ه‌واو بێزاری كردویت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ت بیر نه‌چێت كات ده‌رمانی‌ هه‌موو‬ ‫ش����تێكه‌‪ ،‬بۆی����ه‌ به‌تێپه‌ربوونی‌ كات‬ ‫هه‌موو شتێك ئاسایی‌ ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫ی‬ ‫گه‌سی‌ (نه‌ورۆز پااڵس) كه‌ له‌شار ‌‬ ‫ی‬ ‫دهۆكه‌‪ ،‬وه‌ك سه‌رپه‌رشتیاران ‌‬ ‫باسی‌ لێوه‌ ده‌كه‌ن گه‌وره‌ترین‬ ‫گه‌سی‌ كوردستانه‌‌و رۆژان ‌ه زیاد‬ ‫له‌‪ 350‬كیلۆ گۆشت ده‌فرۆشن‪.‬‬

‫كڕیارانی‌ ئه‌و گه‌سه‌ ئه‌و‌ه ده‌خه‌نه‌رو‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه ل���ه‌زه‌ت بینی���ن له‌خواردنه‌ك ‌ه ‌‬ ‫وایك���ردوه‌ رۆژان��� ‌ه خه‌ڵكانێكی‌ زۆر‬ ‫ی‬ ‫روی‌ تێبكه‌ن‪ ،‬دیار عه‌زیز ك ‌ه خه‌ڵك ‌‬ ‫ی‬ ‫شاری‌ س���لێمانییه‌‌و به‌سه‌ردان رو ‌‬ ‫له‌و شاره‌ كردبو‪ ،‬ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا ك ‌ه‬ ‫ی ئه‌و گه‌س���ه‌ وایلێكردو‌ه ئه‌و‬ ‫له‌زه‌ت ‌‬

‫ی له‌‌و ش���ار‌ه ماوه‌ته‌و‌ه‬ ‫چه‌ن���د رۆژه‌ ‌‬ ‫رۆژانه‌ سه‌ردانی‌ ئه‌و دوكانه‌ بكات بۆ‬ ‫خواردنی‌ گه‌س‪.‬‬ ‫سه‌رپه‌رش���تیاری‌ گه‌سی‌ (نه‌ورۆز‬ ‫پ���ااڵس)‪ ،‬ره‌مه‌زان حه‌س���ه‌ن ته‌ها‬ ‫باسی‌ له‌وه‌كرد كه‌ نرخی‌ له‌فه‌یه‌كیان‬ ‫ه���ه‌زار دیناره‌‌و رۆژانه‌ش زیاد له‌‪350‬‬

‫ی‬ ‫كلیۆ گۆشت ده‌فرۆشن‌و وتی "رۆژان ‌‬ ‫ی ‪ 400‬كیلۆ ده‌فرۆشین‪،‬‬ ‫ی نزیكه‌ ‌‬ ‫هه‌ین ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و‌هی‌ پش���وه‌‌و خه‌ڵكانێك ‌‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫زیاتر س���ه‌ردانمان ده‌كه‌ن"‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ی ئه‌وان‬ ‫ئاش���كرایكرد كه‌ گه‌س���ه‌كه‌ ‌‬ ‫گه‌وره‌ترین كه‌سه‌ له‌كوردستان‪.‬‬

‫وه‌ك چ���ۆن حه‌مامی ئێس���تا ژوور‌ه‬ ‫س���ارده‌كه‌ی نه‌م���اوه‌‌و ئینس���ان‬ ‫مه‌جبوره‌ یه‌كس���ه‌ر خۆی‌ بخاته‌ به‌ر‬ ‫دووش���ه‌ گه‌رمه‌كه‌‪ ،‬ئاغای مالیكییش‬ ‫ب���ه‌ هه‌م���ان ده‌س���تور ئیمان���ی ب ‌ه‬ ‫قۆناغی گواس���تنه‌وه‌ زه‌رد‌و زه‌عیف‬ ‫بووه‌‌و ئه‌وه‌تانێ له‌وپ���ه‌ڕی‌ عیالقه‌‌و‬ ‫هاوپه‌یمانیی���ه‌وه‌ پاڵێك���ی عروباویی‬ ‫پێ���وه‌ ناین‌و ت���ووڕی داین���ه‌ ریزی‬ ‫ناحه‌زان���ه‌وه‌‪ .‬ده‌با ئێمه‌ش له‌س���ه‌ر‬ ‫ی‬ ‫هه‌م���ان وه‌زن‌و قافیی���ه‌ی سیاس��� ‌‬ ‫كارێك بكه‌ین گۆش���ه‌كه‌ی ئه‌مجار‌ه‬ ‫پێش���ه‌كی‌و مێشه‌كی له‌ خۆی حه‌رام‬ ‫بكات‌و ره‌ئسه‌ن داخڵی سوئاله‌كانتان‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫پ‪ )1‬ك���ه‌ ده‌ڵێ���ن ئه‌م���ڕۆ‪ ،‬عه‌فو‬ ‫ك���ه‌ ده‌ڵێن ب���راده‌ران قه‌راریان داو‌ه‬ ‫په‌ڕله‌مانی الوان له‌ هه‌رێمدا دروست‬ ‫بكه‌ن تۆ كام په‌ندی پێش���ینانت بیر‬ ‫ئه‌كه‌وێته‌وه‌؟‬ ‫ا‪ .‬هه‌مو ش���تێكمان له‌كۆڵه‌ نۆره‌ی‬ ‫زوڕنا‌و ده‌هۆڵه‌؟‬ ‫ب‪ .‬ب���ه‌ حوش���تریان وت كوڕت بو‬ ‫وتی خۆم ئه‌مزانی كوڕه‌‪ ،‬سۆنه‌رمان‬ ‫بۆ كردبو؟‬ ‫ی نه‌ئه‌چو به‌ كونه‌و‌ه‬ ‫ج‪ .‬رێوی خۆ ‌‬ ‫هه‌ژگێكی به‌ست به‌ گونه‌وه‌؟‬ ‫د‪ .‬هه‌ڵیته‌كێنه‌ بارت سه‌نگینه‌؟‬ ‫هـ‪ .‬روبه‌ڕو هه‌ڵاڵ هه‌ڵاڵ‪ ،‬له‌ژێره‌و‌ه‬ ‫خاطر ئه‌ڵاڵ؟‬ ‫پ‪ )2‬عاره‌ب عوس���مان ئه‌ڵێ قه‌ت‬ ‫قه‌ت ل���ه‌ ماڵ���ه‌وه‌ گۆران���ی ناڵێم‪،‬‬ ‫خۆزگه‌‪:‬‬ ‫ا‪ .‬باوك���ی مناڵه‌كانیش له‌ ماڵه‌و‌ه‬ ‫ی مه‌شاكیلی دائیره‌ی نه‌ئه‌كرد؟‬ ‫باس ‌‬ ‫ب‪ .‬هێزی پێشمه‌رگه‌ش ل ‌ه حه‌مرینا‬ ‫ئینسیحابی نه‌ئه‌كرد؟‬ ‫ج‪ .‬سیاس���ییه‌كانیش له‌ن���او حزبا‬ ‫ته‌كه‌تولیان نه‌ئه‌كرد؟‬ ‫د‪.‬كه‌بابچییه‌كانی���ش نانه‌ورده‌یان‬ ‫تێكه‌ڵی قیمه‌ نه‌ئه‌كرد؟‬ ‫هـ‪ .‬ك���ورد له‌ داقوق���ا حیزبایه‌تی‬ ‫نه‌ئه‌كرد؟‬ ‫پ‪ )3‬باش���ترین ته‌علی���ق ب���ۆ ئه‌و‬ ‫خه‌به‌ره‌ چی‌یه‌ ك���ه‌ ئه‌ڵێ كابرایه‌كی‬ ‫به‌لجیك���ی پ���اش ‪ 19‬س���اڵ ئینجا‬ ‫زانیوێتی ژنه‌كه‌ی پیاوه‌؟‬ ‫ا‪ .‬ئێمه‌ش دوای ئه‌و هه‌مو س���اڵ ‌ه‬ ‫ئینجا زانیمان مالیكی ناپیاوه‌؟‬ ‫ب‪ .‬زورب���ه‌ی ژنی كورد ئێس���تاش‬ ‫نازانن مافیان خوراوه‌؟‬ ‫ج‪ .‬هیچ كوردێك نازانێت بایه‌عه‌كه‌ی‬ ‫كه‌ دایم دایخستووه‌‪ ،‬ژنه‌ یان پیاوه‌؟‬ ‫د‪ .‬مناڵیش ئه‌زانێ كه‌ كورد ده‌مێك ‌ه‬ ‫گۆڵی لێكراوه‌؟‬ ‫هـ‪ .‬ئه‌مەریكا هێش���تا نه‌یزانیو‌ه ل ‌ه‬ ‫عێراقا چ په‌نگێكی به‌ خۆی‌ داوه‌؟‬

‫ ‬ ‫گه‌سی‌ (نه‌ورۆز پااڵس) له‌شاری‌ دهۆك‬

‫دوپشک‬

‫که‌‌وان‬

‫گیسک‬

‫ته‌ندروستیت تۆزێك ماندوت ده‌كات‪ ،‬پێویس����ته‌ تۆزێك به‌خۆتدا بچیته‌وه‌‪ ،‬هێنده‌ ره‌شبین مه‌بن به‌رامبه‌ر كارێك‬ ‫باشتر وایه‌ خۆت بپارێزیت و ئاگاداری‌ ماوه‌یه‌كه‌ چه‌ند كه‌سێك له‌خۆت زویر ك����ه‌ ده‌یكه‌ن و ئامانج����ی‌ نیه‌‪ ،‬ره‌نگه‌‬ ‫ته‌ندروس����تیت ب����ه‌‪ .‬رۆژی‌ به‌خت����ت ده‌كه‌یت كه‌ زۆرب����ه‌ی‌ كاته‌كان خۆت له‌ماوه‌یه‌كی‌ كورتدا هه‌موو كێشه‌كان‬ ‫ته‌واو ب����ن‌و ماوه‌ی‌ ره‌ش����بینییه‌كه‌ی‌‬ ‫كێشه‌كان دروست ده‌كه‌یت‪.‬‬ ‫دووشه‌ممه‌یه‌‪.‬‬ ‫تۆش له‌گه‌ڵ خۆیان ببه‌ن‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬شکۆ‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫چاوت به‌كه‌س����ێك ده‌كه‌وێت كه‌ زۆر‬ ‫ده‌مێك����ه‌ نه‌تبینی����وه‌‌و یادگارییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆرت����ان پێك����ه‌وه‌ هه‌ی����ه‌ ل����ه‌روی‌‬ ‫سۆزدارییه‌وه‌ دڵخۆش ده‌بن‪.‬‬

‫پ‪ )4‬ئاخ���ری‌و عاقیب���ه‌ت‬ ‫د‪.‬مورسییه‌كه‌ی میس���ر قه‌راره‌كه‌ی‬ ‫خۆی هه‌ڵوه‌شانده‌وه‌ چونكێكم‪:‬‬ ‫ا‪ .‬به‌ته‌مایه‌ السایی لینین بكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌نگاوێك بۆ پێشه‌وه‌‪ ،‬دو هه‌نگاو بۆ‬ ‫دواوه‌؟‬ ‫ب‪ .‬ش���ه‌ق ئه‌زان���ێ قۆن���اغ ل��� ‌ه‬ ‫كوێ‌یه‌؟‬ ‫ی‬ ‫ج‪ .‬موباره‌ك هاتۆت���ه‌ خه‌وی پێ ‌‬ ‫وتوه‌ ئاقڵ به‌ نه‌گبه‌ت؟‬ ‫د‪ .‬هه‌ر ل ‌ه ئه‌وه‌ڵه‌وه‌ ش���ته‌كه‌ی ب ‌ه‬ ‫ی بكا خه‌ڵكه‌ك ‌ه‬ ‫سوعبه‌ت بو‪ ،‬به‌س چ ‌‬ ‫سوعبه‌ت نازانن؟‬ ‫ی‬ ‫هـ‪ .‬میلله‌تێك مه‌س���ڵه‌حه‌تی خۆ ‌‬ ‫نه‌زان���ێ‪ ،‬چ���اوی ده‌ر ئه‌هات با هه‌ر‬ ‫عیلمانی بێت؟‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫كه‌س����ێكی‌ دوره‌ په‌رێ����ز ده‌بیت ئه‌م‬ ‫ماوه‌ی����ه‌‪ ،‬ره‌نگه‌ ل����ه‌ڕوی‌ په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی����ه‌وه‌ ماوه‌ی����ه‌ك داببڕێت‬ ‫له‌خزم‌و براده‌رانت‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪10‬‬

‫)‪ )355‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/11‬‬

‫‪F‬‬

‫‪ashion‬‬

‫ی‬ ‫گۆشه‌یه‌كی‌ تایبه‌ته‌ به‌جل‌و به‌رگ دیزاین ‌هر‌و راوێژكار ‌‬ ‫"سه‌فین عارفی‌" ئاماده‌ی‌ ده‌كات‬

‫‪fashion‬‬

‫گوینس پاڵترۆ باشترینه‌ له‌سه‌ر‬ ‫فه‌رشی سور (‪)Red Carpet‬‬

‫گوینس پاڵترۆ ئه‌كت���ه‌رو گۆرانیبێژی‬ ‫ئه‌مه‌ریك���ی ته‌مه‌ن (‪ )40‬س���اڵ‪ ,‬ك ‌ه‬ ‫ب���راوه‌ی چه‌ندین خه‌اڵت���ی جیهانییه‌‪،‬‬ ‫جگ ‌ه ل���ه‌وه‌ی ك��� ‌ه چێش���تلێنه‌رێكی‬ ‫باشیش ‌ه له‌مساڵی‌ (‪)2012‬دا ده‌ریخست‬ ‫ی باشترین زه‌وقی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ك ‌ه خاوه‌ن ‌‬ ‫جل‌و به‌رگیشی هه‌یه‌‪ ،‬به‌و راده‌یه‌ی ك ‌ه‬ ‫پێش هه‌مو به‌هره‌یه‌كی فاشیۆنێكی بێ‬ ‫وێنه‌یه‌‪.‬‬ ‫پاڵترۆ له‌مس���اڵدا هه‌مو ده‌وروبه‌ری‬ ‫سه‌رسام كردو‌ه ك ‌ه له‌هه‌ر ده‌كه‌وتنێكی‬ ‫له‌سه‌ر فه‌رش���ه‌ س���وره‌كانی جیهاندا‬ ‫به‌وه‌ك���ه‌ی ك ‌ه ده‌توان���ی به‌جوانترین‌و‬ ‫رازاوه‌ترین ش���ێو‌ه ده‌ربكه‌وێت‪ ،‬كاتێك‬ ‫به‌له‌به‌ركردنی عه‌زی ره‌ش���ی (ستیال‬ ‫مكارتنی) (ك ‌ه ئه‌توانی له‌كۆلێكش���نی‬ ‫پای���زی ‪ 2012‬مكارتن���ی بیدۆزیته‌وه‌)‬ ‫له‌ئاهه‌نگی دابه‌شكردنی خه‌اڵتی جیهانی‬

‫‪Gwyneth Kate Paltrow‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫)‪ )355‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/11‬‬

‫دوا ‌ی دانانی‌ په‌یكه‌ره‌ك ‌هی‌‪،‬‬ ‫ئه‌حمه‌د ساالر چ ‌ی‬ ‫به‌هونه‌رمه‌ندان ده‌ڵێت؟‬

‫گرامیدا ده‌ركه‌وت ه���ه‌واداران‌و میدیاو‬ ‫ده‌وروبه‌ره‌كه‌ی سه‌رس���امكردو وایكرد‬ ‫كه‌ زیاتر چاو بخرێت ‌ه سه‌ر له‌به‌ركردنی‬ ‫جله‌كان‌و عه‌زییه‌كانی‪ ،‬پاشان له‌مانگی‬ ‫‪5‬ی ‪ 2012‬كاتێك به‌عه‌زییه‌كی پرشنگه‌ی‬ ‫پشت روتی كورتی زیوی ماركه‌ی پرادا‬ ‫ی بن به‌رزی‬ ‫(‪ )Prada‬به‌جوت���ێ پێاڵو ‌‬ ‫په‌نجه‌ی���ه‌ی ماركه‌ی پ���رادا (‪)Prada‬‬ ‫له‌ئاهه‌نگی په‌یمان���گای جوانی (‪Met‬‬ ‫‪ )Gala‬ده‌ركه‌وت‪ ،‬وایكرد ك ‌ه به‌باشترین‬ ‫درێس���ی ‪ 2012‬هه‌ڵبژێردرێت له‌س���ه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رنج ‌‬ ‫فه‌رش���ی س���ورو ببێت ‌ه جێ ‌‬ ‫هه‌مو ئه‌كته‌رو نمایشكاره‌كانی جیهان‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه هه‌ر كاتێك خاوه‌نی له‌ش‌و الرێكی‬ ‫وه‌كو پاڵت���رۆ ده‌بیت ناتوانین لۆمه‌ت‬ ‫بكه‌ین ب���ۆ جوانیت ته‌نها پێویس���تت‬ ‫به‌زه‌وقێكی جوان‌و یاریده‌ده‌رێكی باش‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬

‫ئا‪ :‬ئاكۆ حه‌مه‌د رابی‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ چاكبونه‌وه‌ی‌‬ ‫گورچیله‌كانیان‪ ،‬له‌ڕێی خواردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئاوی‌ شێخی‌ باڵه‌كان‌و هێنانه‌دی‌‬ ‫نیازو خۆزگه‌كانیان‌و چاكبونه‌وه‌ی‌‬ ‫نه‌خۆشییان‪ ،‬رۆژانه‌ خه‌ڵكی‌ جیاجیا‬ ‫سه‌ردانی‌ مه‌زاری‌ شێخی‌ باڵه‌كان‬ ‫ده‌كه‌ن له‌ده‌ڤه‌ری‌ باڵه‌كایه‌تی‌‪.‬‬ ‫م���ه‌ال نی���از چۆمان���ی‌ ك���ه‌ یه‌كێك���ه‌‬ ‫له‌مامۆس���تایانی‌ ئاین���ی‌ ناوچه‌ك���ه‌ بۆ‬ ‫ئاوێنه‌ی‌ رونكرده‌و‌ه كه‌ گۆڕی‌ ش���ێخی‌‬ ‫باڵ���ه‌كان له‌ناحیه‌ی‌ حاج���ی‌ ئۆمه‌رانی‌‬ ‫قه‌زای‌ چۆمانی‌ ده‌ڤه‌ری‌ باڵه‌كایه‌تییه‌‌و‬ ‫له‌نزیك ئه‌م گۆڕه‌ش ئاوێكی‌ س���ازگار‬ ‫هه‌ی���ه‌و خه‌ڵك به‌و نیازه‌ به‌كاریده‌هێنن‬ ‫ك���ه‌ بۆ گورچیله‌كانیان باش���ه‌و به‌ردی‌‬ ‫گورچیل���ه‌ ناهێڵێ���ت‪ ،‬بۆیه‌ ئێس���تاش‬ ‫كارگه‌یه‌ك���ی‌ كه‌رت���ی‌ تایب���ه‌ت‪ ،‬ئاوی‌‬ ‫ناوچه‌ك���ه‌ به‌ش���ێوه‌ی‌ بت���ڵ به‌ره���ه‌م‬ ‫ده‌هێنێت‪.‬‬ ‫مه‌ال نیاز‌و دانیش���توانی‌ ناوچه‌كه‌ش‬ ‫ئاماژه‌ی���ان به‌وه‌دا ك���ه‌ رۆژانه‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردستان سه‌ردانی‌ مه‌زاری‌ ئه‌م شێخه‌‬

‫چۆته‌ س���ه‌ر كێوی‌ عه‌ره‌فه‌ ئاژه‌ڵه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌وه‌ڕاندون‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مه‌ شتێكی‌ زانستی‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬باس���ی له‌وه‌ش���كرد ك���ه‌ خه‌ڵك‬ ‫بۆ مه‌به‌س���تی‌ چاره‌س���ه‌ری‌ نه‌خۆشی‌‬ ‫ده‌رونی‌‌و درێژخای���ه‌ن‌و ئافره‌تانیش بۆ‬ ‫چاره‌س���ه‌ری‌ منداڵ نه‌ب���ون "نه‌زۆكی‌"‬ ‫رو له‌م���ه‌زاری‌ ئ���ه‌و ش���ێخه‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ش زانس���تی‌ نیی���ه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫زیاتر په‌یوه‌س���ته‌ به‌الیه‌نی‌ عه‌شایه‌ری‌‌و‬ ‫قه‌ناعه‌ت‌و بۆچونی‌ خه‌ڵكه‌كه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و مامۆس���تایه‌ پێش���نیاریكرد كه‌‬ ‫ئاوی‌ ئه‌و ناوچه‌یه‌ له‌گۆڕی‌ ش���ێخ جیا‬ ‫بكرێته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ پێش هاتنی‌ ش���ێخی‌‬ ‫باڵه‌كانی���ش ئ���ه‌و ئاوه‌ ه���ه‌ر هه‌بوه‌و‬ ‫شتێك نییه‌ كه‌ له‌گه‌ڵ په‌یدابونی‌ شێخ‪،‬‬ ‫ئاوه‌كه‌ش په‌یدابوبێت‪ ،‬جه‌ختیشیكرده‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ قه‌ناعه‌تی بیرو باوه‌ڕی‌ به‌ش���ێكی‌‬ ‫فۆتۆ‪ :‬ئاکۆ خه‌ڵكه‌ك���ه‌ وای���ه‌ ئه‌و ش���وێنه‌ له‌ڕوی‌‬ ‫ ‬ ‫مەزاری شێخی باڵەکایەتی‬ ‫ده‌رونییه‌وه‌ ئاسوده‌یی‌و ئارامی‌ به‌مرۆڤ‬ ‫ده‌كه‌ن به‌دو ش���ێوه‌‪ ،‬هه‌یانه‌ به‌تایبه‌ت گورچیله‌و نه‌هێشتنی‌ به‌ردی‌ گورچیله‌ لیژنه‌یه‌كی‌ ته‌ندروستییه‌وه‌ سه‌لمێنرا كه‌ ده‌به‌خش���ێت‪ ،‬پێشیوایه‌ كه‌ زۆر خه‌ڵك‬ ‫دێ���ن بۆ خواردنه‌وه‌و بردن���ی‌ ئه‌و ئاوه‌ "پێش سااڵنی‌ ‪ 1991‬خه‌ڵكی‌ باڵه‌كایه‌تی‌ ئه‌و ئاوه‌ به‌بێ پااڵوتن‪ ،‬سودی‌ زۆری‌ بۆ س���ودی‌ لێوه‌رگرتوه‌و نه‌خۆش���ییه‌كه‌ی‌‬ ‫چاكبۆته‌وه‌‌و له‌هه‌مانكاتیشدا به‌شێكی‌‬ ‫به‌تایبه‌تیش ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ نه‌خۆشی‌ ئه‌و ئاوه‌یان وه‌كو موفه‌ڕك ده‌خوارده‌وه‌و پاككردنه‌وه‌ی‌ گورچیله‌كان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫مه‌ال نیاز رونیكرده‌وه‌ كه‌ به‌قس���ه‌ی‌ ئه‌و خه‌ڵكه‌ش چاك نه‌بونه‌ته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫گورچیله‌ی���ان هه‌یه‌‪ ،‬چونك���ه‌ به‌وته‌ی‌ به‌قه‌ناعه‌تی‌ ئ���ه‌وان ئاوه‌كه‌ پیرۆز بوه‌‬ ‫ئه‌و مامۆس���تایه‌‪ ،‬له‌ڕوی‌ زانستیشه‌وه‌ ب���ه‌و پێیه‌ی‌ مه‌زاری‌ ش���ێخی‌ باڵه‌كانی‌ خه‌ڵكان���ی‌ ناوچه‌كه‌‪ ،‬گوایه‌ (ش���ێخ) ئه‌گ���ه‌ر وابێت پێویس���تمان به‌"دكتۆر"‬ ‫س���ه‌لمێنراوه‌ كه‌ ئاوه‌كه‌ به‌س���وده‌ بۆ لێی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم دوای‌ ئه‌و س���ااڵنه‌ له‌ڕێی ی‌ باڵ���ه‌كان‪ ،‬ش���وانێكی‌ هه‌ب���و‌ه ك ‌ه نامێنێت‪.‬‬

‫ی باڵوكرده‌وه‌‬ ‫گۆرانی‌ (ئێستا) ‌‬ ‫گۆرانیبێ���ژ‪ ،‬وری���ا له‌چه‌ند رۆژی‌ راب���ردو یه‌كه‌م‬ ‫ی ڤیدیۆ كلیپ‬ ‫ی (ئێس���تا) به‌ش���ێوه‌ ‌‬ ‫ی به‌نێو ‌‬ ‫گۆران ‌‬ ‫باڵوكرده‌وه‌‪.‬‬ ‫ی سه‌باح)‬ ‫تێكس���تی‌ ئه‌م گۆرانیی ‌ه له‌الیه‌ن (سام ‌‬ ‫ی (ته‌مه‌ن س���ه‌ید ئه‌حمه‌د)‌و‬ ‫ه‌و‌ه نوس���راوه‌‌و ئاواز ‌‬ ‫ی موزیك له‌الیه‌ن (رێن���اس كورداخ)‬ ‫دابه‌ش���كردن ‌‬ ‫ی (رۆژ) ئه‌نجامدراوه‌‪.‬‬ ‫له‌ستۆدیۆ ‌‬ ‫ی به‌رهه‌مه‌ك ‌ه‬ ‫ی ده‌رهێنان‌و كارمێ���راو مۆنتاژ ‌‬ ‫كار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌باح) كردویه‌تی‌ له‌گه‌ ‌ڵ چه‌ند كه‌سێك ‌‬ ‫(سام ‌‬ ‫دیكه‌ ك ‌ه هاوكارییان كردوه‌‪ ،‬به‌رهه‌مه‌كه‌ش له‌الیه‌ن‬ ‫ی (‪ )AVA‬به‌رهه‌مهێنراوه‌‪.‬‬ ‫كۆمپانیا ‌‬

‫کاوڕ‬

‫گا‬

‫هه‌واڵێكی‌ خۆش ده‌بیستیت‌و ره‌نگ ‌ه هێن����ده‌ رارا مه‌به‌ له‌بڕیاردان‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌م ماوه‌یه‌ سه‌رقاڵی‌ ئه‌و كاره‌ بیت كاره‌كان هێنده‌ ق����ورس نین تاوه‌كو‬ ‫كه‌ ماوه‌یه‌كه‌ چاوه‌ڕوانیت‪ ،‬سه‌ركه‌وتن نه‌توانی����ت بڕیاریان له‌س����ه‌ر بده‌یت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو به‌باشی‌ ده‌ڕۆن‪.‬‬ ‫به‌خۆته‌وه‌ ده‌بینیت‪.‬‬

‫دوانه‌‬ ‫له‌ڕوی‌ س����ۆزدارییه‌وه‌ توشی‌ كێشه‌‬ ‫ده‌بیت‌و پێویس����ته‌ ئه‌م ماوه‌یه‌ هیچ‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌ك����ی‌ س����ۆزداری‌ ن����وێ‌‬ ‫دروست نه‌كه‌یت‪.‬‬

‫قرژاڵ‬ ‫هێن����ده‌ خــ����ۆت س����ه‌رقاڵ مه‌ك����ه‌‬ ‫به‌كارێك����ه‌وه‌ كه‌ په‌یوه‌ن����دی‌ به‌تۆو‌ه‬ ‫نیه‌‪ ،‬توش����ی‌ بێزاری‌ ده‌بێت له‌شوێنی‌‬ ‫كاره‌كه‌ت‪.‬‬

‫شێر‬ ‫بینینی‌ كه‌س����ێكی‌ نزیكتان دڵخۆشت‬ ‫ده‌كات‌و ماوه‌یه‌كی‌ كورت ده‌خایه‌نێت‪،‬‬ ‫ئه‌و بینینه‌ ئاگاداری‌ باری‌ ته‌ندروستیت‬ ‫ب����ه‌‌و ئه‌گه‌ری‌ ئ����ه‌وه‌ هه‌یه‌ توش����ی‌‬ ‫نه‌خۆشییه‌كی‌ كتوپڕ بیت‪.‬‬

‫د‪.‬شێرکۆ عه‌بدواڵ‬

‫ده‌ینوسێت‬

‫ئینجا‬ ‫زانیمان‬

‫ئه‌نتیكه‌خانه‌ی‌ هه‌ولێر ته‌مه‌ن ‌ی زیاتر ل ‌ه چل ساڵه‌‬ ‫به‌شێكی‌ دیكه‌شیان خه‌ڵكی‌ بیانین‪.‬‬ ‫ئا‪ :‬به‌ختیار حسێن‬ ‫خاڵ���س یون���س مس���ته‌فا خاوه‌ن��� ‌ی‬ ‫ئه‌نتیكه‌خان���ه‌ی‌ ق���ه‌اڵ ب���ه‌و پێی���ه‌ی‌‬ ‫هه‌ر كه‌ ناوی‌ شاری‌ هه‌ولێر ده‌برێت‬ ‫له‌منداڵیی���ه‌وه‌ خولی���ای‌ كۆكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫نێوی‌ قه‌اڵش به‌دوای‌ خۆیدا دێنێت‪،‬‬ ‫كه‌لوپه‌لی‌ كورده‌واری‌‌و كاری‌ ده‌س���تی‌‬ ‫له‌نێو قه‌اڵشدا بێ‌ سێ‌‌و دو ده‌بێت‬ ‫نێوی‌ (ئه‌نتیكه‌خانه‌) ببرێت كه‌ ته‌مه‌نی‌ بوه‌‪ ،‬ب���ۆ ئ���ه‌و مه‌به‌س���ته‌ش زۆربه‌ی‌‬ ‫شوێنه‌كانی‌ كوردستان گه‌ڕاوه‌‌و ئه‌وه‌ش‬ ‫زیاتر له‌ چل ساڵه‌‪.‬‬ ‫وایلێكردوه‌ له‌ساڵی‌ حه‌فتاكان دوكانێكی‌‬ ‫به‌وپێی���ه‌ی‌ ق���ه‌اڵی‌ هه‌ولێ���ر ده‌كه‌وێته‌ بچوكی‌ تایبه‌ت به‌كه‌لوپه‌لی‌ كورده‌واری‌‬ ‫ناوه‌ڕاس���تی‌ ش���اری‌ هه‌ولێره‌وه‌‌و به‌دو بكات���ه‌وه‌‌و دوات���ر وایلێهات���وه‌ ورده‌‬ ‫رێگ���ه‌ش ده‌ڕۆیت���ه‌ نێو ق���ه‌اڵوه‌‪ ،‬به‌اڵم ورده‌ دوكانه‌ك��� ‌ه گه‌وره‌ ب���كات‌و بیكاته‌‬ ‫ب���ۆ چونه‌ نێ���و ئه‌نتیكه‌خانه‌ی‌ قه‌اڵوه‌‪ ،‬ش���ێوه‌ی‌ مۆزه‌خانه‌یه‌ك كه‌ شوێنه‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌بێت له‌ده‌رگای‌ پێشه‌وه‌ی‌ قه‌اڵ بڕۆیته‌ له‌س���ه‌ره‌تادا له‌خواروی‌ قه‌اڵتی‌ هه‌ولێر‬ ‫بوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش بۆته‌ سه‌رچاوه‌‌و الیه‌نێكی‌‬ ‫ژوره‌وه‌‪.‬‬ ‫رۆژانه‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ كردن���ه‌وه‌ی‌ ده‌رگای‌ به‌س���ود بۆ الیه‌نه‌ په‌یوه‌ندی���داره‌كان‌و‬ ‫ئه‌نتیكه‌خان���ه‌‪ ،‬خه‌ڵكانێك���ی‌ زۆر روی‌ رۆژ به‌ڕۆژی���ش س���ه‌ردانیكردنی خه‌ڵك‬ ‫تێده‌كه‌ن كه‌ به‌ش���ێكیان خه‌ڵكی‌ شار‌و بۆ ئه‌و ش���وێنه‌ روی‌ له‌زیادبون كردوه‌‪،‬‬ ‫ش���ارۆچكه‌كانی‌ دیكه‌ی‌ كوردس���تانن‌و به‌ش���ێوه‌یه‌ك بۆته‌ شوێنێكی‌ به‌سود بۆ‬

‫بۆ چاره‌سه‌ر ‌ی نه‌خۆشی‌‪،‬‬ ‫خه‌ڵك ده‌چنه‌ سه‌ردانی‌ مه‌زاری‌ شێخ ‌ی باڵه‌كان‬

‫دابینكردن���ی‌ كه‌لوپه‌لی‌ ك���ورده‌واری‌ بۆ‬ ‫دراما‌و كلیپه‌كان‌و میهره‌جان‌و ڤیستیڤاڵ‌و‬ ‫قوتابخانه‌كان‪ ،‬بۆیه‌ دواتر به‌رپڕس���انی‌‬ ‫حكومی‌ نزیكه‌ی‌ ده‌ س���اڵ پێش ئێستا‬ ‫داوایان لێكردوه‌ شوێنه‌كه‌ی‌ بگوازێته‌وه‌‬ ‫بۆ سه‌ر قه‌اڵو شوێنێكی‌ بۆ دابین ده‌كه‌ن‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ بیكاته‌ ش���وێنێكی‌ مێژویی‌‬ ‫كه‌ تاوه‌كو ئێس���تاش هه‌ر له‌س���ه‌ر قه‌اڵ‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ ئه‌نتیكه‌خان���ه‌ مێژویه‌كی‌‬ ‫زیاتر له‌ ‪ 40‬س���اڵی‌ هه‌یه‌ له‌خزمه‌تكردن‬ ‫به‌كه‌لتوری‌ كوردستان‪ ،‬به‌اڵم له‌ئێستادا‬ ‫به‌ده‌س���ت بچوكی‌‌و خراپی‌ شوێنه‌كه‌وه‌‬ ‫ده‌ناڵێنێت‪ ،‬بۆی���ه‌ خاوه‌نه‌كه‌ی‌ چه‌ندین‬ ‫ج���ار داوای له‌به‌رپرس���انی‌ ئه‌و ش���اره‌‬ ‫كردوه‌ كه‌ ش���وێنێكی‌ گه‌وره‌‌و باشتری‌‬ ‫ب���ۆ دابین بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم تاوه‌كو ئێس���تا‬ ‫وه‌اڵمیان نه‌داوه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫ئه‌و كه‌لوپه‌الن���ه‌ی‌ له‌ئه‌نتیكه‌خانه‌یه‌دا‬ ‫گوزارش���ت له‌زۆرب���ه‌ی‌ پێكهاته‌كان��� ‌ی‬ ‫كوردس���تان ده‌كات له‌وان���ه‌ش (كورد‪،‬‬ ‫ئێزی���دی‌‪ ،‬فه‌له‌ك‪ ،‬توركم���ان‪ ،‬عه‌ره‌ب‪،‬‬ ‫ش���ه‌به‌ك‪ ،‬له‌گه‌ڵ جو كه‌ له‌كوردس���تان‬ ‫ژیاون) مێژوی هه‌ندێك له‌و كه‌لوپه‌النه‌ش‬ ‫بۆ زیاتر له‌دوس���ه‌د س���اڵ پێش ئێستا‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ندێ���ك ل���ه‌و كه‌لوپه‌الن���ه‌ی‌‬ ‫له‌ئه‌نتیكه‌خان���ه‌دان‌و مێژویه‌كی‌ زۆریان‬ ‫نییه‌ ده‌فرۆش���رێن‪ ،‬چونك���ه‌ جارێكیتر‬ ‫به‌ئاسانی‌ ده‌توانرێت ده‌ستیان بكه‌وێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئه‌وانه‌ی‌ ك���ه‌ مێژویه‌كی‌ زۆریان‬ ‫هه‌یه‌ بۆ فرۆشتن نین ئه‌مه‌ش وایكردوه‌‬ ‫كه‌ رۆژانه‌ خه‌ڵكانێك���ی‌ زۆر‌و وه‌فدێكی‌‬ ‫زۆر سه‌ردانی ئه‌و ئه‌نتیكه‌خانه‌یه‌ بكه‌ن‬ ‫كه‌ زۆربه‌ی���ان خه‌ڵكی‌ بیانین بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئاشنای كه‌لوپه‌له‌كانی‌ كورده‌واری‌ بن‪.‬‬

‫ی كوردستان له‌دهۆكه‌‬ ‫گه‌وره‌ترین گه‌س ‌‬ ‫ئا‪ :‬شكۆ‬ ‫ ‬ ‫پەیکەری ئەحمەد ساالر لەشاری هەولێر‬ ‫ئا‪ :‬محه‌مه‌د گزالی‪ ،‬هه‌ولێر‬ ‫هونه‌رمه‌ند‌و شانۆكار ئه‌حمه‌د‬ ‫ی‬ ‫ی رێگه‌پێدان به‌دانان ‌‬ ‫ساالر دوا ‌‬ ‫ی هه‌ولێر‌و‬ ‫ی له‌شار ‌‬ ‫په‌یكه‌ره‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌دانانی‌ له‌سلێمان ‌‬ ‫رێگه‌پێنه‌دان ‌‬ ‫ده‌ڵێت "كه‌ یه‌كێك زۆر به‌رز‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ی ناتوانن بفڕن‌و‬ ‫وه‌ك ئه‌و به‌رز ببنه‌و‌ه رقیان‬ ‫لێده‌بێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌فته‌ی راب���ردو له‌ب���ه‌رده‌م هۆڵی‬ ‫رۆش���نبیری هه‌ولێ���ر په‌رد‌ه له‌س���ه‌ر‬ ‫په‌یك���ه‌ری هونه‌رمه‌ن���د‌و ش���انۆكار‬ ‫ی‬ ‫(ئه‌حم���ه‌د س���االر) الدرا‪ ،‬به‌اڵم خۆ ‌‬ ‫نیگه‌رانه‌ له‌وه‌ی كه‌ چه‌ند كه‌س���انێك‬ ‫له‌سلێمانی بونه‌ت ‌ه به‌ربه‌ست‌و رێگه‌یان‬ ‫ن���ه‌داو‌ه په‌یكه‌ره‌ك���ه‌ی ل���ه‌و ش���ار‌ه‬ ‫ی "م���ن داوام نه‌كردو‌ه‬ ‫دابنرێت‌و وت��� ‌‬ ‫په‌یكه‌رم بۆ بكرێت‪ ،‬ته‌نانه‌ت گه‌نجێك‬ ‫له‌خۆشه‌ویستی بۆ من ئه‌و بیرۆكه‌یه‌ی ال‬ ‫دروست ببو‪ ،‬ئیتر بڕیاری دروستكردنی‬ ‫ئه‌و په‌یكه‌ره‌ی دابو‪ ،‬بۆی ‌ه مه‌س���ه‌له‌ك ‌ه‬ ‫به‌سیاسی كراوه‌و نه‌ده‌بو به‌م شێوه‌ی ‌ه‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫ی ك��� ‌ه په‌یكه‌ره‌ك ‌ه‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌وه‌ ‌‬ ‫مۆركێك���ی "پارتی" پێ���و‌ه دیار‌ه به‌و‬ ‫ی له‌ژێر په‌یكه‌ره‌كه‌دا نوس���راو‌ه‬ ‫پێیه‌ ‌‬ ‫(الیه‌ن���ی جێبه‌جێ���كار ده‌زگای‬ ‫رۆش���نبیری‌و راگه‌یاندن���ی پ‪.‬د‪.‬ك‬ ‫له‌س���لێمانی)‪ ،‬ل���ه‌و روه‌و‌ه ئه‌حم���ه‌د‬ ‫ی‬ ‫ی به‌وه‌دا كه‌ ئه‌و كه‌سه‌ ‌‬ ‫ساالر ئاماژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دروس���تكردو‌ه ن���او ‌‬ ‫په‌یكه‌ره‌ك���ه‌ ‌‬ ‫(چێنه‌ر ن���زار)ه‌‌و دوای دروس���تبونی‬ ‫بیرۆكه‌ك���ه‌ی‌‪ ،‬داوایه‌كی پێشكه‌ش���ی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی س���ه‌ركردایه‌تی پارت���ی‬ ‫كردوه‌ له‌س���لێمانی ك ‌ه ئه‌ركی تێچونی‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫به‌په‌ل����ه‌ بڕیار مه‌ده‌‌و ره‌نگه‌ توش���� ‌‬ ‫ی‬ ‫گرفتێك����ت بكات‪ ،‬ه����ه‌ر په‌له‌په‌لێك‬ ‫كه‌ ده‌یكه‌یت زیان����ت پێده‌گه‌یه‌نێت‪،‬‬ ‫هه‌میش����ه‌ هه‌ڵه‌ش����ه‌ مه‌ب����ه‌ له‌كاتی‌‬ ‫گفتوگۆكردندا‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬محەمەد‬

‫په‌یكه‌ره‌ك���ه‌ بگرنه‌ ئه‌س���تۆ‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫به‌ه���ۆی ئ���ه‌وه‌ی په‌یكه‌ره‌كه‌ له‌ماده‌ی‬ ‫برۆنز دروست بكرێت‪ ،‬چونكه‌ چیمه‌نتۆ‬ ‫ترسی ش���كانی هه‌یه‌‪ ،‬پارتیش منیان‬ ‫به‌هونه‌رمه‌ندی میلل���ه‌ت بینیبو‪ ،‬نه‌ك‬ ‫وه‌ك���و پارتییه‌ك‪ ،‬بۆی��� ‌ه ره‌زامه‌ندیان‬ ‫نیش���اندابو‪ ،‬كاتێكیش بینیم ئیشه‌ك ‌ه‬ ‫ج���وان كراوه‌‪ ،‬حه‌زم كرد له‌ش���وێنێك‬ ‫دابنرێ���ت ك���ه‌ په‌یك���ه‌ری زۆرین���ه‌ی‬ ‫خۆشه‌ویسته‌كانی منی تێدایه‌و له‌چه‌ند‬ ‫ی تێدا‬ ‫مه‌تر دوجایه‌ك ‪ 20‬تا‪ 30‬په‌یكه‌ر ‌‬ ‫كۆكراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئیتر نه‌ك له‌به‌ر خاتری‬ ‫من‪ ،‬له‌به‌ر په‌یكه‌رسازه‌كه‌‪ ،‬به‌اڵم رێگ ‌ه‬ ‫نه‌درا‪.‬‬ ‫ناوب���راو نیگه‌ران��� ‌ه ل���ه‌وه‌ی ك��� ‌ه‬ ‫له‌ش���اره‌كه‌ی خۆیدا مه‌ترێك زه‌وییان‬ ‫ی نه‌زانیوه‌‌و ده‌ڵێ���ت "دوای‬ ‫به‌ش���یاو ‌‬ ‫نۆ مانگ مش���تومڕ به‌باش���م بینی بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی زیاتر ئه‌و په‌یكه‌رس���ازه‌ بێهیوا‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬په‌یكه‌ره‌ك ‌ه بگوازمه‌و‌ه هه‌ولێرو‬ ‫له‌هه‌ولێری���ش وتیان هه‌ر ش���وێنێك‌و‬ ‫ه���ه‌ر گۆڕه‌پانێك���ت ده‌وێ���ت ئێم��� ‌ه‬ ‫بێدودڵی ب���ۆت ته‌رخان ده‌كه‌ین‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫هۆڵی رۆشنبیریش���م هه‌ڵبژارد‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ده‌یان ش���انۆم له‌س���ه‌ر ئه‌و ته‌خته‌ی ‌ه‬ ‫پێشكه‌ش���كردوه‌"‪ ،‬وتیشی‌ "شاره‌وانی‬ ‫سلێمانی‌و به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی رۆشنبیری‌و‬ ‫كتێبخانه‌ی گشتی سلێمانی نه‌یانهێشت‬ ‫په‌یكه‌ره‌كه‌م له‌و ش���اره‌ دابنرێت‪ ،‬من‬ ‫داوای به‌خش���ینیان لێده‌ك���ه‌م‌و ره‌نگ ‌ه‬ ‫هۆكارێك���ی دیك��� ‌ه كاریگ���ه‌ر بوبێت‬ ‫به‌س���ه‌ریان‌و رێی���ان نه‌دابێ���ت به‌من‪،‬‬ ‫وته‌یه‌كیش هه‌ی���ه‌ ده‌ڵێت‪ ،‬ك ‌ه یه‌كێك‬ ‫زۆر به‌رز ده‌بێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ی ناتوانن‬ ‫بف���ڕن‌و وه‌ك ئه‌و ب���ه‌رز ببنه‌وه‌ رقیان‬ ‫لێده‌بێته‌وه‌"‪.‬‬

‫ته‌‌رازوو‬ ‫دوركه‌وتنه‌وه‌ت له‌و كه‌س����ه‌ی‌ خۆشت‬ ‫ده‌وێت ت����ه‌واو بێزاری كردویت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ت بیر نه‌چێت كات ده‌رمانی‌ هه‌موو‬ ‫ش����تێكه‌‪ ،‬بۆی����ه‌ به‌تێپه‌ربوونی‌ كات‬ ‫هه‌موو شتێك ئاسایی‌ ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫ی‬ ‫گه‌سی‌ (نه‌ورۆز پااڵس) كه‌ له‌شار ‌‬ ‫ی‬ ‫دهۆكه‌‪ ،‬وه‌ك سه‌رپه‌رشتیاران ‌‬ ‫باسی‌ لێوه‌ ده‌كه‌ن گه‌وره‌ترین‬ ‫گه‌سی‌ كوردستانه‌‌و رۆژان ‌ه زیاد‬ ‫له‌‪ 350‬كیلۆ گۆشت ده‌فرۆشن‪.‬‬

‫كڕیارانی‌ ئه‌و گه‌سه‌ ئه‌و‌ه ده‌خه‌نه‌رو‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه ل���ه‌زه‌ت بینی���ن له‌خواردنه‌ك ‌ه ‌‬ ‫وایك���ردوه‌ رۆژان��� ‌ه خه‌ڵكانێكی‌ زۆر‬ ‫ی‬ ‫روی‌ تێبكه‌ن‪ ،‬دیار عه‌زیز ك ‌ه خه‌ڵك ‌‬ ‫ی‬ ‫شاری‌ س���لێمانییه‌‌و به‌سه‌ردان رو ‌‬ ‫له‌و شاره‌ كردبو‪ ،‬ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا ك ‌ه‬ ‫ی ئه‌و گه‌س���ه‌ وایلێكردو‌ه ئه‌و‬ ‫له‌زه‌ت ‌‬

‫ی له‌‌و ش���ار‌ه ماوه‌ته‌و‌ه‬ ‫چه‌ن���د رۆژه‌ ‌‬ ‫رۆژانه‌ سه‌ردانی‌ ئه‌و دوكانه‌ بكات بۆ‬ ‫خواردنی‌ گه‌س‪.‬‬ ‫سه‌رپه‌رش���تیاری‌ گه‌سی‌ (نه‌ورۆز‬ ‫پ���ااڵس)‪ ،‬ره‌مه‌زان حه‌س���ه‌ن ته‌ها‬ ‫باسی‌ له‌وه‌كرد كه‌ نرخی‌ له‌فه‌یه‌كیان‬ ‫ه���ه‌زار دیناره‌‌و رۆژانه‌ش زیاد له‌‪350‬‬

‫ی‬ ‫كلیۆ گۆشت ده‌فرۆشن‌و وتی "رۆژان ‌‬ ‫ی ‪ 400‬كیلۆ ده‌فرۆشین‪،‬‬ ‫ی نزیكه‌ ‌‬ ‫هه‌ین ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و‌هی‌ پش���وه‌‌و خه‌ڵكانێك ‌‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫زیاتر س���ه‌ردانمان ده‌كه‌ن"‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ی ئه‌وان‬ ‫ئاش���كرایكرد كه‌ گه‌س���ه‌كه‌ ‌‬ ‫گه‌وره‌ترین كه‌سه‌ له‌كوردستان‪.‬‬

‫وه‌ك چ���ۆن حه‌مامی ئێس���تا ژوور‌ه‬ ‫س���ارده‌كه‌ی نه‌م���اوه‌‌و ئینس���ان‬ ‫مه‌جبوره‌ یه‌كس���ه‌ر خۆی‌ بخاته‌ به‌ر‬ ‫دووش���ه‌ گه‌رمه‌كه‌‪ ،‬ئاغای مالیكییش‬ ‫ب���ه‌ هه‌م���ان ده‌س���تور ئیمان���ی ب ‌ه‬ ‫قۆناغی گواس���تنه‌وه‌ زه‌رد‌و زه‌عیف‬ ‫بووه‌‌و ئه‌وه‌تانێ له‌وپ���ه‌ڕی‌ عیالقه‌‌و‬ ‫هاوپه‌یمانیی���ه‌وه‌ پاڵێك���ی عروباویی‬ ‫پێ���وه‌ ناین‌و ت���ووڕی داین���ه‌ ریزی‬ ‫ناحه‌زان���ه‌وه‌‪ .‬ده‌با ئێمه‌ش له‌س���ه‌ر‬ ‫ی‬ ‫هه‌م���ان وه‌زن‌و قافیی���ه‌ی سیاس��� ‌‬ ‫كارێك بكه‌ین گۆش���ه‌كه‌ی ئه‌مجار‌ه‬ ‫پێش���ه‌كی‌و مێشه‌كی له‌ خۆی حه‌رام‬ ‫بكات‌و ره‌ئسه‌ن داخڵی سوئاله‌كانتان‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫پ‪ )1‬ك���ه‌ ده‌ڵێ���ن ئه‌م���ڕۆ‪ ،‬عه‌فو‬ ‫ك���ه‌ ده‌ڵێن ب���راده‌ران قه‌راریان داو‌ه‬ ‫په‌ڕله‌مانی الوان له‌ هه‌رێمدا دروست‬ ‫بكه‌ن تۆ كام په‌ندی پێش���ینانت بیر‬ ‫ئه‌كه‌وێته‌وه‌؟‬ ‫ا‪ .‬هه‌مو ش���تێكمان له‌كۆڵه‌ نۆره‌ی‬ ‫زوڕنا‌و ده‌هۆڵه‌؟‬ ‫ب‪ .‬ب���ه‌ حوش���تریان وت كوڕت بو‬ ‫وتی خۆم ئه‌مزانی كوڕه‌‪ ،‬سۆنه‌رمان‬ ‫بۆ كردبو؟‬ ‫ی نه‌ئه‌چو به‌ كونه‌و‌ه‬ ‫ج‪ .‬رێوی خۆ ‌‬ ‫هه‌ژگێكی به‌ست به‌ گونه‌وه‌؟‬ ‫د‪ .‬هه‌ڵیته‌كێنه‌ بارت سه‌نگینه‌؟‬ ‫هـ‪ .‬روبه‌ڕو هه‌ڵاڵ هه‌ڵاڵ‪ ،‬له‌ژێره‌و‌ه‬ ‫خاطر ئه‌ڵاڵ؟‬ ‫پ‪ )2‬عاره‌ب عوس���مان ئه‌ڵێ قه‌ت‬ ‫قه‌ت ل���ه‌ ماڵ���ه‌وه‌ گۆران���ی ناڵێم‪،‬‬ ‫خۆزگه‌‪:‬‬ ‫ا‪ .‬باوك���ی مناڵه‌كانیش له‌ ماڵه‌و‌ه‬ ‫ی مه‌شاكیلی دائیره‌ی نه‌ئه‌كرد؟‬ ‫باس ‌‬ ‫ب‪ .‬هێزی پێشمه‌رگه‌ش ل ‌ه حه‌مرینا‬ ‫ئینسیحابی نه‌ئه‌كرد؟‬ ‫ج‪ .‬سیاس���ییه‌كانیش له‌ن���او حزبا‬ ‫ته‌كه‌تولیان نه‌ئه‌كرد؟‬ ‫د‪.‬كه‌بابچییه‌كانی���ش نانه‌ورده‌یان‬ ‫تێكه‌ڵی قیمه‌ نه‌ئه‌كرد؟‬ ‫هـ‪ .‬ك���ورد له‌ داقوق���ا حیزبایه‌تی‬ ‫نه‌ئه‌كرد؟‬ ‫پ‪ )3‬باش���ترین ته‌علی���ق ب���ۆ ئه‌و‬ ‫خه‌به‌ره‌ چی‌یه‌ ك���ه‌ ئه‌ڵێ كابرایه‌كی‬ ‫به‌لجیك���ی پ���اش ‪ 19‬س���اڵ ئینجا‬ ‫زانیوێتی ژنه‌كه‌ی پیاوه‌؟‬ ‫ا‪ .‬ئێمه‌ش دوای ئه‌و هه‌مو س���اڵ ‌ه‬ ‫ئینجا زانیمان مالیكی ناپیاوه‌؟‬ ‫ب‪ .‬زورب���ه‌ی ژنی كورد ئێس���تاش‬ ‫نازانن مافیان خوراوه‌؟‬ ‫ج‪ .‬هیچ كوردێك نازانێت بایه‌عه‌كه‌ی‬ ‫كه‌ دایم دایخستووه‌‪ ،‬ژنه‌ یان پیاوه‌؟‬ ‫د‪ .‬مناڵیش ئه‌زانێ كه‌ كورد ده‌مێك ‌ه‬ ‫گۆڵی لێكراوه‌؟‬ ‫هـ‪ .‬ئه‌مەریكا هێش���تا نه‌یزانیو‌ه ل ‌ه‬ ‫عێراقا چ په‌نگێكی به‌ خۆی‌ داوه‌؟‬

‫ ‬ ‫گه‌سی‌ (نه‌ورۆز پااڵس) له‌شاری‌ دهۆك‬

‫دوپشک‬

‫که‌‌وان‬

‫گیسک‬

‫ته‌ندروستیت تۆزێك ماندوت ده‌كات‪ ،‬پێویس����ته‌ تۆزێك به‌خۆتدا بچیته‌وه‌‪ ،‬هێنده‌ ره‌شبین مه‌بن به‌رامبه‌ر كارێك‬ ‫باشتر وایه‌ خۆت بپارێزیت و ئاگاداری‌ ماوه‌یه‌كه‌ چه‌ند كه‌سێك له‌خۆت زویر ك����ه‌ ده‌یكه‌ن و ئامانج����ی‌ نیه‌‪ ،‬ره‌نگه‌‬ ‫ته‌ندروس����تیت ب����ه‌‪ .‬رۆژی‌ به‌خت����ت ده‌كه‌یت كه‌ زۆرب����ه‌ی‌ كاته‌كان خۆت له‌ماوه‌یه‌كی‌ كورتدا هه‌موو كێشه‌كان‬ ‫ته‌واو ب����ن‌و ماوه‌ی‌ ره‌ش����بینییه‌كه‌ی‌‬ ‫كێشه‌كان دروست ده‌كه‌یت‪.‬‬ ‫دووشه‌ممه‌یه‌‪.‬‬ ‫تۆش له‌گه‌ڵ خۆیان ببه‌ن‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬شکۆ‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫چاوت به‌كه‌س����ێك ده‌كه‌وێت كه‌ زۆر‬ ‫ده‌مێك����ه‌ نه‌تبینی����وه‌‌و یادگارییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆرت����ان پێك����ه‌وه‌ هه‌ی����ه‌ ل����ه‌روی‌‬ ‫سۆزدارییه‌وه‌ دڵخۆش ده‌بن‪.‬‬

‫پ‪ )4‬ئاخ���ری‌و عاقیب���ه‌ت‬ ‫د‪.‬مورسییه‌كه‌ی میس���ر قه‌راره‌كه‌ی‬ ‫خۆی هه‌ڵوه‌شانده‌وه‌ چونكێكم‪:‬‬ ‫ا‪ .‬به‌ته‌مایه‌ السایی لینین بكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌نگاوێك بۆ پێشه‌وه‌‪ ،‬دو هه‌نگاو بۆ‬ ‫دواوه‌؟‬ ‫ب‪ .‬ش���ه‌ق ئه‌زان���ێ قۆن���اغ ل��� ‌ه‬ ‫كوێ‌یه‌؟‬ ‫ی‬ ‫ج‪ .‬موباره‌ك هاتۆت���ه‌ خه‌وی پێ ‌‬ ‫وتوه‌ ئاقڵ به‌ نه‌گبه‌ت؟‬ ‫د‪ .‬هه‌ر ل ‌ه ئه‌وه‌ڵه‌وه‌ ش���ته‌كه‌ی ب ‌ه‬ ‫ی بكا خه‌ڵكه‌ك ‌ه‬ ‫سوعبه‌ت بو‪ ،‬به‌س چ ‌‬ ‫سوعبه‌ت نازانن؟‬ ‫ی‬ ‫هـ‪ .‬میلله‌تێك مه‌س���ڵه‌حه‌تی خۆ ‌‬ ‫نه‌زان���ێ‪ ،‬چ���اوی ده‌ر ئه‌هات با هه‌ر‬ ‫عیلمانی بێت؟‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫كه‌س����ێكی‌ دوره‌ په‌رێ����ز ده‌بیت ئه‌م‬ ‫ماوه‌ی����ه‌‪ ،‬ره‌نگه‌ ل����ه‌ڕوی‌ په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی����ه‌وه‌ ماوه‌ی����ه‌ك داببڕێت‬ ‫له‌خزم‌و براده‌رانت‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )355‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/11‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫لەنێوان وەهم‌و درۆو ترس‌و مژدەدا‪ ...‬خوێندنەوەیەک بۆ دۆخی ئەمڕۆمان‬

‫◄ مەریان وریا قانع‬

‫سەرەتا‬ ‫زی����اد لەمانگێکە پەیوەن����دی نێوان‬ ‫هەرێ����م‌و بەغ����دا بەدۆخێک����ی گ����رژی‬ ‫پڕهەڕەشەو لەشکرکێشیدا تێدەپەڕێت‪.‬‬ ‫ئه‌م دۆخه ڕێکخراوو دروس����تکراوه‪ ،‬پڕە‬ ‫لەدووکەڵی ش����ەڕو پێکدادان‪ ،‬ئەگەرچی‬ ‫تائێستا ئاگری ڕاستەقینەی ھیچ شەڕێک‬ ‫لەئارادانییەو لەوەش ناچێت لەئارادابێت‪.‬‬ ‫ئەوەی تائێس����تا بینیوومانە ئەوەندەی‬ ‫لەنمایشكردنی هێزه‌وه نزیکە‪ ،‬ئەوەندە‬ ‫لە خۆئامادەکردنێکی ڕاس����تەقینەوە بۆ‬ ‫جەنگ نزیك نییه‪ .‬بێگومان ئەمە مانای‬ ‫ئەوە نیی����ە بک����ەرەکان نیازیان خراپ‬ ‫نیی����ە‪ ،‬مانای ئەوە نیی����ە مالیکی تەنها‬ ‫ش����انۆکارو ئەکتەرێکەو دورە لەتەماحی‬ ‫ترسناك‌و داڕشتنی سیناریۆی سیاسیی‬ ‫مه‌ترس����یدار‪ ،‬بەاڵم ئەوەی ئاش����کرایە‬ ‫ئەوەی����ە ھی����چ یەکێک ل����ەم ئەکتەرانە‬ ‫ناتوانێ����ت بەئاس����انی لەش����انۆکەوە‬ ‫بێتەخ����وارەوە بۆ ناو واقی����ع‪ ،‬ناتوانێت‬ ‫بەئاسانی نواندنەکانی بکات بەکردەیەک‬ ‫لەواقیع����داو ناتوانێ����ت چۆنی ویس����ت‬ ‫ئاوا مەس����ەلەکان لە خۆنمایشکردنەوە‬ ‫بگوازێت����ەوە ب����ۆ س����ەپاندن‪ ،‬ی����ان بۆ‬ ‫خۆسەپاندن‪ .‬یه‌کێک لەخاڵە باشەکانی‬ ‫هاوكێش����ەکانی ده‌س����ه‌اڵت له‌دۆخ����ی‬ ‫ئەمڕۆکەی عێراق����دا ئەوەیە كه تا ئه‌م‬ ‫چركه‌س����اته‌ ھیچ ک����ەس‌و هێزێکی تێدا‬ ‫نییە بتوانێ����ت هەموو کەس‌و هێزەکانی‬ ‫ت����ر بێدەنگب����کات‪ ،‬ک����ەس ناتوانێ����ت‬ ‫هەم����ووان ڕابماڵێ����ت‌و خ����ۆی ببێت بە‬ ‫تاكەدەسەاڵتدار‪ .‬ئەمە وادەکات ئەوەی‬ ‫دەکرێ����ت‌و ڕوودەدات زیات����ر ئاکارێکی‬ ‫ڕەم����زی‌و نماییش����كارانه‌ی هەبێ����ت‪،‬‬ ‫گەرچی خواستە شاراوەکانی پشتی ئەو‬ ‫ش����انۆکارییە‪ ،‬تەماح‌و ویست‌و خواستی‬ ‫مەترسیداریش بن‪.‬‬ ‫ئەوەش����ی وامانلێدەکات س����ەرجەمی‬ ‫گرژییەکان زیات����ر وەک دووکەڵ ببینین‬ ‫نەک وەک ئاگر‪ ،‬وەک ش����انۆ نەک وەک‬ ‫واقیع‪ ،‬بوونی س����ەرۆكی ده‌وڵه‌ت‌و ئەو‬ ‫هەموو وەزیرو پەرلەمانتارو کەسایەتییە‬ ‫سیاسی‌و سەربازییانەی کوردە لە بەغدا‪،‬‬ ‫ن����ەک تەنها لەناو ئ����ەو حکومەتەدا کە‬ ‫مالیکی سەرۆکایەتی دەکات‪ ،‬بەڵکو لەناو‬ ‫دەزگاکانی تری دەوڵەتی عێراقیدا‪ .‬ئەم‬ ‫سیاسه‌تمه‌دارو دیپلۆماتانه‌سەرەڕای ئەو‬ ‫هەموو گرژی‌و هەڕەشەو لەشکرکێشییە‪،‬‬ ‫نەک کەسیان نەگەڕایەوە بۆ کوردستان‪،‬‬ ‫نەک کەس����یان چەکیان نەکردە شان‌و‬ ‫نەچوون بۆ بەرەکانی بەرەنگاربوونەوە‪،‬‬ ‫نەک کەس����یان باس����یان لەکش����انەوە‬ ‫لەحكومه‌ت‌و پرۆس����ە سیاس����ییەکەی‬ ‫عێراق نەکرد‪ ،‬بەڵکو کەسیشیان ڕۆژێک‬ ‫لەدەوامە ئاساییەکەی خۆی دوانەکەوت‪.‬‬ ‫بۆیە ئەوەی لێرەدا سەرنجی ئێمە زیاتر‬ ‫ڕادەکێش����ێت چڕیی دووکەڵەکەیە نەک‬ ‫تینی ئاگرەکە‪ ،‬ئ����ەو گوتاره گڕدارانه‌یه‬ ‫ک����ە لەناو ئەو دووکەڵەوە دێنەدەر‪ ،‬ئەو‬ ‫نووس����ینانه‌یه کە لەب����ەردەم ئاگردانی‬ ‫سه‌روەریی نه‌ته‌وه‌ییدا به رهه‌مده‌هێنرین‌و‬ ‫بەن����او دووکەڵدان����ی ناس����یۆنالیزمیدا‬ ‫تێدەپەڕن‪ .‬لێرەدا بۆ س����ادەکردنەوەی‬ ‫خوێندنەوەکەم����ان دوو گوتار لەناو ئەو‬ ‫پرۆس����ه‌یەدا لەیەکتری جیادەکەینەوە؛‬ ‫دوو گوتار‪ ،‬کە له‌الی����ه‌ك ئامرازێكن بۆ‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی تاریكی‌و له‌الیه‌كی ترەوە‬ ‫هۆكارێك����ن بۆ ئ����ه‌و بەرچاولێڵکردنەی‬ ‫وادەکات نەزانین ل����ەچ دۆخ‌و واقیعێکدا‬ ‫دەژین‪.‬‬ ‫بەریەککەوتنی دوو ناسیۆنالیزم‬ ‫ئەمڕۆ دوو گوتاری ناسیۆنالیس����تی‬ ‫دەبینی����ن لەناو تەپوتۆزو خۆڵ‌و گەردی‬ ‫ئەو لەشکرکێشی‌و هەڕەشانەوە دێنەدەر‪.‬‬ ‫یەکەمی����ان گوتارێک����ە لەکوردس����تاندا‬ ‫ئامادەیەو شانیداداوەتە سەر سەرجەمی‬ ‫ت����رس‌و دڵەڕاوکێ‌و خەون����ی کوژراوی‬ ‫ئینس����انی ئێم����ە بەدرێژایی س����ەدەی‬ ‫بیستەم‪ .‬ئەویتریان گوتارێکە لەبەغداوە‬ ‫دێت‌و باس لەس����ه‌روه‌ریی نیشتیمانی‌و‬ ‫یەکپارچەی����ی واڵت‌و بوونی یەک گەل‌و‬ ‫یەک نەتەوە دەکات‪ ،‬هەموو کەسێکیش‬ ‫بەڕێک����ەوت بەعێراق����دا تێپەڕیبێت ئەو‬ ‫ڕاستییە سیاسی‌و سۆسیۆلۆژییە سادەیە‬ ‫دەزانێت كه‌ ئەو واڵت‌و گەل‌و نەتەوەیەی‬ ‫ئ����ەم گوتارە عێراقییە باس����یدەکات نه‬

‫►‬

‫بەشی یەکەم‬

‫بوونی هەی����ەو نه بوونش����یی هەبووە‪.‬‬ ‫مێ����ژووی پەیوەن����دی نێوان ئ����ەم دوو‬ ‫گوت����ارەش مێژوویەک����ی خوێناویی����ەو‬ ‫پڕیەتی لە کارەس����اتی گ����ەورەو یەک‬ ‫لەدوای یەک‪.‬‬ ‫گوت����اری یەکەمی����ان لەکوردس����تان‬ ‫لەزی����اد لەف����ۆرم‌و زمان‌و داڕش����تنێکدا‬ ‫دەردەکەوێت؛ هەموویان باس لەمەترسی‬ ‫دەوڵەتی ناوەندی‌و ویستی ئاغایەتی ئەو‬ ‫ناوەندە بەس����ەر کوردستانەوە دەکەن‪.‬‬ ‫دەرکەوتە بەرچاوەکەی ڕۆحی ئاغایەتی‬ ‫ناوەند لەهەڕه‌ش����ەو لەشکرکێشییەکانی‬ ‫ئەمڕۆکەی مالیکی بۆ سەر کوردستاندا‬ ‫دەبینن؛ بۆس����ەر کوردس����تانی ئەمڕۆو‬ ‫کوردس����تانی دوێنی‪ ،‬بۆسەر کوردبوون‬ ‫لەهەموو ماناکانیدا‪ ،‬لەمانا س����ەربازی‌و‬ ‫سیاسییەکانییەوە بیگرە بۆ مانا ڕەمزی‌و‬ ‫ھون����ەری‌و ئەدەبییەکان����ی‪ .‬بەئەرک����ی‬ ‫نیش����تیمانی هه‌موو تاكێك����ی دەزانێت‬ ‫بەرەنگاری ئەم هەڕەشەی بەکۆیلەکردنە‬ ‫نوێیەی میلله‌تی ئێمه‌ بێتەوە‪ ،‬بێگومان‬ ‫ئەم گوت����ارە لەئاس����مانەوە نەکەوتۆتە‬ ‫خوارەوە‪ ،‬عەقڵ‌و قەڵەمی ئەم سیاسی‌و‬ ‫میدیاکارو ڕۆش����نبیر دروستینەکردوە‪،‬‬ ‫بەڵکو لەو ترس‌و توندوتیژی‌و کارەسات‌و‬ ‫دڵەڕاوکێیانەوه سه‌رچاوه ی گرتووه كه‬ ‫ئینسانی ئێمە بەدرێژایی سااڵنێکی درێژ‬ ‫بەرامب����ەر هێزو زەب����رو دڵڕەقییەکانی‬ ‫بەغدا دژ بەکوردستان‪ ،‬ئه‌زموونیكردووه‪.‬‬ ‫ت����رس‌و دڵەڕاوکێیی����ەک ک����ە هێڵ����ە‬ ‫گش����تییەکانی پێکهات����ەی دەروون����ی‌و‬ ‫کولتووری‌و سیاسیی کۆمەڵگای ئێمەی‬ ‫لەسەدەی بیستەمدا نەخشاندوە‪.‬‬

‫ئه‌م دوو گوتاره‬ ‫ناسیۆنالیستییه‬ ‫خاڵیین لەسادەترین‬ ‫دەرکەوتی نەتەوەیی‪،‬‬ ‫یه‌كێكیان نوێنه‌رایه‌تی‬ ‫هیزێكی شیعیی ده‌كات‬ ‫كه ده‌یه‌وێت ببێت‬ ‫به رابه‌ری گوتاری‬ ‫ناسیۆنالیزمی عێراقیی‬ ‫پاش به‌عسیزم‌و‬ ‫ئه‌وی تریشیان‬ ‫كوردستانی به‌توركیاو‬ ‫ئێران‌و بە كۆمپانیا‬ ‫ئه‌مریكی‌و ئه‌وروپی‌و‬ ‫ناوچه‌ییه‌كان فرۆشتوه‬ ‫بەدی����وی ئەودی����ودا مالیکی����ش کار‬ ‫بەگوتارێ����ک دەکات ک����ە ب����ەردەوام‬ ‫بەش����ێکبووە لەمێ����ژووی گوت����اری‬ ‫ناسیۆنالیزمی رەسمی لەعێراقدا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هاوکات پڕ لەدرۆی دەس����ەاڵتدارانی ئەو‬ ‫دەوڵەتە لەگ����ەڵ پێکهاتە جیاوازەکانی‬ ‫ئ����ەو کۆمەڵگای����ەدا‪ .‬گوتارێ����ک ك����ه‬ ‫لەڕۆژی دروستبوونی عێراقەوە‪ ،‬هەموو‬ ‫دەسەاڵتدارە عێراقییەکان‪ ،‬وەک بەشێک‬ ‫لەبەخش����ینی ڕەوایەتی بەدەسەاڵتیان‪،‬‬ ‫خس����تویانەتەگەڕو بەکاریانهێناوە‪ .‬ئەم‬ ‫گوت����ارەش گوت����اری ”ناس����یۆنالیزمی‬ ‫عێراقی“ی����ە كه دەیەوێ����ت عێراق وەک‬ ‫نیشتیمانێکی هاوبه‌ش‌و یەکسانی هەموو‬ ‫پێکهاتەکانی نیش����انبدات‪ ،‬بەاڵم تەواو‬ ‫ناکۆک بەشێوازی کارکردنی ئەو گروپە‬ ‫دەس����ەاڵتدارانەی لەمێ����ژووی عێراق����دا‬ ‫جڵەوی دەوڵەتی عێراقیان لەدەس����تدا‬ ‫ب����ووە‪ .‬بەمانایەک����ی دیک����ە مالیکیش‬ ‫لەم هەڕەش����ەو لەشکرکێش����ییەدا فوو‬ ‫بەگوتارێک����ی تایبەت����ی عێراقیبوون����دا‬ ‫دەکات ک����ە مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ‬ ‫سەرەتای دروستکردنی ده‌وڵه‌تی عێراق‬

‫قەیرانی ناسیۆنالیزم لەکوردستاندا‬ ‫یەکێک لەقەیرانە گەورەکانی بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی����ی له كوردس����تانی باش����وردا‬ ‫بریتییه له ئامادەگی ناسیۆنالیزم به‌بێ‬ ‫بوونی ناسیۆنالیست‪ .‬ناسیۆنالیزم وەک‬ ‫فۆرمێك له‌گوتاری سیاس����یی ئامادەیە‪،‬‬ ‫بەاڵم وەک بکەری سیاسی ئامادەنییە‪.‬‬ ‫زم����ان‌و وێنەو خەیاڵی ناسیۆنالیس����تی‬ ‫بوونیان هەیە‪ ،‬ئەو هەستە نه‌ته‌وه‌ییه‌ش‬ ‫کە ناس����یۆنالیزم وەک سایکۆلۆژیایەکی‬ ‫تایبەت لەناو کۆمەڵگادا دروستیدەکات‪،‬‬ ‫ئاماده‌یه‪ ،‬بەاڵم ئ����ەوەی نییەو غائیبە‪،‬‬ ‫یان هەیەو بەاڵم زۆر زۆر الوازە‪ ،‬بکەری‬ ‫سیاسی ناسیۆنالیستییە‪ .‬ئەوەی نییە‬ ‫بکەرێکی سیاسییە بۆشاییەکی گەورەی‬ ‫لەنێ����وان هەڵس����وکەوتە کۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫سیاس����ی‌و فەرهەنگییەک����ەی خ����ۆی‌و‬ ‫پێداویستییەکانی گوتاری ناسیۆنالیزمدا‬ ‫دروس����تنەکردبێت‪ .‬لەمێ����ژووی ئێمەدا‬ ‫زیاد لەس����ەدەیەکە گوتاری ناسیۆنالیزم‬ ‫ئامادەیەو بووه به‌بەش����ێک لەوێناکردنی‬ ‫زۆرێ����ک لەتاکەکەس����ەکانی کۆمەڵگای‬ ‫ئێمە بۆ خۆی‌و بۆ ئەوانەی دەوروبەری‪.‬‬ ‫ئ����ەم گوت����ارە لەم����ڕۆدا بەڕادەی����ەک‬ ‫بەرباڵوە بووە بەبەش����ێک لەزمانی ئەو‬ ‫کەسانەش كه پێیانوایە ناسیۆنالیست‌و‬ ‫کۆس����مۆپۆلیتن‪ ،‬ب����ەاڵم کێش����ەکە‬ ‫لەوەدای����ە کەلە دونی����ای ئێمەدا هێزی‬ ‫تەرجه‌مه‌كردنی ئه‌م گوت����اره بۆ واقیع‬ ‫ئاماده‌نییه‪ .‬به‌مانایه‌كی تر‪ ،‬كۆمه‌ڵگای‬ ‫كوردستان لەباشوردا هێزێكی سیاسیی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی بەرهه‌‌منه‌هێناوه كه بتوانێت‬ ‫ئه‌م ناس����یۆنالیزمه لەگوت����ارەوە بكات‬ ‫به‌واقیعێكی مێژوویی‪ ،‬لەقس����ەوە بیکات‬ ‫بەکردە‪ .‬هێزە سیاسییەکانی کوردستان‪،‬‬ ‫بەتایبەت����ی هێ����زە دەس����ەاڵتدارەکان‪،‬‬ ‫هەڵگری گوتاری ناس����یۆنالیزمن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫خۆی����ان ناسیۆنالیس����ت نی����ن‪ ،‬زمانی‬ ‫ناسیۆنالیستانەیان هەیە‪ ،‬بەاڵم ئاکاری‬ ‫ناسیۆنالیس����تانەیان نیی����ە‪ ،‬خەون����ی‬ ‫ناسیۆنالیس����تانە هەڵدەهێن����ن‪ ،‬ب����ەاڵم‬ ‫سیاسەتی دابەزاندنی ئەو گوتارو زمان‌و‬ ‫خەونانەی����ان ب����ۆ ناو ژیانی سیاس����ی‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتی‌و فەرهەنگی نییه‌‪.‬‬ ‫مەبەس����تمان لەناس����یۆنالیزم لێرەدا‬ ‫مان����ا خراپەکان����ی ناس����یۆنالیزم نییە‪،‬‬ ‫واتە مەبەستمان ئەوە نەتەوەپەرستییە‬ ‫کوێرانەی����ە نییە ک����ە خودئه‌ڤینییه‌كی‬ ‫(نارسیزم) پەڕگیرو نەخۆش ئاراستەی‬ ‫دەکات‌و بەچاوێک����ی نزمەوە تەماش����ای‬ ‫ئەوانە دەکات کە س����ەر بەنەتەوەکەی‬ ‫خ����ۆی نی����ن‪ ،‬بەڵکو مەبەس����تمان ئەو‬ ‫ش����ێوازەیە لەبیرکردن����ەوەو ک����ردەو‬ ‫هەڵسوکەوتی سیاسی‌و کۆمەاڵیەتی کە‬ ‫خەڵکانی ن����او جوگرافیایەکی دیاریکراو‬ ‫وەک ئەندام����ی یەکس����انی نەتەوەیەکی‬ ‫سیاسی دەبینێت‪ ،‬بە ماف‌و ڕێزو ئەگەری‬ ‫یەکسانی پێشکەوتنی کۆمەاڵیەتییەوە‪.‬‬ ‫واته ناسیۆنالیزم وەک چوارچێوەیەکی‬ ‫سیاس����ی هاوب����ەش وێنادەکەی����ن‬ ‫ب����ۆ ڕێکخس����تنێکی مافپەروەران����ەی‬ ‫پەیوەندییە ناوەکییەکانی نێوان کەس‌و‬ ‫گروپ����ە جیاوازەکانی نیش����تەجێی یەک‬ ‫س����ەرزەمینی مرۆی����ی‪ ،‬وەک جۆرێ����ک‬ ‫لەشوناسی سیاس����ی گەورەترو کراوەتر‬ ‫لەشوناس����ی خێڵ‌و عەشیرەت‌و تائیفەو‬ ‫ناوچەو ھتد‪ ....‬خه‌س����ڵه‌تی س����ه‌ره‌كی‬ ‫ناس����یۆنالیزمی ناوچەی����ی‌و هه‌رێمی����ی‬ ‫لەکوردستان رێك به‌پێچه‌وانه‌ی گوتاری‬ ‫ناسیۆنالیزمه‌وه كارده‌كات‪ ،‬بەو شێوەیەی‬ ‫ئێم����ە لێ����رەدا باس����یدەکەین‪ .‬ئەوەی‬ ‫لەکوردس����تاندا دەیبینین دابه‌شكردن‌و‬ ‫پارچه‌پارچه‌كردنی جه‌سته‌ی نه‌ته‌وه‌یه‬ ‫له‌س����ه‌ر ده‌س����تی هێزه سیاسییه‌كانی‌و‬ ‫بااڵده‌ستیی ده‌سه‌اڵتدارێتی لۆكاڵییانه‌ی‬ ‫حیزبییه له‌س����ه‌ر حیس����ابی ئیجماعی‬ ‫سیاسیی‌و سه‌روه‌ریی نه‌ته‌وه‌یی‪.‬‬ ‫لەبیس����ت س����اڵی ڕاب����ردوودا‬ ‫دەس����ەاڵتدارانی کوردس����تان بەن����اوی‬ ‫نەتەوەو ناس����یۆنالیزمەوە ئەزموونێکی‬ ‫سیاسییان نیش����انداوین بەتاڵ لەهەموو‬ ‫ڕۆحیەتێکی س����ازانی نه‌ته‌وه‌یی‌و به‌های‬ ‫هاونیش����تیمانیبوون‪ .‬نیشتیمان خۆشی‬ ‫دەستەواژەیەک نەبووە هێما بۆ زادگای‬ ‫کۆمەڵێ����ک ئینس����انی خ����اوەن ماف‌و‬ ‫خاوەن ڕێزو خاوەن کەرامەتی ئینسانی‌و‬ ‫یەکسانی کردبێت‪ ،‬بەڵکو جوگرافییایەکی‬ ‫حیزبی بووە پڕ لەدەسەاڵتدارانی کۆن‌و‬

‫►‬

‫► ئاراس فەتاح‬

‫خۆی‪.‬‬ ‫ئ����ەوەی ئەمڕۆکە ه����ەردوو گوتارەکە‬ ‫لەیەکت����ر نزیکدەکات����ەوە ئەوەی����ە کە‬ ‫هەردووکی����ان ه����ەم دوو گوت����اری‬ ‫پۆپۆلیس����تین‪ ،‬ه����ەم ڕۆمانس����ی‌و هەم‬ ‫ترس����ناکیش‪ .‬هەردووکی����ان لەس����ەر‬ ‫دروستکردنی کۆمەڵێک وەهم کاردەکەن‪،‬‬ ‫کە پ����ڕن لەوێن����ەی دوژم����ن‌و ئەگەری‬ ‫سەنگەرگیریی‌و ترسی هەمەجۆر‪ ،‬بەاڵم‬ ‫خاڵیی لەهەر پێداگرتنێکی ڕاس����تەقینە‬ ‫لەس����ەر بوونی ماف‌و ڕێز‌و یەکسانیی‌و‬ ‫هاونیشتیمانیبوونی ڕاستەقینە‪ .‬هەردوو‬ ‫گوتارەکه بانگه‌شه‌ی پاراستنی فۆرمێك‬ ‫له‌س����ه‌روه‌ریی نه‌ته‌وه‌ی����ی ده‌ك����ه‌ن کە‬ ‫پاراستنی به‌و شێوه‌یه‌ی ئه‌وان ده‌یخوازن‬ ‫مەحاڵ����ە‪ ،‬چونكی نه‌عێراق����ی مالیكی‬ ‫ده‌توانێت هه‌روا به‌ئاس����انی كوردستان‬ ‫داگیربكاته‌وه����و س����ه‌روه‌ریی ده‌وڵه‌تی‬ ‫عێراق وه‌كو جاران دابمه‌زرێنێتەوه‪ ،‬نه‬ ‫كوردستانی پارتی‌و یه‌كێتیش ده‌توانێت‬ ‫س����ه‌روه‌ریی خۆی له‌فۆرم����ی ”ده‌وڵه‌ت‬ ‫لەناو ده‌وڵه‌ت“دا بۆ هه‌میشه له‌عێراقدا‬ ‫بپارێزی����ت‪ .‬هەردووکی����ان گوتاری دوو‬ ‫ده‌سه‌اڵتدارێتین كه له ناوه‌وه‌ڕا هه‌ڵگری‬ ‫خه‌سڵه‌تی سته‌مگه‌ریین‌و بۆ ده‌ره‌وه‌ش‬ ‫ب����اس له‌مافی دەس����تووری‌و یاس����ایی‬ ‫ده‌كه‌ن‪ .‬س����تراتیژی هه‌ردوو گوتاره‌كه‬ ‫بەرگریکردن����ه لەواقیعێک کە لەس����ەر‬ ‫قۆرخکردنێکی ترسناکی هەموو شێوازو‬ ‫ئامرازەکانی دەسەاڵت کاردەکات‌و بەناو‬ ‫دەریایەک بێمافی‌و بێڕێزی‌و زەلیلکردنی‬ ‫ئینسانی‌و کۆمەاڵیەتیدا تێده‌په‌ڕێت‪.‬‬ ‫ئەوەی به‌ڕای ئێمه ش����وێنی سەرنج‌و‬ ‫تێڕامان����ه ئەوەیە كه ئ����ەو دوو گوتارە‬ ‫ناسیۆنالیس����تییە بەرگ����ری لەدۆخێک‬ ‫دەکەن بەت����اڵ لەناس����یۆنالیزم خۆی‪،‬‬ ‫بەتاڵ لەمانا گشتییەکانی هاونیشتیمانی‬ ‫ڕاس����تەقینە‪ .‬بەت����اڵ ب����ه‌و مانایه‌ی كه‬ ‫نه ناس����یۆنالیزمی عێراق����ی ده‌توانێت‬ ‫قه‌ناعه‌ت به‌كورد بكات كه ئه‌و پارێزه‌ری‬ ‫ماف‌و ئازادییه‌كانێتی‌و نه‌ناسیۆنالیزمی‬ ‫كوردیش ده‌توانێت بانگه‌شه‌ی به‌رگریی‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ندیی����ه ناكوردییه‌كان بكات‪.‬‬ ‫لەئاستە مێژوویی‌و واقیعییەکەشیدا ئه‌م‬ ‫دوو گوت����اره ناسیۆنالیس����تییه خاڵیین‬ ‫لەس����ادەترین دەرکەوت����ی نەتەوەی����ی‪،‬‬ ‫یه‌كێكیان نوێنه‌رایه‌تی هیزێكی شیعیی‬ ‫ده‌كات ك����ه ده‌یه‌وێ����ت ببێت به رابه‌ری‬ ‫گوتاری ناس����یۆنالیزمی عێراقیی پاش‬ ‫به‌عس����یزم‌و ئه‌وی تریشیان كوردستانی‬ ‫به‌توركیاو ئێران‌و بە كۆمپانیا ئه‌مریكی‌و‬ ‫ئه‌وروپی‌و ناوچه‌ییه‌كان فرۆشتوه‪ ،‬لەناو‬ ‫خۆشیدا یەک دونیا جیاوازی‌و دابەشبوونی‬ ‫ترس����ناکی دروس����تکردوە‪ ،‬كه‌چی باس‬ ‫له‌پاراس����تنی به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی گه‌ل‌و‬ ‫نیشتیمان‌و سه‌روه‌ریی نه‌ته‌وه‌یی ده‌كات‪.‬‬ ‫ئێمه ش����ه‌ڕو ملمالنێی دوو گوتارو دوو‬ ‫هێز ده‌بینی����ن خاڵی لەک����ردەو ئاکارو‬ ‫سیاس����ەتێک كه تیایدا نەتەوە یەکەی‬ ‫سەرەکی‌و ئاراستەکەری هەڵسوکەوت‌و‬ ‫بیرکردنەوەی گروپە دەس����ەاڵتدارەکانی‬ ‫بێت‪ .‬هەروەها بەتاڵ لەالنی هەرەکەمی‬ ‫هاونیش����تیمانیبوون‌و مافی یەکسان بۆ‬ ‫کەس‌و گروپ����ە جی����اوازەکان‪ .‬هەردوو‬ ‫گوتارە ناسیۆنالیس����تییەکە حیكایه‌تی‬ ‫ئه‌فس����انه‌ی نه‌ته‌وه‌ی����ی ده‌گێڕن����ه‌وه‪،‬‬ ‫به‌زمانێك����ی نه‌ته‌وه‌گه‌راییه‌وه ده‌دوێن‌و‬ ‫باس له‌س����ه‌روه‌ریی نه‌ته‌وه‌یی ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫بەاڵم ش����تێک بەناوی بەرجەس����تبوونی‬ ‫نەت����ەوە لەسیاس����ەت‌و دەزگاو‬ ‫م����اف‌و تەنان����ەت لەکولت����وورو کارە‬ ‫ڕەمزییەکانیشیاندا بوونی نییە‪ .‬ئەوەی‬ ‫هەیە س����ه‌رداریی گروپێک����ی بچووک‌و‬ ‫داخراوی نیمچە مافیاییە كه‌بانگه‌ش����ه‌ی‬ ‫نوێنه‌رایه‌ت����ی نەت����ەوەو پاراس����تنی‬ ‫نیش����تیمان‌و هاواڵتییان����ی ده‌كات؛‬ ‫گروپێک‪ ،‬دەشێت لەوەدا سەرکەوتوبێت‬ ‫خ����ۆی وەک بوونەوەرێک����ی نەتەوەیی‌و‬ ‫هێزێكی نیش����تیمانی نمایشبکات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئامادەگی نیش����تیمان‌و نەتەوە لەئاکارو‬ ‫خەیاڵی سیاسی‌و کۆمەاڵیەتیدا ونه‌‪.‬‬ ‫ه����ەردوو گوتارەک����ە لەکاتێکدا پڕن‬ ‫لەچەم����ک‌و دەس����تەواژەی نەتەوەیی‌و‬ ‫زمانێ����ک ئاراس����تەیان دەکات وش����ە‬ ‫سەرەکییەکانی بریتین لەنەتەوەو خاك‌و‬ ‫سه‌روه‌ریی‌و ماف‌و ئازادی‌و یەکدەنگی‌و‬ ‫هاونیش����تیمانیبوون‪ ،‬ب����ەاڵم لەواقیعدا‬ ‫نووقمی ناو جوڵەو پراکتیکی سیاسی‌و‬ ‫دەس����ەاڵتدارێتی لۆکاڵ����ی‌و ناوچەی����ی‬ ‫داخراون‪ ،‬نەک تەنها مەسەلەی نەتەوەو‬ ‫ناسیۆنالیزم تیایاندا غائیبی ژمارە یەکن‪،‬‬ ‫بەڵکو بەگەڕخس����تنی هەموو ماش����ێنە‬ ‫گەورەکەی دەس����ەاڵتیش بەمەبەس����تی‬ ‫پاراس����تنی ش����وێنگه‌ی کۆمەاڵیەت����ی‌و‬ ‫سیاسی‌و ئابووری هەندێک کەس‌و خێزان‌و‬ ‫بنەماڵەو بازرگان‌و دەوڵەمەندە تازەکانی‬ ‫دونیای دوای کەوتنی ڕژێمەکەی سەدام‬ ‫حوسەینە‪ .‬لەڕاستیدا هەردوو گوتارەکە‬

‫ئەرکی شاردنەوەو داپۆشین‌و لێڵکردنی‬ ‫دونیایەکی واقیعییان لەسەرش����انە کە‬ ‫بۆ گۆڕین‌و ڕیفۆرکردنێکی ڕاس����تەقینە‌و‬ ‫ڕیش����ەیی دەقریش����کێنێت‪ .‬ئەرکی ئەم‬ ‫دوو گوت����ارە دروس����تکردنی دونیایەکی‬ ‫وەهمییە تەریب بەو دونیایەی لەواقیعدا‬ ‫دروس����تکراوە‪ .‬وخه‌م����ی دابینكردن����ی‬ ‫س����ه‌روه‌ری نه‌ته‌وه یی دوو حكومه‌ت بۆ‬ ‫دوو گه‌ل له‌ناو یه‌ك ده‌وڵه‌تدا‪.‬‬

‫نوێ‪ ،‬کە سیاس����ەتکردنی نانیشتیمانی‌و‬ ‫نانەتەوەی����ی کردوونی ب����ە دەوڵەمەندە‬ ‫گەورەکان����ی دوای ڕاپەڕین‪ .‬هاوش����ان‬ ‫بەم غیابە ترس����ناکەی النی هەرەکەمی‬ ‫چوارچێوەیەک����ی نەتەوەی����ی‪ ،‬لەهەموو‬ ‫ئاس����تەکاندا‪ ،‬دەسەاڵتدارانی کوردستان‬ ‫لەبیست س����اڵی ڕابردوودا ئەم واڵتەیان‬ ‫پڕک����ردوە لەوەهم����ی گەوره‌‪ .‬ڕس����تێک‬ ‫وەهم کە ویستویانە وەک ئەلتەرناتیڤی‬ ‫ئەو دونیایە نیش����انیبدەن ک����ە ڕۆژانە‬ ‫بەکردەوە دروس����تیانکردوە‌و ئینس����انی‬ ‫ئێمەی����ان ب����ە گەم����ە ناش����یرینەکانی‬ ‫ن����اوی مه‌حکومک����ردوە‪ .‬لیس����تی ئەو‬ ‫وەهمانەی دەس����ەاڵتداران لەکوردستاندا‬ ‫دروس����تیانکردوە هێجگار درێژه‪ ،‬ئێمە‬ ‫لێ����رەدا تەنها هێما بۆ هه‌ندێك له‌وەهمە‬ ‫هەرە سەرەکییەکان دەکەین‪:‬‬

‫ئەو گوتارە‬ ‫ناسیۆنالیستییەی‬ ‫ئەمڕۆکە‬ ‫لەکوردستاندا‬ ‫ئامادەیەو ئەو‬ ‫دەرکەوتانەی‬ ‫لەم ماوەیەدا‬ ‫بینیمان‪ ،‬ھیچیان‬ ‫گوتاری ئازادکردنی‬ ‫ھۆشیاری ئینسانی‬ ‫ئێمە نین لەو‬ ‫وەهمانەی بەدەوریدا‬ ‫دروستکراون‬ ‫‪-١‬وەهمی دروستکردنی دەوڵەت‪.‬‬ ‫‪ -٢‬وەهمی دروستکردنی یەکێتییەکی‬ ‫نەتەوەی����ی ناوەک����ی‌و دروس����تكردنی‬ ‫ته‌بایی نه‌ته‌وه‌یی( ب����ۆ نموونە وەهمی‬ ‫یەکگرتنەوەی ئیدارەکان)‪.‬‬ ‫‪-٣‬وەهمی بونیادنانی دیموکراسیەت‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگایه‌كی پلوراڵی سیاسیی‪.‬‬ ‫‪ -٤‬وەهم����ی س����ه‌روه‌ری یاس����او‬ ‫لێکجیاکردنەوەی دەسەاڵتەکان‪.‬‬ ‫‪-٥‬وەهم����ی جیاکردن����ەوەی حی����زب‌و‬ ‫دەوڵەت‌و کۆمەڵگا لەیەکتری‪.‬‬ ‫‪-٦‬وەهمی بونیادنانی لەشکرو میدیاو‬ ‫دەزگای نیش����تیمانی تر بۆ خۆپاراستن‬ ‫لەدوژمن‪.‬‬ ‫‪-٧‬وەهمی گه‌ش����ه‌ی ئابووری‌و کردنی‬ ‫کوردستان بە دوبەی‪.‬‬ ‫‪-٨‬وەهم����ی بوون����ی دیپلۆماس����یەتی‬ ‫کوردی چاالک‌و پسپۆر‪.‬‬ ‫‪-٩‬وەهمی داننان بەگه‌نده‌ڵی‌و هەڵه‌كان‌و‬ ‫هەوڵدان بۆ چارەسەرکردنیان‪.‬‬ ‫‪-١٠‬وەهمی کارامەی����ی‌و پڕئه‌زموونی‌و‬ ‫حەکیمی سەرکردەکان‪.‬‬ ‫هەریەکێ����ک لەم وەهمانە کۆڵەکەیەک‬ ‫لەکۆڵەکە س����ەرەکییەکانی ئەو گوتارە‬ ‫ناسیۆنالیس����تییەیە ک����ە ئەمڕۆک����ە‬ ‫لەکوردس����تاندا کاردەکات‪ .‬ئیش����ی ئەم‬ ‫وەهمان����ە ئەوەب����ووە دونیایەکی تەریب‬ ‫ب����ەو دونی����ا واقیعیی����ە دروس����تبکەن‬ ‫ک����ە لەکوردس����تاندا ڕۆژان����ە لەپ����اڵ‬ ‫بێمافی‌و دزی‌و جەردەی����ی‌و گەندەڵیدا‬ ‫دروس����تكراوە‪ .‬ئەم وەهمان����ە لەفۆرمی‬ ‫مژدەو تەماحی مێژووییدا نمایشکراون‌و‬ ‫بەشێوەیەکی سیسته‌ماتیكی خراونەتە‬ ‫شوێنی ئەو واقیعە ناشیرینەی بەکردەوە‬ ‫دروس����تکراوە‪ .‬بەکورتی ئ����ەو وەهمانە‬ ‫خەریکی دروستکردنی واقیعێکی بەدیلن‬ ‫ب����ۆ ئەو واقیعەی کە ئامادەیە‪ ،‬ئەرکیان‬ ‫ڕێگرتن����ە لەبینینی ئ����ەوەی کە هەیەو‬ ‫دروستکراوە لەڕێگای تەماشاکردنی ئەو‬ ‫واقیعەوە کە لەڕێ����گای ئەو وەهمانەوە‬ ‫باس لەدروستبوونی دەکرێت‪.‬‬ ‫خاڵێ����ک دەمانەوێت لێ����رەدا بەوردی‬ ‫قس����ەی لەس����ەربکەین تێکەڵنەکردنی‬ ‫چەمکی ”وەه����م“‌و چەمک����ی “درۆ“یە‬ ‫بەیەکت����ری‪ .‬وەه����م‌و درۆ دوو چەمکی‬ ‫جی����اوازن‌و تێکەڵکردنی����ان ڕێگ����ەی‬ ‫ئەوەمان لێدەگرن وردترو زانستییانەتر‬

‫لەدونیا بڕوانین‪ .‬درۆ مانای ئینکارکردنی‬ ‫هەقیقەته‪ ،‬ئەوەی ل����ەدرۆدا ڕوودەدات‬ ‫ئەوەیە کە هەقیقەتێک ئینکاردەکرێت‪،‬‬ ‫بەدرۆ دەش����اردرێتەوە‪ ،‬دیوی ئەودیوی‬ ‫ش����تەکان نیش����انئەدرێت ک����ە خودی‬ ‫ش����تەکان خۆیان نی����ن‪ .‬هەرچی وەهمە‬ ‫پەیوەندییەک����ی تری ب����ە هەقیقەتەوە‬ ‫هەیە‪ ،‬وەه����م ئینکارکردن����ی هەقیقەت‬ ‫نییە‪ ،‬لەوەهمدا هەقیقەت ئینکارناکرێت‪،‬‬ ‫بەڵکو ئیش����ی وەهم ئەوەیە خۆی وەک‬ ‫هەقیقەتێکی تر نمایشبکات‪ .‬بە مانایەک‬ ‫لەماناکان وەهم کۆمەڵێک وێنەی ناڕاستە‬ ‫کە خۆیان وەک هەقیقەت نیشانئەدەن‪.‬‬ ‫ئەرک����ی وەهم ئەوەیە واب����کات خەون‌و‬ ‫چاوەڕوانیی شوێنی هەقیقەت بگرێتەوە‪،‬‬ ‫نەهێڵێت ئەوەی هەیە ببینرێت‌و لەشوێنی‬ ‫ئەودا هەندێک ش����تی تر پێشنیاربکات‬ ‫کە گوایە بەڕێوەن‌و دێن‪ .‬ئاشکراکردن‌و‬ ‫ڕووتکردنەوەی درۆ کارێکی ئاس����انترە‪،‬‬ ‫لەهەڵوەشاندنەوەی وەهم‌و شیکردنەوەی‬ ‫ئ����ەو دونیای����ەی ک����ە وەه����م هەوڵی‬ ‫ش����اردنەوەی دەرکەوت����ە جیاوازەکانی‬ ‫ئ����ەدات‪ .‬نیش����اندانی وەهمبوونی وەهم‬ ‫لەنیشاندانی درۆبوونی درۆ زەحمەتترە‪.‬‬ ‫لەدۆخی کوردستاندا ڕۆڵی ئەو وەهمانەی‬ ‫لەسەرەوە باس����مانکرد ئەوەیە نەهێڵن‬ ‫هەقیقەتی ئ����ەو دونیایە تێبگەین کە لە‬ ‫کۆمەڵگای ئێمەدا دروستکراوە‪ .‬یەکێک‬ ‫لەئەرکە ه����ەرە گرنگەکانی ئەو گوتارە‬ ‫ناسیۆنالیستییەی ئەمڕۆکە لەکوردستاندا‬ ‫ئامادەی����ە درێژەدانە بەیەکێک یان زیاد‬ ‫لەیەکێ����ک ل����ەو وەهمانەی س����ەرەوە‪،‬‬ ‫دانان����ی ئ����ەو وەهمانەی����ە لەش����وێنی‬ ‫هەقیقەتە تاڵەکانی ئەوەی ئەمڕۆ هەیەو‬ ‫سەروەرکراوە‪.‬‬ ‫گوتاری ناسیۆنالیستی‌و‬ ‫واقیعێکی بریندار‬ ‫ئ����ەو واقیع����ەی ک����ە تاکەک����ەس‌و‬ ‫گروپەکانی کۆمەڵگای ئێمە تیایدادەژین‪،‬‬ ‫ل����ەڕووی دەرون����ی‌و کۆمەاڵیەت����ی‌و‬ ‫سیاس����ییەوە‪ ،‬واقیعێک����ی پ����ڕ ئازارو‬ ‫پەژارای����ە‪ .‬تەحەمولکردن‌و قبووڵکردنی‬ ‫کارێکی زەحمەت‌و بریندارکەرە‪ ،‬ئەرکی‬ ‫ئەو وەهمانەی کە باس����مانکرد بریتییە‬ ‫لەئاوپرژێنکردن����ی ئەو برینانە بە مژدەو‬ ‫تەم����اح‌و بەڵێنی ئایندەیی‪ .‬ئێمە ناڵێین‬ ‫ئەو برین‌و پەژارانە ناکرێت بەشێوەیەکی‬ ‫مێژووییترو واقیعیانەترو بەرپرسیارانەتر‬ ‫بەپێچەوان����ەوە‬ ‫چارەس����ەربکرێن‪،‬‬ ‫ڕیفۆرمک����ردن‌و پیادەکردنی گۆڕانکاریی‬ ‫ڕیشەیی لەو سیستمەدا کە دروستکراوە‪،‬‬ ‫شاڕێگای ئەم چارەسەرەیە‪ ،‬بەاڵم ئەوەی‬ ‫لەئاس����ۆی بیرکردنەوەی دەسەاڵتداراندا‬ ‫نیی����ە تێپەڕین����ە ب����ەم ڕێگای����ەدا‪.‬‬ ‫دروس����تکردنی ئ����ەو وەهمان����ە خۆیان‬ ‫یەکێک����ن لە ئام����رازە س����ەرەکییەکانی‬ ‫ڕێگرت����ن لەب����ەردەم دۆزین����ەوەی‬ ‫چارەسەری ڕاستەقینە بۆ بڕێکی زۆری‬ ‫ئەو برین‌و پەژارە سیاسی‌و کۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫نەتەوەییان����ەی لەئارادان‪ .‬لەڕاس����تیدا‬ ‫دەکرێ����ت هەنگاوێ����ک زیات����ر بڕۆینەوە‬ ‫پێش����ەوەو بڵێین ئەرکی دروستکردنی‬ ‫ئ����ەو هەم����وو وەهم����ە بەئەبەدیکردنی‬ ‫ئەوەی����ە ک����ە دروس����تکراوە‪ ،‬ڕێگرتنە‬ ‫لەگۆڕانی‌و پاراستنیەتی بۆ هەتاهەتایە‪.‬‬ ‫ئ����ەو گوت����ارە ناسیۆنالیس����تییەی لەم‬ ‫ماوەیەدا بینیمانن هەموویان باز بەسەر‬ ‫هەموو ئ����ەم بری����ن‌و پەژارەو کێش����ە‬ ‫سیاسی‌و کۆمەاڵیەتییانەدا ئەدەن‌و فوو‬ ‫بە دوکەڵی جەنگێک����دا دەکەن کە ئەو‬ ‫ناسیۆنالیزمە بۆ بەرهەمهێنانی تاریکی‌و‬ ‫لێڵکردنی دونیا پێویستی پێیەتی‪.‬‬ ‫بەمانایەک����ی دیک����ە ئ����ەو گوت����ارە‬ ‫ناسیۆنالیستییەی ئەمڕۆکە لەکوردستاندا‬ ‫ئامادەی����ەو ئ����ەو دەرکەوتان����ەی ل����ەم‬ ‫ماوەی����ەدا بینیمان‪ ،‬ھیچی����ان گوتاری‬ ‫ئازادکردنی ھۆشیاری ئینسانی ئێمە نین‬ ‫لەو وەهمانەی بەدەوریدا دروستکراون‪،‬‬ ‫بەڵکو بەندکردن‌و چەسپاندنی زیاتریانە‬ ‫لەن����او ئەو دونیا پ����ڕ لەدووکەڵ کراوە‪.‬‬ ‫یەکێ����ک لەئەرکە زۆرەکان����ی تری ئەم‬ ‫گوت����ارە ناسیۆنالیس����تییە ئەوەی����ە‬ ‫هەقیقەتی ئەو پەیوەندییە بش����ارێتەوە‬ ‫ک����ە لەنێوان دەس����ەاڵتدارو ئینس����انی‬ ‫سادەی کۆمەڵگای ئێمەدا دروستبووە‪.‬‬ ‫ئەگەر مالیکی ئەگەری هەڕەش����ەیەکی‬ ‫گەورەبێت لەس����ەر کوردس����تان‪ ،‬ئەوا‬ ‫سروشی ئەو پەیوەندییەش کە دەسەاڵت‬ ‫بە ئینسانی ئێمەوە گرێدەدات واقیعێکی‬ ‫پ����ڕ مەترس����ییە‪ .‬ئ����ەم پەیوەندیی����ە‬ ‫پەیوەندییەکی زەلیلک����ەرو ئیهانەکەرو‬ ‫گرگنک����ەرە‪ .‬پەیوەندییەک����ە لەس����ەر‬ ‫بێنرخکردنی ئینسانی ئێمە کاردەکات‪،‬‬ ‫هەس����تی ئەوەی تێدا دروستدەکات کە‬ ‫لەبەردەم دەس����ەاڵتداراندا زۆر بچووک‌و‬ ‫بێماناو بێقورساییە‪...،‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )355‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/11‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫‪13‬‬

‫ساالر جاف‬

‫دیس����انەوە ش����اهیدی داڕوخان����ی‬ ‫پایەیەکی تری نەریت����ی کۆمەاڵیەتی‬ ‫کۆمەڵگەی کوردەواری بوین‪ ،‬دیسانەوە‬ ‫ل����ەروی تۆڵەکردنەوەو رش����تنی رقی‬ ‫دڵمان بەرامبەر چواردەور‪ ..‬ژمارەیەکی‬ ‫نوێ����ی پێوانەییم����ان تۆمارکرد‪ ،‬ئێمە‬ ‫ئێس����تا لەکۆمەڵگایەک����دا دەژین (‬ ‫کە دەرگا دەکەینەوە‪ ،‬کە تەلەفزیۆن‬ ‫ئی����ش پێدەکەین‪ ،‬ک����ە دەنگی رادیۆ‬ ‫دێت‪ ،‬کە مۆبایل وەاڵمدەدەینەوە‪ ،‬کە‬ ‫کۆمپیوتەرەک����ە هەڵدەکەین) دەبێت‬ ‫خۆمان ئامادەبکەین بۆ داخورپانێکی‬ ‫نوێ‪ ،‬دەبێت پێش هەمو ئەو ش����تانە‬ ‫وەها لێکبدەینەوە کە ئێستا شتێکی‬ ‫ناکاو‌و نەخوازراو رودەدات‪ ،‬ئینجا دواتر‬ ‫دەست بەرین بۆ یەکێک لەوانە‪.‬‬ ‫کۆتای����ی هەفت����ەی راب����ردو کورد‬ ‫زمان ش����اهیدی تراژیدیایەکی تر بو‪،‬‬ ‫تراژیدیای����ەک ک����ە پێش����تر من وەک‬ ‫خۆم هاوش����ێوەیم نەبینیوە‪ ،‬ئەویش‬ ‫القەکردن����ی گەنجێ����ک تەنه����ا لەبەر‬ ‫ئەوەی کچێکی خۆشویس����توە‪ ،‬تەنها‬ ‫لەبەر ئەوەی دەس����تێکی ترس����اوی‬ ‫ب����ەر دەس����تی ش����ەرمنی کچێ����ک‬ ‫کەوت����وە‪ ،‬تراژیدیای����ەک بەپێوانەی‬ ‫کۆمەڵگەی کوردی لەکوشتن خراپتر‪،‬‬ ‫بەپێوانەی جیهانی س����ێیەم س����ەدان‬ ‫جار ئازارەکەی لەمەرگ بەس����وێترە‪،‬‬ ‫ئەوی����ش (القەک����ردن‌و وێنەگرت����ن‌و‬ ‫دوات����ر باڵوکردنەوە) لەپێناوی چیدا؟‬ ‫بۆ کڕینەوەی ش����ەرەف‪ ..‬شەرەفێک‬ ‫هێشتا خاوەن شەرەفیش نازانێت ئایا‬ ‫تکاوە یان لەقاوە‪.‬‬ ‫ئەوەی ئەو دیمەنەی بینیبێت دەزانێت‬ ‫ئێمە کۆمەڵگایەکی چەند بەئەزمون‌و‬ ‫ش����ارەزاوو لێزانین لەتۆڵەکردنەوەدا‪،‬‬ ‫گرنگی����ش نی����ە کارەس����اتەکە‬ ‫‌لەک����وێ‌و کام پارچەی کوردس����تاندا‬ ‫روی����داوە‪ ،‬بەڵک����و گرنگت����ر ئەوەیە‬

‫لەکۆمەڵگایەک����دا روی����داوە ک����ە‬ ‫هاوخوێنمانەو هاونەریت‌و هاو کلتورو‬ ‫زم����ان‌و تەنان����ەت رەنگمان����ە‪ ،‬بۆیە‬ ‫لەهەرکوێی����ەک رویدابێ����ت ش����ایەنی‬ ‫هەڵوەس����تە لەس����ەرکردنی جدییەو‬ ‫دەبێت بپرسین ئەمە چیە لەکۆمەڵگای‬ ‫کوریدا دەگوزەرێت؟‪.‬‬ ‫ئێس����تا لەگ����ەڵ پێش����کەوتن‌و‬ ‫کران����ەوەی کۆمەڵگەی کوردی لەهەر‬ ‫چوارپارچەکەی کوردس����تاندا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دیوێک����ی تری تاریک هەیە کە بەالیدا‬ ‫تێدەپەڕی����ن‌و هەس����تی پێناکەی����ن‪،‬‬ ‫دیوێک خ����ۆی لەتۆڵەکردنەوەو رق‌و‬ ‫کین����ەدا دەبینێت����ەوە‪ ،‬دیوێ����ک کە‬ ‫ئێم����ە ئەوەندەی س����ەرقاڵی ش����تە‬ ‫بەرچاوەکان بوی����ن‪ ،‬ئەوەندە بیرمان‬ ‫لێنەکردوەتەوەو بەالیدا نەڕۆش����توین‪،‬‬ ‫ئەوی����ش نەبونی گیان����ی لێبوردەیی‌و‬ ‫هەمیش����ە لەس����ەنگەردا بون بوە بۆ‬ ‫تۆڵەکردنەوە‪.‬‬ ‫کوش����تنی دوعاو لەرێ‪ ،‬کارەساتی‬ ‫س����ەربڕینی خێزانەکەو پێش����تریش‬ ‫تەقەکردن����ی نێچی����ر لەخێزانەک����ەی‬ ‫خ����ۆی‌و دەی����ان کارەس����اتی ت����ری‬ ‫هاوش����ێوەو دواتریش����یان القەکردنی‬ ‫گەنجێک (لەقوژبنێکی کوردس����تان)‪،‬‬ ‫دەریدەخ����ات هەمیش����ە تارماییەکی‬ ‫تۆڵەو رق لە دڵ����ی لەناو کۆمەڵگەی‬ ‫کوردیدا خۆی حەشارداوە‪.‬‬ ‫تازە کارەساتێکی تر لەکۆمەڵگەی‬ ‫کوردیدا روی����دا‪ ،‬راگەیاندنی کەمپین‌و‬ ‫ئیمزاکۆکردن����ەوە‌و خۆپیش����اندان‌و‬ ‫‌بەیاننام����ە‪ ..‬دەرون����ی داڕوخ����اوی‬ ‫گەنجێ����ک تیمار ناک����ەن‪ ،‬گەنجێک‬ ‫کە هێش����تا لەس����ەرەتای تەمەندایەو‬ ‫س����ەدان هیوای لەخۆی����دا بنیاتناوە‪،‬‬ ‫کەچ����ی لەپڕێک����دا کۆمەڵێ����ک ک����ە‬ ‫‌نایانەوێ����ت تێبگ����ەن‌و چاوی����ان‬ ‫لەئاس����ت هەم����و گۆڕانکاریی����ەک‬

‫کوشتنی دوعاو‬ ‫لەرێ‪ ،‬کارەساتی‬ ‫سەربڕینی‬ ‫خێزانەکەو‬ ‫پێشتریش‬ ‫تەقەکردنی نێچیر‬ ‫لەخێزانەکەی‬ ‫خۆی‌و دەیان‬ ‫کارەساتی‬ ‫تری هاوشێوەو‬ ‫دواتریشیان‬ ‫القەکردنی گەنجێک‬ ‫(لەقوژبنێکی‬ ‫کوردستان)‪،‬‬ ‫دەریدەخات‬ ‫هەمیشە‬ ‫تارماییەکی تۆڵەو‬ ‫رق لە دڵی لەناو‬ ‫کۆمەڵگەی کوردیدا‬ ‫خۆی حەشارداوە‬

‫داخس����توەو بە بیرکردن����ەوەی خێڵ‬ ‫بڕی����اردەدەن‪ ،‬دەیڕفێنن‌و بەبس����تێک‬ ‫گۆش����تی پیس����ی ناوگەڵیان شەقێک‬ ‫هەڵ����ەدەن لەهەمو ئومێدەکانی‪ ،‬ئێمە‬ ‫ئێستا ئەو گەنجە لەدیمەنێکی داماویی‌و‬ ‫کەسیفبوی دەست کۆمەڵێک گورگی‬ ‫برس����ی دەبینین‪ ،‬بەاڵم لێکدانەوەمان‬ ‫ب����ۆ ئەوە نیە کە تا چەند س����اڵی تر‬ ‫‪ ،‬ت����ا چەند س����ەدەی تر‪ ،‬ت����ا چەند‬ ‫قیامەت‌و حەش����ری تر‪ ،‬ئ����ەو گەنجە‬ ‫لەناو بازنەی ب����ێ ئومێدی‌و داڕوخان‬ ‫دەژی‪ ،‬تێناگەین ک����ە یادەوەرییەکان‬ ‫هەمیش����ە جەهەنمێکی تاودراون‌و بێ‬ ‫ئەوەی ئێمە هەس����ت بە تینێکیش����ی‬ ‫بکەی����ن‪ ،‬ل����ە ناخ����ەوە قوربانییەکی‬ ‫دەس����تی کۆمەڵگایەک����ی تۆڵەس����ێن‬ ‫دەس����وتێنێت‪ ،‬بیرم����ان نامێنێت کە‬ ‫ل����ەم رۆژەدا لەکۆمەڵ����گای ئێمە چی‬ ‫تاوانێکی گەورە بەرامبەر بەکەرامەتی‬ ‫کەس����ێتی مێردمنداڵیک ک����راوەو تا‬ ‫ئەبەد وەک تێزاب بەگەرویدا دەچێتە‬ ‫خ����وارەوە‪ ،‬ئێمە ل����ە کۆمەڵگایەکی‬ ‫ئەوەندە بی����ر کورتداین‪ ،‬هیچمان بیر‬ ‫نامێنێت‪ ..‬هیچ‪.‬‬ ‫کاتی ئەوە هاتوە ک����ە کۆمەڵگەی‬ ‫ک����وردی فێ����ر بکرێت ش����تێک هەیە‬ ‫ناوی یاسایە‪ ،‬کۆمەڵگا لەو بەدبینییە‬ ‫کۆمەاڵیەتییە دەربهێنرێت‪ ،‬کە پێیوایە‬ ‫تەنها خۆی دەتوانێت تۆڵە بکاتەوە‪،‬‬ ‫ئەم دیمەن����ە تراژیدییایەی گەنجەکە‬ ‫پێماندەڵێت‪ ،‬هێشتا کەسانێک هەن‌و‬ ‫دەیانەوێ����ت خۆی����ان ببن����ە دادوەر‌و‬ ‫دیمەنەکان����ی ن����او دادگا خۆی����ان‬ ‫دایبڕێژن‪ ،‬بێگومان لەوەها کاتێکیشدا‬ ‫ئ����ەوەی لێبەرهەمدێت ک����ە بینیمان‪،‬‬ ‫بۆیە پێش هەمو ش����تێک پێویس����تە‬ ‫کۆمەڵگەی کوردی دابماڵرێت لەهەمو‬ ‫نەریتێک����ی ش����ەڕەنگێزی پێش����تری‬ ‫خۆی کە دەس����ت‌و پەنجەی لە گەڵدا‬ ‫نەرمکردبێت‪ ،‬نەریتێک کە ش����ەرەف‬ ‫هەمو ش����تێکی خێزان����ەو رەهاییەت‬ ‫دەدەن بە هەم����و تۆڵەکردنەوەیەک‪،‬‬ ‫بێ ئەوەی بزانن شتێک هەیە بەناوی‬ ‫یاس����اوەو لەوێ����دا دیاریدەکرێت کێ‬ ‫تاوانبارەو باجەکەی چییە‪.‬‬

‫ دالوه‌ر عه‌لی سوفی‌‬ ‫له‌ماوه‌ی���ه‌ك له‌مه‌وپێش���ه‌وه‌ هه‌اڵی‬ ‫به‌پایته‌ختبونی سلێمانی بوه‌ به‌ بانگ‌و‬ ‫ئه‌درێ به‌گوێماندا تا ده‌س���ت له‌ده‌ستو‬ ‫قوه‌ت له‌خ���وا په‌رله‌مان���ه‌ داماوه‌كه‌ی‬ ‫خۆمان ده‌نگی ب���ۆدا چونكه‌ بڕیارێكی‬ ‫كه‌م مه‌س���ره‌ف بوو‪ ،‬هیچ���ی تێناچێ‪.‬‬ ‫له‌م مه‌سه‌له‌یه‌ نه‌گه‌ش���تم سلێمانی نه‌‬ ‫پاریس���ه‌ خاوه‌نی ڤیرسای‌و لۆڤه‌ربێت‪،‬‬ ‫نه‌ سانپترۆسبورگه‌‪ ،‬خاوه‌نی ئه‌رمیتانج‬ ‫بێت‪ .‬سلێمانی جگه‌ له‌ته‌مه‌نه‌ گه‌نجه‌كه‌ی‪ ،‬‬ ‫هه‌میشه‌ له‌به‌ر سه‌ركێشی‪ ،‬حسابی الی‬ ‫حسابگه‌ران س���ه‌ختبوه‌ هه‌ر سلێمانی‬ ‫بوو ئینگلیز بۆردومانی كرد‪ ،‬به‌رده‌ركی‬ ‫س���ه‌را چینه‌دی‪ ،‬شه‌شی ئه‌یلول‪ ،‬نۆی‬ ‫حوزه‌یران‪ ،‬حه‌ڤده‌ی‌ ش���وبات‪ ،‬خواش‬ ‫ئه‌زانێ‌ رۆژگار چیت���ری بۆ هه‌ڵگرتوه‌‪،‬‬ ‫دیكتاتۆره‌ك���ه‌ی عۆج���ه‌ش‪ ،‬دانی به‌و‬ ‫سه‌ركێشییه‌ی سلێمانیدا نابو(سلیمانیه‌‬ ‫مدینه‌ صعبه‌) واته‌ ش���ارێكی قورس���ه‌‬ ‫ره‌نگه‌ بۆ ئ���ه‌و رۆژگاره‌ ئه‌و ناوه‌ جێی‬ ‫فیزیش بوب���ێ‪ ،‬مه‌دالیایه‌كی كه‌م نه‌بو‬ ‫به‌سنگی سلێمانییه‌وه‌‪ ،‬فاشیستێ بیدا‬ ‫له‌س���نگی له‌به‌ر ئه‌وه‌ی لێی ئه‌ترسێ‪.‬‬ ‫ره‌نگه‌ پێویستیشی به‌وه‌ نه‌بوبێ‌ پێیبڵێن‬ ‫به‌ریش���ی مه‌ردانه‌ت قه‌سه‌م‪ ،‬ئه‌م شاره‌‬ ‫نه‌ خاوه‌نی س���ه‌نته‌رێكی لێكۆڵینه‌وه‌ی‬ ‫جیهانییه‌‪ ،‬ن���ه‌ ئه‌كادیمیایه‌كی هونه‌ری‬ ‫تێدایه‌‪ ،‬نه‌ خاوه‌ن���ی هۆڵێكی ئۆپێرای‬ ‫گه‌وره‌ی���ه‌‪ ،‬ن���ه‌ ریزبه‌ن���دی زانكۆكانی‬ ‫له‌ری���زی پێش���ه‌وه‌ن‪ ،‬ئیت���ر بیكه‌ن یا‬ ‫نه‌یكه‌ن به‌ پایته‌ختی رۆشنبیری چییه‌‪ ،‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ له‌و په‌نده‌ كوردیی���ه‌ ئه‌چێت (‬ ‫وتیان حوشتر كوڕت بوو‪ ،‬وتی بوو نه‌بو‬ ‫كه‌ڕه‌پو‪ ،‬من كۆڵی خۆم به‌ كۆڵمه‌وه‌یه‌)‪.‬‬ ‫به‌اڵم دۆس���تینه‌ پایته‌خت كه‌ره‌س���ه‌و‬ ‫كۆڵه‌ك���ه‌ی خۆی هه‌یه‌‪ ،‬به‌قس���ه‌ی زل‬ ‫نابێت چونكه‌ قسه‌ ناچێته‌ گیرفانه‌وه‌و‬ ‫كه‌س���یش تێر ناكات‪ .‬سلێمانی توڕه‌یه‌‬ ‫به‌ پایته‌ختبون ئاش���ت نابێته‌وه‌چه‌ند‬ ‫به‌رپرس���ی حیزبی‌و حكوم���ی كوڕانی‬ ‫سابونكه‌ران‌و كانێس���كان‌و حاجیحانن‪،‬‬ ‫چه‌ند سینه‌ماو ش���انۆتان تێدا كرده‌وه‌‬

‫►‬

‫خۆزگه‌ نه‌تانكردایه‌‬ ‫پایته‌خت كه‌ره‌سه‌و‬ ‫كۆڵه‌كه‌ی خۆی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌قسه‌ی زل‬ ‫نابێت چونكه‌ قسه‌‬ ‫ناچێته‌ گیرفانه‌وه‌و‬ ‫كه‌سیش تێر‬ ‫ناكات‪ .‬سلێمانی‬ ‫توڕه‌یه‌ به‌‬ ‫پایته‌ختبون ئاشت‬ ‫نابێته‌وه‌‬ ‫خۆی سێ س���ینه‌مای تێدابو دوانیتان‬ ‫روخاند كه‌ بوبون به‌ كلتوری شار‪ ،‬كه‌س‬ ‫ف���زه‌ی لێوه‌ نه‌هات‪ ،‬ماڵه‌كه‌ی ش���ێخی‬ ‫خاڵ ك���ه‌ كتێبخانه‌یه‌ك���ی ده‌وڵه‌مه‌ندو‬ ‫نایابیش���ی تێداب���و ئێس���تا گه‌راجه‌‪،‬‬ ‫ده‌ستنوس���ه‌كانی كتێبخانه‌ی ئه‌وقاف ‬ ‫ئه‌دزرێ���ن‌و ئه‌فرۆش���رێن به‌مۆزه‌خانه‌ی‬ ‫سوڵتان‪ ،‬كه‌س له‌گوڵ كاڵتری پێنه‌وترا‪،‬‬ ‫ئاماده‌ییه‌ك���ی كچ���ان ئه‌ڕوخێن���رێ‬ ‫ئه‌خرێته‌ س���ه‌ر ئوتێلێكی گه‌شتیاری‪،‬‬ ‫به‌پایته‌ختبون به‌بڕیارێكی ناو هۆڵێكی‬ ‫گ���ه‌رم نابێت‪.‬برایینه‌ ش���اری كراكۆفی‬ ‫پۆڵه‌ندی مێژوی زیاتر له‌هه‌زار س���اڵی‬ ‫نوسراوه‌ی هه‌یه‌ پێنچ زانكۆی گه‌وره‌ی‬

‫تێدایه‌ حه‌وتسه‌دوشه‌س���ت كتێبخانه‌ی‬ ‫تێدایه‌ چل‌و هه‌شت سینه‌ماو بیست‌و دو‬ ‫ش���انۆو یانزه‌ هۆڵی ئۆپێرای مۆسیقای‬ ‫تێدایه‌ جگ���ه‌ له‌چه‌ندین ش���وێنه‌واری‬ ‫مێژویی‪ ،‬جگه‌ له‌كانێكی خوێ كه‌ كاتی‬ ‫خۆی كه‌ له‌ هه‌شتس���ه‌دو په‌نجاس���اڵ‌‬ ‫پێش ئێستا سه‌رچاوه‌ی ئابورییان بوه‌‪.‬‬ ‫كه‌نیس���ه‌ی دووبرای تێدای���ه‌ كه‌ چۆته‌‬ ‫س���ه‌ر كلتوری جیهان‪ ،‬هێش���تا نه‌بوه‌‬ ‫به‌ش���اری رۆش���نبیری نه‌ك پایته‌خت‪.‬‬ ‫بۆیه‌ ره‌نگه‌ ئه‌وان���ه‌ی هونه‌رمه‌ند بون‪،‬‬ ‫یان خاوه‌ن قه‌ڵه‌م بون‪ ،‬یا رۆش���نبیر‪،‬‬ ‫به‌وانه‌شه‌وه‌ كه‌ له‌ ژیاندا نه‌ماون‪ ،‬ئێستا‬ ‫له‌ژیاندابونایه‌ له‌م بڕیاره‌ توڕه‌ ئه‌بون‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر مێ���ژو بگه‌ڕایه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬له‌وانه‌بو‬ ‫بله‌ به‌ده‌س���تی خۆی كاڵێ‌و جوامێری‬ ‫ش���اربه‌ده‌ربكردایه‌ یا نه‌یهێشتایه‌ كه‌س‬ ‫ش���یرین به‌هاره‌ بكاته‌ گۆرانی‌و بیڵێ‪.‬‬ ‫یاخ���ود مه‌ح���وی س���ه‌ری لێئه‌ش���ێوا‬ ‫نه‌یئه‌زانی خانه‌قاك���ه‌ی به‌ چ ره‌نگێك‬ ‫بۆیه‌ ب���كات‪ ،‬تۆ بڵێ���ی بچوایه‌ بۆالی‬ ‫سه‌ركرده‌یه‌ك تا بڕێك پاره‌ وه‌ربگرێت‬ ‫بۆ كچه‌كه‌ی یا پۆس���تێك بۆ كوڕه‌كه‌ی‬ ‫یا س���ه‌ری خۆی هه‌ڵئه‌گ���رت‌و له‌داخدا‬ ‫مه‌حبوبه‌شی به‌ جێئه‌هێشت‪ .‬له‌وانه‌بو‬ ‫بێك���ه‌س په‌نجه‌ی نه‌كردای���ه‌ به‌چاوی‬ ‫ئه‌دمۆن���زدا‪ .‬له‌یه‌كێكی دیكه‌ توڕه‌بوایه‌‬ ‫له‌جێی بیس���ت‌و حه‌وت س���اڵه‌ بیست‌و‬ ‫دوس���اڵه‌یه‌كی بنوسیایه‌‌و له‌داخدا جێی‬ ‫بهێشتینایه‌‪.‬س���لێمانی نایه‌وێت بیكه‌ن‬ ‫به‌پایته‌خ���ت‪ ،‬خۆ ك���ه‌ نه‌جمه‌دین مه‌ال‬ ‫كه‌ش���تییه‌كه‌ی نوحی كردبو به‌ته‌كییه‌‬ ‫تیشكی خۆینده‌واری تێدا په‌خش ئه‌كرد‬ ‫شاری رۆشنبیریش نه‌بو نه‌ك پایته‌خت‪،‬‬ ‫ئێستا بوایه‌ ده‌رگاكه‌ی كلۆم كرابو‪.‬‬ ‫ئازی���زان س���لێمانی پایته‌خت���ی‬ ‫رۆش���نبیری نه‌بو‪ ،‬كه‌ شه‌شی ئه‌یلول‌و‬ ‫نۆی حوزه‌ی���ران‌و حه‌ڤده‌ی ش���وبات‪.‬‬ ‫قه‌تلوعامی تێدا كرا‪ .‬به‌عه‌وله‌س���یس‌و‪،‬‬ ‫ئه‌خت���ه‌رو‪ ،‬له‌یال قاس���م‌و‪ ،‬ئه‌كره‌می‬ ‫حه‌پسه‌و‪ ،‬رێژوان‪ ،‬شه‌هیده‌ پچكۆله‌كه‌ی‬ ‫ش���ار‪ ،‬ئه‌ڵێن دوای ئه‌وه‌ی‌ شاره‌كه‌تان‬ ‫ب���و ب���ه‌ پایته‌خت كوڕه‌كان���ی هه‌ردی‬ ‫م���ه‌زن ئیتر حه‌س���یر مه‌ی���ان ناكرێن‪،‬‬

‫ده‌س���تی لێمه‌ده‌ن با پایته‌خت نه‌بێ‌‪،‬‬ ‫هه‌ردی خۆی لێره‌بوایه‌ ئێس���تا س���ت‬ ‫فاتم���ه‌ خۆێنه‌كه‌ی فڕكرابو بكوژه‌كه‌ش‬ ‫سنگی ده‌رئه‌په‌ڕاندو هیچ دادگایه‌كیش‬ ‫نه‌یئه‌وێرا داواكه‌ی ببینێ‪.‬نالیش دڵنیابو‬ ‫س���الم ناوێریت وه‌اڵمی راستی‌ جواب‬ ‫بدات���ه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ هه‌رگیز هیچ چامه‌یه‌كی‬ ‫بۆ نه‌ئه‌ن���ارد‪ ،‬پیره‌مێرد ئه‌گه‌ر موچه‌ی‬ ‫خانه‌نش���ینییه‌كه‌ی‌ الی ئێ���وه‌ بوای���ه‌‬ ‫دڵنیابن ئێس���تا چاپخانه‌كه‌ی داخستبو‬ ‫هه‌رگیز رۆژنامه‌ی ژین���ی ده‌رنه‌ئه‌كرد‪،‬‬ ‫مه‌الحه‌مدون ئه‌بوایه‌ له‌به‌ر سه‌را سواڵی‬ ‫بكردایه‌ دڵنیابن قه‌ت سه‌معی به‌ به‌صه‌ر‬ ‫نه‌ئه‌كرد‪ ،‬ولیه‌م یۆحه‌ننا په‌نجا س���اڵ‬ ‫خوایه‌ وه‌ته‌ن ئاواك���ه‌ی به‌منااڵن وت‪،‬‬ ‫ده‌روێ���ش عه‌بدواڵ ئیلهام���ی به‌ گۆران‬ ‫ئه‌دا سلێمانی پایته‌خت نه‌بو كه‌ سمكۆ‬ ‫ن���اكام چه‌خماخه‌و النه‌وازانی نوس���ی‌و‬ ‫چێوار ئه‌حه‌ی كوڕنوی ئاماده‌كرد‪.‬پێتان‬ ‫نه‌وتین لیس���تی پرۆژه‌كانتان چه‌نده‌و‬ ‫چۆنه‌‪ .‬چه‌ند زانكۆو په‌یمانگای تێدایه‌‪،‬‬ ‫تا چه‌ند به‌نیازن ئاس���تی زانكۆكانمان‬ ‫به‌رزبكه‌نه‌وه‌‪.‬چه‌ن���د كتێبخان���ه‌و چه‌ند‬ ‫شانۆو چه‌ند ئه‌كادیمیای هونه‌ری تێدایه‌‬ ‫چه‌ند سینه‌ماو چه‌ند مۆزه‌خانه‌ی تێدایه‌‬ ‫به‌خێر چه‌ند س���ه‌نته‌ری لیكۆڵینه‌وه‌ی‬ ‫زانستی‌و چه‌ند سه‌نته‌ری لێكۆڵینه‌وه‌ی‬ ‫مێژویی‌و چه‌ندی ئه‌ده‌بی‌و هونه‌ری تێدایه‌‪،‬‬ ‫چه‌ند پسپۆرو چه‌ند خاوه‌ن بڕوانامه‌ی‬ ‫دكتۆرا‪ ،‬چه‌ند پرۆفیسۆری ئه‌مریكایی‌و‬ ‫ئه‌ڵمان���ی‌‌و ئینگلیزو فه‌ره‌نس���یمان بۆ‬ ‫ئه‌ هێنن تا ئاس���تی زانستی‌و ئه‌ده‌بی‌و‬ ‫رۆش���نبیریمان به‌رزبكه‌نه‌وه‌ تا پرۆژه‌ی‬ ‫به‌پایته‌خت بونه‌كه‌مان شكست نه‌هێنێ‪.‬‬ ‫س���لێمانی نایه‌وێت بیكه‌ن به‌پایته‌ختی‬ ‫رۆش���نبیری هیچی ناوێت‪ .‬توڕه‌یه‌ دڵی‬ ‫پ���ڕه‌ زۆر گله‌یی لێتان���ه‌‪ .‬به‌میراتیش‬ ‫بۆی ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬میرات���ی حه‌مدییه‌ كه‌‬ ‫گله‌یی له‌مه‌لیك كردوه‌‪ .‬بۆیه‌ به‌ده‌نگی‬ ‫به‌رز ه���اوار ئه‌كات‌و ئه‌ڵ���ێ گوێبگرن‪،‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر پایته‌ختیش نه‌بم رۆش���نبیرم‪،‬‬ ‫هونه‌رمه‌ندم‪ ،‬ش���انۆكارم‪ ،‬ش���اعیرم‪،‬‬ ‫ره‌خنه‌گرم���ن مه‌مكه‌ن ب���ه‌ پایته‌خت‪،‬‬ ‫گوێم لێبگرن‪.‬‬

‫مێژوو و تراژیدیا‬ ‫ رێبین هه‌ردی‬ ‫هه‌میش���ه‌ مێژوو پێویس���تی به‌ تراژیدیا‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌ب���ێ بونی تراژیدی���ا میژویه‌ک‬ ‫دروس���ت نابێت و ناجوڵیت و ناگۆڕێت‪.‬‬ ‫نوس���ه‌ری عه‌ره‌بی هاش���م ساڵح راست‬ ‫ئه‌کات"مێ���ژوو له‌ن���اوه‌ڕۆک و قوالییدا‬ ‫تراژیدییه‌ یان النیکه‌م تراژیدیا به‌شێکی‬ ‫جیانه‌ک���راوه‌ی پیکئه‌هێنێ���ت"‪ .‬مێژوو‬ ‫له‌س���ه‌ر په‌ڕه‌یه‌کی س���پی ن���اڕوات که‌‬ ‫خه‌لکی به‌ ئارامی و ئاسوده‌ی رۆژمێری‬ ‫ژیانی خۆیان���ی تیابنوس���نه‌وه‌‪ ،‬به‌لکو‬ ‫به‌هه‌موو ئه‌و ئاس���ته‌نگه‌ س���ه‌ختانه‌دا‬ ‫تیئه‌په‌ڕێت ک���ه‌ ئازارو خوێن و قوربانی‬ ‫به‌رهه‌م دێنن‪ .‬مێ���ژوو هیچ نیه‌ جگه‌ له‌‬ ‫بیرکه‌وتن���ه‌وه‌ی ئه‌و ئازارانه‌ی له‌پێناوی‬ ‫رزگار ب���ون یان س���ه‌رکه‌وتن به‌س���ه‌ر‬ ‫به‌ربه‌ستێکدا دراوه‌‪ .‬له‌به‌رده‌م به‌ربه‌ست‬ ‫و رێگره‌کاندایه‌ که‌ مێژوویه‌ک دروس���ت‬ ‫ئه‌بێت و س���یمای راس���ته‌قینه‌ی خۆی‬ ‫وه‌رئه‌گرێ���ت‪ .‬ئاماده‌بون ل���ه‌ مێژوودا‪،‬‬ ‫له‌هه‌مانکات���دا ئاماده‌ییه‌ک���ی تراژیدیه‌‪.‬‬ ‫ب���ه‌رده‌وام قوربانیدان و خوێن و جه‌نگ‬ ‫به‌شێکی گه‌وره‌ی ئه‌م تراژیدیایه‌ بوون‪.‬‬ ‫هه‌م���وو تراژیدیایه‌کیش پڕ ئ���ازاره‌ که‌‬ ‫بیروه‌ری و ویژدانی هه‌موو ئه‌و که‌س���انه‌‬ ‫پێکئه‌هێنێ���ت که‌ ی���ان تیای���دا ژیاون‬ ‫ی���ان بیس���تویانه‌ و خوێندویانه‌ته‌وه‌ و‬ ‫وێنای���ان کردووه‌‪ .‬بێهوده‌ نیه‌ یه‌کێک له‌‬ ‫بیریاره‌کان مێژووی به‌ "زانستی زانینی‬ ‫ئازاره‌کان" پێناسکردووه‌‪ .‬ئه‌وه‌ ئازاره‌ که‌‬ ‫مێژوو دروست ئه‌کات‪ .‬به‌ مانه‌یه‌کی دی‬ ‫به‌بێ ئاماده‌بون بۆ ئازار‪ ،‬به‌بێ ئه‌گه‌ری‬ ‫قوربانیدان و سه‌ختی‪ .‬هیچ کۆمه‌ڵگایه‌ک‬ ‫ناتوانێت مێژویه‌ک بژی که‌ شایس���ته‌ی‬ ‫ژیانی ئینسان بێت‪ .‬یه‌کێک له‌خه‌سله‌ته‌‬ ‫س���ه‌ره‌کیه‌کانی ژیانی ئینس���ان بریتیه‌‬ ‫له‌ گ���ه‌ران به‌دوای ژیانێکی شایس���ته‌دا‬ ‫که‌ الیه‌نی که‌می ئ���ازادی و که‌رامه‌ت و‬ ‫دادپ���ه‌وره‌ری بۆ دابین بکات‪ .‬هیچ یه‌ک‬ ‫ل���ه‌م ئامانجه‌ بڵن���د و مه‌زنانه‌ش به‌بێ‬ ‫ئاماده‌گی قوربانیدان و به‌بێ ئاماده‌بون‬ ‫بۆ تراژیدیا به‌ده‌ست نایه‌ت‪ .‬به‌الم مرۆڤ‬ ‫بونه‌وه‌رێکی مازۆش���ی نی���ه‌ (له‌دۆخی‬ ‫نه‌خۆشیدا نه‌بێت)‪ ،‬واته‌ بونه‌وه‌رێک نیه‌‬ ‫که‌ له‌زه‌ت له‌تراژیدیاو ناخۆشی وه‌ربگرێت‬ ‫و به‌دوای���دا بگه‌ڕێت‪ .‬بگره‌ ره‌نگه‌ ژیانی‬ ‫مرۆڤ هی���چ نه‌بێت جگ���ه‌ له‌هه‌وڵێکی‬ ‫ب���ه‌رده‌وام بۆ رزگارب���ون له‌تراژیدیا‪ ،‬بۆ‬ ‫رزگاربون له‌دۆخێک که‌ ئازارو ناخۆشی‬ ‫به‌رهه‌مدێنێ���ت ی���ان مرۆڤ���ه‌کان ناچار‬ ‫ئه‌کات له‌ئازارو ناخۆش���یدا بژین‪ .‬ره‌نگه‌‬ ‫پرسیاری س���ه‌ره‌کی و بنه‌ره‌تی مرۆڤ‬ ‫دۆزین���ه‌وه‌ی هه‌لومه‌رجێکی سیاس���ی‪،‬‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌ت���ی‪ ،‬ئابوری بێ���ت که‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌ته‌واویش له‌تراژیدی���ا رزگاری نه‌کات‪،‬‬ ‫ئه‌وا به‌شێوه‌یه‌کی هه‌س���تپێکراو که‌می‬ ‫بکات���ه‌وه‌‪ .‬رزگاربون له‌تراژیدیا‪ ،‬یه‌کێکه‌‬ ‫له‌پاڵنه‌ره‌ سه‌ره‌کیه‌کانی ژیانی مرۆڤ و‬ ‫کۆمه‌ڵگا‪.‬‬ ‫به‌الم رزگارب���ون له‌تراژیدیا یان النیکه‌م‬ ‫دۆزین���ه‌وه‌ی رێگه‌یه‌ک بۆ که‌مکردنه‌وه‌ی‬ ‫ئازار ئاس���ان نیه‌‪ ،‬س���اویلکه‌ترین رێگه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی���ه‌ هه‌وڵبده‌یت خ���ۆت له‌تراژیدایا‬ ‫بدزیته‌وه‌‪ ،‬وات���ه‌ هه‌وڵبده‌یت بروا به‌وه‌‬ ‫بکه‌یت که‌ ئه‌وه‌ی له‌ده‌وروبه‌رت رووئه‌دات‬ ‫په‌یوه‌ندی به‌ تۆوه‌ نیه‌‪ .‬یان بروا به‌خۆت‬ ‫بهێنیت که‌ گه‌ر کارت به‌سه‌ر روداوه‌کانه‌وه‌‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬به‌ش���داری تێدا نه‌که‌یت و خۆت‬ ‫که‌ناره‌گیر بکه‌یت‪ ،‬ئه‌توانی خۆت له‌ ئازار‬ ‫و روداوی تراژی���دی دوربخه‌یته‌وه‌‪.‬به‌الم‬ ‫(ئه‌مه‌ش پاردۆکسه‌که‌یه‌) ئه‌و کۆمه‌لگا‬ ‫یان مرۆڤه‌ی هه‌وڵبدات خۆی له‌تراژیدیا‬ ‫بدزێته‌وه‌‪ ،‬ن���ه‌ک هه‌ر له‌تراژیدیا رزگاری‬ ‫نابێت‪ ،‬به‌ڵکو به‌پێچه‌وانه‌وه‌ س���ه‌رجه‌م‬ ‫ژیانی بۆ هه‌تایه‌ له‌تراژیدیادا نوقم ئه‌بێت‪.‬‬ ‫هی���چ رزگاربونێک له‌تراژیدیا نیه‌‪ .‬مرۆڤ‬ ‫بیه‌وێت یان نه‌یه‌وێت‪ ،‬مه‌حکومه‌ به‌مێژوو‪،‬‬ ‫به‌روداوو پێش���هاته‌کانی و به‌هه‌موو ئه‌و‬ ‫پێچ و په‌نایانه‌ی رۆژمێری ژیانی مرۆڤ‬ ‫له‌ده‌وری خۆی دروستی ئه‌کات‪ .‬رێگه‌یه‌ک‬ ‫بۆ خۆشاردنه‌وه‌ له‌مێژوو له‌وێشه‌وه‌ بۆ‬ ‫رزگارب���ون له‌تراژیدیا نیه‌‪ ،‬ژیان له‌ناویدا‬ ‫نه‌بێ���ت‪ .‬تاکه‌ رێگه‌یه‌ک ب���ۆ رزگاربون‬ ‫له‌تراژیدی���ا‪ ،‬روبه‌روبونه‌وه‌و قه‌بوڵکردنی‬ ‫ئاله‌نگاره‌کانێت���ی (ته‌حه‌داکانی)‪ .‬ته‌نها‬ ‫ئه‌و گه‌النه‌ی له‌تراژیدایا س���ل ناکه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫شانس���ی رزگارب���ون له‌تراژیدیای���ان‬ ‫به‌جۆرێک هه‌یه‌ که‌ ته‌نها له‌یاده‌وه‌ریاندا‬ ‫بونی هه‌بێت‪.‬‬ ‫ره‌نگ���ه‌ سیس���ته‌می دیموکرات���ی تاکه‌‬ ‫سیس���ته‌مێک بێت ک���ه‌ توان���ی بێت‪،‬‬ ‫روبه‌روبه‌ن���ه‌وه‌ی تراژیدیا ب���ۆ نزمترین‬ ‫ئاستی خۆی دابه‌زێنیت‪ .‬که‌ لێره‌دا قسه‌‬

‫►‬

‫►‬

‫دیسانەوە کارەسات‪ ..‬دیسانەوە داڕمان‬ ‫له‌مێژووی‬ ‫هاوچه‌رخدا تا‬ ‫هه‌نوکه‌ روینه‌داوه‌‬ ‫جه‌نگێک له‌نێوان‬ ‫دوو ده‌وڵه‌تی‬ ‫دیموکراتیدا‬ ‫رووبدات‪ .‬جه‌نگ‬ ‫یان له‌نێوان‬ ‫ده‌وله‌تێکی‬ ‫دیموکراتی و‬ ‫دیکتاتۆریدا بووه‌‪،‬‬ ‫یان له‌نێوان دوو‬ ‫دیکتاتۆردا‬ ‫له‌دیموکراسی ئه‌که‌ین‪ ،‬مه‌به‌ستمان ته‌نها‬ ‫مانا سیاسیه‌کانی ئه‌م زاراوه‌یه‌ نیه‌‪ ،‬به‌لکو‬ ‫مانا کۆمه‌الیه‌تیه‌کانیش���ێتی‪ .‬له‌بنه‌ره‌تدا‬ ‫دیموکراسی بونێکی راس���ته‌قینه‌ی نیه‌‬ ‫گ���ه‌ر ته‌نها ک���ورت بکرێت���ه‌وه‌ بۆ مانا‬ ‫سیاس���یه‌که‌ی‪ .‬دیموکراس���ی به‌رله‌وه‌ی‬ ‫سیس���ته‌مێکی سیاسی بێت‪ ،‬شیوازێکی‬ ‫ژیانکردن���ه‌ ک���ه‌ تیایدا فره‌ی سیاس���ی‬ ‫له‌پاڵ فره‌یی کلتوریدا دێت‪ .‬دیموکراسی‬ ‫ئه‌وکاته‌ راسته‌قینه‌یه‌ ک ‌ه توانای هه‌بێت‬ ‫جیاوازی���ه‌ کلتوری���ه‌کان له‌پ���اڵ یه‌کدا‬ ‫دابنێ���ت و جۆرێک له‌رێزگرتنی دوالیه‌نه‌‬ ‫له‌نێوانیاندا دروس���تبکات‪ .‬دیموکراسی‬ ‫ئه‌وه‌ نیه‌ له‌نێوان هێ���زه‌ چونیه‌که‌کاندا‬ ‫ده‌ستاوده‌س���ت کردن���ی ده‌س���ه‌اڵت و‬ ‫پێکه‌وه‌ ژیانی ئاش���تیانه‌ هه‌بێت‪ ،‬به‌ڵکو‬ ‫ئه‌وکاته‌ نرخی ده‌رئه‌که‌وێت که‌ بتوانێت‬ ‫ئه‌ڵته‌رناتیڤ���ه‌ یه‌کج���ار جی���اوازه‌کان‬ ‫به‌یه‌ک���ه‌وه‌ گرێب���دات و ئه‌خالقێک���ی‬ ‫مرۆڤدۆستانه‌و رێزگر له‌یه‌ک له‌نێوان تاک‬ ‫و هێزه‌کان���ی کۆمه‌ڵگادا دروس���تبکات‪.‬‬ ‫دیموکراس���ی پێکه‌وه‌ژیانی ئاش���تیانه‌ی‬ ‫جیاوازه‌کانه‌‪ ،‬ن���ه‌ک چونیه‌که‌کان‪ .‬له‌ناو‬ ‫سیس���ته‌مێکی له‌م ش���ێوه‌یه‌دا تراژیدیا‬ ‫ئه‌گه‌رچی له‌ئاس���تی چیرۆکی رۆژمێری‬ ‫ژیانی تاکه‌کان���دا بونی ئه‌مێنێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫رێگه‌کان���ی ده‌ربازبون لێ���ی به‌کراوه‌یی‬ ‫ئه‌هێڵیته‌وه‌‪ .‬دیموکراس���ی توانای هه‌یه‌‬ ‫"ناکۆکیه‌ ده‌رونیه‌کان چاره‌س���ه‌ر بکات‬ ‫به‌بێ ئه‌وه‌ی داوای فیداکاریه‌کی گه‌وره‌و‬ ‫ته‌حه‌مولنه‌ک���راو له‌که‌س ب���کات‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫له‌کاتێکدا تراژیدیا له‌ئاس���تی کۆمه‌ڵگادا‬ ‫دائه‌به‌زێنێت بۆ نزمترین ئاس���تی خۆی‪.‬‬ ‫" له‌مێ���ژووی هاوچه‌رخ���دا ت���ا هه‌نوکه‌‬ ‫روین���ه‌داوه‌ جه‌نگێ���ک له‌نێ���وان دوو‬ ‫ده‌وڵه‌ت���ی دیموکراتیدا رووبدات‪ .‬جه‌نگ‬ ‫یان له‌نێ���وان ده‌وله‌تێک���ی دیموکراتی‬ ‫و دیکتاتۆریدا ب���ووه‌‪ ،‬یان له‌نێوان دوو‬ ‫دیکتات���ۆردا‪ .‬ده‌وڵه‌ت��� ‌ه دیموکراتیه‌کان‬ ‫ش���ه‌ر له‌گه‌ڵ یه‌ک���دا ناک���ه‌ن‪ ،‬چونکه‌‬ ‫له‌مج���ۆره‌ سیس���ته‌مانه‌دا بڕی���اری‬ ‫عه‌قاڵنیان���ه‌و حس���اب بۆک���راو به‌هۆی‬ ‫به‌ش���داری زیاد له‌ناوه‌ندو هیزیکه‌وه‪ ‌،‬بۆ‬ ‫به‌رزترین ئاس���تی خۆی به‌رزئه‌بێته‌وه‌و‬ ‫له‌هه‌مانکاتدا ده‌رگاکانی ش���ێوازه‌کانی‬ ‫ملمالنێی نه‌رم و دور له‌توندوتیژی به‌زیاد‬ ‫له‌ئاس���تێکدا ئه‌کرێته‌وه‌‪ .‬به‌پێچه‌وانه‌ی‬ ‫سیسته‌می سته‌مکاریه‌و‌ه که‌ ته‌نها یه‌ک‬ ‫ک���ه‌س و به‌پێی می���زاج و عه‌قڵی خۆی‬ ‫بڕیارئه‌دات و رێگه‌ نادات که‌س به‌شداری‬ ‫بڕیاره‌کانی بکات‪ .‬له‌هه‌مانکاتدا ئه‌مجۆره‌‬ ‫سیس���ته‌مه‌ هیچ ده‌رگایه‌کی راسته‌قینه‌‬ ‫بۆ ملمالنێ���ی نه‌رم و دور له‌ توندوتیژی‬ ‫ناهێڵێت���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر بۆی���ه‌ش ژیان له‌ناو‬ ‫ئه‌مجۆره‌ سیس���ته‌مانه‌دا پره‌ له‌چیرۆکی‬ ‫تراژی���دی‪ ،‬چ له‌ئاس���تی سیاس���ی و چ‬ ‫له‌ئاستی کۆمه‌الیه‌تیدا‪.‬‬ ‫بۆ رزگاربون له‌ژیانی تراژیدی‪ ،‬یه‌ک رێگه‌‬ ‫له‌به‌رده‌مماندایه‌‪ ،‬خه‌بات دژی سته‌مکاری‬ ‫و دامه‌زراندنی سیسته‌مێکی دیموکراسی‌‬ ‫ک���ه‌ تیایدا فێربین رێزی هه‌موو مرۆڤێک‬ ‫له‌به‌ر مرۆڤ بونی بگرین‪ ،‬به‌ده‌ر له‌وه‌ی‬ ‫چۆن بیرئه‌کاته‌وه‌و چۆن ژیان ئه‌کات‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫)‪ )355‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/11‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫ملمالنێی‌ نه‌وه‌كان‬

‫ئای���ا په‌یوه‌ن���دی نێ���وان حکومه‌تی‬ ‫هه‌رێمی کوردستان و حکومه‌تی ناوه‌ندی‬ ‫به‌غ���دا له س���اته‌وه‌ختی وه‌رچه‌رخاندایه‬ ‫به‌ره‌و س���ه‌رده‌مێکی نوێ؟ ئه‌مه کرۆکی‬ ‫ئ���ه‌و کتێبه‌یه که بهپه‌له بۆ پڕکردنه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌و بۆش���اییه مه‌عریفی���ه‌ی لهبه‌رامبه‌ر‬ ‫قه‌یرانه‌کانمان���دا هه‌ی���ه ناچاربوی���ن‬ ‫بینوس���ین‪ .‬که ده‌ڵێین س���ه‌رده‌مێکی‬ ‫نوێ چه‌‌مکێک���ی وه‌ها چی ده‌گه‌یه‌نێت؟‬ ‫س���ه‌رده‌می نوێ‪ ،‬کاتێک دێته ئاراوه که‬ ‫وه‌رچه‌رخانێ���ک رووئ���ه‌دات له‌و دۆخه‌ی‬ ‫ک���ه لهئارادای���ه‪ .‬دوو روانگ���ه هه‌یه بۆ‬ ‫لێکدانه‌وه‌ی ئه‌م وه‌رچه‌‌رخانه‪ ،‬یه‌كێکیان‬ ‫فه‌لس���ه‌فی ئه‌ویتریان زانستی سیاسی‪.‬‬ ‫بۆ خوێندنه‌وه‌ی ئه‌م دۆخه ئێمه س���ود‬ ‫له هه‌‌ردوو دیده‌ك���ه وه‌رد‌‌ه‌گرین چونکه‬ ‫ل���ه راس���تیدا هاوبه‌ش���یه‌كی زۆر هه‌یه‬ ‫ل���ه نێوانیان���دا‪ ،‬وه ب���ه تێکه‌ڵکردنیان‬ ‫تێگه‌یش���تنمان ده‌وڵه‌مه‌‌ندت���ر ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئێمه که قس���ه له س���ه‌ر ئه‌م په‌یوه‌ندیه‬ ‫ده‌که‌ین قس���ه له س���ه‌ر ورده‌کاریه‌کانی‬ ‫ناکه‌ی���ن‪ ،‬زیات���ر مه‌به‌‌س���تمان هه‌نگاوه‬ ‫گه‌‌وره‌کانیه‌ت���ی‪ ،‬ئه‌و س���ه‌رده‌مانه‌ی که‬ ‫مه‌به‌س���ت و توان���ا تیای���دا ده‌گۆرێت‪.‬‬ ‫ئێمه ئاگادارین که سیاس���ه‌ت له ئاستی‬ ‫ورده‌کاری ب���ه‌اڵم له نێ���و چوارچێوه‌ی‬ ‫گ���ه‌‌ور‌‌ه دا رووئ���ه‌دات‪ .‬ره‌خنه‌ی���ه‌ك به‬ ‫ئاسانی ده‌توانرێت له سیاسه‌تی کوردی‬ ‫بگیرێ���ت ئه‌وه‌ی���ه که توان���ای بینین و‬ ‫ده‌رکپێکردنی چوارچێوه گه‌وره‌کانی نیه‪،‬‬ ‫به‌ڵکو سه‌رقاڵی ورد‌‌کاریه‌کانه‪ ،‬ئێمه ئه‌م‬ ‫سیاسه‌ته‌ی کوردی ناوده‌نێین سیاسه‌تی‬ ‫تا دوای نیوه‌رۆ‪ .‬به‌مانای ئه‌وه‌ی ته‌نانه‌ت‬ ‫توانای ده‌رککردنی رۆژێکێشی به‌ته‌واوی‬ ‫نیه‪ .‬ل���ه هه‌مانکاتدا یانی نه‌بوونی هیچ‬ ‫جۆره ستراتیژێک‪.‬‬ ‫ب���ۆ راڤه‌کردن���ی س���اته‌و‌‌ه‌ختی‬ ‫وه‌رچه‌رخ���ان ل���ه رووی فه‌لس���ه‌فیه‬ ‫چه‌مکی رووداو به‌کاردێت وه له زانستی‬ ‫سیاس���ه‌تدا چه‌مکی کریتیکاڵ جه‌نکچه‌ر‬ ‫یان ساته‌وه‌ختی وه‌رچه‌خان به‌کاردێت‪.‬‬ ‫ل���ه ه���ه‌‌ردوو دیده‌ك���ه‌دا دوو ج���ۆر له‬ ‫ساته‌وه‌خت هه‌یه س���اته‌وه‌ختی ئاسایی‬ ‫وه س���اته‌وه‌ختی وه‌رچه‌رخان‪ .‬له رووی‬ ‫فه‌لسه‌فیه‌وه‪ ،‬له ساتی رووداوی رووداودا‬ ‫پچرانێ���ک دروس���ت ده‌بێت وه راس���تی‬ ‫ده‌رده‌که‌وێ���ت‪ ،‬له‌ئه‌نجام���دا زه‌مین���ه‌ی‬ ‫س���اته‌وه‌ختێکی جیاوازت���ر دێته ئاراوه‪،‬‬ ‫زۆرن ئه‌و فه‌یله‌سوفانه‌ی که له‌م بواره‌دا‬ ‫کاریان ک���ردوه‪ ،‬ته‌نها ناوی ئاالن بادیو‪،‬‬ ‫جیل دۆلۆز‪ ،‬پ���ۆل ریکۆر‪ ،‬ئیان ماکنزی‬ ‫بهێنین به‌سه‪ .‬له رووی زانستی سیاسیه‌وه‬ ‫هه‌‌روه‌ه���ا چه‌مکی وه‌رچه‌رخانی کاریگه‌ر‬ ‫(کریتیکاڵ جه‌نکچه‌ر) به‌مانای ئه‌وه‌دێت‬ ‫که دوو س���ات هه‌یه یه‌‌كیان ئاسایی وه‬ ‫ئه‌ویتریان قه‌یراناوی‪ ،‬دیاره ئه‌م چه‌‌مکه‬ ‫به‌ش���ێکه له میتۆدێکی ئاڵ���ۆز که پێی‬ ‫ده‌ڵێن هیس���تۆریکاڵ ئینستیتیوشن یان‬ ‫گه‌شه‌ی ده‌زگا له میانه‌ی مێژوودا‪.‬‬ ‫ئێم���ه ل���ه میان���ه‌ی کارکردنم���ان بۆ‬ ‫نوس���ینی کتێبێکی بچکۆله به قه‌باره‌ی‬ ‫نزیکه‌ی بیس���ت هه‌زار ووش���ه‪ ،‬ئه‌م دوو‬ ‫چه‌مکه‌م���ان به‌کاربرد بۆئ���ه‌وه‌‌ی دۆخی‬ ‫ئێس���تای په‌یوه‌ن���دی نێ���وان هه‌‌رێم و‬ ‫به‌غدا بخوێنینه‌وه‪ .‬به‌ڕای ئێمه ئێس���تا‬ ‫س���اته‌وه‌ختی وه‌رچه‌رخانه‪ .‬به‌هانه‌شمان‬ ‫بۆئه‌م���ه به‌م ش���ێوه‌یه‌یه‪ .‬عێ���راق وه‌ك‬ ‫واڵتێکی داهێنراو‪ ،‬ک���ه مانای وایه هیچ‬ ‫بنه‌مایه‌كی ناس���نامه‌یی و پێکه‌وه‌بوون و‬ ‫په‌یوه‌نیدکردنی نیه‪ ،‬هه‌میشه بۆ زاڵبوون‬ ‫ب���ه س���ه‌ر ئ���ه‌م ناسروش���تیه‌یدا هێزی‬ ‫به‌کارهێناوه بۆ س���ه‌پاندنی ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫ناوه‌ند به سه‌ر سه‌رجه‌م پانتاییه‌کانیدا‪.‬‬ ‫هه‌ر ل���ه یه‌که‌م رۆژی دروس���تبوونیه‌وه‬ ‫عێراق پێویستی به فرۆکه‌بووه بۆئه‌وه‌ی‬ ‫خه‌ڵکانی ناو سنوری خۆی بۆمبارانکات‬ ‫هه‌‌تا بێنه ژێر رکێفی‪ ،‬دیاره ئه‌مه به‌شێک‬ ‫بوو له نه‌رێتی ئینگلیز‪ .‬ئه‌م خه‌س���ڵه‌ته‬ ‫وه‌هایک���ردوه که ئه‌وه ته‌نه���ا هێزه که‬ ‫به‌رێوبه‌‌رو رێکخه‌رو کرۆکی راسته‌قینه‌ی‬ ‫هه‌‌موو جۆره سیاس���ه‌تێکه له عێراقدا‪.‬‬ ‫له نێو ئه‌م په‌یوه‌ندی هێزه‌دا په‌یوه‌ندی‬ ‫کوردو ناوه‌ن���د له هه‌موان زیاتر قوربانی‬ ‫ئ���ه‌م جۆره په‌یوه‌ندیه ب���ووه‪ .‬به‌م پێیه‬ ‫ده‌توانین به مێ���ژووی عێراقدا بچینه‌وه‬ ‫زۆر به‌ئاس���انی هه‌موو ئه‌و ساته‌‌وه‌ختانه‬ ‫دیاریبکه‌ین که کورد تیایدا ده‌رکه‌‌وتوون‬ ‫وه هه‌مووی���ان س���اته‌وه‌ختی الوازی‬ ‫حکومه‌تی ناوه‌ندین‪.‬‬

‫له پ���اش راپه‌ری���ن گۆڕان���کاری له‌م‬ ‫هاوکێشه‌یه‌دا روویدا‪ ،‬له ئه‌نجامی گرتنی‬ ‫کوێت و هێرش���ی ئه‌‌مریکا بۆ سه‌ر عێراق‬ ‫ناوه‌ند الوازبوو‪ ،‬الوازبوونی ناوه‌ند جارێکی‬ ‫ت���ر ده‌رفه‌تی خولقاند بۆ ده‌رکه‌‌وتنه‌وه‌ی‬ ‫کورد‪ .‬ئه‌مجاره ناوه‌ند هێنده الوازبوو که‬ ‫له کورد دوورکه‌وت���ه‌وه‪ .‬ئه‌م گۆڕانکاریه‬ ‫رادیکاڵه‪ ،‬وه‌رچه‌رخانێکی وه‌های هێنایه‬ ‫ئاراوه که فاکته‌ری ده‌ره‌كی بوو به سفر‪.‬‬ ‫له‌م ساته‌وخته به‌دواوه هێزه کوردیه‌کان‬ ‫قۆناخ���ی روبه‌روبون���ه‌وه‌ی یه‌کتری���ان‬ ‫ده‌ستپێکرد‪ .‬سروشتی ئه‌م روبه‌روبونه‌وه‌یه‬ ‫له چه‌مکی کۆنترۆڵ���دا ده‌رده‌که‌وێت له‬ ‫هه‌ناوی دۆخی ش���ه‌ردا‪ .‬هه‌‌ردوو الیه‌نی‬ ‫به‌هێزی کوردی له هه‌وڵی کۆنترۆڵکردنی‬ ‫س���ه‌رجه‌م کایه‌کانی کۆمه‌ڵگای کوردی‬ ‫که‌وتنه دۆخی شه‌رێکی سه‌رتاسه‌ریه‌وه‪.‬‬ ‫ده‌رئه‌نجامه‌که‌ی ئه‌فسوس هه‌موو ده‌رکی‬ ‫پێناکه‌ن‪ ،‬به‌اڵم هه‌موو پێوه‌یده‌گلێنه‌وه‪.‬‬ ‫ب���ه هاتنی ئه‌‌مریکا بۆ عێراق دۆخێکی‬ ‫ت���ر هاته ئاراوه به‌وه‌ی حکومه‌تی الوازی‬ ‫ناوه‌ن���د البرا‪ .‬به‌اڵم ئه‌‌مه‌‌ریکا شکس���تی‬ ‫هێنا‪ ،‬یان کش���ایه‌وه ل���ه‌وه‌ی عێڕاقێکی‬ ‫دیموکراس���ی بهێنێته ئ���اراوه‪ ،‬به‌ڵکو له‬ ‫پێناوی کشانه‌وه‌دا عێراقێکی نیوه ناچڵی‬ ‫هێنای���ه ئاراوه‪ .‬ئ���ه‌م عێراقه نیوه‌ناچڵه‬ ‫ه���ه‌ر زوو پ���اش الوازب���وون و پاش���ان‬ ‫کشانه‌وه‌ی ئه‌‌مه‌‌ریکا گه‌رایه‌وه بۆ دۆخی‬ ‫هه‌میشه‌یی سیاس���ه‌تی عێراقی‪ .‬به‌مه‌ش‬ ‫مه‌به‌‌س���تمان هه‌وڵدان بۆ خۆ سه‌پاندن‬ ‫له رێ���گای به‌کاربردنی هێ���زه‌وه‪ .‬دیاره‬ ‫هۆکاری هانده‌ر و دابینکه‌ر بۆ گرتنه‌به‌ری‬ ‫ئه‌م ج���ۆره سیاس���ه‌ته زۆرن‪ ،‬ئێمه له‬ ‫کتێبه‌که‌ماندا راڤه‌ماکردوه‪ .‬به‌كاربردنی‬ ‫هێز وه‌ك ته‌نها ش���ێوازی سیاسه‌تکردن‬ ‫یانی هه‌وڵ���دان بۆ به‌‌هیزب���وون‪ ،‬که له‬ ‫عێڕاق���دا یان���ی دیکتاتۆرب���وون‪ .‬لێره‌دا‬ ‫بنه‌ماکانی س���ه‌رده‌می نوێ دێته ئاراوه‪،‬‬ ‫‌رده‌می کۆتایی الوازی به‌غدایه‪.‬‬ ‫که س���ه ‌‌‬ ‫به‌هیزبوون���ی به‌غ���دا راس���ته‌وخۆ یانی‬ ‫الوازبوون���ی هه‌رێم‪ .‬ئ���ه‌وه‌ی هه‌موومان‬ ‫ده‌یزانین ئه‌وه‌یه که هه‌‌رێم ئاماده‌نیه بۆ‬ ‫روبه‌روبونه‌وه‌ی ئ���ه‌م به‌هێزیه‌ی به‌غدا‪،‬‬ ‫چونکه سیاسه‌تمه‌دارانی هه‌‌رێم له بیست‬ ‫س���اڵی رابوردودا درێخی���ان نه‌‌کردوه له‬ ‫هه‌ڵه‪ .‬کرۆکی هه‌ڵ���ه‌ی ئه‌و بوونه‌وه‌ره‌ی‬ ‫پێیده‌ڵێ���ن سیاس���ه‌تمه‌داری ک���وردی‬ ‫له‌وه‌دایه ک���ه نازانێت ده‌وڵه‌تداری چیه!‬ ‫جیاوازیه‌کی هێجگار گه‌وره‌ هه‌یه له نێوان‬ ‫ده‌وڵه‌ت���داری و دیدی سیاس���ی کورددا‪.‬‬ ‫الی سیاسه‌تمه‌داری کورد سیاسه‌ت یانی‬ ‫سه‌پاندنی ده‌سه‌اڵتی خود (تاکه‌که‌س)‪.‬‬ ‫له کاتێکدا ده‌وڵه‌تداری یانی سیس���ته‌م‬ ‫بونیادنان‪ .‬بونیادنانی ده‌زگا‪ ،‬ش���وناس‪،‬‬ ‫خ���اک‪ ،‬حکومه‌ت‪ ،‬دیپلۆماس���ی‪ ،‬وه له‬ ‫س���ه‌رووی هه‌موویه‌وه گۆرینی جیاوازیه‬ ‫ناوه‌كیه‌كان���ی بۆ فاکت���ه‌ری داینه‌مۆ له‬ ‫نوێبوونه‌وه‪.‬‬ ‫ئێس���تا له‌به‌رامبه‌ر دۆخێک���ی وه‌هادا‬ ‫حکومه‌تی هه‌‌رێم ده‌بێت چیبکات؟یه‌که‌م‬ ‫کۆمه‌ڵێ���ک ئه‌فس���انه هه‌یه خ���ۆی لێ‬ ‫ده‌ربازب���کات‪ ،‬ئه‌فس���انه‌ی وه‌ک عێراقی‬ ‫ده‌س���توری و یاس���ایی‪ ،‬گوای���ه عێراق‬ ‫پێی ناوه‌ته قۆناخێکه‌وه که کێش���ه‌کانی‬ ‫چاره‌سه‌ر‬ ‫له رێگای ده‌س���تورو یاس���اوه ‌‌‬ ‫ده‌کات‪ .‬عێڕاق هێش���تا واڵتی هێزه‪ ،‬هه‌ر‬ ‫به‌ندێکی ده‌س���توری هیزی له پش���ته‌وه‬ ‫نه‌بێ���ت هی���چ نیه جگه‌ ل���ه کۆپله‌یه له‬ ‫ش���یعر‪ .‬دووه‌م عێراق هه‌‌میش���ه مایه‌ی‬ ‫ترس���ه‪ ،‬فیدڕاڵی یانی بوون به جیاوازی‬ ‫له هه‌ناوی ده‌وڵه‌تدا‪ ،‬ئه‌م بوونه جیاوازه‬ ‫یانی بونیادنانی خود به ش���ێوازێکی تر‪،‬‬ ‫نه‌ک یانی بونیادنانه‌وه‌ی عێراق‪ .‬کاتێک‬ ‫عێ���راق ته‌نه���ا لۆجیکی هێ���ز ده‌زانێت‬ ‫ئه‌وا ده‌بێت هاوس���ه‌نگی هێز به‌کاربێت‪.‬‬ ‫هاوس���ه‌نگی هێز میتۆدێکی نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫ئاڵ���ۆزه‪ ،‬که خه‌س���ڵه‌ته بنه‌ره‌تیه‌کانی‬ ‫یانی ناس���ه‌قامگیر‪ ،‬پشێوی‪ ،‬نه‌یاربوونی‬ ‫ئه‌ویت���ر‪ ،‬گۆڕانی هێ���ز‪ .‬گه‌رچی ئه‌مه له‬ ‫سیاسه‌تی ده‌ره‌وه‌دایه به‌اڵم بۆ په‌یوه‌ندی‬ ‫کوردو به‌غدا به‌ت���ه‌واوی گونجاوه‪ .‬هێز‬ ‫چۆن بونیاد ده‌نرێت‪ ،‬ئه‌وه پرۆس���ه‌یه‌کی‬ ‫زۆر ئاڵۆزی تره‪ ،‬یه‌ك شت روونه ئه‌ویش‬ ‫ئه‌وه‌ی���ه ب���ۆ بونیادنانی هێز پێویس���ته‬ ‫ش���ێوازێکی ته‌واو جودا له سیاسه‌تکردن‬ ‫بێته ئاراوه له هه‌‌رێم‪ ،‬گه‌نده‌ڵ به‌هێزنیه‪،‬‬ ‫دوور له خه‌ڵک به‌هێزنیه‪ ،‬دیموکراسی الواز‬ ‫به‌هێزنیه‪ ،‬ئاب���وری کرێخۆری به‌‌هێزنیه‪،‬‬ ‫نیشتمانێکی په‌رتبوو به‌هێزنیه‪.‬‬

‫كێشه‌ی‌ نه‌وه‌ی‌ نوێ‌‌و كۆن‪ ،‬كێشه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫گشتی‌ هه‌مه‌الیه‌نه‌یه‌‌و له‌هه‌مو بواره‌كانی‌‬ ‫كۆمه‌ڵ���گادا ره‌نگیداوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌م چه‌ن���د دێڕه‌دا مه‌به‌س���تمانه‌‪ ،‬باس‬ ‫ل���ه‌و كێش���ه‌یه‌یه‌ له‌ب���واری‌ سیاس���ی‌‌و‬ ‫حیزبایه‌تیدایه‌‪.‬‬ ‫ملمالنێی‌ ن���ه‌وه‌كان‪ ،‬ملمالنێیه‌كی‌ زۆر‬ ‫كۆن نیی���ه‌ له‌كوردس���تان‌و مێژوه‌كه‌ی‌‬ ‫تازه‌ی���ه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌م مه‌س���ه‌له‌یه‌ له‌ناو‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی‌ رزگاریخوازی‌ كوردی‌‌و هێزه‌‬ ‫كوردس���تانییه‌كاندا‪ ،‬تا چه‌ند س���اڵێك‬ ‫له‌مه‌وب���ه‌ر زۆر كه‌م باس���ی‌ لێوه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌ویش به‌هۆی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ زوربه‌ی‌ كادیره‌‬ ‫سه‌ره‌كییه‌كانی‌ حیزبی‌‌و عه‌سكه‌ری‌ هێزه‌‬ ‫سیاس���ییه‌ كوردییه‌كان‪ ،‬كه‌س���انی‌ الوو‬ ‫گه‌نج بون‌و ته‌نها چه‌ند س���ه‌ركرده‌یه‌كی‌‬ ‫دی���اری‌ به‌ته‌م���ه‌ن نه‌بێت ك���ه‌ رۆڵیان‬ ‫هه‌بوه‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌دوای‌ ه���ه‌ره‌س‌و به‌تایبه‌تی���ش‬ ‫دوای‌ دروس���تبونی‌ یه‌كێتی‌ نیش���تمانی‌‬ ‫كوردستانیش‪ ،‬گه‌نجان رۆڵی‌ سه‌ره‌كیان‬ ‫هه‌بوه‌ له‌ بزوتنه‌وه‌كه‌دا‪ ،‬به‌تایبه‌تی له‌ناو‬ ‫ش���ۆڕش‌و رێكخستنه‌كانی‌ ش���اره‌كاندا‪،‬‬ ‫كادێره‌كان���ی‌ كۆمه‌ڵ���ه‌ی‌ ره‌نجده‌ران���ی‌‬ ‫كوردس���تان كه‌ زوربه‌ی‌ ه���ه‌ره‌ زۆریان‬ ‫گه‌ن���ج‌و الوب���ون‪ ،‬داینه‌م���ۆی‌ كارو‬ ‫چاالكییه‌كانی‌ یه‌كێتی‌ بون‪.‬‬ ‫س���اڵ‌ به‌دوای‌ س���اڵ‌ زۆر له‌كادره‌كان‬ ‫كاری‌ سیاس���ی‌‌و حیزبایه‌تی���ان ك���رد‬ ‫به‌پیشه‌ی‌ هه‌میش���ه‌یی خۆیان‌و وازیان‬ ‫له‌ پۆس���ته‌ حیزبییه‌كانیان نه‌هێنا‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫زۆرجار ده‌وترێت‪ ،‬كه‌ لێپرس���راوی‌ كورد‬ ‫كات���ێ‌ واز له‌پۆس���ته‌كه‌ی‌ دێنێ���ت‪ ،‬كه‌‬

‫وه‌ف���ات بكات‪ ،‬یان نه‌خۆش���ییه‌كی‌ وای‌‬ ‫توش بێت‪ ،‬كه‌ نه‌توانێت له‌س���ه‌ر جێگا‬ ‫هه‌ڵبسێت یان بخڵه‌فێت! ئه‌گینا نمونه‌ی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كه‌ لێپرس���راوێك به‌هۆی‌ ته‌مه‌ن‪،‬‬ ‫یان كارێكی‌ شه‌خس���ی‌ یان تایبه‌تی‌ یان‬ ‫خێزانی‌ یان س���ه‌رنه‌كه‌وتن له‌كاره‌كه‌ی‌‬ ‫خۆی���دا ئاره‌زومه‌ندان���ه‌ وازی‌ هێنابێت‪،‬‬ ‫دیارده‌یه‌ك���ی‌ زۆر كه‌م���ه‌ ل���ه‌ مێ���ژوی‌‬ ‫حیزبایه‌تی‌ كوردیدا‪.‬‬ ‫گه‌نج كێیه‌؟‬ ‫ئایا ته‌مه‌ن‪ ،‬پێوانه‌ی‌ س���ه‌ره‌كییه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ هێزو توانای‌ عه‌قڵی‌‌و جه‌س���ه‌دی‌‬ ‫مرۆڤێ���ك ده‌ستنیش���ان بكرێت؟ یاخود‬ ‫فاكت���ه‌ری‌ تر هه‌یه‌ كه‌ ئه‌و پێناس���ه‌یه‌‬ ‫ده‌گۆڕێت؟‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر ته‌م���ه‌ن تاك���ه‌ فاكت���ه‌ری‌‬ ‫جیاكردن���ه‌وه‌ی‌ عه‌ق���ڵ‌و ره‌فت���ارو‬ ‫بیركردنه‌وه‌ی‌ نه‌وه‌كان بێت‪ ،‬ئه‌وا ناتوانین‬ ‫له‌دوای‌ ‪1991‬وه‌‪ ،‬گله‌یی له‌نه‌بونی‌ رۆڵی‌‬ ‫گه‌نج بكه‌ین‪ ،‬چونكه‌ چه‌ند ساڵێكی‌ زۆره‌‬ ‫كه‌ س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‪ ،‬زوربه‌ی‌‬ ‫زۆری‌ وه‌زیره‌كان‪ ،‬ئه‌ندام په‌رله‌مانه‌كان‪،‬‬ ‫ژماره‌یه‌ك���ی‌ زۆر ل���ه‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫حیزب���ه‌ كوردییه‌كان‌و زورب���ه‌ی‌ كادیره‌‬ ‫س���ه‌ره‌كییه‌كانی‌ رێكخ���راوه‌ پیش���ه‌یی‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆو حیزبه‌كان كه‌سانی‌ گه‌نج‌و‬ ‫الون‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئایا ئ���ه‌م گه‌نجانه‌ چه‌ند‬ ‫توانیویانه‌ له‌و شوێنانه‌ی‌ كه‌ كاری‌ تێدا‬ ‫ده‌كه‌ن ده‌زگاكانیان گه‌نج بكه‌نه‌وه‌و كار‬ ‫به‌عه‌قڵییه‌تێك���ی‌ محافیزكارانه‌ نه‌كه‌ن؟‬ ‫یان ئه‌مان���ه‌ ته‌نها وه‌ك دیكۆر دانراون‌و‬ ‫به‌رنامه‌ی‌ گه‌وره‌كانیان جێبه‌جێ‌ كردوه‌؟‬

‫ی‬ ‫لێپرسراو ‌‬ ‫ێ واز‬ ‫كورد كات ‌‬ ‫ی دێنێت‪،‬‬ ‫له‌پۆسته‌كه‌ ‌‬ ‫ك ‌ه وه‌فات بكات‪،‬‬ ‫ی‬ ‫یان نه‌خۆشییه‌ك ‌‬ ‫ی توش بێت‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫وا ‌‬ ‫نه‌توانێت له‌سه‌ر‬ ‫جێگا هه‌ڵبسێت یان‬ ‫بخڵه‌فێت!‬ ‫گه‌نجب���ون‌و پیرب���ون‪ ،‬ئه‌وه‌ن���ده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌ به‌ج���ۆری‌ بیركردن���ه‌وه‌و‬ ‫دنیابینییه‌كانی‌ مرۆڤه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌ته‌مه‌نه‌وه‌ نییه‌‪ ،‬قس���ه‌یه‌ك‬ ‫هه‌یه‌ ك���ه‌ زۆر جار دوب���اره‌ ده‌بێته‌وه‌و‬ ‫ده‌ڵێ���ت ك���ه‌ پیرێك���ی‌ زۆر هه‌ی���ه‌ كه‌‬ ‫به‌فیكرو به‌رنامه‌ گه‌نجانه‌ بیرده‌كه‌نه‌وه‌و‬

‫»» ‪19‬‬

‫ئۆپۆزسیۆنبونی‌ یه‌كگرتو‪ ..‬پرسیارو گومان‬ ‫هه‌ر زو رویان له‌ك���زی‌ كرد‌و كێرڤێكی‌ هه‌ڵوێستی‌ ئۆپۆزس���یۆنیانه‌و روبه‌ڕوی‌ كراوه‌و به‌ هۆكاری‌ له‌ده‌س���تدانی‌ هه‌مو‬ ‫هێمن كه‌ریم‬ ‫تریان وه‌رگرت به‌ره‌و دابه‌زین‪ ،‬ئه‌مه‌ش ده‌س���ه‌اڵت نین‌و ب���ه‌رده‌وام ده‌یانه‌وێت ده‌س���تكه‌وته‌كانیان له‌قه‌ڵه‌م���داون‪.‬‬ ‫به‌ش���داریكردنی‌ به‌رفراوان���ی‌ یه‌كگرتو له‌دوای‌ كۆنگره‌ی‌ شه‌شه‌می‌ یه‌كگرتوی‌ گرژیی���ه‌كان له‌گه‌ڵ‌ پارتی���دا نه‌هێڵن‌و هه‌ڵوێس���ته‌كانی‌ ئه‌م دواییه‌ی‌ یه‌كگرتو‬ ‫له‌خۆپیش���اندانه‌كانی‌ ‪17‬ی‌ ش���وبات‌و ئیس�ل�امییه‌وه‌ به‌ڕون���ی‌ ده‌رك���ه‌وت‪ .‬په‌یوه‌ندی‌ ب���اش دروس���ت بكه‌نه‌وه‌و ب���ۆ به‌ش���داری‌ له‌كۆبون���ه‌وه‌ی‌ پارته‌‬ ‫داكۆكیكردنی‌ به‌رده‌وامی‌ له‌سه‌ر سوربون رێكخستنه‌كانی‌ یه‌كگرتوو رۆشنبیران‌و به‌رده‌وامی���ش به‌ ئه‌مینداریش���ه‌وه‌ ئه‌و سیاسییه‌كان به‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ مه‌سعود‬ ‫له‌ ب���ره‌ودان ب���ه‌ كاری‌ ئۆپۆزس���یۆن جه‌ماوه‌ری‌ كوردس���تان وایان له‌قه‌ڵه‌م لێدوانانه‌ ده‌ده‌ن كه‌ په‌یوه‌ندییه‌كانیان بارزانی‌‌و به‌ش���دارییان له‌وه‌فدی‌ پارته‌‬ ‫له‌كوردس���تان‌و جه‌ختكردنه‌وه‌ له‌سه‌ر ده‌دا كه‌ یه‌كگرت���و به‌ هه‌ندێك هه‌نگاو له‌گه‌ڵ‌ پارتی‌ ئاس���ایی‌ بوه‌ته‌وه‌و هیچ كوردیی���ه‌كان بۆ به‌غ���دا‪ ،‬زیاتر بوه‌ته‌‬ ‫به‌دیهێنان���ی‌ ئامانجه‌كان���ی‌ هاواڵتیانی‌ كه‌ له‌كۆنگره‌دا نای‌ ده‌توانێت ببێت به‌ ش���تێك له‌گه‌ڵیان���دا نه‌م���اوه‌‪ ،‬ئه‌م���ه‌ ه���ۆی‌ دروس���تبونی‌ ناڕه‌زای���ی‌ له‌ناو‬ ‫رێكخس���تنه‌كانی‌ یه‌كگرت���و ته‌نان���ه‌ت‬ ‫كوردس���تان وایكردبو ك���ه‌ یه‌كگرتوی‌ پارتی‌ پێشڕه‌وی‌ ئۆپۆزسیۆن‌و له‌توانایدا‬ ‫به‌ش���ێك له‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌‌و مه‌كته‌بی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ وه‌ك پارتێك���ی‌ چاالك���ی‌ هه‌یه‌ ك���ه‌ ببێته‌ پێش���ه‌نگ ل���ه‌كاری‌‬ ‫سیاس���یش زۆر نیگه‌ران���ن‪ .‬چونك���ه‌‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن ده‌ربكه‌وێ���ت‪ ،‬ئ���ه‌و سیاس���یی‌‌و ئۆپۆزسیۆن له‌كوردستاندا‪،‬‬ ‫ئه‌م هه‌ڵوێس���تانه‌ یه‌كگرت���وی‌ برده‌وه‌‬ ‫هه‌ڵوێس���تانه‌ی‌ یه‌كگرت���و به‌رامبه‌ر به‌ به‌اڵم ئه‌و گۆڕانكارییه‌ سیاسییانه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫پێش ‪17‬ی‌ ش���وبات‌و به‌ش���داریكردنی‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت وایكرد له‌پارتی‌ دیموكراتی‌ له‌دوای‌ كۆنگره‌ هاتن كۆمه‌ڵێك راستی‌‬ ‫له‌وه‌فدێك���دا كه‌ دو پارتی‌ ده‌س���ه‌اڵت‌و‬ ‫كوردس���تان ك���ه‌ ترس���ێكی‌ گ���ه‌وره‌ رونك���رده‌وه‌ كه‌ كۆمه‌ڵێك ل���ه‌و هیواو‬ ‫چه‌ند پارتێكی‌ بچوك به‌ش���داری‌ تێدا‬ ‫له‌ئۆپۆزسیۆنبونی‌ یه‌كگرتو دایبگرێت‌و ئاواتانه‌ی‌ پوچكرده‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ سه‌لماند‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫دواج���ار پالنێكی‌ داڕش���ت ب���ۆ دانانی‌ كه‌ ش���ێوازی‌ به‌ڕێوه‌چونی‌ كۆنگره‌كه‌و‬ ‫له‌الی���ه‌ك زۆر به‌ئاس���انی‌ په‌لكێ���ش‬ ‫س���نورێك ب���ۆ ئۆپۆزس���یۆنبونی‌ ئه‌م گۆڕانكارییه‌كان‌و ئاس���تی‌ هۆش���یاری‌‬ ‫كراون بۆ گه‌مه‌یه‌ك كه‌ پارتی‌ دیموكرات‬ ‫پارته‌‪ ،‬دواج���ار بڕیاریدا له‌مانگی‌ ‪12‬ی‌ ئه‌ن���دام كۆنگره‌كانیش له‌و ئاس���ته‌دا‬ ‫رابه‌رایه‌ت���ی‌ ده‌كات‌و چه‌ن���د پارتێكی‌‬ ‫س���اڵی‌ رابردودا س���نورێك ب���ۆ كاری‌ نه‌بون ك���ه‌ یه‌كگرتو ب���ه‌ره‌و پارتێكی‌‬ ‫بچوكی���ش وه‌ك گه‌وره‌كردنی‌ قه‌باره‌ی‌‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنبونی‌ یه‌كگرتوو دابنێت بۆ پێشه‌نگی‌ سیاسیی‌ له‌كوردستاندا به‌رن‪،‬‬ ‫پرۆژه‌كه‌ دان���اوه‌‪ .‬چونكه‌ دواجار كۆی‌‬ ‫ئه‌م مه‌به‌سته‌ به‌پێی‌ پالنێكی‌ نه‌خشه‌ بۆ به‌ڵك���و ئه‌وه‌ی‌ بینیمان له‌دوای‌ كۆنگره‌‬ ‫هه‌وڵه‌كان بۆ خاوكردنه‌وه‌ی‌ ده‌سه‌اڵتی‌‬ ‫كێشراو سه‌رتاپای‌ باره‌گاكانی‌ یه‌كگرتوی‌ یه‌كگرتو پارتێكه‌ له‌ستراتیجیه‌تی‌ كاری‌‬ ‫ناوه‌نده‌ له‌ئاست گرێبه‌سته‌ نه‌وتییه‌كان‌و‬ ‫له‌بادینان س���وتاند‌و تااڵنیكرد‌و ده‌یان ئۆپۆزس���یۆن بون له‌ پاشه‌كش���ه‌دایه‌و‬ ‫رازیكردنیانه‌ به‌وه‌ی‌ كه‌ پارتی‌ له‌م بواره‌دا‬ ‫كادێری‌ یه‌كگرتوی‌ خس���ته‌ زیندانه‌وه‌و خاوه‌نی‌ پالن‌و به‌رنامه‌یه‌كی‌ سیاس���یی‌‬ ‫كردویه‌تی‌‌و گرێبه‌سته‌ نه‌وتییه‌كانیش له‌‬ ‫چه‌ندان تۆمه‌تی‌ ناڕه‌وای‌ بۆ ئه‌و پارته‌ رون نییه‌‌و ناتوانێت هێڵه‌ گشتییه‌كانی‌‬ ‫كوردستاندا نه‌پرۆژه‌یه‌كی‌ نیشتمانییه‌و‬ ‫دروس���تكرد‪ ،‬له‌وكاته‌دا كه‌ مامۆس���تا خۆی‌ بۆ خه‌ڵك رونبكاته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و‬ ‫نه‌به‌رهه‌مه‌كه‌ش���ی‌ بۆ گه‌لی‌ كوردستانه‌‬ ‫(س���ه‌اڵحه‌دین محه‌م���ه‌د به‌هائه‌دین) گه‌مه‌ سیاسییه‌ی‌ كه‌ پێش ئه‌م خوله‌ی‌‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ پرس���یاری‌ جه‌وهه‌ری‌ لێره‌دا‬ ‫ئه‌مینداری‌ گش���تی‌ یه‌كگرت���و بو زۆر هه‌ڵبژاردنی‌ په‌رله‌م���ان له‌ ‪2007/5/7‬‬ ‫ئه‌مه‌یه‌‪ ،‬كه‌واته‌ یه‌كگرتو بۆچی‌ ده‌چێته‌‬ ‫به‌تون���دی‌ روبه‌ڕوی‌ ئه‌و كارانه‌ی‌ پارتی‌ ده‌یك���رد جارێكی‌ ت���ر گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌ بۆ‬ ‫ئه‌م گه‌مه‌یه‌وه‌ كه‌ ئه‌و وه‌فده‌ی‌ یه‌كگرتو‬ ‫بوه‌وه‌و به‌ ئیراده‌یه‌كی‌ به‌هێزه‌وه‌ توانی‌ پیاده‌كردنی‌ هه‌مان سیاسه‌ت‌و ده‌یه‌وێت‬ ‫له‌به‌غدا بێجگه‌ له‌وه‌ی‌ وێنه‌یه‌ك ده‌بێت‬ ‫روبه‌ڕوی‌ پارتی‌ دیموكرات ببێته‌وه‌و به‌و پێیه‌كی‌ الی‌ ده‌سه‌اڵت بێت‌و پێیه‌كه‌ی‌‬ ‫له‌شاشه‌ی‌ تیڤییه‌كاندا‪ ،‬ئایا چ رۆڵێكی‌‬ ‫هه‌ڵوێس���تانه‌ش هه‌مو ئه‌و تۆمه‌تانه‌ی‌ تریشی‌ له‌ناو ئۆپۆزس���یۆندا‪ ،‬له‌مانگی‌‬ ‫تری‌ ده‌بێت؟ به‌اڵم له‌الیه‌كی‌ تریشه‌وه‌‬ ‫ره‌تكرده‌وه‌ كه‌ به‌درێژایی‌ سااڵنی‌ رابردو پێنجی‌ ئه‌مساڵه‌وه‌ كه‌ كۆنگره‌ به‌ستراوه‌‬ ‫ده‌یان پرسیار له‌سه‌ر یه‌كگرتو دروست‬ ‫بۆ یه‌كگرتو دروس���ت كراب���ون كه‌ به‌ هه‌تا ئێس���تا ئه‌مینداری‌ گش���تی‌ نوێی‌‬ ‫ده‌بێت كه‌ ئایا له‌پێناوی‌ چیدا به‌شداری‌‬ ‫پارتێكی‌ شه‌رمن‌و بێهه‌ڵوێست له‌ئاست ئ���ه‌م پارته‌ هه‌ڵوێس���تێكی‌ جه‌ریئانه‌ی‌‬ ‫له‌وه‌فدێكی‌ له‌م جۆره‌دا ده‌كات؟‬ ‫گه‌نده‌ڵییه‌كانی‌ ده‌سه‌اڵت ناوزه‌د ده‌كرا‪ ،‬نه‌بوه‌‪ ،‬له‌ئاس���ت ئه‌و هه‌مو گه‌نده‌ڵی‌‌و‬ ‫به‌ش���داریكردنی‌ به‌رده‌وامی‌ یه‌كگرتو‬ ‫ب���ه‌و هه‌ڵوێس���تانه‌ش حه‌ماس���ه‌تێكی‌ كه‌موكوڕییان���ه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵت‌و ل���ه‌م‬ ‫له‌كۆبون���ه‌وه‌ی‌ پارت���ه‌ سیاس���ییه‌كان‬ ‫گه‌وره‌ی‌ له‌ناو رێكخس���تنی‌ یه‌كگرتودا ماوه‌یه‌دا نزیكه‌ی‌ (‪ )5‬كات ده‌ركه‌وتوه‌‪.‬‬ ‫دروس���تكرد‌و جارێكی‌ تر رۆحێكی‌ تری‌ كه‌ هیچ ده‌ركه‌وتنێكی‌ هه‌ڵوێست نه‌بوه‌ له‌كاتێكدایه‌ كه‌ پارتی‌ بێجگه‌ له‌پاره‌ی‌ به‌سه‌رۆكایه‌تی‌ مه‌سعود بارزانی‌ ده‌بێته‌‬ ‫بۆ ئه‌ندامان دروس���تكردو ته‌نانه‌ت ئه‌و به‌رامبه‌ر ده‌س���ه‌اڵت‌و گه‌نده‌ڵی‌‌و روداوه‌ قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌ی‌ باره‌گاكان هیچ شتێكی‌ هۆی‌ دروس���تبونی‌ پرس���یار له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌ندامانه‌ش كه‌ چه‌ندان ساڵ‌ بو له‌كاری‌ سیاس���ییه‌ گه‌رمه‌كان‪ ،‬به‌ڵكو زۆربه‌ی‌ نه‌ك���ردوه‌و ته‌نانه‌ت ب���ه‌ لێدوانێكیش یه‌كگرتو له‌سه‌ر چه‌ند ئاستێك‪:‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ :‬له‌ئاستی‌ ناوخۆدا‪:‬‬ ‫حیزب���ی‌ دوركه‌وتبون���ه‌وه‌ جارێكی‌ تر ب���اس بوه‌ له‌هاتنی‌ ره‌م���ه‌زان‌و جه‌ژنی‌ داوای‌ لێبوردنی‌ نه‌كردوه‌و تاوانبارانیش‬ ‫ئه‌ندامان���ی‌ رێكخس���تنی‌ یه‌كگرت���و‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ ناو كارو رۆشنبیران‌و هاواڵتیانی‌ ره‌مه‌زان‌و یادی‌ ئیس���راو میعراج‌و شتی‌ نه‌دراونه‌ دادگاو سوریشن له‌سه‌ر راستی‌‬ ‫كوردستان‌و ش���ه‌قامی‌ ئۆپۆزسیۆنیش له‌م بابه‌تانه‌‪ .‬خۆبه‌دورگرتنی‌ ئه‌مینداری‌ كاره‌كانیان‪ .‬ئه‌م ده‌س���ته‌یه‌ی‌ كارگێڕی‌ له‌ژێر كاریگه‌ری‌ راپه‌ڕینه‌كانی‌ به‌هاری‌‬ ‫ئه‌م هه‌ڵوێس���تانه‌یان به‌قۆناغێكی‌ نوێ‌ نوێ‌ ل���ه‌روداوه‌ سیاس���ییه‌ گه‌رمه‌كانی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس���یی‌ هیچیان له‌فیكری‌ ئیس�ل�امیدان‌و به‌هه‌مو شێوه‌یه‌ك دژی‌‬ ‫له‌قه‌ڵه‌مداو زۆر له‌رۆش���نبیرانیش وایان كوردس���تان وایكردوه‌ كه‌ كه‌متر وه‌ك ئ���ه‌وه‌دا نین ك���ه‌ ده‌س���تكه‌وته‌كانی‌ هه‌ر نزیكبونه‌وه‌یه‌كن له‌ده‌سه‌اڵت‌و هیچ‬ ‫له‌ قه‌ڵه‌م ده‌دا كه‌ ئیتر یه‌كگرتو ده‌بێته‌ س���ه‌ركرده‌یه‌كی‌ پارتێك���ی‌ سیاس���یی‌ ئۆپۆزس���یۆنبونی‌ یه‌كگرت���و بپارێزن‌و به‌رژه‌وه‌ندییه‌كی���ان نییه‌ ل���ه‌و كاره‌داو‬ ‫ی كوردی‌‌و ده‌ربكه‌وێ���ت‌و زۆرت���ر واده‌ركه‌وتوه‌ كه‌ ته‌نه���ا بڕوای���ان به‌بۆچونه‌كانی‌ خۆیان هاوش���ێوه‌ی‌ ئیس�ل�امییه‌كانی‌ تونس‌و‬ ‫رابه‌ری‌ شه‌قامی‌ ئۆپۆزسیۆن ‌‬ ‫ته‌نان���ه‌ت ده‌توانێت پێ���ش گۆڕانیش نوێنه‌رایه‌ت���ی‌ كۆمه‌ڵێك���ی‌ ئیس�ل�امی‌ هه‌یه‌و بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ش ته‌نانه‌ت رای‌ میس���رو س���وریا ده‌یانه‌وێ���ت خاوه‌نی‌‬ ‫ب���كات‪ ،‬هه‌روه‌ها بونی‌ ده‌س���ته‌یه‌كی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ ده‌ڤه‌ره‌كانیش وه‌رناگرن‌و پرۆژه‌ی���ه‌ك بن له‌به‌دیلی‌ ده‌س���ه‌اڵتداو‬ ‫بداته‌وه‌‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم هه‌م���و ئ���ه‌و كاروچاالك���ی‌‌و كارگێڕی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسیی‌ له‌هه‌ولێر‪ ،‬له‌س���ه‌ر ئه‌م مه‌س���ه‌له‌یه‌ش تائێس���تا بۆ ئه‌م مه‌به‌س���ته‌ش ئام���اده‌ی‌ هه‌مو‬ ‫هه‌ڵوێسته‌ سیاس���ییانه‌ چونكه‌ به‌پێی‌ كه‌ هه‌مویان له‌باڵی‌ كۆتره‌كان حیساب چه‌ن���دان گرژی‌‌و لێدوان���ی‌ توند دژ به‌ قوربانیدانێكن‪.‬‬ ‫»» ‪19‬‬ ‫ی ده‌س���ته‌ی‌ كارگێڕی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسیی‌‬ ‫به‌رنامه‌و پالنێكی‌ س���تراتیجی‌ نه‌بون‪ ،‬ده‌كرێن‌و كه‌س���یان ئاماده‌ی‌ ده‌ربڕین ‌‬

‫►‬

‫په‌یوه‌ندی نێوان هه‌رێم‌و به‌غدا‪:‬‬ ‫سه‌ره‌تایه‌كی نوێ‬

‫سەالح رەشید‬

‫►‬

‫ده‌ینوسێت‬

‫بۆیه‌ ناتوانرێت ته‌م���ه‌ن وه‌ك پێوه‌ر بۆ‬ ‫كاری‌ باش‌و عه‌قڵی‌ نوێ‌‌و گه‌شه‌كردن‌و دژ‬ ‫وه‌ستان به‌رامبه‌ر به‌هه‌مو نایه‌كسانییه‌ك‬ ‫پێوانه‌ بكرێت‪.‬‬ ‫هێ���زه‌ ده‌س���ه‌اڵتداره‌ سیاس���ی‌‌و‬ ‫حیزب���ی‌‌و ئیداریی���ه‌كان‌و كۆمه‌ڵ���گای‌‬ ‫كوردی‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ گش���تی‌‪ ،‬پیرانه‌و‬ ‫محافیزكارانه‌ بیرده‌كه‌نه‌وه‌و پیرساالرانه‌‬ ‫هه‌ڵس���وكه‌وت ده‌ك���ه‌ن‌و دڵس���ۆزی‌ بۆ‬ ‫س���ه‌ركرده‌و لێپرسراو یه‌كسانیان كردوه‌‬ ‫به‌دڵسۆزی‌ بۆ گه‌ل‌و نیشتمان‪.‬‬

‫هه‌ڵس���وكه‌وت ده‌ك���ه‌ن‌و زۆر گه‌نجیش‬ ‫هه‌یه‌ به‌پێچه‌وانه‌وه‌ پیرانه‌ بیرده‌كه‌نه‌وه‌و‬ ‫ره‌فتار ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫بون���ی‌ گه‌ن���ج له‌دام���وده‌زگا حیزبی‌‌و‬ ‫حكومییه‌كان���دا ته‌نها پێ���وه‌ر نییه‌ بۆ‬ ‫گه‌شه‌كردنی‌ كۆمه‌ڵگاو ره‌خساندنی‌ بواری‌‬ ‫هاتنه‌ پێش���ه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌و نه‌وه‌یه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫گرنگتر له‌وه‌ به‌رنام���ه‌ی‌ ئه‌و ده‌زگایه‌یه‌‬ ‫له‌بواری‌ كاركردندا‪ ،‬ك���ه‌ ئه‌و به‌رنامه‌یه‌‬ ‫چه‌ند س���ودی‌ به‌نه‌وه‌ی‌ نوێ‌ گه‌یاندوه‌و‬ ‫ل���ه‌ڕوی‌ په‌روه‌رده‌ییه‌وه‌و چه‌ند ئاماده‌ی‌‬ ‫كردون بۆ س���به‌ینێ‌؟ ئایه‌ ئه‌و گه‌نجانه‌‬ ‫ته‌نها دانراون‌و ته‌عینبون بۆ جوانكردنی‌‬ ‫ده‌زگاكه‌ یاخ���ود به‌ماف���ی‌ خۆیان ئه‌و‬ ‫پۆس���ته‌یان وه‌رگرتوه‌و له‌كاری‌ رۆژانه‌دا‬ ‫موماره‌سه‌ی‌ ده‌سه‌اڵته‌كانیان ده‌كه‌ن؟‬ ‫پرس���یاری‌ س���ه‌ره‌كی‌‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬ئایا‬ ‫هه‌مو گه‌نجێك ئه‌توانێت گه‌ش���ه‌و به‌ره‌و‬ ‫پێشه‌وه‌چون‌و گۆڕینی‌ بنه‌ڕه‌تی‌ له‌كاری‌‬ ‫حیزبایه‌تی���دا ب���كات‌و به‌رنامه‌یه‌ك���ی‌‬ ‫مۆدێ���رن بهێنێته‌ كای���ه‌وه‌؟ چه‌ند گه‌نج‬ ‫توانیویه‌تی‌‌و خوازیاربوه‌ ئه‌م (رس���اله‌)‬ ‫ی���ه‌ بگه‌یه‌نێ‌؟ ئایه‌ ئ���ه‌و گه‌نجانه‌ی‌ كه‌‬ ‫له‌بوارێك���داو له‌قۆناغێكدا ده‌س���ه‌اڵتیان‬ ‫هه‌بوه‌‪ ،‬چه‌ند توانیویانه‌ خزمه‌تی‌ گه‌نج‬ ‫بكه‌ن؟ چیان ب���ۆ هاوڕێكانیان كردوه‌؟‬ ‫ده‌بینرێت كه‌ له‌ناو هێزه‌ سیاسییه‌كاندا‬ ‫چه‌ند كه‌سێكی‌ ته‌مه‌ن گه‌نج هاتون یان‬ ‫هانیویانه‌ته‌ پێشه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و گه‌نجانه‌‬ ‫جگه‌ له‌هه‌ندێ‌ ده‌س���كه‌وت بۆ خۆیان‌و‬ ‫خۆده‌رخستن‪ ،‬چیان بۆ هاوته‌مه‌نه‌كانیان‬ ‫به‌رهه‌مهێناوه‌؟ ك���وا به‌رنامه‌كانیان بۆ‬ ‫گه‌نج���ان؟ ك���وا ملمالنێكانی���ان له‌گه‌ڵ‌‬ ‫خاوه‌ن ده‌س���ه‌اڵتداره‌ ب���ه‌ ته‌مه‌نه‌كان؟‬ ‫له‌و ده‌س���كه‌وتانه‌ی‌ كه‌ ب���ۆ خۆیانیان‬ ‫چنیوه‌ت���ه‌وه‌و پێیانبه‌خش���راوه‌‪ ،‬چه‌ند‬ ‫سودیان به‌هاوته‌مه‌نه‌كانیان گه‌یاندوه‌؟‬

‫ی‬ ‫ئه‌ندامان ‌‬ ‫رێكخستنی‌ یه‌كگرتو‬ ‫ی‬ ‫له‌ژێر كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫راپه‌ڕینه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌هار ‌‬ ‫ئیسالمیدان‌و‬ ‫به‌هه‌مو شێوه‌یه‌ك‬ ‫دژی‌ هه‌ر‬ ‫نزیكبونه‌وه‌یه‌كن‬ ‫له‌ده‌سه‌اڵت‌و هیچ‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كیان‬ ‫نیی ‌ه له‌و كاره‌دا‬

‫تەندروستی‬

‫)‪ )355‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/11‬‬

‫توندوتیژ ‌ی هۆكاری‌ چه‌ندین گرفت ‌ه بۆ دایكانی‌ سكپڕ‌و شیرده‌ر‬ ‫ئا‪ :‬كورده‌ عه‌بدولكه‌ریم‬ ‫ی میسر‬ ‫ی واڵت ‌‬ ‫به‌پێی‌ توێژینه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫ك ‌ه زیاتر له‌بیست پزیشكی‌ ده‌رونی‌‌و‬ ‫چه‌ند توێژه‌رێكی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‬ ‫ده‌رونی‌ به‌شداربون تێیدا باس‬ ‫له‌توندوتیژییه‌كان ده‌كات له‌دژی‌ ژنان‌و‬ ‫مندااڵن ته‌نانه‌ت له‌ڕه‌گه‌زی‌ نێرینه‌ش‪.‬‬ ‫له‌م توێژینه‌و‌ه به‌رفراوانه‌دا باس‬ ‫ی‬ ‫ی توندوتیژ ‌‬ ‫له‌چه‌ند الیه‌ن‌و هۆكارێك ‌‬ ‫كراو‌ه له‌وانه‌ توێژینه‌وه‌ك ‌ه ده‌ڵێت‬ ‫ی‬ ‫ی ژنان‌و مندااڵن توش ‌‬ ‫"‪ %15‬بۆ ‪‌ %25‬‬ ‫توندوتیژی‌ ده‌بن له‌كۆمه‌ڵگا"‪ ،‬هاوكات‬ ‫ی گه‌ڕاندۆته‌وه‌ بۆ چه‌ند‬ ‫ئه‌و رێژه‌ی ‌ه ‌‬ ‫هۆكارێك له‌وانه‌‪:‬‬ ‫• بونی‌ كێشه‌‌و شه‌ڕی‌ به‌رده‌وام له‌ناو‬ ‫ی دایك‌و باوكه‌ك ‌ه‬ ‫خێزانه‌كان‌و نه‌گونجان ‌‬ ‫هه‌روه‌ها یه‌كێك له‌باوان یان هه‌ردوكیان‬ ‫كۆمه‌ڵێك سیفاتی‌ خراپیان هه‌بێت‬ ‫ی‬ ‫هه‌مو ئه‌مان ‌ه ده‌بێته‌ هۆی‌ دروستبون ‌‬ ‫منداڵێكی‌ توندوتیژ له‌دواڕۆژدا‪.‬‬ ‫ی ژماره‌یان زۆره‌‪،‬‬ ‫• ئه‌و خێزانانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌ندامی‌ خێزان‌و كێش ‌ه ‌‬ ‫واتا زۆربون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خێزان‌و هۆكار ‌‬ ‫ی بژێو ‌‬ ‫دارایی‌‌و ئاست ‌‬ ‫ی باوان‬ ‫ئابوری‌‌و ئاستی‌ رۆشنبیر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گرنگ ده‌بینێت له‌ده‌ركه‌وتن ‌‬ ‫رۆڵێك ‌‬ ‫ی توندوتیژ له‌و خێزانانه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫كه‌سان ‌‬ ‫گرفتانه‌یان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ی چه‌ندین گرفت‌و‬ ‫• توندوتیژی‌ هۆكار ‌‬ ‫ی جه‌سته‌ییه‌‪.‬‬ ‫نه‌خۆشی‌ ده‌رون ‌‬ ‫ ئامانج له‌م توێژینه‌وه‌یه‌ چیبوه‌؟‬

‫ی هه‌ی ‌ه له‌نێوان نێرو‬ ‫• ئایا جیاواز ‌‬ ‫ی توندوتیژی‌‌و‬ ‫ێ بۆ روبه‌روبونه‌وه‌ ‌‬ ‫م‌‬ ‫جۆره‌كانی‌؟‬ ‫ی توندوتیژ‌و‬ ‫• ئایا بونی‌ خێزان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ركه‌وتن ‌‬ ‫ی خراپ ده‌بێته‌ هۆ ‌‬ ‫باوان ‌‬ ‫ی‬ ‫منداڵی‌ توندوتیژ یان توندوتیژ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌گه‌ڵ منداڵ ده‌بێت ‌ه هۆی‌ ده‌ركه‌وتن ‌‬ ‫كاریگه‌رییه‌كانی‌ له‌گه‌وره‌ییدا؟‬ ‫ی‬ ‫• جۆری‌ توندوتیژی‌‌و به‌هێزییه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كاریگه‌ری‌ هه‌یه‌ له‌سه‌ر ته‌ندروست ‌‬ ‫دایك‌و منداڵ؟‬ ‫ی زو‬ ‫ی ده‌بێته‌هۆ ‌‬ ‫• ئایا توندوتیژ ‌‬

‫خوێنبه‌خش ‌ی‬

‫رێژه‌ ‌ی توشبون به‌شێرپه‌نج ‌ه‬ ‫به‌رێژی‌‪ %0.37‬كه‌مده‌كاته‌وه‌‬ ‫دڵ‬ ‫نه‌خۆشییه‌كانی‌‬ ‫پسپۆری‌‬ ‫له‌ئه‌مه‌ریكا (د‪.‬لیو زاكارسكی‌)‬ ‫ی گۆشتی‌ سور هۆكارێكی‌‬ ‫خواردن ‌‬ ‫سه‌ره‌كییه‌ بۆ كۆبونه‌وه‌ی‌ رێژه‌ی‌ ئاسن‬ ‫له‌له‌شدا‪ ،‬هه‌روه‌ها خواردنی‌ گۆشتی‌‬ ‫سور رۆژانه‌ ده‌بێته‌ هۆی‌ كۆبونه‌وه‌ی‌‬ ‫رێژه‌ی‌ ئاسن ساڵ به‌ساڵ به‌ڕێژه‌یه‌كی‌‬ ‫زۆرتر له‌له‌شدا‌و دواتریش توشبون‬ ‫به‌نه‌خۆشییه‌كانی‌ دڵ‌و شێرپه‌نجه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م پسپۆره‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كات‬ ‫خانه‌سوره‌كان بڕێكی‌ زۆر ئاسنیان‬ ‫تێدایه‌‌و به‌ڕزگاربونیش له‌و رێژه‌‬ ‫ئاسنه‌ زۆره‌ له‌ش ده‌پارێزرێت‬ ‫له‌نه‌خۆشییه‌كانی‌ دڵ‌و دواتر نه‌خۆشی‌‬ ‫شێرپه‌نجه‌‪.‬‬ ‫له‌توێژینه‌وه‌یه‌كه‌دا له‌سه‌ر هه‌زار‬ ‫كه‌س كه‌ ته‌مه‌نیان له‌نێوان ‪ 65‬بۆ‪70‬‬ ‫ساڵ ده‌بو كێشه‌ی‌ خوێنبه‌ره‌كانی‌‬ ‫دڵیان هه‌بو‪ .‬پاش دابه‌شكردنی ئه‌و‬

‫شوكردن‌و ژنهێنان‪ .‬یاخود وازهێنان‬ ‫له‌خوێندن؟‬

‫ی توندوتیژیان لێ‬ ‫له‌گه‌وره‌ییدا كه‌سێك ‌‬ ‫ده‌رده‌چێت‪.‬‬

‫ی یه‌كه‌م‪ ،‬تویژه‌ره‌وه‌كان‬ ‫بۆ وه‌اڵمی‌ خاڵ ‌‬ ‫گه‌یشتونه‌ته‌ ئه‌و ئه‌نجام ‌هی‌ هه‌ردو ره‌گه‌ز‬ ‫ی ده‌بن‪ ،‬به‌اڵم جۆرو‬ ‫ی توندوتیژ ‌‬ ‫توش ‌‬ ‫ئاستی‌ توندوتیژییه‌كان له‌ڕه‌گه‌زه‌كاندا‬ ‫ێ‬ ‫ی م‌‬ ‫جیاوازن‪ ،‬بۆ نمونه‌ ره‌گه‌ز ‌‬ ‫زیاتر له‌ناو خێزانه‌كان توندوتیژیان‬ ‫به‌رامبه‌ر ده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم پیاوان‬ ‫له‌ده‌ره‌وی‌ خێزان له‌شوێنی‌ كار زیاتر‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ستدرێژ ‌‬ ‫ده‌بینرێت‪ .‬هه‌روه‌ها له‌ڕو ‌‬ ‫سێكسی‌ هه‌ردو ره‌گه‌ز به‌رامبه‌ریان‬ ‫ی‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم ژنان دو هێنده‌ ‌‬ ‫پیاوان به‌رامبه‌ریان ده‌كرێت‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫له‌ڕوی‌ توندوتیژی‌ جه‌سته‌ییه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی توندوتیژ ‌‬ ‫به‌یه‌كێك له‌باوترین جۆر ‌‬ ‫داده‌نرێت هه‌ردو ره‌گه‌ز توشی‌ ده‌بن‪،‬‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم نێرین ‌ه ره‌نگ ‌ه زیاتر جه‌سته‌ی ‌‬ ‫بێت‪ ،‬به‌اڵم مێین ‌ه زۆرجار جه‌سته‌یی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫زاره‌كیش ده‌بێت وه‌ك به‌كارهێنان ‌‬ ‫جنێو‌و وشه‌ی‌ ناشرین به‌رامبه‌ریان‪.‬‬ ‫یاخود له‌كاتی‌ كێشه‌ ده‌رونییه‌كاندا‬ ‫ی‬ ‫ی روبه‌رو ‌‬ ‫ی توندوتیژ ‌‬ ‫ك ‌ه له‌ئه‌نجام ‌‬ ‫ی نێر زیاتر‬ ‫كه‌سه‌كان ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬ره‌گه‌ز ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌رون ‌‬ ‫په‌نا بۆ پزیشك‌و پسپۆر ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌به‌ن‪ ،‬به‌اڵم مێین ‌ه زیاتر الی‌ خۆ ‌‬ ‫ده‌هێڵێته‌وه‌و ره‌نگ ‌ه بۆ كه‌سێكی‌ نزیك‬ ‫ی پسپۆر‪.‬‬ ‫ی بكات نه‌ك كه‌سێك ‌‬ ‫باس ‌‬ ‫له‌الیه‌كی‌ دیكه‌و‌ه له‌منداڵدا كاتێك‬ ‫ی‬ ‫ره‌گه‌زی‌ نێرینه‌ توندوتیژی‌ به‌رامبه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كرێت له‌گه‌ڵ گه‌ره‌بونیدا هێز به‌خۆ ‌‬ ‫ی تر‬ ‫دروست ده‌كات‌و ناهێڵێت جارێك ‌‬ ‫به‌رامبه‌ری‌ بكرێت‪ ،‬به‌اڵم بۆ مێین ‌ه‬ ‫زۆرجار ئه‌و توندوتیژیی ‌ه به‌رده‌وام‬ ‫ده‌كرێت به‌رامبه‌ری‌ ته‌نانه‌ت له‌پاش‬ ‫شوكردنیشی‌‪.‬‬

‫ی خاڵی‌ سێیه‌م‪ .‬به‌دڵنیاییه‌و‌ه‬ ‫وه‌اڵم ‌‬ ‫ی هه‌ی ‌ه‬ ‫توندوتیژی‌ كاریگه‌ری‌ جه‌سته‌ی ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ سه‌ر ژنان‪ .‬بۆ نمون ‌ه ده‌بێت ‌ه هۆ ‌‬ ‫ناڕێكی‌ له‌سوڕی‌ مانگانه‌‪ ،‬زۆرجاریش‬ ‫ی‬ ‫ی دواكه‌وتن یان پێشكه‌وتن ‌‬ ‫ده‌بێته‌ هۆ ‌‬ ‫سوڕی‌ مانگانه‌‌و هه‌ندێجاریش ده‌بێت ‌ه‬ ‫ی وه‌ستانی‌ بۆ زیاتر له‌مانگێك‬ ‫هۆ ‌‬ ‫ی خۆی‌‪.‬‬ ‫له‌كات ‌‬ ‫ی سكپڕیش‬ ‫هه‌روه‌ها بۆ دایكان ‌‬ ‫ی چه‌ندین كێش ‌هی‌ هه‌ی ‌ه له‌وان ‌ه‬ ‫توندوتیژ ‌‬ ‫(‪)%29‬یان گرفت بۆ ژنان دروست ده‌كات‬ ‫ی‬ ‫له‌كاتی‌ سكپڕیدا‪ ،‬له‌وانه‌ش له‌بارچون ‌‬ ‫ی زیاتر ل ‌ه ‪ %10‬هه‌روه‌ها‬ ‫منداڵ به‌ڕێژه‌ ‌‬ ‫ی خۆی‌‌و‬ ‫بونی‌ منداڵ له‌پێش كات ‌‬ ‫ی‬ ‫سكئێشه‌ی‌ به‌رده‌وام‌و خوێنبه‌ربون ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رده‌وام له‌ژنان‪ .‬هه‌روه‌ها بۆ دایكان ‌‬ ‫ی‬ ‫شیرده‌ریش‪ ،‬توندوتیژی‌ ده‌بێت ‌ه هۆ ‌‬ ‫چه‌ندین كێش ‌ه بۆ دایك‌و كۆرپه‌ل ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌م وه‌ستان ‌‬ ‫له‌وانه‌ش ده‌بێته‌ هۆ ‌‬ ‫ی شیرو‬ ‫ی رێژه‌ ‌‬ ‫ی دایك‌و كه‌مبونه‌و ‌‬ ‫شیر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گرفتی‌ كۆئه‌ندام ‌‬ ‫پاشان دروستبون ‌‬ ‫ی ‪.%7‬‬ ‫هه‌رس بۆ كۆرپه‌له‌ به‌ڕێژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هۆكار ‌‬ ‫ی ده‌رونیشه‌و‌ه توندوتیژ ‌‬ ‫له‌ڕو ‌‬ ‫ی خه‌مۆكی‌‌و دڵه‌ڕاوكی‌‌و‬ ‫نه‌خۆشییه‌كان ‌‬ ‫ی دیكه‌یه‌ بۆ‬ ‫ی ده‌رون ‌‬ ‫چه‌ندین گرفت ‌‬ ‫هه‌ردو ره‌گه‌ز‪.‬‬

‫ی دوه‌م‪ .‬بۆ هه‌ردو‬ ‫بۆ وه‌اڵمی‌ خاڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خێزانی‌‌و باوان ‌‬ ‫ره‌گه‌ز بونی‌ كێش ‌ه ‌‬ ‫خراپ‌و مامه‌ڵه‌كردنی‌ خراپ له‌گه‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫منداڵ له‌گه‌وره‌ییدا كاریگه‌رییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌هێزی‌ ده‌بێت بۆ دروستبونی‌ كه‌سێك ‌‬ ‫توندوتیژ له‌دواڕۆژدا‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ توێژینه‌وه‌كانیش ‪%80‬ی‌ ئه‌و‬ ‫ی توندوتیژیان به‌رامبه‌ر ده‌كرێت‬ ‫مندااڵنه‌ ‌‬

‫ی‬ ‫ی چواره‌م‪ .‬الیه‌نێكی‌ تر ‌‬ ‫وه‌اڵم ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه ده‌بێت ‌ه‬ ‫خراپی‌ توندوتیژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دابڕان له‌خوێندن‪ .‬زۆرینه‌ ‌‬ ‫هۆ ‌‬ ‫توێژینه‌وه‌كان ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كه‌ن ك ‌ه‬ ‫ئه‌و مندااڵنه‌ی‌ توندوتیژیان به‌رامبه‌ر‬ ‫ی نێرین ‌ه‬ ‫ده‌كرێت به‌تایبه‌تی‌ له‌ڕه‌گه‌ز ‌‬ ‫هه‌ر زو له‌خوێندن داده‌بڕێن‌و په‌نا بۆ‬ ‫ئیشكردن ده‌به‌ن‪ ،‬له‌م كاته‌شدا زوتر‬ ‫بیر له‌ژنهێنان ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ی پێو‌ه‬ ‫خوێندنیان نیی ‌ه تا خۆیان ‌‬ ‫سه‌رقاڵ بكه‌ن‌و ساڵه‌كانی‌ ته‌مه‌نیان‬ ‫به‌و ماف ‌هی‌ خۆیان ته‌واوبكه‌ن‪ .‬به‌هه‌مان‬ ‫ی مێین ‌ه كاتێك‬ ‫شێوه‌ش بۆ ره‌گه‌ز ‌‬ ‫له‌خوێندن بێبه‌ش ده‌بن كه‌سوكاریان‬ ‫زیاتر هه‌وڵی‌ ئه‌وه‌یان له‌گه‌ڵ ده‌ده‌ن ك ‌ه‬ ‫زوتر بیده‌ن به‌شو‪.‬‬

‫ی ته‌ندروست‬ ‫خواردن ‌‬ ‫ده‌تپارێزێت له‌خه‌مۆكی‌‬

‫كه‌سانه‌ به‌دو گروپ‪ ،‬گروپێكیان‬ ‫هه‌ر شه‌ش مانگ جارێك خوێنیان‬ ‫ده‌به‌خشی‌‪ ،‬به‌اڵم گروپی‌ دوه‌م خوێنیان‬ ‫نه‌ده‌به‌خشی‌‪.‬‬ ‫د‪ .‬لیو له‌م توێژینه‌وه‌یه‌دا گه‌یشته‌‬ ‫ئه‌و ئه‌نجامه‌ی‌ ئه‌و گروپه‌ی‌ هه‌ر شه‌ش‬ ‫مانگ جارێك خوێنیان ده‌به‌خشی‌‬ ‫رێژه‌ی‌ توشبونیان به‌نه‌خۆشییه‌كانی‌‬ ‫دڵ‌و جه‌ڵده‌ی‌ مێشك زۆر دابه‌زیوه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها له‌توێژینه‌وه‌یه‌كی‌ دیكه‌شدا‬ ‫ده‌ركه‌وتوه‌ خوێنبه‌خشین ئه‌گه‌ری‌‬ ‫توشبون به‌نه‌خۆشی‌ شێرپه‌نجه‌‬ ‫به‌رێژه‌ی‌‪ %0.37‬كه‌م ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫پێشتریش‬ ‫توێژینه‌وه‌كانی‌‬ ‫رونیانكردۆته‌وه‌ كه‌ خوێنبه‌خشین‬ ‫رێژه‌ی‌ كۆلیسترۆڵی‌ زیانبه‌خش‌و‬ ‫توشبون به‌نه‌خۆشییه‌كانی‌ دڵ‌و‬ ‫جه‌ڵده‌ی‌ مێشك‌و هه‌وكردنی‌ برینی‌‬ ‫كۆڵۆن كه‌م ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی ئۆكسفۆرد ‌‬ ‫توێژه‌ره‌وه‌كان له‌زانكۆ ‌‬ ‫ی ئاشكرایان كردوه‌ ك ‌ه‬ ‫به‌ریتان ‌‬ ‫ی پته‌و هه‌یه‌ له‌نێوان‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫توشبون به‌خه‌مۆكی‌‌و ژه‌مه‌خۆراك ‌‬ ‫ته‌ندروست‪ .‬توێژینه‌وه‌كه‌ ك ‌ه زیاتر‬ ‫له‌سه‌ر هه‌رزه‌كاران ئه‌نجامدراو‌ه‬ ‫ی‬ ‫رونیكردۆته‌و‌ه ك ‌ه ئه‌و خۆراكان ‌ه ‌‬ ‫(بیبه‌رو ترشه‌ ئه‌مینییه‌كان‌و ئۆمیگا‬ ‫‪‌3‬و چه‌ورییه‌ ناتێره‌كان‌و ماسی‌‌و‬ ‫چه‌ره‌سات‌و میوه‌و سه‌وزه‌)یان تێدای ‌ه‬ ‫یارمه‌تیده‌رێكی‌ باشن بۆ دوركه‌وتنه‌و‌ه‬ ‫له‌خه‌مۆكی‌‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی توێژینه‌وه‌كان ‌‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه زۆرینه‌ ‌‬ ‫پێشتر ئاماژه‌یان به‌وه‌كردوه‌ ك ‌ه ره‌نگ ‌ه‬ ‫ی‬ ‫هۆكاره‌ سه‌ره‌كییه‌كانی‌ خه‌مۆك ‌‬ ‫گۆڕانكارییه‌ كیمیاییه‌كان بێت كه‌ له‌م‬ ‫كاته‌دا زیاتر په‌نا بۆ ده‌رمان ده‌برێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌توێژینه‌وه‌ نوێیه‌كاندا باسیان‬ ‫له‌ڕۆڵی‌ گرنگی‌ چه‌ند جۆر‌ه خۆراكێك‬ ‫كردو‌ه ك ‌ه په‌یوه‌ندی‌ به‌توشبون‬ ‫به‌خه‌مۆكییه‌وه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫توێژه‌ره‌وه‌كان باسیان له‌وه‌شكردو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه پێویست ‌ه ئه‌و خۆراكانه‌ ‌‬ ‫ی فرێش بێت‌و‬ ‫ده‌خورێت زیاتر خواردن ‌‬

‫ی به‌ستوو‬ ‫كه‌متر په‌نا بۆ خواردن ‌‬ ‫له‌قوتوكراو بێت‪ ،‬هه‌روه‌ها پێویست ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و خواردنانه‌ بخورێت كه‌ زۆرین ‌ه ‌‬ ‫به‌ها خۆراكیییه‌كانی‌ تێدایه‌‪.‬‬ ‫زاناكان جه‌ختیان كردوه‌ته‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ی كالسیۆم‌و مه‌گنسیۆم‌و‬ ‫ئه‌و خۆراكانه‌ ‌‬ ‫ی تێدای ‌ه‬ ‫ڤیتامینه‌كانی‌ (‪‌ B6‬و‪‌ )B12‬‬ ‫ی گه‌یه‌نه‌ر‌ه‬ ‫ی دروستكردن ‌‬ ‫یارمه‌ت ‌‬ ‫ی مێشكی ده‌ده‌ن‪ .‬بۆی ‌ه‬ ‫ده‌مارییه‌كان ‌‬ ‫ی ئه‌م ڤیتامینان ‌ه له‌خۆراكه‌كان‬ ‫كه‌م ‌‬ ‫ی دروستبونی‌ كێش ‌ه‬ ‫ده‌بێت ‌ه هۆ ‌‬ ‫ی مێشك‪.‬‬ ‫له‌كیمیاییه‌كان ‌‬

‫‪15‬‬

‫نه‌شته‌ر‬ ‫د‪.‬گۆران عەبدواڵ دەینوسێت‬

‫چه‌ند سه‌رنجێك‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ خۆكوشتن‬ ‫‪-1‬‬‫خۆكوش����تنی‌ ئافره‌تان له‌میدیای‌ كوردی‌‌و‬ ‫(مه‌جلیسه‌كانی‌) كۆمه‌ڵگه‌ی‌ مه‌ده‌نی‌ قسه‌ ‌ی‬ ‫زۆر ‌ی له‌س����ه‌ركراوه‌‪ .‬یه‌كێك له‌گرفته‌كان ‌ی‬ ‫ئه‌و قس����ه‌كردن ‌ه ئه‌وه‌یه‌ به‌ش����ێكی‌ زۆر ‌ی‬ ‫قس����ه‌كه‌ره‌كان خه‌ڵكان����ی‌ ناپس����پۆڕو‬ ‫ناشاره‌زان‪ ،‬خه‌می‌ سه‌ره‌كییان ده‌ركه‌وتن‌و‬ ‫قس����ه‌كردنه‌‪ ،‬بێئ����ه‌وه‌ ‌ی ئه‌م قس����ه‌كردن ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ست بێـت به‌ هیچ پێوه‌رو بنه‌مایه‌ك ‌ی‬ ‫زانس����تی‌‌و مه‌عریف����ی‌‪ .‬ئه‌م����ه‌ش وایكردو‌ه‬ ‫به‌شێكی‌ زۆری‌ قس����ه‌كان دوباره‌كردنه‌وه‌ی‬ ‫قه‌وانێ����ك بێت كه‌ پڕاوپڕیه‌ت���� ‌ی له‌هه‌ڵه‌ ‌ی‬ ‫مه‌نهه‌جی‌‌و ئه‌كادیمی‌‪.‬‬ ‫‪-2‬‬‫لێكۆڵین����ه‌وه‌و دات����ا زانس����تییه‌كان‬ ‫له‌سه‌رتاس����ه‌ری‌ دونیا ئه‌وه‌ ده‌خه‌نه‌رو ك ‌ه‬ ‫ئه‌گه‌رچ����ی‌ ژن����ان زیاتر له‌پی����اوان هه‌وڵ ‌ی‬ ‫خۆكوش����تن ده‌ده‌ن ب����ه‌اڵم پی����اوان زیاتر‬ ‫له‌ئافره‌ت����ان به‌خۆكوش����تن ده‌مرن چونك ‌ه‬ ‫مه‌رج نیی����ه‌ هه‌مو هه‌وڵێكی‌ خۆكوش����تن‬ ‫به‌م����ردن كۆتای����ی‌ بێت به‌تایب����ه‌ت ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌وڵه‌كان به‌شێوازی‌ ساده‌و كه‌م مه‌ترس ‌ی‬ ‫ب����ون‪ .‬بۆیه‌ یه‌كێ����ك له‌ته‌فس����یره‌كان بۆ‬ ‫به‌رزیی‌ رێ����ژه‌ی‌ مردن به‌خۆكوش����تن ال ‌ی‬ ‫پی����اوان ئه‌وه‌ی����ه‌ ئه‌و ش����ێوازانه‌ی‌ پیاوان‬ ‫به‌كار ‌ی ده‌هێنن بۆ خۆكوشتن ترسناكترن‪،‬‬ ‫بۆنمونه‌ پی����اوان به‌گوله‌ یان به‌ خۆفرێدان‬ ‫له‌شوێنی‌ به‌رز یان به‌خۆفرێدان ‌ه ژێر میترۆو‬ ‫شه‌مه‌نده‌فه‌ر هه‌وڵ ‌ی خۆكوشتن ده‌ده‌ن ك ‌ه‬ ‫ئه‌مانه‌ش هه‌مویان رێوش����وێنی‌ ترسناكن‌و‬ ‫به‌مردن كۆتاییان دێت‪ .‬هه‌ربۆیه‌ش به‌پێ ‌ی‬ ‫س����ه‌رچاوه‌و داتاكان����ی‌ خودكوژیی‌ پیاوان‬ ‫دو به‌قه‌د ئافره‌ت����ان خۆیان ده‌كوژن‪ .‬ئایا‬ ‫وێنه‌كه‌ له‌كوردستانیش به‌و شێوه‌یه‌یه‌؟‬ ‫‪-3‬‬‫كوردستان یه‌كێك ‌ه له‌هه‌ژارترین واڵتان ‌ی‬ ‫دونی����ا له‌بواری‌ س����ه‌رژمێری‌‌و تۆماركردن ‌ی‬ ‫داتا زانس����تییه‌كان هه‌ربۆیه‌ش تائێس����تا‬ ‫داتایه‌كی‌ زانس����ت ‌ی ئه‌وتۆم����ان ده‌رباره‌ ‌ی‬ ‫خۆكوش����تن له‌به‌رده‌س����ت نییه‌ كه‌ پشت ‌ی‬ ‫پێببه‌س����تین‪ .‬ب����ه‌اڵم به‌گش����تی‌ زانیاریی ‌ه‬ ‫فه‌رم����ی‌‌و نافه‌رمییه‌كان ئ����ه‌وه‌ ده‌خه‌نه‌رو‬ ‫ك ‌ه له‌كوردس����تان رێ����ژه‌ی‌ خۆكوش����تن ‌ی‬ ‫ئافره‌ت����ان له‌هی‌ پی����اوان به‌رزتره‌‪ .‬یه‌كێك‬ ‫له‌هۆكاره‌كان ره‌نگ ‌ه ئه‌و‌ه بێت كه‌ به‌شێك ‌ی‬ ‫زۆری‌ حاڵه‌ته‌كان����ی‌ خۆكوژی����ی‌ پی����اوان‬ ‫ده‌ش����اررێته‌وه‌و باس ناكرێ����ت به‌وپێیه‌ ‌ی‬ ‫تائێستاش له‌كولتوری‌ كوردیدا خۆكوشتن ‌ی‬ ‫پیاوان جێگ����ه‌ی‌ ش����ه‌رمه‌زاری‌‌و نه‌نگییه‌‪،‬‬ ‫هه‌ربۆی����ه‌ش واده‌رده‌كه‌وێت له‌كوردس����تان‬ ‫پیاوان زۆر كه‌مت����ر له‌ژنان خۆیان بكوژن‪.‬‬ ‫راس����ته‌ له‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌ كوردی����دا ژن زیاتر‬ ‫ده‌بێت����ه‌ قوربان����ی‌ خۆكوش����تن‪ ،‬ب����ه‌اڵم‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ وردترو س����ه‌رژمێر ‌ی‬ ‫زانس����تیانه‌تر بكرێت‌و به‌وردی‌ هۆكار ‌ی ئه‌و‬ ‫هه‌مو كرداری‌ كوش����تن‌و روداوی‌ هاتوچۆو‬ ‫مردن ‌ی له‌ناكاوه‌ الی‌ پیاوان ئاشكرا بكرێت‬ ‫ره‌نگه‌ رێژه‌كه‌ به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی تر بێت‪.‬‬ ‫‪-4‬‬‫هۆكاره‌كانی‌ به‌رزیی‌ راده‌ی‌ خۆكوش����تن ‌ی‬ ‫ئافره‌ت����ان له‌كوردس����تان زۆرن‪ ،‬یه‌كێ����ك‬ ‫له‌ه����ۆكاره‌كان ئه‌وه‌ی����ه‌ ك����ه‌ ئافره‌ت����ان‬ ‫له‌كوردس����تان وه‌ك����و پی����اوان ش����ێواز ‌ی‬ ‫مه‌ترس����یدار به‌كاردێن����ن بۆ خۆكوش����تن‬ ‫بۆنمونه‌ ئاگ����ر یان گوله‌ ی����ان خۆفرێدان‬ ‫له‌ش����وێن ‌ی به‌رز‪ ،‬هه‌مو ئه‌مانه‌ش واده‌كه‌ن‬ ‫ك ‌ه هه‌وڵه‌كانی‌ خۆكوشتن به‌مردن كۆتاییان‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫‪-5‬‬‫هۆكارێك����ی‌ ت����ری‌ زۆری‌ خۆكوژیی‌ الی‌‬ ‫ئافره‌ت ئه‌وه‌ی ‌ه له‌كۆمه‌ڵگای‌ كورد ‌ی بوار ‌ی‬ ‫ناڕه‌زایی‌ پیشاندان‌و خۆده‌ربڕین بۆ ئافره‌ت‬ ‫زۆر ته‌سكه‌‪ ،‬تاراده‌یه‌كی‌ زۆریش گوێگرتن‬ ‫له‌ناس����ۆری‌‌و هاواره‌كانی‌ ئاف����ره‌ت كه‌مه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ش زۆرجار خۆكوشتن بوه‌ به‌شێوازێك‬ ‫له‌ش����ێوازه‌كانی‌ خۆده‌ربڕی����ن‌و ناڕه‌زای���� ‌ی‬ ‫پیش����اندان‌و تۆڵه‌كردنه‌و‌ه له‌به‌رامبه‌رو له‌و‬ ‫گوێنه‌گرتنه‌ دورودرێژه‌‪.‬‬ ‫‪-6‬‬‫ئاف����ره‌ت به‌ه����ۆی‌ گۆڕان����كاری‌و‬ ‫زه‌حمه‌تییه‌كانی‌ ژیان هه‌میش����ه‌ چۆته‌ ژێر‬ ‫باڵی‌ فش����ارو س����ه‌نگێك ‌ی یه‌كجار گران ك ‌ه‬ ‫زۆرجار گرفتی‌ ده‌رونی‌‌و سۆزداری‌ گه‌وره‌ ‌ی‬ ‫لێده‌كه‌وێته‌وه‌و به‌خۆكوشتن كۆتایی‌ دێت‪.‬‬ ‫گۆڕانكارییه‌ بایۆلۆژی‌و هۆرمۆنییه‌كانیش ك ‌ه‬ ‫له‌كات ‌ی دوگیانی‌‌و سوڕ ‌ی مانگانه‌و ته‌مه‌ن ‌ی‬ ‫وه‌ستانی‌ س����وڕ ‌ی مانگان ‌ه روده‌ده‌ن دوبار‌ه‬ ‫كاریگ����ه‌ری‌ خۆی����ان هه‌یه‌ له‌دروس����تبون ‌ی‬ ‫هه‌ن����دێ‌ حاڵ����ه‌ت‌و نه‌خۆش���� ‌ی ده‌رون ‌ی ك ‌ه‬ ‫ره‌نگ ‌ه خه‌مۆكیی‌ به‌رچاوترینیان بێتس‪.‬‬ ‫‪-7‬‬‫بۆچونێك هه‌یه‌ پێیوایه‌ ئه‌وه‌ی‌ هه‌ڕه‌شه‌ ‌ی‬ ‫خۆكوشتن بكات جێی‌ مه‌ترس ‌ی نییه‌و خۆ ‌ی‬ ‫ناكوژێت‪ ،‬ئه‌م بۆچونه‌ تاس����ه‌ر ئێس����قان‬ ‫هه‌ڵه‌و نازانستییه‌‪ ،‬زۆربه‌ ‌ی ئه‌وانه‌ ‌ی خۆیان‬ ‫ده‌كوژن پێشتر هه‌ڕه‌ش����ه‌ی‌ خۆكوشتنیان‬ ‫كردوه‌ یان ئاماژه‌یه‌كیان به‌جێهێشتوه‌‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫‪xwenden.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )355‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/11‬‬

‫فه‌زاله‌ر كۆمه‌ڵێك په‌رله‌مانتار ده‌بات بۆ توركیا‬

‫"خه‌رجییه‌كانی‌ له‌ئه‌ستۆی‌ پارله‌مانی‌ كوردستان بوه"‬

‫خوێندن‬

‫ته‌خته سپی‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫مه‌لزه‌مه‌ی‬ ‫ئاینناسی‬

‫ ئا‪ :‬ئاراس عوسمان‬

‫ رێنوار نه‌جـم‬

‫ی‬ ‫ی ژماره‌یه‌ك پارله‌مانتار ‌‬ ‫دوای‌ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستان له‌رێگ ‌هی‌ ده‌زگای‌ فه‌زاله‌ر ‌‬ ‫توركییه‌وه‌ ده‌برێن ‌ه واڵتی‌ توركیاوه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و په‌رله‌مانتارانه‌ ئه‌ندامی‌ لیژن ‌ه ‌‬ ‫ی بااڵن‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫په‌روه‌رده‌و خوێندن ‌‬ ‫له‌كاتێكدایه‌ ئه‌و ده‌زگایه‌ له‌كوردستاندا‬ ‫ی چه‌ندین زانكۆو قوتابخانه‌یه‌و‬ ‫خاوه‌ن ‌‬ ‫ی زۆر‬ ‫به‌پێی‌ زانیارییه‌كان كه‌موكورت ‌‬ ‫له‌پرۆسه‌كه‌یاندا هه‌یه‌‪ ،‬بانگهێشتی‌ ئه‌و‬ ‫پارله‌مانتارانه‌ به‌مه‌به‌ستی‌ ئه‌زمون‌و‬ ‫ی واڵتی‌ توركیا‪.‬‬ ‫فێربونه‌ له‌سیستم ‌‬

‫وه‌زاره‌ت‌و‬ ‫زۆری‬ ‫به‌ش���ێکی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی���ی‌و فه‌رمانگ���ه‌کان‬ ‫له‌ئێس���تای حکومه‌ت���ی هه‌رێم���ی‬ ‫کوردس���تاندا‪ ،‬جگه‌ له‌رۆتینێکی زۆرو‬ ‫سستی له‌کارکردندا‪ ،‬کاری زۆر ناڕێک‌و‬ ‫نالۆژیک���ی تێدا به‌ڕێ���وه ده‌چێت‪ ،‬بۆ‬ ‫نمونه‌ له‌وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌دا‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌دوره‌وه‌ س���ه‌یرێکی به‌ش���ێکی زۆر‬ ‫له‌بڕیارو رێنمای���ی‌و کارو کرده‌وه‌کانی‬ ‫ئه‌م وه‌زاره‌ته‌ بکه‌یت‪ ،‬دونیایه‌ک شتی‬ ‫عه‌جیب ده‌بینیت‪ ،‬که‌ مرۆڤ س���ه‌ری‬ ‫ده‌سوڕمێت چۆن ده‌کرێت وه‌زاره‌تێکی‬ ‫گرنگی وه‌ک په‌روه‌رده‌و فێرکردن‌ به‌م‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ به‌ڕێوه‌ببرێت‪ ،‬به‌رپرسه‌کانی‬ ‫هێنده‌ خه‌مساردبن له‌ئاستیدا!‬ ‫ئه‌نجامدان���ی گۆڕانکاریی ریش���ه‌یی‬ ‫له‌بابه‌تی ئاین له‌قۆناغه‌کانی ئاماده‌ییدا‪،‬‬ ‫ب���ه‌وه‌ی بابه‌ت���ه‌کان زیات���ر کراوه‌ترو‬ ‫فراوانترکراون‌و په‌یوه‌ندییه‌کانی دین‌و‬ ‫چه‌مکه هه‌نوکه‌یی‌و س���ه‌رده‌مییه‌کان‬ ‫باس���کراون‌و له‌هه‌موش���ی گرنگت���ر‬ ‫ته‌رخانکردنی روبه‌رێکه‌ بۆ ناس���اندنی‬ ‫ئاین‌و ئایینزا جیاوازه‌کان‪ ،‬هه‌مو مایه‌ی‬ ‫خۆشحاڵین‌و به‌رز ده‌یاننرخێنین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫گ���ه‌ر هه‌مو ئه‌مان���ه‌ هه‌نگاوێک بن بۆ‬ ‫پێش���ه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وا له‌ماوه‌یه‌کی زه‌مه‌نی‬ ‫کورتدا له‌م بابه‌ته‌دا دو هه‌نگاو به‌ره‌و‬ ‫دواوه‌ نرا‪:‬‬ ‫یه‌ک���ه‌م‪ :‬البردنی به‌ش���ێکی زۆری‬ ‫وانه‌کان‪ ،‬به‌تایبه‌تی به‌ش���ی ئاینناسی‬ ‫که‌ به‌ته‌واوی ته‌رک کراوه‌!‬ ‫دوه‌م‪ :‬ئ���ه‌و وانانه‌ی که ماونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫خێرا کران پرسیارو وه‌اڵم‌و له‌شێوه‌ی‬ ‫مه‌لزه‌م���ه‌دا له‌الیه‌ن مامۆس���تاکانه‌وه‌‬ ‫به‌خوێن���دکار‬ ‫چاپک���راون‌و‬ ‫ده‌فرۆشرێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌راستی مایه‌ی سه‌رسوڕمانه‌ کتێبێک‬ ‫ماوه‌ی که‌متر له‌مانگێکه گه‌یش���تۆته‌‬ ‫ده‌س���ت خوێن���دکارو به‌تێچونێک���ی‬ ‫زۆره‌وه‌و ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی واڵت به‌چاپێکی‬ ‫ج���وان‌و ره‌نگاوره‌نگ���ه‌وه‌ چاپکراوه‌‪،‬‬ ‫که‌چ���ی له‌الیه‌ن هه‌ندێک مامۆس���تاوه‌‬ ‫(جا به‌هه‌ر مه‌به‌ستێک بێت!) بکرێته‌‬ ‫‌مه‌لزه‌مه‌و له‌بازاڕه‌کاندا بفرۆشرێته‌وه‌‌‪،‬‬ ‫به‌رێوه‌به‌رایه‌تییه‌ په‌روه‌رده‌ییه‌کانیش‬ ‫هی���چ رێگریی���ه‌ک ل���ه‌م کاره‌ نه‌که‌ن‪.‬‬ ‫نه‌ئه‌وه‌ی���ه‌ مامۆس���تاکان والێبک���ه‌ن‬ ‫مه‌لزه‌مه‌ دروس���ت نه‌که‌ن‪ ،‬نه‌ده‌توانن‬ ‫کۆنترۆڵ���ی بازاڕه‌کان بکه‌ن مه‌لزه‌مه‌ی‬ ‫تێدا نه‌فرۆشرێت‪ ،‬چونکه‌ به‌پێی یاسا‬ ‫ئه‌م کاره‌ یاساغه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر لێپرس���راوانی په‌روه‌رده‌ رێگه‌‬ ‫به‌م کارانه‌ ده‌ده‌ن هیچ رێگرییه‌ک له‌م‬ ‫کاران���ه‌ ناکه‌ن‪ ،‬بۆ هه‌ر له‌س���ه‌ره‌تاوه‌‬ ‫به‌مه‌لزه‌مه‌ چاپی���ان نه‌کرد! ئه‌و کات‬ ‫ه���ه‌م ماندوبون���ی که‌متر ده‌ویس���ت‌و‬ ‫له‌الیه‌نی داراییش���ه‌وه‌ بۆ هه‌مو الیه‌ک‬ ‫باشتربو!‌‬ ‫پێش���ترو له‌هه‌مان ئه‌م گۆش���ه‌یه‌ی‬ ‫ئێره‌دا‪ ،‬له‌وتارێکدا باس���م له‌مه‌لزه‌مه‌و‬ ‫زیانه‌کانی کرد‌‪ ،‬له‌و گورزه‌ی که‌ له‌دور‬ ‫مه‌ودادا ده‌ی���دات له‌خوێندکار‪ .‬لێره‌دا‬ ‫نامه‌وێت هه‌مان باس دوباره‌بکه‌مه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ده‌ڵێم ئه‌گه‌ر به‌هانه‌یه‌ک هه‌بێت‬ ‫ب���ۆ به‌مه‌لزه‌مه‌کردنی بابه‌ته‌کانی وه‌ک‬ ‫فیزی���او بی���رکاری‌و عه‌ره‌ب���ی به‌وه‌ی‬ ‫وانه‌کانیان زۆرن‌و گرانن (که‌ به‌بڕوای‬ ‫م���ن به‌هانه‌یه‌ک���ی الوازه‌)‪ ‌،‬ئ���ه‌وا چ‬ ‫به‌هانه‌یه‌ک بۆ کردنه‌ مه‌لزه‌مه‌ی بابه‌تی‬ ‫ئاین هه‌یه‌؟ وانه‌یه‌ک به‌زمانێکی ساده‌و‬ ‫سانا‪ ،‬باس له‌کۆمه‌ڵێک بابه‌تی رۆژانه‌‬ ‫ده‌کات‌و له‌پێشه‌کی کتێبه‌که‌شدا باس‬ ‫ل���ه‌وه‌ کراوه‌ ک���ه‌ ده‌بێ���ت خوێندکار‬ ‫له‌ده‌رخک���ردن‌و‬ ‫به‌دوربگیرێ���ت‬ ‫پرس���یاره‌کانیش به‌هه‌ڵب���ژاردن بن‪،‬‬ ‫چ پێویس���تی ب���ه‌وه‌ هه‌ی���ه‌ بکرێت���ه‌‬ ‫مه‌لزه‌مه‌؟‬ ‫ئایا خواس���تێکی ئاب���وری له‌الیه‌ن‬ ‫مامۆس���تاکانه‌وه‌ هه‌یه‌ بۆ ئه‌م کاره‌؟‬ ‫یاخود نا‪ ،‬مامۆستاکان نیازیان پاکه‌و‬ ‫ده‌یانه‌وێ���ت خوێن���دکار زۆر ئه‌زیه‌ت‬ ‫نه‌کێشێت‌و شته‌کانی به‌ئاسانی بچێته‌‬ ‫به‌رده‌س���ت‪ ،‬بێ ئاگا ل���ه‌و گورزانه‌ی‬ ‫له‌ئاینده‌دا له‌بی���رو هزری خوێندکاری‬ ‫ده‌ده‌ن؟‬ ‫هه‌رکامێکی���ان بێ���ت‪ ،‬وه‌زاره‌ت���ی‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌و الیه‌ن���ی په‌یوه‌ندی���دار‬ ‫به‌م کاره‌وه‌ س���وچی هه‌م���و ئه‌مانه‌ی‬ ‫ده‌که‌وێته‌ ئه‌ستۆ‪ ،‬به‌وه‌ی که‌ به‌یاساو‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌کی فه‌رم���ی مه‌لزه‌م���ه‌‬ ‫قه‌ده‌غه‌کراوه‌‪ ،‬بۆچی ده‌سته‌وه‌س���تانه‌‬ ‫له‌ئاس���ت ئه‌م س���ه‌رپێچیکه‌رو له‌یاسا‬ ‫الده‌رانه‌دا؟‬

‫ی‬ ‫ی لیژن ‌ه ‌‬ ‫ی س���ه‌رۆك ‌‬ ‫عومه‌ر نوره‌دین ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بااڵ له‌پارله‌مان ‌‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌و خوێندن ‌‬ ‫ی سه‌ردانه‌كه‌یانه‌و‌ه بۆ‬ ‫كوردستان له‌بار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاوێن ‌ه وتی‌‪ :‬سه‌ردانه‌ك ‌ه بۆ دو مه‌به‌ست ‌‬ ‫ی سیسته‌م‌و‬ ‫ی بوه‌‪ ،‬بۆ بینین ‌‬ ‫س���ه‌ره‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بااڵ ‌‬ ‫ی پ���ه‌روه‌رده‌و خوێندن ‌‬ ‫ئه‌زمون ‌‬ ‫ی زانیاریمان‬ ‫ی توركیا بو‪ ،‬بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫واڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یاس���ا ‌‬ ‫ی رێكخس���تن ‌‬ ‫هه‌بێ���ت له‌رو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پرۆسه‌‌ی په‌روه‌رده‌و خوێندن ‌‬ ‫ئه‌زمون ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه بده‌ین‬ ‫بااڵ چۆنه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها هه‌وڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بوار ‌‬ ‫دام‌و ده‌زگا په‌یوه‌ندیداره‌كان��� ‌‬ ‫په‌روه‌رد‌ه له‌نێوان كوردستان‌و توركیا‬ ‫له‌ئاین���ده‌دا په‌یوه‌ندیی���ه‌كان به‌هێزتر‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫ی په‌روه‌رده‌و خوێندن‬ ‫ی لیژن ‌ه ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌وه‌ش���كرد "رێكخس���تن ‌‬ ‫ئام���اژ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌م سه‌ردانه‌مان‬ ‫به‌رنامه‌كه‌و بیرۆك ‌ه ‌‬ ‫ی (فه‌زال���ه‌ر)ه‌و‌ه بو‌ه‬ ‫له‌الی���ه‌ن ده‌زگا ‌‬ ‫ی ب���ااڵ‪ ،‬دو‬ ‫ب���ۆ پ���ه‌روه‌رده‌و خوێندن ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆژ كۆبونه‌وه‌م���ان له‌ن���او پارله‌مان ‌‬ ‫ی‬ ‫توركیا ئه‌نجام���دا‪ ،‬تاكو بزانین لیژن ‌ه ‌‬ ‫ی یاسا‬ ‫ی بااڵو پرۆس ‌ه ‌‬ ‫په‌روه‌رده‌و خوێندن ‌‬ ‫ی ئه‌وان چۆنه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ده‌ركردن له‌ال ‌‬ ‫ی پارله‌مانی‌(‪)BDP‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌ندامان��� ‌‬ ‫ی ئاش���تی‌‌و دیموكراتیی ‌ه ك ‌ه‬ ‫ك ‌ه پارت��� ‌‬ ‫هه‌موی���ان ك���ورد ب���ون كۆبونه‌وه‌مان‬ ‫ی‬ ‫گرێداو‪ ،‬له‌سه‌ر ماف ‌ه مه‌ده‌نی‌‌و ره‌واكان ‌‬ ‫ی خۆمان بۆ‬ ‫ی ك���ورد پش���تیوان ‌‬ ‫گه‌ل��� ‌‬ ‫ی پارله‌مان‌و‬ ‫دوباره‌كردنه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه له‌رێگ ‌ه ‌‬ ‫به‌ئاشتی‌‌و دیموكراتییان ‌ه بتوانن ماف‌و‬ ‫ئازادییه‌كانیان به‌ره‌و پێش به‌رن‪ ،‬‬ ‫ی‬ ‫ی په‌روه‌رد‌ه ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی بوار ‌‬ ‫شاره‌زایه‌ك ‌‬ ‫ی پرسیار‌ه ئه‌م‬ ‫ی جێگ ‌ه ‌‬ ‫به‌وه‌كرد" ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی په‌روه‌رده‌و‬ ‫ی لیژن ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌ندامان ‌‬ ‫سه‌ردان ‌ه ‌‬ ‫ی كوردستان‪،‬‬ ‫ی پارله‌مان ‌‬ ‫ی بااڵ ‌‬ ‫خوێندن ‌‬ ‫ی زیندانیان‌و‬ ‫هاوكات بو له‌گه‌ڵ مانگرتن ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ركوتكردن ‌‬ ‫ئه‌ش���كه‌نجه‌دان‌و‬ ‫ی كوردس���تان‪ .‬ئه‌و‬ ‫ی باكور ‌‬ ‫هاواڵتیان��� ‌‬ ‫ی ئه‌و لیژنه‌ی ‌ه هه‌ریه‌ك‬ ‫ی ‪ 11‬ئه‌ندام ‌‬ ‫له‌كۆ ‌‬ ‫ل ‌ه د‪ .‬س���ه‌روه‌ر عه‌بدولره‌حمان ك ‌ه ئه‌م‬ ‫ی ره‌تكردۆته‌وه‌و و س���ۆزان‬ ‫س���ه‌ردان ‌ه ‌‬ ‫ی واڵت‬ ‫ش���ه‌هابیش ت���از‌ه ل���ه‌ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌و له‌سه‌ردانه‌كه‌دا نه‌بون بۆ‬ ‫توركیا‪.‬‬ ‫ی‬ ‫د‪.‬س���ه‌روه‌ر عه‌بدولره‌حمان ئه‌ندام ‌‬ ‫ی بااڵ‬ ‫ی پ���ه‌روه‌رده‌و خوێندن��� ‌‬ ‫لیژن��� ‌ه ‌‬

‫سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ شاره‌زایه‌كی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌‪:‬‬ ‫په‌روه‌رده‌‪:‬‬ ‫له‌كاتی‌ مانگرتنی‌‬ ‫رێكخستنی‌‬ ‫زیندانیانی‌ توركیا‬ ‫به‌رنامه‌كه‌و‬ ‫ده‌زگاكه‌ی‌ عه‌بدواڵ‬ ‫بیرۆكه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫گویل له‌كوردستان‬ ‫سه‌ردانه‌مان‬ ‫له‌الیه‌ن ده‌زگای‌ په‌رله‌مانتارانی‌‬ ‫(فه‌زاله‌ر)ه‌وه‌ بو‌ه برده‌ توركیا‬ ‫بۆ ئاوێن ‌ه وتی‌‪ :‬راس���ت ‌ه ئه‌و س���ه‌ردان ‌ه‬ ‫ی لیژنه‌كه‌مان‪،‬‬ ‫رێكخراو‌ه بۆ ئه‌ندامان��� ‌‬ ‫من له‌الیه‌ن خۆم���ه‌وه‌و له‌به‌ر هه‌ندێك‬ ‫ی‬ ‫ه���ۆكار ره‌تمكرده‌وه‌‪ ،‬دوات���ر له‌رێگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫نوسراوێكه‌و‌ه ئه‌و هۆكارانه‌م ئاراست ‌ه ‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ پارله‌مانی‌ كوردستان كردوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫ی نوێن���ه‌ر ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌زگای‌(فه‌زاله‌ر) له‌عێراق ك ‌ه خاوه‌ن ‌‬ ‫ی عیشق‌و ئاماده‌یی‌‌و قوتابخان ‌ه‬ ‫زانكۆكان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نیلۆڤ���ه‌ره‌‪ ،‬به‌پێ��� ‌‬ ‫بنه‌ڕه‌تییه‌كان��� ‌‬ ‫ی ئاوێن ‌ه ئ���ه‌م ده‌زگای ‌ه‬ ‫زانیارییه‌كان��� ‌‬ ‫ی په‌روه‌رده‌و‬ ‫ی لیژن ‌ه ‌‬ ‫ی له‌ئه‌ندامان��� ‌‬ ‫داوا ‌‬ ‫ی كوردستان‬ ‫ی بااڵی‌ په‌رله‌مان ‌‬ ‫خوێندن ‌‬ ‫ی‬ ‫ك���ردو‌ه به‌س���ه‌ردانیكردنیان بۆ واڵت ‌‬ ‫ی ‪2012/11/11‬‬ ‫توركی���ا‪ ،‬بۆی ‌ه ل���ه‌رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆبونه‌وه‌ی���ه‌ك له‌الیه‌ن ئ���ه‌و لیژن ‌ه ‌‬ ‫ی كوردستانه‌و‌ه ئه‌نجام ده‌درێت‬ ‫پارله‌مان ‌‬ ‫بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌‪ ،‬پاشان به‌نوسراوێك‬ ‫ی په‌رله‌مان ئه‌رسه‌الن بایز ئاگادار‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ده‌كرێت���ه‌وه‌و‪ ،‬ئه‌ویش به‌نوس���راوێك‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 2012/11/14‬ره‌زامه‌ن���د ‌‬ ‫ل���ه‌رۆژ ‌‬ ‫ی ‪2012/11/23‬‬ ‫ده‌ربڕیوه‌‪ ،‬بۆی��� ‌ه رۆژ ‌‬ ‫ئ���ه‌و په‌رله‌مانتاران��� ‌ه س���ه‌ردانه‌كه‌یان‬ ‫ی‬ ‫رێكده‌خه‌ن‌و وه‌ك پارله‌مانتاران باس ‌‬ ‫ده‌كه‌ن مه‌به‌ست له‌و سه‌ردان ‌ه فێربون‌و‬ ‫به‌رچاو رونییه‌ له‌بواری‌ په‌روه‌رده‌دا‪.‬‬ ‫ی راگه‌یاندن‬ ‫تاریق جه‌وهه‌ر راوێژكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردس���تان به‌ئاوێن ‌ه ‌‬ ‫له‌پارله‌مان��� ‌‬ ‫ی ئه‌و س���ه‌ردان ‌ه‬ ‫راگه‌یاند" من ئاگادار ‌‬ ‫ی په‌روه‌رده‌و‬ ‫نیم‌و ده‌توانن له‌گه‌ڵ لیژن ‌ه ‌‬ ‫ی بااڵ قس ‌ه بكه‌ن‪.‬‬ ‫خوێند ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تره‌و‌ه د‪ .‬سه‌باح به‌رزنج ‌‬ ‫له‌الیه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌روه‌رده‌و خوێندن ‌‬ ‫ی لیژن ‌ه ‌‬ ‫بڕیارده‌ر ‌‬ ‫ی كوردس���تان بۆ ئاوێن ‌ه‬ ‫بااڵ له‌پارله‌مان ‌‬ ‫ی له‌لیژنه‌كه‌مان‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌و كه‌س���ان ‌ه ‌‬

‫ی توركیامان كردو‌ه پێكهاتبون‬ ‫سه‌ردان ‌‬ ‫ی ده‌س���ه‌اڵت‌و‬ ‫ی حزب��� ‌‬ ‫له‌ئه‌ندامان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ئۆپۆزیس���یۆن‌و ته‌نان���ه‌ت ئه‌ندامێك ‌‬ ‫مه‌سیحیش له‌گه‌ڵمان بوه‌‪ ،‬هه‌ركه‌سێك‬ ‫ی ل���ه‌و ده‌زگای��� ‌ه هه‌یه‌(فه‌زاله‌ر)‬ ‫گله‌ی ‌‬ ‫ی بخات ‌ه به‌رده‌ست‬ ‫ده‌توانێت به‌ڵگه‌كان ‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌‪.‬‬ ‫ی له‌وه‌ك���رده‌وه‬ ‫ی جه‌خت��� ‌‬ ‫‌به‌رزنج��� ‌‬ ‫‌"س���ه‌ردانه‌ك ‌ه به‌هه‌م���و ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫س���ه‌ركه‌توبوه‌‪ ،‬هه‌ركه‌س���ێك گله‌یی‌‌و‬ ‫ی وه‌زاره‌ت‌و‬ ‫ی هه‌ی ‌ه با س���ه‌ردان ‌‬ ‫به‌ڵگ ‌ه ‌‬ ‫ی ئێم��� ‌ه ب���كات‪ ،‬زانك���ۆو‬ ‫لیژنه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و ده‌زگای ‌ه ئه‌و بڕ‌ه‬ ‫قوتابخانه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌ریده‌گ���رن له‌قوتابییه‌كان ‌‬ ‫پ���ار‌ه ‌‬ ‫ی وه‌رده‌گیرێت‬ ‫ئێم ‌ه زۆر كه‌متر‌ه له‌وان ‌ه ‌‬ ‫له‌وان ‌هی‌ خۆیان‪.‬‬ ‫ی بۆ ئه‌وه‌شكرد‬ ‫‌عومه‌ر نوره‌دین هێما ‌‬ ‫ی (فه‌زاله‌ر)‬ ‫ی ده‌زگا ‌‬ ‫"له‌توركیا له‌رێگ ‌ه ‌‬ ‫ی واڵت���ان هاتبون ك ‌ه‬ ‫ێ وه‌فد ‌‬ ‫ه‌و‌ه س��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پ���ه‌روه‌رد‌ه ‌‬ ‫پێكهاتب���ون له‌(وه‌زیر ‌‬ ‫ی ئۆكرانیا‪،‬‬ ‫ی ب���ااڵ ‌‬ ‫بۆس���نێ‪ ،‬وه‌ف���د ‌‬ ‫ی هندستان)‪،‬‬ ‫ی عولیا ‌‬ ‫ی دادگا ‌‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی ئه‌م سه‌فه‌ر‌ه‬ ‫ی خه‌رجییه‌كان ‌‬ ‫سه‌رجه‌م ‌‬ ‫له‌ئه‌ستۆی‌ پارله‌مانی‌ كوردستان بوه‌‪.‬‬ ‫ی ئاوێن ‌ه رۆژێك‬ ‫ی زانیارییه‌كان ‌‬ ‫هه‌ر به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫پێش ئه‌م س���ه‌ردان ‌ه له‌كۆبونه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی لیژنه‌كان‬ ‫ت���ردا له‌نێوان س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی پارله‌م���ان هه‌ندێك‬ ‫له‌گه‌ڵ جێگ���ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌ندام ئ���ه‌م س���ه‌ردانه‌یان به‌كارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌س���ف نه‌كردوه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫ئیجاب ‌‬ ‫ی كۆمپانیایه‌كه‌و‌ه‬ ‫ئه‌م لیژنه‌ی��� ‌ه له‌رێگ ‌ه ‌‬ ‫بانگهێشت ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ی پ���ه‌روه‌رد‌ه‬ ‫ی بوار ‌‬ ‫ئه‌و ش���اره‌زای ‌ه ‌‬ ‫ی وایه‌" ده‌كرێت بپرس���یت ئایا‬ ‫بۆچون ‌‬ ‫ی چاودێریی ‌ه‬ ‫ی پارله‌مان‌و ئه‌ندامه‌كان ‌‬ ‫كار ‌‬

‫‌د‪.‬سه‌باح‬ ‫به‌رزنجی‌‪:‬‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫‌ده‌سه‌اڵت پێكه‌وه‌‬ ‫سه‌ردانی‌‬ ‫‌توركیامان‬ ‫كردوه‌و‬ ‫سه‌ركه‌توبوین‬ ‫ی ده‌زگاو‬ ‫ی ده‌عوه‌ت ‌‬ ‫یاخود قبوڵكردن��� ‌‬ ‫ی له‌الیه‌ن‬ ‫كۆمپانیاكان؟‪ ،‬یاخ���ود بۆچ ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و واڵته‌و‌ه‬ ‫ی پ���ه‌روه‌رد‌ه ‌‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫بانگهێشتنامه‌كه‌یان ئاراسته‌ نه‌كراوه‌؟‬ ‫ی‬ ‫ی په‌روه‌رده‌و خوێندن ‌‬ ‫ی لیژن ‌ه ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردس���تان جه‌خت ‌‬ ‫ی پارله‌مان ‌‬ ‫بااڵ ‌‬ ‫له‌وه‌ك���رده‌وه‌" ئه‌گه‌ر ك���ه‌م‌و كورتیی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫هه‌بوبێت ل���ه‌و قوتابخانه‌و زانكۆیان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان‪ ،‬ك ‌ه سه‌ر به‌ده‌زگا ‌‬ ‫هه‌رێم ‌‬ ‫(فه‌زاله‌ر)ه‌‪ ،‬ئێمه‌ی���ن به‌دواداچونمان‬ ‫كردو‌ه له‌سه‌ر كه‌مته‌رخه‌مییه‌ك ئه‌گه‌ر‬ ‫ی‬ ‫هه‌بوبێت‪ ،‬بۆی ‌ه ئه‌م ده‌زگای ‌ه به‌پێوه‌ر ‌‬ ‫ی كار ده‌كات‪ ،‬ه���ه‌ر ئێم ‌ه بوین‬ ‫یاس���ای ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پ���ه‌روه‌رده‌و خوێندن ‌‬ ‫وه‌ك لیژن��� ‌ه ‌‬ ‫بااڵ چاوپۆش���یمان نه‌ك���ردو‌ه له‌كه‌م‌و‬ ‫ی‬ ‫كورتییه‌ك له‌و زانك���ۆو قوتابخانان ‌ه ‌‬ ‫سه‌ر به‌م ده‌زگایه‌ بون‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رده‌ست ‌‬ ‫ی ئه‌و زانیارییان ‌ه ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی زۆر له‌و‬ ‫ئاوێنه‌كه‌وتون كه‌م‌و كورتییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌ر به‌ده‌زگا ‌‬ ‫زانكۆو قوتابخانان ‌ه ‌‬ ‫(فه‌زال���ه‌ر) هه‌یه‌و‪ ،‬له‌به‌دواداچونێكیان‬ ‫ی‬ ‫ی فێركردن ‌‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫ی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫به‌ناو ‌‬ ‫ی س���اوایان‪ ،‬ك ‌ه ژمار‌ه‬ ‫بنه‌ڕه‌ت‌و باخچ ‌ه ‌‬ ‫ی ‪2012/5/13‬‬ ‫(‪)8085‬و ب���ه‌روار ‌‬ ‫ی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیی ‌ه‬ ‫له‌سه‌ره‌‪ ،‬ئاراس���ت ‌ه ‌‬ ‫ی (هه‌ولێر‪،‬‬ ‫ی په‌روه‌رده‌كان ‌‬ ‫گشتییه‌كان ‌‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬ده���ۆك) ك���راوه‌‪ ،‬تێی���دا‬ ‫ی‬ ‫ی سااڵن ‌ه ‌‬ ‫هاتوه‌‪ ،‬بابه‌ت هه‌ڵسه‌نگاندن ‌‬ ‫قوتابخان��� ‌ه ئه‌هلیی���ه‌كان‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا‬ ‫ی (عه‌بدولعه‌زیز سه‌رحان فارس)‬ ‫واژو ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌ له‌سه‌ره‌‪.‬‬ ‫ی قوتابخان ‌ه‬ ‫ی هه‌ڵسه‌نگاندن ‌‬ ‫‌له‌راپۆرت ‌‬ ‫ی ‪2012/2011‬‬ ‫ئه‌هلیی���ه‌كان بۆ س���اڵ ‌‬ ‫ئه‌نجامدراوه‌‪ ،‬ئه‌و قوتابخانه‌و ئاماده‌یی‌‌و‬ ‫ی له‌شارو قه‌زاكاندان‪،‬‬ ‫كۆلێج‌و زانكۆیان ‌ه ‌‬

‫ده‌زگای‌ فه‌زاله‌ر‬ ‫فه‌زاله‌ر ده‌زگایه‌كی‌ توركییه‌و ‬ ‫له‌زیاتر له‌ ‪ 160‬واڵتی‌ جیهانی‌‬ ‫خاوه‌ن زانكۆو قوتابخانه‌یه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها له‌كوردستاندا نزیكه‌ی‌‬ ‫‪ 35‬هه‌زار خوێندكار له‌زانكۆو‬ ‫قوتابخانه‌كانیان ده‌خوێنن‪ .‬ئه‌م ‬ ‫ده‌زگایه‌ راسته‌وخۆ سه‌ر به‌‬ ‫عه‌بدواڵ گویلی‌ سه‌رۆك كۆماری‌‬ ‫واڵتی‌ توركیایه‌‪.‬‬ ‫ی (فه‌زال���ه‌ر)‬ ‫ك��� ‌ه س���ه‌ر ب���ه‌ده‌زگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چه‌ندی���ن ك���ه‌م‌و كورت ‌‬ ‫ن‪ ،‬خاوه‌ن��� ‌‬ ‫به‌رچ���اون‌و ناو ش���وێن‌و تێبینییه‌كان‬ ‫ی‬ ‫ی ئاوێن���ه‌دان‪ ،‬ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌به‌رده‌س���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پرس���یار‌ه له‌كاتێكدا وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫جێگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم��� ‌‬ ‫ی حكومه‌ت��� ‌‬ ‫پ���ه‌روه‌رد‌ه ‌‬ ‫ی بینادای ‌ه‬ ‫ی كه‌م ‌‬ ‫كوردس���تان له‌قه‌یران ‌‬ ‫یان خاوه‌ن ئ���ه‌و بینایانه‌ی ‌ه ك ‌ه كۆن‌و‬ ‫ی داڕمانیان لێده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫مه‌ترس��� ‌‬ ‫ی بۆ قوتابخانه‌و‬ ‫ی حكوم ‌‬ ‫چه‌ندی���ن بینا ‌‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫ئاماده‌ی���ی‌‌و كۆلێ���ج‌و زانكۆكان ‌‬ ‫ی (فه‌زال���ه‌ر)‌ه‬ ‫ده‌زگای��� ‌ه ك��� ‌ه ده‌زگا ‌‬ ‫ته‌رخانكراوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌و پارله‌مانتاران��� ‌ه ‌‬ ‫ن���او ‌‬ ‫له‌سه‌ردانه‌كه‌دا بون‪:‬‬ ‫‪1‬ـ عوم���ه‌ر حه‌م���ه‌د ئه‌می���ن خ���در‬ ‫(نوره‌دینی) سه‌رۆكی‌ لیژنه‌‪ .‬پارتی‌‬ ‫‪ 2‬ـ س���ه‌باح محه‌م���ه‌د نه‌جی���ب‪،‬‬ ‫بڕیارده‌ری‌ لیژنه‌‪ .‬كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌‬ ‫‪3‬ـ د‪ .‬دانا سه‌عید سۆفی‪ ،‬یه‌كێتی‌‪.‬‬ ‫ی سه‌عید‪ ،‬پارتی‌‪.‬‬ ‫‪4‬ـ ئامین ‌ه زكر ‌‬ ‫‪5‬ـ شلێر محێدین ساڵح‪ ،‬پارتی‌‪.‬‬ ‫‪6‬ـ د‪.‬سائر عه‌بدولئه‌حه‌د ئۆگستین‪،‬‬ ‫مه‌سیحی‌‪.‬‬ ‫‪7‬ـ عه‌زیم��� ‌ه نه‌جمه‌دین حه‌س���ه‌ن‪،‬‬ ‫گۆڕان‪.‬‬ ‫‪8‬ـ په‌یمان عه‌بدولكه‌ریم عه‌بدولقادر‪،‬‬ ‫گۆڕان‪.‬‬ ‫‪9‬ـ فه‌رمان عیزه‌دین‪ ،‬گۆڕان‪.‬‬

‫بنه‌ماكان ‌ی توندوتیژی‌ له‌نێو سیسته‌می‌ په‌روه‌رده‌دا‬ ‫ سوعاد ره‌زاق‬ ‫ره‌نگه‌ زۆرجار وابزانین كه‌ توندوتیژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌نجام���ی‌ سیس���ته‌می‌ پ���ه‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا ره‌نگه‌ په‌روه‌ده‌و‬ ‫سیسته‌می‌ خوێندن‌و فێركردن ئه‌نجامی‌‬ ‫توندوتیژی‌ بن‪ ،‬ب���ه‌و مانایه‌ی‌ پێموایه‌‬ ‫پێش���ئه‌وه‌ی‌ توندوتیژی‌ بونی‌ هه‌بێت‪،‬‬ ‫بنه‌ماكانی‌ ئه‌و توندوتیژییه‌ ره‌گوڕیشه‌ی‌‬ ‫قوڵیان هه‌ی���ه‌و له‌س���ه‌ر ره‌فتاره‌كانی‌‬ ‫تاك‌و ك���ۆ ره‌نگده‌ده‌نه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و‬ ‫بنه‌مایان���ه‌ ده‌بنه‌ هۆی‌ س���ه‌رهه‌ڵدانی‌‬ ‫توندوتیژی‌ جه‌س���ته‌یی‌‪ ،‬بۆیه‌ ده‌بینین‬ ‫زۆرج���ار توندوتیژی‌ به‌بڕی���ار كۆتایی‌‬ ‫نایه‌ت‪ ،‬به‌ڵكو پێویستی‌ به‌توێژینه‌وه‌و‬ ‫لێكدانه‌وه‌ی���ه‌ تاوه‌ك���و بنه‌ماكان���ی‌‬ ‫ده‌ستنیش���ان بكرێت‪ .‬ره‌نگه‌ هه‌ندێجار‬ ‫ه���ۆكاری توندوتی���ژی‌ س���ه‌رچاوه‌ی‌‬ ‫له‌كه‌لت���ورو ناتێگه‌یش���تنی راس���ت‌و‬ ‫دروست له‌بنه‌ماكانی ئایین هه‌ڵقواڵبێت‪،‬‬ ‫یا ته‌نانه‌ت خراپ به‌كارهێنانی‌ له‌الیه‌ن‬ ‫هه‌ندێ���ك ناوه‌ن���دی توندڕه‌و له‌س���ه‌ر‬ ‫قه‌ناعه‌تێكی‌ قوڵ یان به‌رژه‌وه‌ندییه‌كی‌‬ ‫تایبه‌ت‪ .‬ئه‌مان���ه‌ هه‌موی‌ ده‌كرێ‌ وه‌كو‬ ‫باگراوندێك ته‌ماش���ا بكرێ‌ بۆ واقیعی‬ ‫ئێستا‪ ،‬بۆیه‌ به‌بۆچونی‌ من ده‌ركه‌وتنی‌‬ ‫توندوتیژی‌ له‌نێ���و كۆمه‌ڵگه‌ی‌ كوردی‌‬ ‫ده‌كرێت وا ته‌ماش���ابكرێت كه‌ ئه‌نجامه‌‬ ‫نه‌وه‌ك هۆكار‪ ،‬ه���ۆكاره‌كان به‌رده‌وام‬

‫ش���اراوه‌ن‌و ئاس���ان نییه‌ ده‌ربكه‌ون‪،‬‬ ‫بۆیه‌ پێویس���تی‌ زۆرمان به‌توێژینه‌وه‌ی‌‬ ‫مه‌یدانی‌‌و تیۆری‌ هه‌یه‌ بۆ تێگه‌یش���تن‬ ‫له‌واقیع���ی‌ كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌ خۆم���ان‪.‬‬ ‫هه‌ندێكجار نه‌زانی‌‌و به‌دحاڵیبون ده‌بنه‌‬ ‫هۆكاری‌ س���ه‌ره‌كی‌ بۆ س���ه‌رهه‌ڵدانی‌‬ ‫توندوتی���ژی‌ به‌جۆرێ���ك كاریگ���ه‌ری‌‬ ‫راسته‌وخۆی‌ ده‌بێت له‌س���ه‌ر ره‌فتاری‌‬ ‫تاكه‌كان‪ ،‬یا هه‌ندێكجاری‌ تریش نه‌بونی‌‬ ‫ش���ێوازێكی‌ راست‌و دروستی‌ په‌روه‌رده‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن دایك‌و باوك‪ ،‬یان مامۆس���تا‬ ‫یا كه‌س���ی‌ به‌رپرس ده‌بێت���ه‌ ئه‌نجامی‌‬ ‫به‌رهه‌مهێنان���ی‌ توندوتی���ژی‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫له‌زۆرب���ه‌ی‌ حاڵه‌ته‌كان���دا توندوتیژی‌‬ ‫په‌رچه‌ك���رداره‌ نه‌وه‌ك خ���ۆی‌ كرداری‌‬ ‫ئه‌س���ڵی‌ بێت‪ ،‬بۆی���ه‌ به‌ش���ێكی‌ زۆر‬ ‫له‌فه‌لسه‌فه‌كارو كۆمه‌ڵناسه‌كان جه‌خت‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ مرۆڤ بۆ‬ ‫خ���ۆی‌ بونه‌وه‌رێك���ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تیی���ه‌و‬ ‫له‌سروشتی‌ خۆیدا چاكه‌و دژی‌ ره‌فتاری‌‬ ‫خراپه‌‪ .‬ره‌نگه‌ هه‌ندێ���ك كه‌س به‌هیچ‬ ‫جۆرێ���ك په‌نا نه‌به‌نه‌ ب���ه‌ر توندوتیژی‌‬ ‫جه‌س���ته‌یی‌‪ ،‬به‌اڵم رۆژانه‌ ده‌ ئه‌وه‌نده‌‬ ‫توندوتیژی‌ ده‌رونی‌ به‌كاربێنن به‌جۆرێك‬ ‫كاریگه‌رییه‌ك���ه‌ی‌ هه‌رگیز كه‌متر نه‌بێت‬ ‫له‌جه‌سته‌ییه‌كه‌‪ .‬له‌س���ه‌ر هۆكاره‌كانی‌‬ ‫س���ه‌رهه‌ڵدانی‌ توندوتی���ژی‌ ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫توێژینه‌وه‌یه‌ك بكرێ‌ له‌وانه‌یه‌ شێوازی‌‬ ‫جۆراوج���ۆر له‌توندوتی���ژی‌ ده‌ركه‌وێ‌‌و‬

‫رێژه‌ك���ه‌ی‌ له‌زیادبون بێ‌‌و ئه‌گه‌ر كار ‌‬ ‫ی‬ ‫ش���یكاری‌ بۆ بكه‌ین له‌وانه‌یه‌ فاكته‌ری‌‬ ‫نه‌بون���ی‌ په‌روه‌رده‌یه‌كی‌ ته‌ندروس���ت‬ ‫یه‌كێك بێ له‌هۆكاره‌ س���ه‌ره‌كییه‌كان‪،‬‬ ‫ك���ه‌ كۆمه‌ڵگه‌ به‌رپرس���ی‌ یه‌كه‌مه‌ لێی‌‬ ‫دواتر ده‌سه‌اڵت‪ .‬بۆنمونه‌ هه‌ستكردنی‌‬ ‫قوتابی‌ به‌نادادپه‌روه‌ریی له‌دروستبونی‌‬ ‫خوێندن���ی‌ نمونه‌یی‌ به‌ه���ه‌ردو جۆری‌‬ ‫حكوم���ی‌‌و ئه‌هل���ی‌ هۆكارێك���ه‌ ب���ۆ‬ ‫دروستكردنی‌ جیاوازی‌ چینایه‌تی‌‌و دوره‌‬ ‫له‌عه‌داله‌تی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و رێگه‌یه‌كه‌ بۆ‬ ‫لێكترازان‌و دابه‌ش���بونی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‬ ‫رێگه‌پێ���دراوه‌و‬ ‫په‌راوێزكردنێك���ی‌‬ ‫پێموانیی���ه‌ جێ���گای‌ قبوڵك���ردن بێت‬ ‫له‌واقیعی‌ ئێستای‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ كوردیدا‬ ‫كه‌ به‌قۆناغی‌ گواستنه‌وه‌دا تێده‌په‌ڕێت‬ ‫به‌ره‌و به‌دیموكراتیزه‌كردنی‌ سیسته‌می‌‬ ‫خوێندن‌و پ���ه‌روه‌رده‌‪ ،‬دروس���تكردنی‌‬ ‫جی���اوازی‌ چینایه‌تی‌ له‌ژێ���ر په‌رده‌ی‌‬ ‫سیس���ته‌می‌ په‌روه‌رده‌دا ده‌بێته‌ هۆی‌‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی‌ نه‌وه‌یه‌كی‌ توڕه‌و بێزارو‬ ‫هه‌ڵگ���ه‌ڕاوه‌ ك���ه‌ ب���ه‌رده‌وام هه‌س���ت‬ ‫به‌نائارامی‌‌و ش���ڵه‌ژان ده‌كات‌و پێیوایه‌‬ ‫ده‌رفه‌تی‌ یه‌كس���انی‌ بۆ نه‌ڕه‌خس���اوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ش وا ده‌كات ك���ه‌ نه‌ب���ڕوای‌‬ ‫به‌خۆی‌ هه‌بێ���ت‪ ،‬نه‌بتوانێت متمانه‌ش‬ ‫به‌سیس���ته‌مه‌كه‌ ب���كات‪ .‬دی���اره‌ ئه‌و‬ ‫كاریگه‌رییه‌ی‌ من لێره‌دا باس���ی‌ ده‌كه‌م‬ ‫به‌ساڵێك‌و دو س���اڵ ده‌رناكه‌ون وه‌ك‬

‫روخس���ارێك بۆ ئ���ه‌م مرۆڤ���ه‌ به‌ڵكو‬ ‫مه‌ودایه‌ك���ی‌ درێژخایه‌ن���ی‌ ده‌وێ‌ تاكو‬ ‫به‌شێوازێك له‌ش���ێوازه‌كان ده‌ربكه‌ون‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش كۆمه‌ڵگه‌ ده‌خاته‌ مه‌ترسییه‌كی‌‬ ‫گ���ه‌وره‌ كه‌ به‌ئاس���انی‌ تێپ���ه‌ڕی‌ نابێ‌‬ ‫لێی���ه‌وه‌‪ .‬پێدان���ی‌ ئیمتیازاتی‌ زیاترو‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی‌ زیات���ر به‌نمونه‌یی���ه‌كان‌و‬ ‫دانان���ی‌ فلته‌ری‌ قورس ب���ۆ وه‌رگرتنی‌ ‬ ‫خوێن���دكاران ك���ه‌ ناگونج���ێ‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ژینگ���ه‌ی‌ ناته‌ندروس���تی‌ كوردس���تان‬ ‫ل���ه‌ڕوی‌ (پ���ه‌روه‌رده‌و فێرك���ردن‪،‬‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪ ،‬دارایی‌‪ ،‬هۆشیاری‌‪ ..‬هتد)‬ ‫بۆ دروس���تبونی‌ تاكی نمونه‌یی‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ئه‌مه‌ فش���ارێكی‌ ده‌رونی‌ ده‌خاته‌ سه‌ر‬ ‫خوێندكار ئه‌گه‌ر مه‌رجه‌كانی‌ دروستبێ‌‪،‬‬ ‫خۆ ئه‌گه‌ر رێ���ژه‌ی‌ وه‌رگرتنی‌ نه‌بێت‌و‬ ‫نه‌توانێت بچێته‌ نمونه‌یی‌‌و كه‌مده‌رامه‌ت‬ ‫بێت‌و نه‌توانێت بچێته‌ خوێندنی‌ ئه‌هلی‌‬ ‫یان خاون پێداویستی‌ تایبه‌ت بێ‌‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫هیچ چاری‌ نییه‌و ده‌چێت بۆ خوێندنی‌‬ ‫ئاسایی‌ ــ هه‌ر ته‌نیا بۆ به‌بیرهێنانه‌وه‌‬ ‫له‌رێنماییه‌كان���ی‌ خوێندن���ی‌ نمونه‌ییدا‬ ‫هیچ ئاماژه‌ به‌وه‌رگرتنی‌ قوتابی‌ خاوه‌ن‬ ‫پێداویستی‌ تایبه‌ت نه‌دراوه‌‪.‬‬ ‫كه‌وات���ه‌ بنه‌ماكان���ی‌ س���ه‌رهه‌ڵدانی‌‬ ‫توندوتی���ژی‌ به‌هه‌م���و جۆره‌كانییه‌وه‌‬ ‫له‌نێو هه‌ن���اوی‌ كۆمه‌ڵگه‌دایه‌‪ ،‬نه‌وه‌ك‬ ‫فاكته‌رێك���ی‌ ده‌ره‌كی‌ بێ���ت‪ ،‬كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫ده‌بێت بایی‌ ئه‌وه‌نده‌ وش���یار بێت كه‌‬

‫بنه‌ماكان ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌رهه‌ڵدانی‌‬ ‫توندوتیژی‌ به‌هه‌مو‬ ‫جۆره‌كانییه‌وه‌‬ ‫له‌نێو هه‌ناوی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌دایه‌‪،‬‬ ‫نه‌وه‌ك فاكته‌رێكی‌‬ ‫ده‌ره‌كی‌ بێت‬ ‫رێگا ن���ه‌دات جیاكاری‌‌و جیاوازی‌ بگات ‌ه‬ ‫ئ���ه‌و راده‌یه‌ی‌ ببێته‌ فش���اری‌ ده‌رونی‌‬ ‫به‌س���ه‌ر هاواڵتیانی‌ خۆی���دا به‌جۆرێك‬ ‫رۆژێك بێت نه‌توانرێت كۆنترۆڵ بكرێت‌و‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌و فێركردن له‌ب���ری‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫هاوكار بێت ببێ به‌هۆكار‪.‬‬

‫کۆمەاڵیەتی‬

‫)‪ )355‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/11‬‬

‫سه‌باره‌ت به‌ ده‌ستدرێژییه‌ سێکسییه‌که‌ی مێرمنداڵه‌که‌ی رۆژهه‌اڵت‬

‫میدیای کوردی چی به‌خه‌ڵک ده‌کات؟‬

‫ئا‪ :‬سارا قادر‬ ‫ئامارمان باڵوکردۆتەوە کەچی یەکێک‬ ‫لەسایتەکان سەرباری ئەوەی ئامارێکی‬ ‫لەماوەی رابردودا چەند هه‌واڵێکی‬ ‫کۆن���ی باڵوکردۆتەوە ژمارەکانیش���ی‬ ‫ناراست سەرجەم میدیای کوردی‬ ‫بەهەڵە نوس���یوە"‪ .‬ئ���ەو هەرچەندە‬ ‫خستە هەڵەوەو میدیاش وەکو‬ ‫میدیای کوردی بەگرنگ دەزانێت بەاڵم‬ ‫الیەنێکی ئاراستەکار شەقامی‬ ‫وای لێهاتوە کە متمانەی بەهیچ یەكێک‬ ‫کوردی جواڵند‪ .‬ئەوەی سەیربو‬ ‫لەمیدی���اکان نەمێنێت و بۆ هیچ الیەک‬ ‫باڵوبونەوەی گرتەیەکی ڤیدیۆیی‬ ‫نەنوسێت‪ .‬ئەو سەبارەت بەو هەواڵەی‬ ‫لەتۆڕی کۆمەاڵیەتی فەیسبوک وایکرد ئەو گەنجەی تەع���ەدای لێکراوە وتی‬ ‫کە ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی " گرن���گ ئەوەیە میدی���ا زۆر بەوردی‬ ‫و زۆرێک لەخەمخۆران و چاالکوانانی‬ ‫ئاگاداری باڵوکردنەوەی بابەتەکان بێت‬ ‫مافی مرۆڤ بێنێتە سەر شەقام‬ ‫چونکە ئەو کەنااڵنە ئێمەو کەسوکاری‬ ‫و دواتر بەیاننامە لەالیەن چەند‬ ‫قوربانی���ان و چاالکوانان دەجوڵێنن و‬ ‫بەرپرسێکەوە دەرکراو سەرباری‬ ‫بەئاراس���تەیەکی هەڵەمان���دا دەبەن و‬ ‫دەمانخەنە هەڵەوە‪ ،‬هەرچەندە ئەوەی‬ ‫هەموی داواکاری گشتی هێنرایە‬ ‫ئەو گەنجە ئاوەندە جەربڕە کە چەندی‬ ‫سەرخەت تا بەڵێنی بەدواداچون و‬ ‫بۆ بکەین ه���ەر کەمە هەرچەندە ئەوە‬ ‫ئیجرائاتکردن بدات‪.‬‬ ‫وێنەی ڤیدیۆیی بو کە مرۆڤی ئاسانتر‬ ‫رەنگ���ە ب���ۆ کارێک���ی وا نامرۆڤانە پێهەڵدەخەڵەتێ���ت‪ ،‬ب���ەاڵم هەندێک چاالکیه‌ک دژ به‌و ده‌ستدرێژیه‌ی کتاسیه‌‬ ‫لەهەرچ ش���وێنێکی دنی���اش کرابێت هەڵەی تر هەیە کە کەناڵەکان دەیکەن‬ ‫بەرامب���ەر مێرمنداڵێک���ی تەمەن ‪ ١٥‬هەر زۆر نەش���یاوە زۆر جار بابەتیان‬ ‫ساڵە زۆر نامرۆڤانەبێت و بۆ ئێمە زۆر بۆ دەنێریت بەش���ێوەیەک دەیشێوێنن‬ ‫گەورەیی بێت بچینە س���ەر ش���ەقام و کە رەنگە خۆشت نەیناسیتەوە چونکە‬ ‫هەڵوێستمان هەبێت بەاڵم بەو مەرجەی‌ تەنه���ا ئەو ش���تانە زەق دەکەنەوە کە‬ ‫زانیارییەکانمان راست و دروستبن نەک خۆی���ان دەیانەوێت نەک مەبەس���تی‬ ‫وەک ئ���ەو هەاڵنەی میدی���ای کوردی نوسینەکە بۆیە ئێمە وەک چاالکوانانی‬ ‫تێیکەوت کە لەبنەرەت���دا تاوانبارەکە کۆمەڵگەی مەدەنی هەمیش���ە لەنێوان‬ ‫س���زادراوەو شوێنەکەشی کوردستانی بەرداش���ی دەس���ەاڵت و میدی���ای‬ ‫رۆژهەاڵتە نەک باشور‪ .‬لە هەمان کاتتدا سەربەخۆداین"‪.‬‬ ‫ئەحمەد میرە سەنوسەری گۆڤاری‬ ‫ئ���ەو زانیارییە ناوردانەی کە لەس���ەر‬ ‫بەجینۆسایدناس���اندن و نەناس���اندنی لڤی���ن پێیوایە دو نمونەکە دو حاڵەتی‬ ‫ئەنفال هاتەئ���اراوەو جارێکی تر میدیا پێچەوانەن لەسەر ئەو گرتە ڤیدیۆییە‬ ‫هەاڵی لەسەر نایەوەو دواتر دەرکەوت و وتی" ئەگەر لەڕوە میدیایەکەش���ەوە‬ ‫کە ناڕاس���تەو زانیارییەکان بەجۆرێکی نەبێت ل���ەڕوە مرۆڤانەکەیەوە کارێکی‬ ‫ت���رن‪ .‬ف���ەالح مورادخ���ان چاالکوانی گرنگ بو میدیا دۆسیەکە بجوڵێنرێت‪،‬‬ ‫کۆمەڵگ���ەی مەدەنی هەم���و ئەوانەی هەرچەن���دە چۆنیەت���ی داواکارییەکان‬ ‫رویان���دا دەیگەڕێنێتەوە ب���ۆ ناوردی ئاراستەکەی روەو هەرێمی کوردستان‬ ‫میدی���ای کوردی و وت���ی" میدیا نەک ب���و ک���ە ئەوی���ش پەیوەن���دی ب���ەو‬ ‫لەکرۆکی ش���تەکان ناکۆڵێتەوە بەڵکو زانیارییە هەاڵنەوە بو کە لەس���ەرچاوە‬ ‫هەر ناش���چێت بەالیدا‪ ،‬گ���ەر ئەوەی نادروس���تەکانەوە باڵوکرابون���ەوە‪،‬‬ ‫جینۆس���اید وەربگری���ن دەبینین هیچ بەراس���تی پش���ت بەس���تن بەمیدیای‬ ‫ک���ەس خوێندنەوەیەکی بۆ ناکات‪ .‬کە ئەلکترۆن���ی بەتایبەت���ی فەیس���بوک‬ ‫میدیا بابەتێکی ئاوا شایی و لۆغانی بۆ ب���ۆ ئاراس���تەکردنی ڕوداو لەمیدیای‬ ‫دەکات بۆ خۆی چەند گرنگە! گەرچی باوەڕپێک���راو کارێک���ی زۆر هەڵەی���ە‬ ‫ئەمە بۆخۆی پرسێکی زۆر گرنگە بەاڵم چونکە لەتێکڕای دنیادا فەیسبوک وەک‬ ‫س���وید واڵتێکە کە قورسایی ئابوری و سەرچاوەیەکی سەرەکی و بنەرەتی بۆ‬ ‫سیاس���ی نییە ئیتر چۆن میدیا ئەمە مامەڵەکردن لەگەڵ ڕوداوەکاندا کاری‬ ‫دەکات بەه���ەاڵ‪ .‬بەداخ���ەوە زۆر ل���ە پێناکرێ���ت لەدواهەمین راپرس���یدا کە‬ ‫کەناڵە رەخنەگرەکانیش کەوتنە هەمان ئەمەریکییەکان ئەنجامیاندابو گەیشتە‬ ‫هەڵەوەو کەوتنە ئەو هەڵەیەوە"‪ .‬ئەو ئەوەی ڕاستە میدیای فەیسبوک زۆرترین‬ ‫ئ���ەو هەواڵ���ی بەجینۆس���اید‬ ‫رەخن���ە دەگرێت لەوەی ک���ە میدیای بەکارهێنەری هەیە بەاڵم بێمتمانەترین‬ ‫ک���وردی هێندە بێدەربەس���تە کە زۆر میدیای���ە ن���ەک لەکوردس���تان بەڵکو ناس���اندنەکەی‌ ئەنفال توش���ی شۆکی‬ ‫ج���ار باڵوکردنەوەی ئامارەکانیش���یان لەواڵتە یەکگرتوەکانی ئەمەریکاش���دا ک���ردوە‪ ،‬چونک���ە وەک خ���ۆی وتی"‬ ‫ناڕاس���تن و وردبینی تێدا نییە" ئێمە کە ئەمە رەنگە ئێمەش بخاتە هەڵەی س���ەرچاوەی زانیاریی���ەکان هەم���و‬ ‫میدیاکانیش���یان خستە بەردەم هەڵەو‬ ‫لەم هەڵمەتی توندوتیژییەدا تازەترین گەورەوە"‪.‬‬

‫رێکخراوەکانی‬ ‫ژنان‪ ،‬هەر وەک‬ ‫رێکخراوەکانی‬ ‫تری کۆمەڵی‬ ‫مەدەنی‌و دەزگا‬ ‫جیاوازەکانی‬ ‫راگەیاندن تەنها‬ ‫بەمانشێتێک یان‬ ‫بەریپۆرتاژێک‬ ‫چیرۆکی‬ ‫کوشتنەکان‬ ‫دەخەنەڕو‬

‫‪17‬‬

‫ئەو چوار ژنەی‬ ‫لەسەر کەیسی‬ ‫وشکەساڵی‬ ‫زیندانیکراون‬ ‫داوای ئازادبون‬ ‫دەکەن‬ ‫بۆ به‌ڕێزان‪ /‬مه‌سعود بارزانی سەرۆکی‬ ‫هەرێمی کوردستان‬ ‫مام جه‌الل تاڵه‌بانی‪ /‬سەرۆک کۆماری‬ ‫عێراق‬ ‫نێچیرڤان بارزانی‪ /‬سه‌رۆکی حکومه‌تی‬ ‫هه‌رێمی کوردستان‬

‫سه‌ر مێرد منداڵه‌که‌‬ ‫بەرپرس���یارێتییەکی گەورە‪ ،‬لە رۆژی‬ ‫ش���ەممەوە کە هەواڵێک���ی پێچەوانە‬ ‫باڵوب���ۆوە س���ەرباری ئ���ەو هەم���و‬ ‫چاالکوانان���ەی لەپەرلەمانی س���ویدن‬ ‫و ئەو هەم���و پەرلەمانت���ارە کوردانە‬ ‫لەس���وید کە ئێمە پاڵپشتیمان کردون‬ ‫کەچ���ی هەواڵێکی بەمج���ۆرە لەژوری‬ ‫هەواڵی خۆیاندا بکوڵێنن و بینێرنەوە‬ ‫بۆ خەڵکی کوردستان ئەمە کارەساتە‪،‬‬ ‫کەواتە لەم حاڵەتەدا میدیا نەکەوتۆتە‬ ‫هەڵەوە بەڵکو پێویس���تە بەسەرچاوە‬ ‫فەرمییەکان���دا بچینەوە چونکە ئەوانن‬ ‫ک���ە کەوتونەت���ە هەڵەوەو پێویس���تە‬ ‫میدیای کوردی سکااڵی یاسایی لەسەر‬ ‫ئەو سەرچاوانەی هەواڵ تۆمار بکەن‪،‬‬ ‫کە هەواڵێکی وای���ان باڵوکردۆتەوە"‪.‬‬ ‫هەر س���ەبارەت هەمان کێشە سیروان‬ ‫س���یروان غه‌ریب‪ ،‬سه‌رنوسه‌ری سایتی‬ ‫خه‌ن���دان وتی" كۆتایی‌ هه‌فته‌ی‌ رابردو‬ ‫له‌گه‌ڵ باڵوبونه‌وه‌ی‌ ئه‌و گرته‌ ڤیدێۆییه‌‬ ‫قێزه‌ونه‌دا ئه‌و راستییه‌ ته‌واو سه‌لمێنرا‬ ‫كه‌ به‌ش���ێكی‌ زۆری‌ میدی���ای‌ كوردی‌‬ ‫به‌ده‌ست نه‌بونی‌ دیقه‌وه‌ بونه‌ته‌ مایه‌ی‌‬ ‫پێكه‌نین‪ .‬زۆربه‌م���ان ئه‌و هه‌وااڵنه‌مان‬ ‫ده‌خوێن���ده‌وه‌ ك���ه‌ ه���ه‌ر كه‌ناڵ���ه‌و‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك زانی���اری پێچه‌وانه‌یان‬ ‫ده‌به‌خشییه‌ هاواڵتیان‪ ،‬كۆمیدیای‌ ساتی‌‬ ‫خوێندن���ه‌وه‌ی‌ هه‌واڵ���ه‌ پێچه‌وانه‌كانی‌‬ ‫كه‌ناڵه‌كان���ی‌ راگه‌یاندن خه‌ریكبو كاره‌‬ ‫قێزه‌ونه‌كه‌ی‌ بیرده‌بردینه‌وه‌‪.‬‬ ‫وێ���ڕای‌ ئ���ه‌و هه‌وااڵن���ه‌ ك���ه‌ دواتر‬ ‫ده‌ركه‌وت له‌رێگه‌ی‌ سه‌رچاوه‌ی‌ نادیارو‬ ‫ب���ێ‌ بنه‌م���اوه‌ گوازرابون���ه‌وه‌‪ .‬چه‌ند‬ ‫كه‌ناڵێكی‌ راگه‌یان���دن دور له‌ئه‌خالقی‌‬ ‫رۆژنامه‌گ���ه‌ری‌‪ ،‬دور له‌رێس���اكانی‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئارام که‌ریم‬ ‫به‌دواداچون���ی‌ رۆژنامه‌گ���ه‌ری‌‪ ،‬ناو ‌‬ ‫ی‬ ‫هاواڵتییه‌كی‌ داماویان باڵوكرده‌وه‌ گوایه‌‬ ‫ئه‌و كرداری‌ القه‌كردنه‌كه‌ی‌ ئه‌نجامداوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م هه‌واڵه‌ بێ‌ بنه‌مایانه‌ كه‌ هه‌مویان‬ ‫ب���ه‌ره‌و ئ���ه‌وه‌ ده‌چون ك���ه‌ روداوه‌كه‌‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان روی���داوه‌‪ ،‬وای‌‬ ‫كرد ژماره‌یه‌ك چاالكوان به‌خێرایی‌ داوا‬ ‫له‌حكوم���ه‌ت بكه‌ن هه‌ڵوێس���تی‌ خۆی‌‬ ‫رابگه‌یه‌نێت‪ .‬ئه‌گ���ه‌ر ئاوڕبده‌ینه‌وه‌ بۆ‬ ‫ئه‌و چه‌ند رۆژه‌ بۆمان ده‌رده‌كه‌وێت كه‌‬ ‫چه‌ن���د كه‌ناڵێكی‌ راگه‌یاندن به‌ژیانێكی‌‬ ‫رۆژنامه‌نوسی‌ ترس���ناكدا تێده‌په‌رین‪،‬‬ ‫ب���ه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ ده‌یانه‌ویس���ت له‌رێگه‌ی‌‬ ‫هه‌واڵ���ی‌ گوماناویی���ه‌وه‌ كاریگه‌رییان‬ ‫هه‌بێت له‌سه‌ر رای‌ گشتی‌‪.‬‬ ‫من باوه‌ڕم وایه‌‪ ،‬رای‌ گشتی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان پێویستی‌ به‌هه‌واڵی‌ راست‌و‬ ‫دروس���ت هه‌یه‌‪ ،‬هه‌واڵێ���ك كۆڵه‌كانی‌‬ ‫له‌س���ه‌ر به‌دواداچون���ی ورد دروس���ت‬ ‫بوبێت‌و هیچ كه‌سێك نه‌توانێت گومانی‌‬ ‫له‌سه‌ر راستی‌‌و دروستی‌ هه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌و روداوه‌ س���ه‌لماندی‌ ك���ه‌ هه‌ندێك‬ ‫كه‌ناڵ���ی‌ راگه‌یاندنی‌ ئێمه‌ ته‌نها خه‌می‌‬ ‫سه‌بقێكی‌ كاتییان هه‌یه‌و باكیان نییه‌‬ ‫له‌وه‌ی‌ هه‌واڵه‌كه‌یان له‌دوای‌ نیو كاتژمێر‬ ‫ره‌تبكرێته‌وه‌‪ .‬له‌وه‌ش ناشرینتر یه‌كسه‌ر‬ ‫وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ نه‌ بایان بینیبێت نه‌بۆران‪،‬‬ ‫هه‌واڵه‌كه‌ له‌كه‌ناڵه‌كانیان بس���ڕنه‌وه‌و‬ ‫هیچ رونكردنه‌وه‌یه‌ك نه‌ده‌ن‪.‬‬ ‫خۆش���به‌ختانه‌ ئێمه‌ وه‌كو س���ایتی‌‬ ‫خه‌ندان‪ ،‬نه‌كه‌وتینه‌ ئ���ه‌و هه‌ڵه‌یه‌وه‌و‬ ‫به‌هه‌وڵ���ی‌ هاوڕێكانم���ان توانیم���ان‬ ‫زۆرترین زانیاری‌ راس���ت له‌س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫روداوه‌ باڵوبكه‌ین���ه‌وه‌و بیگه‌یه‌نین���ه‌‬ ‫خوێنه‌رانمان"‪.‬‬

‫ئێم���ە ک���ە ناوم���ان لەخ���وارەوە‬ ‫نوس���راوە‪ ،‬چ���وار کارمەن���د بوی���ن‬ ‫لەپارێزگای س���لێمانی‪ ،‬لەس���ەرەتای‬ ‫س���اڵی ‪ 2009‬دوای تۆمەتبارکردنمان‬ ‫لەالی���ەن دادگاوە گوایە دو لیژنەبوین‬ ‫بۆ بەرەنگاربونەوەی وش���کە ساڵی‪،‬‬ ‫دو لیژنەکە پێکهاتبو لەش���ەش کەس‬ ‫کە هەر شەش���مان لەالی���ەن دادگاوە‬ ‫تۆمەتبارکرابوی���ن‪ ،‬چ���وار ئافرەت‌و‬ ‫دو پی���او‪ ،‬یەکێک لەپی���اوەکان کاک‬ ‫دانای ئەحمەد مەجیدە کە پارێزگاری‬ ‫پێش���وی س���لێمانی بو‪ ،‬بەاڵم ئێستا‬ ‫چوار ئافرەتەکە ماوەی چوار س���اڵە‬ ‫لەزیندانداین‪ ،‬لەئێس���تادا هەڵمەتێک‬ ‫هەیە بۆ بەرەنگاربونەوەی توندوتیژى‬ ‫دژ بەژن���ان‪ ،‬ئەمەی���ە توندوتیژی دژ‬ ‫بەژنان‪ ،‬چوار ئافرەت ماوەی چوار ساڵه‬ ‫گیراون‪ ،‬بەاڵم پی���اوەکان هەرچەندە‬ ‫لەالی���ەن دادگاوە تۆمەتبارک���راون‪،‬‬ ‫ئ���ەوان لەدەرەوەن‌و بەئ���ازادی ژیان‬ ‫بەسەر دەبەن تەنها ئێمە کە خاوەنی‬ ‫منداڵی پچوکین‌و چوارس���اڵە دورین‬ ‫لەخێزان‌و منداڵەکانمان‪ ،‬س���ەرەرای‬ ‫ئەم چوار ساڵەش دوای پەسەندکردنی‬ ‫پرۆژەیاسایی لێبوردنی گشتی کە ئێمە‬ ‫بەگوێ���رەی مادەی ‪ 340‬س���زادراوین‬ ‫وات���ا کەمتەرخەم���ی لەکارەکانماندا‬ ‫لەو چوارچێوەیەدا سودمەند دەبوین‬ ‫لەو لێبوردنە گشتیيە بەاڵم بەبیانوی‬ ‫ج���ۆراو ج���ۆر تاکو ئێس���تاش ئازاد‬ ‫نەکراوین لەبەر ئەوەی ئافرەتین‌و هیچ‬ ‫دەس���ەاڵتێکمان نییە‪ ،‬وەکو کارێکی‬ ‫مرۆڤان���ەو وەک���و مافێک ب���ۆ ژنان‌و‬ ‫منداڵەکانم���ان داواکارین لەبەرێزتان‬ ‫ئ���ەو نادادپەروەریي���ە بنەبڕ بکەن‌و‬ ‫ب���ەو لێبوردنە گش���تییە ک���ە مافی‬ ‫خۆمان���ە ئازادمان بکەن‌و ش���ادمان‬ ‫بکەنەوە بەماڵ‌و منداڵەکانمان‌و وەرن‬ ‫بەهانامانەوە‪ ،‬لەگەڵ رێزماندا‪.‬‬ ‫سه‌لوا عومه‌ر شه‌ریف‬ ‫نیهایەت جه‌بار که‌ریم‬ ‫ئەرخەوان عه‌لی ئەمین‬ ‫شادان عه‌لی ئەمین‬

‫پیاوە سێکسستەکانی ناو دەسەاڵت‬ ‫رۆڵی سەرەکی دەگێڕن لەئازادکردنی تاوانباران‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬ ‫سەرباری هەڵمەتە جۆراوجۆرەکانی‬ ‫‪ ٢٥‬نۆڤەمبەر بۆ بەرەنگاربونەوەی‬ ‫توندوتیژی‌و باشترکردنی وەزعیەتی‬ ‫ژنان کەچی رۆژبەرۆژ توندوتیژییەکان‬ ‫یان زیاد دەکات یان وەک خۆیان‬ ‫دەمێننەوە‪.‬‬ ‫ی ئامارەکانی‬ ‫ئەمە س���ەرباری ئەوە ‌‬ ‫بەڕێوەبەرێت���ی توندوتیژی پێماندەڵێن‬ ‫ک���ە کوش���تن لەس���ەر ش���ەرەف‌و‬ ‫بەبیان���وی ش���ەرەف کەمبۆتەوە بەاڵم‬ ‫هەم���و جۆرەکان���ی توندوتی���ژی هەر‬ ‫لەتوندوتی���ژی رەمزییەوە کە هەس���ت‬ ‫پێنەک���راوەو قبوڵک���راوە لەالیەن ژنان‬ ‫خۆیانە تا توندوتیژی زارەکی‌و دەرونی‬ ‫لەزیادبوندای���ە‪ .‬تریفە عەلی چاالکوانی‬ ‫بواری مافەکان���ی ژنان رەخنەی زۆری‬ ‫هەی���ە س���ەبارەت ب���ەو کاران���ەی بۆ‬ ‫ژنان دەکرێت‌و پێیوایە رەگوڕیش���ەی‬ ‫توندوتیژی لەکوردس���تان دەگەڕێتەوە‬ ‫بۆ نەبونی بزوتنەوەیەکی فیمێنس���تی‬ ‫بەهێزو ل���ەو بارەی���ەوە پڕۆژەیەک بۆ‬ ‫باشکردنی رەوشی ژنان دەخاتەڕو‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬پرۆژەی لێکۆڵینەوە‬ ‫لەبیرەکانی فێمینیزم چییەو‪،‬‬ ‫چی لەخۆگرتوە؟‬

‫دەتوانی���ن بڵێین ک���ە لەکۆمەڵگای‬ ‫ئێمەدا خەڵکی تاکە تاکە شارەزاییەکی‬ ‫زۆر س���ەرەتاییان لەس���ەر چەمک���ی‬ ‫فێمێنی���زم هەیە‪ ،‬ب���ەاڵم وەک تیۆرە‪،‬‬ ‫وەک فەلس���ەفە کەمترین شارەزاییان‬ ‫س���ەبارەت ب���ەو چەمک���ە هەی���ە‪.‬‬ ‫فێمینیزمبون وەک چەمک‌و فەلسەفەو‬ ‫تێ���ۆرە‪ ،‬بابەتێک���ی گەلێ���ک گرنگەو‬ ‫راس���تەوخۆ پەیوەس���تە بەوەزعییەتی‬ ‫ژن���ان‌و دوات���رش ک���ۆی مرۆڤەکانی‬ ‫کۆمەڵگا‪ .‬فێمینیزمبون دەرگیرە لەگەڵ‬ ‫کەلتورێک‪ ،‬کە بە کەلتوری پاتریارکی‬ ‫یان سێکسس���یزم(هەاڵواردن لەس���ەر‬ ‫بنەمای ڕەگەزی) ناس���راوە‪ ،‬هەروەها‬ ‫دەرگی���رە لەگەڵ ئەقڵییەت���ی ئاینی‪ ،‬کۆڕێکی تریفه‌ عه‌لی‬ ‫یاس���ای‪ ،‬سیاس���ی خێڵەکی کوردی‪،‬‬ ‫لەم س���ۆنگەیەوە بیرەکانی فێمینیزم‌و باڵودەکرێنەوە‪ .‬ئەمە لە کاتێکدایە کە بب���ات‌و ئازارەکانی���ان کەمبکات���ەوە‪.‬‬ ‫فێمینیس���تبون‪ ،‬یەکێکە لەچارەسەرە ژمارەیەک���ی بەرچاو رێکخراوی ژنانمان گەر لە س���اڵێکدا لەبری جارێک چەند‬ ‫گرنگەکان سەبارەت بەدۆزی ژن‌و کۆی هەن‪ .‬ئەوەی جێگای س���ەرنجە ئەوان جارێ���ک ‪ ٢٥‬نۆڤەمب���ەرو ‪ ٨‬م���ارس‬ ‫گرفتە گرنگ‌و حەساسەکانی کۆمەڵگا‪" ،‬وات���ە رێکخراوەکانی ژنان"‪ ،‬هەر وەک دوبارەبکەینەوەو دەیان کۆنفرانسی لە"‬ ‫کۆمەڵگایەکی وەک کۆمەڵگای ئێمە بەو رێکخراوەکان���ی تری کۆمەڵی مەدەنی‌و ئاشتی خێزانەوە بۆ ئاشتی کۆمەڵگا"و‬ ‫هەمو گرفتانەوە‪ ،‬گ���ەر بزوتنەوەیەکی دەزگا جیاوازەکان���ی راگەیاندن تەنها چەند ئەنجومەنێکی تری خانمان بونی‬ ‫سیاس���ی فێمینیس���تی جدی لەپشت بەمانشێتێک یان بە ریپۆرتاژێک چیرۆکی هەبێت کارەکانیان دەرئەنجامی جدی‌و‬ ‫نەبێ���ت‪ ،‬وەزعییەت���ی ژن‌و ک���ۆی کوش���تنەکان‌و ژمارەی ک���وژراوەکان‌و گرنگی���ان نابێ���ت‪ ،‬هەر لەس���ەرەتاوە‬ ‫گرفتەکان���ی تر نەک ب���اش نابن بگرە ج���ۆری توندوتیژیی���ەکان دەخەنەڕو‪ ،‬کۆنفرانس���ەکە بەموجامەلەیەکی زۆری‬ ‫خراپتر دەبن‪ ،‬بۆیە دەبینیت لەئێستادا دی���ارە ئاگادارکردن���ەوەی کۆمەڵ���گا ئاین‌و پیاوانی ئاینی دەس���تی پێکرد‪،‬‬ ‫وەزعییەتی ژنان بەش���ێوەیەکی گشتی س���ەبارەت بەم روداوو گرفتانە کارێکی ئەمە لە کاتێکدایە‪ ،‬کە گرفتی سەرەکی‬ ‫رۆژ بەڕۆژ ڕو لەخراپبون دەکات‪ ،‬بەپێی گرنگ���ە‪ ،‬بەاڵم ئەم ج���ۆرە لەکارکردن بەردەم ژنان‌و زۆرێک لەگرفتەکانی تری‬ ‫ئ���ەو ئامارانەی کە چەند مانگ جارێک ناتوانێ���ت وەزعییەتی ژن بەرەو گۆڕان کۆمەڵگا پاتریارکی ئاینییە‪ .‬لەالیەکی‬

‫ترەوە موجامەلەی بێمانای خانمان‌و ئەو‬ ‫رێکخراوانەی ژنان بۆ دەسەاڵت‌و پیاوانی‬ ‫دەسەاڵت‪ ،‬ئەوان‪ ،‬پیاوە سێکسستەکانی‬ ‫ناو دەسەاڵت دەوری سەرەکی دەگێرن‬ ‫لەئازادکردن���ی تاوانب���اران‌و بکوژانی‬ ‫ژن���ان‌و هەموارنەکردن���ی هەم���و ئەو‬ ‫یاسایانەی کە ماف‌و ئازادی ژن پێشێل‬ ‫دەکەن‪ .‬ئابوری ئەم واڵتەیان بۆ خۆیان‬ ‫کۆنت���رۆڵ ک���ردوە‪ ،‬لەکاتێک���دا الیەک‬ ‫لەژنانی ئێمە بەدەست هەژاری‌و نەبونی‬ ‫ئابوری س���ەربەخۆوە دەناڵێنن‪ .‬لەبری‬ ‫ئەو هەمو دزی‌و بازرگانیکردن بەدۆزی‬ ‫ژنەوە لەژێرناوی پڕۆژەو کۆنفرانس���دا‪،‬‬ ‫گەر سۆش���یالیان بۆ ژنان دابینبکردایە‬ ‫گەلێک باشتربو‪ .‬هەروەها ناونانی ئەو‬ ‫دەزگا حکومییان���ە بەو ج���ۆرە ناوانە‬ ‫لەوانە"خانمان" دەلیلی کارنەکردنی ئەو‬ ‫دەزگایانەیە بۆ ژن���ان‪ ،‬چونکە کاتێک‬ ‫باس لەخانم���ان دەکرێت کۆمەڵی ژنی‬ ‫سێکسس���ت دێتە بەرچاوت کە کاریان‬ ‫تەنه���ا بەڵێک���ردن‌و س���ەرلەقاندنە بۆ‬ ‫سەردارە گەورە پاتریارکەکانیان‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ئامانجی پرۆژەکە چییە؟‬ ‫وەزعییەت���ی ژنان ئەمرۆ پێویس���تی‬ ‫بەبزوتنەوەیەکی فێمینیس���تی سیاسی‬ ‫شۆڕش���گێڕ هەی���ە‪ ،‬کە س���ەرلەبەری‬ ‫پاتریارکی ئاینی سیاسی خێڵەکی کوردی‬ ‫بخاتە ژێر پرسیارەوە‪ ،‬نەک کردنەوەی‬

‫ڕێکخراو دەزگاو ئەنجومەنی"خانمان ‪،‬‬ ‫جوانان‌و ناس���کان‪ .".....‬بۆیە لێرەوە‬ ‫وەک هەوڵێکی تاکه‌ کەسی خۆم‌و بەبێ‬ ‫هاوکاری هیچ گروپ والیەنێک بڕیارمدا‬ ‫هەستم بەجێبەجێکردنی ئەم پرۆژەیە‬ ‫بۆ ناس���اندنی مۆڕاڵی فێمینیس���تی‌و‬ ‫لەوەش زیاتر کردنی بیری فێمینیزمی‬ ‫بەش���ێوەژیان‌و دونیابین���ی‌و م���ۆڕاڵ‌و‬ ‫هەڵس���وکەوتی مرۆفەکان‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫ژیانی هەمومان مرۆیترو ئاسودەتر بێت‪.‬‬ ‫هەروەها ئاش���کراکردنی کۆی ئەو پنتە‬ ‫تاریک‌و پش���تگوێخراوانەی کە بەدیدی‬ ‫پاتریارکی تەنراون لەکۆمەڵگای ئێمەدا‌و‬ ‫کاریگەری یەکجار گەورەو نێگەتیفیان‬ ‫لەسەر بونیادی کۆمەاڵیەتییانەی ئێمە‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫ئ���ەم پرۆژەی���ە ل���ەم چاالکییانەی‬ ‫خوارەوە پێکهاتوە‪:‬‬ ‫نوسین‌و باڵوکردنەوەی چەند بابەتێک‬ ‫س���ەبارەت بەمۆڕال���ی فێمینزم‌و بیری‬ ‫فێمینیزم‬ ‫ئەنجامدان���ی چەندی���ن چاوپێکەتن‬ ‫سەبارەت بەهەمان بابەت‬ ‫وتن���ەوەی وانەی تایب���ەت لەچەند‬ ‫قوتابخانەیەکی ناو ش���اری س���ڵیمانی‬ ‫سەبارەت بەهەمان بابەت‬ ‫دواچاالک���ی س���یمینارێک دەبێ���ت‬ ‫س���ەبارەت بەمیت���ۆدی کارکردن���ی‬ ‫رێکخراوەکانی ژنان لەکوردساتان‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )355‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/11‬‬

‫‪ :KNK‬كوردستان حیساب ‌ی ده‌وڵه‌تی‌(غه‌یره‌ راگه‌یه‌نراو) ‌ی بۆ ده‌كرێت‬ ‫گه‌ر حكومه‌تی‌ عێراق به‌هێزتربێت نیازی‌ به‌رامبه‌ر به‌كورد خراپتر ده‌بێ‌‬

‫ئه‌ندامی‌ كۆنگره‌ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ كورد‬ ‫(‪ )KNK‬محه‌مه‌د ئه‌مین پێنجوێنی‌‬ ‫له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت‬ ‫"پێویسته‌ هه‌مو كورد یارمه‌تی‌‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ ئاشتییانه‌ی‌ كێشه‌ی‌‬ ‫كورد بده‌ن له‌باكور‪ ،‬ئه‌گه‌ریش ئه‌و‬ ‫یارمه‌تییه‌ ناده‌ن ئه‌وا دوژمنایه‌تی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ باكور‌و په‌كه‌كه‌ نه‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئێ���وه‌ وه‌ك (‪ )KNK‬چۆن‬ ‫له‌ئۆپه‌راس���یۆنی‌ دیجله‌‌و جواڵنی‌ هێز‬ ‫له‌الیه‌ن مالیكییه‌وه‌ ده‌ڕوانن؟‬ ‫محه‌م���ه‌د پێنجوێن���ی‌‪ :‬ئ���ه‌وه‌‬ ‫شه‌ڕفرۆش���تنه‌ به‌ك���ورد‌و ده‌یان���ه‌وێ‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی‌ كوردی‌ بخه‌ن���ه‌وه‌ قاوغی‌‬ ‫كۆن‪ ،‬ئ���ه‌وان پێیانبكرێت س���ه‌رچاوه‌‬ ‫نه‌وتیی���ه‌كان داگیر ده‌ك���ه‌ن‌و چه‌ندین‬ ‫جاریش به‌ئاش���كرا وتویانه‌ كورد مافی‌‬ ‫واژوكردن���ی‌ پڕۆتۆكۆڵ���ی‌ نه‌وتی‌ نییه‌‪،‬‬ ‫گه‌ر حكومه‌تی‌ عێ���راق به‌هێزبوایه‌ یان‬ ‫به‌هێزتر بێت نی���ازی‌ به‌رامبه‌ر به‌كورد‬ ‫خراپتر ده‌بێ‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت جێبه‌جێكردنی‌‬ ‫م���ادده‌ی‌ ‪‌140‬و نه‌گه‌ڕاندن���ه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫ناوچان���ه‌ی‌ ك���ه‌ ئێم���ه‌ پێیانده‌ڵێین‬ ‫ناوچه‌ داگیركراوه‌كان‌و ده‌س���تور ناوی‌‬ ‫ن���اوه‌ جێناك���ۆك‪ ،‬مالیكی���ش ده‌ڵێت‬ ‫ناوچه‌ی‌ تێكه‌اڵو‪ ،‬ئه‌وه‌ش فیكر‌و هزری‌‬ ‫شۆڤێنییه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌بڕوای‌ تۆ باش���ترین كار‬ ‫كورد له‌م كاته‌دا بیكات چییه‌؟‬ ‫محه‌م���ه‌د پێنجوێنی‪ :‬ك���ورد پێش‬ ‫هه‌مو ش���تێك پێویسته‌ یه‌كگرتو بێت‪،‬‬ ‫ده‌بێت ئه‌و هێزانه‌ی‌ ناردویاننه‌ته‌ ناوچه‌‬ ‫داگیرك���راوه‌كان له‌ناوچ���ه‌ی‌ حه‌مرین‌و‬ ‫كه‌ركوك‌و دوزخورماتو‪ ،‬به‌ڕای‌ زۆربه‌ی‌‬ ‫خه‌ڵكی���ش نه‌كش���ێنه‌وه‌ چونكه‌ كورد‬ ‫به‌هێ���زه‌‌و هه‌ڵوێس���تی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‌و‬ ‫هه‌رێمییش قب���وڵ‌ ن���اكات جارێكیتر‬ ‫ش���ه‌ڕی‌ كورد‌و عه‌ره‌ب ببێ���ت‪ .‬نابێت‬ ‫جێناكۆكه‌كان چۆڵ‌ بكه‌ن‪ ،‬چونكه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌مجاره‌ كورد حوكمی‌ له‌ده‌س���تبچێت‪،‬‬ ‫هه‌ر كه‌س���ێك حوكمی‌ عێ���راق بكات‬ ‫ناكه‌وێته‌وه‌ ده‌س���ت ك���ورد‪ ،‬كوردیش‬ ‫خۆی‌ داكۆكی‌ بكات ت���ا مادده‌ی‌ ‪140‬‬ ‫جێبه‌جێ ده‌كرێ���ت‪ ،‬ئه‌وه‌ش به‌یه‌كێتی‌‬ ‫كوردان‌و هێزه‌ سیاس���ییه‌كان ده‌بێت‪،‬‬ ‫بۆیه‌پێویسته‌ میلله‌ت به‌هه‌مو توانایه‌وه‌‬

‫►‬

‫ ئا‪ :‬ئارام كه‌ریم‬

‫به‌رگری‌ بكات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬گ���ه‌ر بێتو ده‌وڵه‌تی‌ كوردی ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌م پارچه‌یه‌دا دابمه‌زرێت‪ ،‬هه‌ڵوێستی‌‬ ‫ئێوه‌ چی‌ ده‌بێت؟‬ ‫محه‌م���ه‌د پێنجوێن���ی‌‪ :‬ئ���ه‌و‬ ‫په‌یوه‌ندییانه‌ی‌ ئێم���ه‌ له‌مێژه‌ بۆ ئه‌وه‌‬ ‫بوه‌ كه‌ ده‌وڵه‌تی‌ ك���وردی‌ دابمه‌زرێت‪،‬‬ ‫بۆ ئ���ه‌و مه‌به‌س���ته‌ش هه‌لومه‌رجمان‬ ‫له‌باره‌ ب���ۆ ده‌وڵه‌تبون‪ ،‬به‌تایبه‌ت بیره‌‬ ‫نه‌وت‌و داهاتی‌ باش���مان هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫به‌یه‌كێتی‌‌و هاوده‌نگی‌ ك���ورد ده‌بێت‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ له‌سه‌ره‌تاش���دا ئابڵوقه‌ی‌‬ ‫ئاب���وری‌ ده‌كه‌وێته‌ س���ه‌رمان‌و ده‌بێت‬ ‫موچه‌ی‌ خه‌ڵك دابین بكه‌ین‪ ،‬پشتگیری‌‬ ‫كوردی‌ باشور زۆر گرنگه‌ له‌راگه‌یاندنی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ كوردی���دا‪ ،‬یه‌كێتی‌‌و پارتیش‬ ‫ده‌بێت زۆر هاوكاربن بۆ ئه‌و راگه‌یاندنه‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‌ میلله‌تیش‪ ،‬ئ���ه‌و په‌یوه‌ندییه‌‬ ‫دیپلۆماس���ییانه‌ی‌ هه‌رێ���م گونجاوه‌ بۆ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ زه‌خی���ره‌ی‌ خۆڕاگ���ری‌ چه‌ند‬ ‫س���اڵێك دابینبكه‌ن‪ .‬به‌بڕوای‌ من ئه‌م‬ ‫هه‌نگاوانه‌ پێویستن‪ :‬یه‌كه‌میان یه‌كێتی‌‬ ‫كورد زۆر گرنگ���ه‌‪ ،‬دوه‌میش خه‌زێنه‌ی‌‬ ‫ئاب���وری‌ هه‌بێت كه‌ بتوانی���ن موچه‌ی‌‬ ‫خه‌ڵ���ك بده‌ی���ن بۆ ئه‌و مه‌به‌س���ته‌ش‬ ‫ده‌بێ���ت له‌ده‌م���ی‌ خۆم���ان بگرینه‌وه‌‬ ‫به‌سه‌رجه‌م حیزب‌و هێزه‌ سیاسییه‌كان‌و‬ ‫خه‌ڵ���ك‪ ،‬هه‌روه‌ها ده‌بێ���ت ملمالنێی‌‬ ‫سیاس���ی‌ له‌نێوانماندا نه‌بێت‪ ،‬مومكینه‌‬ ‫ئابڵوقه‌یه‌ك���ی‌ زۆرم���ان له‌س���ه‌ربێت‪،‬‬ ‫بیریشمان نه‌چێت كه‌ ئێمه‌ داوای‌ مادده‌ی‌‬ ‫‪140‬م���ان ك���ردوه‌‪ ،‬به‌اڵم پێم���ان ره‌وا‬ ‫نابینن‌و له‌جێگه‌یدا هێزی‌ دیجله‌مان بۆ‬ ‫دێنن‪ ،‬بۆیه‌ ده‌بێت متمانه‌مان به‌خۆمان‬ ‫بێت نه‌ك به‌ده‌وروب���ه‌ر‪ .‬جگه‌ له‌وه‌ش‬ ‫پێویس���ته‌ كه‌مپه‌ینێكی‌ دیپلۆماس���ی‌‬ ‫گه‌وره‌ له‌ئه‌وروپا‌و ئه‌مه‌ریكا‌و ئیسرائیل‌و‬ ‫ناتۆ دروس���ت بكرێت كه‌ ئه‌مانه‌ گه‌وره‌‬ ‫هێزن له‌ناوچه‌ك���ه‌دا بۆ ئه‌وه‌ی له‌كاتی‌‬ ‫راگه‌یاندن���ی‌ ده‌وڵه‌تی‌ كوردیدا پش���ت‬ ‫ئه‌ستوربین‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬په‌یوه‌ندییه‌كان���ی‌ بارزانی‌‌و‬ ‫پارت���ی‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ توركی���ا چ���ۆن‬ ‫هه‌ڵده‌سه‌نگێنن؟‬ ‫محه‌م���ه‌د پێنجوێن���ی‌‪ :‬ره‌وش���ێكی‌‬ ‫نوێ‌ له‌ناوچه‌ك���ه‌دا هاتوه‌ته‌ ئاراوه‌ كه‌‬ ‫پێیده‌ڵێ���ن (به‌ه���اری‌ عه‌ره‌ب���ی‌)‌و بو‬ ‫به‌(به‌هاری‌ ئیس�ل�امی‌) چاره‌نوس���ی‌‬ ‫به‌شار ئه‌س���ه‌دیش نادیاره‌‪ ،‬له‌و كاته‌دا‬

‫ئێمه‌ داوای‌‬ ‫مادده‌ی‌‬ ‫‪140‬مان كردوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم پێمان‬ ‫ره‌وا نابینن‌و‬ ‫له‌جێگه‌یدا هێزی‌‬ ‫دیجله‌مان بۆ‬ ‫دێنن‬ ‫په‌كه‌ك���ه‌ ده‌توانێت گه‌مه‌ی‌ سیاس���ی‌‬ ‫تێدا بكات‌و س���ود وه‌ربگرێ���ت له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ده‌وڵه‌تانی‌ گه‌وره‌‌و ئیقلیمی‌‌و زلهێزه‌كان‪،‬‬ ‫جواڵن���ه‌وه‌ی‌ په‌كه‌كه‌‌و ك���ورد چوه‌ته‌‬ ‫قۆناغێكی‌ دیكه‌وه‌‌و حیس���اباتی‌ تازه‌ی‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌ت���ی‌ بۆ ده‌كرێ���ت‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫ئه‌و په‌یوه‌ندییان���ه‌ی‌ هه‌رێم كه‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫توركیا‌و ئێران‌و دراوسێكان‌و ئه‌و واڵتانه‌‬ ‫هه‌یه‌تی‌‪ ،‬كوردستان حیسابی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫(غه‌یره‌ راگه‌یه‌ن���راو)ی‌ بۆ ده‌كه‌ن‪ ،‬بۆ‬ ‫نمونه‌ قوبرس ده‌وڵه‌ته‌ كه‌ ته‌نها توركیا‬ ‫باوه‌ڕی‌ پێكردوه‌ ئه‌مه‌ش وه‌كو ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫رانه‌گه‌یه‌نراو وایه‌‪ ،‬هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫وه‌ك ده‌وڵه‌تێكی‌ باوه‌ڕپێكراوه‌ (غه‌یره‌‬ ‫رانه‌گه‌یه‌نراو)‪ ،‬چونك���ه‌ هه‌رێم به‌پێی‌‬ ‫ده‌س���تور هه‌قی‌ هه‌یه‌ ك���ه‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫بازرگانی‌‌و ئابوری‌ به‌واڵتانه‌وه‌ هه‌بێت‌و‬ ‫ئ���ه‌و كونسواڵنه‌ش���ی‌ له‌هه‌رێمدا هه‌ن‬ ‫كاركردنی���ان ب���ۆ بازرگان���ی‌ هه‌ردوال‬ ‫پێویس���ته‌ ئه‌و په‌یوه‌ندیی���ه‌ ئابورییه‌‬ ‫هه‌بێت به‌مه‌رجێك له‌س���ه‌ر حیس���ابی‌‬ ‫پارچه‌كانی‌ دیكه‌ی‌ كوردستان نه‌بێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ هه‌رێم ئ���ه‌و په‌یوه‌ندییانه‌ی‌ بۆ‬ ‫گه‌شه‌پێدان پێویسته‌‪ ،‬په‌كه‌كه‌ش رێگر‬ ‫نییه‌ له‌و په‌یوه‌ندییانه‌‪ ،‬ئێمه‌ وه‌ك‪ KNK‬‬ ‫له‌مێ���ژه‌ رامان وابوه‌ ك���ه‌ هه‌لومه‌رجی‌‬

‫كوردس���تانی‌ باشور به‌و ده‌ستكه‌وته‌وه‌‬ ‫پێویسته‌ خۆی‌ به‌ره‌و پێش به‌رێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬دانیش���تنتان له‌گه‌ڵ‌ مالیكی‌‬ ‫هه‌بوه‌؟‬ ‫محه‌مه‌د پێنجوێن���ی‌‪ :‬نه‌خێر به‌ناوی‌‬ ‫كۆنگره‌وه‌ نه‌بوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئایا یه‌كێتی‌‌و پارتی‌ رۆڵیان‬ ‫گێڕاوه‌ له‌چاره‌سه‌ركردنی‌ كێشه‌ی‌ كورد‬ ‫له‌باكوری‌ كوردستان؟‬ ‫محه‌مه‌د پێنجوێنی‌‪ :‬یه‌كێتی‌‌و پارتی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتن‌و قورساییه‌كی‌ گه‌وره‌یان هه‌یه‌‬ ‫له‌رۆژهه‌اڵت���ی‌ ناوه‌ڕاس���ت‌و پێگه‌یه‌كی‌‬ ‫ئابوری‌‌و سیاسی‌ گه‌وره‌ هه‌یه‌ دیاریشه‌‬ ‫نكوڵ���ی‌ ناكرێت‪ ،‬كۆمپانی���ای‌ گه‌وره‌ی‌‬ ‫نه‌وت���ی‌ هاتونه‌ت���ه‌ كوردس���تان ئیش‬ ‫ده‌كه‌ن ئه‌گه‌ر پێگه‌یه‌كی‌ گه‌وره‌ی‌ نه‌بێت‬ ‫روناكه‌نه‌ كوردس���تان‪ ،‬وه‌كو شه‌خسی‌‬ ‫خۆم به‌رپرسانی‌ كوردس���تانی‌ باشور‬ ‫هه‌وڵیان���داوه‌ به‌پێی‌ ئیمكانێتی‌ خۆیان‬ ‫كه‌ چاره‌سه‌ری‌ ئاشتییانه‌ بۆ مه‌سه‌له‌ی‌‬ ‫كورد له‌توركیا بدۆزنه‌وه‌ له‌بۆنه‌‌و بینین‌و‬ ‫مه‌سه‌له‌ی‌ كوردی‌ باكوریان باسكردوه‌‌و‬ ‫له‌زمانی‌ به‌ڕێز مام جه‌الل‌و س���ه‌رۆكی‌‬ ‫هه‌رێم‌و س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‌و میدیاكان‬ ‫وتویانه‌‪ ،‬پێویس���ته‌ حكومه‌تی‌ توركیا‌و‬ ‫په‌كه‌كه‌ بۆ چاره‌س���ه‌ركردنی‌ كێشه‌ی‌‬

‫كورد له‌باكوری‌ كوردس���تان به‌شێوه‌ی‌‬ ‫ئاشتییانه‌ دابنیش���ن‪ ،‬رۆڵیان بینیوه‌‌و‬ ‫خه‌ریكیش���ن‪ ،‬وه‌ك وتیش���م په‌كه‌ك���ه‌‬ ‫له‌باك���ور چوه‌ت���ه‌ قۆناغی‌ ش���ه‌ڕه‌وه‌‌و‬ ‫ناوچ���ه‌ی‌ ئازادكراوی‌ به‌ده‌س���ته‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫جگه‌ له‌وه‌ی‌ ده‌بینین رۆژانه‌ له‌شاره‌كان‬ ‫به‌هه‌زاران كه‌س دێنه‌ سه‌ر شه‌قامه‌كان‌و‬ ‫داوای‌ ئازادی‌‌و ئاش���تی‌ بۆ كوردستان‌و‬ ‫داوا ده‌كه‌ن مه‌سه‌له‌ی‌ كورد به‌ئاشتییانه‌‬ ‫چاره‌س���ه‌ربكرێت‪ ،‬ئه‌م���ه‌ جگه‌ له‌وه‌ی‌‬ ‫‪ BDP‬له‌په‌رله‌مان ‪ 35‬كورس���ی‌ هه‌یه‌‬ ‫ئه‌مانه‌ س���ات به‌س���ات كار ده‌كه‌ن بۆ‬ ‫چاره‌س���ه‌ركردنی‌ مه‌س���ه‌له‌ی‌ ك���ورد‪،‬‬ ‫نزیكه‌ی‌ ‪ 8000‬چاالكوانی‌ كورد له‌و واڵته‌‬ ‫له‌زیندانن‪ ،‬بۆیه‌ پێویس���ته‌ حكومه‌تی‌‬ ‫توركی���ا هه‌وڵ���ی‌ چاره‌س���ه‌ركردنی‌‬ ‫كێش���ه‌ی‌ كورد ب���دات‌و ئه‌گ���ه‌ر بێتو‬ ‫ئه‌ردۆغان ئه‌و هه‌وڵه‌ بدات ئه‌وا توركیا‬ ‫ده‌بێته‌ ده‌وڵه‌تی‌ گ���ه‌وره‌ له‌رۆژهه‌اڵتی‌‬ ‫ناوه‌ڕاستدا‌و ناوی‌ ئه‌ردۆغانیش ده‌چێته‌‬ ‫مێژوه‌وه‌‪ ،‬به‌و پێیه‌ی‌ كوردستانی‌ باكور‬ ‫(ناوه‌ندی‌ كوردس���تانی‌ گه‌وره‌)یه‌ بۆیه‌‬ ‫هه‌ر چاره‌س���ه‌رێك ل���ه‌وێ‌ بكرێت ئه‌وا‬ ‫چاره‌س���ه‌ری‌ پارچه‌كانی‌ دیكه‌ له‌سه‌دا‬ ‫س���ه‌د نزیكده‌كاته‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ به‌ڕای‌‬ ‫م���ن هه‌ر ك���ه‌س‌و پارتێك پێویس���ته‌‬

‫یارمه‌ت���ی‌ چاره‌س���ه‌ری‌ ئاش���تییانه‌ی‌‬ ‫كێشه‌ی‌ كورد بده‌ن له‌باكور‪ ،‬ئه‌گه‌ریش‬ ‫ئه‌و یارمه‌تییه‌ ناده‌ن ئه‌وا دوژمنایه‌تی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ باكور‌و په‌كه‌كه‌ نه‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كۆنگ���ره‌ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ كورد‬ ‫(‪ )KNK‬به‌باشی‌ له‌باشوری‌ كوردستان‬ ‫نه‌ناسراوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ بۆچی‌؟‬ ‫محه‌مه‌د پێنجوێنی‌‪ :‬زۆر راسته‌ ئه‌مه‌‬ ‫له‌سه‌ره‌تادا راگه‌یه‌نراوێكی‌ خامۆش هه‌بو‬ ‫له‌كوردستاندا سه‌باره‌ت به‌چاالكییه‌كانی‌‬ ‫ئێم���ه‌‪ ،‬ل���ه‌رۆژی‌ دروس���تبونییه‌وه‌‬ ‫په‌رله‌مانی‌ ئێكزڵمان دامه‌زراند (ئێكزڵ‌‬ ‫په‌رله‌مانت���ۆ) به‌وات���ای‌ (په‌رله‌مان���ی‌‬ ‫تاراوگه‌) هه‌ش���ت س���اڵ‌ په‌رله‌مان كه‌‬ ‫جواڵن���ه‌وه‌ی‌ باش���مان بو له‌باش���وردا‬ ‫به‌هه‌واڵیش باڵونه‌ده‌كرایه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬یه‌كێتی‌‌و پارتی‌ په‌یوه‌ندییان‬ ‫هه‌ب���و له‌گه‌ڵت���ان‪ ،‬ی���ان په‌یوه‌ن���دی‌‬ ‫راسته‌وخۆتان له‌گه‌ڵ‌ په‌كه‌كه‌ بو؟‬ ‫محه‌م���ه‌د پێنجوێن���ی‌‪ :‬په‌یوه‌ندیمان‬ ‫به‌په‌كه‌ك���ه‌وه‌ نه‌بو‪ ،‬ب���ه‌اڵم براده‌رانی‌‬ ‫په‌كه‌ك���ه‌ رۆڵ���ی‌ س���ه‌ره‌كییان هه‌بو‬ ‫له‌چاالكییه‌كان‪ ،‬بۆ نمونه‌ جه‌ماوه‌رێكی‌‬ ‫زۆریان بۆ كۆده‌كردینه‌وه‌ له‌ئه‌وروپا كه‌‬ ‫ئه‌وه‌ش بێگوم���ان كارێكی‌ قورس بو‪،‬‬ ‫یه‌كێتیش له‌س���ه‌ره‌تادا زۆر به‌باش���ی‌‬ ‫له‌گه‌ڵماندا ب���و‪ ،‬به‌اڵم دواتر ش���ه‌ڕی‌‬ ‫براكوژی‌ به‌س���ه‌ردا هات‪ ،‬له‌ئێستاشدا‬ ‫سه‌ردانی‌ هێزه‌ سیاسییه‌كانی‌ كوردمان‬ ‫كردوه‌‌و له‌هه‌مو ره‌وشێكدا په‌یوه‌ندیمان‬ ‫هه‌بوه‌‪ ،‬چونكه‌ ئێمه‌ له‌س���ه‌ره‌تادا كه‌‬ ‫دروس���تبوین س���ودمان له‌رێكخ���راوی‌‬ ‫(ته‌حریر)ی‌ فه‌ڵه‌س���تینی‌‌و رێكخراوی‌‬ ‫(فه‌تح) وه‌رگرت‪ ،‬ئێمه‌ش ویستمان وه‌ك‬ ‫ئه‌وان بزوتنه‌وه‌یه‌كی‌ كوردی‌ دروس���ت‬ ‫بكه‌ین بۆ داوا ره‌واكانی‌ كورد‪ ،‬یه‌كێتی‬ ‫له‌(په‌رله‌مان���ی‌ تاراوگه‌) به‌ش���دار بو‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها حیزبی‌ دیموكراتی‌ كوردستانی‌‬ ‫ئێ���ران باڵی‌ (جه‌لی���ل گادانی‌)‪ ،‬به‌ڵێ‬ ‫كۆنگره‌ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ كورد هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ناڵێین نوێنه‌رایه‌تی‌ هه‌مو كورد ده‌كات‪،‬‬ ‫ناڵێم هه‌مو هێزی‌ كوردی‌ تێدایه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌دره‌س���ێكی‌ سیاس���ی‌‌و دیبلۆماسییه‌‬ ‫له‌ئه‌وروپ���ا بۆ كورد ك���ه‌ په‌یوه‌ندییان‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ په‌رله‌مانی‌ ئه‌وروپا‌و حیزبه‌كان‌و‬ ‫ده‌وڵه‌ت���ی‌ ئه‌وروپ���ا هه‌ی���ه‌ یه‌كت���ری‌‬ ‫ده‌بینن‌و له‌س���ه‌ر مه‌سه‌له‌ی‌ كورد قسه‌‬ ‫ده‌كه‌ن‌و هه‌ندێكیان گوێمان لێده‌گرن‌و‬ ‫هه‌ندێكیشیان گوێ ناگرن‪.‬‬

‫چه‌ندین مانگه‌ لیژنه‌كان ‌ی یاسایی‌‌و نه‌زاهه‌و ته‌ندروستی‌ بێ‌ سه‌رۆكن‬

‫ ئا‪ :‬میران‌وزریان‬ ‫چه‌ند مانگێكه‌سێ‌لیژن ‌هی‌هه‌میشه‌یی‬ ‫ی كوردستان بێ‬ ‫‌په‌رله‌مان ‌‬ ‫سه‌رۆكه‌و به‌وته‌ی‌په‌رله‌مانتارێكی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنیش سه‌رۆكایه‌تی‌په‌رله‌مان‬ ‫ته‌نها كات به‌رێده‌كات‌و پالنێكی‬ ‫‌جدی‌ نیی ‌ه بۆ چاالككردنی‌په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫"بۆیه‌ساردی‌‌و خاووخلیچكییه‌كی‬ ‫‌زۆر له‌كاره‌كانی‌په‌رله‌مان‌و دانانی‬ ‫‌سه‌رۆكی‌لیژنه‌كاندا ده‌بینرێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا په‌رله‌مانتارێك ‌‬ ‫ی كوردستانی‌ره‌تیده‌كاته‌وه‬ ‫فراكسیۆن ‌‬ ‫‌كه‌سه‌رۆكایه‌تی‌په‌رله‌مان هۆكاری‬ ‫‌دیارینه‌كردنی‌سه‌رۆكی‌لیژنه‌كان‌بێت‪.‬‬ ‫جگ��� ‌ه له‌لیژنه‌ی‌نه‌زاه ‌ه كه‌پێش���تر‬ ‫له‌الیه‌ن ره‌فیق سابیر ‪ -‬سه‌ر به‌یه‌كێتی‬ ‫ سه‌رۆكایه‌تی‌ده‌كراو ناوبراو له‌مانگی‬‫ی ‪2011‬دا ده‌س���تی‬ ‫‌تش���رینی‌یه‌كه‌م��� ‌‬ ‫له‌كاركێش���ایه‌وه‌‪ ،‬هه‌ریه‌ك له‌لیژنه‌كانی‬ ‫‌یاسایی‌‌و ته‌ندروستیش چه‌ند مانگێكه‬ ‫‌بێ سه‌رۆكن‪.‬‬ ‫لیژنه‌ی‌یاسایی‌له‌الیه‌ن په‌رله‌مانتاری‬ ‫ی ‪ -‬س���ه‌ر‬ ‫‌پێش���و ش���یروان حه‌یده‌ر ‌‬ ‫به‌پارتی ‪ -‬س���ه‌رۆكایه‌تی‌ده‌كرا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ناوبراو له‌پێكهێنانی‌كابینه‌ی‌حه‌وته‌می‬ ‫ی داد‪،‬‬ ‫حكومه‌تی ‌هه‌رێمدا كرا به‌وه‌زیر ‌‬ ‫هاوكات حه‌سه‌ن سور‌ه ‪-‬سه‌ر به‌پارتی‬ ‫ی بوو‪،‬‬ ‫ س���ه‌رۆكی ‌لیژنه‌ی ‌ته‌ندورست ‌‬‫به‌اڵم له‌دوای ‌ئاڵوگۆری ‌پۆس���ته‌كانی‬ ‫‌حكومه‌ت‌و په‌رله‌م���ان له‌نێوان پارتی‌‌و‬ ‫ی س���ه‌رۆكی‬ ‫یه‌كێتی���دا ك���را به‌جێگر ‌‬ ‫‌په‌رله‌م���ان‪ ،‬له‌وكاته‌ش���ه‌وه‌تائێس���تا‬ ‫هه‌رسێ لیژنه‌كه‌بێ سه‌رۆكن‪.‬‬

‫په‌رله‌مانت���اری‌فراكس���یۆنی‬ ‫‌گۆڕان‪‌ ،‬‬ ‫عه‌دنان عوس���مان به‌ئاوێنه‌ی‌راگه‌یاند‪،‬‬

‫"له‌ئێستادا سه‌رۆكایه‌تی‌په‌رله‌مان ته‌نها‬ ‫ی جدی‌نییه‬ ‫كات به‌رێ���ده‌كات‌و پالنێك ‌‬ ‫ی په‌رله‌م���ان له‌م چه‌ند‬ ‫‌ب���ۆ چاالككردن ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان ك ‌ه‬ ‫مانگه‌ی‌ته‌مه‌نی‌یاس���ای ‌‬ ‫ماویه‌ت���ی‌‪ ،‬چونكه ‌كۆمه‌ڵێ���ك پرۆژ‌ه‬ ‫یاس���ای ‌گرنگ له‌به‌رده‌م سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫‌په‌رله‌ماندای���ه‌و پێویس���ت ‌ه په‌س���ه‌ند‬ ‫بكرێت‪ ،‬به‌اڵم پێناچێت س���ه‌رۆكایه‌تی‬ ‫‌په‌رله‌مان هیچ نیازێكی‌بۆ چاالككردنی‬ ‫‌په‌رله‌م���ان هه‌بێ���ت‪ ،‬بۆیه ‌س���اردی‌‌و‬ ‫خاووخلیچكییه‌ك���ی ‌زۆر له‌كاره‌كان���ی‬ ‫ی لیژنه‌كاندا‬ ‫ی س���ه‌رۆك ‌‬ ‫‌په‌رله‌مان‌و دانان ‌‬ ‫ده‌بینرێت‪".‬‬ ‫عه‌دن���ان عوس���مان وتیش���ی‌‪،‬‬ ‫دیارینه‌كردن���ی ‌س���ه‌رۆكی ‌لیژنه‌كانی‬ ‫ی رێككه‌وتنی‌ستراتیژی‬ ‫‌په‌رله‌مان الوازی ‌‬ ‫ی ده‌رده‌خات‪،‬‬ ‫‌نێ���وان یه‌كێتی‌‌و پارت��� ‌‬ ‫چونكه ‌ئه‌وه‌ت���ا له‌س���ه‌ر دیاریكردنی‬ ‫‌س���ه‌رۆكی ‌لیژنه‌یه‌ك���ی ‌په‌رله‌مان���ی‬ ‫‌كوردس���تان رێكناكه‌ون‪ ،‬چونكه‌پارتی‬ ‫‌رازی‌نییه‌س���ه‌رۆكی‌لیژنه‌ی‌یاس���ایی‬ ‫‌بدات به‌یه‌كێتی‪ ،‬بۆیه‌تائێستا لیژنه‌كه‬ ‫‌به‌بێ سه‌رۆك ماوه‌ته‌وه‌‌‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌به‌رامب���ه‌ردا په‌رله‌مانتاری‬ ‫ی كوردستانی‌‪ ،‬عه‌بدولسه‌الم‬ ‫‌فراكسیۆن ‌‬ ‫ب���ه‌رواری‌‪ ،‬ده‌ڵێ���ت‪" ،‬ئ���ه‌و قس���ه‌ی ‌ه‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌ك��� ‌ه له‌ئامرازه‌كانی‌راگه‌یاندندا‬ ‫باڵوكراوه‌ته‌وه‌كه‌گوای ‌ه س���ه‌رۆكایه‌تی‬ ‫‌په‌رله‌م���ان رێگر‌ه له‌دانانی ‌س���ه‌رۆكی‬ ‫‌لیژن���ه‌كان‪ ،‬چونكه ‌به‌پێ���ی ‌په‌یره‌وی‬ ‫ی په‌رله‌مان‬ ‫ی په‌رله‌مان سكرتێر ‌‬ ‫‌ناوخۆ ‌‬ ‫وه‌ك چاودێ���ر له‌لیژنه‌ك���ه‌دا ئام���اده‬ ‫‌ده‌بێت‌و پاش���ان ئه‌ندامان���ی‌لیژنه‌كان‬

‫►‬

‫ی جدی‌ نییه‌بۆ چاالككردنی‌په‌رله‌مان"‬ ‫"سه‌رۆكایه‌تی‌په‌رله‌مان ته‌نها كات به‌رێده‌كات‌و پالنێك ‌‬ ‫پارتی‌رازی‌نییه‬ ‫‌سه‌رۆكی‌لیژنه‌ی‬ ‫‌یاسایی‌بدات‬ ‫به‌یه‌كێتی‪ ،‬بۆیه‬ ‫‌تائێستا لیژنه‌كه‬ ‫‌به‌بێ سه‌رۆك‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌‬

‫خۆیان س���ه‌رۆك‌و جێگ���رو بریارده‌ری‬ ‫‌لیژنه‌‌هه‌ڵده‌بژێرن‪".‬‬ ‫ی ئه‌وه‌ی ‌عه‌بدولسه‌الم به‌رواری‬ ‫وێرا ‌‬ ‫ی ده‌زانێ���ت س���ه‌رۆك بۆ‬ ‫‌به‌پێویس���ت ‌‬ ‫ئ���ه‌و لیژنان ‌ه دی���اری ‌بكرێ���ت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌هه‌مانكات���دا له‌لێدوانه‌كه‌ی���دا ب���ۆ‬ ‫ئاوێن���ه ‌ده‌ڵێت‪ ،‬لیژن���ه‌كان كاره‌كانی‬ ‫‌خۆیان به‌رێوه‌ده‌ب���ه‌ن‌و جگه‌له‌لیژنه‌ی‬ ‫‌نه‌زاه ‌ه هیچ لیژنه‌یه‌ك���ی ‌دیك ‌ه به‌هۆی‬ ‫ی‬ ‫‌نه‌بونی‌س���ه‌رۆكی‌لیژنه‌كه‌و‌ه كاره‌كان ‌‬ ‫نه‌وه‌ستاون‪.‬‬

‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌عه‌دنان عوسمان ئاماژه‬ ‫‌بۆ ئ���ه‌وه‌ده‌كات كه‌دی���اری نه‌كردنی‬ ‫ی‬ ‫‌س���ه‌رۆك بۆ لیژنه‌كان كاریگه‌ری‌زۆر ‌‬ ‫هه‌یه‌بۆ سه‌ر كاری‌لیژنه‌كان‪ ،‬به‌تایبه‌تی‬ ‫‌بۆ لیژنه‌ی‌یاسایی‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌له‌ئێستادا‬ ‫ی په‌رله‌مانی‌كوردس���تان ته‌نها‬ ‫كه‌كار ‌‬ ‫ی یاس���او كاری ‌دیكه‌ی‬ ‫بۆته ‌ده‌ركردن ‌‬ ‫‌نییه‌‪.‬‬ ‫ی سه‌رۆكی‌لیژنه‌ی‬ ‫ی خۆیه‌وه‌جێگر ‌‬ ‫ال ‌‬ ‫‌ته‌ندروس���تی‌په‌رله‌مانی‌كوردس���تان‪،‬‬ ‫هاوڕاز ش���ێخ ئه‌حمه‌د‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌وت‪،‬‬ ‫زیاترل��� ‌ه ‪ 10‬مانگ���ه‌لیژنه‌ك���ه یان بێ‬ ‫سه‌رۆكه‌‪" ،‬له‌وكاته‌شه‌وه ‌من كاره‌كانی‬ ‫ی لیژنه‌كه‌م ڕاپه‌ڕاندوه‌‪ ،‬وات ‌ه هه‌م‬ ‫‌سه‌رۆك ‌‬ ‫وه‌ك س���ه‌رۆك هه‌م وه‌ك جێگری‌لیژنه‬ ‫‌كارم ك���ردوه‌‪ ،‬جگه‌ل���ه‌وه‌ی‌كاره‌كانی‬ ‫‌بریارده‌ری‌لیژنه‌شم راییكردوه‌"‪.‬‬ ‫هاوڕاز شێخ ئه‌حمه‌د رونیكرده‌وه‌كه‬ ‫ی ئه‌و ‪ 10‬مانگ���ه‌دا كه ‌لیژنه‌ی‬ ‫‌له‌ماو‌ه ‌‬ ‫‌ته‌ندروس���تی ‌بێ س���ه‌رۆكه‌‪ ،‬چه‌ندین‬ ‫جار به‌شێوه‌ی ‌راسته‌وخۆو ناراستوخۆ‬ ‫داوای‌له‌س���ه‌رۆك‌و جێگری‌س���ه‌رۆكی‬ ‫‌په‌رله‌مان كردو‌ه كه ‌كێش���ه‌ی ‌لیژنه‌ی‬ ‫ی چاره‌سه‌ربكه‌ن‌و سه‌رۆكێك‬ ‫‌ته‌ندروست ‌‬ ‫ی بكه‌ن تا قورس���ایی‬ ‫بۆ لیژنه‌كه‌دیار ‌‬ ‫‌كاره‌كانی ‌لیژنه‌ی ‌ناوبراو له‌س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫كه‌مببێته‌وه‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی ‌ئ���ه‌و په‌رله‌مانتاره‌‌‪ ،‬ئه‌رك‌و‬ ‫ی ته‌ندروستی‌له‌سه‌رجه‌م‬ ‫كاره‌كانی‌لیژن ‌ه ‌‬ ‫ی په‌رله‌م���ان زۆرترو‬ ‫لیژنه‌كان���ی ‌ت���ر ‌‬ ‫ی‬ ‫قورس���تره‌‪ ،‬چونكه‌كه‌رتی‌ته‌ندروست ‌‬ ‫راس���ته‌وخۆ په‌یوه‌س���ته ‌به‌كێشه‌كانی‬ ‫‌هاواڵتیانه‌وه‌و ئ���ه‌و كه‌رته‌ش زۆرترین‬ ‫گرفتی‌هه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی ‌كارانه‌كردن‌و دیارینه‌كردنی‬

‫‌س���ه‌رۆك ب���ۆ لیژن���ه‌ی ‌نه‌زاه���ه‌‪،‬‬ ‫ی گۆران‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌كه‌ی ‌فراكس���یۆن ‌‬ ‫وت���ی‌‪" ،‬لیژن���ه‌ی‌نه‌زاهه‌ئ���ه‌و كانه‌ی‬ ‫ی هه‌ب���وو‪ ،‬س���ه‌رۆكایه‌تی‬ ‫‌سه‌رۆكیش��� ‌‬ ‫‌په‌رله‌م���ان رێگه‌ی ‌نه‌دا ئ���ه‌و لیژنه‌یه‬ ‫ی بگێرێت‪ ،‬ئێس���تاش ئه‌و‬ ‫ی خ���ۆ ‌‬ ‫‌رۆڵ ‌‬ ‫عه‌قڵیه‌ته‌زاڵه‌‪ ،‬بۆیه‌ئه‌گه‌ر ئه‌و لیژنه‌یه‬ ‫ت به‌هه‌مان‬ ‫‌سه‌رۆكیشی ‌بۆ دیاری بكرێ ‌‬ ‫ش���ێوه‌رۆڵی‌پێنادرێ���ت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫سه‌رۆكی‌لیژنه‌كه‌بدرێت به‌ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ره‌نگه ‌بتوانێت گۆرانكاری ‌تێدا بكات‌و‬ ‫رۆحێكی‌ بكاته‌وه‌به‌به‌ردا‪".‬‬ ‫ی‬ ‫ب���ه‌اڵم به‌وت���ه‌ی‌ب���ه‌رواری‌‪ ،‬لیژن ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌زاه���ه ‌هه‌ر له‌س���ه‌ره‌تاوه ‌كێش��� ‌ه ‌‬ ‫تێدابوه‌و دواتر س���ه‌رۆكه‌كه‌ی ‌ده‌ستی‬ ‫له‌كار كێش���اوه‌ته‌وه‌‌‪ ،‬ناوبراو له‌و ر‌وه‌وه‬ ‫‌وت���ی‌‪" ،‬له‌س���ه‌ره‌تای ‌پێكهێنانی ‌ئه‌و‬ ‫لیژنه‌یه ‌به‌شێك له‌ئه‌ندامانی ‌په‌رله‌مان‬ ‫وایانده‌زانی‌كاری‌لیژنه‌كه‌هاوش���ێوه‌ی‬ ‫‌ده‌سته‌ی‌نه‌زاهه‌یه‌له‌عێراق‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مه‬ ‫‌لیژنه‌یه‌ك���ی ‌په‌رله‌مانیی���ه‌و كاره‌كانی‬ ‫‌دی���ارن‪ ،‬بۆیه‌ژماره‌یه‌كیان ده‌س���تیان‬ ‫له‌كاری‌لیژنه‌كه‌كێشایه‌وه‌‪".‬‬ ‫ی په‌رله‌مانی‬ ‫به‌پێی ‌په‌یره‌وی ‌ناوخۆ ‌‬ ‫‌كوردستان‪ ،‬دانانی ‌سه‌رۆكی ‌لیژنه‌كان‬ ‫په‌یوه‌س���ته ‌به‌رێژه‌ی ‌كورس���ییه‌كانی‬ ‫‌فراكسیۆنه‌كانه‌وه‌‪ ،‬له‌سه‌ره‌تادا ژماره‌ی‬ ‫‌په‌رله‌مانتاره‌كان دابه‌ش ده‌كرێت به‌سه‌ر‬ ‫لیژنه‌كاندا‪ ،‬هه‌ر ئه‌ندامێك خواس���ت‌و‬ ‫شاره‌زایی‌له‌سه‌ر هه‌ر لیژنه‌یه‌ك بێت له‌و‬ ‫لیژنه‌یه‌داده‌نرێت‪ ،‬پاشان سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫‌لیژنه‌كان ‪-‬س���ه‌رۆك‪ ،‬جێگر‪ ،‬بریارده‌ر‪-‬‬ ‫به‌رێككه‌وت���ن‌و ته‌وافوق���ی‌س���ه‌رۆكی‬ ‫‌فراكسیۆنه‌كان‌و سه‌رۆكایه‌تی‌په‌رله‌مان‬ ‫دیاری‌ ده‌كرێن‪.‬‬

‫له‌باره‌ی‌پێداچونه‌و‌ه به‌دانانی‌سه‌رۆكی‬ ‫‌لیژن���ه‌كان‌و وه‌رگرتنی ‌س���ه‌رۆكایه‌تی‬ ‫‌چه‌ند لیژنه‌یه‌ك له‌الیه‌ن فراكس���یۆنی‬ ‫‌گۆڕانه‌وه‌‪ ،‬عه‌دنان عوسمان رونیكرده‌وه‬ ‫‌كه‌له‌سه‌ره‌تای‌ئه‌م خوله‌ی‌په‌رله‌ماندا‬ ‫فراكس���یۆنی‌گۆڕان سه‌رۆكایه‌تی‌چوار‬ ‫لیژنه‌ی‌به‌ركه‌وت‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‌ئه‌وه‌ی‬ ‫‌فراكس���یۆنی‌گۆڕان س���وربو له‌س���ه‌ر‬ ‫وه‌رگرتنی‌لیژنه‌ی‌نه‌زاهه‌‪ ،‬سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫‌په‌رله‌مانیش س���وربو له‌سه‌ر پێنه‌دانی‬ ‫‌لیژنه‌كه ‌به‌گۆران‪" ،‬بۆیه ‌رێكنه‌كه‌وتین‬ ‫ی سه‌رۆكی‌لیژنه‌كان‪،‬‬ ‫له‌س���ه‌ر وه‌رگرتن ‌‬ ‫ی س���ه‌رۆكی‬ ‫له‌س���اڵی ‌رابردوه‌وه ‌داوا ‌‬ ‫‌لیژنه‌كانمان كردۆته‌وه‌‪ ،‬له‌وانه‌ش داوای‬ ‫‌سه‌رۆكی ‌لیژنه‌ی ‌نه‌زاه ‌ه یان داراییمان‬ ‫كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم تائێستا ئه‌و كێشه‌یه‌به‌و‬ ‫شێوه‌یه‌ ماوه‌ته‌وه‌‪".‬‬ ‫ی عه‌بدولس���ه‌الم به‌رواری‬ ‫ئه‌گه‌رچ��� ‌‬ ‫‌دوپاتیده‌كات���ه‌وه‌كه‌ده‌بێت ئه‌ندامانی‬ ‫ی س���ه‌رۆكیان نییه‌خۆیان‬ ‫‌ئه‌و لیژنان ‌ه ‌‬ ‫داوا له‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌په‌رله‌م���ان بكه‌ن‬ ‫ی په‌رله‌مان‬ ‫تا به‌ئاماده‌بونی‌س���كرتێر ‌‬ ‫له‌نێو خۆیاندا سه‌رۆكێك بۆ لیژنه‌كهیان‬ ‫هه‌ڵبژێرن‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم هاوڕاز ش���ێخ ئه‌حم���ه‌د كه‬ ‫ی‬ ‫‌له‌هه‌مانكاتدا په‌رله‌مانتاری ‌یه‌كگرتو ‌‬ ‫ی‬ ‫ئیسالمییه‌‪ ،‬ئاشكرای‌ده‌كات كه‌له‌ماو‌ه ‌‬ ‫‪ 10‬مانگی‌رابردودا كه‌سه‌رۆكی‌لیژنه‌ی‬ ‫‌ته‌ندروستی ‌ده‌ستی له‌كاركێشاوه‌ته‌وه‬ ‫‌چه‌ند جارێ���ك به‌زاره‌كی‌‌و به‌نوس���راو‬ ‫داوای ‌له‌سه‌رۆكایه‌تی ‌په‌رله‌مان كردوه‬ ‫ی س���ه‌رۆكێك بۆ لیژنه‌ی‬ ‫‌بۆ دیاریكردن ‌‬ ‫‌ناوبراو‪ ،‬به‌اڵم به‌وته‌ی‌ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌په‌رله‌م���ان وه‌اڵمی‌ئه‌و‬ ‫نوسراوو داواكارییانه‌ی‌نه‌داوه‌ته‌وه‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )355‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/11‬‬ ‫ژماره‪1734 :‬‬ ‫به‌روار‪2012/12/5 :‬‬

‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان ‬ ‫ ‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ داد ‬ ‫ی سلێمانی‪2 /‬‬ ‫فه‌رمانگ ‌هی‌ دادنوس ‌‬ ‫ی‬ ‫كارگێڕی‌و خۆیه‌ت ‌‬

‫ئاگاداری‬

‫ی كارگ ‌ه‬ ‫ی (دانا ابراهیم حمه)ك���ه‌ داواكار‌ه ب ‌ه گۆڕینی‌ ناو ‌‬ ‫ی هاواڵت ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر داوا ‌‬ ‫ی كارگەی (دانا‬ ‫ی ئه‌له‌منیۆم) بۆ سه‌ر ناو ‌‬ ‫(رضا حمه‌ س���عید محمد ) بۆ (كار ‌‬ ‫ی تۆم���ار‌ه له‌المان به‌ ژمار‌ه‬ ‫ابراهی���م حمە) ب���ۆ كاری‌ ئه‌له‌منیۆم‪ .‬ك ‌ه ئامێره‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (‪ )2005/3/10‬تكای��� ‌ه لەڕۆژنامه‌كه‌تاندا ب���ۆ یه‌كجار باڵو ‌‬ ‫(‪ )45‬له‌ب���ه‌روار ‌‬ ‫ی هه‌ی ‌ه‬ ‫ی (‪ )15‬رۆژ‪ ،‬هه‌ركه‌س‌و الیه‌نێك الر ‌‬ ‫ی بۆ ماو‌ه ‌‬ ‫بكه‌ن���ه‌وه‌ له‌دوای‌ ده‌رچون ‌‬ ‫ی ئه‌م كۆمپانیای ‌ه ئاگادارمان بكاته‌و‌ه ب ‌ه پێچه‌وانه‌و‌ه ناچار ده‌بین‬ ‫ی ناو ‌‬ ‫لەگۆڕین ‌‬ ‫ی یاسایی‌ بۆ ئه‌نجام بده‌ین‪ .‬له‌گه‌ڵ رێزدا‪....‬‬ ‫كار ‌‬ ‫دادنوسی‌ سلێمانی‌‪2 /‬‬ ‫سۆران یادكار رەشید‬

‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫به‌رێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشتی‌ فه‌رمانگه‌كانی‌ داد‬ ‫ ‬ ‫فه‌رمانگ ‌هی‌ دادنوسی‌ سلێمانی‌‪1/‬‬ ‫ئامێره‌كان‬

‫ژمارە‪:‬‬ ‫رێكه‌وت‪2012/12/9:‬‬

‫ئاگاداری‬

‫ی كارگەی‌ (هه‌ژار س���اڵح حمه‌ امین) بۆ‬ ‫هاواڵتی‌ (عبدالله‌ علی‌ عبدالله) خاوه‌ن ‌‬ ‫ی (هه‌ژار‬ ‫ی س���یاره‌ داوا ده‌كات ناوی‌ پڕۆژه‌كه‌ی‌ ل ‌ه كارگه‌ ‌‬ ‫ی بالنصو میزانیه‌ ‌‬ ‫كار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ەیاره‌و‌ه بگۆڕێت بۆ كارگه‌ ‌‬ ‫ی بالنصو میزانیه‌ ‌‬ ‫س���اڵح حم ‌ه امین) بۆ كار ‌‬ ‫ی ژمار‌ه (‪)14834‬‬ ‫ی بازركان ‌‬ ‫ی نوسراوی‌ ژوور ‌‬ ‫گه‌راجی‌ (عبدلل ‌ه علی‌ عبدلله‌) بەپێ ‌‬ ‫ی تایبه‌ت ژماره‌ (‪)6582‬‬ ‫ی كه‌رت ‌‬ ‫ی كارگه‌كان ‌‬ ‫ل ‌ه به‌رواری‌(‪ )2012/12/5‬نوس���راو ‌‬ ‫ی ناوی‌ ئه‌م‬ ‫ی هه‌ی ‌ه لەگۆڕین ‌‬ ‫له‌ب���ه‌رواری‌ (‪ )2012/12/9‬هه‌ركه‌س‌و الیه‌نێ���ك الر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م رۆژنامه‌ی ‌ه له‌م���او‌هی‌ (‪ )15‬رۆژدا په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی ده‌رچون ‌‬ ‫پڕۆژه‌ی��� ‌ه با له‌دوا ‌‬ ‫ی پڕۆژه‌كه‌ی‌ بگۆڕین‪.‬‬ ‫بكات به‌م فه‌رمانگه‌یه‌و‌ه بەپێچه‌وان���ه‌و‌ه ناچار ده‌بین ناو ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ رێزدا‪....‬‬

‫دادنووس‬ ‫فاروق كالن شریف‬

‫ ‬ ‫ ‬

‫به‌رێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشتی‌ فه‌رمانگه‌كانی‌ داد‬ ‫ژمارە‪:‬‬ ‫ ‬ ‫فه‌رمانگه‌ی‌ دادنوسی‌ سلێمانی‌‪1/‬‬ ‫رێكه‌وت‪2012/12/5 :‬‬ ‫كارگێڕی‌و خۆیه‌تی‌ ‬

‫ئاگاداری‬

‫ی ئه‌و داوایه‌ی‌ك ‌ه له‌الیه‌ن داواكار پێشكه‌ش به‌م فه‌رمانگە‌یه‌ كراو‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫بەپێ ‌‬ ‫ی (حه‌دبا‬ ‫ی كارگه‌ ‌‬ ‫(وه‌ره‌سه‌ی‌ رحیم حمه‌ امین محمود) له‌ (‪ )2012/12/3‬خاوه‌ن ‌‬ ‫ی كردوو‌ه‬ ‫ی تۆماركردنی‌ ئه‌و ئامێرانه‌ ‌‬ ‫ب���ۆ به‌رهه‌مهێنانی‌ كاری‌ پالس���تیكی) داوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كراوه‌ به‌پێ ‌‬ ‫كه‌له‌ (سلێمانی‪/‬ن‪.‬پ‪ )1/‬دانراون‌و ئامێره‌كانیان له‌خواره‌وه‌ دیار ‌‬ ‫په‌ی���ڕه‌وی‌ ئامێری‌ میكانیكی‌ ژماره‌ (‪ )65‬س���اڵی‌ (‪)1952‬باڵویده‌كه‌ینه‌و‌ه هه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ریه‌ك له‌و ئامێرانه‌ داده‌نی‌ ل ‌ه ماوه‌ ‌‬ ‫كه‌سێک‌ خۆی‌ به په‌یوه‌ندیدار یا خاوه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌م فه‌رمانگه‌یه‌ بكات‪ ،‬ب��� ‌ه پێچه‌وانه‌و‌ه ب ‌ه ناو ‌‬ ‫(‪)15‬پانز‌ه رۆژدا س���ه‌ردان ‌‬ ‫داواكاره‌وه‌ تۆمار ده‌كرێت‌و بڕوانامه‌ی‌ پێده‌درێت‪ .‬له‌گه‌ڵ رێزدا‪...‬‬ ‫دادنووس‪ /‬دادنوسی‌ سلێمانی‪1/‬‬ ‫فاروق كالن شریف‬

‫ ‬ ‫ ‬ ‫ئامێره‌كان‬ ‫*ئیكستور(‪2‬دانه‌) ا ‪ 2778/‬ب‪/ 2777 /‬ایتالی‌‪ /‬له‌كاركه‌وتوه‌‪.‬‬ ‫ێ ژماره‪ /‬ایتاڵی‪ /‬كاره‌با‪ /‬له‌كاركه‌وتوه‌‪.‬‬ ‫* جیهاز نقل (سه‌حب) ب ‌‬ ‫ێ ژماره‌‪ /‬محلی‌‪ /‬له‌كاركه‌وتووه‌‪.‬‬ ‫ی صونده‌‪ /‬ب ‌‬ ‫ی دروستكردن ‌‬ ‫*ئامێر ‌‬ ‫ێ ژماره‌‪ /‬ایتالی‪ /‬له‌كاركه‌وتووه‪.‬‬ ‫ی صونده‌‪ /‬ب ‌‬ ‫* ئامێری‌ له‌ف ‌‬ ‫ێ ژمار‌ه محلی‌ ‪/‬له‌كاركه‌وتووه‌‪.‬‬ ‫* ئامێری‌ كۆمبریسه‌ر ‪ /‬ب ‌‬ ‫ێ ژماره‌‪/‬ایتاڵی‪.‬‬ ‫* ئامێری‌ الفوفه‌‪ /‬ب ‌‬

‫ملمالنێی‌ نه‌وه‌كان‪ ...‬پاشماوە‬ ‫پێویسته‌ گه‌نج چی‌ بكات؟‬ ‫بێگومان له‌كۆمه‌ڵگایه‌كی‌ پیرس����االر ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌ك كۆمه‌ڵ����گای‌ كوردی����دا‪ ،‬گه‌نج����ی‌‬ ‫هوش����یار ئه‌بێ‌ خاوه‌نی‌ س����ه‌بری‌ ئه‌یوب‬ ‫بێت‪ ،‬پش����ودرێژو خ����ۆ ئاماده‌كاربێت بۆ‬ ‫ملمالنێیه‌كی‌ درێژو س����ه‌خت تا بتوانێت‬ ‫رۆڵی‌ ئاس����ایی خۆی‌ ببینێت‪ ،‬ئه‌بێ‌ گه‌نج‬ ‫خاوه‌نی‌ به‌رنامه‌یه‌كی‌ دیارو رۆش����ن بێت‌و‬ ‫له‌پێشه‌وه‌ی‌ سه‌نگه‌ری‌ به‌گریكردندا بێت‬ ‫له‌ناعه‌داله‌ت����ی‌‌و نایه‌كس����انی‌‌و گه‌نده‌ڵی‌‪،‬‬ ‫ئه‌ب����ێ‌ به‌رنام����ه‌و ئالته‌رناتیڤی‌ باش����ترو‬ ‫به‌پێزت����ر پێش����كه‌ش ب����كات‌و هه‌وڵبدات‬ ‫له‌و منافه‌س����ه‌ سه‌خته‌دا بیباته‌وه‌‪ ،‬نابێت‬ ‫ئه‌وانه‌ خۆی����ان به‌میوان بزان����ن‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ئه‌بێ����ت وه‌ك خاوه‌ن ماڵ‌ هه‌ڵس����وكه‌وت‬ ‫بكه‌ن‌و له‌هه‌م����و بوارێك دوربكه‌ونه‌و‌ه كه‌‬ ‫پیره‌كانی‌ پێناشیرین بون‪.‬‬ ‫راس����ترین‌و گونجاوترین رێگا بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫گه‌ن����ج به‌پێی‌ تواناو لێوه‌ش����اوه‌یی خۆی‌‬ ‫له‌رێكخ����راوه‌ حیزب����ی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‌‌و‬ ‫حكومییه‌كاندا رۆڵ ببینێ‌‪ ،‬پێویسته‌ هه‌مو‬ ‫توانای‌ خۆی‌ ته‌رخانبكات بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫رێكخ����راوه‌ ب����كات به‌رێكخراوێكی‌ خاوه‌ن‬ ‫دام����وده‌زگای‌ دیاری‌ خاوه‌ن ده‌س����ه‌اڵتی‌‬ ‫ش����ه‌فافی‌ موئه‌سه‌س����ی‌ كه‌ ته‌نها له‌سه‌ر‬ ‫بناغ����ه‌ی‌ رێنمای����ی‌و په‌یڕه‌وێك����ی‌ رونی‌‬ ‫پێش����كه‌وتوخوازانه‌ی‌ س����ه‌رده‌میانه‌ی‌‬ ‫یه‌كسان به‌ڕێوه‌بچێت‌و برا گه‌وره‌و بچوك‬ ‫نه‌مێنێ����ت‌و هه‌ریه‌ك����ه‌ له‌ب����واری‌ خۆیداو‬ ‫به‌پێی تواناو شاره‌زایی خۆی كاری‌ خۆی‌‬ ‫ئه‌نجام بدات‌و لێپرسینه‌وه‌ هه‌بێت له‌وانه‌ی‌‬ ‫كه‌مته‌رخه‌من‌و پاداش����تیش ب����ۆ ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫كاره‌كانی����ان به‌باش����ی‌ ئه‌نج����ام ئه‌ده‌ن‪،‬‬ ‫پێوه‌ریش بۆ چونه‌ پێشه‌وه‌ ته‌نهاو ته‌نها‬ ‫لێوه‌ش����اوه‌یی بێت له‌ جیاتی‌ ملكه‌چی‌ بۆ‬ ‫سه‌رۆك‌و لێپرسراوه‌كان‪.‬‬ ‫به‌دامه‌زراوه‌كردن����ی‌ هێ����زه‌ سیاس����ی‌‌و‬

‫حیزبی‌‌و حكومییه‌كان‪ ،‬رێگا خۆشده‌كات‬ ‫كه‌ توان����ای‌ گه‌نج نه‌ش����ارێته‌وه‌و بوار ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ بڕه‌خس����ێت‌و تواناكان����ی‌ ده‌ركه‌وێت‌و‬ ‫بتوانێ����ت به‌هه‌قی‌ خۆی‌ بێته‌ پێش����ه‌وه‌و‬ ‫پۆستی‌ گرنگ‌و چاره‌نوسساز وه‌ربگرێت‪،‬‬ ‫ل����ه‌ واڵتان����ی‌ خ����اوه‌ن سیس����ته‌می‌‬ ‫دامه‌زراوه‌یی‪ ،‬كه‌س����انی‌ به‌ته‌مه‌نی‌ وه‌ك‬ ‫رۆنالد ریگن له‌ته‌مه‌ن ‪ 70‬س����اڵیداو باراك‬ ‫ئۆبامای‌ گه‌نجی‌ ته‌مه‌ن ‪ 47‬س����اڵ ده‌بن‬ ‫به‌سه‌رۆكی‌ گه‌وره‌ترین‌و به‌هێزترین واڵتی‌‬ ‫دنیا (ئه‌مری����كا )‪ ،‬یاخود دۆگالس هۆم‬ ‫له‌ ته‌مه‌ن ‪ 60‬س����اڵیدا ده‌بێت به‌سه‌رۆك‬ ‫وه‌زیرانی‌ ئینگلته‌راو چه‌ند س����اڵێك دوای‌‬ ‫ئه‌ویش دیڤید كامیرۆنی‌ ته‌مه‌ن ‪ 44‬ساڵی‌‬ ‫بۆ هه‌مان پۆست هه‌ڵده‌بژێرێت‪ .‬بێگومان‬ ‫له‌و سیس����ته‌مانه‌دا‪ ،‬ئه‌مانه‌ هه‌ڵبژێراون‌و‬ ‫دانه‌نراون‌و ته‌نها دیكۆر نه‌بون‌و نین‪.‬‬ ‫هیچ ك����ه‌س ره‌حمی‌ به‌ئۆباماو كامیرۆن‬ ‫نه‌ك����ردوه‌و ته‌كه‌تول����ی‌ ك����ه‌س نه‌بون‌و‬ ‫به‌بڕی����اری‌ س����ه‌ره‌وه‌ دانه‌ن����راون‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫به‌هه‌وڵ‌و ماندبون‌و لێوه‌شاوه‌یی خۆیان‌و‬ ‫ب����ه‌كاری‌ س����ه‌ختی‌ چه‌نده‌ها س����اڵیان‬ ‫توانیویانه‌ هه‌نگاو به‌هه‌نگاو بێنه‌ پێشه‌وه‌و‬ ‫ئه‌و پۆسته‌ به‌ده‌ستبهێنن‪.‬‬ ‫به‌كوردی‌‌و به‌كورتی‌‪ ،‬گه‌نج پێویس����ته‌‬ ‫خۆی‌ خۆی‌ پ����ێ‌ بگه‌یه‌نێت‌و پێویس����ته‌‬ ‫هه‌م����و هه‌وڵێك بدات بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ خه‌وو‬ ‫ئومێ����دو ئاواته‌كان����ی‌ بێنێت����ه‌دی‌‪ ،‬تاكه‌‬ ‫زامنی����ش بۆ ئه‌و مه‌به‌س����ته‌ چوارچێوه‌ی‌‬ ‫ده‌زگایه‌كی‌ دامه‌زراوه‌یی س����ه‌رده‌میانه‌ی‌‬ ‫دیموكرات����ی‌ ش����ه‌فافه‌ ب����ۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ له‌و‬ ‫ملمالنێ سه‌خته‌ ئازاده‌دا بتوانێت به‌هه‌قی‌‬ ‫خۆی‌ به‌رهه‌می‌ كارو چاالكی‌‌و ماندوبونی‌‬ ‫خۆی‌ بچنێت‌و ك����ه‌س خێری‌ پێ‌ نه‌كات‌و‬ ‫داینه‌نێت‪ ،‬بێگومان نه‌خشه‌ی‌ دوارۆژیش‬ ‫ه����ه‌ر به‌ده‌س����ت‌و په‌نجه‌ی‌ ن����ه‌وه‌ی‌ نوێ‬ ‫ده‌كێشرێت‪.‬‬

‫ونبوون‬ ‫ی ئیبراهیم‬ ‫* ناس���نامەیەکی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبووه به ناوی‌ (دیار ‌‬ ‫حه‌حە)هه‌رکەسێک دۆزییەوه بیگەڕێنێتەوه پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫* ناس���نامەیەکی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبووه به ناوی‌‌(بێستون اسماعیل‬ ‫حه‌مه‌د)هه‌رکەسێک دۆزییەوه بیگەڕێنێتەوه پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫* ناس���نامەیەکی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبووه به ناوی‌ (رەحمان رەشید‬ ‫رەسوڵ)هه‌رکەسێک دۆزییەوه بیگەڕێنێتەوه پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫* ناسنامەیەکی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبووه به ناوی‌ (ئاراس حەمید ئەسد‬ ‫سایحان) هه‌رکەسێک دۆزییەوه بیگەڕێنێتەوه پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫ناوی (به‌ڕێز عەزیز سدیق)‬ ‫* ناسنامەیەکی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبووه به ‌‌‬ ‫هه‌رکەسێک دۆزییەوه بیگەڕێنێتەوه پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫ی محەمەد‬ ‫ی (هاد ‌‬ ‫* ناس���نامەیەکی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبووه به ن���او ‌‬ ‫فەره‌ج سلێمان) هه‌رکەسێک دۆزییەوه بیگەڕێنێتەوه پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫ی (حسین محەمەد‬ ‫* ناس���نامەیەکی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبووه به ناو ‌‬ ‫محەمەد ئەمین)هه‌رکەسێک دۆزییەوه بیگەڕێنێتەوه پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫ی (ئەحمەد محەمەد‬ ‫* ناس���نامەیەکی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبووه به ناو ‌‬ ‫مستەفا)هه‌رکەسێک دۆزییەوه بیگەڕێنێتەوه پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫* ناس���نامەیەکی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبووه به ناوی‌ (ناس���ح رەسوڵ‬ ‫ئەحمەد معروف)هه‌رکەسێک دۆزییەوه بیگەڕێنێتەوه پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫* ناسنامەیەکی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبووه به ناوی‌ (كارزان حه‌م ‌ه ساڵح‬ ‫حه‌مه‌ امین)هه‌رکەسێک دۆزییەوه بیگەڕێنێتەوه پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫ی (عماد حەس���ەن‬ ‫* ناس���نامەیەکی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبووه به ناو ‌‬ ‫مەحمود)هه‌رکەسێک دۆزییەوه بیگەڕێنێتەوه پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫ی (احمد ارجمان فخر‬ ‫* ناس���نامەیەکی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبووه به ناو ‌‬ ‫الدین)هه‌رکەسێک دۆزییەوه بیگەڕێنێتەوه پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫* ناس���نامەیەکی ژوری بازرگان���ی س���لێمانی ونبووه به ن���اوی‌ (نەجات قادر‬ ‫سەعدون) هه‌رکەسێک دۆزییەوه بیگەڕێنێتەوه پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫ی (پێشه‌وا عمر محەمەد)‬ ‫* ناسنامەیەکی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبووه به ناو ‌‬ ‫هه‌رکەسێک دۆزییەوه بیگەڕێنێتەوه پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫ی (ئیبراهیم نەجیب‬ ‫* ناس���نامەیەکی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبووه به ناو ‌‬ ‫حەسەن)هه‌رکەسێک دۆزییەوه بیگەڕێنێتەوه پرسگەی ئاوێنە‌‪.‬‬ ‫ی (ئەحمەد محەمەد‬ ‫* ناس���نامەیەکی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبووه به ناو ‌‬ ‫مستەفا)هه‌رکەسێک دۆزییەوه بیگەڕێنێتەوه پرسگەی ئاوێنە‌‪.‬‬ ‫ی (سیامەند مختار‬ ‫* ناس���نامەیەکی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبووه به ناو ‌‬ ‫محمود)هه‌رکەسێک دۆزییەوه بیگەڕێنێتەوه پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫ی كورده‌ ونبوه‌ ب ‌ه ناوی‌ (بێس���تون ئیسماعیل حه‌مه‌د)‬ ‫* ناس���نامه‌ی كۆمپانیا ‌‬ ‫هه‌رکەسێک دۆزییەوه بیگەڕێنێتەوه پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫ی ونبو‌ه به‌ناوی‌ (ده‌وه‌ن جەالل ساڵح)‬ ‫ی باری‌ شارستانی‌ س���لێمان ‌‬ ‫* پێناسێک ‌‬ ‫هه‌رکەسێک دۆزییەوه بیگەڕێنێتەوه پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬

‫‪19‬‬

‫ئۆپۆزسیۆنبونی‌ یه‌كگرتو‪ ..‬پاشماوە‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ ئ����ه‌م هه‌نگاوانه‌ی‌ یه‌كگرتو‬ ‫ئه‌وان بێهی����وا ده‌كات‌و ئه‌و هه‌ڵوێس����ته‌‬ ‫سیاسییانه‌ش به‌هه‌ڵوێستی‌ ناسیاسیی‌‌و نا‬ ‫ستراتیجی‌ له‌قه‌ڵه‌م ده‌ده‌ن‌و وایده‌بینن كه‌‬ ‫ئه‌وه‌ په‌یوه‌س����ته‌ به‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ تایبه‌تی‌‬ ‫چه‌ند براده‌رێك له‌مه‌كته‌بی‌ سیاس����یی‌‌و‬ ‫نه‌بونی‌ جورئه‌تی‌ سیاسیی‌‌و ئیحراجكردنی‌‬ ‫ئه‌ندامان����ی‌ یه‌كگرتو له‌ن����او كۆمه‌ڵگه‌ی‌‬ ‫كوردی����دا به‌تایبه‌تی����ش له‌كاتێكدا كه‌ دو‬ ‫پارتی‌ ئۆپۆزسیۆن هه‌ن هه‌ڵوێسته‌كانیان‬ ‫زۆر ئازایانه‌تره‌ وه‌ك له‌هه‌ڵوێس����ته‌كانی‌‬ ‫یه‌كگرتو‪.‬‬ ‫دوه‌م‪ /‬له‌ب����ه‌رده‌م پارته‌كان����ی‌‬ ‫ئۆپۆزس����یۆندا‪ ،‬چونك����ه‌ ته‌نه����ا دو رۆژ‬ ‫تێپه‌ڕنه‌بوبو به‌سه‌ر كۆبونه‌وه‌ی‌ پارته‌كانی‌‬ ‫ئۆپۆزس����یۆندا‪ ،‬یه‌كگرتو هه‌ڵوێس����تێكی‌‬ ‫نواند كه‌ ‪ %100‬پێچه‌وانه‌ی‌ ئه‌و رێكه‌وتنه‌‬ ‫بو ك����ه‌ له‌گه‌ڵ‌ پارته‌ ئۆپۆزس����یۆنه‌كاندا‬ ‫كردبوی‌ كه‌ ل����ه‌و كۆبونه‌وه‌یه‌دا به‌ڵێنیان‬ ‫دابو كه‌ به‌ش����داری‌ كۆبون����ه‌وه‌ی‌ حیزبه‌‬ ‫كوردس����تانییه‌كان نه‌كه‌ن له‌گه‌ڵ‌ پارتی‌‬ ‫دیموكراتدا‪ .‬به‌اڵم ته‌نها پاش تێپه‌ڕبونی‌‬ ‫ی����ه‌ك رۆژ به‌س����ه‌ر كۆبونه‌وه‌ك����ه‌دا‬ ‫له‌الیه‌ك به‌ش����داری‌ كۆبون����ه‌وه‌ی‌ پارته‌‬ ‫سیاس����ییه‌كانیان كرد‪ ،‬سه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫تاكالیه‌نه‌ بڕیارده‌ده‌ن‌و به‌شداری‌ وه‌فدی‌‬ ‫پارته‌ سیاس����ییه‌كان ده‌ك����ه‌ن بۆ به‌غدا‪،‬‬ ‫كه‌ ئه‌مه‌ش راس����تگۆیی‌ یه‌كگرتو ده‌خاته‌‬ ‫ژێر پرس����یار له‌ئاس����ت به‌ش����داریكردن‬ ‫له‌س����تراتیجیه‌تی‌ كاری‌ ئۆپۆزس����یۆنبون‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ‌ پارت����ه‌ سیاس����ییه‌كان‌و ئ����ه‌م‬ ‫هه‌نگاوه‌ش به‌هه‌نگاوێك����ی‌ پراگماتیزمی‌‬ ‫سیاسیی‌ ده‌درێته‌ قه‌ڵه‌م كه‌ میسداقییه‌تی‌‬ ‫یه‌كگرتو ده‌خاته‌ ژێر پرسیار‪.‬‬ ‫س����ێیه‌م‪ /‬له‌دید‌و تێڕوانینی‌ ش����ه‌قامی‌‬ ‫ئۆپۆزس����یۆنی‌ كوردس����تانییه‌وه‌‪ ،‬ئ����ه‌م‬ ‫هه‌ڵوێس����تانه‌ی‌ یه‌كگرتو پرسیار له‌سه‌ر‬ ‫یه‌كگرتو دروست ده‌كه‌ن‪ ،‬كه‌ ئایا بۆچی‌‬ ‫وا به‌ ئاس����انی‌ پشت ده‌كاته‌ هه‌ڵوێست‌و‬ ‫داواكانی‌ ش����ه‌قام‌و جارێكی‌ تر ئاماده‌یه‌‬ ‫وێنه‌كان����ی‌ له‌گه‌ڵ‌ ده‌س����ه‌اڵتدا بگیڕێت‌و‬

‫ببێته‌ به‌شێك له‌سیناریۆی‌ به‌ده‌ستهێنانی‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی‌ ده‌سه‌اڵت له‌به‌غدا؟‬ ‫چ����واره‌م‪ /‬پارت����ه‌ سیاس����ییه‌كانی‌‬ ‫ئۆپۆزس����یۆن ئه‌و گومانه‌یان ال دروست‬ ‫ده‌بێ����ت‪ ،‬كه‌ ئای����ا پارتێك به‌و ش����ێوه‌‬ ‫ناهاوسه‌نگییه‌ كاربكات له‌ناو ئۆپۆزسیۆندا‪،‬‬ ‫چۆن ده‌كرێ����ت متمانه‌ی‌ بخرێته‌ س����ه‌ر‬ ‫له‌سه‌ر داڕشتنی‌ پالنی‌ ستراتیجی‌ له‌كاری‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆندا له‌كوردستان؟‬ ‫به‌پێ����ی‌ ئ����ه‌و چاوپێكه‌وتن����ه‌ی‌ ك����ه‌‬ ‫ئه‌مین����داری‌ یه‌كگرت����و له‌گۆڤ����اری‌ لڤین‬ ‫ئه‌نجامیدابو ده‌لێت ده‌سته‌ی‌ به‌دواداچونی‌‬ ‫یه‌كگرتو بۆبه‌دواداچونی‌ كێشه‌ چاره‌نوس‬ ‫س����ازه‌كانی‌ ناو حیزبه‌‪ ،‬ئه‌م ده‌س����ته‌یه‌‬ ‫كه‌ له‌كۆنگره‌ی‌ شه‌ش����ه‌مدا هه‌ڵبژێرراوه‌و‬ ‫مامۆس����تا (حه‌س����ه‌ن ش����ه‌مێرانی‌)‬ ‫به‌رپرس����ییه‌تی‌ كه‌ مامۆس����تایه‌كی‌ ئاین‬ ‫پ����ه‌روه‌ره‌و خ����اوه‌ن هه‌ڵوێس����تی‌ تونده‌‬ ‫به‌رامبه‌ر هه‌مو ئه‌وان����ه‌ی‌ رو له‌گه‌نده‌ڵی‌‬ ‫ده‌كه‌ن‌و به‌ره‌و به‌رژه‌وه‌ندی‌ تاكه‌كه‌س����ی‌‬ ‫هه‌نگاو ده‌نێن‪ ،‬ئه‌م ده‌سته‌ی ‌ه كه‌ دروستبوه‌‬ ‫ب����ۆ پارێزگاری‌ كردنه‌ له‌ س����تراتیجیه‌تی‌‬ ‫كۆنگ����ره‌و رێگرتنه‌ له‌دروس����تبونی‌ هه‌ر‬ ‫دیارده‌یه‌كی‌ ناته‌ندروس����ت كه‌ یه‌كگرتو‬ ‫به‌ره‌و الدان به‌رێت‪.‬‬ ‫ل����ه‌م كاته‌دا هه‌م����و رێكخس����تنه‌كانی‌‬ ‫یه‌كگرت����و چاویان بڕیوه‌ت����ه‌ ئه‌و ئه‌رك‌و‬ ‫به‌رپرس����یارێتییه‌ی‌ كه‌ له‌سه‌ر شانی‌ ئه‌م‬ ‫ده‌س����ته‌یه‌یه‌‪ ،‬ئایا ده‌توانن بانگهێش����تی‌‬ ‫ده‌س����ته‌ی‌ س����ه‌رۆكایه‌تی‌‌و ده‌س����ته‌ی‌‬ ‫كارگێ����ڕی‌ مه‌كته‌ب����ی‌ سیاس����یی‌ بكه‌ن‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌م هه‌ڵوێسته‌ سیاسییانه‌یان كه‌‬ ‫یه‌كگرتو به‌ره‌و په‌راوێزبون‌و بچوكبونه‌وه‌و‬ ‫ناكارابون ده‌به‌ن‪ ،‬یان ئه‌وانیش هه‌روه‌ك‬ ‫ده‌زگا قه‌زاییه‌كان����ی‌ پێ����ش ئه‌مان هه‌ر‬ ‫به‌چه‌ند وه‌عزێك كاره‌كه‌ دیزه‌به‌ده‌رخۆنه‌‬ ‫ده‌كه‌ن‌و كاره‌كانیش����یان به‌وجۆره‌ی‌ كه‌‬ ‫فه‌رموده‌كه‌ باس����ی‌ ده‌كات تێده‌په‌ڕێنن‪،‬‬ ‫كه‌ ده‌فه‌رموێت (ذا س������رق فیهم الشریف‬ ‫تركوه وإذا سرق فیهم الضعیف اقاموا علیه‬ ‫الحد)؟ هه‌موان چاوه‌ڕوانی‌ وه‌اڵمێكن‪.‬‬

‫عەشق‌و پەشیمانی‪ ...‬پاشماوە‬ ‫دەمێکیش کتێبەکان����ی بەناوی دیکەوە‬ ‫دەنوس����ێت‪ ،‬مەبەس����تێتی بڵێ����ت ئ����ەم‬ ‫بۆچوونانە دەش����ێت ئاوێن����ە بن بۆ دۆخی‬ ‫م����رۆڤ لەهەموو س����ات‌و س����ەردەمێکدا‪،‬‬ ‫نەوەک گوزارش����ت بن لەبۆچوونی کەسێک‬ ‫کە ناوێکی دیاریکراوی هەیەو لەژینگەیەکی‬ ‫تایبەت����ی‌و لەس����ەردەمێکی مێژووی����ی‬ ‫دیاریکراودا ژیاوە‪.‬‬ ‫لەبەر روانگەی ئەوەدا‪ ،‬کیرکەگارد س����ێ‬ ‫فۆرمی تایبەتی بە ژیان دەستنیشاندەکات‬ ‫«فۆرمی ئیستاتیکی» «فۆرمی ئەخالقی»‬ ‫«فۆرمی ئاینی»‪ .‬ئ����ەوەی لێرەدا بۆ ئەم‬ ‫نوسینەم گرنگ بێت‪ ،‬فۆرمی ئیستاتیکییە‪،‬‬ ‫کە پێموایە رەتکردن����ەوەی کیرکەگارد بۆ‬ ‫عەشقی خانمی ئۆلس����ن ڕەنگە کەم تازۆر‬ ‫ڕیش����ەکانی لەتێگەیش����تنی ئ����ەم فۆرمەو‬ ‫فۆرمی دینیدا بێت‪.‬‬ ‫بەبڕوای کیرکەگارد‪ ،‬لەفۆرمی ئیستاتیکیدا‬ ‫مرۆڤ لەبەردەم ژمارەیەکی زۆر ئەگەردایە‪،‬‬ ‫بەاڵم خۆی سوودێکی ڕاستەقینە لەو هەموو‬ ‫ئەگەرانە نابینێت‪ ،‬مرۆڤ ئارەزوویەکی نییە‬ ‫خۆی خۆی دەستنیشانبکات‌و ماهییەتێک‬ ‫بدات����ە خۆی‪ ،‬ه����ەر ئارەزووی����ەک مرۆڤ‬ ‫دادەگرێت قووڵ‌و ب����ەردەوام نییە‪ ،‬بەڵکو‬

‫هەر هێندەی پاڵنەرو مۆتیڤەکان الوازبوون‬ ‫ئارەزووەکەش الوازدەبێت‌و دادەمرکێتەوە‪.‬‬ ‫مرۆڤ لەم ش����ێوە ژیانەدا عەوداڵی نرخە‬ ‫تێپەڕو زوو ڕاگ����وزەرەکان دەبێت‪ ،‬بەدوای‬ ‫جوان����ی‌و س����امان‌و دەس����ەاڵتەوە دەبێت‪.‬‬ ‫مرۆڤ لێ����رەدا هێزی نییە خۆی لە ناوەوە‬ ‫بڕیارب����دات ‪ ،‬توان����ای هەڵبژاردن����ی نییە‪.‬‬ ‫هەموو ش����تێکی ل����ەدەرەوەو بەکاریگەری‬ ‫دەرەوەو بەهۆی رازیکردن‌و السایکردنەوەی‬ ‫دەرەوە ئەنجامدەدات‪.‬‬ ‫ب����ەاڵم بەپێی کیرک����ەگارد مرۆڤ نابێتە‬ ‫مرۆڤ تا خۆی هێ����زی هەڵبژاردن‌و هێزی‬ ‫بڕیاردانی نەبێت‪.‬‬ ‫خۆشەویس����تی ڕیگین����ا ئۆلس����ن الی‬ ‫کیرکەگارد لەتەمەنێکدایە‪ ،‬کیرکەگارد هێزی‬ ‫بڕیارو بڕیارن����ەدان لەخۆیدا تاقیدەکاتەوە‪،‬‬ ‫هەم بڕیاردەدات‌و هەم پەش����یماندەبێتەوە‪،‬‬ ‫ترس����ێکی گ����ەورەی هەی����ە لەرێ����گای‬ ‫بڕیاردان����ەوە بوون����ی خ����ۆی بەیەکجاری‬ ‫داڕێژێت‌و فۆرمێکی پێببەخشێت‪ ،‬کە دواتر‬ ‫ئەگەرەکانی تری البکوژێت‪ .‬دەبێت بڵێین‬ ‫کە س����اتی بڕیاردان‌و هەڵبژاردن گرنگترین‬ ‫ساتی فەلسەفەی کیرکەگارد نییە‪ ،‬چونکە‬ ‫بەب����ێ ئ����ەوە ئەس����تەمە لەجیابوونەوەی‬

‫ئ����ەو لەڕیگینا ئۆلس����ن تێبگەین‪ .‬بەبڕوای‬ ‫کیرکەگارد مرۆڤ دوای ئەوەی بڕیاردەدات‪،‬‬ ‫ئینجا تەواو دەکەوێتە دوودڵییەوە‪ ،‬چونکە‬ ‫گەرچی ب����اوەڕی وابووە کە تەنیا لەرێگای‬ ‫بڕیاردانی خۆیەوە دەتوانێت ببێتە مرۆڤ‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم دەبینێ����ت هەڵبژاردنەکان����ی خۆی‬ ‫بەتەنیا بەس نین تا ماهیەتی بوونی خۆی‬ ‫دیاریبکات‌و بیدۆزێتەوە‪ .‬لێرەوە هەست بە‬ ‫پوچی‌و تاک رەهەندی دونیای خۆی دەکات‪،‬‬ ‫ئەو راستییە دەبینێت ئەم جیهانەی ئێستا‬ ‫بەس نییە بۆ ئەوەی لەڕێگایەوە فۆرمێکی‬ ‫گونجاوو پڕمان����ای بوون بدۆزێتەوە‪ ،‬ئیدی‬ ‫ناچارە ب����ەرەو جیهانێکی مەلەکوتی بااڵتر‬ ‫هەن����گاو بنێت‪ .‬ل����ەو جیهان����ەی ترەوە‪،‬‬ ‫لەڕێ����گای پەیوەندییەکی نوێوە بەخوداوە‪،‬‬ ‫م����رۆڤ هەم دڵنەوای����ی وەردەگرێت‌و هەم‬ ‫ئاماژەگەلێ����ک کە پییدەڵێ����ن چۆن خۆی‬ ‫بێت‌و چۆن ڕەفتار بکات‪ .‬کیرکەگارد بەمە‬ ‫دەڵێت «فۆرمی دینی» ژیان‪.‬‬ ‫لەوس����اتەدا ک����ە کیرکەگارد ش����ەیدای‬ ‫خانمی ئۆلس����ن دەبێ����ت‪ ،‬لەگەرمەی ئەو‬ ‫فۆرمە ئیستاتیکییەی ژیاندایە کە دەیەوێت‬ ‫ئازادبێ����ت‪ ،‬زیندەگییەک����ی دونیایی بژی‪،‬‬ ‫شتێک هەڵبژێرێت‌و ئەو هەڵبژاردنە بە دوا‬

‫بڕی����ارو دوا فۆرمی بوونی خ����ۆی بزانێت‪،‬‬ ‫هەر لەو ساتەش����دا پەش����یمانییەکی قووڵ‬ ‫دایدەگرێت کاتێک دەبینێت کە ئەم فۆرمە‬ ‫لەخودای دووردەخات����ەوەو بواری ئەوەی‬ ‫پێنادات گوناهەکانی خ����ۆی پاکبکاتەوەو‬ ‫چاوەڕوان����ی ئام����اژە مەلەکوتییەکانی ئەو‬ ‫بێت بۆ پاشەڕۆژی خۆی‪.‬‬ ‫دابڕان����ی کیرکەگارد لەڕیگینا ئۆلس����ن‪،‬‬ ‫دابڕانێکی عاتیفی نابێت‪ ،‬بەڵکو دابڕانێکی‬ ‫تەواو فەلس����ەفییە‪ .‬ئەو تا مردن ریگینای‬ ‫خۆش����دەوێت‪ ،‬ب����ەردەوام لەکۆپنهاگ����ن‬ ‫بەدزیی����ەوە تەماش����ایدەکات‪ ،‬هەوڵدەدات‬ ‫دوور ب����ەدوور بیبنێ����ت‪ ،‬ب����ەاڵم هیچ کات‬ ‫دوای هەڵوەشاندنەوەی دەزگیرانییەکەیان‬ ‫ناتوانێت وش����ەیەکی لەگەڵدا بگۆڕێتەوە‪.‬‬ ‫تەواوی بەرهەمەکانیش����ی پێش����کەش بەو‬ ‫دەکات‪ ،‬ب����ەاڵم هاوس����ەرەکەی ڕیگین����ا‬ ‫ئ����ەو پێشکەش����کردنە رەتدەکاتەوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫دەنوس����ێت «پێشکەش����ە بە کەسێک کە‬ ‫ڕۆژێک دێت هەمووان بزانن کێیە»‪.‬‬ ‫ڕیگین����ا نزیکی ‪ 49‬س����اڵ دوای مردنی‬ ‫کیرکەگارد دەژی‪ ،‬هەر زووش ش����وودەکات‬ ‫بە فەیلەسوفێکی گرنگی تری ئەو سەردەمە‬ ‫کە فریدریش شلێگل بوو‪.‬‬

‫لەنێوان وەهم‌و درۆو ترس‌و مژدەدا‪ ...‬پاشماوە‬ ‫دەبێت تا دەمرێ����ت لەبەردەم ڕەحمی‬ ‫ئەواندابێ����ت‌و دوای خۆش����یان لەبەردەم‬ ‫ڕەحمی مناڵەکانیاندا‪ .‬ئ����ەم پەیوەندییە‬ ‫بەڕادەی����ەک ش����اقوڵی‌و یەک ئاراس����تەو‬ ‫س����ەربەرەوخوارە‪ ،‬ك����ه ش����وێنێک ب����ۆ‬ ‫دروس����تبوونی ھیچج����ۆرە پەیوەندییەکی‬ ‫ئاس����ۆیی ناهێڵێت����ەوە‪ .‬واتە ش����وێن بۆ‬ ‫پەیوەندییەک ناهێڵێتەوە تیایدا کەسەکان‌و‬ ‫گروپەکان‪ ،‬وەک ک����ەس‌و بکەری خاوەن‬ ‫ماف‌و یەکس����ان مامەڵەبکرێن‌و ببینرێن‪.‬‬ ‫ئەوەی ئامادەیە پەیوەندییەکی شاقوڵیییە‬ ‫ک����ە لەهەرەمی دەس����ەاڵتی سیاس����ی‌و‬ ‫سەربازی‌و ئابورییەوە شۆڕدەبێتەوە بۆناو‬ ‫س����ەرجەمی خانە کۆمەاڵیەتییەکانی تری‬ ‫ناو کۆمەڵگای ئێمە‪ .‬ئەم شۆڕبوونەوەیەش‬ ‫لەڕووبەری کۆمەاڵیەتی جیاوازدا‪ ،‬شێوازی‬ ‫جیاوازی دابەشبوون‌و پارچەپارچەبوونی‬ ‫کۆمەاڵیەتی دروستکردوە‪ ،‬کە سەرجەمیان‬ ‫ناکۆک����ن بە پێ����دراوە هەرەس����ەرەتایی‌و‬ ‫سادەکانی ئەو گوتارە ناسیۆنالیستییەی‬ ‫بەرزکراوەت����ەوە‪ .‬نەت����ەوە ئ����ەو یەک����ە‬ ‫کۆمەاڵیەتیی����ە مۆدێرنەیە ک����ە بەرهەمی‬ ‫دروستبوونی چەندان پەیوەندی ئاسۆییە‬ ‫لەناو گروپە جیاوازەکانی کۆمەڵگادا لەگەڵ‬ ‫یەک‌و لەگەڵ ئەو دەس����ەاڵتدارێتییەدا کە‬ ‫لەو کۆمەڵگایەدا دروس����تدەبێت‪ .‬نەتەوە‬ ‫بوون‌و پاراس����تنی ئەو ئ����ەو پەیوەندییە‬ ‫ئاس����ۆییە دەیژێنێت‌و دەیپارێزێت‪ .‬ئەگەر‬

‫پەیوەندی ش����اقوڵی زۆرج����ار پەیوەندی‬ ‫زەلیلکردن‌و بێمافکردن‌و بچووکردن بێت‪،‬‬ ‫پەیوەندی ئاسۆیی پەیوەندی دانپیانان‌و‬ ‫ئیعترافکردن����ی سیاس����ی‌و کۆمەاڵیەت����ی‬ ‫فەرهەنگیی����ە بەیەکت����ری‪ .‬ئ����ەوەی‬ ‫لەکوردستاندا غائیبە النی هەرەکەمی ئەم‬ ‫پەیوەندییە ئاسۆییەو ئەوەشی بااڵدەستە‬ ‫بەموتڵەقکردن����ی ئ����ەو پەیوەندیی����ە‬ ‫ش����اقوڵییە ک����ە ڕێ لەدروس����تبوونی‬ ‫نەت����ەوە دەگرێت‪ .‬بەم مانایە ئەو گوتارە‬ ‫ناسیۆنالیستییەی ئەمڕۆکە لەکوردستاندا‬ ‫هەیەو س����ەروەرکراوە گوتاری پاراستنی‬ ‫ئەو پەیوەندییە ش����اقوڵییانەیە‪ ،‬گوتاری‬ ‫خۆشەویستکردنی ئەو زەلیلییەیە کە ئەم‬ ‫ڕۆحە شاقوڵییە دروستیدەکات‪ ،‬هەروەها‬ ‫گوت����اری بەهێزکردن����ی س����ەرجەمی ئەو‬ ‫پەیوەندییە شاقوڵییانەیە کە ئەزموونەکە‬ ‫دروستیکردوون‌و لەسەریان دەژی‪.‬‬ ‫ک����ە ئەم����ە دەڵێی����ن نامانەوێ����ت‬ ‫والێکبدرێت����ەوە ک����ە ئەم����ە ئ����اکاری‬ ‫گوتاری ناس����یۆنالیزمی کوردییە لەڕۆژی‬ ‫دروستبوونییەوە‪ .‬بەپێچەوانەوە گوتاری‬ ‫ناس����یۆنالیزمی کوردی لەڕەوتی مێژووی‬ ‫خۆیداو لەو پەیوەندییانەدا کە ئینس����انی‬ ‫ئێم����ەی بەدەوڵەت����ە مەرکەزییەکان����ەوە‬ ‫گرێ����داوە‪ ،‬گوتارێک����ی پێش����کەوتنخوازو‬ ‫ئازادیخوازب����ووە‪ .‬ئ����ەو بەه����او نرخانەی‬ ‫ئاراس����تەی کردووە‪ ،‬بریتییبووە لەحەزو‬

‫ویس����تی س����ەربەخۆبوون‌و ڕزگارب����وون‬ ‫لەچەوساندنەوەو گەیش����تن بەدونیایەکی‬ ‫ئازادو لەس����ەر بنەمای م����اف ڕێکخراو‪.‬‬ ‫ئەوەی ئەم����ڕۆ لەدونیای ئێمەدا ئامادەیە‬ ‫ئەو گوتارە ناسیۆنالیستییە نییە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫نارسیزمی فوتێکراوو ئاوساوی کۆمەڵێک‬ ‫نوخبەی دەسەاڵتدارە کە دەوڵمەندبوونی‬ ‫خێراو لەپڕو بێوێنەی����ان لەدونیای دوای‬ ‫ڕاپەڕیندا هەموو هەستێکی بەواقیع لەناودا‬ ‫کوشتوون‪ .‬نارسیزمێکی سیاسی کە وای‬ ‫لەکەسایەتییە سیاس����ییە بااڵدەستەکانی‬ ‫کوردس����تان کردوە ھیچ هەس����تێکیان بۆ‬ ‫واقیع نەمێنێ����ت‌و لەدەرەوەی نەس����ت‌و‬ ‫حەزو مەترس����ییەکانی خۆیاندا شتی تر‬ ‫نەبینن‪ .‬نارس����یزم لێ����رەدا لەوەدەرچوە‬ ‫خۆشەویس����تنێکی ئاس����ایی‌و غەری����زی‬ ‫ئینس����انبێت بۆ خۆی‪ ،‬بەڵک����و بووە بە‬ ‫پەیوەندییەکی ناهاوس����نەگ‌و ناڕاس����ت‌و‬ ‫ترسناک بە خودو بە واقیعەوە‪ .‬نارسیزم‬ ‫دەش����ێت بە دۆخێک ب����گات کە ببێت بە‬ ‫نەخۆش����ی‪ ،‬زۆرج����ار بە نەخۆش����ییەکی‬ ‫ترس����ناکیش‪ .‬لەم دۆخەدا ھیچ واقیعێک‬ ‫وەک واقیع بوون����ی نامێنێت لەدەرەوەی‬ ‫ئەوه دا کە کەس یان گروپە نارسیزییەکە‬ ‫ب����ە واقیعی دادەنێ‪ ،‬هەم����وو ئەوەی کە‬ ‫هەی����ەو ئامادەیە دەبێت بە خودی خۆی؛‬ ‫دونیا ل����ه‌ودا چڕده‌بێت����ه‌وه‌و لەدەرەوەی‬ ‫ئەودا ش����تێک بەناوی واقیع����ەوە بوونی‬

‫نامێنێ����ت‪ .‬ئاکاری س����ەرەکی ئەم دۆخە‬ ‫لەدەس����تدانی عەقاڵنی����ەت‌و وێرانبوونی‬ ‫پەیوەن����دی عەقاڵنییانەیە ب����ە دونیاوە‪،‬‬ ‫لەڕاستیدا لەم دۆخانەدا ئینسان‌و گروپی‬ ‫نارس����یزتی توانای تێگەیشتنیان لەدونیا‬ ‫نامێنێت‪ ،‬توانای داوەریکردنی ڕاستەقینەی‬ ‫ش����تەکان‌و دیاردەکان لەدەس����تئەدەن‪.‬‬ ‫وەهمەکانیان دەبێت بە یاسای ئەو ساتەی‬ ‫بااڵدەس����تکراوە‪ .‬لەم دۆخان����ەدا زۆرجار‬ ‫ڕق دەبێت����ە هێزی س����ەرەکی‌و دەبێت بە‬ ‫ئاکاری ئ����ەو پەیوەندییەی ئ����ەم هێزانە‬ ‫بەدونی����اوە گرێئ����ەدات‪ ،‬ش����تێک بەناوی‬ ‫ڕێزو خۆشەویس����تی‌و دۆستاییەتییەوە بۆ‬ ‫کەس����انی دەرەوەی خۆیان نامێنێتەوەو‬ ‫بیستنی هەموو دەنگێکیش کە سەدایەک‬ ‫لەس����ەداکانی خۆیان نەبێ����ت‪ ،‬دەبێت بە‬ ‫هەڕەشەو دەنگی دوژمنان‌و ناحەزان‪.‬‬ ‫ئەم كه‌س‌و هێزە نارسیزتانە هێزگەلێکن‬ ‫باوەڕناکەن هەرگیز هەڵەیەکیان کردبێت‌و‬ ‫هەرگیز هەڵەیەک بکەن‪ ،‬هەمیشە لەسەر‬ ‫هەقن‌و ڕاس����تن‪ ،‬ئەوەی ناهەق‌و ناڕاست‌و‬ ‫هەڵەیە دونیای دەرەوەی ئەوانە‪ ،‬ئه‌وانی‬ ‫تره‪ ،‬دوژمنانە‪ .‬ب����ە بۆچوونی ئێمە هەم‬ ‫مالیکی‌و هەم دەس����ەاڵتدارانی کوردستان‬ ‫لەم دۆخە نارسیزتییە ترسناکەدا دەژین‌و‬ ‫ھیچ پەیوەندییەکی عەقاڵنیان لەدەرەوەی‬ ‫س����ودو قازانج����ی تایبەت����ی خۆیاندا بە‬ ‫دونیاوە نەماوە‪.‬‬

‫ه له‌ئه‌وروپا‬ ‫نوێنه‌ری ئاوێن ‌‬ ‫شوان حه‌مه‌ ـ نه‌رویج‬ ‫‪004799004729‬‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‪ ،‬سەردەشت عوسمان‬

‫‪Awene‬‬

‫‪ŢǀÈ ŝŵŚƿ Šƫ šŠƿşŹŚƯŷ ƭŠŗ‬‬

‫‪ŢǀƳřżŝ šŠƧŠƬÈ ǀÈ Ʒ ƻşŹŚŝŹşŵ ƦǀÈ Ťƃ ƹƺƯŠƷ Śţ‬‬

‫‪@ #‬‬

‫‪ šŠƧŠƬÈ ǀÈ Ʒ‬‬ ‫‪ŠºººſŚººººƴŝ‬‬ ‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬