ژماره‌ 364

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژمار‌ه (‪)364‬‬ ‫سێشەممە ‪2013/2/12‬‬

‫‪17‬ی‌ شوبات به‌ڕێوه‌یه‌‪..‬‬

‫»» ‪3‬‬

‫بنه‌ماڵه‌ی‌ قوربانییان‪:‬‬ ‫ئه‌گه‌ر خۆپیشاندان بكرێت به‌شداری‌ ده‌كه‌ین‬

‫ی سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫کۆمپانیای ئاوێنه‌ ده‌ریده‌کات‬

‫سلێمان ‌ی ‪ 42‬ملیار دینار قه‌رزار ‌ی كاره‌بایه‌‬

‫وه‌زاره‌تی‌ كاره‌با ‪ 8‬ملیۆن دینار‬ ‫پاره‌ی‌ كاره‌با قه‌رزاره‌‬

‫‪12‬‬ ‫»»‬ ‫‪17‬‬ ‫»» ‪8‬‬

‫ریکالم‬

‫سه‌رۆكی ده‌سته‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كانی هه‌رێم‪:‬‬

‫هه‌ڵبژاردنی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان‬ ‫له‌واده‌ی‌ خۆیدا ئه‌نجامنادرێت‬

‫‪17‬‬ ‫‪512‬‬ ‫»»»»‬

‫"پارت ‌ی ئاماده‌بو هێز ره‌وانه‌ ‌ی سلێمانی‌ بكات"‬ ‫به‌رپرس����انی‌ پارتی‌ له‌هه‌ولێر‪ ،‬له‌كات ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ����ه‌و گرژییه‌ی‌ به‌هۆی‌ خۆپیش����اندان‬ ‫له‌به‌رده‌م كه‌ناڵ����ی‌ ‪‌NRT‬و ته‌قه‌كردن‬ ‫به‌سه‌ر باره‌گای‌ لقی‌ ‪12‬ی‌ هه‌ڵه‌بجه‌دا‬ ‫روده‌دات‪ ،‬الیه‌ن����ه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كانی‌‬ ‫ش����اری‌ س����لێمانی‌ ئاگادار ده‌كه‌نه‌وه‌‬

‫ئه‌گه‌ر كۆنتڕۆڵی‌ دۆخه‌كه‌یان پێناكرێت‬ ‫هێز ده‌نێرن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬هه‌ولێر‪ :‬به‌پێی‌ زانیارییه‌كانی‌‬ ‫ئاوێن����ه‌ دوای‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ كه‌س����ێك‬ ‫له‌به‌رنامه‌یه‌كی‌ راس����ته‌وخۆی‌ كه‌ناڵی‌‬ ‫‪NRT‬دا جنێ����و به‌"مس����ته‌فا بارزانی‌"‬

‫ده‌دا‌و ژماره‌ی����ه‌ك الیه‌نگ����رو ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫توڕه‌ی‌ پارتیش وه‌ك ناڕه‌زایی‌ ده‌ربڕین‬ ‫له‌ب����ه‌رده‌م كه‌ناڵه‌ك����ه‌دا كۆده‌بنه‌وه‌‌و‬ ‫هاوكاتی����ش گروپێك به‌ناوی‌ گه‌نجانی‌‬ ‫ت����وڕه‌وه‌ هه‌ڕه‌ش����ه‌ی‌ س����وتاندنی‌‬ ‫ب����اره‌گای‌ لقی‌ ‪12‬ی‌ پارتی‌ دیموکراتی‬

‫کوردس����تان له‌هه‌ڵه‌بج����ه‌ ده‌ك���� ‌هن‌و له‌س����لێمانی‌؟ تكایه‌ ئه‌گه‌ر كۆنتڕۆ ‌ڵ‬ ‫له‌هه‌مان ئێواره‌ش����دا چه‌ند ته‌قه‌یه‌ك نیی����ه‌ ئێمه‌ خۆمان هێ����ز ده‌هێنین بۆ‬ ‫به‌س����ه‌ر ئ����ه‌و باره‌گای����ه‌دا ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ بنكه‌و باره‌گاكانمان بپارێزین"‪،‬‬ ‫كاربه‌ده‌س����تانی‌ پارت����ی‌ له‌هه‌ولێ����ر به‌اڵم به‌رپرسه‌كه‌ پێیانده‌ڵێت "نه‌خێر‬ ‫په‌یوه‌ن����دی‌ ده‌كه‌ن به‌به‌رپرس����ێكی‌ كۆنتڕۆڵ‌ هه‌یه‌‌و هێز مه‌هێنن‪ ،‬خۆمان‬ ‫بااڵوه‌و پێیده‌ڵێ����ن "ئه‌و وه‌زعه‌ چییه‌ پاراستنی‌ بنكه‌و باره‌گاكانتان له‌ئه‌ستۆ‬

‫ده‌گرین"‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ له‌كاتێكدای ‌ه كه‌ پارتی‌ دو سا ‌ڵ‬ ‫له‌مه‌وبه‌ر دوای‌ روداوی‌ ‪17‬ی‌ شوباتی‌‬ ‫ب����ه‌رده‌م لق����ی‌ ‪4‬ی‌ پارت����ی‌‪ ،‬هێزێكی‌‬ ‫گ����ه‌وره‌ی‌ زێڕه‌ڤان����ی‌ له‌هه‌ولێ����ره‌وه‌‬ ‫ره‌وانه‌ی‌ سلێمانی‌ كرد‪.‬‬

‫به‌ڵێندراوه‌ ئۆپه‌راسیۆنی‌ دیجل ‌ه هه‌ڵبوه‌شێنرێته‌وه‌‬ ‫وه‌فدێكی‌ به‌غدا به‌نهێنی‌ دێته‌ كوردستان‬

‫»» ‪2‬‬

‫نه‌وشیروان مسته‌فا له‌مه‌ودوا سه‌رپه‌رشتی‌ كۆبونه‌وه‌كانی‌ جڤاتی‌ نیشتیمانی‌ ناكات‬ ‫نه‌وش���یروان مس���ته‌فا له‌هه‌نگاوێكدا بۆ‬ ‫ئاشتكردنه‌وه‌ی‌ سێ‌ هه‌ڵسوڕاوی‌ دیاری‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‪ ،‬بڕیار ده‌دات له‌مه‌ودوا‬ ‫خۆی‌ سه‌رپه‌رشتی‌ كۆبونه‌وه‌كانی‌ جڤاتی‌‬ ‫نیشتمانی‌ نه‌كات‪.‬‬

‫ئاوێنه‌‪ ،‬س���لێمانی‌‪ :‬به‌پێ���ی‌ لێدوانی‌‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئ���اگادار ب���ۆ ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫نه‌وش���یروان مس���ته‌فا رێكخه‌ری‌ گشتی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ سه‌ردانی‌‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌"قادری‌ حاجی‌ عه‌لی‌"‌و "ساالر‬

‫عه‌زی���ز" ده‌كات‪ ،‬چاوه‌ڕوانی‌ گه‌ڕانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫"عوسمانی‌ حاجی‌ مه‌حمود"ه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫دوه‌م كۆبون���ه‌وه‌ی‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ ئه‌و س���ێ‌‬ ‫هه‌ڵسوڕاوه‌ دیاره‌دا بكات كه‌ له‌چۆنیه‌تی‌‬ ‫پێكهێنانی‌ جڤاتی‌ نیشتمانی‌ ناڕازین‪.‬‬

‫س���ه‌رچاوه‌ ئاگاداره‌كه‌ ئام���اژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ "به‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ عوسمانی‌ حاج ‌ی‬ ‫مه‌حمود دۆسیه‌ی‌ ئه‌و سێ‌ سه‌ركرده‌یه‌‬ ‫یه‌كالیی‌ ده‌بێت���ه‌وه‌‪ ،‬وه‌ك هه‌نگاوێكیش‬ ‫به‌ئاراسته‌ی‌ ئاشتكردنه‌وه‌یاندا نه‌وشیروان‬

‫مسته‌فا بڕیار ده‌دات بۆ له‌مه‌ودوا خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫راس���ته‌وخۆ سه‌رپه‌رشتی‌ كۆبونه‌وه‌كانی‌‬ ‫جڤاتی‌ نیشتیمانی‌ نه‌كات"‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌ ئاگاداره‌كه‌ جه‌غتی‌ له‌وه‌ش‬ ‫كرده‌وه‌ كه‌ "نه‌وشیروان مسته‌فا جڤاته‌كه‌‬

‫هه‌ڵناوه‌ش���ێنێته‌وه‌‪ ،‬به‌ڵك���و هه‌ندێ���ك‬ ‫گۆڕان���كاری‌ تێ���دا ده‌كاو خ���ۆی‌ لێدور‬ ‫ده‌خاته‌وه‌‪ ،‬ده‌یه‌وێت به‌م گۆڕانكارییه‌ش‬ ‫هه‌م جڤات رازی‌ بكات‌و هه‌م س���ه‌ركرده‌‬ ‫ناڕازییه‌كانیش"‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی گه‌ڕه‌کی شۆڕش ‪ 101‬شه‌قامی ‪2‬سالم خانووی ‪ 56‬ته‌له‌فۆن‪ 2136622 3210501 3210502 :‬هه‌ولێر ‪ ،‬فولکه‌ی کوران ‪ -‬به‌رامبه‌ر نه‌خۆشخانه‌ی ژینی تایبه‌ت (مۆبایل)‪ 07504531388 :‬ئاریافۆن‪ 2560031 :‬کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار ‬

‫ریکالم‬

‫تیراژ‪4500 :‬‬

‫‪2‬‬

‫هه‌واڵ‬

‫)‪ )364‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/2/12‬‬

‫به‌ڵێندراوه‌ ئۆپه‌راسیۆنی‌ دیجله‌ هه‌ڵبوه‌شێنرێته‌وه‌‬ ‫وه‌فدێكی‌ به‌غدا به‌نهێنی‌ دێته‌ كوردستان‬ ‫وه‌فدێكی‌ حكومه‌تی‌ به‌غداو له‌راوێژكار‌ه‬ ‫نزی���ك‌و باوه‌ڕپێكراوه‌كانی‌ س���ه‌رۆك‬ ‫وه‌زیرانی‌ عێراق د‪ .‬نوری‌ مالیكی‌‌و چه‌ند‬ ‫به‌رپرس���ێكی‌ هاوپه‌یمانی‌ نیش���تمانی‌‬ ‫به‌نهێن���ی‌ دێن���ه‌ كوردس���تان له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌رپرس���انی‌ بااڵی‌ پارت���ی‌‌و یه‌كێتی‌‬ ‫له‌هه‌ولێر كۆده‌بنه‌وه‌‪ ،‬وه‌فده‌كه‌ی‌ به‌غدا‬ ‫به‌به‌رپرس���انی‌ ك���ورد راده‌گه‌یه‌نن كه‌‬ ‫ده‌یانه‌وێ���ت له‌گه‌ڵ كورددا رێكبكه‌ون‌و‬

‫به‌ڵێنیان���داوه‌ ئۆپه‌راس���یۆنی‌ دیجله‌‬ ‫هه‌ڵبوه‌شێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫تایب���ه‌ت به‌ئاوێنه‌‪ :‬س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌‬ ‫ئاگادار به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ دوشه‌ممه‌‬ ‫وه‌فدێكی‌ ب���ااڵی‌ حكومه‌تی‌ عێراق كه‌‬ ‫له‌راوێژكاره‌ باوه‌ڕپێكراوه‌كانی‌ مالیكی‌‌و‬ ‫هاوپه‌یمان���ی‌ نیش���تمانی‌ پێكهاتبون‪،‬‬ ‫هاتنه‌ هه‌ولێر‌و له‌گه‌ڵ به‌رپرسه‌ بااڵكانی‌‬ ‫پارتی‌‌و یه‌كێتیدا كۆبونه‌وه‌‪.‬‬

‫سه‌رچاوه‌كه‌ی‌ ئاوێنه‌ له‌به‌ر پاراستنی‌‬ ‫سه‌رچاوه‌ی‌ هه‌واڵه‌كه‌ ئاماژه‌ی‌ بۆ ناو ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و به‌رپرسانه‌ی‌ پارتی‌‌و یه‌كێتی‌ نه‌كرد‬ ‫كه‌ له‌دانیشتنه‌كه‌دا به‌شداربون‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌و زانییاریانه‌ له‌و كۆبونه‌وه‌یه‌دا‬ ‫هه‌ردوال گه‌یش���تونه‌ته‌ رێككه‌وتنێكی‌‬ ‫س���ه‌ره‌تایی‌ له‌سه‌ر هه‌ندێك له‌و كێشه‌‬ ‫هه‌ڵپه‌س���ێردراوانه‌ی‌ نێ���وان به‌غ���دا‌و‬ ‫هه‌رێم‪.‬‬

‫س���ه‌باره‌ت به‌ناوه‌ڕۆك���ی‌ ئ���ه‌و ده‌ست ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگای‌ پارێزگاكه‌‌و‬ ‫به‌فرۆكه‌خانه‌یه‌ك���ی‌‬ ‫رێككه‌وتنه‌ سه‌ره‌تاییه‌‪ ،‬سه‌رچاوه‌كه‌ی‌ ده‌كرێت���ه‌وه‌‬ ‫ئاوێن���ه‌ ئام���اژه‌ی‌ بۆ ئه‌وه‌ ك���رد كه‌ مه‌ده‌نی‌‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌م ده‌ستپێشخه‌رییه‌ی‌‬ ‫وه‌فده‌كه‌ی‌ به‌غدا بڕیاریانداوه‌ كه‌ وه‌ك‬ ‫پیش���اندانی‌ نییه‌ت پاكی‌ له‌ماوه‌یه‌كی‌ حكومه‌تی‌ به‌غدا‪ ،‬سه‌رچاوه‌كه‌ی‌ ئاوێنه‌‬ ‫نزیك���دا ئۆپه‌راس���یۆنه‌كانی‌ دیجل���ه‌ ئاماژه‌ی‌ بۆ ئه‌وه‌ ك���رد كه‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌ڵده‌وه‌شێننه‌وه‌‪ ،‬هاوكات فرۆكه‌خانه‌ی‌ مالیكی‌ له‌بارودۆخێكی‌ ئاساییدا نییه‌‌و‬ ‫ی رۆژانه‌ كێش���ه‌كانی‌ له‌گه‌ڵ سوننه‌كان‌و‬ ‫له‌فرۆكه‌خانه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫كه‌رك���وك‬ ‫سه‌ربازییه‌وه‌ س���ه‌رله‌نوێ‌ ده‌درێته‌وه‌ هێ���زه‌ هه‌رێمایه‌تیی���ه‌كان قورس���تر‬

‫ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫پێش هاتنی‌ ئه‌م وه‌فده‌ی‌ حكومه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌غدا‪ ،‬رۆژی‌ یه‌كش���ه‌ممه‌ س���ه‌ركرده‌‬ ‫س���وننییه‌كانی‌ هێزه‌ سیاس���ییه‌كانی‌‬ ‫عێراق‪ ،‬ئه‌یاد عه‌الوی‌‌و ئوسامه‌ نوجێفی‌‬ ‫له‌سسه‌ر كێش���ه‌كانیان له‌گه‌ڵ مالیكی‌‬ ‫به‌سه‌ردانێكی‌ په‌له‌ هاتنه‌ كوردستان‪،‬‬ ‫هه‌واڵی‌ ئه‌م س���ه‌ردانه‌ش له‌میدیاكانی‌‬ ‫هه‌رێمدا باڵوكرانه‌وه‌‪.‬‬

‫ئه‌ندام په‌رله‌مانێك داوا ده‌كات‬ ‫قه‌ره‌بو ‌ی ‪ 350‬هه‌زار دینار ‌ی ‪ 25‬دینار ‌ی سویسری‌ بكرێته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناوخۆی‌ په‌رله‌مان ‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستان ك ‌ه سه‌ر به‌یه‌كێت ‌‬ ‫نیشتمانی‌ كوردستانه‌‪ ،‬ئیسماعیل‬ ‫مه‌حمود‪ ،‬له‌نامه‌یه‌كدا داواده‌كات ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 350‬هه‌زار دیناری‌ سویسر ‌‬ ‫قه‌ره‌بو ‌‬ ‫ی خۆی‌ له‌كارنه‌كردن‬ ‫بكرێته‌وه‌ كه‌ كات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زه‌ره‌ر ‌‬ ‫ب ‌ه ‪ 25‬دیناری‌ سویسر ‌‬ ‫ی‬ ‫لێكه‌وتوه‌‌و حكومه‌تی‌ هه‌رێمیش بڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫‪ 50‬ملیۆن دینار له‌م چاپه‌ نوێیه‌ ‌‬ ‫پێده‌دات‪.‬‬ ‫ی خۆی‌ نوسراو‌ه‬ ‫له‌نامه‌یه‌كدا كه‌ به‌خه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی ناوخۆ ‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ ‌‬ ‫كوردستان ئیسماعیل مه‌حمود عه‌بدواڵ‬ ‫ی‬ ‫داوا ده‌كات كه‌ قه‌ره‌بوی‌ ئه‌و زه‌ره‌ره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیلغاكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫بۆ بكه‌نه‌و‌ه كه‌ له‌كات ‌‬ ‫ی لێیكه‌توه‌‌و له‌و‬ ‫ی سویس���ر ‌‬ ‫‪ 25‬دینار ‌‬

‫ی‬ ‫ی سویس���ر ‌‬ ‫ده‌مه‌دا ‪ 350‬هه‌زار دینار ‌‬ ‫هه‌بوه‌‪ .‬ئه‌و نامه‌یه‌ ك��� ‌ه ‪2012-11-15‬‬ ‫ی هه‌رێم‬ ‫ئاراست ‌هی‌ س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر‬ ‫ك���راوه‌‌و چه‌ن���د په‌راوێزێك ‌‬ ‫نوسراوه‌‪ ،‬به‌پێی‌ نوسراوی‌ فه‌رمی‌ ژمار‌ه‬ ‫ی رێكه‌وتی ‪2012/11/27‬‬ ‫(‪‌ )1425/4/2‬‬ ‫وه‌زاره‌تی دارایی‪ /‬به‌ڕێوبه‌رایه‌تی گشتی‬ ‫ژمێری���اری‪ ،‬به‌پشتبه‌س���تن به‌هه‌ردو‬ ‫په‌راوێزی جێگری سه‌رۆكی حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تان‌و وه‌زیری دارایی‬ ‫بڕی ‪ 50‬ملیۆن دینار له‌چاپه‌ نوێك ‌ه بۆ‬ ‫ناوبراو خه‌رجكراوه‌‪.‬‬ ‫ی لڤی���ن ك ‌ه‬ ‫له‌ژم���ار‌ه ‪ 218‬گۆڤ���ار ‌‬ ‫ی ‪ 2012-12-20‬ده‌رچ���وه‌‪،‬‬ ‫له‌ب���ه‌روار ‌‬ ‫به‌هه‌مان ش���ێوه‌ دۆس���ێیه‌ك له‌س���ه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌م ئه‌ن���دام په‌رله‌مانه‌ ‌‬ ‫داوایه‌ك��� ‌‬ ‫ی كوردس���تان‬ ‫یه‌كێت���ی‌ نیش���تمان ‌‬ ‫باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌و دۆس���ێیه‌دا ئاماژ‌ه‬ ‫ی ‪ 50‬ملیۆن دینار‬ ‫بۆ ئه‌و‌ه كراو‌ه ك ‌ه بڕ ‌‬

‫ئه‌مڕۆ كۆسره‌ت‌و مه‌ال به‌ختیار‬ ‫ده‌چن ‌ه توركیا‬ ‫ئه‌م����ڕۆ وه‌فدێك����ی‌ یه‌كێت����ی‌ ‌‬ ‫به‌مه‌به‌س����تی‌ گفتوگۆكردن ده‌رباره‌ی‌‬ ‫گۆڕانكارییه‌كانی‌ كوردس����تان‌و عێراق‬ ‫سه‌ردانی‌ ئه‌نقه‌ره‌ی‌ پایته‌ختی‌ توركیا‬ ‫ده‌كه‌ن‌و وه‌فده‌كه‌ش كۆسره‌ت ره‌سول‌و‬ ‫مه‌ال به‌ختیار له‌خۆده‌گرێت‪.‬‬ ‫تایب����ه‌ت به‌ئاوێن����ه‌‪ :‬به‌پێ����ی‌‬ ‫زانیارییه‌كان����ی‌ ئاوێن����ه‌ وه‌فده‌ك����ه‌ی‌‬ ‫یه‌كێت����ی‌ ده‌یانه‌وێت په‌یام����ی‌ ئه‌وه‌‬ ‫به‌ده‌سه‌اڵتدارانی‌ توركیا بگه‌یه‌نن كه‌‬ ‫به‌بایه‌خه‌وه‌ خوازیارن گه‌ش����ه‌ی‌ زیاتر‬

‫به‌ئاڵوگ����ۆڕی‌ بازرگانی‌ نێوان هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس����تان‌و توركیا بدرێت‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ده‌یانه‌وێ����ت له‌به‌رامبه‌ریش����دا توركیا‬ ‫رێگری‌ له‌جێبه‌جێكردنی‌ ماده‌ی‌ ‪140‬ی‌‬ ‫تایب����ه‌ت به‌ناوچ����ه‌ ج����ێ‌ ناكۆكه‌كان‬ ‫ن����ه‌كات‌و ئاس����ته‌نگی‌ ب����ۆ دروس����ت‬ ‫نه‌كات‪.‬‬ ‫ئه‌م س����ه‌ردانه‌ی‌ وه‌ف����دی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫بۆ توركیا‪ ،‬به‌دوای‌ س����ه‌ردانی‌ چه‌ند‬ ‫رۆژ له‌مه‌وب����ه‌ری‌ وه‌فدێكیاندا دێت بۆ‬ ‫كۆماری‌ ئیسالمی‌ ئێران‪.‬‬

‫وه‌ك هاوكاری‌ بۆ ئیس���ماعیل مه‌حمود‬ ‫عه‌بدواڵ خه‌رج كراوه‌‪.‬‬ ‫ی ئاوێن ‌ه‬ ‫ل���ه‌ لێدوانێكدا ب���ۆ رۆژنام ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مانتار ئیسماعیل مه‌حمود ئاماژه‌ ‌‬ ‫بۆ ئه‌و‌ه كرد ك ‌ه ئ���ه‌و په‌نجا ملیۆنه‌ی‬ ‫وه‌ك قه‌ره‌بوی شه‌ڕی ناوخۆ وه‌رگرتو‌ه‬ ‫له‌بری‌ فه‌وتانی‌ چوار ئۆتۆمبیل‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تائێس���تا قه‌ره‌بوی ئه‌و ‪350000‬دینار‌ه‬ ‫سویس���رییه‌ی وه‌رنه‌گرت���وه‌‌و وت���ی "‬ ‫ئ���ه‌و داواكارییه‌ی دوه‌می���ان جێبه‌جێ‬ ‫نه‌كراوه‌"‪.‬‬ ‫ئیس���ماعیل مه‌حم���ود له‌نامه‌كه‌یدا‬ ‫ی نوس���یو‌ه‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫ك ‌ه بۆ س���ه‌رۆك ‌‬ ‫تیایدا هاتوه‌" به‌ڕێزان من ك ‌ه ئه‌ندامی‬ ‫په‌رله‌مانی كوردس���تانم بۆ دوه‌مجار‌ه‬ ‫ئه‌م نوسراوه‌م ئاراسته‌ی سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێمی كوردس���تان ده‌كه‌م‬ ‫ب���ه‌اڵم وه‌اڵمێكم وه‌رنه‌گرت���وه‌‪ ..‬كاتی‬ ‫خۆی رژێم���ی به‌عس ره‌ف���زی پاره‌ی‬

‫‪25‬دیناری سویس���ری كرد‌و حكومه‌ت‬ ‫داوای له‌خه‌ڵكی كوردس���تان كرد ئه‌و‬ ‫پارانه‌ی هه‌یان��� ‌ه ره‌قه‌مه‌كه‌ی له‌قه‌زا‌و‬ ‫پارێ���زگاكان تۆم���ار بك���ه‌ن‪ ،‬ئێمه‌ش‬ ‫وه‌ك هه‌مو خه‌ڵكی كوردستان ئه‌وه‌ی‬ ‫هه‌مانب���و تۆمارمانكرد ك��� ‌ه مه‌بله‌غی‬ ‫(‪)350000‬هه‌زار دیناری بیس���ت‌و پێنج‬ ‫دیناری سویس���ری بو ك��� ‌ه هی هه‌مو‬ ‫خێزانه‌كه‌مان بو"‪.‬‬ ‫ی ئ���ه‌و ئه‌ندام‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌م نامه‌ی ‌ه ‌‬ ‫په‌رله‌مان ‌ه چه‌ند په‌راوێزێك نوس���راوه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ی دارایی‌ بای���ز تاڵه‌بان ‌‬ ‫داوا له‌وه‌زی���ر ‌‬ ‫ی ‪ 50‬ملیۆن‬ ‫ی بڕ ‌‬ ‫كراوه‌ ك ‌ه وه‌ك یارمه‌ت ‌‬ ‫ی پێبدرێت‪.‬‬ ‫دینار ‌‬ ‫ی كوردس���تان‬ ‫ی په‌رله‌مان ‌‬ ‫ئه‌ندامێك��� ‌‬ ‫ی باڵونه‌كرێته‌و‌ه‬ ‫ی كرد ناوه‌كه‌ ‌‬ ‫كه‌ داوا ‌‬ ‫ی راگه‌یاند" به‌راس���تی‌ ئه‌م‬ ‫به‌ئاوێن��� ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌م ئه‌ن���دام په‌رله‌مان ‌ه‬ ‫داواكاریی��� ‌ه ‌‬ ‫ی ره‌خنه‌یه‌ك���ی‌ گه‌وره‌ی���ه‌‪،‬‬ ‫جێگ���ه‌ ‌‬

‫ی ‪25‬‬ ‫له‌كاتێكدا له‌كات���ی‌ ئیلغاكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سویس���ری‌ به‌هه‌زاران هاواڵت ‌‬ ‫دینار ‌‬ ‫كوردس���تان زه‌ره‌ری‌ كرد‪ ،‬كه‌چی‌ ئه‌م‬ ‫ی ده‌دات‌و‬ ‫ئه‌ندام په‌رله‌مان ‌ه هه‌ق به‌خۆ ‌‬ ‫داوای‌ قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌ ده‌كات"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندام په‌رله‌مان ‌ه جه‌ختی‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌ ئه‌و كاره‌ی‌ ئیسماعیل‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌ندامێت ‌‬ ‫ی پێگ ‌ه ‌‬ ‫مه‌حمود به‌كارهێنان ‌‬ ‫په‌رله‌مان���ه‌ ب���ۆ س���ودی‌ شه‌خس���ی‌‪،‬‬ ‫چونك��� ‌ه كه‌س له‌كوردس���تاندا قه‌ره‌بو‬ ‫نه‌كراوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬چۆن ده‌بێ���ت ئه‌ندام‬ ‫په‌رله‌مانێ���ك ك��� ‌ه نوێن���ه‌ری‌ خه‌ڵكه‌و‬ ‫ی هاواڵتیان بكات‪،‬‬ ‫ی له‌ماف ‌‬ ‫ده‌بێت داكۆك ‌‬ ‫داوای‌ قه‌ره‌بو بكاته‌و‌ه بۆ خۆی‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ناوخۆی‌ په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی لیژن ‌ه ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫كوردس���تان ئیس���ماعیل مه‌حم���ود‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی دوه‌م ‌‬ ‫پێش���تریش له‌خول ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس���تاندا ئیكرامیی ‌هی‌ خانه‌نشین ‌‬ ‫وه‌رگرتوه‌‪.‬‬ ‫ئیسماعیل مه‌حمود‬

‫ئازاد جوندیانی‌‌‪ :‬گۆڕان زوڵمیان له‌یه‌كێتی‌ كرد‬ ‫مام جه‌الل حه‌زی‌ له‌قه‌ل‌و كه‌ڵه‌شێره‌‬

‫ریکالم‬

‫تاڵه‌بانی‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫ی مه‌كته‌ب ‌ی‬ ‫ئازاد جوندیانی‌ وته‌بێژ ‌‬ ‫سیاسی‌ یه‌كێتی‌ ئاماژه‌ به‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌كات‪ ،‬كه‌ مام جه‌الل حه‌ز ‌‬ ‫له‌گۆشتی‌ قه‌ل‌و كه‌ڵه‌شێر‌و قارچك ‌ی‬ ‫سروشتی‌ ده‌كرد‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "هه‌تا‬ ‫پێش ئه‌وه‌ی‌ نه‌خۆشیش بكه‌وێت‬ ‫هه‌میش ‌ه له‌سه‌ر سفره‌كه‌ی‌ گۆشت ‌ی‬ ‫ی نا‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫قه‌ل هه‌بو"‪ .‬به‌اڵم بۆ خۆ ‌‬ ‫بۆ میوانه‌كانی‌"‪ .‬هه‌روه‌ها سه‌باره‌ت‬ ‫به‌جیابونه‌وه‌ی‌ گۆڕانیش ده‌ڵێت‬ ‫"هیوادارم براده‌رانی‌ گۆڕان وه‌اڵمم‬ ‫نه‌ده‌نه‌وه‌‪ ،‬من پێم وایه‌ به‌جیابونه‌وه‌یان‬ ‫ی كرد"‪.‬‬ ‫زوڵمیان له‌یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫گۆڤ����ار ‌‬ ‫(‪)69‬ی‌‬ ‫له‌ژم����اره‌‬ ‫ی ‪15‬‬ ‫"ئاوێن����ه‌كان"دا‪ ،‬كه‌ بڕی����اره‌ رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م مانگ����ه‌ باڵوبكرێت����ه‌وه‌‪ ،‬له‌میانه‌ ‌‬ ‫چاوپێكه‌وتنێك����دا وته‌بێ����ژی‌ مه‌كته‌ب ‌ی‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئینته‌رنێت‬ ‫سیاس ‌ی یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستان‪ ،‬به‌اڵم له‌كاتی‌ ئیش����كردندا كه‌س����ه‌كان ‌ی‬ ‫ی ك ‌ه هه‌ڵس����ه‌نگاندوه‌ هه‌تا پێ����ش ئه‌مجار‌ه‬ ‫ئ����ازاد جوندیان���� ‌ی به‌و س����یفه‌ته‌ ‌‬ ‫ی تاڵه‌بان���� ‌ی ك ‌ه نه‌خ����ۆش بكه‌وێ����ت‪ ،‬خه‌ریك ‌ی ئه‌و‬ ‫ماوه‌یه‌ك����ی‌ زۆر راوێ����ژكار ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ش‬ ‫بوه‌ بۆ كاروباری‌ سیاس����ی‌‌و روناكبیری‌‪ .‬هه‌ڵس����ه‌نگاندنه‌ بو"‪ .‬ده‌رباره‌ ‌‬ ‫ێ یه‌كێتی‌ كه‌س���� ‌ی نییه‌ بۆ‬ ‫ب����اس له‌هه‌ندێ����ك ورده‌كاری‌ ژیان���� ‌ی ك ‌ه ده‌وت����ر ‌‬ ‫ی تاڵه‌بانی‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫ی ده‌كا‪ ،‬ئه‌و بۆچون ‌ی شوێن گرتنه‌وه‌ ‌‬ ‫تایبه‌ت ‌ی تاڵه‌بان���� ‌‬ ‫ی بونی‌ یه‌كێتی‌ بێ‌ مام "ب����ه‌و جۆره‌ش نیی����ه‌‪ ،‬النیكه‌م ئیختیار‬ ‫وایه‌‪ ،‬ته‌س����ه‌ور ‌‬ ‫ج����ه‌الل كارێكی‌ قورس����ه‌‪ ،‬چونك ‌ه "هه‌ر له‌به‌رده‌س����ت یه‌كێتی����دا هه‌ی���� ‌ه بۆ ئه‌و‬ ‫ی به‌م����ام جه‌الل پۆسته‌"‪ .‬ئه‌و جه‌خت له‌وه‌ش ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫له‌س����ه‌ره‌تاوه‌ یه‌كێت���� ‌‬ ‫ك���� ‌ه هه‌رگیز ده‌س����تبه‌رداری‌ پۆس����ت ‌ی‬ ‫ره‌نگڕێژ كراوه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی س����ه‌رۆك كۆمار نابن "ده‌س����تبه‌ردار ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ش كه‌‪ ،‬تاڵه‌بانی‌ حه‌ز ‌‬ ‫ده‌رباره‌ ‌‬ ‫له‌ چ جۆر‌ه میوه‌یه‌ك ده‌كرد‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت پۆستی‌ س����ه‌رۆك كۆمار نابین‪ ،‬سه‌ره‌تا‬ ‫ی ئه‌وه‌ش وه‌ك یه‌كێت ‌ی‬ ‫وه‌ك ك����ورد دوا ‌‬ ‫"زۆر حه‌زی‌ له‌هه‌نجیر‌و ترێیه‌"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌وه‌ش ئایا تاڵه‌بان ‌ی هیچ ئه‌و پۆس����ت ‌ه به‌هی‌ خۆم����ان ده‌زانین"‪.‬‬ ‫ی ده‌رباره‌ی‌ نوسینه‌وه‌ی‌ یاده‌وه‌رییه‌كان ‌ی‬ ‫كه‌سێكی‌ هه‌ڵبژارده‌وه‌‪ ،‬كه‌ له‌دوای‌ خۆ ‌‬ ‫له‌ناو یه‌كێتیدا ش����وێنی‌ بگرێته‌وه‌؟ ئه‌و تاڵه‌بانیی����ش‪ ،‬جوندیان����ی‌ ئ����ه‌و‌ه‬ ‫ی بو‪،‬‬ ‫ی ئه‌و ال ‌‬ ‫ی بۆ رونده‌كات����ه‌وه‌ ئه‌و كاتانه‌ ‌‬ ‫ی ته‌مه‌ندرێژ ‌‬ ‫ده‌ڵێت "له‌گه‌ڵ‌ هی����وا ‌‬ ‫ئه‌و‪ ،‬به‌اڵم وه‌س����ێت ‌ی نه‌ك����ردو‌ه بڵێت هه‌مو ش����ه‌وێك پێش خه‌وتن تاڵه‌بان ‌ی‬ ‫دوای‌ من ئه‌و كه‌س ‌ه با ببێت به‌سكرتێر‪ ،‬دو ش����تی‌ كردوه‌ "یه‌كه‌م ئه‌و رۆژ‌ه چ ‌ی‬

‫كردوه‌‌و سه‌رنجه‌كان ‌ی له‌سه‌ر چیی بوه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌كرد‪ ،‬دوه‌م كار ‌‬ ‫له‌ده‌فته‌رێكدا تۆمار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زمان ‌ی ئینگلیزییه‌كه‌ ‌‬ ‫بۆ به‌هێزكردن���� ‌‬ ‫ش����ه‌وان ‌ه ئیشی‌ له‌س����ه‌ر ‪ 5‬وشه‌ی‌ نوێ ‌ی‬ ‫ی ده‌كرد"‪.‬‬ ‫ی ئینگلیز ‌‬ ‫زمان ‌‬ ‫جوندیانی‌ ه����ه‌ر له‌و دیداره‌دا ئه‌وه‌ش‬ ‫ی‬ ‫ده‌دركێن����ێ‌‪ ،‬زۆرترین خه‌فه‌ت كه‌ خۆ ‌‬ ‫خواردویه‌تی‌ كات���� ‌ی جیابونه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫ب����و له‌یه‌كێتی‌‪" ،‬ئ����ه‌و كات����ه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫جیاب����ۆوه‌‪ ،‬لێ����ت ناش����ارمه‌و‌ه خه‌فه‌تم‬ ‫زۆر خوارد‪ ،‬هی����وادارم براده‌رانی‌ گۆڕان‬ ‫وه‌اڵم����م نه‌ده‌نه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم م����ن پێموای ‌ه‬ ‫زوڵمیان له‌یه‌كێتی‌ كرد"‪ .‬سه‌باره‌ت به‌و‬ ‫ی ده‌كات له‌هیچ‬ ‫پرسیاره‌ش ك ‌ه پێشبین ‌‬ ‫س����ه‌رده‌مێكدا له‌گ����ه‌ڵ گ����ۆڕان ببنه‌و‌ه‬ ‫به‌ی����ه‌ك حیزب ئه‌و ده‌ڵێ����ت "گه‌ر له‌من‬ ‫ده‌پرسی‌‪ ،‬نه‌خێر"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ك����ۆی‌ دیداره‌ك ‌ه له‌ژم����اره‌ی‌ (‪‌ )69‬‬ ‫ی ئاوێنه‌كاندا بخوێنه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫گۆڤار ‌‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )364‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/2/12‬‬

‫‪17‬ی‌ شوبات به‌ڕێوه‌یه‌‪..‬‬

‫‪3‬‬

‫لیژن ‌هی‌ ئه‌منی‌ بۆ گرتنه‌به‌ری‌ رێوشوێنی‌ پێویست كۆده‌بێته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬پشتیوان جه‌مال‬

‫الیه‌نه‌كانی‌ ئۆپۆزسیۆن‌و كه‌سوكاری‌‬ ‫قوربانییان له‌به‌رنامه‌یاندا نییه‌ له‌رۆژی‌‬ ‫(‪17‬ی‌ شوبات)دا خۆپیشاندان‬ ‫له‌شاری‌ سلێمانی‌ ده‌سپێبكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫لیژنه‌ی‌ ئه‌منی‌ پارێزگای‌ سلێمانی‌و‬ ‫ئۆپۆزیسیۆنیش بۆ یادكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌و رۆژه‌‪ ،‬به‌جیا كۆبونه‌وه‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫پارتیش ده‌ڵێت "ئاساییه‌ خۆپیشاندان‬ ‫بكرێت‌و ناترسین"‪.‬‬ ‫ته‌نها پێنج رۆژی‌ ماوه‌ بۆ یادكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫س���اڵیادی‌ (‪17‬ی‌ ش���وباتی‌ ‪‌)2011‬و‬ ‫وه‌كو س���اڵی‌ رابردو له‌نێو ش���ه‌قامدا‬ ‫باس له‌ئه‌گ���ه‌ری‌ ده‌س���تپێكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫خۆپیشاندان ده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم الیه‌نه‌كانی‌‬ ‫ئۆپۆزیس���یۆن‌و بنه‌ماڵه‌ی‌ قوربانییانی‌‬ ‫ی شوبات‌و رۆژانی‌ دوایی‌ به‌رنامه‌ی‌‬ ‫‪‌ 17‬‬ ‫خۆپیشاندانیان نییه‌‌و ئۆپۆزیسیۆنیش‬ ‫بۆ چۆنیه‌ت���ی‌ یادكردنه‌وه‌‌و پارێزگاش‬ ‫ب���ۆ چۆنیه‌ت���ی‌ خۆئاماده‌ك���ردن ب���ۆ‬ ‫ئه‌گه‌ری‌ دروس���تبونه‌وه‌ی‌ خۆپیشاندان‬ ‫كۆده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌ڕۆژی‌ (‪17‬ی‌ ش���وباتی‌ ‪)2011‬‬ ‫دوای‌ ده‌س���تپێكردنی‌ خۆپیش���اندان‬ ‫له‌به‌رده‌ركی‌ سه‌رای‌ س���لێمانی‌‪ ،‬دواتر‬ ‫خۆپیش���انده‌ران ب���ه‌ره‌و ش���ه‌قامی‌‬ ‫س���الم به‌ڕێكه‌وت���ن‌و له‌ب���ه‌رده‌م لقی‌‬ ‫چ���واری‌ پارت���ی‌ پێك���دادان له‌نێوان‬ ‫خۆپیشانده‌ران‌و پاسه‌وانه‌كانی‌ پارتیدا‬ ‫دروس���تبو‪ ،‬به‌وهۆیه‌ش���ه‌وه‌ گه‌نجێك‬ ‫به‌نێوی‌ (رێژوان حاجی‌ عه‌لی‌) كوژرا‌و‬ ‫چه‌ندین كه‌س���ی‌ دیكه‌ش برینداربون‪،‬‬ ‫ب���ه‌دوای‌ ئه‌وه‌ش���دا خۆپیش���اندان بۆ‬ ‫م���اوه‌ی‌ ‪ 62‬رۆژ له‌به‌رده‌ركی‌ س���ه‌را‬ ‫ك���ه‌ ناونرابو به‌(س���ه‌رای‌ ئ���ازادی‌)‬ ‫به‌ڕێوه‌چو‪ ،‬له‌و ماوه‌یه‌ش���دا ‪ 10‬گه‌نج‬ ‫به‌گولله‌ی‌ هێ���زه‌ ئه‌منییه‌كان كوژران‌و‬ ‫به‌س���ه‌دانی‌ دیكه‌ش له‌خۆپیشانده‌ران‌و‬

‫ی‬ ‫بنه‌ماڵه‌ ‌‬ ‫قوربانییان‪:‬‬ ‫ئه‌گه‌ر خۆپیشاندان‬ ‫ی‬ ‫بكرێت به‌شدار ‌‬ ‫ده‌كه‌ین‬ ‫ ‬ ‫دیمه‌نێک له‌خۆپیشاندانی دو ساڵ له‌مه‌وبه‌ری سه‌رای ئازادی‬ ‫پۆلی���س برینداربون‪ ،‬به‌اڵم تا ئێس���تا‬ ‫جگه‌ له‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌ پۆلیس���ی‌ كاره‌بای‌‬ ‫سلێمانی‌ كه‌ تۆمه‌تباره‌ له‌و روداوه‌دا‪،‬‬ ‫هی���چ تۆمه‌تبارێكی‌ دیكه‌ راده‌س���تی‌‬ ‫دادگا نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌مس���اڵیش لێره‌و له‌وێ‌‌و له‌س���ه‌ر‬ ‫تۆڕی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ فه‌یس���بوك‪ ،‬قسه‌و‬ ‫باس���ێكی‌ زۆر ده‌رب���اره‌ی‌ ئه‌نجامدانی‌‬ ‫خۆپیشاندان‌و هاندانی‌ خه‌ڵك ده‌كرێت‪،‬‬ ‫ئای���ا ل���ه‌‪17‬ی‌ ش���وباتدا جارێكیت���ر‬ ‫خۆپیشاندان ئه‌نجامده‌درێته‌وه‌؟‬ ‫وته‌بێژی‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌‪ ،‬محه‌مه‌د‬ ‫حه‌كیم له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌ رایگه‌یاند‬ ‫وه‌كو ئۆپۆزیسیۆن به‌رنامه‌مان نییه‌ بۆ‬ ‫ده‌ستپێكردن‌و به‌شداریكردن له‌ئه‌گه‌ری‌‬ ‫دروستبونی‌ خۆپیشاندانه‌كان‌و بێئاگایی‌‬ ‫خۆیشی‌ نیش���اندا له‌وه‌ی‌ خۆپیشاندان‬ ‫بكرێت یان نا‪ ،‬له‌و روه‌وه‌ وتی‌ "نازانین‬ ‫ئایا خۆپیش���اندان ده‌س���تپێده‌كاته‌وه‌‬ ‫یان نا‪ ،‬چونكه‌ كه‌س نه‌یده‌زانی‌ ‪17‬ی‌‬ ‫ش���وباتی‌ ‪ 2011‬خۆپیشاندان ده‌كرێت‪،‬‬

‫وته‌بێژی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ رابردودا رێكخراوی‌ (به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌مه‌ خه‌ڵكیش هۆشیاربۆته‌وه‌‌و ره‌نگه‌‬ ‫كاتێك بڕیاری‌ خۆپیش���اندان بدات كه‌ پارت���ی‌ له‌س���لێمانی‌‪ ،‬عه‌بدولوه‌ه���اب مه‌ده‌نییانه‌)یان راگه‌یاند كه‌ س���ااڵنه‌‌و‬ ‫عه‌ل���ی‌ بۆ ئاوێن���ه‌ی‌ رونك���رده‌وه‌ كه‌ ل���ه‌و به‌رواره‌دا خه‌اڵت به‌س���ه‌ر س���ێ‌‬ ‫ئه‌نجامه‌كه‌ی‌ ال رون بێت"‪.‬‬ ‫به‌اڵم یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌ كوردستان ئه‌وان پێش���بینی‌ ده‌س���تپێكردنه‌وه‌ی‌ كه‌س���ایه‌تیدا دابه‌ش ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كه‌ الیه‌نێك���ی‌ دیكه‌ی‌ ئۆپۆزیس���یۆنه‌ خۆپیش���اندان ناكه‌ن‌و به‌الش���یانه‌وه‌ بۆ یادی‌ ئه‌مساڵ‌‌و ده‌س���پێكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت كه‌ ده‌بێت ئۆپۆزیسیۆن ئاس���اییه‌ بكرێت‌و وتی‌ "زۆر ئاس���اییه‌ خۆپیشاندانه‌كان رایده‌گه‌یه‌نن كه‌ هیچ‬ ‫كۆببنه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ بتوانن به‌شێوه‌یه‌كی‌ خۆپیشاندان بكرێت‪ ،‬چونكه‌ به‌شێكه‌ به‌رنامه‌یه‌كیان نییه‌ بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌‌و‬ ‫ئه‌گه‌ری���ش خۆپیش���اندان بكرێ���ت‪،‬‬ ‫له‌ئه‌رك‌و مافی‌ هاواڵتیان"‪.‬‬ ‫باش یاده‌كه‌ به‌رز رابگرن‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ ئه‌گ���ه‌ر به‌شداری‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫له‌و باره‌ی���ه‌وه‌ ئه‌ندام���ی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫ل���ه‌و باره‌ی���ه‌وه‌ باوكی‌ (ش���ه‌هید‬ ‫سیاس���ی‌ یه‌كگرت���وی‌ ئیس�ل�امی‌‪ ،‬خۆپیش���اندان بكرێت‪ ،‬ئه‌وان له‌خۆیان‬ ‫عه‌بدولكه‌ری���م هه‌ڵه‌دن���ی‌ له‌لێدوانێكدا "ناترس���ن"‪ ،‬ناوب���راو وت���ی‌ "نه‌خێ���ر سوركێو)‪ ،‬زاهیر مه‌حمود له‌لێدوانێكدا‬ ‫بۆ ئاوێنه‌ رایگه‌یاند كه‌ ئۆپۆزیس���یۆن ناترس���ین‪ ،‬ب���ه‌اڵم داوا ده‌كه‌ین ئه‌گه‌ر ب���ۆ ئاوێن���ه‌ رایگه‌یان���د ك���ه‌ هی���چ‬ ‫كۆده‌بێته‌وه‌ بۆ چۆنیه‌تی‌ به‌رز راگرتنی‌ خۆپیش���اندانیش ك���را‪ ،‬دوربێ���ت پێش���بینییه‌كیان نیی���ه‌ ب���ۆ ئه‌گه‌ری‌‬ ‫ی���ادی‌ ‪17‬ی‌ ش���وبات‪ ،‬ب���ه‌اڵم وه‌كو له‌توندوتی���ژی‌"‪ ،‬رونیش���یكرده‌وه‌ كه‌ دروس���تبونی‌ خۆپیش���اندان‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫یه‌كگرتو بڕیاریانداوه‌ كۆمه‌ڵێك چاالكی‌ ئێس���تا كه‌یس���ی‌ ‪17‬ی‌ ش���وبات الی‌ ئاش���كرایكرد كه‌ ئه‌گه‌ر خۆپیشاندان‬ ‫ده‌كه‌ن "چونكه‌ ئه‌وه‌ راپه‌رینێكی‌ نوێ‌ دادگای���ه‌‌و ده‌بێ���ت رێكاری‌ یاس���ایی‌ بكرێت‪ ،‬به‌شداری‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ناوبراو پێیوایه‌ كه‌ وه‌اڵمێكی‌ قورسه‌‬ ‫وه‌ربگرێ���ت‌و وت���ی‌ "پێشنیاریش���مان‬ ‫بو له‌دژی‌ ناعه‌داله‌تی‌ كۆمه‌ڵگه‌"‪.‬‬ ‫پارت���ی‌ دیموكراتی‌ كوردس���تانیش ئه‌وه‌یه‌ كه‌ دادگا پارسه‌نگی‌ دادوه‌ریی‌ بتوانێت بڵێت "ده‌سه‌اڵت تۆمه‌تبارانی‌‬ ‫ئه‌و روداوه‌ راده‌س���تی‌ دادگا ده‌كات"‌و‬ ‫ی خۆپیش���اندان تێدا پارێزراو بێت"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ پێش���بین ‌‬ ‫ی وتی‌ "دۆزینه‌وه‌ی‌ تۆمه‌تباران وه‌اڵمێكی‌‬ ‫كه‌س���وكاری‌ قوربانیان���ی‌ (‪‌ 17‬‬ ‫ناكات‪ ،‬به‌اڵم به‌الش���یانه‌وه‌ ئاساییه‌‌و‬ ‫ش���وبات)‌و رۆژان���ی‌ دوای���ی‌ له‌مانگی‌ قورس���ه‌ بۆ ده‌س���ه‌اڵت ك���ه‌ بتوانێت‬ ‫داوا ده‌كه‌ن دور له‌توندوتیژی‌ بێت‪.‬‬

‫ته‌قینه‌وه‌كه‌ی‌ سه‌ربان ‌ی‬

‫‪NRT‬‬

‫چۆڵبكه‌ن كه‌س به‌قس���ه‌ی نه‌كردین‪،‬‬ ‫ئێمه‌ داوامان لێكرد بێت بۆ كه‌ناڵه‌كه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم دیاربو ئه‌و له‌ده‌ره‌وه‌ی ش���اربو‪،‬‬ ‫ئه‌و رۆژه‌ له‌پش���ودابون‪ ،‬من ته‌له‌فۆنم‬ ‫بۆكرد تابێت قسه‌بكات بۆ خه‌ڵكه‌كه‌و‬ ‫رۆڵی هه‌بێت له‌گه‌ڕاندنه‌وه‌یاندا‌ چونكه‌‬ ‫ئێمه‌ مه‌ترس���یمان هه‌ب���و په‌المارمان‬ ‫ب���ده‌ن‪ ،‬له‌كۆبونه‌وه‌كه‌یدا له‌گه‌ڵ ئێمه‌‬ ‫ره‌تیك���رده‌وه‌ ئه‌و خه‌ڵك���ه‌ به‌هاندانی‬ ‫ئه‌وان هاتبن"‪.‬‬

‫ ‬

‫به‌رزده‌كه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌پێچه‌وانه‌ی‬ ‫قس���ه‌كانی توان���ا عوس���مانه‌وه‌ ك��� ‌ه‬ ‫له‌الی���ه‌ن ناوچه‌یه‌ك���ی پارتییه‌وه‌ ئه‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ هاندرابن ب���ۆ چونه‌ به‌رده‌م‬ ‫كه‌ناڵه‌كه‌یان‪ ،‬وته‌بێژی سه‌ركردایه‌تی‬ ‫پارتی‪ ،‬عه‌بدولوه‌هاب عه‌لی به‌ئاوێنه‌ی‬ ‫وت " ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ له‌ب���ه‌رده‌م نالیا‬ ‫ئێواره‌ی‌ ش���ه‌ممه‌ كۆبونه‌وه‌ به‌هاندانی‬ ‫ئێمه‌ نه‌بوه‌‪ ،‬ئێمه‌ هه‌رش���تێك بكه‌ین‬ ‫له‌رێگای‌ یاساوه‌ ده‌یكه‌ین ‪".‬‬ ‫ب���ه‌اڵم عه‌بدولوه‌ه���اب ئه‌وه‌ش���ی‬ ‫نه‌شارده‌وه‌ "مس���ته‌فا بارزانی خه‌تی‬ ‫س���وره‌‌و ئێم���ه‌ هه‌رگیز ب���ه‌وه‌ رازی‬ ‫نابین ره‌خن���ه‌ی‌ لێبگیرێت‪ ،‬به‌تایبه‌تی‬ ‫كه‌سێك خاوه‌نی ئه‌و هه‌مو سه‌روه‌ری‌‌و‬ ‫گیانفیداكردنه‌ بێت"‪ ،‬به‌اڵم به‌الیانه‌وه‌‬ ‫ئاس���اییه‌ كه‌ ره‌خن���ه‌ له‌حیزبه‌كه‌یان‬ ‫بگیرێت‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌كۆبونه‌وه‌ی ئه‌و ژماره‌‬

‫تۆمه‌تباران بداته‌ دادگا‪ ،‬چونكه‌ یاساش‬ ‫له‌ژێر هه‌یمه‌نه‌ی‌ حیزبدایه‌"‪.‬‬ ‫باوكی‌ (شه‌هید سوركێو) ئاشكرایكرد‬ ‫كه‌ وه‌كو رێكخراوه‌كه‌یان له‌رۆژی‌ ‪17‬ی‌‬ ‫شوباتدا خه‌اڵت به‌سه‌ر سێ‌ كه‌سایه‌تیدا‬ ‫داب���ه‌ش ده‌كه‌ن كه‌ ئ���ه‌وه‌ش له‌الیه‌ن‬ ‫لیژنه‌یه‌كه‌وه‌ بڕیاری‌ لێده‌درێت‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ زانیارییه‌كان���ی‌ ئاوێن���ه‌‪،‬‬ ‫ئێواره‌ی‌ دوێنێ‌ (دوش���ه‌ممه‌) له‌الیه‌ن‬ ‫لیژنه‌ی ئه‌منی‌ پارێزگای‌ سلێمانییه‌وه‌‌و‬ ‫له‌دیوان���ی‌ پارێ���زگا‪ ،‬كۆبونه‌وه‌ی���ه‌ك‬ ‫سازكراوه‌ بۆ چۆنیه‌تی‌ خۆئاماده‌كردن‬ ‫ی شوبات‪.‬‬ ‫بۆ رۆژی‌ ‪‌ 17‬‬ ‫بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ ئاوێنه‌ په‌یوه‌ندیكرد‬ ‫به‌بری���كاری‌ وه‌زیری‌ ناوخ���ۆ‪ ،‬جه‌الل‬ ‫ش���ێخ كه‌ریم‪ ،‬به‌اڵم به‌رده‌ست نه‌بو‪.‬‬ ‫جگه‌ ل���ه‌وه‌ش ت���ا ئاماده‌كردنی‌ ئه‌م‬ ‫راپۆرت���ه‌ هه‌وڵ���درا رای‌ به‌رپرس���انی‌‬ ‫پارێزگا‌و الیه‌نه‌ ئه‌منییه‌كان سه‌باره‌ت‬ ‫به‌ناوه‌ڕۆك���ی‌ كۆبونه‌وه‌كه‌ وه‌ربگیرێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ده‌ستنه‌كه‌وتن‪.‬‬

‫چۆن رویدا؟‬

‫ئا‪ :‬ره‌وا بورهان‬ ‫بیستو چوار كاتژمێر تێنه‌په‌ڕیبو كه‌‬ ‫گردبونه‌وه‌ی كه‌سوكاری كچێك له‌سه‌ر‬ ‫هه‌واڵێكی كۆمه‌اڵیه‌تی له‌به‌رده‌م ‪NRT‬‬ ‫به‌رێوه‌چوبو كه‌ كه‌سێك به‌ناوی‬ ‫فاروق كه‌ به‌وته‌ی ئه‌و له‌هه‌ولێره‌وه‌‬ ‫قسه‌ده‌كات له‌به‌رنامه‌ی مایكی خه‌ڵك‬ ‫كه‌ هه‌مو ئێواره‌یه‌ك راسته‌وخۆ‬ ‫له‌كه‌ناڵی ناوبراو پێشكه‌ش ده‌كرێت‬ ‫قسه‌ده‌كات‌و تێیدا هێرش ده‌كاته‌‬ ‫سه‌ر (بارزانی باوك) سه‌رۆكی‬ ‫پێشوی پارتی دیموكراتی كوردستان‌و‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كه‌ی له‌الیه‌ن كه‌ناڵی‬ ‫ناوبراوه‌وه‌ ده‌پچڕێنرێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مه‌‬ ‫واده‌كات ئێواره‌ی رۆژی شه‌ممه‌‪،‬‬ ‫كاتژمێر چوار په‌یتا په‌یتا "الیه‌نی‬ ‫پارتی" بچنه‌ به‌رده‌م نوسینگه‌ی‬ ‫سه‌ره‌كی ئه‌و كه‌ناڵه‌ له‌سلێمانی‌و‬ ‫له‌رێگه‌ی تۆڕه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان‌و‬ ‫په‌یجه‌كانی نزیك له‌پارتی "خه‌ڵك‬ ‫هانبدرێت بۆ هه‌ڕه‌شه‌و هێرشكردنه‌‬ ‫‪N‬‬ ‫خۆپیشانده‌ران له‌به‌رده‌م که‌ناڵی ‪ RT‬‬ ‫سه‌ر نوسینگه‌‌ی هه‌ولێر‌و دهۆكی‬ ‫ئه‌و كه‌ناڵه‌" كه‌به‌وته‌ی به‌ڕێوبه‌ری‬ ‫له‌گوندی ئه‌ڵمانی ده‌س���وڕێته‌وه‌ لێیان‬ ‫‪ NRT‬بۆته‌ هۆی مه‌ترسی بۆسه‌ر‬ ‫پرسییوه‌ بۆچی ده‌سوڕێیته‌وه‌ وتویه‌تی‬ ‫كارمه‌نده‌كانیان‪.‬‬ ‫له‌الی���ه‌ن ناوچه‌ی پارتیی���ه‌وه‌ ئاگادار‬ ‫كراومه‌ت���ه‌وه‌ له‌به‌رده‌م ‪ NRT‬ئاماده‌به‌‬ ‫سه‌ره‌تای روداوه‌كه‌‬ ‫كاتژمێر ‪ 3:50‬خوله‌كی پاش���نیوه‌ڕۆ چونك���ه‌ گردبونه‌وه‌یه‌ك هه‌یه‌‪ ،‬ئێمه‌ش‬ ‫ژنێ���ك ده‌چێت���ه‌ گون���دی ئه‌ڵمان���ی‌ الیه‌نه‌ ئه‌منییه‌كانمان لێئاگاداركرده‌وه‌‌و‬ ‫ك���ه‌ نوس���ینگه‌ی كه‌ناڵه‌ك���ه‌ی لێیه‌و له‌وكاته‌داب���و ك���ه‌ ته‌له‌فۆنمان بۆهات‬ ‫پاش ئ���ه‌وه‌ ماوه‌یه‌ك ده‌س���وڕێته‌وه‌‪ ،‬وتی���ان ‪ 15‬كه‌س���ی دیك���ه‌ هات���ون‪،‬‬ ‫پاس���ه‌وانه‌كانی گون���دی ئه‌ڵمانی لێی له‌وكات���ه‌دا هێزه‌ ئه‌منیی���ه‌كان هاتن‬ ‫ده‌پرس���ن بۆچ���ی هاتویت ب���ۆ ئێره‌و به‌ده‌م كێش���ه‌كه‌وه‌‌و له‌به‌رده‌م ده‌رگای‬ ‫ب���ۆ چ ش���وێنێك ده‌گه‌ڕێی���ت ده‌ڵێت گون���دی ئه‌ڵمانیدا نه‌یانهێش���ت كه‌س‬ ‫پێیانوت���م بچۆره‌ به‌رده‌م ‪NRT‬و له‌وێ بێت���ه‌ ژوره‌وه‌‪ ،‬په‌یت���ا په‌یتا خه‌ڵكی‬ ‫گردبونه‌وه‌یه‌ك ده‌كه‌ین كاتژمێر چوار‪ ،‬له‌رێگه‌ی پاسی كۆس���ته‌ره‌وه‌ ده‌هاتن‬ ‫ئه‌و ژنه‌ سه‌رسام ده‌بێت كه‌ له‌وكاته‌دا بۆ به‌رده‌م گوندی ئه‌ڵمانی‌"‪.‬‬ ‫كاتژمێ���ر ‪ 4‬پاش���نیوه‌ڕۆی رۆژی‬ ‫كه‌سێك له‌و ناوه‌ نابینێت!‪.‬‬ ‫به‌ڕێوب���ه‌ری كه‌ناڵ���ی ‪ ،NRT‬توانا ش���ه‌ممه‌ زیات���ر ل���ه‌ ‪ 300‬ك���ه‌س‬ ‫عوس���مان س���ه‌ره‌تای روداوه‌ك���ه‌ی له‌"الیه‌نگران���ی پارت���ی" له‌ب���ه‌رده‌م‬ ‫ب���ۆ ئاوێن���ه‌ گێڕایه‌وه‌‌و وت���ی " ئێمه‌ كه‌ناڵه‌ك���ه‌دا كۆده‌بنه‌وه‌‌و هوتاف دژی‬ ‫په‌یوه‌ندیمان پێوه‌كراو وتیان ئافره‌تێك كه‌ناڵه‌كه‌ ده‌كێش���ن‌و دروشمی پارتی‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د‬

‫ ‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئارام که‌ریم‬

‫زۆره‌ له‌خه‌ڵ���ك له‌به‌رده‌م كه‌ناڵه‌كه‌دا‪،‬‬ ‫رێكخ���ه‌ری س���ه‌نته‌ری میت���رۆ ب���ۆ‬ ‫پارێزگاری له‌رۆژنامه‌نوس���ان‪ ،‬ره‌حمان‬ ‫غه‌ری���ب به‌ئاوێن���ه‌ی وت" کۆبونەوەی‬ ‫ئەو ژم���ارە زۆرە لەبەردەم ئێن ئارتی‬ ‫هێرشکردنە س���ەر ئازادی راگەیاندنە‬ ‫لەهەرێمی کوردستان"‪.‬‬ ‫چونی به‌رپرسی لقی چوار له‌سه‌ر‬ ‫داوای ‪ NRT‬بوه‌‬ ‫كاتژمێر ‪ 6:30‬به‌رپرسی لقی چواری‬ ‫پارت���ی ده‌چێ���ت بۆ كه‌ناڵه‌ك���ه‌و داوا‬ ‫له‌خه‌ڵ���ك ده‌كات ب�ڵ�اوه‌ی لێبك��� ‌هن‌و‬ ‫خۆپیشاندانه‌كه‌ كۆتایی پێده‌هێنرێت‪،‬‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ توانا عوس���مان وتی "‬ ‫هاتنی به‌رپرس���ی لق���ی چوار(هه‌ڵۆی‬ ‫ئه‌حمه‌د كورده‌) له‌سه‌ر داوای ئێمه‌بو‪،‬‬ ‫پاش ئه‌وه‌ی ئێمه‌ داوامان له‌خه‌ڵكه‌كه‌‬ ‫كرد ك���ه‌ ب���ه‌رده‌م گون���دی ئه‌ڵمانی‬

‫ته‌قینه‌وه‌كه‌ی سه‌ربانی كه‌ناڵی نالیا‬ ‫گومان دروستده‌كات‬ ‫ته‌نه���ا كاتژمێ���ر‌و نیوێ���ك پ���اش‬ ‫كۆبون���ه‌وه‌ی به‌رپرس���انی لقی چوار‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ كه‌ناڵی نالی���ا‌و به‌دیاریكراوی‬ ‫كاتژمێر ‪ 8:23‬خوله‌ك‪ ،‬له‌س���ه‌ربانی‬ ‫ئ���ه‌و كه‌ناڵه‌ كه‌ س���ێ قات���ه‌ بۆمبێك‬ ‫ده‌ته‌قێت���ه‌وه‌ ئه‌مه‌ش گومانێكی زۆری‬ ‫ل���ه‌الی خه‌ڵكی دروس���تكردوه‌ كه‌ ئه‌و‬ ‫بۆمبه‌ له‌الی���ه‌ن كه‌ناڵه‌كه‌وه‌ دانرابێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌رپرس���انی ئێ���ن ئارتی ئه‌وه‌‬ ‫ره‌تده‌كه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬عه‌بدولوه‌ه���اب عه‌لی‬ ‫له‌كۆنگره‌یه‌ك���ی رۆژنامه‌نوس���یدا كه‌‬ ‫كاتژمێر ‪11:30‬خوله‌كی شه‌و ئه‌نجامیدا‪،‬‬ ‫ته‌قینه‌وه‌ی ئه‌و بۆمبه‌ له‌نهۆمی سێیه‌م‬ ‫به‌س���یناریۆ ناوده‌ب���ات‌و پێیوایه‌ ئه‌وه‌‬ ‫س���یناریۆی ‪ NRT‬خۆیه‌تی به‌اڵم توانا‬ ‫ده‌ڵێ���ت " ئێم���ه‌ چاوه‌ڕوانی ئه‌نجامی‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ ده‌كه‌ی���ن‌و دواتر راپۆرتی‬ ‫پۆلیس له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ باڵوده‌كرێته‌وه‌‌و‬ ‫نازانین ج���ۆری بۆمبه‌كه‌ چییه‌‌و چۆن‬ ‫گه‌یشتۆته‌ ئه‌و شوێنه‌"‌‪ ،‬ناوبراو ده‌ڵێت‬ ‫ئه‌و بۆمبه‌ ده‌نگه‌ك���ه‌ی زۆربو تا هاته‌‬ ‫ن���او په‌خش���ی كه‌ناڵه‌ك���ه‌وه‌‌و ته‌نكی‬ ‫س���ه‌ربان‌و ئیعالنه‌كان���ی كه‌ناڵه‌كه‌ی‬ ‫كونكردوه‌‌و زه‌وییه‌كه‌ش له‌و ش���وێنه‌دا‬ ‫چاڵبوه‌‪ ،‬به‌گوێ���ره‌ی زانیارییه‌كان ئه‌و‬ ‫بۆمب���ه‌ بۆمبێكی ده‌نگ���ی نه‌بوه‌ وه‌ك‬ ‫باسی لێوه‌ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫به‌پێی ئ���ه‌و زانیارییانه‌ی ده‌س���ت‬ ‫رۆژنامه‌ی ئاوێنه‌ كه‌وتون له‌ئێس���تادا‬ ‫لیژنه‌یه‌ك له‌وه‌زاره‌تی ناوخۆ‌و ئاسایش‌و‬

‫به‌رگ���ری شارس���تانی پێكهات���وه‌ كه‌‬ ‫نوێنه‌ری سه‌ندیكای رۆژنامه‌نوسانیشی‬ ‫تێدایه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌ بۆ زانیاری زیاتر له‌سه‌ر ئه‌نجامه‌‬ ‫سه‌ره‌تاییه‌كانی لێكۆڵینه‌وه‌كه‌و جۆری‬ ‫بۆمبه‌ك���ه‌ په‌یوه‌ندیك���رد به‌وته‌بێژی‬ ‫پۆلیس‪ ،‬نه‌قیب س���ه‌ركه‌وت ئه‌حمه‌د‪،‬‬ ‫به‌اڵم وه‌اڵمی ته‌له‌فۆنه‌كه‌ی نه‌دایه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ NRT‬په‌شیمان بوه‌وه‌ له‌ئاشكراكردنی‬ ‫ژماره‌ی ئه‌و كه‌سه‌ی‌ هێرشی‌ كرده‌‬ ‫سه‌ر (بارزانی‌ باوك)‬ ‫پاش ئ���ه‌وه‌ی ئێ���واره‌ی روداوه‌كه‌‬ ‫توانا عوس���مان رایگه‌یاند كه‌ ژماره‌ی‬ ‫ئه‌و كه‌س���ه‌ ئاش���كرا ده‌كه‌ن كه‌ ئه‌و‬ ‫جنێوان���ه‌ی داوه‌ به‌اڵم پ���اش ئه‌وه‌ی‬ ‫كه‌ ئ���ه‌و راگه‌یاندنه‌ ناره‌زاییه‌كی زۆری‬ ‫له‌فه‌یس���بوكدا لێكه‌وته‌وه‌‌و شاس���وار‬ ‫عه‌بدولواحد له‌په‌یج���ی تایبه‌تی خۆی‬ ‫له‌فه‌یس���بوك رایگه‌یان���د "ئێن ئار تی‬ ‫نه‌ به‌ش���داربوه‌و نه‌ پێویستیش ئه‌كات‬ ‫داوای لێبوردن له‌كارێك بكات كه‌ ئه‌م‬ ‫نه‌یكردوه‌و‪ ،‬پاراس���تنی نهێنی‌و ناوی‬ ‫ئه‌و كه‌س���انه‌ی كه‌ په‌یوه‌ندی ده‌كه‌ن‬ ‫به‌كه‌ناڵه‌ك���ه‌وه‌ ئه‌ركێك���ی ئه‌خالقی‌و‬ ‫رۆژنامه‌وان���ی كه‌ناڵه‌كه‌یه‌" دواتر توانا‬ ‫عوسمان په‌شیمانبوه‌وه‌ له‌ئاشكراكردنی‬ ‫ژم���اره‌ی ف���اروق كه‌ ئه‌و كه‌س���ه‌ بو‬ ‫جنێوه‌كان���ی داو رایگه‌یاند كه‌ له‌كاتی‬ ‫توڕه‌ییدا ئه‌و قسه‌یه‌ی كردوه‌‪.‬‬ ‫"تائێستا پۆلیس كه‌ناڵه‌كه‌‬ ‫ده‌پارێزێت"‬ ‫له‌نیوه‌ شه‌وی ‪2011/2/20‬دا كه‌ناڵی‬ ‫نالی���ا كه‌ له‌الیان شاس���وار واحیده‌وه‌‬ ‫دامه‌زراوه‌ له‌الیه‌ن چه‌ند چه‌كدارێكه‌وه‌‬ ‫ته‌نه���ا پاش س���ێ رۆژ په‌خش���كردن‬ ‫سوتێنراو ته‌نها چه‌ند رۆژێكی ماوه‌ ئه‌و‬ ‫كه‌ناڵه‌ مۆمی دوه‌م س���اڵی كردنه‌وه‌ی‬ ‫دابگیرس���ێنێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌ترس���ی‬ ‫دوباره‌بونه‌وه‌ی رودانی س���وتانه‌كه‌ی‬ ‫تائێستا پۆلیس پارێزگاری له‌نوسینگه‌ی‬ ‫سه‌ره‌كی كه‌ناڵه‌كه‌ ده‌كات‌‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )364‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/2/12‬‬

‫دڵدار زێباری‌‪ :‬بارزان ‌ی به‌په‌یوه‌ند ‌ی ده‌ره‌ك ‌ی پشت ئه‌ستوره‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رۆك ‌‬ ‫ی جێگر ‌‬ ‫دڵدار زێبار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارێزگای‌ موسڵ‌و سه‌رۆك ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ی‌ "بنیاتنان‌و عه‌داله‌ت ‌‬ ‫عێراقی‌" له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا‬ ‫ی مام جه‌اللدا‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت "له‌غیاب ‌‬ ‫مه‌سعود بارزانی‌ هه‌وڵده‌دات زیاتر‬ ‫له‌به‌غدا ده‌ستی‌ كراوه‌بێ‌‌و به‌سه‌ر‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستانیشدا زا ‌ڵ بێ‌"‪.‬‬ ‫خاوه‌نی‌ "نه‌وت شوجاعه‌م"‬ ‫ی ئه‌رش���ه‌د‬ ‫ی ك ‌ه برازا ‌‬ ‫دڵ���دار زێبار ‌‬ ‫ی زێبار‌و‬ ‫زێب���اری‌ س���ه‌رۆك عه‌ش���ره‌ت ‌‬ ‫ی عێراق‌و‬ ‫ی پێش���وی‌ ده‌وڵه‌ت��� ‌‬ ‫وه‌زی���ر ‌‬ ‫ی شاری‌ سلێمانییه‌و‬ ‫پارێزگاری‌ پێشوتر ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێس���تا له‌گ���ه‌ڵ‌ زۆربه‌ی‌ عه‌ش���ره‌ت ‌‬ ‫ی موس��� ‌ڵ‬ ‫زێبارییه‌كان���دا له‌ش���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌سیل نوجه‌یف ‌‬ ‫نیشته‌جێیه‌و جێگر ‌‬ ‫ی‬ ‫پارێ���زگاری‌ ئه‌و ش���اره‌یه‌‪ ،‬به‌حوكم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێش���تر ئه‌فس���ه‌ری‌ س���وپا ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫عێراق‌و به‌عس���ی‌ بوه‌‪ ،‬چه‌ن���د رۆژێك‬ ‫له‌مه‌وب���ه‌ر لیژنه‌ی‌ لێپێچینه‌وه‌‌و داد ك ‌ه‬ ‫ی به‌عسییه‌كان‬ ‫تایبه‌ت ‌ه به‌ریشه‌كێشكردن ‌‬ ‫له‌داموده‌زگاكان���ی‌ ده‌وڵه‌ت���ی‌ عێراقدا‪،‬‬ ‫ی‬ ‫بڕیاریدا ك��� ‌ه رێگه‌ به‌به‌ش���داریكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ناوبراو ن���ه‌دات له‌هه‌ڵبژاردنی‌ داهاتو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارێزگاكاندا وه‌ك سه‌رۆك ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی عێراقی‌"‪،‬‬ ‫ی "بنیاتنان‌و عه‌داله‌ت ‌‬ ‫لیست ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ به‌رزترین نه‌وت شوجاعه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌الیه‌ن سه‌دامه‌وه‌ وه‌رگرتو‌ه ك ‌ه "نه‌وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عالییه‌"‪ .‬به‌اڵم دڵدار زێبار ‌‬ ‫ئیستیحقاق ‌‬ ‫ی قبو ‌ڵ نیی���ه‌و پێیوای ‌ه‬ ‫ئ���ه‌و بڕیارانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫"بڕیارێكی‌ سیاس���ییه‌"‪ ،‬ئه‌و به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫راگه‌یاند ك ‌ه "ئیعتراز"ی‌ هه‌یه‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫ی لیژنه‌ی‌ لێپێچینه‌وه‌و داد‌و‬ ‫به‌و بڕیاره‌ ‌‬ ‫ی لێپێچینه‌وه‌و داد هه‌مو‬ ‫ی " یاس���ا ‌‬ ‫وت ‌‬ ‫به‌عس���یی ‌هك‌و هه‌مو ئه‌و كه‌س���انه‌ش‬ ‫ناگرێت���ه‌و‌ه ك ‌ه ن���ه‌وت ش���وجاعه‌یان‬ ‫وه‌رگرتوه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه بڕیارێكی‌ سیاس���ییه‌و‬ ‫ی سیاسیشی‌ له‌پشته‌"‪.‬‬ ‫مه‌به‌ست ‌‬ ‫"به‌عسی‌ بوم"‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌پرس��� ‌‬ ‫كاتێك ك ‌ه له‌دڵدار زێبار ‌‬ ‫رات چیی���ه‌ به‌رامبه‌ر به‌حیزبی‌ به‌عس‪،‬‬ ‫به‌هێمنی‌ ده‌ڵێ���ت "حیزبی‌ به‌عس ‪35‬‬ ‫ی‬ ‫ساڵ‌ له‌عێراقدا ده‌سه‌اڵتدار بو‪ ،‬له‌سایه‌ ‌‬ ‫ئه‌و دۆخ���ه‌دا نه‌ده‌چویت ‌ه پێش ئه‌گه‌ر‬ ‫ی به‌عس نه‌بوایه‌‪ ،‬من‬ ‫ئینتیمات بۆ حیزب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی من بۆ حیزب ‌‬ ‫ئه‌فس���ه‌ربوم‪ ،‬ئینتیما ‌‬ ‫به‌عس قه‌ناعه‌تی‌ ئایدیۆلۆجی‌ نه‌بو"‪.‬‬ ‫ی ب���ه‌وه‌ش كرد ك ‌ه‬ ‫ی ئاماژه‌ ‌‬ ‫زێب���ار ‌‬ ‫ئه‌و س���ه‌رده‌مه‌ عێ���راق جی���اواز بو‪،‬‬ ‫ی‬ ‫تاك���ه‌ حیزبێك حوكم���ی‌ ده‌كرد‪ ،‬كۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆنت���ڕۆڵ‌ كردبو‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫كۆمه‌ڵگا ‌‬ ‫ی نه‌ده‌درای ‌ه‬ ‫"كه‌س پله‌و پای��� ‌هی‌ گرنگ ‌‬

‫"داواكاریی‌ خۆپیشانده‌ران رون نییه‌"‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌و خۆپیشاندانانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێستا شاره‌ سوننه‌نشینه‌كانی‌ عێراق ‌‬ ‫گرتوه‌ت���ه‌وه‌و موس���ڵیش یه‌كێكه‌ له‌و‬ ‫ی ئام���اژ‌ه به‌و‌ه‬ ‫ش���ارانه‌‪ ،‬دڵدار زێبار ‌‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫ده‌كات ك ‌ه ئه‌و به‌ر له‌ده‌ستپێكردن ‌‬ ‫ی پارێزگادا‬ ‫خۆپیشاندانان ‌ه له‌ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی ك���ردوه‌و‬ ‫ی خۆپیش���اندان ‌‬ ‫پێش���نیار ‌‬ ‫ی‬ ‫پشتیوانیشی‌ لێكردوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "گه‌ل ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫عێراق خه‌م‌و ئازاری‌ راسته‌قینه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌یری‌ ئامار بكه‌یت ‪%23‬ی‌ خه‌ڵك ‌‬ ‫ی هه‌ژاریدان‪ ،‬سه‌دان خێزان‬ ‫له‌ژێر هێڵ ‌‬ ‫هه‌ن ده‌رامه‌تی‌ رۆژانه‌یان ته‌نها شه‌ش‬ ‫ی ئاوو‬ ‫ح���ه‌وت دۆالره‌‪ ،‬خزمه‌تگوزاری��� ‌‬ ‫كاره‌با باش نییه‌و رێ���ژه‌ی‌ بێكارییش‬ ‫ی تایبه‌تیش تێكش���كاوه‌‪،‬‬ ‫به‌رزه‌‌و كه‌رت ‌‬ ‫له‌گه‌ ‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا پێویس���ت ‌ه ده‌وڵه‌ت‬ ‫ی‬ ‫ێ چاو بخشێنێته‌و‌ه به‌پرۆس ‌ه ‌‬ ‫سه‌رله‌نو ‌‬ ‫ی‬ ‫سیاس���یدا‪ ،‬چونك��� ‌ه پرۆس���ه‌یه‌ك ‌‬ ‫فاشیله‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی "من له‌پۆس���تی‌ ره‌س���م ‌‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫خۆم پش���تگیریی‌ خۆپیش���اندانم كرد‪،‬‬ ‫به‌اڵم من له‌گه‌ڵ‌ خۆپیش���اندانێكدا نیم‬ ‫ی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌‌و ئامانج‌و داواكارییه‌كان ‌‬ ‫رون‌و ئاش���كرا نه‌بێت‪ ،‬هه‌س���تده‌كه‌م‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ خۆپیش���اندانه‌ك ‌ه رون‬ ‫نییه‌‪،‬‬ ‫خۆپیش���اندان له‌جیهان���دا قه‌واره‌‌و‬ ‫حیزبێكی‌ له‌پش���ته‌‌و هه‌ن���گاوی‌ رون‌و‬ ‫ی خه‌ڵك‌و‬ ‫ئاش���كرا ده‌نێ���ن‌و خواس���ت ‌‬ ‫داواكارییه‌كانی���ان ده‌خه‌ن���ه‌ڕو‪ ،‬ده‌چن‬ ‫گفتوگۆ ده‌كه‌ن‌و ده‌گه‌ن ‌ه ئه‌نجام به‌اڵم‬ ‫ئه‌مه‌ خه‌ریكه‌ ده‌بێت ‌ه پاش���اگه‌ردانی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫كه‌س به‌كه‌س نییه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ جگه‌ له‌و‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ی‌ لێده‌كرێت ك ‌ه په‌یوه‌ندی‌‌و‬ ‫گومان ‌‬ ‫ده‌ستێوه‌ردانی‌ ده‌ره‌كی‌ هه‌بێت"‪.‬‬

‫►‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫گ���ه‌ر ره‌فیق حیزب���ی‌‌و ئه‌ندامی‌ فیرق ‌ه‬ ‫نه‌بوای���ه‌‪ ،‬راس���ت ‌ه م���ن وه‌ختی‌ خۆی‬ ‫ی كارا بوم له‌حیزبی‌ به‌عس���دا‪،‬‬ ‫ئه‌ندام ‌‬ ‫ی هه‌لومه‌رجه‌كه‌وه‌ بو‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و‌ه به‌هۆ ‌‬ ‫نه‌ك قه‌ناعه‌ت"‪.‬‬

‫ی‬ ‫یه‌كه‌مج���ار ئام���اژه‌ به‌"مه‌ترس��� ‌‬ ‫ی بارزانی‌ ده‌كات‬ ‫ی زیاتر ‌‬ ‫ده‌ستكرانه‌و‌ه ‌‬ ‫ی كوردستانیش���دا"‪،‬‬ ‫له‌به‌غ���داو هه‌رێم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "مام جه‌الل س���ه‌مام ئه‌مان ‌‬ ‫ئه‌و وت ‌‬ ‫ی‬ ‫راسته‌قینه‌ بو بۆ عێراق ك ‌ه به‌شێوازێك ‌‬ ‫ی ده‌ك���رد‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی واڵت ‌‬ ‫هێمن ئی���داره‌ ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و‌ه هه‌ی ‌ه‬ ‫له‌غیابی‌ ئه‌ودا مه‌ترس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌وڵبدات زیاتر به‌سه‌ر هه‌رێم ‌‬ ‫پارت ‌‬ ‫كوردستاندا زا ‌ڵ بێ‌‌و مه‌سعود بارزانیش‬ ‫ی‬ ‫زیات���ر ده‌س���تی‌ كراوه‌بێ���ت له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫ی كورده‌وه‌ له‌به‌غدا"‪.‬‬ ‫نوێنه‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی ك ‌ه ده‌چێت ‌ه‬ ‫ی من ئه‌وه‌ ‌‬ ‫وتیشی‌ "به‌ڕا ‌‬ ‫ی مام جه‌الل له‌به‌غدا پێویست ‌ه‬ ‫ش���وێن ‌‬ ‫شه‌خس���ییه‌تی‌ مه‌عن���ه‌وی‌ هه‌بێت‪ ،‬بۆ‬ ‫ئ���ه‌و‌هی‌ بتوانێت به‌باش���ترین ش���ێو‌ه‬ ‫ی كورد بكات له‌به‌غدا"‪.‬‬ ‫نوێنه‌رایه‌ت ‌‬

‫به‌غیابی تاڵه‌بانی‪،‬‬ ‫بارزانی ده‌ستی‬ ‫کراوه‌تر ده‌بێت‬

‫ی یان بارزانی‌؟‬ ‫مالیك ‌‬ ‫دڵدار زێباری‌ له‌وه‌اڵمی‌ ئه‌و پرسیاره‌دا‬ ‫ك��� ‌ه ئای���ا ئ���ه‌وان وه‌ك زێبارییه‌كان‬ ‫له‌ملمالنێ���ی‌ نێوان مالیك���ی‌‌و بارزانیدا‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‌ كام الیه‌ن���دان؟ ئ���ه‌و ئاماژ‌ه‬ ‫ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ "مه‌س���ه‌له‌ی‌ ئه‌منی‌"‬ ‫ی‬ ‫مه‌س���ه‌له‌یه‌كی‌ گرنگ ‌ه ب���ۆ ناوچه‌كان ‌‬ ‫موس���ڵ‌‌و كه‌ركوك‌و دیال���ه‌‌و مالیكیش‬ ‫ی‬ ‫ی دیجله‌ ‌‬ ‫له‌م روانگه‌یه‌وه‌ ئۆپه‌راسیۆن ‌‬ ‫پێكهێناوه‌‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ریش���دا مه‌سعود‬ ‫ی هه‌ی ‌ه ئه‌م هێز‌ه‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ترس��� ‌‬ ‫بارزان ‌‬ ‫به‌سه‌ر ناوچ ‌ه جێناكۆكه‌كاندا زاڵبێت‪،‬‬ ‫هه‌ربۆی ‌ه به‌هه‌مانشێوه‌ ئه‌ویش هه‌وڵیدا‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫پێش���مه‌رگ ‌ه به‌رێ���ت‌و كۆنتڕۆڵ��� ‌‬ ‫ناوچان ‌ه بكات‪.‬‬ ‫ی "گرفته‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌ ئه‌م‬ ‫زێباری‌ وت��� ‌‬ ‫ی دوژمنن‬ ‫ش���ه‌ریكه‌ سیاسییانه‌ به‌ڕاست ‌‬ ‫كه‌چ���ی‌ به‌ڕوكه‌ش���یش ده‌ڵێ���ن ئێم ‌ه‬ ‫شه‌ریكین‪ ،‬هه‌ر شتێكیش ته‌رح ده‌كرێت‬ ‫بۆچونی‌ پێچه‌وانه‌یان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ی دیجل��� ‌ه‬ ‫ی "ئۆپه‌راس���یۆن ‌‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫مه‌س���ه‌له‌یه‌كی‌ ئه‌وه‌ند‌ه گرن���گ نیی ‌ه‬ ‫ی وا دروس���ت ب���كات‬ ‫ك��� ‌ه قه‌یرانێك��� ‌‬ ‫وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی‌ بینیمان‪ ،‬من ئه‌فس��� ‌هر‌و‬ ‫ی‬ ‫عه‌سكه‌ریم‌و ده‌زانم وه‌حده‌ی‌ عه‌سكه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫كارا‌و گرن���گ فیرقه‌ی ‌ه ن���ه‌ك قیاده‌ ‌‬ ‫ی هه‌ولێ���ر‌و به‌غدا‪،‬‬ ‫عه‌مه‌لیات‪ ،‬كێش��� ‌ه ‌‬ ‫چه‌ند دۆس���ێیه‌كی‌ كه‌ڵه‌ك���ه‌ بو‌ه نه‌ك‬ ‫ی دیجله‌‪،‬‬ ‫ته‌نها كێش���ه‌ی‌ ئۆپه‌راس���یۆن ‌‬ ‫وه‌ك كێشه‌ له‌سه‌ر نه‌وت‌و پێشمه‌رگه‌و‬ ‫ناوچ ‌ه جێناكۆكان"‪.‬‬

‫ی باشه‌"‬ ‫"كورد له‌موسڵ‌ وه‌زع ‌‬ ‫ی ئاماژ‌ه به‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه‬ ‫دڵدار زێبار ‌‬ ‫به‌ش���ێك له‌دانیش���توانی‌ شاری‌ موس ‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫ی خراپ ‌‬ ‫كوردن‪ ،‬پێشتر به‌هۆی‌ ره‌فتار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیموكرات ‌‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫پێشمه‌رگه‌و سیاسه‌ت ‌‬ ‫كوردستانه‌وه‌ ك ‌ه له‌و شاره‌دا ده‌سه‌اڵتیان‬ ‫ی هێ���رش‌و‬ ‫هه‌ب���و‪ ،‬ك���ورد روب���ه‌ڕو ‌‬ ‫ی "به‌اڵم‬ ‫ده‌رپه‌ڕاندن ده‌بونه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌و كاته‌وه‌ ك ‌ه من چومه‌ت ‌ه ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی خراپ‬ ‫توركیا‪ ..‬رۆڵێك ‌‬ ‫پارێزگای‌ موسڵه‌وه‌ یه‌ك كورد له‌موس ‌ڵ‬ ‫ی توركیا‬ ‫ی س���ه‌باره‌ت به‌رۆڵ��� ‌‬ ‫زێبار ‌‬ ‫ده‌رنه‌ك���راوه‌‪ ،‬به‌پێچه‌وان���ه‌و‌ه ئێس���تا‬ ‫ك���ورد‌ه ده‌ركراوه‌كانیش دێنه‌وه‌‌و كورد له‌عێراق���دا‪ ،‬ئاماژ‌ه ب���ه‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫"توركیا به‌ر له‌دو ساڵ‌ رۆڵێكی‌ گرنگ ‌‬ ‫ی باشه‌"‪.‬‬ ‫وه‌زع ‌‬

‫دڵدار زێباری‌‬ ‫ی هه‌ب���و بۆ عێراق‪،‬‬ ‫ده‌بینی‌‌و سودیش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم وا دو ساڵ ‌ه رۆڵی‌ به‌رپه‌رچدانه‌و‌ه ‌‬ ‫ئێران ده‌بینێت‌و ده‌ستێوه‌ردان ده‌كات‬ ‫ی‬ ‫له‌ناوچه‌ سوننه‌نش���ینه‌كاندا‪ ،‬كه‌ به‌ڕا ‌‬ ‫م���ن ئ���ه‌و‌ه له‌به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ توركیا‌و‬ ‫عێراقیش نییه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی توركیا زۆر نیشان ‌ه ‌‬ ‫وتیش���ی‌ "رۆڵ ‌‬ ‫ی له‌سه‌ر هه‌نه‌‪ ،‬هه‌روه‌ك چۆن‬ ‫پرسیار ‌‬ ‫ی زۆر‬ ‫ی پرسیار ‌‬ ‫ی ئێرانیش نیشانه‌ ‌‬ ‫رۆڵ ‌‬ ‫گه‌وره‌ی‌ له‌سه‌ر هه‌یه‌"‪.‬‬

‫ئیجاب���ی‌ بێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم م���ن دڵنیا نیم‬ ‫ی بارزان���ی‌‌و توركیا‬ ‫كه‌ ئای���ا په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی سروش���تییه‌و مومكین‌و‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌ك ‌‬ ‫هاوسه‌نگ ‌ه یان نا؟"‪.‬‬ ‫ناوب���راو باس���ی‌ ل���ه‌و‌ه ك���رد ك��� ‌ه‬ ‫ی كورد‬ ‫ی نه‌ته‌وایه‌ت ‌‬ ‫له‌توركیادا كێش��� ‌ه ‌‬ ‫تائێستاش به‌رده‌وامه‌‌و ته‌نانه‌ت ‪AKP‬‬ ‫ش نه‌یتوانیو‌ه له‌و گرێی ‌ه ده‌رباز بێت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی "مه‌س���عود بارزانی‌ خاوه‌ن ‌‬ ‫ئ���ه‌و وت ‌‬ ‫داموده‌زگایه‌ك���ی‌ س���ه‌قامگیر نیی���ه‌‪،‬‬ ‫ی ئه‌و ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫به‌ڵكو هه‌مو هه‌وڵ‌‌و خه‌م ‌‬ ‫ی ده‌ره‌و‌ه‬ ‫ی له‌گ���ه‌ ‌ڵ ده‌وڵه‌تان ‌‬ ‫په‌یوه‌ند ‌‬ ‫دروس���ت بكات بۆ ئه‌وه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵت‌و‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی���ی بپارێزێ���ت‪ ،‬كه‌ ئه‌مه‌ش‬ ‫ی نێوده‌وڵه‌تیدا‬ ‫ناتوانرێت له‌په‌یوه‌ن���د ‌‬ ‫پشتی‌ پێببه‌سترێت"‪.‬‬

‫"بارزانی‌‌و توركیا"‬ ‫ی‬ ‫ده‌ربار‌هی‌ ئه‌و په‌یوه‌ندیی ‌ه توندوتۆڵ ‌ه ‌‬ ‫ئێستا بارزانی‌ له‌گ ‌هڵ‌ توركیا هه‌یه‌تی‌‪،‬‬ ‫ی "گرفته‌ك ‌ه ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫دڵدار زێباری‌ وت��� ‌‬ ‫ی سیاس���یدا‪ ،‬په‌یوه‌ندییه‌ك ‌ه‬ ‫له‌په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌پل���ه‌ی‌ یه‌ك���ه‌م له‌س���ه‌ر بنه‌م���ا ‌‬ ‫مه‌ترسییه‌كانی‌ غیابی‌ تاڵه‌بانی‌؟!‬ ‫به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ بنیاتده‌نرێ���ت‪ ،‬من زۆر‬ ‫ی‬ ‫زێباری‌ س���ه‌باره‌ت به‌مه‌ترسییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ه���ه‌ر الیه‌نێك ‌‬ ‫پێمخۆش��� ‌ه په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی له‌م س���اته‌وه‌خته‌دا‪،‬‬ ‫ی تاڵه‌بان ‌‬ ‫ی غیاب��� ‌‬ ‫ی عێراق ‌‬ ‫ی له‌گه‌ڵ‌ الیه‌نه‌كان��� ‌‬ ‫ده‌ره‌ك��� ‌‬

‫"سوڵح" له‌گه‌ڵ‌ بنه‌ماڵه‌ ‌‬ ‫ی بارزانی‌‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه زێبارییه‌كان‌و بارزانییه‌كان‬ ‫له‌بنه‌چه‌دا س���ه‌ر به‌یه‌ك تیره‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ناوه‌ڕاست‌و كۆتایی‌ سه‌د‌هی‌ نۆزده‌هه‌مدا‬ ‫ی‬ ‫له‌ی���ه‌ك جیاده‌بن���ه‌وه‌و ناكۆكییه‌ك��� ‌‬ ‫ی ده‌كه‌وێت��� ‌ه نێوانیان���ه‌و‌ه‬ ‫خوێن���او ‌‬ ‫ك���ه‌ تائێس���تاش ئ���ه‌م ناكۆكییه‌یان‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵگیرس���ان ‌‬ ‫به‌رده‌وامه‌‪ ،‬ئه‌وان دوا ‌‬ ‫ی ئه‌یلول له‌ناوچه‌كانی‌ خۆیانه‌و‌ه‬ ‫شۆڕش ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی موس ‌ڵ دێن ‌ه خوارو ئه‌و ‌‬ ‫به‌ره‌و شار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆیان‌و پشتیوان ‌‬ ‫ده‌كه‌ن به‌مه‌ڵبه‌ند ‌‬ ‫ی ده‌كه‌ن‪ ،‬ئێس���تا‬ ‫ی ناوه‌ند ‌‬ ‫له‌حكومه‌ت ‌‬ ‫ی جیاواز‬ ‫له‌نێ���و زێبارییه‌كاندا دو قوتب ‌‬ ‫هه‌ی ‌ه ك ‌ه یه‌كێكی���ان كه‌مینه‌ن‌و نزیكن‬ ‫ی‬ ‫ی بارزانی‌‌و ئه‌ویتریشیان به‌خوێن ‌‬ ‫له‌ماڵ ‌‬ ‫س���ه‌ری‌ ماڵی‌ بارزانی‌ تینون‪ ،‬له‌مالو‌ه‬ ‫هوش���یار‌و بابه‌كر زێباری‌‌و له‌والشه‌و‌ه‬ ‫ئه‌رش���ه‌د‌و له‌تیف‌و دڵ���دار زێباری‌ ك ‌ه‬ ‫زۆرترین عه‌شره‌تی‌ زێبارییان له‌پشته‌‌و‬ ‫ی هه‌رك���ی‌‌و س���ورچی‌‌و‬ ‫عه‌ش���ره‌ته‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫رێكانیش هاوپه‌یمانیانن‪ ،‬دڵدار زێبار ‌‬ ‫ی ك ‌ه ئایا هه‌و ‌ڵ‬ ‫ی ئه‌و پرسیاره‌ ‌‬ ‫له‌وه‌اڵم ‌‬ ‫هه‌بو‌ه بۆ ئه‌وه‌ی‌ س���وڵح بكه‌ن له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫بنه‌ماڵ���ه‌ی‌ بارزانی‌؟ ده‌ڵێ���ت "هه‌وڵ ‌‬ ‫ی تره‌و‌ه‬ ‫ی نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو له‌كه‌ناڵ ‌‬ ‫ره‌س���م ‌‬ ‫هه‌و ‌ڵ ئه‌ده‌ن‪ ،‬ئێس���تا ئه‌وان به‌هێزن‌و‬ ‫پێویس���ت ‌ه به‌ع���ورف‌و به‌مه‌نتی���ق‌و‬ ‫ی‬ ‫ی بكه‌ن له‌خاڵ ‌‬ ‫شه‌رع ده‌ستپێش���خه‌ر ‌‬ ‫به‌هێزیان���ه‌و‌ه بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و كێش���ه‌ی ‌ه‬ ‫چاره‌سه‌ر بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئێم���ه‌‌و ماڵ ‌‬ ‫وتیش���ی‌ "مه‌س���ه‌ل ‌ه ‌‬ ‫ی سیاس���ی‌‌و‬ ‫ی چوارچێوه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫بارزان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جوگرافیش��� ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌و الیه‌ن��� ‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬مه‌سه‌له‌ك ‌ه ئه‌وه‌نده‌ ئاسان نییه‌‪،‬‬ ‫ته‌نها كێش ‌هی‌ دو خێزان‌و بنه‌ماڵ ‌ه نیی ‌ه‬ ‫ك ‌ه كوش���ت‌و كوشتاریان له‌به‌یندا هه‌ی ‌ه‬ ‫نا‪ ،‬مه‌س���ه‌له‌ك ‌ه گه‌وره‌تره‌‪ ،‬تائێستاش‬ ‫چ ده‌ستپێش���خه‌رییه‌كی‌ راس���ته‌قین ‌ه‬ ‫له‌نێوانماندا نییه‌"‪.‬‬

‫تێپه‌ڕاندنی‌ بودجه‌ به‌م شێوه‌یه‌‬ ‫ئا‪ :‬سان‬ ‫له‌كاتێكدا سه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان‌و‬ ‫لیستی‌ كوردستانی‌ له‌په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردستان تێبینی‌‌و ره‌خنه‌كانی‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆن به‌هه‌ند وه‌رناگرن‌و سورن‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌ وه‌ك ساڵی‌ رابردو‬ ‫پرۆژه‌ یاسای‌ بودجه‌ به‌بێ‌ بونی‌‬ ‫ته‌وافوق تێپه‌ڕێنن‪ ،‬هه‌ر سێ‌ الیه‌نی‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆن جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ تێپه‌ڕاندنی‌ بودجه‌‬ ‫به‌و شێوه‌یه‌ كاریگه‌ری‌ خراپ له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و كۆبونه‌وانه‌ دروستده‌كات كه‌‬ ‫واپێشبینی‌ ده‌كرێت له‌ئاینده‌یه‌كی‌‬ ‫نزیكدا ئه‌نجام بدرێت‪.‬‬ ‫ماوه‌ی‌ مانگێكه‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان‬ ‫به‌چڕی‌ سه‌رقاڵی‌ گفتوگۆكردنه‌ له‌سه‌ر‬ ‫پ���رۆژه‌ بودجه‌ی‌ ئه‌مس���اڵی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان‌و رۆژانه‌ مشتومڕێكی‌ توند‬ ‫ده‌كرێت له‌س���ه‌ر بڕگ���ه‌ به‌بڕگه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫پرۆژه‌یه‌‪ .‬ئۆپۆزس���یۆن له‌س���ه‌ره‌تای‌‬ ‫گفتوگۆكان���ه‌وه‌ جه‌خت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ كه‌ له‌به‌ر " كه‌موكوڕیی‌ زۆر‬ ‫له‌پ���رۆژه‌ی‌ بودجه‌ك���ه‌دا" داوا ده‌كات‬ ‫بگه‌ڕێنرێته‌وه‌ ب���ۆ حكومه‌ت تا له‌به‌ر‬ ‫رۆش���نایی‌ ئه‌و تێبینیانه‌ س���ه‌رله‌نوێ‌‬

‫دابڕێژرێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم لیستی‌ كوردستانی‌‬ ‫له‌دانیشتنی‌ به‌یانی‌ رۆژی‌ دوشه‌ممه‌دا‬ ‫به‌زۆرین���ه‌ی‌ ‪ 54‬ده‌نگ ئ���ه‌و داوایه‌ی‌‬ ‫ره‌تك���رده‌وه‌ ك���ه‌ بگه‌ڕێنرێت���ه‌وه‌ بۆ‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم‪ ،‬ئه‌مه‌ش ناڕه‌زاییه‌كی‌‬ ‫توندی‌ الی‌ ئۆپۆزسیۆن لێكه‌وته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌ كۆمه‌ڵی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ محه‌مه‌د حه‌كی���م پێیوایه‌‬ ‫گوێنه‌گرتنی‌ فراكسیۆنه‌كانی‌ ده‌سه‌اڵت‪،‬‬ ‫ی���ان س���ه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌م���ان ك���ه‌‬ ‫دامه‌زراوه‌یه‌كی‌ س���ه‌ره‌كی‌ كوردستانه‌‬ ‫ك���ه‌ یه‌كێت���ی‌‌و پارت���ی‌ رێبه‌رایه‌ت���ی‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌س���ه‌رنج‌و تێبینی‌‌و داواكانی‌‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن‪ ،‬ره‌ش���بینییه‌ك ده‌دات‬ ‫به‌الیه‌نه‌كانی‌ ئۆپۆزس���یۆن‌و ده‌ڵێت "‬ ‫پرۆس���ه‌ی‌ ده‌س���تپێكردنی‌ چاكسازی‌‬ ‫له‌كوردس���تان په‌كده‌خ���ات"‪ ،‬حه‌كیم‬ ‫جه‌خت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كات���ه‌وه‌ كه‌‬ ‫یه‌كێك له‌داواكارییه‌كانی‌ ئۆپۆزس���یۆن‬ ‫ل���ه‌وه‌دا خ���ۆی‌ ده‌بینێت���ه‌وه‌ كه‌ ئه‌و‬ ‫یاسایانه‌ی‌ ره‌هه‌ندی‌ نیشتمانییان هه‌یه‌‬ ‫به‌ته‌وافوق به‌ڕێبكرێن‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌رپرس���ه‌ی‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌‬ ‫ده‌ڵێ���ت "س���ه‌ره‌كیترین یاس���ا ك���ه‌‬ ‫ره‌هه‌ندی‌ نیشتمانی‌‌و په‌یوه‌ندی‌ به‌هه‌مو‬ ‫هاواڵتیان���ه‌وه‌ هه‌ی���ه‌‪ ،‬بودجه‌یه‌‪ ،‬جا‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌بودجه‌دا گوێ‌ له‌ئۆپۆزس���یۆن‬

‫نه‌گیرێت‪ ،‬یاساكانی‌ تریش بگه‌ڕێنرێته‌وه‌‬ ‫هه‌ر به‌زۆرینه‌ تێده‌په‌ڕێنرێت"‪.‬‬ ‫له‌ناوه‌راس���تی‌ مانگی‌ كانونی‌ دوه‌می‌‬ ‫ئه‌مس���اڵدا بارزان���ی‌ له‌هاوینه‌هه‌واری‌‬ ‫سه‌الحه‌دین له‌سه‌ر داوای‌ ئۆپۆزسیۆن‬ ‫له‌گه‌ڵ نه‌وش���یروان مسته‌فا‌و محه‌مه‌د‬ ‫فه‌ره‌ج‌و عه‌لی‌ باپی���ر كۆبوه‌وه‌‪ ،‬دواتر‬ ‫به‌جی���ا كۆبون���ه‌وه‌ی‌ نێ���وان وه‌فدی‌‬ ‫هاوبه‌ش���ی‌ پارتی‌‌و یه‌كێتی‌ نێچیرڤان‬ ‫بارزان���ی‌‌و د‪ .‬به‌ره���ه‌م س���اڵح له‌گه‌ڵ‬ ‫س���ه‌ردانی‌ ئۆپۆزس���یۆن س���ازكرا‪،‬‬ ‫له‌الیه‌ن چاودێران���ه‌وه‌ ئه‌و كۆبونه‌وانه‌‬ ‫به‌س���ه‌ره‌تایه‌كی‌ ن���وێ‌ درای���ه‌ قه‌ڵه‌م‬ ‫له‌په‌یوه‌ن���دی‌ نێ���وان ه���ه‌ردو الیه‌نی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتدار‌و ئۆپۆزس���یۆن‪ ،‬پێشبینی‌‬ ‫ئه‌وه‌ش ده‌كرا كه‌ ببێته‌ س���ه‌ره‌تایه‌ك‬ ‫ب���ۆ پێك���ه‌وه‌ كاركردن‌و ده‌س���تكردن‬ ‫به‌پرۆسه‌ی‌ چاكسازی‌‪ ،‬به‌اڵم الیه‌نه‌كانی‌‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن باس ل���ه‌وه‌ ده‌كه‌ن له‌و‬ ‫كاته‌وه‌ هیچ ده‌ستپێشخه‌رییه‌ك نه‌كراوه‌‬ ‫به‌ئاراس���ته‌ی‌ چاكس���ازی‌‌و باش���ترین‬ ‫به‌ڵگه‌ش چۆنێتی‌ گفتوگۆكانه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫پرۆژه‌ یاسای‌ بودجه‌ی‌ هه‌رێم‪.‬‬ ‫ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ یه‌كگرتوی‌‬ ‫ئیسالمی‌‪ ،‬ئه‌بوبه‌كر عه‌لی‌ پێیوایه‌ دانان‌و‬ ‫تێپه‌ڕاندنی‌ س���ه‌رۆكی‌ ده‌سته‌ی‌ گشتی‌‬ ‫مافی‌ م���رۆڤ له‌په‌رله‌مان‪ ،‬تێپه‌ڕاندنی‌‬

‫بودجه‌ به‌م ش���ێوه‌یه‌ كه‌ش���وهه‌وایه‌ك خاڵی‌ داوه‌ به‌سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم " س ‌‬ ‫ێ‬ ‫دروس���تده‌كات كه‌ جۆرێك له‌نائومێدی‌ خالی‌ یه‌كه‌می‌ په‌یوه‌س���ته‌ به‌مه‌سه‌له‌‬ ‫باڵوده‌كاته‌وه‌‌و وتی‌" بمانه‌وێ‌‌و نه‌مانه‌وێ‌ ناوخۆییه‌كان���ی‌ هه‌رێ���م‪ ،‬مه‌س���ه‌له‌ی‌‬ ‫ئه‌گه‌ر راسته‌وخۆش كاریگه‌ری‌ نه‌بێت گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ ده‌س���تور‪ ،‬مه‌سه‌له‌ی‌ ئه‌و‬ ‫ناراسته‌وخۆ كاریگه‌ری‌ ده‌بێت‪ ،‬له‌سه‌ر یاس���ایانه‌ كه‌ ره‌هه‌ندی‌ نیش���تمانییان‬ ‫فه‌زای‌ گفتوگۆ ئه‌گ���ه‌ر له‌ئاینده‌دا ئه‌و هه‌ی���ه‌‪ ،‬پێكهێنان���ی‌ كۆمیس���یۆنێكی‌‬ ‫ب���ااڵی‌ هه‌ڵبژاردن���ه‌كان‌و س���ازدانی‌‬ ‫فه‌زایه‌ بێته‌ كایه‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌رپرس���ی‌ ژوری‌ توێژین���ه‌وه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن���ه‌كان له‌كات���ی‌ خۆیدا‪ ،‬ئه‌م‬ ‫سیاس���ی‌ له‌بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان یوسف داواكارییان���ه‌ ئه‌گه‌ر الیه‌ن���ی‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫محه‌مه‌د باس له‌وه‌ ده‌كات تێپه‌ڕاندنی‌ قبوڵ���ی‌ ب���كات‌و رێككه‌وتنی‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫بودجه‌ ب���ه‌م هه‌م���و كه‌موكوڕییانه‌وه‌ بكرێ���ت ده‌رگایه‌ك ده‌كات���ه‌وه‌ به‌روی‌‬ ‫به‌له‌به‌رچاونه‌گرتنی‌ رای‌ ئۆپۆزسیۆن‌و واقیعێكی‌ نوێ‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫ئه‌و ره‌خن���ه‌و تێبینیانه‌ی‌ خراونه‌ته‌رو كه‌ له‌وێ���وه‌ ده‌توانین س���ه‌ره‌تایه‌كی‌‬ ‫له‌الیه‌ن خه‌ڵكی‌ ش���اره‌زاو پسپۆره‌وه‌‪ ،‬چاكس���ازی‌ بخرێته‌ به‌رده‌م حكومه‌تی‌‬ ‫ئاماژه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی‌ " مه‌یلی‌ چاكسازی‌ هه‌رێ���م‌و هێ���زه‌ سیاس���ییه‌كان"‪ ،‬ئه‌و‬ ‫له‌هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان‌و الی‌ هه‌ردو پێیوای���ه‌ ك���ه‌ الیه‌نی‌ ده‌س���ه‌اڵت به‌م‬ ‫الیه‌ن���ی‌ ده‌س���ه‌اڵتدار‪ ،‬مه‌یلێك���ی‌ زۆر كارانه‌ی‌ ئێستا ده‌یكات ئه‌و وێنه‌یه‌مان‬ ‫الوازه‌‌و پش���تی‌ پێنابه‌س���ترێت ب���ۆ ده‌داتێ‌ كه‌ بڵێین "هه‌س���ت به‌ئیراده‌ی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ گۆڕانكاری‌ ریشه‌یی له‌هه‌رێمدا چاكس���ازی‌ پێویس���ت ل���ه‌الی‌ هه‌ردو‬ ‫الیه‌نی‌ فه‌رمانڕه‌وا ناكه‌ین"‪.‬‬ ‫بكرێت"‪.‬‬ ‫یوس���ف محه‌مه‌د ئ���ه‌م هه‌نگاوانه‌ی‌‬ ‫ئه‌بوبه‌كر عه‌لی‌ له‌س���ه‌ر كۆبونه‌وه‌ی‌‬ ‫‪ 2013-1-17‬نهێن���ی‌ ئ���ه‌وه‌ ئاش���كرا هه‌ردو الیه‌نی‌ فه‌رمانڕه‌وا به‌پێچه‌وانه‌ی‌‬ ‫ده‌كات ك���ه‌ ئه‌وان له‌ئێس���تادا داوایان ئاراس���ته‌ی‌ چاكسازی‌ وه‌سف ده‌كات‌و‬ ‫نه‌ك���ردوه‌ ش���ه‌ش پاكێجه‌ك���ه‌ی‌ ده‌ڵێت" متمان���ه‌ الواز ده‌كات له‌نێوان‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن جێبه‌جێبكرێ���ت‪ ،‬ئ���ه‌و ئۆپۆزسیۆن‌و هه‌ردو حیزبی‌ حوكمڕان‪،‬‬ ‫ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئۆپۆزسیۆن كه‌ خ���ۆی‌ له‌بنه‌ڕه‌تدا ئ���ه‌م متمانه‌یه‌‬ ‫له‌و كۆبونه‌وه‌یه‌دا وه‌ره‌قه‌یه‌كی‌ شه‌ش الوازه‌"‪.‬‬

‫►‬

‫كاریگه‌ری‌ خراپی‌ له‌سه‌ر كۆبونه‌وه‌كانی‌ ئۆپۆزسیۆن‌و ده‌سه‌اڵت ده‌بێت‬ ‫تێپه‌ڕاندنی‌ بودج ‌ه‬ ‫به‌م شێوه‌ی ‌ه‬ ‫متمان ‌ه الواز‬ ‫ده‌كات له‌نێوان‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫ی‬ ‫هه‌ردو حیزب ‌‬ ‫حوكمڕان‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه خۆ ‌‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌تدا ئه‌م‬ ‫متمانه‌ی ‌ه الوازه‌‬

‫کوردستانی‬

‫)‪ )364‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/2/12‬‬

‫سه‌رۆكی ده‌سته‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كانی هه‌رێمی كوردستان‪:‬‬

‫هه‌ڵبژاردنی‌ په‌رله‌مان ‌ی كوردستان‬ ‫له‌واده‌ ‌ی خۆیدا ئه‌نجامنادرێت‬ ‫ئا‪ :‬نزار گزالی‬

‫سه‌رۆكی ده‌سته‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان "عه‌لی قادر"‬ ‫له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا باس‬ ‫له‌كێشه‌و گرفته‌كانی‌ به‌رده‌م‬ ‫پرۆسه‌ی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ په‌رله‌مان‌و‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگاكاندا ده‌كات‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‌و ده‌ڵێت‬ ‫ی‬ ‫"به‌پێی‌ یاسا ده‌بێت هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان پێش مانگ ‌‬ ‫یه‌رله‌مان ‌‬ ‫ئاب ئه‌نجامبدرێت‪ ،‬به‌اڵم زه‌حمه‌ت ‌ه‬ ‫هه‌ڵبژاردن له‌واده‌ی خۆیدا ئه‌نجام‬ ‫بدرێت "‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫ی دیاریكراو ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬دوا واده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ ئه‌نجامدانی‌ هه‌ڵب���ژاردن له‌هه‌رێم ‌‬ ‫كوردستاندا چ كاتێكه‌؟‬ ‫عه‌لی قادر‪ :‬س���ه‌باره‌ت به‌هه‌ڵبژاردن ‌ه‬ ‫په‌رله‌مانیه‌كه‌ی هه‌رێم‪ ،‬به‌پێی یاسای‬ ‫هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مان���ی هه‌مواركراوی‬ ‫ژماره‌ ی���ه‌ك ك ‌ه به‌ره‌ی كوردس���تانی‬ ‫دایناوه‌‪ ،‬خولێك���ی په‌رله‌مانی به‌چوار‬ ‫ساڵی ته‌قویمی دیاركردوه‌‪ ،‬چوارساڵی‬ ‫ته‌قویمیش له‌به‌رواری یه‌كه‌م دانیشتنی‬ ‫په‌رله‌مانی ده‌ستپێده‌كات‌و به‌پێی ئه‌و‬ ‫یاس���ای ‌ه یه‌كه‌م دانیشتن ك ‌ه چوارساڵی‬ ‫به‌سه‌ر تێپه‌ری ئه‌وه‌ به‌خولێك هه‌ژمار‬ ‫ی ئه‌وه‌وه‌ واده‌ی خولێكی‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬له‌دوا ‌‬ ‫دیك ‌ه دیار ده‌كرێ���ت‪ .‬ئیتر ئه‌گه‌ر بێتو‬ ‫بۆ خول���ی چواره‌م یه‌كه‌م دانیش���تنی‬ ‫په‌رله‌مانی وه‌ربگری���ن‪ ،‬ئه‌و‌ه دڵنیانیم‬ ‫له‌به‌رواره‌كه‌ به‌دروس���تی ب���ه‌اڵم له‌و‌ه‬ ‫دڵنیام كه‌ یه‌كه‌م دانیشتنی په‌رله‌مانی‬ ‫له‌خول���ی رابردوو له‌مانگ���ی ئاب بوو‪،‬‬ ‫یه‌كه‌م سوێند خواردنی حكومه‌تی ئه‌و‬ ‫خوله‌ش ل���ه‌‪ 9/7‬بوو‪ ،‬بۆی���ه‌ ده‌كرێت‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌م به‌رواران���ه‌ بكرێته‌ خولی‬ ‫ته‌قویمی‌و رۆژی هه‌ڵبژاردنی له‌سه‌ر دیار‬ ‫بكرێ‪ .‬ئێمه‌ش ل ‌ه ‪ 7/25‬هه‌ڵبژاردنمان‬ ‫ئه‌نجام���دا‪ ،‬دی���ار‌ه بۆ ئ���ه‌وه‌ی خولی‬ ‫ته‌قویمیه‌ك��� ‌ه ل���ه‌واده‌ی خۆیدا ئه‌نجام‬ ‫بدرێ���ت‪ ،‬پێویس���ت ‌ه هه‌ڵبژاردنه‌ك��� ‌ه‬ ‫له‌واده‌یه‌كی پێشتر له‌خولی ته‌قویمیه‌ك ‌ه‬ ‫ئه‌نجام بدرێت‪ ،‬ك��� ‌ه وه‌ك وتم ده‌كرێ‬ ‫پش���ت به‌یه‌كه‌م دانیش���تنی په‌رله‌مان‬ ‫یان س���وێند خواردنه‌كه‌ی كابینه‌كه‌ی‬ ‫حكوم���ه‌ت ببه‌س���ترێت‌و له‌س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫بنچینه‌ی ‌ه واده‌یه‌ك ده‌ستنیشان بكرێت‪،‬‬ ‫ك���ه‌ ئه‌گه‌ر به‌م ش���ێوه‌یه‌ بێت پش���ت‬ ‫به‌دانیشتنی په‌رله‌مان ببه‌ستین ده‌بێت‬ ‫پێش مانگی ئابی داهاتوو بێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫پشت به‌س���وێند خواردنی حكومه‌تیش‬ ‫ببه‌س���تین ده‌بێت پێش مانگی ئه‌یلول‬ ‫بێت‌و به‌م شێوه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌بڕوای‌ ت���ۆ ده‌رفه‌ت هه‌ی ‌ه‬ ‫هه‌ڵبژاردن له‌و كاته‌دا ئه‌نجامبدرێت؟‬ ‫عه‌لی ق���ادر‪ :‬ئه‌وه‌ی ئێمه‌ ده‌یبینین‪،‬‬ ‫ئه‌و خول���ه‌ش پێناچێت له‌واده‌ی پێش‬ ‫‪ 7/25‬یان ل ‌ه ‪ 7/25‬یان له‌واده‌ی خۆی‬ ‫ئه‌نجام بدرێت‪ ،‬هۆكاره‌كان زۆرن‪ ،‬له‌وان ‌ه‬ ‫بارودۆخی ئێستای عێراق‪ .‬ئاینده‌یه‌كی‬ ‫زۆر نادی���ار چاوه‌ڕێی عێ���راق ده‌كات‌و‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر بڕی���ار‌ه سیاس���یه‌كان تۆزیك‬ ‫دۆخه‌ك��� ‌ه هێمن نه‌كه‌ن���ه‌و‌ه پێده‌چێت‬ ‫گۆڕانێكی گه‌وره‌ به‌سه‌ر وه‌زعی عێراقدا‬ ‫بێت‌و حكومه‌تێك���ی دیك ‌ه بێت ‌ه ئاراوه‌‪،‬‬ ‫نازان���م دۆخ���ه‌كان چۆن���ن‪ ،‬هه‌مووی‬ ‫چ���اوه‌ڕوان نه‌كراوه‌‪ ،‬له‌عێ���راق كه‌س‬ ‫ناتوانێت بڕیارێك بدات به‌دروستی یان‬ ‫پێشبینیه‌ك بكات‪ .‬هه‌ڵبژاردن پێویستی‬ ‫به‌ئارامی هه‌یه‌‪ ،‬پێویستی به‌سه‌قامگیری‬ ‫ئاس���ایش هه‌یه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها سه‌قامگیری‬ ‫سیاس���ی‪ .‬ئه‌وكات ‌ه هه‌ڵب���ژادن ئه‌نجام‬ ‫ده‌درێت‪ ،‬م���ن چاوه‌ڕوانی ئه‌وه‌ ده‌كه‌م‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم ك ‌ه ئێستا له‌دراسه‌ی‬ ‫ئه‌و دۆخه‌دایه‌‪ ،‬به‌مزوانه‌ ساغی بكاته‌و‌ه‬ ‫چ���ۆن هه‌ڵبژاردنه‌ك��� ‌ه ئه‌نج���ام بدات‪،‬‬ ‫دیار‌ه حكومه‌ت س���وره‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن بكرێ���ت‪ ،‬ئیمه‌ش له‌گه‌ڵیان‬ ‫له‌س���ه‌ر خه‌تین‪ ،‬له‌وت���و وێژین له‌گه‌ڵ‬ ‫حكومه‌ت���دا بۆ ئ���ه‌م مه‌س���ه‌النه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫دیاركردنی ماده‌كان‌و الیه‌ن ‌ه هونه‌ریه‌كانی‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا ئێم���ه‌ ته‌نها‬ ‫الیه‌ن���ه‌ هونه‌ریه‌كان���ی لێكده‌ده‌ینه‌وه‌‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ندیمان به‌الیه‌نه‌ سیاس���یه‌كانه‌و‌ه‬ ‫نیه‌‪ .‬ئه‌و‌ه بۆ حكومه‌ت جێده‌هێڵین ك ‌ه‬ ‫پێش���بینی ئه‌و‌ه بكه‌ن ی���ان ئه‌وه‌ دیار‬ ‫بكه‌ن كه‌ له‌رووی سیاسیه‌وه‌ چ كاتێك‬

‫عه‌لی قادر‬

‫ئه‌گه‌ر پشت‬ ‫به‌دانیشتنی‬ ‫په‌رله‌مان ببه‌ستین‬ ‫ده‌بێت پێش‬ ‫مانگی ئابی‬ ‫داهاتوو هه‌ڵبژاردن‬ ‫ئه‌نجام بدرێت‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر پشت‬ ‫به‌سوێند خواردنی‬ ‫حكومه‌تیش‬ ‫ببه‌ستین ده‌بێت‬ ‫پێش مانگی ئه‌یلول‬ ‫بێت‬

‫خه‌ڵكانێك‬ ‫هه‌ن ده‌یانه‌وێت‬ ‫ساخته‌كاری بكه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ تا سه‌ر‬ ‫درێژه‌ ناکێشێت‪،‬‬ ‫له‌واڵتانی دیكه‌ش‬ ‫ئه‌وانه‌ی كه‌‬ ‫به‌ساخته‌كاری‬ ‫ده‌یانه‌وێت‬ ‫بگه‌نه‌ ده‌سه‌اڵت‪،‬‬ ‫ده‌سه‌اڵتیان‬ ‫درێژه‌ی‬ ‫نابێت‬

‫گونجاوه‌ بۆ ئه‌نجامدانی هه‌ڵبژاردنه‌كان‪،‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی گش���تی ئیراده‌یه‌كی زۆر‬ ‫باش هه‌ی���ه‌ بۆ ئه‌نجامدانی هه‌ڵبژاردن‪،‬‬ ‫گرنگ ئه‌وه‌ی ‌ه زۆر دوا نه‌كه‌وێت له‌واده‌ی‬ ‫خول ‌ه ته‌ش���ریعیه‌كه‌ی خۆی‪ .‬به‌تایبه‌ت‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ی په‌رله‌مانی كوردس���تان‪،‬‬ ‫ده‌توانم ئه‌وه‌ش بڵێم ئێمه‌ به‌ئاس���انی‬ ‫ده‌توانین چه‌ن���د هه‌ڵبژاردنێك له‌یه‌ك‬ ‫كات���داو له‌یه‌ك رۆژدا ئه‌نج���ام بده‌ین‪،‬‬ ‫له‌شێوه‌یه‌كی زۆر ئاسان‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌مه‌ چۆن ده‌كرێت؟‬ ‫عه‌ل���ی ق���ادر‪ :‬به‌نمون��� ‌ه ده‌توانین‬ ‫الیه‌نه‌ هونه‌ریه‌كانم���ان وا رێك بخه‌ین‬ ‫ك ‌ه ئه‌م���ه‌ بكرێت‪ ،‬مه‌به‌س���ت له‌الیه‌ن ‌ه‬ ‫هونه‌ریه‌كانیش ل���ه‌رووی تۆماركردنی‬ ‫ده‌نگ���ده‌ران‌و ل���ه‌رووی تێچوون���ی‬ ‫راگه‌یاندن���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا ده‌توانی���ن‬ ‫ژماره‌ی بنكه‌كانی ده‌نگدان زیاد بكه‌ین‪،‬‬ ‫به‌نمون ‌ه له‌بنكه‌ی���ه‌ك (‪ )500‬ده‌نگده‌ر‬ ‫بۆی هه‌یه‌ ده‌نگ بدات‪ ،‬ئه‌وكات ژماره‌ك ‌ه‬ ‫كه‌م ده‌كه‌ینه‌وه‌ بۆ (‪ )300‬به‌وشێوه‌ی ‌ه‬ ‫پرۆس���ه‌ك ‌ه به‌خێرایی‌و له‌ی���ه‌ك كاتدا‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪ ،‬ئ���ه‌وكات ده‌نگده‌ریش‬ ‫كاتی ته‌واوی له‌به‌ر ده‌ست ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئێ���و‌ه وه‌ك كۆمیس���یۆن‬ ‫ی‬ ‫ماوه‌ی‌ چه‌ندتان پێویس���ته‌ بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاماده‌كاری‌ ته‌واو بكه‌ن بۆ ئه‌نجامدان ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن؟‬ ‫عه‌لی قادر‪ :‬بۆ ئه‌نجامدانی هه‌ڵبژادن‬ ‫ی بكه‌یت‪،‬‬ ‫ت���ۆ ناتوانیت م���او‌ه دی���ار ‌‬

‫چونك���ه‌ هه‌موو هه‌ڵبژاردنێ���ك له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌ی پێ���ش خۆی یان هه‌ڵبژاردنێكی‬ ‫دیكه‌ جیاوازه‌‪ .‬یاسای ئه‌نجامدانه‌كه‌ی‌و‬ ‫تۆماركردن���ی بودج���ه‌ش كاریگ���ه‌ری‬ ‫خۆیان هه‌ی���ه‌‪ .‬واده‌ی ئاماده‌كاری هه‌ر‬ ‫هه‌ڵبژاردنێ���ك تا ته‌واو بونیش���ی له‌و‬ ‫كاته‌وه‌ ده‌س���تپێده‌كات ك ‌ه تۆ بودج ‌ه‬ ‫وه‌رده‌گریت‪ ،‬چونكه‌ هه‌ڵبژاردن تێچوونی‬ ‫هه‌یه‌و ناتوانی ده‌ستبه‌كار بیت‌و بڵێیت‬ ‫من كارایی ده‌كه‌م‪ ،‬به‌اڵم ئه‌ی پاره‌كه‌ی‬ ‫كێ ده‌یدات؟ ئیتر ئه‌و جاره‌ش ك ‌ه ئیم ‌ه‬ ‫چه‌ند هه‌ڵبژاردنێك له‌یه‌ك رۆژدا ئه‌نجام‬ ‫ده‌ده‌ین‪ ،‬ئه‌و‌ه كات���ی زیاترو بودجه‌ی‬ ‫ی ده‌وێت‪،‬‬ ‫زیات���رو ئاماده‌كاری زیات���ر ‌‬ ‫هی���وای ئ���ه‌وه‌ش ده‌خوازی���ن هه‌موو‬ ‫كاته‌كان له‌یه‌ك كاتدا ئه‌نجامبدرێن‪.‬‬ ‫ی چ���ی‌ ب���وو ك ‌ه‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬رێگری��� ‌‬ ‫ی هاوكات‬ ‫ئاماده‌كاری‌ نه‌كرا ب���ۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌گ���ه‌ل هه‌ڵبژاردن���ی‌ ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫پارێزگان���ی‌ عێراقدا له‌كوردستانیش���دا‬ ‫ی پارێزگاكان‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ی‌ ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫ئه‌نجامبدرێت؟‬ ‫عه‌لی قادر‪ :‬له‌رووی هونه‌ریه‌وه‌ رێگری‬ ‫نیه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌رووی یاس���ایی‌و سیاسی‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و هه‌ڵبژاردنه‌ی عێراق به‌یاس���ایه‌ك‬ ‫رێكده‌خ���رێ‌و ئه‌نج���ام ده‌درێ���ت‪،‬‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ی هه‌رێمی كوردس���تانیش‬ ‫به‌یاس���ایه‌كی زۆر جیاواز‪ .‬په‌رله‌مانی‬ ‫كوردستان یاساكه‌ی ده‌ركردووه‌و رێكی‬ ‫خستوه‌و كاره‌كانی بۆ ده‌كات‪ ،‬كه‌وات ‌ه‬

‫ئه‌گ���ه‌ر له‌یه‌ك رۆژیش���دا بیكه‌ین‪ ،‬دوو‬ ‫هه‌ڵبژاردنی له‌یه‌ك جیاوازه‌‪ ،‬وه‌كو یه‌ك‬ ‫نی���ن‪ ،‬به‌دوو یاس���او بودجه‌ی جیاواز‬ ‫ئه‌نجامده‌درێ���ن‪ .‬بۆی���ه‌ ئه‌نجام نه‌دانی‬ ‫له‌یه‌ك رۆژدا كارێكی ئاسایی بوو‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئایا ل���ه‌ڕووی‌ یاس���اییه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم��� ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێزگاكان��� ‌‬ ‫كوردستان ك ‌ه زیاتر له‌دوو خول به‌سه‌ر‬ ‫هه‌ڵبژاردنیاندا تێده‌په‌ڕێت شه‌رعیه‌تیان‬ ‫ماوه‌؟‬ ‫عه‌ل���ی قادر‪ :‬دیار‌ه دوای یه‌ك خولی‬ ‫هه‌ڵبژاردن‪ ،‬ئه‌و كات���ه‌ی ك ‌ه واده‌كه‌ی‬ ‫كۆتایی پێدێت‪ ،‬ئه‌نجومه‌نی پاریزگاكان‬ ‫شه‌رعیه‌تی نامێنێت‪ ،‬له‌رووی یاساییه‌و‌ه‬ ‫ئه‌و خول ‌ه خولێك ده‌بێت بۆ چوار ساڵ‬ ‫هه‌ڵبژاردنی بۆ كراوه‌‪ ،‬له‌و چوار ساڵه‌دا‬ ‫ده‌توان���ی موماره‌س���ه‌ی رۆڵ���ی خۆی‬ ‫ب���كات‌و كاتی خۆی ب���كات‪ ،‬ناتوانێت‬ ‫به‌هه‌مان یاسا یان به‌هه‌مان شه‌رعیه‌ت‬ ‫كه‌پێی دراو‌ه ب���ه‌رده‌وام بێت بۆ چه‌ند‬ ‫ساڵێكی دوای ئه‌وه‌‪ .‬ده‌كرێت كاره‌كان‬ ‫رایی بكات‪ ،‬به‌اڵم ئ���ه‌وه‌ی من ئاگادار‬ ‫بم ئێس���تاش ئه‌نجومه‌ن���ی پاریزگاكان‬ ‫به‌یاس���ای بریمه‌ر كارده‌كات‪ ،‬به‌یاسای‬ ‫ژم���ار‌ه (‪)3‬ی هه‌ڵب���ژاردن كارناكات‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ئه‌نجومه‌ن���ی پاریزگاكان���ی‬ ‫هه‌رێم كاتێ���ك ده‌توانێت خوالو خول‬ ‫كاره‌كان���ی ئه‌نجامبدات‪ ،‬كه‌ یاس���ای‬ ‫ژماره‌ (‪ )3‬به‌س���ه‌ریدا جێبه‌جێ ببێت‌و‬ ‫ئه‌و ده‌س���ه‌اڵت ‌ه برگ ‌ه یاس���اییانه‌ی ك ‌ه‬ ‫بۆی دانراو‌ه به‌سه‌رخۆیدا بچه‌سپێنیت‌و‬ ‫بتوانێ���ت جێبه‌جێی ب���كات‪ .‬تا خولی‬ ‫ت���ازه‌ی ئه‌نجومه‌ن���ی پاری���زگاكان‬ ‫هه‌ڵنه‌بژێردرێت‪ ،‬یاسای ژمار‌ه (‪)3‬یش‬ ‫به‌سه‌ریدا پیاد‌ه نابێت‌و ناچه‌سپێت‪.‬‬ ‫ی ئه‌وه‌تان لێده‌گیرێت‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ره‌خنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیاریكردن ‌‬ ‫ی له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫ك ‌ه پارتی‌‌و یه‌كێت ‌‬ ‫ی كۆمیسیۆنه‌كانه‌وه‌ ده‌یانه‌وێت‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ی هه‌ڵب���ژاردن‌و كاته‌ك���ه‌ی‌‌و‬ ‫ئاڕاس���ت ‌ه ‌‬ ‫یاس���ا‌و ته‌نان���ه‌ت ت���ا ئه‌ندازه‌یه‌كیش‬ ‫ی‬ ‫كاریگه‌ر خستنه‌ س���ه‌ر ئه‌نجامه‌كه‌ش ‌‬ ‫دیاریبك���ه‌ن‪ ،‬پێت وانیی ‌ه ئه‌م ره‌خنه‌ی ‌ه‬ ‫له‌جێی‌ خۆیایه‌تی‌؟‬ ‫عه‌ل���ی ق���ادر‪ :‬دیار‌ه ئه‌وان���ه‌ی ئه‌و‬ ‫ره‌خنه‌ی ‌ه ده‌گرن نازانن كاری كۆمسیۆن‬ ‫چی���ه‌‪ ،‬كۆمس���یۆن ده‌زگایه‌كی خاوه‌ن‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت نیه‌‪ ،‬كۆمسیۆن ده‌زگایه‌كی‬ ‫جێبه‌ج���ێ كاره‌‪ ،‬پارله‌مان یاس���ایه‌ك‬ ‫داده‌رێژێ���ت‌و ده‌چێت��� ‌ه واری جێبه‌جی‬ ‫كردن���ه‌وه‌‪ ،‬ده‌ینێرێ���ت بۆ كۆمس���یۆن‬ ‫ده‌ڵێت ئه‌و یاسایه‌م بۆ جێبه‌جێ بكه‌‪،‬‬ ‫كۆمسیۆنیش وه‌اڵمی ده‌داته‌وه‌و ده‌ڵێت‬ ‫م���ن جێبه‌ج���ێ كردنی ئه‌و یاس���ایه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ن���د‌ه پاره‌یه‌م پێویس���ته‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ كات���ه‌‪ ،‬ئیتر هیچیتر ناتوانێت‬ ‫بڵێت‪ .‬ئه‌وانه‌ی ك ‌ه بڕیار له‌مه‌سه‌له‌كانی‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن ده‌ده‌ن‪ ،‬ئه‌وانه‌ حكومه‌تن‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و ش���وێنانه‌ن ك���ه‌ به‌پێی یاس���ا‬ ‫ده‌سه‌اڵتیان پێدراو‌ه رۆژی هه‌ڵبژاردن‌و‬ ‫واده‌كه‌ی دیاری بكه‌ن‪ ،‬یاس���ا دابرێژن‌و‬ ‫یاسا پێشنیار بكه‌ن‪ ،‬ئیم ‌ه ته‌نها الیه‌نی‬ ‫جێبه‌جێكارین‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئای���ا ده‌توان���ن رێگری��� ‌‬ ‫له‌ئه‌نجامدان���ی‌ س���اخته‌كاریی‌ بك���ه‌ن‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنی‌ داهاتوودا؟‬ ‫عه‌ل���ی ق���ادر‪ :‬بێگوم���ان‪ ،‬ئێم��� ‌ه‬ ‫به‌رێژه‌یه‌كی ب���اش‌و به‌رچاو توانیومان ‌ه‬ ‫ریگیری بكه‌ن‪ ،‬خه‌ڵك شاره‌زایی باشی‬ ‫په‌یدا كردوه‌‪ ،‬ئه‌و شاره‌زایی ‌ه رۆڵی خۆی‬ ‫ده‌بینێت له‌رووی كه‌م بوونه‌وه‌ی ساخت ‌ه‬ ‫كاری‪ ،‬خه‌ڵك ئاماد‌ه نی ‌ه به‌ئاس���انیش‬ ‫س���اخته‌كاری قب���وڵ ب���كات‪ ،‬ئێمه‌ش‬ ‫رێوشوێنی باش���مان داناوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫رێگ ‌ه له‌مه‌ بگرین‪ ،‬له‌هه‌موو شوێنه‌كانی‬ ‫دونیاش خه‌ڵكانێك ه���ه‌ن ده‌یانه‌وێت‬ ‫س���اخته‌كاری بك���ه‌ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌ تا‬ ‫س���ه‌ر درێژه‌ نابینێ���ت‪ ،‬هه‌روه‌ها هه‌ر‬ ‫كاتێك الیه‌نه‌كان به‌شێوه‌یه‌كی زانستی‬ ‫مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵ هه‌ڵبژاردن كرد ئه‌و‌ه‬ ‫رێ���ژه‌ی س���اخته‌كاری كه‌مده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫نمونه‌ش زۆر‌ه له‌واڵتانی دیكه‌ش ئه‌وانه‌ی‬ ‫ك��� ‌ه به‌س���اخته‌كاری ده‌یانه‌وێت بگه‌ن ‌ه‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت‪ ،‬ده‌س���ه‌اڵته‌كانیان درێژه‌ی‬ ‫نابێ���ت‪ ،‬له‌كوردس���تانیش حزب���ه‌كان‬ ‫ژوری هه‌ڵب���ژاردن ده‌زگای په‌یوه‌ن���دار‬ ‫به‌هه‌ڵبژاردنیان هه‌یه‌‪ ،‬راگه‌یاندن رۆڵی‬ ‫باش���ی هه‌ی��� ‌ه له‌چاودێ���ری‪ ،‬بۆیه‌ من‬ ‫پێشبینی ده‌كه‌م ل ‌ه هه‌ڵبژاردنی داهاتوو‬ ‫هیچ الیه‌نێك ساخته‌ی بۆ نه‌كرێت‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫به‌ختیار عه‌لی ده‌ینوسێت‬

‫باوکێک بە جەستەوە‬ ‫باوکێک بێ جەستە‬ ‫(‪)6‬‬ ‫کەواتە باوک بوونەوەرێکی دووس���ەرە‪،‬‬ ‫مەخلوقێکی دوو دەموچاوە‪ ،‬سیستمی‬ ‫دەرون���ی ئێمە لە ژێ���ر ڕەحمەتی ئەو‬ ‫بوونەوەرە دووس���ەرەدایە‪ .‬سیس���تمی‬ ‫دەرونیمان بەو ڕق‌و ئارەزوو‌و خواستانە‬ ‫کاردەکات ک���ە ک���ەم ت���ا زۆر ب���اوک‬ ‫دەیانچێنێت‪ .‬هەمیشە دەبێت باوکێک‬ ‫هەبێ���ت ڕقم���ان لێی بێ���ت‪ ،‬باوکێک‬ ‫هەبێت بە فریادرەسی بزانین‪ ،‬باوکێک‬ ‫هەبێت بچینە جێگای‪ ،‬باوکێک هەبێت‬ ‫بچینە ژێر س���ایەی‌و خۆشمان بوێت‌و‬ ‫دڵنیایی‌و سەالمەتیمان پێ ببەخشێت‪.‬‬ ‫باوکێ���ک بتوانین ه���ەم لێی یاخیبین‌و‬ ‫هەم بە ناوییەوە ش���ۆڕش بەرپابکەین‪،‬‬ ‫هەم وەک ڕابەر تەماش���ایبیکەین‌و هەم‬ ‫وەک دیکتات���ۆر‪ ،‬هەم وەک ش���ەیتان‌و‬ ‫هەم وەک خ���ودا‪ .‬بەبێ وێنەی باوک‪،‬‬ ‫ژێرخان���ی دەرونی تەواوی پرۆس���ەی‬ ‫سیاس���ی هەرەس���دەهێنێت‪ ،‬پرۆسەی‬ ‫سیاس���ی لە زیهنی ئێمەدا س���ەرتاپا‬ ‫لە دەوری وێنەی باوک دەس���وڕێتەوە‪.‬‬ ‫سیاس���ەتی ئێمە بە هەموو شێوەکانی‬ ‫«هەتا ئەو سیاسەتەش کە ڕۆشنبیرە‬ ‫سیاس���ییەکانی ئێمە دەیکەن» وێنەی‬ ‫باوک دەیجوڵێنێت‪ .‬گەر ئێمە بەسەرێک‬ ‫هەندێک نوسەری ئەدەبیمان هەیە کە‬ ‫باوک بابەتی سەرەکی کارەکانیانە‪ ،‬ئەوا‬ ‫ئێستا کۆمەڵێک ڕۆشنبیریی سیاسیمان‬ ‫بۆ دروس���تبووە کە هەم���ان مامەڵەی‬ ‫گرێئامیزی ئەدەبیان گواس���تۆتەوە بۆ‬ ‫سیاسەت‌و تەنیا تەوەری کاریان نوسینە‬ ‫لەسەر باوکی سیاس���ی‪ ،‬هەر هێندەی‬ ‫سەرۆک قسەیەکی نابەجێی دەرفرتاند‪،‬‬ ‫چزووی هەموو گ���رێ دەرونییەکانیان‬ ‫تیژدەبێتەوە‌و تەواوی گرێی ئۆدیبیانەی‬ ‫خۆیان بە ناوی سیاسەتەوە دەهاونەوە‬ ‫دەرێ‪ .‬بە کورتی سیاس���ەت لە واڵتی‬ ‫ئێمەدا بە ه���ەردوو دیوەکەدا «دیوی‬ ‫دەس���ەالت‌و دی���وی ئۆپۆزس���یۆن»‬ ‫بەجۆرێکی ترس���ناک ل���ەدەوری باوک‬ ‫گیری خواردوە‪ ...‬سیاس���ەت الی ئێمە‬ ‫هی���چ نییە جگ���ە ل���ە گەمەکردنێکی‬ ‫سایکۆلۆژی بەردەوام لە نێوان وێنەی‬ ‫«ک���وڕ ـ���ـ دایک ــ ب���اوک»‌و ڕەمزە‬ ‫بێشومارەکانیاندا‪.‬‬ ‫باوک���ی نەخ���ۆش لەگ���ەڵ خۆی���دا‬ ‫هەم���وو ئ���ەم یادەوەریی���ە دێری���ن‌و‬ ‫خەزن���ە گەورەیە لە نی���گار‌و ئەزمون‌و‬ ‫پێکدادان���ی ڕۆح���ی زیندوودەکاتەوە‪.‬‬ ‫باوکی نەخۆش‪ ،‬مەترسی لەدەستدانی‬ ‫ت���ەواوی هاوس���ەنگی سیس���تمی‬ ‫مامەڵە‌و رەفت���اری لەگەڵدایە‪ .‬باوکی‬ ‫نەخ���ۆش باوکێکە ش���ایەنی بەزەییە‪،‬‬ ‫وەک هەموو نەخۆش���ێک‌و مردوویەک‬ ‫پتر دی���وە پۆزەتیفەک���ەی زاڵدەبێت‬ ‫بەس���ەر ڕەهەندەکان���ی دیکەی���دا‪ ،‬لە‬ ‫کولتووری مەرگدۆستدا مردوو هەمیشە‬ ‫ش���ەبەنگێک لە قودسییەتی لە پشتە‪.‬‬ ‫باوکی مردوو دەمودەس���ت بۆشاییەکی‬ ‫ترس���ناک جێدەهێڵێت‪ .‬هەموو باوکێک‬ ‫کە دەمرێت دەمودەست ئەو هەستە لە‬ ‫کوڕەکاندا دروستدەبێت کە بڵێن «هیچ‬ ‫کەس جێگای ناگرێت���ەوە»‪ .‬ترس لە‬ ‫بۆشایی‪ ،‬ترس لە چاڵێکی دەرونی کە‬ ‫هیچ ش���تێک پڕی نەکاتەوە‪ ،‬ئەو فۆبیا‬ ‫گەورەیە دروستدەکات‪ .‬بەوەدا پێشتر‬ ‫جیهان بە تەواوی لەدەوری س���ەنتەری‬ ‫باوک س���وڕاوەتەوە‪ ،‬ئیت���ر مردنی ئەو‬ ‫وەک هەرەس���ی تەواوی ئەو جیهانەش‬ ‫دێتەپێشچاو‪ ،‬بۆیە زۆرجار لە دەوڵەتە‬ ‫دیکتاتۆرییەکان���دا ب���ەر لەوەی مردنی‬ ‫باوک ڕابگەێنرێت دەبێت دەم‌و دەست‬ ‫باوکێکی ئامادەی ت���ر بخرێتە جێگای‬ ‫تا ت���ەواوی بونیادی دەرونی‌و ژێرخانە‬ ‫س���ایکۆلۆژییەکەی هەرەس نەهێنێت‪.‬‬ ‫هەڵب���ەت جۆرێت���ی ئەم هەرەس���ە لە‬ ‫کۆمەڵ���گاوە تا کۆمەڵ���گا دەگۆڕێت‪،‬‬ ‫کۆمەڵ���گای ک���وردی کۆمەڵگایەک���ی‬ ‫فرەباوک���ە‪ ،‬نەبوون���ی دەوڵەت ئەوەی‬ ‫بەسەر کۆمەڵگای کوردیدا سەپاندوە کە‬ ‫هەر ناوچەیە‌و باوکێکی سەنتراڵ‌و چەند‬ ‫باوکێکی سێبەری هەبێت‪ .‬فرە باوکی‪،‬‬ ‫سیستمی باوکایەتی الواز ناکات‪ ،‬بەڵکو‬ ‫سروشتێکی تایبەتیتری پێدەبەخشێت‪،‬‬ ‫زۆری باوکەکان وادەکات سیس���تمەکە‬ ‫ب���ەردەوام توان���ای پێشکەش���کردنی‬ ‫ئەلتەرناتیڤی هەبێت‪ ،‬بەردەوام لە ناو‬ ‫باوک���ەکان باوکی موق���ەدەس‌و باوکی‬ ‫چەپەڵ ئاسان بدۆزرێتەوە‪ .‬فرەباوکی‬

‫ئێستا تەواوی‬ ‫گوتاری سیاسی‬ ‫کوردی‪ ،‬تەواوی‬ ‫لۆژیکی ڕۆشنبیرانی‬ ‫ئێمە‌و شێوازی‬ ‫مامەڵەکردنیان‬ ‫لەگەڵ فەزای‬ ‫سیاسیدا یان‬ ‫لە خزمەتکردنی‬ ‫دروستکردنی‬ ‫باوکی چەپەڵ یان‬ ‫لە خزمەت باوکی‬ ‫موقەدەسدایە‬ ‫وادەکات تەواوی کۆمەڵگا دابەش���بێتە‬ ‫س���ەر کۆمەڵێک زۆنی باوکس���االر کە‬ ‫هێن���دەی لە بازنەیەکی���ان دەرچووین‬ ‫دەکەوین���ە بازنەیەکی ترەوە‪ .‬ئێس���تا‬ ‫تەواوی گوتاری سیاسی کوردی‪ ،‬تەواوی‬ ‫لۆژیکی ڕۆشنبیرانی ئێمەش‌و شێوازی‬ ‫مامەڵەکردنیان لەگەڵ فەزای سیاسیدا‬ ‫یان ل���ە خزمەتکردنی دروس���تکردنی‬ ‫باوکی چەپەڵ ی���ان لە خزمەت باوکی‬ ‫موقەدەس���دایە‪ .‬بۆی���ە فرەباوکی پتر‬ ‫کۆمەک بە کۆی ئەو سیس���تمە دەکات‬ ‫کە باسمکرد‪ ،‬پتر بواردەدات ئازادی‌و‬ ‫گ���ۆڕان‌و ڕیفۆرم‌و ش���ۆڕش ت���ەواو بە‬ ‫گۆڕین���ی باوک���ەوە گرێبدەین���ەوە‪.‬‬ ‫ڕۆحی شۆڕش���گێڕانە ل���ە کۆمەڵگای‬ ‫ئێمەدا ڕۆحێکی باوکس���االرە‪ ،‬ڕۆحێکە‬ ‫ناتوانێت یاخیبوون لە دیکتاتۆرییەت‌و‬ ‫س���تەم گرێبداتەوە ب���ە یاخیبوون لە‬ ‫باوکساالریی‪ ،‬بۆیە فیکری شۆڕشگێڕی‬ ‫لە دونیای ئێمەدا بوونی نییە‪ .‬شۆڕش‬ ‫ل���ە جیهان���ی ئێم���ەدا یاخیبوونێکی‬ ‫س���ایکۆلۆژییە لە ب���اوک‪ ،‬ئیغراقە لە‬ ‫دژایەت���ی خ���ودی باوک���دا‪ ،‬بێئەوەی‬ ‫فیکری گۆڕانێکی ڕاس���تەقینەی لەگەڵ‬ ‫بێت‪ .‬شۆڕش‌و بزاوتە ئۆپۆزسیۆنەکانی‬ ‫خۆره���ەاڵت پێکڕا بزاوت���ی بێتیورەن‪،‬‬ ‫بێتیوریزەک���ەرن‪ ،‬بێ پێوەری گۆڕانن‪،‬‬ ‫چونک���ە دواجار جگە لەس���ەری باوک‬ ‫ئامانجێکی تری���ان نییە‪ .‬باوکی مردوو‬ ‫لێرەوە چەند پەرچەکردارێکی دیاریکراو‬ ‫دروس���تدەکات‪ .‬ونبوون���ی ب���اوک بە‬ ‫گش���تی دەبێت بە مایەی سەرهەڵدانی‬ ‫دۆخێک���ی نۆس���تالژی تون���د‪ ،‬دەبێتە‬ ‫مایەی ترس���ێکی قووڵ ل���ە نەبوونی‬ ‫باوک‪ ،‬بۆی���ە پەرچەکردارەکانی دوای‬ ‫نەخۆشی تاڵەبانی تەنیا پەرچەکرداری‬ ‫مومکینن لە ناو سیستمی باوکساالردا‪،‬‬ ‫گری���ان ب���ۆ تاڵەبانی گری���ان نییە بۆ‬ ‫کەس���ێکی دیاریکراو‪ ،‬بەلکو لەو ترسە‬ ‫قووڵ���ەوە هات���ووە کە ئەگ���ەر باوک‬ ‫نەبێ���ت دواتر دەبێت ش���ێوەی دونیا‬ ‫چۆن بێت‌و ژیان چ ڕەنگێک بگرێت?‬ ‫کێشەی هەموو سیس���تمێک لەوەدایە‬ ‫ک���ە خەیاڵی بوونی جیهانێکی جیاواز‌و‬ ‫پێچەوانە دەکوژێت‪ ،‬سیستم تەنیا بەوە‬ ‫دەبێتە سیس���تم کە ب���ڕوای تەواوەتی‬ ‫دروس���تدەکات ئەلتەرناتیڤ���ی نییە ‪.‬‬ ‫ک���وڕ «واتە کولت���ووری ئەلتەرناتیڤ‬ ‫بە باوکس���االریی» هی���چ کات بوونی‬ ‫نەبووە‪ ،‬بۆیە گری���ان بۆ باوک گریانە‬ ‫ب���ۆ بوونەوەرێ���ک ک���ە تەنی���ا خۆی‬ ‫دەتوانێت جێگای خۆی بگرێتەوە‪ ،‬واتە‬ ‫تەنی���ا باوک دەتوانێ���ت جێگای باوک‬ ‫بگرێتەوە‪ ،‬هەموو ئەو فرمێس���کانە لە‬ ‫ڕووی دەرونییەوە فرمێسکی ترسن‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫‪6‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )364‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/2/12‬‬

‫‌دیدو روانینی الیه‌نه‌کان بۆ‬ ‫ئه‌میندار ‌ی گشت ‌ی یه‌كگرتو دوای هه‌شت مانگ‬ ‫ ئا‪ :‬پشتیوان جه‌مال‬ ‫به‌شێك له‌حیزبه‌كان پێیانوای ‌ه محه‌مه‌د‬ ‫ی‬ ‫فه‌ره‌ج ئه‌مینداری‌ گشتی‌ یه‌كگرتو ‌‬ ‫ئیسالمی‌ كه‌سایه‌تییه‌كی‌ "میانڕه‌وه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫له‌كاركردندا واقیعبینانه‌تره‌"‪ ،‬وته‌بێژ ‌‬ ‫ی‬ ‫پارتیش پێیوایه‌ له‌كۆتاییه‌كان ‌‬ ‫ته‌مه‌نیدا‪ ،‬سه‌اڵحه‌ددین به‌هادین‬ ‫ی‬ ‫لێدوانه‌كانی‌ له‌"خۆی‌‌و حیزبه‌كه‌ش ‌‬ ‫گه‌وره‌تر"بون‪ ،‬به‌رپرسێكی‌ یه‌كگرتوش‬ ‫ی‬ ‫ده‌ڵێت ك ‌ه سیاسه‌تی‌ كاركردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاسه‌ت ‌‬ ‫ئه‌مینداره‌كه‌یان درێژكراو‌ه ‌‬ ‫حیزبه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌شه‌م ‌‬ ‫ی كۆنگر‌ه ‌‬ ‫له‌گه‌ ‌ڵ به‌ستن ‌‬ ‫ی كوردس���تان‬ ‫ی ئیس�ل�ام ‌‬ ‫یه‌كگرت���و ‌‬ ‫ی راب���ردودا‪،‬‬ ‫ی س���اڵ ‌‬ ‫ی ئایار ‌‬ ‫له‌مانگ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ور‌ه به‌سه‌ر هه‌یكه‌ل ‌‬ ‫گۆڕانكارییه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌و حیزبه‌دا هات ئه‌ویش‬ ‫سه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێشو ‌‬ ‫ی ئه‌میندار ‌‬ ‫ده‌س���تبه‌رداربون ‌‬ ‫ئه‌و حیزب��� ‌ه (س���ه‌اڵحه‌ددین محه‌مه‌د‬ ‫ی‬ ‫ی ك ‌ه ماو‌ه ‌‬ ‫به‌هائه‌دین) بو له‌پۆسته‌ك ‌ه ‌‬ ‫هه‌ژد‌ه سا ‌ڵ بو له‌پۆسته‌كه‌یدا بو‪ ،‬دواتر‬ ‫ی‬ ‫ی پێشو ‌‬ ‫ی كێبڕكێ‌‪ ،‬ئه‌ندام ‌‬ ‫به‌ش���ێو‌ه ‌‬ ‫ی یه‌كگرتو (محه‌مه‌د‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی چوار س���ا ‌ڵ وه‌ك‬ ‫ف���ه‌ره‌ج) بۆ ماو‌ه ‌‬ ‫ئه‌مینداری‌ نوێ‌ هه‌ڵبژێردرا‪.‬‬ ‫ی یه‌كگرتودا‬ ‫له‌نۆزده‌یه‌مین س���اڵیاد ‌‬ ‫ی ئه‌م مانگ ‌ه ب���و‪ ،‬نۆ مانگ‬ ‫ك��� ‌ه (‪‌ )6‬‬ ‫ی‬ ‫ی كاركردن ‌‬ ‫ی به‌س���ه‌ر ته‌مه‌ن��� ‌‬ ‫تێپه‌ڕ ‌‬ ‫ی نوێ‌‪،‬‬ ‫محه‌مه‌د فه‌ره‌ج وه‌ك ئه‌میندار ‌‬ ‫ی (محه‌مه‌د فه‌ره‌ج)‬ ‫ی كاركردن ‌‬ ‫له‌ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫یش���دا یه‌كگرت���و هه‌مان سیاس���ه‌ت ‌‬ ‫ی په‌یڕه‌و كرده‌و‌ه ك ‌ه ئه‌ویش‬ ‫پێش���تر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (بزوتنه‌و‌ه ‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆن بو هاوشان ‌‬ ‫گۆڕان‌و كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌)‪.‬‬ ‫ی‬ ‫حیزب���ه‌كان پێیانوای��� ‌ه ك��� ‌ه واقیع ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردس���تان له‌س���ه‌رده‌م ‌‬ ‫سیاس��� ‌‬ ‫س���ه‌اڵحه‌دین به‌هادین‌و محه‌مه‌د فه‌ره‌ج‬ ‫ی‬ ‫ی له‌سه‌رده‌م ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‪ ،‬به‌وپێی ‌ه ‌‬ ‫جیاواز ‌‬ ‫ی گه‌وره‌تر‬ ‫سه‌اڵحه‌دین به‌هادیندا روداو ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌كوردس���تان رویاندا‪ ،‬به‌اڵم له‌قۆناغ ‌‬ ‫ی‬ ‫محه‌مه‌د فه‌ره‌ج ئۆپۆزس���یۆن ویست ‌‬ ‫ی گفتوگ���ۆ له‌گ���ه‌ ‌ڵ ده‌س���ه‌اڵت‬ ‫پ���رد ‌‬ ‫دروس���ت بكات‪ ،‬جه‌ختیش ده‌كه‌نه‌و‌ه‬

‫پارتی‌‪ :‬هه‌ندێجار‬ ‫لێدوانه‌كانی‌‬ ‫سه‌اڵحه‌دین‬ ‫به‌هادین له‌خۆی‌‌و‬ ‫حیزبه‌كه‌شی‌‬ ‫گه‌وره‌تر بون‬ ‫ی محه‌م���ه‌د ف���ه‌ره‌ج‬ ‫ك��� ‌ه كه‌س���ایه‌ت ‌‬ ‫"له‌س���ه‌رخۆتر"‌ه وه‌ك له‌س���ه‌اڵحه‌دین‬ ‫به‌هادین‪ .‬‬ ‫پارتی‌‪ :‬محه‌مه‌د فه‌ره‌ج واقیعبینانه‌تره‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫وته‌بێژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌سلێمانی‌‪ ،‬عه‌بدولوه‌هاب عه‌ل ‌‬ ‫پارت ‌‬ ‫له‌لێدوانێك���دا بۆ ئاوێن��� ‌ه رایگه‌یاند ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان له‌گۆڕین ‌‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫واقیع ‌‬ ‫س���ه‌اڵحه‌دین به‌هادین‌و محه‌مه‌د فه‌ره‌ج‬ ‫ی‬ ‫جیاوازییان هه‌یه‌‪ ،‬چونك��� ‌ه گۆڕه‌پان ‌‬ ‫ی محه‌مه‌د فه‌ره‌ج ‬ ‫ی له‌س���ه‌رده‌م ‌‬ ‫سیاس ‌‬ ‫ی‬ ‫هێوربۆت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ناوب���راو ره‌خن ‌ه ‌‬ ‫ی سه‌اڵحه‌دین به‌هادین گرت‬ ‫له‌كه‌سایه‌ت ‌‬ ‫ی ئه‌میندارییدا‬ ‫ی ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ك ‌ه له‌كۆتاییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌خۆی‌‌و حیزبه‌كه‌ش��� ‌‬ ‫لێدوانه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "به‌داخه‌و‌ه له‌كۆتای ‌‬ ‫گه‌وره‌تر بون‌و وت ‌‬ ‫ته‌مه‌ن���ی ئه‌مینداریی���دا‪ ،‬مامۆس���تا‬ ‫ی‬ ‫ی روداوه‌كان��� ‌‬ ‫س���ه‌اڵحه‌دین ل���ه‌دوا ‌‬ ‫ی ‪‌2011‬و‬ ‫ی ش���وبات‌و ئازار‌و نیسان ‌‬ ‫مانگ ‌‬ ‫بادینانیش كه‌مێ���ك توند بو‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ی‬ ‫لێدوان���ه‌كان له‌خ���ۆی‌‌و حیزبه‌كه‌ش��� ‌‬ ‫گه‌وره‌تر بون‪ ،‬به‌اڵم مامۆستا محه‌مه‌د‬ ‫فه‌ره‌ج واقیعبینانه‌تر‌و له‌س���ه‌رخۆتره‌‌و‬ ‫باشتر بیر ده‌كاته‌وه‌"‪.‬‬

‫یه‌كێتی‌‪ :‬محه‌مه‌د فه‌ره‌ج‬ ‫میانڕه‌وه‌‬ ‫ی یه‌كێتی‌‪،‬‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫ی مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ئه‌ندام ‌‬ ‫ی پی���ر‌ه له‌لێدوانێك���دا ب���ۆ‬ ‫س���ه‌عد ‌‬ ‫ئاوێن��� ‌ه رایگه‌یان���د‪ ،‬محه‌م���ه‌د فه‌ره‌ج‬ ‫ی‬ ‫ی كۆبونه‌وه‌كاندا‌و له‌سه‌رده‌م ‌‬ ‫له‌زۆرب ‌ه ‌‬ ‫ی سیاس���ی‌‌و په‌رله‌مانتاریش���دا‬ ‫مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی میان���ڕه‌و‌و‬ ‫وه‌ك���و كه‌س���ایه‌تییه‌ك ‌‬ ‫موعه‌تدی���ل ناس���راوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم وه‌كو‬ ‫ی له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ی سیاسی‌‪ ،‬جیاواز ‌‬ ‫فیكر‌و كار ‌‬ ‫مامۆس���تا س���ه‌اڵحه‌دیندا نییه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی كه‌سایه‌تییان‪ ،‬بێگومان‬ ‫وه‌كو سیفات ‌‬ ‫جیاوازن‪.‬‬ ‫ی سیاسییان‬ ‫كۆمه‌ڵ‌‪ :‬واقیع ‌‬ ‫جیاوازتر بو‬ ‫ی‬ ‫ی ئیس�ل�ام ‌‬ ‫ی كۆمه‌ڵ��� ‌‬ ‫ب���ه‌و پێی��� ‌ه ‌‬ ‫ی سیاس���ییانه‌و‌ه‬ ‫ی فیكر‌و كاركردن ‌‬ ‫له‌ڕو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیسالم ‌‬ ‫له‌ئێس���تادا له‌گه‌ ‌ڵ یه‌كگرتو ‌‬ ‫ی مه‌كته‌ب‬ ‫نزیكترن‪ ،‬بۆی ‌ه ب���ه‌و بۆچون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫ی ئه‌و حیزب ‌ه واقیع ‌‬ ‫سیاسییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس���تان بۆ ئه‌و دو كه‌سایه‌تیی ‌ه ‌‬ ‫یه‌كگرتو جیاواز بوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌كته‌ب��� ‌‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌و‌ه ئه‌ندام��� ‌‬ ‫ی ئیسالمی‌‪ ،‬عه‌بدولستار‬ ‫ی كۆمه‌ڵ ‌‬ ‫سیاس ‌‬ ‫ی رونك���رده‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫مه‌جید ب���ۆ ئاوێن ‌ه ‌‬ ‫ی حیزبه‌كاندا‬ ‫ی له‌سیاس���ه‌ت ‌‬ ‫گۆڕان���كار ‌‬ ‫ی به‌الیه‌نه‌كان���ه‌و‌ه هه‌ی��� ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ن���د ‌‬ ‫ی كه‌س���ه‌كان‪،‬‬ ‫ی گۆڕین��� ‌‬ ‫ن���ه‌ك به‌پێ��� ‌‬ ‫بۆ نمون ‌ه له‌ئێستاشدا مامۆستا محه‌مه‌د‬ ‫ی یه‌كگرتو‬ ‫فه‌ره‌ج به‌رنامه‌‌و س���تراتیژ ‌‬ ‫ێ ده‌كات ك ‌ه ئۆپۆزسیۆنبونیان‬ ‫جێبه‌ج ‌‬ ‫راگه‌یان���دوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم بێگوم���ان ئ���ه‌و‬ ‫ی كوردس���تان‬ ‫واقیع��� ‌ه سیاس���یی ‌ه ‌‬ ‫ی تێدای��� ‌ه‬ ‫ك��� ‌ه مامۆس���تا محه‌م���ه‌د ‌‬ ‫ی‬ ‫واقیع��� ‌ه ‌‬ ‫ل���ه‌و‬ ‫جیاوازت���ر‌ه‬ ‫مامۆس���تا س���ه‌اڵحه‌دین‪ ،‬چونك��� ‌ه‬ ‫ی مامۆس���تا س���ه‌اڵحه‌دیندا‬ ‫له‌قۆناغ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئۆپۆزس���یۆن پێویس���ت ‌‬ ‫كاركردن��� ‌‬ ‫به‌خۆتوندكردنه‌و‌ه هه‌بو به‌تایبه‌تیش بۆ‬ ‫ی كێشه‌كانی جه‌ماو‌هر‌و‬ ‫چاره‌س���ه‌ركردن ‌‬ ‫خۆپیش���اندانه‌كانیش زیات���ر ب���ون‪،‬‬ ‫ی مامۆس���تا محه‌مه‌د‪،‬‬ ‫به‌اڵم س���ه‌رده‌م ‌‬ ‫ی گفتوگۆ‬ ‫ئۆپۆزسیۆن پێی باشبو پرد ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ ده‌سه‌اڵت دروست بكات‪.‬‬

‫ئه‌بو ته‌والێته‌كان‬

‫یه‌كێتی‌‪ :‬له‌روی‌‬ ‫سیاسییه‌وه‌‬ ‫محه‌مه‌د فه‌ره‌ج‌و‬ ‫سه‌اڵحه‌دین‬ ‫به‌هادین وه‌كو‬ ‫یه‌كن‬ ‫ی‬ ‫ی چ‌‬ ‫یه‌كگرتو له‌سه‌ر ئه‌مینداره‌كه‌ ‌‬ ‫ده‌ڵێت؟‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫ی مه‌كته‌ب��� ‌‬ ‫ئه‌ندام��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیس�ل�امی‌‌و س���ه‌رۆك ‌‬ ‫یه‌كگرت���و ‌‬ ‫ی ئه‌و حیزب ‌ه‬ ‫ی س���ه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫له‌س���لێمانی‌‪ ،‬د‪.‬محه‌م���ه‌د ئه‌حمه‌د بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی رونكرده‌و‌ه ك ‌ه سیاس���ه‌ت ‌‬ ‫ئاوێن��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌مینداره‌كه‌یان په‌یوه‌ند ‌‬ ‫كاركردن��� ‌‬ ‫ی حیزبه‌كه‌و‌ه هه‌ی ‌ه‬ ‫به‌سیاسه‌ت‌و ستراتیژ ‌‬ ‫ی به‌كۆمه‌ڵه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫ك ‌ه ئه‌وی���ش بڕیاردان ‌‬ ‫ی ته‌نها له‌الیه‌ن ئه‌مینداره‌وه‌‪،‬‬ ‫بڕیاردان��� ‌‬ ‫ی كاركردنیش���یان "ئیس�ل�احه‌"‌و‬ ‫نه‌هج ‌‬ ‫ی‬ ‫ره‌تیش���یكرده‌و‌ه ك���ه‌وا كه‌س���ایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫محه‌م���ه‌د فه‌ره‌ج "نه‌رمت���ر" بێت‌و وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌سیاس���ه‌ت ‌‬ ‫ی په‌یوه‌ند ‌‬ ‫"كاركردن��� ‌‬ ‫گشتی‌ حیزبه‌وه‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ی ب���ه‌وه‌دا ك��� ‌ه‬ ‫ناوب���راو ئام���اژ‌ه ‌‬ ‫ی ده‌ره‌كیش���یدا له‌س���ه‌ر‬ ‫له‌ئاس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "به‌رژه‌وه‌ن���دی‌‌و رێزگرتن��� ‌‬ ‫بنه‌م���ا ‌‬ ‫ی باش" مامه‌ڵ ‌ه‬ ‫هاوبه‌ش‌و دراوس���ێیه‌ت ‌‬ ‫ده‌ك���ه‌ن به‌تایبه‌تیش له‌گ���ه‌ ‌ڵ توركیا‌و‬ ‫ئێران‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئاوێن��� ‌ه چه‌ن���د جارێ���ك په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی گۆڕانه‌و‌ه كرد‪،‬‬ ‫به‌چه‌ند هه‌ڵس���وڕاوێك ‌‬ ‫به‌اڵم به‌رده‌ست نه‌بون‪.‬‬

‫محه‌مه‌د فه‌ره‌ج‬ ‫ئه‌مینداری گشتی یه‌كگرتوی ئیسالمی‬ ‫كوردستان له‌س���اڵی ‪ 1953‬له‌شاری‬ ‫هه‌ڵه‌بج ‌ه له‌دایكبوه‌‌و له‌ساڵی ‪1967‬‬ ‫په‌یوه‌ندی كردو‌ه به‌كاری ئیس�ل�امی‌و‬ ‫به‌كالۆریۆس���ی له‌زم���ان‌و ئاداب���ی‬ ‫ئیسالمی به‌ده‌ستهێناوه‌‪.‬‬ ‫له‌خولی پێشوی په‌رله‌مانی كوردستان‬ ‫وه‌ك ئه‌ندامی په‌رله‌مان‌و س���ه‌رۆكی‬ ‫لیژن���ه‌ی مافی م���رۆڤ كاری كردوه‌و‬ ‫ئه‌ندامی ده‌س���ته‌ی دیالۆگی عه‌ره‌بی‬ ‫ كوردی له‌ش���اری قاهیر‌ه له‌س���اڵی‬‫‪ 1997‬بوه‌‪.‬‬ ‫له‌ن���او حزبیش���دا وه‌ك به‌رپرس���ی‬ ‫مه‌كته‌به‌كان له‌دو خولدا‪ ،‬به‌رپرس���ی‬ ‫مه‌كته‌ب���ی ب���اس‌و لێكۆڵین���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫سه‌رپه‌رش���تیاری مه‌كته‌ب���ه‌كان‌و‬ ‫رێكخراوه‌كانی خوش���كان‌و قوتابیان‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی ك���ردو‌ه له‌كۆنگ���ره‌ی‬ ‫پێنجه‌مه‌وه‌‪ ،‬به‌رپرسی ده‌زگای قه‌زاو‬ ‫مافی مرۆڤ له‌یه‌كگرتودا‪.‬‬

‫یه‌کگرتو بو به‌ ‪ 19‬ساڵ‬ ‫مه‌كته‌ب سیاسییه‌ك‌‪:‬پێویستییه‌كی‌ سیاسی‌‌و ئیسالمی‌ بو‬ ‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‬ ‫یه‌كگرتو رایده‌گه‌یه‌نێت كه‌‬ ‫راگه‌یاندنی‌ حیزبه‌كه‌ی‌ پێویستییه‌كی‌‬ ‫سیاسی‌‌و ئیسالمی‌ بوه‌‪ ،‬پسپۆرێكی‌‬ ‫ئیسالمی‌ سیاسییش جه‌خت‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ كه‌ یه‌كگرتو نه‌یتوانیوه‌‬ ‫به‌ته‌واوه‌تی‌ خۆی‌ بكاته‌ رێكخراوێكی‌‬ ‫میانڕه‌و‪.‬‬ ‫له‌(‪)6‬ی‌ ئ����ه‌م مانگ����ه‌دا یه‌كگرتوی‌‬ ‫ئیسالمی‌ پێی‌ نایه‌ نۆزده‌مین ساڵیاد ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌مه‌نیی����ه‌وه‌‪ .‬یه‌كگرت����وی‌ ئیس��ل�امی‌‬ ‫ل����ه‌(‪)1994‬دا وه‌ك هێزێكی‌ سیاس����ی‌‬ ‫مه‌ده‌نی‌ ئیس��ل�امی‌ كه‌ به‌"درێژكراوه‌ی‌‬ ‫ئیخوان موسلیمین"ی‌ میسری‌ داده‌نرێت‬ ‫هه‌تا ساڵی‌ ‪ 2009‬به‌شداری‌ له‌حكومه‌ت‌و‬ ‫په‌رله‌مانی‌ كوردس����تاندا ك����رد‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن����ی‌ (‪)2009‬ی‌ په‌رله‌مان����ی‌‬ ‫كوردس����تان به‌به‌ده‌س����تهێنانی‌ (‪)6‬‬ ‫كورس����ی‌ له‌گه‌ڵ‌ بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ئیس��ل�امی‌‪ ،‬ئۆپۆزس����یۆنبونی‌‬ ‫خۆیان راگه‌یاند‪ ،‬ب����ه‌اڵم له‌هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫(‪)2010‬ی‌ په‌رله‌مان����ی‌ عێ����راق ك����ه‌‬ ‫چوار كورس����ی‌ به‌ده‌س����تهێنا به‌شداری‌‬ ‫پێكهێنانی‌ حكومه‌تی‌ ئێس����تای‌ عێراقی‌‬ ‫كرد به‌س����ه‌رۆكایه‌تی‌ ن����وری‌ مالیكی‌‌و‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی‌ (ك����ۆچ‌و كۆچبه‌ران����ی‌)ی‌‬ ‫وه‌رگرت‪.‬‬ ‫یه‌كگرتو له‌ته‌مه‌نی‌ كاركردنیدا چه‌ند‬ ‫جارێك له‌الیه‌ن ده‌س����ه‌اڵته‌وه‌ روبه‌ڕوی‌‬ ‫س����زادان بوه‌ت����ه‌وه‌ ك����ه‌ هه‌ردوكی����ان‬ ‫له‌ناوچه‌ی‌ بادینان بون به‌و پێیه‌ی‌ له‌وێ‌‬ ‫جه‌ماوه‌رێك����ی‌ زۆرتریان هه‌یه‌ له‌وانه‌ش‬ ‫ی ‪ 2005‬هێ����رش كرایه‌ س����ه‌ر‬ ‫زس����تان ‌‬ ‫باره‌گانیان‌و جگه‌ له‌كوژرانی‌ ئه‌ندامێكی‌‬ ‫مه‌كته‌ب سیاس����ییان‪ ،‬چه‌ن����د ئه‌ندام‌و‬

‫پسپۆرێكی‌ ئیسالم ‌‬ ‫ی‬ ‫سیاسی‌‪ :‬یه‌كگرتو نه‌یتوانیوه‌‬ ‫ببێته‌ رێكخراوێكی میانڕه‌و‬ ‫كادیرێكیشیان برینداربون‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌‬ ‫ی (‪ )2011‬دوباره‌ له‌بادینان هێرش‬ ‫زستان ‌‬ ‫كرایه‌وه‌ سه‌ر باره‌گانیان‌و سوتێنران‪ .‬‬ ‫ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ یه‌كگرتوی‌‬ ‫ئیسالمی‌ كوردس����تان‪ ،‬ئه‌بوبه‌كر عه‌لی‌‬ ‫له‌لێدوانێك����دا بۆ ئاوێن����ه‌ رایگه‌یاند كه‌‬ ‫راگه‌یاندنی‌ یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌ له‌كاتی‌‬ ‫خۆی����دا "پێویس����تییه‌ك"بو‪ ،‬چونك����ه‌‬ ‫بۆش����اییه‌كی‌ سیاسی‌‌و ئیسالمی‌ هه‌بوه‌‬ ‫له‌كوردس����تاندا كه‌ ده‌ب����و پڕیبكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫پاش����ان بونه‌ ئیس��ل�امییه‌كه‌ی‌ وایكرد‬ ‫كه‌ زیات����ر كارلێ����ك له‌گه‌ڵ‌ مه‌س����ه‌له‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییه‌كان����دا تێكه‌اڵوی����ان ب����كات‪،‬‬ ‫له‌ڕوی‌ سیاسیشه‌وه‌ یه‌كه‌م حیزبه‌ به‌بێ‌‬ ‫چه‌كدار دامه‌زرا‌و شێوازێكی‌ تازه‌ بو‪.‬‬ ‫ناوبراو ره‌تیكرده‌وه‌ ك����ه‌ راگه‌یاندنی‌‬ ‫یه‌كگرت����و ل����ه‌و كات����ه‌دا په‌یوه‌ن����دی‌‬ ‫به‌راگه‌یاندنی‌ یه‌كگرتوه‌وه‌ هه‌بێت وه‌كو‬ ‫پڕۆژه‌یه‌ك����ی‌ (ئیخ����وان موس����لیمن)ی‌‬ ‫میسری‌ له‌سه‌ر ئاستی‌ جیهان‌و ئاماژه‌ی‌‬ ‫ب����ه‌وه‌دا "راگه‌یاندنه‌ك����ه‌ی‌ په‌یوه‌ن����دی‌‬ ‫به‌پ����رۆژه‌ی‌ جیهانی‌ ئیخوان����ه‌وه‌ نه‌بو‪،‬‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌ هه‌م����و رۆژێك له‌ته‌مه‌نی‌‬ ‫یه‌كگرتو مه‌ودای‌ زیاتر دروست ده‌بێت‬

‫له‌گه‌ڵ‌ ئه‌و ره‌گ‌و ریشه‌ ئیخوانییه‌ی‌ كه‌‬ ‫هه‌یب����وه‌‌و زیاتریش ده‌بێت به‌به‌ش����ێك‬ ‫له‌واقیع����ه‌ سیاس����ییه‌كه‌ی‌ هه‌رێم����ی‌‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬له‌دوای‌ نه‌وه‌ده‌كانیشه‌وه‌‬ ‫پڕۆس����ه‌ی‌ كوردس����تانیبونی‌ فیكره‌كه‌‬ ‫زیاتر سه‌ركه‌وتوبوه‌‌و ئێستاش هێزێكی‌‬ ‫نیشتمانی‌ كوردس����تانییه‌ به‌باكگراوندی‌‬ ‫ئیسالمییه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌ندامه‌كه‌ی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ یه‌كگرتو‬ ‫پێیوایه‌ كه‌ حیزبه‌كه‌ی‌ له‌سه‌ره‌تادا‌و به‌و‬ ‫ته‌وژم����ه‌ی‌ هاته‌ پێش����ه‌وه‌ توانی‌ جێی‌‬ ‫خۆی‌ بكاته‌وه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم له‌دوای‌ (‪)2000‬‬ ‫ه‌وه‌ كۆمه‌ڵێك وێستگه‌ هه‌بون كه‌ ده‌بو‬ ‫خۆی‌ نوێبكات����ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم نه‌یتوانی‌ ئه‌و‬ ‫گۆڕانكارییه‌ له‌جۆری‌ ئیشكردنی‌ سیاسی‌‬ ‫خۆیدا بكات‪ ،‬به‌و هۆیه‌شه‌وه‌ كۆمه‌ڵێك‬ ‫ده‌رفه‌تی‌ له‌ده‌ستدا‌و وتی‌ "له‌ساڵی‌ ‪2003‬‬ ‫ت����ا ‪ 2009‬ده‌بو كۆمه‌ڵێ����ك گۆڕانكاری‌‬ ‫له‌خۆیدا بكردایه‌‌و میكانیزمه‌كانی‌ كاری‌‬ ‫سیاس����ی‌‌و عه‌قڵیه‌تی‌ رێبه‌رانی‌ سیاسی‌‬ ‫هه‌ندێ����ك بگۆڕایه‌ كه‌ به‌و هۆیه‌ش����ه‌وه‌‬ ‫ده‌یتوانی‌ كاریگه‌رییه‌كی‌ گه‌وره‌تر له‌سه‌ر‬ ‫گۆڕه‌پانی‌ سیاسی‌ جێبهێڵێت‌و ئێستاش‬ ‫به‌قورس����اییه‌كی‌ زۆرتره‌وه‌ بمێنێته‌وه‌‪،‬‬

‫به‌اڵم بێگومان هه‌ر له‌و كاته‌شدا سزای‌‬ ‫سیاس����ی‌ ق����ورس دراوه‌ به‌تایبه‌تیش‬ ‫روداوه‌كه‌ی‌ بادینان له‌س����اڵی‌ (‪)2005‬‬ ‫دا"‪.‬‬ ‫زۆرج����ار ده‌وترێ����ت ك����ه‌ یه‌كگرتوی‌‬ ‫ئیسالمی‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ "سیاسی‌ نه‌رم"‬ ‫كار ده‌كات‪ ،‬ئه‌بوبه‌كر عه‌لی‌ رونیكرده‌وه‌‬ ‫كه‌‬ ‫نه‌رمییه‌كه‌ش تاڕاده‌یه‌ك ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫بۆ ئیخوان موس����لمین كه‌ نه‌فه‌س����یان‬ ‫درێژ بوه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم كاركردنی‌ ئه‌م چه‌ند‬ ‫س����اڵه‌ی‌ دوای����ی‌ یه‌كگرت����و ل����ه‌دوای‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆنبونییه‌وه‌ گۆڕاوه‌ به‌تایبه‌تیش‬ ‫له‌كات����ی‌ روداوه‌كانی‌ (‪17‬ی‌ ش����وبات)‬ ‫ك����ه‌ كاریگه‌ر بوه‌‌و توانی‌ ده‌س����تكاری‌‬ ‫له‌ئیش����كردنی‌ خۆی����دا ب����كات‪ ،‬ناوبراو‬ ‫ره‌تیشیكرده‌وه‌ كه‌ یه‌كگرتو "كوتله‌"ی‌‬ ‫تێ����دا بێت‌و وتی‌ "كوتله‌مان نییه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌هه‌ندێك مه‌سه‌له‌دا بۆچونی‌ جیاوازمان‬ ‫هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها پسپۆری‌ ئیسالمی‌ سیاسی‌‪،‬‬ ‫نیاز س����ه‌عید بۆ ئاوێن����ه‌ی‌ رونكرده‌وه‌‬ ‫كه‌ یه‌كگرتوی ئیس��ل�امیی‌ پاش����ماوه‌و‬ ‫درێژك����راوه‌ی دوایین هێڵ����ی كاركردنی‬

‫رێبازی ئیخوان موسلمینه‌ له‌كوردستان‬ ‫پاش ئه‌وه‌ی ئه‌و رێبازه‌ له‌كوردستاندا‌و‬ ‫له‌رابردودا توش����ی چه‌ن����د لێكترازان‌و‬ ‫جیابونه‌وه‌یه‌ك بوب����و "ده‌توانین بڵێین‬ ‫یه‌كگرت����و ئ����ه‌و رێكخراوه‌یه‌ له‌س����ه‌ر‬ ‫ده‌س����تی ئ����ه‌و كه‌س����انه‌ راگه‌یه‌ن����درا‬ ‫ك����ه‌ به‌رده‌وامبون له‌س����ه‌ر پابه‌ندبون‬ ‫به‌رێنمای����ی‌و ئاراس����ته‌كانی رێكخراوی‬ ‫نێوده‌وڵه‌ت����ی ئیخ����وان‪ ،‬پێچه‌وان����ه‌ی‬ ‫چه‌ندین گروپ‌و كه‌س����ایه‌تی تری سه‌ر‬ ‫به‌ئیخوان له‌كوردس����تان كه‌ له‌و رێبازه‌‬ ‫الیانداو بڕیاری س����ڕكردن‌و ده‌ركردنیان‬ ‫له‌ئیخوان بۆ ده‌رچو‪.‬‬ ‫ناوب����راو پێیوایه‌ كه‌ ه����ه‌م یه‌كگرتو‬ ‫یاخود هی����چ رێكخراوێكی تری س����ه‌ر‬ ‫به‌ئیخوان ناتوان����ن له‌روی ئایدیۆلۆژی‌و‬ ‫ئامان����ج‌و پرانس����یپ‌و مه‌س����ه‌له‌‬ ‫جه‌وهه‌رییه‌كان����ی ت����ره‌وه‌ گۆڕانكاریی‬ ‫ریشه‌یی ئه‌نجامبده‌ن‌و خۆیانی تێدا نوێ‬ ‫بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ده‌توانن خۆیان له‌گه‌ڵ‬ ‫بارودۆخ����ه‌ جیاوازه‌كان����دا بگونجێن����ن‬ ‫ب����ۆ ئه‌وه‌ی بتوانن ه����ه‌ل‌و ده‌رفه‌ته‌كان‬ ‫بقۆزنه‌وه‌‪.‬‬ ‫نی����از جه‌ختیكرده‌وه‌ ك����ه‌ یه‌كگرتو‬ ‫له‌كاتی‌ دامه‌زراندنی‌ تاكو ئێس����تا خۆی‬ ‫پاراس����تووه‌ له‌ملمالنێ����ی چه‌‌كداریی‌و‬ ‫به‌كار‌هێنان����ی چه‌ك وه‌ك����و ئامرازێك‬ ‫ب����ۆ گه‌یش����تن به‌ئامانج����ه‌كان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نه‌یتوانی����وه‌ به‌هه‌م����و پێوه‌ره‌كان����ی‬ ‫میانڕه‌وی����ی به‌ته‌واوه‌تی خ����ۆی بكاته‌‬ ‫رێكخراوێكی میانڕه‌و‪ ،‬چونكه‌ به‌رده‌وام‬ ‫له‌ناو یه‌كگرتودا ئاراسته‌یه‌كی كاریگه‌ر‬ ‫هه‌ب����وه‌ به‌بیان����وو پاس����اوی جیاجیا‬ ‫له‌هه‌ن����دێ هه‌ڵوێس����ت‌و بارودۆخ����دا‪،‬‬ ‫به‌ن����اوی داكۆكیك����ردن له‌پیرۆزییه‌كان‬ ‫به‌راسته‌وخۆ‌و ناراسته‌وخۆ توندڕه‌وانه‌‬ ‫مامه‌ڵه‌یان كردوه‌‌و هه‌س����ت‌و س����ۆزی‬ ‫ئاینی‌و ده‌مارگیرییان پێ وروژاندوه‌‪.‬‬

‫حه‌ڤ���ده‌ی ش���وبات هات���ه‌وه‌‪ ،‬ئیتر‬‫هه‌ر حی���زب‌و بابایه‌ موتیع���ان‌و كۆیله‌و‬ ‫ته‌نزیم���ات‌و ده‌نگده‌ران���ی خۆی ده‌كات‬ ‫به‌قاره‌م���ان‪ ،‬هه‌مو ئه‌وان���ه‌ی جنێویان‬ ‫به‌خۆپیشانده‌رانداو له‌رۆژه‌ ناخۆشه‌كان‬ ‫شاریان چۆڵكردو هه‌اڵتن‌و خۆیان له‌كونان‬ ‫ده‌شارده‌وه‌و ئێمه‌شیان بۆ خۆپیشاندان‬ ‫هانده‌دا‪ ،‬یان له‌دوره‌وه‌ هاواریان ده‌كردو‬ ‫له‌جێگای گه‌رم‌و نه‌رم���ه‌وه‌ ده‌یانقیڕاندو‬ ‫كوڕی خه‌ڵكیان به‌كوشتده‌دا‪ ،‬ده‌كرێنه‌وه‌‬ ‫به‌قاره‌م���ان‪ ،‬دنی���ا وای���ه‌ قاره‌مان���ان‬ ‫ده‌یك���ه‌ن‪ ،‬نه‌گبه‌ته‌كان قوربانی ده‌ده‌ن‌و‬ ‫هه‌ڵپه‌رس���تان‌و ترس���نۆكان به‌ره‌ك���ه‌ی‬ ‫ده‌دورنه‌وه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێك له‌كێش���ه‌ گه‌وره‌كانی خه‌ڵكی‬‫هیندس���تان‌و به‌نگه‌الدی���ش كێش���ه‌ی‬ ‫ته‌والێت���ه‌‪ ،‬به‌س���ته‌زمانانه‌ كێش���ه‌ی‬ ‫خواردنی���ان نییه‌‪ ،‬چونك���ه‌ نازانن دوای‬ ‫خواردن پاشه‌ڕۆكه‌ی له‌كوێ هه‌ڵبڕێژن‪،‬‬ ‫ت���ا هه‌نوك���ه‌ زۆربه‌ی هیندیی���ه‌كان بێ‬ ‫ته‌والێتن‪ ،‬هه‌ربۆی���ه‌ هه‌قی وابو نوێژ بۆ‬ ‫ئه‌وان فه‌رز نه‌بوایه‌‪ ،‬له‌به‌نگه‌الدیش���یش‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌س���ت به‌ئاو گه‌یان���دن له‌تێربون‬ ‫گرنگتره‌‪ ،‬الی خۆشمان به‌رپرسی گه‌وره‌‬ ‫به‌ژماره‌ی نۆت ئه‌لشوجاعه‌و ئه‌ستێره‌ی‬ ‫سه‌رش���ان‌و نه‌به‌ردییه‌كانی س���ه‌رده‌می‬ ‫پێشمه‌رگایه‌تی ناناس���رێته‌وه‌‪ ،‬به‌ساڵی‬ ‫خه‌بات‌و ده‌ستكه‌وتی سیاسی‌و داهێنانی‬ ‫ئه‌ده‌بی‌و هونه‌ری‌و زانستی دیاری ناكرێن‪،‬‬ ‫به‌ڵكه‌ له‌م كوردستانه‌ كێشه‌ی گه‌وره‌ی‬ ‫س���ه‌رمایه‌دزه‌كان ورگ‌و گه‌ڵه‌‪ ،‬بۆیه‌ تا‬ ‫ژماره‌ی ئاوده‌ست‌و حه‌مامه‌كانیان زیاتر‬ ‫بێ���ت‪ ،‬ته‌رفیعاتی زیات���ر ده‌كه‌ن‪ ،‬زۆری‬ ‫ئاوده‌س���ت له‌ماڵه‌كانیان به‌ڵگه‌ی به‌رزی‬ ‫پله‌و پایه‌و ده‌س���ه‌اڵت‌و نفوزو سه‌روه‌ت‌و‬ ‫سامانیانه‌‪ ،‬ده‌ سه‌یری ئه‌م ئاگادارییه‌ی‌‬ ‫عه‌قاراتی حاجی س���ه‌الم بكه‌ن له‌شاری‬ ‫هه‌ولێ���ر "خان���و له‌گه‌ڕه‌ك���ی وه‌زیران‬ ‫به‌روب���ه‌ری ‪300‬م‪ ،‬واجیهه‌ی ‪ 20*15‬كه‌‬ ‫پێكهاتوه‌ له‌ ‪ 2‬تابق‪ 2 ،‬ژوری نوستن‪3 ،‬‬ ‫ژوری سویت‪7،‬توالێت‪ ،‬ئه‌م خانوه‌ نوێ‌و‬ ‫خاوێن���ه‌ كه‌ به‌نرخ���ی ‪,)).$1،000،000‬‬ ‫باشه‌ توخوا خانویه‌ك‪ 300‬مه‌تر بێت‌و ‪5‬‬ ‫ژوری تێدا بێ���ت ‪ 6‬ته‌والێتی لۆچییه‌؟‪،‬‬ ‫به‌رپرس���ی وام���ان هه‌ی���ه‌ له‌ماڵه‌وه‌ ‪20‬‬ ‫ته‌والێت���ی هه‌ی���ه‌‪ ،‬س���ه‌دان ده‌فته‌ری‬ ‫دۆالری هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم یه‌ك الپه‌ڕه‌ نوسراو‬ ‫له‌ماڵه‌كه‌یدا نییه‌!‬ ‫ ((هه‌فته‌نام���ه‌ی‌ "باس"یه‌ك���ه‌م‬‫مه‌شقپێكه‌ری‌ پێشمه‌رگه‌و هاوڕێی نزیكی‌‬ ‫مه‌ال مس���ته‌فا "له‌كه‌الوه‌یه‌ك���دا" گیانی‌‬ ‫له‌ده‌س���تدا)) كوردس���تان یان نه‌مان بۆ‬ ‫هه‌ژاران‌و قوڕبه‌س���ه‌ران‪ ،‬كوردستان یان‬ ‫كۆمپانیاو بیره‌ ن���ه‌وت‌و گرده‌كانیش بۆ‬ ‫به‌رپرسان‌و سه‌ركرده‌كان‪.‬‬ ‫ ((لێوژه‌ جه‌الل"ی پێشكه‌ش���كاری‬‫كه‌ناڵی كوردس���ات‌‪ :‬مه‌س���عود بارزانی‬ ‫سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان باوكمانه‌))‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆك كاتێ���ك باوكم���ان ده‌بێ���ت‬ ‫وه‌ك عه‌بدولكه‌ری���م قاس���م نی���و دینار‬ ‫له‌گیرفانه‌كانی بێت‪.‬‬ ‫ ((هاوواڵت���ی‪ :‬ژوری لێكۆڵینه‌وه‌ی‬‫ئاب���وری بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان‪ ،‬ئاش���كرای‬ ‫ده‌كات بۆ دروستكردنی دیواری پاڵپشت‬ ‫له‌سه‌ری ره‌ش بڕی ‪ 3‬ملیار‌و ‪ 540‬ملیۆن‬ ‫دین���ار ته‌رخانك���راوه‌)) دیاره‌ ش���ه‌ڕی‬ ‫خه‌نده‌قیان له‌پێش���ه‌‪ ،‬بۆیه‌ ش���ورای بۆ‬ ‫دروست ده‌كه‌ن ‪.‬‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنی ن���او پارله‌مان پێش‬‫ئ���ه‌وه‌ی دی���دار س���ازبكه‌ن له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫بارزان���ی ره‌ملی���ان لێداب���و وتی���ان‬ ‫((ئۆپۆزس���یۆن‪:‬كۆبونه‌وه‌كه‌مان له‌گه‌ڵ‬ ‫بارزان���ی‌ به‌رهه‌م���دار ده‌بێ���ت))‪ ،‬دوای‬ ‫دانیش���تنه‌كه‌ش كاتێ���ك له‌چاوه‌ڕوانی‬ ‫به‌لێنه‌كاندا وش���كبونه‌وه‌ هاتنه‌وه‌ گۆو‬ ‫وتیانه‌وه‌ ((نه‌وشیروان مسته‌فا بێهیوایه‌‬ ‫ل���ه‌وه‌ی‌ بارزان���ی‌ هه‌نگاوی‌ چاكس���ازی‌‬ ‫بهاوێت))‪ ،‬ئه‌مه‌ عه‌قڵییه‌تی س���تراتیژی‬ ‫سیاسه‌تمه‌دارانمانه‌‪ ،‬قسه‌ده‌كه‌ن بێئه‌وه‌ی‬ ‫بیكوڵێنن‪ ،‬چاوه‌ڕوانی چییان لێبكه‌ین!‬ ‫ ((ئومێد خۆشناو‪ :‬ئێمه‌ی پارتییه‌كان‬‫به‌ش���ێكمان بزنس���مان‌و به‌شێكیشمان‬ ‫به‌س���ته‌زمانین))‪ ،‬نه‌مانزان���ی خ���ۆت‬ ‫له‌بزنزمانه‌كان���ی یان به‌س���ته‌زمانه‌كان‪،‬‬ ‫ل���ه‌ ته‌ی���ر خۆره‌كانیت یان له‌مریش���ك‬ ‫بۆنكه‌ره‌كان‪ ،‬له‌خاوه‌ند بیره‌ نه‌وته‌كانیت‬ ‫یان له‌خاوه‌ند ته‌نكه‌ره‌كان!‬ ‫كاك���ه‌ زری���ان له‌رۆژنام���ه‌ی ئاوێنه‌‬‫ته‌له‌فۆنی بۆم ك���رد بۆ لێدوان وه‌رگرتن‬ ‫وتم له‌ناو ئۆتۆمۆبیل���م‪ ،‬پاش ماوه‌یه‌ك‬ ‫كردییه‌وه‌ وتی هه‌ر سه‌یاره‌ لێده‌خوڕیت‪،‬‬ ‫وتم بابه‌ له‌ناو پاس���ی شه‌س���تیم له‌ ‪10‬‬ ‫ده‌ڕوات س���ه‌یاره‌ی چی؟‪ ،‬له‌و ملیۆن و‬ ‫‪ 100000‬ئۆتۆمۆبیله‌ی له‌كوردستان هه‌یه‌‬ ‫به‌ش���ی منی تێدا نیی���ه‌‪ ،‬له‌هه‌ژاریدا له‌‬ ‫‪ %99‬ه‌كه‌م‪ ،‬له‌نه‌بونی ئۆتۆمۆبێلیشدا له‌‬ ‫‪ %1‬ه‌كه‌م‪.‬‬

‫عێراق‬

‫)‪ )364‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/2/12‬‬

‫ره‌وتی‌ سه‌در بۆ ئاوێنه‌‪ :‬رێگه‌ به‌دابه‌شكردن ‌ی عێراق ناده‌ین‬ ‫ئا‪ :‬سۆران كامه‌ران‬ ‫له‌دیمانه‌یه‌كدا له‌گه‌ڵ ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫پارله‌مانتاری‌ كوتله‌ی‌ ئه‌حرار‬ ‫ی سه‌در) حسێن خه‌فاجی‌‪،‬‬ ‫(ره‌وت ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵوێستی‌ لیسته‌كه‌یان له‌باره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شاره‌ سوننییه‌كان ‌‬ ‫خۆپیشاندان ‌‬ ‫عێراق‪ ،‬هاوپه‌یمانێتی‌ كوردو شیعه‌و‬ ‫ی‬ ‫ی (‪)140‬و دابه‌شكردن ‌‬ ‫مادده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫عێراق‪ ،‬قانونی‌ دیاریكردنی‌ ماوه‌ ‌‬ ‫ێ سه‌رۆكایه‌تییه‌ك ‌هی‌ عێراق‌و‬ ‫س‌‬ ‫متمانه‌سه‌ندنه‌وه‌ له‌مالیكی‌‪ ،‬ده‌خاته‌ڕو‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ماوه‌یه‌ك له‌مه‌وبه‌ر موقته‌دا‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌در‪ ،‬وت ‌‬ ‫ی ره‌وت ‌‬ ‫ی س���ه‌رۆك ‌‬ ‫سه‌در ‌‬ ‫ی عێراق���ی‌ به‌ڕێوه‌یه‌‪ ،‬به‌ڕای‌ تۆ‬ ‫به‌هار ‌‬ ‫ی ئه‌م به‌هاره‌ چۆنه‌؟‬ ‫سروشت ‌‬ ‫ی موقته‌دا سه‌در‬ ‫خه‌فاجی‌‪ :‬سه‌ماحه‌ت ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ی‌ كردبو‪،‬‬ ‫چاوه‌ڕوانی‌‌و پێش���بین ‌‬ ‫ك ‌ه دۆخێكی‌ له‌م شێوه‌یه‌ دێته‌ پێشه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ئاراس���ته‌ ‌‬ ‫ب���ۆ عێراق‪ .‬بۆی��� ‌ه نامه‌ ‌‬ ‫ده‌وڵه‌تم���ه‌دار س���ه‌رۆك وه‌زیران كرد‪،‬‬ ‫ی له‌م‬ ‫ئ���اگاداری‌ كرده‌و‌ه ك��� ‌ه دۆخێك ‌‬ ‫شێوه‌یه‌ دێته‌ پێشه‌وه‌و پێویست ‌ه ئاگادار‬ ‫بێت‪ .‬به‌اڵم ئێم ‌ه هه‌میش��� ‌ه جه‌ختمان‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و‌ه كردۆته‌وه‌ ك ‌ه عێراق له‌ڕو ‌‬ ‫خزمه‌تگوزاریی���ه‌وه‌ زۆر دواكه‌وت���وه‌و‬ ‫ی‬ ‫پێویس���ته‌ خزمه‌تی‌ زۆر بكرێت‪ ،‬له‌ڕو ‌‬ ‫ئابوریی���ه‌و‌ه له‌ژێر س���فره‌وه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وان ‌ه‬ ‫ی ئه‌م رۆژ‌ه‬ ‫ی وایك���رد چاوه‌ڕوان ‌‬ ‫هه‌مو ‌‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێوه‌ له‌سه‌ره‌تادا گرنگییه‌ك ‌‬ ‫ی پارێ���زگا‬ ‫زۆرت���ان به‌خۆپیش���اندان ‌‬ ‫س���وننه‌كانی‌ عێ���راق ده‌دا‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬

‫حسێن كازم موسا خه‌فاچی‌‬ ‫ی (‪ )1959‬له‌دایكبو‌ه‬ ‫ ساڵ ‌‬‫ی سه‌ربازییه‌‬ ‫ی بوار ‌‬ ‫ شاره‌زا ‌‬‫ی‬ ‫ له‌هه‌ڵبژاردنی‌ پارله‌مان ‌‬‫(‪)2010/3/7‬دا (‪)14461‬‬ ‫ده‌نگی‌ به‌ده‌ستهێنا‬

‫ی پێناده‌ن‪،‬‬ ‫ی ئه‌وتۆ ‌‬ ‫ئێس���تا گرنگییه‌ك ‌‬ ‫هۆكاره‌كه‌ی‌ چییه‌؟‬ ‫خه‌فاجی‌‪ :‬ئێمه‌ له‌سه‌ره‌تاو‌ه تائێستا‬ ‫هه‌ر یه‌كهه‌ڵوێس���تمان هه‌بوه‌‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫ی‬ ‫گرنگیدان ‌ه به‌داوا ره‌واو ده‌ستورییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆپیش���انده‌ران‌و ئێس���تاش گرنگ��� ‌‬ ‫پێده‌ده‌ین‪ .‬سه‌ماحه‌تی‌ موقته‌دا سه‌در‬ ‫ی‬ ‫هه‌ر له‌س���ه‌ره‌تاوه‌ تائێس���تا پاڵپشت ‌‬ ‫خۆی‌ بۆ داوا ره‌واكانی‌ خۆپیشانده‌ران‬ ‫ده‌ربڕی���وه‌‪ ،‬دوپاتیكردۆت���ه‌وه‌ كه‌ ئه‌و‬ ‫ی خۆپیش���انده‌رانه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌گه‌ڵ داوا ‌‬ ‫به‌مه‌رجێ���ك له‌چوارچێوه‌ی‌ ده‌س���تور‬ ‫ی دیكه‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫بێت‪ .‬به‌اڵم هه‌ندێك شت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ حیزب ‌‬ ‫بۆ نمونه‌ وه‌ك داوا ‌‬ ‫به‌عس���ی‌ له‌ناوچ���و‪ ،‬ئ���ه‌وا ئێمه‌ نه‌ك‬ ‫ی‬ ‫له‌گه‌ڵی���دا نین‪ ،‬به‌ڵك���و به‌توندی‌ دژ ‌‬ ‫ده‌وه‌ستینه‌وه‌‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی تۆ خۆپیشاندانه‌كان ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌ڕا ‌‬ ‫ی هه‌ی��� ‌ه ببێت ‌ه‬ ‫ئێس���تا ئه‌گه‌ری‌ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی چه‌كداری‌؟‬ ‫شوڕش ‌‬ ‫ی‬ ‫خه‌فاجی‌‪ :‬خۆپیشاندانه‌كانی‌ ئێستا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نی���ن‪ ،‬چه‌ند الیه‌نێك ‌‬ ‫عێراق عه‌فه‌و ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌دای ‌ه‬ ‫ده‌ره‌كی���ش هه‌ی ‌ه له‌هه‌وڵ��� ‌‬ ‫ك��� ‌ه خۆپیش���انده‌ران بجوڵێنێ‌‌و به‌ره‌و‬ ‫ی ئاراس���ته‌یان‬ ‫ئه‌جێندای‌ تایبه‌تی‌ خۆ ‌‬ ‫بكات‪ .‬راش���كاوانه‌ ده‌ڵێم له‌م دۆخه‌دا‬ ‫ی هه‌مو ش���تێك بكه‌‪ ،‬ره‌نگ ‌ه‬ ‫چاوه‌ڕوان ‌‬ ‫بارودۆخه‌ك���ه‌ چاره‌س���ه‌ربێت‪ ،‬ره‌نگ ‌ه‬ ‫به‌ره‌و خراپتریش بچێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌ئه‌نبار ته‌قه‌ له‌خۆپیشانده‌ران‬ ‫ی‬ ‫كراو چه‌ند كه‌س���ێكیش كوژران‪ ،‬به‌ڕا ‌‬ ‫تۆ ئه‌و روداوه‌ خۆپیشاندانه‌كان به‌ره‌و‬ ‫كوێ‌ ده‌بات؟‬ ‫خه‌فاج���ی‌‪ :‬تائێس���تا ئ���ه‌و وێنه‌ی ‌ه‬

‫ێ ده‌ڵێ���ن ك ‌ه‬ ‫رون نه‌بۆت���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌ن���د ‌‬ ‫خۆپیش���انده‌ران هێرش���یان كردوه‌ت ‌ه‬ ‫سه‌ر س���وپا‪ ،‬هه‌ندێكی‌ دیكه‌ش ده‌ڵێن‬ ‫كه‌ س���وپا هێرش���ی‌ كردوه‌ت ‌ه س���ه‌ر‬ ‫خۆپیش���انده‌ران‪ .‬له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ هی���چ‬ ‫ی‬ ‫ی تر ناڵێم تا ئه‌نجامی‌ لیژنه‌ ‌‬ ‫ش���تێك ‌‬ ‫لێكۆڵینه‌و‌ه رانه‌گه‌یه‌نرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ێ له‌په‌رله‌مانتاران ‌‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هه‌ن���د ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ یاس���ا ده‌ڵێن شتێك به‌ناو ‌‬ ‫ی نییه‌‪،‬‬ ‫هاوپه‌یمانی‌ كوردو ش���یع ‌ه بون ‌‬ ‫رای‌ ئێو‌ه له‌م باره‌یه‌وه‌ چییه‌؟‬ ‫ی‬ ‫ی ستراتیژ ‌‬ ‫خه‌فاجی‌‪ :‬هاوپه‌یمانییه‌ك ‌‬ ‫له‌نێ���وان هاوپه‌یمان���ی‌ نیش���تیمانی‌‌و‬ ‫ی كوردس���تانی‌ هه‌یه‌‪ ،‬پێش‬ ‫هاوپه‌یمان ‌‬ ‫ی س���ه‌دام حوسێن‌و‬ ‫ی رژێمه‌كه‌ ‌‬ ‫روخان ‌‬ ‫دوای‌ روخان���ی‌ ئ���ه‌و رژێم���ه‌ش ئ���ه‌و‬ ‫هاوپه‌یمانیی��� ‌ه هه‌ب���وه‌و ده‌توانم بڵێم‬ ‫تائێستاش به‌رده‌وامه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێوه‌ چۆن ده‌ڕواننه‌ مادد‌ه ‌‬ ‫(‪‌)140‬و دۆسیه‌ی‌ ناوچه‌ دابڕاوه‌كان؟‬ ‫ی (‪ )140‬مادده‌یه‌ك ‌ه‬ ‫خه‌فاجی‌‪ :‬مادده‌ ‌‬ ‫ی هه‌یه‌و به‌ش���ێك ‌ه‬ ‫له‌ده‌س���توردا بون��� ‌‬ ‫له‌چاره‌سه‌ر بۆ ناوچ ‌ه دابڕاوه‌كان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی تێدایه‌‪ ،‬بۆ نمون ‌ه‬ ‫ئه‌و مادده‌یه‌ كێشه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫قه‌زای‌ خانه‌قین هه‌ر س���ه‌ر به‌پارێزگا ‌‬ ‫دیال ‌ه بوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێس���تا ئ���ه‌و قه‌زای ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌و مادده‌یه‌دایه‌‪ .‬وا ‌‬ ‫له‌چوارچێو‌ه ‌‬ ‫ده‌بینم ك ‌ه پێویس���ته‌ مادد‌هی‌ (‪)140‬‬ ‫كارابكرێت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌كه‌ره‌س���ته‌ی‌ دیكه‌و‬ ‫ن���وێ‌و به‌ڕێككه‌وتن له‌گه‌ڵ س���ه‌رجه‌م‬ ‫الیه‌نه‌كان‪ ،‬پێویست ‌ه پێداچونه‌وه‌یه‌كیش‬ ‫به‌و مادده‌یه‌دا بكرێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئێوه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دان عێراق‬ ‫به‌س���ه‌ر چه‌ن���د هه‌رێمێك���دا داب���ه‌ش‬

‫بكرێت؟‬ ‫ی‬ ‫خه‌فاج���ی‌‪ :‬ئێم ‌ه له‌گ���ه‌ڵ یه‌كڕیز ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌ڵك ‌‬ ‫ی عێراقداین‌و له‌گه‌ڵ داوا ‌‬ ‫خاك ‌‬ ‫ی‬ ‫عێراقداین‪ .‬ئێمه‌ رێگ ‌ه به‌دابه‌ش���كردن ‌‬ ‫عێ���راق ناده‌ین‪ ،‬رێگ���ه‌ش ناده‌ین هیچ‬ ‫ی‬ ‫ده‌وڵه‌تێكی‌ ده‌ره‌كی‌ ده‌ست له‌كاروبار ‌‬ ‫عێراق وه‌ربدات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌گه‌ر پرۆسه‌ی‌ سه‌ندنه‌و‌ه ‌‬ ‫متمانه‌ له‌مالیكی‌ ده‌ستپێبكاته‌وه‌‪ ،‬ئێو‌ه‬ ‫ئاماده‌ن ده‌ن���گ به‌متمانه‌س���ه‌ندنه‌و‌ه‬ ‫له‌مالیكی‌ بده‌ن؟‬ ‫خه‌فاج���ی‌‪ :‬ئ���ه‌م بابه‌ت���ه‌ پێش���تر‬ ‫باس���كراوه‌و له‌پارله‌مان تاوتوێكراوه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫له‌كاتی‌ خۆیدا هه‌ر چل په‌رله‌مانتاره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌ح���رار ئاماده‌بوین ده‌نگ بۆ‬ ‫كوتل ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫س���ه‌ندنه‌و‌هی‌ متمان ‌ه له‌ن���ور ‌‬ ‫بده‌ین‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌و‌ه ژمار‌هی‌ پێویست‬ ‫ی‬ ‫به‌ده‌ستنه‌هات‪ ،‬به‌هۆی‌ پاشگه‌زبونه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ن���دێ له‌په‌رله‌مانتاران���ی‌ لیس���ت ‌‬ ‫عێراقییه‌‪ .‬له‌ئێستاش���دا ئ���ه‌م بابه‌ت ‌ه‬ ‫تاوت���وێ نه‌ك���راوه‌و له‌به‌رنامه‌ی‌ كاردا‬ ‫نییه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی پێش���ودا پارله‌مان ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌ماو‌ه ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی س‌‬ ‫ی دیاریكردنی‌ ماو‌ه ‌‬ ‫عێراق قانون ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تییه‌كی‌ عێراقی‌ په‌سه‌ندكرد‪،‬‬ ‫س���ه‌رنجی‌ ئێوه‌ له‌س���ه‌ر ئ���ه‌و قانون ‌ه‬ ‫چییه‌؟‬ ‫ی كۆم���ار‬ ‫خه‌فاج���ی‌‪ :‬س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌ت���دا ئه‌و قانون��� ‌ه ده‌یگرته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم س���ه‌رۆكی‌ وه‌زیران‌و س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی نه‌ده‌گرته‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئێس���تا‬ ‫په‌رله‌مان ‌‬ ‫ئه‌وانیش ده‌گرێت���ه‌وه‌‪ .‬ده‌توانین بڵێن‬ ‫یه‌كێك��� ‌ه ل���ه‌و قانون ‌ه گرنگان���ه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫په‌رله‌مان ده‌ریكردوه‌‪.‬‬

‫له‌كه‌رت ‌ی ئاسایش‌و به‌رگرییدا عێراق یه‌كێكه‌ له‌واڵت ‌ه زۆر گه‌نده‌ڵه‌كان‬ ‫راپۆرتی‌ رێكخراوێكی‌ جیهانی‌‪ ،‬كه‌رتی‌‬ ‫ئاسایش‌و به‌رگری‌ عێراق ده‌خاته‌‬ ‫خانه‌ی‌ واڵته‌ زۆر گه‌نده‌ڵه‌كانه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا له‌ڕوی‌ ته‌رخانكردنی‌ پاره‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و كه‌رته‌ له‌بودجه‌ی‌ ئه‌مساڵی‌ عێراقدا‬ ‫به‌پله‌ی‌ دوه‌م دێت‪.‬‬ ‫رێكخراوی‌ شه‌فافییه‌تی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‪،‬‬ ‫ك���ه‌ رێكخراوێك���ی‌ جیهان���ی‌ تایبه‌ت���ه‌‬ ‫به‌لێكۆڵین���ه‌وه‌ له‌گه‌نده‌ڵ���ی‌ دارای���ی‌‌و‬ ‫كارگێ���ڕی‌‪ ،‬له‌راپۆرتێك���دا له‌ب���اره‌ی‌‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندنی‌ كه‌رتی‌ ئاسایش‌و به‌رگری‌‬ ‫واڵت���ان ل���ه‌ڕوی‌ بون���ی‌ گه‌نده‌ڵییه‌وه‌‪،‬‬ ‫عێ���راق ده‌خات���ه‌ گروپ���ی‌ واڵت���ه‌ زۆر‬ ‫گه‌نده‌ڵه‌كانه‌وه‌‪.‬‬ ‫راپۆرته‌ك���ه‌ ك���ه‌ ل���ه‌ (‪ )36‬الپه‌ڕه‌‬ ‫پێكهاتوه‌‪ ،‬شه‌ش ئاستی‌ بۆ پۆلێنكردنی‌‬ ‫واڵتان دیاریكردوه‌‪ ،‬ئاس���تی‌ یه‌كه‌م ئه‌و‬ ‫واڵتانه‌ ده‌گرێته‌وه‌ كه‌ گه‌نده‌ڵییه‌كی‌ زۆر‬ ‫كه‌میان هه‌یه‌و ئاس���تی‌ شه‌شه‌میش ئه‌و‬ ‫واڵتانه‌ن كه‌ زۆر گه‌نده‌ڵن‪ ،‬له‌و پۆلێنه‌دا‬ ‫عێراق كه‌وتۆته‌ ئاستی‌ پێنجه‌مه‌وه‌‪ ،‬واته‌‬ ‫خان���ه‌ی‌ "ه"ی‌ ریزبه‌ندییه‌ك���ه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ هه‌ریه‌كه‌ له‌واڵتان���ی‌ به‌حره‌ین‌و‬ ‫ئێ���ران‌و مه‌غری���ب‌و عومم���ان‌و قه‌ته‌رو‬ ‫سعودییه‌و تونس‪.‬‬ ‫رێكخ���راوی‌ ش���ه‌فافییه‌ت‪ ،‬ب���ۆ‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندنی‌ ئاستی‌ گه‌نده‌ڵی‌ له‌كه‌رتی‌‬

‫►‬

‫ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬

‫ئاسایش‌و به‌رگریدا‪ ،‬چه‌ند بنه‌مایه‌كی‌ بۆ‬ ‫هه‌ڵس���ه‌نگاندن داناوه‌‪ ،‬له‌وانه‌ ریزبه‌ندی‌‬ ‫ئاس���تی‌ موچه‌‪ ،‬بونی‌ سه‌ربازی‌ وه‌همی‌‪،‬‬ ‫بونی‌ كۆمپانی���ای‌ بازرگانی‌ له‌الیه‌ن ئه‌و‬ ‫كه‌رت���ه‌وه‌‪ ،‬كراوه‌یی‌ ئ���ه‌و كه‌رته‌ به‌ڕوی‌‬ ‫پارله‌م���ان‌و ده‌زگاكان���ی‌ چاودێ���ری‌‌و‬ ‫رێكخراوه‌كان���ی‌ كۆمه‌ڵگ���ه‌ی‌ مه‌ده‌نیدا‪،‬‬ ‫رێ‌وش���وێنه‌كانیان ب���ۆ له‌ناوبردن���ی‌‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌‪.‬‬ ‫راپۆرته‌ك���ه‌ رونیده‌كات���ه‌وه‌ هه‌ش���ت‬ ‫ده‌وڵ���ه‌ت له‌ناوچ���ه‌ی‌ رۆژهه‌اڵت���ی‌‬ ‫ناوه‌ڕاست‌و باكوری‌ ئه‌فریقا له‌پۆلێنه‌كه‌دا‬ ‫كه‌وتونه‌ته‌ خانه‌ی‌ "ه"‪ ،‬واته‌ تائاستێكی‌‬ ‫مه‌ترسیدار گه‌نده‌ڵی‌ له‌م واڵتانه‌دا هه‌یه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ئه‌وانیش عێ���راق‪ ،‬به‌حره‌ین‪ ،‬ئێران‪،‬‬ ‫مه‌غریب‪ ،‬عوممان‪ ،‬قه‌ته‌ر‪ ،‬س���عودییه‌و‬ ‫تونسن‪.‬‬ ‫ده‌رب���اره‌ی‌ بونی‌ س���ه‌ربازی‌ وه‌همی‌‪،‬‬ ‫وات���ه‌ ئ���ه‌و س���ه‌ربازانه‌ی‌ موچه‌یان بۆ‬ ‫خه‌رج ده‌كرێت‌و بونیان نییه‌و كه‌س���انی‌‬ ‫ت���ر ئه‌و پاره‌یه‌ وه‌رده‌گ���رن‪ ،‬راپۆرته‌كه‌‬ ‫ده‌ڵێ���ت‪ :‬عێراق‌و مه‌غری���ب هیچ جۆره‌‬ ‫كۆنترۆڵێكیان به‌س���ه‌ر ئه‌م دیارده‌یه‌دا‬ ‫نییه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش به‌پێچه‌وانه‌ی‌ ده‌وڵه‌تانی‌‬ ‫دیكه‌ی‌ ناوچه‌ی‌ رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاس���ت‌و‬ ‫باك���وری‌ ئه‌فریقا ك���ه‌ له‌ریزبه‌ندییه‌كه‌دا‬ ‫ده‌كه‌ونه‌ خان���ه‌ی‌ "ه"ه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ هه‌ر‬ ‫یه‌كێك ل���ه‌و واڵتانه‌ ب���ۆ دوركه‌وتنه‌وه‌‬ ‫له‌و دیارده‌یه‌ سیستمێكی‌ كارپێكراویان‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬

‫له‌به‌ش���ێكی‌ دیكه‌ی‌ راپۆرته‌كه‌دا هێما كۆمه‌ڵگ���ه‌ی‌ مه‌ده‌نیدا داخراون‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫بۆ ئه‌وه‌كراوه‌‪ ،‬بۆ رێگرت���ن له‌گه‌نده‌ڵی‌ ده‌بێته‌ هۆی‌ س���نوردانان بۆ چاودێری‌‌و‬ ‫س���ه‌رباری‌‬ ‫له‌پاره‌داركردن���ی‌ كه‌رت���ی‌ به‌رگ���ری‌‌و سه‌رپه‌رش���تیكردنیان‪.‬‬ ‫ئاس���ایش‪ ،‬له‌عێ���راق‌و ئێ���ران چه‌ن���د ئه‌وه‌ی‌ له‌ن���او دامه‌زراوه‌كانی‌ به‌رگری‌‌و‬ ‫رێ‌وشوێنێكی‌ كه‌م هه‌یه‌‪ .‬به‌اڵم هیچ كام ئاس���ایش له‌هه‌ر یه‌كێك له‌و واڵتانه‌دا‪،‬‬ ‫له‌واڵتان ‌ی خانه‌ی‌ "ه"‪ ،‬به‌ڕونی‌ ئاشكرای‌ هه‌ڵس���ه‌نگاندنی‌ رێكخ���راو ب���ۆ ئ���ه‌و‬ ‫ناكه‌ن كه‌ رێژه‌ی‌ چه‌ند له‌سه‌دی‌ بودجه‌ی‌ بوارانه‌ ناكرێت‪ ،‬كه‌ ئه‌گه‌ری‌ توش���بون‬ ‫نیش���تیمانیان بۆ به‌ن���ده‌ نهێنییه‌كانی‌ به‌گه‌نده‌ڵیان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌شێكی‌ دیكه‌ی‌ راپۆرته‌كه‌ ته‌رخانكراوه‌‬ ‫بواری‌ ئاسایش‌و به‌رگری‌ ته‌رخانكردوه‌‪.‬‬ ‫ته‌نانه‌ت له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ هیچ زانیارییه‌ك بۆ هه‌ڵس���ه‌نگاندنی‌ به‌رپرسانی‌ كه‌رتی‌‬ ‫به‌پارله‌مان‌و دام���ه‌زراوه‌ قانونییه‌كانیش ئاس���ایش‌و به‌رگری‌ واڵت���ان‪ ،‬كه‌ تیایدا‬ ‫ناده‌ن‪ ،‬ته‌نه���ا له‌به‌حره‌ی���ن نه‌بێت كه‌ ده‌ریده‌خ���ات له‌واڵتان���ی‌ خان���ه‌ی‌ "ه"‬ ‫چه‌ند زانیارییه‌كی‌ س���ه‌ره‌تایی‌ له‌باره‌ی‌ به‌ده‌گمه‌ن ده‌سه‌اڵت ده‌درێ‌ به‌كه‌سانی‌‬ ‫خه‌رجیی���ه‌ نهێنییه‌كان���ه‌وه‌ ده‌درێت���ه‌ ته‌واو بێالیه‌ن‪ ،‬ی���ان پاره‌یان ده‌خرێته‌‬ ‫به‌رده‌ست بۆ سه‌رپه‌رشتیكردنی‌ كه‌رتی‌‬ ‫پارله‌مان‪.‬‬ ‫بودجه‌ی‌ ئه‌مس���اڵی‌ عێراق كه‌ رۆژی‌ ئاسایش‌و به‌رگری‌‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ راپۆرته‌ك���ه‌ ده‌ریده‌خات‬ ‫(‪ )2012/10/23‬ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زیرانی‌‬ ‫عێراق په‌س���ه‌ندیكرد‪ ،‬بڕه‌كه‌ی‌ (‪ )138‬سیستمی‌ به‌رگری‌ هه‌ریه‌كه‌ له‌به‌حره‌ین‪،‬‬ ‫ترلیۆن دیناره‌ كه‌ ده‌كاته‌ (‪ )113‬ملیار ئێ���ران‪ ،‬مه‌غری���ب‪ ،‬عومم���ان‪ ،‬قه‌ته‌رو‬ ‫سه‌باره‌ت به‌بونی‌ كۆمپانیای‌ بازرگانی‌ دۆالر‪ .‬ب���ۆ كه‌رتی‌ ئاس���ایش‌و به‌رگری‌ سعودییه‌ به‌هێزو رێكخراون‪ .‬به‌اڵم ده‌ڵێت‬ ‫له‌الیه‌ن كه‌رتی‌ سه‌ربازییه‌وه‌‪ ،‬راپۆرته‌كه‌ (‪ )19.86‬ترلی���ۆن دینار ته‌رخانكراوه‌‪" ،‬ئ���ه‌و ده‌وڵه‌تانه‌ ب���ۆ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كات هیچ به‌ڵگه‌یه‌ك نییه‌ ك���ه‌ ده‌كات���ه‌ (‪ )%14.37‬بودجه‌ك���ه‌و گه‌نده‌ڵ���ی‌‌و جێبه‌جێكردن���ی‌ رێس���ای‌‬ ‫بیسه‌لمێنێت كه‌ دامه‌زراوه‌ سه‌ربازییه‌كانی‌ له‌ڕوی‌ ته‌رخانكردنی‌ بودجه‌وه‌‪ ،‬دوه‌مین كارپێكراو بۆ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌ گه‌نده‌ڵی‌‬ ‫سیاس���ی‌ ل���ه‌م كه‌رت���ه‌دا‪ ،‬چاالكی‌ زۆر‬ ‫هه‌ریه‌كه‌ له‌به‌حره‌ین‌و مه‌غریب‌و عوممان‌و كه‌رته‌‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ب���واری‌ هه‌واڵگ���ری‌‪ ،‬سنورداریان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫تون���س‪ ،‬خاوه‌نی‌ كۆمپانی���ای‌ بازرگانی‌‬ ‫له‌كۆتای���ی‌ راپۆرته‌كه‌ش���دا هات���وه‌‬ ‫گه‌وره‌ب���ن‪ .‬به‌اڵم له‌هه‌ریه‌ك���ه‌ له‌قه‌ته‌رو راپۆرته‌كه‌ ب���اس له‌وه‌ده‌كات چاودێری‌‌و‬ ‫س���عودییه‌و ئێ���ران‌و عێ���راق‪ ،‬كه‌رتی‌ سه‌رپه‌رش���تی‌ پارله‌م���ان له‌واڵتان���ی‌ "له‌ده‌وڵه‌تان���ی‌ خان���ه‌ی‌ "ه"‪ ،‬گه‌نده‌ڵی‌‬ ‫ی وه‌كو دۆس���ێیه‌كی‌ س���تراتیژی‌ جه‌ختی‌‬ ‫سه‌ربازی‌ خاوه‌نی‌ كۆمپانیای‌ بازرگانین‪ ،‬خانه‌ی‌ "ه" له‌س���ه‌ر ده‌زگای‌ هه‌واڵگر ‌‬ ‫كه‌ ئه‌وه‌ش ده‌بێته‌ هۆی‌ "مه‌ترسی‌ گه‌وره‌ زۆر سنورداره‌‪ .‬ته‌نانه‌ت دامه‌زراوه‌كانی‌ له‌سه‌ر ناكرێت‪ ،‬هیچ كام له‌و ده‌وڵه‌تانه‌ش‬ ‫س���ه‌ر به‌كه‌رت���ی‌ به‌رگ���ری‌ ب���ه‌ڕوی‌ له‌وباره‌یه‌وه‌ بنه‌مایه‌كیان نییه‌"‪.‬‬ ‫بۆ زیادبونی‌ گه‌نده‌ڵی‌"‪.‬‬

‫تائاستێك ‌ی‬ ‫مه‌ترسیدار گه‌نده‌ڵی‌‬ ‫له‌م واڵتانه‌دا هه‌یه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ئه‌وانیش عێراق‪،‬‬ ‫به‌حره‌ین‪ ،‬ئێران‪،‬‬ ‫مه‌غریب‪ ،‬عوممان‪،‬‬ ‫قه‌ته‌ر‪ ،‬سعودییه‌و‬ ‫تونسن‬

‫رونكردنه‌وه له‌نوسینگه‌ی سه‌رۆک کۆماری عێراقه‌وه‌‬ ‫رونكردنه‌وه‌یه‌ك له‌فه‌رمانگه‌ی‬ ‫راگه‌یاندنی نوسینگه‌ی فه‌خامه‌تی‬ ‫سه‌رۆك كۆماره‌وه‌ ده‌رباره‌ی‬ ‫لێدوانه‌كانی ئه‌م دواییه‌ی تاریق‬ ‫هاشمیی بۆ رۆژنامه‌ی ئاوێنه‌‬ ‫ده‌ربڕینی بیروڕا مافێكی چه‌س���پاو‌ه‬ ‫له‌به‌ڵگه‌نامه‌و قانونه‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌كاندا‬ ‫له‌ده‌ستوری عێراقیش���دا دیاریكراوه‌‪،‬‬ ‫له‌و گۆش���ه‌یه‌وه‌ به‌ڕێز تاریق هاشمیی‬ ‫مافی خۆیه‌تی هه‌رچی ده‌یه‌وێت بیڵێ‪،‬‬ ‫ب���ه‌و مه‌رج���ه‌ی له‌راس���تیی النه‌دات‌و‬ ‫واقیعه‌كان به‌كه‌یف‌و ئاره‌زو نه‌خاته‌رو‪.‬‬ ‫به‌داخ‌و نیگه‌رانییه‌وه‌ به‌ڕێز هاش���میی‬ ‫ئ���ه‌و نه‌ریته‌ ئه‌خالقی���ی‌و قانونیانه‌ی‬ ‫به‌خه‌یاڵدا نایه‌ت‪ ،‬ئه‌وه‌تا له‌لێدوانێكی‬ ‫ئه‌م دواییه‌یدا بۆ رۆژنامه‌ی" ئاوێنه‌ "‬ ‫ده‌رباره‌ی سه‌رۆك كۆمار هه‌ندێك شتی‬ ‫وتوه‌ كه‌ نه‌ش���یاوه‌ له‌ئاست سه‌رۆك‬ ‫كۆمار چ وه‌ك كه‌س���ایه‌تیی چ له‌روی‬ ‫پێگه‌كه‌یه‌وه‌‪ .‬به‌ڕێز هاشمیی قسه‌یه‌كی‬ ‫وای خستۆته‌ پاڵ س���ه‌رۆك تاڵه‌بانی‬

‫گوایه‌ داوای لێكردوه‌ (له‌هاشمیی) ك ‌ه‬ ‫خۆی كاندیدا نه‌كات بۆ سه‌رۆكایه‌تیی‬ ‫كۆمار له‌س���اڵی ‪ 2006‬گوایه‌ به‌ڕێزیان‬ ‫ده‌یه‌وێ���ت ئه‌و پۆس���ته‌ وه‌ربگرێت بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی "بچێته‌ مێژو"ه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م ئیدعایه‌ هیچ بنه‌مایه‌كی نییه‌و‬ ‫نامه‌نتقییشه‌‪ ،‬ئایا تاڵه‌بانی به‌درێژایی‬ ‫شه‌ش ده‌یه‌ی كاری سیاسیی‌و خه‌بات‬ ‫دژی رژێمه‌ سه‌ركوتكه‌ره‌كان پێگه‌یه‌كی‬ ‫ب���ۆ خۆی نه‌گرت���وه‌ له‌مێ���ژودا؟ ئایا‬ ‫تاڵه‌بانی س���ه‌ركرده‌یه‌كی دیارو گه‌وره‌‬ ‫نه‌ب���وه‌ له‌بزوتن���ه‌وه‌ی رزگاریخ���وازی‬ ‫كوردو بزوتنه‌وه‌ی نیشتمانیی عێراقدا‪،‬‬ ‫به‌شداربویه‌كی چاالك نه‌بوه‌ له‌خه‌باتی‬ ‫گه‌لی فه‌له‌س���تین‪ ،‬جێگری س���ه‌رۆكی‬ ‫سۆشیالیست ئینته‌رناسیۆنال نه‌بو كه‌‬ ‫زۆر له‌سه‌رۆك كۆمارو سه‌رۆك وه‌زیری‬ ‫واڵتانی له‌خۆ گرتوه‌ ؟ به‌پێچه‌وانه‌ی ئه‌و‬ ‫سیاسییانه‌ی كه‌ له‌پڕدا له‌ناكاو دوای‬ ‫روخانی رژێم���ی زۆردار قوتبونه‌وه‌؟‪..‬‬ ‫ئ���ه‌و پێگ���ه‌ مێژوییه‌یه‌ ك���ه‌ تاڵه‌بانی‬ ‫گه‌یاندۆته‌ پۆستی سه‌رۆكایه‌تیی‌و‪ ،‬له‌و‬

‫كه‌س���انه‌ نه‌بوه‌ كه‌ هه‌ڵپه‌ی پله‌وپایه‌ ك���ردوه‌ ده‌بێت س���ه‌رۆكایه‌تیی كۆمار‬ ‫به‌ته‌نیا ب���ۆ عێراقییه‌كی عه‌ره‌ب بێت‪،‬‬ ‫ده‌كه‌ن چونكه‌ پێویستی پێ نییه‌‪.‬‬ ‫كاتێك س���ه‌رۆك تاڵه‌بانی پۆس���تی ئه‌وه‌ش رێك پێچه‌وانه‌ی پره‌نس���یبی‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تیی كۆم���اری وه‌رگ���رت وه‌ك یه‌كیی ته‌واوه‌ له‌نێوان هاواڵتییاندا‬ ‫له‌ئه‌نجامی "ته‌نازول"ی به‌رێز هاشمیی كه‌ ده‌ستور ده‌سته‌به‌ری كردوه‌ ‪.‬‬ ‫سه‌رباری ئه‌وه‌ش دان به‌وه‌دا ده‌نێت‬ ‫نه‌ب���و وه‌ك ئاماژه‌ی بۆ ده‌كات‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ئه‌و پۆسته‌ كه‌ سپێردراوه‌ به‌ سه‌رۆك كه‌ دوای هه‌ڵبژاردنه‌كانی ‪2010‬هه‌وڵیداوه‌‬ ‫تاڵه‌بان���ی وه‌ك نوێنه‌ری هاوپه‌یمانیی بۆ ئه‌وه‌ی ببێت به‌سه‌رۆك كۆمار به‌اڵم‬ ‫كوردستان بوه‌و به‌گوێره‌ی رێككه‌وتن‌و هاشمیی له‌شوێنێكی تردا پێچه‌وانه‌ی‬ ‫لێكتێگه‌یش���تنه‌كانی نێوان سێ كوتله‌ خۆی ده‌دوێت كه‌ ده‌ڵێت ئه‌و پۆس���ته‌‬ ‫سیاس���ییه‌كه‌ بوه‌‪ ،‬هه‌مو ئه‌وانه‌ی كه‌ به‌ش���ی هاوپه‌یمانی���ی كوردس���تانه‌‪،‬‬ ‫به‌شداریی راوێژو كۆبونه‌وه‌كانی پێش كه‌چی ده‌س���تبه‌جێ قس���ه‌كه‌ی خۆی‬ ‫پێكهێنانی س���ێ س���ه‌رۆكایه‌تییه‌كه‌ی له‌بیرده‌چێته‌وه‌و داوا ده‌كات كه‌ "په‌له‌‬ ‫ساڵی ‪2006‬یان كردوه‌‪ ،‬چاك ده‌زانن‌و بكرێت"له‌ دیاریكردنی "جێگره‌وه‌یه‌ك"بۆ‬ ‫ئاگادارن كه‌ سه‌رۆك تاڵه‌بانی سور بو پڕكردن���ه‌وه‌ی ئه‌وه‌ی كه‌ به‌بۆش���ایی‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی به‌و مه‌رجه‌ ئه‌و پۆسته‌ ده‌س���توریی وه‌سفی ده‌كات ‪،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫وه‌رده‌گرێت كه‌ ئیجماع به‌ده‌ستبهێنێت‌و الدان‌و بازدانێك���ی رون‌و ئاش���كرایه‌‬ ‫هه‌م���وان رازیبن له‌س���ه‌ر شه‌خس���ی به‌سه‌ر راستی‌و واقیعدا چونكه‌ سه‌رۆك‬ ‫كۆمار خۆشبه‌ختانه‌ به‌ره‌و چاكبونه‌وه‌ی‬ ‫خۆی‪.‬‬ ‫به‌ڕێ���ز هاش���میی كه‌ بانگه‌ش���ه‌ی ت���ه‌واو ده‌چێت‪ ،‬له‌الیه‌كی تریش���ه‌وه‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت���ی هاواڵتیی ب���ون ده‌كات دان به‌گژاچونه‌وه‌یه‌ك���ی ت���ه‌واوی ئیراده‌ی‬ ‫به‌وه‌دا ده‌نێت كاتی خۆی بانگه‌ش���ه‌ی هاوپه‌یمانیی كوردس���تان‌و كوتله‌كانی‬

‫تره‌ ك���ه‌ له‌به‌ر ه���ۆكاری ئه‌خالقیی‌و‬ ‫ده‌ستوریی‌و سیاس���یی ‪،‬خۆیان به‌دور‬ ‫گرتوه‌ له‌باس���كردن‌و خستنه‌روی وه‌ها‬ ‫مه‌سه‌له‌و بابه‌تێك ‪.‬‬ ‫له‌كۆتایی���دا ده‌بێ���ت ئ���ه‌وه‌ به‌بیر‬ ‫به‌ڕێز هاش���میی بهێنرێته‌وه‌ كه‌ ده‌ڵێت‬ ‫تائێستاش "جێگری یه‌كه‌می" سه‌رۆك‬ ‫كۆماره‌‪،‬له‌وه‌ش���دا هه‌ر خۆی له‌واقیع‬ ‫دورده‌خاته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ قانون كه‌ كاری‬ ‫جێگرانی س���ه‌رۆك كۆمار رێكده‌خات‪،‬‬ ‫به‌ده‌ق ده‌ڵێت "ته‌نیا س���ه‌رۆك مافی‬ ‫هه‌یه‌ جێگری یه‌ك���ه‌م بۆ خۆی دیاری‬ ‫بكات " ش���تی ل���ه‌و ج���ۆره‌ش باس‬ ‫نه‌ك���راوه‌و نه‌ب���وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش ل���ه‌والوه‌‬ ‫بوه‌س���تێت هه‌ر حوكمێكی ئیعدام كه‌‬ ‫ده‌رده‌چێت به‌حوكمی قانون مامه‌ڵه‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵدا ده‌كرێت بۆ له‌سه‌ر كار البردن‌و‬ ‫له‌ده‌ستدانی پۆست‌و وه‌زیفه‌كان (واته‌‬ ‫پێویست به‌بڕیاری تر ناكات)‪.‬‬ ‫فه‌رمانگه‌ی راگه‌یاندن له‌نوسینگه‌ی‬ ‫فه‌خامه‌تی سه‌رۆك كۆمار‬

‫پرۆفایل‬

‫‪7‬‬

‫كۆپله‌ر‬ ‫به‌چاره‌كه‌ سه‌ده‌یه‌ك شاره‌زایی‌‌و لێهاتویی‌‬ ‫بواری‌ دیبلۆماسییه‌وه‌‪ ،‬ده‌یه‌وێت له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆبون���ه‌وه‌و گفتوگۆوه‌ چاره‌س���ه‌ری‌ ئه‌و‬ ‫كێشانه‌ی‌ عێراق بكات‪ ،‬كه‌ له‌ئێستادا هیچ‬ ‫ئاسۆیه‌ك بۆ چاره‌سه‌ركردنیان دیار نییه‌‪.‬‬ ‫له‌كاتی‌ ته‌قینه‌وه‌و روداوه‌ سیاسییه‌كانیشدا‬ ‫به‌لێدوانێكی‌ رۆژنامه‌وانی‌ یان به‌یاننامه‌یه‌ك‬ ‫هه‌ڵوێس���تی‌ خ���ۆی‌ راده‌گه‌یه‌نێت‪ :‬مارتن‬ ‫كۆپله‌ر‪.‬‬ ‫باڵێوزو دیپلۆمات���كاری‌ ئه‌ڵمانی‌ مارتن‬ ‫كۆپله‌ر ساڵی‌ (‪ )1953‬له‌دایكبوه‌‪ ،‬ده‌رچوی‌‬ ‫به‌ش���ی‌ قانون���ه‌‪ ،‬زمانه‌كان���ی‌ ئینگلیزی‌‌و‬ ‫فه‌ره‌نسی‌‌و ئه‌ڵمانی‌‌و ئیندۆنیسی‌‌و عه‌ره‌بی‌‬ ‫ده‌زانێت‪ .‬خێزانداره‌و خاوه‌نی‌ سێ‌ منداڵه‌‪.‬‬ ‫شه‌ش���ه‌م نوێن���ه‌ری‌ تایبه‌تی‌ س���كرتێری‌‬ ‫گش���تی‌ نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان بانكیمۆنه‌‬ ‫له‌عێراق‪ ،‬له‌هه‌مانكاتدا س���ه‌رۆكی‌ نێرده‌ی‌‬ ‫نه‌ت���ه‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كانه‌ ب���ۆ یارمه‌تیدانی‌‬ ‫عێراق‪ ،‬واته‌ كه‌سی‌ یه‌كه‌می‌ ئه‌و رێكخراوه‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییه‌یه‌‪.‬‬ ‫كۆپله‌ر‪ ،‬خاوه‌نی‌ ش���اره‌زاییه‌كی‌ فراوانه‌‬ ‫له‌دانانی‌ سیاسه‌ت بۆ ناوچه‌ جێناكۆكه‌كان‪،‬‬ ‫ئه‌م شاره‌زاییه‌ش���ی‌ له‌ماوه‌ی‌ (‪ )25‬ساڵ‬ ‫كاركردن له‌وه‌زاره‌تی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌ڵمانیاوه‌‬ ‫وه‌ده‌ستهێناوه‌‪ .‬ئه‌و سااڵنێك له‌وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌ڵمانیا‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش���تی‌‬ ‫رۆش���نبیری‌‌و په‌یوه‌ندییه‌كان بوه‌‪ ،‬پاشان‬ ‫بوه‌ت���ه‌ باڵێ���وزی‌ واڵته‌ك���ه‌ی‌ له‌هه‌ریه‌كه‌‬ ‫له‌عێراق‌و میسر‪.‬‬ ‫له‌س���ااڵنی‌ (‪1997‬و ‪ )1998‬بوه‌ت���ه‌‬ ‫جێگری‌ س���ه‌رۆكی‌ تیم���ی‌ كاری‌ واڵتانی‌‬ ‫هه‌رێم���ی‌ به‌ڵكان‪ ،‬كه‌ س���ه‌ر به‌وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌ڵمانی���ا ب���وه‌‪ .‬به‌رل���ه‌وه‌ش‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی‌ ئه‌ڵمانیای‌ له‌ش���اری‌ ئه‌ریحای‌‬ ‫فه‌ڵه‌س���تین دامه‌زراندوه‌‪ .‬وه‌كو چاودێری‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ه‌كان له‌گه‌ڵ نێرده‌كانی‌ نه‌ته‌وه‌‬ ‫یه‌كگرت���وه‌كان‪ ،‬له‌هه‌ریه‌ك���ه‌ له‌هایت���ی‌‌و‬ ‫نیكاراگواو كه‌مبۆدیا كاریكردوه‌‪ .‬له‌سااڵنی‌‬ ‫(‪ )2003 - 2000‬س���ه‌رۆكی‌ دیوانی‌ وه‌زیری‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌و كاتی‌ ئه‌ڵمانیا یۆشكا فیشه‌ر‬ ‫بوه‌‪ ،‬له‌ (‪ )2000 - 1998‬جێگری‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫دیوان بوه‌‪.‬‬ ‫نێرده‌ی‌ نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان له‌عێراق‪،‬‬ ‫نوێنه‌رایه‌تییه‌ك���ی‌ سیاس���ییه‌و له‌س���اڵی‌‬ ‫(‪ )2003‬به‌پێ���ی‌ بڕیاری‌ ژم���اره‌ (‪)1500‬‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ ئاس���ایش له‌س���ه‌ر داوای‌‬ ‫حكومه‌تی‌ عێراق‪ ،‬دام���ه‌زرا‪ .‬دواتر به‌پێی‌‬ ‫بڕیاری‌ ژماره‌ (‪ )1770‬له‌س���اڵی‌ (‪)2007‬‬ ‫رۆڵ���ی‌ ئه‌م نێرده‌ی���ه‌ فراوانتر ك���را‪ .‬ئه‌م‬ ‫نێرده‌ی���ه‌ش له‌الیه‌ن كاروباری‌ سیاس���ی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كانه‌وه‌ به‌ڕێوه‌ ده‌برێت‪.‬‬ ‫كاری‌ س���ه‌ره‌كی‌ ئ���ه‌م نێرده‌ی���ه‌‪،‬‬ ‫پێشكه‌ش���كردنی‌ راوێ���ژو یارمه‌تیی���ه‌‬ ‫بۆ حكوم���ه‌ت‌و گه‌ل���ی‌ عێ���راق له‌بواری‌‬ ‫جۆراوج���ۆردا‪ .‬هان���ی‌ دیالۆگی‌ سیاس���ی‌‬ ‫گش���تگیرو ئاش���تبونه‌وه‌ی‌ نیش���تیمانی‌‬ ‫ده‌ده‌ن‪ ،‬یارمه‌ت���ی‌ حكوم���ه‌ت ده‌ده‌ن‬ ‫له‌كاتی‌ ئه‌نجامدانی‌ پرۆس���ه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن‌و‬ ‫پالندان���ان ب���ۆ ئه‌نجامدانی‌ س���ه‌رژمێری‌‬ ‫نیش���تیمانی‌‪ ،‬ئه‌م���ه‌ جگه‌ له‌ئاس���انكاری‌‬ ‫دیالۆگ���ی‌ هه‌رێمایه‌تی‌ له‌نێ���وان عێراق‌و‬ ‫واڵتانی‌ هاوس���ێیدا‪ ،‬س���ه‌رباری‌ هه‌وڵدان‬ ‫ب���ۆ به‌هێزكردنی‌ چاودێ���ری‌ مافی‌ مرۆڤ‌و‬ ‫چاكسازی‌ دادوه‌ری‌‌و قانونی‌‪.‬‬ ‫دوای‌ روخان���ی‌ رژێمی‌ به‌عس له‌س���اڵی‌‬ ‫(‪ ،)2003‬له‌رۆژی‌ (‪ )2003/5/27‬سێرجیۆ‬ ‫ڤێ���را دیمل���ۆی‌ به‌ڕه‌گه‌ز به‌رازیل���ی‌ كرایه‌‬ ‫یه‌كه‌م نوێنه‌ری‌ س���كرتێری‌ گشتی‌ نه‌ته‌وه‌‬ ‫یه‌كگرت���وه‌كان له‌عێ���راق‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌هۆی‌‬ ‫ئه‌و ته‌قینه‌وه‌ی���ه‌ی‌ كه‌ له‌ (‪)2003/8/19‬‬ ‫باره‌گای‌ نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كانی‌ له‌ش���اری‌‬ ‫به‌غ���دا به‌ئامانج گرت‪ ،‬دیمل���ۆو چه‌ندین‬ ‫كارمه‌ن���دی‌ تری‌ ئه‌و رێكخ���راوه‌ كوژران‪.‬‬ ‫ب���ه‌دوای‌ دیملۆدا‪ ،‬ل���ه‌ (‪ )2003/12/10‬تا‬ ‫(‪ )2004/8/7‬رۆس ماونتن ئه‌و پۆسته‌ی‌‬ ‫وه‌رگرت‪ .‬پاش���ان ل���ه‌ (‪ )2004/8/8‬تا‬ ‫(‪ )2007/10/23‬ئه‌ش���ره‌ف ق���ازی‌ ئ���ه‌و‬ ‫پۆسته‌ی‌ وه‌رگرت‪ .‬به‌دوای‌ ئه‌ودا ستیڤان‬ ‫دیمستۆرا له‌ (‪ 2007/10/30‬تا ‪)2009/6/30‬‬ ‫ئه‌و پۆسته‌ی‌ وه‌رگرت‪ .‬له‌ (‪ )2009/9/7‬تا‬ ‫(ئابی‌ ‪ )2011‬ئاد ملیكه‌رتی‌ هۆڵه‌ندی‌ ئه‌و‬ ‫پۆسته‌ی‌ وه‌رگرت‪.‬‬ ‫مارتن كۆپل���ه‌ر له‌ (‪ )2011/8/11‬وه‌كو‬ ‫نوێن���ه‌ری‌ تایبه‌تی‌ س���كرتێری‌ گش���تی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرت���وه‌كان له‌عێراق دیاریكرا‪،‬‬ ‫ناوبراویش له‌ (‪)8/10‬دا گه‌یش���ته‌ به‌غداو‬ ‫له‌پۆسته‌كه‌یدا ده‌ستبه‌كاربو‪ .‬به‌ر له‌عێراق‪،‬‬ ‫كۆپله‌ر له‌ساڵی‌ (‪)2010‬ه‌وه‌ وه‌كو جێگری‌‬ ‫نوێنه‌ری‌ تایبه‌تی‌ سكرتێری‌ گشتی‌ نه‌ته‌وه‌‬ ‫یه‌كگرت���وه‌كان ب���ۆ كاروباری‌ سیاس���ی‌‬ ‫له‌ئه‌فغانستان‪ ،‬كاریكردوه‌‪.‬‬ ‫كۆپل���ه‌ر دو جێگری‌ هه‌ی���ه‌‪ ،‬یه‌كێكیان‬ ‫سه‌رپه‌رش���تی‌ كاروباری‌ سیاس���ی‌‌و مافی‌‬ ‫مرۆڤ ده‌كات‪ ،‬ئه‌ویتریش سه‌رپه‌رش���تی‌‬ ‫هه‌وڵه‌ مرۆییه‌كان‌و گه‌ش���ه‌پێدانی‌ نه‌ته‌وه‌‬ ‫یه‌كگرتوه‌كان ده‌كات‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫ئابووری‬

‫)‪ )364‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/2/12‬‬

‫سلێمانی‌ نزیكه‌ ‌ی ‪ 42‬ملیار دینار‪ ،‬قه‌رزار ‌ی كاره‌بایه‌ ‬

‫وه‌زاره‌تی‌ كاره‌با ‪ 8‬ملیۆن دینار پاره‌ی‌ كاره‌با قه‌رزاره‬ ‫‌‬

‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫به‌وته‌ی‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ فرۆشتنی‌ وزه‌‬ ‫له‌پارێزگای‌ سلێمانی‌ محه‌مه‌د عه‌زیز‪،‬‬ ‫سه‌رجه‌م پاره‌ی‌ قه‌رزی‌ كاره‌با كه‌ الی‌‬ ‫هاواڵتیان‌و داموده‌زگاكانی‌ حكومه‌ته‌‬ ‫له‌پارێزگای‌ سلێمانی‌ ‪41‬ملیار ‪725‬‬ ‫ملیۆن دیناره‌‪ .‬زۆرترین قه‌رزیش له‌الی‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ ئه‌وقافه‌‪ ،‬كه‌ زیاتر له‌‪1‬ملیار‌و‬ ‫‪500‬ملیۆن دیناره‌‪.‬‬

‫زۆربه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫داموده‌زگاكانی‌‬ ‫میری‌ پاساوه‌كه‌یان‬ ‫ئه‌وه‌بو كه‌‬ ‫بودجه‌یان نییه‌‪،‬‬ ‫بۆ دانه‌وه‌ی‌‬ ‫قه‌رزه‌كه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫كاره‌باكا‌نیانمان‬ ‫نه‌بڕیوه‌‬

‫حكومه‌ت له‌قه‌رزی‌ كاره‌بای‌ پرۆژه‌كانی‌‬ ‫ئاو خۆشبو‌ه‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ وه‌زاره‌ت���ی‌ ش���اره‌وانی‌‌و‬ ‫گه‌ش���توگوزار له‌قه‌رزی‌ پاره‌ی‌ كاره‌بادا‪،‬‬ ‫له‌پێش وه‌زاره‌تی‌ ئه‌وقافیشه‌وه‌یه‌‌و زیاد‬ ‫له‌‪13‬ملی���ار‌و‪ 783‬ملیۆن دین���ار پاره‌ی‌‬ ‫كاره‌با قه‌رزاره‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫گش���تی‌ كاره‌بای‌ س���لێمانی‌‪ ،‬ئه‌بوبه‌كر‬ ‫ئه‌حم���ه‌د عه‌بدواڵ ئام���اژه‌ی‌ پێده‌كات‪،‬‬ ‫حكوم���ه‌ت له‌زۆرێ���ك ل���ه‌‌و پاره‌ی���ه‌ی‌‬ ‫خۆشبو‪ ،‬چونكه‌ به‌شێكی‌ زۆری‌ قه‌رزه‌كه‌‬ ‫هی‌ پرۆژه‌كانی‌ ئ���او‌و ئه‌و ئینارانه‌یه‌ كه‌‬ ‫شه‌قامه‌كان روناك ده‌كه‌نه‌وه‌ "حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێ���م به‌بڕیارێ���ك له‌پ���اره‌ی‌ قه‌رزی‌‬ ‫كاره‌ب���ای‌ پرۆژه‌كان���ی‌ ئ���او‌و ئیناره‌ی‌ گرانت���ره‌‪ ،‬به‌نمونه‌ ل���ه‌ (‪ )kwh‬تا ‪600‬‬ ‫سه‌رشه‌قامه‌كان خۆشبوه‌"‪.‬‬ ‫(‪ )kwh‬ب���ه‌ ‪ 20‬دینار‌و ل���ه‌وه‌ زیاتر تا‬ ‫‪ )kwh( 900‬نرخه‌ك���ه‌ی‌ ده‌بێت���ه‌ ‪35‬‬ ‫دینار‪ .‬س���ه‌باره‌ت به‌وه‌ش كه‌ ده‌وترێ‌‪،‬‬ ‫"له‌دانانی‌ نرخی‌ كاره‌بادا هاوكاری‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ كاره‌با نرخی‌ كاره‌با بۆ شوێنه‌‬ ‫هاواڵتیان كراوه‌"‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌ كاره‌بای‌ سلێمانی‌ گه‌ش���تیارییه‌كان داده‌به‌زێنێ‌‪ ،‬ئه‌بوبه‌كر‬ ‫ئه‌بوبه‌كر ئه‌حمه‌د باس له‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬كه‌ ئه‌وه‌ی‌ ره‌تكرده‌وه‌و وتی‌"له‌ده‌س���ه‌اڵتی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم له‌دانانی‌ نرخی‌ پاره‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ كاره‌بادا نیی���ه‌ نرخی‌ كاره‌با‬ ‫كاره‌ب���ا‪ ،‬هاوكارییه‌كی‌ زۆری‌ هاواڵتیانی‌ دابه‌زێن���ێ‌‪ ،‬چونك���ه‌ لیژنه‌یه‌ك���ی‌ بااڵ‬ ‫كردوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش���ی‌ به‌نمون���ه‌ هێنایه‌وه‌‪ ،‬له‌ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زی���ران نرخی‌ كاره‌بای‌‬ ‫كه‌ له‌گ���ه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌‪ ،‬له‌ی���ه‌ك كلیۆ وات دی���اری‌ كردوه‌‪ ،‬ه���ه‌ر ئ���ه‌و لیژنه‌یه‌ش‬ ‫ه���اوار كاره‌ب���ا (‪ )kwh‬نزیكه‌ی‌ ‪ 150‬تا ده‌توانێ‌ ده‌ستكاری‌ نرخه‌كان بكات"‪.‬‬ ‫‪ 200‬دینار له‌س���ه‌ر حكومه‌ت ده‌كه‌وێت‬ ‫پاره‌ی‌ كاره‌با بۆ پرۆژه‌كانی‌ كاره‌با‬ ‫له‌به‌رهه‌مهێنانیدا‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر هاواڵتیان‬ ‫خه‌رج ده‌كرێته‌و‌ه‬ ‫رۆژانه‌ بڕی‌ ‪ )kwh( 15‬به‌كاربهێنن‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌ كاره‌بای‌ سلێمانی‌‬ ‫‪ 15‬دینار له‌هاواڵتیان وه‌رده‌گیرێ‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ل���ه‌و بڕه‌ش زیاتری���ان به‌كارهێنا به‌پێی‌ ئه‌وه‌ش���ی‌ رونكرده‌وه‌‪ ،‬كه‌ ساڵی‌ رابردو‬ ‫زۆری‌ به‌كارهێنانه‌كه‌ی���ان به‌رزده‌بێت���ه‌ زیاد له‌‪ 100‬ملیار دینار پاره‌ی‌ كاره‌بایان‬ ‫بۆ ‪ 20‬ت���ا ‪ 35‬دینار‪ ،‬ب���ه‌اڵم وه‌ك ئه‌و له‌پارێزگای‌ سلێمانیدا كۆكردۆته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌ڵێت بۆ شوێنه‌ بازرگانییه‌كان نرخه‌كه‌ هیچ بڕێ���ك له‌و پاره‌ی���ه‌ نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‬

‫داموده‌زگاكان ‌ی‬ ‫میریی‌ نزیكه‌ی‌ ‪18‬‬ ‫ملیار دینار پاره‌ی‬ ‫کاره‌با قه‌رزارن‪،‬‬ ‫به‌اڵم قه‌رزی‬ ‫هاواڵتیان ‪13‬ملیار‌و‬ ‫‪ 226‬ملیۆن دیناره‌‌‌‬ ‫کۆمه‌ڵێک هاواڵتی له‌کاتی ته‌سلیمکردنی پاره‌ی کاره‌بادا‬ ‫بۆ حكومه‌ت "به‌پێ���ی‌ بڕیارێك داهات ‌ی‬ ‫فرۆش���تنی‌ كاره‌با بۆ پرۆژه‌كانی‌ كاره‌با‬ ‫خه‌رج ده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬ساڵی‌ پێشو ‪ 37‬ملیار‬ ‫دینارمان بۆ ئیش‌وكار‌و پرۆژه‌كانی‌ كاره‌با‬ ‫خه‌رج كردوه‌‪ ،‬ئه‌و پاره‌ی‌ ماویش���ه‌ته‌وه‌‬ ‫بۆ پرۆژه‌ی‌ تر خه‌رجی‌ ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ی زۆرترین پاره‌‬ ‫دام‌و ده‌زگاكانی‌ میر ‌‬ ‫قه‌رزارن‬ ‫پاره‌ی‌ قه‌رزی‌ كاره‌با دابه‌شبوه‌ به‌سه‌ر‬ ‫چه‌ند پۆلێكدا له‌وانه‌‪ ،‬مااڵن (هاواڵتیان)‪،‬‬ ‫دام‌وده‌زگاكان���ی‌ می���ری‌‌و پرۆژه‌كان���ی‌‬ ‫بازرگان���ی‌‪ ،‬پیشه‌س���ازی‌‪ ،‬كش���توكاڵ‪.‬‬ ‫ئه‌و ق���ه‌رزه‌ی‌ الی‌ هاواڵتییان���ه‌ بریتییه‌‬ ‫له‌‪13‬ملی���ار‌و ‪ 226‬ملیۆن دینار‪ .‬قه‌رزی‌‬ ‫پرۆژه‌ بازرگانیی���ه‌كان ‪3‬ملیار‌و‪73‬ملیۆن‬ ‫دین���اره‌‪ ،‬پ���رۆژه‌ پیشه‌س���ازییه‌كان‬ ‫‪6‬ملیار دین���اره‌‌و كش���توكاڵییه‌كانیش‬ ‫‪1‬ملی���ار دین���اره‌‪ ،‬به‌اڵم ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌الی‌‬ ‫دام‌وده‌زگاكانی‌ میرییه‌ له‌هه‌مو پۆله‌كانی‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئارام که‌ریم‬

‫تر زیات���ره‌ نزیكه‌ی‌ ‪ 18‬ملی���ار دیناره‌‪،‬‬ ‫كۆی‌ گش���تی‌ پاره‌كه‌ش به‌سه‌رجه‌م ئه‌و‬ ‫پۆالن���ه‌ ده‌كاته‌ زیات���ر له‌‪41‬ملیار ‪725‬‬ ‫ملیۆن دینار‪.‬‬ ‫له‌قه‌رزاریدا وه‌زاره‌تی‌ ئه‌وقاف یه‌كه‌مه‌‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ به‌پێی‌ خش���ته‌ی‌ قه‌رزار ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌زاره‌ت���ه‌كان وه‌زاره‌ت���ی‌ ش���اره‌وانی‌‌و‬ ‫گه‌ش���توگوزار زۆرترین پ���اره‌ی‌ كاره‌با‬ ‫ق���ه‌رزاره‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم وه‌ك به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‬ ‫كاره‌با پێش���تر رونیكرده‌وه‌‪ ،‬وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ش���اره‌وانی‌ له‌به‌ش���ێكی‌ زۆر له‌و پاره‌یه‌‬ ‫به‌خش���راوه‌‪ ،‬دوای‌ ئه‌وی���ش وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ئه‌وقاف زۆرترین پاره‌ی‌ الیه‌ كه‌ بریتییه‌‬ ‫له‌‪1‬ملیار‌و‪597‬ملیۆن‌و‪ 972‬هه‌زار دینار‪،‬‬ ‫دوابه‌ودای‌ ئه‌ویش وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫دێت كه‌ زیاتر ل���ه‌ ‪ 389‬ملیۆن دیناری‌‬ ‫الیه‌‪ ،‬پاش���ان وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ دێت‬ ‫كه‌ زیاتر له‌ ‪204‬ملی���ۆن دینار قه‌رزاره‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ مایه‌ی‌ سه‌رنجه‌ وه‌زاره‌تی‌ كاره‌با‬

‫له‌س���لێمانی‌ خۆش���ی‌ ق���ه‌رزاری‌ پاره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كاره‌بای���ه‌ كه‌ بریتیی���ه‌ له‌‪8‬ملیۆن‌و‪526‬‬ ‫هه‌زار دین���ار‪ ،‬له‌و باره‌یه‌وه‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫فرۆش���تنی‌ وزه‌ی‌ كاره‌با محه‌مه‌د عه‌زیز‬ ‫ده‌ڵێت "ئه‌وه‌ مان���ای‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ كاره‌با‬ ‫بۆ خۆش���مان به‌پاره‌ی���ه‌"‪ .‬ئه‌و ئاماژه‌ی‌‬ ‫به‌وه‌ش���دا كه‌ ئه‌گه‌ر هاواڵتی���ان پاره‌ی‌‬ ‫قه‌رزه‌كان نه‌ده‌ن���ه‌وه‌ ئه‌وا ناچار ده‌بین‬ ‫كاره‌باكه‌یان ببڕی���ن "هه‌رچه‌نده‌ به‌پێی‌‬ ‫رێنمایی���ه‌كان ل���ه‌دوای‌ ‪ 10‬رۆژ له‌چونی‌‬ ‫پس���وڵه‌ی‌ كاره‌با ده‌بێت پ���اره‌ بهێنن‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر نه‌یهێن���ن ده‌بێت ببڕدرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێمه‌ ئه‌وه‌مان نه‌كردوه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر پاره‌یه‌كی‌‬ ‫زۆریان البێت‪ ،‬به‌نمونه‌ ‪ 500‬هه‌زار دینار‬ ‫زیاتر بێت ئنج���ا لێپێچینه‌وه‌ ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ده‌زگاكانی‌ میرییش باسی‌‬ ‫ل���ه‌وه‌ كرد كه‌ ل���ه‌‪2012‬دا كاره‌بای‌ هیچ‬ ‫ده‌زگایه‌ك���ی‌ میرییان نه‌بڕیوه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫قه‌رزاری‌ "زۆربه‌ی‌ دام‌وده‌زگاكانی‌ میری‌‬ ‫پاس���اوه‌كه‌یان ئه‌وه‌بو ك���ه‌ بودجه‌یان‬

‫نییه‌‪ ،‬ب���ۆ دان���ه‌وه‌ی‌ قه‌رزه‌ك���ه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫كاره‌باكه‌یانمان نه‌بڕیون"‪.‬‬ ‫نزیكه‌ی‌ ‪1‬ملیار دینار غه‌رامه‌یان هه‌بوه‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ فرۆش���تنی‌ وزه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كاره‌با ئه‌وه‌ش���ی‌ خس���ته‌رو‪ ،‬جگه‌ له‌و‬ ‫پ���اره‌ی‌ وه‌ك فرۆش���تنی‌ وزه‌ی‌ كاره‌با‬ ‫ده‌س���تیانكه‌وتوه‌‪ ،‬هه‌ر س���اڵی‌ رابردو‬ ‫بایی‌ نزیكه‌ی‌ ‪1‬ملیار دیناریش غه‌رامه‌ی‌‬ ‫هاواڵتییانیان كردوه‌ به‌هۆی‌ س���ه‌رپێچی‌‬ ‫جۆراوجۆره‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها هێمای‌ به‌وه‌شدا‬ ‫كه‌ هه‌ر له‌ساڵی‌ رابردودا له‌سه‌ر ئاستی‌‬ ‫پارێزگای‌ س���لێمانی‌ بایی‌ زیاتر له‌ ‪100‬‬ ‫ملی���ار‌و ‪ 200‬ملی���ۆن دین���ار كاره‌بایان‬ ‫فرۆشتوه‌و توانیویشیانه‌ له‌‪ %74‬پاره‌كه‌‬ ‫كۆبكه‌نه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وی‌ تریشی‌ كه‌ ماوه‌ته‌وه‌‬ ‫ئه‌و قه‌رزه‌یه‌ كه‌ كه‌وتۆته‌ الی‌ هاواڵتیان‌و‬ ‫دام‌وده‌زگاكانی‌ میری‪.‬‬ ‫له‌پارێ���زگای س���لێمانی نزیكه‌ی‌ ‪453‬‬ ‫هه‌زار هاوبه‌شی‌ كاره‌با هه‌یه‌‬

‫حه‌سیر‪ ..‬نه‌وتێكی لێڵ‪ ،‬داهاتێكی ون‬

‫کێلگه‌ی نه‌وتی حه‌سیره‌‬ ‫ئا‪ :‬ئیحسان مه‌ال فوئاد‬ ‫به‌پیێ ئه‌و زانیارییانه‌ی‌ ده‌ست ئاوێن ‌ه‬ ‫كه‌وتون له‌ئێستادا له‌كێڵگه‌ی‌ نه‌وتی‬ ‫حه‌سیره‌ی گه‌رمیان ته‌نها له‌دو بیردا‬ ‫ی‬ ‫نه‌وت ده‌رده‌هێنرێت‪ ،‬به‌اڵم نزیكه‌ ‌‬ ‫شه‌ش بیری تر بونی هه‌یه‌و نه‌وتی‬ ‫ی‬ ‫لێده‌رنه‌هێنراوه‌و سه‌رقاڵی دامه‌زراندن ‌‬ ‫دو بیری دیكه‌ن‪ ،‬دانیشتویه‌كی‬ ‫گونده‌كه‌ش ده‌ڵێت "ئه‌و هه‌مو بیر‌ه‬ ‫ی من نه‌بو ك ‌ه‬ ‫سودی بۆ كوڕه‌كه‌ ‌‬ ‫ئێستا له‌شاری دوزخورماتو ژیانی‬ ‫له‌مه‌ترسیدایه‌"‪ ،‬نه‌وتی ئه‌م كێڵگه‌یه‌ش‬ ‫هێشتا دیار نیی ‌ه چه‌نده‌‌و چۆن‌و بۆ‬ ‫كێ به‌رهه‌مده‌هێنرێت‪.‬‬ ‫حه‌سیره‌‪ ،‬نه‌وتێكی نادیار‬ ‫ی سه‌ر‬ ‫حه‌سیر‌ه یه‌كێك ‌ه له‌گونده‌كان ‌‬

‫به‌ناحیه‌ی س���ه‌رقه‌اڵی ق���ه‌زای‌ كفری‬ ‫له‌ناوچه‌ی‌ گه‌رمی���ان‪ 137 ،‬كیلۆمه‌تر‬ ‫له‌باكوری رۆژهه‌اڵتی كه‌ركوك‪ ،‬به‌هۆی‬ ‫بونی نه‌وت���ه‌وه‌ له‌پاش س���اڵی ‪2005‬‬ ‫بوه‌ته‌ یه‌كێك له‌ناوچ ‌ه جێبایه‌خه‌كانی‬ ‫ی‬ ‫كۆمپانی���ا بیانییه‌كانی نه‌وت‪ ،‬كێڵگه‌ ‌‬ ‫ی ‪ 95‬دۆنم‬ ‫نه‌وتی‌ حه‌س���یره‌ له‌روب���ه‌ر ‌‬ ‫ی زه‌وی���ی‬ ‫زه‌ویدای��� ‌ه ك��� ‌ه ‪ 90‬دۆنم��� ‌‬ ‫كش���توكاڵییه‌‪ ،‬به‌ه���ۆی نه‌بونی هیچ‬ ‫داتایه‌ك���ی فه‌رمی‌و نافه‌رمی تائێس���تا‬ ‫نازانرێ���ت ئه‌و كێڵگه‌ی���ه‌ چه‌ند نه‌وتی‬ ‫تێدایه‌‪ ،‬رێ‌و ش���وێنه‌ تونده‌كانی ده‌زگا‬ ‫فه‌رمییه‌كانی حكومه‌تی هه‌رێم‌و هاوكات‬ ‫كۆمپانیا بیانییه‌كانی نه‌وت له‌و ده‌ڤه‌ر‌ه‬ ‫ده‌ستخستنی زانیاریی له‌زه‌حمه‌ته‌و‌ه بۆ‬ ‫ئه‌سته‌م گۆڕیوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچ���ی به‌ته‌واوه‌ت���ی نازانرێ���ت‬ ‫به‌رهه‌م���ی رۆژانه‌ی ئه‌م كێڵگه‌ی ‌ه چه‌ند‬

‫به‌رمی���ل نه‌وت ده‌بێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌پێی‬ ‫زانیاریی��� ‌ه باوه‌ڕپێكراوه‌كان���ی ئاوێن ‌ه‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی نه‌وت تێیدا جێگیر نییه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو بچڕبچڕو هه‌ر ماوه‌و ژماره‌یه‌كه‌‪،‬‬ ‫هه‌ندێ���ك جاری���ش به‌رهه‌مهێن���ان‬ ‫راده‌وه‌ستێت‪.‬‬ ‫(ع‪.‬ك) یه‌كێك��� ‌ه ل���ه‌و كه‌س���انه‌ی‬ ‫ی ن���ه‌وت ده‌كات ب���ۆ‬ ‫گواس���تنه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ن���دی كۆمپانیای (وێس���ترن‬ ‫زاگرۆس)ی كه‌نه‌دی ك ‌ه سه‌رپه‌رش���تی‬ ‫كاری گه‌ڕان‌و به‌رهه‌مهێنانی له‌ئه‌ستۆی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌ڵێ���ت "س���اڵی ‪ 2011‬ب���ۆ م���او‌ه ‌‬ ‫دو مان���گ به‌به‌رده‌وام���ی رۆژانه‌ بڕی‬ ‫‪ 900‬ه���ه‌زار لیتر وات���ا ‪ 5660‬به‌رمیل‬ ‫نه‌وت به‌رهه‌مده‌هێن���راو ره‌وانه‌ ده‌كرا‪،‬‬ ‫به‌مش���ێوه‌ی ‌ه له‌ئه‌مساڵیشدا دیسانه‌و‌ه‬ ‫هه‌مان ژمار‌ه ب���ۆ چه‌ند جارێك‌و یه‌ك‬ ‫ی���ان دو مانگ به‌رهه‌م هێنراوه‌‪ ،‬دواتر‬

‫فۆتۆ ئیحسان مه‌ال فوئاد‬

‫حكومه‌تی عێراق كار‬ ‫له‌سه‌ر پێترۆدۆالر‬ ‫ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بڕی پێترۆدۆالری‬ ‫به‌شی گه‌رمیان‬ ‫له‌به‌غداوه‌ راسته‌وخۆ‬ ‫ده‌نێردرێت بۆ‬ ‫پارێزگای‌ سلێمانی‌و‬ ‫ده‌چێته‌ سه‌ر‬ ‫بودجه‌ی‌ گه‌شه‌پێدانی‬ ‫پارێزگاكان‬

‫ماوه‌ی���ه‌ك راگیراوه‌‪ ،‬ئ���ه‌م پچڕپچڕی ‌ه‬ ‫به‌رده‌وامه‌ به‌هه‌نوكه‌شه‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌ه���ۆی ئاماده‌نه‌بون���ی ده‌زگا‬ ‫په‌یوه‌ندیداره‌كان���ی ناوچه‌ك���ه‌ش ب���ۆ‬ ‫ساغكردنه‌وه‌ی ئه‌م قسانه‌‪ ،‬هێشتا ئه‌م‬ ‫قس���ه‌یه‌یان نه‌پشتڕاس���ت‌و نه‌به‌درۆش‬ ‫خستوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌ریه‌ك له‌قایمقامی‬ ‫قه‌زای كفری‌و ناحیه‌ی س���ه‌رقه‌اڵش ك ‌ه‬ ‫به‌رزترین یه‌كه‌ی ئیداری ئه‌و س���نورو‬ ‫گون���ده‌ن بێئاگایی خۆی���ان له‌هه‌بونی‬ ‫هیچ زانیارییه‌ك له‌باره‌ی به‌رهه‌مهێنان‌و‬ ‫هه‌نارده‌كردن‌و كاره‌كانی ئه‌و كۆمپانیا‬ ‫نه‌وتییه‌ ده‌ربڕی‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری ناحیه‌ی سه‌رقه‌اڵ سرو‌ه‬ ‫محه‌مه‌د رایگه‌یاند "هیچ زانیارییه‌كمان‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌ر نه‌وتی حه‌سیره‌و داهات‌و رێژ‌ه ‌‬ ‫ی نییه‌و ته‌نه���ا له‌روی‬ ‫ده‌رهێنانه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ئیدارییه‌و‌ه سه‌ر به‌ئێمه‌یه‌"‪.‬‬

‫به‌هه‌مانش���ێو‌ه په‌رله‌مانتارێك���ی‬ ‫په‌یوه‌ندیدار بێئاگایی خۆی له‌و كێڵگه‌ی ‌ه‬ ‫ی پیشه‌سازی‌و‬ ‫ده‌ربڕی‪ ،‬ئه‌ندامێكی لیژن ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫وزه‌و سامان ‌ه سروشتییه‌كانی په‌رله‌مان ‌‬ ‫كوردس���تان عه‌بدوڵاڵ مه‌ال نوری باسی‬ ‫له‌وه‌ك���رد وه‌ك���و په‌رله‌م���ان به‌هی���چ‬ ‫ی حه‌سیره‌و‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك ئاگاداری‌ نه‌وت ‌‬ ‫ت���ه‌واوی‌ كێڵگه‌كانی ت���ری گه‌رمیان‌و‬ ‫كوردستان نییه‌‪ ،‬له‌داهات‌و ده‌رهێنان‌و‬ ‫هه‌نارده‌كردن‌و فرۆشتنی‪.‬‬ ‫ی پیشه‌س���ازی‌و‬ ‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ی‌ لیژنه‌ ‌‬ ‫وزه‌و سامان ‌ه سروش���تییه‌كان ئاماژه‌ی‬ ‫به‌وه‌ش���كرد ك��� ‌ه له‌عێراق���دا مانگان ‌ه‬ ‫راپۆرتێك له‌س���ه‌ر فرۆش���تن‌و داهاتی‬ ‫ن���ه‌وت ده‌نێردرێت���ه‌ په‌رله‌مان‪ ،‬كه‌چی‬ ‫له‌كوردستان ئه‌وه‌ بونی نییه‌‪.‬‬ ‫به‌هه‌مانش���ێوه‌ پاش ئه‌وه‌ی س���اڵی‬ ‫پ���ار له‌كفری كه‌مپینێك به‌مه‌به‌س���تی‬

‫ئاش���كراكردنی داه���ات‌و چونێك���ی‬ ‫ره‌وانه‌كردن���ی ئه‌و نه‌وت��� ‌ه راگه‌یه‌ندرا‪،‬‬ ‫قایمقام���ی كف���ری ش���ێركۆ حس���ێن‬ ‫به‌بێئاگایی وه‌اڵمی دایه‌وه‌و وتی به‌هیچ‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك ئاگاداری نه‌وتی حه‌سیره‌و‬ ‫بردن‌و ده‌رهێنانی نیم‪.‬‬ ‫حه‌سیره‌و پێترۆدۆالر‬ ‫ی پرۆژ‌ه‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ له‌مادده‌ی‌ حه‌وت ‌‬ ‫یاس���ای س���ندوقی داهاته‌كانی‌ نه‌وت‌و‬ ‫غ���از له‌هه‌رێم���ی كوردس���تاندا ته‌نها‬ ‫هاتوه‌ له‌سه‌ر كۆمپانیای به‌رهه‌مهێنان‌و‬ ‫هه‌نارده‌كردن���ی‌ نه‌وت‌و غاز پێویس���ت ‌ه‬ ‫له‌هه‌ر به‌رمیلێكدا بڕ‌ه پاره‌یه‌ك دیاری‬ ‫بكات‪ ،‬به‌اڵم بڕی پاره‌و شوێن‌و چۆنێتی‬ ‫خه‌رجكردنی دیارینه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم به‌ڕێوه‌به‌ری ناحیه‌ی س���ه‌رقه‌اڵ‬ ‫ی‬ ‫ئاش���كرایده‌كات ئه‌وان نازان���ن باره‌ ‌‬ ‫پێترۆدۆالر سه‌رفكراوه‌ یان نا‪ ،‬ئه‌و وتی‬ ‫"پێموای ‌ه سااڵنه‌ دو بودجه‌ی بوژاندنه‌و‌ه‬ ‫بۆ ئیدار‌هی‌ گه‌رمیان دێت"‪.‬‬ ‫كه‌وات���ه‌ ئه‌گه‌ر بۆ ه���ه‌ر به‌رمیلێكی‬ ‫هه‌ن���ارده‌ی نه‌وت���ی‌ حه‌س���یر‌ه یه‌ك‬ ‫دۆالر پێترۆدۆالری���ش ب���ۆ ناوچه‌ك��� ‌ه‬ ‫دیاریبكرێ���ت‪ ،‬ئ���ه‌وا له‌رۆژێكدا ده‌كات ‌ه‬ ‫‪ 5660‬دۆالرو سااڵن ‌ه ده‌كات ‌ه ‪ 1‬ملیۆن و‬ ‫‪ 993‬هه‌زار دۆالر‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و پچڕپچڕی‬ ‫ی لێ���ڵ‌و‬ ‫هه‌نارده‌كردن���ه‌ داهاته‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ونك���ردوه‌و كه‌س نازانێت بۆ كێ‌و كوێ‬ ‫ده‌ڕوات؟‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا جێگری لیژن ‌هی‌ سامان ‌ه‬ ‫سروشتییه‌كانی په‌رله‌مانی كوردستان‬ ‫ده‌ڵێت "حكومه‌تی عێراق كار له‌س���ه‌ر‬ ‫پێت���رۆدۆالر ده‌كات‌و ب���ڕ‌ه پاره‌ی���ه‌ك‬ ‫له‌بودج���ه‌ی‌ عێ���راق دی���اری ده‌كرێت‬ ‫ی‬ ‫به‌ناوی پێترۆدۆالره‌و‌ه بۆ ئه‌و ناوچانه‌ ‌‬ ‫كێڵگه‌كانی نه‌وت‌و غازی تێدایه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ب���ڕی پێت���رۆدۆالری به‌ش���ی گه‌رمیان‬ ‫له‌به‌غداوه‌ راس���ته‌وخۆ ده‌نێردرێت بۆ‬ ‫ی س���لێمانی‌و ده‌چێت ‌ه س���ه‌ر‬ ‫پارێزگا ‌‬ ‫بودج ‌هی‌ گه‌شه‌پێدانی پارێزگاكان"‪.‬‬

‫لۆکاڵ‬

‫)‪ )364‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/2/12‬‬

‫‪9‬‬

‫‪20‬هه‌زار ماتۆڕسكیل هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم یاسایه‌كی‌ تایبه‌تی‌ نییه‌‬ ‫ئا‪ :‬به‌ختیار حسێن‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌ سااڵنه‌ به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫روداوه‌كانی‌ ماتۆڕسكیڵه‌وه‌‪،‬‬ ‫چه‌ندین كه‌س ده‌بنه‌ قوربانی‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم تاوه‌كو ئێستا یاسایه‌كی‌‬ ‫تایبه‌ت به‌ماتۆڕسكیل نییه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش چه‌ندین پرسیاری‌ له‌الی‌‬ ‫شۆفێرانی‌ ماتۆڕسكیل دروستكردوه‌‪،‬‬ ‫به‌رپرسێكی‌ هاتوچۆی‌ هه‌رێمیش‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت‪ ،‬ئه‌وان به‌پێی‌‬ ‫به‌یاننامه‌یه‌ك‪ ،‬به‌یاسایی‌ شۆفێری‌‬ ‫مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ شۆفێرانی‌ ماتۆڕسكیل‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌ندامێكی‌ لێژنه‌ی‌‬ ‫یاساش له‌په‌رله‌مانی كوردستان‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت‪ ،‬كه‌ هیچ كه‌سێك‬ ‫داوای یاسایی‌ بۆ ئه‌وه‌ نه‌كردوه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ دواین ئاماری‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‬ ‫گش���تی‌ هاتوچ���ۆی‌ هه‌رێ���م له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫س���اڵی‌ رابردودا ژماره‌ی‌ ماتۆرسكیل‬ ‫له‌هه‌رس���ێ‌ ش���اره‌كه‌ی‌ كوردس���تان‬ ‫‪ 19585‬ماتۆرس���كیل بوه‌‪ ،‬زۆرینه‌شی‌‬ ‫ك���ه‌ بریتیی���ه‌ ‪ 9968‬ماتۆڕس���كیل‬ ‫له‌پارێزگای‌ سلێمانییه‌‪ ،‬ئه‌و كه‌سانه‌شی‌‬ ‫له‌و س���اڵه‌دا مۆڵه‌تی‌ ماتۆڕس���كیلیان‬ ‫وه‌رگرت���وه‌‪ 9989 ،‬كه‌س ب���ون‪ ،‬كه‌‬ ‫زۆربه‌یان له‌پارێزگای‌ هه‌ولێر بوه‌‪.‬‬ ‫به‌وت���ه‌ی‌ به‌ش���ێك له‌وان���ه‌ی‌‬ ‫ماتۆرس���كیلیان پێی���ه‌‪ ،‬لێخوڕین���ی‌‬ ‫ماتۆرس���كیل له‌الی‌ به‌شێك له‌خه‌ڵكی‌‬ ‫شتێكی‌ نامۆو ئاسایی‌ نییه‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك‬ ‫به‌ڵێن ئیسماعیل‪ ،‬ته‌مه‌ن ‪ 21‬ساڵ كه‌‬ ‫ئاماژه‌ی‌ پێده‌كات ماتۆرسكیل بۆ ئه‌وان‬ ‫وه‌ك ئۆتۆمبیل س���ودی‌ لێده‌بینن ئه‌و‬ ‫كه‌ پیش���ه‌ی‌ كرێكاره‌ له‌سه‌مونخانه‌یه‌‬ ‫ده‌ڵێت "هه‌رچه‌ن���ده‌ هه‌ندێك به‌چاوی‌‬ ‫س���وك سه‌یری‌ ماتۆرس���كیل ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم بۆ زۆرێك له‌خه‌ڵكی‌ هه‌ژار بۆته‌‬ ‫ئۆتۆمۆبێل"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و گله‌یی‌ له‌پۆلیس���ی‌ هاتوچۆش‬ ‫ده‌كات‪ ،‬به‌وه‌ی‌ تائێس���تا یاس���ایه‌كی‌‬ ‫تایبه‌تی���ان ب���ۆ ده‌رنه‌ك���ردوه‌ "دیاره‌‬ ‫حكومه‌ت ماتۆرسكیلی‌ به‌الوه‌ گرینگ‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ یاس���ای‌ تایبه‌ت���ی‌ بۆ‬ ‫ده‌رناكات"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها رێبوار حوسێنی‌ ته‌مه‌ن ‪18‬‬ ‫ساڵی‌ قوتابیش هێما بۆ ئه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ ئه‌و زۆر حه‌زی‌ به‌لێخوڕینی‌ ماتۆڕه‌‪،‬‬

‫ئه‌گه‌ر وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ناوخۆ مه‌به‌ستی‌‬ ‫بێت‪ ،‬یاسایه‌كی‌‬ ‫تایبه‌ت بۆ ئه‌و‬ ‫بواره‌ ده‌ربكرێت‬ ‫ده‌بێت پڕۆژه‌‬ ‫یاسایه‌ك‬ ‫پێشكه‌شی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫وه‌زیران‬ ‫بكات‬ ‫به‌اڵم به‌ه���ۆی ئه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌و مۆڵه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫نیی���ه‌ زۆرج���ار له‌الی���ه‌ن كارمه‌ندانی‌‬ ‫هاتوچۆوه‌ سزاده‌درێت‪ ،‬ئه‌و قوتابییه‌‬ ‫جه‌خت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ش ده‌كاته‌وه‌ كه‌‬ ‫جیاوازییه‌ك���ی‌ زۆر ده‌كرێ���ت له‌نێوان‬ ‫ئ���ه‌و كه‌س���انه‌ی‌ كه‌ ماتۆرس���كیلیان‬ ‫هه‌ی���ه‌‪" ،‬هه‌یانه‌ نه‌مۆڵه‌تی���ان هه‌یه‌‌و‬ ‫نه‌ماتۆڕه‌كه‌یان ژماره‌ی‌ بۆ كراوه‌‪ ،‬ته‌نها‬ ‫به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ واسته‌یان هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫سه‌رپێچیش بكه‌ن‪ ،‬سزا نادرێن"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا‬ ‫راگه‌یاندن‌و په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ هاتوچۆی‌‬ ‫هه‌رێم عه‌مید قادر سدیق‪ ،‬رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫كه‌ ئ���ه‌وان له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گش���تی‌‬ ‫هاتوچۆ به‌به‌یاننامه‌یه‌ك كه‌ ده‌ركراوه‌‬ ‫مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ ماتۆڕس���كیل ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و ب���اس ل���ه‌وه‌ش ده‌كات كه‌ هیچ‬ ‫جیاوازییه‌ك نییه‌ له‌نێوان ش���ۆفێری‌‬ ‫ئۆتۆمۆبێل‌و ش���ۆفێری‌ ماتۆڕس���كیل‬ ‫"ئه‌گه‌ر سه‌رپێچی‌ له‌یاساكانی‌ هاتوچۆ‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬چۆن سزای‌ شۆفێری‌ ئۆتۆمۆبێل‬

‫له‌هه‌رسێ‌ شاره‌كه‌ی‌ هه‌رێم ‪ 19585‬ماتۆرسكیل هه‌یه‬ ‫ده‌درێت‪ ،‬به‌هه‌مان یاسا سزای شۆفێری‌‬ ‫ماتۆڕسكیلیش ده‌درێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و رێنمایی‌ ئه‌وه‌ ده‌داته‌ شۆفێرانی‌‬ ‫ماتۆڕسكیل‪ ،‬له‌كاتی‌ شۆفێریدا ده‌بێت‬ ‫كاڵویان له‌س���ه‌ر بێ���ت‌و ئه‌ژنۆكانیان‬ ‫به‌س���تراوه‌ بێ���ت‌و چاویلكه‌ی���ان‬ ‫له‌چاوب���ێ‌و ه���اوكات ماتۆڕه‌كه‌ش���ی‌‬ ‫ژم���اره‌ی‌ پێوه‌بێ���ت‌و تۆماركرابێ���ت‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ هاتوچۆ‌و گومرگ‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ یاس���ای‌ ژماره‌ ‪86‬ی‌ ساڵی‌‬ ‫‪ ، 2004‬هه‌ركه‌س���ێك بیه‌وێ���ت ببێته‌‬ ‫ش���ۆفێری‌ ماتۆڕسكیل ده‌بێت ته‌مه‌نی‌‬ ‫ل ‌ه ‪ 16‬س���اڵ كه‌متر نه‌بێ���ت‪" ،‬ئینجا‬ ‫مۆڵه‌تی‌ لێخوڕینی‌ ماتۆڕی‌ پێده‌درێت"‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ره‌ك���ه‌ی‌ هاتۆچۆی‌ هه‌رێم‬ ‫جه‌خ���ت ل���ه‌وه‌ش ده‌كات���ه‌وه‌ ك���ه‌‬ ‫كارمه‌نده‌كانی���ان كه‌مته‌رخ���ه‌م نی���ن‬ ‫له‌ده‌س���ت به‌س���ه‌ر داگرتن���ی‌ هه‌مو‬ ‫ئه‌و ماتۆڕس���كیالنه‌ی‌ كه‌ ب���ێ‌ ژماره‌‬ ‫هاتوچۆ ده‌كه‌ن‪" ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ئارامی‌‌و‬ ‫ئاسایشی‌ كۆمه‌ڵگا ده‌شێوێنن"‪ ،‬به‌اڵم‬

‫ئه‌وه‌ش ناش���ارێته‌وه‌ كه‌ كه‌س به‌دور‬ ‫نییه‌ له‌واس���ته‌‪" ،‬ده‌ش���ێ‌ ج���ار جار‬ ‫له‌كاتی‌ مامه‌ڵه‌ كردن له‌گه‌ڵ شۆفێراندا‬ ‫واسته‌كاریش���ی‌ تێبكه‌وێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫به‌مه‌رجێك ماتۆڕه‌ك���ه‌ی‌ مه‌رجه‌كانی‌‬ ‫هاتوچۆی‌ تێدابێت"‪ .‬به‌ڕێوه‌به‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫هاتوچ���ۆ ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ش ده‌كات‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ روداوه‌كان هه‌مه‌ج���ۆرن‬ ‫"بۆیه‌ تائێس���تا روداوه‌كان له‌یه‌كتری‌‬ ‫جیانه‌كراونه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫گش���تی‌ س���ااڵنه‌ به‌هۆی‌ روداوه‌كانی‌‬ ‫هاتوچۆوه‌ چه‌ندین كه‌س بریندارده‌بن‌و‬ ‫گیان له‌ده‌ست ده‌ده‌ن یان كه‌مئه‌ندام‬ ‫ده‌بن"‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ پس���پۆڕێكی‌‬ ‫نه‌خۆشییه‌كانی‌ گشتیش رایده‌گه‌یه‌نێت‪،‬‬ ‫له‌ه���ه‌ر روداوێك���ی‌ ماتۆڕس���كیلدا‬ ‫راس���ته‌وخۆ سه‌ری‌ كه‌سه‌كه‌ ده‌كه‌وێت‬ ‫به‌زه‌وی���دا‪" ،‬ئه‌مه‌ش پێ���ی ده‌وترێت‬ ‫زه‌ب���ری‌ ده‌ره‌كی‌ بۆ ناوچه‌ی‌ س���ه‌ر‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش له‌وانه‌یه‌ زیانی‌ له‌پێسته‌كه‌وه‌‬

‫الفاو به‌شێك له‌به‌‌نداوی‌ دێگه‌ڵه‌ له‌ناو ده‌بات‬

‫شوێنی به‌ندای دێگه‌ڵه‌‬ ‫دوای‌ تێپه‌ربونی‌ ماوه‌كه‌ی‌ كه‌ ‪ 730‬رۆژه‌‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫تا ئێستا ته‌واونه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫له‌س����ه‌ردانێكی‌ مه‌یدان����ی‌ ئاوێنه‌دا بۆ‬ ‫به‌هۆی‌ زۆری‌ باران‌و الفاوه‌كه‌ی‌‬ ‫ش����وێنی‌ پرۆژه‌كه‌‪ ،‬سه‌باره‌ت به‌داڕمان‌و‬ ‫ئه‌مساڵه‌وه‌‪ ،‬به‌شێكی‌ زۆری‌ ئه‌و‬ ‫تێكچون����ی‌ به‌ش����ێك ل����ه‌و كارانه‌ی‌ بۆ‬ ‫كارانه‌ی‌ بۆ به‌نداوی‌ دێگه‌ڵه‌ كرابو‬ ‫به‌نداوه‌كه‌ ك����راوه‌‪ ،‬ئاوێن����ه‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫له‌ناوچوه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌‬ ‫ك����رد به‌ئه‌ندازی����اری‌ پرۆژه‌ك����ه‌ ئاراس‬ ‫به‌نداوه‌كانی‌ هه‌رێم‪ ،‬ره‌تی‌ ده‌كاته‌وه‌‬ ‫غه‌ریب‪ ،‬ب����ه‌اڵم ئاماده‌ نه‌بو له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫كه‌ زیانێكی‌ زۆر به‌ر به‌نداوه‌كه‌‬ ‫هی����چ لێدوانێك ب����دات‪ ،‬له‌هه‌مان كاتدا‬ ‫كه‌وتبێت "ته‌نیا مه‌ترێك له‌به‌نداوه‌كه‌‬ ‫داوای‌ ك����رد وێنه‌ی‌ به‌نداوه‌كه‌ نه‌گیرێت‪،‬‬ ‫پڕكراوه‌ته‌وه‌ كه‌ به‌هۆی‌ باران‬ ‫چونكه‌ به‌وته‌ی‌ ئه‌و‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌‬ ‫بارینه‌وه‌ رۆشتوه‌‪ ،‬ئه‌ویش ده‌توانین‬ ‫به‌نداوه‌كانی‌ كوردس����تان وتویه‌تی‌ "هه‌ر‬ ‫بڵێین خه‌له‌لێك بوه‌"‪ .‬هاواڵتییه‌كی‌‬ ‫كه‌ن����اڵ‌و ده‌زگایه‌ك وێن����ه‌ی‌ به‌نداوه‌كه‌‬ ‫ناوچه‌كه‌ش داوا ده‌كات هه‌ركه‌سێك‬ ‫كه‌مته‌رخه‌م بوه‌ له‌له‌ناوچونی‌ به‌شێكی‌ بگرێت‪ ،‬ئ����ه‌وا له‌دادگا داوای‌ یاس����ایی‌‬ ‫له‌سه‌ر تۆمار ده‌كه‌م"‪ ،‬به‌اڵم به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫به‌نداوه‌كه‌ روبه‌روی‌ دادگا بكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫گشتی‌ به‌نداوه‌كانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫پرۆژه‌ی‌ دروستكردنی‌ به‌نداوی‌ دێگه‌ڵه‌ ئه‌ك����ره‌م ئه‌حمه‌د ئه‌وه‌ ره‌تده‌كاته‌وه‌ كه‌‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌پرۆژه‌كانی‌ وه‌زاره‌تی‌ كشتوكاڵ‌و قس����ه‌ی‌ له‌‌و ج����ۆره‌ی‌ كردبێت‌و ده‌ڵێت‬ ‫سه‌رچاوه‌كانی‌ ئاو‪ ،‬ئه‌‌و پرۆژه‌یه‌ ماوه‌ی‌ "من هی����چ كات رێگر نه‌بوم له‌وه‌ی‌ هه‌ر‬ ‫دو س����اڵه‌ له‌الی����ه‌ن كۆمپانیای‌ (ئه‌وین راگه‌یاندنێ����ك بچێت وێن����ه‌ی‌ به‌نداوه‌كه‌‬ ‫پ��ل�ان) كاری‌ تێدا ده‌كرێ����ت‌و نزیكی‌ ‪ 6‬بگرێت‪ ،‬به‌اڵم به‌مه‌رجێك خۆی‌ بناسێنێت‬ ‫ملی����ار دیناری‌ بۆ ته‌رخانك����راوه‌‪ ،‬به‌اڵم كێیه‌‪ ،‬ره‌نگه‌ ئه‌و ئه‌ندازیاره‌ له‌ئه‌نجامی‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬

‫ته‌نیا مه‌ترێك‬ ‫له‌به‌نداوه‌كه‌‬ ‫پڕكراوه‌ته‌وه‌ كه‌‬ ‫به‌هۆی‌‬ ‫باران بارینه‌وه‌‬ ‫رۆشتوه‌‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫ده‌توانین بڵێین‬ ‫خه‌له‌لێك بوه‌‬

‫توڕه‌بونێوه‌‪ ،‬به‌‌و شێوه‌یه‌ هه‌ڵسوكه‌وتی‌ ناوبراو وتی‌"له‌به‌ر دروستبونی‌ هه‌ندێك‬ ‫كردبێ����ت"‪ .‬س����ه‌باره‌ت به‌له‌ناوچون����ی‌ كێش����ه‌‌و گرفت له‌پرۆژه‌كه‌دا‪ ،‬ماوه‌كه‌ی‌‬ ‫به‌ش����ێكی‌ زۆری‌ به‌ن����داوی‌ دێگه‌ڵه‌ ئه‌و درێژكراوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌س����وده‌كانی‌ به‌ن����دا‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌ب����ه‌ره‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ رونك����رده‌وه‌ كه‌‬ ‫تائێس����تا هیچ دروست نه‌كراوه‌‪ ،‬تاوه‌كو به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‌ گش����تی‌ به‌نداوه‌كان����ی‌‬ ‫له‌ناوبچێ����ت‌و ئ����ه‌و وتی‌ "به‌ڵك����و ته‌نیا كوردستان ئه‌كره‌م ئه‌حمه‌د‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫مه‌ترێك له‌به‌نداوه‌ك����ه‌ پڕكراوه‌ته‌وه‌ كه‌ ده‌كات كه‌ دروس����تكردنی‌ به‌نداو سودی‌‬ ‫به‌هۆی‌ باران بارینه‌وه‌ رۆشتوه‌‪ ،‬ئه‌ویش زۆره‌ له‌وانه‌ "رێگرتن له‌دروستبونی‌ الفاو‪،‬‬ ‫دابینكردنی‌ ئاوی‌ خواردنه‌وه‌ بۆ شوێنه‌‬ ‫ده‌توانین بڵێین خه‌له‌لێك بوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و باس����ی‌ له‌وه‌ش ك����رد‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ی‌ نزیكه‌كان‌و زه‌وییه‌ كشتوكاڵییه‌كان‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫له‌پرۆژه‌كه‌ له‌ناوچ����وه‌‪ ،‬كاری‌ ته‌نها ‪ 12‬جگه‌ له‌س����ودی‌ دروستبونی‌ ناوچه‌یه‌كی‌‬ ‫رۆژه‌‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ له‌كاتێك����دا به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‌ گه‌شتیاری‌ له‌نزیك به‌نداوه‌كه‌"‪.‬‬ ‫هاواڵتیان����ی‌ ناحی����ه‌ی‌ دێگه‌ڵ����ه‌ش‪،‬‬ ‫ناحی����ه‌ی‌ دێگه‌ڵ����ه‌ كامه‌ران حه‌س����ه‌ن‬ ‫له‌لێدوانێك����ی‌ ب����ۆ ئاوێنه‌ ئام����اژه‌ به‌وه‌ س����ه‌باره‌ت به‌له‌ناوچون����ی‌ به‌ش����ێكی‌‬ ‫ده‌دات‪ ،‬كه‌ پڕۆژه‌كه‌ هیچ گرفتێكی‌ نییه‌‪ ،‬به‌نداوه‌كه‌ قس����ه‌ی‌ خۆیان هه‌یه‌‪ ،‬كامیل‬ ‫ئ����ه‌و ده‌ڵێت "به‌ڵكو ته‌نی����ا باران بارین محه‌م����ه‌د كه‌ هاواڵتییه‌ك����ی‌ ناحیه‌كه‌یه‌‬ ‫رێژه‌یه‌ك����ی‌ زۆری‌ قوم‌ولمی‌ به‌نداوه‌كه‌ی‌ به‌غه‌مبارییه‌كی‌ زۆره‌وه‌ ئه‌وه‌ی‌ خسته‌رو‬ ‫بردب����و ئ����ه‌وه‌ش ته‌نی����ا كاری‌ دو رۆژه‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌ئێس����تادا ده‌یبینێ‌ شكس����تی‌‬ ‫بو ئێس����تا وه‌كو خۆی����ی‌ لێهاتوه‌ته‌وه‌و پرۆژه‌كه‌ی����ه‌ "پێویس����ته‌ هه‌م����و ئ����ه‌و‬ ‫كه‌س����انه‌ی‌ هۆكاربون ب����ۆ له‌ناوچونی‌‬ ‫پرۆژه‌كه‌ به‌رده‌وامه‌ له‌كاركردن"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌ته‌واونه‌بونی‌ پرۆژه‌كه‌‌و به‌ش����ێكی‌ پرۆژه‌ك����ه‌‪ ،‬روب����ه‌روی‌ دادگا‬ ‫ه����ۆكاری‌ درێژكردن����ه‌وه‌ی‌ ماوه‌ك����ه‌ی‌ بكرێنه‌وه‌"‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئارام که‌ریم‌‬

‫ئه‌گه‌ر سه‌رپێچی‌‬ ‫له‌یاساكانی‌‬ ‫هاتوچۆ بكه‌ن‪،‬‬ ‫چۆن سزای‌‬ ‫شۆفێری‌‬ ‫ئۆتۆمۆبێل‬ ‫ده‌درێت‪،‬‬ ‫به‌هه‌مان یاسا‬ ‫سزای شۆفێری‌‬ ‫ماتۆڕسكیلیش‬ ‫ده‌درێت‬

‫تاوه‌كو ده‌گاته‌ ش���انه‌كانی‌ مێش���ك ئه‌ندامی‌ لێژنه‌ی‌ یاسایی‌ له‌په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی‬ ‫ببێت‪ ،‬بۆیه‌ زۆرجار له‌كاتی‌ روداوه‌كانی‌ كوردس���تان هێما بۆ ئه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫ماتۆڕسكیل ده‌بینین كه‌ هیچ برینێك ئه‌وان وه‌كو لێژنه‌كه‌یان هیچ داواكیان‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ دیار نیی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ناوه‌وه‌ لێنه‌ك���راوه‌‪ ،‬بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ یاس���ایه‌ك‬ ‫ره‌نگ���ه‌ برینه‌كه‌ گه‌وره‌بێ���ت‌و زیانی‌ له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ربكه‌ن "‬ ‫"ئه‌گه‌ر وه‌زارتی‌ ناوخۆ مه‌به‌س���تی‌‬ ‫به‌خانه‌كانی‌ مێشك گه‌یاندبێت‌و ببێته‌‬ ‫هۆی‌ خوێن به‌رب���ون‪ ،‬ئه‌مه‌ش ره‌نگه‌ بێت‪ ،‬یاسایه‌كی‌ تایبه‌ت بۆ ئه‌و بواره‌‬ ‫له‌كات���ی‌ روداوه‌ك���ه‌دا زۆر هه‌س���تی‌ ده‌ربكرێ���ت ده‌بێت پڕۆژه‌ یاس���ایه‌ك‬ ‫پێنه‌كرێت"‪ .‬ئه‌و ئاماژه‌ به‌وه‌ش ده‌كات پێشكه‌شی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران بكات‪،‬‬ ‫كه‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ له‌كاتی‌ لێخورینی‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ بیهێنن ب���ۆ په‌رله‌مان بۆ‬ ‫ماتۆڕس���كیلدا كاڵو له‌س���ه‌ر ده‌كه‌ن‪ ،‬گفتوگۆكردن له‌س���ه‌ری‌‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ك‬ ‫"ئه‌گ���ه‌ر خوانه‌كرده‌" توش���ی‌ روداوی‌ دابڕێژرێت كه‌ خزمه‌تی‌ بواری‌ هاتوچۆ‬ ‫هاتوچۆی���ش بن كه‌متر توش���ی‌ زیان بكات"‪ .‬گۆران ئه‌وه‌ش���ی‌ خس���ته‌رو‪،‬‬ ‫ده‌ب���ن "له‌وانه‌یه‌ ب���ۆ ماوه‌یه‌كی‌ كه‌م به‌رێگایه‌كی‌ تری���ش ده‌كرێت ئیش بۆ‬ ‫بێهۆش بن‪ ،‬یان توش���ی‌ گێژبون ببن‪ ،‬ئه‌وه‌ بكرێ���ت‪ ،‬ئه‌وی���ش له‌رێگای‌ ‪10‬‬ ‫به‌اڵم به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ گشتی‌ سه‌المه‌ت ئه‌ندامی‌ په‌رله‌مان ك���ه‌ داواكارییه‌كی‌‬ ‫ترن‪ ،‬بۆی���ه‌ هیواداره‌ كه‌ ش���ۆفێرانی‌ وه‌ها پێش���كه‌ش بكرێت ئه‌و وتیش���ی‌‬ ‫ماتۆڕسكیل ئه‌و مه‌رجانه‌ ره‌چاو بكه‌ن‪" ،‬ب���ه‌اڵم تاوه‌ك���و ئێس���تا نه‌له‌الیه‌ن‬ ‫كه‌ دانراوه‌ بۆ شۆفێری‌ ماتۆڕسكیل"‪ .‬ئه‌ندامان���ی‌ په‌رله‌م���ان‌و نه‌له‌الی���ه‌ن‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌نه‌بون���ی‌ یاس���ایه‌كی‌ حكومه‌تیش���ه‌وه‌ داواكاری‌ له‌و جۆره‌‬ ‫تایب���ه‌ت به‌ماتۆڕیش؟ گ���ۆران ئازاد‪ ،‬پێشكه‌ش كراوه‌"‪.‬‬

‫له‌كه‌الر حكومه‌ت زه‌و ‌ی‬ ‫هه‌ژارێك ده‌داته‌ كۆمپانیایه‌ك‬ ‫ئا‪ :‬كاوه‌ گه‌رمیانی‌‬ ‫ی كۆن‪،‬‬ ‫له‌ته‌نیشت گه‌ڕه‌كی‌ كه‌الر ‌‬ ‫حكومه‌ت (‪ )10‬دۆنم زه‌وی داوه‌ت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫كۆمپانیای‌ (وه‌یالن) بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫یه‌ك ‌هی‌ نیشته‌جێبونی‌ له‌سه‌ر دروست‬ ‫ی كه‌الری‌‪ ،‬باس‬ ‫بكات‪ ،‬به‌اڵم كه‌سێك ‌‬ ‫له‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه موڵكه‌ك ‌ه هی‌ ئه‌وه‌و‬ ‫ی‬ ‫حكومه‌ت داگیری‌ كردوه‌‪ ،‬سه‌رۆك ‌‬ ‫شاره‌وانی‌‌و به‌ڕێوه‌به‌ری‌ كشتوكاڵی‬ ‫ی‬ ‫كه‌الریش ده‌ڵێن "بۆ وه‌رگرتنه‌وه‌ ‌‬ ‫مافی خۆی ئه‌و هاواڵتییه‌ ده‌توانێت‬ ‫له‌دادگا سكااڵ تۆماربكات"‪.‬‬

‫فارس عه‌زیز‬

‫ێ ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ئێم ‌ه بۆی‌ جێبه‌ج ‌‬ ‫فارس عه‌زیز به‌قوڵپی‌ گریانه‌وه‌‪ ،‬باسی‬ ‫(ف���ارس عه‌زیز) پی���او‌ه كه‌الرییه‌ك ‌ه‬ ‫ی داگیركراو‌ه "س���ه‌د‬ ‫ی له‌وه‌كرد‪ ،‬ئه‌و زه‌و ‌‬ ‫ده‌ڵێ���ت حكوم���ه‌ت ‪10‬دۆن���م زه‌و ‌‬ ‫ی ساڵه‌ به‌ده‌س���ت باو باپیرانمه‌وه‌یه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ال ‌‬ ‫"ده‌ڕۆم��� ‌ه‬ ‫داگیرك���ردوم‬ ‫ی داگیریشیان كردو‌ه یه‌ك دینار قه‌ره‌بویان‬ ‫ه���ه‌ر دام‌وده‌زگای���ه‌ك‪ ،‬له‌جیات��� ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫نه‌كردومه‌ته‌وه‌"‪ .‬داگیركردنی‌ زه‌و ‌‬ ‫قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌‪ ،‬پاڵم پێو‌ه ده‌نێن"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ستنه‌ڕۆیشتوه‌‌و هاواڵتیی���ه‌‪ ،‬له‌كاتێكدای ‌ه به‌وته‌ی‌ خۆ ‌‬ ‫فارس ك ‌ه پیاوێك ‌‬ ‫ی گه‌رمیان‌و شاره‌وانی‌‌و‬ ‫ی ئیداره‌ ‌‬ ‫خاوه‌نی‌ ش���ه‌ش منداڵه‌‪ ،‬باس له‌وه‌ش سه‌ردان ‌‬ ‫ی كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی كشتوكاڵ‌و كۆمپانیاكه‌ ‌‬ ‫ی به‌میرات ‌‬ ‫ده‌كات ئه‌و زه‌وییه‌ی له‌باوك ‌‬ ‫ی ‪ 2006‬ه‌و‌ه هیچیان بۆ نه‌كردوه‌‪.‬‬ ‫ی ماوه‌ته‌وه‌‌و "له‌س���اڵ ‌‬ ‫ب���ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ف���ارس ب���ه‌ده‌م هه‌ڵكێش���ان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زه‌وییه‌كه‌ ‌‬ ‫ی موڵكدارێتی‌ كردن ‌‬ ‫پار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ناس���ه‌یه‌كی‌ قوڵه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ستانه‌ ‌‬ ‫داوه‌ت ‌ه حكومه‌ت"‪.‬‬ ‫ی قه‌ره‌بونه‌كردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و به‌رزك���رده‌وه‌ ك ‌ه ئاس���ن كۆكردنه‌وه‌‌و‬ ‫ده‌رب���اره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی قڵیشاندبونی‌ وت ‌‬ ‫ی ش���اره‌وانی‌ كه‌الر‪ ،‬عه‌ره‌بانچێت ‌‬ ‫هاواڵتیی ‌ه سه‌رۆك ‌‬ ‫عه‌تا حه‌مه‌ س���اڵح ئه‌و‌ه ده‌خاته‌رو ك ‌ه دڵم پێخۆش���بو‪ ،‬ك ‌ه ژیانم بگۆڕێت ئه‌و‬ ‫ی زه‌وییه‌ بو‪ ،‬ئه‌وا ئه‌ویش���یان داگیركرد‪،‬‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌ك هه‌یه‌‪ ،‬له‌الیه‌ن به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی گه‌رمیان "ئیتر ئه‌و خوای ‌ه حه‌قم بسه‌نی‌"‪.‬‬ ‫گشتی‌ كش���توكاڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫له‌به‌رانبه‌ریش���دا‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌ مه‌قس���ود‌ه یان غه‌یر مه‌قسود‬ ‫ی كه‌الر‪ ،‬غه‌ریب مه‌ولود ئاماژ‌ه‬ ‫ی به‌ئێمه‌و‌ه كشتوكاڵ ‌‬ ‫نییه‌ ئه‌وه‌ی���ان په‌یوه‌ن���د ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌و‌ه ده‌كات ئه‌و هاواڵتیی ‌ه زه‌وییه‌كه‌ ‌‬ ‫نییه‌"‪.‬‬ ‫ی كه‌الره‌و‌ه‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫ی ده‌كه‌وێت ‌ه سنور ‌‬ ‫ی كه‌الر ئه‌وه‌ش ‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ ش���اره‌وان ‌‬ ‫ی ك���ه‌الری‌ ك���ۆن‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫ی ‪ 2005‬ته‌واوی‌ ئه‌و له‌گه‌ڕه‌ك��� ‌‬ ‫رونكرده‌وه‌‪ ،‬له‌ساڵ ‌‬ ‫ی هه‌بێت ده‌توانێت له‌دادگا‬ ‫ی نوێیه‌‪ ،‬گرێبه‌س���ت ‌‬ ‫ی كه‌الر ‌‬ ‫ی ك ‌ه پرۆژ‌ه ‌‬ ‫زه‌وییان��� ‌ه ‌‬ ‫له‌سه‌ریان بووه‌ت ‌ه موڵك‪ .‬وتیشی "ئه‌و س���كا ‌اڵ تۆمار بكات "ئ���ه‌وكات له‌دادگا‬ ‫ی ده‌كات‪ ،‬كه‌یسه‌ك ‌ه‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی داوه‌‪ ،‬لێكۆڵینه‌وه‌ ‌‬ ‫هاواڵتیی ‌هی‌ كه‌ كرێی‌ سااڵنه‌كه‌ ‌‬ ‫ی خ���ۆی‌ وه‌رده‌گرێت‪،‬‬ ‫ی یاس���ای ‌‬ ‫ده‌توانێ���ت بچێته‌ دادگا س���كااڵ تۆمار رێره‌و ‌‬ ‫ی دادگا‬ ‫ێ له‌بڕی���ار ‌‬ ‫ی كه‌س���یش ناتوان��� ‌‬ ‫ی ده‌كه‌وێته‌ ئه‌ستۆ ‌‬ ‫بكات‪ ،‬هه‌رچیش��� ‌‬ ‫ێ ئه‌و‌هی‌ بچێته‌ دادگا البدات"‪.‬‬ ‫ش���اره‌وانی‌‪ ،‬به‌ب ‌‬

‫‪10‬‬

‫‪F‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫)‪ )364‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/2/12‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫)‪ )364‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/2/12‬‬

‫شاجوان‬ ‫ئوتومبیلێك‬ ‫ی‬ ‫پێشكه‌ش ‌‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌‬ ‫ده‌كات‬

‫‪ashion‬‬

‫گۆشه‌یه‌كی‌ تایبه‌ته‌ به‌جل‌و به‌رگ‬ ‫ی ‪" fashion‬سه‌فین عارفی‌" ئاماده‌ی‌ ده‌كات‬ ‫دیزاین ‌هر‌و راوێژكار ‌‬

‫ه هویام‪..‬‬ ‫سوڵتان ‌‬ ‫كه‌واو جه‌ژنی نه‌ورۆز‬ ‫هه‌مومان چاوه‌ڕێی تاكه‌ جه‌ژنی كوردی‬ ‫ده‌كه‌ین (جه‌ژنی نه‌ورۆز)كه‌ ئه‌توانین‬ ‫بلێین ل���ه‌م رۆژه‌دا زۆرترین هاواڵتیانی‬ ‫ك���ورد خۆیانی‌ ب���ۆ ئام���اده‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫وه‌گرنگتری���ن له‌و خ���ۆ ئاماده‌كردنانه‌‬ ‫كردنی جلی كوردییه‌ بۆ هه‌ردو ره‌گه‌ز‬ ‫(نێر‪ ،‬مێ)‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ی كه‌ ئه‌مس���اڵ ده‌یبیستم‬ ‫هه‌م���و ده‌وروب���ه‌رم داواده‌كات درونی‬ ‫(كه‌وا)ی خانمانه‌ له‌س���ه‌ر ش���ێوازی‬ ‫تورك���ی عوس���مانی‪ ,‬ئێم���ه‌ خۆمان‬ ‫نزیكین له‌دابونه‌ریتی توركییه‌وه‌ به‌اڵم‬ ‫(سوڵتانه‌ هویام) له‌زنجیره‌ دۆبالژكراوه‌‬ ‫توركیی���ه‌كان زۆر به‌به‌هێ���زه‌وه‌ هاته‌‬ ‫نه‌ورۆزه‌وه‌‪ ،‬هۆكه‌ش���ی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی كه‌ خه‌ڵك هه‌میش���ه‌ به‌دوای‬ ‫تازه‌گه‌ری���دا ده‌گه‌ڕێت‪ ،‬وه‌ ده‌ركه‌وتنی‬ ‫ئه‌و جۆره‌ قوماش���انه‌و دورینیان وه‌ك‬ ‫كه‌واو س���ه‌ڵته‌ی كوردی خه‌ڵك زیاتر‬ ‫په‌رۆش ده‌كات بۆ له‌به‌ركردنیان‪.‬‬ ‫جوانی ك���ه‌وای ك���وردی له‌وه‌دایه‌ كه‌‬ ‫ش���ێوازی ره‌س���نایه‌تی جلی كوردی‬ ‫له‌ده‌س���ت نادات هه‌ربۆیه‌ ئه‌گه‌ر حه‌زو‬ ‫ویستتان به‌دورین‌و له‌به‌ركردنی هه‌مان‬

‫جۆر ك���رد ئاس���انه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم دڵنیابن‬ ‫له‌دروستكردنی باڵی پێشه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫كه‌واكانتان شێوازێكی نوێ وه‌ریگرێت‌و‬ ‫له‌هه‌مان كاتدا ش���ێوازه‌ كوردییه‌كه‌ی‬ ‫خ���ۆی پێوه‌بمێنی���ت‪ ،‬زۆر گرنگی بده‌‬ ‫به‌كراوه‌كانی خ���واره‌وه‌ی (فتح)ه‌كانی‬ ‫ك ‌ه ده‌توانیت هی���چ كراوه‌یه‌كی ئه‌مالو‬ ‫ئه‌والی بۆ دانه‌نێیت‌و كراوه‌یه‌كی گه‌وره‌‬ ‫بخه‌یت���ه‌ دواوه‌ی‪ .‬وه‌ به‌قه‌وس���ی یان‬ ‫بازنه‌یی تیژی سه‌ری كراوه‌كان (فتح)‬ ‫نه‌هێڵیت‪ ،‬كه‌ زۆر جوان‌و تازه‌ ده‌بێت‪،‬‬ ‫وه‌ جلی ك���وردی ئێس���تا جێگایه‌كی‬ ‫تایبه‌تی هه‌یه‌ ل���ه‌الی گه‌النی ئه‌وروپا‬ ‫كه‌ زۆربه‌یان بۆ بۆن���ه‌ تایبه‌تییه‌كانی‬ ‫خۆی���ان ده‌یپۆش���ن‪ ،‬هه‌ر ئه‌وه‌ش���ه‌‬ ‫وای ك���ردوه‌ كه‌ خانمانی كوردس���تان‬ ‫له‌پێش دو مانگ���ه‌وه‌ خه‌ریكی دورین‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردنی قوماش‌و ره‌نگ بن‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫تائێس���تا نه‌تك���ردوه‌ پێویس���ته‌ په‌له‌‬ ‫بكه‌یت‌و دڵنیابه‌ كه‌ ره‌نگی ئه‌مس���اڵ‬ ‫هه‌ڵبژێریت كه‌ ئاڵتونییه‌ بۆیه‌ هه‌میشه‌‬ ‫خانمان���ی كورد ج���وان‌و رێكن ره‌نگه‌‬ ‫ته‌نها پێویستیتان به‌كه‌مێك یارمه‌تی‌و‬ ‫راوێژكاری هه‌بێت‪.‬‬ ‫ ‪safeen.arif@yahoo.com‬‬ ‫‪Twitter @SafeenArif‬‬

‫سۆران جێ ‌ی مردو ‌ی تێدا نه‌ما‬ ‫سۆران‌و به‌داخه‌ له‌وه‌ی‌ كه‌ له‌و شاره‌دا‬ ‫ئا‪ :‬ئاكۆ حه‌مه‌د رابی‌‬ ‫شوێنێك نه‌مێنێت بیكه‌ن به‌گۆڕستان‌و‬ ‫رونیك����رده‌وه‌ كه‌ ئه‌گ����ه‌ر پالنی‌ جدی‌‬ ‫به‌ده‌ر له‌كێشه‌ی‌ سیاسی‌‌و باسكردنی‌‬ ‫هه‌بوایه‌ چۆن ش����ار كێش����ه‌ی‌ ناشتنی‌‬ ‫بارودۆخی‌ گرانی‌ نێو بازاڕ‪ ،‬باس‌و‬ ‫مردوی‌ ده‌ب����و‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌مه‌ ده‌ریده‌خات‬ ‫ی ناشتنی‌ مردو‬ ‫خواسی‌ نه‌مانی‌ شوێن ‌‬ ‫كه‌ ئه‌م شاره‌ له‌ "بێ پالنیدایه‌"‪.‬‬ ‫له‌قه‌زای‌ سۆران‪ ،‬یه‌كێكه‌ له‌باسه‌‬ ‫به‌رپرس����انی‌ ش����اره‌وانیش له‌پ����اڵ‌‬ ‫گه‌رمه‌كان كه‌ وه‌كو هاواڵتیان ده‌ڵێن‬ ‫قس����ه‌ی‌ هاواڵتییان����دا دان ب����ه‌وه‌دا‬ ‫له‌ئێستادا "به‌حاڵ‌" جێگه‌یان ده‌ست‬ ‫ده‌نێن ك����ه‌ قه‌زاكه‌ روب����ه‌ڕوی‌ نه‌مانی‌‬ ‫ده‌كه‌وێت بۆ ناشتنی‌ مردوه‌كانیان‪.‬‬ ‫ش����وێنی‌ ناش����تنی‌ مردو بۆته‌وه‌‪ ،‬له‌و‬ ‫به‌ه����ۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ نێو گۆڕس����تانه‌كان‬ ‫باره‌یه‌وه‌ س����ه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ سۆران‪،‬‬ ‫پڕبون له‌گۆڕو شوێنی‌ به‌تاڵ به‌ده‌گمه‌ن‬ ‫(حه‌كیم تێلی‌) له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌‬ ‫نه‌بێت بۆ ناشتنی‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ كۆچی‌‬ ‫رایگه‌یان����د كه‌ س����ۆران ئ����ه‌و گرفته‌ی‌‬ ‫دوای����ی‌ ده‌كه‌ن ش����وێن نه‌ماوه‌و ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌ی����ه‌‪ .‬ب����ه‌اڵم به‌ڕاش����كاوی‌ ئاماژه‌ی‌‬ ‫ت����ا ماوه‌ی‌ ش����ه‌ش مانگ����ی‌ داهاتوش‬ ‫به‌وه‌كرد كه‌ له‌نێو سنوری‌ شاره‌وانی‌‌و‬ ‫ئ����ه‌و گرفته‌ چاره‌س����ه‌ر نه‌كرێت‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ماس����ته‌رپالنی‌ س����ۆراندا‪ ،‬ش����وێنێكی‌‬ ‫گۆڕس����تانه‌كانی‌ سۆران به‌یه‌كجاری‌ پڕ‬ ‫گونج����اوو ش����یاو نه‌ماوه‌ ب����ۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌بن‌و جێگایه‌ك نامێنێت بۆ ناش����تنی‌‬ ‫بیكه‌ن به‌گۆڕس����تان‪ ،‬بۆیه‌ ئێستا ئه‌و‬ ‫مردو‪.‬‬ ‫شوێنه‌ش����ی‌ دیاریده‌كرێت بۆ گۆڕستان‬ ‫ده‌بێت له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ سنوری‌ شاره‌وانی‌‌و‬ ‫له‌سنوری‌ قه‌زای‌ س����ۆران‌و ناحیه‌ی‌‬ ‫ماس����ته‌رپالنی‌ سۆران بێت كه‌ ئه‌مه‌ش‬ ‫دیان����ا نزیكه‌ی‌ پێنج گۆڕس����تان هه‌ن‪،‬‬ ‫دیس����ان گرفت����ی‌ قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌یان‬ ‫كه‌ یه‌كێكیان له‌س����ۆرانه‌‌و چواره‌كه‌ی‌‬ ‫بۆ دروس����ت ده‌كات‪ ،‬چونك����ه‌ ئه‌وان‬ ‫دیكه‌ش له‌دیانایه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم هاواڵتیانی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌یان ته‌نها بۆ‬ ‫قه‌زاك����ه‌ داوا ده‌ك����ه‌ن به‌زوترین كات‬ ‫ئه‌و ش����وێنانه‌ هه‌یه‌ ك����ه‌ ده‌كه‌ونه‌ نێو‬ ‫شوێنی نوێ‌ بۆ ناش����تنی‌ مردو دابین‬ ‫سنوری‌ ش����اره‌وانی‌‌و ماس����ته‌ر پالنی‌‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫سۆران‪.‬‬ ‫وتاربێژی‌ مزگه‌وتی‌ ئیمامی‌ ش����افعی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ ش����اره‌وانی‌ جه‌ختیكرده‌وه‌‬ ‫له‌قه‌زای‌ سۆران‪ ،‬مه‌ال ته‌حسین شێخانی‌‬ ‫كه‌ له‌ئه‌نجومه‌نی‌ ش����اره‌وانی‌ سۆران‪،‬‬ ‫له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێن����ه‌ رایگه‌یاند كه‌‬ ‫له‌ئینته‌رنێته‌وه‌ لیژنه‌یه‌كیان پێكهێناوه‌ بۆ چاره‌سه‌ری‌‬ ‫ ‬ ‫به‌ش����ێك له‌و حورمه‌ت‌و رێ����زه‌ی‌ هه‌ر قه‌زای‌ سۆران‬ ‫ئ����ه‌م گرفت����ه‌و ده‌ستنیش����انكردنی‌‬ ‫له‌سه‌ره‌تای‌ ژیان به‌مرۆڤ خه‌اڵتكراوه‌‬ ‫رێزگرتنێتی‌ ته‌نانه‌ت له‌دوای‌ مردنیشی‌ پالنێكی‌ تۆكمه‌‌و ستراتیجییه‌وه‌ له‌الیه‌ن سه‌ره‌كین بۆ دروستبونی‌ ئه‌م كێشه‌یه‌ی‌ ق����ه‌زای‌ س����ۆرانه‌‌و هه‌فته‌ی����ه‌ك ب����ه‌ر له‌نێو گۆڕستان دۆزیوه‌ته‌وه‌ بۆ ناشتنی‌ شوێنێك بۆ گۆڕستان‌و پێش ئێستاش‬ ‫كه‌ دیارترینیان پاراستنی‌ الشه‌كه‌یه‌تی‌ حكومه‌ت بۆ رێكخستنی‌ گۆڕستانه‌كان‌و سۆران‌و وتی‌ "به‌داخه‌وه‌ ده‌یڵێم كه‌ الی‌ له‌ئێس����تا یه‌كێك له‌خزمه‌كانیان گیانی‌ مردوه‌كه‌یان‪ ،‬برادۆستی‌ داوای‌ له‌الیه‌نه‌ داواكارییه‌كیان ئاراس����ته‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫له‌گۆڕێكی‌ شیاودا‪ ،‬ئه‌مه‌شیان ئه‌و ماف ‌ه ش����ێوازی‌ ناش����تنی‌ مردوان‌و هه‌روه‌ها ئێمه‌ مافی‌ زیندوان پێشێل ده‌كرێت جا له‌ده‌س����تداوه‌‌و كاتێكیش رۆیشتونه‌ته‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان����ی‌ حكومه‌ت كرد كه‌ ش����اره‌وانی‌ كرد تاكو بتوانن قه‌ره‌بوی‌‬ ‫گۆڕستان بۆ لێدانی‌ گۆڕ بۆ مردوه‌كه‌یان‪ ،‬به‌زوتری����ن كات چاره‌س����ه‌رێك بۆ ئه‌و هه‌ر هاواڵتییه‌ك بكه‌نه‌وه‌ كه‌ زه‌وییه‌كه‌ی‌‬ ‫ی ماسته‌رپالنی‌ شارو به‌هه‌ند چجای‌ مردوان!"‪.‬‬ ‫پێویس����ته‌یه‌ كه‌ هه‌مو ئایین‌و یاساكان ش����ێواندن ‌‬ ‫موڵكی‌ خۆی بێت‌و بكرێته‌ گۆڕس����تان‬ ‫هه‌روه‌ه����ا به‌ختی����ار موته‌له‌ی����ب گۆڕس����تانه‌كه‌ پ����ڕ بوه‌ له‌گ����ۆڕ‪ ،‬بۆیه‌ گرفته‌ بدۆزنه‌وه‌‪.‬‬ ‫وه‌رنه‌گرتنی‌ ش����وێنی‌ گشتی‌‌و پێویست‬ ‫داكۆكی‌ لێده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫كه‌ی����وان ق����ادر هاواڵتییه‌كی‌ دیكه‌ی‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ شاره‌وانی‌‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا كه‌ هۆی‌ نه‌بونی‌ له‌داهاتو بۆ زیندوو مردوانیش‪ ،‬هۆكاری‌ برادۆس����تی‌ كه‌ هاواڵتییه‌كی‌ دانیشتوی‌ ئه‌وانیش به‌ "حاڵ" تاكو جێگه‌یه‌كیان‬

‫کاوڕ‬ ‫ێ ئیش ده‌بیت‌و ماوه‌یه‌ك‬ ‫ی هه‌ند ‌‬ ‫سه‌رقاڵ ‌‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌تی‌ دور‬ ‫له‌هه‌ن���دێ‌ په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی دارایت ده‌بێت‬ ‫ده‌بیت‪ .‬ده‌سكه‌وتێك ‌‬ ‫ئه‌م ماوه‌یه‌‪.‬‬

‫گا‬

‫دوانه‌‬

‫ێ هه‌ڵ���ه‌ت له‌ئی���ش‌و كاره‌كانت ئه‌م ماوه‌ی ‌ه به‌خت ی���اوه‌رت ده‌بێت‌و‬ ‫هه‌ند ‌‬ ‫ی ت���ۆ ده‌ڕوات‪.‬‬ ‫ی به‌پێداچونه‌و‌ه هه‌ی ‌ه هه‌م���و ش���تێك به‌دڵ ‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬پێویس���ت ‌‬ ‫ی زوتره‌ كاره‌كانت ئه‌نجام بده‌و‬ ‫ی به‌س���ه‌ر هه‌رچ ‌‬ ‫بۆ باش���تركردنی‌‪ ،‬گۆڕانكار ‌‬ ‫ی خۆت بكه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاڵۆزێكان له‌كۆڵ ‌‬ ‫ته‌ندروستیدا دێت‪.‬‬

‫قرژاڵ‬ ‫ی‬ ‫پێویس���ت ‌ه هه‌ندێ‌ كار ك��� ‌ه په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی پێو‌ه س���ه‌رقاڵ‬ ‫به‌ت���ۆو‌ه نیی���ه‌ خۆت ‌‬ ‫نه‌كه‌ی���ت‪ .‬خێزانه‌ك���ه‌ت له‌هه‌مو كه‌س‬ ‫ی به‌ئێوه‌ی ‌ه له‌م كاته‌‪.‬‬ ‫زیاتر پێویست ‌‬

‫شێر‬

‫فه‌‌ریک‬

‫ی ك ‌ه به‌ده‌س���ته‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ی ئه‌و پرۆژ‌ه نوێیه‌ ‌‬ ‫پاره‌یه‌كی‌ زۆر خه‌رج ده‌كه‌یت‌و كێشه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ره‌نگ���ه‌ له‌ماوه‌یه‌كی‌ ك���ورت زۆرینه‌ ‌‬ ‫دارایت بۆ دروس���ت ده‌بێت‪ .‬ئاگادار ‌‬ ‫ی جێبه‌ج���ێ بكه‌یت‪ ،‬س���ود له‌و ئیش��� ‌ه‬ ‫ئی���ش‌و كاره‌كانت به‌ ره‌نگ��� ‌ه روبه‌رو ‌‬ ‫نوێیانه‌ت ده‌بینیت‌و خۆشحاڵ ده‌بیت‪.‬‬ ‫ی ببیته‌وه‌‪.‬‬ ‫كێشه‌ی‌ دارای ‌‬

‫وه‌ك یه‌كه‌مین پڕۆژه‌ی‌ خێرخوازی‌‪،‬‬ ‫شاجوانی‌ كوردستان (شێنێ‌ عه‌زیز‬ ‫ی‬ ‫ئاك���ۆ) ئوتومبیلێ���ك پێشكه‌ش��� ‌‬ ‫ی تایبه‌ت)‬ ‫ی پ���ه‌روه‌رده‌ ‌‬ ‫(س���ه‌نته‌ر ‌‬ ‫ی شه‌هید ده‌كات‪.‬‬ ‫له‌قه‌زای‌ هه‌ڵه‌بجه‌ ‌‬ ‫ێ عه‌زیز له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێن ‌ه‬ ‫شێن ‌‬ ‫رایگه‌یان���د كه‌ ئه‌مڕۆ (سێش���ه‌ممه‌)‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵه‌بجه‌ ‌‬ ‫له‌سه‌ردانێكیدا بۆ قه‌زا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ج���ۆر ‌‬ ‫ش���ه‌هید ئوتومبیلێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫(كۆس���ته‌ری‌ بچوك) پێشكه‌ش��� ‌‬ ‫ی تایبه‌ت ده‌كات‬ ‫سه‌نته‌ری‌ په‌روه‌رد‌ه ‌‬ ‫ی پێداویس���تی‬ ‫ی خاوه‌ن ‌‬ ‫ك��� ‌ه مندااڵن ‌‬ ‫تایب���ه‌ت تێیدا پ���ه‌روه‌رد‌ه ده‌كرێن‌و‬ ‫ی هاتوچۆی���ان هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫گرفت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وه‌ دێت كه‌ پێشتر سه‌ردان ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی ده‌ركه‌وتو‌ه‬ ‫ی كردوه‌‌و بۆ ‌‬ ‫ئه‌و قه‌زایه‌ ‌‬ ‫ك ‌ه ئه‌و سه‌نته‌ر‌ه گرفتی‌ ئوتومبێلیان‬ ‫هه‌بوه‌‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئاماژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌دا ك ‌ه له‌و‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ردانه‌یدا هه‌ریه‌ك له‌به‌رپرسان ‌‬ ‫گه‌شتوگوزار‌و وه‌به‌رهێنانیش ئاماد‌ه‬ ‫ده‌ب���ن‌و پڕۆژه‌كانی‌ خۆی���ان بۆ ئه‌و‬ ‫قه‌زایه‌ ده‌خه‌نه‌ڕو‪.‬‬ ‫شاجوانی‌ كوردستان ئاشكرایكرد‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ ش���اره‌كان ‌‬ ‫ك��� ‌ه پڕۆژه‌ی‌ دیكه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫تریش له‌به‌رده‌ستدایه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌كات ‌‬ ‫خۆیدا رایانده‌گه‌یه‌نێت‪.‬‬

‫شێنێ‌ عه‌زیز‬ ‫فۆتۆ‪ :‬سه‌فین ئیسماعیل‬

‫شه‌قامی‌ پزیشکان‬ ‫كۆنترین شه‌قام ‌ی كه‌ركوك‬

‫‪2\14‬‬

‫‪11‬‬

‫ته‌نها رۆژی‌ عاشقان‬

‫ی سور به‌خۆشه‌ویسته‌كانیان ‬ ‫ی گوڵ ‌‬ ‫زۆربه‌ی‌ "عاشقان" له‌خۆئاماده‌كردندان بۆ‌پێشكه‌شكردن ‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫"جوانترین گوڵم ئاماده‌كردو‌ه بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی خۆشه‌ویسته‌كه‌م ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ پێشكه‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ژیار عه‌ل ‌‬ ‫بكه‌م" ئه‌وه‌ قسه‌ ‌‬ ‫گه‌نجێكی‌ ته‌مه‌ن بیست ساڵه‌‪ .‬ئه‌و‪،‬‬ ‫كه‌ له‌قۆناغی‌ دوه‌می‌ په‌یمانگه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی زۆره‌و‌ه خۆ ‌‬ ‫به‌خۆشحاڵییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆشه‌ویست ‌‬ ‫بۆ رۆژی‌ جیهان ‌‬ ‫ئاماده‌كردوه‌‪ ،‬چونكه‌ پێیوایه‌ تاك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫رۆژه‌ عاشقان بتوانن راستگۆی ‌‬ ‫خۆیان به‌رامبه‌ر خۆشه‌ویسته‌كانیان‬ ‫دوپاتبكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و گه‌نجه‌ ئه‌سمه‌ره‌ بااڵبه‌رز‌ه ئێستا‬ ‫ی خۆشه‌ویس���تیدایه‌‪،‬‬ ‫له‌یه‌كه‌مین قۆناغ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زیاتر له‌هه‌فته‌یه‌ك ‌ه گوڵێك ‌‬ ‫بۆی ‌ه ماوه‌ ‌‬ ‫س���وری‌ بۆ خۆشه‌ویس���ته‌ك ‌هی‌ ئاماد‌ه‬ ‫ی‬ ‫ك���ردوه‌ هه‌تا له‌و رۆژه‌دا پێشكه‌ش��� ‌‬ ‫بكات "هه‌س���ت به‌ئاس���وده‌ییه‌كی‌ زۆر‬ ‫ده‌كه‌م كه‌ له‌و رۆژه‌دا بتوانم ئه‌و گوڵ ‌ه‬ ‫ی خۆشه‌ویسته‌كه‌م بكه‌م"‪.‬‬ ‫پێشكه‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عاش���قان ‌‬ ‫دو رۆژی‌ دیك���ه‌ رۆژ ‌‬ ‫ی جیهاندا‬ ‫جیهان ‌ه ك��� ‌ه له‌سه‌رتاس���ه‌ر ‌‬ ‫یادی‌ ئه‌و رۆژه‌ ده‌كرێته‌وه‌‌و عاش���قان‬ ‫ی‬ ‫دیاری‌ تایبه‌ت ك ‌ه زۆرتریشیان "گوڵێك ‌‬ ‫ی خۆشه‌ویسته‌كانیان‬ ‫سور"‌ه پێشكه‌ش ‌‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬له‌كوردس���تانیش س���ااڵن ‌ه‬ ‫ی جیاواز یادی‌ ئه‌و‬ ‫به‌چه‌ندین ش���ێواز ‌‬ ‫رۆژ‌ه ده‌كرێته‌وه‌‌و وا بڕیاریش ‌ه ئه‌مسا ‌ڵ‬ ‫له‌ش���اره‌كانی‌ كوردستان‌و به‌تایبه‌تیش‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫له‌زانكۆ‌و په‌یمانگه‌كانی‌ س���لێمان ‌‬ ‫یاده‌ بكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی خۆیان ب ‌ه‬ ‫ی ئه‌و كه‌س���انه‌ ‌‬ ‫زۆرب���ه‌ ‌‬

‫"عاش���ق" داده‌نێن له‌خۆئاماده‌كردندان‬ ‫ی ئ���ه‌و رۆژ‌ه ك��� ‌ه‬ ‫ب���ۆ یادكردن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫جگ��� ‌ه له‌پێشكه‌ش���كردنی‌ گوڵ��� ‌‬ ‫به‌خۆشه‌ویس���ته‌كانیان‪،‬‬ ‫س���ور‬ ‫ی س���ور‬ ‫له‌جلوبه‌رگه‌كانیش���دا ره‌ن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌دیده‌كرێت ئ���ه‌وه‌ش وه‌ك ده‌ربڕین ‌‬ ‫نیشانه‌ی‌ عاشقبونیان له‌و رۆژه‌دا‪.‬‬ ‫هاوده‌م ئ���ازاد گه‌نجێكی‌ دیك ‌هی‌ بااڵ‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ن���م ره‌نگ���ه‌‌و ته‌مه‌ن ‌‬ ‫مامناوه‌ن���د ‌‬ ‫بیس���ت‌و دو س���اڵه‌‌و خوێندكاری‌ دوا‬ ‫قۆناغی‌ زانكۆیه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ پێشتریش‬ ‫ی خۆشه‌ویس���تی‌ له‌گه‌ ‌ڵ چه‌ند‬ ‫په‌یوه‌ند ‌‬ ‫كچێك���دا هه‌بوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێس���تا له‌گ ‌ه ‌ڵ‬ ‫كچێكی‌ دیك���ه‌دا "عاش���قن"‌و به‌نیاز‌ه‬ ‫ئه‌مس���اڵ‌ "جوانترین گوڵ‌"ی‌ پێشكه‌ش‬ ‫ب���كات‪ ،‬چونك��� ‌ه وه‌ك خ���ۆی‌ ده‌ڵێت‬ ‫ی‬ ‫"هه‌س���ت ده‌كه‌م به‌و گوڵ���ه‌ وه‌فایه‌ك ‌‬ ‫گه‌وره‌ له‌نێوانمان���دا زیندو ده‌بێته‌وه‌"‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه هه‌ردوكم���ان خۆمان ئاماده‌كردو‌ه‬ ‫ی ئارامدا‬ ‫ی له‌كه‌ش���وهه‌وایه‌ك ‌‬ ‫بۆئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫یادی‌ ئه‌و رۆژ‌ه بكه‌ینه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌هه‌مانش���ێوه‌ی‌ ئه‌و كوڕانه‌‪ ،‬شیالن‬ ‫ێ سا ‌ڵ ك ‌ه‬ ‫ره‌حیمی‌ ته‌مه‌ن بیس���ت‌و س ‌‬ ‫س���اڵێكه‌ چوه‌ته‌ ژیانی‌ هاوسه‌رییه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ هاوسه‌ره‌كه‌ی‌ بڕیاریانداوه‌ یاد ‌‬ ‫ئ���ه‌و رۆژه‌ بكه‌نه‌وه‌‌و هه‌ریه‌كه‌ش���یان‬ ‫وه‌ك "موفاجه‌ئه‌ی���ه‌ك" دیارییه‌كی���ان‬ ‫ی‬ ‫ی ئاماده‌ك���ردوه‌‪ ،‬بێ‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫بۆ یه‌كتر ‌‬ ‫كه‌سیان به‌دیارییه‌كانی‌ یه‌كتری‌ بزانن‪.‬‬ ‫ئه‌و ژنه‌ س���پی‌ پێس���ت ‌ه كه‌ ئێس���تا‬ ‫فه‌رمانبه‌ره‌ به‌نیازه‌ ئ���ه‌و رۆژ‌ه له‌گ ‌ه ‌ڵ‬ ‫هاوس���ه‌ره‌كه‌یدا‌و دور له‌هه‌ر كێش���ه‌‌و‬ ‫ی ژیان ئه‌و یاده‌ به‌سه‌ر ببه‌ن‌و‬ ‫گرفتێك ‌‬ ‫داوا له‌س���ه‌رجه‌م عاش���قان‌و خێزان��� ‌ه‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئارام که‌ریم‬

‫گه‌نجه‌كانی���ش ده‌كات ك��� ‌ه له‌و رۆژه‌دا‬ ‫ی‬ ‫خ ‌هم‌و خه‌فه‌ت وه‌الو‌ه بنێن‌و یادی‌ ۆژ ‌‬ ‫ی بكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی خۆشه‌ویست ‌‬ ‫جیهان ‌‬ ‫ی گه‌نجانیش‬ ‫ی دیك���ه‌ ‌‬ ‫به‌اڵم به‌ش���ێك ‌‬ ‫ی زۆریان به‌و رۆژ‌ه نییه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫باوه‌ڕ ‌‬ ‫ی یادێكه‌‌و‬ ‫پێیانوایه‌ ته‌نها دوباره‌بونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی دیك���ه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ئام���اده‌ش نین‬ ‫هیچ��� ‌‬ ‫به‌شداری‌ یادكردنه‌وه‌ك ‌ه بكه‌ن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫مه‌ری���وان محه‌م���ه‌د كاس���بكارێك ‌‬ ‫ته‌مه‌ن بیس���ت‌و پێنج س���اڵه‌‌و پێیوای ‌ه‬ ‫ی جگ ‌ه‬ ‫ی خۆشه‌ویست ‌‬ ‫یادكردنه‌وه‌ی‌ رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌دوباره‌بونه‌وه‌‪ ،‬هیچ مانایه‌كی‌ ئه‌وتۆ ‌‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬چونكه‌ به‌الیه‌وه‌ س���ه‌یر‌ه له‌ناو‬ ‫ی "س���ه‌یر‌و س���ه‌مه‌ره‌كانی‌"‬ ‫روداوه‌كان ‌‬ ‫كوردس���تان بتوانرێت ی���ادی‌ ئه‌و رۆژ‌ه‬ ‫بكرێته‌و‌ه "له‌كوردس���تان هه‌مو رۆژێك‬ ‫ی سیاس���ه‌ته‌‪ ،‬ئیتر من تێناگه‌م‬ ‫باس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌و گه‌نجان ‌ه به‌چ عه‌ش���قێكه‌و‌ه یاد ‌‬ ‫ی عاش���قان ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬زۆر دڵمان‬ ‫رۆژ ‌‬ ‫خۆشه‌؟"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی گوڵ له‌شاری‌ سلێمان ‌‬ ‫فرۆش���یاران ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌كه‌ن ك ‌ه هه‌روه‌كو سااڵن ‌‬ ‫ئاش���كرا ‌‬ ‫پێشتر پێشبینی‌ ده‌كه‌ن ك ‌ه ئه‌مساڵیش‬ ‫ژماره‌یه‌كی‌ زۆر له‌گه‌نجان گو ‌ڵ بكڕن بۆ‬ ‫ی خۆشه‌ویستی‌‪.‬‬ ‫رۆژی‌ جیهان ‌‬ ‫ی‬ ‫مس���ته‌فا ئه‌بوبه‌ك���ر ك��� ‌ه خاوه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫ی گوڵه‌ له‌شار ‌‬ ‫پێش���انگایه‌ك ‌‬ ‫رایگه‌یان���د ك ‌ه ل���ه‌م هه‌فته‌یه‌و‌ه چه‌ند‬ ‫ی‬ ‫گه‌نجێ���ك رویان تێكردون ب���ۆ كڕین ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جۆر ‌‬ ‫ی به‌پێ ‌‬ ‫ی سور ك ‌ه نرخه‌كه‌ ‌‬ ‫گوڵ ‌‬ ‫گوڵه‌ك��� ‌ه ده‌گۆڕێت‪ ،‬پێشنبیش���ی‌ كرد‬ ‫ی گ���وڵ زیاد بكات‬ ‫كه‌ له‌م���ڕۆو‌ه كڕین ‌‬ ‫ی ته‌نه���ا دو رۆژی‌ ماو‌ه بۆ‬ ‫ب���ه‌و پێی ‌ه ‌‬ ‫یاده‌كه‌‪.‬‬

‫له‌فه‌یسبووکه‌وه‌‬

‫تابلۆی پزیشکانی شه‌قامه‌که‌ ‬ ‫مه‌س���یحییه‌كان له‌و ش���وێنه‌دا كاری‌‬ ‫ئا‪ :‬سۆران كامه‌ران‬ ‫پزیشكییان كردوه‌‪.‬‬ ‫په‌یامنێره‌ك���ه‌ی‌ ئاوێنه‌ ب���ۆ زانینی‌‬ ‫كه‌ سه‌ره‌تا روده‌كه‌یته‌ نێو شه‌قامی‬ ‫كۆماریی‪ ،‬قه‌ره‌باڵغییه‌كی زۆر ده‌بینی مێژوی‌ دروستبونی‌ ئه‌و بازاڕه‌ پرسیاری‌‬ ‫زیاتری‌ كرد‌و چه‌ن���د بۆچونێكی‌ دیكه‌‬ ‫به‌و پێیه‌ی‌ به‌شه‌قامی‌ پزیشكان‬ ‫جه‌ختی���ان له‌وه‌كرده‌وه‌ كه‌ ش���ێوازی‬ ‫ناسراوه‌‌و زیاتر له‌هه‌زار پزیشك‬ ‫دروس���تكردنی ژوری پزیش���كه‌كان‬ ‫له‌خۆده‌گرێت‪.‬‬ ‫ب���ۆ س���ه‌رده‌می عوس���مانییه‌كان‬ ‫شه‌قامی‌ كۆماریی‌ له‌شاری‌ كه‌ركوك ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫عه‌بدولحسێن عه‌بدولمه‌جید سه‌رۆكی‬ ‫ش���ه‌قامێكی‌ دورودرێ���ژه‌‌و مێژوه‌كه‌ی‌‬ ‫ب���ۆ زیاتر له‌هه‌ش���تا س���اڵ‌ له‌مه‌وبه‌ر س���ه‌ندیكای پزیش���كانی عێ���راق كه‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌و به‌وته‌ی‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ یه‌كێكه‌ له‌پزیش���كه‌ نیشته‌جێبوه‌كانی‌‬ ‫لێی‌ نیش���ته‌جێن‪ ،‬له‌س���ه‌ره‌تادا زیاتر ئه‌و ش���ه‌قامه‌ له‌لێدوانێك���دا بۆ ئاوێنه‌‬

‫ته‌‌رازوو‬

‫دوپشک‬

‫فۆتۆ‪ :‬سۆران‬

‫رایگه‌یاند كۆنترین پزیشك له‌و شه‌قامه‌‬ ‫(د‪ .‬مه‌لی���ك‌و د‪.‬ڕه‌زا) ب���ون‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫ناوبراو ئاش���كرای كرد كه‌ له‌ئێستادا‌و‬ ‫به‌هۆی‌ كۆنبونی‌ شوێنه‌كه‌وه‌‪ ،‬پێویستی‌‬ ‫به‌نوێكردنه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌ شوێنێكی‬ ‫زۆر گونجاو نییه‌‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا كه‌ هه‌رچه‌نده‌‬ ‫چه‌ند باڵه‌خانه‌یه‌كی نوێ دروستكراوه‌‌و‬ ‫چه‌ند پزیشكێكی تێدا نیشته‌جێكراون‪،‬‬ ‫به‌اڵم جێگه‌ی‌ زۆربه‌ی‌ پزیش���كه‌كانی‌‬ ‫تێدا نابێته‌وه‌‌و له‌و كاته‌شدا نه‌خۆش‬ ‫بێزار ده‌بێت‪.‬‬

‫که‌‌وان‬

‫گیسک‬

‫سه‌‌تڵ‬

‫ی كتوپڕ ئه‌نج���ام ده‌ده‌یت‪.‬‬ ‫زۆر بی����ر له‌راب����ردو ده‌كه‌یته‌وه‌و هه‌میش����ه‌ ته‌ندروس���تیتان هه‌ندێ���ك ناره‌حه‌تتان په‌یوه‌ندیی��� ‌ه س���ۆزدارێكانتان ئاڵ���ۆز زۆر ماندویت‌و كاره‌كانت زۆره‌‪ ،‬گه‌ربێت‌و س���ه‌فه‌رێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نوێ‌ ده‌ناس���یت‌و په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی خه‌ڵكان ‌‬ ‫ره‌شبین ده‌بیت به‌و ئیش����انه‌ی‌ له‌داهاتودا ده‌كات‌و چاودێریت پێویسته‌‪ ،‬دور نیی ‌ه ده‌بێت‌و ناخۆشی‌ به‌خۆیه‌و‌ه ده‌بینێت‪ ،‬پش���ویه‌ك نه‌ده‌یت دور نیی���ه‌ گرفت ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ له‌ئی���ش‌و كاره‌كانت دوابخات‪ .‬ره‌نگ���ه‌ ماوه‌یه‌ك بێتاق���ه‌ت بیت‌و كار ته‌ندروس���تیتان ب���ۆ دروس���ت بكات‪ .‬ت���ازه‌ دروس���ت ده‌كه‌یت‪ ،‬ئ���اگادار ‌‬ ‫ده‌یانكه‌یت‪ .‬پێویست به‌وه‌ ناكات بیر له‌رابردو هه‌ند ‌‬ ‫بكه‌یته‌وه‌ به‌ڵكو سودیان لێوه‌ربگره‌‪.‬‬ ‫ته‌ندروستیت به‌‪.‬‬ ‫ی خۆت به‌‪.‬‬ ‫ئاگادار ‌‬ ‫بكات ‌ه سه‌ر پرۆژه‌كانت‪.‬‬ ‫سێشه‌مم ‌ه رۆژی‌ به‌ختتانه‌‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫ئه‌م ماوه‌ی ‌ه به‌خت���ت نابێت گه‌ربێت‌و‬ ‫هه‌ن���دێ‌ ئیش ل���ه‌م ماوه‌ی��� ‌ه ئه‌نجام‬ ‫ی‬ ‫نه‌ده‌ی���ت ئ���ه‌و‌ه باش���تره‌‪ .‬ل���ه‌رو ‌‬ ‫ته‌ندروستییه‌وه‌ كێشه‌ت نابێت‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪10‬‬

‫‪F‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫)‪ )364‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/2/12‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫)‪ )364‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/2/12‬‬

‫شاجوان‬ ‫ئوتومبیلێك‬ ‫ی‬ ‫پێشكه‌ش ‌‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌‬ ‫ده‌كات‬

‫‪ashion‬‬

‫گۆشه‌یه‌كی‌ تایبه‌ته‌ به‌جل‌و به‌رگ‬ ‫ی ‪" fashion‬سه‌فین عارفی‌" ئاماده‌ی‌ ده‌كات‬ ‫دیزاین ‌هر‌و راوێژكار ‌‬

‫ه هویام‪..‬‬ ‫سوڵتان ‌‬ ‫كه‌واو جه‌ژنی نه‌ورۆز‬ ‫هه‌مومان چاوه‌ڕێی تاكه‌ جه‌ژنی كوردی‬ ‫ده‌كه‌ین (جه‌ژنی نه‌ورۆز)كه‌ ئه‌توانین‬ ‫بلێین ل���ه‌م رۆژه‌دا زۆرترین هاواڵتیانی‬ ‫ك���ورد خۆیانی‌ ب���ۆ ئام���اده‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫وه‌گرنگتری���ن له‌و خ���ۆ ئاماده‌كردنانه‌‬ ‫كردنی جلی كوردییه‌ بۆ هه‌ردو ره‌گه‌ز‬ ‫(نێر‪ ،‬مێ)‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ی كه‌ ئه‌مس���اڵ ده‌یبیستم‬ ‫هه‌م���و ده‌وروب���ه‌رم داواده‌كات درونی‬ ‫(كه‌وا)ی خانمانه‌ له‌س���ه‌ر ش���ێوازی‬ ‫تورك���ی عوس���مانی‪ ,‬ئێم���ه‌ خۆمان‬ ‫نزیكین له‌دابونه‌ریتی توركییه‌وه‌ به‌اڵم‬ ‫(سوڵتانه‌ هویام) له‌زنجیره‌ دۆبالژكراوه‌‬ ‫توركیی���ه‌كان زۆر به‌به‌هێ���زه‌وه‌ هاته‌‬ ‫نه‌ورۆزه‌وه‌‪ ،‬هۆكه‌ش���ی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی كه‌ خه‌ڵك هه‌میش���ه‌ به‌دوای‬ ‫تازه‌گه‌ری���دا ده‌گه‌ڕێت‪ ،‬وه‌ ده‌ركه‌وتنی‬ ‫ئه‌و جۆره‌ قوماش���انه‌و دورینیان وه‌ك‬ ‫كه‌واو س���ه‌ڵته‌ی كوردی خه‌ڵك زیاتر‬ ‫په‌رۆش ده‌كات بۆ له‌به‌ركردنیان‪.‬‬ ‫جوانی ك���ه‌وای ك���وردی له‌وه‌دایه‌ كه‌‬ ‫ش���ێوازی ره‌س���نایه‌تی جلی كوردی‬ ‫له‌ده‌س���ت نادات هه‌ربۆیه‌ ئه‌گه‌ر حه‌زو‬ ‫ویستتان به‌دورین‌و له‌به‌ركردنی هه‌مان‬

‫جۆر ك���رد ئاس���انه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم دڵنیابن‬ ‫له‌دروستكردنی باڵی پێشه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫كه‌واكانتان شێوازێكی نوێ وه‌ریگرێت‌و‬ ‫له‌هه‌مان كاتدا ش���ێوازه‌ كوردییه‌كه‌ی‬ ‫خ���ۆی پێوه‌بمێنی���ت‪ ،‬زۆر گرنگی بده‌‬ ‫به‌كراوه‌كانی خ���واره‌وه‌ی (فتح)ه‌كانی‬ ‫ك ‌ه ده‌توانیت هی���چ كراوه‌یه‌كی ئه‌مالو‬ ‫ئه‌والی بۆ دانه‌نێیت‌و كراوه‌یه‌كی گه‌وره‌‬ ‫بخه‌یت���ه‌ دواوه‌ی‪ .‬وه‌ به‌قه‌وس���ی یان‬ ‫بازنه‌یی تیژی سه‌ری كراوه‌كان (فتح)‬ ‫نه‌هێڵیت‪ ،‬كه‌ زۆر جوان‌و تازه‌ ده‌بێت‪،‬‬ ‫وه‌ جلی ك���وردی ئێس���تا جێگایه‌كی‬ ‫تایبه‌تی هه‌یه‌ ل���ه‌الی گه‌النی ئه‌وروپا‬ ‫كه‌ زۆربه‌یان بۆ بۆن���ه‌ تایبه‌تییه‌كانی‬ ‫خۆی���ان ده‌یپۆش���ن‪ ،‬هه‌ر ئه‌وه‌ش���ه‌‬ ‫وای ك���ردوه‌ كه‌ خانمانی كوردس���تان‬ ‫له‌پێش دو مانگ���ه‌وه‌ خه‌ریكی دورین‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردنی قوماش‌و ره‌نگ بن‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫تائێس���تا نه‌تك���ردوه‌ پێویس���ته‌ په‌له‌‬ ‫بكه‌یت‌و دڵنیابه‌ كه‌ ره‌نگی ئه‌مس���اڵ‬ ‫هه‌ڵبژێریت كه‌ ئاڵتونییه‌ بۆیه‌ هه‌میشه‌‬ ‫خانمان���ی كورد ج���وان‌و رێكن ره‌نگه‌‬ ‫ته‌نها پێویستیتان به‌كه‌مێك یارمه‌تی‌و‬ ‫راوێژكاری هه‌بێت‪.‬‬ ‫ ‪safeen.arif@yahoo.com‬‬ ‫‪Twitter @SafeenArif‬‬

‫سۆران جێ ‌ی مردو ‌ی تێدا نه‌ما‬ ‫سۆران‌و به‌داخه‌ له‌وه‌ی‌ كه‌ له‌و شاره‌دا‬ ‫ئا‪ :‬ئاكۆ حه‌مه‌د رابی‌‬ ‫شوێنێك نه‌مێنێت بیكه‌ن به‌گۆڕستان‌و‬ ‫رونیك����رده‌وه‌ كه‌ ئه‌گ����ه‌ر پالنی‌ جدی‌‬ ‫به‌ده‌ر له‌كێشه‌ی‌ سیاسی‌‌و باسكردنی‌‬ ‫هه‌بوایه‌ چۆن ش����ار كێش����ه‌ی‌ ناشتنی‌‬ ‫بارودۆخی‌ گرانی‌ نێو بازاڕ‪ ،‬باس‌و‬ ‫مردوی‌ ده‌ب����و‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌مه‌ ده‌ریده‌خات‬ ‫ی ناشتنی‌ مردو‬ ‫خواسی‌ نه‌مانی‌ شوێن ‌‬ ‫كه‌ ئه‌م شاره‌ له‌ "بێ پالنیدایه‌"‪.‬‬ ‫له‌قه‌زای‌ سۆران‪ ،‬یه‌كێكه‌ له‌باسه‌‬ ‫به‌رپرس����انی‌ ش����اره‌وانیش له‌پ����اڵ‌‬ ‫گه‌رمه‌كان كه‌ وه‌كو هاواڵتیان ده‌ڵێن‬ ‫قس����ه‌ی‌ هاواڵتییان����دا دان ب����ه‌وه‌دا‬ ‫له‌ئێستادا "به‌حاڵ‌" جێگه‌یان ده‌ست‬ ‫ده‌نێن ك����ه‌ قه‌زاكه‌ روب����ه‌ڕوی‌ نه‌مانی‌‬ ‫ده‌كه‌وێت بۆ ناشتنی‌ مردوه‌كانیان‪.‬‬ ‫ش����وێنی‌ ناش����تنی‌ مردو بۆته‌وه‌‪ ،‬له‌و‬ ‫به‌ه����ۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ نێو گۆڕس����تانه‌كان‬ ‫باره‌یه‌وه‌ س����ه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ سۆران‪،‬‬ ‫پڕبون له‌گۆڕو شوێنی‌ به‌تاڵ به‌ده‌گمه‌ن‬ ‫(حه‌كیم تێلی‌) له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌‬ ‫نه‌بێت بۆ ناشتنی‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ كۆچی‌‬ ‫رایگه‌یان����د كه‌ س����ۆران ئ����ه‌و گرفته‌ی‌‬ ‫دوای����ی‌ ده‌كه‌ن ش����وێن نه‌ماوه‌و ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌ی����ه‌‪ .‬ب����ه‌اڵم به‌ڕاش����كاوی‌ ئاماژه‌ی‌‬ ‫ت����ا ماوه‌ی‌ ش����ه‌ش مانگ����ی‌ داهاتوش‬ ‫به‌وه‌كرد كه‌ له‌نێو سنوری‌ شاره‌وانی‌‌و‬ ‫ئ����ه‌و گرفته‌ چاره‌س����ه‌ر نه‌كرێت‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ماس����ته‌رپالنی‌ س����ۆراندا‪ ،‬ش����وێنێكی‌‬ ‫گۆڕس����تانه‌كانی‌ سۆران به‌یه‌كجاری‌ پڕ‬ ‫گونج����اوو ش����یاو نه‌ماوه‌ ب����ۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌بن‌و جێگایه‌ك نامێنێت بۆ ناش����تنی‌‬ ‫بیكه‌ن به‌گۆڕس����تان‪ ،‬بۆیه‌ ئێستا ئه‌و‬ ‫مردو‪.‬‬ ‫شوێنه‌ش����ی‌ دیاریده‌كرێت بۆ گۆڕستان‬ ‫ده‌بێت له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ سنوری‌ شاره‌وانی‌‌و‬ ‫له‌سنوری‌ قه‌زای‌ س����ۆران‌و ناحیه‌ی‌‬ ‫ماس����ته‌رپالنی‌ سۆران بێت كه‌ ئه‌مه‌ش‬ ‫دیان����ا نزیكه‌ی‌ پێنج گۆڕس����تان هه‌ن‪،‬‬ ‫دیس����ان گرفت����ی‌ قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌یان‬ ‫كه‌ یه‌كێكیان له‌س����ۆرانه‌‌و چواره‌كه‌ی‌‬ ‫بۆ دروس����ت ده‌كات‪ ،‬چونك����ه‌ ئه‌وان‬ ‫دیكه‌ش له‌دیانایه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم هاواڵتیانی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌یان ته‌نها بۆ‬ ‫قه‌زاك����ه‌ داوا ده‌ك����ه‌ن به‌زوترین كات‬ ‫ئه‌و ش����وێنانه‌ هه‌یه‌ ك����ه‌ ده‌كه‌ونه‌ نێو‬ ‫شوێنی نوێ‌ بۆ ناش����تنی‌ مردو دابین‬ ‫سنوری‌ ش����اره‌وانی‌‌و ماس����ته‌ر پالنی‌‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫سۆران‪.‬‬ ‫وتاربێژی‌ مزگه‌وتی‌ ئیمامی‌ ش����افعی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ ش����اره‌وانی‌ جه‌ختیكرده‌وه‌‬ ‫له‌قه‌زای‌ سۆران‪ ،‬مه‌ال ته‌حسین شێخانی‌‬ ‫كه‌ له‌ئه‌نجومه‌نی‌ ش����اره‌وانی‌ سۆران‪،‬‬ ‫له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێن����ه‌ رایگه‌یاند كه‌‬ ‫له‌ئینته‌رنێته‌وه‌ لیژنه‌یه‌كیان پێكهێناوه‌ بۆ چاره‌سه‌ری‌‬ ‫ ‬ ‫به‌ش����ێك له‌و حورمه‌ت‌و رێ����زه‌ی‌ هه‌ر قه‌زای‌ سۆران‬ ‫ئ����ه‌م گرفت����ه‌و ده‌ستنیش����انكردنی‌‬ ‫له‌سه‌ره‌تای‌ ژیان به‌مرۆڤ خه‌اڵتكراوه‌‬ ‫رێزگرتنێتی‌ ته‌نانه‌ت له‌دوای‌ مردنیشی‌ پالنێكی‌ تۆكمه‌‌و ستراتیجییه‌وه‌ له‌الیه‌ن سه‌ره‌كین بۆ دروستبونی‌ ئه‌م كێشه‌یه‌ی‌ ق����ه‌زای‌ س����ۆرانه‌‌و هه‌فته‌ی����ه‌ك ب����ه‌ر له‌نێو گۆڕستان دۆزیوه‌ته‌وه‌ بۆ ناشتنی‌ شوێنێك بۆ گۆڕستان‌و پێش ئێستاش‬ ‫كه‌ دیارترینیان پاراستنی‌ الشه‌كه‌یه‌تی‌ حكومه‌ت بۆ رێكخستنی‌ گۆڕستانه‌كان‌و سۆران‌و وتی‌ "به‌داخه‌وه‌ ده‌یڵێم كه‌ الی‌ له‌ئێس����تا یه‌كێك له‌خزمه‌كانیان گیانی‌ مردوه‌كه‌یان‪ ،‬برادۆستی‌ داوای‌ له‌الیه‌نه‌ داواكارییه‌كیان ئاراس����ته‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫له‌گۆڕێكی‌ شیاودا‪ ،‬ئه‌مه‌شیان ئه‌و ماف ‌ه ش����ێوازی‌ ناش����تنی‌ مردوان‌و هه‌روه‌ها ئێمه‌ مافی‌ زیندوان پێشێل ده‌كرێت جا له‌ده‌س����تداوه‌‌و كاتێكیش رۆیشتونه‌ته‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان����ی‌ حكومه‌ت كرد كه‌ ش����اره‌وانی‌ كرد تاكو بتوانن قه‌ره‌بوی‌‬ ‫گۆڕستان بۆ لێدانی‌ گۆڕ بۆ مردوه‌كه‌یان‪ ،‬به‌زوتری����ن كات چاره‌س����ه‌رێك بۆ ئه‌و هه‌ر هاواڵتییه‌ك بكه‌نه‌وه‌ كه‌ زه‌وییه‌كه‌ی‌‬ ‫ی ماسته‌رپالنی‌ شارو به‌هه‌ند چجای‌ مردوان!"‪.‬‬ ‫پێویس����ته‌یه‌ كه‌ هه‌مو ئایین‌و یاساكان ش����ێواندن ‌‬ ‫موڵكی‌ خۆی بێت‌و بكرێته‌ گۆڕس����تان‬ ‫هه‌روه‌ه����ا به‌ختی����ار موته‌له‌ی����ب گۆڕس����تانه‌كه‌ پ����ڕ بوه‌ له‌گ����ۆڕ‪ ،‬بۆیه‌ گرفته‌ بدۆزنه‌وه‌‪.‬‬ ‫وه‌رنه‌گرتنی‌ ش����وێنی‌ گشتی‌‌و پێویست‬ ‫داكۆكی‌ لێده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫كه‌ی����وان ق����ادر هاواڵتییه‌كی‌ دیكه‌ی‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ شاره‌وانی‌‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا كه‌ هۆی‌ نه‌بونی‌ له‌داهاتو بۆ زیندوو مردوانیش‪ ،‬هۆكاری‌ برادۆس����تی‌ كه‌ هاواڵتییه‌كی‌ دانیشتوی‌ ئه‌وانیش به‌ "حاڵ" تاكو جێگه‌یه‌كیان‬

‫کاوڕ‬ ‫ێ ئیش ده‌بیت‌و ماوه‌یه‌ك‬ ‫ی هه‌ند ‌‬ ‫سه‌رقاڵ ‌‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌تی‌ دور‬ ‫له‌هه‌ن���دێ‌ په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی دارایت ده‌بێت‬ ‫ده‌بیت‪ .‬ده‌سكه‌وتێك ‌‬ ‫ئه‌م ماوه‌یه‌‪.‬‬

‫گا‬

‫دوانه‌‬

‫ێ هه‌ڵ���ه‌ت له‌ئی���ش‌و كاره‌كانت ئه‌م ماوه‌ی ‌ه به‌خت ی���اوه‌رت ده‌بێت‌و‬ ‫هه‌ند ‌‬ ‫ی ت���ۆ ده‌ڕوات‪.‬‬ ‫ی به‌پێداچونه‌و‌ه هه‌ی ‌ه هه‌م���و ش���تێك به‌دڵ ‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬پێویس���ت ‌‬ ‫ی زوتره‌ كاره‌كانت ئه‌نجام بده‌و‬ ‫ی به‌س���ه‌ر هه‌رچ ‌‬ ‫بۆ باش���تركردنی‌‪ ،‬گۆڕانكار ‌‬ ‫ی خۆت بكه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاڵۆزێكان له‌كۆڵ ‌‬ ‫ته‌ندروستیدا دێت‪.‬‬

‫قرژاڵ‬ ‫ی‬ ‫پێویس���ت ‌ه هه‌ندێ‌ كار ك��� ‌ه په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی پێو‌ه س���ه‌رقاڵ‬ ‫به‌ت���ۆو‌ه نیی���ه‌ خۆت ‌‬ ‫نه‌كه‌ی���ت‪ .‬خێزانه‌ك���ه‌ت له‌هه‌مو كه‌س‬ ‫ی به‌ئێوه‌ی ‌ه له‌م كاته‌‪.‬‬ ‫زیاتر پێویست ‌‬

‫شێر‬

‫فه‌‌ریک‬

‫ی ك ‌ه به‌ده‌س���ته‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ی ئه‌و پرۆژ‌ه نوێیه‌ ‌‬ ‫پاره‌یه‌كی‌ زۆر خه‌رج ده‌كه‌یت‌و كێشه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ره‌نگ���ه‌ له‌ماوه‌یه‌كی‌ ك���ورت زۆرینه‌ ‌‬ ‫دارایت بۆ دروس���ت ده‌بێت‪ .‬ئاگادار ‌‬ ‫ی جێبه‌ج���ێ بكه‌یت‪ ،‬س���ود له‌و ئیش��� ‌ه‬ ‫ئی���ش‌و كاره‌كانت به‌ ره‌نگ��� ‌ه روبه‌رو ‌‬ ‫نوێیانه‌ت ده‌بینیت‌و خۆشحاڵ ده‌بیت‪.‬‬ ‫ی ببیته‌وه‌‪.‬‬ ‫كێشه‌ی‌ دارای ‌‬

‫وه‌ك یه‌كه‌مین پڕۆژه‌ی‌ خێرخوازی‌‪،‬‬ ‫شاجوانی‌ كوردستان (شێنێ‌ عه‌زیز‬ ‫ی‬ ‫ئاك���ۆ) ئوتومبیلێ���ك پێشكه‌ش��� ‌‬ ‫ی تایبه‌ت)‬ ‫ی پ���ه‌روه‌رده‌ ‌‬ ‫(س���ه‌نته‌ر ‌‬ ‫ی شه‌هید ده‌كات‪.‬‬ ‫له‌قه‌زای‌ هه‌ڵه‌بجه‌ ‌‬ ‫ێ عه‌زیز له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێن ‌ه‬ ‫شێن ‌‬ ‫رایگه‌یان���د كه‌ ئه‌مڕۆ (سێش���ه‌ممه‌)‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵه‌بجه‌ ‌‬ ‫له‌سه‌ردانێكیدا بۆ قه‌زا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ج���ۆر ‌‬ ‫ش���ه‌هید ئوتومبیلێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫(كۆس���ته‌ری‌ بچوك) پێشكه‌ش��� ‌‬ ‫ی تایبه‌ت ده‌كات‬ ‫سه‌نته‌ری‌ په‌روه‌رد‌ه ‌‬ ‫ی پێداویس���تی‬ ‫ی خاوه‌ن ‌‬ ‫ك��� ‌ه مندااڵن ‌‬ ‫تایب���ه‌ت تێیدا پ���ه‌روه‌رد‌ه ده‌كرێن‌و‬ ‫ی هاتوچۆی���ان هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫گرفت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وه‌ دێت كه‌ پێشتر سه‌ردان ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی ده‌ركه‌وتو‌ه‬ ‫ی كردوه‌‌و بۆ ‌‬ ‫ئه‌و قه‌زایه‌ ‌‬ ‫ك ‌ه ئه‌و سه‌نته‌ر‌ه گرفتی‌ ئوتومبێلیان‬ ‫هه‌بوه‌‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئاماژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌دا ك ‌ه له‌و‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ردانه‌یدا هه‌ریه‌ك له‌به‌رپرسان ‌‬ ‫گه‌شتوگوزار‌و وه‌به‌رهێنانیش ئاماد‌ه‬ ‫ده‌ب���ن‌و پڕۆژه‌كانی‌ خۆی���ان بۆ ئه‌و‬ ‫قه‌زایه‌ ده‌خه‌نه‌ڕو‪.‬‬ ‫شاجوانی‌ كوردستان ئاشكرایكرد‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ ش���اره‌كان ‌‬ ‫ك��� ‌ه پڕۆژه‌ی‌ دیكه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫تریش له‌به‌رده‌ستدایه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌كات ‌‬ ‫خۆیدا رایانده‌گه‌یه‌نێت‪.‬‬

‫شێنێ‌ عه‌زیز‬ ‫فۆتۆ‪ :‬سه‌فین ئیسماعیل‬

‫شه‌قامی‌ پزیشکان‬ ‫كۆنترین شه‌قام ‌ی كه‌ركوك‬

‫‪2\14‬‬

‫‪11‬‬

‫ته‌نها رۆژی‌ عاشقان‬

‫ی سور به‌خۆشه‌ویسته‌كانیان ‬ ‫ی گوڵ ‌‬ ‫زۆربه‌ی‌ "عاشقان" له‌خۆئاماده‌كردندان بۆ‌پێشكه‌شكردن ‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫"جوانترین گوڵم ئاماده‌كردو‌ه بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی خۆشه‌ویسته‌كه‌م ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ پێشكه‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ژیار عه‌ل ‌‬ ‫بكه‌م" ئه‌وه‌ قسه‌ ‌‬ ‫گه‌نجێكی‌ ته‌مه‌ن بیست ساڵه‌‪ .‬ئه‌و‪،‬‬ ‫كه‌ له‌قۆناغی‌ دوه‌می‌ په‌یمانگه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی زۆره‌و‌ه خۆ ‌‬ ‫به‌خۆشحاڵییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆشه‌ویست ‌‬ ‫بۆ رۆژی‌ جیهان ‌‬ ‫ئاماده‌كردوه‌‪ ،‬چونكه‌ پێیوایه‌ تاك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫رۆژه‌ عاشقان بتوانن راستگۆی ‌‬ ‫خۆیان به‌رامبه‌ر خۆشه‌ویسته‌كانیان‬ ‫دوپاتبكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و گه‌نجه‌ ئه‌سمه‌ره‌ بااڵبه‌رز‌ه ئێستا‬ ‫ی خۆشه‌ویس���تیدایه‌‪،‬‬ ‫له‌یه‌كه‌مین قۆناغ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زیاتر له‌هه‌فته‌یه‌ك ‌ه گوڵێك ‌‬ ‫بۆی ‌ه ماوه‌ ‌‬ ‫س���وری‌ بۆ خۆشه‌ویس���ته‌ك ‌هی‌ ئاماد‌ه‬ ‫ی‬ ‫ك���ردوه‌ هه‌تا له‌و رۆژه‌دا پێشكه‌ش��� ‌‬ ‫بكات "هه‌س���ت به‌ئاس���وده‌ییه‌كی‌ زۆر‬ ‫ده‌كه‌م كه‌ له‌و رۆژه‌دا بتوانم ئه‌و گوڵ ‌ه‬ ‫ی خۆشه‌ویسته‌كه‌م بكه‌م"‪.‬‬ ‫پێشكه‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عاش���قان ‌‬ ‫دو رۆژی‌ دیك���ه‌ رۆژ ‌‬ ‫ی جیهاندا‬ ‫جیهان ‌ه ك��� ‌ه له‌سه‌رتاس���ه‌ر ‌‬ ‫یادی‌ ئه‌و رۆژه‌ ده‌كرێته‌وه‌‌و عاش���قان‬ ‫ی‬ ‫دیاری‌ تایبه‌ت ك ‌ه زۆرتریشیان "گوڵێك ‌‬ ‫ی خۆشه‌ویسته‌كانیان‬ ‫سور"‌ه پێشكه‌ش ‌‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬له‌كوردس���تانیش س���ااڵن ‌ه‬ ‫ی جیاواز یادی‌ ئه‌و‬ ‫به‌چه‌ندین ش���ێواز ‌‬ ‫رۆژ‌ه ده‌كرێته‌وه‌‌و وا بڕیاریش ‌ه ئه‌مسا ‌ڵ‬ ‫له‌ش���اره‌كانی‌ كوردستان‌و به‌تایبه‌تیش‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫له‌زانكۆ‌و په‌یمانگه‌كانی‌ س���لێمان ‌‬ ‫یاده‌ بكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی خۆیان ب ‌ه‬ ‫ی ئه‌و كه‌س���انه‌ ‌‬ ‫زۆرب���ه‌ ‌‬

‫"عاش���ق" داده‌نێن له‌خۆئاماده‌كردندان‬ ‫ی ئ���ه‌و رۆژ‌ه ك��� ‌ه‬ ‫ب���ۆ یادكردن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫جگ��� ‌ه له‌پێشكه‌ش���كردنی‌ گوڵ��� ‌‬ ‫به‌خۆشه‌ویس���ته‌كانیان‪،‬‬ ‫س���ور‬ ‫ی س���ور‬ ‫له‌جلوبه‌رگه‌كانیش���دا ره‌ن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌دیده‌كرێت ئ���ه‌وه‌ش وه‌ك ده‌ربڕین ‌‬ ‫نیشانه‌ی‌ عاشقبونیان له‌و رۆژه‌دا‪.‬‬ ‫هاوده‌م ئ���ازاد گه‌نجێكی‌ دیك ‌هی‌ بااڵ‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ن���م ره‌نگ���ه‌‌و ته‌مه‌ن ‌‬ ‫مامناوه‌ن���د ‌‬ ‫بیس���ت‌و دو س���اڵه‌‌و خوێندكاری‌ دوا‬ ‫قۆناغی‌ زانكۆیه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ پێشتریش‬ ‫ی خۆشه‌ویس���تی‌ له‌گه‌ ‌ڵ چه‌ند‬ ‫په‌یوه‌ند ‌‬ ‫كچێك���دا هه‌بوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێس���تا له‌گ ‌ه ‌ڵ‬ ‫كچێكی‌ دیك���ه‌دا "عاش���قن"‌و به‌نیاز‌ه‬ ‫ئه‌مس���اڵ‌ "جوانترین گوڵ‌"ی‌ پێشكه‌ش‬ ‫ب���كات‪ ،‬چونك��� ‌ه وه‌ك خ���ۆی‌ ده‌ڵێت‬ ‫ی‬ ‫"هه‌س���ت ده‌كه‌م به‌و گوڵ���ه‌ وه‌فایه‌ك ‌‬ ‫گه‌وره‌ له‌نێوانمان���دا زیندو ده‌بێته‌وه‌"‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه هه‌ردوكم���ان خۆمان ئاماده‌كردو‌ه‬ ‫ی ئارامدا‬ ‫ی له‌كه‌ش���وهه‌وایه‌ك ‌‬ ‫بۆئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫یادی‌ ئه‌و رۆژ‌ه بكه‌ینه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌هه‌مانش���ێوه‌ی‌ ئه‌و كوڕانه‌‪ ،‬شیالن‬ ‫ێ سا ‌ڵ ك ‌ه‬ ‫ره‌حیمی‌ ته‌مه‌ن بیس���ت‌و س ‌‬ ‫س���اڵێكه‌ چوه‌ته‌ ژیانی‌ هاوسه‌رییه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ هاوسه‌ره‌كه‌ی‌ بڕیاریانداوه‌ یاد ‌‬ ‫ئ���ه‌و رۆژه‌ بكه‌نه‌وه‌‌و هه‌ریه‌كه‌ش���یان‬ ‫وه‌ك "موفاجه‌ئه‌ی���ه‌ك" دیارییه‌كی���ان‬ ‫ی‬ ‫ی ئاماده‌ك���ردوه‌‪ ،‬بێ‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫بۆ یه‌كتر ‌‬ ‫كه‌سیان به‌دیارییه‌كانی‌ یه‌كتری‌ بزانن‪.‬‬ ‫ئه‌و ژنه‌ س���پی‌ پێس���ت ‌ه كه‌ ئێس���تا‬ ‫فه‌رمانبه‌ره‌ به‌نیازه‌ ئ���ه‌و رۆژ‌ه له‌گ ‌ه ‌ڵ‬ ‫هاوس���ه‌ره‌كه‌یدا‌و دور له‌هه‌ر كێش���ه‌‌و‬ ‫ی ژیان ئه‌و یاده‌ به‌سه‌ر ببه‌ن‌و‬ ‫گرفتێك ‌‬ ‫داوا له‌س���ه‌رجه‌م عاش���قان‌و خێزان��� ‌ه‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئارام که‌ریم‬

‫گه‌نجه‌كانی���ش ده‌كات ك��� ‌ه له‌و رۆژه‌دا‬ ‫ی‬ ‫خ ‌هم‌و خه‌فه‌ت وه‌الو‌ه بنێن‌و یادی‌ ۆژ ‌‬ ‫ی بكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی خۆشه‌ویست ‌‬ ‫جیهان ‌‬ ‫ی گه‌نجانیش‬ ‫ی دیك���ه‌ ‌‬ ‫به‌اڵم به‌ش���ێك ‌‬ ‫ی زۆریان به‌و رۆژ‌ه نییه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫باوه‌ڕ ‌‬ ‫ی یادێكه‌‌و‬ ‫پێیانوایه‌ ته‌نها دوباره‌بونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی دیك���ه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ئام���اده‌ش نین‬ ‫هیچ��� ‌‬ ‫به‌شداری‌ یادكردنه‌وه‌ك ‌ه بكه‌ن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫مه‌ری���وان محه‌م���ه‌د كاس���بكارێك ‌‬ ‫ته‌مه‌ن بیس���ت‌و پێنج س���اڵه‌‌و پێیوای ‌ه‬ ‫ی جگ ‌ه‬ ‫ی خۆشه‌ویست ‌‬ ‫یادكردنه‌وه‌ی‌ رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌دوباره‌بونه‌وه‌‪ ،‬هیچ مانایه‌كی‌ ئه‌وتۆ ‌‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬چونكه‌ به‌الیه‌وه‌ س���ه‌یر‌ه له‌ناو‬ ‫ی "س���ه‌یر‌و س���ه‌مه‌ره‌كانی‌"‬ ‫روداوه‌كان ‌‬ ‫كوردس���تان بتوانرێت ی���ادی‌ ئه‌و رۆژ‌ه‬ ‫بكرێته‌و‌ه "له‌كوردس���تان هه‌مو رۆژێك‬ ‫ی سیاس���ه‌ته‌‪ ،‬ئیتر من تێناگه‌م‬ ‫باس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌و گه‌نجان ‌ه به‌چ عه‌ش���قێكه‌و‌ه یاد ‌‬ ‫ی عاش���قان ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬زۆر دڵمان‬ ‫رۆژ ‌‬ ‫خۆشه‌؟"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی گوڵ له‌شاری‌ سلێمان ‌‬ ‫فرۆش���یاران ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌كه‌ن ك ‌ه هه‌روه‌كو سااڵن ‌‬ ‫ئاش���كرا ‌‬ ‫پێشتر پێشبینی‌ ده‌كه‌ن ك ‌ه ئه‌مساڵیش‬ ‫ژماره‌یه‌كی‌ زۆر له‌گه‌نجان گو ‌ڵ بكڕن بۆ‬ ‫ی خۆشه‌ویستی‌‪.‬‬ ‫رۆژی‌ جیهان ‌‬ ‫ی‬ ‫مس���ته‌فا ئه‌بوبه‌ك���ر ك��� ‌ه خاوه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫ی گوڵه‌ له‌شار ‌‬ ‫پێش���انگایه‌ك ‌‬ ‫رایگه‌یان���د ك ‌ه ل���ه‌م هه‌فته‌یه‌و‌ه چه‌ند‬ ‫ی‬ ‫گه‌نجێ���ك رویان تێكردون ب���ۆ كڕین ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جۆر ‌‬ ‫ی به‌پێ ‌‬ ‫ی سور ك ‌ه نرخه‌كه‌ ‌‬ ‫گوڵ ‌‬ ‫گوڵه‌ك��� ‌ه ده‌گۆڕێت‪ ،‬پێشنبیش���ی‌ كرد‬ ‫ی گ���وڵ زیاد بكات‬ ‫كه‌ له‌م���ڕۆو‌ه كڕین ‌‬ ‫ی ته‌نه���ا دو رۆژی‌ ماو‌ه بۆ‬ ‫ب���ه‌و پێی ‌ه ‌‬ ‫یاده‌كه‌‪.‬‬

‫له‌فه‌یسبووکه‌وه‌‬

‫تابلۆی پزیشکانی شه‌قامه‌که‌ ‬ ‫مه‌س���یحییه‌كان له‌و ش���وێنه‌دا كاری‌‬ ‫ئا‪ :‬سۆران كامه‌ران‬ ‫پزیشكییان كردوه‌‪.‬‬ ‫په‌یامنێره‌ك���ه‌ی‌ ئاوێنه‌ ب���ۆ زانینی‌‬ ‫كه‌ سه‌ره‌تا روده‌كه‌یته‌ نێو شه‌قامی‬ ‫كۆماریی‪ ،‬قه‌ره‌باڵغییه‌كی زۆر ده‌بینی مێژوی‌ دروستبونی‌ ئه‌و بازاڕه‌ پرسیاری‌‬ ‫زیاتری‌ كرد‌و چه‌ن���د بۆچونێكی‌ دیكه‌‬ ‫به‌و پێیه‌ی‌ به‌شه‌قامی‌ پزیشكان‬ ‫جه‌ختی���ان له‌وه‌كرده‌وه‌ كه‌ ش���ێوازی‬ ‫ناسراوه‌‌و زیاتر له‌هه‌زار پزیشك‬ ‫دروس���تكردنی ژوری پزیش���كه‌كان‬ ‫له‌خۆده‌گرێت‪.‬‬ ‫ب���ۆ س���ه‌رده‌می عوس���مانییه‌كان‬ ‫شه‌قامی‌ كۆماریی‌ له‌شاری‌ كه‌ركوك ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫عه‌بدولحسێن عه‌بدولمه‌جید سه‌رۆكی‬ ‫ش���ه‌قامێكی‌ دورودرێ���ژه‌‌و مێژوه‌كه‌ی‌‬ ‫ب���ۆ زیاتر له‌هه‌ش���تا س���اڵ‌ له‌مه‌وبه‌ر س���ه‌ندیكای پزیش���كانی عێ���راق كه‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌و به‌وته‌ی‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ یه‌كێكه‌ له‌پزیش���كه‌ نیشته‌جێبوه‌كانی‌‬ ‫لێی‌ نیش���ته‌جێن‪ ،‬له‌س���ه‌ره‌تادا زیاتر ئه‌و ش���ه‌قامه‌ له‌لێدوانێك���دا بۆ ئاوێنه‌‬

‫ته‌‌رازوو‬

‫دوپشک‬

‫فۆتۆ‪ :‬سۆران‬

‫رایگه‌یاند كۆنترین پزیشك له‌و شه‌قامه‌‬ ‫(د‪ .‬مه‌لی���ك‌و د‪.‬ڕه‌زا) ب���ون‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫ناوبراو ئاش���كرای كرد كه‌ له‌ئێستادا‌و‬ ‫به‌هۆی‌ كۆنبونی‌ شوێنه‌كه‌وه‌‪ ،‬پێویستی‌‬ ‫به‌نوێكردنه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌ شوێنێكی‬ ‫زۆر گونجاو نییه‌‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا كه‌ هه‌رچه‌نده‌‬ ‫چه‌ند باڵه‌خانه‌یه‌كی نوێ دروستكراوه‌‌و‬ ‫چه‌ند پزیشكێكی تێدا نیشته‌جێكراون‪،‬‬ ‫به‌اڵم جێگه‌ی‌ زۆربه‌ی‌ پزیش���كه‌كانی‌‬ ‫تێدا نابێته‌وه‌‌و له‌و كاته‌شدا نه‌خۆش‬ ‫بێزار ده‌بێت‪.‬‬

‫که‌‌وان‬

‫گیسک‬

‫سه‌‌تڵ‬

‫ی كتوپڕ ئه‌نج���ام ده‌ده‌یت‪.‬‬ ‫زۆر بی����ر له‌راب����ردو ده‌كه‌یته‌وه‌و هه‌میش����ه‌ ته‌ندروس���تیتان هه‌ندێ���ك ناره‌حه‌تتان په‌یوه‌ندیی��� ‌ه س���ۆزدارێكانتان ئاڵ���ۆز زۆر ماندویت‌و كاره‌كانت زۆره‌‪ ،‬گه‌ربێت‌و س���ه‌فه‌رێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نوێ‌ ده‌ناس���یت‌و په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی خه‌ڵكان ‌‬ ‫ره‌شبین ده‌بیت به‌و ئیش����انه‌ی‌ له‌داهاتودا ده‌كات‌و چاودێریت پێویسته‌‪ ،‬دور نیی ‌ه ده‌بێت‌و ناخۆشی‌ به‌خۆیه‌و‌ه ده‌بینێت‪ ،‬پش���ویه‌ك نه‌ده‌یت دور نیی���ه‌ گرفت ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ له‌ئی���ش‌و كاره‌كانت دوابخات‪ .‬ره‌نگ���ه‌ ماوه‌یه‌ك بێتاق���ه‌ت بیت‌و كار ته‌ندروس���تیتان ب���ۆ دروس���ت بكات‪ .‬ت���ازه‌ دروس���ت ده‌كه‌یت‪ ،‬ئ���اگادار ‌‬ ‫ده‌یانكه‌یت‪ .‬پێویست به‌وه‌ ناكات بیر له‌رابردو هه‌ند ‌‬ ‫بكه‌یته‌وه‌ به‌ڵكو سودیان لێوه‌ربگره‌‪.‬‬ ‫ته‌ندروستیت به‌‪.‬‬ ‫ی خۆت به‌‪.‬‬ ‫ئاگادار ‌‬ ‫بكات ‌ه سه‌ر پرۆژه‌كانت‪.‬‬ ‫سێشه‌مم ‌ه رۆژی‌ به‌ختتانه‌‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫ئه‌م ماوه‌ی ‌ه به‌خت���ت نابێت گه‌ربێت‌و‬ ‫هه‌ن���دێ‌ ئیش ل���ه‌م ماوه‌ی��� ‌ه ئه‌نجام‬ ‫ی‬ ‫نه‌ده‌ی���ت ئ���ه‌و‌ه باش���تره‌‪ .‬ل���ه‌رو ‌‬ ‫ته‌ندروستییه‌وه‌ كێشه‌ت نابێت‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫به‌ (‪ )4770‬مزگه‌وت‌و (‪ )96‬كه‌نیس���ه‌و‬ ‫م���ه‌زاری مه‌س���یحی‌و زیاد ل���ه‌ (‪)250‬‬ ‫ته‌كی���ه‌و حوجره‌و قوتابخان���ه‌ی ئایینی‬ ‫له‌(‪)2012‬دا‪ ،‬به‌و خه‌رجییه‌ زۆره‌ش���ه‌وه‌‬ ‫كه‌ ئه‌م دامه‌زراوانه‌ له‌بودجه‌ی گش���تی‬ ‫وه‌ریده‌گ���رن‪ ،‬هێن���ده‌ی حوجره‌كان���ی‬ ‫چه‌ن���د گوندێكی بچوكی س���ه‌د س���اڵ‬ ‫له‌مه‌وبه‌ریان پێناكرێ كه‌ ده‌ستیان هه‌بو‬ ‫له‌دروستكردنی ده‌یان شاعیری گه‌وره‌ی‬ ‫ك���ورد‪ .‬چ���ۆن ده‌توانی���ن وه‌زیفه‌كانی‬ ‫په‌رس���تگاكان‌و گوتاربێژه‌كانیان له‌رۆڵی‬ ‫ته‌قلیدیی دوربخه‌ینه‌وه‌و چاالكتر ببن؟‬ ‫ره‌خنه‌ی ب���اوی كۆمه‌ڵگ���ه‌ی كوردی‬ ‫له‌ئایین له‌م به‌ش���ه‌ی كوردس���تاندا دو‬ ‫سیمای هه‌یه‌‪ .‬یه‌كه‌م‪ ،‬هه‌ندێك ده‌یانه‌وێت‬ ‫بگه‌ڕێینه‌وه‌ بۆ الی ئه‌و زاناو مێژونوسانه‌ی‬ ‫كه‌ هه‌وڵیاندا بیسه‌لمێنن ئایین به‌رهه‌می‬ ‫خه‌یاڵی مرۆڤ‌و ترسه‌كانێتی‪ .‬لێره‌شه‌وه‌‬ ‫داوامان لێده‌كه‌ن ك���ۆی دامه‌زراوه‌كانی‬ ‫ئایین‌و ده‌قه‌ پیرۆزه‌كانی فڕێ بده‌ینه‌ ناو‬ ‫زبڵدانه‌وه‌‪ .‬به‌اڵم وه‌ك چۆن س���ه‌پاندنی‬ ‫خه‌ون���ی ی���ه‌ك دی���ن‌و ی���ه‌ك مه‌زهه‌ب‬ ‫به‌س���ه‌ر زیاد له‌ح���ه‌وت ملی���ار مرۆڤی‬ ‫وێكنه‌چ���و به‌ئاره‌زوی جیاوازه‌وه‌ هه‌رگیز‬ ‫نایه‌ت���ه‌دی‪ ،‬هه‌رواش هه‌وڵ���ی ئه‌وانه‌ی‬ ‫كۆش���ش ده‌كه‌ن تا به‌كۆی دانیشتوانی‬ ‫سه‌ر زه‌وی بس���ه‌لمێنن "ئایین ئه‌فیونی‬ ‫گه‌النه‌!" شكس���ت ده‌هێنێت‪ .‬تازه‌ ئایین‬ ‫له‌ناوماندای���ه‌‪ ،‬ئه‌گه‌رچ���ی تێگه‌یش���تن‬ ‫له‌ش���وێنی هاتنی گرنگه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌وڵی‬ ‫هه‌ڵته‌كاندنی یه‌كجاره‌ك���ی ره‌گی ئایین‬ ‫له‌ناخی مرۆڤ���دا نه‌زۆكه‌‪ .‬ره‌خنه‌ی دوه‌م‬ ‫له‌وه‌دا ك���ورت ده‌بێته‌وه‌ كه‌ ئایین ئه‌بێ‬ ‫قبوڵی جیاوازی بكات‪ ،‬كه‌ مامۆستایانی‬ ‫ئایینی‌و باوه‌ڕداران ده‌بێ خۆیان به‌ره‌ها‬ ‫نه‌بینن‌و شتی دیكه‌ی له‌م چه‌شنه‌‪ .‬به‌اڵم‬ ‫ئ���ه‌م ره‌خنه‌یه‌ش زۆر به‌هێواش���ی نه‌بێ‬ ‫ناتوانێ عه‌رشی پیاوانی ئایین بله‌قێنێت‬ ‫به‌و هۆی���ه‌وه‌ ره‌خنه‌كه‌ به‌ر روخس���اری‬ ‫سیستم ده‌كه‌وێ نه‌ك ناوه‌رۆكه‌كه‌ی‪.‬‬ ‫هه‌ندێك له‌ئابوریناسان رێگایه‌كی دیكه‌‬ ‫پێش���نیار ده‌كه‌ن‪ .‬ل���ه‌ "رۆژئاواو ئه‌وانی‬ ‫دیكه‌‪ ،"2011 ،‬مێژونوس���ی ئابوریی نیاڵ‬ ‫فیرگه‌سن رونی ده‌كاته‌وه‌ كه‌ رۆڵی ئایین‬ ‫وه‌ستاوه‌ته‌ س���ه‌ر ش���ێوازی كاركردنی‬ ‫دامه‌زراوه‌كانی‌و ئه‌و سیستمه‌ی به‌رێوه‌ی‬ ‫ده‌بات‪ .‬ئه‌و ده‌نوسێ‪ :‬هه‌ر وه‌ك بزنس‪،‬‬ ‫قۆرخكاری له‌ئایینیشدا خراپه‌‪ .‬سیستمی‬ ‫قۆرخكاری له‌خه‌می به‌كاربه‌ره‌كانیدا نییه‌‬ ‫با سه‌ركه‌وتوش بێت له‌راكێشانی هه‌زاران‬ ‫به‌كاربه‌ر (یان جه‌م���اوه‌ر)‪ .‬كه‌ كێبڕكێ‬ ‫نه‌بو له‌ناو دامه‌زراوه‌ ئایینیه‌كاندا‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫مان���ای قۆرخكردنه‌ ب���ه‌اڵم جیاوازییه‌كه‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ به‌ناوی خوداوه‌ ده‌یه‌وێت به‌سه‌ر‬ ‫كڕیاره‌كه‌ی���دا (وه‌رگ���ر) هه‌ژمون بكات‪.‬‬ ‫فیرگه‌س���ن راس���ت ده‌كات له‌زۆر واڵتدا‬ ‫به‌هۆی قۆرخ���كاری دامه‌زراوه‌كانییه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئایی���ن‌و بانگه‌ش���ه‌كه‌رانی زۆرت لێ داوا‬ ‫ده‌كه‌ن‌و كه‌مت بۆ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئێمه‌ له‌كوردس���تانی باش���وردا هه‌مان‬ ‫ئ���ه‌م وێنه‌یه‌ ده‌بینی���ن‪ ،‬به‌تایبه‌تمه‌ندی‬ ‫خۆی���ه‌وه‌‪ .‬به‌ش���ی زۆری كۆمه‌ك���ی‬ ‫مادیی بۆ بانگه‌ش���ه‌كردن‌و پێداویس���تی‬ ‫دامه‌زراوه‌كان���ی ئایی���ن له‌بودج���ه‌ی‬ ‫گش���تی ده‌درێت‪ ،‬فه‌رمانب���ه‌رو گوتاربێژ‬ ‫به‌مه‌رك���ه‌زی داده‌مه‌زرێنرێن (س���تافی‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی كاروباری ئایینی گه‌ش���تۆته‌‬ ‫نزیكه‌ی ‪ 15‬هه‌زار كه‌س‪ ،‬س���ه‌رباری ‪28‬‬ ‫ملیار دینار وه‌ك بودجه‌ی وه‌به‌رهێنان له‌‬ ‫‪ 2013‬دا)‪ ،‬مزگه‌وتێك له‌گه‌ڵ مزگه‌وتێكی‬ ‫دیك���ه‌ ی���ان كه‌نیس���ه‌ له‌هیچ ش���تێكدا‬ ‫له‌كێبڕكێدا نییه‌‪ .‬ئه‌م سیستمه‌ له‌الیه‌ك‬ ‫بوار نادات خوێندكارانی ئه‌م دامه‌زراوانه‌‬ ‫كه‌ به‌پله‌ی یه‌كه‌م ئ���ه‌و جه‌ماوه‌ره‌ن رو‬ ‫له‌په‌رس���تاگاكان‌و قوتابخانه‌ ئاینییه‌كان‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ببنه‌ چاودێر به‌س���ه‌ر گوتارو‬ ‫وانه‌ی مامۆستایانی ئاینییه‌وه‌‪ .‬له‌الیه‌كی‬ ‫تریشه‌وه‌‪ ،‬مامۆس���تایانی ئاینی به‌تێكڕا‬ ‫وه‌ك توێژێك���ی كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌و وه‌ك‬ ‫به‌ش���ێك له‌هێزی كاری كه‌رتی گش���تی‬ ‫روبه‌رێكی گه‌وره‌ له‌به‌رده‌میاندا كراوه‌یه‌‬ ‫كه‌ بێ چاودێ���ری جه‌ماوه‌ره‌كه‌یان‪ ،‬بێ‬ ‫قوڵبونه‌وه‌‪ ،‬دونیابینی خۆیان به‌سه‌ریاندا‬ ‫ده‌س���ه‌پێنن‪ .‬جه‌م���اوه‌ر گوێگره‌كه‌یه‌‪،‬‬ ‫كه‌چی خۆی له‌ده‌ره‌وه‌ی هه‌ڵسه‌نگاندنه‌‪.‬‬ ‫ئیشی چاودێری‌و هه‌ڵسه‌نگاندن به‌گشتی‬ ‫خراوه‌ته‌ ئه‌س���تۆی وه‌زاره‌تی كاروباری‬ ‫ئاین���ی‪ .‬ئ���ه‌م سیس���تمه‌ قۆرخكارییه‌‬ ‫نه‌بوار ده‌دات مامۆس���تای به‌توانا له‌بێ‬ ‫توان���ا جیابكرێت���ه‌وه‌و نه‌ب���وار ده‌دات‬ ‫ئایین به‌شدار بێت له‌گه‌شه‌ی كۆمه‌ڵگه‌‪،‬‬

‫به‌گه‌شه‌ی ئابورییشه‌وه‌‪ .‬له‌بری به‌شداری‬ ‫له‌به‌رزكردن���ه‌وه‌ی رێ���ژه‌ی خوێنه‌واری‌و‬ ‫چاالككردنی كه‌لتوری پاش���ه‌كه‌وتكردن‬ ‫كه‌ بنه‌مای گه‌ش���ه‌ی ئابورین‪ ،‬ترساندن‬ ‫به‌ئاگری دۆزه‌خ ده‌كرێته‌ رێگای راكێشانی‬ ‫جه‌ماوه‌ر‪.‬‬ ‫واز ل���ه‌وه‌ دێنم بون���ی وه‌زاره‌تێك بۆ‬ ‫كاروباری ئاینی خۆی جێگای گفتوگۆیه‌‬ ‫كه‌ به‌تایبه‌ت له‌والش���ه‌وه‌ وه‌زاره‌تی داد‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی دوای ئاده‌م س���مس‌و‬ ‫میلت���ن فریدم���ان فێری بوی���ن ئه‌وه‌ بو‬ ‫ك���ه‌ به‌رژه‌وه‌ندی تایبه‌تی هانی تاكه‌كان‬ ‫ده‌دات دوای خۆی���ان بكه‌ون‪ ،‬كه‌ ش���تی‬ ‫ن���وێ بهێننه‌ كای���ه‌وه‌‪ .‬ئه‌م���ه‌ش به‌بێ‬ ‫كێبڕكێ نایه‌ته‌دی‪ .‬الیه‌نی كه‌م رێژه‌یه‌ك‬ ‫له‌كێبڕك���ێ‌و به‌رژه‌وه‌ن���دی تایبه‌ت���ی‬ ‫واده‌كات كارمه‌ند هه‌میش���ه‌ خۆی تازه‌‬ ‫بكاته‌وه‌و كۆشش بكات له‌ترسی ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌ب���ازاڕ ده‌رنه‌كرێ‌و پێگه‌ی خۆی به‌هێز‬ ‫بكات‪ .‬كه‌سی ته‌مه‌ڵی بێبه‌رهه‌م ئاكامی‬ ‫سیس���تمی قۆرخكارییه‌‪ .‬ئه‌وه‌ كێبڕكێیه‌‬ ‫له‌هه‌م���ان كات���دا ده‌توانێ���ت عه‌قڵ���ی‬ ‫مرۆڤ بگۆڕێت‪ .‬ئێم���ه‌ ناتوانین عه‌قڵی‬ ‫خوێندكاران���ی زانكۆ یان مامۆس���تایانی‬ ‫زانكۆ بگۆڕین‪ ،‬به‌اڵم سیس���تم ده‌توانێ‬ ‫ناچاریان ب���كات خۆیان بگ���ۆڕن‌و نوێ‬ ‫ببن���ه‌وه‌‪ ،‬ناچاربب���ن له‌هه‌ندێك ئه‌ركی‬ ‫س���اده‌و ته‌قلیدا كورت نه‌بنه‌وه‌‪ .‬له‌سه‌ر‬ ‫هه‌مان ش���ێواز‪ ،‬س���ه‌ره‌تای گۆڕانكاریی‬ ‫له‌سیس���تمی بانگه‌ش���ه‌كردن‌و وه‌زیفه‌ی‬ ‫په‌رس���تگاو دام���ه‌زراوه‌ ئاینییه‌كان���ه‌وه‌‬ ‫ده‌ستپێده‌كات نه‌ك عه‌قڵی مه‌الكان‪.‬‬

‫►‬

‫د‪.‬نیاز نه‌جمه‌دین‬

‫زانكۆی سلێمانی‪ /‬ئابوری‬

‫میكانیزمی كێبڕكێی‬ ‫نێوان مزگه‌وته‌كان‬ ‫له‌ناو خۆیان‌و‬ ‫له‌گه‌ڵ كه‌نیسه‌كان‬ ‫یارمه‌تیده‌ر ده‌بێت‬ ‫له‌جیاكردنه‌وه‌ی‬ ‫مامۆستای ئاینی‬ ‫چاالك‌و به‌توانا‬ ‫له‌ناچاالك‌و بێتوانا‬ ‫كۆمه‌كی خۆبه‌خشانه‌ی ئه‌م جه‌ماوه‌ره‌‬ ‫به‌دام���ه‌زراوه‌ی ئاین���ی(وه‌ك مزگه‌وت)‬ ‫رێگایه‌ك���ه‌ بۆ ئه‌وه‌ی ببن���ه‌ چاودێرێكی‬ ‫به‌هێزتر به‌س���ه‌ریانه‌وه‌‪ ،‬وایان لێده‌كات‬ ‫كه‌م تا زۆر وه‌كاله‌تی خۆیان بكه‌ن‪ ،‬نه‌ك‬ ‫كۆمه‌ڵێك شاره‌زا له‌وه‌زاره‌تێكدا ته‌رخان‬ ‫بكه‌ن بۆ ئه‌م ئیش���ه‌‪ .‬ته‌نان���ه‌ت ئه‌گه‌ر‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌و فێركردنی پێش���وه‌ختیش‬ ‫به‌هێز بێت‌و كه‌سی به‌تواناو خاوه‌ن هزری‬ ‫سه‌ربه‌خۆ دروس���ت بكات‪ ،‬هه‌تا به‌شی‬ ‫زۆری كۆمه‌ك���ی م���اددی دامه‌زراوه‌كانی‬ ‫ئایین له‌بودجه‌ی گش���تی مسۆگه‌ر بێت‌و‬ ‫جه‌ماوه‌ره‌ك���ه‌ی به‌ش���دار نه‌بێت تیایدا‪،‬‬ ‫بانگه‌ش���ه‌كه‌ران‌و مامۆستایانی ئاینی –‬ ‫دوباره‌ وه‌ك به‌شێك له‌هێزی كاری كه‌رتی‬ ‫گشتی‪ -‬پێویستیان به‌كۆششكردن نییه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر هێشتا ناتوانرێ كۆمه‌كی حكومه‌ت‬ ‫سه‌رله‌به‌ر وشك بكرێت‪ ،‬سه‌رباری بڕینی‬ ‫به‌ش���ێك له‌بودجه‌كه‌ی‪ ،‬الیه‌نی كه‌م هه‌ر‬ ‫وه‌زاره‌تێك یان دامه‌زراوه‌یه‌ك به‌رهه‌می‬ ‫دی���ار نیی���ه‌‪ ،‬ده‌كرێ به‌وه‌ س���زا بدرێت‬ ‫ك���ه‌ بودجه‌ك���ه‌ی بۆ س���اڵی دواتر كه‌م‬ ‫بكرێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر به‌رهه‌میش���ی دیاره‌‬ ‫ده‌كرێ خه‌اڵت بكرێ‪ .‬ه���ه‌ر میكانیزمی‬ ‫كێبڕكێ���ی نێ���وان مزگه‌وت���ه‌كان له‌ناو‬ ‫خۆیان‌و له‌گه‌ڵ كه‌نیس���ه‌كان یارمه‌تیده‌ر‬ ‫ده‌بێت له‌جیاكردنه‌وه‌ی مامۆستای ئاینی‬ ‫چاالك‌و به‌توان���ا له‌ناچ���االك‌و بێتوانا‪،‬‬ ‫داهاتیشیان به‌پێی كارامه‌ییان كه‌م‌و زیاد‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫كارو بودجه‌و موچه‌ی جێگیرومسۆگه‌رو‬ ‫دڵنیای���ی هه‌میش���ه‌یی رۆح���ی گه‌ڕان‌و‬ ‫پشكنین به‌دوای شتێ نوێدا ته‌مه‌ڵ ده‌كات‪،‬‬ ‫جه‌ماوه‌ریش ده‌كات به‌گوێگری گوێڕایه‌ڵ‪.‬‬ ‫كێبڕكێ رێگایه‌كه‌ بۆ ئه‌وه‌ی به‌كه‌مترین‬ ‫خه‌رجی گش���تی‪ ،‬بانگه‌شه‌كه‌رانی ئایین‬ ‫ناچاربب���ن به‌تێچویه‌كی كه‌متر زۆرت بۆ‬ ‫بكه‌ن‌و كه‌مت لێ داوا بكه‌ن‪ ،‬جه‌ماوه‌ریش‬ ‫چاالكتربن‪.‬‬

‫به‌داوای لێبوردنمانه‌وه‌ ئه‌م هه‌فته‌یه‌ د‪.‬مه‌ریوان وریا قانع به‌هۆی‬ ‫سه‌رقاڵییه‌وه‌ نه‌یتوانی ستونه‌که‌ی بنوسێت له‌گه‌ڵ رێزماندا‪...‬‬ ‫ ‬

‫به‌شی بیروڕا‬

‫ئاشت ‌ی هه‌ورام ‌ی ناخودایه‌كی‌ سه‌رنه‌كه‌وتو‬ ‫له‌تیف فاتیح فه‌ره‌ج‬

‫چه‌ن���د حه‌زره‌تی‌ نال���ی‌ دڵی‌ به‌وه‌ خۆش‬ ‫ب���و كه‌ رۆژێ‌ له‌رۆژان كورد ببێته‌ خاوه‌ن‬ ‫ده‌وڵه‌ت‌و تاج‌و ته‌خت‌و به‌ختی‌ خۆی‌ من‬ ‫هه‌زار ئه‌وه‌نده‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم كێن ئه‌و ناخوداو‬ ‫كه‌شتیوانانه‌ی‌ كه‌ كه‌شتی‌ كورد ده‌گه‌یه‌ننه‌‬ ‫كه‌ناری‌ ئ���ارام؟‪ ،‬ئه‌مه‌ پرس���یاره‌كه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌ب���ڕوای‌ م���ن ئه‌وه‌ت���ه‌ی‌ تاڵه‌بان���ی‌‬ ‫نه‌خۆش���كه‌وتوه‌و كه‌وتوه‌ته‌ نه‌خۆشخانه‌‪،‬‬ ‫ئاش���تی‌ هه‌ورامی‌ زیاتر دنیای‌ بۆ ته‌خت‬ ‫بوه‌ ك���ه‌ به‌ئاره‌زوی‌ خۆی‌ كه‌ش���تییه‌كه‌‬ ‫بجوڵێنێ‌‪ ،‬سه‌رۆكی‌ هه‌رێمیش له‌و روه‌وه‌‬ ‫بێده‌نگه‌‪ ،‬ئاشتی‌ هه‌ورامی‌ ده‌ڵێ‌ ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫ره‌خن���ه‌ له‌سیاس���ه‌ته‌ تاری���ك‌و نوته‌ك‌و‬ ‫بێئاوه‌زه‌كه‌ی‌ ئه‌و ده‌گرن‪ ،‬ئه‌وانه‌ دوژمنن‪،‬‬ ‫من ده‌پرس���م تۆ بڵێی‌ ژیان���ی‌ ئه‌وروپاو‬ ‫دیموكراس���ییه‌ت‌و مه‌ده‌نییه‌ت���ی‌ رۆژ ئاوا‬ ‫هه‌ر ئه‌وه‌نده‌یان فێری‌ ئاش���تی‌ هه‌ورامی‌‬ ‫كردبێت‪ ،‬له‌كاتێكدا ئه‌گه‌ر خودا نه‌خواسته‌‬ ‫كه‌شتی‌ كورد بدا به‌دارو به‌رداو له‌ده‌ریای‌‬ ‫ناسیاسیانه‌ی‌ ئه‌و پیاوه‌دا نوقم بێت ئه‌وه‌‬ ‫كوردی‌ باشور هه‌مویان زه‌ره‌رمه‌ند ده‌بن‌و‬ ‫ئه‌و ن���ا‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ه���ه‌ركات بیه‌وێت‬ ‫جانتاك���ه‌ی‌ هه‌ڵده‌گرێ���ت‌و ده‌ڕوات‪ ،‬ئه‌و‬ ‫پیاوه‌ كه‌ ئێس���تا له‌گ���ه‌ڵ ‪ 50‬كۆمپانیاو‬ ‫به‌بڕی‌ ‪ 10‬ب���ۆ ‪ 20‬ملیار دۆالر وه‌ك خۆی‌‬ ‫ده‌ڵێت س���ه‌رمایه‌گوزاری‌ له‌بواری‌ نه‌وتدا‬ ‫ده‌كرێ���ت‪ ،‬ته‌نیا خۆی‌‌و سیاس���ه‌ته‌كه‌ی‌‬ ‫خۆی‌ له‌بیره‌ ته‌نانه‌ت پارتی‌‌و یه‌كێتیشی‌‬

‫سیاسه‌تی‌ نه‌بینینی‌ س���به‌ینێیه‌‪ ،‬راست ‌ه‬ ‫ئێمه‌ ده‌مانه‌وێ‌ ن���ه‌وت ده‌ربكه‌ین‌و ببینه‌‬ ‫خاوه‌نی‌ خۆمان‪ ،‬راس���ته‌ چیتر نامانه‌وێ‌‬ ‫ئه‌م واڵته‌ توش���ی‌ شه‌ڕو ماڵوێرانی‌ بێت‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ده‌مان���ه‌وێ‌ ئه‌وه‌ش بزانی���ن ئایه‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان له‌سیاسه‌تی‌ نه‌وتیدا‬ ‫له‌بیر نییه‌ له‌م گه‌مه‌یه‌دا كه‌ دواتر ئه‌گه‌ر س���ه‌ر به‌حكومه‌تی‌ عیراقه‌ یان حكومه‌تی‌‬ ‫به‌خراپ بش���كێته‌وه‌ هه‌مو ك���ورد تیایدا توركیا‪ ،‬ئایه‌ حكومه‌تی‌ توركی‌ ده‌یانه‌وێت‬ ‫زیانمه‌ند ده‌بن‪ ،‬سه‌یر له‌وه‌دایه‌ ئه‌و پیاوه‌ ئ���ه‌م هه‌رێمه‌ به‌ره‌و چ قه‌یرانێ‌ ئاراس���ته‌‬ ‫ده‌ڵێت ‪ 10‬بۆ ‪ 20‬ملی���ار‪ ،‬ئه‌رێ‌ له‌دنیادا‬ ‫به‌و جیاوازییه‌ باس���ی‌ ملیار ده‌كرێت یان‬ ‫ئاشتی‌ هه‌ورامی‌ ملیاره‌كان وه‌كو ده‌نكی‌‬ ‫ته‌زبیح ده‌ژمێرێ‌؟! به‌المه‌وه‌ سه‌یره‌ چۆن‬ ‫یه‌كێتی‌‌و پارتی‌ ئه‌مه‌ ل���ه‌و پیاوه‌ قه‌بوڵ‬ ‫ده‌كه‌ن! به‌المه‌وه‌ سه‌یره‌ ئه‌و پیاوه‌ چۆن‬ ‫دڵنیایه‌ ئه‌گه‌ر ش���تێ‌ روبدات ئه‌و په‌نجا‬ ‫كۆمپانیایه‌ پش���ت ناكه‌نه‌ ئێمه‌و ناڕۆن‪،‬‬ ‫كوا ئ���ه‌و دڵنیاییه‌؟! به‌المه‌وه‌ س���ه‌یره‌‬ ‫چ���ۆن له‌گه‌مه‌ی‌ وا ترس���ناكدا ئاش���تی‌‬ ‫هه‌ورامی‌ پش���ت ده‌كاته‌ به‌غداو روده‌كاته‌‬ ‫ئه‌نقه‌ره‌‪ ،‬ئه‌رێ‌ گه‌لۆ بودجه‌ی‌ كوردستان‬ ‫له‌به‌غداوه‌ دێت ی���ان له‌ئه‌نقه‌ره‌وه‌! ئه‌ی‌‬ ‫ئه‌گه‌ر نه‌هات‌و س���به‌ی‌ به‌غ���دا نه‌ینارد‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و پیاوه‌ چ���ۆن هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫له‌ئیفالسبون ده‌پارێزێ‌؟ ئه‌رێ‌ گه‌لۆ ئه‌وه‌‬ ‫به‌غدایه‌ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێمی‌ له‌دورگه‌یه‌كی‌‬ ‫ئێ���راق زیندانی‌ كردوه‌‪ ،‬ی���ان ئه‌نقه‌ره‌یه‌‬ ‫ئاپۆی‌ له‌دورگه‌ی‌ ئیمراڵی‌ زیندانیكردوه‌‪ ،‬بكه‌ن‪ ،‬ئایه‌ ئه‌و سیاسه‌ته‌ی‌ ئێستا كاری‌‬ ‫ئه‌رێ‌ گه‌لۆ ئه‌م ناخودا فاش���یله‌ی‌ نه‌وت‪ ،‬له‌س���ه‌ر ده‌كه‌ین سیاسه‌تێكی‌ دروسته‌؟!‬ ‫به‌چ هه‌قێ‌ یاری‌ به‌چاره‌نوس���ی‌ هه‌رێمی‌ ئاخ���ۆ ئه‌گ���ه‌ر س���به‌ی‌ ئێ���راق ده‌رگای‌‬ ‫كوردس���تانه‌وه‌ ده‌كات‌و ناشیه‌وێ‌ كه‌س بودجه‌ی‌ به‌روی‌ كوردس���تاندا داخس���ت‬ ‫ره‌خن���ه‌ی‌ لێبگرێ���ت!؟ م���ن تێناگ���ه‌م ئاشتی‌ هه‌ورامی‌ چۆن وه‌اڵمی‌ ئه‌و خه‌ڵكه‌‬ ‫نێچیروان بارزان���ی‌‌و حكومه‌ته‌كه‌ی‌ چۆن ده‌داته‌وه‌‪ ،‬ئێمه‌ ده‌مانه‌وێ‌ ببینه‌ خاوه‌نی‌‬ ‫ب���ه‌م سیاس���ه‌ته‌ رازین‪ ،‬ك���ه‌ له‌بنه‌ڕه‌تدا نه‌وت���ی‌ خۆمان‪ ،‬ده‌مانه‌وێ‌ له‌س���ه‌ر پێی‌‬

‫ده‌مانه‌وێ‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫بزانین ئایه‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫له‌سیاسه‌تی‌ نه‌وتیدا‬ ‫سه‌ر به‌حكومه‌تی‌‬ ‫عێراقه‌ یان حكومه‌تی‌‬ ‫توركیا‬

‫سایكۆلۆژیای‌ سیاسی‌‬

‫خۆمان بوه‌س���تین‪ ،‬ده‌مان���ه‌وێ‌ كوردیش‬ ‫ئیتر ئارام‌و ئاس���وده‌ بژێت‪ ،‬پرسیاره‌كه‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ئه‌م سیاس���ه‌ته‌ ئه‌و سیاسه‌ته‌یه‌‬ ‫كه‌ ئه‌و خه‌ونانه‌م���ان دێنێته‌ دی‌‪ .‬نه‌وتی‌‬ ‫كوردس���تان پێویس���ته‌ بۆ خۆشبه‌ختی‌‬ ‫گه‌النی‌ كوردس���تان به‌كارببرێ���ت‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌ به‌ش���ێوازی‌ به‌كارهێنانییه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌ ن���ه‌ك خۆماڵیكردنی‌ ب���ه‌و جۆره‌ی‌‬ ‫كاك ئاش���تی‌ ده‌ی���كات ی���ان ئه‌گه‌ر لێم‬ ‫دڵگ���ران نه‌بێت توركاندنی‌ ئ���ه‌و نه‌وته‌‪،‬‬ ‫ئێم���ه‌ ئاگادارین كه‌كات���ی‌ خۆی‌ به‌عس‬ ‫به‌قه‌ولی‌ خۆی���ان نه‌وتیش���یان خۆماڵی‌‬ ‫كرد‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌دبه‌ختییه‌كی‌ گه‌وره‌یان بۆ‬ ‫گه‌النی‌ ئێراق دروستكرد‪ ،‬من هیچ له‌نه‌وت‬ ‫نازان���م‪ ،‬ب���ه‌اڵم ده‌زانم ئه‌م سیاس���ه‌ته‌‬ ‫نه‌وتییه‌ سیاسه‌تێكی‌ دروست نییه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌ هه‌ر ناش���مه‌وێ‌ بزان���م چه‌ند نه‌وت‬ ‫ده‌رده‌كرێ‌‌و چۆن ده‌فرۆش���رێ‌‌و پاره‌كه‌ی‌‬ ‫له‌كوێیه‌ هه‌ر به‌راستی‌ ئه‌وه‌م ناوێ‌‪ ،‬وه‌لێ‌‬ ‫گه‌ره‌كمه‌ له‌م نیش���تمانه‌ بچوكه‌ی‌ خۆمدا‬ ‫به‌ئاش���تی‌‌و ئارامی‌ بژیم‪ ،‬ده‌مه‌وێ‌ چیتر‬ ‫مناڵی‌ ك���ورد گوێی‌ له‌ده‌نگی‌ تۆپ‌و تانك‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬ده‌مه‌وێ‌ چ له‌قه‌ندیل چ له‌حه‌مرین‬ ‫خه‌ڵكی‌ ئه‌و ناوچانه‌ وه‌ك هه‌ر خه‌ڵكێكی‌‬ ‫تر دوربن له‌شه‌ڕو شۆڕو راوه‌دونان‪.‬‬ ‫پێناچێت ئ���ه‌م ناخودایه‌ بتوانێت ئه‌وه‌‬ ‫بكات كه‌ ئێم���ه‌ ده‌مانه‌وێت‪ ،‬ئێ‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫ده‌زانین كه‌ ئه‌ویش كورده‌و خه‌ونی‌ ئێمه‌ی‌‬ ‫هه‌ی���ه‌ جیاوازییه‌كه‌ له‌وه‌دای���ه‌ هه‌ریه‌ك‬ ‫به‌جۆرێ‌ خه‌ونه‌كه‌ ده‌بینین‪ ،‬ناخودا ژیانی‌‬ ‫ئه‌وانی‌ تری‌ به‌ده‌س���ته‌وه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ گرنگ‬ ‫نییه‌ كه‌ خۆی‌ ئه‌سبابی‌ نه‌جاتی‌ هه‌بێت‌و‬ ‫مه‌له‌ بزانێ���ت‌و نه‌خنكێ‌‪ ،‬ئه‌وه‌ گرنگه‌ كه‌‬ ‫نه‌هێڵێ‌ سه‌رنشینه‌كان هیچیان لێبێت‪.‬‬

‫ی كورددا‬ ‫له‌چوارچێوه‌ی‌ هه‌ڵوێستی‌ مێژوی‌ سیاس ‌‬ ‫ئیسماعیل عوسمان‬

‫س���ایكۆلۆژیا ئه‌گ���ه‌ر چی‌ وه‌ك زانس���ت‬ ‫ره‌گێگی‌ مێژویی‌ درێژی‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك‬ ‫زانستێكی‌ پراكتیكیش ره‌نگدانه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌‬ ‫له‌ته‌واوی‌ كایه‌كانی‌ ژیانی‌ مرۆڤداو تێكه‌ڵ‬ ‫به‌ژیانی‌ سیاس���ی‌‌و ئابوری‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫زاراوه‌ی‌ س���ایكۆلۆژیا به‌مانای‌ زانستی‌‬ ‫ده‌رونناس���ی‌ دێت ئ���ه‌م زاراوه‌ هه‌مو ئه‌و‬ ‫كاروكرده‌وانه‌ی‌ كه‌ رۆژانه‌ مرۆڤ ئه‌نجامی‌‬ ‫ده‌دات باكگراوندێك���ی‌ ده‌رونی‌ هه‌یه‌ یان‬ ‫به‌مانایه‌كی‌ دیك���ه‌ ده‌رون ئاوێته‌ی‌ واقیع‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر له‌روانگ���ه‌ی‌ تیۆریش���ه‌وه‌‬ ‫لێیبڕوانین‪ ،‬ئه‌وا ده‌توانین بڵێین كه‌ هه‌مو‬ ‫تیۆرێك له‌پش���ت میتۆدێكه‌وه‌ كارده‌كات‪،‬‬ ‫تیۆری‌ س���ایكۆلۆژیاش بونیادنراوه‌ له‌سه‌ر‬ ‫میتۆدێك‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌روانگه‌ی‌ میدیاییه‌وه‌ له‌زانستی‌‬ ‫س���ایكۆلۆژیاش بڕوانین‪ ،‬ئ���ه‌وا ده‌توانین‬ ‫بڵێن هه‌مو نوس���ێك ده‌رهاویشته‌ی‌ ناخی‌‬ ‫نوس���ه‌ره‌كه‌یه‌تی‌‪ ،‬بۆ نموون���ه‌ ئه‌و كاته‌ی‌‬ ‫وه‌رگ���ر ئه‌م بابه‌ته‌ی‌ م���ن ده‌خوێنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫میتۆدێك���ی‌ س���ایكۆلۆژی‌ بون���ی‌ هه‌بوه‌‬ ‫له‌ناخی‌ نێره‌ردا هه‌ر ئه‌و میتۆده‌ش پاڵنه‌ر‬ ‫بوه‌ بۆ ده‌رهاویشته‌یه‌كی‌ سایكۆلۆژیاو ئه‌م‬ ‫نوسینه‌ی‌ به‌رهه‌م هێناوه‌‪.‬‬ ‫ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ زیات���ر له‌چوارچێوه‌یه‌كی‌‬ ‫تیۆری‌ نه‌س���وڕێمه‌وه‌‪ ،‬ده‌مه‌وێت باس���ی‌‬ ‫سایكۆلۆژیای‌ سیاس���ی‌ بكه‌م‪ ،‬هه‌مو ئه‌و‬ ‫كاروكرده‌وانه‌ی‌ كه‌ رۆژانه‌ سه‌ركرده‌یه‌كی‌‬ ‫سیاس���ی‌ ئه‌نجام���ی‌ ده‌دات پێش ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌رهاویش���ته‌یه‌كی‌ واقیع���ی‌ هه‌بێ���ت‬ ‫ره‌نگدانه‌وه‌یه‌كی‌ ده‌رونییه‌و نه‌فه‌س���ێكی‌‬ ‫كورتبینانه‌یه‌ ده‌بێته‌ ئه‌مری‌ واقیع ‪ ،‬هه‌مو‬ ‫كات میلله‌تێكیش له‌و هه‌ڵوێستانه‌دا باجی‌‬ ‫خۆی‌ داوه‌‪.‬‬ ‫میلله‌تی‌ ك���ورد به‌درێژی‌ مێ���ژو باجی‌‬ ‫هه‌ڵویستی‌ كورتبینانه‌ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫سیاسی‌ داوه‌‪ ،‬له‌س���ه‌ره‌تاكانی‌ شۆڕشه‌وه‌‬ ‫تاوه‌كو ئێس���تا‪ ،‬به‌اڵم ئ���ه‌وه‌ی‌ وایكردوه‌‬ ‫كه‌ الی‌ ئێمه‌ قس���ه‌ له‌س���ه‌ر س���ه‌ركرده‌‬ ‫نه‌كرێت‪ ،‬ئه‌و به‌موقه‌ده‌س س���ه‌یركردنه‌ی‌‬ ‫سه‌ركرده‌ بوه‌‪ ،‬چونكه‌ تیۆری‌ باوكساالری‌‬ ‫له‌سیاسه‌تیشدا ره‌نگدانه‌وه‌ی‌ هه‌بوه‌ له‌بری‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ك���ورد ته‌نها باوكێك���ی‌ بایۆلۆژی‌‬ ‫هه‌بێت باوكێكی‌ سیاسی‌ هه‌بوه‌‪ ،‬به‌رده‌وام‬ ‫ئه‌و باوك���ه‌ له‌بری‌ ئ���ه‌و بیریكردوه‌ته‌وه‌و‬ ‫بڕیاری‌ داوه‌‪.‬‬ ‫ده‌مه‌وێت زیهنییه‌تی‌ وه‌رگر ئاشنابكه‌م‬ ‫به‌چه‌ندین هه‌ڵوێستی‌ سیاسی‌ جیاواز كه‌‬ ‫س���ه‌ركرده‌كانی‌ ئێمه‌ كه‌ بڕیاری‌ سیاسی‌‬ ‫هه‌ڵه‌یان���داوه‌ میلله‌تی‌ ك���ورد باجه‌كه‌ی‌‬ ‫داوه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌ هه‌ی���ه‌ به‌درێژای���ی‌ مێژوی‌‬

‫چه‌ندی���ن س���اڵه‌ی‌ شۆڕش���ی‌ ك���وردی‌‌و‬ ‫حكومه‌تی‌ كوردی‌ ئێس���تاش‪ ،‬له‌قازییه‌وه‌‬ ‫بۆ بارزانی‌‌و له‌ش���ێخ عه‌بدواڵی‌ نه‌هری‌ بۆ‬ ‫شێخ مه‌حمود‌و له‌ئیبراهیم ئه‌حمه‌ده‌وه‌ بۆ‬ ‫تاڵه‌بانی‌‪ ..‬هه‌مو كات هه‌مو هه‌ڵوێستێكی‌‬ ‫سیاسی‌ س���ه‌ركرده‌كانی‌ كورد‪ ،‬به‌رده‌وام‬ ‫میلله‌تی‌ كورد باجه‌كه‌ی‌ داوه‌‪.‬‬ ‫به‌وه‌بیرهێنان���ه‌وه‌ی‌ وته‌یه‌ك���ی‌ بارزانی‌‬ ‫ده‌ست پێده‌كه‌م‪ ،‬ئه‌و كاته‌ی‌ كه‌ كۆبونه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ س���ه‌رجه‌م رۆژنامه‌نوسانی‌ حزبی‌‌و‬ ‫ئه‌هلیدا كرد‪ ،‬له‌وه‌اڵمی‌ پرس���یاری‌ یه‌كێك‬ ‫له‌رۆژنامه‌نوس���ه‌كان‪ ،‬س���ه‌باره‌ت ب���ه‌و‬ ‫بارگرژیی���ه‌و ئه‌وكات���ه‌ی‌ وته‌كانی‌ نێوان‬ ‫بارزان���ی‌‌و مالیكی‌‪ ،‬ناوب���راو وتی‌"من هیچ‬ ‫شتێكی‌ شه‌خسی‌‌و رقێكم له‌مالیكی‌ نییه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو له‌گه‌ڵ هه‌ڵوێس���ته‌كانی‌ ناكۆكم‪"...‬‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌وردی‌ س���ه‌یری‌ ئه‌م وته‌یه‌ بكه‌ین‬ ‫ئ���ه‌وا ده‌بینی���ن وش���ه‌ی‌ (رق) له‌ناخی‌‬ ‫مرۆڤدا ده‌رهاویش���ته‌یه‌كی‌ س���ایكۆلۆژی‌‬ ‫هه‌ی���ه‌ كاروكرده‌وه‌ی‌ جیاواز له‌گه‌ڵ خۆیدا‬ ‫دێنێ���ت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و كات���ه‌ی‌ مرۆڤ رقی‌‬ ‫له‌مرۆڤ ده‌بێت هه‌میش���ه‌ ده‌یه‌وێت دژی‌‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وته‌كانی‌ بجوڵێته‌وه‌‪.‬‬

‫►‬

‫رزگاركردنی ئایین له‌هه‌ژمونی گوتاربێژ‬

‫►‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )364‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/2/12‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫ئه‌و شه‌ڕه‌ی‌ ئێستاش‬ ‫كه‌ بارزانی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫مالیكیدا بڕیاری‌ له‌سه‌ر‬ ‫داوه‌ درێژكراوه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫سایكۆلۆژیا سیاسییه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫كه‌ به‌درێژایی‌ مێژو ‌‬ ‫كورد‪ ،‬سه‌ركرده‌كان‬ ‫ی‬ ‫شه‌ڕ‌ه ده‌رونییه‌كان ‌‬ ‫خۆیان به‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‌و‬ ‫ی نیشتمانی‌‬ ‫هه‌ڵوێست ‌‬ ‫خۆیان به‌میلله‌ت‬ ‫فرۆشتۆته‌وه‌‬

‫بابگه‌ڕێینه‌وه‌ بۆ مێژو‪ :‬ئه‌و كاته‌ی‌ قازی‌‬ ‫له‌مه‌هاباد كه‌ ك���وڕی‌ پیاوێكی‌ خانه‌دانه‌و‬ ‫وه‌ك كه‌س���ایه‌تی‌ دی���اری‌ خوێن���ده‌واری‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ مه‌هاب���اد متمان���ه‌ی‌ ده‌ده‌نێ‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ پێش���ڕه‌وی‌ ش���ۆڕش بكات‪ ،‬هه‌ر‬ ‫ئه‌و كاته‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ قازی‌ كه‌سایه‌تێكی‌‬ ‫سیاس���ی‌ نابێت به‌كۆمه‌لێك قسه‌ی‌ باق‌و‬ ‫بریق���ی‌ زلهێزه‌كانی‌ ئه‌و س���ه‌رده‌مه‌ رازی‌‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم له‌ئه‌نجامدا ده‌وڵه‌تی‌ ش���ای‌‬ ‫ئێران روبه‌روی‌ ده‌وه‌س���تێته‌وه‌‪ ،‬حكومه‌ته‌‬

‫س���اواكه‌ی‌ له‌بار ده‌بات‌و شۆڕشی‌ كورد ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆژه���ه‌اڵت ب���ۆ ماوه‌یه‌ك���ی‌ مێژویی‌ درێژ‬ ‫كۆتایی‌ دێت‪.‬‬ ‫كه‌ حكومه‌تی‌ شێخ مه‌حمود له‌سلێمانی‌‬ ‫داده‌مه‌زرێت‪ ،‬ده‌سه‌اڵتی‌ ئه‌و كاته‌ی‌ عێراق‬ ‫له‌چوارچێ���وه‌ی‌ ئینتیداب���ی‌ به‌ریتانی���ادا‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ شێخ مه‌حمود‬ ‫ده‌یه‌وێت ره‌واج به‌ده‌س���ه‌اڵتی‌ خۆی‌ زیاتر‬ ‫بدات‪ ،‬وه‌ك ش���ێخێك مامه‌ڵه‌ی‌ سیاس���ی‌‬ ‫ده‌كات ن���ه‌ك وه‌ك سیاس���ییه‌كی‌ لێزان‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش واده‌كات كه‌ سلێمانی‌ چه‌ندین جار‬ ‫به‌ر شااڵوی‌ له‌ناوچون‌و بۆردومان بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌رئه‌نجام خه‌ڵكی‌ ش���اری‌ س���لێمانی‌‬ ‫به‌ئیعازی‌ شێخ راپه‌رین‌و هه‌ر ئه‌وه‌ش بویه‌‬ ‫هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ ئه‌و ش���اره‌ چه‌ندین جار‬ ‫روبه‌روی‌ بۆردومان‌و كاولكاری‌ ببێته‌وه‌‪.‬‬ ‫رێكه‌وتن���ی‌ س���اڵی‌ ‪1984‬ی‌ تاڵه‌بانی‌‌و‬ ‫به‌غ���دا یه‌كێكی‌ تر بوه‌ ل���ه‌و بڕیاره‌ تاك‬ ‫ره‌هه‌ندییانه‌ی‌ ك���ه‌ ته‌نها خودی‌ تاڵه‌بانی‌‬ ‫داویه‌ت���ی‌‪ ،‬دوای‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ چه‌ندین خه‌تی‌‬ ‫رێكخستنه‌كانی‌ ناو شاری‌ كۆمه‌له‌ ئاشكرا‬ ‫ده‌بێت‌و تاڵه‌بانی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ به‌غدا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌هۆی‌ بارگرژی‌ نێوان تاڵه‌بانی‌‌و س���ه‌دام‬ ‫ئه‌و رێككه‌وتنه‌ هه‌ڵده‌وه‌شێته‌وه‌‪ ،‬چه‌ندین‬ ‫گه‌ن���ج‌و الوی‌ خوێن گه‌رمی‌ كورد كه‌ له‌ناو‬ ‫رێكخس���تنه‌كانی‌ شاردا ده‌بێت‪ ،‬ده‌گیرێن‌و‬ ‫له‌س���ێداره‌ ده‌درێن‪ ،‬گه‌لی‌ كورد روبه‌روی‌‬ ‫قه‌یرانێك���ی‌ تری‌ سیاس���ی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‬ ‫ئابوری‌ ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌س���اڵه‌كانی‌ حه‌فتاكان‌و له‌سه‌رده‌می‌‬ ‫مه‌ال مس���ته‌فای‌ بارزانیدا ئ���ه‌و كاته‌ی‌ كه‌‬ ‫رێككه‌وتنی‌ نێوان شۆڕش‌و به‌غدا ده‌بێت‪،‬‬ ‫هه‌ناسه‌یه‌ك به‌به‌ر شۆڕش‌و گه‌لی‌ كورددا‬ ‫دێت���ه‌وه‌‪ ،‬چونك���ه‌ س���ااڵنێكی‌ دوردرێژ‬ ‫بو گون���دو الدێكانی‌ كوردس���تان بوبونه‌‬ ‫النكه‌ی‌ ش���ۆڕش‪ ،‬ئه‌وكاته‌و به‌ئێستاشه‌وه‌‬ ‫كورد گه‌وره‌ترین كێش���ه‌ی‌ كه‌ركوك بوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم رژێمی‌ پێش���و به‌شۆڕشی‌ وتبو ئه‌و‬ ‫ی كه‌ كوردی‌ تێدایه‌ بۆ كوردو ئه‌و‬ ‫ناوچانه‌ ‌‬ ‫ناوچانه‌ی‌ كه‌ عه‌ره‌بی‌ تێدایه‌ با بۆ عه‌ره‌ب‬ ‫بێت‪ ،‬به‌اڵم شۆڕش‌و باڵی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‬ ‫به‌و بڕی���اره‌ رازی‌ نابن‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش پاڵنه‌ر‬ ‫ده‌بێ���ت بۆ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ رێكبكه‌ون له‌س���ه‌ر‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌ركوك وه‌ك ناوچه‌ی‌ جێناكۆك‬ ‫بمێنێته‌وه‌‪ ،‬تا ئه‌و كاته‌ی‌ یه‌كالده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئیبراهیم ئه‌حم���ه‌دو هاوڕێكانی‌‬ ‫هان���ی‌ بارزان���ی‌ ده‌ده‌ن كه‌ ب���ه‌و بڕیاره‌‬ ‫رازی‌ نه‌بێ���ت‪ ،‬بۆیه‌ بارزان���ی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫به‌غداو داوای‌ هه‌م���و كه‌ركوك ده‌كات بۆ‬ ‫كورد‪ ،‬به‌اڵم له‌وه‌اڵمدا‪ ،‬س���ه‌دام حس���ێن‬ ‫ده‌ڵێ���ت" هێنده‌ ناچارم مه‌كه‌ن ده‌س���ت‬ ‫بخه‌مه‌ ده‌س���تی‌ دوژمنه‌كانمه‌وه‌و پش���ت‬ ‫له‌ئێ���وه‌ بك���ه‌م‪ ،"..‬ب���ه‌اڵم له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫س���ه‌ركرده‌كانی‌ ئه‌و كاته‌ی‌ كورد س���ورن‬ ‫له‌سه‌ر بڕیاره‌ س���ایكۆلۆژییه‌كه‌ی‌ خۆیان‌و‬ ‫گه‌ل بێئاگای���ه‌‪ ،‬بۆیه‌ س���ه‌دامیش ناچار‬

‫ده‌بێ���ت رێككه‌وتننام���ه‌ی‌ جه‌زائیر ئیمزا‬ ‫ب���كات‌و شۆڕش���ی‌ كوردی‌‌و گه‌ل���ی‌ كورد‬ ‫روبه‌روی‌ گه‌وره‌تری���ن راوه‌دونان‌و قاتی‌‌و‬ ‫قڕی‌ بویه‌وه‌‪ ،‬كورد له‌و كاته‌وه‌ تائێس���تا‬ ‫باجی‌ ئه‌و رێككه‌وتننامه‌یه‌ ده‌دات!‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێك���ی‌ بارزان���ی‌ له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫رۆژنامه‌نوسێكی‌ (كیهان)ی‌ ئێرانیدا هێنده‌‬ ‫ب���ێ‌ ئومێ���د ده‌بێت ده‌ڵێت‪ :‬ت���ازه‌ كورد‬ ‫ناتوانێت شۆڕش دروست بكاته‌وه‌‪ ،‬ئێمه‌ش‬ ‫هه‌ر ئه‌وه‌نده‌مان پێكرا كه‌ كردمان‪..‬‬ ‫دوای‌ ئه‌و شۆڕش���ه‌ كوردو گه‌لی‌ كورد‬ ‫روده‌كات���ه‌ س���نوری‌ ئێ���ران‪ ،‬ئه‌وكاته‌ی‌‬ ‫كه‌ شۆڕش���ی‌ ن���وێ‌ دروس���ت ده‌بێته‌وه‌‬ ‫به‌س���ه‌ركردایه‌تی‌ تاڵه‌بان���ی‌‪ ،‬ش���ۆڕش‬ ‫بوژانه‌وه‌یه‌كی‌ به‌خۆیه‌وه‌ بینی‌ له‌س���نوری‌‬ ‫خاكی‌ ئێراندا‪ ،‬به‌اڵم حكومه‌تی‌ ئه‌و كاته‌ی‌‬ ‫ئێ���ران داوای‌ له‌ك���ورد ك���رد له‌به‌رانبه‌ر‬ ‫مانه‌وه‌یان له‌خاكی‌ ئێران چه‌ند چاالكییه‌كی‌‬ ‫سیاسی‌ له‌عێراقدا ئه‌نجام بده‌ن‪.‬‬ ‫س���ه‌ركرده‌كانی‌ كورد وه‌ك هه‌میش���ه‌‬ ‫الدێكانی‌ كوردستان پشت‌و په‌نایان بوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وانیش بڕیار ده‌ده‌ن ك ‌ه گه‌رمیان بكه‌نه‌‬ ‫ش���وێن چاالكی‌ سیاس���ی‌‌و په‌الماری‌ بیره‌‬ ‫نه‌وته‌كانی‌ عێراقی‌ ئه‌و كاته‌ی‌‌و (ش���اری‌‬ ‫كه‌ركوكی‌ ش���ه‌ڕ له‌س���ه‌ر كراوی‌ ئێستا)‬ ‫بده‌ن به‌مه‌به‌س���تی‌ ته‌قاندنه‌وه‌یان‪ ،‬دواتر‬ ‫روبكه‌ن���ه‌وه‌ گه‌رمیان‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌و كاته‌ی‌‬ ‫ئ���ه‌و پالن���ه‌ ئه‌منیی���ه‌ كه‌ش���ف ده‌بێت‌و‬ ‫هه‌ڵده‌وه‌ش���ێته‌وه‌‪ ،‬س���ه‌دام دوای‌ ئ���ه‌وه‌‬ ‫بڕی���اری‌ ئه‌نفال���ی‌ ی���ه‌ك ده‌دات‪ ،‬ك���ورد‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ به‌رده‌م ئه‌و زه‌بره‌ كوشنده‌یه‌ی‌‬ ‫مێژو‪ ،‬كه‌ تائێس���تا خێزانه‌كانی‌ گه‌رمیان‌و‬ ‫میلله‌تی‌ كورد باجه‌كه‌ی‌ ده‌دات‪.‬‬ ‫ئه‌و شه‌ڕه‌ی‌ ئێستاش كه‌ بارزانی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫مالیكیدا بڕیاری‌ له‌س���ه‌ر داوه‌ درێژكراوه‌ی‌‬ ‫ئه‌و سایكۆلۆژیا سیاسییه‌یه‌ كه‌ به‌درێژایی‌‬ ‫مێ���ژوی‌ ك���ورد‪ ،‬س���ه‌ركرده‌كان ش���ه‌ڕه‌‬ ‫ده‌رونییه‌كان���ی‌ خۆی���ان به‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‌و‬ ‫هه‌ڵوێستی‌ نیش���تمانی‌ خۆیان به‌میلله‌ت‬ ‫فرۆشتۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ئێستادا مالیكی‌ به‌وه‌همی‌ دیكتاتۆری‌‌و‬ ‫بارزانی���ش وه‌هم���ی‌ دوژمنایه‌تیكردن���ی‌‪،‬‬ ‫سه‌نگه‌ری‌ كوردو عه‌ره‌بیان له‌یه‌كتر گه‌رم‬ ‫كردوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رنا كورد له‌ئێس���تادا هیچ شه‌ڕێكی‌‬ ‫له‌ماڵه‌كه‌ی‌ خۆیه‌وه‌ له‌گ���ه‌ڵ به‌رهه‌یوانی‌‬ ‫هیچ ماڵێكی‌ تر ن���اكات‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ كه‌ هه‌یه‌‬ ‫جه‌نگێكی‌ ده‌رونی‌ سه‌ختی‌ نێوان بارزانی‌‌و‬ ‫مالیكییه‌‪.‬‬ ‫له‌كاتێكدا وته‌یه‌كی‌ میدیا هه‌یه‌ ده‌ڵێت‪":‬‬ ‫هه‌میشه‌ سه‌ركرده‌ ده‌بێت ده‌ستی‌ له‌سه‌ر‬ ‫دڵی‌ رای‌ گشتی‌ بێت"‬ ‫به‌اڵم ئایا سه‌ركرده‌كانی‌ ئێمه‌ به‌درێژایی‌‬ ‫مێژو ده‌ستیان له‌سه‌ر دڵی‌ خۆیان بوه‌ یان‬ ‫رای‌ گش���تی‌؟! هه‌میشه‌ میلله‌ت باجه‌كه‌ی‌‬ ‫داوه‌‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )364‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/2/12‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫ھەرێمی کارەساتەکان‬ ‫فەرمان خێاڵنی ‪ -‬بەلجیکا‬

‫هه‌رێمەکەمان هه‌رێمی کارەساتەکانە‪،‬‬ ‫کارەس���ات لەدوای کارەسات‪ ،‬هه‌رێمێ‬ ‫خەڵکەکەی دیلی دەستی کۆنەپارێزی‬ ‫بوبێ‌و دەروێشی سیاسەت بێ‪ ،‬نیوەی‬ ‫لەبەرەی س���ەوزە زەردب���اوەکان بن‌و‬ ‫نیوەکەی ت���ری رەش‌و قاوەیی‌و نیلی‪،‬‬ ‫ئیتر چاوەرێی چ���ی لێ ئەکرێ؟! لەو‬ ‫هه‌رێمە ھێش���تا کوش���تن‌و ئیھانەی‬ ‫ژنان‌و سوتانی ئۆتێل‌و بەشەناوخۆیی‌و‬ ‫دزی لەقوت���ی رۆژانەی ئەو خەڵکانەی‬ ‫کە پارەی ک���رێ خانویان پێ نادرێ‌و‬ ‫فرێدان���ی منداڵ جەرگ���ی خۆت لەبێ‬ ‫دەس���تی‌و هه‌ژاری چ���اوەرێ دەکرێ‪،‬‬ ‫لەو هه‌رێمە هه‌ڕەش���ە لەس���ەر ژیانت‬ ‫دەب���ێ ته‌نها لەبەرئ���ەوەی هه‌ڵھاتبی‬ ‫لەبەزۆر بەش���ودان‪ ،‬زیندانی دەکرێی‬ ‫بەنایاس���ایی‌و چارەنوس���ی ژیانیشت‬ ‫نارون ئەبێ ته‌نها لەبەرئەوەی قسەت‬ ‫ک���ردوە‪ ،‬هه‌ر ل���ەو هه‌رێم���ە تیرۆرت‬ ‫دەکەن‌و دواجاریش هه‌وڵی بەتیرۆریست‬ ‫ناساندنت بەچەندین سیناریۆ دەدەن‪،‬‬ ‫لەو هه‌رێمە بینیوم���ە بەدوژمنی گەل‬ ‫لەقەڵەم���ت دەدەن ته‌نها لەبەرئەوەی‬ ‫بێالیەن‌و س���ەربەخۆیت‪ ،‬لەو هه‌رێمە‬ ‫زیندانی���ت دەکەن بەزیندانی تاهه‌تایی‬ ‫بەتاوان���ی بازرگانیک���ردن بەماددەی‬ ‫ھۆش���بەرەوە لەکاتێک���دا ڕاپۆرت���ی‬ ‫پزیشکیت هه‌یە کە لەڕوی دەرونییەوە‬ ‫تەواونیت (شێت)یت‪ ،‬ئەزانن بۆچی؟!‬ ‫لەبەرئ���ەوەی بەرپرس���ە گەورەکانی‬ ‫بازرگان���ی بەم���اددەی ھۆش���بەرەوە‬ ‫ئاش���کرا نەبێ‪ ،‬ل���ەو هه‌رێمە ڕاگرتنی‬ ‫ڕاژەی چەن���د رۆژنامەنوس‌و کارمەندم‬ ‫خوێندۆتەوە ته‌نها لەبەرئەوەی بەدڵی‬ ‫خانمێ���ک یان ئاغایەک نەجواڵونەتەوە‬ ‫لەدەزگاکانیاندا‪ ،‬س���اڵی ‪‌٢٠١١‬و دوای‬ ‫خۆپیشاندانی ‪١٧‬ی شوبات لەو هه‌رێمە‬ ‫شاھیدی تیرۆرکردنی ‪ ١٠‬لەگەنج‌و مناڵ‌و‬ ‫پیرەپیاو‪ ،‬لەگەڵ بریندارکردنی نزیکەی‬ ‫‪ ١٠٠٠‬کەس بوی���ن‪ ،‬ته‌نها لەبەرئەوەی‬ ‫ئەیان���وت بڕێ���ک چاکس���ازی بکەن‪،‬‬ ‫دیسانەوە هه‌ر لەو هه‌رێمە خوێندکار‪-‬‬

‫قوتابییەک���ی منداڵ لەئ���اوا ئەخنکێ‬ ‫ته‌نها لەبەرئەوەی چەند دڵۆپێ زیاتر‬ ‫لەچاو زس���تانی پێش���و باران باریوە‪،‬‬ ‫یەکێکی تر دیواری خوێندنگا بەسەریدا‬ ‫ئەڕوخێ‌و وەفات ئەکات‪ ،‬بەرپرس���انی‬ ‫پەیوەند بەالیەنی پەروەردەش ئەڵێن‬ ‫ق���ەزاو قەدەربو‪ ،‬دەس���ەاڵتی ئێمەی‬ ‫تیا نییە‪ ،‬لەالیەکی تریش���ەوە سەدان‬ ‫من���اڵ بێ باوک‌و س���ەدان ژن بێوەژن‬ ‫کەوتون‪ ،‬ته‌نها داواکاریش���یان ئەوەیە‬ ‫بزانن ب���اوک‌و مێردەکانی���ان لەکوێن‪،‬‬ ‫ماون یان م���ردو؟! تەنها وەاڵمێکیان‬ ‫پ���ێ ڕەوا نابینرێت‪ ،‬ئاخر ئەو پیاوانە‬ ‫زیندانیانی ش���ەڕی ناوخۆن‪ ،‬ئێس���تا‬ ‫ئ���ەو دو پارتەی ک���ە یەکێکیان خۆی‬ ‫بەسۆسیالدیموکرات‌و یەکێکی تریشیان‬ ‫بەناسیۆنالیس���ت دەزانێ لەرویان نایە‬ ‫چارەنوس���ی بێسەروش���وێنانی ئ���ەو‬ ‫ش���ەرە نەخوازراوە ئاشکرا بکەن‪ ،‬لەو‬ ‫هه‌رێمە خەڵک هه‌یە بەروداوی ھاتوچۆ‬ ‫گیانی دەرچ���وەو بەفیئەیەکی بەرزو‬ ‫روتبەیەک���ی بەرزەوە خانەنش���ینیان‬ ‫کردوە ته‌نها لەبەرئەوەی بەرپرس���ێک‬ ‫یان ماستاوچییەکی نزیک لەبەرپرسێک‬ ‫ئەناسێ‌و خەڵکیش هه‌یە لەشاخ روتبەی‬ ‫بەرزبوەو ئێس���تا پاکەت ئەفرۆش���ێ‪،‬‬ ‫لەو هه‌رێم���ە خوێندمەوە کە هه‌ر ئەو‬ ‫ژنان���ەی لەگوندەکان���ی دەوروب���ەری‬ ‫س���لێمانییەوە خزمەتی پێشمەرگەیان‬ ‫ئەکرد‪ ،‬ئێس���تا لەب���ەردەم مزگەوتی‬ ‫گەورەی ئەو ش���ارە س���ەوزەو گژوگیا‬ ‫ئەفرۆشن‌و پۆلیس���ەکانی شارەوانیش‬ ‫کۆاڵن بەکۆاڵن بەدوایانەوەن‪ ،‬بەحساب‬ ‫ئەوە دیاردەیەکی مۆدێرن‌و شایس���تە‬ ‫بەجوانی ش���ار نییە‪ ،‬بەاڵم خوڵقاندنی‬ ‫ئەو هه‌مو کارەساتە مۆدێرن‌و رەوایە‪،‬‬ ‫لەو هه‌رێمە رۆژانە بانگەش���ەی ئازادی‬ ‫دەکرێ کەچی لەگەڕەکی ئازادی دەیان‬ ‫ئازادیخ���واز دەس���تگیر ک���راون تەنها‬ ‫لەبەرئ���ەوەی تەجەموعیان کردوە بۆ‬ ‫داوای مافەکانیان‪ ،‬لەو هه‌رێمە زانکۆو‬ ‫کۆلێژو ناوەندی خوێندن زۆربون لەروی‬

‫ئەو دو پارتەی‬ ‫کە یەکێکیان‬ ‫خۆی بەسۆسیال‬ ‫دیموکرات‌و‬ ‫یەکێکی تریشیان‬ ‫بەناسیۆنالیست‬ ‫دەزانێ لەرویان‬ ‫نایە چارەنوسی‬ ‫بێسەروشوێنانی ئەو‬ ‫شەرە نەخوازراوە‬ ‫ئاشکرا بکەن‬ ‫ژم���ارەوە‪ ،‬بەاڵم لەروی زانس���تییەوە‬ ‫ئاس���تی زانس���تی لەدابەزینێک���ی بێ‬ ‫وێنەدایە‪ ،‬ئەمە جگ���ە لەوەی هه‌ندێ‬ ‫لەمامۆس���تایان بەتایب���ەت ئەوان���ەی‬ ‫زانکۆ تەنه���ا لەبەرئ���ەوەی نایانەوێ‬ ‫ببنە کۆیلەی حیزب‪ ،‬سیاسیانە سزای‬ ‫ئیداری ئەدرێن‪ ،‬هه‌ر لەو هه‌رێمە کتێبی‬ ‫باش‌و ناوازە چەند سەد دانەیەکی لێ‬ ‫ئەفرۆش���رێ‪ ،‬بەاڵم مۆبایلە شیعر دە‬ ‫جارو هه‌رجارەی بەتیراژی ‪ ٥٠٠٠‬هه‌زارو‬ ‫‪ ٧٠٠٠‬ه���ه‌زار چ���اپ‌و باڵوئەکرێتەوە‪،‬‬ ‫لەهه‌رێمەکەم���ان خەڵک���ی پش���ت‬ ‫بەدوعای ش���ێخ‌و مەال ئەبەستێ زیاتر‬ ‫لەوەی باوەڕی بەچارەس���ەری دەرونی‬ ‫هه‌ب���ێ‪ ،‬هه‌ن���دێ جار ئەڵێ���م ئێ خۆ‬ ‫ناهه‌قیشیان نییە‪ ،‬بەپێی زانیارییەکانم‬ ‫دکتۆرە دەرونیی���ەکان ته‌نها ماددەی‬ ‫کیمیایی دەنوسن بۆ نەخۆشەکانیان‪،‬‬ ‫ئێ برا ئەوانیش فێری گیرفان پڕکردن‬ ‫بون‪ ،‬ئیتر چاوی نەخۆش دەرئەھات‌و‬ ‫مۆراڵی پیش���ەییش هه‌ر لەبیرکراوە‪،‬‬ ‫دانیشتوانی ئەو هه‌رێمە سااڵنێکە ئاوی‬

‫پیس ئەخۆنەوە‪ ،‬ته‌نه���ا لەبەرئەوەی‬ ‫حکومەت مەجالی نییە چەند پااڵوگەی‬ ‫باش‌و نوێ بۆ وێس���تگەکانی پااڵوتنی‬ ‫ئاو دابنێ‪ ،‬لەو هه‌رێمە لەپێش س���اڵی‬ ‫‪ ٢٠٠٤‬هه‌موی ‪ ١٠‬ملیۆنەر نەبو‪ ،‬ئێستا‬ ‫نزیکەی ‪ ١٠٠٠٠‬دە هه‌زار ملیۆنەر هه‌یە‪،‬‬ ‫ئ���ەوەش بەرهه‌م���ی س���ەرمایەداری‌و‬ ‫حوکم���ی چەتەیی‪ ،‬هه‌ر ل���ەو هه‌رێمە‬ ‫چەندین گەنجی بەمانا داھێنەرمان هه‌یە‪،‬‬ ‫کەچی وەزارەتێک لەوەزارەتەکانی ئەو‬ ‫دەسەاڵتە خەاڵتی داھێنان ئەبەخشێ‬ ‫بەخەڵک���ی وەھا کە ‪ ٣‬س���اڵ زیاترە‬ ‫کەس نازان���ێ خەریک���ی چییەو هه‌ر‬ ‫ناویش���ی لەبیرچۆتەوە‪ ،‬لەهه‌رێمەکەی‬ ‫من مردنی دەیان کەس رۆژانە ئاسایی‬ ‫بۆتەوە‪ ،‬ته‌نه���ا لەبەرئەوەی حکومەت‬ ‫ناتوان���ێ لەب���ەر پ���رۆژە زۆرەکان���ی‬ ‫رێگاوبانە سەرەکییەکانی هه‌رێم بکات‬ ‫بەجوتس���اید‪ ،‬یەکێک لەشارەکانی ئەو‬ ‫هه‌رێمە کە رێژەی دانیشتوانی ناگاتە ‪٢‬‬ ‫ملیۆن کەس‌و ‪ ٣٤٨‬هه‌زار‌و ‪ ٥٥٥‬خێزان‬ ‫پێکدەھێنن‪ .‬بەوشێوەیە هه‌ر خێزانێک‬ ‫لەماوەی ‪ ٩‬مانگدا ‪ ١٠٤‬مریشک‌و ‪١٧٥‬‬ ‫کیلۆ گۆشتی ئاژەڵ‌و ماسی‌و مریشکی‬ ‫ھاوردەکراوی خواردوە‪.‬‬ ‫بەو رێ���ژە بەرزەی گۆش���تخواردن‪،‬‬ ‫ھاواڵتیان���ی ئ���ەو ش���ارە رێکۆردیان‬ ‫شکاندوەو بەهه‌مان رێژەی ھاواڵتیانی‬ ‫دانیش���توی ش���ارەکانی ئەمری���کاو‬ ‫ئوسترالیاو نیوزلەندا گۆشت دەخۆن‪،‬‬ ‫لەکاتێک���دا ئ���ەو واڵتان���ە بەواڵتانی‬ ‫گۆش���تخۆر ناس���راون لەجیهاندا‪ ،‬هه‌ر‬ ‫لەو هه‌رێم���ە دەربڕینی رق‌و کینە زۆر‬ ‫ئاساییە‪ ،‬بەاڵم خۆشەویستی حوکمی‬ ‫کوشتن‌و مایەی مەترسییە‪ ،‬لەو هه‌رێمە‬ ‫رۆژانە باس باس���ی گەندەڵی‌و نوکتە‬ ‫لەسەر وش���ەی (دیکە) کەی بودجەو‬ ‫قەبرو قیامەت‌و مردنە‪ ،‬ئەوەی باس���ی‬ ‫لێوە نەکرێ ژیان���ە‪ ....‬ژیان‪ ،‬ئەمانە‬ ‫بەش���ێکی کەم���ن لەو کارەس���اتانەی‬ ‫رۆژان���ە ل���ەو هه‌رێم���ە رو دەدەن‪،‬‬ ‫هه‌م���و کارەس���اتەکان باڵوناکرێنەوەو‬ ‫هه‌موش���یان نابینرێن‌و نابیس���ترێن‪،‬‬ ‫لەوالشەوە کۆبونەوەی یارو نەیار رۆژ‬ ‫لەدوای رۆژ زیاد دەکات‌و میوەی زیاتر‬ ‫لەسەر مێزی شەراکەتیان دائەنێن!‬ ‫هه‌رێم���ی کارەس���اتەکانە ‪........‬‬ ‫کارەساتەکان!‬

‫دیالۆك‌و قبوڵكردنی رای جیاواز‬ ‫كنێر عه‌بدواڵ‬

‫ئازادی كه‌س���ێتی بۆ ت���اك كه‌ خۆی‬ ‫له‌ده‌ربڕین���ی قس���ه‌و راده‌ربڕین���دا‬ ‫ده‌بینێت���ه‌وه‌ درێژك���ه‌ره‌وه‌ی ئ���ازادی‬ ‫بیرو بیروب���اوه‌رو ئازادبون���ه‌ له‌ترس‌و‬ ‫كۆیالیه‌تی‌و سته‌م‌و هه‌مو ئازادییه‌كانی‬ ‫دی‪ ،‬رۆژی ‪26‬ی ئاب���ی ‪1789‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی ره‌سمی له‌راگه‌یاندننامه‌ی‬ ‫مافه‌كان���ی م���رۆڤ‌و هاواڵتیبوندا په‌ی‬ ‫به‌باوه‌ڕب���ون به‌ئ���ازادی راده‌ربڕین برا‪،‬‬ ‫بۆیه‌ له‌ده‌س���تورو ته‌ش���ریعات‌و یاسا‬ ‫ناوخۆی���ی‌و نێوده‌وڵه‌تییه‌كان���دا بۆته‌‬ ‫جێی بای���ه‌خ‌و ئه‌وله‌وییه‌ت كاتێك باس‬ ‫له‌وه‌ ده‌كات "هه‌مو كه‌س مافی ئازادی‬ ‫راده‌ربڕین‌و گوزارشتكردنی هه‌یه‌"‬ ‫وێڕای ئه‌و راس���تییه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌ندێ‬ ‫كه‌س له‌كاتی پیاده‌كردنی ده‌سه‌اڵتیاندا‬ ‫چێژ له‌به‌كارهێنانی وش���ه‌ی توندوتیژو‬ ‫زاڵێتی‌و خۆسه‌پاندنی راو هه‌ڵوێستیدا‬ ‫ده‌بینێته‌وه‌‪ ،‬به‌وه‌ش هیچ ده‌رفه‌تێك بۆ‬ ‫كه‌سی به‌رامبه‌ر ناهێلێته‌وه‌ له‌ده‌ربڕین‌و‬ ‫په‌سه‌ندكردنی رای به‌رامبه‌رو گفتوگۆو‬ ‫دیالۆكێك���دا‪ .‬ب���ه‌و ش���ێوه‌یه‌ش هیچ‬ ‫پابه‌ندبونێك به‌بنه‌ماو رێس���او ئادابێك‬ ‫نامێنێته‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ ده‌رئه‌نجام تێكچون‌و‬ ‫ش���ێواندنی گۆڕه‌پان���ی سیاس���ی‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌یی لێده‌كه‌وێته‌وه‌‪.‬‬ ‫رۆش���نبیریی دیالۆك چواچێوه‌یه‌كی‬ ‫گشته‌و سه‌ره‌تایه‌كه‌ بۆ بونیادنانی بنه‌ماو‬ ‫بناغه‌ی دیموكراسی له‌هه‌ر واڵتێكدا كه‌‬ ‫ئه‌مه‌ش له‌رێزی راو رای ئه‌ویدیدا خۆی‬ ‫ده‌بینێت���ه‌وه‌‪ ،‬جگه‌ ل���ه‌وه‌ی درككردن‬ ‫ب���ه‌م مه‌س���ه‌له‌یه‌ راكێش���ی گه‌ڕانمان‬ ‫ده‌كات تا به‌ش���ێوه‌یه‌كی وردو قوڵتر‬ ‫بچینه‌ نێو ئه‌م چه‌مكه‌ سه‌باره‌ت زانینی‬ ‫سه‌ره‌تاو سه‌ره‌داوه‌كانی به‌هۆیه‌وه‌ ئه‌و‬ ‫رۆشنبیرییه‌ بونیاد ده‌نرێت ‪.‬‬ ‫دیال���ۆك به‌مان���ای ئاڵوگ���ۆڕی راو‬ ‫تێڕوانین���ه‌كان دێت‪ ،‬هه‌روه‌ها گوێگرتن‬ ‫له‌رای جیاوازی ئه‌ویدی له‌چوارچێوه‌ی‬

‫رێزو وردیدا‪ ،‬ئه‌مه‌ش ل���ه‌و روانگه‌یه‌ی‬ ‫راس���تییه‌كان ش���تێكی ره‌ه���ا نی���ن‪،‬‬ ‫به‌ڵكو رێژه‌یین‌و هه‌ر كه‌س���ه‌ به‌ش���ێك‬ ‫له‌راس���تییه‌كانی ال هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ وێڕای‬ ‫ئه‌وه‌ی له‌روی بارودۆخی شوێن‌و كاته‌وه‌‬ ‫راستییه‌كان به‌رده‌وام له‌گۆڕانكاریدان‪.‬‬ ‫مه‌وداكان���ی قبوڵنه‌كردن���ی ئه‌ویدی‌و‬ ‫باوه‌ڕنه‌بون به‌دیالۆك‬ ‫قبوڵنه‌كردن���ی ئه‌ویدی‌و باوه‌ڕنه‌بون‬ ‫به‌دیالۆك چه‌ندین مه‌ودای جیاواز له‌خۆ‬ ‫ده‌گرێت له‌وانه‌‪:‬‬ ‫‪ .1‬بواری سیاسی‪:‬‬ ‫بارودۆخی سیاس���ی له‌ئاس���ت كوتله‌‬ ‫سیاس���ییه‌ جۆربه‌جۆره‌كان���ی عێراق‌و‬ ‫كوردس���تان به‌گش���تی له‌الی���ه‌ك‌و‬ ‫مێژوی سیاس���ی نێ���وان كوردوعه‌ره‌ب‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی تایبه‌ت���ی نمونه‌ی ئه‌م‬ ‫ب���واره‌ن كه‌ مێ���ژوو س���ااڵنێكی درێژه‌‬ ‫نه‌توانراوه‌ به‌هۆی پێواری ئه‌قڵییه‌تێكی‬ ‫راس���ت‌و ئیراده‌گه‌رییانه‌ی مه‌نتیقییانه‌و‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندیی���ه‌‬ ‫له‌به‌رچاوگرتن���ی‬ ‫گش���تییه‌كان چاره‌س���ه‌رێكی ریشه‌یی‬ ‫بگیرێت���ه‌ به‌ر ب���ۆ ریشه‌كێش���كردنی‬ ‫ناكۆكییه‌كان���ی نێ���وان هه‌ری���ه‌ك له‌و‬ ‫نێوه‌ندانه‌‪.‬‬ ‫‪ .2‬بواری كۆمه‌اڵیه‌تی‪:‬‬ ‫زاڵێت���ی ئه‌قڵییه‌ت���ی پیاوس���االری‌و‬ ‫ره‌چاوكردن���ی كلت���ورو دابونه‌ریت كه‌‬ ‫تێهه‌ڵكێش���ی به‌رژه‌وه‌ندی تاكالیه‌نه‌ی‬ ‫ره‌گ���ه‌زه‌كان ب���وه‌ نمون���ه‌ی واقعێكی‬ ‫جیاك���ه‌ره‌وه‌ی پ���ڕ له‌نایه‌كس���انی‌و‬ ‫نابه‌رابه‌ری���ی‬ ‫نادادپ���ه‌روه‌ری‌و‬ ‫خس���تۆته‌وه‌‪ ،‬نه‌ك ته‌نان���ه‌ت له‌نێوان‬ ‫ره‌گ���ه‌زه‌ جیاوازه‌كان���دا‪ ،‬به‌ڵكو له‌نێو‬ ‫خ���ودی هاوڕه‌گه‌زه‌كانیش���دا بۆت���ه‌‬ ‫گرفتێك���ی دی هه‌ڵواس���راو كه‌ له‌هه‌مو‬ ‫مه‌ودایه‌ك���ه‌وه‌ كه‌لێن‌و پێ���واری له‌نێو‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌دا خوڵقان���دوه‌‪ ،‬بێگوم���ان‬ ‫ئه‌مه‌ش ره‌نگدانه‌وه‌و په‌لی هاویش���توه‌‬

‫دیاریك���راوداو س���ه‌پاندن‌و له‌قاڵبدانی‬ ‫ئه‌قڵ‌و بیرو بیروڕاكان ته‌نها له‌ئاینێكی‬ ‫دیاریكراوداو نه‌خوێندنه‌وه‌ی ئاینه‌كانی‬ ‫دیكه‌و ته‌ماشاكردنی وه‌ك مه‌ودایه‌كی‬ ‫رۆشنبیری فره‌ئایین له‌كۆمه‌ڵدا نمونه‌ی‬ ‫دی���اری كۆمه‌ڵگ���ه‌ رۆژهه‌اڵتییه‌كان���ه‌‬ ‫به‌گشتی‪.‬‬ ‫هه‌م���و ئه‌مان���ه‌ له‌كارنه‌ك���ردن‌و‬ ‫باوه‌ڕنه‌بونه‌وه‌ به‌بنه‌ما دیموكراسییه‌كان‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ ده‌گرێت‌و له‌و دی���ده‌وه‌ كه‌‬ ‫ت���ا ئیم���ڕۆ م���رۆڤ ك���ه‌ گه‌وره‌ترین‌و‬ ‫به‌نرخترین‌و گرنگترین س���ه‌رمایه‌ی هه‌ر‬ ‫واڵتێكه‌ به‌و چاوه‌وه‌ نه‌ته‌ماش���ا كراوه‌و‬ ‫نه‌ب���ه‌و ش���ێوه‌یه‌ش مامه‌ڵ���ه‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫كراوه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش وایكردوه‌ مافی مرۆڤ‬ ‫له‌نێوه‌ن���دی ئ���ه‌م كۆمه‌ڵگه‌یانه‌دا بگره‌‬ ‫ژماره‌یه‌كی���ش نه‌بێ���ت له‌پێوانه‌كاندا‪.‬‬ ‫بێگوم���ان له‌و كاتانه‌ش���دا كوش���تن‌و‬ ‫له‌ناوب���ردن‌و فه‌وت���ان‌و خۆكوش���تنی‬ ‫مرۆڤه‌كانی���ش به‌ش���ێوه‌و ئام���رازی‬ ‫جۆربه‌ج���ۆر ده‌بێت���ه‌ واقعێكی نكۆڵی‬ ‫لێنه‌كراوو بگره‌ زۆر به‌سانایی‌و ساده‌یی‬ ‫فایله‌ك���ه‌ی داده‌خرێ���ت یان بێس���ه‌رو‬ ‫ش���وێن ده‌كرێت‪ ،‬بێ ئه‌وه‌ی سستمێك‬ ‫ی���ان الیه‌نێكی یاس���ایی باوه‌ڕپێكراوی‬ ‫سه‌ربه‌خۆ هه‌بێت بڵێ بۆ؟‬ ‫به‌دیوێك���ی تردا الوازی رۆش���نبیری‬ ‫دیال���ۆك‌و پابه‌ندنه‌بون پێ���وه‌ی ته‌نها‬ ‫ده‌رئه‌نجامی كه‌ڵه‌كه‌بوه‌ خراپه‌كان نییه‌‬ ‫له‌روی سیاس���ی‌و حزب���ی‌و لێكنه‌چونی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌و چینایه‌ت���ی‪ ،‬به‌ڵك���و‬ ‫ده‌رئه‌نجام���ی تێكه‌ڵه‌یه‌كه‌ س���ه‌باره‌ت‬ ‫ئ���ه‌و كات‌و م���اوه‌ دورودرێ���ژه‌ی ك���ه‌‬ ‫به‌رجه‌سته‌بوه‌ له‌په‌روه‌رده‌كردنی خراپی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌و رۆشنبیری‌و بۆته‌ به‌شێكی‬ ‫دانه‌بڕاو له‌ره‌فتارو زمان‌و هه‌ڵسوكه‌وت‌و‬ ‫كه‌س���ایه‌تی مرۆڤه‌كان���دا‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش‬ ‫ره‌نگدان���ه‌وه‌ی به‌س���ه‌ر پ���ه‌روه‌رده‌ی‬ ‫خێزانه‌كان‌و نێوه‌ندی ماڵه‌كانه‌وه‌ هه‌یه‌و‬ ‫درێژه‌یشی هه‌یه‌ بۆ نێوه‌ندی قوتابخانه‌و‬ ‫بۆ س���ه‌رجه‌م بواره‌ یاسایی‌و ده‌رونیی‌و كۆمه‌ڵ‪ ،‬به‌و ش���ێوه‌یه‌ش بۆته‌ نه‌ریت‌و‬ ‫به‌هاو دابی كۆمه‌ڵ كه‌ هه‌ڵگه‌ڕانه‌وه‌ لێی‬ ‫ئابوریی‌و الیه‌نه‌كانی دیكه‌‪.‬‬ ‫سنوربه‌زاندنه‌و باجی گه‌وره‌ی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫‪ .3‬بواری ئاینیی‪:‬‬ ‫خوێندن���ه‌وه‌و ف���ه‌زای بیركردنه‌وه‌ی‬ ‫»» ‪19‬‬ ‫مرۆڤه‌كان ته‌نها له‌چوارچێوه‌ی ئاینێكی‬

‫الوازی رۆشنبیری‬ ‫دیالۆك‌و‬ ‫پابه‌ندنه‌بون پێوه‌ی‬ ‫ته‌نها ده‌رئه‌نجامی‬ ‫كه‌ڵه‌كه‌بو‌ه‬ ‫خراپه‌كان نیی ‌ه‬ ‫له‌روی سیاسی‌و‬ ‫حزبی‌و لێكنه‌چونی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌و‬ ‫چینایه‌تی‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ده‌رئه‌نجامی‬ ‫تێكه‌ڵه‌یه‌ك ‌ه‬ ‫سه‌باره‌ت ئه‌و كات‌و‬ ‫ماوه‌ دورودرێژه‌ی‬ ‫كه‌ به‌رجه‌سته‌بو‌ه‬ ‫له‌په‌روه‌رده‌كردنی‬ ‫خراپی كۆمه‌اڵیه‌تی‌و‬ ‫رۆشنبیری‬

‫‪13‬‬

‫فێمیساید لەكوردستاندا‬ ‫ئاراس فه‌تاح‬ ‫ژم���ارەی ھەرەزۆری ئەو خانمانە كچانی‬ ‫ش���ەنگ‌و گەنج���ن‪ ،‬س���ەر بەخێزان���ی‬ ‫ھەژارن‌و بەڕەگەزی���ش زۆرینەیان س���ەر‬ ‫بەگروپەڕەس���ەنەكانی ئەمری���كان‪ .‬ئەم‬ ‫نیش���انانە حیكایەتی وەحشەتناكی ئەو‬ ‫ژنانە دەگێڕێتەوە كە لە كۆتایی سەدەی‬ ‫پێش���ووەوە تا ئێستا‪ ،‬بەش���ێوەیەكی‬ ‫سیس���تەماتیكی لە واڵتی مەكس���یكدا‬ ‫دەکوژرێن‪ .‬ژمارەی تەواویی ئەو ژنانەی‬ ‫ل���ەو ماوەیەدا ئ���ەم چارەنووس���ەیان‬ ‫ھەب���ووە نادی���ارە؛ ئ���ەوەی ل���ە الیەن‬ ‫ئەمنس���تی ئینتەرناش���ناڵ‌و ڕێكخراوە‬ ‫ناحكومییەكانەوە باس���ی لێوە دەكرێت‬ ‫ل���ە نێ���وان ‪ ٥٠٠‬ت���ا ‪ ١٠٠٠‬قوربانی���دا‬ ‫ھامووشۆدەكات‪.‬‬ ‫تاوانانەكان لەم كوش���تارەدا خەسڵەتی‬ ‫ھاوبەش���یان ھەی���ە‪ :‬قوربانیی���ەكان‬ ‫ھەمووی���ان مێیی���ەن‪ ،‬تاوان���كارەكان‬ ‫نادی���ارن‌و تاوانەكانی���ش ل���ە فۆرم���ی‬ ‫فڕاندن���دا پیادەدەكرێ���ن‪ .‬پ���اش‬ ‫گومكردنیان‪ ،‬قوربانییەكان بەشێوەیەكی‬ ‫القەدەكرێ���ن‪،‬‬ ‫سیس���تەماتیكی‬ ‫ئەشكەنجەدەدرێن‌و رووبەڕووی چەندین‬ ‫فۆرم���ی توندوتیژیی ت���ر دەبنەوە‪ .‬لە‬ ‫دوادەرئەنجامیش���دا پاش چەند رۆژێك‪،‬‬ ‫ھەفتەیەك یان چەند مانگێك الشەكانیان‬ ‫ل���ە بیابانەكانی ناوچ���ەی ”خوارێز“ی‬ ‫س���ەر س���نووری ئەمری���كا بەفڕێدروای‬ ‫دەدەۆزرێنەوە‪ .‬زۆرینەی كاتەكان الشەی‬ ‫ئ���ەو قوربانییان���ە ب���ە كۆتوبەندكراوی‬ ‫دەدۆزرێنەوە‪ ،‬ھەندێكیان ئاژەڵی كێوی‬ ‫خواردون���ی‌و ھەندێكی تریش���یان تەنھا‬ ‫ئێسكوپروسكیان دەدۆزرێنەوە‪.‬‬ ‫ئەم پانۆراما دڕندانەیە فەزای جەنگێكی‬ ‫تۆمارنەكراو‌و نادیارم���ان بیردەخاتەوە‪.‬‬ ‫ئ���ەم جەنگە دژ بە ژن‪ ،‬ش���ەڕی نێوان‬ ‫ناس���یۆنالیزمی نەت���ەوەكان نیی���ە‪،‬‬ ‫توندوتیژی���ی نێوان ئایی���ن‌و ئایینزاكان‬ ‫نییە‪ ،‬ملمالنێی دوژمنان���ەی چینایەتی‬ ‫نێ���وان گروپەكانی كۆمەڵ���گاش نییە‪،‬‬ ‫بەڵك���و جەنگێكی پەنھان‌و ئاش���كرای‬ ‫پی���اوە دژ بە ژن كە ب���ە پلەی یەكەم‬ ‫پیادەكردن���ی دەس���ەاڵتە ل���ە دووتوێی‬ ‫كۆنترۆڵكردنی جەس���تەو سێكسوالیتی‬ ‫ژنان���ەوە؛ كردەیەك���ی سادیس���تانەیە‪،‬‬ ‫گەیش���تنە بە چێژ لەرێگای پیادەكردنی‬ ‫توندوتیژییەكی ڕەھاوە دژ بە ژنان‪ .‬ئەم‬ ‫جەنگە‪ ،‬جەنگێك���ی ناھاوتایە‪ ،‬چونكی‬ ‫الیەكی���ان خاوەنی ھێزو پ���ارەو چەك‌و‬ ‫یاس���ایە‪ ،‬ئەویتریشیان بێچەك‌و بێھێزو‬ ‫ھەژار‪ .‬ل���ەم جەنگ���ەدا‪ ،‬وەك���و ھەموو‬ ‫جەنگێكی تر‪ ،‬بكوژەكان تیایدا نادیارن‌و‬ ‫قوربانییەكانیش بە فۆرمێكی شێوێندراو‬ ‫نماییش���دەكرێن‪ .‬نەدۆزینەوەی ژنكوژان‬ ‫تەنھا پەیوەندی بەوەوە نییە كە پیاوان‬ ‫ئەم تاوانانە بەشێوەیەكی پرۆفیسیۆناڵ‌و‬ ‫نادی���ار ئەنجام���دەدەن‪ ،‬بەڵكو بەپلەی‬ ‫یەك���ەم پەیوەن���دی ب���ەو سیس���تەمە‬ ‫پیاوس���االرییەوە ھەیە كە تیایدا دەزگا‬ ‫گەندەڵەكانی دادگاو پۆلیس‌و ئاساییش‬ ‫نە بەجددیی دوای سەرەداوی رووداوەكان‬ ‫دەكەون‌و نە ش���وێنپێی بكەرەكانیشیان‬ ‫ھەڵدەگرن‪.‬‬ ‫گومانی تێدا نییە كە ئەم ڕەشەكوژییەی‬ ‫ژنان ت���ەنھا لە مەكس���یكدا نابینرێت‌و‬ ‫تەنھا پەیوەندی ب���ەوەوە نییە كە ئەو‬ ‫ژنانە س���ەر بە توێژێك���ی كۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫گروپێك���ی ئەتنی دیاریك���راون‪ ،‬بەڵكو‬ ‫بەپلەی یەكەم پابەندی یەك ڕاس���تیی‬ ‫كۆمەاڵیەتییە‪ ،‬ئەویش ژنبوونە‪ .‬واتە بە‬ ‫پلەی یەكەم ئەم ئینس���انانە دەكوژرێن‬ ‫نەك لەبەرئەوەی س���ەر ب���ە رەگەزێكی‬ ‫ئەتنی‪ ،‬ئایینی یاخود سەر بە چینێكی‬ ‫كۆمەاڵیەت���ی‌و ھەڵگری ئایدیۆلۆژیایەكی‬ ‫دیاریكراوب���ن‪ ،‬وەك���و لە جینۆس���ایددا‬ ‫دەیبینی���ن‪ ،‬بەڵك���و ئ���ەم ئینس���انانە‬ ‫دەكوژرێن تەنھا لەبەرئەوەی س���ەر بە‬ ‫رەگ���ەزی مێیین���ەن‪ .‬ھەر ئ���ەم واقیعە‬ ‫تاڵە كۆمەاڵیەتیی���ەش وای لە ھەندێك‬ ‫فێمینیس���ت‌و لێكۆڵەری بواری جێندەر‬ ‫كرد ئەم دیاردەیە بە زاراوەی ”فێمیساید“‬ ‫بناس���ێنن‪ .‬وەكو بە زاراوەك���ەدا دیارە‬ ‫وش���ەیەكی لێكدراوە‌و لە دوو ووش���ەی‬ ‫التین���ی ‪‌femina‬و ‪ caedere‬پێكھاتوە‬ ‫ك���ە مان���ای ژنكوش���تن دەگرێت���ەوە‪.‬‬ ‫لەڕاس���تیدا ھەماھانگیی���ەك لەس���ەر‬ ‫پێناس���ەی تەواوی زاراوەی ”فێمیساید“‬ ‫لە نێوان فێمینیستەكاندا نابینرێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دەتوانین ھەندێك ڕەگەزی گرنگ لە كۆی‬ ‫ئەو پێناسانەدا بدۆزینەوە‪ .‬سەرەتا ئەم‬ ‫وش���ەیە ھێمایە بۆ كردەی توندوتیژیی‬ ‫بەرامب���ەر بە ژن���ان‪ ،‬ئ���ەم كردەیەش‬

‫دەشێت چەندین فۆرم لەخۆیبگرێت‪ ،‬بۆ‬ ‫نموونە ڕفاندن‌و دەس���تدرێژی جنسی‌و‬ ‫ئەشكەنجەی سیستەماتیكی‌و تێكشكان‌و‬ ‫ش���ێواندنی جەس���تەو كوێلەك���ردن‌و‬ ‫لەكۆتاییش���دا كوش���تنی بەئەنقەست‌و‬ ‫فڕێدانی الش���ەیان‪ .‬پاشان ”فێمیساید“‬ ‫ھێمایە بۆ نھێنیبوونی تاوان‌و پەنھانیی‬ ‫تاوانباران‪ ،‬واتە نەبوونی ھیچ سزایەك بۆ‬ ‫تاوانباران‪ .‬لەالیەكی ترەوە ئەم وش���ەیە‬ ‫مان���ای نەدۆزینەوەو بەس���زانەگەیاندنی‬ ‫تاوانبارانە كە بەرجەستەكەری كێشەی‬ ‫گەندەڵیی���ە لەن���او دەزگای دەوڵ���ەت‌و‬ ‫تەوەزەلی���ی دەزگا تەنفیزییەكان���ی‬ ‫حكومەت لە دواكەوتن‌و دۆزینەوەی ئەم‬ ‫تاوان���ە سیس���تەماتیكییانەدا‪ .‬خاڵێكی‬ ‫س���ەرەكی تر لە ماناكانی ئەم زاراوەیە‬ ‫بوون���ی ڕقە بەرامبەر ب���ە ژن‪ ،‬چونكی‬ ‫وەكو ئاش���كرایە ھیچ تاوانێك بەبێ ڕق‬ ‫ئەنجامنادرێ���ت‪ .‬ئەم ڕقەش بەرامبەر بە‬ ‫ژن ن���ە ڕقێكی نەتەوەیی���ەو نە ڕقێكی‬ ‫ئایینیی���ەو نە حیزبیی���ە‪ ،‬بەڵكو ڕقێكی‬ ‫جێندەرییە‪ ،‬چونكی پاشخانی ئەم تاوانە‬ ‫تەنھا بوون���ی ڕقێكی قووڵ���ە لەالیەن‬ ‫پیاوەوە بەرامبەر ب���ە ژن‪ .‬پیادەكردنی‬ ‫ئەم ڕق���ەش لەناو سیس���تەمێكدایە كە‬ ‫پی���اوان تیای���دا دەتوانن بێس���زا بژین‪.‬‬ ‫بەمانەیەك���ی ت���ر كێش���ەكە كێش���ەی‬ ‫سیس���تەمێكی پیاوس���االرییە كە رێگا‬ ‫بۆ كوش���تنی بێس���زای رەگەزی مێیینە‬ ‫لەالیەن پیاوانەوە فەراھەمدەكات‪.‬‬

‫فێمیساید‬ ‫لەكوردستاندا‬ ‫بووە بەواقیعێكی‬ ‫كۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫سیستەمی‬ ‫سیاسیش بەتەواوی‬ ‫تێوەیگالوە‬ ‫گەر جەمس���ەرە س���ەرەكییەكانی ئەم‬ ‫پێناسەیە بەپێوەربگرین بۆ ئەو دۆخەی‬ ‫ئێستا لە كوردستاندا بەرقەرارە‪ ،‬دەتوانین‬ ‫بێچەندوچوون بڵێین لە كوردستانیش���دا‬ ‫”فێمیساید“ بە چەش���نێكی مەترسیدار‬ ‫تەشەنەی سەندووە‪.‬‬ ‫من كێش���ەی زۆرم لەگەڵ ئەو ھەڵژمارە‬ ‫ڕەس���مییانەی حكومەتی ھەرێمدا ھەیە‪،‬‬ ‫چونكی ئەم سیس���تەمە پیاوساالرییەی‬ ‫كوردستانیش یەك خەمی ھەیە‪ ،‬ئەویش‬ ‫لەكەدارنەكردن���ی وێنەو ئیمجێتی لە ناو‬ ‫ڕایگش���تی‌و ل���ە جیھانیدا‪ .‬لەڕاس���تیدا‬ ‫لەم���ڕۆدا ئەو خەم���ەش بوونی نەماوە‪،‬‬ ‫چونكی س���امانێكی ئەوەندە گەورەیان‬ ‫لەبەردەس���تدایە ك���ە دەتوان���ن‪ ،‬وەكو‬ ‫سیستەمە س���تەمگەرا باوكساالرەكانی‬ ‫تر‪ ،‬بە ئاسانی کەسانێکی ئەکادیمی لە‬ ‫ناوەوەو دەرەوە بكڕن‪ ،‬تاوەكو وێنەیان‬ ‫ب���ە لێكۆڵین���ەوەو دات���ای الیەنگرانە‬ ‫جوانب���كات‪ .‬ھەروەكو چ���ۆن لە بواری‬ ‫میدی���ادا پس���پۆڕی بیانییان ڕاس���پارد‬ ‫وێنەی دەس���ەاڵت جوانب���كات‪ ،‬ئاوھاش‬ ‫بەش���ی جێندەر لە زانكۆكاندا دادەنێن‬ ‫كە ناوێكی ئەكادیمی خۆنماییشكەرانەیە‬ ‫ب���ۆ دەرەوە‌و وێرانەیەكی مەعریفیش���ە‬ ‫بۆ ناوەوە‪ .‬بەرامب���ەر بەوەش دەبینین‬ ‫كە رێكخراوێك���ی ناحكومی بیانی وەكو‬ ‫(وادی) كە لە بواری جێندەردا سااڵنێكە‬ ‫ل���ە ھەرێم پرۆژەی ھەیەو كاری مەیدانی‬ ‫دەكات‪ ،‬ب���ەھۆی كەمپین‌و داتاكانیانەوە‬ ‫تووش���ی چەندی���ن ھێ���رش‌و تەگ���ەرە‬ ‫بوون���ەوە‪ ،‬چونكی دیوە ناش���رینەكانی‬ ‫كۆمەڵ���گای ئێمەی���ان بەجیھانی ناوەو‬ ‫دەرەوە نیش���اندا‪ ،‬بەتایب���ەت لە بواری‬ ‫خەتەنەكردنی كچاندا‪.‬‬ ‫فێمیساید لەكوردستاندا بووە بەواقیعێكی‬ ‫كۆمەاڵیەت���ی‌و سیس���تەمی سیاس���یش‬ ‫بەتەواوی تێوەیگالوە‪ .‬ئەم تێوەگالنەش‬ ‫تەنھا لەوێدا نییە كە حكومەت‌و دادگاو‬ ‫دەزگاكان���ی ڕۆڵ���ی بین���ەر دەبینین‌و‬ ‫زۆرین���ەی ئ���ەو ژنانەی كە الش���ەیان‬ ‫ل���ەم ماوەی���ە دۆزراوەت���ەوە‪ ،‬نە كەس‬ ‫دەیانناس���ێتەوەو نە كەسیش دەزانێت‬ ‫بكوژەكانیان كێن‪... ،‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫ده‌ینوسێت‬

‫گه‌نده‌ڵی هه‌موومان ده‌كوژێت‬

‫►‬

‫ره‌نگ���ه ئه‌گ���ه‌‌ر چه‌مکێ���ک هه‌بێت وه‌ك‬ ‫کلیلێک���ی س���یحری ده‌رگاکان���ی دونیای‬ ‫پ���ڕ ل���ه س���ه‌یر‌و س���ه‌مه‌ره‌ی هه‌رێمی‬ ‫کوردس���تانمان ب���ۆ بکات���ه‌وه چه‌مک���ی‬ ‫گه‌نده‌ڵی بێت‪ .‬گه‌نده‌ڵی جۆرێکی تایبه‌ته‬ ‫ل���ه به‌کارب���ردن‌و په‌یوه‌ن���دی؛ بریتیه له‬ ‫به‌كاربردن���ی حکومه‌ت‌و داهاتی حکومه‌ت‬ ‫که له بنه‌ره‌تدا داهاتی خه‌ڵكه بۆ گیرفانی‬ ‫تاکه‌‌که‌س‪ ،‬وه ل���ه هه‌مانکاتدا بریتیه له‬ ‫بونیادنان���ی په‌یوه‌ندیه‌ك که له رێگایه‌وه‬ ‫داهات���ی خه‌ڵک به رێگای تردا ده‌برێت له‬ ‫بڕی ئه‌وه‌ی له حکومه‌ته‌وه بگاته خه‌ڵک‪.‬‬ ‫به‌اڵم له هه‌ندێ ش���ێوازی تریدا بریتیه له‬ ‫فرۆش���تنی پێگه‌‌و ده‌سه‌اڵتی حکومه‌ت بۆ‬ ‫ده‌ستکه‌وتیتاکه‌‌که‌سی‪ .‬له کرۆکی هه‌موو‬ ‫ئه‌مان���ه‌دا یه‌ك دی���ارده ئاماده‌یه ئه‌ویش‬ ‫وه‌الخس���تنی خه‌ڵکه‪ .‬به‌م پێیه گه‌نده‌ڵی‬ ‫بریتی���ه ل���ه فه‌رامۆش���کردنی خه‌ڵك‪ ،‬له‬ ‫میان���ه‌ی پرۆس���ه‌ی حکومداریدا‪ .‬کاتێک‬ ‫خه‌ڵك فه‌رامۆش ده‌كرێن ئه‌وه‌نیه که هه‌ر‬ ‫ئه‌و داهاته‌ی که ده‌بێت پێیان بگات پێیان‬ ‫ناگات به‌ڵکو له چه‌‌ندین ئاست‌و ره‌هه‌ندی‬ ‫تره‌وه زیانیان پێده‌گات‪ .‬ته‌نها حکومه‌تێک‬ ‫ده‌توانێت له ئاستێکی ده‌زگاییدا گه‌نده‌ڵ‬ ‫بێ���ت‪ ،‬که وه‌ك نه‌یار‌و دوژمن ته‌ماش���ای‬ ‫خه‌ڵکی ب���کات‪( .‬حکومه‌ت���ی هه‌رێم له‬ ‫ئاستی ده‌زگاییدا گه‌نده‌ڵه‪ ،‬که خه‌سترین‬ ‫ش���ێوازی گه‌نده‌ڵیه)‪( .‬له داهاتوودا له‬ ‫س���ه‌ر بنه‌ما مێ���ژووی‌و فه‌لس���ه‌فیه‌کانی‬ ‫نامۆبوونی ده‌س���ه‌اڵت له خه‌ڵک الی کورد‬ ‫ده‌دوێین)‪ .‬ئ���ه‌وه‌ی مای���ه‌ی بێزاریه له‌م‬ ‫پرۆس���ه‌یه‌دا ئه‌وه‌یه ک���ه خه‌ڵکی کاتێک‬ ‫داهاتیان ده‌برێت‪ ،‬زیانی بردنی داهاته‌كه‬ ‫ته‌نه���ا به بردنی داهاته‌که‌وه‌ ناوه‌س���تێت‬ ‫به‌ڵکو به چه‌ندین ش���ێواز ده‌بێته مایه‌ی‬ ‫مه‌ترس���ی بۆ س���ه‌ر ژیانی یه‌ک به یه‌ك‬ ‫ئه‌ندامانی کۆمه‌ڵگا‪ .‬ئه‌گه‌‌ر به زمانێکی تر‬ ‫بدوێین خه‌ڵکی کاتێک مافیان ده‌خورێت‪،‬‬ ‫له پرۆسه‌ی حکومه‌تی گه‌نده‌ڵدا‪ ،‬له بڕی‬ ‫ئ���ه‌م مافخواردنه س���زاده‌درێن‪ .‬گه‌نده‌ڵی‬ ‫بریتیه له سزادانی خه‌ڵک چونکه مافیان‬ ‫خ���وراوه‪ .‬ئه‌مه کۆمیدیایه‌ك���ی دڵته‌نگه‪.‬‬ ‫وه‌ک ئه‌‌وه‌یه بڵێین که که‌‌س���ێک تاوانباره‬ ‫به‌وه‌ی مافی خوراوه‪ ،‬وه ئه‌و که‌سه‌ی که‬ ‫مافی خواردوه سزای مافخوراوه‌كه ئه‌دات‪،‬‬ ‫چونکه مافی خواردوه‪ .‬بۆ روونکردنه‌وه‌ی‬ ‫زیاتری ئه‌م دیارده‌یه که‌یس���ێکی واقیعی‬ ‫ده‌که‌ینه نموونه‪.‬‬ ‫ل���ه ناحێ���ی باوه‌ن���ور ل���ه گه‌رمی���ان‬ ‫قوتابخانه‌یه‌ك���ی ناوه‌ن���دی ل���ه کات���ی‬ ‫دروس���تکردنیدا ش���انزه پای���ه‌ ل���ه نێو‬ ‫پایه‌کان���دا که قوتابخان���ه دوو نهۆمیه‌كه‬ ‫راده‌گرێ���ت دروس���ت نه‌‌كراب���وو‪( .‬ب���ه‬ ‫کوردیه‌ك���ه‌ی به‌ڵین���ده‌ره‌كان ب���ۆ بردنی‬ ‫پاره‌ی زیاتر ش���انزه‌پایه‌ی پێویس���تیان‬ ‫ل���ه قوتابخانه‌که‌دا دروس���تنه‌كردبوو‪ .‬به‬ ‫کورتی شانزه پایه لوشدرابوو)‪ ( .‬ئه‌وه‌ی‬ ‫شایانی باسه هێنده‌ی من ئاگاداربم پاشان‬ ‫به‌ڵێنده‌ره‌کان ناچارکران که شانزه‌پایه‌كه‬ ‫دروس���تبکه‌ن)‪ .‬ب���ه‌اڵم دروس���تکرابێت‬ ‫ی���ان دروس���ت نه‌كرابێت ئ���ه‌م رووداوه‬ ‫ده‌كرێ���ت وه‌ك نموونه‌یه‌ك وه‌ربگیرێت بۆ‬ ‫روونکردنه‌وه‌ی مه‌به‌‌سته‌که‌مان‪ .‬رووداوێکی‬ ‫وه‌ها ئه‌گه‌ر ب���ه ووردی لێی رامێنین زۆر‬ ‫شتمان پێده‌ڵێت‪ .‬سه‌ره‌تا ئه‌گه‌‌ر بپرسین‬ ‫بۆچی‪ ،‬ش���انزه پایه‌ی دروست ناکرێت؟‬ ‫له کاتێکدا له پالنی دروس���تکردنه‌که‌دا به‬ ‫پێویست زانراوه که ده‌بێت دروستبکرێت‪.‬‬ ‫ئه‌م سه‌رپێچیه ده‌رئه‌نجامی پرۆسه‌یه‌كی‬ ‫دوور‌و درێ���ژی چه‌‌ندی���ن ئاس���ته ل���ه‬ ‫گه‌نده‌ڵ���ی‪ .‬کاتێ���ک به‌ڵینده‌رێ���ک هه‌وڵ‬ ‫ئ���ه‌دات ک���ه بینای���ه‌ك به‌وپ���ه‌ری که‌م‌و‬ ‫کورتی دروس���تبکات‪ ،‬ده‌بێت هۆکارێک له‬ ‫پش���تیه‌وه‌ هه‌بێت‪ .‬هۆکاره‌كه یه‌کێک له‌م‬ ‫ئه‌گه‌رانه‌یه‪ ،‬هه‌وڵدان���ی به‌ڵینده‌ره‌كه بۆ‬ ‫ده‌ستکه‌وتنی پاره‌ی زیاتر‪ ،‬به‌بێ گوێدانه‬ ‫مه‌‌ترس���یه‌کانی‪ ،‬چ مه‌ترس���ی یاسایی چ‬ ‫مه‌ترسی ئه‌‌خالقی‪ ،‬چونکه وه‌ك نه‌رێتێک‬ ‫ئاماده‌ی���ه له حکومه‌تی گه‌نده‌ڵی هه‌رێمی‬ ‫کوردس���تاندا که‌‌س���ێک ناتوانێ���ت ببێته‬ ‫به‌ڵینده‌ر ئه‌گه‌ر پش���تی نه‌بێت‪ .‬پشتیش‬ ‫وه‌ك وش���ه‌یه‌كی ناواخن���دار مه‌به‌س���ت‬ ‫لێی که‌سێک یان به‌رپرس���ێکی به‌شداره‬ ‫ل���ه پرۆس���ه‌که‌دا‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی له هێرش���ی‬ ‫به‌رپرس���ێکی تر بیپارێزی که ده‌خوازێت‬ ‫پاره‌ی ده‌ستبکه‌وێت له هه‌موو پرۆژه‌یه‌كدا‬ ‫که له واڵتدا به‌رێوه‌ده‌چێت‪ .‬ئه‌م دیارده‌‌‌یه‬ ‫زیات���ر خه‌س���ڵه‌تی مافیاییان���ه‌ی هه‌یه‪.‬‬ ‫هۆکارێکی تر ک���ه به‌ڵێنده‌ر ناچارده‌كات‬ ‫هێن���ده پڕ ل���ه که‌موک���وری پرۆژه‌که‌ی‬ ‫دروس���ت بکات ئه‌وه‌یه که هه‌میشه پرۆژه‬ ‫یه‌کس���ه‌ر راس���ته‌‌وخۆ ناگاته به‌ڵێنده‌ر‪،‬‬ ‫به‌ڵکو به چه‌ندین ده‌س���تی تردا ده‌روات‪،‬‬ ‫هه‌ری���ه‌ک له‌م ده‌س���تانه توێژاڵی چه‌وری‬

‫خ���ۆی ل���ێ هه‌ڵده‌گرێ���ت‪ ،‬ل���ه کۆتاییدا‬ ‫کاتێک ده‌گاته به‌ڵێن���ده‌ر هێنده چه‌وری‬ ‫تیانه‌ماوه‪ ،‬بۆیه به‌ڵێن���ده‌ر ناچاره له به‬ ‫سه‌قه‌ت دروس���تکردنی پرۆژه‌که‌دا به‌شی‬ ‫خ���ۆی هه‌لێنجێن���ێ‪ .‬دیاره ل���ه زۆربه‌ی‬ ‫کاتدا ئه‌م دروستکردنه پڕ له که‌موکوریه‬ ‫س���ه‌رده‌گرێت له‌ب���ه‌‌ر بوون���ی قازانج بۆ‬ ‫که‌س���انێکی زۆر که گوایه به‌رپرس���ن‪ ،‬له‬ ‫بڕی خه‌ڵكی بۆ چاودێریکردنی پرۆژه‌که‌‪.‬‬ ‫پرۆس���ه‌یه‌كی وه‌ها نه‌ک به‌ڵێنده‌ر به‌ڵکو‬ ‫ئه‌ندازی���ار‌و کرێکار‌و هه‌م���وو ئه‌وانیتر که‬ ‫به‌شدارن له پرۆس���ه‌كه‌دا ده‌کاته به‌شێک‬ ‫له پرۆس���ه‌ی گه‌نده‌ڵی‪ .‬چینی ئه‌ندازیار‬ ‫له هه‌رێم که نزیکترین توێژن له‌م بوارانه‬ ‫به‌اڵم هه‌‌تائێستا هیچ نار‌‌ه‌زاییه‌ک لێیانه‌وه‬ ‫نابیس���ترێت‪ .‬ل���ه زۆر دۆخ���دا زۆرێک له‬ ‫ئه‌ندازیاران خۆیان ده‌بن به به‌ڵینده‌ر ئه‌و‬ ‫کاته به‌رژه‌وه‌ندیه‌كه خه‌ستتر ده‌بێته‌وه‪.‬‬ ‫ده‌بینی که له میانه‌ی پرۆژه‌یه‌كی وه‌هادا‬ ‫قوربانی یه‌كه‌م خوێندکارانن‪ .‬خه‌ڵکێک که‬ ‫به مه‌به‌‌ستی خوێندن رووده‌که‌نه جێگایه‌ك‬ ‫به‌اڵم جێگاکه له راس���تیدا وه‌ك بۆسه‌یه‬ ‫بۆیان چاوه‌روانه ته‌نها رووداوێک رووبدات‬ ‫وه س���ه‌رتاپا قوتابخانه‌که به س���ه‌ریه‌كدا‬ ‫ده‌روخێت‪ .‬ئه‌مه‌یه وه‌هایکردوه که زیاتر‌و‬ ‫زیات���ر لێکۆڵه‌ره‌وانی ب���واری گه‌نده‌ڵی‌و‬ ‫ماف���ی مرۆڤ هه‌تا بێ���ت نزیکتر به‌یه‌ك‌و‬ ‫زۆرج���ار پێکه‌وه کار بک���ه‌ن‪ .‬چونکه له‬ ‫پرۆژه‌یه‌كی وه‌هادا مرۆڤ بێبه‌ری ده‌كرێت‬ ‫ل���ه پانتاییه‌كی دوور له مه‌ترس���ی مه‌رگ‬ ‫ب���ۆ فه‌راهه‌کردنی پرۆس���ه‌ی خوێندنی‪.‬‬ ‫به‌مانایه‌كی تر من���ااڵن بۆئه‌وه‌ی بخوێنن‬

‫ئه‌م په‌یوه‌ندیه‌ی ‌ه‬ ‫سه‌قه‌ته‌‌ی نێوان‬ ‫ده‌سه‌اڵت‌و خه‌ڵک‬ ‫له ئه‌نجامدا واڵت‬ ‫ده‌کاته جێگایه‌كی‬ ‫پڕ مه‌‌ترسی له‬ ‫هه‌موو بوارێکدا‬

‫كۆبونه‌وه‌كانی‌ ئه‌م دواییه‌ ‌ی نێوان‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‌و ده‌سه‌اڵت‌و چه‌ند سه‌رنجێك‬ ‫هادی‌ عه‌لی‌‬

‫له‌ده‌ستپێكی‌ س���اڵی‌ نوێدا جه‌وله‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫تری‌ كۆبونه‌وه‌كانی‌ نێوان ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫به‌ده‌ستپێش���خه‌ری‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن‪ ،‬ی���ان راس���تتر وای���ه‌‬ ‫به‌ده‌ستپێش���خه‌ری‌ به‌ڕێ���ز مامۆس���تا‬ ‫عه‌لی‌ باپیر ئه‌میری‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیس�ل�امی‌‬ ‫ده‌س���تی‌ پێ‌ كرده‌وه‌‪ .‬ئه‌وه‌بو سه‌ره‌تا‬ ‫هه‌رس���ێ‌ الیه‌نی‌ ئۆپۆزس���یۆن له‌سه‌ر‬ ‫ئاستی‌ لوتكه‌ كۆبونه‌وه‌یه‌كیان سازكردو‬ ‫له‌س���ه‌ر چه‌ند خاڵێ���ك رێككه‌وتن كه‌‬ ‫به‌ڕێز مامۆستا عه‌لی‌ باپیر بیگه‌یه‌نێت‬ ‫به‌به‌ڕێز س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێ���م‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌‬ ‫هه‌رس���ێ‌ س���ه‌ركرده‌ی‌ ئۆپۆزس���یۆن‬ ‫س���ه‌ردانی‌ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێمیان كرد‪.‬‬ ‫دوابه‌دوای‌ ئه‌وه‌ش شاندێكی‌ هاوبه‌شی‌‬ ‫دوالیه‌نه‌ك���ه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵت به‌جیاجی���ا‬ ‫سه‌ردانی‌ هه‌رسێ‌ الیه‌نی‌ ئۆپۆزسیۆنیان‬ ‫كردو دیدو پێش���نیاری‌ خۆیان له‌باره‌ی‌‬ ‫چاكسازی‌ سیاسییه‌وه‌ پێ‌ ڕاگه‌یاندن كه‌‬ ‫گرنگترینیان بریتییه‌ له‌به‌ش���داریكردنی‌‬ ‫س���ێ‌ الیه‌نه‌ك���ه‌ی‌ ئۆپۆزس���یۆن‬ ‫له‌حكومه‌تێك���ی‌ بنك���ه‌ فراوان���دا وه‌ك‬ ‫مه‌رجی‌ س���ه‌ره‌كی‌ بۆ ئه‌نجامدانی‌ ئه‌و‬ ‫چاكسازییانه‌ی‌ كه‌ ئۆپۆزسیۆن داوایان‬ ‫ده‌كات‌و به‌مه‌ش جارێكی‌ تر تۆپه‌كه‌یان‬ ‫هه‌ڵدایه‌وه‌ باوه‌شی‌ ئۆپۆزسیۆن‪.‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر خوێندنه‌وه‌یه‌ك���ی‌ بابه‌تیانه‌‬ ‫بكرێ���ت بۆ ئ���ه‌م ده‌ستپێش���خه‌رییه‌و‬ ‫كۆبونه‌وه‌كان���ی‌ ئه‌م جه‌وله‌ نوێیه‌‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ده‌ك���رێ‌ چه‌ن���د خاڵێك���ی‌ الوازی‌ تێدا‬ ‫ده‌ستنیشان بكه‌ین‪:‬‬ ‫*یه‌ك ل���ه‌و خاڵه‌ الوازان���ه‌ له‌وه‌وه‌‬ ‫ده‌ست پێده‌كات كه‌ ده‌ستپێكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌كان له‌س���ه‌ر داواو پێشنیاری‌‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن بوه‌‪ ،‬نه‌ك له‌سه‌ر داوای‌‬ ‫الیه‌نه‌كان���ی‌ ده‌س���ه‌اڵت یان له‌س���ه‌ر‬ ‫داوای‌ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێ���م‪ ،‬وه‌ك به‌ڕێز‬ ‫س���ه‌عدی‌ ئه‌حمه‌د پی���ره‌ش له‌گۆڤاری‌‬ ‫لڤین ژماره‌(‪)222‬راش���كاوانه‌ ئاماژه‌ی‌‬

‫پێده‌كات‪.‬‬ ‫له‌حاڵه‌تێكی‌ ئ���اوادا چاوه‌ڕێده‌كرێت‬ ‫كه‌ الیه‌نه‌كانی‌ ئۆپۆزس���یۆن ئاماده‌بن‬ ‫ئاس���تێك له‌مرون���ه‌ت ی���ان ته‌نانه‌ت‬ ‫جۆرێك له‌ته‌نازولكردن پیش���ان بده‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ش سه‌ری‌ له‌چییه‌وه‌ ده‌رده‌چێت‌و‬ ‫الیه‌نه‌كانی‌ ده‌س���ه‌اڵت چۆن مامه‌ڵه‌ی‌‬ ‫له‌گه‌ڵدا ده‌كه‌ن‌و چه‌نده‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫خۆیان‌و پرسی‌ چاكسازی‌ ته‌واو ده‌بێت‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ دیاره‌ كه‌ ئۆپۆزسیۆن خۆیان لێی‌‬ ‫به‌رپرسیارن‌و بێگومان ده‌بێ‌ پێشوه‌خت‬ ‫حسابی‌ وردیان بۆ كردبێت!؟‬ ‫*خاڵیك���ی‌ ت���ر ئه‌وه‌ی���ه‌ ك���ه‌‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌ك���ه‌ی‌ نێ���وان هه‌رس���ێ‌‬ ‫س���ه‌ركرده‌كه‌و س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم���دا‪،‬‬ ‫نه‌ڕاگه‌یاندراوێكی‌ هاوبه‌ش باڵوكرایه‌وه‌و‬ ‫نه‌كۆنگره‌یه‌كی‌ رۆژنامه‌وانی‌ ئه‌نجامدرا‪،‬‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ی جه‌م���اوه‌رو رای گش���تی‬ ‫ئاگاداربێت كه‌ له‌سه‌ر چی رێككه‌وتون‪.‬‬ ‫ته‌نانه‌ت به‌ڵێنێكی‌ رۆش���نی‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫هه‌رێمیش دیارنه‌ب���و‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫به‌گه‌رمی‌ پێش���وازی‌ لێكردون‌و باس���ی‌‬ ‫له‌وه‌ك���ردوه‌ كه‌ هه‌م���و داخوازییه‌كانی‌‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن قابیلی‌ گفتوگۆیه‌و هێڵی‌‬ ‫س���ور نییه‌و دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ قسه‌و راوێژ‬ ‫له‌گه‌ڵ مه‌كته‌ب سیاسی‌ پارتی‌‌و یه‌كێتی‌‬ ‫ده‌كات وه‌اڵمیان ده‌داته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌راستیدا ده‌بو س���ێ‌ سه‌ركرده‌كه‌ی‌‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن دوای‌ دیداره‌ك���ه‌ی‌ به‌ڕێز‬ ‫مامۆس���تا عه‌ل���ی‌ باپیر له‌گ���ه‌ڵ به‌رێز‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێ���م‌و پێشكه‌ش���كردنی‌‬ ‫داواكارییه‌كانیان له‌باره‌ی چاكسازییه‌وه‌‪،‬‬ ‫په‌له‌یان نه‌كردایه‌ بۆ دانیش���تن له‌گه‌ڵ‬ ‫سه‌رۆكی‌ هه‌رێم تا مشاوه‌ره‌ی‌ پێویستی‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ دوالیه‌نه‌ك���ه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵت‬ ‫بكردایه‌و وه‌اڵمی‌ ڕۆشن‌و پێویستی‌ پێ‬ ‫بوای���ه‌‪ ،‬ئینجا ئه‌و كۆبونه‌وه‌یه‌ی‌ س���ێ‌‬ ‫سه‌ركرده‌كه‌ی‌ ئۆپۆزسیۆن ئه‌نجامبدرایه‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی له‌و دانیش���تنه‌دا بگه‌یشتنایه‌‬

‫ی‬ ‫ێ كار ‌‬ ‫ده‌كر ‌‬ ‫هاوبه‌شی‌ نێوانیان‬ ‫ێ‬ ‫ی س‌‬ ‫له‌سنور ‌‬ ‫ی‬ ‫پارێزگاكه‌ ‌‬ ‫هه‌رێمدا قه‌تیس‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫درێژ ببێته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫بۆ ناوچه‌كان ‌‬ ‫ده‌ره‌و‌هی‌ هه‌رێم‌‬

‫كورد له‌نێوان كێشه‌كانی‌ به‌هاری‌ عه‌ره‌بی‌‌و رۆژهه‌اڵت ‌ی ناوه‌ڕاست‬ ‫فارس نه‌ورۆڵی‌‬

‫ژیانیان له مه‌ترس���یدایه‪ .‬گه‌ر بگه‌رێینه‌وه‬ ‫بۆ راڤه‌کاریه‌که‌ی س���ه‌ر‌‌ه‌تا ده‌بینی لێره‌دا‬ ‫خه‌ڵك که پاره‌که‌یان ده‌برێت به چه‌ندین‬ ‫قۆناخی جیاواز له ئه‌نجامدا ژیانیش���یان‬ ‫ده‌که‌وێته مه‌ترس���یه‌وه‪ .‬که‌واته گه‌نده‌ڵی‬ ‫ه���ه‌ر به هێنده‌وه ناوه‌س���تێت که داهاتی‬ ‫خه‌ڵک بۆ گیرفانی تاکه‌که‌‌س ببات به‌ڵکو‬ ‫له ئه‌نجامدا ژیانیشیان ده‌خاته مه‌ترسیه‌وه‪.‬‬ ‫بونیادنان���ی واڵت به که‌موک���ورڕی به‌بێ‬ ‫گوێدانه ده‌رئه‌نجامه‌کانی نیشانه‌ی ئه‌وه‌یه‬ ‫چینی ده‌س���ه‌اڵتداری کورد ن���ه‌ک ته‌نها‬ ‫ئام���اده‌ن داهات���ی مرۆڤی ک���ورد ببه‌ن‪،‬‬ ‫به‌ڵک���و ته‌نانه‌ت ئاماده‌نین وه‌ك مرۆڤیش‬ ‫له قه‌ڵه‌می���ان بده‌ن‪ .‬ئ���ه‌م په‌یوه‌ندیه‌یه‌‬ ‫س���ه‌قه‌ته‌‌ی نێوان ده‌س���ه‌اڵت‌و خه‌ڵک له‬ ‫ئه‌نجام���دا واڵت ده‌کات���ه جێگایه‌ك���ی پڕ‬ ‫مه‌‌ترسی له هه‌موو بوارێکدا بۆ هه‌موان‪.‬‬ ‫به داخه‌وه مه‌رگی ئه‌و سێ خوێندکاره‪،‬‬ ‫له به‌شی ناوخۆیی فیرده‌وسی‪ ،‬تراژیدیانه‬ ‫ئ���ه‌م راس���تیه‌ی خس���ته پێش���چاومان‪.‬‬ ‫مه‌رگی ئ���ه‌وان به ه���ۆی که‌موکورتی له‬ ‫باڵه‌خانه‌که‌دابوو‪ .‬خانو‌و باڵه‌خانه‌ی پڕ له‬ ‫که‌مووکورتی هه‌موو جێگایه‌كی گرتوه‌ته‌وه‪،‬‬ ‫ب���ه جۆرێک بوه‌ته دیارد‌‌ه له هه‌رێم‪ .‬ئه‌م‬ ‫دیارده‌ی���ه ده‌رئه‌نجام���ی نه‌ش���اره‌زایی‌و‬ ‫هه‌ژاری نیه‪ ،‬هه‌روه‌ها ده‌رئه‌نجامی که‌می‬ ‫که‌ره‌س���ته‌کان نیه‪ ،‬به‌ڵک���و د‌‌ه‌رئه‌‌نجامی‬ ‫گه‌نده‌ڵیه‪ .‬ئه‌مه نیش���انه‌ی ئه‌و تراژیدیایه‬ ‫ک���ه ئه‌گه‌‌ر گه‌‌نده‌ڵی له ئێس���تادا ده‌بێته‬ ‫ه���ۆی پڕکردنی گیرفان���ی کۆمه‌ڵیک ئه‌وا‬ ‫زیانه‌کانی بۆ په‌نجاس���اڵی داهاتوو وه‌ک‬ ‫دێوزه‌م���ه ره‌دووی مناڵ���و الوو پیر‌و ژن‌و‬ ‫پی���اوی کۆمه‌ڵگای ک���وردی ده‌نێت‪ .‬ئه‌م‬ ‫دیارده‌ی���ه هه‌ت���ا بێت خه‌س���ترده‌بێته‌وه‬ ‫کاتێ���ک باڵه‌خانه‌و رێگاوبان���ه‌کان چه‌‌ند‬ ‫س���اڵێک به‌‌س���ه‌ر دروس���تکردنیاندا‬ ‫تێده‌په‌رێت‪ .‬گه‌نده‌ڵی رابووردوو ناشیرین‬ ‫ده‌کات‪ ،‬ئێس���تا تاڵ ده‌کات‪ ،‬داهاتوو پڕ‬ ‫ده‌کات له مه‌ترسی‪.‬‬

‫به‌بڕیارێكی‌ رۆشن له‌باره‌ی‌ ئه‌نجامدانی‌ چونك���ه‌ مه‌علوم���ه‌ ك���ه‌ الیه‌نه‌كان���ی‬ ‫چاكس���ازییه‌وه‌‪ .‬نه‌ك به‌م ش���ێوازه‌ی‌ ده‌سه‌اڵت قه‌ناعه‌تیان به‌و چاكسازییانه‌‬ ‫ئێس���تا كه‌ جارێكی‌ تر سه‌رۆكی‌ هه‌رێم نیی���ه‌ كه‌ ئۆپۆزس���یۆن داوای‌ ده‌ك ‌هن‌و‬ ‫بگه‌ڕێت���ه‌وه‌ بۆ مش���اوه‌ره‌كردن له‌گه‌ڵ به‌رژه‌وه‌ندی خۆیانی تێدا نابینن‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫مه‌كته‌ب سیاسی‌ پارتی‌‌و یه‌كێتی‌‪ ،‬پاشان نایانه‌وێت پێ���ش ه���ه‌ر هه‌ڵبژاردنێك‬ ‫زنجیره‌ دیدارو كۆبونه‌وه‌یه‌كی‌ جیاجیای‌ هیچ جۆره‌ س���ه‌روه‌ری‌‌و ده‌ستكه‌وتێكی‌‬ ‫به‌دوادابێ���ت كه‌ هیچ گه‌ره‌نتییه‌ك نییه‌ سیاسی‌ بۆ ئۆپۆزسیۆن تۆمار بكرێت‪.‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی ده‌ره‌نجامێكی دڵخۆشكه‌ریان له‌الیه‌كی تره‌وه‌ ئه‌و راستییه‌ش رۆشن‬ ‫لێ به‌ره���ه‌م بێت‪ .‬ئه‌و نه‌خش���ه‌رێگاو بۆته‌وه‌ ك���ه‌ الیه‌نه‌كانی ئۆپۆزس���یۆن‬ ‫میكانیزمانه‌ش كه‌ پێش���نیار ده‌كرێن‪ ،‬توان���او ئیراده‌ی پێویس���تیان نییه‌ بۆ‬ ‫له‌حاڵه‌ت���ی‌ رێككه‌وتن له‌سه‌ریش���یان‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی داخوازییه‌كانی���ان له‌ب���اره‌ی‬ ‫به‌دڵنیای���ی چاكس���ازی‌ ریش���ه‌ییان چاكس���ازییه‌وه‌ بكه‌ن به‌خواست‌و داوای‬ ‫له‌س���ه‌ر بینا ناكرێت به‌الی‌ كه‌م پێش زۆرین���ه‌ی جه‌م���اوه‌رو ش���ه‌قامی پێ‬ ‫بجوڵێن���ن‪ .‬ل���ه‌م حاڵه‌ته‌دا ب���اش وایه‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ ئه‌م ساڵ‪.‬‬ ‫كه‌ ئۆپۆزس���یۆن به‌رنامه‌سازی‌‌و كاری‌‬ ‫جیددی‌ بك���ه‌ن بۆ ده‌س���ته‌به‌ركردنی‌‬ ‫هه‌رچ���ی زیاتری متمان���ه‌ی‌ جه‌ماوه‌رو‬ ‫ئاماده‌كاری‌ پێویست بۆ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌‬ ‫داهاتو‪ .‬بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ زۆر گرنگه‌ كه‌‬ ‫ئاس���تی‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ نێوان خۆیان‬ ‫له‌لیژنه‌ی‌ هه‌ماهه‌نگییه‌وه‌ به‌رزبكه‌نه‌وه‌‬ ‫ب���ۆ لیژن���ه‌ی‌ كاری‌ هاوب���ه‌ش‌و به‌پێی‌‬ ‫كارنامه‌یه‌كی‌ تێرو ت���ه‌واو ئاماده‌كاری‌‬ ‫پێویست بكه‌ن بۆ ئه‌م قۆناغه‌‪ .‬ده‌كرێ‌‬ ‫كاری‌ هاوبه‌شی‌ نێوانیان له‌سنوری‌ سێ‌‬ ‫پارێزگاكه‌ی‌ هه‌رێم���دا قه‌تیس نه‌بێت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو درێ���ژ ببێته‌وه‌ ب���ۆ ناوچه‌كانی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ هه‌رێ���م‌و به‌غ���داو پ���رۆژه‌و‬ ‫هه‌ڵوێستی‌ هاوبه‌ش‌و تایبه‌ت به‌خۆیان‬ ‫هه‌بێ���ت له‌چوارچێوه‌ی سیاس���ه‌تێكی‬ ‫كوردستانی دروس���تدا‪ .‬ئه‌ڵبه‌ت مه‌رج‬ ‫نییه‌ ئه‌مه‌ به‌و مانایه‌ بێت كه‌ الیه‌نه‌كانی‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن به‌لیس���تێكی هاوب���ه‌ش‬ ‫به‌شداری‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ داهاتو بكه‌ن‪،‬‬ ‫ی پێكهێنانی‌ لیستێكی‌ فراوانی‌‬ ‫ئه‌گه‌رچ ‌‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن یان لیس���تێك كه‌ الیه‌نه‌‬ ‫ئیس�ل�امییه‌كان له‌خۆبگرێت دو خیاری‌‬ ‫ئێس���تا دوای‌ ئ���ه‌و س���ه‌رئه‌نجامه‌ گونج���اوو چاوه‌ڕوانكراون‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫نارۆشنه‌ی‌ كه‌ ئه‌گه‌رێكی‌ به‌هێزه‌ روبكاته‌ ئه‌وه‌ش نه‌ك���را ئ���ه‌وا كاری‌ هاوبه‌ش‌و‬ ‫ئه‌م جه‌وله‌ نوێیه‌ی‌ كۆبونه‌وه‌كانی‌ نێوان ته‌نسیقی‌ ته‌واوو به‌رنامه‌ بۆكراو له‌نێوان‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن‌و ده‌س���ه‌اڵت‪ ،‬كاتی‌ ئه‌وه‌ الیه‌نه‌كانی‌ ئۆپۆزسیۆندا بۆ ئه‌م قۆناغه‌‬ ‫هاتوه‌ كه‌ س���ێ‌ الیه‌نه‌كه‌ی‌ ئۆپۆزسیۆن له‌ئاستێكی پێش���كه‌وتوتردا ئه‌ركێكی‬ ‫هه‌ڵوه‌س���ته‌یه‌ك بك���ه‌ن‌و له‌م���ه‌ زیاتر نیش���تمانییه‌و له‌به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ خۆیان‌و‬ ‫چاوه‌ڕوان���ی‌ ئه‌نجامدان���ی‌ چاكس���ازی‌ پرۆسه‌ی‌ چاكسازی‌‌و دیموكراسی‌ ته‌واو‬ ‫ریش���ه‌یی‌ نه‌كه‌ن له‌الیه‌ن ده‌سه‌اڵته‌وه‌‪ .‬ده‌بێت‪.‬‬

‫►‬

‫‪14‬‬

‫)‪ )364‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/2/12‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫روداوه‌كان���ی‌ ئه‌م دوایی���ه‌ی‌ رۆژهه‌اڵت ‌ی‬ ‫ناوه‌ڕاس���ت به‌تایبه‌تی‌ واڵتانی‌ عه‌ره‌بی‌‬ ‫كه‌ به‌به‌هاری‌ عه‌ره‌بی‌ پێناسه‌كراو هێشتا‬ ‫كۆتایی‌ نه‌هاتوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ ئه‌گه‌ر خوێندنه‌وه‌ی‌‬ ‫بۆ بكه‌ین بۆ رویدا قسه‌یه‌كی‌ (ترۆتسكی‌)‬ ‫به‌نمون���ه‌ بێنینه‌وه‌ كه‌ ده‌ڵێ‌‪(:‬ش���ۆڕش‬ ‫ل���ه‌و كات���ه‌دا روده‌دات هی���چ رێگایه‌كی‌‬ ‫تر نه‌مێنێ‌ بۆ چاره‌س���ه‌ركردن) واڵتانی‌‬ ‫عه‌ره‌ب���ی‌‌و فه‌رمانڕه‌واكانی���ان گوێی���ان‬ ‫نه‌ده‌دا به‌ژیان���ی‌ رۆژانه‌ی‌ خه‌ڵك‌و باری‌‬ ‫بژێوی‌‌و خۆش���گوزه‌رانییان بۆیه‌ توشی‌‬ ‫چه‌ندان قه‌یرانی‌ قووڵ بوبون‪ ،‬چ قه‌یرانی‌‬ ‫فكری‌‌و چ سیاسی‌ چ قه‌یرانی‌ ئه‌خالقی‌‌و‬ ‫دواجار قه‌یرانی‌ ئابوری‌‌و ناعه‌داله‌تی‌ كه‌‬ ‫به‌ڕای‌ من ئه‌مه‌ داینه‌مۆی‌ هه‌ڵگیرس���انی‌‬ ‫شۆڕش���ه‌كانی‌ جیهانی‌ عه‌ره‌ب���ی‌ بو كه‌‬ ‫زۆرین���ه‌ی‌ خه‌ڵ���ك به‌تایبه‌ت��� ‌ی تونس‌و‬ ‫میسر برس���ی‌‌و بێكاربون كه‌مینه‌یه‌كیش‬ ‫له‌خۆشترین ژیاندا بون‪ ،‬ئه‌مه‌ هۆكارێكی‌‬ ‫گرنگ بو بۆ رودانی‌ به‌هار ‌ی عه‌ره‌بی‌ وه‌ك‬ ‫ده‌ڵێن باشترین رێگا بۆ خۆالدان له‌شۆڕش‬ ‫له‌الی���ه‌ن فه‌رمانڕه‌واو س���وڵتانه‌كانه‌وه‌‬ ‫دابه‌ش���كردنی‌ دادپه‌روه‌رانه‌ی‌ س���امان‌و‬ ‫داراییه‌ چونكه‌ وه‌ك په‌ینی‌ كیمیایی‌ وایه‌‬ ‫تا نه‌یوه‌شێنی‌ س���ودی‌ نییه‌‪ ،‬سامانیش‬ ‫دادپه‌روه‌رانه‌ دابه‌ش نه‌كه‌ی‌ ده‌ره‌نجامی‌‬ ‫خراپه‌‪ .‬ئه‌م���ه‌ هۆكارێكی‌ گرنگی‌ رودانی‌‬ ‫به‌هاری‌ عه‌ره‌بی‌ بو كه‌ خه‌ڵكی‌ بۆ به‌هاری‌‬ ‫نان راپه‌ڕین‪ ،‬لێره‌ حزبه‌ سیاس���ییه‌كان‬ ‫له‌ژێر چاودێری‌ سیاسه‌تی‌ نێوده‌وڵه‌تیدا‬ ‫هه‌له‌كه‌یان بۆ خۆیان قۆسته‌وه‌‪ ،‬له‌بیرمان‬ ‫نه‌چێ‌ ك���ه‌ كێش���ه‌كانی‌ دونیای‌ عه‌ره‌ب‬ ‫به‌شێكه‌ له‌كێشه‌كانی‌ گه‌النی‌ رۆژهه‌اڵتی‌‬ ‫ناوه‌ڕاس���ت به‌هه‌مو نه‌ته‌وه‌كانی‌ تره‌وه‌‪،‬‬ ‫كێشه‌كانی‌ رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاست گه‌لێك‬ ‫كێش���ه‌ی‌ قوڵ‌و هه‌مه‌الیه‌ن‌و فره‌ڕه‌هه‌ندن‬

‫كه‌ رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاست به‌ده‌ستیانه‌وه‌‬ ‫گیرۆده‌ بوه‌‪ ،‬چونكه‌ رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاست‬ ‫رێنیس���انس‌و شۆڕش���ی‌ رۆش���نگه‌ری‌‌و‬ ‫ریفۆرم���ی‌ ئایینی‌ تێی���دا روی‌ نه‌داوه‌‪،‬‬ ‫رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاس���ت ئه‌و سێ‌ قۆناغه‌‬ ‫گرن���گ‌و مێژوییه‌ی‌ نه‌بڕیوه‌ هه‌ربۆیه‌ پڕه‌‬ ‫له‌كێشه‌ی‌ قوڵی‌ جیاجیا له‌وانه‌ كێشه‌ی‌‬ ‫ئاین���ه‌كان له‌نێوان موس���وڵمان‌و دیان‌و‬ ‫جوله‌كه‌و كێش���ه‌ مه‌زهه‌بییه‌كان له‌نێوان‬ ‫موسوڵمانانی‌ شیعه‌و س���وننه‌‪،‬عه‌له‌وی‌‌و‬ ‫دورزی‌‪،‬پرس���ه‌ ئه‌تنیی���ه‌كان له‌نێ���وان‬ ‫عه‌ره‌ب‪،‬ئامازی���خ‪ ،‬ت���ورك‪ ،‬ف���ارس‪،‬‬ ‫ئازربایجان���ی‌‪ ،‬ك���ورد‪ ،‬به‌لوچ‪،‬پش���تو‪،‬‬ ‫تاجی���ك‪ ،‬ئۆزب���ه‌ك‪ ،‬گرفت���ی‌ نێ���وان‬ ‫عه‌ره‌به‌كانی‌ سودان‌و ره‌شه‌كانی‌ باشور‪،‬‬ ‫مه‌سیحییه‌كان‪،‬پرس���ی‌ نێ���وان علمانی‌‌و‬ ‫ئیس�ل�امی‌ ئه‌مانه‌ هه‌موی‌ كێشه‌ی‌ قوڵی‌‬ ‫مێژوی‌ سیاس���ی‌‌و فكریی���ه‌ له‌رۆژهه‌اڵتی‌‬ ‫ناوه‌ڕاست جگه‌ له‌وه‌ كێشه‌ی‌ ئاوو نه‌وت‌و‬ ‫گازی‌ سروش���تی‌ كه‌ جێ���گای‌ تێڕامان‌و‬ ‫ئامانج‌و ته‌ماعی‌ هێزه‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌كانه‌‬ ‫بۆ ناوچه‌كه‌ بۆ هاوسه‌نگكردن‌و جارێكی‌‬ ‫ت���ر دابه‌ش���كردنه‌وه‌ی‌ به‌رژه‌وه‌ندیی���ه‌‬ ‫ناوچه‌یی���ه‌كان‬ ‫نێوده‌وڵه‌تیی���ه‌كان‌و‬ ‫پێده‌چێ‌ ته‌پ‌و تۆزی‌ ئه‌م كێش���ه‌یه‌ به‌م‬ ‫زوانه‌ نه‌نیش���ێته‌وه‌‪ ،‬ك���ورد چی‌ بكات؟‬ ‫پێش هه‌مو شتێ‌ كورد بیر له‌نزیكایه‌تی‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ بكات���ه‌وه‌ له‌هه‌ریه‌ك له‌م‬ ‫هێزان���ه‌ی‌ ڕۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاس���ت‌و هێزه‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تیی���ه‌كان پێ���ش ئ���ه‌وه‌ بی���ر‬ ‫له‌الیه‌نگیری‌ ئایینی‌ یان مه‌زهه‌بی‌ بكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ كورد زۆرینه‌ی‌ موس���وڵمانه‌و له‌م‬ ‫بازنه‌ی‌ ئیسالمییه‌یدا له‌ناو كورددا شیعه‌و‬ ‫س���وننه‌و عه‌له‌ویش هه‌یه‌ له‌هه‌مان كاتدا‬ ‫ئایین���ی‌ جیاوازی‌ تر هه‌ی���ه‌ كه‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫ك���ورد په‌ی���ڕه‌وی‌ لێده‌كه‌ن بۆی���ه‌ نابێ‌‬

‫به‌هیچ جۆرێ‌ كورد به‌ش���داری‌ ملمالنێی‌‬ ‫ئایینی‌‌و مه‌زهه‌بی‌ ب���كات له‌ناوچه‌كه‌داو‬ ‫هه‌رچۆن ب���وه‌ خۆپارێ���زی‌ بكات‪،‬جگه‌‬ ‫له‌مه‌س���ه‌له‌ ئایین���ی‌‌و مه‌زهه‌بیی���ه‌كان‬ ‫مه‌سه‌له‌ی‌ س���امانی‌ سروش���تی‌ نه‌وت‌و‬ ‫گازه‌ به‌درێژای���ی‌ مێژو ن���ه‌وت هۆكارێك‬ ‫بوه‌ بۆ نه‌هامه‌تییه‌كان‌و له‌ناوبردنی‌ كورد‬ ‫به‌اڵم ئێستا به‌پێچه‌وانه‌وه‌ كورد چوه‌ته‌‬ ‫سه‌ر نه‌خش���ه‌ی‌ وزه‌ی‌ جیهانی‌‌و حسابی‌‬ ‫ژماره‌ی‌ بۆ ده‌ك���رێ‌ كه‌ ئه‌مه‌ قۆناغێكی‌‬ ‫گرنگ‌و مه‌ترس���یداربو كورد تێی‌ په‌ڕاند‬ ‫ئێس���تا نه‌وت‌و گاز وایكردوه‌ كوردستان‬ ‫وه‌ك یه‌كه‌یه‌كی‌ ئابوری‌ جیهانی‌ حسابی‌‬ ‫ب���ۆ بكرێ‌ ئه‌م یه‌ك���ه‌ ئابورییه‌ واده‌كات‬ ‫پارێزگاری‌ له‌خه‌ونه‌ سیاسییه‌كانی‌ بكرێ‌‬ ‫چونك���ه‌ ئێس���تا كۆمپانی���ا گه‌وره‌كانی‌‬ ‫جیهان به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانیان له‌كوردستان‬ ‫جێگیرك���ردوه‌ ك���ه‌ ئ���ه‌م كۆمپانیایانه‌‬ ‫كاریگ���ه‌ری‌ ته‌واوی���ان له‌س���ه‌ر بڕیاری‌‬ ‫سیاس���ی‌ جیه���ان هه‌یه‌‪،‬له‌م ب���واره‌دا‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم‌و سه‌ركردایه‌تی‌ سیاسی‌‬ ‫ك���ورد توانیویه‌تی‌ تائێس���تا گه‌مه‌یه‌كی‌‬ ‫ج���وان ب���كات ب���ۆ سه‌رنجڕاكێش���ان‌و‬ ‫هێنانی‌ كۆمپانیاكانی‌ جیهان‌و ناوچه‌كه‌و‬ ‫پاراس���تنی‌ به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ ئابورییان كه‌‬ ‫ئه‌مه‌ خاڵێك���ی‌ گرنگی‌ جیۆپۆلۆتیكه‌ بۆ‬ ‫گه‌لێكی‌ بێده‌وڵه‌تی‌ وه‌ك‌و كورد كه‌ هیچ‬ ‫مه‌نفه‌زێك���ی‌ ئاس���مانی‌‌و ده‌ریای ‌ی نه‌بێ‌‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت���ی‌ له‌بواری‌ نه‌وت���داو مامه‌ڵه‌ی‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ توركی���ا هه‌نگاوێك���ی‌ گرنگی‌‬ ‫سیاس���ی‌‌و ئابورییه‌ خۆ ئه‌گه‌ر له‌بواری‌‬ ‫نه‌وت���دا پ���ڕۆژه‌ی‌ نا بۆكۆ س���ه‌ربگرێ‌‌و‬ ‫گازی‌ سروش���تی‌ كوردس���تانی‌ له‌ڕێگای‌‬ ‫بۆرییه‌كانی‌ توركیاوه‌ بۆ یه‌كێتی‌ ئه‌وروپا‬ ‫بگوازرێت���ه‌وه‌ ئه‌مه‌ ته‌نه���ا ته‌عبیر له‌و‬ ‫بۆرییان���ه‌ ن���اكات جگه‌ ل���ه‌وه‌ی‌ ئێمه‌ی‌‬ ‫كوردستانی‌ ده‌بینه‌ جێگای‌ گرنگیپێدانی‌‬ ‫ئه‌وروپا له‌هه‌مان كاتدا په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‬ ‫كوردو تورك ده‌چێته‌ قۆناغێكی‌ تره‌وه‌و‬ ‫هه‌مو الیه‌ن���ه‌ سیاس���ی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‬ ‫رۆش���نبیرییه‌كانیش ده‌گرێته‌وه‌ چونكه‌‬ ‫ئ���ه‌و ژێرخان���ه‌ جارێكی‌ تر پێناس���ه‌ی‌‬

‫نوێ‌ به‌س���ه‌رخانی‌ توركی‌ كوردی‌ ده‌دات‬ ‫به‌اڵم له‌هه‌مان كاتدا كورد ده‌بێ‌ وریاب ‌ێ‬ ‫مامه‌ڵه‌و س���ه‌ودای‌ پێوه‌ نه‌كرێ‌‌و هه‌مو‬ ‫هێلكه‌كانیش نه‌خاته‌ سه‌به‌ته‌یه‌كه‌وه‌ كه‌‬ ‫ئه‌مه‌ هه‌نگاوێكی‌ گرنگ‌و پێناس���ه‌یه‌كی‌‬ ‫جددی‌ ده‌بێ‌ بۆ ئاس���تی‌ كوردس���تانی‌‬ ‫گه‌وره‌و كاریگ���ه‌ری‌ پێگه‌ی‌ له‌ئاس���تی‌‬ ‫جیهانی���دا‪ ،‬بۆیه‌ ده‌بێت ك���ورد له‌هه‌مو‬ ‫پارچه‌یه‌ك ده‌رك به‌مه‌بكات‌و هه‌س���تیار‬ ‫هه‌ن���گاو هه‌ڵگ���رێ‌ ب���ۆ ش���یكاری‌ ئه‌م‬ ‫هه‌لومه‌رج���ه‌ سیاس���ییه‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‌و‬ ‫كوردس���تان‬ ‫ناوچه‌ییه‌‪،‬هه‌رێم���ی‌‬ ‫به‌حكوم���ه‌ت‌و خه‌ڵكه‌وه‌ به‌ده‌س���ه‌اڵت‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆنه‌وه‌ ده‌بێ‌ سیاسه‌تی‌ سازانی‌‬ ‫نێوخۆی���ی‌ هه‌ڵبژێ���رن‪ ،‬هه‌م���و الیه‌ك‬ ‫پابه‌ندبن به‌هه‌س���تیاری‌ ئ���ه‌م قۆناغه‌وه‌‬ ‫چونك���ه‌ قۆناغێكی‌ چاره‌نوسس���ازه‌ بۆ‬ ‫مه‌س���ه‌له‌ی‌ ك���وردو ده‌ره‌نجامه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫هه‌رچۆنێك بێت به‌رپرسیارییه‌تی‌ مێژویی‌‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ سه‌ر هه‌مو الیه‌ك به‌پێی‌ وه‌زنی‌‬ ‫سیاس���ی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و ئابوری‌‪،‬ئێس���تا‬ ‫ناوچه‌ك���ه‌ خه‌ریك���ه‌ پێناس���ه‌یه‌كی‌ ترو‬ ‫دیزاینێكی‌ ن���وێ‌ وه‌رده‌گرێ‌‌و ده‌بێ‌ وریا‬ ‫بین بزانین جێگای‌ كورد له‌و پێناس���ه‌و‬ ‫دیزاین���ه‌ نوێی���ه‌دا چی‌ ده‌ب���ێ‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫به‌س���تراوه‌ به‌وریایی‌‌و یه‌كێتی‌ ناو ماڵی‌‬ ‫كورده‌وه‌‪،‬ئه‌وه‌ش���مان له‌بیرنه‌چێ‌ ده‌بێ‌‬ ‫كورد هه‌وڵبدات له‌عێ���راق توركمانه‌كان‬ ‫بێنێته‌ به‌ره‌ی‌ خۆیه‌وه‌ كه‌ له‌م قۆناغه‌دا‬ ‫ئاس���انتر ئه‌و كاره‌ ده‌كرێ‌ هه‌م به‌هۆی‌‬ ‫توركیاو هه‌م به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ توركمانه‌كان‬ ‫ئه‌گه‌ر هێزی‌ كوردیان له‌پشت نه‌بێ‌ ئه‌و‬ ‫هێزه‌ نین به‌رامبه‌ر عه‌ره‌ب كاریگه‌رییان‬ ‫هه‌بێ‌‪،‬لێره‌دا به‌رپرس���یارییه‌تی‌ گه‌وره‌و‬ ‫مێژویی‌ ده‌كه‌وێته‌ سه‌رشانی‌ ده‌سه‌اڵت‌و‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن له‌هه‌رێمی‌ كوردستان كه‌‬ ‫نابێ‌ كێش���مه‌ كێش���می‌ نێ���وان خۆیان‬ ‫كێش���ه‌ س���ه‌ره‌كییه‌كانیان بیریه‌رێته‌وه‌‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر ه���ه‌ردوال له‌س���ه‌ر ی���ه‌ك خاڵ‬ ‫رێكبك���ه‌ون پێمواب���ێ‌ هیچ كێش���ه‌یه‌ك‬ ‫نامێنێ‌ ئه‌ویش عه‌داله‌ته‌ به‌هه‌مو الی ‌هن‌و‬ ‫ره‌هه‌نده‌كانییه‌وه‌‪.‬‬

‫تەندروستی‬

‫)‪ )364‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/2/12‬‬

‫كه‌شوهه‌وا ‌ی پیس كێشی‌ كۆرپه‌ل ‌ه كه‌م ده‌كات‬ ‫ی هه‌یه‌ له‌سه‌ر قه‌باره‌یان‌و‬ ‫ێ ده‌ركه‌وتو‌ه كه‌ كاریگه‌ر ‌‬ ‫به‌پێی‌ توێژینه‌وه‌یه‌كی‌ نو ‌‬ ‫ئ���ه‌و ژن ‌ه دوگیانان���ه‌ی‌ له‌ناوچه‌ ژینگ ‌ه كێشیان كه‌م ده‌بێت‪.‬‬ ‫توێژه‌ره‌وه‌كان ئاماژه‌یان به‌وه‌شداو‌ه‬ ‫ی ئه‌و‌ه‬ ‫پیس���ه‌كان ده‌ژین زیاتر روبه‌رو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی قه‌باره‌ی‌ بچوك كێش���ه‌ ‌‬ ‫ی بچوكیان ده‌بێت ك��� ‌ه منداڵ ‌‬ ‫ده‌بنه‌و‌ه ك���ه‌ منداڵ ‌‬ ‫له‌قه‌ب���ار‌ه یان كێش���یان كه‌م ده‌بێت ته‌ندروستی‌ بۆ دروست ده‌بێت‌و ره‌نگ ‌ه‬ ‫ی ببێته‌ هۆی‌ مردنی‌ پێشوه‌خت‌و دور نیی ‌ه‬ ‫به‌به‌راورد به‌و ژنانه‌ی‌ له‌ناوچه‌و ژینگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌گه‌وره‌ییدا توش���ی‌ نه‌خۆش���ییه‌كان ‌‬ ‫پاك ده‌ژین‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م توێژینه‌وه‌ی���ه‌ ك���ه‌ یه‌كێك��� ‌ه ش���ه‌كره‌و دڵ ببێ���ت‪ ،‬جه‌ختیش له‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌گه‌وره‌ترین توێژینه‌وه‌كانی‌ س���ه‌رده‌م ده‌كه‌نه‌وه‌ ك ‌ه ئ���ه‌و گه‌ردیله‌ بچوكانه‌ ‌‬ ‫ی به‌ریتانی���ا ئه‌نجامدراوه‌‌و هه‌وای‌ پی���س ده‌یگوێزێت���ه‌وه‌ ده‌بێت ‌ه‬ ‫كه‌ له‌واڵت��� ‌‬ ‫ی به‌زیاتر له‌سێ‌ ملیۆن له‌دایكبو كێش��� ‌ه له‌ڕێ���ره‌وی‌ هه‌ناس���ه‌دان‪.‬‬ ‫پش���ت ‌‬ ‫ی جیاواز‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه توێژینه‌وه‌ك ‌ه باس���ی‌ له‌وه‌ش كردوه‌ ك ‌ه‬ ‫به‌ستوه‌ له‌نۆ واڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫توێژه‌ره‌وه‌كان باس���یان له‌و‌ه نه‌كردو‌ه هه‌رچه‌ند ژینگه‌كه‌ پیستر بێت ئه‌گه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ی ‌ه ئه‌و‌ه هه‌یه‌ منداڵ ‌ه له‌دایكبوه‌ك ‌ه كێش ‌‬ ‫ك ‌ه ژینگ ‌هی‌ پیس تا چه‌ند زیان ‌‬ ‫ب���ۆ كۆرپه‌له‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم دوپاتیده‌كه‌نه‌و‌ه كه‌متر بێت‪.‬‬

‫ئه‌و خۆراكان‬ ‫پێویستنه‌ ‌ی به‌‪ 7‬رێگ ‌ه خۆت به‌دور بگره‌ له‌شێرپه‌نجه‌‬ ‫ك ‌ه‬ ‫بۆ به‌سااڵچوان‬

‫خ���ۆراك یه‌كێك���ه‌ له‌پێداویس���تیی ‌ه‬ ‫س���ه‌ره‌كییه‌كانی‌ م���رۆڤ له‌هه‌م���و‬ ‫ی‬ ‫ی ژیان‌و ته‌ندروس���تییه‌ك ‌‬ ‫قۆناغه‌كان��� ‌‬ ‫ب���اش به‌كه‌س���ه‌كان ده‌گه‌یه‌نێت‪ .‬ئه‌و‬ ‫خۆراكان���ه‌ش بریتی���ن له‌(پرۆتینات‌و‬ ‫كاربۆهیدرات‌و ڤیتامین���ات‌و كانزاكان‌و‬ ‫ی پی���ری‌ یه‌كێك���ه‌ له‌و‬ ‫ئ���او)‪ .‬قۆناغ ‌‬ ‫ی به‌هه‌مو‬ ‫ی ك���ه‌ پێویس���ت ‌‬ ‫قوناغان���ه‌ ‌‬ ‫ی خۆراك هه‌ی���ه‌و گه‌ر بێتو‬ ‫جۆره‌كان��� ‌‬ ‫ی رێ���ك‌و باش‬ ‫ی خۆراك��� ‌‬ ‫سیس���ته‌مێك ‌‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ی هه‌ی ‌ه له‌و‬ ‫هه‌بێ���ت‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر ‌‬ ‫ته‌مه‌ن��� ‌ه له‌چه‌ندی���ن نه‌خۆش���ی وه‌ك‬ ‫(پوكان���ه‌وه‌ی‌ ئێس���ك‌و نه‌خۆش���یی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫درێژخایه‌نه‌كان���ی‌ وه‌ك پاڵه‌په‌س���تۆ ‌‬ ‫ی دڵ‌و‬ ‫خوێن‌و ش���ه‌كره‌و نه‌خۆشییه‌كان ‌‬ ‫ی تر)‪.‬‬ ‫چه‌ندین ‌‬ ‫ی ئاماژه‌یان‬ ‫شاره‌زایانی‌ بواری‌ پزیشك ‌‬ ‫به‌وه‌داو‌ه ك��� ‌ه هه‌رچه‌ند مرۆڤ به‌چون ‌ه‬ ‫ی زۆر‬ ‫ته‌مه‌ن���ه‌وه‌ پێویس���تی‌ ب���ه‌وز‌ه ‌‬ ‫ی به‌هه‌مان جۆر‌ه‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌اڵم پێویس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆراك���ه‌كان هه‌ی ‌ه ك���ه‌ له‌قۆناغه‌كان ‌‬ ‫پێش���تری‌ ته‌مه‌نی���دا خواردویه‌تی‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌م مه‌به‌س���ته‌ش ش���اره‌زایان ئاماژ‌ه‬ ‫به‌چه‌ند خاڵێك ده‌كه‌ن ك ‌ه پێویس���ت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫به‌ته‌مه‌نه‌كان په‌یڕه‌وی‌ بكه‌ن بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫س���ود له‌و خواردن��� ‌ه وه‌ربگ���رن ك ‌ه‬ ‫هه‌ڵیده‌بژێرن‌و ده‌یخۆن‪.‬‬ ‫• پێویست ‌ه ئه‌و خۆراكان ‌ه هه‌مه‌جۆرو‬ ‫هه‌مه‌چه‌ش���ن بێت‪ ،‬ب���ۆ نمون ‌ه ده‌بێت‬ ‫خواردنه‌كان ئه‌مان ‌ه بێت‪-:‬‬ ‫• خواردنی‌ س���ه‌وزه‌و میوه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ی ڤیتامین���ات‌و كانزاكان‌و‬ ‫س���ه‌رچاو‌ه ‌‬ ‫ی ترن‬ ‫ی ریش���اڵی‌‌و چه‌ندین��� ‌‬ ‫خۆراك��� ‌‬ ‫ك��� ‌ه پێویس���تن بۆ س���ه‌المه‌تی‌ له‌ش‌و‬ ‫پاراستنی‌‪.‬‬ ‫ی بێ چه‌وری‌‪ ،‬چونك ‌ه زۆر‬ ‫• ماس���ت ‌‬ ‫به‌سوده‌ بۆ كالسیۆم‪.‬‬ ‫ی جۆ زۆر به‌سود‌ه بۆ وزه‌‪.‬‬ ‫• نان ‌‬ ‫ی زۆر به‌س���وده‌و پ���ڕ‌ه‬ ‫• ماس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌پرۆتین���ات‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا خواردن��� ‌‬ ‫مریشك‌و پاقله‌مه‌نییه‌كان‪ ،‬به‌اڵم باشتر‬ ‫ی‬ ‫وای ‌ه دوربكه‌ونه‌و‌ه له‌خواردنی‌ گۆش���ت ‌‬ ‫سور‪.‬‬ ‫ی‬ ‫• دوركه‌وتن���ه‌وه‌ له‌خواردن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كالۆر ‌‬ ‫ناته‌ندروست‌و ئه‌و خواردنان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆر تێدایه‌‪ ،‬بۆ نمونه‌ خواردنی‌ په‌تاته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ویر ‌‬ ‫س���وركراو یان چپس‌و ئیش ‌‬ ‫ی‬ ‫شیرین‪ ،‬وه‌ك پاقالوه‌‌و جۆره‌كانی‌ تر ‌‬ ‫خواردنه‌و‌ه گازییه‌كان‪.‬‬ ‫ی‬ ‫• دوركه‌وتن���ه‌و‌ه ل���ه‌و خۆراك���ه‌ ‌‬ ‫ی زۆر تێدا بێت‪،‬‬ ‫كۆلیس���ترۆڵ‌و چ���ه‌ور ‌‬ ‫ی چه‌وریی���ه‌ تێ���ره‌كان ك ‌ه‬ ‫به‌تایبه‌ت��� ‌‬ ‫زیاتر له‌س���ه‌رچاو‌ه ئاژه‌ڵییه‌كان ده‌ست‬ ‫ده‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫ی الیه‌نی‌ كه‌م هه‌شت كوپ‬ ‫• خواردن ‌‬ ‫ی زستان‬ ‫ئاو له‌ڕۆژێكدا‪ ،‬ئه‌مه‌ش له‌وه‌رز ‌‬ ‫به‌دڵنیاییه‌و‌ه له‌هاوین ده‌بێت له‌و رێژه‌ی ‌ه‬ ‫زیاتر بخورێته‌وه‌‪.‬‬

‫ش���ێرپه‌نجه‌ یه‌كێكه‌ له‌و نه‌خۆش���ییه‌‬ ‫ترس���ناكانه‌ی‌ كه‌ روب���ه‌روی‌ مرۆڤایه‌ت ‌ی‬ ‫بۆت���ه‌وه‌‌و س���ااڵنه‌ش ه���ۆكاری‌‬ ‫گیانله‌ده‌ستدانی‌ ملیۆنان خه‌ڵك ‌ه له‌سه‌ر‬ ‫زه‌وی‌‪ ،‬ئه‌م نه‌خۆش���ییه‌ تاوه‌كو ئێستا‬ ‫به‌ڕونی‌ هۆكاره‌كان���ی‌ نه‌زانراوه‌‌و زانایان‬ ‫له‌هه‌وڵدان هۆكاره‌كانی‌ ئاشكرا بكه‌ن‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ تاكو ئێس���تا چاره‌س���ه‌ری‌‬ ‫بنه‌بڕكردنی‌ نه‌خۆش���ییه‌كه‌ نییه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌كرێ���ت چه‌ندی���ن رێگ���ه‌ هه‌بێت بۆ‬ ‫خۆپاراستن له‌جۆره‌كانی‌ شێرپه‌نجه‌‪ ،‬له‌م‬ ‫باره‌یه‌شه‌وه‌ شاره‌زایانی‌ بواری‌ پزیشكی‌‬ ‫چه‌ند رێگایه‌كیان داناوه‌ بۆ خۆپاراستن‬ ‫لێ���ی‌‌و به‌هه‌نگاوێك���ی‌ باش���ی‌ داده‌نێن‬ ‫ب���ۆ روبه‌روبون���ه‌وه‌ی‌ نه‌خۆش���ییه‌كه‌‪.‬‬ ‫رێگاكانیش بریتین له‌‪:‬‬ ‫‪ .1‬كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ خواردنی‌ چه‌وری‌‪:‬‬ ‫چه‌وری‌ ب���ه‌دو رێگه‌ بۆ ش���ێرپه‌نجه‌‬ ‫خراپ���ه‌‪ ،‬یه‌كێكی���ان ئه‌وه‌یه‌ ك���ه‌ خانه‌‬ ‫ش���ێرپه‌نجه‌ییه‌كان به‌چ���ه‌وری‌ زی���اد‌و‬ ‫گه‌شه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬دوه‌میش ئه‌وه‌یه‌ چه‌وری‌‬ ‫یارمه‌ت���ی‌ زیاد ده‌ردان���ی‌ ده‌ردراوه‌كانی‌‬ ‫زراو ده‌ده‌ن‌و زیادبون���ی‌ ئ���ه‌و ج���ۆره‌‬ ‫ده‌ردراوه‌ش ده‌بێت���ه‌ هۆی‌ زۆر مانه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌ڕیخۆڵه‌كان‌و ده‌بێته‌ هۆی‌ دروستبونی‌‬ ‫خانه‌ی‌ شێرپه‌نجه‌‪.‬‬ ‫توێژینه‌وه‌كان ئاماژه‌یان به‌وه‌ش���داوه‌‬ ‫كه‌ پێویس���ته‌ ئه‌و چه‌ورییه‌ی‌ ده‌خورێت‬ ‫نابێت له‌‪ %20‬ی‌ كالۆری‌ دروست بكات‌و‬

‫رۆژانه‌ش بخورێته‌وه‌‪ .‬هه‌روها پێویس���ته‌ جۆره‌كان���ی‌ ش���ێرپه‌نجه‌‪ .‬میوه‌كانیش‬ ‫ئه‌و چه‌وریانه‌ بخورێت كه‌ له‌ڕوه‌كدا هه‌یه‌ به‌گشتی‌ به‌س���ودن‌و له‌س���ه‌وزه‌كانیش‬ ‫وه‌ك له‌زه‌یتون‌و كونجی‌‌و گوڵه‌به‌رۆژه‌دا قه‌ڕنابیت‌و بڕوكلی‌‌و كه‌له‌رم زۆر باش���ن‪،‬‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها رۆنی‌ ماس���ی‌ كه‌ بڕێكی‌ بۆی���ه‌ گ���ه‌ر بێت���و رۆژان���ه‌ زه‌اڵته‌ له‌م‬ ‫زۆر (ئۆمیگا‪)3‬ی‌ تێدایه‌‌و زۆر به‌سوده‌‪ ،‬س���ێ‌ جۆره‌ س���ه‌وزه‌یه‌ له‌گه‌ڵ هه‌ندێك‬ ‫جگه‌ ل���ه‌وه‌ش دوركه‌وتنه‌وه‌ له‌خواردنی‌ س���یرو بیبه‌ری‌ تون‌و كه‌وچكێك زه‌یتی‌‬ ‫چ���ه‌وری‌ تێر كه‌ زیاتر له‌ئاژه‌ڵ ده‌س���ت زه‌یتون‌و لیمۆو ته‌ماته‌و سپێناخ تێكه‌ڵ‬ ‫ده‌كه‌وێت‪ .‬نابێ���ت ئه‌وه‌ش له‌بیر بكرێت به‌ی���ه‌ك بكرێت ئ���ه‌وه‌ زۆر به‌س���وده‌‪.‬‬ ‫كه‌ قه‌ڵ���ه‌وی‌‌و زیادبونی‌ چه‌وری‌ له‌له‌ش ئه‌مه‌ جگ���ه‌ له‌وه‌ی‌ خواردنی‌ س���ه‌وزه‌و‬ ‫ده‌بێت���ه‌ ه���ۆی‌ زیادبون���ی‌ هۆرمۆن���ی‌ می���وه‌ ده‌تپارێزی���ت له‌خواردنی‌ چه‌وره‌‬ ‫ئیس���ترۆجین زیادبونی‌ ئه‌م هۆرمۆنه‌ش ئه‌نزیمه‌كان‪.‬‬ ‫‪ .4‬دوركه‌وتنه‌وه‌ له‌خواردنی‌ گۆش���تی‌‬ ‫ئه‌گه‌ری‌ دروستبونی‌ شێرپه‌نجه‌ی‌ مه‌مك‬ ‫زیاد ده‌كات له‌ژنان‌و هه‌روه‌ها له‌پیاوانیش س���ورو په‌ناب���ردن بۆ گۆش���تی‌ ده‌ریا‪.‬‬ ‫توێژین���ه‌وه‌ نوێی���ه‌كان ده‌ریانخس���توه‌‬ ‫ده‌بێته‌ هۆی‌ شێرپه‌نجه‌ی‌ پرۆستات‪.‬‬ ‫‪ .2‬خواردنی‌ ئه‌و خۆراكانه‌ی‌ ریشاڵیان ئه‌وانه‌ی‌ گۆشتی‌ س���ور زۆر ده‌خۆن دو‬ ‫تێدای���ه‌‪ .‬ده‌ركه‌وت���وه‌ په‌یوه‌ندییه‌ك���ی‌ هێن���ده‌ی‌ ئه‌وانه‌ی‌ روه‌كخۆرو گۆش���تی‌‬ ‫پت���ه‌و هه‌یه‌ له‌نێوان خواردنی‌ ریش���اڵ‌و ئاژه‌ڵی‌ ده‌ریا ده‌خۆن توش���ی‌ نه‌خۆشی‌‬ ‫كه‌مبون���ه‌وه‌ی‌ ش���ێرپه‌نجه‌ی‌ كۆڵ���ۆن‌و شێرپه‌نجه‌ی‌ كۆڵۆن‌و نه‌خۆشییه‌كانی‌ تر‬ ‫مه‌م���ك‪ .‬هه‌روه‌ه���ا ریش���اڵ یارمه‌ت���ی‌ ده‌بن‪.‬‬ ‫زانایان باس له‌وه‌ده‌كه‌ن كه‌ پێویسته‌‬ ‫هه‌ڵمژینی‌ ده‌ردراوی‌ زراو ده‌دات‌و مادده‌‬ ‫ش���ێرپه‌نجه‌ییه‌كان ده‌وه‌ستێنێت‌و دوری په‌ن���ا ببرێته‌ به‌ر گۆش���تی‌ ئاوییه‌كان‌و‬ ‫ده‌خاته‌وه‌ له‌دیواری‌ ریخۆڵه‌كان‪ ،‬له‌گه‌ڵ‌ خواردن ‌ه روه‌كییه‌كان‪ ،‬هه‌روه‌ها پێویسته‌‬ ‫ئه‌وه‌ش���دا یارمه‌تی‌ گه‌ش���ه‌ی‌ به‌كتریای‌ هه‌فتانه‌ ‪ 3‬جار گۆشتی‌ ماسی‌ بخورێت‪،‬‬ ‫س���ودبه‌خش ده‌دات‌و پێویس���ته‌ رۆژانه‌ گه‌ر هاتو هه‌ر گۆش���تێكی‌ تریش خورا‪،‬‬ ‫‪ 25‬ملیگ���رام ریش���اڵ بخورێ���ت‪ .‬ئه‌و باش���تره‌ چه‌ورییه‌كه‌ی‌ لێبكرێته‌وه‌و گه‌ر‬ ‫خۆراكانه‌ش كه‌ ریشاڵیان تێدایه‌ بریتین مریشك بو پێسته‌كه‌ی‌ لێبكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .5‬ئه‌و خواردنانه‌ بخورێت كه‌ مادده‌ی‌‬ ‫له‌گه‌نم‌و دانه‌وێڵه‌و فاسۆلیاو قۆخ‪.‬‬ ‫‪ .3‬خواردن���ی‌ س���ه‌وزه‌و می���وه‌‪ .‬ئه‌م كالس���یۆمیان تێدایه‌‪ ،‬چونكه‌ كالسیۆم‬ ‫دو خواردن���ه‌ ده‌تپارێزێت له‌س���ه‌رجه‌م نایه‌ڵێت ئ���ه‌و خانه‌ ش���ێرپه‌نجه‌ییانه‌ی‌‬

‫روپۆش���ی‌ ناوه‌وه‌ی‌ ریخۆڵه‌كان گه‌ش��� ‌ه‬ ‫بكه‌ن‌و نایه‌ڵیت ریخۆڵه‌كان بئاوس���ێن‌و‬ ‫ره‌ق ببن‪ ،‬ئه‌و خواردنانه‌ی‌ كالسیۆمیان‬ ‫تێدای���ه‌ بریتین له‌به‌رهه‌مه‌كانی‌ ش���یرو‬ ‫ماسی‌‪.‬‬ ‫‪ .6‬خواردنی‌ بڕێكی‌ زۆر له‌و خۆراكانه‌ی‌‬ ‫دژه‌ ئۆكس���انی‌ بێتاكارۆتی���ن‌و ڤیتامین‬ ‫(‪‌E‬و ‪) C‬ی���ان تێدای���ه‌‪ ،‬چونك���ه‌ ده‌بنه‌‬ ‫هۆی‌ به‌هێزكردن���ی‌ كۆئه‌ندامی‌ به‌رگری‌‬ ‫ل���ه‌ش‪ .‬ڤیتامین (‪ )C‬زیات���ر له‌ میوه‌و‬ ‫س���ه‌وزه‌ هه‌یه‌‌و پێویسته‌ رۆژانه‌ ‪ 1000‬بۆ‬ ‫‪ 2000‬ملیگ���رام بخورێت‪ .‬بێتاكارۆتینیش‬ ‫له‌بڕۆكلی‌‌و س���پێناخ‌و گێ���زه‌رو په‌تاته‌و‬ ‫ته‌ماته‌و شه‌مامه‌ هه‌یه‌‪ ،‬هه‌رچی‌ ڤیتامین‬ ‫(‪ )E‬به‌هه‌مان ش���ێوه‌ی‌ (‪ )C‬به‌سوده‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ره‌نگه‌ ڤیتامین (‪ )E‬به‌ئاس���انی‌‬ ‫له‌باش���ترین خواردنیش ده‌ستنه‌كه‌وێت‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ش���اره‌زایانی‌ بواری‌ خۆراك ده‌ڵێن‬ ‫پێویسته‌ ئه‌و ڤیتامینه‌ بۆ ژنانی‌ دوگیان‌و‬ ‫منداڵ دابین بكرێت له‌هه‌مو قۆناغه‌كانی‌‬ ‫ژیان‪.‬‬ ‫‪ .7‬وه‌رزش���كردن‪ .‬یه‌كێكه‌ له‌باشترین‬ ‫رێگه‌كان بۆ خۆپاراستن له‌نه‌خۆشییه‌كان‌و‬ ‫به‌سوده‌ بۆ هه‌مو نه‌خۆشییه‌ك‪ .‬وه‌رزش‬ ‫یارمه‌تی‌ رێكخستنی‌ جوڵه‌ی‌ ریخۆڵه‌كان‬ ‫ده‌دات‌و هه‌روه‌ها یارمه‌تی‌ رێكخس���تنی‌‬ ‫ری���ژه‌ی‌ ئینس���ۆلین‌و به‌هێزكردن���ی‌‬ ‫كۆئه‌ندام���ی‌ به‌رگری‌ ل���ه‌ش‌و یارمه‌تی‌‬ ‫تواندنه‌وه‌ی‌ چه‌وری‌ له‌ش ده‌دات‪.‬‬

‫‪15‬‬

‫نه‌شته‌ر‬ ‫د‪.‬گۆران عەبدواڵ دەینوسێت‬

‫دەستەبژێری تەندروستی‬ ‫ڕەنگە لەڕواڵەتدا هی���چ توێرەیەک بەقەد‬ ‫توێرە کالسیکەکانی دەس���تەبژێر گونجاو‬ ‫نەبێت بۆ تێگەیشتن لەوەی کە لەتروپکی‬ ‫دەس���ەاڵتی تەندروس���تی لەکوردس���تاندا‬ ‫دەگوزەرێت‪ .‬ب���ەاڵم لەگەڵ هەڵکوڵێنێکی‬ ‫ک���ەم‪ ،‬نوقس���تانییەکانی ئ���ەم توێرەیە‬ ‫لەیارمەتیدانمان بۆ تێگەیشتن لەسیستمی‬ ‫تەندروستی دەردەکەون‪.‬‬ ‫سیس���تمی تەندروس���تی ئێمە لەالیەن‬ ‫دەس���تەبژێرێکەوە مۆنۆپۆلک���راوەو ئ���ەو‬ ‫دەس���تەبژێرە سیس���تەمە بەڕێوەدەبات‪.‬‬ ‫لەڕاس���تیدا هێزی ئەم دەس���تەبژێرە لەوە‬ ‫فراوانترە کە تەنها سیستمەکە بەڕێوەببات‬ ‫بەڵکو بەجۆرێک لەجۆرەکان سیستمەکەی‬ ‫بەن���اوی خۆی کردوەو موڵکداریی دەکات‪.‬‬ ‫لەسادەترین دەرکەوتندا‪ ،‬دەستەبژێرەکە‬ ‫هەمویان پیاون‪ ،‬پیرن‪ ،‬پزیشکی پسپۆرن‪،‬‬ ‫سەر بەحیزبێکی سیاس���ی دەسەاڵتداران‬ ‫و زۆرب���ەی جاری���ش دەوڵەمەن���دن‪ .‬ئەو‬ ‫کاتیگۆریانەو ئەو خەسڵەتانەی لەگەڵیاندا‬ ‫هاوتان‪ ،‬بەڵگەن لەسەر ئەگەری بەکەڵکبونی‬ ‫توێ���رە کالس���یکییەکانی دەس���تەبژێر‬ ‫بۆ تێگەیش���تن ل���ەم گروپ���ە‪ .‬گروپەکە‬ ‫خەس���ڵەتەکانی ئەو توێژە کۆمەاڵیەتی و‬ ‫جەندەرو چاالکییە کۆمەاڵیەتی و پاشخانە‬ ‫ئابورییە بەکاردەهێنیت بۆ چەس���پاندنی‬ ‫هێزو توانای خۆی و بەردەوامیدان بەدۆخی‬ ‫ئێستا‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم ئایە ش���انۆکە ئەوەن���دە ڕونەو‬ ‫تێگەیش���ن لێ���ی‌ ئاوەه���ا ئاس���انە؟ ئەو‬ ‫گۆڕانکارییان���ەی لەپێکهات���ەی ئ���ەم‬ ‫دەستەبژێرەدا ڕویاندا لەماوەی ڕابوردودا‪،‬‬ ‫نیشانەی پرس���یاری گەورە دەخاتە سەر‬ ‫توانای توێرە کالس���یکەکانی دەستەبژێر‬ ‫لەسیس���تمی تەندروس���تیدا‪ .‬ڕاس���تە‬ ‫دوای گۆڕانکارییەکان���ی بەه���اری کوردی‬ ‫دەس���تەبژێرەکە پیاوەتی و پزیشکایەتی‬ ‫خ���ۆی لەدەس���تنەدا‪ ،‬ب���ەاڵم گۆڕانکاری‬ ‫گرنگی تر ڕویاندا‪ .‬دەس���تبەژێری ئێس���تا‬ ‫هەموی���ان پی���اون‪ ،‬ب���ەاڵم هەمویان پیر‬ ‫نین‪ .‬هەندێکیان س���ەر بەزەمەنێکی تازەن‬ ‫و دەرکەوت���ەی دابڕانێک���ن لەگەڵ کۆندا‪.‬‬ ‫ڕاستە هەمویان پزیشکن و پسپۆرن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هەمویان بەقوڵی لەهاوکێش���ەکانی قازانج‬ ‫و کەرت���ی تایبەت‪...‬هت���د نووقم نەبوون‪.‬‬ ‫چونکە ب���ە بەراوردیش بە دەس���تەبژێرە‬ ‫کۆنەکە‪ ،‬زۆر دەوڵەمەندنین‪ ،‬هێشتا پاڵنەرە‬ ‫سیاس���ی و نەتەوایەتیی���ەکان بەهێزەوە‬ ‫ئامادەیە لەکۆنەس���تی دەس���تەبژێرەکەو‬ ‫کاریگەرییەکانیان ماوە‪.‬‬ ‫بۆی���ە لێرەدا پرس���یارەکە ئەوەیە ئاخۆ‬ ‫ئ���ەم گۆڕانکارییە‪ ،‬تاڕادەی���ەک بچوکانە‪،‬‬ ‫چ���ی کاریگەرییەکیان هەیە لەس���ەر ئەو‬ ‫ئام���رازو میکانیزمانەی دەس���تەبژێرەکە‬ ‫بەکاریاندەهێنێ���ت بۆ چەس���پاندنی هێزی‬ ‫خۆی؟ بێگومان گۆڕانەکە ئەوەندە گەورە‬ ‫نییە‪ .‬چونکە وەکو لەسەر سەرەوە وتمان‪،‬‬ ‫دەستەبژێرە تازەکە زۆربەی خەسڵەتەکانی‬ ‫دەستەبژێری پێشوی پاراستەوەو لەڕاستیدا‬ ‫ئەم دەس���تەبژێرە منداڵی ئەوی پێشوەو‬ ‫لەیەک منداڵداندا گەش���ەی کردوە‪ .‬بەاڵم‬ ‫لەگەڵ ئەوەشدا گۆڕانێکی بچوک هەیە کە‬ ‫شایانی خوێندنەوەیە‪.‬‬ ‫ب���ا کاردانەوەی هەردو دەس���تەبژێرەکە‬ ‫بۆ ڕەخنەو کامپینەکانی س���ەر سیستمی‬ ‫تەندروستی وەربگرین‪ .‬دەستەبژێری یەکەم‪،‬‬ ‫سیاس���ەتی ڕوبەڕوبونەوەو چاوترساندن و‬ ‫پشتگوێخس���تن‪...‬هتد بەکاردەهێنا‪ .‬بەاڵم‬ ‫دەستەبژێری دوەم‪ ،‬خۆی نەرمترو کراوەترو‬ ‫گوێگرتر دەردەخات‪ .‬دەستەبژێری یەکەم‬ ‫خەڵک���ی دەدا ب���ەدادگاو خەڵکی نانبڕاوو‬ ‫پەراوێز دەکرد‪ ،‬بەاڵم دەس���تەبژێری دوەم‬ ‫هەڵپ���ەی ئەوەیەت���ی بچوکتری���ن ڕەخنە‬ ‫بگۆڕێت بۆ دەستکەوت بۆ خۆی‪.‬‬ ‫بەاڵم ئایە ئەم گۆڕانکارییە‪ ،‬نیشانەیەکی‬ ‫پۆزەتیڤە‪ ،‬وەکو ئەوەی کە دەس���تەبژێری‬ ‫دوەم پێ���ی‌ خۆش���ە وا لێ���ی تێبگەین؟‬ ‫وەاڵمەکە ئەوەندەی نەخێرە‪ ،‬هێندە بەڵێ‬ ‫نییە‪ .‬چونکە لەبنەڕەتدا کاردانەوەی هەردو‬ ‫دەس���تەبژێرەکە‪ ،‬لەهەڵپەیەکی شپرزەوە‬ ‫س���ەرچاوەی گرتوە بۆ پاراس���تنی هێزو‬ ‫دەسەاڵتی خۆی‪ .‬تەماشای بەکارهێنانی ئەو‬ ‫داتا کۆڵەوارانە بکە کە لەکوردستاندا لەسەر‬ ‫تەندروستی بەردەستن‪ .‬دەستەبژێری دوەم‬ ‫پێی ئاس���اییە‪ ،‬سەردانی زیاتر لەملێونێک‬ ‫کەس بۆ یەکێک لەنەخۆشخانەکانی هەولێر‬ ‫وەکو دەس���تکەوتێکی مێژوی���ی بۆ خۆی‬ ‫بناس���ێنیت‪ ،‬کە گوای���ە خزمەتی ئەوەندە‬ ‫کەسە کراوە‪ .‬لەکاتێکدا ئەو ژمارە زۆرە بۆ‬ ‫خۆی بەڵگەیە لەسەر شکستی سیستمەکە‬ ‫کە نەیتوانیوە ڕێگری لەنەخۆشی بکات‪.‬‬ ‫توێ���رە کالس���یکییەکانی دەس���تەبژێر‬ ‫ناتوانن بەتەواوەتی دەسەاڵت و هێزی ئەو‬ ‫دەس���تەبژێرە لێکبدەنەوە ک���ە موڵکداری‬ ‫سیس���تمی تەندروس���تی دەکات‪ .‬هێ���زو‬ ‫دەسەاڵتی ئەم دەستەبژێرە لەپاشخانێکی‬ ‫س���تراکتۆریی دیاریک���راوەوە س���ەرچاوە‬ ‫ناگرێت‪ ،‬بەڵکو پێویستیمان بەتێگەیشنێکی‬ ‫پۆست‪ -‬س���تراکتۆر هەیە بۆ شیکردنەوەی‬ ‫ئەو هێزو دەسەاڵتە‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫‪xwenden.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )364‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/2/12‬‬

‫ته‌خته سپی‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ په‌روه‌رده‌ ‌ی سلێمانی‌‪:‬‬ ‫له‌ئێستادا ‪ 140‬بینامان له‌مه‌ترسیدایه‌‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫شكست ‌ی په‌روه‌رده‌‬ ‫م‪.‬حاجی‌ عومه‌ر*‬

‫ئا‪ :‬ئاراس عوسمان‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا ‪ 4500‬بینا ‌‬ ‫ی‬ ‫قوتابخانه‌ هه‌یه‌ كه‌ ‪1‬ملیۆن‌و پێنج‬ ‫سه‌د هه‌زار خوێندنكارو قوتابی‌‬ ‫خوێندنی‌ تێدا ده‌كه‌ن‪ ،‬وه‌زیری‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ هه‌رێم ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ ساڵێكی‌ دیكه‌ به‌دڵنیاییه‌وه‌‬ ‫كێشه‌ی‌ بینای‌ قوتابخانه‌كانمان‬ ‫نامێنێت‪ ،‬به‌رپرسی‌ به‌شی‌ بیناكان‬ ‫له‌وه‌زاره‌ت ده‌ڵێت له‌ده‌ساڵی‌ داهاتو‬ ‫كێشه‌ی‌ بینامان كه‌م ده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌الیه‌كی‌ تره‌وه‌ هه‌ریه‌ك له‌به‌ڕێوه‌به‌ره‌‬ ‫گشتییه‌كانی‌ پارێزگای‌ سلێمانی‌‌و‬ ‫دهۆك پێویستیان به‌دروستكردنی‌‬ ‫‪ 240‬بینای‌ قوتابخانه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ پێشودا د‪.‬عیسمه‌ت خالید‬ ‫وه‌زیری‌ په‌روه‌رده‌ی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫رایگه‌یاندبو كه‌ دو ده‌وامی‌‌و سێ‌ ده‌وامی‌‬ ‫كێشه‌یه‌كی‌ دیكه‌ی‌ په‌روه‌رده‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پالنم���ان هه‌ی���ه‌ بۆ چاره‌س���ه‌ركردنی‌‬ ‫كێش���ه‌ی‌ كه‌می‌ بینای‌ قوتابخانه‌كان‌و‬ ‫گرێبه‌س���تێكمان له‌گه‌ڵ كۆمپانیایه‌كی‌ بینای خوێندنگه‌ی ئاماده‌یی ئاالنی کوڕان له‌شاره‌زور‬ ‫تورك���ی‌ ك���ردوه‌‪ ،‬كه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫زۆر خێ���راو پێش���كه‌تو قوتابخان���ه‌ ئه‌مس���اڵی‌ ‪ 2013‬له‌پارێزگای‌ سلێمانی‌ قوتابخانه‌كانم���ان هه‌یه‌و له‌راس���تیدا‬ ‫دروس���ت ده‌كات‪ ،‬به‌دڵنیاییه‌وه‌ ده‌ڵێم ‪ 300‬بینا دروست بكرێت ناڵێم كێشه‌ی‌ ئه‌و هه‌ڵمه‌ته‌ش چاره‌سه‌ری‌ كێشه‌كان‬ ‫تاكو س���اڵێكی‌ دیكه‌ كێشه‌ی‌ كه‌می‌ نامێنێت‪ ،‬به‌اڵم ره‌نگه‌ زۆر كێش���ه‌كان ناكات‪ ،‬په‌رله‌مانیش س���ااڵنه‌ بڕی‌ ‪150‬‬ ‫ملیۆن دۆالر داده‌نێت بۆ دروستكردنی‌‬ ‫كه‌م بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫قوتابخانه‌مان نامێنێ‌ له‌كوردستان‪.‬‬ ‫له‌ساڵی‌ ‪ 2012‬وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ی‌ قوتابخان���ه‌كان كه‌ ئه‌م���ه‌ رێژه‌یه‌كی‌‬ ‫له‌و چوارچێوه‌یه‌دا له‌سه‌ر كێشه‌ی‌‬ ‫ی كوردس���تان بڕی‌ كه‌مه‌‪ ،‬له‌ئێستادا به‌رنامه‌یه‌كمان هه‌یه‌و‬ ‫نه‌بون���ی‌ بین���ا نه‌جمه‌دی���ن عه‌ل���ی‌ حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ په‌روه‌رده‌ی‌ گشتی‌ پارێزگای‌ ‪ 68‬ملیار دیناری‌ ماوه‌ته‌وه‌و خه‌رجی‌ باڵومانكردۆته‌وه‌ كه‌ له‌ماوه‌ی‌ ده‌ ساڵی‌‬ ‫سلێمانی‌ بۆ ئاوێنه‌ رایگه‌یاند" نزیكه‌ی‌ نه‌كردوه‌‪ ،‬واته‌ له‌ماوه‌ی‌ ئه‌و ساڵه‌دا ئه‌م داهاتودا بۆ دروستكردنی‌ ‪ 2000‬بینای‌‬ ‫‪ 2000‬بین���ای‌ قوتابخانه‌و خوێندنگامان وه‌زاره‌ته‌ ل���ه‌ ‪ %27‬پاره‌ی‌ پرۆژه‌كانی‌ قوتابخانه‌‪ ،‬كه‌ بتوانین سااڵنه‌ ‪ 250‬بینا‬ ‫ی دروست بكه‌ین‌و له‌ئێستدا له‌سه‌ر خه‌تین‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬له‌و ژماره‌یه‌ ‪ 63‬بینایان س���ێ‌ خه‌رجك���ردوه‌‪ ،‬ئه‌ندازیارو به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ده‌وام���ی‌ تێدای���ه‌و ئه‌گ���ه‌ر بمانه‌وێت بین���اكان ل���ه‌وه‌زاره‌ت چاوه‌ڕوانی‌ ده‌ له‌گه‌ڵ كۆمپانیایه‌ك‪ ،‬ئه‌گه‌ر باش بێنه‌‬ ‫سیس���ته‌می‌ په‌روه‌رده‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ س���اڵی‌ داهاتوه‌ ب���ۆ كه‌مبون���ه‌وه‌ی‌ پێشه‌وه‌ ره‌نگه‌ له‌ساڵێكدا بتوانین ‪500‬‬ ‫باش هه‌نگاو بنێت‪ ،‬پێویس���ته‌ ده‌وامی‌ كێشه‌ی‌ بینای‌ قوتابخانه‌كان له‌هه‌رێمی‌ قوتابخانه‌ دروست بكه‌ین‪.‬‬ ‫ئه‌ندازی���ار نه‌هرۆ س���ه‌عید ئاماژه‌ی‌‬ ‫خوێندنكارانم���ان رۆژان���ه‌ له‌ش���ه‌ش كوردس���تان‪ ،‬به‌پێچه‌وان���ه‌ی‌ وته‌كانی‌‬ ‫كاتژمێر كه‌متر نه‌بێت واته‌ له‌هه‌ش���تی‌ وه‌زیره‌وه‌ كه‌ ده‌ڵێت له‌ماوه‌ی‌ ساڵێكی‌ ب���ه‌وه‌ش ك���رد" ئه‌گ���ه‌ر پارله‌مان���ی‌‬ ‫دیك���ه‌ به‌دڵنیایی���ه‌وه‌ كێش���ه‌ی‌ بینا كوردستان پاره‌ی‌ زۆر دابین بكات ئێمه‌‬ ‫به‌یانی‌ بۆ دوی‌ پاشنیوه‌ڕۆ بێت‪.‬‬ ‫ده‌توانین كێشه‌ی‌ بینا كه‌م بكه‌ینه‌وه‌‪،‬‬ ‫ناوبراو باسی‌ له‌وه‌ش كرد" نزیكه‌ی‌ نامێنێت‪.‬‬ ‫ئه‌ندازی���ار نه‌هرۆ س���ه‌عید عه‌بدواڵ له‌هه‌رێم���ی‌ كوردس���تاندا ‪ 4500‬بینای‌‬ ‫‪ 500‬بینامان دو ده‌وامی‌ تێدا ده‌كرێت‌و‬ ‫پێویستمان به‌ ‪ 250‬بینای‌ قوتابخانه‌یه‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ به‌شی‌ بیناكان له‌وه‌زاره‌تی‌ قوتابخانه‌مان هه‌یه‌‪ ،‬له‌ئێستادا نزیكه‌ی‌‬ ‫بۆ چاره‌سه‌ری‌ كێش���ه‌ی‌ دو ده‌وامی‌‪ ،‬په‌روه‌رده‌ی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان له‌باره‌ی‌ ‪ 600‬بینای‌ قوڕمان هه‌یه‌ له‌گونده‌كان‌و‬ ‫له‌ئێستادا ‪ 140‬بینامان له‌مه‌ترسیدایه‌و پالنه‌ك���ه‌ی‌ وه‌زاره‌ت‌و هه‌نگاوه‌كان���ی‌‌و به‌كرێم���ان گرتوه‌‪ ،‬بینام���ان هه‌یه‌ ‪40‬‬ ‫پێویس���تیان به‌چاره‌س���ه‌ر هه‌ی���ه‌‪ ،‬گرفت���ی‌ بین���ای‌ قوتابخان���ه‌كان س���اڵ پێش ئێس���تاو به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫له‌ساڵی‌ ‪2012‬دا ‪ 150‬بینای‌ قوتابخانه‌ له‌لێدوانێكی‌ بۆ ئاوێنه‌ وتی‌‪ :‬س���ااڵنه‌ خ���راپ دروس���تكراوه‌و پێویس���تیان‬ ‫له‌جبێبه‌جێكردندا بوه‌و ده‌توانم بڵێم بۆ هه‌ڵمه‌تێك���ی‌ دروس���تكردنی‌ بین���ای‌ به‌روخاندن هه‌یه‌‪.‬‬

‫ی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی دهۆك‪:‬‬ ‫په‌روه‌رده‌ ‌‬ ‫زیاتر له‌‪100‬‬ ‫بینامان هه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫هه‌ندێكیان ناكرێت‬ ‫نۆژه‌ن بكرێنه‌و‌ه‬ ‫به‌ڵكو پێویست ‌ه‬ ‫ی‬ ‫به‌یه‌كجار ‌‬ ‫تێكبدرێن‬ ‫فۆتۆ‪ :‬ئاراس عوسمان‬ ‫به‌كر كه‌ری���م به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش���تی‌‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ هه‌ولێ���ر ب���ۆ ئاوێن��� ‌ه‬ ‫بۆچونی‌ وایه‌ كه‌" له‌ئێستادا خه‌ریكی‌‬ ‫دروس���تكردنی‌ ‪ 117‬بینای‌ قوتابخانه‌‬ ‫له‌كاردایه‌ بۆ ئه‌مساڵی‌ خوێندن ئه‌نجام‬ ‫بدرێ���ت‪ ،‬له‌پارێ���زگای‌ هه‌ولێر ‪2231‬‬ ‫قوتابخان���ه‌ی‌ تێدای���ه‌و ‪ 404‬بینای‌ دو‬ ‫ده‌وامی‌ تێدایه‌‪.‬‬ ‫به‌كر كه‌ریم پێیوای���ه‌ " به‌و پالنه‌ی‌‬ ‫وه‌زاره‌ت داین���اوه‌و جێبه‌جێ‌ بكرێت‌و‬ ‫ب���ه‌رده‌وام ب���ن ره‌نگه‌ كێش���ه‌ی‌ بینا‬ ‫كه‌م بكرێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئومێد وایه‌ له‌س���ێ‌‬ ‫س���اڵی‌ داهاتو كێشه‌كان كه‌م بێته‌وه‌و‬ ‫به‌تایبه‌ت���ی‌ له‌هه‌ولێر‪ ،‬بۆ س���لێمانی‌‌و‬ ‫ناوچه‌كانی‌ تر‪ ،‬نازانم‪.‬‬ ‫عه‌بد یوس���ف به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش���تی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ پارێزگای‌ دهۆك له‌س���ه‌ر‬ ‫كێش���ه‌و گرفت���ی‌ بینا له‌و س���نوره‌دا‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند" كێش���ه‌ی‌ بینای‌‬ ‫قوتابخانه‌و گرفته‌كانی‌ له‌م پارێزگایه‌دا‬ ‫هه‌یه‌و پێویستمان به‌دروستكردنی‌ ‪100‬‬ ‫ی له‌سێ‌‬ ‫بینای‌ قوتابخانه‌ هه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ده‌وام���ی‌ رزگارمان بێت‪ ،‬له‌ئێس���تادا‬ ‫له‌پارێزگای‌ دهۆك زیاتر له‌‪ 100‬بینامان‬

‫هه‌ی���ه‌ كه‌ هه‌ندێكی���ان ناكرێت نۆژه‌ن‬ ‫بكرێته‌وه‌ به‌ڵكو پێویسته‌ به‌یه‌كجاری‌‬ ‫تێكبدرێ���ن‌و س���ه‌رله‌نوێ‌ بونی���اد‬ ‫بنرێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ دهۆك‬ ‫ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ش كرد" له‌دو س���اڵی‌‬ ‫داهات���ودا به‌پێی‌ ئه‌و پالنه‌ی‌ وه‌زاره‌ت‬ ‫دایناوه‌ ئه‌گه‌ر جێبه‌جێ‌ بكرێت‪ ،‬ره‌نگه‌‬ ‫كێش���ه‌ی‌ بینای‌ قوتابخان���ه‌كان كه‌م‬ ‫بكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ له‌كاتێكدای���ه‌ ك���ه‌ ماوه‌یه‌ك‬ ‫به‌رله‌ئێس���تا س���ه‌رۆكی‌ حكوم���ه‌ت‬ ‫بڕی���اری‌ ده‌رك���رد له‌س���ه‌ر ئاس���تی‌‬ ‫ه���ه‌ر چ���وار پارێزگاك���ه‌ ‪ 500‬بینای‌‬ ‫قوتابخان���ه‌ دروس���ت بكرێ���ت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ جێگه‌ی‌ پرس���یاره‌ به‌رپرس���ی‌‬ ‫به‌ش���ی‌ بیناكان له‌وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌‬ ‫ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌ پارله‌مان‬ ‫پاره‌ی���ان به‌پێی‌ پێویس���ت بۆ دابین‬ ‫ناكات‌و ئ���ه‌وه‌ی‌ داده‌نرێ���ت له‌نێوان‬ ‫‪ 100‬ب���ۆ ‪ 150‬ملی���ۆن دۆالردایه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌خه‌رج���ی‌ پرۆژه‌كان���ی‌ وه‌زاره‌ت بۆ‬ ‫س���اڵی‌ ‪ 2012‬بڕی‌ ‪ 68‬ملی���ار دینار‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫دیبلۆمه‌کان دوای ده‌رچونیا ‌ن ناتوانن بگوازرێنه‌وه‌و‬ ‫وانه‌ له‌هیچ زانکۆیه‌ک بڵێنه‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬میهره‌بان سه‌الم‬ ‫پاش ئه‌وه‌ی‌ له‌ساڵی‌ خوێندن ‌‬ ‫ی‬ ‫(‪ )2013_2012‬به‌نوسراوێكی‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌ بااڵ كه‌ ده‌رفه‌تێك‬ ‫بدرێت به‌و مامۆستایانه‌ی‌ خاوه‌ن‬ ‫بڕوانامه‌ی‌ دبلۆمن‪ ،‬بتوانن له‌زانكۆكان‬ ‫درێژه‌ به‌خوێندن بده‌ن بۆ‬ ‫به‌ده‌ستهێنانی‌ بڕوانامه‌ی‌ به‌كالۆیۆرس‪،‬‬ ‫له‌ئێستادا ژماره‌یه‌ك له‌و مامۆستایانه‌‬ ‫له‌زانكۆی‌ هه‌ڵه‌بجه‌ وه‌رگیراون‬ ‫ده‌ست له‌خوێندنه‌كه‌یان هه‌ڵده‌گرن‪،‬‬ ‫به‌هۆكاری‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ بڕوانامه‌كه‌یان‬ ‫ده‌بێته‌ به‌كالۆریۆسی‌ پیشه‌یی‌‪.‬‬ ‫(ه���ه‌ردی‌ ه���ادی‌ ) مامۆس���تای‌‬ ‫په‌یمانگای‌ هونه‌ره‌جوانه‌كانی‌ هه‌ڵه‌بجه‌و‬ ‫خوێندكار له‌به‌شی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ زانكۆی‌‬ ‫هه‌ڵه‌بج���ه‌ وتی‌‪" :‬ئێمه‌ ‪ 35‬مامۆس���تا‬ ‫بوین له‌زانك���ۆی‌ هه‌ڵه‌بجه‌ وه‌رگیراین‌و‬ ‫پاش چه‌ند هه‌فته‌ی���ه‌ك له‌ده‌وامكردن‬ ‫ب���ه‌رده‌وام رێنمایی‌ نوێ‌و زانیاری‌ نوێ‬ ‫له‌وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌ بااڵ ئه‌گه‌یش���تن‬ ‫كه‌ هه‌مو پێچه‌وانه‌ی‌ ئه‌رك‌و مافه‌كانمان‬ ‫بون‪ ،‬پاشان ئه‌و رێنماییانه‌ به‌جۆرێكن‬ ‫ناتوانی���ن به‌رده‌وامی‌ به‌خوێندن بده‌ین‬ ‫له‌كاتێكدا زۆربه‌مان بۆ ئه‌وه‌ ده‌خوێنین‬ ‫درێ���ژه‌ به‌خوێن���دن بده‌ی���ن‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌ش���دا ئه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ گرنگه‌ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫بڕوانامه‌كه‌ له‌بری‌ ئه‌وه‌ی‌ به‌كالۆریۆس‬ ‫بێ���ت ده‌بێت���ه‌ بڕوانام���ه‌ی‌ ج���ۆری‌‬ ‫به‌كالۆریۆس���ی‌ پیش���ه‌یی پاش چوار‬ ‫س���اڵ خوێندن دواتر وشه‌ی‌ پیشه‌یی‌‬ ‫پێوه‌ی���ه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌م���ه‌ش زۆر كاری‌ پێ‬ ‫ناكرێت) هه‌روه‌ها باسی‌ له‌وه‌ كرد پاش‬

‫ده‌ستهه‌ڵگرتنیان له‌زانكۆ به‌نوسراوێك‬ ‫هه‌م���و ئه‌وان���ه‌ی‌ ده‌س���تیانهه‌ڵگرتوه‌‬ ‫ته‌رقیم قه‌ید كراون‪.‬‬ ‫ئاری‌ عه‌بدولله‌تیف مامۆس���تایه‌كی‌‬ ‫تره‌و ئه‌ویش ده‌س���تی‌ له‌ده‌وامی‌ زانكۆ‬ ‫هه‌ڵگرتوه‌و به‌مج���ۆره‌ دواو وتی‌‪ :‬ئێمه‌‬ ‫له‌سه‌ره‌تادا ویستمان بخوێنین‌و درێژه‌‬ ‫به‌خوێن���دن بده‌ین‪ ،‬به‌اڵم دواتر چوینه‌‬ ‫هۆڵه‌كانی‌ خوێندنه‌وه‌ (ئه‌وه‌ی‌ ئه‌رك‌و‬ ‫ماف‌و یاساو مۆڵه‌تی‌ زانكۆیه‌ نییه‌تی‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و بڕوانامه‌یه‌ی‌ كه‌ له‌پای‌‪ 4‬س���اڵی‌‬ ‫خوێن���دن به‌كالۆریۆس���ی‌ پیش���ه‌ییه‌‪،‬‬ ‫پاش���ان وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌ بااڵ ده‌یان‬ ‫مه‌رجی‌ داناوه‌ له‌وان���ه‌ نابێت تا دوای‌‬ ‫‪ 8‬س���اڵ خوێندنی‌ ماس���ته‌ر بخوێنین‬ ‫له‌كاتێكدا ئێمه‌ بۆیه‌ ئه‌خوێنین ئێستا‬ ‫درێ���ژه‌ به‌خوێندن بده‌ی���ن وه‌ له‌پاش‬ ‫ته‌واوكردنی‌ خوێندن بۆمان نییه‌ به‌هیچ‬ ‫جۆرێك داوای‌ گواس���تنه‌وه‌ بكه‌ین بۆ‬ ‫هیچ شارێكی‌ كوردستان)‬ ‫فۆتۆ‪ :‬میهره‌بان‬ ‫تابلۆی سه‌رۆکایه‌تی زانکۆی هه‌ڵه‌بجه‌‬ ‫ناوب���راو باسیش���ی‌ له‌وه‌كرد كه‌ ئه‌م‬ ‫مامۆس���تایانه‌ی‌ وه‌رگیراوینه‌ت���ه‌وه‌‬ ‫به‌جۆرێك س���وكایه‌تیمان پێ ئه‌كرێت ب���و ب���ه‌ده‌م داواكارییه‌كانمانه‌وه‌ بێن د‪.‬خوس���ره‌و عه‌ب���دواڵ عه‌ل���ی‌ راگری‌ تێدا بوه‌ كه‌ ئێس���تا بوه‌ به‌گرێ الیان‌و‬ ‫ی هه‌ڵه‌بجه‌ ب���ۆ ئاوێنه‌ ده‌ڵێت‪ :‬ده‌س���ت له‌خوێندن هه‌ڵئه‌گرن‪ ،‬پاشان‬ ‫وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ هیچ ماف‌و ئیمتیازاتێكیان تاوه‌كو بتوانین درێژه‌ به‌خوێندن بده‌ین‪ ،‬زانك���ۆ ‌‬ ‫ئه‌و خوێندكارانه‌ی‌ ده‌س���تیانهه‌ڵگرتوه‌‬ ‫نییه‌ كه‌ خوێندكارانی‌ ئاسایی‌ هه‌یانه‌‪ ،‬به‌اڵم هاوكاری‌ نه‌كراین پاش���ان ئێمه‌ زانكۆی‌ هه‌ڵه‌بجه‌ له‌سه‌ره‌تای‌‬ ‫بۆیه‌ به‌گشتی‌ ئه‌مه‌ نه‌زانكۆیه‌ نه‌سكوڵه‌ زه‌ختێكی‌ زۆرمان له‌سه‌ربو‪ ،‬وه‌زاره‌تی‌ دروس���تبونیدایه‌و ئه‌م مامۆس���تایانه‌ هه‌فته‌ی‌ یه‌ك���ه‌م‌و دوه‌م غیاب ئه‌درێن‬ ‫نه‌فاكه‌ڵتیی���ه‌‪ .‬ئاماژه‌ش���ی‌ ب���ه‌وه‌دا په‌روه‌رده‌ش به‌هی���چ جۆرێك هاوكاری‌ داوایانكرد ه���اوكاری‌ بكرێن له‌خوێندن پاش���ان ئاگاداریان ئه‌كرێته‌وه‌ پاشان‬ ‫(له‌هه‌م���وی‌ كاریگه‌رت���ر ئه‌وه‌ی���ه‌ كه‌ نه‌كردین بۆ نمونه‌ س���ه‌عات ‪ 8‬بۆ ‪ 12‬پ���اش ئ���ه‌وه‌ی‌ ره‌زامه‌ن���دی‌ هاته‌وه‌ چ���ار نامێنێت ته‌رقیم قه‌ی���د ده‌كرێن‬ ‫ته‌رقیم قه‌ید كراوین وه‌ دوا قسه‌شیان له‌وانه‌وتنه‌وه‌ بوین‌و پاشانیش له‌ئێواران له‌زانكۆكه‌م���ان وه‌رگی���راون‪ ،‬به‌پێ���ی‌ چونكه‌ ئه‌وه‌ چه‌ند رێنماییه‌كن له‌نێوان‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ خوێندنی‌ ب���ااڵو وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی���ه‌ كه‌ نوس���راویان ئاراس���ته‌ی‌ بۆ خوێندنی‌ زانكۆ وه‌ چه‌ندجار داوای‌ سیسته‌می‌ ده‌ره‌جات‌و پله‌به‌ندی‌‪.‬‬ ‫ی ده‌س���ت پ���ه‌روه‌رده‌ خۆیاندا ئێمه‌ ناتوانین هیچ‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌وه‌ی‌ بۆچ ‌‬ ‫له‌هه‌مو زانكۆو په‌یمانگاكان ناردوه‌ تا مۆڵه‌ت���ی‌ خوێندنمان ك���رد به‌اڵم له‌و‬ ‫له‌خوێن���دن هه‌ڵئه‌گرن‪ ،‬راگری‌ زانكۆی‌ كارێكیان بۆ بكه‌ین‪.‬‬ ‫وه‌ریاننه‌گرنه‌وه‌ به‌مه‌به‌ستی‌ خوێندن‪ .‬روه‌شه‌وه‌ پشتگوێ خراین‪.‬‬ ‫دوای چه‌ندین په‌یوه‌ندی به‌ وته‌بێژی‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئه‌و گرفتان���ه‌وه‌و وه‌اڵمێك هه‌ڵه‌بج���ه‌ ئام���اژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌دا "ئ���ه‌م‬ ‫مامۆس���تا ش���ه‌ماڵ محمد ئه‌حمه‌د‬ ‫له‌زانكۆی‌ هه‌ڵه‌بجه‌ بۆ ئاوێنه‌ رایگه‌یاند" بۆ ناره‌زایی‌ ئه‌و مامۆس���تایانه‌ی‌ درێژه‌ مامۆستایانه‌ سه‌ره‌تا فۆرمه‌كه‌ هاتۆت ‌ه وه‌زاره‌ت���ی خوێندن���ی ب���ااڵوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫من له‌به‌شی‌ عه‌ره‌بی‌ وه‌رگیرام پێویست به‌خوێن���دن ده‌ده‌ن له‌زانكۆی‌ هه‌ڵه‌بجه‌ به‌رده‌س���تیان‌و هه‌مو ئ���ه‌و مه‌رجانه‌ی‌ په‌یوه‌ندیه‌کان به‌رده‌ست نه‌بون‪.‬‬

‫ئه‌م مامۆستایان ‌ه‬ ‫سه‌ره‌تا‬ ‫فۆرمه‌كه‌ هاتۆت ‌ه‬ ‫به‌رده‌ستیان‌و هه‌مو‬ ‫ئه‌و مه‌رجانه‌ی‌ تێدا‬ ‫بوه‌ كه‌ ئێستا بو‌ه‬ ‫به‌گرێ الیان‌‬

‫خوێندن‬

‫پێشكه‌وتنی‌ هه‌ر كۆمه‌ڵگه‌و نه‌ته‌وه‌یه‌ك‬ ‫له‌دنی���ادا له‌س���ه‌رجه‌م ئاس���ته‌كان ‌ی‬ ‫ژیانی‌ سیاس���ی‌‪ ،‬ئاب���وری‌‪ ،‬كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪،‬‬ ‫فه‌رهه‌نگیدا‪ ،‬وابه‌سته‌و یه‌كانگیره‌‪ ،‬له‌گ ‌هڵ‌‬ ‫په‌یڕه‌وكردنی‌ سیسته‌مێكی‌ په‌روه‌رده‌یی‌‬ ‫هاوچه‌رخ‌و مۆدێرن‪ .‬ئه‌زمونی‌ پێشكه‌وتوی‌‬ ‫زۆرێك له‌واڵتان���ی‌ دنیا له‌ئه‌مڕۆماندا ئه‌م‬ ‫راستییه‌ صخمیه‌ ده‌رده‌خات ‪.‬‬ ‫ئای���ا پرۆس���ه‌ی‌ خوێن���دن له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان له‌كوێی‌ ئه‌م هاوكێشه‌دایه‌؟‬ ‫دوای‌ ‪20‬ساڵ له‌ئه‌زمونی‌ به‌ڕێوه‌بردنی‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی‌ خۆماڵی‌ له‌هه‌رێم‪ ،‬سه‌ره‌نجام‬ ‫ده‌ركه‌وت كه‌ ئه‌زمونێكی‌ شكستخواردوه‌‪،‬‬ ‫به‌ه���ۆی‌ ئ���ه‌م هه‌م���و قه‌یران‌و كێش���ه‌‬ ‫ناوخۆیی‌‌و ده‌ره‌كییانه‌ی‌ له‌س���ه‌ر ئاسته‌‬ ‫جۆربه‌جۆره‌كان���ی‌ ژیان روب���ه‌روی‌ ئه‌م‬ ‫كۆمه‌ڵگایه‌ بۆته‌وه‌و‪ ،‬حكومه‌تیش بێپالن‌و‬ ‫ده‌سته‌وه‌ستان بوه‌ له‌چاره‌سه‌ركردنی‌ ئه‌م‬ ‫گرفتانه‌دا‪.‬‬ ‫دژوارترینیان ئه‌و گه‌نده‌ڵییه‌ سیاسی‌‌و‬ ‫ئیداریی���ه‌ كه‌ وه‌كو په‌تایه‌كی‌ كوش���نده‌‬ ‫ی حكومه‌تی‌ نه‌خ���ۆش‌و ئیفلیج‬ ‫جه‌س���ته‌ ‌‬ ‫كردوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م په‌تایه‌ بوارێكی‌ هه‌ستیارو گرنگی‌‬ ‫وه‌كو په‌روه‌رده‌و فێركردنیشی‌ گرتۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌ له‌م دۆخه‌ی‌ ئێستادا بواری‌ په‌روه‌رده‌‬ ‫له‌قه‌یرانێكدایه‌‪ ،‬كه‌ كێش���ه‌و گرفته‌كانی‌‬ ‫ساڵ له‌دوای‌ س���اڵ زۆرتر ده‌بن‪ ،‬به‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌نگاوی به‌په‌ل���ه‌و جدی‌ نانرێت له‌الیه‌ن‬ ‫حكوم���ه‌ت‌و به‌رپرس���ه‌ بااڵكان���ی‌ بواری‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ بۆ چاره‌سه‌ركردنی‌ كێشه‌كان‪،‬‬ ‫خه‌مس���اردی‌‌و بێباك���ی‌‌و گوێن���ه‌دان‬ ‫به‌پڕبایه‌خی‌ ئه‌م بواره‌ له‌الیه‌ن حكومه‌ت‌و‬ ‫س���ه‌ركرده‌ سیاس���ییه‌كانه‌وه‌‪ ،‬دۆخێكی‌‬ ‫دروس���تكردوه‌ كه‌ كۆمه‌ڵ���گای‌ كوردی‌‬ ‫له‌ڕه‌وتی‌ پێشكه‌وتن راگرتوه‌‪.‬‬ ‫زۆر مه‌ترس���یداره‌ ره‌وش���ی‌ په‌روه‌رده‌‬ ‫له‌ئاس���تێكدا بێ���ت‪ ،‬قوتاب���ی‌ هه‌م���و‬ ‫ژینگه‌یه‌ك���ی‌ له‌ژینگ���ه‌ی‌ قوتابخانه‌ پێ‬ ‫خۆشتر بێت‪ ،‬جێگای‌ تێڕامانه‌ قوتابییه‌ك‬ ‫له‌وانه‌یه‌ك���ی‌ ‪40‬خوله‌كیدا ‪5‬جار به‌بیانوی‌‬ ‫جیاجیاوه‌ روخسه‌تی‌ چونه‌ ده‌ر بكات‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ بێزاری‌ ژینگه‌ی‌ ناو پۆلی‌ خوێندن‬ ‫خاڵی‌ بكات‪ ،‬كاره‌ساته‌ ‪ 60‬قوتابی‌ له‌یه‌ك‬ ‫پۆل���ی‌ ‪ 4‬ب���ه‌‪5‬دا وانه‌كانی‌ راڤ���ه‌ بكات‪،‬‬ ‫نه‌نگییه‌ دوای‌ ‪2‬مانگ له‌خوێندن په‌رتوك‬ ‫به‌ده‌س���تی‌ قوتابی‌ بگات‪ ،‬شه‌رمه‌زارییه‌‬ ‫بۆ ده‌س���ه‌اڵتێك له‌گه‌ڵ بونی‌ ئه‌م هه‌مو‬ ‫سه‌روه‌ت‌و س���امانه‌ له‌م هه‌رێمه‌دا له‌به‌ر‬ ‫نه‌بونی‌ بین���ای‌ خوێندن ‪ 3‬ده‌وام له‌یه‌ك‬ ‫بینادا ده‌وام بكات‪ ،‬له‌به‌ر كۆنیی‌ بیناكان‬ ‫دیوار به‌س���ه‌ر قوتابی���دا بڕوخێت‪ ،‬له‌به‌ر‬ ‫نه‌بونی‌ حه‌وش���ه‌و باخچه‌و س���ه‌وزایی‌‌و‬ ‫گۆڕه‌پانی‌ یاری‌ شێوه‌ی‌ بیناكانی‌ خوێندن‬ ‫له‌سجن بچێت‪ ،‬هه‌ره‌س���ی‌ سیسته‌مێكی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌یی���ه‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تاندا‪،‬‬ ‫ل���ه‌دوای‌ خوێندن مرۆڤێك���ی‌ بێ ئیراده‌و‬ ‫بێبه‌رهه‌م‌و بێ‌ ئیبداع‌و ترسنۆك‌و شه‌رمن‌و‬ ‫ملك���ه‌چ دروس���ت بكات‪ ،‬له‌ژێر س���ایه‌ی‌‬ ‫سیس���ته‌مێكی‌ په‌روه‌رده‌یی‌ نادروستدا‪،‬‬ ‫ئه‌ندازیارێ���ك ب���ۆ ده‌س���تكه‌وتی‌ پ���اره‌‬ ‫خیانه‌ت له‌پڕۆژه‌یه‌ك���دا بكات‪ ،‬دكتۆرێك‬ ‫كه‌مته‌رخه‌می‌ به‌رامبه‌ر به‌نه‌خۆشێك بكات‪،‬‬ ‫دادوه‌رێك له‌ترسی‌ هه‌ڕه‌شه‌ی‌ به‌رپرسێك‬ ‫پێش���ێلی‌ یاس���ا بكات‪ ،‬مامۆس���تایه‌ك‬ ‫قوتابییه‌كی‌ پۆلی‌ یه‌ك س���ه‌ركوت بكات‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌چون���ی‌ پرۆس���ه‌ی‌ پ���ه‌روه‌رده‌و‬ ‫فێرك���ردن له‌هه‌رێ���م ته‌نها سیس���ته‌می‌‬ ‫به‌ڕێك���ردن‌و له‌كۆڵكردنه‌وه‌ی���ه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌مڕۆ له‌ن���او قوتابخانه‌كاندا ده‌گوزه‌رێ‌‬ ‫سیس���ته‌مێكی‌ په‌روه‌رده‌یی‌ ته‌ندروس���ت‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬به‌ڵكو په‌یڕه‌وكردنی‌ ش���ێوازێكی‌‬ ‫خۆس���ه‌پاندنی‌ س���ه‌ربازییه‌‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ی‌‬ ‫ئیش بۆ س���ه‌ركوتكردن‌و هه‌رسانكردن‌و‬ ‫بیده‌نگكردن���ی‌ قوتابی‌ ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌‬ ‫كار له‌س���ه‌ر دروس���تكردنی‌ قوتابییه‌كی‌‬ ‫ره‌خنه‌گ���رو بیرك���ه‌ره‌وه‌و به‌رهه‌مهێ���ن‬ ‫ناكرێت‪.‬‬ ‫ئامانجی‌ سه‌ره‌كی‌ خوێندن الی‌ ئێمه‌‬ ‫ته‌نها بۆ به‌ده‌ستهێنانی‌ بڕوانامه‌یه‌كی‌ بێ‌‬ ‫مه‌عریفه‌و بێ‌ پسپۆرییه‌‪ ،‬هه‌ر حكومه‌ت‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵتێكی‌ سیاسی‌ گه‌ر ئامانجی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫پێش���كه‌وتنی‌ گه‌له‌كه‌ی‌ بێت له‌سه‌رجه‌م‬ ‫بواره‌كانی‌ ژیانی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪ ،‬سیاس���ی‌‪،‬‬ ‫ئابوری‌‪ ،‬فه‌رهه‌نگی‌‌و ته‌ندروستیدا‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫پالنێكی‌ تۆكمه‌و ستراتیجێكی‌ درێژخایه‌نی‌‬ ‫هه‌بێت بۆ گرنگیدان به‌ده‌زگای‌ په‌روه‌رده‌‪،‬‬ ‫ب���ا س���ه‌رجه‌م هێ���زه‌ سیاس���ییه‌كانی‌‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان وه‌ك���و ئه‌ركێكی‌‬ ‫نیش���تیمانی‌‌و نه‌ته‌وه‌یی‌ له‌كاتی‌ ملمالنێی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كاندا دروش���می‌ (په‌روه‌رده‌‪،‬‬ ‫په‌روه‌رده‌‪ ،‬په‌روه‌رده‌) بكه‌نه‌ سه‌رمه‌شقی‌‬ ‫كارو پڕۆژه‌كانی���ان له‌هه‌ڵمه‌ته‌كان���ی‬ ‫هه‌ڵبژاردندا‪ ،‬له‌دوای‌ گرتنه‌ ده‌سه‌اڵت ئه‌و‬ ‫هێزه‌ سیاسییانه‌ گره‌وی‌ مێژو ده‌به‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ئه‌م دروشمه‌ جێبه‌جێ‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫‪hajibinar@gmail.com‬‬

‫کۆمەاڵیەتی‬

‫)‪ )364‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/2/12‬‬

‫حاکمێک‪ :‬کچەکەتان کەسی به‌‪ ......‬گیراوە!‬

‫‪17‬‬

‫سارا قادر‬

‫رەنگە هەموان بیر لەوە بکەنەوە ئه‌و‬ ‫بۆشاییه‌ی مانش���ێته‌که‌ی سه‌ره‌وه‌‪...‬‬ ‫چییه‌؟ بەاڵم التان س���ەیر نەبێت‪ ،‬ئەو‬ ‫بۆش���اییە بەو وش���ەیه‌ پڕبکەنەوە کە‬ ‫قەڵەمەک���ەی من لێ���رەدا ڕوی نایەت‬ ‫بینوس���ێت‪ ،‬بەاڵم ئەوه‌ پرسیاری ئه‌و‬ ‫دادوەرە ب���و کە رۆژی ‪ ٢/١١‬لەدادگای‬ ‫تاوانەکانی س���لێمانی‌و لەکاتی قس���ە‬ ‫لەگەڵک���ردن‌و لێدوان‌و پرس���یارکردن‬ ‫له‌کێشەی کوش���تنی مامۆستا ساکار‬ ‫(ئه‌و مامۆس���تایه‌ی له‌هه‌لومه‌رجێکی‬ ‫ته‌مومژاوی���دا گیان���ی له‌ده‌س���تدا)‬ ‫له‌کەس���وکارو دایک‌و شاهێدەکانی ئەو‬ ‫کەیسەی دەپرسی‪.‬‬ ‫پار ساڵ‌و لەشەوی ‪ ٢٠١٢/٢/٥‬ساکار‬ ‫محەم���ەد ئەمین قادر لەن���او جێگەی‬ ‫خەوەکەیدا درایە بەر دەستڕێژی گوللە‬ ‫لەن���اکاو کارەبای ئەوان بە تەنها ماڵی‬ ‫ئه‌وان لەو ناوە بڕابوو!‬ ‫دوای چەند رۆژێک باوکی س���اکار‬ ‫بەتۆمەتی کوشتنی ساکار دەستگیرکرا‪،‬‬ ‫دایکی ساکاریش لێدوانی ئەوەی دا کە‬ ‫پیاوێکی کەڵەگەتی بەخۆ کوشتویەتی‬ ‫ک���ە ئەمە ش���ێوەی باوکی س���اکارە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم دانی بەوەدا نەن���ا کە ئەو بێت‬ ‫چونکە" کارەب���ا نەبو تا باش بیبینم‌و‬ ‫بیناسمەوە"‪.‬‬ ‫ئ���ەم دەس���تگیرکردنەی باوک���ی‬ ‫س���اکار تا رۆژی ‪ ٩/١١‬ب���وو‪ ،‬چونکە‬

‫بەه���ۆی لێبوردن���ە گش���تییەکەی‬ ‫حکومەتی هەرێم���ەوە ئازادکرا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەه���ۆی نارەزایی دەربڕی���ن لەالیەن‬ ‫ژن���ە چاالکوانەکان���ەوە دوای دو رۆژ‬ ‫لەئازادکردنەکەی دەس���تگیرکرایەوەو‬ ‫لە ‪ ١/٢٩‬یەکەمین دانیش���تنی لەالیەن‬ ‫دادگاوە ب���ۆ س���ازدرا‪ ،‬ب���ەاڵم بەهۆی‬ ‫نەبونی بەڵگەی تەواوو شاهێدەکانەوە‬ ‫دانیش���تنەکەی دادگا دواخراو‪ ،‬دوێنێ‬ ‫دوش���ه‌ممه‌ جارێک���ی تر ل���ه‌دادگای‬ ‫تاوانەکانی س���لێمانی دادگا بۆ هەمان‬ ‫کێشەو ئاشکراکردنی بکوژی ئەو کچە‬ ‫گرێدرایه‌وه‌‪.‬‬ ‫تا ئێرە هەمو شتەکان ئاسایین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەوەی منی تاساندو هەمو ئەو ژنانەی‬ ‫توش���ی ش���ۆک کرد ئەو پرسیارە زۆر‬ ‫بریندارکەرانە بو کە دادوەرەکە لەدایک‌و‬ ‫باوکی ساکارو هەردو شاهێدەکەی تری‬ ‫کرد ئەوەش " کچەکەتان لەگەڵ کەسدا‬ ‫نەگی���راوە‪ ،‬کچەکەت���ان ئ���ەو کوڕەی‬ ‫خۆش دەویس���ت کە ناردبویە داوای‪،‬‬ ‫کچەکەتان پەیوەندی خۆشەویس���تی‬ ‫هەبو‪ ،‬کچەکەتان پاک بو؟"‪ .‬بەداخەوە‬ ‫من نازانم پێودانگی پاکی‌و پیسی کێ‬ ‫دی���اری دەکات؟ باش���ە گ���ەر کچێک‬ ‫بیەوێت بەدڵی خۆی هاوس���ەری ژیانی‬ ‫دیاری بکات ئەمە پیس���ییە؟ باشە چ‬ ‫ویژدانێ قبوڵی دەکات کچە کوژرابێت‌و‬ ‫هێش���تا دادوەرێ���ک پرس���یارێکی وا‬

‫گه‌ر ئه‌م ‌ه‬ ‫حاڵی دادگابێت‬ ‫بۆ پاراستنی‬ ‫مافه‌کانی ژنان‬ ‫ئیتر چ دڵێکمان‬ ‫به‌حکومه‌ت‬ ‫خۆشبێت؟‬ ‫مامۆستا ساکار‬ ‫ئس���تیفزازی ئاراس���تەی کەسوکاری‬ ‫بکات‪ .‬ئایا کچەکەتان کەس���ی لەگەڵ‬ ‫نەگی���راوە؟ من تێنەدەگەیش���تم ئایا‬ ‫دادوەر دەیویست بکوژەکە بدۆزێتەوەو‬ ‫دادگای���ی ب���کات‪ ،‬ی���ان دەیویس���ت‬ ‫بەڵگەی���ەک ئاش���کرابێت کە ئەم کچە‬ ‫پەیوەندییەکی نادروستی هەبوە؟ دەنا‬ ‫پرسیاری زۆر لەوە هەستیارترو وردتر‬ ‫هەبو کە لەکەس���وکارو دایک‌و باوکی‬ ‫س���اکاری بکات بۆ دۆزینەوەی بکوژی‬ ‫سەرەکی ئەو کچە‪.‬‬ ‫ئ���ەوەی من لەم دانیش���تنەی دادگا‬

‫تێیگەیش���تم دەیانویس���ت کێش���ەکە‬ ‫ب���ەو ئاراس���تەیەدا ببەن ک���ە باوکی‬ ‫ئەم کچەی خۆشویس���توەو رازیشبوە‬ ‫بەش���وکردنەکەی چونک���ە جگ���ە‬ ‫لەوروژاندنی ئەو پرسیارە زۆر سادانەی‬ ‫کە هەرگیز لەخزمەتی کێشەکەدا نەبون‬ ‫هیچی تر نەبو‪،‬وە ئەوەش وەک هەلێک‬ ‫قۆزراوەت���ەوە ک���ە دایکی بەئاش���کرا‬ ‫شاهێدی نادات‌و کاتێکیش گوێیان لەو‬ ‫تۆمارە دەنگییەی دایکی ساکاریش گرت‬ ‫کە لەگەڵ چاالکوانێکی ژناندا قس���ەی‬ ‫دەکردو باسی کێشەکەی بۆ دەکرد زۆر‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئینته‌رنێت‬ ‫بێبایەخانەو بێ ئەوەی زۆر لەس���ەری‬ ‫ب���ڕۆن بەڕێیان ک���رد بەبیانوی ئەوەی‬ ‫دەنگی دایکی ساکار زۆر ڕون‌و ئاشکرا‬ ‫نەب���وە‪ ،‬ئەمە جگە ل���ەوەی نوێنەری‬ ‫داواکاری گش���تی هەرچەندە ئامادەبو‬ ‫بەاڵم بون‌و نەبونی لەو شوێنەدا وەک‬ ‫یەک بو چونکە دەیانتوانی لەسەر زۆر‬ ‫جومگەی هەستیاری لێکۆڵینەوە بکەن‬ ‫بەاڵم نەیانکرد‪ .‬لێ���رەداو کاتێک ئەم‬ ‫دادگایی کردنانە دەبینم سەد هێندەی‬ ‫ت���ر بێئومێد دەبم لەوەی رۆژانە دەیان‬ ‫ئافرەتی واڵتەک���ەم خوێنیان نەڕژێت‌و‬

‫بکوژەکانی���ش وەک بەرزەک���ی بانان‬ ‫ب���ۆی دەرنەچن ئاخر گەر ئاراس���تەی‬ ‫لێکۆڵینەوەو داواکاری گشتی‌و دادوەر‬ ‫بەم شێوەیە لێکۆڵینەوە بکەن‌و لەبری‬ ‫هەمو ش���تێ بگەرێن ب���ەدوای ئەوەی‬ ‫کچەکەیان کەس���ی لەگ���ەڵ نەگیراوە‪،‬‬ ‫ئیتر دڵ���ی چیمان ب���ەوە خۆش بێت‬ ‫تاوانباران بەس���زای خۆی���ان دەگەن؟‬ ‫باش���ە ئەگەر ئەمە حاڵی دادگابێت بۆ‬ ‫ئەوەی مافی ژنان بسێنن‌و پشتگیرییان‬ ‫بک���ەن‪ ،‬دەبێت حاڵ���ی دەزگاکانی تر‬ ‫چۆن بن؟!‬

‫پرسی ژنی کورد له‌نێوان به‌نه‌ته‌وه‌یکردن‌و ئیسالمیزه‌کردندا‬ ‫هۆزان مەحمود‬

‫به‌پێ���ی هه‌واڵێ���ک ک���ه‌ له‌ماڵپه‌ری‬ ‫(وارڤین) باڵوبۆته‌وه‪ ‌،‬گوایه‌ بەبۆنەی‬ ‫ڕۆژی جیهانی ژن (هەش���تی مارس)‪،‬‬ ‫کۆنفرانسێک له‌ژێر ناونیشانی (بەرەو‬ ‫پتەوكردنی ڕۆش���نبیرییەكی ئیسالمی‬ ‫هاوسەنگ س���ەبارەت بەپێگەو ڕۆڵی‬ ‫ئافرەت لەكۆمەڵگ���ەدا) له‌ڕۆژانی ‪‌5‬و‬ ‫‪6‬ی مارس سازده‌‌درێت‪ .‬ئەو كۆنفرانسە‬ ‫وەزارەت���ی ئەوق���اف بەه���اوكاری‬ ‫وهەمئاهەنگ���ی لەگ���ەڵ هەری���ەك‬ ‫لە(لیژن���ەی ئەوقاف‌و كاروباری ئاینی‬ ‫لەپەرلەمان���ی هەرێمی كوردس���تان)‪،‬‬ ‫(یەكێت���ی زانایانی ئاینی ئیس�ل�امی)‬ ‫و ( كۆربەن���دی ه���زری ئیس�ل�امی)‬ ‫لەگەڵ (ئەنجومەنی ب���ااڵی خانمان)‬ ‫ئەنجامده‌درێت‪ ‌ .‬زۆرب���ه‌ی وتاربێژان‬ ‫لەئەوقافەوەو لەم کۆمەڵە ئیس�ل�امی‬ ‫وداموده‌زگا دینیان���ه‪ ،‬ئامادەبونێکی‬ ‫دی���ارو بەرچاوی���ان دەبێ���ت‪ ،‬لێرەوە‬ ‫کێش���ه‌ی من لەگەڵ ئەم کۆنفرانس���ە‬ ‫دەس���تپێدەکات‪ ،‬بەوەی ده‌رده‌که‌وێت‬ ‫ک���ه‌ئه‌جێندایه‌ک له‌پش���ت ئه‌م به‌ناو‬ ‫کۆنفرانس���ه‌وه‌‌ هه‌ی���ه‪ ،‬وه‌غافڵبونی‬ ‫حکومەت ڕادەگەیەنێ���ت‪ ،‬ئەمە جگە‬ ‫لە‌زاڵکردن���ی گوتارێکی ئیس�ل�امیانه‌‬ ‫به‌س���ه‌ر پرس���ی ژندا‪ .‬م���ن هەرگیز‬ ‫کێشه‌یه‌ک نابینم له‌وه‌ی که‌هه‌رکه‌س‌و‬ ‫الیه‌نێک کۆڕوکۆنفرانس له‌یادکردنه‌وه‌ی‬ ‫ڕۆژێک���ی تایبه‌ت به‌ژناندا س���ازبدات‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی به‌کێش���ه‌ی ده‌بینم ئاماده‌بونی‬ ‫ئایدۆلۆژی ئیسالمیانه‌یه‌و زاڵی گوتاری‬ ‫ئاینییە بەمەبەس���تی سیاس���ی‪ ،‬کە‬ ‫لەدواجاردا خزمەت بەگوتاری ئیسالمی‬ ‫سیاسی دەکات‪ .‬ئەم گوتارە ئیسالمییه‌‬ ‫سیاس���ییە لەدەرەوەی پرس���ی ئاین‌و‬ ‫کۆمەڵگە کاری خۆی دەکات‪ ،‬لەهه‌مو‬ ‫کای���ه‌ سیاس���ی‌و کۆمه‌اڵیه‌تیی���ه‌کان‬ ‫له‌کوردس���تاندا‪ ،‬به‌هێمنی وخشکەیی‬ ‫زۆر به‌به‌رنام���ه‌وه‌ له‌الی���ه‌ن به‌ش���ێک‬ ‫له‌پارته‌کانی نێو ده‌س���ه‌اڵتی حکومی‌و‬ ‫ل���ەده‌ره‌وه‌ی ده‌س���ه‌اڵتیش کاری‬ ‫ب���ۆ ده‌کرێ���ت‪ .‬پێکەنی���ن لەوەدایە‬ ‫ئیس�ل�امییه‌کان هەم لەنێو حکومەتدا‬ ‫کاردەکەن وهەم لەگەڵ ئۆپۆزیسیۆندا‪،‬‬ ‫بەرنامەی خۆیان وەک ئاو دەکەنە ژێر‬ ‫کۆی دیمەنی سیاسی لەکوردستاندا‪.‬‬ ‫بەداخەوە له‌ڕۆژێکی وه‌کو ‪8‬ی مارسدا‬

‫‪8‬ی فێبرواری ‪2013‬‬ ‫که‌ ڕۆژی جیهانی ژنانه‌ لەکوردستانداو‪،‬‬ ‫بەبه‌رچ���اوی هه‌م���و هێ���زە به‌ن���او‬ ‫دیموکراس���خوازەکانی کوردستانەوە‪،‬‬ ‫مۆرکێکی ئاینی لێ���ده‌درێ‪ .‬گوتاری‬ ‫سیاس���ی ئاینی دەیەوێت ژنی کورد‬ ‫جیابکات���ەوە‌له‌ژنانی دونیا‪ ،‬ئەم ڕۆژە‬ ‫ده‌کرێته‌ ڕۆژێک بۆ زاڵکردنی گوتاری‬ ‫ئیس�ل�امی سیاس���ی‪ .‬بێگومان وەک‬ ‫ئاماژەمان پێدا کەس ناتوانێت‪ ،‬ئەمه‌‬ ‫وه‌کو ئه‌جێندایه‌کی سیاس���ی مامه‌ڵه‬ ‫نه‌کات‪ .‬کێش���ه‌ی س���ه‌ره‌کی له‌وه‌دایه‌‬ ‫ک���ه‌حکوم���ەت ب���ۆ ئەم مەبەس���تە‬ ‫بەکاردەهێنرێت‪،‬دام���وده‌زگای وەک‬ ‫ئەوق���اف لەپش���ت ئ���ەم کارەوەیە‪،‬‬ ‫(ئه‌نجومه‌نی خانمان) دەبێتە هۆکارێک‬ ‫بۆ سەرکەوتنی دیدی ئیسالمی سیاسی‬ ‫لەپرس���ی ژنان���دا‪ .‬ئ���ەم ئەنجومەنەو‬ ‫دام���وده‌زگا دینییه‌کانی وه‌کو ئه‌و‌قاف‬ ‫شه‌رعییه‌تی "ڕه‌س���می" بونیان هه‌یه‌‬ ‫له‌الیه‌ن حکومه‌تی هه‌رێمه‌وه‌و خۆیان‬ ‫به‌ده‌مڕاس���ت‌و بڕیارده‌ری پرسی ژنان‬ ‫ده‌زانن له‌کوردستان‪ ،‬ئه‌وانن له‌پرۆسه‌و‬ ‫پالنداڕش���تنی حکومه‌ت���دا قس���ه‌ی‬ ‫یه‌که‌م ده‌که‌ن‌و سیاس���ه‌ت‌و یاساکانی‬ ‫تایبه‌ت به‌پرس���ی ژنان له‌ژێرس���ایه‌ی‬ ‫ئه‌م کۆکتێل���ه‌ له‌مێنتاڵییەت‌و گوتاری‬ ‫دینی‌و نه‌ته‌وه‌یی ناڕێکدا داده‌ڕێژرێت‪.‬‬ ‫بەداخەوە میدیاکان بۆ ئەم مەبەس���تە‬ ‫بەکاردێنن‪ ،‬ئەمە جگە لەبەهەدەردانی‬ ‫ئ���ەو بودجه‌ گەورەی���ە کە حکومەت‌و‬ ‫پەڕلەمان بۆ ئەم پرسە تەرخانیکردوە‪،‬‬ ‫کەچی ئەمانە دێن لەخزمەتی زاڵکردنی‬ ‫گوتاری ئیس�ل�امی سیاس���ی ‌به‌سه‌ر‬ ‫ت���ه‌واوی پرس���ی ژنی ک���ورددا‪ ،‬ئەم‬ ‫بودجەی���ە س���ەرفدەکەن‪ .‬هه‌ربۆیه‌ش‬ ‫زۆر گرنگه‌ ک���ه‌ پەڕلەمان‌و حکومەت‌و‬ ‫ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگ���ەی مەدەنی‌و‬ ‫ڕێکخراوه‌کانی ژنان‪ ،‬بەجدی لەم کارە‬ ‫بکۆڵنەوەو پڕۆتێستی بکەن‪.‬‬ ‫م���ن پێموای���ە پرس���ی ژن له‌کۆی‬ ‫پرۆس���ه‌ی نه‌ته‌وه‌ دروس���تکردن یان‬ ‫هێشتنه‌وه‌ی لەنێو چواچێوەی ئاینی‬ ‫بون���ی کۆمه‌ڵ���گادا ڕۆڵێک���ی هێجگار‬ ‫س���یمبۆلی‌و گرنگی���ان پێده‌درێ���ت‪.‬‬ ‫فیگوری ژن هه‌میش���ه‌ وه‌ک کێشانی‬ ‫مه‌رزێک���ه‌ له‌نێ���وان "خۆماڵیبون"‌و‬ ‫(بێگانه‌ب���ون) دا‪ .‬ل���ه‌م گوت���ارە‬

‫بەئاینبونکردن���ەدا دەیەوێت ژن وەک‬ ‫نەوت خۆماڵی بکات‌و لەهەمانکاتیشدا‬ ‫بێگان���ەی دەکات‌و لەدوفاقییەک���ی‬ ‫ئەخالقیدا‪ ،‬ئەم گوتارە دەیەوێت بڵێت‪:‬‬ ‫(ئاه���ا ژنی ئێمە چەند س���ه‌نگینه‌و‬ ‫ژنی ئ���ه‌وان چەن���دە س���وکن) ئەم‬ ‫گوتارە لەو کۆنتێکستە سێکسوالییەدا‬ ‫خۆی ده‌بینێته‌وه‪ ‌ ،‬له‌ملمالنێ ئاینی‌و‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییه‌کان���دا ئاوەه���ا وێن���ای ژن‬ ‫دەکات‪ ،‬نام���ۆی دەکات بەخ���ۆی‪،‬‬ ‫مادامەکی جەس���تەی جیاوازە لەپیاوو‬ ‫دەیەوێت داپۆش���ینی جەستەو نۆرمی‬ ‫ئیسالمەوییانە بکاتە پێوەر بۆ چاالکی‬ ‫ژن لەدونیادا‪ ،‬ئەمە گوتارێکی ئێجگار‬ ‫ترس���ناکە لەگەڵ بنەما س���ادەکانی‬ ‫مەدەنییەتی کۆمه‌ڵ���گادا ناگونجێت‪،‬‬ ‫گەر هاتو گوتارێکی فاشی نەبێت‪.‬‬ ‫بۆ نمونه‌ ئه‌گه‌ر ئاوڕێک لەبیست ساڵی‬ ‫ڕابوردوی پارتەکانی نێو ده‌س���ه‌اڵت‬ ‫بده‌ینه‌وه‌‪ ،‬یه‌که‌م کاریان کوش���تاری‬ ‫ژنان بو له‌ژێ���ر به‌هانه‌ی پاکردنه‌وه‌ی‬ ‫کۆمه‌ڵگا له‌بێئه‌خالقی‌و تۆمه‌تبارکردنی‬ ‫ژن���ان به‌ه���اوکاری ڕژێم���ی به‌عس‪.‬‬ ‫له‌کاتێکدا زۆرێک له‌م شۆڕش���گێرانه‌ی‬ ‫که ‌ئێس���تا پله‌ ب���ه‌رزن له‌حکومه‌تدا‬ ‫خۆی���ان فایلدارب���ون له‌گ���ه‌ڵ حیزبی‬ ‫به‌عس‪ .‬ته‌نانه‌ت لەدوای ئاش���کرابونی‬ ‫لەکۆنفراس���ەکاندا‬ ‫فایلەکانی���ان‬ ‫بەچەپڵەکرانەوە بەسەرکردە‪ .‬که‌واته‌‬ ‫ک���وا نەتەوە؟‪ ،‬ک���وا کوردایەتی‌و کوا‬ ‫ئەخالق؟ بۆچ���ی دەبێت ئەخالق هەر‬ ‫لەدەوری جەس���تەی ژن کۆبکرێتەوەو‬ ‫کاری لەس���ەربکرێت‪ .‬ئیس�ل�امییه‌کان‬ ‫بەبەرچ���اوی پارت���ە کوردییەکانەوە‬ ‫کە ئیدیعای سۆس���یالدیموکرات بون‌و‬ ‫پێشکەوتوخوازییەت دەکەن‪ ،‬هەستان‬ ‫بەتی���رۆری ژنان ل���ەزۆر ڕوەوە‪ .‬ئەم‬ ‫کارانەی ئیسالمییەکان ڕاگوزه‌ر نییه‌و‬ ‫له‌الی���ه‌ن بزوتنەوەی ژنان پێویس���تی‬ ‫به‌ش���یکاری‌و تێگه‌یشتنی زیاتر هه‌یه‌‪.‬‬ ‫دیارە کەس حوکمی لەشێوەی مورسی‌و‬ ‫مورش���یدی ئیخوانێکی دیکەی قبوڵ‬ ‫نیی���ە‪ ،‬ئیدی نازان���م چۆن حکومەت‬ ‫ب���ەم کارەی ئەوق���اف‌و ئەنجومەن���ی‬ ‫خانمان ڕازیی���ە؟ نازانم حکومەت بۆ‬ ‫دەکەوێت���ە تەڵەی لەم ج���ۆرە‪ ،‬یان‬ ‫خۆی بەشدارە؟ من ئەم پرسیارە بۆ‬ ‫حکومەت‌و پەڕلەمان جێدێڵم‪.‬‬ ‫به‌ب���ڕوای م���ن هه‌ردوکی���ان ئ���ەو‬ ‫پارتە ناسیونالیس���ته پاتریارکییانەو‬ ‫ئیس�ل�امەوییەکان کە ئێس���تا خۆیان‬ ‫نمایش���دەکەن‪،‬‬ ‫بەئۆپۆزیس���یۆن‬ ‫هەردوکی���ان په‌یامه‌که‌ی���ان ی���ه‌ک‬

‫زاڵکردنی مۆرکی‬ ‫ئاین بەسەر پرسی‬ ‫ژن‌و کۆمەڵگەدا‪،‬‬ ‫ستراتیژی یه‌که‌می‬ ‫ئه‌م دو تەوژمە‬ ‫پاتریارکییە‬ ‫ناسیونالستی‌و‬ ‫ئیسالمیانه‌یه‌‬

‫ناوه‌رۆک���ی هه‌ی���ه‌و لەوانه‌یە لەفۆرمی‬ ‫خۆنمایش���کردندا جیاوازبێت‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫پێناس���ه‌کردنه‌وه‌ی ڕۆڵ‌و پێگه‌ی ژنە‬ ‫له‌ڕوانگ���ه‌ (ماس���کولینه‌ نه‌ته‌وه‌ییە‬ ‫ئیسالمییه)‌که‌یه‌وه‌‪ ،‬زاڵکردنی مۆرکی‬ ‫ئاینە بەس���ەر پرسی ژن‌و کۆمەڵگەدا‪.‬‬ ‫ئەمە ستراتیژی یه‌که‌می ئه‌م دو تەوژمە‬ ‫پاتریارکییە ناسیونالستی‌و ئیسالمیانه‌‬ ‫‌ب���و‪ .‬ئه‌وه‌تا ئێس���تا ئ���ه‌م پارتانەی‬ ‫ک���ه‌حکومه‌تی کوردیی���ان پێکهێناوه‌‬ ‫ژن���ی کوردیان له‌نێ���و گوتاری دینی‌و‬ ‫نه‌ته‌وه‌یدا ڕاگرتوه‌‪ ،‬ڕۆژێک له‌ژێر ناوی‬ ‫کۆنفرانسی نه‌ته‌وه‌یی ژنان‌و ئێستاش‬ ‫له‌ژێر ن���اوی پته‌وکردنی ڕۆش���نبیری‬ ‫ئیس�ل�امی هاوس���ه‌نگ س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌پێگه‌ی ژنان له‌کۆمه‌ڵگەدا‪ ،‬پرس���ی‬ ‫ژن ده‌خه‌نه‌وه‌ ژێر گوتاری ئیس�ل�امی‬ ‫سیاس���ی‪ ،‬لەڕێگه‌ی���ه‌وه‌ هه‌وڵده‌ده‌ن‬ ‫ژنان ملکه‌چی ڕیفۆرمخوازی ئیسالمی‬ ‫بک���ه‌ن‪ ،‬ه���ه‌روه‌ک چ���ۆن له‌واڵت���ه‌‬ ‫عه‌ره‌بییه‌کاندا جۆرێک له‌"فیمینیزمی‬ ‫ئیسالمی" هه‌یه‌‪ ،‬که‌ هه‌م ڕۆژئاواوهه‌م‬ ‫ده‌س���ه‌اڵته‌ دیکتات���ۆره‌ دینیی���ه‌کان‬

‫کێش���ه‌یه‌کیان نیی���ه‌ له‌گه‌ڵیان���دا‪.‬‬ ‫ئیس�ل�امییه‌کان به‌جۆرێ���ک ڕێگه‌یان‬ ‫به‌(فێمینیزم���ی ئیس�ل�امی)داوه‌ بێته‌‬ ‫ناو بزوتنه‌وه‌که‌یان���ه‌وه‌‪ ،‬کە جارجارە‬ ‫گوێیان بۆ ده‌گرن‌و ڕیفۆرمی بچوکیش‬ ‫ده‌که‌ن بۆیان‪ ،‬چونکه‌ باش دەزانن‪ ،‬کە‬ ‫فێمینزمی ئیسالمی وه‌اڵمی بنه‌ڕه‌تی‌و‬ ‫ستراتیژی گۆڕانگاری جیدی پێ نییه‌‪.‬‬ ‫ته‌نها هه‌وڵ���ی ئارایش���تکردنی دینی‬ ‫ئیس�ل�امه‌و جێکردنه‌وه‌ی نوخبه‌یه‌کە‬ ‫له‌ژنانی موس���ڵمان له‌پۆس���ت‌و پایه‌‬ ‫حیزب���ی‌و ده‌وڵه‌تییه‌کاندا‪ .‬گاڵتەجاڕی‬ ‫لەوەدای���ە‪ ،‬ده‌وڵه‌تان���ی لیبرالی���زم‌و‬ ‫نیولیبرالیزم���ی ڕۆژئ���اوا‪ ،‬فێمینیزمی‬ ‫ئیسالمی وه‌کو جۆرێک له‌ فێمینیزمی‬ ‫"ئایدی���ال" و" خۆماڵ���ی" خۆرهه‌اڵتی‬ ‫مامه‌ڵ���ه‌ ده‌ک���ه‌ن‪ ،‬ک���ه‌پڕاوپڕی ئه‌و‬ ‫وێنایه‌یه‌‌ ڕۆژ‌هه‌اڵتناس���ه‌کان له‌س���ەر‬ ‫ژنی خۆرهه‌اڵتی له‌زیهنی تاکی غه‌ربیدا‬ ‫دروستیان کردوه‌‪..‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ی له‌کوردس���تانیش هه‌ی���ه‌‬ ‫ناک���رێ له‌م گۆرانکاریی���ه‌ ناوچه‌ییانه‌‬ ‫به‌دابڕاوی س���ه‌یر بکرێت‪ ،‬ده‌سه‌اڵتی‬ ‫هه‌رێ���م به‌درێژایی مێژوی خۆی‪ ،‬لەبێ‬ ‫بەرنامەیی���ەوە بێ���ت یان بەدەس���تی‬ ‫ئەنقەس���ت‪ ‌،‬جۆرێ���ک سیس���تمی‬ ‫ناسیۆنال ‪ -‬ئیسالمی ئەکتیڤ کردوە‪،‬‬ ‫که ‌ئیسالمییه‌کان هه‌مو کات سودیان‬ ‫له‌نه‌رم���ی حوکمران���ی کوردس���تان‬ ‫وه‌رگرتوه‪ ‌،‬بۆ باڵوکردنه‌وه‌ی کولتورێکی‬ ‫ئیسالمی‪ ،‬هه‌ر لەبااڵپۆش���ی ژنانه‌وه‌‬ ‫بیگ���رە‪ ،‬تاده‌گاته‌ گوتاری ئاڕاس���تە‬ ‫بۆکراوی مەالکان له‌مزگه‌وتەکان‪ ،‬ئەمه‌‬ ‫سه‌رتاپا مۆدێلی‌ ‌ ئیسالمی خه‌لیجی‌و‬ ‫کەن���داوە‪ .‬له‌س���ه‌ره‌تای هاتنه‌ س���ه‌ر‬ ‫کاری هێزه‌ کوردییه‌کان دوای ڕاپه‌ڕین‬ ‫جۆرێک له‌ڕێکخس���تنی سێكسوالیتی‌و‬ ‫پێگ���ه‌ی ژن له‌کۆمه‌ڵ���گای کوردی���دا‬ ‫له‌ئارادا بوه‌ که ‌پش���ت به‌س���تو بوه‌‬ ‫به‌دین‌و ده‌سه‌اڵتی خێله‌کییه‌وه‌‪ .‬به‌اڵم‬ ‫لێره‌دا ئیس�ل�امی سیاسی گه‌وره‌ترین‬ ‫س���ودی وه‌رگرت���وه‌ بۆ جێخس���تن‌و‬ ‫سه‌پاندنی شیوازێکی ئیسالمیزه‌کراوی‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌کانی جێنده‌ر که‌ ژن تیایدا‬ ‫پل ‌ه دوه‌‪.‬‬ ‫کیشه‌ی سه‌ره‌کی من ونبونی ده‌نگ‌و‬ ‫ڕه‌نگی ڕاسته‌قینه‌ی ژنانه‌ له‌کوردستان‬ ‫س���ه‌ره‌رای کران���ه‌وه‌ی کوردس���تان‬ ‫وهاتنه‌ مه‌یدان���ی کۆمه‌ڵێک ڕێکخراوی‬ ‫ژنانە له‌ڕاس���ته‌وه‌ بۆ چه‌پ‪ ،‬هەمویان‬ ‫دروس���تکراوی حیزبه‌کان بون‪ ،‬دیارە‬ ‫تاڕاده‌یه‌ک کاری باشیان کردوه‌ له‌سه‌ر‬ ‫پرسی ژن‌و دیبه‌یتێکیان دروستکردوه‌‪.‬‬

‫ب���ه‌اڵم هی���چ کامی���ان نه‌یانتوانی���و‌ه‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی کێشه‌ی ژنی کورد بکه‌ن‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م ڕێکخراوانه‌ زۆرت���ر نوخبه‌یه‌کی‬ ‫تێدا بااڵدەست دەبون‪ ،‬کە به‌نه‌فه‌س‬ ‫وگوتارێکی زاڵ���ی پیاوانه‌وه‌ ده‌چونه‌‬ ‫ش���ه‌ڕی یه‌کت���رو دواتریش پرس���ی‬ ‫ژنان‪ .‬دیاره‌ ئه‌م مۆدێله‌ به‌س���ه‌رچوو‬ ‫جێگره‌وه‌ک���ه‌ی بۆته‌ ڕێکخراوی دیکە‪،‬‬ ‫که‌ه���ه‌م له‌الی���ه‌ن حکومه‌تی هه‌رێم‌و‬ ‫هه‌م له‌الیه‌ن واڵتان���ی ده‌ره‌وه‌ بودجه‌‬ ‫وه‌رده‌گرن‪ ،‬بەم���ەش ناچارن به‌ پێی‬ ‫ئه‌جێنداکان���ی ئ���ه‌وان کاروچاالک���ی‬ ‫ئه‌نجام بده‌ن‪ .‬خەمی من له‌وه‌دایه‪ ‌،‬که‬ ‫‌ئێمه‌ هیچ کات خاوه‌نی بزوتنه‌وه‌یه‌کی‬ ‫ژنان نه‌بوین له‌کوردستاندا‪ ،‬توانیبێتی‬ ‫گوتارێکی ژنان���ه‌و تۆکمه‌ بنیات بنێ‪،‬‬ ‫که‌ له‌به‌رامبه‌ر ئه‌م ئیس�ل�امیزه‌کردن‌و‬ ‫به‌نه‌ته‌وه‌یی���ە هەڵەکردن���ه‌ی پرس���ی‬ ‫ژن���دا خ���اوه‌ن قس���ه‌و پالتفۆرم���ی‬ ‫خ���ۆی بێت‪ ،‬بتوانێت‌ هۆش���یارییه‌کی‬ ‫ژنانه‌ی دروس���تکردبێت‪ .‬بۆشاییه‌کی‬ ‫فیکری عه‌مه‌لی زۆر هه‌س���تیپێده‌کرێ‬ ‫له‌کوردس���تاندا که‌پێویس���ته‌ کار بۆ‬ ‫تێگه‌یشتن لێی‌و ش���یکاری بکه‌ین بۆ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی بتوانین مێت���ۆدی کارکردن‌و‬ ‫ئه‌ناالیزکردنم���ان ب���ۆ ڕوداوه‌کان‌و‬ ‫دیارده‌کان له‌کوردس���تان زانس���تیترو‬ ‫پشتبه‌س���توتربێت به‌فیک���رو تیۆری‬ ‫ئه‌لته‌رناتیڤ‪.‬‬ ‫کاردانه‌وه‌وکەمپین‌و پرۆتێس���تکردن‬ ‫له‌دژی ئه‌م کۆنفرانس���ە‌ی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫خانمان‪ ،‬وه‌زاره‌ت���ی ئه‌وقاف‪ ،‬گرنگه‌و‬ ‫ئاش���کراکرندنی ئه‌جێنداکانی���ان‌و‬ ‫له‌چه‌واش���ه‌کاری‌و‬ ‫بێده‌نگنه‌ب���ون‬ ‫زاڵکردنی گوتاری ئیس�ل�امی به‌سه‌ر‬ ‫پرس���ی ژن���دا کارێکی ده‌س���تبه‌جێی‬ ‫ئێمه‌یه‌‪ .‬له‌هه‌مانکاتدا به‌گرنگی ده‌زانم‪،‬‬ ‫که‌ ئێم���ه‌ی ژنان خوێندنه‌وه‌ی خۆمان‬ ‫هه‌بێت بۆ ئه‌م هه‌واڵنه‪ ،‬وه‌کو ڕوداوێکی‬ ‫ڕاگوزه‌ر سه‌یری نه‌که‌ین‪ .‬به‌ڵکو ئه‌مه‌‬ ‫وه‌ک به‌شێک‌ له‌پرۆس���ه‌یه‌کی هێمنی‬ ‫ئیس�ل�امیزه‌کردنی په‌یوه‌ندییه‌کان���ی‬ ‫جێنده‌ر‪ ،‬وەک زاڵبونی دیسکۆرس���ی‬ ‫ئیسالمی به‌سه‌ر پرسی ژندا مامه‌ڵه‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ بکه‌ی���ن که‌ دوات���ر باجه‌که‌ی‬ ‫خودی ژنان ده‌بێت ته‌حه‌مولی بکه‌ن‪.‬‬ ‫بێگومان باجەک���ەی دیکە کۆمەڵگەی‬ ‫مەدەنی دەیدات‪ .‬ئاماده‌بونی ئەم هەمو‬ ‫مه‌الو وه‌زاره‌تی ئه‌وق���اف‌و کۆمه‌ڵێک‬ ‫داموده‌زگای دینی له‌بڕیار دروستکردن‬ ‫له‌سه‌ر پرس���ی ژن مەترسییە لەسەر‬ ‫کۆی دروستبونی کۆمەڵگەی مەدەنی‌و‬ ‫ناکرێ ڕاگوزه‌ربێت‪..‬‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )364‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/2/12‬‬

‫"ئێران نه‌یتوانیو‌ه كه‌ڵك له‌هه‌رێمی كوردستان وه‌ربگرێ"‬ ‫ ئا‪ :‬خالید محه‌مه‌د زاده‌‬ ‫فاروق كه‌یخوسره‌وی ئه‌ندامی‌‬ ‫پێشوی كۆمیته‌ی‌ ناوه‌ندی‌ حیزب ‌‬ ‫ی‬ ‫دیموكرات‌و نوێنه‌ری‌ شاری‌ سه‌قز‌‬ ‫بۆ نوێنه‌رایه‌تی‌ په‌رله‌مانی‌ ئێران‌ له‌م‬ ‫چاوپێكه‌وتنه‌دا‌ تیشك ده‌خاته‌ سه‌ر‬ ‫دوایین گۆڕانكارییه‌كانی‌ رۆژهه‌اڵتی‌‬ ‫كوردستان‌و پرسی‌ كورد له‌ئێران‌و‬ ‫ده‌ڵێت‪":‬ئێران نه‌یتوانیوه‌ له‌و ده‌ره‌تانه‌‬ ‫باشه‌ی له‌عێراق به‌تایبه‌تی له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردستان بۆی خوڵقاوه‌ كه‌ڵك‬ ‫وه‌ربگرێ‪.‬‬ ‫*‌ له‌ئێس���تای‌ رۆژهه‌اڵتی‌ كوردستان‬ ‫جۆرێ���ك له‌بێده‌نگ���ی‌ ده‌بینرێ���ت یا‬ ‫هه‌ندێجار وا ته‌فس���یر ده‌كرێت كه‌ هیچ‬ ‫چاالكییه‌كی‌ سیاس���ی‌‪ ،‬فه‌رهه‌نگی‌‌و‪..‬‬ ‫هت���د‪ ،‬بونی‌ نییه‌‪ .‬ئ���ه‌م دۆخه‌ بۆ چی‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێننه‌وه‌؟‬ ‫‪ -‬باش���ترین وه‌اڵمم بۆ ئه‌م پرسیاره‌‬‫ئه‌وه‌ی���ه‌ كه‌ پێش ئێس���تا به‌ئه‌ندازه‌ی‬ ‫ده‌یان س���اڵ هاواری بێجێمان كردوه‌‪.‬‬ ‫هاوارێ���ك كه‌ نه‌یتوانی ش���وێنی باش‌و‬ ‫به‌كه‌ڵ���ك دابن���ێ‪ .‬به‌پێچه‌وان���ه‌ش‬ ‫له‌‌ڕاده‌به‌ده‌ر شوێنی خراپی له‌سه‌ر دڵ‌و‬ ‫مێشكی هاونیش���تمانان داناوه‌و ئێمه‌ی‬ ‫له‌ئامانجه‌كانم���ان دورت���ر كردۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌وه‌زعی ئێس���تاداو تا ده‌یان ساڵی تر‬ ‫كۆمه‌اڵنی خه‌ڵك‌و چاالكانی سیاس���ی‌و‬ ‫فه‌رهه‌نگ���ی رۆژهه‌اڵت���ی كوردس���تان‬ ‫به‌بێده‌نگ���ی ده‌بێ س���ه‌رنج‌و متمانه‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵنی خه‌ڵكی ئێران بۆ الی خۆیان‬ ‫رابكێش���ن‪ .‬خه‌ڵكی ناوچه‌كانی دیكه‌ی‬ ‫ئێران به‌بۆنه‌ی هه‌ش���ت س���اڵ شه‌ڕو‬ ‫ئاڵۆزیی كوردستانه‌وه‌‪ ،‬باوه‌ڕو دیمه‌نێكی‌‬ ‫چ���ه‌وت‌و ناله‌باری���ان له‌كوردس���تان‌و‬ ‫گه‌ل���ی كورد له‌بیردا م���اوه‌‪ .‬ده‌بێ ئه‌و‬ ‫بیره‌وه‌رییه‌ تااڵنه‌ بسڕینه‌وه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ند‬ ‫به‌ده‌یان ساڵ‌و چه‌ندین نه‌سلیش له‌بیر‬ ‫ناچن‪ .‬ئه‌م الی كێش���ه‌كه‌ش هه‌ر وه‌تر‪.‬‬ ‫‌كه‌م بنه‌ماڵه‌ی ئێران���ی هه‌یه‌ به‌كوردو‬ ‫غه‌یری ك���ورده‌وه‌ له‌بزوتنه‌وه‌ی كوردی‬ ‫دوای شۆڕشی ئیسالمی ئێران زه‌برێكی‬ ‫وه‌ب���ه‌ر نه‌كه‌وتبێ‪ ،‬ی���ا بیره‌وه‌رییه‌كی‬ ‫خراپی له‌م شێوه‌ خه‌باته‌و له‌كاردانه‌وه‌‬ ‫سه‌ربازییه‌كان نه‌بێ‪.‬‬ ‫لێره‌دا بێده‌نگی‌ به‌مانای‌ راوه‌س���تانی‌‬ ‫خه‌باتی‌ چه‌كداری‌ نییه‌‪‌،‬به‌ڵكو به‌گشتی‌‬ ‫ئه‌م ته‌س���ویره‌ له‌بواره‌كانی‌ تری‌ وه‌ك‌‬ ‫سیاسی‌‌و كه‌لتوری‌‌و‪ ..‬ده‌بینرێت؟‬ ‫م���ن وه‌ك چاالك���ی سیاس���ی‌و‬ ‫فه‌رهه‌نگی هه‌رگیز ب���ڕوام به‌بێده‌نگی‬ ‫نیی���ه‌و بۆ خۆیش���م بێده‌ن���گ نه‌بوم‪.‬‬ ‫ك���ورد ده‌ب���ێ له‌هه‌م���و بواره‌كاندا چ‬ ‫سیاس���ی‌و فه‌رهه‌نگ���ی‪ ،‬چ ئاب���وری‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی خ���ۆ بنوێنێ‌و نیش���انبدا‬ ‫گه‌لێك���ی زین���دوه‌‪ .‬گه‌لێك���ه‌ ده‌توانێ‬ ‫بۆ پێش���كه‌وتن‌و ئاوه‌دان���ی واڵته‌كه‌ی‬ ‫تێبكۆش���ێ‪ .‬له‌ئاخاوت���ن‌و ده‌ربڕین���ی‬ ‫داواكانیش���دا ش���ێوه‌ی ده‌نگ هه‌ڵبڕین‬ ‫ده‌بێ گونجاوبێ‪ .‬ده‌بێ وردبینانه‌ له‌سه‌ر‬ ‫ش���ێوه‌ی ئاخاوتن‪ ،‬هه‌ڵبژاردنی الیه‌نی‬ ‫به‌رانبه‌ر(موخات���ه‌ب)‪ ،‬هه‌ڵبژاردن���ی‬ ‫نێوه‌رۆكی په‌یام‌و ته‌نانه‌ت هه‌ڵبژاردنی‬ ‫هه‌ر وشه‌یه‌كی په‌یامه‌كه‌ بیربكه‌ینه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئای���ا ئه‌وه‌ی ئێمه‌ ه���اواری بۆ ده‌كه‌ین‬ ‫وه‌ك خۆمان به‌راست‌و دروستی ده‌زانین‪،‬‬ ‫به‌هه‌قی ده‌زانین‪ ،‬ب���ه‌ره‌وای ده‌زانین‪،‬‬ ‫الیه‌نی به‌رانبه‌ریشمان به‌راست‌و ره‌وای‬ ‫ده‌زانێ؟ به‌هه‌قی ده‌زانێ؟ ئایا كارێكی‬ ‫وامانكردوه‌ به‌دۆستمان بزانن؟ ده‌نگێكی‬ ‫وامان هه‌ڵبڕیوه‌ گوێی بۆ ش���ل بكه‌ن؟‬ ‫گوێی بۆ رابگرن؟ ته‌نیا ده‌نگ هه‌ڵبڕین‬ ‫هونه‌ر نییه‌‪ .‬ته‌نیا هاواركردن ئازایه‌تی‬ ‫نییه‌‪ .‬كورد ده‌ڵێ‪ " :‬قسه‌ هه‌زاره‌ یه‌كی‬ ‫به‌كاره‌" غیره‌ت‌و ئازایه‌تی له‌وه‌دایه‌ ئه‌و‬ ‫یه‌ك قسه‌ هه‌ڵبژێرین‌و له‌جێگای خۆیدا‬ ‫ده‌ری ببڕین‪ .‬فارس گوته‌نی‪" :‬هر سخن‬ ‫جایی‌و هر نكته‌ مكانی دارد‪".‬‬ ‫* ئه‌حزابی‌ كوردی‌ له‌كوێی‌ كۆمه‌ڵگایه‌‪،‬‬ ‫كۆمه‌ڵگا له‌كوێ���ی‌ به‌رنامه‌كانی‌ حیزبه‌‬ ‫كوردییه‌كان���ه‌‪ .‬بۆچ���ی‌ هه‌ندێ���ك جار‬ ‫هه‌ست ده‌كرێت حیزبه‌كان له‌شوێنێك‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگاش له‌شوێنیكی‌ تره‌‪ ،‬ده‌بینرێت‬ ‫داخوازیی���ه‌كان‪ ،‬به‌یاننامه‌كان زۆرجار‬ ‫وه‌اڵم نادرێن���ه‌وه‌؟ زۆر پرس���یاری‌ تر‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌م پچڕانی‌ په‌یوه‌ندییه‌ له‌نێوان‬ ‫ئۆپۆزیسیۆنی‌ كوردی‌‌و كۆمه‌ڵگا دروست‬ ‫ده‌بێت‪ .‬ئ���ه‌م پچڕانه‌ ئه‌گه‌ر هه‌بێت بۆ‬ ‫چی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌؟‬ ‫‪ -‬ئه‌و پچڕانه‌ی ئاماژه‌تان پێ كردوه‌‬‫هه‌یه‌‪ .‬ئه‌حزابی رۆژهه‌اڵتی كوردس���تان‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای ئ���ه‌وه‌ی هه‌موی���ان به‌ناوو‬ ‫به‌رواڵه‌ت خۆیان به‌پێش���ه‌وای نه‌مری‬ ‫كوردو حیزب���ه‌ خۆشه‌ویس���ته‌كه‌یه‌وه‌‬ ‫لكاندوه‌ نه‌یانتوانیوه‌ جێگرو جێدارێكی‬ ‫باش‌و به‌ ئه‌مه‌گی پێشه‌وا قازی محه‌مه‌د‬ ‫بن‪ .‬پێش���ه‌وا وه‌ك پێش���مه‌رگه‌یه‌كی‬

‫خۆنه‌ویس���ت‪ ،‬نه‌یویس���ت‌و نه‌یهێشت‬ ‫له‌به‌ره‌ن���گاری هێ���زی پێش���مه‌رگه‌و‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتدا‪ ،‬یا له‌هه‌وڵدانی ده‌سه‌اڵت‬ ‫ب���ۆ دۆزین���ه‌وه‌و قۆڵبه‌س���ت كردن���ی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ران���ی ده‌ربازب���و ی���ا خ���ۆ‬ ‫حه‌شارداوی بزوتنه‌وه‌دا دڵۆپه‌ خوێنێكی‬ ‫خه‌ڵكی بێتاوان ب���ڕژێ‪ .‬مان‌و نه‌مانی‬ ‫گیانی پیرۆزی خۆی‌و هاوڕێ به‌ڕێزه‌كانی‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی دیموكراتییانه‌ دایه‌ ده‌ستی‬ ‫بیروڕای گشتی‌و گه‌وره‌ پیاوانی شاری‬ ‫مه‌هابادو به‌ش���انازی‌و شه‌ره‌فه‌وه‌ مانی‬ ‫هه‌تاهه‌تای���ی ش���ه‌هیدبونی هه‌ڵبژارد‪.‬‬ ‫هه‌ربۆیه‌ش له‌هه‌مو شارو گوندی چوار‬ ‫پارچه‌ی كوردستانداو له‌هه‌مو شوێنێكی‬ ‫ئ���ه‌م جیهانه‌ به‌رینه‌دا خۆشه‌ویس���تی‬ ‫پێشه‌واو هاوڕێیانی له‌قواڵیی دڵی هه‌ر‬ ‫كوردێكی به‌ش���ه‌ره‌ف‌و هه‌ر ئینسانێكی‬ ‫نیشتمانپه‌روه‌ردایه‌‪.‬‬

‫خۆزگه‌ به‌هه‌مو‬ ‫حیزبه‌كان به‌قه‌ده‌ر‬ ‫هونه‌رمه‌ندێكی‬ ‫وه‌ك ناسری‬ ‫ره‌زازی كه‌‬ ‫خزمه‌ت به‌ئه‌ده‌ب‌و‬ ‫فه‌رهه‌نگ‌و‬ ‫موسیقای كوردی‬ ‫ده‌كا شوێنه‌واری‬ ‫باشیان له‌خۆ‬ ‫به‌جێ هێشتبا‬ ‫به‌داخه‌وه‌ تایبه‌تمه‌ندییه‌ باسكراوه‌كانی‬ ‫پێش���ه‌واو ه���اوڕێ ش���ه‌هیده‌كانی‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌به‌ران���ی ئێس���تاو راب���ردوی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی رۆژهه‌اڵتی كوردستانی دوای‬ ‫شۆڕشی ئیس�ل�امیدا نابینم‪ ،‬سه‌ره‌ڕای‬ ‫ڕێزدانانم ب���ۆ هه‌موی���ان‪ .‬هه‌ربۆیه‌ش‬ ‫ده‌ڵێم ئه‌و پچڕانه‌ی ئاماژه‌تان پێكردوه‌‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬هه‌مو ئه‌ندامانی كۆمه‌ڵ‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫دو كه‌س���یان وه‌ك یه‌ك بیر ناكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫په‌نجه‌مۆری دو كه‌س وه‌ك یه‌ك نین تا‬ ‫بیرو باوه‌ڕیان وه‌ك یه‌ك بێ‪ .‬واقعییه‌ت‬ ‫ئه‌وه‌ی���ه‌ زۆرب���ه‌ی كۆمه‌اڵن���ی خه‌ڵك‬ ‫ته‌نان���ه‌ت ئه‌وانه‌ش ك���ه‌ له‌ریزی هێزه‌‬ ‫چه‌كداره‌كانی سه‌ر به‌ده‌سه‌اڵتدان هۆگرو‬ ‫الیه‌نگ���ری حیزبه‌ خۆشه‌ویس���ته‌كه‌ی‬ ‫پێش���ه‌وان‪ .‬به‌ڕێوه‌به‌ران���ی ئێس���تای‬ ‫ئه‌حزابی كورد ئه‌وه‌ به‌ئازایه‌تی خۆیان‬ ‫دانه‌نێن‪ .‬ئه‌گه‌ر ده‌یانه‌وێ به‌شێك له‌و‬ ‫خۆشیویس���تییه‌یان به‌ر بكه‌وێ ده‌بێ‬ ‫رێبازی پێش���ه‌وا هه‌ڵبژێرن‌و دوره‌په‌رێز‬ ‫له‌گه‌له‌كه‌ی���ان نه‌وێس���تن‪ .‬ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫داخوازییه‌كان‌و به‌یاننامه‌كانی ئه‌حزاب‬ ‫زۆر جار وه‌اڵم نادرێنه‌وه‌‪ ،‬ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫ب���ۆ ئه‌و راس���تییه‌ ك���ه‌ ئه‌ح���زاب نه‌‬ ‫له‌هاوخه‌باتی‌‌و نه‌ له‌بیروبۆچوندا له‌گه‌ڵ‬ ‫خه‌ڵكن‪.‬‬ ‫له‌س���ه‌فه‌رێكمدا ب���ۆ واڵتی س���وێد‬ ‫(س���اڵی ‪ )1989‬ش���ه‌وێك ت���ا به‌یان‬ ‫میوان���ی خودالێخۆش���بو كاك كه‌ریمی‬ ‫حیس���امی ب���وم‪ .‬له‌ب���ه‌ر قس���ه‌كردن‬ ‫ه���ه‌ر نه‌خه‌وتین‪ .‬تا ئ���ه‌و كاته‌ به‌رگی‬ ‫هه‌شته‌می كتێبه‌كه‌ی"بیره‌وه‌رییه‌كانم"ی‬ ‫باڵوكردبۆوه‌‪ .‬پرس���یم چه‌ن���د به‌رگی‬ ‫فرۆش���راوه‌؟ گوتی ‪ 200‬ب���ه‌رگ‪ .‬گوتم‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر له‌نێوخ���ۆی واڵت ب���ی هه‌مو‬ ‫رۆژێك ‪ 200‬كه‌س ده‌بینی‪ .‬كاك كه‌ریم‬ ‫كه‌ یه‌كێك له‌ش���ێره‌پیاوه‌ نه‌ترسه‌كانی‬ ‫حیزب ب���و گوتی ده‌مانك���وژن‪ .‬گوتم‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ ناب���ێ له‌كوژران بترس���ێ‬ ‫ئه‌وی���ش له‌رێگه‌ی ئامانج���دا‪ .‬به‌بڕوای‬ ‫من ئه‌وانه‌ی ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی واڵت ده‌ژین‬ ‫به‌ته‌مای ئه‌وه‌ دانیشتون ده‌رفه‌تێكیان‬ ‫ده‌س���تبكه‌وێ بگه‌ڕێن���ه‌وه‌‪ .‬ئه‌وی���ش‬ ‫ده‌رفه‌تێ���ك كه‌ خه‌ڵكی تر بیخوڵقێنن‪.‬‬ ‫پیاوی ئازا به‌ته‌مای ده‌رفه‌ت دانانیشێ‪،‬‬ ‫ده‌رفه‌ت ده‌خوڵقێنێ‪.‬‬ ‫گرفته‌ك���ه‌ ه���ه‌ر حیزب���ه‌كان نیی���ه‌‬ ‫له‌ناوخ���ۆی‌ واڵت‌‌و له‌الی���ه‌ن نوخبه‌ی‌‬ ‫سیاسی‌ كۆمه‌ڵگاشه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م كه‌مكارییه‌‬ ‫ده‌بینرێ���ت‪ .‬بۆ نمون���ه‌ قوتابخانه‌یه‌ك‬ ‫هه‌م���و قوتابیانی‌ ده‌س���وتێن‪ ،‬له‌كۆی‌‬

‫به‌داخه‌و‌ه‬ ‫حیزبایه‌تی‬ ‫ئێستا یانی‬ ‫دوبه‌ره‌كی نانه‌وه‌و‬ ‫چه‌ندبه‌ره‌كی‬ ‫سازكردن‬ ‫حیزبایه‌تی وام‬ ‫به‌پوشێك ناوێ‬ ‫فاروق كه‌یخوسره‌وی فۆتۆ‪ :‬تایبه‌ت‬ ‫گشتی‌ هه‌م كۆمه‌ڵگا‪ ،‬هه‌م نوخبه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌شدارنابن له‌م ماته‌مینه‌‪ .‬ئه‌مه‌ دیاره‌‬ ‫ته‌نیا نمونه‌یه‌كی‌ تازه‌یه‌ ده‌نا حاڵه‌تی‌ وا‬ ‫زۆر هه‌یه‌ كه‌ رێكخراوه‌كانی‌ كۆمه‌ڵگای‌‬ ‫مه‌ده‌نی‌و نوخبه‌ی‌ كۆمه‌ڵگاش ئه‌م بێ‌‬ ‫ته‌فاوه‌ت بونه‌یان تێدا ده‌بینرێت؟‬ ‫ئه‌وه‌ی كه‌ بۆچی نه‌ك هه‌ر حیزبه‌كان‪،‬‬ ‫نوخبه‌ی سیاس���ی كۆمه‌ڵگاش به‌هه‌مو‬ ‫ته‌یفه‌كان���ه‌وه‌ كه‌م���كاری ده‌ك���ه‌ن‪،‬‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ ب���ۆ وه‌اڵمی پرس���یاری‬ ‫یه‌ك���ه‌م‪ .‬وه‌نه‌ب���ێ كۆمه‌اڵن���ی خه‌ڵكی‬ ‫كوردستان‌و نوخبه‌كانی ئه‌م كۆمه‌ڵگایه‌‬ ‫تێنه‌گه‌یش���توبن‌و له‌ئاس���ت روداوه‌كان‬ ‫ده‌س���تیان له‌سه‌رده‌س���ت داناب���ێ‪.‬‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌ له‌درێژایی مێژودا‪ ،‬ئێستاشی‬ ‫له‌س���ه‌ربێ كورد له‌مه‌یدانی ئازایه‌تی‌و‬ ‫تێگه‌یش���توییدا هاوش���انی گه‌الن���ی‬ ‫دراوسێ كه‌می نه‌هێناوه‌‪ ،‬بگره‌ له‌پێش‬ ‫بوه‌‪ .‬ئازایه‌تی ب���ه‌وه‌ ناڵێن هه‌ر كه‌س‬ ‫ئااڵیه‌كی هه‌ڵكرد وه‌دوی كه‌وی‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫حیزبه‌كان نه‌یانتوانیوه‌ ویست‌و ئامانج‌و‬ ‫رێبازی خۆیان له‌گه‌ڵ زۆربه‌ی ئه‌ندامانی‬ ‫نه‌ته‌وه‌كه‌ی���ان یه‌كبخ���ه‌ن‌و س���ه‌رنجی‬ ‫كۆمه‌ڵ ب���ه‌ره‌و الی خۆیان بكێش���ن‪،‬‬ ‫نوخبه‌كان له‌م بواره‌دا سه‌ركه‌وتوترن‪.‬‬ ‫ئه‌مان له‌گه‌ڵ ئ���ه‌وه‌ی بۆ به‌رزڕاگرتنی‬ ‫پێگ���ه‌و جێگه‌ی گه‌ل‌و واڵت���ی خۆیان‬ ‫تێده‌كۆش���ن‪ ،‬پێوه‌ندی خۆیان له‌گه‌ڵ‬ ‫كۆمه‌اڵن���ی خه‌ڵكی ئێران ناپس���ێنن‪.‬‬ ‫حیزب���ه‌كان ده‌بێ چاوێ���ك به‌رابردوی‬ ‫خۆیاندا بگێ���ڕن‪ .‬هه‌ڵه‌كانی رابردو كه‌‬ ‫ئه‌وان���ی له‌خه‌ڵك دابڕیوه‌ چاره‌س���ه‌ر‬ ‫بك���ه‌ن‪ .‬به‌داخه‌وه‌ ئێس���تاش كه‌ گوێ‬ ‫بۆ قسه‌كانیان له‌میدیاكانه‌وه‌ ده‌گرین‪،‬‬ ‫ش���انازی به‌هه‌مو راب���ردوی خۆیانه‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ن به‌ب���اش‌و خراپه‌وه‌‪ .‬نوخبه‌كانی‬ ‫كورد له‌م بواره‌دا له‌پێش���ترن‪ .‬ره‌نگه‌‬ ‫له‌هه‌ڵگرتنی هێندێك دروشمدا كه‌مكاربن‬ ‫به‌اڵم به‌تێكڕا كه‌مكاری نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫خه‌بات‌و تێكۆش���ان ته‌نی���ا خه‌باتی‬ ‫چه‌ك���داری‌و سیاس���ی نیی���ه‌‪ .‬خۆزگه‌‬ ‫به‌هه‌م���و حیزبه‌كان���ه‌وه‌ به‌ق���ه‌ده‌ر‬ ‫هونه‌رمه‌ندێكی وه‌ك ناسری ره‌زازی كه‌‬ ‫خزمه‌ت به‌ئه‌ده‌ب‌و فه‌رهه‌نگ‌و موسیقای‬ ‫كوردی ده‌كا شوێنه‌واری باشیان له‌خۆ‬ ‫به‌جێ هێشتبا‪ ،‬به‌نیوه‌ی خودا لێخۆشبو‬ ‫موهه‌ندی���س به‌هائه‌ددینی ئه‌ده‌ب ناوی‬ ‫باش‌و جێپه‌نجه‌ی به‌رچاویان له‌س���ه‌ر‬ ‫به‌رزكردنه‌وه‌ی كه‌س���ایه‌تی گه‌لی كورد‬ ‫دیاربا‪ ،‬ده‌یه‌كی ئه‌و كه‌سانه‌ی له‌رێگه‌ی‬ ‫وه‌به‌رهێنان‌و بیناس���ازی‌و پیشه‌سازی‌و‬ ‫كش���توكاڵه‌وه‌ خزمه‌ت به‌چینی هه‌ژارو‬ ‫ئاوه‌دانكردن���ه‌وه‌ی واڵته‌كه‌یان ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫یارمه‌تیی���ان به‌كۆمه‌ڵی ك���ورده‌واری‬ ‫گه‌یاندبا‪ ،‬سه‌دیه‌كی ئه‌و شاعیرو نوسه‌رو‬ ‫روناكبیران���ه‌ كه‌ له‌مه‌یدان���ی ئه‌ده‌ب‌و‬ ‫فه‌رهه‌نگ���ی ك���وردی‌و له‌قوتابخان���ه‌ی‬ ‫هێمن���ی نه‌م���ردا چاالك���ی ده‌نوێن���ن‬ ‫خزمه‌تیان به‌واڵته‌كه‌یان كردبا‪ .‬ئه‌مه‌ش‬ ‫له‌حاڵێكدایه‌ شێوه‌كانی تری تێكۆشان‬ ‫وه‌ك ش���ه‌ڕی چه‌كداری‪ ،‬دوژمنایه‌تی‌و‬ ‫دوبه‌ره‌ك���ی‌و چه‌ندبه‌ره‌كی ناخه‌نه‌ نێو‬ ‫كۆم���ه‌ڵ‪ ،‬یه‌كێتی‌و برایه‌ت���ی كۆمه‌ڵگا‬ ‫كه‌ مه‌رجی س���ه‌ره‌كییه‌ بۆ پێشكه‌وتن‪،‬‬ ‫تێكناده‌ن‪.‬‬ ‫* جه‌ناب���ت له‌كۆنگ���ری‌ ‪4‬ی‌ حدكا‬ ‫وه‌ك ئه‌ندام���ی‌ كۆمیت���ه‌ی‌ ناوه‌ن���دی‌‬ ‫هه‌ڵبژێ���ردرای‌‌و وه‌ك نوێنه‌ری‌ ش���اری‌‬ ‫سه‌قزیش هه‌ڵبژێردرای‌ بۆ نوێنه‌رایه‌تی‌‬ ‫په‌رله‌مان���ی‌ ئێ���ران له‌س���ه‌ر لیس���تی‌‬ ‫حیزبی‌ دیموكرات‪ ،‬ده‌مه‌وێ‌ بپرس���م چ‬ ‫جیاوازیی���ه‌ك هه‌یه‌ له‌نێوان ئه‌و حیزبی‌‬ ‫دیموكرات���ه‌ی‌ كه‌ جه‌نابت ده‌تویس���ت‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی‌ بكه‌ی‌ له‌تاران له‌گه‌ڵ ئه‌م‬

‫حیزبی‌ دیموكراته‌ی‌ ئێستا هه‌یه‌؟‬ ‫‪ -‬وه‌ك ئام���اژه‌م پێكرد به‌داخه‌وه‌‬‫حیزبایه‌تی ئێستا یانی پچڕپچڕ كردن‌و‬ ‫دابه‌ش���كردنی كۆمه‌ڵ‪ .‬یانی دوبه‌ره‌كی‬ ‫نانه‌وه‌و چه‌ندبه‌ره‌كی سازكردن له‌ریزه‌‬ ‫یه‌كگرتوه‌كان���ی كۆم���ه‌ڵ‪ .‬حیزبایه‌تی‬ ‫وام به‌پوش���ێك ن���اوێ‪ .‬ره‌نگه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫ئ���ه‌وده‌م ئه‌زمون���ی ئێس���تای خۆمم‬ ‫له‌ده‌س���تدا با‪ ،‬تێكه‌ڵ به‌هیچ حیزبێك‬ ‫نه‌ده‌بوم‪ .‬سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ش تێكه‌ڵبونی‬ ‫ئ���ه‌و ده‌می خۆم به‌ح���دكاو وه‌رگرتنی‬ ‫شه‌ره‌فی ئه‌ندامێتی كۆمیته‌ی ناوه‌ندی‬ ‫حدكا به‌ش���انازییه‌كی گ���ه‌وره‌ی ژیانم‬ ‫ده‌زانم‪ .‬هه‌روه‌ها هه‌ڵوێستگرتنی خۆم‬ ‫وه‌ك ئه‌ندامێك���ی كۆمیت���ه‌ی ناوه‌ندی‬ ‫له‌به‌رانبه‌ر س���ه‌ركردایه‌تی ئه‌و ده‌مه‌ی‬ ‫حدكا كه‌ هه‌لومه‌رجێكی زۆر ناسك بو‬ ‫به‌كارێك���ی باش ده‌زانم‪ .‬به‌بۆچونی من‬ ‫سیسته‌می دیموكراس���ی چه‌ند حیزبی‬ ‫باشه‌ ئه‌گه‌ر حیزبه‌كان له‌هه‌لومه‌رجێكی‬ ‫ئ���ازادو گونج���اودا بتوانن پێش���بڕكێ‬ ‫له‌یه‌كتر بك���ه‌ن بۆ دانان���ی به‌رنامه‌ی‬ ‫باشترو رێكوپێك كه‌ خزمه‌تی گه‌وره‌تر‬ ‫به‌كۆمه‌ڵ بكا‪ .‬به‌داخه‌وه‌ كاری حیزبه‌كان‬ ‫له‌نێوخ���ۆی ئێران‌و ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ش بوه‌‬ ‫به‌به‌دناوكردن���ی یه‌كتر‪ .‬نیو ئه‌وه‌نده‌ی‬ ‫بۆ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی یه‌كتر تێده‌كۆشن‌و‬ ‫زه‌بر له‌یه‌كتر ده‌ده‌ن بۆ خزمه‌ت به‌واڵت‌و‬ ‫هاونیشتمانان هه‌وڵناده‌ن‪.‬‬

‫به‌بڕوای من‬ ‫ئه‌وانه‌ی‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی واڵت‬ ‫ده‌ژین به‌ته‌مای‬ ‫ئه‌وه‌ دانیشتون‬ ‫ده‌رفه‌تێكیان‬ ‫ده‌ستبكه‌وێ‬ ‫بگه‌ڕێنه‌وه‌‬ ‫ئه‌ویش ده‌رفه‌تێك‬ ‫كه‌ خه‌ڵكی‬ ‫تر بیخوڵقێنن‬ ‫پیاوی ئازا‬ ‫به‌ته‌مای ده‌رفه‌ت‬ ‫دانانیشێ‪ ،‬ده‌رفه‌ت‬ ‫ده‌خوڵقێنێ‬ ‫* كاركردی‌ ده‌سه‌اڵت چۆن ده‌بین ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌م به‌س���تێنه‌دا؟ ئه‌م كه‌لتوری‌ یه‌كتر‬ ‫س���ڕینه‌وه‌ش ته‌نیا له‌ناو ئۆپۆزیسیۆن‬ ‫نیی���ه‌‌و له‌ئێرانیش حكوم���ه‌ت چه‌ندین‬ ‫ده‌یه‌ی���ه‌ كار له‌س���ه‌ر س���ڕینه‌وه‌ی‌‬ ‫جیاوازییه‌كان ده‌كات؟‬

‫‪ -‬وه‌نه‌بێ مه‌به‌ستم ته‌نیا نێوخۆ یا‬‫ته‌نی���ا ده‌ره‌وه‌ی واڵت بێ‪ .‬له‌نێوخۆی‬ ‫واڵت له‌درێژایی مێژودا ئێستاشی له‌گه‌ڵ‬ ‫بێ ده‌س���ه‌اڵت ویس���تویه‌ جگه‌ له‌خۆی‬ ‫هیچ الیه‌نێك���ی تر س���ه‌رهه‌ڵنه‌هێنێ‌و‬ ‫ده‌نگ���ی ده‌رنه‌یه‌‪ .‬ئه‌وان���ی ده‌ره‌وه‌ش‬ ‫جگه‌ له‌وه‌ی كاتی به‌ده‌سه‌اڵتگه‌یش���تن‬ ‫له‌كوردس���تان رێگه‌یان نه‌ده‌دا حوكمی‬ ‫تازه‌ی ئێران له‌م ناوچه‌دا ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫خ���ۆی دابمه‌زرێنێ‌و یه‌كالیه‌نه‌ ش���ێوه‌‬ ‫دامه‌زراندب���و‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆیییه‌كیان‬ ‫له‌گه‌ڵ یه‌كتری���ش ناته‌بابون‪ .‬ته‌نانه‌ت‬ ‫هه‌ركامیان بون به‌چه‌ند له‌تی دژبه‌یه‌ك‪.‬‬ ‫هه‌مو دروش���می ئازادی‌و دیموكراس���ی‬ ‫هه‌ڵده‌گ���رن ب���ه‌اڵم بیروب���اوه‌ڕی هیچ‬ ‫نه‌یارێكی خۆیان پێ ته‌حه‌ممول ناكرێ‌و‬ ‫سه‌ركوتی ده‌كه‌ن‪ .‬ئه‌م پاوانخوازییه‌ش‬ ‫له‌راستیدا هه‌ر ئه‌و دیكتاتۆرییه‌ته‌یه‌ كه‌‬ ‫خۆیان به‌دوژمنی ده‌زانن‪.‬‬ ‫* ب���ه‌اڵم وه‌اڵمی‌ ئه‌م پرس���یاره‌تان‬ ‫نه‌دای���ه‌وه‌ كه‌ پرس���یم ئ���ه‌و حیزبی‬ ‫دیموكرات���ه‌ی ك���ه‌ جه‌نابت ویس���تت‬ ‫نوێنه‌رایه‌ت���ی بك���ه‌ی‌ له‌ت���اران چ‬ ‫جیاوازییه‌ك���ی هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌م حیزبی‬ ‫دیموكراته‌ی ئێستا؟‬ ‫‪ -‬ئه‌م پرسیاره‌ به‌دو مانا لێتێده‌گه‌م‪:‬‬‫یه‌كی���ان ئه‌وه‌یه‌ ك���ه‌ ناوه‌ندی ئێمه‌ بۆ‬ ‫حیزبایه‌ت���ی تاران ب���و‪ .‬كه‌وتمه‌ بیری‬ ‫فه‌رمایش���ێكی خودالێخۆش���بو م���ه‌ال‬ ‫ره‌حیمی عه‌بباس���ی‪ .‬زه‌حمه‌تی كێشاو‬ ‫له‌دوای بۆردمان���ی زیندانی دۆڵه‌تو كه‌ ‬ ‫منیش له‌گه‌ڵ پاشماوه‌ی زیندانییه‌كان‬ ‫راگوێزرابوم بۆ گون���ده‌ چۆڵكراوه‌كه‌ی‬ ‫گردێنه‌‪ ،‬ته‌شریفی هات چه‌ند سه‌عاتێك‬ ‫الماندانیش���ت‌و قس���ه‌ی له‌گه‌ڵ كردین‪.‬‬ ‫دوای ئه‌وه‌ی قس���ه‌و ره‌خنه‌كانی منی‬ ‫بیس���ت له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی ئه‌و كاته‌ی‬ ‫حیزب‪ ،‬فه‌رموی هه‌مو قسه‌كانتم به‌دڵه‌‬ ‫به‌اڵم بریا ئه‌و قسانه‌تان له‌كوردستاندا‬ ‫كردب���ا ن���ه‌وه‌ك له‌ت���اران‪ .‬مامۆس���تا‬ ‫مه‌به‌ستی ئه‌وه‌بو كه‌ براده‌رانی ئێمه‌ی‬ ‫پێڕه‌وان���ی كۆنگ���ره‌ی چ���وار واڵتیان‬ ‫جێهێش���توه‌و چونه‌ته‌ ت���اران له‌په‌نای‬ ‫حكومه‌تدا قسه‌ی جوان جوان ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫فه‌رمایشه‌كه‌شی به‌جێ بو‪ .‬عه‌رزم كرد‬ ‫جه‌نابی مامۆستا كارم به‌وان نییه‌‪ .‬من‬ ‫هه‌ر ئێستا له‌كو‌نه‌ ئه‌شكه‌وتی گردێنه‌و‬ ‫له‌ناوچ���ه‌ی ژێ���ر ده‌س���ه‌اڵت‌و زیندانی‬ ‫حیزب���دا ئه‌م قس���انه‌ت له‌گه‌ڵ ده‌كه‌م‪.‬‬ ‫ماچی كردم‌و فه‌رموی هه‌ق به‌تۆیه‌‪.‬‬ ‫* ئه‌ی‌ مانای‌ دوهه‌می‌ پرس���یاره‌كه‌‬ ‫چی‌ ده‌گه‌یه‌نێت الی‌ جه‌نابت؟‬ ‫‪ -‬دی���اره‌ بۆ خۆم مان���ای دوه‌می‬‫زیاتر لێهه‌ڵده‌كڕێنم‪ .‬فه‌رقیش ناكا‪ .‬ئه‌و‬ ‫حیزبه‌ی من ده‌مویس���ت پێشمه‌رگه‌ی‬ ‫بم‌و خۆم به‌پێشمه‌رگه‌ی ده‌زانی‌و خۆم‬ ‫به‌پێش���مه‌رگه‌ی ده‌زان���م‪ ،‬حیزبێكه‌ كه‌‬ ‫نه‌ئه‌وده‌م نه‌ئێس���تاو نه‌ له‌داهاتوش���دا‬ ‫به‌زمانی چ���ه‌ك‌و توندوتیژی قس���ه‌ی‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ هیچ كه‌س نه‌ده‌ك���رد‪ .‬تا ئه‌و‬ ‫رۆژه‌ی گه‌لی زۆرلێكراوی كورد به‌مافه‌‬ ‫ره‌واكانی خۆی نه‌گه‌یشتباو ئاسه‌واری‬ ‫به‌ش���خوراویی‌و دواكه‌وتوی���ی له‌وه‌زع‌و‬ ‫ره‌وش���ی واڵته‌كه‌ی‌و ژیان���ی گه‌له‌كه‌ی‬ ‫به‌ت���ه‌واوی نه‌س���ڕدرابێته‌وه‌‪ ،‬بۆ مافی‬ ‫به‌رانبه‌ر له‌گه‌ڵ گه‌النی دراوسێ‌و دوای‬ ‫ئه‌وه‌ش ب���ۆ پێشخس���تنی هه‌مو واڵت‬ ‫درێژه‌ی به‌خه‌باتی خۆی ده‌دا‪ .‬ئه‌مه‌ش‬ ‫نی���ازی به‌چ���ه‌ك‌و توندوتی���ژی نییه‌‪.‬‬ ‫بگره‌ ش���ه‌ڕو خه‌باتی چه‌كداری به‌جێی‬ ‫نزیككردن���ه‌وه‌ له‌ئامان���ج دورتریش���ی‬ ‫ده‌خاته‌وه‌‪ .‬هه‌ر وه‌ك كردی‪.‬‬ ‫* به‌نیس���به‌ت گروپ���ی‌ ‪7‬كه‌س���ی‌‬ ‫ی���ا په‌یڕه‌وان���ی‌ كۆنگ���ره‌ی‌ چ���وار‪،‬‬

‫حیزب���ی‌ دیموك���رات س���ااڵنێكی‌ دواتر‬ ‫له‌رونكردنه‌وه‌ی���ه‌ك له‌باڵوك���راوه‌ی‌‬ ‫نێوخۆی���ی‌ "تێكۆش���ه‌ر"و له‌رادی���ۆش‬ ‫باڵویك���رده‌وه‌ كه‌ به‌جۆرێ���ك (اعاده‌‬ ‫حه‌یثی���ه‌ت)ی‌ له‌مامۆس���تا هێمن بو‌و‬ ‫ئ���ه‌و حوكمه‌ی���ان هه‌ڵوه‌ش���انه‌وه‌ كه‌‬ ‫به‌سه‌ریان دابو‪ ،‬به‌نیسبه‌ت ئێوه‌ چی‌‪،‬‬ ‫ئایا حدكا هه‌مان روانگه‌ی‌ ماوه‌ له‌سه‌ر‬ ‫‪ 6‬كه‌س���ه‌كه‌ی‌ تر‌و ئێ���وه‌ی‌ به‌خیانه‌ت‬ ‫تۆمه‌تباركردبو وه‌ك گروپی‌ ‪ 7‬كه‌سی‌؟‬ ‫‪ -‬به‌داخه‌وه‌ ئه‌و رونكردنه‌وه‌ی حیزبی‬‫دیموكراتم ن���ه‌ له‌باڵوكراوه‌ی نێوخۆیی‬ ‫"تێكۆش���ه‌ر"دا دیوه‌‪ .‬نه‌ له‌رادیۆ گوێم‬ ‫لێ���ی بوه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر حی���زب كارێكی وای‬ ‫كردبێ كه‌ كارێكی زۆر باشه‌‪ ،‬ئیعاده‌ی‬ ‫حه‌یس���ییه‌تی له‌خۆی كردوه‌‪ .‬شاعیرو‬ ‫گ���ه‌وره‌ پی���اوی وه‌ك هێم���ن‌و هه‌ژارو‬ ‫حافزو س���ه‌عدی‌و هۆگۆو شێكس���پیێر‬ ‫س���امانی فه‌رهه‌نگی مرۆڤایه‌تین‪ .‬هه‌ر‬ ‫كه‌س خراپ به‌و زاتانه‌ بڵێ خۆی خراپ‬ ‫ده‌كا‪ .‬ئه‌گه‌ر پاكانه‌شیان بۆ بكا پاكانه‌‬ ‫بۆ خۆی ده‌كا‪ .‬له‌سه‌ر خۆم‌و دۆستانی‬ ‫تر ده‌بێ له‌حیزب یا حیزبه‌كان بپرسن‬ ‫كه‌ ئێستا هه‌ڵوێس���تیان چۆنه‌؟ به‌ش‬ ‫به‌حاڵ���ی خۆم‪ ،‬قین ل���ه‌زگ نیم‪ .‬هه‌ر‬ ‫تۆمه‌ت‌و تاوانێك بده‌ن���ه‌ پاڵم میلله‌ت‬ ‫قه‌زاوه‌تی له‌سه‌ر ده‌كا‪ .‬له‌خودام ده‌وێ‬ ‫داهاتو توشی هه‌ڵه‌و گوناهو خه‌یانه‌ت‬ ‫نه‌بم‪ .‬یارمه‌تیمبدا كه‌موكووڕی رابردوشم‬ ‫قه‌ره‌ب���و بكه‌م���ه‌وه‌‪ .‬چاوه‌ڕوانییه‌ك���م‬ ‫له‌به‌نده‌ی خودا نییه‌‪.‬‬ ‫* به‌س���ه‌رنجدان ب���ه‌وه‌ی‌ جه‌نابت‬ ‫سااڵنێك وه‌ك س���ه‌رۆكی كۆمیسیۆنی‬ ‫بازرگانی���ی واڵتی ئێران‪ ،‬كارت كردوه‌‪،‬‬ ‫ده‌مه‌وێ‌ بپرس���م كه‌ ئێ���ران له‌بازاڕی‌‬ ‫كوردس���تانی‌ عێراق رۆڵی‌ خۆی‌ هه‌یه‌‌و‬ ‫كااڵ‌و كۆمپانیاكان���ی‌ ئێرانی‌ هاوش���ان‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ توركی���ه‌‌و واڵتانی‌ ت���ر رۆڵی‌‬ ‫خۆی���ان هه‌یه‌ له‌م هه‌ن���گاوه‌ی‌ ئێران‌و‬ ‫هه‌نارده‌كردنی‌ شتومه‌ك بۆ بازاڕه‌كانی‌‬ ‫كوردستانی‌ باشور‪ ،‬ئابوری‌ كوردستانی‌‬ ‫ئێ���ران چ رۆڵێك���ی‌ هه‌ی���ه‌‪ ،‬كۆمپانیا‌و‬ ‫بازاڕه‌كانی‌ كوردس���تانی‌ ئێران له‌كوێی‌‬ ‫ئه‌م ئاڵوێره‌ ئابورییانه‌یه‌؟‬ ‫‪ -‬ده‌ب���ێ بڵێ���م به‌داخ���ه‌وه‌ ئێران‬‫نه‌یتوانیوه‌ له‌و ده‌ره‌تانه‌ باشه‌ی له‌عێراق‬ ‫به‌تایبه‌تی له‌هه‌رێمی كوردس���تان بۆی‬ ‫خوڵقاوه‌ كه‌ڵك وه‌ربگرێ‪ .‬هه‌مو خه‌ڵكی‬ ‫ئه‌م واڵته‌و به‌رپرسانی ده‌وڵه‌تیی‌و كه‌رتی‬ ‫تایبه‌ت���ی ئه‌مه‌گداری چاك���ه‌ی ئێرانن‬ ‫به‌ده‌وڵ���ه‌ت‌و میلله‌ته‌وه‌ كه‌ له‌س���ااڵنی‬ ‫سه‌ختی خه‌باتدا پاڵپشتی گه‌لی عێراق‬ ‫بون‌و ئێستا ئاماده‌ن له‌بواری ئابوری‌و‬ ‫بازرگانی‌و ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ی واڵته‌كه‌یاندا‬ ‫ده‌ره‌تان‌و هه‌لومه‌رجی باش بۆ كۆمپانیا‬ ‫ئێرانییه‌كان فه‌ر‌اهه‌م بكه‌ن‪ .‬به‌اڵم ئه‌و‬ ‫جۆره‌ی پێو‌یس���ته‌ خۆمان له‌م بواره‌دا‬ ‫باش كارمان نه‌ك���ردوه‌‪ .‬ئابوری ئێران‬ ‫زیاتر به‌ده‌س���ت ده‌وڵه‌ت���ه‌وه‌ بوه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫وه‌ك كه‌رتی تایبه‌تی توانای جموجۆڵی‬ ‫نییه‌‪ .‬كه‌رتی تایبه‌تیش هه‌رچه‌ند كاری‬ ‫زۆر گ���ه‌وره‌ی كردوه‌ ب���ه‌اڵم له‌به‌راورد‬ ‫له‌گه‌ڵ توركیا كه‌م جواڵوه‌ته‌وه‌‪ .‬له‌ژوری‬ ‫بازرگانی ئێران ده‌وره‌ی پێش سه‌رۆكی‬ ‫كۆمیس���یۆنی بازرگانی بوم‪ .‬ئێس���تا‬ ‫سه‌رۆكی كۆمیسیۆنی ئاوه‌دانكردنه‌وه‌و‬ ‫خزمه‌تگ���وزاری هون���ه‌ری‌و ئه‌ندازیاری‬ ‫"كمیس���ون عم���ران‌و خدم���ات فنی‌و‬ ‫مهندس���ی"م دڵنی���ام ك���ه‌ كۆمپانی���ا‬ ‫ئێرانییه‌كان نه‌ك ه���ه‌ر له‌چاو واڵتانی‬ ‫ده‌وروب���ه‌ر كه‌متواناتر نی���ن‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌‬ ‫كارام���ه‌ن كه‌ له‌واڵتان���ی ناوچه‌كه‌ زۆر‬ ‫له‌پێشترن‪ .‬ده‌بێ كاری له‌سه‌ر بكه‌ین‌و‬ ‫خۆ ئاماده‌ بكه‌ین بۆ كاری گه‌وره‌تر‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )364‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/2/12‬‬

‫فێمیساید لەكوردستاندا‪...‬‬ ‫پاشماوه‌‬ ‫بەڵكو لەوەدایە كە پیاوەكانی دەسەاڵت‬ ‫ش���ەرمدەكەن لە پەرلەم���ان باس لە‬ ‫خەتەنەكردن���ی ژنان���ی واڵتەكەی���ان‬ ‫بك���ەن‪ ،‬بەاڵم ش���ەرم ل���ەوە ناكاكەن‬ ‫نوێنەرایەت���ی میللەتێ���ك بكەن كە لە‬ ‫جیھاندا‪ ،‬ھاوش���ێوەی میسرو سۆماڵ‌و‬ ‫مەكسیك‌و ھەندێ واڵتانی تر‪ ،‬خەریكە‬ ‫وەك���و كۆمەڵگایەک���ی ش���ێوێنەری‬ ‫جەس���تەی ژن‌و ژنک���وژ بناس���رێت‪.‬‬ ‫لەپ���اڵ ئ���ەم دیاردەیەش���دا‪ ،‬وەك���و‬ ‫داتاو لێكۆڵینەوەكانی فێمینیس���تان‌و‬ ‫رێكخراوان���ی ژن���ان‌و ناحكومیی���ەكان‬ ‫نیش���انیدەدەن‪ ،‬دیاردەی توندوتیژیی‬ ‫بەرامب���ەر بە ژنان ل���ە فۆرمی لێدان‌و‬ ‫ئەش���كەنجەدان‌و ھەڕەش���ەكردن ل���ە‬ ‫واڵتی ئێمەدا ڕوو لە ھەڵكش���انە‪ .‬بەم‬ ‫چەش���نەش لەپ���اڵ شوناس���ی واڵتی‬ ‫خەتەنەك���ەری ژن���ان‌و توندوتیژی���ی‬ ‫بەرامبەر بە ژنان‪ ،‬لە ئێستاشدا وێنەی‬ ‫كۆمەڵ���گای ئێمە چووەت���ە قۆناغێكی‬ ‫تری وەحش���ەتناكییەوە كە جەستەی‬ ‫ژنەكوژراوەكان���ی پ���اش چەندین رۆژو‬ ‫ھەفتەو مانگ‪ ،‬دەدۆزرێنەوەو ھەندێكیان‬ ‫س���ەگی بەڕەاڵ خواردوون���ی‌و ئەوانی‬ ‫تر گەنیی���ون یان ئێسكوپروس���كیان‬ ‫ماوەتەوە‪ ،‬وەكو لەنموونەی مەكسیكدا‬

‫بینیمان‪ .‬قەدەری ئ���ەم قوربانییانەش‬ ‫ئەوەی���ە‪ ،‬وەك���و ھەموو ئەو جەس���تە‬ ‫شێواوانەی س���ەربازانی ناو بەرەكانی‬ ‫جەنگ‪ ،‬بێن���او‌و ش���وناس دەنێژرێن‌و‬ ‫ھیچ كەسێكیش لە دۆستان‌و خزمانیان‬ ‫لە ناش���تنیاندا ئامادەنیی���ن‪ .‬دیاردەی‬ ‫ڕفان���دن‌و ئەش���كەنجەدان‌و پاش���ان‬ ‫كوش���تنی ژنانی كوردستان‌و فڕێدانیان‬ ‫لە چۆڵەوانیدا بەن���اوی ھەرچییەكەوە‬ ‫بكرێت‪ ،‬ی���ەك مانای ھەی���ە‪ ،‬ئەویش‬ ‫وونكردنی بوون‌و سڕینەوەی شوناس‌و‬ ‫بێمێژووكردنیانە لە كۆمەڵگادا‪.‬‬ ‫كۆمەڵگای كوردستان لە چەندین بەرەوە‬ ‫لە دۆخی جەنگدایە‪ .‬وەحش���ەتناكترین‬ ‫ب���ەرەش بریتیی���ە ل���ە فۆرمەكان���ی‬ ‫بەكارھێنان���ی توندوتیژیی بەرامبەر بە‬ ‫ژن‪ .‬ئەم واڵتە تەنھا واڵتی شەھیدانی‬ ‫رێگای ڕزگاریی نییە‪ ،‬بەڵكو واڵتی ئەو‬ ‫ژنانەش���ە كە بەناوی شەرەفەوە دەبن‬ ‫بە قوربانی ئەو دونیایەی كە ھاوڕێیانی‬ ‫ئەو شەھیدانە دروستیانكرد‪.‬‬ ‫واڵت���ی ئێم���ە پرێت���ی ل���ە قوربانیی‬ ‫بێشوناس���ی ئەنف���ال‪ ،‬لە ئێستاش���دا‬ ‫خەریكە پڕبێت لە ژنك���وژ‌و تاوانباری‬ ‫بێشوناس‪ ،‬چونكی ئەوانیش وەكو ژنە‬ ‫قوربانییەكان شوناسیان دیار نییە‪.‬‬

‫دیالۆك‌و قبوڵكردنی‬ ‫رای جیاواز‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫لێره‌وه‌ ده‌قه‌ نوسراوه‌كانی له‌ده‌ستوری راهێنان���ی هاواڵتی���ان له‌قبوڵك���ردن‌و‬ ‫عێراق‌و یاس���اكانی كوردستاندا هاتوه‌ تێگه‌یش���تن له‌رای ئه‌وی���دی كه‌ جگه‌‬ ‫سه‌باره‌ت جه‌ختكردنه‌وه‌ به‌پابه‌ندبونی له‌وه‌ی پێویستی به‌پیاده‌كردن هه‌یه‌‪،‬‬ ‫دیال���ۆك‌و قبوڵكردن���ی رای ئه‌ویدی‌و پێویس���تی به‌تاقیكردن���ه‌وه‌ی خودی‬ ‫رێزگرت���ن لێ���ی پێویس���ته‌ له‌قاڵبی مرۆڤه‌كان خۆیان هه‌یه‌ سه‌باره‌ت راده‌ی‬ ‫نوسینه‌وه‌ بچێته‌ بواری جێبه‌جێكردن كلت���وری لێبورده‌ی���ی‌و بیرچونه‌وه‌ی‬ ‫واته‌ بۆ ك���رده‌ وه‌ربگێڕدرێت‪ ،‬چونكه‌ ئازارو ناخۆشی له‌پێناو راستكردنه‌وه‌ی‬ ‫ده‌ق���ه‌كان ب���ێ كارپێكردنی���ان وه‌ك ره‌فتاره‌كان���ی ئه‌وانی دی نه‌ك له‌گه‌ڵ‬ ‫خ���ه‌ون‌و ئومێ���دو خه‌یاڵ���ه‌كان وایه‌و باوه‌ڕبون ب���ه‌وه‌ی لێبورده‌یی به‌مانای‬ ‫بێ به‌رجه‌س���ته‌كردنی هیچ به‌هایه‌كی روخ���ان‌و ته‌س���لیمبون‌و كڕن���وش بۆ‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬بۆیه‌ یاس���ادانه‌رو دادوه‌ره‌كان بردن نایه‌ت كه‌ زۆرێ���ك له‌مرۆڤه‌كان‬ ‫رۆڵێكی گرنگیان هه‌یه‌ له‌چه‌س���پاندنی وا لێیتێگه‌یش���تون‪ ،‬به‌ڵكو هه‌ڵقواڵوی‬ ‫رێس���اكانی ئه‌و رۆش���نبیرییه‌ له‌رێی باوه‌ڕبه‌خۆب���ون‌و هێ���زو توانای���ه‌‬ ‫یاس���اكانه‌وه‌و جێبه‌جێكردنی���ان‪ .‬له‌مرۆڤه‌كان���دا‪ ،‬چونك���ه‌ ئازایه‌ت���ی‬ ‫جگه‌ ل���ه‌وه‌ی رێكخراوه‌كانی كۆمه‌ڵی جی���اوازی له‌قبوڵكردنی رای ئه‌ویدی‌و‬ ‫شارس���تانی‌و مافه‌كانی مرۆڤ‌و پارته‌ مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵیدا خۆی ده‌بینێته‌وه‌‬ ‫سیاس���ییه‌كانیش رۆڵ���ی كاریگ���ه‌رو به‌ش���ێوه‌یه‌كی رێزو به‌رپرس���یارێتی‪،‬‬ ‫چاالكیان هه‌یه‌ له‌الیه‌ن رۆشنگه‌رییه‌وه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی ته‌نها رێگه‌یه‌كه‌ مرۆڤایه‌تی‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌رۆش���نبیری دیال���ۆك‌و له‌له‌ناوچون ده‌رباز ده‌كات‪.‬‬

‫باوکێک بە جەستەوە‬ ‫باوکێک بێ جەستە‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫گەورەتری���ن فۆبی���ا کۆمەڵگایەک���ی‬ ‫بچ���وک‌و گەم���ارۆدراو توش���ی ببێت‬ ‫ئەوەی���ە ب���اوک بمرێت‌و جێنش���ینی‬ ‫ڕاس���تەقینەی نەبێت‪ ،‬جێنش���ینێک‬ ‫هێندە بەهێز بێت کە خۆشمان بوێت‬ ‫ی���ان ڕقمان لێ بێت‪ ،‬گریانی ترس���ە‬ ‫لە س���ەرهەڵدانی بۆشاییەکی گەورە‪،‬‬ ‫بۆشاییەکی دەرونی نەوەک سیاسی‪،‬‬ ‫دەرونێک کە چیت���ر باوکێکی نەبێت‬ ‫بۆ ئەڤین‌و کینە‪ .‬مردنی باوکی واقعی‬ ‫هەمیش���ە مردنێکی س���ەمبولییە بۆ‬ ‫باوکی دەرونی‪ ،‬بۆ هەرەسی خوداکانی‬ ‫دەرون‪ .‬ب���ە کورتی گری���ان بۆ باوکی‬ ‫مردوو‪ ،‬بریتی نییە لە فرمێسکی ئێمە‬ ‫بۆ ب���اوک‪ ،‬بەڵکو گریان���ی باوکە بۆ‬ ‫خودی خۆی‪ .‬ئەوەی ل���ە ناو ئێمەدا‬ ‫دەگ���ری‪ ،‬ئێم���ە نیین‪ ،‬بەڵک���و وێنە‬ ‫چێنراوەک���ەی ب���اوک خۆیەتی‪ ،‬ئەوە‬ ‫باوک���ی نێو سیس���تمی دەرونییە کە‬ ‫تووشی فۆبیا دەبێت لە مەرگی خۆی‪،‬‬ ‫ل���ە ونکردنی ڕەهەن���دە واقعییەکەی‪.‬‬ ‫بە کورتی هەتا لە شیوەنیش���دا ئەوە‬ ‫باوکە پرس���ە بۆ خۆی دەگری‪ ،‬باوکی‬ ‫ڕەمزییە تەماش���ای جەستەی واقعی‬ ‫خۆی دەکات‌و تووش���ی فۆبیا دەبێت‪.‬‬ ‫مردن���ی باوکی واقعی‪ ،‬بۆیە س���ەختە‬ ‫چونکە هێشتا باوکێکی جەستەدارە‪،‬‬ ‫باوکێکە بە قورسایی جەستەیی خۆی‬ ‫مێژووی پڕک���ردوە‪ ،‬هەموو درێژکراوە‬ ‫س���ەمبولییەکانی بە پەتێکی بەهێز‌و‬ ‫ئەستوور بەوەوە بەستراون‪ .‬هەڵبەت‬ ‫گەر باوکێکی مۆدێرن بووایە‪ ،‬باوکێکی‬

‫نادیار‌و بێجەس���تە بووای���ە‪ ،‬درێکراوە‬ ‫س���ەمبولییەکانی هێن���دە وابەس���تە‬ ‫نەدەب���وون‌و بڕێک لە ئازادیان دەبوو‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم باوکی جەس���تەدار بەجۆرێک‬ ‫لە ناوەڕاس���تی سیس���تمی سیاس���ی‬ ‫ودەرونیشدا ڕادەکشێت کە دوای خۆی‬ ‫هەموو وێنە سەمبولییەکانی دەکەونە‬ ‫دۆخی فۆبیاوە‪ .‬ئەو فۆبیایە هێندەی‬ ‫لە خزمەتی سیستمی باوکساالردایە‌و‬ ‫لەدروس���تکراوی خۆیەتی‪ ،‬فۆبیایەکی‬ ‫بێالیەن‌و خۆڕس���ک نییە‪ .‬گەمژەترین‬ ‫قسەیەک بیکەین ئەوەیە بڵێین خەڵک‬ ‫لە ڕووی عاتیفە‌و بەجۆرێکی خۆڕسک‌و‬ ‫بێبەرنامە‌و لە ڕووی عەشقەوە فرمێسک‬ ‫بۆ سەرۆک دەڕێژن‪ .‬بۆ ئەو فرمێسکانە‬ ‫سیس���تمی باوکساالر س���ەدان ساڵە‬ ‫کاردەکات‪ ،‬ئەوە بەرهەمی گەورەترین‌و‬ ‫ترس���ناکترین کارخانەی مێژووە‪ ،‬کە‬ ‫کارخانەی ترس���ناکی باوکس���االرییە‪،‬‬ ‫چونکە خودی سیستمەکە تەواو لەسەر‬ ‫فۆبیای ونبوونی باوک دروس���تکراوە‪،‬‬ ‫لێرەوە کێش���ەی هەرە سەرکی ژیانی‬ ‫ئێمەش سەرچاوەی گرتووە کاتێک لە‬ ‫نێوان باوکی دەرونی‌و باوکی سیاسیدا‬ ‫جیاوازییەکی ڕاستەقینە نامێنێتەوە‪...‬‬ ‫وات���ە دەکەوینە دۆخێک���ەوە چەندە‬ ‫سیس���تمی سیاس���ی پێویس���تی بە‬ ‫باوکێکی ئیدی���ال‌و باوکێکی نەفرەت‬ ‫لێکراو هەیە‪ ،‬هەمانش���ێوە سیستمی‬ ‫دەرونیش بەبێ ئەو دوو باوکە س���ەر‬ ‫لەبەر دەبێتە سیستمێکی پڕ ئاشوب‌و‬ ‫دوودڵی‪.‬‬

‫هه‌لی کار‬ ‫مژده‌‪ ..‬مژده‌‪ ..‬مژده‌‪..‬‬ ‫ی‬ ‫ی زانیاری‌) پێویست ‌‬ ‫ی (جیهان ‌‬ ‫كۆمپانیا ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���ه‌ كارمه‌نده‌ له‌ڕه‌گه‌زی‌ م���ێ‌ له‌بوار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ب��� ‌ه موچه‌یه‌ك ‌‬ ‫نوێنه‌ری‌ فرۆش���یار ‌‬ ‫چاوه‌ڕوان نه‌كراو‪...‬‬ ‫بۆ زانیاری‌ زیات���ر په‌یوه‌ندی‌ بكه‌ن ب ‌ه‬ ‫ژمارانه‌وه‌‪:‬‬ ‫‪07501162727 - 07705051350‬‬

‫ ‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشتی‌ فه‌رمانگه‌كانی‌ داد‬ ‫ ‬ ‫فه‌رمانگ ‌هی‌ دادنوسی‌ سلێمانی‌‪2 /‬‬ ‫ی‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌ت ‌‬

‫ونبوون‬

‫ژماره‌‪261 :‬‬ ‫به‌روار‪2013/2/11 :‬‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ی ك ‌ه له‌الیه‌ن داواكار پێش���كه‌ش ب���ه‌م فه‌رمانگه‌ی ‌ه كراو‌ه‬ ‫ی ئه‌و داوای���ه‌ ‌‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫ی كارگه‌ی‌ (پویا)‬ ‫ی (‪ )2013/02/03‬خاوه‌ن ‌‬ ‫له‌الیه‌ن (ڕێبه‌ر جالل كریم) له‌به‌روار ‌‬ ‫ی ئه‌و ئامێرانه‌ی‌ كردو‌ه ك ‌ه‬ ‫ی تۆماركردن ‌‬ ‫ی پچوك) داوا ‌‬ ‫ی دارتاشی‪ /‬پرۆژه‌ ‌‬ ‫بۆ(كار ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی ده‌كه‌ینه‌وه‌ هه‌ر كه‌س ‌‬ ‫ی (‪ )1953‬باڵو ‌‬ ‫ی ژمار‌ه (‪ )65‬س���اڵ ‌‬ ‫ی میكانیك ‌‬ ‫له‌ئامێر ‌‬ ‫ی (‪)15‬‬ ‫ی هه‌ریه‌ك له‌و ئامێران ‌ه داده‌نێ‌ له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی به‌ په‌یوه‌ندیدار یان خاوه‌ن ‌‬ ‫خ���ۆ ‌‬ ‫ی داواكاره‌وه‌ تۆمار‬ ‫ڕۆژدا س���ه‌ردانی‌ ئه‌م فه‌رمانگه‌ی ‌ه بكات ب ‌ه پێچه‌وانه‌و‌ه به‌ناو ‌‬ ‫ده‌كرێت‌و‌ بڕوانامه‌ی‌ پێده‌درێت‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ڕێزدا‪...‬‬ ‫ئامێره‌كان‪:‬‬ ‫ێ ژماره‌‪-‬‬ ‫ی – حجم���ی‌ ‪ - 3700/‬ب ‌‬ ‫*ئامێری مش���ار –ج���ۆری‌‪ )mizrak(/‬ترك ‌‬ ‫‪2012‬‬ ‫ی – حجمی‌ گه‌ور‌ه –‬ ‫ی – (‪ – )cnc‬جۆری‌ (‪ )toskar‬ترك ‌‬ ‫* ئامێری‌ مش���ار ‌‬ ‫ژماره‌‪2012 /13‬‬ ‫ی ) جۆری‌ (‪ )ayd in trafo‬تركی‌ – ژماره‌‪/748‬‬ ‫* كۆمپرێسه‌ری‌ – (‪ 530‬لتر ‌‬ ‫‪2012‬‬

‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫ی مام ‌ه ڕیش ‌ه‬ ‫ی ‪ -‬چوارباخ – فلكه‌ ‌‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێمان ‌‬ ‫– ته‌الری‌ دیالن نهۆمی‌ دووه‌م‪.‬‬

‫‪19‬‬

‫ی ‪2/‬‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫دادنوس ‌‬ ‫كه‌ژاڵ فرج حسن‬ ‫‪2013/02/11‬‬

‫ ‬ ‫ی داد‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشتی‌ فه‌رمانگه‌كان ‌‬ ‫ ‬ ‫ی‪1/‬‬ ‫فه‌رمانگه‌ی‌ داد نوسی‌ سلێمان ‌‬ ‫كاگێری‌و خۆیه‌تی‌‬

‫ژماره‌‪/‬‬ ‫به‌روار‪2013/02/11 :‬‬

‫ئاگادار ‌ی‬

‫ی ك ‌ه له‌الیه‌ن داواكار پێشكه‌ش به‌م فه‌رمانگه‌یه‌ كراو‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫ی ئه‌و داوایه‌ ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫(احم���د عبدالق���ادر احمد) له‌ب���ه‌رواری‌ (‪)2013/2/4‬خاوه‌ن���ی‌ كارگه‌ی‌ (فرن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و ئامێرانه‌ ‌‬ ‫ی تۆماركردن ‌‬ ‫ی كولێره‌) داوا ‌‬ ‫ئۆتۆماتیكی‌ الڤین‪ /‬بۆ دروس���تكردن ‌‬ ‫كردو‌ه كه‌ له‌(سلێمانی‌ ‪ /‬خانه‌قا) دانراون‌و ئامێره‌كانیان له‌خواره‌وه‌ دیاریكراو‌ه‬ ‫ی میكانیكی‌ ژمار‌ه (‪ )65‬ساڵی‌ (‪ )1952‬باڵوی‌ ده‌كه‌ینه‌و‌ه‬ ‫ی په‌یڕه‌وی‌ ئامێر ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ێ‬ ‫ێ خۆی‌ ب ‌ه په‌یوه‌ندیدار یان خاوه‌نی‌ هه‌ریه‌ك ل���ه‌و ئامێرانه‌ داده‌ن ‌‬ ‫هه‌ر كه‌س��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م فه‌رمانگه‌یه‌ بكات ب ‌ه پێچه‌وانه‌وه‌ ب ‌ه ناو ‌‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ (‪ )15‬ڕۆژدا س���ه‌ردان ‌‬ ‫داواكاره‌وه‌ تۆمار ده‌كرێت و‌ه بڕوانام ‌هی‌ پێده‌درێت‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ڕێزدا‪...‬‬

‫ی‬ ‫ی بازرگان���ی‌ س���لێمانی‌ ونبوه‌ به‌ناوی‌ (ی���اد عبدالمهد ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫عبدالقادر) هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌هی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ی ونبوه‌ به‌ناوی(محمد فائق حسن)‬ ‫ی س���لێمان ‌‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ی بازرگانی‌ س���لێمانی‌ ونبوه‌ به‌ناوی (نیاز حسن سدیق)‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ی (حسین فتاح حسن)‬ ‫ی ونبو‌ه به‌ناو ‌‬ ‫ی بازرگانی‌ سلێمان ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫ئامێره‌كان‪:‬‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ی س���لێمانی‌ ونبوه‌ به‌ناوی‌ (عمر حسن مجید)‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی كولێره‌ جۆری‌ ماش���ین س���ازی‌ بۆكان ‪ /‬ب���ێ ژماره‌‪ /‬ایرانی‪/‬‬ ‫ی برژاندن ‌‬ ‫*فڕن ‌‬ ‫‌‪.‬‬ ‫ه‬ ‫ئاوێن‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫پرسگ‬ ‫بۆ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌ڕێنێت‬ ‫ه‬ ‫بیگ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‬ ‫كاره‌باو گاز‪ )2( /‬بیرنه‌ر‪.‬‬ ‫ی بازرگانی‌ سلێمان ‌‬ ‫* ناسنامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫ێ ژماره‪ /‬ایرانی‌‪ /‬كاره‌با (‪)kw 0.75‬‬ ‫ی ونبو‌ه به‌ناوی‌ (بهاالدین عبدالل ‌ه عمر) * عه‌جانه‌(‪ )50‬كغم‪ /‬ب ‌‬ ‫هه‌ر كه‌س دۆزییه‌وه‌ بیگهڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ی سلێمانی‪1 /‬‬ ‫دادنوس‪ /‬دادنوس ‌‬ ‫ ‬ ‫ی ونبو‌ه به‌ناوی‌ (ایوب علی‌ قادر) هه‌ر‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫فاروق كالن شریف‬ ‫ ‬ ‫كه‌س دۆزییه‌وه‌ بیگهڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪‌.‬‬ ‫ی (عبدالله‌ علی‌ حه‌م ‌ه‬ ‫ی س���لێمانی‌ ونبوه‌ به‌ناو ‌‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ژماره‪223 :‬‬ ‫ ‬ ‫ی فه‌رمانگه‌كانی‌ داد‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشت ‌‬ ‫امین) هه‌ر كه‌س دۆزییه‌وه‌ بیگهڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫به‌روار‪2013/06/02:‬‬ ‫ ‬ ‫ی سلێمانی‌‪2 /‬‬ ‫ی بازرگانی‌ سلێمانی‌ ونبوه‌ به‌ناوی ( عطاء عبدالل ‌ه محمد) فه‌رمانگ ‌هی‌ دادنوس ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌‬ ‫هه‌ر كه‌س دۆزییه‌وه‌ بیگهڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌هی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫ی كۆمپانیا ونبووه‌ به‌ناوی‌ (یوسف عمر احمد) بۆ بازرگان ‌‬ ‫*ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫تاكه‌كه‌س هه‌ر كه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌هی‌ ئاوێنه‪.‬‬ ‫ی ك ‌ه له‌الیه‌ن داواكار پێشكه‌ش به‌م فه‌رمانگه‌یه‌ كراو‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫ی ئه‌و داوایه‌ ‌‬ ‫ی تایب���ه‌ت ونبووه‌ به‌ناوی‌ (كوێس���تان بكر مجید عزیز) به‌پێ ‌‬ ‫ی ش���ۆفێر ‌‬ ‫* مۆڵه‌تێك ‌‬ ‫ی كارگه‌ی‌ (مێدین)‬ ‫ی (‪ )2013/1/31‬خاوه‌ن ‌‬ ‫(س���ۆران رحمان مجید) له‌ب���ه‌روار ‌‬ ‫‌‪.‬‬ ‫ه‬ ‫ئاوێن‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫پرسگ‬ ‫بۆ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌ڕێنێت‬ ‫ه‬ ‫بیگ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫دۆزیی‬ ‫هه‌ركه‌س‬ ‫ی تۆماركردنی‌ ئه‌و ئامێرانه‌ی‌ كردو‌ه‬ ‫ی پچوك) داوا ‌‬ ‫بۆ(كاری‌ دارتاش���ی‌‪ /‬پرۆژه‌ ‌‬ ‫ی ‪ -‬به‌ش��� ‌‬ ‫* باجێكی‌ كۆلێژی‌ ته‌كنیكی‌ س���لێمان ‌‬ ‫ی ده‌كه‌ینه‌وه‌ هه‌ر‬ ‫ی (‪ )1953‬ب�ڵ�او ‌‬ ‫ی ژمار‌ه (‪ )65‬س���اڵ ‌‬ ‫ی میكانیك ‌‬ ‫ی (دارایی‌و ژمێریاری‌) ونبوو‌ه ك���ه‌ له‌ئامێر ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی به‌ په‌یوه‌ندیدار یان خاوه‌نی‌ هه‌ریه‌ك له‌و ئامێران ‌ه داده‌ن ‌‬ ‫ی كه‌سێ‌ خۆ ‌‬ ‫به‌ناوی‌ (ژینۆ كریم حم ‌ه امین) هه‌ركه‌س دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرس���گه‌ ‌‬ ‫ی داواكاره‌و‌ه‬ ‫(‪ )15‬ڕۆژدا سه‌ردانی‌ ئه‌م فه‌رمانگه‌ی ‌ه بكات به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ ب ‌ه ناو ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫تۆمارده‌كرێت‌‌و بڕوانام ‌هی‌ پێده‌درێت‪.‬‬ ‫‌و‬ ‫ك‬ ‫ماتماتی‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ش‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫‬‫‌تی‬ ‫ه‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫بن‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌رد‬ ‫ه‬ ‫‌رو‬ ‫ه‬ ‫پ‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫كۆلێژ‬ ‫–‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫سلێمان‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫زانكۆ‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫باجێك‬ ‫*‬ ‫له‌گه‌ڵ ڕێزدا‪...‬‬ ‫ی محمد امین) ه���ه‌ر كه‌س دۆزییه‌و‌ه‬ ‫ی (به‌همه‌ن عل ‌‬ ‫كۆمپیوت���ه‌ر ونبوو‌ه به‌ن���او ‌‬ ‫ئامێره‌كان‪:‬‬ ‫بیگه‌رێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬

‫ئاگاداری‌‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ێ ژماره‌‬ ‫ی – ب‌‬ ‫*ئامێری مشار –جۆری‌‪ )site(/‬ترك ‌‬ ‫ێ ژمار‌ه ‪.‬‬ ‫ی ‪-‬ب ‌‬ ‫ی (‪ )ekerbursa‬ترك ‌‬ ‫* مشاری‌ شق ‌ه – جۆر ‌‬ ‫ی – سێ‌ دان ‌ه ژماره‌یان‬ ‫*ده‌مانچ ‌هی‌ ته‌ره‌ق ‌ه – ئه‌ڵمان ‌‬ ‫ا(‪ )167637‬ب(‪ )a 06/00948‬ج(‪)a 0149976‬‬ ‫ ‬ ‫ی هه‌وایی‌‪.‬‬ ‫ی ده‌ست ‌‬ ‫* له‌گه‌ڵ(‪ )5‬ده‌مانچه‌ی‌ ته‌ره‌ق ‌ه ‌‬

‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫چاپخانەی ئاوێنە‬ ‫بۆ چاپکردنی‪:‬‬

‫کتێب‪ ،‬گۆڤار‬ ‫رۆژنامه‌‪ ،‬نامیلکه‬

‫‪07701471518‬‬ ‫‪)053(3210501‬‬ ‫‪)053(3210502‬‬

‫ی ‪2/‬‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫دادنوس ‌‬ ‫سۆران یادگار رشید‬ ‫‪2013/02/06‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫دوا گه‌مه‌ی‌ یه‌كێتی‬

‫ه له‌ئه‌وروپا‬ ‫نوێنه‌ری ئاوێن ‌‬ ‫شوان حه‌مه‌ ـ نه‌رویج‬ ‫‪004799004729‬‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫‪Awene‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‪ ،‬سەردەشت عوسمان‬

‫ریکالم‬

‫شوان محه‌مه‌د‬ ‫نه‌خۆشكه‌وتن‌و دوركه‌وتنه‌وه‌ی‌ تاڵه‌بانی‌‪ ،‬یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستانی‌ خستۆته‌‬ ‫قه‌یرانێك����ی‌ قوڵه‌وه‌ كه‌ زۆر زه‌حمه‌ته‌ به‌ئاس����انی‌ لێی‌ ده‌ربچێت‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ ئه‌رك ‌ی‬ ‫حیزبه‌كانی‌ كوردس����تانه‌ به‌تایبه‌تی‌ پارتی‌‌و گۆڕان ده‌س����ت له‌كاروباری‌ ناوخۆی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ وه‌رنه‌ده‌ن‪.‬‬ ‫هه‌مو پێدراوه‌ ته‌ندروستییه‌كان ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ تاڵه‌بانی‌ به‌م زوانه‌‬ ‫ناتوانێت بگه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر به‌ته‌واوی‌ چاكیشبێته‌وه‌ تاماوه‌یه‌كی‌ زۆر ناتوانێت‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌ بكات‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ ئه‌م حیزبه‌ ده‌بێت كار بۆ ئه‌وه‌ بكات كه‌‬ ‫شوێنی‌ تاڵه‌بانی‌ پڕبكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫بۆ ش����وێن پركردنه‌وه‌ی‌ تاڵه‌بان����ی‌ یه‌كێتی‌ دو رێگا چ����اره‌ی‌ له‌به‌رده‌مدایه‌‪،‬‬ ‫یه‌كێكیان به‌س����تنی‌ كۆنگره‌ی‌ ئاساییه‌‪ ،‬ئه‌ویتریشیان گرێدانی‌ كۆنگره‌ی‌ ناكاوه‌‪،‬‬ ‫كۆنگره‌ی‌ ئاسایی‌ كه‌ به‌پێی‌ په‌یڕه‌وی‌ ناوخۆی‌ یه‌كێتی‌ ده‌بێت ئه‌مساڵ ببه‌سترێت‪،‬‬ ‫پێویس����ت ده‌كات له‌سه‌رجه‌م ئۆرگانه‌كانی‌ یه‌كێتیدا هه‌ڵبژاردن بكرێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫مه‌ترس����ی‌ گه‌وره‌ له‌سه‌ر ئاینده‌ی‌ ئه‌و حیزبه‌ دروس����تده‌كات‪ ،‬چونكه‌ ملمالنێی‌‬ ‫جه‌مسه‌ره‌كانی‌ ناو یه‌كێتی‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ جه‌مسه‌ری‌ هه‌ردو جێگره‌كه‌ له‌گه‌ڵ هێرۆ‬ ‫ئیبراهیم ش����ۆڕده‌كاته‌وه‌ بۆ ناو رێكخس����تنه‌كان‌و ئه‌گ����ه‌ر زۆره‌ كه‌ ئه‌و حیزبه‌‬ ‫به‌یه‌كگرتویی‌ نه‌مێنێته‌وه‌‌و كۆنگره‌ ببێته‌ مه‌یدانی‌ پاكتاوكردنی‌ یه‌كتری‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر یه‌كێتی‌ په‌نا به‌رێته‌ به‌ر به‌ستنی‌ كۆنگره‌ی‌ نائاسایی‌‪ ،‬ئه‌وده‌مه‌ ده‌بێت‬ ‫سه‌رجه‌م ئه‌ندامه‌ هه‌ڵبژێردرا‌وه‌كانی‌ كۆنگره‌ی‌ پێشو له‌گه‌ڵ ئه‌وانه‌ی‌ به‌ته‌زكییه‌ی‌‬ ‫سكرتێر هێنرانه‌ كۆنگره‌‌وه‌‌و ژماره‌یان به‌رێژه‌ی‌‪ %10‬به‌شداربوان بون‪ ،‬بانگهێشتی‌‬ ‫كۆنگره‌ بكرێن‪ ،‬جۆره‌ كۆنگره‌یه‌كی‌ له‌م چه‌ش����نه‌ به‌م پێكهاته‌وه‌ كه‌ پارسه‌نگی‌‬ ‫هێ����رۆ ئیبراهیم به‌هێز بكات زۆر زه‌حمه‌ته‌ له‌الیه‌ن جه‌مس����ه‌ری‌ دو جێگره‌كه‌وه‌‬ ‫په‌س����ه‌ند بكرێت‪ .‬ئه‌مه‌ش ئه‌و قه‌یرانه‌ قوڵه‌یه‌ كه‌ یه‌كێتی‌ تیایدا ده‌ژی‌‌و‪ ،‬كه‌س‬ ‫نازانێت زریان له‌نگه‌ری‌ كه‌شتییه‌كه‌ی‌ ئه‌و حیزبه‌ به‌كام الدا ده‌خات‪.‬‬ ‫یه‌كێتی‌ به‌دۆخێكی‌ مه‌ترسیداردا تێپه‌ڕ ده‌بێت‪ ،‬كه‌ به‌ته‌نها هه‌ر مه‌ترسی‌ نییه‌‬ ‫له‌سه‌ر خۆی‌‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌و دۆخه‌ی‌ یه‌كێتی‌ كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر هه‌رێمی‌ كوردستان‌و‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ هاواڵتیانی‌ ناوچه‌ی‌ سه‌وزیش ده‌بێت‪.‬‬ ‫ره‌نگ����ه‌ خه‌ڵكانێك بپرس‌و بڵێن ئه‌و مه‌ترس����ییه‌ چییه‌؟ ئاش����كرایه‌ به‌هۆی‌‬ ‫سیس����ته‌می‌ سیاسی‌ ناته‌ندروس����تی‌ هه‌رێمه‌وه‌‪ ،‬پارتی‌‌و یه‌كێتی‌ خاوه‌نی‌ پاره‌و‬ ‫چه‌كن‪ ،‬ئ����ه‌و دو حیزبه‌ خاوه‌نی‌ هێزی‌ پێش����مه‌رگه‌‌و ئاس����ایش‌و دژه‌ تیرۆرن‪،‬‬ ‫ه����اوكات پانتاییه‌كی‌ فراوانی‌ بازاڕیش له‌ده‌س����تی‌ ئه‌ماندایه‌‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌ به‌هۆی‌‬ ‫نه‌بونی‌ سكرتێره‌وه‌ هه‌ر كه‌شێكی‌ ناسروشتی‌ له‌ناو یه‌كێتیدا روبدات‪ ،‬كاریگه‌ری‌‬ ‫نه‌رێنی‌ گه‌وره‌ی‌ له‌سه‌ر ژیانی‌ هاواڵتیان ده‌بێت‪ .‬‬ ‫یه‌كێتی‌ چاره‌س����ه‌ری‌ كێش����ه‌ی‌ كه‌س����ی‌ یه‌كه‌م بكات‪ ،‬یان نه‌ی����كات‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫حیزبه‌كان لێیگه‌ڕێن خۆی‌ دوای‌ چاره‌س����ه‌ری‌ سه‌ری‌ خۆی‌ بكه‌وێت‪ ،‬جا ئه‌گه‌ر‬ ‫پێ����ی‌ چاككرا‪ ،‬ئ����ه‌وا وه‌ك هێزێكی‌ كاریگ����ه‌ر له‌هه‌رێمدا ده‌مێنێت����ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫نه‌شیتوانی‌‪ ،‬ده‌بێت لێیگه‌ڕێین كه‌ زه‌مه‌ن خۆی‌ الوازی‌ بكات‪ ،‬ره‌نگه‌ هه‌ڵبژاردن‌و‬ ‫ده‌نگی‌ خه‌ڵكیش سبه‌ینێ‌ له‌گۆڕه‌پانه‌كه‌ی‌ دوربخاته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌روانگ����ه‌ی‌ به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی‌ خه‌ڵك‌و تێكنه‌چونی‌ بارودۆخی‌ ئه‌منی‌‌و دارایی‌‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬پێویس����ته‌ پارتی‌‌و گۆڕان زۆر به‌وردی‌‌و بێالیه‌ن����ی‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ باری‌‬ ‫ناته‌ندروس����تی‌ یه‌كێتیدا بكه‌ن‌و‪ ،‬نه‌ به‌مێژوو نه‌به‌دڵ‌و نه‌ به‌سیاسه‌تیش مامه‌ڵه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ یه‌كێتیدا بكه‌ن‪ ،‬به‌ڵكو په‌یوه‌ندییه‌كی‌ ره‌س����می‌ له‌گه‌ڵ هه‌یكه‌لی‌ ئێستای‌‬ ‫یه‌كێتیدا بكه‌ن‌و نه‌بن به‌به‌شێك له‌ملمالنێكانی‌ نێو ئه‌و حیزبه‌‪.‬‬ ‫ده‌بێ����ت ئه‌و راس����تییه‌ش بزانین ده‌س����توه‌ردانی‌ ه����ه‌ر كام له‌پارتی‌‌و گۆڕان‬ ‫له‌ناوخۆی‌ یه‌كێتی‌‪ ،‬زه‌مینه‌ بۆ ده‌س����تێوه‌ردانی‌ ئه‌ویتریان خۆش ده‌كات‪ .‬بۆیه‌‬ ‫ره‌وش����ی‌ ئه‌و حیزبه‌ ئه‌وه‌ له‌گۆڕان‌و پارتی‌ ده‌خوازێت كه‌ واز له‌یه‌كێتی‌ بهێنرێت‬ ‫بزانن خۆی‌ گه‌مه‌كه‌ ده‌زانێت‪ ،‬یان تێكیده‌دات؟‬

‫ریکالم‬