ژمارە (569) ژمارەی نوێی ئاوێنە

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژماره‌ (‪)569‬‬ ‫سێشەممە ‪2017/3/14‬‬

‫‪Industry‬پیشه‌سازی‌‬ ‫سینۆما&بۆ بازرگانی‌‌و‬ ‫‪Sinoma‬‬ ‫‪Trade‬‬

‫‪Scope of business:‬‬ ‫بواری‌ كاركردن‪:‬‬ ‫ ‪t 4UFFM 4USVDUVSF EFTJHO NBOVGBDUVSF BOE JOTUBMMBUJPO‬‬ ‫ی ( نه‌خشه‌دانان‪ ،‬درووستكردن‪ ،‬دامه‌زراندن)‬ ‫ی ئاسن ‌‬ ‫‪1‬ـ په‌یكه‌ر ‌‬ ‫ ‪t (FOFSBM 5SBEJOH JNQPSU BOE FYQPSU‬‬ ‫‌كردن)‬ ‫ه‬ ‫‌نارد‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ن‬ ‫‌كرد‬ ‫ه‬ ‫هاورد‬ ‫(‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫گشت‬ ‫ی‬ ‫‪ 2‬ـ بازرگان ‌‬ ‫ "‪t -JHIUJOHT ."/5‬‬ ‫ ‬ ‫‪t -PHJTUJDT -$-)MANTA‬‬ ‫ی سوره‌یاو ڕووناكی‌ ( ماركه‌ی‬ ‫‪ - 3‬كار ‌‬ ‫ ‪5FM‬‬ ‫ی گواستنه‌وه‌و گیاندن (‪)LCL‬‬ ‫‪ 4‬ـ كار ‌‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫ ‪4FF JU PO 1BH‬‬

‫عیادەی شەوانە رۆژی پسپۆڕیی ئاشتی‬

‫ریکالم‬

‫بۆ نەخۆشییەکانی‪:‬‬ ‫نەشتەرگەری گشتی‬ ‫هەناوی و دڵ‬ ‫مندااڵن‬ ‫پێست‬

‫ژنان و مناڵبون و نەزۆکی‬ ‫قورگ و لوت و گوێ‬ ‫البردنی موو بە لێزەر‬

‫گەڕەکی ئاشتی پشت شیرینی تابان‬

‫‪Mob. 0770 961 6966 0772 157 8372‬‬

‫ی زیاتر ل ‌ه الپه‌ڕ ‌ه (‪ )9‬ببینه‌‬ ‫ڕوونكردنه‌وه‌ ‌‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫تەنها‬ ‫هەزار‬

‫‪0770 771 1011‬‬

‫هەڵۆ ئیبراهیم ئەحمەد‪ :‬بەشێکی ئەندامانی مەکتەبی سیاسی یەکێتی گەیشتونەتە لوتکەی گەندەڵی‬

‫ژمارەیەک لەسەرکردایەتییەکەی بەتەواوی لەالیەن بارزانییەوە کڕدراون‬ ‫هەڵۆ ئیبراهیم ئەحمەد‪ ،‬ئاماژە بەوە دەكات‬ ‫كە یەکێتی نە ئەتوانێ بەپارتی بڵێت نا‪ ،‬نە‬ ‫ئەشتوانێت خۆی رێکبخاتەوە‪ ،‬ئەو دەڵێت‬ ‫"بەش���ێکی ئەندامانی مەکتەبی سیاس���ی‬ ‫یەکێتی گەیش���تونەتە لوتکەی گەندەڵی‪،‬‬ ‫ژمارەی���ەک لەسەرکردایەتییەکەش���ی‬ ‫بەتەواوی لەالیەن بارزانییەوە کڕدراون"‪.‬‬

‫تایبەت بەئاوێنە‪ :‬هەڵۆ ئیبراهیم ئەحمەد‪،‬‬ ‫کەسایەتی ناس���راوو برای هێرۆ ئیبراهیم‬ ‫ئەحمەدی س���ەرکردەی دەستڕۆیش���توی‬ ‫یەکێت���ی نیش���تمانی کوردس���تان‬ ‫لەچاوپێكه‌وتنێك���ی‌ تایب���ه‌ت به‌ئاوێنه‌دا‬ ‫رایگه‌یاند چەند بەرپرسێکی بااڵی یەکێتی‬ ‫ئاگاداری هەندێک الیەنی دۆسییەی‌ نەوتن‌و‬

‫کەس���انە پلەیان بەرزکراوەت���ەوە‪ ،‬دەیان‬ ‫نمونەش هەن"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "بەش���ێکی ئەندامانی مەکتەبی‬ ‫سیاسی گەیش���تونەتە لوتکەی گەندەڵی‌و‬ ‫خۆیان بەش���ێکن لەکێش���ەکە‪ ،‬ن���ە تەنها‬ ‫خیانەت لەخوێنی شەهیدان‌و لەهەڤااڵنیان‬ ‫ئەکەن‪ ،‬خوێنی خەڵکیش ئەمژن‌و هەرگیز‬

‫پش���کی خۆی���ان وەرگرت���وەو هەندێکیان‬ ‫ئێستاش وەریئەگرن‪ ،‬ئەو وتی‌ "یەکێک لەو‬ ‫شتانەی ش���انازی پێوە ئەکەم دەرکردنمە‬ ‫لەڕیزەکانی یەکێتی‪ ،‬لەبەرئەوەی لەس���ەر‬ ‫دژایەتی گەندەڵی‌و لەپێناوی چاکس���ازیدا‬ ‫لەمێژوی یەکێتیدا یەک تاکەکەس لەس���ەر‬ ‫گەندەڵی دەرنەکراوە‪ ،‬بەپێچەوانەوە‪ ،‬ئەو‬

‫سه‌ردار قادر‪ :‬دەوام ناكەم‌و دەست لەكاردەكێشمەوە‬ ‫سەردار قادر پارێزگاری‌ سلێمانی‌ ئاماژه‌ به‌و‌ه‬ ‫ده‌كات كه‌ بەسەرۆكایەتی ئەنجومەنی وەزیرانی‌‬ ‫راگەیاندوە غەدر لەسلێمانی دەكرێت‌و دەبێت‬ ‫كۆتایی ب���ەو غەدرە بهێنن‪ ،‬ئەو دەڵێت "گەر‬ ‫بارودۆخی ش���ار بەدەستلەكاركێش���انەوەی‬ ‫م���ن باش بێ���ت‌و كێش���ەكان چارەس���ەربن‬

‫بودجەی كەرتی كارەبا لەپارێزگای سلێمانی‬ ‫ك���ە زۆرترین بەش���داربوی ھەیە تەنھا بڕی‪١‬‬ ‫ملیار ب���وە‪ ،‬لەكاتێكدا بودج���ەی ھەولێر بۆ‬ ‫كارەبا زیاتر لە‪ ١٠‬ملیار بوە"‪.‬‬

‫ئ���ەوا یەك بڕی���ارەو دەوام ناكەم‌و دەس���ت بەمەبەستە"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "تەنانەت دەسەاڵتی گواستنەوەو‬ ‫لەكاردەكێشمەوە"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬س���لێمانی‌‪ :‬س���ه‌ردار ق���ادر (ته‌نس���یب)یان لێس���ەندوینەتەوە‪ ،‬تەنانەت‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێك���ی‌ تایب���ه‌ت به‌ئاوێن���ه‌دا سوپاسنامە یان فرۆشتن‌و ئاڵۆگۆڕی موڵكەكانی‬ ‫رایگه‌یان���د تا بڵێی دەس���ەاڵتەكانی پارێزگار پارێزگا ئەمەشیان لێسەندینەوە"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئەوەشی‌ رونكردەوە "ساڵی پار بۆ‬ ‫كەم كراوەتەوە‪ ،‬ئەو وتی‌ "ھەستدەكەین ئەمە‬

‫‪3‬‬

‫تێر نابن‪ .‬سەرەڕای ئەمەش‪ ،‬ئەو جەماعەتە‬ ‫لەالیەنی ئەخالقیشەوە هەمو سنورەکانیان‬ ‫بەزاندوە‪ .‬ئەمانە هەقە بخرێنە قەفەسەوەو‬ ‫بدرێنە دەست خەڵک"‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫پارتی‌ داوا ده‌كات‬ ‫گه‌ریال‌كه‌مپ ‌ی‬ ‫مه‌خمور بەجێبهێڵێت‬ ‫‪2‬‬

‫كچێكی‌ ‪ 11‬ساڵ خۆ ‌ی ده‌خنكێنێت‪ ،‬خوێندكاری‌ پۆل ‌ی سێی‌ سه‌ره‌تاییه‌‬ ‫ئێ���واره‌ ‌ی دوێنێ له‌ش���ارۆچكه‌ی‌ ته‌قته‌ق ‌ی‬ ‫سه‌ر به‌قه‌زای‌ كۆی ‌ه كچێكی‌‪11‬ساڵ له‌ماڵه‌و‌ه‬ ‫خۆ ‌ی‌خنكاند‌و به‌ڕێوەبه‌ر ‌ی پۆلیسی‌ كۆیه‌ش‬ ‫ده‌ڵێت "هۆكاره‌كه‌ی‌ نادیاره‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬ش���اهۆ ئه‌حم���ه‌د‪ :‬به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی‬ ‫پۆلیسی‌ كۆیه‌‪ ،‬ش���ۆڕش كاكه‌ له‌لێدوانێكدا‬

‫خس���ته‌ڕو ك ‌ه "ئه‌و منداڵ ‌ه ‪ 11‬س���اڵ ‌ه هیچ‬ ‫كێشه‌ی‌ ده‌رونی‌‌و ته‌ندروستی‌ نه‌بوه‌‌و له‌ڕو ‌ی‬ ‫عه‌قڵیشەوە كامڵ بوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئێم���ه‌ ب���ه‌رده‌وام ده‌بی���ن‬ ‫له‌لێكۆڵینه‌وه‌ تاك���و ده‌گه‌ین به‌ئه‌نجامێك‌و‬ ‫هۆكار‌ه سه‌ره‌كیه‌كەی ئاشکرا دەکەین‌"‪.‬‬

‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د "ئێ���وارەی دوێنێ په‌تێك ‌ی پێو‌ه هه‌ڵواسیوه‌‌و خۆی‌ پێداكردوه‌و به‌اڵم به‌پێ���ی‌ وته‌ ‌ی ئه‌وان بێت ئه‌و منداڵ ‌ه‬ ‫كێشه‌ ‌ی له‌گه‌ڵ هیچ كه‌سێك نه‌بوه‌‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫دوشه‌ممه هه‌واڵمان پێگه‌یشت كه‌ منداڵێك ‌ی ده‌ستبه‌ج ‌ێ گیانی‌ له‌ده‌ستداوه‌"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ پۆلیس���ی‌ كۆی���ه‌ ئاماژه‌ ‌ی خێزانه‌كه‌ش ‌ی هیچ ناخۆشییه‌كی‌ نه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫ته‌مه‌ن‪ 11‬ساڵ به‌ناوی‌ (ب‪،‬ف‪،‬ر) له‌ته‌قته‌ق‬ ‫وتیش���ی‌ "ل���ه‌دوای‌ كۆتایهێنانی‌ پرس��� ‌ه‬ ‫خۆی‌ خنكاندوه‌‌و خوێندكار ‌ی پۆلی‌ س���ێ ‌ی به‌وه‌شكرد "تاكو ئێستا هۆكاری روداوه‌ك ‌ه‬ ‫دیار نیی���ه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها كه‌س‌و كاره‌كه‌ش��� ‌ی لێكۆڵینه‌وه‌كان به‌رده‌وامی‌ پێده‌ده‌ین"‪.‬‬ ‫سه‌ره‌تاییه‌"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ پۆلیس���ی‌ كۆی ‌ه ئه‌وه‌ش��� ‌ی‬ ‫وتیشی‌ "له‌ماڵه‌وه‌ مه‌عره‌زی‌ به‌كارهێناوه‌‌و س���كااڵیان له‌س���ه‌ر هیچ كه‌س���ێك نییه‌‪،‬‬

‫نەورۆزتان پیرۆز‪ ..‬ئاوێنە سێشەممەی داهاتو دەرناچێت‬

‫سه‌نته‌ر و كلینیكی‌‬

‫بۆ هۆشیاری ته‌ندروستی‌و چاره‌سه‌ری‬ ‫ی و هۆشمه‌ندییه‌كان‬ ‫نه‌خۆشیی ‌ه ده‌رون ‌‬

‫د‪ .‬ئه‌فرام محمد حسن‬

‫بكالۆریۆس لە‌پزیشكی‌‌و‬ ‫نه‌شته‌رگه‌ری گشتی‌‬

‫ئه‌ندام���ی‌ پرۆفش���ناڵی‌ ئه‌كادیمیای‌‬ ‫زانستی‌ نیۆیۆرك‪ /‬ئه‌مریكا‬

‫ )‪FICM (M.H‬‬

‫‪OAS‬‬

‫ی خێزانه‌كه‌ت‬ ‫گه‌ر خۆت یان ئه‌ندامێك ‌‬ ‫ڵ مه‌ب ‌ه له‌سه‌ردانكردنمان‪:‬‬ ‫ی هه‌ی ‌ه دوود ‌‬ ‫یه‌كێك له‌م حاڵه‌تانه‌ ‌‬

‫ئه‌ندام به‌ پله‌ی‌ مامۆستا لە‌ئه‌كادیمیای‌‬ ‫زانستی‌ ئۆهایۆ‪ /‬ئه‌مریكا‬

‫خه‌مۆكی‌‪ ،‬دڵه‌راوكێ‪ ،‬ترس‪ ،‬وه‌سواسی‪ ،‬شیزۆفرینیا‬

‫‪MBCHB‬‬

‫دكتۆرا (بۆرد) لە‌نه‌خۆشییه‌ ده‌رونی‌و‬ ‫هۆشمه‌ندییه‌كان‬

‫‪EPA‬‬

‫ئه‌ندام����ی‌ كومه‌ڵ����ه‌ی‌ پزیش����كانی‌‬ ‫نه‌خۆشییه‌ ده‌رونیه‌كانی‌ ئه‌وروپا‬ ‫‪AAPL‬‬

‫ئه‌ندامی‌ ئه‌كادیمیای‌ ئه‌مه‌ریك ‌ی‬ ‫بۆ نه‌خۆشییه‌ ده‌رونیه‌كان‌و یاسا‬

‫‪NAS‬‬

‫‪ICC.FEC‬‬

‫راوێ���ژكاری خێزان���ی‌‌و په‌روه‌رده‌یی‬ ‫كۆلیژی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ كامبریج‬

‫‪BU.FEC‬‬

‫راوێ���ژكاری خێزان���ی‌‌و په‌روه‌رده‌یی‬ ‫زانكۆی بۆستن ‪ /‬ئه‌مه‌ریكا‬

‫ی سه‌نته‌ر كراو ‌ه نیه‌‬ ‫ی پێنجشه‌ممه‌و هه‌ین ‌‬ ‫رۆژان ‌‬

‫ریکالم‬

‫ی كه‌سێتی‌‪ .‬گرفته‌كانی خه‌وو خواردن‌و گرفت ‌ه سێكسیه‌كان‬ ‫په‌شێویه‌كان ‌‬ ‫ئالووده‌بوون به‌ماده‌هۆشبه‌ره‌كان‬ ‫سه‌رئێشه‌‪ ،‬شه‌قیقه‌‪ ،‬په‌ركه‌م‪ ،‬بیرچونه‌وه‌‪ ،‬خه‌ڵه‌فاندن‬ ‫ی خوێندن و ژیری‬ ‫ی منداڵ‌‪ :‬ئۆتیزم‪ ،‬فره‌جوله‌یی‪ ،‬گرفت ‌‬ ‫نه‌خۆشیه‌كان ‌‬ ‫ب����ۆ په‌یوه‌ندی‌ كردن‬

‫‪ 0770 772 69 69‬یان ‪afram_afram@yahoo.com‬‬

‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی‌‪ ،‬به‌رانان‪ ،‬نزیك مزگه‌وتی‌ شێخ فرید‪ ،‬به‌رامبه‌ر سوپه‌رماركێتی‌ میترۆ‬

‫ی شاره‌زا و به‌ئه‌زموون (ته‌الر كمال مدحت‪ ،‬گۆران محمد ره‌سول‪ ،‬نیگار كمال)‬ ‫ی ده‌روون ‌‬ ‫ی راسته‌وخۆی د‪ .‬ئه‌فرام محمد حسن ب ‌ه هاوكاری توێژه‌ران ‌‬ ‫به‌سه‌رپه‌رشت ‌‬ ‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێیه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫ ‬ ‫به‌شی ریکالم ‪07700600659 :‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫تیراژ‪4500 :‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )569‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/3/14‬‬

‫هەڵۆ ئیبراهیم ئەحمەد‪ :‬بەشێکی ئەندامانی مەکتەبی سیاسی یەکێتی گەیشتونەتە لوتکەی گەندەڵی‬

‫‪3‬‬

‫ژمارەیەک لەسەرکردایەتییەکەی بەتەواوی لەالیەن بارزانییەوە کڕدراون‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬ ‫هەڵۆ ئیبراهیم ئەحمەد‪ ،‬کەسایەتی‬ ‫ناسراوو برای هێرۆ ئیبراهیم ئەحمەدی‬ ‫سەرکردەی دەستڕۆیشتوی یەکێتی‬ ‫نیشتمانی کوردستان‪ ،‬لەم گفتوگۆیەی‬ ‫ئاوێنەدا دەڵێت "دڵنیام کە هێرۆ‬ ‫ئاگاداری دۆسییەی نەوت نییە‪ ،‬ئەگینا‬ ‫لەسەر ئەویشم ئەنوسی"‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬زۆر ئاماژە بەکات‌و ساتەوەختی‬ ‫نامەکەتان بۆ قوب���اد تاڵەبانی دەکرێت‪،‬‬ ‫ئایا ئەمە پەیوەندی هەیە بەناڕەزایتانەوە‬ ‫لەنزیکبون���ەوەی ئەمدوایی���ەی پارتی���و‬ ‫یەکێتی؟‬ ‫هەڵ���ۆ ئیبراهیم ئەحمەد‪ :‬بەش���ێکی‬ ‫پەیوەندی هەیە بەو نزیکبونەیەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هۆکاری س���ەرەکی ئەوەیە کە بابەتەکە‬ ‫گرنگ���ە بۆ خەڵکی کوردس���تان‌و بۆ ناو‬ ‫یەکێتیش بەپێویس���تم زانی ئەم بابەتە‬ ‫بوروژێنرێت‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬بۆچی پێتانوایە ماڵی تاڵەبانی‬ ‫بێ ئاگان لەدۆس���یەی نەوت‪ ،‬لەکاتێکدا‬ ‫الیەنێکی سەرەکی بەڕێوەبردنی دەسەاڵتن‬ ‫لەکوردس���تانداو زۆرجاریش هیرۆخانیش‬ ‫بەدەستڕۆیش���توترین کەسی ئێستای ناو‬ ‫یەکێتی ناودەبرێت؟‬ ‫هەڵۆ ئیبراهی���م ئەحمەد‪ :‬من نەموتوە‬ ‫کەسیان ئاگادارنین‪ ،‬بەاڵم دڵنیام کە هێرۆ‬ ‫ئاگاداری دۆس���یەی نەوت نییە‪ ،‬ئەگینا‬ ‫لەسەر ئەویشم ئەنوسی‪ .‬بۆ ئەوانەی تر‬ ‫هەقە ئاوێنە لەخۆیان بپرس���ێت‪ ،‬ئەبێت‬ ‫خەڵک راستییەکان بزانن بەتایبەتی لەم‬ ‫کاتەدا کە پەرلەم���ان پەکخراوە‪ ،‬ئەبێت‬ ‫میدیای ئازاد ئازاتر بێت لەخس���تنەڕوی‬ ‫راستییەکاندا‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬بۆچی تەنها قوباد بە بەرپرس‬ ‫دەزانیت لەپەردەپۆش���کردنی سیاسەتی‬ ‫نەوتی شاراوەی پارتیو بارزانی‪ ،‬کە قوباد‬ ‫سیاس���ەتی دەستڕۆش���توەکانی یەکێتی‬ ‫لەحکومەتدا جێبەجێ بکات؟‬ ‫هەڵ���ۆ ئیبراهیم ئەحمەد‪ :‬تەنها قوبادو‬ ‫عیماد ئەحمەد بەڕاش���کاوی وتویانە کە‬ ‫ئاگاداری دۆس���ییەی نەوتن‪ .‬دڵنیام کە‬ ‫چەند بەرپرسێکی بااڵی یەکێتی ئاگاداری‬ ‫هەندێ���ک الیەن���ی دۆس���ییەکەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫کەس���یان ئاگاداری وردەکارییەکان نین‪.‬‬ ‫ئەگەر ئەم کەس���انە رازی نەبونایە چۆن‬ ‫پارت���ی ئەیتوانی لەچەمچەماڵ‌و کۆرمۆرو‬ ‫کەرکوک‪ ،‬کە لەژێر دەسەاڵتی یەکێتیدان‪،‬‬

‫نەوت‌و غاز هەناردە بکات‌و گرێبەستی‪٥٠‬‬ ‫س���اڵە لەگەڵ تورکیا ببەس���تێت؟ ئەم‬ ‫"بەرپرسانە" پش���کی خۆیان وەرگرتوەو‬ ‫هەندێکیان ئێستاش وەریئەگرن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬پێتانوایە "قوب���اد تاڵەبانی‬ ‫لەئاستی چاوەڕوانیدا نەبوەو چوەتە ژێر‬ ‫س���ێبەری نێچیروان���ەوەو ئایندەی خۆی‬ ‫کردوەت���ە قوربانیی بارزان���ی"‪ ،‬ئایا بۆ‬ ‫کۆتایهێنان بەم دۆخ���ە داواکاری ئەوەن‬ ‫قوباد تاڵەبانی دەس���ت لەپۆس���تەکەی‬ ‫بکێشێتەوە؟‬ ‫هەڵ���ۆ ئیبراهیم ئەحم���ەد‪ :‬ئەگەر هەر‬ ‫چ���وار حزبەکە وازی���ان لە"حکومەت"ی‬ ‫هەولێ���ر بهێنای���ە دۆخەک���ە وای ل���ێ‬ ‫نەئەه���ات‌و ئ���ەم "حکومەت���ە" هەم���و‬ ‫ش���ەرعییەتێکی لەدەس���ت ئەدا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئێس���تا حزبەکان ئەترس���ن بکش���ێنەوە‬ ‫لەبەرئ���ەوەی متمانەی���ان بەیەکتر نییە‪.‬‬ ‫ئەترس���ن الیەنێک یان دوان بکشێنەوەو‬ ‫ئەوانەی ت���ر بمێنن���ەوە‪ ،‬بەتایبەتی کە‬ ‫بەش���ێکی یەکێتی‌و بەش���ێکی یەکگرتو‬ ‫نایانەوێ���ت واز ل���ەم "حکومەتە" بهێنن‪.‬‬ ‫پارتی ئ���ەم حزبانەی لەن���او حکومەتدا‬ ‫ئەوێت تەنها بۆ ئەوەی شەرعییەت بدەن‬ ‫بەدیکتاتۆرییەتی بارزانی‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬ئایا ش���ێوەی ئیدارەکردنی‬ ‫یەکێتی لەم چەند ساڵەی دواییدا هۆکار‬ ‫نەبوە بۆ ش���کاندنەوەی هاوسەنگی هێز‬ ‫لەکوردس���تاندا لەبەرژەوەن���دی بارزانیو‬ ‫پارتی‪ ،‬کە بەمش���ێوەیە مامەڵە بەنەوتو‬ ‫سەروەتو س���امانی کوردستانو ئاسایشو‬ ‫پەیوەندییەکانی دەرەوەی دەکات؟‬ ‫هەڵۆ ئیبراهیم ئەحم���ەد‪ :‬بەڵێ ئەمە‬ ‫راس���تە‪ .‬جگ���ە لەنەبون���ی ناوەندێکی‬ ‫بڕی���ار لەن���او یەکێتی���دا‪ ،‬ژمارەی���ەک‬ ‫لەسەرکردایەتییەکەی بەتەواوی لەالیەن‬ ‫بارزانیی���ەوە ک���ڕدراون‪ .‬لەب���ەر ئەم دو‬ ‫ه���ۆکارەش یەکێت���ی یەکدەن���گ نییە‪.‬‬ ‫یەکێت���ی ن���ە ئەتوانێ بەپارت���ی بڵێت‬ ‫نا‪ ،‬نە ئەش���توانێت خ���ۆی رێکبخاتەوە‪.‬‬ ‫جگ���ە لەخۆفرۆش���ەکان‪ ،‬کۆمەڵێ���ک‬ ‫س���ەرکردایەتی یەکێتی هەن کە دڵسۆزو‬ ‫پاکن‌و بەئەندازەیەکی زۆر نیگەرانی ئەم‬ ‫بارودۆخەن‪ .‬ئەم کۆمەڵە سەرکردایەتیە‬ ‫لەگەڵ کادیرانی ناوەڕاس���ت‌و خوارەوەن‬ ‫کە یەکێتیان هێشتۆتەوە‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬بەبڕوای ت���ۆ بۆچی یەکێتیو‬ ‫گۆڕان���و الیەنەکان���ی تری���ش ناتوان���ن‬ ‫کاندیدێکی���ان هەبێت بۆ س���ەرۆکایەتی‬ ‫هەرێمو بەمانەوەی بارزانی لەپۆستەکەیدا‬

‫هەر تاڵەبانییەکی‬ ‫تر لەم کاتەدا ببێتە‬ ‫سکرتێری یەکێتی ئەوا‬ ‫ئەم حزبەش ئەبێتە‬ ‫حزبی بنەماڵە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەمەش ئەوە ناگەیەنێت‬ ‫کە هەرگیز نابێت ئەمە‬ ‫روبدات‬

‫رازی���ن لەکاتێک���دا لەڕوی یاس���اییەوە‬ ‫شەرعیەتی نەماوە؟‬ ‫هەڵ���ۆ ئیبراهیم ئەحم���ەد‪ :‬ئاخر ئەم‬ ‫هەڵوێستە الوازانەن کە بارزانیان کردوە‬ ‫بەکەڵەگا‪ .‬وەکو مامۆس���تا عەلی باپیر‬ ‫پێش ماوەی���ەک وتی‪ ،‬خ���ۆ پیاو قاتی‬ ‫نەبوە!‬ ‫ئاوێنە‪ :‬پێشتر ئێوە هەوڵی ئەنجامدانی‬ ‫چاکسازیتان دا لەیەکێتدا‪ ،‬پێتانوانییە بەم‬ ‫سەرکردایەتییەی ئێس���تاوە ئەنجامدانی‬ ‫چاکسازی لەیەکێتیدا زەحمەتەو بەشێک‬ ‫لەئەندامانی مەکتەبی سیاسی سەرەڕای‬ ‫هەڵکش���انی تەمەنو ناشەرعی بونیشیان‬ ‫بەپێ���ی پەی���ڕەوی ناوخ���ۆ‪ ،‬ئامادەنین‬ ‫دەس���ت لەپۆس���تەکانیان ب���ەردەن‬ ‫چونک���ە ئەندامیەت���ی م‪.‬س پارێزبەندی‬ ‫پێبەخشیونو روبەڕوی دادگاو لێپێچینەوە‬ ‫نابنەوە؟‬ ‫هەڵۆ ئیبراهی���م ئەحمەد‪ :‬یەکێک لەو‬ ‫شتانەی شانازی پێوە ئەکەم دەرکردنمە‬ ‫لەڕیزەکانی یەکێتی‪ ،‬لەبەرئەوەی لەسەر‬ ‫دژایەتی گەندەڵی‌و لەپێناوی چاکسازیدا‬ ‫بو‪ .‬هەوڵەکان���م بۆ ئەوەبون کە یەکێتی‬

‫بەم رۆژە ن���ەگات! بەداخەوە‪ ،‬لەمێژوی‬ ‫یەکێتیدا یەک تاکەکەس لەسەر گەندەڵی‬ ‫دەرنەکراوە‪ ،‬بەپێچەوانەوە‪ ،‬ئەو کەسانە‬ ‫پلەی���ان بەرزکراوەتەوە‪ ،‬دەیان نمونەش‬ ‫هەیە‪ .‬بەش���ێکی ئەندامان���ی مەکتەبی‬ ‫سیاسی گەیشتونەتە لوتکەی گەندەڵی‌و‬ ‫خۆیان بەش���ێکن لەکێش���ەکە‪ ،‬نە تەنها‬ ‫خیانەت لەخوێنی شەهیدان‌و لەهەڤااڵنیان‬ ‫ئەک���ەن‪ ،‬خوێن���ی خەڵکی���ش ئەمژن‌و‬ ‫هەرگی���ز تێر نابن‪ .‬س���ەرەڕای ئەمەش‪،‬‬ ‫ئەو جەماعەتە لەالیەنی ئەخالقیش���ەوە‬ ‫هەمو س���نورەکانیان بەزان���دوە‪ .‬ئەمانە‬ ‫هەقە بخرێنە قەفەسەوەو بدرێنە دەست‬ ‫خەڵک‪ .‬ئەگەر یەکێتی نیازی چاکسازی‬ ‫هەیە با لەدلێری سەید مەجیدەوە دەست‬ ‫پێبکات‪ ،‬زۆر شتم خستەڕو کارەکەم بۆ‬ ‫ئاس���ان کردن‪ ،‬دەفەرم���ون ئەمە ئەرزو‬ ‫ئەمەش گەز!‬ ‫ئاوێنە‪ :‬تاچەند لەگەڵ ئەوەیت قوباد‬ ‫یاخود بافڵ سکرتێری داهاتوی یەکێتی‬ ‫بێت؟‬ ‫هەڵ���ۆ ئیبراهی���م ئەحم���ەد‪ :‬ه���ەر‬ ‫تاڵەبانییەک���ی ت���ر لەم کات���ەدا ببێتە‬ ‫س���کرتێری یەکێتی ئەوا ئ���ەم حزبەش‬ ‫ئەبێت���ە حزبی بنەماڵ���ە‪ .‬بەاڵم ئەمەش‬ ‫ئ���ەوە ناگەیەنێ���ت کە هەرگی���ز نابێت‬ ‫ئەمە روب���دات‪ .‬لەزۆر واڵت���ی جیهاندا‪،‬‬ ‫وەکو ئەمریکا‪ ،‬یۆنان‪ ،‬کەنەدا‪ ..‬رویداوە‬ ‫کە کەس���ێک لەبنەماڵەیەکی سیاس���ی‬ ‫توانیویەتی بەهەوڵ‌و تێکۆش���انی خۆی‪،‬‬ ‫‪ ١٥-١٠‬س���اڵ دوای باوکی‪ ،‬بەشێوازێکی‬ ‫دیموکراتییانە بگاتە لوتکەی دەسەاڵت‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬پێش���تر ئاماژەت بەوە کردبو‬ ‫ک���ە بەش���ێک لەئەندامان���ی مەکتەبی‬ ‫سیاس���ی یەکێت���ی هەوڵی کوش���تنیان‬ ‫داویت‪ ،‬ئایا دورکەوتنەوەت لەکوردستانو‬ ‫نەگەڕان���ەوەت پەیوەندی بەپاراس���تنی‬ ‫ئاسایش���ی خۆتەوەیە یاخ���ود هۆکاری‬ ‫دیکەیە؟‬ ‫هەڵۆ ئیبراهی���م ئەحمەد‪ :‬نەخێر‪ ،‬من‬ ‫دو س���اڵ پاش ئەو روداوە کوردس���تانم‬ ‫بەجێهێش���ت‪ .‬هۆکارەکەشی ئەوەبو کە‬ ‫دوای دە س���اڵ ملمالن���ێ‌و ناکۆکی بۆم‬ ‫دەرک���ەوت کە نە گۆڕانکاری سیاس���یم‬ ‫پێ ئەکرێ���ت‌و نە لەش���ەڕی مافیاکاندا‬ ‫س���ەرکەوتو ئەبم‪ .‬س���ەرەڕای ئەمەش‪،‬‬ ‫بەدرێژایی ئەم دە س���اڵە هەمیشە لەژێر‬ ‫هێرشدا بوم‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬رات چیی���ە بەرامبەر بەوەی‬ ‫رەخنەکانی تۆو ش���اناز والێکدەدرێتەوە‬

‫هەڵۆ ئیبراهیم ئەحمەد‬ ‫کە درێژکراوەی ناکۆکییەکانی سەردەمی‬ ‫ئیبراهیم ئەحمەدو مستەفا بەرزانییە؟‬ ‫هەڵ���ۆ ئیبراهیم ئەحم���ەد‪ :‬ئەمە زۆر‬ ‫دوورە لەڕاس���تییەوە‪ ،‬ئێمە لەس���ەدەی‬ ‫بیس���ت‌و یەک���دا ئەژین‪ ،‬ئ���ەوە پارتییە‬ ‫ک���ە لەڕابردودا ئ���ەژی‌و بەهەمان پێوەر‬ ‫بیرئەکات���ەوە‪ .‬دەس���تپێکردنی ئەمەش‬ ‫لەنامەک���ەی قوب���ادەوە بو‪ ،‬ک���ە تیایدا‬ ‫هێرشم کردبوە س���ەر مەسعود بارزانی‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم بەهی���چ جۆرێک باس���ی باوکیم‬ ‫نەکردب���و‪ ،‬لەبەرئەوەی باوکی پەیوەندی‬ ‫نیی���ە بەم مەس���ەلەیەوە‪ ،‬ب���ەاڵم لەوە‬ ‫ئەچێ���ت پارتی وابزانێ���ت هەرچی ئێمە‬ ‫ئەینوسین راوبۆچونی باوکمانە‪.‬‬

‫یەکێتی نە ئەتوانێ‬ ‫بەپارتی بڵێت نا‬ ‫نە ئەشتوانێت خۆی‬ ‫رێکبخاتەوە‬

‫سه‌ردار قادر‪ ،‬پارێزگاری سلێمانی‪:‬‬

‫بەسەرۆكایەتی ئەنجومەنی وەزیرانم راگەیاندوە‬ ‫كە غەدر لەسلێمانی دەكرێت‪ ،‬دەبێت كۆتایی بەو غەدرە بهێنن‬

‫سه‌ردار قادر‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫سه‌ردار قادر‪ ،‬پارێزگاری سلێمانی له‌م‬ ‫گفتوگۆیەی ئاوێنه‌دا دەڵێت "تا بڵێی‬ ‫دەسەاڵتەكانی پارێزگار كەم كراوەتەوە‪،‬‬ ‫هەستدەكەین ئەمە بەمەبەستە"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬بۆچ���ی كەمت���ر كاری ئێ���وە‬ ‫دەردەكەوێت؟‬ ‫س���ه‌ردار ق���ادر‪ :‬دەركەوتن���ی كارەكان‬ ‫هۆكاری ئەوەیە كە كۆی گشتی بودجەكان‬

‫كەمیان كردوە‪ ،‬لەبودج���ەی وەبەرهێنان‌و‬ ‫بودج���ەی پەرەپێدان���ی هەرێم���ەكان‪ ،‬بۆ‬ ‫نمون���ە بودجەی پەرەپێدان���ی هەرێمەكان‬ ‫لەس���اڵی ‪٢٠١٦‬دا تەنها ‪ ٩‬ملیار دینار بوە‬ ‫بۆ پاری���زگای هەڵەبجەو ه���ەردو ئیدارەی‬ ‫راپەڕی���ن‌و گەرمی���ان‪ ،‬كە ئ���ەم بودجەیە‬ ‫لە‪ ٢٠١٣‬دا ‪ ٣٦٩‬ملیار بوە واتە نزیكەی‪٣٥‬‬ ‫قات ئ���ەو بودجەیە كەمیك���ردوە‪ ،‬هاوكات‬ ‫لەالیەكیترەوە شۆڕنەبونەوەی دەسەاڵتەكان‌و‬ ‫نەبونی المەركەزیەت كۆی كارەكانی قەتیس‬ ‫كردوی���ن‪ ،‬لەگ���ەڵ زۆری گرفت���ەكان وەك‬

‫نەبونی سوتەمەنی بەجۆرێك نە وەزارەتی بۆئەوەی ك���ە بەش���ێكی زۆری بەڵێندەرو‬ ‫سامانە سروشتیەكان‪ ،‬نە پااڵوگەكان یەك س���ەرمایەدارەكان پارەیان الی حكومەتەو‬ ‫لیتر نەوتی س���پییان بۆ دابین نەكردوین‪ ،‬حكومەتی���ش نیەتی بیدات���ەوە‪ ،‬بانكەكان‬ ‫لەوالش���ەوە وەزارەتی دارایی ئامادە نەبون رۆڵی خۆیان نابینن‪ ،‬ئەمە وای كردوە هەم‬ ‫یەك فلس���مان بدەنێ ئیت���ر بەچی پەیدای پڕۆژەكان بوەس���تن هەم س���ەرمایەداران‌و‬ ‫بكەین؟!‬ ‫بەڵێن���دەران توش���ی گرف���ت‌و مایەپوچی‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ئایا هه‌ست دەكەیت نە یەكێتی‌و بب���ن‪ ،‬تەنانەت بوەتە ه���ۆی بێمتمانەیی‌و‬ ‫دروس���تبونی كێش���ەی كۆمەاڵیەتی‪ ،‬بۆیە‬ ‫نە گۆڕان هاوكارت نین؟‬ ‫س���ه‌ردار قادر‪ :‬یەكێتی‌و گۆڕان بەشدارن پالن���ی حكوم���ەت لەم بوارەدا پێویس���تی‬ ‫لەحكومەت���ی خۆجێی���دا لەگ���ەڵ بون���ی بەپێداچونەوە هەیە‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬قس���ه‌ زۆر له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ هه‌ی ‌ه‬ ‫هێزەكانی تردا‪ ،‬لەبنەمادا بونی رێككەوتنی‬ ‫نێوان یەكێتی‌و گۆڕان ئەبێت پاڵپشت بێت یەكێتی هاوكارتان نیە؟‬ ‫سه‌ردار قادر‪ :‬جێگری سەرۆكی حكومەت‬ ‫بۆ كارەكانمان‪ ،‬ب���ەاڵم بەداخەوە جێبەجێ‬ ‫نەكردنی بەشێكی رێكکەوتنەكەی نێوانیان هاوكاری جدیمە لەكارەكانمدا‪ ،‬پەیوەندیمان‬ ‫كاری كردۆت���ە س���ەر كارەكان���ی ئێم���ەو بەیەك���ەوە هەی���ە‪ ،‬بەاڵم كێش���ەكانی ناو‬ ‫یەكێت���ی رەنگدان���ەوەی دەبێ���ت لەجۆری‬ ‫هاوكاریمان‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬س���لێمانی لەس���ەردەمی ئێوەدا پەیوەندیەكان‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬كێ پشتگیریت ناکات؟‬ ‫ل���ەڕوی ئابوری���ەوە خراپترب���و‪ ،‬هۆکاری‬ ‫س���ه‌ردار ق���ادر‪ :‬الیەن���ە سیاس���یەكان‬ ‫چییە؟‬ ‫سه‌ردار قادر‪ :‬قەیرانی دارایی لەسەردەمی خۆی���ان لەملمالنێ���دان‪ ،‬هەژمونی هاوكاری‬ ‫مندا س���ەری هەڵنەداوە تاك���و خراپبونی لەحكومەت���ی خۆجێی���ی نەبوەت���ە خەمی‬ ‫دۆخی ئابوری س���لێمانی لەئەستۆی ئێمەدا گش���تیان‪ ،‬ئ���ەوەش لەبابەت���ی بایكۆت‌و‬ ‫بێ���ت‪ ،‬ئەگەر س���ەرنج بدەن زیاتر لەس���ێ خۆپیشاندانەكاندا دەركەوت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬لەهەولێ���ر پێش���كەوتن هه‌ی ‌ه‬ ‫ساڵە قەیرانی دارایی سەری هەڵداوە‪ ،‬زۆر‬ ‫لەگرفتەكان���ی وەكو كارەباو س���وتەمەنی‌و به‌اڵم له‌س���لێمانی به‌پێچه‌وانه‌وه‌‪ ،‬كێ زوڵم‬ ‫ئ���اوو خزمەتگوزاریەكانی تر لەس���ەردەمی لەسلێمانی دەكات؟‬ ‫س���ه‌ردار ق���ادر‪ :‬دەم���ەوێ لێ���رەوە‬ ‫پێش قەیران‌و سەردەمی پارە زۆریەكەشدا‬ ‫هەر هەبون‪ ،‬لەئێستاشدا بەشێكی هۆكاری بەخوێنەرانت���ان رابگەیەنم من بەئاش���كرا‬ ‫خراپ���ی ئاب���وری س���لێمانی دەگەڕێتەوە بەداتاو زانیاری بەسەرۆكایەتی ئەنجومەنی‬

‫وەزیرانم راگەیاندوە كە غەدر لەس���لێمانی‬ ‫دەكرێ���ت‪ ،‬دەبێ���ت كۆتای���ی ب���ەو غەدرە‬ ‫بهێنن‪ .‬بۆنمونە س���اڵی پار ب���ۆ بودجەی‬ ‫كەرتی كارەب���ا لەپارێزگای س���لێمانی كە‬ ‫زۆرتری���ن بەش���داربوی هەی���ە تەنها بڕی‬ ‫‪ ١‬ملی���ار بوە‪ ،‬لەكاتێك���دا بودجەی هەولێر‬ ‫ب���ۆ كارەبا زیاتر لە‪ ١٠‬ملی���ار بوە‪ ،‬ئەوەی‬ ‫هەیە لەس���لێمانی تەنها بڕێك بودجەیە بۆ‬ ‫تەواوكردنی هەرسێ پردەكەی كۆبانی‌و الی‬ ‫نەخۆشخانەی ش���ارو مامۆستایان‪ ،‬پالنیش‬ ‫هەیە كە شەقامی سەد مەتری بەسیستمی‬ ‫قەرز جێبەجێبكرێت‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬دەس���ەاڵتەكانی پارێزگار تاچه‌ند‬ ‫كه‌مكراونه‌ته‌وه‌؟‬ ‫س���ه‌ردار قادر‪ :‬تابڵێی دەس���ەاڵتەكانی‬ ‫پارێزگار ك���ەم كراوەتەوە هەس���تدەكەین‬ ‫ئەم���ە بەمەبەس���تە‪ ،‬بۆنمون���ە تەنان���ەت‬ ‫دەس���ەاڵتی گواس���تنەوەو (ته‌نسیب)یان‬ ‫لێسەندوینەتەوە‪ ،‬تەنانەت سوپاسنامە یان‬ ‫فرۆش���تن‌و ئاڵۆگ���ۆڕی موڵكەكانی پارێزگا‬ ‫ئەمەشیان لێسەندینەوە‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬دەنگۆی دەستلەكاركێش���انەوەت‬ ‫له‌ئارادایه‌‪ ،‬ئایا راستە‌؟‬ ‫س���ه‌ردار قادر‪ :‬گ���ەر بارودۆخی ش���ار شەخسیەكانمانەوە بن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬دەوترێ���ت وەک پارێ���زگاری‬ ‫بەدەستلەكاركێش���انەوەی م���ن باش بێت‌و‬ ‫كێشەكان چارەس���ەربن ئەوا یەك بڕیارەو س���لێمانی دو پ���رۆژەت لەبەرژەوەن���دی‬ ‫دەوام ناكەم‌و دەس���ت لەكاردەكێش���مەوە‪ ،‬كۆمپانیای تەحس���ین قادری برات یەکالیی‬ ‫ئەم قسەیەش���م بۆ موزای���ەدە نیە‪ ،‬ئەبێت کردوەتەوە‪ ،‬ئەمە تاچەند راستە؟‬ ‫سه‌ردار قادر‪ :‬ئەسڵ‌و ئەساسی نییە‪.‬‬ ‫ئێم���ە خەم���ی گش���تی لەپێ���ش خەم���ە‬

‫ساڵی پار بۆ بودجەی‬ ‫كەرتی كارەبا‬ ‫لەپارێزگای سلێمانی‬ ‫كە زۆرترین بەشداربوی‬ ‫هەیە تەنها بڕی ‪ ١‬ملیار‬ ‫بوە‪ ،‬لەكاتێكدا بودجەی‬ ‫هەولێر بۆ كارەبا زیاتر‬ ‫لە‪ ١٠‬ملیار بوە‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )569‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/3/14‬‬

‫پارت ‌ی داوا ده‌كات گه‌ریال‌كه‌مپ ‌ی مه‌خمور بەجێبهێڵێت‬

‫پۆالت بۆزان‪ :‬پارت ‌ی دژ به‌مه‌خمورو قه‌ندیل‌و شنگال‌و رۆژئاوای‌ كوردستان له‌جموجۆڵ ‌ی سه‌ربازیدایه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫پارتی‌ هێزێكی‌ گه‌وره‌ی‌ زێره‌ڤانی‌‬ ‫به‌چه‌كی‌ قورسه‌وه‌ ده‌باته‌ ده‌وروبه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌مپی‌ مه‌خمور‪ ،‬گه‌ریالکانی پەکەکە‬ ‫له‌سه‌ر چیای‌ قه‌ره‌چوغ سه‌نگه‌ر‬ ‫لێئه‌ده‌ن‌و به‌رپرسێكیشیان ده‌ڵێت‬ ‫"دانیشتوانی‌ كه‌مپی‌ مه‌خمور متمانه‌یان‬ ‫به‌وه‌ نییه‌ پێشمه‌رگه‌ی‌ پارتی‌‬ ‫بیانپارێزێت كه‌ هاوپه‌یمانی‌ توركیایه‌"‪.‬‬ ‫كه‌مپی‌ مه‌مخمور كه‌ نزیكه‌ی‌ ‪ 13‬هه‌زار‬ ‫كوردی‌ ئاواره‌ی‌ باكوری‌ تیا نیشته‌جێیه‌‪،‬‬

‫تاهاتن���ی‌ داعش بۆ ئه‌و ناوچه‌یه‌ س���ه‌ر‬ ‫به‌ئی���داره‌ی‌ قه‌زای‌ مه‌خم���ور بو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وه‌ك پۆالت بۆزان به‌رپرس���ی‌ كۆمیته‌ی‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان���ی‌ كه‌مپه‌ك���ه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند له‌كاتی‌ هێرش���ی‌ داعش���دا بۆ‬ ‫س���ه‌ر مه‌خمور‪ ،‬ئه‌و پێشمه‌رگه‌یه‌ی‌ كه‌‬ ‫ئێس���تا ده‌ڵێن ئه‌م ناوچه‌ی���ه‌ ده‌پارێزن‬ ‫كه‌ داعش هاته‌ س���ه‌ر ناوچه‌كه‌ كه‌سیان‬ ‫له‌مه‌خموردا نه‌م���ان‪ ،‬ئه‌و وتی‌"ته‌نانه‌ت‬ ‫خه‌ڵكی‌ خۆیش���یان ئه‌وان���ه‌ی‌ هاواڵتی‬ ‫ئێره‌ن بۆ نه‌پارێ���زرا‪ ،‬چ بگا به‌خه‌ڵكی‌‬ ‫په‌نابه‌ر‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ ئ���ه‌م خه‌ڵكه‌ گومانی‌‬ ‫هه‌یه‌ له‌وه‌ی‌ بتوانن بیانپارێزن"‪.‬‬

‫به‌رپرس ‌ی مه‌ڵبه‌ندی‌ موسڵ‬ ‫مه‌زبه‌ته‌ی‌ لێده‌كرێت‬

‫هه‌ڵۆ پێنجوێنی‌‪ :‬ئه‌وانه‌ له‌په‌نجه‌كان ‌ی‬ ‫ده‌ستێك تێناپه‌ڕن‬

‫ژماره‌یه‌ك له‌س���تافی‌ مه‌ڵه‌به‌ندی‌ موسڵ ‌ی ن���اكات‌و رێكخس���تنه‌كان ‌ی یه‌كێتی���ش له‌و‬ ‫یه‌كێت ‌ی نیشتمانی‌ كوردستان مه‌زبه‌ت ‌ه له‌دژ ‌ی ده‌ڤه‌ره‌ له‌پاشه‌كشه‌دایه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا‪ ،‬هەڵۆ پێنجوێنی به‌رپرس ‌ی‬ ‫هه‌ڵ���ۆ پێنجوێنی‌ به‌رپرس��� ‌ی مه‌ڵبه‌نده‌ك ‌ه‬ ‫ده‌كه‌ن���ه‌وه‌و داوا ده‌كه‌ن كه‌ الببرێت‪ ،‬هه‌ڵۆ مه‌ڵه‌به‌ندی‌ موس���ڵ ‌ی یه‌كێتی‌ نیش���تمان ‌ی‬ ‫پێنجوێنیش ده‌ڵێ���ت "ئەوانە لەپەنجەكانی كوردس���تان به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "ش���تێكی‬ ‫ل���ەو بابەتە نیی���ە‪ ،‬لەبەرئەوەی س���تافی‬ ‫دەستێك تێناپەڕن نەك هەردو دەست"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬هه‌ولێر‪ :‬س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئاگادار مەڵبەندی ئێمە س���تافێكی فراوان‌و چاالك‌و‬ ‫له‌مه‌ڵبه‌ندی‌ موس���ڵی‌ یه‌كێتی‌ نیش���تمان ‌ی ئیش���كەرن‪ ،‬ب���ەاڵم رەنگە هەن���دێ هەڤاڵ‬ ‫كوردس���تان به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند ژماره‌یه‌ك هەبن كە ماوەیەكە خۆیان دوركەوتونەتەوە‬ ‫له‌س���تاف ‌ی مه‌ڵبه‌نده‌ك���ه‌ یاداش���تێكیان نەیانتوانیوە ئیش���ەكان بكەن كە ئەوانەش‬ ‫ئاڕاس���ته‌ ‌ی مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‌و ئه‌نجومه‌ن ‌ی لەپەنجەكان���ی دەس���تێك تێناپ���ەڕن نەك‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌‌و ئه‌نجومه‌نی‌ ناوه‌ند ‌ی یه‌كێت ‌ی هەردو دەست‪ .‬ئەوانە ئەو داوایەیان كردوە‬ ‫نیشتمانی‌ كوردستان كردوه‌و داواكارن هه‌ڵۆ بەشێكیان پەیوەندیان بەمەڵبەندی ئێمەوە‬ ‫پێنجوێن ‌ی له‌به‌رپرس���یاریه‌ت ‌ی مه‌ڵبه‌نده‌ك ‌ه نییەو بەشێكیش���یان لەس���ەر لێپرسینەوە‬ ‫دوربخرێته‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ‌ی عه‌ره‌بی‌ به‌باش ‌ی دورخراونەت���ەوەو لێپرس���ینەوەی حزبیان‬ ‫نازانێ‌‌و ده‌وام���ی‌ مه‌ڵبه‌نده‌كه‌ به‌ڕێكوپێك ‌ی لەگەڵدا كراوە"‪.‬‬

‫وت���ی‌ "ئه‌گ���ه‌ر هات���و هێرش���كردنه‌ مه‌خمور بس���پێرن‪ ،‬ب���ه‌اڵم پۆاڵت بۆزان‬ ‫س���ه‌ریان روبدات بڕواو متمانه‌یان به‌وه‌ جه‌غت ل���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ "داخوازییه‌ك ‌ی‬ ‫نییه‌ پێش���مه‌رگه‌ی‌ پارت���ی‌ دیموكراتی‌ له‌وجۆره‌ له‌جێی‌ خۆیدا نییه‌و جێبه‌جێی‌‬ ‫كوردس���تان ئه‌وان بپارێزێت‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ ناكه‌ن‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌ "پاراس���تنی‌ كه‌مپ‌و‬ ‫كه‌ له‌گه‌ڵ‌ توركی���ا رێككه‌وتنیان هه‌یه‌‪ ،‬ده‌وروب���ه‌ری‌ كه‌مپه‌كه‌ش له‌ئه‌س���تۆی‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت���ی‌ توركی���ا كه‌س���وكاری‌ ئه‌م گه‌ریالدای���ه‌‪ ،‬ه���ه‌ر ئه‌م���ه‌ش وایكردوه‌‬ ‫روبه‌ڕوی‌ كاره‌سات نه‌بوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫كه‌مپه‌یان قه‌تڵ‌و عام كردوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "خه‌ڵك‌و گه‌ری�ل�ای‌ كه‌مپی‌‬ ‫ئه‌مه‌ له‌كاتێكدایه‌ كه‌ پارتی‌ دیموكراتی‌ مه‌خمور رۆڵیان هه‌بو له‌به‌ڕه‌نگاربونه‌وه‌ی‌‬ ‫كوردستان مۆڵه‌تی‌ ئه‌وه‌ی‌ دابو به‌هێزی‌ داعش‌و رزگاركردنی‌ ناوچه‌كه‌‌و پاراستنی‌‬ ‫گه‌ریالی‌ كه‌مپی‌ مه‌خمور تاڕۆژی‌ شه‌ممه‌ ئارامی‌‌و ته‌ناهی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تانداو‬ ‫‪11‬ی‌ ئ���ازار كه‌مپه‌ك���ه‌ به‌جێبهێڵ���ن‌و شه‌هیدیشیان داوه‌"‪.‬‬ ‫ب���ۆزان ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌‬ ‫ئاسایش‌و به‌ڕێوه‌بردنی‌ به‌ئیداره‌ی‌ قه‌زا ‌‬ ‫ی‬

‫دانیش���توانی‌ كه‌مپی‌ مه‌خمور خه‌ڵكێكی‌‬ ‫واڵتپارێزو نیش���تمانپه‌روه‌رن‌و له‌پێناو ‌‬ ‫ی‬ ‫كورددا ده‌رب���ه‌ده‌رو ئاواره‌ بون‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫ك���ه‌س بی���ر ل���ه‌وه‌ نه‌كات���ه‌وه‌ ژیانیان‬ ‫لێتێكب���دات‪ ،‬ئ���ه‌و پێیوایه‌ ئ���ه‌و هێزی‌‬ ‫زێڕه‌ڤانیی���ه‌ی‌ پارت���ی‌ هێناویه‌ت���ی‌ بۆ‬ ‫دژایه‌تی‌ بزاڤی‌ ك���ورد‪ ،‬جێبه‌جێكردنی‌‬ ‫پالنی‌ توركیای���ه‌‪ ،‬پارتی‌ ده‌خوازێ‌ ئه‌و‬ ‫ی له‌شه‌نگال له‌دژی‌ یه‌به‌شه‌‬ ‫س���یناریۆیه‌ ‌‬ ‫ك���ردی‌‪ ،‬له‌مه‌خموریش ل���ه‌دژی‌ گه‌ریال‬ ‫دوباره‌ی‌ بكات���ه‌وه‌‌و داوا ده‌كات گه‌ریال‬ ‫له‌كه‌مپ���ی‌ مه‌خم���ور ده‌ربكه‌وێت‪ .‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "پارت���ی‌ هێزێكی‌ گه‌وره‌ی به‌چه‌كی‌‬

‫زۆر قورس���ه‌وه‌ هێناوه‌ت���ه‌ ده‌وروبه‌ری‌‬ ‫كه‌مپه‌ك���ه‌‪ ،‬پارت���ی‌ له‌هه‌مو ش���وێنێك‬ ‫نی���ازی خراپه‌‪ ،‬له‌مه‌خمورو ش���ه‌نگال‌و‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ری‌ رۆژئ���اوای‌ كوردس���تان‌و‬ ‫له‌دیانه‌و سۆرانیش جموجۆڵی‌ سه‌ربازیی‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌م���ه‌ كۆنس���ێپتێكه‌‌و ئامانجی‌‬ ‫توركیایه‌ كه‌ پارتی‌ شه‌ڕی‌ شنگال درێژ‬ ‫بكاته‌وه‌ بۆ مه‌خمورو قه‌ندیل‌و رۆژئاوای‌‬ ‫كوردستان"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "دانیشتوانی‌ كه‌مپ ‌ی مه‌خمور‪،‬‬ ‫خه‌ڵكێكی‌ ك���رده‌و خۆڕاگرو به‌ئه‌زمونن‌و‬ ‫ته‌س���لیمی‌ هیچ هێزێك نابن‌و له‌س���ه‌ر‬ ‫به‌رخودانی‌ خۆیان به‌رده‌وام ده‌بن"‪.‬‬

‫لەڕیفراندۆمەکەی تورکیادا‬

‫"الیەنگرانی بارزانی دەنگ بۆ دەستورەکەی ئەردۆغان دەدەن"‬ ‫دەستپێش����خەری یەکبون����ی پارت����ی‬ ‫دیموکراتی کوردستان لەباکور رایگەیاند‬ ‫لەڕیفراندومەک����ەی تورکی����ادا دەنگ����ی‬ ‫"بەڵێ" بەدەس����تورە پێشنیارکراوەکەی‬ ‫ئاکەپەو ئەردۆغان دەدەن‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ ،‬میدیای تورکی‪ :‬دەستپێشخەریی‬ ‫یەکبونی پارتی دیموکراتی کوردس����تان‬ ‫لەکۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند‬ ‫لەڕیفراندومەکەی‪١٦‬ی نیس����اندا دەنگ‬ ‫بەگۆڕان����کاری لەدەس����توری تورکیادا‬ ‫دەدات‪.‬‬ ‫ماڵپەڕی س����ی ئێن ئێن تورک دوێنێ‬ ‫دوش����ەممە لەهەواڵێکدا بەناونیش����انی‪:‬‬ ‫"حزبەک����ەی بارزان����ی لەڕیفراندوم����دا‬ ‫بە(بەڵ����ێ) دەن����گ دەدات"‪ ،‬رایگەیاند‬ ‫دەستپێش����خەریی یەکبون����ی پارت����ی‬ ‫دیموکراتی کوردستان کە لەژێر کۆنترۆڵی‬ ‫بارزانی‌و پارتی دیموکراتی کوردستاندایە‬ ‫لەکۆنفرانس����ێکی رۆژنامەوانیدا لەشاری‬ ‫میدیات‪-‬ی س����ەر بەماردین رایگەیاندوە‬

‫ریکالم‬

‫"ئێم����ە وەک دەستپێش����خەری یەکێتی‬ ‫پارتی دیموکراتی کوردس����تان دژی ئەو‬ ‫بەرەی پاشاگەردانی‌و شەڕی ناوخۆیەن‬ ‫کە لەڕێگ����ەی تی����رۆرو توندوتیژییەوە‬ ‫گیان‌و ماڵی مرۆڤەکانی کردۆتە ئامانج‪،‬‬ ‫بۆیە دەنگی بەڵێ بەپاکێجی گۆڕانکاری‬ ‫دەستور دەدەین"‪.‬‬ ‫بەوت����ەی ماڵپەڕی (دۆغ����رو هەبەر)‬ ‫ئەحمەد ئاجار وتەبێژی دەستپێشخەریی‬ ‫یەکبونی پارتی دیموکراتی کوردس����تان‬ ‫لەکۆنفرانس����ە رۆژنامەوانییەکەدا پارتی‬ ‫کرێکارانی کوردستانی تۆمەتبار کردوە‬ ‫ب����ەوەی "دەیەوێ ش����ارە کوردییەکان‬ ‫لەسەر نەخشە بس����ڕێتەوەو زۆربەیانی‬ ‫وێ����ران ک����ردوە"‪ .‬پارت����ی دیموکراتی‬ ‫گەالن (هەدەپە)ی����ش تۆمەتبار دەکات‬ ‫ب����ەوەی "بوەتە داردەس����تی رێکخراوە‬ ‫تیرۆریس����تییەکانی پەکەک����ە‪ ،‬داعش‌و‬ ‫گروپەکەی فەتحوڵاڵ گولەن"‪.‬‬ ‫بڕی����ارە رۆژی‪ ١٦‬نیس����ان ریفراندوم‬

‫ب����ۆ هەموارکردنی دەس����توری تورکیا‬ ‫بکرێ����ت‪ ،‬ئ����ەم هەموارکردن����ە پرۆژەی‬ ‫رەج����ەب تەی����ب ئەردۆغانی س����ەرۆک‬ ‫کۆماری تورکی����او حزبەکەیەتی‪ .‬بەپێی‬

‫هەموارکردنەکەش سیس����تمی سیاسی‬ ‫تورکیا لەپارلەمانییەوە دەگۆڕدرێت بۆ‬ ‫سەرۆکایەتی‌و دەسەاڵتێکی نیمچە رەها‬ ‫بەئەردۆغان دەبەخشێت‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫عیادەی شەوانەو رۆژی پسپۆڕیی ئاشتی‬ ‫دکتۆر فائق محەمەد گوڵپی‬ ‫ئەندامی کۆلیژی نەشتەرگەری شاهانەی بەریتانی‬ ‫دبلۆمی بااڵی نەشتەرگەری زانکۆی سلێمانی‬ ‫بکالۆریۆسی هەناوی‌و نەشتەرگەری زانکۆی موصڵ‬ ‫دبلۆمی بااڵی نەشتەرگەری هەناوبینی هیندستان‪ ،‬نیودەلهی‬ ‫ئەندامی کۆمەڵەی هەناوبینی نەشتەرگەری جیهانی‬

‫‪MRCSEd MRCS UK‬‬ ‫‪HDGS‬‬ ‫‪MBChB‬‬ ‫‪D MAS‬‬ ‫‪WALS‬‬

‫بۆ نەشتەرگەری‬ ‫بەردی زراو ـ ریخۆڵە کوێرە ـ هەموو جۆرەکانی‬ ‫فتق بەئامێری هەناوبینی پێشکەوتو (ناظور)‬ ‫چارەسەرکردنی نەخۆشییەکانی‬ ‫غودەی دەرەقی ـ سورێنچک ـ گەدە ـ دوانزەگرێ‬ ‫ت‬ ‫ە‬ ‫ن‬ ‫ها‬ ‫جگەر ـ ریخۆڵە کوێرە ـ ریخۆڵە ئەستورە‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫د‬ ‫‪5‬‬ ‫ی‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ر‬

‫چارەسەری نەخۆشییەکانی‬ ‫مایەسیری ـ قڵیشی کۆم ـ دومەڵی کۆم ـ ناسوری پشت‬ ‫‪053 329 2900‬‬

‫‪0770 7711 011‬‬

‫سلێمانی ـ گەڕەکی ئاشتی ـ پشت شیرینی تابان ـ تەنیشت باخچەی ساوایانی هەنگ‬

‫هەنوکە‬

‫د‪ .‬محه‌مه‌د كیانی‌‪ :‬ئه‌و شوێن ‌هی‌ تیایدا به‌ند كرام شوێن ‌ی مرۆڤ نه‌بو‌‬

‫)‪ )569‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/3/14‬‬

‫‪5‬‬

‫شه‌ڕ ‌ی پارتی‌‌و په‌كه‌كه‌ به‌ره‌و قه‌ندیل‌و مه‌خمورو كه‌ركوك دەچێت‬ ‫ئا‪ :‬شیروان محه‌مه‌د ئه‌مین‬ ‫ی‬ ‫د‪ .‬محه‌مه‌د كیانی‌‪ ،‬به‌رپرس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی ده‌سته‌ ‌‬ ‫ئێستا ‌‬ ‫ی گه‌ل‌و‬ ‫ی دیموكراس ‌‬ ‫به‌ره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بزوتنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی پێشو ‌‬ ‫په‌رله‌مانتار ‌‬ ‫ی‬ ‫گۆڕان له‌ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌ران ‌‬ ‫ی ئاوێنه‌دا‬ ‫عێراق‪ ،‬له‌م گفتوگۆیه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ڵێت "به‌داخه‌و‌ه ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫دوێنێ شۆڕشگێڕ بون به‌ناو ‌‬ ‫كوردایه‌تییه‌و‌ه بون به‌بازرگان‪،‬‬ ‫كاتێك بازرگانی‌‌و به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫تایبه‌ت دروستبون ئه‌و شێو‌ه حكوم‬ ‫كردن ‌ه دروست ده‌بێت ك ‌ه ئێستا‬ ‫له‌كوردستان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ی رابردو‬ ‫ی هه‌فته‌ ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬س���ه‌ره‌تا ‌‬ ‫له‌ش���اری هه‌ولێ���ر‪ ،‬ئێ���وه‌و چه‌ن���د‬ ‫ی‬ ‫هاواڵتیی���ه‌ك له‌الی���ه‌ن ئاسایش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مۆڵه‌ت ‌‬ ‫ی نه‌بون ‌‬ ‫پارتییه‌و‌ه به‌ه���ۆ ‌‬ ‫خۆپیش���اندان ده‌س���تگیركران‪ ،‬ئایا‬ ‫ی مۆڵه‌تتان‬ ‫ی وه‌رگرتن ‌‬ ‫پێش���تر هه‌وڵ ‌‬ ‫دابو؟‬ ‫ی‬ ‫ی یاس���ا ‌‬ ‫ی ئاگادار ‌‬ ‫كیان���ی‌‪ :‬ئه‌وه‌ ‌‬ ‫خۆپیش���اندان‌و گردبون���ه‌و‌ه بێ���ت‬ ‫له‌كوردستاندا‪ ،‬یاس���اك ‌ه به‌مجۆره‌ی ‌ه‬ ‫ی به‌مۆڵه‌ت‬ ‫ك ‌ه گردبونه‌و‌ه پێویس���ت ‌‬ ‫وه‌رگرتن نییه‌‪ ،‬به‌اڵم بۆ خۆپیشاندان‌و‬ ‫ی مۆڵه‌ت‬ ‫رێپێوان پێویست به‌وه‌رگرتن ‌‬ ‫ی له‌و رۆژه‌دا كرا‬ ‫ده‌كات‪ ،‬بۆی��� ‌ه ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ته‌نها رێگری بو له‌گردبونه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫ی نایاس���ایی ‌ه ك ‌ه ده‌س���ه‌اڵت‬ ‫ش���تێك ‌‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌ئێم ‌ه كردی‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئامان���ج له‌گردبونه‌وه‌كه‌ ‌‬ ‫ی بو؟‬ ‫ئێو‌ه چ ‌‬ ‫كیان���ی‌‪ :‬بۆ ئ���ه‌و‌ه گردبوینه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ی رونه‌دات له‌شه‌نگال‪،‬‬ ‫ی براكوژ ‌‬ ‫شه‌ڕ ‌‬ ‫ب���ه‌اڵم ئ���ه‌وان ئه‌وه‌یان پێخۆش���بو‬ ‫ی روب���دات‪ ،‬ئێم ‌ه‬ ‫ی براكوژ ‌‬ ‫ك ‌ه ش���ه‌ڕ ‌‬ ‫ی له‌و سیاس���ه‌ت ‌ه‬ ‫ویس���تمان به‌رگر ‌‬ ‫بكه‌ین‌و دروشمه‌كانمان بۆ ئه‌وه‌بێت‪،‬‬ ‫ی ك���وردان ده‌توانی���ن‬ ‫به‌یه‌كگرتوی��� ‌‬ ‫ی‬ ‫پشتئه‌س���تور بی���ن ب���ۆ هێنانه‌د ‌‬ ‫ی‬ ‫ئامانجه‌كانم���ان‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌ده‌س���ت ‌‬ ‫ی ئێ���ران‌و توركی���او عێراق‬ ‫ده‌ره‌ك��� ‌‬ ‫ی نایه‌ت‪ ،‬توركیاش‬ ‫ئه‌م ئاوات ‌ه ب���ه‌د ‌‬ ‫ی ناوخۆیه‌‪،‬‬ ‫ی شه‌ڕ ‌‬ ‫ی دروستبون ‌‬ ‫به‌هیوا ‌‬ ‫ی كوردس���تانیش‬ ‫ی دیموكرات ‌‬ ‫پارت��� ‌‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر راس���ت ده‌كات‌و ده‌یه‌وێ���ت‬ ‫ی دروس���ت بكات‪،‬‬ ‫ی ك���ورد ‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫ی له‌و ش���ه‌ڕان ‌ه البدات ك ‌ه‬ ‫ده‌بێت خۆ ‌‬

‫ی توركیا ده‌كرێت‪.‬‬ ‫به‌ده‌ستتێوه‌ردان ‌‬ ‫ی ده‌ستگیركردنتان‌و‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬شوێن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ستگیربون ‌‬ ‫ی ساته‌وه‌خت ‌‬ ‫شێواز ‌‬ ‫تۆو هاوڕێكانت كوێ‌و چۆن بو؟‬ ‫كیانی‌‪ :‬ئێم ‌ه بۆ گردبونه‌وه‌ك ‌ه شوێنی‬ ‫ی عه‌بدولڕه‌حمانمان‬ ‫ی س���ام ‌‬ ‫ی پارك ‌‬ ‫ال ‌‬ ‫ی بچین ‌ه‬ ‫هه‌ڵب���ژارد‪ ،‬به‌اڵم پێش ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی زۆر‬ ‫ی گردبونه‌وه‌ك��� ‌ه هێزێك ‌‬ ‫ش���وێن ‌‬ ‫ی س���ه‌ربازی‌‌و‬ ‫له‌ئاس���ایش ب��� ‌ه به‌رگ ‌‬ ‫ی پۆلیس له‌و ش���وێن ‌ه بون‪،‬‬ ‫مه‌ده‌ن��� ‌‬ ‫ی خه‌ڵك بۆ به‌ش���داریكردن‬ ‫ژم���اره‌ ‌‬ ‫له‌گربونه‌وه‌ك��� ‌ه له‌هه‌ڵكش���اندا ب���و‪،‬‬ ‫ی باڵو‌ه‬ ‫به‌اڵم هێ���ز‌ه ئه‌منییه‌كان داوا ‌‬ ‫پێك���ردن‌و دوركه‌وتنه‌وه‌یان له‌خه‌ڵك‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬ه���ه‌ر كه‌س ده‌هات بۆ ئه‌وێ‬ ‫ده‌یان���وت ب���ڕۆن‌و لێ���ر‌ه مه‌مێنن‪،‬‬ ‫كۆمه‌ڵێك ژن له‌وێ بون داوایان كرد‬ ‫ئه‌وانیش بڕۆن‪ ،‬منیش حه‌زم نه‌ده‌كرد‬ ‫ده‌مه‌ده‌م له‌گه‌ڵ ئاسایش بكه‌م‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی نایاساییمان‬ ‫پێموتن خۆ ئێم ‌ه كارێك ‌‬ ‫ی نه‌بو ناچار‬ ‫نه‌كردوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش سود ‌‬ ‫رۆیش���تین‪ ،‬كۆمه‌ڵێ���ك ژن له‌پێش‬ ‫ی‬ ‫منه‌و‌ه بون‪ ،‬بینیم ئاسایش���ێك پاڵ ‌‬ ‫ی لێدا‪ ،‬له‌ڕاستیدا‬ ‫به‌ژنێكه‌و‌ه ناو شه‌ق ‌‬ ‫من زۆر نیگه‌ران بوم‪ ،‬منیش ئێخه‌یم‬ ‫گرت‌و وتم تۆ دایك‌و خوشكت هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و‌ه ك���ورد‌ه چ���ۆن ویژدانت قبوڵ‬ ‫ی بكه‌یت؟! بۆی ‌ه‬ ‫ده‌كات وابه‌رامب���ه‌ر ‌‬ ‫پاڵم پێوه‌ناو ئاسایش���ه‌كان پێیانوتم‬ ‫ده‌بێت له‌گه‌ڵ ئێمه‌دا بێیت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌و ئاسایش��� ‌ه جلوبه‌رگ ‌‬ ‫ی له‌به‌ردا بو یان مه‌ده‌نی‌؟‬ ‫سه‌رباز ‌‬ ‫كیان���ی‌‪ :‬ئاسایش���ه‌ك ‌ه جلوبه‌رگی‌‬ ‫ی له‌به‌ر بو‪ ،‬له‌ڕاس���تیدا ئه‌و‬ ‫مه‌ده‌ن��� ‌‬ ‫ی پێكرا‪ ،‬هیچیانم‬ ‫ژنه‌ش ك ‌ه سوكایه‌ت ‌‬ ‫نه‌ده‌ناسین‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ش���داربوان ‌‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ژم���اره‌ ‌‬ ‫گردبونه‌وه‌ك��� ‌ه چه‌ند ك���ه‌س ده‌بون‪،‬‬ ‫وه‌ك ده‌وترێت هه‌ش���ت كه‌س بون‪،‬‬ ‫ئایا وایه‌؟‬ ‫ی به‌ش���داربوان‬ ‫كیان���ی‌‪ :‬من ژماره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫نازانم چه‌ن���د كه‌س بوین به‌اڵم كات ‌‬ ‫ی گردبونه‌وه‌ك��� ‌ه ك��� ‌ه‬ ‫ده‌س���تپێكردن ‌‬ ‫ی پاش���نیوه‌ڕۆ بو هێش���تا‬ ‫كاژێ���ر ‪‌ 2‬‬ ‫ی پێنه‌كردب���و‪ ،‬له‌كاتژمێ���ر‬ ‫ده‌س���ت ‌‬ ‫ی ك ‌ه ئیزن دراین‌و‬ ‫ی س���ه‌رله‌به‌یان ‌‬ ‫‪‌ 11‬‬ ‫باڵو‌ه به‌خه‌ڵك كرا‪ ،‬ل���ه‌و كاته‌دا ‪10‬‬ ‫ژن‌و بیس���ت پیاو ئاماده‌ییان هه‌بو‪،‬‬ ‫ی ده‌ه���ات‌و ده‌مایه‌وه‌‪ ،‬له‌الیه‌ن‬ ‫هه‌رچ ‌‬ ‫هێز‌ه ئه‌منییه‌كانه‌و‌ه ده‌ستگیر ده‌كرا!‬ ‫له‌هه‌ولێر ترس���ێك هه‌ی��� ‌ه ك ‌ه خه‌ڵك‬

‫ محه‌مه‌د كیانی‬

‫پیاوێكی‌ ته‌مه‌ن‬ ‫‪ 70‬ساڵ ‪ 37‬مانگ ‌ه‬ ‫به‌ند كراوه‌و كه‌س‬ ‫لێیناپرسێته‌وه‌‬ ‫ی بكات ئه‌وان له‌و‌ه‬ ‫نه‌توانێ���ت به‌رگر ‌‬ ‫ی ئیراد‌ه‬ ‫ده‌ترس���ن‌و نایانه‌وێت هێ���ز ‌‬ ‫دروست ببێت‪ .‬ده‌سه‌اڵت به‌و شێوه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی كێشه‌كان ده‌كات‪ ،‬ده‌ربڕین ‌‬ ‫سه‌یر ‌‬ ‫ی ئه‌وان مه‌س���ه‌له‌یه‌ك نییه‌و‬ ‫ماف ال ‌‬ ‫ی چه‌ندین ساڵ ‌ه‬ ‫نایانه‌وێت ئه‌و دیواره‌ ‌‬ ‫دروس���تیان كردوه‌ بڕوخێ���ت‪ .‬جگ ‌ه‬ ‫ی مه‌س���ه‌له‌ك ‌ه ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ل���ه‌وه‌ش كرۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كرا‪ ،‬ئه‌و یاسایه‌ ‌‬ ‫ی نایاسای ‌‬ ‫ك ‌ه كار ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس���تان پێشێل كرا بۆ ده‌ربڕین ‌‬ ‫ی ئازاد به‌خه‌ڵك دراوه‌‪.‬‬ ‫بیروڕا ‌‬ ‫ی ده‌ستگیركردنه‌كه‌ت‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫چه‌ندبو‪ ،‬له‌زیندان‌و كێ لێكۆڵینه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ كردیت؟‬ ‫ی ش���ه‌و‬ ‫كیان���ی‌‪ :‬له‌كاتژمێ���ر‪‌ 11‬‬ ‫ی‬ ‫گواس���تراینه‌و‌ه ب���ۆ به‌ندیخان���ه‌ ‌‬

‫ده‌ستبه‌س���ه‌ركردن له‌هه‌ولێر س���ه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كالبونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی گوێ���ر‪ ،‬تاكات ‌‬ ‫رێگا ‌‬ ‫كێش���ه‌ك ‌ه له‌الیه‌ن داوه‌ر‪ ،‬ك ‌ه چوین ‌ه‬ ‫ئ���ه‌وێ هه‌ر ی���ه‌ك له‌ئێم��� ‌ه براین بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی گفتوگۆ ‌‬ ‫هۆڵێك‪ ،‬من ئه‌و كه‌س���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌كردم نه‌مناس���ی‌‌و نه‌مزان ‌‬ ‫ی ‪ 48‬كاتژمێر ك ‌ه له‌وێ‬ ‫چیی���ه‌‪ ،‬ماوه‌ ‌‬ ‫ب���وم‪ ،‬مان���م له‌خواردن گ���رت‪ ،‬وتم‬ ‫ی ئازادییم ك���راوه‌و ئازادیم‬ ‫پێش���ێل ‌‬ ‫لێس���ه‌ندراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬بابزان���م ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫ی دادوه‌ر ده‌س���تگیركراوم‬ ‫به‌بڕی���ار ‌‬ ‫ی یاس���اییه‌؟ ئه‌گه‌ر‬ ‫ب���ه‌چ مادده‌یه‌ك ‌‬ ‫ی دادوه‌ر‌ه یان چی‌؟‬ ‫حجزم به‌بڕی���ار ‌‬ ‫ی كێییه‌؟‬ ‫ی بمرم له‌ئه‌ستۆ ‌‬ ‫ك ‌ه س���به‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رابردو كاژمێر ‪‌ 12‬‬ ‫ی دوشه‌ممه‌ ‌‬ ‫رۆژ ‌‬ ‫ی بانگكراین‬ ‫نیوه‌ڕۆ من‌و هاوڕێ كورد ‌‬ ‫ی پۆلیس‌و له‌ڕێگ ‌ه‬ ‫ب���ۆ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫وتیان ئ���ازاد ده‌كرێن‪ ،‬ئه‌وه‌بو وتیان‬ ‫بێتاوانن‌و ئازادن‪.‬‬ ‫ی هێ���ز‌ه‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هه‌ڵس���وكه‌وت ‌‬ ‫ئه‌منییه‌كان تاچه‌ند ته‌ندروس���ت بو؟‬ ‫ی نه‌ش���یاویان به‌رامبه‌ر‬ ‫ئایا ره‌فتارێك ‌‬ ‫ی ئه‌و روداو‌ه‬ ‫ی تر ‌‬ ‫به‌تۆ یان زیندانیان ‌‬ ‫كرد؟‬ ‫كیان���ی‌‪ :‬له‌به‌رامبه‌ر به‌م���ن هێزه‌‬ ‫ئه‌منیی���ه‌كان هی���چ هه‌ڵ���ه‌و كردارو‬ ‫ی نه‌ش���یاویان نه‌كرد‪ ،‬من‬ ‫گوفتارێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫چوم‌و هاتمه‌و‌ه كه‌س پرسیار ‌‬ ‫لێنه‌كردم بۆ ده‌ستگیر كراویت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا ناو زیندان ش���وێنێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌ندروس���ت بو‪ ،‬له‌گه‌ڵ مه‌رجه‌كان ‌‬ ‫ی مرۆڤ ده‌هاته‌وه‌؟‬ ‫ماف ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ماف ‌‬ ‫كیان���ی‌‪ :‬م���ن له‌مه‌رجه‌كان ‌‬ ‫مرۆڤ بۆ زیندان زانیاریم نییه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی تیایدا‬ ‫ی خۆم ئه‌و ش���وێنه‌ ‌‬ ‫به‌بۆچون ‌‬ ‫ی مرۆڤ نییه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫به‌ندكرام‪ ،‬شوێن ‌‬ ‫ی هۆڵه‌ك ‌ه س���ێ مه‌تر پان‌و‬ ‫روب���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ش���ه‌ش مه‌تر درێژ بو‪ ،‬ك ‌ه ئێم ‌ه ‪‌ 30‬‬ ‫ك���ه‌س له‌هۆڵێكدا بوین‪ ،‬ئه‌م ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫ی م���رۆڤ ناگونجێت‪،‬‬ ‫هه‌ڵس���وكه‌وت ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ناو به‌ندیخان ‌ه كۆمه‌ڵێك كێش���ه‌ ‌‬ ‫ی ماوه‌ی‬ ‫گه‌ور‌ه هه‌ن‪ ،‬كه‌س���ێكم بین ‌‬ ‫ی‬ ‫دو س���اڵ ‌ه به‌ندك���راو‌ه به‌بێ دادگای ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫كردن‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش نیش���انه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌ڵ���ك‌و ماف ‌‬ ‫ی به‌ژیان ‌‬ ‫ك��� ‌ه گرنگ ‌‬ ‫مرۆڤ نادرێت‪ ،‬یان خه‌ڵك ده‌ستگیر‬ ‫ی‬ ‫ده‌كرێت‌و دواتریش ئازاد ده‌كرێ‌و پێ ‌‬ ‫ده‌وترێت بێتاوانیت! ئه‌م ‌ه یاریكردن ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌ڵك‌و ده‌بێت ئه‌و كه‌سانه‌ ‌‬ ‫به‌ژیان ‌‬ ‫كێش���ه‌یان هه‌ی��� ‌ه زو كێش���ه‌كانیان‬ ‫ی بكرێته‌وه‌‪ ،‬هه‌مو ئه‌م جۆر‌ه‬ ‫یه‌كالی��� ‌‬

‫ی‬ ‫كێشه‌ی ‌ه ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ ناڕۆشنبیر ‌‬ ‫ی تر ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫دادوه‌ره‌كان‪ ،‬كێشه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی له‌سه‌رو‬ ‫ی ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی ئێران ‌‬ ‫هاواڵتییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كاغه‌زێك ‌‬ ‫ی به‌نهێن ‌‬ ‫‪ 70‬س���اڵم بین ‌‬ ‫ی محمد حه‌سه‌ن‬ ‫بۆم نوسیوه‌و به‌ناو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نیعمه‌ت ‌‬ ‫عه‌بدواڵ ناسراو به‌مه‌حمود ‌‬ ‫ماوه‌ی‌ ‪ 37‬مانگ ‌ه به‌ند كراوه‌و چه‌ندین‬ ‫ی‬ ‫جار له‌خواردن مانیگرتوه‌‪ ،‬وه‌ك خۆ ‌‬ ‫ی له‌س���ێدار‌ه دراوه‌و‬ ‫ده‌ڵێ���ت كچێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌خۆشه‌‪ ،‬ك ‌ه ئه‌ندام ‌‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌ ‌‬ ‫ی حس���ێن ی���ه‌زدان په‌نایه‌‪،‬‬ ‫حزبه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و تائێس���تا ل���ه‌و ئه‌ندامه‌ ‌‬ ‫كه‌چ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌پرس���یوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌ڕاس���ت ‌‬ ‫خ���ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حزبه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫كاره‌س���ات ‌ه ئه‌ندامێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌س���تگیر ك���راوه‌و له‌چاره‌نوس��� ‌‬ ‫ناپرسێت‪.‬‬ ‫ی چه‌ند‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئای���ا ئاڵۆزییه‌كان ‌‬ ‫ی راب���ردو له‌ناوچه‌ی س���نونێ‌و‬ ‫رۆژ ‌‬ ‫خانه‌س���ۆری س���ه‌ر به‌ش���ارۆچكه‌ی‌‬ ‫ی ده‌بێت؟‬ ‫شه‌نگال درێژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كیان���ی‌‪ :‬ئه‌گ���ه‌ر له‌گۆش���ه‌نیگا ‌‬ ‫ی روداوه‌ك��� ‌ه‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی���ه‌و‌ه س���ه‌یر ‌‬ ‫ی ده‌س���تكرده‌و‬ ‫بكه‌ین ئه‌و‌ه روداوێك ‌‬ ‫ی تر‬ ‫نه‌ده‌بو دروس���ت ببێت‪ ،‬له‌الیه‌ك ‌‬ ‫ی هێزبێت‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر مه‌س���ه‌له‌ك ‌ه بااڵنس ‌‬ ‫ی ناتوانێت له‌و‌ه‬ ‫ی من پارت��� ‌‬ ‫به‌ب���ڕوا ‌‬ ‫ی بۆ ش���ه‌نگال‬ ‫زیات���ر له‌شكركێش��� ‌‬ ‫ی له‌الیه‌ن‬ ‫بكات‪ ،‬چونك ‌ه ئ���ه‌و چه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی ده‌ره‌و‌ه دراو‌ه به‌پارت��� ‌‬ ‫واڵتان��� ‌‬ ‫ی دژ به‌داعش‪،‬‬ ‫به‌كارهێنان بو له‌شه‌ڕ ‌‬ ‫ی كورد‪ ،‬ئێستا‬ ‫ی ناوخۆ ‌‬ ‫نه‌ك ش���ه‌ڕ ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و چه‌ك ‌ه دژ‬ ‫له‌س���ه‌ر به‌كارهێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌یه‌به‌ش��� ‌ه والیه‌ت��� ‌ه یه‌كگرتوه‌كان ‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكاو كه‌ن���ه‌داو ئه‌ڵمانیا هاتون ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌نگ‌و قس���ه‌یان هه‌یه‌‪ ،‬چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫كێش���ه‌كه‌ش ب���ه‌و‌ه ده‌كرێ���ت ك��� ‌ه‬ ‫ی كوردستان پارتی‌‌و كۆمه‌ڵ‌و‬ ‫له‌باشور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناوخۆ ‌‬ ‫گۆڕان‌و یه‌كگرتو له‌سیاسه‌ت ‌‬ ‫هه‌رێم‌و به‌ش���داربونیان له‌حكومه‌تدا‬ ‫ی خۆی���ان به‌س���ه‌ر پارتیدا‬ ‫ئی���راده‌ ‌‬ ‫ی هه‌رێم‬ ‫بس���ه‌پێنن‪ ،‬ده‌بێت سیاسه‌ت ‌‬ ‫ی به‌ڕێوه‌بچێت نه‌ك حزبێك‬ ‫به‌كۆده‌نگ ‌‬ ‫ی‬ ‫بڕیار له‌س���ه‌ر هه‌مو مه‌س���ه‌له‌یه‌ك ‌‬ ‫ی هه‌رێم ب���دات‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫چاره‌نوسس���از ‌‬ ‫ی كورد ب���ه‌ره‌و هه‌ڵدێر‬ ‫ئه‌مه‌ش دۆز ‌‬ ‫ی ئێس���تا‬ ‫ده‌ب���ات چونك ‌ه سیاس���ه‌ت ‌‬ ‫ی حاكم ‌ه‬ ‫ی نوخبه‌یه‌ك ‌‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ن���د ‌‬ ‫ی ك���ورد‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ن���ه‌ك هه‌مو گه‌ل��� ‌‬ ‫ئه‌م سیاس���ه‌ت ‌ه به‌مجۆر‌ه بمێنێته‌و‌ه‬ ‫ی ئه‌و‌ه ده‌كه‌م شه‌ڕ به‌ره‌و‬ ‫پێش���بین ‌‬ ‫ی كه‌ركوك‬ ‫قه‌ندیل‌و مه‌خمورو پارێزگا ‌‬

‫ی دوێنێ‬ ‫ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫شۆڕشگێڕ‬ ‫ی‬ ‫بون به‌ناو ‌‬ ‫كوردایه‌تییه‌و‌ه‬ ‫بون به‌بازرگان‬ ‫كاتێك بازرگانی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫به‌رژه‌وه‌ند ‌‬ ‫تایبه‌ت دروستبون‬ ‫ئه‌و شێو‌ه حكوم‬ ‫كردن ‌ه دروست‬ ‫ده‌بێت كه‌ ئێستا‬ ‫له‌كوردستان هه‌یه‬ ‫بچێ���ت‌و درێژبێت���ه‌وه‌‪ ،‬چونك��� ‌ه ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ك ‌ه ئێس���تا هه‌ی ‌ه كورد ‌‬ ‫ئیراده‌یه‌ ‌‬ ‫نی���ه‌و توركیی��� ‌ه ئه‌وی���ش ده‌یه‌وێت‬ ‫به‌بریكار ش���ه‌ڕ له‌كوردستان دروست‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و بارودۆخه‌ ‌‬ ‫بببێت‪ ،‬بۆ له‌باربردن ‌‬ ‫ی ناوه‌ڕاس���ت هاتۆت ‌ه‬ ‫ك ‌ه له‌ڕۆژهه‌الت ‌‬ ‫ی ده‌یبینم ئیراده‌یه‌ك‬ ‫پێشه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی كوردس���تاندا نییه‌‪ ،‬ته‌نها‬ ‫له‌باشور ‌‬ ‫چه‌ند كه‌س���ێك له‌ن���او حزبێكدا بۆ‬ ‫ی خۆیان بڕی���ار ده‌ده‌ن‬ ‫به‌رژه‌وه‌ن���د ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌وره‌یه‌و به‌مانا ‌‬ ‫ئه‌مه‌ش هه‌ڵه‌یه‌ك ‌‬ ‫وش ‌ه زانستییه‌ك ‌ه ئێم ‌ه تائێستا نه‌بوین‬ ‫به‌نه‌ته‌و‌ه له‌باش���ور‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر نه‌ته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌ته‌وه‌ی ‌‬ ‫بین ده‌بێت به‌رژه‌وه‌ن���د ‌‬ ‫ی تاك‬ ‫بزانی���ن‌و له‌پێ���ش به‌رژه‌وه‌ند ‌‬ ‫ی دوێنێ‬ ‫دابنرێت‪ ،‬به‌داخ���ه‌و‌ه ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫ی كوردایه‌تییه‌و‌ه‬ ‫شۆڕشگێڕ بون به‌ناو ‌‬ ‫ب���ون به‌بازرگان‪ ،‬كاتێ���ك بازرگانی‌‌و‬ ‫ی تایبه‌ت دروس���تبون ئه‌و‬ ‫به‌رژه‌وه‌ند ‌‬ ‫شێو‌ه حكومكردن ‌ه دروست ده‌بێت ك ‌ه‬ ‫ئێستا له‌كوردستان هه‌یه‌‪.‬‬

‫پارتی قه‌یرانی سیاسی ده‌باته‌ هه‌ڵبژاردنه‌وه‬ ‫"ئاسۆیه‌ك بەدیناکرێت بۆ دانوستانه‌كانی نێوان الیه‌نه‌كان"‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫هه‌رێمی كوردستان به‌قه‌یرانی‬ ‫دارایی‌و سیاسیه‌وه‌ روەو‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ئاینده‌ ده‌ڕوات‌و ‬ ‫به‌پێی وته‌ی به‌شێك له‌الیه‌نه‌‬ ‫سیاسیه‌كانیش ئاسۆیه‌ك دیارنیه‌‬ ‫بۆ دانوستانه‌كانی نێوان الیه‌نه‌كان‬ ‫كاتێك پارتی كه‌س نازانێت چی‬ ‫ده‌وێت‪.‬‬

‫س���ه‌رۆكی ژوری توێژین���ه‌وه‌ی‬ ‫سیاس���ی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان باس���ی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی ب���ۆ ئاوێن���ه ‌ك���رد پارت ‌ه‬ ‫سیاس���یه‌كان به‌ده‌م پارتیه‌و‌ه هاتون‬ ‫ته‌نانه‌ت له‌كۆبونه‌وه‌كاندا بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گ���ۆڕان ئام���اده‌ی هاوكاریكردن���ی‬ ‫پارتی ده‌ربڕیو‌ه ب���ۆ جێبه‌جێكردنی‬ ‫میكانیزمه‌كانی ناوه‌ڕۆكی په‌یامه‌كه‌ی‬ ‫بارزان���ی‪ ،‬وتی "من خ���ۆم له‌وه‌فدی‬ ‫دانوس���تانكاربوم له‌گ���ه‌ڵ پارت���ی‪،‬‬ ‫پێمانوت���ن فه‌رم���ون مینكانیزمێك‬ ‫دابنێن ب���ۆ جێبه‌جێكردنی ناوه‌ڕۆكی‬ ‫ئ���ه‌م په‌یام��� ‌ه ئێم���ه‌ش به‌هه‌م���و‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك هاوكاریت���ان ده‌كه‌ی���ن‪،‬‬ ‫ده‌بێت له‌پارتی بپرسین بۆچی نایه‌ت‬ ‫به‌ده‌م دانوستانه‌كانه‌وه‌"‪.‬‬

‫الیه‌ن ‌ه سیاسیه‌كان‬ ‫بۆیان ده‌ركه‌وتوه‬ ‫مانه‌وه‌ی ئه‌م دۆخ ‌ه‬ ‫وه‌كو خۆی سودی‬ ‫بۆ پارتی هه‌ی ‌ه‬ ‫هه‌ربۆی ‌ه پارتی‬ ‫پێش هه‌ڵبژاردن‬ ‫نایه‌وێت كێشه‌كان‬ ‫چاره‌سه‌ربكات‬

‫محەم����ه‌د عه‌لی س����ه‌رۆكی ژوری‬ ‫توێژین����ه‌وه‌ی سیاس����ی بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕان باس����ی ئ����ه‌وه‌ده‌كات پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردس����تان په‌ش����یمان‬ ‫بوه‌ت����ه‌وه‌ له‌په‌ی����ام‌و بانگه‌ش����ه‌و‬ ‫ده‌سپێش����خه‌رییه‌كانی خ����ۆی‪ ،‬وتی‬ ‫به‌اڵم پارتی رای جیاوازه‌و باوه‌ڕێكی‬ ‫"پارتی جدی نیه‌ له‌چاره‌سه‌ركردنی‬ ‫دیكه‌ی هه‌یه‌و پێیوای ‌ه الیەنە‌كانی دیك ‌ه‬ ‫كێشه‌كان"‪.‬‬ ‫كێشه‌كه‌یان به‌بنه‌بست گه‌یاندوه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌الم عه‌ب���دواڵ سه‌رنوس���ه‌ری‬ ‫كۆتایی ساڵی رابردو پارتی سه‌ردانی‬ ‫هه‌مو الیه‌نه‌كانی كرد‪ ،‬ئه‌وه‌ش پاش رۆژنامه‌ی خه‌بات���ی زمانحاڵی پارتی‬ ‫ئه‌وه‌هات مه‌سعود بارزانی په‌یامێكی دیموكرات���ی كوردس���تان باس���ی‬ ‫باڵوك����رده‌وه‌ داوایك����رد الیه‌نه‌كان ئ���ه‌وه‌ده‌كات پارت���ی له‌هه‌م���وكات‬ ‫پێكبێ����ن له‌س����ه‌ر پێكهێنان����ه‌وه‌ی سورتر‌ه بۆ دانوستان‪ ،‬به‌اڵم الیه‌نه‌كان‬ ‫هه‌رس����ێ س����ه‌رۆكایه‌تیه‌كه‌و دانانی دانوستانه‌كانیان گه‌یاندوه‌ت ‌ه بنبه‌ست‌و ده‌رگای ب���ه‌ڕوی به‌رامبه‌ره‌كه‌ی���دا‬ ‫كه‌سێك بۆ سه‌رۆكی هه‌رێم تاكاتی ئه‌وه‌ش ده‌بێ���ت له‌الیه‌نه‌كانی دیك ‌ه دانه‌خستوه‌"‪.‬‬ ‫هه‌ڵبژاردن����ه‌كان‪ ،‬به‌اڵم دوای گه‌ڕی بپرس���ن بۆچی ئه‌م رێگریان ‌ه دروست‬ ‫سه‌الم عه‌بدواڵ ئه‌وه‌شی رونكرده‌و‌ه‬ ‫یه‌كه‌می دانوس����تانه‌كان كه‌ پارتی ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬وت���ی "له‌چاوپێكه‌وتن��� ‌ه‬ ‫ته‌نه����ا گوێ����ی له‌الیه‌ن����ه‌كان گرت نافه‌رمیه‌كان هه‌مو الیه‌نه‌كان جه‌خت ئاماده‌كاری بۆ هه‌ڵبژاردنه‌كانی داهاتو‬ ‫تائێس����تا كه‌س نازانێت كه‌ی گه‌ڕی له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ده‌كه‌ن���ه‌و‌ه پێویس���ت ‌ه په‌یوه‌س���ت نی ‌ه به‌خواستی پارتیه‌وه‌‬ ‫دانوس���تانه‌كان به‌رده‌وامب���ن‌و كه‌س به‌ڵكو په‌یوه‌ست ‌ه به‌الیه‌نی ته‌كنیكی‬ ‫دوه‌م ده‌ستپێده‌كاته‌وه‌‪.‬‬

‫كۆمسیۆنه‌وه‌‪ ،‬هاوكات له‌باره‌ی ئه‌گه‌رو‬ ‫پێشهات ‌ه سیاس���یه‌كان تاهه‌ڵبژاردنی‬ ‫داهات���و‪ ،‬وت���ی "په‌رله‌م���ان ئه‌گه‌ر‬ ‫ی پێش���و كارابێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌و ش���ێوه‌یە ‌‬ ‫هه‌رنه‌بێته‌و‌ه باشتره‌"‪.‬‬ ‫دوای چ���وار مان���گ له‌په‌یامه‌كه‌ی‬ ‫بارزان���ی‪ ،‬نه‌په‌رله‌مانی كوردس���تان‬ ‫چاالككرایه‌وه‌و ن ‌ه س���ه‌رۆكی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان گۆڕاو دۆخی حكومه‌تیش‬ ‫ه���ه‌ر وه‌ك���و خۆیه‌ت���ی‪ ،‬ه���اوكات‬ ‫دۆخی دانوس���تانه‌كانیش به‌كراوه‌یی‬ ‫ماوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬تاك��� ‌ه ئه‌گه‌رێگی گۆڕاو‬ ‫له‌ن���او هاوكێش��� ‌ه سیاس���یه‌كاندا‬ ‫نه‌خشه‌ڕێگاكه‌ی یه‌كێتیه‌‪.‬‬ ‫له‌تی���ف نێروه‌یی كادی���ری بااڵی‬ ‫یه‌كێت���ی نیش���تمانی‌و وته‌بێ���ژی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی ناوه‌ن���دی ئ���ه‌و حزبه‌‬ ‫له‌ب���اره‌ی دانوس���تانه‌كانه‌و‌ه ئه‌وه‌ی‬ ‫رونك���رده‌و‌ه ئ���ه‌وه‌ی ده‌گوزه‌رێ���ت‬ ‫دانوستانی فره‌الیه‌ن ‌ه ئه‌وه‌ش ئاڵۆزه‌‪،‬‬ ‫وتی "نه‌خشه‌ڕێگاكه‌ی یه‌كێتی ئه‌گه‌ر‬ ‫خواس���تی الیه‌ن��� ‌ه س���ه‌رەكییه‌كانی‬ ‫كێش���ه‌كه‌ی له‌س���ه‌ربێت‌و ئیراده‌یان‬ ‫هه‌بێت ئه‌وا ئه‌و نه‌خشه‌ڕێگای ‌ه قه‌یرانی‬ ‫سیاسی هه‌رێم تێپه‌ڕده‌كات"‪.‬‬ ‫له‌تیف نیروه‌یی له‌وباوڕه‌دای ‌ه دوای‬ ‫یه‌كالیی بونه‌وه‌ له‌سه‌ر نه‌خشه‌ڕێگای‬ ‫ئ���ه‌و حزب ‌ه ده‌خرێت ‌ه ب���ه‌رده‌م پارت ‌ه‬ ‫سیاس���یه‌كان‌و كه‌سیش���یان ره‌ت���ی‬ ‫ناكات���ه‌وه‪ ،‬زیات���ر دواو وت���ی "له‌و‬

‫باوه‌ڕه‌دام ئیراده‌یه‌كی به‌هێز هه‌بێت‬ ‫قه‌یرانی سیاس���ی چاره‌سه‌ر ده‌كات‬ ‫پێش هه‌ڵبژاردن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و ئیراده‌ی ‌ه‬ ‫نابینم"‪.‬‬ ‫پارت���ی ده‌یه‌وێ���ت به‌قه‌یران���ی‬ ‫سیاس���یه‌و‌ه بڕوات ‌ه ن���او هه‌ڵبژاردنی‬ ‫داهاتوه‌و‌ه هه‌رئه‌وه‌ش به‌چاره‌سه‌ری‬ ‫كێشه‌ی سیاسی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫ده‌زانێ���ت‪ ،‬بۆی ‌ه ئه‌گه‌رێك���ی بەهێز‌ه‬ ‫پێش هه‌ڵبژاردن الیه‌ن���ه‌كان نەگه‌ن ‌ه‬ ‫رێكکه‌وتن‌و ئه‌گ���ه‌ری به‌هێز ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫قه‌یرانه‌كه تاكاتی هه‌ڵبژاردن به‌رده‌وام‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫سه‌لیم كۆیی ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی‬ ‫كۆمه‌ڵی ئیس�ل�امی ئه‌و‌ه ب���ۆ ئاوێن ‌ه‬ ‫پشتڕاس���ت ده‌كاته‌و‌ه پارتی تائێستا‬ ‫به‌فه‌رمی په‌یوه‌ن���دی به‌الیه‌نه‌كانه‌و‌ه‬ ‫نه‌كردو‌ه ب���ۆ كۆبونه‌وه‌كانی داهاتو‪،‬‬ ‫وتی "نازانین پارتی چی ده‌وێت"‪.‬‬ ‫ئه‌ندامه‌كه‌ی سه‌ركردایه‌تی كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیسالمی كوردس���تان سه‌رسوڕمانی‬ ‫خ���ۆی ده‌رب���ڕی ل���ه‌وه‌ی پارت���ی‬ ‫بۆچ���ی به‌گه‌رم���ی ناچێ���ت به‌ده‌م‬ ‫جێبه‌جێكردن���ی په‌یامه‌كه‌ی بارزانی‪،‬‬ ‫له‌كاتێك���دا واڵت دۆخ���ی له‌زۆربه‌ی‬ ‫روه‌كانه‌و‌ه خراپه‌و هیچ واڵتێك وه‌كو‬ ‫كوردستان نیه‌‪ ،‬وتیشی "به‌م دۆخه‌و‌ه‬ ‫بچین ‌ه هه‌ڵبژاردن خه‌ڵك به‌ش���داری‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ه‌كان ن���اكات‪ ،‬الیه‌ن��� ‌ه‬ ‫سیاسیه‌كان چی به‌خه‌ڵك بڵێن"‪.‬‬

‫مانه‌وه‌ی دۆخی سیاس���ی هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان وه‌ك���و س���ه‌لیم كۆیی‬ ‫جه‌ختی لێكرده‌و‌ه كاریگه‌ری خراپی‬ ‫له‌سه‌ر ئومێدی هاواڵتیان هه‌یه‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی الیه‌ن ‌ه سیاس���یه‌كان بۆیان‬ ‫ده‌ركه‌وت���وه "مانه‌وه‌ی ئ���ه‌م دۆخ ‌ه‬ ‫وه‌كو خۆی س���ودی بۆ پارتی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫هه‌ربۆی��� ‌ه پارتی پێ���ش هه‌ڵبژاردن‬ ‫نایه‌وێت كێشه‌كان چاره‌سه‌ربكات"‪.‬‬

‫پارتی تائێستا‬ ‫به‌فه‌رمی په‌یوه‌ندی‬ ‫به‌الیه‌نه‌كانه‌و‌ه‬ ‫نه‌كردو‌ه بۆ‬ ‫كۆبونه‌وه‌كانی‬ ‫داهاتو‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )569‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/3/14‬‬

‫"له‌ئێستاو‌ه یه‌كێتی‌‌و پارتی‌ هه‌ڵمه‌تی‌ هه‌ڵبژاردنیان ده‌ستپێكردوه‌"‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫عوسمان كاروانی‌ ئه‌ندامی‌ سه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌ كوردستان‌و لێپرسراوی‌‬ ‫مه‌ڵبه‌ندی‌ سلێمانی‌ یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌‬ ‫كوردستان رایده‌گه‌یه‌نێت "هه‌ر له‌ئێستاوه‌‬ ‫یه‌كێتی‌‌و پارتی‌ هه‌ڵمه‌تی‌ هه‌ڵبژاردنیان‬ ‫ده‌ستپێكردوه‌"‪.‬‬ ‫كاروان���ی‌ له‌لێدوانێكی‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫"ئاماژه‌كان���ی‌ ده‌س���تپێكردنی‌ هه‌ڵمه‌ت���ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن له‌الیه‌ن ئه‌و دو پارته‌ ده‌سه‌اڵتداره‌وه‌‬ ‫رونن‪ ،‬به‌نمونه‌ دو مانگه‌ له‌سه‌ر یه‌ك له‌كاتی‌‬ ‫خۆیدا موچه‌ی‌ فه‌رمانبه‌ران دابه‌ش���ده‌كرێت‌و‬ ‫هه‌ندێ���ك له‌پ���ڕۆژه‌كان په‌س���ه‌ندكراون‌و‬ ‫كردنه‌وه‌ی‌ شه‌قامی‌ ‪ 120‬مه‌تری‌ له‌هه‌ولێر له‌م‬ ‫هه‌لومه‌رجه‌دا‌و قبوڵكردنی‌ پڕۆژه‌ له‌گه‌رمیان‌و‬ ‫چه‌مچه‌م���اڵ له‌م كاته‌دا ئه‌مه‌ س���ه‌ره‌تاكانی‌‬ ‫هه‌ڵمه‌تێكی‌ نوێی‌ هه‌ڵبژاردنن له‌كوردستاندا‬ ‫له‌الیه‌ن پارته‌ ده‌سه‌اڵتداره‌كانه‌وه‌ كه‌ ده‌ستی‌‬ ‫پێكردوه‌ وه‌كو ئه‌مرێكی‌ واقیع"‪.‬‬ ‫ئه‌ندامه‌ك���ه‌ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كگرت���و‬

‫ه���ۆكاری‌ راوه‌س���تانی‌ گفتوگۆكان���ی‌ نێوان‬ ‫الیه‌نه‌ سیاس���یه‌كان بۆ ئه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‌‬ ‫كه‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان ب���ه‌ره‌و هه‌ڵبژاردن‬ ‫ده‌چێت‌و جه‌غت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌‬ ‫پارتی‌ هه‌ر له‌سه‌ره‌تاوه‌ خه‌ریكی‌ كاتكوشتن‬ ‫بوه‌ نه‌ك دانوس���تاندن‌و وتی‌ "ئه‌گه‌ر الیه‌نه‌‬ ‫سیاس���ییه‌كان ل���ه‌م بارودۆخ���ه‌ی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستاندا نه‌توانن له‌س���ه‌ر مێزی‌ گفتوگۆ‬ ‫كۆببن���ه‌وه‌ ئه‌وه‌ دی���اره‌ ك���ه‌ بارودۆخه‌كه‌‬ ‫به‌دڵنیاییه‌وه‌ به‌ره‌و هه‌ڵبژاردن ده‌ڕوات"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "وه‌ك���و یه‌كگرتوی‌ ئیس�ل�امی‌‬ ‫كوردس���تان ئام���اده‌كاری‌ ئه‌وه‌م���ان هه‌یه‌‬ ‫ك���ه‌ هه‌ڵب���ژاردن له‌كات���ی‌ خۆی���دا ئه‌نجام‬ ‫بدرێت‌و بۆ كاروباره‌كان���ی‌ هه‌ڵبژاردن هه‌مو‬ ‫ئاماده‌كارییه‌كمان كردوه‌"‪.‬‬ ‫كاروانی‌ ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا كه‌ به‌پێی‌ یاسا‌و‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر بته‌وێت هه‌ڵب���ژاردن له‌بارودۆخێكی‌‬ ‫ئاس���ایی‌ بكرێ���ت ده‌بوایه‌ په‌رله‌م���ان كارا‬ ‫بكرایه‌ت���ه‌وه‌‌و په‌رله‌مان چاودێرییه‌كی‌ وردی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان���ی‌ بكردای���ه‌‌و حكومه‌تی���ش‬ ‫كارابكرایه‌ت���ه‌وه‌‌و ل���ه‌م ئیفلیجیی���ه‌ رزگاری‌‬ ‫بوایه‌‌و بارودۆخه‌كان ئاس���ایی‌ بكرانایه‌ته‌وه‌‌و‬

‫په‌یوه‌ن���دی‌ نێ���وان الیه‌ن���ه‌ سیاس���ییه‌كان‬ ‫تاڕاده‌یه‌ك ئاس���ایی‌ ببوایه‌ته‌وه‌‌و وتی‌ "ئه‌م ‌ه‬ ‫بارودۆخی‌ ئاسایی‌ هه‌ڵبژاردنه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و جه‌غتیش ‌ی له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌‬ ‫به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك قه‌ناعه‌تی‌ به‌وه‌ نه‌بوه‌ كه‌‬ ‫له‌كوردستان قه‌یرانی‌ دارایی‌ بونی‌ هه‌بوبێت‌و‬ ‫وتیش���ی‌ "ئێمه‌ قه‌یرانی‌ ئیداری‌و قه‌یرانمان‬ ‫هه‌ی���ه‌ ل���ه‌دزی‌‌و گه‌نده‌ڵ���ی‌‌و به‌هه‌ده‌ردانی‌‬ ‫سه‌رو‌هت‌و سامانی‌ گش���تیدا‌و گرفتمان نییه‌‬ ‫له‌قه‌یران���ی‌ داراییدا‌و ئێم���ه‌ گرفتمان هه‌یه‌‬ ‫له‌چۆنیه‌ت���ی‌ مامه‌ڵه‌ك���ردن له‌گ���ه‌ڵ دارایی‌‬ ‫واڵتدا"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش���دا كه‌ پارتی‌ په‌ش���یمانه‌‬ ‫له‌په‌یامه‌كه‌ی‌ بارزانی‌‌و وتی‌ "پارتی‌ نایه‌وێت‬ ‫ئه‌و په‌یامه‌ جێبه‌ج���ێ‌ بكات‌و بۆیه‌ ده‌بینین‬ ‫به‌ئاش���كرا پارتی‌ خه‌ریكی‌ كاتكوشتنه‌‌و ئه‌م‬ ‫كاتكوش���تن ‌ه واهه‌ست ده‌كات له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫خۆی‌ ده‌شكێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئ���ه‌م پارته‌ ده‌س���ه‌اڵتدارانه‌ش‬ ‫له‌موماره‌س���ه‌كردن‌و موماته‌ڵه‌كردن به‌كات‬ ‫ئه‌زمونیان هه‌یه‌‌و به‌ڕاستی‌ شاره‌زان"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شدا "ده‌بو یه‌كه‌م جار پارتی‌‬

‫ئه‌م پارت ‌ه‬ ‫ده‌سه‌اڵتداران ‌ه‬ ‫له‌موماره‌سه‌كردن‌و‬ ‫موماته‌ڵه‌كردن به‌كات‬ ‫ئه‌زمونیان هه‌یه‌‌و‬ ‫به‌ڕاست ‌ی شاره‌زان‬ ‫به‌پڕۆژه‌یه‌ك���ه‌وه‌ بهاتایه‌ت���ه‌ الی‌ الیه‌ن���ه‌‬ ‫سیاس���یه‌كان‌و ئامانج���ی كاتكوش���تن ب���و‬ ‫تاگه‌یشتن به‌و به‌رنامه‌‌و پڕۆژه‌‌و پالنانه‌ی‌ كه‌‬ ‫خۆی‌ دایناوه‌"‪.‬‬

‫له‌ب���اره‌ی‌ نه‌خش���ه‌رێگاكه‌ی‌ خۆیش���یان‪،‬‬ ‫كاروانی‌ وتی‌ "ته‌س���لیمی‌ سه‌رجه‌می‌ الیه‌ن ‌ه‬ ‫سیاسیه‌كانمان كردوه‌‌و ئه‌م نه‌خشه‌ڕێگایانه‌‬ ‫كاتێك ده‌توانێت كاریگه‌ری‌ دروس���ت بكات‌و‬ ‫رۆڵ ببینێ���ت كه‌ هه‌مو الیه‌نه‌ سیاس���یه‌كان‬ ‫له‌س���ه‌ر یه‌ك مێ���زی‌ گفتوگ���ۆ كۆببنه‌وه‌‌و‬ ‫نه‌خش���ه‌ڕێگایه‌كی‌ هاوبه‌ش���یان بۆ دروست‬ ‫بكرێ���ت له‌گ���ه‌ڵ به‌دیلێك���ی‌ هاوب���ه‌ش بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ركردنی‌ كێشه‌كان"‪.‬‬ ‫ره‌تیش���یكرده‌وه‌ كه‌ نه‌خش���ه‌ڕێگاكه‌یان‬ ‫له‌الی���ه‌ن یه‌كێت���ی‌‌و بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕانه‌وه‌‬ ‫ره‌تكرابێت���ه‌وه‌‌و وتی‌ "ئه‌وان زۆر به‌باش���ی‌‬ ‫پێشوازییان له‌نه‌خش���ه‌ڕێگاكه‌ی‌ ئێمه‌ كرد‌و‬ ‫وتیان ئه‌م نه‌خشه‌ڕێگایه‌ی‌ كه‌ ئێوه‌ داتانناوه‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ هه‌ندێك خاڵی‌ ئێمه‌ش هاوبه‌ش���ه‌‌و‬ ‫بونی‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌"ئه‌وه‌ی‌ تێبین���ی‌ هه‌بو له‌س���ه‌ر‬ ‫نه‌خش���ه‌ڕێگاكه‌ی‌ ئێم���ه‌ پارت���ی‌ ب���و‬ ‫ك���ه‌ نه‌یانش���ارده‌وه‌ له‌س���ه‌ر ریزبه‌ن���دی‌‬ ‫چاره‌سه‌ركردنی‌ كێش���ه‌كانی‌ هه‌رێم سه‌رنج‌و‬ ‫تێبینییان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش���ی‌ ك���رده‌وه‌ "ئاماده‌نی���ن‬

‫ئیستیحقاقاتی‌ هه‌ڵبژاردن پشتگوێ‌ بخرێت‌و‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ئاماده‌نی���ن گۆڕان���كاری‌ له‌هیچ‬ ‫پۆس���تێكدا بكرێت به‌بێ‌ لێكگه‌یشتنی‌ هه‌ر‬ ‫پێنج الیه‌نه‌ سیاسیه‌كه‌ی‌ كوردستان"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ پ���ڕۆژه‌ی‌ هاوبه‌ش���ی‌ الیه‌ن���ه‌‬ ‫ئیس�ل�امییه‌كان ب���ۆ هه‌ڵبژاردن���ی‌ داهاتو‪،‬‬ ‫عوس���مان كاروان���ی‌ وتی‌ "ئێم���ه‌ له‌وپه‌ڕی‌‬ ‫هه‌وڵداین بۆ هه‌ماهه‌نگ���ی‌‌و هاوكاری‌ نێوان‬ ‫الیه‌ن���ه‌ ئیس�ل�امییه‌كان‌و له‌ ‪9‬ی‌ نیس���اندا‬ ‫كۆبونه‌وه‌یه‌كی‌ به‌رفراوانی‌ ئه‌و س���ێ‌ الیه‌نه‌‬ ‫سیاسیه‌ ئیس�ل�امییه‌ی‌ كوردس���تان له‌گه‌ڵ‬ ‫كۆمه‌ڵێك له‌كه‌س���ایه‌تی‌ ئیسالمی‌ له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان‌و رێكخراوه‌ ئیسالمییه‌كان ئه‌نجام‬ ‫ده‌درێ���ت‌و پڕۆژه‌یه‌ك���ی‌ هاوب���ه‌ش گه‌اڵڵه‌‬ ‫ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌"ئه‌و پڕۆژه‌ی���ه‌ هه‌مه‌الی��� ‌هن‌و‬ ‫هه‌ماهه‌نگه‌‌و هه‌مو ش���تێكی‌ تێدایه‌‌و باس���ی‌‬ ‫هه‌م���و ش���تێكی‌ تێدا ده‌كرێت ه���ه‌م له‌ڕوی‌‬ ‫سیاس���ییه‌وه‌ هه‌م له‌ڕوی‌ بانگخوازیی‌‌و هه‌مو‬ ‫دیوه‌كان باس ده‌كرێت‌و زۆربه‌ی‌ كه‌سایه‌تیه‌‬ ‫ئیس�ل�امییه‌كانی‌ كوردس���تان به‌شداری‌ تێدا‬ ‫ده‌كه‌ن"‪.‬‬

‫کاکەییەکان ئایینێکی سەربەخۆن یان موسڵمانی سەر بەشیعەی جەعفەریی؟‬ ‫"كەسمان نییە زیارەتی كەربەالو نەجەفی نەكردبێت"‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫لەنێو كاكەییەكاندا‪ ،‬دەنگێك بەرزبۆتەوە كە‬ ‫جەختدەكاتەوە ئەوان ئایینێكی سەربەخۆ‬ ‫نین‌و كاكەییەكان بە"موسڵمان‌و سەر بە‬ ‫شیعەی جەعفەری" ناودەبات‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئەوەشدا چاالكوانانی كاكەیی‌و شارەزایان‬ ‫ئەوە رەتدەكەنەوە‪.‬‬ ‫گرژبون���ەوەو ش���ەڕو ئاڵۆزیی���ەكان‬ ‫لەناوچەكانیان���دا بەتایب���ەت پ���اش هاتن���ی‬ ‫رێكخراوی داعش‌و داگیركردنی موس���ڵ‌و چەند‬ ‫ناوچەیەكی سەر بەپارێزگای دیالەو كەركوك‪،‬‬ ‫بەیەكێ���ك لەپاڵنەرەكان���ی بەرزبونەوەی ئەو‬ ‫دەنگ���ە لەنێ���و كاكاییەكانی ئ���ەو ناوچانەدا‬ ‫دادەنرێ���ت بەمەبەس���تی بەدورب���ون لەهەر‬ ‫چارەنوس���ێكی نەخ���وازراو ك���ە دەكرێ���ت‬ ‫روبەڕویان ببێتەوە‪ ،‬لەگەڵ ئەوەشدا كەسێكی‬ ‫دی���اری ن���او عەش���یرەتی كاكەی���ی جەخت‬ ‫دەكاتەوە ك���ە بەمێژوو ب���ە بەڵگەش ئەوان‬ ‫دەیسەلمێنن"موسڵمانن‌و س���ەر بە مەزهەبی‬ ‫شیعەی جەعفەرین"‪.‬‬ ‫شەڕی داعش لەعێراق لەكۆتایی نزیك بۆتەوە‪،‬‬ ‫هێزە شەڕكەرەكانی دژ بەداعش لەناوچەكەدا‬ ‫رەنگە تەنیا ش���تێك لەب���ارەی كۆكبوبن ئەو‬ ‫شەڕە بوبێت‪ ،‬بەاڵم هەر لەئێستاوە هەمو ئەو‬ ‫هێزانە هەوڵەكانی���ان بۆ دیاریكردنی ناوچەی‬ ‫هەژمونی خۆیان دەس���تپێكردوە تاوەكو پاش‬ ‫ش���ەڕی داعش بتوان���ن وەك ناوچەی نفوزی‬ ‫خۆی���ان بیهێڵن���ەوە بۆ ئەمەش ه���ەر هێزەو‬ ‫بەئاڕاس���تەی بەرژەوەندییەكان���ی خۆی كار‬ ‫لەسەر پێكهاتەكانی ئەو ناوچانە دەكات‪.‬‬ ‫هەفتەی رابردو لەسلێمانی‪ ،‬زانكۆی ئەمریكی‬ ‫دیدارێكی ب���ۆ تاوتوێكردنی ئەگەرەكانی پاش‬ ‫شەڕی داعش بەڕێوەبرد‪ ،‬زۆربەی كەسایەتییە‬ ‫سیاس���ییە عێراق���ی‌و كوردس���تانییەكان‌و‬ ‫چاودێران ئەوەیان نەشاردەوە كە پاش داعش‬ ‫مەترس���ییەكان لەو ناوچان���ەی عێراق كەمتر‬ ‫نابن لەوەی لەئێس���تادا ه���ەن‪ .‬كاكەییەكانی‬ ‫عێ���راق وەك ئێزیدیی���ەكان‪ ،‬لەناو چەقی ئەو‬ ‫مەترس���یانەدا دەژی���ن بەوەی ك���ە زۆربەیان‬ ‫نیشتەجێی ئەو ناوچانەن كە دەستوری عێراق‬ ‫بەناوچ���ەی جێناكۆكی نێ���وان هەرێم‌و بەغدا‬

‫کاکەییەکان ناتوانن‬ ‫بڵێن موسڵمانین‬ ‫چونكە شایەتومانیان‬ ‫هی موسڵمان نییە‬ ‫قیبلەیان مەكەو مەدینە‬ ‫نییە ئاوی كەوسەریان‬ ‫لەمەكەو مەدینە نییە‬ ‫حەجیشیان لەوێ نییە‬ ‫ئیتر ئەمانە بەچی‬ ‫موسڵمانن؟‬

‫کاکەییەک لەگوندێکی دەوروبەری کەرکوک‬ ‫ناویان دەبات‪.‬‬ ‫ژمارەی كاكەییەكان لەعێراق‌و كوردس���تان‬ ‫بەپێی سەرچاوە ناڕەسمییەكان لەنێوان ‪750‬‬ ‫هەزار بۆ یەك ملیۆن كەس���دایە كە زۆربەیان‬ ‫نیشتەجێی ناوچە جێناكۆكەكانن‪.‬‬ ‫كاكەیی���ەكان بەدرێژایی مێژو خۆیان بەدور‬ ‫گرتوە لەدركاندنی نهێنی ئایینەكەیان‌و هیچیان‬ ‫لەبارەیەوە بەئاش���كرا نەوتوە‪ ،‬یەكێكیش لە‬ ‫ه���ۆكارەكان وەك ئەیوب رۆس���تەم لێكۆڵەرو‬ ‫شارەزا لەبواری كاكەیی باسی دەكات ئەوەیە‬ ‫كە قەواڵەیەكیان هەیە پێی دەوترێت "قەواڵەی‬ ‫سڕمەگۆ" بەمانای پەیمانی نهێنی نەدركاندن‪،‬‬ ‫ئەمە گ���ەورەو بچ���وك پێوەی وابەس���تەن‌و‬ ‫هەركەس لەنێویاندا نهێن���ی ئایینی بدركێنێ‬ ‫بەكەسێكی قێزەونی بێزراو دادەنرێت‪.‬‬ ‫ئەو كاكەییان���ەی لەهەرێمی كوردس���تان‬ ‫دەژین‪ ،‬وەك ناز فەلەكەدین كاكەیی ئاماژەی‬ ‫پێدەكات "بەه���ۆی جۆرێ���ك لەپارێزگاری‌و‬ ‫پش���تیوانی لەالی���ەن حكومەت���ەوە ب���ۆ‬

‫كەمایەتیی���ەكان"‪ ،‬وردە وردە خەریك���ن كار‬ ‫بۆ ئایینەكەیان دەكەن‌و بەئاشكرا دەڵێن كە‬ ‫كاكەیی ئایینێكی جیاوازە لەئایینی ئیسالم‌و‬ ‫س���ەر بەهیچ مەزهەبێكی موسڵمانانیش نین‌و‬ ‫نوێنەریشیان لەوەزارەتی ئەوقاف‌و كاروباری‬ ‫ئایینی هەیە‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم ئ���ەو چاالكوانان���ە‪ ،‬لەالی���ەن‬ ‫كەس���ایەتییەكانی ئایینەك���ەی خۆیان���ەوە‬ ‫روبەڕوی رەخنەی توند بونەتەوە‪.‬‬ ‫س���ەید ئیبراهیم س���ەید مس���تەفا سەید‬ ‫خەلیل ئاغای كاكەیی‪ ،‬كە س���ەرۆكی گشتی‬ ‫كاكەییەكانە لەعێراق‪ ،‬لەكۆتاییەكانی مانگی‬ ‫تشرینی دوەمی ساڵی رابردودا لەیاداشتێكدا‬ ‫ك���ە بەن���اوی كاكەییەكان���ەوە ئاڕاس���تەی‬ ‫حكومەت���ی هەرێ���م‌و حكومەت���ی عێ���راق‌و‬ ‫رێكخ���راوە نێودەوڵەت���ی‌و ناوخۆییەكان���ی‬ ‫كردوە وتویەتی كە ئ���ەو چاالكوانانە بەهیچ‬ ‫ش���ێوەیەك نوێنەرایەت���ی كاكەی���ی ناكەن‌و‬ ‫هیچ پەیوەندییەكی���ان بەكاكەییەوە نییە كە‬

‫لەڕێگەی رێكخراوەكانیان���ەوە كاردەكەن بۆ‬ ‫دابڕینی كاكەیی لەئیسالم‪.‬‬ ‫سەربەس���ت ئاغا قەحتان ئاغا فەتاح ئاغا‬ ‫كاكەیی‪ ،‬ئامۆزای سەرۆكی گشتی كاكەییەكانی‬ ‫عێراقە‪ ،‬ئ���ەو دەنگۆیان���ە رەتدەكاتەوە كە‬ ‫ئەوان بۆیە دەڵێن موسڵمان‌و شیعە مەزهەبن‬ ‫پەیوەن���دی ب���ە بەرژەوەندیان���ەوە هەبێت‬ ‫لەگەڵ هێزە ش���یعە عێراقییەكان‌و حكومەتی‬ ‫عێراقیداو دەش���ڵێت "ئێمە هیچ پێویستیمان‬ ‫بەوە نییە ئەوە دروس���ت بكەین‪ ،‬شیعەبونی‬ ‫ئێمە ه���ەم مێژوی هەی���ەو هەمیش بەڵگە‪،‬‬ ‫پەیوەندییەكانیش���مان لەگەڵ هەم پارێزگای‬ ‫كەرك���وك‌و ه���ەم هەرێمیش باش���ە‪ ،‬ئەمە‬ ‫جگەلەوەی پەیوەندیم���ان لەگەڵ حكومەتی‬ ‫بەغداش باش���ە"و جەختیش���ی كردەوە كە‬ ‫ئ���ەوان پێویس���تیان ب���ەوە نییە پۆس���ت‌و‬ ‫پارەی���ان بداتێ‌و چاوەڕێی ئ���ەوەش ناكەن‌و‬ ‫دەش���ڵێت"بەاڵم ئ���ەو گەنجان���ە دەیانەوێت‬ ‫پۆست‌و شتیان دەستكەوێت بۆ خۆیان"‪.‬‬

‫سەربەست ئاغا وتیش���ی "ئێمە كوردین‌و‬ ‫ئینكاری كوردبونی خۆمان ناكەین‪ ،‬بەاڵم ئێمە‬ ‫خۆمان بەموس���ڵمان دادەنێین‌و مەزهەبمان‬ ‫ش���یعەی جەعفەریی���ە‪ .‬ل���ە س���ەدا پەنجاو‬ ‫شەس���تی ئێمە لەگەڵ ئەوەدان‪ .‬كەس���مان‬ ‫نییە زیارەتی كەربەالو نەجەفی نەكردبێت"‪.‬‬ ‫جەختیش دەكاتەوە كە باوباپیریان لەسەید‬ ‫ئیبراهیمە لەشێخ عومەر لەبەغدا كە ئەوالدی‬ ‫ئیمام سەیدموسای كازمە‪.‬‬ ‫ئەو دەش���ڵێت بۆ ئەوان جی���اوازی نییە‬ ‫س���ەر بەهەرێم ب���ن یان س���ەر بەحكومەتی‬ ‫ناوەندی‌و دەشڵێت "بەاڵم لەئێستادا كاروبارە‬ ‫ئیدارییەكانمان زیاتر سەر بەناوەندە"‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم ن���از فەلەكەدی���ن كاكەی���ی وەك‬ ‫چاالكوانێك���ی كاكەی���ی دەڵێ���ت "ئەوان���ە‬ ‫بەرژەوەندی وەك پارەوەرگرتنیان لەالیەنێك‬ ‫هەیە ئیدی نازانم مالیكییە‪ ،‬كێیە‪ ،‬پشتیوانیان‬ ‫دەكات كە كاكەیی بكەنە بەش���ێك لەشیعەو‬ ‫دەڵێن ئێمە قب���وڵ ناكەین ئایینێكی جیاواز‬

‫بێت‪ ،‬لەكاتێكدا من دەڵێم بە بەڵگە كاكەیی‬ ‫ئایینێكی سەربەخۆیە"‪.‬‬ ‫ئەو پێی وایە ئەوانە هەوڵن بۆ درزخستنە‬ ‫نێو ماڵی كورد بەن���اوی ئایین‌و مەزهەبەوە‬ ‫ب���ەاڵم پێیوایە كورد دەبێ���ت بەرلەوەی هەر‬ ‫ئایین‌و مەزهەبێكی هەبێت كورد بێت‪.‬‬ ‫ئ���ەو چاالكوان���ە ب���اس ل���ەوەش دەكات‬ ‫"لەهەرێم رێ���زی ئێمە دەگیرێت‌و حەزدەكەن‬ ‫دان بەوەدا بنێین كاكەیین لەمەش���دا هەمو‬ ‫الی���ەن‌و حزب���ەكان پش���تیوانیمان دەكەن‪.‬‬ ‫لەئێران كاكەییەكان خۆپیشاندان‌و ناڕەزایەتی‬ ‫دەردەبڕن بۆ ئەوەی ئازادیان هەبێت كەچی‬ ‫لێرە ئازادیمان دراوەتێ خۆمان نامانەوێت"‪.‬‬ ‫هەرێ���م كاكەی���ی س���ەرۆكی كۆمەڵ���ەی‬ ‫روناكبی���ری كاكەی���ی‪ ،‬وەك ن���از پێی وایە‬ ‫كاكەیی خۆی ئایین���ەو ئایینێكی كوردییەو‬ ‫سەر بەهیچ مەزهەبێك نییە‪.‬‬ ‫بەاڵم س���ەبارەت بەوانەی بانگەشەی ئەوە‬ ‫دەكەن موسڵمان‌و ش���یعەن دەڵێت "ئەوانە‬ ‫بی���روڕای تاكەكەس���ین‌و هی���چ پەیوەندیان‬ ‫بەئایینەكەوە نییە"‪.‬‬ ‫ئەیوب رۆس���تەم جگە ل���ەو هۆكارەی كە‬ ‫باسی كرد بۆ نەدركاندنی نهێنی ئایینەكەیان‬ ‫پێ���ی وای���ە دابڕان���ی جوگرافیای���ی نێوان‬ ‫كاكەییەكان ك���ە لەئێران‪ ،‬ئەرمینیا‪ ،‬لوبنان‪،‬‬ ‫س���وریاو عێ���راق‌و تورکیا ه���ەن وای كردوە‬ ‫كە هەندێ جیاوازی لەنێویاندا دروس���ت بوە‬ ‫لەسەر هەندێ بابەتی ئایینەكەیان‪.‬‬ ‫ئەیوب رۆستەم دەش���ڵێت "ئەوان ناتوانن‬ ‫بڵێن موسڵمانین‪ ،‬چونكە شایەتومانیان هی‬ ‫موس���ڵمان نییە‪ ،‬قیبلەیان مەك���ەو مەدینە‬ ‫نییە‪ ،‬ئاوی كەوس���ەریان لەمەك���ەو مەدینە‬ ‫نییە‪ ،‬حەجیش���یان لەوێ نیی���ە ئیتر ئەمانە‬ ‫بەچی موسڵمانن؟"‬ ‫هەروەه���ا دەش���ڵێت "ئەوان���ەی دەڵێ���ن‬ ‫ئێم���ە ئایینم���ان جی���اواز نیی���ە تەنیا بۆ‬ ‫خۆپاراس���تنیانەو هیچ���ی ت���ر بەتایبەت لە‬ ‫ئێستەدا كە بارودۆخی ناوچەكە بەجۆرێكە‪،‬‬ ‫بەتایب���ەت ل���ەو ناوچانەی كە هەڕەش���ەی‬ ‫داعشی لەسەر بو‪ ،‬یان لەبااڵدەستی حەشدی‬ ‫ش���ەعبیەوە ناوچەكانیان نزیكن‪ ،‬كۆمەڵێك‬ ‫لەوان���ە رەنگە بەرژەوەندی���ان ئەوە بێت لەو‬ ‫رێگەیەوە ژیانی خۆیان بپارێزن"‪.‬‬

‫گۆڕانكاری‌ له‌به‌رپرسان ‌ی وه‌زاره‌تی‌ پێشمه‌رگ ‌ه ده‌كرێت‬

‫جه‌بار یاوه‌ر‪ :‬هیچ فه‌رمانێك ‌ی جوڵه‌پێكردن له‌وه‌زاره‌تی‌ پێشمه‌رگ ‌ه ده‌رنه‌چو‌ه بۆ جواڵندن ‌ی هیچ هێزێك‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش‬

‫جێگری‌ سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ پێشمه‌رگه‌‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان له‌لێدوانێك ‌ی‬ ‫تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌ رایده‌گه‌یه‌نێت "یه‌كێتی‌‌و‬ ‫پارتی‌ له‌به‌رنامه‌یاندایه‌ گۆڕانكاری‌‬ ‫له‌به‌رپرسانی‌ وه‌زاره‌تی‌ پێشمه‌رگه‌دا‬ ‫بكه‌ن"‪.‬‬ ‫دلێر مسته‌فا جێگری‌ س����ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌‬ ‫پێش����مه‌رگه‌ له‌په‌رله‌مان����ی‌ كوردس����تان‬ ‫وتی‌"یه‌كێت����ی‌‌و پارت����ی‌ له‌به‌رنامه‌یاندای����ه‌‬

‫گۆڕانكاری‌ له‌وه‌زاره‌تی‌ پێش����مه‌رگه‌دا بكه‌ن‬ ‫له‌پله‌ بااڵكانه‌وه‌ بۆ خواره‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد كه‌ "گۆڕانكارییه‌كان‬ ‫له‌بریكاری‌ وه‌زیره‌وه‌ ده‌گرێته‌وه‌ تاپله‌كانی‌‬ ‫خواره‌وه‌"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش����ی‌ له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ ك����رده‌وه‌ كه‌‬ ‫گۆڕانكاریی����ه‌كان له‌داهات����ودا به‌رپرس����ی‌‬ ‫میحوه‌ره‌كانیش ده‌گرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫دلێر مس����ته‌فا ئاماژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌دات كه‌‬ ‫ئ����ه‌م هه‌نگاوانه‌ بۆ رێكخس����تنه‌وه‌ی‌ هێزی‌‬ ‫پێشمه‌رگه‌‌و جێگۆڕكێی‌ هێزی‌ پێشمه‌رگه‌یه‌‬ ‫به‌پێی‌ سیستمی‌ سه‌ربازی‌‪.‬‬

‫جێگری‌ س����ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ پێش����مه‌رگ ‌ه‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ كوردس����تان وتیشی‌ "یه‌كێتی‌‌و‬ ‫پارت����ی‌ ئ����ه‌م گۆڕانكارییانه‌ی����ان ناون����اوه‌‬ ‫خۆئاماده‌ك����ردن ب����ۆ رێكخس����تنه‌وه‌یه‌كی‌‬ ‫باشتری‌ هێزه‌كانی‌ پێش����مه‌رگه‌‌و وه‌زاره‌تی‌‬ ‫پێش����مه‌رگه‌‌و به‌ئامانجی‌ بچكۆله‌كردنه‌وه‌ی‌‬ ‫وه‌زاره‌ت‌و البردن����ی‌ هه‌ندێك ده‌زگایه‌ له‌ناو‬ ‫ئه‌و وه‌زاره‌ته‌دا"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا ك����ه‌ له‌به‌رنامه‌دایه‌‬ ‫چه‌ك����ه‌ بیانییه‌كانی����ش له‌ی����ه‌ك ش����وێن‬ ‫كۆبكرێن����ه‌وه‌‌و وتی‌"به‌نمون����ه‌ چه‌ك����ه‌‬ ‫ئه‌ڵمانییه‌كان پێشتر به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ به‌سه‌ر‬

‫هه‌م����و لیواكاندا دابه‌ش����كرابون‌و له‌ئاكامدا‬ ‫هه‌ندێكی����ان ونبون‪ ،‬بۆ له‌مه‌وال ئه‌و چه‌كان ‌ه‬ ‫له‌ی����ه‌ك دو لیوای‌ دیاریكراودا كۆده‌كرێنه‌وه‌‬ ‫تاباشتر كۆنترۆڵ بكرێن"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش����ی‌ له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ ك����رده‌وه‌ كه‌‬ ‫"له‌س����ه‌ره‌تادا گۆڕانكاری‌ له‌پل����ه‌ بااڵكانی‌‬ ‫ناو وه‌زاره‌تی‌ پێش����مه‌رگه‌ ده‌كرێت‌و پاشان‬ ‫فه‌رمان����ده‌‌و لێپرس����راوه‌ مه‌یدانییه‌كانیش‬ ‫ده‌گرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌مینداری‌ گش����تی‌ وه‌زاره‌تی‌ پێشمه‌رگه‌‬ ‫ئام����اژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌دات ك����ه‌ تائێس����تا هیچ‬ ‫شتێكی‌ فه‌رمی‌ له‌ئارادا نییه‌ بۆ ئه‌نجامدانی‌‬

‫گۆڕانكاری‌ له‌پۆس����ته‌ بااڵكان����ی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫پێشمه‌رگه‌دا‪.‬‬ ‫جه‌بار یاوه‌ر ئه‌مینداری‌ گشتی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫پێش����مه‌رگه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ وت"پڕۆسه‌یه‌كمان‬ ‫هه‌ی����ه‌ ب����ۆ چاكس����ازی‌ له‌ن����او وه‌زاره‌تی‌‬ ‫پێش����مه‌رگه‌ به‌اڵم چاوه‌ڕوانی‌ هه‌نگاوه‌كانی‌‬ ‫جێبه‌جێكردنین"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ البردنی‌ له‌پۆس����تی‌ ئه‌مینداری‌‬ ‫گش����تی‌ وه‌زاره‌تی‌ پێش����مه‌رگه‌‪ ،‬یاوه‌ر وتی‌‬ ‫"له‌و باره‌یه‌وه‌ هیچ ش����تێكی‌ فه‌رمی‌ نییه‌‌و‬ ‫ئه‌گه‌ر ویس����تیان ئاڵوگۆڕ له‌پۆس����ته‌كه‌مدا‬ ‫بكرێت ئه‌وا له‌خزمه‌تداین"‪.‬‬

‫وتیش����ی‌ "ده‌نگۆی‌ البردنم له‌و پۆس����ته‌‬ ‫پڕوپاگه‌ن����ده‌ ب����وه‌‌و هیچ بڕیارێ����ك له‌هیچ‬ ‫ناوه‌ندێكه‌وه‌ نییه‌ له‌وباره‌یه‌وه‌"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌هێ����زی‌ پاراس����تنی‌‬ ‫ئێزیدیخان‌وخس����تنه‌ س����ه‌ر وه‌زاره‌ت����ی‌‬ ‫پێش����مه‌رگه‌‌و پێدان����ی‌ پل����ه‌ی‌ ئه‌فس����ه‌ری‌‬ ‫به‌هه‌ندێ����ك له‌چه‌كداره‌كان����ی‌ ئ����ه‌و هێزه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مینداری‌ گش����تی‌ وه‌زاره‌تی‌ پێش����مه‌رگه‌‬ ‫وت����ی‌ "له‌وباره‌یه‌وه‌ هیچ ش����تێكی‌ فه‌رمی‌‬ ‫نه‌هاتوه‌ بۆ وه‌زاره‌تی‌ پێش����مه‌رگه‌‌و ئێمه‌ش‬ ‫له‌ڕاگه‌یه‌ندنه‌كانه‌وه‌ بیستومانه‌ كه‌ ناونوس‬ ‫ده‌كرێن"‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )569‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/3/14‬‬

‫"به‌بێ‌ كاراكردنه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مان هه‌ڵبژاردنێكی‌ ته‌ندروست ئه‌نجام نادرێت"‬

‫‪7‬‬

‫ئه‌وانه‌ ‌ی ده‌یانه‌وێ‌ یاسا ‌ی هه‌ڵبژاردن‬ ‫هه‌موار بكه‌نه‌و‌ه دیموكراسیه‌ت به‌رته‌سك ده‌كه‌نه‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫تادێت ئاماده‌كارییه‌كان بۆ‬ ‫ئه‌نجامدانی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان گه‌رموگوڕتر ده‌بێت‌و‬ ‫پارته‌ سیاسییه‌كان خۆیانی‌ بۆ‬ ‫ئاماده‌ ده‌كه‌ن‪ .‬ئه‌ندامێكی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاسی‌ حزبی‌ شیوعی‌ كوردستانیش‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت "كۆمسیۆنی‌ بااڵی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ هه‌رێم كۆمسیۆنی‌ پێنج‬ ‫حزبییه‌‌و له‌به‌رپرسی‌ كۆمسیۆنه‌وه‌‬ ‫تاده‌گات به‌كارگوزاره‌كانیان به‌ برابه‌ش‌و‬ ‫به‌شبه‌شێنه‌ دابه‌شیان كردوه‌"‪.‬‬

‫ئه‌بو كاروان ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس ‌ی‬ ‫حزبی‌ ش���یوعی‌ كوردس���تان رایگه‌یاند‬ ‫"هه‌ڵب���ژاردن ده‌بێ���ت بارودۆخێك���ی‌‬ ‫ئاس���ایی‌ بۆ دروس���ت بكرێت���ه‌وه‌‌و به‌و‬ ‫كێش���ه‌‌و گرفتانه‌ی‌ كه‌ له‌كوردستاندایه‌‬ ‫زه‌حمه‌ته‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌گه‌ر ئیراده‌یه‌كی‌ راستی‌‬ ‫هه‌بێ���ت بتوانرێت پێك���ه‌وه‌ كۆببنه‌وه‌‌و‬ ‫بارودۆخه‌كه‌ ئاس���ایی‌ بكه‌نه‌وه‌ ئه‌وكاته‌‬ ‫به‌دڵنیایی���ه‌وه‌ ده‌توانرێ���ت هه‌ڵبژاردن‬ ‫ئه‌نجام بدرێت"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئاماژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌ كرد كه‌ وه‌ك‬ ‫حزبی‌ ش���یوعی‌ كوردس���تان به‌جۆرێك‬ ‫له‌ج���ۆره‌كان خۆی���ان ئاماده‌ك���ردوه‌‌و‬ ‫موتابه‌ع���ه‌ی‌ بارودۆخه‌ك���ه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "ئێس���تا كارێك ده‌كرێت بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌مواری‌ یاس���ای‌ هه‌ڵبژاردن بكرێته‌وه‌‌و‬ ‫پێموایه‌ هه‌مواركردنه‌وه‌ی‌ یاساكه‌ گرفت‬ ‫دروس���ت ده‌كات له‌ب���ه‌رده‌م ئه‌نجامدانی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن‌و كارێكی‌ خراپیشه‌"‪.‬‬ ‫به‌وت���ه‌ی‌ ئه‌بو كاروان ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌‬ ‫ده‌یانه‌وێت ئه‌و پڕۆژه‌یه‌ پێشكه‌ش بكرێت‬ ‫دیموكراسیه‌ت به‌رته‌سك ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬ئه‌‌و‬ ‫وتی‌ "ئێمه‌ ئه‌و یاسایه‌ی‌ كه‌ هه‌یه‌‌و كاری‌‬ ‫پێده‌كرێت به‌باش���ترین یاسا ده‌زانین بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ داهاتو"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌تێبینیه‌كانیشیان له‌سه‌ر‬ ‫پێكهات���ه‌ی‌ كۆمس���یۆنی‌ س���ه‌ربه‌خۆی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئه‌و كۆمسیۆنه‌‬ ‫كۆمس���یۆنی‌ پێنج حزبییه‌‌و پێنج حزبی‌‬

‫حكومه‌ت‌و ده‌سه‌اڵت‬ ‫ناچاره‌ هه‌ڵبژاردن‬ ‫ئه‌نجام بدات‌و‬ ‫ئه‌وه‌ مه‌كره‌مه‌‬ ‫نییه‌ به‌خه‌ڵك‬ ‫ببه‌خشرێته‌وه‌‬

‫هەڵمەتی هەڵبژاردن ـ ئەرشیف‬ ‫سیاس���ی‌ كۆبونه‌ت���ه‌وه‌‌و له‌به‌رپرس��� ‌ی‬ ‫كۆمسیۆنه‌وه‌ تاده‌گات به‌كارگوزاره‌كانیان‬ ‫به‌براب���ه‌ش‌و به‌شبه‌ش���ێنه‌ دابه‌ش���یان‬ ‫كردوه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئێمه‌ دژی‌ ئه‌و كۆمسیۆنه‌ین‌و‬ ‫داوامان كردوه‌ هه‌ڵبوه‌شێنرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئام���اژ‌هی‌ به‌وه‌ش���دا ك���ه‌‬ ‫داواكارییه‌كه‌ی‌ ئه‌وان بۆ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌و كۆمسیۆنه‌ به‌هه‌ند وه‌رنه‌گیراوه‌‌و وتی‌‬ ‫"بڕوا ناكه‌م له‌كوردس���تان هیچ ش���تێك‬ ‫به‌هه‌ند وه‌ربگیرێ���ت ئه‌گه‌ر كۆك نه‌بێت‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی‌ ئه‌و حزبانه‌ی‌ كه‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییان له‌به‌ڕێوه‌بردنی‌ ده‌سه‌اڵت‬ ‫هه‌یه‌ له‌كوردس���تان به‌و ش���ێوه‌یه‌ی‌ كه‌‬ ‫ده‌یانه‌وێت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌"به‌تایبه‌تی‌ له‌باره‌ی‌ پێكهاته‌ی‌‬ ‫كۆمس���یۆنه‌كه‌وه‌ ه���ه‌ر پێن���ج حزبه‌كه‌‬ ‫رێككه‌وتون له‌سه‌ری‌ له‌به‌رئه‌وه‌ زه‌حمه‌ته‌‬

‫ئ���ه‌و داخوازیی���ه‌ی‌ ئێم���ه‌ كاریگ���ه‌ری‌‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم له‌داهات���ودا ئه‌نجامه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێت كه‌ چه‌ند زیان ده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫به‌داموده‌زگاكان���ی‌ حكوم���ه‌ت‌و ئ���ه‌و‬ ‫كۆمس���یۆنه‌ س���ه‌ربه‌خۆیه‌ی‌ ك���ه‌ باس‬ ‫ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫هه‌رچ���ی‌ ش���یروان زرار وته‌بێ���ژی‬ ‫كۆمس���یۆنی بااڵی هه‌ڵبژاردن‌و راپرسی‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردستانه‌ جه‌غت له‌سه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ كه‌ وه‌ك كۆمسیۆن ئاماده‌كاری‌‬ ‫ده‌كه‌ن ب���ۆ ئه‌نجامدانی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان‌و‬ ‫وتی‌"له‌ئێس���تادا كار له‌سه‌ر دامه‌زراندنی‌‬ ‫ئۆفیس���ی‌ هه‌ر چوار پارێزگاكه‌ی‌ هه‌رێم‬ ‫ده‌كه‌ین‌و دوات���ر راهێنانی‌ فه‌رمانبه‌ران‌و‬ ‫له‌هه‌مان كاتدا دروس���تكردنی‌ سه‌نته‌ری‌‬ ‫زامنكردنی‌ داتاكان‌و پاش���ان وه‌رگرتن‌و‬ ‫پاككردنه‌وه‌ی‌ تۆماری‌ ده‌نگده‌ران"‪.‬‬ ‫ئه‌و جه‌غتی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كردوه‌ كه‌ بۆ‬

‫ئاماده‌كارییه‌كانی���ان بۆ ئه‌نجامدانی‌ هه‌ر‬ ‫هه‌ڵبژاردنێك به‌پێی‌ یاس���ای‌ كۆمسیۆن ‌ی‬ ‫بااڵی‌ هه‌ڵبژاردن‌و راپرسی‌ ژماره‌ (‪)4‬ی‌‬ ‫س���اڵی‌ ‪ 2014‬پێویستیان به‌شه‌ش مانگ‬ ‫هه‌ی���ه‌‌و وتی‌ "به‌و پێیه‌ بێت ئه‌گه‌ر بڕیار‬ ‫بێ���ت هه‌ڵبژاردن له‌مانگ���ی‌ ‪11‬دا بكرێت‬ ‫ئه‌وا وه‌ك كۆمسیۆن ئاماده‌ییان هه‌یه‌ بۆ‬ ‫ئه‌نجامدانی‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "له‌كۆتایی‌ ئه‌مساڵدا ئاماده‌یی‌‬ ‫ته‌واوم���ان هه‌یه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن‬ ‫ئه‌نجام بده‌ین"‪ .‬جه‌غتیشی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ك���رده‌وه‌ كه‌ "ده‌توان���ن له‌یه‌ك كاتدا دو‬ ‫هه‌ڵبژاردن پێكه‌وه‌ ئه‌نجام بده‌ن"‪.‬‬ ‫به‌رپرسی‌ ژوری‌ هه‌ڵبژاردنی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان ل���ه‌و بڕوایه‌دایه‌ ك���ه‌ ئه‌نجامدانی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ه‌كان مه‌كره‌مه‌ی���ه‌ك نیی���ه‌‬ ‫به‌خه‌ڵ���ك ببه‌خش���رێته‌وه‌‌و له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫وت���ی‌ "حكوم���ه‌ت‌و ده‌س���ه‌اڵت ناچاره‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنە‬

‫هه‌ڵبژاردن ئه‌نجام بدات‌و ئه‌و‌ه مه‌كره‌مه‌ په‌رله‌مانه‌ بۆ هه‌مواركردنه‌وه‌ی‌ یاس���ا ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن‌و كه‌وتنه‌ سه‌ركاری‌ كۆمسیۆنی‌‬ ‫نییه‌ به‌خه‌ڵك ببه‌خشرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫زمناك���ۆ ج���ه‌الل به‌رپرس���ی‌ ژوری‌ هه‌ڵبژاردن���ه‌كان‌و هه‌روه‌ها پاككردنه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان وتیش���ی‌ تۆم���اری‌ ده‌نگ���ده‌ران‌و ئه‌نجامدان���ی‌‬ ‫"ده‌بێت هه‌ڵبژاردن له‌كاتی‌ خۆیدا ئه‌نجام هه‌ڵبژاردنێكی‌ بێخه‌وشه‌ دور له‌ته‌زویر"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش��� ‌ی له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ك���رده‌وه‌‬ ‫بدرێت‌و ئ���ه‌م خوله‌ی‌ په‌رله‌م���ان ئیدی‌‬ ‫كاری‌ ت���ه‌واو ده‌بێ���ت‌و ئه‌گ���ه‌ر بته‌وێت كه‌ "به‌ب���ێ‌ كاراكردن���ه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫بنه‌ماكانی‌ دیموكراس���ی‌ بچه‌س���پێنیت كوردس���تان هه‌ڵبژاردنێكی‌ ته‌ندروس���ت‬ ‫ده‌بێ���ت هه‌ڵبژاردن���ه‌كان له‌كاتی‌ خۆیدا ئه‌نج���ام نادرێ���ت‌و به‌ده‌ر ل���ه‌وه‌ به‌هه‌ر‬ ‫ش���ێوه‌یه‌كی‌ تر بڕیار له‌سه‌ر ئه‌نجامدانی‌‬ ‫ئه‌نجام بدرێت"‪.‬‬ ‫جه‌غتیشی‌ كرده‌وه‌ كه‌ وه‌ك بزوتنه‌وه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن بدرێت ئه‌وكات قسه‌ی‌ خۆیان‬ ‫گۆڕان پێداگری‌ له‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ هه‌ڵبژاردن ده‌بێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "هه‌ر شتێك شه‌رعی‌ نه‌بێت‌و‬ ‫له‌كاتی‌ خۆیدا ئه‌نجام بدرێت‪.‬‬ ‫به‌رپرس���ی‌ ژوری‌ هه‌ڵبژاردن���ی‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ یاس���ا بێت ئه‌وا هه‌ڵوێستی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌دا كه‌ خۆمان ده‌بێت"‪.‬‬ ‫ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ش���دا "له‌س���ه‌ر هه‌مو‬ ‫"ئه‌گه‌ر بمانه‌وێ���ت هه‌ڵبژاردنێكی‌ پاك‌و‬ ‫بێگه‌رد ئه‌نجام بدرێت كۆمه‌ڵێك هه‌نگاو ئاس���ته‌كان‌و له‌گ���ه‌ڵ تێپه‌ڕبونی‌ كات‌و‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ یه‌كێك له‌وان���ه‌ كاراكردنه‌وه‌ی‌ قۆناغه‌كان ئاماده‌كاری‌ خۆمان كردوه‌"‪.‬‬

‫محه‌مه‌د ‌ی مه‌ال كه‌ریم له‌چاوپێكه‌وتنێكی‌ باڵونه‌كراوه‌ی‌ ئاوێنه‌دا‪:‬‬

‫په‌شیمانم كه‌ نه‌چوم له‌ئه‌زهه‌ر بخوێنم‬ ‫ئا‪ :‬سه‌روه‌ر كوردی‌‬

‫شه‌و ‌ی ‪12‬ی‌ ئازار ‌ی ‪ 2017‬محه‌مه‌د ‌ی‬ ‫مه‌ال كه‌ریم له‌ته‌مه‌نی‌ هه‌شتاو شه‌ش‬ ‫ساڵیدا به‌هۆی نه‌خۆشییه‌وه‌ له‌شار ‌ی‬ ‫سلێمانی‌ كۆچی دوایی كرد‪ ،‬ئه‌م‬ ‫نوسه‌رو وه‌رگێره‌ ناسراوه‌ی‌ كورد ك ‌ه‬ ‫كوڕ ‌ی مامۆستا مه‌العه‌بدولكه‌ریمی‌‬ ‫موده‌ڕیس‌و یه‌كێك له‌دامه‌زرێنه‌ران ‌ی‬ ‫كۆڕی‌ زانیار ‌ی كورده‌‪ ،‬چه‌ند ساڵێك‬ ‫له‌مه‌وبه‌ر له‌سلێمان ‌ی به‌دیدار ‌ی شاد بوم‌و‬ ‫گفتوگۆیه‌كم له‌گه‌ڵ‌ ئه‌نجامدا‪ ،‬ئه‌مه‌ ‌ی‬ ‫خواره‌وه‌ پوخته‌ی‌ ئه‌و گفتوگۆیه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫تائێستا باڵونه‌كراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬سه‌ره‌تا مه‌سه‌له‌ی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ ‌ی‬ ‫دیوانه‌ شیعره‌ كالسیكییه‌كانتان له‌كوێو‌ه‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ی‌ گ���رت‌و چی‌ هانی���دان به‌م‬ ‫پڕۆژانه‌ هه‌ڵبسن؟‬ ‫محه‌مه‌دی‌ م���ه‌ال كه‌ریم‪ :‬له‌ڕاس���تیدا‬ ‫یه‌كه‌م ج���ار ئه‌م مه‌س���ه‌له‌یه‌ ل���ه‌وه‌و‌ه‬ ‫سه‌رچاوه‌ی‌ گرت ك ‌ه باوكم هه‌ر له‌قۆناغ ‌ی‬ ‫فه‌قێیه‌تی‌‌و س���ه‌ره‌تا ‌ی مه‌الیه‌تییه‌و‌ه زۆر‬ ‫ئاشقی‌ ش���یعری‌ مه‌وله‌وی‌ بوه‌‪ .‬الم واب ‌ێ‬ ‫ئه‌مه‌ش له‌وه‌وه‌ س���ه‌رچاوه‌ی‌ گرتب ‌ێ ك ‌ه‬ ‫باوكم هه‌ندێ���ك له‌كتێب ‌ه عه‌قیده‌ییه‌كان ‌ی‬ ‫مه‌ول���ه‌وی‌ خوێندوه‌و ه���ه‌م مه‌وله‌ویش‌و‬ ‫ه���ه‌م باوكیش���م مه‌نس���وب ‌ی ته‌ریقه‌ت ‌ی‬ ‫نه‌قش���به‌ندی‌‌و مورید ‌ی شێخان ‌ی شێخان ‌ی‬ ‫ته‌وێڵه‌و بی���اره‌ بون‪ .‬بۆی��� ‌ه له‌وده‌مه‌و‌ه‬ ‫باوك���م دیوانه‌كان���ی‌ ش���یعر ‌ی مه‌وله‌وی‬ ‫په‌یداك���ردوه‌و لێكۆڵین���ه‌وه‌ ‌ی له‌س���ه‌ر‬ ‫كردوه‌‪ ،‬منیش به‌كاریگه‌ری‌ باوكم خولیا ‌ی‬

‫ش���یعرم بۆ دروست بو‪ ،‬هه‌ر له‌سه‌رده‌م ‌ی‬ ‫فه‌قێیه‌تیمدا جاروبار دیوانه‌كه‌ی‌ مه‌وله‌ویم‬ ‫خوێندوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ده‌كرێت كه‌مێك باس ‌ی چۆنێت ‌ی‬ ‫ژیانی‌ تایبه‌ت‌وپرۆس���ه‌ی‌ هاوسه‌رگیریت‬ ‫بكه‌یت؟‬ ‫محه‌مه‌د ‌ی مه‌ال كه‌ریم‪ :‬له‌ساڵ ‌ی ‪1988‬‬ ‫له‌گه‌ڵ خاتو شیرین‌و له‌ته‌مه‌ن ‌ی ‪ 58‬ساڵیدا‬ ‫هاوس���ه‌رگیریمان كرد‪ ،‬ئ���ه‌و ده‌م ‌ه ئه‌و‬ ‫خوێندكار ‌ی به‌شی‌ فیزیای‌ زانكۆ ‌ی به‌غداد‬ ‫بو‪ ،‬به‌اڵم له‌به‌ر من وازی‌ له‌خوێندنه‌كه‌ ‌ی‬ ‫هێناو ته‌واوی‌ نه‌ك���رد‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه دواتر‬ ‫دامه‌زراو خۆی‌ خانه‌نش���ین كرد‪ .‬شیرین‬ ‫گشت كه‌سی‌ منه‌‪ ،‬ئێس���تا ئه‌و خزمه‌تم‬ ‫ده‌كات‪ ،‬به‌بێ ئه‌و ژیانم س���ه‌خته‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫باشم له‌یاد‌ه له‌ش���ه‌وان ‌ی یه‌كه‌می‌ مانگ ‌ی‬ ‫هه‌نگوینیدا شیرین هاوكار ‌ی ته‌واوكردن ‌ی‬ ‫دو كتێبم بو‪ ،‬ك ‌ه یه‌كێكیان له‌سه‌ر نالی‌‌و‬ ‫ئه‌ویتریان له‌س���ه‌ر حاج���ی‌ قادری كۆیی‬ ‫بو‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هاوڕێیانت ده‌ڵێن كاك ‌ه حه‌مه‌ ‌ی‬ ‫مه‌الكه‌ریم س���ه‌رباری‌ ئه‌وه‌ ‌ی سه‌روكار ‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ دونیای‌ كتێبدایه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌میش��� ‌ه‬ ‫له‌ناو خه‌ڵكدایه‌و كوردێك ‌ی خۆشه‌ویست‌و‬ ‫ویستراوه‌ له‌الیه‌ن خه‌ڵكه‌وه‌‪.‬‬ ‫محه‌مه‌دی‌ مه‌ال كه‌ریم‪ :‬به‌ڵێ وایه‌‪ ،‬من‬ ‫پێمخۆشه‌ ده‌ورم قه‌ره‌باڵغ بێ‪ ،‬پێش ساڵ ‌ی‬ ‫‪ 2005‬یش كه‌ له‌(به‌غدا) بوین هه‌میش��� ‌ه‬ ‫ماڵی‌ ئێم ‌ه ماڵی‌ كوردان بوه‌و هه‌میش��� ‌ه‬ ‫ماڵی‌ ئێمه‌ جمه‌ ‌ی هاتوه‌‪ ،‬ئێس���تایش ك ‌ه‬ ‫له‌س���اڵی‌ ‪ 2009‬وه‌ كه‌وتومه‌ت ‌ه جێگ ‌ه هه‌ر‬ ‫پێمخۆش ‌ه سه‌رم چۆڵ نه‌بێ‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێ���و‌ه به‌ئایدۆلۆژیا ش���یوع ‌ی‬

‫من زۆرێك‬ ‫له‌ئایه‌ته‌كانی‌‬ ‫قورئانم له‌به‌ر‬ ‫كردوه‌‪ ،‬ئێستا گه‌ر‬ ‫دو دێڕ بنوسم‬ ‫پێمخۆشه‌ دێڕێكیان‬ ‫ئایه‌تی‌ قورئان بێت‬ ‫بون‪ ،‬باوكیش���تان زانایه‌كی‌ ئایینی‌ بوه‌و‬ ‫دو ره‌وت���ی‌ ت���ه‌واو جیاوازت���ان گرتبو‪.‬‬ ‫هه‌ڵویس���تی‌ ئه‌و به‌رانبه‌ر ئێوه‌ چۆن بو‪،‬‬ ‫هی���چ كاردانه‌وه‌ی���ه‌ك له‌نێوانتاندا رو ‌ی‬ ‫نه‌داوه‌؟‬ ‫محه‌م���ه‌دی‌ م���ه‌ال كه‌ری���م‪ :‬باوك���م‬ ‫ئایینمه‌دارێكی‌ زۆر رۆش���نبیرو بیركراو‌ه‬ ‫بو‪ ،‬ئه‌و ئێمه‌ی‌ سه‌ربه‌ست كردبو‪ ،‬له‌یادم‬ ‫نیی���ه‌ كاردان���ه‌وه‌و بارگ���رژی هه‌بوبێت‬

‫له‌نێوانماندا‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ده‌وترێت نێوان��� ‌ی تۆو دكتۆر‬ ‫مارف خه‌زنه‌دار باش نه‌بوه‌؟‬ ‫محه‌مه‌دی‌ م���ه‌ال كه‌ری���م‪ :‬به‌ڵێ‌ وابو‪،‬‬ ‫به‌داخه‌وه‌ په‌شیمانم‪ ،‬لێره‌دا باس ‌ی ئه‌وه‌ت‬ ‫بۆ ناك���ه‌م كه‌ تاوانی‌ كێم���ان بو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه ئه‌و ماڵئاوایی له‌ژیان كردوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌ر په‌شیمانم‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬له‌ژیان��� ‌ی پڕ ته‌مه‌ن���ی‌ كاك ‌ه‬ ‫حه‌مه‌دا په‌ش���یمانی‌ هه‌یه‌‪ ،‬یاخود كاك ‌ه‬ ‫حه‌مه‌ له‌چی‌ په‌شیمانه‌؟‬ ‫محه‌م���ه‌دی‌ م���ه‌ال كه‌ریم‪ :‬م���ن له‌و‌ه‬ ‫په‌ش���یمانم خوێندنم ته‌واو نه‌كرد‪ ،‬ئێستا‬ ‫ته‌مه‌ن بگه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬ده‌چم ‌ه سه‌ر ته‌خته‌و‬ ‫ده‌بمه‌ خۆێندكار‪ .‬له‌وه‌ش په‌شیمانم باوكم‬ ‫كورسی‌ خوێندنی‌ له‌زانكۆی‌ (ئه‌زهه‌ر) بۆ‬ ‫دابینكردم‪ ،‬به‌اڵم ره‌تمكرده‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬مامۆس���تا مه‌س���عود محه‌مه‌د‬ ‫له‌ كتێبی‌ (ژی���ان‌و جیهانبینی‌) ده‌ڵێت‬ ‫له‌هه‌ر شوێنێك ئایه‌تێك ‌ی قورئانم لێگیر‬ ‫بێ‪ ،‬ئه‌وا بۆ راس���تی‌‌و دروس���ت ‌ی پرسیار‬ ‫له‌محه‌م���ه‌دی‌ مه‌ال كه‌ری���م ده‌كه‌م‪ ،‬له‌م‬ ‫روه‌وه‌ چی‌ ده‌ڵێت؟‬ ‫محه‌مه‌دی‌ م���ه‌ال كه‌ری���م‪ :‬به‌ڵێ وایه‌‪،‬‬ ‫من زۆرێك له‌ئایه‌ته‌كان���ی‌ قورئانم له‌به‌ر‬ ‫ك���ردوه‌‪ ،‬ئێس���تا گ���ه‌ر دو دێڕ بنوس���م‬ ‫پێمخۆشه‌ دێڕێكیان ئایه‌ت ‌ی قورئان بێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬نزیكترین هاوڕێت كێیه‌؟‬ ‫محه‌مه‌دی‌ مه‌ال كه‌ریم‪ :‬هه‌مو كوردێك ‌ی‬ ‫دڵس���ۆزم خۆش���ده‌وێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم دكتۆر‬ ‫عێزه‌دین مس���ته‌فا ره‌سوڵم خۆشده‌وێت‪،‬‬ ‫هاوڕێ���ی‌ دێرین‌و برای‌ منه‌‪ ،‬پێمخۆش��� ‌ه‬ ‫هه‌میشه‌ له‌ده‌ورم بێت‪.‬‬

‫محه‌مه‌د عەبدولکەریم‬

‫‪6‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )569‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/3/14‬‬

‫ملمالنێكانی توركیاو ئێران له‌سه‌ر نه‌وتی كه‌ركوك چڕده‌بنه‌وه‌‬

‫"پارتی هێزێكی زۆری بۆ پاراستنی كێڵگه‌كانی (بای حه‌سه‌ن‌و ئاڤانا) له‌كه‌ركوك جێگیر كردوه‌"‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬

‫له‌گه‌ڵ ده‌ركه‌وتنی كۆتایی داعش‬ ‫ملمالنێی گه‌وره‌ له‌سه‌ر نه‌وتی‬ ‫كه‌ركوك سه‌ریهه‌ڵداوه‌و پارتیش‬ ‫هێزێكی گه‌وره‌ی جواڵندوه‌ به‌ئاڕاسته‌ی‬ ‫پاراستنی كێڵگه‌كانی (بای حه‌سه‌ن‌و‬ ‫ئاڤانا) كه‌ له‌الیه‌ن كۆمپانیای كاره‌وه‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌برێن‪.‬‬

‫ئه‌گه‌ر كه‌ركوكتان‬ ‫ده‌وێت به‌خه‌ڵك‌و‬ ‫خاك نه‌وته‌وه‌‬ ‫بتانه‌وێت نه‌ك‬ ‫ته‌نها دو بیر‬

‫یه‌كێك له‌‌پێش����مه‌رگه‌كانی س����نوری‬ ‫كه‌ركوك ئه‌وه‌ی ب����ۆ ئاوێنه‌ رونكرده‌وه‌‬ ‫دوێنی زیاتر له‌‪ 100‬ده‌بابه‌و ناقیله‌ براوه‌ته‌‬ ‫ناحیه‌ی س����ه‌رگه‌ڕان كه‌ سه‌ربه‌ئیداره‌ی‬ ‫پارێزگای كه‌ركوك����ه‪ ،‬وتی "دوێنێ ئه‌و‬ ‫هێزه‌ له‌بیره‌نه‌وت����ه‌كان نزیكبونه‌ته‌وه‌و‬ ‫به‌تایب����ه‌ت بی����ره‌ نه‌وت����ی (ئاڤانا) كه‬ ‫‌سه‌ره‌تا هێزەکە‌ زۆر لێی نزیكبونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم پاشان كشاونه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫جواڵندنی ئ����ه‌م هێ����زه‌ له‌كاتێكدایه‬ ‫بارزان����ی به‌نهێنی س����ه‌ردانی كه‌ركوكی‬ ‫ك����ردو له‌گ����ه‌ڵ چه‌ن����د فه‌رمانده‌ی����ه‌ك‬ ‫كۆبۆت����ه‌وه‌و باس����ی پرس����ی ن����ه‌وت‌و‬ ‫جه‌نگه‌كان����ی ئاینده‌ی له‌گ����ه‌ڵ كردون‪،‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ش پاش ئه‌وه‌ی‪ 2‬ئ����ازار یه‌كێتی‬ ‫نیش����تمانی كوردس����تان هێزێكی برده‌‬ ‫س����ه‌ر كۆمپانیای نه‌وت����ی باكور داوای‬ ‫جێبه‌جێكردن����ی رێکكەو‌تنه‌ ‪ 7‬خاڵیه‌كه‌‬ ‫ده‌كات ك����ه‌ له‌نێوان ئیداره‌ی كه‌ركوك‌و‬ ‫به‌رپرسانی به‌غدا گرێدراوه‌‪ ،‬به‌گوێره‌ی‬ ‫زانیارییه‌كانی����ش حه‌ی����ده‌ر عه‌ب����ادی‬ ‫سه‌رۆكوه‌زیران به‌ڵێنی ئه‌وه‌ی داوه‌ كه‌‬ ‫پااڵوتگه‌ی كۆنی كه‌ركوك په‌ره‌پێبدات‌و‬ ‫نه‌وتی بۆ دابین بكات‪.‬‬ ‫ش����وان داودی په‌رله‌مانتاری یه‌كێتی‬ ‫نیش����تمانی كوردس����تان‌و ه����اوكات‬ ‫یه‌كێك����ه‌ له‌كه‌س����ایه‌تیه‌ دیاره‌كان����ی‬ ‫یه‌كێت����ی له‌كه‌رك����وك له‌ب����اره‌ی‬ ‫ملمالنێكانی كه‌ركوكه‌وه‌ جه‌خت له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ده‌كات����ه‌وه‌ به‌هۆی ئ����ەوەی داعش‬ ‫به‌ره‌و‌ كۆتایی ده‌ڕوات ئه‌وان ده‌یانه‌وێت‬ ‫زیات����ر پارێ����زگاری له‌ه����ه‌ردو كێڵگه‌ی‬

‫کۆمپانیای نەوتی باکور‬ ‫بای حه‌س����ه‌ن‌و ئاڤانا بكه‌ن كه‌ ئێس����تا‬ ‫به‌ده‌ست كۆمپانیای (كار)ه‌وه‌یه‌‪ ،‬وتی‬ ‫"ئه‌و نه‌وته‌ی براوه‌ له‌دوای داعش لێیان‬ ‫قه‌بوڵناكرێت‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌وان له‌ئێس����تاوه‌‬ ‫كار بۆ پاراستنی ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫شوان داودی زۆر زیاتر به‌ڕونی باسی‬ ‫جواڵندن����ی هێزه‌كه‌ی كه‌ركوك ده‌كات‌و‬ ‫باوه‌ڕی وایه‌ پارتی ئه‌وه‌ی ویس����تویه‌تی‬ ‫له‌كه‌ركوك ئه‌وه‌ ده‌پارێزێت‌و باقیه‌كه‌ی‬ ‫ناوێت‪ ،‬وتیش����ی "ئه‌گ����ه‌ر كه‌ركوكتان‬ ‫ده‌وێ����ت به‌خه‌ڵ����ك‌و خ����اك نه‌وت����ه‌وه‌‬ ‫بتانه‌وێت نه‌ك ته‌نها دو بیر"‪.‬‬ ‫ره‌نگ����ه‌ زۆر ه����ۆكار هه‌بێ����ت ب����ۆ‬ ‫ئاڵۆزبونی دۆخی كه‌ركوك به‌اڵم یه‌كێك‬ ‫له‌هۆكاره‌ بنه‌ڕه‌تی����ه‌كان ئه‌وه‌یه‌ ئێران‬ ‫به‌نی����ازه‌ نه‌وتی كه‌رك����وك بگوازێته‌وه‌‬ ‫بۆ پااڵوتگایه‌كی كرماش����انی رۆژهه‌اڵتی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئه‌وه‌ش توركیای به‌ته‌واوی‬ ‫نیگه‌رانكردوه‌ ك����ه‌ بڕوای وایه‌ كه‌ركوك‬

‫یه‌كێك����ه‌ له‌ناوچه‌كان����ی نف����وزی ئه‌و‪،‬‬ ‫هه‌ربۆی����ه یه‌كێ����ك له‌ت����ه‌وه‌ره‌كان كه‌‬ ‫کۆتایی مانگی رابردو له‌نێوان ئه‌ردۆغان‌و‬ ‫بارزانی له‌ئه‌سته‌نبوڵ تاوتوێكرا بابه‌تی‬ ‫هه‌نارده‌كردنی نه‌وت����ی كه‌ركوك بو بۆ‬ ‫ئێران‪.‬‬ ‫م����ه‌ال فه‌رم����ان ئه‌ندام����ی جڤات����ی‬ ‫نیش����تمانی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان له‌باره‌ی‬ ‫ملمالنێكان����ی توركی����او ئێران له‌س����ه‌ر‬ ‫نه‌وت����ی كه‌ركوك نایش����ارێته‌وه‌ كه‌ ئه‌م‬ ‫دو هێ����زه‌ ملمالنێیه‌كی دێرینیان هه‌یه‪‌،‬‬ ‫له‌وه‌ت����ه‌ی هه‌واڵ����ی راكێش����انی بۆری‬ ‫نه‌وتی كه‌ركوك ب����ۆ ئێران باڵوبوه‌ته‌وه‌‬ ‫توركیا زیاتر توشی نیگه‌رانی بوه‌‌‪ ،‬وتی‬ ‫"دوس����اڵ له‌ومه‌به‌ر ئه‌حمه‌د داود ئۆغڵۆ‬ ‫ئه‌وكات س����ه‌ركوه‌زیران بو هاته‌ س����ه‌ر‬ ‫ق����ه‌اڵی كه‌ركوك له‌وێ����وه‌ په‌یامێكی بۆ‬ ‫ئێرانیه‌كان نارد"‪.‬‬ ‫به‌گوێ����ره‌ی زانیارییه‌كان����ی ئاوێن����ه‌‬

‫تائێس����تا رێكاره‌كانی راكێشانی بۆری‬ ‫نه‌وت����ی كه‌رك����وك _ئێ����ران ده‌س����تی‬ ‫به‌كاره‌كان����ی نه‌كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم خواس����ت‬ ‫هه‌ی����ه‌ ئه‌م بۆریه‌ رابكێش����رێت له‌نێوان‬ ‫عێ����راق‌و ئێران‪ ،‬ه����اوكات رێگرییه‌كانی‬ ‫به‌رده‌می ئه‌م پرۆسه‌یه‌ش زۆر كه‌من‪.‬‬ ‫عه‌دنان كه‌ركوكی ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫س����ه‌ركردایه‌تی پارتی له‌كه‌ركوك باسی‬ ‫ئه‌وه‌ده‌كات راكێش����انی ب����ۆری نه‌وتی‬ ‫كه‌رك����وك بۆ ئێران هیچ س����ودێكی بۆ‬ ‫كه‌رك����وك نابێ����ت‌و‌ تێچویه‌ك����ی زۆری‬ ‫تێده‌چێ����ت چونكه‌ ئه‌گه‌ر هه‌یبوایه‌ ئه‌وا‬ ‫پێش����تر حكومه‌تی عێراق����ی ده‌یتوانی‬ ‫ئ����ه‌و كاره‌ ب����كات‪ ،‬وت����ی "رێكه‌وت����ن‬ ‫نه‌كراوه‌ له‌نێوان عێ����راق‌و ئێران‪ ،‬ته‌نها‬ ‫لێكتێگه‌یشتن كراوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌ندامه‌ك����ه‌ی س����ه‌ركردایه‌تی پارتی‬ ‫باس����ی ئه‌وه‌ش بۆ ئاوێنه‌ ده‌كات بۆیه‌‬ ‫ئێران چاوی بڕیوه‌ت����ه‌ نه‌وتی كه‌ركوك‬

‫چونك����ه‌ به‌هه‌رزان ده‌س����تی ده‌كه‌وێت‌و‬ ‫هاوكات یه‌كێكی تر له‌هۆكاره‌كان ئه‌وه‌یه‌‬ ‫ئێران ده‌یه‌وێت كۆنترۆڵی ئابوری بكات‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی بتوانێت كۆنترۆڵی سیاس����ی‬ ‫به‌ده‌س����ته‌وه‌ بێت‪ ،‬وتیش����ی "له‌وانه‌یه‌‬ ‫ئ����ه‌م كاره‌ی ئێران هۆكارێ����ك بێت بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی ئێران بیه‌وێت فشار بخاته‌ سه‌ر‬ ‫عێراق"‪.‬‬ ‫به‌گوێ����ره‌ی زانیاریی����ه‌كان زۆرینه‌ی‬ ‫واڵتانی ناوچه‌كه‌ چاویان بڕیوه‌ته‌ نه‌وتی‬ ‫كه‌ركوك‌و شه‌ڕێكی دیبلۆماسی‌و سیاسی‬ ‫په‌نهان له‌م روه‌وه‌ به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هیچ كام له‌هێزه‌ سیاسیه‌كانی ناوخۆی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان هاوڕانین له‌سه‌ر ئه‌م‬ ‫پرسه‌ چۆن مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ بكرێت‪.‬‬ ‫مه‌ال فه‌رمان ب����اوه‌ڕی وایه‌ یه‌كێتی‌و‬ ‫پارت����ی باوه‌ڕی����ان وایه‌ ئه‌گ����ه‌ر واڵتان‬ ‫نه‌بن ئ����ه‌وان بێ كاریگ����ه‌ر ده‌مێننه‌وه‌‬ ‫ه����اوكات كاریگه‌ری توركی����او ئێرانیش‬

‫له‌ناودای����ه‌‪ ،‬وت����ی "جگ����ه‌ له‌توركی����او‬ ‫ئێرانیش واڵتان����ی ئه‌ورپی‌و ئه‌مریكایش‬ ‫له‌كه‌س����انی بااڵ ش����ه‌راكەتیان له‌نه‌وتی‬ ‫هه‌رێمی كوردس����تاندا هه‌یه‌‪ ،‬الیه‌نه‌كان‬ ‫دابه‌ش����بون ئه‌وه‌ش درزی دروستكردوه‌‬ ‫لێی����ه‌وه‌ واڵتانی هه‌رێم����ی بێنه‌ ژوره‌وه‌‬ ‫وه‌كو س����ه‌رده‌می شه‌ڕی ناوخۆ ئه‌وه‌ش‬ ‫واده‌كات الیه‌نه‌كان پایه‌ندبن به‌داواكاری‬ ‫واڵتانی هه‌رێمیه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئاگری كه‌ركوك نیو س����ه‌ده‌ له‌مه‌وبه‌ر‬ ‫ئاگری ناكۆكی له‌نێوان كوردو حكومه‌تی‬ ‫به‌غدا دروس����تكردو نه‌یهێش����ت كوردو‬ ‫به‌ع����س بگه‌ن����ه‌ رێكکه‌وتن‪ ،‬ئێس����تاش‬ ‫دورنیه‌ ئ����ه‌م ئاگره‌ دوباره‌ كوردو به‌غدا‬ ‫بگه‌یه‌نێته‌وه‌ خاڵ����ی جه‌نگ‌و ملمالنێی‬ ‫ئه‌وه‌ش له‌كاتێكدای����ه‌ ئێران زۆر چاوی‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌م نه‌ته‌وه‌یه‌ كه‌ ئێستا زۆرینه‌ی‬ ‫به‌ده‌ست پارتیه‌وه‌یه‌و ره‌وانه‌ی توركیای‬ ‫ده‌كات‪.‬‬

‫نه‌ورۆز بازاڕی ئۆتۆمبێل‌و جلی كوردی گه‌رم كردوه‌‬ ‫"نرخی ئۆتۆمبێل نزیكه‌ی ‪ %10‬به‌رزبوه‌ته‌وه‌"‬ ‫ئا‪ :‬وریا‬ ‫هاتنی به‌هارو جه‌ژنی نه‌ورۆز‬ ‫هاواڵتیانی هانداوه‌ بۆ كڕینی جلوبه‌رگی‬ ‫كوردی‌و هاوكات نرخی ئۆتۆمبێلیش‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی به‌رچاو به‌رزبوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫كه‌م����ال ره‌ش����ید كات����ی خ����ۆی‬ ‫ئۆتۆمبێله‌ك����ه‌ی كڕی����وه‌ به‌ش����ێك‬ ‫له‌پاره‌ك����ه‌ی قه‌رزك����ردوه‌ تاتوانیویه‌تی‬ ‫ئۆتۆمبێلێ����ك بكڕێت به‌نزیكی ‪ 12‬هه‌زار‬ ‫دۆالر‪ ،‬ب����ه‌اڵم كاتێك قه‌یران����ی دارایی‬ ‫هات هه‌مو ش����ته‌كان بۆ ئه‌و گۆڕا تائه‌و‬ ‫ئاس����ته‌ی نه‌توانێت قه‌رزه‌كانی بداته‌وه‌‬ ‫بۆی����ه‌ ئێس����تا ناچ����اره‌ ئۆتۆمبێله‌كه‌ی‬ ‫بفرۆش����ێت‪ ،‬وتی "من ئێستا به‌باشترین‬ ‫كات ده‌زانم بۆ فرۆشتنی ئۆتۆمبێله‌كه‌م‬ ‫چونكه‌ ل����ه‌م وه‌رزه‌دا نرخی ئۆتۆمبێل‬ ‫زیاتر ده‌بێت‪ ،‬ره‌نگیش����ە باشترین كات‬ ‫بێت بۆ فرۆش����تنی تاوه‌ك����و زیانی زۆر‬ ‫نه‌كه‌یت"‪.‬‬ ‫ره‌نگ����ه‌ كه‌م����ال له‌م����ه‌دا پالنێك����ی‬ ‫ئابوری س����ه‌ركه‌وتوانه‌ی بۆ فرۆش����تنی‬ ‫ئۆتۆمبێله‌كه‌ی دانابێت‪ ،‬چونكه‌ له‌كۆتایی‬ ‫زستانه‌وه‌ بابه‌تی كڕینی ئۆتۆمبێل له‌الی‬ ‫هاواڵتیان تاكۆتایی وه‌رزه‌كه‌ له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردس����تان زۆرتر ده‌بێت‪ ،‬ه����ه‌ر بۆیه‌‬ ‫له‌م كاته‌دا پێش����انگاكانی فرۆش����تنی‬ ‫ئۆتۆمبێل رو له‌قه‌رەباڵغی ده‌كه‌ن و ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌یشی كه‌ كاری كڕین‌و فرۆشتنی‬ ‫ئوتومبێل ده‌كه‌ن زیاتر بازاڕیان گه‌رمه‌‪.‬‬ ‫ش����ۆڕش خالی����د ده‌مێك����ه‌ كاری‬ ‫كڕی����ن‌و فرۆش����تنی ئۆتۆمبی����ل ده‌كات‬ ‫له‌گه‌رمی‌و س����اردی ب����ازاڕی ئۆتۆمبێل‬ ‫زۆر ب����اش ش����اره‌زایه‌‪ ،‬ئ����ه‌و له‌باره‌ی‬

‫له‌بازاڕدا ئه‌و‬ ‫ئۆتۆمبێالنه‌ی كه‌‬ ‫له‌خوار ده‌فته‌رێك‬ ‫دۆالره‌وه‌ن نرخیان‬ ‫نزیكه‌ی ‪ 500‬تا ‪700‬‬ ‫دۆالریان چوه‌ته‌‬ ‫سه‌ر‬ ‫جەژنی نەورۆز لەسلێمانی‬ ‫بازاڕی ئۆتۆمبێله‌وه‌ ئ����ه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه‌‬ ‫باسكرد هه‌مو ساڵێك باوه‌ له‌م وه‌رزه‌دا‬ ‫بازاڕی ئۆتۆمبێ����ل زیاتر به‌رزده‌بێته‌وه‪‌،‬‬ ‫چونكه‌ خه‌ڵك بۆ گه‌ڕان‌و گه‌ش����ت زیاتر‬ ‫به‌‌كاری ده‌هێنێ����ت‪ ،‬وتی "له‌بازاڕدا ئه‌و‬ ‫ئۆتۆمبێالن����ه‌ی كه‌ له‌خ����وار ده‌فته‌رێك‬ ‫دۆالره‌وه‌ن نزیك����ه‌ی ‪ 500‬ت����ا ‪700‬‬ ‫دۆالریان چوه‌ته‌ سه‌ر ئه‌وانه‌شی له‌سه‌رو‬ ‫ده‌فت����ه‌ره‌وه‌ن نزیك����ه‌ی ‪1000‬دۆالریان‬ ‫چوه‌ته‌ سه‌ر"‪.‬‬ ‫شۆڕش زیاتر باسی بازاڕی ئۆتۆمبێل‬ ‫ده‌كات‌و جه‌خت له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ده‌كاته‌وه‌‬

‫بازاڕی مانگی شوبات له‌ئێستا باشتره‌‪،‬‬ ‫وتیشی "ئێستاش هه‌ر بازاڕ گه‌رمی پێو‌ه‬ ‫دیاره‌‪ ،‬به‌اڵم مانگی ‪ 2‬بازاڕ باشتربو"‪.‬‬ ‫ته‌نها ب����ازاڕی ئۆتۆمبێل نیه‌ به‌هۆی‬ ‫به‌ه����ارو نه‌ورۆزه‌وه‌ گ����ه‌رم بوه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫بازاڕی جلوبه‌رگیش به‌رناكه‌وێت‪.‬‬ ‫گ����وزه‌ری هه‌ورامیه‌كان له‌ش����ه‌قامی‬ ‫سابونكەرانی سلێمانی جیاواز له‌ڕۆژانی‬ ‫ت����ر ده‌بینرێ����ت‪ ،‬ب����ه‌رده‌م دوكانه‌كان‬ ‫به‌ش����ێوه‌یه‌كی به‌رچاوه ئه‌و كاڵشانه‌ی‬ ‫لێیه‌‌ س����پی ده‌كرێنه‌وه‌‪ ،‬ه����اوكات له‌ناو‬ ‫شوش����ه‌ی دوكانه‌كانیش كاڵش����ی نوێ‬

‫نمایش����كراون‪ ،‬له‌دیواره‌كان����ی به‌رده‌م‬ ‫دوكانەکانی����ش به‌دڵی كڕیاران ش����اڵی‬ ‫هه‌ورامی لێیه‌‪ ،‬چه‌ندین كڕیاریش مامه‌ڵه‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫به‌ختی����ار هه‌ورامی خاوه‌ن����ی دوكانه‌‬ ‫له‌گوزه‌ری هه‌ورامی����ه‌كان‌و ناوبانگێکی‬ ‫باش����ی هه‌یه‌ له‌بواره‌ك����ه‌ی خۆی‪ ،‬ئه‌و‬ ‫له‌باره‌ی خواستی هاواڵتیان بۆ جلوبه‌رگی‬ ‫كوردی به‌تایبه‌ت شاڵ‌و كاڵشی هه‌ورامی‬ ‫باس����ی ئه‌وه‌یكرد خه‌ڵ����ك وه‌كو جاران‬ ‫به‌ده‌م جل‌و به‌رگه‌وه‌ نایه‌ت به‌اڵم ئه‌مه‌‬ ‫واینه‌ك����ردوه‌ كه‌ به‌ت����ه‌واوی خه‌ڵكه‌كه‌‬

‫ده‌س����ت له‌كڕینی جلوبه‌رگ����ی كوردی‬ ‫بشوات‪ ،‬وتی "به‌هۆی هاتنی نه‌ورۆزه‌وه‌‬ ‫خه‌ڵك س����ه‌ردانی دوكانه‌كانمان ده‌كات‬ ‫ش����اڵ‌و كاڵش ده‌كرێت‪ ،‬راس����ته‌ وه‌كو‬ ‫پێش قه‌یرانی دارایی نیه‪ ‌،‬به‌اڵم خه‌ڵك‬ ‫هه‌ر دێت"‪.‬‬ ‫به‌ختیار هه‌ورامی باسی ئه‌وه‌شی بۆ‬ ‫ئاوێنه‌كرد ئێس���تا له‌چاو جاران نرخی‬ ‫ش���اڵ‌و كاڵش دابه‌زی���وه‌و به‌جۆرێ���ك‬ ‫تائاس���تی ‪ %٥٠‬ئه‌م نرخه‌ كه‌میكردوه‌‪،‬‬ ‫وتی "ئێستا ش���اڵ به‌‪ 250‬هه‌زار دینار‬ ‫ده‌س���تده‌كه‌وێت‪ ،‬به‌اڵم جاران باشترین‬

‫ش���اڵ له‌نێوان ‪ 550‬هه‌زار بۆ ‪ 600‬هه‌زار‬ ‫دیناردابو"‪.‬‬ ‫به‌رزبونه‌وه‌ی نرخ له‌بازاڕی ئۆتۆمبێل‌و‬ ‫جلوبه‌رگ‌و ئه‌و كااڵیانه‌ی په‌یوه‌س���ته‌‬ ‫به‌جه‌ژنی ن���ه‌ورۆزه‌وه‌ له‌ڕوی ئابوریه‌وه‌‬ ‫هی���چ زیانێ���ك له‌ب���ازاڕه‌كان ن���ادات‌و‬ ‫ته‌نانه‌ت بوژانه‌وه‌یه‌كی كاتی ده‌بێت بۆ‬ ‫بازاڕه‌كان‪.‬‬ ‫د‪.‬یون���س عه‌ل���ی خاوه‌ن���ی دكتۆرا‬ ‫له‌زانس���تی ئاب���وری هه‌ڵس���ه‌نگاندن‬ ‫ب���ۆ ئ���ه‌وه دۆخ���ه‌ ده‌كات له‌ب���ازاڕی‬ ‫جلوبه‌رگ‌و ئۆتۆمبێل دروس���تبوه‌‪ ،‬پێی‬ ‫وایه‌ ئه‌م هه‌ڵئاوس���انه‌ (هه‌ڵئاوسانێكی‬ ‫قبوڵكراوه)‌ چونكه‌ رێژه‌ی هه‌ڵئاوس���ان‬ ‫‪%5‬بۆ ‪%10‬یه‌‪ ،‬ده‌ڵێت "ئه‌وه‌ی مه‌ترسی‬ ‫هه‌ی���ه‌ له‌م دۆخه‌دا ئه‌وی���ش زۆربه‌یجار‬ ‫له‌كات���ی بۆن���ه‌كان س���ه‌رهه‌ڵده‌دات‬ ‫(به‌دكه‌ڵك) وه‌رگرتن���ه‌ له‌م بۆنانه‌ بۆ‬ ‫به‌رزكردن���ه‌وه‌ی نرخی كااڵكان له‌الیه‌ن‬ ‫بازرگانه‌كانه‌وه‌"‪.‬‬ ‫دكت���ۆر یون���س عه‌لی ئ���ه‌وه‌ش بۆ‬ ‫ئاوێنه‌ ش���یده‌كاته‌وه‌ هی���چ ژماره‌یه‌كی‬ ‫ته‌واو نیه‌ رێژه‌ی هه‌ڵئاوس���انی ئابوری‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردستان ته‌نانه‌ت عێراقیش‬ ‫تۆماربكات‪ ،‬وتیش���ی "ئه‌وه‌ی ده‌وترێت‬ ‫له‌سه‌ر هه‌ڵئاوس���انی نرخ یه‌ك ژماره‌ی‬ ‫ته‌واو نیه‌"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌كانی بازاڕ ئه‌وه‌ ده‌ڵێن هێشتاش‬ ‫خه‌ڵ���ك س���ه‌رباری چه‌ندی���ن قه‌یرانی‬ ‫تاقه‌تپڕوكێن ده‌ستبه‌رداری به‌شێكی ئه‌و‬ ‫شمه‌كانه‌ نابێت كه‌ له‌ژیاندا له‌پێویستی‬ ‫یه‌كه‌مدا نین‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ نه‌ورۆزی ئه‌مساڵ‬ ‫جیاواز له‌س���اڵی رابردو فرۆش���گاكانی‬ ‫جلی كوردی‌و پێشانگاگانی ئۆتۆمبێلی‬ ‫قه‌رەباڵغ كردوه‌‪.‬‬

‫کوردستانێکی ئاوەدانت دەوێت‪ ،‬بەرهەمی خۆماڵی بەکاربهێنە‬

‫کوالێتی‬ ‫تەندروستی‬ ‫باشتر‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )569‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/3/14‬‬

‫ره‌وه‌ندی کوردی ده‌ره‌وه‌ی واڵت‬

‫‪9‬‬

‫ناکاراترین تاراوگه‌نشینی میلله‌تانی جیهان‬ ‫جوتیار شه‌ریف‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌ت���دا ک���ورد کۆمه‌ڵگه‌یه‌ک���ی‬ ‫ناکارای���ی هه‌ی��� ‌ه له‌ناوخۆی کوردس���تان‪،‬‬ ‫ناکارا به‌ومانایه‌ی ک��� ‌ه کۆمه‌ڵگه‌ی کوردی‬ ‫چه‌ندین س���اڵه‌ گەیش���توه‌ بەبڕوای ته‌واو‬ ‫که ‌له‌الی���ه‌ن دوگروپەوە به‌ڕێ���وه‌ ده‌برێ‪،‬‬ ‫ک���ۆاڵن‌و س���ه‌رجاده‌و ناوپ���اس‌و چاخانه‌و‬ ‫ده‌مه‌ته‌قێی مااڵن پڕبو‌ه له‌ڕه‌خنه‌و جنێودان‬ ‫به‌ده‌س���ه‌اڵتدارانی هه‌رێ���م که‌چی له‌هه‌مان‬ ‫کاتیش���دا هه‌موان چ���اوه‌ڕوان ده‌که‌ن ئه‌و‬ ‫دو بانده‌ خۆش���گوزه‌رانی و دادپه‌روه‌ریی‌و‬ ‫دیموکراس���ی فه‌راه���ه‌م بێن���ێ‌و ده‌وڵه‌تی‬ ‫ک���وردی رابگه‌یه‌نن‌و هه‌رچ���اوی ئومێدیان‬ ‫له‌وان���ه‌و که‌س ئاماد‌ه نیه‌ هاوته‌ریبی کاری‬ ‫رۆژانه‌ی هه‌وڵی خودی به‌کاربێنێ له‌شێوه‌ی‬ ‫هه‌وڵی تاک یان ده‌سته‌و کۆمه‌ڵ بۆ گۆڕینی‬ ‫ئه‌و باردۆخه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌م���ه‌ موتورب ‌ه بکه‌ین بۆ تاراوگ ‌ه‬ ‫ده‌بینین س���ه‌ڕەرای بونی ده‌رفه‌تی باش بۆ‬ ‫کارابون که‌چی ناکارابونی ره‌وه‌ندی کوردی‬ ‫له‌و ئاسته‌ی ‌ه له‌بیست‌و شه‌ش ساڵی رابردودا‬ ‫کوردان���ی ده‌ره‌وه‌ی واڵت نه‌یانتوانیوه‌ هیچ‬ ‫لۆبی���ه‌ک‌و هیچ پارتێکی سیاس���ی کاریگه‌ر‬ ‫دروست بکه‌ن بۆ گه‌یاندنی واقیعی سیاسی‬ ‫هه‌رێ���م‌و ره‌فت���اری دژه دیموکراس���یانه‌ی‬ ‫س���ه‌رانی هه‌رێ���م‌و هه‌روه‌ه���ا کاریگه‌ربون‬ ‫له‌سه‌ر دۆخی خراپی هه‌رێم‌و له‌هه‌مان کاتدا‬ ‫دروستکردنی په‌یوه‌ندی سیاسی‌و پاڵپشتی‬ ‫ب���اش بۆ دروس���تبونی ده‌وڵه‌ت���ی کوردی‬ ‫به‌واقیعی‌و النیکه‌م دروس���تکردنی ناسنام ‌ه‬ ‫بۆ خۆیان که‌ ناچارن هه‌میش���ه‌ به‌عێراقی‬ ‫خۆیان بناسێنن‪.‬‬ ‫له‌ په‌ڕتوکخانه‌ی ماش���تا له‌س���تۆکهۆڵم‬ ‫گه‌نجێک���ی رێکپۆش‌و جوان���م بینی به‌جلی‬ ‫کوردی‌و ده‌سته‌س���ڕێکه‌و‌ه باسی جله‌کان‌و‬ ‫کلت���وری کوردی ب���ۆ هاوڕێکان���ی ده‌کرد‬ ‫ئه‌م���ه‌ س���ه‌رنجی منی راکێش���ا لێی نزیک‬ ‫بومه‌وه‌و یه‌کمان ناسی ناوی دیدار سیروان‬ ‫پێکه‌وه‌ ساتێک دانیشتین‌و گفتوگۆمان کرد‬ ‫به‌داخ���ه‌وه‌ دیدار کوردییەک���ه‌ی باش نه‌بو‬

‫‌که‌مترین زانیاری له‌س���ه‌ر دۆخی سیاس���ی له‌کێش���ه‌کانیان ئاگا‌دار کردوه‌ته‌وه‪ ‌،‬ئاریان‬ ‫هه‌رێ���م هه‌بو کاتێ���ک پرس���یارم له‌دیدار وتی لێره‌ هیچ کوردێک ئاماد‌ه نیه‌ هاوته‌ریبی‬ ‫ک���رد‌چی ده‌زانی س���ه‌باره‌ت به‌کورد‪ ،‬ئه‌و کاره‌که‌ی ک ‌ه بژێوی دابین ده‌کات هه‌وڵێکی‬ ‫وتی زۆر ش���ت له‌کاتێکدا بۆی باس���کردم تر بدات بۆ کوردناس���ی‌و به‌ره‌و پێشبردنی‬ ‫هه‌م���و زانیارییه‌کانی ل���ه‌ده‌وری خواردن ‌ه پڕۆژه‌ی کورد له‌جیهاندا‪ ،‬ئه‌گه‌ر هه‌ش���بێ‬ ‫کورده‌واریی���ه‌کان‌و دۆڵمه‌و کفته‌و‌ ش���ه‌و‌ه هه‌وڵی تاکه‌که‌س���ی‌و ناڕێکخراوه‌ بۆیه‌ زۆر‬ ‫ئاهه‌نگه‌کانی به‌هارو گۆرانیبێژه‌ میللیه‌کان کاریگه‌ری نیه‪‌.‬‬ ‫هه‌ره‌وه‌ها ئاریان ئاماژه‌ی به‌الیه‌نێکی تر‬ ‫بو ئه‌م��� ‌ه له‌کاتیکدایه‌ دی���دار خوێندکاری‬ ‫ک���ردو وتی هۆکارێکی ت���ر کاریگه‌ره‌ کورد‬ ‫قۆناغی سێی زانکۆ بو‪.‬‬ ‫دیدار خۆش���حاڵی خۆی ده‌ربڕی به‌وه‌ی له‌ته‌واوی ئه‌وروپا خاوه‌نی دوجۆر کاره‌ ک ‌ه‬ ‫له‌م���ه‌ودوا بۆنه‌کانی به‌هاره‌‌و پڕ له‌ئاهه‌نگ‌و ش���ۆرینگه‌ی ئۆتۆمبیل‌و کاری چیشتخانه‌ن‬ ‫ده‌ع���وه‌ت‌و دی���داری ک���ورده‌کان‌و نوکته‌و که‌ ئه‌مانه‌ بزنس���ی بچوک���ن به‌پێچه‌وانه‌ی‬ ‫میلله‌تان���ی تره‌و‌ه که‌ خاوه‌ن���ی کۆمپانیاو‬ ‫پێکه‌نین‌و ساتی خۆش به‌ڕێکردنە‪.‬‬ ‫که‌مته‌رخه‌م���ی ره‌وه‌ن���دی ک���وردی بزنسی گه‌ور‌هن‌و پاڵپشتی دارایی رێکخراوو‬ ‫له‌ئاستێکدایه‌ زۆربه‌ی که‌یسه‌کانیان له‌دژی کاره‌ فه‌رهه‌نگیه‌کان���ی میلله‌ته‌که‌ی���ان‬ ‫زوڵ���م‌و زۆری یه‌کێتی‌و پارت���ی بوه‌‌‪ ،‬به‌اڵم ده‌که‌ن‪.‬‬ ‫من قس���ه‌کانی ئاریانم به‌ته‌واوی تێبینی‬ ‫لێره‌ش خاوه‌ن ب���اره‌گای یه‌کێتی پارتین‌و‬ ‫ل���ه‌م دواییانه‌ش بزوتنه‌وه‌ی گ���ۆڕان جگ ‌ه کرد له‌س���وید عه‌ره‌به‌کان‌به‌راورد به‌مێژوی‬ ‫له‌چاالکی حزبه‌کانی ناوخۆی کوردس���تان هاتن���ی کورد تازه‌ن له‌س���وید به‌اڵم هه‌رزو‬ ‫چاالکیه‌کی ئه‌وتۆ نابینیت ئه‌گه‌ر هه‌شبێت بونه‌ خاوه‌نی‌ کۆمپانیای گەورەو رێکخراوی‬ ‫ئه‌وکه‌سانه‌ن کاریگه‌ری په‌که‌که‌و بزوتنه‌و‌ه تایب���ه‌ت به‌خۆی���ان‌و ده‌رکردن���ی رۆژنام ‌ه‬ ‫چه‌په‌کانیان له‌سه‌ره‌ زۆرجار ئه‌وه‌ی ئه‌یکه‌ن به‌زمانی عه‌ره‌بی‌و ناساندنی زمانی عه‌ره‌بی‬ ‫په‌رچه‌ک���ردار‌ه نه‌ک کارێکی خۆڕس���کان ‌ه وه‌ک دوه‌م زمانی سه‌رئاستی سوید‪.‬‬ ‫ئه‌م ‌ه له‌کاتێکدایه‌ عه‌ره‌به‌کان توانیویان ‌ه‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫ک���ورده‌کان لێ���ره‌ جگ��� ‌ه له‌ناوه‌ن���دی کااڵکانی���ان به‌بازرگانی بکه‌ن به‌نمون ‌ه نانی‬ ‫چاک ک���ه‌ چه‌ن���د چاالکیه‌کی���ان هه‌بو ل ‌ه سوری له‌س���ه‌ر ئاستی س���وید کۆمپانیاو‬ ‫س���ه‌ر که‌یس���ی کیمیابارانی هه‌ڵه‌بج ‌ه هیچ کارگ���ه‌ی گ���ه‌وره‌ی هه‌ی���ه‌و له‌ت���ه‌واوی‬ ‫رێکخراوو ده‌زگایه‌کی مرۆڤدۆستانه‌یان نی ‌ه مارکێته‌کان ئه‌فرۆشرێ‌و به‌کاربه‌رێکی زۆری‬ ‫ته‌نان���ه‌ت بۆ خزمه‌تکردنی تاراوگه‌نش���ینی هه‌ی ‌ه له‌کاتێکدا نانی هه‌ورامی‌و نانی ساجی‬ ‫کوردو چاره‌س���ه‌ری گرفت‌و ئارێشه‌کانیان کوردی زۆر خۆشتره‌و به‌کارهێنانی ئاسانتر‌ه‬ ‫ب���ه‌ ب���ه‌راورد به‌میلله‌تانی تر ک��� ‌ه ده‌زگاو به‌اڵم کورده‌کان ته‌نها بیر له‌بژێوی بچوک‌و‬ ‫رێکخراوی گه‌وره‌یان هه‌ی ‌ه بۆ خزمه‌تکردنی تێپه‌ڕاندنی ژیان ده‌که‌نه‌وه‪‌.‬‬ ‫له‌ئێس���تادا له‌ناوخ���ۆی کوردس���تاندا‬ ‫فه‌رهه‌نگی نه‌ته‌وه‌ییان‪ ،‬تاراوگه‌نشینی کورد‬ ‫له‌که‌مته‌رخه‌می‌و ناکارایبونێکی گه‌وره‌دان‪ .‬کارابون کورتکراوه‌ته‌وه‌ بۆ پێشمه‌رگایه‌تی‌و‬ ‫له‌فه‌ره‌نس���ا ئاری���ان عه‌لیم ناس���ی ک ‌ه پاراس���تنی خاکی کوردستان یان له‌الیه‌کی‬ ‫ده‌رچوی به‌ش���ی س���ینه‌ما ب���و هه‌روه‌ها تره‌وه‌ ره‌خنه‌و جنێودان به‌یه‌کێتی‌و پارتی‬ ‫مامۆستای فۆتۆگرافه‌ر بو له‌قوتابخانه‌یه‌کی ک��� ‌ه له‌بنچینه‌دا کارابون بریتی ‌ه له‌بنیادنانی‬ ‫سه‌ره‌تایی له‌ئاریانم پرس���ی بۆ میلله‌تانی خ���ود ل���ه‌ڕوی ئاب���وری‌و فه‌رهه‌نگی���ه‌وه‌‌و‬ ‫تری وه‌ک ئه‌فغانی‌و پاکس���تانی توانیویان ‌ه هه‌وڵدان بۆ پێشخس���تنی خۆبه‌ڕێوه‌به‌رێتی‬ ‫بگه‌نه‌ موڤ‌و س���ینه‌ما گه‌وره‌کانی جیهان‌و ک���وردو رزگاربون له‌ده‌س���ه‌اڵتی ناوچه‌یی‌و‬ ‫ئارێش���ه‌کانیان به‌فیل���م بک��� ‌هن‌و زۆرجار ته‌نان���ه‌ت ده‌س���ه‌اڵتی شۆڕش���گێڕانه‌ی‬ ‫باش���ترین ئه‌کته‌ری جیهانی���ان هێناوه‌ته‌ ناوخۆو گواستنه‌وه‌ی ده‌سه‌اڵت بۆ ده‌ستی‬ ‫ن���او فیلمه‌کانی���ان‌و خه‌ڵک���ی جیهانی���ان مه‌ده‌نی‌و دامه‌زراوه‌یی ک ‌ه ئه‌وه‌ش پێویستی‬

‫ریکالم‬

‫‪Sinoma Industry & Trade‬‬

‫ ‬

‫ ‪+ , , , #& - ,‬ه‌ره ه‌مهێنان ‌ی‬ ‫‪ -1‬توانا ‌ی سااڵنه‌ی‌ به‌كاربردنی‌ (‪ ) 15000‬ته‌ن په‌یكه‌ری‌ ئاسنی جۆراوجۆره‌‪ ،‬وه‌ دروستكردن‌و ب‬ ‫ جێگیركردن ‌ی‬ ‫ و‌ه دانان‌و‬ ‫دروستكردن‪،‬‬ ‫‌ندازیاری‌ ‪،‬‬ ‫ ه‌ ‌ی ئه‬ ‫جوانترین نه‌خش‬ ‫بەباشتری‬ ‫

ئاسنی‌‌و پۆاڵ‬ ‫كاری‌ په‌یكه‌ر ‌ی‬ ‫ ‪ -‬‬ ‫ ‬ ‫ن‌و ‪. /‬‬ ‫ ‬ ‫

‬ ‫ ‪

0 -

-‬ه‌كو پڕۆژه‌ ‌ی‬ ‫به‌رهه‌مه‌ك���ه‌‌و هه‌مو خزمه‌تێك دوای‌ فرۆش���تنی‌ بۆ هه‌مو كارێكی‌ پیشه‌س���ازی‌‌و پ���ڕۆژه‌ی‌ و‬ ‫بیناو پڕۆژه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫ جۆره‌‬ ‫ ‪ .‬هه‌مو‬ ‫ ه‌نتۆ‪ ،‬وه‌‬ ‫ ‪ ,‬ی‌ چیم‬ ‫ ه‌وت‪ ،‬كارگه‌‬ ‫ پااڵوگه‌ ‌ی ن‬ ‫ ‌با ‪،‬‬ ‫ ‪ -‬كاره‬ ‫

‪2‬وزه‌ی‌‬ ‫‌رهه‌مهێنان ‌ی‬ ‫(كارگه‌ ‌ی به‬ ‫ ‪ 1‬‬ ‫ ‬ ‫‪.‬‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ن‬ ‫ه‬ ‫‌د‬ ‫ه‬ ‫م‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئاوه‌دانكردن‬ ‫ * ‬ ‫

‪

3

2 2‬‬

‫ ه‌رزكردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫‌كو‪ :‬ئامێر ‌ی ب‬ ‫ ‪ 4‬چینی‌‪ ،‬وه‬ ‫‌نێدێك لەبه‌رهه‌م ‌ی‬ ‫ هه‬ ‫‌كردنی‌‬ ‫هاورده‬ ‫‌كردن‌و‬ ‫‌‪:‬كاری‌ هه‌نارده‬ ‫‪ -2‬بازرگان ‌ی گشت‬ ‫

‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫

‬ ‫ ی ‬ ‫ ‬ ‫خه‌بات ‌ه ‪ ،‬وه‌ هه‌روه‌ها هه‌ر شتێك كه‌ داوابكرێت لەالیه‌ن بازرگانان‌و كڕیارانه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪-3‬‬

‫ ‪

3 . -

, , 2‬‬ ‫

‬ ‫ ‪

3‬هه ‌یه‌‪.‬‬ ‫ ه‌ولێر لقمان‬ ‫سلێمانی‌‌و ه‬ ‫ ‪ : )MANTA(2‬لەهه‌ردو شار ‌ی‬ ‫ بۆ ماركه‌ ‌ی‬ ‫ سوره‌یا‬ ‫كار ‌ی ڕوناكی‌‌و‬ ‫ * ‪ , , - ,‬‬

‫‪ -4‬كاری‌ گواس���تنه‌وه‌و لۆجس���تیك بەش���ێواز ‌ی ( ‪ : ) LCL‬كاری‌ گواس���تنه‌وه‌ ‌ی كه‌لوپه‌ل هه‌مو مانگێك‬ ‫بەهاوبه‌شی‌ له‌گه‌ڵ چه‌ند كه‌سێكدا لەواڵت ‌ی چینه‌وه‌ بۆ ته‌واو ‌ی كوردستان‪.‬‬

‫ ‬

‫ ‬

‫ ‬

‫له‌بری تێکه‌ڵبون‬ ‫به‌ئه‌کادیمیاو فه‌رهه‌نگ‌و‬ ‫کلتوری ئه‌و واڵته‌ی‬ ‫لێی ده‌ژی‌و له‌په‌نای‬ ‫کاری رۆژانه‌ی خۆی‬ ‫هه‌وڵدان بۆ پێشخستنی‬ ‫دۆزی کورد که‌چی‬ ‫له‌گۆشه‌یه‌کی ماڵه‌که‌یدا‬ ‫جنێوفرۆشێکی‬ ‫عه‌یاره‌ بیست‌وچواری‬ ‫لێده‌رچوه‬ ‫به‌پێشخس���تنی پ���ڕۆژه‌ی کوردناس���ی‌و‬ ‫ده‌ستخس���تنی پاڵپش���تیه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌کی‬ ‫دروس���ت چونک���ه‌ تائێس���تاش له‌میتۆدی‬ ‫یه‌کێتی گ���ه‌الن‌و یه‌کێتی ئه‌وروپاو ناوه‌ندو‬ ‫یه‌کێتیه‌ جیهانیه‌کان کورد به‌هه‌ڵ ‌ه پێناس ‌ه‬ ‫کراوه‪.‬‬ ‫گه‌ر له‌کارابونی کوردانی ده‌ره‌وه‌ی واڵت‬ ‫بڕوانین جاران له‌پاڵتاک‌و ئێستاش له‌ڕێگای‬ ‫الیڤه‌وه‌ له‌ت���ۆڕی کۆمه‌اڵیه‌تی فه‌یس���بوک‬ ‫وه‌ک تاکێک���ی ناوخ���ۆ ره‌خن���ه‌و جنێ���و‬ ‫به‌یه‌کێتی‌و پارتی ده‌ده‌ن‌و له‌بری تێکه‌ڵبون‬ ‫به‌ئه‌کادیمیاو فه‌رهه‌نگ‌و کلتوری ئه‌و واڵته‌ی‬ ‫لێی ده‌ژی‌و له‌په‌ن���ای کاری رۆژانه‌ی خۆی‬ ‫هه‌وڵدان بۆ پێشخستنی دۆزی کورد که‌چی‬ ‫له‌گۆش���ه‌یه‌کی ماڵه‌که‌یدا جنێوفرۆش���ێکی‬ ‫عه‌یار‌ه بیست‌وچواری لێده‌رچوه‌‪.‬‬

‫ئه‌م ‌ه جگ ‌ه له‌وه‌ی خۆی نایه‌ته‌وه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ره‌خنه‌کانی‌و لێر‌ه به‌سۆشیالی بندیوار ده‌ژی‬ ‫وات ‌ه که‌مئه‌ندامیه‌کی خۆی نیش���انداوه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی کارنه‌کات‌و پاره‌ی سۆشیال وه‌رگرێ‬ ‫به‌نمونه‌ تیایاندایە گه‌ور‌ه ڕۆماننوس ‌ه به‌اڵم‬ ‫به‌مناڵی له‌سه‌ر که‌ڵه‌ک ‌ه دیوارێک که‌وتوه‌و‬ ‫زمان���ی به‌ردان���ی که‌وت���و‌ه به‌که‌مئه‌ندامی‬ ‫نیشانیداوه‌ تانوس���ینگه‌ی دابینکردنی کار‬ ‫رازیبکات‌و ڕاپۆرتی ب���ۆ بک ‌هن‌و کارنه‌کات‌و‬ ‫هه‌مو گرنگی‌و ئه‌رکی ئه‌خالقی سه‌رش���انی‬ ‫له‌وه‌دا ده‌بینێته‌وه‌ ک ‌ه له‌به‌رده‌م په‌نجه‌ره‌ی‬ ‫ژوره‌که‌ی دانیش���ێ‌و چوار وشه‌ی رۆمانسی‬ ‫ورژێنه‌ر ئاڕاستە ‌ی گه‌نج ‌ه خه‌سێنراوه‌کانی‬ ‫ده‌س���تی داب‌و نه‌ریت���ی کۆمه‌ڵ���گا بکات‌و‬ ‫ئه‌وانیش به‌ هه‌ڵپه‌وه‌ بیکڕن به‌پاره‌ی گران‌و‬ ‫جۆرێک کاسپیش له‌وێ جۆر بکات‪.‬‬ ‫به‌ده‌رله‌وه‌ش زۆرینه‌ی تاراوگه‌نیش���نان‬ ‫س���ه‌رقاڵی کڕین���ی زه‌وی‌و خان���و موڵکی‬ ‫زیاترن له‌وکوردستانه‌ی رۆژان ‌ه له‌الیڤه‌کانه‌و‌ه‬ ‫جنێوی پێده‌ده‌ن له‌بایۆمه‌تریشدا ده‌رکه‌وت‬ ‫به‌کۆمه‌ڵ گه‌ڕانه‌و‌ه بۆ موچه‌و خانه‌نش���ینی‬ ‫ئ���ه‌و یه‌کێتی‌و پارتیه‌ی ک��� ‌ه بۆ وه‌رگرتنی‬ ‫ئیقام ‌ه له‌م واڵتانه‌دا وه‌ک دێوه‌زمه‌ی ترسناک‬ ‫ناساندویانه ک ‌ه هه‌ق بو که‌یسه‌کانیان له‌گه‌ڵ‬ ‫موچه‌کانیان له‌یه‌ک بدرایه‪.‬‬ ‫س���ەیرەکە لەوەدایە بەشێک لەڕەوەندی‬ ‫کوردی دەرەوەی واڵت هەمو دڵخۆش���یی‌و‬ ‫بایەخی���ان ‌ک���ورت دەبێتەوە ک���ە وێنەی‬ ‫س���فرەی نانخواردنەکەیان یان راوەس���تان‬ ‫لەناو فڕۆکەو باخچە‌و بازاڕ یاخود لەس���ەر‬ ‫کەن���اری دەریای���ەک لەپەیجەکەیاندا وەک‬ ‫شانازی باڵودەکەنەوە!‌‬ ‫لێره‌دا هه‌ڵوێس���ته‌یه‌ک هه‌ی ‌ه ک ‌ه عه‌قڵی‬ ‫فرت‌و فێڵ‌و به‌رژه‌وه‌ندیخوازی خودی ته‌نها‬ ‫عه‌قڵیه‌تی به‌رپرس���ه‌کانی کورد نی ‌ه به‌ڵکو‬ ‫ئه‌و کوردانه‌ش���ی که‌ ئاش���نان به‌مۆدێرنه‌و‬ ‫دادپ���ه‌روه‌ری کۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌و پێش���که‌وتن‬ ‫هه‌م���ان عه‌قڵیه‌تی خۆژین���ی فرت‌وفێاڵنه‌و‬ ‫دوڕویانه‌یا ‌ن هه‌یه‪.‬‬ ‫عه‌قڵێت���ی رواڵه‌تخوازیانه‌ی تاکی کورد‬ ‫یه‌کێکی ت���ره‌ له‌هۆکاره‌کانی ناکارایی بون‪،‬‬ ‫به‌نمون���ه‌ له‌ناوخۆی کوردس���تان له‌ماوه‌ی‬ ‫راب���ردودا هی���چ نوێنه‌رێک���ی په‌رله‌م���ان‌و‬

‫هی���چ چاالکێک���ی مه‌ده‌ن���ی‌و میدی���اکارو‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ێک ئاماد‌ه نه‌بو قات‌و ریبات‌و‬ ‫خۆش���یککردنه‌که‌ی دابنێ له‌س���ه‌ر شاشه‌و‬ ‫واینیشانبدات که‌ کورد قه‌یرانی دارایی هه‌ی ‌ه‬ ‫به‌هۆی حوکم���ی پاوانخوازییه‌وه‌ به‌جۆرێک‬ ‫که‌س���ێک سه‌یری شاش���ه‌کانی کورد بکات‬ ‫بڕوا ناکات گرفتی ئابوری بونی هه‌بێت‪.‬‬ ‫لێ���ره‌ش ره‌نگ���ه‌ تاک���ی ک���ورد هه‌بێت‬ ‫له‌باردۆخێکی س���ه‌ختدا بێت‪ ،‬به‌اڵم هێشتا‬ ‫عه‌قڵیه‌تی خۆ نوان���دن‌و رواڵه‌تخوازییانه‌ی‬ ‫له‌پێ���ش هه‌م���و ئه‌رکێک���ه‌و‌ه ئه‌بینێت بۆ‬ ‫نمون ‌ه کاتی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ کوردستان کڕینی‬ ‫ش���یکترین جلوبه‌رگ‌و کڕینی ئه‌و شتانه‌ی‬ ‫له‌کوردس���تان نین‪ ،‬خ���ۆ جیاکردنه‌وه‌و خۆ‬ ‫گرنگ نواندن‪.‬‬ ‫س���اڵی پ���ار له‌جێگای���ه‌ک کارم ده‌کرد‬ ‫ئافره‌تێک���ی ک���ورد له‌وجێگای���ه‌ کاری‬ ‫خاوێنکردن���ه‌وه‌ی ده‌ک���رد رۆژێک وتی زۆر‬ ‫بیری سلێمانی ده‌که‌م وتم جا بۆ ناڕۆیته‌و‌ه‬ ‫ئێس���تا تکت بکڕی بۆ س���ێ مانگی تر زۆر‬ ‫هه‌رزان ده‌که‌وێت؟‬ ‫وتی‪ :‬به‌خوا وانیه‌ زۆر ئه‌که‌وێت دوس���اڵ‬ ‫پێ���ش ئێس���تا رۆیش���تومه‌ته‌وه‌ هێش���تا‬ ‫جێگاکه‌ی پڕنه‌بوه‌ت���ه‌وه‌‪ .‬وتم‪ :‬بۆ چه‌ندت‬ ‫خه‌رجکردوه‌؟ وتی‪ :‬حه‌وت هه‌زار یۆرۆ‪.‬‬ ‫م���رۆڤ له‌مه‌وه‌ تێ���ده‌گات کورد تاکێکی‬ ‫دوربوه‌ له‌خۆش���گوزه‌رانی‌و هه‌مو هه‌وڵێکی‬ ‫بۆ پڕکردنه‌وه‌ی که‌موکوڕییه‌کانییەتی ئاخر‬ ‫لۆجیک���ی نیه‌ کاری پاککردن���ه‌وه‌ بکه‌یت‌و‬ ‫ح���ه‌وت هه‌زار یۆرۆ خه‌رج بکه‌یت بۆ دیاری‬ ‫کڕین‌و خۆنواندن له‌کوردستان‬ ‫به‌تێڕوانین له‌کۆی بابه‌ته‌که‌ی س���ه‌ره‌و‌ه‬ ‫ئه‌توانی به‌رچاوڕون بیت ئه‌و بیانوه‌ی تاکی‬ ‫کورد له‌ناوخۆی کوردس���تان بۆ ناکارابون‬ ‫هه‌یه‌ت���ی که‌ پێ���ی وای ‌ه یه‌کێت���ی‌و پارتی‬ ‫هه‌مو چه‌ناڵێکی ژیانیان قۆرخکردوه‌و هیچ‬ ‫رێگایه‌ک بۆ کارابون‌و ڕزگاربون له‌قه‌یرانه‌کان‬ ‫نی ‌ه بیانویه‌کی ناهزرییه‪‌.‬‬ ‫چونک���ه‌ له‌تاراوگه‌ س���ه‌ره‌ڕای ده‌رفه‌ت ‌ه‬ ‫گه‌وره‌کان بۆ کاراب���ون که‌چی تاکی کورد‬ ‫لێ���ره‌ش پ���ڕۆژه‌ی گ���ه‌وره‌ی نی���ه‌و ته‌نها‬ ‫به‌خۆبژێویه‌کی که‌م رازییه‌و هیچ هه‌نگاوێکی‬ ‫بۆ رزگاربون له‌قه‌یرانی نه‌ته‌وەیی نیه‪‌.‬‬

‫ریکالم‬

‫‪8‬‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫)‪ )569‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/3/14‬‬

‫پاسه‌وانه‌كه‌ی‌ سنور له‌پێنجوێن چۆن كوژرا‪:‬‬

‫خۆ ‌ی فیشه‌ك ‌ی له‌ده‌ست ده‌رچو یان هاوڕێكه‌ی‌؟‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬

‫عه‌دنان ماوه‌ی‌ ده‌ ساڵه‌ پاسه‌وانی‌‬ ‫سنوره‌ له‌شارۆچكه‌ی‌ پێنجوێن‪،‬‬ ‫هه‌فته‌ی‌ رابردو له‌سه‌ر كاره‌كه‌ی‌‬ ‫به‌فیشه‌كێك ده‌كوژرێت‪.‬‬ ‫به‌یانی‌ یه‌كش���ه‌ممه‌‪ ،3/5‬عه‌دنان‬ ‫له‌الیه‌ن به‌رپرس���ی‌ فه‌وجه‌كه‌یه‌و ‌ه‬ ‫ته‌له‌فونی‌ ب���ۆ ده‌كرێت ئاماده‌بێت‬ ‫له‌پێنجوێن به‌مه‌به‌س���تی‌ پشكنینی‌‬ ‫ده‌مانچه‌ك���ه‌ی‌ ك���ه‌ ئاخ���ۆ مۆری‌‬ ‫له‌سه‌ره‌ یان له‌و ده‌مانچانه‌یه‌ مۆری‌‬ ‫پێ���وه‌ نییه‌ تابیگێڕێته‌وه‌‪ ،‬هه‌ر ئه‌و‬ ‫به‌یانییه‌ چه‌كه‌ك���ه‌ی‌ هه‌ڵده‌گرێت‌و‬ ‫ده‌چێت���ه‌ بنكه‌ك���ه‌ی‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫به‌رپرس���ه‌كه‌ی‌ ئ���اگاداری‌ ده‌كات‬ ‫ك���ه‌ ئه‌مڕۆ لیژنه‌كه‌ ئام���اده‌ نابن‌و‬ ‫ده‌توانێت بڕواته‌وه‌ بۆ ماڵه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ گێڕانه‌وه‌كان‪ ،‬عه‌دنان ئه‌و‬ ‫ڕۆژه‌ بڕی���ارده‌دات الی‌ هاوڕێكانی‌‬ ‫بمێنێته‌وه‌‌و سه‌یری‌ ده‌مانچه‌كه‌شی‌‬ ‫بۆ بكه‌ن ئاخ���ۆ مۆری‌ پێوه‌یه‌ یان‬ ‫نا‪ ،‬الی‌ براده‌ره‌كان���ی‌ ده‌مێنێته‌وه‌‬ ‫تانانی‌ نیوه‌ڕۆی���ان له‌گه‌ ‌ڵ بخوات‪.‬‬

‫كاتێك هیچ نوسراوێك نادۆزێته‌وه‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ده‌مانچه‌ك���ه‌ی‌‪ ،‬به‌ناچ���ار‬ ‫ده‌مانچه‌كه‌ی‌ ده‌باته‌ چێشتخانه‌كه‌‬ ‫بۆ الی‌ (ئ���ـ‪ ).‬ی‌ هاوڕێی‌‪ ،‬عه‌دنان‬ ‫پێیده‌ڵێ���ت چ���اوم ك���زه‌و هی���چ‬ ‫نوس���راوێك نابینم‪ ،‬گه‌ر ده‌توانیت‬ ‫س���ه‌یرێكی‌ ده‌مانچه‌ك���ه‌م بۆ بكه‌‪.‬‬ ‫له‌و كاته‌ش���دا (ئـ‪ ).‬ده‌مانچه‌كه‌ی‌‬ ‫لێوه‌رده‌گرێ���ت‌و خه‌ریكی‌ ده‌بێت‌و‬ ‫چه‌ن���د جارێ���ك تاقیده‌كات���ه‌وه‌و‬ ‫له‌ده‌مانچك���ه‌ی‌‬ ‫فیش���ه‌كێك‬ ‫ده‌رده‌چێت‌و به‌ر سه‌ر دڵی‌ عه‌دنان‬ ‫ده‌كه‌وێت‪ ،‬كه‌ ته‌نها ئاهێك نه‌بێت‬ ‫كه‌س هی���چ ش���تێكی‌ دیكه‌ی‌ لێ‬ ‫نابیستن‪.‬‬ ‫ئه‌وكات له‌گ���ه‌ڵ ده‌نگی‌ ته‌قه‌كه‌‬ ‫هاوڕێكان���ی‌ ده‌چ���ن به‌هانای���ه‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ له‌چێش���تخانه‌كه‌ له‌باوه‌ش���ی‌‬ ‫(ئـ‪ ).‬دایه‌و ه���اوارده‌كات هاوڕێیان‬ ‫فریاكه‌ون عه‌دنان مرد‪.‬‬ ‫به‌ئۆتومبێل���ی‌‬ ‫ده‌س���تبه‌جێ‌‬ ‫یه‌كێك له‌هاوڕێكان���ی‌ ده‌یگه‌یه‌ننه‌‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ی‌ پێنجوێن‌و ته‌له‌فون‬ ‫ده‌كه‌ن بۆ كه‌س���وكاره‌كه‌ی‌‌و پێیان‬ ‫ده‌ڵێ���ن "كوڕه‌كه‌ت���ان فیش���ه‌كی‌‬

‫له‌ده‌س���ت ده‌رچ���وه‌‌و ژیان���ی‌‬ ‫له‌مه‌ترسیدایه‌ وه‌رن به‌هانایه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌حم���ه‌د كاكه‌ی‌ پورزای‌ عه‌دنان‬ ‫باس له‌وه‌ ده‌كات خزم‌و كه‌س���وكار‬ ‫كۆبونه‌ت���ه‌وه‌‌و چ���ون ب���ه‌ده‌م‬ ‫ته‌رمه‌كه‌ی‌ عه‌دنانه‌وه‌ كه‌ پێیانوتین‬ ‫نه‌م���اوه‌‌و ته‌رمه‌كه‌ی���ان بردوه‌ت���ه‌‬ ‫پزیش���كی‌ دادوه‌ری‌ سلێمانی‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "چاوه‌ڕوان���ی‌ بڕیاری‌ دادگاین‬ ‫ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ یه‌كالیی‌ بێت���ه‌وه‌ كه‌‬ ‫هاوڕێك���ه‌ی‌ چه‌كه‌كه‌ی‌ له‌ده‌س���ت‬ ‫ده‌رچ���وه‌‌و كوڕه‌كه‌مانی‌ كوش���توه‌‬ ‫یان عه‌دن���ان خۆی‌ كوش���توه‌ كه‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ به‌قه‌زاوقه‌ده‌ر ده‌زانین ته‌نها‬ ‫ئه‌وه‌مان ده‌وێت حكومه‌ت به‌زویی‌‬ ‫موچه‌ی‌ ش���ه‌هیدانه‌ بۆ منداڵه‌كانی‌‬ ‫ببڕێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫عه‌دن���ان‪ ،‬وه‌ك كه‌س���وكاره‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌ڵێن ماوه‌ی‌ پێنج ساڵێك ده‌بێت‬ ‫چاوی‌ كزه‌و چه‌ندین جار سه‌ردانی‌‬ ‫پزیشكی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵتی‌ كردوه‌ بۆ‬ ‫نه‌شته‌رگه‌ری‪ ،‬به‌اڵم سودی‌ نه‌بوه‌‌و‬ ‫هه‌ر ب���ه‌و هۆیه‌ش���ه‌وه‌ چه‌كه‌كه‌ی‌‬ ‫بردوه‌ بۆ (ئـ‪ ).‬تابۆی‌ تاقیبكاته‌وه‌‌و‬ ‫پیشانی‌ چه‌ند هاوڕێیه‌كی‌ دیكه‌شی‌‬

‫لەداخ ‌ی داپیره‌ ‌ی مۆم ‌ی ته‌مه‌ن ‌ی‬ ‫ئه‌له‌ندی‌ كوژانده‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬ ‫ی سێ شه‌ممه‌‪، 2017 /3/7‬‬ ‫رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫كورێكی‌ ته‌مه‌ن ‪ 15‬ساڵ له‌شه‌قام ‌‬ ‫ی‬ ‫قه‌نات له‌هۆش خۆی‌ ده‌چێت‪ ،‬دوا ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌الیه‌ن دوكانداره‌كانی‌ ئه‌و‬ ‫شه‌قامه‌و‌ه ده‌گه‌یه‌نرێته‌ نه‌خۆشخانه‌‪،‬‬ ‫گیان له‌ده‌ستده‌دات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌له‌ند س���ه‌الم خوێن���دكاری‌ پۆل ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بنه‌ڕه‌تی‌و ك���وڕ‌ه گه‌وره‌ ‌‬ ‫نۆیه‌م��� ‌‬ ‫ی دوو‬ ‫خێزانه‌كه‌ی���ان بو‪ ،‬ك���ه‌ خاوه‌ن ‌‬ ‫خوش���ك‌و برایه‌ك ب���و‪ .‬ئه‌له‌ند هه‌ر‬ ‫ی‬ ‫له‌منداڵیی���ه‌وه‌ هۆگ���ری‌ داپی���ره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌بێت‌و له‌گ���ه‌ڵ ئ���ه‌ودا له‌گه‌ڕه‌ك ‌‬ ‫ئیبراهیم ئه‌حمه‌د ژیان به‌سه‌ر ده‌بات‌و‬ ‫ی باوك‌و‬ ‫ی ده‌چوه‌وه‌ ماڵ��� ‌‬ ‫به‌میوان��� ‌‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫دایكی‌‌و براو خوشكه‌كانی‌ ده‌بین ‌‬ ‫له‌گه‌ڕه‌كی‌ ئازادی‌ بون‪.‬‬ ‫ی س���ێ‌ ش���مه‌م ‌ه ‪،3/7‬‬ ‫رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌له‌ند به‌هۆ ‌‬ ‫له‌به‌ره‌به‌یاندا داپیره‌ ‌‬ ‫نه‌خۆشییه‌وه‌ كه‌ ماوه‌ی‌ چه‌ند ساڵێك‬ ‫ده‌بێت س���ه‌ردانی‌ پزیش���ك ده‌كات‬ ‫ی‬ ‫ده‌مرێت‪ ،‬كه‌ ئه‌له‌ن���د به‌ته‌نها له‌ال ‌‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫س���ااڵنێكی‌ زۆر‌ه ئه‌له‌ن���د له‌گ���ه‌ ‌ڵ‬ ‫ی ده‌ژی���ا ك ‌ه زۆر خۆش���ی‌‬ ‫داپی���ره‌ ‌‬ ‫ی ئه‌له‌ند ك ‌ه‬ ‫ده‌ویست‪ ،‬س���ه‌الم باوك ‌‬ ‫ی خه‌سوی‌و ئه‌له‌ندی‌ كوڕیدا‬ ‫له‌پرسه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫بو‪ ،‬به‌خه‌مباری���ه‌وه‌ چیرۆكی‌ مه‌رگ ‌‬ ‫كوڕه‌كه‌ی‌ بۆ ئاوێن���ه‌ گێڕایه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی خه‌سوم مرد ئه‌له‌ند‬ ‫ی "ئه‌و رۆژه‌ ‌‬ ‫وت ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆر بێتاق���ه‌ت بو چونك��� ‌ه داپیره‌ ‌‬ ‫ی خۆشده‌ویست‌و هه‌ر له‌منداڵیه‌و‌ه‬ ‫زۆر ‌‬ ‫ی ئه‌ودا گه‌وره‌ ببو‪ ،‬له‌ماڵه‌و‌ه‬ ‫له‌باوه‌ش ‌‬ ‫به‌ند نه‌ده‌ب���و هه‌رچه‌ند ئێمه‌ دایك‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وبوین به‌اڵم ئ���ه‌و ئێمه‌ ‌‬ ‫باوك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌ده‌ویست‌و شه‌وو رۆژ له‌الی‌ داپیره‌ ‌‬ ‫بو هه‌ربۆی ‌ه به‌مه‌رگی‌ خه‌س���وم ئه‌و‬ ‫نه‌یده‌زانی‌ چیبكات ده‌گریاو خه‌مباربو‬ ‫هه‌رچه‌ن���د دڵنه‌واییم���ان ده‌دایه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هیچ سودی‌ نه‌بو"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئ���ه‌و رۆژ‌ه ئه‌له‌ن���د‬ ‫له‌پرس���ه‌كه‌دا ده‌ه���ات‌و ده‌چ���و‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی‌ پێنه‌چو دیارنه‌ما له‌ده‌مه‌و‬ ‫ی‬ ‫ئێواره‌یه‌ك���ی‌ دره‌نگ���دا ته‌له‌فونێك ‌‬ ‫نه‌ناسراوم بۆ هات كه‌ نه‌مزانی‌ كێی ‌ه‬ ‫ی وت ئه‌له‌ند كوڕی‌ تۆی ‌ه‬ ‫هه‌ر ئه‌وه‌نده‌ ‌‬ ‫هیالك ‌ه له‌نه‌خۆشخانه‌ی فریاكه‌وتنه‌و‬ ‫فری���ای‌ ك���ه‌ون كاتێك گه‌یش���تم ‌ه‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ی‌ فریاكه‌وت���ن ئه‌له‌ند‬ ‫له‌س���ه‌ر قه‌ره‌وێڵ���ه‌ی‌ نه‌خۆش���خان ‌ه‬ ‫راكش���ابو‪ ،‬پزیش���كه‌كان به‌سه‌ریه‌و‌ه‬ ‫ی ده‌كرد‌و ده‌یوت‬ ‫بون‌و هاواری‌ س���ك ‌‬ ‫س���كم ته‌قی‌ فری���ام ك���ه‌ون‪ ،‬دواتر‬

‫نه‌هاتۆته‌و‌ه بۆ ده‌وام"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "باس���ی‌ ئ���ه‌و‌ه ده‌كه‌ن‬ ‫ی‬ ‫له‌بێ���زاری‌‌و خه‌مب���اری‌ ب���ۆ مه‌رگ ‌‬ ‫ی ئه‌وی‌ خواردوه‌‪.‬‬ ‫ی ده‌رمانه‌كان ‌‬ ‫داپیره‌ ‌‬ ‫ی هاوڕیم نه‌ له‌قوتابخانه‌و‬ ‫من‌و سۆران ‌‬ ‫ی كۆاڵن‬ ‫نه‌ له‌هی���چ جێگه‌یه‌كی‌ دیكه‌ ‌‬ ‫نه‌مانبین���ی‌ ك���ه‌ زۆرب���ه‌ی‌ كاته‌كان‬ ‫پێكه‌وه‌بوین ته‌له‌فونم���ان بۆ یه‌كتر‬ ‫ده‌كرد"‪.‬‬ ‫ی هه‌ی ‌ه‬ ‫ئارام ك��� ‌ه دوكانی‌ چایخانه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌له‌ند‬ ‫ی قه‌نات‌و ئه‌وكاته‌ ‌‬ ‫له‌شه‌قام ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و شه‌قامه‌ ده‌كه‌وێت چاو ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ دوكانه‌كان ‌‬ ‫لێده‌بێت‌و له‌گه‌ڵ دراوس ‌‬ ‫ی‬ ‫هاوڕێی ده‌چ���ن به‌فریایه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ت ‌‬ ‫ی‬ ‫"ئێواره‌ب���و خه‌ریك���ی‌ پاككردنه‌وه‌ ‌‬ ‫دوكان ب���وم ئه‌وه‌ن���ده‌م زانی‌ چه‌ند‬ ‫ی‬ ‫مه‌ترێ���ك دور له‌دوكانه‌كه‌م كوڕێك ‌‬ ‫من���داڵ ك ‌ه ته‌نیابو له‌س���ه‌ر زه‌ویه‌ك ‌ه‬ ‫ك���ه‌وت كاتێك گه‌یش���تین ‌ه س���ه‌ری‌‬ ‫ده‌ڕش���ایه‌وه‌‌و هیڵنج���ی‌ ده‌دا چه‌ند‬ ‫جارێ���ك بانگمان ك���رد ده‌نگی‌ نه‌بو‬ ‫هیچ���ی‌ ن���ه‌ده‌وت‌و له‌ب���ه‌ر خۆیه‌و‌ه‬ ‫ده‌ین���ااڵن‌و ه���اواری‌ ده‌كرد س���ه‌ر‬ ‫لێوه‌كانی‌ سپی‌ بوبون"‪.‬‬ ‫ی "ئه‌وكات په‌یوه‌ندیمانكرد‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫به‌نه‌خۆش���خانه‌ی‌ فریاكه‌وتن���ه‌و‌ه‬ ‫تائه‌مبواڵنس���ێك بێ���ت‌و بیگه‌یه‌نن ‌ه‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ ك���ه‌ زۆر هی�ل�اك بو‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌ندروست ‌‬ ‫ی نه‌برد ده‌ستبه‌جێ‌ كارمه‌ندان ‌‬ ‫له‌هۆش خۆی‌ چ���و ئه‌وه‌نده‌ ‌‬ ‫ی خوێنیان‬ ‫پزیش���كه‌كان بانگیان كردم‌و وتیان هاتن به‌هانایه‌وه‌‌و په‌ستان ‌‬ ‫كوڕه‌ك���ه‌ت م���ردوه‌‌و ته‌رمه‌كه‌ی���ان بۆ گرت‌و بردیان"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫وته‌بێ���ژی‌ پۆلیس���ی‌ پارێ���زگار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كرد‌و دوا ‌‬ ‫ره‌وانه‌ی‌ پزیشكی‌ دادوه‌ر ‌‬ ‫ی نه‌قیب‪ ،‬سه‌ركه‌وت ئه‌حمه‌د‬ ‫چه‌ند كاتژمێرێك ته‌رمه‌كه‌ی ئه‌له‌ندم سلێمان ‌‬ ‫ی ته‌مه‌ن‬ ‫ی ئه‌وه‌ی‌ ئاخۆ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "كوڕێك ‌‬ ‫وه‌رگرت���ه‌وه‌‌و له‌وه‌اڵم ‌‬ ‫بۆچی‌ گیانی‌ له‌ده‌ستداوه‌ پزیشكه‌كان ‪ 15‬س���اڵ به‌ناوی‌ ئه‌له‌ند س���ه‌الم ك ‌ه‬ ‫ی پێده‌چێت پیش���ه‌ی‌ خوێندكاره‌ كاتژمێر ‪4:30‬‬ ‫پێیانوت���م چه‌ند رۆژێك��� ‌‬ ‫ی س���ێ‌ ش���ه‌ممه‌‪/3/7‬‬ ‫تاه���ۆكاری‌ گیانله‌ده‌س���تدانه‌كه‌ی ئێواره‌ی‌ رۆژ ‌‬ ‫ی قه‌ن���ات له‌الیه‌ن‬ ‫رون ده‌بێته‌وه‌‌و پێویس���تی‌ به‌كاته‌‪ 2017 ،‬له‌ش���ه‌قام ‌‬ ‫ی دوكانداره‌كانی‌ ئه‌و شه‌قامه‌و‌ه ده‌چن‬ ‫منی���ش نازانم كوڕه‌كه‌م بۆچی‌ گیان ‌‬ ‫ی ده‌چێت‌و‬ ‫به‌هانایه‌وه‌ كه‌ له‌هۆش خۆ ‌‬ ‫له‌ده‌ستداوه‌"‪.‬‬ ‫ی دواتر له‌نه‌خۆش���خان ‌ه گیان له‌ده‌ست‬ ‫ی داپیره‌ ‌‬ ‫ئه‌له‌ند رۆژێك پێش ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ده‌دا"‪.‬‬ ‫گی���ان له‌ده‌س���تبدات هاوڕێكان��� ‌‬ ‫وتیشی‌ "كه‌سوكاره‌كه‌ی‌ سكااڵیان‬ ‫كۆكردۆت���ه‌وه‌‌و ل���ه‌و باخچه‌ی���ه‌ی‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ك���ه‌س تۆم���ار نه‌ك���ردوه‌‌و‬ ‫ی داپیره‌ی‌ تائێواره‌یك ‌‬ ‫به‌رامبه‌ر ماڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫دره‌ن���گ گۆران���ی‌ ب���ۆ وت���ون‪ ،‬ك ‌ه گومانی���ان له‌ك���ه‌س نی���ه‌‪ ،‬وت���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌سوكاره‌كه‌ی‌ وه‌رگیراوه‌ كه‌ ماوه‌ ‌‬ ‫ی په‌سه‌ندكراوی‌ ژیانی‌ گۆران ‌‬ ‫ئاره‌زو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی داپیره‌ ‌‬ ‫وتن‌و قس���ه‌و ده‌مه‌ته‌قێ‌ بوه‌ له‌گه‌ ‌ڵ چه‌ند ساڵێك ده‌بێت له‌ال ‌‬ ‫ژی���ان به‌س���ه‌رده‌بات‌و ئ���ه‌و رۆژه‌ی‬ ‫هاوڕێكانی‌‪.‬‬ ‫ی كردوه‌ زۆر‬ ‫ئه‌حم���ه‌دی‌ هاوڕێ���ی‌ ئه‌له‌ن���د‪ ،‬ك ‌ه داپی���ره‌ی‌ كۆچی‌ دوای��� ‌‬ ‫له‌منداڵی���ه‌وه‌ هاوڕێ���ن‌و ماڵه‌كانیان بێزار بو‌ه كه‌ پێده‌چێت به‌و هۆیه‌و‌ه‬ ‫ی خ���ۆی‌ ده‌رمانخ���وارد كردبێ���ت ك ‌ه‬ ‫له‌ی���ه‌ك كۆاڵندای���ه‌‪ ،‬وت���ی‌ "بی���ر ‌‬ ‫ئه‌له‌ند ده‌ك���ه‌م‪ ،‬ئه‌مڕۆ نه‌هاتبۆو‌ه بۆ چاوه‌ڕوانی‌ بڕیاری‌ پزیشكی‌ دادوه‌رین‬ ‫ی كۆچی‌ دوایی ئاخ���ۆ روداوه‌ك���ه‌ خۆكوش���تنه‌ یان‬ ‫قوتابخان ‌ه كه‌ داپیره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی قه‌زاو قه‌ده‌ر‌ه كه‌ هیچ شوێنه‌وارێك ‌‬ ‫كردب���و به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ قوتابخانه‌كه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌له‌ند ئ���اگادار ده‌كاته‌و‌ه ك ‌ه ئازاردان به‌جه‌سته‌یه‌وه‌ نیه‌"‪.‬‬ ‫باوك ‌‬

‫ی ئه‌و‌ه‬ ‫باس ‌‬ ‫ده‌كه‌ن له‌بێزاری‌‌و‬ ‫ی بۆ‬ ‫خه‌مبار ‌‬ ‫ی‬ ‫مه‌رگی‌ داپیره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌رمانه‌كانی‌ ئه‌و ‌‬ ‫خواردوه‬

‫داوه‌ تابۆی‌ سه‌یربكه‌ن‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ لێدوان���ی‌ هاوڕێكان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫عه‌دنان‌و (ئـ‪ ، ).‬یه‌كه‌م رۆژ (ئـ‪ ).‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ نه‌دركاندوه‌ كه‌ فیش���ه‌ك‬ ‫له‌ده‌ست ده‌رچونی‌ ئه‌م بوه‌ته‌ هۆی‌‬ ‫كوشتنی‌ عه‌دنان‪ ،‬به‌ڵكو وتویه‌تی‌‬ ‫عه‌دنان خۆی‌ فیش���ه‌كی‌ له‌ده‌ست‬ ‫ده‌رچوه‌و خۆی‌ كوشتوه‌‪.‬‬ ‫عه‌لی‌ ئه‌می���ن‪ ،‬هاوڕێی‌ عه‌دنان‌و‬ ‫(ئ���ـ‪ ، ).‬ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات ئه‌و‬ ‫رۆژه‌ی‌ عه‌دنان ك���وژرا (ئـ‪ ).‬زۆر‬ ‫ش���ڵه‌ژاوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "رۆژی‌ دواتر‬ ‫سه‌ردانی‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ كردو پێیوتوه‌‬ ‫فیشه‌ك له‌ده‌س���تی‌ من ده‌رچوه‌‌و‬ ‫ب���ه‌ر س���نگی‌ عه‌دن���ان كه‌وتوه‌‪،‬‬ ‫ه���ه‌ر ئه‌وكاته‌ ده‌س���تگیر كراوه‌و‬ ‫چاوه‌ڕوانی‌ لێكۆڵین���ه‌وه‌ی‌ دادگای‌‬ ‫سه‌ربازین‪ ،‬تابزانین روداوه‌كه‌ چۆن‬ ‫بوه‌ ك���ه‌ (ئـ‪‌ ).‬و عه‌دن���ان هاوڕێی‬ ‫گیانیبه‌گیانی‌ یه‌كدی‌ بون"‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ كه‌س���وكاره‌كه‌ی‌ (ئـ‪ ).‬‬ ‫ئه‌وان ئاماده‌ن بۆ هه‌ر داواكاریه‌ك‬ ‫ك���ه‌ كه‌س���وكاره‌كه‌ی‌ عه‌دن���ان‬ ‫داوابك���ه‌ن‪ ،‬ئه‌وان الرییان له‌وه‌ نیه‌‬ ‫كوڕه‌كه‌یان فیش���ه‌كه‌ی‌ له‌ده‌ستی‌‬

‫ده‌رچ���وه‌‌و وه‌ك خۆی���ان ده‌ڵێ���ن‬ ‫كوڕه‌كه‌ی���ان له‌منداڵی���ه‌وه‌ حه‌زی‌‬ ‫به‌چه‌ك نه‌ب���وه‌‌و هه‌ربۆیه‌ كاتێكش‬ ‫به‌پاس���ه‌وانی‌ س���نور داده‌مه‌زرێت‬ ‫كاری‌ چێشتخانه‌ هه‌ڵده‌بژێرێت كه‌‬ ‫ئ���ه‌و نه‌یویس���توه‌ كاری‌ چه‌كداری‌‬ ‫بكات‌و ده‌ستكاری‌ چه‌ك بكات‪.‬‬ ‫وته‌بێژی‌ پۆلیسی‌ قه‌زاو ناحیه‌كانی‌‬ ‫پارێزگای‌ س���لێمانی‌‪ ،‬نه‌قیب سایب‬ ‫س���ه‌الم له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫رایگه‌یان���د "رۆژی‌ یه‌كش���ه‌ممه‌ی‌‬ ‫رابردو‪ 2017/3/5‬كوڕێكی‌ ته‌مه‌ن‪41‬‬ ‫س���اڵ به‌ناوی‌ عه‌دن���ان عه‌بدوڵاڵ‬ ‫كه‌ پیش���ه‌ی‌ پاس���ه‌وانی‌ س���نوره‌‬ ‫له‌س���ه‌ر كاره‌ك���ه‌ی‌ به‌فیش���ه‌كێك‬ ‫گیان له‌ده‌ست ده‌دات‌و هاوڕێیه‌كی‌‬ ‫به‌ناوی‌ (ئـ‪ ).‬ده‌ستگیركراوه‌‌و دانی‌‬ ‫به‌وه‌دا ناوه‌ له‌كاتی‌ تاقیكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌مانچه‌ك���ه‌ی‌ عه‌دناندا فیش���ه‌كی‌‬ ‫له‌ده‌س���ت ده‌رچوه‌‌و به‌ر س���نگی‌‬ ‫عه‌دنان كه‌وتوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "پ���ه‌ڕاوی‌ یاس���ایی بۆ‬ ‫روداوه‌كه‌ كراوه‌‌و چاوه‌ڕێی‌ بڕیاری‌‬ ‫دادگاین‌و كه‌سوكاره‌كه‌ی‌ سكااڵیان‬ ‫تۆمارنه‌كردوه‌"‪.‬‬

‫ئه‌وه‌ی‌ نه‌دركاندو‌ه‬ ‫كه‌ فیشه‌ك‬ ‫ی‬ ‫له‌ده‌ست ده‌رچون ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م بوه‌ته‌ هۆ ‌‬ ‫كوشتنی‌ عه‌دنان‬ ‫ی‬ ‫به‌ڵكو وتویه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫عه‌دنان خۆ ‌‬ ‫فیشه‌كی‌ له‌ده‌ست‬ ‫ی‬ ‫ده‌رچوه‌و خۆ ‌‬ ‫كوشتوه‬

‫له‌دوای‌ شكاندنی‌ سه‌رو قاچ‌و په‌راسو ‌ی‬ ‫به‌مردوی ‌ی به‌جێی ده‌هێڵن‬ ‫ئا‪ :‬مەزهەر كه‌ریم‬ ‫ره‌ئوف قادری‌ ته‌مه‌ن ‪ 76‬ساڵ‬ ‫له‌ئێواره‌یه‌كی‌ دره‌نگدا له‌ماڵ‬ ‫ی سه‌رچنار‬ ‫ده‌چێته‌ده‌ر له‌گه‌ڕه‌ك ‌‬ ‫ی له‌دوای‌ بیست‌و‬ ‫له‌شاری‌ سلێمان ‌‬ ‫ی له‌نزیك‬ ‫چوار كاتژمێر ته‌رمه‌كه‌ ‌‬ ‫ی پیران‬ ‫مزگه‌وتی‌ شێخ سه‌عید ‌‬ ‫له‌كه‌الوه‌یه‌كدا ده‌دۆزرێته‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ی له‌دو‬ ‫ی شكاوه‌‌و سه‌ر ‌‬ ‫قاچێك ‌‬ ‫جێگه‌وه‌ ته‌قیوه‌‌و ژماره‌یه‌ك‬ ‫ی شكاوه‌‪.‬‬ ‫په‌راسوی‌ الی‌ راست ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆس���ار كوڕه‌گه‌وره‌ی‌ ره‌ئوف وت ‌‬ ‫ی‬ ‫"ئه‌و ئێواره‌یه‌ هاوژینه‌كه‌م ته‌له‌فون ‌‬ ‫ئەو شوێنەی کە تەرمەکەی ره‌ئوف قادری‌ لێ فڕێدراوە‬ ‫بۆ كردم كه‌ باوكم چوه‌ته‌ ده‌ره‌وه‌ بۆ‬ ‫میوه‌ كڕین‌و نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌ كه‌ پێكه‌و‌ه‬ ‫كه‌سێكی‌ زۆر له‌سه‌رخۆبو هیچی‌ باس‬ ‫له‌ی���ه‌ك ماڵدا ژیان به‌س���ه‌رده‌به‌ین‪،‬‬ ‫نه‌ده‌كرد ه���ه‌ر ئه‌وه‌ند‌ه ده‌زانین ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫چه‌ند جارێك ته‌له‌فونم بۆ كرد ده‌نگ ‌‬ ‫به‌یانی ‌ه وتیان ته‌رمێك له‌ته‌نیشت ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫نه‌بو ناچار پێوه‌ندیمكرد به‌هێزه‌كان ‌‬ ‫ی ته‌نیش���تمان دۆزراوه‌ته‌و‌ه‬ ‫كه‌الوه‌یه‌ ‌‬ ‫پۆلیس‌و مامه‌كانم ئاگاداركرده‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كه‌ ش���ه‌و دادێت ئه‌و ش���ه‌قامه‌ زۆر‬ ‫ش���ه‌وه‌ تابه‌ره‌به‌یان به‌دوایدا گه‌ڕاین‬ ‫تاریكه‌‌و هه‌رچی‌ تێیدا روبدات كه‌س‬ ‫ی نه‌ب���و له‌هیچ ش���وێنێكیش‬ ‫ده‌نگ��� ‌‬ ‫نازانێ���ت‪ ،‬چه‌ن���د جارێ���ك داوامان‬ ‫نه‌بو"‪.‬‬ ‫ی كاره‌با كردوه‌ چه‌ند‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫وتیش���ی‌" ناچار ب���ۆ به‌یانیه‌كه‌ ‌‬ ‫گڵۆپێك بۆ ئه‌و جێگه‌یه‌ دابنێت گه‌ر‬ ‫ی بنكه‌ی‌ پۆلیس���م كرد بۆ‬ ‫س���ه‌ردان ‌‬ ‫ڕوناك بوای ‌ه ره‌نگ ‌ه ببینرایه‌و بزانرای ‌ه‬ ‫هه‌واڵپرسین‌و ره‌سمێكی‌ باوكمم برد‪،‬‬ ‫چ خاوه‌ن ئۆتومبیلێك لێیداوه‌"‪.‬‬ ‫ی بنكه‌كه‌ پێی‌ ڕاگه‌یاندم‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫محه‌م���ه‌د ك���ه‌ دوكان���ی‌ كڕی���ن‌و‬ ‫ئ���ه‌و ره‌س���مه‌ی‌ هێناوت���ه‌ چه‌ن���د‬ ‫ی هه‌یه‌ له‌نزیك ماڵی‌ ره‌ئوف‬ ‫فرۆشتن ‌‬ ‫ی بكه‌و بۆمان بێنه‌‪،‬‬ ‫كۆپیه‌كی‌ گه‌وره‌ ‌‬ ‫ی ‪ 25‬ساڵ ده‌بێت هاوڕێم ‌ه‬ ‫وتی‌ "ماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كێك له‌ئه‌فسه‌ره‌كان ‌‬ ‫ئه‌وه‌نده‌مزان ‌‬ ‫ئ���ه‌و زه‌ره‌ری‌ بۆكه‌س نه‌بو به‌رده‌وام‬ ‫ی دیارنه‌بو‬ ‫پۆلیس وتی‌ ك���ێ بو باوك ‌‬ ‫ی ده‌كردو‬ ‫ده‌هاته‌ دوكانه‌كه‌م قس���ه‌ ‌‬ ‫ی وه‌ر‌ه‬ ‫منی���ش وه‌اڵمم دای���ه‌وه‌‌و وت ‌‬ ‫ی زۆرباشبو‪ ،‬دڵنیام ئۆتۆمبیل‬ ‫پیاوێك ‌‬ ‫له‌گه‌ڵم���ان ته‌رمێكم���ان دۆزیوه‌ته‌و‌ه‬ ‫لێی���داوه‌‪ ،‬زۆر بێ وی���ژدان بون ك ‌ه‬ ‫ره‌نگ���ه‌ باوكت بێت‪ ،‬هه‌ر ئه‌وكات ك ‌ه‬ ‫نه‌یانگه‌یاندۆت ‌ه نه‌خۆش���خانه‌‌و كه‌س‬ ‫ی‬ ‫رۆشتن چه‌ند هه‌نگاوێك پێش ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ێ بوه‌‌و چۆن لێیداوه‌"‪.‬‬ ‫نازانێت ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ببینم پێاڵوه‌كه‌ی‌ له‌دور ‌‬ ‫ته‌رمه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫وته‌بێ���ژی‌ پۆلیس���ی‌ پارێ���زگار ‌‬ ‫ی سه‌رچناربو‬ ‫ی مه‌ترێك كه‌وتبو ناس���یمه‌وه‌‪ ،‬دوربوین ئه‌و له‌شه‌هیدان ‌‬ ‫س��� ‌‬ ‫ی نه‌قیب سه‌ركه‌وت ئه‌حمه‌د‬ ‫ی شۆڕش س���لێمان ‌‬ ‫ك ‌ه چوینه‌ پێش���ه‌وه‌ چه‌ن���د پارچ ‌ه ئێمه‌ له‌نزیك خه‌س���ته‌خانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی راگه‌یاند "س���ه‌ر له‌به‌یان ‌‬ ‫نایلۆنێك‌و چه‌ند كاخه‌زێكیش به‌سه‌ر بوی���ن‪ ،‬زۆركات پێم���ده‌وت ئاگاداری‌ به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆت به‌‪ ،‬زۆركات ده‌چوه‌ده‌ره‌و‌ه زۆر رۆژی‌ دوش���ه‌مم ‌ه ‪ 2/25‬له‌ڕێگ���ه‌ ‌‬ ‫الش���ه‌كه‌یدا درابو ته‌نه���ا قاچه‌كان ‌‬ ‫ی چه‌ند شایه‌تحاڵێكه‌وه‌ ئاگاداركراینه‌و‌ه‬ ‫به‌ده‌ره‌وه‌بون‪ ،‬یه‌كسه‌ر هاوارم كرد‌و گرنگی‌ به‌ئۆتومبی���ل نه‌ده‌دا‪ ،‬ماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌رمێك له‌نزیك مزگه‌وت ‌‬ ‫ی له‌هه‌بون ‌‬ ‫ی له‌كاره‌ ‌‬ ‫ی بیست ساڵێك ده‌بێت واز ‌‬ ‫وت���م ئ���ه‌وه‌ باوكم���ه‌‪ ،‬به‌ده‌ركه‌تن ‌‬ ‫ی ش���ێخ سه‌عیدی‌ پیران ك ‌ه هاواڵتیه‌ك‬ ‫ی سه‌ره‌تای ‌‬ ‫هێنابو‪ ،‬پیشه‌ی‌ مامۆستا ‌‬ ‫ی پێیدا ناسیمه‌وه‌"‪.‬‬ ‫په‌نجه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ڕه‌گ���ه‌زی‌ نێ���ره‌و له‌دایكب���و ‌‬ ‫ره‌ئوف قادر كه‌ له‌س���ه‌ر زه‌ویه‌ك ‌ه بو به‌داخه‌و‌ه ئه‌و له‌ناوماندا‌و به‌هۆ ‌‬ ‫ی له‌ده‌ستدا‪ ،‬س���اڵی‌‪ 1941‬له‌چه‌ن���د جێگه‌یه‌كه‌و‌ه‬ ‫ی ئۆتۆمبیله‌و‌ه گیان ‌‬ ‫ی لێدان ‌‬ ‫كه‌وتبو چه‌ند جێگه‌یه‌كی‌ الش���ه‌كه‌ ‌‬ ‫ی پێوه‌یه‌‪،‬‬ ‫ی شكاوی‌و بریندار ‌‬ ‫ی پێو‌ه بوه‌‌و به‌شێواز زۆركات ئێ���واران ده‌چوه‌ده‌ر له‌ماڵ‌و جه‌سته‌ ‌‬ ‫جێگه‌ی‌ بریندار ‌‬ ‫ی پێكه‌و‌ه به‌پێ���ی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ س���ه‌ره‌تاییه‌كان‬ ‫له‌و‌ه ده‌چو چه‌ند هه‌نگاوێك به‌س���ه‌ر كۆمه‌ڵێ���ك هاوڕێی خ���ۆ ‌‬ ‫ی واده‌رده‌كه‌وێ���ت ئۆتۆمبیل لێیدابێت‌و‬ ‫ی ئێواران تا دره‌نگانێك له‌و شه‌قامه‌ ‌‬ ‫زه‌ویدا كێشكرابێت‌و چه‌ند جێگه‌یه‌ك ‌‬ ‫قۆڵ‌و پش���تی‌ بریندار ببو‪ ،‬پێده‌چو ته‌رمه‌ك���ه‌ی‌ تێی���دا دۆزرای���ه‌و‌ه دواتر ته‌رمه‌كه‌ی‌ گواس���ترابێته‌و‌ه بۆ‬ ‫ئه‌و كه‌الوه‌یه‌"‪.‬‬ ‫زه‌برێك���ی‌ به‌هێ���زی‌ به‌ركه‌وتبێ���ت كۆده‌بونه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی چه‌ند‬ ‫ی "كه‌س���وكاره‌كه‌ ‌‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫دوكاندارێك���ی‌ نزیك له‌و جێگه‌یه‌ ‌‬ ‫له‌سه‌ر زه‌ویه‌ك ‌ه به‌پشتا كه‌تبو‪ ،‬فریا‬ ‫ی پۆلیسیان‬ ‫ی بنكه‌ ‌‬ ‫ی جارێك س���ه‌ردان ‌‬ ‫نه‌كه‌وتبو میوه‌ك���ه‌ی‌ بكڕێت بۆ ئه‌و ته‌رمه‌كه‌ی‌ تێدا دۆزرایه‌وه‌‪ ،‬ده‌س���ت ‌‬ ‫ی ك���ردوه‌‌و دوات���ر ئاگادارك���راون‌و‬ ‫بۆ ئه‌و جێگه‌ی ‌ه راكێشاو وتی‌ "ماوه‌ ‌‬ ‫ئێواره‌یه‌"‪.‬‬ ‫ی ره‌ئوف چه‌ن���د س���اڵێك ده‌بێت له‌ب���ه‌رده‌م ته‌رمه‌كه‌یان وه‌رگرتۆته‌وه‌‌و سكااڵیان‬ ‫عوم���ه‌ر قادر ب���را بچوك ‌‬ ‫ی دوكانه‌كه‌م���ه‌وه‌ هاتوچ���ۆ ده‌كات‌و له‌س���ه‌ر ك���ه‌س نی���ه‌و لێكۆڵینه‌و‌ه‬ ‫سه‌باره‌ت به‌گیانله‌ده‌ستدانی‌ براكه‌ ‌‬ ‫وتی‌ "زۆركات ده‌هاته‌ماڵمان زۆر لێكه‌و‌ه ده‌چێت���ه‌ مزگ���ه‌وت‌و ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌‪ ،‬له‌ڕوداوه‌ك ‌ه به‌رده‌وامه‌"‪.‬‬

‫له‌وه‌ ده‌چو چه‌ند‬ ‫هه‌نگاوێك به‌سه‌ر زه‌ویدا‬ ‫كێشكرابێت‌و چه‌ند‬ ‫جێگه‌یه‌كی‌ قۆڵ‌و پشت ‌ی‬ ‫بریندار ببو‪ ،‬پێده‌چو‬ ‫زه‌برێكی‌ به‌هێز ‌ی‬ ‫به‌ركه‌وتبێت‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )569‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/3/14‬‬

‫تارا محه‌مه‌د‪ :‬هه‌ندێك بینه‌ر له‌ته‌ماشاكردنی‌‬ ‫تابلۆكانم شه‌رم ده‌كه‌ن‬

‫‪»æêīµ »ËĠňĥŎð‬‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬

‫كۆمه‌ڵگه‌یه‌‌و هه‌ر كۆمه‌ڵگه‌یه‌ك جۆرێك له‌ڕوتوشی‌ هه‌یه‌‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫بۆ ژنه‌كانی‌ ناو كۆمه‌ڵگه‌كه‌ی‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ بونی‌ س���تایلی‌ تایبه‌ت به‌خۆی‌‌و گرنگی‌ بونی‌‬ ‫تارا محه‌مه‌د هونه‌رمه‌ندی‌ شێوه‌كار رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫"هه‌ندێك بینه‌ر له‌ته‌ماشاكردنی‌ تابلۆكانم شه‌رم ده‌كه‌ن س���تایل بۆ هونه‌رمه‌ندی‌ ش���ێوه‌كار‪ ،‬ت���ارا محه‌مه‌د وتی‌‬ ‫"هه‌مو هونه‌رمه‌ندێكی‌ ش���ێوه‌كار ستایلی‌ تایبه‌ت به‌خۆی‌‬ ‫یان زه‌رده‌خه‌نه‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫هه‌یه‌‌و كاره‌كانی‌ پێ‌ ده‌ناسرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "منیش ستایلی‌ ئیش���ه‌كانم تایبه‌ت به‌خۆمه‌‌و‬ ‫تارا محه‌مه‌د ئه‌حمه‌د له‌دایكبوی‌ ساڵی‌ ‪1986‬ی‌ شاری‌‬ ‫مهاباده‌‌و هه‌ڵگری‌ بڕوانامه‌ی‌ لیسانسه‌ له‌گرافیك دیزاین‌و س���ه‌بكی‌ كاره‌كان‌و چه‌مكی‌ كاره‌كان دڵخۆشكه‌ره‌ نین‌و‬ ‫خاوه‌ن دو پێش���انگه‌ی‌ تایبه‌ته‌‌و له‌چه‌ند پێش���انگایه‌كی‌ زیاتر خه‌مۆك���ی‌‌و ئازار‌و نه‌هامه‌تی‌ ژنانم نیش���ان داوه‌‌و‬ ‫هاوڕێكان���م كه‌ كاره‌كان���م ده‌بینن ده‌ڵێن دیاره‌ ئیش���ی‌‬ ‫هاوبه‌شیشدا به‌شداری‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ وێناكردنی‌ چه‌رمه‌س���ه‌رییه‌كانی‌ ژنان له‌نێو تارایه‌"‪.‬‬ ‫ت���ارا محه‌م���ه‌د ل���ه‌و بڕوایه‌دایه‌ كه‌ ره‌وت���ی‌ هونه‌ری‌‬ ‫تابلۆكانیدا‪ ،‬ت���ارا محه‌م���ه‌د له‌چاوپێكه‌وتنێكی‌ تایبه‌ت‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ وت���ی‌ "ئازاردانی‌ ژن دیارده‌یه‌ك���ی‌ جیهانییه‌‌و ش���ێوه‌كاری‌ له‌كوردس���تان به‌باش���ی‌ ده‌ڕوات‌و گرنگی‌‌و‬ ‫له‌زۆربه‌ی‌ كه‌لت���وره‌ دواكه‌وتوه‌كانی‌ دونیا ژن وه‌كو پیاو بایه‌خ���ی‌ زۆری‌ پێده‌درێ���ت‌و وتی‌ "هه‌فتانه‌ پێش���انگه‌ی‌‬ ‫ته‌ماش���ا ناكرێت‌و له‌كه‌لتوری‌ پیاوساالرانه‌ی‌ كورده‌واری‌ ش���ێوه‌كاری‌ یان ئیش���ی‌ ده‌س���ت ده‌كرێته‌وه‌‌و ئه‌مه‌ش‬ ‫خۆیشمان ئه‌م جیاوازییانه‌ هه‌یه‌‌و جاری‌ وایه‌ له‌جیاوازی‌ جێگه‌ی‌ خۆشحاڵییه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌كاریگه‌ری‌ قه‌یرانی‌ دارایی‌ له‌سه‌ر ره‌وتی‌‬ ‫ده‌رده‌چێت‌و ده‌بێته‌ غه‌درێكی‌ گه‌وره‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "وه‌كو نه‌بونی‌ مافه‌كانی‌ سه‌ره‌تایی‌ ژیانی‌ هه‌ر هون���ه‌ری‌ ش���ێوه‌كاری‌‌و به‌رهه‌مه‌كانیان‪ ،‬ت���ارا محه‌مه‌د‬ ‫مرۆڤێ���ك‪ ،‬وه‌كو چۆن پیاو مافی‌ خۆیه‌ت���ی‌ بیر‌وباوه‌ڕی‌ وتی‌ "بێگومان قه‌یرانی‌ دارایی‌ كاریگه‌ری‌ له‌س���ه‌ر هه‌مو‬ ‫خ���ۆی‌ ده‌رببڕێت‌و هاوڕێ���ی‌ ژیان هه‌ڵبژێرێ���ت‌و جۆری‌ ش���تێك داناوه‌‌و كات���ی‌ پێش قه‌یرانی‌ دارای���ی‌ تابلۆكان‬ ‫جلوبه‌رگ‌و پۆشاكی‌ هه‌ڵبژێرێت‪ ،‬ئیشوكار‌و شوێنی‌ كاری‌ زیاتر‌و به‌نرخی‌ گرانتر ده‌فرۆش���ران‪ ،‬به‌اڵم ئێستا كه‌متر‬ ‫هه‌ڵبژێرێت‪ ،‬ژنیش خاوه‌نی‌ ئه‌م مافه‌یه‌ به‌اڵم ئه‌بینین ئه‌م تابلۆ ده‌فرۆش���رێت‌و خه‌ڵكێكی‌ تایبه‌تیش داوای‌ ده‌كه‌ن‌و‬ ‫نرخێكی‌ كه‌متر له‌جاران ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫مافه‌ وه‌كو سواڵ‌و سه‌ده‌قه‌ ده‌درێت به‌ژنان"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "پڕۆژه‌یه‌ك���ی‌ گه‌وره‌مان به‌ده‌س���ته‌وه‌ بو بۆ‬ ‫تارا ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵتی‌‬ ‫به‌سه‌ر ره‌نگ‌و تابلۆدا هه‌یه‌ به‌وانه‌ هه‌ست‌و ئازاری‌ خۆی‌‌و رازاندنه‌وه‌ی‌ سه‌ر دیواره‌كانی‌ شه‌قامی‌ سالم به‌اڵم به‌هۆی‌‬ ‫قه‌یرانی‌ داراییه‌وه‌ راگیراوه‌"‪.‬‬ ‫هاوڕه‌گه‌زه‌كانی‌ ده‌رده‌بڕێت‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ پۆلێنكاریی‌ هونه‌ری‌ ژنان���ه‌‌و پیاوانه‌ش‪ ،‬تارا‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌نیشاندانی‌ جه‌سته‌ی‌ ژن له‌تابلۆكانیدا بێ‌‬ ‫رتوش‪ ،‬تارا محه‌مه‌د وتی‌ "له‌الی‌ من جه‌سته‌ی‌ ژن‌و پیاو محه‌مه‌د ل���ه‌و بڕوایه‌دایه‌ كه‌ هونه‌ری‌ ژن هه‌س���تیارتره‌‌و‬ ‫وه‌كو ی���ه‌ك ته‌واوكه‌ری‌ یه‌كه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌ ئێمه‌دا له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ وتی‌ "من باوه‌ڕم ب���ه‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌ پیاویش‬ ‫ژن ئه‌بێت جه‌س���ته‌‌و له‌شی‌ دابپۆشێت هه‌تا پیاو هه‌ستی‌ زۆر ج���وان ده‌توانێ���ت هون���ه‌ری‌ ژنان���ه‌ی‌ تێ���دا بێت‌و‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌شه‌وه‌ هه‌ر راسته‌"‪.‬‬ ‫نه‌جوڵێت یان سوكایه‌تی‌ پێ‌ نه‌كرێت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "هونه‌ری‌ ژن هه‌س���تیارتره‌ به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ ژن‬ ‫وتیشی‌"پێموایه‌ ئه‌گه‌ر چاوی‌ كۆمه‌ڵگا له‌جه‌سته‌ی‌ بێ‌‬ ‫ڕتوش تێربو‪ ،‬ئه‌وكات ژنه‌كانمان ترس���یان له‌ال نامێنێت‌و رۆحی‌ ناسك‌و هه‌س���تیارتره‌ بۆیه‌ به‌بڕوای من كاریگه‌ری‌‬ ‫پیاوه‌كانیش���مان به‌چاوی‌ برس���ی‌‌و زمان���ی‌ پیس رۆح‌و زیاتر له‌سه‌ر بینه‌ر جێده‌هێڵێت"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش���ی‌ كرده‌وه‌ "من له‌ناخی‌ خۆمه‌وه‌ هه‌سته‌كانم‬ ‫جه‌سته‌ی‌ ژن ئازار ناده‌ن"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا كه‌ هه‌ندێك بینه‌ر له‌ته‌ماشاكردنی‌ دێنمه‌ س���ه‌ر تابلۆكانم‌و له‌وانه‌یه‌ پیاو زۆرجار له‌و هه‌سته‌‬ ‫تابلۆكانی‌ ش���ه‌رم ده‌كه‌ن ی���ان زه‌رده‌خه‌نه‌ ده‌كه‌ن‌و وتی‌ قوڵ���ه‌ تێنه‌گات‌و گاڵته‌ی‌ پێ‌ بێ���ت به‌اڵم ژن خۆی‌ چاك‬ ‫"له‌گ���ه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا هه‌ندێكی‌ تر له‌واتا‌و مه‌به‌س���تی‌ من لێی‌ تێده‌گات"‪.‬‬ ‫تارا داواش���ی‌ له‌ژنان ئه‌وه‌بو كه‌ س���ت ‌هم‌و نایه‌كس���انی‌‬ ‫له‌كێش���انی‌ ئه‌و وێنانه‌ ده‌گه‌ن‌و هان���م ده‌ده‌ن به‌رده‌وام‬ ‫به‌رامبه‌ریان قبوڵ نه‌كه‌ن‌و ئازا‌و ئازادبن تاكه‌س نه‌توانێت‬ ‫بم"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش���ی‌ كرده‌وه‌ "روت���وش ش���تێكی‌ ره‌مزی‌ نێو غه‌دریان ده‌رهه‌ق بكات‪.‬‬

‫ت به‌ناوی‌‬ ‫دای‌ نه‌دا‌و‬ ‫‪.‬‬ ‫ن له‌كاری‌‬ ‫و خۆمان‬ ‫ن‌و سۆلین‬ ‫و هه‌روه‌ها‬ ‫نداڵه‌كانی‌‬ ‫ن له‌كاری‌‬ ‫ه‌"‪.‬‬ ‫ك هاوكار‌و‬

‫رێبوار سه‌عید به‌هونه‌ر هیوا ده‌به‌خشێته‌و ‌ه به‌ژیان‬ ‫ئا‪ :‬ئازاد بایز‬

‫هونه‌رمه‌ندی‌ شێوه‌كار د‪.‬رێبوار سه‌عید‬ ‫به‌پڕۆژه‌یه‌ك ‌ی هونه‌ری‌ به‌ناو ‌ی (به‌ره‌و‬ ‫هیوا) هیوا ده‌به‌خشێته‌وه‌ به‌ژیان‌و‬ ‫پڕۆژه‌كه‌ش وه‌ك دیواربه‌ندییه‌ك‬ ‫له‌گه‌ڕه‌ك ‌ی به‌رانان له‌شاری‌ سلێمان ‌ی‬ ‫دانرا‪.‬‬ ‫دیواربه‌ندییه‌ك���ه‌ له‌مه‌راس���یمێك ‌ی‬ ‫شایس���ته‌دا‌و له‌نێ���و ئاپۆرایه‌ك���ی ته‌واو‬ ‫هونه‌ری‌و ئه‌ده‌بیدا‌و به‌ئاماده‌بونی زۆرێك‬ ‫دڕه‌یی‌ ئاماژه‌ ‌ی به‌وه‌دا كه‌ جوانكردنی‬ ‫له‌ش���اعیران‌و هونه‌رمه‌ندانی‌ شێوه‌كاری‬ ‫سلێمانی له‌ڕۆژ ‌ی ‪8‬ی‌ ئاداردا ك ‌ه هاوكات سلێمانی ئه‌ركی سه‌رشانی هه‌مو الیه‌كه‌‌و‬ ‫ب���و له‌گه‌ڵ رۆژی‌ جیهانی‌ ژناندا كرایه‌وه‌‪ ،‬له‌وباره‌یه‌وه‌ وت��� ‌ی "بێگومان ئێم ‌ه وه‌كو‬ ‫به‌و پێیه‌ ‌ی ك ‌ه دیواربه‌ندییه‌ك ‌ه گوزارشت به‌ڕێوبه‌رایه‌تی رۆشنبیری به‌رده‌وام ده‌بین‬ ‫ب���ۆ له‌ئازاره‌كان���ی‌ ژن���ان‌و ئ���ه‌و هه‌وڵ ‌ه له‌كاری هونه‌ری له‌سلێمانیدا‌و پشتیوانی‬ ‫هه‌مو ئه‌وكه‌س���انه‌ ده‌كه‌ین ك ‌ه ده‌یانه‌وێ‬ ‫هونه‌ریی ‌ه به‌رز نرخێنرا‪.‬‬ ‫بابه‌ك���ر دڕه‌ی���ی به‌ڕێوه‌به‌ری گش���تی شاره‌كه‌مان جوان بكه‌ن"‪.‬‬ ‫د‪.‬رێبوار س���ه‌عید خاوه‌ن���ی‌ پڕۆژه‌ ‌ی‬ ‫رۆش���نبیری‌و هونه‌ری س���لێمانی وێڕای‌‬ ‫پیرۆزبایكردن���ی‌ له‌د‪.‬رێب���وار س���ه‌عید دیواربه‌ندییه‌ك���ه‌ش ئام���اژ‌ه به‌و‌ه ده‌دات‬ ‫به‌بۆنه‌ ‌ی دانانی‌ ئ���ه‌و پڕۆژه‌یه‌‌و له‌باره‌ ‌ی كه‌ پڕۆژه‌ك ‌ه یه‌كێكه‌ له‌پڕۆژه‌كان ‌ی به‌ش ‌ی‬ ‫دیواربه‌ندییه‌ك���ه‌‌و له‌لێدوانێكی بۆ ئاوێن ‌ه ش���ێوه‌كار ‌ی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‌ گش���تی‬ ‫رایگه‌یاند "له‌ڕاستیدا ئه‌م ‌ه كارێكی جوان ‌ه رۆش���نبیری‌و هونه‌ری س���لێمانی‌و وت ‌ی‬ ‫بۆ شاره‌كه‌مان‌و دروستكردنی دیواربه‌ندی "بیرۆك���ه‌ی پڕۆژه‌ك��� ‌ه له‌الیه‌ن ش���ۆڕش‬ ‫ش���ێوه‌كاری كارێك���ی تازه‌ی���ه‌ له‌دنیای جوانڕۆیی به‌ڕێوه‌به‌ری‌ به‌شی‌ شێوه‌كار ‌ی‬ ‫خراوت���ه‌ڕو ئ���ه‌و پێش���نیاری‌ ك���رد ك ‌ه‬ ‫شێوه‌كاریدا"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "وه‌ك به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی دیواریه‌ندیی���ه‌ك له‌م جێگه‌یه‌دا دابنرێت‌و‬ ‫رۆش���نبیری س���لێمانی ئه‌مه‌ سێهه‌مین دیواربه‌ندییه‌ك بۆ هونه‌رمه‌ند عوس���مان‬ ‫قادر‌و دیواربه‌ندییه‌ك بۆ من"‪.‬‬ ‫كارمانه‌"‪.‬‬

‫د‪.‬رێبوار سه‌عید له‌باره‌ی‌ پڕۆژه‌كه‌یه‌و‌ه‬ ‫وتی‌ "پڕۆژه‌كه‌ی من ناوی (به‌ره‌و هیوا)‬ ‫ی���ه‌‌و به‌ره‌و هی���وا پاش ئه‌و شكس���تان ‌ه‬ ‫دێت كه‌ ئێم��� ‌ه ده‌بێت هی���وا بده‌ینه‌و‌ه‬ ‫به‌ژیان به‌تایبه‌ت له‌و دو ساڵه‌ی كۆتایدا‬ ‫ك���ه‌ تاڕاده‌یه‌ك نائومێ���دی هه‌مو چین‌و‬ ‫توێژه‌كانی گرته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "بۆیه‌ له‌م رۆژه‌شدا كردمانه‌و‌ه‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی زۆرین���ه‌ی كاره‌كته‌ره‌كان‬ ‫ئافره‌تن"‪.‬‬ ‫د‪.‬رێب���وار ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه‬ ‫دیواربه‌ندیه‌ك��� ‌ه ‪ 320‬س���انتیمه‌تره‌و ل ‌ه‬ ‫به‌رزایی ‪ 15‬مه‌تر دانراوه‌‪.‬‬ ‫جه‌غتیش��� ‌ی له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ك���رده‌و‌ه‬ ‫كه‌ مێژو ‌ی دیواربه‌ندی���ی‌ بۆ دێرزه‌مان‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌‌و به‌وته‌ی‌ ئه‌و "مرۆڤه‌كان‬ ‫له‌سه‌ر دیواری ئه‌شكه‌وته‌كان خه‌ون‌و‬ ‫خه‌یاڵی خۆیان وێنا كردوه‌"‪.‬‬

‫‪www.facebook.com/www.dcysul.org‬‬ ‫ته‌‌رازو‬ ‫بەخش���ینی‌ کات بەخۆشەویستەکەت‬ ‫یارمەتی���ت دەدا تاوەک���و بەباش���ی‌‬ ‫بیر لەداهاتو بکاتەوەو لەوکاتەش���دا‬ ‫چارەس���ەری‌ بۆ گرفتەکانی‌ نێوانتان‬ ‫دەدۆزنەوە‪.‬‬

‫دوپشک‬ ‫واز لەکاری‌ خەڵکی‌ تر بهێنە تاوەکو‬ ‫گرنگ���ی‌ بەکارەکان���ی‌ خۆیان بدەن‪،‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەش���دا پێچەوانەی‌ خەڵکی‌‬ ‫مەبەو گوێ لەبیروڕاکانیان بگرە‪.‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫دوچاری‌ بەرپرس���یارییەتی‌ دەبیتەوە‬ ‫ب���ەاڵم بەخ���ت ی���اوەرت دەبێ���ت‌و‬ ‫هەوڵەکانت سەرکەوتو دەبن‌و لەگەڵ‬ ‫ئەوەشدا ئەمڕۆ هاوبەشییەکی‌ گرنگ‬ ‫دروست دەکەیت‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫ ‬ ‫ژ‬ ‫ن‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ر‬ ‫مه‌ند‬ ‫خه‌اڵتكران‬

‫گوڵی‌ نێرگز‬ ‫س����یناریۆ‌و ده‌رهێنان‪ :‬مه‌س����عود عارف‬ ‫ساڵح‌و حسێن حه‌سه‌ن عه‌لی‌‬ ‫به‌رهه‌مهێنه‌ر‪ :‬سوهه‌یب ئه‌دلیج‪ ،‬محه‌مه‌د‬ ‫موحسین‬ ‫به‌رهه‌می‌‪ :‬هاوبه‌ش����ی‌ عێراق‪-‬فه‌ڕه‌نسا‪-‬‬ ‫‪2006‬‬ ‫وێنه‌گرتن‪ :‬محه‌مه‌د جانۆ‬ ‫مۆسیقا‪ :‬عه‌بدواڵ جه‌مال سه‌گرمه‌‬ ‫مۆنتاژ‪ :‬هیادی‌ سفیاری‌‬ ‫نواندن‪ :‬حس����ێن حه‌سه‌ن عه‌لی‌–جێگر‪،‬‬ ‫محه‌مه‌د عارف ئه‌تروشی‌‪-‬س����اڵح‪ ،‬ش����اهین‬ ‫كیفۆرك‪-‬سه‌رباز‪ ،‬بكر كوفلی‌‪-‬به‌كر‪ ،‬هه‌كار‬ ‫موحسین‪-‬پێش����مه‌رگه‌‪ ،‬مه‌س����عود ع����ارف‬ ‫ساڵح‪-‬پزیشك‪ ،‬ئیسماعیل زوبێر‪-‬موختار"‪.‬‬ ‫فیلمه‌كه‌ باس له‌سااڵنی‌‪‌1970‬و رێككه‌وتنی‌‬ ‫جه‌زائیر* ده‌كات له‌نێوان س����ه‌دام حسێن‌و‬ ‫ش����ای‌ ئێ����ران‌و ئه‌و فش����اره‌ س����ه‌ربازییه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ خرایه‌ س����ه‌ر ك����ورده‌كان‌و باس‬ ‫له‌گه‌نجێ����ك ده‌كات به‌ن����اوی‌ (جێگر) كه‌‬ ‫قوتابییه‌‌و له‌گردبونه‌وه‌یه‌ك����ی‌ ناڕه‌زایه‌تی‌‬ ‫به‌ش����داری‌ ده‌كات‌و له‌پ����اش ئ����ه‌وه‌ی‌‬ ‫هاوڕێكانی‌ ده‌ستگیرده‌كرێن ئه‌و په‌یوه‌ندیی‬ ‫به‌هێزه‌كانی‌ پێشمه‌رگه‌وه‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫فیلمه‌كه‌ ساڵی‌ ‪ 2006‬خه‌اڵتی‌ رێكخراوی‌‬ ‫لێبوردن����ی‌ نێونه‌ته‌وه‌ی����ی‌ له‌فێس����تیڤاڵی‌‬ ‫سینه‌مایی‌ به‌رلین به‌ده‌ستهێنا‪.‬‬ ‫به‌گش����تی‌ فیلمه‌كه‌ باس له‌تێكۆش����انی‌‬ ‫گه‌ل����ی‌ ك����ورد ده‌كات به‌درێژایی‌ ئه‌و چه‌ند‬ ‫س����اڵه‌ی‌ رێككه‌وتنامه‌كه‌ی‌ جه‌زائیری‌ تیادا‬ ‫واژۆكرا‪.‬‬ ‫فیلمه‌ك����ه‌ له‌چیرۆكێكی‌ راس����ته‌قینه‌وه‌‬ ‫وه‌رگیراوه‌‌و به‌دیاریكراوی‌ روداوی‌ فیلمه‌كه‌‬ ‫باس له‌ساڵی‌ ‪ 1975‬ده‌كات‪.‬‬ ‫ده‌رهێن����ه‌ری‌ فیلمه‌ك ‌ه مه‌س����عود عارف‬ ‫س����اڵح له‌دایكبوی‌ س����اڵی‌ ‪1973‬ی‌ شاری‌‬ ‫دهۆكه‌‪.‬‬ ‫س����اڵی‌ ‪ 1983‬ده‌س����تیداوه‌ته‌ كاری‌‬ ‫هونه‌ری‌‌و له‌كاروانی‌ هونه‌ری‌ خۆیدا سه‌ره‌تا‬ ‫له‌ب����واری‌ ش����انۆ كاری‌ ك����ردوه‌‌و ح����ه‌وت‬ ‫ش����انۆگه‌ریی‌ ده‌رهێناوه‌‌و بۆ ماوه‌ی‌ چوار‬ ‫ساڵیش له‌ته‌له‌فزیۆن كاری‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫وه‌ك یاری����ده‌ده‌ری‌ ده‌رهێن����ه‌ر له‌چه‌ند‬ ‫فیلمێك����دا كاری‌ كردوه‌‌و فیلم����ی‌ (گوڵی‌‬ ‫نێرگ����ز) یه‌كه‌مین فیلمی‌ ئ����ه‌وه‌ كه‌ كاری‌‬ ‫ده‌رهێنانی‌ بۆ بكات‪.‬‬ ‫هه‌رچ����ی‌ حس����ێن حه‌س����ه‌ن عه‌ل����ی‌‬ ‫ده‌رهێن����ه‌ری‌ هاوبه‌ش����ی‌ ئ����ه‌م فیلمه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌ساڵی‌ ‪ 1974‬له‌شاری‌ دهۆك له‌دایكبوه‌‌و‬ ‫له‌س����اڵی‌‪1992‬ه‌وه‌ ده‌س����تیداوه‌ته‌ كاری‌‬ ‫هونه‌ری‌‌و س����ێ‌ كورته‌ فیلمی‌ ده‌رهێناوه‌‌و‬ ‫زیاد له‌‪ 10‬ساڵ له‌ته‌له‌فزیۆن كاری‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫*‪6‬ی‌ ئ����اداری‌‪ 1975‬رێككه‌وتننام����ه‌ ‌ی‬ ‫جه‌زائیر به‌سه‌رپه‌رشتی‌ هه‌واری‌ بومیدیه‌ن‪-‬ی‌‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ جه‌زائیر له‌نێوان عێراق‌و ئێران‬ ‫ئه‌نجامدرا‌و محه‌مه‌د ره‌زا په‌هله‌وی‌ ش����ای‌‬ ‫ئێران‌و س����ه‌دام حس����ێن‪ -‬جێگری‌ سه‌رۆك‬ ‫كۆم����اری‌ عێ����راق‪ ،‬رێككه‌وتنامه‌كه‌ی����ان‬ ‫واژۆك����رد‌و ب����وه‌ مایه‌ی‌ مه‌ینه‌ت����ی‌‌و ئازارو‬ ‫نس����كۆی‌ شۆڕش����ی‌ ك����ورد له‌زیندوتری����ن‬ ‫پارچه‌ی‌ كوردستان له‌وكاته‌دا‪.‬‬

‫ل���ه‌ڕ‬ ‫به‌ڕێوه‌بهۆژی‌ جیهانی‌ ژنان��‬ ‫�د‬ ‫ا‪،‬‬ ‫ب‬ ‫اب‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫كر‬ ‫دڕ‬ ‫ه‬ ‫‌ی‬ ‫‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی گش���تیی رۆ‬ ‫س���لێمانی‪ ،‬به‌ش���داریك شنبیری‌و هونه‌ری‬ ‫خه‌اڵتكردنی ‪ 20‬ژنه‌ هونه‌رد له‌مه‌راس���یمی‬ ‫ك��� ‌ه له‌الی���ه‌ن س���ه‌ندیكارمه‌ندی سلێمانی‪،‬‬ ‫كوردستانه‌وه‌ وه‌كو رێزێك ی هونه‌رمه‌ندانی‬ ‫بۆ رۆژی جیهانی‬ ‫ژنان سازكرابو‪.‬‬ ‫له‌مه‌را‬ ‫پیرۆزبای���س���یمه‌كه‌دا‪ ،‬به‌ڕ‬ ‫ێو‬ ‫ه‬ ‫‌ب‬ ‫ه‬ ‫‌ر‬ ‫ی‬ ‫گ‬ ‫ش‬ ‫��‬ ‫�ت‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ژنان���ی كو‬ ‫ده‌ستخۆشی له‌و ‪ 20‬ژن ‌ه هردس���تان ك���ردو‬ ‫ك��� ‌ه له‌ماوه‌ی رابردودا جێده‌ونه‌رمه‌نده‌ش كرد‬ ‫هونه‌ری دیاربوه‌‪ .‬پاش���ان س���تیان له‌كاری‬ ‫ب ‌هسه‌ر ‪ 20‬ژنه‌ هونه‌رمه‌نده‌ك خه‌اڵتی رێزلێنان‬ ‫ه‌ دابه‌شكرا‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫هەندێ���ک بابەت���ی‌ گرن���گ لەگ���ەڵ‬ ‫هاوس���ەرەکەتدا تاوت���وێ دەکەیت‌و‬ ‫هەوڵدەدەی���ت تاوەک���و کێش���ەکان‬ ‫لەگەڵیدا چارەسەر بکەیت‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫باش���تروایە کارەکان���ت هەمیش���ە‬ ‫لەدۆخ���ی‌ مامناوەندا ب���ن بەتایبەت‬ ‫ئەوانەی‌ کە پەیوەس���تن بەخواردنی‌‬ ‫خۆراکە چەورەکانەوە‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫دوچاری‌ کێشەیەکی‌ دارایی‌ دەبیتەوە‬ ‫کە پێویس���تە یەکالی���ی بکەیتەوەو‬ ‫لەوانەیە زۆرێ���ک لەدژایەتیکەرانت‬ ‫بەڕەن���گارت ببن���ەوە لەس���ەر ئەو‬ ‫پالنانەی‌ کە داتناون‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ری جوا روناك مه‌حمود‪ :‬جیهاد دڵپاک‬ ‫نی‬ ‫به‌چه‌ند رێگه‌یه‌ك‬

‫)‪ )569‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/3/14‬‬

‫ی به‌رده‌وامب ‌ه له‌كاری‌ هونه‌ری‌‬ ‫وت ‌‬

‫نینۆكه‌كانت بپارێزه‌‬

‫ هه‌میش���ه‌ له‌كات���ی‌ كارك���ردن‬‫نینۆك له‌مادده‌ی‌ كیریاتین پێكدێ‬ ‫كه‌ ئ���ه‌م مادده‌یه‌ ب���ه‌ به‌ركه‌وتنی‌ ده‌س���تكێش به‌كار بێنه‌ به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ئاوی‌ زۆرو ش���له‌تێن الواز ده‌بێ‌و ئه‌گ���ه‌ر كه‌ره‌س���ته‌ی‌ پاككه‌ره‌وه‌ت‬ ‫ده‌ش���كێ‪ ،‬ئه‌مه‌ جگه‌ ل���ه‌وه‌ی‌ زۆر ب���ه‌كار هێن���ا چونك���ه‌ به‌گش���تی‌‬ ‫به‌كارهێنانی‌ ئه‌و ده‌رمانانه‌ی‌ بۆیه‌ پاكك���ه‌ره‌وه‌كان ده‌س���ت‌و نینۆك‬ ‫لێده‌كه‌ن���ه‌وه‌ نین���ۆك الواز ده‌كاو وشك ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ پ���اش هه‌مو ده‌ستش���ۆردنێك‬‫ئه‌بێته‌ هۆی‌ شكانی‌‪ .‬هه‌ربۆیه‌ به‌م‬ ‫به‌باشی‌ په‌نجه‌و نینۆكه‌كانت وشك‬ ‫شێوه‌یه‌ نینۆكه‌كانت بپارێزه‌‪.‬‬ ‫س���ەنتەری میدیکاڵ‪ :‬به‌ختیاری ـ ش���ه‌قامی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫به‌رامبه‌ری‌ سالۆن ئه‌سته‌نبوڵ‬

‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫هاوسه‌ری‌ هونه‌رمه‌ندی‌ كۆچكردو جیهاد دڵپاك‬ ‫له‌باره‌ی‌ كاره‌ هونه‌ریه‌كانیه‌وه‌ ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ له‌دوای‌ كۆچی‌ دوایی‌ هاوسه‌ره‌كه‌یه‌وه‌‬ ‫به‌شداری‌ هیچ كارێكی‌ هونه‌ری‌ نه‌كردوه‌‪.‬‬

‫بكه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫ هه‌میش���ه‌ كرێم���ی‌ ده‌س���ت‬‫به‌كاربێنه‌ بۆئه‌وه‌ی‌ ده‌ستت به‌ته‌ڕی‌‬ ‫بمێنێته‌وه‌ وشك نه‌بێت‪.‬‬ ‫ شێوه‌ی‌ نینۆكه‌كانت بابازنه‌یی‌‬‫ب���ن ن���ه‌ك چوارگۆش���ه‌ چونك���ه‌‬ ‫به‌و ش���ێوه‌یه‌ كه‌مت���ر نینۆكه‌كان‬ ‫ئه‌شكێن‪.‬‬

‫ژماره‌ ته‌له‌فۆنی‌ ‪0533183536 - 07706581971‬‬ ‫فه‌یسبوك‪medicalclinicsuly :‬‬

‫له‌چاوپێكه‌وتنێك����ی‌ تایب����ه‌ت به‌ئاوێنه‌‪ ،‬روناك‬ ‫مه‌حم����ود ئه‌كته‌ری‌ نێو دراما‌و فیلمه‌ كوردییه‌كان‬ ‫رایگه‌یاند"ئه‌وكاته‌ی‌ خێزانه‌كه‌م رێگرم بون له‌كاره‌‬ ‫هونه‌ریه‌كان جیهاد هاوكارو پاڵپشتم بو‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌‬ ‫به‌ش����داری‌ كردنم له‌دراما به‌هۆی‌ هاوسه‌ره‌كه‌مه‌وه‌‬ ‫بوه‌"‪.‬‬ ‫هونه‌رمه‌ن����د روناك مه‌حمود ه����ه‌ر له‌منداڵیه‌وه‌‬ ‫خولی����ای‌ ئه‌كت����ه‌ری‌ هه‌ب����وه‌‌و به‌ش����داری‌‬ ‫له‌ش����انۆگه‌ریه‌كانی‌ خوێندنگاكه‌ی كردوه‌‌و ماوه‌ی‌‬ ‫سی‌وسێ‌ ساڵه‌ له‌بواری‌ هونه‌ری‌ كارده‌كات‌و یه‌كه‌م‬ ‫به‌شداری‌ كردنیش����ی‌ له‌درامای‌ ژاڵه‌ بوه‌ له‌ساڵی‌‬ ‫‪ ،1985‬له‌دوای‌ ئه‌وه‌شه‌وه‌ له‌چه‌ندین دراماو فیلمی‌‬ ‫سینه‌مایی‌ رۆڵی‌ سه‌ره‌كی‌ هه‌بوه‌‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ س����ه‌ره‌تاكانی‌ كاری‌ هونه‌ری‌ خۆی‪،‬‬ ‫روناك مه‌حمود وت����ی‌ "خێزانه‌كه‌مان رازی‌ نه‌بون‬ ‫به‌وه‌ی‌ نواندن له‌درام����ا‌و فیلمه‌كاندا بكه‌م‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌هۆی‌ جیهاد دڵپاكی‌ هاوسه‌رمه‌وه‌‌و به‌پشتگیری‌‬ ‫ئه‌و توانیم به‌رده‌وام بم"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "هه‌ر له‌سه‌ره‌تای ده‌س����تپێكردنمه‌وه‌‬ ‫ب����ه‌كاری‌ هونه‌ری‌‪ ،‬جیهاد هاوكارێكی‌ باش����ی‌ من‬ ‫كه‌ له‌مه‌ودوا بڕیاریداوه‌ به‌ش����داری‌ بكات له‌كاری‌ ئه‌وه‌ی‌ به‌ش����داری‌ له‌درامایه‌ك����ی‌ تر بكات‬ ‫بوه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش كرد كه‌ له‌دوای‌ كۆچی‌ هون����ه‌ری‌ بۆ ئ����ه‌و مه‌به‌س����ته‌ش ل����ه‌دو درامادا "ژیانی‌ عه‌لی‌ مه‌ردان"‪ ،‬به‌اڵم مه‌رگ مه‌ود‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌یه‌وه‌ به‌ش����داری‌ هیچ كارێكی‌ هونه‌ری رۆڵی‌ س����ه‌ره‌كی‌ بینیوه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌ه����ۆی‌ قه‌یرانی‌ نه‌یتوانی‌ به‌شداری‌ له‌و به‌رهه‌مه‌دا بكات‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌به‌شداریكردنی‌ منداڵه‌كانیان‬ ‫نه‌كردوه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ ئه‌و له‌دواس����اته‌كانی‌ ژیانی‌ داراییه‌وه‌ تائێس����تا ت����ه‌واو نه‌كراوه‌‪ ،‬ه����ه‌ر بۆیه‌‬ ‫پێ����ی‌ وتوه‌ ده‌بێت به‌رده‌وام بێ����ت‪ ،‬به‌اڵم ماوه‌ی‌ ئه‌گه‌ر سپۆنس����ه‌رێكی‌ باش هه‌بێت كارێكی‌ جوان هونه‌ری‌‪ ،‬روناك مه‌حم����ود وتی‌"هه‌روه‌كو‬ ‫منداڵه‌كانیشمان هه‌مان كاری‌ ئێمه‌ ده‌كه‌ن‌‬ ‫زیاتر له‌چوار ساڵه‌ به‌شداری‌ هیچ كارێكی‌ هونه‌ری‌ پێشكه‌ش ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫جیه����اد دڵپاك‌و رون����اك مه‌حمود هاوس����ه‌ری‌ له‌چه‌ند دراما‌و فیلمێك به‌شداری‌ كردوه‌‌و‬ ‫نه‌كردوه‌‪ ،‬له‌وباره‌یه‌وه‌ روناك مه‌حمود وتی‌"درامای‌‬ ‫كوردی‌ كه‌موكوڕی‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم س����ه‌ره‌ڕای هه‌مو یه‌كتری‌ بون‌و هه‌ردوكیان له‌بواری‌ هونه‌ری‌ كاریان ئه‌ندام����ی‌ تیپی‌ هون����ه‌ری‌ میللیی����ه‌‌و من‬ ‫ئه‌و كێش����انه‌ی‌ هه‌یه‌ هه‌میش����ه‌ له‌پێش����كه‌وتندا ده‌كرد‌و له‌چه‌ندین دراماشدا به‌یه‌كه‌و‌ه به‌شدارییان تریش����مان ئه‌ندامن له‌و تیپه‌‌و به‌رده‌وامن‬ ‫ب����وه‌‌و كاریگه‌ری‌ خۆی‌ هه‌بو‌ه له‌س����ه‌ر كۆمه‌ڵگه‌ ك����ردوه‌‌و كۆتا ج����ار به‌یه‌ك����ه‌وه‌ كاری‌ هونه‌ریان هونه‌ری‌‌و هه‌مان رێچكه‌ی‌ ئێمه‌یان گرتو‌ه‬ ‫وتیش����ی‌ "هه‌روه‌ها به‌هه‌مو شێوه‌یه‌ك‬ ‫ك����ردوه‌ له‌درام����ای‌ "الپه‌ڕه‌كان����ی‌ كه‌ركوك"بو‪،‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ گشتی‌ له‌ئاستێكی‌ باشدایه‌"‪.‬‬ ‫روناك مه‌حمود جه‌غت له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ هه‌روه‌ه����ا جیهاد دڵپاك خۆی‌ ئام����اده‌ كردبو بۆ پاڵپشتیان ده‌بم تاكو به‌رده‌وام بن"‪.‬‬

‫ته‌مه‌نی ‪ 67‬ساڵه‌و ‪ 50‬ساڵه‌ كاری گۆڕینی بتڵی غازی مااڵن ده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫به‌كر ئه‌حمه‌د ماوه‌ی ‪ 50‬ساڵ ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڕه‌كه‌كانی شاری سلێمانی‬ ‫كاری غازفرۆشی ده‌كات‪ ،‬ئه‌و‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێكی‌ تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات له‌و كاته‌وه‌ی‬ ‫له‌گونده‌كه‌یه‌وه‌ هاتۆته‌ شار ئه‌وه‌‬ ‫كارێتی‌و چه‌ندین جار خێزانه‌كه‌ی‬ ‫داوایان لێكردوه‌ واز له‌كاره‌كه‌ی‬ ‫بێنێت به‌اڵم ئه‌و نه‌یتوانیوه‌‬ ‫ده‌ستبه‌رداری‌ ئه‌و‬ ‫كاره‌ بێت‪.‬‬

‫کاوڕ‬ ‫ئەم ماوەیە هەل���ی‌ گرنگ‌و ئەرێنی‌‬ ‫تێدادەبێت بۆ بونیادنانی‌ پڕۆژەیەک‬ ‫ک���ە لەچەن���د رۆژی‌ داهات���ودا‬ ‫دەستپێدەکات‪ ،‬زۆر دڵخۆش دەبیت‬ ‫بەتێگەیشتنی‌ خۆشەویستەکەت‪.‬‬

‫م���ام به‌ك���ر به‌ره‌به‌یانی���ان زو‬ ‫به‌عه‌ره‌بانه‌كه‌ی���ه‌و‌ه به‌گه‌ڕه‌كه‌كان���ی‬ ‫مه‌ڵكه‌ندی‌و گردی جۆگه‌دا ده‌گه‌ڕێت‌و‬ ‫له‌ده‌رگای مااڵن ده‌دات‌و مشته‌ریه‌كانی‬ ‫بانگ ده‌كات تابتڵه‌ به‌تاڵه‌كانیان بۆ‬ ‫ی‬ ‫بگۆڕێت‌و ب���ه‌ده‌م كاره‌و‌ه به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫راگه‌یان���د "به‌یانی���ان كاتژمێر ‪8:30‬‬ ‫له‌م���اڵ دێم ‌ه ده‌ره‌وه‌‌و ده‌چمه‌ س���ه‌ر‬ ‫كاره‌كه‌م له‌ش���ه‌قامی ئیبراهیم پاشا‌و‬ ‫ماوه‌ی ده‌ س���اڵ ده‌بێت ش���وێنێكی‬ ‫تایبه‌تم ب���ۆ عه‌ره‌بانه‌كه‌م‌و ئه‌و بتڵ ‌ه‬ ‫غازانه‌ داناوه‌‌و دواتر عه‌ره‌بانه‌كه‌م پاڵ‬ ‫ده‌نێ���م‌و به‌ڕێده‌كه‌وم بۆ گه‌ڕه‌كه‌كان‌و‬ ‫ماوه‌ی بیس���ت‌و پێنج س���اڵ ‌ه بتڵی‬ ‫غازیان بۆ پڕده‌كه‌مه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی"له‌وه‌ته‌ی كاری پڕكرنه‌وه‌ی‬ ‫غ���ازی م���ااڵن ده‌ك���ه‌م عه‌ره‌بانه‌م‬ ‫پێیه‌و له‌ئۆتۆمبێ���ل‌و ماتۆڕ نازانم‌و‬ ‫عه‌ره‌بانه‌كه‌ وه‌رزشێكه‌ بۆ جه‌سته‌م‬ ‫گ���ه‌ر ڕۆژێك كاره‌ك���ه‌م نه‌كه‌م‬ ‫نه‌خۆش ده‌كه‌وم"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئاماژ‌ه‬

‫گا‬

‫ب���ه‌و‌ه ده‌كات كه‌ ره‌نگ���ه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌و‬ ‫كاره‌ی‌ نه‌كردای���ه‌ ئێس���تا له‌جێگه‌دا‬ ‫بكه‌وتای���ه‌‌و ده‌ڵ���ێ‌ "زۆركات خه‌ڵكی‬ ‫ێ‬ ‫هاوكاری���م ده‌كه‌ن‌و پ���اره‌م ده‌ده‌ن ‌‬ ‫واده‌زان���ن ده‌س���تكورتم‪ ،‬ب���ه‌اڵم من‬ ‫ب���اری دارای���م زۆر باش���ه‌و چه‌ندین‬ ‫ج���ار له‌گ���ه‌ڵ منداڵه‌كانم ش���ه‌ڕمان‬ ‫ب���وه‌‌و كوڕه‌كان���م داوام لێده‌كه‌ن ك ‌ه‬ ‫واز له‌كاره‌ك���ه‌م بهێنم‌و چه‌ند رۆژێك‬ ‫به‌ڵێنیان پێده‌ده‌م‌و دواتر به‌دزییه‌و‌ه‬ ‫دێم��� ‌ه ده‌ره‌وه‌‌و ده‌س���ت ده‌كه‌مه‌و‌ه‬ ‫به‌كاره‌كه‌م"‪.‬‬ ‫مام به‌كر ئاماژه‌ش���ی ب���ه‌وه‌ كرد‬ ‫له‌كۆندا كاره‌كه‌ی زۆرئاس���انتر بوه‌‌و‬ ‫ئه‌وكات الوب���و‌ه كاری گۆڕینی بتڵی‬ ‫غ���ازی مااڵن���ی ك���ردوه‌‌و كۆمه‌ڵێك‬ ‫ی ئه‌و كاره‌یان‬ ‫له‌هاوڕێكان���ی ئه‌وكاته‌ ‌‬ ‫له‌گه‌ڵدا كردوه‌‌و ئه‌وان ئێستا له‌ژیاندا‬ ‫نه‌ماون‌و وتی‌ "له‌ئێستادا من كۆنترین‌و‬ ‫به‌ته‌مه‌نترین غازفرۆشی‌ سلێمانیم"‪.‬‬ ‫ی "سه‌ره‌تا له‌گوندی مالومه‌و‌ه‬ ‫وتیش ‌‬ ‫له‌س���اڵی ‪ 1955‬بۆیه‌كه‌م جار غازی‬ ‫مااڵنم به‌خه‌ڵكی گونده‌كه‌م ناساندو‌ه‬ ‫ك���ه‌ ئ���ه‌وكات بتڵێك غ���ازی مااڵن‬ ‫به‌بیست‌و پێنج فلس بوه‌‌و له‌شه‌قامی‬ ‫س���ه‌هۆڵه‌كه‌ له‌گۆڕه‌پاندا فرۆشراوه‌‌و‬ ‫خه‌ڵك���ی وه‌ریگرت���وه‌‌و ئ���ه‌وكات‬ ‫بتڵه‌كه‌ش بۆ خاوه‌ن غازه‌كه‌ بوه‌ ك ‌ه‬ ‫كڕیویه‌تی"‪.‬‬ ‫ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ش ده‌دات كه‌ دواتر‬ ‫ی‬ ‫چه‌ن���د هاواڵتیه‌ك بونه‌ت���ه‌ بریكار ‌‬ ‫حكوم���ه‌ت‌و غازیان دابه‌ش���كردوه‌‌و‬ ‫به‌وته‌ی‌ ئه‌و "له‌‌وكاته‌وه‌ غازی مااڵن‬ ‫به‌عه‌ره‌بانه‌و ئۆتومبێل دابه‌ش���كراو‌ه‬ ‫كه‌ نرخه‌ك���ه‌ی به‌زربۆته‌وه‌ بۆ په‌نجا‬

‫دوانه‌‬

‫باش���تروایە هەنگاوێ���ک بگەڕێیت���ەوە کێش���ەکان چارەس���ەر دەکەی���ت‌و‬ ‫دواوەو بی���ر لەدەرئەنجامی‌ کارەکانت دەزانیت چۆن هەڵس���وکەوت بکەیت‬ ‫بکەیت���ەوە‪ ،‬وریابە ل���ەوەی‌ بەتوڕەیی بەشێوەیەکی‌ دانایانەو لەسەرخۆ کە‬ ‫سەرنجی‌ هاوڕێکانت رادەکێشیت‪.‬‬ ‫هەڵسوکەوت بکەیت‪.‬‬

‫فلس‌و له‌وكاته‌و‌ه هیوایه‌تی ئه‌وكاره‌م‬ ‫هه‌ب���وه‌‌و وازم ل���ه‌كاری جوتی���اری‬ ‫هێناوه‌‌و ماڵه‌كه‌م هێناوه‌ته‌ شار"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌"فه‌رمانبه‌ری ش���اره‌وانی‬ ‫سلێمانی بوم‌و چه‌ندین جار شه‌ریكی‬ ‫كه‌سانی دیكه‌م كردو‌ه له‌كاره‌كه‌مدا‌و‬ ‫ئێستا هه‌ر خۆم ئه‌و كاره‌ ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫م���ام به‌ك���ر جه‌غت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ی غازی مااڵن‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ كه‌ پڕكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫كارێكی ئاس���ان نیی���ه‌و له‌وباره‌یه‌و‌ه‬ ‫ده‌ڵێ‌ "رۆژانه‌ كه‌سانێك كه‌ غازیان بۆ‬ ‫ده‌گۆڕم به‌هۆی كۆنی بتڵی غازه‌كان‬ ‫چه‌ندی���ن جار پێمده‌ڵێنه‌وه‌‌و گله‌ییان‬ ‫هه‌ی��� ‌ه ك ‌ه له‌ده‌س���ه‌اڵتی من���دا نیه‌‌و‬ ‫پاره‌یه‌كی زیاد ده‌ده‌م به‌و كه‌س���ه‌ی‬ ‫بتڵه‌ غازه‌كانم ب���ۆ ده‌هێنێت‌و داوای‬ ‫بتڵی باشتر‌و نوێیان لێده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫ی "ماوه‌ی چه‌ند س���اڵێك‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫ده‌بێ���ت بتڵ���ی ئێران���ی هاتۆت��� ‌ه‬ ‫بازاڕه‌كانی كوردستان ك ‌ه به‌هێنده‌ی‬ ‫بتڵ ‌ه كۆنه‌كانی سه‌رده‌می حكومه‌تی‬ ‫عێراق باش نین‌و له‌كێش���دا سوكن‌و‬ ‫خه‌ڵك���ی به‌دگومان���ن لێ���ی‌‌و كه‌متر‬ ‫مامه‌ڵه‌ی پێوه‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫به‌كر ئه‌حمه‌د جه‌غتیش له‌سه‌ر ئه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌كاته‌و‌ه كه‌ ژیانی خۆی‌‌و منداڵه‌كان ‌‬ ‫ب���ه‌و كاره‌ دابین ك���ردوه‌‌و پاره‌یه‌كی‬ ‫باش���ی‌ كۆكردۆته‌وه‌‌و وتی‌ "ئێستاش‬ ‫عه‌ره‌بانه‌ك���ه‌م خۆش���ده‌وێت‌و نانی‬ ‫پێ په‌یدا ده‌كه‌م‌و ئه‌و جێگه‌یه‌ش���ی‬ ‫ب���ۆی ده‌چ���م هێنده‌ ب���واری‌ ئه‌وه‌ی‬ ‫نییه‌ ئۆتومبێل به‌ئاس���انی هاتوچۆی‬ ‫پێ���دا ب���كات‌و كار له‌ن���او گه‌ڕه‌ك ‌ه‬ ‫هه‌ره‌كۆنه‌كانی ش���اری س���لێمانیدا‬ ‫ده‌كه‌م"‪.‬‬

‫قرژاڵ‬

‫شێر‬

‫رزگارت دەبێ���ت ل���ەو كاران���ەی‌ کە ش���ارەزاییت لەژیان���دا یارمەتیدەرت‬ ‫قورسن‌و ئامادە دەبیت لەوەی ئازایانە دەبێ���ت لەبونیادنان���ی‌ بیرۆک���ەی‌‬ ‫پێشوازییان بکەیت بەاڵم هاوسەرەکەت رون دەرب���ارەی‌ خۆشەویس���تەکەت‪،‬‬ ‫کە ئەوەش بەس���ە ب���ۆ دیاریکردنی‌‬ ‫پشتگوێ مەخە‪.‬‬ ‫سروشتی‌ پەیوەندییەکەتان‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫بابەتێک���ی‌ دارایی‌ دێتە ئ���اراوە کە‬ ‫پەیوەس���تە بە کڕین‌و فرۆش���تنەوە‪،‬‬ ‫بۆیە باش���تروایە کە بەش���ێوەیەکی‌‬ ‫هاوس���ەنگ هەڵس���وکەوت بکەی���ت‬ ‫لەژیانی‌ پیشەییتدا‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )569‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/3/14‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫راپه‌ڕین‪ ..‬خوێندنه‌وه‌یه‌كی‌ جیاواز‬ ‫له‌سه‌رده‌م ‌ی نائومێدیدا‬ ‫ئه‌بوبه‌كر عه‌لی‌‬ ‫هه‌ست ده‌كرێت به‌ش ‌ێ له‌نوسین‌و كۆمێنته‌كان‬ ‫له‌س���ه‌ر یادی‌ راپه‌ڕین دنیایه‌ك ره‌ش���بینی‌‌و‬ ‫نائومێدیان له‌گ���ه‌ڵ‌ خۆیاندا هه‌ڵگرتوه‌‪ .‬زیاد‬ ‫له‌وه‌ش هه‌ندێكیان له‌س���ه‌ر مانادار بون یان‬ ‫نه‌بونی‌ خ���ودی‌ راپه‌ڕی���ن‪ ،‬وه‌ك كرده‌یه‌ك ‌ی‬ ‫شۆڕش���گێڕانه‌ ‌ی گه‌لێ���ك‪ ،‬هه‌ڵوێس���ته‌یان‬ ‫كردوه‌‪ .‬هه‌مو ئه‌مه‌ش بۆ به‌شێ‌ له‌هاواڵتیان ‌ی‬ ‫ئ���ه‌م هه‌رێم���ه‌‪ ،‬له‌چوارچێوه‌ی‌ ئ���ه‌و دۆخ ‌ه‬ ‫نائاس���ایی‌‌و نه‌ته‌وه‌یی���ه‌ی‌ هه‌رێ���م تیای���دا‬ ‫ده‌ژین‌و ئه‌و ره‌خنانه‌ی‌ ئاراس���ته‌ی‌ نوخبه‌ ‌ی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتدار ده‌كرێ���ت‪ ،‬ئ���ه‌و نائومێدییه‌ ‌ی‬ ‫به‌رامبه‌ر لێوه‌ش���اوه‌یی‌‌و ئاس���تی‌ هه‌س���ت‬ ‫به‌ به‌رپرس���راوێتیان له‌ناو به‌ش���ێكی‌ زۆر ‌ی‬ ‫هاواڵتیاندا به‌د ‌ی ده‌كرێت‪ ،‬ئاس���ایی‌‌و قابیل ‌ی‬ ‫تێگه‌یشتنه‌‪ .‬به‌اڵم به‌شبه‌حاڵی‌ خۆم سه‌ره‌ڕا ‌ی‬ ‫هه‌م���و ئه‌و واقیعه‌ی‌ س���ه‌ره‌وه‌‌و قوڵی‌ ئازار‌و‬ ‫حه‌سره‌ته‌كان‪ ،‬به‌هه‌مان هه‌ناسه‌وه‌ قسه‌كردن‬ ‫بۆ به‌ش��� ‌ێ له‌نوخبه‌ی‌ فكری‌‌و سیاسی‌و دین ‌ی‬ ‫ئه‌م واڵته‌ به‌ڕاس���ت نازان���م‪ .‬هه‌روه‌ها ته‌نها‬ ‫باس���كردنیش له‌مه‌ڕ له‌بارچون ‌ی خه‌ونه‌كان ‌ی‬ ‫راپه‌ڕی���ن‌و به‌كارهێنانی‌ وه‌ك كه‌ره‌س���ه‌یه‌ك‬ ‫ب���ۆ ره‌خنه‌گرت���ن له‌نوخب���ه‌ی‌ حوكم���ڕان‌و‬ ‫داڕنین���ی‌ ره‌وایه‌تی‌ لێی‌ به‌كافی‌ نازانم‪ .‬دیار‌ه‬ ‫هه‌مومان واقیعه‌كه‌م���ان له‌به‌رچاوه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫تیایدا ده‌ژین‌و به‌شێكیشمان ڕۆژان ‌ه به‌هااڵو ‌ی‬ ‫ده‌رهاویش���ته‌كانی‌ ئازار ده‌چێژی���ن‪ .‬بازمان ‌ی‬ ‫گوزارش���ت دانه‌وه‌ش���مان جیاواز بێت‪ ،‬واته‌‬ ‫درێژه‌دان به‌نوقمبونی‌ ئێمه‌ له‌وه‌سفی‌ واقیعدا‬ ‫وریا نه‌بی���ن به‌تێپه‌ڕین ‌ی رۆژگار له‌س���ایه‌ ‌ی‬ ‫دیارنه‌بونی‌ پرۆژه‌یه‌ك���ی‌ جێگره‌وه‌ (بدیل) ‌ی‬ ‫راس���ته‌قینه‌دا‪ ،‬له‌بری‌ هاندان بۆ ناڕازی‌ بون‌و‬ ‫وه‌رگێڕان���ی‌ ئه‌و ناڕه‌زایه‌تیه‌ ب���ۆ ره‌فتارێك ‌ی‬ ‫سیاس���ی ئه‌نجامدار‪ ،‬به‌قازانجی‌ چاكس���از ‌ی‬ ‫ریش���ه‌یی‌‌و ئاڵوگ���ۆڕ له‌دۆخه‌ك���ه‌دا‪ ،‬ده‌بێت ‌ه‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ی‌ نائومێدی‌‌و پاڵدانه‌وه‌‌و پاسیڤ‌و‬ ‫ناچ���االك ب���ون‌و گوێ‌ ن���ه‌دان ب���ه‌وه‌ ‌ی ك ‌ێ‬ ‫ده‌سه‌اڵت ‌ی به‌ده‌سته‌وه‌یه‌‌و چۆن به‌كاریده‌هێن ‌ێ‬ ‫ت���ه‌واو ده‌بێت؟ ك���ه‌ ئ���ه‌وه‌ بابه‌تێكی‌ تره‌‌و‬ ‫له‌ده‌رفه‌تێكی‌ تردا دێینه‌وه‌ س���ه‌ری‌‪ .‬ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫لێره‌دا به‌پێویس���تی‌ ده‌زانم پوخته‌كردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫چه‌ند سه‌رنجێكه‌ به‌م جۆره‌ی‌ خواره‌وه‌‪:‬‬ ‫‪ .1‬جیاكردن���ه‌وه‌ی‌ راپه‌ڕین ل���ه‌و هێزانه‌ ‌ی‬ ‫ك ‌ه له‌س���ه‌ر بناغه‌ ‌ی ئه‌و جڵه‌وی‌ حوكمڕانیان‬ ‫ل���ه‌دوای‌ راپه‌ڕین���ه‌وه‌ به‌ده‌س���ته‌وه‌ گرتوه‌‪،‬‬ ‫مۆدێلێكی‌ دیاریك���راوی‌ حوكمڕانیان به‌رهه‌م‬ ‫هێنا‌و خس���ت ‌ه ڕو به‌واتایه‌كی‌ ت���ر‪ ،‬راپه‌ڕین‬ ‫به‌س���یفه‌تی‌ گوزارش���ت دان���ه‌وه‌ی‌ ئیراده‌ ‌ی‬ ‫یه‌كگرت���و ‌ی گه‌لێكی‌ بنده‌س���ت‌و به‌جۆره‌ها‬ ‫ش���ێو‌ه چه‌وس���اوه‌ له‌فۆرم���ی‌ راپه‌ڕی���ن‌و‬ ‫هێنانه‌كایه‌ی‌ واقیعێكی‌ نو ‌ێ له‌كوردس���تان ‌ی‬ ‫باش���وردا ‪ ،‬كارێك بو و پێویست ‪ ،‬مێژویی‌‪،‬‬ ‫جێگای‌ شانازی‌‪ .‬شه‌هیده‌كانیشی‌ شه‌هیدان ‌ی‬ ‫راس���ته‌قینه‌ن‌و هه‌رگیز خوێنیش���یان به‌فیڕۆ‬ ‫نه‌چو‌ه بابه‌گوێره‌ی‌ پێویستیش له‌سه‌ر ئاست ‌ی‬ ‫حوكمڕانی‌ وه‌به‌رهێنانی‌ سیاسی‌و ئه‌خالقی‌ له‌و‬ ‫خوێنه‌دا نه‌كرابێت‪ .‬راپه‌ڕین س���اته‌وه‌ختێك ‌ی‬ ‫ده‌گمه‌ن���ی‌ وایه‌‪ ،‬كوردی‌ ئاماده‌كرد بۆ ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫دوای‌ س���ه‌ده‌یه‌ك وه‌ده‌رنان‌و چه‌وساندنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌ستبكاته‌و‌ه به‌چونه‌و‌ه ناو مێژو‌و خۆنمایش‬ ‫كردن���ه‌وه‌‪ .‬حه‌ق���ی‌ خۆیش���مان به‌پێ���وه‌ر‌و‬ ‫خه‌ونه‌كان���ی‌ راپه‌ڕین پارت���ی‌‌و یه‌كیه‌ت ‌ی هه‌ر‬ ‫له‌نه‌وه‌ده‌كان���ه‌وه‌ تاكو ئێس���تا بخه‌ینه‌ به‌ر‬ ‫ره‌خنه‌‌و لێپرسراوێت ‌ی ئه‌خالقی‌‌و نیشتمانی‌‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ده‌ب���ێ‌ به‌ش���ێ‌ ل���ه‌م ره‌خنان���ه‌‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌تیش له‌الیه‌ن رۆش���نبیره‌ جددیه‌كان‌و‬ ‫ئه‌كادیمس���ته‌ هۆش���یاره‌كانه‌وه‌‪ ،‬به‌قازانج ‌ی‬ ‫دوباره‌ملكه‌چكردن���ه‌وه‌ی‌ واقیعی‌ حوكمڕان ‌ی‬ ‫دوای‌ راپه‌ڕین بێت‪ ،‬بۆ چوارچێو‌ه مه‌نهه‌جیی ‌ه‬ ‫جیهانی‌‌و به‌تایبه‌تیش جیهان ‌ی سێی‌ جاران‪.‬‬ ‫به‌زمانێكی‌ س���اده‌تر ده‌بێت قس���ه‌كردن له‌م‬ ‫روه‌وه‌ ئاراسته‌ی‌ كێشه‌ ‌ی عه‌قڵی‌ شۆڕشگێڕ ‌ی‬ ‫له‌سه‌رده‌م ‌ی هاتنه‌ ناوشار‌و به‌ده‌سته‌وه‌گرتن ‌ی‬ ‫جڵ���ه‌وی‌ فه‌رمانڕه‌وای���ی‌ بكرێ���ت‪ .‬ده‌بێ���ت‬ ‫ب���اس ل���ه‌وه‌ بكرێت ك���ه‌ چ���ۆن له‌زۆربه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌زمونه‌كان���ی‌ جیهان���دا گه‌نده‌ڵ���ی‌‌و خراپ‬ ‫به‌كارهێنان ‌ی ده‌سه‌اڵت‌و رێزنه‌گرتن له‌لۆژیك ‌ی‬ ‫ده‌وڵه‌ت‌و حوكمی‌ یاس���ا‪ ،‬له‌ده‌رهاویشته‌كان ‌ی‬ ‫به‌ده‌سه‌اڵتگه‌یش���تن ‌ی سه‌ركرده‌كانی‌ شۆڕش ‌ی‬ ‫چه‌ك���داران‪ .‬دیار‌ه ئه‌مه‌ پاس���او نییه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫خراپیانه‌ی‌ له‌م روه‌وه‌ كراون‪.‬‬ ‫شتێكیش نیی ‌ه له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ ئیراده‌‌و خواست‌و‬ ‫خه‌ون‌و دنیابینی‌‌و ته‌ماحی‌ س���ه‌ركرده‌كانه‌و‌ه‬ ‫رویدابێت‌و روبدات‪.‬‬ ‫وه‌بیرهێنانه‌وه‌ ‌ی ئه‌م راستییه‌م بۆ ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ك���ه‌ چۆن‌و له‌چ چوارچێوه‌یه‌كی‌ جدی‌‌و فكر ‌ی‬ ‫له‌پرسه‌كان بڕوانین‪ .‬هه‌روه‌ها بۆ ئه‌وه‌ش ‌ه ك ‌ه‬

‫له‌وه‌ تێبگه‌ین ئه‌و دۆخه‌ ئاوارته‌ (اس���تثنا‌ء)‬ ‫ێكی‌ كوردی‌ نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو له‌گ ‌هڵ‌ تایبه‌تمه‌ندی ‌ه‬ ‫كوردییه‌ك���ه‌دا‪ ،‬هاوش���ێوه‌ ‌ی له‌جیهاندا بون ‌ی‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫‪ .2‬راپه‌ڕین ش���تی‌ پ���ێ‌ م���اوه‌ به‌ئێمه‌ ‌ی‬ ‫ببه‌خشێت‌و بكرێته‌ سه‌رچاوه‌ی‌ ره‌واندنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫نائومێدییه‌كان‪ .‬گه‌ر وابزانین راپه‌ڕین روداوێك ‌ه‬ ‫به‌ته‌نها له‌ڕاب���ردوداو په‌یوه‌ندییه‌كی‌ رۆحی‌‌و‬ ‫مه‌عنه‌وی‌ فیكر ‌ی له‌نێوان ئێمه‌‌و ئه‌ودا نه‌ماوه‌‪،‬‬ ‫به‌هه‌ڵه‌دا چوی���ن‪ .‬به‌تایبه‌تیش ئه‌و نه‌وانه‌ ‌ی‬ ‫له‌ڕاپه‌ڕیندا به‌شداربون یاخود له‌یاده‌وه‌ریاندا‬ ‫زیندوه‌‪ .‬نابێ���ت واقیعی‌ دوای‌ راپه‌ڕین‪ ،‬گه‌ل ‌ی‬ ‫ئێمه‌‌و نوخبه‌دڵس���ۆز‌و زیندوه‌كان ‌ی له‌ئایند‌ه‬ ‫نائومێد بكات‪ .‬گه‌ر راپه‌ڕین بخه‌ینه‌وه‌ سیاق ‌ه‬ ‫مێژوییه‌كه‌ی‌ خۆی‌‌و سه‌رنجیش له‌هه‌ل‌و مه‌رج ‌ی‬ ‫كوردس���تانی‌ باش���ور له‌و قۆناغ���ه‌دا بده‌ین‪،‬‬ ‫ده‌بینی���ن هێ���زه‌كان له‌پێش���دا ناكۆك بون‌و‬ ‫ش���ه‌ڕی‌ یه‌كدیش���یان ده‌كرد‪ ،‬دواتر دۆخێك ‌ی‬ ‫دیاریكراو له‌چوارچێوه‌ ‌ی به‌ره‌ی‌ كوردستانیدا‬ ‫بۆ ماوه‌یه‌ك تواناكانی‌ پێ‌ یه‌كخس���تن‌و وا ‌ی‬ ‫لێكردن النیكه‌م هه‌وڵ‌‌و تێكۆش���انیان به‌یه‌ك‬ ‫ته‌ریب بێت‪ .‬له‌ئاستێكیشدا بتوانن به‌یه‌كه‌و‌ه‬ ‫بی���ر له‌چاره‌نوس���ی‌ خۆی���ان‌و میلله‌ته‌كه‌یان‬ ‫بكه‌نه‌وه‌‌و نه‌خشه‌ ‌ی هاوبه‌ش دابڕێژن‌و هه‌وڵ ‌ی‬ ‫جێبه‌جێكردن���ی‌ ب���ده‌ن‪ .‬به‌رهه‌م���ی‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫وایلێك���ردن توان���ای‌ قۆس���تنه‌وه‌ی‌ ده‌رفه‌ت‬ ‫له‌خۆیاندا به‌دیبهێنن‌و واقیع ‌ی شه‌ڕ ‌ی كه‌نداو‌و‬ ‫ده‌رهاویش���ته‌كانی‌ بقۆزن���ه‌وه‌‌و به‌ه���اوكار ‌ی‬ ‫توێ���ژه‌ جیاوازه‌كان���ی‌ كۆمه‌ڵگ���ه‌ ك���رده‌ی‌‬ ‫راپه‌ڕی���ن به‌ئه‌نجام بگه‌یه‌ن���ن‪ .‬كه‌ به‌داخه‌و‌ه‬ ‫دوای‌ ئ���ه‌وه‌ زۆری‌ پێ‌ نه‌چو‪ ،‬ئه‌و یه‌كیه‌تیی ‌ه‬ ‫مێژوییه‌ له‌به‌ریه‌ك هه‌ڵوه‌ش���ایه‌وه‌‌و جارێك ‌ی‬ ‫تر له‌ش���اره‌و‌ه گه‌ڕانه‌وه‌ ب���ۆ عه‌قڵ‌‌و كلتور ‌ی‬ ‫شاخ رویدا‌و شه‌ڕ ‌ی ناوخۆ سه‌ر ‌ی هه‌ڵدایه‌وه‌‌و‬ ‫كوردس���تانی‌ باش���ور دابه‌ش بو! ئه‌م واقیع ‌ه‬ ‫مێژوییه‌ چه‌ند تااڵومان بۆ دروس���ت ده‌كات‪،‬‬ ‫به‌هه‌مان ش���ێوه‌ش ئومێدمان پێده‌به‌خشێت‪،‬‬ ‫به‌وه‌ ‌ی ك ‌ه سه‌ره‌ڕا ‌ی ناكۆكی‌‌و دابه‌شبونه‌كان ‌ی‬ ‫ئێستای‌ نێوان هێزه‌كانی‌ كوردستانی‌ باشور‪،‬‬ ‫ده‌توانین به‌دوباره‌ به‌رهه‌مهێنانه‌وه‌ ‌ی هه‌ناسه‌ ‌ی‬ ‫راپه‌ڕین‌و النیكه‌می‌ س���ازان‌و هاوكاری‌ نێوان‬ ‫ئه‌م هێزان���ه‌‪ ،‬ده‌رگای‌ ئومێدێكی‌ نوێ‌ به‌ڕو ‌ی‬ ‫گه‌له‌كه‌مان���دا بكه‌ینه‌وه‌‌و بی���ر له‌ته‌واوكردن ‌ی‬ ‫پ���رۆژه‌ی‌ راپه‌ڕی���ن ل���ه‌ڕوه‌ نه‌ته‌وه‌یی���ه‌‬ ‫ده‌ره‌كییه‌ك���ه‌ی‌ بكه‌ین���ه‌وه‌‪ .‬ئ���ه‌م پارچه‌ی ‌ه‬ ‫له‌كوردس���تان‪ ،‬له‌ڕێی‌ قۆستنه‌وه‌ ‌ی ده‌رفه‌ت ‌ی‬ ‫دوای‌ ش���ه‌ڕی‌ داعش (كه‌ هاوشێوه‌یه‌ له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ش���ه‌ڕ ‌ی كه‌نداو به‌هه‌ن���د ‌ێ تایبه‌تمه‌ندییه‌وه‌)‬ ‫به‌ره‌و س���ه‌ربه‌خۆیی‌ یاخ���ود النیكه‌م فۆرم ‌ێ‬ ‫له‌كۆنفێدراڵ ‌ی به‌رین‪ .‬ئه‌مه‌ش ئه‌و كاره‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫پێویسته‌ هێزه‌ سیاسییه‌كان ئه‌نجامی‌ بده‌ن‪.‬‬ ‫گه‌ر ئه‌وه‌ش���یان كرد ده‌توان���ن به‌پێچه‌وانه‌ ‌ی‬ ‫به‌ش��� ‌ێ له‌پێش���بینی‌‌و خوێندنه‌وه‌كان���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫بارس���تاییه‌كی‌ مێژوی���ی‌ كاریگ���ه‌ر به‌ده‌ور ‌ی‬ ‫پرۆژه‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌كه‌دا كۆبكه‌نه‌وه‌‌و سه‌رله‌نو ‌ێ‬ ‫ئومێ���د‌و ژیان‌و هه‌س���ت به‌لێپرس���راوێتی‌ بۆ‬ ‫هه‌زاران هه‌زار رۆڵه‌ی‌ ئ���ه‌م گه‌له‌ بگێڕنه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ به‌ش��� ‌ێ له‌وه‌ ‌ی ئه‌م���ڕۆ خه‌ڵكی‌ ماندو‬ ‫كردوه‌‪ ،‬جگ ‌ه له‌قه‌یرانه‌ ئابورییه‌كه‌‪ ،‬ملمالنێ‌‌و‬ ‫ناكۆكی‌ سیاسی نێوان هێزه‌كان‌و په‌رته‌وازه‌ی ‌ی‬ ‫ریزه‌كان���ه‌‪ .‬به‌باش���كردنی‌ ئ���ه‌و كێش���ه‌یه‌‪،‬‬ ‫خه‌ڵكێك ‌ی زۆر س���ه‌ره‌ڕای‌ ئازاره‌كانیان ده‌بن ‌ه‬ ‫هێزێك ‌ی ته‌كانده‌ری‌ مێژوی���ی‌ بۆ خوڵقاندن ‌ی‬ ‫واقیعێك ‌ی پڕ له‌ئاواتی‌ جیاوازتر‪.‬‬ ‫‪ .3‬راپه‌ڕین س���ه‌قفی‌ چاوه‌ڕوانی‌ داواكار ‌ی‬ ‫گه‌ل���ی‌ ئێم���ه‌ی‌ زۆر بردۆته‌ پێش���ه‌وه‌‪ ،‬گه‌ر‬ ‫روێكی‌ دۆخی‌ ئێستای‌ هه‌رێم‌و ئه‌و گه‌نده‌ڵی‌‌و‬ ‫ناعه‌داله‌تی‌‌و خراپ به‌كارهێنان ‌ی ده‌س���ه‌اڵت‌و‬ ‫ناكۆكی‌‌و نادامه‌زراوه‌ییه‌ی‌ له‌ئارادایه‌‌و هه‌ست ‌ی‬ ‫پێده‌كرێ���ت‪ ،‬مای���ه‌ی‌ نائومێ���دی‌‌و بێزاری‌‌و‬ ‫حه‌س���ره‌ت بێت‌و به‌الدان له‌په‌یامی‌ راپه‌ڕین‌و‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كان ‌ی گه‌لی‌ كوردستان له‌قه‌ڵه‌م‬ ‫بدرێ���ت‪ ،‬ئ���ه‌وا روه‌ك���ه‌ی‌ تری‌ خ���ودی‌ ئه‌م‬ ‫واقیعه‌‪ ،‬ئاماژه‌یه‌ به‌قۆناغێكی‌ گه‌شه‌كردوتر ‌ی‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی‌ كوردستان‌و جێگۆڕكێ‌ له‌ئامانج‌و‬ ‫به‌هاكاندا‪ .‬مه‌به‌ستمه‌ بڵێم ئێمه‌ پێش راپه‌ڕین‬ ‫وه‌ك گه‌لی‌ كوردستانی‌ باشور‪ ،‬به‌ڵكو له‌سه‌ر‬ ‫ئاس���تی‌ پارچه‌كانی‌ دابه‌ش���كراودا‪ ،‬بونمان‬ ‫له‌مه‌ترس���یدا بو‪ ،‬دوچاری‌ جینۆساید بوین‌و‬ ‫ده‌یان ه���ه‌زار له‌ڕۆڵه‌كانم���ان له‌چوارچێوه‌ ‌ی‬ ‫پرۆس���ه‌ ‌ی ئه‌نف���ال‌و كیمیاباران���دا قڕكران‌و‬ ‫له‌بیابانه‌كاندا بێ‌سه‌ر‌وش���وێن ك���ران‌و خران ‌ه‬ ‫گۆڕی‌ به‌كۆمه‌ڵ���ه‌وه‌‪ .‬هه‌زاران گوند‌و چه‌ندین‬ ‫ش���ارۆچكه‌مان خاپور كرابون‪ ،‬ته‌نانه‌ت گه‌ر‬ ‫دۆخه‌ك ‌ه به‌ئاراسته‌یه‌كی‌ جیاوازدا نه‌ڕۆشتای ‌ه‬ ‫شارێكی‌ مه‌زنی‌ وه‌كو سلێمانیش له‌نه‌خشه‌ ‌ی‬ ‫وێرانكردن���دا ب���و‪ .‬ئه‌و ش���ه‌ڕه‌ هه‌مه‌الیه‌نه‌ ‌ی‬ ‫ناس���یونالیزمی‌ نه‌ژادپه‌رس���تی‌ بااڵده‌س���ت‬ ‫له‌گه‌ڵیدا ده‌كردین‪ ،‬ته‌نها بۆ ئیراده‌ش���كاندن‬ ‫نه‌بو‪ ،‬به‌ڵكو ب���ۆ ئیفلیج كردن‌و كۆڵه‌واربون‌و‬ ‫مه‌س���خ بون بو‪ .‬به‌واتایه‌ك ‌ی تر شه‌ڕی‌ ئێم ‌ه‬ ‫شه‌ڕ ‌ی مانه‌وه‌ بو‪ ،‬نه‌ك شتێك ‌ی تر‪ .‬له‌كاتێكدا‬ ‫له‌دوای‌ راپه‌ڕین‌و له‌ئێستاش���دا ش���ه‌ڕی‌ ئێم ‌ه‬ ‫ش���ه‌ڕی‌ مانه‌و‌ه نییه‌‪ ،‬بونی‌ ئێمه‌ وه‌ك گه‌ل ‌ی‬ ‫باش���ور‌و ته‌نان���ه‌ت وه‌ك نه‌ت���ه‌وه‌ی‌ كورد‪،‬‬ ‫تاڕاده‌یه‌ك ‌ی زۆر له‌مه‌ترس���ی‌ تیاچون رزگار ‌ی‬ ‫بوه‌‪ .‬ئێم ‌ه له‌ئێستادا به‌ئاقاری‌ ناوخۆدا شه‌ڕ ‌ی‬

‫چاكسازی‌‌و دیموكراسی‌‌و حوكمڕانییه‌كی‌ باشتر‌و‬ ‫عه‌داله‌تی‌ دابه‌ش���كردن‌و ده‌رفه‌ت ‌ی یه‌كسان‌و‬ ‫سه‌روه‌ری‌ یاسا‌و هاوش���ێوه‌كانیان ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫له‌ڕویه‌كی‌ تره‌وه‌ بیر له‌به‌رزكردنه‌وه‌ی‌ بنمیچ ‌ی‬ ‫داخوازییه‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌كان‪ ،‬له‌فیدراڵه‌یه‌ته‌و‌ه بۆ‬ ‫كۆنفدراڵی‌‌و سه‌ربه‌خۆیی‌ ده‌كه‌ینه‌وه‌‪ .‬به‌ش ‌ێ‬ ‫له‌و نیگه‌ران���ی‌‌و دڵه‌ڕاوكێیه‌ی‌ له‌ئاراش���دای ‌ه‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك له‌ش���ێوه‌كان ره‌نگدان���ه‌وه‌ ‌ی‬ ‫به‌رزبونه‌وه‌ی‌ خواسته‌كانی‌ كۆمه‌ڵگه‌یه‌ یاخود‬ ‫النیكه‌م به‌ش���ێكی‌ دیاریكراو له‌كۆمه‌ڵ‌‪ .‬ده‌نا‬ ‫گه‌ر خواسته‌كان هه‌مان خواسته‌ بایۆلۆجی‌‌و‬ ‫فیزیكییه‌ك���ه‌ی‌ جاران بوایه‌‪ ،‬به‌ش���ێك ‌ی زۆر‬ ‫له‌و كێش���مه‌كێش‌و ش���ڵه‌ژاوی‌‌و نیگه‌رانییه‌ ‌ی‬ ‫بونیان هه‌یه‌‪ ،‬له‌ئ���ارادا نه‌ده‌بون‪ .‬یاخود زۆر‬ ‫له‌و‌ه كه‌متر ده‌بون ك ‌ه له‌ئارادایه‌‪ .‬سلێمانیش‬ ‫له‌ده‌س���تكاریكردن ‌ی پله‌به‌ندی‌ خواسته‌كان‌و‬ ‫چاوه‌ڕوانییه‌كان���دا له‌پێش���ه‌نگدایه‌‪ ،‬هه‌ربۆی ‌ه‬ ‫نیگه‌رانییه‌كان���ی‌ زیات���ره‌‪ ،‬گه‌رچ���ی‌ ك���ۆ ‌ی‬ ‫دۆخه‌كه‌ش به‌م هۆكاره‌ راڤه‌ نه‌كرێت‪.‬‬

‫ته‌شه‌نه‌كردنێك ‌ی‬ ‫به‌رباڵوو ترسناكی‌‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌‌و‬ ‫حه‌رامخۆری‌‬ ‫له‌نێو به‌شی‌‬ ‫هه‌ره‌زۆری‌ نوخبه‌ی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتداری‌‬ ‫حزبه‌ بااڵده‌ست‌و‬ ‫خاوه‌ن هێزه‌كان‬ ‫‌وای‌ له‌خه‌ڵكه‌‬ ‫هۆشیاره‌كه‌ی‌ ناویان‬ ‫كردوه‌ هه‌ست‬ ‫به‌ناعه‌داله‌تییه‌كی‌‬ ‫گه‌وره‌‌و مه‌ترسی‌‬ ‫بكه‌ن‬ ‫‪ .4‬كه‌مبون���ه‌وه‌ی‌ خوێنگه‌رمی‌ بۆ ش���ه‌ڕ ‌ی‬ ‫ناوخۆ مه‌به‌س���تم له‌مه‌ ئه‌و‌ه نیی ‌ه كه‌ ئه‌گه‌ر ‌ی‬ ‫ش���ه‌ڕ ‌ی ناوخۆ له‌به‌رده‌ممان���دا نییه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫تائه‌وكات���ه‌ی‌ چ���ه‌ك به‌ده‌س���ت هێزه‌كانه‌و‌ه‬ ‫بێت‌و به‌رژه‌وه‌ندی‌ ناڕه‌وا‌و گه‌نده‌ڵ ‌ی هه‌بێت‌و‬ ‫كێش���ه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵت چاره‌س���ه‌ر نه‌كرابێت‪،‬‬ ‫ده‌بێ���ت ئه‌و ئه‌گ���ه‌ره‌ له‌به‌رده‌م���ی‌ خۆماندا‬ ‫دابنێین‌و حس���ابی بۆ بكه‌ین‪ .‬هه‌روه‌ها پێشم‬ ‫وانیی ‌ه له‌ئه‌گه‌رێكی‌ ل���ه‌و جۆره‌دا كه‌س نیی ‌ه‬ ‫ش���ه‌ڕ بۆ یه‌كیه‌ت���ی‌‌و پارتی‌ ب���كات‪ ،‬یاخود‬ ‫ئه‌وه‌ن���د‌ه خه‌ڵكی‌ توڕه‌و بێهی���وا له‌هه‌رێمدا‬ ‫نییه‌‪ ،‬ببێت ‌ه كه‌ره‌سته‌ی‌ دروستكردنی‌ گروپ ‌ی‬ ‫چه‌كداری‌ ن���وێ‌‪ ،‬له‌حاڵه‌ت ‌ی داڕوخانی‌ دۆخ ‌ی‬ ‫سیاسی‌و ئه‌منیدا‪ .‬به‌ڵكو مه‌به‌ستم ‌ه بڵێم ك ‌ه‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای‌ بون ‌ی ئه‌م واقیعه‌ ناتوانین واقیع ‌ی‬ ‫ئێستا به‌واقیع ‌ی نه‌وه‌ده‌كانی‌ سه‌ده‌ی‌ رابردو‬ ‫به‌راورد بكه‌ین‪ ،‬كه‌ هێش���تا جۆش‌و خرۆش ‌ی‬ ‫حزبایه‌ت���ی‌‌و ملمالنێ‌ تایه‌فیی���ه‌كان له‌به‌رگ ‌ی‬ ‫حزبدا له‌وپه‌ڕی‌ خۆیاندا بون‪ .‬ئه‌وه‌ی‌ ئێس���تا‬ ‫له‌م روه‌و‌ه هه‌س���تی‌ پ���ێ‌ ده‌كرێت‪ ،‬دۆخێك ‌ی‬ ‫ئومێدبه‌خشتره‌‪ .‬گۆڕانكاری‌ له‌په‌یوه‌ند ‌ی به‌م‬ ‫پرسه‌وه‌ رویداوه‌‪ ،‬كه‌ پێویستی‌ به‌فراوانكردن‌و‬ ‫هان���دان‌و قوڵكردن���ه‌و‌ه هه‌ی���ه‌‪ ،‬هه‌ندێ‌ له‌و‬ ‫هۆكاران���ه‌ی‌ ئ���ه‌و گۆڕانكاریانه‌ش���یان به‌د ‌ی‬ ‫هێناوه‌ ئه‌مانه‌ی‌ خواره‌وه‌ن‪:‬‬ ‫(‌أ) په‌ندوه‌رگرت���ن له‌ش���ه‌ڕی‌ ناوخ���ۆ ‌ی‬ ‫ن���ه‌وه‌ده‌كان‪ ،‬به‌تایبه‌تی���ش ل���ه‌م روه‌و‌ه‬ ‫كه‌ نیمچه‌ ئه‌س���ته‌مه‌ ش���ه‌ڕ له‌كوردس���تان ‌ی‬ ‫باش���وردا ملمالنێكان به‌الدا بخات‌و كێش���ه‌ ‌ی‬ ‫ده‌سه‌اڵت چاره‌س���ه‌ر بكات‌و الیه‌ك ‌ی شه‌ڕكه‌ر‬ ‫ش���ه‌ڕه‌كه‌ به‌قازانجی‌ خۆی‌‌و شكستپێهێنان ‌ی‬ ‫به‌رامبه‌ره‌كه‌ ‌ی یه‌كالی���ی‌ بكاته‌وه‌‪ ،‬به‌حوكم ‌ی‬ ‫ئه‌وه‌ ‌ی له‌س���ۆنگه‌ی‌ سروش���ت ‌ی دابه‌شبون ‌ی‬ ‫هێزه‌كان له‌هه‌رێم���دا‌و دورو نزیكییان له‌هێز‌ه‬ ‫هه‌رێمایه‌تیی���ه‌ جی���اواز‌و دژ به‌یه‌كه‌كانه‌وه‌‪،‬‬ ‫رێگ ‌ه به‌یه‌كالبونه‌وه‌یه‌ك���ی‌ له‌و جۆر‌ه نادات‌و‬ ‫ش���ه‌ڕه‌كه‌ دوای‌ هه‌ڵگیرس���ان ‌ی به‌جۆرێ���ك‬ ‫له‌جۆره‌كان ده‌بێت به‌شه‌ڕ ‌ی به‌وه‌كاله‌ت‌و هێز‌ه‬ ‫هه‌رێمایه‌تیی���ه‌كان بڕیاری‌ هاوس���ه‌نگییه‌كان‬ ‫ده‌ده‌ن‌و ئه‌وانی���ش له‌به‌رامب���ه‌ر یه‌كدی���دا‬ ‫له‌دۆخێك���دا نین‪ ،‬رێگه‌ به‌شكس���تی‌ ته‌واو ‌ی‬

‫الیه‌ك ب���ده‌ن‪ .‬ئه‌م��� ‌ه جگه‌ له‌و ئاس���ه‌وار‌ه‬ ‫خراپان���ه‌ی‌ له‌ش���ه‌ڕ ‌ی ناوخۆی‌ ن���ه‌وه‌ده‌كان‬ ‫كه‌وته‌وه‌‪ ،‬كه‌ تاكو ئێستاش���ی له‌گه‌ڵدا بێت‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان‌و باش���ور به‌ده‌ستیانه‌و‌ه‬ ‫ده‌ناڵێنن‌و رێگه‌یان له‌گه‌شه‌كردنێكی‌ سیاسی‌و‬ ‫ئابور ‌ی چۆنایه‌تی‌ گرتوه‌‪.‬‬ ‫(‌ب) ته‌ش���ه‌نه‌كردنێك ‌ی به‌رباڵوو ترسناك ‌ی‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌‌و حه‌رامخۆری‌ له‌نێو به‌ش ‌ی هه‌ره‌زۆر ‌ی‬ ‫نوخبه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵتداری‌ حزب ‌ه بااڵده‌س���ت‌و‬ ‫خاوه‌ن هێزه‌كان ‌وا ‌ی له‌خه‌ڵكه‌ هۆشیاره‌كه‌ ‌ی‬ ‫ناوی���ان ك���ردو‌ه هه‌س���ت به‌ناعه‌داله‌تییه‌ك ‌ی‬ ‫گه‌وره‌‌و مه‌ترس��� ‌ی بكه‌ن‪ ،‬هه‌ستده‌كه‌ن ئه‌وان‬ ‫(اس���تغالل)كراون‌و س���ودیان لێوه‌رگی���راو‌ه‬ ‫بۆ گیرفانپڕك���ردن‌و س���امان كه‌ڵه‌كه‌كردن‌و‬ ‫رابواردن ‌ی هه‌ند ‌ێ له‌به‌رپرس‌و سه‌ركرده‌كان‪.‬‬ ‫هه‌ر ئه‌مه‌و ملمالنێ ‌ی نێوان ئه‌م نوخبانه‌ له‌سه‌ر‬ ‫كۆكردنه‌وه‌ی‌ زیاتری‌ سامان‌و ده‌ستڕۆیشتوی ‌ی‬ ‫سیاسی‌و حزبی‌و س���ه‌ربازی‌ زۆرتر‪ ،‬كارێك ‌ی‬ ‫كردوه‌ ‪ ،‬كه‌ وه‌ك جاران به‌چاوی‌ سه‌رمه‌شق‌و‬ ‫براگه‌وره‌یه‌كی‌ پابه‌ندو پاك س���ه‌یر نه‌كرێن‌و‬ ‫گوێ‌ له‌قسه‌یان نه‌گیرێت‪.‬‬ ‫(‌ج) كاریگه‌ری‌ كرانه‌وه‌ی‌ جیهان‌و تۆڕه‌كان ‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ ن���وێ‌‌و میدیای‌ ئازاد‌و كاڵبونه‌وه‌ ‌ی‬ ‫به‌شێ‌ له‌و هاله‌‌و په‌رده‌ی‌ پیرۆزییه‌ی‌ به‌ده‌ور ‌ی‬ ‫هه‌ند ‌ێ له‌سه‌ركرده‌كاندا كێشرابو‪ .‬ئه‌و هه‌مو‬ ‫ره‌خنه‌و قسه‌‌و دیبه‌یت‌و به‌رنامه‌‌و دیالۆگانه‌ ‌ی‬ ‫كه‌ له‌كه‌ناڵه‌كانه‌و‌ه پێشكه‌ش ده‌كرێن‪ ،‬له‌پا ‌ڵ‬ ‫به‌ش ‌ێ له‌وه‌ ‌ی له‌سۆشیالمیدیادا باڵوده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫گه‌رچی‌ تاكو ئێس���تا نه‌بۆته‌ هۆی‌ گۆڕانكار ‌ی‬ ‫سیاس���ی‌و ئابوری‌ قوڵ‌و له‌هه‌ندێ‌ روش���ه‌و‌ه‬ ‫زیانی‌ داوه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌ندێ‌ روی‌ تره‌و‌ه بنكه‌و‬ ‫كلتوره‌ ته‌قلیدیی ‌ه حزبییه‌كان ‌ی به‌نیمچ ‌ه له‌رز‌ه‬ ‫خستوه‌‌و چاوی‌ خه‌ڵكی‌ كردۆته‌وه‌‌و كلتورێك ‌ی‬ ‫ره‌خنه‌گرتن‌و پرس���یاركردن‌و هه‌ڵسه‌نگاندن ‌ی‬ ‫له‌ن���او كۆمه‌ڵگ���ه‌دا باڵوكردۆت���ه‌وه‌‪ .‬گه‌رچ ‌ی‬ ‫تاكو ئێستا فۆرم ‌ه عه‌قاڵنیی ‌ه پێویسته‌كه‌شی‬ ‫به‌خۆوه‌ نه‌گرتبێت‪ ،‬تاك ئه‌مڕۆ له‌ناو حزبه‌كه‌ ‌ی‬ ‫خۆیدا‪ ،‬وه‌ك جاران بی���ر ناكاته‌وه‌‪ ،‬هه‌موان‬ ‫به‌ڕۆحی��� ‌هت‌و گیانی‌ حزبایه‌تی‌ به‌رته‌س���ك‌و‬ ‫كوێرانه‌ی‌ جارانه‌وه‌ به‌ش���دار ‌ی شه‌ڕ‌و ملمالن ‌ێ‬ ‫حزبییه‌كان ناكه‌ن‪ ،‬ئه‌ندام ده‌زان ‌ێ مه‌سه‌له‌ك ‌ه‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ به‌ش���ێكی‌ به‌رچاو له‌به‌رپرس‌و‬ ‫سه‌ركرد‌ه حیزبییه‌كان‪ ،‬به‌تایبه‌تیش ئه‌وانه‌ ‌ی‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كانی‌ هێ���زی‌ س���ه‌ربازی‌‌و ئابور ‌ی‬ ‫ئه‌م واڵته‌یان له‌به‌ر ده‌س���تایه‌‪ ،‬دڵس���ۆزی‌‌و‬ ‫نیش���تمانپه‌روه‌ریه‌ك ‌ی خاوێن نه‌م���اوه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫له‌ناو خودی‌ حزبه‌كاندا هه‌س���ت به‌ش���ێواز ‌ی‬ ‫جۆراوج���ۆری‌ ناعه‌داله‌ت���ی‌‌و نایه‌كس���ان ‌ی‬ ‫ده‌كرێ���ت‪ ،‬له‌الیه‌كی‌ ت���ره‌وه‌ كۆمه‌ڵ ‌ێ چه‌مك‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ حوكمڕان ‌ی باش‪ ،‬رونی‌‪ ،‬چاكسازی‌‪،‬‬ ‫گۆڕان‪ ،‬هاواڵتێت ‌ی یه‌كس���ان‪ ،‬حوكم ‌ی یاسا‌و‬ ‫هاوێنه‌كانی���ان به‌جۆرێك له‌ج���ۆره‌كان له‌ناو‬ ‫به‌ش��� ‌ێ له‌جه‌ماوه‌ردا باڵوبونه‌وه‌‌و به‌ئاس���ت ‌ی‬ ‫جیاواز جێگای‌ خۆیان گرتوه‌‪.‬‬ ‫‪ .4‬خاڵی‌ چ���واره‌م په‌یوه‌ن���دی‌ به‌خود ‌ی‬ ‫نوخب���ه‌ حوكمڕانه‌كان��� ‌ی هه‌رێم���ه‌و‌ه هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م نوخبه‌ی���ه‌ش له‌س���ۆنگه‌ی‌ گه‌وره‌بون ‌ی‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانه‌و‌ه ب ‌ه به‌راورد له‌گه‌ڵ‌ جاران‬ ‫دره‌نگتر ده‌ست بۆ بژارده‌ ‌ی به‌كارهێنانی‌ هێز ‌ی‬ ‫س���ه‌رباز ‌ی ده‌بات‪ ،‬دۆزین���ه‌وه‌‌و وه‌به‌رهێنان ‌ی‬ ‫نه‌وت‌و چه‌ندین سه‌رچاوه‌ی‌ تری‌ قازانجهێن ‌ی‬ ‫ئابوری‌‌و بونی‌ كۆمپانی���ا نێوده‌وڵه‌تییه‌كان‌و‬ ‫قونس���وڵخانه‌ ‌ی چه‌ندی���ن واڵت‌و گه‌وره‌بون‌و‬ ‫فره‌ره‌هه‌ندبون ‌ی به‌رژه‌وه‌ندییه‌كان‌و گه‌نده‌ڵی‌‌و‬ ‫تێكه‌ڵبون ‌ی ئه‌م به‌رژه‌وه‌ندیانه‌ به‌یه‌كتر له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ئه‌و ژیان��� ‌ه سه‌روخۆش���گوزه‌رانییه‌ی‌ زۆرێك‬ ‫ل���ه‌م نوخب ‌ه ده‌یگوزه‌رێنن‪ ،‬ك���ه‌ به‌ته‌واوه‌ت ‌ی‬ ‫له‌ژیان ‌ی خه‌ڵكی‌ ئاس���ایی‌ دایبڕیون‌و كردون ‌ی‬ ‫به‌دانیشتوی‌ دورگه‌یه‌كی‌ دابڕاو ‌ی ئه‌فسوناوی‌و‬ ‫دڵنیاب���ون ل���ه‌وه‌ی‌ كێش���ه‌كان به‌هێز به‌الدا‬ ‫ناخرێن‪ ،‬وایانكردوه‌ ك��� ‌ه النیكه‌م به‌ به‌راورد‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‌ جاراندا‪ ،‬مه‌ترس���ی‌ ش���ه‌ڕ ‌ی نێوخۆ‬ ‫له‌نێوان هێزه‌كانی‌ كوردستانی‌ باشوردا كه‌متر‬ ‫بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ر ئه‌مه‌ش���ه‌ وایكردوه‌ س���ه‌ره‌ڕا ‌ی بون ‌ی‬ ‫قه‌یرانێكی‌ سیاسی قو ‌ڵ له‌دو ساڵی‌ هه‌رێمدا‪،‬‬ ‫دۆخه‌ك���ه‌ ل���ه‌ڕوی‌ ئه‌منیی���ه‌و‌ه نه‌ته‌قێته‌وه‌‪.‬‬ ‫گه‌رچ ‌ی له‌م نێوه‌نده‌دا نابێت شه‌ڕ ‌ی داعش‌و‬ ‫ره‌نگدانه‌وه‌كانیم���ان ل���ه‌م روه‌و‌ه له‌به‌رچاو‬ ‫نه‌گرین‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم هه‌م���و ئه‌م���ه‌ ئ���ه‌و‌ه ناگه‌یه‌نێت‬ ‫ك���ه‌ درێژه‌كێش���ان ‌ی قه‌ی���ران‌و دابه‌ش���بون‌و‬ ‫ناعه‌داله‌تیه‌كان‌و یه‌كتر به‌ش���ه‌یتان‌و(خائن)‬ ‫ك���ردن س���ه‌ره‌نجام دۆخێ���ك ناخوڵقێن��� ‌ێ‬ ‫گروپێ���ك له‌س���ۆنگه‌ ‌ی نائومێدبونییه‌و‌ه بیر‬ ‫له‌په‌نابردنه‌ به‌ر توندوتیژی‌ بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌م���و ئه‌وه‌ی‌ پێش���ه‌وه‌ پێم���ان ده‌ڵێت‪،‬‬ ‫ك���ه‌ راپه‌ڕین‪ ،‬ك���وردی‌ باش���ور‌و تاڕاده‌یه‌ك‬ ‫پارچه‌كانی‌ تریشی‌ خس���تۆته‌ ناو مێژوه‌وه‌‪،‬‬ ‫چوارچێ���وه‌ی‌ نوێ���ی‌ خۆپێناس���ه‌كردنه‌وه‌‌و‬ ‫گه‌ش���ه‌كردن‌و گه‌وره‌بونی‌ خه‌ون���ی‌ به‌مرۆڤ ‌ی‬ ‫كورد‌و كۆمه‌ڵگه‌ی‌ كوردس���تان به‌خش���یوه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و خ���ود ‌ی نائومێدییه‌كان���ی‌ ئێس���تا‬ ‫له‌قواڵییدا‪ ،‬به‌ڵگه‌ن له‌س���ه‌ر ئه‌و ئومێدانه‌ ‌ی‬ ‫راپه‌ڕین به‌دیهێناون‪ ،‬بۆیه‌ راپه‌ڕین س���ه‌ره‌تا‬ ‫بو‪ ،‬خوا ح���ه‌زكات كۆتاییه‌كه‌ش���ی‌ هه‌رگیز‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ پێش راپه‌ڕین نابێت‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫چارەنوسی ئەکەپەو‬ ‫پارتی‌و یەکگرتو پێکەوەیە‬ ‫فایەق گوڵپی‬ ‫پارت����ی کار بۆ سەرخس����تنی پرۆژەی‬ ‫س����وننە‪ -‬ئیخوان����ی ناوچەک����ە دەکات‪،‬‬ ‫هەمو بەرپرس����یارێتی ئەو سەرکێشیەشی‬ ‫لەئەستۆی خۆی گرتوە‪ ،‬یەکگرتوی ئیسالمی‬ ‫کوردس����تان لەبنەوە بەو کارەی پارتی بزە‬ ‫دەیگرێت‪ ،‬لەبەرئ����ەوەی یەکگرتو پێیوایە‬ ‫بەسەرکەوتنی پرۆژەی س����وننە‪ -‬ئیخوانی‬ ‫ناوچەکە‪ ،‬دەبێتە هێ����زی یەکەمی هەرێمی‬ ‫کوردس����تان‪ .‬ه����ۆکاری ئەو گەش����بینیەی‬ ‫یەکگرتو بۆ ئ����ەوە دەگەرێت����ەوە‪ ،‬کاتێک‬ ‫تورکی����او س����عودیەو قەتەرو س����وننەکانی‬ ‫س����وریاو عێراق بونە هێزی دەس����ەاڵتدار‪،‬‬ ‫بۆ حوکمڕانی هەرێمی کوردس����تان‪ ،‬تەنها‬ ‫بەحزبێک����ی ئیخوان����ی کوردس����تانی رازی‬ ‫دەبن‪ ،‬قبوڵ ناکەن حزبێکی بەناو سکۆالری‬ ‫نەتەوەیی دەس����ەاڵتی هەرێمی بەدەستەوە‬ ‫بێت‪ ،‬بۆیە لێ����رەدا دەتوانین بڵێین ئەگەر‬ ‫بلۆکی سوننە‪-‬ئیخوانی ناوچەکە سەرکەوتن‬ ‫بەدەس����تبێنێت‪ ،‬پارتی دەیکات‌و یەکگرتو‬ ‫دەیخوات‪.‬‬ ‫لەدوای شکس����تی ئیخوانەکانی میس����رو‬ ‫زیندانیکردنی زۆرینەی س����ەرکردەکانیان‪،‬‬ ‫مەرجەع����ی ئیخوان����ەکان لەمیس����رەوە بۆ‬ ‫تورکی����ای ئەردوغ����ان گواس����تراوەتەوە‪،‬‬ ‫ئەردۆغان دەیەوێت بەگۆڕینی سیس����تەمی‬ ‫پەرلەمان����ی تورکی����ا ب����ۆ سیس����تەمی‬ ‫س����ەرۆکایەتی‪ ،‬خەالفەتی ئیسالمی زیندو‬ ‫بکاتەوەو خۆی بەس����ەر جیهانی ئیسالمیدا‬ ‫بس����ەپێنێ‌و ئامانجەکانی محوەری سوننە‪-‬‬ ‫ئیخوان جێبەجێبکات‪.‬‬ ‫بەاڵم ئەوەی دەیبینین نەک هەر ئاسۆی‬ ‫سەرکەوتن بۆ سیس����تەمی ئەردۆغان دیار‬ ‫نی����ە‪ ،‬بەڵکو دەتوانین بڵیین شکس����تێکی‬ ‫گەورە چاوەڕوانی ئەردۆغ����ان‌و پرۆژەکەی‬ ‫دەکات‪.‬‬ ‫کێش����ە ناوخۆییەکان����ی لەگ����ەڵ کوردو‬ ‫گوڵەنی����ەکان‌و س����وپای تورکی����ا تادێ����ت‬ ‫قوڵ‌و فراوان دەب����ن‪ ،‬ئابوری تورکیا بەرەو‬ ‫پاشەکش����ەو داتەپین دەڕوات‪ ،‬راپرسیەکان‬ ‫نیشانی دەدەن ریفراندۆمی‪ ٤-١٦‬بۆ گۆڕینی‬ ‫دەستور‪ ،‬سەرکەوتو نابێت‪.‬‬ ‫لەئاس����تی ناوچەکەدا سیاسەتی تورکیا‬ ‫لەواڵتانی بەهاری عەرەبی شکستی خوارد‪،‬‬ ‫سیاسەتی تورکیا لەسوریا رۆژ لەدوای رۆژ‬ ‫پاشەکشە دەکات‪ ،‬لەئێستەوە دەردەکەوێت‬ ‫کە لەسوریای ئایندەدا تورکیا هیچ رۆڵیکی‬ ‫نابێت‪ ،‬دوێن����ی لەیەککاتدا س����وریا داوای‬ ‫لەنەتەوە یەکگرتوەکان کرد کە بڕیار بدات‬ ‫تورکیا هێزەکانی لەس����وریا بکێش����ێتەوە‪،‬‬ ‫سەرۆکی روسیاش وتی پاشەکشەی تورکیا‬ ‫لەس����وریا بۆ ئاشتی‌و ئارامی سوریا سودی‬ ‫دەبێت‪.‬‬ ‫بەهۆی سیاسەتی پاوانخوازی‌و داگیرکاری‬ ‫تورکی����اوە‪ ،‬پێوندییەکان����ی تورکیا لەگەڵ‬ ‫عێراق‌و ئیران‌و سوریا تادێت گرژتر دەبێت‪،‬‬ ‫دوای نەمانی داعش نە عێراق‌و نە س����وریا‬ ‫لەتورکی����ای قبوڵ ناک����ەن هێزەکانی لەناو‬ ‫واڵتەکەیاندا بمێنێتەوە‪.‬‬ ‫لەئاس����تی جیهانی����دا‪ ،‬ماوەیەک����ی زۆرە‬ ‫تورکی����ا داوا لەئەمریکا دەکات پش����تیوانی‬ ‫کوردانی رۆژئاوا نەکات‌و وەک تیرۆریس����ت‬ ‫لەگەڵیان����دا بجوڵیتەوە‪ ،‬کەچ����ی ئەمریکا‬ ‫ن����ەک ه����ەر بەگوێ����ی تورکیا ن����اکات‪ ،‬بۆ‬ ‫لەناوبردنی داعش لەگەڵ هێزەکانی قەسەدە‬ ‫هاوپەیمانی س����ەربازی کردوەو رۆژ لەدوای‬ ‫رۆژ هاوپەیمانیەکە گەشە دەکات‪ ،‬ئەمریکا‬ ‫ئامادەیی نیشاندا لەهەر هێرشێکی تورکیا‬ ‫شاری مەنبەج بپارێزێت‪.‬‬ ‫لەهەم����وی گرنگتر ئەو راپۆرتەی نەتەوە‬ ‫یەکگرتوەکانە ک����ە دەربارەی کۆمەڵكۆژی‌و‬ ‫وێرانکردنی باکوری کوردستان ئامادەکراوە‪،‬‬ ‫ئ����ەو راپۆرتە ئاماژەی بەتاوانی کوش����تن‌و‬ ‫گرت����ن‌و فڕان����دن‌و وێرانکردنی ش����ارەکانی‬ ‫کوردس����تان کردوە‪ ،‬ئ����ەو راپۆرتە لەالیەن‬ ‫رای گش����تی کوردی‌و تورک����ی‌و جیهانیەوە‬ ‫پشتیوانی دەکرێت‪.‬‬ ‫تورکی����ا چەندینجار داوای لەئەمریکا کرد‬ ‫فەتحوڵاڵ گوڵەنی رادەست بکاتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەمریکا نەک هەر ئەو داواکاریەی تورکیای‬ ‫جێبەجێنەکرد‪ ،‬بەڵکو وەاڵمیشی نەدایەوە‪.‬‬ ‫لەچەند رۆژی راب����ردودا پەیوەندیەکانی‬ ‫تورکیا لەگەڵ ئەڵمانیاو هۆڵەندەو سویسرا‪،‬‬ ‫ب����ەرەو تێکچون چوە‪ ،‬هەر یەک لەو س����ێ‬ ‫واڵت����ە رێگەیان ن����ەدا وەزی����ری دەرەوەو‬ ‫پەرلەماتارێک����ی تورکی����ا بۆ پش����تیوانی‬ ‫ریفراندۆمی گۆڕینی دەس����تور کۆبونەوەی‬ ‫جەم����اوەری لەگەڵ تورکی ئ����ەو واڵتانەدا‬ ‫بکەن‪.‬‬ ‫هی����چ کاتێ����ک دوژمنە س����ەرەکیەکەی‬ ‫کورد(تورکیا) هێندە بێ دەسەاڵت نەبوە‪،‬‬ ‫کۆمەڵگای نیودەوڵەتی بەو شێوەیە دژایەتی‬ ‫نەک����ردوە‪ ،‬واخەریک����ە لەب����ەر تاوانەکانی‬ ‫دەره����ەق بەمافەکانی گەلی کوردو ئازادی‌و‬ ‫دیموکراس����ی ملی بەپەت����ا دەکەن‪ ،‬کەچی‬ ‫هێزەکانی باش����وری کورس����تان‪ ،‬نەک هەر‬

‫ئەوەی دەیبینین‬ ‫نەک هەر ئاسۆی‬ ‫سەرکەوتن‬ ‫بۆ سیستەمی‬ ‫ئەردۆغان دیار نیە‬ ‫بەڵکو دەتوانین‬ ‫بڵیین شکستێکی‬ ‫گەورە چاوەڕوانی‬ ‫ئەردۆغان‌و‬ ‫پرۆژەکەی دەکات‬

‫خەریکن پەتی گەردنی گەورەترین دوژمنی‬ ‫کورد دەب����ڕن‌و لەم����ردن رزگاری دەکەن‪،‬‬ ‫بەڵکو دەیانەوێت لەباتی مەرگی ئەردۆغانی‬ ‫دیکتاتۆر‪ ،‬پەت بخەنە گەردنی گەلی کوردو‬ ‫گەل ئیعدام بکەن‪.‬‬ ‫لەبەر خاتری ئەردۆغان‌و بۆ لێدانی هێزی‬ ‫بەرگری گەلی کورد‪ ،‬پارتی هێرشی خانەسۆر‬ ‫دەکات‌و ئامادەیی بۆ هێرشی سەر قەندیل‌و‬ ‫مەخمور دەردەبڕێت‪ ،‬یەکگرتوی ئیس��ل�امی‬ ‫دەیەوێ����ت بەهێمای ئ����ااڵی تورکیا‪ ،‬چونە‬ ‫ژورەوەی شارە کیمیابارانەکەی هەڵەبجەم‬ ‫بڕازێنێتەوە‪.‬‬ ‫ل����ەم ناوەدا هەڵویس����تی حزبەکانی تری‬ ‫باش����ور وەک یەکێتی‪ ،‬ناکۆک‌و حزبیانەیە‪،‬‬ ‫هەندێکیان دژی شەڕی براکوژین‪ ،‬هەندێک‬ ‫بەش����داری ش����ەڕ ناکەن‪ ،‬هەندێک هەڕەشە‬ ‫لەپەکەک����ە دەکەن‪ ،‬هەندێک هەڵویس����تی‬ ‫نەتەوەییان هەیەو داکۆکی لەمافە رەواکانی‬ ‫گەل����ی کورد دەکەن‪ ،‬ب����ەاڵم کەس نازانێت‬ ‫کام هەڵویستەیان جێبەجێ دەکرێت‪.‬‬ ‫حزبێکی وەک گۆڕان کە کەلەالی دەستی‬ ‫سیاس����ەتە نادیموکراتیەکان����ی پارتی����ە‪،‬‬ ‫سەرکردایەتیەکەی هەڵوێستی بێهەڵویستی‬ ‫نیش����ان دەدات‌و دەڵێت لەشەڕی شەنگالدا‬ ‫لەگ����ەڵ هی����چ الیەک����دا نی����ن‪ ،‬ئەن����دام‌و‬ ‫جەماوەری گۆڕان شتێکی تر دەڵێت‌و دژی‬ ‫سیاسەتەکانی پارتی دەوەستێتەوە‪ .‬حزبی‬ ‫سۆس����یالدیموکراتی کوردس����تان دەمێکە‬ ‫لەگەڵ ه����ەر روداوێکدا هاوهەڵویس����تی بۆ‬ ‫پارتی دوپات دەکاتەوە‪.‬‬ ‫من واپێش����بینی دەک����ەم حوکمی پارتی‬ ‫دادوگەش����ەپیدانی تورکیا بەسەرکردایەتی‬ ‫ئەردۆغ����ان‪ ،‬ئەگ����ەر چارەنوس����ی وەک‬ ‫رژێمەکەی س����ەددام نەبێت‪ ،‬چارەنوس����ی‬ ‫وەک ئیخوانەکانی میسر دەبێت‪ ،‬ماوەیەکی‬ ‫ت����ر ئەردۆغ����ان وەک محەم����ەد مورس����ی‬ ‫لەزیندانەکانی تورکیا خ����ۆی دەبینێتەوەو‬ ‫کەس����ێکی تر حوکمی تورکیا بەدەستەوە‬ ‫دەگرێت‪.‬‬ ‫س����ااڵنی‪ ١٩٨٨-١٩٧٩‬هەمو جیهان دژی‬ ‫ئێران بو‪ ،‬بەاڵم کوردی باش����ور دۆس����ت‌و‬ ‫هاوپەیمانی س����ەربازی ئێ����ران بو‪ ،‬ئەوکات‬ ‫ئەوە سەرکێشیەکی کوشندە بو‪ .‬ئێستەش‬ ‫واخەریک����ە هەمو جیه����ان دژایەتی تورکیا‬ ‫دەکات‪ ،‬کەچی پارتی‌و هاوپەیمانەکانی نەک‬ ‫هەر لەتورکیا دورناکەونەوە‪ ،‬بەڵکو شەڕی‬ ‫کوردی رۆژئاواو باکوری کوردس����تانیش بۆ‬ ‫تورکی����ا دەکەن‪ ،‬ک����ورد بەتایبەت پارتی‪،‬‬ ‫لەحکومەت����ی عێراق����دا پێگەیەکی گرنگی‬ ‫هەیە‪ ،‬کەچی ب����ۆ رازیکردنی تورکیا هەمو‬ ‫جۆرە دژایەتیەکی ئ����ەو عێراقە دەکات کە‬ ‫خۆی تێیدا دەسەاڵتدارە‪.‬‬ ‫ئەوە چارەنوس����ە رەش����ەکەی ئایندەی‬ ‫تورکیای����ە‪ ،‬هەر هێزیک خ����ۆی بەتورکیادا‬ ‫هەڵواس����یبێت‪ ،‬چارەنوس����ی وەک تورکیا‬ ‫دەبێ����ت‪ ،‬بۆیە لێ����رەوە بان����گ لەپارتی‌و‬ ‫یەکگرت����و دەک����ەم‪ ،‬تکای����ە خۆت����ان لەو‬ ‫چارەنوسە رەش����ەی تورکیا دوربخەنەوەو‬ ‫بگەڕێنەوە بۆ بەرەی گەل‌و نیشتمان‪ ،‬بانگ‬ ‫لەیەکێتی‌و گۆڕان‌و حسک دەکەم تکایە واز‬ ‫لەسیاس����ەتی رۆژانەو حزبیانەی تەکتیکی‬ ‫بێنن‪ ،‬سیاس����ەتێکی س����ەربەخۆی چاالک‌و‬ ‫نەتەوەیی‌و دیموکراتی پەیڕەو بکەن‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )569‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/3/14‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫دە تێز دەربارەی راپەڕین‬ ‫سەردار عەزیز‬

‫ناتوانیت باس لەیاساو دادپەروەری‌و حوکمی‬ ‫یاساو سیستەم‌و تاک‌و ئازادی بکەین‪ .‬ئەم‬ ‫گروپانە کاتێک الوازدەبن کە هێزێک بااڵتر‬ ‫هەبێت بەرامبەریان‪ .‬بەاڵم ئەمە پێویس���تی‬ ‫بەکۆمەڵێ���ک هەنگاوی مۆدرێنانە هەیە‪ ،‬بۆ‬ ‫زاڵبون بەس���ەریدا‪ .‬زۆربەی واڵتانی دونیای‬ ‫سێ شکستیان هێناوە تیایدا‪ ،‬بۆ نمونە ئەو‬ ‫واڵت‌و کۆمەڵگایان���ەی کە لەکوردوە نزیکن‬ ‫وەک پاکستان‪ ،‬بەنگالدیش‪ ،‬یەمەن‪ ،‬واڵتە‬ ‫ئەفریقاییەکان‪ ،‬هەمو شکستیان هێناوە لەم‬ ‫پرۆسەی گواس���تنەوە لەپێشمۆدرێنەوە بۆ‬ ‫مۆدرێن‪ .‬بۆیە فەراهەمکردنی ئەم پرۆسەیە‬ ‫ئاسان نیە‪ .‬دیارە کۆمەڵێک رێگا هەیە کە‬ ‫دەتوانرێ���ت بەجودا یان پێک���ەوە بۆ ئەم‬ ‫وەرچەرخانە بگیرێتە بەر‪ :‬وەک رێکخستنی‬ ‫هێ���ز‪ ،‬خوێن���دن‪ ،‬بونیادی ش���ار‪ ،‬ئابوری‬ ‫بەرهەمهێن‌و داهاتی سەربەخۆ‪.‬‬ ‫بەاڵم کاتێک ئامانجی نوخبەی دەسەاڵتدار‬ ‫مانەوەی���ە ن���ەک هەمو تەمەنی���ان بەڵکو‬ ‫گواس���تنەوەی کورس���ی‌و پارەکانیان���ە بۆ‬ ‫مناڵەکانیان ئەوا هەرگیز مۆدرێنبونی ئابوری‌و‬ ‫سیاسەت‌و سیستەم نایەتە ئاراوە‪ .‬چونکە‬ ‫پێکهاتەی مۆدرێن هەمیش���ەیی دەس���ەاڵت‬ ‫ناهێڵێت‪ ،‬ب���ەاڵم پێکهاتەی پێش���مۆدرێن‬ ‫هەمیشەیی دەسەاڵت دەچەسپێنێت‪ .‬ڕەگی‬ ‫ئەم سیس���تەمە دەگەڕێتەوە بۆ کورش���ی‬ ‫فارسی‪ .‬کاتێک بەکورش دەوترێت پادشای‬ ‫پادشایان مەبەس���ت لێی ئەوەیە پادشای‬ ‫ت���ر هەیە لەواڵتدا بەاڵم ئەم پادش���ای ئەم‬ ‫پادشایانەیە‪.‬‬

‫تێزی یەکەم‪ ،‬راپەڕین لەپاش شکس���تی‬ ‫ک���ورد ه���ات‪ ،‬لەدەرئەنجام���ی دۆخێک���ی‬ ‫نێودەوڵەت���ی‪ ،‬ک���ە شکس���تی بەدەوڵەتی‬ ‫عێراقی هێنا‪ .‬شکستی کورد لەدەرئەنجامی‬ ‫بێدەنگ���ی‌و گوێپێنەدان���ی کۆمەڵ���گای‬ ‫نێودەوڵەتی���ەوە هات‪ .‬کاتێ���ک کۆمەڵگای‬ ‫نێودەوڵەت���ی‪ ،‬پابەس���ت بەبنەماکان���ی‬ ‫وێس���تڤیلیاوە‪ ،‬خ���ۆی لەدەس���تێوەردانی‬ ‫ناوخۆیی دەپاراس���ت‪ ،‬یان بەو بەهانەوە‪،‬‬ ‫گوێی بەقڕکردنی ک���ورد نەئەدا‪ .‬کە عێراق‬ ‫هەڵەی ک���رد‪ ،‬گرتنی کوێ���ت‪ ،‬هەڵەیەکی‬ ‫گەورەبو‪ ،‬ک���ە رێگەپێدانی دەبوە هۆکاری‬ ‫تێکدانی هاوسەنگی بازاڕی نەوت لەجیهاندا‪.‬‬ ‫لەهەمانکاتدا ئەوە یەکەم جەنگی پاش شەڕی‬ ‫س���اردبو‪ .‬بەو پێیە نەدەبو عێراقی بەهێز‬ ‫دروس���ت بێتەوە‪ .‬دەرئەنجام دروس���تبونی‬ ‫کوردستان بو‪ .‬دیارە ئەم پرۆسەیە ئاڵۆزە‪،‬‬ ‫ک���ە بەئابڵوقەو چاودێری‌و کێش���انی هێڵ‌و‬ ‫بڕیارەکان���ی نەتەوەیەکگرت���وەکان‌و زۆر‬ ‫هەن���گاوی تردا تێدەپەڕێت‪ .‬ئەوەی گرنگە‪،‬‬ ‫لەباربونی دۆخێکی نێودەوڵەتیە بۆ کورد‪،‬‬ ‫بەپێچەوان���ەی رۆژانی ئەنفال کە لەباربونی‬ ‫دۆخێک���ی نێودەوڵەت���ی بو ب���ۆ دەوڵەتی‬ ‫عێراق���ی‪ .‬لێ���رەدا دەبێ���ت ئ���ەوە فێربین‬ ‫لەجیهانی س���ێ‪ ،‬لەب���ەر الوازی دەوڵەت‌و‬ ‫سیس���تەم‌و کۆمەڵ���گا‪ ،‬دونی���ای دەرەوە‬ ‫بەتایبەتی رۆژئاوا بڕیاردەرە‪ ،‬بەڕاستەوخۆو‬ ‫ناڕاس���تەوخۆ لەبەڕێوەچون���ی ئ���ەوەی‬ ‫دەگوزەرێت‪ .‬دەبێت ئەوە لەبەرچاوبگرین کە‬ ‫هەرگیز هیچ ئیمپراتۆریەتێک‪ ،‬هیچ هێزێکی‬ ‫جیهان���ی‪ ،‬بگره هیچ دەوڵەتێ���ک نایەوێت‬ ‫بەتەواوی بەڕاس���تەوخۆ حوکم بکات‪ .‬ئەمە‬ ‫ئەوەیە کە فۆکۆ ناوی دەنێت ‪conduct‬‬ ‫‪.of conduct‬‬ ‫دەرئەنجام���ی ئەمە ئەوەی���ە کە قەیران‬ ‫لەناوچەک���ەدا دەبێتە ه���ۆی بونی کورد‪.‬‬ ‫نەبونی قەیران دەبێتە هۆی نەمانی کورد‪.‬‬ ‫چۆن قەیران مامەڵەی لەگەڵدابکرێت وەک‬ ‫دەرفەت‪ ،‬دەبو کرۆکی سیاسەتی ناوچەیی‌و‬ ‫نیودەوڵەتی کوردی بوایە‪.‬‬ ‫تێزی دوەم‪ ،‬نوخبەی سیاس���ی کوردی‪،‬‬ ‫نوخبەی سیاسی‌و دەوڵەتمەدار نین‪ .‬ئەوەی‬ ‫نوخبەی سیاس���ی کوردی لێ���ی بەئاگابون‬ ‫ک���ە چ���ۆن دەرەوە رازی بک���ەن‪ ،‬بەب���ێ‬ ‫گوێدانە ناوەوە‪ .‬ئەم وابەس���تەیە بەدەرەوە‬ ‫دەرئەنجام���ی ئ���ەو دۆخەبو ک���ە لەتێزی‬ ‫یەکەمدا باسمانکرد‪ .‬چینی سیاسی کوردی‬ ‫لەئەوپ���ەڕی بیدەس���ەاڵتیەوە دێتە س���ەر‬ ‫دەس���ەاڵت لەدەرئەنجامی دۆخێک کە خۆی‬ ‫نەیخوڵقاندوە‪ .‬دیارە بەش���داری تیاداکردوە‬ ‫پاش هاتنە ئارای زەمینەی رەخساو‪ .‬ئەمە‬ ‫لەناخی چینی سیاس���ی ک���ورددا دۆخێکی‬ ‫دەرونی دروستکردوە کە ئەو بێدەسەاڵتەو‬ ‫ئەوەی پێدەکرێت دروس���تکردنی خۆیەتی‬ ‫نەک نیش���تمان یان دەوڵەت یان سیستەم‪.‬‬ ‫تێزی چوارهەم‪ ،‬نەبونی مەعریفە‪ ،‬بەرهەم‬ ‫کە خۆدروستکردن ئامانجە ئەوا راستەوخۆ‬ ‫نیش���تمان‌و دەوڵ���ەت‌و سیس���تەم دەبێتە نەهێنانی مەعریفە‪ .‬لەدوای راپەڕینەوە باس‬ ‫دوژمن‪ .‬چونکە چەمکە مۆدرێنەکانی وەک لە فۆکۆو دەسەاڵت‌و مەعریفە دەکرێت‪ ،‬بەبێ‬ ‫نیش���تمان‌و دەوڵەت‌و سیس���تەم‪ ،‬شەخس ئەوەی کەس لێی تێگەیشتبێت‪ .‬بەتایبەت‬ ‫دەکاتە بەشێک کە رۆڵێکی پێدەسپێردرێت وەها دەبینرێت کە فۆکۆ دژە دەس���ەاڵتەو‬ ‫لەکاتێک���ی دیاریک���راودا‪ .‬ب���ەاڵم دونیای مەعریفە ئامڕازی دژایەتی دەس���ەاڵتە‪ .‬ئەم‬ ‫سیاس���ەتی کوردی بەپێچەوان���ەوە‪ ،‬چۆن تێگەیش���تنە سەقەتە‪ ،‬هیچ بەرهەمی نەبو‪.‬‬ ‫هەمو شتێک بۆ ش���ەخس دروست بکرێت‪ .‬هەمو تێزی فۆکۆ ئەوەیە کە مەعریفە لەگەڵ‬ ‫ئەم���ە تراژیدیای مۆدرێنەی���ە لەڕۆژهەاڵتی ئامڕازەکان���ی تردا بو بەیەکێ���ک لەئامڕازە‬ ‫ناوەڕاس���ت‪ .‬چۆن نیشتمانی من‪ ،‬دەوڵەتی س���ەرەکیەکانی بەڕێوەچونی دەس���ەاڵت‪.‬‬ ‫من‪ ،‬سیس���تەمی گونجاو بۆ من دروس���ت مەعریفە یانی زانینی ژمارەی دانیش���توان‪،‬‬ ‫بکرێت‪ .‬ئەمە ئ���ەو قۆناغەیە کە لەئەوروپا ج���ۆری دانیش���توان‪ ،‬ب���اری ئاب���وری‌و‬ ‫بەڕەهاگەرایی ناس���راوە‪ ،‬لەلوی چواردەوە دەرونی‌و کۆمەاڵیەت���ی‪ .‬هەروەها چۆنێتی‬ ‫دەس���ت پێدەکات‌و لەشۆڕش���ی فەڕەنسیدا خۆش���ەکردنیان لەڕێ���گای دەزگاوە‪ .‬دیارە‬ ‫کۆمەڵ���گای رۆژئاوا جودایە لەکۆمەڵگاکانی‬ ‫تەواودەبێت‪.‬‬ ‫ب���ەم پێی���ە راپەڕین���ی کوردس���تان‪ ،‬تر بەوەی بۆ س���ەردەمانێکی زۆرە دەزگای‬ ‫ساتەوەختی دروستبونی خەڵك‌و کۆمەڵگاو خۆشەکردنی مرۆڤی تیادایە‪ ،‬کە لەکڵێسادا‬ ‫دیموکراس���ی نی���ە‪ .‬بەڵک���و بەپێچەوانەوە خۆی دەبینێتەوە‪ .‬بەاڵم سیس���تەمی ئاینی‬ ‫ساتەوەختی دروستبونی دەسەاڵت بەفۆرمی رۆژهەاڵت بەو شێوەیە نیە‪.‬‬ ‫دەسەاڵتی کوردی گوێ بەمەعریفە نادات‪،‬‬ ‫کوردی‪ .‬کورد گەلێکە هێشتا زۆرترین چێژ‬ ‫لەئازاردانی کەس���ە نزیکەکان���ی دەبینێت‪ ،‬یان گ���وێ بەمەعریفەی کۆمەاڵیەتی نادات‪.‬‬ ‫خاوەن دیدێکی هاوبەش نیە‪ ،‬بەرژەوەندی لێرەوە چەمکی بایوپاوەر‪ ،‬یان دەس���ەاڵتی‬ ‫هاوبەش���ی نیە‪ .‬هەمیشە لەس���ەرپێیە بۆ ژیان���ی‪ ،‬ک���ە لەئەدەبیاتی کوردی���دا وەها‬ ‫یەکترکوژی‪ .‬ب���ەردەوام لەدۆخی ش���ەڕی دەبینرێت کە نێگەتیفە لەڕاستیدا پۆزەتیفە‪.‬‬ ‫چ���ۆن ژی���ان دەبێت���ە خەمی دەس���ەاڵت‬ ‫ناوخۆدا دەژی‪.‬‬ ‫تێزی سێیەم‪ ،‬دوانەی الوازی یان نەبونی بۆئەوەی دەسەاڵت بەباش���ی بەڕێوەبچێت‬ ‫سیس���تەم لەبەرامب���ەر الوازی کۆمەڵگای دەبێت خەمی ژیان بخوات‪ .‬دیارە بێگومان‬ ‫مەدەن���ی‌و بەهێزی کۆمەڵ���گای تەقلیدی‪ .‬الیەن���ی نێگەتیفی ئەم���ە ئەوەیە کە ژیان‬ ‫کۆمەڵ���گای تەقلی���دی بریتیە ل���ەو گروپە لەقاڵبدەدرێت بۆ مەبەستی دەسەاڵت‪ .‬بەاڵم‬ ‫بچوکانەی لەشێوازی تیرەو خێڵ‌و عەشیرەت‌و لەدەرئەنجامدا تەندروس���تی‌و تەمەندرێژی‌و‬ ‫کەس���ایەتیەوە بونیان هەیە‪ .‬ئەم گروپانە توان���ای کارک���ردن‌و زۆری تر دەبنە خەمی‬ ‫یەکتر دەپارێ���زن بەهەق‌و بەناهەق‪ .‬لێرەدا دەس���ەاڵت‪ .‬کرۆک���ی ئەم���ە لەوەدایە کە‬

‫کورد گەلێکە‬ ‫هێشتا زۆرترین‬ ‫چێژ لەئازاردانی‬ ‫کەسە نزیکەکانی‬ ‫دەبینێت‪ ،‬خاوەن‬ ‫دیدێکی هاوبەش‬ ‫نیە‪ ،‬بەرژەوەندی‬ ‫هاوبەشی نیە‬ ‫هەمیشە لەسەرپێیە‬ ‫بۆ یەکترکوژی‬ ‫بەردەوام لەدۆخی‬ ‫شەڕی ناوخۆدا دەژی‬

‫خەڵك دەبنە بنەمای دەس���ەاڵت لەڕێگای‬ ‫کارکردنیانەوە‪ ،‬لەڕێگای سیستەمی باجەوە‪.‬‬ ‫بەاڵم ئەمە لەکوردستان بونی نیە‪ .‬هۆکاری‬ ‫س���ەرەکی ئەمە ئابوری نەوتە‪ ،‬یان راستتر‬ ‫بڵێین عەقڵیەت���ی نەوتە‪ ،‬کە رەنگە ئەگەر‬ ‫نەوتی���ش نەبێت هەر کاریگ���ەری هەبێت‪.‬‬ ‫نەوت پێویستی بەجۆرێکی تر لەمەعریفەیە‪.‬‬ ‫مەعریفەیەکی دابڕاو لەخەڵك‌و دروستکردنی‬ ‫پەیوەندی لەنێوان دونیای مۆدرێن‌و دونیای‬ ‫نامۆدرێن���دا‪ .‬لەنێوان بازاڕو س���ەرچاوەی‬ ‫سامانەکەدا‪.‬‬ ‫تێزی پێنج���ەم‪ ،‬لەدایکبونی حزب‪ .‬دوای‬ ‫راپەڕی���ن حزبی کوردی لەدای���ک بو‪ .‬ئەم‬ ‫جانەوەرە‪ ،‬مەبەستمان لێرە لەتەعبیرەکەی‬ ‫هۆبزە؛ لیڤیاس���ان‪ ،‬بو بەخ���اوەن خەڵك‪،‬‬ ‫هێز‪ ،‬پانتایی‪ ،‬سەرچاوەی داهات‪ ،‬دروشم‪،‬‬ ‫پەیوەندی خوێن‌و خێڵەکی‪ .‬ش���ەڕی ناوخۆ‬ ‫یەکێك بو لەو ش���ەڕانەی ک���ە کۆمەڵگای‬ ‫کوردی کوشت‌و حزبی کوردی دروستکرد‪.‬‬ ‫ح���زب وەک دەزگایەک���ی مۆدرێن؛ میدیای‬ ‫خۆی بەرهەم هێنا‪ ،‬خیتابی خۆی‪ ،‬هەست‌و‬ ‫سۆزی خۆی دژ بەنەتەوە‪ ،‬دژ بەنیشتمان‪،‬‬ ‫دژ بەدەوڵ���ەت‪ ،‬دژ بەسیس���تەم‌و هەروەها‬ ‫دژ بەئاب���وری‪ .‬حزب���ی ک���وردی دەزگای‬ ‫دروس���تکردنی شەخس‌و هێشتنەوەی بنەما‬ ‫تەقلیدیەکانی کۆمەڵگایە‪.‬‬ ‫ئەم ئامڕازە مۆدرێنانە بنەمای ئایدەلۆژیای‬ ‫حزب���ن‪ .‬ئایدەلۆژیا لەڕێگای س���نوربەندی‪،‬‬ ‫رەنگ‪ ،‬زمان‪ ،‬جەمسەربەندی‌و زۆر ئامڕازی‬ ‫ت���رەوە دێت���ە دی‪ .‬ب���ۆ حزب ئاس���ان بو‬ ‫ئەمانە ئەنج���ام بدات چونکە درێژەپێدەری‬ ‫بنەم���ا تەقلیدی���ەکان بو‪ ،‬ن���ەک هەوڵدان‬ ‫بۆ گۆڕینی���ان‪ .‬دەبینین ه���ەر زو چەمکە‬ ‫بریق���ەدارە مۆدرێنەکانی وەک عەلمانیەت‪،‬‬ ‫کۆمەڵگای مەدەنی‪ ،‬ئ���ازادی‪ ،‬مەدەنیەت‪،‬‬ ‫دیموکراس���ی ه���ەرزو لەئاس���تی خیتاب‌و‬ ‫پراکتیکدا دەپوکێنەوە‪ .‬وەک ئەناتۆل لیڤین‬ ‫دەربارەی پاکس���تان پێماندەڵێت‪ ،‬زۆربەی‬ ‫دەزگاکان ئامانجیان ئەوەنیە کە دەیڵێن‪.‬‬ ‫تێزی شەش���ەم‪ ،‬رەهەندیەکان‌و قەیرانی‬ ‫دژەمەعریف���ە ی���ان مەعریف���ەی بەرگری‪.‬‬ ‫رەهەندی���ەکان جیدیتری���ن وەرچەرخان���ی‬ ‫مەعریف���ی پ���اش راپەڕی���ن ب���و‪ .‬ب���ەاڵم‬ ‫رەهەندیەکان بێ قەیران نەبون‪ .‬گەورەترین‬ ‫قەیران���ی رەهەندی���ەکان ئەوەب���و کە هیچ‬ ‫کامیان ش���ارەزای بواری دەزگاو سیستەم‌و‬ ‫جیوپۆلەتیک‌و دەوڵەت‌و ئابوری‌و سیاسەت‬ ‫نەبون‪ .‬ئەوان لەهەمانکاتدا خاوەن میتۆدێکی‬ ‫نوێ نەبون ب���ۆ خوێندن���ەوەی کۆمەڵگا‪،‬‬ ‫زیات���ر وەک ئ���ارەزو لەئەدەبیاتی رۆژئاوا‪،‬‬ ‫یان لەژێر کۆمەڵێ���ک کاریگەریدا‪ ،‬هەندێک‬ ‫ئەدەبیاتیان دەخوێندەوەو لەسیستەمێکی‬ ‫ب���ەراوردکاری خێ���رادا بەکوردس���تانیان‬ ‫بەراورد دەکرد‪ .‬ئ���ەوە زیاتر بەرهەمی ئەو‬ ‫وەرچەرخانەب���ون ک���ە لەئەدەبیاتی چەپدا‬ ‫رویدا لەئابوریەوە بۆ کولتور‪ .‬کولتورگەرایی‬ ‫بەکەڵکی کۆمەڵگای کوردی نایەت‪ ،‬چونکە‬ ‫کێشەکانی کۆمەڵگای کوردی بریتی نەبون‬ ‫لەناس���نامە یان جیاوازی‪ ،‬یان س���یمبول‪،‬‬ ‫یان خیتاب‪ .‬بەڵکو بریت���ی بون لەنەبونی‬ ‫هی���چ بنەمایەکی رەق ب���ۆ ئەوانە‪ .‬لەگەڵ‬ ‫رەهەندیەکاندا چەمک���ی رەخنە لەدایکبو‪،‬‬ ‫بەاڵم رەخن���ە بەرهەم نەهات‪ .‬دەرئەنجامی‬ ‫ئەمە ئەوەبو کە دەسەاڵت بونی نەبو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫رەخنە لەدەس���ەاڵت بونی هەب���و‪ .‬رەخنە‬ ‫هەروەه���ا بنەما ش���یکاریەکانی کوش���ت‪،‬‬ ‫هەروەها خیتابی بونیادی نەهێش���ت بەڵکو‬ ‫بەرەی دروس���تکرد‪ .‬کە ه���ەرزو لەئاگایی‬ ‫کوردیدا بو بە بەرەی باش‌و بەرەی خراپ‪.‬‬ ‫ئەگەر هەر بیرمەندێک���ی دونیا وەربگریت‪،‬‬ ‫ئامانج���ی ئەوەیە کە چۆن سیس���تەم باش‬ ‫کاربکات‪ ،‬دی���ارە بەدیدو ئایدەلۆژی خۆی‪.‬‬ ‫بەاڵم دەرئەنجام���ی رەهەندیەکان دیدێكی‬ ‫دژەدەسەاڵتی بو‪ .‬کە جۆرێکە لەئەنارکیزم‪.‬‬ ‫ئەمە رەخنەک���ەی ژیژاکمان دەرباری بادیو‬ ‫بیردەخات���ەوە‪ :‬ژی���ژاک دەرب���ارەی بادیو‬ ‫دەڵێ���ت‪ ،‬بادیو بانگەش���ە ب���ۆ هەمو ئەو‬ ‫چەمکان���ە دەکات کە هەرگی���ز نایەنەدی‪،‬‬ ‫چونک���ە دەیەوێت هەمیش���ە وەک ئایدیال‬ ‫بمێنێتەوەو هەڵگری هیچ بەرپرسیارێتیەک‬ ‫نەبێت‪.‬‬ ‫تێ���زی حەوتەم‪ ،‬ن���ەوت‌و فەیس���بوک‪.‬‬ ‫راپەڕین بەتایبەت پاش گەیش���تنی نەوت‪،‬‬ ‫کۆمەڵ���گای بەرخ���ۆری بەرهەمهێنا‪ .‬نەوت‬ ‫بەرجەستەکەری ئەم بەرخۆریەیە‪ .‬زۆرئاسان‬ ‫کۆمەڵ���گای رۆژهەاڵت���ی دەکرێتە بەرخۆر‪،‬‬ ‫چونک���ە شتپەرس���تی بەش���ێکی دێرینی‬ ‫کەلتوری ئ���ەم کۆمەڵگایەیە‪ .‬لەهەمانکاتدا‬ ‫ش���ت بەش���ێک لەبونی���ادی کەس���ایەتی‬ ‫لەکۆمەڵگاداو هەروەها رەهەندێکی ئێجگار‬ ‫سێکس���ی هەیە‪ .‬فەیس���بوک راس���تەوخۆ‬ ‫پەیوەس���تە بەم دۆخەوە‪ .‬بەاڵم فەیسبوک‬ ‫رەهەندی تری هەی���ە‪ .‬لەالیەک دەتوانرێت‬ ‫وەک جۆرێ���ک لەدەس���ەاڵت پێبەخش���ین‬ ‫بەخەڵك ببینرێ���ت لەهەمانکاتدا رەهەندی‬ ‫س���ادەکردنەوەو دروستکردنی شەپۆلی زۆر‬ ‫وروژاندن‌و ش���اردنەوەی راستی تیادا زاڵە‪.‬‬ ‫فەیسبوک وەک هەمو ئامڕازێکی تر‪ ،‬لەهەر‬

‫جێگایەک بەکاربردنی خ���ۆی هەیە‪ .‬بەاڵم‬ ‫لەپەیوەس���ت بەئابوری نەوت���ەوە‪ ،‬ئابوری‬ ‫نەوت جۆرێک لەنەریتیکار دەهێنێتە ئاراوە‬ ‫ک���ە خەڵك کەمترین کات کاردەکەن‪ .‬بونی‬ ‫کاتێکی زۆری بەت���اڵ‪ ،‬ئەم بوارە مەجازیە‬ ‫گرن���گ دەکات‪ .‬لەهەمانکاتدا بونی پارەی‬ ‫زۆر‪ ،‬بەفیڕۆدان���ی لەگەندەڵ���ی‌و کڕی���ن‌و‬ ‫خۆس���ەپاندن‪ ،‬وەه���ا دەکات ک���ە ئیرەیی‬ ‫گشتی بەرهەم بهێنێت‪ .‬هەرچەندە بەگشتی‬ ‫فەیسبوک باشە‪ ،‬بەاڵم هەرگیز وەرچەرخانی‬ ‫کۆمەاڵیەتی بەرهەم ناهێنێت‪ ،‬چونکە زیاتر‬ ‫بوارێکە س���ۆزو هەس���ت تیایدا زاڵەو خۆی‬ ‫لەئاڵۆزی‌و پش���ودرێژی ب���ەدور دەگرێت‪.‬‬ ‫بەهاتنی فەیس���بوک‪ ،‬هەمو کەس چانسی‬ ‫پانزە خول���ەک ش���وهرەتی بەردەکەوێت‪،‬‬ ‫رەنگە چەندجارێکیش‪ .‬لێرەدا یاری بەگوتە‬ ‫بەناوبانگەکەی ئاندی وارهۆڵ دەکەین‪.‬‬ ‫تێزی هەش���تەم‪ ،‬یاری س���فری‌و عەقڵی‬ ‫خێڵ‪ .‬بەرەی ناڕازی هونەری دانوس���تانیان‬ ‫بەباش���ی بەکارنەهێنا‪ .‬هونەری دانوستان‬ ‫بریتی���ه لەپێکەوەگرێدان���ی هێ���زو کات‌و‬ ‫درەفەت‪ ،‬لەمیانەی بونی چوارچێوەیەکدا‪،‬‬ ‫یان رێگایەکدا‪ ،‬ک���ە تیایدا ئامانجێکی رون‬ ‫هەیە‪ ،‬بەاڵم ئەم رێگایە‪ ،‬راس���تە رێگانیە‪،‬‬ ‫بەڵک���و پڕ لەهەورازو نش���ێو‌و س���ەختی‌و‬ ‫پچڕانە‪ .‬بەزمانێکی تر هونەری دانوس���تان‬ ‫بریتی���ە لەوەرگرتن���ی ئەوەی ئ���ەوەی تر‬ ‫هەیەتی‪ ،‬بەب���ێ ئ���ەوەی بیخەیتە خانەی‬ ‫سوکایەتی یان مەترسی نەمانەوە‪ .‬جیاوازی‬ ‫دانوس���تان لەگ���ەڵ شۆڕش���دا ئەوەیە کە‬ ‫ش���ۆڕش ئەوەی گروپێ���ک هەیانە‪ ،‬بەزەبر‬ ‫لێیان وەردەگرێ���ت‌و نەک هیچیان پێنادات‬ ‫بەڵکو لەناویش���یان دەبات‪ .‬دەکرێت بڵێین‬ ‫سێ رێگە لەئارادایە‪ ،‬دانوستان‪ ،‬ئیڤۆلۆشن‪،‬‬ ‫لەگەڵ شۆڕش���دا‪ .‬مەبەس���تم لەئیڤۆلیوشن‬ ‫لەبەرچاوگرتنی گۆڕانکاریە ناڕاستەوخۆکانە‬ ‫کە لەئەنجام���دا دەبنە هۆکاری گۆڕانکاری‪،‬‬ ‫وەک ئابوری‪ ،‬تەکنەلۆجیا‪ ،‬ئاگایی‪ ،‬ش���ەڕ‪،‬‬ ‫ئاش���تی‌و زۆرش���تی تر‪ .‬دیارە مەبەس���تم‬ ‫ئەوەنی���ە کە ئەمانە بریتین لەئیڤۆلیش���ن‪،‬‬ ‫بەڵكو ئەمانە بەناڕاستەخۆ دەبنە ئامڕازی‬ ‫وەرچەرخان‌و گۆڕانکاری‪.‬‬ ‫لەعەقڵی خێڵدا‪ ،‬دانوستان سەختە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ش���ۆڕش سەختترە‪ .‬خێڵ لەس���ەر بنەمای‬ ‫رەوایەتی‪ ،‬هەق‪ ،‬یان ئاگایی دروست نەبوە‪.‬‬ ‫بەڵکو پێکەوەبونێکی خوێنیە‪ .‬بۆیە کاتێک‬ ‫خاوەن عەقڵی خێڵ دەکەوێتە مەترسیەوە‪،‬‬ ‫دۆو دۆش���او تێکەڵ دەکات‪ .‬ئەو مانەوەی‬ ‫پیرۆزترین بەهای���ە‪ .‬خاوەن لۆجیکی دوای‬ ‫م���ن وێرانەیە‪ .‬ئەو خۆی ناکاتە قوربانی بۆ‬ ‫واڵت‪ ،‬بەڵکو هەمیش���ە واڵت دەبێت ببێتە‬ ‫قوربانی بۆ ئەو‪ .‬واڵت دیارە‪ ،‬تەنها مەبەست‬ ‫خاک‌و ئاو نیە‪ ،‬بەڵکو خەڵكیش‪ .‬لەگەڵ ئەم‬ ‫لۆجیک���ەدا یان دەبێت هێندە هێزت هەبێت‬ ‫کە تێکیبش���کێنیت‪ ،‬یان دەبێت دانوستان‬ ‫بکەیت‪ .‬هێ���زی کوردی تێکناش���کێنرێت‪،‬‬ ‫نەک لەبەر بەهێزی یان بونی رەگ‪ ،‬بەڵکو‬ ‫لەبەر رۆڵی هێ���زی ئیقلیمی‪ ،‬کە دەیەوێت‬ ‫کورد لەدۆخی خێڵەکیدا بمێنێتەوە چونکە‬ ‫بەئامڕازکردنی ئاسانە‪.‬‬ ‫بەاڵم دۆخی دانوس���تان لەئاگایی خێڵدا‬ ‫ئاسان نیە‪ .‬وەک چۆن ئەو پیاوەی لەپاش‬ ‫گەیش���تنی ئەمریکیەکان بۆ بەغدا هاواری‬ ‫دەکرد کوا دیموکراس���ی‪ ،‬زۆربەی خەڵكی‬ ‫ئەو ناوچەیە‪ ،‬تێگەیشتنێکی قوتوییانەیان‬ ‫هەیە بۆ سیس���تەم‌و دەوڵەت‌و دیموکراسی‪.‬‬ ‫تێگەیش���تنی قوتویی یان���ی لەقوتوکرابێت‬ ‫ئامادەکرابێ���ت‌و ه���ەر ئ���ەوەی بوێ���ت‬ ‫هەڵبتەکێنرێت‌و بخورێت‪.‬‬ ‫ئەمە هەمو پەیوەستە بەلۆجێکی شەڕی‬ ‫ناوخۆوە‪ .‬لۆجیكیک کە لەس���ەر سڕینەوەو‬ ‫ب���ێ بڕوایی‌و ب���ێ متمانەی���ی بونیادنراوە‪.‬‬ ‫چۆن لۆجیکی ش���ەڕی ناوخۆ تێبپەڕێنێت‪.‬‬ ‫لەکوردس���تان کە گوێبیس���تی ئەوانە دەبم‬ ‫لەش���ەڕی ناوخۆدا بەش���داربون‪ ،‬بااڵترین‬ ‫دۆخی دڕندەییت گوێ لێدەبێت‪ .‬چۆن ئەم‬ ‫دڕندەییە دەگۆڕیت بۆ شارستانی؟‬ ‫بۆیە گەش���ەی عەقڵی س���فری‌و عەقڵی‬ ‫خێڵ‪ ،‬ک���ە هەردو دو دیوی ی���ەک دراون‪،‬‬ ‫تەنه���ا وێرانە بەره���ەم دەهێنێت‪ .‬راپەڕین‬ ‫نەیتوانی کۆتایی بەم دۆخە بهێنێت‪.‬‬ ‫تێزی نۆیەم‪ ،‬خودای پارە‪ .‬پارە خودایە‪،‬‬ ‫ئ���ەو بونەوەرە ب���ێ ئۆرگانەی���ە کە هەمو‬ ‫ئۆرگانەکان پێکەوەدەبەستێت‪ ،‬بەتەعبیری‬ ‫دۆلۆز‪ .‬هاتنی پارە بەلێشاو بۆ ناو سیاسەتی‬ ‫ک���وردی لەپاش راپەڕین ی���ان پاش هاتنی‬ ‫ئەمریکایی���ەکان‪ ،‬دۆخ���ی پێکەوەگرێدانی‬ ‫سیاس���ەت‌و ئابوری هێنایە ئاراوە‪ .‬چونکە‬ ‫پارە جوانترین‌و توانابەخش���ترین کااڵیە کە‬ ‫کەس���ێک هەیبێت لەکۆمەڵ���گای کوردیدا‪،‬‬ ‫ئەوا پارە بو بەئامرازی سەرەکی ملمالنێ‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم پ���ارە‪ ،‬بەلێش���او‪ ،‬بەخێرایی‪ .‬ئەم‬ ‫پێکەوەگرێدان���ەی ب���ڕ زۆری‌و خێرای���ی‪،‬‬ ‫وەهایکرد کە سیاس���ەت ی���ان بونی توانا‬ ‫گرنگترین خەسڵەتی دەستکەوتنی پارەبێت‪.‬‬ ‫لێ���رەوە دوانەی لێکدانەبڕاوی سیاس���ەت‌و‬ ‫ئابوری هاتە ئاراوە‪ .‬بۆئەوەی پارەت هەبێت‬ ‫دەبێت پێگەت هەبێ���ت‪ ،‬بۆئەوەی پێگەت‬

‫بیروڕا‬

‫کوردستانی پێش‬ ‫راپەڕین‌و دوای‬ ‫راپەڕین‪...‬‬ ‫ھاوکارعەلی‬

‫پارە جوانترین‌و‬ ‫توانابەخشترین‬ ‫کااڵیە کە‬ ‫کەسێک هەیبێت‬ ‫لەکۆمەڵگای‬ ‫کوردیدا‪ ،‬بۆیە‬ ‫پارە بو بەئامرازی‬ ‫سەرەکی ملمالنێ‬

‫هەبێت دەبێ���ت پارەت هەبێ���ت‪ .‬هیچکام‬ ‫بەبێ ئەویتر نابێت‪ .‬پارە ئامڕازی مانەوەیە‬ ‫لەن���او کای���ەی مایک���رۆو ماک���رۆدا‪ .‬لەناو‬ ‫کای���ەی ملمالنێی بچوک‌و گ���ەورەدا‪ .‬لەبەر‬ ‫بونی دۆخی ش���ەڕ‪ ،‬هەمو کەس پێویستی‬ ‫بەهێزە‪ ،‬بەمانا تەقلیدیەکەی کە یانی زەبر‪.‬‬ ‫زەبر‪ ،‬کە یانی چ���ەک‪ ،‬پارە دەهێنێت یان‬ ‫بەشدارت دەکات لەتااڵنی واڵتدا‪ .‬لێرەوەیە‬ ‫پێکەوەگرێدانێک لەنێوان تااڵنی‌و مۆدرێنەدا‬ ‫دروس���ت دەبێت کاتێک میدیا بەنوس���راوو‬ ‫بینراوەوە بەکاردەهێنرێت وەک مەتەرێزێک‌و‬ ‫لەهەمانکاتدا وەک میکیاجێک بۆ کەس���ی‬ ‫خ���اوەن پارە‪ .‬بەزمانێکی تر قس���ە بکەین‬ ‫سیاس���ەتکردن لەدونیای پ���اش راپەڕین‪،‬‬ ‫دونی���ای زەبرو ش���ەڕو تااڵنی‪ ،‬پێویس���تی‬ ‫بەمیدیایە‪ ،‬بەمیکیاجە‪ ،‬بەوێنادروستکردن‌و‬ ‫توانای وێنا شێواندنە بۆ مانەوە‪ .‬لێرەوەیە‬ ‫رۆژنامەنوسێک‌و میدیاکارێک‌و پاسەوانێکی‬ ‫چەک���دار هی���چ جیاوازیی���ان نی���ە‪ ،‬تەنها‬ ‫لەڕوکەش���دا نەبێت‪( .‬دی���ارە ئەمە تەنها‬ ‫پەیوەست نیە بەمیدیاوە‪ ،‬بەڵکو کەرتەکانی‬ ‫تری ئابوری بەهەمانش���ێوەیە‪ ،‬تێگەیشتن‬ ‫لەلوبن���ان وەک هاوش���ێوەیەک هاوکارە)‪.‬‬ ‫ئەم بونی���ادە دەمانگەیەنێتە دۆخی ئەوەی‬ ‫کە ئابوری شەڕ لەکوردستان ئابوری ژیانە‪.‬‬ ‫هەر چاکسازییەک تیایدا دەبێتە هۆی برسی‬ ‫بون���ی زۆرێک لەخەڵ���ك‪ .‬دەبێت ئێمە ئەم‬ ‫سیس���تەمە درێژە پێبدەین هەتا ئابوریمان‬ ‫دانەتەپێت‪ .‬موفارەقەیەکی ترس���ناکە‪ ،‬کە‬ ‫هەموم���ان بەنانی رق‌و نانی ش���ەڕو نانی‬ ‫تااڵنی‌و نانی شەڕی ناوخۆو نانی وێرانکردنی‬ ‫واڵت بژین‪.‬‬ ‫تێ���زی دەی���ەم‪ ،‬ب���ێ تێ���زی لەمێژوی‬ ‫گەالنی ت���ردا‪ ،‬بەتایبەتی گەالنی ئەوروپی‪،‬‬ ‫قەیران بیری بەره���ەم هێناوە‪ .‬بەاڵم ئەمە‬ ‫وەهانی���ە لەدونی���ای ئێم���ەدا‪ .‬بیرمەندانی‬ ‫ئەوروپ���ی لەکۆندا رای���ان وەهابو‪ ،‬چونکە‬ ‫لەدونی���ای رۆژهەاڵت‪ ،‬لەکۆمەڵگای گوندی‪،‬‬ ‫ناسەرمایەداری هیچ رونادات‪ ،‬ئەوا شتەکان‬ ‫وەک خۆی���ان دەمێنن���ەوەو بی���ری نوێ‪،‬‬ ‫دیالیکتیک یان فەلسەفە نایەتە ئاراوە‪ .‬ئەمە‬ ‫تا ئاستێک راستە‪ .‬بەاڵم ئێمە لەڕۆژگارێکدا‬ ‫دەژین کە قەی���ران زۆرە بەاڵم بیرکردنەوە‬ ‫بونی نیە‪ .‬الی من زۆرە‪ :‬هەرە سەرەکییان‬ ‫بریتیه لەبریندارب���ون بەمۆدرێنە‪ ،‬نقومبون‬ ‫لەئایندا‪ .‬نەبونی سەقامگیری‌و کەڵەکەکردن‪.‬‬ ‫لەنێو ئەم هەمو بارگرانیەدا سەختە دابڕان‬ ‫دروست بکەیت‪ .‬بیری ئاینی یان دونیابینی‬ ‫ئاینی عەشقی سادەگەرایی‌و ئایکۆنۆگرافیە‪.‬‬ ‫چۆن هۆکارەکان سادەبکەیتەوەو وێنایەکی‬ ‫بۆ بکێش���یت‪ .‬بەاڵم س���ەختتر برینداربونە‬ ‫بەمۆدرێنە‪ .‬مەبەستم لەبرینداری ئەوەیە کە‬ ‫توش بوبیت‪ ،‬ئازارت هەبێت بەدەستیەوە‪،‬‬ ‫بەدەس���تیەوە بناڵێنیت‪ ،‬هێش���تا ئاسایی‬ ‫نەبوبێت���ەوە الت‪ ،‬بێ���زات کات‪ ،‬بەاڵم لێت‬ ‫نەبێتەوە‪ ،‬یان نەتوانیت لەخۆی بکەیتەوە‪.‬‬ ‫س���ەختە لەدونیایەکدا بژیت کە دژی بیت‌و‬ ‫بەکاری بهێنێ���ت‌و نەتوانیت لێی تێبگەیت‬ ‫ی���ان تێیپەڕێنیت‪ .‬ئەمە هەم���وی بەزەقی‬ ‫لەس���ەحوەی ئیس�ل�امیدا رەنگ دەداتەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم تەنها لەئەوان���دا نیە‪ ،‬بەڵکو لەهەمو‬ ‫ج���ۆرە شوناس���ەکاندایە‪ ،‬چەپ‪ ،‬راس���ت‪،‬‬ ‫بەرخ���ۆر‪ ،‬یوتوپی‌و زۆری ت���ر‪ .‬لەکاتێکدا‬ ‫دەرەوەی رۆژئ���اوا بونی نیە‪ ،‬تراژیدیایە کە‬ ‫لەبونێکدابیت لێی تێنەگەیت‪.‬‬

‫راپەڕینی ‪ ١٩٩١\٣\٥‬شۆڕش���ێک بو‬ ‫ئەوکات ک���ورد دژی رژێمی بەعس���ی‬ ‫بەرپای کرد بۆ ئازادی‪ ،‬ش���اری رانیە‬ ‫بو بەکلیلی ئەو راپەڕینە سەرتاسەریە‬ ‫کە ھەمو شارو شارۆچکەکانی ھەرێمی‬ ‫کوردس���تانی گرتەوە‪ ،‬ب���ەاڵم ئەوەی‬ ‫لێ���رەدا گرنگ���ە ئام���اژەی پێبکرێت‪،‬‬ ‫دەس���تکەوتەکانی ئ���ەم راپەڕینە چی‬ ‫ب���ون؟ ئایا ئ���ەو راپەڕین���ە بوە ھۆی‬ ‫فەراھەمکردنی سەرجەم داخوازیەکانی‬ ‫کورد مەبەس���تمە بڵێم کوردستانێکی‬ ‫تر دروست بو یان وەک خۆی مایەوە؟‬ ‫مامەڵەی حزبە کوردس���تانیەکان چۆن‬ ‫ب���و بەتایبەت دو ھێزە س���ەرەکیەکەی‬ ‫ئەوکات پارتی‌و یەکیەتی؟‬ ‫ل���ەدوای راپەڕین���ی‪ ١٩٩١‬کاتێ���ک‬ ‫کوردس���تان جۆرێک لەس���ەربەخۆیی‬ ‫وەرگرت دو ھێزە سەرەکیەکەی ئەوکات‬ ‫یەکیەتی‌و پارتی لەسەر خاک‌و داھات‌و‬ ‫ھەژمونی سیاس���ی‪...‬ھتد دەستیانکرد‬ ‫بەشەڕی ناوخۆ لەس���اڵی‪١٩٩٧-١٩٩٤‬‬ ‫ک���ە ژمارەیەک���ی زۆری قوربان���ی‌و‬ ‫کاولبون���ی ھەزاران ماڵ���ی لێکەوتەوە‪،‬‬ ‫کاتێ���ک ھیچ الی���ەک نەیانتوانی یەکتر‬ ‫بس���ڕنەوە بەنێوەندگی���ری ئەمەری���کا‬ ‫لەساڵی‪١٩٩٨‬س���ەرکردایەتی ھەردوال‬ ‫بڕیاریاندا واز لەش���ەڕ بێنن دەسەاڵت‌و‬ ‫داھات دابەش بکەن‪ ،‬ئەمەش پێی وترا‬ ‫رێکەوتننامەی واشنتۆن‪ ،‬کە حکومەتی‬ ‫ھاوپەیمان���ی لەھەولێ���ری پایتەخ���ت‬ ‫لێکەوتەوە ب���ە بەش���داری یەکیەتی‌و‬ ‫پارتی‌و چەند الیەنێکی سیاسی تر‪.‬‬ ‫دواتر ئ���ەو دو ھێ���زە رێکەوتنامەی‬ ‫ستراتیجیان واژۆ کرد‪ ،‬کە سەرەتایەک‬ ‫ب���و ب���ۆ پڕکردن���ی بەش���ێکی کەمی‬ ‫الیەنگرانیان‌و قڕکردنی بەشێکی زۆری‬ ‫خەڵک���ی ھەژارو بێالی���ەن‪ ،‬ک���ە تاکو‬ ‫ئێس���تاش خەڵک���ی ھەژار باج���ی ئەو‬ ‫رێککەوتنە ئەدەن‪.‬‬ ‫ئەوە لەکاتێکدایە ئەو دو حزبە تاوەکو‬ ‫ئێس���تاش وەک جۆرێ���ک لەموزایدەی‬ ‫سیاس���ی‌و بانگەشەی سیاسی ھەمیشە‬ ‫بەخەڵکی کوردستانی دەفرۆشنەوە‪.‬‬ ‫پرس���یارە جەوھەریەک���ە ئەوەیە کە‬ ‫پێویس���تە ھەر تاکێک���ی کورد لەخۆی‬ ‫ب���کات‪ ،‬دوای ‪٢٦‬س���اڵ لەڕاپەڕی���ن‌و‬ ‫حکومڕانی دەسەاڵت توانی چ بگۆڕێت؟‬ ‫چ ئامانجێ���ک بەدی ھات؟ دەس���ەاڵت‬ ‫ماف‌و ئ���ازادی ئێمەی فەراھەمکرد یان‬ ‫جگ���ە لەماف‌و ئازادی برس���ی کراین؟‬ ‫توانی ھێزێکی نیشتیمانی دروستبکات‬ ‫ی���ان دو ھێزەک���ە بەکاربھێنرێ���ت بۆ‬ ‫ھەڕەش���ە لەیەکتر؟! یاس���ای سەروەر‬ ‫ک���رد ی���ان یاس���ای ک���ردە قوربانی‬ ‫بەرژەوەندیەکان���ی؟! ناوچەیەک���ی‬ ‫جوگرافیایی یەکس���انی دروستکرد یان‬ ‫ناوچەیەک���ی دەوڵەمەندکرد لەس���ەر‬ ‫حیس���ابی ناوچەیەک���ی ت���ر؟! دژی‬ ‫نەیارەکانی کورد وەس���تایەوە یان بو‬ ‫بەدۆستی؟!‬ ‫جگە لەوانە دەسەاڵتێک دابینکردنی‬ ‫چەند ساڵێک لەئارامی بۆ میللەتەکەی‬ ‫بەڕەوا نەزانێت ئیتر بەتەمای چیت؟‬ ‫ک���ە ئەم���ە پرس���یارگەلێکی ت���ر‬ ‫ھەڵدەگرێ���ت زیات���ر درێ���ژەی پ���ێ‬ ‫ن���ادەم ئەوەی وتم تەنھا مش���تێک بو‬ ‫لەخەروارێک‪.....‬‬

‫دوای ‪٢٦‬ساڵ‬ ‫لەڕاپەڕین‌و حکومڕانی‬ ‫دەسەاڵت توانی چ‬ ‫بگۆڕێت؟ چ ئامانجێک‬ ‫بەدی ھات؟ دەسەاڵت‬ ‫ماف‌و ئازادی ئێمەی‬ ‫فەراھەمکرد یان جگە‬ ‫لەماف‌و ئازادی برسی‬ ‫کراین؟‬

‫ته‌ندروستی ‪tandrusti. sul@gmail. com‬‬

‫)‪ )569‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/3/14‬‬

‫‪15‬‬

‫الپەڕەی تەندروستی‪ ،‬بەسپۆنسەری بەڕێوبەرایەتی تەندروستیی سلێمانی‬

‫د‪ .‬میران محه‌مه‌د‪ :‬ئه‌و‌هی‌ پێویست بو‬ ‫بۆ نه‌خۆشی‌ ساالسیمیا جێبه‌جێمان كرد‬ ‫د‪.‬می���ران محەم���ەد بەڕێوەب���ەری‬ ‫گشتی تەندروستی سلێمانی سەبارەت‬ ‫ی‬ ‫ی تاالس���یمیا بەئاوێن���ە ‌‬ ‫بەنەخۆش��� ‌‬ ‫راگەیاند‪ :‬لەئێس���تادا ئەوەی پێویست‬ ‫بو ب���ۆ رێگریكردن‌و چارەس���ەركردنی‬ ‫نەخۆشانی ساالسیمیا جێبەجێمان كرد‬ ‫لەش���اری س���لێمانیدا‪ ،‬ئەویش بەچەند‬ ‫قۆناغێ���ك‌و بەگوێرەی پالنی داڕێژراوی‬ ‫خۆمان بۆ ئەو مەبەستە وەك‪:‬‬

‫د‪ .‬هه‌ڵگورد ساڵح جاف‪ .‬پزیشكی‌ ددان‌و رۆژنامه‌نوسی‌ زانستی‌‌‬

‫له‌ر‬

‫بۆیاخی‌ ددان چییه‌؟‬

‫ێنمایه‬ ‫‌كانی‌ رێبه‌ری‌ ح‬ ‫ك‬ ‫وم‬ ‫ه‬ ‫‌ت‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ب‬ ‫ه‬ ‫‌ر‬ ‫یت‬ ‫انیا‬

‫‪ .1‬پێش���گیری ك���ردن‌و رێگریكردن‬ ‫لەحاڵەتی نوێ ئەویش بەدو رێگە‪:‬‬ ‫* لەڕێگ���ەی پش���كنینی پێ���ش‬ ‫هاوسەرگیری‪.‬‬

‫گیراوه‌ی فلۆرایده‌ به‌خه‌ستی‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ شێوازی‌ به‌كار هێنانه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌ك بۆی���ه‌ی‌ نینۆك وایه‌ بۆیه‌ پێیده‌وترێت بۆیه‌‪ .‬له‌ڕوی‌ زانس���تیه‌وه‌‬ ‫باش���ترین س���ه‌رچاوه‌ی‌ فلۆره‌ كه‌ پزیش���ك به‌كاری‌ بێنێت‪ ،‬بۆیاخه‌كه‌‬ ‫له‌ده‌رمانخانه‌كان���دا نی���ه‌ به‌ڵكو ته‌نها پزیش���ك ده‌توانێ���ت به‌كاری‌‬ ‫بهێنێت‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م مادده‌ی���ه‌ بۆس���پیكردنه‌وه‌ی‌ ددان به‌كارناهێنرێ���ت به‌ڵكو بۆ‬ ‫پاراس���تنێتی‌ له‌كلۆربونی‌ ددان‪ .‬بۆیاخی‌ ددان ‪ %33‬ئه‌گه‌ری‌ توشبونی‌‬ ‫ددانه‌ شیرییه‌كان به‌كلۆربون كه‌م ده‌كاته‌وه‌و ‪%46‬یش ئه‌گه‌ری‌ كلۆربونی‌‬ ‫ددانه‌ هه‌میشه‌یه‌كان كه‌م ده‌كاته‌وه‌‪ .‬زانستی‌ تازه‌ باس له‌وه‌ده‌كات كه‌‬ ‫پێویسته‌ سااڵنه‌ دوجار ئه‌م بۆیاخه‌ به‌كار بهێنرێت‪.‬‬ ‫جگ���ه‌ له‌وه‌ی‌ بۆی���اخ رێگ���ری‌ له‌كلۆربونی‌ دان ده‌گرێ���ت هه‌روه‌ها‬ ‫له‌لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ نوێ���دا ده‌ركه‌وتوه‌ ئه‌گ���ه‌ری‌ زۆری‌ هه‌یه‌ ئه‌م بۆیاخه‌‬ ‫كلۆربونی‌ ددان له‌قۆناغه‌كانی‌ سه‌ره‌تایدا رابگرێت‌و چاكی‌ بكاته‌وه‌‪.‬‬

‫دەستنیشانكردنی‬ ‫پێشوەختە‬

‫‪Chorionic vellus sampling‬‬

‫ئەمیش تەنها لەش���اری سلێمانی ئەكرێت‌و جاران سااڵنە‬ ‫‪60‬ـ‪ 70‬حاڵەت تۆمار ئەكرا بەاڵم چەند ساڵێكە دامانبەزاندوە‬ ‫بۆ (‪ )٥‬حاڵەتی نوێ‪.‬‬ ‫لە(‪ )٥‬ساڵی داهاتو بەرنامەمان هەیە بیكەین بەسفر‪.‬‬ ‫‪ .2‬باشترین چارەسەر بەخوێن‌و دەرمان‪.‬‬ ‫‪ .3‬سەركەوتنمان لەپرۆسەی ئەنجامدانی چاندنی مۆخ‪.‬‬

‫نیشانه‌كانی‌ هه‌ستیاری‌ چۆن پشتمان بپاریزێن له‌ئازار‬ ‫لوت چین؟‬

‫ئا‪ :‬سۆران مەعروف قەرەداغی‬ ‫‪ .1‬وه‌ستان‪ :‬زۆر به‌پێوه‌ وه‌ستان خراپه‌و‬ ‫هه‌ركاتێك ماوه‌یه‌كی‌ زۆر به‌پێوه‌ وه‌س���تایت‬ ‫ئه‌وه‌ پێویست ‌ه پشتت رێك بێت‌و خۆت كوڕ‬ ‫نه‌كه‌یته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی زۆر‬ ‫‪ .2‬دانیش���تن‪ :‬نابێت ب���ۆ ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫یاخ���ود له‌‪ 30‬خوله‌ك زیاتر به‌بێ‌ پاڵپش���ت‬ ‫دابنیشیت‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌بێت ئه‌و ماوه‌یه‌ چه‌ند‬ ‫جوڵه‌یه‌ك ئه‌نجام بده‌یت‪.‬‬ ‫‪ .3‬نوس���تن‪ :‬گرنگ نیه‌ له‌س���ه‌ر چ الیه‌ك‬ ‫بنوی���ن به‌اڵم گرنگه‌ پش���تیه‌ك به‌كاربێنیت‬ ‫ی سه‌ردا‪.‬‬ ‫گونجاو بێت له‌گه‌ڵ ئاست ‌‬ ‫ی‬ ‫‪ .4‬شۆفێری‌‪ :‬گه‌ر بۆماوه‌یه‌كی‌ زۆر شۆفێر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمییه‌ك ‌‬ ‫ده‌كه‌یت ئه‌و‌ه پێویست ‌ه پشته‌ك ‌ه ‌‬ ‫تێدا بێت‌و بۆ ملیش گۆشه‌ هه‌بێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫‪.5‬نوشتانه‌وه‌‪ :‬خۆبه‌دور گرتن له‌هه‌ڵگرتن ‌‬ ‫كێش به‌نوشتانه‌وه‌ی‌ پشت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئاسن ‌‬ ‫‪.6‬به‌كارهێنانی‌ پش���تێن كه‌ توڵ ‌‬ ‫ی له‌الیه‌ن‬ ‫ی رێنمای��� ‌‬ ‫تێدای ‌ه پ���اش وه‌رگرتن ‌‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ سروشتیه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪.7‬وه‌رزش���كردنی‌ به‌رده‌وام بۆ پشت‌و مل‬ ‫ی ماسولكه‌كان‪.‬‬ ‫بۆ به‌هێزكردن ‌‬

‫به‌گش���تی‌ نیش���انه‌كانی‌ هه‌ستیاری‌‬ ‫ل���وت له‌هه‌ندێ‌ كات‌و وه‌رز دروس���ت‬ ‫ده‌بێ���ت وه‌ك به‌هار ‪ ،‬هه‌روه‌ها هه‌ندێ‌‬ ‫جار ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ ئ���اژه‌ڵ له‌ماڵه‌وه‌‬ ‫به‌خێو ده‌كه‌ن كێش���ه‌ی‌ هه‌ستیارییان‬ ‫بۆدروس���ت ده‌بێت‪ .‬ئه‌م���ه‌ جگه‌ له‌و‬ ‫مادان���ه‌ی‌ بۆ پاككردن���ه‌وه‌ی‌ ناو ماڵ‬ ‫به‌كار ئه‌هێنرێت هه‌ستیاری‌ بۆ زۆرێك‬

‫سەنتەری ساڤا‬

‫له‌خه‌ڵك دروست ده‌كات‪.‬‬ ‫نیشانه‌كانی‌ هه‌ستیاری‌ لوت‪:‬‬ ‫‪ -1‬ته‌نگه‌نه‌فه‌سی‌‌و‬ ‫ئاو به‌لوتدا دێته‌خواره‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ -2‬كۆكه‌‪.‬‬ ‫‪ -3‬سوربوونه‌وه‌ی‌ چاو‪.‬‬ ‫‪ -4‬ئاوسان‌و شینبونه‌وه‌ی‌ ژێرچاو‪.‬‬

‫ناونیشانی وێبسایتی بەڕێوبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانی‬

‫بۆ چارەسەری سروشتی (هیندی ـ کوردستانی)‬ ‫لەگەڵ پرۆفیسۆرو راهێنەری هیندی‬ ‫ناونیشان‪ :‬شاری پزیشکی سلێمانی‬

‫‪http://www. dohsuli. com‬‬

‫فەیسبوك‪https://www. facebook. com/tandroostyt :‬‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )569‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/3/14‬‬

‫کۆمەڵگەی هەڵوەشاوەو‬ ‫سیاسەتی لێکترازاو‬

‫باجی رەحمەکان‬ ‫دالوەر سۆفی‬

‫نەوزاد جەمال‬ ‫دەمەوبەی����ان بۆئ����ەوەی لەدوکەڵ����ی‬ ‫ئۆتۆمبیل‌و گازە کوش����ندەکان قوتاربیت‪،‬‬ ‫خۆت بەپارکێکی ناوجەرگەی ش����ارەکەتدا‬ ‫بکەیت‪ .‬بەاڵم‪ ،‬ش����ەڕی دوپیاوو س����ێ ژن‬ ‫بەمش����تەکۆڵەو جنێو هێندەی دوکەڵەکە‬ ‫ئاماژەی واقیعێک����ی کۆمەڵگەی ئێمەیە‪:‬‬ ‫توندوتی����ژی دەبێت����ە هێ����زی یەکخەر یا‬ ‫هەڵوەش����ێنەر‪ .‬ئەمڕۆ هەڵوەش����انەوەی‬ ‫پەیوەندی خێزانی‪ ،‬بەئەندازەی لێکترازانی‬ ‫نێ����وان‌و نێ����و حزب����ەکان‌و حکوم����ەت‬ ‫زەق����ە‪ .‬ئەگەرچی‪ ،‬ش����ەڕەکە لەئەنجامی‬ ‫خیانەتکردنی پیاوێکەوەیە لەژنێک بەسێ‬ ‫منداڵەوە‪ ،‬بەاڵم‪ ،‬س����کانداڵە سیاسیەکان‬ ‫هێش����تا بەهەڵپەس����ێراوی لەزۆن����ی ون‌و‬ ‫تاریکدا ماونەتەوە!‬ ‫لەم دیمەنە خێزانی����ەوە وەرەوە بۆ ناو‬ ‫کایەی سیاسی‌و ئاوڕێک لەدامەزراوەکانیتری‬ ‫کۆمەڵگە ب����دەرەوە کە داڕزین‌و داتەپینی‬ ‫گەیش����تۆتە کوێ‌و ب����ەچ ئاڕاس����تەیەکدا‬ ‫دەڕوات‪ .‬ب����ەڕای م����ن‪ ،‬لێ����رەدا گرفتەکە‬ ‫خ����ودی هەڵوەش����انەوەکە نیی����ە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫قۆناخی داڕشتنەوەو س����ەرلەنوێکردنەوە‬ ‫چۆن دەبێت؟ هەڵوەش����انەوەی سیاسی‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتی‌و ئابوری‪ ،‬بەش����ێکی دانەبڕاوە‬ ‫لەگۆڕانکاریی����ەکان‪ .‬بەاڵم ئایا جێگرەوەی‬ ‫ئەوەی کە تیادەچێت چییەو بەکام شێوازە‬ ‫پێکهاتنی نوێ رودەدات؟ ئایا پەیمانێکی‬ ‫کۆمەاڵیەتی نێوان بکەرو هێزەکان ئەنجامی‬ ‫ویستێکی گشتی دەبێت؟‬ ‫هەڵوەش����انەوەو‬ ‫لەگەڵئ����ەوەی‬ ‫بێس����ەروبەری‪ ،‬راس����تیەکە ک����ە ب����ەری‬ ‫پێناگیرێ����ت‪ ،‬س����ەرلەنوێ داڕش����تنەوەی‬ ‫واقیعەکە بەکام ئام����ڕازو پێوەر دەبێت؟‬ ‫بکەرەکان����ی ئەم پرۆس����ەیە کێ����ن‌و کام‬ ‫ویس����ت‌و ئەجێن����دا دەیانجوڵێنێت؟ ئاخر‬ ‫سەرەڕای ئەوەی ئێمە دوچاری رەتاندنی‬ ‫سیاس����ی‌و ئاب����وری بوی����ن‪ ،‬لەداڕم����ان‌و‬ ‫هەڵوەش����انەوەیەکدا خۆمان دەبینینەوە‬ ‫کە دەریچەی دەربازبونی نییە‪ .‬لەکاتێکدا‬ ‫بێسەروبەری‌و هەڵوەشانەوەکە هەڵقواڵوی‬ ‫ئەم یەک دو س����اڵە نییە‪ ،‬سەرەداوەکانی‬ ‫ب����ۆ قۆناخی راپەڕین دەگەڕێتەوە‪ .‬لەوێوە‬ ‫هەڵوەش����انەوەی کۆمەاڵیەتی‌و کولتوری‌و‬ ‫دامەزراوەی����ی س����ەر رێ کەوت����وە‪ .‬ئەو‬ ‫گەندەڵییە س����ەرتاپاگیرەی ئەم س����ااڵنە‬ ‫دەردراوی ئەو هەڵوەشانەوە درێژخایەنەیە‪.‬‬ ‫پرس����یارەکەش ئەوەی����ە‪ :‬ب����ۆ قۆناخ����ی‬ ‫سەرلەنوێ داڕشتنەوە دوائەکەوێت؟‬ ‫بگەڕێنەوە س����ەر رەگوڕیشەی چەمکی‬ ‫بێس����ەروبەری(‪ )entropy‬ک����ە ب����ۆ‬ ‫خوێندن����ەوەی دۆخی سیاس����ی‌و ئابوری‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتی زۆربەی کۆمەڵگەکان تێزێکی‬ ‫بەسودە‪ .‬لەبنەڕەتدا ئەم زاراوەیە لەبواری‬ ‫فیزی����ک‌و بایۆلۆج����ی‌و گەردونناس����یدا‬ ‫بەکارهاتوە‪ ،‬لەسیاسەتی نێوەدەوڵەتیشدا‬ ‫بۆ خوێندنەوەی هەڵوەشانەوەی دەوڵەت‌و‬ ‫داخوران����ی دەزگاو داڕمان����ی سیس����تمی‬ ‫بەهاو پێوەری کۆمەڵگ����ەکان بەکاردێت‪.‬‬ ‫نمون����ەی دەوڵەتی شکس����ت‌و داڕوخانی‬ ‫رژێم����ە س����ەرکوتکەرەکانی ناوچەک����ە‬ ‫دەرهاویشتەیەکی ئەم پرۆسەیەیە‪.‬‬ ‫لێرەوە‪ ،‬چەمکەکە پێوەرێکی زانستیانەیە‬ ‫بۆ دەستنیشانکردنی رادەی ناسەقامگیری‬ ‫نێودەوڵەت����ی‪ .‬چونک����ە‪ ،‬بێس����ەروبەری‌و‬ ‫بێنەزم����ی وات����ە نەمان����ی رێکوپێک����ی‌و‬ ‫ترازان����ی بابەتێ����ک لەڕێچک����ەو رێڕەوی‬ ‫ئاس����ایی خۆی‪ .‬بەدەربڕینێکیتر‪ ،‬ناڕێکی‌و‬ ‫بێس����ەروبەریی دۆخێکە نە نەزم هەیە‪ ،‬نە‬ ‫رەفتار‪ ،‬هەڵس����وکەوتەکانیش لەکۆنترۆڵ‬ ‫دەردەچ����ن‌و ن����ە پێش����بینیش دەکرێن‪.‬‬ ‫ش����ایەنی وتنە‪ ،‬چەمکەکە دەگەڕێتەوە بۆ‬ ‫وتارەناس����راوەکەی <راندل شوێڵەر> کە‬ ‫لە(‪)٢٠١٠‬دا لەگۆڤاری <فۆرن ئەفێرس>‬ ‫باڵوی ک����ردەوە‪ .‬وتارەکە بەناونیش����انی‬ ‫<سەردەمی بێسەروبەری یان نەزمی نوێی‬ ‫جیهانی>‪ .‬ئەو لەوێ����دا پێداگیری دەکات‬ ‫لەوەی ئەو نەزمەی دێتەئاراوە‪ ،‬ئەوەنییە‬ ‫کە سیس����تمێکی رێکوپێک‌و سەقامگیری‬ ‫بهێنێتەئ����اراوە‪ ،‬نەخێر س����ەردەمی ئێمە‬ ‫بەنەزمی بێسەروبەرانە نەخشاوە‪.‬‬ ‫ل����ەڕوی مێژویش����ەوە‪ ،‬کۆتاییەکان����ی‬ ‫جەنگی سارد بەس����ەرەتای بێسەربەری‌و‬ ‫پش����ێوی دادەنرێت‪ .‬جیهانی دوجەمسەر‬ ‫س����اتێک بوەوە بەفرەجەمس����ەر‪ .‬ئەمەش‬ ‫پاشئەوەی زنجیرەیەک پشێویی‌و جەنگی‬

‫لەگەڵ ئەوەی‬ ‫هەڵوەشانەوەو‬ ‫بێسەروبەری‬ ‫راستیەکە کە‬ ‫بەری پێناگیرێت‬ ‫سەرلەنوێ‬ ‫داڕشتنەوەی‬ ‫واقیعەکە بەکام‬ ‫ئامڕازو پێوەر‬ ‫دەبێت؟‬ ‫هەڵوەش����انەوە کەوتەوە‪ .‬دروستبونەوەی‬ ‫دەوڵەت بەدیارنەمانی سنورە دێرینەکان‌و‬ ‫لەدایکبونی دەوڵەت بەسنوری نوێوە بەبێ‬ ‫توندوتیژی‌و جەنگی ناوخۆیی نەهاتەدی‪.‬‬ ‫جگەل����ەوەش‪ ،‬س����ەرهەڵدانی بک����ەری‬ ‫نادەوڵەتی لەس����ەر ئاس����تی جیهان وەک‬ ‫کۆمپانی����ا س����نوربڕەکان‪ ،‬بزاڤە چەکدارو‬ ‫بان����دە مافیایی‌و گروپە تیرۆریس����تەکان‪،‬‬ ‫بون����ە مایەی ناس����ەقامگیری‌و هەڕەش����ە‬ ‫لەئاسایش����ی نێودەوڵەت����ی‪ .‬بەش����ێکی‬ ‫ئەم بکەرانە‪ ،‬بەپاڵپش����تی ش����ەقام وەک‬ ‫چەکوش����ی روخانی کۆشکی دیکتاتۆریەت‬ ‫ب����و‪ .‬بەاڵم‪ ،‬ئ����ەوەی کە دوات����ر هاتەدی‬ ‫چیرۆکیکیترە‪ .‬هاوکات‪ ،‬بۆش����ایی‌و کەلێن‬ ‫لەنەخشەی سیاس����ی جیهاندا‪ ،‬دەرفەتی‬ ‫سەرهەڵدانی هێزو بکەری نوێی رەخساند‪.‬‬ ‫ئیدی‪ ،‬جیهانێکی یەکڕەهەندو یەکجەمسەر‬ ‫نەما‪.‬‬ ‫لێرەوە سیاس����ەتی نێودەوڵەتی جۆرە‬ ‫کارلێکێک����ی تری گرتەخۆ کە خس����ڵەتی‬ ‫بێسەروبەری وەرگرت‪ .‬سڕانەوەی سنورو‬ ‫دروستبونی واڵتی نوێ بەرجەستەبونێکی‬ ‫ئ����ەو دیاردەیەی����ە‪ .‬لێ����رەوە دەوڵ����ەت‌و‬ ‫کۆمەڵگەکان هەمان خەسڵەتی لەدایکبون‌و‬ ‫مردنی س����وڕی ژیانی مرۆڤ����ی وەرگرت‪.‬‬ ‫بەهەم����ان ش����ێوەیش‪ ،‬هەڵوەش����انەوەی‬ ‫کۆمەاڵیەت����ی‌و هەڵتەکانی دامەزراوەکانی‪،‬‬ ‫رێگەی بۆ هێزو بکەری نادیار خۆش����کرد‪.‬‬ ‫بەاڵم‪ ،‬دواجار داڕش����تنەوەی هاوکێشەی‬ ‫هێزو پێگ����ەکان بەرئەنجام����ی ئاڵوگۆڕی‬ ‫بێس����ەروبەر بو‪ .‬کە خەڵک����ی بەرەوڕوی‬ ‫دەوڵ����ەت دەبن����ەوە‪ ،‬بێس����ەروبەری‌و‬ ‫پش����ێوییەک رودەدات ک����ە لەئاکام����دا‬ ‫حکومەتەکان بەڕوخان دێن‪ .‬جگەلەوەش‬ ‫نیشانەیەکی بێسەروبەریی ئەم سەردەمە‬ ‫ئەوەی����ە ک����ە تەنانەت لەس����ەر ئاس����تی‬ ‫تاکەکەسیش‪ ،‬بەهۆی سەرڕێژی زانیاری‌و‬ ‫س����ەرچاوەکانی گەیاندن‌و پەیوەندییەوە‪،‬‬ ‫مرۆڤ هەس����ت بەبارگرانی‌و ناسەقامگیری‬ ‫دەکات‪ .‬مرۆڤ ئەو بێسەربەرییە لەخۆی‌و‬ ‫دەوروبەرەکەشیدا ئەزموندەکات‪.‬‬ ‫ل����ەم س����ۆنگەیەوە تێ����زی نوس����ەری‬ ‫ئەمریکی <م����ورەی بوکچین>(‪– 1921‬‬ ‫‪ )2006‬ک����ە بە>نوێبون����ەوەی ئۆرگانیکی‬ ‫کۆمەڵگ����ەکان> ناس����راوە بایەخ����دارە‪.‬‬ ‫لەدیدی ئەودا‪ ،‬بێس����ەروبەری‌و پشێویی‌و‬ ‫داتەپی����ن‪ ،‬پرۆس����ەیەکی ئاڵوگۆڕهێنەرو‬ ‫نوێس����ازە‪ .‬تائێرە خوێندنەوەکە دروستە‪،‬‬ ‫بەاڵم گرفتەکە لەسەر ئاستی کۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫سیاسی لەوەدایە کە بێسەروبەری ئەوپەڕو‬ ‫زیادەڕەوانە‪ ،‬بڕس����ت‌و توانای گۆڕانکاری‬ ‫دەبڕێت‪ .‬ئەو رەتاندنەی کە لەجەس����تەی‬ ‫کۆمەاڵیەت����ی‌و سیاس����ی ئێم����ە کەوتوە‪،‬‬ ‫هەمو ش����تێکی لەبنەبەس����ت‌و داهێزراندا‬ ‫هێشتۆتەوە‪.‬‬ ‫لەکاتێکدا دیالیکتیکی کێبەرکێ بەوجۆرە‬ ‫کاردەکات کە تێ����زو دژەتێز لەتوانایەکی‬ ‫تاڕادەیەک هاوش����اندابن‪ .‬گرفتێکی تریش‬ ‫ئەوەی����ە‪ ،‬تاچەن����دە دۆخی بێس����ەروبەر‬ ‫بەهێزو ق����وڵ بێت‪ ،‬ئەوەن����دەش خێراتر‬ ‫هەڵوەشانەوەو داتەپەین رودەدات‪ .‬ئەوەی‬ ‫لەڕێیە بێس����ەروبەرییە کە ه����ەر رۆژەی‬ ‫هەواڵێك����ی دەبیس����تین‌و بەئەنجامەکانی‬ ‫ئاش����نادەبین‪ .‬ب����ەاڵم‪ ،‬بەک����وێ دەگەین‬ ‫پرسیارە سەختەکەیە‪.‬‬

‫حەقی خۆیەتی مافی چارەی خۆنوس���ینی‬ ‫هەبێ���ت‌و بڕیار ل���ەدواڕۆژی خ���ۆی بدات‪،‬‬ ‫کوردیش لەدەرەوەی ئەم هەس���ارەیە نیە‪،‬‬ ‫هەمان مافی هەیە بەاڵم بابزانین فاکتەکانی‬ ‫نەهاتن���ە دی ئەم خەون���ە چیە؟ بۆ ئەمڕۆ‬ ‫بۆتە دوبارەبونەوەی دوێنێ‪ ،‬ئەوەتا حەمدی‬ ‫بەجۆرێ���ک لەکاربەدەس���تێکی ئ���ەو دەمە‬ ‫قەڵس ئەبێ کە ناونوسینەکەش���ی بەڕەوا‬ ‫نابین���ێ لەدیوانەکەیدا هەر بۆیە ئەفەرموێ‬ ‫‪.......‬‬ ‫کاتب���ی مـا بەین بو (طاهیر) تەرجەمەی‬ ‫حاڵــی بکەم‬ ‫پی���س ئەبــ���ێ دی���وان لەپاش���ـا‬ ‫موستـــەحەققـــە بۆ دڕیـــن‬ ‫جائێ���وە بڕوانن‪ ،‬بزان���ن ئەمڕۆ لەو رۆژە‬ ‫نەهامەتی تر نیە؟‬

‫لەس���اڵی (‪ )١٩٢٣‬دا لەتەش���کیالتی‬ ‫حکومەتەکەی شێخ مەحمودا‪ ،‬کاتێک حەمدی‬ ‫ش���اعیر جامی توڕەبون���ی لەپڕێز ئەبێت‌و‬ ‫کەلێ���ن‌و کەلەبەرەکان���ی گەندەڵی ئەگاتە‬ ‫ئاس���تێک کە ئیتر لەوزەدا نامێنی‪ ،‬شیعرە‬ ‫بەناوبانگەکەی (بۆ ئیدارەی کوردس���تانی‬ ‫خ���وارو) ئاڕاس���تەی حکوم���ەت ئەکا بێ‬ ‫دەست گرتنەوە ئەکەوێتە هەڵماڵینی پەردە‬ ‫ب���ەڕوی ناعەدالەتیدا‪ ،‬بەناووناونیش���انەوە‬ ‫هەمو عەیب‌وعارەکانی ئەخاتە رو کە رەنگە‬ ‫ه���ەر حەم���دی‌و پیرەمێرد زات���ی ئەوەیان‬ ‫کردبێ لەڕوی ش���ێخ‌و حکومەتەکەیدا دەم‬ ‫هەڵهێننەوە‪ ،‬بۆ وەبیرهێنانەوەی خوێنەری‬ ‫بەڕێز ئەوا س���ەربوردەیەک لەو قەس���یدە‬ ‫ئەگ���ەر لەحکومەتەک���ەی ش���ێخدا‬ ‫ب���ەرزە ئەخەین���ە بەر دیدەت���ان‪ ،‬یەک دو‬ ‫کۆمێنتی بچوکیش���ی لەسەر ئەدەین ئەوسا تایەرە فەن���ی وەزیری نهێن���ی بوبێت ژێر‬ ‫دێینە سەر باس���ەکەی خۆمان‌و ئەڵێین بۆ بەژێر پی���اوی تورک بوبێت‪ ،‬ش���اعیرێکی‬ ‫ئەم رۆژگارەش دەس���ت ئ���ەدا‪ ،‬دەردەدڵی وەک حەم���دی ئەوەن���دە لێی بێ���زار بوە‬ ‫خۆمان ئەکەی���ن کە دڵنیای���ن دەردەدڵی ناوهێنانەکەی بەگاڵو زانیوە‪ ،‬ترسی ئەوەی‬ ‫زۆرێ���ک لەخەڵک���ی ئ���ەم مەملەکەتەیە‪ ،‬هەب���وە ڕوپەڕی دیوانەک���ەی پیس بکات‪،‬‬ ‫ئەبینین دەقاودەق بۆ ئەمڕۆش بەرگێکە پر ئەوا ئێس���تا تایەرەفەنیەکان ئەوەندە زۆرن‬ ‫بە بەرمانە‪ ،‬هەر کەسیش حەزی کرد زیاتر لەژم���ارە نای���ەن‪ ،‬بەڕۆژی رون���اک فەرمو‬ ‫قوڵ ببێتەوە لەباس���ەکەدا ئەوا دیوانەکەی لەنەوەی ئەتاتورک ئەکرێ‌و الی س���ەروی‬ ‫حەمدی شاهیدێکی راستەقینەی ئەو دەورو بۆ چ���ۆڵ ئەکرێت کاتێکش قارداش���ەکان‬ ‫زەمانەی���ە ‪ ،‬بەیت بە بەیت بەراوردی بکات ئەمربفەرم���ون لەجیاتی مەڕ ئەبێت گەنجی‬ ‫لەگەڵ ئەمڕۆدا خ���ۆی بەویژدانەوە بیخاتە کوردیان بۆ بکرێ���ت بەقوربانی‪ ،‬هەر بۆیە‬ ‫ن���ەک دیوانێکی ش���یعر بگ���رە واڵتێکیان‬ ‫سەر تەرازوی عەقڵ‌و عەدالەت‪.‬‬ ‫باسی تەش���ــکیالتی ثانـــی هـەر ئەکەم بۆگەن کردوە‪ ،‬یا کە هەست ئەکات (باجی‬ ‫رەحمە)ی چێش���تکەرو س���فرەچی بەاڵتی‬ ‫بۆ پێــکـەنین‬ ‫کەمترین بو گەورەتر ه���ەم گەورەتر بو مەلیک���ی لەمەملەکەتەک���ەی ش���ێخا‪ ،‬زۆر‬ ‫جاریش ش���ان لەقێن‌و سەرچۆپیکێش���یش‬ ‫کەمترین‬ ‫ئەبێ زاتێکی وەک حەمدی چەند جەرگی بوە‪ ،‬بەئارەزوی خ���ۆی پلەوپایەی وەزیفی‬ ‫ژانی کردبێ؟ کە بەوجۆرە لەحاڵی حکومەت‌و ئەبەخش���ێتەوە داواکانیشی لەالی شێخەوە‬ ‫مەملەکەت���ی روانیب���ێ ئ���ەو راستیەش���ی رەت نەکراونەت���ەوە‪ ،‬وەک ئەگێڕن���ەوە‬ ‫بەدروس���تی دیوە کە کەس���انی ناشایستە توانیویەتی وەزیر البب���ات یاخود تەعینی‬ ‫لەو تەش���کیالتە وەزاریەدا جێگەی بااڵیان بکات ئەوکات حەمدی ناچار ئەبێ‌و ئەیداتە‬ ‫پێدراوە‪ ،‬هەر بۆیە لەوەدا چاک پێکاویەتی بەر نەشتەری رەخنەو ئەفەرموێ‪:‬‬ ‫جائـزە ب���ۆ میـللـ���ەت‌و کوردایەتی بێ‬ ‫کە بەپێکەنینەوە باسی کەسانی ئاستنزمی‬ ‫کردوە کە لەبنس���ێبەری ئەو دامودەزگایەدا رەش بەڵەک‬ ‫باجـی رەحمـ���ە بێقـەزابێ نـایـەڵێ رێـک‬ ‫پێگەیشتون‪ .‬کەسیشی لێ نەبواردوە‪ ،‬خۆ‬ ‫ئەگەر لەتەش���کیالتی س���انی ئەو زەمانەو هەڵپەڕیـن‬ ‫ب���ەاڵم ئەمڕۆ هەر کۆلکەبەرپرس���ێکیش‬ ‫تەش���کیالتەکانی ئەمڕۆ بڕوانین ‪ ،‬ئەتوانین‬ ‫بڵێین مانگ دیارەو عەوەجەی پەنجە ناکات‪ ،‬ئەگری���ت نی���و دەرزەن باج���ی رەحمەی‬ ‫نەک چاودێری سیاسی‌و هەڵگری بڕوانامەی ئاش���کراو دەرزەنێک���ی نهێن���ی هەیە‪ .‬ئەو‬ ‫تەزویرو قەڵب‌و ڵیکۆڵەری ناڕۆشنبیر‪ ،‬بگرە رۆژگارەش ک���ە تەنان���ەت خوێندەواریش‬ ‫تاکی ئاسایی ئەم کۆمەڵگایە گشت قەڵبەو ک���ەم بوە ئاوا بوە‪ ،‬ئەمڕۆش ئەوەی لێرەدا‬ ‫دەالقەکانی ئەم ئیدارەی���ەت بۆ ئەژمێرێ‪ ،‬مەبەستە بوترێ ئەوەیە کەوا زیاتر لەچارەکە‬ ‫کە ئەگەر مێژونوسی بەویژدان بینوسێتەوە س���ەدەیەکە قەدەر لەدەست دوژمنانی دور‬ ‫نەک مێژونوسی دەربار ئەوا رەنگە بەدەیان خس���توینەتەوە‪ ،‬بەاڵم تایەرە فەنی‌و باجی‬ ‫رەحم���ەکان ئەوەندە زۆرن رێگ���ە نەماوە‬ ‫هەزار الپەڕە تۆمار بکرێت‪.‬‬ ‫ک���ورد ئەمە یەکەم جاری نیە چانس���ی بۆ ک���ەس خۆی بەهاواڵت���ی‌و خاوەنی ئەم‬ ‫سەربەخۆیی لەدەرگاکەی بدا‪ ،‬بەاڵم ئەوەی نیش���تیمانە بزانێ یاخود توانای خۆی تیا‬ ‫جێی هەڵوێس���تەو لێکۆڵینەوەو شرۆڤەیە‪ ،‬دەربخات ژیانی ئەم خەڵكە هەل‌و تروسکەی‬ ‫ئەوەی���ە بۆ ئ���ەم خەون���ە نەهاتۆتە دی؟ تیا نەماوە لەبەر باجی رەحمەکان‪.‬‬ ‫بۆ ڕاستی‌و دروستی ئەم باسەش بڕوانینە‬ ‫تائەمڕۆش لەمەحاڵەوە دورنیە!!‬ ‫دی���ارە هەم���و گەلێ���ک یاکۆمەڵگەیەک حاڵ���ی مەملەک���ەت‌و س���ەرنجێ بدەین کە‬

‫ئەمڕۆ هەر‬ ‫کۆلکەبەرپرسێک‬ ‫ئەگریت نیو دەرزەن‬ ‫باجی رەحمەی‬ ‫ئاشکراو دەرزەنێکی‬ ‫نهێنی هەیە‬ ‫تایەرە فەنی‌و باجی‬ ‫رەحمەکان ئەوەندە‬ ‫زۆرن رێگە نەماوە‬ ‫بۆ کەس خۆی‬ ‫بەهاواڵتی‌و خاوەنی‬ ‫ئەم نیشتیمانە بزانێ‬ ‫رەنگە داخی دڵی زۆر کەس بێت بۆ نمونە‪،‬‬ ‫ل���ەدەورو زەمانی ش���ێخدا‪ ،‬خوالێخۆش���بو‬ ‫(جەمیل سائب) چیرۆکی لەخەوما ئەنوسێ‬ ‫کە دەق پڕ بە بەری ئەمڕۆش���مانە‪ ،‬ئەوەتا‬ ‫لەم تەش���کیالتە تازانەدا گەنج لەسەرخەو‬ ‫بینین���ێ تی���رۆر ئەکرێ لەو س���ەردەمەدا‬ ‫(بێک���ەس) پەنج���ە ئەچەقێنێت���ە چاوی‬ ‫(ئەدمۆنز) و شیعری (بیست‌و حەوت ساڵە)‬ ‫ئەڵێ‪( ،‬ش���وکری فەزڵی) جوانترین نامەی‬ ‫رەخنەئامێزو دڵسۆزانە پێشکەشی مەلیک‬ ‫مەحمود ئەکا‪ ،‬بەاڵم ئەمڕۆ چقورەتە کەس‬ ‫زاتی ئەوەبکات هیچ بدا بەڕوی دەس���ەاڵتا‪،‬‬ ‫یادڵی عەمامەیەک بیەش���ێنێ یا بەتۆرانی‬ ‫ئۆغڵۆیەک بڵێ بەری چاوت کل گرتویەتی‪.‬‬ ‫لەچاوی بەد بەدوربین واچارەکە سەدەیەک‬ ‫حوکمی خۆماڵی تیئەپەڕێنین‪ ،‬بەاڵم س���ەد‬ ‫داخ هەمو ساڵێ ئەڵێین خۆزگەمان بەپار‪،‬‬ ‫لەم رۆژەدا لەس���ەر نوس���ینی رەخنەیەک‬ ‫قەڵ���ەم خەڵتان���ی خوێ���ن ئەک���رێ ‪،‬لەو‬ ‫عەسرەدا مامۆس���تایانی زانستخوازی وەک‬ ‫س���ەالم‌و بێکەس‌و نەجمەدین مەال لەس���ەر‬ ‫گیرف���ان‌و ماندوبونی خۆیان زانس���ت باڵو‬ ‫ئەکەن���ەوە‪ ،‬لەمڕۆدا ئەوی بێ بەها ئەکرێت‬ ‫عیلم‌و مەعریفەیە‪ ،‬بڕوانامەی تەزویرو بەتاڵ‬ ‫ئەبەخش���رێتەوە بەس���ەر بەرپرسان‌و بگرە‬ ‫حاش���یەو مناڵەکانیشیاناو بەزەبری پارەی‬ ‫تااڵن���ی‌و قوتی ئەم خەڵکە‪ ،‬ئەوەتا تا بێت‬ ‫باجی رەحمەکان لەبرەودان‪ ،‬ئەگەر دیقەت‬

‫بدەی���ن واڵت ئاخنراوە بەتایەرە فەنیەکان‪،‬‬ ‫لەالی���ەن دەسەاڵتدارانیش���ەوە تابێ���ت‬ ‫زیات���ر رەواجیان پێئەدرێ‌و دەس���تئەدرێ‬ ‫بەشانیانا‪ ،‬ئەوانەی کە تادوێنی لەڕیزەکانی‬ ‫عەفلەقیەکان���دا باش���ترین ئەڵق���ە لەگوێ‬ ‫بون‪ ،‬دەس���تیان بەخوێنی میللەت س���ورە‬ ‫ئەمڕۆ حزبەکان پێشبڕکێیان لەسەرئەکەن‬ ‫پل���ەو پۆس���تیان بدەنێ‌و خانەنش���ینی‌و‬ ‫دیوەخانانەی���ان ب���ۆ ببڕن���ەوە‪ ،‬تیایاندایە‬ ‫هێشتا وەک یادگار دەمانچەو جلە جەیشە‬ ‫ناش���ەعبیەکانیان هەرهەڵگرتوە‪ ،‬ئێستاش‬ ‫وەک بیرمەندو فریادڕەس خۆیان ئەنوێنن‪،‬‬ ‫یاخود پس���پۆڕانی ماس���تاوو مامەحەمەیی‬ ‫ئەم���ڕۆ روی باجی رەحم���ەو تایەرەفەنیان‬ ‫س���پی کردوەتەوە‪ ،‬هەر بەپێی شیعرەکەی‬ ‫حەمدی ئەگەر خەزنە کیسەی باخەڵ بوبێت‬ ‫لەزەمانی ئیدارەی کوردستانی خوارودا ئەی‬ ‫ئێستا خراپتر نیە؟ قوت‌و نانی میللەتێک‬ ‫لەفالشی گیرفانی وەزیرێکدا قەتیس ئەمێنێ‬ ‫‪ ،‬ئەگەر لیستی موچەخۆرانی ئەو ئیدارەیە‬ ‫(ئامەی نەزەت)ی سەرشەقامی تێدا بوبێ‬ ‫بەپلەی ئەمیندار لەکاتی تایبەت‌و نهێنیدا‪،‬‬ ‫ئەوا ئێس���تا ئامەخان���ەکان ئەمەندە زۆرن‬ ‫لەلیستی بندیوارو بەر سێبەردا بەپلەی لیواو‬ ‫عەقید‪ ،‬بەسیستمی سۆفتوێری بایۆمەتریش‬ ‫کۆنترۆڵ ناکرێ‪ ،‬ئەوا چارەکە سەدەیەکمان‬ ‫تێپەڕان���د‪ .‬لەخەڵ���ک هاوارو لەدەس���ەاڵت‬ ‫گەندەڵی‌و گوێنەدانە هاوارو گلەیی‌و رەخنە‬ ‫تاگەیشتوینەتە ئەو حاڵەتەی نەک رەحمەت‬ ‫بۆ تای���ەرە فەنی‌و باج���ی رەحمەو ئامەی‬ ‫ن���ەزەت‪ ،‬هەندێ ج���ار کار ئەگاتە ئەوەی‬ ‫رەحمەت ب���ۆ دیکتاتۆرەکانی���ش بنێرین‪،‬‬ ‫یاخود گەر لەالی ش���ێخ حاکمی ش���ەرع‌و‬ ‫عەدل مارفە ش���ەل بوبێت کە لەڕاس���تیدا‬ ‫دادپەروەر نەبوە ‪ ،‬ئەوائەمڕۆ باخەڵک ببنە‬ ‫قازی لەحاڵی یاساو دادگاو دادوەری بدوێن‬ ‫بزانن یاس���ا چۆن بۆ بێدەس���ەاڵت ئەبێتە‬ ‫شمش���یر بۆ دەس���ەاڵتداران‌و بەرپرسانیش‬ ‫چ تەرازویەکی الس���ەنگە بەمەزاجی ئەوان‬ ‫س�ڵ�اوی ئەدرێت���ەوە‪ ،‬ئەگ���ەر ئ���ەو دەمە‬ ‫موخبیرە سادقەکان کازیب بوبن‪ ،‬ئەوا ئەمڕۆ‬ ‫راپۆرتنوس‌و هەواڵگرە هەلپەرس���تەکان بۆ‬ ‫بەرژەوندی تایبەتی خۆیان ئامادەن سەدان‬ ‫س���ەر بەپەڕاندن‌و مل بەش���کاندن بدەن‪،‬‬ ‫حکومەت‌و حزب‌و بەرپرس���انیش بەهەڵەی‬ ‫قەبەو کوش���ندەدا بەرن‪ ،‬بۆی���ە لەکۆتاییدا‬ ‫هەر دوعاک���ەی حەمدی دوبارە ئەکەینەوە‪،‬‬ ‫پڕ گۆڕەکەی لەنورو رۆحی شادبێت‬ ‫ڕەبی موی لـێ بـێ زمانی و پەنجەکانـی‬ ‫هـەڵـوەرێ‬ ‫هەرکەسێ گوڵشەن بەچەشنی گوڵخەنی‬ ‫دۆزەخ بەرێ‬ ‫ب���ۆ ئەم بابەتە س���ود لەدیوانی حەمدی‬ ‫س���احێبقڕان قەس���یدەی (ب���ۆ ئی���دارەی‬ ‫کوردس���تانی خ���وارو) وەرگی���راوە چاپی‬ ‫یەکەم چاپخانەی ئەسعەد – بەغدا ‪١٩٥٧‬‬ ‫الپ���ەڕە‪ ، ٨٧‬لەباڵوکراوەکانی نامەخانەی‬ ‫گەالوێژ‪.‬‬

‫توركیاو كه‌ركوك‌و داعش‬

‫له‌تیف فاتیح فه‌ره‌ج‬ ‫تورك����ه‌كان به‌تایب����ه‌ت ئاكه‌په‌و ئه‌ردۆغان‬ ‫ترسی نه‌مانی داعش����یان لێنیشتوه‌‪ ،‬بۆ ئه‌م ‌ه‬ ‫له‌هه‌وڵی ئه‌وه‌دان زۆرترین داعش رزگار بكه‌ن‪،‬‬ ‫ب����ۆ كوێیان ده‌ب����ه‌ن جارێ‌ دی����ار نی ‌ه ‪ ،‬ئه‌م‬ ‫هه‌وڵ����ه‌ش هه‌ربه‌ته‌نێ‌ توركی����ا نایدا‪ ،‬له‌ ته‌ك‬ ‫توركیادا س����عودیه‌و قه‌ته‌رو خه‌ڵكی دیكه‌ش‬ ‫ه����ه‌ن‪ ،‬توركه‌كان كه‌ ئێس����تا الی ئه‌مه‌ریكاو‬ ‫رۆژئاوا وه‌زعیان خراپه‌و ئه‌وانیش به‌كامی دڵ‬ ‫گێچه‌ڵ به‌واڵتانی ئه‌وروپی‌و ئه‌مه‌ریكا ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫له‌پرس����ه‌كانی ده‌رگاكردنه‌وه‌ به‌ڕوی كۆچبه‌رو‬ ‫بابه‌ت����ی فه‌تح����واڵ گویل����ه‌ن‌و هت����د‪ ،‬توركیا‬ ‫تائێس����تا چه‌ن����د جارێك له‌ئه‌وروپ����ا ئابڕوی‬ ‫سیاسی چوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش ره‌نگ ‌ه په‌یوه‌ست بێت‬ ‫ب����ه‌و زانیاریانه‌ی ئه‌مه‌ری����كاو ئه‌وروپا هه‌یان ‌ه‬ ‫له‌سه‌ر په‌یوه‌ندی ئاكه‌په‌و زاواكه‌ی ئه‌ردۆغان‬ ‫به‌داعش����ه‌وه‌‪ ،‬له‌ نێ����و ئه‌م قه‌یران����ه‌ زۆره‌دا‬ ‫توركیا بۆ ده‌ربازبون سه‌رگه‌رمی دروستكردنی‬ ‫قه‌یرانه‌ ‪ ،‬له‌الیه‌كه‌وه‌ ده‌یه‌وێت له‌دوای داعش‬

‫ده‌ستبگر ‌ێ به‌سه‌ر ناوچه‌یه‌كی فراوانی عێراق‌و‬ ‫سوریاداو له‌الیه‌كی دیكه‌شه‌و‌ه ده‌یه‌وێت ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌مه‌ری����كا ه����ه‌روا تڕۆی بكات خ����ۆی باوێت ‌ه‬ ‫ئامێزی مۆس����كۆوه‌‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت مۆسكۆش ئه‌و‌ه‬ ‫به‌ ب����ه‌الش ن����اكات‪ ،‬س����ه‌ره‌كیترین ئامانجی‬ ‫توركیا دوای داعش ده‌ستگرتن ‌ه به‌سه‌ر نه‌وتی‬ ‫كه‌ركوك����دا ‪ ،‬بۆ ئه‌مه‌ش ت����ه‌واوی هه‌وڵه‌كانی‬ ‫خس����توه‌ت ‌ه گه‌ڕو هه‌ولێریش تائێس����تا وه‌ك‬ ‫هاوكارێ����ك ده‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬هه‌ڵب����ه‌ت هه‌ولێر‬ ‫وه‌ك حكومه‌ت نا‪ ،‬له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی له‌حكومه‌تا‬ ‫یه‌كێت����ی‌و گۆڕان"س����ه‌ره‌ڕای ناردنه‌وه‌ی����ان"و‬ ‫كۆمه‌ڵ و یه‌كگرتوش هه‌ن بێئه‌وه‌ی ئاگاداری‬ ‫ورده‌كاریه‌كانی یاریه‌ك ‌ه بن ‪.‬‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌ی توركیا به‌وه‌ی رێگه‌ به‌دابه‌شبونی‬ ‫عێراق‌و س����وریا نادات‪ ،‬هه‌ڕه‌ش����ه‌ی ‌ه له‌كوردو‬ ‫شیعه‌‪ ،‬راس����تی ش����یعه‌كان زۆریان مه‌به‌ست ‌ه‬ ‫عێراق دابه‌ش بێت‪ ،‬النیكه‌م ده‌وڵه‌تێكی دیكه‌ی‬ ‫ش����یعی له‌ناوچه‌ك ‌ه دروست ده‌بێت ئه‌مه‌ش بۆ‬ ‫شیعه‌ی عێراق‌و ئێرانیش گرنگه‌‪ ،‬شیعه‌‪% 60‬ی‬ ‫دانیشتوانی عێراق پێكدێنن‪ ،‬له‌سوریاش شیع ‌ه‬ ‫ده‌توانن خۆخاوه‌نی بكه‌ن‌و بۆئه‌وه‌ش ئێس����تا‬ ‫س����ه‌رقاڵی نه‌خش����ه‌و پالنن‪ ،‬ئێستا شه‌ڕه‌ك ‌ه‬ ‫له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ی����ه‌ توركیا ده‌یه‌وێ����ت كه‌ركوك‬ ‫به‌رله‌وه‌ی ش����یعه‌ پڕۆژه‌كه‌ی ده‌س����تپێبكات‬ ‫بخات����ه‌ ژێ����ر ركێف����ی خۆی����ه‌وه‌‪ ،‬ره‌نگ ‌ه به‌و‬ ‫زوانه‌ش هێزی توركی ئه‌گه‌ر ئه‌مه‌ریكا به‌ریان‬ ‫پێنه‌گرێت تامه‌خمورو دوبز بێن‪ ،‬س����یناریۆك ‌ه‬ ‫رون ‌ه توركیاو هاوپه‌یمانه‌كانی نایانه‌و ‌ێ شه‌ڕی‬ ‫موسڵ‌و ره‌ق ‌ه به‌و خێرایی ‌ه ته‌واوبێت‪ ،‬ئێستاش‬

‫به‌درێژایی سه‌د ساڵ‬ ‫توركیا به‌ با‌رتاقای‬ ‫ئێستا ناشرین نه‌بو‌ه‬ ‫له‌دیدی رۆژئاواوه‬ ‫ئاخۆ كورد ده‌توان ‌ێ‬ ‫سود له‌م دۆخ ‌ه‬ ‫وه‌ربگرێت؟‬ ‫خه‌ون به‌وه‌و‌ه ده‌بینن‪ ،‬داعش بتوان ‌ێ دو ساڵی‬ ‫تر ش����ه‌ڕ بكات‪ .‬به‌ك����وردی‌و به‌كورتی توركیا‬ ‫ده‌یه‌وێ����ت به‌ربه‌دروس����تبونی ده‌وڵه‌تگه‌ل����ی‬ ‫كوردی‌و ش����یعی بگرێ‌‪ ،‬خ����ۆ ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌ش‬ ‫دروس����ت نه‌بن‪ ،‬توركی����ا نایه‌وێت ئاش����تی‌و‬ ‫ئارامی‌و دیموكراسی له‌م ناوچه‌یه‌ بێته‌ دی ‪.‬‬

‫ئابڕوچونه‌ سیاسیه‌كانی توركیا له‌ئه‌وروپاو‬ ‫ئه‌مه‌ریكا بۆ ئاكه‌پ����ه‌و ئه‌ردۆغان زۆر قورس‬ ‫كه‌وتون‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ هه‌ڕه‌شه‌كانی ئه‌ردۆغانیش‬ ‫له‌هۆڵه‌ن����داو واڵتان����ی دیك����ه‌ی ئه‌وروپا زۆر‬ ‫منااڵنه‌یه‌‪ ،‬پێده‌چێت ئه‌گه‌ر توركیا به‌م جۆر‌ه‬ ‫یاری بكات له‌نات����ۆش فڕێدرێت ‌ه ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ئای‌ا‬ ‫ئه‌وه‌ روده‌دات یان نا ئێس����تا هه‌مو ئه‌وانه‌ی‬ ‫ده‌ینوسین ئه‌گه‌ره‌‪ ،‬توركیا له‌ناوخۆدا له‌وپه‌ڕی‬ ‫ناجۆریدایه‌ ‪ ،‬خه‌ڵك هه‌مو پڕن‪ ،‬باری ئابوری‬ ‫داته‌پیوه‌‪ ،‬ئیدی گه‌ش����تیار وه‌ك جاران روی‬ ‫تێناك����ه‌ن‪ ،‬مه‌گ����ه‌ر وه‌ك ئ����ه‌وه‌ی پۆتن وتی‬ ‫خۆش����ه‌ بۆ رابواردن‪ ،‬ئازادی له‌توركیا ته‌نگی‬ ‫پێهه‌ڵچن����راوه‌‪ ،‬چاوه‌ڕێ����ی ئاینده‌یه‌كی باش‬ ‫ناكرێ����ت‪ ،‬هه‌وڵه‌كانی توركیاو گواس����تنه‌وه‌ی‬ ‫كێشه‌كان بۆ ده‌ره‌وه‌ی خۆی بۆئه‌وه‌ی ‌ه فۆكس‬ ‫له‌سه‌رناوخۆی البه‌رێ‌‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت ئه‌گه‌ر بتوان ‌ێ‬ ‫به‌و یاری ‌ه خه‌ڵك س����ه‌رقاڵ ب����كات ده‌یه‌وێت‬ ‫له‌ڕاپرسیه‌كه‌ی مانگی چواردا به‌سه‌ركه‌وتویی‬ ‫بێته‌ ده‌ره‌و‌ه ‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌ش����ێكی په‌یوه‌ست ‌ه‬ ‫به‌كۆی یاریه‌كانه‌و‌ه كه‌ده‌یكات ‪.‬‬ ‫به‌درێژایی س����ه‌د ساڵ توركیا ب ‌ه با‌رتاقای‬ ‫ئێستا ناشرین نه‌بو‌ه له‌دیدی رۆژئاواو‌ه ‪ ،‬ئاخۆ‬ ‫كورد ده‌توانێ‌ س����ود له‌م دۆخ����ه‌ وه‌ربگرێت‬ ‫یان به‌پێچه‌وانه‌وه‌ جارێك����ی تر كورد ده‌بێت ‌ه‬ ‫پاس����ه‌وانی ئا‌س����تانه‌‪ ،‬تورك����ه‌كان كاتێ����ك‬ ‫هاوپه‌یمان����ه‌ گه‌وره‌كان ده‌دۆڕێنن په‌نا ده‌به‌ن ‌ه‬ ‫به‌ر هاوپه‌یمانه‌ بچوكه‌كان‪ ،‬بادانه‌وه‌ی توركیا‬ ‫به‌الی كوردو قه‌ته‌رو س����عودیه‌و س����ونه‌كانی‬ ‫عێراقدا له‌و چوارچێوه‌ی ‌ه به‌ده‌ر نی ‌ه ‪.‬‬

‫کتێب‬

‫)‪ )569‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/3/14‬‬

‫‪17‬‬

‫سه‌ربورده‌ی‌ خه‌بات ‌ی ئاشتیخوازان ‌هی‌ ئه‌مازیغه‌كان ‌ی لیبیا‬ ‫ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬ ‫ئه‌مازیغه‌كان كه‌متر په‌نا ده‌به‌نه‌ به‌ر‬ ‫به‌كارهێنانی‌ چه‌ك‪ ،‬به‌اڵم پێشبینی‌ ده‌كرێت‬ ‫له‌كاتی‌ داواكردنی‌ مافی‌ ئۆتۆنۆمی‌‌و‬ ‫پێداگریكردنیان له‌سه‌ر چڕكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ستراتیژی‌ داخستنی‌ داموده‌زگاكانی‌ نه‌وت‌و‬ ‫غازو ده‌روازه‌ سنورییه‌كان‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ ناوه‌ندی‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ زیاتر په‌نا‬ ‫ببنه‌ به‌ر به‌كارهێنانی‌ چه‌ك‪ .‬توێژه‌رێك‬ ‫واده‌ڵێت‪.‬‬ ‫كتێبی‌ جواڵنه‌وه‌ی‌ ئه‌مازیغی‌‌و دینامیكیا ‌ی‬ ‫ژیان���ی‌ سیاس���ی‌ لیبی���ا‪ ،‬بی�ل�ال عه‌بدوڵاڵ‬ ‫نوسیویه‌تی‌‌و سابیر عه‌بدوڵاڵ كه‌ریم كردویه‌تی‌‬ ‫به‌كوردی‌‪ ،‬ده‌زگای‌ ئایدی���ا له‌دوتوێی‌(‪)86‬‬ ‫الپه‌ڕه‌دا باڵویكردۆت���ه‌وه‌‪ .‬كتێبه‌كه‌ تایبه‌ته‌‬ ‫به‌باس���كردنی‌ رۆڵی‌ ئه‌مازیغه‌كان له‌قۆناغی‌‬ ‫پێ���ش‌و پاش شۆڕش���ی‌ خه‌ڵك���ی‌ لیبیا دژ‬ ‫به‌ده‌سه‌اڵتی‌ موعه‌ممه‌ر قه‌زافی‌‪.‬‬ ‫ئه‌مازیغه‌كان كێن؟‬ ‫به‌درێژای���ی‌ مێ���ژو چه‌ندی���ن ن���او ب���ۆ‬ ‫ئه‌مازیغ���ه‌كان به‌كارهێنراوه‌‪ ،‬وه‌كو‪ :‬به‌ربه‌ر‪،‬‬ ‫لۆبییه‌كان‪ ،‬نۆمیدیی���ه‌كان‌و ئه‌فریقییه‌كان‪.‬‬ ‫له‌ئێستادا ناوی‌ ئه‌مازیغه‌كان یان به‌ربه‌ره‌كان‬ ‫له‌هه‌مو ناوه‌كانیتر زیات���ر به‌كارده‌هێنرێت‪.‬‬ ‫ئه‌مازیغه‌كان���ی‌ لیبی���ا دابه‌ش���بون له‌نێوان‬ ‫ئه‌مازیغه‌كانی‌ چیاو كه‌ن���ار ده‌ریا له‌باكوری‌‬ ‫خۆرئاواو ته‌واریقه‌كان له‌ناوچه‌كانی‌ خۆرئاواو‬ ‫باشوری‌ لیبیا‪.‬‬ ‫ته‌واریق���ه‌كان له‌نزیك���ی‌ س���نوره‌كانی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تانی‌ لیبی���ا‪ ،‬مالی‌‪ ،‬نه‌یجه‌ر‪ ،‬جه‌زائیرو‬ ‫بۆركینا فاسۆ باڵوبونه‌ته‌وه‌‪ ،‬تاكی‌ ته‌واریقی‌‬ ‫لیبیایی‌ له‌ڕوی‌ په‌یوه‌ندییه‌وه‌ له‌ته‌واریقه‌كانی‌‬ ‫ن���او واڵته‌كانی‌ ت���ر نزیكتره‌‪ ،‬ب���ه‌ به‌راورد‬ ‫به‌په‌یوه‌ندییان له‌گ���ه‌ڵ ئه‌مازیغه‌كانی‌ لیبیا‪.‬‬ ‫هه‌رچ���ی‌ ئه‌مازیغه‌كانه‌ به‌زۆری‌ له‌ناوچه‌كانی‌‬ ‫باك���وری‌ خۆرئ���اوای‌ لیبیا نیش���ته‌جێبون‌و‬ ‫به‌س���ه‌ر چه‌ندین خێڵدا دابه‌ش���بون‪ ،‬ره‌نگه‌‬ ‫هه‌رئه‌وه‌ش وایكردبێ‌ رێ���ژه‌ی‌ ئه‌مازیغه‌كان‬ ‫به‌(‪ %5‬ت���ا ‪ )%10‬كۆی‌ دانیش���توانی‌ لیبیا‬ ‫دابنرێت‪ ،‬رێژه‌ی‌ (‪ )%5‬باسی‌ ئه‌مازیغه‌كانی‌‬ ‫چیا له‌ناوچه‌ی‌ باكوری‌ خۆرئاوا ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫رێ���ژ‌هی‌ (‪ )%10‬ئه‌مازیغه‌كان‌و ته‌واریقه‌كانی‌‬ ‫پێكه‌وه‌ كۆكردۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌گوێ���ره‌ی‌ س���ه‌رژمێری‌ س���اڵی‌(‪)2010‬‬ ‫ئه‌مازیغ���ه‌كان له‌لیبیا ش���ه‌ش ملیۆن كه‌س‬

‫زیاترن‪ .‬زۆرب���ه‌ی‌ پێكهاته‌كانی‌ كۆمه‌ڵگه‌ ‌ی‬ ‫لیبیا موس���ڵمانن‌و ش���وێنكه‌وته‌ی‌ مه‌زهه‌بی‌‬ ‫(مالیكی‌)ین‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مازیغییه‌كان زۆرینه‌یان‬ ‫شوێنكه‌وته‌ی‌ مه‌زهه‌بی‌ ئه‌بازیین‪.‬‬ ‫ئه‌مازیغ له‌ئه‌فریقیا‬ ‫ئه‌مازیغ���ه‌كان ته‌نها له‌لیبی���ا نین‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫له‌مه‌غریب‌و جه‌زائیریش هه‌ن‪ .‬ئه‌مازیغه‌كانی‌‬ ‫جه‌زائیر هاوش���انی‌ عه‌ره‌ب���ه‌كان به‌ڕه‌نگاری‌‬ ‫كۆلۆنیالی‌ فه‌ڕه‌نس���ی‌ بون���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم دوای‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی‌ عه‌ره‌به‌كان تاكڕه‌وانه‌ حوكمیان‬ ‫كردو سیاسه‌تی‌ به‌عه‌ره‌بكردنیان پیاده‌كرد‌و‬ ‫كلتورو زمانی‌ ئه‌مازیغه‌كانیان فه‌رامۆشكرد‪.‬‬ ‫به‌وهۆی���ه‌وه‌ جواڵن���ه‌وه‌ی‌ ناڕه‌زایه‌ت���ی‌‬ ‫ئه‌مازیغه‌كان له‌پێناو به‌ده‌ستهێنانه‌وه‌ی‌ مافه‌‬ ‫سیاس���ی‌‌و كلتورییه‌كانیان س���ه‌ریهه‌ڵداو بۆ‬ ‫چه‌ند ده‌یه‌یه‌ك به‌رده‌وام بو‪ .‬تاوه‌كو له‌ساڵی‌‬ ‫(‪ )2003‬ده‌ستوری‌ جه‌زائیر هه‌مواركرایه‌وه‌‌و‬ ‫ئه‌مازیغی‌ به‌زمانێكی‌ فه‌رمی‌ واڵت دیاریكرد‪.‬‬ ‫له‌مه‌غریبی���ش له‌مانگ���ی‌ ته‌مموزی‌ س���اڵی‌‬ ‫(‪ )2011‬چه‌ند هه‌مواركردنێكی‌ ده‌س���توری‌‬ ‫ئه‌نجام���دراو زمانی‌ ئه‌مازیغی‌ وه‌كو زمانێكی‌‬ ‫فه‌رمی‌ له‌و واڵته‌دا ناسێنرا‪.‬‬ ‫له‌ناوخۆی‌ لیبیاداو له‌س���ه‌رده‌می‌ قه‌زافیدا‬ ‫(‪ ،)2011 - 1969‬ئه‌مازیغی���ه‌كان به‌س���ه‌ر‬ ‫دو به‌ره‌دا دابه‌ش���بون‪ ،‬خێڵ���ه‌ ته‌واریقه‌كان‬ ‫په‌یوه‌ندییان به‌رژێمی‌ قه‌زافیه‌وه‌ هه‌بو‪ ،‬خێڵه‌‬ ‫ئه‌مازیغیه‌كانی‌ باكوری‌ خۆرئاوای‌ واڵته‌كه‌ش‬ ‫له‌پێن���او س���ه‌ندنی‌ ماف���ی‌ ئه‌مازیغییه‌كان‬ ‫رابه‌رایه‌تی‌ خه‌باتیان كرد‪.‬‬ ‫خه‌بات‌و چاالكی‌ ئه‌مازیغه‌كانی‌ لیبیا‬ ‫جواڵنه‌وه‌ی‌ سیاسی‌ رێكخراوی‌ ئه‌مازیغه‌كان ‌ی‬ ‫لیبی���ا ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ده‌ی���ه‌ی‌ حه‌فتاكانی‌‬ ‫س���ه‌ده‌ی‌ رابردو‪ ،‬كاتێك یه‌كه‌م كۆمه‌ڵه‌یان‬ ‫دامه‌زراند‪ ،‬به‌اڵم ئه‌ندام‌و هه‌وادارانی‌ له‌الیه‌ن‬ ‫رژێمی‌ قه‌زافیه‌وه‌ راوه‌دون���ران‪ ،‬ژماره‌یه‌كی‌‬ ‫زۆر له‌س���ه‌ركرده‌كانی‌ جواڵنه‌وه‌ی‌ ئه‌مازیغی‌‬ ‫له‌پێناو درێژه‌دان به‌كارو چاالكی‌ سیاسییان‬ ‫ژیانی‌ خۆیان به‌ختكرد‪.‬‬ ‫قه‌زافی‌ ئه‌مازیغه‌كانی‌ به‌عه‌ره‌به‌ دێرینه‌كان‬ ‫ناوده‌برد‪ ،‬رێگرب���و له‌به‌كارهێنان���ی‌ زمانی‌‬ ‫ئه‌مازیغی‌‌و ئه‌نجامدانی‌ چاالكیه‌ كلتورییه‌كانی‌‬ ‫پێكهات���ه‌ی‌ ئه‌مازیغ���ی‌‪ ،‬له‌س���ه‌ر ئاس���تی‌‬ ‫مه‌زهه‌بیش له‌سه‌رتاسه‌ری‌ لیبیادا مه‌زهه‌بی‌‬ ‫مالیكی‌ ته‌نها مه‌زهه‌بی‌ په‌یڕه‌وكراو بو‪.‬‬ ‫نوس���ه‌ر ده‌ڵێت‪ :‬ره‌فت���ارو كرده‌وه‌كانی‌‬ ‫رژێم���ی‌ قه‌زافی‌ بون���ه‌ كۆس���پێكی‌ گه‌وره‌‬

‫ی‬ ‫ره‌فتارو كرده‌وه‌كان ‌‬ ‫ی بون ‌ه‬ ‫رژێمی‌ قه‌زاف ‌‬ ‫كۆسپێكی‌ گه‌ور‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌رده‌م گه‌شه‌كردن ‌‬ ‫ناسنام ‌هی‌ ئه‌مازیغی‌‌و‬ ‫پێشكه‌وتنیدا‬ ‫له‌به‌رده‌م گه‌شه‌كردنی‌ ناسنامه‌ی‌ ئه‌مازیغی‌‌و‬ ‫پێش���كه‌وتنیدا‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌الیه‌كیت���ره‌وه‌ ئه‌و‬ ‫داپڵۆس���ین‌و توندوتیژیی���ه‌ی‌ ئه‌مازیغه‌كانی‌‬ ‫لیبیا له‌سه‌ر ده‌ستی‌ رژێمی‌ قه‌زافی‌ روبه‌ڕوی‌‬ ‫كران���ه‌وه‌‪ ،‬ب���وه‌ هانده‌رێك ب���ۆ له‌قاڵبدانی‌‬ ‫بزاڤ���ی‌ داواكارییه‌كانی‌ ئه‌مازی���غ له‌لیبیای‌‬ ‫هاوچه‌رخدا‪.‬‬ ‫خه‌بات له‌ده‌ره‌وه‌ بۆ ناوخۆ‬ ‫له‌س���اڵی‌(‪)1995‬دا كۆنگ���ره‌ی‌ ئه‌مازیغ ‌ی‬ ‫جیهانی‌ دامه‌زرێنرا‪ ،‬له‌ش���ێوه‌ی‌ رێكخراوێكی‌‬ ‫كۆكه‌ره‌وه‌ی‌ زۆرێ���ك له‌كۆمه‌ڵگه‌و رێكخراوه‌‬ ‫په‌یوه‌ندی���داره‌كان به‌كێش���ه‌ی‌ ئه‌مازیغ���ی‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و كۆنگ���ره‌ ئه‌مازیغیه‌ هه‌وڵ���ده‌دات بۆ‬ ‫به‌ده‌س���توری‌ كردنی‌ مافه‌كان���ی‌ پێكهاته‌ی‌‬ ‫ئه‌مازیغی‌ له‌ناو ئه‌و ده‌وڵه‌تانه‌دا كه‌ تیایاندا‬ ‫ده‌ژی���ن‪ .‬رێكخراوه‌ك���ه‌ هه‌مو س���ێ‌ س���اڵ‬ ‫جارێك كۆنگره‌ی‌ گش���تی‌ خۆی‌ ده‌به‌ستێت‌و‬ ‫تائێس���تا زیاتر له‌شه‌ش كۆنگره‌ی‌ به‌ستوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌مازیغه‌كان���ی‌ لیبیاش ل���ه‌(‪)2000/9/17‬‬ ‫له‌ له‌ن���ده‌ن كۆنگ���ره‌ی‌ لیب���ی‌ ئه‌مازیغیان‬ ‫دامه‌زراند‪.‬‬ ‫هه‌ندێك چاالكوان���ی‌ ئه‌مازیغی‌ (ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫زیات���ر له‌توندڕه‌وه‌كان���ن)‪ ،‬هه‌وڵ���ده‌ده‌ن‬ ‫بۆ به‌ده‌س���تهێنانی‌ پش���تیوانی‌‌و ه���اوكاری‌‬ ‫ئیسرائیلی‌ بۆ كێشه‌كه‌یان‪ ،‬هه‌روه‌ها هه‌ندێك‬ ‫چاالكوانی‌ ئه‌مازیغ كارده‌ن بۆ فشارخس���تنه‌‬ ‫سه‌ر یه‌كێتی‌ ئه‌وروپا له‌پێناو پشتیوانیكردنی‌‬ ‫كێشه‌كه‌یان له‌سه‌ر ئاستی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‪.‬‬

‫قۆناغی‌ شۆڕش‌و خۆسه‌لماندن‬ ‫له‌كاتی‌ به‌رپابونی‌ شۆڕشی‌ خه‌ڵكی‌ لیبیا‬ ‫دژ به‌ڕژێمی‌ قه‌زافی‌ (ش����وبات تائۆكتۆبه‌ری‌‬ ‫‪ ،)2011‬ئه‌مازیغه‌كان له‌دژی‌ هێزه‌كانی‌ قه‌زافی‌‬ ‫به‌ش����داری‌ ش����ه‌ڕه‌كانیان ك����رد‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌‬ ‫له‌خۆرئ����اوای‌ واڵته‌كه‌دا‌و هه‌ندێك له‌ش����اره‌‬ ‫ئه‌مازیغییه‌كانی����ان كۆنترۆڵك����رد‪ ،‬پاش����ان‬ ‫ده‌ستیانكرد به‌ئه‌نجامدانی‌ كۆمه‌ڵێك چاالكی‌‬ ‫سیاس����ی‌‌و ناڕه‌زایی‌ ده‌ربڕینی‌ ئاش����تیانه‌‪،‬‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ چه‌س����پاندنی‌ هه‌بونی‌ ئه‌مازیغی‌‬ ‫له‌ناو ژینگه‌ی‌ سیاسی‌ نوێی‌ لیبیادا‪.‬‬ ‫له‌ده‌ره‌نجامی‌ هه‌وڵه‌كانیاندا‪ ،‬ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫نیشتمانی‌ ئینتیقالی‌ لیبیا له‌(‪/3‬ئاب‪)2011/‬‬ ‫له‌راگه‌یه‌نراوێك����ی‌ ده‌س����توریدا بڕیاری����دا‬ ‫له‌سه‌رجه‌م به‌ڵگه‌نامه‌و یاسا كارپێكراوه‌كاندا‬ ‫ناوی‌ ئه‌مازی����غ به‌كاربهێرێت‪ .‬ب����ه‌و پێیه‌ی‌‬ ‫كه‌مینه‌یه‌كی‌ جیاوازن له‌ته‌واوی‌ لیبییه‌كانی‌‬ ‫ت����ر‪ .‬هه‌روه‌ها توانیان پۆس����تی‌ س����ه‌رۆكی‌‬ ‫كۆنگره‌ی‌ نیش����تمانی‌ لیبیا وه‌ربگرن‪ .‬به‌اڵم‬ ‫نوس����ه‌ر ده‌ڵێ����ت "ئه‌مازیغییه‌كان����ی‌ لیبیا‬ ‫هه‌مویان الیه‌نگری‌ خواست‌و داواكارییه‌كانی‌‬ ‫ئ����ه‌م جواڵنه‌وه‌ی����ه‌ نی����ن‪ ،‬به‌ڵكو به‌ش����ێك‬ ‫له‌ئه‌مازیغه‌كان گوتاری‌ ئایدۆلۆژی‌ چاالكانی‌‬ ‫ئه‌مازیغی‌ ره‌تده‌كه‌نه‌وه‌و په‌سه‌ندی‌ ناكه‌ن"‪.‬‬ ‫نوس����ه‌ر هۆكاری‌ یه‌كنه‌بونی‌ ئه‌مازیغه‌كان‬ ‫ده‌گێڕێت����ه‌وه‌ ب����ۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ له‌م����اوه‌ی‌‬ ‫فه‌رماڕه‌وایه‌ت����ی‌ قه‌زافی����دا هه‌ندێ����ك ل����ه‌و‬ ‫سیاسییانه‌ی‌ به‌ڕه‌چه‌ڵه‌ك ئه‌مازیغین ده‌ستیان‬ ‫هه‌ب����وه‌ له‌سیاس����ه‌ته‌كانی‌ به‌عه‌ره‌بك����ردن‌و‬

‫س����ڕینه‌وه‌ی‌ ناس����نامه‌ی‌ ئه‌مازیغی‌ له‌لیبیا‪.‬‬ ‫س����ه‌رباری‌ ئه‌وه‌ش ئه‌مازیغه‌كان به‌رده‌وامن‬ ‫له‌هه‌وڵه‌كانیان بۆ یه‌كخس����تنی‌ ریزه‌كانیان‪،‬‬ ‫یه‌كێ����ك ل����ه‌و به‌ندان����ه‌ی‌ له‌ن����او یه‌كێ����ك‬ ‫له‌به‌ڵگه‌نامه‌كانی‌ ئه‌مازیغدا هاتوه‌‪ ،‬ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫"هه‌ر كارێك ئاس����ایش‌و ئارامی‌ ئه‌مازیغیه‌ك‬ ‫له‌لیبیا بكاته‌ ئامانج‪ ،‬به‌كارێكی‌ دوژمنكارانه‌‬ ‫ل����ه‌دژی‌ هه‌مو ئه‌مازی����غ داده‌نرێ����ت‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫له‌الیه‌ن ئه‌مازیغه‌كان����ه‌وه‌ به‌هه‌مو رێگه‌یه‌ك‬ ‫وه‌اڵمده‌درێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫داواكاری‌ س����ه‌ره‌كی‌ ئه‌مازیغه‌كان����ی‌ لیبیا‬ ‫جگه‌له‌پۆس����تی‌ سیاس����ی‌‌و حكومی‌‌و داننان‬ ‫به‌زمانه‌كه‌ی����ان وه‌ك����و زمانێك����ی‌ فه‌رمی‌‪،‬‬ ‫بریتیه‌ له‌هه‌بونی‌ پش����كیان له‌هه‌مو دروشم‌و‬ ‫س����یمبوڵه‌كانی‌ س����ه‌روه‌ری‌ ده‌وڵه‌تی‌ لیبیا‪،‬‬ ‫وه‌ك‪ :‬زانس����ت‪ ،‬سرودی‌ نیش����تمانی‌‪ ،‬دراو‪،‬‬ ‫به‌ڵگه‌نامه‌كانی‌ س����ه‌لماندنی‌ ناسنامه‌‪ ،‬پول‪،‬‬ ‫پرۆگرامه‌كانی‌ خوێندن‌و راگه‌یاندن‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫رێگه‌بدرێت به‌په‌یڕه‌وكردنی‌ مه‌زهه‌بی‌ ئیبازی‌‬ ‫له‌ڕوی‌ یاس����ایی‌‪ ،‬فه‌توادان‪ ،‬سروتی‌ ئایینی‌‪،‬‬ ‫زانستی‌‌و میدیاییه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌زمون ‌ی حكومڕانی‌ ئه‌مازیغه‌كان‬ ‫دوای‌ ته‌واوبونی‌ شۆڕش‪ ،‬بۆ به‌ڕێوه‌بردن ‌ی‬ ‫ش����اره‌كان ئه‌نجومه‌نی‌ خۆجێی‌ دروستكرا‪،‬‬ ‫ل����ه‌و ش����ارانه‌ی‌ ئاخاوتن تێیان����دا به‌زمانی‌‬ ‫ئه‌مازیغی����ه‌‪ ،‬ئه‌مازیغه‌كان س����ه‌لماندیان كه‌‬ ‫خاوه‌نی‌ وزه‌و تواناو رێكخس����تنێكی‌ گه‌وره‌ن‬ ‫له‌نێ����وان خۆیاندا‪ ،‬یه‌كێك له‌كاره‌ دیاره‌كانی‌‬

‫ئه‌و ئه‌نجومه‌نانه‌ راگه‌یاندنی‌ رۆژی‌ رێكه‌وتی‌‬ ‫سه‌ری‌ ساڵی‌ ئه‌مازیغی‌و دیاریكردنیه‌تی‌ وه‌ك‬ ‫پش����وی‌ فه‌رمی‌ له‌و ش����ارانه‌ به‌بێ‌ گه‌ڕانه‌وه‌‬ ‫بۆ بڕیاری‌ حكومه‌تی‌ ناوه‌ندی‌‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ش‬ ‫خوێندن����ی‌ زمانی‌ ئه‌مازیغ����ی‌ له‌چوارچێوه‌ی‌‬ ‫پرۆگرامه‌كانی‌ خوێن����دن‪ ،‬یان دانانی‌ زمانی‌‬ ‫ئه‌مازیغی‌ وه‌ك زمانی فه‌ڕمی‌ له‌و دۆس����یه‌و‬ ‫مامه‌ڵ����ه‌ حكومییان����ه‌دا ك����ه‌ ئه‌نجومه‌ن����ه‌‬ ‫خۆجێییه‌كان ئه‌نجامیان ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫له‌قۆناغه‌كان����ی‌ دواتریش����دا له‌هه‌مب����ه‌ر‬ ‫خواس����ته‌كانیاندا‪،‬‬ ‫جێبه‌جێنه‌كردن����ی‌‬ ‫چاالكوانانی‌ ئه‌مازیغ هه‌ڕه‌ش����ه‌ی‌ داخستن‌و‬ ‫رێگرتن له‌هاتنی‌ هه‌مو سه‌رچاوه‌ ئابورییه‌كانی‌‬ ‫ناو سنوری‌ ئه‌و ناوچانه‌یان كرد كه‌ به‌زمانی‌‬ ‫ئه‌مازیغ����ی‌ قس����ه‌ ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬وه‌ك خۆراك‌و‬ ‫بی����ره‌ نه‌وتییه‌كان‌و ده‌روازه‌ س����نورییه‌كان‪،‬‬ ‫جگه‌له‌گواستنه‌وه‌و دانانی‌ هه‌مو داهاته‌كه‌ی‌‬ ‫له‌ناو گه‌نجینه‌ی‌ هه‌رێمه‌كه‌دا‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ تائێستا په‌یڕه‌وی‌ ئاشتیخوازانه‌‬ ‫به‌س����ه‌ر جواڵنه‌وه‌ی‌ ئه‌مازیغیدا زاڵه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نوس����ه‌ر ده‌ڵێت "له‌كاتی‌ به‌ده‌نگه‌وه‌نه‌هاتن‌و‬ ‫وه‌اڵمنه‌دانه‌وه‌ی‌ خواس����ت‌و داواكارییه‌كانیان‬ ‫ی����ان له‌حاڵه‌تی‌ گه‌ڕانه‌وه‌ ب����ۆ به‌كارهێنانی‌‬ ‫سیاسه‌تی‌ توندوتیژی‌‌و داپڵۆسین له‌به‌رگێكی‌‬ ‫تازه‌دا‪ ،‬په‌نابردن بۆ به‌كارهێنانی‌ توندوتیژی‌‬ ‫ل����ه‌الی‌ ئه‌مازیغه‌كان����ه‌وه‌ بژارده‌یه‌ك����ی‌‬ ‫به‌رجه‌سته‌كراوه‌"‪.‬‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ په‌كه‌كه‌و ئه‌مازیغ‬ ‫بۆ به‌ش����داریكردنی‌ له‌كۆنگ����ره‌ی‌ جیهان ‌ی‬ ‫ئه‌مازی����غ له‌ته‌رابلوس����ی‌ پایته‌خت����ی‌ لیبیا‪،‬‬ ‫له‌ش����وباتی‌ (‪ )2013‬پارت����ی‌ كرێكاران����ی‌‬ ‫كوردس����تان بانگهێشتكرا‪ .‬س����ه‌ره‌ڕای‌ ئه‌و‬ ‫نمونه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم نوسه‌ر پێیوایه‌ ئه‌مازیغه‌كان‬ ‫له‌هه‌مو فاكته‌ره‌كانی‌ تر كه‌متر په‌نا ده‌به‌نه‌‬ ‫ب����ه‌ر به‌كارهێنانی‌ فاكت����ه‌ری‌ چه‌ك‪ ،‬چونكه‌‬ ‫چه‌ك له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ خۆیان نابینن‪.‬‬ ‫له‌كۆتایی����دا نوس����ه‌ر ده‌ڵێت‪ :‬پێش����بینی‌‬ ‫ده‌كرێ����ت له‌كات����ی‌ گه‌ش����ه‌كردنی‌ ره‌وت����ی‌‬ ‫داواكردن����ی‌ ماف����ی‌ ئۆتۆنۆم����ی‌‌و له‌حاڵه‌تی‌‬ ‫پێداگریكردنی����ان له‌س����ه‌ر چڕكردن����ه‌وه‌ی‌‬ ‫ستراتیژی‌ داخستنی‌ داموده‌زگاكانی‌ نه‌وت‌و‬ ‫غ����ازو ده‌روازه‌ س����نورییه‌كان‪ ،‬ئه‌مازیغه‌كان‬ ‫به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ زیات����ر په‌ن����ا ببن����ه‌ ب����ه‌ر‬ ‫به‌كارهێنان����ی‌ چه‌ك له‌به‌رامبه‌ر ده‌س����ه‌اڵتی‌‬ ‫ناوه‌ندی‌‪ ،‬ب����ه‌و هه‌نگاوه‌ش به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫راس����ته‌وخۆ كارده‌كه‌ن بۆ دانانی‌ داهاته‌كان‬ ‫له‌ناو گه‌نجینه‌ی‌ شاره‌ ئه‌مازیغنشینه‌كاندا‪.‬‬

‫ئه‌مریكا رێگ ‌ه نادات كوردستان ببێت ‌ه باشوری سودان‬ ‫ئا‪ :‬ئارام قادر حه‌مه‌سور‬ ‫گه‌ر كورده‌كان چاوه‌ڕوانی هه‌ڵكردنی گلۆپی‬ ‫سه‌وز بن له‌ئه‌مریكا بۆ سه‌ربه‌خۆیی‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ته‌نیا گڵۆپی زه‌رد ده‌بینن كه‌ نیشانه‌ ‌ی‬ ‫ئاگاداركردنه‌وه‌یه‌‪ .‬نوسه‌رو توێژه‌ر ‌ی‬ ‫ئه‌مریكی‌ مایكڵ رۆبن واده‌ڵێت‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬له‌باشترین حاڵدا له‌توركمانستان‬ ‫ده‌چێت‪ ،‬چونك ‌ه هه‌ردوكیان به‌ده‌ست‬ ‫گه‌نده‌ڵییه‌وه‌ گیریان خواردوه‌‪.‬‬ ‫كتێبی ده‌وڵه‌تی كوردی؟ لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك‬ ‫له‌مه‌ڕ ك���ورده‌كان‪ ،‬دراوس���ێكانیان‪ ،‬واڵتانی‬ ‫ناوچه‌ك���ه‌‪ ،‬له‌نوس���ینی توێ���ژه‌ری ئه‌مریكی‬ ‫مای���كل رۆبن���ه‌‪ ،‬عه‌ل���ی ن���ادر كردویه‌ت��� ‌ی‬ ‫به‌كوردی‌و ئه‌مساڵ له‌دوتوێی‌ (‪ )270‬الپه‌ڕه‌دا‬ ‫باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪ .‬رۆب���ن ماوه‌یه‌ك له‌زانكۆكانی‬ ‫كوردس���تان وان���ه‌ی گوتۆت���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫به‌ڕه‌خنه‌ تونده‌كان ‌ی له‌ده‌س���ه‌اڵتداران ‌ی هه‌رێم‬ ‫ده‌ناسرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫نوس���ه‌ر رونیده‌كاته‌وه‌ ئ���ه‌م توێژینه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫س���ه‌ره‌تا راپۆرتێك بوه‌‪ ،‬دواتر چه‌ند نوسه‌رو‬ ‫توێ���ژه‌رو ش���اره‌زای كوردی���ی به‌كتێبه‌كه‌دا‬ ‫چونه‌ته‌وه‌‪ ،‬ه���ه‌روه‌ك له‌ڕێگه‌ی وروژاندنی نۆ‬ ‫پرسیاره‌وه‌ ده‌یه‌وێت ده‌نگۆكانی دروستبونی‬ ‫ده‌وڵه‌تی كوردی شی بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌خه‌ونه‌وه‌ بۆ نیوه‌ڕۆخوان‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تای‌ كتێبه‌ك���ه‌دا نوس���ه‌ر باس‬ ‫له‌وه‌ده‌كات رۆژگارێك هه‌بو‌ه ده‌س���ه‌اڵتدارانی‬ ‫ك���ورد خه‌ونی���ان به‌دیمان���ه‌ی‌ دیپلۆماتێكی‬ ‫پله‌ن���زم یان كۆنگرێس���مانێكی ئه‌مریكییه‌و‌ه‬ ‫ده‌بینی‪ ،‬به‌اڵم "ئێستا نیوه‌ڕۆخوانێك له‌گه‌ڵ‬ ‫س���ه‌رۆكی ئه‌مریكا ده‌خۆن‌و كۆش���كی سپی‬ ‫ده‌كه‌ن ‌ه مه‌نزڵی خۆیان"‪.‬‬ ‫به‌بڕوای‌ نوس���ه‌ر له‌دایكبونی ده‌وڵه‌تێكی‬ ‫ك���وردی ته‌نه���ا به‌رزكردن���ه‌وه‌ی‌ چرایه‌كی‬ ‫ئومێد‌ه له‌هه‌رێمێكی���دا‪ ،‬كه‌ خه‌ریكه‌ ئارامی‌و‬ ‫دیموكراتی‌و لیبرالیزم له‌گۆڕ ده‌نرێت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫"هه‌رچه‌ن���ده‌ كوردانی هه‌رچوار پارچه‌ ده‌ڵێن‬ ‫سه‌ربه‌خۆییمان ده‌وێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر واڵتانی‬ ‫دراوسێ به‌دیاریكردنی سنورو مه‌رزه‌كان قایل‬ ‫نه‌بن‪ ،‬ئه‌وا س���ه‌ربه‌خۆیی ته‌نیا بروسكه‌یه‌ك‬ ‫ده‌بێت بۆ هه‌ڵگیرسانی ئاگرێكی گه‌وره‌"‪.‬‬

‫مه‌گه‌ر جارێكیتر شۆڕشێكی‬ ‫نوێ لەئێران روبدات‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫له‌ماوه‌ ‌ی چه‌ند رۆژێكدا‬ ‫كورده‌كان ناوچه‌یه‌كی‬ ‫ئۆتۆنۆمی داده‌مه‌زرێنن ك ‌ه‬ ‫سه‌نته‌ره‌كه‌ی مه‌هاباد یان‬ ‫سنه‌ ده‌بێت‬ ‫كورد كێیه‌؟‬ ‫پرس���یاری‌ یه‌كه‌می‌ نوس���ه‌ر ئه‌وه‌ی���ه‌ كورد‬ ‫كێیه‌‪ ،‬له‌وه‌اڵمدا رایده‌گه‌یه‌نێت كورد گه‌وره‌ترین‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی‌ بێ ده‌وڵه‌ت���ه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ له‌هه‌ر چوار‬ ‫پارچه‌كه‌ی‌ كوردس���تان ئاماری راست‌و دروست‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ژماره‌ی‌ كورد نییه‌‪ .‬وه‌لێ‌ رۆبن ده‌ڵێت‬ ‫"ئه‌گه‌ر هه‌ر چوار پارچه‌كه‌ ببنه‌ ده‌وڵه‌تێك‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ژماره‌ی دانیشتوانییان له‌واڵتانی وه‌كو‪ :‬پۆڵه‌ندا‪،‬‬ ‫كه‌نه‌دا‪ ،‬ئوسترالیا زیاتر ده‌بێت"‪.‬‬ ‫نوسه‌ر كورد به‌نه‌ته‌وه‌یه‌كی ئاڵۆز ناوده‌بات‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ ل���ه‌ڕوی‌ ئاینییه‌وه‌ به‌س���ه‌ر ئیس�ل�ام‌و‬ ‫مه‌س���یحی‌و كاكه‌یی‌‌و ئێزیدی‌و عه‌له‌وی‌و شیعه‌و‬ ‫س���وننه‌دا دابه‌ش���بون‪ ،‬له‌ڕوی زمانه‌وانیش���ه‌وه‌‬ ‫به‌كوردی س���ۆرانی‌و كرمانج���ی‌و زازایی‌و لوڕی‌و‬ ‫گۆرانی ده‌دوێ���ن‪ ،‬هه‌روه‌ها نزیكه‌ی‌ یه‌ك ملیۆن‬ ‫كه‌س خۆیان به‌هه‌ورامی پێناس ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫له‌ڕوی‌ پێكهات���ه‌ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه‌‪ ،‬نوس���ه‌ر‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬كورده‌كان خێڵه‌كین‪ ،‬به‌اڵم به‌هه‌ڵكشانی‬ ‫ژم���اره‌ی‌ نه‌وجه‌وان���ان كاریگه‌ری سیس���ته‌می‬ ‫خێڵه‌كی روی له‌داكشانه‌"‪ .‬به‌گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ مێژوی‌‬ ‫كوردی���ش ده‌ڵێت‪":‬ئه‌گ���ه‌ر ك���ورده‌كان له‌كاتی‬ ‫الوازی ده‌س���ه‌اڵتی فارس‌و توركدا هه‌لپه‌رس���ت‬ ‫بوبان‪ ،‬ئه‌وا ده‌مێك بو خه‌ونی س���ه‌ربه‌خۆییان‬ ‫به‌دیده‌هێنا"‪.‬‬

‫كاتی‌ راگه‌یاندن ‌ی ده‌وڵه‌ت هاتوه‌؟‬ ‫له‌وه‌اڵم����ی‌ ئ����ه‌م پرس����یاره‌دا‪ ،‬نوس����ه‌ر‬ ‫شرۆڤه‌ی‌ دۆخی‌ كوردانی‌ هه‌ر چوار پارچه‌ ‌ی‬ ‫كوردستان ده‌كات‌و رایده‌گه‌یه‌نێت كوردانی‬ ‫عێراق‌و س����وریاو توركیا له‌جوڵه‌دان‌و ته‌نها‬ ‫كورده‌كانی ئێران وه‌س����تاون‪ ،‬بۆیه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"مه‌گ����ه‌ر جارێكی ت����ر ئاژاوه‌یه‌ك����ی گه‌ور‌ه‬ ‫یان شۆڕش����ێكی نوێ له‌سه‌رانسه‌ری ئێران‬ ‫روبدات‪ ،‬ئه‌وا له‌م����اوه‌ی‌ چه‌ند كاتژمێرێكدا‬ ‫یان چه‌ند رۆژێكدا ك����ورده‌كان ناوچه‌یه‌كی‬ ‫ئۆتۆنۆمی داده‌مه‌زرێنن كه‌ س����ه‌نته‌ره‌كه‌ی‬ ‫شاری مه‌هاباد یان سن ‌ه ده‌بێت"‪.‬‬ ‫دوای‌ باس����كردن ‌ی ئه‌زمونی‌ دروس����تبونی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تان����ی‌ مۆڵداڤیاو كۆس����ۆڤۆو تیمۆر ‌ی‬ ‫خۆرهه‌اڵت‌و باشور ‌ی سودان‪ ،‬كه‌ له‌ئێستادا‬ ‫به‌ده‌س����ت قه‌یران����ی ئابوری‌و سیس����ته‌می‬ ‫سیاس����یه‌وه‌ گیریان خواردوه‌‪ ،‬رۆبن ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫ئه‌مریكا هه‌رگیز رێگه‌نادات كوردستان ببێت ‌ه‬ ‫باشوری سوادنێكی تری الواز"‪.‬‬ ‫له‌باس����ی‌ هه‌رێمی‌ كوردس����تاندا نوس����ه‌ر‬ ‫ده‌ڵێت "ئێس����تا كوردس����تانی عێ����راق پڕ‌ه‬ ‫له‌كۆشكی جوان‌و مۆڵی زه‌به‌الح‌و ئۆتۆمبێلی‬ ‫گرانبه‌ها‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و دیموكراس����ییه‌ی باسی‬ ‫ده‌كرێت بون����ی نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو په‌ناگه‌یه‌ك ‌ه بۆ‬

‫ئارامی‌و لێبورده‌یی ئاینی‌و نه‌ژادی"‪.‬‬ ‫له‌ئێس����تادا كوردس����تان ن����ه‌وت هه‌نارد‌ه‬ ‫ده‌كات‌و ئ����ه‌وه‌ش به‌س����ه‌رچاوه‌یه‌ك ب����ۆ‬ ‫دروستبونی‌ ده‌وڵه‌ت ناوده‌برێت‪ ،‬به‌اڵم رۆبن‬ ‫ده‌ڵێ����ت‪ :‬نه‌وت ده‌رمانی ده‌ردی كورد نییه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ نه‌وت له‌ه����ه‌ر چوار پارچه‌ك ‌ه به‌بڕی‬ ‫پێویس����ت بونی نییه‌‪ ،‬كوردس����تان له‌هه‌مو‬ ‫واڵتان����ی نه‌وتفرۆش����ی جیه����ان داخراوتر‌ه‬ ‫به‌ڕوی ده‌ریادا‪ ،‬ئه‌مه‌ش دوای س����ه‌ربه‌خۆیی‬ ‫كێشه‌ بۆ ساغكردنه‌وه‌ی‌ نه‌وته‌كه‌ ‌ی دروست‬ ‫ده‌كات"‪.‬‬ ‫كورد چی ده‌وێت؟‬ ‫له‌وه‌اڵم���� ‌ی ئه‌م پرس����یاره‌داو س����ه‌باره‌ت‬ ‫به‌كوردس����تانی‌ عێ����راق‪ ،‬نوس����ه‌ر فیدراڵ ‌ی‬ ‫به‌ڕێگه‌چاره‌یه‌ك����ی كات����ی ناوده‌ب����ات‪ ،‬بۆ‬ ‫دۆخ����ی‌ به‌ده‌وڵه‌تبونی����ش ده‌ڵێ����ت‪ :‬گ����ه‌ر‬ ‫ك����ورده‌كان چاوه‌ڕوان����ی هه‌ڵكردنی گلۆپی‬ ‫سه‌وزبن له‌ئه‌مریكا بۆ س����ه‌ربه‌خۆیی‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ته‌نی����ا گڵۆپی زه‌رد ده‌بینن كه‌ نیش����انه‌ ‌ی‬ ‫ئاگاداركردنه‌وه‌یه‌"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌كوردانی باكور‪ ،‬نوسه‌ر پێیوای ‌ه‬ ‫له‌ئێس����تادا پارتی‌ كرێكارانی‌ كوردستان ك ‌ه‬ ‫رێبه‌رایه‌ت����ی‌ كوردانی‌ ئه‌و پارچه‌یه‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫س����ه‌ربه‌خۆیی‌ به‌ڕێگاچ����اره‌ نابینن‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫پاڵپش����ت به‌تێزێك ‌ی ئۆجه‌الن سیس����ته‌می‬ ‫كۆنفیدراڵی دیموكراتی به‌باش ده‌زانن‪.‬‬ ‫ده‌رب����اره‌ی‌ كوردان����ی‌ س����وریا‪ ،‬ك ‌ه دوای‬ ‫به‌هاری عه‌ره‌ب����ی‌و كش����انه‌وه‌ی‌ هێزه‌كانی‬ ‫ئه‌سه‌د‪ ،‬بونه‌ خاوه‌ن ‌ی س����ێ‌ كانتۆن‪ ،‬رۆبن‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌و نه‌نگیه‌ی هه‌رێمی كوردس����تان‬ ‫له‌ڕێگ����ه‌ی‌ نه‌بون����ی ده‌س����توره‌و‌ه هه‌یبو‪،‬‬ ‫كوردانی سوریا پڕیان كرده‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ ‌ی هه‌ڵوێس����تی‌ واڵتان����ی‌ توركیاو‬ ‫سوریاو عێراق‌و ئێران له‌هه‌مبه‌ر سه‌ربه‌خۆی ‌ی‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬رۆبن ده‌ڵێت "ئه‌وان هه‌میش ‌ه‬ ‫دژی س����ه‌ربه‌خۆیی پارچه‌كانی كوردستان‬ ‫بون‪ ،‬له‌ترس����ی كه‌مه‌نه‌ته‌وه‌كانی خۆیان"‪.‬‬ ‫س����ه‌ربار ‌ی ئه‌و‌ه نه‌بون����ی‌ ده‌روازه‌ی‌ ئاوی‌‌و‬ ‫دیاریكردنی‌ سنوری‌ كوردستان به‌كێشه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫گه‌وره‌ ناوده‌بات‌و ده‌ڵێت "جیابونه‌و‌ه زۆرجار‬ ‫ده‌بێته‌ ئاگ����ر‪ ،‬وه‌ك جیابونه‌وه‌ی‌ ئه‌ریتیریا‬ ‫له‌ئه‌س����یوپیا كه‌ ه����ه‌زاران كه‌س����ی كرد‌ه‬ ‫قوربانی‪ ،‬له‌ئه‌گ����ه‌ری جیابونه‌وه‌ی‌ هه‌رێمی‬ ‫كوردستان له‌عێراق ئه‌م مه‌ترسییه‌ هه‌یه‌"‪.‬‬

‫كێشه‌كان ‌ی حكومڕانی‌ كوردستان‬ ‫نوس���ه‌ر كاتێ���ك دێت���ه‌ س���ه‌ر باس��� ‌ی‬ ‫ئه‌زمون���ی‌ حكومڕان���ی‌ یه‌كێت���ی‌‌و پارت���ی‌‬ ‫له‌هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان‪ ،‬به‌ڕون���ی‌ ئاماژه‌‬ ‫به‌كه‌موكوڕییه‌كانی���ان ده‌كات‌و ده‌ڵێ���ت‬ ‫"ئه‌وان ش���ه‌ڕی ناوخۆیان ئه‌نجامدا‪ ..‬هه‌مو‬ ‫میكانیزمه‌كان���ی به‌ع���س ب���وه‌ به‌وانه‌یه‌ك‬ ‫ب���ۆ س���ه‌ركوتكردنی میلله‌ته‌كه‌ی���ان‪ ..‬ئه‌و‬ ‫دو حیزب���ه‌ حزبایه‌تیی���ان بردۆت���ه‌ نێ���و‬ ‫زانكۆو خوێندن���گاكان‪ ..‬له‌نێو هه‌ردوكیاندا‬ ‫دیكتاتۆری���ه‌ك بون���ی هه‌ی���ه‌و دوای‬ ‫مردن���ی س���ه‌ركرده‌ی یه‌كه‌م���ی حزبه‌كان‬ ‫ملمالن���ی په‌یداده‌بێ���ت‪ ..‬ئ���ه‌وان خه‌ریكی‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ندكردنی بنه‌ماڵه‌كانیانن‪ ..‬زۆرینه‌ی‌‬ ‫سه‌رانی كوردی پێش ڕاپه‌ڕین موفلیس بون‬ ‫دوای راپه‌ڕین بون به‌ملیاردێر"‪.‬‬ ‫ل���ه‌م كتێب���ه‌دا نوس���ه‌ر ته‌نه���ا وێنه‌ی‌‬ ‫قوربانیدانه‌كانی‌ كورد ناخاته‌ڕو‪ ،‬به‌ڵكو هێما‬ ‫بۆ س���ته‌مكارییه‌كانی‌ پارته‌ كوردییه‌كانیش‬ ‫ده‌كات‪ .‬له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت‪ :‬زۆربه‌ی‌ پارته‌‬ ‫كوردییه‌كان شه‌ڕی ناوخۆیان كردوه‌و تاوانی‬ ‫جه‌نگییان كردوه‌و هێزی بێگانه‌یان هێناوه‌ته‌‬ ‫س���ه‌ر یه‌كت���ر‪ ،‬چه‌ندین كه‌س���یان له‌یه‌كتر‬ ‫كوش���توه‌و چه‌ندین كه‌س بێسه‌روشوێنن‪..‬‬ ‫چه‌ندی���ن رۆژنامه‌ن���وس ش���ه‌هید كراون‌و‬ ‫كه‌یس���ه‌كه‌یان یه‌كالنه‌بۆت���ه‌وه‌‪ ..‬كێش���ه‌ی‬ ‫موڵ���ك‌و زه‌وی‌‌و زار بون���ی هه‌ی���ه‌‌و ده‌بێت‬ ‫ئه‌مانه‌ به‌یاسا یه‌كالببنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ره‌خنه‌یه‌كی‌ دیكه‌ی‌ رۆبن له‌ده‌سه‌اڵتدارانی‌‬ ‫هه‌رێم بریتی���ه‌ له‌ته‌رخانكردنی‌ بڕی‌ (‪)%5‬‬ ‫بودجه‌ بۆ كه‌رتی‌ ته‌ندروس���تی‌‪ ،‬ئه‌و بڕه‌ش‬ ‫ب���ه‌زۆر ك���ه‌م ناوده‌بات‪ .‬هه‌روه‌ه���ا ده‌ڵێت‬ ‫"كوردستان بیناكانی وه‌ك واڵتانی جیهانی‬ ‫یه‌كه‌م���ه‌و نه‌خۆش���خانه‌كانی وه‌ك واڵتانی‬ ‫جیهان���ی س���ێیه‌مه‌‪ .‬ل���ه‌ڕوی په‌روه‌رده‌یی‬ ‫ك���ه‌م‌و كوڕی هه‌یه‌‪ ،‬دوای روخانی س���ه‌دام‬ ‫قوتابخانه‌كان وێنه‌ی‌ سه‌دامییان لێكرده‌وه‌و‬ ‫وێنه‌ی سه‌ركرده‌كانییان هه‌ڵواسی‪ ،‬له‌جیاتی‬ ‫جیاكردنه‌وه‌ی‌ په‌روه‌رده‌ له‌سیاسه‌ت‪ ،‬مێشك‬ ‫شتنه‌وه‌ی‌ سیاسی به‌رده‌وام بو"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ لێدوانی‌ هه‌ندێك س���ه‌ركرده‌ی‌‬ ‫كوردستان كه‌ كوردستان به‌دوبه‌ی‌ ده‌چوێنن‪،‬‬ ‫رۆبن ده‌ڵێت‪ :‬له‌باش���ترین حاڵدا كوردستان‬ ‫له‌توركمانستان ده‌چێت‪ ،‬چونكه‌ هه‌ردوكیان‬ ‫به‌ده‌س���ت گه‌نده‌ڵییه‌وه‌ گیریان خواردوه‌‪.‬‬

‫له‌كوردس���تانی عێراقدا هیچ رۆش���ناییه‌ك‬ ‫نییه‌ ب���ۆ روبه‌ڕوبون���ه‌وه‌ی‌ گه‌نده‌ڵی‪ ،‬گه‌ر‬ ‫به‌رپرس���ێكی یه‌كێتی یان پارتی شه‌ریكت‬ ‫نه‌بێ���ت له‌س���ه‌رمایه‌گوزارییه‌كدا ئ���ه‌وا‬ ‫سه‌رمایه‌گوزارییه‌كه‌ ئاڵۆزو نه‌شیاوه‌‪ ،‬ئازادی‬ ‫راده‌ربڕین تائێستاش له‌مه‌ترسیدایه‌"‪.‬‬ ‫نه‌وت نیعمه‌ته‌ یان نه‌گبه‌تی‌؟‬ ‫له‌به‌ش���ێكی‌ دیكه‌ی‌ كتێبه‌كه‌دا نوس���ه‌ر‬ ‫تاوتوێی‌ دۆخی‌ ئابوری‌ كوردستان‌و ئابوری‌‬ ‫به‌كۆڵه‌ك���ه‌ی‌ ده‌وڵه‌ت ناوده‌ب���ات‪ ،‬ده‌ڵێت‬ ‫"كوردس���تان كێش���ه‌ی‌ دراوی هه‌ی���ه‌‪ ،‬گه‌ر‬ ‫كوردس���تان بو به‌خاوه‌نی دراوی خۆی ئایا‬ ‫ئه‌و دراوه‌ نوێی���ه‌ له‌بازاڕدا تاچه‌ند جێگه‌ی‌‬ ‫خۆی ده‌كاته‌وه‌؟" له‌باره‌ی‌ نه‌وتیش���ه‌وه‌ كه‌‬ ‫له‌كوردس���تانی‌ عێراق‌و س���وریا هه‌ن‪ ،‬رۆبن‬ ‫ده‌ڵێ���ت "خراپ به‌ڕێوه‌ده‌ب���ردن بۆته‌ هۆی‬ ‫كه‌مبونه‌وه‌ی‌ نه‌وت"‪.‬‬ ‫رۆبن سه‌ربه‌خۆیی به‌س���ه‌ره‌تای رێگاكه‌‬ ‫ناوده‌ب���ات نه‌وه‌ك���و كۆتایی‌‪ ،‬س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌كه‌موكوڕییه‌كان���ی‌ ده‌وڵه‌تداریش ده‌ڵێت‬ ‫"نه‌بونی ده‌زگایه‌كی ئاماری ورد‪ ،‬گرفتێكی‌‬ ‫گه‌وره‌ی���ه‌"‪ .‬هه‌روه‌ها ده‌ڵێ���ت "كورده‌كان‬ ‫خاوه‌نی ئااڵیه‌ك نین هه‌موان له‌سه‌ری كۆك‬ ‫بن"‪ .‬جگه‌له‌وه‌ نه‌بونی‌ هێزێكی‌ س���ه‌ربازی‌‬ ‫رێكخ���راوو زاڵبون���ی‌ حزب به‌س���ه‌ر هێزی‌‬ ‫س���ه‌ربازییدا به‌گرفتێكی‌ دیك���ه‌ ناوده‌بات‌و‬ ‫ده‌ڵێت "ده‌بێت ده‌وڵه‌ت هێزێكی س���ه‌ربازی‬ ‫رێكخراوی هه‌بێت ئینتیمای بۆ واڵت هه‌بێت‪،‬‬ ‫نه‌وه‌كو میلشیایه‌ك بێت به‌ده‌ست حزبه‌وه‌‪،‬‬ ‫هێزی ئاس���مانی بۆ كوردس���تان پێویسته‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌هۆی نه‌بونی س���نوری ئاوی هێزی‬ ‫ده‌ریایی پێویست نییه‌"‪.‬‬ ‫له‌ڕوی س���ه‌رچاوه‌كانی ئاوه‌وه‌‪ ،‬نوس���ه‌ر‬ ‫كوردستان به‌ده‌وڵه‌تێكی به‌خته‌وه‌ر ناوده‌بات‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ "(‪ )%90‬ئ���اوی ف���ورات‌و (‪)%50‬‬ ‫دیجل���ه‌ له‌ناوچه‌كانی كوردس���تانی توركیا‬ ‫هه‌ڵده‌قوڵێن‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌ڕوی گه‌شتیاریشه‌وه‌‬ ‫كوردستان له‌گه‌شه‌سه‌ندندایه‌"‪.‬‬ ‫له‌كۆتای���ی‌ كتێبه‌كه‌دا‪ ،‬نوس���ه‌ر ده‌ڵێت‬ ‫"س���ه‌ربه‌خۆیی هه‌ر به‌ده‌س���ت دێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌رمان���ی هه‌م���و ده‌رده‌كان نیی���ه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ك���ورده‌كان ئه‌و بڕیاره‌ بده‌ن ده‌بێت چاویان‬ ‫به‌ته‌واوی بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وان كێش���ه‌ی‬ ‫گه‌وره‌یان هه‌یه‌"‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )569‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/3/14‬‬

‫"وەزارەتی خوێندنی بااڵ بێڕێزیه‌كی‌ گه‌وره‌‌‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌زمانی کوردی دەکات"‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌ جه‌مال‬ ‫له‌یه‌كێك له‌ته‌وه‌ره‌كانی‌ كۆبونه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌ بااڵو‬ ‫توێژینه‌وه‌ی‌ زانستی‌ له‌‪2017 -3-8‬‬ ‫بڕیاردرا هه‌ژماركردنی‌ نمره‌ی‌ وانه‌كانی‌‬ ‫زمانی‌ كوردی‌و عه‌ره‌بی‌ ئاره‌زومه‌ندانه‌‬ ‫بێت بۆده‌رچوانی‌ پۆلی‌ دوازده‌ له‌كاتی‌‬ ‫پێشكه‌شكردنیان بۆ كۆلێژی‌ پزیشكی‌‌و‬ ‫ئه‌ندازیاری‌‌و زانسته‌كان‪ ،‬به‌مه‌رجێك‬ ‫به‌شداری‌ تاقیكردنه‌وه‌كه‌ بكه‌ن‌و‬ ‫نمره‌ی‌ ده‌رچون بهێنن‪ ،‬ئه‌م بڕیاره‌‬ ‫ناڕه‌زایه‌تیه‌كی‌ زۆری‌ دروست كردوه‌‪.‬‬ ‫مه‌ڕوا خوێن���دكاری‌ دوازده‌ی‌ ئاماده‌ییه‌‪،‬‬ ‫دوه‌م رۆژی‌ تاقیكردنه‌وه‌كان���ی‌ كۆتای���ی‌‬ ‫وه‌رزی‌ یه‌كه‌میه‌ت���ی‌ كاتێ���ك ده‌چێت���ه‌‬ ‫حه‌وش���ه‌ی‌ قوتابخانه‌ك���ه‌ی‌ ناتوانێ���ت‬ ‫خۆشحاڵی‌ خۆی‌ بش���ارێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ ته‌نها‬ ‫ئ���ه‌و نیه‌ ك���ه‌ زه‌رده‌خه‌نه‌ له‌ڕوخس���اریدا‬ ‫ئه‌بینرێ���ت‪ ،‬هه‌ر هاوڕێیه‌ك���ی‌ له‌الیه‌كه‌وه‌‬ ‫بانگی‌ ئه‌كات‌و هه‌ریه‌كه‌یان ش���تێك ئه‌ڵێن‬ ‫(بیس���توته‌ ش���وكور نم���ره‌ی‌ ك���وردی‌‌و‬ ‫عه‌ره‌ب���ی‌ حس���اب ناكرێت‌و سه‌رپش���كین‬ ‫كه‌ بۆمان ئه‌ژماربك���ه‌ن یان نا)‪ ،‬مه‌ڕواش‬ ‫ده‌ڵێ به‌دڵنیاییه‌وه‌ بیس���تومه‌‪ ،‬مه‌روا ئاوا‬ ‫باسی ئه‌و ساتانه‌ی‌ بۆ كردین‌و به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند "ئه‌و وانانه‌ بیخوێنین‌و نه‌یخوێنین‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ گش���تی‌ یه‌ك شته‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫وتنه‌وه‌ی‌ وانه‌كان بۆ فێربون نیه‌ به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌پۆلی‌ دوازده‌ هه‌تا مامۆستاكانیش رۆژانه‌‬ ‫ده‌ڵێ���ن ئه‌م بابه‌ته‌ هه‌ڵه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێوه‌ بۆ‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌ له‌به‌ری بكه‌ن‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ ئه‌و‬ ‫بڕیاره‌م زۆر پێباشه‌ به‌تایبه‌ت بۆ ئه‌مساڵی‌‬ ‫خوێن���دن‪ ،‬ب���ه‌اڵم خ���ۆ ئه‌م���ه‌ش نه‌بێت‬ ‫خوێندنی‌ وان���ه‌ی‌ كوردی‌ پڕ كه‌م‌وكورتییه‌‬ ‫پێویس���ته‌ گۆڕان���كاری‌ ریش���ه‌یی‌ بكرێت‬ ‫له‌پڕۆگرامه‌ك���ه‌دا تازمانه‌كه‌مان فه‌رامۆش‬

‫نه‌كرێت‌و به‌كه‌موكورتییه‌وه‌ فێرنه‌بین"‪.‬‬ ‫خوێندكاران���ه‌و‌ه‬ ‫به‌پێچه‌وان���ه‌ی‌‬ ‫سه‌رپه‌رشتیاری‌ وانه‌ی‌ كوردی‌‪ ،‬رزگار خدر‬ ‫نیگه‌ران���ه‌و ده‌ڵێت "ئه‌وه‌ی‌ ئه‌وان به‌زمانی‌‬ ‫ك���وردی‌ ده‌ك���ه‌ن به‌عس پێ���ی‌ نه‌كردوه‌‪،‬‬ ‫له‌الیه‌ك بابه‌ته‌كانی‌ زانس���ت‌و بیركارییان‬ ‫ك���رد به‌ئینگلیزی‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر س���ه‌یری‌ ش���ار‬ ‫بكه‌یت چی‌ نوسراوو تابلۆ هه‌یه‌ عه‌ره‌بی‌‌و‬ ‫ئیگلیزیی���ه‌‪ ،‬رۆژان���ه‌ له‌ڕاگه‌یاندنه‌كانه‌وه‌‬ ‫ده‌یان زاره‌وه‌ی‌ نامۆیان هێناوه‌ته‌ ئاراوه‌‪،‬‬ ‫له‌قوتابخان���ه‌ ئه‌هلیی���ه‌كان زمانی‌ كوردی‌‬ ‫ل���ه‌دوای‌ بابه‌ت���ی‌ هونه‌رو وه‌رزش���ه‌وه‌یه‌و‬ ‫به‌ش���ه‌ وانه‌كانیان كردۆت���ه‌ یه‌ك یان دو‪،‬‬ ‫كه‌س لێیان ناپرس���ێته‌وه‌‪ .‬مامۆس���تایانی‌‬ ‫كوردی‌ وایانلێهاتوه‌ پێیان ش���ه‌رمه‌ باسی‌‬ ‫پسپۆڕییه‌كه‌یان بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ئه‌و سه‌رپه‌رش���تیاره‌ی‌ وان���ه‌ی‌ كوردی‌‬ ‫به‌رده‌وام بو له‌س���ه‌ر وتنی‌ نیگه‌رانیه‌كانی‌‬ ‫"زمانی‌ دای���ك له‌په‌روه‌رده‌ی‌ هه‌ر واڵتێكدا‬ ‫بابه‌ت���ی‌ س���ه‌ره‌كیه‌ هه‌ركه‌س���ێ‌ بچێت���ه‌‬ ‫واڵته‌كه‌یان یه‌كه‌م ش���ت پێویس���ته‌ فێری‌‬ ‫زمانه‌كه‌یان بێت‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌ ئه‌بێت بچینه‌‬ ‫س���ه‌ر دینی‌ ئ���ه‌وان‪ ،‬ئێمه‌ سیس���ته‌ممان‬ ‫س���ویدیه‌ كه‌ له‌وێ‌ زمانه‌كه‌یان بابه‌تێكی‌‬ ‫س���ه‌ره‌كیه‌ له‌ناوه‌ن���دی‌ په‌روه‌رده‌یی���ان‬ ‫مافیش���یان داوه‌ به‌هه‌مو ك���ه‌س به‌زمانی‌‬ ‫دایكی‌ بخوێنێ‌ به‌اڵم ئێمه‌ نه‌خۆشییه‌كمان‬ ‫هه‌یه‌ له‌به‌رده‌م هه‌موان هه‌س���ت به‌كه‌می‌‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ی‌ باوه‌ڕت بێت غیره‌تی‌‬ ‫ئه‌وه‌یان نیه‌ بڵێن ته‌نها عه‌ره‌بی‌"‪.‬‬ ‫رزگار خ���در باوه‌ڕی‌ وای���ه‌ "زمان ته‌نها‬ ‫هۆكاری‌ مانه‌وه‌ی‌ ه���ه‌ر نه‌ته‌وه‌یه‌كه‌ نه‌ك‬ ‫سیاس���ه‌ت‌و ئازایه‌تی‌‪ ،‬پێناسه‌ی به‌شێكه‌‬ ‫له‌كه‌س���ێتی‌ م���رۆڤ‌و جێ���گای‌ ش���انازی‬ ‫كردنیه‌تی‌‪ ،‬بۆیه‌ كاتێ���ك هه‌ژمار نه‌كرێت‬ ‫هێنده‌ی‌ تر بێبایه‌خی‌ ده‌كه‌ی‌ له‌به‌رچاوی‌‬ ‫خوێندكارو ن���ه‌وه‌ی‌ نوێ‌ ك���ه‌ كاریگه‌ری‌‬ ‫نه‌رێن���ی‌ ده‌بێ‌ له‌س���ه‌ر هه‌س���تی‌ ئینتما‌و‬

‫ده‌بێت زمانی‌ كوردی‌‬ ‫له‌زمانی‌ عه‌ره‌بی‌‬ ‫جیابكرێته‌وه‌و‬ ‫گرێدراوی‌ یه‌كترنه‌بن‬ ‫ئه‌ویش له‌و‬ ‫ڕوانگه‌یه‌وه‌ كه‌‬ ‫زمانی‌ كوردی‌ زمانی‌‬ ‫یه‌كه‌می‌ خوێندكارانی‌‬ ‫كوردستانه‌و زمانی‌‬ ‫ره‌سمی‌ هه‌رێمه‬ ‫نیشتمانپه‌روه‌ری‌"‪.‬‬ ‫ش���ێركۆ حه‌مه‌ئه‌مین‪ ،‬ئه‌ندامی‌ لیژنه‌ ‌ی‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ له‌په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان‬ ‫له‌باڵوكراوه‌یه‌كیدا ده‌ڵێ���ت "ئه‌م بڕیاره‌ی‌‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ خوێندنی‌ ب���ااڵ زمانی‌ كوردی‌‬ ‫په‌راوێز ده‌خات كه‌ زمانی‌ دایكه‌و حكومه‌ت‬ ‫هیچ پالن‌و سیاس���ه‌تێكی‌ بۆ په‌ره‌پێدانی‌‬ ‫نیه‌‪ ،‬ئ���ه‌م بڕیاره‌ دژی‌ زمان���ی‌ كوردییه‌و‬ ‫پێویسته‌ هه‌ڵبوه‌شێنرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫فه‌هم���ی‌ كاكه‌ی���ی‌ نوس���ه‌ر له‌ب���اره‌ی‌‬

‫ئ���ه‌و بڕی���اره‌ی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زاره‌ت���ی‌‬ ‫خوێندن���ی‌ ب���ااڵو توێژینه‌وه‌ی‌ زانس���ت ‌ی‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ ڕاگه‌یاند "به‌ر له‌هه‌رش���تێك‬ ‫ده‌بێ���ت زمانی‌ ك���وردی‌ له‌زمانی‌ عه‌ره‌بی‌‬ ‫جیابكرێت���ه‌وه‌و گرێ���دراوی‌ یه‌كترنه‌ب���ن‪،‬‬ ‫ئه‌ویش له‌وڕوانگه‌ی���ه‌وه‌ كه‌ زمانی‌ كوردی‌‬ ‫زمانی‌ یه‌كه‌می‌ خوێندكارانی‌ كوردس���تانه‌و‬ ‫زمانی‌ ره‌س���می‌ هه‌رێمه‌‪ ،‬ل���ه‌وه‌ تێده‌گه‌م‬ ‫ده‌رچوان���ی‌ پۆل���ی‌ دوازده‌ی‌ ئاماده‌ی���ی‌‬ ‫سه‌رپش���ك بكرێن له‌وه‌ی‌ ئایا ده‌یانه‌وێت‬ ‫نم���ره‌ی‌ تاقیكردن���ه‌وه‌ی‌ زمان���ی‌ عه‌ره‌بی‌‬ ‫ئه‌ژماربكرێ���ت یان ن���ا‪ ،‬به‌له‌به‌رچاوگرتنی‌‬ ‫مه‌رج���ی‌ ده‌رچ���ون له‌تاقیكردنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌هیچ شێوه‌یه‌ك له‌وه‌ تێناگه‌م كه‌ بۆچی‌‬ ‫ده‌بێت ئه‌ژماركردنی‌ نمره‌ی‌ زمانی‌ كوردی‌‬ ‫ئاره‌زومه‌ندانه‌ بێت‪ ،‬زمانی‌ ره‌سمی‌ له‌هه‌ر‬ ‫واڵتێكی‌ دونیادا بۆ وه‌رگرتن له‌زانكۆكاندا‬ ‫گرنگییه‌كی‌ تایبه‌ت���ی‌ پێده‌درێت‌و یه‌كێكه‌‬ ‫له‌وانه‌ سه‌ره‌كییه‌كان كه‌ ده‌بێت خوێندكار‬ ‫تێ���دا نمره‌ی‌ هه‌بێت‌و ئه‌و نمره‌یه‌ش نابێت‬ ‫پش���تگوێبخرێت‪ ،‬راس���ته‌ به‌ش���ی‌ زۆری‌‬ ‫خوێندن له‌كۆلێژه‌ زانس���تیه‌كاندا به‌زمانی‌‬ ‫ئینگلیزییه‌و س���ه‌رچاوه‌ی‌ ئه‌وتۆ به‌زمانی‌‬ ‫ك���وردی‌ نیه‌ یان به‌و زمان���ه‌ ناخوێنرێت‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌دواییدا ده‌رچوان له‌كوردس���تان‬ ‫كارده‌كه‌ن‌و به‌وپێیه‌ی زمانی‌ كوردی‌ زمانی‌‬ ‫ره‌س���می‌ هه‌رێمه‌ ده‌بێت به‌باشی‌ توانایان‬ ‫به‌سه‌ر ئه‌و زمانه‌دا بشكێت‌و شاره‌زاییه‌كی‌‬ ‫باشیان تێداهه‌بێت"‪.‬‬ ‫فه‌همی‌ كاكه‌ی���ی‌ له‌ب���اره‌ی‌ كاریگه‌ری‌‬ ‫بڕیارێك���ی‌ له‌وجۆره‌وه‌ ده‌ڵێت "ئه‌م بڕیاره‌‬ ‫واده‌كات كه‌ ئه‌وانه‌ی‌ نمره‌ی‌ باشیان نییه‌‬ ‫له‌زمانی‌ كوردیدا داوابكه‌ن ئه‌و نمره‌یه‌یان بۆ‬ ‫ئه‌ژمارنه‌كرێت‪ ،‬هه‌روه‌ها به‌پێچه‌وانه‌وه‌شه‌وه‌‬ ‫باش���ه‌ ئه‌م���ه‌ چ ئاماژه‌یه‌كم���ان ده‌داتێ‌‬ ‫جگه‌ل���ه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ زمانی‌ ك���وردی‌ هێنده‌‬ ‫گرن���گ نیه‌و ته‌نێ‌ به‌ش���ی‌ ئ���ه‌وه‌ بزانیت‬ ‫كه‌نم���ره‌ی‌ ده‌رچونت هه‌بێ���ت ئیدی‌ ئه‌وه‌‬

‫به‌س بێ���ت‪ ،‬پێموایه‌ ئه‌م���ه‌ بێنرخكردنی‌‬ ‫زمان���ی‌ كوردیی���ه‌و له‌داهات���ودا هه‌مومان‬ ‫باج���ی‌ ئه‌م بێن���رخ ك���ردن‌و بێڕیزیكردنه‌‬ ‫ده‌ده‌ین‪ ،‬خوێندكارێك ده‌بێت به‌پزیش���ك‬ ‫ئایا ئه‌و خوێندكاره‌ ئاس���ت ‌ی كه‌می‌ زانینی‌‬ ‫زمانی‌ كوردیی‌ به‌سه‌؟ ئه‌ی‌ هیچ بیر له‌وه‌‬ ‫كراوه‌ته‌وه‌ ئه‌م كۆلێژه‌ زانستیانه‌ له‌داهاتودا‬ ‫زمانی‌ كوردی‌ ئامڕازی‌ س���ه‌ره‌كییان بێت‬ ‫یان هه‌ر له‌ئێس���تاوه‌ بیر له‌وه‌ كراوه‌ته‌وه‌‬ ‫كه‌ ئینگلیزی‌ ش���وێنی‌ كوردی‌ بگرێته‌وه‌و‬ ‫زمانی‌ كوردی‌ ئه‌و ئه‌رزش���ه‌ی‌ نییه‌ ببێت‬ ‫به‌زمانی‌ زانس���ت‌و بۆیه‌ پێویستیش ناكات‬ ‫گرنگی‌ پێبدرێت گه‌شه‌ بسێنێت"‪.‬‬ ‫فه‌هم���ی‌ كاكه‌یی‌ كه‌ مامۆس���تای‌ زمانی‌‬ ‫كوردییه‌ له‌واڵتی‌ سوید نمونه‌ ده‌هێنێته‌وه‌و‬ ‫ده‌ڵێت "له‌واڵتێكی‌ وه‌ك سوێد ته‌نها گرنگی‌‬ ‫زۆر ن���ه‌دراوه‌ به‌زمان���ی‌ س���ویدی‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫گرنگ���ی‌ به‌زمانی‌ دایكی‌ هه‌مو نه‌ته‌وه‌كانی‌‬ ‫تری���ش ده‌درێت ه���ه‌ر بۆ نمون���ه‌ له‌پۆلی‌‬ ‫نۆیه‌مدا ئ���ه‌وه‌ی‌ زمانی‌ دایك ده‌خوێنێت‌و‬ ‫نمره‌یه‌كی‌ باش���ی‌ لێوه‌رده‌گرێت ئه‌و نمره‌‬ ‫باشه‌ شوێنی‌ نمره‌یه‌كی‌ نزمتری‌ وانه‌یه‌كی‌‬ ‫ت���ر ده‌گرێته‌وه‌ ئه‌گه‌رچی‌ له‌و وانه‌یه‌ش���دا‬ ‫خوێن���دكار ده‌رنه‌چوبێ���ت ئه‌م یاس���ایه‌‬ ‫وانه‌كانی‌ س���وێدی‌‌و ئینگلیزی‌‌و ماتماتیك‬ ‫كه‌ س���ێ‌ وان���ه‌ی‌ س���ه‌ره‌كین ناگرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ به‌ته‌واوه‌تی‌ پێچه‌وانه‌ی‌ ئه‌و بڕیاره‌ی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زاره‌ت���ی‌ خوێندن���ی‌ بااڵو‬ ‫توێژینه‌وه‌ی‌ زانستییه‌‪ ،‬بۆیه‌ من ئه‌و بڕیاره‌‬ ‫به‌نزمی روانین‌و بێڕێزییه‌كی‌ گه‌وره‌ ده‌بینم‬ ‫كه‌ به‌رانبه‌ر به‌زمانی‌ كوردی‌ ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫پ���اش ئ���ه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌و بڕی���اره‌ له‌تۆڕه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی���ه‌كان باڵوب���وه‌وه‌ ناڕه‌زای���ی‌‬ ‫زۆری‌ لێكه‌وت���ه‌وه‌ به‌تایب���ه‌ت له‌گروپێكی‌‬ ‫تایبه‌ت به‌س���تانداردكردنی‌ زمانی‌ كوردی‌‬ ‫كه‌ زیاتر له‌نۆزده‌ ه���ه‌زار ئه‌ندامی‌ هه‌یه‌و‬ ‫تیایدا هه‌ریه‌كه‌یان به‌ش���ێوه‌یه‌ك ناڕه‌زایی‌‬ ‫ده‌رئه‌بڕن له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و بڕیاره‌دا‪.‬‬

‫خوێندكارێكی كورد ئامێرێك دائه‌هێنێت‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌جه‌مال‬ ‫سیستمی ئاگاداركردنه‌وه‌ی ئاگر ئه‌و ئامێره‌یه‌‬ ‫كه‌ ژیار دایهێناوه‌و له‌م چاوپێكه‌وتنه‌ی‬ ‫ئاوێنه‌ باسی پڕۆژه‌كه‌ی ده‌كات‪ ،‬ده‌ڵێت‬ ‫"پاش گەڕانم لەئینتەرنێت زانیم تائێستا‬ ‫ئەم بیرۆکەیە بەکارنەهاتوەو شتێکی نوێیه"‬ ‫به‌نیگه‌رانیشه‌وه‌ وتی "پرۆگرامی خوێندن‬ ‫رێگره‌ لەگەشەسەندنی تواناو بەهرەی‬ ‫خوێندکاران‌و خەون‌و خولیاکوژە‪".‬‬ ‫سیس���تمی ئاگاداركردن���ه‌وه‌ی ئاگ���ر‪ ،‬ناوی‬ ‫ئ���ه‌و ئامێ���ره‌ ئه‌لیكترۆنیی���ه‌ كه‌ ژی���ار فواد‬ ‫دایهێن���اوه‌و کاری ئەوەیە لەکاتی بینینی ئاگر‬ ‫یاخ���ود گەرمبونی تەنێک بەڕێژەی پێویس���ت‬ ‫بۆ دروس���تبونی ئاگر‪ ،‬ئاگادارم���ان بکاتەوە ‪،‬‬ ‫جی���اوازی ئەم ئامێرە لەگ���ەڵ ئامێرەکانی تر‬ ‫ئەوەی���ە کە ئ���ەم ئامێرە لەڕێگ���ەی بینینەوە‬ ‫کاردەکات‌و کارامەی���ی ئامێرەک���ە زیات���رە لە‬ ‫(دیاریکەری دوکەڵ )‪.‬‬ ‫ژیار باس���ی چۆنێتی كاركردنی ئەم ئامێرە‬ ‫ده‌كات "کار لەس���ەر تیشکی ژێرسور دەکات‌و‬ ‫بەهۆی ئەم تیش���کانەوە دەتوانێت ئاگر دیاری‬ ‫ب���کات‪ ،‬هەمو تەنێ���ک بەمرۆڤیش���ەوە بڕێک‬ ‫تیش���کی ژێر س���ور دەردەکات‌و ئەم تیش���کە‬ ‫لەئاگرو تەنی گەرم���دا زۆرە‪ .‬ئەم ئامێرە هەر‬ ‫کاتێک بڕێک تیش���کی ژێرسوری پێ بگات کە‬ ‫تایبەتمەندی تیشکی ژێرسوری ئاگری هەبێت‬ ‫ئاگادارمان دەکاتەوە"‪.‬‬ ‫ژیارف���واد خوێن���دكاری پۆل���ی ی���ازده‌ی‬ ‫ئاماده‌یی���ه‌و له‌منداڵیدا حه‌زی ك���ردوه‌ ببێت‬ ‫به‌پزیش���ك‪ ،‬به‌اڵم ئێس���تا بیروڕای جیاوازه‌و‬ ‫ده‌ڵێت "لەمنداڵیدا وەکو هەمو منداڵێکی تری‬ ‫ک���ورد کە لە لەدایک بونەوە پێی ئەڵێن ئەبێت‬ ‫ببیت���ە دکتۆر‪ ،‬چونکە گ���ەر نەبیت تۆ زیرەک‬ ‫نیت‪ ،‬توانات نییە ‪،‬حیسابت بۆ ناکرێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەتێپەڕبونی کات ئەمە گۆڕا لەتەمەنێکدا خۆم‬ ‫لەچەند بوارێکدا بینیەوەو یەکێک لەو شتانەی‬ ‫ب���و بەحەزو خولیام تاقیکردنەوەی زانس���تی‌و‬ ‫دروس���تکردنی ئامێری ئەلیکترۆن���ی‌و دوبارە‬ ‫بەکارهێنانەوەی بو"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و خوێندكاره‌ لەپۆل���ی‪ ٧‬ی ئامادەییەوە‬ ‫خولی���ای کاری ئەلیکترۆنی بۆ دروس���ت بوه‌و‬ ‫لەم���اوەی چەند س���اڵی راب���ردودا چەندەها‬ ‫تاقیکردنەوەی جۆراوجۆری ئەنجام داوه‌‪ ،‬یەکێک‬

‫نزیک بومەتەوە لەو‬ ‫قۆناغە خەونکوژەی کە‬ ‫لەسیستەمی خوێندندا هەیە‬ ‫کە تێیدا ئەبیت بەرۆبۆتێک‬ ‫تەنها دەرخ بکەیت‌و هەمو‬ ‫ئامانجت نمرەی بەرز بێت‬

‫ژیارو داهێنانەکەی‬ ‫ل���ەو تاقیکردنەوانە دروس���تکردنی ئامێرێکی‬ ‫س���ادە بو "تا‌لەڕێیه‌وه‌ بزانی���ن‌ ئایا کۆنترۆڵی‬ ‫تی ڤی‌و ئەو کۆنترۆاڵنەی بەتیش���کی ژێرسور‬ ‫کاردەک���ه‌ن‪ ،‬ئی���ش ده‌كات یان ن���ا؟ "‪ .‬پاش‬ ‫دروس���تکردنی ئەم ئامێرەو بەکارهێنانی‌ بیرم‬ ‫لەوە کردەوە گەر ئەم ئامێرە تیشکی ژێرسوری‬ ‫کۆنترۆڵێک دیاری بکات ئایا دەتوانێت تیشکی‬ ‫ژێرس���وری ئاگر دیاری بکات! بۆیە راستەوخۆ‬ ‫تاقیمک���ردەوەو بینیم کار دەکات‪ ،‬بەاڵم چەند‬ ‫کێش���ەیەکی هەبو بۆیە وردە وردە پەرەم پێدا‬ ‫تاکو گەیشتە ئەم ئاستەی ئەمڕۆ"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ژیار پ�ل�ان‌و به‌رنامه‌ی نه‌بوه‌ بۆ‬ ‫ئه‌م پڕۆژه‌یه‌ ته‌نها وەک خولیایەک ئەم کارانەی‬ ‫ک���ردوه‌و لەچانێڵی تایبه‌تی خ���ۆی لەیوتیوب‬ ‫ب�ڵ�اوی كردۆته‌وه "بەاڵم پاش دروس���تکردنی‬ ‫ئامێرەکەو گەڕان لەئینتەرنێتدا بۆ ئەوەی بزانم‬ ‫پێشتر ئەم ئامێرە دروستکراوە بینیم تائێستا‬ ‫ئەم بیرۆکەیە بەکارنەهاتوەو شتێکی نوێیە بۆیە‬ ‫هەوڵمدا ئەم پرۆژەیە بناسێنم‌و بەرەو پێشتری‬ ‫بەرم تالەداهاتودا ببێتە جێگرەوەیەکی باشتری‬ ‫سیستەمی (دیاریکەری دوکەڵ) و سەالمەتیەکی‬ ‫زیاتر بە بەکارهێنەرانی ببەخش���ێت‪ ،‬هەروەها‬ ‫وەکو گەنجێ���ک تواناکانی خۆم بس���ەلمێنم‌و‬ ‫پیش���انی هەموانی بدەم کە سەرەڕای قەیران‌و‬ ‫نەهامەتیەکان���ی ئەم واڵت���ە ئێمەش دەتوانین‬ ‫داهێنان بکەین‌و پێشکەوین"‪.‬‬ ‫"ئامێره‌ك���ه‌ مه‌ودایه‌ك���ی نزی���ك نه‌بوای���ه‌‬

‫نه‌یده‌توانی ئاگر ببینێت"ئه‌وه‌ گرفتی پڕۆژه‌كه‌ی‬ ‫ژیاربوه‌ "بۆیە داوای هاوکاریم لەمامۆستایەکی‬ ‫زانکۆ کرد بەناوی د‪.‬ڕەنجدەرو توانیمان لەڕێگەی‬ ‫سیس���تەمێکی ئەمپلیفای���ەرەوە (گەورەکەر)‬ ‫م���ەودای بینین���ی ئامێرەک���ە زی���اد بکەین‪،‬‬ ‫جگه‌له‌وه‌ش پێش س���اڵێک ئ���ەم پرۆژەیەم بۆ‬ ‫بەڕێوەبەری خوێندنگاکەم بردو هیچ گرنگیەکی‬ ‫پێ نەدرا بەهۆی نەبونی فیستیڤاڵی زانستیەوە‬ ‫هیچ دەرفەتێک نەبو پرۆژەکە بناس���ێنم ئیتر‬ ‫بۆ ماوەی کەمتر لەس���اڵێک الی خۆم مایەوەو‬ ‫چەن���د نمونەیەکم لێدروس���ت ک���ردو پەرەم‬ ‫پێ���دا‪ ،‬تاکو رۆژێک لەالی���ەن چەند گەنجێکی‬ ‫ئەکادیمیای بونی���ادەوە پرۆژەکە بینراو دوای‬ ‫چەن���د پرس���یارێک پرۆژەکەم پەس���ەند کراو‬ ‫بەشداریم کرد لەفیلمی دۆکیومێنتاری "گەنجی‬ ‫داهێنەر" کە لە‪ ٢٠١٦/١٢/٢٥‬لەشاری جوان كه‬ ‫‌بەئامادەبون���ی زیاتر لە‪ ١٠٠٠‬کەس‌و پارێزگاری‬ ‫س���لێمانی‌و س���ەرۆکی ئەنجومەنی سلێمانی‌و‬ ‫چەندەها کەس���ی ناوداری شارەکەو بڕوانامەی‬ ‫رێزلێنان بە‪ ٤‬داهێنەر بەخش���راو بەشانازیەوە‬ ‫یەکێ���ک بوم ل���ەو چوار داهێنەرە‪ ،‬بەگش���تی‬ ‫گرنگ���ی دراوە بەکارەکە بەاڵم ئەکرێت گرنگی‬ ‫زیاتری پێ بدرێت"‪.‬‬ ‫خوێندکارێک لەهندس���تان لەس���اڵی‪٢٠١٦‬‬ ‫لەقوتابخان���ەی (‪St Flowers high‬‬ ‫‪ )school‬بەن���اوی "‪ "Abhishek‬مەدالی���ای‬ ‫یەکەم���ی وەرگ���رت ب���ۆ پرۆژەک���ەی ژیار کە‬

‫دروس���تی ک���ردەوەو بەش���داری پێکردوه‌‬ ‫لەفیس���تیڤاڵی زانس���تی قوتابخانەکەی به‌اڵم‬ ‫ژیار تائێستا پڕۆژه‌كه‌ی بۆ هیچ پێشبڕکێیەکی‬ ‫نێودەوڵەت���ی نه‌ن���اردوه‌ "تائێس���تا ئ���اگادار‬ ‫نەبوم له‌و پێش���بڕكێیانه‌‪ .‬لەکوردستان چەند‬ ‫قوتابخانەیەکی ئەهل���ی هەن کە ئەم دەرفەتە‬ ‫بۆ خوێندکارەکانیان دەڕەخس���ێنن‌و بەشداری‬ ‫پێش���بڕکێی نێودەوڵەتیان پێدەکەن‌و تەنانەت‬ ‫زۆر جار پرۆژەکە هی خوێندکارەکە خۆیش���ی‬ ‫نیەو مامۆستای وانەکەی بۆی ئامادە دەکات‪،‬‬ ‫بەاڵم بەداخەوە خوێندنگاکەی من یەکێک نییە‬ ‫لەو خوێندنگایانە"‪.‬‬ ‫ژی���ار كه‌له‌كۆلێ���ژی ئه‌زم���ڕی به‌هره‌دارانه‌‬ ‫به‌بێزاریی���ه‌وه‌ باس���ی پڕۆگرامه‌كانی خوێندن‬ ‫ده‌كات‌و ده‌ڵێ���ت "بەداخ���ەوە پرۆگرام���ی‬ ‫خوێندن ن���ەک هاوکار نییە بەڵکو رێگریش���ە‬ ‫لەگەشەس���ەندنی تواناو بەهرەی خوێندکاران‌و‬ ‫دەکرێت بڵێی���ن خەون‌و خولیاک���وژە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پرۆگرامی خوێندن رێگرێکە لەبەردەم مامۆستاو‬ ‫ئێم���ەی خوێن���دکاردا تاببین���ە تەواوک���ەری‬ ‫ی���ەک‌و بەرهەمی نوێ‌و بەس���ود پێشکەش���ی‬ ‫کۆمەڵگا بکەین‪ .‬هەرچەندە بەخۆش���حاڵیەوە‬ ‫خوێندگاک���ەم‌و مامۆس���تایانی خوێندگاک���ەم‬ ‫تارادەیەک���ی باش ه���اوکارن‪ ،‬ب���ەاڵم خودا‬ ‫دەزانێت کە چەندەه���ا تواناو بەهرەی گەنجی‬ ‫کورد لەناوب���راوە لەنێ���و خوێندنگەکانی تردا‬ ‫بەهۆی پرۆگرامی هەڵەی خوێندنەوە"‪.‬‬

‫ژیار ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه‌شكرد كه‌ تائێستا کەس‬ ‫بەڵێنی هاوکاری پێ نەداوه‌و "ئەو کەس���انەی‬ ‫دەتوانن هاوکاری پرۆژەی لەم شێوەیە بن نەک‬ ‫هاوکاری ناکەن بەڵکو بەداخەوە گرنگیش بەم‬ ‫کارانە نادەن‪ .‬هه‌رچه‌نده‌ تائێس���تا پەیوەندیم‬ ‫بەهی���چ کۆمپانیایەک���ەوە نەک���ردوە‪ ،‬چونکە‬ ‫ئ���ەم پرۆژەیە پێویس���تی بەوەی���ە کە بکرێت‬ ‫بەسیس���تەمێکی زیرەک تاوەکو بەباش���ترین‬ ‫شێوە کار بکات کە ئەمەش پێویستی بەکات‌و‬ ‫پارەو ش���ارەزایی لەپرۆگرامینگ هەیە کە لەم‬ ‫س���اتەدا توانای ئ���ەوەم نییە بۆی���ە نامەوێت‬ ‫پرۆژەکە بەکەموکورتیەوە پێش���کەش بەهیچ‬ ‫کۆمپانیایەک بکەم"‪.‬‬ ‫ژیار ك���ه‌ ئێس���تا له‌پۆل���ی‪11‬ی ئاماده‌ییه‌‬ ‫له‌باره‌ی پڕۆژه‌ی داهاتویه‌وه‌ ده‌ڵێت "لەئێستادا‬ ‫هیچ کارو ئامانجێکم لەمێشکمدا نەهێشتۆتەوە‬ ‫چونکە نزیک بومەتەوە لەو قۆناغە خەونکوژەی‬ ‫کە لەسیس���تەمی خوێندنی کوردستاندا هەیە‬ ‫کە تێیدا ئەبێ���ت بەهەمو پێوەرەکان لەمرۆڤ‬ ‫ب���ون دەرچیت‌و ببیت���ە رۆبۆتێک ک���ە تەنها‬ ‫دەرخ بکەی���ت‌و هەمو ئامانج���ت نمرەی بەرز‬ ‫بێ���ت‪ ،‬چونکە لەم قۆناغەدا نە توانا ئەیخوات‌و‬ ‫ن���ە بەهرە ئەوەی داهاتوی ت���ۆ دیاری ئەکات‬ ‫کۆمەڵێ���ک هەڵب���ژاردن‌و نمرەیە کە ش���تێکی‬ ‫سیحراویە ئەتوانێت بتکاتە پاشاو ئەشتوانێت‬ ‫بتکاتە خزمەت���کار ‪ ،‬ئەویش قۆناغی دوازده‌ی‬ ‫ئامادەییە"‪.‬‬

‫ته‌خته سپی‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫چۆن پرۆگرام ‌ی‬ ‫خوێندن له‌مه‌لزه‌م ‌ه‬ ‫رزگار بكه‌ین‬ ‫فه‌ره‌یدون هه‌مزه‌ سابر‬ ‫ك���ورد وته‌ن���ی‌‪ :‬زۆر گرنگ نی���ه‌ بڵێ ‌ی‬ ‫فالنه‌كه‌س نه‌خۆشه‌‪ ،‬گرنگ ئه‌وه‌یه‌ بڵێی‌‬ ‫به‌فاڵنه‌ رێگا چاره‌سه‌ر ده‌كرێ‬ ‫بۆی���ه‌ منی���ش نامه‌وێ ب���اس له‌الیه‌نه‌‬ ‫خراپه‌كانی‌(مه‌لزه‌م���ه‌) بك���ه‌م به‌ڵك���و‬ ‫ده‌م���ه‌وێ باس ل���ه‌و هۆیانه‌ بك���ه‌م كه‌‬ ‫بۆت���ه‌ ه���ۆی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ (مه‌لزه‌مه‌)ب���ه‌و‬ ‫شێوه‌ زۆره‌ی‌ ئێس���تا به‌كاربێت‪ ،‬رێگای‌‬ ‫چاره‌سه‌ركردنیان‪:‬‬ ‫یه‌ك���ه‌م‪ :‬سیس���ته‌می‌ پ���ه‌روه‌رده‌ كه‌‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك داڕێ���ژراوه‌ ته‌نه���ا هێنانی‌‬ ‫نمره‌ له‌پۆلێكی‌ دیاریكراودا ده‌بێته‌ پێوه‌ر‬ ‫بۆ چون���ه‌ زانكۆ‪ ،‬چونه‌ زانك���ۆش بۆته‌‬ ‫دیارده‌یه‌ك���ی‌ باو كه‌ زۆرب���ه‌ی‌ خه‌ڵكانی‌‬ ‫ئێمه‌ هیواده‌خوازن نه‌وه‌كانیان زانكۆ ته‌واو‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬له‌هیچ شوێنێكی‌ دونیادا نیه‌ هه‌مو‬ ‫خه‌ڵك بیه‌وێ زانكۆ ت���ه‌واو بكات‪ .‬بۆیه‌‬ ‫واباشتره‌ سیسته‌می‌ په‌روه‌رده‌ به‌شێوه‌یه‌ك‬ ‫دابڕێژرێت كه‌ هه‌تا پۆلی‌ نۆیه‌می‌ بنه‌ڕه‌تی‌‬ ‫ب���ه‌زۆر (ئیلزام���ی‌) بێ‪ ،‬وات���ه‌ به‌هه‌مو‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك یارمه‌تی‌ خوێندكار بدرێ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ هه‌تا ئه‌و قۆناغه‌ به‌س���ه‌ركه‌وتویی‬ ‫ببڕدرێت‪ .‬له‌دوای‌ ئه‌و قۆناغه‌وه‌ پێویسته‌‬ ‫خوێندنه‌ پیشه‌ییه‌كانی وه‌كو (بازرگانی‌‌و‬ ‫كشتوكاڵ‌و‪ )......‬بگه‌ڕێنرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وكاته‌‬ ‫خوێندن���ی ئاماده‌ییه‌كانی‌ بۆ پێش چونه‌‬ ‫زانكۆ ئه‌و خوێندكاران���ه‌ تێیدا ده‌خوێنن‬ ‫كه‌ به‌مانای‌ وش ‌ه ئاستی‌ زانستیان باشه‌و‬ ‫پێویستیان به‌مه‌لزه‌مه‌ نامێنێ‪.‬‬ ‫دوه‌م‪ :‬په‌رتوك���ی‌ پرۆگرام(مه‌نه���ه‌ج)‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر قس���ه‌كردن له‌س���ه‌ر سیس���ته‌می‌‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ تۆزێ���ك گران بێ���ت‪ ،‬پالنی‌‬ ‫درێژخایه‌نی‌ بوێ به‌اڵم بۆ گۆڕینی‌ پرۆگرام‬ ‫وه‌ها گران نی���ه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و پرۆگرامه‌ی‌‬ ‫ئێس���تا هه‌ی���ه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كه‌ كۆمه‌ڵ���ێ‬ ‫بابه‌تی‌ تێدایه‌ ش���ێوازی‌ باسكردنه‌كانیان‬ ‫زۆر ناڕۆش���نه‌‪ ،‬دانان���ی‌ پرس���یاره‌كان‌و‬ ‫نمونه‌كان به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ باش دانه‌نراون‪،‬‬ ‫بۆیه‌ مه‌لزه‌مه‌ ئه‌و كه‌لێنه‌ی‌ پڕكردۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫زۆر به‌ڕونی‌‌و به‌كورت���ی‌ بابه‌ته‌كه‌ی‌ باس‬ ‫كردوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش بۆته‌ هۆكارێك بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫مه‌لزه‌مه‌ رۆڵی هه‌بێت‪.‬‬ ‫س���ێیه‌م‪ :‬دانانی‌ پرس���یار‪ :‬له‌سااڵنی‌‬ ‫رابردودا كۆمه‌ڵێ پرس���یاری‌ تاقیكردنه‌وه‌‬ ‫گش���تیه‌كان(وزاری‌) هاتۆته‌وه‌ به‌تایبه‌تی‌‬ ‫له‌پۆلی‌(دوازده‌یه‌می‌ زانس���تی‌‌و وێژه‌یی‌)‬ ‫ك���ه‌ زیاتر ئ���ه‌و پرس���یارانه‌ هاتۆنه‌ته‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ واله‌مه‌لزه‌م���ه‌ رون كراونه‌ت���ه‌وه‌و‬ ‫ش���یكاركراون‪ .‬بۆیه‌ خوێن���دكار په‌نا بۆ‬ ‫مه‌لزه‌مه‌كان ده‌بات‪ ،‬چونكه‌ پرسیاره‌كان‬ ‫كه‌ له‌مه‌لزه‌مه‌ شیكار كراوه‌ به‌ئاسانترین‬ ‫رێگایه‌ به‌ به‌راورد به‌په‌رتوكی خوێندن‪.‬‬ ‫چ���واره‌م‪ :‬نه‌خشه‌س���ازی‌ په‌رتوك���ی‌‬ ‫خوێن���دن‪ :‬ئه‌گ���ه‌ر به‌راوردێ���ك بكه‌ین‬ ‫له‌نێوان مه‌لزه‌مه‌و په‌ڕتوكه‌كانی خوێندن‬ ‫مه‌لزه‌مه‌كان نه‌خشه‌س���ازی‌و دیزاینكاری‌‬ ‫جوانتریان بۆ كراوه‌ وه‌ك له‌په‌ڕتوكه‌كانی‌‬ ‫مه‌نه���ه‌ج‪ ،‬له‌پێن���اوی‌ رونكردن���ه‌وه‌و‬ ‫تێگه‌یش���تنی‌ بابه‌ته‌كان هه‌ڵبه‌ت ئه‌مه‌ش‬ ‫هۆیه‌ك���ی تره‌ كه‌ وا ده‌كات مه‌لزه‌مه‌كان‬ ‫له‌الی‌ خوێندكار سه‌رنجڕاكێش بن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫به‌كارهێنان‌و تێگه‌یشتنیش ئاسانتر ده‌دات‬ ‫به‌ده‌سته‌وه‌‪.‬‬ ‫لێره‌وه‌ ده‌مه‌وێ ئه‌وه‌ بڵێم‪ :‬به‌م شێوه‌‬ ‫سیس���ته‌مه‌ په‌روه‌رده‌یی���ه‌ی كه‌ ئێس���تا‬ ‫له‌پرۆگرام���ی‌ خوێندندا هه‌ی���ه‌‪ ،‬ناتوانرێ‬ ‫رێ له‌به‌كارهێنانی‌ مه‌لزه‌مه‌ بگرێ‪ ،‬وه‌كو‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ بینیمان كه‌ به‌هاوكاری‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ناوخۆش نه‌توان���را‪ ،‬رێ له‌به‌كارنه‌هێنانی‌‬ ‫مه‌لزه‌مه‌ بگیرێ���ت‪ ،‬عه‌ره‌بیش وته‌نی‌(كل‬ ‫ممن���وع مرغوب)ئ���ه‌وه‌ی‌ قه‌ده‌غ���ه‌ بێ‬ ‫حه‌زی زۆری‌ له‌س���ه‌ر ده‌بێت‪ ،‬وه‌كو خۆم‬ ‫ئاماده‌م ك���ه‌وا پرۆگرامێ���ك به‌هاوكاری‌‬ ‫چه‌ند مامۆس���تایه‌كی‌ ش���اره‌زا دابنێین‪،‬‬ ‫به‌هی���چ جۆرێ���ك پێویس���تی‌ به‌مه‌لزه‌مه‌‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬چونكه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌ك بابه‌ته‌كان‬ ‫رونده‌كه‌ینه‌وه‌و ئاسانكاریه‌كانی‌ په‌رتوكه‌كه‌‬ ‫باشتر بێ له‌مه‌لزه‌مه‌و هه‌م له‌ڕوی‌ دیزاین‌و‬ ‫نه‌خشه‌س���ازی‌ جوانترب���ێ‪ ،‬ده‌ش���بێ‬ ‫هێنانه‌وه‌ی‌ پرس���یاریش به‌شێوه‌یه‌ك بێ‬ ‫كه‌ له‌ناو په‌رتوكه‌ك���ه‌دا بێ‪ ،‬ده‌بێ ئێمه‌‬ ‫ئاگاداری‌ ئه‌وه‌بین پڕۆگرام ده‌قاوده‌ق نابێ‬ ‫له‌واڵتێكی دیاریك���راودا وه‌ربگرین به‌ڵكو‬ ‫ده‌بێ تێكه‌ڵه‌یه‌ك بێ له‌الیه‌نه‌ باشه‌كانی‌‬ ‫مه‌نهه‌جه‌كان���ی‌ واڵتان‪ ،‬له‌ڕوی‌ جوگرافی‌‌و‬ ‫ناوچه‌ك���ه‌ی‌ خۆماش���مانه‌وه‌ گونجاو بێ‪،‬‬ ‫زیاتر بش���توانین س���ود له‌په‌رتوكه‌كانی‌‬ ‫واڵتانی‌ پێشكه‌وتو وه‌ربگرین‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )569‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/3/14‬‬

‫بەژمارەکردنی نمرەو سنوربەندکردنی‬ ‫مرۆڤبون‌و توانستی فێرخواز‬ ‫پەشێو م‪ .‬نوری‬ ‫سه‌ره‌تا ئه‌بێ دانی پێ دانێم كه‌ بیرۆكه‌ی‬ ‫نوس����ینی ئه‌و بابه‌ته‌م ل����ه‌دوای خوێندنه‌وه‌‬ ‫تویتێكی س����ێر كێن ڕۆبینسن ه‌وه‌ بۆ هات‪.‬‬ ‫تێی����دا هه‌واڵ����ی ئ����ه‌وه‌ی توی����ت كردبو كه‌‬ ‫واڵتی ڤێتنام چیتر نمره‌ بۆ هه‌ڵس����ه‌نگاندنی‬ ‫فێرخوازان به‌كارناهێنێ‪ .‬س����ێر كێن ڕۆبنسن‬ ‫نوسه‌رێكی دیارو به‌ناوبانگی بواری داهێنان‌و‬ ‫چاالكی����ە له‌په‌روه‌رده‌‌‪ .‬س����ێر كێ����ن ئه‌ڵێ‪،‬‬ ‫پ����ه‌روه‌رده‌ی ئێس����تامان (كه‌ م����ن پێموایه‬ ‫سیس����تەمی‌ پ����ه‌روه‌رده‌ی كوردس����تانیش)‬ ‫به‌ربه‌س����ت ئه‌خات����ه‌ ب����ه‌رده‌م چاالكب����ون‌و‬ ‫داهێنانخ����وازو داهێنانكاربون����ی فێرخ����واز‪.‬‬ ‫هۆكاری زۆریش بۆ ئه‌وه‌ هه‌یه‪ .‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‬ ‫كه‌ دی����اره‌و زۆر ده‌س����تی بۆ رائه‌كێش����رێ‬ ‫یه‌كسانكردنی مرۆڤ (واته‌ فێرخواز) ه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ژماره‌‪ ،‬له‌هه‌ڵسه‌نگاندن‌و تاقیكردنه‌وه‌دا‪ .‬واته‌‬ ‫ئه‌و به‌ستانداردو یاس����ا كردنه‌ی په‌روه‌ردەو‬ ‫فێربون‌و رێژه‌یی كردن����ی گرنگی‌و پێودانگی‬ ‫زانس����ت‌و مه‌عریفه‌و هه‌ڵس����ه‌نگاندنی ئاستی‬ ‫زانستی فێرخواز‪ ‌،‬كه‌ فێرخواز بۆ سه‌ركه‌وتن‌و‬ ‫بڕینی ئاس����تێكی دیاریكراو ئه‌بێ ژماره‌یه‌كی‬ ‫دیاریكراو‌ له‌نمره‌ بهێنێ‪.‬‬ ‫دوای گۆڕان����كاری‌و ریفۆرم����ه‌ دیاره‌ك����ه‌ی‬ ‫كوردس����تانی س����اڵی‪ 2007‬كه‌ كاری له‌سه‌ر‬ ‫چه‌ند گۆڕانكاریه‌كی گش����تی‌و تایبه‌تی كردو‬ ‫خۆشبه‌ختانه‌ به‌شێوه‌یه‌كی تیۆری گۆڕانكاری‬ ‫به‌جێ‌و له‌ڕێ بون‪ ،‬به‌اڵم له‌ڕوی پراكتیكیه‌وه‌‬ ‫له‌مپ����ه‌رو به‌ربه‌س����تی زۆرن‌و تائێس����تاش‬ ‫به‌ته‌واوی نه‌هاتونه‌ته‌ جێ‌و ئه‌و گۆڕانكاریانه‌‬ ‫جێ����ی خۆی����ان نه‌كردۆت����ه‌وه‌و تائێس����تاش‬ ‫به‌مامۆستاو فێرخوازو دایك‌و باوكان نامۆن‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ راسته‌ كه‌ یه‌كێ له‌گۆڕانه‌ هه‌ره‌دیاره‌كانی‬ ‫البردنی تاقیكردنه‌وه‌ی به‌كالۆریۆس����ی پۆلی‬ ‫ش����ه‌ش‌و تاقیكردنه‌وه‌كانی نیوه‌ی ساڵ بون‬ ‫كه‌ ئه‌مه‌ ش����تێكی زۆر باش بو بۆئه‌وه‌ی كه‌‬ ‫فێرخواز له‌و ته‌مه‌نه‌ كه‌ ده‌كاته‌ ‪ 12‬س����ااڵن‬ ‫كاریگه‌ری‌و س����ه‌ختی كه‌وتن له‌وانه‌و كه‌وتن‬ ‫له‌پۆل زۆر ئه‌س����ته‌مه‌و ئه‌ك����رێ ببێته‌ هۆی‬ ‫گۆڕانێك����ی دیاری نه‌رێن����ی ده‌رونی له‌ الیه‌ن‬ ‫فێرخوازه‌ك����ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌بیرم����ان نه‌چێ كه‌‬ ‫له‌شوێنی ئه‌مه‌ تاقیكردنه‌وه‌ی میللی دانرا كه‌‬ ‫له‌پۆلی پێنجی بنه‌ڕه‌ت����ی ئه‌نجام ئه‌درێ بۆ‬ ‫وانه‌كانی بی����ركاری‌و زمانی ئینگلیزی‌و چه‌ند‬ ‫بابه‌تێكی تر‪.‬‬ ‫ئه‌زان����م ك����ه‌ بانگه‌ش����ه‌كردن ب����ۆ ئازادی‬ ‫هه‌ڵس����ه‌نگاندن‌و نه‌بونی جێگره‌وه‌و به‌دیلێك‬ ‫بۆ دانانی فۆرمێكی هه‌ڵسه‌نگاندن له‌كاتێكدا‬ ‫هه‌ڵس����ه‌نگاندن پێویس����ته‌ ب����ۆ پش����كنینی‬ ‫تێگه‌یش����تن‌و دڵنیابون له‌به‌پایان‪-‬گه‌یاندنی‬ ‫ئامانج����ی فێركردن‪ ،‬له‌هه‌مانكات ره‌خنه‌گرتن‬ ‫له‌سیسته‌مه‌كه‌‪ ،‬شتێكی به‌جێ‌و به‌ویژدان نیه‌‬ ‫(بێگومان بەدیل ه����ەن‌و دەکرێ بەتایبەتی‬ ‫ترو لەشوێنێکی تر باسی لێوە بکرێت)‪ .‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ مانای ئه‌وه‌ش نیه‌ كه‌ ئه‌بێ ده‌سته‌وسان‬ ‫بین‌و له‌بونی له‌مپه‌ڕی گه‌شه‌س����ه‌ندن نەێینه‌‬ ‫گ����ۆ‪ .‬جێی خۆیەتی لێره‌ ئاماژه‌ به‌و بڕیاره‌ی‬ ‫ئه‌م دوایی����ه‌ی وه‌زاره‌تی پ����ه‌روه‌رده‌ بکه‌ین‬ ‫كه پرس����یاری‌ هه‌ڵسه‌نگاندن‌و تاقیكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫قوتابخانه‌كانی كرد به‌ یه‌ك جۆر له‌پرسیار كه‌‬ ‫ئه‌ویش (پرسیاری هه‌ڵبژاردن)ه‌‪ .‬ئه‌م جۆره‌‬ ‫له‌به‌یاس����اكردن‌و چڕكردنه‌وه‌ی����ه‌ش به‌هه‌مان‬ ‫ش����ێوه‌ ده‌كه‌وێته‌ ژێر چه‌تری قسه‌كانی ئه‌و‬ ‫بابه‌ته‌مان‪.‬‬ ‫لێره‌ چه‌ن����د الیه‌نێكێ نه‌رێنی (نێگه‌تیڤ)‬ ‫ئه‌و جۆره‌ هه‌ڵسه‌نگاندنە ده‌هێنینه‌ گۆڕێ‪:‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ :‬له‌به‌رچاونه‌گرتنی جیاوازی مرۆیی‬ ‫زۆری گرنگی����دان به‌تاقیكردن����ه‌وه‌و نمره‪‌،‬‬ ‫بوەت����ه‌ هۆی ئ����ه‌وه‌ی كه‌ به‌هره‌و توانس����ته‌‬ ‫جیاوازه‌كانی فێرخ����واز له‌به‌رچاو نه‌گیرێن‌و‬ ‫له‌جێی ئ����ه‌وه‌ی قوتاب����ی وێڵ����ی دۆزینه‌وه‌‬ ‫توانس����تی سروش����تی خۆی بێ ئه‌بێ وێڵی‬ ‫ئه‌زبه‌ركردنی ده‌ق‌و نوسینه‌كان بێ بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫كه‌ له‌گه‌ڵ داواكاری‌و پرسیاره‌ تایبه‌ت‌و ره‌ق‌و‬ ‫وشكه‌كانی مامۆستا بێته‌وه‌و بتوانێ هه‌م دڵی‬ ‫مامۆس����تاو هه‌م دڵی دایك‌و باوك به‌وه‌ رازی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬

‫مامۆستا بۆ‬ ‫تاقیکردنەوە دەرس‬ ‫دەڵێتەوەو قوتابی بۆ‬ ‫نمرەو دایک‌و باوکیش‬ ‫ئەڵقەلەگوێی ئەو‬ ‫دوانەی پێشون‬ ‫بكات ژماره‌یه‌كی به‌رز بێنێ‌و نمره‌یه‌كی باش‬ ‫ده‌سته‌به‌ركات‪ .‬له‌كاتێكدا خۆی له‌و نێوه‌ند‌ه‬ ‫له‌بیركراوه‌و ون بوه����و نابینرێ‪ .‬به‌ڵكو ئه‌و‬ ‫بۆت����ه‌ هۆكارێك بۆ به‌ده‌س����تهێنانی ئامانج‌و‬ ‫نیه‌ته‌كانی ده‌وروب����ه‌رو كۆمه‌ڵگا‪ .‬ئه‌گه‌رچی‬ ‫مامۆس����تاش وه‌ك����و فێرخوازه‌ك����ه‌ كه‌وتۆته‌‬ ‫نێو ئه‌و سیس����ته‌مه‌و هیچ ده‌س����ه‌اڵتێكی بۆ‬ ‫دانه‌ن����راوه‌ غه‌یری سه‌رش����ۆڕكردن‌و رازیبون‬ ‫به‌هه‌رچی ئه‌مرو فه‌رمانێكه‌ له‌سه‌روی خۆیه‌وه‌‬ ‫دێ‪ ،‬بۆی����ه‌ مامۆس����تاش ب����ۆ خۆڕزگاركردن‬ ‫له‌سزاو نه‌شكاندنی شانوشه‌وكه‌تی‪ ،‬ئامانجی‬ ‫فێربون‌و گرنگی‌و پایه‌داری مه‌عریفه‌و عیلمی‬ ‫بیرچۆته‌وه‌‪ ،‬ده‌كرێ له‌بیری بێ به‌اڵم نه‌یه‌وێ‬ ‫بی����ری لێبكات����ه‌وه‌‪ .‬بۆیه‌ ئه‌وی����ش ته‌نها بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ وانه‌كه‌ ئه‌ڵێت����ه‌وه‌ كه‌ قوتابیه‌كانی له‌و‬ ‫چه‌ن����د پرس����یاره‌ی تاقیكردنه‌وه‌كه‌ ده‌رچن‌و‬ ‫هه‌ر ئه‌وه‌ن����ده‌ بزانن وه‌اڵمی پرس����یاره‌كانی‬ ‫پ����ێ بده‌ن����ه‌وه‌‌ به‌س����ه‌‪ .‬دای����ك‌و ب����اوك‌و‬ ‫په‌روه‌رده‌كارانی����ش بێئ����اگان له‌وه‌ی كه‌ ئه‌و‬ ‫په‌روه‌رده‌ی����ه‌ له‌بنچینه‌دا بۆ په‌روه‌رده‌كردنی‬ ‫تاكه‌كه‌و پێگه‌یاندنی فێرخوازه‌كه‌یه‌‪ ،‬نه‌وه‌ك‬ ‫به‌ده‌س����تهێنانی خواس����تی تاكه‌كانی تر‪ .‬كه‌‬ ‫ئه‌مه‌ خ����ۆی له‌خۆیدا گه‌نگه‌ش����ه‌یه‌كی تری‬ ‫پ����ه‌روه‌رده‌ی دیموكراتیش����ه‌‪ ،‬ك����ه‌ ئایا كێ‬ ‫مافی ئه‌وه‌ی هه‌یه‌ ئه‌و تاكه‌ یائه‌و فێرخوازه‌‬ ‫چی فێرب����ێ‪ ،‬ئای����ا حكومه‌ت‪ ،‬مامۆس����تاو‬ ‫په‌روه‌رده‌كار‪ ،‬فێرخواز خۆی‪ ،‬یادایك‌و باوك‬ ‫مافی ئه‌وه‌یان هه‌یه‌ بڕیار له‌سه‌ر ئه‌وه‌ بده‌ن‬ ‫كه‌ ئه‌و فێرخ����وازه‌ چی فێربێ‌و چی بخوێنێ‬ ‫له‌قوتابخانه‌و بنكه‌ فێركاریه‌كان؟‬ ‫هه‌موم����ان رون ئه‌وه‌ ئه‌زانی����ن كه‌ ئێمه‌ی‬ ‫مه‌خلوق هه‌رچه‌ن����دی به‌ژماره زۆرو زه‌به‌ندو‬ ‫له‌بننه‌هات����و بین‪ ،‬ب����ه‌اڵم ئه‌ب����ێ بزانین كه‌‬ ‫هیچمان وه‌كو یه‌ك نین‪ ،‬هیچ تاكێكمان هه‌مان‬ ‫هه‌ڵس����وكه‌وت‌و هه‌ڵوێس����ت‌و بیرو تێڕوانینی‬ ‫چونیه‌كی ئه‌وه‌ی تر نیه‌‪ ،‬كه‌ئه‌مه‌ش مایه‌ی‬ ‫تێڕامانه‌‪ .‬نازانم تۆی خوێنەر تائێس����تا له‌وه‌‬ ‫راماویت یان نا‪ ،‬كه‌ ئه‌و هه‌مو مرۆڤه‌ له‌س����ه‌ر‬ ‫زه‌وی بون����ی هه‌یه‌‪ ،‬كه‌چ����ی له‌هه‌مان كاتدا‬ ‫هیچی����ان هاوجۆرو چونیه‌ك����ی یه‌كدی نین!‬ ‫به‌ڵكو زۆر له‌یه‌كتر جیاین‪ .‬ده‌كرێ له‌هه‌ندێ‬ ‫الیه‌نی جه‌س����ته‌یی یاته‌بیعه‌ت‌و تێگه‌یش����تن‬ ‫یانه‌ته‌وه‌و زمان‌و كه‌لتور له‌یه‌كچونمان هه‌بێ‬ ‫ب����ه‌اڵم ئه‌وه‌ ناگه‌یه‌نێ ك����ه‌ ئێمه‌ چونیه‌كین‪،‬‬ ‫گه‌ر تۆ بڕوانیت س����ی ڤ����ی‌و ژیاننامه‌ی هیچ‬ ‫ك����ه‌س وه‌كو یه‌ك نیه‌‪ ،‬ژیان����ی هه‌ریه‌كه‌مان‬ ‫تایبه‌ت����ه‌ به‌خ����ودی خۆم����ان‪ ،‬كواڵیت����ی‌و‬ ‫لێهاتوییمان له‌یه‌ك جیان‪ ،‬توانس����ت‌و هێزی‬ ‫عه‌قلی‌و جه‌س����ته‌ییمان جیان‪ ،‬بۆیه‌ هه‌ندێك‬ ‫له‌ئێمه‌ وای ب����ۆ دانراوه‌ كه‌ له‌كارێك زانا بێ‬ ‫به‌اڵم كه‌سێكی تر لەهه‌مان ئه‌و كاره‌ نه‌زانه‌‪،‬‬ ‫م����ن هه‌رگیز له‌بیركاری‌و ژم����اره‌ باش نه‌بوم‬ ‫به‌اڵم كه‌س����ێكی تر له‌هه‌مان ب����وار ریزپه‌ڕو‬ ‫بلیمه‌ته‌‪ .‬كه‌چی له‌سیسته‌مێكی په‌روه‌رده‌یی‬ ‫وا به‌س����تانداردو ژماره‌ك����راو‪ ،‬ئێمه‌ی مرۆڤ‬ ‫هه‌موم����ان ئه‌بێ وه‌كویه‌ك بی����ن‌و وه‌كویه‌ك‬

‫ئاگاداری‌‬

‫بیركه‌ین����ه‌وه‌و وه‌كوی����ه‌ك تێبگه‌ی����ن‌و وه‌كو‬ ‫یه‌كیش بنوسین‌و وەکو یەکیش گوێ بگرین‪.‬‬ ‫چونكه‌ س����ه‌ركه‌وتنی سیس����ته‌مه‌كه‌ پابه‌نده‌‬ ‫به‌و جۆره‌ فیكره‌‪ ،‬كه‌ له‌ناخیدا چه‌وسانه‌وه‌و‬ ‫به‌كه‌مزانی����ن‌و په‌راوێزخس����تن‌و چینایه‌ت����ی‬ ‫هه‌ڵگرت����وه‌‪ .‬ئه‌گه‌رنا خه‌له‌لێ����ک ده‌كه‌وێته‌‬ ‫سیس����ته‌مه‌كە‌‪ ،‬ئه‌گه‌رن����ا ئه‌زمون����ی گرنگ‌و‬ ‫پیتۆاڵنه‌ی په‌روه‌رده‌ناس����انی س����ه‌رناگرێ‪.‬‬ ‫بێئاگا له‌وه‌ی‌ كه‌ ئه‌گه‌ری ترو رێگای تر هه‌یه‌‬ ‫بۆ كردنی هه‌مان كار‪.‬‬ ‫دوه‌م‪ :‬بڕیاردان له‌س����ه‌ر كه‌س����ایه‌تی تاك‬ ‫(فێرخواز)‬ ‫ئ����ه‌و ج����ۆره‌ فه‌لس����ه‌فه‌و تێگه‌یش����تنه‌‬ ‫له‌هه‌ڵس����ه‌نگاندنی په‌روه‌رده‌ی����ی‪ ،‬حوك����م‌و‬ ‫بڕیاردانیش����ه‌ له‌س����ه‌ر كه‌س����ایه‌تی‌و ئاكاری‬ ‫فێرخ����واز‪ ،‬به‌جۆرێ ك����ه‌ فێرخوازه‌كه‌ وه‌كو‬ ‫مرۆڤ به‌راورد ئه‌كرێ به‌رامبه‌ر به‌ژماره‌‪ ،‬واته‌‬ ‫تائه‌وكاته‌ تۆ مرۆڤێك‌و فێرخوازێكی باش����ی‪،‬‬ ‫كه‌ نمره‌و ژماره‌یه‌كی باش‌و به‌رز بهێنی‪ ،‬بێ‬ ‫ئه‌وه‌ی هیچ الیه‌نێكی تری كه‌سی ئه‌و مرۆڤه‌‬ ‫به‌هه‌ند وه‌ربگیرێ‪ .‬هەمو ژیانی هه‌وڵدانه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی بۆی یه‌كالبێته‌وه‌ ئایا ئه‌و ئینسانێكی‬ ‫زیره‌ك����ه‌ یان نا‪ ،‬ته‌نه����ا له‌به‌رئه‌وه‌ی هه‌وڵی‬ ‫كاملی خۆی ئه‌دا بۆ ئه‌وه‌ی بگاته‌ ئه‌و ژماره‌و‬ ‫نمره‌ی ئه‌بێ له‌وێ بێ یابۆی دانراوه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫كه‌سانێكه‌وه‌ كه‌ ئه‌سڵه‌ن نایناسن‪.‬‬ ‫سێیه‌م‪ :‬چه‌قاندنی هه‌ستی نادادی‌و زوڵم‬ ‫ك����ه‌ ئه‌م����ه‌ له‌هه‌م����ان كات����دا هه‌س����تی‬ ‫نادادی‌و نایه‌كسانی به‌الڕێ له‌بیری فێرخواز‬ ‫ئه‌چه‌قێن����ێ‪ ،‬ب����ه‌وه‌ی كه‌ بابه‌ت����ێ له‌وی تر‬ ‫گرنگتره‌و بۆی����ه‌ ژماره‌یه‌كی زۆرترو به‌رزتری‬ ‫بۆ دان����راوه‌و ئه‌وه‌ی تر ن����زم‌و كه‌مه‌ به‌وه‌ی‬ ‫ك����ه‌ ژماره‌یه‌كی ن����زم‌و كه‌می ب����ۆ دانراوه‌‪.‬‬ ‫ك����ه‌ هه‌ر ئ����ه‌وه‌ش ئه‌بێته‌ ه����ۆكاری ئه‌وه‌ی‬ ‫به‌شێكی هاوشێوه‌ گرنگ له‌زانست‌و مه‌عریفه‌‬ ‫له‌الیه‌ن فێرخواز به‌كه‌م س����ه‌یربكرێ‌و گرنگی‬ ‫پێ ن����ه‌درێ‪ ،‬كه‌ ئه‌مه‌ پێچه‌وان����ه‌ی په‌یامی‬ ‫په‌روه‌رده‌ی����ه‌‪ .‬كه‌واته‌ به‌و هاوكێش����ه‌یه‌ بێ‬ ‫پ����ه‌روه‌رده‌ له‌ناوخۆی����دا‌بێئاگایان����ه‌ كار بۆ‬ ‫الوازك����ردن‌و كه‌مكركردن����ه‌وه‌ی گرنگی خۆی‬ ‫ئ����ه‌كا‪ .‬ئەم ج����ۆرە ک����ردارە پەروەردەییانە‬ ‫چەن����دان کەس����ی کردۆتە قوربان����ی‌و ژیانی‬ ‫چەندان مرۆڤ س����ەراوژور ک����ردوە‪ .‬نمونەی‬ ‫ئەو فێرخوازانەمان زۆرن کە س����اڵیکیان خۆ‬ ‫بەکەوت����و لەقەڵ����ەم داوە ئەگەرچی نمرەی‬ ‫باشی هەبوە‪ ،‬کەچی س����اڵی داهاتو تەواوی‬ ‫پالن����ی ئاوەژو بوەتەوە چونک����ە ژمارەیەکی‬ ‫کەمتری لەوەی داهاتو هێناوە‪.‬‬ ‫چواره‌م‪ :‬به‌كه‌مزانین‌و به‌كه‌م س����ه‌یركردنی‬ ‫مه‌عریفه‌و فێربون‬ ‫سروش����تی پرس����یاری هەڵب����ژاردن‬ ‫کەمکردن����ەوەی ناوەڕۆکێک����ە لەدێڕێ����ک‪.‬‬ ‫ت����ەواوی زانی����اری‌و تێگەیش����تنی فێرخوازو‬ ‫مامۆس����تا لەچەن����د دێ����ڕو پرس����یاری یەک‬ ‫رستەیی مەتەڵئامێز کۆدەبێتەوە‪ .‬ئەم جۆرە‬ ‫هەڵسەنگاندنە هەروەکو محمد شه‌ریف دەڵێ‬ ‫"هه‌ڵس����ه‌نگاندنی میمۆری فێرخوازە‪ ،‬نه‌وه‌ك‬ ‫توانس����تی ئه‌كادیمی"و بەهەن����د وەرگرتنی‬ ‫رای فێرخ����واز یاهەلبەخش����ین بەگوێگرت����ن‬ ‫لێی‪ .‬مەعریفە رۆڵی نی����ە لەوەرچەرخاندن‌و‬ ‫دروس����تکردنی گۆڕانکاری لەژیانی هیچ یەکێ‬ ‫لەئەکت����ەرە پەروەردەییەکان‪ .‬مامۆس����تا بۆ‬ ‫تاقیکردنەوە دەرس دەڵێت����ەوەو قوتابی بۆ‬ ‫نمرەو دای����ک‌و باوکی����ش ئەڵقەلەگوێی ئەو‬ ‫دوانەی پێشون‪.‬‬ ‫‌گەر ت����ۆی فێرخواز یامامۆس����تا یادایک‌و‬ ‫باوک‪ ،‬ب����ەدەم خوێندنەوەی ئ����ەم بابەتەوە‬ ‫سەر س����وڕماوی‌و هاوڕایی خۆت دەردەبڕی‪،‬‬ ‫من پێمخۆش����ە پێتبڵێم ک����ە دەتوانی جوڵە‬ ‫ئەنج����ام بدەیت بۆ باش����ترکردنی ئەو بارە‪.‬‬ ‫گەر مامۆس����تای‪ ،‬لەج����اری داهاتو جۆرێکی‬ ‫تری پرس����یار دانێ کە داوا لەفێرخواز بکات‬ ‫بیربکەنەوە‪ ،‬ن����ەک هەوڵدەن بێتەوە بیریان‪.‬‬ ‫گ����ەر دایک‌و باوکی����ت‪ ،‬لەگەڵ مامۆس����تای‬ ‫منداڵەک����ەت‌و منداڵەکەت دانیش����ەو خەمی‬ ‫خۆتی����ان بۆ دەرب����ڕە‪ .‬گەر فێرخوازیش����ی‪،‬‬ ‫هێمنانەو بەئ����اکاری فێرخوازیتەوە پەیامت‬ ‫بەمامۆستاکەت بگەیەنە‪.‬‬ ‫عدد‪467 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/3/7 :‬‬

‫ی (صمود)‬ ‫ی (‪ )1989-1987‬زه‌وی���ان له‌ناحییه‌ی‌ رزگار ‌‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ س���ااڵن ‌‬ ‫ی ش���اره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی خانوو‬ ‫ی دروس���تكردن ‌‬ ‫ی كردو‌ه ب ‌ه مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ی ڕێگا پێدان ‌‬ ‫ی (‪ )4249‬داوا ‌‬ ‫ی ژماره‌ هه‌وائ ‌‬ ‫ی (امینه‌ س���اڵح جمعه‌) خاوه‌ن زه‌و ‌‬ ‫وه‌رگرتو‌ه كه‌ هاواڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی باڵوكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌ویی ‌ه هه‌ی ‌ه له‌ماو‌هی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا ل ‌ه دوا ‌‬ ‫هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌و‌ه ‌‬ ‫ی یاسایی‌ بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كار ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬

‫ونبون‬ ‫*‬ ‫*‬ ‫*‬ ‫*‬ ‫*‬

‫ناسنامەیەکی‬ ‫ناسنامەیەکی‬ ‫ناسنامەیەکی‬ ‫ناسنامەیەکی‬ ‫ناسنامەیەکی‬

‫باری شارستانی بەناوی (چێنەر جمیل محمود) ونبوە‪ ،‬هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫ژوری بازرگانی سلێمانی بەناوی (علی سعید محمد علی) ونبوە‪ ،‬هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫ژوری بازرگانی سلێمانی بەناوی (دەلیا فؤاد محمد) ونبوە‪ ،‬هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫ژوری بازرگانی سلێمانی بەناوی (بەرهەم جەهانگیر غفور) ونبوە‪ ،‬هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫ژوری بازرگانی سلێمانی بەناوی (ئێڤین عبداللە حمە امین) ونبوە‪ ،‬هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬

‫‪19‬‬

‫ریکالم‬

‫ی رزگار ‌ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬

‫ئاگاداری‌‬

‫عدد‪500 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/3/12 :‬‬

‫ی (صمود)‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫ی (‪ )1989-1987‬زه‌وی���ان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان ‌ه ده‌كاته‌وه‌ كه‌ س���ااڵن ‌‬ ‫ی ش���اره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی كردو‌ه ب ‌ه مه‌به‌س���تی‌ دروس���تكردنی‌ خانوو‬ ‫ی (‪ )4612‬داوای‌ ڕێگا پێدان ‌‬ ‫ی كری���م علی‌) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژمار‌ه هه‌وائ ‌‬ ‫ی (وه‌ل ‌‬ ‫وه‌رگرت���و‌ه ك��� ‌ه هاواڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچ ‌ه زه‌ویی ‌ه هه‌ی ‌ه له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا ل ‌ه دوا ‌‬ ‫هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ی رزگار ‌ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬

‫عدد‪386 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/2/7 :‬‬

‫ی شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬

‫عدد‪476 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/3/7 :‬‬

‫ئاگاداری‌‬ ‫ی (صمود)‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫ی (‪ )1989-1987‬زه‌وی���ان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان ‌ه ده‌كاته‌وه‌ كه‌ س���ااڵن ‌‬ ‫ی ش���اره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی دروستكردنی‌ خانوو‬ ‫ی كردوه‌ ب ‌ه مه‌به‌ست ‌‬ ‫وه‌رگرتوه‌ كه‌ هاواڵتی‌ ( س���ه‌فا رۆس���تم محمد) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژمار‌ه هه‌وائی‌ (‪ )11624‬داوای‌ ڕێگا پێدان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی (‪ )30‬ڕۆژدا له‌ دوا ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچ ‌ه زه‌ویی ‌ه هه‌ی ‌ه له‌ماوه‌ ‌‬ ‫هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ی (صمود)‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫ی (‪ )1989-1987‬زه‌وی���ان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان ‌ه ده‌كاته‌وه‌ كه‌ س���ااڵن ‌‬ ‫ی ش���اره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی خانوو‬ ‫ی دروس���تكردن ‌‬ ‫ی كردو‌ه به‌ مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ی ڕێگا پێدان ‌‬ ‫ی (‪ )12509‬داوا ‌‬ ‫ی ژماره‌ هه‌وائ ‌‬ ‫ی حس���ن محمد) خاوه‌ن زه‌و ‌‬ ‫ی (عل ‌‬ ‫وه‌رگرتوه‌ كه‌ هاواڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی (‪ )30‬ڕۆژدا له‌ دوا ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچ ‌ه زه‌ویی ‌ه هه‌ی ‌ه له‌ماوه‌ ‌‬ ‫هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ی رزگار ‌ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬

‫عدد‪499 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/3/12 :‬‬

‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬

‫عدد‪466 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/3/7 :‬‬

‫ی‬ ‫ئاگادار ‌‬ ‫ی (صمود)‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫ی (‪ )1989-1987‬زه‌وی���ان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان ‌ه ده‌كاته‌وه‌ كه‌ س���ااڵن ‌‬ ‫ی ش���اره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی دروستكردنی‌ خانوو‬ ‫ی (‪ )5028‬داوای‌ ڕێگا پێدانی‌ كردوه‌ ب ‌ه مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ی ژمار‌ه هه‌وائ ‌‬ ‫ی (حس���یب ‌ه معروف قادر) خاوه‌ن زه‌و ‌‬ ‫وه‌رگرتوه‌ كه‌ هاواڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی (‪ )30‬ڕۆژدا له‌ دوا ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچ ‌ه زه‌ویی ‌ه هه‌ی ‌ه له‌ماوه‌ ‌‬ ‫هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ئاگاداری‌‬

‫ی (صمود)‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫ی (‪ )1989-1987‬زه‌وی���ان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان ‌ه ده‌كاته‌وه‌ كه‌ س���ااڵن ‌‬ ‫ی ش���اره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی ژمار‌ه هه‌وائی‌ (‪ )8201‬داوای‌ ڕێگا پێدانی‌ كردو‌ه به‌ مه‌به‌ستی‌ دروستكردنی‌ خانوو‬ ‫وه‌رگرتو‌ه ك ‌ه هاواڵتی‌ ( عبد الباست حسن علی‌) خاوه‌ن زه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌ویی ‌ه هه‌ی ‌ه له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا له‌ دوا ‌‬ ‫هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ی شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬

‫ئاگاداری‌‬

‫عدد‪468 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/3/7 :‬‬

‫ی (صمود)‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫ی (‪ )1989-1987‬زه‌وی���ان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان ‌ه ده‌كاته‌وه‌ كه‌ س���ااڵن ‌‬ ‫ی ش���اره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی خانوو‬ ‫ی كردو‌ه به‌ مه‌به‌س���تی‌ دروس���تكردن ‌‬ ‫ی ڕێگا پێدان ‌‬ ‫ی (‪ )11572‬داوا ‌‬ ‫ی ژمار‌ه هه‌وائ ‌‬ ‫ی ش���ریف محمد) خاوه‌ن زه‌و ‌‬ ‫ی (عل ‌‬ ‫وه‌رگرتوه‌ كه‌ هاواڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی (‪ )30‬ڕۆژدا له‌ دوا ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچ ‌ه زه‌ویی ‌ه هه‌ی ‌ه له‌ماوه‌ ‌‬ ‫هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )569‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/3/14‬‬

‫ی خوێندنی بااڵو بڕیارێك لەدژی وانه‌ی كوردی‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌‬

‫كه‌س ناتوانێ زمانی كوردی‌ بێبه‌هاو فه‌رامۆش بكات‬ ‫پ‪.‬ی‪.‬د‪.‬نه‌ریمان خۆشناو*‬ ‫له‌چه‌ند رۆژی رابردودا وه‌زاره‌تی‌‬ ‫خوێندن���ی ب���ااڵو توێژین���ه‌وه‌ی‬ ‫زانس���تی له‌كۆبونه‌وه‌ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫وه‌زاره‌تدا‪ ،‬بڕیارێك���ی دژی وانه‌ی‬ ‫كوردی ده‌ركرد‪ ،‬كه‌ به‌گوێره‌ی ئه‌م‬ ‫بڕی���اره‌ وانه‌كان���ی زمانی كوردی‌و‬ ‫زمان���ی عه‌ره‌ب���ی ده‌بن���ه‌ وانه‌ی‬ ‫الوه‌ك���ی‌و ئاره‌زومه‌ندانه‌! ئه‌مه‌ش‬ ‫دژی ئاسایش���ی نه‌ته‌وه‌یی هه‌رێم‌و‬ ‫عێراقه‌‪.‬‬ ‫به‌نده‌ وه‌ك مامۆستایه‌كی زمانی‬ ‫ك���وردی به‌ئه‌ركی خۆم���ی‌ ده‌زانم‪،‬‬ ‫دژی ئ���ه‌م بڕی���اره‌ی وه‌زاره‌ت���ی‬ ‫خوێندنی بااڵ بوه‌ستمه‌وه‌و ده‌نگی‬ ‫ناڕه‌زایی خۆم ئاراسته‌ی حكومه‌ت‌و‬ ‫الیه‌نه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان بكه‌م‪ ،‬كه‌‬ ‫لێنه‌گه‌ڕێن ئه‌م بڕیاره‌ بچێته‌ بواری‬ ‫جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌و كه‌س‌و‬

‫الیه‌نانه‌ی له‌پش���ته‌وه‌ی ده‌رچونی‬ ‫بڕیاری ل���ه‌م ش���ێوه‌یه‌ن‪ ،‬رێكاری‬ ‫یاساییان له‌به‌رانبه‌ردا بگیرێته‌ به‌ر‪،‬‬ ‫چونكه پێش���تر حكومه‌تی به‌عس‬ ‫بڕیارێك���ی ل���ه‌و ش���ێوه‌یەی دژی‬ ‫وان���ه‌ی ك���وردی ده‌ركردبو‪ ،‬وانه‌ی‬ ‫كوردی له‌پۆلی دوازده‌ی ئاماده‌یی‬ ‫كردبوه‌ وانه‌یه‌ك���ی ئاره‌زومه‌ندانه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م كاره‌ی وه‌زاره‌تی خوێندنی بااڵ‬ ‫له‌ناوبردنی زمان���ی كوردییه‌و دژی‬ ‫زمانی ك���وردی‌و نه‌ته‌وه‌ی كورده‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ گه‌ره‌كه‌ داواكاری گشتی بێته‌‬ ‫سه‌ر خه‌ت‌و رێگری له‌م كاره‌ بكات‌و‬ ‫به‌های زمانی كوردی بگه‌ڕێنێته‌وه‌‌‪.‬‬ ‫ده‌ب���ێ ئ���ه‌وه‌ش بوترێت‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌م بڕی���اره‌ دژی هه‌ردو یاس���ای‬ ‫زمانه‌ فه‌رمییه‌كانی هه‌رێم‌و عێراقه‪‌،‬‬ ‫به‌مشێوه‌یه‌ی خواره‌وه‌‌‪:‬‬ ‫‪1‬ـ یاس���ای زمان���ه‌ فه‌رمییه‌كان‬ ‫له‌هه‌رێم���ی كوردس���تان ـ عێراق‪،‬‬ ‫ژم���اره‌(‪)16‬ی س���اڵی ‪،2014‬‬

‫ك���ه‌ له‌دانیش���تنی ژم���اره‌(‪)9‬‬ ‫له‌‪ 2014/10/29‬په‌سندكراو سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێم رێكه‌وتی‪ 2014/12/3‬واژوی‬ ‫په‌سندكردنی له‌س���ه‌ر كردو دواتر‬ ‫له‌ڕۆژنامه‌ی وه‌قایعی كوردس���تان‬ ‫باڵوكرایه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م یاس���ایه‌ له‌(‪)27‬‬ ‫م���ادده‌ پێكدێت‪ ،‬كه‌ ه���ه‌ر هه‌مو‬ ‫مادده‌و بڕگه‌كانی جه‌خت له‌س���ه‌ر‬ ‫رۆڵی زمانی كوردی‌و به‌های زمانی‬ ‫كوردییه له‌هه‌مو ناوه‌نده‌كاندا‌‪.‬‬ ‫‪2‬ـ یاس���ای زمان���ه‌ فه‌رمییه‌كان‪،‬‬ ‫ژم���اره‌(‪)7‬ی س���اڵی ‪ ،2014‬ك���ه‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن ئه‌نجومه‌ن���ی نوێنه‌رانی‬ ‫عێراق په‌سندكراو له‌الیه‌ن سه‌رۆكی‬ ‫كۆم���ار په‌س���ندكراو له‌ڕۆژنامه‌ی‬ ‫وه‌قایع���ی عێراقی ژم���اره‌(‪)4311‬‬ ‫له‌‪24‬ی شوباتی ‪ 2014‬باڵوكرایه‌وه‌‪،‬‬ ‫ك���ه‌ ل���ه‌(‪ )18‬م���ادده‌ پێكدێت‪،‬‬ ‫له‌هه‌مو مادده‌كان���دا گرنگی زمانی‬ ‫كوردی‌و عه‌ره‌بی خراوه‌ته‌ڕو‪ ،‬به‌هاو‬ ‫رۆڵی ه���ه‌ردو زمانه‌كه‌ی به‌یاس���ا‬

‫پزشکی‌‌و ئەندازیاری‌‌و زانستیەکان‬ ‫ئارەزومەندانە دەبێت‪.‬‬

‫رێكخستوه‌‪.‬‬ ‫كه‌واته‌ خه‌ریكه‌ به‌ده‌ستی خۆمان‬ ‫زمانی كوردی له‌ن���او ببه‌ین‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫وات���ا دەرچوان���ی پۆل���ی‬ ‫خوازیارین له‌هه‌مو كه‌س‌و الیه‌نێك‬ ‫دژی ئه‌م كاره‌ بوه‌ستنه‌وه‌و رێگری دوان���زەی ئامادەی���ی کاتێ���ک‬ ‫له‌م كاره‌ی وه‌زاره‌تی خوێندنی بااڵ داواکاری پێش���کەش دەک���ەن بۆ‬ ‫کۆلێ���ژە پزیش���کی‌‌و ئەندازیاری‌‌و‬ ‫بكه‌ن‪....‬‬ ‫له‌كۆتایشدا بڕیاره‌كه‌ی وه‌زاره‌تی زانس���تییەکان‪ ،‬سەرپشک دەکرێن‬ ‫ل���ەوەی ئای���ا دەیانەوێ���ت نمرەی‬ ‫خوێندنی بااڵتان بۆ ده‌خه‌مه‌ڕو‪:‬‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی خوێندن���ی ب���ااڵو تاقیکردنەوەکان���ی زمانی کوردی‌و‬ ‫توێژینه‌وه‌ی زانستی له‌كۆبونه‌وه‌ی‌ عەرەبییان بۆ ئەژمار بکرێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زاره‌ت���ی رۆژی‌ لەهەمو حاڵەتێکدا دەبێت بەشداری‬ ‫چوارش���ەممە رێکەوتی‪ ٢٠١٧/٣/٨‬تاقیکردنەوەی هەردو وانەی زمانی‬ ‫بەڕێوەچ���و‪ ،‬یه‌كێ ل���ه‌و بڕیارانه‪ :‬ک���وردی‌و عەرەبی���ان کردبێ���ت‌و‬ ‫هەژمارکردن���ی‌ نم���رەی‌ وانەکانی لەتاقیکردنەوەک���ە دەرچوب���ن‪،‬‬ ‫زمان���ی ک���وردی‌‌و عەرەب���ی‌ جێگەی ئاماژەپێکردنە ئەم بڕیارە‬ ‫ئارەزومەندان���ە دەبێ���ت‪ :‬بڕیاردرا لەمساڵەوە جێبەجێ دەکرێت‪.‬‬ ‫لەمس���اڵەوە هەژمارکردنی نمرەی‬ ‫وانەکانی (زمانی کوردی‌‌و عەرەبی‌)‬ ‫* س���ەرۆکی به‌ش���ی كوردی‪/‬‬ ‫ب���ۆ دەرچوان���ی‌ پۆل���ی‌ دوان���زە ئێ���واران‪ ،‬كۆلێ���ژی پ���ه‌روه‌رده‌ی‬ ‫لەکاتی پێشکەش���کردن بۆ کۆلێژە بنەڕەتی – زانکۆی سەاڵحەددین‬

‫خه‌ریكه‌ به‌ده‌ستی‬ ‫خۆمان زمانی كوردی‬ ‫له‌ناو ببه‌ین‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫خوازیارین له‌هه‌مو‬ ‫كه‌س‌و الیه‌نێك دژی‬ ‫ئه‌م كاره‌ بوه‌ستنه‌وه‌و‬ ‫رێگری له‌م كاره‌ی‬ ‫وه‌زاره‌تی خوێندنی بااڵ‬ ‫بكه‌ن‬

‫گرده‌چاڵ‪ ....‬وێستگه‌ ‌ی زه‌خمی‌ هه‌ڵه‌بجه‌ییه‌كان‬ ‫یاسین ره‌سوڵ عوسمان*‬ ‫هه‌ندێك جار كات‌و ش����وێن له‌ یاده‌وه‌ری‌‬ ‫مرۆڤدا ئه‌رزش����ێكیان نیی����ه‌‪ ،‬هه‌ندێك جار ‌ی‬ ‫تر زه‌م����كان (زه‌مان‌و م����ه‌كان) برین له‌دڵ‌و‬ ‫زه‌خم له‌نه‌ست‌و جه‌سته‌ی‌ مرۆڤدا جێده‌هێڵن‪،‬‬ ‫له‌یاده‌وه‌ریدا زامێكی‌ به‌س����وێیه‌و ئه‌س����ته‌مه‌‬ ‫س����اڕێژ بێ����ت‪ .‬هه‌رچركه‌س����اتێك بكولێته‌وه‌‬ ‫ی����ا بكولێنرێت����ه‌وه‌ فرمێس����كه‌كان ده‌بارێن‪،‬‬ ‫ئه‌ش����كه‌كان به‌ خوڕ له‌چاوان دێنه‌ خواره‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ندێ����ك ج����اری‌ تر زه‌م����كان بی����ره‌وه‌ری‌‬ ‫منداڵی‌‌و گه‌مه‌ی‌ كوچه‌و كۆاڵنه‌كان‌و ساتێكی‌‬ ‫بێ‌ عه‌قڵ����ی‌ هه‌رزه‌كاری‌‌و دیمه‌نه‌ پڕ خه‌نده‌و‬ ‫پێكه‌نینه‌كانمان یاد ده‌خه‌نه‌وه‌‪ .‬هه‌ر(زه‌مكان)‬ ‫كات‌و شوێنێك‪ ،‬هه‌ریه‌ك به‌شێوازێك‌و له‌هزرو‬ ‫ی����اده‌وه‌ری‌ مرۆڤه‌كاندا تام‌و بۆن‌و یاده‌وه‌ری‌‌و‬ ‫چێژی‌ خۆیی‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫گرده‌چ����اڵ‌و به‌رحوش����تر ب����ه‌دوری‌‬ ‫نزیكه‌ی‌‪25‬ك����م ده‌كه‌ونه ‌باك����وری‌ خۆرئاوای‌‬ ‫هه‌ولێ����ری‌ قه‌اڵو من����اره‌‪ ،‬بۆ گوندنش����ینانی‌‬ ‫ئ����ه‌و دو الدێ‌ كورده‌واریی����ه‌ ئازی����زه‌‪ ،‬ب����ۆ‬ ‫خه‌ڵك����ه‌ زێده‌ نازداره‌كه‌ی‌ خاكی‌ نیش����تمان‌و‬ ‫ب����اب‌و باپیران‌و زێ����دی‌ ده‌ی����ان كه‌ڵه‌پیاون‪،‬‬ ‫ته‌پوتۆزی‌ گونده‌ك����ه‌ هه‌توانی‌ برینی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫ده‌ڤه‌ره‌كه‌ن‪ ،‬یاده‌وه‌ری‌ كوچ����ه‌و كۆاڵنه‌كانی‌‬ ‫ناده‌ن به‌قه‌س����ری‌ قه‌یس����ه‌ری‌‪ .‬به‌اڵم بۆ منی‌‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌یی‌ به‌زۆر راگوێزراوی‌ له‌زێدی‌ دایك‌و‬ ‫باب هه‌ڵكه‌نراو كیمیاییبارانكراوی‌ جه‌رگبراو‪،‬‬ ‫ماڵوێرانی‌ ده‌ستبه‌سه‌ر‪ ،‬سیخناخه‌ له‌یاده‌وه‌ری‌‬ ‫به‌عس����ییه‌كان‌و شۆڤارو جاش����ی‌ خۆفرۆشی‬ ‫ناوخۆی����ی‌‪ ،‬دۆزه‌خێك بو مه‌رگ����ی‌ ده‌باراند‪،‬‬ ‫وشكه‌سه‌رمای‌ زستانی‌‌و گه‌رمی‌ تاقه‌تپڕوكێنی‌‬ ‫هاوینی‌ بێزاركه‌ر بو‪ ،‬ئاخر ده‌مه‌و ئێواره‌یه‌كی‌‬ ‫پایزی‌ كوردو س����ه‌رماوه‌رزی‌ ساڵی‌‪ 1988‬ی‌‬ ‫نه‌هامه‌تی‌ هه‌ڵه‌بجه‌ییه‌كان‪ ،‬له‌گه‌ڵ كزه‌بایه‌كی‌‬ ‫س����اردی‌ بێ‌ به‌زه‌ییدا‪ ،‬به‌عسییه‌كان ئێمه‌یان‬ ‫راپێ����چ كرد به‌ره‌و ده‌ش����تێكی‌ كاكی‌ به‌كاكی‌‬ ‫پڕ دڕك‌و خارو له‌ش����ه‌وێكی‌ ده‌یجورو یه‌ڵدای‌‬ ‫ه����ه‌زارو یه‌ك ش����ه‌وه‌د‪ ،‬وتیان ئ����ه‌وه‌ زه‌وی‌‬ ‫رایخه‌ن‌و ئه‌وه‌ ئاس����مان بی����ده‌ن به‌خۆتاندا‪،‬‬ ‫هێدی‌ هێدی‌ كه‌تیشكی‌ خۆر ده‌یجوری‌ شه‌وی‌‬ ‫راماڵی‌‌و رۆژ بوه‌وه‪ ‌،‬هێنده‌ی‌ چاوه‌كان بڕبكه‌ن‬ ‫بۆ من ده‌ش����تێكی‌ بێ‌ به‌زه‌یی‌ بو‪ .‬دو دو سێ‌‬ ‫س����ێ‌ هه‌ڵه‌بجه‌ییه‌كان یه‌كترمان ده‌دۆزییه‌وه‌و‬ ‫له‌یه‌كترمان ده‌پرسی‌ ئێره‌ كوێیه‌‪ ،‬هه‌ندێكمان‬ ‫ترس����ی‌ نوگره‌س����ه‌لمان ئه‌ژنۆی‌ شكاندبوین‌و‬ ‫پیاوێك����ی‌ وری����ا هه‌ندێك دڵخۆش����ی‌ كردین‬ ‫كه‌ له‌ئوتومبیله‌ س����ه‌ربازییه‌كانه‌وه‌ س����ه‌یری‌‬ ‫رێگه‌كه‌ی‌ كردبو به‌ره‌و كه‌ركوك‌و باش����وریان‬ ‫نه‌بردوین بۆنی‌ هه‌ولێ����ری‌ كردبو‪ ،‬به‌ئومێدی‌‬ ‫خاكی‌ ئیبن ئه‌لمس����ته‌وفی‌ هێوری‌ كردینه‌وه‌‪.‬‬ ‫چه‌ند س����ه‌د ماڵێكی‌ ترو خه‌ڵك����ی‌ تر پێش‬ ‫ئێمه‌ له‌و ش����وێنه‌دا فڕێ درابون‌و پێش ئێمه‌‬ ‫ده‌ستبه‌س����ه‌ر كرابون‪ ،‬له‌ڕۆژان����ی‌ دواتردا كه‌‬ ‫تێكه‌ڵیمان له‌گه‌ڵیاندا بۆ دروس����تبو زانیمان‬ ‫بارزانیه‌كانن كه‌ له‌شااڵوی‌ به‌عس قوتاریان بو‬ ‫بو‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌ هه‌ر پێمانده‌وتن (بادینییه‌كان)‬ ‫جێگه‌ی‌ دڵخۆشیمان بون‌و هاوخه‌م‌و هاوسۆزو‬ ‫بوینه‌ هاوكه‌مپ نش����ینی‌‪ ،‬كه‌ قس����ه‌ت له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌كردن ئه‌وانیش به‌چپه‌و له‌ترس����ی‌ شوڤاره‌‬ ‫نێوخۆییه‌كان ده‌ی����ان چیرۆكی‌ مه‌رگئامێزیان‬

‫ئه‌شك‌و‬ ‫فرمێسكه‌كان ‌ی‬ ‫چیرۆكه‌كان ‌ی‬ ‫گرده‌چاڵ به‌رده‌وامن‌و‬ ‫زه‌خمێكی‌ به‌سوێ ‌ی‬ ‫نه‌ست‌و یاده‌وه‌ر ‌ی‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ییه‌كانه‌و‬ ‫ته‌نها مه‌رگ‬ ‫له‌یاده‌وه‌ریماندا‬ ‫ده‌یسڕێته‌وه‬ ‫کارەساتی هەڵەبجە‬ ‫بۆ ده‌گێڕاینه‌وه‌‪ ،‬به‌داخه‌وه‌ ئه‌وكات خامه‌مان سه‌رماو دوپش����ك‌و مارو مێرو ده‌خه‌وتن‌و ئه‌و‬ ‫نه‌بو ئێس����ته‌ش ی����اده‌وه‌ری‌ كۆم����ه‌ك ناكات زستانه‌یان به‌ڕێ‌ كرد‪ ،‬چه‌ند به‌خته‌وه‌رو لێزان‬ ‫هه‌ندێ����ك چیرۆك����ی‌ نه‌هامه‌تییان یاداش����ت بو ئ����ه‌و پیاوه‌‪ ،‬هه‌مو ئیره‌یم����ان پێ‌ ده‌برد‪،‬‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬هه‌تا چاوه‌كان بڕكات سیمی‌ سه‌ربازی‌ كاك ئه‌ولق����اری‌ خزممان به‌به‌ردو كڵۆ خۆڵ‌و‬ ‫چوارده‌وری‌ كه‌مپه‌كه‌ی‌ ته‌نیبوین‪ ،‬له‌ده‌روازه‌ به‌ئه‌زمون����ی‌ ژیانی‌ گوندنش����ینی‌و به‌خێرایی‌و‬ ‫ی‌ كه‌مپه‌كه‌دا به‌خێرایی‌ مه‌ركه‌زێكی‌ پۆلیس‌و له‌ماوه‌یه‌ك����دا هۆده‌یه‌ك����ی‌ راس����ت ك����رده‌وه‌‬ ‫ئه‌من‌و حزب����ی به‌عس دانراب����و‪ ،‬بێگومان بۆ بۆ خێزانه‌ ح����ه‌وت نه‌فه‌رییه‌ك����ه‌ی‌ ‪ ،‬پیری‌‌و‬ ‫مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ خه‌ڵكه‌كه‌داو بۆ ئاگاداربون دانایی‌و ئه‌زمونی‌ پێشوی‌ ژیان لێره‌دا گه‌له‌ك‬ ‫له‌هه‌م����و جموجوڵێك‌و ك����ۆڕو كۆبونه‌وه‌یه‌ك به‌كه‌ڵك بو‪ ،‬فێریان ده‌كردین پوش و په‌اڵش‬ ‫‪ ،‬بۆ گرتن‌و زیندانیكردن����ی‌ ئه‌وانه‌ی‌ به‌نوزه‌و كۆكه‌ینه‌وه‌و قوڕ بترش����ێنین‌و جوان تێكه‌ڵی‌‬ ‫به‌كزی����ش ده‌نگی‌ ناڕه‌زاییان لێ‌ بێت‪ ،‬راپێچی بكه‌ین‌و بیشێلین‌و به‌كه‌ره‌سته‌ سه‌ره‌تاییه‌كانی‌‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌و بێسه‌روش����وێن بكرێن‪ ،‬بێگومان ژیان‌و س����ه‌رده‌می‌ چاخی‌ به‌ردین خشتی‌ قوڕ‬ ‫پێویس����تیان به‌جاش‌و خۆفرۆش‌و ش����وڤاری‌ دروس����ت بكه‌ین‌و هه‌ریه‌ك كوالنه‌یه‌ك دروست‬ ‫نێوخۆیی‌ هه‌یه‌‪ ،‬ئاخر دار ئه‌ڵێت ئه‌گه‌ر ته‌ور بكه‌ین‌و له‌زه‌مهه‌ریری‌ زس����تان پارێزراو بین‪،‬‬ ‫كلكی‌ له‌خۆم نه‌بێت نامبڕێته‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ به‌ناوی‌ خه‌ڵكی‌ هه‌ولێ����ری‌ زێده‌ ئازی����ز په‌یتا په‌یتا‬ ‫موختاره‌وه‌ كه‌سێكیان دۆزییه‌وه‌ كه‌ قبوڵیكرد به‌نهێنی‌‌و به‌ئاش����كراو به‌ڕه‌زامه‌ندی‌ مه‌ركه‌زو‬ ‫س����ه‌ره‌ڕای‌ كیمیاباران����ی‌ هاوش����ارییه‌كانی‌ ش����ۆڤار پێداویس����تی‌ نه‌مردن‌و ده‌س����تگرتن‬ ‫بچێته‌ ئامێزی‌ به‌عس����ییه‌كانه‌وه‌‪ ،‬قبوڵی‌ كرد به‌ژیانه‌وه‌ی����ان ده‌گه‌یان����ده‌ هه‌ڵه‌بجه‌ییه‌كان‪،‬‬ ‫به‌ته‌زكیه‌و نوس����راوی‌ ئه‌و بڕۆین����ه‌ باره‌گای‌ هه‌ڵوێس����تی‌ مه‌ردان����ه‌ له‌بیره‌وه‌ری����دا ره‌گ‬ ‫حزب����ی‌ به‌عس بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ مۆڵه‌تی‌ دابه‌زینه‌ داده‌كوتێت‪ .‬پاش به‌رچاو رونبونه‌وه‌‪ ،‬هه‌ندێك‬ ‫هه‌ولێر وه‌رگرین‌و زاڵگه‌كه‌ نه‌مانگرێت‪ ،‬بۆیان خۆمان دزییه‌وه‌و ته‌نها به‌پۆش����اكی‌ به‌رمان‌و‬ ‫ده‌نوسین (یسمح للمواطن العائد فالن ابن فالن گه‌ركه‌مێك پ����اره‌و پولمان پێ‌ مابێت رێگه‌ی‌‬ ‫بالنزول الی‌ بلده‌ اربیل لمده‌ كذا س������اعه‌ او یوم هاتونه‌هات‌و گه‌ڕانه‌وه‌ به‌یاساغی‌ بۆ سلێمانییه‌‬ ‫من اجل تامین بعض احتیاجاته)‪ .‬پاش����ان زۆر حه‌یاته‌كه‌م����ان ده‌گرته‌ب����ه‌ر‪ ،‬دیمه‌ن����ه‌كان‌و‬ ‫به‌زویی‌ دەهاتینه‌وه‌ نه‌بادا شۆڤاره‌كان نان‌و به‌س����ه‌رهاتی‌ هه‌ر خێزانێكی‌ گرده‌چاڵ نشین‬ ‫پیازی‌ پێوه‌ بخۆن‪ ،‬له‌نزیك ماڵه‌ نایلۆنه‌كه‌ی‌ تراژیدیایه‌ك����ه‌ ب����ۆ فیلمێك����ی‌ س����ینه‌مایی‌‌و‬ ‫ئێمه‌ پیاوێك توانای‌ مادی‌ باش����تر بو توانی‌ درامایه‌ك����ی‌ درێژ ده‌س����ت ده‌دات‪ ،‬به‌داخه‌وه‌‬ ‫به‌ش����ی‌ دواوه‌ی‌ گه‌اڵبه‌یه‌كی‌ ك����ڕی‌‌و له‌پارچه‌ شوێنی‌ ئه‌م گوتاره‌توانای‌ له‌ئامێزگرتنی‌ ئه‌و‬ ‫زه‌ویه‌ك����ه‌دا هه‌ڵیگێڕای����ه‌وه‌و ده‌س����تی‌ كرد ئازارانه‌ی‌ نییه‌‪ .‬له‌یادمانه‌ به‌ره‌به‌یانی یه‌كه‌مین‬ ‫به‌هه‌ڵكه‌ندنی‌ به‌ش����ی‌ ژێره‌وه‌‪ ،‬كه‌روێشكئاسا س����اڵیادی‌ كیمیاب����اران بو چه‌ندی����ن پاس‌و‬ ‫خۆی‌و منداڵه‌كانی‌ ده‌چونه‌ ژێری‌‌و بێترس���� ‌ی ئوتوبوس به‌ڕیزو وه‌ك كاروانی‌ سه‌ربازی‌ به‌ره‌و‬

‫كه‌مپه‌ك����ه‌ هاتن‪ ،‬من����داڵ‌و ژن‌و پیاوه‌ خاوه‌ن‬ ‫ناموس����ه‌كان پڕمه‌ی‌ گریان قوڕگی‌ ته‌نیبون‪،‬‬ ‫هه‌مو ترس����ی‌ ئه‌نفالكردن‌و بارك����ردن به‌ره‌و‬ ‫نوگره‌سه‌لمانی‌ بێبه‌زه‌یی‌ ئه‌ژنۆی‌ شكاندبوین‪،‬‬ ‫دوات����ر زانیمان رژێم پێش یه‌كه‌م س����اڵیادی‌‬ ‫كیمیابارانی‌ هه‌ڵه‌بجه‌و له‌ئازاری‌ ساڵی‌‪1989‬و‬ ‫له‌ترس����ی‌ راپه‌رین‌و خۆپیش����اندان‌و دروست‬ ‫بونی‌ كێش����ه‌‪ ،‬هه‌ڵمه‌تێكی‌ ره‌شبگیری‌ له‌ناو‬ ‫سلێمانی‌‌و ده‌وروبه‌ر ‌ی ئه‌نجام دابو‪ ،‬هه‌ركه‌س‬ ‫كارتی‌ شوناس����ه‌كه‌ی‌ هه‌ڵه‌بجه‌ی‌ لێنوسرابێت‬ ‫ب����ێ‌ لێكۆڵینه‌وه‌ راپێچ����ی‌ زیندانیان ده‌كرد‪،‬‬ ‫گه‌ر هه‌زارو یه‌ك قورئانی‌ بخواردایه‌و پاساوی‌‬ ‫بهێنایه‌ت����ه‌وه‌ كه‌ هه‌ڵه‌بجه‌ی����ی‌ نییه‌و باوك‌و‬ ‫باپیریش����ی‌ له‌گه‌ڵ رژێم ب����ون نه‌یده‌خواردو‬ ‫راپێچیان ده‌كرد‪ ،‬دواتر ده‌ست ڕۆشتوه‌كان‌و‬ ‫خواپێ����داوه‌كان ئ����ازاد ده‌ك����ران‪ ،‬موختاره‌‬ ‫كۆیله‌كانی‌ گه‌ڕه‌كه‌كان ماڵ به‌ماڵ ده‌گه‌ڕان‌و‬ ‫ده‌ت����وت كێوم����اڵ ده‌كه‌ن‪ ،‬وه‌ك جاش����ه‌كان‬ ‫ب����ۆ پێش����مه‌رگه‌ ده‌گه‌ڕێن‪ ،‬ب����ه‌اڵم كێوماڵی‌‬ ‫موخت����اره‌كان بۆ ماڵ����ه‌ هه‌ڵه‌بجه‌ییه‌كان بون‬ ‫ك����ه‌ كرێچی‌ ب����ون یاخه‌ڵكی‌ دڵس����ۆزو ئازای‌‬ ‫ش����ار داڵده‌ی‌ چه‌ند ماڵێك����ی هه‌ڵه‌بجه‌ییان‬ ‫دابو‪ .‬ب����ۆ ئافه‌رینێ����ك‌و دو عان����ه‌ پۆلیس‌و‬ ‫ئه‌من‌و ئیستخباراتیان ده‌هێنای ‌ه سه‌رماڵه‌كان‌و‬ ‫به‌زۆره‌ملێ‌ راپێچ����ی‌ زیندانیان ده‌كردن‪ .‬ئه‌و‬ ‫ئوتوبوس����انه‌ ئه‌و هه‌ڵه‌بجه‌یی����ه‌ هه‌ڵهاتوانه‌ی‌‬ ‫ده‌س����تی‌ رژێمی����ان تێداب����و كه‌ له‌س����لیمانی‌‬ ‫گوزه‌رانی����ان ده‌ك����رد‪ ،‬ش����ه‌وێك له‌زیندان����ی‌‬ ‫ته‌س����فیرات مابونه‌وه‌و دواتر به‌ده‌ستبه‌سه‌ری‌‬ ‫هاتنه‌ گرده‌چاڵ‌و به‌رحوش����تر‪ ،‬چه‌ند ڕۆژێك‬ ‫مانه‌وه‌و به‌شداری‌ نه‌هامه‌تییه‌كان بون‪ ،‬به‌اڵم‬

‫هێدی‌ هێ����دی‌ گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ س����لێمانی‌‪ ،‬ئاخر‬ ‫ناهه‌قیان نه‌بو ژیان له‌گرده‌چاڵ‌و به‌رحوش����تر‬ ‫ئازاربه‌خ����ش‌و پ����ڕ نائومێدی‌ بو‪ .‬س����اڵێك‌و‬ ‫ش����ه‌ش مانگ به‌نه‌هامه‌تی‌‌و ده‌ستبه‌س����ه‌ری‌‬ ‫له‌و كه‌مپ����ه‌دا‪ ،‬به‌بون‌و نه‌بون‌و به‌برس����ێتی‌‌و‬ ‫قاتوقڕی‪ ‌،‬به‌گریان‌و پێكه‌نینی‌ فرمێس����كاوی‌‬ ‫به‌ب����ێ‌ بۆن����ی‌ وه‌نه‌وش����ه‌و گوڵ����ی‌ مێخه‌ك‌و‬ ‫نێرگ����زو باخی‌ می����رو گواڵنی‌ ش����ێخ وه‌لی‌‌و‬ ‫جوان����ی‌ دڵڕفێنی‌ بااڵنبۆو ش����نروێ‌‌و ئامێزی‌‬ ‫گه‌رمی‌ كانیعاش����قان كانیقوڵكه‌و كانیش����ێخ‌و‬ ‫گه‌ڕه‌كه‌كانی‌ مامۆستایان‌و سه‌راو پیرمحه‌مه‌د‪،‬‬ ‫ساڵێك‌و شه‌ش مانگ هه‌مو رۆژێك سه‌ختتر‬ ‫له‌ڕۆژه‌كه‌ی‌ ترمان گوزه‌راند‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌پایاندا ماوه‌ته‌وه‌ ئاماژه‌ی‌ بۆ بكه‌م‬ ‫به‌كورتی‌ پاش روخانی‌ رژێمی‌ به‌عس‪ ،‬ده‌زگایه‌ك‬ ‫پێكهێنرا به‌ناوی‌ (الهیئة‌ العامة المختصة بحل‬ ‫منزاعات الملكیة‌ العقاریة‌)‪ ،‬بۆ به‌دواداچون‌و‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ كێشه‌كانی‌ موڵكایه‌تی‌‌و زه‌وی‌وزار‪،‬‬ ‫به‌اڵم حكومه‌تی‌ هه‌رێمه‌ بێ‌ وه‌عدو وه‌فاو بێ‌‬ ‫ئه‌مه‌ك‌و غه‌ددارو س����ته‌مكارو هیچ له‌به‌رچاو‬ ‫نه‌بوه‌كه‌ی‌ خۆمان‪ ،‬له‌مایس����ی‌ س����اڵی‌‪2006‬‬ ‫ب����ه‌دواوه‌ كه‌ڵكه‌ڵه‌ی‌ خس����ته‌ س����ه‌رئێمه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ی����ی‌ كه‌ ده‌ستبه‌س����ه‌ری‌ گرده‌چاڵ‌و‬ ‫به‌رحوش����تر بوی����ن‪ ،‬بڕۆی����ن س����كااڵ تۆمار‬ ‫بكه‌ی����ن‌و داوای‌ قه‌ره‌بوك����ردن‌و ئه‌و زه‌ویانه‌ی‌‬ ‫گرده‌چاڵم����ان كه‌رژێم كردب����وی‌ به‌ناومانه‌وه‌‬ ‫بكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬رۆیش����تین‌و ناومان له‌قائمقامی ‌هت‌و‬ ‫ناحی����ه‌ی‌ به‌حرك����ه‌ هه‌ب����و‪ ،‬دوكیومێن����ت‌و‬ ‫به‌ڵگه‌ی‌ پێویستمان خس����ته‌ڕو مامه‌ڵه‌كانیان‬ ‫لێوه‌رگرتی����ن‌و وتیان خۆم����ان په‌یوه‌ندیتان‬ ‫پێوه‌ ده‌كه‌ین‌و هه‌ریه‌ك ژماره‌یه‌كی‌ تایبه‌تیان‬

‫پێدان‌و كۆپییه‌ك����ی‌ مامه‌ڵه‌كانمان وه‌رگرت‌و‬ ‫به‌دڵخۆشییه‌وه‌ گه‌ڕاینه‌وه‌ ك ‌ه حكومه‌ته‌كه‌مان‬ ‫رۆڵه‌ كیمیایی‌ بارانكراوو ده‌ستبه‌س����ه‌ره‌كانی‌‬ ‫له‌ی����اد نه‌كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك ش����ته‌كانی‌ تری‌‬ ‫ئه‌م به‌ناو حكومه‌ته‌ ب����ێ‌ به‌رنامه‌و بێ‌ پالن‌و‬ ‫له‌هه‌مو ش����ت داڕن����راو‪ ،‬چیرۆك����ی‌ قه‌ره‌بوی‌‬ ‫گرده‌چاڵییه‌كان بوه‌ته‌ حیكایه‌تی‌ مێش‌و هیچ‬ ‫ئه‌نجامێك����ی‌ نه‌بوه‌و نییه‌و تائه‌مڕۆ كه‌ ئازاری‌‬ ‫س����اڵی‌‪ 2017‬یه‌ لێمان نه‌پرسراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫قه‌ره‌بو نه‌كراینه‌وه‌ به‌ڵكو زامه‌كانیان سه‌ختتر‬ ‫كردوین‪.‬‬ ‫ئه‌ش����ك‌و فرمێس����كه‌كانی‌ چیرۆكه‌كان����ی‌‬ ‫گرده‌چ����اڵ به‌رده‌وامن‌و زه‌خمێكی‌ به‌س����وێی‌‬ ‫نه‌س����ت‌و ی����اده‌وه‌ری‌ هه‌ڵه‌بجه‌ییه‌كانه‌و ته‌نها‬ ‫م����ه‌رگ له‌یاده‌وه‌ریمان����دا ده‌یس����ڕێته‌وه‌‪،‬‬ ‫نه‌وه‌كان����ی‌ ئه‌مڕۆیش بێئاگاو ب����ێ‌ خه‌به‌رن‪،‬‬ ‫كاتێ����ك باس����ی‌ نه‌هامه‌تییه‌كانی����ان ب����ۆ‬ ‫ده‌كه‌ی����ن تاقه‌تی‌ گوێگرتنی����ان نییه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتداران هێنده‌ درۆیان داوه‌ به‌گوێیاندا‬ ‫متمانه‌یان به‌مه‌رگه‌س����اته‌ راس����ته‌قینه‌كان‌و‬ ‫ش����اهیدحاڵه‌كانیش نه‌ماوه‌‪ .‬هێنده‌ ماوه‌ته‌وه‌‬ ‫بڵێین گرده‌چ����اڵ‌و به‌رحوش����تر الپه‌ڕه‌یەكی‌‬ ‫تری‌ س����ه‌ختی‌ پاش كیمیابارانی‌ هه‌ڵه‌بجه‌ن‌و‬ ‫ده‌بێت نه‌هێیڵین فه‌رامۆش بكرێت‌و پێویسته‌‬ ‫له‌ت����ه‌واوی‌ ره‌هه‌نده‌كانی‌ ژیان����دا ئامادەییان‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬وه‌ك هۆڵۆکۆس����ت وه‌ك هیرۆشیماو‬ ‫ناكازاكی‌ وه‌ك مه‌رزه‌ بوتو وه‌ك حه‌ڵه‌ب‌و حه‌ما‬ ‫وه‌ك دی����رزورو دیریاس����ین‪ ،‬وه‌ك كه‌مپه‌كانی‌‬ ‫نه‌هامه‌تی‌ شوناسیان هه‌بێت‪.‬‬ ‫* رزگاربویه‌كی‌ ده‌ستبه‌سه‌ری‌ گرده‌چاڵ‬

‫‪Awene‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫قه‌ناعه‌ته‌ مه‌ترسیداره‌كانی‬ ‫ده‌سه‌اڵتی كوردیی‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیرو ویدات حسێن؟‬ ‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫د‪.‬یه‌حیا عومه‌ر رێشاوی‬

‫ده‌سه‌اڵتی كوردی به‌(كاوه‌خۆ) خه‌ریكه‌ ئه‌م قه‌ناعه‌تانه‌ی بۆ دروست ده‌بێت‪:‬‬ ‫ به‌حوكمڕانی چاره‌كه‌ س���ه‌ده‌یه‌ك خه‌ریكه‌ ده‌گاته‌ ئ���ه‌و قه‌ناعه‌ته‌ی‪ ،‬كه‌ حكومه‌ت ئه‌گه‌ر‬‫به‌س���اڵ كۆبونه‌وه‌ش نه‌كات‌و پالنێكی رونیش���ی نه‌بێت بۆ گه‌ش���ه‌ی ئابوری‌و كشتوكاڵی‌و‬ ‫ته‌ندروس���تیی‌و وه‌ك حكوم ‌هت‌و ده‌سه‌اڵته‌ سیاسیه‌كانی ئه‌م دونیا پان‌و به‌رینه‌ش كۆنگره‌ی‬ ‫رۆژنامه‌نوسی بۆ ده‌زگاكانی راگه‌یاندن‌و رۆژنامه‌نوسان نه‌به‌ستێت‪ ،‬حكومه‌ت هه‌ر حكومه‌ته‌و‬ ‫هاواڵتی بۆ ئیمزاو هامشێك هه‌ر ده‌بێت خۆی بگه‌یه‌نێته‌ هه‌ولێرو النیكه‌م مانگێك چاوه‌ڕێی‬ ‫الری نه‌بونێك بكات‪ ،‬هه‌ر ئه‌م هاواڵتیه‌ بۆئه‌وه‌ی كارگه‌یه‌كی بلۆك‌و دوكانێكی پاقله‌فرۆشتن‌و‬ ‫پیكابێكی میوه‌و س���ه‌وزه‌ بكاته‌ كاس���پی ئێوارانی‪ ،‬هه‌ر ده‌بێت عه‌ریزه‌و ئیلتیماس���ه‌كه‌ی‬ ‫بگه‌یه‌نێته‌ الی (ئه‌و)‪ ،‬ده‌بێت دوعاش بكات (ئه‌و) نه‌بێته‌ شه‌ریكه‌ به‌شی قازانجه‌كه‌ی!‬ ‫ دیس���انه‌وه‌ ئه‌م ده‌سه‌اڵته‌ به‌(ئه‌زمون)و (نه‌فه‌سدرێژیی) خۆی! گه‌یشته‌ ئه‌و قه‌ناعه‌ته‌ی‬‫په‌رله‌مان ئه‌گه‌ر ئیفلیج‌و تۆزقاڵێك ده‌س���ه‌اڵتی نه‌مێنێت‌و قوفڵێكی گه‌وره‌ش له‌ده‌رگاكانی‬ ‫بدات‌و ته‌نانه‌ت بیكاته‌ مۆزه‌خانه‌ش‪ ،‬كه‌ی ویس���تی س���ه‌ردانی مه‌كوك���ی بۆ تاران‌و توران‬ ‫ده‌كات‌و به‌كه‌ماڵ���ی ئیس���راحه‌تیش گرێبه‌س���تیه‌ نه‌وتیه‌كان ئیم���زا ده‌كات‌و ته‌نانه‌ت هه‌ر‬ ‫له‌حزه‌یه‌كی���ش بیه‌وێت (فو) به‌كه‌ڕه‌نای هه‌ڵبژاردنه‌كاندا ده‌كات‌و كێش پێی ناخۆش���ه‌ با‬ ‫له‌فه‌یس���بوك‌و تۆڕه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان به‌فۆنتێكی گه‌وره‌ بۆ خۆی بنوسێت (نا)و (پێمباش‬ ‫نیه‌)و (ئه‌مه‌ گه‌نده‌ڵیه‌)و (هه‌ڵه‌یه‌كی‌ مێژوییه‌)!‬ ‫ ئه‌م ده‌س���ه‌اڵته‌ سیاسیه‌ باش له‌وه‌ گه‌یش���ت خۆپیشاندان‌و بایكۆت‌و ته‌نانه‌ت نوكته‌كانی‬‫نێ���و كوچه‌‌و كۆاڵن‌و ت���ۆڕه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانیش ته‌مه‌نی چه‌ند مانگێكه‌و پاش���تر هه‌ریه‌كه‌و‬ ‫ده‌چێته‌وه‌ سه‌ر كارو ژیانی ئاسایی خۆی‌و نه‌(با)مان دی‌و نه‌(بۆران)!‬ ‫ ئه‌م ده‌سه‌اڵته‌ یه‌قینێكی بۆ دروستبو‪ ،‬ئه‌گه‌ر بۆ چه‌ند مانگێكیش موچه‌ نه‌دات‌و وه‌اڵمێكی‬‫موقنیعیش���ی بۆ ئه‌م (پێنه‌دانه‌) پێنه‌بێت‪ ،‬كات ناوه‌س���تێت‌و هاواڵتیان له‌گه‌شت‌و گه‌ڕان‌و‬ ‫چڕه‌دوك��� ‌هڵ‌و مه‌نجه‌ڵه‌ یاپراخی خۆیان ناكه‌ون‌و رێس���تۆرانته‌كانیش ه���ه‌ر جمه‌یان دێت‪،‬‬ ‫باوه‌ڕێكی پته‌وی بۆ دروس���تبوه‌ كه‌ پێناچێ موچه‌نه‌دان قه‌یرانێكی راس���ته‌قینه‌ دروس���ت‬ ‫بكات‌و گه‌شته‌ ئاسمانیه‌كان بوه‌ستێنێت‌و مۆڵ‌و سۆپه‌رماركێته‌كان مایه‌پوچ بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ ئه‌م قۆناغه‌ له‌ئه‌زمونی حوكمڕانی قه‌ناعه‌تێكی بۆ ده‌سه‌اڵت دروستكرد كه‌ خۆپیشاندان‌و‬‫بایكۆت‌و ناڕه‌زایه‌تیه‌كان‪ ،‬هه‌ڵچونی كاتین‌و جوگرافیایه‌كی دیاریكراویان هه‌یه‌‪ ،‬ره‌نگه‌ ئێستا‬ ‫له‌یاسای رێكخستنی خۆپیش���اندانه‌كانیش په‌ش���یمان بێت‪ ،‬چونكه‌ مانایه‌كی نه‌هێشته‌وه‌‬ ‫بۆ خۆپیش���اندان‌و ناڕه‌زاییه‌تیه‌كان‪ ،‬تائاتاجی یاس���او رێس���ای په‌رله‌مانیی بێت‪ ،‬مانای بۆ‬ ‫په‌رله‌مانه‌كه‌ نه‌هێشته‌وه‌ تامانایه‌ك بۆ خودی یاساكه‌ بمێنێته‌وه‌!‬ ‫ ده‌س���ه‌اڵت باش تێگه‌ش���ت له‌وه‌ی هاواڵتی���ان به‌چه‌ند كاتژمێرێك كاره‌با هه‌ر ئیش���یان‬‫ده‌ڕوات‌و گه‌رمك���ه‌ره‌وه‌ی مااڵن هه‌فت���ه‌ی جارێك هه‌ر گه‌رم ده‌بن‌و فری���ای ئوتوكردنێكی‬ ‫كراس‌و پانتۆڵه‌كه‌ت هه‌ر ده‌كه‌ویت‌و دیبه‌یت‌و‌ پانێل‌و دیداره‌ سیاس���ی‌و رۆش���نبیریه‌كانیش‬ ‫هه‌ر به‌ڕێوه‌ده‌چن‌و زس���تانیش چه‌ندێك س���ه‌خت بێت پێناچێ دابه‌شنه‌كردنی سوته‌مه‌نی‬ ‫ئه‌زمه‌یه‌ك دروس���تبكات‌و كه‌سیش له‌سه‌رمانا ره‌ق نابێته‌وه‌‪ ،‬هاواڵتیان هه‌ر ده‌گه‌نه‌ به‌هارو‬ ‫ده‌شت‌و ده‌رو گرد‌و چیاكان هه‌ر سه‌وز ده‌بن‌و هاوینه‌هه‌واره‌كان به‌شی خۆیان هه‌ر گه‌شتیارو‬ ‫موشته‌ریان بۆ په‌یدا ده‌بێت‪.‬‬ ‫ ئ���ه‌م (حكومه‌ت���ه‌) (خۆماڵیه‌) ئه‌گه‌ر به‌ش���ه‌خۆراكی (مانگان���ه‌)ی هاواڵتیانیش بكاته‌‌‬‫(سااڵنه‌)‪ ،‬نه‌ كه‌س ده‌ڵێ بۆو نه‌ كه‌س ده‌رێ لۆ! دیراسه‌ی وردی ئه‌وه‌ی كردو‌ه كه‌ ساڵێكه‌‬ ‫چوار ده‌به‌ زه‌یتی دابه‌ش نه‌كردوه‌و نه‌ له‌برسا نه‌ له‌ترسا كه‌س هه‌واڵی مردنی هاواڵتیه‌كی‌‬ ‫پێنه‌گه‌یاندوه‌!‬ ‫به‌كورتی ئه‌م دو ساڵه‌ بۆ ده‌سه‌اڵتی كوردی تاقیكردنه‌وه‌یه‌كی ئاڵتونیی بو بۆ دروستبونی‬ ‫ئه‌م قه‌ناعه‌تانه‌و هاوش���ێوه‌ی ئه‌م قه‌ناعه‌ته‌ مه‌ترس���یدارانه‌‪ ،‬كه‌ بكوژی هه‌ر حوكمڕانیه‌كی‬ ‫ته‌ندروست‌و راسته‌قینه‌یه‌‪.‬‬

‫هەموار کردنەوەی دەستور‬ ‫تایبەت بەسیستمی سەرۆکایەتی تورکیا‬ ‫ژمارەی ئەندام پەرلەمان‬ ‫لە‪ 550‬زیاد دەکات بۆ ‪ 600‬ئەندام‬

‫سیستم‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫ا‬ ‫سا‬

‫ن‬

‫تەمەنی خۆپااڵوتن لە ‪25‬‬ ‫کەمدەکرێتەوە بۆ ‪ 18‬ساڵ‬

‫دانا‬

‫هەڵبژاردنی پەرلەمان هەمو‬ ‫‪ 5‬ساڵ جارێک ئەنجام دەدرێت‬

‫دانانی جێگر بۆ خۆی‌و‬ ‫بەرپرسە بااڵ حکومییەکان‬

‫بڕیاردان لەسەر‬ ‫هەڵبژاردنی پێشوەخت‬ ‫پێشکەش کردنی یاسای بودجە‬ ‫بەئەنجومەنی نوێنەران‬ ‫هەڵبژاردنی ‪ 4‬دادوەر لەکۆی ‪13‬‬ ‫ئەندامی ئەنجومەنی دادوەران‬

‫نی‬

‫سەرۆک‬

‫راگەیاندنی باری نائاسایی‬

‫د ەسە‬ ‫اڵ‬ ‫ت‬ ‫ە‬ ‫کا‬