ژمارە 356

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژماره‌ (‪)356‬‬ ‫سێشەممە ‪2012/12/18‬‬

‫ژوری‌ "پاشا" له‌سلێمانی‌‬

‫بەسەربردنی شەوێکی ئەو ژورە‬ ‫به‌ دوو هه‌زار‌و پێنجسه‌د دۆالره‌‬

‫»»‪12‬‬ ‫»»‬ ‫‪11‬‬

‫ی سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫کۆمپانیای ئاوێنه‌ ده‌ریده‌کات‬

‫بەرپرسەکان‌و ڕێوڕەسمی ئەنفال‬

‫‪12‬‬ ‫»»‬ ‫»»‪17‬‬ ‫‪18‬‬

‫ئاماده‌ن بچن بۆ ئاهه‌نگێكی‌ گۆرانی‌‬ ‫بەاڵم ناچن بۆ رێوڕەسمی ئەنفال‬

‫بەرزبوونەوەی نرخی سوتەمەنی‬

‫‪12‬‬ ‫»»‬ ‫‪17‬‬ ‫»» ‪9‬‬

‫دیسانه‌و‌ه‬ ‫نرخی‌ به‌نزین له‌هه‌ولێر فڕ ‌‬ ‫ی‬

‫ی سەنتەری موشی دایانی ئیسرائیلی بۆ ئاوێنه‌‪:‬‬ ‫پرۆفیسۆرێك ‌‬

‫گەندەڵی رێگرە لەدروستبونی دەوڵەتی کوردی‬ ‫"ئوفرا بێنگیۆ" پرۆفیسۆر لەسەنتەری‬ ‫موش���ی دای���ان ب���ۆ لێکۆڵێنەوەکانی‬ ‫خۆرهەاڵتی ناوەڕاست‌و شارەزا لەپرسی‬ ‫کورد ئاماژ‌ه به‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه مەرجێکی‬ ‫بنەڕەتی بۆ گەیشتن بەدەوڵەت بریتییە‬ ‫ی‬ ‫لەهێزی ناوخۆ‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "گه‌نده‌ڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫رێگر‌ه له‌به‌رده‌م دروستبون ‌‬ ‫كوردی‌"‪.‬‬ ‫تایب���ه‌ت به‌ئاوێن���ه‌‪ :‬ئوف���را بێنگیۆ‬ ‫ی تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌دا‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێك��� ‌‬ ‫رایگه‌یان���د ك��� ‌ه گرنگتری���ن كار ب���ۆ‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان ئه‌وه‌یه‌ نیش���انی‬ ‫بدەن هێزێکی جیاواز‌و دیموکراتخوازن‬ ‫لەخۆرهەالت���ی ناوەڕاس���تدا‪ ،‬جیاوازن‬ ‫لەمالیکی‌و بەش���ار ئەسەدو ئەردۆگان‌و‬ ‫ئامادەن لەگەڵ هێڵە س���ەرەکییەکانی‬ ‫کۆمەڵگەی نێودەولەتی بگونجێن‌و ببنە‬ ‫ی "ئەگ���ەر بەراوردی‬ ‫ش���ەریک‪ .‬ئه‌و وت ‌‬ ‫ئێمە وەک جولەک���ەو ئێوە وەک کورد‬

‫بکەین‪ ،‬دەبین���م هەلومەرجەکانی ئێوە‬ ‫زۆر لەبارت���رە وەک لەئێم���ەی پێ���ش‬ ‫دەوڵ���ەت‪ .‬چونکە ئێوە لەس���ەر زەوی‬ ‫خۆتان ئەژین بەاڵم ئێمە دو هەزار ساڵ‬ ‫ئاوارەبوین"‪.‬‬ ‫ی ل���ه‌و‌ه ك���رده‌و‌ه‬ ‫ناوب���راو جه‌غت��� ‌‬ ‫ك���ه‌ "هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان ب���ۆ بون‬ ‫به‌ده‌وڵ���ه‌ت‪ ،‬لەئاس���تی دەرەوه‌دا‬ ‫پێویس���تیان بەهەڵمەتیێک���ی گەورەی‬ ‫دیبلۆماس���ی جیهانی هەیە‌و لەئاستی‬ ‫ناوخۆشدا گرنگترین هەنگاو نەهێشتنی‬ ‫گەندەڵییە‪ .‬ئه‌و وتی‌ "پێویس���ته‌ ئێو‌ه‬ ‫ماڵ���ێ خۆتان پاک بکەن���ەوە‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫مەرجێکی بنەڕەتی گەیشتن بەدەوڵەت‬ ‫بریتییە لەهێزی ناوخۆ"‪ .‬وتیشی‌ "هەر‬ ‫دەس���ەاڵتێک گ���وێ لەمیدی���ای ئازاد‬ ‫نەگرێ‪ ،‬ئایندەی نییە"‪.‬‬ ‫ئوف���را بێنگیۆ ئاماژ‌ه به‌وه‌ش ده‌كات‬ ‫بیرۆکەی کوردستانی گەورە كه‌ هەموو‬ ‫کورد لەهەموو پارچ���ەکان بەیەکەوەو‬ ‫لەیەککات���دا ببنە دەوڵەت بیرۆکەیەکی‬ ‫ی‬ ‫ریالیس���تی (واقیعی) نیی���ە‪ .‬ئه‌و وت ‌‬ ‫"هەرکات ئێوە لەعێ���راق جیابوونەوەو‬ ‫بوونە دەوڵەت‪ ،‬ئ���ەوکات فراوانکردنی‬ ‫دەوڵەتەک���ە ب���ەڕوی پارچەکانی تری‬ ‫کوردستاندا کارێکی گران نابێت"‪.‬‬

‫»» ‪5‬‬

‫ ‬ ‫منداڵێکی کورد خەون بە دروستبوونی قەوارەی سەربەخۆی کوردییەوە دەبینێت‬

‫سه‌رۆكی‌ به‌ره‌ ‌ی توركمانی‌‪:‬‬

‫پێشمه‌رگه‌و سوپا ‌ی عێراق‬ ‫له‌سه‌ر خاك ‌ی توركمان ملمالنێیانە‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ ب���ه‌ره‌ی‌ توركمان���ی‌‌و توركمانیش له‌الیه‌كی‌ تر ئه‌و وتی‌ "به‌اڵم‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ س���ه‌ر به‌لیستی‌ عێراقییه‌ ئێمه‌ وه‌كو توركم���ان وایده‌بینین‪ ،‬ئه‌و‬ ‫"ئه‌رش���ه‌د ساڵحی‌" ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات خاكه‌ی‌ ئێستا پێشمه‌رگه‌و سوپای‌ عێراق‬ ‫ك���ه‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ سیاس���ی‌ ك���ورد ملمالنێی‌ له‌سه‌ر ده‌كه‌ن توركمانییه‌"‬ ‫س���اڵحی‌ جه‌غتی‌ له‌وه‌ش كرده‌وه‌ كه‌‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌كه‌رك���وك هه‌ڵه‌ی‌ زۆریان‬ ‫كردوه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "ملمالنێی‌ ئێستای‌ له‌ئێستادا هه‌ڵوێستی‌ لیستی‌ عێراقییه‌‬ ‫نێوان پێشمه‌رگه‌و سوپای‌ عێراق له‌سه‌ر سه‌باره‌ت به‌روداوو پێشهاته‌كان یه‌كگرتو‬ ‫نییه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "به‌ره‌ی‌ توركمانی‌ پێیوایه‌‬ ‫خاكی‌ توركمانه‌"‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬كه‌ركوك‪ :‬ئه‌رش���ه‌د ساڵحی‌ كه‌رك���وك‌و زۆرین���ه‌ی‌ ئ���ه‌و ناوچانه‌ی‌‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێك���ی‌ تایب���ه‌ت به‌ئاوێن ‌ه له‌م���اده‌ی‌ ‪140‬دا به‌ناوچه‌ی‌ جێ‌ ناكۆك‬ ‫رایگه‌یاند كه‌ ئ���ه‌و ملمالنێ‌‌و ناكۆكییه‌ ناوبراون‪ ،‬به‌پێی‌ ناس���نامه‌ی‌ مێژویی‌‌و‬ ‫سیاسییه‌ی‌ له‌ئێستادا له‌سه‌ر گۆڕه‌پانی‌ كلتورییان ناوچه‌ی‌ توركمانین"‪.‬‬ ‫سیاس���ی‌ عێراقدا هه‌ی���ه‌‪ ،‬ملمالنێیه‌كه‌‬ ‫»» ‪7‬‬ ‫له‌نێ���وان ك���ورد له‌الیه‌ك‌و ع���ه‌ره‌ب‌و‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئارام کەریم‬

‫"ناوچە دابڕاوەکان"‌و حەماسەتی نەتەوەیی‬ ‫ ‬ ‫جوانییەکانی ناڕێکی‬

‫ ‬

‫»» ‪13‬‬

‫»» ‪5‬‬

‫گۆڕان‪ :‬به‌هێزیی‌ هه‌رێممان به‌الو‌ه‬ ‫گرنگه‌‪ ،‬نه‌ك ئه‌وه‌ ‌ی كێ‌ له‌ده‌سه‌اڵتدایه‌‬ ‫ێ‬ ‫ی په‌یوه‌ندیی��� ‌ه به‌هێزبێ���ت‪ ،‬به‌المانه‌وه‌ گرنگ نیی ‌ه ك ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫به‌رپرس��� ‌‬ ‫دیپلۆماس���ییه‌كانی‌ بزوتنه‌و‌هی‌ گۆڕان له‌ده‌سه‌اڵتدایه‌"‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬محه‌مه‌د تۆفیق‬ ‫(محه‌م���ه‌د تۆفیق ره‌حی���م) ئاماژه‌و‌ه‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه بزوتنه‌وه‌كه‌یان به‌هیچ ره‌حی���م به‌ئاوێن��� ‌هی‌ راگه‌یان���د ك��� ‌ه‬ ‫شێوه‌یه‌ك ناتوانن بێالیه‌ن بێت ئه‌گه‌ر ئه‌مه‌ریكاو ئێران هه‌مو هه‌وڵێك ده‌ده‌ن‬ ‫ی نێوان هه‌رێ���م‌و به‌غدا نه‌گات ‌ه‬ ‫ی تا گرژ ‌‬ ‫كێش��� ‌ه هه‌بێ���ت له‌نێوان ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫ی " ئێمه‌ پێمانوای ‌ه‬ ‫هه‌رێ���م‌و حكومه‌ت���ی‌ عێراق له‌س���ه‌ر ته‌قینه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ ناكۆكه‌كان‪ ،‬ئه‌و كه‌رك���وك‌و ناوچه‌كان���ی ت���ر ناوچ ‌ه ‌‬ ‫كه‌ركوك‌و ناوچه‌ ج ‌‬ ‫ده‌ڵێت "ئێم ‌ه به‌المانه‌وه‌ گرنگ ‌ه هه‌رێم كوردس���تانین به‌اڵم كێشه‌یان له‌سه‌ره‌‪،‬‬

‫ی‬ ‫كێش���ه‌كه‌ش الیه‌نی‌ عه‌ره‌ب‌و توركمان ‌‬ ‫دروستیانكردوه‌"‪.‬‬ ‫ی "ئێمه‌ هه‌مو به‌رنامه‌یه‌ك ك ‌ه‬ ‫وتیش ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی هه‌رێم به‌ب ‌‬ ‫ببێت ‌ه مای���ه‌ی‌ به‌هێزبون ‌‬ ‫به‌رامبه‌ر ده‌كه‌ین‪ .‬هیچ به‌رامبه‌رێكمان‬ ‫ناوێت‪ ،‬چونكه‌ ئێمه‌ به‌المانه‌وه‌ گرنگ ‌ه‬ ‫هه‌رێم به‌هێزبێت به‌المانه‌و‌ه گرنگ نیی ‌ه‬ ‫كێ‌ له‌ده‌سه‌اڵتدایه‌"‪.‬‬

‫»» ‪3‬‬

‫خوێندنی‌ بااڵو زانكۆكان‪ ،‬كورسی ماسته‌ر‌و دكتۆرا به‌قوتابییه‌ كه‌وتوه‌كان پڕ ده‌كه‌نه‌وه‬ ‫‌له‌راگه‌یاندنی‌ كورسییه‌كان بۆ خوێندنی‌ خوێندن����ی‌ بااڵی‌ حكومه‌ت����ی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫ماسته‌رو دكتۆرا له‌زانكۆكانی‌ هه‌رێمی‌ كوردس����تان فوئاد عه‌لی‌ ب����ۆ ئاوێن ‌ه‬ ‫كوردستان‪ ،‬رێژه‌یه‌كی‌ زۆر له‌كه‌سانی‌ رایگه‌یاند" ئه‌مس����اڵ زانكۆكان پالنی‌‬ ‫به‌ش����داربو ده‌رناچن‪ ،‬به‌اڵم به‌بڕیاری‌ خۆیان ن����ارد بۆم����ان‌و نزیكه‌ی‌ ‪1250‬‬ ‫وه‌زاره‌ت وه‌رده‌گیرێ����ن‪ ،‬وته‌بێ����ژی‌ كورس����ییه‌ك ده‌بو ئه‌وانه‌ ماس����ته‌ری‌‬ ‫وه‌زاره‌تی����ش ئام����اژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌كات تێدا ده‌كه‌ن����ه‌وه‌‪ ،‬له‌وان����ه‌ زانكۆكانی‌‬ ‫هۆكاره‌كه‌ی‌ راگه‌یاندنی‌ كورسییه‌كان‌و سه‌الحه‌دین‌و س����لێمانی‌‌و كۆیه‌و زاخۆ‬ ‫ئه‌مان����ه‌ كردویانه‌ته‌وه‌و زانكۆ تازه‌كان‬ ‫دادنانی‌ مامۆستاو بودجه‌ بوه‌‪.‬‬ ‫ی ئه‌و به‌شه‌یان نه‌كرۆدته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و كه‌سانه‌‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬وته‌بێژی‌ وه‌زاره‌ت ‌‬

‫س����ه‌ره‌تا ده‌بێت توانستی‌ ئینگلیزی‌‌و‬ ‫كۆمپیوته‌ری����ان هه‌بێ����ت له‌گ����ه‌ڵ‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌ی����ه‌ك به‌ناوی‌ توانس����تی‌‬ ‫زانس����تی بۆ هه‌مو قوتابییه‌كان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌و قوتابیانه‌ رێژه‌یه‌كیان ده‌رنه‌چون‌و‬ ‫كورس����ییه‌كان به‌به‌تاڵ����ی‌ مانه‌وه‌ كه‌‬ ‫زیاتر له‌‪ 500‬كورسی‌ مایه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ناوب����راو ئام����اژه‌ی‌ به‌وه‌ ك����رد كه‌‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی‌ خوێندن����ی‌ ب����ااڵ له‌گ����ه‌ڵ‬

‫زانك����ۆكان دانیش����تێكیان ئه‌نجام����دا‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ ئ����ه‌و كورس����یانه‌ ك����ه‌ پڕ‬ ‫بكرێنه‌وه‌‪ ،‬پاش����ان بڕی����اردرا بۆ ئه‌و‬ ‫قوتابیانه‌ی‌ كه‌ ده‌رنه‌چون له‌توانستی‌‬ ‫زانستی‌‌و توانست‌و مه‌رجه‌كانی‌ تریان‬ ‫تێدایه‌ كورس����ییه‌كانیان ب����ه‌و جۆره‌‬ ‫پڕكرده‌وه‌‪.‬‬ ‫وته‌بێژه‌كه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌ بااڵ‬ ‫جه‌ختی‌ له‌وه‌ كرده‌وه‌" له‌س����ه‌ره‌تاوه‌‬

‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی گه‌ڕه‌کی شۆڕش ‪ 101‬شه‌قامی ‪2‬سالم خانووی ‪ 56‬ته‌له‌فۆن‪ 2136622 3210501 3210502 :‬هه‌ولێر ‪ ،‬فولکه‌ی کوران ‪ -‬به‌رامبه‌ر نه‌خۆشخانه‌ی ژینی تایبه‌ت (مۆبایل)‪ 07504531388 :‬‬

‫ته‌نها ئ����ه‌و كه‌س����انه‌ وه‌رده‌گیران ك ‌ه‬ ‫له‌تاقیكردنه‌وه‌كان ده‌رچون‪ ،‬به‌اڵم له‌به‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كورسییه‌كان به‌به‌تاڵی‌ مابونه‌وه‌و‬ ‫راشگه‌یه‌نراوه‌و مامۆستاو بودجه‌ی‌ بۆ‬ ‫دیاریكراوه‌‪ ،‬بۆیه‌ له‌سه‌ره‌تاوه‌ ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫له‌تاقیكردنه‌وه‌كاندا له‌ ‪ 15‬كه‌متریان بۆ‬ ‫بهاتایه‌ به‌كه‌وت����و بۆیان ئه‌ژمارده‌كرا‪،‬‬ ‫له‌دواییدا زانكۆكان‌و وه‌زاره‌ت له‌س����ه‌ر‬ ‫ئ����ه‌وه‌ رێككه‌وتن كه‌ مادام كورس����ی‌‬

‫ئاریافۆن‪ 2560031 :‬کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات‬

‫به‌ت����اڵ ماوه‌ت����ه‌وه‌ ئه‌وان����ه‌ی‌ له‌خوار‬ ‫‪15‬وه‌یان هێناوه‌ هه‌مویان وه‌ربگیرێن‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ زانس����تی‌ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان����د "ئ����ه‌و بڕی����اره‌ی‌ وه‌زاره‌ت‬ ‫مایه‌ی‌ سه‌رنجه‌‪ ،‬چۆن ده‌بێت سبه‌ینێ‌‬ ‫بڕوانامه‌ی‌ به‌كالۆریۆس‌و دكتۆرا بده‌یت‬ ‫به‌كه‌س����ێك كه‌ ببێت����ه‌ ئه‌ندازیار یان‬ ‫دكتۆرێك كه‌ له‌تاقیكردنه‌وه‌ی‌ توانستی‌‬ ‫زانستی‌ ده‌رنه‌چوبێت!"‪.‬‬ ‫نرخی ‪ 1000‬دینار ‬

‫تیراژ ‪4500 :‬‬

‫‪2‬‬

‫هه‌واڵ‬

‫)‪ )356‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/18‬‬

‫"ئه‌رسه‌الن بایز‌و كه‌مال كه‌ركوكی‬ ‫یه‌ك نه‌هجی‌ كاركردنیان هه‌یه‌"‬ ‫ئا‪ :‬ره‌وا بورهان‬ ‫په‌رله‌مانتارانی‌ ئۆپۆزیسیۆن ئاماژ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی كاركردن ‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ نه‌هج ‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان‪ ،‬ئه‌رسه‌الن‬ ‫بایز‌و سه‌رۆكی‌ پێشوی‌ په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫كه‌مال كه‌ركوكی‌ وه‌كو یه‌ك وای ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌بردنی‌ دانیشتنه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مان‪ ،‬به‌اڵم په‌رله‌مانتارێك ‌‬ ‫یه‌كێتی‌ پێیوانییه‌ كه‌ ئه‌و قسه‌یه‌ ب ‌ه‬ ‫ی راست بێت‪.‬‬ ‫"موتڵه‌ق" ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر هه‌ڵسوكه‌وتێكی‌ سه‌رۆك ‌‬ ‫ی كوردس���تان‪ ،‬ئه‌رس���ه‌الن‬ ‫په‌رله‌مان��� ‌‬ ‫بایز به‌رامب���ه‌ر په‌رله‌مانتارێكی‌ گۆڕان‌و‬ ‫ی بانگكردن���ی‌ پۆلیس بۆی‌‪،‬‬ ‫هه‌ڕه‌ش���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫فراكس���یۆنه‌كانی‌ گۆڕان‌و كۆمه‌ڵ‌ داوا ‌‬ ‫ده‌ستله‌كاركێش���انه‌وه‌ی‌ ئه‌رسه‌الن بایز که‌مال که‌رکوکی‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ی گۆڕان‌و كۆم ‌ه ‌ڵ‬ ‫ی په‌رله‌مان‪ ،‬فراكسیۆنه‌كان ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان��� ‌‬ ‫له‌دانیش���تنی‌ دوێنێ��� ‌‬ ‫ی كوردس���تان له‌یاداشتێكدا‬ ‫ی له‌په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی ده‌ستنیشانكردن ‌‬ ‫كوردستاندا‌و له‌كات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رۆك ‌‬ ‫ی ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی داوا ‌‬ ‫ی ماف��� ‌‬ ‫ی ده‌س���ته‌ ‌‬ ‫ی نوێ��� ‌‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی كوردس���تان ده‌كه‌ن‌و تیایدا‬ ‫م���رۆڤ‪ ،‬له‌و كاته‌ش���دا عه‌بدواڵی‌ مه‌ال په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی هات���و‌ه ك��� ‌ه س���ه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان‬ ‫ی گۆڕان ویس���ت ‌‬ ‫ن���وری‌ په‌رله‌مانتار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌م���او‌هی‌ ده‌س���تبه‌كاربونیدا زۆربه‌ ‌‬ ‫قس���ه‌ بكات‪ ،‬به‌اڵم له‌الیه‌ن س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ب���ۆ لیس���ت ‌‬ ‫ی كات وه‌ك الیه‌نگی���ر ‌‬ ‫په‌رله‌مان‪ ،‬د‪.‬ئه‌رس���ه‌الن بایز به‌توند ‌‬ ‫ی نایه‌كس���ان له‌گه‌ڵ‬ ‫ی زۆرین���ه‌‌و مامه‌ڵ ‌ه ‌‬ ‫وه‌اڵمدرای���ه‌وه‌‌و دواتریش هه‌ڕه‌ش���ه‌ ‌‬ ‫ی لیسته‌كانی‌ ئۆپۆزیس���یۆن كاریكردوه‌‌و‬ ‫ی لێك���رد‌و وت ‌‬ ‫ی پۆلیس��� ‌‬ ‫بانگكردن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫"به‌پۆلیسه‌كان ده‌ڵێم بتكه‌نه‌ ده‌ره‌وه‌"‪ .‬ئاماژه‌ش���یان به‌وه‌داوه‌ كه‌ س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی په‌رله‌م���ان له‌دانیش���تنی‌ (‪)12/17‬دا‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌و ره‌فتاره‌ی‌ سه‌رۆك ‌‬

‫ئه‌رسه‌الن بایز‬ ‫به‌بێ ره‌چاوكردنی‌ په‌ی���ڕه‌وی‌ ناوخۆ‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ناسه‌نگ ‌‬ ‫ی دروس���تكردن ‌‬ ‫به‌مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ی كاندیدێكی‌ پێش���تر "بڕیار‬ ‫به‌قازانج��� ‌‬ ‫ی ده‌نگدانی‌ ب ‌ه‬ ‫له‌سه‌ر دراو" پڕۆس���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫"ناشه‌رعی‌" دوباره‌كرده‌وه‌ و به‌بیانوه‌ ‌‬ ‫ی "معارز" زۆره‌‪ ،‬له‌یاداش���ته‌كه‌دا‬ ‫ده‌نگ ‌‬ ‫ی‬ ‫هاتو‌ه "ئه‌م جۆره‌ مامه‌ڵه‌ی‌ س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مان رێگر‌ه له‌ب���ه‌رده‌م كۆده‌نگ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ن���او ماڵ ‌‬ ‫نیش���تیمانی‌و رێكخس���تن ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردو پڕۆس��� ‌هی‌ چاكسازی‌ له‌هه‌رێم ‌‬ ‫كوردس���تاندا‪ ،‬بۆی���ه‌ داوا ده‌كه‌ی���ن‬

‫ی په‌رله‌مان‬ ‫ی تر بۆ س���ه‌رۆك ‌‬ ‫كاندیدێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پاراس���تن ‌‬ ‫دی���اری‌ بك���ه‌ن له‌پێناو ‌‬ ‫ی په‌رله‌م���ان‬ ‫بێالیه‌ن���ی‌ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌ركه‌كان ‌‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌ب���ردن‌و راپه‌ڕاندن ‌‬ ‫په‌رله‌مان"‪.‬‬ ‫ئه‌و هه‌ڵس���وكه‌وت ‌هی‌ ئه‌رسه‌الن بایز‬ ‫ی‬ ‫له‌كاتێكدا ك ‌ه دوای‌ ده‌س���تبه‌كاربون ‌‬ ‫وه‌ك س���ه‌رۆكی‌ نوێ���ی‌ په‌رله‌م���ان‬ ‫ی ئه‌مس���اڵدا هه‌وڵی���دا‬ ‫له‌ش���وبات ‌‬ ‫ی‬ ‫وێنه‌یه‌كی‌ جیاوازتر وه‌ك له‌س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌رله‌مان‪ ،‬كه‌مال كه‌ركوك ‌‬ ‫پێش���و ‌‬ ‫ی مامه‌ڵه‌یه‌كی‌ باشتر‬ ‫نیش���انبدات به‌وه‌ ‌‬ ‫له‌گ���ه‌ ‌ڵ په‌رله‌مانتارانی‌ ئۆپۆزیس���یۆن‬ ‫ی‬ ‫بكات‪ ،‬به‌اڵم به‌شێك له‌په‌رله‌مانتاران ‌‬ ‫ئۆپۆزیس���یۆن پێیانوای���ه‌ ك ‌ه هه‌ریه‌ك‬ ‫له‌ئه‌رس���ه‌الن بای���ز‌و كه‌ركوكی‌ "یه‌ك‬ ‫نه‌هجی‌ كاركردنیان" هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌و باره‌ی���ه‌وه‌ س���ه‌رهه‌نگ فه‌ره‌ج‬ ‫ی په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان‬ ‫ئه‌ندام��� ‌‬ ‫ی راگه‌یان���د ك���ه‌ هه‌ریه‌ك‬ ‫به‌ئاوێن��� ‌ه ‌‬ ‫له‌كه‌م���ال كه‌ركوكی‌و ئه‌رس���ه‌الن بایز‬ ‫هه‌مان نه‌هج���ی كاركردنیان هه‌یه‌‌و ئه‌و‬ ‫به‌ڵێنانه‌ی ك ‌ه پێش���تر ئه‌رسه‌الن بایز‬ ‫به‌په‌رله‌مانتاران���ی داب���و له‌ڕاوێژكردن‬ ‫به‌فراكسیۆنه‌ جیاوازه‌كان‌و تێنه‌په‌ڕاندنی‬ ‫هیچ یاسایه‌ك كه‌ ته‌وافوقی الیه‌نه‌كانی‬ ‫له‌سه‌ر نه‌بێت نه‌یبردونه‌ت ‌ه سه‌ر‪ ،‬ناوبراو‬ ‫وت���ی "ره‌خنه‌كانمان له‌س���ه‌رۆكایه‌تی‬ ‫په‌رله‌مان ره‌خنه‌ی شه‌خس���ی نه‌بوه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو په‌یوه‌ندی به‌خراپی ئیداره‌كردنی‬

‫ئاوێنه‌ی روداوه‌کان‬

‫دانیشتنه‌كانی په‌رله‌مانه‌وه‌ هه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫هه‌روه‌ها په‌رله‌مانتاری‌ فراكس���یۆن ‌‬ ‫ی كوردستان‪ ،‬سه‌میر‬ ‫ی ئیسالم ‌‬ ‫یه‌كگرتو ‌‬ ‫سه‌لیم له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌ رایگه‌یاند‬ ‫ك���ه‌ هه‌ری���ه‌ك له‌كه‌م���ال كه‌ركوكی‌و‬ ‫ئه‌رس���ه‌الن بای���ز له‌به‌ڕێوه‌بردن���ی‬ ‫دانیش���تنه‌كاندا هاوش���ێوه‌ی یه‌ك���ن‌و‬ ‫ی "كێش���ه‌كه‌ له‌وه‌دای ‌ه سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫وت ‌‬ ‫په‌رله‌مان رێگه‌ به‌په‌رله‌مانتاران نادات‬ ‫كه‌ به‌ئازادی قسه‌كانی خۆیان بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ی ده‌س���ه‌اڵت‬ ‫ب���ه‌اڵم په‌رله‌مانتاران��� ‌‬ ‫ی ك��� ‌ه‬ ‫ی یه‌كێت��� ‌‬ ‫به‌تایبه‌تی���ش لیس���ت ‌‬ ‫ی ئه‌و لیست ‌ه‬ ‫سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان كاندید ‌‬ ‫ب���و‪ ،‬پێیانوانیی ‌ه ك ‌ه ئه‌رس���ه‌الن بایز‌و‬ ‫كه‌ركوكی‌ وه‌ك���و یه‌كبن‪ ،‬له‌و باره‌یه‌و‌ه‬ ‫ی یه‌كێتی‌‪ ،‬خه‌لیل عوسمان‬ ‫په‌رله‌مانتار ‌‬ ‫له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌ رایگه‌یاند ك ‌ه له‌و‬ ‫باوه‌ڕه‌دا نییه‌ د‪.‬ئه‌رسه‌الن بایز‌و كه‌مال‬ ‫ی‬ ‫كه‌ركوكی‌ وه‌كو یه‌ك ره‌فتاربكه‌ن‌و وت ‌‬ ‫"پێموانیی��� ‌ه ئه‌و قس���ه‌یه‌ به‌موتڵه‌قی‬ ‫راست بێت"‌‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژ‌هی‌ به‌وه‌دا ك ‌ه له‌ده‌سپێكی‬ ‫كاركردنی ئه‌رس���ه‌الن بایزه‌وه‌ شێوازی‬ ‫ی "ئه‌مه‌ش‬ ‫به‌ڕێوه‌بردنی‌ جیاوازبوه‌و وت ‌‬ ‫بێویژدانییه‌ك���ی گه‌وره‌ی��� ‌ه بڵێین ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ئه‌رس���ه‌الن بای���ز‌و كه‌م���ال كه‌ركوك ‌‬ ‫هاوشێوه‌ی یه‌كتر بون‪ ،‬به‌ڵكو سه‌رۆكی‬ ‫ی په‌رله‌مان هه‌وڵیداو‌ه یاساكان‬ ‫ئێستا ‌‬ ‫ته‌وافوقی سیاسی سه‌رجه‌م الیه‌نه‌كانی‬ ‫له‌سه‌ر بێت"‪.‬‬

‫پارێزگاری‌ كه‌ركوك‪ :‬تائێستا دروستكردنی‌ به‌ره‌یه‌كی‌‬ ‫ته‌قینه‌وه‌كانی‌ كه‌ركوك ئیسالمی‌ ته‌نها قسه‌یه‌‬ ‫له‌ئه‌ستۆی‌ مالیكیه‌‬ ‫ئا‪ :‬پشتیوان جه‌مال‬

‫پارێزگاری‌ كه‌ركوك تێكچونی‌ ره‌وش ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌من����ی‌ كه‌ركوك ده‌خاته‌ ئه‌س����تۆی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ ناوه‌ندی‌‌و مالیكی‌ سه‌رۆك‬ ‫وه‌زی����ران‪ ،‬به‌ه����ۆی‌ دروس����تكردنی‌‬ ‫هێزه‌كانی‌ فه‌رمانده‌یی‌ دیجله‌‪.‬‬ ‫كه‌رك����وك‪ ،‬ئاوێن����ه‌‪ :‬له‌كۆبونه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌فتان����ه‌ی‌ فه‌رمانگه‌كانی‌ كه‌ركوكدا‬ ‫ك����ه‌ رۆژی‌ دووش����ه‌ممه‌ به‌ڕێوه‌چوو‪،‬‬ ‫پارێ����زگاری‌ كه‌رك����وك د‪.‬نه‌جمه‌دین‬ ‫عومه‌ر كه‌ریم‪ ،‬له‌ب����اره‌ی‌ ئه‌و زنجیره‌‬ ‫ته‌قینه‌وه‌یه‌ی‌ كه‌ ش����ه‌وی‌ یه‌كشه‌ممه‌‬ ‫(‪ )2012/12/16‬له‌ كه‌ركوك روویدا‪،‬‬ ‫وت����ی‌ "(‪ )%90‬ئ����ه‌و پێش����ێلكارییه‌‬ ‫ئه‌منیانه‌ ده‌كه‌وێته‌ ئه‌ستۆی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫ناوه‌ندی‌‌و شه‌خسی‌ سه‌رۆك وه‌زیران‪،‬‬ ‫به‌هۆی‌ ئه‌و ئاڵۆزییه‌ی‌ كه‌ فه‌رمانده‌یی‌‬

‫ریکالم‬

‫دیجل����ه‌ دروس����تیكردوه‌"‪ .‬وتیش����ی‌‬ ‫"زۆرینه‌ی‌ گروپه‌ تیرۆریستیه‌كان له‌و‬ ‫ناوچان����ه‌وه‌ دێن‪ ،‬كه‌ هێزه‌كانی‌ دیجله‌‬ ‫بازگه‌یان تێدا داناوه‌"‪.‬‬ ‫پارێ����زگاری‌ كه‌رك����وك رونیكرده‌وه‌‬ ‫له‌شاری‌ كه‌ركوك ته‌نها (‪ )1700‬پۆلیس‬ ‫بۆ پاراس����تنی‌ فه‌رمانگ����ه‌و دامه‌زراوه‌‬ ‫حكومیی����ه‌كان هه‌یه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا ته‌نها‬ ‫له‌پارێ����زگای‌ س����ه‌اڵحه‌دین (‪)12000‬‬ ‫پۆلی����س هه‌ی����ه‌‪ .‬له‌وباره‌ی����ه‌وه‌ وتی‌‬ ‫"چ����ۆن به‌و ژماره‌ كه‌م����ه‌ ده‌توانرێت‬ ‫پارێزگاری‌ له‌ ئاسایشی‌ فه‌رمانگه‌كان‬ ‫بكرێت"‪ .‬هه‌روه‌ك وتیش����ی‌ "كه‌ركوك‬ ‫پێویس����تی‌ به‌تانك‌و زرێپ����ۆش نییه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو پێویس����تی‌ زانی����اری‌‌و ده‌زگای‌‬ ‫ئه‌منییه‌"‪.‬‬

‫هه‌رچه‌نده‌ له‌دوای‌ به‌ستنی‌‬ ‫كۆنفرانسی‌ ئاسایی‌ (كۆمه‌ڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئیسالمی‌)یه‌وه‌ له‌ناوه‌ڕاستی‌ ئه‌مساڵدا‬ ‫پێشنیاری‌ دروستكردنی‌ (به‌ره‌یه‌كی‌‬ ‫ئیسالمی‌) درا‪ ،‬به‌اڵم تائێستا‬ ‫الیه‌نه‌ ئیسالمییه‌كان هه‌وڵه‌كانیان‬ ‫بۆ دروستكردنی‌ ئه‌و به‌ره‌یه‌‬ ‫چڕنه‌كردۆته‌وه‌‪.‬‬

‫یه‌كێك له‌راسپارده‌كانی‌ كۆنفرانسی‌ ئیس�ل�امی‌‪ ،‬عه‌بدولس���تار مه‌جی���د ئیسالمی‌ ئیش���كردنی‌ زۆری‌ ده‌وێ‌ بۆ‬ ‫ئاسایی‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌ دروستكردنی‌ له‌لێدوانێك���دا ب���ۆ ئاوێن���ه‌ رایگه‌یاند ئه‌وه‌ی‌ بتوانن له‌پرۆژه‌یه‌كی‌ هاوبه‌شدا‬ ‫به‌ره‌یه‌ك���ی‌ ئیس�ل�امی‌ بو ب���ۆ هێزه‌ كه‌ تا ئێس���تا الیه‌نه‌ ئیس�ل�امییه‌كان كۆببنه‌وه‌‌و ئاش���كرایكرد كه‌ تا ئێستا‬ ‫ئیسالمییه‌كان كه‌ بتوانن پێكه‌وه‌ كاری‌ نه‌گه‌یش���توینه‌ته‌ ئه‌و ئه‌نجامه‌‪ ،‬به‌ڵكو ته‌نه���ا له‌گ���ه‌ڵ‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیس�ل�امیدا‬ ‫هاوب���ه‌ش بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم تا ئێس���تا ئه‌و ئ���ه‌وه‌ی‌ هه‌ی���ه‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ یه‌كگرت���وی‌ كۆبونه‌وه‌ی���ان هه‌ی���ه‌‌و وت���ی‌ "ئه‌گه‌ر‬ ‫پڕۆژه‌ی���ه‌ ته‌نها "قس���ه‌یه‌"‌و نه‌چوه‌ته‌ ئیس�ل�امی‌ له‌س���ه‌ر كارنامه‌یه‌ك���ی‌ بتوانین به‌هه‌مو الیه‌نه‌ ئیس�ل�امییه‌كان‬ ‫ن���ۆ خاڵ���ی‌ رێككه‌وت���ون‌و ب���ۆ ئه‌و بگه‌ینه‌ دروس���تكردنی‌ به‌ره‌یه‌ك‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫بواری‌ جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪.‬‬ ‫پ���رۆژه‌ی دروس���تكردنی‌ به‌ره‌یه‌كی‌ مه‌به‌سته‌ش لیژنه‌یه‌كی‌ هاوبه‌شیان بۆ كارێكی‌ باش���ه‌‪ ،‬چونكه‌ ئیسالمییه‌كان‬ ‫ئیس�ل�امی‌ له‌كاتێكدایه‌ كه‌ له‌ئێستادا جێبه‌جێكردنی‌ نۆ خاڵه‌كه‌ پێكهێناوه‌‪ ،‬به‌یه‌كه‌وه‌ جوانن"‪.‬‬ ‫هه‌ری���ه‌ك له‌كۆم���ه‌ڵ‌و یه‌كگرت���وی‌‬ ‫س���ێ‌ الیه‌نی‌ ئیس�ل�امی‌ له‌كوردستاندا ب���ه‌اڵم ناوب���راو ئاماژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌دا كه‌‬ ‫ه���ه‌ن ئه‌وانیش (یه‌كگرت���و‪ ،‬كۆمه‌ڵ‌‪ ،‬تائێستا هیچ رێككه‌وتنێك نه‌كراوه‌ بۆ ئیس�ل�امی‌ جه‌ختیان ك���رده‌وه‌ كه‌ بۆ‬ ‫دروستكردنی‌ ئه‌و به‌ره‌یه‌ ته‌حه‌فوزیان‬ ‫بزوتنه‌وه‌)ن كه‌ به‌هه‌رس���ێكیان دوانزه‌ دروستكردنی‌ به‌ره‌ ئیسالمییه‌كه‌‪.‬‬ ‫عه‌بدولس���تار مه‌جید جه‌ختیكرده‌وه‌ له‌س���ه‌ر هیچ كه‌س���ایه‌تی‌‌و الیه‌نێكی‌‬ ‫كورس���ییان له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستاندا‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌ری���ه‌ك له‌یه‌كگرتو‌و كه‌ ئه‌وان پێیان باش���ه‌ ئ���ه‌و پرۆژه‌یه‌ ئیس�ل�امی‌ نییه‌ كه‌ تێیدا به‌ش���داربن‪،‬‬ ‫كۆمه‌ڵ‌ وه‌ك دو هێزی‌ ئۆپۆزیس���یۆن س���ه‌ر بگرێت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وه‌ داخوازی‌ به‌ڵكو سه‌ركه‌وتنی‌ پرۆژه‌كه‌یان به‌الوه‌‬ ‫گرنگتره‌‪.‬‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ حكومه‌تدان‌و بزوتنه‌وه‌ش جه‌ماوه‌ری‌ ئیسالمییه‌كانیشه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌ هه‌وڵی���دا رای‌ وته‌بێ���ژی‌‬ ‫هه‌ر له‌و باره‌یه‌وه‌ ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫به‌وه‌رگرتن���ی‌ وه‌زاره‌ت���ی‌ ئه‌وق���اف‌و‬ ‫كاروباری‌ ئاینی‌ به‌شداری‌ له‌حكومه‌تدا سیاس���ی‌ یه‌كگرت���وی‌ ئیس�ل�امی‌‪ ،‬بزوتن���ه‌وه‌ی‌ ئیس�ل�امی‌‪ ،‬ش���وان‬ ‫ی قه‌اڵدزه‌یی‌ وه‌ربگرێ���ت‪ ،‬به‌اڵم وه‌اڵمی‌‬ ‫د‪ .‬محه‌م���ه‌د ئه‌حم���ه‌د ب���ۆ ئاوێنه‌ ‌‬ ‫كردوه‌‪.‬‬ ‫ی رونكرده‌وه‌ كه‌ دروستكردنی‌ به‌ره‌یه‌كی‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ نه‌دایه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ كۆمه‌ڵ ‌‬

‫كه‌مئه‌ندامان‌ داوا ‌ی‬ ‫بینینی‌ سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت ده‌كه‌ن‬ ‫كه‌مئه‌ندامانی‌ مانگرتو ئه‌مڕۆ به‌ڕێكه‌وتن‬ ‫بۆ شاری‌ هه‌ولێر‌و بڕیاریانداوه‌ له‌به‌رده‌م‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زیراندا‬ ‫درێ���ژه‌ به‌مانگرتنه‌كه‌یان بده‌ن‌و داواش‬ ‫ده‌كه‌ن س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‪ ،‬نێچیرڤان‬ ‫بارزانی‌ ببینن‪.‬‬ ‫ی گروپی‌‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬وته‌بێژ ‌‬ ‫كه‌مئه‌ندامان���ی‌ مانگرتو‪ ،‬ئاری‌ محه‌مه‌د‬ ‫له‌لێدوانێك���دا بۆ ئاوێن���ه‌ رایگه‌یاند كه‌‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی‌ دروس���تكردنی‌ فش���اری‌‬ ‫زیات���ر له‌س���ه‌ر حكوم���ه‌ت‌و الیه‌ن���ه‌‬

‫په‌یوه‌ندی���داره‌كان ب���ۆ جێبه‌جێكردنی‌ ده‌می‌ خۆیان بدورن‪ ،‬به‌اڵم دواتر له‌سه‌ر‬ ‫داواكارییه‌كانیان‪ ،‬ئه‌مڕۆ به‌ره‌و ش���اری‌ داوای‌ یه‌كێتی‌ زانایان ئ���ه‌و بڕیاره‌یان‬ ‫هه‌ولێر به‌رێده‌كه‌ون‌و یاداشتێك ده‌ده‌نه‌ هه‌ڵوه‌شانده‌وه‌‪.‬‬ ‫م���اوه‌ی‌ نزیك���ه‌ی‌ مانگێك���ه‌ گروپی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتوه‌كان‪ ،‬پاش���ان ده‌ڕۆنه‌‬ ‫ب���ه‌رده‌م س���ه‌رۆكایه‌تی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌ كه‌مئه‌ندام���ان له‌به‌رده‌م نوس���ینگه‌ی‌‬ ‫وه‌زی���ران‌و درێ���ژه‌ به‌مانگرتنه‌كه‌ی���ان س���لێمانی‌ په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان‬ ‫ده‌ده‌ن‌و داواش ده‌ك���ه‌ن نێچیرڤ���ان مانیانگرتوه‌ بۆ چه‌ن���د داواكارییه‌كیان‬ ‫له‌وان���ه‌ش (زیادكردنی‌ موچه‌كانیان له‌‬ ‫بارزانی‌ سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت ببینن‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ وابڕیارب���و دوێن���ێ‌ ‪ 100‬هه‌زاره‌وه‌ ب���ۆ ‪ 500‬هه‌زار‌و له‌ ‪150‬‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر هه‌زاره‌وه‌ بۆ ‪ 600‬هه‌زار) ئه‌و زیادكردنه‌‬ ‫مانگرت���وه‌كان‬ ‫جێبه‌جێنه‌كردن���ی‌ داواكارییه‌كانی���ان ناوچه‌ دابڕاوه‌كانیش بگرێته‌وه‌‪.‬‬

‫سەرنجێک‬ ‫لەبڕیارەكەی‬ ‫سەرۆكی هەرێ ‌م‬ ‫د‪.‬ئارامی حەمەی مینا‬ ‫د‌وێن���ی لەهەنگاوێك���ی درەنگ‌وەخت‌و‬ ‫تاڕادەیەك چاوەڕواننەكراودا بەرێز سەرۆكی‬ ‫هەرێمی كوردس���تان لەبڕیارێكدا رایگەیاند‬ ‫كە لەمەودوا لەئەدەبی���ات‌و پرۆتۆكۆاڵتی‬ ‫فەرمی‌و نوس���راوی دەزگاو دامەزراوەكانی‬ ‫هەرێم���ی كوردس���تاندا زاراوەی (ناوچە‬ ‫كوردستانییەكانی دەرەوەی هەرێم) لەبری‬ ‫هەر ناو‌و دەس���تەواژەو زاراوەیەكی تر بۆ‬ ‫ئەو ناوچانە بەكارببرێت كە لەدەس���توری‬ ‫عێراق���دا بە(ناوچ���ە جێناكۆك���ەكان)‬ ‫ناسێنراوە‪.‬‬ ‫من لەم س���ەرنج‌و كۆمێنت���ە خێرایەمدا‬ ‫ناچم���ە س���ەر تەفاس���یلی یاس���ایی‌و‬ ‫دەستوری‌وسیاس���ی ئەم بڕی���ارە‪ .‬چونكە‬ ‫كێش���ەیەكی یاسایی‌و دەستوری‌و سیاسی‬ ‫ئال���ۆزە‪ ،‬هاوكات خۆش���م ل���ەو رەهەندە‬ ‫ویژدان���ی‌و س���ایكۆلۆجییە دەپارێزم كە‬ ‫س���ااڵنێكی زۆرە دەس���تەواژەكانی ت���ر‬ ‫بونەتە وێردی س���ەر زمانی رۆش���نبیران‌و‬ ‫رۆژنامەنوسان‌و كەناڵەكانی میدیای هەرێم‌و‬ ‫دەرەوەی هەرێ���م لەس���ەری راهاتون‪ ،‬من‬ ‫دڵنیام وەك پرەنسیپێكی سادەی زمانەوانی‬ ‫كە هەروا بەئاسانی ئەم دەستەواژە نوێیە‬ ‫نابێتە بەدیلی دەستەواژە بەكارهاتوەكانی‬ ‫تر‌و بەئاسانی رێككەوتنی دەستەجەمعی‌و‬ ‫كۆمەاڵیەتی‌ لەبارەیەوە نایەتە ئارا‪ .‬بەاڵم‬ ‫پرس���یارێك كە قابیلی ئەوەی���ە بكرێت‪،‬‬ ‫ئەوەیە كە ئاخۆ جەنابی س���ەرۆكی هەرێم‬ ‫پ���رس‌و راوێ���ژی بەهێزە سیاس���ییەكانی‬ ‫كوردستان كردوە لەوەرگرتنی‌ بریارەكەدا؟‬ ‫ئایا ڕای تاڵەبان���ی وەرگرتوە؟تێناگەم بۆ‬ ‫ماوەی زیاتر لە‪ 8‬س���الەو لەس���ەروبەندی‬ ‫نوسینه‌وه‌ی ده‌ستوری عێراقدا بیر له‌دانان‬ ‫و داتاشینی وه‌ها زاراوه‌یه‌ك نه‌كرایه‌وه‌؟‬ ‫م���ن الی خۆم���ەوە ئەم ج���ۆرە كارانە‬ ‫بەپه‌له‌كردن‌و بی دراس���ه‌یی‌و بێ دیقەتی‬ ‫دەزانم‪ ،‬جونكه‌ زۆریك له‌جاودیران بێیانوایه‌‬ ‫ئه‌م بریاره‌ ره‌د فیعل‌وكاردانه‌وه‌یه‌ له‌هه‌مبه‌ر‬ ‫قس���ه‌كانی مالیك���ی ك���ه‌ له‌لیدوانه‌كانی‬ ‫ئ���ه‌م دواییه‌ی���دا ناوج���ه‌ جیناكۆكه‌كانی‬ ‫به‌ناوجه‌ی تیكه‌ل ناوبرد‪ ،‬به‌الم كیش���ه‌كه‌‬ ‫له‌وه‌دای���ه‌ ك���ه‌ ئ���ه‌م بریاره‌ی س���ه‌رۆك‬ ‫به‌بیجه‌وانه‌ی لیدوانه‌كانی مالیكیه‌وه‌ هیزی‬ ‫یاس���ایی‌وحوكمی قانون���ی هه‌یه‌‌و ئه‌وه‌ی‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیرانی عیراقیش ته‌نها قسه‌یه‌و‬ ‫قسه‌ش باجی له‌سه‌ر نیه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌م بریاره‌ی‬ ‫س���ه‌رۆكی هه‌ریم له‌م س���اته‌وه‌خته‌دا كه‌‬ ‫كیشه‌كانی نیوان هه‌ریم‌و به‌غدا كه‌شتۆته‌‬ ‫كه‌ن���اری ته‌قین���ه‌وه‌‌و ته‌نه���ا ئومیدی���ك‬ ‫هیواكانیله‌س���ه‌رهه‌لجنرابیت هەوڵەكان���ی‬ ‫تاڵەبانییه‌ بەئاڕاس���تەی لێكنزیكردنەوەی‬ ‫ڕوانگە‌و بۆچوونە جیاوازەكان‌و دۆزینەوەی‬ ‫رێگاچارەیەك بۆ ئەزمەكانی نێوان هەرێم‌و‬ ‫ناوەن���د‪ ،‬ئەم بڕی���ارەش وێ���رای ئەوەی‬ ‫تەنگژەیەك���ی تر بەرهەمدێنێت‪ ،‬جارێكیتر‬ ‫تەمەنی هەرێم لەنێ���و گێژاوەكەدا درێژتر‬ ‫دەكاتەوە‪ ،‬بێگومان بیانوش دەداتە دەست‬ ‫بیانووگرەكان���ی عێراق‌و ئ���ەم یاریكردنە‬ ‫بەزاراوەكان لەبنەڕەتدا هیچ لەمەسەلەكەش‬ ‫ناگۆڕێ���ت‌و زاراوەكان هەرچییەك بن ئێمە‬ ‫بەشێكی گرنگ لەخاكەكەمان داگیركراوە‌و‬ ‫گێرانەوەشی بەلوعبەی لۆغەوی چارەسەر‬ ‫ناكرێت‌‪ .‬ده‌ردی ئیمه‌ له‌بنه‌ره‌تداده‌كه‌ریته‌وه‌‬ ‫بۆئەو مس���اوەمە‌و سازشەی لەسەر ناوچە‬ ‫داگیركراوەكان ل���ەدوای روخاندنی رژێمی‬ ‫بەعس سەركردایەتی سیاسی كورد نواندی‌و‬ ‫ت���ازە بەه���ەزار هەوڵی لەم چەش���نەش‬ ‫بیموانی���ە چاك بكرێتەوە‪ ،‬لەدەس���تدانی‬ ‫دەرفەتەكان‌و شێوازی ئیدارەدانی حزبیانەی‬ ‫دوور لەبەرژەوەن���دی بااڵی نیش���تمانی‌و‬ ‫كوردستانی‌و نەبوونی سیاسەت‌و پالنێكی‬ ‫هاوبەش لەنێوان هیزه‌ كوردس���تانیه‌كان‬ ‫بەكشتی‌ و هەردو هێزە دەسەاڵتدارەكەی‬ ‫هەرێ���م بەتایبەتی‌ بۆ پرس���ی كەركوك‌و‬ ‫ناوچ���ە دابرێن���دراو‌و داگیركراوەكانی تر‪،‬‬ ‫خراپترین كاریگەری كردە سەر پاشەرۆژ‌و‬ ‫چارەنووس���ی ئەو ناوچانە‪ ،‬ت���ازە بەتازە‬ ‫بەگەمەیەكی زمانەوانی‌ و ئەم (تەس���میە‬ ‫عەنتیكە)یە‪ ،‬ئەو زامەی خۆمان بەدەستی‌‬ ‫خۆمان كردمانە سەر جەستەی نەتەوەیی‌‌و‬ ‫نیشتمانیمان س���اریز ناكات‌و چەند ساڵە‬ ‫ش���ەری بەرژەوەن���دی حزب���ی ئاین���دە‌و‬ ‫چارەنوس���ی بەش���ێكی گرن���گ لەخاك‌و‬ ‫خەڵ���ك‌و ئاوی كوردس���تانی رادەس���تی‬ ‫تونێلێكی تاریك‌و پڕئازار كردوە!‬ ‫پرس���یارێكی دیكەش ب���ە ڕەوا دەزانم‬ ‫بیوروژێنم ئەوەیە كە ئاخۆ جەنابی سەرۆك‬ ‫پرس‌و ڕایەكی بە هێزە سیاسییەكانی ناو‬ ‫پەرلەمانەكەی لەم���ەر خۆمان كردوە یان‬ ‫ئەوانی���ش وەك ئێمە توش���ی س���وبرایز‌و‬ ‫(بەع���ی ناوەخت‌و لە ناكاوی سیاس���ی )‬ ‫بوون؟‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )356‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/18‬‬

‫‪3‬‬

‫ئا‪ :‬عه‌لی‌ فه‌تاح مه‌جید‬ ‫به‌رپرسی‌ ژوری‌ په‌یوه‌ندییه‌‬ ‫دیپلۆماسییه‌كانی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫(محه‌مه‌د تۆفیق ره‌حیم) له‌م گفتوگۆیه‌ی‌‬ ‫ئاوێنه‌دا تێڕوانینی‌ بزوتنه‌وه‌كه‌یان‬ ‫له‌باره‌ی‌ كێشه‌ هه‌نوكه‌ییه‌كانی‌ نێوان‬ ‫هه‌رێم‌و به‌غدا ده‌خاته‌ڕو‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"نوێنه‌رایه‌تی‌ كورد له‌به‌غدا ته‌نها پۆست‌و‬ ‫پله‌و پایه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬دۆخی‌ سیاسی‌‌و ئیداری‌ ئێستای‌‬ ‫عێراق له‌ چ ئاستێكدایه‌؟‬ ‫محه‌م����ه‌د تۆفی����ق‪ :‬بارودۆخ����ی‌ عێراق‬ ‫خراپه‌‪ ،‬تا ئێس����تا نه‌توانراوه‌ سیس����تمی‌‬ ‫دیموكراس ‌ی له‌عێراقدا بچه‌سپێ‪ ،‬نه‌توانراوه‌‬ ‫س����نورێك بۆ گه‌نده‌ڵی‌ دابنرێت‪ ،‬تا ئێستا‬ ‫كار به‌ده‌س����تور ناكرێت‪ ،‬عێ����راق به‌پێی‌‬ ‫دواین راپۆرتی‌ شه‌فافییه‌تی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‬ ‫چوارهه‌م واڵته‌ له‌گه‌نده‌ڵی����دا‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌‬ ‫عێ����راق له‌بارودۆخێكی‌ خ����راپ خراپدایه‌‬ ‫به‌هه‌رێمی‌ كوردستانیشه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬گرفته‌كان����ی‌ نێ����وان هه‌رێم‌و‬ ‫به‌غدا ب����ه‌ره‌و چ ئاقارێك ده‌ڕۆن‌و تا كه‌ی‌‬ ‫به‌رده‌وام ده‌بن؟‬ ‫محه‌مه‌د تۆفیق‪ :‬من پێموایه‌ ئه‌م گرژییه‌‬ ‫هه‌ر ده‌مێنێت‪ ،‬به‌اڵم هه‌تا ئێستا ئه‌وه‌نده‌ی‌‬ ‫م����ن تێیگه‌یش����تبم واڵتان����ی‌ ده‌وروب����ه‌ر‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ ئه‌مه‌ریكاو ئێران هه‌مو هه‌وڵێك‬ ‫ئه‌ده‌ن كه‌ نه‌گاته‌ ته‌قینه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ده‌توان����ن رۆڵ����ی‌ رێگریی����ان‬ ‫له‌ته‌قینه‌وه‌كه‌دا هه‌بێت؟‬ ‫محه‌م����ه‌د تۆفیق‪ :‬به‌ڵێ‌ ده‌توانن رۆڵیان‬ ‫هه‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬به‌بۆچوون����ی‌ تۆ‪ ،‬ه����ۆكاری‌‬ ‫گرژییه‌كانی‌ ئێستا چین؟‬ ‫محه‌مه‌د تۆفیق‪ :‬ئه‌م گرژییه‌ی‌ ئێس����تا‬ ‫ئه‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ نه‌ورۆزو له‌و كاته‌داو له‌سه‌ر‬ ‫مه‌سه‌له‌ی‌ س����ه‌ندنه‌وه‌ی‌ متمانه‌ له‌مالیكی‌‬ ‫ده‌ستیپێكرد‪ ،‬بێگومان ئه‌و كاته‌ هه‌وڵه‌كانی‌‬ ‫متمانه‌ سه‌ندنه‌وه‌ له‌مالیكی‌ بۆ ئه‌وه‌ بو كه‌‬ ‫هه‌ندێك كێشه‌ هه‌بو به‌تایبه‌تی‌ مه‌سه‌له‌ی‌‬ ‫نه‌وت‪ ،‬كه‌ حكومه‌تی‌ مالیكی‌ رازینه‌بو به‌و‬ ‫شێوه‌یه‌ نه‌وت بچێته‌ ده‌ره‌وه‌و بفرۆشرێت‪،‬‬ ‫له‌هه‌مانكاتیش����دا هه‌ندێك له‌سوننه‌كانی‌‬ ‫عه‌ره‌ب ته‌ماحی‌ ئه‌وه‌ی����ان هه‌بو ماتمانه‌‬ ‫له‌مالیكی‌ بس����ه‌ننه‌وه‌و یه‌كێ����ك له‌خۆیان‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ ئه‌یاد عه‌الوی‌ ببێته‌ س����ه‌رۆك‬ ‫وه‌زیران‪ ،‬كێش����ه‌كه‌ هی‌ ئه‌و كاته‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌و كاته‌دا چاره‌سه‌ر نه‌كرا‪ ،‬قوڵ‌‌و گه‌وره‌تر‬ ‫بوو ئێستا بوه‌ته‌ قه‌یرانێك‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئ����ه‌و هه‌ڵمه‌ته‌ ئه‌گه‌ر ئێس����تا‬

‫دوباره‌بێت����ه‌وه‌ ب����ۆ س����ه‌ندنه‌وه‌ی‌ متمان ‌ه‬ ‫له‌مالیك����ی‌ تاچه‌ند عه‌مه‌لیی����ه‌‌و ئیمكانه‌‬ ‫سه‌ربگرێت؟‬ ‫محه‌م����ه‌د تۆفی����ق‪ :‬ئێس����تاش ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌وڵبدرێت متمانه‌ی‌ لێبسه‌ننه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫بتوانرێت ژماره‌ی‌ پێویس����ت له‌ئه‌ندامانی‌‬ ‫په‌رله‌مان مسۆگه‌ر بكه‌ن بۆ لێسه‌ندنه‌وه‌ی‌‬ ‫متمانه‌ له‌مالیكی‌‪ ،‬ئه‌و وه‌خته‌ به‌ئاس����انی‌‬ ‫واز له‌ده‌س����ه‌اڵت ناهێنێت حكومه‌ته‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌كات����ه‌ حكومه‌تی‌ ته‌صریف������ی‌ ئه‌عمال‪،‬‬ ‫ئه‌وكاته‌ ئ����ه‌و چاودێرییه‌ ش����كلییه‌ی‌ كه‌‬ ‫په‌رله‌مان هه‌یه‌تی‌ به‌س����ه‌ر حكومه‌ته‌كه‌ی‌‬ ‫ئێستای‌ مالیكییه‌وه‌ به‌و شكلییه‌ نامێنێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم كه‌ بێت ملبدات‌و ده‌س����ه‌اڵت ته‌سلیم‬ ‫بكات‪ ،‬باوه‌ڕناكه‌م شتی وا روبدات‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬پێتوانییه‌ بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫ئێس����تا گه‌مه‌یه‌كی‌ سیاسی‌ جیاواز ده‌كات‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ له‌كێش����ه‌كانی‌ ئێس����تای‌ نێوان‬ ‫هه‌رێم‌و به‌غ����دا‪ ،‬كه‌ جۆرێك له‌نزیكایه‌تی‌‌و‬ ‫رێككه‌وتن����ی‌ له‌گه‌ڵ پارتی‌‌و یه‌كێتی‌ پێوه‌‬ ‫دیاره‌؟‬ ‫محه‌م����ه‌د تۆفیق‪ :‬ج����ارێ ئێمه‌ گه‌مه‌ی‌‬ ‫سیاسی‌ ناكه‌ین‪ ،‬ئه‌و وشه‌یه‌ راست نییه‌‪،‬‬ ‫ئێمه‌ پره‌نس����یپی‌ خۆمان هه‌یه‌و په‌یڕه‌وی‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬له‌سه‌ره‌تا كه‌ كێشه‌كان شه‌خسی‌‬ ‫بون ده‌یانویست له‌ژوره‌ تاریكه‌كاندا ئیمزا‬ ‫كۆبكرێته‌وه‌ ئێمه‌ هه‌ڵوێستمان رون بوو‪،‬‬ ‫وتمان ئێمه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌داین مالیكی‌ بانگ‬ ‫بكرێت بۆ په‌رله‌مان‌و ئیس����تیجواب بكرێت‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌وه‌ بڕیارده‌ده‌ین كه‌ ئایا متمانه‌ی‌‬ ‫لێبس����ه‌نرێته‌وه‌ یان نا؟ به‌اڵم دوای‌ ئه‌وه‌‬ ‫ك����ه‌ كێش����ه‌كان چاره‌س����ه‌رنه‌كران‌و بوه‌‬ ‫قه‌یران‪ ،‬مالیكی‌ هه‌نگاوی‌ زۆر نادروس����تی‌‬ ‫نا‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ به‌كارهێنانی‌ سوپای‌ عێراق‬ ‫له‌كێش����ه‌كانی‌ ناوخۆدا‪ ،‬ك����ه‌ ئه‌مه‌ به‌پێی‌‬ ‫ده‌س����تور‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ م����ن رام وایه‌ ئه‌و‬ ‫ده‌س����توره‌ ته‌نها مه‌ره‌كه‌بی‌ سه‌ر كاغه‌زه‌‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم هه‌تا ئه‌وه‌ش����ی‌ پێش����ێلكرد بۆیه‌‬ ‫ئێمه‌ هه‌ڵوێس����تێكی‌ مه‌بده‌ئیمان هه‌ی ‌ه كه‌‬ ‫دژی‌ ئه‌وه‌ی����ن هیچ حكومه‌تێ����ك له‌به‌غدا‬ ‫بۆی‌ هه‌بێت س����وپا له‌ناكۆك����ی‌ ناوخۆیی‌‬ ‫عێراق����دا به‌كاربهێنێت‪ ،‬ئێمه‌ ئێس����تا ئه‌و‬ ‫هه‌ڵوێس����ته‌مان وه‌رگرتوه‌ ئه‌مه‌ یه‌ك‪ ،‬دو‬ ‫تایبه‌ت به‌كه‌رك����وك‌و ناوچه‌كانی تر ئێمه‌‬ ‫پێمانوایه‌ ئه‌و ناوچانه‌ ناوچه‌ی‌ كوردستانین‬ ‫به‌اڵم كێشه‌یان له‌سه‌ره‌‪ ،‬كێشه‌كه‌ الیه‌نی‌‬ ‫عه‌ره‌ب‌و توركمانی‌ دروستیانكردوه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫به‌هیچ ش����ێوه‌یه‌ك ناتوانی����ن بێالیه‌ن بین‬ ‫ئه‌گه‌ر كێشه‌ له‌و ناوچانه‌دا هه‌بێت له‌نێوان‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ هه‌رێم‌و حكومه‌تی‌ عێراق‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا ئه‌مه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌رێككه‌وتنی‌‬ ‫ئێوه‌وه‌ نییه‌ له‌گه‌ڵ یه‌كێتی‌‌و پارتی‌؟‬

‫محه‌مه‌د تۆفیق‪ :‬به‌هیچ شێوه‌یه‌ك‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گۆڕان نه‌خش���� ‌ه‬ ‫رێگه‌ی‌ چاره‌سه‌ری‌ پێشكه‌ش به‌یه‌كێتی‌‌و‬ ‫پارتی‌ ك����رد‪ ،‬له‌به‌رامب����ه‌ر ئه‌مه‌دا چیتان‬ ‫ده‌سكه‌وت؟‬ ‫محه‌مه‌د تۆفیق‪ :‬ئێمه‌ هه‌مو به‌رنامه‌یه‌ك‬ ‫كه‌ ببێته‌ مای����ه‌ی‌ به‌هێزبونی‌ هه‌رێم به‌بێ‌‬ ‫به‌رامبه‌ر ده‌یكه‌ین‪ .‬هی����چ به‌رامبه‌رێكمان‬ ‫ناوێ����ت‪ ،‬چونكه‌ ئێمه‌ به‌المان����ه‌وه‌ گرنگه‌‬ ‫هه‌رێ����م به‌هێز بێت‪ ،‬المان گرنگ نییه‌ كێ‌‬ ‫له‌ده‌سه‌اڵتدایه‌‪ ،‬ئه‌و نه‌خشه‌رێگایه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫س����ه‌یری‌ بكه‌یت داوا له‌ده‌سه‌اڵتی‌ هه‌رێم‬ ‫ده‌كات ك����ه‌ چاكس����ازی‌ ب����كات‪ ،‬چونكه‌‬ ‫چاكس����از ‌ی ده‌بێت����ه‌ مای����ه‌ی‌ به‌هێزبونی‌‬ ‫هه‌رێ����م‪ ،‬بۆیه‌ ئێمه‌ واجبمان����ه‌ ئه‌و جۆره‌‬ ‫رێگاو شوێنانه‌ پیشانبده‌ین‪ .‬ئه‌وه‌ پێویست‬ ‫ناكات به‌ به‌رامبه‌ر بیكه‌ین‪ ،‬هه‌ركه‌س����ێك‬ ‫له‌ده‌س����ه‌اڵتدابێت ئێم����ه‌ پێیده‌ڵێی����ن كه‌‬ ‫هه‌رێم به‌م شێوه‌ی ‌ه به‌هێز ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬س����ه‌ردانی‌ رێكخه‌ری‌ گش����تی‌‬ ‫بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گ����ۆڕان ب����ۆ الی‌ پارێزگاری‌‬ ‫كه‌رك����وك چ په‌یوه‌ندییه‌كی‌ به‌رێككه‌وتنی‌‬ ‫حیزبییه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬له‌كاتێك����دا پارێزگاری‌‬ ‫كه‌رك����وك ئه‌ندام����ی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس����ی‌‬ ‫یه‌كێتییه‌؟‬ ‫محه‌مه‌د تۆفیق‪ :‬نه‌خێر هه‌ر كه‌س����ێك‬ ‫له‌كه‌ركوك بێ����ت به‌الی‌ ئێم����ه‌وه‌ گرنگه‌‬ ‫پشتیگیری‌ بكه‌ین‌و پارێزگاری‌ له‌كه‌ركوك‬ ‫بكه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كه‌واته‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌ش����ێوازی‌‬ ‫ئیشوكاری‌ پارێزگاری‌ كه‌ركوكه‌وه‌ نییه‌؟‬ ‫محه‌م����ه‌د تۆفیق‪ :‬ئێم����ه‌ پێمانوایه‌ د‪.‬‬ ‫نه‌جمه‌دی����ن س����ه‌ركه‌وتو بوه‌‪ ،‬دڵس����ۆزه‌‬ ‫له‌كاره‌كه‌ی����داو شایس����ته‌ی‌ ئه‌وه‌ی����ه‌ كه‌‬ ‫س����ه‌ردانی‌ بكه‌ین‌و بیبینین‌و پش����تگیری‌‬ ‫لێبكه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌و مه‌یدانه‌ی‌ كه‌ هه‌رێم‌و به‌غدا‬ ‫هێزی����ان لێكۆكردۆت����ه‌وه‌ دابه‌ش����بونێكی‌‬ ‫ناسروش����تی‌ به‌هێزی‌ پێشمه‌رگه‌وه‌ دیاره‌‪،‬‬ ‫جه‌بهه‌كان����ی‌ یه‌كێتی‌‌و پارت����ی‌ زۆر دورو‬ ‫جیاوازیی����ان پێ����وه‌ دی����اره‌‪ ،‬رای‌ تۆ له‌و‬ ‫باره‌یه‌وه‌ چییه‌؟‬ ‫محه‌مه‌د تۆفیق‪ :‬تائێس����تاش له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستاندا ده‌سه‌اڵت دو به‌شه‌‪ ،‬ئیدارات‬ ‫یه‌كی‌ نه‌گرتۆته‌وه‌‪ ،‬هێزی‌ پێش����مه‌رگه‌ش‬ ‫یه‌كینه‌گرتۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ب����ۆ ناكرێت هی����چ نه‌بێت له‌م‬ ‫كات����ه‌داو ل����ه‌و ناوچانه‌دا به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫تۆكم����ه‌و یه‌كگرت����و هێزی‌ پێش����مه‌رگه‌‬ ‫پیشانبده‌ن؟‬ ‫محه‌مه‌د تۆفیق‪ :‬ئه‌وه‌ گله‌یی ئێمه‌ش����ه‌‬ ‫لێیان‌و ده‌بێت له‌خۆیان بپرسن بۆچی‌ به‌و‬

‫►‬

‫"عێراق له‌بارودۆخێكی خراپدایه‌ به‌هه‌رێم ‌ی كوردستانیشه‌وه‌"‬ ‫ئێمه‌ هه‌مو به‌رنامه‌یه‌ك‬ ‫كه‌ ببێته‌ مایه‌ ‌ی‬ ‫به‌هێزبون ‌ی هه‌رێم به‌ب ‌ێ‬ ‫به‌رامبه‌ر ده‌یكه‌ین‪،‬‬ ‫چونك ‌ه به‌المانه‌و‌ه‬ ‫گرنگه‌ هه‌رێم به‌هێزبێت‪،‬‬ ‫به‌المانه‌و‌ه گرنگ نیی ‌ه‬ ‫ك ‌ێ له‌ده‌سه‌اڵتدایه‌‬

‫محه‌مه‌د تۆفیق ره‌حیم‬

‫شێوه‌یه‌ هه‌ڵسوكه‌وت ناكه‌ن؟‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬وه‌ك����و هۆكار چۆن س����ه‌یری‬ ‫ده‌كه‌ن؟‬ ‫محه‌مه‌د تۆفیق‪ :‬هۆكاره‌كه‌ دو ئیداره‌ییه‌‪،‬‬ ‫دو هێزی‌ پێش����مه‌رگه‌ هه‌یه‌‪ ،‬دو ئاسایش‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬دو ناوچه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆچونی‌ ئێ����و‌ه له‌باره‌ی‌ رۆڵی‌‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی‌ كورد له‌به‌غدا چۆنه‌؟‬ ‫محه‌م����ه‌د تۆفیق‪:‬نوێنه‌رایه‌ت����ی‌ ك����ورد‬ ‫له‌به‌غدا زۆر الوازه‌و نوێنه‌رایه‌تییه‌كه‌ ته‌نها‬ ‫پۆست‌و پله‌و پایه‌یه‌‪ ،‬هیچ ده‌سكه‌وتێكیان‬ ‫نه‌بوه‌ بۆ هه‌رێمی‌ كوردستان‪ ،‬به‌و شێوه‌و‬ ‫عه‌قڵییه‌ته‌ی‌ ئێس����تا پێموانیی����ه‌ بتوانن‬ ‫رۆڵیان هه‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬دۆخ����ی‌ ك����ورد له‌رۆژئ����اوای‌‬ ‫كوردستان‌و له‌سه‌روبه‌ندی‌ روخانی‌ رژێمی‌‬ ‫ئه‌سه‌د چۆن ده‌بینیت؟‬ ‫محه‌م����ه‌د تۆفیق‪ :‬گه‌وره‌تری����ن الیه‌نی‌‬ ‫كوردی‌ له‌س����وریا په‌یه‌ده‌یه‌‪ ،‬من سه‌یری‌‬ ‫ئه‌وه‌ ناكه‌م ئه‌مانه‌ رابردویان چی‌ بوه‌و چۆن‬ ‫دروستبون‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ به‌الی‌ ئێمه‌وه‌ گرنگه‌و‬ ‫ده‌بێت به‌الی‌ هه‌مو كوردێكه‌وه‌ گرنگبێت‪،‬‬ ‫ئه‌مانه‌ هێزێكی‌ كوردین كه‌ ئێستا زۆربه‌ی‌‬ ‫ناوچه‌كانیان له‌ژێر ده‌ستدایه‌‪ ،‬چۆن هاتۆته‌‬ ‫ژێر ده‌ستیان‌و چۆن ده‌ستیان به‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫ناوچان����ه‌دا گرتوه‌‪ ،‬گرن����گ نییه‌‪ ،‬گرنگ‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ رژێمی‌ ئه‌سه‌د له‌سوریا روخاو‬ ‫رۆی‌ (ئه‌ش����ڕوات‪ ...‬دره‌نگ‌و زو كه‌وتوه‌)‬ ‫ئ����ه‌و هێزه‌ بتوانێت ناوچ����ه‌ كوردییه‌كانی‌‬ ‫رۆژئاوای‌ كوردس����تان رێكبخ����ات‌و ببات‬ ‫به‌ڕێوه‌‪ ،‬نابێ����ت هیچ الیه‌نێك����ی‌ كوردی‌‬ ‫ده‌ستبخاته‌ كاروباری‌ ئه‌و ناوچانه‌و كێشه‌‬ ‫بۆ په‌یه‌ده‌ دروس����تبكات كه‌ نوێنه‌رایه‌تی‌‬ ‫كورد ده‌ك ‌هن‌و ناوچه‌ك����ه‌ ده‌به‌ن به‌ڕێوه‌‪،‬‬ ‫ئیت����ر توركی����ا داواده‌كات‪ ،‬ئێران‌و عێراق‬

‫داوا ده‌ك����ه‌ن هیچ گرنگ نییه‌ ده‌بێت ئه‌وه‌‬ ‫حه‌رام بكرێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێ����وه‌ وه‌ك بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫هی����چ په‌یوه‌ن����دی‌‌و هاوكارییه‌كتان له‌گه‌ڵ‬ ‫په‌ی����ه‌ده‌ هه‌ی����ه‌؟ یان كارت����ان كردوه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كه‌س ده‌ستوه‌رنه‌داته‌ كاروباریان؟‬ ‫محه‌مه‌د تۆفیق‪ :‬ئێمه‌ به‌هه‌مو الیه‌كمان‬ ‫وتوه‌ (ته‌نانه‌ت به‌الیه‌نه‌ ئیقلیمییه‌كانیشمان‬ ‫وت����وه‌) ئێمه‌ وه‌ك بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان دژی‌‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌بین كه‌ ده‌ستبخرێته‌ ناو كاروباری‌‬ ‫رۆژئاوای‌ كوردس����تان‪ ،‬ئیتر مه‌به‌سته‌كه‌‬ ‫به‌كارهێنانی‌ الیه‌نێك����ه‌ دژی‌ الیه‌نێكیتر‪،‬‬ ‫ی����ان بیانه‌وێت الیه‌نێ����ك له‌ناوبه‌رن‪ ،‬یان‬ ‫بیانه‌وێت الیه‌نێ����ك الوازكه‌ن‌و ده‌ریبكه‌ن‪،‬‬ ‫ئێمه‌ دژایه‌تی‌ خۆمانم����ان پێوتون‪ ،‬به‌ڵێ‌‬ ‫په‌ی����ه‌ده‌ ده‌بینی����ن‌و گفتوگۆی����ان له‌گه‌ڵ‌‬ ‫ده‌كه‌ی����ن‪ ،‬به‌اڵم هیچی����ان داوانه‌كردوه‌ تا‬ ‫ئێمه‌ بۆیان بكه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌بۆچون����ی‌ تۆ ئه‌و ناكۆكییه‌ی‌‬ ‫له‌نێوان په‌یه‌ده‌و س����وپای‌ ئ����ازاد هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ناكۆكییه‌كی‌ دروستكراوی‌ واڵتانی‌ ئیقلیمی‌‬ ‫نییه‌؟‬ ‫محه‌م����ه‌د تۆفی����ق‪ :‬بێگوم����ان واڵتانی‌‬ ‫ئیقلیمی‌ ده‌ستیان هه‌یه‌ له‌وه‌دا‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫پێیان ده‌وترێت س����وپای‌ ئازاد تائێس����تا‬ ‫به‌ش����ێوه‌ی‌ ئاشكراو رون باسی‌ مه‌سه‌له‌ی‌‬ ‫كوردی����ان نه‌ك����ردوه‌‪ ،‬باس����ی‌ ئه‌وه‌یان‬ ‫نه‌كردوه‌ كه‌ چیان پێییه‌ بۆ كوردس����تانی‌‬ ‫رۆژئاوا‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌و حه‌ساس����ییه‌ته‌ دروست‬ ‫ده‌بێت له‌نێوانیاندا‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬باس����ی‌ ئه‌وه‌ت كرد كه‌ به‌الته‌وه‌‬ ‫گرنگ نیی����ه‌ په‌یه‌ده‌ چۆن دروس����تبوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم تێڕوانینت له‌س����ه‌ر ئ����ه‌م ماوه‌یه‌ی‌‬ ‫كاركردنیان چییه‌؟‬ ‫محه‌م����ه‌د تۆفی����ق‪ :‬وه‌ك ده‌بیس����تین‬

‫س����ه‌ركه‌وتون له‌پڕكردنه‌وه‌ی‌ ئیداره‌كاندا‬ ‫ك����ه‌ له‌الیه‌ن حكومه‌تی‌ ئه‌س����ه‌ده‌وه‌ چۆڵ‬ ‫كراوه‌‪ ،‬توانیویانه‌ ئ����ه‌و ناوچانه‌ به‌هێمنی‌‬ ‫ببه‌ن به‌ڕێوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌ده‌ستێوه‌ردان‌و هاندانی‌ سوپای‌‬ ‫ئازاد دژی‌ په‌یه‌ده‌ پێتوایه‌ الیه‌نی‌ سیاسی‌‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستانیش تێوه‌گالبێت؟‬ ‫محه‌م����ه‌د تۆفی����ق‪ :‬مومكین����ه‌ الیه‌نی‌‬ ‫سیاسی‌ هه‌رێمی‌ كوردستانیش به‌شێوه‌یه‌ك‬ ‫له‌ش����ێوه‌كان تێوه‌گالبێت‪ ،‬ب����ه‌اڵم هه‌مو‬ ‫ئه‌مان����ه‌ به‌ئیعازی‌ توركیا ده‌كرێن‪ ،‬توركیا‬ ‫ده‌یه‌وێ����ت ئ����ه‌و ناوچانه‌ له‌ژێر ده‌س����تی‌‬ ‫په‌یه‌ده‌دا نه‌بن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆ داهاتو چاوه‌ڕوانی‌ چییده‌كه‌یت‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌؟‬ ‫محه‌م����ه‌د تۆفی����ق‪ :‬ئه‌مێنێته‌وه‌ س����ه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ رژێمی‌ س����وریا ك����ه‌ی‌ ده‌ڕوخێت‌و‬ ‫چۆن ده‌ڕوخێت؟ حكومه‌تی‌ دوای‌ به‌ش����ار‬ ‫ئه‌س����ه‌د چۆن داده‌مه‌زرێ����ت؟ ئه‌توانێت‬ ‫خ����ۆی‌ رێكبخاته‌وه‌؟ له‌ب����ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌بێت‬ ‫چ����اوه‌ڕێ‌ بكه‌ین بزانین له‌پ����اش روخان‬ ‫په‌یه‌ده‌و هێزه‌ كوردییه‌كانی‌ تری‌ رۆژئاوای‌‬ ‫كوردس����تان ده‌توانن هه‌ماهه‌نگییه‌كی‌ وا‬ ‫دروستبكه‌ن بتوانن ته‌رازوی‌ هێزی‌ خۆیان‬ ‫رابگ����رن به‌رامب����ه‌ر به‌حكومه‌تی‌ داهاتوی‌‬ ‫دیمه‌ش����ق؟ ئایا ده‌توانن رێگا له‌وه‌ بگرن‬ ‫له‌الیه‌ن واڵتانی‌ هه‌رێمییه‌وه‌ ده‌ستبخرێته‌‬ ‫كاروباریان؟ بۆ هه‌مو ئه‌مانه‌ ده‌بێت ئێستا‬ ‫په‌یه‌ده‌ به‌رنامه‌یه‌كی‌ رون‌و ئاشكرا بۆ خۆی‌‬ ‫دابنێ����ت‪ ،‬هه‌مو ئه‌و ئه‌گه‌رانه‌ لێكبداته‌وه‌و‬ ‫ته‌واو خۆی‌ ئاماده‌ بكات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬دانپێدانانی‌ ئه‌مه‌ریكا به‌سوپای‌‬ ‫ئ����ازاد‪ ،‬هیچ كێش����ه‌یه‌كی‌ هه‌یه‌ له‌س����ه‌ر‬ ‫په‌یه‌ده‌؟‬ ‫محه‌مه‌د تۆفیق‪ :‬ئه‌وان به‌ فه‌رمی‌ سوپای‌‬ ‫ئازاد ده‌ناس����ن‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ی‌ من ئاگاداربم‬ ‫هه‌وڵیانداوه‌ نوێنه‌رانی‌ حیزبه‌ كوردییه‌كانی‌‬ ‫رۆژئاوا به‌تایبه‌تی‌ په‌ی����ه‌ده‌ ببینن‪ .‬به‌اڵم‬ ‫گه‌یشتۆته‌ كوێ‌؟ ئاگادارنیم‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬تێڕوانین����ی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ كێش����ه‌ی‌ ك����ورد له‌باك����وری‌‬ ‫كوردستان چییه‌؟‬ ‫محه‌مه‌د تۆفیق‪ :‬له‌توركیا كێش����ه‌یه‌كی‌‬ ‫گه‌وره‌ هه‌یه‌ كه‌ كێش����ه‌ی‌ ك����ورده‌‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ هه‌م����و ش����ێوه‌یه‌كی‌ سیاس����ی‌‌و‬ ‫دیموكراس����یانه‌ین ب����ۆ چاره‌س����ه‌ری‌ ئه‌و‬ ‫كێش����ه‌یه‌‪ ،‬كوردانی‌ باكوری‌ كوردس����تان‬ ‫هه‌ر كارێكی‌ سیاس����ی‌‌و مه‌ده‌ن����ی‌ بگرنه‌‬ ‫ئه‌ستۆو ده‌س����تپێبكه‌ن ئێمه‌ پشتگیرییان‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬گه‌وره‌ترین كێشه‌ی‌ كورد ئێستا‬ ‫له‌توركیای����ه‌‪ ،‬ئێمه‌ له‌گ����ه‌ڵ ئه‌وه‌داین كه‌‬ ‫ده‌بێت ئه‌و كێشه‌یه‌ چاره‌سه‌ربكرێت‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )356‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/18‬‬

‫شه‌ڕ ‌ی كورد‪ ،‬مالیكی ده‌ڕوخێنێت یان به‌هێزی ده‌كات؟‬ ‫ئا‪ :‬محه‌مه‌د حسێن‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ گرژییه‌كانی نێوان‬ ‫به‌غدا‌و هه‌رێمی كوردستان په‌ره‌یسه‌ند‬ ‫بۆ سه‌نگه‌رگرتن‌و روبه‌روبونه‌وه‌ی‌‬ ‫سه‌ربازی‪ ،‬له‌ئێستادا دروشمی شاندی‬ ‫دانوستانكاری‌ هه‌رێم له‌به‌غدا بوه‌ته‌‬ ‫"یان ده‌بێـت نوری‌ مالیكی چاكسازی‬ ‫راسته‌قینه‌ ئه‌نجامبدات‪ ،‬یان ده‌بێت‬ ‫بگۆڕێت"‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ریشدا مالیكی‬ ‫به‌رده‌وامه‌ له‌ناردنی هێز بۆ ناوچه‌‬ ‫جێناكۆكه‌كان‌و له‌هه‌وڵی‌ گۆڕینی‬ ‫كێشه‌كاندایه‌ بۆ "ناكۆكی نه‌ته‌وه‌یی‌"‬ ‫به‌مه‌به‌ستی به‌هێزكردنی پێگه‌ی‌ خۆی‌‬ ‫له‌ناو عه‌ره‌به‌ سوننه‌كاندا‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌داواكاری‌ "گۆڕینی نور ‌‬ ‫ی‬ ‫مالیكی گه‌ر چاكس���ازی راس���ته‌قینه‌‬ ‫ئه‌نجام نه‌دات" ئه‌ندامی شاندی حیزبه‌‬ ‫كوردس���تانییه‌كان له‌به‌غ���دا "نه‌جیب‬ ‫باڵه‌ته‌یی‌" به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ ئێستا‬ ‫ئ���ه‌و داواكارییه‌ خراوه‌ته‌ به‌رده‌س���تی‬ ‫هاوپه‌یمانی نیش���تیمانی عێراقی‪ ،‬ئه‌م‬ ‫داوای���ه‌ ئه‌وه‌ن���ده‌ی‌ له‌كاردانه‌وه‌یه‌كی‬ ‫كاتی ده‌چێت به‌رامبه‌ر سیاسه‌ته‌كانی‬ ‫مالیك���ی‪ ،‬له‌پرۆژه‌ی���ه‌ك ناچێ���ت كه‌‬ ‫ئه‌نجام‌و ده‌ركه‌وته‌ چاوه‌ڕوانكراوه‌كانی‬ ‫له‌به‌رچاوگیرابێت‪ ،‬به‌تایبه‌تی پرسیاری‌‬ ‫"ئه‌وه‌ی‌ مالیكی به‌كێ ده‌گۆڕنه‌وه‌؟"‬ ‫ه���ه‌ر له‌مباره‌ی���ه‌وه‌‪ ،‬په‌رله‌مانتاری‌‬ ‫هاوپه‌یمانی كوردس���تانی‪ ،‬د‪ .‬مه‌حمود‬ ‫عوس���مان به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د گه‌ر‬ ‫پێش���تر رێككه‌وتن نه‌بێت له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫كه‌س���ه‌ی‌ ده‌بێته‌ جێگره‌وه‌ی‌ مالیكی‪،‬‬ ‫كێش���ه‌و گرفته‌كان���ی هه‌رێ���م‌و به‌غدا‬ ‫ه���ه‌ر وا ده‌مێننه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ كێش���ه‌ی‌‬ ‫ك���ورد له‌گه‌ڵ سیاس���ه‌تێكدایه‌ كه‌ "له‌‬ ‫ش���ۆڤێنییه‌تی عه‌ره‌به‌وه‌ سه‌رچاوه‌ی‌‬ ‫گرتوه‌" نه‌ك كه‌سایه‌تی مالیكی‪.‬‬ ‫به‌بۆچون���ی ئ���ه‌و‪ ،‬سیاس���ه‌تی‬ ‫"شۆڤێنییانه‌ی‌ عه‌ره‌ب" به‌رامبه‌ر كورد‬ ‫نه‌ك ه���ه‌ر الی‌ مالیك���ی‪ ،‬له‌ناو هه‌مو‬ ‫هێ���زو كوتله‌ سیاس���ییه‌كانی‌ عێراقدا‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی لیس���تی عێراقییه‌و‬ ‫پێكهاته‌كانی‪ ،‬له‌ئێستاشدا نوری‌ مالیكی‬ ‫به‌ئاش���كرا ئه‌م سیاسه‌ته‌ بۆ كاركردنه‌‬ ‫س���ه‌ر عاتیف���ه‌ی‌ عه‌ره‌ب���ی عێراقی‌و‬

‫كێشه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كورد له‌گه‌ڵ‬ ‫سیاسه‌تێكدایه‌ كه‌‬ ‫"له‌ شۆڤێنییه‌تی‬ ‫عه‌ره‌به‌وه‌‬ ‫سه‌رچاوه‌ی‌ گرتوه‌"‬ ‫نه‌ك كه‌سایه‌تی‬ ‫مالیكی‬

‫به‌هێزكردن���ی پێگه‌ی‌ جه‌ماوه‌ری‌ خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ناو شیعه‌‌و سوننه‌دا به‌كارده‌هێنێت‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ئ���ه‌م به‌ئامانجكردن���ه‌ی‌‬ ‫كه‌س���ایه‌تی نوری‌ مالیك���ی‪ ،‬ئه‌ندامی‬ ‫لیژن���ه‌ی‌ ئاس���ایش‌و به‌رگ���ری‌‬ ‫عێراق(هاوپه‌یمان���ی‬ ‫په‌رله‌مان���ی‬ ‫كوردستانی)‪،‬حه‌سه‌ن جیهاد به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند كه‌ مه‌سه‌له‌كه‌ كه‌سایه‌تی نوری‌‬ ‫مالیكی نییه‌‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ی‌ كه‌ په‌یوه‌ندی‬ ‫ب���ه‌و ده‌س���ه‌اڵت‌و به‌رپرس���یارێتییه‌‬ ‫ده‌ستورییه‌ فراوانه‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌ مالیكی‬ ‫له‌ده‌ستی خۆیدا چڕی كردۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫كوتله‌كه‌ی‌ مالیكی جگه‌ له‌وه‌ی‌ نزیكه‌ی‌‬ ‫‪ 90‬كورس���ی‌ هاوپه‌یمانی نیش���تمانی‬ ‫پێكدێنێ���ت‪ ،‬به‌ه���ۆی‌ روبه‌روبونه‌وه‌ی‌‬ ‫ك���ورد له‌ناوچه‌ جێناكۆك���ه‌كان ده‌یان‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ عێراقیی���ه‌و الیه‌نه‌كانی‬ ‫تریش���ی چووه‌ته‌ پاڵ‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ ئێستا‬ ‫مالیكی بوه‌ته‌ ئه‌و سه‌ركرده‌ "عه‌ره‌بییه‌‬ ‫نیشتمانییه‌"ی‌ بڕێكی زۆر هێزو الیه‌نه‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییه‌كانی عه‌ره‌بی عێراقی چاویان‬ ‫تێبڕیوه‌‌و ئومێده‌كانی خۆیانیان پیادا‬ ‫هه‌ڵواسیوه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ئه‌م به‌هێزبونه‌ی‌ مالیكیدا‬

‫مالیکی ئه‌م‬ ‫سیاسه‌ته‌ بۆ‬ ‫كاركردنه‌ سه‌ر‬ ‫عاتیفه‌ی‌ عه‌ره‌ب‌و‬ ‫به‌هێزكردنی‬ ‫پێگه‌ی‌ جه‌ماوه‌ری‌‬ ‫خۆی‌ له‌ناو‬ ‫شیعه‌‌و سوننه‌دا‬ ‫به‌كارده‌هێنێت‬

‫له‌به‌رامبه‌ر ئه‌م‬ ‫به‌هێزبونه‌ی‌‬ ‫مالیكیدا كورد‬ ‫دۆستی ستراتیجی‬ ‫نییه‌ له‌ناو عێراقدا‬

‫كورد دۆس���تی س���تراتیجی نییه‌ له‌ناو‬ ‫عێراقدا‪ ،‬ره‌وتی سه‌درو سه‌ركرده‌كانی‬ ‫لیستی عێراقییه‌ش كه‌ بۆ دژایه‌تی مالیكی‬ ‫ئێس���تا له‌گه‌ڵ كوردان‪ ،‬هه‌ڵوێستیان‬ ‫به‌رامب���ه‌ر كێش���ه‌ نیش���تمانییه‌كانی‬ ‫كورد‌و كه‌ركوك به‌تایبه‌تی زۆر جیاواز‬ ‫نییه‌ له‌هه‌ڵوێس���تی مالیكی‪ .‬به‌وته‌ی‌‬ ‫حه‌س���ه‌ن جیهاد‪" ،‬له‌ناو پێكهاته‌كانی‬ ‫هاوپه‌یمانی نیشتمانیدا (كه‌ زۆرینه‌ی‌‬ ‫په‌رله‌مان���ی عێراق���ن‌و هه‌م���و هێ���زه‌‬ ‫ش���یعییه‌كانی تێدا كۆبوه‌ته‌وه‌) ته‌نها‬ ‫ئه‌نجومه‌نی بااڵی‌ شۆڕش���ی ئیسالمی‪،‬‬ ‫به‌سه‌رۆكایه‌تی عه‌ممار حه‌كیم‪ ،‬به‌رونی‬ ‫الیه‌نگیری‌ كێشه‌ی‌ كورد ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌م ئه‌نجومه‌نه‌ له‌دوای���ن هه‌ڵبژاردنی‬ ‫په‌رله‌مانیدا قورس���اییه‌كه‌ی‌ كه‌مبوه‌وه‌‬ ‫بۆ كه‌متر له‌ ‪ 20‬كورسی‌و له‌ئێستاشدا‬ ‫هێزێك���ی ب���ێ كاریگ���ه‌ری‌ گۆڕه‌پانی‬ ‫سیاسی عێراقه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای‌ به‌رده‌وامی ئه‌م كێشانه‌‬ ‫هه‌وڵه‌ دیپلۆماسییه‌كانی كورد‪ ،‬به‌وته‌ی‌‬ ‫د‪.‬مه‌حم���ود عوس���مان‪ ،‬زۆر الوازه‌و‬ ‫ت���ا ئێس���تا نه‌توانراوه‌ دانوس���تاندنی‬ ‫راس���ته‌وخۆ ئه‌نجامبدرێ���ت له‌گ���ه‌ڵ‬

‫الیه‌ن���ی عێراقیدا‪،‬ئه‌و پێیوایه‌ "ده‌بێـت‬ ‫دانوس���تاندن ده‌زگایه‌كی نیشتمانی بۆ‬ ‫دابنرێت كه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی پیش���ه‌یی‌‬ ‫كارب���كات‌و راپۆرت‌و ئه‌رش���یفی خۆی‌‬ ‫هه‌بێت كه‌ تا ئێس���تا كورد شتی وای‬ ‫نییه‌"‪.‬‬ ‫چڕكردن���ه‌وه‌ی‌ كێش���ه‌كانی نێوان‬ ‫هه‌رێم‌و به‌غدا له‌كه‌س���ایه‌تی س���ه‌رۆك‬ ‫وه‌زیران���ی عێراقدا بۆ كورد ش���تێكی‬ ‫تازه‌ نییه‌‪ ،‬پێش���تر له‌گ���ه‌ڵ ئیبراهیم‬ ‫جه‌عفه‌ریدا هه‌مان سیناریۆ تاقیكرایه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم نه‌روخان���ی جه‌عفه‌ری‌ هیچی بۆ‬ ‫ك���ورد لێكه‌وت���ه‌وه‌‪ ،‬نه‌كۆتایی‌ هێنان‬ ‫به‌مالیكیش هیچ ئاسۆیه‌كی نوێی‌ تێدا‬ ‫به‌دیده‌كرێ���ت‪ ،‬چونكه‌ هه‌مو ئه‌و هێزو‬ ‫الیه‌نانه‌ی‌ تر ل���ه‌دژی‌ مالیكین‌و ئه‌مڕۆ‬ ‫له‌س���ه‌نگه‌ری‌ به‌رپرس���انی هه‌رێمدان‪،‬‬ ‫عێراقیی���ه‌‌و س���ه‌درییه‌كان به‌تایبه‌تی‪،‬‬ ‫به‌رامبه‌ر گرفته‌ نیشتمانییه‌كانی كورد‌و‬ ‫ناوچ���ه‌ جێناكۆكه‌كان سیاس���ه‌تێكی‬ ‫باشتر له‌مالیكیان نییه‌‪ ،‬ئه‌مه‌یش وای‌‬ ‫كردوه‌ ش���ه‌ڕی‌ كورد له‌گه‌ڵ مالیكی‌و‬ ‫دوای‌ مالیكی���ش ه���ه‌ر وه‌ك خ���ۆی‌‬ ‫ ‬ ‫نوری مالیكی‬ ‫بمێنێـته‌وه‌‪.‬‬

‫فۆتۆ‪:‬‬

‫‪PMO‬‬

‫پرۆژه‌یه‌ك ‌ی پێشنیاركراو بۆ چاره‌سه‌ر ‌ی ئه‌و كێشه‌یه‌ ‌ی كه‌وتوه‌ت ‌ه نێوان هه‌رێم‌و عێراق‬ ‫به‌هادین نوری‌‬ ‫ئه‌مه‌ پرۆژه‌یه‌كی‌ پێشنیاركراوه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫(به‌هادین نوری‌)یه‌وه‌ كه‌ قابیلی‌ لێدوان‌و‬ ‫گۆڕانكارییه‌ به‌مه‌به‌ستی‌ چاره‌سه‌رێكی‌‬ ‫ئاش����تییانه‌ی‌ ئه‌و كێش����ه‌یه‌ كه‌ ئه‌مڕۆ‬ ‫له‌نێ����وان ه����ه‌ردو حكومه‌ت����ی‌ عێراق‌و‬ ‫هه‌رێمدا به‌رپابوه‌‪.‬‬ ‫به‌ن����دی‌ یه‌ك����ه‌م‪ :‬ه����ه‌ردوال داوا‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌به‌رێت����ی‌ ئه‌مه‌ریكی‌ ده‌كه‌ن كه‌‬ ‫ل���� ‌ه (‪)2003‬دا عێراقی‌ له‌دیكتاتۆرییه‌تی‌‬ ‫س����ه‌دام رزگارك����ردو ئێس����تا ل����ه‌روی‌‬ ‫ئه‌خالقییه‌وه‌ به‌رپرس����یاره‌ له‌پاراستنی‌‬ ‫ئاش����تی‌‌و سه‌رخس����تنی‌ پ����رۆژه‌ی‌‬ ‫دیموكراتی����زه‌ له‌عێراقدا‪ ،‬نوێنه‌ری‌ خۆی‌‬ ‫بنێرێت ب����ۆ به‌ش����داری‌ له‌كۆمیته‌یه‌كی‌‬ ‫س����ێقۆڵی‌ كه‌ ئه‌ركی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫كێش����ه‌یه‌ له‌ئه‌س����تۆ بگرێ‌ به‌مه‌به‌ستی‌‬

‫دۆزینه‌وه‌ی‌ چاره‌س����ه‌رێكی‌ ئاشتییانه‌‪،‬‬ ‫دور له‌په‌نابردن به‌زه‌بر‌وزه‌نگ‪.‬‬ ‫به‌ندی‌ دوه‌م‪ :‬ه����ه‌ردوال پرۆتۆكۆڵێك‬ ‫ده‌به‌س����تن كه‌ له‌قۆناغی‌ راگواستنه‌وه‌دا‬ ‫پابه‌ندبن به‌چاره‌س����ه‌ری‌ ئاش����تییانه‌وه‌‬ ‫له‌رێگه‌ی‌ حیوار‌و دانوس����تانه‌وه‌‪ ،‬هه‌ردو‬ ‫په‌رله‌مانی‌ عێراق‌و هه‌رێم ئه‌م پرۆتۆكۆله‌‬ ‫واژو ده‌ك����ه‌ن‌و به‌ڕێوه‌به‌رێتی‌ ئه‌مه‌ریكی‌‬ ‫چاودێری‌ جێبه‌جێكردنی‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫به‌ندی‌ سێیه‌م‪ :‬هه‌ردوال خۆ دورده‌گرن‬ ‫له‌ه����ه‌ر كارێكی‌ ئیداری‌ یان س����ه‌ربازی‌‬ ‫یان یاس����ایی‌ كه‌ ببێته‌ هۆی‌ گۆڕانكاری‌‬ ‫له‌وه‌زع����ی‌ ئه‌م����رۆی‌ ناوچ����ه‌ كێش����ه‌‬ ‫له‌س����ه‌ره‌كاندا‪ ،‬به‌ده‌ر له‌وه‌ی‌ كۆمیته‌ی‌‬ ‫سێقۆڵی‌ بڕیاری‌ له‌سه‌ر ده‌دات‪.‬‬ ‫به‌ندی‌ چواره‌م‪ :‬كۆمیته‌ی‌ س����ێقۆڵی‌‬ ‫چه‌ند لیژنه‌یه‌كی‌ هاوب����ه‌ش پێكدێنێت‬ ‫كه‌ ده‌ستبه‌كاربن بۆ ره‌خساندنی‌ كه‌ش‌و‬

‫هه‌وایه‌ك����ی‌ له‌ب����ار له‌ناو جه‌م����اوه‌ردا‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌تیش له‌ن����او الوه‌كاندا‪ ،‬له‌رۆڵه‌ی‌‬ ‫هه‌م����و نه‌ته‌وه‌‌و تایه‌ف����ه‌‌و ئاینداره‌كان‪،‬‬ ‫له‌بواری‌ چاالكی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و رۆشنبیری‌‌و‬ ‫هونه‌ری����ی‌‌و وه‌رزش����ی‌‪ ،‬هه‌روه‌ها چه‌ند‬ ‫لیژنه‌ بۆ لێكۆڵینه‌وه‌ له‌سكااڵ‌و خروقاتی‌‬ ‫قانونی‌‌و شتی‌ له‌و بابه‌ته‌‪.‬‬ ‫به‌ن����دی‌ پێنج����ه‌م‪ :‬به‌هی����وای‌‬ ‫ی ناوچه‌ كێشه‌ له‌سه‌ره‌كان‬ ‫ته‌سككردنه‌وه‌ ‌‬ ‫كۆمیته‌ی‌ س����ێقۆڵێ‌ لێكۆڵینه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌ه����ه‌ر داخوازیی����ه‌ك كه‌‬ ‫یه‌كێك له‌و دو الیه‌نه‌ی‌ دی‌ پێشكه‌ش����ی‌‬ ‫ده‌كات بۆ لێكۆڵینه‌وه‌ ده‌رباره‌ی‌ ش����ار‬ ‫ی����ان ناوچه‌یه‌ك گوای����ه‌ به‌ڕونی‌ له‌فاڵن‬ ‫الیه‌نه‌‪ ،‬له‌م حاڵه‌ته‌دا لیژنه‌ی‌ سێقۆڵی‌‪،‬‬ ‫پاش لێكۆڵینه‌وه‌‪ ،‬ده‌توانێ‌ ئه‌و شوێنه‌‬ ‫بگێڕێته‌وه‌ بۆ س����ه‌ر الیه‌نی‌ خۆی‌ به‌بێ‌‬ ‫چاوه‌ڕوانی‌ چاره‌سه‌ری‌ كۆتایی‌‪.‬‬

‫به‌ندی‌ شه‌شه‌م‪ :‬له‌و ناوچه‌یه‌ بنیات ‌‬ ‫ی‬ ‫دانیش����توانی‌ ی����ان وه‌زع����ی‌ جوگرافی‌‬ ‫پێویس����تی‌ به‌س����ه‌رژمێریی‌ هه‌ی����ه‌ یان‬ ‫به‌لێكۆڵین����ه‌وه‌‌و ورده‌كاری‌ فراوانت����ر‬ ‫ده‌بێ‌ س����ه‌رژمێری‌ دانیش����توان‌و هه‌مو‬ ‫كارێكی‌ پێویست بكرێ‌ به‌سه‌رپه‌رشتی‌‬ ‫كۆمیت����ه‌ی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌كگرت����وه‌كان‌و‬ ‫س����ێقۆڵی‌‪ ،‬بۆ چاره‌س����ه‌ری‌ كێش����ه‌كه‌‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ راپرسی‌ ئازاد‌و خاوێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ندی‌ حه‌وته‌م‪ :‬مافی‌ ده‌نگدان نییه‌‬ ‫بۆ ئه‌و كه‌س����انه‌ی‌ زو س����ه‌دام هێناونی‌‬ ‫له‌ پرۆس����ه‌ی‌ ته‌عریبدا بۆ ناوچه‌ كێشه‌‬ ‫له‌سه‌ره‌كان‪.‬‬ ‫به‌ندی‌ هه‌ش����ته‌م‪ :‬ئه‌گه‌ر له‌م ساڵه‌دا‬ ‫ك����ه‌ له‌ب����ه‌رده‌م قۆناغ����ی‌ راگواس����تن‬ ‫م����اوه‌ (واته‌ له‌ده‌رچونی‌ ده‌س����توره‌وه‌‬ ‫ت����ا كۆتای����ی‌ ‪ )2013‬نه‌گه‌یش����تینه‌‬ ‫رێككه‌وتنێك بۆ چاره‌سه‌ری‌ ئاشتییانه‌ی‌‬

‫كێشه‌كه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ له‌‪ ،2014/1/2‬كۆمیته‌ی‌‬ ‫سێقۆڵی‌ به‌ئاماده‌بونی‌ نوێنه‌رێكی‌ ‪UN‬‬ ‫كۆده‌بنه‌وه‌‪ ،‬له‌ڕوانگ����ه‌ی‌ په‌یمانی‌ ‪UN‬‬ ‫به‌مافی‌ چاره‌نوس����ی‌ میلله‌تی‌ كورد‪ ،‬بۆ‬ ‫لێدوان‌و بڕیاردان له‌س����ه‌ر یه‌كێك له‌م ‪3‬‬ ‫خاڵه‌ی‌ خواره‌وه‌‪:‬‬ ‫أ‪ /‬چه‌س����پاندن‌و پیرۆزبای����ی‌ ئ����ه‌و‬ ‫پێكه‌وه‌ژیان����ه‌ فیدرالیی����ه‌ ك����ه‌ ئه‌مرۆ‬ ‫له‌نێواندای����ه‌ له‌چوارچێ����وه‌ی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫عێراقدا‪ ،‬تا هه‌ردووگه‌لی‌ عه‌ر‌هب‌و كورد‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ‌ هه‌مو كه‌مایه‌تیی����ه‌كان پێكه‌وه‌‬ ‫بژین‪ ،‬وه‌كو چه‌ند نه‌ت����ه‌وه‌ له‌ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫سویسریدا پێكه‌وه‌ ده‌ژین‪.‬‬ ‫ب‪ /‬پێكه‌وه‌ژی����ان له‌كیان����ی‌ عێراقی‌‬ ‫وه‌كو كۆنفیدرالیدا له‌س����ه‌ر بنه‌مایه‌كی‌‬ ‫دیموكراسییانه‌‪.‬‬ ‫ج‪ /‬جیابونه‌وه‌ی‌ میلله‌تی‌ كورد له‌عێراق‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ راپرسییه‌كی‌ ئازادو خاوێنه‌وه‌و‬

‫ی ده‌وڵه‌ت����ی‌ س����ه‌ربه‌خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫دامه‌زراندن���� ‌‬ ‫خۆی‌‪ ،‬وه‌كو باشوری‌ س����ودان‪ ،‬له‌گه‌ڵ‌‬ ‫پاراس����تنی‌ په‌یوه‌ندییه‌كی‌ ئاشتییانه‌‌و‬ ‫برایانه‌ له‌نێوان هه‌ردو میلله‌تی‌ عه‌ره‌ب‌و‬ ‫ك����ورددا‪ ،‬وه‌ك ئ����ه‌و په‌یوه‌ندیی����ه‌ی‌‬ ‫له‌نێوان چیك‌و س����لۆڤاكدا مایه‌وه‌ پاش‬ ‫جیابونه‌وه‌ی‌ سلۆڤاكیا له‌چیك‪.‬‬ ‫به‌ن����دی‌ نۆی����ه‌م‪ :‬ه����ه‌ر كام ل����ه‌م‬ ‫چاره‌س����ه‌رانه‌ی‌ س����ه‌ره‌وه‌ هه‌ڵبژێررێ‌‬ ‫ده‌بێ‌ مافی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ – رۆشنبیریی‌ –‬ ‫ئیداری‌ – تائیفه‌یی‌ – ئایینی‌ توركمان‌و‬ ‫كلدۆئاش����ور‌و هه‌مو كه‌مایه‌تییه‌كان الی‌‬ ‫هه‌ردوال پارێزراو بێت‪.‬‬ ‫به‌ندی‌ ده‌یه‌م‪ :‬ئه‌گه‌ر ئه‌م دو الیه‌نه‌ تا‬ ‫كۆتایی‌ ‪ 2014‬نه‌گه‌یشتنه‌ رێككه‌وتنێك‬ ‫له‌سه‌ر چاره‌س����ه‌ر ئه‌وكاته‌ مه‌سه‌له‌كه‌‬ ‫هه‌واڵ����ه‌ی‌ دادگای‌ عه‌دلی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‌و‬ ‫‪ UN‬ده‌كرێت بۆ بڕانه‌وه‌‪.‬‬

‫ئەنجومەنی تەندروستی رۆژئاوای کوردستان‪ :‬فریامان بکەون‬ ‫"هیوادارین بارزانی بەلێنەکانی جێبەجێ بکات"‬ ‫ئا‪ :‬شوان حەمە‬ ‫لەراگەینراوێکدا ئەنجومەنی‬ ‫تەندروستی رۆژئاوای کوردستان‬ ‫بەهەرسێ زمانی کوردی‌و عەرەبی‌و‬ ‫ئینگلیزی داوای یارمەتی بەپەلەی‬ ‫پێداویستی پزیشکی دەکات‪.‬‬ ‫لەراگەیەنراوەكەدا هاتوە" بەهۆی‬ ‫هەلومەرجی تایبەتی شەڕی ناوخۆو‬ ‫لەئاکامی سیاسەتی گەمارۆدان‌و‬ ‫ڕێگرتن لەالیەن دەسەاڵتدارانی‬ ‫سوریاوەو دەستێیوەردانی گروپە‬ ‫چەکدارەکان‪ ،‬بەشیك لەگەلی کورد‬ ‫ئاوارەی لەناوچەکانی جەزیرەو‬ ‫کوبانی‌و عەفرین " بون‪ .‬ئەنجومەنی‬

‫تەندروستی رۆژئاوای کوردستان کە‬ ‫لەسیازدە دکتۆر پێکهاتوە داوا دەکات‬ ‫هەرچی زوترە دەرمان‌و پێداویستییە‬ ‫پزیشکییەکانیان فریا بخەن‪.‬‬ ‫ل���ەو راگەیەنراوەدا ن���اوو جۆری ئەو‬ ‫دەرم���ان‌و پێداویس���تیانە هات���وە کە‬ ‫کوردانی رۆژئاوای کوردستان پێویستی‬ ‫زۆری���ان پێێیەت���ی‪ .‬ئەنجومەنەک���ە‬ ‫سوپاس���ی ئەو کەس‌و الیەنانە دەکات‬ ‫ک���ە بەڵێن���ی یارمەتیی���ان داوە بەاڵم‬ ‫تائێستا ئەو بەڵینانە جێبەجێ نەکراون‬ ‫" داواتان لێدەکەی���ن (بەڵێنەکانتان)‬ ‫بەشێوەیەکی خێرا جێبەجێبکەن"‬ ‫لەرۆژئ���اوای‬ ‫س���ەرچاوەیەک‬

‫کوردس���تان پاش ئەوەی بەڵگەنامەی‬ ‫پێداویس���تییە پزیشکییەکانی خستەرو‬ ‫بەئاوێنەی ڕاگەیاند‪ :‬لەس���ەر سنوری‬ ‫نێوان باش���ورو رۆژئاوای کوردس���تان‬ ‫رێگ���ە لەچونەناوەوەی پێداویس���تییە‬ ‫پزیش���کییەکان دەگیرێ���ت لەکاتێکدا‬ ‫کوردانی رۆژئ���اوا لەناوچەی جەزیرەو‬ ‫عەفری���ن‌و کوبانی‪ ،‬پێویس���تی زۆریان‬ ‫بەئامێرو پێداویستی پزیشکی هەیە‪.‬‬ ‫س���ەرچاوەکە وت���ی‪ :‬لەچەندی���ن‬ ‫کۆبونەوەدا س���ەرۆکی هەرێم ‌مەسعود‬ ‫بارزان���ی بەڵێن���ی ه���اوکاری کوردانی‬ ‫رۆژئ���اوای داوە‪" .‬هیواداری���ن کاک‬ ‫مەسعود بارزانی بەلێنەکانی جێبەجێ‬ ‫ ‬ ‫بازگەیەکی گەریال کوردەکان لەرۆژئاوای کوردستان‬ ‫بکات"‬

‫لەئینتەرنێتەوە‬

‫کوردستانی‬

‫)‪ )356‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/18‬‬

‫‪5‬‬

‫ئوفرا بێنگیۆ لەسەنتەری موشی دایانی ئیسرائیلی‪:‬‬

‫گەندەڵی رێگرە‬ ‫لەدروستبونی دەوڵەتی کوردی‬ ‫ئا‪ :‬شوان حەمە‪ .‬ئۆسلۆ‬ ‫"ئوفرا بێنگیۆ" پرۆفیسۆر لەسەنتەری‬ ‫موشی دایان بۆ لێکۆڵێنەوەکانی‬ ‫خۆرهەاڵتی ناوەڕاست‌و شارەزا‬ ‫لەپرسی کورد‪ ،‬لەم دیدارەدا تیشک‬ ‫دەخاتە سەر پرسی دروستبونی‬ ‫ڕێکارو رێگرییەکانی دروستبونی‬ ‫دەوڵەتی کوردی‌و ده‌ڵێت "بیرۆکەی‬ ‫کوردستانی گەورە کە هەمو کورد‬ ‫لەهەمو پارچەکان بەیەکەوەو‬ ‫لەیەککاتدا ببنە دەوڵەت بیرۆکەیەکی‬ ‫ریالیستی (واقیعی) نییە"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬لەوتارێک���دا لەڕۆژنام���ەی‬ ‫هائەرێتزی ئیس���رائیلی ک���ە بەزمانی‬ ‫ئینگلیزی باڵودەکرێت���ەوە‪ ،‬بابەتێکت‬ ‫وروژاندوە سەبارەت بەدوفاقی کۆمەڵگەی‬ ‫نێودەوڵەت���ی‪ .‬وتارەکەی ت���ۆ بەناوی‬ ‫"بۆچی بەڵ���ێ بۆ فەلەس���تینییەکان‪،‬‬ ‫نەخێ���ر بۆ ک���ورد؟" لەوێ���دا ڕەخنە‬ ‫لەکۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دەگریت‌و داوا‬ ‫دەکەیت کار بۆ دروستکردنی دەوڵەتی‬ ‫کوردی بکرێت‪ .‬پێتوایە لەدەرەوەو بێ‬ ‫کارکردنی کورد خ���ۆی‪ ،‬دەوڵەتێک بۆ‬ ‫کورد دروست بکرێت؟‬ ‫ئوف���را بێنگیۆ‪ :‬من لەو وتارەدا وەک‬ ‫خۆت وتت باس���ی دوفاقی کۆمەڵگەی‬ ‫نێوەدەولەتی���م ک���ردوە‪ ،‬کەوات���ە‬ ‫مەبەستەکەم گەیشتوە‪ .‬پرسیارەکەی‬ ‫من بەس���ادەیی بەم ش���ێوەیەیە (ئایا‬ ‫ی فەلەس���تینییەکان لەم���اوەی‬ ‫بۆچ��� ‌‬ ‫بیست‌و چوار کاتژمێردا ببنە دەوڵەت‌و‬ ‫‌یەکێ���ک لەکورس���ییەکانی نەت���ەوە‬ ‫یەکگرتوەکانی���ان پێبدرێت‪ ،‬بەاڵم بۆ‬ ‫کەس باس���ی کورد ن���اکات؟ ئەمەیە‬ ‫دوفاق���ی کۆمەڵگ���ەی نێودەوڵەت���ی‪.‬‬ ‫لەئێس���تادا هەرێمی کوردستان هەیەو‬ ‫کورد لەس���وریا پێگەو هێ���زی هەیە‪.‬‬ ‫دۆخی ک���ورد لەتورکی���ا هەرگیز لەدە‬ ‫س���اڵ لەمەوبەر ناچێت‪ .‬ئێستا پێگەی‬ ‫کورد لەخۆرهەاڵتی ناوەڕاست گۆڕاوەو‬ ‫ڕو لەبەهێزبونە‪ ،‬پێوس���تە ئەم پێگەیە‬ ‫ببینرێت‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬باش���ە کورد لەناوخۆدا کاری‬ ‫کردوە بۆ دەوڵەتی چاوەڕوانکراو‪ ،‬یان‬ ‫بەب���ڕوای تۆ پێویس���تە چی بکرێت بۆ‬ ‫گەیشتن بەو ئامانجە؟‬ ‫ئوفرا بێنگیۆ‪ :‬پێوس���تە کار لەسەر‬ ‫بەلۆبیکردنی کورد بکرێت‪ ،‬ش���ەوو ڕۆژ‬ ‫کاربک���ەن‪ ،‬بەواڵتانی دونیادا بگەڕێن‪،‬‬ ‫باس���ی مێژوو خەبات‌و قوربانی خۆتان‬ ‫بکەن‪ .‬خاوه‌نداریەت���ی لەمافی خۆتان‬ ‫بکەن‪ ،‬نیشانی بدەن کە ئێوە هێزێکی‬ ‫جی���اواز‌و دیموکراتخوازن لەخۆرهەالتی‬ ‫ناوەڕاستدا‪ ،‬جیاوازن لەمالیکی‌و بەشار‬ ‫ئەس���ەدو ئەردۆگان‪ .‬ئام���ادەن لەگەڵ‬ ‫هێڵ���ە س���ەرەکییەکانی کۆمەڵگ���ەی‬ ‫نێودەولەتی بگونجێن‌و ببنە ش���ەریک‪.‬‬ ‫ی ئ���ەو کارە ناکەن؟‬ ‫ئایا ئێ���وە بۆچ ‌‬

‫مەرجێکی‬ ‫بنەڕەتی بۆ‬ ‫گەیشتن‬ ‫بەدەوڵەت‬ ‫بریتییە‬ ‫لەهێزی ناوخۆ‪،‬‬ ‫هێزی ناوخۆ‪،‬‬ ‫هێزی ناوخۆ‬

‫ئوفرا بێنگیۆ‬ ‫گٶڕانکارییەکانی خۆرهەاڵتی ناوەڕاست‬ ‫ئ���ەو پێوس���تییەی دروس���تکردوە کە‬ ‫ئێ���وە بەجیهاندا باڵوببن���ەوەو کار بۆ‬ ‫دروستکردنی دەوڵەتی خۆتان بکەن‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬مەبەستت لە>ئێمە" کوردانی‬ ‫هەرێم���ی کوردس���تانە بەتایبەت‪ ،‬یان‬ ‫کورد لەپارچەکانی تریش؟‬ ‫ئوف���را بێنگی���ۆ‪ :‬مەبەس���تم ئێوەیە‬ ‫لەهەرێمی کوردس���تان‪ .‬ب���ا پێتبڵێم‪،‬‬ ‫بیرۆکەی کوردس���تانی گەورە کە هەمو‬ ‫ک���ورد لەهەمو پارچ���ەکان بەیەکەوەو‬ ‫لەیەککات���دا ببنە دەوڵەت بیرۆکەیەکی‬ ‫ریالیس���تی (واقیع���ی) نییە‪ .‬ئێس���تا‬ ‫دەرفەتە هەرێمی کوردستان هەڵمەتی‬ ‫دیپلوماس���ییانەی خۆی دەستپێبکات‪.‬‬ ‫هەرکات ئێ���وە لەعێ���راق جیابونەوەو‬ ‫بون���ە دەوڵەت‪ ،‬ئ���ەوکات فراوانکردنی‬ ‫دەوڵەتەک���ە ب���ەڕوی پارچەکانی تری‬ ‫کوردستاندا کارێکی گران نابێت‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬لەس���ەر ئاس���تی ش���ەقامی‬ ‫کوردیدا هاوسۆزییەک‪ ،‬یان خواستێک‬ ‫ب���ۆ کەڵکوەرگرت���ن لەئەزمون���ی‬ ‫جولەک���ەکان هەی���ە ب���ەوەی ک���ورد‬

‫پێویستە لەئیس���رائیلییەکان فێرببێت‌‪.‬‬ ‫بۆ ئەو مەبەس���تەش پێویستە ئاشتی‌و‬ ‫پێکەوە ژیانی ناوخۆ‌و پرس���ە ئازادی‌و‬ ‫دیموکراتیی���ەکان یەکالبکاتەوەو ببێتە‬ ‫کۆمەڵگەیەکی دام���ەزراوی دیموکرات‪.‬‬ ‫ت���ا چەن���د ئ���ەم بۆچونە بەدروس���ت‬ ‫دەزانیت؟‬ ‫ئوف���را بێنگیۆ‪ :‬با ش���تێکت پێبڵێم‪،‬‬ ‫ئەگەر ب���ەراوردی ئێمە وەک جولەکەو‬ ‫ئێ���وە وەک ک���ورد بکەی���ن‪ ،‬دەبینم‬ ‫هەلومەرجەکان���ی ئێ���وە زۆر لەبارترە‬ ‫وەک لەئێم���ەی پێش دەوڵەت‪ .‬چونکە‬ ‫ئێ���وە لەس���ەر زەوی خۆت���ان ئەژین‬ ‫بەاڵم ئێمە دو هەزارس���اڵ ئاوارە بوین‪.‬‬ ‫وێنەکە لەکەشتییەک دەچێت هەموانی‬ ‫تێ���دا بێت‪ ،‬لێ���رەدا کورد پێویس���تی‬ ‫بەپەنجەرەیەک���ە لەکەش���تییەکەوەو‬ ‫بڕوانێتە وش���کانی‪ .‬بڕوای تەواوم هەیە‬ ‫کە کورد ئ���ەو پەنجەرەیەی هەیە‪ .‬تۆ‬ ‫چۆن دەتوانیت خەیاڵ‌و دیدو بیرۆکەت‬ ‫هەبێت تا لەکەش���تییەکە جیاببیتەوە؟‬ ‫چۆن پەنجەرەکە دەکەیتە دەروازەیەک‬ ‫بۆ گەیش���تن بەوش���کانی‌و ئاسودەیی‪.‬‬

‫ئەمەش س���تراتیج‌و ئی���رادەی گۆڕان‌و‬ ‫ئیرادەی گەلی پێویستە‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬باست لەهەرێمی کوردستان‬ ‫ک���رد‪ ،‬ئایا تۆ ئاگاداری دۆخی ناوخۆی‬ ‫گیروگرفتەکانی���ت؟‬ ‫هەرێمەک���ەو‬ ‫لەپرس���یاری یەکەممدا پرسیم دەوڵەت‬ ‫لەدەرەوە دروست دەبێت یا لەناوەوە؟‬ ‫ئوفرا بێنگیۆ‪ :‬بەڵێ ئاگاداری هەرێمی‬ ‫کوردس���تانم‪ ،‬لەوەاڵمێک���ی پێش���ودا‬ ‫باس���مکرد کە لەئاستی دەرەوەدا ئێوە‬ ‫پێویس���تیتان بەهەڵمەتیێکی گەورەی‬ ‫دیپلوماس���ی جیهانی هەیە‪ .‬لەئاستی‬ ‫ناوخ���ۆدا‪ ،‬گرنگترین هەن���گاو بۆ ئێوە‬ ‫نەهێش���تنی گەندەڵییە‪( .‬لەپەنجەرەی‬ ‫ژورەکەوە پەنجە بۆ باخەکەی دەرەوە‬ ‫ڕادەکێشێت) ئەو دارە دەبینیت؟ کاتێک‬ ‫کرم ل���ه‌و دارە دەدات بنکۆڵی دەکات‪،‬‬ ‫رۆح���ی دارەکە دەخ���وات‪ ،‬دواجاریش‬ ‫دارەکە کلۆردەبێت‌و بەبایەکی دەکەوێتە‬ ‫س���ەرزەوی‪ .‬مەبەستی من ئەوەیە بڵێم‬ ‫کە گەندەڵ���ی کرمەکەی���ەو دارەکەش‬ ‫پێگە دەوڵەتییەکەی���ە‪ .‬بیرۆکەکە بەم‬ ‫شێوەیەیە‪ :‬ماڵێ خۆتان پاکبکەنەوەو‬ ‫بچن���ە دەرەوە بۆ کارکردن‪ .‬بۆ ئەوەی‬ ‫رونتر وەاڵمی پرس���یارەکەت بدەمەوە‬ ‫مەرجێک���ی بنەڕەت���ی ب���ۆ گەیش���تن‬ ‫بەدەوڵ���ەت بریتییە لەهێ���زی ناوخۆ‪،‬‬ ‫هێزی ناوخۆ‪ ،‬هێزی ناوخۆ‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬دۆخی ئێستای کوردو مالیکی‬ ‫چۆن دەبینیت؟‬ ‫ئوف���را بێنگی���ۆ‪ :‬مالیک���ی هەمان‬ ‫کاری س���ەدام حس���ێن دەکات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەشێوەیەکی ناشیرینتر‪ .‬چونکە کورد‬ ‫نەبوای���ە مالیک���ی نەدەبوە س���ەرۆک‬ ‫وەزی���ران‪ ،‬ب���ەاڵم کاتێ���ک گەیش���تە‬ ‫دەسەاڵت لەبەڵێنەکانی خۆی پەشیمان‬ ‫ب���وەوە‪ .‬با ئەوەش بڵێم کە بۆ کورد‪،‬‬ ‫مالیک���ی‌و ئ���ەردۆگان وەک یەک���ن‌و‬ ‫جیاوازیی���ان نیی���ە‪ .‬کورد پێویس���تی‬ ‫بەئاشتییە نەک بەشەڕ‪ .‬پێویستە کورد‬ ‫پەیوەندییەکانی خۆی لەگەڵ س���وننەو‬ ‫ش���یعەدا بەباشی‌و هاوسەنگ ڕابگرێت‪.‬‬ ‫کێش���ەی کورد کێشەی دین‌و مەزهەب‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵکو کێشەی نەتەوەیە‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬ت���ۆ جەخت لەس���ەر ئەوە‬ ‫دەکەیتەوە کە هێ���زی ناوخۆ مەرجە‪،‬‬ ‫لەو پەیوەندەدا چ���ۆن لەمیدیای ئازاد‬ ‫لەهەرێم���ی کوردس���تان دەڕوانی���ت؟‬ ‫ئوف���را بێنگیۆ‪ :‬تا رادەی���ەک ئاگاداری‬ ‫ئ���ەو دۆخ���ەم‪ ،‬دەزانم ک���ە تەنانەت‬ ‫رۆژنامەنوس���یش لەهەرێمی کوردستان‬ ‫ک���وژراوە‪ .‬ئەمەوێ بڵێم ک���ە میدیای‬ ‫ئازاد هێزی راستکردنەوەی کەموکوڕی‌و‬ ‫هەڵەکانی دەسەاڵتە‪ .‬هەر دەسەاڵتێک‬ ‫گ���وێ لەمیدیای ئازاد نەگرێ‪ ،‬ئایندەی‬ ‫نییە‪ .‬تەنانەت لەسەر ئاستی کۆمەڵگای‬ ‫نێوەدەوڵەتیش‪ ،‬میدیای ئازاد ئەو وێنە‬ ‫ناوخۆییەیە کە لەدەرەوە دەبینرێت‪.‬‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫"بارزان ‌ی چاوه‌ڕوان ‌ی رو‌خانی رژێمی‌ ئه‌سه‌ده‬ ‫‌بۆ ئه‌وه‌ ‌ی ده‌وڵه‌ت ‌ی كوردی‌ رابگه‌هێنێت"‬

‫ده‌یڤد هێرست‬

‫ناوه‌ڕاس���ت به‌هۆی‌ ئ���ه‌و گۆڕانكارییه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫گه‌وران���ه‌ی‌ پیبس���دا تێده‌په‌ڕێ���ت‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ كورددای���ه‌‪ ،‬ئ���ه‌و‬ ‫نوسه‌ر‌و رۆژنامه‌نووسی‌ ناوداری‌‬ ‫به‌ریتانی‌ "ده‌یڤد هێرست" ئاماژه‌ به‌وه‌ له‌وتاره‌كه‌ی���دا ده‌پرس���ێت‪ :‬ئایا كورد‬ ‫سوودمەند دەبێت لەبەهاری عەرەبی‌و‬ ‫ده‌كات كه‌ كوردستان ته‌نها یه‌ك‬ ‫دەتوان���ن بارودۆخ���ی ناوچەك���ە كە‬ ‫هه‌نگاو دووره‌ له‌ڕاگه‌یاندنی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫لەبەرژەوەن���دی ئەواندایە بەكاربهێنن‌و‬ ‫تایبه‌ت به‌خۆی‌‌و ده‌ڵێت "سەرۆكی‬ ‫هەرێمی كوردستان چاوەڕوانی هێرشی دەوڵەت���ی س���ەربەخۆی خۆی���ان‬ ‫ئەمریكایە بۆ سەر ئێران یان رووخانی رابگەیەنن؟‬ ‫نوس���ه‌ر ب���اس ل���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌‬ ‫رژێمی بەشار ئەسەده‌ لە سوریا‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەوەی دەوڵەتی كوردی رابگەیەنێت"‪ .‬كورده‌كانی‌ عێراق هه‌ن���گاو به‌هه‌نگاو‬ ‫خه‌ریگن ل���ه‌و ئامانجه‌ نزیك ده‌بنه‌وه‌‌و‬ ‫ی هه‌موو هه‌وڵێكیش���یان ل���ه‌و پێناوه‌دا‬ ‫هێرس���ت له‌دوا وتاری���دا له‌ژێر ناو ‌‬ ‫"به‌ه���اری‌ عه‌ره‌بی‌‌و پازی���ان قه‌یرانه‌" خس���تووه‌ته‌ گه‌ڕ‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت خه‌ریكه‌‬ ‫پێیوایه‌ بارودۆخی‌ ناوچه‌ی‌ رۆژهه‌اڵتی‌ ده‌س���ه‌اڵتدارانی‌ به‌غداش دێنه‌ س���ه‌ر‬

‫ئه‌و باوه‌ڕه‌ی‌ كه‌ پێویس���ته‌ خۆیان بۆ‬ ‫پێش���هات‌و گۆڕانكارییه‌ك���ی‌ به‌وجۆره‌‬ ‫ئاماده‌ بكه‌ن‪.‬‬ ‫ده‌یڤد هێرست كه‌ رۆژنامه‌نووسێكی‌‬ ‫ئ���اگادارو له‌نزیك���ه‌وه‌ چاودێری���ی‌‬ ‫رووداوه‌كان���ی‌ ‪ 40‬س���اڵی‌ راب���ردووی‌‬ ‫رۆژهه‌اڵت���ه‌ ناوه‌ڕاس���ته‌‌و له‌چه‌ندی���ن‬ ‫رۆژنام���ه‌ی‌ به‌ناوبانگ���ی‌‌و به‌ریتان���ی‌‌و‬ ‫ئه‌مه‌ریكیدا كاری‌ كردووه‌‪ ،‬له‌وتاره‌كه‌یدا‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫"بارزانی‌ سەرۆكی هەرێمی كوردستان‬ ‫چاوەڕوانی هێرشی ئەمریكایە بۆ سەر‬ ‫ئێ���ران ی���ان رووخانی رژێمی بەش���ار‬ ‫ئەسەده‌ لە سوریا‪ ،‬بۆئەوەی دەوڵەتی‬ ‫كوردی رابگەیەنێت"‪.‬‬

‫به‌ختیار عه‌لی ده‌ینوسێت‬

‫جوانییەکانی ناڕێکی‬ ‫«‪»1‬‬ ‫دەرهێن���ەرو فیلمس���ازی ئینگلیزی‬ ‫«گرینوەی پێت���ەر» دەڵێت «هەموو‬ ‫چاالکییەک���ی هونەری���ی‪ ،‬ب���ەو نیازە‬ ‫کاردەکات ڕێکخس���تنێک بخات���ە نێو‬ ‫ف���ەوزاو ناڕێکییەوە»‪ .‬ئ���ەم وتەیەی‬ ‫گرین���وەی کە بەبڕوای م���ن بۆچوونی‬ ‫گەلێک هونەرمەندو ڕەخنەگری دیکەشە‪،‬‬ ‫تاڕادەیەک ناکۆکە لەگەڵ بۆچوونێکی‬ ‫ئەنش���تایندا کاتێک دەربارەی بلیمەتی‬ ‫دەڵێ���ت «بلیمەتی کەمجار ڕێکوپێکە‪،‬‬ ‫ڕێکوپێکی���ش کەمج���ار بلیمەتانەیە»‬ ‫یان ئ���ەوەی دەڵێت «تەنیا گەمژەکان‬ ‫پێویستیان بەڕێکوپێکییە‪ ،‬بلیمەتەکان‬ ‫ئەوان���ەن کە هێزیان بەس���ەر ناڕێکیدا‬ ‫دەشکێت» یان بۆچوونە بەناوبانگەکەی‬ ‫نیتش���ە «مرۆڤ دەبێت ناڕێکی لەناو‬ ‫خۆیدا هەڵگرتبێت»‪.‬‬ ‫ئەم ملمالنێیە لەنێوان رێکی‌و ناڕێکیدا‬ ‫هەمیش���ەییە‪ .‬هەندێک هون���ەر وەک‬ ‫ڕێکخس���تنی نارێکی دەبینن‌و هەندێک‬ ‫وەک ناڕێککردنی ڕێکخس���تن‪ .‬هەندێک‬ ‫وەک ش���کاندنی فەوزاو هەندێک وەک‬ ‫دروس���تکردنی‪ .‬هەردوو بۆچوونەکەش‬ ‫ڕەنگدان���ەوەی تایبەتی���ان لەمێژووی‬ ‫سیاس���ەت‌و هونەردا هەیە‪ .‬لەڕاستیدا‬ ‫من خواستێکم نییە لێرەدا قسە لەسەر‬ ‫دیالەکتیکی سیس���تم‌و دژەکەی بکەم‬ ‫وەک لەمێ���ژووی هون���ەردا دەیبینین‪،‬‬ ‫بەڵکو قس���ەیەک لەس���ەر پەیوەندی‬ ‫ڕێکی‌و ناڕێکی دەکەم لەکۆمەڵگایەکی‬ ‫وەک ئێمەدا‪ .‬ئەوەی بۆ من گرنگە ئایا‬ ‫پرس���ی رێکی‌و ناڕێکی‪ ،‬ئایا پەیوەندی‬ ‫ڕێکخستن‌و سیستمڕێژی لەگەڵ فەوزادا‬ ‫لەچ���اوی ئێمەدا چیی���ە‪ ،‬ئایا مرۆڤی‬ ‫ئێمە تا چەند ئەو ف���ەوزا پۆزەتیڤەی‬ ‫لەخۆی���دا هەڵگرت���ووە کە نیتش���ەو‬ ‫ئەنشتاین باسیدەکەن‪.‬‬ ‫س���اڵی پار کە لەحەڤدەی شوباتدا‬ ‫هەندێک کۆڕم لەسەر خۆپیشاندانەکان‬ ‫پێشکەش���کرد‪ ،‬لەگ���ەڵ هەندێک لەو‬ ‫ئەکادیمیس���تانەی لەهۆڵەکەدا بوون‪،‬‬ ‫جیاوازیی���ەک دروس���تبوو ک���ە ڕەنگە‬ ‫نیش���انەی جی���اوازی بیرکردن���ەوەو‬ ‫تێڕوانین���ەکان بێ���ت‪ .‬م���ن ڕام وابوو‬ ‫کە ئێمە لەناو سیس���تمێکی داخراودا‬ ‫دەژین‪ ،‬سیستمێک کە ڕێگا بەناڕێکی‌و‬ ‫ئانارشییەت‌و تێکدان نادات‪ ،‬لەکاتێکدا‬ ‫زیادکردنی هەناس���ەیەکی ئانارش���ی‪،‬‬ ‫پێداگرتن لەسەر ساتەوەختێکی ناڕێکی‬ ‫مەرجێک���ی گرنگە بۆ ئەوەی ش���تێکی‬ ‫نوێ لەدایکبێ���ت‪ .‬هەندێک لەو هاوڕێ‬ ‫ئەکادیمیان���ە «کە بەبڕوای من عەقڵی‬ ‫ئەکادیم���ی زۆرب���ەی کات عەقڵێک���ی‬ ‫تاکڕەهەن���دو بەس���تراوەیە» پێی���ان‬ ‫واب���وو ئێمە لەف���ەوزادا دەژین‌و گرنگ‬ ‫ڕێکخس���تنە‪ .‬لەراس���تیدا ناکۆکییەکە‬ ‫ناکۆکییەکی قووڵترە لەوەی س���ەرەتا‬ ‫وەک ناکۆک���ی زمانەوانی لەنێوان دوو‬ ‫چەمک���دا دەردەکەوێ���ت‪ ،‬ناکۆکییەکە‬ ‫لەنێ���وان دوو عەقڵییەتدایە‪ ،‬یەکێکیان‬ ‫دەیەوێت سیس���تم زیات���ر ڕێکبخات‪،‬‬ ‫لەگەڵ عەقڵێکدا کە دەبینێت سیس���تم‬ ‫خزاوەتە هەموو جێگایەک‌و جەبرەکانی‬ ‫خ���ۆی بەس���ەر زم���ان‌و تێڕوانی���ن‌و‬ ‫بیرکردنەوەدا سەپاندووەو ژیانی ئێمە‬ ‫پێویس���تی بەروانگەی نوێ هەیە‪ ،‬کە‬ ‫هەڵب���ەت ئەوەش بەبێ تێکش���کاندنی‬ ‫زۆر لەتاب���ۆو حەرامەکان���ی سیس���تم‬ ‫نایەت���ەدی‪ .‬وا هەس���تدەکەم لەدوای‬ ‫حەڤدەی ش���وباتەوە ئ���ەو جیاوازییە‬ ‫بچوکەی ناو هۆڵەکە الیەنی کەم بۆ من‬ ‫گەورەتر ب���ووە‪ ،‬بووە بەناکۆکی نێوان‬ ‫دوو تێڕوان���ی جی���اواز‪ ،‬تێڕوانینێکی‬ ‫سیس���تماتیکی عەقاڵنی ک���ە پێیوایە‬ ‫لەرێگای ڕیفۆرم‌و رێکخس���تنی زیاترو‬ ‫سیستماتیزەکردنی زیاترەوە دەتوانێت‬ ‫دونیای ئێم���ە بەهێزترو چاکتر بکات‪،‬‬ ‫لەگەڵ تێڕوانینێکی دیکەدا کە من بڕوام‬ ‫پێیەتی ئەوەیە کە ژیانی ئێمە تاس���ەر‬ ‫ئێسقان گیرۆدەی قاڵبەکانی تێفکرینە‪،‬‬ ‫تێڕوانینمان بۆ شتەکان بۆ سیاسەت‪،‬‬ ‫بۆ هون���ەر‪ ،‬بۆ ئەخ�ل�اق لەقاڵبەکانی‬ ‫خۆیاندا خن���کاون‪ ،‬بەجۆرێک گووتاری‬ ‫سیستم‌و دژە سیستەم بووە بەیەکێک‪،‬‬ ‫گووتاری ئەخالقی باوو ئەخالقی دژەباو‬ ‫بووە بەیەکێک‪ ،‬گووتاری شۆڕش���گێڕو‬ ‫دەس���ەاڵت بووە بەیەکێ���ک‪ ،‬گووتاری‬ ‫دینی‌و دژەدینی بوون بەهەڵگری یەک‬ ‫مۆرال‌و یەک جەوهەر‪ .‬کۆمەڵگای ئێمە‬ ‫لەنێوان بۆچوون‌و دژەکەیدا هەمیش���ە‬ ‫هەم���ان ش���ت بەرهەمدەهێنێت���ەوەو‬ ‫هەردەم هەم���ان لۆژیک لەکاردایە‪ .‬من‬ ‫کۆمەڵگای���ەک دەبینم ک���ە بەجۆرێکی‬

‫هەر شۆڕشێک‬ ‫پێشتر لەئەدەب و‬ ‫تێفکرین و هونەردا‬ ‫پێکوڵکاری بۆ‬ ‫نەکرابێت‪ ،‬ئامانجی‬ ‫نه‌پێکاوه‬ ‫ترسناک خۆی کۆپیدەکاتەوە‪ ،‬لەنێوان‬ ‫زمان���ی دەس���ەاڵت‌و ئۆپۆزس���یۆندا‪،‬‬ ‫ڕۆش���نبیرو سیاس���یدا‪ ،‬ع���ەوام‌و‬ ‫هەاڵوێردەدا‪ ،‬عەلمانی‌و دینیدا‪ ،‬ژنکوژو‬ ‫فیمینستدا‪ ،‬ئیسالمیست‌و مارکسیستدا‬ ‫ئەوەن���دەی لێکچوونی ق���ووڵ هەیە‪،‬‬ ‫ئەوەندەی ریش���ەی هاوبەشی تێڕوانین‬ ‫هەی���ە‪ ،‬ئەوەندەی یەکێت���ی ژێرخانی‬ ‫فیک���ری‌و زمانەوانی هەی���ە‪ ،‬جیاوازیی‬ ‫ڕیش���ەیی نییە‪ ،‬جیاوازیی���ەکان تەنیا‬ ‫ڕوکەش���ی س���ەرخانی گووت���ارەکان‬ ‫دەبڕێ���ت‌و هی���چ کات دانەبەزی���وە‬ ‫ب���ۆ تێکدانی قاڵب���ە هاوبەش���ەکانی‬ ‫تێڕوانین‌و هەس���تکردن‌و بیرکردنەوە‪.‬‬ ‫ژی���ان‌و تێڕوانین���ی ئێم���ە بەجۆرێک‬ ‫سیستماتیزەبووە‪ ،‬ڕۆش���نبیریی ئێمە‬ ‫دی���وە ڕادیکالەک���ەی کورتبۆتەوە بۆ‬ ‫هەندێک هەڵوێس���تی سیاسی بەرامبەر‬ ‫دەس���ەاڵتی پارتی‌و یەکێت���ی‪ ،‬ئەوەی‬ ‫ونە ئەو ڕۆحە تێکدەرەیە کە ستایشی‬ ‫ساتەکانی ناڕێکی‌و ئەنارشییەت بکات‪،‬‬ ‫ب���ەو مانایەی بیەوێت ی���ان هەوڵبدات‬ ‫بپرس���ێت چی لەمدیو ئەو سیستمەوە‬ ‫هەیە‪ ،‬دونی���ای دەرەوەی ئەم قاڵبانە‬ ‫دەش���ێت چیتری���ان پێ بێ���ت‪ .‬واتە‬ ‫پرس���یارەکە ئەوەیە ڕێکخستنی زیاتر‬ ‫یان ناڕێکی؟ کامیان‪ ...‬وە چۆن؟‪ .‬الی‬ ‫بەشی هەرە زۆری ئەوانەی لەحەڤدەی‬ ‫ش���وباتدا بوون ڕاپەڕی���ن هەوڵبوو بۆ‬ ‫ڕێکخس���تنی زیات���ر‪ ،‬ب���ۆ ڕێککردنی‬ ‫سیس���تەم‪ ،‬بەجۆرێ���ک وای لێبێ���ت‬ ‫باش���تر کاربکات‪ ،‬گەندەڵی نەهێڵێت‌و‬ ‫بێخەوش بکەوێتە گ���ەڕ‪ ،‬بەاڵم بۆ من‬ ‫س���اتێکی ئانارشی‌و س���تاتیکی جوان‬ ‫بوو‪ ،‬س���اتێک بەها س���تاتیکییەکەی‬ ‫لەس���ەرو بەها سیاس���ییەکەوەیەتی‪،‬‬ ‫س���اتێک کە هەس���تێکی نوێ هەموو‬ ‫ش���تەکان دەگرێ���ت‌و داگی���ردەکات‪.‬‬ ‫ساتێکی قەشەنگ‌و ئیدیالی نارێکی بوو‬ ‫لەن���او دەریایەکی ڕێکدا‪ ،‬دەریایەک پر‬ ‫لەقاڵب‌و نۆرم‌و دۆگما‪ ،‬ساتەوەختێکی‬ ‫دوودڵ���ی‌و نادڵییای ئەنارش���یانە بوو‪،‬‬ ‫بزوتنەوەی���ەک نەب���وو دژی گەندەڵی‌و‬ ‫ستەم بەتەنیا‪ ،‬بەڵکو چرکەیەکی رۆحی‬ ‫گەڕان بوو بۆ مانا‪ ،‬چرکەیەکی کورت کە‬ ‫دەشێت نیشانەیەکی پرسیاری ئەبەدی‬ ‫خستبێتە س���ەر هەموو شتەکان‪ ،‬هەتا‬ ‫خودی ئەوانەش کە ئەو چرکەس���اتانە‬ ‫دروستدەکەن‪ .‬هەر ئەمجۆرە چرکانەشن‬ ‫کە ڕۆحی نەتەوە دروس���تدەکەن‪ ،‬کە‬ ‫مێژووی تێفکرینی نەتەوەیەک بەرامبەر‬ ‫بەخ���ۆی تۆماردەکەن‪ ،‬نەوەک ش���ەرە‬ ‫سیاس���ییەکان‌و وتارە عەقاڵنییەکانی‬ ‫رێکخستنی فەزای سیاسی‪.‬‬ ‫سەرەتا دەبێت بڵێم کە دروستکردنی‬ ‫ناڕێک���ی راس���تەقینە‪ ،‬وات���ە ئ���ەو‬ ‫ناڕێکیی���ەی کە دەش���ێت بەرهەمهێن‬ ‫بێت‌و ش���تی نوێ بجوڵێنێ���ت‌و لەدوا‬ ‫دەرەنجامدا چاوێکی نوێ‌و تێڕوانینێکی‬ ‫ن���وێ دروس���تبکات‪ ،‬لەسیاس���ەتەوە‬ ‫نایەت‪ ،‬ئەو ناڕێکییەی کە ئەنش���تاین‬ ‫بەبلیمەتییەوە گرێیدەدات ناڕێکییەکە‬ ‫تەنی���ا ئەوانە دەتوانن دروس���تیبکەن‬ ‫ک���ە وادەک���ەن دونی���ا بەجۆرێکی تر‬ ‫بژی���ن‪ ،‬وات���ە دابڕانێک لەسیس���تمی‬ ‫دەربڕی���ن‌و تێڕوانیندا دروس���تدەکەن‪.‬‬ ‫هەم���وو شۆڕش���ێکی راس���تەقینە‬ ‫لەئەدەب‌و هونەرەوە دەس���تپێدەکات‪،‬‬ ‫هەر شۆڕش���ێک پێش���تر لەئ���ەدەب‌و‬ ‫تێفکری���ن‌و هون���ەردا پێکوڵ���کاری‬ ‫ب���ۆ نەکرابێ���ت‪ ،‬ئامانج���ی نه‌پێکاوه‌‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫‪6‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )356‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/18‬‬

‫ژماره‌یه‌ك به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش���ت ‌ی قه‌ره‌بویه‌ك وه‌رده‌گرن‌و‬ ‫منیش داهاتی‬ ‫خۆم ئاشكرا ده‌كه‌م‬ ‫‌وه‌زاره‌ت ‌ی داراییش لێیان وه‌رده‌گرێته‌وه‌‬ ‫ی‬ ‫ی موچه‌ ‌‬ ‫ی راستكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫فه‌رمانبه‌رانی‌ سلێمانی‌‌و‬ ‫قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌یان به‌بڕێك پاره‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ژماره‌یه‌ك به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشت ‌‬ ‫سلێمانی‌ چون قه‌ره‌بویان بۆ خۆشیان‬ ‫ی‬ ‫كردوه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا وه‌ك راوێژكارێك ‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ دارایی‌ ده‌ڵێت "قه‌ره‌بوه‌ك ‌ه‬ ‫ی جۆری‬ ‫نایانگرێته‌وه‌"‪ ،‬له‌بار‌ه ‌‬ ‫ی "ئه‌گه‌ر ده‌ركه‌وت‬ ‫سزاكه‌شیان وت ‌‬ ‫به‌مه‌به‌ست ئه‌و كاره‌یان كردوه‌‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫جگه‌ له‌وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌ پاره‌كه‌‪ ،‬ره‌نگ ‌ه‬ ‫سزاش بدرێن"‪ ،‬یه‌كێك له‌و به‌ڕێوه‌به‌ر‌ه‬ ‫گشتییانه‌ش كه‌ پاره‌كه‌ی‌ وه‌رگرتو‌ه‬ ‫(مه‌لیح ‌ه ره‌سوڵ) ره‌تیده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ی "نایاسایی‌"یان كردبێت‌و‬ ‫كارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ڵێت "به‌پێی‌ یاسا‌و رێساكان ‌‬ ‫حكومه‌تی‌ عێراق ئه‌و كار‌ه كراوه‌"‪.‬‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ی‌ حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێ���م‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫بڕیاری���دا به‌ڕاس���تكردنه‌وه‌ی‌ موچه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و فه‌رمانبه‌رانه‌ی‌ س���نوری‌ ئیداره‌ ‌‬ ‫ی ‪ 2004‬دامه‌زراون‬ ‫سلێمانی‌ كه‌ پێش ساڵ ‌‬ ‫ل ‌ه پله‌ (‪ 1‬تا ‪ )10‬ئه‌وه‌بو فه‌رمانبه‌ران‬ ‫ی‬ ‫قه‌ره‌بوكران���ه‌وه‌ به‌پێ���ی‌ س���ااڵن ‌‬ ‫خزمه‌تیان‌و هه‌ریه‌كه‌شیان بڕێك پاره‌یان‬ ‫ی‬ ‫پێدرا‪ ،‬هاوكات ژماره‌یه‌ك (به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫گش���تی‌)یش ك ‌ه ئێس���تا به‌ش���ێكیان‬ ‫خانه‌نشینكراون‪ ،‬هه‌ستاون قه‌ره‌بویان‬ ‫بۆ خۆش���یان ك���ردوه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا ئه‌و‬ ‫ی بۆ قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌كه‌ ده‌رچو‌ه‬ ‫بڕیار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پله‌ تایبه‌ت ‌‬ ‫باس���ی‌ قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫نه‌كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌ش���ێك له‌به‌ڕێوه‌به‌ر‌ه‬ ‫ی‬ ‫گش���تییه‌كان وه‌ك (یاسین نه‌ریمان) ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دارایی‌‌و ئابور ‌‬ ‫ی وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫راوێژكار ‌‬ ‫ی پێ���ده‌كات‪ ،‬لیژنه‌یه‌كی���ان‬ ‫ئام���اژه‌ ‌‬ ‫دروستكردوه‌‌و ب ‌ه "هه‌ڵه‌" ته‌فسیریان بۆ‬ ‫ئه‌و بڕیار‌ه كردوه‌‌و پله‌ تایبه‌تیه‌كانشیان‬ ‫خس���تۆته‌ ریزی‌ قه‌ره‌بوك���راوه‌كان ك ‌ه‬ ‫بریتین له‌ (به‌ڕێوه‌به‌ره‌ گش���تیه‌كان)‌و‬ ‫ی‬ ‫هه‌ریه‌كه‌شیان به‌پێی‌ سااڵنی‌ خزمه‌ت ‌‬ ‫قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌ك���ه‌ی‌ وه‌رگرت���وه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ی‌ كۆمه‌ڵێ���ك به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی س���ودمه‌ند ده‌بن‌و قه‌ره‌بوه‌ك ‌ه‬ ‫گش���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌رده‌گ���رن‪ ،‬بڕیاره‌ك���ه‌ ده‌چێت ‌ه ال ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دارای���ی‌‌و ئابور ‌‬ ‫ی وه‌زی���ر ‌‬ ‫بری���كار ‌‬ ‫ی نابێت‌و‬ ‫(ره‌ش���ید تاهیر) ئه‌ویش راز ‌‬ ‫ی بون���ی‌ ده‌كات هه‌ر‬ ‫ی نایاس���ای ‌‬ ‫گومان ‌‬

‫"ئه‌گه‌ر ده‌ركه‌وت‬ ‫به‌مه‌به‌ست‬ ‫ئه‌و كاره‌یان‬ ‫كردوه‌‪ ،‬جگه‌‬ ‫له‌وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌‬ ‫پاره‌كه‌‪ ،‬ره‌نگه‌‬ ‫سزاش بدرێن"‬ ‫ژماره‌یه‌ک به‌رێوبه‌ری گشتی له‌جیاتی پاره‌ وه‌رگرتنه‌و‌ه سزاش ده‌درێن‬ ‫ی‬ ‫بۆی ‌ه بڕیاری‌ دروستكردنی‌ لیژنه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫لێكۆڵین���ه‌و‌ه ده‌دات به‌س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی گش���تی‌‪،‬‬ ‫یاری���ده‌ده‌ری‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫مه‌حمود حه‌سه‌ن (حاجی‌ محمود)‌و دو‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌زارتی‌ دارایی‌ به‌ناوه‌كان ‌‬ ‫راوێژكار ‌‬ ‫(حه‌مه‌ڕه‌ش عوم ‌هر‌و یاسین نه‌ریمان)‪،‬‬ ‫ی ئه‌و لیژنه‌ی ‌ه پێداچونه‌و‌ه‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌موچ���ه‌ی‌ به‌ڕێوه‌به‌ره‌ گش���تییه‌كان ‌‬ ‫ی ده‌كات‌و‬ ‫ی س���لێمان ‌‬ ‫ی ئیداره‌ ‌‬ ‫س���نور ‌‬ ‫ی ده‌كات به‌موچه‌ی‌ به‌ڕێوه‌به‌ر‌ه‬ ‫به‌راورد ‌‬ ‫گشتییه‌كانی‌ س���نوری‌ ئیداره‌ی‌ هه‌ولێر‬ ‫بۆی���ان ده‌رده‌كه‌وێ���ت ك��� ‌ه به‌هه‌ڵ��� ‌ه‬ ‫ی ئه‌و بڕیار‌ه ك���راوه‌‌و وه‌ك‬ ‫ته‌فس���یر ‌‬ ‫ی راوێژكاری‌ وه‌زاره‌ت‬ ‫یاس���ین نه‌ریمان ‌‬ ‫ی گه‌یش���تین ‌ه‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ده‌ڵێ���ت "دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ك ‌ه به‌هه‌ڵه‌ ته‌فسیر ‌‬ ‫ئه‌و راس���تییه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫بڕیاره‌ك��� ‌ه ك���راوه‌‪ ،‬دوای‌ ره‌زامه‌ن���د ‌‬ ‫ی بڕیاردرا ك ‌ه هه‌مو ئه‌و‬ ‫ی دارای��� ‌‬ ‫وه‌زیر ‌‬ ‫ی قه‌ربوه‌كه‌یان‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ره‌ گش���تییان ‌ه ‌‬ ‫وه‌رگرتو‌ه پاره‌كه‌یان لێبس���ه‌نرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ س���زای‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ش ك ‌ه‬ ‫به‌هه‌ڵ ‌ه ته‌فسیریان بۆ بڕیاره‌ك ‌ه كردوه‌‪،‬‬ ‫ناوبراو رونیكرده‌و‌ه ك ‌ه لێپرسینه‌وه‌ له‌و‬ ‫ی داراییدایه‌‪،‬‬ ‫ی وه‌زیر ‌‬ ‫كه‌سان ‌ه له‌ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫به‌اڵم نه‌شیش���ارده‌وه‌ كه‌ هه‌ر كه‌سێك‬ ‫ی هه‌ڵ ‌ه بۆ بڕیارێك‬ ‫له‌ئیداره‌دا ته‌فسیر ‌‬ ‫بكات ئه‌وا سزا ده‌درێت‌و وتی‌ "سه‌ره‌تا‬ ‫ده‌بێت بزانی���ن ئایا به‌مه‌به‌س���ت ئه‌و‬ ‫ته‌فس���یره‌ هه‌ڵه‌یه‌یان كردوه‌‪ ،‬یان نا‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ده‌ركه‌وت به‌مه‌به‌س���ت كردویان ‌ه‬

‫►‬

‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬

‫►‬

‫به‌ڕێوه‌به‌رێكی‌ گشتی‌ "حكومه‌ت غه‌ردمان لێده‌كات"‬

‫هه‌مو‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رێكی‌‬ ‫گشتی‌ عێراق‬ ‫له‌‪2009/8/1‬‬ ‫ده‌رماڵه‌ی‌‬ ‫(ئیستسنائی‌)‬ ‫‪2‬ملیۆن دیناری‌ بۆ‬ ‫خه‌رج ده‌كرێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم تائێستا ئێمه‌‬ ‫‪1‬ملیۆن ‪ 500‬هه‌زار‬ ‫دینار وه‌رده‌گرین"‬ ‫ی پاره‌ك ‌ه‬ ‫ئه‌وا جگ��� ‌ه له‌وه‌رگرتن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ره‌نگ ‌ه سزاش بدرێن"‪.‬‬

‫ناوبراو هێمای‌ به‌وه‌ش���دا ك ‌ه راست ‌ه‬ ‫ی موچ ‌ه‬ ‫ی ‪‌ 22‬‬ ‫له‌بڕیاره‌كه‌دا باس له‌قانون ‌‬ ‫ك���راوه‌‌و له‌و قانونه‌ش���دا پله‌ تایبه‌ت‌و‬ ‫ی‬ ‫ی به‌یه‌كه‌و‌ه هاتون "به‌اڵم له‌بڕیار ‌‬ ‫گشت ‌‬ ‫قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌كه‌دا نوسراو‌ه له‌ پل ‌ه ‪1‬‬ ‫تا ‪ ،10‬وات ‌ه نه‌نوس���راو‌ه پل ‌ه (تایبه‌ت)‬ ‫یش ده‌گرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ه���ه‌ر له‌مباره‌ی���ه‌وه‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫ی بودجه‌ له‌وه‌زاره‌ت���ی‌ دارایی‌‪،‬‬ ‫گش���ت ‌‬ ‫مه‌لیح ‌ه ره‌س���وڵ خدر كه‌ یه‌كێك ‌ه له‌و‬ ‫ی‬ ‫ی قه‌ره‌بوه‌كه‌ ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ره‌ گش���تییانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌رگرت���وه‌‪ ،‬ره‌تیك���رده‌وه‌ كارێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "به‌پێ ‌‬ ‫"نایاس���ایی‌"یان كردبێت‌و وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌تی‌ عێراق ‌‬ ‫یاس���ا‌و رێس���اكان ‌‬ ‫قه‌ره‌بوه‌كه‌ ئێمه‌ش ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫ك���ه‌ ده‌ڵێ���ن له‌جه‌دۆله‌كه‌ باس���ی‌ پل ‌ه‬ ‫تایبه‌ت نه‌كراوه‌ دی���اره‌ جه‌دۆله‌كه‌یان‬ ‫به‌باش���ی‌ نه‌خوێندۆته‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌وان‬ ‫ی ئێم ‌ه هه‌ی ‌ه‬ ‫گومانیش���یان ل���ه‌و كاره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دارای ‌‬ ‫بۆ نوس���راو ناكه‌ن بۆ وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫عێراق بۆ دڵنیابونی‌ خۆیان"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫مه‌لیح��� ‌ه ره‌س���وڵ ئام���اژه‌ ‌‬ ‫به‌وه‌ش���كرد ك��� ‌ه حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم‬ ‫ی‬ ‫ی لێك���ردون"‌و وت ‌‬ ‫ی تریش��� ‌‬ ‫"غه‌درێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زیران ‌‬ ‫"به‌فه‌رمانێك��� ‌‬ ‫عێ���راق ك��� ‌ه ل���ه‌‪ 2009/8/1‬ده‌رچو‌ه‬ ‫ی‬ ‫هه‌مو به‌ڕێوه‌به‌رێكی‌ گشتی‌ ده‌رماڵه‌ ‌‬ ‫ی بۆ خه‌رج‬ ‫(ئیستسنائی‌) ‪2‬ملیۆن دینار ‌‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم تائێستا ملیۆنێك‌و ‪500‬‬ ‫هه‌زار دینار ده‌رماڵه‌مانه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر هه‌ڵ ‌ه‬

‫نه‌بم ل ‌ه ‪ 2010/1/1‬بۆمان خه‌رجكراوه‌‌و‬ ‫واته‌ چه‌ند مانگێكیش ئه‌و ده‌رماڵه‌یه‌مان‬ ‫پێنه‌دراوه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫به‌شێك له‌‌و به‌ڕێوه‌به‌ره‌ گشتییان ‌ه ‌‬ ‫ئ���ه‌و قه‌ره‌بوه‌ی���ان وه‌رنه‌گرت���وه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ی‬ ‫ئاوێنه‌ی���ان رونكرده‌و‌ه ك��� ‌ه وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی له‌جیاتی‌ سزای‌ ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌ر‌ه‬ ‫دارای ‌‬ ‫گشتییان ‌ه بدات ك ‌ه ئه‌و كاره‌یان كردوه‌‪،‬‬ ‫بڕیاری���داو‌ه به‌س���لفه‌ ئ���ه‌و پاره‌یه‌یان‬ ‫ی‬ ‫لێوه‌ربگرێت���ه‌وه‌‪ ،‬وه‌ك به‌ڕێوه‌به‌رێك ‌‬ ‫ی باڵوبكرێته‌و‌ه‬ ‫ی كه‌ ئاماده‌نه‌بو ناو ‌‬ ‫گشت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی له‌بر ‌‬ ‫ی دارای ‌‬ ‫ی "وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫وت ‌‬ ‫س���زای‌ ئ���ه‌و به‌ڕێوه‌به‌ره‌ گش���تییان ‌ه‬ ‫ب���دات‪ ،‬به‌پێچه‌وان���ه‌وه‌ پاداش���تیان‬ ‫ی پاره‌كه‌شیان به‌سلف ‌ه‬ ‫ده‌داته‌وه‌‪ ،‬به‌وه‌ ‌‬ ‫لێوه‌رده‌گرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ وه‌رگرتن���ه‌وه‌ی‌ ئه‌و پاره‌ی ‌ه‬ ‫ی خس���ته‌رو ك ‌ه‬ ‫یاس���ین نه‌ریمان ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه تائێستا به‌شێوه‌یه‌ی‌ فه‌رم ‌‬ ‫بڕیار نه‌دراوه‌ به‌چ شێوازێك پاره‌كه‌یان‬ ‫ی‬ ‫لێوه‌ربگیرێت���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم پێش���بین ‌‬ ‫كرد كه‌ هه‌ر به‌ش���ێو‌هی‌ س���لفه‌ لێیان‬ ‫ی‬ ‫وه‌ربگیرێته‌وه‌و ئه‌و وتی‌ "به‌ڕێوه‌به‌رێك ‌‬ ‫ی ‪2‬تا ‪3‬ملیۆن دینار‌ه‬ ‫گشتی‌ ك ‌ه موچه‌كه‌ ‌‬ ‫ی وه‌ك‬ ‫ی دینار ‌‬ ‫ی ‪30‬تا ‪ 40‬هه‌زار ‌‬ ‫نزیك ‌ه ‌‬ ‫قه‌ره‌بو وه‌رگرتوه‌‪ ،‬خۆ ناكرێت به‌یه‌كجار‬ ‫ی‬ ‫لێوه‌ربگرێته‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه ره‌نگه‌ خه‌رج ‌‬ ‫كردبێت باشترین چاره‌سه‌ر ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی یه‌ك ملیۆن دیناریان‬ ‫مانگان���ه‌ نزیكه‌ ‌‬ ‫لێوه‌ربگیرێته‌وه‌"‪.‬‬

‫ئاماره‌كانی‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ ئاسایش ‌ی‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ ئاشكرای‌ ده‌كه‌ن كه‌ رێژه‌ی‌‬ ‫به‌كارهێنانی‌ مادده‌ هۆشبه‌ره‌كان‬ ‫له‌مساڵدا رویان له‌زیادبون كردوه‌‪،‬‬ ‫توێژه‌رێكیش پێیوایه‌ كه‌ ده‌زگا‬ ‫ئه‌منییه‌كان "شاره‌زاییه‌كی‌ ئه‌وتۆیان‬ ‫نییه‌ له‌و بواره‌دا"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ئامارێكی‌ ئاسایش����ی‌ هه‌ڵه‌بجه‌‬ ‫ك����ه‌ دراوه‌ به‌ئاوێن����ه‌‪ ،‬ده‌ركه‌وت����و‌ه‬ ‫له‌م����اوه‌ی‌ ئه‌مس����اڵدا پان����زه‌ ك����ه‌س‬ ‫به‌ه����ۆی‌ "بازرگانیك����ردن‌و به‌كارهێنانی‌‬ ‫مادده‌ی‌ هۆش����به‌ره‌وه‌" ده‌ستگیركراون‬ ‫له‌كاتێكدا س����اڵی‌ رابردو ته‌نها هه‌ش����ت‬ ‫ك����ه‌س ده‌س����تگیركراوه‌‪ ،‬توێژه‌رانیش‬ ‫هۆكاره‌كه‌ی‌ بۆ چه‌ند خاڵێك ده‌گێڕنه‌وه‌‬ ‫كه‌ س����ه‌ره‌كیترینیان نزیكایه‌تی‌ قه‌زای‌‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ی����ه‌ له‌گ ‌هڵ‌ كۆماری‌ ئیس��ل�امی‌‬ ‫ئێران‪.‬‬ ‫وته‌بێژی ئاسایشی هه‌ڵه‌بجه‌ی شه‌هید‪،‬‬ ‫رێبه‌ند یار ئه‌حمه‌د له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌‬ ‫رایگه‌یاند كه‌ ئه‌گه‌ر سه‌یری ساڵی رابردو‬ ‫بكرێت ده‌بینرێت رێژه‌ی ئه‌و كه‌س����انه‌ی‬ ‫به‌ه����ۆی تریاك����ه‌وه‌ ده‌س����تگیركراون‬ ‫رێژه‌كه‌ی����ان زۆر ك����ه‌م ب����وه‌‌و ژماره‌یان‬ ‫هه‌شت كه‌سه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مساڵ رێژه‌كه‌یان‬ ‫زیادیكردوه‌‌و گه‌یشتۆته‌ پانزه‌ كه‌س له‌و‬ ‫رێژه‌یه‌ش كه‌ ده‌ستگیركراون ده‌ كه‌سیان‬ ‫عێراقین‌و پێنجی‌ دیكه‌شیان ئێرانین‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا كه‌ ئه‌و كه‌سانه‌‬ ‫به‌پێی مادده‌ی (‪)14‬ی‌ مادده‌ی‌ هۆشبه‌ر‬

‫►‬

‫ئا‪ :‬یاسین محه‌مه‌د‬

‫نزیكایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫كۆماری‌ ئیسالمی‌‬ ‫ئێران هۆكاری‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌‬ ‫باڵوبونه‌وه‌ی‌‬ ‫مادده‌ی‌ هۆشبه‌ره‌‬ ‫له‌و ناوچه‌یه‌‬ ‫ده‌ستگیركراون‌و ئه‌وانه‌شی‌ پێیان گیراوه‌‬ ‫ته‌نها بۆ "كێش����ان" بوه‌‌و رێژه‌یه‌كی زۆر‬ ‫كه‌میان بۆ "بازرگانیكردن" بوه‌‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی‌ بۆچون����ی‌ توێژه‌رێكی����ش‬ ‫نزیكایه‌تی‌ هه‌ڵه‌بجه‌ له‌گه‌ڵ‌ واڵتی‌ ئێران‌و‬ ‫هاوڕێیه‌تی‌‌و كێش����ه‌‪ ،‬هۆكاری‌ سه‌ره‌كین‬ ‫بۆ به‌كارهێنانی‌ مادده‌ی‌ هۆش����به‌ر الی‌‬ ‫تاكی‌ كورد‪.‬‬ ‫له‌و باره‌یه‌وه‌ توێ����ژه‌ری كۆمه‌اڵیه‌تی‪،‬‬ ‫دانا نادر هۆكاره‌كانی كێشانی‌ تریاكی‌ بۆ‬ ‫چوار خاڵ‌ گه‌ڕانده‌وه‌ كه‌ یه‌كێكیان ئه‌وه‌یه‌‬ ‫ئه‌و كه‌سه‌ كێشه‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی هه‌بێت‌و‬

‫►‬

‫له‌هه‌ڵه‌بجه‌ به‌كارهێنه‌رانی مادده‌ی هۆشبه‌ر له‌زیادبوندایه‌‬

‫تریاک ئه‌و مادده‌یه‌ی به‌رۆکی گه‌نجان به‌رنادات‬ ‫له‌به‌ر چاره‌سه‌رنه‌كردنی كێشه‌كانی په‌نا‬ ‫به‌رێته‌ به‌ر كێشانی مادده‌ هۆشبه‌ركان‪،‬‬ ‫دوه‌میش ئیش����ی ئه‌و كه‌سه‌ی كه‌ مادده‌‬ ‫هۆشبه‌ره‌كان ده‌كێشێت واته‌ پیشه‌كه‌ی‬ ‫چییه‌ یاخ����ود خاوه‌ن س����ه‌رمایه‌یه‌كی‬ ‫زۆره‌‪ ،‬س����ێیه‌میش "ه����اوڕێ" ك����ه‌‬ ‫ئه‌كته‌رێكی سه‌ره‌كییه‌ له‌م بواره‌دا‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫پێویسته‌ دایكان‌و باوكان چاودێرییه‌كی‬ ‫توندیان هه‌بێت له‌س����ه‌ر منداڵه‌كانیان‪،‬‬ ‫هه‌رچی‌ هۆكاری‌ چواره‌میش����ه‌ بریتییه‌‬ ‫له‌وه‌ی كه‌س����ێك نه‌خۆش بێت‌و رێنمایی‬ ‫پێبدرێ����ت‌و بڵێن ئه‌و ج����ۆره‌ ده‌رمانانه‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئینته‌رنێت‬

‫ته‌نها له‌مساڵدا‬ ‫پانزه‌ كه‌س‬ ‫به‌هۆی‌‬ ‫به‌كارهێنان‌و‬ ‫بازرگانیكردن‬ ‫به‌مادده‌ی‌‬ ‫هۆشبه‌ر‬ ‫ده‌ستگیركراون‬

‫به‌سوده‌ بۆ ئازاره‌كه‌ت‪ ،‬به‌اڵم له‌راستیدا به‌دوای مادده‌ هۆشبه‌ره‌كان زۆر ساده‌و‬ ‫ئه‌وانه‌ ده‌یانه‌وێت له‌پشته‌وه‌ ئه‌و كه‌سه‌ ساكارن له‌چاو واڵتانی دیكه‌"‪.‬‬ ‫دان����ا ن����ادر ئام����اژه‌ی ب����ه‌وه‌دا كه‌‬ ‫له‌ناوبه‌رن‪.‬‬ ‫ئه‌و توێ����ژه‌ره‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌ هۆكاری تاكه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌ هۆش����یار ناكرێنه‌وه‌‬ ‫زیادبونی رێ����ژه‌ی به‌كارهێنانی‌ تریاكی‌ له‌كێشانی مادده‌ هۆشبه‌ره‌كان‪ ،‬چونكه‌‬ ‫له‌سنوری‌ هه‌ڵه‌بجه‌ بۆ هاوسنوری‌ له‌گه‌ڵ ده‌بینین چه‌ندین رۆژ دابین ده‌كرێت بۆ‬ ‫كۆماری‌ ئیسالمی‌ ئێران گه‌ڕانده‌وه‌‌و وتی‌ به‌رنگاره‌بونه‌وه‌ی توندوتیژی دژی ژنان‌و‬ ‫"به‌داخه‌وه‌ ده‌زگا ئه‌منییه‌كانی ئێمه‌ زۆر داهاتێكی زۆریش����ی‌ بۆ دابین ده‌كرێت‪،‬‬ ‫شاره‌زاییان نییه‌ له‌م بواره‌دا‌و پێویسته‌ به‌اڵم تائێستا نه‌مانبینوه‌ رۆژیك دابنێن‬ ‫كه‌سانی پسپۆر له‌ده‌ره‌وه‌ی واڵت بهێنن بۆ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی مادده‌ هۆشبه‌ره‌كان‬ ‫تا راهێنان بكات به‌ده‌زگا ئه‌منییه‌كانمان‌و كه‌ زۆر پێویسته‌ چونكه‌ ئه‌مه‌ كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫ئ����ه‌و ئامڕازانه‌ی كه‌ تایبه‌ت���� ‌ه به‌گه‌ڕان به‌ره‌و هه‌ڵدێر ده‌بات‪.‬‬

‫ـ له‌كۆنفرانسی كورد ـ توركی پارله‌مانی‬ ‫ئه‌وروپ���ا كاكه‌ ش���وان حه‌م���ه‌ی ئازیز‬ ‫چرپاندییه‌ بناگوێماو وتی‪ :‬زۆرت له‌سه‌ر‬ ‫ده‌خوێنن‌و سه‌رچاوه‌كانیش جۆراوجۆرن‪،‬‬ ‫ده‌ڵێن عه‌لی سیاس���ی كوڕه‌ باش���ه‌كه‌ی‬ ‫ئه‌وروپا نه‌ماوه‌و به‌راس���ت‌و چه‌پدا پاره‌‬ ‫وه‌رده‌گرێت‪ ،‬هه‌م���و كات براده‌ری باش‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ده‌تگرێنێت‪ ،‬نه‌ك ئه‌وه‌ی له‌روه‌وه‌‬ ‫قس���ه‌ی خۆشت بۆ ده‌كات‌و له‌پشته‌وه‌ش‬ ‫خه‌نج���ه‌رت ل���ێ ده‌وه‌ش���ێنێت‪ ،‬بۆی���ه‌‬ ‫منیش وه‌ك هاوڕێیه‌كی دڵس���ۆزی ئازیز‬ ‫وته‌كانی كاكه‌ ش���وان حه‌مه‌ وه‌رده‌گرم‌و‬ ‫لێره‌وه‌ داهاتی خ���ۆم له‌كاتی گه‌ڕانه‌وه‌م‬ ‫له‌ئه‌وروپاوه‌ تا هه‌نوكه‌ ئاشكرا ده‌كه‌م‪،‬‬ ‫له‌كات���ی گه‌ڕانه‌وه‌م���ان له‌هۆڵه‌ن���داوه‌‬ ‫بۆ كوردس���تان به‌هۆی ئ���ه‌وه‌ی پاره‌ی‬ ‫چونه‌وه‌م���ان نه‌ب���و له‌گ���ه‌ڵ كاك له‌تیفا‬ ‫به‌ئۆتۆمۆبیل به‌ ‪ 4‬دانه‌ رۆژ گه‌یشتینه‌وه‌‬ ‫هه‌ولێر‪ 2،‬مانگی یه‌كه‌م بودجه‌مان له‌سه‌ر‬ ‫قادر چوارپارچ���ه‌ بو(قادر ن���ادر)‪ ،‬كه‌‬ ‫خانوش���مان وێران ببو پاره‌ی وه‌س���تای‬ ‫كاش���ییه‌كه‌ی بۆ داین‪ ،‬كه‌ ماڵه‌كه‌شمان‬ ‫له‌هۆڵه‌نداوه‌ بۆ كوردس���تان گواسته‌وه‌‬ ‫كاك گ���ۆران هه‌ڵه‌بجه‌ی���ی‌و كاك فوئاد‬ ‫ئه‌حمه‌د كرێكه‌ی���ان دا‪ ،‬خێره‌ومه‌ندێكی‬ ‫دیكه‌ش پ���اره‌ی بۆیه‌كردنی ماڵه‌كه‌ی بۆ‬ ‫داین‪ ،‬له‌و ماوه‌یه‌ رۆژنامه‌ی ئاوێنه‌ش‪300‬‬ ‫دۆالر یارمه‌ت���ی پێم���داو كاك ش���وان‬ ‫محه‌مه‌د له‌رێگای كاك عارف قوربانییه‌وه‌‬ ‫گه‌ڕاندمیی���ه‌وه‌ س���ه‌ر كاره‌كه‌م‪ ،‬موچه‌ی‬ ‫كاره‌كه‌م تا هه‌نوك���ه‌ ‪700,250‬دینار بو‪،‬‬ ‫له‌پله‌ چواره‌وه‌ گه‌ڕاندمیانه‌وه‌ پله‌ حه‌وت‪،‬‬ ‫واتا له‌جیاتی ب���ه‌رز كردنه‌وه‌ ‪3‬پله‌ غلۆر‬ ‫كرام���ه‌وه‌ بۆ خواره‌وه‌‪ ،‬ئێس���تاش دوای‬ ‫نه‌خۆش���كه‌وتنم به‌ ‪ 708000‬خانه‌نش���ین‬ ‫بومه‌‪ ،‬مانگانه‌ هه‌واڵ بۆ س���ایتی ئێستا‬ ‫ئاماده‌ ده‌ك���ه‌م ‪ 300000‬دینارم ده‌ده‌نێ‪،‬‬ ‫له‌رادی���ۆی ئازادیش له‌به‌رامب���ه‌ر هه‌واڵ‬ ‫ئاماده‌ك���ردن ‪ 200000‬وه‌رده‌گ���رم‪ ،‬ت���ا‬ ‫هه‌نوك���ه‌ ‪ 4‬جاری���ش كاك مومت���از‬ ‫حه‌ی���ده‌ری ‪ 400‬دۆالرو ‪ 80000‬دین���اری‬ ‫وه‌ك پاداش���تی نوس���ین پێبه‌خشیوم‪،‬‬ ‫الی نه‌هرۆ عه‌الیش له‌ به‌رامبه‌ر نوس���ین‬ ‫بۆ ئاش���تینامه‌‪150000‬دینارم وه‌رده‌گرت‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌پارس���اڵه‌وه‌ رۆژنامه‌كه‌ داخرا‪،‬‬ ‫ك���ه‌ عه‌مه‌لیاتی���ش ك���رام س���ه‌ندیكای‬ ‫رۆژنامه‌نوسان‪ 300000‬له‌ رێگای كاك سمكۆ‬ ‫عه‌بدولكه‌ریمه‌و‌ه هاوكارییانكردم‪،‬كاتێكیش‬ ‫كاك به‌ختیار مسته‌فا وتی هاوكارییه‌كه‌ی‬ ‫س���ایتی ئێس���تا كه‌مه‌ بۆ تۆ وتم زیاترم‬ ‫ناوێت‪ ،‬هه‌مو ئه‌وان���ه‌ی مامه‌ڵه‌ی پاره‌م‬ ‫له‌گه‌ڵیان ك���ردوه‌ له‌زوهدو كه‌م ته‌ماحی‬ ‫من رازی بونه‌‪ ،‬ئیتر هه‌ر به‌ڕێزێك له‌هه‌ر‬ ‫الیه‌كه‌وه‌ ‪ 1‬فلسی دیكه‌م لێئاشكرا ده‌كات‬ ‫ئه‌وه‌ جێگای رێزه‌‪ ،‬له‌دیس���ه‌مبه‌ری ‪2010‬‬ ‫له‌به‌ر ئ���ه‌وه‌ی ‪ 500‬دینارم نه‌بو بۆ كرێی‬ ‫پاس به‌ پێ له‌مسه‌ری هه‌ولێره‌وه‌ چومه‌ته‌‬ ‫به‌رده‌م باره‌گای نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان بۆ‬ ‫پشتیوانی له‌بێسه‌روشوێنان‪.‬‬ ‫كاك فاروق ره‌فیق له‌به‌رنامه‌ی كه‌ناڵی‬‫نالی���ا وتی‪:‬له‌كه‌نه‌دا ئه‌وان���ه‌ی چونه‌ته‌‬ ‫ش���ه‌ڕ كارتیان ب���ۆ ده‌كرێ���ت‌و باجیان‬ ‫لێناس���ه‌نرێت!‪ ،‬باش���ه‌ كاكه‌ فاروق كه‌ی‬ ‫كه‌نه‌دا وه‌ك كوردس���تان پێش���مه‌رگه‌ی‬ ‫مته‌ته‌وعی ‪ 42‬س���اڵ ش���ه‌ڕی به‌رده‌وامی‬ ‫هه‌بوه‌ تا كوردس���تان به‌كه‌نه‌دا به‌راورد‬ ‫بكه‌یت‪ ،‬تا ژیانی پێش���مه‌رگه‌ی به‌رده‌م‬ ‫ت���ۆپ‌و فڕۆك���ه‌و كیمیاوی به‌س���ه‌ربازی‬ ‫كه‌نه‌دی بشوبهێنیت‪.‬‬ ‫روداو‪:‬له‌سه‌یدسادق ‪4000‬كه‌س ئاماده‌ن‬‫روبه‌روی ئۆپه‌راسیۆنی دیجله‌ ببنه‌وه‌‪ .‬تا‬ ‫منداڵی به‌رپرس���ان له‌ش���وێنی ئارامبن‪،‬‬ ‫تا سه‌روه‌ت‌و س���امانی واڵت زۆربه‌ی بۆ‬ ‫به‌رپرس���انبن‪ ،‬ن���ه‌ك ‪4000‬ك���ه‌س‪ ،‬بگره‌‬ ‫‪4‬كه‌سیش به‌ره‌و روی دیجله‌كان نابنه‌وه‌‪.‬‬ ‫غه‌فور مه‌خموری ب���ۆ جاری پێنجه‌م‬‫بۆ سه‌رۆكی یندك هه‌ڵبژێررایه‌وه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ین���دك وه‌ك ین���ك‌و پ���دك بوایا‪،‬حه‌مید‬ ‫ده‌روێش ئاس���ای رۆژئاوا كاك غه‌فوریش‬ ‫به‌ نیو س���ه‌ده‌ كورس���ی س���ه‌رۆكایه‌تی‬ ‫پارته‌كه‌ی به‌كه‌س نیشان نادا‪.‬‬ ‫سه‌الم مالیكی‪ :‬ده‌یان گه‌وره‌ ئه‌فسه‌ری‬‫گاردی كۆماری به‌عس له‌ناو پێشمه‌رگه‌دان‬ ‫‪ ،‬خۆزگه‌م به‌وانه‌ كاكه‌ سه‌الم‪ ،‬بۆ نازانی‬ ‫له‌م كوردس���تانه‌ ده‌یان تاوانكاری ئه‌نفال‬ ‫له‌ریزی حیزبه‌كاندایه‌!‬ ‫(تاڵه‌بانی‪:‬س���لێمانی‪ 2900‬ملیۆنێری‬‫تێدای���ه‌)‪ ،‬ئه‌مان���ه‌ چه‌ندی���ان له‌وان���ه‌‬ ‫تاڵه‌بانی به‌ره‌و خانوه‌ قوڕه‌كانی ناردن‪،‬‬ ‫چه‌ندیان له‌وانه‌ن له‌شاخدا ئااڵ هه‌ڵگرانی‬ ‫دروش���می كرێكاران‌و گه‌النی زۆرلێكراوی‬ ‫جیهان یه‌كگرن ب���ون‪ ،‬چه‌ندیان له‌وانه‌ن‬ ‫له‌كیمیاباران‌و ئه‌نفاله‌كاندا ده‌ست‌و ماڵی‬ ‫خه‌ڵكیان بڕی!‬ ‫ هاواڵتی(دوس���اڵه‌ كه‌س���وكاری‬‫قوربانیان���ی هۆتێل س���ۆما چاوه‌ڕوانی‬ ‫ئه‌نجامن)‪ ،‬تۆبڵێی خاوه‌نی هۆتێل سۆما‬ ‫له‌جیاتی ئه‌وان قه‌ره‌بونه‌كرانێته‌وه‌! ئه‌مه‌‬ ‫ئه‌نجامی لێكۆڵینه‌وه‌ی كوردستانیانه‌یه‌‪.‬‬

‫عێراق‬

‫)‪ )356‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/18‬‬

‫پرۆفایل‬

‫سه‌رۆك ‌ی به‌ره‌ ‌ی توركمان ‌ی ئه‌رشه‌د ساڵح ‌ی بۆ ئاوێنه‌‪:‬‬

‫‪7‬‬

‫له‌كه‌ركوك رێككه‌وتنێكی‌ عه‌ره‌بی‌ كوردی‌ دژی‌ توركمان هه‌یه‌‬ ‫ئا‪ :‬سۆران كامه‌ران‬ ‫له‌دیمانه‌یه‌كدا له‌گه‌ڵ ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫سه‌رۆكی‌ به‌ره‌ی‌ توركمانی‌ عێراق‬ ‫ئه‌رشه‌د ساڵحی‌‪ ،‬رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫له‌سه‌ر هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ كه‌ركوك‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی دژ ‌‬ ‫ی كورد ‌‬ ‫رێككه‌وتنێكی‌ عه‌ره‌ب ‌‬ ‫توركمان هه‌یه‌‪ .‬راشیده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫ملمالنێی‌ ئێستای‌ نێوان پێشمه‌رگه‌و‬ ‫سوپای‌ عێراق له‌سه‌ر خاكی‌ توركمانه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌وه‌ش ئاشكرا ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌ئێستادا لیستی‌ عێراقیی ‌ه خاوه‌ن ‌‬ ‫هه‌ڵوێستێكی‌ یه‌كگرتو نییه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫س���اڵحی‌‪ ،‬كه‌ له‌هه‌مانكاتدا ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێراقه‌ له‌س���ه‌ر لیس���ت ‌‬ ‫پارله‌مان��� ‌‬ ‫عێراقیی���ه‌‪ ،‬پێیوای���ه‌ ئ���ه‌و ملمالنێ‌‌و‬ ‫ی له‌ئێستادا له‌سه‌ر‬ ‫ناكۆكییه‌ سیاسییه‌ ‌‬ ‫ی عێ���راق هه‌یه‌‪،‬‬ ‫گۆڕه‌پان���ی‌ سیاس��� ‌‬ ‫"ملمالنێیه‌ك ‌ه له‌نێ���وان كورد له‌الیه‌ك‌و‬ ‫ی تر"‬ ‫ع���ه‌ره‌ب‌و توركمانی���ش له‌الیه‌ك ‌‬ ‫له‌هه‌مانكات���دا ئ���ه‌وه‌ش راده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫ی‬ ‫ی ك ‌ه س���وپای‌ عێراق‌و هێز ‌‬ ‫ئه‌و خاكه‌ ‌‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ ملمالنێی‌ له‌س���ه‌ر ده‌كه‌ن‬ ‫"ئێمه‌ وه‌كو توركمان وایده‌بینین‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی مێ���ژو توركمانییه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫خاكه‌ به‌پێ ‌‬ ‫ی گۆڕانی‌ دیمۆگرافی‌ هاتوه‌"‪.‬‬ ‫دوچار ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ چاره‌سه‌ری‌ گرفت ‌ه سیاسییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫نێوان كوردستان‌و عێراقیش‪ ،‬سه‌رۆك ‌‬ ‫ی توركمانی‌ پێیوایه‌ "چاره‌س���ه‌ر‬ ‫به‌ره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی راسته‌وخۆ ‌‬ ‫ی دیالۆگ ‌‬ ‫پێویست ‌ه له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫نێوان كوردو توركمان‌و عه‌ره‌ب بێت‪ ،‬بۆ‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ بگه‌ین به‌ئیداره‌یه‌كی‌ ته‌وافوق ‌‬ ‫سیاسی‌ هاوبه‌ش"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌مانگی‌ ئازاری‌ ئه‌مساڵه‌و‌ه سه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان مه‌س���عود بارزان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌هاوپه‌یمان���ی‌ له‌گه‌ڵ ئه‌ی���اد عه‌الو ‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ لیس���تی‌ عێراقییه‌و موقته‌دا‬ ‫ی ره‌وتی‌ س���ه‌در‪،‬‬ ‫س���ه‌دری‌ س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌وڵیان���دا متمان���ه‌ له‌ن���وری‌ مالیك ‌‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیران بسه‌ننه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌و‬ ‫ی‬ ‫مانۆڕه‌د س���ه‌ركه‌وتو نه‌بون‪ .‬له‌بار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئایا له‌ئێس���تادا لێسه‌ندنه‌و‌ه ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی گرفته‌كان‪،‬‬ ‫متمانه‌ ده‌بێت ‌ه چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ڵێ���ت "لێس���ه‌ندنه‌و‌ه ‌‬ ‫س���اڵح ‌‬

‫كه‌ركوك‌و‬ ‫زۆربەی‌ناوچه‌‬ ‫جێناكۆكەکان‬ ‫ی ناسنامه‌ی‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫مێژویی‌‌و كلتوری‬ ‫"توركمانین"‬ ‫ئه‌رشه‌د ساڵحی‬ ‫ی‬ ‫متمانه‌ هه‌رچه‌ند‌ه ل���ه‌ڕوی‌ قانونییه‌و‌ه ده‌ڵێت "ئه‌گ���ه‌ر كورد پێش���مه‌رگه‌ ‌‬ ‫قبوڵكراوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئامرازێكی‌ سه‌ركه‌وتو هه‌بێت‌و هه‌ڕه‌ش���ه‌ له‌وانیتر بكات‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ی ت���ر په‌ناده‌بات ‌ه‬ ‫ی الیه‌نه‌كه‌ ‌‬ ‫به‌ناچ���ار ‌‬ ‫نییه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی توركمان���ی‌ عێ���راق ك��� ‌ه ب���ه‌ر حكوم���ه‌ت‪ ،‬ی���ان كۆمه‌ڵگ���ه‌ ‌‬ ‫ب���ه‌ره‌ ‌‬ ‫ی نێوده‌وڵه‌تی‌"‪.‬‬ ‫ی ژماره‌ی���ه‌ك پارت��� ‌‬ ‫له‌گردبون���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ح���ه‌وت س���اڵه‌ هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارێزگا ‌‬ ‫ی پێكهاتوه‌و له‌سنور ‌‬ ‫توركمان ‌‬ ‫ی كه‌ركوك ئه‌نجام‬ ‫ی پارێزگا ‌‬ ‫ی پارله‌مانن‌و ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫كه‌ركوك خاوه‌نی‌ دو كورس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رێكنه‌كه‌وتن ‌‬ ‫ی (‪ )2010/3/7‬چون ‌ه نه‌دراوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش به‌هۆ ‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌‬ ‫ی نێوان الیه‌ن ‌ه سیاسییه‌كانی‌ شاره‌كه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی عێراقییه‌وه‌‪ .‬س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ن���او لیس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵس���ه‌نگاندنی‌ بۆ له‌ئێستاشدا بۆ هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫به‌ره‌كه‌‪ ،‬له‌باره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌ركوك‪ ،‬هه‌ریه‌كه‌ له‌الیه‌ن ‌‬ ‫ی سیاسی‌ كورد‪ ،‬پارێزگا ‌‬ ‫سیاسه‌تی‌ سه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ی پڕۆژ‌ه‬ ‫ی ك���وردی‌‌و عه‌ره‌ب���ی‌‌و توركمان ‌‬ ‫ی كورد هه‌ڵ ‌ه ‌‬ ‫ده‌ڵێت "س���ه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ی تایب���ه‌ت به‌خۆی���ان هه‌ی���ه‌‌و‬ ‫ی ئایا قانون��� ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ش ‌‬ ‫زۆریان كردوه‌"‪ .‬له‌باره‌ ‌‬ ‫لیس���تی‌ عێراقییه‌ له‌ئێس���تادا خاوه‌ن ئاماده‌شنین س���ازش بۆ یه‌كتر بكه‌ن‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كگرت���وه‌‪ ،‬ده‌ڵێ���ت هه‌رچه‌ن���د‌ه ل���ه‌م میانه‌دا س���ه‌رۆك ‌‬ ‫هه‌ڵوێس���تێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارله‌مانی‌ عێراق‌و نێرد‌هی‌ س���كرتێر ‌‬ ‫ی لیست ‌‬ ‫"نه‌خێر‪ ،‬له‌ئێستادا هه‌ڵوێست ‌‬ ‫گش���تی‌ نه‌ته‌و‌ه یه‌كگرتوه‌كان له‌عێراق‬ ‫عێراقییه‌ یه‌كگرتو نییه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی لێكنزیكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی مارتن كۆپله‌ر‪ ،‬هه‌وڵ ‌‬ ‫ی خاوه‌ن ‌‬ ‫ی ك���ورد ‌‬ ‫له‌ئێس���تادا الیه‌ن ‌‬ ‫ی ئه‌و الیه‌نانه‌یان داوه‌‪ ،‬به‌اڵم تائێس���تا‬ ‫ی پێش���مه‌رگه‌یه‌‪ ،‬هه‌رچی‌ سوپا ‌‬ ‫هێز ‌‬ ‫ی هاوبه‌ش‪.‬‬ ‫عێراقیش��� ‌ه به‌س���ه‌ر عه‌ره‌بی‌ ش���یعه‌و نه‌گه‌یشتونه‌ت ‌ه رێككه‌وتنێك ‌‬ ‫ی كه‌ركوكه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خاوه‌ن ‌‬ ‫سوننه‌دا دابه‌ش���بوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی توركمان���ی‌‪ ،‬ده‌ڵێت‬ ‫ی به‌ره‌ ‌‬ ‫ی تایبه‌ت به‌خۆی‌ نییه‌‪ ،‬س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی س���ه‌رباز ‌‬ ‫هێز ‌‬ ‫ی كه‌ركوك‪،‬‬ ‫ی ئه‌وه‌دا "سه‌باره‌ت به‌هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌‬ ‫ی توركمان���ه‌‪ .‬له‌وه‌اڵم ‌‬ ‫نه‌ته‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڕه‌ش��� ‌ه رێككه‌وتنێك���ی‌ عه‌ره‌بی‌ ك���وردی‌ دژ ‌‬ ‫ئایا توركمان ئه‌گه‌ر دوچار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌خۆیان توركم���ان هه‌ی���ه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫هاتن‪ ،‬به‌چ هێزێ���ك به‌رگر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تۆم���اری‌ ده‌نگده‌ران��� ‌‬ ‫ی به‌كارهێنان��� ‌‬ ‫ی ب���ه‌ره‌ی‌ توركمان ‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬س���ه‌رۆك ‌‬

‫ی ‪ ."2010‬هه‌روه‌ها ده‌ڵێت "ئێم ‌ه‬ ‫س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌كو توركم���ان ده‌خوازین ئیداره‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫هاوب���ه‌ش هه‌بێ���ت‪ ،‬كورس���ییه‌كان ‌‬ ‫ی یه‌كسان‬ ‫ئه‌نجومه‌نیش به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫دابه‌ش بكرێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی له‌شار ‌‬ ‫ساڵی‌ رابردو‪ ،‬الیه‌نی‌ كورد ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌رك���وك ده‌س���تبه‌رداری‌ پۆس���ت ‌‬ ‫ی بون‬ ‫ی پارێزگا ‌‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ پێكهات���ه‌ی‌ توركمانی‌‪ ،‬ك ‌ه خاوه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫نۆ كورس���ین له‌كۆی‌ (‪ )41‬كورس��� ‌‬ ‫ی پارێ���زگای‌ كه‌رك���وك‪.‬‬ ‫ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫له‌وكاته‌شه‌و‌ه تائێستا به‌ڕای‌ چاودێران‬ ‫سیاسه‌ت‌و میدیای‌ توركمان له‌هه‌مبه‌ر‬ ‫ی به‌س���ه‌ردا‬ ‫ی به‌رچاو ‌‬ ‫ك���ورد گۆڕانێك ‌‬ ‫هاتوه‌‪.‬‬ ‫ی ك ‌ه پێیوای ‌ه‬ ‫ی ئه‌و بۆچونه‌ ‌‬ ‫ده‌رباره‌ ‌‬ ‫ی به‌رانبه‌ر‬ ‫ی به‌ر‌هی‌ توركمان ‌‬ ‫سیاس���ه‌ت ‌‬ ‫كورد گ���ۆڕاوه‌‪ ،‬توركمانه‌كانیش زیاتر‬ ‫له‌غه‌م���ی‌ به‌ده‌س���تهێنانی‌ پۆس���ت‌و‬ ‫كورس���یدان‪ ،‬ئه‌رشه‌د س���اڵحی‌ ده‌ڵێت‬ ‫"نزیكبونه‌و‌ه له‌نێ���وان كوردو توركمان‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێم���ه‌ وه‌ك���و توركمان‬ ‫ده‌مانه‌وێ���ت هه‌لێ���ك بده‌ین��� ‌ه ب���را‬ ‫كورده‌كانم���ان‪ ،‬تاوه‌ك���و پێداچونه‌و‌ه‬ ‫به‌حیس���اباته‌ سیاس���ییه‌كانی‌ خۆیاندا‬ ‫ی "ئێم���ه‌ چاوه‌ڕوانین‬ ‫بكه‌ن"‪ .‬وتیش��� ‌‬

‫ی‬ ‫ی جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫له‌سه‌ر زه‌وی‌‌و به‌كردار ‌‬ ‫رێككه‌وتنه‌كان ببینین"‪.‬‬ ‫ی (‪)140‬ی‌ ده‌ستوری‌ عێراق‪،‬‬ ‫مادد‌ه ‌‬ ‫پارێ���زگای‌ كه‌رك���وك‌و ژماره‌ی���ه‌ك‬ ‫ی س���ه‌اڵحه‌دین‌و‬ ‫ی پارێزگاكان ‌‬ ‫ناوچ���ه‌ ‌‬ ‫ی به‌ناوچ ‌هی‌ جێناكۆك‬ ‫دیاله‌و نه‌ین���ه‌وا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی توركمان ‌‬ ‫ناوب���ردوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ب���ه‌ره‌ ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و ناوچان ‌ه‬ ‫بڕوایان وای��� ‌ه زۆرینه‌ ‌‬ ‫ی مێژویی‌‌و كلتوری ئه‌و‬ ‫ی ناسنام ‌ه ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ناوچانه‌ "توركمانین"‪.‬‬ ‫ی توركمانی‌‪ ،‬ئاماژ‌ه‬ ‫ی به‌ره‌ ‌‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ب���ه‌وه‌ده‌كات ئه‌وان هه‌ر له‌س���ه‌ره‌تاو‌ه‬ ‫ی ئه‌و ناوچان ‌ه‬ ‫ره‌خنه‌یان له‌ناودێركردن ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ناوچه‌ی‌ جێناكۆك هه‌بوه‌‪ ،‬به‌هۆكار ‌‬ ‫ی "ئه‌و ناوچانه‌ له‌ڕوی‌ ئیتنییه‌و‌ه‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫تێكه‌ڵن‌و له‌ڕوی‌ سیاس���ییه‌و‌ه ناكۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیمۆگرافیشه‌وه‌ توش ‌‬ ‫له‌سه‌ره‌و له‌ڕو ‌‬ ‫گۆڕان هاتون"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌ئاماژه‌یه‌كیش���دا ب���ۆ بڕیاره‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان ك ‌ه‬ ‫ی (‪ ،)2012/12/12‬بڕیاری���دا‬ ‫رۆژ ‌‬ ‫به‌گۆڕینی‌ ن���اوی‌ ناوچه‌ جێناكۆكه‌كان‬ ‫ی‬ ‫بۆ ناوچه‌ كوردستانییه‌كانی‌ ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬ئه‌رشه‌د س���اڵحی‌ ده‌ڵێت "ئه‌و‬ ‫ی ناوچ ‌ه‬ ‫ی ئه‌مڕۆ تان ‌هی‌ له‌ناو ‌‬ ‫كه‌س���ه‌ ‌‬ ‫جێناكۆكه‌كان هه‌یه‌‪ ،‬كاتێك ده‌س���تور‬ ‫ی له‌و ناو‌ه كردو‬ ‫نوسرایه‌و‌ه پش���تگیر ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ الیه‌نه‌كانی‌ تر رێكه‌وتن‪ ،‬تا ئه‌و‬ ‫ناوه‌ له‌ده‌ستوردا زیاد بكرێت"‪.‬‬ ‫له‌به‌ش���ێكی‌ دیك��� ‌هی‌ قس���ه‌كانیدا‪،‬‬ ‫ی ب ‌ه‬ ‫ی ناونانه‌ك ‌هی‌ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ساڵح ‌‬ ‫ی ئاشكراو رونی‌ ده‌ستور"‬ ‫"سه‌رپێچیه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫ناوده‌ب���ات‌و ده‌ڵێت "چاره‌نوس��� ‌‬ ‫ی لێنادرێ���ت‪ ،‬ته‌نها ب ‌ه‬ ‫ناوچان��� ‌ه بڕیار ‌‬ ‫ی دیالۆگ‌و‬ ‫ی خه‌ڵكه‌كه‌ی‌‌و له‌ڕێگ ‌ه ‌‬ ‫ویست ‌‬ ‫ی سیاسییه‌وه‌ نه‌بێت"‪.‬‬ ‫سازان ‌‬ ‫ی توركمان���ی‌‪ ،‬داوا‬ ‫ی به‌ره‌ ‌‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫له‌حكومه‌تی‌ ناوه‌ن���دی‌‌و هه‌رێم ده‌كات‬ ‫ی‬ ‫ی ناوچ ‌ه جێناكۆكه‌كان له‌ڕو ‌‬ ‫ره‌وش��� ‌‬ ‫سیاس���ی‌‌و ئه‌منییه‌وه‌ ئاڵ���ۆز نه‌كه‌ن‪.‬‬ ‫هه‌ربۆی��� ‌ه پێش���نیار ده‌كات ه���ه‌ردوال‬ ‫ی ده‌ستور‪،‬‬ ‫په‌نا ببه‌نه‌ به‌ر هه‌مواركردن ‌‬ ‫ی ده‌سته‌واژه‌یه‌ك‬ ‫ی دۆوینه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌ئامانج ‌‬ ‫كه‌ س���ازانی‌ له‌س���ه‌ر هه‌بێت‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫واقیعی‌ ئه‌و ناوچانه‌دا بگونجێت‪.‬‬

‫پارله‌مانتارێك ‌ی عێراقییه‌‪:‬‬

‫مایه‌ی‌ شه‌رمه‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم شه‌ڕ ‌ی ناونان ده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬سۆران‬ ‫سه‌باره‌ت به‌بڕیاره‌كه‌ی‌ بارزانی‌‬ ‫به‌گۆڕینی‌ ناوی‌ ناوچه‌ جێناكۆكه‌كان‬ ‫به‌ناوچه‌ كوردستانییه‌كانی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫ی لیستی‌‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬پارله‌مانتارێك ‌‬ ‫عێراقییه‌ به‌"شه‌رم"ی‌ ده‌زانێت‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم خۆی‌ له‌"شه‌ڕی‌‬ ‫ناونانه‌وه‌" بگلێنێت‪ .‬پارله‌مانتارێكی‌‬ ‫لیستی‌ هاوپه‌یمانی‌ نیشتیمانی‌‬ ‫شیعه‌كانیش ده‌ڵێت "ده‌ستور ئه‌و‬ ‫ناوچانه‌ی‌ به‌جێناكۆك ناوبردوه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ پێویست ناكات ناوی‌ دیكه‌ی‌‬ ‫لێبنێین"‪.‬‬ ‫رۆژی‌ (‪ )2012/12/12‬به‌بڕی���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫ژم���اره‌ (‪ ،)26‬مه‌س���عود بارزان���ی‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان بڕیاریدا‬ ‫به‌گۆڕینی‌ ن���اوی‌ ئ���ه‌و ناوچانه‌ی كه‌‬ ‫م���ادده‌ی (‪)140‬ی ده‌س���توری عێراق‬ ‫ده‌یانگرێته‌وه‌ به‌ناوچه‌ كوردستانییه‌كان‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ هه‌رێ���م‪ ،‬ئه‌وه‌ش "له‌پێناو‬ ‫پاراستنی سروش���تی كوردستانی ئه‌م‬ ‫ناوچانه‌‪ ،‬له‌ڕوی دانیشتوان‌و كه‌له‌پوری‬ ‫جۆراوجۆرییه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و بڕی���اره‌ش كاردان���ه‌وه‌ی‌ ئیحسان عه‌وادی‬ ‫الیه‌ن���ه‌ عێراقییه‌كان���ی‌ لێكه‌وت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫جگه‌ له‌س���ه‌رۆك وه‌زیران‪ ،‬به‌ش���ێك بدات‪ ،‬بزانێت تاچه‌ند له‌گه‌ڵ ده‌س���تور‬ ‫له‌پارله‌مانتارانی‌ عێراقیش به‌ش���یعه‌و گونجاوه‌"‪.‬‬ ‫مادده‌ی‌ (‪)140‬ی‌ ده‌ستوری‌ عێراق‪،‬‬ ‫سوننه‌وه‌ ئه‌و بڕیاره‌یان ره‌تكرده‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ندامی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌ران له‌سه‌ر كه‌رك���وك‌و به‌ش���ێك له‌پارێزگاكان���ی‌‬ ‫لیستی‌ هاوپه‌یمانی‌ نیشتیمانی‌ ئیحسان دیال���ه‌و نه‌ین���ه‌واو س���ه‌اڵحه‌دینی‌‬ ‫عه‌وادی‌‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "پێویسته‌ به‌ناوچ���ه‌ی‌ جێناكۆك ناوب���ردوه‌‪ .‬بۆ‬ ‫سه‌رۆكی‌ هه‌رێم رێز له‌ده‌ستور بگرێت‪ ،‬دیاریكردنی‌ چاره‌نوسی‌ ئه‌و ناوچانه‌ش‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌و ده‌س���توره‌ له‌الیه‌ن گه‌لی‌ قۆناغه‌كانی‌ ئاسایكردنه‌وه‌و سه‌رژمێری‌‌و‬ ‫عێراقه‌وه‌ ده‌نگی‌ پێ���دراوه‌"‪ .‬عه‌وادی‌ راپرس���ی‌ دیاریك���راوه‌‪ ،‬دوایین واده‌ی‌‬ ‫داوا ده‌كات بارزان���ی‌ ئ���ه‌م بڕی���اره‌ی‌ جێبه‌جێكردن���ی‌ ئ���ه‌و مادده‌ی���ه‌ش‬ ‫بگۆڕێت‪ ،‬چونكه‌ "پێچه‌وانه‌ی‌ ده‌ستوره‌‪ )2007/12/31( ،‬بو‪.‬‬ ‫ع���ه‌وادی‌‪ ،‬بڕیاره‌ك���ه‌ی‌ بارزان���ی‌‬ ‫پێویسته‌ بارزانی‌ پێش ئه‌وه‌ی‌ بڕیارێك‬

‫بارزانی‌ رێز ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌هه‌وڵه‌كانی‌‬ ‫تاڵه‌بانی‌ نه‌گرت‬ ‫بۆ هێوركردنه‌وه‌ی‌‬ ‫بارودۆخه‌كه‌و‌ بووە‬ ‫هۆی‌ له‌ناوبردنی‌‬ ‫هه‌مو هه‌وڵه‌كانی‌‬ ‫ئاساییكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫بارودۆخه‌كه‬ ‫به‌"بڕیارێك���ی‌ شه‌خس���ی‌" ناوده‌بات‌و‬ ‫ده‌ڵێ���ت "پێموانییه‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ بارزانی‌‬ ‫ده‌یڵێت‪ ،‬له‌سه‌ر ئه‌رزی‌ واقیع روبدات"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ده‌س���تور ئ���ه‌و ناوچانه‌ی‌‬ ‫به‌جێناكۆك ناوبردوه‌‪ ،‬بۆیه‌ پێویس���ت‬ ‫ناكات ناوی‌ دیكه‌ی‌ لێبنێین"‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫داواش���یكرد بارزانی‌ جگه‌ له‌ده‌ستور‪،‬‬ ‫رێز له‌و رێككه‌وتنه‌ سیاسیانه‌ش بگرێت‬ ‫كه‌ له‌نێوان كوتله‌ سیاسییه‌كاندا واژو‬ ‫كراوه‌‪.‬‬ ‫بڕیاره‌كه‌ی‌ بارزانی‌‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌ هات‬ ‫كه‌ مالیكی‌ س���ه‌رۆك وه‌زی���ران چه‌ند‬

‫جارێك له‌میدیاكان���ه‌وه‌ ئه‌و ناوچانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ناوچه‌ی‌ تێكه‌ڵ ناوبرد‪ .‬وه‌كو بارزانی‌‬ ‫له‌راگه‌یه‌نراوه‌كه‌یدا ده‌ڵێت "دوای ئه‌وه‌ی‬ ‫هه‌ندێ‌ به‌رپرس���ی ب���ااڵ له‌حكومه‌تی‬ ‫عێراق پاش���گه‌زبونه‌ته‌وه‌ به‌مه‌به‌ست‬ ‫له‌به‌كارهێنانی ده‌س���ته‌واژه‌ی (ناوچه‌‬ ‫ناكۆكی له‌س���ه‌ره‌كان) كه‌ له‌ده‌ستوری‬ ‫عێراق���دا هاتوه‌‪ ،‬وه‌ك ئاماژه‌ بۆ ناوچه‌‬ ‫كوردس���تانییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان‌و له‌جیاتی ئ���ه‌وه‌ له‌كاره‌‬ ‫فه‌رمییه‌كانیاندا جۆره‌ ده‌سته‌واژه‌یه‌ك‬ ‫به‌كارده‌هێن���ن كه‌ بێ‌ هیچ به‌ڵگه‌یه‌كی‬ ‫یاس���ایی واقعی‪ ،‬مێژویی‌و جوگرافین‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ئه‌وه‌ ده‌گه‌یه‌نێت‌ كه‌ مه‌به‌ست‌و‬ ‫ئ���اره‌زوی جێبه‌جێ‌ كردن���ی مادده‌ی‬ ‫(‪)140‬ی ده‌ستوریان نییه‌"‪.‬‬ ‫پارله‌مانت���اری‌ لیس���تی‌ عێراقیی���ه‌‬ ‫عوم���ه‌ر جب���وری‌‪ ،‬ب���ۆ ئاوێن���ه‌ی‌‬ ‫رونك���رده‌وه‌ بڕیاره‌ك���ه‌ی‌ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫هه‌رێ���م "له‌روی‌ قانونیی���ه‌وه‌ هه‌ڵه‌یه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ له‌ده‌ستوردا ته‌نها ناوی‌ ناوچه‌‬ ‫جێناكۆكه‌كان هات���وه‌"‪ .‬هه‌روه‌ها رای‬ ‫وایه‌ ئه‌وه‌ی‌ بارزانی‌ كردویه‌تی‌ ناوێكی‌‬ ‫سیاس���ییه‌‪ ،‬بۆیه‌ ده‌ڵێ���ت "من وه‌كو‬ ‫سیاسییه‌ك به‌هیچ شێوه‌یه‌ك دان به‌و‬ ‫ده‌س���ته‌واژه‌یه‌دا نانێ���م‪ ،‬چونكه‌ دژی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ نیشتیمانی خاكی‌ عێراقه‌"‪.‬‬ ‫راگه‌یه‌نراوه‌ك���ه‌ی‌ بارزان���ی‌ رۆژێك‬ ‫دوای‌ رونكردنه‌وه‌یه‌ك���ی‌ نوس���ینگه‌ی‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ كۆماری‌ عێراق هات‪ ،‬كه‌‬ ‫تیایدا تاڵه‌بانی‌ رایگه‌یاندبو به‌هاوكاری‌‬ ‫جێگره‌كه‌ی‌ گه‌یشتونه‌ته‌ رێكه‌وتنێك‌و‬ ‫داوای‌ له‌هه‌ولێرو به‌غدا كرد‪ ،‬ش���ه‌ڕی‌‬ ‫میدیای���ی‌ دژی‌ یه‌كت���ر رابگرن‪ .‬به‌اڵم‬ ‫دوای‌ بڕیاره‌ك���ه‌ی‌ بارزانی‌‌و وه‌اڵمه‌كه‌ی‌‬ ‫مالیكی‌‪ ،‬جارێكی‌ دیكه‌ بارزانی‌ وه‌اڵمی‌‬ ‫مالیكی‌ دایه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌بۆچونی‌ عوم���ه‌ر جبوری‌‪ ،‬بارزانی‌‬ ‫"رێزی‌ له‌هه‌وڵه‌كانی‌ تاڵه‌بانی‌ نه‌گرتوه‌‬

‫ب���ۆ هێوركردن���ه‌وه‌ی‌ بارودۆخه‌ك���ه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ب���وه‌ ه���ۆی‌ له‌ناوبردن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌م���و هه‌وڵه‌كانی‌ ئاس���اییكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫بارودۆخه‌ك���ه‌"‪ .‬وتیش���ی‌ "بڕباره‌كه‌ی‌‬ ‫بارزان���ی‌ كاردان���ه‌وه‌و هه‌ڵوێس���تێكی‌‬ ‫ئیس���تفزازی‌ ب���و‪ ،‬بۆیه‌ ئێم���ه‌ به‌هیچ‬ ‫شێوه‌یه‌ك پێشوازی‌ لێناكه‌ین"‪.‬‬ ‫به‌ڕای‌ جب���وری‌‪ ،‬ده‌ب���و حكوم ‌هت‌و‬ ‫پارله‌م���ان بڕی���اری‌ گۆڕین���ی‌ ئ���ه‌و‬ ‫ناوچانه‌یان بدایه‌‪ ،‬نه‌وه‌كو س���ه‌رۆكی‌‬ ‫هه‌رێم‪ .‬له‌وباره‌یه‌ش���ه‌وه‌ وتی‌ "مایه‌ی‌‬ ‫ش���ه‌رمه‌ بۆ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‪ ،‬كه‌‬ ‫دێته‌ ئه‌م شه‌ڕی‌ ناونانه‌وه‌‪ .‬ئه‌م بڕیاره‌‬ ‫له‌روی‌ واقیعه‌وه‌ هیچ بایه‌خێكی‌ نییه‌‌و‬ ‫كێشه‌كانی‌ نێوان هه‌رێم‌و ناوه‌ند زیاتر‬ ‫ده‌كات"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی‌ تره‌وه‌ پس���پۆڕێكی‌ بواری‌‬ ‫قانونی‌ ئاش���كرای‌ ده‌كات‪ ،‬بڕیاره‌كه‌ی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ هه‌رێم پێچه‌وانه‌ی‌ ده‌ستوره‌و‬ ‫هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی‌ بڕیاره‌كه‌ش به‌الوازبونی‌‬ ‫پێگه‌ی‌ هه‌رێم ناوده‌بات‪.‬‬ ‫پسپۆری‌ یاس���ای‌ ده‌ستوری‌‪ ،‬حاكم‬ ‫له‌تی���ف مس���ته‌فا‪ ،‬باس���ی‌ له‌وه‌كرد‬ ‫بڕیاره‌كه‌ی‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم "پێچه‌وانه‌ی‌‬ ‫ده‌س���توره‌‪ ،‬چونك���ه‌ م���اده‌ی‌ ‪140‬ی‌‬ ‫ده‌س���تور ئه‌و ناوچان���ه‌ی‌ به‌ناوچه‌ی‌‬ ‫جێناك���ۆك وه‌س���فكردوه‌"‪ .‬ناوب���راو‬ ‫وتیش���ی‌‪" ،‬ماده‌ی‌ پانزه‌ی‌ ده‌ستوری‌‬ ‫عێ���راق ده‌ڵێ���ت‪ ،‬نابێت هی���چ بڕیارو‬ ‫یاس���ایه‌ك له‌حكومه‌ت���ی‌ ئیتیحادی‌‌و‬ ‫هه‌رێمه‌كانیش ده‌ربچن كه‌ پێچه‌وانه‌ی‌‬ ‫ده‌س���توربن‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌گ���ه‌ر حكومه‌تی‌‬ ‫ئیتیحادی‌‌و فراكسیۆنی‌ ده‌وڵه‌تی‌ یاسا‬ ‫بیانه‌وێ���ت تانه‌ له‌بڕیاره‌كه‌ بده‌ن‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ده‌توان���ن هه‌ڵیبوه‌ش���ێننه‌وه‌‪ ،‬به‌وه‌ش‬ ‫هه‌رێم س���ه‌رپێچییه‌كی‌ یاسایی‌ له‌سه‌ر‬ ‫خ���ۆی‌ تۆماركردوه‌‪ ،‬هه‌ڵوه‌ش���انه‌وه‌ی‌‬ ‫بڕیاره‌ك���ه‌ش پێگ���ه‌ی‌ هه‌رێ���م الواز‬ ‫ده‌كات"‪.‬‬

‫پۆستاڵ‌و هه‌ڵبژاردن‬ ‫چوار س���اڵ له‌مه‌وبه‌ر ئه‌وه‌ن���ده‌ی‌ نه‌مابو‬ ‫خانه‌قین س���وپاو پێش���مه‌رگه‌ به‌گژیه‌كدا‬ ‫بكات‪ ،‬له‌ئێستاش���دا دیجل���ه‌ هه‌مان كار‬ ‫ده‌كات‪ .‬كۆكردن���ه‌وه‌و نمایش���كردنی‌‬ ‫هێز له‌الی���ه‌ن بارزان���ی‌‌و مالیكییه‌وه‌ به‌ر‬ ‫له‌ئه‌نجامدان���ی‌ هه‌ڵبژاردن���ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫پارێ���زگاكان‪ ،‬ب���ه‌ڕای‌ چاودێ���ران جگ���ه‌‬ ‫له‌هه‌ڕه‌ش���ه‌ی‌ سیاس���ی‌‌و پڕوپاگه‌ن���ده‌ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن هیچی‌ تر نییه‌‪.‬‬ ‫له‌سه‌ره‌تای‌ س���اڵی‌ (‪)2008‬دا‪ ،‬به‌پاساوی‌‬ ‫هه‌وڵ���دان بۆ باش���تركردنی‌ دۆخی‌ ئه‌منی‌‬ ‫ناوچه‌ی‌ سێگۆش���ه‌ی‌ س���وننی‌‪ ،‬مالیكی‌‬ ‫"ئه‌نجومه‌نی‌ ئیسناد"ی‌ بۆ خێڵه‌ سوننییه‌‬ ‫عه‌ره‌بییه‌كانی‌ س���نوری‌ پارێ���زگای‌ دیاله‌‬ ‫دروس���تكرد‌و كوردیش دژی‌ وه‌ستایه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ به‌ئامرازێكی‌ ده‌س���تی‌ مالیكیان‬ ‫ده‌زانی‌ ب���ۆ كۆنترۆڵكردنی‌ ناوچه‌كه‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫هه‌نگاوه‌ش به‌ر له‌ئه‌نجامدانی‌ هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگاكان بو له‌ساڵی‌ (‪)2009‬‬ ‫دا‪.‬‬ ‫له‌مانگی‌ نیساندا‪ ،‬فیرقه‌ی‌ پێنجی‌ سوپای‌‬ ‫عێراق‪ ،‬لیوای‌ (‪)34‬ی‌ هێزی‌ پێشمه‌رگه‌ی‌‬ ‫ئاگاداركرده‌وه‌‪ ،‬تاوه‌كو خانه‌قین چۆڵبكات‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ س���وپا كۆنترۆڵی‌ باری‌ ئه‌منی‌‬ ‫ناوچه‌كه‌ ب���كات‪ ،‬به‌اڵم كورد ئه‌و داوایه‌ی‌‬ ‫ره‌تكرده‌وه‌‪ .‬له‌مانگ���ی‌ ته‌مموزدا‪ ،‬مالیكی‌‬ ‫هه‌ڵمه‌تی‌ سه‌ربازی‌ "بشائر الخیر" ده‌ستی‌‬ ‫پێك���رد‪ ،‬به‌مه‌رام���ی‌ كۆنترۆڵكردنی‌ باری‌‬ ‫ئه‌منی‌ پارێزگای‌ دیاله‌‪ .‬له‌سه‌ره‌تای‌ مانگی‌‬ ‫ئابدا فیرقه‌ی‌ یه‌كی‌ سوپا به‌ره‌و خانه‌قین‬ ‫جواڵ‌و داوایانكرد له‌ماوه‌ی‌ (‪ )24‬كاتژمێردا‬ ‫پێشمه‌رگه‌ له‌ناوچه‌كه‌ نه‌مێنی‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م‬ ‫داوایه‌ش ره‌تكرایه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌و سه‌روبه‌نده‌دا‪ ،‬سوپا گێچه‌ڵی‌ به‌باره‌گای‌‬ ‫پارته‌ سیاسییه‌كانی‌ كورد له‌جه‌له‌وال كرد‪،‬‬ ‫كاتێكی���ش هێزه‌كانی‌ پۆلیس ویس���تیان‬ ‫ئه‌فس���ه‌رێكی‌ هه‌واڵگری‌ كورد ده‌س���تگیر‬ ‫بك���ه‌ن‪ ،‬له‌ئاكامدا پێش���مه‌رگه‌و س���وپا‬ ‫به‌رانبه‌ری‌ یه‌كتر وه‌ستان‌و پێشمه‌رگه‌یه‌ك‬ ‫كوژراو هه‌ڵچون دروس���تبو‪ .‬له‌م الش���ه‌وه‌‬ ‫لێدوانه‌كانی‌ مالیكی‌ دژی‌ كورد هه‌ڵكشا‪.‬‬ ‫دوای‌ روداوه‌كان���ی‌ خانه‌قین ب���ۆ ماوه‌ی‌‬ ‫نزیكه‌ی‌ س���اڵێك شه‌ڕه‌ قس���ه‌ی‌ میدیایی‌‬ ‫له‌نێ���وان به‌غ���داو هه‌ولێ���ر ب���ه‌رده‌وام‬ ‫ب���و‪ .‬كۆتای���ی‌ روداوه‌ك���ه‌ش ب���ه‌وه‌ هات‬ ‫به‌نێوه‌ندگیری‌ سوپای‌ ئه‌مه‌ریكا‪ ،‬بارزانی‌‬ ‫چ���وه‌ به‌غدا‌و له‌گ���ه‌ڵ حكومه‌تی‌ ناوه‌ندی‌‬ ‫رێككه‌وتن له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ خانه‌قین له‌بری‌‬ ‫سوپاو پێشمه‌رگه‌‪ ،‬بخرێته‌ ژێر ده‌سه‌اڵتی‌‬ ‫پۆلیسه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌مانگی‌ ته‌مموزی‌ ئه‌مس���اڵدا‪ ،‬وه‌زاره‌تی‌‬ ‫به‌رگ���ری‌ عێراق فه‌رمانده‌ی���ی‌ دیجله‌ی‌ بۆ‬ ‫دیال���ه‌و كه‌ركوك‌و س���ه‌اڵحه‌دین پێكهێنا‪.‬‬ ‫له‌مانگ���ی‌ ئه‌یلول���دا ك���ورد به‌ناقانون���ی‌‬ ‫له‌قه‌ڵه‌می���دا‪ .‬له‌مانگ���ی‌ یان���زه‌دا كاتێك‬ ‫هێزێكی‌ پۆلی���س هه‌وڵیدا گه‌نجێكی‌ كورد‬ ‫له‌ق���ه‌زای‌ خورمات���و ده‌س���تگیر بكات‪،‬‬ ‫ش���ه‌ڕه‌ ته‌قه‌ رویداو كه‌سێك كوژرا‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫له‌كاتێكدای���ه‌ بڕی���اره‌ له‌مانگ ‌ی نیس���انی‌‬ ‫(‪)2013‬دا‪ ،‬هه‌ڵبژاردن���ی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌‬ ‫پارێزگاكان به‌ڕێوه‌بچێت‪.‬‬ ‫توندبون���ه‌وه‌ی‌ ملمالن���ێ‌ سیاس���ییه‌كان‪،‬‬ ‫گه‌یش���ته‌ ئه‌وه‌ی‌ جارێكیتر پێش���مه‌رگه‌و‬ ‫س���وپای‌ عێ���راق به‌رانب���ه‌ری‌ یه‌كت���ر‬ ‫بوه‌ستنه‌وه‌‪ .‬چه‌ند رۆژێك له‌مه‌وبه‌ر بارزانی‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم به‌رۆژنامه‌یه‌كی‌ عه‌ره‌بی‌‬ ‫راگه‌یاند "رێگه‌ به‌مالیكی‌ ناده‌ین له‌ناوچه‌‬ ‫جێناكۆك���ه‌كان هێزه‌كان���ی‌ بجوڵێنێت"‪.‬‬ ‫هه‌م���ان رۆژ ش���ێخ جه‌عف���ه‌ری‌ وه‌زیری‌‬ ‫پێشمه‌رگه‌‪ ،‬مالیكی‌ به‌چه‌كداركردنی‌ خێڵه‌‬ ‫عه‌ره‌بییه‌كانی‌ كه‌رك���وك‌و دیاله‌و تكریت‬ ‫تۆمه‌تبارك���رد‪ .‬به‌رهه‌م س���اڵحی‌ جێگری‌‬ ‫تاڵه‌بانی���ش‪ ،‬وتی‌‪ :‬مالیكی‌ ده‌یه‌وێت كورد‬ ‫بۆ زه‌مه‌نی‌ سه‌دام بگێڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫بۆ چاره‌س���ه‌ركردنی‌ ئه‌م دۆخه‌‪ ،‬جارێكیتر‬ ‫به‌ناوبژیوان���ی‌ ئه‌مه‌ریكا‪ ،‬ك���وردو ناوه‌ند‬ ‫كه‌وتن���ه‌وه‌ گفتوگ���ۆ‪ ،‬به‌اڵم نه‌گه‌یش���تنه‌‬ ‫رێككه‌وتن‌و تائێستا شه‌ڕه‌ لێدوانی‌ میدیایی‌‬ ‫به‌رده‌وامه‌‪.‬‬ ‫به‌ڕای‌ چاودێ���ران‪ ،‬ئه‌م دو هه‌نگاوه‌ی‌ به‌ر‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنی‌ پارێزگاكان‪ ،‬له‌الی‌ مالیكییه‌وه‌‬ ‫بۆته‌ هۆی‌ وروژاندنی‌ هه‌س���تی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‌و‬ ‫خۆنمایشكردن وه‌كو به‌ربه‌ستێك له‌به‌رده‌م‬ ‫خواس���تی‌ فراوانخ���وازی‌ ك���ورد‪ ،‬به‌مه‌ش‬ ‫توانیویه‌تی‌ س���ۆزی‌ به‌ش���ێك له‌سوننه‌ی‌‬ ‫باكوری‌ عێراق به‌الی‌ خۆیدا ببات‪.‬‬ ‫هه‌رچی‌ مه‌س���عود بارزانیی���ه‌ خۆی‌ وه‌كو‬ ‫به‌رگریكاری‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌ كورد پیشانداوه‌و‬ ‫میدی���ای‌ كوردی‌‌و ئۆپۆزس���یۆن‌و یه‌كێتی‌‬ ‫ب���ه‌دوای‌ خۆی���دا كێش���كردوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫خاڵێكی‌ گرنگه‌‪ ،‬چونكه‌ پێش���تر یه‌كێتی‌‌و‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن ره‌خنه‌یان له‌سیاسه‌ته‌كانی‌‬ ‫بارزانی‌ ده‌گرت‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫ئابووری‬

‫)‪ )356‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/18‬‬

‫به‌پێی‌ راپۆرتێكی‌ به‌راوردكاری‌‪،‬‬ ‫له‌سااڵنی‌ داهاتودا عێراق ده‌كه‌وێت ‌ه‬ ‫ژێر قه‌رزێكی‌ گه‌وره‌وه‌‪ ،‬به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌ته‌نها پشت به‌نه‌وت ده‌به‌ستێت‪.‬‬ ‫بۆ چاره‌سه‌ركردنی‌ ئه‌و گرفته‌ش‪،‬‬ ‫فره‌جۆركردنی‌ سه‌رچاوه‌كانی‌ داهات‬ ‫له‌الیه‌ن حكومه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌چاره‌سه‌ری‌‬ ‫بنه‌ڕه‌تی‌ ده‌زانرێت‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ راپۆرتێك���ی‌ (ئاژانس���ی‌‬ ‫ئور)‪ ،‬داهاتی‌ ن���ه‌وت ناتوانێ‌ ئه‌و بڕ‌ه‬ ‫پاره‌یه‌ی‌ حكومه‌ت پێویس���تێتی‌ دابین‬ ‫ب���كات‪ ،‬بۆیه‌ زو بێ یان دره‌نگ عێراق‬ ‫دوچ���اری‌ گرفتی‌ قه‌رزی‌ مه‌ترس���یدار‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪ .‬به‌هۆكاری‌ ئه‌وه‌ی‌ حكومه‌ت‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ فه‌رمی‌ پشت به‌داهاتی‌‬ ‫نه‌وت ده‌به‌ستێت‪ ،‬به‌جۆرێك هه‌نارده‌ی‌‬ ‫ن���ه‌وت (‪ )%95‬داهات���ی‌ حكوم���ه‌ت‬ ‫پێكده‌هینێت‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ راگه‌یه‌نراوه‌كان���ی‌ وه‌زاره‌نی‌‬ ‫نه‌وت���ی‌ عێ���راق‪ ،‬له‌س���اڵی‌ (‪)2003‬‬ ‫ب���ه‌دواوه‌ به‌ره ‌هم‌و هه‌ن���ارده‌ی‌ نه‌وتی‌‬ ‫عێراق زیادیكردوه‌‪ ،‬به‌جۆرێك له‌ساڵی‌‬ ‫(‪)2002‬دا عێراق رۆژانه‌ تێكڕا (‪)1.4‬‬ ‫ملیۆن به‌رمیلی‌ هه‌نارده‌ كردوه‌‪ ،‬تاوه‌كو‬ ‫له‌س���اڵی‌ (‪)2011‬دا گه‌یشتۆته‌ (‪)2.1‬‬ ‫ملیۆن به‌رمیل‪.‬‬ ‫زیادكردنی‌ به‌رهه‌م‌و هه‌نارده‌ی‌ نه‌وت‪،‬‬ ‫هاوزه‌م���ان بوه‌ له‌گ���ه‌ڵ به‌رزبونه‌وه‌ی‌‬ ‫نرخی‌ نه‌وت كه‌ تائێستاش به‌رده‌وامه‌‪.‬‬ ‫به‌نمونه‌ له‌س���ه‌ره‌تای‌ ساڵی‌ (‪)2002‬دا‬ ‫نرخی‌ نه‌وتی‌ خاوی‌ به‌سره‌ گه‌یشتۆته‌‬ ‫(‪ )23.32‬دۆالر‪ ،‬ب���ه‌اڵم ل���ه‌(‪)2011‬‬ ‫دا گه‌یش���ته‌ (‪ )106.17‬دۆالر‪ .‬ئ���ه‌و‬ ‫دو ه���ۆكاره‌ش "داهاتی‌ نه‌وتی‌ عێراقی‌‬ ‫زۆر فراوانك���رد‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش به‌ته‌واوه‌تی‌‬ ‫له‌س���ه‌ر بودجه‌ی‌ سااڵنه‌ ره‌نگیدایه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌به‌ڵگه‌ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ بودجه‌ی‌ س���اڵی‌‬ ‫داهات���وی‌ عێ���راق (‪ )118.6‬ملی���ار‬ ‫دۆالره‌‪ ،‬له‌كاتێكدا بودجه‌ی‌ ئه‌مس���اڵ‬ ‫ته‌نها سه‌د ملیار دۆالره‌"‪.‬‬

‫►‬

‫ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬

‫►‬

‫هه‌ر هاواڵتییه‌ك ‌ی عێراق‬ ‫نزیكه‌ ‌ی (‪ )3440‬دۆالر ‌ی له‌بودج ‌ه به‌رده‌كه‌وێت‬ ‫بودجه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ساڵی‌ داهاتوی‌‬ ‫عێراق (‪)118.6‬‬ ‫ملیار دۆالره‌‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا‬ ‫بودجه‌ی‌‬ ‫ئه‌مساڵ ته‌نها‬ ‫سه‌د ملیار‬ ‫دۆالره‌‬

‫له‌ساڵی‌ (‪)2002‬‬ ‫دا عێراق رۆژانه‌‬ ‫تێكڕا (‪)1.4‬‬ ‫ملیۆن به‌رمیلی‌‬ ‫نه‌وتی‌ هه‌نارده‌‬ ‫كردوه‌‪ ،‬تاوه‌كو‬ ‫له‌ساڵی‌ (‪)2011‬دا‬ ‫گه‌یشتۆته‌ (‪)2.1‬‬ ‫ملیۆن به‌رمیل‬

‫بودجه‌ی‌ س���اڵی‌ داهاتو‪ ،‬گه‌وره‌ترین‬ ‫بودجه‌ی���ه‌ له‌مێ���ژوی‌ عێراق���دا‪ ،‬وه‌كو‬ ‫راپۆرته‌كه‌ باس���ی‌ لێ���وه‌ده‌كات ئه‌گه‌ر‬ ‫ژماره‌ی‌ دانیش���توان زیات���ر له‌ (‪)34‬‬ ‫ملیۆن كه‌س بێت‪ ،‬واته‌ عێراق بۆ هه‌ر‬ ‫هاواڵتییه‌ك ده‌بێ���ت نزیكه‌ی‌ (‪)3440‬‬ ‫دۆالر خه‌رج بكات‪ ،‬له‌كاتێكدا له‌واڵتانی‌‬ ‫هاریكاری‌ ئاب���وری‌‪ ،‬تێك���ڕا ناوه‌ندی‌‬ ‫(‪ )15.331‬دۆالر خه‌رجده‌ك���ه‌ن‪.‬‬ ‫له‌راپۆرته‌ك���ه‌دا هات���وه‌ "ئه‌گ���ه‌ر ئه‌و‬ ‫ناوه‌ن���ده‌ به‌س���ه‌ر عێراق���دا جێبه‌جێ‬

‫نه‌وه‌كو ته‌نها پش���ت به‌ستن به‌نه‌وت‪،‬‬ ‫خشته‌ی ژماره‌ (‪)1‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر "ده‌یه‌وێ���ت دارایی‌ پێویس���ت‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬ئه‌وا ناوه‌ندی‌ خه‌رجی‌ حكومی‌ راپۆرته‌كه‌ "ئه‌و ژماره‌یه‌ش زۆر كه‌متره‌ وه‌ده‌ستبهێنێت بۆ گه‌شه‌پێدان‌و ببێته‌‬ ‫له‌بودج��� ‌ه (‪ )118‬ملی���ار دۆالرییه‌كه‌‌و گه‌لێكی‌ پێشكه‌وتو"‪.‬‬ ‫(‪ )500‬ملیار دۆالر تێده‌په‌ڕێنێت"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی‌ دیكه‌وه‌‪ ،‬ئاژانس���ی‌ وزه‌ی‌‬ ‫راپۆرته‌ك���ه‌ ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات له‌بودج���ه‌ی‌ داواكراوی���ش كه‌مت���ره‌‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ (‪ )%95‬داهاتی‌ حكومه‌ت ئ���ه‌وه‌ش به‌ڕون���ی‌ ئاش���كرای‌ ده‌كات نێوده‌وڵه‌تی‌‪ ،‬پێشبینی‌ ده‌كات عێراق‬ ‫له‌نه‌وته‌وه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌رزترین قازانجی‌ كه‌ داهاتی‌ نه‌وت به‌ش���ی‌ دابینكردنی‌ له‌س���اڵی‌ (‪)2020‬دا رۆژان���ه‌ (‪)4.4‬‬ ‫ملیۆن به‌رمیل هه‌ن���ارده‌ بكات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نه‌وت ك���ه‌ حكومه‌ت ده‌س���تیكه‌وتوه‌ خه‌رجییه‌كانی‌ حكومه‌ت ناكات"‪.‬‬ ‫ی بواری‌ ئابوری‌‪" ،‬داهاته‌كه‌ی‌ نابێت���ه‌ هۆی‌ دابینكردنی‌‬ ‫به‌ڕای‌ ش���اره‌زایان ‌‬ ‫(‪ )83‬ملیار دۆالر بوه‌‪ ،‬كاتێك له‌ساڵی‌‬ ‫ی به‌فره‌جۆركردنی‌ پێداویس���تییه‌كانی‌ ئێس���تای‌ عێراق‪،‬‬ ‫(‪)2011‬دا رۆژانه‌ (‪ )2.1‬ملیۆن به‌رمیل عێ���راق پێویس���ت ‌‬ ‫ی داهات���ه‌ حكومیی���ه‌كان ده‌بێ���ت‪ ،‬نه‌وه‌كو ئه‌و كاته‌ كه‌ ژماره‌ی‌ دانیشتوانی‌‬ ‫نه‌وتی‌ هه‌ن���ارده‌ ك���ردوه‌‪ .‬به‌گوێره‌ ‌‬

‫ده‌گات���ه‌ (‪ )41.8‬ملی���ۆن ك���ه‌س"‪.‬‬ ‫به‌به‌ڵگ���ه‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌وكات���ه‌دا عێراق‬ ‫ب���ۆ بودجه‌كه‌ی‌ پێویس���تی‌ به‌نزیكه‌ی‌‬ ‫(‪ )640.7‬بلیۆن دۆالر ده‌بێت‪.‬‬ ‫راپۆرته‌كه‌‪ ،‬ئه‌و تێڕوانینه‌ به‌نادروست‬ ‫ده‌زانێت كه‌ پێیوایه‌ زیادبونی‌ به‌رهه‌می‌‬ ‫نه‌وتی‌ عێراق‌و هه‌نارده‌كردنی‌‪ ،‬ده‌بێته‌‬ ‫ه���ۆی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ حكوم���ه‌ت بتوانێ���ت‬ ‫له‌داهاتودا پێداویس���تییه‌ داراییه‌كانی‌‬ ‫عێ���راق دابین بكات‪ .‬به‌به‌ڵگه‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫گه‌وره‌تری���ن هه‌ن���ارده‌كاری‌ ن���ه‌وت‬ ‫له‌جیهاندا واڵتی‌ سعودییه‌‪ ،‬كه‌ به‌رزترین‬ ‫رێژه‌ی‌ داهاتی‌ نه‌وتی‌ له‌ساڵی‌ (‪)2011‬‬ ‫دا هه‌ب���وه‌و گه‌یش���تۆته‌ (‪ )318‬ملیار‬ ‫دۆالر‪ ،‬ئه‌وه‌ش له‌ئاكامی‌ هه‌نارده‌كردنی‌‬ ‫(‪ )7.2‬ملیۆن به‌رمیل نه‌وت رۆژانه‌‪.‬‬ ‫‌بودجه‌ی‌ عێراق له‌ساڵی‬ ‫‌ (‪)2013 - 2003‬‬

‫راپۆرته‌ك���ه‌ بۆ زیات���ر رونكردنه‌وه‌و‬ ‫ده‌رخس���تنی‌ جیاوازی‌ نێ���وان عێراق‌و‬ ‫ده‌وڵه‌تانی‌ ئه‌ندام له‌رێكخراوی‌ هاریكاری‌‬ ‫ئابوری‌‌و گه‌ش���ه‌پێدان‪ ،‬خه‌رجییه‌كانی‌‬ ‫حكومه‌ت‌و پشكی‌ تاكی‌چه‌ند ده‌وڵه‌تێكی‌‬ ‫له‌ساڵی‌(‪)2009‬دا به‌نمونه‌ هێناوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫سه‌یری خشته‌ی ژماره‌ (‪ )1‬بکه‌‪.‬‬

‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫ی‬ ‫ی مۆڵه‌تی‌ هێنان ‌‬ ‫به‌هۆی‌ گرانی‌ پێدان ‌‬ ‫ئاژه‌ڵ بۆ هه‌رێم‪ ،‬كه‌مترین بازرگان‬ ‫ی كاری‌ هێنانی‌ ئاژه‌ڵ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌فه‌رم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی قاچاخ له‌به‌شێك ‌‬ ‫به‌اڵم به‌رێگا ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆری‌ سنوره‌كانی‌ ئێرانه‌وه‌ ئاژه‌ڵێك ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆر دێت ‌ه ناو هه‌رێمه‌وه‌‌و به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌دواداچونێكی‌ ئاوێنه‌ش له‌سه‌ره‌تا ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مساڵه‌وه‌‌و له‌سنور‌ه جیاجیاكان ‌‬ ‫پارێزگای‌ سلێمانییه‌وه‌و تائێستا ب ‌ه‬ ‫ی قاچاخ‪ ،‬هه‌زاران ئاژه‌ڵ هاتۆت ‌ه‬ ‫رێگا ‌‬ ‫ناو هه‌رێمه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه زۆرینه‌یان له‌الیه‌ن‬ ‫ی‬ ‫الیه‌نه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كانه‌وه‌ ده‌ست ‌‬ ‫به‌سه‌رداگیراوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ه���ه‌ر بازرگانێك بیه‌وێ���ت به‌فه‌رم ‌‬ ‫ی ئ���اژه‌ڵ بكات بۆ هه‌رێم‪،‬‬ ‫كاری‌ هێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌بێت به‌ فه‌رمی‌ نوسراوێك ئاراسته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ ڤێتێرنه‌ری‌ سنوره‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫بكات‪ ،‬تا له‌رێگایه‌و‌ه كاره‌ یاساییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫هێنانی‌ ئه‌نجامبدات‌و ده‌بێت ره‌زامه‌ند ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‌و كشتوكاڵییش‬ ‫هه‌ردو وه‌زارت ‌‬ ‫وه‌ربگرێ���ت‪ .‬د‪.‬ئ���اری‌ س���ه‌الحه‌دین‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ ڤێتێرن���ه‌ری‌ س���لێمان ‌‬ ‫له‌وباره‌یه‌و‌ه ئام���اژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ی ئاژه‌ڵ‬ ‫هه‌ر بازرگانێك بیه‌وێت به‌فه‌رم ‌‬ ‫ی‬ ‫بێنێت ده‌بێت ناوی‌ ئه‌و واڵته‌ش دیار ‌‬ ‫بكات ك ‌ه ئاژه‌ڵه‌ك��� ‌هی‌ لێو‌ه دێنێت‪ ،‬تا‬ ‫ی‬ ‫ی له‌و واڵته‌وه‌ ‌‬ ‫ئه‌وان دڵنیابن ل���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ئاژه‌ڵ‬ ‫ئاژه‌ڵه‌كه‌ی‌ لێو‌ه دێت نه‌خۆش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ایت ‌‬ ‫نیی��� ‌ه ب���ۆ ئه‌وه‌ش س���ه‌یر ‌‬ ‫رێكخ���راوی‌ (‪ )oid‬ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ی ئاژه‌ڵ له‌هه‌ر واڵتێكدا هه‌بێت‬ ‫نه‌خۆش ‌‬ ‫له‌و سایته‌دا باڵوده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ند‬ ‫به‌ش���ێك له‌بازرگان���ان واده‌زان���ن ك ‌ه‬ ‫ی ئێ���ران یه‌كێك ‌ه له‌و‬ ‫له‌ئێس���تادا واڵت ‌‬ ‫ی تێدا‬ ‫ی كه‌ نه‌خۆش���ی‌ ئاژه‌ڵ ‌‬ ‫واڵتان���ه‌ ‌‬ ‫ی ره‌تكرده‌و‌ه‬ ‫باڵوه‌‪ ،‬به‌اڵم د‪ .‬ئاری‌ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ئاژه‌ڵ له‌ئێراندا هه‌بێت‌و‬ ‫كه‌ نه‌خۆش��� ‌‬ ‫وتی‌ "له‌ئێستادا ئێران له‌و واڵتان ‌ه نیی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫كه‌ نه‌خۆشی‌ ئاژه‌ڵی‌ تێدا بێت"‪ .‬د‪ .‬ئار ‌‬ ‫ی نه‌ش���ارده‌و‌ه كه‌ مۆڵه‌تپێدان‬ ‫ئه‌وه‌ش ‌‬

‫►‬

‫به‌فه‌رمی‌ كه‌مترین‌و به‌قاچاخ زۆرترین ئاژه‌ڵ دێته‌ هه‌رێمه‌وه‌‬ ‫به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌رێم داوای‌‬ ‫بڕوانامه‌ی‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ ئه‌و‬ ‫واڵته‌ ده‌كات كه‌‬ ‫ئاژه‌ڵی‌ لێوه‌ دێت‪،‬‬ ‫كاری‌ هێنانی‌‬ ‫ئاژه‌ڵ به‌فه‌رمی‌‬ ‫زۆر قورس بوه‌‬ ‫ی ئاژه‌ڵ ئاس���ان نییه‌‪ ،‬چونك ‌ه مه‌یدانی ئاژه‌اڵن ل‌ه سلێمانی‬ ‫به‌هێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان داوای‌ بڕوانام ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌و واڵت��� ‌ه ده‌كات ك ‌ه ره‌شه‌واڵخ ك ‌ه به‌قاچاخ هێنراو‌ه ده‌ست ‌‬ ‫ته‌ندروس���ت ‌‬ ‫ئاژه‌ڵه‌كه‌ی‌ لێوه‌ دێت "زۆرب ‌هی‌ واڵتانیش به‌سه‌رداگیراوه‌‪ ،‬غه‌رامه‌ی‌ ئه‌وانه‌ش بۆ‬ ‫رێگ ‌ه ن���اده‌ن به‌فه‌رمی‌ ئاژه‌ڵیان بڕوات ‌ه م��� ‌هڕ‌و بزنه‌كان ‪17‬ملی���ۆن ‪710‬هه‌زار‌ه‬ ‫ی ناده‌ن‪ ،‬دیناربوه‌ بۆ ره‌ش���ه‌واڵخه‌كانیش زیاتر‬ ‫ده‌ره‌وه‌‌و بڕوانامه‌ی‌ ته‌ندروست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ل ‌ه ‪85‬ملیۆن دینار بوه‌‪ ،‬هاوكات به‌پێ ‌‬ ‫بۆی ‌ه هێنانی‌ ئ���اژه‌ڵ به‌فه‌رمی‌ كارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئامارێك���ی‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‌ گومرگ ‌‬ ‫ئاس���ان نییه‌"‪ .‬ئه‌وكاته‌ش كه‌ هێنان ‌‬ ‫ی باش���ماخ له‌سه‌ره‌تا ئه‌مساڵه‌و‌ه‬ ‫ی ئاس���ان نابێت به‌شێك مه‌رز ‌‬ ‫ئاژه‌ڵ به‌فه‌رم ‌‬ ‫له‌بازرگانان���ی‌ ئه‌و ب���وار‌ه هه‌وڵده‌ده‌ن تائێستا ده‌ستگیراو‌ه به‌سه‌ر ‪ 451‬سه‌ر‬ ‫ی قاچاخ���ه‌و‌ه ئاژه‌ڵ بهێنن ‌ه ناو ره‌ش���ه‌واڵخ‌و‪ 617‬س���ه‌ر م ‌هڕ‌و بزن ك ‌ه‬ ‫به‌رێگا ‌‬ ‫ی هه‌وڵدراوه‌ به‌قاچ���اخ بێته‌ هه‌رێمه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌رێمه‌وه‌و نزیكترین واڵتیش بۆ هێنان ‌‬ ‫ی وته‌ی‌ س���ه‌روه‌ر كاكه‌ عه‌بدواڵ‬ ‫ی سلێمانییه‌و‌ه به‌پێ��� ‌‬ ‫ئاژه‌ڵ به‌قاچاخ له‌پارێزگا ‌‬ ‫ی باش���ماخ‪،‬‬ ‫ی مه‌رز ‌‬ ‫ی به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گومرگ ‌‬ ‫ی ئێرانه‌‪ .‬به‌پێی‌ ئامارێكی‌ به‌ش��� ‌‬ ‫واڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وانه‌وه‌‌و له‌س���ه‌ره‌تا ‌‬ ‫ی له‌و س���نور‌ه ‌‬ ‫یاس���ای‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‌ گومرگ��� ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ره‌تای‌ ئه‌مس���اڵه‌و‌ه ئ���ه‌م س���اڵه‌وه‌ به‌فه‌رمی‌ هی���چ جۆر‌ه‬ ‫س���لێمان ‌‬ ‫ی‬ ‫تائێستا ‪ 645‬سه‌ر مه‌ڕ‌و بزن‌و ‪ 774‬سه‌ر ئاژه‌ڵێك نه‌هاتۆت��� ‌ه هه‌رێمه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ ‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئارام که‌ریم‬ ‫ی‬ ‫به‌قاچاخیش هاتو‌ه له‌الیه‌ن پاسه‌وان ‌‬ ‫س���نور‌و مه‌فره‌زه‌كان���ی‌ ئاسایش���ه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌ستیان به‌سه‌رداگیراوه‌ پاشان له‌ال ‌‬ ‫ئه‌وان كێش���ه‌ی‌ گومرگی‌ بۆكراوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و رونیشیكرده‌وه‌ ك ‌ه دوای‌ دابه‌زین ‌‬ ‫ی هه‌وڵ���دان بۆ‬ ‫ی ئێران ‌‬ ‫به‌ه���ای‌ تمه‌ن��� ‌‬ ‫هێنانی‌ ئاژه‌ڵ به‌قاچاخ له‌ئێرانه‌و‌ه زۆر‬ ‫زیادیكردوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی حسێن ئه‌حمه‌د به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫به‌وته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌رمی���ان ل���ه‌‌و س���نوره‌ ‌‬ ‫گومرگ��� ‌‬ ‫ئه‌وانیشه‌و‌ه له‌س���ه‌ره‌تای‌ ئه‌مساڵه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫به‌فه‌رمی‌ ئ���اژه‌ڵ نه‌هاتوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش��� ‌‬ ‫ی به‌سه‌رداگیراوه‌‪،‬‬ ‫به‌قاچاخ هاتوه‌ ده‌ست ‌‬ ‫ه���ه‌ر به‌وت��� ‌هی‌ ئ���ه‌و به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ئێران ‌‬ ‫له‌وكاته‌شه‌وه‌ كه‌ به‌های‌ تمه‌ن ‌‬

‫زۆر دابه‌زی���وه‌‪ ،‬هاتنی‌ ئاژه‌ڵ به‌قاچاخ‬ ‫زۆر زیادیكردوه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ چه‌ند زانیارییه‌كیش ك ‌ه ده‌ست‬ ‫ی قه‌ندیلیشه‌و‌ه‬ ‫ئاوێنه‌ كه‌وتو‌ه له‌سنور ‌‬ ‫ی زۆر دێت ‌ه ن���او هه‌رێمه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئاژه‌ڵێك��� ‌‬ ‫ی به‌رباڵوی‌ س���نوره‌كه‌‌و‬ ‫به‌اڵم به‌ه���ۆ ‌‬ ‫ی كوردستان له‌و‬ ‫ی كرێكاران ‌‬ ‫بونی‌ پارت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێ���م توانا ‌‬ ‫ناوچه‌ی���ه‌دا حكومه‌ت ‌‬ ‫كۆنترۆڵكردنی‌ ئه‌و سنور‌هی‌ نییه‌‪.‬‬ ‫له‌س���نوری‌ پشده‌ریشه‌وه‌ وه‌ك رائید‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫فه‌یسه‌ڵ محه‌مه‌د جێگر ‌‬ ‫پۆلیسی‌ گومرگی‌ پشده‌ر رونیده‌كاته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئاژه‌ڵێكی‌ زۆر به‌قاچاخ هاتوه‌‪ ،‬ئه‌وانیش‬ ‫ی خۆیان توانیویانه‌ ده‌ست‬ ‫به‌پێی‌ توانا ‌‬ ‫بگ���رن به‌س���ه‌ر زۆرینه‌ی���دا‪ ،‬هه‌روه‌ها‬

‫ی‬ ‫ی له‌و‌ه كرد ك ‌ه له‌س���ه‌ره‌تا ‌‬ ‫ئه‌و باس��� ‌‬ ‫ئه‌مس���اڵه‌وه‌ تائێس���تا توانیویان��� ‌ه‬ ‫ده‌س���تبگرن به‌سه‌ر ‪ 170‬س���ه‌ر م ‌هڕ‌و‬ ‫بزن‌و ‪ 121‬ره‌شه‌واڵخدا‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی گومرگ ‌‬ ‫ی تره‌و‌ه به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫له‌الیه‌ك ‌‬ ‫ی له‌و‌ه‬ ‫راپه‌رین جه‌وهه‌ر ره‌سوڵ جه‌خت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ها ‌‬ ‫ك���رده‌و‌ه كه‌ ل���ه‌دوای‌ دابه‌زین ‌‬ ‫ی زۆر هه‌ی ‌ه‬ ‫تمه‌ن���ی‌ ئێرانییه‌و‌ه هه‌وڵێك ‌‬ ‫ی ئاژه‌ڵ به‌ قاچاخ له‌و واڵته‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆ هێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مانگ ‌‬ ‫ئه‌و رونیك���رده‌و‌ه ك ‌ه ل���ه‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دراو ‌‬ ‫ی ئه‌مس���اڵه‌وه‌ كه‌ به‌ها ‌‬ ‫حه‌وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رچ���او دابه‌ز ‌‬ ‫ی به‌رێژه‌یه‌ك ‌‬ ‫ئێران��� ‌‬ ‫له‌و سنور‌هی‌ خۆیانه‌و‌ه ده‌ستیانگرتو‌ه‬ ‫به‌س���ه‌ر زیاتر له‌‪ 600‬سه‌ر ره‌شه‌واڵخ‌و‬ ‫‪ 300‬سه‌ر م ‌هڕ‌و بزن‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫دیسانه‌و‌ه نرخی‌ به‌نزین له‌هه‌ولێر فڕی‌‬

‫‪9‬‬

‫)‪ )356‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/18‬‬

‫ئا‪ :‬به‌ختیار حسێن‬ ‫بۆ جارێكیتر نرخی‌ به‌نزین له‌شاری‌‬ ‫هه‌ولێر به‌شێوه‌یه‌كی‌ خێرا به‌رز بۆوه‌‌و‬ ‫هاواڵتیان داوا ده‌كه‌ن كه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫حكومه‌ت چاره‌سه‌ری‌ ئه‌و گرفته‌ی‌‬ ‫پێناكرێت به‌ڕونی‌ رایبگه‌یه‌نێت‪،‬‬ ‫حكومه‌تیش ده‌ڵێت كه‌ پالنی‌ جددی‌‬ ‫هه‌یه‌ بۆ چاره‌سه‌ری‌ گرفته‌كه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ كوردستان رۆژانه‌ پێویست ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���ه‌ زیاتر ل���ه‌ ‪ 4‬ملیۆن لیت���ر به‌نزین‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌پااڵوگه‌كانی‌ (خه‌بات‌و‬ ‫بازیان‌و تاوك���ێ‌) رۆژانه‌ ملیۆنێك‌و ‪200‬‬ ‫ه���ه‌زار لیتر س���وته‌مه‌نی‌ به‌رهه‌مدێت‪،‬‬ ‫پێش���تریش بڕه‌ك���ه‌ی‌ ت���ر له‌بێج���ی‌‬ ‫دابین ده‌كرا‪ ،‬به‌اڵم ئێس���تا زۆر كه‌می‌‬ ‫كردوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش نرخی‌ س���وته‌مه‌نی‌ زۆر‬ ‫به‌رزكردۆته‌وه‌ له‌كوردستان‪ ،‬له‌ئێستادا‬ ‫له‌هه‌ولێر نرخی‌ یه‌ك لیتر به‌نزینی‌ بێجی‌‬ ‫له‌به‌نزینخان���ه‌ ئه‌هلییه‌كان گه‌یش���تۆته‌‬ ‫‪ 950‬دین���ار‌و نرخی‌ یه‌ك به‌رمیل نه‌وتی‬ ‫‪ 200‬لیتریش گه‌یش���تۆته‌ زیاتر له‌ ‪190‬‬ ‫هه‌زار دینار‪ ،‬ی���ه‌ك به‌رمیل گازوایلیش‬ ‫‪ 200‬ه���ه‌زاری‌ تێپه‌ڕاندوه‌‪ ،‬له‌به‌نزینخانه‌‬ ‫حكومییه‌كانیش هه‌فتانه‌ بۆ ئۆتۆمبێلی‌‬ ‫ته‌كس���ی‌ ‪ 80‬لیت���ر‌و ب���ۆ ئۆتۆمبێل���ی‌‬ ‫تایبه‌تیش ‪ 40‬لیتر به‌نزینی‌ كوردستانی‌‬ ‫به‌شێوه‌ی‌ كۆبۆن دابه‌ش ده‌كرێت‪.‬‬ ‫عوس���مان عه‌بدواڵ شۆفێرێكی‌ ته‌مه‌ن‬ ‫‪ 26‬ساڵه‌ داوایكرد كه‌ ئه‌گه‌ر حكومه‌ت‬ ‫ناتوانێت ئه‌و كێش���ه‌یه‌ چاره‌سه‌ر بكات‬ ‫ئه‌وا باش���تر وایه‌ به‌ڕونی‌ به‌هاواڵتیانی‌‬ ‫بڵێت كه‌ "چاره‌سه‌ركردنی‌ ئه‌م قه‌یرانی‌‬ ‫س���وته‌مه‌نییه‌ له‌توان���ای من���دا نییه‌‪،‬‬ ‫نه‌وه‌كو هه‌میشه‌ س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‌و‬ ‫وه‌زیری‌ س���امانه‌ سروش���تییه‌كان كار‌و‬ ‫گرێبه‌س���ته‌كانی‌ خۆی���ان به‌هاواڵتیان‬ ‫ده‌فرۆش���نه‌وه‌ كه‌ ئه‌وان وایان كردوه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا ئه‌مه‌ هی���چ گرینگییه‌كی‌ بۆ‬ ‫هاواڵتیان نه‌بوه‌‌و ته‌نیا بۆ به‌رژه‌وه‌ندی‌‌و‬ ‫خۆشگوزه‌رانی‌ خۆیان به‌كاریانهێناوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ش���وفێره‌ی‌ ته‌كس���ییه‌ ئاماژه‌ی‌‬ ‫به‌وه‌ش���كرد كه‌ حكومه‌ت بۆ ته‌كس���ی‌‬ ‫هه‌فتانه‌ ‪ 80‬لیتر به‌نزین دابین ده‌كات‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش هه‌رچه‌نده‌ به‌شی ته‌كسی‌ ناكات‪،‬‬ ‫جۆره‌كه‌ش���ی‌ زۆر خراپه‌‌و ده‌بێته‌ هۆی‬ ‫تێكچونی‌ فیتپه‌می‌ ئۆتۆمبێله‌كانیش‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا توانا خالی���د یه‌كێكه‌ له‌و‬ ‫بازرگانان���ه‌ی‌ ك���ه‌ رۆژان���ه‌ له‌رێگ���ه‌ی‌‬ ‫ته‌نك���ه‌ره‌وه‌ له‌بێج���ی‌و دۆره‌و به‌غداوه‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ نایاسایی‌ به‌نزین بۆ هه‌ولێر‬ ‫ده‌گوازێته‌وه‌ ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌دا كه‌ هه‌ر‬ ‫كاتێك په‌یوه‌ندی‌ نێوان هه‌ولێر‌و به‌غدا‬

‫ی‬ ‫به‌نزینی‌ بێج ‌‬ ‫له‌به‌نزینخان ‌ه‬ ‫ئه‌هلییه‌كان‬ ‫گه‌یشتۆت ‌ه ‪950‬‬ ‫دینار‌و نرخی‌ یه‌ك‬ ‫به‌رمیل نه‌وتی ‪200‬‬ ‫لیتریش گه‌یشتۆت ‌ه‬ ‫زیاتر ل ‌ه ‪190‬‬ ‫هه‌زار دینار‪ ،‬یه‌ك‬ ‫به‌رمیل گازوایلیش‬ ‫ی‬ ‫‪ 200‬هه‌زار دینار ‌‬ ‫تێپه‌ڕاندوه‌‬ ‫باش بێت رێگایی‌ هێنانی‌ به‌نزینیش بۆ‬ ‫كوردس���تان ئاسانتر ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم هه‌ر‬ ‫كاتێك ئه‌و په‌یوه‌ندییه‌ تێكبچێت‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫رێگاكان توند ده‌كرێ���ن‌و ئه‌مه‌ش رێگر‬ ‫ده‌بێ���ت له‌هێنانی‌ بڕێكی‌ زۆر به‌نزین بۆ‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫ناوب���راو به‌رزبون���ه‌وه‌ی‌ ئێس���تای‬ ‫س���وته‌مه‌نی له‌به‌نزینخانه‌ ئه‌هلییه‌كان‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ گه‌ڕانده‌وه‌ كه‌ بڕێكی‌ زۆر كه‌م‬ ‫سوته‌مه‌نی‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ زۆر زه‌حمه‌ت‬ ‫ده‌گات���ه‌ هه‌ولێ���ر‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ریش���دا‬ ‫داواكاری زۆر له‌س���ه‌ر به‌نزین���ی‌ بێجی‬ ‫هه‌یه‌ له‌الیه‌ن شوفێرانه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌رپرسانی‌ حكومه‌تیش ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ن ك���ه‌ له‌به‌رنامه‌یاندای���ه‌ هه‌وڵی‌‬ ‫جددی‌ بده‌ن بۆ چاره‌س���ه‌ری‌ گرفته‌كه‌‪،‬‬ ‫له‌و باره‌یه‌وه‌ راوێژكاری‌ وه‌زیری‌ سامانه‌‬ ‫سروش���تییه‌كان‪ ،‬د‪.‬عه‌ل���ی‌ حه‌س���ه‌ن‬ ‫به‌لۆ له‌لێدوانێك���دا بۆ ئاوێنه‌ رایگه‌یاند‬ ‫به‌رزبون���ه‌وه‌ی‌ نرخ���ی‌ س���وته‌مه‌نی‌‬ ‫به‌حاڵه‌تێك���ی‌ "سروش���تی‌" ناوب���رد‌و‬ ‫هۆكاره‌كه‌ش���ی‌ بۆ كه‌مبونه‌وه‌ی‌ به‌شی‌‬

‫ی كه‌ به‌ شێوه‌ی‌ قاچاخ سوته‌مه‌نی‌ ده‌گوازنه‌وه‌ بۆ هه‌ولێر‬ ‫ی ئه‌و ته‌نكه‌رانه‌ ‌‬ ‫وێنه‌ ‌‬ ‫سوته‌مه‌نی‌ له‌پااڵوگه‌ی‌ بێجی‌ گه‌ڕانده‌و‌ه‬ ‫كه‌ به‌رهه‌می‌ ناوخۆ به‌شی‌ بازاڕ ناكات‪،‬‬ ‫رونیشیكرده‌وه‌ كه‌ ئه‌وان وه‌كو وه‌زاره‌ت‬ ‫ماوه‌یه‌كه‌ به‌جدی‌ كار بۆ به‌رفراوانكردنی‌‬ ‫ئه‌و پااڵوگه‌یه‌ ده‌كه‌ن ك ‌ه له‌كوردس���تان‬ ‫هه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ره‌سته‌ی‌ سوته‌مه‌نی‌‬ ‫به‌شی‌ پێویستییه‌كانی‌ ناوخۆ بكات‪.‬‬ ‫د‪.‬عه‌لی‌ ئاش���كرایكرد كه‌ بڕیاردراوه‌‬ ‫پااڵوگ���ه‌ی‌ خه‌ب���ات به‌رهه‌مه‌ك���ه‌ی‌ دو‬ ‫هێنده‌ی‌ خۆی زیادبكات كه‌ له‌ئێس���تادا‬ ‫‪ 40‬ه���ه‌زار به‌رمی���ل ده‌پاڵێوێت‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ئه‌م���ه‌ هاوكارێك���ی‌ ب���اش ده‌بێت بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ركردنی‌ ئه‌م كێشه‌یه‌‌و ئه‌مه‌ش‬ ‫پالنی‌ حكومه‌ته‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ به‌یه‌كجاری‌‬ ‫ئه‌و كێشه‌یه‌ بنه‌بڕ بكات‪.‬‬ ‫راوێ���ژكاری‌ وه‌زی���ری‌ س���امانه‌‬ ‫سروش���تییه‌كان ئاماژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌دا كه‌‬ ‫له‌ئێس���تادا رۆژانه‌ ملیۆنێك‌و ‪ 200‬هه‌زار‬ ‫لیت���ر س���وته‌مه‌نی‌ به‌ره���ه‌م ده‌هێنێت‬ ‫له‌كوردس���تان له‌پااڵوگه‌كانی‌ خه‌بات‌و‬ ‫بازیان‌و تاوكێ‌ كه‌ نه‌وتی‌ خاو ده‌پاڵێون‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌ش���ی‌ ناوخۆ ناكات‪ ،‬پێشتریش‬

‫كاریكردۆته‌ س���ه‌ر بازاڕی‌ س���وته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌كوردستان‪ ،‬به‌اڵم له‌دوای زیادكردنی‌‬ ‫پااڵوتن له‌پااڵوگه‌ی‌ خه‌بات ئه‌وا كێشه‌كه‌‬ ‫(‪ )%65 -%60‬چاره‌سه‌ر ده‌بێت‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌ندامی‌ لیژنه‌ی‌ پیشه‌س���ازی‌و‬ ‫وزه‌ له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان‪ ،‬عه‌بدواڵی‬ ‫م���ه‌ال نوری‌‪ ،‬جه‌خت���ی‌ له‌وه‌كرده‌وه‌ كه‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم نه‌یتوانیوه‌ سوته‌مه‌نی‌‬ ‫بۆ هاواڵتیان دابین بكات‌و هۆكاره‌كه‌شی‌‬ ‫بۆ نه‌بون‌و بێپالنی‌ حكومه‌ت گه‌ڕانده‌وه‌‌و‬ ‫وتی‌ "چونكه‌ كاتێك بیه‌وێت چاره‌سه‌ری‌‬ ‫ئ���ه‌و كێش���ه‌یه‌ ب���كات‪ ،‬ئ���ه‌وا چه‌ند‬ ‫هه‌نگاوێ���ك هه‌یه‌ ده‌بێت هه‌ڵی‌ بگرێت‪،‬‬ ‫له‌وانه‌ش ده‌بێ���ت كۆمه‌ڵێك پااڵوگه‌ی‬ ‫گه‌وره‌ دروست بكرێت له‌ كوردستان بۆ‬ ‫پااڵوتن���ی‌ نه‌وت‪ ،‬هه‌ندێك نه‌وتی‌ خاوی‌‬ ‫بفرۆشێت به‌نرخێكی‌ هه‌رزان‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫س���وته‌مه‌نی‌ ناوخۆیی‌ پێ‌ دابین بكات‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم حكومه‌ت تاكو ئێس���تا ئه‌مه‌ی‌‬ ‫نه‌كردوه‌‌و نه‌شیتوانیوه‌ له‌وه‌رزی‌ هاویندا‬ ‫ئه‌و ب���ڕه‌ی‌ تر له‌بێجی‌ دابی���ن ده‌كرا‪ ،‬به‌ش���ه‌ س���وته‌مه‌نییه‌كی‌ ب���اش خه‌زن‬ ‫ی كردوه‌‌و بكات‪ ،‬بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌ حاڵه‌تێكی‌ ئاوادا‬ ‫به‌اڵم له‌ئێس���تادا زۆر كه‌م��� ‌‬

‫هه‌ر كاتێك‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ نێوان‬ ‫هه‌ولێر‌و به‌غدا‬ ‫بۆوه‬ ‫ئاسایی ‌‌‬ ‫ی‬ ‫رێگایی‌ هێنان ‌‬ ‫به‌نزینیش‬ ‫ئاسان ده‌بێت‬

‫فۆتۆ‪ :‬به‌ختیار حسێن‬ ‫دابه‌شی‌ سه‌ر هاواڵتیانی‌ بكات"‪.‬‬ ‫ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌ به‌دوری نازانێت ك ‌ه‬ ‫"به‌رژه‌وه‌ندی‌ كۆمه‌ڵێك گروپ" له‌پشت‬ ‫ئه‌و كێشه‌یه‌وه‌ بێت‪ ،‬چونكه‌ هه‌ر كاتێك‬ ‫پێویستیان بو ئه‌وا نرخه‌كه‌ی‌ زیادبكه‌ن‌و‬ ‫هه‌ر كاتێكیش ویستیان هه‌رزانی‌ بكه‌ن‌و‬ ‫وت���ی‌ "گومانیش ده‌كرێ���ت كۆمه‌ڵێك‬ ‫به‌رپرس له‌مه‌دا به‌رژه‌وه‌ندییان هه‌بێت‌و‬ ‫بازاڕه‌كه‌شیان قۆرغكردوه‌"‪.‬‬ ‫ناوب���راو رونیك���رده‌وه‌ ك���ه‌ وه‌ك���و‬ ‫لیژنه‌كه‌یان چه‌ند جارێك بانگهێش���تی‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ حكوم ‌هت‌و وه‌زیری‌ س���امانه‌‬ ‫سروش���تییه‌كانیان ك���ردوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫ئاماده‌نه‌بون بڕۆن بۆ رونكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫كێشه‌یه‌‪.‬‬ ‫دوای چه‌ن���د رۆژێكی���ش له‌چه‌ن���د‬ ‫كاتێكی‌ جیاوازدا ئاوێنه‌ س���ه‌باره‌ت به‌‬ ‫گرانبونی‌ نرخی‌ س���وته‌مه‌نی‌ له‌ش���اری‌‬ ‫هه‌ولێر په‌یوه‌ندیكرد ب���ه‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫دابه‌ش���كردنی‌ س���وته‌مه‌نی‌ هه‌ولێ���ر‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ناوب���راو وه‌اڵمی‌ هی���چ یه‌كێك‬ ‫له‌په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ نه‌داینه‌وه‌‪.‬‬

‫"له‌هه‌ولێر پۆلیس ‌ی هاتوچۆ ناتوانێت سزا ‌ی توندی‌ سه‌رپێچیكار بدات"‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‪ ،‬هه‌ولێر‬ ‫به‌بڕوای‌ به‌شێك له‌هاواڵتیانی‌ شاری‌‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ رۆژانه‌ ژماره‌یه‌كی‌‬ ‫زۆر پۆلیسی‌ هاتوچۆ له‌نێو شاردا‬ ‫ده‌بینرێن‪ ،‬به‌اڵم نه‌یانتوانیوه‌ وه‌كو‬ ‫پێویست كۆنتڕۆڵی‌ شه‌قامه‌كان بكه‌ن‪،‬‬ ‫هاتوچۆش ئه‌و قسانه‌ ره‌تده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫گله‌ییه‌كانی‌ هاواڵتیانی‌ شاری‌ هه‌ولێر‬ ‫له‌پۆلیسه‌كانی‌ هاتوچۆ له‌چه‌ند خاڵێكدا‬ ‫خۆیان ده‌بینن����ه‌وه‌ له‌وانه‌ش زۆری‌ ئه‌و‬ ‫س����ه‌رپێچییانه‌ی‌ كه‌ شۆفێران ده‌یك ‌هن‌و‬ ‫دواتر وه‌كو پێویست سزا نادرێن‪.‬‬ ‫سیس����ته‌می‌ هاتوچۆی‌ شاری‌ هه‌ولێر‬ ‫ب����ۆ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌كانی‌ (رۆژهه‌اڵت‌و‬ ‫رۆژئاوا) دابه‌ش����كراوه‌‌و هه‌ر یه‌كێكیش وێنه‌ی چه‌ند ئۆتۆمبێلێک له‌شاری هه‌ولێر‬ ‫له‌و دو به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییانه‌ دابه‌شكراون‬ ‫به‌سه‌ر چه‌ند كه‌رتێك كه‌ هه‌ریه‌كه‌ له‌و‬ ‫كه‌رتانه‌ش چه‌ن����د گه‌ڕه‌كێك له‌خۆیان‬ ‫ده‌گرن‪.‬‬ ‫عه‌لی‌ عه‌ب����دواڵ دوكاندارێكی‌ ته‌مه‌ن‬ ‫‪ 33‬س����اڵه‌‌و له‌بازاڕی‌ قه‌یسه‌ری‌ هه‌ولێر‬ ‫نیش����ته‌جێیه‌ ئام����اژه‌ی‌ ب����ه‌وه‌دا ك����ه‌‬ ‫س����ه‌رپێچی‌‌و جه‌نجاڵ����ی‌ ش����ه‌قامه‌كان‬ ‫هاواڵتیان����ی‌ بێزارك����ردوه‌ به‌تایبه‌ت����ی‌‬ ‫له‌ن����او ش����اردا‪ ،‬چونكه‌ ش����ۆفێره‌كان‬ ‫ئوتومبیله‌كانی����ان له‌ب����ه‌رده‌م دوكان‌و‬ ‫له‌س����ه‌ر ش����ه‌قامه‌كان راده‌گ����رن‪،‬‬ ‫ئه‌م����ه‌ش بۆته‌ هۆكارێك ب����ۆ جه‌نجاڵی‌‬ ‫شه‌قامه‌كان‪.‬‬ ‫ناوب����راو ش����ۆفێره‌كانی‌ به‌ه����ۆكاری‌‬ ‫سه‌رپێچییه‌كان‌و كارمه‌ندانی‌ هاتوچۆشی‌‬ ‫به‌ "كه‌مته‌رخه‌م" زانی‌‌و وتی‌ "له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫زۆرێك له‌و شۆفێرانه‌ داوا له‌و كارمه‌ندانه‌ی‌ كارمه‌ن����ده‌كان براده‌رایه‌تی‌‌و خزمایه‌تی‌‬ ‫هاتوچۆ ده‌كه‌ن كه‌ له‌و شوێنانه‌ ده‌وام له‌پێش كاره‌كه‌ی‌ خۆیان داده‌نێن‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ده‌كه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئۆتۆمۆبیله‌كانیان له‌و به‌هۆی بچوكی‌ ش����ه‌قامه‌كانیش زۆرجار‬ ‫ش����وێنانه‌دا رابگرن كه‌ له‌مه‌شدا زۆرجار جوڵ����ه‌ی‌ هاتوچ����ۆش له‌و ش����وێنانه‌دا‬

‫كارمه‌ندی‌ هاتوچۆ‬ ‫ناتوانێت هه‌مو‬ ‫كه‌سێك سزا‬ ‫ی‬ ‫بدات له‌كات ‌‬ ‫سه‌رپێچیكردندا‬

‫په‌كی‌ ده‌كه‌وێت"‪.‬‬ ‫ئومێ����د محه‌مه‌دیش كه‌ ش����ۆفێرێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌كسییه‌‌و ته‌مه‌نی‌ ‪ 25‬س����اڵه‌ پێیوایه‌‬ ‫كارمه‌ندان����ی‌ هاتوچ����ۆ له‌هه‌ولێ����ر‬ ‫به‌به‌راورد به‌شوێنه‌كان زۆر "ساردترن"‬ ‫له‌مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ ئه‌و ش����وفێرانه‌ی‌‬ ‫ك����ه‌ س����ه‌رپێچی‌ ئه‌نج����ام ده‌ده‌ن كه‌‬ ‫هه‌ندێكجاریش "واس����ته‌‌و واسته‌كاری‌‌و‬ ‫به‌رپرس����یارێتی‌ ده‌ورێكی‌ ب����ااڵی هه‌یه‌‬ ‫له‌كاتی‌ سه‌رپێچییه‌كان‌و تۆماركردنیان‬ ‫له‌كاتی‌ س����ه‌رپێچیدا‪ ،‬چونكه‌ كارمه‌ندی‌‬ ‫هاتوچۆ ناتوانێت هه‌مو كه‌س����ێك سزا‬ ‫بدات له‌كاتی‌ سه‌رپێچیكردندا"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ئاماری‌ هاتوچ����ۆی‌ پارێزگای‌‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬له‌س����نوری‌ ئ����ه‌و پارێزگایه‌دا‬ ‫نزیكه‌ی‌ ‪ 2300‬پۆلیس����ی‌ هاتوچۆ هه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌بۆچون����ی‌ هاواڵتیان ئه‌و ژماره‌‬ ‫زۆره‌ی‌ پۆلیس����ی‌ هاتوچ����ۆ نه‌یتوانیوه‌‬ ‫كار بكات����ه‌ س����ه‌ر كه‌مكردن����ه‌وه‌ی‌‬ ‫س����ه‌رپێچییه‌كان له‌وانه‌ش (س����زادانی‌‬

‫بارهه‌ڵگر له‌س����ایدی خێ����رادا‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌و ئۆتۆمبیالنه‌ی‌ كه‌ جام ره‌ش����ن یان‬ ‫په‌رده‌یان لێداوه‌‪ ،‬یاخود لێنه‌پێچینه‌وه‌‬ ‫له‌ئۆتۆمبیل����ی حكومی ی����ان ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫ژماره‌كانیان به‌پێی‌ یاسا نییه‌)‪.‬‬ ‫به‌رپرس����انی‌ هاتوچ����ۆی‌ هه‌ولێریش‬ ‫بۆچونی‌ خۆیان هه‌یه‌‪ ،‬له‌و باره‌یه‌وه‌‬ ‫عه‌بدولواحی����د بڵب����اس‪ ،‬به‌رپرس����ی‌‬ ‫كه‌رتی‌ هاتوچۆی‌ نیش����تیمان كه‌ زیاتر‬ ‫سه‌نته‌ری‌ شار ده‌گرێته‌وه‌ له‌لێدوانێكدا‬ ‫بۆ ئاوێن����ه‌ رایگه‌یاند كه‌ رۆژانه‌ به‌هۆی‬ ‫سه‌رپێچییه‌و‌ه نزیكه‌ی‌ ‪ 60‬تا ‪ 80‬شوفێر‬ ‫سزا ده‌درێن‌و زیاترینیشیان بۆ "وه‌ستان"‬ ‫ده‌گه‌ڕێت����ه‌وه‌ له‌ش����وێنی‌ قه‌ده‌غه‌كراو‪،‬‬ ‫هۆكاری‌ س����ه‌ره‌كیش بۆ نه‌بون‌و كه‌می‌‬ ‫پاركی‌ وه‌ستانی‌ ئۆتۆمبیله‌ له‌سه‌نته‌ری‌‬ ‫فۆتۆ‪ :‬ئارام که‌ریم ش����اردا‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌و شوفێرانه‌ ناچارن كه‌‬ ‫له‌شوێنی‌ قه‌ده‌غه‌كراو بوه‌ستن‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌سوڕانه‌وه‌ی‌ ئۆتۆمۆبیلیش‬ ‫له‌شوێنی‌ قه‌ده‌غه‌كراو‪ ،‬ناوبراو جه‌ختی‌‬ ‫له‌وه‌كرده‌وه‌ ك����ه‌ ئه‌وان لێپرس����ینه‌وه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ هه‌م����و ئه‌و كه‌س����انه‌دا ده‌كه‌ن‬ ‫كه‌ پێش����ێلی‌ یاساكانی‌ هاتوچۆ ده‌كه‌ن‬ ‫ب����ه‌ ئۆتۆمبیله‌كانی‌ حكومه‌تیش����ه‌وه‌‪،‬‬ ‫‌و‬ ‫ی هاتوچۆ‬ ‫عه‌بدولواحید ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش����كرد ئه ‌سزاكان ‌‬ ‫شوفێرانه‌ی‌ زۆر پابه‌ندی‌ رێنماییه‌كانی‌‬ ‫ی كوردستان‬ ‫له‌هه‌رێم ‌‬ ‫هاتوچۆ نابن‌و له‌هێماكانی‌ هاتووچۆشدا‬ ‫شاره‌زاییان كه‌مه‌‌و وتی‌ "ئه‌و سزایه‌شی‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌ دانراوه‌ وه‌كو پێویست نییه‌‌و زۆرجار ئه‌و ئۆتۆمبیالنه‌ی‌ له‌شوێن ‌‬ ‫ئ����ه‌و كه‌س����انه‌ی‌ س����ه‌رپێچی‌ ده‌كه‌ن‌و قه‌ده‌غه‌كراو ده‌وه‌ستن سزاكه‌یان ‪20‬‬ ‫س����زاده‌درێن باكیان به‌و پڕه‌ پاره‌ كه‌مه‌ هه‌زار دیناره‌‪.‬‬ ‫نییه‌‪ ،‬بۆیه‌ داوا ده‌كه‌ین س����زای دارایی‌ ئه‌وانه‌ی‌ به‌پێچه‌وانه‌ ده‌سوڕێنه‌و‌ه‬ ‫ی ‪ 30‬هه‌زار دیناره‌‪.‬‬ ‫ئه‌و كه‌س����انه‌ زیاتر بكرێت‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ سزاك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شوفێر ‌‬ ‫ی مۆبایل له‌كات ‌‬ ‫به‌كارهێنان ‌‬ ‫زیاتر پابه‌ندی‌ یاساكانی‌ هاتوچۆ بن"‪.‬‬ ‫ه����ه‌ر ل����ه‌و باره‌ی����ه‌وه‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ بڕه‌كه‌ی‌ ‪ 30‬هه‌زار دیناره‌‪.‬‬ ‫شۆفێران له‌كاتی‌ س����وڕانه‌وه‌‌و وه‌ستان‬ ‫له‌ش����وێنی‌ قه‌ده‌غه‌ك����راو‪ ،‬س����وڕانه‌و‌ه هاتوچ����ۆی پارێزگای‌ هه‌ولێر‪ ،‬لیوا ئازاد جام ره‌ش ‪ 20‬هه‌زار دیناره‌‪.‬‬ ‫له‌هێڵ����ی دو‌هم‌و س����ێیه‌م‌و ده‌رچ����ون ساڵح خۆش����ناو له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌ خێرایی‌ لێخورین ‪ 20‬هه‌زار دیناره‌‪.‬‬ ‫له‌هێڵ‪ ،‬رۆیش����تنی ئوتومبیلی‌ گه‌وره‌و ره‌تیكرده‌وه‌ كه‌ "سست"ی‌ له‌هاتوچۆی‌‬

‫رۆژانه‌ به‌هۆی‬ ‫سه‌رپێچییه‌و‌ه‬ ‫ی ‪ 60‬تا ‪80‬‬ ‫نزیكه‌ ‌‬ ‫شوفێر سزا‬ ‫ده‌درێن‬

‫هه‌ولێ����ر‌و كاری‌ كارمه‌نده‌كانی����ان‬ ‫هه‌بێ����ت‌و رونیكرده‌وه‌ كه‌ ئه‌وان رۆژانه‌‬ ‫رێنماییان هه‌یه‌ بۆ رێكخستنی‌ هاتوچۆ‬ ‫له‌ش����ه‌قامه‌كانی‌ هه‌ولێ����ر‌و ب����ۆ ئ����ه‌و‬ ‫مه‌به‌سته‌ش جگه‌ له‌پۆلیسی‌ سه‌رشه‌قام‬ ‫خولیان هه‌یه‌ له‌ش����ه‌قامه‌كان بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌نزیكه‌وه‌ ئاگاداری‌ جوڵه‌ی‌ شه‌قامه‌كان‬ ‫بن‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌قه‌ده‌غه‌كردنی‌ ئۆتۆمبیلی‌‬ ‫بارهه‌ڵگریش له‌ناو ش����اردا كه‌ له‌هه‌ولێر‬ ‫ئه‌م����ه‌ ده‌بینرێت‪ ،‬ناوب����راو رونیكرده‌وه‌‬ ‫كه‌ ئوتومبیلی‌ بارهه‌ڵگر له‌شه‌قامی‌ ‪100‬‬ ‫مه‌ترییه‌وه‌ هاتنه‌ ناوه‌وه‌ی‌ به‌ڕه‌زامه‌ندی‌‬ ‫كه‌رت����ه‌كان ده‌بێ����ت‌و ته‌نی����ا رێگه‌ به‌و‬ ‫كه‌سانه‌ش ده‌درێت كه‌ خۆراك دابه‌شی‌‬ ‫س����ه‌ر بریكاره‌كان ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌گینا هیچ‬ ‫ئۆتۆمبیلێكی‌ ت����ری‌ بارهه‌ڵگر بۆی نییه‌‬ ‫بێته‌ ناو شاره‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌ هه‌وڵیدا رای چه‌ند پۆلیسێكی‌‬ ‫هاتوچۆ وه‌ربگرێت سه‌باره‌ت به‌و كێشه‌‌و‬ ‫گله‌ییان����ه‌ی‌ روبه‌رویان ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌هۆی‌ رێگه‌پێنه‌دانیان بۆ قسه‌كردن بۆ‬ ‫میدیاكان‪ ،‬هیچ لێدوانێكیان نه‌دا‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫‪F‬‬

‫)‪ )356‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/18‬‬

‫‪ashion‬‬

‫گۆشه‌یه‌كی‌ تایبه‌ته‌ به‌جل‌و به‌رگ‬ ‫ی ‪" fashion‬سه‌فین عارفی‌" ئاماده‌ی‌ ده‌كات‬ ‫دیزاین ‌هر‌و راوێژكار ‌‬

‫ئه‌ستێر ‌ه ئاڵتونییه‌كه‌ به‌ڕه‌ش‌و سپی‬

‫‪Gwyneth Kate Paltrow‬‬

‫ن���ه‌وال زغب���ی دای���ك‌و گۆرانیبێ���ژی‬ ‫ده‌نگخۆش���ی عه‌ره‌ب���ی ك ‌ه ناس���راو‌ه‬ ‫به‌(ئه‌ستێره‌ی ئاڵتونی ‪The Golden‬‬ ‫‪ )Star‬هه‌میشه‌ شیكترین‌و ڕێكپۆشترین‬ ‫بو‌ه له‌جیهانی عه‌ره‌بی‪ ،‬زغبی له‌شه‌وی‬ ‫(‪ )12.12.12‬میوان���ی (صوت الحیاه‌)‬ ‫بوو له‌(الحیاه‌‪) TV‬دا بۆ پشتگیریكردنی‬ ‫به‌ش���داربوانی به‌رنامه‌ك���ه‌‪ ،‬زغبی ب ‌ه‬ ‫‪ 3‬س���تایلی جی���اوازه‌و‌ه ده‌رك���ه‌وت‪،‬‬ ‫له‌دواجاردا به‌عه‌زییه‌كی چه‌رمی‌ ره‌شی‬ ‫دیزاین���ه‌ری‌ جیهانی (نیك���ۆال جبران‬ ‫‪ )NJ‬ك ‌ه به‌ره‌گه‌ز لوبنانییه‌‌و به‌سێتی‬ ‫ئه‌ڵماسی سپی ده‌ركه‌وت وای كرد ك ‌ه‬ ‫بیر له‌هیچ نه‌كرێته‌و‌ه ته‌نها ئه‌و شێواز‌ه‬ ‫بێوێنه‌یه‌ی كه‌ پێیه‌و‌ه ده‌ركه‌وت‪.‬‬ ‫عه‌زییه‌ك ‌ه وا ده‌رئه‌كه‌وێ���ت كــــــــــ ‌ه‬ ‫‪2‬پارچه‌ی ‌ه (ته‌نوره‌و بۆدی)یه‌ك ‌ه به‌اڵم‬ ‫له‌ڕاس���تیدا ئه‌مه‌ ته‌نها یه‌ك پارچه‌یه‌‌و‬ ‫جوانییه‌ك���ه‌ی له‌وه‌دایه‌ ك���ه‌ چه‌رمه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم (‪ )NJ‬كه‌س���ره‌یه‌كی باریك���ی‬

‫نه‌وال زغبی‬

‫ل���ه‌الی چه‌پیه‌و‌ه دروس���تكردوه‌‪ ،‬وای‬ ‫ده‌رخس���توه‌ ك ‌ه به‌گرێیه‌كی قردێله‌یی‬ ‫دێت���ه‌و‌ه پێش���ی له‌به‌ركۆش���ه‌و‌ه ب���ۆ‬ ‫خواره‌و‌ه كه‌ وات لێئه‌كات چاو له‌سه‌ری‬ ‫هه‌ڵنه‌گیرێت‪ ،‬بۆیه‌ (‪ )NJ‬كه‌مته‌رخه‌می‬ ‫نه‌ك���ردوه‌ له‌وه‌ی ك ‌ه به‌م عه‌زیی ‌ه بریق ‌ه‬ ‫چه‌رم���ه‌و چه‌ندین پارچه‌ی تری جلدی‬ ‫ده‌ركه‌وتوه‌‪ ،‬ك��� ‌ه ده‌توانیت له‌(‪2013‬‬ ‫‪/Autumn and Winter Collection‬‬ ‫نیكۆال جب���ران ‪ )NJ‬بیدۆزیته‌وه‌‪ ،‬بیرت‬ ‫ێ ك��� ‌ه نه‌وال زغبی���ش ئافره‌تێك ‌ه‬ ‫نه‌چ ‌‬ ‫وه‌ك تۆ‪ ،‬هه‌وڵده‌دات ك ‌ه جوانی له‌شی‌و‬ ‫س���تایلی خۆی رێكبخات‪ .‬ئه‌گه‌ر تۆش‬ ‫خاوه‌نی ل���ه‌ش‌و الرێك���ی وه‌كو نه‌وال‬ ‫الزغبی���ش بیت ئ���ه‌وا ناتوانین لۆمه‌ت‬ ‫بكه‌ی���ن بۆ جوانیت ته‌نها پێویس���تیت‬ ‫به‌زه‌وقێكی جوان‌و یاریده‌ده‌رێكی باش‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫ ‪safeen.arif@yahoo.com‬‬ ‫‪Twitter @SafeenArif‬‬

‫خه‌ریكه‌ پیشه‌ ‌ی كۆن ‌ی كورده‌وار ‌ی له‌نێو ده‌چێت‬ ‫ئا‪ :‬به‌ختیار حسێن‬ ‫دوكانێك����ی‌ كه‌لوپه‌لی‌ مێژویی‌ له‌ش����ار ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ولێر ته‌مه‌نی‌ نزیكه‌ی‌ حه‌فتا س����اڵه‌‌و‬ ‫چه‌ندین كه‌لوپه‌لی‌ تێدا پارێزراوه‌‪.‬‬

‫ ‬ ‫دوکانێکی فرۆشتنی کەلوپەلی کوردەواری لەهەولێر‬

‫فۆتۆ‪ :‬بەختیار‬

‫له‌و دوكانه‌دا چه‌ندی����ن كه‌لوپه‌لی‌ كۆن‌و‬ ‫مێژویی‌ تێدایه‌ له‌وانه‌ (كوپه‌‌و شه‌به‌كه‌ی‌‬ ‫ئ����او‪ ،‬م����ه‌ركان‪ ،‬ده‌خیل����ه‌‌و گۆس����كه‌ی‌‬ ‫په‌نی����ر‌و جه‌ڕه‌)‌و چه‌ند كه‌لوپه‌لێكی‌ تری‌‬ ‫ده‌س����تی‌ كه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ فه‌خاریی‌ قوڕ‬ ‫دروستكراون‪.‬‬ ‫ئه‌م دوكانه‌ له‌سه‌ره‌تای سااڵنی‌ چله‌كان‬ ‫له‌الیه‌ن ئیس����ماعیل حسێن دامه‌زرێنراوه‌‬ ‫كه‌ س����ه‌ره‌تا ئه‌و كه‌لوپه‌النه‌ی له‌به‌غداوه‌‬ ‫هێناوه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ له‌كوردستان نه‌بون‪،‬‬ ‫دوای‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ خۆی‌ كۆچی‌ دوایی‌ كردوه‌‬ ‫كوڕێكی‌ به‌رده‌وامی‌ پێداوه‌‌و دوای‌ كۆچی‌‬ ‫دوایی‌ ئ����ه‌و كوڕه‌كه‌ش����ی‌‪ ،‬دو كوڕه‌زای‌‬ ‫پیشه‌كه‌یان پاراستوه‌‪.‬‬ ‫دلێر محه‌مه‌د كه‌ ئێس����تا به‌هاوبه‌ش����ی‌‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ برایه‌كی‌ ئ����ه‌و دوكان����ه‌ به‌ڕێوه‌‬ ‫ده‌ب����ه‌ن ئاماژه‌ی‌ ب����ه‌وه‌دا كه‌ پێش����تر‬ ‫له‌هه‌ولێ����ر چه‌ند كوره‌چیی����ه‌ك هه‌بون‬ ‫كاری‌ دروس����تكردنی‌ ئه‌و كه‌لوپه‌النه‌یان‬ ‫ده‌ك����رد‪ ،‬هه‌روه‌ها حاج����ی‌ محه‌مه‌دیش‬ ‫ته‌نی����ا ئه‌و كه‌لوپه‌النه‌ی‌ نه‌ده‌فرۆش����ت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو زانیارییه‌كی‌ باشی‌ هه‌بو له‌شێوازی‌‬

‫دروس����تكردنی‌ ئه‌و كه‌لوپه‌النه‌‌و یارمه‌تی‌‬ ‫كوره‌چییه‌كانی‌ ده‌دا‪.‬‬ ‫به‌اڵم ناوب����راو گله‌ی����ی‌ له‌حكومه‌ت كرد‬ ‫له‌یارمه‌تینه‌دانی‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ مێژویه‌كی‌‬ ‫زۆریان هه‌یه‌ له‌و شاره‌دا‪ ،‬چونكه‌ به‌وته‌ی‌‬ ‫ئه‌و‪ ،‬ئه‌و كه‌سانه‌ ده‌یانتوانی‌ كارگه‌یه‌كی‌‬ ‫دروستكردنی‌ ئه‌و كه‌لوپه‌الن ‌ه بكه‌نه‌وه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و كه‌لوپه‌النه‌ی‌ له‌كۆندا له‌الیه‌ن‬ ‫باوك‌و باپیرانیان به‌كارهاتون له‌له‌ناوچون‬ ‫بپارێزرێ����ن‪ ،‬له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی‌ زۆربه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫كوره‌چییانه‌ی‌ كه‌ پێش����تر له‌هه‌ولێر ئه‌و‬ ‫كاره‌یان ده‌كرد له‌ژیان����دا نه‌ماون‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫خه‌ریكه‌ ئه‌و پیشه‌ كۆنه‌ی‌ كورده‌واریش‬ ‫له‌ناوده‌چێ����ت‪ ،‬ه����ه‌ر له‌به‌رئه‌وه‌ش����ه‌‬ ‫هاواڵتیان به‌ناچاری‌ بۆ ده‌ستكه‌وتنی‌ ئه‌و‬ ‫كه‌لوپه‌النه‌ په‌نا بۆ ئێران ده‌به‌ن‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و دوكانداره‌ ئاش����كرایكرد كه‌ ئه‌وان‬ ‫ل����ه‌ڕوی‌ دارایی����ه‌وه‌ زۆر قازان����ج ناكه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ خه‌ڵكێكی‌ زۆر داوایان‬ ‫لێده‌كات ك����ه‌ ئه‌و ش����وێنه‌ تێكنه‌د‌هن‌و‬ ‫بیپارێ����زن‪ ،‬بۆی����ه‌ له‌به‌ر خۆشه‌ویس����تی‌‬ ‫هاواڵتیان بۆ ئه‌و كه‌لوپه‌النه‌ بڕیاریانداوه‌‬ ‫تا م����اون بیپارێزن‪ ،‬بۆیه‌ له‌ئێستاش����دا‬ ‫رۆژان����ه‌ خه‌ڵكێكی‌ زۆری‌ كوردس����تانی‌‌و‬ ‫به‌تایبه‌ت����ی‌ بیانی‌ به‌مه‌به‌س����تی‌ بینین‌و‬ ‫پرسیاركردنی‌ ئه‌و كه‌لوپه‌النه‌ سه‌ردانیان‬ ‫ده‌ك ‌هن‌و وێنه‌ی‌ ده‌گرن وه‌كو ش����وێنێكی‌‬ ‫مێژویی‌ له‌هه‌ولێر‪.‬‬

‫كلیلسازییش جۆرێك ‌ه له‌هونه‌ر‬ ‫ئا‪ :‬سۆران كامه‌ران‬ ‫كلیلسازانی‌ شاری‌ كه‌ركوك ئاماژه‌‬ ‫به‌گرنگی‌‌و مانه‌وه‌ی‌ پیشه‌كه‌یان ده‌كه‌ن‬ ‫هه‌تا ئێستا‌و به‌شێكیشیان دروستكردنی‌‬ ‫كلیل به‌(هونه‌ر) ناوده‌به‌ن‪.‬‬ ‫پیش����ه‌ی‌ كلیلسازی‌ له‌ش����اری‌ كه‌ركوك‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌و پیش����انه‌ی‌ مێژوییه‌كی‌ دورو‬ ‫درێژی‌ هه‌یه‌ له‌م ش����اره‌‌و به‌پێی‌ قسه‌ی‌‬ ‫پیش����ه‌وه‌رانی‌‪ ،‬مێژوه‌ك����ه‌ی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫بۆ ناوه‌ڕاس����تی‌ حه‌فت����اكان كه‌ ئه‌وكات‬ ‫وه‌س����تایه‌كی‌ زۆر ك����ه‌م له‌بواره‌ك����ه‌دا‬ ‫كاریانكردوه‌‌و یه‌كه‌مین كه‌سیش (وه‌ستا‬ ‫مه‌جید موس��ڵ�اوی‌) بوه‌ ك����ه‌ ئه‌و كاره‌ی‌‬ ‫ك����ردوه‌‌و دوكانه‌كه‌ی‌ له‌نزیك س����ینه‌ما‬

‫کاوڕ‬ ‫له‌م ماوه‌یه‌دا هه‌ندێ����ك گرفت دێنه‌‬ ‫رێت‌و بۆ ماوه‌یه‌ك بێتاقه‌تت ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم ده‌بێ����ت به‌باش����ی‌ روبه‌ڕویان‬ ‫ببیت����ه‌وه‌‌و راوێژ به‌كه‌س����انی‌ نزیكت‬ ‫بكه‌یت‪.‬‬

‫ئه‌تڵه‌س بوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئێستاش له‌كه‌ركوك كه‌سانێكی‌ زۆر‬ ‫له‌بواری‌ كلیلسازیدا كارده‌كه‌ن‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ش����ه‌قامێكی‌ س����ه‌ره‌كیش له‌ن����او بازاڕدا‬ ‫به‌ناوی‌ ئه‌وانه‌وه‌ ناسراوه‌ به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫خه‌ڵكێكی‌ زۆر ده‌یانناسێ‌‪.‬‬ ‫كلیلس����ازه‌كانی‌ ئێس����تاش به‌چه‌ن����د‬ ‫ش����ێوه‌یه‌كی‌ جیاواز باس له‌پیشه‌كه‌یان‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌و روه‌وه‌ یوسف عه‌لی یه‌كێكه‌‬ ‫له‌كلیلسازه‌ ناسراوه‌كانی‌ كه‌ركوك كه‌ له‌و‬ ‫ش����ه‌قامه‌دا س����ااڵنێكی‌ زۆره‌ كارده‌كات‌و‬ ‫رونیكرده‌وه‌ كه‌ له‌س����ااڵنی‌ رابردودا ئه‌و‬ ‫ئامێره‌ پێشكه‌وتوانه‌ی‌ ئێستا له‌شاره‌كه‌دا‬ ‫نه‌بوه‌‌و كلیلسازی‌ ته‌نها به‌بڕبه‌ن ده‌كرا‪،‬‬ ‫هه‌مانكاتی����ش كلیلی‌ ئام����اده‌ هه‌بو كه‌‬ ‫هه‌ندێك كه‌س چاكیان ده‌كرد به‌(بڕبه‌ن)‪،‬‬

‫گا‬ ‫هه‌واڵێكی‌ خۆشت پێده‌گات‌و پێده‌چێت‬ ‫گه‌ش����تێكی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵتیش����ت بۆ‬ ‫بڕه‌خس����ێت‪ ،‬له‌روی‌ ته‌ندروستیشه‌وه‌‬ ‫ئ����اگاداری‌ خۆت ب����ه‌‪ ،‬رۆژی‌ به‌ختت‬ ‫چوارشه‌ممه‌یه‌‪.‬‬

‫به‌اڵم ئێستا ئه‌م ئامێره‌ پێشكه‌وتوانه‌ زۆر‬ ‫كار ئاس����انی‌ بۆ كردوین‌و ئه‌و كه‌سه‌ش ‌ی‬ ‫ئه‌م كاره‌ بكات پێویس����ته‌ شاره‌زاییه‌كی‌‬ ‫ت����ه‌واوی‌ هه‌بێ����ت له‌بواره‌ك����ه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ورده‌كاری‌ زۆری‌ تێدایه‌‪.‬‬ ‫به‌هه‌م����ان ش����ێوه‌ی‌ ئ����ه‌و كلیلس����ازه‌‪،‬‬ ‫ه����ادی‌ عیزه‌دی����ن كه‌ یه‌كێك����ی‌ دیكه‌یه‌‬ ‫له‌كلیلس����ازه‌كانی‌ دیك����ه‌ م����اوه‌ی‌ زیاتر‬ ‫له‌بیست ساڵه‌ سه‌رقاڵی‌ ئه‌و پیشه‌یه‌یه‌‌و‬ ‫وه‌ك خ����ۆی‌ باس����یكرد ئه‌و پیش����ه‌یه‌ی‬ ‫له‌باوكیی����ه‌وه‌ ب����ۆی‌ ماوه‌ت����ه‌وه‌‌و زۆر‬ ‫دڵخۆشیشه‌ به‌پیش����ه‌كه‌ی‌‌و به‌ "هونه‌ر"‬ ‫ناوی‌ ب����رد‌و جه‌ختیكرده‌وه‌ ك����ه‌ ئه‌وان‬ ‫چه‌ندی����ن ج����ۆر كلیل دروس����ت ده‌كه‌ن‬ ‫ ‬ ‫له‌وان����ه‌ش (كلیل����ی‌ ئوتومبی����ل‌و ماڵ‌و دوکانێکی دروستکردنی کلیل لەکەرکوک‬ ‫قاسه‌‌و قفڵ"‪.‬‬

‫دوانه‌‬ ‫بڕێ����ك پ����اره‌ت به‌ده‌س����ت ده‌گات‌و‬ ‫له‌كێش����ه‌یه‌كی‌ ده‌رونی����ش رزگارت‬ ‫ده‌بێ����ت‪ ،‬ئه‌وه‌ن����ده‌ ڕاڕا مه‌ب����ه‌‬ ‫له‌ئه‌نجامدانی‌ پڕۆژه‌كانت‌و به‌وره‌یه‌كی‌‬ ‫به‌رزه‌وه‌ هه‌وڵیان بۆ بده‌‪.‬‬

‫قرژاڵ‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ خێزانه‌كه‌تدا ماوه‌یه‌كی‌ خۆش‬ ‫به‌سه‌ر ده‌به‌یت‌و له‌و كێشانه‌ رزگارتان‬ ‫ده‌بێت كه‌ ماوه‌یه‌كه‌ به‌رۆكی‌ گرتون‪،‬‬ ‫شه‌ممه‌ رۆژی‌ به‌ختته‌‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬سۆران‬

‫شێر‬ ‫ئ����ه‌و پالن����ه‌ی‌ به‌ده‌س����ته‌وه‌یه‌ ب����ۆ‬ ‫جێبه‌جێكردن����ی‌ چه‌ن����د پڕۆژه‌یه‌كت‬ ‫له‌ئێس����تادا به‌ئه‌نجام����ی‌ مه‌گه‌یه‌ن����ن‬ ‫چونكه‌ كاته‌كه‌ی‌ گونجاو نییه‌‪ ،‬له‌ڕوی‌‬ ‫داراییه‌وه‌ توشی‌ گرفت ده‌بیت‪.‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪11‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫)‪ )356‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/18‬‬

‫ژوری‌ "پاشا" له‌سلێمانییه‌‬

‫د‪.‬شێرکۆ عه‌بدواڵ‬

‫ده‌ینوسێت‬

‫ره‌سمی له‌گه‌ڵدا‬ ‫ئه‌گرن‬

‫ه دوو هه‌زار‌و پێنجسه‌د دۆالره‌‬ ‫ی ب‌‬ ‫شه‌و ‌‬

‫به‌نیس���به‌ت پی���اوی نه‌گبه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫نه‌ك دنی���ا بێوه‌فایه‌‪ ،‬رێك عه‌ینه‌ن‬ ‫س���احه‌ی فتبۆڵێن وایه‌‪ .‬ش���وێن ‌ه‬ ‫خۆشه‌كانی دائیم ئۆفسایده‌‪ .‬یه‌ك‬ ‫له‌حز‌ه نایه‌ڵن تیایا بحه‌س���ێیته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌فیك ‌ه شێتت ئه‌كه‌ن‪ .‬له‌به‌ر ئه‌و‌ه‬ ‫قه‌ت به‌ته‌مای پێشه‌و‌ه مه‌به‌‪ .‬ملی‬ ‫خۆت (هی���ن) ك���ه‌ و بگه‌ڕێره‌و‌ه‬ ‫دواوه‌‪ .‬بۆ ئێمه‌ومانان ئه‌وێ باش��� ‌ه‬ ‫به‌قوربان‪ .‬بێ موش���كیله‌‪ ،‬ئه‌مین‌و‬ ‫ێ‬ ‫ئوم���ان‪ .‬نه‌ك���ه‌س پاش���قولت ل ‌‬ ‫ێ ئه‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌گرێ‪ ،‬ن���ه‌ ته‌كه‌تولت ل ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وپه‌ڕه‌كه‌ ‌‬ ‫ن ‌ه هیچ‪ .‬ئه‌وپه‌ڕه‌كه‌ ‌‬ ‫گوێت له‌وتاری‌ مه‌سئوله‌كان نابێ‪،‬‬ ‫ق ‌هی‌ چێ���كا‪ .‬له‌جیاتی ئه‌وه‌ خۆت‬ ‫به‌م سوئال ‌ه فه‌لسه‌فییانه‌ی خواره‌و‌ه‬ ‫مه‌شغوڵ كه‌‪:‬‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ك ‌ه ده‌گه‌یت ‌ه كۆتا نهۆمی‌ ئوتێله‌ك ‌ه‬ ‫ته‌نها ده‌رگایه‌ك ده‌بینیت ك ‌ه‬ ‫له‌ته‌نیشتییه‌و‌ه نوسراو‌ه (‪700‬‬ ‫ی‬ ‫‪ )pasha‬ئه‌و شوێنه‌ش (ژور ‌‬ ‫ی كریست)‬ ‫پاشا)یه‌ له‌ئوتێل (ها ‌‬ ‫ی سلێمانی‌‪.‬‬ ‫له‌شار ‌‬ ‫ئ���ه‌و ئوتێل ‌ه پێن���ج ئه‌س���تێره‌یی ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی ئه‌یلولی‌ ئه‌مس���اڵ‌و‬ ‫له‌كۆتای���ی‌ مانگ ‌‬ ‫ی جیهانی‌ گه‌ش���ت‌و گ���وزاردا‬ ‫ل���ه‌رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌نێو ‌‬ ‫كرایه‌وه‌‪ ،‬یه‌كێ���ك له‌ژوره‌كان ‌‬ ‫ی پاش���ا) ناونراو‌ه كه‌ پێنجسه‌د‌و‬ ‫(ژور ‌‬ ‫په‌نج���ا مه‌ت���ره‌‌و له‌ن���اوه‌وه‌ش چه‌ند‬ ‫ژورێك���ی‌ دیك��� ‌ه له‌خۆده‌گرێ���ت‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫یه‌كێكی���ان هۆڵێكی‌ گه‌وره‌‌و نوس���تن‌و‬ ‫ێ‬ ‫ی تێدایه‌‌و س��� ‌‬ ‫ی خ���ۆ ‌‬ ‫خزمه‌تگ���وزار ‌‬ ‫ی تێدای ‌ه ك ‌ه‬ ‫ژوری‌ دیك���ه‌ی‌ نوستنیش��� ‌‬ ‫خزمه‌تگوزاریی تایبه‌ت به‌خۆیان هه‌یه‌‌و‬ ‫مه‌س���عه‌دی‌ تایبه‌تیش بۆ ئ���ه‌و ژور‌ه‬ ‫دروستكراوه‌‪.‬‬ ‫ی ئوتێ���ل (های‌ كریس���ت)‪،‬‬ ‫خاوه‌ن��� ‌‬ ‫ی فایه‌ق له‌لێدوانێكدا بۆ‬ ‫كاوه‌ی‌ حاج��� ‌‬ ‫ئاوێن ‌ه رایگه‌یاند ك ‌ه به‌باش���یان زانیو‌ه‬ ‫ژورێكی‌ له‌و ش���ێوه‌ی ‌ه دروس���ت بكه‌ن‬ ‫ی كه‌س���ایه‌تییه‌كان‌و هه‌م‬ ‫بۆ مان���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌یانه‌وێت له‌ژورێك ‌‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ش��� ‌‬ ‫ی به‌وه‌ش���دا‬ ‫گه‌وره‌دا بمێننه‌وه‌‌و ئاماژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه هه‌تا ئێس���تا ته‌نها دو كه‌س���ایه‌ت ‌‬ ‫تێیدا ماونه‌ت���ه‌و‌ه ئه‌وانیش (نێچیرڤان‬ ‫ی حكوم���ه‌ت‌و لویس‬ ‫ی س���ه‌رۆك ‌‬ ‫بارزان ‌‬ ‫ی سۆسیال‬ ‫ی رێكخراو ‌‬ ‫ی سكرتێر ‌‬ ‫ئایاال ‌‬ ‫دیموكرات)‪ ،‬به‌اڵم ئاشكرایكرد ك ‌ه هه‌مو‬ ‫ی ئه‌و ژور‌ه‬ ‫ی داوا ‌‬ ‫كه‌سێك ئازاده‌ له‌و‌ه ‌‬ ‫ی ژوره‌كه‌ش بۆ ش���ه‌وێك‬ ‫ب���كات‌و نرخ ‌‬ ‫دوهه‌زار‌و پێنجسه‌د ‪ 2500‬دۆالره‌‪.‬‬

‫پ‪ )1‬ناخۆشترین كات به‌نیسبه‌ت‬ ‫گه‌نجی كورده‌وه‌ چییه‌؟‬ ‫ا‪ .‬ئینته‌رنێته‌كه‌ بڕابێت؟‬ ‫ی عه‌مه‌لیاتی‬ ‫ب‪ .‬ئه‌خب���ار باس��� ‌‬ ‫دیجل ‌ه بكات؟‬ ‫ج‪ .‬ته‌له‌فزی���ۆن دیس���ان ئه‌ڵق ‌ه‬ ‫كۆرییه‌ك ‌ه بێت؟‬ ‫د‪ .‬فۆڕم���ی ته‌عیناته‌ك���ه‌ی گوم‬ ‫كرابێت؟‬ ‫ێ زۆپاك ‌ه پڕك ‌ه‬ ‫ه‪ .‬دایكی پێی‌ بڵ ‌‬ ‫له‌نه‌وت؟‬

‫ ‬ ‫یەکێک لەژورەکانی پاشا‬

‫خۆشه‌ویستـــــه‌كه‌ی دارین ئاشكرابو‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئارام کەریم‬

‫له‌فه‌یسبووکه‌وه‌‬

‫پ‪ )3‬ده‌ دوان���ز‌ه رۆژی‌ ت���ر‬ ‫كریسمسه‌‪ ،‬كریسمس���یش یه‌عنی‬ ‫بابا نۆئیل‪ .‬به‌ره‌ئ���ی‌ جه‌نابت ئه‌و‬ ‫بابانۆئیله‌ چییه‌؟‬ ‫ی‬ ‫ا‪ .‬ئه‌مریكایه‌‪ ،‬چونك ‌ه هه‌ر مناڵ ‌‬ ‫پێ‌ ئه‌خڵه‌تێت؟‬ ‫ب‪ .‬مه‌س���ئولی كورده‌‪ ،‬چونكێكم‬ ‫ی خه‌ڵك‬ ‫هیچیش���ی‌ پێ‌ نییه‌ كه‌چ ‌‬ ‫ره‌سمی له‌گه‌ڵدا ئه‌گرن؟‬ ‫ج‪ .‬به‌یاننامه‌ی موعاره‌زه‌یه‌‪ ،‬دوو‬ ‫ێ رۆژه‌و بیرئه‌چێته‌وه‌؟‬ ‫س‌‬ ‫د‪ .‬ئاسایشه‌‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌وه‌ی خه‌ڵك‬ ‫وا ئه‌زانێ به‌توون���ی حه‌ماما دێت ‌ه‬ ‫ژوورێ‌‌و واش نییه‌؟‬ ‫ی شه‌كراو خواردنه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ه‪ .‬حه‌فله‌ ‌‬ ‫چونكێك���م دوای موده‌تێ���ك‬ ‫ێ‬ ‫قوڕبه‌س���ه‌رییه‌كی تازه‌ ده‌ست پ ‌‬ ‫ئه‌كات؟‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫مایا ئێڤه‌رسۆن ئه‌و كچه‌ گۆرانیبێژ‌ه‬ ‫به‌ناوبانگه‌ی سوید‌ه كه‌ په‌رده‌ی‬ ‫ی له‌سه‌ر په‌یوه‌ندی خۆی‬ ‫هه‌ڵماڵ ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ (دارین زانیار)ی گۆرانیبێژی‬ ‫ی ئینگلیزی گۆرانی‬ ‫كورد ك ‌ه به‌زمان ‌‬ ‫ده‌ڵێت‪.‬‬ ‫ماوه‌ی مانگێك ‌ه رۆژنامه‌كانی سوید باس‬ ‫له‌په‌یوه‌ندی نێوان مایا ئێڤه‌رسۆنی ‪33‬‬ ‫ساڵ‌و دارین زانیاری ‪ 25‬ساڵدا ده‌كه‌ن‬ ‫ئه‌م���ه‌ش پاش���ئه‌وه‌ی له‌به‌رنامه‌یه‌كی‬ ‫ته‌له‌فزیۆنیدا مایا ناتوانێت هه‌سته‌كانی‬ ‫بش���ارێته‌وه‌‌و ب���اوه‌ش ب��� ‌ه (دارین)دا‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫مایا یه‌كێك ‌ه له‌گۆرانیبێژ‌ه ناسراوه‌كانی‬ ‫س���وید‌و به‌رۆژنامه‌یه‌كی ئ���ه‌و واڵته‌ی‬ ‫راگه‌یاندو‌ه "من دارینم خۆش���ده‌وێت‪،‬‬ ‫ئه‌و‌ه ته‌نها له‌ب���ه‌رده‌م كامێره‌كاندا بو‬ ‫ك ‌ه رویدا‪ ،‬به‌اڵم له‌پشتی كامێره‌كانه‌و‌ه‬ ‫روداوی دیك��� ‌ه له‌نێوانمان���دا زۆر‬ ‫روده‌دات"‪ ،‬هه‌روه‌ها سه‌رس���امی خۆی‬ ‫بۆ دارین نه‌شاردۆته‌وه‌‌و به‌"خواوه‌ندی‬ ‫جوانی" وه‌سفی كردوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ستۆكهۆڵم ‌‬ ‫دارین له‌دایكبوی ش���ار ‌‬ ‫پایته‌خت���ی‌ س���ویده‌‌و له‌چه‌ندی���ن‬ ‫به‌رنام���ه‌ی ته‌له‌فزیۆنیش���دا كوردبونی‬ ‫خۆی نه‌ش���اردۆته‌وه‌‌و به‌كوردی قسه‌ی‬ ‫كردوه‌‪.‬‬ ‫دارین له‌س���اڵی (‪)2004‬دا به‌ش���داری‬ ‫به‌رنامه‌ی (ئایدول)ی كرد كه‌ یه‌كێك ‌ه‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫س���ود له‌و بڕیار‌ه هه‌اڵن���ه‌ وه‌ربگره‌ ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌رابردودا داوته‌‌و له‌گه‌ ‌ڵ كه‌سانی‌ نزیك ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی زیاتر بك ‌ه بۆئه‌وه‌ ‌‬ ‫خۆت راوێ���ژ ‌‬ ‫ی دێت ‌ه به‌رده‌م له‌كیست‬ ‫هه‌لی‌ ئیش���ه‌ ‌‬ ‫ی به‌ختت دوشه‌ممه‌یه‌‪.‬‬ ‫نه‌چێت‪ ،‬رۆژ ‌‬

‫دارین زانیار‬

‫پ‪ )4‬باش���ترین ئیس���تیفاده‌ی‬ ‫ی بو؟‬ ‫عه‌مه‌لیاتی دیجل ‌ه چ ‌‬ ‫ا‪ .‬ئێس���تا ع���ه‌ره‌ب كه‌متر دێن ‌ه‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬شوكور ته‌ریقن؟‬ ‫ب‪ .‬وه‌كو جیهازه‌كه‌ی مه‌گار وابو‪،‬‬ ‫عه‌رزو ع���روزی مالیكی‌و ئه‌وانی بۆ‬ ‫ده‌رخستین‬ ‫ج‪ .‬رێكه‌وتنه‌ س���تراتیجییه‌كه‌ی‬ ‫ده‌مه‌زه‌رد كرده‌وه‌؟‬ ‫د‪ .‬فتبۆڵێنه‌كه‌ی به‌ینی حوكمه‌ت‌و‬ ‫په‌ڕله‌مانی دواخست؟‬ ‫ی ئ���اوا ب���ێ یاخ���وا‪،‬‬ ‫ه‪ .‬ماڵ��� ‌‬ ‫ته‌له‌فزیۆنه‌كانی له‌ب���ێ‌ به‌رنامه‌یی‬ ‫رزگار كرد‬

‫مایا ئیڤەرسۆن‬

‫ی ده‌نگخۆشی‌و ئه‌لبوم���ی خۆی باڵوك���رده‌و‌ه به‌زمانی‬ ‫له‌به‌رنامه‌كانی پێشبڕكێ ‌‬ ‫توانی پل���ه‌ی دوه‌م به‌ده‌س���تبێنێت‌و ئینگلیزی‪ .‬گۆرانی "‪"Step up‬ی دارین‬ ‫الیه‌نگرێك���ی زۆر بۆ خۆی ده‌س���ته‌به‌ر یه‌كێك بو ل���ه‌و گۆرانییانه‌ی زۆرترین‬ ‫ب���كات‌و له‌س���اڵی ‪2005‬یش���دا یه‌كه‌م بینه‌ری هه‌بوه‌ له‌( ‪.)MTV‬‬

‫ته‌‌رازوو‬ ‫له‌م ماوه‌یه‌دا توشی‌ دڵه‌ڕاوكێ‌‌و دودڵییه‌ك ‌ی‬ ‫زۆر ده‌بیت به‌هۆی‌ ئه‌و ئیشانه‌ی‌ ده‌ته‌وێت‬ ‫به‌ئه‌نجامی����ان بگه‌یه‌نیت‪ ،‬باش����تر وایه‌‬ ‫ئه‌وه‌ن����ده‌ خۆت ماندو نه‌كه‌یت چونكه‌ بۆ‬ ‫ته‌ندروستیت باش نییه‌‪.‬‬

‫دوپشک‬ ‫بۆ ماوه‌ی����ه‌ك له‌خۆشه‌ویس����ته‌كه‌ت‬ ‫داده‌بڕێیت‌و هه‌ندێك كێشه‌ ده‌كه‌وێت ‌ه‬ ‫ی كه‌سانی‌‬ ‫نێوانتانه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هاوكار ‌‬ ‫نزی����ك له‌هه‌ردوكت����ان گرفته‌كانتان‬ ‫چاره‌سه‌ر ده‌بن‪.‬‬

‫پ‪ )2‬س���لێمانی پایته‌خت���ی‬ ‫میرنشینی بابان بو كه‌ ئێمه‌ ئێستا‬ ‫كردومان ‌ه‬ ‫ا‪ .‬به‌پاریسی‌ عێراق؟‬ ‫ب‪ .‬به‌زبڵخان���ه‌ی خ���واردن‌و‬ ‫ده‌رمانی قۆڕ؟‬ ‫ێ‬ ‫ج‪ .‬به‌پایته‌ختی رۆشنبیری (پ ‌‬ ‫مه‌كه‌ن ‌ه ها)؟‬ ‫د‪ .‬به‌گه‌راجی عوعه‌؟‬ ‫ی ده‌م���ی‬ ‫ه‪ .‬به‌بنێشته‌خۆش��� ‌ه ‌‬ ‫سیاسییه‌كان؟‬

‫که‌‌وان‬ ‫خۆت ل����ه‌و كه‌س����انه‌ به‌دوربگره‌ كه‌‬ ‫ماوه‌یه‌كه‌ ده‌یانه‌وێ����ت به‌هۆی‌ چه‌ند‬ ‫ئیش����ێكه‌وه‌ لێت نزیكببنه‌وه‌‪ ،‬به‌هۆی‌‬ ‫خوێندنه‌كه‌ت����ه‌وه‌ روب����ه‌ڕوی‌ چه‌ن����د‬ ‫گرفتێكی‌ ته‌ندروستی‌ ده‌بیته‌وه‌‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫به‌و پێیه‌ی‌ كه‌سێكی‌ جددیت‌و به‌پالن‬ ‫كاره‌كان����ت ئه‌نجام ده‌ده‌ی����ت‪ ،‬هێنده‌‬ ‫ره‌شبین مه‌به‌ به‌رامبه‌ر ئه‌و ئیشانه‌ی‌‬ ‫له‌م ماوه‌یه‌دا ب����ۆت نه‌كراون‪ ،‬چونكه‌‬ ‫رۆژانی‌ خۆشتریش به‌ڕێوه‌ن‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫پێده‌چ����ێ ئ����ه‌م ماوه‌ی����ه‌ كاتێك����ی‌‬ ‫باش نه‌بێ����ت بۆت‪ ،‬چونك����ه‌ له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫به‌رده‌وامبون����ی‌ كێش����ه‌ داراییه‌كانت‪،‬‬ ‫باری‌ ته‌ندروستیش تاڕاده‌یه‌ك خراپ‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬یه‌كشه‌ممه‌ رۆژی‌ به‌ختته‌‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ له‌روی‌ ئیش����وكاره‌وه‌ زۆر‬ ‫س����ه‌رقاڵیت‪ ،‬به‌اڵم ده‌بێت گرنگییش‬ ‫به‌خێزان‌و كه‌س����وكاره‌كه‌ت بده‌یت‌و‬ ‫په‌یوه‌ندیی����ه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیی����ه‌كان‬ ‫فه‌رامۆش نه‌كه‌یت‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪10‬‬

‫‪F‬‬

‫)‪ )356‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/18‬‬

‫‪ashion‬‬

‫گۆشه‌یه‌كی‌ تایبه‌ته‌ به‌جل‌و به‌رگ‬ ‫ی ‪" fashion‬سه‌فین عارفی‌" ئاماده‌ی‌ ده‌كات‬ ‫دیزاین ‌هر‌و راوێژكار ‌‬

‫ئه‌ستێر ‌ه ئاڵتونییه‌كه‌ به‌ڕه‌ش‌و سپی‬

‫‪Gwyneth Kate Paltrow‬‬

‫ن���ه‌وال زغب���ی دای���ك‌و گۆرانیبێ���ژی‬ ‫ده‌نگخۆش���ی عه‌ره‌ب���ی ك ‌ه ناس���راو‌ه‬ ‫به‌(ئه‌ستێره‌ی ئاڵتونی ‪The Golden‬‬ ‫‪ )Star‬هه‌میشه‌ شیكترین‌و ڕێكپۆشترین‬ ‫بو‌ه له‌جیهانی عه‌ره‌بی‪ ،‬زغبی له‌شه‌وی‬ ‫(‪ )12.12.12‬میوان���ی (صوت الحیاه‌)‬ ‫بوو له‌(الحیاه‌‪) TV‬دا بۆ پشتگیریكردنی‬ ‫به‌ش���داربوانی به‌رنامه‌ك���ه‌‪ ،‬زغبی ب ‌ه‬ ‫‪ 3‬س���تایلی جی���اوازه‌و‌ه ده‌رك���ه‌وت‪،‬‬ ‫له‌دواجاردا به‌عه‌زییه‌كی چه‌رمی‌ ره‌شی‬ ‫دیزاین���ه‌ری‌ جیهانی (نیك���ۆال جبران‬ ‫‪ )NJ‬ك ‌ه به‌ره‌گه‌ز لوبنانییه‌‌و به‌سێتی‬ ‫ئه‌ڵماسی سپی ده‌ركه‌وت وای كرد ك ‌ه‬ ‫بیر له‌هیچ نه‌كرێته‌و‌ه ته‌نها ئه‌و شێواز‌ه‬ ‫بێوێنه‌یه‌ی كه‌ پێیه‌و‌ه ده‌ركه‌وت‪.‬‬ ‫عه‌زییه‌ك ‌ه وا ده‌رئه‌كه‌وێ���ت كــــــــــ ‌ه‬ ‫‪2‬پارچه‌ی ‌ه (ته‌نوره‌و بۆدی)یه‌ك ‌ه به‌اڵم‬ ‫له‌ڕاس���تیدا ئه‌مه‌ ته‌نها یه‌ك پارچه‌یه‌‌و‬ ‫جوانییه‌ك���ه‌ی له‌وه‌دایه‌ ك���ه‌ چه‌رمه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم (‪ )NJ‬كه‌س���ره‌یه‌كی باریك���ی‬

‫نه‌وال زغبی‬

‫ل���ه‌الی چه‌پیه‌و‌ه دروس���تكردوه‌‪ ،‬وای‬ ‫ده‌رخس���توه‌ ك ‌ه به‌گرێیه‌كی قردێله‌یی‬ ‫دێت���ه‌و‌ه پێش���ی له‌به‌ركۆش���ه‌و‌ه ب���ۆ‬ ‫خواره‌و‌ه كه‌ وات لێئه‌كات چاو له‌سه‌ری‬ ‫هه‌ڵنه‌گیرێت‪ ،‬بۆیه‌ (‪ )NJ‬كه‌مته‌رخه‌می‬ ‫نه‌ك���ردوه‌ له‌وه‌ی ك ‌ه به‌م عه‌زیی ‌ه بریق ‌ه‬ ‫چه‌رم���ه‌و چه‌ندین پارچه‌ی تری جلدی‬ ‫ده‌ركه‌وتوه‌‪ ،‬ك��� ‌ه ده‌توانیت له‌(‪2013‬‬ ‫‪/Autumn and Winter Collection‬‬ ‫نیكۆال جب���ران ‪ )NJ‬بیدۆزیته‌وه‌‪ ،‬بیرت‬ ‫ێ ك��� ‌ه نه‌وال زغبی���ش ئافره‌تێك ‌ه‬ ‫نه‌چ ‌‬ ‫وه‌ك تۆ‪ ،‬هه‌وڵده‌دات ك ‌ه جوانی له‌شی‌و‬ ‫س���تایلی خۆی رێكبخات‪ .‬ئه‌گه‌ر تۆش‬ ‫خاوه‌نی ل���ه‌ش‌و الرێك���ی وه‌كو نه‌وال‬ ‫الزغبی���ش بیت ئ���ه‌وا ناتوانین لۆمه‌ت‬ ‫بكه‌ی���ن بۆ جوانیت ته‌نها پێویس���تیت‬ ‫به‌زه‌وقێكی جوان‌و یاریده‌ده‌رێكی باش‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫ ‪safeen.arif@yahoo.com‬‬ ‫‪Twitter @SafeenArif‬‬

‫خه‌ریكه‌ پیشه‌ ‌ی كۆن ‌ی كورده‌وار ‌ی له‌نێو ده‌چێت‬ ‫ئا‪ :‬به‌ختیار حسێن‬ ‫دوكانێك����ی‌ كه‌لوپه‌لی‌ مێژویی‌ له‌ش����ار ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ولێر ته‌مه‌نی‌ نزیكه‌ی‌ حه‌فتا س����اڵه‌‌و‬ ‫چه‌ندین كه‌لوپه‌لی‌ تێدا پارێزراوه‌‪.‬‬

‫ ‬ ‫دوکانێکی فرۆشتنی کەلوپەلی کوردەواری لەهەولێر‬

‫فۆتۆ‪ :‬بەختیار‬

‫له‌و دوكانه‌دا چه‌ندی����ن كه‌لوپه‌لی‌ كۆن‌و‬ ‫مێژویی‌ تێدایه‌ له‌وانه‌ (كوپه‌‌و شه‌به‌كه‌ی‌‬ ‫ئ����او‪ ،‬م����ه‌ركان‪ ،‬ده‌خیل����ه‌‌و گۆس����كه‌ی‌‬ ‫په‌نی����ر‌و جه‌ڕه‌)‌و چه‌ند كه‌لوپه‌لێكی‌ تری‌‬ ‫ده‌س����تی‌ كه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ فه‌خاریی‌ قوڕ‬ ‫دروستكراون‪.‬‬ ‫ئه‌م دوكانه‌ له‌سه‌ره‌تای سااڵنی‌ چله‌كان‬ ‫له‌الیه‌ن ئیس����ماعیل حسێن دامه‌زرێنراوه‌‬ ‫كه‌ س����ه‌ره‌تا ئه‌و كه‌لوپه‌النه‌ی له‌به‌غداوه‌‬ ‫هێناوه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ له‌كوردستان نه‌بون‪،‬‬ ‫دوای‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ خۆی‌ كۆچی‌ دوایی‌ كردوه‌‬ ‫كوڕێكی‌ به‌رده‌وامی‌ پێداوه‌‌و دوای‌ كۆچی‌‬ ‫دوایی‌ ئ����ه‌و كوڕه‌كه‌ش����ی‌‪ ،‬دو كوڕه‌زای‌‬ ‫پیشه‌كه‌یان پاراستوه‌‪.‬‬ ‫دلێر محه‌مه‌د كه‌ ئێس����تا به‌هاوبه‌ش����ی‌‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ برایه‌كی‌ ئ����ه‌و دوكان����ه‌ به‌ڕێوه‌‬ ‫ده‌ب����ه‌ن ئاماژه‌ی‌ ب����ه‌وه‌دا كه‌ پێش����تر‬ ‫له‌هه‌ولێ����ر چه‌ند كوره‌چیی����ه‌ك هه‌بون‬ ‫كاری‌ دروس����تكردنی‌ ئه‌و كه‌لوپه‌النه‌یان‬ ‫ده‌ك����رد‪ ،‬هه‌روه‌ها حاج����ی‌ محه‌مه‌دیش‬ ‫ته‌نی����ا ئه‌و كه‌لوپه‌النه‌ی‌ نه‌ده‌فرۆش����ت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو زانیارییه‌كی‌ باشی‌ هه‌بو له‌شێوازی‌‬

‫دروس����تكردنی‌ ئه‌و كه‌لوپه‌النه‌‌و یارمه‌تی‌‬ ‫كوره‌چییه‌كانی‌ ده‌دا‪.‬‬ ‫به‌اڵم ناوب����راو گله‌ی����ی‌ له‌حكومه‌ت كرد‬ ‫له‌یارمه‌تینه‌دانی‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ مێژویه‌كی‌‬ ‫زۆریان هه‌یه‌ له‌و شاره‌دا‪ ،‬چونكه‌ به‌وته‌ی‌‬ ‫ئه‌و‪ ،‬ئه‌و كه‌سانه‌ ده‌یانتوانی‌ كارگه‌یه‌كی‌‬ ‫دروستكردنی‌ ئه‌و كه‌لوپه‌الن ‌ه بكه‌نه‌وه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و كه‌لوپه‌النه‌ی‌ له‌كۆندا له‌الیه‌ن‬ ‫باوك‌و باپیرانیان به‌كارهاتون له‌له‌ناوچون‬ ‫بپارێزرێ����ن‪ ،‬له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی‌ زۆربه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫كوره‌چییانه‌ی‌ كه‌ پێش����تر له‌هه‌ولێر ئه‌و‬ ‫كاره‌یان ده‌كرد له‌ژیان����دا نه‌ماون‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫خه‌ریكه‌ ئه‌و پیشه‌ كۆنه‌ی‌ كورده‌واریش‬ ‫له‌ناوده‌چێ����ت‪ ،‬ه����ه‌ر له‌به‌رئه‌وه‌ش����ه‌‬ ‫هاواڵتیان به‌ناچاری‌ بۆ ده‌ستكه‌وتنی‌ ئه‌و‬ ‫كه‌لوپه‌النه‌ په‌نا بۆ ئێران ده‌به‌ن‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و دوكانداره‌ ئاش����كرایكرد كه‌ ئه‌وان‬ ‫ل����ه‌ڕوی‌ دارایی����ه‌وه‌ زۆر قازان����ج ناكه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ خه‌ڵكێكی‌ زۆر داوایان‬ ‫لێده‌كات ك����ه‌ ئه‌و ش����وێنه‌ تێكنه‌د‌هن‌و‬ ‫بیپارێ����زن‪ ،‬بۆی����ه‌ له‌به‌ر خۆشه‌ویس����تی‌‬ ‫هاواڵتیان بۆ ئه‌و كه‌لوپه‌النه‌ بڕیاریانداوه‌‬ ‫تا م����اون بیپارێزن‪ ،‬بۆیه‌ له‌ئێستاش����دا‬ ‫رۆژان����ه‌ خه‌ڵكێكی‌ زۆری‌ كوردس����تانی‌‌و‬ ‫به‌تایبه‌ت����ی‌ بیانی‌ به‌مه‌به‌س����تی‌ بینین‌و‬ ‫پرسیاركردنی‌ ئه‌و كه‌لوپه‌النه‌ سه‌ردانیان‬ ‫ده‌ك ‌هن‌و وێنه‌ی‌ ده‌گرن وه‌كو ش����وێنێكی‌‬ ‫مێژویی‌ له‌هه‌ولێر‪.‬‬

‫كلیلسازییش جۆرێك ‌ه له‌هونه‌ر‬ ‫ئا‪ :‬سۆران كامه‌ران‬ ‫كلیلسازانی‌ شاری‌ كه‌ركوك ئاماژه‌‬ ‫به‌گرنگی‌‌و مانه‌وه‌ی‌ پیشه‌كه‌یان ده‌كه‌ن‬ ‫هه‌تا ئێستا‌و به‌شێكیشیان دروستكردنی‌‬ ‫كلیل به‌(هونه‌ر) ناوده‌به‌ن‪.‬‬ ‫پیش����ه‌ی‌ كلیلسازی‌ له‌ش����اری‌ كه‌ركوك‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌و پیش����انه‌ی‌ مێژوییه‌كی‌ دورو‬ ‫درێژی‌ هه‌یه‌ له‌م ش����اره‌‌و به‌پێی‌ قسه‌ی‌‬ ‫پیش����ه‌وه‌رانی‌‪ ،‬مێژوه‌ك����ه‌ی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫بۆ ناوه‌ڕاس����تی‌ حه‌فت����اكان كه‌ ئه‌وكات‬ ‫وه‌س����تایه‌كی‌ زۆر ك����ه‌م له‌بواره‌ك����ه‌دا‬ ‫كاریانكردوه‌‌و یه‌كه‌مین كه‌سیش (وه‌ستا‬ ‫مه‌جید موس��ڵ�اوی‌) بوه‌ ك����ه‌ ئه‌و كاره‌ی‌‬ ‫ك����ردوه‌‌و دوكانه‌كه‌ی‌ له‌نزیك س����ینه‌ما‬

‫کاوڕ‬ ‫له‌م ماوه‌یه‌دا هه‌ندێ����ك گرفت دێنه‌‬ ‫رێت‌و بۆ ماوه‌یه‌ك بێتاقه‌تت ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم ده‌بێ����ت به‌باش����ی‌ روبه‌ڕویان‬ ‫ببیت����ه‌وه‌‌و راوێژ به‌كه‌س����انی‌ نزیكت‬ ‫بكه‌یت‪.‬‬

‫ئه‌تڵه‌س بوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئێستاش له‌كه‌ركوك كه‌سانێكی‌ زۆر‬ ‫له‌بواری‌ كلیلسازیدا كارده‌كه‌ن‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ش����ه‌قامێكی‌ س����ه‌ره‌كیش له‌ن����او بازاڕدا‬ ‫به‌ناوی‌ ئه‌وانه‌وه‌ ناسراوه‌ به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫خه‌ڵكێكی‌ زۆر ده‌یانناسێ‌‪.‬‬ ‫كلیلس����ازه‌كانی‌ ئێس����تاش به‌چه‌ن����د‬ ‫ش����ێوه‌یه‌كی‌ جیاواز باس له‌پیشه‌كه‌یان‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌و روه‌وه‌ یوسف عه‌لی یه‌كێكه‌‬ ‫له‌كلیلسازه‌ ناسراوه‌كانی‌ كه‌ركوك كه‌ له‌و‬ ‫ش����ه‌قامه‌دا س����ااڵنێكی‌ زۆره‌ كارده‌كات‌و‬ ‫رونیكرده‌وه‌ كه‌ له‌س����ااڵنی‌ رابردودا ئه‌و‬ ‫ئامێره‌ پێشكه‌وتوانه‌ی‌ ئێستا له‌شاره‌كه‌دا‬ ‫نه‌بوه‌‌و كلیلسازی‌ ته‌نها به‌بڕبه‌ن ده‌كرا‪،‬‬ ‫هه‌مانكاتی����ش كلیلی‌ ئام����اده‌ هه‌بو كه‌‬ ‫هه‌ندێك كه‌س چاكیان ده‌كرد به‌(بڕبه‌ن)‪،‬‬

‫گا‬ ‫هه‌واڵێكی‌ خۆشت پێده‌گات‌و پێده‌چێت‬ ‫گه‌ش����تێكی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵتیش����ت بۆ‬ ‫بڕه‌خس����ێت‪ ،‬له‌روی‌ ته‌ندروستیشه‌وه‌‬ ‫ئ����اگاداری‌ خۆت ب����ه‌‪ ،‬رۆژی‌ به‌ختت‬ ‫چوارشه‌ممه‌یه‌‪.‬‬

‫به‌اڵم ئێستا ئه‌م ئامێره‌ پێشكه‌وتوانه‌ زۆر‬ ‫كار ئاس����انی‌ بۆ كردوین‌و ئه‌و كه‌سه‌ش ‌ی‬ ‫ئه‌م كاره‌ بكات پێویس����ته‌ شاره‌زاییه‌كی‌‬ ‫ت����ه‌واوی‌ هه‌بێ����ت له‌بواره‌ك����ه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ورده‌كاری‌ زۆری‌ تێدایه‌‪.‬‬ ‫به‌هه‌م����ان ش����ێوه‌ی‌ ئ����ه‌و كلیلس����ازه‌‪،‬‬ ‫ه����ادی‌ عیزه‌دی����ن كه‌ یه‌كێك����ی‌ دیكه‌یه‌‬ ‫له‌كلیلس����ازه‌كانی‌ دیك����ه‌ م����اوه‌ی‌ زیاتر‬ ‫له‌بیست ساڵه‌ سه‌رقاڵی‌ ئه‌و پیشه‌یه‌یه‌‌و‬ ‫وه‌ك خ����ۆی‌ باس����یكرد ئه‌و پیش����ه‌یه‌ی‬ ‫له‌باوكیی����ه‌وه‌ ب����ۆی‌ ماوه‌ت����ه‌وه‌‌و زۆر‬ ‫دڵخۆشیشه‌ به‌پیش����ه‌كه‌ی‌‌و به‌ "هونه‌ر"‬ ‫ناوی‌ ب����رد‌و جه‌ختیكرده‌وه‌ ك����ه‌ ئه‌وان‬ ‫چه‌ندی����ن ج����ۆر كلیل دروس����ت ده‌كه‌ن‬ ‫ ‬ ‫له‌وان����ه‌ش (كلیل����ی‌ ئوتومبی����ل‌و ماڵ‌و دوکانێکی دروستکردنی کلیل لەکەرکوک‬ ‫قاسه‌‌و قفڵ"‪.‬‬

‫دوانه‌‬ ‫بڕێ����ك پ����اره‌ت به‌ده‌س����ت ده‌گات‌و‬ ‫له‌كێش����ه‌یه‌كی‌ ده‌رونی����ش رزگارت‬ ‫ده‌بێ����ت‪ ،‬ئه‌وه‌ن����ده‌ ڕاڕا مه‌ب����ه‌‬ ‫له‌ئه‌نجامدانی‌ پڕۆژه‌كانت‌و به‌وره‌یه‌كی‌‬ ‫به‌رزه‌وه‌ هه‌وڵیان بۆ بده‌‪.‬‬

‫قرژاڵ‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ خێزانه‌كه‌تدا ماوه‌یه‌كی‌ خۆش‬ ‫به‌سه‌ر ده‌به‌یت‌و له‌و كێشانه‌ رزگارتان‬ ‫ده‌بێت كه‌ ماوه‌یه‌كه‌ به‌رۆكی‌ گرتون‪،‬‬ ‫شه‌ممه‌ رۆژی‌ به‌ختته‌‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬سۆران‬

‫شێر‬ ‫ئ����ه‌و پالن����ه‌ی‌ به‌ده‌س����ته‌وه‌یه‌ ب����ۆ‬ ‫جێبه‌جێكردن����ی‌ چه‌ن����د پڕۆژه‌یه‌كت‬ ‫له‌ئێس����تادا به‌ئه‌نجام����ی‌ مه‌گه‌یه‌ن����ن‬ ‫چونكه‌ كاته‌كه‌ی‌ گونجاو نییه‌‪ ،‬له‌ڕوی‌‬ ‫داراییه‌وه‌ توشی‌ گرفت ده‌بیت‪.‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪11‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫)‪ )356‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/18‬‬

‫ژوری‌ "پاشا" له‌سلێمانییه‌‬

‫د‪.‬شێرکۆ عه‌بدواڵ‬

‫ده‌ینوسێت‬

‫ره‌سمی له‌گه‌ڵدا‬ ‫ئه‌گرن‬

‫ه دوو هه‌زار‌و پێنجسه‌د دۆالره‌‬ ‫ی ب‌‬ ‫شه‌و ‌‬

‫به‌نیس���به‌ت پی���اوی نه‌گبه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫نه‌ك دنی���ا بێوه‌فایه‌‪ ،‬رێك عه‌ینه‌ن‬ ‫س���احه‌ی فتبۆڵێن وایه‌‪ .‬ش���وێن ‌ه‬ ‫خۆشه‌كانی دائیم ئۆفسایده‌‪ .‬یه‌ك‬ ‫له‌حز‌ه نایه‌ڵن تیایا بحه‌س���ێیته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌فیك ‌ه شێتت ئه‌كه‌ن‪ .‬له‌به‌ر ئه‌و‌ه‬ ‫قه‌ت به‌ته‌مای پێشه‌و‌ه مه‌به‌‪ .‬ملی‬ ‫خۆت (هی���ن) ك���ه‌ و بگه‌ڕێره‌و‌ه‬ ‫دواوه‌‪ .‬بۆ ئێمه‌ومانان ئه‌وێ باش��� ‌ه‬ ‫به‌قوربان‪ .‬بێ موش���كیله‌‪ ،‬ئه‌مین‌و‬ ‫ێ‬ ‫ئوم���ان‪ .‬نه‌ك���ه‌س پاش���قولت ل ‌‬ ‫ێ ئه‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌گرێ‪ ،‬ن���ه‌ ته‌كه‌تولت ل ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وپه‌ڕه‌كه‌ ‌‬ ‫ن ‌ه هیچ‪ .‬ئه‌وپه‌ڕه‌كه‌ ‌‬ ‫گوێت له‌وتاری‌ مه‌سئوله‌كان نابێ‪،‬‬ ‫ق ‌هی‌ چێ���كا‪ .‬له‌جیاتی ئه‌وه‌ خۆت‬ ‫به‌م سوئال ‌ه فه‌لسه‌فییانه‌ی خواره‌و‌ه‬ ‫مه‌شغوڵ كه‌‪:‬‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ك ‌ه ده‌گه‌یت ‌ه كۆتا نهۆمی‌ ئوتێله‌ك ‌ه‬ ‫ته‌نها ده‌رگایه‌ك ده‌بینیت ك ‌ه‬ ‫له‌ته‌نیشتییه‌و‌ه نوسراو‌ه (‪700‬‬ ‫ی‬ ‫‪ )pasha‬ئه‌و شوێنه‌ش (ژور ‌‬ ‫ی كریست)‬ ‫پاشا)یه‌ له‌ئوتێل (ها ‌‬ ‫ی سلێمانی‌‪.‬‬ ‫له‌شار ‌‬ ‫ئ���ه‌و ئوتێل ‌ه پێن���ج ئه‌س���تێره‌یی ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی ئه‌یلولی‌ ئه‌مس���اڵ‌و‬ ‫له‌كۆتای���ی‌ مانگ ‌‬ ‫ی جیهانی‌ گه‌ش���ت‌و گ���وزاردا‬ ‫ل���ه‌رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌نێو ‌‬ ‫كرایه‌وه‌‪ ،‬یه‌كێ���ك له‌ژوره‌كان ‌‬ ‫ی پاش���ا) ناونراو‌ه كه‌ پێنجسه‌د‌و‬ ‫(ژور ‌‬ ‫په‌نج���ا مه‌ت���ره‌‌و له‌ن���اوه‌وه‌ش چه‌ند‬ ‫ژورێك���ی‌ دیك��� ‌ه له‌خۆده‌گرێ���ت‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫یه‌كێكی���ان هۆڵێكی‌ گه‌وره‌‌و نوس���تن‌و‬ ‫ێ‬ ‫ی تێدایه‌‌و س��� ‌‬ ‫ی خ���ۆ ‌‬ ‫خزمه‌تگ���وزار ‌‬ ‫ی تێدای ‌ه ك ‌ه‬ ‫ژوری‌ دیك���ه‌ی‌ نوستنیش��� ‌‬ ‫خزمه‌تگوزاریی تایبه‌ت به‌خۆیان هه‌یه‌‌و‬ ‫مه‌س���عه‌دی‌ تایبه‌تیش بۆ ئ���ه‌و ژور‌ه‬ ‫دروستكراوه‌‪.‬‬ ‫ی ئوتێ���ل (های‌ كریس���ت)‪،‬‬ ‫خاوه‌ن��� ‌‬ ‫ی فایه‌ق له‌لێدوانێكدا بۆ‬ ‫كاوه‌ی‌ حاج��� ‌‬ ‫ئاوێن ‌ه رایگه‌یاند ك ‌ه به‌باش���یان زانیو‌ه‬ ‫ژورێكی‌ له‌و ش���ێوه‌ی ‌ه دروس���ت بكه‌ن‬ ‫ی كه‌س���ایه‌تییه‌كان‌و هه‌م‬ ‫بۆ مان���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌یانه‌وێت له‌ژورێك ‌‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ش��� ‌‬ ‫ی به‌وه‌ش���دا‬ ‫گه‌وره‌دا بمێننه‌وه‌‌و ئاماژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه هه‌تا ئێس���تا ته‌نها دو كه‌س���ایه‌ت ‌‬ ‫تێیدا ماونه‌ت���ه‌و‌ه ئه‌وانیش (نێچیرڤان‬ ‫ی حكوم���ه‌ت‌و لویس‬ ‫ی س���ه‌رۆك ‌‬ ‫بارزان ‌‬ ‫ی سۆسیال‬ ‫ی رێكخراو ‌‬ ‫ی سكرتێر ‌‬ ‫ئایاال ‌‬ ‫دیموكرات)‪ ،‬به‌اڵم ئاشكرایكرد ك ‌ه هه‌مو‬ ‫ی ئه‌و ژور‌ه‬ ‫ی داوا ‌‬ ‫كه‌سێك ئازاده‌ له‌و‌ه ‌‬ ‫ی ژوره‌كه‌ش بۆ ش���ه‌وێك‬ ‫ب���كات‌و نرخ ‌‬ ‫دوهه‌زار‌و پێنجسه‌د ‪ 2500‬دۆالره‌‪.‬‬

‫پ‪ )1‬ناخۆشترین كات به‌نیسبه‌ت‬ ‫گه‌نجی كورده‌وه‌ چییه‌؟‬ ‫ا‪ .‬ئینته‌رنێته‌كه‌ بڕابێت؟‬ ‫ی عه‌مه‌لیاتی‬ ‫ب‪ .‬ئه‌خب���ار باس��� ‌‬ ‫دیجل ‌ه بكات؟‬ ‫ج‪ .‬ته‌له‌فزی���ۆن دیس���ان ئه‌ڵق ‌ه‬ ‫كۆرییه‌ك ‌ه بێت؟‬ ‫د‪ .‬فۆڕم���ی ته‌عیناته‌ك���ه‌ی گوم‬ ‫كرابێت؟‬ ‫ێ زۆپاك ‌ه پڕك ‌ه‬ ‫ه‪ .‬دایكی پێی‌ بڵ ‌‬ ‫له‌نه‌وت؟‬

‫ ‬ ‫یەکێک لەژورەکانی پاشا‬

‫خۆشه‌ویستـــــه‌كه‌ی دارین ئاشكرابو‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئارام کەریم‬

‫له‌فه‌یسبووکه‌وه‌‬

‫پ‪ )3‬ده‌ دوان���ز‌ه رۆژی‌ ت���ر‬ ‫كریسمسه‌‪ ،‬كریسمس���یش یه‌عنی‬ ‫بابا نۆئیل‪ .‬به‌ره‌ئ���ی‌ جه‌نابت ئه‌و‬ ‫بابانۆئیله‌ چییه‌؟‬ ‫ی‬ ‫ا‪ .‬ئه‌مریكایه‌‪ ،‬چونك ‌ه هه‌ر مناڵ ‌‬ ‫پێ‌ ئه‌خڵه‌تێت؟‬ ‫ب‪ .‬مه‌س���ئولی كورده‌‪ ،‬چونكێكم‬ ‫ی خه‌ڵك‬ ‫هیچیش���ی‌ پێ‌ نییه‌ كه‌چ ‌‬ ‫ره‌سمی له‌گه‌ڵدا ئه‌گرن؟‬ ‫ج‪ .‬به‌یاننامه‌ی موعاره‌زه‌یه‌‪ ،‬دوو‬ ‫ێ رۆژه‌و بیرئه‌چێته‌وه‌؟‬ ‫س‌‬ ‫د‪ .‬ئاسایشه‌‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌وه‌ی خه‌ڵك‬ ‫وا ئه‌زانێ به‌توون���ی حه‌ماما دێت ‌ه‬ ‫ژوورێ‌‌و واش نییه‌؟‬ ‫ی شه‌كراو خواردنه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ه‪ .‬حه‌فله‌ ‌‬ ‫چونكێك���م دوای موده‌تێ���ك‬ ‫ێ‬ ‫قوڕبه‌س���ه‌رییه‌كی تازه‌ ده‌ست پ ‌‬ ‫ئه‌كات؟‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫مایا ئێڤه‌رسۆن ئه‌و كچه‌ گۆرانیبێژ‌ه‬ ‫به‌ناوبانگه‌ی سوید‌ه كه‌ په‌رده‌ی‬ ‫ی له‌سه‌ر په‌یوه‌ندی خۆی‬ ‫هه‌ڵماڵ ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ (دارین زانیار)ی گۆرانیبێژی‬ ‫ی ئینگلیزی گۆرانی‬ ‫كورد ك ‌ه به‌زمان ‌‬ ‫ده‌ڵێت‪.‬‬ ‫ماوه‌ی مانگێك ‌ه رۆژنامه‌كانی سوید باس‬ ‫له‌په‌یوه‌ندی نێوان مایا ئێڤه‌رسۆنی ‪33‬‬ ‫ساڵ‌و دارین زانیاری ‪ 25‬ساڵدا ده‌كه‌ن‬ ‫ئه‌م���ه‌ش پاش���ئه‌وه‌ی له‌به‌رنامه‌یه‌كی‬ ‫ته‌له‌فزیۆنیدا مایا ناتوانێت هه‌سته‌كانی‬ ‫بش���ارێته‌وه‌‌و ب���اوه‌ش ب��� ‌ه (دارین)دا‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫مایا یه‌كێك ‌ه له‌گۆرانیبێژ‌ه ناسراوه‌كانی‬ ‫س���وید‌و به‌رۆژنامه‌یه‌كی ئ���ه‌و واڵته‌ی‬ ‫راگه‌یاندو‌ه "من دارینم خۆش���ده‌وێت‪،‬‬ ‫ئه‌و‌ه ته‌نها له‌ب���ه‌رده‌م كامێره‌كاندا بو‬ ‫ك ‌ه رویدا‪ ،‬به‌اڵم له‌پشتی كامێره‌كانه‌و‌ه‬ ‫روداوی دیك��� ‌ه له‌نێوانمان���دا زۆر‬ ‫روده‌دات"‪ ،‬هه‌روه‌ها سه‌رس���امی خۆی‬ ‫بۆ دارین نه‌شاردۆته‌وه‌‌و به‌"خواوه‌ندی‬ ‫جوانی" وه‌سفی كردوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ستۆكهۆڵم ‌‬ ‫دارین له‌دایكبوی ش���ار ‌‬ ‫پایته‌خت���ی‌ س���ویده‌‌و له‌چه‌ندی���ن‬ ‫به‌رنام���ه‌ی ته‌له‌فزیۆنیش���دا كوردبونی‬ ‫خۆی نه‌ش���اردۆته‌وه‌‌و به‌كوردی قسه‌ی‬ ‫كردوه‌‪.‬‬ ‫دارین له‌س���اڵی (‪)2004‬دا به‌ش���داری‬ ‫به‌رنامه‌ی (ئایدول)ی كرد كه‌ یه‌كێك ‌ه‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫س���ود له‌و بڕیار‌ه هه‌اڵن���ه‌ وه‌ربگره‌ ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌رابردودا داوته‌‌و له‌گه‌ ‌ڵ كه‌سانی‌ نزیك ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی زیاتر بك ‌ه بۆئه‌وه‌ ‌‬ ‫خۆت راوێ���ژ ‌‬ ‫ی دێت ‌ه به‌رده‌م له‌كیست‬ ‫هه‌لی‌ ئیش���ه‌ ‌‬ ‫ی به‌ختت دوشه‌ممه‌یه‌‪.‬‬ ‫نه‌چێت‪ ،‬رۆژ ‌‬

‫دارین زانیار‬

‫پ‪ )4‬باش���ترین ئیس���تیفاده‌ی‬ ‫ی بو؟‬ ‫عه‌مه‌لیاتی دیجل ‌ه چ ‌‬ ‫ا‪ .‬ئێس���تا ع���ه‌ره‌ب كه‌متر دێن ‌ه‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬شوكور ته‌ریقن؟‬ ‫ب‪ .‬وه‌كو جیهازه‌كه‌ی مه‌گار وابو‪،‬‬ ‫عه‌رزو ع���روزی مالیكی‌و ئه‌وانی بۆ‬ ‫ده‌رخستین‬ ‫ج‪ .‬رێكه‌وتنه‌ س���تراتیجییه‌كه‌ی‬ ‫ده‌مه‌زه‌رد كرده‌وه‌؟‬ ‫د‪ .‬فتبۆڵێنه‌كه‌ی به‌ینی حوكمه‌ت‌و‬ ‫په‌ڕله‌مانی دواخست؟‬ ‫ی ئ���اوا ب���ێ یاخ���وا‪،‬‬ ‫ه‪ .‬ماڵ��� ‌‬ ‫ته‌له‌فزیۆنه‌كانی له‌ب���ێ‌ به‌رنامه‌یی‬ ‫رزگار كرد‬

‫مایا ئیڤەرسۆن‬

‫ی ده‌نگخۆشی‌و ئه‌لبوم���ی خۆی باڵوك���رده‌و‌ه به‌زمانی‬ ‫له‌به‌رنامه‌كانی پێشبڕكێ ‌‬ ‫توانی پل���ه‌ی دوه‌م به‌ده‌س���تبێنێت‌و ئینگلیزی‪ .‬گۆرانی "‪"Step up‬ی دارین‬ ‫الیه‌نگرێك���ی زۆر بۆ خۆی ده‌س���ته‌به‌ر یه‌كێك بو ل���ه‌و گۆرانییانه‌ی زۆرترین‬ ‫ب���كات‌و له‌س���اڵی ‪2005‬یش���دا یه‌كه‌م بینه‌ری هه‌بوه‌ له‌( ‪.)MTV‬‬

‫ته‌‌رازوو‬ ‫له‌م ماوه‌یه‌دا توشی‌ دڵه‌ڕاوكێ‌‌و دودڵییه‌ك ‌ی‬ ‫زۆر ده‌بیت به‌هۆی‌ ئه‌و ئیشانه‌ی‌ ده‌ته‌وێت‬ ‫به‌ئه‌نجامی����ان بگه‌یه‌نیت‪ ،‬باش����تر وایه‌‬ ‫ئه‌وه‌ن����ده‌ خۆت ماندو نه‌كه‌یت چونكه‌ بۆ‬ ‫ته‌ندروستیت باش نییه‌‪.‬‬

‫دوپشک‬ ‫بۆ ماوه‌ی����ه‌ك له‌خۆشه‌ویس����ته‌كه‌ت‬ ‫داده‌بڕێیت‌و هه‌ندێك كێشه‌ ده‌كه‌وێت ‌ه‬ ‫ی كه‌سانی‌‬ ‫نێوانتانه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هاوكار ‌‬ ‫نزی����ك له‌هه‌ردوكت����ان گرفته‌كانتان‬ ‫چاره‌سه‌ر ده‌بن‪.‬‬

‫پ‪ )2‬س���لێمانی پایته‌خت���ی‬ ‫میرنشینی بابان بو كه‌ ئێمه‌ ئێستا‬ ‫كردومان ‌ه‬ ‫ا‪ .‬به‌پاریسی‌ عێراق؟‬ ‫ب‪ .‬به‌زبڵخان���ه‌ی خ���واردن‌و‬ ‫ده‌رمانی قۆڕ؟‬ ‫ێ‬ ‫ج‪ .‬به‌پایته‌ختی رۆشنبیری (پ ‌‬ ‫مه‌كه‌ن ‌ه ها)؟‬ ‫د‪ .‬به‌گه‌راجی عوعه‌؟‬ ‫ی ده‌م���ی‬ ‫ه‪ .‬به‌بنێشته‌خۆش��� ‌ه ‌‬ ‫سیاسییه‌كان؟‬

‫که‌‌وان‬ ‫خۆت ل����ه‌و كه‌س����انه‌ به‌دوربگره‌ كه‌‬ ‫ماوه‌یه‌كه‌ ده‌یانه‌وێ����ت به‌هۆی‌ چه‌ند‬ ‫ئیش����ێكه‌وه‌ لێت نزیكببنه‌وه‌‪ ،‬به‌هۆی‌‬ ‫خوێندنه‌كه‌ت����ه‌وه‌ روب����ه‌ڕوی‌ چه‌ن����د‬ ‫گرفتێكی‌ ته‌ندروستی‌ ده‌بیته‌وه‌‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫به‌و پێیه‌ی‌ كه‌سێكی‌ جددیت‌و به‌پالن‬ ‫كاره‌كان����ت ئه‌نجام ده‌ده‌ی����ت‪ ،‬هێنده‌‬ ‫ره‌شبین مه‌به‌ به‌رامبه‌ر ئه‌و ئیشانه‌ی‌‬ ‫له‌م ماوه‌یه‌دا ب����ۆت نه‌كراون‪ ،‬چونكه‌‬ ‫رۆژانی‌ خۆشتریش به‌ڕێوه‌ن‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫پێده‌چ����ێ ئ����ه‌م ماوه‌ی����ه‌ كاتێك����ی‌‬ ‫باش نه‌بێ����ت بۆت‪ ،‬چونك����ه‌ له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫به‌رده‌وامبون����ی‌ كێش����ه‌ داراییه‌كانت‪،‬‬ ‫باری‌ ته‌ندروستیش تاڕاده‌یه‌ك خراپ‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬یه‌كشه‌ممه‌ رۆژی‌ به‌ختته‌‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ له‌روی‌ ئیش����وكاره‌وه‌ زۆر‬ ‫س����ه‌رقاڵیت‪ ،‬به‌اڵم ده‌بێت گرنگییش‬ ‫به‌خێزان‌و كه‌س����وكاره‌كه‌ت بده‌یت‌و‬ ‫په‌یوه‌ندیی����ه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیی����ه‌كان‬ ‫فه‌رامۆش نه‌كه‌یت‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )356‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/18‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫"ناوچە دابڕاوەکان"‌و حەماسەتی نەتەوەیی‬ ‫► ئاراس فەتاح‬ ‫◄ مەریوان وریا قانع‬ ‫بەشی دووەم‬ ‫ناوچە دابڕاوەکان‌و هاوکێشەکانی‬ ‫دەسەاڵت‬ ‫ئاش����کرایە یەکێ����ک لەکۆڵەک����ە‬ ‫س����ەرەکییەکانی گوتاری ناسیۆنالیزمی‬ ‫ک����وردی لەم����ڕۆدا مەس����ەلەی ”ناوچە‬ ‫دابڕاوەکان“ـە‪ .‬ئەم ناوچانە بەش����ێکی‬ ‫گ����ەورەی خاک����ی کوردس����تانی عێراق‬ ‫پێكدەهێنن‌و گەڕاندنەوەش����یان بۆ سەر‬ ‫هەرێمی كوردس����تان‪ ،‬لەالیەن زۆرینەی‬ ‫خەڵک����ی کوردس����تانەوە‪ ،‬وەک مافێکی‬ ‫نەتەوەی����ی س����ەرەتایی وێنادەکرێ����ت‪.‬‬ ‫شاری کەرکوک‌و ناوچەکانی دەوروبەری‬ ‫لەم مەسەلەیەدا ش����وێنێکی ناوەندییان‬ ‫هەیەو بەبڕبڕەپش����تی ناوچە دابڕاوەکان‬ ‫دادەنرێن‪ .‬ئەم ناوچانە هەمیشه جێگای‬ ‫ملمالنێ‌و شەڕی كوردو دەوڵەتی عێراق‬ ‫بوون‪ .‬ملمالنێ لەس����ەر کەرکوک تەنها‬ ‫رەهەندێك����ی ئابووریی گرنگ����ی نییه‌و‬ ‫بەتەنه����ا لەبەر دەوڵەمەن����دی کەرکوک‬ ‫بەنەوت‌و گازو کەرەس����تە خاوەکانی تر‬ ‫نیی����ه‪ ،‬بەڵکو لەبەر ئ����ەو مانا ڕەمزی‌و‬ ‫نەتەواییانەش����ه ک����ە ئ����ەم ناوچەی����ە‬ ‫لەمێژووی سیاسی‌و فەرهەنگی میللەتی‬ ‫ئێمەدا بەدەس����تیھێناوە‪ .‬ب����ەاڵم ئەم‬ ‫ناوچانە جوگرافیایەکی بێالیەن‌و بەتاڵ‬ ‫نین‪ ،‬پەڕەیەکی س����پی نی����ن‌و قەڵەمی‬ ‫نەتەوەی����ی ئێم����ە چۆنی ویس����ت ئاوا‬ ‫لەسەری بنووس����ێت؛ ئەم ناوچانە پڕن‬ ‫لەپەیوەندی سیاسی ناهاوسەنگ‌و نفوزی‬ ‫حیزبی‌و حیس����اباتی وردی دابەشکردنی‬ ‫دەسەاڵت‪.‬‬ ‫هەر چاودێرێكی بێالیەن ئەو راستییه‬ ‫س����ادەیە دەزانێت کە بەشێکی گەورەی‬ ‫ئ����ەم ناوچان����ە‪ ،‬وات����ه چ کەرک����وک‌و‬ ‫دەوروب����ەری‌و چ ناوچ����ە کوردییەکانی‬ ‫پارێزگای دیالەو سەالحەدین‪ ،‬پێگەیەکی‬ ‫بەھێزی دەس����ەاڵتی یەکێتین‪ .‬بەرامبەر‬ ‫ئ����ەوەش پارت����ی لەناوچەی موس����ڵدا‬ ‫دەس����ەاڵتی ڕەهای هەیە‪ .‬ئەم واقیعەش‬ ‫وادەکات ک����ە مامەڵەک����ردن لەگەڵ ئەم‬ ‫ناوچان����ە بەدەرنەبێ����ت لەو هاوکێش����ە‬ ‫سیاس����ییەی ئەم����ڕۆ لەنێ����وان پارتی‌و‬ ‫یەکێت����ی لەکوردس����تاندا هەی����ەو ئەم‬ ‫هاوکێش����ەیە نەبێت����ه فاکتەرێکی گرنگ‬ ‫ب����ۆ هەڵوێس����توەرگرتن‌و بەرخوردیان‬ ‫لەگ����ەڵ بەغ����دادا‪ .‬ب����ەڕای ئێم����ه ئەم‬ ‫هاوکێش����ەیە لەزۆر ئاس����تدا سیاسەتی‬ ‫ک����وردی ئاراس����تەدەکات‌و رۆچووەت����ه‬ ‫ن����او هەم����وو دەزگاکان‌و پێکهاتەکانی‬ ‫دەسەاڵت لەهەرێم‌و عێراقدا‪ .‬لە ئێستادا‬ ‫زەحمەته بزانرێت چەندێک لەو ناوچانە‬ ‫قابیلی گەڕاندنەوەن بۆسەر کوردستان‌و‬ ‫چەندیش����یان گەڕانەوەیان زەحمەت یان‬ ‫مەحاڵە‪ .‬بەاڵم ئەوەی لەئێستادا دەیزانین‬ ‫ئەوەیە گەڕاندن����ەوەی کەرکوک بەتەنها‬ ‫بۆ س����ەر هەرێم‪ ،‬بەب����ێ گەڕاندنەوەی‬ ‫زۆربەی ناوچ����ە دابڕاوەکانی پارێزگای‬ ‫موسڵ‪ ،‬هاوکێشە مرۆیی‌و سیاسییەکانی‬ ‫ناو کوردس����تان بەش����ێوەیەکی بەرچاو‬ ‫دەگ����ۆڕن‌و قورس����اییەکی زۆر گەورەتر‬ ‫بەش����وێنگەی یەکێتی لەناو کوردستاندا‬ ‫دەبەخش����ن‪ .‬ئاش����کرایە ک����ە موس����ڵ‬ ‫ژمارەیەک����ی بەرچاوی ک����وردی تێدایەو‬ ‫پێگ����ەی پارتیش لەم ش����ارەدا بەهۆی‬ ‫ئەم کوردانەوه بەهێزه‪ ،‬بەاڵم ئەم شاره‬ ‫بەپێچەوانەی کەرکوکەوه‪ ،‬لەوەدەرچووه‬ ‫ش����ارێکی کوردستانی بێت‌و کورد داوای‬ ‫گەڕانەوەی بکات بۆ س����ەر هەرێم‪ ،‬بۆیه‬ ‫ناتوانی����ن وەک بەش����ێک لەپێکهات����ی‬ ‫هاوکێش����ەی دەس����ەاڵت لەکوردستاندا‬ ‫تەماشایبکەین‪ .‬ئەم واقیعەش وادەکات‬ ‫لەحاڵەت����ی گەڕاندن����ەوەی ناوچ����ه‬ ‫دابڕاوەکانی س����نووری موس����ڵ بۆ سەر‬ ‫هەرێم‪ ،‬هەمان ئەو قورساییه ئابووری‌و‬ ‫مرۆییەی نه‌بێت ک����ه ناوچەی کەرکوک‬ ‫لەخ����ۆی دەگرێ����ت‪ .‬بەکورت����ی لەكاتی‬ ‫گەڕان����ەوەی کەرک����وک‌و ناوچەکان����ی‬ ‫دەوروبەری����دا بۆ س����ەر هەرێ����م‪ ،‬بەبێ‬ ‫گەڕاندەوەی ناوچەکانی موس����ڵ‪ ،‬پارتی‬ ‫ئەو بنکەو قورس����اییە جەماوەرییەی کە‬ ‫ئێستا هەیەتی نەك هەر لەدەستدەدات‪،‬‬ ‫بەڵكو ل����ەوەش دەردەچێت وەک هێزی‬ ‫یەكەم����ی ناو هاوكێش����ەی سیاس����یی‬ ‫كوردستان بمێنێتەوه‪.‬‬ ‫خاڵێک����ی ت����ر کە لێ����رەدا ش����ایانی‬ ‫گرنگیپێدانە ئەو ڕاستییەیه کە ئەگەری‬ ‫رازیبوونی یەکێت����ی بەکردنی کەرکوک‬

‫بە هەرێمێک����ی س����ەربەخۆ ئەگەرێکی‬ ‫گەورەیە‪ .‬لەدۆخێکی لەو بابەتەدا یەکێتی‬ ‫ل����ەو هەرێمەدا هەر وەک����و ھێزی ژمارە‬ ‫یەک دەمێنێتەوه‌و ئەمەش دیس����انەوە‬ ‫دۆخێک����ە پارتی نەبەباش����ی دەزانێت‌و‬ ‫ن����ه لەبەرژەوەندیش����یدایه‪ .‬بەبۆچوونی‬ ‫ئێمە ئەوەی وایکردوە مەسەلەی ناوچە‬ ‫دابڕاوەکان لەسیاس����ەتی سەرۆکایەتی‬ ‫هەرێ����م‌و حکومەت����ی هەرێم����دا ئ����ەو‬ ‫گرنگییەی پێنەدرێت‌و هەردووکیان تەنها‬ ‫بەغدا بەناکردەی����ی‌و نەبوونی ئیرادەی‬ ‫چارەس����ەر تاوانباربکەن‪ ،‬ئ����ەو دۆخە‬ ‫ئاڵۆزەی دابەش����بوونی پەیوەندییەکانی‬ ‫دەسەاڵتی نێوان یەکێتی‌و پارتی لەپشتە‬ ‫کە باسمانکرد‪ .‬بێگومان مەرج نییە ئەم‬ ‫دۆخ����ە تاک����ە ھۆکاری گوێن����ەدان بێت‬ ‫بەناوچە ناکۆکەکان‪ ،‬بەاڵم بەدڵنیاییەوە‬ ‫یەکێکە لەھۆکارە سەرەکییەکان‪ .‬خاڵێک‬ ‫لێرەدا مەبەس����تمانه سەرنجی خوێنەری‬ ‫بۆڕابکێش����ین ئەوەیە‪ ،‬ئەم لێکدانەوانە‬ ‫تا ئەو ش����وێنە ڕاس����تن كه ت����ەرازووی‬ ‫دابەش����بوونی هێز لە کوردس����تاندا بەو‬ ‫ش����ێوەیه بمێنێتەوه كه ئێس����تا بوونی‬ ‫هەیه‌و گۆڕانێکی جەوهەریی لەجوگرافیای‬ ‫سیاسیدا دروستنەبێت‪.‬‬ ‫بەکورت����ی كارنەكردنی ش����ێلگیرانەی‬ ‫پارتی‌و یەكێتی ب����ۆ گەڕاندنەوەی ئەم‬ ‫ناوچانە بۆ س����ەر هەرێم پەیوەندییەکی‬ ‫پتەوی بەم هاوكێش����ه سیاس����ییه‌و بەو‬ ‫دابەشکردنە تایبەتەی دەسەاڵتەوە هەیە‬ ‫لەکوردستاندا س����ەقامگیرکراوە‪ .‬هەموو‬ ‫ئ����ەو هاتوه����اوارە ناسیۆنالیس����تییەی‬ ‫ئەمڕۆکە دەیبیس����تین‪ ،‬سەرچاوەکەیان‬ ‫لەناو ئەو هاوکێش����انەی دەسەاڵت‌و ئەو‬ ‫فۆرمەدایە لە دابەش����کردنی ھێزو نفوز‬ ‫لەکوردستاندا‪.‬‬ ‫لەالیەک����ی ت����رەوە بۆ ئێم����ەی کورد‬ ‫ئاشکرایە کە شاری کەرکوک لەناو خاکی‬ ‫کوردستاندایە‪ ،‬بەاڵم ئەم شارە بەتەنها‬ ‫موڵک����ی کورد نییە‪ .‬ه����ەر بۆیە دەبایە‬ ‫لەبری سیاس����ەتی دابەشکردنی غەنیمە‬ ‫لەنێوان پارتی‌و یەکێتی‪ ،‬سیاس����ەتێکی‬ ‫هاوس����ەنگی عەقاڵنییان پیادەبکردبایە‬ ‫کە چەمکی هاونیش����تیمانیبوون تیایدا‬ ‫پێوەری سیاسەت بێت‪ ،‬نەک سیاسەتی‬ ‫ناوچەگەری����ی‌و بەرژەوەندی����ی حیزبی‬ ‫تەسک‌و س����واغدانی بەناسیۆنالیزمێکی‬ ‫ئەتن����ی بەت����اڵ‪ .‬تەنه����ا ب����ەم ڕێگایە‬ ‫دەک����را هاوپەیم����ان‌و هاوس����ۆز لەن����او‬ ‫خەڵکی تورکمان‌و کرس����تیان‌و عەرەب‬ ‫پەیدابکرێت بۆ سیاسەتێکی کوردستانی‬ ‫نیشتیمانپەروەرانە کە پاراستنی ماف‌و‬ ‫کەرام����ەت‌و هاونیش����تیمانیبوونی ئەم‬ ‫پێکهاتە ئەتنی‌و ئایین����ی‌و ئایینزاییانە‬ ‫لە کوردس����تاندا بپارێزرێت‪ .‬ئاش����کرایە‬ ‫ئەم سیاس����ەتە لەکەرکوکیش تووش����ی‬ ‫فەش����ەلێکی گەورە ب����وو‪ ،‬چونکی ئەم‬ ‫مۆدێلە لە سیاس����ەت‌و فەرمانڕەوایەتی‬ ‫بە دەس����ەاڵتدارێتی ک����وردی لەخودی‬ ‫هەرێمیش����دا نەیارە‪ .‬هەر ئەم واقیعەشە‬ ‫وامان لێدەکات کە بڵێین دۆڕانی کەرکوک‌و‬ ‫ناوچە دابڕاوەکانی تر دۆڕانێکی سەربازیی‬ ‫نیی����ە‪ ،‬بەڵکو سیاس����ی‌و کۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫فەرهەنگییە‪ .‬ئێمە کەرکوک لەبەرەکانی‬ ‫جەنگدا نادۆڕێنین‪ ،‬بەڵک����و لەنەبوونی‬ ‫پڕۆژەیەکی سیاسییدا لەدەستیدەدەین‬ ‫کە پێکهاتەکان تیایدا هەستنەکەن‪ ،‬ئەم‬ ‫شارە شاری هەمووانە‪.‬‬ ‫فشاری مالیکی‌و ناوچە دابڕاوەکان‬ ‫هەموومان دەبینین ماوەیەكه مالیکی‬ ‫فش����ارێكی سیس����تەماتیكی سیاسیی‌و‬ ‫س����ەربازیی چ����ڕی دەس����تپێكردووه‌و‬ ‫پێدەچێت بەجیدی كار بۆ گەڕاندنەوەی‬ ‫ناوچ����ه دابڕاوەكانی س����نووری نفوزی‬ ‫یەكێتی‌و پارتی بكات بۆ ژێر دەسەاڵتی‬ ‫بەغ����دا‪ .‬ئ����ەم دۆخەش ه����ەردوو ھێزه‬ ‫كوردییەك����ەی ناچارك����ردووە بکەون����ه‬ ‫خۆیان‌و بەرگریی سیاس����یی‌و سەربازیی‬ ‫لەو رووب����ەره جوگرافییان����ه بكەن كه‬ ‫لەدەرەوەی س����نووری هەرێ����م تیایاندا‬ ‫بااڵدەس����تن‪ .‬ب����ەاڵم وەک ووتم����ان‬ ‫گەڕاندنەوەی کەرکوک بەتەنها بۆس����ەر‬ ‫هەرێم‪ ،‬مانای تێکچوونی ئەو هاوکێشانەی‬ ‫دەسەاڵت دەبێت کە لەدوای ‪ ٣١‬ئابەوە‬ ‫لەکوردستاندا دروستبووە؛ هاوکێشەیەک‬ ‫پارت����ی لەڕێگای هاریکاری بەعس����ەوە‪،‬‬ ‫ب����وو بەھێ����زی ژم����ارە ی����ەک‌و حاکمی‬ ‫بێچەندوچوونی کوردس����تان‪ .‬ئەم دۆخە‬

‫ئاڵۆزە لەملمالنێ‌و تەماحی سیاس����ی‌و‬ ‫حیزبی‪ ،‬بەاڵم قانگدراو بەگوتارو زمان‌و‬ ‫وێنەی ناسیۆنالیستی‌و نیشتیمانپارێزی‪،‬‬ ‫هەلێكی لەب����ار بەپارتی دەبەخش����ێت‬ ‫ت����ا لەڕێ����گای تەپڵێدانی س����ەربازی‌و‬ ‫حەماسەتی میدیاییەوە ئامادەسازییەكی‬ ‫گەورە بكات بۆ دروس����تكردنی هەوادارو‬ ‫الیەنگر لەناو رای گشتیداو گەورەكردنی‬ ‫پێگه جەماوەرییه الوازەكەی لەناوچەی‬ ‫س����لێمانی بەگش����تی‌و لەكەرك����وك‌و‬ ‫گەرمیاندا بەتایبەتی‪.‬‬ ‫بەدی����وی ئەودی����ودا هەن����گاوه‬ ‫سیاس����یی‌و س����ەربازییەکەی مالیكیش‬ ‫زی����اد لەئامانجێكی هەی����ه‪ .‬بەڕای ئێمه‬ ‫گەورەترین ئامانجی ئەم ئۆپەراسیۆنانه‬ ‫بریتیی����ە لەدروس����تكردنی فەزایەك كه‬ ‫كورد ناچاربكات تیای����دا لەبری ئەوەی‬ ‫بیر لەگەڕانەوەی ڕاس����تەقینەی ناوچە‬ ‫داب����ڕاوەكان بكاتەوە بۆ س����ەر هەرێم‪،‬‬ ‫بی����ر لەچارەس����ەری دۆخێ����ك بكاتەوە‬ ‫كه بیگەڕێنێتەوه بۆ خاڵی س����فر‪ .‬واتە‬ ‫ئەم ئۆپەراس����یۆنانه دەیانەوێت پارتی‌و‬ ‫یەكێت����ی ناچاربک����ەن بەمەمنونییەوه‬ ‫مەلەفی ئاساییش����ی ئەو ناوچانه لەگەڵ‬ ‫بەغدا دابەشبكەن‌و ئەم مەسەلەیە بەتەنها‬ ‫بەدەست الیەنه كوردییەكانەوه نەبێت‪.‬‬ ‫دیاره هەموو دابەش����كردنێكی دەسەاڵت‬ ‫لەناوچه دابڕاوەكاندا لەگەڵ بەغدا مانای‬ ‫بێهێزكردنی پێگ����ەی پارتی‌و یەکێتی‌و‬ ‫زەحمەتکردن‌و دوورخستنەوەی خەونی‬ ‫گەڕانەوەی ئەم ناوچانەیه بۆ سەر هەرێم‪.‬‬ ‫دواویس����تگەی ئەم ملمالنێ سیاس����یی‌و‬ ‫س����ەربازییەش بریتییه له ناچاركردنی‬ ‫ك����ورد ب����ۆ رازیبوون بەچارەس����ەرێكی‬ ‫تایبەتی بۆ كەركوك‪ ،‬کە تیایدا کەرکوک‬ ‫نە بچێته ناو هاوكێشەکانی هەرێمەوه‌و‬ ‫نەبش����چێته ناو هاوكێشەکانی بەغداوه‪،‬‬ ‫بەڵكو بكرێت بەناوچەیەکی سەربەخۆی‬ ‫ئیداری‌و مەلەفی ئاساییش بدرێته دەست‬ ‫دەس����ەاڵتی تەنفیزی پارێزگاوه‪ .‬ئەوەی‬ ‫بەڕای ئێمە جێگای سەرنجه ئەم مۆدێلە‬ ‫ب����ۆ یەكێتی زیاتر قابیل����ی قبوڵكردنه‪،‬‬ ‫نەك لەبەرئەوەی چارەسەرێكی سیاسیی‬ ‫بێجەن����گ‌و بێپێکدادان‌و بێکوش����تارە‪،‬‬ ‫بەڵكو لەبەرئ����ەوەی ئەم چارەس����ەرە‬ ‫وادەكات یەكێت����ی پاش لەدەس����تدانی‬ ‫سلێمانی به بزوتنەوەی گۆڕان‪ ،‬النیكەم‬

‫ئەوەی ئەمڕۆ‬ ‫لەھەمووکات‬ ‫زیاتر پێویستمان‬ ‫پێیەتی وەستانێکی‬ ‫ڕەخنەییە لەبەردەم‬ ‫ئەو حەماسەتە‬ ‫ناسیۆنالیستییەدا‬ ‫کە بێ بکەری‬ ‫ناسیۆنالیستییە‪،‬‬ ‫نەک ڕۆمانسییانەو‬ ‫نابەرپرسیارانە ئەو‬ ‫حەماسەتە تیۆریزە‬ ‫بکەین‬ ‫لەکەرکوک‌و دەوروبەری����دا بەهێزی پله‬ ‫یەك بمێنێتەوه‪.‬‬ ‫وەک دەبینین ئ����ەوەی لەم دۆخەداو‬ ‫پێش ئەم دۆخەش ئاراستەی سیاسەتی‬ ‫ھێزە بااڵدەستەکانی کوردستانی كردوه‬ ‫بەرامبەر بەناوچە دابڕاوەکان‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫کەرکوک‌و دەوروبەرەکەی‪ ،‬سیاس����ەت‌و‬ ‫خەمێکی نەتەوەیی نەبووە‌و نییە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫راگرتنی هاوکێش����ەی ھێ����زو تەرازووی‬ ‫لەنگەری دەس����تکەوته سیاس����ییەكانی‬ ‫هەریەکێک لەپارتی‌و یەکێتییە بەرامبەر‬ ‫بەیەکتری‪ .‬س����ەلماندنی ئ����ەم تێزەش‬ ‫گەلێ����ك زەحمەت نییه‪ ،‬گ����ەر هەندێك‬ ‫پرسیاری بێوەاڵم بكەین؛ كه گرنگترینیان‬ ‫بریتییه ل����ەوەی پارت����ی‌و یەكێتی‪ ،‬كه‬ ‫بەش����داری س����ەرەكی حکومەتەک����ەی‬

‫مالیکین‪ ،‬بۆ هەر لەسەرەتاوە ھێشتیان‬ ‫ھێ����زی دیجل����ە دروس����تببێت؟ بۆچی‬ ‫ئێس����تا بەتەنه����ا لەس����ەر دەرەنجامە‬ ‫کارەس����اتئامێزەکانی دروستبوونی ئەو‬ ‫ھێزە قس����ەدەكەن‌و بەپەلەپەل خەریكی‬ ‫چاككردنی سااڵنێك لەسیاسەته ناكۆك‌و‬ ‫خراپەكانیانن ل����ەو ناوچانەدا؟ دەکرێت‬ ‫بپرسین بۆچی سیاسەتمەدارانی پارتی‌و‬ ‫یەكێت����ی لەهەولێرو بەغ����دا نەیانتوانی‬ ‫لەکات����ی خۆی����دا ڕێگری ل����ه هەنگاوه‬ ‫مەترس����یدارەکەی دروس����تبوونی ھێزی‬ ‫ئۆپەراس����یۆنی دیجلەو هاوش����ێوەکانی‬ ‫بك����ەن‌و بۆئ����ەوەی لەئێس����تادا هەموو‬ ‫میللەتەکەیان به کێشەیەکەوە سەرقاڵ‬ ‫نەکەن ك����ە خۆیان بەرپرس����ی یەکەم‌و‬ ‫كۆتایین لەسەرهەڵدان‌و لەدروستبوونی؟‬ ‫دۆخێک کە بێگومان دەشێت دەرەنجامی‬ ‫كارەساتئامێزی لێبکەوێتەوە‪.‬‬ ‫ئەم لەشكركێش����ییه دروس����تكردنی‬ ‫دۆخێك����ه ك����ه ش����وێنگەی ك����ورد‬ ‫لەچارەسەری پرسی ناوچە دابڕاوەكاندا‬ ‫چەندین هەنگاو دەباته دواوه‌و سیاسەتی‬ ‫كوردی‪ ،‬بەئۆپۆزیس����یۆن‌و دەسەاڵتەوه‪،‬‬ ‫ناچاردەكات خەریك����ی پینەكردنی ئەو‬ ‫هەموو ك����ون‌و درزه نەتەوەییانە بن كه‬ ‫سیاسەتی (نا)کردەیی پارتی‌و یەکێتی‬ ‫لەدونی����ای دوای کەوتن����ی ڕژێمەک����ەی‬ ‫سەدام حوسەیندا لێیبەرپرسیارن‪ .‬ئەو‬ ‫گوتارە ناسیۆنالیس����تییەی ئەمڕۆ زیاد‬ ‫لەبکەرێک دەھۆڵی ب����ۆ لێئەدەن‪ ،‬لەناو‬ ‫ئ����ەم وێران����ە سیاس����ییە نەتەوەییەوە‬ ‫هەڵ����دەکات‌و ئەرکە سەرەکییەکەش����ی‬ ‫داپۆشین‌و شاردنەوەی ئەم وێرانەیەیە‪،‬‬ ‫دروس����تکردنی دوکەڵێکی رەشه بەسەر دوو هێزی گ����ەورەی ناوچەكەن‌و بڕێکی‬ ‫هەقیقەتە ناشیرینەکانی ناو سیاسەتی ئ����ەو ملمالنێی����ە لەرێگای ئ����ەو هێزو‬ ‫گروپان����ەوە ئەنجامدەدەن کە لەفەلەکی‬ ‫کوردییەوه‪.‬‬ ‫سیاس����یی هەریەک لەو دوو دەوڵەتەدا‬ ‫دەخولێنەوه‪ .‬کاتێ����ک باس لەملمالنێی‬ ‫کوردستان‌و‬ ‫هەژموون����ی دەس����ەاڵتدارێتی ئەم دوو‬ ‫مەترسییەکانی جەنگی لەبری‬ ‫گومان����ی تێ����دا نییه ئ����ەم تەنگەژە دەوڵەتە بەس����ەر ناوچەک����ەدا دەکەین‪،‬‬ ‫سیاس����یی‌و س����ەربازییەی لەعێراق����دا مەبەس����ت تەنه����ا عێراق نیی����ه‪ ،‬بەڵکو‬ ‫دروس����تكراوه‪ ،‬بەتەنه����ا دەرئەنجام����ی سوریاش����ه‪ .‬س����وریا چ بۆ سیاس����ەتی‬ ‫هاوكێشه ناوەكییەكان نییه‪ .‬كوردستانی دەرەک����ی توركیاو چ بۆ ئێران مانایەكی‬ ‫باش����ور بەش����ێكه لەعێراق‌و عێراقیش س����تراتیژیی هەی����ه‪ .‬بۆ ئێ����ران مانای‬ ‫جومگەیەك����ی گرن����گ لەسیس����تەمی نزیكییه لەهاوپەیمانە س����تراتیژییەكانی‬ ‫ناوچەی����ی‌و بەرژەوەندیی����ە هەرێم����ی‌و لەلوبنان‌و فەڵەس����تین‌و ب����ۆ توركیاش‬ ‫جیهانیی����ەكان پێكدەهێنێ����ت‪ .‬ئەجێندا مانای رێگرتنه لەپاشخانێكی جوگرافی‌و‬ ‫سیاسییەكانی هێزه ناوچەییەكان بەناو مرۆی����ی‌و س����ەربازیی ت����ر ب����ۆ پارتی‬ ‫گۆڕەپانی سیاسیی عێراقدا تێپەڕدەبن‌و کرێکارانی کوردس����تان‪ ،‬کە هەوادارێکی‬ ‫كاریگەریی ڕاس����تەوخۆش لەسەر دۆخە ھێج����گار زۆری لەن����او کوردەکان����ی‬ ‫سیاس����ی‌و س����ەربازیی‌و ئابوورییەكان س����وریادا هەی����ە‪ .‬پاش����ئەوەی پارتی‬ ‫دیموکرات����ی کوردس����تان تاكالیەنانه‌و‬ ‫بەجێدههێڵێن‪.‬‬ ‫سااڵنێكه پارتی كار لەسەر دروستكردنی بێ گەڕانەوه بۆ پەرلەمانی کوردس����تان‬ ‫پەیوندییەك����ی پتەو لەگ����ەڵ توركیادا بڕی����اری چەكداركردن‌و مەش����قپێكردنی‬ ‫دەكات‌و لەم هەنگاوەش����یدا سەرکەوتوو هەندێك لەھێزە كوردییەكانی س����وریای‬ ‫ب����ووه‪ .‬پارت����ی لەئێس����تادا ب����ووه به دەس����تپێكرد‪ ،‬بەتایبەتی ئ����ەو ھێزانەی‬ ‫هاوپەیمانی دەوڵەتی توركی لەعێراقداو کە لەگەل پەکەکەدا ناکۆکن‪ ،‬بەتەواوی‬ ‫کار بۆئ����ەوەش دەکات هەم����ان ڕۆڵ لە خ����ۆی خس����ته ن����او هاوكێش����ەکەی‬ ‫کوردستانی سوریادا ببینێت‪ .‬دەوڵەتی توركی����اوه‌و ب����ەم ش����ێوەیەش دژ ب����ه‬ ‫تورکی بەشێوەیەکی گشتی بەرژەوەندی بەرژەوەندییەکان����ی ئێران هەڵوێس����تی‬ ‫ئابووریی‌و سیاسیی‌و سەربازیی گەورەی سیاسی‌و سەربازیی وەرگرت‪ .‬دوای ئەم‬ ‫لهكوردس����تان‌و بەتایبەتیش لەناوچەی رووداوه مالیك����ی هەوڵی یەکەمی دا بۆ‬ ‫ژێر دەس����ەاڵتی پارتیدا هەیە‪ .‬زۆرینەی كونترۆڵكردن����ی ناوچه س����نوورییەكانی‬ ‫ئەو كۆمپانیا توركییانەی له كوردستاندا نێوان كوردستان‌و سوریا‪ ،‬ئەو ناوچانەی‬ ‫كاردەكەن ئۆفیس����ەكانیان لەهەولێرن‌و کە پارت����ی تیایاندا بەھێزە‪ .‬لەو كاتەوه‬ ‫پشكی شێریشیان له پڕۆژه گەورەکانی س����ەرەتای پرۆس����ەی لەشكركێش����ی‬ ‫كوردستاندا دراوەتێ‪ .‬ئەم دۆخە بەتەنها لەنێوان حكومەتەکەی مالیكی‌و پارتیدا‬ ‫ئەوەمان نیش����اننادات ئەم پەیوەندییە دەس����تیپێكرد‪ .‬لەئێستاش����دا پرۆسەی‬ ‫ئابووریی����ه چ كاریگەرییەكی پۆزەتیڤی لەشكركێش����ییەكه رووی لەناوچەکانی‬ ‫ب����ۆ گەشەس����ەندی ئاب����ووری توركیا سنووری دەسەاڵتی یەكێتی كردووه‌و بەم‬ ‫هەیە‪ ،‬بەڵك����و هاوکات مان����ای كردنی ش����ێوەیه یەكێتیش بەبێ ویستی خۆی‬ ‫كوردستانه بەپاش����خانێكی ئابووری بۆ بوو بەبەبەش����ێك لەملمالنێكانی نێوان‬ ‫توركیاو دروس����تكردنی وابەستەییەکی بارزانی‌و مالیکی‪ .‬وەک دەبینین ئەوەی‬ ‫قووڵ‌و مەترسیداریش بۆ سەر دواڕۆژی لێرەشدا دەس����تبەکارو دەستنیشانکەرە‬ ‫ئابووری‌و سیاس����یی كوردس����تان‪ .‬ئەم سیاسەت‌و ستراتیژێکی نەتەوەیی نییە‪،‬‬ ‫ش����ێوازە پەیوەندیی����ە ھێزێکی ھێجگار بەڵکو حیس����اباتێکی سیاسی داخراوو‬ ‫گ����ەورە بەتواناکان����ی تورکی����ا لەن����او سەنگەرگیرییەکی ناوچەییە‪.‬‬ ‫ئاش����کرا دەبینین ڕەهەندێکی گرنگی‬ ‫هەرێمدا ئەدات‌و کوردستانیش بەکردەوە‬ ‫دەکات بەخوانێ����ک لەخوانەکانی تورکیا ملمالنێی ئێران‌و تورکی����ا كه لەعێراق‌و‬ ‫لەناوچەک����ەدا‪ .‬توركیا لەڕێگای پارتی‌و كوردس����تاندا دروس����تكراوه‪ ،‬جەنگێكی‬ ‫هێزه عێراقییه سوننەكانەوه ئەجێندای لەبرییه كه ئێران لەڕێگای مالیكییەوه‌و‬ ‫سیاسیی خۆی لەعێراقدا جێبەجێدەكات‪ ،‬توركی����اش لەڕێ����گای پارتیی����ەوه دژ‬ ‫لەمەش����دا تورکی����ا ه����ەم ش����ەڕی بەیەکتری دەیگێڕن‪ .‬لەڕاستیدا ئەم شەڕه‬ ‫حکومەتەکەی مالیكییان پێدەكات‌و هەم كه كورد ئەمڕۆکە كاڵفامانە تێوەیگالوه‪،‬‬ ‫ش����ەڕی ئێرانیش لەعێراقدا‪ .‬ئاش����کرایە ش����ەڕی كورد نیی����ه لەگ����ەڵ عەرەب‪،‬‬ ‫پارتی����ش ئەوەندەی گوێ لەخواس����ت‌و شەڕی پاراستنی دەستوورو سیستەمی‬ ‫داواکانی تورکیا دەگرێت‪ ،‬دەیەکی ئەوە فیدرالیزم نیی����ه لەئەگەری تاکڕەوێتی‪،‬‬ ‫گوێ لەبەغداو خواس����تەکانی دەوڵەتی شەڕی ناوچە دابڕاوەکانیش نییە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫سێبەری شەڕی ئێران‌و توركیایه بەسەر‬ ‫عێراقی ناگرێت‪.‬‬ ‫بەهەمان شێوه ئەم هاوكێشه سیاسییه پەیوەندی عێراق‌و کوردستانەوه‪ .‬شەڕی‬ ‫لەگەڵ دەوڵەتە دراوسێكەی ترماندا‪ ،‬كه دوو دەوڵەت����ی گ����ەورەی ناوچەکەی����ه‬ ‫ئێرانه‪ ،‬بەدیدەكرێت‪ .‬سنووری پەیوەندی لەسەر هەژموونی سیاسیی‌و سەربازیی‌و‬ ‫سیاس����یی‌و ئابووری ئێ����ران بەعێراق‌و ئابووریی‪ .‬بێگوم����ان ئەمه مانای ئەوە‬ ‫كوردس����تانەوه درێژت����رو قووڵت����ره‪ .‬نییە ک����ە ئەو ناس����یۆنالیزمه عێراقییە‬ ‫بەتایب����ەت پاش بااڵدەس����تبوونی هێزه نوێی����ەی ک����ە مالیک����ی ئەم����ڕۆ خۆی‬ ‫شیعییەكان له عێراقدا ئەم پەیوەندییه بەنوێنەرو بەرجەستەکەری دەزانێت‪ ،‬له‬ ‫پتەوت����رو هەمەالیەنەتر بووه‪ .‬ملمالنێی كوردستاندا س����تراتیژی تایبەت بەخۆی‬ ‫ئێ����ران‌و توركیا‪ ،‬ملمالنێ����ی هەژموونی نییه‪ .‬وەكو باسمانكرد یەكێك لەخەونه‬

‫ئەم ئۆپەراسیۆنانه ئەم شێوازە‬ ‫دەیانەوێت پارتی‌و پەیوەندییە‬ ‫یەكێتی ناچاربکەن ھێزێکی ھێجگار‬ ‫بەمەمنونییەوه‬ ‫گەورە بەتواناکانی‬ ‫مەلەفی ئاساییشی تورکیا لەناو‬ ‫ئەو ناوچانه لەگەڵ ھەرێمدا ئەدات‌و‬ ‫بەغدا دابەشبكەن‌و کوردستانیش‬ ‫ئەم مەسەلەیە‬ ‫بەکردەوە دەکات‬ ‫بەتەنها بەدەست‬ ‫بەخوانێک‬ ‫الیەنه كوردییەكانەوه لەخوانەکانی تورکیا‬ ‫نەبێت‬ ‫لەناوچەکەدا‬ ‫ئەبەدییەکان����ی ناس����یۆنالیزمی عێراقی‬ ‫بریتیی بووه له پیادەکردنی سەروەریی‬ ‫ت����ەواو بەس����ەر خاك‌و خەڵك����ی واڵتی‬ ‫عێراقدا که كوردستان‌و دانیشتوانەکەی‬ ‫به بەش����ێك لەو خاك‌و گەله دادەنێت‪.‬‬ ‫ناس����یۆنالیزمێک ک����ه لەم����ڕۆدا باڵ����ە‬ ‫ش����یعییەکەی عێ����راق نوێنەرایەت����ی‬ ‫دەکات‌و بەئاسانی ئەو گوتارەی لەهێزه‬ ‫سوننییەکان وەرگرتەوه‪ ،‬کە بەدرێژایی‬ ‫مێژووی عێراق ش����اگوتاری حوکمڕانیان‬ ‫بوو‪ .‬بەاڵم ئ����ەوەی ئەمڕۆ ئەو ڕەهەندە‬ ‫ناوەکییە دەجوڵێنێت‌و ئاراستەی بکەره‬ ‫سیاس����ییەکان دەکات‪ ،‬کەمتر لۆژیکی‬ ‫دوو ناسیۆنالیزمەکەیه‌و زیاتر ملمالنێی‬ ‫هێ����زه ئیقلیمییەكانه لەگ����ەڵ یەكتردا‪.‬‬ ‫لەزانس����تە سیاس����ییەکاندا بەمج����ۆرە‬ ‫ملمالنێ‌و پێکدادانە دەگوترێت ”جەنگی‬ ‫لەبری“‪ .Proxy War ،‬مەبەس����ت لەم‬ ‫جۆرە جەنگە‪ ،‬ئەو شەڕو ملمالنێیانەیه‬ ‫کە لەب����ری ئەوەی دوو الیەنە ناکۆکەکه‬ ‫راس����تەخۆ رووبەڕوی یەکت����ر ببنەوه‪،‬‬ ‫ناڕاس����تەوخۆ لەڕێ����گای الی����ەن ی����ان‬ ‫چەن����د الیەنێکی ت����رەوە ئەم ش����ەڕه‬ ‫پیادەدەکەن‪ .‬بەمانایەکی تر‪ ،‬گەمەکەرە‬ ‫س����ەرەکییەکان خۆیان ناچنە شەڕێکی‬ ‫ڕاس����تەوخۆوە لەگەڵ یەکت����ردا‪ ،‬بەڵکو‬ ‫ئەنجامدانی ئەم شەڕە بەو الیەنانەی تر‬ ‫دەسپێرن کە دەچنە ناو هاوکێشەکانی‬ ‫ئەوانەوە‪ .‬ئەمجۆرە جەنگانە هەمیش����ە‬ ‫خۆی����ان بەپۆش����اک‌و گوت����ارو زمان‌و‬ ‫داڕش����تنی تایبەت دادەپۆشن بۆئەوەی‬ ‫نەناس����رێنەوە جەنگ����ی کێ����ن‌و بۆچی‬ ‫بەرپادەکرێ����ن‪ .‬بەش����ێکی زۆری ئ����ەو‬ ‫گوتارە ناسیۆنالیس����تییەی ئەمڕۆکە لە‬ ‫کوردس����تان‌و عێراقدا لەئارادایە‪ ،‬وەزیفە‬ ‫ڕاستەوخۆو ناڕاس����تەوخۆکەی‪ ،‬بەئاگاو‬ ‫بێئ����اگا‪ ،‬لێڵکردن‌و ش����اردنەوەی ڕووە‬ ‫ڕاستەقینەکانی ئەم ش����ەڕی لەبرییەی‬ ‫نێوان ئێران‌و تورکیایە‪.‬‬ ‫جگە ل����ەو ڕەهەن����دە ئیقلیمییە‪ ،‬ئەم‬ ‫لەشکرکێش����ی‌و تەپڵ����ی ش����ەڕ کوتانە‬ ‫رەهەندێكی تریش����ی هەی����ە کە بریتییه‬ ‫لە س����ەرقاڵكردنی خەڵكی كوردستان‌و‬ ‫عێراق بەكێش����ەیەكی دروس����تكراوەوە‬ ‫بۆئ����ەوەی بەر لەهەموو ئ����ەو ئەگەرانە‬ ‫بگیرێت كە دەش����ێت گۆڕانكارییەكانی‬ ‫س����وریاو ناوچەكه بەرەو كوردس����تان‌و‬ ‫عێراقی بهێنن‪ .‬تائێس����تا چ مالیكی‌و چ‬ ‫بارزانی لەم هەنگاوەیاندا س����ەرکەوتوو‬ ‫بوون‪ ،‬چونك����ە هەردووالیان توانییویانە‬ ‫هێزەكانی ئۆپۆزیسیۆن‌و نەیارەكانیان‌و‬ ‫بڕێک لەڕۆش����نبیران‌و نووسەرانیش یان‬ ‫بێدەنگ بکەن یان لەدەوری ئەو گوتارە‬ ‫نەتەوەپەرس����تییه كۆبكەنەوه كه جگه‬ ‫لە كڵێشەیەكی سیاس����یی بەتاڵ‪ ،‬هیچ‬ ‫رەهەندێكی نیش����تیمانیی ڕاستەقینەی‬ ‫نییه‪ .‬مەبەستی سەرەکیش لەم گوتارە‬ ‫ئەوەیە سەرنجی رای گشتی كوردستان‌و‬ ‫عێراق لەپرسی چاکسازی‌و چارەسەرکردنی‬ ‫گەندەڵی‌و كێشه ناوەكییەكانی هەردوو‬ ‫دەس����ەاڵتدارێتییەکەوه‪ ،‬بگوازن����ەوه بۆ‬ ‫ملمالنێیەکی نەتەوەیی بەتاڵ لەنەتەوەو‬ ‫ملمالنێیەکی ناسیۆنالیس����تی بەتاڵ لە‬ ‫ناسیۆنالیزم‪....‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫بیروڕا‬

‫‪13‬‬ ‫گه‌نج له‌ تێڕوانینی‌ پیره‌كاندا‬ ‫)‪ )356‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/18‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫جه‌مال شكور‬ ‫ئه‌وه‌ی ده‌بینرێ الی ئێمه‌ له‌قه‌یرانه‌كان‌و‬ ‫ده‌نگۆی بابه‌ته‌كانی ناو واڵته‌كه‌مان‌و ئه‌و‬ ‫روداوان����ه‌ی دێته‌ پێش����ه‌وه‌‪ ،‬خه‌ڵكانیكی‬ ‫زۆر ده‌كه‌ون����ه‌ نواندن‌و خۆی����ان ده‌كه‌نه‌‬ ‫پاڵه‌وانی گۆڕه‌پ����ان‪ .‬ده‌كه‌ونه‌ خۆنواندن‬ ‫به‌رانب����ه‌ر ئ����ه‌م میلله‌ته‌ س����ته‌مدیده‌یه‌و‬ ‫بۆشیان ده‌چێته‌ س����ه‌ر‪ .‬رۆژانه‌ش له‌ناو‬ ‫كۆڕو كۆبونه‌وه‌كان باسیان ده‌كرێ‪ ،‬به‌بێ‬ ‫ئه‌وه‌ی به‌قوڵی له‌بابه‌ته‌ك����ه‌و نواندنه‌كه‌‬ ‫بڕوانین‪.‬‬ ‫چه‌ند ش����ادمانم ك����ه‌ كۆمه‌ڵیك الوی‬ ‫ت����ازه‌ ده‌بینرێ كه‌ هه‌س����ت به‌جواڵنه‌وه‌‬ ‫سیاس����ییه‌كان‌و كرده‌وه‌ی لێپرس����راوان‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬راست‌و ره‌وان‌و بوێرانه‌و به‌ناوی‬ ‫خۆیان����ه‌وه‌ بی����روڕای خۆی����ان ده‌خه‌نه‌‬ ‫س����ه‌ر الپه‌ڕه‌ی رۆژنامه‌كان‌و فه‌یسبوك‌و‬ ‫په‌یجه‌كان����ی ئینته‌رنێت‪ ،‬ئ����ه‌وان بونه‌ته‌‬ ‫ه����ۆی زیات����ر ش����ه‌فافبونی كاره‌كان‌و‬ ‫به‌ربه‌س����تكردنی ك����رده‌وه‌ دزێ����وه‌كان‌و‬ ‫به‌ره‌و پێش����چونی واڵت‌و تێگه‌یاندنی ئه‌م‬ ‫میلله‌ته‌‪.‬‬ ‫له‌س����ه‌روبه‌ندی ئ����ه‌م هه‌رای����ه‌ی‬ ‫ئۆپه‌راسیۆنی دیجله‌‪ ،‬رۆژانه‌ به‌ده‌یان كاری‬ ‫دزێو ده‌بینی‪ ،‬كه‌ ته‌نیا بۆ راگه‌یاندنه‌كانه‌و‬ ‫خۆبردنه‌ پێش����ه‌وه‌و ناساندنی كه‌سه‌كانه‌‬ ‫ب����ه‌م میلله‌ت����ه‌ س����ته‌مدیده‌یه‌‪ .‬ئێس����تا‬ ‫كه‌ركوك بۆته‌ مه‌یدانی خۆنمایش����كرنی‬ ‫هه‌ندێ له‌به‌رپرس����ه‌كان‌و ئه‌م ش����اره‌ بۆ‬ ‫مه‌رامی خۆیان به‌كارده‌هێنن‪.‬‬ ‫زۆر به‌داخ����ه‌وه‌ كه‌ ده‌بینرێ راگه‌یاندن‬ ‫رۆڵ����ی گ����ه‌وره‌ ده‌بین����ێ له‌كردنی ڕه‌ش‬ ‫به‌س����پی‌و س����پی ب����ه‌ڕه‌ش‪ .‬به‌ده‌ی����ان‬ ‫ته‌قینه‌وه‌و سه‌دان ش����ه‌هید له‌م شاره‌دا‬

‫هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ ده‌بوایه‌ س����ه‌رجه‌میان بكرانایه‌‬ ‫به‌ش����ه‌هیدی س����ه‌نگه‌رو خانه‌واده‌كانیان‬ ‫باش����ترین بژێ����وی ژیانی����ان ب����ۆ دابین‬ ‫بكرایه‌‪ ،‬كه‌چی‌ وه‌ك پێویس����ت نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وانه‌ی رۆژانێك كوردبون‌و له‌م شاره‌دا‬ ‫ژێرده‌س����ته‌ی رژێمێك����ی دڕن����ده‌ بون‪،‬‬ ‫ئێس����تاش له‌ش����اره‌كه‌ی خۆی����ان نامۆ‬ ‫ده‌كرێن‪.‬‬ ‫ئه‌و كه‌س����انه‌ی له‌رۆژانێك����ی تاریكدا‬ ‫به‌ده‌نگی ئه‌م ش����اره‌وه‌ ده‌هاتن‪ ،‬ئێستا‬ ‫هه‌وڵی س����ڕینه‌وه‌ی خه‌بات‌و ماندوبونیان‬ ‫ده‌درێ‪ .‬ئه‌وان����ه‌ی به‌یانی����ان خۆی����ان‌و‬ ‫مناڵه‌كانیان به‌ده‌نگی ته‌قینه‌وه‌ خه‌به‌ریان‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬كه‌ بۆ ته‌نها رۆژێكیش ژیانیان‬ ‫له‌م ش����اره‌دا مس����ۆگه‌ر نیی����ه‌‪ ،‬هه‌وڵ‌و‬ ‫ماندوبونی����ان بۆ خه‌ڵكان����ی تر ده‌ڕوات‪،‬‬ ‫كه‌ ماڵ‌و منداڵه‌كانیان له‌س����ه‌ڵته‌نه‌تدان‌و‬ ‫ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ی كه‌رك����وك‌و عێراقیش����دان‪،‬‬ ‫له‌وانه‌یه‌ هه‌ندێكیان ناوی كه‌ركوكیشیان‬ ‫نه‌بیستبێ‪.‬‬ ‫ئه‌و كه‌س����انه‌ی به‌ده‌یان جار له‌لێواری‬ ‫م����ه‌رگ گه‌ڕاونه‌ت����ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ی دوكه‌ڵی‬ ‫نه‌وت به‌سه‌ریاندا دێت‌و دوكه‌ڵی نه‌وته‌كه‌‬ ‫هه‌ڵده‌مژن‪ ،‬رۆژانه‌ به‌ته‌نكه‌ری ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫كه‌ركوك به‌پێش چاویاندا گوزه‌رده‌كات‌و‬ ‫ته‌نها س����ه‌یری ده‌كه‌ن‪ .‬بۆ ده‌بێ خه‌ڵكی‬ ‫ئه‌م شاره‌ ببنه‌ پردی په‌ڕینه‌وه‌ی خه‌ڵكانی‬ ‫تر؟ ئه‌وه‌ی له‌م شاره‌ نه‌بێ‌و له‌ته‌نگانه‌دا‬ ‫ژیانی رۆژان����ه‌ی تێكه‌ڵ����ی خه‌ڵكی ئه‌م‬ ‫ش����اره‌ نه‌بێ‪ ،‬مندااڵنیان له‌گه‌ڵ مندااڵنی‬ ‫كه‌ركوكدا ئاوێت����ه‌ی غه‌مه‌كانی كه‌ركوك‬ ‫نه‌بێ����ت‪ ،‬به‌ئێمه‌ چ����ی كه‌ركوكی بێت‌و‬ ‫ته‌نها له‌كاتی دابه‌ش����كردنی ئیمتیازات‌و‬ ‫پۆس����ته‌كان ده‌بنه‌ بارێكی گران به‌سه‌ر‬ ‫خه‌ڵكی كه‌ركوكه‌وه‌‪.‬‬

‫►‬

‫‌گه‌نجانی‌ كه‌ركوك له‌به‌ره‌ی جه‌نگدان‬ ‫یان به‌رپرسه‌كان؟‬ ‫ئێستا كه‌ركوك‬ ‫بۆته‌ مه‌یدانی‬ ‫خۆنمایشكرنی‬ ‫هه‌ندێ‬ ‫له‌به‌رپرسه‌كان‬ ‫مای����ه‌ی دڵخۆش����ییه‌ كه‌ ئه‌م����ڕۆ له‌م‬ ‫قه‌یران����ه‌دا ك����ورد تاڕاده‌ی����ه‌ك ی����ه‌ك‬ ‫ده‌س����ته‌و كۆده‌نگییه‌ك به‌دی ده‌كرێ بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ركردنی كێش����ه‌كان‪ ،‬كه‌ هیوای‬ ‫هه‌مو كوردێكی دڵس����ۆزه‌ ری����زی هێزه‌‬ ‫سیاس����ییه‌كانی كوردس����تان رێكبخرێ‌و‬ ‫ماڵی كوردی یه‌كبخرێته‌وه‌‪ .‬به‌اڵم جێگای‬ ‫نیگه‌رانیی����ه‌ پێش����بینی ش����ه‌ڕ ده‌كرێ‪،‬‬ ‫ئێس����تا هه‌س����تیان به‌وێرانی ماڵی كورد‬ ‫كردوه‌‪ .‬به‌هه‌رحاڵ زۆرمان ماوه‌ هیوادارم‬ ‫به‌رده‌وامبین‪.‬‬ ‫وا بۆم����اوه‌ی زیات����ر له‌مانگێك ده‌بێ‬ ‫گواس����تنه‌وه‌ی هێ����ز له‌ه����ه‌ردو الوه‌‬ ‫به‌رده‌وامه‌‪ ،‬ئێس����تا دو جه‌مس����ه‌ری هێز‬ ‫به‌رانبه‌ر یه‌كتری بۆت����ه‌وه‌و كه‌ركوكیش‬ ‫كه‌وتۆت����ه‌ نێوانیانه‌وه‌‪ .‬دی����اره‌ به‌گوتار‬ ‫ش����ه‌ڕ ئاس����انه‌و به‌اڵم نه‌هامه‌تییه‌كانی‬ ‫ش����ه‌ڕ زۆره‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت����ی ب����ۆ ش����اری‬ ‫كه‌ركوك‌و دانیشتوانه‌كه‌ی‪ ،‬كه‌ به‌داخه‌وه‌‬ ‫ده‌بوای����ه‌ له‌س����ااڵنی راب����ردو به‌گفتوگۆ‬

‫نه‌به‌ز گۆران‬

‫چاره‌سه‌ر بكرایه‌‪.‬‬ ‫ل����ه‌م ماوه‌ی����ه‌دا رۆژانه‌ به‌رپرس����ه‌كان‬ ‫هاتوچۆی كه‌ركوك ده‌كه‌ن‌و نمایشی خۆیان‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬هه‌ریه‌ك به‌ش����ێوه‌یه‌ك‪ .‬ئێمه‌ی‬ ‫كه‌ركوكییش سه‌یری مه‌یدانه‌كه‌ ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫دیاره‌ كه‌ركوك كێشه‌ی میلله‌تێكه‌و ته‌نها‬ ‫كێشه‌ی الیه‌نێكی سیاسی تایبه‌ت نییه‌‪.‬‬ ‫هه‌رجاره‌ی به‌رپرسێك له‌شاشه‌ی كه‌ناڵه‌‬ ‫جیاوازه‌كانه‌وه‌ ده‌رده‌كه‌وێ‪ ،‬به‌پۆش����اكی‬ ‫جیاوازو س����ه‌ربازی‌و به‌ده‌یان ئۆتۆمبیلی‬ ‫گوله‌نه‌بڕو پاسه‌وانه‌وه‌‪ ،‬به‌پێشوازییه‌كی‬ ‫گه‌رم له‌الی����ه‌ن ئه‌ندامه‌كانیانه‌وه‌‪ .‬به‌هۆی‬ ‫ئ����ه‌م ره‌فتاران����ه‌وه‌ له‌الیه‌ك����ه‌وه‌ الیه‌نی‬ ‫به‌رانب����ه‌ر ژماره‌یه‌ك هێ����زی تر ره‌وانه‌ی‬ ‫كه‌رك����وك ده‌كات‌و وه‌زعه‌ك����ه‌ ئاڵۆزت����ر‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬له‌الیه‌كی تریش����ه‌وه‌ نه‌ته‌وه‌كانی‬ ‫كه‌رك����وك به‌ئیس����تیفزاز لێكیده‌ده‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌مو ئه‌وان����ه‌ش له‌به‌رژه‌وه‌ندی پێكه‌وه‌‬ ‫ژیانی نه‌ته‌وه‌كان����ی كه‌ركوكدا نییه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫سااڵنێكه‌ به‌دروشم به‌رزمان كردۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫لێره‌دا من ناڵیم هێز نه‌یه‌ت بۆ كه‌ركوك‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌رپرسه‌كان ده‌كرێ به‌جۆرێكی تر‬ ‫ره‌فتار بكه‌ن‪ .‬خۆ هێش����تا شه‌ڕ ده‌ستی‬ ‫پێنه‌كردوه‌‪ ،‬وا خۆمان ببه‌س����تین‌و تاقم‌و‬ ‫تفه‌نگ ببه‌س����تین‪ .‬ش����ه‌ڕیش ب����ه‌ ڕیزه‌‬ ‫مۆنیكاو پاس����ه‌وانه‌كانی ئ����ه‌وان ناكرێ‪.‬‬ ‫شه‌ڕ پێش����مه‌رگه‌كانی ناو سه‌نگه‌ره‌كان‬ ‫ده‌یكه‌ن‪ ..‬یان بۆ له‌راگه‌یاندنه‌كان ده‌كرێته‌‬ ‫رێكالمی به‌رپرسه‌كان؟ بۆیه‌ لێره‌دا یه‌ك‬ ‫پرس����یار ده‌كه‌م‪ :‬ئایا گه‌نجانی‌ كه‌ركوك‬ ‫له‌به‌ره‌كان����ی جه‌نگ����دان‪ ،‬كه‌ س����ااڵنێكه‌‬ ‫له‌ن����او ته‌قین����ه‌وه‌دان‪ ،‬ئێس����تاش له‌ناو‬ ‫كه‌ركوك له‌ژێ����ر ره‌حمه‌تی ئه‌و هێزانه‌ن‪،‬‬ ‫یان به‌رپرس����ه‌كان كه‌ ب����ۆ یه‌ك كاتژمێر‬ ‫ده‌مێننه‌وه‌ تاكو وێنه‌یان ده‌گیرێ؟‬

‫سلێمانی ‪ ..‬شۆسته‌ له‌ناوجه‌رگه‌ی سیاسه‌تدا‬ ‫خالید سلێمان‬

‫زستانی ‪ 2008‬له‌گه‌ڵ هاوسه‌رو هه‌ردو‬ ‫منداڵه‌كه‌م����دا له‌باك����وری ئه‌مه‌ری����كاو‌ه‬ ‫(كه‌ن����ه‌دا) به‌س����ه‌ردان هاتبوم����ه‌و‌ه‬ ‫س����لێمانی‪ ،‬رۆژێك بڕیارماندا ته‌كس����ی‬ ‫نه‌گرین‌و به‌پیاس ‌ه له‌الی پردی خوسره‌و‬ ‫خاڵه‌وه‌ بچینه‌ سه‌هۆڵه‌كه‌‪ ،‬به‌اڵم پوسێت‬ ‫(عه‌ره‌بانه‌)یه‌كم����ان پێبو بۆ كچه‌كه‌مان‬ ‫ك����ه‌ تازه‌ پێ����ی گرتبو‪ .‬تا ئێس����تا ئه‌و‬ ‫دیمه‌ن����ه‌م له‌بیرناچێته‌وه‌ ك ‌ه نه‌مانتوانی‬ ‫عه‌ره‌بان����ه‌ی مناڵه‌كه‌م����ان به‌س����ه‌ر‬ ‫شۆس����ته‌كه‌دا بجوڵێنی����ن‌و ناچاربوی����ن‬ ‫یه‌كێكم����ان كچه‌كه‌م����ان هه‌ڵبگری����ن‌و‬ ‫ئه‌ویترمان عه‌ره‌بانه‌كه‌‪ .‬دوای س����اڵێك‬ ‫(‪ )2009‬ك����ه‌ بڕیارمان����دا به‌یه‌كج����اری‬ ‫بگه‌ڕێینه‌وه‌ كوردستان‌و جارێكی چومه‌و‌ه‬ ‫بۆ پیاسه‌ی س����ه‌ر جاده‌ی سالم هه‌مان‬ ‫دیمه‌نی پێش����وم بیركه‌وت����ه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌م بۆ ده‌ركه‌وت‪ ،‬كه‌ جاری پێش����و‬ ‫له‌به‌ر مناڵه‌كه‌م حاڵی خۆمم له‌بیرچوبو‪،‬‬ ‫ئه‌گین����ا گرفتی پیاس����ه‌كردن به‌س����ه‌ر‬ ‫شۆس����ته‌كاندا توش����ی گه‌وره‌و بچوك‌و‬ ‫ژن‌و پیاو‪ ،‬س����اغ‌و ئه‌ندی����كاپ (خاوه‌ن‬ ‫پێداویستی تایبه‌ت) ده‌بێته‌وه‌‪ .‬له‌جاری‬ ‫دوه‌میان����دا (هاوین����ی ‪ )2009‬ئه‌وه‌م بۆ‬ ‫رونب����وه‌و‌ه كه‌ جاده‌و گه‌ڕه‌ك‌و ش����وێن ‌ه‬ ‫گشتییه‌كانی شاری سلێمانی جگ ‌ه له‌وه‌ی‬ ‫خۆیان به‌رته‌سكن‪ ،‬به‌هۆی ملمالنێیه‌كی‬ ‫توندوتیژی سیاسییه‌وه‌ زیاتر به‌رته‌سك‬ ‫بوبونه‌وه‌‪ .‬دیارده‌ی توندوتیژی ره‌مزی‌و‬ ‫هه‌ندێجاریش فیزكی به‌هۆی ئه‌و ملمالنێ‬ ‫سیاس����ییه‌وه‌‪ ،‬دیمه‌نێك����ی ڕۆژانه‌ بون‪.‬‬ ‫هه‌مو ئه‌و چاالكییه‌ سیاس����ییانه‌ی له‌و‬ ‫هاوین����ه‌داو له‌پێن����او هه‌ڵبژاردنه‌كان����ی‬ ‫كوردستاندا له‌س����لێمانی‌و شاره‌كانیتردا‬ ‫به‌رپاك����ران‪ ،‬روداو ب����ون‌و چونه‌ خانه‌ی‬ ‫دوێنێ‌و پێداچونه‌وه‌دا‪ .‬لۆژیكی مشتومڕ‌ه‬ ‫سیاس����ی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌و كلتورییه‌كانیش‬ ‫به‌درێژایی مێژو ه����ه‌ر وابون‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‬ ‫فه‌زاو ژینگه‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌و كولتورییه‌ی وا‬ ‫خه‌ڵك تیایاندا ده‌خرۆشێت‌و قسه‌ده‌كات‌و‬ ‫توڕه‌ ده‌بێت‌و تیاشیدا توشی گه‌شبینی‌و‬ ‫نائومێدی ده‌بێت كاری خۆیان ده‌كه‌ن‌و‬ ‫له‌نوێبون����ه‌وه‌و به‌رهه‌مهێنان����دا په‌كیان‬ ‫ناكه‌وێت‪.‬‬ ‫جاده‌كان����ی س����لێمانیش به‌ش����ێكن‬ ‫له‌و فه‌زا گش����تییه‌ كولتورییه‌و سیمای‬ ‫سیاسه‌ت‌و ئابوری‌و ئاستی پێشكه‌وتنی‬ ‫شارستانی‌و مه‌ده‌نی كۆمه‌ڵگای كوردین‪.‬‬ ‫هه‌ڵبه‌ت����ه‌ لێ����ره‌دا جاده‌و شۆس����ته‌كان‬ ‫به‌ته‌نها ئامانج‌و مه‌به‌ستی سه‌ره‌كی ئه‌م‬

‫نوسینه‌ نین‌و وه‌ك نمونه‌یه‌كی به‌رچاوی‬ ‫رۆژان ‌ه په‌نام بۆ بردون‪ .‬به‌ش����ێوه‌یه‌كی‬ ‫رونتر كولت����وری رۆژان����ه‌ی كۆمه‌ڵگای‬ ‫كوردی له‌س����ه‌ر ج����اده‌و شۆس����ته‌كان‬ ‫له‌الیه‌ن����ی فیزیك����ی‌و به‌هاكانیی����ه‌وه‌و‬ ‫له‌وێنه‌ی به‌رجه‌سته‌كراودا زیاتر ده‌كه‌ون ‌ه‬ ‫به‌رده‌س����ت‪ .‬ب����ه‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌ش����دا‬ ‫هه‌وڵ����ده‌ده‌م بچمه‌ ن����او هه‌ندێ دیمه‌نی‬ ‫تری فه‌زای ئه‌و ش����وێن‌و په‌یوه‌ندییانه‌ی‬ ‫جێگه‌ی به‌شێك له‌ئه‌ندامانی كۆمه‌ڵگایان‬ ‫تێدا نابێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ب����ه‌اڵم پێش هه‌مو ش����تێك باچاوێك‬ ‫به‌دیمه‌نی جاده‌و شۆسته‌كاندا بگێڕین‌و‬ ‫له‌هه‌ندێ ش����تی رۆژانه‌ وردبینه‌وه‌و له‌و‬ ‫ترس����ه‌ نزیكبین����ه‌وه‌ وا ڕۆژانه‌ توش����ی‬ ‫هاواڵتی ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ یه‌كه‌مین شت‬ ‫له‌كاتی پیاس����ه‌كردن‌و گه‌ڕاندا توشمان‬ ‫ده‌بێت ترس����ه‌‪ ،‬ترس له‌كه‌وتن له‌س����ه‌ر‬ ‫شۆس����ته‌كان‪ ،‬ترس له‌خۆكێشان به‌دارو‬ ‫دره‌خته‌كان����دا‪ ،‬ت����رس له‌ئۆتۆمبێلێ����ك‬ ‫له‌پش����ته‌وه‌ی شۆس����ته‌كاندا‪ ،‬ت����رس‬ ‫له‌خۆكێش����ان به‌كه‌س����ه‌كاندا‪ ،‬ت����رس‬ ‫له‌دابه‌زین بۆس����ه‌ر لێ����واری جاده‌كان‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ت����رس له‌په‌ڕینه‌و‌ه بۆ ئه‌وبه‌ری‬ ‫جاده‌كان‪ ،‬ئه‌م هه‌مو ترسه‌‪ ،‬وه‌ك تارمایی‬ ‫یان سێبه‌ر له‌گه‌ڵ تاكه‌كاندا ده‌جوڵێنه‌وه‌و‬ ‫له‌ش����وێنه‌ گش����تییه‌كاندا ئارامییان لێ‬ ‫دورده‌خاته‌وه‌‪ ،‬له‌هه‌مان كاتدا ناتوانایی‌و‬ ‫ده‌به‌نگی ئ����ه‌و ئه‌ندازی����اره‌ مه‌ده‌نییان ‌ه‬ ‫ده‌رده‌خات وا له‌دیزاینی جاده‌و شۆسته‌و‬ ‫شوێن ‌ه گشتییه‌كاندا جێگه‌یان بۆ هه‌ندێ‬ ‫له‌ئه‌ندامانی كۆمه‌ڵگا نه‌هێش����توه‌ته‌وه‌و‬ ‫به‌بڕیاری ئه‌وان ده‌كرێن����ه‌وه‌ ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫بازنه‌ی جوڵه‌ی ش����ار‪ .‬یه‌كێك له‌و سیما‬ ‫س����ته‌مكارییانه‌ی له‌شوێنه‌ گشتییه‌كانی‬ ‫ن����او ش����اره‌كانی كوردس����تاندا به‌زه‌قی‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێ����ت‪ ،‬رواندن����ی دارو دره‌خت ‌ه‬ ‫له‌سه‌ر شۆسته‌كان‌و چوارچێوه‌كردنیان‬ ‫به‌چ����وار گۆش����ه‌یه‌كی چیمه‌نت����ۆی‬ ‫دڵڕه‌ق‌و شێوه‌ ناش����یرین‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ك‬ ‫هی����چ فیكره‌یه‌ك له‌ئ����ارادا نامێنێت ك ‌ه‬ ‫مرۆڤ بتوانێت به‌س����ه‌ریاندا پیاسه‌یه‌ك‬ ‫ب����كات‪ ،‬چونك����ه‌ فیكره‌ی خۆكێش����ان‬ ‫به‌دره‌خته‌كاندا یان كه‌وتنه‌ خواره‌وه‌ بۆ‬ ‫س����ه‌ر جاده‌ك ‌ه پێشی هه‌ر فیكره‌و دیدو‬ ‫شتێكی تر ده‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫له‌م حاڵه‌ته‌ش����یاندا دو رێگه‌ چاره‌ی‬ ‫تر له‌به‌رده‌م كه‌س����ه‌كاندایه‌‪ ،‬یه‌كه‌میان‬ ‫دابه‌زین����ه‌ ب����ۆ س����ه‌ر ج����اده‌كان یان‬ ‫پیاسه‌كردن له‌پش����ته‌وه‌ی شۆسته‌كان‪،‬‬

‫هه‌ردوالش به‌ترس����ی روداوی ئۆتۆمبێل‬ ‫هه‌ڵچنراون‪ ،‬زۆرجاری����ش وه‌ك تاكێكی‬ ‫بێده‌س����ه‌اڵت له‌به‌رده‌م خه‌یاڵی به‌ردینی‬ ‫ئه‌و ئه‌ندازی����اره‌ی ئه‌م دیزاینه‌ی داناوه‌‪،‬‬ ‫بی����ر ل����ه‌وه‌ ده‌كه‌یت����ه‌وه‌ له‌جاده‌ك���� ‌ه‬ ‫بپه‌ڕیته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم چۆن؟ ئه‌مه‌ پرسیارێك ‌ه‬ ‫له‌وانه‌ی���� ‌ه هه‌م����و خه‌ڵكی س����لێمانی‌و‬ ‫شاره‌كانی كوردستان له‌خۆیانی بكه‌ن‌و‬ ‫ئیتر له‌پاڵ تارمایی ئه‌ندازیاری خه‌یاڵ‬ ‫به‌ردین����دا تارمایی گوناهبارێكی تر دێت ‌ه‬ ‫ن����او دیمه‌نه‌ك����ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌ویش سیس����تمی‬ ‫هاتوچۆیه‌ ك ‌ه له‌به‌رده‌ركی سه‌راو‌ه هه‌تا‬ ‫خاڵی پش����كنینی تاسڵوجه‌ ئاماژه‌یه‌كی‬ ‫س����تۆپ به‌رچ����او ناكه‌وێت‪ .‬لێره‌ش����دا‬ ‫جارێكی تر تاكه‌كان توش����ی گرفتێكی‬ ‫گ����ه‌وره‌ ده‌بنه‌وه‌و ده‌كرێن����ه‌ ده‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ یاساكانی هاتوچۆ له‌به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫ئۆتۆمبێلدایه‌و هێڵ ‌ه سپییه‌كانی په‌ڕینه‌و‌ه‬ ‫وه‌ك ئ����ه‌و داهۆاڵن ‌ه دێنه‌ پێش����چاو ك ‌ه‬ ‫چۆله‌كه‌و باڵنده‌كان پێیان رادێن‌و لێیان‬ ‫ناترسن‪.‬‬ ‫ئه‌م����ه‌ ته‌نها دیارده‌یه‌كی بیناس����ازی‬ ‫(معم����اری) نییه‌و په‌یوه‌س����تیش نیی ‌ه‬ ‫به‌ج����اده‌و شۆس����ته‌كانی كوردس����تان‪،‬‬ ‫به‌ڵك����و بونه‌ته‌ یان كراونه‌ته‌ به‌ش����ێك‬ ‫له‌ره‌فتارم����ان! وه‌ك چ����ۆن ج����اده‌كان‬ ‫ته‌نگی����ان پێهه‌ڵچنیوی����ن‌و به‌پێ����ی‬ ‫بێس����ه‌لیقه‌یی ئه‌ندازیار‌ه مه‌ده‌نییه‌كان‬ ‫پانتایی ‌ه گشتییه‌كانیان لێ داگیركردوین‪،‬‬ ‫ئێمه‌ش له‌هه‌مان روانگه‌وه‌ بۆ ش����ته‌كان‬ ‫ده‌ڕوانین‌و ته‌نگمان به‌خۆمان هه‌ڵچنیوه‌؛‬ ‫چونكه‌ ش����وێن مه‌رج����ی ده‌نگ‌و ڕه‌نگ‌و‬ ‫جۆری دانیش����تن‌و قس����ه‌كردنی تایبه‌ت‬ ‫به‌خ����ۆی ده‌س����ه‌پێنێت‪ .‬له‌چایخان����ه‌ی‬ ‫ش����ه‌عب ده‌بێ����ت به‌ده‌نگی به‌رز قس���� ‌ه‬ ‫بكه‌ین‌و تایبه‌تمه‌ندێتییه‌كی گشتی كراو‌ه‬ ‫هه‌یه‌ بۆ تاكه‌كان هه‌مویان‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ردا‬ ‫له‌كۆفی شوپ ‌ه نوێكاندا تایبه‌تمه‌ندییه‌كان‬ ‫دیاریك����راون به‌كه‌س����ه‌كان‪ .‬ئ����ه‌وه‌ی‬ ‫مه‌به‌س����تمه‌ ل����ه‌م فیكره‌ی����ه‌دا ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ك����ه‌ چۆڵكردنی شۆس����ته‌كان‌و چاندنی‬ ‫دره‌خته‌كان به‌شێوه‌یه‌ك جێگای جوڵه‌و‬ ‫پیاسه‌ی به‌ئاسانی تیادا بێته‌وه‌‪ ،‬ئازادی‬ ‫زیات����ر ده‌دات ‌ه جه‌س����ته‌ی تاك����ه‌كان‌و‬ ‫له‌دڵه‌ڕاوكێ����ی‌و ت����رس له‌به‌ریه‌ككه‌وتن‬ ‫ی����ان كه‌وتنه‌ خواره‌وه‌ ڕزگاریان ده‌كات‪،‬‬ ‫بون����ی كورس����ی له‌بنكه‌كان����ی پۆلیس‌و‬ ‫دادگاو فه‌رمانگه‌ گشتییه‌كاندا كه‌سه‌كان‬ ‫له‌راوه‌س����تان‌و جوڵه‌و چونه‌ پێش����ه‌وه‌و‬ ‫دڵه‌ڕاوك����ێ رزگار ده‌كات‌و دۆخێك����ی‬ ‫ئارامیان بۆ دروست ده‌كات‪.‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی له‌كلت����وری مرۆڤایه‌تی����دا‬ ‫ئاش����كرایه‌‪ ،‬هه‌مو جوڵه‌یه‌كی سیاسی‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی پێویس����تی ف����ه‌زای فراوان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬مه‌به‌س����تیش له‌و فه‌زایه‌ شوێن ‌ه‬ ‫وه‌ك چه‌مكێك����ی م����ادی ك���� ‌ه جێگه‌ی‬

‫جوڵ����ه‌و كارو بیركردنه‌وه‌و جه‌س����ته‌ی‬ ‫ڕێكالس����ی تێ����دا بێت����ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مان����ه‌ش‬ ‫له‌ش����وێنه‌ گش����تییه‌كانی كوردس����تاندا‬ ‫ده‌س����ته‌به‌رنه‌بونه‌و له‌ئاكام����دا كه‌س‌و‬ ‫گروپ‌و فیكرو بۆچون����ه‌كان به‌یه‌كتریدا‬ ‫ده‌كێشن‌و توشی ته‌نگه‌نه‌فه‌سی ده‌بن‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌وردی سه‌رنجی شۆسته‌كانی‬ ‫س����لێمانی بده‌ین‪ ،‬ئ����ه‌و فیكره‌یه‌مان ال‬ ‫دروست ده‌بێت ك ‌ه ژنێك به‌منداڵێكه‌و‌ه یان‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی دیاریكراوتر به‌كۆرپه‌یه‌كه‌و‌ه‬ ‫له‌سه‌ر پۆس����ێتێك (گالیسكه‌ی كۆرپه‌)‬ ‫یان كه‌سێكی خاوه‌ن پێداویستی تایبه‌ت‬ ‫(هاندیكاپ) جێگایان نابێته‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫فه‌زای جوڵه‌یان تێ����دا نییه‌و مرۆڤه‌كان‬ ‫له‌ڕوی جه‌س����ته‌ییه‌و‌ه ده‌خه‌ن ‌ه ده‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌رامب����ه‌ر ئ����ه‌م كردن����ه‌و‌ه ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫هه‌ندێ����ك له‌ئه‌ندامانی كۆمه‌ڵگا‪ ،‬جێگای‬ ‫ئۆتۆمبێلێكی زه‌به‌الح به‌باشی كراوه‌ته‌وه‌و‬ ‫بوه‌ت���� ‌ه فیگه‌رێك����ی گ����ه‌وره‌ی دیمه‌نی‬ ‫ڕۆژانه‌ی جاده‌و بان����ه‌كان‪ .‬ئه‌م دیمه‌نی‬ ‫كردن����ه‌و‌ه ده‌ره‌وه‌ی مرۆڤه‌كان له‌فه‌زای‬ ‫گش����تی ك ‌ه دنیابینی ئه‌ندازیاره‌كان بۆ‬ ‫ته‌الرسازی بڕیاری له‌سه‌ر ده‌دات‪ ،‬به‌ته‌نها‬ ‫جاده‌و شۆس����ته‌كان ناگرێته‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫له‌زۆر ش����وێنی تردا دوب����اره‌ ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ل����ه‌ دادگاكان����دا‪ ،‬نه‌خۆش����خانه‌كان‪،‬‬ ‫بنه‌كه‌كان����ی پۆلی����س‪ ،‬داموده‌زگاكانی‬ ‫ده‌وڵه‌ت‌و چایخانه‌و شوێن ‌ه گشتییه‌كان‪،‬‬ ‫له‌م ش����وێنانه‌دا تاكه‌كان له‌ژێر فش����ار‬ ‫(س����ترێس)دا كاره‌كانیان به‌ڕێده‌خه‌ن‪.‬‬ ‫چونكه‌ جێگای جه‌سته‌یه‌كیان تێدا نیی ‌ه‬ ‫به‌ش����ێوه‌یه‌كی ئارام‌و رێكالس بجوڵێت‌و‬ ‫توشی هه‌ڵچون‌و سترێس‌و به‌ریه‌ككه‌وتن‬ ‫نه‌بێت����ه‌وه‌‪ .‬ئه‌گ����ه‌ر دادگای س����لێمانی‬ ‫وه‌ك نمون ‌ه بێنینه‌وه‌ كه‌ ڕۆژانه‌ س����ه‌دان‬ ‫هاواڵتی روی تێده‌كه‌ن‌و له‌به‌رده‌م ژوری‬ ‫دادوه‌ره‌كاندا ته‌نها كورسی دانیشتن بۆ‬ ‫پۆلیسه‌كان دانراوه‌و جارێكی تر تاكه‌كانی‬ ‫تر وه‌ك جه‌س����ته‌ ئاماده‌ن به‌اڵم له‌ڕوی‬ ‫به‌هاو پسیكۆلۆژییه‌و‌ه ده‌كرێن ‌ه ده‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌توانی����ن ئه‌م میكانیزم����ی زه‌وتكردنی‬ ‫ش����وێن ‌ه له‌هونه‌ری ته‌الرسازی كوردیدا‬ ‫له‌نمون����ه‌و دیمه‌نی ت����ردا ره‌چاوبكه‌ین‌و‬ ‫دیارترین نمون ‌ه راگرتنی ئۆتۆمبێله‌كان ‌ه‬ ‫له‌س����ه‌ر شۆس����ته‌كان كه‌ تاك����ه‌ فه‌زای‬ ‫جوڵه‌ی تاكه‌كانه‌ له‌كۆنس����ێپتی ش����ارو‬ ‫شارێتیدا‪.‬‬ ‫ل����ه‌م روانگه‌ی����ه‌وه‌‪ ،‬ده‌توانی����ن‬ ‫بڵێی����ن ش����وێنه‌كان به‌ش����ێكی زۆر‬ ‫له‌هۆشیاریی سیاس����یمان داگیرده‌كه‌ن‌و‬ ‫ئه‌ندازیاره‌كان وێنه‌ی ئه‌و ش����وێنانه‌مان‬ ‫بۆ به‌رجه‌س����ته‌ده‌كه‌ن‪ ،‬وات���� ‌ه ئه‌وانیش‬ ‫سیاسیین‌و به‌شداری له‌ڕه‌سمكردنی كاری‬ ‫سیاسی‌و مه‌سه‌ل ‌ه گشتییه‌كاندا ده‌كه‌ن‪،‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫ئ���ه‌و گروپانه‌ی‌ ئه‌م���ڕۆ رابه‌رایه‌تی‌ كۆی‌‬ ‫حزب���ه‌ كوردییه‌كان ده‌ك���ه‌ن‪ .‬نه‌وه‌یه‌كن‬ ‫نائاش���نا به‌جیهان���ی‌ گه‌ن���ج‪ .‬نه‌وه‌یه‌كن‬ ‫ته‌نان���ه‌ت ته‌فس���یرێكی‌ ته‌ندروس���تیان‬ ‫نییه‌ بۆ گه‌نجیه‌ت���ی‌ رابردوی‌ خۆیان‪ .‬چ‬ ‫جای‌ ئه‌وه‌ی‌ بێن قس���ه‌ له‌سه‌ر ئێستای‌‬ ‫گه‌نجبون بكه‌ن‪ .‬تاقه‌ وانه‌یه‌ك كه‌ ئه‌وان‬ ‫پێش هه‌م���و وانه‌كانی‌ تر بیزانن ئه‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫گه‌نجبون یانی‌ ژیان‪ .‬له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ ژیانبون‪،‬‬ ‫ش���تێك نییه‌ ن���اوی‌ گه‌نج بێ���ت‪ .‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌شێت ته‌فس���یری‌ ئه‌وان بۆ گه‌نجبون‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ن���ده‌ ئاس���تی‌ الوازبێ���ت‪ .‬به‌پێ���ی‌‬ ‫ته‌مه‌ن‌و هه‌ڵس���وكه‌وتی‌ رۆژانه‌ بیپێون‪.‬‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌م دو ش���ته‌ دیدێكی‌ تریان‬ ‫نییه‌ بۆگه‌نج‪ .‬الی‌ گه‌نجانیش ئاس���اییه‌‬ ‫له‌و گۆش���ه‌نیگایه‌وه‌ پیره‌كان ته‌فسیری‌‬ ‫بكه‌ن‪ .‬چون پیربون ل���ه‌م كۆمه‌ڵگه‌یه‌دا‬ ‫مان���ای‌ كه‌وتن‪ .‬مان���ای‌ ته‌واوبون‪ .‬نه‌ك‬ ‫مان���ای‌ بیركردنه‌وه‌ی‌ ب���اش‌و به‌رهه‌می‌‬ ‫باش‪ .‬هه‌رئه‌مه‌شه‌ واده‌كات له‌برێك گه‌نج‬ ‫پیره‌كان ته‌فسیری‌ بكه‌ن‪ .‬چون ده‌زانێت‬ ‫ته‌فس���یرێكی‌ الوازه‌و قس���ه‌ هه‌ڵناگرێت‪.‬‬ ‫به‌اڵم كه‌ گه‌یشته‌ سه‌رئه‌وه‌ی‌ ئیدی‌ رێگا‬ ‫دابنرێت بۆ گه‌نج ده‌بێت بیانوه‌ستێنیت‌و‬ ‫پێیانبڵێیت " جه‌نابی‌ پیر تكایه‌ جیهانه‌‬ ‫پاكه‌كه‌ی‌ من وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی‌ خۆت پیس‬ ‫مه‌كه‌"‪.‬‬ ‫با له‌خۆمانی‌ نه‌شێوێنین‌و‪ ،‬هیچ دیدێكی‌‬ ‫نوێی‌ نه‌خه‌ینه‌ به‌رده‌ست له‌باره‌ی‌ حزبی‌‬ ‫كوردییه‌وه‌‪ .‬چون له‌سااڵنی‌ شه‌سته‌كاندا‪.‬‬ ‫ح���زب له‌س���ه‌ر چ كۆڵه‌ك���ه‌و بنه‌مایه‌ك‬ ‫دام���ه‌زراوه‌‪ .‬دواهه‌می���ن حزبی���ش له‌م‬ ‫هه‌رێمه‌ له‌سه‌ر هه‌مان كۆڵه‌كه‌و بنه‌ماكان‬ ‫دام���ه‌زراوه‌‪ .‬ش���تێكی‌ ن���وێ‌ نه‌هاتوه‌ته‌‬ ‫ناو جیهانی‌ حزبی‌ كوردییه‌وه‌ ش���ایه‌نی‌‬ ‫خوێندن���ه‌وه‌ی‌ جیاوازتر بێ���ت‪ .‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌بینرێت كۆمه‌ڵێك ناوی‌ جیایه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫یه‌ك قوتابخانه‌ی‌ ك���ۆن‪ .‬زۆر كه‌من ئه‌و‬ ‫حزبانه‌ی‌ زه‌روره‌ت داینه‌مه‌زراندون‌و پێش‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ روبدات خۆی���ان دامه‌زرانده‌وه‌و‬ ‫نه‌خش���ه‌یان هه‌ب���وه‌ ب���ۆ ئاین���ده‌‪ .‬زۆر‬ ‫زۆرن ئ���ه‌و حزبانه‌ی‌ به‌ه���ۆی‌ نیگه‌رانی‌‪.‬‬ ‫ی���ان دۆڕان له‌ش���وێنێك‪ .‬رویانكردوه‌ته‌‬ ‫شوێنێكی‌ ترو له‌سه‌ربنه‌مای‌ په‌رچه‌كردار‬ ‫دام���ه‌زراون‪ .‬یه‌كه‌می���ن حزبی‌ كوردی‌ تا‬ ‫دواهه‌مین حزبی‌ كوردی‌‪ .‬له‌سه‌ر بنه‌مای‌‬ ‫په‌رچه‌كردار دام���ه‌زراوه‌‪ .‬له‌م حاڵه‌ته‌دا‬ ‫گه‌نجبون‪ .‬له‌ناو ئه‌م جۆره‌ حزبانه‌‪ .‬جگه‌‬ ‫له‌خۆكوشتنێكی‌ هێمن شتێكی‌ دی‌ نییه‌‪.‬‬ ‫چون ده‌رگیرب���ون له‌گه‌ڵ ئ���ه‌م حزبانه‌‬ ‫ده‌رگیربونه‌ له‌گه‌ڵ كۆی‌ بنه‌ما كۆنه‌كان‪.‬‬ ‫له‌وه‌ش موس���یبه‌تتر ئه‌وه‌ی���ه‌ به‌رده‌وام‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ له‌س���ه‌ره‌وه‌ی‌ حزب داده‌نیشن‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵێ���ك كه‌س���ی‌ محاف���زكارن‌و دێن‬ ‫ته‌فس���یر بۆ گه‌نج ده‌كه‌ن‪ .‬چ گه‌نجێك‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و گه‌نجه‌ی‌ كه‌ ل���ه‌ تێڕوانینی‌ ئه‌واندا‬ ‫گه‌نجه‌‪ .‬هه‌ر گه‌نجێكی���ش به‌و تێڕوانینه‌‬ ‫كۆنه‌ قبوڵی‌ كرد خوێندنه‌وه‌ی‌ بۆ بكرێت‪.‬‬ ‫باش���تره‌ گۆڕێ���ك بۆخ���ۆی‌ هه‌ڵكه‌نێت‪.‬‬ ‫یه‌كێك له‌بنه‌ما سه‌ره‌تاییه‌كانی‌ گه‌نجبون‪.‬‬ ‫یاخیبونه‌‪ .‬یاخیبون به‌مانای‌ له‌س���یاقی‌‬ ‫بیركردن���ه‌وه‌دا‪ .‬هه‌م���و یاخیبونێكی���ش‬ ‫له‌ته‌فسیری‌ كۆندا الدانه‌ له‌پرنسیپه‌كان‪.‬‬ ‫كارێكی‌ تر كه‌ گه‌ن���ج جیاده‌كاته‌وه‌ له‌و‬ ‫تاقمه‌ پیره‌‪ .‬دونیا بینییه‌‪ .‬دونیابینی‌ كۆی‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ حزبه‌كان‪ .‬دونیابینییه‌كه‌‬ ‫تابه‌رده‌رگای‌ ب���اره‌گای‌ حزب بڕ ده‌كات‪.‬‬ ‫به‌اڵم گه‌نجی‌ راسته‌قینه‌ كۆی‌ زه‌خیره‌كانی‌‬ ‫دونیابینی‌ خۆی‌ له‌و ش���وێنه‌وه‌ ده‌س���ت‬ ‫پێده‌كات ئیدی‌ خاڵی‌ كۆتایی‌ دونیا بینی‌‬ ‫پیره‌كان���ه‌‪ .‬فه‌زایه‌ك هه‌ی���ه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫حزبدایه‌‪ .‬ئ���ه‌و فه‌زایه‌ ده‌بێت���ه‌ بنه‌مای‌‬ ‫دونیابین���ی‌ گه‌نج‪ .‬له‌و گۆش���ه‌ نیگایه‌وه‌‬ ‫خوێندن���ه‌وه‌ بۆك���ۆی‌ دونیابینه‌كان���ی‌‬ ‫ترده‌كات‪ .‬ب���ه‌اڵم دونیابین���ی‌ پیره‌كان‬ ‫فه‌زایه‌ك���ه‌ له‌چوارچێوه‌یه‌كی‌ ته‌س���كی‌‬ ‫حزبیدا‪ .‬س���ه‌ركه‌وتن الی‌ ئه‌وان ئه‌وه‌یه‌‬ ‫له‌ناو حزبدا شتێك به‌ده‌ستبهێنێت‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫بۆخۆی‌ دۆڕاندنه‌ الی‌ گه‌نجی‌ راسته‌قینه‌‪.‬‬ ‫سه‌ركه‌وتن ئه‌وه‌نییه‌ سه‌رۆكی‌ حزب تۆی‌‬ ‫قبوڵ بێت ش���وێنێكت بداتێ‌‪ .‬سه‌ركه‌وت‬ ‫ئه‌وه‌ی���ه‌ بیركردنه‌وه‌كان���ی‌ ت���ۆی‌ قبوڵ‬ ‫نه‌بێت‌و ترس���ی‌ هه‌بێ���ت له‌بیركردنه‌وه‌‬ ‫كانت‌و‪ ،‬ب���ه‌رده‌وام به‌ش���وێن بیانوێكدا‬ ‫بگه‌ڕێ���ت ت���ۆ له‌خ���ۆی‌ دوربخات���ه‌وه‌‪.‬‬ ‫بۆئ���ه‌وه‌ی‌ بیركردنه‌وه‌كان���ت نه‌بنه‌ هۆی‌‬ ‫كاڵبونه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌و هه‌نگاوه‌ كۆنانه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫رۆژان���ه‌ ده‌یانهاوێت‪ .‬به‌اڵم ئه‌ش���ێت الی‌‬ ‫زۆرێك رازیبون‪ .‬بێده‌نگبون‪ .‬گروپگه‌ری‌‪.‬‬ ‫قسه‌كردنی‌ پشته‌وه‌‪ .‬شه‌رمكردن له‌به‌رده‌م‬ ‫بیركردنه‌وه‌ی‌ كۆندا‪ .‬ببنه‌ بنه‌مای‌ گه‌نجی‌‬ ‫قبوڵكراو‪ .‬كه‌س���ه‌ری‌ گه‌وره‌ ئه‌وه‌یه‌ ئه‌م‬ ‫تێڕوانینان���ه‌ ببنه‌ جێگه‌ی‌ دڵخۆش���ی‌ بۆ‬ ‫نه‌وه‌ی‌ نوێ‌‪ .‬له‌كاتێكدا له‌جیهانی‌ نه‌وه‌ی‌‬ ‫نوێدا‪ .‬هێنده‌ پاكی‌ هه‌یه‌‪ .‬ناكرێت هه‌رگیز‬ ‫تێكه‌ڵ بكرێت به‌و جیهانه‌ پیسه‌ی‌ نه‌وه‌ی‌‬ ‫پێشو له‌گه‌ڵ خۆیاندا هێناویانه‌و به‌نیازبن‬

‫به‌رده‌وام ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫له‌سه‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫حزب داده‌نیشن‬ ‫كۆمه‌ڵێك كه‌سی‌‬ ‫محافزكارن‌و دێن‬ ‫ته‌فسیر بۆ گه‌نج‬ ‫ده‌كه‌ن‬ ‫له‌ته‌نیشت جیهانه‌ پاكه‌كه‌ی‌ نه‌وه‌ی‌ نوێدا‬ ‫وێنه‌یه‌ك بۆ خۆیان بنه‌خش���ێنن شایه‌نی‌‬ ‫سه‌یركردن بێت‪.‬‬ ‫زۆر به‌كه‌می‌ گه‌نجه‌كان قس���ه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫دونی���ا بین���ی‌ خۆی���ان ده‌ك���ه‌ن‪ .‬به‌اڵم‬ ‫هه‌میش���ه‌ جێگ���ه‌ی‌ ترس���ن له‌ب���ه‌رده‌م‬ ‫ن���ه‌وه‌ی‌ كۆندا‪ .‬له‌وانه‌یه‌ یه‌كێك له‌نه‌وه‌ی‌‬ ‫كۆن بتوانێت تا ئ���ه‌و كاته‌ی‌ كه‌مئه‌ندام‬ ‫ئه‌بێت له‌سه‌ركورس���ییه‌ك دابنیش���ێت‌و‬ ‫به‌ری‌ ن���ه‌دات‪ .‬به‌اڵم هه‌رگی���ز ناتوانێت‬ ‫دونیای‌ نه‌وه‌ی‌ نوێ‌ قب���وڵ بكات‌و په‌ی‌‬ ‫به‌و دونیا گه‌وره‌یه‌ ببات‪ .‬زۆرن ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫قسه‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن نه‌وه‌ی‌ نوێیان‬ ‫قبوڵه‌و كاری‌ بۆده‌كه‌ن‪ .‬راستیه‌كه‌ش���ی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی���ه‌ ئ���ه‌م قس���ه‌یه‌ ب���ه‌س بۆئه‌وه‌‬ ‫ده‌ك���ه‌ن وێن���ه‌ ناش���یرینه‌كه‌ی‌ رابردوی‌‬ ‫خۆی���ان پاكبكه‌نه‌وه‌‪ .‬كاتێك جارێكی‌ تر‬ ‫له‌ناو كۆمه‌ڵگه‌ رێگه‌ی���ان بویه‌وه‌‪ .‬ئیدی‌‬ ‫ده‌كه‌ون���ه‌ تان���ه‌دان له‌گه‌ن���ج‪ .‬گه‌نجه‌‬ ‫راس���ته‌قینه‌كانیش سه‌یری‌ دواوه‌ ناكه‌ن‪.‬‬ ‫باكیان به‌و زمانه‌ خراپه‌ نییه‌ نه‌وه‌ی‌ كۆن‬ ‫له‌س���ه‌ری‌ په‌روه‌رده‌ كراوه‌‪ .‬باكیش���یان‬ ‫به‌وه‌ نییه‌ له‌س���ه‌ر كورس���ی‌ داده‌نیشن‬ ‫ی���ان نا‪ .‬به‌اڵم باكیان ب���ه‌وه‌ هه‌یه‌ دونیا‬ ‫پاكه‌كه‌ی‌ خۆی���ان بپارێزن‌و تێكه‌ڵی‌ ئه‌و‬ ‫دونی���ا پیس���ه‌ی‌ رابردوی‌ نه‌ك���ه‌ن‪ .‬زۆر‬ ‫ئاس���اییه‌ الی‌ ئه‌و ن���ه‌وه‌ كۆنه‌یه‌‪ .‬ئه‌وانه‌‬ ‫گه‌نجبن‪ .‬ده‌كه‌ونه‌ ن���او گروپه‌كانیانه‌وه‌‪.‬‬ ‫یان به‌بێده‌نگ هه‌مو ش���ت قبوڵ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫به‌اڵم راستی‌ گه‌نج ئه‌و دێڕه‌یه‌ خۆی‌ خۆی‌‬ ‫ده‌نوسێته‌وه‌‪ .‬نه‌ك ئه‌و دێڕه‌ی‌ كه‌سێكی‌‬ ‫تر بینوسێته‌وه‌‪ .‬گوناهبارترین گه‌نج ئه‌و‬ ‫كه‌س���ه‌یه‌‪ .‬رازیبێت ئ���ه‌و جیهانه‌ پاكه‌ی‌‬ ‫تێك���ه‌ڵ به‌جیهان���ه‌ ڵێڵه‌ك���ه‌ی‌ ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫پێش���وبكات‪ .‬ئه‌گه‌ر ش���اعیرانه‌ نه‌بێت‪.‬‬ ‫جۆگه‌ ئاوه‌ك���ه‌ی‌ گه‌نجی‌ راس���ته‌قینه‌و‬ ‫خ���اوه‌ن دی���دی‌ تایب���ه‌ت زۆر به‌رون���ی‌‬ ‫ده‌ڕوات‪ .‬ب���ه‌اڵم جۆگه‌ ئاوه‌ك���ه‌ی‌ نه‌وه‌‬ ‫كۆنه‌كه‌ی‌ ناو حزبه‌كان به‌جۆرێك ڵێلبوه‌‬ ‫خراپترین كه‌س ئه‌و كه‌سه‌یه‌ له‌خواره‌وه‌‬ ‫ده‌س���تی‌ پێده‌ش���وات‪ .‬ئ���ه‌م عیباره‌ته‌‬ ‫س���وهرابییه‌‪ .‬یه‌كێكه‌ له‌و ته‌فس���یرانه‌ی‌‬ ‫ئازاری‌ زۆر به‌نه‌وه‌ی‌ كۆنی‌ ناو حزبه‌كان‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێت‪ .‬به‌اڵم هه‌تا به‌هوشیارییه‌وه‌‬ ‫تێكه‌ڵی‌ ئه‌و جۆره‌ حزبانه‌ نه‌بیت‪ .‬هه‌ست‬ ‫به‌بونی‌ ئه‌و تێڕوانین���ه‌ الوازانه‌ ناكه‌یت‪.‬‬ ‫كاتێ���ك له‌گه‌ڵی���ان ده‌رگیربوی���ت ئه‌و‬ ‫ش���تانه‌ ده‌بینی‌ پێشوتر هه‌رگیز باوه‌ڕت‬ ‫نه‌كردوه‌ بیانبینی‌‪ .‬روبه‌روی‌ ئه‌و كۆڵه‌كه‌‬ ‫كۆن���ه‌ ده‌بیته‌وه‌ له‌ده‌یان ش���وێن خۆت‬ ‫ده‌رباز كردوه‌ لێ���ی‌‪ .‬له‌وانه‌یه‌ له‌ده‌ره‌وه‌‬ ‫حكایه‌تی‌ زۆر س���ه‌یر س���ه‌یر دروس���ت‬ ‫بكرێت‪ ،‬به‌اڵم له‌ن���اوه‌وه‌ گۆماوێكی‌ تره‌‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ وه‌ك س���ه‌ره‌تایه‌كه‌ بۆ قس���ه‌كردن‬ ‫له‌س���ه‌ر تێڕوانینی‌ كۆن‌و نوێ‌ بۆ حزب‌و‬ ‫بۆ جیهانی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ حزب‪ .‬هه‌میش���ه‌ش‬ ‫ئ���ه‌و دیده‌ بااڵت���ره‌ ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ حزب‬ ‫س���ه‌یری‌ دونیا ده‌كات‪ .‬چون حزب جگه‌‬ ‫له‌قه‌فه‌زێك شتێكی‌ تر نییه‌‪ .‬گه‌نج نابێت‬ ‫رێگه‌ به‌خۆش���ی‌ بدات به‌و زمانه‌ ئاس���ت‬ ‫نزمه‌ قس���ه‌بكات‪ .‬پیره‌كان له‌پش���ته‌وه‌‬ ‫قسه‌ی‌ پێده‌كه‌ن‪ .‬ناشبێت به‌و جۆره‌ وێنا‬ ‫بنه‌خش���ێنێت تا له‌گه‌ڵی‌ بیت وێنه‌كه‌ت‬ ‫جوانه‌و كه‌ له‌گه‌ڵی‌ نه‌بویت بیشێوینیت‪.‬‬ ‫هه‌م���وو ئه‌و ش���تانه‌ زۆر كاتین‪ .‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌میش���ه‌یه‌ تێڕوانین‌و دونیابینی‌ نوێیه‌‬ ‫بۆ جیهانی‌ ئێستاو ئاینده‌‪ .‬به‌و ئومێده‌ی‌‬ ‫ئی���دی‌ پی���ره‌كان كه‌ قس���ه‌یه‌كیان نییه‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ماهییه‌تی‌ خۆیان‪ .‬داشنه‌نشین‬ ‫ته‌فس���یری‌ كاڵ بۆ گه‌نجبون بكه‌ن‪ .‬ئه‌و‬ ‫رێگایانه‌ی‌ پیره‌كانی‌ به‌س���ه‌ردا تێپه‌ڕین‪.‬‬ ‫رێگاگه‌لێكن نابێت گه‌نجان به‌س���ه‌ریاندا‬ ‫گ���وزه‌ر بك���ه‌ن‪ .‬تێكه‌ڵكردن���ی‌ ئه‌و دو‬ ‫دونیایه‌ش له‌به‌رخاتری‌ مانه‌وه‌ی‌ تاقمێك‬ ‫یان گروپێك‪ .‬جگه‌ له‌بێحورمه‌تیكردن به‌‬ ‫دونی���ا پاكه‌كه‌ی‌ گه‌نجان هیچی‌ تر نییه‌‪.‬‬ ‫دوا دێڕ بۆ سه‌ره‌تایه‌كی‌ تر ده‌بێت بڵێین‬ ‫" هه‌م���و دونیابینی‌ پیره‌كانی‌ ناو حزب‪.‬‬ ‫به‌قه‌د رس���ته‌یه‌كی‌ یاخی‌ گه‌نجێك مانا‬ ‫به‌ژیان نادات"‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫)‪ )356‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/18‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫لەئامەد چی رویدا؟‬ ‫ده‌ینوسێت‬

‫تورکیا لەملمالنێی به‌غدا‌و هه‌ولێردا‬ ‫ئاماده‌یی تورکیا به شێوازه جیاوازه‌كان له‬ ‫ملمالنێی نێوان به‌‌غداد‌و هه‌رێمدا شتێکی‬ ‫ش���اراوه نیه‪ .‬له هه‌مانکاتدا هیچ الیه‌ك‬ ‫ناخوازێت بیش���ارێته‌وه‪ .‬ئه‌م ئاماده‌ییه‬ ‫به‌شێکه له گۆڕانکاریتورکیا‌و هاوکێشه‌ی‬ ‫هێز له ناوچه‌که‌دا‪ ،‬له هه‌وڵ بۆ دابینکردنی‬ ‫سه‌رچاوه‌ی وزه‌و بازار‌و هاوسه‌نگی هێز‪.‬‬ ‫گه‌ر بمانه‌وێت تێگه‌یش���تنێکی قووڵمان‬ ‫هه‌بێت بۆ سروش���تی ئه‌م رۆڵه‌ی تورکیا‬ ‫ده‌بێ���ت به کاوه‌خۆیی لێ���ی بنوارین‪ .‬له‬ ‫کۆمێنتێکیدا له سه‌ر هه‌واڵی بانگهێشتی‬ ‫س���ه‌رۆکی پارت���ی کۆم���اری خه‌ڵك بۆ‬ ‫عێراق له الی���ه‌ن مالکیه‌وه‪ ،‬خوێنه‌رێکی‬ ‫ت���ورک‪ ،‬ل���ه رۆژنامه‌ی زه‌م���ان دێڕێکی‬ ‫کورتی به‌اڵم پڕ له ئاماژه‌ی نوس���یبوو‪.‬‬ ‫دێڕه‌ک���ه ب���ه‌م ش���ێوه‌یه ب���وو‪ ،‬مالکی‬ ‫بانگهێش���تی که‌مال کلچدارئۆغلۆ ده‌كات‬ ‫چونکه هه‌ردوکیان ش���یعه‌ن‪ .‬له راستیدا‬ ‫کلچدارئۆغل���ۆ کوردێک���ی عه‌له‌ویه‪ ،‬که‬ ‫خه‌ڵكی ده‌رس���یمه‪ ،‬عه‌له‌ویه‌کانی تورکیا‬ ‫خۆیان له ش���یعه به نزیک ده‌گرن به‌اڵم‬ ‫ش���یعه نین‪ ،‬ئه‌مه مه‌‌س���ه‌له‌یه‌كی تره‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم کۆمێنته‌كه له ئاس���تێکدا ئاماژه‬ ‫به جوگرافیا نوێیه‌که‌ی ناوچه‌كه ده‌كات‬ ‫که له ده‌وڵه‌ته‌وه ب���ه‌ره‌‌و تایفه ده‌چێت‬ ‫وه هه‌روه‌ه���ا چه‌ندێک ئاین هاتوه‌ته ناو‬ ‫په‌یوه‌ندی���ه نیوده‌وڵه‌تیه‌کان���ه‌وه‪ ،‬وه له‬ ‫هه‌مانکاتدا چه‌ندێک دیدی ئاینی دیدێکی‬ ‫حازرباش���ی ئاماده‌یه بۆ راڤه‌کاری‪ .‬هیچ‬ ‫گوم���ان له‌وه‌دانیه که ئاین ی���ان تایفه‬ ‫رۆڵێک���ی گ���ه‌وره ده‌گێرێت ل���ه ئاڵۆزی‬ ‫په‌یوه‌ندی نێوان عێ���راق‌و تورکیا‪ .‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر بێتوو په‌یوه‌ندی نێ���وان واڵتان‬ ‫به گش���تی‌و په‌یوه‌ندی نێ���وان واڵتانی‬ ‫رۆژهه‌اڵتی ناوه‌راست کورتبکه‌ینه‌وه ته‌نها‬ ‫بۆ یه‌ك ره‌هه‌ند ئه‌وا هه‌میشه به‌شێک له‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كه ده‌بینی���ن‪ ،‬که جۆرێک که‬ ‫دیدێک���ی هه‌ڵه‌مان ال دروس���ت ده‌کات‪.‬‬ ‫وه‌ک سه‌ربورد‌‌ی کوێره‌كان‌و شێوازی فیل‬ ‫الی ئیمامی غه‌زالی‪.‬‬ ‫شایانی باسه کلچدارئۆغلۆ داوه‌ته‌كه‌ی‬ ‫پێخۆش بوو وه به نی���ازه له داهاتوودا‬ ‫س���ه‌فه‌ر بکات بۆ عێ���راق‪ ،‬به‌اڵم ده‌بێت‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش بوترێت که داوه‌تنامه‌که فه‌رمی‬ ‫نیه‪ ،‬ته‌نهازاره‌کیه وه مه‌ترسی هه‌یه ته‌نها‬ ‫وروژانێک���ی میدیایی بێت بۆ بێزارکردنی‬ ‫ئه‌ردۆغان‌و پارتی دادوگه‌شه‌پێدان‪ ،‬جۆره‬ ‫هه‌ڵس���وکه‌وتێک که مالکی له‌م دوایانه‌دا‬ ‫ده‌ستی تێداوه‪.‬‬ ‫به‌اڵم سه‌رباری ئه‌مه گومانی تیادانیه‬ ‫که مالکی زیاتر به دیدی پارتی کۆماری‬ ‫خه‌ڵ���ك دڵخ���ۆش ده‌بێت ل���ه مامه‌ڵه‌ی‬ ‫له گ���ه‌ڵ عێراقدا به ب���ه‌راورد به پارتی‬ ‫دادوگه‌ش���ه‌پێدان‪ .‬پارتی کۆماری خه‌ڵك‬ ‫کۆنتری���ن پارتی سیاس���ی تورکیایه‪ ،‬وه‬ ‫ته‌نها پارتی سیاس���یه که له س���ه‌رتاپا‬ ‫مێژووی سیاسی کۆماریدا بوونی هه‌بوو‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م پارت���ه ب���ه گۆڕانکاری گ���ه‌‌وره‌دا‬ ‫رۆش���توه‪ ،‬له فاش���یزمه‌وه بۆ سۆشیال‬ ‫دیموک���رات‪ ،‬به‌اڵم ل���ه هه‌مانکاتدا وه‌ها‬ ‫ده‌رئه‌که‌وێت که ئه‌و پارته سیاس���یه‌بێت‬ ‫که بۆ هه‌میش���ه ل���ه ئۆپۆزس���یوندایه‪.‬‬ ‫هاوینی رابووردوو له باره‌گای سه‌ره‌كیان‬ ‫له ئه‌نقه‌ره ل���ه گه‌ڵ فاروق لۆغئۆغلۆ بۆ‬ ‫م���اوه‌ی زیاتر له کاتژمێرێ���ک دیدارمان‬ ‫سازدا‪ .‬لۆغئۆغلۆ جێگری سه‌رۆکی پارتی‬ ‫کۆماری خه‌ڵكه‪ .‬دیپلۆماتێکی به‌ته‌مه‌ن‪،‬‬ ‫شاره‌زا به دۆخی ناوچه‌كه‪ ،‬وه ناسراوی‬ ‫به‌رپرسه کورده‌کان به تاڵه‌بانی‌و بارزانیه‌‪،‬‬ ‫به‌تایب���ه‌ت کاتێک باڵوێ���زی تورکیابووه‬ ‫له واش���نتون‪ .‬لۆغئۆغلۆ پیاوێکی خۆش‬ ‫مه‌شره‌ب بوو‪ .‬ئێمـه له زۆر بابه‌ت دواین‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ی په‌یوه‌ست بێت به‌م بابه‌ته‌وه‬ ‫ئه‌وه‌یه ک���ه دیدی چه‌هه‌پ ی���ان پارتی‬ ‫کۆم���اری خه‌ڵك له‌وه‌دا جودایه له دیدی‬ ‫ئاک پارتی‪ ،‬که چه‌هه‌پ بروای وه‌هایه که‬ ‫ده‌بێت په‌یوه‌ندی تورکیا له گه‌ڵ هه‌‌رێمی‬ ‫کوردستاندا له رێگای به‌غداوه‌ بێت نه‌ک‬ ‫راس���ته‌وخۆ وه ته‌‌نها به‌و ئاسته‌بێت که‬ ‫به‌غدا پێی رازیه‪.‬‬ ‫ئه‌م دیده هه‌روا سانانیه‪ ،‬به‌ڵکو ره‌گی‬ ‫هه‌یه ل���ه دیدی تورکی���ای ئه‌تاتورک‌و‬ ‫تورکیای عوسمانیه‌نوێکاندا‪ .‬به‌پێی دیدی‬ ‫کۆماریه‌کان تورکیا واڵتێکه له ناوچه‌که‌دا‬ ‫وه ده‌بێ���ت رێ���زی س���نوری دارێژراوی‬ ‫ناوچه‌كه بگرێت وه له ئاستی ده‌وڵه‌تیدا‬ ‫له په‌یوه‌ندییدابێت له گه‌ڵ واڵتانی تردا وه‬ ‫رێگربێت له هه‌‌ر گۆڕانکاریه‌ك‌ له‌م باره‌وه‪.‬‬ ‫ئه‌م دیده له‌‌و ترس���ه‌وه هاتوه که تورکیا‬ ‫وه‌ك واڵتێک له دۆخێکی ناس���ه‌قامگیری‬ ‫سنوری‪ ،‬سیاسی‪ ،‬کۆمه‌اڵیه‌تیدا ده‌ژی وه‬ ‫هه‌‌ر هه‌‌وڵێک بۆ په‌رینه‌وه له س���نور به‬

‫لەئێستادا تورکیا‬ ‫ئابوری ده‌كاته‬ ‫ئامرازێکی دوو ده‌م‪،‬‬ ‫هه‌م به سودی‬ ‫خۆی‌و هه‌م کردنی‬ ‫کوردستان به‬ ‫پاشکۆیه‌ك‬ ‫ش���ێوازێکی نافه‌رمی ‌‌ره‌نگه ببێته هۆی‬ ‫گه‌وره‌بوون���ی زیاتری ئه‌م مه‌ترس���یانه‪.‬‬ ‫به‌اڵم به پێچه‌وانه‌وه عوس���مانیه‌تی نوێ‬ ‫دیدێکی جودای هه‌یه‪ .‬الی عوسمانیه‌تی‬ ‫نوێ گه‌ر تورکیا س���نوری هه‌یه‪ ،‬بۆردر‪،‬‬ ‫ئه‌وا له هه‌مانکاتدا فرۆنتێریش���ی هه‌یه‪.‬‬ ‫فرۆنتێ���ر به‌مان���ای ئ���ه‌و پانتایی���ه که‬ ‫کۆمه‌ڵگا تیایدا خاوه‌ن ده‌سه‌اڵته‪ .‬لێره‌دا‬ ‫جیاکاری���ه‌ك هه‌یه له نێ���وان ده‌وڵه‌ت‌و‬ ‫کۆمه‌ڵ���گا‪ .‬ده‌وڵه‌تی تورک���ی به‌رهه‌می‬ ‫دۆخێک���ی سیاس���یه‪ ،‬الی عوس���مانیه‬ ‫نوێکان به‌اڵم هێزی کۆمه‌ڵگایی تورکیا‪،‬‬ ‫ک���ه هێزی مێژووی‌و که‌لت���وری‌و ئابوریه‬ ‫فرواوانت���ره له س���نوری تورکی���ا‪ .‬بۆیه‬ ‫دیدی عوس���مانیه‌كان فراوانخوازیه جودا‬ ‫له ده‌وڵ���ه‌ت‪ .‬به‌اڵم دی���دی کۆماریه‌كان‬ ‫په‌یوه‌ندیه له ده‌وڵه‌ت���ه‌وه بۆ ده‌وڵه‌ت‪.‬‬ ‫ره‌نگه هۆکارێکی تری ئه‌م دیده ئه‌وه‌بێت‬ ‫که به‌درێژای���ی مێژووی کۆمار له تورکیا‬ ‫سیاس���ه‌تی ده‌ره‌وه کاری ده‌وڵه‌ت بووه‬ ‫نه‌ك حکوم���ه‌ت‪ .‬ش���ایانی ئاماژه‌یه له‬ ‫کتێبی پارادایم���ی ئه‌ڵته‌رناتیڤ ئه‌حمه‌د‬ ‫داودئۆغلۆ ره‌خنه له س���ه‌رتاپا سروشتی‬ ‫ده‌وڵه‌تی رۆژئاوایی ده‌گرێت‪.‬‬ ‫ر‌‌ه‌نگ���ه کلچدارئۆغلۆ بێ���ت بۆ به‌غداو‬ ‫پاشان بۆ هه‌رێم‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مه به ئاسانی‬ ‫نابێت‪ ،‬ی���ان به‌وش���ێوه‌یه ک���ه مالکی‬ ‫چاوه‌روانی ده‌کات‪ ،‬چونکه پارتی کۆماری‬ ‫خه‌ڵ���ك ئاماده‌نی���ه دژ به هه‌ڵوێس���تی‬ ‫واڵته‌ك���ه‌ی له گ���ه‌ڵ الیه‌ن���ی ده‌ره‌كیدا‬ ‫قس���ه‌بکات‪ .‬ئه‌مه خه‌س���ڵه‌تێکه ده‌بێت‬ ‫هێزه‌ کوردیه‌کان له سه‌رویانه‌وه یه‌كێتی‌و‬ ‫پارتی به‌باش���ی فێری بن‪ .‬چونکه ئه‌وان‬ ‫له په‌یوه‌ندی ده‌ره‌كیاندا هه‌وڵی دژایه‌تی‬ ‫هێزه‌کانی تری ن���اوه‌وه ده‌ده‌ن‪ .‬جۆرێک‬ ‫له سیاس���ه‌ت هێنده خێڵه‌کیه که خه‌می‬ ‫خه‌ڵك‌و نیشتمان پێکهاته‌ی کۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫نی���ه‪ ،‬به‌ڵکو ته‌نها ل���ه هه‌وڵی ملمالنێی‬ ‫یه‌کتردان‪.‬‬ ‫ئاماده‌یی تورکیا له ملمالنێی هه‌ولێر‌و‬ ‫به‌غدادا س���تراتیژترو قووڵت���ره له‌وه‌ی‬ ‫پارتی کۆماری بتوانێت هێنده گۆڕانکاری‬ ‫به‌‌س���ه‌ردا بهێنێت‪ .‬چه‌‌ند هانده‌رێک هه‌ن‬ ‫ک���ه په‌یوه‌ندیه‌ك���ه به‌رێوه‌ده‌به‌ن که له‬ ‫راستیدا کورد ئاماده‌بوویه‌كی چاالک نیه‬ ‫تیای���دا‪ ،‬به‌ڵكو ئاماده‌‌بوویه‌كی ناچاالکه‪.‬‬ ‫خه‌می گه‌وره‌ی تورکیا نه‌وت‌و غاز‌و بازار‌و‬ ‫ئێران���ه‪ .‬ئه‌گه‌ر جاران بڕوای وه‌هابوو که‬ ‫گه‌ش���ه‌ی ئابوری له کوردس���تان ده‌بێته‬ ‫هۆی به‌هێزبوون���ی کورد وه له ئه‌نجامدا‬ ‫زیان له تورکیا ئه‌دات‪ ،‬ئه‌و دیده سه‌ر به‬ ‫قوتابخانه‌یه‌كی کۆنی ئاسایشی نیشتمانی‬ ‫بوو‪ .‬ئه‌مرۆ ئاسایشی نیشتمانی فراوانتر‬ ‫ده‌بینرێت‪ ،‬به‌جۆرێک وزه‌و بازار به‌شێکی‬ ‫گرنگن ل���ه بونیاده‌كانی‪ .‬له ئێس���تادا‬ ‫تورکی���ا ئابوری ده‌كات���ه ئامرازێکی دوو‬ ‫ده‌م‪ ،‬هه‌م به س���ودی خۆی‌و هه‌م کردنی‬ ‫کوردستان به پاشکۆیه‌ك‪ .‬دۆخی نه‌وتی‬ ‫هه‌رێم به‌‌ره‌وقۆناخێکی هه‌ستیار ده‌روات‪،‬‬ ‫ل���ه الیه‌ك کۆمپانیا بچوک���ه‌کان ده‌رۆن‌و‬ ‫کۆمپانیا گ���ه‌وره‌كان جێگه‌یان ده‌گرنه‌وه‬ ‫له الیه‌كی ت���ر کۆمپانی���ا حکومیه‌کانی‬ ‫تورکیا دێنه ناوچه‌كه‪ .‬له هه‌ردوو دۆخه‌كه‬ ‫حکومه‌تی هه‌‌رێم الوازتره له رووی توانا‌و‬ ‫سیاس���ه‌ته‌وه به‌جۆرێک ناچ���اره هه‌موو‬ ‫خواس���ته‌‌کانیان جێبه‌جێب���کات‪ .‬کاتێک‬ ‫خه‌ڵك ب���ه هه‌موو ش���ێوه‌یه‌ك کراوه‌ته‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی ن���ه‌وت‌و داهاته‌کانی���ه‌وه‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫سێینه‌ی کۆمپانیا زه‌به‌الحه‌کان‌و تورکیا‌و‬ ‫نوخبه‌ی نه‌‌وتفرۆش���ی هه‌رێ���م خه‌ڵكی‬ ‫کوردستان هێنده‌ی تر په‌راوێز ده‌خه‌ن‪.‬‬

‫مەنسوور تەیفووری‬

‫• بەپێی تیۆلۆژیای جوو‪ -‬مەس���یحی‪،‬‬ ‫تاق���ە دەزگاو دامەزراوێ���ک ک���ە‬ ‫هەمیشەییەو کۆتایی ناناسێت‪ ،‬دۆزەخ‬ ‫یان هەمان جەهەننەمە کە دوای کۆتایی‬ ‫دنیاش هەر دەمێنێت‪ ،‬ئەو دەزگای کە‬ ‫بەپێ���ی تیۆلۆژیای ئیس�ل�امی بێبنەو‬ ‫چەند خەڵکی تێدەکەن‪ ،‬دیس���ان هاوار‬ ‫دەکات کە‪ ":‬کەس���ی دیکە نەماوە؟"‪.‬‬ ‫ئ���ەم دەزگا کۆتایینەن���اس‌و بێبن���ە‬ ‫نوێنەرایەتی جۆرێک لەکات دەکات‪ ،‬کە‬ ‫کاتی کاتژمێرانەیەو بڕیارە هەمیشەیی‌و‬ ‫بێکۆتابێت‪ ،‬بەرامبەر بەکاتی مەسیحایی‬ ‫کە کات زن���ج دەکات‌و رایدەگرێ‌و هەر‬ ‫چرکە دەکرێت روب���دات‪ ،‬ئەو روداوەی‬ ‫والتێر بنیامین بەم شێوە دەریدەبڕێت ‪:‬‬ ‫" هەرچرکەیەک‪ ،‬هەر ساتێک‪ ،‬دەتوانێت‬ ‫کاتی هاتنی مەسیحا بێت"‪ ،‬واتە ئەوەی‬ ‫کە کات رادەگرێت‪ .‬لێرەش���دا دو کات‬ ‫بەریەکدەکەون‪ ،‬کاتی جەهەننەم‌و کاتی‬ ‫مەسیحا‪.‬‬ ‫• لە تی���ۆری سیاس���یی مۆدێرندا‪،‬‬ ‫النیک���ەم ل���ەدوای تۆم���اس هۆبزەوە‪،‬‬ ‫ی���ەک دەزگا هەمیش���ەیی دەبێتەوە‪،‬‬ ‫لیڤیات���ان ی���ان هەم���ان دەوڵەت کە‬ ‫لەرێگەی پاوانکردنی دەسەاڵت‌و توانای‬ ‫بەکارهێنانی توندوتیژییەوە‪ ،‬بەباشترین‬ ‫فۆرم‌و ش���ێوەی ژیانی ب���اش یان خێر‬ ‫دادەنرێ���ت‪ ،‬ئ���ەو دەزگای کە هەرچی‬ ‫روبدات دیس���ان تاقە چارەیە‌و هەموان‬ ‫چەندەش دژە دەوڵ���ەت بوبێتن دەبێ‬ ‫بۆی بگەڕێنەوە‪ ،‬دەزگایەکی بێکۆتا کە‬ ‫پاش هەر شۆڕش‪ ،‬قەومان‌و کارەساتێک‬ ‫چەندەش بۆ ماوەیەک ونبوبێت‪ ،‬کەچی‬ ‫دەگەڕێت���ەوەو چارەنوس���ی خەڵکان‌و‬ ‫شۆڕشگێڕانیش هەر ئەوەیە کە یەکێک‬ ‫لەراوێژکاران���ی دوات���ر غەزەبلێگیراوی‬ ‫خومەینی پاش شۆڕشی ‪ ١٩٧٩‬ی ئێران‬ ‫رو لەخەڵ���کان لەدەمی دەرپەڕی‌و بەم‬ ‫جۆڕاندنەش ناوەرۆکی شۆڕش���ەکەی‬ ‫ئاشکرا کرد‪ ":‬شۆڕش تەواوبو‪ ،‬بچنەوە‬ ‫ماڵ���ێ"‪ .‬ئەوەش���ە ل���ە دوای مەیدانی‬ ‫تەحریرو رۆشتنی موبارەک‪ ،‬ئەو دەزگای‬ ‫بانگدەکرێتەوە دەزگای دەوڵەتەو دیارە‬ ‫چ���ی دەوڵەت���ە لەدوایی���دا تانكەکانی‬ ‫دێنێتە مەیدان���ی تەحریر‪ ،‬با دەوڵەتی‬ ‫ئیخوان‌و مۆرسی‌و هەڵبژاردەی زۆرینەش‬ ‫بێت‪ ،‬ب���ەم ماناش���ە ک���ە هەڵبژاردن‬ ‫دوای شۆڕش���ەکان هەڵبژاردن���ە دژی‬ ‫شۆڕش���گێڕان‌و ناردنەوەیانە بۆ ماڵێ‪،‬‬ ‫چونکو چی���دی ئێوە پێویس���ت نین‌و‬ ‫دەوڵەت لێرەیە‪ ،‬تاقە دەزگای شەرعی‬

‫بۆ شێوەگیرکردنی ژیانی سیاسی‪.‬‬ ‫• راپەڕی���ن‌و شۆڕش���ە سیاس���ییە‬ ‫خەڵکیی���ەکان‪ ،‬لەدوایی���دا بەخالێ���ک‬ ‫دەگ���ەن‪ ،‬بەدوڵ���ەت‌و دیاریکردن���ی‬ ‫هەڵوێس���تیان بەرامبەر ئ���ەم دەزگا‪.‬‬ ‫ئەمانە راپەڕین���ن دژی دەوڵەت بەاڵم‬ ‫بەب���ێ چوارچێ���وەی دەوڵ���ەت‪ ،‬ئەم‬ ‫راپەڕینان���ە چم���ا هەمیش���ە جیاوازن‬ ‫لەش���ەڕی نێوان دو دەوڵ���ەت‪ ،‬کە بە‬ ‫دەگمەن پێوەندیی بەخەڵکانەوە هەیەو‬ ‫تەنیا شەڕی دو دەزگایە‪ ،‬تەنانەت ئەو‬ ‫کاتەش کە ش���ەڕی دو دەوڵەتە – بۆ‬ ‫نموون���ە کاتێ ئاڵمان فەرەنس���ا داگیر‬ ‫دەکات‪ -‬ئ���ەوە دەوڵەت نییە خۆڕاگری‬ ‫دەکات‪ ،‬بەڵکو بزوتن���ەوەی خۆڕاگری‬ ‫ی���ان ریزیستانس���ە‪ ،‬واتە سیاس���ەتی‬ ‫راس���تەقینە هەمیشە بەجۆرێک شەڕی‬ ‫بێدەوڵەت���ان‌و دەوڵەتە‪ ،‬ش���ەڕێک کە‬ ‫کەرەستەکەی دەوڵەت نییە‪.‬‬ ‫ ‬ ‫خۆپیشاندانێک بۆ پشتیوانی لەئۆجەالن‬

‫ئەوەی لەدیاربەکر‬ ‫رودەدات مەرج نییە‬ ‫دەوڵەت باشترین‬ ‫شێوەی رێکخستنی‬ ‫ژیانی سیاسی‬ ‫بێت‌‪ ،‬خەڵکان‬ ‫دەتوانن لەدەرەوەی‬ ‫دەوڵەتەوە شێوەی‬ ‫دیکەی رێکخستنی‬ ‫ژیانی سیاسی‬ ‫بخولقێنن‬ ‫• شۆڕش تەقەیە لەکاتی کاتژمێرانەو‬ ‫راگرتنی کاتی هەمیشەیی یان با بڵێین‬ ‫جەهەنەەمییەو بۆ چرکەیەک پێمانپێشان‬ ‫دەدات کە دەوڵەت هەمیش���ەیی نییە‪:‬‬ ‫س���اڵی ‪ ،١٨٣٠‬راپەڕیوان���ی پاری���س‬

‫تەقەی���ان لەس���ەعاتی س���ەر مەیدان‌و‬ ‫بورجەکان دەکردو وەک والتر بنیامین‬ ‫دەگێڕێت���ەوە‪ ،‬ش���ایەتحاڵێک ئ���ەم‬ ‫هۆنراوەی لە س���ەریان هۆنییەوە‪ ":‬کێ‬ ‫بڕوای دەکرد؟ دەڵێن ئێستە لەپاردەی‬ ‫هەر کۆش���ک‌و تەالرێک‪ ،‬یوشعی نوێ‪،‬‬ ‫چم���ا لەخ���ودی کات توڕەب���ن‪ ،‬تەقە‬ ‫لەمیلی س���ەعاتەکان دەکەن بۆ ئەوەی‬ ‫رۆژ رابگ���رن"‪ .‬چم���ا ئەوانیش دەزانن‬ ‫کە بڕیارە دیس���ان لێڤیاتان یان دێوە‬ ‫هەمیشەییەکە بێتەوەو کات بەدەستەوە‬ ‫بگ���رێ‌و چما دێوەکە لەس���ەعاتەکاندا‬ ‫خەوتوەو بەڵکو دەربکرێت‌و نەیەتەوەو‬ ‫شۆرش دواتر نەبێتە بیرەوەری سوچی‬ ‫م���ااڵن‌و بیرەوەری���ی رۆژانی خۆش���ی‬ ‫بەس���ەرچو‪ ،‬بیرەوەریی ئەو چرکانەی‬ ‫مرۆڤ بەکۆمەڵ بێدەوڵەت ژیان‪.‬‬ ‫• ئەوەی لەدیاربەکر خەریکی رودانە‪،‬‬ ‫چییەت���ی دەزگای دەوڵ���ەت‌و بانگ���ی‬ ‫دەوڵەت بۆ ئەبەدیب���ون دەنوێنێتەوە‪،‬‬ ‫ئەوەی لەدیاربەکر رودەدات نیش���انی‬ ‫دەدات کە دەوڵەت ناتوانێت لەدەرەوەی‬ ‫خۆی���ەوە هیچ فۆرم یان ش���ێوەیەکی‬ ‫ژیانی سیاسی بناسێتەوە مەگەر وەک‬ ‫پەناخواز یان تیرۆریست‪ ،‬دەریدەخات‬ ‫دەوڵ���ەت دەتوانێ���ت دەوڵەتی نهێنی‬ ‫لەخۆیدا قەب���وڵ بکات‪ ،‬بەاڵم ناتوانێت‬ ‫ڕێگە بەهیچ ناشوناسێکی ناسیاسیی‌و‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئارام کەریم‬

‫نادەوڵەتیی بدات لەدەرەوەی خۆیەوە‪،‬‬ ‫ئ���ەوەی لەدیاربەکر خەریک���ی رودانە‬ ‫روتبون���ەوەی ن���اوەرۆک‌و ه���اوکات‬ ‫لەکارکەوتن���ی دەوڵەتە‪ ،‬ب���ەو مانای‬ ‫کە م���ەرج نیی���ە دەوڵەت باش���ترین‬ ‫ش���ێوەی رێکخس���تنی ژیانی سیاسی‬ ‫بێ���ت‌و خەڵکان دەتوانن ل���ەدەرەوەی‬ ‫دەوڵەتەوە شێوەی دیکەی رێکخستنی‬ ‫ژیانی سیاس���ی بخولقێنن‌و بە نەچون‬ ‫بۆ داداگا‪ ،‬دەوڵ���ەت لەهەرچی بەرگی‬ ‫یاسایی‌و ئایدۆکۆژکییەتی دابماڵن‌و روتی‬ ‫بکەنەوە بۆ ئەوەی هەیە‪ :‬پۆلیس‬ ‫• رۆژانی مانگرت���ن‪ ،‬رۆژانی گیرانی‬ ‫هەناس���ەی هەر بینەرێک���ی بەویژدانی‬ ‫ه���ەر چەن���د دوری���ش ب���و‪ ،‬وەک‬ ‫هەناس���ەی مانگرتوان هەناسەی دەزگا‬ ‫دەوڵەتیی���ەکان گیراب���و‪ ،‬ل���ەدەزگای‬ ‫گ���ەورەی وەک ‪‌BBC‬و ‪ VOA‬ەوە‬ ‫بگرە کە تەنیا پ���اش نزیکی دو مانگ‬ ‫بەناچاری���ی هەواڵەکەیان گواس���تەوە‪،‬‬ ‫تاکو ئوردۆغان کە ئێس���تەش نایەوێت‬ ‫بڕوا بکات کە ش���تێک لەئارادایە‪ ،‬ئەم‬ ‫توندبونی هەناس���ەیە‪ ،‬ئەم بێدەنگییە‬ ‫دەزگاییە ئ���ەو مۆلەقبونەیە دەکەوێتە‬ ‫نێو رەوتی کاتی ئەبەدیی دەوڵەتەوە‪،‬‬ ‫چما مانگرت���وان هەمان ئەو یوش���عە‬ ‫نوێیانە بون کە دەیانەویست جەهەننەم‬ ‫رابگرن‪.‬‬

‫مه‌ترسییه‌كانی‌ پۆست ئیسالمیزم‬ ‫ئه‌م دی����ده‌ی‌ من له‌ره‌تكردنه‌وه‌ی‌ هیچ‬ ‫هێزو گروپێك نییه‌ بۆ س����ه‌ر س����احه‌ی‌‬ ‫عه‌زیز ره‌ئوف‬ ‫سیاس����ی‌‪ .‬به‌پێچه‌وان����ه‌وه‌ م����ن بڕوام‬ ‫‪Azizrauf75@yahoo.com‬‬ ‫وایه‌ هێزه‌كان ده‌بێ����ت تاقی‌ بكرێنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌سه‌اڵتیان پێبدرێت ئه‌مه‌ش له‌به‌ر هیچ‬ ‫نه‌بێت له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‌ س����یحری‌ ئه‌و هێزه‌‬ ‫دو دیدی‌ ترسناك له‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌ كوردیدا روا بزوتنه‌وه‌ دینییه‌كانی‌ دنیای‌ عه‌ره‌ب ‌‬ ‫ی به‌تاڵ ده‌بێته‌وه‌‪ .‬بۆ نمونه‌ هه‌شتا ساڵی‌‬ ‫به‌دی‌ ده‌كرێ����ت‪ ،‬دو دید ك����ه‌ هیچیان ناو ده‌نێت پۆستئیسالمیس����ت‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫كۆمه‌ك ب����ه‌ كۆمه‌ڵگه‌ی ئێم����ه‌ ناكه‌ن‪ .‬به‌و پێودانگه‌ی‌ ئه‌م گروپانه‌ ده‌س����ت‌و‬ ‫دیدێكی����ان س����ه‌رگه‌رمی‌ نیش����اندانی‌ په‌نجه‌ له‌گه‌ڵ ژیاندا نه‌رم ده‌كه‌ن‌و كوڕی‌‬ ‫شۆڕش����ه‌كانی‌ دنیای‌ عه‌ره‌بی‌‌و میسره‌ زانكۆكانن‌و ش����ه‌وانیش ژوانیان له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌شۆڕش����ێكی‌ ج����وان‌و پێرفێك����ت‌و فرێنده‌كانیاندا هه‌یه‌‪ .‬ئۆلیڤه‌ر روا پێیوایه‌‬ ‫به‌رده‌وام له‌شاش����ه‌ی‌ ته‌له‌فزیۆنه‌كانه‌وه‌ ئه‌م هێزه‌ دینییانه‌ مادام باس له‌ئوممه‌ی‌‬ ‫سه‌رگه‌رمی‌ به‌جوان نیشاندانی‌ مورسی‌‌و ئیسالمی‌ ناكه‌ن‪ ،‬به‌ش����داری‌ پارله‌مان‌و‬ ‫ئیخوانه‌كانه‌‪ .‬له‌به‌رامبه‌ریش����دا دیدێكی‌ حكومه‌ت ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌وا ئیسالمیست نین‬ ‫تری����ش ب����ه‌رده‌وام كار له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ به‌و مانایه‌ی‌ سه‌ركرده‌ ئیسالمیسته‌كانی‌‬ ‫ده‌كات كه‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌میس����ردا روده‌دات وه‌ك حه‌سه‌ن به‌ناو سه‌ید قوتب كاریان‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌یه‌ بۆ جه‌هاله‌تی‌ ئیسالمییه‌كان‪ ،‬له‌س����ه‌ر ده‌ك����رد‪ ،‬به‌ڵكو ئ����ه‌و پێیوایه‌‬ ‫ئه‌مه‌ش بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ مه‌س����جێك بده‌نه‌ ئه‌مانه‌ پۆس����ت ئیسالمیستن‌و به‌شداری‌‬ ‫كۆمه‌ڵگ����ه‌ی‌ ئێمه‌ كه‌ خۆی����ان له‌هێزه‌ خۆش����ییه‌كانی‌ ژیان ده‌ك����ه‌ن‌و بڕوایان‬ ‫دینییه‌كان به‌دوربگرن‪ .‬ئه‌م دو دیده‌ دو به‌دیموكراسی‌ هه‌یه‌‌و ده‌چنه‌ پارله‌مان‪.‬‬ ‫به‌ته‌سەوری‌ من ئه‌م دیده‌ تاڕاده‌یه‌ك‬ ‫به‌ره‌ دروست ده‌كه‌ن كه‌ هیچیان ناتوانن‬ ‫به‌قوڵی‌ له‌قه‌یرانه‌كانی‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ كوردی‌ ئیشكالئامێزه‌‪ ،‬له‌به‌رچی‌‪ ،‬له‌به‌ر نه‌بینینی‌‬ ‫بگه‌ن‌و له‌بێ به‌رنامه‌یی‌‌و بێ ستراتیژه‌وه‌ ئه‌و ماسكه‌ی‌ كه‌ پۆست ئیسالمیسته‌كان‬ ‫هه‌ڵده‌قوڵێ����ت‌و نه‌بینین����ی‌ برینه‌كانی‌ پۆشیویانه‌‪ .‬شۆڕش����گێڕه‌كان هه‌ڵگری‌‬ ‫كۆمه‌ڵگ����ه‌ی‌ كوردیی����ه‌و چاوه‌ڕێبونه‌ بۆ ماس����كێكن كه‌ دواجار ئه‌گ����ه‌ری‌ ئه‌وه‌‬ ‫هه‌ی����ه‌ خوێ����ن‌و س����ێداره‌ به‌رهه‌مبێنن‪.‬‬ ‫روناكییه‌ك له‌وسه‌ری‌ تونێڵه‌كه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم سه‌رباری‌ ئه‌م دیده‌ش ناتوانین زۆر شۆڕش����ی‌ ئیس��ل�امییه‌كانمان بینی‌ رابردوی‌ ئیخوانه‌كان سه‌رده‌مێكی‌ ته‌واو‬ ‫دڵی‌ خۆمان به‌هاتنی‌ هێزێك له‌هێزه‌كان له‌دنی����ادا خوێنی‌ له‌گ����ه‌ڵ خۆیدا هێنا‪ .‬سه‌خته‌‪ .‬هه‌میش����ه‌ ئه‌م هێزه‌ ئاره‌زوی‌‬ ‫خ����ۆش بكه‌ی����ن ب����ۆ س����ه‌ر كورس����ی‌ شۆڕش����ی‌ ئێران‌و حه‌ماس له‌فه‌له‌ستین‌و ئ����ه‌وه‌ی‌ كردوه‌ بگاته‌ پۆس����ته‌ بااڵكانی‌‬ ‫ده‌س����ه‌اڵت‪ .‬ئه‌وه‌ی‌ ئۆلیڤ����ه‌ر روا ناوی‌ تاڵیبان له‌ئه‌فغانستان‌و حه‌سه‌ن تورابی‌ واڵت‪ .‬ئه‌گ����ه‌ر عه‌لمانییه‌كان له‌ده‌رگاوه‌‬ ‫ده‌نێت پۆستئیس��ل�امیزم‪ ،‬نه‌بینینی‌ ئه‌و له‌س����ودان‪ ،‬دواجار هیچیان نه‌یانتوانی‌ ئ����ه‌م هێزه‌یان كردبێت����ه‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ماسكه‌یه‌ كه‌ پۆس����ت ئیسالمیسته‌كان روخس����اری‌ ئایین له‌كۆمه‌ڵگه‌دا جوانتر له‌په‌نجه‌ره‌وه‌ ئاره‌زوی‌ هاتنه‌ ژوره‌وه‌یان‬ ‫پۆشیویانه‌‪ .‬بیرمه‌ندی‌ فه‌ره‌نسی‌ ئۆلیڤه‌ر بكه‌ن‪.‬‬ ‫كردوه‌‪ .‬ئێس����تا ئه‌م هێزه‌ شه‌ش مانگه‌‬

‫هه‌ر هه‌وڵێك‬ ‫بۆ جوانكردنی‌‬ ‫روخساری‌ محه‌مه‌د‬ ‫مورسی‌ مانای‌‬ ‫جوانكردنی‌‬ ‫ئیسالمییه‌كانی‌ الی‌‬ ‫خۆمان نییه‌‬

‫له‌سه‌ر كورس����ی‌ ده‌سه‌اڵته‌و خه‌ڵك ئه‌م‬ ‫هێزه‌شی‌ تاقیكرده‌وه‌و له‌م كاته‌ كه‌مه‌دا‬ ‫هه‌وڵ����ی‌ س����ه‌پاندنی‌ پێیه‌كانی‌ خۆیان‬ ‫ده‌ده‌ن له‌ده‌ستورو یاسادا‪.‬‬ ‫لێ����ره‌وه‌ ده‌بێت له‌خۆره����ه‌اڵت دیدی‌‬ ‫خۆمان بۆ ش����ۆڕش بگۆڕی����ن‪ .‬زۆرێك‬ ‫له‌هێزه‌كان له‌س����ه‌ر س����احه‌ی‌ سیاسی‌‬ ‫خۆیان تاقیكرده‌وه‌و سه‌ركه‌وتو نه‌بون‪.‬‬ ‫عه‌لمانییه‌كان‌و ئه‌وه‌ش ئیسالمییه‌كان‪.‬‬ ‫ئ����ه‌م ئه‌زمونان����ه‌ پێمانده‌ڵێن هێش����تا‬ ‫له‌خۆرهه‌الت����ی‌ ناوه‌ڕاس����ت ش����ۆڕش‬ ‫به‌مان����ا ڕاس����ته‌قینه‌كه‌ی‌ ڕوی نه‌داوه‌‪.‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ هه‌ی����ه‌ یاخیبون����ی گروپه‌كانه‌‬ ‫به‌دی����دو بۆچون����ه‌ جیاوازه‌كانیان����ه‌وه‌و‬ ‫دواجار له‌ كورس����ی ده‌س����ه‌اڵتدا خۆیان‬ ‫ده‌بیننه‌وه‌و خوێن‌و دیس����پلین‌و س����زا‬ ‫ده‌سه‌پێنن‌و ده‌بێت نه‌وه‌یه‌كی‌ تر خۆی‌‬ ‫بۆ شۆڕش����ێكی‌ تر ئاماده‌ بكات‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫چاره‌نوس����ی‌ كۆمه‌ڵگه‌كانی‌ خۆرهه‌اڵتی‌‬ ‫ناوه‌ڕاست بوه‌‪.‬‬ ‫بۆیه‌ پێویسته‌ روداوه‌كان وه‌ك خۆی‌‬ ‫ببینین‪ .‬ه����ه‌ر تێڕوانینێك ب����ۆ روناكی‌‬ ‫ئه‌وبه‌ر پرده‌ك����ه‌‪ ،‬كۆمه‌ك به‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌‬ ‫كوردی‌ ن����اكات‌و ه����ه‌ر هه‌وڵێكیش بۆ‬ ‫نیش����اندانی‌ ناش����رینی شۆڕش����ه‌كانی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ كۆمه‌ڵگ����ه‌ی‌ ك����وردی‌‪،‬‬ ‫شۆڕش����ه‌كانی‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ كوردی‌ جوان‬ ‫ن����اكات‪ .‬به‌كورت����ی‌ ه����ه‌ر هه‌وڵێك بۆ‬ ‫جوانكردنی‌ روخساری‌ محه‌مه‌د مورسی‌‬ ‫مان����ای‌ جوانكردن����ی‌ ئیس��ل�امییه‌كانی‌‬ ‫الی‌ خۆمان نییه‌‪ ،‬ه����ه‌ر هه‌وڵێكیش بۆ‬ ‫ناشرینكردنی‌ روخساری‌ محه‌مه‌د مورسی‌‬ ‫روخساری‌ س����ه‌ركرده‌ ده‌سه‌اڵتداره‌كانی‌‬ ‫ئێمه‌ سپی‌ ناكاته‌وه‌‪.‬‬

‫تەندروستی‬

‫)‪ )356‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/18‬‬

‫هه‌شت رێگ ‌هی‌ ئاسان بۆ دوركه‌وتنه‌وه‌ له‌زیادبونی‌ كێشت‬ ‫ی سه‌رده‌مییه‌و‬ ‫ی كێش گرفتێك ‌‬ ‫زیادبون ‌‬ ‫ی خه‌ڵك به‌ده‌ستییه‌و‌ه ده‌ناڵێنن‌و‬ ‫زۆرین ‌ه ‌‬ ‫سااڵنه‌ چه‌ندین توێژینه‌و‌ه ئه‌نجامده‌درێت‬ ‫بۆ رێگه‌كانی‌ خۆده‌ربازكردن له‌قه‌ڵه‌وی‌‌و‬ ‫ی پێویس���ت بۆ‬ ‫ی چاره‌س���ه‌ر ‌‬ ‫دۆزینه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و نه‌خۆشییان ‌هی‌ له‌ئه‌نجامی‌ زیادبون ‌‬ ‫ی مرۆڤ ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫كێش روبه‌ڕو ‌‬

‫ی كار‬ ‫شوێن ‌‬

‫ببه‌س���تی‌‪ .‬بۆنمون ‌ه ده‌ته‌وێت بچیت بۆ‬ ‫ێ بڕۆیت‬ ‫شوێی‌ كاره‌كه‌ت هه‌وڵبد‌ه به‌پ ‌‬ ‫نه‌ك به‌ئوتومبی���ل‪ ،‬یان گه‌ر ده‌ته‌وێت‬ ‫بچیت بۆ ماڵ���ی‌ هاوڕێیه‌كت‪ ،‬هه‌وڵبد‌ه‬ ‫ی‬ ‫ێ بڕۆیت جگ ‌ه له‌وه‌ی‌ چه‌ور ‌‬ ‫زیاتر به‌پ ‌‬ ‫ی رۆیشتن به‌پێ‌‪،‬‬ ‫زیاتر ده‌سوتێت له‌كات ‌‬ ‫ی كار‬ ‫نانخواردن له‌شوێن ‌‬ ‫ی پاك زیاتر‬ ‫هه‌روه‌ها رێك���ردن له‌هه‌وا ‌‬ ‫ی كاركردنه‌كه‌ت ژه‌م ‌ه سییه‌كان چاالك ده‌كات‪.‬‬ ‫گه‌ر هاتو له‌كات ‌‬ ‫ی‬ ‫خواردنێك هه‌بو به‌تایبه‌تی‌ گه‌ر شیرین ‌‬ ‫بو‪ ،‬ئه‌وا باشتر وای ‌ه خۆت به‌دور بگریت‌و‬ ‫خواردنی‌ تون‬ ‫ئه‌و ژه‌م ‌ه زیاده‌یه‌ نه‌خۆیت‪.‬‬ ‫ی ده‌یخۆیت‬ ‫هه‌وڵبد‌ه ئه‌و خواردن���ه‌ ‌‬ ‫ی پێوه‌ بكه‌یت‪،‬‬ ‫بڕێك به‌ه���ارات‌و بیبه‌ر ‌‬ ‫رێكردن به‌پێ‬ ‫ی‬ ‫ی تون یان تفت یارمه‌ت ‌‬ ‫چونك ‌ه خواردن ‌‬ ‫ی چه‌وری‌ ده‌دات‌و هه‌روه‌ها‬ ‫ێ س���وتاندن ‌‬ ‫هه‌وڵبد‌ه زیاتر پشت به‌ڕێكردن به‌پ ‌‬

‫ی‬ ‫یارمه‌تیده‌رێكه‌ بۆ زوتر هه‌رس���كردن ‌‬ ‫خواردن‪.‬‬ ‫ماسولكه‌كانت به‌هێز بكه‬ ‫پێویس���ته‌ ماس���ولكه‌كانت به‌هێ���ز‬ ‫بكه‌یت بۆئه‌وه‌ی‌ بتوانیت چه‌وری‌ زیاتر‬ ‫ی ماسولكه‌كان‬ ‫بسوتێنێت‪ .‬به‌هێزكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ راهێنان وه‌ك هه‌ڵگردن ‌‬ ‫ی هه‌ند ‌‬ ‫له‌ڕێ ‌‬ ‫ی كه‌سه‌ك ‌ه‬ ‫ی كێش‌و بااڵ ‌‬ ‫قورسایی‌ به‌پێ ‌‬ ‫ی ماس���ولك ‌ه‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬چونك ‌ه به‌هێزبون ‌‬ ‫ی‬ ‫یارمه‌تی���ده‌ر ده‌بێ���ت ب���ۆ فڕێدان��� ‌‬ ‫چه‌وری‌‪.‬‬ ‫پیاسه‌كردن له‌باخچه‌‬

‫رۆژان ‌ه واباشتره‌ بۆماوه‌ی‌ نیو كاتژمێر‬

‫له‌باخچه‌یه‌ك پیاس���ه‌ بكه‌یت‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫ێ ئه‌و‌ه زۆر‬ ‫گه‌ر بێتو كه‌سێكت له‌گه‌ڵ ب ‌‬ ‫باش���تره‌‪ ،‬چونكه‌ زیاتر یارمه‌تیده‌رت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫بۆ مانه‌وه‌ت له‌و شوێنه‌و پیاسه‌كردن ‌‬ ‫زیاتر‪ ،‬هه‌ندێجاری���ش یاریكردن له‌گه‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫منداڵ له‌باخچه‌ یارمه‌تی‌ س���ه‌رفكردن ‌‬ ‫كالۆری‌ ده‌دات‪.‬‬ ‫گه‌ڕان به‌دوای‌ خواردنی‌ ته‌ندروست‬

‫ی‬ ‫باشتر وایه‌ بگه‌ڕێیت به‌دوای‌ خواردن ‌‬ ‫ی له‌گۆڤ���ارو‬ ‫ته‌ندروس���ت به‌تایبه‌ت��� ‌‬ ‫رۆژنامه‌كان‌و س���ایت ‌ه پزیش���كییه‌كان‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ب���ۆ زیاتر ئاش���نابون به‌ج���ۆر ‌‬ ‫ی ده‌یخ���ۆت‪ .‬هه‌روه‌ها خۆت‬ ‫خواردن���ه‌ ‌‬

‫به‌دور بگری���ت له‌خواردن ‌ه ئاماده‌كراوو‬ ‫چه‌وره‌كان‪ ،‬هه‌وڵیشبد‌ه كاتێك برسیت‬ ‫ده‌بێت نه‌چیت��� ‌ه خواردنگا به‌ناوبانگ‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ئاسای ‌‬ ‫خۆشه‌كان‪ ،‬به‌ڵكو له‌شوێنێك ‌‬ ‫خواردنێكی‌ كه‌م بخۆیت‪.‬‬ ‫ئۆتۆمبێله‌كه‌ت له‌دور پارك‬ ‫كاتێ���ك ده‌چیت بۆ ب���ازار هه‌وڵبد‌ه‬ ‫ئۆتۆمبێله‌ك���ه‌ت دوربێت له‌بازاڕه‌كه‌ت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی زیاترت ده‌وێت بۆئه‌و‌ه ‌‬ ‫چونكه‌ كاتێك ‌‬ ‫بگه‌یت��� ‌ه الی‌‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش وات لێده‌كات‬ ‫ێ رێبكه‌ی���ت‌و كالۆری‌ زیاتر‬ ‫زیات���ر به‌پ ‌‬ ‫بسوتێنیت‪.‬‬

‫ه‬ ‫ئه‌م خۆراكان ‌‬ ‫مه‌خه‌ر ‌ه سه‌الجه‌وه‌‬

‫خۆكوژ ‌ی به‌پله‌ ‌ی نۆیه‌م دێت‬ ‫بۆ مردنی‌ ژنان له‌واڵتانی‌ ئاسیا‬ ‫لیستێكی خۆراك هه‌ی ‌ه ك ‌ه باشتر‌ه له‌پل���ه‌ی گه‌رمی���ی ژوردا خ���ه‌زن‬ ‫یان بۆ هه‌ندێكی���ان ته‌نیا له‌پله‌ی بكرێ���ن‪ ،‬ق���اوه‌ له‌ناو س���ه‌الجه‌دا‬ ‫گه‌رمیی ژوردا هه‌ڵبگیرێن‌و خستن ‌ه گۆڕانی به‌رچاوی به‌س���ه‌ردا دێت‪.‬‬ ‫ن���او س���ه‌الج ‌ه له‌به‌هاكانیان كه‌م هه‌روه‌ه���ا به‌گوێ���ره‌ی ته‌مات���ه‌و‬ ‫ده‌كات���ه‌وه‌ یان ده‌بێت ‌ه هۆی گۆڕان كوله‌ك���ه‌ی زس���تانه‌و س���پاگیتی‌و‬ ‫له‌بۆن‌و چێژو پێكهاته‌كانیاندا‪ .‬ئه‌م ساس���ی تیژ ‪ Hot sauce‬ك ‌ه‬ ‫خۆراكانه‌ش بریتین له‌‪ :‬په‌تاته‌ ك ‌ه ده‌كرێ بۆ ماوه‌یه‌كی باش له‌پله‌ی‬ ‫له‌ناو س���ه‌الجه‌دا چێژی ده‌گۆڕێت‪ ،‬گه‌رمی ژوردا هه‌ڵبگیرێن‪ .‬راسته‌ بۆ‬ ‫بۆیه‌ ده‌كرێ له‌ژوردا له‌ناو كیسێكی ئه‌م خۆراكانه‌ باش���تر‌ه ك ‌ه له‌پله‌ی‬ ‫كاغه‌زی���دا ت���ا م���اوه‌ی ‪ 3‬هه‌فت ‌ه گه‌رمی ژوردا بۆ ماوه‌یه‌كی دیاریكراو‬ ‫هه‌ڵبگیرێت‪ ،‬نان یان سه‌مون له‌ناو هه‌ڵبگیرێ���ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌مه‌رجێ���ك‬ ‫س���ه‌الجه‌دا وش���ك ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم شوێنی هه‌ڵگرتنه‌كه‌ گه‌رم‌و شێدار‬ ‫ده‌كرێت له‌ناو فرێزه‌ردا هه‌ڵبگیرێت‪ ،‬نه‌بێت‪ ،‬هه‌روه‌ها دوربێت له‌تیشكی‬ ‫پیاز یان س���یر بۆنی ناو سه‌الج ‌ه راسته‌وخۆی خۆر‪ ،‬هه‌وڵیش بد‌ه ك ‌ه‬ ‫بۆ ماوه‌یه‌ك���ی زۆر ناخۆش ده‌كات هه‌ر خۆراكێك به‌ته‌نیا هه‌ڵبگریت‌و‬ ‫بۆیه‌ ده‌كرێت ب���ۆ ماوه‌یه‌كی باش هه‌رگیز تێكه‌ڵیان نه‌كه‌یت‪.‬‬

‫نه‌شته‌ر‬ ‫د‪.‬گۆران عەبدواڵ دەینوسێت‬

‫بۆچی توشی کۆلێرا‬ ‫بوین؟ پاندۆرای دەرمان‬

‫ی گرنگ‬ ‫ی كار رۆڵێك ‌‬ ‫هه‌ندێجار شوێن ‌‬ ‫ده‌بینن له‌زیادبونی‌ كێش‪ ،‬له‌مباره‌یه‌و‌ه‬ ‫ی ئاماژ‌ه‬ ‫شاره‌زایانی‌ بواری‌ له‌ش���جوان ‌‬ ‫ی ئاس���ان ده‌كه‌ن ك ‌ه‬ ‫به‌چه‌ند رێگه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی له‌ش‌و‬ ‫ی چه‌ور ‌‬ ‫ی سوتاندن ‌‬ ‫ده‌بێته‌ هۆ ‌‬ ‫ی كێ���ش‪ ،‬بۆ ئه‌م‬ ‫پاش���ان كه‌مبونه‌وه‌ ‌‬ ‫مه‌به‌س���ته‌ش چه‌ند رێگایه‌كیان داناو‌ه‬ ‫بۆ كه‌مكردنه‌و‌هی‌ كێش‪.‬‬

‫ی كارده‌كه‌یت‬ ‫پێویست ‌ه له‌و ش���وێنه‌ ‌‬ ‫ی س���ه‌ره‌وه‌ی‌‪،‬‬ ‫ك���ه‌ر ت���ۆ له‌نهۆمه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫باش���تروای ‌ه قادرم ‌ه به‌كاربهێنێت له‌بر ‌‬ ‫مه‌س���عه‌د‪ .‬هه‌روه‌ها هه‌وڵب���د‌ه چه‌ند‬ ‫جارێ���ك له‌ش���وێنه‌كه‌ت هه‌س���تیت‌و‬ ‫كه‌مێك پیاس���ه‌ بكه‌ی���ت له‌ژوره‌كه‌تدا‪.‬‬ ‫جگه‌ له‌وه‌ش چه‌ند جوڵه‌یه‌ك به‌ش���ان‬ ‫ده‌س���ت‌و قاچه‌كانت بكه‌ی���ت بۆ نمون ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌كاتی‌ دانیش���تن له‌س���ه‌ر كورس��� ‌‬ ‫پش���تت توند بكه‌ له‌كورس���ییه‌كه‌ت‌و‬ ‫قاچه‌كانت به‌ش���ێو‌هی‌ مقه‌س���ت چه‌ند‬ ‫جارێك له‌یه‌ك دوریانخه‌ره‌وه‌و نزیكیان‬ ‫بكه‌ره‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌م راهێنان ‌ه چه‌ند جارێك‬ ‫دوبار‌ه بكه‌ره‌وه‌‪.‬‬

‫‪15‬‬

‫به‌پێ����ی‌ لێكۆڵینه‌وه‌كان����ی‌ ئه‌مه‌ریكا به‌ره‌و نه‌مان ده‌چێت‪.‬‬ ‫یه‌كێ����ك له‌به‌ش����داربوانی‌ توێژینه‌و‌ه‬ ‫به‌گشتی‌ دانیش����توانی‌ جیهان ته‌مه‌نیان‬ ‫درێژه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم رێژه‌ی‌ نه‌خۆش����ییه‌كان نوێیه‌كه‌‪ ،‬د‪.‬كریستۆڤر مۆری‌ له‌زانكۆی‌‬ ‫له‌زیادبون����دان‪ ،‬ئ����ه‌م توێژینه‌وه‌ی����ه‌ واشنتۆن رایگه‌یاندوه‌ له‌ئێستادا مردنی‌‬ ‫به‌راوردك����راوه‌ به‌توێژینه‌وه‌ی����ه‌ك ك����ه‌ زو یان پێش����وه‌خت كێش����ه‌یه‌ك نییه‌‬ ‫له‌س����اڵی‌ ‪ 1990‬ئه‌نجام����دراوه‌‪ ،‬ئ����ه‌و له‌سیس����تمی‌ ته‌ندروستی‌‪ ،‬به‌ڵكو ئێستا‬ ‫توێژینه‌وه‌یه‌ كه‌ ‪ 22‬س����اڵ پێش ئێستا خه‌ڵكانێكی‌ زۆر به‌ده‌س����ت نه‌خۆشییه‌‬ ‫ئه‌نجامدراوه‌ باسی‌ له‌وه‌كردوه‌ كه‌ سااڵنه‌ درێژخایه‌نه‌كانی‌ وه‌ك په‌ستانی‌ خوێن‌و‬ ‫زیاتر له‌ ‪ 10‬ملیۆن منداڵی‌ خوار ته‌مه‌ن ‪ 5‬شه‌كره‌و نه‌خۆشی‌ سه‌وه‌فانی‌ جومگه‌كان‌و‬ ‫ساڵ ده‌مرن له‌وانه‌ نزیكه‌ی‌ ‪ 7‬ملیۆنیان ئێسك‌و نه‌خۆش����ی‌ خه‌مۆكی‌ سه‌رده‌م‌و‬ ‫به‌ه����ۆی‌ نه‌خۆش����ییه‌كانی‌ ئیفلیج����ی‌‌و كێش����ه‌ی‌ بینین‌و بیس����تن ده‌ناڵێنن كه‌‬ ‫س����ورێژه‌و نه‌خۆش����ییه‌ گوێزراوه‌كان‌و له‌ئێستادا زۆرینه‌ی‌ واڵته‌ پێشكه‌وتوه‌كان‬ ‫به‌دخۆراك����ی‌ له‌س����ه‌روی‌ هه‌مویانه‌وه‌‪ .‬به‌ده‌ست ئه‌م نه‌خۆشییانه‌وه‌ گیرۆده‌ن‌و‬ ‫به‌اڵم له‌توێژینه‌وه‌ نوێیه‌كه‌دا كه‌ له‌ساڵی‌ هۆكاره‌كه‌ش����یان ده‌گه‌ڕێت����ه‌وه‌ ب����ۆ‬ ‫‪ 2012‬ئه‌نجام����دراوه‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كات به‌سااڵچون‌و جگه‌ره‌كێشان‌و خواردنه‌وه‌‬ ‫به‌ه����ۆی‌ كوتان����ه‌وه‌ ئه‌و نه‌خۆش����ییانه‌ كحولیی����ه‌كان‌و چه‌ندی����ن گرفت����ی‌ تر‪.‬‬ ‫ئێس����تا له‌نه‌ماندای����ه‌وه‌‌و به‌دخۆراكیش له‌توێژینه‌وه‌ك����ه‌دا ك����ه‌ زیات����ر له‌ ‪480‬‬ ‫جگ����ه‌ له‌واڵتانی‌ ئه‌فریق����ا به‌ته‌واوه‌تی‌ لێكۆڵه‌ر به‌ش����دارییان تێداكردو له‌سه‌ر‬

‫‪ 50‬واڵت����ی‌ جیاجی����ا به‌گه‌ڕان����ه‌وه‌ بۆ‬ ‫تویژین����ه‌وه‌ی‌ ‪ 22‬س����اڵ پێش ئێس����تا‬ ‫ئه‌نجام����دراوه‌‪ ،‬توێ����ژه‌ره‌وه‌كان بۆیان‬ ‫ده‌ركه‌وتوه‌ كه‌ رێژه‌ی‌ خۆكوژی‌ به‌پله‌ی‌‬ ‫‪ 21‬دێ����ت له‌لیس����تی‌ ه����ۆكاری‌ مردن‬ ‫له‌واڵتانی‌ جیهان‪ ،‬به‌اڵم به‌پله‌ی‌ نۆیه‌م‬ ‫دێت له‌واڵتانی‌ ئاس����یا له‌ن����او ره‌گه‌زی‌‬ ‫مێینه‌‪ .‬هه‌روه‌ها نه‌خۆش����ییه‌كانی‌ دڵ‌و‬ ‫جه‌ڵ����ده‌ی‌ دڵ س����ه‌ره‌كیترین هۆكاری‌‬ ‫مردنن له‌جیهاندا‪ .‬هه‌روه‌ها شێرپه‌نجه‌ی‌‬ ‫سییه‌كان به‌هۆكاری‌ پێنجه‌م داده‌نرێت‬ ‫بۆ مردن له‌جیهانداو شێرپه‌نجه‌كانی‌ تر‬ ‫وه‌ك شێرپه‌نجه‌ی‌ گه‌ده‌و كۆڵۆن‌و جگه‌ر‬ ‫به‌پله‌ی‌ بیس����ته‌م دێن‌و له‌ئێستاش����دا‬ ‫نه‌خۆش����ی‌ ئای����دز به‌به‌راورد به‌س����اڵی‌‬ ‫‪ 1990‬به‌پله‌ی‌ شه‌ش����ه‌م دێت بۆ مردن‬ ‫له‌جیهاندا كه‌ له‌ساڵی‌ ‪ 1990‬به‌پله‌ی‌ ‪35‬‬ ‫ده‌هات‪.‬‬

‫کۆلێ���را لەش���وێن‌و واڵت‌و ناوچەیەکدا‬ ‫باڵونابێت���ەوە کە بەتەنه���ا گەندەڵی‌و‬ ‫ناکارامەیی‌و کەمیی داهات‌و کێش���ە لە‬ ‫هێزیکاری تەندروستی تیابێت‪ .‬شوێن‌و‬ ‫واڵت‌و ناوچەیەک توشی لەعنەتی کۆلێرا‬ ‫دەبن کە نەزانن مامەڵە لەگەڵ ئاگرێکدا‬ ‫بک���ەن کە ناوی دەرمان���ە‪ .‬ئاگرێک کە‬ ‫ڕەحمەتە ئەگەر بزانیت مامەڵەی لەگەڵ‬ ‫بکەیت‪ ،‬بەاڵم لەعنەت‌و مەترس���ییەکی‬ ‫گەورەی���ه ئەگ���ەر نەزانی���ت‪ .‬دەرمان‬ ‫لەکوردس���تاندا کتومت ئەو ئاگرەیە کە‬ ‫لەدەستدەرچوەو کابینە بەدوای کابینە‬ ‫بۆی ناکوژێتەوە‪.‬‬ ‫کێشەو سەرئێشەی ئێمە لەگەڵ ئەم‬ ‫ژەهرە بەس���ودەی ناوی دەرمانە تەنها‬ ‫لەقاچاغیی پێوەک���ردن‌و هەڕەمەکی لە‬ ‫دابەش���کردن‌و بڕو چۆنیەت���ی‌و کۆتایی‬ ‫بەبەکارهێن���ان نیی���ە‪ .‬کێش���ەکە لەوە‬ ‫قوڵت���رەو پەیوەندی ب���ەو وێنایە هەیە‬ ‫کە ل���ە خەیاڵدانی ئێم���ەدا بۆ دەرمان‬ ‫کێشراوە‌و دەکێشرێت‪ .‬الی ئێمە دەرمان‬ ‫ئەو فڕیادرەس‌و دارە س���یحرییەیه کە‬ ‫دەتوانێت‌و چاوەڕوانی ئەوەی لێدەکرێت‬ ‫"عەل���ەم" ل���ە ل���ەش‌و دەروون ‪...‬هتد‬ ‫نەهێڵێت‪ .‬ئ���ەو وێنای���ە جیاوازییەکی‬ ‫جەوهەری هەیە لەگ���ەڵ وێنای رۆژئاوا‬ ‫بۆ هەمان کەرەستە‪ .‬هەرچەندە قورسە‬ ‫لەپەیوەن���د بەبابەتێک���ی ئاڵۆزی وەکو‬ ‫ئەمەی لەژێر دەستماندایە ئەنجامگیری‬ ‫گش���تگیر بکەی���ن‪ ،‬بەاڵم ئاس���انە دو‬ ‫تێگەیش���تنی جیاواز ب���ۆ دەرمان الی‬ ‫ئێمەو لە رۆژئ���اوادا بدۆزینەوە‪ .‬لەوەی‬ ‫دواییدا‪ ،‬دۆزینەوەی دەرمان کردنەوەی‬ ‫"بۆکس���ێکی پاندۆرای���ە" ک���ە لەگەڵ‬ ‫کردنەوەیدا هەرچی ش���ەڕو ناخۆش���ی‬ ‫هەی���ە باڵودەبێتەوە‪ .‬بۆ گەیش���تن بەو‬ ‫تاقە س���ودەی لەبنی بۆکسەکدا هەیە‪،‬‬ ‫رۆژئ���اوا لەڕێ���ی تاقیکردنەوە لەس���ەر‬ ‫ئاژەڵ‌و دواتر لەس���ەر مرۆڤ‪ ،‬خراپیی‌و‬ ‫ناخۆش���ی‌و زەرەرەکان���ی دۆزیوەتەوەو‬ ‫دەتوانێت خۆی ل���ێ البدات‪ .‬بەاڵم الی‬ ‫ئێمە وێنای دەرمان تەنها یەکسانە بەو‬ ‫تاقە س���ودەی لەبنی بۆکسەکدا هەیەو‬ ‫بێئاگای���ن ل���ە خراپییەکان���ی تری ناو‬ ‫بۆکس���ەکە‪ .‬کەم نین ئەو پزیشكانەی‬ ‫کە گومان دەخرێتە سەر شارەزابونیان‌و‬ ‫سەرزەنش���ت دەکرێن چونکە دەرمانی‬ ‫کەم دەنوسن‪.‬‬ ‫کێش���ەکانی تری دەرم���ان کۆمەڵە‬ ‫کێش���ەیەکی تەکنیکیی ڕوتن کە لەگەڵ‬ ‫ورد خوێندن���ەوەو دەستنیش���انکردنی‬ ‫هۆکارەکان‌و دیاریکردنی چارەسەرەکان‌و‬ ‫چاودێ���ری‌و هەڵس���ەنگاندنی ئ���ەو‬ ‫چارەسەرانە‪ ،‬زەحمەت نییە چاکبکرێن‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم وەک���و هەموو کێش���ەیەکی تر‪،‬‬ ‫ئەوانەی سەرەوە بە کۆمەڵێک فاکتەری‬ ‫ئابوری‌و سیاس���ی ئاڵۆزکراون‌و شوێنی‬ ‫ئێرە نییە باسیان بکەین‪ .‬ئەوەندە بەسە‬ ‫بڵێین کە ئەم کابینیەی حکومەت گفتی‬ ‫دابو کێشەکانی دەرمان چارەسەربکات‌و‬ ‫زۆری نەماوە کابینەکە ماڵئاوایی بکات‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم زۆری ماوە کێش���ەکانی دەرمان‬ ‫چارەسەربکرێت‪.‬‬ ‫کۆلێرا یەکێکە لەو شەڕو نەگبەتییانەی‬ ‫لەگ���ەڵ کردنەوەی بۆکس���ی پاندۆرای‬ ‫دەرماندا توشمان دەبێت‪ .‬دەرمان تەنها‬ ‫چارەسەری نەخۆشی ناکات‪ ،‬بەڵکو بۆی‬ ‫هەیە نەخۆش���ی باڵوبکاتەوەو بەرگری‬ ‫نەخۆشیی بۆ چارەسەرکردن زیادبکات‪.‬‬ ‫ئ���ەو پرس���یارەی کە ئاخ���ۆ کۆلێرای‬ ‫کوردس���تان بەرگری بۆ ئەو دەرمانانە‬ ‫پەیداکردوە کە بەکاردەهێنرێت یەکێکە‬ ‫لەپرسیارە گرنگ‌و وەاڵمنەدراوەکان کە‬ ‫پێویستیان بە توێژینەوە هەیە‪.‬‬ ‫ب���ەم وت���ارە‪ ،‬کۆتای���ی بەزنجیرەی‬ ‫"بۆچی توش���ی کۆلێرا بوین" دەهێنین‪.‬‬ ‫کات���ی ئەوە هات���وە‪ ،‬ب���ەالی کەمەوە‬ ‫لێ���رەدا ئ���ەم پرس���یارە بەجێبهێڵین‌و‬ ‫لەش���وێنی تردا بەردەوام بین لەکردنی‬ ‫پرس���یارەکەو گەڕان���ی ب���ەردەوام بە‬ ‫دوای وەاڵمدا‪ .‬ئیش���کالییەتی کێش���ە‬ ‫تەندروس���تییەکان ئەوەیە کە لەنهێنی‬ ‫کارەکتەرێک���ی ش���ارلۆک هۆڵم���ز ی���ا‬ ‫چیرۆکێکی ئەگاپا کریس���تی ناچن کە‬ ‫لەکۆتایی���دا بکەرو تاوانبارو هۆکارەکان‬ ‫بدۆزرێنەوە‪ .‬ئیشکالییەتەکە ئەوەیە کە‬ ‫سیستمی تەندروستی ئێمە روحییەتێکی‬ ‫هۆڵمزییانەی نوقستانە بۆ چێژ وەرگرتن‬ ‫لەکردنەوەی گرێ کوێرەکان‌و هەڵهێنانی‬ ‫مەتەڵەکان‌و ئاشکراکردنی نهێنییەکان‪.‬‬ ‫بەب���ێ ئ���ەو روحییەتە‪ ،‬هەت���ا هەتایە‬ ‫نەئەزانین بۆچی توش���ی کۆلێرا بوین‌و‬ ‫نەش ئەو لەعنەتە لەکۆڵمان دەبێتەوە‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫‪xwenden.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )356‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/18‬‬

‫ی وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌‪:‬‬ ‫راپۆرتێك ‌‬ ‫خوێندنی‌ ئه‌هل ‌ی پڕ كه‌موكورتی‌‌و سه‌رپێچ ‌ی یاسایی ‌ه‬ ‫ئا‪ :‬ئاراس عوسمان‬ ‫به‌پێی‌ نوسراوێكی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ كه‌ له‌به‌رواری‌ ‪/29‬‬ ‫و ‪ ،2012/2/27‬به‌ژماره‌كانی‌‬ ‫(‪ 1737‬و ‪ )3806‬ئاراسته‌ی‌‬ ‫هه‌ر سێ‌ په‌روه‌رده‌ی‌ (هه‌ولێر‪،‬‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬دهۆك) كراوه‌ به‌مه‌به‌ستی‌‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندنی‌ سااڵنه‌ی‌ قوتابخانه‌و‬ ‫ئاماده‌یی‌‌و كۆلێجه‌ ئه‌هلییه‌كان‪،‬‬ ‫چه‌ندین سه‌رپێچی‌ یاسایی‌‌و‬ ‫كه‌موكورتی‌ ده‌رباره‌یان تۆمار‬ ‫كراوه‌‪ .‬ئاوێنه‌ له‌م راپۆرته‌دا ئاماژه‌‬ ‫به‌گرنگترین كه‌مورتییه‌كانیان ده‌كات‬ ‫كه‌ ئه‌نجامی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫لیژنانه‌یه‌ له‌هه‌ر سێ‌ په‌رده‌وه‌رده‌كه‌دا‬ ‫پێكهێنراون‪.‬‬ ‫هه‌ولێر‪ :‬پاره‌ی‌ زیاد وه‌رده‌گرن‌و‬ ‫بیناش حكومیی ‌ه‬ ‫له‌قوتابخانه‌كانی‌ س���نوری‌ (ب‪ .‬گ‪.‬‬ ‫پ‪ .‬هه‌ولێر)دا ئه‌وانه‌ی‌ تایتلی‌ شوێنی‌‬ ‫خوێندنیان نایاساییه‌ ئه‌مانه‌ن‪ :‬كۆلێجی‌‬ ‫سۆران(فه‌زاله‌ر)‪ ،‬ق‪ .‬ئه‌ڵمانی‌ بنه‌ڕه‌ت‪،‬‬ ‫ق‪ .‬رۆن���ای‌ بن���ه‌ڕه‌ت‪ ،‬ئاماده‌یی‌ زانا‪،‬‬ ‫ق‪ .‬فێنكی‌ بن���ه‌ڕه‌ت‪ ،‬النه‌ی‌ بنه‌ڕه‌ت‌و‬ ‫ئاماده‌یی‌ كه‌ بڕی‌ پێنجسه‌د هه‌زار زیاد‬ ‫له‌قوتابیان وه‌رگرتوه‌‪ ،‬ئاماده‌یی‌ الژه‌‬ ‫(‪ )14‬قوتابی‌ ب���ه‌ده‌ر له‌رێنماییه‌كان‬ ‫ی (‪)20000‬بیست هه‌زار‬ ‫وه‌رگرتوه‌و بڕ ‌‬ ‫زیادی‌ وه‌رگرت���وه‌‪ ،‬ق‪ .‬دانیاڵ میتران‬ ‫ب���ڕی‌ (‪ )500‬دۆالر زیادی‌ له‌قوتابیان‬ ‫وه‌رگرتوه‌‪ ،‬ق‪.‬النه‌ی‌ ئێ���واران تایتلی‌‬ ‫نایاس���ایی‌‌و بڕی‌(‪ )50000‬هه‌زار دینار‬ ‫زیادی‌ وه‌رگرتوه‌ له‌قوتابیان‪.‬‬ ‫وێڕای‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌‬ ‫به‌رده‌وام روبه‌روی‌ گرفتی‌ كه‌می‌ بینا‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م شوێنه‌ ئه‌هلییانه‌‬ ‫خاوه‌نی‌ بین���ای‌ حكومین‪ :‬قوتابخانه‌و‬ ‫ئاماده‌یی‌ نیلۆڤه‌ری‌ ئه‌هلی‌ (فه‌زاله‌ر)‪،‬‬ ‫ق‪ .‬ئیشقی‌ روناكی‌ بنه‌ڕه‌ت (فه‌زاله‌ر)‬ ‫كه‌ دو قوتابی‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ رێنماییه‌كان‬ ‫وه‌رگرت���وه‌‪ ،‬ق‪ .‬دانی���اڵ میتران���ی‌‬ ‫فه‌ره‌نسی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‪ ،‬ئاماده‌یی‌ ژیار‪،‬‬ ‫ق‪ .‬ئیشقی‌ بنه‌ڕه‌ت(فه‌زاله‌ر) بیناكه‌ی‌‬ ‫حكومییه‌‌و تایتلی‌ قوتابخانه‌ یاس���ایی‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬ق‪ .‬ئیش���ق ی‌ گ���واڵن بنه‌ڕه‌ت‬ ‫(فه‌زاله‌ر)بیناكه‌ی‌ حكومییه‌‌و رابه‌ری‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ نیی���ه‌‌و تایتلی‌ قوتابخانه‌‬ ‫یاس���ایی‌ نییه‌‪ ،‬ق‪ .‬ب���ااڵی‌ بنه‌ڕه‌ت‌و‬ ‫ئاماده‌یی‌‌و بینای‌ حكومییه‌و س���ۆپا‬ ‫به‌كاردێ���ت له‌بری‌ س���پلێت‌و هه‌ندێك‬ ‫پۆل به‌كابینه‌ دروستكراوه‌‌و(‪)250000‬‬ ‫دوس���ه‌دو په‌نج���ا هه‌زار دین���ار زیاد‬ ‫وه‌رگیراوه‌ له‌قوتابیان‪ ،‬ق‪ .‬برادۆست ـ‬ ‫كۆیه‌ی‌ بنه‌ڕه‌ت بڕوانامه‌ی‌ مامۆستایان‬ ‫گونج���او نییه‌‌و رابه‌ری‌ پ���ه‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫نییه‌‌و ره‌زامه‌ن���دی‌ نییه‌ بۆ وه‌رگرتنی‌‬ ‫پاره‌ی‌ خواردن له‌قوتابیان‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌وانه‌ی‌ ئااڵی‌ كوردستان‬ ‫هه‌فتان���ه‌ به‌رزناكه‌ن���ه‌وه‌و تاقیگه‌یان‬ ‫نییه‌‪ :‬س���ۆرانی‌ وێژه‌یی‌‪ ،‬نیلۆڤه‌ر‪ ،‬ق‪.‬‬ ‫ئه‌ڵمانی‌ بن���ه‌ڕه‌ت‪ ،‬دانی���اڵ میتران‪،‬‬ ‫ئاماده‌ی���ی‌ الژه‌و هه‌روه‌ه���ا تاقیگه‌ی‌‬

‫زانس���تی‌ به‌كارنایه‌ت‪ ،‬ئاماده‌یی‌ زانا‪،‬‬ ‫نه‌بونی‌ تاقیگه‌ی‌ زانستی‌‪ ،‬ق‪ .‬دیده‌نی‌‬ ‫بنه‌ڕه‌ت تاقیگه‌ی‌ زاستی‌ به‌كارنایه‌ت‪،‬‬ ‫ق‪ .‬نوری‌ بنه‌ڕه‌ت تاقیگه‌ی‌ زانس���تی‌‬ ‫به‌كارنای���ه‌ت‪ ،‬ق‪ .‬فێنك���ی‌ بن���ه‌ڕه‌ت‬ ‫تاقیگ���ه‌ی‌ زانس���تی‌ به‌كارنایه‌ت‪ ،‬ق‪.‬‬ ‫ژیاری‌ بنه‌ڕه‌ت تاقیگه‌ی‌ زانستی‌ نییه‌‪،‬‬ ‫ئاماده‌ی���ی‌ نیڕۆژ تاقیگه‌ی‌ زانس���تی‌‬ ‫ب���اش به‌كارنای���ه‌ت‪ ،‬ئاماده‌یی‌ ژیاری‌‬ ‫ئێ���واران تاقیگه‌ی‌ زانس���تی‌‌و رابه‌ری‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ی���ی‌‌و هۆیه‌كان���ی‌ فێركردن‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬ئاماده‌ی���ی‌ الن���ه‌ی‌ ئێ���واران‬ ‫تاقیگ���ه‌ی‌ زانس���تی‌ گونج���او نییه‌و‬ ‫به‌كارنای���ه‌‌و ده‌وامی‌ رۆژانه‌یان له‌(‪)6‬‬ ‫كاتژمێر كه‌متره‌‌و رابه‌ری‌ په‌روه‌رده‌یی‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬ق‪ .‬بڕیاری‌ بنه‌ره‌ت‬ ‫تاقیگ���ه‌ی‌ زانس���تی‌ به‌كارنای���ه‌ت‌و‬ ‫كاره‌بای‌ تایبه‌تی‌ نییه‌‌و دو مامۆستای‌‬ ‫پیسۆڕ نین‪ ،‬كۆمه‌ڵگه‌ی‌ بااڵ‪(/‬خوێندنی‌‬ ‫ئینگلیزی‌)‪ :‬دو مامۆستای‌ پسپۆڕنین‬ ‫له‌وانه‌كانی���ان‌و ره‌زامه‌ندی‌ وه‌رگرتنی‌‬ ‫پ���اره‌ی‌ جلوبه‌رگیان نیی���ه‌‪ ،‬كۆلێجی‌‬ ‫جیهانی‌ بن���ه‌ڕه‌ت‌و ئاماده‌یی‌‪ :‬تاقیگه‌‬ ‫زانس���تییه‌كان ب���اش به‌كارناهێنرێن‌و‬ ‫سێ‌ مامۆستای‌ وانه‌بێژ له‌كاتی‌ ده‌وامی‌‬ ‫فه‌رمی‌ خۆیان وان���ه‌ لێره‌ ده‌ڵێنه‌وه‌‌و‬ ‫مامۆستایه‌كی‌ پس���پۆڕی‌ كۆمپیوته‌ر‬ ‫وانه‌ی‌ بیركاری‌ پۆلی‌(‪ )7‬ده‌ڵێته‌وه‌‪ ،‬ق‪.‬‬ ‫كلیڤه‌ری‌ بنه‌ڕه‌ت‪ :‬تاقیگه‌ی‌ زانستی‌‌و‬ ‫گۆڕه‌پانی‌ وه‌رزش���ی‌‌و باخچه‌ی‌ شیاوو‬ ‫رابه‌ری‌ په‌روه‌رده‌ی‌ نییه‌‪ ،‬ق‪ .‬به‌ریتانی‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی‌‪ :‬نرخی‌ خوێندن به‌ئاشكرا‬ ‫هه‌ڵنه‌واس���راوه‌‌و وانه‌كان���ی‌ ئای���ن‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌ كوردس���تان ناخوێنرێت‪،‬‬ ‫میدیای‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ ئه‌هلی‌ ـ هه‌ولێر‪:‬‬ ‫تاقیگ���ه‌ی‌ زانس���تی‌ به‌كارنایه‌ت‪ ،‬ق‪.‬‬ ‫كامبریدج���ی‌ نێوده‌وڵه‌ت���ی‌ ئه‌هل���ی‌‪:‬‬ ‫بڕوانام���ه‌ی‌ چه‌ن���د مامۆس���تایه‌ك‬ ‫پس���پۆڕیی‌ نیی���ه‌‪ ،‬ق‪ .‬مارق���رداغ ی‌‬ ‫بنه‌ڕه‌ت���ی‌ ئه‌هل���ی‌‪ :‬تاقیكردن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫كۆتای���ی‌ وه‌رزی‌ یه‌ك���ه‌م له‌وان���ه‌ی‌‬ ‫عه‌ره‌بی‌ پۆلی‌(‪ )4‬نه‌كراوه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵگه‌ی‌‬ ‫ئیحسان دۆغرامه‌چی‌ ـ بلكند ـ هه‌ولێر‪:‬‬ ‫پێنج قوتابی‌ له‌دایكبوی‌ ‪ 2006‬له‌پۆلی‌‬ ‫(‪)1‬ی‌ بنه‌ڕه‌ت وه‌رگیراون‪ ،‬ئه‌مانه‌ش‬ ‫له‌كه‌موكورتیی���ه‌كان ناویان هاتوه‌ ق‪.‬‬ ‫لی���زای‌ بنه‌ڕه‌تی‌ ئه‌هلی‌‪ :‬ش���ویفاتی‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی‌ ئه‌هلی‌ كه‌ ئه‌زمونه‌كانیان‬ ‫نییه‌ له‌بابه‌ته‌كانی‌ (كوردی‌‪ ،‬عه‌ره‌بی‌‪،‬‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪ ،‬ئایین)‪.‬‬ ‫سلێمانی‌‪ :‬كه‌موكورتی‌ له‌ژماردن‬ ‫نایه‌ت‬ ‫به‌قوتابخانه‌كان���ی‌‬ ‫س���ه‌باره‌ت‬ ‫س���نوری‌ (ب‪ .‬گ‪ .‬پ‪ .‬س���لێمانی‌)‬ ‫له‌نوسراوه‌كه‌دا هاتوه‌‪:‬‬ ‫قوتابخانه‌ی‌ شویفاتی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‪،‬‬ ‫تاقیگه‌ی‌ زانس���تی‌‌و تۆماری‌ گشتی‌‌و‬ ‫راب���ه‌ری‌ پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ تۆماره‌كان���ی‌‬ ‫قوتابخان���ه‌ی‌ نیی���ه‌‌و په‌ڕاوه‌كان���ی‌‬ ‫ی وه‌رزی‌ یه‌كه‌م بۆ بابه‌ته‌‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیی���ه‌كان نییه‌‪ ،‬ق‪ .‬جونێری‌‬ ‫بنه‌ڕه‌ت‪ :‬رابه‌ری‌ پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ نییه‌‌و‬ ‫دو مامۆستا پسپۆڕییان نییه‌‌و تۆماری‌‬

‫ئا‪ :‬میهره‌بان سه‌الم‬ ‫پاش ئه‌وه‌ی‌ ژماره‌یه‌ك‬ ‫له‌مامۆستایانی‌ سنوری‌ هه‌ڵه‌بجه‌ی‌‬ ‫شه‌هید له‌ساڵی‌ ‪ 2005‬به‌فه‌رمانی‌‬ ‫وه‌زاری‌ ژماره‌ ‪ 4‬له‌‪2005/9/21‬‬ ‫زه‌وییان پێدرا‪ ،‬به‌اڵم تاوه‌كو ئێستا‬ ‫كار به‌و فه‌رمانه‌ نه‌كراوه‌و ژماره‌یه‌كی‌‬ ‫كه‌م نه‌بێت مامۆستایان سودمه‌ند‬ ‫نه‌بون‪ ،‬ده‌سته‌یه‌ك پێكهاتوه‌و‬ ‫داوای‌ وه‌اڵمدانه‌وه‌یان كردوه‌‪ ،‬ئه‌گینا‬ ‫خۆپیشاندانیان به‌ڕێوه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ندامی‌ ده‌س���ته‌ی‌ داكۆكی‌ له‌ماف ‌ه‬ ‫ره‌واكان���ی‌ مامۆس���تایانی‌ س���نوری‌‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ "نزار موحسین" به‌ ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند كه‌ مه‌به‌ستیان له‌دروستبونی‌‬ ‫ئ���ه‌م ده‌س���ته‌یه‌ به‌دواداچونه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫مافان���ه‌ی‌ له‌مامۆس���تایانی‌ ناوچه‌كه‌‬ ‫زه‌وتك���راوه‌و گرنگترین���ان پێدان���ی‌‬ ‫زه‌وییه‌‪ ،‬كه‌ ماوه‌ی‌ ‪ 7‬س���اڵه‌ ده‌ستی‌‬ ‫ده‌ستییان پێ ئه‌كرێت‪.‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "پێكهێنانی‌ ئه‌م ده‌سته‌یه‌‬

‫ته‌خته سپی‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫تاقیکردنه‌وه‌ وه‌ك‬ ‫بكوژی سه‌ره‌كی‬ ‫خوێندكار‬ ‫هیوا تاوگۆزی‬

‫زۆربه‌ی قوتابخانه‌‬ ‫ئه‌هلیه‌کان‬ ‫پاره‌ی زیادیان‬ ‫له‌قوتابیان‬ ‫وه‌رگرتوه‌‬ ‫به‌مه‌رجێک‌له‌الیه‌ن‬ ‫حکومه‌تیشه‌وه‌‬ ‫بینایان بۆدابین‬ ‫کراوه‌‬

‫کۆپیه‌کی فه‌رمانی ده‌رخستنی که‌مو‌کو‌رتی‌و سه‌رپێچیه‌کان‬

‫گش���تی‌ ت���ه‌واو نییه‌‌و چ���وار قوتابی‌ ب���ه‌ده‌ر له‌رێنمایی‌ ته‌مه‌ن وه‌رگیراون‌و وه‌ك خۆی‌ ناخوێنرێ���ت‌و په‌ڕاوه‌كانی‌‬ ‫له‌پۆل���ی‌(‪ )2‬و(‪)1‬قوتاب���ی‌ له‌پۆل���ی‌ (‪)2‬قوتابی‌ پۆلی‌ (‪ )1‬به‌ده‌ر له‌رێنمایی‌ تاقیكردنه‌وه‌ی‌ كۆتایی‌ وه‌رزی‌ یه‌كه‌م‬ ‫یه‌كه‌می‌ بنه‌ڕه‌ت به‌ده‌ر له‌رێنماییه‌كان ته‌مه‌ن وه‌رگیراون‪ ،‬كۆلێجی‌ هه‌ڵه‌بجه‌ی‌ باش پشكنینی‌ بۆ نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫وه‌رگیراون‪ ،‬ق‪ .‬س���لێمانی‌ بنه‌ڕه‌ت‪ :1/‬ش���ه‌هیدی‌ هاوب���ه‌ش (فه‌زاله‌ر)‪ :‬بینا‬ ‫بینای‌ حكومییه‌‌و رابه‌ری‌ په‌روه‌رده‌ی‌ حكومیی���ه‌‌و به‌رێوه‌ب���ه‌ر لێهاتو نییه‌‌و دهۆك‪ ،:‬دوای‌ مۆڵه‌ت خوێندنی‌ تێدا‬ ‫نییه‌‌و ش���ێوازی‌ وه‌رگرتنی‌ نرخه‌كانی‌ هه‌ندێك مامۆس���تای‌ ب���ێ‌ ئه‌زمونیان نییه‌و پاشكۆیه‌ك بۆ كچان كراوه‌ته‌و‌ه‬ ‫سه‌باره‌ت به‌قوتابخانه‌ ئه‌هلییه‌كانی‌‬ ‫خوێن���دن گونج���او نیی���ه‌‌و تایتل���ی‌ هه‌یه‌‌و هۆیه‌كانی‌ به‌رگری‌ شارس���تانی‌‬ ‫قوتابخانه‌ یاس���ایی‌ نییه‌‪ ،‬ق‪.‬سلێمانی‌ نییه‌‌و فریاگوزاری‌ ته‌ندروس���تی‌ نییه‌‌و س���نوری‌ (ب‪.‬گ‪.‬پ‪.‬ده���ۆك) ی���ش‬ ‫بن���ه‌ڕه‌ت‪ 2/‬رابه‌ری‌ په‌روه‌رده‌ی‌ نییه‌‌و دو له‌تاقیگ���ه‌كان به‌كارنایه‌ن‌و رابه‌ری‌ نوسراوه‌كه‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌"‬ ‫قوتابخان���ه‌ی‌ هیزل���ی‌ بنه‌ڕه‌ت���ی‌‪:‬‬ ‫ش���ێوازی‌ وه‌رگرتنی‌ نرخ���ی‌ خوێندن په‌روه‌رده‌ی‌ نیی���ه‌‌و تایتلی‌ قوتابخانه‌‬ ‫گونج���او نیی���ه‌‌و تایتل���ی‌ قوتابخانه‌ یاس���ایی‌ نیی���ه‌‌و هه‌فتان���ه‌ ئ���ااڵی‌ پۆله‌كان���ی‌ (‪)4-1‬ی‌ بن���ه‌ڕه‌ت‪ ،‬زۆر‬ ‫یاس���ایی‌ نییه‌‪ .‬ئاماده‌یی‌ سه‌الحه‌دین كوردس���تان به‌رز ناكرێته‌وه‌‪ ،‬ق‪ .‬پای‌ پابه‌ندنی���ن به‌خش���ته‌ی‌ وانه‌كان���ی‌‬ ‫(فه‌زاله‌ر)‪ :‬بینای‌ حكومییه‌‌و شێوازی‌ بن���ه‌ڕه‌ت‪ :‬مۆڵه‌ت���ی‌ وه‌رگرتوه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌فته‌‌و پاره‌ی‌ خواردن بێ‌ ره‌زامه‌ندی‌‬ ‫وه‌رگرتن���ی‌ پ���اره‌ی‌ خوێندن ش���یاو خوێندن���ی‌ تێدا ده‌س���ت پێنه‌كردوه‌‪ ،‬وه‌رده‌گرن‌و باخچه‌یان نییه‌‪.‬‬ ‫قوتابخانه‌ی‌ نۆڵچی‌ بنه‌ڕه‌تی‌ ئه‌هلی‌‪:‬‬ ‫نیی���ه‌‌و نرخ���ی‌ خوێندن به‌ئاش���كرا دواناوه‌ندی‌ شه‌هید جه‌باری‌ هاوبه‌ش‪:‬‬ ‫هه‌ڵنه‌واس���راوه‌‌و تایتل���ی‌ قوتابخانه‌ رابه‌ری‌ پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ نیی���ه‌‌و مۆڵه‌ت تۆم���اری‌ گش���تیان نیی���ه‌‌و راب���ه‌ری‌‬ ‫یاسایی‌ نییه‌‪ ،‬ئاماده‌یی‌ سلێمانی‌ بینا ت���ازه‌ نه‌كراوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬ق‪ .‬به‌ریتان���ی‌ په‌روه‌رده‌ی‌ نییه‌‌و ئااڵی‌ كوردس���تان‬ ‫ی وه‌رگرتنی‌ نرخی‌ نێوده‌وڵه‌ت���ی‌‪ :‬تاقیگ���ه‌ی‌ زانس���تی‌ هه‌فتانه‌ ب���ه‌رز ناكرێته‌وه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵگه‌ی‌‬ ‫حكومییه‌‌و ش���ێواز ‌‬ ‫خوێن���دن گونجاو نیی���ه‌‪ ،‬ق‪ .‬دانیاڵ نییه‌‌و هۆیه‌كانی‌ به‌رگری‌ شارستانی‌‌و دهۆك���ی‌ په‌روه‌رده‌ی���ی‌‪ :‬په‌ڕاوه‌كانی‌‬ ‫میترانی‌ فه‌ره‌نس���ی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‪ :‬بینا فریاگ���وزاری‌ ته‌ندروس���تی‌‌و رابه‌ری‌ تاقیكردنه‌وه‌ی‌ كۆتایی‌ وه‌رزی‌ یه‌كه‌م‬ ‫حكومییه‌‌و سرودی‌ ئه‌یره‌قیب ناوترێ‌‌و په‌روه‌رده‌ی‌ نییه‌‌و ئااڵی‌ كوردس���تان باش پشكنینی‌ بۆ نه‌كراوه‌‪ ،‬ئاماده‌یی‌‬ ‫ی ئیسالم‌و هیچ ئاینێكی‌ تر هه‌فتان���ه‌ به‌رزناكرێت���ه‌وه‌‌و وان���ه‌ی‌ زانا ـ دهۆك‪ :‬مۆڵه‌تی‌ وه‌رگرتوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وانه‌ی‌ ئاین ‌‬ ‫ناخوێنرێ‌‪ ،‬ئاماده‌یی‌ ئاس���ۆی‌ میللی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ به‌زمانی‌(‪ )E‬ده‌خوێنرێت‌و خوێندن���ی‌ تێدا ده‌س���ت پێنه‌كردوه‌‪،‬‬ ‫وان���ه‌ی‌ ئاین له‌الیه‌ن مامۆس���تایه‌كی‌ كۆلێجی‌ ئیشقی‌ دهۆك (فه‌زاله‌ر)‪ :‬بینا‬ ‫سویدی‌‪:‬‬ ‫زۆر له‌خاڵه‌كان���ی‌ گرێبه‌س���تیان ئینگلی���ز ده‌گوترێت���ه‌وه‌ به‌زمان���ی‌ حكومییه‌‌و پاش���كۆیه‌ك بۆ قوتابیانی‌‬ ‫جێبه‌جێ‌ نه‌ك���ردوه‌‪ ،‬ق‪ .‬برادۆس���ت ئینگلیزی‌‪ ،‬ق‪ .‬میدی���ای‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ كچ كراوه‌ته‌وه‌ بێ‌ ره‌زامه‌ندی‌ وه‌زار‌هت‌و‬ ‫ی ـ س���لێمانی‌‪ :‬تۆماری‌ گش���تی‌ ته‌واو وه‌رگرتنی‌ پاره‌ی‌ گونج���او نییه‌‪ ،‬ق‪.‬‬ ‫ـ رانی���ه‌ی‌ بنه‌ڕه‌ت‪ :‬ب���ێ‌ ره‌زامه‌ند ‌‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ خول���ی‌ بۆ مامۆس���تایان نیی���ه‌‌و كۆبونه‌وه‌كان���ی‌ به‌خێوكاران میدیای‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ دهۆك‪ :‬گۆڕه‌پانی‌‬ ‫كردۆت���ه‌وه‌‌و (‪ )5‬قوتابی‌ پۆلی‌ (‪ )2‬به‌ته‌واوی‌ ئه‌نجام نادرێت‌و وانه‌ی‌ ئاین وه‌رزشیان زۆر گونجاو نییه‌‪.‬‬

‫مامۆستایانی‌ هه‌ڵه‌بجه‌ هه‌شت ساڵ ‌ه چاوه‌ڕوان ‌ی وه‌رگرتن ‌ی زه‌وین‬ ‫له‌پاش ئه‌وه‌ دێت كه‌ هه‌مو هه‌وڵه‌كانیان‬ ‫به‌ئیجابی‌ وه‌رنه‌گی���راوه‌و ره‌فزیان بۆ‬ ‫هاتۆته‌وه‌‪ ،‬له‌ئێستادا داواكارییه‌كانمان‬ ‫له‌س���ێ خاڵدا كۆكردۆت���ه‌وه‌ ئه‌وانیش‬ ‫(پێدان���ی‌ زه‌وی‌ به‌مامۆس���تایان‬ ‫له‌شوێنی‌ شیاوداو لێپرسینه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ كه‌ ماوه‌ی‌ ‪ 7‬س���اڵه‌‬ ‫یاری‌ به‌هه‌ستی‌ مامۆستایانی‌ ناوچه‌كه‌‬ ‫كردوه‌ به‌پێدانی‌ ژماره‌ی‌ وه‌همی‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "كردنی‌ وێن���ه‌ی‌ تۆمار بۆ‬ ‫زه‌وییه‌كانیان له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا ئه‌گه‌ر‬ ‫م���اوه‌ی‌ ‪ 10‬رۆژ وه‌اڵم نه‌درێینه‌وه‌ ئه‌وا‬ ‫رێگای‌ تر ئه‌گرینه‌ به‌ر بۆ به‌دیهێنانی‌‬ ‫مافه‌كانی‌ مامۆستایانی‌ سنوره‌كه‌مان"‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر ئ���ه‌م جموجواڵن���ه‌دا‪،‬‬ ‫الیه‌ن���ه‌ په‌یوه‌ندی���داره‌كان ئام���اژه‌‬ ‫ب���ه‌وه‌ ده‌كه‌ن ك���ه‌ ئ���ه‌وان داواكاری‌‬ ‫ئ���ه‌و مامۆس���تایانه‌یان گه‌یاندوه‌ت���ه‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێ���م‌و به‌هیوای���ن‬ ‫له‌زوترین كاتدا وه‌اڵمیانبده‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌مب���اره‌وه‌ س���ه‌رۆكی‌ یه‌كێت���ی‌‬ ‫مامۆس���تایانی‌ هه‌ڵه‌بج���ه‌ی‌ ش���ه‌هید‬ ‫"عه‌ب���دواڵ عه‌لی‌" ئ���ه‌وه‌ی‌ رونكرده‌وه‌‬

‫خوێندن‬

‫دوای خزمه‌تکردن بێبه‌شن له‌ مافه‌کانیان‬ ‫زه‌وی‌ مامۆستایان كه‌ ماوه‌ی‌ ‪ 7‬ساڵ ‌ه‬ ‫ژماره‌ی���ان هه‌یه‌و زه‌ویی���ه‌كان بونیان‬ ‫نییه‌ سه‌ره‌تا ژماره‌ی‌ مامۆستاكان ‪950‬‬ ‫مامۆستا بوه‌ ئێستا ‪ 758‬مامۆستایان‬ ‫ماوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ش���ی‌ وه‌ریانگرتوه‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئه‌رشیف‬ ‫وێن���ه‌ی‌ تۆماریان نیی���ه‌ بۆیه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫داواكارییه‌كانیان بوین‪.‬‬ ‫ناوبراو جه‌خت���ی‌ له‌وه‌كرده‌وه‌ كه‌ "‬ ‫داوای‌ ئه‌و مامۆس���تایانه‌ی‌ گه‌یاندۆته‌‬ ‫وه‌زی���ری‌ ش���اره‌وانییه‌كان‌و بڕی���اره‌‬

‫له‌ماوه‌یه‌كی‌ دیاریكراودا وه‌اڵمبده‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك یه‌كێت���ی‌ مامۆس���تایانیش‬ ‫پش���تگیری‌ ئه‌و ده‌س���ته‌یه‌ ده‌كه‌ن‌و‬ ‫م���اوه‌ی‌ ‪ 4‬مانگه‌ كاری‌ ب���ۆ ده‌كه‌ین‌و‬ ‫ئه‌و وت���ی‌ "به‌ه���اوكاری‌ هه‌ردوالمان‬ ‫ئێم���ه‌ گه‌یاندومانه‌ته‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم به‌و هیوایه‌ی���ن له‌زوترین كاتدا‬ ‫وه‌اڵممانبده‌نه‌وه‌ تاوه‌كو كێش���ه‌كانیان‬ ‫یه‌كالبكه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ قه‌زاكه‌‬ ‫"خدر كه‌ریم" له‌باره‌ی‌ ئه‌م كێشه‌یه‌وه‌‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند ك���ه‌ دیاره‌ ئه‌م‬ ‫فه‌رمانانه‌ له‌س���اڵی‌ ‪ 2005‬دا ده‌رچون‬ ‫بۆیه‌ ئێس���تا به‌هیچ شێوه‌یه‌ك كاریان‬ ‫پێ ناكرێت‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ هه‌ڵه‌بجه‌ باسی‌‬ ‫له‌وه‌شكرد "ئه‌وه‌ی‌ ماوه‌ چه‌ندین ئیشی‌‬ ‫ئیداریی���ه‌ ئێمه‌ داوام���ان له‌وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ش���اره‌وانییه‌كان كردوه‌ كه‌ هاوكارمان‬ ‫بن له‌تازه‌كردنه‌وه‌ی‌ فه‌رمانه‌كه‌و پێدانی‌‬ ‫زه‌وی���ش دی���اره‌ به‌پێی‌ پله‌و س���اڵی‌‬ ‫خزمه‌ته‌ هه‌مو مامۆستایان ناگرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ژماره‌یه‌كیان سودمه‌ند ده‌بن"‪.‬‬

‫له‌كۆمه‌ڵگایه‌كی مۆله‌قدا سیاسه‌ت‌و‬ ‫بیركردن���ه‌وه‌ی سیاس���ییانه‌ چ���ۆن‬ ‫به‌ڕێوه‌ رۆیشت‪ ،‬كۆی بیركردنه‌وه‌كانی‬ ‫تری���ش به‌هه‌مان نه‌ف���ه‌س به‌هه‌مان‬ ‫رێچك���ه‌دا ده‌ڕۆن‪ ،‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ به‌ڕای‬ ‫م���ن له‌كۆمه‌ڵگایه‌ك���ی وه‌ك ئه‌وه‌ی‬ ‫ئێم���ه‌دا سیاس���ه‌ت به‌ش���ێوه‌یه‌كی‬ ‫ت���ه‌واو لێكچوانه‌ له‌گ���ه‌ڵ قوتابخانه‌‌و‬ ‫خوێندكار‌و تاقیكردنه‌وه‌ رێككه‌وتون‪،‬‬ ‫له‌سیاس���ه‌تماندا چ���ۆن ئامانج���ه‌‬ ‫سه‌ره‌كییه‌كانی سیاسه‌تمان له‌بیرچوه‌‪،‬‬ ‫له‌ناوه‌نده‌كانی خوێندنیشدا به‌هه‌مان‬ ‫ش���ێوه‌‪ ،‬ئامانجی س���ه‌ره‌كی خوێندن‬ ‫له‌چه‌ند ته‌رزێكی بچوكدا خۆی نمایان‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫لێ���ره‌وه‌ ده‌مه‌وێ���ت چوارچێ���وه‌‬ ‫ناسروش���تییه‌كانی تاقیكردن���ه‌وه‌ی‬ ‫خوێن���دكار ئاماژه‌ پێب���ده‌م‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئێس���تا تاقیكردن���ه‌وه‌ له‌دونی���ای‬ ‫خوێندكاری ئێمه‌دا بوه‌ به‌جه‌وهه‌رترین‬ ‫خاڵی خنكێنه‌ری ده‌رونیی ئه‌وان‪.‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر پێناس���ه‌ی خوێن���دن‬ ‫له‌چوارچێ���وه‌ی كۆمه‌ڵێك رێس���ای‬ ‫زانس���تی‌و ده‌رون���ی‌و كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‬ ‫كۆببێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وا تائێس���تاش ئه‌و‬ ‫پێناسه‌یه‌ له‌روكاره‌ تیۆرییه‌كه‌یدا خۆی‬ ‫نه‌دۆڕاندوه‌‪ ،‬به‌اڵم هێشتا هه‌نگاوێكیش‬ ‫چییه‌ نه‌چوه‌ته‌ ناو پراكتیكه‌وه‌‪.‬‬ ‫تاقیكردن���ه‌وه‌ له‌دونیای ئێمه‌دا ئه‌و‬ ‫خێوه‌ ترس���ناكه‌یه‌ ك���ه‌ تیایدا هه‌مو‬ ‫كه‌سایه‌تی خۆت‪ ،‬هه‌مو ده‌رونی خۆت‪،‬‬ ‫سه‌رجه‌م په‌یوه‌ندییه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانی‬ ‫ب���ۆ ده‌دۆڕێنیت بۆ ئه‌وه‌ی له‌به‌رده‌م‬ ‫ئه‌ودا ش���ه‌رمه‌زار نه‌بی���ت‪ ،‬فلته‌رێكه‌‬ ‫به‌ب���ێ هی���چ په‌روه‌رده‌ی���ه‌ك‪ ،‬به‌بێ‬ ‫روكارێكی زانستییانه‌ی جدی خۆمانی‬ ‫لێده‌ده‌ین‪ ،‬ئه‌و مڵۆزمه‌یه‌ له‌س���اتێك‬ ‫له‌س���اته‌كاندا به‌ب���ێ چ���ه‌ك ده‌بێت‬ ‫روب���ه‌ڕوی ببیته‌وه‌‪ ..‬ب���ه‌اڵم ده‌بێت‬ ‫بپرسین ئایا ئامانج له‌خوێندن ته‌نها‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌یه‌؟‬ ‫له‌راستیدا ئه‌وه‌ی له‌تاقیكردنه‌وه‌دا‬ ‫ده‌وترێ���ت‌و ده‌نوس���رێت هی���چ كات‬ ‫نابێ���ت ئ���ه‌وه‌ بێ���ت ك���ه‌ رۆژانه‌ی‬ ‫خوێن���دن ده‌وترێ���ت‌و ده‌نوس���رێت‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی له‌خوێندن‌و رۆژانه‌ی خوێندندا‬ ‫ده‌ش���ێت بوترێ���ت نابێ���ت به‌هی���چ‬ ‫هێزێك بگوازرێته‌وه‌ ب���ۆ ناو دونیای‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌و كاغه‌زو قه‌ڵه‌م‪ ،‬هه‌ركات‬ ‫خوێندكاری ئێم���ه‌ له‌قودره‌تیدا هه‌بو‬ ‫رۆژانه‌ی خوێندن بخاته‌ سه‌ر كاغه‌زی‬ ‫تاقیكردن���ه‌وه‌‪ ،‬له‌هه‌م���ان كاتدا كۆی‬ ‫رۆژانه‌ی ئ���ه‌و وه‌ك كاغ���ه‌زی پاش‬ ‫وه‌رگرتنه‌وه‌ی نمره‌ له‌ژێر پێ ده‌خرێت‪،‬‬ ‫چۆن خوێندكار هیچ ئه‌رزشێك بۆ ئه‌و‬ ‫كاغه‌زه‌ دانانێت ك���ه‌ تاقیكردنه‌وه‌ی‬ ‫له‌س���ه‌ر كردوه‌و ئێس���تا له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫وه‌ریگرتوه‌ته‌وه‌ له‌ژێ���ر پێی ده‌نێت‪،‬‬ ‫به‌هه‌مان شێوه‌ش كۆی ئه‌و زانیارییه‌‬ ‫ب���ێ رۆحه‌ی ك���ه‌ رۆژان���ه‌ خوێندكار‬ ‫وه‌ریده‌گرێت كه‌نار ده‌خرێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫خاوه‌نی قوده‌رتێك���ی رۆحی وا نییه‌‬ ‫كه‌ زانی���اری له‌كاغ���ه‌وه‌ بگوازێته‌وه‌‬ ‫ب���ۆ مێش���ك‌و دڵ‌و رۆح‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی له‌ رۆژانه‌ی خوێندندا ده‌شێت‬ ‫بوترێت ده‌بێت كۆمه‌ڵێك چوارچێوه‌ی‬ ‫ئینسانی‌و مه‌عنه‌ویی‌و یاسایی وا بێت‬ ‫كه‌ خوێن���دكار له‌دونیایه‌كی بچوكه‌وه‌‬ ‫بگوازێت���ه‌وه‌ ب���ۆ ن���او دونیایه‌ك���ی‬ ‫گه‌وره‌تر‪ ،‬له‌بیركردنه‌وه‌یه‌كی خێڵه‌كی‬ ‫بچوك���ی دۆگم���اوه‌‪ ،‬بگوازێت���ه‌وه‌ بۆ‬ ‫بیركردنه‌وه‌یه‌ك���ی گڵۆباڵ‌و كش���اوو‪،‬‬ ‫ده‌بێـت هێزی خوێن���دن له‌كۆمه‌ڵێك‬ ‫جومگ���ه‌ی س���ه‌ره‌كی ت���ردا خ���ۆی‬ ‫پیشان بدات بۆ نمونه‌ وه‌ك مه‌نه ‌هج‌و‬ ‫هێزی فكری‌و رۆش���بیری مامۆس���تا‪،‬‬ ‫به‌ ئینس���ان زانین���ی خوێندكار و ‪..‬‬ ‫نه‌ك كۆی قس���ه‌كانی خوێندن‌و هه‌مو‬ ‫ته‌عبیره‌ په‌روه‌رده‌یی‌و فێركارییه‌كان‬ ‫له‌رۆژان���ی تاقیكردن���ه‌وه‌دا خۆی���ان‬ ‫بش���ارنه‌وه‌‪ ،‬به‌ناوی نمره‌یه‌كی نزم‌و‬ ‫به‌رزه‌وه‌ ئاستی ئینسانی‌و رۆشنبیری‬ ‫خوێندكارێك���ی فێرنه‌ب���وو په‌روه‌رده‌‬ ‫نه‌كراو دیاری بكرێ���ت‪ ،‬ئه‌وه‌ بچوكی‬ ‫بیركردنه‌وه‌ی پ���ه‌روه‌رده‌و وه‌زاره‌تی‬ ‫په‌روه‌رده‌یه‌ كه‌ ك���ۆی رێنماییه‌كانی‬ ‫له‌چوارچێوه‌ی تاقیكردنه‌وه‌دا ئاراسته‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬چونكه‌ ده‌بوایه‌ تاقیكردنه‌وه‌‬ ‫الوازتری���ن‌و بچوكترین خاڵی خوێندن‬ ‫بوایه‌‪ ،‬نه‌ك فلته‌ری سه‌ره‌كی‌و كۆتایی‬ ‫بێت بۆ هه‌ڵسه‌نگاندنی خوێندكار‪.‬‬

‫کۆمەاڵیەتی‬

‫)‪ )356‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/18‬‬

‫بەدروشمی‪ :‬گیانلەدەستدان لەپێناو بەرزڕاگرتنی کەرامەتی‬ ‫کەمئەندامان‪ ،‬مانگرتن بەردەوامە‬

‫‪17‬‬

‫ ئا‪ :‬سارا قادر‬ ‫کەمئەندامانی مانگرتو ماوەی بیست‌و‬ ‫نۆ رۆژە بەردەوامن لەمانگرتن‌و‬ ‫تائێستا وەاڵمی داواکاریيەکانیان‬ ‫نادرێتەوە‪ .‬لەدوا هەڵوێستیاندا‬ ‫دەیانەوێت دەمیان بدورنەوەو بەرەو‬ ‫بارەگای نەتەوە یەکگرتوەکان بکەونە‬ ‫رێ‌و لەبەردەم ئەواندا مانگرتن‬ ‫ڕابگەیەنن‌و تا ئەوانیش بخەنە‬ ‫بەردەم بەرپرسیارێتی‌و داواکارن‬ ‫وەزیری کاروباری کۆمەاڵیەتی‬ ‫دەستلەکاربکێشێتەوە‪.‬‬ ‫ئ���ەوان ماوەی بیس���ت‌و ن���ۆ رۆژە‬ ‫لەژێ���ر خێمەیەک���ی پڕتەقاڵی‌و زەردی‬ ‫بە بەڕە راخراودا ش���ەش کەمئەندامی‬ ‫بێ ق���اچ‌و ل���ەش ناتەواو ڕاکش���اون‌و‬ ‫هەریەکەی���ان خۆی���ان لەبەتانیيەکەوە‬ ‫ئااڵندوەو ئامادەنین مانگرتن بش���کێنن‬ ‫ت���ا داواکاريیەکانیان جێبەجێ دەکەن‌و‬ ‫موچەیان بۆ زیاد دەکەن‌و هەروەها موچە‬ ‫بۆ کەمئەندامانی ناوچە دابڕاوەکانیش‬ ‫دەبڕنەوە کە زۆر بێگوزەرانن ‪.‬‬ ‫کەمئەندامان ل���ەم ماوەیەدا گەلێک‬ ‫ماندون‌و بە تەواوی باری تەندروستیيان‬ ‫تێکچوە چونکە لە س���ەرەتادا ماوەی‬ ‫ش���ەش رۆژ مانگرتنەکەیان وشکبوەو‬ ‫ن���ان‌و ئاویان نەخ���واردوە بەاڵم لەبەر‬ ‫ئ���ەوەی چەند جارێک لەنەخۆش���خانە‬ ‫کەوتون ئێستا ئاوو شلەمەنی دەخۆنەوە‪ .‬‬ ‫لەژێر ئ���ەو خێمە ساردوس���ڕەدا جگە ‬ ‫لەچەن���د پارچە کومب���ارو بەتانیيەک‌و‬ ‫تەلەفزیۆنێک���ی بچوک‌و چەند پاکەتێک‬ ‫شیرو چاو ئاو هیچی تر نابینیت‌و کچێکی‬ ‫کەمئەندامیش کە رۆژانە چەند کاژێرێک‬ ‫وەک چاودێر لەخێمەک���ە دەمێنێتەوە‬ ‫بەشداریيان لەگەڵ دەکات‪.‬‬ ‫شلێری تەمەن ‪ ٢٦‬ساڵ رۆژانە وەک‬ ‫ئەندام���ی گروپەک���ە‪ ،‬لەگەڵ ش���ەش‬ ‫ب���را کەمئەندامەکانیدا خوێندنەکەی‬ ‫جێدەهێڵ���ت‌و دێت بۆ بەش���داری لەو‬ ‫مانگرتن���ەدا‪ ،‬بەاڵم نیگەرانە لەوەی کە‬ ‫کچەکانی تر بەشداری ناکەن چونکە "‬ ‫کچەکانی تر ئەندامی ڕێخراوەکانی ترن‬ ‫لەبەر هەڕەش���ەو نانبڕی���ن نەیانوێراوە‬

‫مانگرتوان‬ ‫داواکارن وه‌زیری‬ ‫کاروباری‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫ده‌ست له‌کار‬ ‫بکێشێته‌وه‌‬ ‫مانگرتوان له‌هه‌ڵوێسته‌کانیان به‌رده‌وامن‌و موچه‌که‌شیان به‌سواڵکه‌رانه‌ ناوده‌به‌ن فۆتۆ‪ :‬ئارام که‌ریم‬ ‫هەی���ە لەم واڵتەدا جگە ل���ەوەی لەوە‬ ‫بێن‌و خۆشیان بێهەڵوێستن"‪.‬‬ ‫ئاری محەمەد بەدارش���ەقەکانیيەوە تێگەيش���توین کە ئەم هەرێمە چەندە‬ ‫هەرچەن���دە ئ���ەو م���اوە زۆرە نانی بێخەم���ە لەبەرامب���ەر کەمئەندامانداو‬ ‫نەخواردوەو بهێزيی تەواو بە روخسارو ل���ەوەش تێناگات ک���ە کەمئەندام ئەو‬ ‫جەس���تەیەوە دیارە ‪ ،‬ب���ەاڵم بەوپەڕی پارەیە بەش���ی ن���اکات پێیانوایە ئەو‬ ‫بەهێزیی���ەوە گفتوگ���ۆی دەک���ردو پارەی���ە خێرێکە بەئێمەی دەکەن بۆیە‬ ‫داواکاری گروپەک���ەی دەخس���تەڕو‪ .‬ئێمە وەک س���واڵکەرانە ناوی دەبەین‬ ‫ئ���ەو وتەبێ���ژی گروپ���ی کەمئەندامە بۆیە دەمانەوێت لەم رێگەیەوە پەیامی‬ ‫مانگرتوەکانەو باس���ی لەوە کرد دوای ئەوەی���ان پێبدەی���ن ک���ە کەمئەندام‬ ‫‪ ٢٩‬رۆژ لەمانگرتن هێشتا هیچ نەکراوەو خاوەنی کەرامەت‌و ئیرادەی خۆیەتی‌و‬ ‫هەوڵ���ەکان وەکو خۆیان���ن‌و جدی نین چیتر ب���ۆ لەم���ەودوا لەپەنای حیزب‌و‬ ‫جگ���ە ل���ەوەش ئ���ەوەی ئەرکەک���ەی الیەنی سیاسیدا پەیامەکانمان ئاراستە‬ ‫لەسەرش���انە بەجۆرێ لەج���ۆرەکان ناکەین"‪.‬‬ ‫سەبارەت بەهەڵوێس���تی رێکخراوی‬ ‫دەیانەوێ���ت خۆیان���ی لێدوربخەنەوە"‬ ‫چونکە ئەم هەڵوێس���تەی کەمئەندامان کەمئەن���دام ئ���اری محەم���ەد وتی "‬ ‫تازەیەو هەمو خیتابەکانمان لەگەڵ ئەو هەم���و رێکخراوەکان���ی کەمئەندام���ان‬ ‫خیتابانەی ئەوان ئەیدەن‪ ،‬بەرپەرچیان خۆیان پاشکۆی حیزبەکانن‌و لە زەرەر‬ ‫ئەدەینەوە چونکە پەیامی ئێمە پەیامی زیاتر هیچ س���ودێکیان بەکەمئەندامان‬ ‫گیانلەدەس���تدانە لەپێناوی چاککردنی نەگەیان���دوەو هەمو کاتێ���ک لەرێگەی‬ ‫ژیان���ی کەمئەندام ل���ەم واڵتەدا‪ .‬ئەم ئەوان���ەوە حکومەت وای پێش���انداوە‬ ‫هەڵوێستەشمان لەوەوە هاتوە کە ئێمە ک���ە کەمئەندام���ان هەم���و ڕەوش‌و‬ ‫بێئومێدیيەکی زۆرمان بەکاربەدەستان بارودۆخەکەی���ان بەدڵەو هیچ گرفتیان‬

‫نیی���ە‪ ،‬جگە ل���ەوەش ئ���ەوان زۆرجار‬ ‫کەمئەندام���ان دەترس���ێنن بەوەی کە‬ ‫موچەکەیان دەبڕن‌و توش���ی ناڕەحەتی‬ ‫دەب���ن ئەگەر ل���ەدەوری چاالکیيەکی‬ ‫لەمج���ۆرە کۆببنەوە"‪ .‬ئەو زۆر زیاتر‬ ‫لەس���ەر رێکخراوەکان���ی کەمئەندامان‬ ‫ڕۆيشتو باسی لەوە کرد کە دەیانەوێت‬ ‫کەمئەن���دام هەڵبخەڵەتێنن بەوەی کە‬ ‫فۆرمیان پێ پڕدەکەن���ەوە بەوەی کە‬ ‫ئۆتۆمبێل‌و شوقەیان دەدەنێ "چونکە‬ ‫دەزانن کەمئەندام لەڕەوش���ێکی ئاوادا‬ ‫لەماهیيەت���ی ئەو ڕێکخراوانە تێناگەن‬ ‫کە پاش���کۆی حیزبەکان���ن‌و پێمانوایە‬ ‫گەورەتری���ن مەترس���ین ب���ۆ ژیان���ی‬ ‫کەمئەندام لە ئێستادا"‪.‬‬ ‫بەپێی هەندێک ئامارو توێژینەوە کە‬ ‫لەش���وێنی جوداجوداوە کراوە دەڵێن‬ ‫‪ %١٠‬کۆمەڵگەی ک���وردی کەمئەندامە‌و‬ ‫س���ەدو بیس���ت‌و پێنج ه���ەزار کەس‬ ‫لەالیەن حکومەتی هەرێمەوە بودجەی‬ ‫کەمئەندامی وەردەگرن‪.‬‬ ‫ئ���ەوان زۆر گلەی���ی‌و گازەندەی���ان‬

‫هەمو‬ ‫رێکخراوەکانی‬ ‫کەمئەندامان‬ ‫خۆیان پاشکۆی‬ ‫حیزبەکانن و‬ ‫لەزەرەر زیاتر‬ ‫هیچ سودێکیان‬ ‫بەکەمئەندامان‬ ‫نەگەیاندوە‬

‫لەوەزی���ری کاروب���اری کۆمەاڵیەت���ی گرتوە چونکە لۆگۆی مانگرتوانی پێوە‬ ‫هەبو ب���ەوەی کە هەر لەس���ەرەتاوەو ب���وە‪ ،‬ل���ەم بارەیەوە ئ���اری محەمەد‬ ‫لەڕێی لێدوانەکانیي���ەوە ئەو پەیامەی وت���ی" عەبدولس���ەالم ب���ەرواری کە‬ ‫پێڕاگەیان���دون کە ئ���ەم مانگرتنەیان ئەندامی پەرلەمانەو سەر بەفراکسیۆنی‬ ‫پێویس���ت نیی���ەو کۆتاي���ی پێدێ���ت‌و کوردستانییە ئاراستەی کۆبونەوەکەی‬ ‫مانگرت���وەکان دەچن���ەوە ماڵەکانیان گۆڕیوەو هەر نەیهێش���توە کەس���یش‬ ‫بەاڵم مانگرتوان س���ورتربون لەس���ەر ببین‌و گەڕاونەتەوە پێی وابوە داواکەیان‬ ‫هەڵوێس���تەکانیان‌و داوای دەس���ت ناڕەوایە "‪ .‬ئەوان لەدوای بێئومێدبونیان‬ ‫لەکارکێش���انەوەی وەزیریان کردوە " بەنی���ازن دەمیان هەڵب���دورن‌و رۆژی‬ ‫چونکە بون���ی وەزیرێکی وا زەرەرێکی سێش���ەممە دەچنە ب���ەردەم بارەگای‬ ‫زۆر بەکەمئەندام���ان دەگەیەنێ���ت نەتەوە یەکگرتوەکان بۆ هەولێر چونکە‬ ‫بۆی���ە هەوڵمان���دا لەپەرلەم���ان واژۆ پێیانوایە بەش���ێک لەبەرپرس���یارێتی‬ ‫کۆبکرێت���ەوە بۆ ئ���ەوەی بانگبکرێتە ئەم واڵتەیان دەکەوێتە ئەس���تۆو تەنها‬ ‫بەردەم پەرلەمانتاران‌و دوای هەمو ئەو چاودێ���ر نابن‪ .‬ئەوان زۆر خۆش���حاڵن‬ ‫هەڵوێستانە بەدەستی بەتاڵ هاتە المان‌و بەوەی رێکخ���راوە ناحکوميیەکان زۆر‬ ‫ئێمەش بەدەس���تی بەتاڵ ناردمانەوەو هاوسۆزبون لەگەڵیانداو هەر لەسەرەتاى‬ ‫مانگرتنەکەیانەوە هاوهەڵوێس���ت بون‌و‬ ‫سورین لەسەر هەڵوێستەکانمان"‪.‬‬ ‫کەمئەندام���ان لەهەفتەی ڕابردودا بەکۆکردن���ەوەی ئیم���زاو بەیاننام���ە‬ ‫ویستویانە س���ەردانی پەرلەمان بکەن پش���تگیريیان کردون‌و دڵخۆشن بەوەی‬ ‫وە سێ وەزارەت ئامادەی دانیشتنەکە زۆرێک ل���ە خەڵکانی جی���اواز بەرۆژو‬ ‫بون بەاڵم هەر لەپرسگەکەوە رێگەیان شەو سەردانیان دەکەن‌و هاوهەڵوێستن‬ ‫لەچونەژورەوەی نوێنەری کەمئەندامان لەگەڵیاندا‪.‬‬

‫ئه‌و ئیمامه‌ هۆمۆسێکسیواله‌ی که‌ تابۆی شکاند‬ ‫ بێریڤان جه‌مال حه‌مه‌ سه‌عید‬ ‫بێچه‌ندوچون���ی په‌س���ه‌ندکردنی‬ ‫هۆمۆس���ێکوالیتی له‌ن���او گروپ��� ‌ه‬ ‫جیاجیاکان���ی‌ کۆچبه‌ران‌و په‌نابه‌ران‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌تی له‌ناو موسڵمانه‌کانیاندا نه‌ک‬ ‫هه‌ر سه‌خت‌و گرانه‌ ‪ ،‬به‌لکو بابه‌تێکی‬ ‫نه‌ش���یاوو قێزهێنه‌ره‌ ‪ .‬دیارده‌یه‌که‌ که‬ ‫تارۆژی ئه‌مرۆ هه‌ستیارو شه‌رمئامێزه‬ ‫ه���اوکات گفتوگۆکردن به‌ش���ێوازێکی‬ ‫کراوه‌‪ ،‬تابویه‌کی زۆری له‌سه‌ره‌‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫واده‌کات که‌ باس���کردن‌و تاوتوێکردن‬ ‫له‌س���ه‌ر کرۆکی بابه‌ته‌که‌ ئه‌وه‌نده‌یتر‬ ‫ئالۆز بکات‪ .‬ئه‌و کورو کچه‌ گه‌نجانه‌‌ی ‬ ‫که‌ ئاره‌زوو س���ۆزیان بۆ ڕه‌گه‌زه‌که‌ی ‬ ‫خۆیانیان هه‌یه‌‪ ،‬به‌به‌رده‌وامی له‌ترس‌و‬ ‫نادلنیانی‪ ،‬له‌ژیانێکی ده‌رده‌س���ه‌ری‌و‬ ‫س���ه‌ختدا ژیان ده‌ک���ه‌ن‪ .‬هه‌ندێکیان‬ ‫ل���ه‌دوو جیهانی دژ به‌یه‌ک���دا ده‌ژین‪.‬‬ ‫ژیانێ���ک به‌ڕوال���ه‌ت به‌دڵ���ی خێزان‌و‬ ‫که‌سوکار ژیانێکی تر پڕ له‌نهێنی‪ ،‬‬ ‫ئه‌و ژیانه‌‌یه‌ که‌ وه‌ک هۆمۆسێکسیوه‌یل‬ ‫ی���ان وه‌ک لیزبیه‌ن* ده‌به‌نه‌ س���ه‌ر‪.‬‬ ‫له‌ماوه‌ی رابوردودا‪ ،‬به‌پشتگیری چه‌ند‬ ‫ده‌زگایه‌کی هۆله‌ندی‪ ،‬دوو نوس���ه‌ری‬ ‫ئاینزان سه‌ردانی هۆله‌ندایان کرد‪ .‬هه‌ر‬ ‫دوو نوس���ه‌ره‌که‌ له‌دوو کات‌و شوینی ‬ ‫جیاوازدا به‌شدارییان له‌چه‌ند سیمینارو‬ ‫کۆنفره‌نسدا کرد‪ .‬نوسه‌ره‌کان ل ه‌مه‌یدانی‬ ‫ئاینزانیداش���اره‌زایی باش���یان هه‌یه‌‌و‬ ‫هه‌وڵ‌و کۆششیان ئه‌وه‌یه‌ که‌ له‌ڕێگای‬ ‫کتێب‌و دیالۆک‪ ،‬كۆر‌و سیمینار‪ ‌،‬تابوو‬ ‫له‌س���ه‌ر دیارده‌ی هۆمۆسێکس���والیتی‬ ‫بش���کینن‌و هاوکات پش���تیوانی ئه‌و‬ ‫کور‌و کچه‌ هۆمۆسێکس���یوه‌النه‌ بده‌ن‬ ‫ک���ه‌ له‌کوردس���تان‪ ،‬وواڵته‌کانی تری‬ ‫وه‌ک‌‌و ئیران‌و ئه‌فغانس���تان‌و سوریه‌‌و‬ ‫ئه‌رده‌ن‌و‪ ..‬هتد هاتوون‬ ‫یه‌کێ���ک* له‌نوس���ه‌ره ئیمامه‌‌کان‬ ‫ک���ه‌ له‌زۆربه‌ی ووالت���ه‌ ئه‌وروپیه‌کانی‬ ‫ت���ردا چاالک���ه‌و به‌کراوه‌ی���ی ئام���اژه‌‬

‫ک ‪ -‬محه‌مه‌د زاهید‬ ‫لودوڤی ‌‬ ‫ده‌کات‪ ،‬‬ ‫به‌هۆمۆسێکس���یوالیتات‬ ‫ئیم���ام ‪ ، Muhsin Hendricks‬‬ ‫محس���ین هیندریکس���ی* (‪)٤٥‬‬ ‫س���اله‪ ،‬ک���ه‌ به‌ره‌چه‌ل���ه‌ک خه‌ڵکی ‌‬ ‫ئه‌فریقای باش���وره‌وه‌‪ .‬ئیمام پارساڵ‪،‬‬ ‫له‌مه‌راسیمی ئاینی ئیسالمیدا‪ ،‬ئه‌ڵقه‌ی‬ ‫خۆشه‌وس���تی ده‌گۆڕێته‌وه‌‌و ‌ په‌یمانی‬ ‫ژیانی هاوس���ه‌رگیری له‌‌گه‌ل کورێکی‬ ‫خۆشه‌ویس���تی که‌ هندیه‌ ده‌به‌س���تن‪.‬‬ ‫له‌هندس���تان هۆمۆسێکس���والیتات‬ ‫قه‌ده‌غه‌ی���ه‌‪ ،‬ه���ه‌ر بۆیه‌ ئیم���ام ناوی‬ ‫کوره‌‌ی هاوسه‌ری ئاشکرا ناکات‪.‬‬ ‫لێره‌وه‌ په‌یامی ئیمام محسین ده‌بێت‬ ‫خۆی بگه‌یه‌نیته‌ هه‌مو جیهان‪ .‬ئه‌ویش‬ ‫ئیمامێک ‌ له‌قالبی خۆی هاته‌ده‌ره‌وه‌‌و‬ ‫سروش���تی هۆمۆسێکس���والیتی خۆی‬ ‫به‌ی���ان ده‌کات‪ ،‬به‌ش���یوازێک تاب���و‬ ‫ده‌ش���کێنیت که‌ به‌کراوه‌ی���ی ژیانی‬ ‫هاوس���ه‌رگیری له‌گ���ه‌ڵ پیاوێ���ک‬ ‫داده‌مه‌زرێنێ���ت‪ ،‬به‌بێ ترس‌و ش���ه‌رم‬ ‫گوزارشت له‌هۆمۆسێکسیوالیتاتی خۆی‬ ‫ده‌کات‪.‬‬ ‫ئیم���ام له‌ک���ۆڕو س���یمناره‌کانیدا‬ ‫باس له‌دژواری‌و ژیانی سه‌ختی خۆی‬ ‫ده‌کات‪ .‬ل���ه‌دوای ملمالنێیه‌ک���ی زۆر‪،‬‬ ‫ڕووب���ه‌رووی جه‌نگێکی ناوه‌کی له‌گه‌ل‬ ‫خودی خۆی ده‌بێت���ه‌وه‌‪ .‬ئیمام که‌ له‌‬ ‫خێزانێکی ئۆرسۆدۆکس���ی توندره‌وی‬

‫زاهید چاالکوانه‌و ‬ ‫ڕۆلی گه‌وره‌ی‬ ‫بینیوه‌‬ ‫موس���ڵمانه‌وه‌ هاتوه‌‪ ،‬باپی���ری ئیمام له‌دامه‌زراندنی‬ ‫بووه‌‪ ،‬هه‌ر له‌ته‌مه‌نی پێنج س���االنیه‌وه‌‬ ‫‌کاتی مزگه‌وتێک‬ ‫هه‌س���تێکی جیاوازی هه‌ب���وه‌‪ ،‬له‬ ‫منداڵی���دا حه‌زی له‌یاری بوکه‌شوش���ه‌‬ ‫ب���ووه‌‪ ،‬کوڕێکی کچان���ی بووه‌‪ .‬له‌گه‌ڵ بۆ گه‌نجانی‬ ‫که‌س���ایه‌تی خۆیدا له‌کێشمه‌کێشیه‌کی‬ ‫‌نی موسلمانانی‬ ‫به‌رده‌وامدا بوه‌‪ .‬ه���ه‌ر بۆیه‌ له‌ته‌مه‬ ‫شانزه‌ س���اڵیدا هه‌ر وه‌ک هه‌ڵهاتنێک‬ ‫به‌چڕی خۆی س���ه‌رقاڵی ئاین ده‌کات‪ ،‬هۆمۆسێکسیوا‌ل ‬ ‫هاوکات ئه‌و پرسیاره‌ له‌خۆی ده‌کات‪‌،‬‬ ‫‌الم له‌پاریس‬ ‫خوا هه‌ستێکی وای پێبه‌خشیوه‌‌و به‬ ‫له‌قورئاندا نابه‌جێێ���ه‌؟ هه‌ر بۆیه‌ بۆ‬ ‫زیاتر تێگه‌یشتن‌و لێکۆڵینه‌وه له‌ئایین‬ ‫کۆچ بۆ پاکس���تان ده‌کات‪ ،‬له‌س���اڵی‬ ‫‪ ١٩٩٤-١٩٩٠‬له‌فێرگه‌یه‌کی ئیس�ل�امی‬ ‫سه‌له‌فی توندره‌و قورئان ده‌خوێنێت‪.‬‬ ‫محسین له‌دوای ژیانێکی گۆشه‌گیری‌و‬ ‫ته‌نیای���ی له‌پاکس���تان خوێندنه‌که‌ی‬ ‫ت���ه‌واو ده‌کات‪ .‬ئه‌و چیرۆکه‌ی تاوتوێ‬ ‫ده‌کات که‌ باس له‌ش���اری * سۆدۆم‌و‬ ‫گۆمۆر(سدوم‌وعموره‌) که‌ له‌ته‌ورات‌و‌‬ ‫قورئان���دا به‌ش���اری فه‌س���ادو تاوان‬ ‫ئام���اژه‌ ده‌کرێ���ت‪ ،‬ئه‌و ش���اره‌ی که‌‬ ‫به‌گوناح‌و تاوان ناوزه‌ند ده‌کرێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ش���اره‌یه‌ که‌ له‌القه‌کردن‌و ده‌سترێژی‬ ‫سێکسی‌و فه‌س���ادییه‌وه‌ هه‌لێنجراوه‪ ‌،‬‬ ‫نه‌‌وه‌ک دیارده‌ی هۆمۆسێکوالیتی که‌ ‬ ‫دووکه‌س له‌ ئه‌نجامی هه‌ست‌و سۆز بۆ‬

‫یه‌کتر‪ ،‬به‌ره‌مه‌زامه‌ندی خۆشه‌وس���تی‬ ‫ده‌گۆڕن���ه‌وه‌‪ .‬جی���ا ل���ه‌م بۆچونه‌ی‌ ‪،‬‬ ‫ئیمام تیشک ده‌خاته‌ سه‌ر خالیکی تر‬ ‫ئه‌ویش له‌تێکستی قورئان‪‌،‬ئاماژه‌ له‌‌و‬ ‫پیاوانه‌ ده‌کرێت که‌ "هه‌س���تیان بۆ ژن‬ ‫ناجوڵیت" به‌مانایه‌کی تر ئه‌و پیاوانه‌ی‬ ‫ئاره‌زووی���ان بۆ مێینه‌ نیه) ئه‌یاتی‪،٢٤‬‬ ‫س���وره‌تی ‪ ،)٣١‬که‌وات���ه‌ له‌ڕوانگه‌ی‬ ‫موحس���ین هۆمۆ له‌ئیس�ل�امدا بوونی‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ .‬ئیمام کاتی خۆی له‌ترس���دا‬ ‫نه‌یوێراوه‌ باس له‌سرووشتی که‌سایه‌تی‬ ‫خۆی ب���کات‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌ ژن ده‌هێنیت‌و‬ ‫س���ێ منداڵیان ده‌بیت‪ .‬ب���ه‌الم ژیانی‬ ‫هاوسه‌رگیری شه‌ش سال ده‌خایه‌نیت‌و‬ ‫جی���ا ده‌بێت���ه‌وه‌‪ .‬له‌س���اڵی ‪١٩٩٨‬‬

‫سرووشتی که‌س���ایه‌تی خۆی ئاشکرا‬ ‫ده‌کات‪ .‬ئیمام له‌ئه‌فریقای باش���ورو ‪،‬‬ ‫ش���وێنی تردا‪ ،‬ڕیکخروای دامه‌زراندوه‌‬ ‫ب���ه‌م ش���یوه‌یه‌ پش���تیوانی هۆم���ۆ‬ ‫موسلمانه‌کان ده‌کات‪ .‬ئیمام موحسین‬ ‫نایه‌وێت چی تر له‌ گۆشه‌گیری‌و ته‌نیایی‬ ‫وه‌ک ‪ Don quichote‬ژیان بباته‌سه‌ر‪.‬‬ ‫هاوکات ڕاسپارده‌یه‌کی هه‌یه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫پیاو‌و کوڕان���ه‌ی هۆمۆسێکس���یوه‌لن‬ ‫‪ ،‬ک���ه‌ دڵته‌نگ‌و نیگه‌رانن ‪ ،‬هه‌س���ت‬ ‫به‌ ت���اوان‌و گوناح ده‌که‌ن ک���ه‌ گوایه‌‬ ‫ئیسالم‌و هۆمۆ له‌گه‌ل یه‌کتردا ناکڵۆکن‪،‬‬ ‫ئیم���ام به‌پێچه‌وانه‌وه‌ س���ه‌یری ئه‌مه‌ ‬ ‫ده‌کات‌‪ ،‬دڵنه‌واییه‌ک���ی دڵخۆش���که‌ری‬ ‫له‌هه‌گبه‌دای���ه‌ ئه‌ویش ئه‌و دروش���مه‌‬ ‫دوانه‌یه‌‌ که‌ ئیسالم‌و هۆمۆسێکوالیتایت‬ ‫پێکه‌وه‌ ده‌گونجێ���ن‌و یه‌ک ده‌گرنه‌وه‌‪.‬‬ ‫نوس���ه‌ریه‌کی* تر که‌ چه‌ند جارێک‬ ‫س���ه‌ردانی ئه‌مستردامی کردوه‌ ئه‌ویش‬ ‫ئینته‌لێکتوه‌یل ‪Ludovic-Mohamed‬‬ ‫‪ ،Zahed‬لودوڤی���ک‪ -‬محه‌مه‌د زاهید‬ ‫(‪ )٣٥‬س���اله‌‌یه‌‪ ،‬که‌ له‌فره‌نسا ده‌ژی‌و‬ ‫به‌ڕه‌چه‌ل���ه‌ک جه‌زائیریی���ه‌‪ .‬زاهی���د‬ ‫یه‌ک���ه‌م پی���اوه‌ که‌ به‌ڕێوه‌ره‌س���می‬ ‫ئاینی ئیس�ل�امی ژیانی هاوسه‌رگیری‬ ‫له‌گه‌ل کوڕێکی گه‌ن���ج دامه‌زراندووە‌و‬ ‫جێگه‌ی س���ه‌رنجی میدیاکانی فره‌نسا‬ ‫ب���ووە‪ .‬زاهید که‌ خوێندکاری به‌ش���ی‬ ‫س���ایکۆلۆجیه‌‪،‬‬ ‫ئه‌نترۆپۆلۆج���ی‌و‬ ‫سه‌رقالی ماس���ته‌رنامه‌که‌یه‌تی له‌سه‌ر‬ ‫"ئیسالم‌و هۆمۆسێکوالیتی"‪ ،‬سه‌ردانی‬ ‫مه‌ککه‌ی کردوه‌‪ ،‬ش���اره‌زایه‌کی باشی‬ ‫له‌قورئان���دا هه‌ی���ه‌‪ ،‬وه‌ک چاالک���وان‬ ‫چه‌ند رێکخراوێکی دامه‌زراوندوه‌‪ .‬هه‌ر‬ ‫له‌مناڵییه‌وه‌ کوڕێکی ناس���ک‌و شه‌رمن‬ ‫ب���ووه‌‪ ،‬باوک‌و ب���را گه‌وره‌ک���ه‌ی به‌‬ ‫به‌رده‌وام���ی لێیانداوه‌‪ ،‬به‌ره‌قی‌و لێدان‬ ‫مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ل کردوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی وه‌ک‬ ‫پیاو ده‌رچێت‪ .‬زاهید له‌مێردمندالییه‌وه‌‬ ‫س���ه‌رقالی ئایین ده‌بێ���ت‪ ،‬به‌جۆرێک ‬ ‫له‌جه‌زائی���ر له‌فێرگه‌یه‌ک���ی توندره‌وی‬

‫س���ه‌له‌فی وه‌رده‌گیرێ���ت‪ ،‬ده‌س���ت‬ ‫به‌خوێندن���ی قورئ���ان ده‌کات‪ ،‬ب���ه‌م‬ ‫ش���یوه‌یه‌ هه‌م���و ئایه‌ت���ه‌کان له‌ب���ه‌ر‬ ‫ده‌کات‪ .‬دوای گه‌رانه‌وه‌ی بۆ فره‌نسا‌و‬ ‫سه‌رهه‌ڵدانی کێش���ه‌و ملمالنێ له‌گه‌ل‬ ‫خودی خۆیدا‪ ،‬سرووش���تی که‌سایه‌تی‬ ‫خۆی هه‌ڵده‌ماڵیت‌و هۆمۆسێکوالیتایتی‬ ‫خۆی ئاش���کرا ده‌کات‪ .‬زاهید لهیه‌که‌م‬ ‫کتێبی���دا‌ * باس له‌کێش���ه‌و گرفت‌و‬ ‫دله‌راوه‌کێ خۆی ده‌کات که‌ چۆن وه‌ک‬ ‫کوڕیکی هۆمۆ ڕوبه‌روی بۆته‌وه‌‪ .‬ده‌لێت‬ ‫تایبه‌تمه‌ن���دی هۆمۆس���ێکوالیتایتم‪،‬‬ ‫ش���تێکه‌ که‌ هه‌ڵبژارده‌ی خ���ۆم نیه‪،‬‬ ‫بگره پێدراوێکی سروش���تیه‌‌‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت‬ ‫گه‌ر وابێت‪ ،‬ئه‌وا ئه‌و په‌ڕی ش���ێتێتیه‌‬ ‫ک���ه‌ هۆم���ۆ ب���وون له‌کۆمه‌لگای���ه‌ک‬ ‫هه‌لبژێری���ت‪ ،‬که‌ هه‌مو ش���تێک تێیدا‬ ‫تاب���وه‌‪ .‬نوس���ه‌ر له‌ب���واری ئایین���دا‌‬ ‫ش���اره‌زایه‌و له‌کۆڕ‌و سیمناره‌کانیدا پێ‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ داده‌گرێت که‌ ئیس�ل�ام‌و‬ ‫هۆمۆسێکوالیتایت پێکه‌وه‌ ده‌گونجێن‪،‬‬ ‫ده‌کرێ���ت گه‌نج���ه‌ موس���ڵمانه‌کان‬ ‫ئاش���تیه‌ک له‌گه‌ل خۆیان‌و سروش���تی‬ ‫خۆی���ان بدۆزنه‌وه‌‪ .‬زاهی���د چاالکوانه‌و ‬ ‫ڕۆڵی گه‌وره‌ی بینی���وه‌ له‌دامه‌زراندنی‬ ‫مزگه‌وتێک بۆ گه‌نجانی موس���لمانانی‬ ‫هۆمۆسێکسیوه‌ل له‌پاریس‪ .‬‬ ‫* ‪The gender based lie‬‬ ‫‪)(Muhsin hendricks‬‬ ‫* ‪de Koran en het vlees (Le‬‬ ‫‪Coran et la chair, Ludovic‬‬‫‪)Mohamed Zahed‬‬ ‫* ‪Het Parool 27 nov 2012‬‬

‫* لیزبیه‌ن‪ :‬وشه‌یه‌کی گریکیه‌‪ ،‬ناوی‬ ‫دورگه‌یه‌که که‌ ژنه‌ ش���اعیر ‪ ،Sappho‬‬ ‫تێدا ژیاوه‌ ‪ ،‬له‌ س���ه‌ر خۆشه‌ویستی و‬ ‫ئه‌شق بۆ ژن هۆنراوه‌ی داناوه‌‬ ‫* ناوچ���ه‌ی س���ۆدۆم‪ /‬گۆم���ۆرا‬ ‫‌‌ده‌که‌وێته‌ نزیک ده‌ریای مردوه‌وه‌‬

‫‪18‬‬

‫ئارام سەعید‬

‫لیستی هاوبەش‬

‫لەکوردس���تاندا بەهێزبونی ئۆپۆزیس���یۆن کاریگەری گەورەی لەس���ەر دەسەاڵت‬ ‫دروس���تکرد‪ ،‬کە لەئەنجامدا چەند هەنگاوێک نرا کە هاواڵتیان لێی سودمەندبون‪،‬‬ ‫ئاراس���تەی کارکردنو هەڵوێس���تی هەردو پارتی دەس���ەاڵتی لە زۆر روەوه گۆڕی‬ ‫لەبەرێوەبردندا‪ .‬بۆیە بەهێزبونی ئۆپۆزیس���یۆنو مان���ەوەی‪ ،‬لەمەودایەکی دوردا‬ ‫دەبێتە مایەی ناچارکردنی زیاتری دەس���ەاڵتدارانو ملدان بەچاکسازی لەهەرێمی‬ ‫کوردستاندا‪.‬‬ ‫ماوەیەکە چەند گفتوگۆو دانیش���تنیکی ئاش���کراو ژێربەژێر لەنێوان دەسەاڵت‬ ‫لەه���ەردوالو پارتەکانی ئۆپۆزیس���یۆن بەجیاجیا دەس���تیپێکردوە کە هەندێکیان‬ ‫بۆنی ئەوەیان لێدێت تەنانەت لیس���تی هاوبەش لەنێوان دەس���ەاڵتو ئۆپۆزیسیۆن‬ ‫دروس���تبکرێت بۆ هەڵبژاردنی پارێزگاکانو هەڵبژاردنی پارلەمانی کوردستان‪ ،‬کە‬ ‫دیارە من مەبەستم ناوچە دابڕاوەکان نییە کە شیکاری جیاواز هەڵدەگرێت‪.‬‬ ‫زۆر بەس���ادەیی چۆن پت���ەوی پەیوەندی الیەنەکانی ئۆپۆزیس���یۆن کاریگەری‬ ‫پۆزەتیڤی هەبوە بەهەمان شێوە الوازیی ئەو پەیوەندییەو پەرتپەرتبونیان زیانی‬ ‫گەورە دەگەیەنێت وهەرێمی کوردس���تان دەگەرێنێتەوە دۆخی پێش���وی‪ .‬ئەوکات‬ ‫کێ بەرامبەر سەرپێچییەکان دێتە دەنگ؟ کێ بەرگری لەئازادی رادەربرین و باس‬ ‫لەگۆرینی یاساکانی خۆپیشاندانو هەڵبژاردن دەکات؟‬ ‫دەبێت بپرس���ین ئایا ئۆپۆزیس���یۆن پەلەیەتی لەوەی بگاتە دەس���ەاڵت؟ یان‬ ‫ئەتوانن هەر تا ماوەیەکی دورتر بەم شێوەیەی ئێستایان بمێننەوە؟ کە گەیشتنە‬ ‫دەس���ەاڵت کێ ئۆپۆزیس���یۆن دەبێتو بەرەنگاریان دەبێتەوە؟ بێگومان ئەوکات‬ ‫دەبێت یەکێتیو پارتی ببنە ئۆپۆزیس���یۆن! ئەمەش لەئێستادا ئەگەرێکی الوازە‪،‬‬ ‫ئەگەرنا ئەوا هەموان دەچنە دەس���ەاڵتەوەو هێزێکی تر نامێنێت بۆ بەرهەڵستی‪،‬‬ ‫ئۆپۆزیسیۆنێکی الوازو بێدەنگ لەپارلەماندا دەمێنێتەوە‪ .‬بەمەش چی رودەدات؟‬ ‫ئەوکات کێ دەنگی نارازی دەبێت لەبڕیارو راسپاردەکانی دەسەاڵتی کوردی‪ ،‬کی‬ ‫پێشرەویی شەقام دەکات؟ ئایا یەکگرتنو پتەوبونی پەیوەندی نێوان یەکێک لەدو‬ ‫الیەنەکەی دەس���ەاڵتو پارتێکی ئۆپۆزیسیۆن دەتوانێت الیەنەکەی تر الوازبکات‪،‬‬ ‫یان رونتر وەک دو س���یناریۆ‪ ،‬ئەگەر وایدابنێین ئەوکاتەی گۆڕانو یەکێتی بیر لە‬ ‫یەک لیس���تی هەڵبژاردن ئەکەنەوە ئەتوانن پارت���ی الواز بکەن؟ یان ئەو کاتەی‬ ‫یەکگرتو لەگەڵ پارتی لیس���تێک دروس���ت دەکەن دەتوان���ن یەکێتی الوازبکەن؟‬ ‫ی���ان هەموی پێچەوانەی���ەو هەر هەوڵێکە بۆ بەهێزکردنی دەس���ەاڵتو الوازکردنی‬ ‫ئۆپۆزیسیۆن؟‬ ‫ئەمە ئەو دۆخەیە کە پێویس���تە بپرس���ین دەس���ەاڵت گەمەیەکی تر دەکات بۆ‬ ‫الوازکردنی ئۆپۆزیس���یۆن؟ یان هێش���تا یەکێتیو پارت���ی ژیربەژێر لەدژی یەکتر‬ ‫کاردەکەن؟ یان هێش���تا ئەو عەقڵییەتە لەئۆپۆزیسیۆندا زۆر زیندوە کە پێیوایە‬ ‫ئەگەر بەخێرایی نەچنە دەس���ەاڵتەوە لەناودەچ���ن! کە ئەمەش بونی هەیە لەناو‬ ‫الیەنەکانی ئۆپۆزیسیۆندا‪.‬‬ ‫کەواتە هەڵبژاردنمان بۆ چیی���ە ئەگەر نەتوانین لەبەردەم چەند هەڵبژاردنێکی‬ ‫جیاوازدا بین؟ بۆیە راستو چەپ هەیە‪ ،‬بۆ ئەوەی ئاراستەیەک هەڵبژێرینو پیایدا‬ ‫تێپەرین‪ ،‬ناکرێت تەنها یەک ئاراستە هەبێت‪.‬‬ ‫راس���تییەکەی ئەوەی���ە ئەگ���ەر هەر یارییەکی���ان بێت دەس���ەاڵت بیکات یان‬ ‫ئۆپۆزیس���یۆن یان هەردوالی���ان‪ ،‬ئەنجامەکەی زەرەرمەندی گ���ەورە تیایدا گەلی‬ ‫کوردس���تان دەبێت کە جارێکی تر بێدەنگبکرێتەوە‪ .‬گەمەیەکە زەبرێکی کاریگەر‬ ‫لەدیموکراسیو ئازادی دەدات لەکوردستاندا‪.‬‬ ‫ریکالم‬

‫)‪ )356‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫له‌م بارودۆخه‌ ناسكه‌شدا سه‌ركرده‌كان ئاماده‌ی‌ مه‌راسیمی‌ ئه‌نفال نه‌بون‬

‫"ئاماده‌ن بچن بۆ ئاهه‌نگێكی‌ گۆرانی‌"‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫مه‌راسیمی‌ ناشتنی‌ روفاتی‌ ‪158‬‬ ‫ئه‌نفالكراو كه‌ ‪ 25‬منداڵی‌ تێدابو‬ ‫له‌بارودۆخێكدا سازكرا كه‌ به‌پێی‌‬ ‫بۆچونی‌ چاودێران ده‌كرا بكرێته‌‬ ‫مه‌سه‌له‌یه‌كی‌ سیاسی‌‌و ئینسانی‌‬ ‫گه‌وره‌ دژی‌ مالیكی‌ كه‌ ئه‌مڕۆ هه‌ڕه‌شه‌‬ ‫له‌كورد ده‌كات" به‌اڵم سه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫كورد گرنگیی‌ ئه‌م بۆنه‌یه‌ی‌ نه‌زانی‌‌و‬ ‫كه‌سیان ئاماده‌ی‌ مه‌راسیمه‌كه‌‬ ‫نه‌بون"‪ ،‬رۆژنامه‌نوسێكیش ده‌ڵێت‬ ‫"ئه‌گه‌ر ئاهه‌نگی‌ گۆرانبێژێك بوایه‌‬ ‫الیه‌ك له‌به‌رپرسه‌كان ئاماده‌ی‌‬ ‫ده‌بون"‪.‬‬ ‫له‌هه‌لومه‌رجێكی‌ سیاسی‌ هه‌ستیاردا‬ ‫ك���ه‌ مالیك���ی‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌ له‌خه‌ڵك���ی‌‬ ‫هه‌رێم ده‌كات‪ ،‬به‌رێك���ه‌وت رۆژی‌ ‪-13‬‬ ‫‪ 12‬ده‌ستنیش���انكرا ب���ۆ س���ازكردنی‌‬ ‫مه‌راس���یمێكی‌ تایب���ه‌ت له‌گه‌رمی���ان‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی‌ ناش���تنی‌ ‪ 158‬قوربانی‌‬ ‫ئه‌نف���ال ك���ه‌ ‪ 25‬ی���ان منداڵب���ون‪.‬‬ ‫فۆتۆ‪ :‬سەرتیپ عوسمان‬ ‫مه‌راس���یمه‌كه‌ له‌كاتی‌ خۆیدا سازكرا‪ ،‬کچێک لەرێورەسمی هێمانەوەی ‪ 158‬روفاتی ئەنفالکراو بۆ ناحیەی رزگاری ‪ 12/13‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ مایه‌ی‌ سه‌رنجی‌ هاواڵتیان‬ ‫به‌ده‌س���ه‌اڵت‌و ئۆپۆزیس���یۆنه‌وه‌ ل���ه‌و له‌مه‌راسیمه‌كه‌دا نه‌كردوه‌‪ ،‬جاری‌ یه‌كه‌م‬ ‫بو كه‌سی‌ یه‌كه‌می‌ حكومه‌ت‌و حیزبه‌كان لێده‌كرێت بگاته‌ لێواری ته‌قینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫قوربان���ی‌‪ ،‬ب���اس ل���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ مه‌راس���یمه‌دا ئاماده‌بونایه‌‪ ،‬له‌الیه‌كه‌وه‌ له‌س���اڵی‌ ‪2008‬دا عادل عه‌بدولمه‌هدی‬ ‫له‌پێشیش���یانه‌وه‌ بارزانی‌‌و كۆس���ره‌ت‬ ‫ره‌سوڵ‌و سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‌و سه‌رۆكی‌ ده‌بوایه‌ س���ه‌ركرده‌كانی‌ كورد ئاماده‌ی‌ وه‌كو رێزلێنان له‌قوربانییه‌كان‪ ،‬له‌الیه‌كی‌ وه‌ك جێگ���ری س���ه‌رۆك كۆم���ار‌و د‪.‬‬ ‫په‌رله‌مان‌و كه‌سانی‌ یه‌كه‌می‌ حیزبه‌كانی‌ ئه‌و مه‌راس���یم ‌ه بوانایه‌‌و ئه‌وه‌یان بدایه‌ تریش���ه‌وه‌ به‌هۆی‌ ئه‌و نه‌هامه‌تییانه‌ی‌ به‌رهه‌می���ش وه‌ك جێگ���ری س���ه‌رۆك‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت‌و ئۆپۆزیس���یۆن ئام���اده‌ی‌ به‌گوێی خه‌ڵكیدا ك ‌ه ئه‌مه‌ ده‌رئه‌نجامی كه‌س���وكاری‌ ئه‌نفالكراوان چه‌شتویانه‌‌و وه‌زیرانی عێراق به‌شداربون‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌و روه‌وه‌ نوس ‌هر‌و رۆژنامه‌نوس‪،‬‬ ‫ئه‌و چه‌واشه‌كارییه‌و هه‌ڵه‌كانی رابردوه‌‌و داوای‌ لێبوردنیان لێبكردنایه‌‪.‬‬ ‫مه‌راسیمه‌كه‌ نه‌بون‪.‬‬ ‫عه‌ل���ی‌ سیاس���ی‌ س���ه‌باره‌ت ته‌ها س���ڵێمان بۆ ئاوێنه‌ی‌ رونكرده‌وه‌‬ ‫رۆژنامه‌ن���وس ع���ارف قوربان���ی‌ كه‌ ئه‌مڕۆش به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ ت���ر خه‌ریكه‌‬ ‫به‌ئاماده‌نه‌بون���ی‌ به‌رپرس���ان ده‌ڵێت" كه‌ ئاماده‌بونی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‌و‬ ‫چه‌ند كتێبێكی‌ له‌س���ه‌ر دۆزی‌ ئه‌نفال به‌ره‌و دوباره‌بونه‌وه‌ ده‌ڕوات‪.‬‬ ‫رێوڕەسمی‌ بەخاکس���پاردنی ته‌رمی‌ ده‌توانرا په‌یام بگه‌یه‌نرایه‌ته‌ رای‌ گشتی‌ په‌رله‌م���ان‌و حكومه‌ت زه‌روره‌تێكی‌ زۆر‬ ‫هه‌یه‌ ل���ه‌و باره‌یه‌وه‌ وتی‌" ئه‌و ته‌وقیته‌‬ ‫كاتێكی‌ زۆر گرنگ بو كه‌ سه‌ركردایه‌تی‌ ‪ 158‬قوربان���ی‌ ئه‌نف���ال له‌گه‌رمی���ان ناوچه‌كه‌و جیهان كه‌ هێش���تا هه‌ڕه‌شه‌ گرنگ بو‌و ده‌ڵێ���ت " له‌الیه‌كه‌وه‌ وه‌ك‬ ‫سیاسی كوردی بیقۆزێته‌وه‌ تا پیشانی ته‌نها به‌ئاماده‌بونی‌ س���كرتێری‌ حیزبی‌ له‌ناوچ���ه‌ دابڕێن���راوه‌كان ده‌كرێ���ن‌و دڵنه‌وایی‌‌و ئارامبه‌خشین به‌كه‌سوكاری‬ ‫عێ���راق‌و ده‌ره‌وه‌ی ب���دات‪ ،‬له‌كاتێكدا سۆسیال دیموكرات‌و وه‌زیری‌ شه‌هیدان‌و مه‌ترسی‌ دوباره‌بونه‌وه‌ی ئه‌نفال ماوه‌‪ ،‬ئه‌نفالك���راوان‌و له‌الیه‌ك���ی‌ ت���ره‌وه‌ تا‬ ‫كه‌ هه‌م���و جیهان نه‌فره‌ت ل���ه‌م كاره‌ چه‌ند به‌رپرس���ێكی‌ لۆكاڵ���ی‌ ناوچه‌كه‌ به‌اڵم س���ه‌ركردایه‌تی‌ كورد س���ه‌لیقه‌ی‌ حكومه‌ت���ی‌ عێ���راق بخه‌ن���ه‌ ب���ه‌رده‌م‬ ‫به‌رپرسیارێتی‌ جێبه‌جێكردنی‌ ناوه‌ڕۆكی‌‬ ‫نییه‌ "‪.‬‬ ‫قێزه‌ون���ه‌ ده‌كه‌ن‌و نه‌ف���ره‌ت له‌رژێمی‌ به‌رێوه‌چو‪.‬‬ ‫له‌دوای‌ روخانی‌ رژێمی‌ پێشو دوجار ئ���ه‌و بڕیاران���ه‌ی‌ ك���ه‌ دادگای‌ ب���ااڵی‌‬ ‫چاالكوان���ی‌ ب���واری‌ ئه‌نف���ال عه‌لی‌‬ ‫س���ه‌دام ده‌كه‌ن‪ ،‬مالیكی ئۆپه‌راسیۆنی‬ ‫دیجل���ه‌ دروس���ت ده‌كات‌و هێ���ز دژی‌ مه‌حم���ود ك���ه‌ به‌(عه‌ل���ی‌ سیاس���ی‌) ئێسك‌و پروس���كی‌ قوربانیانی‌ ئه‌نفال تاوانه‌كانی‌ عێراق له‌س���ه‌ر ئه‌و پرس���ه‌‬ ‫ك���ورد كۆده‌كات���ه‌وه‌‌و‪ ،‬بارگرژییه‌ك���ی‌ ناسراوه‌ جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ هێنراوه‌ته‌وه‌ ب���ۆ گه‌رمیان‪ ،‬به‌اڵم هیچ داویه‌تی‌ بۆ به‌سزا گه‌یاندنی‌ تاوانبارانی‌‬ ‫دروس���تكردوه‌ ك���ه‌ مه‌ترس���ی‌ ئه‌وه‌ی كه‌ پێویس���ت بو س���ه‌ركردایه‌تی‌ كورد سه‌ركرده‌یه‌كی‌ كوردس���تانی‌ به‌شداری‌ ئه‌و پرۆسه‌یه‌"‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )356‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/12/18‬‬

‫سلێمانی‬ ‫‪ ..‬شۆسته‌‬ ‫له‌ناوجه‌رگه‌ی‬ ‫پاشماوە‬ ‫بۆیه‌ كارێكی نه‌شیاوه‌ شاره‌وانییه‌كان‬ ‫به‌م حاڵه‌ی جاده‌و شۆس���ته‌و ش���وێن ‌ه‬ ‫گشتییه‌كاندا رازیبن‌و خه‌ڵك له‌دیمه‌نی‬ ‫ئه‌م ش���ه‌ڕه‌ی جاده‌و جه‌سته‌كاندا وه‌ك‬ ‫خ���ۆی بهێڵنه‌وه‌‪ ،‬گرفته‌ك���ه‌ له‌وه‌دایه‌‪،‬‬ ‫كه‌س باس���ی ئ���ه‌م دیارده‌ی���ه‌ ناكات‌و‬ ‫ته‌نانه‌ت ئه‌و هه‌مو رۆش���نبیرو نوسه‌ر‌ه‬ ‫كوردان���ه‌ی رۆژان ‌ه له‌س���ه‌ر گ���ۆڕان‌و‬ ‫مۆدێرن���ه‌و پۆس���تمۆدێرنه‌و دونی���ای‬ ‫ف���راوان‌و خۆشه‌ویس���تی‌و ژیانی الیه‌ق‬ ‫به‌تاك���ه‌كان‌و كۆمه‌ڵگا گفتوگۆ ده‌كه‌ن‌و‬ ‫ده‌نوسن‌و سیجال ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌م دیمه‌نه‌دا‬ ‫ده‌ژین‌و به‌ب���ێ بیركردنه‌وه‌یه‌كی جدی‬ ‫به‌سه‌ریدا تێپه‌ڕده‌بن‪.‬‬

‫ونبوون‬

‫ی (جەالل ئەحمەد‬ ‫ی ونبو‌ه ب ‌ه ناو ‌‬ ‫ی بازرگانی‌ س���لێمان ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫كەریم)هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ی ونبو‌ه ب ‌ه ناوی‌ (بورهان عوسمان‬ ‫ی بازرگانی‌ س���لێمان ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫فرج) هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ی (كامەران ئەحمەد‬ ‫ی ونبو‌ه به‌ ناو ‌‬ ‫ی بازرگانی‌ س���لێمان ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫ساڵح) هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ناوی (نازم رەحیم ئەحمەد)‬ ‫ی بازرگانی‌ سلێمانی‌ ونبوه‌ ب ‌ه ‌‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ی ونبو‌ه ب ‌ه ناوی‌‌ (عەدنان عبدااخالق‬ ‫ی بازرگانی‌ سلێمان ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫فەتحوال)هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ی س���لێمانی‌ ونبوه‌ به‌ ناوی‌‌ (زاهیر مس���تەف‌ا‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫فەتاح) هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌هی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی بازرگانی‌ س���لێمانی‌ ونبوه‌ ب ‌ه ناوی‌ ( س���ەباح عەل ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫محەمەد)هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ی سلێمانی‌ ونبوه‌ به‌ ناوی‌‌ (به‌رهه‌م جەالل حه‌م ‌ه‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫امین) هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ی س���لێمانی‌ ونبوه‌ ب ‌ه ناوی‌ (ئاكۆ س���ەعدو ‌ال‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫عەبدواڵ‌) هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ی (ده‌رون جەالل ساڵح) هه‌ركه‌س‬ ‫ی شاررستانی‌ ونبوه‌ به‌ناو ‌‬ ‫* پێناسێكی‌ بار ‌‬ ‫دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫* پێناس���ێکی یەکێتی ئەندازیارانی کوردستان لقی سلێمانی بەناوی (ئەرکان‬ ‫ئیس���ماعیل محەم���ەد) ونبووە‪ ،‬هەرکەس���ێک دۆزییەوە پەیوەن���دی بکات بە‪:‬‬ ‫‪07708172525‬‬

‫ژماره‌‪:‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشتی‌ فه‌رمانگه‌كانی‌ داد ‬ ‫فه‌رمانگه‌ی‌ دادنوسی‌ سلێمانی‌‪ 1/‬بەروار‪ 2012/12/16 :‬‬ ‫كارگیری‌‌و خۆیه‌تی‌‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ژماره‌‪:‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشتی‌ فه‌رمانگه‌كانی‌ داد ‬ ‫فه‌رمانگه‌ی‌ دادنوسی‌ سلێمانی‌‪ 1/‬بەروار‪ 2012/12/16 :‬‬ ‫كارگیری‌‌و خۆیه‌تی‌‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ی ك���ه‌ له‌الی���ه‌ن داواكار پێش���كه‌ش‬ ‫ی ئ���ه‌و داوایه‌ ‌‬ ‫به‌پێ���ی‌ ئه‌و داوای���ه‌ی‌ ك ‌ه له‌الیه‌ن داواكار پێش���كه‌ش به‌م به‌پێ��� ‌‬ ‫فه‌رمانگه‌ی ‌ه كراوه‌ له‌الیه‌ن (نادر س���ەعید شەریف ‪ )% 23‬ب���ه‌م فه‌رمانگه‌ی ‌ه ك���راوه‌ له‌الیه‌ن (بۆكان عم���ر احمد)ل ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی (یادگار بۆ دروستكردن ‌‬ ‫ی كارگه‌ ‌‬ ‫ی (‪ )2012/12/12‬خاوه‌ن ‌‬ ‫ی ‪ ) %34‬ل���ه‌ (‪) 2012/12/3‬خاوه‌ن ‌‬ ‫(ش���هرام رحیم كازم ‌‬ ‫ی كردوه‌ كه‬ ‫ی ئ���ه‌و ئامێران ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌و پالس���تیك ) داوای‌ تۆماركردن ‌‬ ‫ی (شهاب الدین صالح الدین) داوای‌ تۆماركردن ‌‬ ‫كارگه‌ ‌‬ ‫ی ‌ل ‌ه (سلێمانی‌‪ /‬زه‌رگه‌ته‌) دانراون‌و ئامێره‌كانیان له‌خواره‌و‌ه‬ ‫ی كردووه‌ كه‌ل ‌ه (كارگه‌ی‌ شهاب بۆ دروستكردن ‌‬ ‫ئامێران ‌ه ‌‬ ‫ی ئامێ���ری‌ میكانیكی‌ ژمار‌ه‬ ‫ی په‌یڕه‌و ‌‬ ‫ی ئێرانی‌) دانراون‌و ئامێره‌كانیان له‌خواره‌وه‌ دیاری‌ كراو‌ه دی���اری‌ كراوه‌ به‌پێ��� ‌‬ ‫نان ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ خۆ ‌‬ ‫ی ده‌كه‌ینه‌وه‌ هه‌ركه‌س ‌‬ ‫ی (‪ )65‬س���اڵی‌ (‪ )1952‬باڵو ‌‬ ‫ی ژمار‌ه (‪ )65‬س���اڵ ‌‬ ‫ی میكانیك ‌‬ ‫ی ئامێر ‌‬ ‫به‌ پێ���ی‌ په‌یڕه‌و ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی هه‌ر یه‌ك له‌و ئامێران ‌ه داده‌ن ‌‬ ‫ی به‌ په‌یوه‌ندیدار به‌ په‌یوه‌ندیدار ی���ا خاوه‌ن ‌‬ ‫(‪ )1952‬باڵوی‌ ده‌كه‌ینه‌وه‌ هه‌ر كه‌سێ‌ خۆ ‌‬ ‫ی ئه‌م فه‌رمانگه‌یه‌ بكات ب ‌ه‬ ‫ی (‪ )15‬ڕۆژدا س���ه‌ردان ‌‬ ‫ی (‪ )15‬ل ‌ه ماوه‌ ‌‬ ‫ی هه‌ر یه‌ك له‌و ئامێران ‌ه داده‌نێ‌ ل ‌ه ماو‌ه ‌‬ ‫یان خاوه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی داواكاره‌وه‌ تۆمار ده‌كرێت‌و بڕوانام ‌ه ‌‬ ‫ڕۆژدا س���ه‌ردانی‌ ئه‌م فه‌رمانگه‌ی ‌ه ب���كات به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ ب ‌ه پێچه‌وانه‌وه‌ به‌ن���او ‌‬ ‫پێده‌درێت‪.‬‬ ‫ناوی‌ داواكاره‌وه‌ تۆمار ده‌كرێت‌و بڕوانامه‌ی‌ پێده‌درێت‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ڕێزدا‪...........‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ڕێزدا‪..............‬‬ ‫ی ‪1/‬‬ ‫دادنوسی‌ سلێمان ‌‬ ‫ی ‪ 1/‬‬ ‫دادنوسی‌ سلێمان ‌‬ ‫ ‬ ‫فاروق گالن شریف‬ ‫فاروق گالن شریف ‬ ‫ ‬ ‫ئامێره‌كان‬ ‫ئامێره‌كان‬ ‫ی ‪2011 /‬‬ ‫ی ماسیك ‌ه ‪ /7512 /‬تورك ‌‬ ‫ی نان ك��� ‌ه بریتیی ‌ه *بربن ‌‬ ‫ی ت���ه‌واو ب���ۆ دروس���تكردن ‌‬ ‫• هێڵێك��� ‌‬ ‫ی ‪2011/‬‬ ‫*تشریخ دیل ‌ه ‪ /7515 /‬تورك ‌‬ ‫له‌پانكه‌ره‌وه‌‪/ 540 /‬ایرانی‌‪.‬‬ ‫*مشاری‌ برینی‌ عدل‌و زاوی ‌ه ‪ /7517 /‬توركی‌‪2011 /‬‬ ‫ی‪.‬‬ ‫• ئامێری‌ عه‌جانه‌‪ / 541 /‬ایران ‌‬ ‫ی ‪2011/‬‬ ‫ی نان پێكدێت ل ‌ه ص������وپ ‪/‬پانكه‌ره‌وه‌‪* /‬ئامێری‌ له‌حیم ‪ /7514/‬تورك ‌‬ ‫ی برژاندن ‌‬ ‫• فرن��� ‌‬ ‫ی ‪2013 /‬‬ ‫*تشریخ كیلون نه‌رماند‌ه ‪ / 7513 /‬تورك ‌‬ ‫ی‪.‬‬ ‫‪/ 7011002‬ایران ‌‬ ‫ی ‪2011 /‬‬ ‫*كۆمپرێسه‌ری‌ هه‌وا ‪ 300 /‬لیتر ‪ /504 /‬صین ‌‬ ‫ی گرنگ‪ / 542 /‬ایرانی‌‪.‬‬ ‫• ئامێری‌ پانكه‌ره‌وه‌ ‌‬

‫جوانییەکانی ناڕێکی‪ ...‬پاشماوە‬ ‫سیاس���ەت بەحوکم���ی ئ���ەوەی‬ ‫بەدەس���ەاڵتەوە گرێدراوەو دەسەاڵتیش‬ ‫بەس���ەقامگیرییەوە پابەن���دە نایکرێت‬ ‫هیچ ش���تێک رادیکال بگۆڕێت‪ ،‬سیاسی‬ ‫لەوپەڕی شۆڕشگێڕی‌و رادیکالییەتیشدا‬ ‫هێش���تا ه���ەر ڕیفۆرمیس���تە‪ ،‬چونک���ە‬ ‫ناتوانێ���ت ق���ووڵ هی���چ جیهانبینیەک‬ ‫دەس���تکاریبکات‌و چاوی نوێ‌و هەستی‬ ‫نوێ دروستبکات‪ ،‬سیاسی دەچێتە سەر‬ ‫حوکمی سیس���تمێکی ئامادەو دەیەوێت‬ ‫بیپارێزێت‪ .‬جیاوازی نێوان ڕۆش���نبیرو‬ ‫هونەرمەند لەالیەک‌و سیاس���ی لەالیەکی‬ ‫دیکەدا ئەوەیە‪ ،‬کە رۆشنبیرو هونەرمەند‬ ‫دەیانەوێ���ت چاوو هەس���تکردنەکانمان‌و‬ ‫شێوەی بیرکردنەوەمان بگۆڕن‪ ،‬لەکاتێکدا‬ ‫سیاس���ی بەس گۆڕینی سیستمی حوکم‬ ‫یان ڕیفۆرمی حوکمی ال مەبەستە‪.‬‬ ‫لەکولتووری ئێمەدا ناڕێکی هەمیش���ە‬ ‫مانایەک���ی نەگەتیڤ���ی ب���ووە‪ ،‬ناڕێکی‬ ‫ترس���ناکە‪ ،‬لێ���رەوە هەم���وو ش���تە‬ ‫خراپ���ەکان ناڕێک���ن‪ .‬بەدترین ش���تێک‬ ‫ئەوەی���ە ناڕێک بیت‪ .‬ئیدی س���ەیر نییە‬

‫ک���ە ڕەخن���ەی شۆرش���گێڕانی ئێمە لە‬ ‫سیس���تمی دیکتاتۆری‌و ئەرس���تۆکراتی‬ ‫ئ���ەوە بێت ک���ە ناڕێکە‪ .‬دی���ارە لێرەدا‬ ‫ناکۆکییەک���ی کۆمی���دی ق���ووڵ هەیە‪،‬‬ ‫لەکاتێکدا دیکتات���ۆر‪ ،‬بەخۆی‌و ئیدارەو‬ ‫دەوڵەت‌و سیس���تم‌و حیزب‌و سوپایەوە‬ ‫ئاماژەی���ە بۆ جۆرە سیس���تمێکی رێک‌و‬ ‫داڕێ���ژراوو پتەو‪ ،‬شۆرش���یش هەوڵە بۆ‬ ‫شکاندنی ئەو سیس���تمەو دروستکردنی‬ ‫ج���ۆرە ناڕێکییەک دەرفەت بدات کار بۆ‬ ‫رێکخس���تنەوەیەکی نوێ بکرێت‪ ،‬کەچی‬ ‫شۆڕشگێڕی تەقلیدی ئێمە‪ ،‬شۆڕشگێڕێک‬ ‫ک���ە ب���ەڕۆح‌و عەق���ڵ موحافەزەتکارە‪،‬‬ ‫شۆرش���گێرێک ک���ە عەوداڵ���ی رێکییە‪،‬‬ ‫گلەییەک���ەی لەسیس���تم دەبێتە گلەیی‬ ‫لەناڕێکی‪ ،‬نەوەک لەقاڵب‌و ڕێکخس���تن‌و‬ ‫بەس���تنەوە گ���ەورەکان‪ .‬عەقڵییەت���ی‬ ‫کولتووری‪ ،‬تێروانینی تەس���کبیر‪ ،‬چاوی‬ ‫یەکالبین ب���وار بەشۆڕش���گێڕانی ئێمە‬ ‫نادات هەس���ت بەگرنگی‌و جوانییەکانی‬ ‫ناڕێکی‌و ئەنارش���ییەت بکەن‪ .‬هەر بەو‬ ‫هۆیەش���ەوە شۆڕشگێڕو هونەرمەندەکان‬

‫حکوم ‌هت‌و سامانی سروشتی‪:‬‬ ‫به‌رنامه‌ی کۆمه‌ڵگایه‌کی دادپه‌روه‌ر‬ ‫چاپته‌ری‬ ‫چاپته‌ری‬ ‫چاپته‌ری‬ ‫چاپته‌ری‬ ‫چاپته‌ری‬

‫یه‌كه‌م‪ :‬ئایا حکومه‌تی هه‌رێم خاوه‌ن چ شوناسێکه‪.‬‬ ‫دوو‪ :‬بنه‌ما سه‌ره‌کیه‌کان‬ ‫سێ‪ :‬سامانی سروشتی‌و داهاتووی کوردوستان‪:‬‬ ‫چوار‪ :‬تیوره‌کانی په‌یوه‌ندی نێوان سامانی سروشتی سیاسه‌ت‪:‬‬ ‫پێنج‪ :‬چی بکرێت به داهاتی سامانی سروشتی‪:‬‬

‫خوێندنه‌وه‌ی ئه‌م کتێبه ده‌روازە‌یه‌که بۆئه‌وه‌ی ژیانێکی داداپه‌روه‌ر له‬ ‫سایه‌ی سامانی ن‌‌وتدا بۆ ههموان ده‌سته‌به‌ربێت له هه‌رێمی کوردستان‪.‬‬

‫باڵوکراوەی نوێ‬

‫تین���ی رەخنەکردنی سیس���تمیان نییە‪،‬‬ ‫هەمان چاو بەرهەمدەهێننەوە کە هەیە‪،‬‬ ‫هەمان هەست دروستدەکەنەوە کە پێشتر‬ ‫دروس���تکراوە‪ ،‬هەم���ان عاتیفە‪ ،‬هەمان‬ ‫ش���ێوازی ئیشکردن لەس���ەر شتەکان‪.‬‬ ‫واتە سەرەتای س���ەرەتاکان ئەوەیە کە‬ ‫بەهایەکی پۆزەتیڤ بدەین بەناڕێکی ‪...‬‬ ‫ناڕێکی لێرەدا بریتی نییە لەخواستێکی‬ ‫ش���ەیتانی بۆ کاولکاری‪ ،‬بەڵکو بڕیتییە‬ ‫لەخواس���تێکی تون���د ب���ۆ دۆزینەوەی‬ ‫دەرگایەک ل���ەو قاڵبانە دەرمانبکات کە‬ ‫عەق���ڵ‌و تێڕوانینمانی تێدا دیلبووە‪ .‬ئەو‬ ‫قس���ەیەی ئەنشتاین س���ەبارەت بەوەی‬ ‫گەم���ژەکان پێویس���تیان بەڕێکیی���ە‪،‬‬ ‫لێرەداو لەم س���اتەداو لەم سەردەمەی‬ ‫خۆرهەاڵت���دا زۆر دروس���تە‪ ،‬گەمژەکان‬ ‫پێویس���تیان بەڕێکیی���ە چونک���ە رێکی‬ ‫کۆمەکیان پێدەکات هەمیشە هەمان شت‬ ‫بیربکەن���ەوە کە هەیە‪ .‬ئ���ەوە ناڕێکییە‬ ‫پێویس���تی بەبیرکردنەوەی���ە‪ ،‬ناڕێکییە‬ ‫دەیەوێ���ت لەقاڵب���ەکان دەرمانب���کات‪.‬‬ ‫«ماویەتی»‬

‫‪19‬‬

‫"ناوچە دابڕاوەکان"‌و حەماسەتی نەتەوەیی‪ ...‬پاشماوە‬ ‫کێشەی فیدرالیزم‌و دۆخی سەروی‬ ‫کۆنفیدرالیزم‬ ‫ب����ەڕای ئێم����ە لەئێس����تادا حكومەتی‬ ‫عێراق توانای كۆنترۆڵكردنی كوردستانی‬ ‫نییه‌و له ئەجێنداش����یدا نیی����ه هەولێرو‬ ‫س����لێمانی‌و ده����ۆك بەزەب����ری هێ����زی‬ ‫سەربازیی داگیربكاتەوه‪ .‬بێگومان وەکو‬ ‫پێش����تر هێمامان بۆ کرد‪ ،‬ئەم بۆچوونه‬ ‫ب����ەو مانای����ه نای����ەت كه خواس����تێكی‬ ‫پەنهان����ی سیاس����یی لەپشتس����ەری‬ ‫سیاس����ەتمەداره عێراقییەكانەوه نییه بۆ‬ ‫كۆنترۆڵكردنەوەی تەواوی كوردس����تان‪.‬‬ ‫ئەوەی ئێم����ە دەمانەوێت بیڵێین ئەوەیە‬ ‫كە ئەم دەوڵەته هێزی خۆی دەناسێت‪،‬‬ ‫ڕەنگە باوەڕی وابێت كه دەتوانێت شەڕی‬ ‫هێزی پێش����مەرگه لەناوچ����ە دابڕاوەکان‬ ‫ب����كات‌و لەبەرەكانی جەنگ����دا بیباتەوه‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەوەش باش����دەزانێت کە ناتوانێت‬ ‫ش����ەڕی هەموو گەلی كوردستان بكات‌و‬ ‫لەڕێگای س����ەربازییەوه كۆنترۆڵی خاک‌و‬ ‫خەڵكەكەی بكات‪ ،‬وەكو رژێمی س����ەدام‬ ‫حوسەین كردی‪ .‬ئەو هەلومەرجە ناوەکی‌و‬ ‫ناوچەیی‌و جیهانییەی ڕژێمەکەی سەدام‬ ‫حوس����ەینی تێدا دروس����تبوو‪ ،‬ئەمڕۆ نە‬ ‫لەناوخۆی عێراق‌و ن����ە لەناوچەکەداو نە‬ ‫لەئاس����تی جیهانیدا بوونی ماوە‪ .‬ئەوەی‬ ‫لەم سیناریۆی لەشکرکێشییەدا بااڵدەسته‬ ‫ئەو تێگەشتنه تەقلیدییە لەسیاسەت وەكو‬ ‫درێژكراوەی جەنگ‪ ،‬واتە جێبەجێكردنی‬ ‫هەندێك دەستكەوتی سیاسییه لەڕێگای‬ ‫هەڕەشەو فشاری گەورەی سەربازییەوه‪.‬‬ ‫ئەم دەس����تكەوتانه ب����ۆ مالیکی لەڕووی‬ ‫ناوەكییەوه هەم بۆ گاریگەریی لەس����ەر‬ ‫رای گش����تیی عەرەبی‌و ه����ەم بۆ بازاڕی‬ ‫سیاسیی لەهەڵبژاردنی داهاتوودا گرنگیی‬ ‫خۆی����ان هەیه‪ ،‬هەم بۆ فڕێدانی پرس����ی‬ ‫كەركوك‌و ناوچ����ە دابڕاوەكانی تریش بۆ‬ ‫پش����تەوه‌و گەڕاندنەوەیان بە خاڵی سفر‬ ‫لەگفتوگۆی نێوان پارتی‌و یەكێتی لەگەڵ‬ ‫بەغدا‪ ،‬مانای ستراتیژیی‌و ئۆرگانیی خۆی‬ ‫هەیە‪ .‬ل����ەڕووی دەرەکیش����ەوه هەنگاوه‬ ‫ش����ەڕانگیزەکانی مالیک����ی هەوڵدانه بۆ‬ ‫سەلماندنی ئەو واقیعه كه عێراق گەرچی‬ ‫دەوڵەتێك����ی فیدراڵییه‪ ،‬ب����ەاڵم بەپێی‬ ‫دەس����توور خاوەنی سەروەریی نەتەوەیی‬ ‫خۆیەت����ی‌و بەرگری����ی لەیەکپارچەی����ی‬ ‫واڵتەک����ەی دەکات‪ .‬بۆی����ە دەوڵەتان����ی‬ ‫جیهان بەگش����تی‌و دەوڵەتانی دراوسێ‌و‬ ‫كۆمپانیاكانی����ان بەتایب����ەت‪ ،‬دەبێ����ت‬ ‫لەدەرگای بەغداوه بچن بۆ هەولێر‪.‬‬ ‫بەبۆچون����ی ئێم����ە مالیكی ل����ەرووی‬ ‫سیاس����ییەوه لەم گەمەیەدا سەرکەوتوو‬ ‫دەبێ����ت‪ ،‬چونك����ە النیك����ەم ل����ەڕووی‬ ‫جەماوەرییەوه دەتوانێت بەرای گش����تی‬ ‫عێراقی عەرەبی����ی بڵێت كه ئەو بەتەنها‬ ‫پارێ����زەری بەرژەوەندیی����ە تائیفییەكان‬ ‫نیی����ە‪ ،‬بەڵكو داكۆكیك����ەری ئەو گوتاره‬ ‫عێراقییه نەتەوەییەشە كه یەکپارچەیی‌و‬ ‫س����ەروەریی گەل����ی وێناک����راوی عێراق‬ ‫دەپارێزێ����ت‪ .‬پارتی����ش ل����ەم گەمەیدا‬ ‫سەركەوتوو دەبێت‪ ،‬چونكی توانی یەکێتی‬ ‫بخاتە ن����او هاوکێش����ەی ملمالنێکانەوەو‬ ‫لەمەودواش دەتوانێت بڵێت ئەوه ئێمەین‬ ‫رێگ����ه لەداگیركردن����ەوەی كوردس����تانی‬ ‫هاواڵتیی����ان‌و ش����اعیران دەگرین‌و بەگژ‬ ‫سەرهەڵدانی مەترسیی دیكتاتۆرییەتێكی‬ ‫تردا دەچینەوە‪ .‬بەم چەشنەش دەتوانێت‬ ‫سەرنجی خەڵك لەکێشەی دەسەاڵتدارێتی‬ ‫تاكڕەوان����ەی خۆی����ەوە لەکوردس����تاندا‬ ‫بگۆڕێت بۆ ترس����ێكی نەتەوەیی بەسەر‬ ‫كوردس����تانەوه‪ .‬گەرچی پارتی بەش����ی‬ ‫شێری قووڵبونەوەی کێشەکانی هەرێمی‬ ‫لەگ����ەڵ بەغ����دادا بەردەکەوێ����ت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫سیاسەتی ناسیۆنالیستییانەی شەڕانگیزی‬ ‫نەیارەكەی‪ ،‬كه نوری مالیكییه‪ ،‬وادەكات‬ ‫پارتی بەتەنها خۆی هەڵگری دەرئەنجامە‬ ‫خراپەكانی ئ����ەم دۆخە نەبێ����ت‪ ،‬وەکو‬ ‫لەس����ەرەتاکانی ئەم کێشەیەدا بینیمان‪،‬‬ ‫بەڵکو هەموو ئۆپۆزیس����یۆن‌و لەوێشەوه‬ ‫هەم����وو خەڵكی كوردس����تان ناچاربكات‬ ‫بچنە ژێر باری ئەم مەترسییه نەتەوەییه‬ ‫دروستکراوەوە‪.‬‬ ‫دەوڵەت����ی فیدراڵ����ی دەوڵەتێک����ی‬ ‫پ����ڕ کێش����ەیە‪ ،‬تەنانەت لەو بەش����انەی‬ ‫دونیاش����دا ک����ە مێژوویەک����ی درێ����ژی‬ ‫پیادەکردن����ی ئەم سیس����تمەیان هەیە‪.‬‬ ‫ئەم دەوڵەتە پێویس����تی بەدانوستاندن‌و‬ ‫بەکاری پێکەوەیی بەردەوام‌و بەئامادەگی‬ ‫ڕاستەقینە هەیە بۆ قبووڵکردنی یەکتری‌و‬ ‫دۆزینەوەی چارەس����ەری سیاسیی وا کە‬ ‫ب����ۆ هەموو الیەن����ەکان گونجاوبێت‪ .‬لەم‬ ‫ج����ۆرە دەوڵەتەدا براوەی هەمیش����ەیی‌و‬ ‫دۆڕاوی هەمیش����ەیی بوونی نییە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هاوکات کۆمەڵێک بەهاو رێس����او یاس����ا‬ ‫هەن ک����ە پەیوەندیی����ەکان ڕێکدەخەن‪.‬‬ ‫دەوڵەتی فیدرالی بۆئەوە دروس����تنابێت‬ ‫کێش����ەی ئیداری نەھێڵێت‌و وابکات کارە‬ ‫ڕۆژانەییەکان باش����ترو چاالکانەتر ببرێن‬ ‫بەڕێ����وه‪ ،‬بەاڵم بۆئەوەش دروس����تنابێت‬ ‫واڵتێک بەک����ردەوە پارچەپارچە بکات‪.‬‬ ‫دەوڵەت����ی فیدراڵی بۆ چارەس����ەرکردنی‬ ‫کێش����ەی سیاس����یی دروس����تدەبێت‪ ،‬بۆ‬

‫ڕێکخس����تنی پەیوەندییە سیاسییەکانی‬ ‫نێوان بەش����ە جیاوازەکانی واڵتێک‪ ،‬کە‬ ‫یان ئەوەیە دەس����ەاڵتی سیاسی لەنێوان‬ ‫خۆیاندا دابەشدەکەن‪ ،‬یان ئەوەیە دەکەونە‬ ‫دۆخی ملمالنێیەکی سەخت‌و بەردەوامەوە‬ ‫کە ئەگ����ەری جەنگ‌و پێک����دادان تیایدا‬ ‫ئەگەرێکی هەمیشەیی‌و کراوەیە‪ .‬ئەوەی‬ ‫ئەمڕۆ ه����ەم لەهەولێرو ه����ەم لەبەغدادا‬ ‫دەیبینی����ن پێش����ێلکردنێکی فرەالیەنی‬ ‫بڕێک����ی زۆری پرنس����یپەکانی دەوڵەتی‬ ‫فیدراڵیی����ە‪ .‬ئەم����ەش لەدوادەرئەنجامدا‬ ‫قووڵکردنەوەی نامتمانەیی‌و تێکشکاندنی‬ ‫پرنسیپی پلورالیزم‌و خەونی ئاشتییانەی‬ ‫پێکەوەژیان‌و یەکترقبووڵکردنی پێکهاتە‬ ‫جیاوازەکانی دەوڵەتی عێراقە‪.‬‬ ‫ئاش����کرایە پرس����ی مافی دیاریکردنی‬ ‫چارەن����ووس ب����ۆ گەل����ی كوردس����تان‬ ‫مەسەلەیەکی سیاس����یی بەڵگەنەویستە‪.‬‬ ‫ئەم پرسه نەپێویستی بەسەلماندنی هیچ‬ ‫هێزو الیەنێكه‌و نه لەداهێنانی حیزبێكی‬ ‫سیاسیی دیاریكراویش����ه تاوەكو بیكات‬ ‫بەماڵ بەس����ەر خەڵکی كوردس����تانەوه‪.‬‬ ‫بەاڵم بڕیاردان بۆ مانەوە له چوارچێوەی‬ ‫عێراق����داو هەڵبژاردن����ی فیدرالیزم وەکو‬ ‫فۆرمێكی سیاسیی بۆ چارەسەری پرسی‬ ‫سیاس����یی كوردس����تان لەعێراقدا‪ ،‬وەک‬ ‫بارزان����ی خ����ۆی پێش هەموو کەس����ێک‬ ‫جەغت����ی لەس����ەر دەکاتەوە‪ ،‬ش����تێكه‌و‬ ‫هەڵس����وکەوتکردن وەك����و پێكهاتێك����ی‬ ‫سیاسیی سەرووی كۆنفیدرالیزم‪ ،‬تادەگاته‬ ‫س����نووری دروس����تكردنی دەوڵەت لەناو‬ ‫دەوڵەتدا‪ ،‬شتێکی ترە‪ .‬گەر پرس پرسی‬ ‫س����ەروەریی نەتەوەییە‪ ،‬ئاسایییە هەموو‬ ‫کەسێکی سادەی ناو عێراق بپرسێت ئەرێ‬ ‫پارت����ی‌و یەكێتی بۆچی ڕێ����گا بەتوركیا‬ ‫دەدەن بازگەی س����ەربازی لەسەر خاكی‬ ‫كوردستان هەبێت؟ بۆچی تورکیاو ئێران‬ ‫ئەو هەموو تۆپباران‌و ھێرشە دەکەنە سەر‬ ‫کوردس����تان‌و ئەوان ورتەیان لێوەنایەت؟‬ ‫لەهەمووشی سەیرتر ئەوەیە بۆچی ڕۆژێك‬ ‫نەمانبینی حکومەتی عێراق یان هەرێمی‬ ‫کوردس����تان‪ ،‬رای گشتی كوردستان یان‬ ‫عێراق دژ بەلەشكركێشییەكانی توركیاو‬ ‫ئێران ئامادەبكەن‌و پرۆتێس����تۆی بكەن؟‬ ‫ئایا ئەوەی ئێران‌و تورکیا ئەنجامیدەدەن‬ ‫هیچی����ان پەیوەندیی����ان بەبریندارکردنی‬ ‫س����ەروەریی نەتەوەییەوە نییه بۆ س����ەر‬ ‫کوردس����تان‌و عێ����راق؟ ماف����ی هەم����وو‬ ‫هاواڵتییەکی کوردستانە نەک له مالیکی‪،‬‬ ‫بەڵک����و لەسیاس����ەتمەدارەکانی خ����ۆی‬ ‫بپرس����ێت‪ :‬مالیکی ئ����ەم هەموو چەکەی‬ ‫بۆچیی����ه‌و بۆچ����ی چوارچێوەیەکت����ان‬ ‫نەدۆزیی����ەوه ک����ه تیای����دا مەس����ەلەی‬ ‫پڕچەککردن����ی لەش����کری عێراقی مانای‬ ‫سەرهەڵدانی مەترس����یی نەبێت بۆ سەر‬ ‫کوردس����تان‪ ،‬ئەی پشکی پێشمەرگە لەم‬ ‫بۆنده س����ەربازی‌و کڕینی چەکانە چییه‌و‬ ‫بەشەکەی لەکوێیه؟‬ ‫ئاشکرایه زۆرینەی جەنگەکان پێشئەوەی‬ ‫بەفیشەکتەقاندن دهستپێبکەن‪ ،‬بەشەڕی‬ ‫رەمزی دەستپێدەکەن‪ .‬سیاسەتمەداران‬ ‫لەیەکت����ر دەتۆرێ����ن‌و بەئاس����انی لەگەڵ‬ ‫یەکتر ئاش����تنابنەوه‪ .‬ب����ۆ نموونه وتارو‬ ‫س����ەردانه سیاس����ییەکان مانای رەمزیی‬ ‫خۆی����ان وەردەگرن‌و هەڵگ����ری پەیامی‬ ‫جیاوازدەب����ن ب����ۆ یەکتری‪ :‬ن����ەورۆزی‬ ‫س����اڵی پار‪ ،‬بارزانی شەڕه رەمزییەکانی‬ ‫بەهەڕەش����ەی جیاکردنەوەی کوردستان‬ ‫لەعێراق دەستپێکرد‪ .‬دوای ئەوه هەڵهاتنی‬ ‫هاش����می بەس����ەرداهات‌و بەداڵدەدان����ی‬ ‫لەالی����ەن بارزانییەوه‌و س����ەنگدانەنان بۆ‬ ‫دادگای بەغداو پاش����ان رەوانەکردنی بۆ‬ ‫تورکی����او مانەوەی ل����ەوێ کۆتاییپێهات‪.‬‬ ‫دوای ئ����ەوە پالندان����ان ب����ۆ روخاندنی‬ ‫حکومەتەک����ەی مالیکی دەس����تیپێکردو‬ ‫هەولێ����ر ب����وو ب����ه پایتەخت����ی دووهەم‬ ‫بۆ ئاراس����تەکردنی سیاس����ەت لەبەغداو‬ ‫بارزانیش بەکەس����ی یەکەمی هەوڵدەر بۆ‬ ‫ڕوخاندنی حکومەتەکەی مایلکی‪ .‬پاشان‬ ‫وەزی����ری دەرەوەی تورکی����ا س����ەردانی‬ ‫کەرکوکی کردو ئەم سەردانەش لەالیەن‬ ‫پارتییەوه وا پاس����اوکرا کە سەفەرێکی‬ ‫شەخس����ییه‌و ئ����ەو وەزیرە پێش����وەخت‬ ‫فیزای وەرگرتووه‪ .‬دی����ارە ئەمه بۆ هەر‬ ‫چاودێرێکی بێالیەن جگه له کۆمیدیایەکی‬ ‫گەوره‌و گاڵتەجاڕییەکی سیاس����یی عەیار‬ ‫بیس����توچوار بەرامبەر بەبەغداو خەڵکی‬ ‫کوردستان هیچ مانایەکی تر هەڵناگرێت‪.‬‬ ‫لەم ڕۆژانەشدا س����ەردانەکەی بارزانی بۆ‬ ‫س����ەنگەرەکانی پێش����مەرگە لەکەرکوک‬ ‫هاتەسەر لیس����تی ئەم شەڕە رەمزییانه‪.‬‬ ‫ئەمان����ه هەمووی����ان بوون ب����ەھۆکاری‬ ‫ئاڵۆزیی زیاترو دروس����تکردنی هەس����تی‬ ‫دوژمنکاران����ه الی مالیکی‌و هەندێ هێزی‬ ‫عەرەبی تر بەرامبەر بەبارزانی‌و لەرێگای‬ ‫ئەویشەوه بەرامبەر بەکوردستان‪ .‬بەدیوی‬ ‫ئەودیویش����دا پارتی س����ەردانی مالیکی‬ ‫ب����ۆ کەرک����وک‌و رێگرتن لەنیش����تنەوەی‬ ‫فرۆک����ەی وەزیری وزەی تورکیا لەهەولێر‬ ‫وەک ھێ����رش‌و ئیهان����ەو پیالنگێ����ڕان‬ ‫وێنادەکات‪ .‬لەم کۆتاییەشدا کار گەیشته‬ ‫ئەوەی ک����ە هەموو هێ����زه کوردییەکان‬

‫بڕیاری لەشکرکێش����یی مالیکی بۆ سەر‬ ‫ناوچه جێناکۆک����ەکان وەکو کردەیەکی‬ ‫دوژمنکاران����ه‌و مەترس����یدار ب����ۆ س����ەر‬ ‫کوردستان پێناسبکەن‪ .‬ئەمانه هەموویان‬ ‫ئەو راستییەمان بۆ دەسەلمێنن کە ئەمڕۆ‬ ‫نە بەغدادو نە هەولێر ھیچیان بەلۆژیکی‬ ‫دەوڵەتێکی فی����دراڵ ناجوڵێنەوە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫خەریکی دروس����تکردنی وێنەی دوژمنن‬ ‫بۆیەکتری‌و بەم����ەش هەردوو ال خەریکی‬ ‫گەڕانەوەن بۆ قۆناغی بەر لەدروستبوونی‬ ‫فیدرالیزم‪.‬‬ ‫گەمژەی����ی‌و ش����ەڕەنگیزیی مالیک����ی‌و‬ ‫حکومەتەک����ەی لەوەدایە ک����ە نایانەوێت‬ ‫مافه دەستوورییەکانی کورد رەچاوبکەن‌و‬ ‫جارێکی تر لەڕێگای لەشکرکێشییەوە بۆ‬ ‫سەر ناوچه دابڕاوەکانی کوردستان‪ ،‬ترسی‬ ‫میللەتێک����ی ئەنفالک����راو دەوروژێننەوه‌و‬ ‫هەس����تی هاواڵتی پل����ەدوو الی خەڵکی‬ ‫کوردس����تان دروس����تدەکەنەوه‪ .‬گێلێتیی‬ ‫سیاس����ەتمەدارانی کوردی����ش لەوەدایه‬ ‫جارێک����ی تر گ����ەل‌و خاکی کوردس����تان‬ ‫دەکەنەوە بە قەڵغان‌و گۆڕەپانی پاراستنی‬ ‫عێراق لەدیکتاتۆرییەت‌و کردنی بەشوێنی‬ ‫ملمالنێی سیاسەتی ناوەکی‌و دەرەکیی‪.‬‬ ‫ئۆپۆزیسیۆن‌و رۆشنبیران‌و دۆخی ئەمڕۆ‬ ‫ب����ەڕای ئێم����ه هێ����زه سیاس����ییەكان‬ ‫بەگشتی‌و ئۆپۆزیسیۆن بەتایبەت دەبێت‬ ‫ستراتیژێكی سیاس����یی روونیان هەبێت‪،‬‬ ‫بۆئ����ەوەی بەرچ����اوی خەڵ����ك بەپێ����ی‬ ‫گۆڕانە سیاسییە وەرزییەکان لێڵنەكەن‪.‬‬ ‫ئ����ەم سیاس����ەتەش ب����ه چاوەڕێکردن‌و‬ ‫چاودێریکردن����ی دۆخەک����ه ت����ا دەگاتە‬ ‫پش����تیوانیكردنی بڕیاری لەشكركێشی‌و‬ ‫خۆش����کردنی حەماس����ی ناسیۆنالیستی‬ ‫دروس����تنابێت‌و ب����ه بێدەنگب����وون ل����ه‬ ‫زیندەبەچاڵكردن����ی ت����ەواوی رۆڵ����ی‬ ‫پەرلەمانیش كۆتای����ی پێنایەت‪ .‬ئەوەی‬ ‫وەک هەمیشه جێگای سەرنجه ئەوەیە که‬ ‫رۆڵی پەرلەمان‪ ،‬وەكو تاكه سەرچاوەی‬ ‫شەرعیی پاراس����تنی بەرژەوەندییەکانی‬ ‫خەڵك‌و ش����وێنی بەش����داریی هێزەکانی‬ ‫ئۆپۆزیس����ۆن لەوێناکێش����انی سیاسەتی‬ ‫نیشتیمانیی‪ ،‬لەم كێش����ەیەدا بەتەواوی‬ ‫غائیب����ه‪ .‬س����ەرۆكی هەرێ����م بەتەنه����ا‬ ‫بڕی����اری چارەنووسس����از بۆ ئ����ەم گەله‬ ‫دەردەکات‌و چاوەڕوان����ی ئ����ەوەش ل����ه‬ ‫خەڵک‌و ئۆپۆزیسیۆن‌و نووسەران دەكات‬ ‫بێچەندوچ����وون دوایبك����ەون‌و تیۆریزەی‬ ‫نیش����تیمانپەروەرێتیی ب����ۆ بك����ەن‪ .‬بەم‬ ‫کردەی����ەش وا لەهەمووی����ان دەکات‬ ‫لەگرفته سیاس����ی‌و ئاب����وری‌و ئەخالقی‌و‬ ‫حوکمڕانییە جەوهەرییەکانی واڵتەكەمان‬ ‫بێدەنگبن‌و لەپرسی جەنگی بەرژەوەندییە‬ ‫حیزبییەکان‌و پاراس����تنی بەرژەوەندییە‬ ‫تایبەتەکاندا هەمووان ببن به سەربازێکی‬ ‫بێدەن����گ‌و گوێڕایەڵی ناو لەش����کرەکەی‬ ‫سەرۆک‪.‬‬ ‫ئ����ەوەی ئێم����ه لەئێس����تادا لەهەموو‬ ‫كاتێ����ك زیات����ر پێویس����تمان پێیەت����ی‬ ‫بریتییه له بەرچاوڕوون����ی‌و عەقاڵنییەت‬ ‫لەبیركردن����ەوه‌و بڕیارو ك����رداردا‪ ،‬نەك‬ ‫پەمپدانی گوتارێکی ناسیۆنالیستی خاڵی‬ ‫لەهەموو رەهەندێکی نیشتیمانیی‪ .‬ئەوەی‬ ‫پێویس����تمان پێیەتی تێگەشتنه لەوەی‬ ‫چیماندەوێت لەناو ئ����ەم عێراقه نوێیەدا‬ ‫کە هێزە سیاس����ییه کوردیی����ەکان پایه‬ ‫گرنگەکانیان دروستکردەوه‪ ،‬چ فۆرمێكی‬ ‫سیاس����یی گونجاوتر بۆ ژیانی سیاسیی‬ ‫داهاتووم����ان هەڵبژێرین‌و چۆن دەتوانین‬ ‫رێگریی لەروودانی كارەس����اتی تر بەسەر‬ ‫میللەتەکەماندا بكەین‪ .‬ئەوەی پێویستە‪،‬‬ ‫رەواندنەوەی ئەو چڕه دوکەڵەیە بەسەر‬ ‫چاوی خەڵکەوەو رێگرتنه لەخۆشکردنی‬ ‫ئاگ����ری جەنگێک کە دواتر نەزانین چۆن‬ ‫بیکوژێنین����ەوەو لێیدەربازبین‪ .‬جەنگێک‬ ‫وەهم����ی ئەوەم����ان الدروس����تبکات کە‬ ‫بەرگریی لەکوردس����تان دەکەین‌و مژدەی‬ ‫درۆزنانەی ئەوەشمان پێبدات کە ناوچە‬ ‫داب����ڕاوەکان رزگاردەکەین‪ .‬س����ااڵنێكی‬ ‫زۆر ژنان‌و پیاوان‌و گەنجانی كوردس����تان‬ ‫قوربانییاندا لەپێن����او گەڕانەوەی ماف‌و‬ ‫ڕێزدا بۆ ژیانی ئینسانییان‌و دابینكردنی‬ ‫ئاش����تی بۆ نەوەکانی داهاتوویان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئێس����تا هەمان ئەو سەرکردانەی دوێنێ‌و‬ ‫هەندێك نووس����ەرانی ئەمرۆش‪ ،‬بەناوی‬ ‫ناس����یۆنالیزمێكی ڕۆمانسییەوە‪ ،‬دەھۆڵی‬ ‫دەورەیەك����ی ت����ر لەكوش����تارو درامای‬ ‫ماڵوێران����ی‌و دەربەدەری����ی لێ����دەدەن‪.‬‬ ‫ئەگ����ەر ئ����ەم دەھۆڵکوتینە ب����ۆ جەنگ‬ ‫کاری کۆمەڵێک لەو سیاسییانە بێت کە‬ ‫سیاسەت بە وەهم‌و درۆو مژدەی ناواقیعی‌و‬ ‫بەرژەوەندیی تایبەتەوە دەبەس����تنەوە‪،‬‬ ‫ئەوا کاری ئەو نووسەرانە نییە کە ئازادی‬ ‫ئینس����ان‌و گەردونگەرای����ی مافەکان����ی‌و‬ ‫ژیاندۆس����تییان بەالوە گرنگ����ه‪ .‬ئەوەی‬ ‫ئەم����ڕۆ لەهەمووکات زیاتر پێویس����تمان‬ ‫پێیەتی وەستانێکی ڕەخنەییە لەبەردەم‬ ‫ئ����ەو حەماس����ەتە ناسیۆنالیس����تییەدا‬ ‫کە ب����ێ بکەری ناسیۆنالیس����تییە‪ ،‬نەک‬ ‫ڕۆمانس����ییانەو نابەرپرس����یارانە ئ����ەو‬ ‫حەماسەتە تیۆریزە بکەین‪.‬‬

‫ه له‌ئه‌وروپا‬ ‫نوێنه‌ری ئاوێن ‌‬ ‫شوان حه‌مه‌ ـ نه‌رویج‬ ‫‪004799004729‬‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‪ ،‬سەردەشت عوسمان‬

‫‪Awene‬‬

‫‪!#" $%&'()*(+)',-&./(0)1‬‬

‫‪!#89:$(+)2)3" #" 4(;,-&$-,%(<#" =>((?@.)4(&A‬‬

‫‪@!!!#‬‬

‫‪(+)2)3" #" 4‬‬ ‫‪)5556&55557$‬‬ ‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬